CÔNG NGHIỆP HOÁ, HIỆN ĐẠI HOÁ NỀN KINH

TẾ TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ

NGHĨA XÃ HOI Ở VIỆT NAM
Chương 9 gồm:

• 4 phần:
1) Tính tất yếu và tác dụng của CNH, HĐH
2) Mục tiêu, quan điểm của CNH, HĐH
3) Nội dung của CNH, HĐH
4) Điều kiện tiền đề để tiến hành CNH,
HĐH
1)TÍNH TẤT YẾU VÀ TÁC DỤNG CỦA CÔNG NGHIỆP
HOÁ, HIỆN ĐẠI HOÁ

• 1.1)Khái niệm:
Công nghiệp hoá, hiện đại hoá là quá trình chuyển
đổi căn bản, toàn diện các hoạt động sản xuất kinh
doanh, dịch vụ và quản lý kinh tế - xã hội, từ sử
dụng sức lao động thủ công là chính sang sử dụng
một cách phổ biến sức lao động với công nghệ,
phương tiện, phương pháp tiên tiến hiện đại, dựa
trên sự phát triển của công nghiệp và tiến bộ khoa
học công nghệ, tạo ra năng suất lao động xã hội
cao.
 1.2. Tính tất yếu của công nghiệp hoá, hiện đại hoá:

-do yêu cầu xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật của mỗi
phương thức sx.
+mỗi phương thức SX có một cơ sở vật chất kỹ
thuật tương ứng:
+Cơ sở vật chất kỹ thuật của một phương thức
SX xã hội là tổng thể hữu cơ các yếu tố vật chất
của LLSX đạt được trong những điều kiện nhất định
của tiến bộ KHKT, dựa trên đó, lực lượng lao động
xã hội ấy SX ra của cải vật chất,để thỏa mãn nhu
cầu xã hội
+CSVCKT của các xã hội trước CNTB: SX thủ công
,NSLĐ thấp
+ cơ sở vật chất kỹ thuật của CNTB: đại công
nghiệp phát triển cao
+ cơ sở vật chất kỹ thuật của chủ nghĩa xã
hội:đại công nghiệp phát triển cao(cao hơn
CNTB)
-các nước đi lên CNXH đều phải xây dựng cơ sở
vật chất ở các mức độ khác nhau
+ các nuớc đã qua giai đoạn phát triển tư bản chủ
nghĩa:xây dựng cơ sở vật chất ở trình độ cao
+ các nước lạc hậu , các nước chưa qua giai đoạn
phát triển TBCN xây dựng CSVCKT bằng cách
CNH,HĐH
->CNH,HĐH là tất yếu đối với những nước lạc hậu
,những nước chưa qua giai đoạn phát triển TBCN
 1.3) Tác dụng của công nghiệp hoá, hiện đại hoá:
- thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tăng năng suất lao động
xã hội
- cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của nhân
dân , thực hiện mục tiêu của CNXH
- Tạo điều kiện vật chất cho việc củng cố, tăng cường
vai trò kinh tế của Nhà nước.
- tạo điều kiện thuận lợi cho khoa học công nghệ phát
triển nhanh đạt trình độ tiên tiến hiện đại.
- Tăng cường lực lượng vật chất - kỹ thuật cho quốc
phòng, an ninh.
1.4)đặc điểm chủ yếu của CNH,HĐH ở nước ta
hiện nay:
-CNH gắn liền với hiện đại hoá
- CNH nhằm mục tiêu độc lập dân tộc và chủ
nghĩa xã hội
- CNH trong điều kiện kinh tế thị trường có sự
điều tiết của nhà nước
-CNH, HĐH trong điều kiện toàn cầu hoá kinh
tế,vì vậy mở cửa , hội nhập kinh tế quốc tế là
xu hướng tất yếu
2) Mục tiêu, quan điểm của công nghiệp hoá, hiện đại hoá
ở Việt Nam hiện nay
2.1)Mục tiêu công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở nước ta:
Xây dựng nước ta thành nước công nghiệp có cơ sở
vật chất kỹ thuật hiện đại, cơ cấu kinh tế hợp lý,
quan hệ sản xuất tiến bộ, phù hợp với quá trình
phát triển lực lượng sản xuất, đời sống vật chất
và tinh thần cao, quốc phòng, an ninh vững chắc,
xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, xây dựng
nền kinh tế độc lập tự chủ.
 2.2) Quan điểm về công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở
nước ta
-Giữ vững độc lập tự chủ đi đôi với mở rộng
hợp tác quốc tế
- Công nghiệp hoá, hiện đại hoá là sự nghiệp
của toàn dân, của mọi thành phần kinh tế,
trong đó kinh tế Nhà nước là chủ đạo.
- Lấy việc phát huy nguồn lực con người làm yếu
tố cơ bản cho sự phát triển nhanh và bền
vững, tăng trưởng kinh tế phải gắn liền với
tiến bộ xã hội.
-Khoa học công nghệ là động lực của công nghiệp
hoá, hiện đại hoá, kết hợp công nghệ truyền thống
với công nghệ hiện đại, tranh thủ đi nhanh vào
hiện đại ở những khâu quyết định, cần và có thể
rút ngắn thời gian, vừa có những bước đi tuần tự,
vừa có bước nhảy vọt.
- Lấy hiệu quả kinh tế - xã hội làm tiêu chuẩn cơ
bản để xác định phương án phát triển, lựa chọn dự
án đầu tư vào công nghệ.
- Kết hợp kinh tế với quốc phòng an ninh.
3) NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA CÔNG NGHIỆP HOÁ,
HIỆN ĐẠI HOÁ Ở VIỆT NAM
31. Thực hiện cuộc cách mạng khoa học - công nghệ để xây
dựng cơ sở vật chất - kỹ thuật cho chủ nghĩa xã hội, phát triển
mạnh mẽ lực lượng sản xuất
Thế giới đã trải qua hai cuộc cách mạng kỹ thuật:
- Cách mạng kỹ thuật lần thứ nhất diễn ra đầu
tiên ở Anh vào cuối thế kỷ thứ XVIII và kết thúc
vào cuối thế kỷ XIX nội dung của nó là cơ khí hoá.
- Cách mạng kỹ thuật lần hai còn gọi là cách
mạng khoa học công nghệ hiện đại với 5 nội
dung chủ yếu:
+ Tự động hoá sản xuất
+ Vật liệu mới
+ Công nghệ sinh học
+ Điện tử sinh học
+ Năng lượng mới
- Cuộc cách mạng khoa học công nghệ hiện đại có đặc
điểm:
* Khoa học trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp
* Thời gian cho phát minh mới thay thế phát minh cũ rút ngắn
lại và phạm vi ứng dụng của một thành tựu khoa học vào sản
xuất và đời sống ngày càng mở rộng
*các ngành dịch vụ ngày càng chiếm tỷ lệ lớn trong tổng sản
phẩm quốc dân
*lao động trí tuệ là đặc trưng chứ không phải lao động cơ bắp
*các ngành có hàm lượng khoa học công nghệ cao ,kết quả
của cuộc cách mạng khoa học công nghệ đã đưa vai trò của
các yếu tố lợi thế so sánh cạnh tranh có tính truyền thống như
:tài nguyên, vốn… xuống hàng thứ yếu sau thông tin và trí tuệ
*Trí tuệ có tính sáng tạo sẽ là nền tảng của sự thịnh vượng và
giàu có của XH
-Cuộc cách mạng khoa học - công nghệ ở nước ta hiện
nay có thể khái quát gồm hai nội dung chủ yếu sau:

