SISTEM BEKALAN AIR

(AIR SEJUK)
Apa itu air?
•Air ialah sumber semulajadi bumi yang
paling berharga.
•Sumber-sumber semula jadi mendapatkan
air adalah daripada sungai, bukit-bukau dan
bawah tanah.
•Kebanyakan air yang dibekalkan sebagai air
minum ialah hasil dari sungai.
Keperluan air :
1. Domestik
2. Industri
3. Pertanian
4. Janakuasa
5. Rekreasi
1. Domestik
 Menyediakan makanan, minuman,
membersihkan badan, mencuci pakaian,
kediaman, kenderaan, menyiram tanaman
dan lain-lain.
 Memadamkan api apabila berlaku
kebakaran.
2. Industri
 Bahan pemprosesan makanan, minuman,
produk tekstil, kertas dan sebagainya.
 Bahan pendingin untuk sistem penyaman
udara dan menyejukkan bahagian-
bahagian mesin atau jentera.
 Sumber untuk menjanakan wap.
 Pembersih komponen-komponen industri
seperti mesin dan peralatan.
 Bahantara pelupusan sisa industri.
3. Pertanian
 Membekalkan lembapan dalam tanah
untuk keperluan tumbuhan.
 Menyejukkan tanah dan persekitaran
supaya tumbuhan boleh membesar dan
mengeluarkan hasil yang baik.
 Melembutkan tanah supaya kerja
pembajakan menjadi lebih mudah.
3. Pertanian
 Pengairan sesuatu projek pertanian
supaya tumbuhan tidak terjejas oleh
musim kemarau pendek.
 Penternakan haiwan seperti lembu,
kambing dan ayam untuk tujuan
perdagangan, iaitu pengeluaran produk
daging, susu dan telur.
4. Janakuasa
 Sumber untuk menjanakan wap sebagai
bekalan tenaga.
 Penjanaan kuasa elektrik melalui
empangan hidro
5. Rekreasi
 Tasik buatan untuk aktiviti berkayak,
berenang dan memancing.
 Taman tema air yang menggunakan air
sebagai bahan utama dalam aktiviti-aktiviti
permainan seperti gelungsur air dan
berenang.
 Tasik, sungai atau laut untuk memandu
bot laju, permainan ski air dan
memancing.
Kitaran hidrologi
• proses kitaran air yang berlaku dari
permukaan bumi iaitu tanah, laut,
tasik dan sungai ke atmosfera dan
kembali semula ke bumi.
Penyejatan
• Pertukaran bentuk air daripada cecair
kepada wap

Pemeluwapan
• Pertukaran bentuk air daripada wap
kepada cecair
Curahan
• Prosespemindahan air dari atmosfera ke
permukaan bumi dalam bentuk hujan, salji atau
hujan batu

Pintasan
•Air curahan (hujan) yang jatuh ke atas
tumbuhan dan terus menyejat dan
kembali ke atmosfera tanpa bersentuh
dengan bumi.
Sejat peluhan
• Kuantiti
air yang dipindahkan dari tanah melalui
proses perpeluhan tumbuhan

Penyusupan
• Prosespengaliran air dari permukaan tanah ke
dalam tanah
Air larian permukaan
•Air yang mengalir di atas permukaan bumi.
Tasik, sungai dan saliran ialah perantara yang
memindahkan air dari permukaan bumi ke laut.
• Terlalu banyak air larian permukaan akan
menyebabkan banjir.
Sumber bekalan air
 Air permukaan
 Sungai

