PIPING ENGINEERING

by

By U Aye Nyein ( Lay Myet Hnar)

CHAPTER (1) BASIC MATHEMATICS FOR PIPING PAGE NO. 1 ~ 21

CHAPTER (2) PIPE AND PIPE FITTINGS PAGE NO. 21 ~ 53

CHAPTER (3) PIPE FITTINGS PAGE NO. 54 ~ 74

CHAPTER (4) PIPE JOINING SYSTEMS PAGE NO. 75 ~ 86

CHAPTER (5) WELDING PAGE NO. 87 ~ 140

CHAPTER (6) VALVES PAGE NO. 141 ~ 157

CHAPTER (7) INTERPRETING THE DRAWINGS PAGE NO. 158 ~ 193

CHAPTER (8) FABRICATION AND INSTALLATION PAGE NO. 194 ~ 261

CHAPTER (9) PIPE SUPPORTS PAGE NO. 262 ~ 299

CHAPTER (10) PLUMBING PAGE NO. 300 ~ 319

CHAPTER (11) MARINE PIPING SYSTEMS PAGE NO. 320 ~ 360

CHAPTER (12) QUANTITY CONTROL PAGE NO. 361 ~ 387

CHAPTER (13) PIPING DESIGN PAGE NO. 388 ~ 495

CHAPTER (14) INTRODUCTION TO STRESS ANALYSIS PAGE NO. 496 ~ 511

 1 in3 = 16.4 cm3 1 m3 = 35.3 ft3 1 Lit = 1000 cc
3 3
1 US gal = 3.78 lit 1 Lit = 61.024 in 1m = 1000 Lit
အခန္း (၁)
in3 = Cubic Inches, cm3 = Cubic centimeter, gal = gallon, Lit = Litre,
အင္ဂ်င္နီယာ လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ လိုအပ္ေသာ အေျခခံ သခ်ၤာ

အေလးခ်ိန္ (Weight)
၁၊ ၁။ Unit (ယူ
(ယူနစ္မ်ား)
်ား) ႏွင့္ Unit Conversion (မတူ
(မတူေသာ ယူနစ္တစ္ခုမွ တစ္ခုသို႔ ေျပာင္
ေျပာင္းပံ)ု
Imperial SI Unit SI Unit Imperial Unit
ယူနစ္ဟူသည္မွာ တစ္စံုတစ္ခု ကို တိုင္းတာျခင္း ျဖစ္၏။ ဥပမာ - အလ်ား ကို လက္မ၊
Unit
ေပ၊ မီလီမီတာ၊ မီတာ စသည္ ျဖင့္တိုင္းသည္။ ဖိအား ကို Bar, Pound per square feet တို႔ျဖင့္
1 lb = 0.454 kg 1 kg = 2.2046 lb
တုိင္းသည္။
1 Long Ton = 1.016 Metric Ton 1 Metric Ton = 0.984 Long Ton
လက္ရိွသံုးေနေသာ ယူနစ္ စနစ္ ႏွစ္မ်ိဳး ရိွသည္။ ၎တို႔မွာ -
1 Short Ton = 0.907 Metric Ton 1 Metric Ton = 1.102 Short Ton

Imperial Unit

SI Unit - တို႔ ျဖစ္သည္။

 Imperial Unit မွာ British System ျဖစ္ၿပီး ft (feet), lb (pound), sec (second) lb = Pound, kg = kilogram,

ကို အေျခခံသည္။ 1 Long Ton = 2240 lbs, 1 Short Ton = 2000 lb, 1 Metric Ton = 1000 kg

 SI Unit မွာ Metric System ျဖစ္ၿပီး m (meter), kg (kilogram), sec (second)

ကို အေျခခံသည္။ ဖိအား (Pressure)

ထို ယူနစ္ ႏွစ္မိ်ဳးမွာ မတူသျဖင့္ ေရာသံုး၍ မရေခ်။ ထို ယူနစ္တစ္မ်ိဳးမွ တစ္မိ်ဳးသို႔

Imperial SI Unit SI Unit Imperial Unit
ေျပာင္းျခင္းကို unit conversion ဟု ေခၚသည္။ ဤေနရာတြင္ အသံုးမ်ားေသာ အေျခခံ ယူနစ္
Unit
မ်ား၏ unit conversion ကို ေဖာ္ျပထားသည္။
1 psi = 6.895 kPa 1 kg/cm2 = 14.22 psi
အလ်ား (L
(Length) ဧရိယာ (Area) 14.5 psi = 1 bar = 100 kPa 1 kPa = 0.1451 psi
14.7 psi = 101.3 kPa = 1 atm 1 m H2 O = 1.422 psi
Imperial Unit SI Unit Imperial Unit SI Unit
1 in = 25.4 mm 1 in2 = 6.45 cm2 psi = pound per square inch, kPa = kilo Pascal, 1 Pa = 1 N/m2
2 2
1 ft = 30.48 cm 1 ft = 929 cm At sea level, atmospheric pressure is 101.3 kPa or 14.7 psi.
1 mile = 1.61 km 1 acre = 0.405 ha
၁၊ ၂။ အရာ၀
အရာ၀တၳဳမ်ား၏ အေလးခ်ိန္ကို တြက္ခ်က္ျခင္း (Relative
(Relative Density (Specific Gravity) of
1 sq mile = 2.59 km2 Various Substances)
Substances)

in = inch, ft = feet, mm = millimeter, cm = centimeter, km = kilometer, sq =

အရာ၀တၳဳမ်ား၏ အေလးခ်ိန္ကိုတြက္ရာတြင္ ေရ၏အေလးခိ်န္ႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္တြက္ခ်က္
square, ha = hectare
ပါသည္။ ေလထုအပူခ်ိန္ႏွင့္ ဖိအားတြင္ ေရ၏အေလးခ်ိန္မွာ 1 m3 (တစ္ကုဗမီတာ) လွ်င္ 1
ထုထည္ (Volume
(Volume)
Volume) Metric Ton (တစ္တန္) ရိွပါသည္။ ေရ၏ Specific Gravity (Sp. Gr.) ကို 1 ဟု သတ္မွတ္
သည္။ က်န္အရာ၀တၳဳမ်ား၏ အေလးခ်ိန္ကိုတြက္လိုလွ်င္ ၎တို႔၏ Sp. Gr. ကို သိပါက အလြယ္
Imperial SI Unit SI Imperial SI Unit တကူ တြက္ယူႏိုင္သည္။ ေအာက္ပါဇယားတြင္ အရာ၀တၳဳမ်ား၏ Sp. Gr. ကို ေဖာ္ျပထားပါ
Unit Unit Unit သည္။
1 2
 ဥပမာ - သြန္းသံ တစ္ကဗ
ု မီတာ ၏ အေလးခ်ိန္မွာ ေအာက္ပါဇယားအရ ၇.၂၁ တန္
ေလးပါသည္။ သို႔အတြက္ သံျပား၏အရြယ္အစားကိုသာ သိပါက ၎၏အေလးခ်ိန္ကို အလြယ္ ၁၊ ၃။ ဧရိယာ၊ ထုထည္၊ အ၀န္း စသည္ ရွာျခင္း
တကူ တြက္ယူႏိုင္ပါသည္။

A=WxL
စတုဂံ
A = ဧရိယာ (Area)
(Rectangle) W
W = အနံ၊ အက်ယ္ (Width)
L = အလ်ား (Length)
L

A = π x R2
C = 3.142 x D
R = D/2
A = ဧရိယာ (Area), C = အ၀န္း (Circumference)
π = 3.142
R = အခ်င္း၀က္ (radius), D = အခ်င္း(Diamater)
စက္၀ိုင္း
(Circle)

A = πx A x B
C = 6.283 x √(A2+B2 )/2
A = ဧရိယာ (Area)
A = အခ်င္း၀က္ငယ္(minor radius)
ဘဲဥပံု
B = အခ်င္း၀က္ႀကီး (major radius)
(Ellipse)

ဥပမာ -

1250 mm ရွည္ၿပီး 1750 mm ဗ်က္ရိွသည့္ 10 mm အထူ သံျပားတစ္ခ်ပ္၏ အေလးခ်ိန္ကို

ရွာပါ။
1 m တြင္ 1000 mm ရိွသည္။ mm အားလံုးကို m ဖဲြ႔ပါ။ ထို႔ေနာက္ သံျပား၏ ထုထည္ကို
တြက္ပါ။
1250 mm x 1750 mm x 10 mm = 1.25 x 1.75 x 0.01 = 0.021875 m3
1000 1000 1000
ထို႔ေၾကာင့္ ထို သံျပား၏ အေလးခိ်န္မွာ 7.21 x 0.021875 = 0.1577 Ton ျဖစ္သည္။
တစ္တန္တင
ြ ္ ၁၀၀၀ ကီလိုဂရမ္ ေလးသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ထိုသံျပား၏ အေလးခ်ိန္မွာ 0.1577 x
1000 = 157.7 kg ျဖစ္သည္။
3 4
 A=HxL A = H x (L1 + L2)/2

A = ဧရိယာ (Area) ၾတာပီဇီယမ္ A = ဧရိယာ (Area)

အနားၿပိဳင္ စတုဂံ H = အျမင့္ (Height) (Trapezoid) L1 = တိုေသာ အၿပိဳင္အနားတစ္ဖက္
(Parallelogram) L = အလ်ား (Length) L2 = ရွည္ေသာ အၿပိဳင္အနားတစ္ဖက္
H = အျမင့္ (Height )

A = (3.142 x R2 x α) / 360

စက္၀ိုင္းစိတ္ A = ဧရိယာ (Area)

L = 0.01745 x R x α
α = L / (0.01745 x R)

A = 12.56 x R2
စက္လံုး
A = ဧရိယာ (Area)
V = 4.188 x R3
V = ထုထည္ (Volume)
Area of

A = (W x H) / 2
ႀတိဂံ
A = ဧရိယာ (Area)
(Triangle)
W = ဗ်က္ (Width)
H = အျမင့္ (Height ) Area of

A = 3.142 x R x S + 3.142 x R x R
2
V = 1.047 x R x H
A = 2 (W x L + L x H + H x W)
A = ဧရိယာ (Area) V=WxLxH
ေထာင့္မွန္
V = ထုထည္ (Volume) A = ဧရိယာ (Area)
စတုဂံ ထုထည္
R = ေအာက္ေျခ စက္၀ိုင္း အခ်င္း၀က္ (Radius) (Rectangular V = ထုထည္ (Volume)

ကန္ေတာ့ပံု S = ထိပ္မွ အေျခထိ မ်က္ႏွာျပင္အလိုက္ အလ်ား Solid) L = အလ်ား (Length)

(Cone) H = အျမင့္ (Height ) W = အနံ (Width)

H = အျမင့္ (Height )

5 6
 ပိုက္သာဂိုးရပ္ စ္ သီအိုရမ္ (Pythagoras Theorem)
ဧရိယာ = 6.283x √(A2+B2)/2 x H + 6.283 x A x B
V = 3.142 x A x B x H အင္ဂ်င္နီယာဆိုင္ရာ သခၤ်ာတြင္
V = ထုထည္ (Volume) ပိုက္သာဂိုးရပ္၏ ပံုေသနည္းမွာ
A = အခ်င္း၀က္ငယ္(minor radius) အလြန္ အေရးပါ ပါသည္။ ဤ
B = အခ်င္း၀က္ႀကီး (major radius) သီအိုရမ္ မွာ တစ္ဖက္ပါအတိုငး္
H = အျမင့္ (Height ) ျဖစ္ပါသည္။

ဘဲဥပံု ထုလံုးရွည္ Trigonometry

(Elliptical Tanks)

A = 6.283x R x H + 6.283 x R x R ထို႔ေၾကာင့္

V = 3.142 x R x R x H ျဖစ္သည္။
A = ဧရိယာ
ဆလင္ဒါ ထုလံုးရွည္
V = ထုထည္ (Volume)
(Cylinder)
R = အခ်င္း၀က္ (radius)
H = အျမင့္ (Height )

ဤတြင္ Sin 90 = 1, Sin 60 = 0.866, Sin 45 = 0.707, Sin 30 = 0.5, Sin 15 = 0.2588,
Sin 5 = 0.08716 ျဖစ္ပါသည္။
အနားမညီႀတိဂံ
(Triangle)

၁၊ ၄။ ၀န္ခ်ီျခင္းဆိုင္ရာ သခၤ်ာ (Lifting Mathematics)

P=a+b+c, A = ဧရိယာ (Area)

W = ဗ်က္ (Width), H = အျမင့္ (Height )
P = ပတ္လည္အနား (Perimeter)
၀န္ခ်ီႀကိဳး အေစာင္းေထာင့္အလိုက္ ၀န္ထမ္းအားမ်ား ေျပာင္းသြားပံု (Load depends on Sling
Lifting Angles)

7 8
 အကယ္၍ ႀကိဳးႏွစ္ေခ်ာင္းကို ၄၅ ဒီဂရီ ေစာင္းၿပီး
ဆဲြပါက -

500
ႀကိဳးတစ္ေခ်ာင္းခ်င္းစီ၏ ၀န္ထမ္းအား = = ၇၀၇ ေပါင္
Sin 45
ျဖစ္လာ၏။

ဤသည္ကိုၾကည့္လွ်င္ ေပါင္ ၁၀၀၀ ရိွေသာ၀န္ကို အလယ္တည့္တည့္မွ ႀကိဳး

တစ္ေခ်ာင္းထဲျဖင့္ မ လွ်င္ ထို ႀကိဳးအေပၚတြင္ ၀န္အား ေပါင္ ၁၀၀၀ သက္ေရာက္မည္ ျဖစ္သည္။
အကယ္၍ ႀကိဳးႏွစ္ေခ်ာင္းကို ၃၀ ဒီဂရီ ေစာင္းၿပီး ဆဲြပါက -
သို႔ေသာ္ ထိ၀
ု န္ကို ေဒါင္လိုက္တန္းတန္း ႀကိဳးႏွစ္ေခ်ာင္းျဖင့္ မ ပါမူ ႀကိဳးတစ္ေခ်ာင္း
500
စီေပၚတြင္ ၀န္အား ေပါင္ ၅၀၀ စီသာ ရိွသည္ကို ေတြ႔ရမည္။ ႀကိဳးတစ္ေခ်ာင္းခ်င္းစီ၏ ၀န္ထမ္းအား = = ၁၀၀၀ ေပါင္
Sin 30
သို႔ေသာ္ သတိထားရန္မွာ ၀န္ခ်ည္ႀကိဳးကို ေထာင့္တစ္ခုေစာင္းၿပီး ခ်ည္လိုက္ပါမူ ထို ျဖစ္လာ၏။
ႀကိဳးေပၚတြင္ ၀န္အား ပိုမို သက္ေရာက္လာျခင္း ျဖစ္သည္။ အေစာင္းေထာင့္ ပိုမ်ားလာေလ ၀န္ပို
ပိလာေလ ျဖစ္သည္။
သို႔အတြက္ ေပါင္ ၁၀၀၀ ေလးေသာ ၀န္တစ္ခုကို ေပါင္ ၅၀၀ ဒါဏ္ခံႏိုင္သည့္
ႀကိဳးႏွစ္ေခ်ာင္းႏွင့္ ၄၅ ဒီဂရီ ေစာင္းကာ မ ပါက ႀကိဳးျပတ္က်မည္ကို သတိထားရန္ လိုေပသည္။
(အထက္ပါ ပံုကို ၾကည့္ပါ) အကယ္၍ ႀကိဳးႏွစ္ေခ်ာင္းကို ၁၅ ဒီဂရီ ေစာင္းၿပီး ဆဲြပါက -
၀န္ခ်ည္ႀကိဳးေပၚ သက္ေရာက္မည့္ ၀န္ထမ္းအားကို ေအာက္ပါအတိုင္း တြက္ႏိုင္သည္။
500
၀န္ = ေပါင္ ၁၀၀၀ ( Load = 1000 lb) ႀကိဳးတစ္ေခ်ာင္းခ်င္းစီ၏ ၀န္ထမ္းအား = = ၁၉၃၂ ေပါင္
၁၀၀၀ Sin 15
ႀကိဳးႏွစ္ေခ်ာင္း ေထာင္လိုက္ဆဲြပါက ႀကိဳးတစ္ေခ်ာင္းစီ ရိွ ၀န္အား = = ျဖစ္လာေၾကာင္း ေတြ႔ရ ေပမည္။
၂
ေပါင္ ၅၀၀ သို႔အတြက္ ၀န္ႏွင့္ႀကိဳးပင္ တူလင့္ကစား ႀကိဳး၏
အေစာင္းေထာင့္ေပၚမူတည္ၿပီး ႀကိဳးထမ္းရေသာ ၀န္ ပိုမ်ားလာ
ႀကိဳးႏွစ္ေခ်ာင္းကို ၆၀ ဒီဂရီ ေစာင္းၿပီး ဆဲြပါက - သည္ကို သတိျပဳရန္ လုိပါသည္။
500
ႀကိဳးတစ္ေခ်ာင္းခ်င္းစီ၏ ၀န္ထမ္းအား =
Sin 60

= ၅၇၈ ေပါင္ ၀န္တစ္ခုကုိ ခ်ီမေတာ့မည္ဆိုလွ်င္ ဦးစြာသိထားရမည္မွာ ၀န္၏အေလးခ်ိန္ႏွင့္

ျဖစ္လာမည္။ ၀န္ခ်ီမည့္ႀကိဳး၏ ခံႏိုင္ရည္အားတို႔ ျဖစ္ပါသည္။ သို႔မွသာ ႀကိဳးအရွည္ကို တြက္ခ်က္ၿပီး
ႀကိဳးထမ္500
းရမည့္ ၀န္ခ်ိန္ကိုသိကာ အႏၱရာယ္ကင္းစြာ လုပ္ကိုင္ႏိုင္ေပမည္။
Sin 60
ႀကိဳးတင္းအားကို ေနာက္တစ္မိ်ဳး တြက္ႏုိင္ပါေသးသည္။ ႀကိဳးခ်ည္မည့္ေနရာသည္
Centre of Gravity (CG) ႏွင့္ အထက္ေအာက္ မ်ဥ္းတစ္ေျဖာင့္ထည္း က်ေနရပါမည္။

9 10
 အေကာင္းဆံုး မ ႏိုင္ေသာ အေနအထား

၀န္တစ္ခုကို မ ရန္ ႀကိဳးခ်ည္ရမည့္

အေကာင္းဆံုး အေနအထား
ကို တစ္ဖက္တင
ြ ္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။

ႏွစ္ဖက္ အတိုအရွည္ မတူေသာ ၀န္ခ်ီႀကိဳးမ်ားအတြက္

၀န္တစ္ခုကို မ ေတာ့မည္ဆိုလွ်င္ အဓိကစဥ္းစားရမည့္ အခ်က္မ်ားမွာ ၀န္၏

အေလးခ်ိန္၊ အရြယ္အစား ႏွင့္ ေျမဆဲအ
ြ ားဗဟို - CG (Centre of Gravity) တို႔ ျဖစ္ပါသည္။
ပစၥည္းတစ္ခု မ မ မီ ထို ပစၥည္း၏ ေျမဆဲအ
ြ ား ဗဟို (CG) မည္သည့္ေနရာတြင္ရသ
ိွ ည္ကို ဦးစြာ
ေလ့လာထားရပါမည္။
၀န္ကို ခ်ိတ္မည့္ခ်ိတ္သည္ ထို အမွတ္၏အေပၚတည့္တည့္တင
ြ ္ ရိွရပါမည္။ သို႔မဟုတ္
ပဲ CG ႏွင့္ ခ်ိတ္သည့္ ခ်ိတ္ေနရာတို႔ တလဲြစီျဖစ္ေနပါက ပစၥည္းမေနစဥ္ ခါယမ္းျခင္း၊ လည္ျခင္း၊
တစ္ဖက္သို႔ ေစာင္းက်ျခင္းတို႔ ျဖစ္တတ္ပါသည္။ ၁၊ ၅။ ပိုက္သြယ္တန္းျခင္းဆိုင္ရာ သခၤ်ာ
အကယ္၍ ၀န္၏အေလးခ်ိနသ
္ ည္ အလယ္တည့္
တည့္တင
ြ ္ ရိွမေနပါက ႀကိဳးခ်ည္ရမည့္ အေနအထား
ကို တစ္ဖက္တင
ြ ္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ဤတြင္ ႀကိဳးကို
ခ်ိတ္မည့္ေနရာသည္ ေျမဆဲအ
ြ ားဗဟို (CG)
တည့္တည့္တင
ြ ္ရိွေၾကာင္း သတိျပဳရန္ျဖစ္ပါသည္။
၀န္၏ အေလးခ်ိန္သည္ အလယ္တည့္တည့္တင
ြ ္
ရိွမေနပါက ႀကိဳးမ်ားအေပၚတြင္ သက္ေရာက္မည့္
၀န္အားကို ေအာက္တင
ြ ္ေဖာ္ျပထားသည့္ အတိုင္း
တြက္ခ်က္ႏိုင္ပါသည္။

ဥပမာ -

Run = 1250 mm ျဖစ္ၿပီး Angle A မွာ 30 ံ ျဖစ္ပါက -

Set = 1250 x tan 30 = 721.687 mm ျဖစ္ၿပီး

Travel = 1250 / Cos 30 = 1443.375 ျဖစ္သည္။

11 12
Equal Spread Offset Constants for Finding, Starting and Ending Length Differences

Formula Offset Angles Long Radius Weld Elbows

Difference in 90 72 60 45 30 22 1/2 11 1/4
Length = Spread 1 0.727 0.577 0.414 0.268 0.199 0.098
x

45 Offset ကို သံး၍

ုး၍ 90 ဒီဂရီ ခ်ိဳးျခင္း

Different in Length = Spread x 0.414

Travel 1 = 1.414 x Offset
Travel 2 = Previous shortest travel + (2 x difference in length)

ဥပမာ -

H = Distance from Face to Elbow Centre in mm. D is Nominal Diameter (DN) of

Elbow.