Một là: xây dựng thành công cơ sở vật

chất - kỹ thuật cho chủ nghĩa xã hội để dựa vào
đó mà trang bị công nghệ hiện đại cho các
hành kinh tế quốc dân.
Hai là:tổ chức nghiên cứu, thu thập thông
tin, phổ biến ứng dụng những thành tựu mới
của khoa học công nghệ hiện đại vào sản xuất,
đời sống với những hình thức, bước đi, quy mô
thích hợp.
32) Xây dựng cơ cấu kinh tế hợp lý và phân công lại lao
động xã hội:
321)Xây dựng cơ cấu kinh tế hợp lý:
-Cơ cấu kinh tế :là tổng thể các bộ phận hợp thành,
cùng với vị trí, tỷ trọng và quan hệ tương tác phù
hợp giữa các bộ phận trong hệ thống kinh tế quốc
dân
-cơ cấu của nền kinh tế bao gồm:
+ cơ cấu ngành kinh tế
+ cơ cấu vùng,
+ cơ cấu thành phần kinh tế
-Cơ cấu kinh tế được gọi là tối ưu khi nó đáp
ứng được các yêu cầu sau:
+ Phản ánh được và đúng các quy luật khách
quan, nhất là các quy luật kinh tế
+Phù hợp với xu hướng tiến bộ của khoa học
và công nghệ đã và đang diễn ra như vũ bão trên
thế giới.
+Cho phép khai thác tối đa mọi tiềm năng của
đất nước, của các ngành, các thành phần, các xí
nghiệp cả về chiều rộng lẫn chiều sâu.
+ Thực hiện tốt sự phân công và hợp tác quốc
tế theo xu hướng sản xuất và đời sống ngày càng
được quốc tế hoá
 322)Tiến hành phân công lại lao động xã hội:
-Phân công lao động xã hội :là sự chuyên môn hoá
lao động, tức là chuyên môn hoá sản xuất giữa các
ngành, trong nội bộ từng ngành và giữa các vùng
trong nền kinh tế quốc dân:
-Trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá, sự
phân công lại lao động xã hội phải tuân thủ các quá
trình có tính quy luật sau:
 * Tỷ trọng và số tuyệt đối lao động
nông nghiệp giảm dần, tỷ trọng và số
tuyệt đối lao động công nghiệp ngày một
tăng lên.
* Tỷ trọng lao động trí tuệ ngày một
tăng lên và chiếm ưu thế so với lao động
giản đơn trong tổng lao động xã hội.
* Tốc độ tăng lao động trong các
ngành sản xuất phi vật chất (dịch vụ)
tăng nhanh hơn tốc độ tăng lao động
trong các ngành sản xuất vật chất.
4) NHỮNG TIỀN ĐỀ ĐỂ ĐẨY MẠNH SỰ NGHIỆP CÔNG
NGHIỆP HOÁ, HIỆN ĐẠI HOÁ Ở NƯỚC TA:

* Tạo vốn cho công nghiệp hoá, hiện đại hoá

* Đào tạo nguồn nhân lực cho công nghiệp hoá, hiện
đại hoá
* Xây dựng tiềm lực khoa học, công nghệ theo yêu
cầu của công nghiệp hoá, hiện đại hoá
* Điều tra cơ bản, qui hoạch dự báo phát triển
* Mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại
* Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý
của Nhà nước