 Tasik

 Waduk

 Air bumi
 Mata air
 Kolam penyusupan
Sungai
 Sungai ialah saluran semula jadi yang
mengalirkan air permukaan yang
berpunca daripada hujan atau aliran air
bumi.
 Sungai mempunyai aliran tinggi semasa
musim hujan dan aliran rendah semasa
musim kemarau.
 Jika air sungai melimpahi tebing
berlakulah banjir.
Tasik
 Tasik terbentuk apabila air bertakung
secara semula jadi akibat aliran dari tanah
tinggi yang tersekat oleh topografi bumi.
 Biasanya tasik berair tawar, namun begitu
terdapat juga tasik yang berair masin.
Waduk
 Waduk ialah takungan air yang terhasil daripada
pembinaan empangan.
 Waduk juga dikenali sebagai tasik buatan
manusia dan digunakan untuk membekalkan air
ke kawasan pertanian. Air dihantar ke loji untuk
diolah sebagai air bekalan.
 Waduk berfungsi sebagai penahan air sewaktu
musim hujan bagi mengelakkan kawasan di
sebelah hilir sungai mengalami banjir.
Mata Air
 Mata air ialah punca iar yang mengalir
secara semula jadi di lereng-lereng bukit.
 Mata air berpunca daripada pertemuan
antara lapisan telap dengan lapisan tidak
telap apabila aras air bumi berada lebih
tinggi daripada titik pertemuan tersebut.
Kejadian mata air
Kolam penyusupan
 Kolam penyusupan ialah kolam yang dibina
untuk menakung air yang mengalir dari
terowong penyusupan.
 Terowong ini dibina di dalam tanah atau bukit
yang mempunyai dinding batu berliang.
 Air akan menyusup melalui dinding batu
berliang dan mengalir ke dalam kolam
penyusupan melalui alur aliran air yang
disediakan di dalamnya
Terowong penyusupan
Pengambilan air
 Pengambilan air permukaan
 Muka sauk
 Pam

 Pengambilan air bumi

 Telaga cetek
 Telaga tiub
Pengambilan Air Permukaan
 Muka sauk
 struktur pengambilan air yang dibina di tebing
sungai atau waduk
 Struktur mestilah kukuh dan stabil

 Muka sauk dipasang dengan penyaring kasar

dan penyaring halus untuk memerangkap
bendasing
Struktur muka sauk
Pengambilan air permukaan
 Pam
 Pengambilan terus melalui pam boleh dilakukan
di waduk
 Untuk pengambilan terus dengan pam,
beberapa pam serta paip pengambilan yang
saiznya bergantung kepada kadar pengambilan
dibina dan dipasangkan kepada struktur
pengambilan.
 Air sterusnya dihantar ke loji rawatan
Pengambilan
air dari
waduk
secara graviti
Pengambilan
air secara
pam
Pengambilan air bumi
 Telaga cetek
 Dilakukan di temat yang tidak terdapat sumber
air permukaan yang berkualiti
 Lubang akan dikorek sehingga sampai ke
akuifer.
 Selongsong kemudiannya dimasukkan ke
dalam lubang.
 Jumlah air yang diperlukan akan menentukan
jumlah telaga yang perlu dikorek di kawasan
tersebut.
• Bahagian bawah selongsong yang terendam di
dalam akuifer dilubangkan untuk memudahkan air
masuk ke dalam telaga.
• Bahagian luar selongsong yang terletak di dalam
akuifer pula diletakkan batu-batu dan pasir bagi
memudahkan pengaliran air.
•Bahagian atas luar selongsong (atas aras air bumi)
dikonkritkan untuk menghindarkan air tercemar
mengalir masuk ke dalam telaga dan papak konkrit
pula akan didirikan di atas permukaan bagi
mengelakkan air yang tercemar bertakung
berhampiran telaga.
Telaga cetek
Jenis akuifer dan telaga
Pengambilan air bumi
 Telaga tiub
 Pembinaan telaga tiub memerlukan kos yang
lebih tinggi.
 Air yang dikeluarkan dari telaga tiub selalunya
mempunyai kualiti yang baik dan boleh terus
digunakan
 Peralatan yang sesuai digunakan untuk
mengorek sehingga sampai ke akuifer terkurung
yang mungkin terletak beratus meter ke dalam
tanah
• Lubang
yang dikorek mestilah tegak untuk
memudahkan kemasukan batang paip tersebut.
• Batang paip yang akan dimasukkan ke dalam
akuifer mestilah berliang untuk memudahkan air
masuk ke dalam telaga.
•Batang paip lain yang tidak berliang di atas aras
akuifer akan menahan kemasukan air dan bahan
cemar lain ke dalam telaga.
•Papak konkrit di bina di permukaan tanah di
bahagian atas telaga untuk mengelakkan air cemar
bertakung dan meresap masuk ke dalam telaga.
Olahan air
 Air hendaklah diolah sebelum digunakan.
Proses olahan bergantung kepada sifat air
mentah tersebut.
 Sifat air boleh dibahagikan kepada tiga
kategori sifat fizikal, sifat kimia dan sifat
biologi.
 Sifat-sifat yang dimiliki oleh air adalah
disebabkan bendasing yang terdapat di
dalamnya.
Sifat air
 Sifat fizikal
 Kandunagn bendasing dalam bentuk fizikal
yang boleh mengubah rasa, warna, bau dan
menyebabkan kekeruhan pada air.
 Kualiti air boleh diukur dari segi warna,
kekeruhan, rasa, bau, pepejal terampai dan
pepejal terlarut.
Sifat air
 Sifat kimia
 Kandungan bendasing berbentuk kimia organik
atau tidak organik yang terdapat di dalam air