For 90 Deg Elbow, H = 38.1 x D

For 45 Deg Elbow, H = 15.78 x D
For Z Deg Elbow, H = 38.1 x D x tan Z/2 (where H = mm, and D = Inches)

13 14
 ပိုက္တစ္ခုကို လုိေသာ ဒီဂရီ ျဖတ္
ျဖတ္ျခင္း
အထက္ပါ ပံုေသနည္းမ်ားတြင္ D သည္ ပိုက္၏ အရြယ္အစား (DN) ျဖစ္ၿပီး လက္မ (in) ျဖင့္ ျဖတ္မ်ဥ္း
θ = Angle of Cut
တိုင္းတာသည္။
OD = Outside Diameter of the pipe
H အကြာအေ၀း မွာ မီလီမီတာ (mm) ျဖစ္သည္။ Z မွာ Elbow ၏ မ်က္ႏွာျပင္ႏွစ္ခု အၾကား
R = Radius = OD / 2
ေထာင့္ ျဖစ္သည္။
RA = R x Cos 45 = R x 0.707
ဥပမာ - C1 = OD x tan θ
C2 = (R + RA) x tan θ
၁၄ လက္မ (14”) Elbow အတြက္ -
C3 = C1 / 2
45ံမ်ဥ္းေၾကာင္းမ်ား
For 14” 90 ံ Elbow; H = 38.1 x 14 = 533.4 mm C4 = (R - RA) x tan θ
For 14” 45 ံ Elbow; H = 15.78 x 14 = 220.9 mm
For 14” 63 ံ Elbow; H = 38.1 x 14 x tan (63/2) = 326.9 mm ျပဳလုပ္နည္း အဆင့္ဆင့္

ေအာက္ေဖာ္ျပပါ ကိန္းေသမ်ားျဖင့္ ပိုက္အရြယ္ (DN) ကို ေျမွာက္လုိက္လွ်င္ H ကို ရပါလိမ့္မည္။ ၁။ စကၠဴျဖဴေပၚတြင္ ပုိက္၏ OD အတိုင္း စက္၀ိုင္းျခမ္းတစ္ခု ဆဲြပါ။ ထိုစက္၀ိုင္း၏ ဗဟိုကို
ျဖတ္သြားသည့္ 45 ံမ်ဥ္းေၾကာင္းမ်ား ဆဲြပါ။
၂။ ထို စက္၀ိုင္းျခမ္း၏ အေပၚတြင္ ျပထားသည့္အတိုင္း projection line မ်ားဆဲြပါ။
Elbow Constant (ကိန္းေသ) Elbow Constant (ကိန္းေသ) က) စက္၀ုိင္းျခမ္း၏ အခ်င္းႏွင့္အၿပိဳင္ မ်ဥ္းတစ္ေၾကာင္း ဆဲြပါ။
7.5 2.5 45 15.78 ခ) စက္၀ိုင္းျခမ္း၏ ညာဘက္အစြန္ဆံုး ေထာင္လိုက္မ်ဥ္းႏွင့္ ၿပိဳင္မ်ဥ္း ထိသည့္ေနရာမွ မိမိ
15 5.02 60 22 ပိုက္ကို ျဖတ္လိုေသာ ဒီဂရီအတိုင္း မ်ဥ္းတစ္ေၾကာင္း ဆဲြပါ။
22.5 7.58 67.5 25.46 ဂ) စက္၀ိုင္းျခမ္းတြင္ဆဲြထားေသာ 45 ံမ်ဥ္းေၾကာင္းမ်ားႏွင့္ စက္၀ိုင္းထိသည့္အမွတ္မ်ားမွ ထို
30 10.21 90 38.1 ျဖတ္မ်ဥ္းထိ ေထာင္လိုက္မ်ဥ္းမ်ား ဆဲြပါ။
ဃ) ထို ၿပိဳင္မ်ဥ္းႏွင့္ ျဖတ္မ်ဥ္းပါေသာ အပိုင္းကို ျဖတ္ထုတ္ယူပါ။ ထို စကၠဴျဖတ္စကို
ျဖတ္လိုေသာ ပိုက္ေပၚတြင္တင္ကာ အမွတ္မ်ားေပးလုိက္ပါက မိမိျဖတ္လိုေသာ
A = 1.5 x Dia of Elbow (DN) ေထာင့္ရိွသည့္ ျဖတ္မ်ဥ္းကို ရရိွမည္ ျဖစ္ပါသည္။
B = A – (OD/2)
C = A + (OD/2) ၁၊ ၆။ Dummy Support
D = Degree of Fitting required
K = Constant (ကိန္းေသ) = 0.01746 Dummy Support ကို ပိုက္သြယ္တန္းျခင္း လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ေတြ႔ရတတ္သည္။ ေထာင္လိုက္

L1 = D x C x K ပုိက္မ်ားတြင္ ပိုက္၏အေလးခ်ိန္ကို ေအာက္မွေထာက္အျဖစ္ ခံထားရန္ Dummy Support မ်ား

L2 = D x A x K ထည့္ေလ့ရိွသည္။

L3 = D x B x K
L4 = A x 2 x Sin (D/2) Fabrication of Dummy Support Type 1

ထို Dummy Support အမိ်ဳးအစားတြင္ ပင္မပိုက္၏ ဗဟိုမ်ဥ္း (Centre Line) ႏွင့္

ေထာက္ပိုက္ (Support Pipe) ၏ ဗဟိုမ်ဥ္းမွာ မ်ဥ္းတစ္ေျဖာင့္ထည္း က်ေနသည္။ ထို အမ်ိဳး
အစားကို ရွည္လွ်ားေသာ ေထာင္လုိက္ပိုက္လိုင္းမ်ား၏ (vertical pipe line) ၀န္ ကို ထမ္းထား
ရန္ သံုးသည္။

15 16
 R2 = Inside Radius of Support Pipe = Inside Diameter of Support Pipe / 2
R2A = R x Cos 45 = R x 0.707

ထို႔ေၾကာင့္ -
L1 = H5 – H1
L2 = H5 – H2
L3 = H5 – H3
L4 = H5 – H4 ျဖစ္သည္။ ၎ကို စကၠဴေပၚတြင္ ေအာက္ပါအတိုင္း ပံုေဖာ္ႏုိင္သည္။ ထို
OD = Outside Diameter
ပံုေဖာ္ၿပီးသား စကၠဴကို ပိုက္ေပၚတြင္ပတ္ကာ အမွတ္ေပးၿပီး ျဖတ္လိုက္ရံုသာ ျဖစ္သည္။
ID = Inside Diameter
R1 = OD of Header / 2
R2 = ID of Branch / 2

1 = 5 = 2D
2 = 4 = 2D – C3
3 = 2D – C1
6 = 1.5D

Fabrication of Dummy Support Type 2

L1 = H5 – H1
L2 = H5 – H2 ထို Dummy Support အမိ်ဳးအစားတြင္ ပင္မပိုက္၏ ေအာက္ဖက္မ်က္ႏွာျပင္ (Bottom
L3 = H5 – H3 Surface) ႏွင့္ ေထာက္ပိုက္ (Support Pipe) ၏ ေအာက္ဖက္ မ်က္ႏွာျပင္မွာ မ်ဥ္းတစ္ေျဖာင့္
L4 = H5 – H4 ျဖစ္သည္။ ဤတြင္ H1 ,H2 , H3, H4,H5 တို႔ကို ေအာက္ပါအတိုင္း တြက္ယူႏုိင္ ထည္း က်ေနသည္။ ထို အမ်ိဳးအစားကို အလွ်ားလိုက(္ သိ)ု႔ ေထာင္လုိက္ပိုက္လိုင္းမ်ား၏
သည္။ (vertical pipe line) ၀န္ကို support pipe အား အလ်ားလိုက္အေနအထားျဖင့္ ထမ္းထားရန္
သံုးသည္။ ထိုအမ်ိဳးအစား၌ ေထာင္လိုက္ပိုက္၏ ေအာက္ေျခတြင္ support ကို ထားသည္။

D = Outside Diameter of Elbow

R1 = Outside Radius of Elbow
17 18
 1 = 5 = 2D အသံုးတည့္ေသာ Rule of Thumb ပံုေသနည္းအခ်ိဳ႔

2 = 4 = 2D – C2
3 = 2D – C1 ပိုက္၏ အေလးခ်ိန္ကို ရွာနည္း

Outside Diameter of pipe = D (လက္မ) , Thickness = t (လက္မ) ျဖစ္လွ်င္ တစ္ေပ

အရွည္ရိွပိုက္၏ အေလးခ်ိန္ကို ေအာက္ပါအတိုင္း တြက္ယူႏိုင္ပါသည္။

2
W = 10.68 x (Dt – t )

ဤတြင္ W သည္ တစ္ေပအရွည္ရိွေသာ ပိုက္၏ အေလးခ်ိန္ (ေပါင္) ျဖစ္ပါသည္။

ဥပမာ OD = 4.5” , t = 0.25” ရိွ ပိုက္၏ အေလးခ်ိန္မွာ -

2
W = 10.68 x (4.5 x 0.25 – 0.25 )
= 11.35 lb/ft
တစ္ေပလွ်င္ ၁၁.၃၅ ေပါင္ ျဖစ္သည္။
Fabrication of Dummy Support Type 3
အကယ္၍ ကီလိုဂရမ္ ျဖင့္တြက္လိုလွ်င္ ေအာက္ပါအတိုင္း တြက္ႏိုင္ပါသည္။
ထို Dummy Support အမိ်ဳးအစားတြင္ ပင္မပိုက္၏ ေအာက္ဖက္မ်က္ႏွာျပင္ (Bottom
W = D x t x 16
Surface) ႏွင့္ ေထာက္ပိုက္ (Support Pipe) ၏ ေအာက္ဖက္မ်က္ႏွာျပင္မွာ မ်ဥ္းတစ္ေျဖာင့္
ထည္း က်ေနသည္။ ထို အမ်ိဳးအစားကို အလွ်ားလိုက္ (သိ)ု႔ ေထာင္လုိက္ပိုက္လိုင္းမ်ား၏ ဤတြင္ W သည္ မက္ထရစ္တန္ ျဖစ္ၿပီး တစ္ကီလုိမီတာအရွည္ရိွ ပိုက္၏ အေလးခ်ိန္ ျဖစ္သည္။
(vertical pipe line) ၀န္ကို support pipe အား အလ်ားလိုက္ အေနအထားျဖင့္ ထမ္းထားရန္ D = ပိုက္၏ အခ်င္း (Diameter of the pipe) - လက္မ
သံုးသည္။ ထိုအမ်ိဳးအစား၌ ေထာင္လိုက္ပိုက္၏ အေပၚဆံုးတြင္ support ကို ထားသည္။
t = ပိုက၏
္ အထူ (Thickness ) - လက္မ

ဥပမာ လက္မတစ္မတ္ အထူရိွ လက္မ ၂၀ ပိုက္၏ အေလးခ်ိန္မွာ -

W = 20 x ¼ x 16 = 80 tons
တစ္ကီလိုမီတာလွ်င္ တန္ ၈၀ ျဖစ္သည္။ သို႔ျဖစ္၍ မီတာ ၁၀၀ ရိွပိုက္သည္ ၈ တန္ေလးမည္။

Pipe Span (Pipe Support တစ္ခုႏွင့္တစ္ခုၾကား အကြာအေ၀

အေ၀း) ရွာနည္း

ဤနည္းအရတြက္ေသာပိုက္သည္ Sch 40 ပိုက္ျဖစ္၏။

အခ်င္း ၁၂ လက္မထက္ ငယ္ေသာပိုက္မ်ားအတြက္ S = 7 √D ျဖစ္သည္။
အခ်င္း ၁၂ လက္မထက္ ႀကီးေသာပိုက္မ်ားအတြက္ S = 6.6 √D ျဖစ္သည္။
ဤတြင္ S = Pipe Support တစ္ခုႏွင့္တစ္ခုၾကား အကြာအေ၀း (ေပ)
D = Outside Diameter of pipe (in) - ပိုက္၏ အခ်င္း (လက္မ) ျဖစ္သည္။

19 20
Hydrostatic Test လုပ္ရန္ လိုအပ္ေသာ ေရပမာဏတြ
ေရပမာဏတြက္ျခင္း အမိ်ဳးမိ်ဳးကို ေတြ႔ႏိုငသ
္ ည္။ ေျမေအာက္တင
ြ ္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အေဆာက္အဦး နံရံမ်ား
အတြင္းတြင္ ျမႈပ္၍ေသာ္လည္းေကာင္း လွ်ပ္စစ္ဓါတ္ႀကိဳးမ်ား သြယ္တန္းေသာ အခါတြင္လည္း
2
V = 0.0408 x d x L ဓါတ္ႀကိဳးမ်ားကို ကာကြယ္ရန္ ပိုက္မ်ားအတြင္းမွ သြယ္တန္းၾကသည္။
ပိုက္လိုင္းသြယ္တန္းျခင္းတြင္ ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ား (Elbow, Tee, Reducer,
ဤတြင္ - V = လိုအပ္ေသာ ေရပမာဏ (ဂါလံ) Flange) စသည္တို႔ႏွင့္အတူ Valve, Bolt, Nut, Washer, Gasket, Pipe Supports စေသာ
d = Inside Diameter of pipe (in) ပိုက္၏ အတြင္းဘက္ အခ်င္း (လက္မ) ပိုက္လိုင္းသြယ္တန္းမႈ အေထာက္အကူျပဳ ပစၥည္းမ်ားစြာ ပါ၀င္သည္။
L = Hydrotest လုပ္မည့္ ပိုက္လိုင္းအရွည္ (ေပ)
၂၊ ၂။ ပိုက္လိုင္းသြယ္တန္းျခင္း ဆုိင္ရာ အေခၚအေ၀
အေခၚအေ၀ၚမ်ား
ဥပမာ - ေပ ၆၅၀ အရွည္ရိွသည့္ ၆ လက္မပိုက္လိုင္းကို hydro test လုပ္မည္ဆိုပါက
လိုအပ္ေသာ ေရပမာဏကို တြက္ပါ။ ၆ လက္မပိုက္၏ ID မွာ ၆.၀၆၅ လက္မျဖစ္၏။
Adhesive Joint - ပလတ္စတစ္ပိုက္ ႏွင့္ ဖိုက္ဘာပိုက္မ်ားတြင္ ေကာ္သုတ္ၿပီး ဆက္ေသာ
2
ထို႔ေၾကာင့္ - V = 0.0408 x 6.065 x 650 ပိုက္အဆက္
= 975.5 ဂါလံ ျဖစ္သည္။ Ambient Temperature - သာမန္ေလထု အပူခ်ိန္
Alloy Steel - ကာဗြန္မဟုတ္ေသာ အျခားသတၱဳမ်ား ေရာထားေသာ သံ
ဥပမာ - မင္းဂနီးစ္ - ၁.၆၅ ရာခိုင္ႏံႈး
ဆီလီကြန္ - ၀.၆၀ ရာခိုင္ႏံႈး
အခန္း (၂)
ေၾကးနီ - ၀.၆၀ ရာခိုင္ႏံႈး တို႔ ေရာစပ္ထားေသာ သံ
ထို႔ျပင္ သံတင
ြ ္ အလ်ဴမီနီယမ္၊ ဘိုရြန္၊ ခရိုမီယမ္၊ ကိုေဘာ့၊ နစ္ကယ္၊ တိုက္ေတနီယန္၊
ပိုက္ ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ ပစၥည္းမ်ား တန္စတင္၊ ဗေနဒီယမ္ စသည္တို႔လည္း ေပါင္းစပ္ႏိုင္ေသးသည္။
Anchor - ပိုက္ကို အလ်ားလိုက္ မေရြ႔ႏိုင္ေစရန္ တပ္ဆင္ထားေသာ အထိန္းေျခေထာက္မ်ား
၂၊ ၁။ ပိုက္လိုင္းသြယ္တန္းျခင္း ဟူေသာ အဓိပၸါယ္ (Definition of Piping) Assembly - ပိုက္လိုင္းမ်ားကို တပ္ဆင္ျခင္း
Automatic Welding - ဂေဟေဆာ္သူသည္ အခ်ိန္ျပည့္ေစာင့္ၾကည့္ေနရန္ မလိုပဲ အလို
ပိုက္လိုင္းသြယ္တန္းျခင္း (Piping) ဟူသည္မွာ အစိုင္အခဲ၊ အရည္၊ အေငြ႔ အေလ်ာက္ ဂေဟေဆာ္ႏိုင္ေသာစက္
စသည္တို႔ကို ဖိအား သို႔မဟုတ္ ေျမဆဲအ
ြ ားသံုးၿပီး တစ္ေနရာမွ တစ္ေနရာသို႔ ပို႔ေဆာင္ရန္ Backing Ring - ဂေဟေဆာ္ရာ၌ မီးပြားမ်ား ပိုက္အတြင္းမက်ေစရန္ ႏွင့္ penetration အျပည့္
လိုအပ္ေသာ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ား (Fittings) သံုး၍ ပိုက္မ်ားသြယ္တန္းျခင္းကို ေခၚသည္။ ရေစရန္ ျပဳလုပ္အသံုးျပဳေသာ သံကင
ြ ္း
သို႔ေသာ္ ပိုက္လိုင္းသြယ္တန္းျခင္း လုပ္ငန္းတြင္ ထို အရည္၊ အေငြ႔မ်ားကို တစ္ေနရာမွ Base Metal - ဂေဟေဆာ္ရမည့္ ပင္မပိုက္လံုး (သို႔မဟုတ)္ သံကိုယ္ထည္။ ၎ကို parent
တစ္ေနရာသို႔ ပို႔ေဆာင္ေပးရံု သီးသီးမွ်သာမဟုတ္ဘဲ အျခားအေထာက္အကူျပဳ ကိရိယာ metal ဟုလည္း ေခၚသည္။
မ်ားသံုးၿပီး အရည္ဘ၀မွ အေငြ႔၊ အေငြ႔ဘ၀မွ အရည္သို႔ ျဖစ္ေအာင္ေျပာင္းျခင္း၊ အရည္တစ္ခုႏွင့္ Bevel - ဂေဟေဆာ္ရန္ ေစာင္းခ်ိဳးျခင္း
တစ္ခုကို ေရာေမႊျခင္း၊ အရည္စီးဆင္းႏံႈးကို ထိန္းျခင္း၊ လိုသည့္ေနရာ အႏံွ႔အျပားသို႔ ခဲေ
ြ ၀ Bonding - ပိုက္မ်ားကို ေကာ္သုတ္ဆက္ျခင္း
ပို႔ေဆာင္ျခင္း၊ တစ္ေနရာထည္းေရာက္ေအာင္ စုေပးျခင္းစသည့္ လုပ္ငန္းမ်ားလည္း ပါ၀င္ေသး Butt Joint - ပိုက္မ်ားကို ေတ့ထားကာ ဂေဟေဆာ္ထား
သည္။ ေသာ အဆက္ (ေတ့ဆက္)
ေနအိမ္တုိက္တာ အေဆာက္အဦးမ်ားတြင္ ေသာက္ေရ၊ သံုးေရေပးေသာ ပိုက္လိုင္း Branch – ပင္မပိုက္လိုင္းမွ ခဲြထြက္သြားေသာ ပိုက္လိုင္း
မ်ား၊ အိမ္သာမွထုတ္ေသာ ေရ၊ ခ်ိဳးေရ၊ သံုးေရ စသည့္ေရမ်ားကို ထုတ္ေသာ ေရဆိုးထုတ္ပိုက္ Bypass - လမ္းလဲႊ - ပိုက္ႀကီးမ်ားတစ္ခုႏွင့္ တစ္ခုအၾကား
မ်ား၊ မီးသတ္ပိုက္မ်ား၊ ဂက္စ္ပိုက္မ်ား။ စက္ရံု၊ အလုပ္ရံုမ်ားတြင္ ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းမ်ား အတြက္ valve, flow meter စသည္တို႔ကို
သံုးရန္ေရ ပိုက္လိုင္းမ်ား၊ မီးသတ္ပိုက္လိုင္းမ်ား၊ ဓါတုေဗဒေဆးရည္ ပိုက္လိုင္းမ်ား၊ ေလာင္စာဆီ ေရွာင္ကင
ြ ္း တပ္ဆင္ထားေသာ ပိုက္လိုင္းငယ္
ပိုက္လိုင္းမ်ား၊ ေရေႏြးေငြ႔ပိုက္လိုင္းမ်ား။ ၿမိဳ႔ရြာမ်ားသို႔ေရေပးရန္ သြယ္တန္းေသာ ပိုက္လိုင္းႀကီး Carbon Steel - သာမန္အားျဖင့္ သံပိုက္မ်ားကို Carbon Steel ဟု ေခၚသည္။ ၎တြင္
မ်ား၊ ၿမိဳ႔ျပမ်ားမွ ေရဆိုးမ်ားထုတ္သည့္ ေျမေအာက္ပိုက္လိုင္းႀကီးမ်ား စသည္ျဖင့္ အသံုးျပဳပံု aluminium, boron, chromium, cobalt စေသာ သတၱဳေရာ အနည္းဆံုးမည္မွ်

