Professional Documents
Culture Documents
Dự án: “Xây dựng mô hình ứng dụng khoa học công nghệ
trong sản xuất hoa tại Đà Lạt – Lâm Đồng”
Tháng 01/2010
MỞ ĐẦU
Ngành sản xuất hoa cắt cành tại Đà Lạt đã được hình thành và phát triển hơn
60 năm qua. Sản phẩm hoa Đà Lạt đã có mặt trên nhiều thị trường hoa trong nuốc và
quốc tế. Hoa cắt cành trong những năm qua thực sự trở thành một ngành sản xuất
mang lại hiệu quả cao và là cơ cấu kinh tế quan trọng của thành phố Đà Lạt và tỉnh
Lâm Đồng.
Sản phẩm hoa cắt cành ở Đà Lạt - Lâm Đồng trong những năm gần đây đã
mang lại nguồn thu nhập tương đối ổn định cho người sản xuất so với canh tác một số
loại cây trồng khác. Với nhiều chủng loại hoa phong phú và đa dạng, được canh tác
trên diện tích lớn, trong đó sản lượng cao là hoa cúc, hoa hồng, địa lan, lily, đồng
tiền, glayơn, cẩm chướng, kiết tường, ... cùng với việc mở rộng thị trường tiêu thụ đã
thúc đẩy người sản xuất gia tăng diện tích canh tác các loại hoa có giá trị.
Mặc dù đạt được nhiều tiến bộ trong việc áp dụng các giải pháp kỹ thuật mới
trong thâm canh cây hoa và bảo quản hoa sau thu hoạch, nhưng nhìn chung, ngành
sản xuất hoa tại Đà Lạt - Lâm Đồng vẫn còn gặp rất nhiều hạn chế. Đó là công nghệ
nhà kính hiện nay chưa đủ cơ sở khoa học và nó được hình thành một cách tự phát
dựa trên nhu cầu sản xuất của các nông hộ. Các quy trình trồng, chăm sóc các chủng
loại hoa chưa thật sự hoàn chỉnh để có thể phổ biến cho người sản xuất, vẫn còn là
những bước đi dò dẫm từ những kinh nghiệm truyền thống lâu đời gắn với những học
hỏi cóp nhặt. Công nghệ thu hoạch, bảo quản sau thu hoạch, phân phối, vận chuyển
và đầu ra của sản phẩm là những vấn đề còn nhiều hạn chế trong giai đoạn hiện nay
đối với người sản xuất.
Để một sản phẩm hoa cắt cành đến với thị trường và được thị trường chấp nhận
thì nó phải bảo đảm các yếu tố chất lượng nhất định. Tiêu chuẩn chất lượng hoa được
đánh giá bằng các chỉ tiêu kỹ thuật như chiều dài và độ cứng cành hoa; mức độ sạch
sâu bệnh và hoá chất; kích thước, màu sắc bông hoa; độ trưởng thành và độ tươi của
cành hoa; sự cân đối giữa hoa và bộ lá; độ bền trong bình (hay tuổi thọ cành hoa)….
Thực tế hiện nay ngành sản xuất hoa cắt cành của Đà Lạt – Lâm Đồng chưa xây dựng
được tiêu chuẩn chất lượng của sản phẩm hoa cắt cành. Tất cả chỉ dựa vào sự đánh
giá cảm quan của người thu mua và nhu cầu của thị trường. Do vậy, sản phẩm hoa Đà
Lạt – Lâm Đồng đã không ổn định về sản lượng và song song với nó cũng không ổn
định về tiêu chuẩn chất lượng.
Với những nội dung trên, đề tài thực hiện xây dựng tiêu chuẩn sơ bộ về chất
lượng sản phẩm hoa cắt cành nhằm bước đầu giúp cho người sản xuất có những cơ sở
nhất định để thu hoạch sản phẩm đáp ứng được yêu cầu của thị trường tiêu dùng và
hơn hết là hình thành tập quán thu hoạch sản phẩm hoa đúng độ chín để chất lượng
hoa luôn ở mức cao nhất có thể được.