 Sifat biologi
 kandungan bendasing dalam bentuk organisma
mikro seperti bakteria, virus, fungus, alga,
protozoa dll
Tujuan olahan
 Menyingkirkan pencemaran yang
disebabkan oelh bnedasing mikro dan
makro
 Menghapuskan bau, rasa dan warna yang
tidak menyenangkan
 Menghapuskan organisma seperti bakteria
dan virus yang boleh menyebabkan
penyakit
Proses olahan
 Pengambilan muka sauk

Penyaringan

Pengudaraan

Pembauran Kimia

Pengentalan dan Penggumpalan

 Pengenapan

Penapisan

Pemfluoridaan

Pembasmian Kuman

Penyesuaian PH
 Contoh
penyaring
kasar

Contoh
Penyaring
Halus
Jenis Pengudaraan
•
Pengudaraan Percik
Jenis pengudaraan

 Pengudaraan Terjun
Jenis pengudaraan
 Pengudaraan Dulang Bertingkat
Jenis pengudaraan
 Pengudaraan Resapan
Tangki pengentalan dan pengumpalan
hidrodinamik aliran atas-bawah
Tangki pengentalan dan pengumpalan
mekanikal
Tangki pengenapan segi empat
aliran mendatar satu tingkat
Tangki pengenapan segi empat aliran
mendatar dua tingkat
Penapis pasir cepat
Penapis tekanan pugak
Penapis tekanan ufuk
Pengagihan Air
 Penting kerana air diagihkan kepada
pengguna dalam keadaan bersih, selamat
dan mencukupi melalui proses ini.

 Penyimpanan Air - Tujuannya adalah

untuk mengimbangi kadar alir yang tidak
seragam antara kadar permintaan dan
bekalan
 Jenis Tangki Simpanan

i) Tangki Simpanan Loji

ii)Tangki Pengimbang
iii)Tangki Perkhidmatan
i) Tangki Simpanan Loji
 Fungsi - Menyimpan air yang telah diolah
di loji rawatan sebelum disalurkan untuk
diagihkan kepada pengguna melalui tangki
pengimbang dan tangki perkhidmatan.
ii) Tangki Pengimbang
 Fungsi - Menerima bekalan air bersih dan
mengagihkan kepada satu atau beberapa tangki
perkhidmatan. Tangki pengimbang juga perlu
menyimpan bekalan air dalam kuantiti yang
banyak. Muatan minimum ialah 450 m3 dan
maksimum 9000 m3.
iii) Tangki Perkhidmatan
 Fungsi - Tangki perkhidmatan ialah tangki yang
membekalkan air yang diterima dari tangki
pengimbang untuk diagihkan kepada kawasan
agihan seperti kawasan perumahan atau
perindustrian. Terdapat pelbagai bentuk tangki
perkhidmatan seperti bentuk cendawan, silinder
dan segi empat.
KAEDAH AGIHAN
 Ciri umum sistem agihan air ialah :
 Dapat membekalkan air bersih yang mencukupi.
 Sistem agihan hendaklah berkesan.
 Sistem perpaipan mampu membekalkan air secara
berterusan dengan penyenggaraan yang minimum.
 Bahan yang digunakan untuk paip agihan hendaklah
tahan lasak dan tidak mendatangkan kesan buruk
jangka panjang kepada pengguna.
 Sistem agihan hendaklah ekonomik dari segi reka
bentuk, susun atur dan pembinaan.
i) Kaedah Graviti
 Sistem ini digunakan apabila loji rawatan
air terletak pada aras yang lebih tinggi dari
kawasan bekalan.
ii) Kaedah Pam
 Sistem ini digunakan apabila didapati
kawasan bekalan berada sama aras atau
lebih tinggi dari aras tangki simpanan. Air
dipam terus ke kawasan agihan.
iii) Kaedah Pam dan Takungan
 Sebahagian air dipam ke kawasan agihan
dan sebahagiannya ke tangki
perkhidmatan yang diletakkan di kawasan
yang lebih tinggi dari kawasan bekalan.
 Air yang disimpan di tangki perkhidmatan
akan diagihkan semasa permintaan tinggi
pada waktu puncak.
 Pada masa permintaan rendah (waktu
malam), air disimpan di dalam tangki
perkhidmatan untuk diagihkan pada waktu
puncak keesokan harinya.
KAEDAH KELEBIHAN KEKURANGAN
Pam Tidak menggunakan pam. Justeru itu Jika kawasan bekalan terletak terlalu rendah
menjimatkan kos operasi dari segi berbanding loji rawatan air, tekanan di dalam
penggunaan elektrik dan penyenggaraan paip menjadi terlalu tinggi dan mudah
pam. merosakkan paip dan sistem agihan

