Professional Documents
Culture Documents
tvif;tdrf rmwdum
tvif;tdrfpum; 4
acwf+ydKifcHpm;r_ uAsm
b,fu&JabmfvJ wifrdk; 6
uAsm
jrefrmjynf&J h cHpm;csuf cifarmifvGif 7
opPmjrnf[def;oH wif+rdKifpdk; 8
vGwfvyfjcif;eJ htwl rsdK;atmif 9
ysm;&nfwpfpuf h h h rif;wm&m 10
jrifcsif awG hcsif &Sdapcsif zdk;oHkn 12
acgif;zD;rxm;wJh trSefw&m;rsm; atmifcikd jf rihf 14
umwGef;
tifwmeufay:rS umwGef;rsm; 15
0wˆKwdk / oa&mfpm
tawmifyHr&Sdaom &ifckefoHrsm; armifpdk;csdef 75
rif;=wm;}uD; a=umufpm a*smf'D; 81
bmomjyeftcef;quf
tdrfajrSmifavSmiftdrf 43 armifarmifvwf 92
Edik if aH &;tawG;tac:
'Da&jrifhopf jroef;wifh 97
tvif;tdrfrSwfpk tvif;tdrfrD'D,m 109
tvif;tdrf pum;
jrefrmEdik if w H iG f tm%modr;f ppftpd;k &u zefw;D ay;vdu k wf hJ t&yf0wfqakd om tpd;k &
w&yf ay:aygufvmyg+yD? xdt k pd;k &. Edik if aH wmforRw}uD;qdak om OD;ode;f pdef rS “aumif;rGef
oef@&iS ;f aom tpd;k &”ay:aygufa&;yJ jzpfw,f [k wdik ;f odjynfod urBmod w&m;0ifajym=um;
cJyh gw,f? Edik if aH wmf&@J tcif;tusi;f t&yf&yfukd trSeyf uwd twdik ;f &_jrif+yD; ajym=um;vdu k w
f hJ
pum;vd@k jrifryd gw,f?
'gqd&k if Edik if aH wmf orRw}uD;&J@ pum;t& raumif;rGef roef@&iS ;f aom tpd;k &w&yf
uae aumif;rGeo f ef@&iS ;f aom tpd;k &w&yftjzpf ajymif;vJypf&r,fv@kd qdv k ykd &kH ygw,f? 'gqd&k if
ueOD;tpuwnf;u wdik ;f jynfukd tkycf sKyfaewJh tpd;k &[m bmtpd;k &vJ? Adv k cf sKyfr;_ }uD;oef;a&$&@J
trdef@tm%meJ@ tkyfcsKyfaeaom tm%modrf; ppftpdk;&yg? tJ'Dtm%modrf; ppftpdk;&rSm
0ef}uD;csKyfqo kd u l Adv k cf sKyfoed ;f pdeyf g? xd0k ef}uD;csKyf Adv k cf sKyfoed ;f pdeo
f nf ,ck tpd;k &opfqakd om
tzG@J tpnf;wGif Edik if aH wmforRw}uD; OD;ode;f pdeq f okd yl if r[kwyf gvm;?
raumif;rGerf oef@&iS ;f wJh ppftpd;k &rSm 0ef}uD;csKyfvyk cf o hJ u l ,ck jynfoal wGu a&G;cs,f
wifajrSmufvu kd yf gw,f qdw k @J (olw@kd tajym) t&yf0wftpd;k &rSm Edik if aH wmf orRw}uD;jyefjzpf+yD;
w&m;0ifajymvdu k wf hJ txufygpum;&yf[m olw@kd tajctaeudk olw@kd 0efcv H u kd w f mjzpfw,fv@kd
,lq&ygw,f?
t&ifvlawGraumif;/ roef@&Sif;cJhwmawGudk tck ol@vufxufrSmaum ol@pum;
twdkif; pDrHaqmif&Gufaeyg+yDvm;? 'gudkvufawG@ qef;ppf=unfh=uygpdk@? EdkifiHawmf&J@ t"du
r¾dKif}uD; (3) ckjzpfwt hJ yk cf sKyfa&;/ Oya'jyKa&;/ w&m;pD&ifa&;awG aumif;rGeo f ef@&iS ;f atmif
aqmif&u G rf _ jyKae+yDvm;? 'Dr¾dKif}uD; (3) ckukd apmif=unfah 0zef jyKjyifxed ;f odr;f zd@k twGuf
tvGet f a&;ygwJh pme,fZif;/ rD', D mqdw k hJ pwkwˆr¾dKifv@kd uAŠn;f xd;k =uwJh jynfo@l r¾dKifukd
aum vGwv f yfaumif;rGef oef@&iS ;f pGm zefw;D ay;xm;+yDvm;? jrefrmjynfov l x l ak wG&@J vufawG@
b0awG &_jrifo;kH oyf&if “t&iftwdik ;f ygyJv@kd “aumufcsucf s&rSmjzpfw,f?
,ae@jrefrmawG&J@ pD;yGm;a&;/ vlr_a&;/ usef;rma&;/ ynma&; pwJhEdkifiHa&;awGudk
Edik if aH wmf vl}uD;qdo k al wGe@J tJ'ED ikd if aH wmf vl}uD;qdo k al wG&@J aqGrsK;d todu k t f 0ef;eJ@ yeHoifh
ywfoufaeolawGrSmom y&rf;ywmvGwfvyfaumif;rGefae+yD; vlrsm;pk jynfolvlxkuawmh
“t&iftwdik ;f ygyJ”? vufawG@jzpf&yfwckrmS Edik if aH wmforRw}uD; trde@f tm%meJ@ tusO;f us
olawG udk vGw+f idr;f csr;f omcGijhf yK+yD; v$waf y;wJah e&mrSm ppftyk pf u k kd tHw+k yD; ,H=k unfcsuef @J
Edik if aH &;vkyv f @kd t"rRaxmifcscx H m;&wJh Edik if aH &;tusO;f om; tvGeef yJ g;cJyh gw,f? v$waf y;cJh
olawG xJrmS Edik if aH &;tusO;f om; (50) 0ef;usio f m ygwm[m aumif;rGeo f ef@&iS ;f wJh vGw+f idr;f
csrf;om cGifhr[kwfyg? ao'%fusaeol (300) ausmfudk wuíef;tjzpf av#mhayghcJhayr,fh
t"rRtusO;f cscH xm;&wJh ESp&f n S Ef ikd if aH &; tusO;f om;awGuakd wmh (1)ESpo f m av#mah yghay;
Luminary MagazineVolume 5,No.3 4
5
b,fu&JabmfvJ
olŒr,H&k ud,
k rhf ,H&k
oHo,awGyu kd f
[dw
k p onfwp+yKduGJ
b,fu&JabmfjzpfrmS vJ?
wD;wd;k wD;wd;k
ozef;ydk;
uG,&f mwrsK;d a&SŒwrsK;d
ajcxd;k rawmf acsmv f Œkd vJ
b,fu&Jabmf jzpfrmS vJ?
ae&mykid rf _ t+yKdivf k
vlxtk wGuf jynfoŒl twGuw f hJ
t&Suu f enf;/ aoG;ucJG
b,fu&Jabmf jzpfrmS vJ?
wifr;kd
16²3²2000
(}umomyaw; naecif;)
jrefrmjynf&JŒ²²²cHpm;csuf
[m²²²
aea&mifatmufrSm
tvif;rJhaeolawGygvm;
'gqk²d ²²aevk;H twk=uD;bJ²²²²²²²²²²²?
aevk;H =uD;ub,frmS vnf;
ar;=unfhawmh
ork'N&matmufrSm
a&qif;ikyaf ew,fw²hJ ²²²²²?
r[kwb f ;l
ork'N&matmufukd
ypfcsxm;jcif;cH&wm
ajrjyifay:
jyefwufvmrSmaygh²²²²²?
[m²²²²²²²²²²?
rjzpfEkdifbl;
jrefrmjynfoljynfom;awG
ikdxm;wJh
rsuf&nfrkd;awGursm;vGef;vkd@²²²²²²²²?
cifarmifviG (f jynf)
2011ck arv 12&uf
vGwfvyfjcif;eJ htwl
ar#mfvifhcsuf
wdrpf ikd v
f kd zrf;qkyzf kd h cufayrJh
pwifcw hJ hJ ajcvSr;f rsm; rd;k xefavjyif;vnf;
aemufjyef vSnjhf cif;awmh rvkyEf ikd /f /
twdwu f kd jyefo&rJh tcsed rf [kwo f vdk
tjypf&mS csed v
f nf; vGecf +hJ yD//
a,mifawmifaygifawmifeJ h &Gmvnfum
ork'&N m 0rf;wxGmtwGuf
qENawG h h h b,fbuf&iftu kH xGucf si+f yDvm;//
ausmoyf&if +yHK;wwfwhJ vlawGvkd
ta=umufw&m; eJ h avmb v$r;f +cHKrSmvm; //
aq;pufus&m t&kyrf xifao;ayr,fh t+rJ&;_H edrf w h hJ wdu k yf rJG &Sod vdk
aoG;pufawG ysH ch &hJ m vrf;rrSm cGyaf 'gif;wGeo f eH J h igwdk x h qk pfwhJ ordik ;f wausmh
vrf;jyae+yD// jyefvnfrmS ,H=k unfxm;yg//
idak =uG;oH r&yfoa&G h
igwdk h pdwt f pOf rD;v#v H kd &Sio f efr,f//
&,farmoH r=um;oa&G h
emusiEf v S ;kH om;eJ h wdu k yf 0JG ifr,f//
“,m,D&;_H edrw hf hJ trSew f &m;[m
,kwn f Hw h hJ atmifyaJG wGxuf
pGr;f tm;yd&k w dS ,f” h h h wJh
av;pm;w,fAsm h h h rmwifvo l m;uif; *sLeD,m
igwdk h h h h
crf;em;}uD;jrwfre_ J t h wl
aysm&f i$ jf cif;awG aqmif=uOf;+yD;
wcsed rf mS h h h
vGwv f yfpmG cE<m0dnmOfwv JG kd h
tdru f jkd yef=ur,f//
mif; rsdK;atmif (PKU)
9 Luminary MagazineVolume 5,No.3
10
ysm;&nfwpfpuf
"g;oGm;ay:[efaqmifyefaqmif usoGm;jcif;
[d&ed J =h owWyw ` &m; yg;yg;av;awmifcsKd w h hJ
vdycf cHG |wf tm%m&Siv f ufopfawG
Oya'udk vufwpfv;kH w0ufjcm;
vSnphf m;yHrk sm;
v$wf+idrf;csrf;omcGifhwJh
tokid ;f t0kid ;f wl ud,
k v hf v l w $ af y;
toHaumif; [pfvu dk af o;²²
v$w&f ufaphvdk h v$waf wmhrmS rdk v h w $ af y;vku d &f wJh
wpfaomif;ig;axmifausmf tusO;f om;
Edik if aH &;tusO;f om; av;q,fausmx f J
b,frvJ udrk if;udEk ikd f udak X;=uG,f udu k }kd uD; use&f aJ bmf
*k%rf o hJ ud mQ urBmudn k mjyef+yD²²?
igwdk &h J h
“b”uH;k eJ h“0”vH;k &GJ ah pmif;rSKudk
wnfrh wfaumif;rGeaf tmif apmifah &Smufoifv h nf;
vdyw
f q
H yd af ygufw;l eJ o h u
dk w
f ;l ae=u
a&m,k0 a&mufa&mhr,f ?
=unfph rf;yg
jymyH=k um;u
rD;avmifiw
k w f kd tdr+f ydKtpte=um;
wpfjcrf;ydef wpfjcrf;jym; t&G,pf u kH snqf cH rHG sm;
t&d;k vufusef aoG;nSeD H eh aH ewJh avxk
tJ'aD vxk
ajcmufq,fEh pS rf S 'Dae x h d
raoG ah jcmufao;wJh jynfol t h ouf aoG; ac|;?
cs,f&D
oZif
awmifZvyfyef;
,rf;aiG =h urf;=urf;&J ah tmuf
a=uGus ajrc =urRmu qd;k vku d yf rkH sm;²²²?
tm%mawGtay:ausmhausmharmharmh
v,fuu G af &ykwx f u J ar#mah wGvdk
igwdk ah oG;awG pkwcf aJ ewJh
rif;usiq hf ,fyg; vm;vm;rSsr&Sd
ud,
k zhf momud, k f rif;jzpfae=uolawGukd
r,Hb
k ;l wu,fr,HEk ikd b f ;l ²²?
cGivhf w$ yf g ca&
ud,k uf av
Asm'dw, f +l yD; vlom;r[kwaf vawmh
olwkd uh kd
z,f&mS ;csiv f S txGÉt f xdyif ghqEN
Oyg'f'g%fawGa=umifh 'kuaQ &mufw,fqv dk nf;
aemifb0rSmrS uif;awmhr,f²²? rif;wm&m
05 / 18 / 11
11 Luminary MagazineVolume 5,No.3
12
vl@obm0 a&=unf&mjrufE&k m
&SmazG pm;aomuf aexdik =f u&ayrJh
'Dru
kd a&pDukd brf;jy wrf;wvd@k
rdom;pkyg ta&mufac: cJ=h uayrJh
ckrsm;rawmh [efjyav;awmif o&kyrf az:
t[kwu f kd aeEdik =f uolawGuv
kd yJ J
awG@b;l w,f }uHKbl;w,f --- ?
ud,
k wf ikd yf g0if rv_y&f mS ;Edik &f if awmifrS
wuf=uGpmG v_y&f mS ;ae=uolawGukd tm;ay;
wefb;kd u rao;aybl;ayg@
wcgu awG@b;l jrifb;l }uHKbl;cJo h vdrk sKd ;
jyefjrifcsif awG@csif &Sad pcsif ygao;&J@ vd@k
'Dru
kd a&pD (&jzL*sD ) bufawmfom; taygif;wd@k &,f --- ?
zd;k oHn
k ( bmbmuaz; )
arv (1) &uf 2011
acgif;zD;rxm;wJhtrSefw&m;rsm;
w&m;r0if &_waf xG;wJh tjzpftysurf sm;u
bk&m;ocifuakd wmif wkyaf uG;jzpf+yD; zsm;apEdik w
f ,/f
tckwu,f+iD;xGm;&wJh taumuf}uH tqd;k jriftysurf sm;u
xkxnf}uD;rm;cJh azmufjyefrx
_ J wd;k 0ifcJ cufom;vm;uG,f --- ?
pm&if;Z,m;twkawGukd
owif;trSm;rsm;eJ@a&mar$ azmufvyk x f m;wJh yef;wdik f
zrf;qkyu f ikd v
f @kd r&wJh &nf&, G cf surf sm; ,dr;f ,dik f
trsKd ;*k%af wG ud, k u f sKd ;eJ vrf;vGaJ ew,f/
tqd;k tykwaf wG usqif;zd@k
uH=urRmudk 0rf;E_w&f OD;r,f --- ?
umwGef;rsm;
umwGef;rsm;
urBmh
+idr;f
csrf;
a&;
Edk
A,fvf qk
&Sif
rsu
*g &
zD;epfiSufwdk haMuuGJcsdef
f ESm
ewfE,
G f
1933-2011
jrif;&dkif;udk
'kef;pdkif;atmif
ordkif;oifay;ol?
jrpfwikd ;f udk
vdSKif;cwfatmif
tem*wfoifay;ol?
yef;wdkif;udk
a=uG&Jatmif
tvSoifay;ol?
rkew
f ikd ;f udk
,Ofaus;atmif
tuoifay;ol?
vrf;wdik ;f udk
“,iftef;”a&mufatmif
cif;cJhol?
(ar 11-2011 ae u
h /&efuek +f rdK w
h iG f uG,v
f eG cf ahJ om/q&mewfE,
G o
f kd )h
atmifa0;
ar 12 / 2011
Luminary MagazineVolume 5,No.3 18
19
pm
jyK
0
rsu
*g &
f ESm
*g&0jyKvdkufygonf/
ewfE,
G f
1933-2011
vGeq f efEikd jf cif; r&Sad om aojcif;w&m;u tpd;k ;r&pGmjzifh ESpOf ;D wefc;l avESit hf wl
olw@kd ESpOf ;D udk ac:aqmifomG ;=uav+yD h h h aojcif;. aemufokd w h aumufaumufygatmif
vdu k o f mG ; wmrsm; wm;qD;xm;vdu k zf kd h [ef w h m;xm;vdu k zf kd h rnfokd ah om olu pGr;f aqmif
Edkifrnfenf;/ tJhwma=umifh jrwfAk'<u aojcif;w&m;udk rarhravsmhzdk h oGefoifqHk;rcJhjcif;
yifjzpfonf//
“b0ZmwfpkH u}udK;pHI k uHuek rf ;kd csKyf okwo f wk af pmv#if c&D;ESio f nf wdk rh sm; {nfo h nf
ygwum;““vdk h rif;uGe;f q&mawmfb&k m;}uD;u oHa0* vuFmjzifh qH;k rawmfro l nf// tckawmh
tJonfh {nfo h nf}uD; ESpOf ;D pvH;k a&S q h ifh aemufqifh vl ah vmu vl ah bmifrS t+yD;wdik f xGucf gG
oGm;=u av+yD // q&myg&*l ESihf q&mewfE, G f wdk yh ifjzpfonf// jrefrmhpmayavmu. txifu&
yk*Kd~ vf}uD;rsm;qH;k &_;H r_u pmaycspcf ifjrwfE;kd olwikd ;f udk woo jzpfaponfh tjzpfrsKd ;//
vlxt k usKd ;jyK pmayajrmufrsm;pGmudk uavmifrsKd ;pHjk zifh pmtkyaf ygif;ajrmufrsm;pGmudk
a&;oGm;cJ=h uonf// q&mAefarmfwifatmif ajymcJw h hJ vlwa,muf&J w h efz;kd qdwk m““oljzwfoef;
aewJ h acwf } uD ; uay;wJ h wm0ef u d k b,f a vmuf t xd x rf ; aqmif o G m ;w,f q d k w meJ h
wdik ;f wm&r,f “wJh //
a=omf q&m h h &h ,f // wefz;kd qdw k muvJ wef;zd;k em;vnfwo hJ l / wefz;kd udk wefz;kd rSe;f od
wJh olawGtwGuaf wmh wefz;kd aygh // tckvkd acwfq;kd acwfysu}f uD;xJrmS pmaywefz;kd / vlwefz;kd
qdw k m aoewfajymif;0u xGuw f hJ usncf aHG vmufawmifwefz;kd rxm;wwfwhJ vlawG twGuf
awmh “a&$zvm;eJ h rd;k cg;a&““jzpfawmh raygh// 'gayr,fh q&m'*kew f m&m uawmh “rke;f olr&Sd
cspo f ol m&Sw d “/
hJ“// “Edik if aH &;vkyw f ,fqw kd m &efou l kd rdwaf qGjzpfatmifvyk w f mwJ“h // vlxu k kd
rsuEf mS rlwhJ pma&;q&mtvky[ f m wu,fawmh Edik if aH &;tvkyyf aJ ygh //
jynfocl spw f hJ tEkynmorm;awG uG,v f eG af wmh wdik ;f jynftwGuf epfemr_wckvkd h qd+k yD;
usaemfwkd t h m;vH;k pdwrf aumif;jzpf=u&+yD // wjznf;jznf;eJ h wjzKwfjzKwfa=uGomG ;vdu k =f uwm
Ek&mu&ifh / &if &h mu rSnhf / rSn&hf mu a=uG qdo k vdk ocFg&w&m;udk ausauseyfeyfvufcv H u kd f
=uyHkrsm;ajymygw,f h h h b0rSmvkyfcsifwmudkvJ vkyfcJh+yD;+yD // vkyfoifhwmawGudkvnf;
vkyo f mG ;=u+yD ykc;kH ajymif; vufajymif;,l&rJh rsKd ;quf awGtwGuf q&mwdk w h m0efausyeG cf ahJ v+yD
q&mwdk &h J h pmay / q&mwdk &h J v h ;kH v / q&mwdk &h J h tm;xkwrf a_ wG twGuf b,ftm
%m&Siu f rS todrw S jf yKonfjzpfap / rjyKonfjzpfap wdik ;f jynfu todtrSwjf yK+yD;om;yg // pmay
avmuwGif rSww f ikd f / rSwaf usmufrsm;tjzpf wifuseaf ecJrh nfom jzpfonf// rysupf ;D / raysmuf
ysufatmifxdef;odrf;&rnfrSm usaemfwdk h pmayavmuom;awG&J hwm0efyJr[kwfygvm;//
“aumif;&m ok*wd“qdw k m twWveG u f w J hJ vl,w k rf mawGeJ h rtyfpyfovdk q&mwdk t h wGuf
awmif;p&mrvdw k hJ qkjzpfw,f vdk ch , H &l if; aemufq;kH *g&0jyKvdu k yf gonf//
19 rif;rif;odef;
Luminary MagazineVolume 5,No.3
20
pm
jyK
0
rsu
*g &
f ESm
ewfE,
G f
1933-2011
uG,fvGefol q&mewfEG,f
1933=2011
trSwfw& b0pmrsufESmrsm;
uavmiftrnfcGJrsm;
armifjrihfaemif/ uavmifopf/ eDeD/ armifwifat;/ rkvm'if/ at;eD/ jrihfauoD/ vSjrihf/ ausmufwkdif/
rkd;aZmf[def;/ ysHv$m;/ rSefajymif;opf/ pdeftkd;pnf/ bGJ@jzL/ aumif;jrwf/ Zifaomif;/ a¶$pif/ rif;&mausmf/ rvdc
(rif;ausmEf iS wfh v
JG su)f aumvd,?
ukd,fa&;jzpfpOf
pma&;q&m ewfEG,fudk tb OD;b0rf;/ trd a':apmvHkwdk@rS 1933 ck ESpf azazmf0g&Dv (1) &ufae@wGif
jrpf}uD;em;+rdKŒ Y arG;zGm;cJhonf? trnf&if; vSjrifh jzpf+yD; i,fpOfu jrpf}uD;em;+rdKŒ apmif;zef;
txufwef;ausmif;/ rEœav;+rdKŒ Ak'<omo emhEk*~[ txufwef;ausmif;ESihf &efukefwuUokdvfwkd@wGif
ynmoif=um;cJo h nf?
pkHaxmufr*~Zif; t,f'Dwm/ t,f'DwmcsKyf/ vSsKdŒ0Sufonf;zkdr*~Zif;wGif wm0efcHt,f'Dwm/ trsKd;om;
owif;pmwGif bmomjyeft,f'w D m/ rk;d a0r*~Zif;wGif t,f'w D mcsKyEf iS fh EG,ef rD *~Zif; t,f'w
D mcsKyf tjzpf
vkyu f ikd cf o
hJ nf?
1950 jynhfESpf/ ZGefv (28) &ufae@xkwf [Hom0wDowif;pm r*~Zif;u¾wGif ‘ausmif;olr’ uAsmjzihf
pmayavmuokd@ a&mufcJhonf? r*~Zif;/ *sme,frsm;wGif aqmif;yg;/ 0wˆK/ a0zefpmESihf bmomjyefrsm;
tajrmuftjrm; a&;cJ+h y;D vk;H csi;f 0wˆKEiS fh bmomjyef vk;H csi;f 0wˆKrsm;vnf; (100) ausmf a&;om;cJh onf?