21 22
 ပါရမည္ဟု သတ္မွတ္ခ်က္မရိွ။ မ်ားေသာအားျဖင့္ အနည္းဆံုး copper ပါ၀င္မႈ 0.40
ရာခိုင္ႏံႈးထက္ မေက်ာ္ လြန္ေသာ၊ manganese ပါ၀င္မႈ 1.65၊ silicon ပါ၀င္မႈ 0.60၊
copper ပါ၀င္မႈ 0.60 ထက္ မမ်ားေခ်။
Cast Iron - သြန္းသံ
Chamfering - ပိုက္မ်ားကို ျဖတ္ၿပီးေသာအခါ ဂေဟေဆာ္ရန္ နခမ္းသားမ်ားကို ေစာင္းခ်ိဳးျခင္း
Cold Bending - အပူမေပးဘဲ ပိုက္ကုိ ေကြးျခင္း၊ မ်ားေသာအားျဖင့္ ဤနည္းကိုသံုးရာတြင္
ပိုက္အေကြး အခ်င္း၀က္ကို ပိုက္အခ်င္း၏ ၅ ဆ ထားေလ့ရိွသည္။
(Radius of Bend = 5 x Diameter of pipe)
Commissioning – ပိုက္လိုင္းမ်ား မွန္မွန္ကန္ကန္ အလုပ္လုပ္မလုပ္ကို ေနာက္ဆံုးအဆင့္
စမ္းသပ္စစ္ေဆးျခင္း
Crack - ပိုက၊္ ပိုက္အဆက္မ်ား အက္ျခင္း
Defect - ပိုက္လိုင္းမ်ား ပံုမွန္မဟုတ္ျခင္း၊ ေကာက္ျခင္း၊ ေကြးျခင္း၊ အဆက္မ်ားမေကာင္းျခင္း၊
ေစာင္းေနျခင္း စေသာ သတ္မွတ္ထားသည့္ စံႏံႈးႏွင့္ မကိုက္ညီသည့္၊ လက္မခံႏိုင္ေသာ
အခ်က္ အားလံုးကိုေခၚသည္။
Design Pressure – ပိုက္လိုင္းအတြင္းစီးဆင္းမည့္ အရည္၊ အေငြ႔အတြက္ ဒီဇိုင္းထုတ္ထားေသာ
ဖိအား (Design Pressure သည္ Operating Pressure ၏ ၁.၅ ဆ ရိွသည္)။
Design Temperature – ပိုက္လိုင္းအတြင္းစီးဆင္းမည့္ အရည္၊ အေငြ႔အတြက္ ဒီဇိုင္းထုတ္ထား
ေသာ အပူခ်ိန္
Electrode - ဂေဟေခ်ာင္း
Expansion Joint - အပူ သို႔မဟုတ္ ဖိအားေၾကာင့္ ပိုက္လိုင္းအလွ်ားေျပာင္းလဲမႈကို ခံႏိုင္ရန္
ပိုက္လိုင္းအတြင္း ထည့္သင
ြ ္းတပ္ဆင္ထားေသာ အစိတ္အပိုင္း
Fabrication - ပိုက္ႏွင့္ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားကို သံုးၿပီး လိုေသာ ပံုရေအာင္ ဆက္ယူျခင္း
Fillet Weld - ေထာင့္မွန္က် သတၱဳႏွစ္ခုကို ဆက္ထားေသာ ဂေဟ
Flow Rate – ပိုက္လိုင္းအတြင္းအရည္ စီးဆင္းမႈႏံႈး
Flushing – ပိုက္လိုင္းမ်ားအား စမ္းသပ္ၿပီး သြားေသာအခါ ပိုက္လိုင္းမ်ားအတြင္း လံုး၀
သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ေစရန္ ေလ၊ ေရတို႔ျဖင့္ ေဆးေၾကာျခင္း
Flux - ဂေဟေခ်ာင္း / ဂေဟသားကို ဖံုးအုပ္ထားေသာ ေခ်ာ္
GA (General Arrangement) Drawing – ပိုက္လိုင္းမ်ား ေျပးထားပံုကို စံနစ္ပံုျဖင့္
ဆဲြထားေသာပံု (ပိုက္လိုင္းအားလံုးကို စုေပါင္း ေဖာ္ျပထားသည္)။
Galvanizing - သံေခ်းမတက္ေအာင္ သြပ္ရည္စိမ္ျခင္း
GMAW (Gas Metal Arc Welding) – MIG သို႔မဟုတ္ CO2 Welding ဟု လူသိမ်ားသည္။
GTAW (Gas Tungsten Arc Welding) - TIG ဟု လူသိမ်ားသည္။
23
Groove – Groove Welding အတြက္ ျပင္ဆင္ထားေသာေျမာင္း
Groove Angle - ဂေဟေဆာ္ရန္ ျပင္ဆင္ထားေသာ အပိုင္းႏွစ္ခုမွ Groove ၏ ေထာင့္
Gravity Test – ပိုက္လိုင္းမ်ား ေရလံုမလံု ေျမဆဲအ
ြ ားျဖင့္ စမ္းသပ္ျခင္း
Hangers and Supports – Pipe Support ပိုက္လိုင္းကို ပိုက္လိုင္းကို ထမ္းပိုးထားေသာ
သံဘားတန္းမ်ားကို ေခၚသည္။
Header - Main run of piping - ပင္မပိုက္လိုင္းကုိ ေခၚသည္။
Hydro-Test – ပိုက္လိုင္းမ်ား ေရလံုမလံု ဖိအားျဖင့္ စမ္းသပ္ျခင္း
ID – Inside Diameter (ပိုက္၏ အတြင္းဘက္ အခ်င္း)
Iso Drawing (Isometric Drawing) – ပိုက္လိုင္းမ်ားကို XYZ Coordinate ျဖင့္ ဆဲြထားေသာ ပံု
(ပိုက္လိုင္း တစ္လိုင္းခ်င္း)
MPI (Magnetic Particle Inspection) – ဂေဟဆက္မ်ား အက္ေၾကာင္း ရိွမရိွ သံမံႈမ်ားျဖင့္
စစ္ေဆးျခင္း
NDT (Non Destructive Testing) – ပိုက္လုိင္းမ်ားကို ပ်က္စီးမႈ မရိွေစပဲ စစ္ေဆးျခင္း
NPS – Nominal Pipe Size– (ပိုက္အရြယ္အစား) ဥပမာ - ၄ လက္မပိုက္
၎ကို ND - Nominal Diameter ဟုလည္းေကာင္း၊ DN - Diameter Nominal
ဟုလည္းေကာင္း၊ NB - Nominal Bore ဟုလည္းေကာင္း ေခၚေသးသည္။ DN ကို
မ်ားေသာအားျဖင့္ metric စနစ္ျဖင့္ သံုးသည္။ ဥပမာ ၄ လက္မပိုက္ကို DN100
ဟုလည္းေကာင္း၊ ၈ လက္မပိုက္ကို DN200 ဟုလည္းေကာင္း ေဖာ္ျပသည္။
OD – Outside Diameter (ပိုက္၏ အျပင္ဘက္ အခ်င္း)
Operating Pressure – ပိုက္လိုင္းအတြင္း စီးဆင္းမည့္ အရည္ သို႔မဟုတ္ အေငြ႔ ၏ ဖိအား
Operating Temperature – ပိုက္လိုင္းအတြင္း စီးဆင္းမည့္ အရည္ သို႔မဟုတ္ အေငြ႔ ၏
အပူခ်ိန္
Penetrant Test – ပိုက္လိုင္းမ်ား အက္ေၾကာင္းရိွမရိွ ဓါတုေဗဒ ေဆးရည္ျဖင့္ စစ္ေဆးျခင္း
Pneumatic Test – ပိုက္လိုင္းမ်ား ေရလံုမလံု ေလဖိအားျဖင့္ စမ္းသပ္ျခင္း
P n ID (Piping and Instrument Diagram) – စက္ပစၥည္း၊ ကိရိယာမ်ား ဆက္သြယ္ပံုကို
ေဖာ္ျပထားေသာ ပံု (ဤပံုတင
ြ ္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားကို မေဖာ္ျပဘဲ မည္သည့္ ပစၥည္းႏွင့္
မည္သည့္ပစၥည္းကို မည္ကဲ့သို႔ ဆက္သြယ္ထားသည္ကို ေဖာ္ျပ ထားျခင္းျဖစ္သည္။)
RT (Radiographic Testing) (X-Ray) – ပိုက္လိုင္းမ်ား အက္ေၾကာင္းရိွမရိွ ဓါတ္မွန္ရိုက္ၿပီး
စစ္ေဆးျခင္း
Reverse Polarity – DC Arc Welding တြင္ ဂေဟေဆာ္မည့္ သံျပား သို႔မဟုတ္ ပိုက္ကို အႏႈတ္
(-) ျဖင့္ ဆက္ထားၿပီး ဂေဟေခ်ာင္းကို အေပါင္း (+) ျဖင့္ ဆက္ထားျခင္း
Schedule Number - ပိုက္အထူကို ျပေသာ ကိန္းဂဏန္းမ်ားျဖစ္သည္။ ၎ကို ေအာက္ပါ
24
 အတိုင္းတြက္သည္။ (အနီးစပ္ဆံုးဂဏန္းကို ယူထားသည္။) Abbreviations (အတိ
(အတိုေကာက္မ်ား)
်ား)

Schedule Number = 1000 P / S

AISI - American Iron and Steel Institute

ဤတြင္ P သည္ Service Pressure ( psi) ျဖစ္ၿပီး S သည္ Allowable Stress (psi) ျဖစ္သည္။ AEC - American Engineering Council

Seamless Pipe - ဂေဟမေဆာ္ပဲ တစ္နည္းအားျဖင့္ ပိုက္ဆက္ေၾကာင္းရာမပါေသာ ပိုက္ ANSI - American National Standards Institute

SMAW – Shielded Metal Arc Welding - Arc Welding ဟု လူသိမ်ားသည္။ API - American Petroleum Institute

Slag Inclusion – ဂေဟသားထဲ၌ ေခ်ာ္မ်ားေရာေနျခင္း (Welding ၏ အျပစ္အနာအဆာ ASME - American Society of Mechanical Engineers

တစ္ခုျဖစ္သည္။) ASTM - American Society for Testing and Materials

Soldering - သံမဟုတ္ေသာ သတၱဳမ်ားျဖင့္ ဂေဟေဆာ္ျခင္း AWG - American Wire Gauge

Spatter - ဂေဟေဆာ္စဥ္ မီးပြားမ်ားစဥ္ျခင္း AWS - American Welding Society

Straight Polarity – DC Arc Welding တြင္ ဂေဟေဆာ္မည့္ သံျပား သို႔မဟုတ္ ပိုက္ကို AWWA - American Water Works Association

အေပါင္း (+) ျဖင့္ ဆက္ထားၿပီး ဂေဟေခ်ာင္းကို အႏႈတ္ (-) ျဖင့္ ဆက္ထားျခင္း BHN - Brinell Hardness Number

Size of Weld - ဂေဟသား၏ အတိုင္းအတာ DIN - Deutsches Institu fur Normung; German Standards Institute
gpm - Gallons per inute
HVAC - Heating, Ventilating and Air Conditioning
NPT - National Pipe Taper
ppb - Parts per billion
ppm - Parts per million
SAE - Society of Automotive Engineers

၂၊ ၃။ ပိုက္ (Pipes & Tubes)

ျပဳလုပ္ထားေသာ ပစၥည္းကိုလိုက္၍ ပိုက္အမ်ိဳးအစား သံုးမိ်ဳးခဲြႏိုင္သည္။

Thermoplastic - အပူေပးျခင္းျဖင့္ ေပ်ာ့ေျပာင္းေစၿပီး အေအးခံျခင္းျဖင့္ ျပန္မာေစႏိုင္ေသာ
ပလတ္စတစ္
Thermosetting Plastic - အပူေပးျခင္းျဖင့္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ဓါတုေဗဒနည္းအားျဖင့္
ေသာ္လည္းေကာင္း အသားေသေစၿပီးေနာက္ အပူခ်ိန္အေျပာင္းအလဲ သို႔မဟုတ္ ဓါတု
ေဗဒေဆးရည္မ်ားေၾကာင့္ မေပ်ာ့ႏိုင္ေတာ့ေသာ ပလတ္စတစ္၊ ဖိုက္ဘာ
Thickness – Schedule - ပိုက္၏ အထူ
UT (Ultrasonic Test)(Ultrasonic Examination or Inspection) – ပိုက္သားအတြင္းဘက္
အက္ေၾကာင္းမ်ားကို ႀကိမ္ႏံႈးျမင့္ အသံလိႈင္းလႊတ္၍ စမ္းသပ္ျခင္း
Visual Inspection – မ်က္ျမင္ စစ္ေဆးျခင္း
Welding Procedure Specification (WPS) - ဂေဟေဆာ္ရန္ သတ္မွတ္ထားေသာ စံႏံႈးမ်ား
၁။ သံပိုက္ (Ferrus metal Pipe)
၂။ သံမဟုတ္ေသာ သတၱဳပိုက္ (Non-ferrus metal Pipe)
၃။ ပလတ္စတစ္ပိုက္ (Plastic Pipe)
သံပိုက္မ်ားကို မ်ားေသာအားျဖင့္ သံမဏိ (Stainless Steel)၊ သံ (Carbon Steel)၊
သံစပ္ (Alloy Steel) မ်ားျဖင့္ ျပဳလုပ္သည္။ သံမဟုတ္ေသာ သတၱဳပိုက္မ်ားကို Monel, Nickel,
Inconel, Hastalloy, Copper, Brass, Bronze, Titanium, Tantalum, Bismuth, Aluminium,
High Speed Steel, Zinc, Lead စသည္တို႔ျဖင့္ ျပဳလုပသ
္ ည္။ ပလတ္စတစ္ပိုက္မ်ားတြင္ PVC,
CPVC, PP, PE, PPR, PVDF, GRP, GRE, ABS စသည့္ပိုက္မ်ား ပါ၀င္သည္။
အခ်ိဳ႔ေသာ ပိုက္ စံႏံႈးမ်ားမွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္ပါသည္။

25 26
Pipe Standards and Specifications Chemical composition and Tensile Strength of Grade A and Grade B Steel Pipe

Chemical Composition Tensile Properties

Size Range
Specification (NPS) Application min. yield min. tensile
strength strength
ASTM A53 1/8 to 26 Ordinary use in gas, air, oil, water, steam
Designation Grade C Mn P S psi (Mpa) psi (Mpa)
ASTM A106 1/8 to 48 High temperature service (steam, water, gas, etc.) ASTM A53 A 0.25 0.95 0.05 0.06 30,000 (205) 48,000 (330)
ASTM A369 Custom High temperature service B 0.30 1.2 0.05 0.06 35,000 (240) 60,000 (415)
ASTM A335 Custom High temperature service API 5L A 0.22 0.9 0.04 0.05 30,000 (205) 48,000 (330)
Service requiring excellent fracture toughness at low B 0.27 1.15 0.04 0.05 35,000 (240) 60,000 (415)
ASTM A333 1/8 and larger temperatures
C= Carbon Mn = Manganese P = Phosphorous S = Sulphur
ASTM A671 16 and larger Low Temperature services

ASTM A672 16 and larger Moderate Temperature services အေလးခ်ိန္ႏွင့္ ရွကဂ်ဴးနံ

္ဂ်ဴးနံပါတ္ (Weight and Schedule Number)
ဂ်ဴး

ASTM A691 16 and larger High Temperature services

ေယဘူယ်အားျဖင့္ ပိုက္အထူႏွင့္ အေလးခ်ိန္ကိုလိုက္၍ သံပိုက္ကို အမ်ိဳးအစား သံုးမ်ိဳး
ASTM A312 1/8 and larger Low to High Temperature and corrosive services
ထုတ္လုပ္ေလ့ ရိွသည္။ ၎တို႔မွာ -
API 5L Low pipe, refinery anf transmission service
၁။ Standard (Std.)
AWWA C200 6 and larger Steel Water pipe
၂။ Extra Strong (XS) or Extra Heavy (XH)
AS 1450 Steel tubes for mechanical purposes
၃။ Double Extra Strong (XXS) or Double Extra Heavy (XXH) - တို႔ျဖစ္သည္။
Steel pipes and tubes for pressure purposes, Carbon
BS 3602 steel: High temperature duties
ဤတြင္မွတ္ရန္မွာ ပိုက္အထူအပါးမည္မွ်ပင္ ကဲသ
ြ ည္ျဖစ္ေစ ပိုက္၏ အျပင္ဘက္အခ်င္း
DIN 2440 Steel tubes medium-weight Suitable for threading
(Outside Diameter – OD) မွာ အတူတူပင္ ျဖစ္သည္ ဆုိေသာ အခ်က္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္
Carbon steel tubes for Machine and Structural
JIS G3445 Purpose ပိုက္အထူအပါးကို လုိက္၍ အတြင္းဘက္အခ်င္း (Inside Diameter – ID) မွာမူ ကဲြျပားသြား
JIS G3458 Alloy steel pipes သည္။ သို႔ျဖစ္၍ ပိုက္အေလးခ်ိန္မည္မွ်ပင္ ျဖစ္ပါေစ၊ Schedule No. မတူေစကာမူ ပိုက္အရစ္ခ်
ေသာ ဒိုင္ (Die) မ်ားႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္း (Fittings) မ်ားမွာ အတူတူပင္ျဖစ္သည္။
ပိုက္ အရည္အေသြးႏွင့္ သြင္ျပင္လကၡဏာ (Pipe Properties and Characteristics) အခ်င္း ၁၂ လက္မႏွင့္ေအာက္ငယ္ေသာ ပိုက္မ်ားတြင္ ပိုက္အရြယ္အစားကို NPS ျဖင့္
ေဖာ္ျပသည္။ ထို NPS မွာ ပိုက္၏ OD လည္းမဟုတ္၊ ID လည္းမဟုတ္။ ပုိက္၏ ID ႏွင့္ နီးစပ္
အထက္တင
ြ ္ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ ပိုက္ စံႏံႈးမ်ားသည္ ပိုက္တစ္လံုး၏ အရည္အေသြးႏွင့္ ေသာ ကိန္းျပည့္တစ္ခုျဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ္ အခ်င္း ၁၂ လက္မ အထက္ပုိက္မ်ားတြင္ NPS = OD
သြင္ျပင္လကၡဏာမ်ားကို တပါတည္း သတ္မွတ္ေပးလိုက္သည္။ ပိုက္တစ္လံုးကို မည္ကဲ့သုိ႔ထုတ္ ျဖစ္သြားသည္။ ဇယားတြင္ ၾကည့္ပါ။
သည္၊ မည္ကဲ့သို႔ စမ္းသပ္ရမည္၊ မည္သည့္ သတၱဳမ်ားေရာေႏွာ ပါ၀င္ေနသည္ စသည္တို႔ကို P
1. Schedule Number = 1000 x
ေဖာ္ျပေပးသည္။ S
ဥပမာအားျဖင့္ ASTM A53 ႏွင့္ API 5L ပိုက္မ်ားကို ေအာက္တင
ြ ္ ေဖာ္ျပထားသည္။ PxD
2. Wall Thickness = +C
ပိုက္မ်ားကို Grade အမ်ိဳးမိ်ဳးထုတ္ေသာ္လည္း လူသံုးအမ်ားဆံုးမွာ Grade A ႏွင့္ B ျဖစ္သည္။ 2xS
Grade C ကို သံုးၾကေသာ္လည္း A ႏွင့္ B ေလာက္ အသံုးမတြင္က်ယ္ပါ။ Grade B ပိုက္သည္ (T - C)
3. Presure = 2 x S
Grade A ပုိက္ထက္ Tensile Strength ပိုမ်ားေသာ္လည္း ပုိက္ကို အပူမေပးဘဲ ေကြး ရန္ (Cold D
Bending) လုိသည့္အခါမ်ားတြင္ Grade A ကို သံုးေလ့ရိွၾကသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ ဤတြင္ P = Internal Pressure (psi)
Grade A ပိုက္တင
ြ ္ Grade B ပိုက္မွာထက္ ပိုၿပီး ကာဗြန္ပါ၀င္မႈနည္းသျဖင့္ ပိုေပ်ာ့ေျပာင္းၿပီး S = maximum allowable stress value (psi)
ၾကြပ္ဆပ္မႈ ပိုနည္းေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ တစ္ဖက္ပါဇယားကို ၾကည့္ပါ။ D = outside diameter (in)
27 28
 C = allowance for threading and grooving Pipe Schedule tables for selected pipe sizes
T = wall thickness (in)
1 All Dimensions are in inches