Phần thứ nhất
TỔNG QUAN
Qua thực hiện các nội dung nghiên cứu, đề tài đã thu được các kết quả sau
I/ KẾT QUẢ KHẢO SÁT
1/ Những thông tin chung
Khảo sát trên 20 cơ sở thu mua và kinh doanh sản phẩm hoa cúc, hoa hồng,
hoa địa lan tại Đà Lạt chúng tôi ghi nhận được những nội dung sau:
Số doanh nghiệp được khảo sát là 16%, còn lại là hộ gia đình hoặc cơ sở thu
mua nhỏ lẻ 84%.
Số nhân công tham gia trong khâu xử lý, phân loại, đóng gói trung bình 5,7
người/cơ sở.
Diện tích nhà xưởng phục vụ công tác đóng gói trung bình là 50 m2/cơ sở.
Trong đó, phổ biến là số cơ sở có diện tích nhà xưởng đóng gói 30m 2 chiếm tỷ lệ cao
với 28%. Tiếp theo là các cơ sở có quy mô từ 40-50m2 (12-18%). Các cơ sở có quy
mô nhà xưởng lớn hơn 100 m2 chỉ có 4 cơ sở (8%). Trong các cơ sở khảo sát chỉ có
12% có kho lạnh với quy mô trên 40m3.
Sản lượng hoa thu mua của các cơ sở cũng thay đổi rất lớn phụ thuộc vào điều
kiện nhà xưởng, kho bãi. Đối với hoa cúc các loại, lượng thu mua trung bình 7.000
cành/ngày. Phổ biến từ 4.000-5.000 cành/ngày, doanh nghiệp có lượng thu mua trên
15.000 cành/ngày.
2/ Thông tin kỹ thuật về tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm hoa cúc
Kết quả khảo sát tiêu chuẩn chất lượng và phân loại hoa cúc đơn cắt cành trên
20 cơ sở thể hiện như sau:
- Đối với sản phẩm hoa loại I:
Màu sắc hoa phải đặc trưng cho giống (100%), độ nở của hoa phải đạt trung
bình 21,8% ở hoa cúc đơn và 52,8% ở hoa cúc chùm. Mức độ sâu bệnh có thể chấp
nhận trên cành là 2,8% ở cả hoa cúc đơn và hoa cúc chùm. Cặn hóa chất BVTV còn
trên cành chỉ ở mức 3,7% ở cả hai nhóm hoa cúc đơn và cúc chùm. Màu sắc lá phải
xanh tốt. Chiều dài cành hoa trung bình 86,8 cm.
Ngoại trừ màu sắc hoa và màu sắc lá phải đặc trưng và xanh tốt, chỉ tiêu độ nở
của hoa phổ biến yêu cầu phải ở mức 20% với 70% ý kiến nhưng đồng thời cũng có
20% số cơ sở chấp nhận độ nở của hoa ở mức 30% ở nhóm hoa cúc đơn. Đối với hoa
cúc chùm có 50% số ý kiến chấp nhận tỷ lệ nở của hoa ở mức 50% số hoa trên cành,
và cũng có thể lên đến 60%.
Về mức độ sâu bệnh có thể chấp nhận được, có 40% ý kiến cho rằng mức độ
sâu bệnh chỉ ở mức 2% ở cả hai nhóm hoa. Về cặn hóa chất bám bẩn, đa số ý kiến
chấp nhận ở 5%. Tuy nhiên số ý kiến chấp nhận ở 2-3% cũng chiếm từ 20-25% ở cả
hai nhóm hoa.
Về kích thước cành hoa, 50% ý kiến cho rằng chiều dài cành hoa phải đạt mức
90cm.
- Đối với sản phẩm hoa loại II:
Màu sắc hoa đặc trưng cho giống (100%), độ nở của hoa trung bình 32,5% ở
hoa cúc đơn và lên đến 60% ở hoa cúc chùm. Mức độ sâu bệnh có thể chấp nhận trên
cành là 5,3% ở cả hai nhóm hoa. Cặn hóa chất BVTV còn trên cành từ 5,4-5,6%.
Màu sắc lá phải xanh tốt. Chiều dài cành hoa trung bình 72,8 cm.