‘rkd;aZmf[def;’ trnfjzihfvnf; bmomjyef vkH;csif;0wˆKrsm; a&;om;cJhonf? rif;ausmfESihfwGJ+yD; ‘rvdc’
uavmiftrnfjzihf jrefrm0wˆKt!$ef;rsm; a&;om;cJhonf?
a&;om;jyKpk xkwfa0cJhaom pmtkyfrsm;
1² ukaÉukÉm odef;oef; wefawmhw,f - 1997 ckESpf
2² ukokdvfwyJ i&Jwydom - 1969 ckESpf
3² auo&mZm - 1974 ckESpf
4² urBmywfvnf &uf&Spfq,f - 1960 ckESpf (Round The World in Eighty Days)
5² urBmajrtES@H - 1961 ckESpf
6² urBm&ef - 1968 ckESpf
7² urBmh0wˆKt!$ef; - 1996 ckESpf
8² usGefrtouf oajycuf - 1974 ckESpf
9² usm;rsufvkH;eJ@ a=umifrsufESm - 1975 ckESpf
Luminary MagazineVolume 5,No.3 20
21
pm
jyK
0
rsu
*g &
f ESm
10² ausmfaZ,sESihf oHuGefcsm ckepfxyf - 1975 ckESpf ewfE,
G f
1933-2011
11² ausmufbDvl; - 1964 ckESpf
12² cspfolESihf wc%/ rkef;olESihf wb0 - 1973 ckESpf
13² cspfol&Sdaom+rdKŒ - 1960 jynhfESpf
14² cspfaoma=umihf - 1956 ckESpf
15² *gr%d - 1978 ckESpf
16² jirf; - 1978 ckESpf
17² aiGvukdjrif =u,fpifr[kwfbl; - 1978 ckESpf
18² pdwfxJrSm wurBm - 1974 ckESpf
19² pdefac:yGJ - 1987 ckESpf
20² aZmfrkd;[def;ESihf eef;oufrGef ausmuf¶kyf - 1981 ckESpf
21² aZmfrkd;[def;ESihf odef;av;q,f rm,m - 1982 ckESpf
22² Zmwfortv,f - 1961 ckESpf
23² naps;wef;tp - 1961 ckESpf
24² nDtpfrrsm;ESihf vlpdrf;rsm; - 1982 ckESpf
25² wauG@awmh awG@=uOD;rnf - 1966 ckESpf
26² wckdifeef;rkd@ vGrf;vJh&nf - 1978 ckESpf
27² wq,f (10) (ewfEG,f/ rkd;a0) - 1964 ckESpf
28² wae@r[kwf wae@ - 1965 ckESpf
29² wyifukd ESpfyif,Sufw,f - 1974 ckESpf
30² wrifoufouf - 1961 ckESpf
31² w0Jvnfvnf - 1961 ckESpf
32² wuUokdvfESihf jyifyurBm - 1967 ckESpf
33² wzefjyefI rEkd;aom a0'em (Coma) - 1983 ckESpf
34² wa,mufu rm,m - 1973 ckESpf
35² wdwfwqdwf - 1961 ckESpf
36² wdrfpG,frSm uG,faomae - 1981 ckESpf
37² 'ufZ,fvm - 1987 ckESpf
38² '¾m&D - 1978 ckESpf
39² aeuef@vef@um vy0g - 1975 ckESpf
40² aemufqkH;wae@ aemufqkH;urBm - 1976 ckESpf
41² eEN0efokd@tjyef - 1972 ckESpf
42² eef;pHy,fESihf wa,muf+yD;wa,muf - 1972 ckESpf
43² eef;oufrGefESihf rsufESmpdrf;rsm; - 1973 ckESpf
44² EGJ@0g - 1976 ckESpf
45² ESraxG;r,hfukd vkdvSsif - 1961 ckESpf
46² ESpf}uD;orm; - 1957 ckESpf
21 Luminary MagazineVolume 5,No.3
22
pm
jyK
0
rsu
47² EG,feDEkdifiHwum tbd"mef - 1994 ckESpf
*g &
f ESm
ewfE,
G f 48² EG,feDtm&S ESpfcsKyf (1994) - 1994 ckESpf
1933-2011
49² EG,feDtm&S ESpfcsKyf (1995) - 1995 ckESpf
50² aygufyifupdrf; aus;updrf; - 1979 ckESpf
51² yOPrHtonf; yOPvuftjyHK; - 1979 ckESpf
52² yk¾u - 1980 jynhfESpf
53² jymjymndKa&mif r_dif;vJhvJh - 1975 ckESpf
54² b0[lonf (My Life) - 1991 ckESpf
55² b,f,drf;nmEGJ@ b,fjyefEGJ@ - 1977 ckESpf
56² ruG,faomae@u a=uGaomyef; - 1984 ckESpf
57² rae@wae@u ¶GmwJhrkd;
58² r+yD;qkH;ao;aomn - 1975 ckESpf
59² roEœm rodyg - 1973 ckESpf
60² rD;ckd;rqkH; rkd;rqkH; - 1967 ckESpf
61² rkd;njzLjzL - 1962 ckESpf
62² rkd;xJavxJ - 1954 ckESpf
63² rkd;jzLrpJ rkd;rnf;r¶Gm - 1979 ckESpf
64² rkd;rSmpae avrSm&m[k - 1975 ckESpf
65² armifESihfomtwl - 1961 ckESpf
66² armifESihfomtwl urBmajrtESH@ - 1973 ckESpf
67² rsuf0g;xifxif - 1956 ckESpf
68² rkef;yifatmufrSm cspfol&Sm - 1976 ckESpf
69² rsufawmifaumheJ@ rsufxm;ndK - 1972 ckESpf
70² rsufESmrSmtjyHK; rsufvkH;rSm a'go - 1973 ckESpf
71² jroZif - 1966 ckESpf
72² ajratmufoZif - 1959 ckESpf
73² jrefrmjynfajrmufykdif; (twGJ - 1) - 1966 ckESpf
74² jrefrmjynfajrmufykdif; (twGJ - 2) - 1967 ckESpf
75² r_cif;pkHaxmuf ukd,fawG@rSwfwrf; (Diary) - 1962 ckESpf
76² ,kZermvm - 1980 jynhfESpf
77² &wemvkd%f*l - 1960 jynhfESpf
78² &mrn - 1978 ckESpf
79² a&mru rdef;rysuf (Woman of Rome) - 1964 ckESpf
80² &efolw&m rdwfaqGwa,muf - 1973 ckESpf
81² &SufpzG,f (Shame) - 1961 ckESpf
82² a¶$ESihf,kd;rSm; yef;pum; - 1970 jynhfESpf
83² a¶$zvm;ESihf rkd;cg;a& - 1961 ckESpf
Luminary MagazineVolume 5,No.3 22
23
p
jyK m
0
rsu
84² vuG,fae@n - 1968 ckESpf
*g &
f ESm
ewfE, G f
85² avupm; =uGm;wvlvla0 - 1977 ckESpf 1933-2011
86² vif;t¶k%fOD; - 1985 ckESpf
87² 0uFyg - 1963 ckESpf
88² oDwmckepfwef awmifpOfckepfxyf - 1972 ckESpf
89² opfwkH;rSefvSsif qefvdrhfrnf - 1982 ckESpf
90² onfacwfESihf onfarmifESrrsm; - 1972 ckESpf
91² onfawmifwef;rSm armifxrf;ac:yghr,f - 1983 ckESpf
92² oEœmuGsef; (Coral Island) - 1960 jynhfESpf
93² od*ôw0uf a¶$w0uf - 1974 ckESpf
94² okH;ESpfokH;rkd; (Three Years) - 1990 jynhfESpf
95² tauG@waxmif
96² tcspfavSavmif;eJ@ acwfa&pD;a=umif; qefwufr,f (y-wGJ) - 1989 ckESpf
97² tcspfavSavmif;eJ@ acwfa&pD;a=umif; qefwufr,f ('k-wGJ) - 1989 ckESpf
98² teD;ta0; tedrhftjrihf - 1965 ckESpf
99² taemufrkd;ukyfpuf0kdif; - 1960 jynhfESpf
100² tysHoifp - 1960 jynhfESpf
101² tjym - 1956 ckESpf
102² tjymESihf t0g - 1971 ckESpf
103² tjym t0g - 1967 ckESpf
104² tjyifrSmaiGv &ifxJrSm aeq,fpif; - 1983 ckESpf
105² tjzLa&mif opPmyef;wyGihf (yxrwGJ) - 1988 ckESpf
106² tjzLa&mif opPmyef;wyGihf ('kwd,wGJ) - 1988 ckESpf
107² trsm;ESihfwa,muf (Fever) - 1983 ckESpf
108² t0g - 1960 jynhfESpf
109² t&dyfokH;yg; em;rvnf -1980 jynhfESpf
110² t¶kyfe*g; t¶kyfusm; - 1974 ckESpf
111² ta&SŒpl;pl; taemuf,Gef;,Gef; - 1969 ckESpf
112² ta&SŒrkd;aumif;uif trSwf (1) - 1965 ckESpf (Baltic Skies)
113² ta&SŒrkd;aumif;uif trSwf (2) - 1965 ckESpf (Baltic Skies)
114² tvnfvmwJh rdef;uav;&,f - 1974 ckESpf
115² tvGrf;. tvGrf; - 1981 ckESpf
116² tÀm0gjyifrSm xifaomv - 1981 ckESpf
117² ÁENmeDvm oEœmykvJ - 1977 ckESpf
118² tkH;tkH;usGufusGuf - 1965 ckESpf
119² wHcGefwkdif armifESrrsm; - 1972 ckESpf
(jrefrmtGefvdkif;pG,fpHkusrf;rS ²²²)
23 Luminary MagazineVolume 5,No.3
24
Ak'b< momESi @f
tm%m&Si fpepf
armifomrn
tyd k i f ; (7)
pD;yGm;a&; vlrS_a&; t& ouf&Sdxif&Sm; tm%m&Sifwyg;yg;udk qnf;uyf&HkrubJ bmoma&;t&yg
tm%m&SifqefwJ@ t&mawGudk udk;uG,fvmygw,f? wefcdk;&Sdw,fqdkwJ@ bdk;awmfawG r,fawmfawG
"mwfawG ewfawGtay: ud;k uG,q f nf;uyfvmjcif;udk qdv k w
kd myg? 'Dvkd wefc;fkd &Sw
d @J t&mawGu Edik if aH &;
tm%m&Sifwyg;vdk udk,f@udk apmifr =unhf&S_vdrf@r,fvdk@ ,Hk=unfarSsmfrSef;aewwfygw,f?
wef c d k f ; qd k w m tm%myH k p H w rsKd ; jzpf y gw,f ? vl t rsm; ,k H = unf u d k ; uG , f a ewJ @
wefcdkf;&SifqdkwmrsKd;uvnf; tm%m&SifyHkpH wrsKd;om jzpfaewwfygw,f? bdk;awmfawG r,fawmfawG
"mwfawG ewfawG 0dZ…mawG aZmf*sDawG[m rSefolrSm;ol vlaumif;vlqdk; ra&G;bJ olwdk@tem;
uyfyg;,yfyg;vkyf+yD; yl;aZmfyo aeol awGudk apmifr=unhf&S_wwfwJ@ tm%m&SifeJ@ qifqifwlygw,f?
'ga=umif@ omrefvlawG rqdkxm;eJ@ qdk;ay@ &ufpufcufxefay@qdkwJ@ tm%m&Sifrsm;onfyif 'Dvdk
wefc;fkd &Siaf wGtem; qnf;uyfyal Zmf+yD; olw@kd tm%m wnf+rJa&;twGuf tultnD awmif;cHae=uwmyg?
wefcdkf;&SifqdkolawGuvnf; b,favmufaumufuspfwJ@ tm%m&Sif jzpfygap/ ol@udk
qnf;uyf+yDqw kd meJ@ tm%m&Sib f ufom;vky+f yD; vuf0g;csi;f &du k w
f wfygw,f? 'ga=umif@ wefc;fkd &Siaf wGe@J
tm%m&SifawG[m pD;yGm;bufawG jzpfaewwfygw,f? 'gudk rodem;rvnfbJ wefcdkf;&Sif u,fwifygrS
csrf;om&m &r,fvdk@ t,lrSm; t,HkrSm; aeoa&GŒ vGwfajrmufrS_eJ@ a0;onfxuf a0;ygr,f? wefcdk;&Sif
Luminary MagazineVolume 5,No.3 24
25
jrwfA'k u < vlawGusi@f zd@k twGuf r*~i&f pS yf g;udk a[mn$ecf @J ygw,f? r*~i&f pS yf g;udk usi@f oH;k &jcif;&JŒ
&nfrSef;csuf yef;wdkifu ta=umuftrufrsm; uif;a0;a&; jzpfygw,f? udk,f@ukd,fudk,f ydkifpdk;wJ@
vlom;rsm;tjzpfodk@ a&muf&Sda&; jzpfygw,f? &J&ihfwJh vGwfajrmufvlom;rsm;tjzpfodk ha&muf&Sda&;
jzpfygw,f?
'gayrJ@ 'Dae@ jynfov l x l u k si@f }utH m;xkwzf @kd twGuf b,fvkd w&m;awGukd oHCmtrsm;pku
a[mn$efae ygovJ? 'gejyK&if aemufb0rSm pnf;pdrfcsrf;omawGudk cHpm;&r,fqdkwmawGudk
a[maeygw,f? 'gerjyK&if aemufb0rSm i&Jjynfa&mufr,f@ta=umif;/ qif;&JrGJawr,f@ta=umif;awG
a[maeygw,f? 'gerS_a=umif@ pnf;pdrfcsrf;omawG&jyD; ,pfrl;aysmfyg;EdkifwmawGudk tm;usatmif
a[maeygw,f? OpPm"e csKdŒwJ@rS_udk ,cifb0u 'gerjyKcJ@jcif;&Jh tusKd;quf jzpfw,fqdk+yD; tjypfwpfck
usL;vGefxm;ovdk xifjrif vmatmif a[maeygw,f? Ak'<bmomudk pnf;pdrfcsrf;om &&Sda&;twGuf
vrf;n$ew f @J bmomvd@k ,lq vmatmif a[mae=uygw,f?
'gawGukd a[majymjcif;tm;jzif@ em=um;&olawGtzd@k vGwv f yfru _S ta&;r}u;D awm@bJ aiGa=u;
pnf;pdru f ta&;}u;D vmw,f? tusio fh v
D u ta&;r}u;D bJ 'geu ta&;}u;D vmygw,f? pnf;pdrcf sr;f omudk
rufarmwrf;wwJ@ pdwaf wG wzGm;zGm;ay:vm+y;D pnf;pdrcf sr;f om&Siaf wGukd OD;n$ww f @J pdwaf wG tm;usw@J
pdwaf wG 0ifvmw,f?'Dvekd @J ta=umuftrufawG wd;k vmwmeJ@twl pnf;pdrcf sr;f om&Sw d @J tm%m&Siaf wGukd
&du
k sK;d wJ@ pdwaf wG vnf; 0ifvmygw,f? ud, k uf ,
kd wf ikd f tm%m&Sijf zpfcsiwf @J pdwaf wGvnf; wvSsr;f vSsr;f
ay:vmygw,f? Ak'b < mom0ifrsm;jzpf&ufe@J tvGepf ufqyk pf &m aumif;wJ@ tm%m&Sipf epfukd axmufcH
rd&ufom; jzpfae=uygw,f? 'getwGuf qkawmif;qkay; vkyw f @J tcg vlrif;pnf;pdrf / ewfrif;pnf;pdr/f jA[Rmrif;
pnf;pdraf wG cHpm;&ygap qdw k mawG[m tm%m&Sipf epfukd yHhy;kd ay;aewJ@ qkawmif;awGyJ jzpfygw,f?
yd k q d k ; wmuawm@ onf v d k a [m=um;csuf a wG a =umih f trsm;jynf o l [ m Ed k i f i H a &;eJ @
pD;yGm;a&;jy\emudk tajzr&Smwwfawm@bJ rsupf v d nfomG ;&wmyg? vufawG &h ifqikd cf pH m;ae&wJh Edik if aH &;
pD;yGm;a&;qdkif&m qif;&J awG[m tm%m&Sifpepfa=umihf jzpfyGm;vmwmvdk h trSefrjrifEdkifawmhbJ
t&ifb0u 'gerjyKcJhjcif; &Jh tusKd;qufawGvdk h wvGJjrifukefwmyg?
wu,fawmh ta=umuftruf wdk;yGm;a&;w&m;rsm;udk a[mn$efaejcif;[m jrefrmEdkfifiHom;
rsm;udk tm%m&SifpepfxJ ydwfrdaeatmif vkyfjcif;eJ@ twlwlygyJ?
Ak'<bmom0ifjrefrmEdkifiHom;rsm;avmuf &[ef;oHCmawmfrsm;udk av;pm;&dkaowJ@vlrsKd;
awmfawmf &Sm;ygvdrf@r,f? &dkaoav;pm;wJ@tqif@udk ausmfvGef+yD; udk;uG,f tm;xm;wJ@ tqif@udkyif
a&mufaeygjyD? 'ga=umif@ oHCmawmfrsm;udkom t&dyf=unfhae+yD; oHCmawmf&JŒ tvdktwdkif; vdkufemzdk@
tqifoif@ jzpfaeygw,f?
jrefrmEdkifiHom;rsm; =unfndKtm;xm;aewJ@ oHCmawG&Jh txGwftacgif oHCmhem,uu
b,fvpkd um;rsK;d awGukd ajymaeygovJ?
oHCmtpnf;ta0;wckrSm oHCm@em,uvkyfolu vuf&Sdtpdk;&[m rif;aumif;rif;jrwf
jzpfwJ@ ta=umif; / omoemudk tvGeftm;ay; axmufyH@wJ@ta=umif; / onftpdk;&vufxufrSm
omoemawmf tvGefxGef;um; pnfyifa=umif; ajymaeygw,f? 'Dpum;udk wufa&mufvmwJ@
&[ef;oHCmawGu om"kac:ygw,f?
'D v d k a jym=um;csuf a =umif @ bmjzpf v mrvJ q d k w mud k tvG , f e J @ wG u f q Ed k i f y gw,f ?
wdik ;f oljynfom;rsm; taeeJ@ olw@kd ,H=k unf ud;k uG,w f @J oHCmawmfrsm;u tpd;k &aumif;w,fv@kd ajym&if
Luminary MagazineVolume 5,No.3 28
29
ta-umif;tcsufrsm;
(bmomjyef)
pnfolatmif
qENjyyGJawG&JŒ a&wdktaetxm;rSm
ratmifjrifjzpfcJh&jcif;&JŒ ta=umif;rsm;
qENjyolawG&ŒJ &nf&, G cf suaf wG ratmifjrifc&hJ jcif;rSm tcsuaf ygi;f rsm;pGm yg0ifv@kd aeygw,f?
qEN j yyG J r sm;twG u f vH k a vmuf w J h r[mAsL[majrmuf pD r H u d e f ; r&S d j cif ; / tpd k ; &u tm%mud k
qufvufqkyfudkifzdk@twGuf vHkavmufwJhjyifqifrSKawGjyKvkyfEdkifwJhtxd umv=um&SnfoGm;jcif;/
yd+k y;D xdxad &mufa&muf&w dS hJ Edik if w
H um&JŒwH@k jyefrKS ukd r&&Sjd cif;awGyg? 'DvKS y&f mS ;rSK}u;D &JŒ r[mAsL[mpDru H ed ;f
wavsmufvHk;[m pnf;¶Hk;vHSKŒaqmfoltcsif;csif; wpfa,mufeJ@wpfa,mufawGŒzdk@awmifrS rvG,f
avmufatmifukd us,jf yef@wJt h pd;k &&JŒ apmif=h unfEh ikd pf rG ;f tm;a=umifh [ef@wm; aESmif, h uS f jcif;cHc&hJ w,f?
aemufwpfcku OD;aqmifpnf;¶Hk;olawG udk,fEdSKufu qENjyyGJawG&JŒt&Sdeft[kefvsifjrefrSKudk
tHt h m;oifaecJ&h ovd/k xdxrd rd jd yifqifrKS rsKd ;awGvnf; aemufuvdu k rf vkyEf ikd cf b
hJ ;l ? Gene Sharp pum;eJ@
ajym&&if 2007 vSKyf&Sm;rSK[m tpdk;&&JŒtkyfcsKyftm;vHk;udk z,f&Sm;ypfEdkifzdk@ rpGrf;aqmifEdkifcJh¶HkrSs
oufoufr[kwfyJeJ@ 4if;wdk@udk axmufyHhay;xm;wJh a'gufwdkifawGudkawmifrSyJ rz,f&Sm;EdkifcJhbl;?
'DvSKyf&Sm;rSKu vkyfEdkifcJhwmu t&ifwpfcsdefu ppfwyfu axmufyHhaewJhtvSLawGudk rsufpdrSdwfacgif;
ndwv f ufc+H y;D 4if;wd@k &JŒtm%mydik rf KS ukd todtrSwjf yKae=u&wJh ajrmufjrm;pGmaom bke;f awmf}u;D awGukd
yg0ifvmatmif pnf;¶Hk;EkdifcJhwmyJ?
od@k aomfvnf;yJ oHCmhr[mem,utzGŒJ eJ@ txifu&ausmif;xdik f q&mawmf}u;D rsm;taeeJ@
ABMA q&mawmfawGeJ@=um;rSm trsm;tm;jzifhu tcsif;csif;zGifhrajymyJem;vnfrSK&&Sdxm;=uayr,fh
vlod&Sif=um;vufcHtwnfjyKwmrsdK;udk rvkyf=ubl;?aemufwpfcku tpdk;&0efxrf;awG&JŒ yg0ifr_u
tvGeftrif;enf;yg;wm? 'ga=umifhrdk@ omrefvSKyf&Sm;ae=u tpdk;&vkyfief;aqmifwmawGu wHk@qdkif;
&yfwef@rSKr&SdcJhbl;? ydkta&;}uD;wJhtcsufu tcsdKŒaom ppfAdkvfawG&JŒ oHCmawmfawGudk ypfwmcwfwm
rsKd ;udk rvkycf siaf =umif; tpD&ifccH w hJ mrsKd ;&Sad yr,fh b,fppfAv kd u
f rS ppfwyfuae cGx J uG of mG ;wmrsKd ;r&Scd b
hJ ;l ?
qENjyyGJawGu t&SdefjrifhvmwJhtcsdefrSm pnf;¶Hk;olawGtcsif;csif;=um;xJrSm vlxkeJ@ EdkifiHa&;
tzGJŒtpnf;awGudk yg0ifyl;aygif;cGifhay;rvm; 'grSr[kwf vlxkudk pGef@pm;rSK tenf;qHk;jzpfatmifvkd@
olwdk@tdrfawGrSmyJaeap+yD; vlxktm%mzDqefrSKvkyfzdk@ wdkufwGef;rvm;qdkwJh 0d0g'uGJvGJrKS awGjzpfvm
cJhw,f? wuf=uGvSKyf&Sm;oltrsm;tjym;eJ@ vlxkuawmh bkef;awmf}uD;awGeJ@ yl;aygif;zdk@ pdwftm;
xufoefae=uwJhtwGuf pnf;¶Hk;vSHKŒaqmfolawGtaeeJ@ vlxktiftm;trsm;tjym; yg0ifvmrSKudk
oabmwlc&hJ w,f?
Luminary MagazineVolume 5,No.3 30
31
wmyJjzpfygw,f?tpd;k &u wyfrawmfomvSsif wdik ;f jynfwckv;kH udk pnf;vH;k aeatmifv@kd pk¶;kH Edik o f jl zpfw,fv@kd
tcdik t f rmajymaewmu Edik if w H umtaxmuftyHawGudk &&SEd ikd zf @kd twGuf taxmuftuljzpfapygw,f?
tcsdKŒaomtm&Stpdk;&awGu ¶kef;&if;qefcwfjzpfrSKawG&JŒ +cdrf;ajcmufrSKawGudk oD;jcm;tjrifwpfrsdK;eJ@
*¶kwpdu k af pmif=h unfah eygw,f? 'Dvakd pmif=h unfrh KS e@J 4if;wd@k &JŒ jrefrmEdik if t
H wGi;f jryS Ef x
HS m;wJh pD;yGm;a&;awGu
olw@kd &JŒtpd;k &tay:rSm &yfwnfcsuu f kd taemufEikd if aH wGxufpm&if ra&r&mtaetxm; &yfwnfcsuf
rsdK;eJ@ &yfwnfaewmudk awGŒ&ygw,f?
tawmfrsm;rsm;uawmh tpdk;&u vlenf;pkvlrsdK;awG&JŒ awmif;qdkcsufawGtay:rSm
jiif;qefrSKawGjyKvkyfaewmu vlenf;pkvlrsdK;awGeJ@ tjiif;yGm;rSKawGudk ydkrdkqdk;&Gm;apovdk/ +idrf;csrf;a&;
udkOD;wnfEdkifr,fh vlenf;pkvlrsdK;ygwDrsm;eJ@ vufeufudkiftzGJŒtpnf;rsm;u awmif;qdkaewJh ppfrSefwJh
'Drdkua&pD EdkifiHwnfaxmifa&;/ z'&,fjynfaxmifpkazmfaqmifa&;wdkŒudk aESmifhaES;oGm;apcJhw,fqdk+yD;
tjiif;yGm;ae=uygw,f? 'gayr,fhvnf;w¶kwftygt0if txl;ojzifh tm%m&SifqefwJh tm&SEdkifiH
acgif;aqmif tcsdKŒqDuawmh a':atmifqef;pk=unfeJ@ a&G;aumufcHtpkd;&tzGJ@wdk@&JŒ vlenf;pkvlrsdK;
awGqDuae xGufay:vmr,fh jyif;xefwJht=urf;zufrSKtEW&m,fuae umuG,fEdkifpGrf; t&nftcsif;
eJ@ywfouf+y;D oHo,&Sad =umif; toHawGxu G v f mcJygw,f?