C တန္ဖိုးကို ေအာက္ပါအတိုင္း ယူႏိုင္ပါသည္။ 2 The Nominal Wall Thickness shown are subject to a 12.5% Mill Tolerance
3 Not included in ANSI B 36.10
General Allowance for Threading and Grooving
Nominal NOMINAL WALL THICKNESS
Pipe Size (NPS) Allowance
Pipe Outside Sch Sch Sch Sch Sch Std Sch
½”(15mm) to ¾”(20mm) 0.0571” (1.45mm) 5S 10S
Size Dia (1) (2) 10 20 30 WT 40
1”(25mm) to 2”(50mm) 0.0696” (1.77mm)
2 ½” (65mm) and larger 0.1000” (2.54mm)
1/8 0.405 --- 0.049 --- --- --- 0.068 0.068
Stress Value S ကို ပိုက္ထုတ္လုပ္ေသာ ကုမၼဏီမွ ထုတ္ေ၀ေသာ စာေစာင္မ်ားတြင္ ေတြ႔ႏုိင္ပါ
1/4 0.540 --- 0.065 --- --- --- 0.088 0.088
သည္။ ေအာက္တင
ြ ္ အခ်ိဳ႔ေသာပိုက္မ်ားအတြက္ S Value မ်ားကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။
3/8 0.675 --- 0.065 --- --- --- 0.091 0.091
Maximum allowable stress “S” value for Carbon Steel Seamless pipes 1/2 0.840 0.065 0.083 --- --- --- 0.109 0.109
3/4 1.050 0.065 0.083 --- --- --- 0.113 0.113
Specification Grade Maximum stress in 1000 psi (MPa) for various
1 1.315 0.065 0.109 --- --- --- 0.133 0.133
Temperature 1-1/4 1.660 0.065 0.109 --- --- --- 0.140 0.140
-20 to 650 ံF 700 ံF 750 ံF 800 ံ F 1-1/2 1.900 0.065 0.109 --- --- --- 0.145 0.145
(-29 to 343 C
ံ ) (371 C
ံ ) (399 C
ံ ) (427 C
ံ ) 2 2.375 0.065 0.109 --- --- --- 0.154 0.154
ASTM A53 A 12.0(82) 11.7(80) 10.7(73) 9.0(62) 2-1/2 2.875 0.083 0.120 --- --- --- 0.203 0.203
B 15.0(103) 14.4(99) 13.0(89) 10.8(74) 3 3.500 0.083 0.120 --- --- --- 0.216 0.216
ASTM A106 A 12.0(82) 11.7(80) 10.7(73) 9.0(62) 3-1/2 4.000 0.083 0.120 --- --- --- 0.226 0.226
4 4.500 0.083 0.120 --- --- --- 0.237 0.237
B 15.0(103) 14.4(99) 13.0(89) 10.8(74)
5 5.563 0.109 0.134 --- --- --- 0.258 0.258
API 5L A 12.0(82) 11.7(80) 10.7(73) 9.0(62)
B 15.0(103) 14.4(99) 13.0(89) 10.8(74) 6 6.625 0.109 0.134 --- --- --- 0.280 0.280
8 8.625 0.109 0.148 --- 0.250 0.277 0.322 0.322
အထက္ပါ ပံုေသနည္းမ်ားသည္ ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ျခင္းမ်ားသာ ျဖစ္ၿပီး တိုက္စားျခင္း (corrosion) 10 10.75 0.134 0.165 --- 0.250 0.307 0.365 0.365
12 12.75 0.156 0.180 --- 0.250 0.330 0.375 0.406
အပူခ်ိန္ (temperature), အသံုးခ်သည့္ေနရာ (specific application) တို႔ကိုလည္း ထည့္သင
ြ ္း
14 14.00 0.156 0.188 0.250 0.312 0.375 0.375 0.438
စဥ္းစားရန္ လိုပါသည္။
16 16.00 0.165 0.188 0.250 0.312 0.375 0.375 0.500
ပိုက္ထုတ္လုပ္ရာတြင္ ပိုက္အရွည္ကို က်ပန္းထုတ္လုပ္ေလ့ရိွသည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ၂၁ 18 18.00 0.165 0.188 0.250 0.312 0.438 0.375 0.562
ေပ(၆.၄ မီတာ) ခန္႔ျဖစ္၏။ ပိုက္၏ ထိပ္စြန္းကို ေအာက္ပါအတိုင္း ထုတ္လုပ္၏။ 20 20.00 0.188 0.218 0.250 0.375 0.500 0.375 0.594
 Threaded and Coupled (၀က္အူရစ္ - ကာပလင္ တဲြလွ်က္ပါသည္။) 22 22.00 0.188 0.218 0.250 0.375 0.500 0.375 ---
 Threaded without Couplings (၀က္အူရစ္ - ကာပလင္ မပါ။) 24 24.00 0.218 0.250 0.250 0.375 0.562 0.375 0.688
 Plain End – cut square (ေလးေထာင့္စပ္စပ္ထိပ)္ 26 26.00 --- --- 0.312 0.500 0.625 0.375 ---
28 28.00 --- --- 0.312 0.500 0.625 0.375 ---
 Beveled for welding – 30 degree bevel with a 1/16” (1.6mm) land
30 30.00 0.250 0.312 0.312 0.500 0.625 0.3753 ---
(ဂေဟေဆာ္ရန္ ေစာင္းခ်ိဳးထားေသာ ထိပ)္
 Groove End (ေျမာင္းေဖာ္ထားေသာ ထိပ)္

29 30
 သို႔မဟုတ္ပါက မျဖဳတ္ပါႏွင့္။
NOMINAL WALL THICKNESS
Pipe Sch Extra Sch Sch Sch Sch Sch XX
Size 60 Strong 80 100 120 140 160 Strong
ပိုက္ေပၚတြင္ ေရးထိ
ေရးထိုးထားေသာ ထုတ္လုပ္မႈအမွတ္အသားမ်ား

1/8 --- 0.095 0.095 --- --- --- --- --- (Pipe Identification and Marking)

1/4 --- 0.119 0.119 --- --- --- --- --- ပိုက္ကို အထူအပါးအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ grade အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ အရြယ္အစားအမ်ိဳးမ်ိဳး ထုတ္လုပ္ေလ့
3/8 --- 0.126 0.126 --- --- --- --- --- ရိွရာ ထုတ္လုပ္ေသာ စံႏံႈးမ်ားကို ပိုက္ေပၚတြင္ ေရးသားေဖာ္ျပထားေလ့ရိွသည္။ ဤတြင္ ASTM
1/2 --- 0.147 0.147 --- --- --- 0.188 0.294 ႏွင့္ API မွထုတ္ေသာ အခ်ိဳ႔ စံႏံႈးမ်ားကို နမူနာအျဖစ္ ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။
3/4 --- 0.154 0.154 --- --- --- 0.219 0.308
1 --- 0.179 0.179 --- --- --- 0.250 0.358 ASTM standard အရထုတ္ေသာပိုက္မ်ားကို -
1-1/4 --- 0.191 0.191 --- --- --- 0.250 0.382

ထုတ္လုပ္သည့္ ကုမၸဏီ / ကုမၸဏီ အမွတ္တံဆိပ္ (Manufactureer’s Name - trade
1-1/2 --- 0.200 0.200 --- --- --- 0.281 0.400
mark or brand)
2 --- 0.218 0.218 --- --- --- 0.344 0.436

ပိုက္ထုပ္လုပ္သည့္ နည္းစဥ္ (Pipe manufacturing method):
2-1/2 --- 0.276 0.276 --- --- --- 0.375 0.552
o F = Furnae butt welded, continuous welded
3 --- 0.300 0.300 --- --- --- 0.438 0.600
3-1/2 --- 0.318 0.318 --- --- --- --- --- o E = Electric resistance welded
4 --- 0.337 0.337 --- 0.438 --- 0.531 0.674 o S = Seamless
5 --- 0.375 0.375 --- 0.500 --- 0.625 0.750
ပိုက္၏ အထူအပါး / အေလးခ်ိန္ (Sch Std. , XS, or XXS.)

6 --- 0.432 0.432 --- 0.562 --- 0.719 0.864
Specification Number (ASTM spec. no.)
8 0.406 0.500 0.500 0.593 0.719 0.812 0.906 0.875
ပိုက္အရွည္ (Length)
10 0.500 0.500 0.594 0.719 0.844 1.000 1.125 1.000 ထို႔ျပင္ တစ္ခါတရံ Grade ႏွင့္ Schedule No. မ်ားကိုပါ ေဖာ္ျပတတ္ေသးသည္။
12 0.562 0.500 0.688 0.844 1.000 1.125 1.312 1.000
14 0.594 0.500 0.750 0.938 1.094 1.250 1.406 ---
ASTM Specification No Method of Manufacture Length
16 0.656 0.500 0.844 1.031 1.219 1.438 1.594 ---
18 0.750 0.500 0.938 1.156 1.375 1.562 1.781 ---
20 0.812 0.500 1.031 1.281 1.500 1.750 1.969 ---
A&B Co. ASTM A 53 Seamless XS 21’
22 0.875 0.500 1.125 1.375 1.625 1.875 2.215 ---
10.75 x 0.5
24 0.969 0.500 1.218 1.531 1.812 2.062 2.344 ---
26 --- 0.500 --- --- --- --- --- ---
28 --- 0.500 --- --- --- --- --- --- Trade Mark or Wall Thickness Weight
30 --- 0.5003 --- --- --- --- --- --- Company Name Outside Diameter
32 --- 0.500 --- --- --- --- --- ---
34 --- 0.500 --- --- --- --- --- ---
API standard အရထုတ္ေသာပိုက္မ်ားကို -
36 --- 0.500 --- --- --- --- --- ---
42 --- 0.500 --- --- --- --- --- ---
ထုတ္လုပ္သည့္ ကုမၸဏီ / ကုမၸဏီ အမွတ္တံဆိပ္ (Manufactureer’s Name - trade
mark or brand)
ပုိက္၏ ထိပ္ဘက္အစြန္းမ်ားကို ထိခိုက္ပြန္းပဲ့မႈမွ ကာကြယ္ရန္၊ အရစ္မ်ားကို
API Specification Number
မထိခုိက္ေစရန္၊ ပိုက္အတြင္းသို႔ အမႈန္ႏွင့္ အမိႈက္သရိုက္မ်ား မ၀င္ႏိုင္ေစရန္အတြက္ ပိုက္ထိပ္
ပိုက္၏ အခ်င္း (Nominal Diameter or Outside Diameter)
မ်ားကို အုပ္ထားေလ့ရိွပါသည္။ ထိုအအုပ္မ်ားကို ဆင္ေတာ့မည္ ဆိုေတာ့မွ ျဖဳတ္ပါ။
ပိုက္၏ အေလးခ်ိန္ (Weight per foot)

31 32

Grade အသံုးမ်ားေသာ ပိုက္ထုတ္လုပ္မႈ စနစ္မ်ားမွာ ေအာက္ပါတို႔ျဖစ္သည္။

ပိုက္ထုပ္လုပ္သည့္ နည္းစဥ္ (Pipe manufacturing method):
Type Grade Manufacturing System Remarks
o F = Butt welded
F A Furnace Btt Welded Flange joint မ်ား
o E = Welded, except Butt Welded
o S = Seamless E A,B Electric resistance welded ပါလွ်င္ Type F ကို

o SW = Spiral Welded S A,B Seamless မသံုးသင့္ပါ။

ပိုက္အရွည္ (Length) ႏွင့္ အထူ (Thickness)

Type of steel : သံမဏိ (Stainless
(Stainless Steel Pipe)
Pipe)
E – Electric – furnace steel
R – Rephosphorized steel သံမဏိပိုက္မ်ားတြင္ အဓိကပါ၀င္ေသာ သတၱဳမ်ားမွာ ခရိုမီယမ္(Chromium) ႏွင့္

Heat Treatment နစ္ကယ္ (Nickel) တု႔ိျဖစ္သည္။ သံတင
ြ ္ ၎တို႔ေပါင္းထည့္ေပးလိုက္ျခင္းျဖင့္ အပူႏွင့္ တိုက္စားမႈ
HN – Normalized or normalized/tempered ခံႏိုင္အား ျမင့္လာသည္။ ခရိုမီယမ္ေအာက္ဆိုဒ္ အလႊာပါးကို သံပိုက္မ်က္ႏွာျပင္တင
ြ ္ အုပ္ေပး
HS – Subcritical stress relieved ထားလိုက္ျခင္းျဖင့္ သံေခ်းတက္ျခင္းႏွင့္ စားျခင္းမွ ကာကြယ္ေပးသည္။ နစ္ကယ္က ပိုက္၏
HA – Subcritical age hardened ေတာင့္တင္းမႈႏွင့္ အပူဒါဏ္ခံႏိုင္မႈကို တိုးလာေစသည္။
HQ – Quench and tempered ထုတ္လုပ္သည့္ သံမဏိအမိ်ဳးအစားကို လိုက္၍ ထို သတၱဳႏွစ္မ်ိဳး၏ ပါ၀င္မႈလည္း

Test Pressure – if the pressure is higher than in tables. ကဲြျပားသြားသည္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ခရိုမီယမ္ ပါ၀င္မႈႏံႈးမွာ ၄ ရာခိုင္ႏံႈးမွ ၂၇ ရာခိုင္ႏံႈး၊ နစ္ကယ္
ပါ၀င္မႈႏံႈးမွာ ၀ ရာခိုင္ႏံႈးမွ ၂၂ ရာခိုင္ႏံႈး ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ မိုလစ္ဒီနမ္၊ ေၾကးနီ၊ မင္းဂနီးစ္၊
ဆီလီကြန္ စေသာသတၱဳမ်ားလည္း ပါ၀င္ႏိုင္ေသးသည္။
API Specification No Outside Diameter Grade of Pipe
အဓိက သံမဏိအမ်ိဳးအစား သံုးမ်ိဳးရိွ၏။
Pipe Weight (per ft) Seamless
Austenitic (AISI types 200 and 300 series)
Ferritic (AISI type 400 series)
A&B Co. Spec 5L 14” 54.68 B S E Martensitic (AISI types 400 and 500 series)
0.25 x 40’
ဤသံုးမ်ိဳးအနက္ အမ်ားဆံုးအသံုးျပဳေသာ အမ်ိဳးအစားမွာ Austenitic ျဖစ္သည္။
Trade Mark or Wall Thickness Length Electric Series 300 ႏွင့္ 400 ကို သံလိုက္ျဖင့္ခဲြျခားႏုိင္သည္။ Series 400 သည္ သံလိုက္ေသာ္လည္း
Company Name or API monogram Furnace Series 300 မွာ သံမလိုက္ေခ်။
အရည္မ်ားအတြက္ အသံုးျပဳမ်ားေသာ သံမဏိမွာ 304 ႏွင့္ 316 ျဖစ္၏။ သတိထား
Carbon Steel Pipe
ရမည္မွာ အစြန္းအထင္းခံ သံမဏိဟု ဆိုေသာ္ျငားလည္း အရည္အားလံုးကို ခံႏိုင္ရည္ရိွသည္
ေတာ့ မဟုတ္ပါ။ ဥပမာ - ဟိုက္ၿဒိဳကလိုရစ္အက္စစ္၊ ဖဲရစ္ကလိုရိုဒ္ တို႔ကိုမူ သံမဏိသည္ ခံႏိုင္
Carbon Steel ပိုက္မ်ားသည္ စီးပြားေရးအရတြက္ေျခကိုက္ၿပီး စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ားတြင္
ရည္ မရိွပါ။
အေထြေထြ ပိုက္သြယ္တန္းျခင္းလုပ္ငန္းမ်ား၌ သံုးသည္။ သို႔ေသာ္ သံေခ်းတက္လြယ္သည္။
သံမဏိ 304 ႏွင့္ 304L တို႔သည္ Austenitic အမ်ိဳးအစားျဖစ္ၿပီး ေဘ့စ္မ်ား ျဖစ္ေသာ
အယ္လ္ကာလီမ်ား၊ ေကာ့စတစ္အျပင္းစားမ်ားႏွင့္ ၾကာရွည္ထိေတြ႔ေနပါက သံသားသည္
ထံုးႏွင့္ ဆိုဒီယမ္ ဟိုက္ေျဒာက္ဆိုဒ္ တို႔ကိုလည္းေကာင္း၊ ႏိုက္ၾထစ္အက္စစ္ အပါအ၀င္ အက္စစ္
ၾကြပ္ဆပ္လာသည္။ အက္စစ္မ်ားႏွင့္ ထိေတြ႔လွ်င္လည္း သံေခ်းတက္ႏံႈးကို ပိုမိုျမန္ဆန္ေစသည္။
အမ်ိဳးအစားမ်ားစြာကိုလည္းေကာင္း ခံႏိုင္ရည္ရိွသည္။
ဟိုက္ၿဒိဳဂ်င္ ဆာလဖိုက္ ဓါတ္ေငြ႔ႏွင့္လည္း ဓါတ္တံု႔ျပန္တတ္သည္။
သံမဏိ 316 ႏွင့္ 316L တို႔သည္ ဆာလဖိုဒ္ ႏွင့္ ကလုိရိုဒ္ မ်ားကို ခံႏိုင္ရည္ရိွရာ၌ 304
သံသားအတြင္း ကာဗြန္ႏွင့္အျခားသတၱဳမ်ား ပါ၀င္မႈကို လိုသလိုေျပာင္းလဲေပးျခင္းျဖင့္
ထက္ပိုေကာင္းသည္။ အထူးသျဖင့္ ဆာလဖ်ဴရစ္အက္စစ္ဒါဏ္ကို လံုး၀ခံႏိုင္ရည္ရိွသည္။ 304
မိမိလိုအပ္ေသာ စက္မႈဆိုင္ရာစြမ္းရည္ (mechanical properties) ကို ဖန္တီးယူႏိုင္သည္။
ႏွင့္ သံုးႏိုငသ
္ ည့္ ေဘ့စ္ႏွင့္ အက္စစ္မ်ားကိုလည္း 316 တြင္ စိတ္ခ်လက္ခ် သံုးႏိုင္သည္။
မ်ားေသာအားျဖင့္ ပိုက္ထုတ္လုပ္ေသာ စနစ္မွာ ASTM A53 စံႏံႈးမ်ားအတိုင္းပင္ ျဖစ္သည္။
304L ႏွင့္ 316L တို႔သည္ 304 ႏွင့္ 316 တို႔ထက္ ဆာလဖ်ဴရစ္အက္စစ္၊ ႏိုက္ၾထစ္

33 34
အက္စစ္၊ ေရာေႏွာထားသည့္ အက္စစ္မ်ားကို ပိုမိုခံႏိုင္ရည္ ရိွသည္။ 10S .109 1.097
Ferritic သံမဏိတင
ြ ္ နစ္ကယ္ပါ၀င္မႈမရိွ။ သို႔အတြက္ ဟိုက္ၿဒိဳကလိုရစ္အက္စစ္ကို 40S .133 1.049
ခံႏိုင္ရည္မရိွ။ သို႔ေသာ္ ကလိုရိုဒ္ ႏွင့္ ေအာ္ဂဲနစ္အက္စစ္မ်ားဒါဏ္ကို ေကာင္းစြာခံႏိုင္ရည္ရိွသည္။ 80S .179 .957
Martensitic သံမဏိ တြင္မူ နစ္ကယ္ပါ၀င္ႏုိင္သည္။ ေယဘူယ်အားျဖင့္ ေျပာရလွ်င္ Ferritic 5S .065 1.530
သံမဏိ ႏွင့္ Martensitic သံမဏိ တို႔ထက္ Austenitic သံမဏိက ဓါတုေဗဒ ေဆးရည္မ်ား၏ 10S .109 1.442
ဒါဏ္ကို ပိုမိုခံႏုိင္သည္။ သို႔အတြက္ ေစ်းကြက္တင
ြ ္ Austenitic သံမဏိကို ပိုၿပီးသံုးၾကသည္။ 40S .140 1.380
သံမဏိကိုလည္း Carbon steel ကဲ့သို႔ပင္ 1/8” မွ 30” ထိ အရြယ္အစားအမ်ိဳးမ်ိဳး၊
1 1/4 1.660 80S .191 1.278
နံရံအထူ အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ထုတ္လုပ္ၾကသည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ Schedule 5S, 10S, 40S, 80S
5S .065 1.770
ဟု ေလးမ်ိဳးထုတ္သည္။ ဤတြင္ S ဟူသည္မွာ stainless steel ကို ကိုယ္စားျပဳၿပီး ရိုးရိုးသံပိုက္
10S .109 1.682
မ်ားႏွင့္ မေရာေစရန္ ခဲြျခားထားျခင္း ျဖစ္သည္။ အခ်ိဳ႔ေသာ သံမဏိပိုက္မ်ားကို အရစ္ျဖင့္
40S .145 1.610
ထုတ္လုပ္ေသာ္လည္း Schedule 5S ႏွင့္ 10S မ်ားမွာ ပါးလြန္း၍အရစ္ေဖာ္ေလ့ မရိွပါ။
1 1/2 1.900 80S .200 1.500
5S .065 2.245
Pipe Schedule Table for Stainless Steel Pipes
10S .109 2.157
40S .154 2.067
Outside Wall Inside 2 2.375 80S .218 1.939
Pipe Size Diameter Schedule Thickness Diameter
5S .083 2.709
(inches) (inches) No. (inches) (inches)
10S .120 2.635
10S .049 .307
40S .203 2.469
40S .068 .269 2 1/2 2.875 80S .276 2.323
1/8 0.405 80S .095 .215
5S .083 3.334
10S .065 .410
10S .120 3.260
40S .088 .364
40S .216 3.068
1/4 0.540 80S .119 .302 3 3.500 80S .300 2.900
10S .065 .545
5S .083 3.834
40S .091 .493
10S .120 3.760
3/8 0.675 80S .126 .423
40S .226 3.548
5S .065 .710 3 1/2 4.000 80S .318 3.364
10S .083 .674
5S .083 4.334
40S .109 .622
10S .120 4.260
1/2 0.840 80S .147 .546
40S .237 4.026
5S .065 .920 4 4.500 80S .337 3.826
1.050 10S .083 .884 5 5.563 5S .109 5.345
40S .113 .824
10S .134 5.295
3/4 80S .154 .742
40S .258 5.047
1 1.315 5S .065 1.185
35 36
 80S .375 4.813 ေၾကးနီသည္ေပ်ာ့ေျပာင္းၿပီး သာမန္အေျခအေနမ်ားတြင္ ေၾကးညိွတက္ၿပီး စားသြား
5S .109 6.407 ျခင္းမ်ိဳး မျဖစ္တတ္ပါ။ သို႔ေသာ္ ကလိုရင္း၊ ဟိုက္ၿဒိဳဂ်င္ဆာလဖိုဒ္၊ ႏိုက္ၾထစ္အက္စစ္ တို႔ႏွင့္ေတြ႔
10S .134 6.357 လွ်င္မူ လွ်င္ျမန္စြာ စားသြားတတ္သည္။ ၎သည္ ေသာက္သံုးေရပိုက္မ်ားအတြက္ အထူးသင့္

40S .280 6.065 ေတာ္သည္။

6 6.625 ေၾကးနီပိုက္ကို 1/8” မွ 12” ထိ အပါး၊ သာမန္၊ အထူ (light, regular, extra strong)
80S .432 5.761
ဟု သံုးမ်ိဳးထုတ္လုပ္သည္။ ေၾကးနီပိုက္သာမက ေၾကး၀ါ(အနီ)၊ နစ္ကယ္ေရာေၾကးနီ (Copper-
5S .109 8.407
nickel), Aluminium-bronze ဟုလည္း ထုတ္လုပ္ၾကေသးသည္။
10S .148 8.329
40S .322 7.981
Pipe Schedule table for Copper Pipes
8 8.625 80S .500 7.625
5S .134 10.482 Nominal I.D. Wall Thickness
O.D.
10S .165 10.420 Pipe Size K L M DWV K L M DWV
40S .365 10.020 1/4" 3/8" 0.305 0.315 - - 0.035 0.03 - -
10 10.750 80S .500 9.750 3/8" 1/2" 0.402 0.43 0.45 - 0.049 0.035 0.025 -
5S .156 12.438 1/2" 5/8" 0.527 0.545 0.569 - 0.049 0.04 0.028 -
10S .180 12.390 5/8" 3/4" 0.652 0.666 - - 0.049 0.042 - -
40S .500 11.750 3/4" 7/8" 0.745 0.785 0.811 - 0.065 0.045 0.032 -
12 12.75 80S .688 11.374 1-
5S 156 13.688 1" 1/8" 0.995 1.025 1.055 - 0.065 0.05 0.035 -
14 14.00 10S .188 13.624 1-

5S .165 15.670 1-1/4" 3/8" 1.245 1.265 1.291 1.295 0.065 0.055 0.042 0.04

16 16.00 1-
10S .188 15.624
1-1/2" 5/8" 1.481 1.505 1.527 1.541 0.072 0.06 0.049 0.042
5S .165 17.670
2-
18 18.00 10S .188 17.624
2" 1/8" 1.959 1.985 2.009 2.041 0.083 0.07 0.058 0.042
5S .188 19.624
2-
20 20.00 10S .218 19.564
2-1/2" 5/8" 2.435 2.465 2.495 - 0.095 0.08 0.065 -
5S .188 21.624
3-
22 22.00 10S .218 21.564 3" 1/8" 2.907 2.945 2.981 3.03 0.109 0.09 0.072 0.045
5S .218 23.564
24 24.00 10S .250 23.500
5S .250 29.500
30 30.00 10S .312 29.376 သြန္းသံ (Cast Iron Pipe)

ေၾကးနီပိ
ပုကိ ္ (Copper Pipe) သြန္းသံတင
ြ ္ ကာဗြန္ 2% မွ 4% ထိ၊ ဆီလီကြန္ 1% မွ 3% ထိ ပါ၀င္သည္။ သို႔ေသာ္
အသံုးခ်သည့္ေနရာလိုက္၍လည္း ကဲြျပားႏိုင္ေသးသည္။ သြန္းသံအမ်ိဳးအစား ေလးမ်ိဳးထုတ္ရာ
37 38
ေအာက္ပါတို႔ျဖစ္သည္။ 54" 56.66" 1.35" 53.96" 57.10" 1.55" 54.00"
60" 62.80" 1.39" 60.02" 63.40" 1.67" 60.06"
 White Cast Iron
72" 75.34" 1.62" 72.10" 76.00" 1.95" 72.10"
 Ductile Iron
84" 87.54" 1.72" 84.10" 88.54" 2.22" 84.10"
 Gray Cast Iron
 Malleable Iron
Nominal Class C Class D
Pipe Size 300 Foot Head (130 psi) 400 Foot Head (173 psi)
ထိုေလးမ်ိဳးကို

Cast Iron Pressure Pipe Wall Wall
O.D. I.D. O.D. I.D.