Ở sản phẩm loại II, mức độ sâu bệnh có thể chấp nhận được, có 45% ý kiến
cho rằng mức độ sâu bệnh có thể ở mức 5% ở cả hai nhóm hoa. Về cặn hóa chất bám
bẩn, đa số ý kiến chấp nhận ở 5% và có thể lên đến 10% (25% ý kiến đồng tình)
Về kích thước cành hoa, 50% ý kiến cho rằng chiều dài cành hoa phải đạt mức
70cm
3/ Nhận xét
Qua những thông tin thu thập và phân tích, chúng tôi nhận thấy:
Các sơ sở thu mua và kinh doanh sản phẩm hoa cắt cành tại Đà Lạt hiện nay rất
phân tán. Đa số là ở các hộ gia đình nhỏ lẻ với quy mô nhà xưởng, kho bãi tạm bợ,
chưa có đầu tư kỹ thuật để bảo đảm cho chất lượng sản phẩm hoa đến tay người tiêu
dùng. Lực lượng lao động trong lĩnh vực này chủ yếu là lao động thủ công, lao động
phổ thông, thực hiện công việc theo kinh nghiệm.
Sản lượng hoa thu mua hàng ngày khảo sát tại các cơ sở kinh doanh hoa cúc
cho thấy bình quân mỗi năm mỗi cơ sở giao dịch khoảng 2,5 triệu cành hoa các loại.
Trong khi đó sản lượng hoa của Đà Lạt – Lâm Đồng ước tính khoảng 1 tỷ cành/năm.
Với số lượng này phải cần đến 400 cơ sở thu mua giao dịch hoa. Điều này là khá phù
hợp với thực tế và cũng cho thấy tính chất manh mún của ngành hoa Đà Lạt ngay cả
trong khâu thu mua và cung ứng sản phẩm đến thị trường.
Về chỉ tiêu kỹ thuật xác định tiêu chuẩn chất lượng và phân loại sản phẩm hoa
các loại, nhìn chung các cơ sở thu mua và kinh doanh sản phẩm hoa đã từng bước
tiếp cận với những chỉ tiêu cơ bản nhất của sản phẩm hoa như chất lượng về tính
đúng giống, màu sắc đặc trưng, độ nở của hoa, các yếu tố sâu bệnh hại và cặn hóa
chất trên hoa, kích thước cành hoa…
Tuy nhiên, các chỉ tiêu để phân loại phẩm cấp chỉ mới dừng lại ở sản phẩm loại
I, loại II và cũng chỉ đáp ứng cho thị trường nội tiêu, chưa có cơ sở nào có những tiêu
chí đáp ứng được yêu cầu phẩm cấp của sản phẩm cao cấp (thượng hạng). Điều này,
một mặt cho thấy các cơ sở thu mua sảm phẩm hoa cắt cành của Đà Lạt chưa có được
những tiêu chí phân loại chất lượng cụ thể (các tiêu chí khảo sát là do đề tài đưa ra để
thăm dò). Mặt khác cũng cho thấy chất lượng sản phẩm hoa của Đà Lạt – Lâm Đồng
chưa đáp ứng được yêu cầu của thị trường tiêu dùng.
So sánh với các tiêu chí đánh giá chất lượng và phân loại sản phẩm của ECE
cho thấy chất lượng sản phẩm hoa Đà Lạt – Lâm Đồng đang còn ở mức thấp.
II/ XÂY DỰNG TIÊU CHUẨN CHẤT LƯỢNG, PHÂN LOẠI HOA CẮT CÀNH
Trên cơ sở kết quả khảo sát và tham khảo những tiêu chuẩn chất lượng, tiêu
chuẩn phân loại sản phẩm hoa của ECE, đề tài xây dựng dự thảo các tiêu chuẩn chất
lượng và phân loại sản phẩm hoa cắt cành với các nhóm hoa cúc, hoa hồng và hoa địa
lan của Đà Lạt – Lâm Đồng nhằm phục vụ cho thị trường nội tiêu.
1/ Những tiêu chuẩn chung
Sản phẩm hoa khi cắt cành phải thỏa mãn các yêu cầu sau:
- Hoa phải đúng giống,
- Cùng một giai đoạn phát triển,
- Được thu hoạch cẩn thận,
- Hoa phải nguyên vẹn, tươi mới,
- Chiều dài cành hoa giữa các nhóm phẩm cấp chênh lệch không quá 10cm.