(9 Nicolae Ceausescu (1918-1989) ¶dkar;eD;,rf; EdkifiHa&;acgif;aqmif/ orRwtjzpf 1967-89 txdaqmif&GufcJh
10
Mary Callahan˜ Making Enemies: War and State Building in Burma (Ithaca˜ NY: Cornell
University Press˜ 2003)˜ 221.)
'gt
h jyifukd w¶kwu
f pd;k &drw
f mu NLD u OD;aqmifr,ft h pd;k &tzGŒJ [m US eJ@yd+k y;D awmhe;D pyfwhJ
qufqHa&;&Sdae+yD;awmh w¶kwfeJ@ yl;aygif;vkyfaqmifrSKrSmu ppfwyfutkyfcsKyfcsdefrSmavmuf
vdkvdkvm;vm;vufcHr,fhyHk r&SdwmyJ? tem*wfrSm jrefrmjynfwGif;rSm&SdwJh }uD;rm;wJhpGrf;tifqdkif&m
pDrHudef;awGtay:rSm xdcdkufepfemrSKrsdK;r&Sdbl;qdkwm aocsmr,fhtaetxm;rsdK;udkw¶kwfzufu
tvdk&Sdw,f? tcktcsdeftxdawmh w¶kwftaeeJ@ olwdk@&JŒtvm;tvm&SdwJh &if;ESD;jrSyfESHrSKawGudk
tm;avsmhoGm;apovdk vlxktHk=uGrSKawGudk jzpfay:apr,fhtajctaeawGudk zefwD;aewJh tpdk;&&JŒ
pD;yGm;a&;tay:rSm vGJrSm;pGm;yHkysuf yef;ysufudkifwG,faewmrsdK;udk rESpf+rdKŒEdkifjzpfaeqJyJ?
w¶kwu f jrifaewmu jrefrmjynf&ŒJ wnf+ird rf KS u a&G;aumufyaJG wmh usi;f yay;r,f / 'gayr,fh
Edik if aH &;rSm ppfwyf&ŒJ tcef;u¾u =oZm}u;D rm;aeqJjzpfaeatmif jyXmef;xm;wJh tajccHOya'tay:rSm
tajccHoGm;&r,fvdk@qdkxm;wJh tpdk;&&JŒvrf;jyajryHkudk a&SŒwdk;aqmif&Gufjcif;tm;jzifh taumif;qHk;yHkazmf
Edik rf ,fv@kd ,H=k unfxm;w,f?
b,fvdkyJjzpfjzpf urBmay:u w¶kwf&JŒtcef;u¾u ajymif;vJoGm;yg+yD? tckqdkw¶kwfu
urBmrSmta&;ygwJh EdkifiHa&;acgif;aqmiftjzpf todtrSwfjyKcH&a&; enf;vrf;awGudk &SmazGaeygw,f?
olwdk@awG&JŒ image eJ@ tusdK;pD;yGm;=um;u rSsajcudk *¶kwpdkuf qifjcifoHk;oyfae=uygw,f? 2007
ckESpfrSmqdk&if w¶kwf[m olwdk@&JŒ jrefrmEdkifiHtay:&&Sdxm;wJh =oZmtm%mudkoHk;+yD;awmh trsdK;om;
jyefvnfoifhjrwfa&; vSKyf&Sm;rSKtay:rSm tultnDawGay;zdk@ taemufEdkifiHawGeJ@ ukvor*~
taxG a xG t wG i f ; a&;rS L ;wd k @ uay;wJ h xd a &muf w J h z d t m;awG u d k &if q d k i f a e&ygw,f ? w¶k w f u
ukvor*~vHkjcHKa&;aumifpDrSm Zefe0g&Dv 2007ckESpfu wifoGif;cJhwJh jrefrmtpdk;&&JŒvlŒtcGifhta&;
csdK;azmufrSKawGtay: jypf'%fcwfr,fhqHk;jzwfcsufudk ADwdktm%moHk;+yD;awmh y,fcscJhygw,f?
bmvdk@'DvdkvkyfwmvJqdkawmh wpdwfwydkif;taeeJ@ 'g[mw¶kwf&JŒvlŒtcGifhta&; tajctaeawGudk
Luminary MagazineVolume 5,No.3 32
33
enf;ynmtopfrsm;. tcef;u
u¾
1988ckESpf qENjyyGJawG&JŒ t&G,ftpm;[m 2007ckESpf qENjyyGJawG&JŒ t&G,ftpm;eJ@
,SOfvkduf&iftrsm;}uD;ydkygw,f? 'gayr,fh 1988wkef;awmh EdkifiHwumu 'gawGudk rjrifcJh&ygbl;?
2007ckESpfrSmawmh tqufrjywfxkwfv$ifhaewJh AD'D,dkawG/ "gwfyHkawGeJ@ rsufjrifoufaoawG&JŒ
xGufqdkcsufawG[m tcsdefeJ@wajy;nD ay:xGufvmcJ+h yD; urBm}uD;udk tHhtm;oifhrSifoufoGm;apcJhovdk/
vlaygif;rsm;pGm;&JŒ tm¶HkpdkufrSKudk &,lEdkifcJhygw,f? rdkvfbdkif;zkef;wpfvHk;&JŒwefa=u;[m jrefrmjynfrSm
a':vmwpfaxmife@J txuf&adS eayr,fh vltenf;pkuawmh tifwmeufcsw d qf ufrKS uek u
f sp&dwaf wGukd
ukeu f scEH ikd =f uygw,f? wuf=uv G KS y&f mS ;olrsm;eJ@ vlrKS 0efxrf;jynfoŒl owif;axmufrsm;u 'DEpS cf pk vH;k udk
t}u;D tus,t f cGiahf umif;tjzpf&,lEikd cf =hJ uygw,f?
"gwfyHkawGeJ@ 4if;wdk@tay:rSwfcsufawG[m BBC eJ@ CNN wdk@qDukd email taeeJ@
0ifa&mufvmaeovdk/wpfcsdefwnf;rSmyJ jrefrmEdkifiHom bavmh*fa&;om;olawGeJ@ jynfya&muf
jrefrmrD', D mXmeawGu olw@kd &J Website awGuydk akH wG/ owif;awG/ vly*k Kd~ vaf wG&ŒJ ajym=um;csuaf wGe@J
tpOfwpdu k f update vkyaf y;aecJyh gw,f? OD;aqmifol oHCmawGeJ@ ausmif;om; wuf=uGvSKyf&Sm;
olawG[m ykef;atmif;ae=u&ayr,fhvdk@vnf; EdkifiH&yfjcm;rSm&SdwJh owif;axmufawGeJ@ wdkuf&dkuf
tifwmAsL;awGuv kd yk zf @kd rdv
k b
f ikd ;f zH;k awGukd oH;k +y;D pDpOfEikd cf =hJ uovd/k olw@kd &JŒa=ujimcsuaf wGe@J ukvor*~/
w¶kwfeJ@Association of Southeast Asian Nations (jrefrmEkdifiHu tzGJŒ0if tjzpfyg0if
ae)wdk@qDudk ay;ydk@wJh arwWm&yfcHcsufawGudkvnf; email uae wqifhay;ydk@EkdifcJh=uygw,f?
pm;aomufqdkifawG tawmfrsm;rsm;eJ@/ [dkw,fawG/ vlcsrf;omawG&JŒtdrfawGrSm +*dK[fwkpavmif;awG
wyfqifxm;wmrdk@ olwdk@wawGqifEGJae=uwJh qENjyyGJawGeJ@ urBmŒacgif;aqmifawG&JŒ wHk@jyefrSKawGukd
Ekid if w
H umowif;XmeawGe@J jynfya&muf ¶kyo f eH @J a&'D,tkd oHvi$ Xhf mewpfcjk zpfw@J Democratic Voice
of Burma wdk@qDuae+yD;awmh =unfh¶SKcGifhawG &cJh=uygw,f? yHkawGtm;vHk;vdkvdk[m &efukef+rdKŒ
qDuaeay:xGufvmcJhwm jzpf+yD;awmhenf;ynmtopfawGeJ@ xdawGŒcGifhenf;yg;aewJh tjcm;aom
+rKd Œrsm;uaexGuaf y:vmwmuawmh enf;aeygw,f?
tcktcsdeftxdudkyJ 'DtcsuftvufawGu tvGef}uD;rm;wJhtusdK;aus;Zl;&SdaeqJyg?
rdv k b f ikd ;f zke;f awG oH;k pG&J wm vG,u f v l sijf refrKS e@J email eJ@ qufo, G rf KS awG[m OD;aqmifow l uf=uv G KS yf
&Sm;olawG tcsif;csif;=um;rSm nSdESdKif;wdkifyifwmawGvkyfzdk@ vG,fulacsmarGŒapcJhygw,f? 1988ckESpfwkef;
uawmh a&'D,akd wGu ta&;tygq;kH aom owif;&if;jrpfjzpfaecJ+h y;D vlx}k u;D u 'Dae@bmjzpfcw hJ ,fqw kd mudk
em;axmif=u&¶Hrk [kwyf eJ @J eufjzefbmqufvyk =f u&r,f qdw k mudyk goEd ikd w
f hJ t&mwpfcjk zpfcyhJ gw,f?
tiftm;oHk;+zdKcGif;aepOfumvtwGif;rSmyJ tm%mydkifawGzufu 'Denf;ynmawGudk
zsufvdkzsufpD;vkyfzdk@ enf;vrf;awG &SmcJh=uw,f? qkdufbm uaz;awGukd ydwfvdkufw,f/ emrnf}uD;wJh
bavmh*q f 'kd af wGukd ydww f ,f/ tifwmeufueG ef uf&iS af wGu ¶kwcf sn;f aES;auG;oGm;w,f/ rdb k ikd ;f zH;k vdik ;f awG
ysufawmufaew,f? 'gayr,fh tm%mydkifawGzufuvnf;yJ enf;ynmtopfawGoHk;+yD; tcGifhaumif;
,lcJhwmawG&Sdw,f? "gwfyHkawG¶dkuf,lwm/ tjcm;olawG¶dkufxm;wJh yHkawGudkoHk;+yD; qENjyyGJawGrSm
yg0ifwo hJ al wGukd vdu k vf &H mS azGwmawGvyk cf w hJ ,f?
39 Luminary MagazineVolume 5,No.3
40
tqHk;owfaumufcsufcsjcif;
jrefrmEdkifiHrSm EdkifiHa&;qdkif&m¶kef;uefae&wJh tcsufESpfck&Sdygw,f? wpfcku 'Drdkua&pD
jyefvnfazmfaqmifa&;eJ@ aemufwpfcu k wdik ;f &if;om;vlenf;pkawG&ŒJ tcGit hf a&;udpaP wGyg? jrefrmjynf&ŒJ
EdkifiHa&;tcuftcJawGudk ajz&Sif;csifw,f qdk&ifawmh'DESpfckvHk;udk udkifwG,fajz&Sif;&rSmyg?
vlxktm%mzDqefa&; vSKyf&Sm;rSKawGudk atmifjrifapatmifvdk@vkyfzdk@ xda&mufwJhtqifhwpfcktxd
vlenf;pkvlrsdK;pkav;awG&JŒ yg0ifr_u vdktyfygw,f? vlrsdK;pktpktzGJŒawGtxJrSm t=urf;rzuf
vkyfudkifae=uwJh EdkifiHa&;ygwDawG/ tpdk;&eJ@ +idrf;csrf;a&;,lxm;wJh tzGJŒawG/ wdkufyGJ0ifaeqJ
tzGŒJ tm;vH;k yg0ifygw,f?
tcsdKŒaom vlenf;pk EdkifiHa&;ygwDrsm;u NLD eJ@yl;aygif;+yD; qENjyyGJawGrSm yg0ifcJhygw,f?
tcsdKŒaom +idrf;csrf;a&;r,l&ao;wJh vufeufudkiftzGJŒtpnf; acgif;aqmifawGuawmh qENjyyGJawGukd
axmufcHa=umif;jyocJ=huayr,fh aemufxyfvSKyf&Sm;rSKawGawmhxyfrjzpfvmcJhygbl;? typf&yftzGJŒ
awGuawmh olwdk@&JŒyg0ifywfoufrSKa=umifh tpdk;&qDuae &efnSdK;xm;cH&rSmudk pdk;&drfwJhtwGuf
t}uD;tus,fudk E_wfqdwfaecJh=uygw,f? vlenf;pkwdkif;&if;om;awG&JŒ vSKyf&Sm;rSKrSmyg0ifrSKuvnf;
jynfrrSmavmuf }uD;us,frSKr&SdcJhygbl;? tpkd;&uawmh 'Drdkua&pDvSKyf&Sm;rSKeJ@ wdkif;&if;om;vlrsdK;pkawG&JŒ
vSKy&f mS ;rSKawGukd oD;jcm;pDcjJG cm;xm;cJah yr,fh 'DEpS cf pk vH;k u olw@kd &JŒ&nf&, G cf suaf wGukd atmifjrifcsiw f ,f
qd&k if eD;eD;uyfuyfy;l aygi;f aqmif&u G rf yS &J ygvrd rhf ,f?
jrefrmEdkifiH&JŒtjzpfrSm ,lqEdkifwmu vlxkawmfvSefa&;vSKyf&Sm;rSKawGu a&wdkrSmjzpfap/
umvtwef=umonfh wdik af tmifjzpfap t+rw J apawmh atmifjrifrKS r&,lEikd b f ;l qdwk myg? ckid rf mjrjJ rpH mG
tjrpfwG,faewJh tpdk;&&JŒtm%mudk tjynfht0eD;yg;&,loHk;pGJae=ujzpfwJh tavhtxuawmh
tvG,w f ultcsKd ;tauGŒawGjzpfvmapzd@k rvG,u f yl gb;l ? aemuf+y;D awmhtajymif;tvJawGjzpfvmzd@k twGuf
vdktyfwJhta=umif;tcsufawG[m wpfcsdefwnf;rSm wpkwpnf;wnf; &&SdEdkifzdk@vnf; vdkygao;w,f?
jrefrmppfwyftaeeJ@ qENjyvSKyf&Sm;olawGtay:rSm t=urf;zufrSKawGudk rqifrjcifjyKvkyfcJhvdk@
olw@kd &JŒtodtrSwjf yKc&H rSKukd qH;k &SKH ;cJph OfrmS yJ vSKy&f mS ;rSKawGzufuvnf; tpd;k &tzGŒJ tiftm;pkawGtwGi;f rSm
odomxif&mS ;wJh tuGt J jyaJ wGukd jzpfay:vmatmif vkyaf qmifEikd cf jhJ cif; r&Scd o hJ vdk tpd;k &&JŒt=urf;zufrKS
awGukd vnf; [ef@wm;Edik jf cif;r&Scd yhJ gb;l ?
vlenf;pkwdkif;&if;om;awGudk nDn$wfapwJhae&mrSm nSdESdKif;aqmif&GufrSKawGtwGuf
tcuftcJawGe@J &SKyaf xG;rSKawG/ 'Dru kd a&pDta&;¶ke;f uefae&rSKawG[m vSKy&f mS ;rSKawGukd aESmifah ES;apwJh
t"duuswJhjynfwGif;u tcuftcJawGjzpfygw,f? rD'D,mawGeJ@ ukvor*~vHkjcHKa&;aumifpDwdk@
qDuaewqifh jrefrmEdik if t H ay:rSm tm¶Hpk u kd rf KS tjrifqh ;kH jzpfaecsed rf mS awmifrS Edik if w
H umtodik ;f t0dik ;f &JŒ
xda&mufwJhaqmif&GufcsufawGudkvnf; r&&SdEdkifcJhwmuvnf; apmapmutcsufawGvdkyJ ta&;}uD;wJh
tcsujf zpfygw,f?
jrefrmppftpdk;&[m rausmfv$m;EdkifavmufatmifcufcJwJh t&mwpfckawmh r[kwfayr,fh
jynfwGif;u tajymif;tvJtwGuf vSKyf&Sm;=u&r,fh t=urf;rzufvSKyf&Sm;r_awGtwGufuawmh
EdkifiHwumtodkif;t0dkif;qDrS tzGJŒ0ifawG&JŒ +yD;jynfhpHkatmif taumiftxnfazmfaqmif&GufrSKeJ@
tm;aumif;wJah xmufcrH KS awG vdt k yfaeygw,f?
(www.dawnmanhon.com rS &,lygonf?)
pnfolatmif
Luminary MagazineVolume 5,No.3 40
41
ikdjrnfwrf;[pf vGrf;cspfavvJ
pGef@cJh+rJyifpOfxm0&csdefwef=uaomf
b0tilurf;*rlv,faewluG,faysmuf
qDrD;awmuf+idrf;cE<modrf;+yDolpdrf;tdrf&hJt&dyf0,ff
ukd,feJ@&if;ESD;olwpfOD;OD;ukd,fhtokduft+rKH ukd,fhb0
xJu cGJcGgxGufoGm;wmrsdK;eJ@ awG@&olwkdif; tenf;
eJ@trsm; pdwfraumif;jzpfrdwwf=urSmyg? 'DtxJurS
t+yD;tykdif xGufcGgoGm;wmrsdK;qkd&ifjzifh pdwfraumif;
jcif;xuf 0rf;enf;jcif;/ ylaqG;&jcif;awGyif jzpf=urSmyg?
cG J c G g jcif ; / uG J u G m jcif ; qk d w muvnf ; b0wpf c k & J h
olpdrf;tdrf&J ht&dyf0,f tpdwt f ykid ;f vkd jzpfaewmrk@d aouG&J iS u
eJ@ cGJcGg&wmrsdK;ukd trsm;tm;jzifh cHpm;awG@}uKHzl;
f JG wenf;enf;
csed w
f ef=uaomf²²
tcsd e f w ef a wmh v nf ; ae&yf X mef jyef = u&wmu {nf h o nf w pf O D ; twG u f obm0?
omref { nf h o nf w pf O D ; tzk d @ uk d , f j yef & rnf h ae&mwpf a e&mqk d w m uk d , f h t d r f u k d , f h , mvnf ;
jzpfaumif;jzpfr,f? uk, d tf wef=um=um aexkid cf b hJ ;l wJah e&mwpfcv
k nf; jzpfaumif;jzpfr,f? ok@d r[kwv f @dk
ae&mopfwpfckukd qufvufoGm;&wmrsdK;qkdvsifawmh tcsdefwefvkd@ tdrfjyefqkdwJh
pum;xuf qufvufxu G cf gG v@dk om qk&d ayrvdrrfh ,f?
b0wpfyg; ajymif;oGm;olwpfOD;taeeJ@ ukd,fvmcJhwJhae&mukd jyef=u&wmrsdK; jzpfEkdifajcenf;
vGe;f w,f?'Dawmh b0wpfyg; ajymif;oGm;olwpfO;D twGuaf wmh b0c&D; qufov l @dk omajym&r,fxifyg&?hJ
c&D;qufae&olwpfOD;tzkd@ b,frSm t+yD;wkdif em;ckdEkdifygOD;rvJ? e,fajropfrSm topftopfawGeJ@
awG@&avayOD;r,f?
ae&mopfqkdawmh pGef@pm;&r_awG/ }udK;pm;&kef;uef&r_awGeJ@ jynfhESufaerSm? wpfb0wGif;
vlom;wpfOD;tzkd@yJ jzpfjzpf/ b0wpfyg;ul;vl;oGm;wJh owW0gwpfOD;OD;twGufyJ jzpfjzpf?wpfb0wpfcE<m
csKyfavorkd@ oGm;&rnfholtzkd@rSmu oGm;&rnfhae&m[m ukd,fhtdrfa*[mr[kwfavbl;av? aemuf+yD;
oGm;&rnhfae&muvnf; ukd,fxm0& tem;,lvJavsmif;vkdwJhae&mwpfckvnf;yJ [kwfaumif;rS
[kwrf mS ayg?h odusG r;f ol/ &if;ES;D cifrifoal wGudk pGe@f cGgv@dk wu,fawmh oGm;a&mufem;ck&d rnfh 'Dae&mav;[m
uk d , f h t wG u f a wmh wu,f h u k d pd r f ; aeavwJ h ol p d r f ; awG & J h e,f a jrav;omyg? b0qk d w J h
aomiftilav;wpfcrk mS &yfwnfae&wJt h aetxm;qkw d mu avvm&ifvnf; ,kid v f vk /k a&vm&ifvnf;
jrKyfvkvk? txktx,frJ@rJh? ,Jh,Jhav;rSsom?
aendKncsrf;tcsdefa&mufav+yDrkd@ urf;av;wpfckrSm vma&mufem;ckdEkdifcGifh tcsdefu
ukefvGefcJh+yDav? wpfb0wm awmufycJhwJh b0tvif;&Sdefvnf; wpfae@ukefvkd@ uG,faysmufavwJh
aerif ; tvm;? b0aomif p G e f ; uae uG , f a ysmuf c J h a v+yD a ygh ? tarS m if c sd e f usa&muf v k d @
vmav+yD?tarSmifa=umufvkd@ xGef;nSdcJhwJh qDrD;wkdifav;qDrSm rD;pmvnf;ukef qDvnf;cef;oGm;cJhav+yD?
tvif;pu wpp ykrd u dk m yg;vsyg;vsvmr_e@J twl tarSmifvm$ u xlxv l mcJ?h yde;f ydwaf tmif arSmifveG ;f wJh
tarSmif urBmxJrSm prf;w0g;0g;? tazmfrJhpGm wpfa,mufxJom?
olprd ;f awG&hJ tvnfrmS qkw d mu aysmpf &mukd rSsa0p&m r&So d vkd vGr;f p&mqkv d nf; ajzp&mu
rJhaewwfwm? 'gu oHo&m c&D;oGm;wpfOD;&Jh jzpfavh"rRwm?
b0til
urf;*rlv,f
aewlu, G af ysmuf
qDrD;awmuf+idrf;
cE<modrf;+yD
olpdrf;tdrf&hJ
t&dyf0,f
(wpf c k a om tok b tcrf ; tem;u tjyef )
t&Sif^m%du
Luminary MagazineVolume 5,No.3 42
43
nDnw
G af &;udOk ;D wnf&EHk iS rhf jy;D h h h
rnDnwG af &;udv k nf; jiif;y,fMu
{jyD 19 / 2011
rdwfaqGrsm;cifAsm;
'D a e@ usaemf a jymcsif w muawmh ara'; ac:
ara';ae@ pm tvkyform;ae@ta=umif;yJjzpfygw,f? 'gayr,fh usaemfwkd@
AkdvfcsKyforRw jrefrmEkdifiHawmf}uD;rSm ara';yGJ usif;yjzpfrSm
armifprG ;f &nf r[kwfygbl;? tvkyform;awGukdvnf; tvkyform;ae@yGJ
2011 / {jyD 27 txd r f ; trS w f y G J usif ; ycG i f h a y;rS m r[k w f y gbl ; ? rormwJ h
tpkd;&wkdif;[m tvkyform;awGukd a=umuf¶GHŒ xdwfvef@
+rjJ zpfygw,f?
tvkyo f rm;qkw d m tvky¶f x Hk rJ mS t+rwJ rf; tpkvu dk f
ta0;vku d f xke@J xnfe@J &Sad ewmqkad wmh ra=umufv@dk rjzpfb;l ?