Cast Iron Soil Pipe - ဟု အတန္းအစားႏွစ္မ်ိဳး ထပ္မံ ခဲြျခားႏိုင္သည္။ Thk Thk
3" 3.96" 0.45" 3.06" 3.96" 0.48" 3.00"
ယခုအခါတြင္ သြန္းသံပိုက္မ်ားေနရာတြင္ ပလတ္စတစ္ပိုက္မ်ားကို အစားထိုး သံုးစဲြလာေနၾကၿပီ 4" 5.00" 0.48" 4.04" 5.00" 0.52" 3.96"
ျဖစ္ပါသည္။ Cast Iron Pressure Pipe မ်ားကို ၎တို႔၏ အေလးခ်ိန္ ႏွင့္ ဖိအားအေပၚမူတည္၍ 6" 7.10" 0.51" 6.08" 7.10" 0.55" 6.00"
ေအာက္ပါအတိုင္း ထုတ္လုပ္သံုးစဲြၾကပါသည္။ 8" 9.30" 0.56" 8.18" 9.30" 0.60" 8.10"
10" 11.40" 0.62" 10.16" 11.40" 0.68" 10.04"
Pipe Schedule table for Cast Iron Pipes 12" 13.50" 0.68" 12.14" 13.50" 0.75" 12.00"
14" 15.65" 0.74" 14.17" 15.65" 0.82" 14.01"
Nominal Class A Class B 16" 17.80" 0.80" 16.20" 17.80" 0.89" 16.02"
Pipe Size 100 Foot Head (43 psi) 200 Foot Head (86 psi) 18" 19.92" 0.87" 18.18" 19.92" 0.96" 18.00"
Wall Wall 20" 22.06" 0.92" 20.22" 22.06" 1.03" 20.00"
O.D. I.D. O.D. I.D.
Thk Thk 24" 26.32" 1.04" 24.22" 26.32" 1.16" 24.00"
3" 3.80" 0.39" 3.02" 3.96" 0.42" 3.12" 30" 32.40" 1.20" 30.00" 32.74" 1.37" 30.00"
4" 4.80" 0.42" 3.96" 5.00" 0.45" 4.10" 36" 39.60" 1.80" 36.00" 40.04" 2.02" 36.00"
6" 6.90" 0.44" 6.02" 7.10" 0.48" 6.14" 42" 45.10" 1.54" 42.02" 45.58" 1.78" 42.02"
8" 9.05" 0.46" 8.13" 9.05" 0.51" 8.03" 48" 51.40" 1.71" 47.98" 51.98" 1.96" 48.06"
10" 11.10" 0.50" 10.10" 11.10" 0.57" 9.96" 54" 57.80" 1.90" 54.00" 58.40" 2.23" 53.94"
12" 13.20" 0.54" 12.12" 13.20" 0.62" 11.96" 60" 64.20" 2.00" 60.20" 64.82" 2.38" 60.06"
14" 15.30" 0.57" 14.16" 15.30" 0.66" 13.98" 72" 76.88" 2.39" 72.10"
16" 17.40" 0.60" 16.20" 17.40" 0.70" 16.00"
18" 19.50" 0.64" 18.22" 19.50" 0.75" 18.00"
20" 21.60" 0.67" 20.26" 21.60" 0.80" 20.00"
24" 25.80" 0.76" 24.28" 25.80" 0.89" 24.02"
30" 31.74" 0.88" 29.98" 32.00" 1.03" 29.94" Nominal Class E Class F
36" 37.96" 0.99" 35.98" 38.30" 1.15" 36.00" Pipe Size 500 Foot Head (217 psi) 600 Foot Head (260
(260 psi)
42" 44.20" 1.10" 42.00" 44.50" 1.28" 41.94" O.D. Wall I.D. O.D. Wall I.D.
48" 50.50" 1.26" 47.98" 50.80" 1.42" 47.96" Thk Thk
39 40
 6" 7.22" 0.58" 6.06" 7.22" 0.61" 6.00" ၾကည့္ပါ)။ ဤသံုးမ်ိဳးစလံုးကို Gray Cast Iron ျဖင့္ထုတ္ၾကသည္။ ASTM ကမူ Soil Pipe ကို
8" 9.42" 0.66" 8.10" 9.42" 0.71" 8.00" Service Weight ႏွင့္ Extra Heavy ဟု အမ်ိဳးအစား ႏွစ္မိ်ဳးသာ သတ္မွတ္သည္။
10" 11.60" 0.74" 10.12" 11.60" 0.80" 10.00"
12" 13.78" 0.82" 12.14" 13.78" 0.89" 12.00"
14" 15.98" 0.90" 14.18" 15.98" 0.99" 14.00"

Nominal Class E Class F

Pipe Size 500 Foot Head (217 psi) 600 Foot Head (260 psi)
Wall Wall
O.D. I.D. O.D. I.D.
Thk Thk
16" 18.16" 0.98" 16.20" 18.16" 1.08" 16.00"
18" 20.34" 1.07" 18.20" 20.34" 1.17" 18.00"
20" 22.54" 1.15" 20.24" 22.54" 1.27" 20.00"
24" 26.90" 1.31" 24.28" 26.90" 1.45" 24.00"
30" 33.10" 1.55" 30.00" 33.46" 1.73" 30.00"
36" 38.70" 1.36" 39.98" 39.16" 1.58" 36.00"

Nominal Class G Class H

Pipe Size 700 Foot Head (304 psi) 800 Foot Head (347 psi)
Wall
Wall Wall
O.D. I.D. O.D. I.D.
Thk Thk
6" 7.38" 0.65" 6.08" 7.38" 0.69" 6.00"
8" 9.60" 0.75" 8.10" 9.60" 0.80" 8.00"
10" 11.84" 0.86" 10.12" 11.84" 0.92" 10.00"
12" 14.08" 0.97" 12.14" 14.08" 1.04" 12.00"
14" 16.32" 1.07" 14.18" 16.32" 1.16" 14.00"
16" 18.54" 1.18" 16.18" 18.54" 1.27" 16.00"
ပလတ္စတစ္ပိုက္မ်ား (Plastic Pipe)
18" 20.78" 1.28" 18.22" 20.78" 1.39" 18.00"
20" 23.02" 1.39" 20.24" 23.02" 1.51" 20.00" ပလတ္စတစ္ပိုက္ ႏွစ္မ်ိဳးရိွ၏။
24" 27.76" 1.75" 24.26" 27.76" 1.88" 24.00"  Thermoplastic Pipe ႏွင့္
 Thermoset Plastic Pipe ဟူ၍ျဖစ္သည္။
Cast Iron Pressure Pipe မ်ားကို ဖိအားရိွေသာအရည္၊ ဓါတ္ေငြ႔၊ ေရ တို႔အတြက္
သံုးပါသည္။ Cast Iron Soil Pipe မ်ားကို DWV (Drainage, Waste, Vent) ေရေျမာင္း၊ ေရဆိုး ပလတ္စတစ္ပိုက္မ်ားကို သတ္မွတ္ထားေသာ အပူခ်ိန္တစ္ခုရိွ ဖိအားျဖင့္ေသာ္လည္း

ထုတ္ပိုက္၊ ေလရႉေခါင္းတိုင္မ်ားအတြက္ သံုးသည္။ Soil Pipe ကို အမ်ိဳးအစားအားျဖင့္ သံုးမ်ိဳး ေကာင္း၊ SDR (Standard Dimension Ratio) ျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း သတ္မွတ္ေလ့ ရိွသည္။

ထုတ္သည္။ Single Hub, Double Hub ႏွင့္ Hubless တို႔ျဖစ္၏။ (ေအာက္ေဖာ္ျပပါ ပံုတင
ြ ္ ဤတြင္ SDR ဆိုသည္မွာ ပိုက္၏ အျပင္ဘက္အခ်င္းကို ပိုက္အထူျဖင့္ စားထားေသာ နံပါတ္

41 42
 Outside Diameter (OD)
ျဖစ္သည္။ SDR =
Minimum Wall Thickness (t) အေရာင္အားျဖင့္ Sch 40 ABS ပိုက္သည္ ခဲေရာင္၊ pressure 145, 180, 230 psi
ABS ပိုက္မ်ားသည္ ညိဳျပာေရာင္ ရိွသည္။ ABS ပိုက္သည္ ေပ်ာ့ေျပာင္းမႈ မရိွ။ ABS ပိုက္ကို
သာမို ပလတ္စတစ္ပိုက္မ်ား (Thermo Plastic Pipe) ေရပိုက္၊ ေရဆိုးထုတ္ပိုက္၊ ေရေျမာင္းပိုက္၊ ေလထုတ္ပိုက္မ်ားအျဖစ္သံုးသည္။ အ၀ီစိတင
ြ ္းပိုက္၊
ဓါတ္ႀကိဳးပိုက္၊ ဆက္သြယ္ေရးေၾကးနန္းႀကိဳးပိုက္၊ ဓါတုေဗဒေဆးရည္ပိုက္မ်ား အျဖစ္သံုးလွ်င္မူ
သာမိုပလတ္စတစ္ပိုက္မ်ားသည္ ပူလွ်င္ေပ်ာ့ၿပီး ေအးလွ်င္မာ၏။ ၎တို႔ကို အပူေပးၿပီး
ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားရိွသည္။ ABS ပိုက္မ်ားကို ေကာ္သုတ္၍ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ၀က္အူရစ္
အရည္ေပ်ာ္ေစကာ(ဓါတုပစၥည္းပါ၀င္မႈ မေျပာင္းလဲဘ)ဲ ျပန္လည္ပံုသြန္းေလာင္းႏိုင္သည္။ ပူလွ်င္
ျဖင့္ေသာ္လည္း ေကာင္း၊ ဖလန္းျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း ဆက္ႏိုင္သည္။
ေပ်ာ့တတ္သျဖင့္ ပိုက္အတြင္းစီးဆင္းေနေသာ အရည္မ်ား ပူလာေသာအခါ working pressure
ေလအတြက္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ဓါတ္ေငြ႔အတြက္ေသာ္ လည္းေကာင္း သံုးရန္
ထုတ္လုပ္ထားသည့္ ABS ပိုက္ကို အရည္အတြက္ မသံုးရပါ။ ABS ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ား
(ဖိအား) ႏွင့္ tensile strength က်လာသည္။ ေအးေသာအခါ၌ မာ၍ၾကြပ္လာသျဖင့္ ကြဲႏုိင္ေသာ
သည္ မီးေလာင္ႏိုင္သည္ ဆုိသည္ကိုလည္း သတိထားရပါမည္။
အႏၱရာယ္ရိွသည္။
အလုပ္လုပ္ႏိုင္သည့္ အျမင့္ဆံုးအပူခ်ိန္မွာ ၁၈၀ ဒီဂရီ ဖာရင္ဟိုက္ (၈၂ ဒီဂရီ စင္တီ
ေအာက္ပါတို႔သည္ သာမိုပလတ္စတစ္ပိုက္မ်ား ျဖစ္ၾက၏။
ဂရိတ)္ ျဖစ္သည္။
 Acrylonitrile Butadiene Styrene (ABS)
 Polyvinyl Chloride (PVC)
 Chlorinated Polyvinyl Chloride (CPVC) Nominal Size Mean
 Polybutylene (PB) (Inch/Imperial) Outside Diameter(mm)
 Polyethylene (PE)
min max
 Polypropylene Random (PPR)
⅜" 17 17.3
 Polyvinylidine Fluoride (PVDF)
½" 21.2 21.5
¾" 26.6 26.9
သာမိစက္
ုစက္ပလတ္
ပလတ္စတစ္ပိုက္မ်ား (Thermoset
(Thermoset Plastic Pipe)
1" 33.4 33.7
သာမိုစက္ပလတ္စတစ္ပိုက္မ်ားသည္ကား အပူေပးၿပီး အသားေသၿပီးျဖစ္၍ တစ္ဖန္
1 ¼" 42.1 42.4
ျပန္ၿပီး အပူမေပးႏိုင္ေတာ့ေခ်။ ၎တို႔ကို FRP (Fibreglass Reinforced Pipe) ဟု ေခၚသည္။
1 ½" 48.1 48.4
ေအာက္ပါတို႔သည္ FRP ပိုက္မ်ားျဖစ္ၾက၏။ 2" 60.2 60.5
 Glass Reinforced Epoxy (GRE) 2 ½" 75 75.3
 Glass Reinforced Polyestr (GRP) 3" 88.7 89.1
 Glass Reinforced Vinylester (GRV) 4" 114.1 114.5
 Glass Reinforced Furan 5" 140 140.4
6" 168 168.5
8" 218.8 219.4

လုပ္ငန္းအလိုက္ သင့္ေတာ္မည့္ ပလတ္စတစ္ပိုက္ အမ်ိဳးအစားကို ေရြ

ေရြးခ်ယ္ျခင္း Polyvinyl Chloride (PVC)

Acrylonitrile Butadiene Styrene (ABS) လူသံုးအမ်ားဆံုးပိုက္မွာ PVC ပုိက္ျဖစ္သည္။ အျပာေရာင္၊ အျဖဴေရာင္၊ အစိမ္းေရာင္
43 44
ပိုက္မ်ားအျဖစ္ ေတြ႔ႏိုင္သည္။ PVC ပိုက္ကို ေရပိုက္၊ ေရဆိုးထုတ္ပိုက္၊ ေရေျမာင္းပိုက္၊ ေရေအး 20" 20 0.593 1.031 120 220
ေပးပိုက္၊ ေလထုတ္ပိုက္၊ အ၀ီစိတင
ြ ္းပိုက္၊ ဓါတ္ႀကိဳးပိုက္၊ ဆက္သြယ္ေရး ေၾကးနန္းႀကိဳးပိုက္မ်ား 24" 24 0.687 1.218 120 210
အျဖစ္ သံုးသည္။ PVC ပိုက္မ်ားကို ေကာ္သုတ္၍ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ၀က္အူရစ္ျဖင့္ေသာ္
လည္းေကာင္း၊ ဖလန္းျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ O-ring ျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း ဆက္ႏိုင္သည္။ Polybutylene (PB)
PVC ပိုက္သည္ ABS ပိုက္ထက္ ပိုထူၿပီး ပိုေပ်ာ့ေျပာင္းသည္။
PVC ပုိက္ကို schedule 40, 80, 120 ဟု ပိုက္အထူ သံုးမ်ိဳးရႏိုင္သည္။ ၄ လက္မ PB ပိုက္ကို အျပာ သို႔မဟုတ္ အနက္ေရာင္ျဖင့္ ထုတ္သည္။ ေရပူ၊ ေရေအးစနစ္မ်ား၊
ထက္ ပိုႀကီးေသာ PVC ပိုက္မ်ားအား အရစ္ေဖာ္၍ မသံုးသင့္။ socket သို႔မဟုတ္ flange မီးသတ္ေရပန္းစနစ္ ႏွင့္ အျခားစက္မႈလုပ္ငန္းသံုး ေရပိုက္လိုင္းမ်ားတြင္ သံုးသည္။ PB ပိုက္မ်ား
အဆက္ျဖင့္သာ သံုးသင့္ပါသည္။ အလုပ္လုပ္ႏိုင္သည့္ အျမင့္ဆံုးအပူခ်ိန္မွာ ၁၄၀ ဒီဂရီ ကို အပူေပးၿပီး ေကာ္ကို အရည္ေပ်ာ္ေစျခင္းျဖင့္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ၀က္အူရစ္ျဖင့္ေသာ္ လည္း
ဖာရင္ဟိုက္ (၆၀ ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ)္ ျဖစ္သည္။ ပိုက္အရြယ္အစားဇယားကို ေအာက္တင
ြ ္ ေဖာ္ျပ ေကာင္း၊ ဖလန္းျဖင့္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ O-ring ျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း ဆက္ႏိုင္သည္။
ထားပါသည္။ အလုပ္လုပ္ႏိုင္သည့္ အျမင့္ဆံုးအပူခ်ိန္မွာ ၂၁၀ ဒီဂရီ ဖာရင္ဟိုက္ (၉၉ ဒီဂရီ စင္တီ
ဂရိတ)္ ျဖစ္သည္။
Nominal Max
Wall thickness
Pipe Size O.D. PSI Polyethylene (PE)
40 80 120 40 80 120
1/8" 0.405 0.068 0.095 810 1230 PE ပိုက္ကို Low Density, Medium Density, High Density (ေပါ့ေသာပိုက္၊
1/4" 0.54 0.088 0.119 780 1130 အလယ္အလတ္စားပိုက္ ႏွင့္ ေလးေသာပိုက)္ ဟု သံုးမ်ိဳးထုတ္လုပ္သည္။ လိေမၼာ္ေရာင္၊
3/8" 0.675 0.091 0.126 620 920 သို႔မဟုတ္ အနက္ေရာင္ ျဖစ္ၿပီး လက္မ၀က္မွ လက္မ ၃၀ အထိ အရြယ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးထုတ္သည္။

1/2" 0.84 0.109 0.147 0.17 600 850 1010 ၎ပိုက္သည္ UV (Ultraviolet) ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ဒါဏ္ကို ခံႏိုင္သည္။ အျခားေသာ
ပလတ္စတစ္ပိုက္မ်ားကဲ့သို႔ပင္ အမ်ားဆံုးခံႏိုင္ေသာ ဖိအား (Maximum allowable pressure)
3/4" 1.05 0.113 0.154 0.17 480 690 770
ကို ထိန္းႏိုင္ရန္ SDR ဆိုဒ္ျဖင့္လည္း ထုတ္သည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ အႀကီးဆံုး ၃ လက္မပိုက္
1" 1.315 0.133 0.179 0.2 450 630 720
ထိသာ ထုတ္လုပ္ေလ့ရိွသည္။ PE ပိုက္မ်ား ကို အပူေပးၿပီး ေကာ္ကို အရည္ေပ်ာ္ေစျခင္းျဖင့္
1-1/4" 1.66 0.14 0.191 0.215 370 520 600
ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ၀က္အူရစ္ျဖင့္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ဖလန္းျဖင့္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ O-
1-1/2" 1.9 0.145 0.2 0.225 330 470 540
ring ျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း ဆက္ႏိုင္သည္။
2" 2.375 0.154 0.218 0.25 280 400 470
အလုပ္လုပ္ႏိုင္သည့္ အျမင့္ဆံုးအပူခ်ိန္မွာ ၁၆၀ ဒီဂရီ ဖာရင္ဟိုက္ (၇၁ ဒီဂရီ စင္တီ
2-1/2" 2.875 0.203 0.276 0.3 300 420 470
ဂရိတ)္ ျဖစ္သည္။
3" 3.5 0.216 0.3 0.35 260 370 440
3-1/2" 4 0.226 0.318 240 350
PPR ပိုက္
4" 4.5 0.237 0.337 0.437 220 320 430
5" 5.563 0.258 0.375 190 290 PPR ပိုက္သည္ ဂ်ာမန္စနစ္ျဖစ္ေသာ DIN 8077/8078 အရထုတ္ထားျခင္း ျဖစ္၏။
6" 6.625 0.28 0.432 0.562 180 280 370 ပိုက္သည္ အလြန္သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္သည္။ ေစ်းသက္သာသည္။ ေရပူ၊ ေရေအးစနစ္၊ ေရသန္႔
8" 8.625 0.322 0.5 160 250 စနစ္၊ သစ္သားၾကမ္းခင္းအတြက္ ေျမေအာက္အပူေပးစနစ္၊ ဓါတုေဗဒေဆးရည္စနစ္ စသည္
10" 10.75 0.365 0.593 140 230 တို႔တင
ြ ္ သံုးသည္။ လက္မ၀က္မွ ၄ လက္မပိုက္ထိ ထုတ္သည္။ ဖိအားကို လိုက္၍ PN1.25,
12" 12.75 0.406 0.687 130 230 PN1.6, PN2.0, PN2.5, PN3.2 ဟု အစားစားထုတ္သည္။
14" 14 0.437 0.75 130 220
16" 16 0.5 0.843 130 220 Wall thickness and Pressure