2/ Tiêu chuẩn chất lượng và phân loại sản phẩm hoa cúc cắt cành
2.1/ Loại đặc biệt
Hoa có chất lượng cao nhất. Cành thẳng, khỏe. Không có vết côn trùng, không
nấm bệnh, không có cặn hóa chất BVTV. Lá xanh tốt không úa màu. Cắt đúng độ nở
20-30% đối với hoa cúc đơn và 50-60% đối với hoa cúc chùm, phân nhánh đẹp với
hoa cúc chùm. Chiều dài cành 80 - 100cm tùy theo giống.
2.2/ Loại I
Hoa có chất lượng tốt. Cành thẳng, khỏe. Vết côn trùng có thể có 2-3%, cặn
hóa chất BVTV 2-3%, không nấm bệnh. Lá xanh tốt không úa màu. Cắt đúng độ nở
20-30% đối với hoa cúc đơn và 50-60% đối với hoa cúc chùm, phân nhánh đẹp với
hoa cúc chùm. Chiều dài cành 75- 85cm tùy theo giống.
2.3/ Loại II
Hoa có chất lượng kém hơn hai loại trên. Cành thẳng. Vết côn trùng có thể có
3-5%, cặn hóa chất BVTV 3-5%, vết nấm bệnh 1-2%. Lá không úa màu. Độ nở 30-
40% đối với hoa cúc đơn và 60-70% đối với hoa cúc chùm. Chiều dài cành 65-80cm
tùy theo giống.
Phần thứ tư
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
I/ KẾT LUẬN
Qua kết quả thực hiện các nội dung nghiên cứu chúng tôi có những kết luận
sau:
1. Ngành sản xuất và kinh doanh hoa cắt cành của Đà Lạt – Lâm Đồng ngày càng
trở thành một ngành kinh tế quan trọng nhưng những cơ sở về khoa học cho
ngành này chưa được đáp ứng một cách đầy đủ. Trong đó vấn đề tiêu chuẩn
chất lượng và phân loại sản phẩm tại các cơ sở thu mua và kinh doanh sản
phẩm hoa cắt cành đang còn bỏ ngõ.
2. Kết quả khảo sát trên 20 cơ sở thu mua sản phẩm hoa cúc về vấn đề tiêu chuẩn
chất lượng và phân loại sản phẩm hoa cho thấy chưa có sự thống nhất theo một
định chuẩn chung. Mỗi cơ sở có tiêu chuẩn thu mua và giao dịch riêng theo
nhìn nhận chủ quan. Chưa đáp ứng được yêu cầu của thị trường một cách tốt
nhất.
3. Đề tài đã xây dựng sơ bộ những tiêu chuẩn cụ thể cho nhóm hoa cúc để làm cơ
sở ban đầu cho việc hoàn thiện những tiêu chuẩn chất lượng và phân loại sản
phẩm hoa cắt cành của Đà Lạt – Lâm Đồng theo xu hướng phát triển của thị
trường tiêu dùng.
II/ ĐỂ NGHỊ
Trong những năm qua đã có nhiều doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh sản
phẩm hoa của Đà Lạt – Lâm Đồng đầu tư vào lĩnh vực xuất khẩu sản phẩm hoa cắt
cành sang thị trường Nhật bản và các nước châu Âu nhưng chưa thành công. Một
phần là do chưa tiếp cận được với các tiêu chuẩn chất lượng và phân loại sản phẩm
hoa theo tiêu chuẩn quốc tế.
Do đó, cần có một chương trình nghiên cứu chi tiết và cụ thể hơn về tiêu chuẩn
chất lượng và tiêu chuẩn phân loại sản phẩm hoa theo những quy ước quốc tế đối với
các sản phẩm hoa cắt cành của Đà Lạt – Lâm Đồng nhằm tạo điều kiện cho việc đầu
tư nâng cao chất lượng sản phẩm và tiếp cận với thị trường xuất khẩu trong những
năm sắp tới.
***