'ga=umifh ppftm%m&Sif tpkd;&vufxufrSm tvkyform;
tpnf ; t¶k H ; rzG J @ &/tvk y f o rm;ae@vnf ; rusif ; y&bl ; /
usif;yzl;wkef;uvnf; “tvkyform; ta&; 'kd@ta&;” vkd@
a=uG;a=umfcGifhray;bl;? jynfaxmifpk r+ydKuGJa&;-'kd@ta&;
qkw d mrsKd ;yJ a=u;G a=umfapcJyh gw,f? 'gawG trsm;jynfol od+y;D om;
ygy?J
tvkyform;ae@ txdrf;trSwfyGJomru awmifol
v,f o rm;ae@txd r f ; trS w f y G J r sm;vnf ; rusif ; y&J y gbl ; ?
v,f , mawG & J Œ rl v yk d i f & S i f [ m Ek d i f i H a wmf j zpf w ,f q k d + yD ;
v,f,mawGudk Ekid if yH idk f ppfwyfawGtwGuf odr;f ,l xm;ygw,f?
iwfjywfaewJh ppfwyfawGukd olwkd@&JŒ rdzjynfolawGqDu "m;jy
wku d f vk,ufapygw,f? 'Dawmh tvkyo f rm;awGe@J rsuEf mS csi;f
rqkdif&Jawmhbl;aygh?
vGwfvyfa&;ae@/ jynfaxmifpkae@/ tmZmenfae@qkdwmawGawmif crf;em;us,fjyef@atmif
rusi;f y&Jawmhygb;l ? vuf&dS ppfwyfrmS orkid ;f a=umif;/ orkid ;f aumif; r&S&d mS bl;? vGwv f yfa&;ae@ usi;f y+y;D
jynfoal wGudk vGwv f yfa&;ae@ aemufco H rkid ;f a=umif;ukd pOf;pm;cGiahf y;vku d wf idk ;f jynfoal wG&ŒJ wku d yf o
JG rkid ;f yJ
ay:vmrSmuk;d ?
wyfrawmfqw dk m rlvwke;f u jynfo@l vGwv f yfa&;,lz@dk jynfoal wGu zG@J pnf; arG;xkwf cJw h m
r[kwv f m;? rvGwv f yfbJ vGwv f yfa&;ae@ usi;f y&ifvnf; ppfwyft&Suu f &JG rSmu t&ifq;Hk cHpm;&rSmuk;d ?
jynfaxmifpak e@qkjd yef&ifvnf; “yifv”Hk qkw d hJ toHudk em;0 avoHrsS olw@dk r=um;&J=u&Smbl;r[kwv f m;?
tmZmenfae@qkdjyef&ifvnf; tmZmenfawG&JŒ "gwfykHawGukd armfrzl; 0Hh=u&Smbl;av? ckqkd&if
wyfrawmfae@awmif rusif;yawmhbl;? wyfrawmfae@qkdwm jynfolawG&JŒ awmfvSefa&;ukd emrnf
zsufxm;wm r[kwfvm;?
olwkd@rSm &mZ0iftwWKywWd r&Sdbl;? “&mZ0iftwWKywWdvnf; &Sd&r,f/ armfuGef;vnf;
xkd;avmufw,f/ jrifhjrwfwJhAkdvfatmifqef;&,f”qkdwJh jynfolawG qkdp&moDcsif;r&Sdbl;? “,kwfrmwJh
Akdvfoef; a&$&,f” vkd@yJ qkdcsifqkdzkd@yJ &Sdw,f?
wyfrawmfae@wkdif; wyfrawmfqkdwm jynfolvlxk&JŒ touftkd;tdrfpnf;pdrfukd umuG,fzkd@
jzpfw,fv@dk jynfoal wG&ŒJ a&SŒarSmuf/ wyfrawmfom;awG&ŒJ a&SŒarSmufrmS ae@pOf jy&wm rsuEf mS yl&&SmrSmyJ?
45 Luminary MagazineVolume 5,No.3
46
jynf o l awG & J Œ touf t k d ; td r f p nf ; pd r f u k d 'if ; wk d @ yJ zsuf q D ; ae=uwmuk d ; ? jynf y tEW & m,f
umuG,f&atmifuvnf; bmrS r&Sdawmhcufwmaygh?wu,fawmh tvkyform;vlwef;pm;qkdwm
urBmhorkdif;rSm ay:xGufuwnf;u tkyfpkd;ol t&if;&Sif tm%m&Siftpkd;&wkd@[m orkdif;rSm arG;&myg
&efbufawGyJav? tvkyf&Sif t&if;&Sif/ tm%m&SifawGu zdESdyfol/ acgif;ykH jzwfol/ tvkyform;awGu
tzdESdyfcH&ol/ acgif;ykHjzwfcH&ol “"rRaomu”awGyJ r[kwfvm;?
tvkyform;ordkif;ukd jyef=unfh&ifvnf; a&eHajroydwfwyf}uD;&JŒ orkdif;ut&dyf}uD;
xk;d aerSmygy?J “a&eHajr oydww f yf}u;D csw D ufvmyg+y?D &efoel ,fcsŒJ tvDudk vSzD @dk &m}upH nf/ &mckid Ef e_ ;f jynfh
tcG i f h t a&; r&orS s twnf / &atmif & atmif t¶k d ; a=ua=u t&nf cef ; cef ; / raoG w rf ;
wkdufzsuf=uygrnf?” qkdwJh 1300 jynfhta&;awmf ykHaw;oH[m {&m0wD&JŒaumif;uifrSm toHrpJ
ys0H aJ ewke;f ygy?J
1300 jynfhta&;awmfykH t&dyfjybJav;qkdwm &Jabmfjrwfav; wDxGifwifqufcJhwmav?
'DocD si;f vnf; olyJ a&;zG@J cJw h myJ? pE<,m;cspaf qGe@J wDxiG cf w hJ m? ukcd spaf qG}u;D eJ@ jyefvnfwifquf=uzk@d
aumif;w,f?
orkid ;f rSm tvkyo f rm;wif;&if b,frif;rS rcHEidk yf gb;l ? tvkyo f rm;awGrmS aESmif}uKd ;uvG&J if
bmrS qk;H ¶_;H p&mr&Sb d ;l ? 'g[m orkid ;f wGirf ,fh tvkyof rm;}uKH ;0g;oH/ tvkyo f rm; a=u;G a=umfoyH ?J tvkyf
orm;awGu ¶ke;f uefweG ;f vSe&f if aESmif}uKd ;tm;vk;H jywfuek rf mS yJ? r¶ke;f uef&ifawmh aESmif}uKd ;awG rjyef¶Hk
omru ykd+yD; wif;vm &pf vmrSm rvGJygbl;? 'g[m orkdif;&JŒvufawG@w&m;yg?
tvkyform;qkdwm cGeftm;&Sif +cFaohrif;yg? +caoFhrif;u rv_yfr&Sm;bJ tdyfae&ifawmh
+caoFrh if;&JŒ cHwiG ;f xJudk b,fom;aumifrS taysmw f rf; ckeq f if;=u¶k;d r&Sad ybl;? wku d yf JG r&S&d if atmifyrJG &S?d
tvkyform;taygif;wkd@ bmvJ b,fvJ/ usaemf armifpGrf;&nfyg?
armifprG ;f &nf
pmrsufESmrS 44 rStquf
nDnw G af &;udk =uKd qw kd ,f? nDnw G af &;udk tm;ay;w,f? xd@k twlyJ usaemfw@kd wawG[m rnDnw G af &;udk
&_wfcsw,f? rnDnGwfa&;udk ausmcdk if;w,f? rnDnGwfa&;udk jiif;y,fw,f? rnDnGwfa&;udk
vufrcHbl;qdkwmudkyg wqufwnf; wjydKifeufwnf; xkkwfazmfajymqdkae&r,fvdk@ usaemfuawmh
oabmxm;w,f?
usaemfw@kd u nDnw G af &;udk OD;wnfae=ucsed rf mS wzufuvnf; rnDnw G af &; tiftm;pkak wG/
rnDnGwfa&; oabmxm;awGudk vpfvsL&_xm;vdk@rjzpfbl;/ OyuQmjyKxm;vdk@ rjzpfbl;? oabmxm;
aysmah jymif;ay;xm;vd@k rjzpfawmhb;l ? rnDnw G af &;udk jiif;y,fw,fv@kd xkwk af zmf ajymqdak erS jzpfr,fv@kd
usaemfuawmh ajymcsiw f ,f?
rnDnGwfwJhtiftm;pkkawGudkvnf; nDnGwfa&;abmifxJ 0ifvmatmifvnf; qufvufjyD;
wdu
k w f eG ;f E_;d aqmf pnf;&k;Hk ae&rSm jzpfygw,f? 'g[m usaemfw@kd Edik if aH &;tiftm;pkak wGxrJ mS aum/ jynfyu
tiftm;pkkawGxJrSmyg/ jynfolvlxktm;vkkH;&Jh pdwf"mwfykdif;qdkif&m wnfaqmuf=u&r,fh oabmxm;udk
usaemf =uKd ;pm;jy;D wifjyvdu k w
f mygy?J
(http://moemaka.com rS &,laz: jyygonf?) OD;0if;wif
Luminary MagazineVolume 5,No.3 46
47
“abmvHk; vSdrhfupm;jcif;onf
pmayavhvmr_ ausmufwnfjcif;ESihf ta-umrsm; twGuf
aumif;ygonf?
aoewfypfjcif;onf tqkwfESihf
&ifbwftwGuf aumif;ygonf”
jroef;wihf
pmay avhvmjcif;onf pdwEf v S ;kH udk =unfE;l ap.? tqift,ifukd jzpfap.? t&nftcsi;f udk
wkd;ap.? pmayudk avhvm zwf¶_jcif;jzihf txD;wnf; aexdkifpOfESihf tem; ,lpOfwGif pdwfESvHk;udk
=unfE;l apEkid yf gonf?
pmayudk zwf¶_jcif;jzihf pum;ajym&m wGif tqift,if jzpfapygonf? pmayudk zwf¶_jcif;jzihf
qH;k jzwfcsicfh sed jf cif;ESifh tvkywf @dk udk pDrcH ef@cJjG cif; jyK&mwGif t&nftcsi;f wk@d udk wk;d wufapEkid yf gonf?
wwfyGef a=unufonhf yk*~dKvfrsm;rSmrl pDrH cef@cGJ Ekdif=uygonf? tao;pdwf tcsuftvuf
wkd@udkvnf; wpfckcsif; Ed_if;csdef pOf;pm;wwf=uygonf? odk@&mwGif omref vlrsm;rSmrlum; wkdifyif
ESD;aESm&ygonf? t}uHtpnfrsm;/ t&mudpPwkd@udk pDrHyHkrsm;onf ynm&Sdwdk@xHrSom taumif;qHk;
&&Sw d wfygonf?
pmay avhvmr_wGif tcsdefudk rsm;pGm toHk;csjcif;onf av;vHxdkif;r_dif;apygonf?xdktqif
t,iftwGuf pmayavhvmr_udk tvGeftrif; jyKvkyfjcif;onf yv$m;[efaqmifjcif; jzpfygonf?
pmayavhvmr_w@dk udck sn;f tm;ud;k I qH;k jzwfEi_d ;f csed f pOf;pm;jcif;onf ynm&Sw d u
hdk kd &,fz,
G jf zpfwwfygonf?
pmayavhvmr_onf obm0udk jynhpf akH tmif vkyaf y;+y;D tawG@t}uKH u wpfzefjyefI pmayavhvmr_ukd
jynhpf akH tmif vkyaf y;ygonf?
obm0t&nftcsif;wkd@onf obm0 aygufaom opfyifrsm;ESihf wlygonf? tyifwkd@rS
tudkif;tcufwkd@udk ckwfxGif &Sif;vif;&ef vkdouJhokd@ obm0 t&nftcsif;wdk@ udkvnf; avhvmr_jzihf
ck w f x G i f &S i f ; vif ; ypf & ef vk d y gonf ? avh v mr_ o nf ol @ yif u d k , f ouf o uf t wk d i f ; qk d v S s if
axGjym;vSonht f wGuf xkad vhvmr_ukd tawG@t}uKH jzihx f ed ;f uGyaf y;&efvydk gonf?
aumufuspfpOf;vJ olwkd@onf avhvmr_udk ¶_wfcs jypfwif =uygonf? ¶dk;om;olwkd@um;
avhvmr_udk ESpfouf oabmus=uygonf? ynm &Sdolwkd@um; avhvmr_udk toHk; cs=uygonf?
avhvmr_rsm;onf olwdk@udk toHk;jyK&ef oif=um;jcif; rjyKyg? odk@&mwGif avhvmr_ r&SdbJ pOf;pm;qifjcif
qHk;jzwfEkdif+yDqkdvSsifum; xkdt&monf Om%fynm rnfygonf?
47 Luminary MagazineVolume 5,No.3
48
'Dy,
J if;vkyNf uHrKS MuD;
armifpGrf;&nf
AGdtdkat ouf}uD;pum;tpDtpOfrSjzpfygonf/
rdwfaqGrsm;cifAsm ²²²
'Dwywfusaemf ajymcsiw f muawmh arvordik ;f wuGuyf J jzpfygw,f? t&ifwywfu ajymcJw h m
uawmh ara';ac: tvkyform;ae@ta=umif;wckyJjzpfygw,f? ck usaemfajym r,fh arvordkif; wuGuf
uawmh arvkyfjuHr_}uD;wpf ckta=umif;jzpfygw,f? 19 Zlvkdif rarhedkifqdkovdk/ 30 arv arhr&? arv
30 rarhzG,fqdkwJh ar ordkif;wuGufyg? 2003 ar 30 u aoG;oH&J&J vkyfjuHyGJ}uD;wckudk AdkvfcsKyf
rSL;ju;D oef;a&$u, kd wf ikd Of ;D aqmif pDpOfneG =f um;cJyh gw,f? 'A,if;vkyjf urH }_ u;D vdk &h mZ0ifwiG yf gvrd rhf ,f?
2003 ar 30 &ufaehu OD;wifOD;eJh a':atmifqef;pk=unfwdkh OD;aqmifwJh trsdK;om;
'Drukd a&pDtzGJ ch sKyf &Jabmfarrsm;[m rEWav; rH&k mG uae a&OD;jrKd @qDukd um;wef;}u;D eJh c&D;qufc=hJ uygw,f?
'y,if; jrKd @em; udak &mufawmh tzG@J csKyu f m;wef;ju;D udk vlwpku ra,mifrvnf r[m;'&m;eJ w h m;qD;jy;D
'kwfawG/ "m;awG 0g;cGsefawGeJ h &kwfw&uf xdk;ckwfvkyfjuHjuygawmhw,f? ausmif;om; vli,fwpku
OD;wifO;D eJ ah ':atmifqef;pkjunfwhkd pD;eif;vdu k yf gvmwJu h m;awGay:rSm arSmufjy;D umuG,jf u&SmygowJ?h
vkyjf uH ol awGajumifh vlaygi;f 100 / 200 avmufusq;kH cJ&h ygw,f? pm&if;twdtusawmh 'Dae@txdrod
&ao; ygbl;? tJ'Dwkef;u wm0ef&SdwJh ppftpdk;t&uvJ w&m;cHawGudk ppfaq;pHkprf;azmfxkwfwmrsdK;
vHk;0rvkyfcJhygbl;? urBmhtHhzG,fjzpf&yfyg?
OD;wifO;D eJh a':atmifqef; pkjunfwu hkd olw&hkd aJ bmfawG &JabmfarawG vufeufrv hJ yk jf ucH aH e&
wmudk r&_@qdwfvdkh um;ay:u qif;jur,fvkyfayrJh um;armif; wJhvli,fawGu rqif;edkifatmif
um;udZk w G af rmif;jy;D xGuaf jy;cJv h @kd vGwaf jrmufomG ;cJ=h uygw,f? 'gayrJh a&OD;a&mufawmh tm %mydik rf sm;u
zrf;qD;xde;f odr;f apjy;D &efuek u f kd ac:oGm;juygw,f? vkyjf ucH &H olrsm;udk xde;f orf;xm;vdu k w f m 7 eSpf 8
eSpf avmufjumcJhygw,f? w&m;cHawGudkawmh zrf;qD; ppfaq;xdef;odrf;w,fvdk@rjum;rdvdkufygbl;?
tJ'g'DyJ,if;ac: 'A,if;&Jhordkif;wuGufyg? Armhqdk&dk;pum;wck&Sdygw,f? t&dk;wGefwwfw,fwJh? t&kd;qkd
49 Luminary MagazineVolume 5,No.3
50
ppfol}uD; r[mAE<Kv
'Dy, J if;t0if
wm ta&;tom;vkd aqG;ajrhajuysufoGm;&kd;r&Sdaybl;?
tJ ²²tJ'D 'A,if;[m orkid ;f vScw hJ hJ e,fajrwckyg? yk*aH cwf
ausmufpmxJrSm ‘‘xdaAtHo#if” vkd@a&;xkd; cJhjyD; 'DacwfrSmawmh
'DyJ,if; vkd ha&;avh&Sdayr,fh usaemfwkd htnma'orSm 'A,if;vkd hyJ
ac:ygw,f? ckacwfppfAkdvfcsKyfjuD;awG armfzl;&wJh Armh*k%faqmifppf
oljuD; r[mAE<Kvqkdwm 'A,if;jrdK@awmf0efjzpfcJh zl;ayonf?
i,femrnfu armif&pfw?hJ armif&pf&zhJ mG ;&mZmwduvJ 'A,if;em; u
iy,if;qkd wJ&h mG jzpfygw,f?
Armh p mayork d i f ; uk d enf ; enf ; av; pl ; prf ; avh v mzl ;
olawGawmif jum; odzl; wJh &[ef;pmqkd &Sift*~ orm"dtausmf&Jh
zG m ;&mZmwd u vJ 'A,if ; teD ; u uef z sm;&G m wJ h c if A s? acwf
opfAk'<bmom orkdif;rSm &kd;&kd;&Sif;&Sif; Armpum;ajyeJ hAk'<tbd"rRm
awGukd jzef@csdcJh=uwJh v,fwD q&ma wmf bk&m;juD;u 'A,if;em;u
q&mpH pkid ;f jyif&mG Zmwdygw?hJ 'A,if;q&mawmfvdk eh mrnf ausmf jum; wJh 'kwd
,a &$ usifomoemykdifq&mawmfjuD;uvJ 'A,if;em;u uefzsm;
&GmZmwdyg cifAs? ckacwfawmif wef;omoemjyKorkdif;rSm xdyfqkH;u
ausmfjum;wJh t&SifOD;Owœrom& q&mawmfjuD;uvJ 'A,if;e,f rSm q&mawmfjuD; wyg;ygyJwJh? Armh
awmfvSefa&; orkdif;rSm txif&Sm;qkH;jzpfwJhv,form;olykefjuD;vkd@armfuGef;&ol *VKefq&mpH&Jh zGm;&m
ZmwduvJ 'A,if;em;u o&ufuef&mG wJ?h
tJhovkd tzufzufu xif&Sm;ol yk*~dKvfa usmfjuD;a wG ay:xGef;&m 'A,if;e,f&JhxGef;ajymif
cJhwJh orkdif;[m 2003 ar30rSmtrJuGufjuD;wuGufpGef;xif;oGm;cJh&ygjyD?'Dorkdif;[mw&m;0ifarmfuGef;
rwif& ao;ayr,fh waehawmh t&kd;wGef wmukd jum; &rSmyg? apmifhar#mfem;qifjuygpkd@/
usaemfarmifpGrf;&nfyg?
Luminary MagazineVolume 5,No.3 50
51
Armjynf&ŒJ aemufq;kH ay: t&yf0wfppftpd;k &u t}uaH y;tzG@J qdw k mudak zmfxw k f vdu k jf yef+y?D
rsuv f n S hf q&m&JŒ OD;xkyrf nf;}u;D xJu ,kejf zLav;waumifcek x f u
G v f mwmudk owd&rdapygw,f?
t}uHay;tzGJ@¶Sdw,fqdkwmeJ@yJ tpdk;&w&yf[m vlxktjrifudkav;pm;wJh/ 'Drdkua&pD
qefwt hJ pd;k &jzpfomG ;a&m wJv
h m;? v$waf wmfo;kH &yf/ 0ef}u;D tzGŒJ trsKd ;rsKd ;/ &m*%ef;¶Sw
d 0hJ ef}u;D eJ@ 'k0ef}u;D awG/
trsd K ;om;umuG , f a &;eJ @ vH k + cH k a &;aumif p D pwm awG ¶ S d a e+yD ; wmawmif r S t}uH a y;tzG J @
oD;oef@zG@J ae&w,fqakd wmh ajymcJw h rhJ sm;jym;vSwhJ taqmuf ttHak wGu rjynfp/kH rvHak vmufv@kd vm;
pOf;pm;p&mjzpfraebl;vm;? 'gavmuf rsm;jym;wJhvlawG (ynmwwfawGtrsm;}uD;ygw,f) rSm
t}uH^m%faumif; rvHkavmufbl;vm;? r¶Sdbl;vm;? 'Dt&yf0wfppftpdk;&[m udk,hfv$wfawmf
udk,fpm;vS,fawGeJ@ a¶SŒaecsKyf/ pm&if;ppfcsKyf polawGudk tm;r&/ rauseyfbl;vm;? wu,fqdk
yHkrSeftpdk;&w&yfrSm t}uHay;tzGJ@qdkwmr¶Sd/ rvdkygbl;? ta&;ay: tpdk;&vdk/ tm%modrf;tpdk;&
vd[ k mawGrmS om ¶Sw d wfwmyg?
“'DvEkd ikd if aH &;orm;
tpktpnf;w&yfukd
-um¶Snwf nf¶cdS iG ahf y;xm;&if
Edik if aH &;tiftm;w&yfvjkd zpf
vmrSmpd;k &w,fvkd h
OD;ae0if;uwGuyf gw,f”
qifNuH NuHoal wG&J t
h NuHay;tzGJ h &Jabmfzdk;oHacsmif;
Armjynfordik ;f rSm vlot d rsm;qH;k t}uaH y;tzG@J tcku 1968 - 69ckEpS rf mS OD;ae0if;&JŒ “33
OD;aumfrwD”qdw k myJ? tjynhftpHku“jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHjynfwGif;nD!Gwfa&;tzGJŒ”jzpfygw,f?
tJ'DaumfrwD bmawGvkyfcJhw,f/ b,fvdktqHk;owfcJhw,fqdkwm tm;vHk;todrdk@ txl;ajymp&m
rvdkawmhygbl;? tJ'DaumfrwD rwdkifrDav; wifrSmyJ rqvtpdk;&[m EdkifiHa&;tusOf;orm;awGudk
uduk ;kd useG ;f yd@k wm/ jynfwiG ;f ppfut kd jywf towfzw d ukd w
f mawGvyk +f y;D wjynfv;kH udzk Ed ydS af ecsed jf zpfygw,f?
useG ;f qG,t f a&;tcif;uvnf; 'DumveJ@ ra¶S; raESmif;rSm ay:cJw h mjzpfygw,f? aemuf+y;D rqvygwu D kd
trawygwu D ae jynfo@l ygwt D jzpfajymif;w,f qdw k mvnf;vkycf yhJ gw,f?
tJ'v D akd emufcuH m;atmufrmS OD;ae0if;uzG@J pnf;yHt k ajccHOya'qkw d mudk a&;qGzJ @kd vkyw f myg?
tJ't D wGuf 'D “33OD;aumfrwD ” qkw d mudzk @JG wm/ t}u^H m%fawmif;wmvd@k qdyk gw,f? bmrSx;l xl;jcm;jcm;
t}urH ay;vdu k &f wJh 'Dt}uaH y;tzG@J udk OD;ae0if;u ajcmufvavmufe@J zsuo f rd ;f vdu
k yf gw,f? e*du k wnf;u
51 Luminary MagazineVolume 5,No.3
52
b,fo@l udrk *S ¶krpdu k b f ;l qdwk hJ armufrmr_ukd vH;k 0rpGe@f v$wb f ;l qdwk mudk azmfjyvdu k w f mjzpfygw,f?
txl;ojzifh ukvor*~twGif;a&;rª;&JŒ udk,fpm; vS,f[m Adkvfodef;pdefwdk@eJ@'DudpPudkajym+yD;
jyefoGm;vdk@&ufydkif;av;twGif;rSmyJ vkyfcsvdkufwmjzpfaeawmh ADa*s;erf bD;,m;&JŒ ausmjyifudk
Adv
k cf sKyaf wGu ar;aigah ewmudak wmif jrif&ovdv k ¶kd adS eygw,f? 'Dawmh 'Dtpd;k &opf&ŒJ aumif;uGuaf wGukd
cspw f ;D acgi;f oef;¶Smovd¶k mS +y;D cs;D rGr;f cef;xkwaf ewJyh *k Kd~ vaf wG tckawmh bmrsm;ajymygO;D rvJ vd@k awmif
ar;csifp&mjzpfaeyg+yDf?
etzwjzpfvJ t&yf0wfppftpdk;&&JŒ 'Dv_yf¶Sm;r_[m trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf&JŒ
wae@wjcm;axmufcHoleJ@ axmufcHwJhtzGJ@tpnf;awGrsm;jym;vmaewJh v_yf¶Sm;r_udkwkef@jyef
tajzay;vdkufwmjzpfw,fqdkwmuawmh ¶Sif;ae ygw,f? wcsdKŒtm%m&olawG[m vlxk&JŒqENukd
wdkuf¶dkufr&ifqdkifyJ 'Dvdkenf;eJŒwkef@jyeftajzay;avh¶Sdygw,f? 'g[m olwdk@&JŒarmufrmr_/ r¶dk;om;r_
udkazmfjywmjzpf¶Hkru vlxk}uD;udkr&ifqdkif&Ja=umif;/ trSefw&m;udkr&ifqdkif &Ja=umif; azmfjywm
vnf;jzpfygw,f?
wygwnf;rSmaxmufjyzdk@vdkwmwcku OD;odef;pdefwdk@&JŒ t&yf0wfppftpdk;&[m etz&JŒ
&ef!d_;tmCmwawG/ vkyfenf;vkyf[efawGudk yk'frwckrusefqufcHxm;w,fqdkwJh tcsufjzpfygw,f?