18" 18 0.562 0.937 130 220

45 46
 FRP ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားကို မ်ားကို Bell and Spigot, socket, butt and
wrap, flange, threaded, o-ring bell and spigot စသည့္နည္းမ်ားသံုး၍ ဆက္သည္။
O.D Tolerance 5(PN1.25) 4(PN1.6) 3.2(PN2.0) 2.5(PN2.5) 2(PN3.2)
FRP ပိုက္လိုင္း မည္မွ်အစားခံႏိုင္သနည္း ဆိုသည့္ အခ်က္မွာ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ား
20 0.3 - 2.3+0.5 2.8+0.5 3.4+0.6 4.1+0.7
ေပၚမူတည္ေနပါသည္။
25 0.3 2.3+0.5 2.8+0.5 3.5+0.6 4.2+0.7 5.1+0.8
အသံုးျပဳမည့္ ဓါတုေဆးရည္၏ ျပင္းအား (chemical’s concentration)
32 0.3 2.9+0.5 3.6+0.6 4.4+0.7 5.4+0.8 6.5+0.9
အလုပ္လုပ္သည့္ အပူခ်ိန္ႏွင့္ ဖိအား (operation temperature and pressure)

မၾကာခဏအသံုးျပဳမႈ/အသံုးျပဳမႈႀကိမ္ႏံႈး (Frequency of use)
40 0.4 3.7+0.6 4.5+0.7 5.5+0.8 6.7+0.9 8.1+1.1

ပိုက္လိုင္းအတြင္း စီးေနေသာ ေဆးရည္မ်ား၏ ဓါတ္ျပဳမႈ (Mixing o chemicals
50 0.5 4.6+0.7 5.6+0.8 6.9+0.9 8.3+1.1 10.1+1.3
which may react in the line)
63 0.6 5.8+0.8 7.4+1.0 8.6+1.1 10.5+1.3 12.7+1.5
အျခားအခ်က္မ်ား (Other factors)
75 0.7 6.8+0.9 8.4+1.1 10.3+1.3 12.5+1.5 15.0+1.8

90 0.9 8.2+1.1 10.1+1.3 12.3+1.5 15.0+1.7 18.1+2.1

110 0.9 10.0+1.2 12.3+1.5 15.1+1.8 18.3+2.1 22.1+2.5

ဖိုက္ဘာဂလပ္စ္ ပိုက္မ်ား - FRP (Fiberglass Reinforced Pipe)

ပင္လယ္ေရ၊ ဓါတုေဗဒေဆးရည္ စသည့္ သတၱဳမ်ားကို အလြယ္တကူ စားေစေသာ

အပူခ်ိန္ -40 ံဖာရင္ဟိုက္ မွ 300 ံဖာရင္ဟိုက္ (-40 ံစင္တီဂရိတ္ မွ 149 ံ စင္တီဂရိတ္ထ)ိ
အလုပ္လုပ္သည့္ ေဆးရည္မ်ားအတြက္ FRP ပိုက္မ်ားကို သံုးၾကသည္။ FRP ပိုက္မ်ားကို
လက္မ၀က္ အရြယ္မွ ၁၄၄ လက္မအရြယ္ထိ (DN15 မွ DN3600 ထိ) ရႏိုင္ပါသည္။
စက္မႈလုပ္ငန္းအလိုက္ FRP ပိုက္ အသံုးခ်ပံုကို တစ္ဖက္ပါဇယားတြင္ ၾကည့္ႏိုင္ပါသည္။
ဖိုက္ဘာဂလပ္စ္ပိုက္ကို resin ႏွင့္ ဖန္မွ်င္မ်ားေပါင္းစပ္ၿပီး ထုတ္လုပ္ပါသည္။ Resin
သည္ ဓါတုေဗဒေဆးရည္မ်ား၊ ပင္လယ္ဆားငံေရမ်ား အစားခံႏိုင္ၿပီး ပိုက္၏ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ
ဂုဏ္သတိၱမ်ား (Physical properties) ပိုမိုေကာင္းမြန္ေစရန္ ဖန္မွ်င္မ်ားက ျပဳလုပ္ေပးသည္။
ပိုက္ထုတ္လုပ္ရာတြင္ အဓိက အသံုးျပဳေသာ resin မ်ားမွာ epoxy resin, polyester resin,
vinylester resin, isophthalic polyester resin ႏွင့္ furan resin တို႔ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္
furan resin မွာ လုပ္ရကိုင္ရခက္ေသာေၾကာင့္ အခ်ိဳ႔ဓါတုပစၥည္းမ်ားမွလ၍
ြဲ အသံုးမတြင္က်ယ္ပါ။
၁ လက္မ မွ ၁၆ လက္မထိ ပိုက္မ်ားကို တစ္ခါတရံ polyester ႏွင့္ vinylester resin
မ်ားသံုးၿပီး ထုတ္တတ္ေသာ္လည္း အမ်ားအားျဖင့္ epoxy resin ျဖင့္သာ ထုတ္ေလ့ရိွပါသည္။
၁၆ လက္မအထက္ ပိုက္ႀကီးမ်ားကိုမူ polyester ႏွင့္ vinylester resin မ်ားျဖင့္ ထုတ္သည္။
အလြန္စားတတ္ေသာ ဓါတုပစၥည္းမ်ားႏွင့္ မီးေလာင္ခံႏိုင္ရန္ လိုအပ္သည့္အခါမ်ားတြင္ ပိုက္မ်ား
ကို furan resin ႏွင့္ phenolic resin သံုး၍ ထုတ္ပါသည္။ ယခုအခါတြင္ epoxy resin ကိုသံုး၍
မီးေလာင္ခံႏိုင္ေသာ ပိုက္မ်ားကို Marine & Offshore (သေဘၤာႏွင့္ ပင္လယ္ကမ္းလြန)္ တြင္
သံုးရန္ ထုတ္လုပ္သံုးစဲေ
ြ နၿပီ ျဖစ္ပါသည္။
FRP ပိုက္ကို filament winding ႏွင့္ centrifugal casting ဟု နည္းႏွစ္မ်ိဳးသံုး၍ ထုတ္
လုပ္သည္။ FRP Fitting မ်ားကိုမူ ပံုသန
ြ ္းေလာင္းၿပီး (press mold) ထုတ္လုပ္သည္။
47 48
 FRP ပိုက္မ်ား၏ ပိုက္ဆက္နည္းစနစ္

49 50
 အျခားပိုက္မ်ားႏွင့္စာလွ်င္ FRP ပိုက္မ်ား၏ အားသာခ်က္မ်ားမွာ ေပါ့ပါးသည္။ အရွည္
ေပ ၃၀ ရိွ ၄ လက္မ ဖိုက္ဘာပိုက္သည္ ၃၆ ေပါင္သာေလးေသာ္လည္း အရြယ္တူ သံပိုက္၏
အေလးခ်ိန္မွာ ၃၂၄ ေပါင္ ရိွသည္။ တပ္ဆင္ရန္ လြယ္ကူသည္။ ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းရမႈ နည္းသည္။
ပိုက္သည္ ေပါ့ပါးသျဖင့္ တပ္ဆင္ရာတြင္ စက္ယႏၱယားႀကီးမ်ား မလို။ လူအားျဖင့္ ရိုးရိုး သာမန္
ပစၥည္းမ်ားကို သံုးကာ အလြယ္တကူ တပ္ဆင္ႏိုင္သည္။
အပူခ်ိန္ႏွင့္ ဖိအားအမ်ိဳးမ်ိဳးကို ခံႏိုင္ရည္ရိွသည္။ စားတတ္ေသာ ပင္လယ္ေရ ႏွင့္ ဓါတု
ေဗဒပစၥည္းမ်ား၏ ဒါဏ္ကို ေကာင္းစြာခံႏိုင္သည္။ ဥပမာ -

• ေရနံစိမ္း • ေကာ့စတစ္ • ပင္လယ္ေရ

• ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ • အက္စစ္မ်ား • သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔
• ကလိုရိုဒ္မ်ား • ေဘ့စ္မ်ား • ဆားမ်ား
• ေဆးရည္မ်ား

သတိထားရမည္မွာ FRP ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားသည္ ထုတ္လုပ္သူ တစ္ဦး

ထည္းမွ ျဖစ္ရပါမည္။ ပိုက္ကိုဆက္မည့္ ေကာ္ (Adhesive) သည္ ထိုပိုက္အတြက္ သီးသန္႔
ထုတ္လုပ္ထားေသာ ေကာ္သာျဖစ္ရပါမည္။ အျခား FRP ပိုက္မ်ားအတြက္ ထုတ္ထားေသာ
ေကာ္မ်ားကို မသံုးရပါ။ ေကာ္မ်ားတြင္ သက္တမ္းရိွသျဖင့္ ေကာ္သံုးမည့္ရက္မ်ားအတြင္း
သက္တမ္းရိွေသးသည့္ ေကာ္မ်ားဟုတ္မဟုတ္ စစ္ေဆးရပါမည္။ သက္တမ္းကုန္ေနၿပီ ျဖစ္ေသာ
(expired adhesives, resin and catalyst) မ်ားကို မသံုးရပါ။
FRP ပိုက္လုပ္ငန္းတြင္ ထိုပိုက္လုပ္ငန္းအတြက္ သင္တန္းေပးထားေသာ ကြ်မ္းက်င္
သည့္ လုပ္သားမ်ားကိုသာ သံုးရပါမည္။ မကြ်မ္းက်င္ေသာ လုပ္သားမ်ားသံုးလွ်င္ အရည္အေသြး
ေကာင္းမြန္သည့္ ပိုက္လိုင္းကို ရမည္မဟုတ္ပါ။ FRP ပိုက္လိုင္းမဆင္မီ ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္း၊
ေကာ္မ်ားအေၾကာင္း ေရးသားထားသည့္ လက္စစ
ြဲ ာအုပ္ကို ေသေသခ်ာခ်ာ ဖတ္ရႈလိုက္နာ
ရပါမည္။
FRP ပိုက္မ်ားကို စက္ရံုမွထုတ္လိုက္ကတည္းက ေသခ်ာစြာ ထုပ္ပိုးေပးလုိက္ပါသည္။
ပိုက္အစြန္းမ်ားကို ထိရွပြန္းပဲ့ျခင္းမွ ကာကြယ္ရန္ စကၠဴျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ ပလတ္စတစ္အဖံုးျဖင့္ ျဖစ္ေစ
ကာကြယ္ေပးထားပါသည္။ ထိုအစြပ္မ်ားကို လုပ္ငန္းခြင္တင
ြ ္ တပ္ဆင္ေတာ့မည္ ဆိုပါမွ ျဖဳတ္ရပါ
မည္။ သို႔မဟုတ္လွ်င္ ထိုအစြပ္မ်ား ကြ်တ္ထက
ြ ္မသြားေစရန္ ဂရုစိုက္ရပါမည္။
ပိုက္မ်ားကို အစည္းလိုက္ထုပ္ပိုးထားပါသည္။ ပိုက္မ်ားသည္ ကဲြတတ္သျဖင့္
တစ္ေနရာမွ တစ္ေနရာသို႔ ပို႔ေဆာင္ရာတြင္ အထူးဂရုစိုက္ ကိုင္တြယ္ရပါမည္။ မာေသာ
အထူးသျဖင့္ သံကဲ့သို႔ေသာ ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ မထိခိုက္ေစရပါ။ ေျမႀကီးေပၚတြင္ ခ်မည္ဆိုလွ်င္
တံုးမ်ား ခံၿပီးမွ ခ်ရပါမည္။ မညီညာေသာ ေျမႀကီး၊ ေက်ာက္ခေ
ဲ ပါမ်ားေသာ ေျမႀကီးေပၚမ်ားတြင္
မခ်ရပါ။ ကြင္းျပင္အတြင္း ထားရမည္ဆိုပါလွ်င္ ပိုက္မ်ားကို ကင္းဘတ္စျဖင့္ အုပ္ထားရပါမည္။

FRP ပိုက္မ်ား၏ ရူပေဗဒဆိုင္ရာ ဂုဏ္သတိၱျပ ဇယား

51 52
 အခန္း(၃)

ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ား

ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားကို ပိုက္လိုင္းသြယ္တန္းရာတြင္ ပိုက္လိုင္းကို မိမိလိုရာသို႔

ေရာက္ေအာင္ အေကြအ
႔ ေကာက္၊ အတက္အဆင္းမ်ား လုပ္ရာတြင္လည္းေကာင္း၊ ရွည္လွ်ားလွ
ေသာပိုက္အတြက္ ပိုက္မ်ား တစ္လံုးႏွင့္တစ္လံုးဆက္ရန္ အတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ပိုက္လိုင္း
အတြင္း ဗားမ်ား၊ ကိရိယာမ်ား တပ္ဆင္ရန္အတြက္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ပိုက္လိုင္းအႀကီးမွ
အေသးသို႔ ေျပာင္းရန္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ပင္မွပိုက္လိုင္းႀကီးမွ လိုင္းခဲမ
ြ ်ား ခဲထ
ြ ုတ္ရန္ အတြက္
ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ပိုက္လိုင္းတစ္ခုကို အျခားပိုက္လိုင္းတစ္ခုႏွင့္ ဆက္ရန္ သို႔မဟုတ္
အဆက္ျဖတ္ရန္ အတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း ရည္ရယ
ြ ္ခ်က္ အမိ်ဳးမ်ိဳးအတြက္ သံုးသည္။
ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားကို ေအာက္ပါအတိုင္း ေဖာ္ျပႏိုင္သည္။
၁။ အရြယ္အစား (pipe size)
၂။ အမ်ိဳးအစား (Tee, Elbow, Flange, etc.,)
၃။ ဆက္မည့္ ပံုသ႑ာန္ (joining method- welded, threaded, soldered, etc.,)
၄။ ပစၥည္းအမ်ိဳးအစား (steel, PVC, FRP, copper, etc.,)
၅။ အပူခ်ိန္ႏွင့္ ဖိအား(Pressure and Temperature rating or Class designation)

ဥပမာ - 2” Class 3000 carbon steel (ASTM105) threaded straight tee

8” Flange SO RF 150# HDG FS ASTM A 105 ANSI B16.5
8”x6” Conc. Red. BWE HDG SCH STD CS ASTM A234 GR WPB ANSI B16.9
8” Pipe SMLS ANSI B36.10 BWE SCH STD HDG CS ASTM A106 GR. B

လုပ္ငန္းအမိ်ဳးအစားႏွင့္ အသံုးခ်မႈအေပၚမူတည္၍ ပိုက္ဆက္ပစၥည္း အမိ်ဳးအစား

မ်ားစြာရိွသည့္ အနက္ အခ်ိဳ႔မွာ ေအာက္ပါတို႔ျဖစ္သည္။

- Elbow - Flange - Tee - Cross

- Wye - Reducer - Coupling - Nipple
- Union - Plug - End Cap - Ferrule
- Adapter

ပိုက္အေပၚသက္ေရာက္ေသာ အားမ်ား၏ အဓိပၸါယ္ သတ္မွတ္ခ်က္ ၃၊ ၁။ အဲလ္ဘိုး (Elbow)

Elbow အမ်ိဳးမ်ိဳးရိွသည့္အနက္ အသံုးမ်ားေသာ elbowမ်ားမွာ ေအာက္ပါတို႔ျဖစ္သည္။

- 45 deg Elbow - 90 deg Elbow

- Reducing Elbow - 180 deg Elbow
53 54
လိုအပ္လွ်င္ 15 ံ, 30 ံ, 22.5 ,ံ 60 ံစသည့္ elbow မ်ားပါ ထုတ္လုပ္သူထံ မွာယူႏိုင္ပါသည္။

၃၊ ၁၊ ၁။ 45° Elbows (၄၅ ဒီဂရီ အဲလ္ဘိုး)

45° elbow မ်ားကို မ်ားေသာအားျဖင့္ LR(Long Radius) မ်ား အျဖစ္သာ ထုတ္လုပ္ပါသည္။

လိုအပ္လွ်င္ SR(Short Radius) elbow မ်ားကိုလည္း မွာယူႏုိင္ပါသည္။ အရြယ္အစား အမ်ိဳးမ်ိဳး၊
ပစၥည္းအမ်ိဳးမ်ဳိးျဖင့္ ထုတ္လုပ္သည္။ အသံုးခ်သည့္ လုပ္ငန္း အမ်ိဳးမ်ိဳးရိွသည့္အနက္ အခ်ိဳ႔မွာ
ေအာက္ပါတို႔ ျဖစ္သည္။

Water supply facilities ဥပမာ - ၆ လကၼ 90° long radius Elbow အတြက္ - H = 1.5 x 6 = ၉ လကၼ ျဖစ္ပါသည္။

Food Industrial Pipeline networks ၆ လကၼ 90° short radius Elbow အတြက္ - H = 1 x 6 = ၆ လကၼ ျဖစ္ပါသည္။

Chemical industrial pipeline networks ၆ လကၼ 45° long radius Elbow အတြက္ - H = 5/8 x 6 = ၃.၇၅ လကၼ ျဖစ္ပါသည္။

Electronic industrial pipeline networks

Air conditioning facility pipeline Elbow Table မ်ားကို ေနာက္စာမ်က္ႏွာတြင္ ၾကည့္ပါ။

Agriculture and garden production transporting system

45° Elbow ၃၊ ၂။ Flanges (ဖလန္
(ဖလန္းမ်ား)
မ်ား)

၃၊ ၁၊ ၂။ 90° Elbows (၉၀ ဒီဂရီ အဲလ္ဘိုး)

ဖလန္းဆက္မ်ား၏ အားသာခ်က္မွာ ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းမႈျပဳရန္အတြက္ ျဖဳတ္လြယ္၊

90° elbow မ်ားကို LR(Long Radius) ႏွင့္ SR(Short Radius) တပ္လယ

ြ ္ရိွျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ဖလန္းတစ္ခုႏွင့္ တစ္ခုကို ၾကားတြင္ ဂတ္စ္ကက္ (Gasket) ခံ၍

elbow မ်ား အျဖစ္ထုတ္လုပ္သည္။ အရြယ္အစား အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ မူလီ (bolt and nuts) မ်ားျဖင့္ ၾကပ္သည္။ ဆက္ပံုဆက္နည္းကိုလိုက္၍ ဖလန္းမ်ားကို

ပစၥည္းအမ်ိဳးမ်ဳိးျဖင့္ ထုတ္လုပ္သည္။ တစ္ခါတရံတင

ြ ္ 90° Elbow ေအာက္ပါအတုိင္း အမိ်ဳးအစား ခဲြျခားႏိုင္သည္။

ကို “90° Ell” ဟုလည္းေကာင္း “quarter bend” ဟု

- Slip On Flange - Welding Neck Flange - Threaded Flange
လည္းေကာင္း ေခၚပါေသးသည္။ 90° Short Elbow
- Lap Joint Flange - Reducing Flange - Socket Weld Flange
- Orifice Flange - Blind Flange - Spectacle Blinds

45° Elbow ႏွင့္ 90° Elbow မ်ား၏ end to centre

dimension (H) ကို ေအာက္ပါအတိုင္း တြက္ႏုိင္ပါသည္။

1
90 deg long radius elbow = 1 x NPS
2
90 deg short radius elbow = 1 x NPS
5
45 deg long radius elbow = x NPS
8
90° Long Elbow

55 56
 ၃၊ ၂၊ ၁။ Slip On Flange

Slip On Flange မွာ

ပိုက္ႏွင့္ဆက္ရာတြင္ ခ်ိန္ရ လြယ္
ကူသည္။ ဖလန္းႏွင့္ပိုက္ ဆက္
သည့္ အတြင္းေရာအျပင္ ႏွစ္ဖက္
လံုးတြင္ fillet weld ျဖင့္ဂေဟ
ေဆာ္ေပးရန္လိုသည္။ ဖလန္း
အတြင္းဘက္ ဂေဟေဆာ္ရာတြင္
ဖလန္းမ်က္ႏွာျပင္ ႏွင့္ ပိုက္အစြန္း
အကြာအေ၀းကို ေယဘူယ်အားျဖင့္ ပိုက္အထူ အတိုင္းအတာ
အတိုင္း ထားေလ့ရိွသည္။ ပံုတင
ြ ္ၾကည့္ပါ။

57 58
၃၊ ၂၊ ၂။ Welding Neck Flange သို႔အတြက္ ပိုမိုေစ်းသက္သာေသာ သံအမ်ိဳးအစားကို သံုးႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ stub end မွာမူ
ပိုက္ႏွင့္သတၱဳခ်င္းတူရန္ လိုသည္။

၃၊ ၂၊ ၅။ Reducing Flange

ဤဖလန္းကို သံုးျခင္းျဖင့္ ပိုက္အရြယ္

တစ္ခုမွတစ္ခုသို႔ (ဥပမာ ၆ လကၼပိုက္မွ ၄ လကၼ
ပိုက္သ)ို႔ ေျပာင္းရာတြင္ reducer မလိုပဲ
ေျပာင္းႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ အရည္စီးဆင္းမႈကို
ထည့္ သြင္းစဥ္းစားရန္ လိုေသာအခါတြင္မူ
ဤဖလန္းမ်ိဳးကို မသံုးသင့္ပါ။ ဖလန္းဆက္မွာ
ဤအမ်ိဳးအစားဖလန္းကို ပိုက္ႏွင့္ ဆက္ရာတြင္ Butt တစ္ထစ္ခ်ိဳး ျဖစ္သျဖင့္ ဤေနရာတြင္
welding ႏွင့္ ဂေဟေဆာ္ပါသည္။ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ အပူခ်ိန္ အရည္စီးလွ်င္ ၀ဲဂယက္မ်ား ထမည္ ျဖစ္ပါသည္။
ႏွင့္ ဖိအားတို႔အတြက္ ေကာင္းမြန္စာြ သံုးႏိုင္သည္။
၃၊ ၂၊ ၆။ Socket Weld Flange
၃၊ ၂၊ ၃။ Threaded Flange