Takungan Boleh membekalkan air ke kawasan Bekalan air akan terputus apabila bekalan
yang lebih tinggi. elektrik terputus.
Tekanan di dalam paip akan menjadi tinggi
pada masa permintaan rendah (waktu malam)
dan akan menyebabkan kerosakan paip.
Sistem ini memerlukan kawalan dan khidmat
senggaraan yang kerap bagi memastikan
bekalan air sentiasa berada pada tahap
optimum.
Kos operasi tinggi untuk penyenggaraan pam
dan sistem agihan.

Pam & Sangat ekonomik kerana proses Tiada kekurangan yang ketara.
Takungan pengepaman beroperasi pada kadar
yang tetap yang akan menghasilkan
kecekapan yang tinggi serta kos
penyenggaraan. Kerosakan pada paip
dan sistem agihan juga dapat
dikurangkan.
BEKALAN AIR SEJUK
 Sebelum sistem air sejuk untuk sesebuah
bangunan direkabentuk, keperluan
Lembaga Air tempatan perlu diketahui.

 Terdapat dua sistem yang berbeza iaitu :

i) Sistem Langsung
ii) Sistem Tidak Langsung
SISTEM LANGSUNG
 Sistem digunakan dengan meluas di daerah utara
 Takungan besar aras tinggi memberi bekalan kepada
saluran utama dan tekanan yang baik.
 Semua pemasangan kebersihan dibekalkan dengan air
sejuk terus daripada saluran utama
 Tangki suapan air sejuk diperlukan hanya untuk
‘menyuap’ silinder simpanan air panas
 Muatan tangki suapan dalam sebutan liter diperlukan
sekurang-kurangnya sama dengan muatan silinder air
panas dalam sebutan liter. Peraturan Air memerlukan
tangki muatan 114 liter (minimum) dan oleh itu cukup
kecil untuk diletakkan di bahagian atas almari
pengudaraan.
Sistem langsung bekalan air sejuk
SISTEM TAK LANGSUNG
 Semua pemasangan kebersihan, kecuali
keluaran air minuman pada sink dan pancitan air
dibekalkan secara tak langsung dari tangki
simpanan air sejuk.
 Muatan tangki adalah dua kali ganda yang
diperlukan bagi sistem langsung.
 Peraturan air memerlukan sebuah tangki
bermuatan minimum 227 liter
 Tangki mestilah diletakkan di ruang bumbung
dan memerlukan bebanan.
Sistem tak langsung bekalan air sejuk
 KELEBIHAN SISTEM LANGSUNG DAN TAK LANGSUNG

LANGSUNG TAK LANGSUNG

1. Kurang kerja pemasangan paip 1. Muatan tangki simpanan yang

dan tangki yang lebih kecil besar, yang menyediakan
menjadikan ia murah dipasang. simpanan semasa gangguan
bekalan air.

2. Air minuman terdapat pada 2. Tekanan air pada pili yang

besen basuh. dibekalkan dari tangki dikurangkan;
ini meminimumkan bunyi dan
kehausan pili.

3. Tangki air sejuk yang lebih kecil 3. Pemasangan yang dibekal air
diletakkan di bawah siling. dihalang daripada mencemarkan air
minuman oleh sifonan balik.
SEKIAN TERIMA KASIH