'ghtjyif tusOf;om;awGudk v$wfwmawmif uqkefvjynhfae@rSm v$wfw,fqdkwJh ppftkyfpkawG&JŒ
,=wm0goemudkyg qufcHxm;wmvnf; rSwfavmufom;avmuf owdxm;rdygw,f? 'ga=umihf
ppfAdkvfcsKyfawG[m t&yf0wf ajymif;vdkufwmeJ@/ ypyfu ewfpum;xGufvdkufwmeJ@ o¾mef
a&mtES p f o m&ygajymif ; oG m ;+yD v d k @ ajymaeol a wG u d k 'D “ jynf a xmif p k o rR w jref r mEd k i f i H a wmf /
EdkifiHawmforRw¶Hk;/ trdef@trSwf 28§2011”qdkwmudk vuf!d_;xdk;jy+yD; b,fhES,f¶Sdp vdk@ ar;vdkufzdk@
aumif;ygw,f?
'D t &yf 0 wf ppf t pd k ; &buf u =unh f & if 'D , H k = unf c suf a =umif h tusOf ; cscH a e&wJ h
EdkifiHa&;tusOf;om;awGudk tcktcsdefrSm v$wfay;vdkufw,fqdkwm[m 'Dae@ArmEdkifiHjynfol
awGeJ@EdkifiHwumu awmif;qdkaewmudk tavSsmhay;vdkuf&musr,f/ tJ'Dv_yf¶Sm;r_awGudk todtrSwf
jyKvdkuf&musr,f/ aemifrSm tpOftvmjzpfoGm;r,f pojzifh ylyefp&mawG ¶SdEdkifygw,f? 'grsdK;udk
olwdk@&JŒ“v$wfawmf”xJrSmwifjyw,fqdk&if tomav;acgufxm;vdkufvdk@jzpf ygw,f? 'gayrJh tckvdk
Armod-urBmod wifjyvmwmudak wmh olw@kd taeeJ@ rwke@f jyefv@kd r&wmeJ@ wke@f jyefjyvdu k wf m jzpfygw,f?
wu,fawmh Edik if aH &; tusO;f om;v$waf &;[m 'Dru kd a&pDta&;eJ@ wdu k ¶f u kd q
f ufpyfaewJt h jyif
txifom tjrifomqHk; azmfjycsufwckvnf;jzpfygw,f? 'Djy\emrSm OD;odef;pdefwdk@[m t&ifetzeJ@
oabmxm;wckwnf; qdkwmudk=unhf&if 2010a¶G;aumufyGJa=umifh ArmjynfrSm bmtajymif;tvJ
jzpfcw hJ ,fqw kd m ¶Si;f aeygw,f?
'ghtjyif 'Dt&yf0wfppftpdk;&[m etz&JŒ rlay:vpDawGomru vkyfenf;vkyf[efawGudkyg
tukefqufcH xm;wmjzpfavawmh ArmjynfjynfolawGbufu ajym&&ifvnf;h udk,hfta&;awmf
yHk&JŒvuQ%m/ udk,fwif&r,hf a=uG;a=umfoHpwmawG[m bmrSrajymif;vJoihfygbl;? etzudk
qef@usiw f u
kd yf 0JG ifcw
hJ ek ;f u tvHuykd v J i$ x
fh +l y;D tJ't D a&;awmfyu kH ykd J qufvufwu kd yf 0JG if=u&rSmyg?
"m;aoG ; aewJ h v l [ m pd w f u l ; ,Of a erd & if "m;rxuf b l ; jzpf w wf y gw,f ? rawmf & if
ud, k v hf ufu¶kd S wmawmif jzpfwwfygw,f?
&Jabmfzdk;oHacsmif;
Luminary MagazineVolume 5,No.3 54
55
&ifckefoHq&mMuD;twGuf
bkb
d v
dk ef;pif
bkb
d v
dk ef;pif
(www.mizzimaburmese.com rS ul;,laz: jyygonf?)
OD;b*sr;f tkw*f l
wnf a xmif c J h o nf ? ?tjyif / ‘a&$ + rd K Œawmf 0 wˆ K wd k u f ’
[l a omtrnf j zif h 0wˆ K rsm;xk w f a 0cJ h & m/ OD ; b*srf ;
udk,fwdkifa&;om;aom ‘nDrav;’ 0wˆKonf xdkwdkufrS
xGu&f cdS o
hJ nf?
OD ; b*srf ; onf umwG e f ; ¶k y f a jymif r sm;
a&;qGJ&mwGif udef;}uD;cef;}uD;r&SdbJ tvsm; 5 ay/ teH 4
ay cef@&Sdaom pm;yGJa[mif;}uD;ay:wGif uwfxljym;cif;um
a&;qGcJ ohJ nf? v,f*smpuUL tjymEka&mifukd trsm;qH;k toH;k jyKum a&;qGcJ o hJ nf? w¶kwrf ifawmifu h v kd nf;
aoG;I oH;k wwfonf? ¶kyyf rkH sm;udk ta&mifay;aomtcgrsm;wGif csnq f ;kd aq; a&mifpw kH @kd jzifh ay;avh&o dS nf?
OD;b*srf;onf pme,fZif;rsm;wGif rdrdtmabmfjzifh a&;onfhyHkjyifrsm;udk ‘b*srf;’ [lI
vufrw S t f jynft h pHk a&;xd;k +y;D / rdrt d mabmfr[kwb f J tjcm;olrsm;. tmabmfukd o¶kyaf zmfay;&aomtcg
bD*sD (B.G) [lI twdak umuf vufrw S af &;xk;d avonf?
Ed k i f i H j cm;Y ynmqnf ; yl ; &m tpd k ; &u apv$ w f r nf q d k a omf v nf ; vd k v d k c sif c sif r&d S /
jiif;qefcahJ vonf? OD;b*sr;f wGif ud, k yf ikd Zf mwfaumifrsm;&Scd o hJ nf? Armhacwf owif; pmwGif OD;azsmufqyd /f
[Hom0wD owif;pmwGif ‘csm&m%oD armifajrZm’ ponfwdk@ jzpfonf? Zmwfaumif OD;azsmufqdyfudk
'kwd,urBmppfrwdkifrDu ol&d, owif;pmwGif a&;+yD; ppf+yD;aomtcg ol&d,owif;pmwdkufu r,lI
Armhacwfowif;pmwdu k o f @kd ajymif;ay;cJo h nf?
OD;b*srf;onf yk*~dKvfa&;t& oa&mf+yD; a&;om;jcif; rjyKcJhay? acwfESihf p¶dkuf obm0udkom
t"duxm; oa&mfcJhonf? ae@pOfxkwf owif;pmrsm;udk zwf¶_um wdkif;jynfwGif; jzpfysufaeaom
ta=umif;udpw P @kd udk avhvmtuJjzwf+y;D rS umwGe;f a&;qGaJ vh&o dS nf?
“OD;b*sr;f pum;ajymvSsif ovdyu f yfoyH gonf? pum;ajymvSsif avoHw;kd wd;k jzifh ajymwwfonf?
&,f & $ i f z G , f & mrsm;ud k tjrJ a jymavh & S d o nf ? umwG e f ; ¶k y f a jymif r sm; a&;qG J v S s if qG J / rqG J v S s if
pmzwfaewwfonf” [lI q&m}u;D ESifh eD;eD;uyfuyfaexdik cf ahJ om OD;[depf eG ;f (1902-1987) u ajymonf?
q&m}uD;onf pmzwf0goemxHkI pmvnf;tvGefzwfol jzpfonf? pme,fZif;rsm;Y
tcgtcGifhoifhvSsif aqmif;yg;rsm; a&;qGJavh&Sdonf? q&m}uD;onf Av&Sifaq;jym; iHkxm;avh&Sdonf?
ud,k wf idk "f mwfy¶kH u kd wf wf¶rkH u zvifaq;jcif;/ ul;jcif; vkyif ef;rsm;udv k nf; Edik ef if;pGm vkyu f ikd Ef ikd o
f nf?
1936 ckESpf pufwifbmvwGif yJcl;+rdKŒol a':cif=unfESifh vufxyfcJhonf? q&m}uD;.
vufxyfr*FvmyGJudk &efukef+rdKŒ uGefwifeifw,f taqmufttHkY usif;ycJhonf? q&mOD;b*srf;onf
a&S;OD;pGm &efuek +f rKd Œ 14 vrf;/ trSwf 48 aetdrw f iG f aexdik +f y;D xdrk w S qifh 13 vrf; trSwf 37 aetdro f @kd
ajymif;a&GŒaexkid o f nf?
1948 ckEpS w f iG f ZeD;a':cif=unfonf om;OD;a,mufsm;av; armifausmn f eG @f udk arG;zGm;+y;D aemuf
r=umrD uG,fvGefoGm;cJh&m q&m}uD;onf tvGefpdwfxdcdkufoGm;&&Smonf? xdk@a=umifh OD;b*srf;.
Zmwfvdkufausmf OD;azsmufqdyfonf &aoh0wfajymif;um &aoh}uD; OD;azsmufqdyf jzpfvm&onf?
1953 ckESpf Zefe0g&DvwGif temyqkyfaygufum rusef;rrm jzpfvm+yD;vSsif t&G,faumif;
emrnfwufqt J csed w f iG f 1953 azazmf0g&v D 18 &uf Ak'[ < ;l ae@wGif uG,v f eG o
f mG ;cJah vonf? OD;b*sr;f .
=uGif;usefaom ¶kyfuvyfudk wmarG pmqdkawmf ok\efY *loGif;o+*õK[fcJhavonf? xdk@aemuf
wmarGpmqdak wmf ok\efukd awmfveS af &;aumfpaD cwfY zsuv f u
kd af oma=umifh q&m}u;D .tkw*f v l nf;
Luminary MagazineVolume 5,No.3 60
61
ysupf ;D oGm;avonf?
OD;b*sr;f uG,v f eG +f y;D aemuf 1954 ckEpS wf iG f &efuek +f rKd Œ *sLAvDa[mY tpd;k &u OD;b*sr;f twGuf
tvuF m ausmf p G m bG J @ ud k usef & pf o l OD ; b*srf ; . wOD ; wnf ; aomom; armif a usmf n G e f @ tm;
*k%fjyKay;tyfcsD;jrSifhcJhavonf? xdk*k%fjyKyGJY yef;ykynm&Sif OD;[efwif xkvkyfxm;aom OD;b*srf;.
ud,k w f ydik ;f yHwk l yef;yk¶yk u
f kd yef;csaD usmf OD;aiGuikd u
f zGiv hf pS af y;cJah vonf?
q&m}uD;OD;b*srf;onf zqyv tpdk;&ay;tyfcJhaom tvuFmausmfpGmbGJ@udk uG,fvGef+yD;rS
&&SdcJhaomfvnf; zqyv tpdk;&u tvuFmausmfpGmbGJ@rsm;/ 0ÀausmfxifbGJ@rsm; azmazmoDoD
ay;tyfaeonfudk oa&mfcJhavonf? zqyv tpdk;&onf pmayESifh tEkynmavmuY xif&Sm;cJhaom
q&m}uD; ocifudk,fawmifrd_if;/ Zmwfrif;om; a&$ref;wifarmif/ *Dwpmqdk a&$jynfat; wdk@udk
tvuFmausmfpGmbGJ@ ay;tyfcJhovdk pma&;q&m}uD; a&$Oa'gif;/ vl&Gifawmf [morif;om;}uD; zdk;yg}uD;/
¶kyf&Sifrif;orD; =unf=unfaX;/ Zmwfrif;om;}uD; pdefatmifrif;/ *Dwynm&Sif a':atmif=unf wdk@udk
0Àausmx f ifb@JG rsm; ay;tyfcahJ vonf? OD;b*sr;f onf yef;csq D &m}u;D OD;aiGuikd f bdvyfo@kd avhvma&;c&D;
xGufcgeD; *k%fjyKEkwfqufyGJY “OD;aiGudkif[m 0d&d,}uD;oljzpfwJhtwdkif; EdkifiHjcm;rSm yef;csDynmudk
}ud K ;pm;avh v m a&;qG J r S m rv$ J a =umif ; / jref r mjynf jyef a &muf w J h t cg qD a q;/ a&aq;/
rifqyJG ef;csvD uf&mtpHk xl;cGseaf jymifajrmufvmrSm aocsma=umif; tJ't D cg zqyvtpd;k &u ‘0Àpkww f ’H
‘owdk;oD&dqDaq;/ a&aq;’ pwJh bGJ@awGcsD;jrSifhoifha=umif;” ponfjzifh xnfhoGif; ajym=um;oGm;&m
y&dwfowfrsm; q&m}uD;.ysufvHk;udk tawmfyGJusoGm;cJhonf[k od&ayonf?
rnfodk@qdkap h h h
uG,fvGefonfhwdkifatmif vlxktm; umwGef;ynmjzifh EdkifiHawmf. jzpfysufaeaom
tajctaetrSefw&m;udk a0zefaxmufjy azmfxkwfwifjycJhaom q&m}uD;. umwGef; tEkynm
vuf&mrsm;ESifh *k%fowif;onf ESpfaygif;rsm;pGm oif;ysHŒ arG;xHkaernfrSm rv$J{uefyifwnf;?
b0&J htpdwftydkif;av;wpfckta-umif;
0if;vJah r
(acwW*syef)
'Dvdk'kuQawGudk z,f¶Sm;Edkifzdk hOD;aqmifwdkufyGJ0ifolawG ¶Sdygw,f/
'Dvdk acgif;aqmifawGvdk vdkufrvkyfEdkif awmifrS olwdk hawGtwGuf tm;jzpfapr,fh back up tjzpf
aemufvdkufaumif;rsm;jzpfatmif }udK;pm;zdk h cJ,Of;r,f rxifygbl;?
vGecf ahJ omESpaf ygi;f 20 ausmaf usmaf vmufu usrtvGecf sp&f whJ tzd;k tzGm;&ifciG =f um;uae
usrazazwm0efuswJh bdvyfajrpuf¶w kH nf¶&dS m +rKd ah v;udk rvdu k cf siv
f udk cf sief @J v
h ukd cf yJh gw,f? &efuek +f rKd @
uae e,f+rKd q h w kd meJ rh vduk cf sicf b
hJ ;l ? tzd;k tzGm;u tvGecf spaf wmh ausmif;ydk ah usmif;}uKd ud, k w
f ikd v
f yk af y;
ausmif;qif;tdrftjyef pm;csifwmawG vuf!d_;xdk;0,fcdkif;+yD;&if tzGm;aygifay: xdkifpm;&if; zdk;zdk;¶Hk;udk
0if}udK+yD; jyef&wJhb0/ ¶Hk;rSm[dkvlucsD 'DvlupeJ@ haysmfp&maumif;whJ b0uae rvdkufcsifchJwmawmh
trSefygyJ? 'gayrhJusrazazu rdom;pkeJ@ hrcGJcsifwma&m e,ftawG ht}uHKvnf;&apcsifwma=umifh
vdu
k yf gajymif;a¶$@ ch=J u&w,f xifygw,f?
'DvdkeJ hbdvyfajrpuf¶Hk v#yfppf&xm;pDrHudef;¶Sd&m+rdK@av;udk a&mufcJhygw,f? ¶dk;¶dk;&xm;
omjrifbl;whJusr v#yfppf&xm;udkjrifbl;chJw,f? tJ'Dv#yfppf&xm;vrf;&J@ wzufum; vrf;ab;u
0ef x rf ; td r f , mrS m ae=u&w,f ? &xm;vrf ; &J @ [d k b uf u m;vrf ; reJ @ h 0 ef x rf ; td r f , mawG & J h
rsuEf mS csi;f qdik rf mS awmifuek ;f eJ ah wmtkyaf v;¶Sw d ,f? armifErS 2 a,mufausmif;rwuf&ao;cif tdraf ¶S@
qif0ifatmufrmS zsmav;cif; um;b,fEpS pf ;D / &xm;b,fEpS pf ;D jzwfrvJ apmif=h unf&h if; yHak wGqcJG =hJ uw,f?
'DvdkeJ hwae htdrf&J hrsufESmcsif;qdkif um;vrf;rwzufrSm usrwdk heJ h¶G,fwluav;awG
vSr;f +y;D xGu=f unf&h wmawG &h w,f? usrwdk ah rmifErS awG ykaH wGq=JG u/aqmh=uwm tm;usw,fxifygw,f?
azazeJ hararudkar;awmh tJ'D awmtkyfxJrSm¶Gm¶Sdw,f ¶Gmuuav;awGaerSmaygh wJh? wcsKdu
tusF D rygb;l / wcsKd u h abmif;bDrygb;l / usreJ ¶h , G w f l 6 ESpf 7 ESp0f ef;usio f momav;u vom;t¶G,f
uav;wa,mufuckd sx D m;wmawG &h w,f? armifErS 2 a,mufvuf,yfac:awmh csKx H aJ jy;0ifomG ;=uw,f?
aemufae rh v S u kd =f unf=h ur,fq+kd y;D wdik yf ifvu kd =f uw,f?
'DvdkeJ@ ausmif;wuf&awmh roGm;jzpfjyefbl;? ausmif;pwufwJhae hausmif;a&mufawmh
'gorD;pmoifrhJ tcef;yJvdk hq&mrujyawmh usrb,frSm b,fvdkxdkif&r,frSef; rodjzpfoGm;w,f?
pm;yGJ¶SnfawGyJ¶Sdw,f? vl}uD;vuf0g; wxGmavmuf ysOfjym;awGudk ¶dkufxm;wmpm;yGJjzpfoGm;w,f?
xdkifcHkqdkwmr¶Sdvdk h zsmay:rSm xdkifpmoif=u&w,f? ¶G,fwlausmif;olrav;awGu armifav;/
nDrav;awGux kd ed ;f &if; pmoifaewm awG@&w,f? q&mrawGvJ pdw¶f n S ¶f n
S ef @J oifay;aewmawG@&w,f?
txu (2) prf;ausmif;rSm wufcJhwJh usrtwGufawmh pmroifEdkifbl;/ ai;=unfhaerdw,f?
ausmif;pdrf; uniform udkrc|wfwrf;0wfwJh usrudkvJ txl;tqef;jzpfae=uw,f? wevFmae@rSm
ausmif ; pd r f ; r0wf r ae&vd k @ ausmif ; tk y f q &m}uD ; pnf ; urf ; xk w f x m;vd k @ om0wf = u&ayr,f h
usefwJh&ufawGrSm arS;rdSefwJh ta&mifpHk/ umvmpkH jzpfaewmawG h&w,f? pmtkyf roHk;Edkif=uvdk@
ausmufoifykH;/ ausmufwHudkyJ toHk;jyK=u&w,f? usr&J h pencil box eJ ha&bl;av;awGutp
Luminary MagazineVolume 5,No.3 62
63
pify:wufawmom;
aejcnf
b,fvdkvl h h h b,fvdkb0rsdK; eJ h
vlwpfu, kd t
&SifoefrvJ?aZmf0ifat;
f jrifwpfrsK;d qdo
k vdk vlwpfO;D ESiw
aZmf0ifat;
hf pfO;D avmuud¶k j_ rifo;Hk oyf&mwGif tjrifcsi;f
rwlnDEdkifacs? 'gayrJh vlrSef&ifqif;&Jonfjzpfap csrf;omonfjzpfap vl@toufwpfacsmif;pm
wefzdk;eJ@nDr#wJh ¶SifoefaewJhb0wpfckudk ydkifqdkifwmuawmhwlnD=uygw,f? 'Dvdkvl@b0udk
wefz;kd rJph mG jzKef;wD;jypfw,fq&kd if tvGeEf aS r#mzd@k aumif;vSygw,f? usaemfw@kd taeeJ@ rdrv d uf0,f¶+dS yD;om;
vl@b0&J@wefzdk;udk av;av;eufeufpOf;pm;=unfhrd=u&J@vm;// wu,fudk rdrd¶Sifoefr_udk t"dy`g,f¶Sd¶Sd
tokH;csaevm;/xdkufwefatmif vkyfaqmifaevm;qdkwm rdrdudk,fudk wcgw&Hjyefvnfqef;ppf
=unfhoifhygw,f? usaemfwdk@vdk omrnvlr[kwfwJh twkr¶SdwJhjrwfpGmbk&m;¶Sifudk,fawmfu
ae@pOfqrG ;f cH=uG+yD;tjyef ajcaq;zd@k &yfwt hJ cdu
k rf mS -'Dvrkd ed @f jrGwzf ;l ygw,f//
ty`rma'e bduQa0 or`ma'x
(1) 'kv†abm rk'<Ky`ga'g avmu odR H
(2) 'kv†abm rEk\wWËdvmabm
(3) 'kv†abm (o'<g) or`wWd
(4) 'kv†abm yAŠZ…m
(5) 'kkv†bH o'<rR\e
zefw;D ,lEikd yf gw,f? xd@k twl raumif;r_ukd jyKvyk af eolawGukd wm;qD;&mrSmvnf; yg0ifqifEEJ$ ikd yf gw,f?
acgi;f aqmifrjzpfEikd af wmif Pink Floyd &J@ The Wall t,fvb f rfxu J usL;&ifh xm;ovdk Another
brick in the wall ....eH&HxJu aemufxyf tkyfcJav;/ tkyfcsyf av; wcsyftjzpfeJ@aygh/
'Dvdk tkwfwcsyf tjzpfyg0if&rSmvnf; cyfnHhnHh rckdifrmwJh tkwfwpfcsyfrsdK;rjzpfatmif
tjrif u s,f u s,f eJ h ynmaumif ; aumif ; wwf a om vl o m;rsm;jzpf & ef }ud K ;pm;&ygh r ,f / /
aumif;wmvkyfwmrSefayr,fh bm rS ravhvm rjyifqifxm;&if omrefyJjzpf+yD; t&ma&mufEdkifrSm
r[kwfygbl;/ ,ae h urBmvdk rar#mfvifh aom jy\emrsm; v#ifjrefpGm jzpfysufaecsdefrSm usaemfwdk@
taeeJ h jy\emtopfrsm;twGuf trSt D cdk uif;uif; awG;jrifEikd pf rG ;f udk jyKpyk sKd ;axmifay;&ygr,f/ 'gro S m
udk,f&nfudk,faoG;&Sdaom vlpGrf;aumif; OD;aqmifcsdefrSm &nf&G,fcsufyef;wdkif ta&mufvSrf;Edkifzdk h
axmufyHhay;Edkifonfh vlom;aumif;/ aemufvdkuf aumif; jzpfEdkifygvdrfhrnf/
'Dvdk&SifoefcGifhudk ,Hk=unfcsufwckeJ@ }udK;yrf;tm;xkwfwJh ae&mrSm aumif;wmvkyfwmyJ
aumif ; wmjzpf r S m aygh qd k + yD ; bmrS r jyif r qif / rawG ; rawmeJ @ vk y f & if a wmh atmif j rif r _ e J @
a0;uGm&wwfygw,f? 'ga=umifhrdk@ tenf;qHk; vlwdkif;trSwfwrJh t+rJajymajymaewJh pum;av;
wcGef;udkawmh vdkufemusifhoHk;Edkifr,fqdk&if wefzdk;&SdwJh usaemfwdk@awG&J@ b0udk zefwD;EdkifrSmyg?