ဤအမ်ိဳးအစား ဖလန္းကို
ပိုက္ႏွင့္ဆက္ရာတြင္ ၀က္အူရစ္
ႏွင့္ ဆက္ပါသည္။ ဂေဟေဆာ္ရန္
မလြယ္ေသာေနရာမ်ား၊ ေသးငယ္
ေသာပိုက္မ်ား၊ သံမဏိမ်ား၊ ေၾကး
ပိုက္မ်ားတြင္ သံုးေလ့ရိွသည္။
ဤဖလန္းကို ပုိက္ႏွင့္ဆက္ရာတြင္ socket joint ျဖင့္ ဆက္သည္။

၃၊ ၂၊ ၇။ Orifice Flange
၃၊ ၂၊ ၄။ Lap Joint Flange (Van Stone Flange)
ပိုက္လိုင္းအတြင္း အရည္
စီးဆင္းမႈႏံႈးကို တိုင္းရန္ ဤဖလန္း
ဤဖလန္းအမ်ိဳးအစား
မ်ိဳးကို သံုးသည္။ ဤဖလန္းမ်ိဳးကို
တြင္ ႏွစ္ပိုင္းပါသည္။ Stub
အစံုလိုက္သံုးေလ့ရိွသည္။ ဖလန္း
End ႏွင့္ Flange တို႔ျဖစ္
ႏွစခ
္ ုၾကား၌ orifice plate ပါသည္။
သည္။ ၎တြင္ ဖလန္းသည္
အျခားဖလန္းမ်ားႏွင့္ ကြာျခားခ်က္
ပိုက္ႏွင့္တိုက္ရိုက္မဆက္ပဲ
မွာ မီတာတပ္ရန္အတြက္ ဖလန္း
stub end ကိုသာ ပိုက္ႏွင့္
နခမ္းတြင္ အရစ္ပါေသာ အေပါက္
ဂေဟေဆာ္ၿပီး ဆက္သည္။
ေဖာက္ထားျခင္းျဖစ္၏။ ဖလန္း
ဖလန္းသည္ stub end
နခမ္းတြင္ အေပါက္ေဖာက္ရသည့္
အတြင္းလိွ်ဳသြင္းကာ လိုသလို လွည့္၍ရသျဖင့္ alignment ခ်ိန္ရခက္ခေ
ဲ သာေနရာမ်ား အတြက္
အတြက္မ်ားေသာအားျဖင့္ အဆက္
အလြန္ အသံုးတည့္သည္။ ဖလန္းသည္ ပိုက္အတြင္း စီးေနေသာ အရည္ႏွင့္ တိုက္ရိုက္မထိ။
59 60
ပံုစံကို welding neck သံုးသည္။
တစ္ခါတစ္ရံ တြင္မူ slip on ႏွင့္ threaded
type မ်ားသံုးသည္ကိုလည္း ေတြ႔ရတတ္
ေသးသည္။

၃၊ ၂၊ ၈။ Blind Flange

Blind Flange တြင္ အေပါက္မပါ၊

လံုး၀အပိတ္ျဖစ္ၿပီး ပိုက္လိုင္းမ်ား၏ အဆံုး
တြင္လည္းေကာင္း။ ဗားမ်ား၊ ကိရိယာမ်ား
တြင္ ဖလန္းႏွင့္ ဆံုးထားေသာ အေပါက္မ်ား
ကို ပိတ္ရန္အတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း သံုး
သည္။

၃၊ ၂၊ ၉။ Spectacle Blinds

Spectacle Blind မ်ားတြင္ မ်က္မွန္

ကဲ့သို႔ အ၀ုိင္းႏွစ္ခုပါသည္။ အ၀ိုင္းတစ္ခုမွာ အပိတ္
ျဖစ္ၿပီး က်န္အ၀ိုင္းတစ္ခုမွာ အပြင့္ျဖစ္သည္။
Spectacle Blind ကို ဖလန္းႏွစ္ခု အၾကားတြင္
တပ္ဆင္သည္။ အရည္စီးဆင္းမႈကို ရပ္တန္႔ထား
လိုပါက အပိတ္ဘက္ထား၍ တပ္ဆင္သည္။
(၎ကို Iso Drawing တြင္ NC – Normally
Close ဟု ေဖာ္ျပသည္။) အကယ္၍ ပိုက္အတြင္း
အရည္စီးဆင္းေစလိုပါက အပြင့္ဘက္ထား၍ တပ္
ဆင္သည္။ (၎ကို Iso Drawing တြင္
NO – Normally Open ဟု ေဖာ္ျပသည္။) Spectacle Blind

61 62
63 64
65 66
 ၃၊ ၃။ Tee (တီ
(တီမ်ား)
်ား)

Tee ကိုေဖာ္ျပရာတြင္ ပင္မပိုက္လိုင္း (header) ကို ဦးစြာေဖာ္ျပၿပီး လိုင္းခဲြ (branch)

ကို ေနာက္မွ ေဖာ္ျပေလ့ရိွသည္။ ဥပမာ ၆ လက္မ ပင္မလိုင္းမွ ၆ လက္မလိုင္း ခဲြထြက္သြားလွ်င္
6 x 6 x 6 ဟု လည္းေကာင္း၊ ၆ လက္မ ပင္မလိုင္းမွ ၄ လက္မလိုင္း ခဲြထက
ြ ္သြားလွ်င္ 6 x 6 x
4 ဟု လည္းေကာင္း ေဖာ္ျပသည္။ အသံုးမ်ားသည့္ Tee မ်ားမွာ ေအာက္ပါတို႔ ျဖစ္ၾကသည္။

- Equal Tee - Reducing Tee

- Bullhead Tee - Lateral Tee
- Standard Wye - Reducing Wye
- Cross / 4 Way

၃၊ ၃၊ ၁။ Equal Tee

Equal Tee တြင္ ပင္မပိုက္လိုင္း (header) ႏွင့္ လိုင္းခဲြ

(branch) မ်ား အရြယ္တူၾက သည္။ ဥပမာ - 6” x 6” x 6” Tee

၃၊ ၃၊ ၂။ Reducing Tee

Reducing Tee တြင္ ပင္မပိုက္လိုင္း (header) ထက္ လိုင္းခဲြ

(branch) က ပိုမို ေသးငယ္သည္။ ဥပမာ - 6” x 6” x 4” Tee

67 68
၃၊ ၃၊ ၃။ Bullhead Tee ၃၊ ၅။ Nipple

Bullhead Tee တြင္ ပင္မပိုက္လိုင္း (header)

Nipple ဆိုသည္မွာ ထိပ္ႏွစ္ဘက္စလံုး အရစ္ေဖာ္ထား
ထက္ လိုင္းခဲြ (branch) က ပိုႀကီးသည္။
ေသာ ပိုက္အတိုကေလး (၁၂ လက္မ ထက္တိုေသာ) တစ္ခုပင္
ဥပမာ - 4” x 4” x 6” Tee
ျဖစ္သည္။ အတြင္းရစ္ပါေသာ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းႏွစ္ခုကို ဆက္ရာတြင္
သံုးသည္။ နစ္ပယ္မ်ားကို သံမဏိ၊ PVC, CPVC စသျဖင့္ ေတြ႔ရသည္။
Male Pipe ႏွင့္ Male Pipe ဆက္ရာတြင္ အသံုးမ်ားေသာ နစ္ပယ္
၃၊ ၃၊ ၄။ Lateral Tee
မ်ားမွာ -
Lateral Tee တြင္ လိုင္းခဲြ (branch) သည္ ပင္မပိုက္လိုင္း Nippple close - NC
(header) မွ ၄၅ ဒီဂရီ ေစာင္းၿပီး ထြက္သာြ းသည္။ Nipple hex - NH
Reducing hex nipple - RHN (Male NPT Threads)
Long hex nipple - LHN (Male NPT Threads) - - တို႔ျဖစ္သည္။
၃၊ ၃၊ ၅။ Standard Wye
၃၊ ၆။ Union

ယူနီယံဆိုသည္မွာ ပိုက္ႏွစ္ခုကိုပံုစံမပ်က္ေစပဲ ဆက္ႏုိင္

ျဖဳတ္ႏိုင္ေသာ ပိုက္ဆက္ပစၥည္း တစ္ခုျဖစ္သည္။ ယူနီယံတစ္ခု တြင္
အစိတ္အပိုင္း သံုးခုပါသည္။ ပိုက္မ်ားႏွင့္ ဆက္ရန္ female end
အမ ႏွစ္ခု အလယ္တင
ြ ္ နပ္ (nut) တစ္ခုပါသည္။

၃၊ ၄၊ ၁။ Flexible Coupling
၃၊ ၇။ Plug

Flexible Coupling ကို ခ်ိန္ညိွရခက္ခသ

ဲ ည့္ ေနရာမ်ားတြင္ အရစ္ေဖာ္ထားေသာအေပါက္ပါသည့္ blind flange
သံုးသည္။ ရာဘာကဲ့သို႔ ေပ်ာ့ေျပာင္းေသာ ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ သံ၊ မ်ား၊ ဗားမ်ား၊ ကိရိယာမ်ား ကို ပိတ္ရန္ plug ကို သံုးသည္။
သြန္းသံ၊ ဒန္ တို႔သံုးၿပီး ထုတ္လုပ္သည္။
၃၊ ၈။ End Cap
၃၊ ၄၊ ၂။ Rigid Coupling
End Cap ဟူသည္ ဆံုးသြားေသာပိုက္၏ ထိပ္ကို
Rigid coupling မ်ားသည္ ပိတ္ရာတြင္ သံုးသည့္ပစၥည္း ျဖစ္သည္။ ေနာင္အနာဂတ္တင
ြ ္
Flexible coupling မ်ားထက္ ဆက္ရန္မရိွေတာ့ေသာ ပိုက္မ်ားအတြက္ ဂေဟေဆာ္ၿပီး အေသ
၃ဆမွ် ပိုမို ခိုင္မာ ေတာင့္တင္း ပိတ္ေသာ္လည္း ဆက္ၿပီးသံုးရန္ ရိွေသးေသာ ပိုက္လိုင္းမ်ား

သည္။ alignment တိတိက်က် အတြက္ အရစ္ေဖာ္ၿပီး ပိတ္ေလ့ရိွသည္။

လိုအပ္ေသာေနရာမ်ားအတြက္ ဤတြင္ ပိုက္သည္ အျပင္ရစ္ (Male) ျဖစ္ၿပီး cap မွာ အတြင္းရစ္

ပိုမို အသံုးတည့္သည္။ ျဖဳတ္ရ၊ (Female) ျဖစ္သည္။ အနာဂတ္တင

ြ ္သံုးလိုၿပီး ဂေဟသားျဖင့္လည္း ဆက္လိုပါက ပိုက္ကို ပိုပိုမိုမို

တပ္ရလြယ္သည္။ အစိတ္အပိုင္း ထားသင့္သည္။

တစ္ခုထည္းပါသည့္ ကာ့ပလင္ႏွင့္ အစိတ္အပိုင္း ႏွစ္ခုပါသည့္ ကာပလင္ ဟု ရိွသည္။ အစိတ္

အပိုင္းႏွစ္ခုပါ ကာ့ပလင္က ပိုမိုၿပီး ခ်ိန္ညိွရလြယ္ကူသည္။

69 70
၃၊ ၉။ Pipe Ferrule မ်ား သက္တမ္းကို ပိုရွည္ေစသည္။

Pipe Ferrule ဆိုသည္မွာ ပိုက္ႏွင့္ ဖိုက္ဘာ၊ ၀ါယာ၊ တိုင္ ၃၊ ၁၂။ Expansion Joint
စသည္တို႔ကို ပြန္းစားျခင္းဒါဏ္မွ ခံႏိုင္ ေအာင္၊ ေခ်ာ္မထြက္
ေအာင္၊ မပ်က္စီးေအာင္ ကာကြယ္ေပးေသာ စက္၀ိုင္းပံုကင
ြ ္း Expansion coupling မ်ားတြင္ အနည္းဆံုး
သို႔မဟုတ္ အဖံုး ျဖစ္သည္။ Pipe Ferrule ကို ကား၊ heat bellow တစ္ခု သို႔မဟုတ္ airtight chamber တစ္ခု
exchanger၊ စားေသာက္ကုန္လုပ္ငန္း၊ လယ္ယာသံုး ပါသည္။ ထို bellow ႏွင့္ chamber မ်ားက ပိုက္ကို
စက္ကိရိယာ၊ လွ်ပ္စစ္လုပ္ငန္း စသျဖင့္ လုပ္ငန္းေပါင္းစံုတင
ြ ္ ဒါဏ္ေပၚေစႏိုင္ သည့္ ပိုက္အတြင္း ျဖစ္ေပၚေစမည့္
တြင္တင
ြ ္က်ယ္က်ယ္ သံုးသည္။ Pipe Ferrule မွာ သတၱဳ၊ ဖန္၊ လႈပ္ရွားမႈ၊ တုန္ခါမႈ၊ ဆူညံမႈမ်ားကို စုပ္ယူ ေဖ်ာက္ဖ်က္
ပလတ္စတစ္၊ ကြန္ကရစ္ပိုက္ စသည္တို႔ ျဖစ္ႏိုင္သည္။ ေပးသည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ရာဘာ၊ ပလပ္စတစ္
မ်ားျဖင့္ ျပဳလုပ္ၿပီး လိုအပ္သည့္ ျပြန္၊ ပိုက္ အရြယ္မ်ား
၃၊ ၁၀။ Adapter အတိုင္း ထုတ္လုပ္ေပးသည္။
တုန္ခါမႈမ်ားသည့္ ပန္႔၊ အိတ္ေဇာပိုက္ စေသာေနရာမ်ားတြင္ ပိုက္လိုင္းမ်ား မပ်က္စီးေစ
Adapter မ်ားကို ပစၥည္း အမ်ိဳးအစားျခင္းမတူေသာ
ရန္ expansion bellow မ်ားကို ထည့္သင
ြ ္းတပ္ဆင္ေလ့ ရိွသည္။ အသံုးမ်ားေသာ expension
ပိုက္လိုင္းမ်ားတြင္လည္းေကာင္း၊ ဆက္နည္းမတူေသာ
joint မ်ားမွာ -
ပိုက္လိုင္းမ်ားတြင္လည္းေကာင္း သံုးသည္။ ဥပမာ - သံပိုက္ႏွင့္
ပလတ္ စတစ္ပိုက္ေပ်ာ့မ်ား ဆက္ရာတြင္ သို႔မဟုတ္ အရစ္ပါ
 Metal Expansion Joint
ေသာ ပိုက္မ်ားႏွင့္ အရစ္မပါေသာ ပိုက္မ်ား ဆက္ရာတြင္
 Fabric Expansion Joint
သံုးသည္။
 Rubber Expansion Joint တို႔ ျဖစ္သည္။
Adapter မ်ားကို အလူမီနီယမ္၊ ေၾကးနီ၊ ေၾကး၀ါ၊ သံမဏိ၊ ပလတ္စတစ္ စသည္တို႔ျဖင့္
ထုတ္လုပ္သည္။ အသံုးမ်ားေသာ Adapter မ်ားမွာ Female Adapters, Male Adapters,
၃၊ ၁၃။ သြန္းသံ (Cast Iron) ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ား
Terminal Adapters, Hi Low converter Adapters, Twist to lock Y cord Adapters,
Auto Converter Adapters, Conduit Box Adapters, Reduce Drive Adapters,
သြန္းသံပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ား
Red Adapters တို႔ျဖစ္သည္။
ကို မ်ားေသာအားျဖင့္ ေျမေအာက္ ပိုက္
လိုင္းမ်ားတြင္ သံုးသည္။ ေရဆိုးပိုက္၊ ေလ
၃၊ ၁၁။ End Bell ပိုက္၊ ေရေျမာင္း စသည္တို႔တင
ြ ္ အသံုး
မ်ားသည္။
၀ါယာႀကိဳးမ်ားကို ကြန္ကရစ္နံရံအတြင္း ထည့္သင
ြ ္း အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ သြန္းသံ
တပ္ဆင္ရေသာ အခါ နံရံမွ အ၀င္/အထြက္မ်ားတြင္ End သည္ ေက်ာက္ခ၊ဲ ေျမႀကီး၊ သဲ၊ အမိႈက္
Bell မ်ားတပ္ဆင္ေပးလိုက္ ျခင္းျဖင့္ ၀ါယာမ်ား ပြန္းစား သရိုက္တို႔၏ ပြန္းစားမႈဒါဏ္ကို ေကာင္းစြာ
သက္သာေစသည္။ End bell မ်ားသည္ သာမန္ ခံႏိုင္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
ဂေဟေဆာ္ရေသာ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားထက္ ပိုမို သြန္းသံပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားကိH
ု ub and Spigot ႏွင့္ No Hub or Hubless ဟု ႏွစ္မ်ိဳး
တပ္ဆင္ရလြယ္ကူသည္။ သာမန္ ပိုက္ဆက္ ပစၥည္းမ်ားထက္ ၄ ဆမွ် ၇ ဆထိ ပိုမို ျမန္ဆန္စာြ ထုတ္လုပ္သည္။ Hub and Spigot (ဆက္ရန္ ႏႈတ္ခမ္းပါ) အမ်ိဳးအစားတြင္ ပိုက္အထူ ႏွစ္မိ်ဳး
ဂေဟေဆာ္ႏိုင္သည္။ ပိုက္လိုင္းမ်ား လိုင္းမညီ ျခင္း၊ အထူမညီျခင္း စသည့္ျပႆနာမ်ားကို ထပ္မံခႏ
ြဲ ိုင္သည္။ Service (SV) ႏွင့္ Extra Heavy (XH) ဟု ျဖစ္သည္။ Hubless (ႏႈတ္ခမ္း
အလြယ္တကူ ေျဖရွင္းေပးႏိင
ု ္သည္။ End Bell မ်ား၏အထူမွာ ပိုက္အထူႏွင့္တူၿပီး ပိုက္ႏွင့္ မပါ) အမ်ိဳးအစားကို မည္သည့္အခါမွ ဂေဟျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အရစ္ျဖင့္ေသာ္လည္း
ဆက္ေသာအခါ အလြန္ေခ်ာေမြ႔ေျပျပစ္သည္။ တုန္ခါမႈဒါဏ္ကို ေကာင္းစြာခံႏုိင္သျဖင့္ ပိုက္လိုင္း ေကာင္း မဆက္ပါ။ ၎တို႔ကို Hubless coupling ျဖင့္သာ ဆက္သည္။ ပိုက္အရြယ္ တစ္လက္မ

71 72
ခဲြမွ ၁၅ လက္မထိ ထုတ္လုပ္သည္။ Hubless coupling မ်ားကို elbow, tee စသည့္ ပိုက္ဆက္ connection (ကေတာ့ပ)ံု , compression connection (ဖိအားသံုးဆက္) and solder
ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ပိုက္ကို ဆက္ရာတြင္ သံုးသည္။ connection(ဂေဟေဆာ္) နည္းမ်ား သံုးၿပီးဆက္သည္။
ေၾကးနီပိုက္ဆက္ပစၥည္း အမိ်ဳးမ်ိဳးရႏိုင္သည္။ အသံုးမ်ားေသာ ပစၥည္းမ်ားမွာ -
၃၊ ၁၄။ အလူမီနီယမ္ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ား 45° Elbowယ 90° Elbow Female Pipe Adapters Male Pipe Adapters Pipe Cap Pipe
Coupling Pipe Tee Pipe Union Reducer Couplings တို႔ျဖစ္သည္။
အလူမီနီယမ္ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားကိုလည္း အေဆာက္အဦ ပိုက္သယ
ြ ္တန္း
ျခင္း လုပင
္ န္းမ်ားတြင္ ယခုအခါ အသံုးျပဳလာေနၾကၿပီ ျဖစ္သည္။ ေပ့ါပါးျခင္းႏွင့္ အစားခံႏိုင္ျခင္း
၃၊ ၁၇။ ပလတ္စတစ္ပိုက္ ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ား
တို႔ေၾကာင့္ လူႀကိဳက္မ်ားသည္။ သို႔ေသာ္ အလူမီနီယမ္သီးသန္႔သည္ tensile strength နည္း
သျဖင့္ အျခားသတၱဳမ်ားျဖစ္ေသာ သြပ္၊ ဆီလီကန
ြ ္၊ မင္းဂနီးစ္ စသည္တို႔ႏွင့္ ေရာစပ္အသံုးျပဳ
ယခုအခါ ပလတ္စတစ္
သည္။
ပစၥည္းမ်ားမွာ လူေနမႈဘ၀တြင္
ေနအိမ္တိုက္တာမ်ား ပိုက္သယ
ြ ္တန္းျခင္း၊ လက္ရမ္းတန္းမ်ား၊ စင္မ်ား၊ မီးတိုင္မ်ား၊
တြင္က်ယ္စာြ ေနရာယူလာသည္
သိုေလွာင္ရံုသံုး ပစၥည္းမ်ား၊ အကာအကြယ္ လက္ရမ္းတမ္းမ်ား စသည္တို႔တင
ြ ္ အလူမီနီယမ္
ျဖစ္ရာ ထိုအထဲတင
ြ ္ ပလတ္
ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားကို သံုးေလ့ရိွသည္။
စတစ္ပိုက္မ်ားလည္း အပါအ၀င္
ျဖစ္သည္။ အသံုးအမ်ားဆံုးမွာ
၃၊ ၁၅။ ေၾကး
ေၾကး၀
ၾကး၀ါပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ား
PVC, CPVC ႏွင့္ ABS ပိုက္

ေၾကး၀ါပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားကို မ်ားျဖစ္သည္။ ၎တို႔၏ အားသာ

လည္း တြင္တင
ြ ္က်ယ္က်ယ္ သံုးၾကသည္။ ခ်က္မ်ားမွာ ေပ်ာ့ေျပာင္းသည္။ ေစ်းသက္သာသည္။ လုပ္ရကိုင္ရ၊ တပ္ဆင္ရ လြယ္ကူသည္။

ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ သြပ္ႏွင့္ေၾကးနီကို မ်ားေသာအားျဖင့္ PVC ပိုက္မ်ားကို ေရေအးစနစ္၊ CPVC ပိုက္မ်ားကို ေရပူစနစ္တင
ြ ္ သံုးသည္။