wjcm;r[kwfygbl; "SMART" usus vkyaf qmif&ygr,f? "S" specific (wdwdusus owfowf
rSwfrSwfjzpf&r,f) "M" Measurable (rdrd&J@ taetxm;/ vkyfaqmif&rJh t&mawGudk wdkif;wm
Edik pf rG ;f &S&d r,f) "A" Achievable (rdrv d yk af qmif&r,fh udpu P vkd yk af qmifEikd rf ,fh pGr;f &nf&&dS r,f )“R ”
Realistic ( &nf&G,fcsuf/ vkyfaqmifcsufudk vufawG hus &r,f ) “ T” Time - Bound
(b,ftcsed /f b,fumv twGi;f qdw k hJ umv uef o h wfcsu&f &dS r,f) 'Dvo kd m usaemfwkd &h J h b0rsm;udk
smart ususeJ h aumif;wmawGvkyf+yD; qufvufav#mufvSrf; r,fqdk ypPKy`efrSmvnf; aysmf&$if&r,f/
usaemfwdk h&J hb0rSm +yD;jynfhpGm aexdkifoGm;EdkifcGifh &ygvdrfhr,f// xkdtwl rdrdudk,fudk vdyfjymvHkpGm
b0udkjzwfoef;cJhwJh twGuf bmaemifw w&m;rS usef&pfrS r[kwfyg bl;/ xdk htwl bmaemifw&m;rS
rcsef&pfcJhtwGuf b0&J hqnf;qmcsdefudkvnf; +idrf;csrf;at;csrf;pGm jzwfoef;EdkifrSm rvGJyg/ (qnf;qm
umvtul;tajymif;)
usaemfwdk h wpfOD;csifpDeJ h zGJ hpnf;xm;wJh vl htzGJ htpnf;}uD;[m usaemfwdk h&J h cspfvSwJh EdkifiH
awmf}u;D yg/ b,foal =umifh / b,f0ga=umifh 'Dvjkd zpf&wm[k w&m;cH&mS tjypfzkd ah e=ur,ht f pm; usaemf
wdk h cHpm;cJh&aom vlr_a&; 'kuQrsm; b0&J h qHk;&_H;r_rsm;rSm usaemfwdk h ta=umufw&m;v$rf;+cHKr_ /
aeomovdk aecJhr_rsm;eJ h usaemfwdk haumif;usdK;trsm;aumif;usdK;a&S;&_ hwJ hvkyfaqmifr_rsm; rvkyfcJh r_
a=umifh jzpfonfudk 0efcH=u&ayrnf/ xdk twl wefzdk;&SdvSwJh / &cJhvSwJhvl@b0udk tusdK;rJh jzKef;wD;ae
r_rsm;udk &yfwef h+yD; udk,fhusifhw&m;eJ h "rR"dXmefusr_wdk hudk atmifEdkifoljzpfwJh a':atmifqef;pk=unf &J@
vrf;n$efr_ aemufudk vdkuf&if; wefzdk;&SdwJh usaemfwdk hb0rsm;udk zefwD;wnfaqmuf=uyg/ b0rSm aer
0ifcif rdk;csKyfoGm;&olrsm; rjzpfatmif }udK;pm;&if; &Sifoef=uygpdk h/
“udk,fusifhw&m;eJ h "rR"dXmefusr_wdk h&J h - aus;u|efjzpfae&if urBmavmu}uD; udk jrSifhwifr,fhol rjzpf
Edik b
f ;l ”
Nietzsche (on the Genealogy of Morals)
aZmf0ifat;
71 Luminary MagazineVolume 5,No.3
72
t*Fvdyf tar&duefppfyGJ
(odk@ ) jynfaxmifpk
ay:xGe;f jcif;
wifarmifjrifh
tar&duefa&muf t*Fvyd u f v kd ekd eD ,fom;rsm;onf yifu, kd t
f m;jzifh vGyv
f yG v
f yfvyf aeolrsm;
jzpfonf? olwo kd nf yxr csm;vfpb f &k if.EdyS pf ufru _ rkd cHEikd I
f t*FvefrS xGuaf jy; vmolrsm; jzpfonf?
tar&duefa&mufawmh paumhawG/*smrefawGESifhaygif;rd=uonf? olwdk@onfq,fpkESpfaygif;rsm;pGm
yifyef;=urf;wrf;vSaom b0udk¶kef;uef&if; vGyfvGyfvyfvyfaecJh=uolrsm;jzpfonf? ,if;a¶S;OD;
tar&duefrsm;onf e,fpeG ef ,fzsm;/tEW&m,frsKd ;pH=k um;wGief ,fopfy,fopfwnfaqmufco hJ rl sm;jzpfonf?
18&mpkwpfacwfvHk;+Adwdefonf tar&duef¶dS udkvdkeDjynfe,f 13 udkvG,fvG,fuav;ESifh
tkycf sKycf ohJ nf? udvk ekd D e,fom;rsm;onf ud, k =hf urRmud, k zf efw;D vd=k uolrsm;jzpfonf? 1763ckEpS w f iG +f Aw
d ed u
f
jyifopfudkppfEdkifaomtcgtar&duefajrmufydkif;rSjyifopfudkvdkeDrsm;onf +Adwdo#vufatmufodk@
a&mufvmawmhonf?onftjymif;tvJonf +Adwdo#tpdk;&. EdkifiHjcm;a&;rl0g'udkyg ajymif;vJapcJh
awmhonf?
ppfp&dwfu tukeftusrsm;vSonf? onfp&dwfpursm;twGuf jynfrtpdk;&uom
usc&H jcif;jzpf+y;D / tusKd ;tjrwfukd udv k ekd rD sm;utacsmif&vdu k o f vdjk zpfaeonf[k +Aw d o
d #acgi;f aqmifrsm;
jrifvmonf? xdktcg tif'D;,ef;rsm;&efrSumuG,f&efqdk+yD; tar&duefudkvdkeDrsm;odk@+Adwdo# ppfwyf
awG y d k @ ay;onf ? onf t wG u f p &d w f p ursm;ud k ud k v d k e D r sm;uuscH & onf ? 1765ck E S p f w G i f
onfudpPtwGufygvDrefu Oua'ESpf&yfjyVmef;vdkufonf? +Adwdo#ppfom;rsm;twGuf aep&dwf/ pm;p
&dw/f o,f,yl @kd aqmifa&;p&dwt f m;vk;H udv k ekd rD sm;u usc&H rnf? aemufOya'wpfcu k wHqyd af cgi;f Oya'?
udkvdkeDe,fy,ftm;vkH;owif;pmESifh tjcm;ykHEdSyfxkwfa0a&;udpPtm;vkH; wHqdyfacgif;uyf&rnf?
wHqdyfacgif;a&mif;&onfhaiGtm;vHk; +Adwdo#ppfwyftwGuf okH;&rnf?
xdktcgudkvdkeDe,fom;rsm;u olwdk@tm;+Adwdo#EdkifiHom;tcGifhta&;rsm;ay;zdk@ awmif;qdk
vm=uawmhonf?olw@kd u+Aw d o
d #tpd;k &.tcGex f rf;rsm; jzpfaejcif;udt k a=umif;jy+y;D awmif;qdjk cif;jzpfonf?
bmtcGifhta&;rSr&bJtcGefay;ae&jcif;[m w&m;rr#wbl;[lonfhtoHawG udkvdkeDrsm;rS w+ydKifwnf;
xGufvmawmhonf? onfwkH@jyefr_a=umifh +Adwdo#wdk@+zHKoGm;onf? 1766ckESpfwGif wHqdyfacgif;
Luminary MagazineVolume 5,No.3 72
73
Oya'ud¶k yk o f rd ;f ay;vdu k &f onf?aemufcek pfEpS t f =umwGif t*Fvyd yf gvrD efu Oya'wckaemufxyfxyfw;kd
vdu k o f jzifh tusKd ;enf;&onft h jzpfawG xyfw;kd vmjyefonf? 1773ckEpS w f iG f ta¶S@tdE,
dN ukr% ` t D m;
udkvdkeDukefonfrsm;odk@ vufzufajcmufwdkuf¶dkufa&mif;cscGifhay;vdkufonfh Oya'jzpf.? t"dy`g,frSm
udv k edk eD ,fom;tar&duefawGtwGuf vufzufajcmufaps;oufomoGm;aomfvnf; tar&duefoiG ;f ukef
vdkifpif&ukefonfawG txdemoGm;avawmhonf? Todk@jzifhrauseyfr_rsm;rSonf awmfvSefykefuefr_
txdjzpfvmawmhonf?
1773ckESpfwGift*FvdyfoabFmokH;pif;/taygpm;vufzufajcmufawGwif+yD; tar&duefodk@
a&mufvmonf?abmhpwefqyd u f rf;wGif vufzufajcmufxyk af wGukd tar&duefawGu a&xJuefcsypfonf?
tjcm;qd y f u rf ; rsm;uvnf ; t*F v d y f o abF m rsm;ud k urf ; tuyf r cH b J armif ; xk w f =uonf ?
onfowif;=um;awmh t*FvefrS wwd,ajrmufa*smb h &k if a'gotrsuaf jcmif;ajcmif; xGuaf vawmhonf?
tar&duefudkvdkeDawGudk ol@bufrSaysmhaysmhaysmif;aysmif;qufqHaeygvsuf/onfvdkarmufrmapmfum;
&rnfvm; [k }udwfrEdkifcJr&jzpfaeonf? t*Fvdyfwdk@u olwdk@taejzifh tar&duefawGqDrS
tcGeaf umufciG ¶hf adS eonf[k ,k=H unfaeqJyif? od@k aomftar&duefw@kd . qef@usirf r_ sm; udk tav#mah y;
qufqHvmonf?odk@aomfvufzufajcmufta&;tcif;wGifrl ykefuefonf[k t*Fvdyfwdk@ u,lq.?
Oya'udck sKd ;azmufjcif;[krw S ,f . l ? xd@k a=umifo h nfupd u P jkd ywfjywfom;om; ta&;,lz@kd qH;k jzwfvu kd o f nf?
ygvDrefwGif Oya'awGtrsdK;rsdK;wif+yD;jyVmef;onf? ,if;wdk@txJrSwpfckrSmabmhpwef qdyfurf;udk
ydwyf pfz@kd jzpfonf? +y;D awmh rufqmcsL;qufjynfe,ftpd;k &udk t=uyfuikd zf @kd Oya' awGvnf;ygonf?
ygvrD efxw J iG t f ajctwifawG jzpfvmonf? tcsKd @uonfvOkd ya'=urf;awGuq kd ef@usio f nf?
od@k aomf tpd;k &uZGwv f yk of nf? 0ef}u;D csKyf +rKd @pm;}u;D aemhou f trwfawGuakd r;onf? ‘usKyfw@kd jynfoal wG
udk usKyfwdk@udkvdkeDuvlawG w&m;vufvGwfvkyfaewmudk cifAsm;wdk@vufydkuf=unfh ae=urSm
vm;’?abmhpwefESifh rufqmcsL;qufudpP Oya'=urf;rsm; rJtjywftowfEdkif+yD; twnfjzpfoGm;onf?
xdktcsdefwGifabmhpwefom;awGuysufpD;oGm;onfhvufzufajcmufawGtwGufavsmfa=u;ay;zdk@
pDpOfae=uonf? od@k aomfonftawmtwGi;f +Aw d od #ro S wif;a&mufvmojzifh olw@kd tom+ird af evdu k f
onf?tqdkygOya'ESpf&yfa=umifh udkvdkeD 13jynfe,f¶Sd tar&dueftm;vHk;a'golykefxukef=uawmhonf?
rufqmcsL;qufudk u¶k%moufa=umif; Am*sD;eD;,m;jynfe,fu xkwfjyefa=ujimonf? xdktcg
Am*sD;eD;,m;bk&ifcHu jynfe,fOya'jyKv$wfawmfudk zsufodrf;ypfvdkufonf? odk@aomftrwfawGu
pm;aomufqikd w f pfqikd w f iG pf ak 0;+y;D / tjcm;udv
k ekd rD sm;od@k onfupd ! P EdS i_d ;f zd@k pma&;ta=umif;=um;vdu k o f nf?
rufqmcsL;quf udkvdkeDuvnf; Am*sD;eD;,m;ESifhwpfoabmwnf;¶Sdonf? udkvdkeDjynfe,f
tm;vHk; wpfpnf;wvHk;wnf;tvkyfvkyfzdk@ pdwftm;xufoefae=u+yD; +Adwdo#tpdk;&u olwdk@udkydk+yD;
zdEySd v
f monf? 1774ckEpS /f pufwifbmv tapmydik ;f u olw@kd wawG zDvm'Jvzf ;D ,m;wGif awG@qHck =hJ uonf?
ol w d k @ txJ w G i f Am*sD ; eD ; ,m;rS a*smh 0 g¶S i f w ef y gonf ? ruf q mcsL;quf r S *|ef t 'rf p f ygonf ?
yxrqH;k jynfv;kH u|wf uGe*f &uf.y%mrajcvSr;f jzpfavonf? atmufwb kd mvxJwiG f uGe*f &ufjynfo@l
tcGifhta&; a=unmpmwrf;udkoabmwlvdkufonf? a=unmpmwrf;wGif tar&duefwdk@uarG;&myg
obm0Oya'udk tajccH+yD; udk,fh=urRmudk,fzefwD;EdkifcGifh ¶Sd&rnf[kawmif;qdkxm;onf? +Adwdo#tpdk;&
taejzifh udv k ekd rD sm;tm;xde;f csKyx f m;r_ukd tqk;H owfz@kd vnf;awmif;qdo k nf? onfawmif;qdck surf sm;tjyif
+Adwdo#ukefpnfrsm;udk udkvdkeDrsm;u r0,fawmh[kvnf; &mZoHay;vdkufonf?
a=ujimcsuo f nfvef'efo@kd c&pPrwfrwdik rf u D av;wGif a&mufomG ;onf? xd@k a=umifyh aJG wmf&uf
73 Luminary MagazineVolume 5,No.3
74
+y;D rS ygvrD efwiG af qG;aEG;=uonf? ygvrD efxw J iG f qlyu G of mG ;jyefonf? tvGet f a[mtajymaumif;onfh
tuf'refAsKpv f x kd yd w f ef;acgi;f aqmifawGu wpfajrpDjcm;umtar&duefjzpfomG ;=uaom ud, k v hf rl sKd ;rsm;.
awmif;qkcd suu f v kd ukd af vsmcsi=f uonf? olw@kd awmif;qdck suaf wG w&m;r#wonf? vdu k af vsmoifo h nf[k
olw@kd uqd=k uonf? ygvrD efjyifywGit f *Fvyd jf ynfoal wGuaoG;&if;om;&if;awG +ird ;f csr;f pGmajz¶Si;f oifo h nf[k
ygvrD efu0kd ikd ;f ajym=uonf? +Aw d od #tpd;k &u ppfrjzpfapcsiyf g[q k okd nf? od@k aomf wwd,ajrmufa*smb h &k if
u ‘jyoemawGjyif;jyif;xefxef rjzpfapcsifbl;/ 'gayrJhtavsmhay;vdk@vnf;rjzpfbl;/ udkvdkeD
awGtavsmhay;&r,f? 'grSr[kwf&if wdk@udkEdkifatmifwdkuf&r,f’[kqdkonf?
bk&ifrif;jrwf.oabmxm;udk ygvDrefxJwGiftrwftrsm;pku axmufcH=uonf? +Adwdef
taejzifh aemufr qkwfEdkif? udkvdkeDwdk@bufuvnf;tvm;wlyif? ygvDreftrwfwpfOD;u‘r=umcifrSmyJ
tar&duefawG[majymifajrmufw1hJ 775ckEpS af wmfveS af &; tcrf;tem;}uD;udu k si;f y=uvdrrhf ,f/1688
ckEpS u f u|eaf wmfw@kd vyk cf =hJ uovdak ygh’[kerdwzf wfco hJ nf?yxrqH;k aoewfou H kd 1775ckEpS w f iG yf if=um;
vdu k &f onf?1776ckEpS =f o*kwv f xJwiG f udv k ekd jD ynfe,faygi;f pHk uGe*f &uf.'kw, d a=ujimcsuv f ef'efo@kd
a&mufvmonf?‘vl@b0tprSmuwnf;u vlqw kd mwef;wlnrD _ bk&m;ocifuzefqif;cJw h m’[kpxm;+y;D
onf u d k v d k e D r sm;onf t vm;wl p G m vG w f v yf a omwpf a jy;nD t cG i f h t a&;&¶S d a om jynf e ,f r sm;
jzpfz@kd vdo
k nf’[ktqH;k owfxm;onf?
tar&duefvGwfvyfa&;a=ujimpmwrf;onf tar&duefordkif;. pmrsufESmopf
wpfckjzpfvmvJhavonf?a=ujimcsuf.tESpfom&rSm olwdk@taejzifhaemufrqkwfEdkif? 1778ckESpfwGif
tar&duefw@kd u t*Fvyd w f @kd tm; e,l;a,muf/qm&mwk*d g wdu k yf wJG iG af tmifycJG v H u kd o
f nf? tar&duefajr
ay:rSjyifopfw@kd u udv k ekd bD ufr&S efoal [mif; t*Fvyd w f @kd ud0k ifwu kd af y;onf? od@k aomf wdu k yf rJG mS tjywf
towf t¶_;H tEdik f ray:bJ tDaeonf?Tod@k jzifh 1781ckEpS cf ef@a&mufvmonft h cgwiG f t*Fvyd w f yfrsm;
Am*s;D eD;,m;/a,mhcaf wmif;wGif ydwrf ad eawmhonf? TwGit f *Fvyd Af v kd cf sKy}f u;D qmuGeaf 0gv h pfcv f ufeufcs
&onf? aemufqkH; 1783ckESpf/pufwifbm 3&ufae@wGif+Adwdo#wdk@u yg&DpmcsKyfudk vufrSwfa&;xdk;cJh&
avawmhonf? TpmcsKyrf mS tar&duefajray:rS t*Fvyd u f v kd ekd D 13jynfe,fukd tar&duefjynfaxmifp[ k Il
todrSwfjyK&onfhpmcsKyfjzpfonf?
tar&duefacgif;aqmifrsm;onf jynfe,f 13ckudk pkpkpnf;pnf;tkyfcsKyfEdkifonfh cdkifrm
awmifhwif;aomtpdk;&tzGJ@udk zGJ@pnf;EdkifcJh=uonf? 1787ckESpfarvxJwGif tajccHzGJ@pnf;tkyfykH
Oya'a&;qGJa&;nDvmcHudk zDvm'JvfAD;,m;wGif usif;yEkdifcJh=u+yD; t*FvdyfawmfvSefa&;+yD;ptwdkif;
,if;zGJ@pnf;tkyfcsKyfykHudk a&;qGJEdkifcJh=uonf?onftajccHOya'udkzuf'&,frl[lIac:wGif+yD;/ tkyfcsKyfr_
tm%mtcsdK@udk jynfe,frsm;ujynfrtpdk;&ESifh cGJa0cHpm;zdk@jzpfonf? tjcm;t"dy`g,frSm tpdk;&tzGJ@wpf
zGJ@. vkyfief;cGJwpfckonftjcm;tpdk;&tzGJ@wpfzGJ@.vkyfief;cGJ tkyfcsKyfr_tm%mudk uef@owfEdkifonfh
pepfjzpfonf?onfpepfukd Check and Balance [kac:onf? wpfzufu=unfv h #if tar&duefw@kd onf
t*FvdyfawmfvSefa&;umvudk twk,lxm;jcif;jzpfonf? Oyrm olwdk@zGJ@pnf;ykHonfjynfolrS jynfolodk@
[lonfrh u l ,kd x l m;jcif;jzpfonf? jyifopfw@kd u olw@kd vlawGtar&duefEiS w hf +JG y;D t*Fvyd u f kd wdu k af ejcif;tm;
tomapmif=h unfah e+y;D / olw@kd pepfuv kd nf;avhvmaeonf?xd@k aemufow l @kd Edik if w
H iG f onfpepfut kd ok;H csz@kd
}uKd ;pm;=uawmhonf? wifarmifjrifh
rl&if;- Conflict in the Colonies by Frances Plotkin.
jynfol ah cwf*sme,frS aqmif;yg;udk jyefvnfazmfjyygonf/
Luminary MagazineVolume 5,No.3 74
75
“vufeufudkifawmfvSefa&;/vlxkwdkufyGJawGeJhusHK;roGif;or#/ppfacG;tkyfpk/
qif&dkif; awG[m udk,fusdK;pD;yGm;/ toacsFteEWeJ h tm%m,pfrl;aerSmyJ”
tawmifyrH &Sad om &ifcek forH sm;
armifpdk;csdef
rdcifqifru om;i,f qifaygufuav;eJ@ a&jymtdkif a&pyfudk qif;vmcJh=u ? qifru
tajy;tv$m; a&iHk@aomufpOfrSmyJ rdausmif;u qifESmarmif;udk ckef+yD; udkufvdkufw,f? qifru
vef@a=umuf+y;D aemufv! S hf jyefqw k v
f u
kd af yrJ/h rdausmif;u ESmarmif;udk rv$wwf rf; cJxm;? qifr
ajy;rvGwfawmh? qifr vS!fhxGuf&m aemufrSm rdausmif;[m ESmarmif;udk udkufcJxm;vsufeJ@
ygvmcJ+h y?D uef@vef@}u;D ? avxJrmS ? a[m--qifayguu f av; u ol@rdcif qifr&J@ aemufajcaxmufe@J
0rf;AdkufatmufrSm a&mufae&muae ajcacsmf+yD;/ rdausmif; ausmukef;ay: wufaerd&ufom;
jzpfoGm;w,f? ajcacsmfoGm;wmvm;? b,fvdkyJ jzpfap rdausmif;ay: wufeif;xm;vsuf?
tjzpftysufawGu odyf+yD; jrefqef? v#yfwjyuf?
v#yfwjyufrSmyJ/ tjzpftysufawGu ajymif;oGm;vdkufwm? qifr&J@ ESmarmif;udk
udkufcJxm;wJh rdausmif;[m/ &kwfw&uf axG;xkwfvdkufyHk &w,f? qifaygufu ausmay:eif;?
rdausmif;yg;pyf tmacgif +yJvsufom; [oGm;? rdausmif;u a&xJ &kwfcsnf; ckefqif;oGm;?
qifom;trdvJ ta0;udk a=umufvef@w=um; ajy;xGufoGm;=uav&J@?
qife@J rdausmif;wdu k yf JG atmufrmS pmwrf;xd;k xm;w,f? rSww f rf; wifoul kd awG@&w,f?
uGefjyLwm puifay:rSm ol@&kyfyHkudkawmh rawG@&? "gwfyHkq&mu qGwfZmvefu vmwJh urBm@vS!fh
c&D;onf? rmwif Edkifazvm ( Martin Nyfeler ) wJh? ZefbD,m EdkifiH awmifykdif;/ vla&mif0g +rdK@/
trsdK;om;yef;+cH? (Zambia's South Laungwa National) rSm (15) puUef@twGif; jzpfysufcJhwJh
2010 pufwif bmvxJu tjzpftysufwck? [kwfyghrvm;? (15) puUef@ Zwfvrf;? uGefjyLwm
0ufbfqdkuf awGxJu/ twdkqHk; Zmwfvrf; wyk'f jzpfEdkifw,f? 0ufbfqdkuf Zwfvrf; trJvdkufawG
=u!fh&_cHpm;+yD; =ua&maygh?
75 Luminary MagazineVolume 5,No.3
76
acgi;f xJuae qifawG ckex f u G v f mw,f? rsuv f ;kH xJrmS jrifa,mifvmw,f? rsuv f ;kH xJuae
qif&ikd ;f awG ckex f u G v f mwm jzpf&r,f? pma&;q&m *gr%d a&;xm;wJh aqmif;yg;xJ u qif&ikd ;f awG?
tiftm;}uD;wJh awmqif&dkif;awGudk/ qif,Of jzpfvmatmif/ avhusifhay;cJh wJh rdk;!Sif;-rdk;aumif;
e,fom;/ &Srf;eD trsdK;om;}uD; pdkif;aA'gudk awG@csifvdkufwm? touf&Sif vsuf &SdaeOD;r,f qdk&if/
touf&mausmf &Sdavmuf+yD? qdk;oGrf; &dkif;pdkif;vS+yD;/ tiftm; t&G,ftpm; }uD;rm;vSwJh &efol
qifawGudk/ vltusdK;jyKwJh rdwfaqG tdrfqif (qif,Of) jzpfvmatmif zrf;qD;avhusifhay;wJh tzdk;
pdkif;aA'g?
qif&dkif;awGudk usKH;oGif;wJh &efoludk rdwfaqG vkyfjcif; twwfynmaA' aqmif;yg; udk
rdk;rceJ@ tvif;tdrfrSm azmfjyvdkufwJhtwGuf usufoa& wufae xGef;oGm;? &efol qif&dkif;udk
t=urf;ywrf;enf;eJ@ zrf;csKy&f w,fw?hJ usKH ;oGi;f zrf;w,f? usi;f axmif zrf;w,f? arhaq; aoewfe@J
ypfcwfzrf; owJ?h qif&ikd ;f qdw k t hJ wGuf vlawG@&if eif;owfz@kd ? vlukd ,yfawmifjzpfomG ;atmif eif;acs
acsre_ ;f ypfz@kd ? tiftm;oH;k +y;D tpG,ef @J xk;d aumf+y;D /vu l kd ajrmS ufypfwifvu kd zf @kd avmufyJ odwhJ qif&ikd ;f ?
tdrfrSm cdkif;zdk@ qdkayrJh tomw=unf ac:r&? 'Dawmh qif&dkif;udk oGefoifay;wJh enf;aA't&/
t=urf;wrf;qHk; wdkufyGJ qif+yD;/ zrf;csKyf tkyfypf&w,f?
qif&ikd ;f udk &ufaygi;f ESpq f ,ftwGi;f rSm b,favmufq;kH r,l&ovJ? c|e;f eJ@ aygu?f vSeH @J xd;k ?
!SyfxJrSmyJ tcsdeftm;jzifh q,fav; ig;&uf xm;&owJh? t=urf;zufwJhenf; omru/
t=urf;rzufwehJ nf;udv k J wGzJ uf+y;D oH;k wm awG@&w,f? qif&ikd ;f udk !Syx f rJ mS xJh xm;qJrmS yJ/
t=urf;rzufwhJ enf;awGukd oH;k &w,f? vlav; ig;a,mufu vufawGe@J yGwo f yf/ yg;pyfuvJ csKd om
El;!Hw h hJ oDcsi;f awGukd oH+yKd if oDqdk [pfatmf acsmah rmh&owJ?h +ird u f somG ;&if xnufcJ (xef;vsucf )J
wcJ au|;wm? iSuaf ysmoD;wvH;k au|;wm vky&f w,f? tif;--'gayrJh t=urf;zuf ESyd u f yG &f wJh enf;awG[m/
qif&ikd ;f udk taumif;qH;k aom qH;k renf;awGy?J tiftm;oH;k acsre_ ;f vdw k hJ pdwq f if&ikd ;f / pdw&f ikd ;f pdwrf ukd u
f /kd
tiftm;eJ@yJ jyefvnf acsre_ ;f / ,Ofyg;atmif vkyw f hJ enf;[m/ wu,fh toufaoG;a=umyJ? pOf;pm;=u!f?h
tJ'eD nf;[m rajymifajrmufb;l qd&k if/ rxufjrufb;l qd&k if &efol qif&ikd ;f ausmuke;f ay: vufoyf+y;D /
aphpyfa&;vkyzf @kd qdw k m a0;ygao;&J@?
usL;bm;rSm bmwpfpwmudk uyfpx&dw k @kd ausmif;om;awGe@J vlxak wGu qH;k rcJh w,f?
bmwpfpwm qdw k ahJ umif xGuaf jy;cJ&h w,f? &dwpf w k wf ef;? aemufuswhJ ajcaxmuf opPmazmuf?
AD,uferfrmS woJoJ 0ifvmcJ=h uwJ/h jyifopfe,fcs@J qif&ikd ;f awG/ *syef zufqpfe@J tar&duef e,fcs@J
awmqif&ikd ;f &efol tkypf ak wGu/kd vlxpk pfy/JG vlxw k u kd yf JG wduk yf EJG pS &f yfe@J usKH ;oGi;f +y;D acsre_ ;f ypfc&hJ w,faemf?
urBmavmu}u;D xJrmS AD,uferf v,form;awG/ tvkyf orm;awG[m &efoq l if&ikd ;f awGukd ckcpH pf/
awmfveS pf pfe@J usKH ;oGi;f &mrSm txufjrufq;kH / tajymifajrmufq;kH yJ/ OD;pd;k csed u f armifp;kd csed f (igh ) udk
ar;w,f? armifp;kd csed u f OD;pd;k csed f (igh ) udk [kww f ,f? awmfveS w f hJ AD,uferfawG[m rdik f &Spaf xmifausmf
c&D;&Snf csw D ufyu JG w&kwf v,form; wyfeaD wmfawGvkd odyf xufjruf ajymifajrmuf=uwmvd@k
ajzw,f?
a[m--apmapmu =u!fv h ukd &f wJh t,fv*f s;D &D;,m; ppfyrJG mS e,fcs@J t&dik ;f tpdik ;f jyifopfu/kd
usKH ;oGi;f armif;xkww f hJ jynfopl pf[mvJ urBmt h b hH , G &f m wyg; ayyJvm;? t,fv*f s;D &D;,m; vlxak wG[m/
wa,mufjcif;/ wzG@J wpkjcif;/ tomief;ief; aoewfukd &&Sad tmif pkaqmif;=uw,f? Armjynfu
a&$@ajymif; tvkyo f rm;awG tvky&f mS ovdyk ?J zdEydS f tkypf ;kd owfjzwfaewJh vlwpk vufatmufrmS / wrdepf/
Luminary MagazineVolume 5,No.3 76
77
wpuUe@f awmif raevdw k /hJ vlrsm;pk}u;D [m awmfveS cf ck zH @kd aoewfu/kd xrif;xuf yd+k y;D av;av;eufeuf
&SmazGv, k uf =uw,f? &efo@l vufeuf ud, k v fh ufeuf vkyyf pfw,f? uav; &SpEf pS /f q,fEpS o f m;u
tp tzdk;tkd/ tzGm;tdktqHk; ajratmufawmfvSefa&; vkyfief;xJrSm ESpfjrKyf yg0ifcJh=uw,f? olwdk@udk
=u!fh =u!fh +y;D / +red pf &maumif;vdu k wf mvd@k avoHe@J wd;k wd;k ajymrdwt hJ xd? [kww f ,f? wuf=uEG ;kd =um;/
pGef@v$wf nD!Gwfae=uwJh t,fvf*sD;&D;,m;wdk@&J@ jynfolppfyGJ[m qmqmavmifavmifeJ@ pm;&wJh
npmvdkyJ +rdefp&m odyfaumif;w,f?
ajratmufv_yf&Sm;r_[m }uDrm;cef@x,f? vlxk[m ykvdyfpcef;awGudk yHkpHtrsdK;rsdK;
enf;y&d,m,f toG,o f , G ef @J 0ifp;D =u? wdu k cf u kd =f u? vufeufawG ,l=u? &efo@l vufeuf[m &efol
qif&ikd ;f jyifopfawGtwGu/f taumif;qH;k aom usKH ;awG/ !Syaf wGyaJ v? opfawm rJrJ xlx}l u;D awGxrJ mS
awmcdk olyek f vkyw f m rawG@cJ&h ? +rKd @ jywdu k yf aJG wGuom v$r;f cJah v&J@? &efol jyifopf qif&ikd ;f awG[m/
zdESdyf owfjzwfr_udk t&Sdeft[kef xyfwdk;cJh=u jyefw,f? awm qif&dkif; e,fcsJ@awG[m vlxkawGudk
e,fcsJ@ppfwyf/ qifajcaxmufawGeJ@ tr_ef@ jzpfatmif txyfxyf eif;acscJhawmhwmyJ? awG@ra&Smif
owfjzwf? odyf+yD; &rf;um;vmw,f? axmifxJ qGJoGif;xm;wJh awmfvSefa&;orm;/ EdkifiHa&;orm;udk
acgi;f jzwfpufxJ xJ+h y;D / acgi;f jzwf ypfw,f? =u!fph rf;? tJ'h D &ufpufr/_ zdEydS f tEdik u f sirfh /_ awmqif&ikd ;f
qifajcaxmufawG a=umihf awmfvSefa&; usqif;roGm;wJhtjyif/ a&eHavSmifwJhuef rD;avmifwmudk/
"gwfqD xyfjzef;ovdk jzpfoGm;cJhw,f?
ajratmufv_yf&Sm;r_ rD;awmufrDv#HawG[m/ awmqif&dkif; jyifopf vljzLawGudk/
t&Sifvwfvwf aorif;jynfudk ydk@ay;cJhw,f? a[m'DrSm =u!fhvdkuf? jyifopfe,fcsJ@wyfu vlxk
taqmuftOD;wckudk AHk;eJ@ pwifcJGw,f? wdkufwmawG[m tpdwfpdwftr$mr$m +ydKus ysufpD;oGm;?
vlxk tavmif;awG yHx k yfomG ;w,f? aoG;csi;f w&J&?J &meJ@csD +y;D aoaewJh tavmif;awGukd qGx J wk =f u?
tjypfrJh uav;i,fawG[m ausmufwHk;/ oHwdkifawGatmufrSm ,yfawmifawG aoG;tvdrf;vdrf;
jzpfoGm;? &ufpufvdkufwm? t,fvf*sD;&D;,m; vlrsdK;awG[m +idrfcHraebl;? onf;cH cGifhv$wfygu
at;csrf;yg.? tJ'D rD;usdK;armif;ysuf tawG;tac: &SdcJhyHk r&bl;? (r&bl;)? olwdk@[m vlom;pifppf
jzpfa=umif; jycsiw f ,f? ,keaf wG/ od;k awG/ EGm;awG r[kwaf =umif; jycsiw f ,f? olw@kd [m vljzpfa=umif;
jyowm[m odyfudk vSyw,f?
jyifopfe,fcs@J u a&ay:qD vl*% k x f H &yfuu G u
f /kd t,fv*f s;D &D;,m; vlxek @J pnf; txyfxyf
jcm;xm;w,f? vHk+cHKa&;uvJ txyfxyf? vlvlcsif; cGJjcm;qufqHcH=u&? ajr atmuf awmfvSefa&;
&Jabmf trsdK;orD;awG[m/ trsdK;rsdK; ta,mifaqmif+yD;/ a&ay:qD +rdK@e,fxJ 0if=uw,f?
pm;aomufqdkif/ ZdrfcH&m naysmfyGJpm;&HkrSm/ avqdyfrSm w+ydKifwnf; AHk;azmufcGJ=uw,f? e,fcsJ@
awmqif&ikd ;f awG&@J &rf;um; owfjzwf eif;acsru _ kd jyefvnf wke@f jyef xd;k ppfqifr?_ vSvu kd w f hJ wke@f jyefr?_
e,fcs@J ud, k wf ikd u
f tJ'v D kd jyefvyk zf @kd oifay;cJwm?
t,fv*f s;D &D;,m; +rKd @ jyvlxw k u kd yf [ JG m ESprf sKd ;pvH;k ygw,f? tH=k uaG wmif;qdrk _ vlxk wdu k yf ?JG
+yD;awmh vufeufudkif t=urf;zufawmfvSefa&;? 'Dvdk usHK;oGif;wmuvJ/ obm0 ed,mr wckyJ?
obm0wdu k yf x
JG uJ &lyaA' oabmawG/ "gwak A' wke@f jyef oufa&mufra_ wG twdik ;f ygy?J vGwv f yfa&;eJ@
'Drdkua&pD/ omwlnDr#a&;udk awmif;qdkvdk@ r&wJhtqHk;/ acsr_ef; owfjzwf/ aoG;pkyf tjrwfxkwfwm
rcHEdkifwJhtqHk;/ tiftm;vGef awmqif&dkif;awGudk vlxk ppfyGJawGeJh@ usHK;oGif;&awmhwmyJ? a&G;p&mu
'Dwvrf;yJ &Sdawmhw,f?
77 Luminary MagazineVolume 5,No.3
78
a[h--q&m? atmf--q&m? OD;pd;k csed q f w kd m cifAsm;vm;? udpk ;kd csed f cifAsm;ES,Af sm? arwWmyd@k
&Gwfzwf qENjywmxuf/ aoewfu tpGrf;xufw,fAs? odvm;? tJ'DwHk;u aoewfom ygcJh&if/
ol&Jaumif; jzpftHk;rSm? tckawmh arwWm vufeufyJygoGm;wJhtwGuf t!HhcH xGufajy;a&;orm;
jzpfvmcJhw,fAsm? ,Hkom ,Hkvdkufprf;yg? ,Hkvdkufprf;ygAsm? 2006/ 2007 awGu vrf;jycJhwm?
owfjzwfzEd ydS o f r# iH@k cHygrh ,f? igw@kd vufxrJ mS onf;cHjcif; arwWmyJ ygcyhJ gw,f? tyfwkd wacsmif;awmif
qENjywJhae&m ,lrvmcJhygbl;? (*k%f,l 0ihf=uGm;pGmeJ@vm;/ aoewf r&Sdvdk@ r,lvmcJh&wmvm;)?
t=urf;zuf zdEydS o f wfjzwfwmudk t=urf;rzufa&;eJ@ ik@H cH&r,fqw kd hJ atmifusLusL tawG;tac:[m/
igwdk@udk &__H;edrfhapw,f? tJ'g cifAsm;od&J@vm;? tJ'g 'um}uD; od&J@vm;? bmudk qdkvdkwmvJ?
'um}uD; od&J@vm;? odygw,f? odygw,f?
EGr;f vsaewJh rsuEf mS ? rD;usncf aJ &mifoef;aewJh rsuEf mS ? tJ'D rsuEf mS awGukd ordik ;f rSww f rf;
pmtkyfxJrSm/ ESpfESpfumum ig odrf;qnf;xm;vdkufw,f?
awmfvSefa&; pma&;q&m *gr%du/ q&m '*kefwm&m&J@ “&efoludk rdwfaqGjzpf
atmifvyk jf cif;” qdw k mud/k awmqif&ikd ;f udk usKH ;oGi;f wJh enf;aA't& vufco H mG ;w,f? om"k? om"k?
om"k? usKH ;oGi;f wJh enf;aA'u ESprf sKd ;? qif&ikd ;f udk qif,Of jzpfatmif/ (1)v/ (2)v/ (3)v/ (4)v/
(5)v vkyf,l&wmyJxm;? Armjynf ppfacG;/ awmqif&dkif;tkyfudk usHK;oGif;wm vlxkwdkufyGJ
aumif;oavmuf rjy!fhpHk? rcdkifrmawmh/ tay:w0uf atmuf w0uf? zdwfw0uf pifw0uf?
(10) ESpf/ (15) ESpf/ ESpf (20)/ (21) ESpf?
[kwfygw,fuGm? igu cHpm;r_ 0g'D? vlxkcHpm;r_[m ighcHpm;r_yJ? vlxkcHpm;r_b0udk ig
uAsmzGJ@w,f? vlxktmabmfudk a&;w,f? rif;wdk@ cHpm;wmudk igu a&;&r,fav? [ifhtif;--
cifAsm;cHpm;wmvJodcsifw,f? cifAsm;u uAsmq&m t,f'Dwmqdk+yD; vlvnfrus eJ@? wdkif;jynf&J@
tem*gwfudk cifAsm; od&r,f? cHpm;aew,f? tJ'g ajymAsm? [ifhtif;--rif;wdk@u pajym? igu
rSwfom;xm;r,f? q&mu tawmfvlvnf vkyfw,f? 'gqdk&if ajymyghr,f? t=urf;rzufa&;
vrf;pOfeJ@ trsdK;om; jyefvnfoifhjrwfa&;? 3-4 buf awG@qHkaqG;aEG;a&;/ EdkifiHa&;tvHudk
udkifxm;wJhtwGuf vlxk rvGwfajrmufbl;Asm? ESpf ESpfq,fausmfoGm;+yD? ppftm%m&Sifpepfudk
awG@qHkaqG;aEG;a&;/ ausmyGwfoyfa&;eJ@ zsufodrf;vdk@ r&bl;As?
ajcusKd ; a&$0if;armife@J 0dy\em eENm aZmfO;D u pl;ueJ azmufcyJG pfvu kd w f ,f? ig&h @J "gwcf eH @J
wJwh uhJ somG ;w,f? &ifxrJ mS v_ycf wfjrnfa=u;G ayg?h vlrsKd ;pk vufeufuikd f awmfveS af &;orm;awG&@J
rdred ,fajr vGwv f yfa&;&zd@k / vlrsKd ;pkwckxJ vGwaf jrmufz@kd vkyaf e wma=umih/f Armjynf vGwaf jrmufa&;/
tzdEydS cf H vlwef;pm;w&yfv;kH / vlrsKd ;pk vlxw k &yfv;kH vGwaf jrmufa&;[m/ a0;onfxuf a0;ae&w,fw?hJ
(88) ta&;awmfyrkH mS / (2006)/ (2007) ta&;awmfykH vlxw k ukd yf aJG wGrmS / tJ'v
D rl sKd ;pkawG&@J vufeufuikd f
awmfveS af &;[m/ raygi;f pyf Edik cf =hJ ubl;? +rKd @ }u;D jy}u;D awGrmS rajymeJ@? olw@kd e,fajrawGrmS awmif
raygi;f pyfEikd b
f ;l ? urf;ukeaf &mAsm?
wcsKd @u Armtcsi;f csi;f csuek =f u+y?D tH=k uG qlyu l ek =f u+y?D cs =uprf;uGm qd+k y;D / 0rf;omtm;&eJ@
ajymwJh vlrsdK;pk olykefawGawmif &Sdaew,f? Adkufyl}uD; OD;ausmfacgifau;pyf ajymwm jywfw,f?
'Duae@ vlxkacgif;aqmifwpk[m/ Armjynfvlxkudk [dkcsDrif;vlxk/ uyfpx&kd vlxk/ armfpDwkef; vlxk/
t,fvf*sD;&D;,m; +rdK@ jywdkufyGJvlxk jzpfatmif jzpfajrmufvmatmif ajymif;vJrypfEdkifbl;Asm?
ol@pum;vH;k awG[m avxJrmS 0if;ysuo f mG ; wJh rd;k }uKd ; v#ypf ;D awG jzpfomG ;w,f? pnf&@J rsuEf mS jyifukd
Luminary MagazineVolume 5,No.3 78
79
oa&mfpm
t"rR-uyfajy; aejynfawmf
rif;-wm;}uD; a-umufpm
a-umufpm0ef a*smf'D;
(ppftm%m&Sif acwfaESmif;)
Ak'<H ²²² jrwfpGmbk&m; qif;wkrsm;udk AdkufazmufI Xmyem ,lyg.?
"rRH ²²² w&m;awmfjrwfudk rxDrJhjrif vkyfcsif&m vkyfyg.?
oHCH ²²² oHCmawmf t&Sifjrwfrsm;udk ²²² aoewfESifhypf ²²² wkwfESifh¶dkuf ²²² vl0wfvJum axmifcsyg.?
1? aumZmouU&mZf 1373 ckESpf/ bk&m;omoemESpf 2500 vGefav+yD;&um; ²²² T t"rR
=uyfajy; aejynfawmfY t"rR&mZm =uyfajy;rif;=wm;}uD; ²²² ig ²²² jzpfawmfrlvwf. ²²²?
2? T ²²² ig rif;=wm;}uD;. az}uD;aygufazmf ²²² yaxG;awmf ukvm;ESifh ta0;teD;
wdkif;jynf}uD;i,f toG,foG,frS om;a&wjrm;jrm;us&Smaom avmbacgiftdk; rdwfqdk; aqGnpf
ocifopfwdk@tm; ²²² wdkif;jynfw0Srf; ajray:ajratmuf vSefavSmufwl;qG&orSs o,HZmw t00udk
vnf;aumif; ²²²? jynfoljynfom; e,fjcm;+rdKŒpGef ²²² jrpfracsmif;oG,f ²²² &$HŒAGuf tdkifi,f rusef
u|efoD;u|efcdkiftjzpf (ighr,m; h h highom;orD; ²²² ighOpPm ²²² ryga&GŒ ) usD;xdk; avmufpm; xm;&mae
ap&moGm;apEdkif&efvnf;aumif; ²²² &uf&ufa&ma&m vSLawmfrlvwf.?
3? az}uD;aygufazmf yaxG;awmf ukvm; ESifh avmbacgiftdk; rdwfqdk;aqGnpfrsm; jyefvnf
ay;oem;aom wHpdk;vufaqmif tpkpkudk ightdwfaxmifwGif; tjynfhtwif; jznfhwif;+yD;oumv ²²²
usef&mrSsa0 ²²² ig ²²² cdkif;aporSs aponfhu|ef/ xGefonfhEGm;rsm; t¶dk;t&if;rSs vSsuf=uap&efvnf;
&uf&ufa&ma&m pGef@=uJawmfrlvwf. ²²²?
ESpo
f rd q
hf k
qktrsdK;tpm; ESpfodrfhqk
0wˆKtrnf tv,fuvl tm;emwwf.
trnf&if; oDwmatmif
uavmiftrnf oDwmatmif (oHviG cf )
“ud,
k af &;tusO;f ”
pma&;oltm; tz OD;apmatmif / trd a':cifcif0if; wdk hrS 1973 ckESpfwGif &efukef+rdK hY
arG;zGm;cJyh gonf/ tajccHynmtxufwef;atmifonft h xdtxd(pdezhf v
D rkd eD m) t²x²u²2²prf;acsmif;wGif
ynmoif,cl yhJ gonf?1995 wGiOf ya'bmomt"dujzifah usmif;jy;D cJyh gonf? 2000ckepS rf 2S 001ckepS t f xd
*syefeidk if &H *Sd syefbmomoifwef;ausmif;wGi*f syefbmomoif,cl yhJ gonf?
2009ckESpfrSpI *syefekdifiH wGif xkwfa0aomtm[m&pmapmifeSifhtvif;tdrfr*~Zif;wdkhwGif
uAsm14yk'fESifhaqmif;yg;wyk'f a&;om;cJhzl;ygonf? 2010ckESpfjo*kwfv u tar&duefekdifiHbwfzvdk;jrdK@
rSpmay0goem&Sifrsm;usif;yaom 8av;vHk;txdrf;trSwfuAsmjydkifyGJwGif 8888tajuG;uAsmjzifh
yxrqk&cJyh gonf?oHviG cf Blog http:§§thanlwinkha-thanlwinkha²blogspot²com§
wGiuf , kd w f ikd af &;om;cJah omuAsmtcsKd @az:jyxm;ygonf
,cka&;om;ay;ydo kd nfyxrOD;qH;k a&;om;aom0wˆKjzpfygonf?
hk nf0h wœKwo
tv,fuvl tm;emwwf.
'D&yfuGuf'Dvrf;rSmOD;bpHaevmwmeSpf60ausmfcJhjyD²²
wdwu d susajym&&if61eSpjf ynfzh @kd vydik ;f avmufyv J akd wmhw,f²²a&Sv h qdOk ;D bpHtouf 61eSpjf ynfh jyu
D ;kd ²²²²
arG;uwnf;uaevmcJhwJhvrf;uav;rSmckawmhvla[mif;qdkvdk@rsufapmif;xdk;tdrfurat;jrwdk@eJh
OD;bpHwdk@rdom;pkyJ&dSawmhhw,f²²t&ifvlawGuaps;aumif;&vdkh qdkjyD;wOD;jyD;wOD;a&mif;a&mif;jyD;jrdK@
opfajymif;oGm;=uwm=umaygh²²tJ'dwkef;u 0,fxm;wJh vlawGuvnf; wqifhwqifhjyefa&mif;&if;eJh
tdrfeD;csif;awGtrdsK;rsdK;ajymif;aewmudkyifpif,l+yD;rSyJ OD;bpHowdxm;rdawmhw,f//t&ifuawmh
waehwaehtvkyfeJhtdrfwiftcsdefukefaecJ@awmhywf0ef;usifeJhtvSrf;a0;ovdkjzpfaecJhwm² tckawmh
yifpifvnf;& tdrpf m;0wfaea&;twGuv f nf;ekid if jH cm;rSmtvkyv f yk af ewJoh m;eJo
h rD; uaxmufyahH eawmh
at;at;csrf;csrf; av;aevdk@& +yDav²²'ga=umifhtckrSyJywf0ef;usifudkowdjyKrdawmhwm//
²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²
83 Luminary MagazineVolume 5,No.3
84
wefbdk;&SdawmhvJ a&$aygh
tcef; (1)
ppfa=uma&;pcef;u ay;vdkufwJh '%f&mawG/ emusifr_awGeJ@ pdwfaomua&mufaecsdefrSm
tay:xyf u qif ; vmwJ h vl t k y f } uD ; a=umif h bmawG v J pl ; prf ; csif p d w f u aomuud k c%
tem;ay;vdu k yf gw,f? bmompum;wpfrsKkd ;udk qlnpH mG ajymqd&k if; vltyk f }u;D [m a&uefqD OD;wnf+y;D
oGm;ae=uygw,f? tcef;a&SŒu jzwfoGm;olwdkif;u u|efawmfhtcef;udk vSnfh=unfhoGm;=uyg w,f?
jrifaeusvl r[kwfawmh pl;prf;wJh t=unfhawGu u|efawmhftcef;udk usa&mufapygw,f? 'DvdkeJ@
vltkyf}uD;tm;vHk;[m u|efawmfwdk@ tcef;eJ@ twefi,fvSrf;wJh ae&mudk a&muf&SdoGm;w,f? q,fay/
q,fEh pS af ycef@&Sd tcef;usO;f av;xJ vl;vmw@Hk acguf avSsmuf&if; ae&mopf&ŒJ tcif;usi;f opfukd rsuaf ph/
em;/ pdww f @kd udk zGi+hf y;D pl;prf;aerdw,f? wdwqf w
d pf jyKvmwJh ywf0ef; usirf mS bmawGrsm; a&mufvmrvJ
qdw
k hJ pdwu f vJ &ifxu J kd 0ifa&mufvmjyefygw,f?
Luminary MagazineVolume 5,No.3 86
87
vl o m;awG & J Œ &S m }uH r _ / awG ; awmr_ a wG e J @ tcuf t cJ a wG u d k jzwf a usmf c J h w myJ a v?
'DtcuftcJawGudk aemufrSm csefcJh+yD; topf topfawGeJ@ vl@avmu}uD;u wdk;wufcJhwmr[kwfvm;?
bmr[kww f hJ wm;qD;uef@owfra_ wGukd u|eaf wmfw@kd a&SŒuvlawG ausmjf zwfEifkd cf +hJ y?D tckawmh armifO;D
wyifwyrf; &SmazGaewJh aq;vdyw f akd wG[m u|eaf wmfw@kd tm;vH;k qmavmifiwfrw G f aewJh owif;awGukd
ay;aeygvm;?
tcef; (4)
“ tpfudk/ ncif;twGuf bmrS pdwfysufp&m r&Sdawmhbl; ”
0rf;omtm;& trlt&meJ@ tajy;tv$m; a&mufvmwJh armifOD;&JŒ vufxJrSm ypPnf;wpfck
udik v
f mw,f? ol pdwyf supf &m r&Sad wmhb;l vd@k ajymaewJh t&mu ol@vufxu J ypPn;f eJ@ qdik af eyHk &w,f?
“ bmvJuG ” vd@k useG af wmfu ar;awmh olu ol@vufxu J ypPn;f udk xkwjf y+y;D 0rf;omtm;&wJh
rsuEf mS eJ@ u|eaf wmfu h kd
“ tpfudk tqifajy+yD ”
ol 0rf;om+y;D ajymaeayrJh u|eaf wmf em;rvnf Edik af tmif jzpfaew,f? ol@vufxu J ypPn;f uvJ
bmrS xl;xl;qef;qef;r[kwf oGm;wdu k w
f H wpfacsmif;rSsom jzpfw,f? olu bmawGrsm; tqifajyatmif
vkyfay;rSmygvdrfh? u|efawmhfrSm ydk+yD; Za0Z0g jzpfoGm;&w,f?
“ 'Dvdk tpfudk&/ 'DrSm awG@vm;/ oGm;yGwfwHrSm jrSKyfxm;wm a&$As a&$ ”
u|efawmf aocsm =unfhvdkufawmh rD;jcpfausmufudk oGm;yGwfwH t&dk;rSm jrSKyfxm;wm
awGŒ&w,f? olu toifh,lvmwJh b&dwf'g;av;eJ@ tJ'D rD;jcpfausmufudk cwfjyw,f? u|efawmfhudkvJ
awGŒvm; tpfukd qdw k hJ t=unfeh @J =unf&h if; +yKH ;jyw,f? +y;D awmh yvwfpwpftw d xf uJ pGyu f s,t f uFs pD
wpfpudv k J xkwv f u kd w f ,f? iSm;vmwJh rD;jcpfe@J pGyu f s,tf uFs pD udk rD;&SKd Œ w,f? tm;vH;k rD;avmifomG ;awmh
yvwfpwpfcGufeJ@ rD;awmufudk tkyfcsvdkufw,f? +yD;awmh olu u|efawmhfudk +yHK;jyaejyef w,f?
em;rvnfEikd w f hJ t=unfah wGe@J ol@ud=k unfah erdw,f?
“ 'D pGyfus,ftuFs Dtpudk rD;&SdKŒxm;wJh jympawGu ta&;}uD;w,f? y&kwfqDAl; tcGHxJudk
jympawG xnfh&r,f? 'DrSm=unfh ”
olu rD;&SdKŒ+yD; cGufeJ@ tkyfxm;wJh txJu jymawGudk ,l+yD; y&kwfqD Al;cGH ta[mif;xJ
xnfah y;w,f? oGm;wdu k f aq;wHav;udk tomudik +f y;D b&dw'f g;eJ@ cwfw,f? atmufu jymcGuaf v;udk
cHxm;w,f? yGix hf u G v f mwJh rD;zGm;awG[m jymp rSm oGm;uyfw,f? &JceJ jzpfomG ;wJh jymprSm aq;vdyw f u
kd kd
xdk;pdkuf+yD; trdt& zGmvdkufw,f? ol tm;&yg;& &SdkKufvdkufwJh tqHk; rSm ol@ESmacgif;xJu rD;cdk;awG[m
tvdyv f ukd f xGuv f mw,f? u|eaf wmfvJ 0rf;omtH@=opGmeJ@ ol@udak us;Zl;wif aerdawmhw,f?
“ aus;Zl;yJ nDav;&m ”
u|efawmf wu,fh &ifxJu vmwJh toHeJ@ ol@udk aus;Zl;wifpum; qdkrdw,f? olu
“ tpfudkwdk@ aus;Zl;awGu u|efawmhftay: trsm;}uD;/ u|efawmfvdkwm tm;vHk; tpfudkwdk@
b,ftcef;udk oGm;ajymajym vkyaf y;vdu k w
f mcsn;f yJ/ u|eaf wmht f rd uf vmEdik w f m r[kwb f ;l / u|eaf wmhf
pm;a&;aomufa&; tm;vHk; tpfudkwdk@ &Sdaevdk@/ u|efawmfjyefvkyfay;&wmu bmrS rjzpfavmufygbl;
tpfu&kd m ”
tcef; (5)
89 Luminary MagazineVolume 5,No.3
90
bmomjyef tcef;quf
Tpmtkyfonf pma&;q&mr karen
connelly . rl&if;pmtkyw f tkyjf zpf+yD;
pmzwfolrsm; tm; tvGeftrif;
zwfapcsifaom qENa=umifh }uKd;pm;
wifjyvkdufygonf? Tpmtkyftm;
zwfapjcif;jzifh jref rmEkdifiHtwGif;
tkyfcsKyfrif;rlaeaom ppftpkd;&. vuf
xufwGif jrefrmEkdifiHom;wkd@ rnfa&G@
rnfr#xdvl@tcGifh ta&; qkH;&_H;ae+yD;
jrefrmEkdifiHwGif;&Sd tusOf;axmif rsm;twGif;
rnfuJhokd hzdpD;ESdyfpuf
rnfuJhokd qif;&J'kuQcH&I
ppftpkd;&. vlrqefr_rsm;ukd
uGufuGufuGif;uGif; odjrif&rnf jzpfygonf?
tcef;quftjzpf azmfjyoGm;ygrnf?
tvif ; td r f r **~~ Z if ;
bmomjyefqdkol R oland Hardy(c)armifarmifvwf
Hardy
'Da&jrifoh pf
jrefrmhq&kd ,
S vf pf vrf;pOfygwD vufxuf/jrefrmhwyfrawmftrnfcH ppftm%m&Sirf sm;rS
xkwaf 0cGijhf yK+y;D aemuf ydwyf if wm;jrpfjcif;cH&aom q&mjroef;wifh . 'Da&jrifo h pf
(armfpwD ek ;f ESihf w&kwaf wmfveS af &;) pmtkyt f m;/ tvif;tdrrf *~Zif; &Jabmfrsm;
taejzifh vufawG b h 0 w&kwjf ynfawmfveS af &;ESihf cH,jl zwfoef;r_rsm;udk pmzwfow l kd
jroef;wif h h avhvm od&EdS ikd af p&ef tcef;quftjzpf azmfjyvku d yf gonf//
(pma&;ol. rdom;pkEiS hf qufo, G af &; cufco
J jzifh today;jcif; r&So d nfukd
cGivhf w
$ af y;yg&ef awmif;yeftyfygon)f
od@k &mwGif armf. oabmw&m;a&; &efo/l ,efped cf si;f u qef@usizf uf jzpfru _ kd jiif;onf?
yËdyuQ jzpfaeaom buftoD;oD;onf aygi;f pnf;oGm;=uonf[k qd=k uonf? olu xdo k abmw&m;udk
ESpf taygif; wpf oabmw&m;[k ac:onf? ESpftaygif; wpf oabmw&m;onf/ yËdyuQjzpfr_udk
jiif;y,fI nDr#r_/ xyfwlxyfr# jzpfr_/ wckwnf;udkom todtrSwfjyKonf?
(,efpdefcsif;onf &k&Sm;jyef “abmfv&SDApf” 28 OD;teuf wOD;jzpfonf? uGefjrLepf
tifwmae&Sife,f ta&S@zsm;AsK&dkwGif xkwfa0a&; wm0efcH vkyfcJhzl;onf? &k&Sm;bmomaA' yg&*l
jzpfonf? 1949 ckwGif yDuif;odk@ jyefa&muf+yD;/ w&kwfjynf tbd"rRm toif;. OuUX jzpfonf?
ygwrD wfveD if0g' oifwef;ausmif; 'kw, d OuUX jzpfonf? ygwo D ifwef;ausmif;ESihf armf. usr;f rsm;udk
oif&dk;!$ef;wrf;rS jzKwfypfcJhonf? 1957 rS 1946 xd oifwef;ausmif;wGif 'k OuUX jzpfcJhonf?)
armfu yËyd uQrsm;wGif twdu k tf cH yËyd uQEiS hf twdu
k t
f cH r[kwof !fh yËyd uQ[k xyfco JG nf?
twdkuftcHr[kwfaom yËdyuQonf wcgw&HwGif/ twdkuftcH yËdyuQodk@ ul;ajymif;oGm;onf [k
“jynfolwGif; yËdyuQrsm;udk rSefuefpGm udkifwG,fa&;usrf;”wGif azmfjyonf?
yËdyuQ. xl;jcm;r_wGif armfu t"du yËdyuQESifh yËdyuQ. t"dubuf[lIvnf;
xyfI cGJjcrf;pdwfjzmao;onf?
“&_yfaxG;aom t&mudpP. jzpfxGef;wdk;yGm;o!fh jzpfpOfwGif/ yËdyuQ tajrmuftjrm;
wnf&Sd&m/ 4if;wdk@teuf wckonf/ t"duyËdyuQ jzpf&rnf? 4if;. wnf&Sdr_ESifh }uD;xGm;r_u tjcm;
yËdyuQrsm;. wnf&Sdr_ESifh }uD;xGm;r_wdk@udk owfrSwfonf? odk@r[kwf *,uf&dkufonf?”
“Oyrm t&if;&Sifpepf vl@tzGJ@tpnf;wGif ypPnf;rJh vlwef;pm;ESihf "e&Sif vlwef; pm;
[laom yËdyuQjzpfaeo!fh/ tiftm;pk ESpf&yfonf t"du yËdyuQ jzpfonf? tjcm; yËdyuQ
tiftm;pktm;vHk;udk/ ,if;t"du yËdyuQu owfrSwfonf? *,uf&dkufonf?”
(“yËdyuQusrf;” vufa&G;pifusrf;/ twGJ 1)
jzpfpOfxwJ iG &f adS om yËyd uQtm;vH;k udk wef;wlxm;I rjzpf[k armfu ,lqonf? 4if;wd@k udk
t"duESifh omrn[k ESpfrsdK;cGJ&rnf? t"du yËdyuQudk qkyfudkifrd&ef owdjyK&rnf? yËdyuQ
jzpf a eaom buf E S p f b uf u d k wef ; wl oabmxm;Ir&? rnf o !f h y Ë d y uQ w G i f r qk d /
yËdyuQjzpfaeo!fhbufrsm;onf }uD;xGm;r_ rnDnm? wcgw&H olrom/ udk,from jzpfovdk&Sd
aeo!fhwdkif ,if;rSm ,m,Dr#om jzpfonf? E_dif;,SOfr_t&om jzpfonf? t&if;cH tajctae
nDnmjcif;r&Sd? wzufu t"dujzpfI wzufu omrn jzpf&vdrfhrnf?
97 Luminary MagazineVolume 5,No.3
98
a&;jcif; jzpfonf?
w&kwu f eG jf rLepfygwoD @kd 1935 ckEpS w
f iG f ygw0D if (40000) r# &S&d mrS/ 1940 ck aemufyikd ;f wGif
ygwD0ifaygif; (800000) &Sdvmonf?
ygwD0ifopfrsm;onf ygwDordkif;udkvnf; rod=u? c&D;&SnfcsDwufyGJrwdkifcifu ygwD
ta=umif;udk aumif;aumif;rod=u? xdk@a=umifh armf.ta=umif;udkvnf; rod=u? ol@udk OuUX }uD;
armf[k ac:aomfvnf;/ bm OuUXrSef; rod=u? e,fpyfa'o tpdk;&. OuUXvnf; r[kwf? ygwD
A[dkaumfrwD. OuUXvnf; r[kwf? ppfaumfr&Sif. OuUXjzpfI/ ygwDxJwGif aygvpfAsK&dk xdyfoD;wOD;
jzpfaomfvnf;/ taxGaxG twGif;a&;r_; csef0if&Sef.atmufu ae&onf? xdk@a=umifh xdktcsdefu
armfonf ygwDw&yfvHk;tay:wGif =oZmrv$rf;Edkifao;? txl;ojzifh ygwD ynmwwfrsm;ESifh
oabmw&m;a&; q&mrsm;}uD;pdk;&m/ ygwDpme,fZif;rsm; wGif =oZmr&Sd&Hkr#ru/ 4if;wdk@.
qef @ usif j cif ; ud k y if cH a e&ao;onf ? armf o nf usrf ; *ef E S H @ pyf o!f h ynm&S d j zpf I /
Om%f t vG e f x uf j ruf o !f h yk * ~ d K vf jzpf o !f h w d k i f / v,f o rm; trl t usif h r sm; ud k
wrifxdef;odrf;xm;onf[k t*~gpEdk;u rSwfcsuf csbl;onf? armfonf Todk@ v,form;vdk
a[ma[m'dik ;f 'dik ;f ajymjcif;jzif/h b0ifjrihof !fh ynmwwfrsm;udk txdww f vef@jzpfatmif vkycf siyf &kH onf?
armf u Tod k @ [ef y ef a wG / taqmif t a,mif a wG u d k oa&mf + yD q d k v #if / ynmwwf a wG
taecufwwf=uonf? omrefvlxkudk “ajcmufvSef@ ” ae=ur!hf “AvHk;AaxG; pOf;pm;olrsm;”
“*dk%f;cGJa&;orm;” rsm;udk armfu yufyufpufpuf ajymwwfonf? t,ltqa&; t& wae@wGif/
pm&if;&Sif;=u&OD;rnf[k tm;vHk;u &dyfrdcJh=uonf? 1939 ckESpfwkef;u *syefckcHa&; wuUodkvfwGif
ydk@csol q&mrsm;teuf/ vsLa&SmufcsDvnf; ygonf? vsLa&SmufcsDu “yËdyuQ yËdyuQeJ@
odyfajymrae=ueJ@? 'gawGajymaerJhtpm;/ a'ojzLtwGuf tvkyfvkyfzdk@ ta&;}uD;w,f ” [k
oifwef;om;rsm;udk &_H@rJhI ajymzl;onf[k qdkonf? armf. “yËdyuQusrf;” onf ,iftef;wGif
wcgr# yHkESdyfrcHcJh&? 1950 ckESpfrsm; aemufydkif;usrSom/ yHkESdyfjcif;cHcJh& onf? Tonfudkaxmufv#if
ygwD pme,fZif;rsm;udk armf csKyfudkifEdkifjcif;r&Sd[k ,lqzG,f jzpfonf?
“'Drdkua&pDopfusrf;”udk yHkESdyfaomtcg/ “vuf0J”tvGeftu|H orm;rsm;u jyif;jyif;
xefxef 0dkif;I a0zef=uonf? “'Drdkua&pDopf” [laom zGifhqdkcsuf topfawG ygojzifh armfpudk
uvnf; }udKqdkjcif; rjyK?
“'Drdkua&pDopf”Y armfu ,Ofaus;r_ awmfvSefa&;. teuft"dy`g,fudk &Sif;vif;pGm
zGiqhf o
kd nf? ,Ofaus;r_ awmfveS af &;wckonf tvkyo f rm;/ v,form;rsm;xJrS acgi;f aqmif opfrsm;udk
arG;xkwfay;vdrfhrnf[k armfu ,lqonf?
1939 ckESpfwGif armfESifh “tjcm;&Jabmf ” rsm;onf/ ygwDoifwef;ausmif;twGuf
ordik ;f pmtkywf tkyu f kd jyKp=k uonf? ,if;rSm “w&kwjf ynfawmfveS af &;ESihf w&kwjf ynf uGejf rL epfygwD
” qdko!fh pmwrf;jzpfonf? w&kwfjynf. ordkif;ESifh w&kwfawmfvSefa&;ordkif;jzpfonf?
'Drdkua&pDopftqifhESifh qdk&S,fvpftqifh ta=umif;udkrl “'Drdkua&pDopf ” usrf;usrS jy!fhpHkpGm
azmfjyxm;onf? “w&kwfjynfawmfvSefa&;ESifh w&kwfuGefjrLepfygwD ” [lo!fh pmwrf;udk armfu
ol@tm; ay;zwfzl;onf[k tar&duef pma&;q&mr}uD; tifemvl0Dpxa&mif;u ajymzl;onf?
xkpd mwrf;udk ygwx D wJ iG f (8) ESpaf usmf vS!zhf wfjy+y;D rS yHEk ydS x
f w
k af 0cJjh cif; jzpfonf[k rpP pxa&mif;u
103 Luminary MagazineVolume 5,No.3
104
tvif;tdrf
rSwfpk
tvif;tdrf (5) eSpjf ynfh txdr;f trSwf 0wˆKwjkd yKd iyf JG qkay;yGJ
tcrf;tem; udk ,ae hnae 5 em&DwGif Otsuka˜ Minami
Hall˜ Room (1) wGif usi;f y&m pmaytzG@J tpnf;rsm; jzpf=uaom
zefrD;tdrf azmifa';&Sif;/ a&$&wkpmapmif/ rdk;aomuf=u,f pm=unfh
wdkufESifh edkifiHa&;ygwDtoD;oD;rSyk*~dKvfrsm;eSifh woD;yk*~v pmay
0goem&Sirf sm; wufa&mufcs;D jriS chf =hJ uygw,f? tcrf;tem;wGif tvif;
tdrf wm0efcH OD;&Jjidrf; rS tzGifhtrSmpum;ajymjum;jyD; tvif;tdrf
r*~Zif; jzpfwnfr_ordkif;tusOf;tm; wifjyajymqdkcJhygw,f?
qufvufjy;D =uaG &mufcs;D jriS jhf uaomtzGt hJ pnf;toD;oD;rS
tvif;tdrftay: t}uHjyKjcif;/ a0befjcif; eSifh trSmpum; rsm;
ajym=um;cJ&h mzefr;D tdrf azmifa';&Si;f rS udo k ef;aqG (ajreDuek ;f )/ a&$&wk
pmapmif r S ud k j rod e f ; / jref r mh r sd K ;cspf ' D r d k u&uf w pf t if t m;
pk(BPDF)rSudkrif;xufaZmf/ jrefrmh'Drdkua&pDtzGJ hcskyf (LDB) rS
udkatmifxGef;vif;/ 'rz rS udkudkatmif/ BDArSudkoef;aqG/trsdK;om;
'Drdkua&pDtzGJ hcsKyf vGwfajrmufe,fajr *syefXmecGJrS NLD (La)JB
rSudkvS[ef/ rdk;aomuf=u,fpm=unfhwdkufrS udkpdk;0if;&Sdefwdk hrS a0zef/
t}uHjyKtrSmpum;rsm;ajymjum;cJhygw,f?
tpDtpOft& 0wœkwdkjydkifyGJ usif;y&jcif;&nf&G,fcsufeSifh
pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;udk tvif;tdrf tr_aqmift,f'DwmwOD;jzpfol
OD;cifarmifaZmf (av;av;tdk O\majr)rS &Sif;vif;wifjycJhygw,f?
xdk haemuf qkay;yGJtpDtpOfudk udkpwifum tvif;tdrf 0wKˆwkd
jydKifyGJwGifqk&&Sdolrsm;jzpfaom yxrqk&Sif aumom; (rif;rif;odef;)/
'kwd,qk&Sif av;av;-wdkusdK(rav;av;) wdk@rS qkudkvufcH,ljyD;
qk&0wKˆtay:cHpm;r_ tusOf;eSifh aus;Zl;wifpum; ajymjum;cJhjujyD;
wwd,qk&iS f bd=k unf- xdik ;f (udb k =kd unf AAPP) ud, k pf m; udak ZmfaZmf
v_id f u vufc, H jl y;D / ESpo
f rd q
hf &k iS f oDwmatmif (*syef)u qkuv kd ufcH
&,lum qk&0wKt ˆ ay:cHpm;r_ tusO;f ESihf aus;Zl;wif pum; ajym=um;cJh
=uygw,f?
tvif;tdrf
tvif;tdrf r*~Zif;
tm;
ulnaD xmufyahH y;aom
(1) bdkbdkouf
(2) &Jrif;0if;
(3) ausmfxeG ;f Edik f
(4) cdik Of ;D i,f
(5) 0if;bdb k kd
(6) pdik ;f yef;armif
(7) aevif;atmif / cifcifav;
(8) wifarmifukd
(9) oJ;vGiOf ;D
(10) vJv
h 0hJ if;udk
(11) ELEJAH