ေရာကာ ေၾကး၀ါအျဖစ္ သံုးၾကသည္။ အေဆာက္အဦ ပလတ္စတစ္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားကိုလည္း အဆက္ပံုစံ အမ်ိဳးမ်ိဳးႏွင့္ ရႏုိင္သည္။ ဥပမာ -

ႏွင့္ စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ေၾကး၀ါပိုက္ႏွင့္ပိုက္ဆက္ ေကာ္သုတ္၍ ဆက္ျခင္း၊ ဂေဟေဆာ္ျခင္း၊ အရစ္ျဖင့္ဆက္ျခင္း။

ပစၥည္းမ်ားကို ေရ၊ မီးေလာင္ႏိုင္ ေသာဓါတ္ေငြ႔၊

မီးသတ္ပိုက္ (sprinkler system)၊ ဓါတုေဆးရည္
စေသာပိုက္လိုင္းမ်ားအတြက္ သံုးၾကသည္။ သံေခ်း
မတက္ျခင္း၊ စက္စားရန္လယ
ြ ္ျခင္း၊ တိုက္စားမႈဒါဏ္ကို
ေကာင္းစြာခံႏိုင္ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ေၾကး၀ါပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားကို အသံုးမ်ားၾကသည္။

၃၊ ၁၆။ ေၾကးနီ
ေၾကးနီပိုက္ႏွင့္ ပိုကဆက္
္ဆက္ပစၥည္းမ်ား

ေၾကးနီပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားကို အိမ္ယာ

မ်ားေရပူ၊ ေရေအးေပးေရးစနစ္၊ စက္မႈလုပ္ငန္း ေရပူေပးစနစ္
မ်ား၊ ေလေအးေပးစနစ္မွ ဓါတ္ေငြ႔ပိုက္မ်ားတြင္ အမ်ားဆံုး
သံုးသည္။ အျခားသတၱဳမ်ားထက္ အစားပိုခံႏိုင္သည္။ အရြယ္
အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ပံုစံအမ်ိဳးႏွင့္ ရႏိုင္သည္။
ေစ်းကြက္တင
ြ ္ ေၾကးနီအေပ်ာ့ႏွင့္ အမာဟု ႏွစ္မ်ိဳး
ရႏိုင္သည္။ ေၾကးနီေပ်ာ့ပိုက္မ်ားကို ေလေအးေပးစက္ပိုက္
မ်ားအျဖစ္သံုးၿပီး ေၾကးနီအမာပိုက္မ်ားကို ေရပိုက္မ်ားအျဖစ္ သံုးသည္။ ေၾကးနီပိုက္ကို flare

73 74
 အခန္း (၄) Socket Coupling ကို ဂေဟျဖင့္ဆက္သည္။ Dresser Coupling မွာ သီးသန္႔ မူလီ
(bolt) ႏွင့္ မူလီေခါင္း (nut) မ်ားပါသည္။
ေအာက္တင
ြ ္ coupling မ်ား၏ ပံုကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။
ပုိက္ဆက္စနစ္မ်ား
Flexible Couplings (Dresser
ပိုက္ဆက္စနစ္မ်ား (Pipe Joining Systems) Coupling) သည္ အနည္းငယ္ လဲေ
ြ န
ေသာ ပိုက္လိုင္းမ်ားအတြက္ အသံုး
ပိုက္အမိ်ဳးအစားကိုလုိက္၍ ပိုက္ဆက္ပံုဆက္နည္းလည္း ကြာသြားပါသည္။ ေယဘူယ် တည့္သည္။ သံ(Steel), ဒန္
အားျဖင့္ ၿခံဳၾကည့္လွ်င္ ပိုက္ဆက္စနစ္ ႏွစ္မ်ိဳး ေတြ႔ႏုိင္ပါသည္။ (Aluminum), သြန္းသံ(Cast Iron)
 သတၱဳပိုက္မ်ား၏ ပိုက္ဆက္စနစ္ တို႔ျဖင့္ လုပ္သည္။
 ပလတ္စတစ္ပိုက္မ်ား၏ ပိုက္ဆက္စနစ္

၄၊ ၁။ သတၱဳပိုက္မ်ား၏ ပိုက္ဆက္စနစ္

ပိုက္ဆက္ရာတြင္ ပိုက္ႏွင့္ပိုက္ ဆက္ျခင္း၊ ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းကို ဆက္ျခင္းတို႔

ပါ၀င္သည္။ ပိုက္လိုင္းတစ္လိုင္းထဲရိွ ပိုက္ႏွင့္ပိုက္ ဆက္ရာတြင္လည္းေကာင္း၊ ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္
ပစၥည္းကို ဆက္ရာတြင္လည္းေကာင္း အလုပ္လုပ္ရာတြင္ အဆင္ေျပေစရန္ ပိုက္ဆက္သည့္
Socket Coupling
နည္း တစ္မ်ိဳးထည္းကိုသာ သံုးေလ့ရိွၾကသည္။ Rigid Coupling
သံပိုက္၊ ေၾကးပိုက္၊ ဒန္ပိုက္ စေသာ သတၱဳပိုက္မ်ားကို မ်ားေသာအားျဖင့္ ဂေဟေဆာ္
ေသာနည္း (welding, soldering, brazing) ျဖင့္ ဆက္သည္။ ထို႔ျပင္ ယူနီယံ (Union) ၊ ၄၊ ၂။ ပလတ္စတစ္ပိုက္မ်ား၏ ပိုက္ဆက္စနစ္
ကာပလင္ (coupling) မ်ားသံုး၍လည္း ဆက္ေသးသည္။
ပလတ္စတစ္ပိုက္မ်ားကို ေအာက္ပါနည္းမ်ားျဖင့္ ဆက္သည္။
ဂေဟေဆာ္ျခင္း (welding) ကို ဂေဟေဆာ္ျခင္း(Welding) အခန္းတြင္ ၾကည့္ပါ။
• ေကာ္သုတ္၍ဆက္ျခင္း (Solvent Cementing Joints)
ယူနီယံ (Union) တြင္ အရစ္ပါၿပီး လြယ္ကူစာြ ဆက္ႏိုင္သည္။ ယူနီယံမ်ားကို မ်ားေသာ
• အရစ္ျဖင့္ဆက္ျခင္း (Threaded Joints)
အားျဖင့္ အစြန္းအထင္းခံ သံမဏိ၊ ေၾကးပိုက္မ်ားတြင္ သံုးသည္။
• ေျမာင္းေဖာ္၍ ဆက္ျခင္း (Grooved Joints)
ကာပလင္ အမ်ိဳးအစားမ်ားစြာရိွေသာ္လည္း အသံုးအမ်ားဆံုးမွာ -
• ဖလန္းျဖင့္ ဆက္ျခင္း (Flanged Joints)
• Socket Type Coupling (ေဆာ့ကက္ကာ့ပလင္)
• လွ်ပ္စစ္ျဖင့္ အပူေပးၿပီး ဆက္ျခင္း (Electric Fusion)
• Dresser Coupling (ဒရက္ဆာကာ့ပလင္) တို႔ျဖစ္သည္။

၄၊ ၂၊ ၁။ PVC, CPVC, PB, PE, PPR ပိုက္မ်ားကို ေကာ္

ေကာ္သုတ္၍ဆက္ျခင္း

၁။ ပိုက္မ်ားကို မိမိလိုသေလာက္ တိုင္းတာျဖတ္ေတာက္ၿပီး ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားကို အရံသင့္

ျပင္ထားပါ။ ပိုက္ျဖတ္ရာတြင္ ပိုက္၏အလွ်ားႏွင့္ ျဖတ္သည့္ပိုက္မ်က္ႏွာျပင္တို႔ ေထာင့္မွန္
က်က် ရိွရန္ အေရးႀကီးသည္။
၂။ ျဖတ္ထားေသာထိပ္ကို အစအနမ်ား ရွင္းလင္းပစ္ရန္ ေကာ္ပတ္အႏုျဖင့္ ေစာင္းမ်ားကို
ယူနီယံ အမ်ိဳးမ်ိဳး တိုက္ေပးပါ။
၃။ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းအတြင္း၀င္မည့္ ပိုက္၏အလွ်ားကို တိုင္းတာမွတ္သားပါ။
၄။ ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားကို ေရ၊ ဖံု၊ ဆီ၊ စေသာ အညစ္အေၾကးမ်ားအား သန္႔ရွင္းရန္
75 76
 ေျခာက္ေသ႔ေ
ြ သာ အ၀တ္စသန္႔သန္႔ႏွင့္ သုတ္ပါ။ ညစ္ေပေနေသာလက္ျဖင့္ ဆက္မည့္ေနရာ
ရိွ ပိုက္မ်က္ႏွာျပင္ကို မကိုင္ရ။
၅။ ဆက္မည့္ ပိုက္၏ အျပင္ဘက္မ်က္ႏွာျပင္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္း၏ အတြင္းဘက္မ်က္ႏွာျပင္
တို႔ကို ေဆးရည္ (primer) ျဖင့္ သုတ္ပါ။
၆။ ဆက္မည့္ ပိုက္၏ အျပင္ဘက္မ်က္ႏွာျပင္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္း၏ အတြင္းဘက္မ်က္ႏွာျပင္
တို႔ကို PVC ေကာ္ျဖင့္ ခပ္ပါးပါး သုတ္ပါ။ ပုိက္အျပင္ဘက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းအတြင္းဘက္
မ်က္ႏွာျပင္တို႔ကို ေကာ္သုတ္ေသာအခါ ေကာ္မ်ား ပံုမေနေစရန္ သတိထားပါ။
၇။ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းအတြင္း ပိုက္ကိုထိုးထည့္ၿပီး ေလးပံုတစ္ပံုလွည့္ပါ။ ပိုက္ကို ပိုက္ဆက္ပစၥည္း
အတြင္းဘက္ထိသည့္အထိ ေသေသခ်ာခ်ာ ထိုးထည့္ရပါမည္။
၈။ ပိုက္ႏွင့္ပိုက္ဆက္ပစၥည္း ေရခ်ိန္မွန္မမွန္ စစ္ပါ။
၉။ အဆက္တစ္၀ိုက္ရိွ ပိုေနေသာေကာ္မ်ားကို သန္႔ရွင္းပစ္ပါ။
၁၀။ ေကာ္လံုး၀ေျခာက္သာြ းသည္ထိ ၿငိမ္သက္စာြ ထားပါ။ အနည္းဆံုး ၁၅ မိနစ္မွ နာရီ၀က္ထိ
ပိုက္အဆက္ကို မထိပါေစႏွင့္။
မွတ္ခ်က္။ ။ ဖိအားျဖင့္ စမ္းသပ္ျခင္း (Hydro-test) ျပဳလုပ္လိုလွ်င္ ပိုက္ဆက္ၿပီး ၂၄
နာရီေက်ာ္မွ လုပ္ရပါမည္။
၄၊ ၂၊ ၂။ ABS ပိုက္ကို ေကာ္
ေကာ္သုတ္၍ဆက္ျခင္း (Solvent Cementing Joints)
၁။ ပိုက္မ်ားကို မိမိလိုသေလာက္ တိုင္းတာျဖတ္ေတာက္ၿပီး ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားကို အရံသင့္
ျပင္ထားပါ။ ပိုက္ျဖတ္ရာတြင္ ပိုက္၏အလွ်ားႏွင့္ ျဖတ္သည့္ပိုက္မ်က္ႏွာျပင္တို႔ ေထာင့္မွန္
က်က် ရိွရန္ အေရးႀကီးသည္။
၂။ ျဖတ္ထားေသာထိပ္ကို အစအနမ်ား ရွင္းလင္းပစ္ရန္ ေကာ္ပတ္အႏုျဖင့္ ေစာင္းမ်ားကို
တိုက္ေပးပါ။
၃။ ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားကို ေရ၊ ဖံု၊ ဆီ၊ စေသာ အညစ္အေၾကးမ်ားအား သန္႔ရွင္းရန္
ေျခာက္ေသ႔ေ
ြ သာ အ၀တ္စသန္႔သန္႔ႏွင့္ သုတ္ပါ။ ညစ္ေပေနေသာလက္ျဖင့္ ဆက္မည့္ေနရာ
ရိွ ပိုက္မ်က္ႏွာျပင္ကို မကိုင္ရ။
ေရွာင္ၾကဥ္ရန္ အခ်က္မ်ား
၁။ မိုးရြာထဲတင
ြ ္ မည္သည့္အခါမွ ပိုက္ဆက္ျခင္းကိစၥ မျပဳပါႏွင့္။
၂။ ညစ္ပတ္ေနေသာ၊ ဆီစြန္းေနေသာ ဘရပ္ရ္ွမ်ား၊ အ၀တ္စမ်ား မသံုးပါႏွင့္။
၃။ PVC ေကာ္ကို ABS တြင္ မသံုးပါႏွင့္။ ABS ေကာ္ကိုလည္း PVC တြင္ မသံုးပါႏွင့္။
၄။ PVC ေကာ္သုတ္ၿပီးသား ဘရပ္ရွ္ကို ABS တြင္ မသံုးပါႏွင့္။ ABS ေကာ္သုတ္ၿပီးသား
ဘရပ္ရွ္ကိုလည္း PVC တြင္ မသံုးပါႏွင့္။
၅။ ေကာ္ (cement) ကို ေဆးရည္ (MEK cleaner) ႏွင့္ မေရာပါႏွင့္။
၆။ ေကာ္ဗူးမ်ား၊ ေဆးရည္ဗူးမ်ားကို ဖြင့္မထားပါႏွင့္။
၇။ ေကာ္သုတ္ၿပီး ဆက္ေနေသာေနရာတြင္ မီးမထြန္းရ၊ ေဆးလိပ္မေသာက္ရ၊ မီးမျခစ္ရ။
၈။ မည္သည့္အခါမွ် ေလလံုေသာ အခန္းတြင္းတြင္ ေကာ္သုတ္ၿပီး ဆက္ျခင္း အလုပ္ မလုပ္ရ။
၄၊ ၂၊ ၃။ ၀က္အူရစ္ေဖာ္၍ ဆက္ျခင္း (Threaded Joint)
၁။ ၀က္အူရစ္မ်ားအတြင္း ဖံုသခ
ဲ ဲမ်ားမရိွေစရန္ဂရုစိုက္ပါ။ ၀က္အူရစ္မ်ား ပ်က္ေနမေန စစ္ေဆးပါ။
၀က္အူရစ္မ်ားကို တစ္ခုခုျဖင့္ျခစ္မိ၍ အစင္းရာမ်ားထင္ေနလွ်င္ ထိုေနရာမွေန၍ ေရယိုတတ္
သည္။
၂။ ပုိက္၏ ၀က္အူရစ္ကို တိပ္ - Teflon Tape (Sealing Tape) ျဖင့္ အနည္းဆံုး ၅ ပတ္ ညာရစ္
ရစ္ပါ။
၃။ လက္ျဖင့္ၾကပ္ပါ။ ဂြျဖင့္ၾကပ္လွ်င္ ကဲြတတ္သျဖင့္ အရစ္မလြန္ေစရန္ သတိထားရပါမည္။
လက္ျဖင့္ၾကပ္ၿပီးေနာက္ ဂြျဖင့္ထပ္ၾကပ္လွ်င္ တစ္ပတ္ထက္ မပိုမိပါေစႏွင့္။
ေရွာင္ၾကဥ္ရန္ အခ်က္မ်ား
၁။ ပါးေသာပိုက္မ်ားကို ၀က္အူရစ္ေဖာ္၍ ဆက္ရန္ မသင့္ပါ။
၂။ ပိုက္ကိုက္ကို လံုး၀ မသံုးပါႏွင့္။ ပိုက္ကဲြတတ္သည္။
၃။ အရစ္ျဖင့္ဆက္ေသာ အဆက္မ်ားကို ေကာ္သုတ္၍ မဆက္ပါႏွင့္။

၄။ ဆက္မည့္ ပိုက္၏ အျပင္ဘက္မ်က္ႏွာျပင္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္း၏ အတြင္းဘက္မ်က္ႏွာျပင္ ၄၊ ၂၊ ၄။ ေျမာင္

ေျမာင္းေဖာ္၍ ဆက္ျခင္း (Grooved Joints)
တို႔ကို ABS ေကာ္ျဖင့္ ခပ္ပါးပါး သုတ္ပါ။
၁။ ပိုက္မ်ားကို မိမိလိုသေလာက္ တိုင္းတာျဖတ္ေတာက္ၿပီး ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားကို အရံသင့္
၅။ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းအတြင္း ပိုက္ကိုထိုးထည့္ၿပီး ေလးပံုတစ္ပံုလွည့္ပါ။
ျပင္ထားပါ။ ပိုက္ျဖတ္ရာတြင္ ပိုက္၏ အလွ်ားႏွင့္ ျဖတ္သည့္ပိုက္မ်က္ႏွာျပင္တို႔ ေထာင့္မွန္
၆။ ပိုက္ႏွင့္ပိုက္ဆက္ပစၥည္း ေရခ်ိန္မွန္မမွန္ စစ္ပါ။
က်က် ရိွရန္ အေရးႀကီးသည္။
၇။ အဆက္တစ္၀ိုက္ရိွ ပိုေနေသာေကာ္မ်ားကို သန္႔ရွင္းပစ္ပါ။
၂။ ျဖတ္ထားေသာထိပ္ကို အစအနမ်ား ရွင္းလင္းပစ္ရန္ ေကာ္ပတ္အႏုျဖင့္ ေစာင္းမ်ားကို
၈။ ေကာ္လံုး၀ေျခာက္သြားသည္ထိ ၿငိမ္သက္စာြ ထားပါ။
တိုက္ေပးပါ။
မွတ္ခ်က္။ ။ ABS ပိုက္တင
ြ ္ primer ေဆးရည္ သံုးရန္ မလိုပါ။ က်န္ပုိက္ဆက္ေသာ
အဆင္အ
့ ားလံုးမွာ PVC ပိုက္ႏွင့္ အတူတူပင္ ျဖစ္ပါသည္။

77 78
 ၃။ ပိုက္အတြင္း ညစ္ပတ္ေနသလား စစ္ေဆး၍ သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ပါ။ ဖလန္းမ်က္ႏွာျပင္ကိုလည္း
သန္႔ရွင္းပါ။
၄။ အားလံုးစစ္ေဆးၿပီးလွ်င္ ဖလန္းႏွစ္ခ်ပ္အၾကား ဂတ္စကက္ထည့္ၿပီး မူလီမ်ားထည့္ကာ
လက္ႏွင့္ ထိန္းရံုၾကပ္ပါ။
၅။ လိုအပ္ပါက မူလီမ်ားကို သတ္မွတ္ထားေသာ အမဲဆီ သုတ္ပါ။
၆။ မူလီမ်ားၾကပ္ရာတြင္ သတ္မွတ္ထားေသာ တင္းအားကို ရရန္ Torque Wrench သံုးၿပီး
ၾကပ္ပါ။ မၾကပ္မီ ၾကပ္ရမည့္ Torque Value တန္ဖိုးမ်ားကို သိထားရပါမည္။ ေအာက္တင
ြ ္
ဖလန္းၾကပ္ရမည့္ အစီအစဥ္ကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။
၃။ ထို႔ေနာက္ေျမာင္းေဖာ္ကိရိယာျဖင့္ ေျမာင္းေဖာ္ပါ။ ပံုတင
ြ ္ျပထားသည့္အတိုင္း ေျမာင္းရမည္။ ၇။ ၾကပ္ၿပီးသြားေသာအခါ မူလီသည္ မူလီေခါင္းအျပင္ဘက္ သံုးရစ္ ထြက္ေနရပါမည္။

၄။ ဖိမည့္နပ္(compression nut) ကို ပိုက္ဘက္တင

ြ ္ထားၿပီး သားေရ(seal) ကို ေျမာင္းအုပ္
သည္ထိ ဆဲြဖံုးပါ။

၅။ ထို႔ေနာက္ ပိုက္ကို ပိုက္ဆက္ပစၥည္းအတြင္းထည့္ပါ။ ေနာက္ လက္ျဖင့္ၾကပ္ၿပီး ပလပ္စတစ္ဂြ

ျဖင့္ တစ္ပတ္၏ ေလးပံုတစ္ပံု ထပ္ၾကပ္ပါ။ မလိုအပ္ဘဲ အရမ္းမၾကပ္မိပါေစႏွင့္။

၄၊ ၂၊ ၅။ ဖလန္းျဖင့္ ဆက္ျခင္း (Flanged Joints)

Joints)

၁။ ဖလန္းျဖင့္ဆက္ရာတြင္ မူလ(ီ bolt), မူလီေခါင္း(nut), ၀ါရွာ(washer), ဂတ္စကက္(gasket),

ဂြ (spanner), ေရခ်ိန(္ water level), က်င္တယ
ြ (္ square) စသည္တို႔ လိုပါသည္။ မတပ္ဆင္မီ
ထိုပစၥည္းမ်ားအားလံုး စံုမစံုကို စစ္ေဆးပါ။
၂။ ဖလန္းမ်က္ႏွာျပင္မ်ားကို မပ်က္စီးေစရန္ ဂရုစိုက္ပါ။ ဂတ္စကက္အမ်ိဳးအစား မွန္မမွန္
စစ္ေဆးပါ။ မူလီ၊ မူလီေခါင္းမ်ား၏ အရြယ္၊ အရွည္၊ အမ်ိဳးအစား မွန္မမွန္ စစ္ေဆးပါ။
79 80
မူလီၾကပ္ရာတြင္ ရိွရမည့္ အားမ်ား (Bolt Torque Values for Steel Pipes) (Imperial) မူလီၾကပ္ရာတြင္ ရိွရမည့္ အားမ်ား (Bolt Torque Values for Steel Pipes) (Metric Unit)

SAE 5 SAE 8 Socket Head

12.9 Socket
Property 8.8 10.9 Head
Cap Screws
Class Cap Screw

Steel Grade
Minimum 1/4-1/2" Minimum M6
Tensile 180,000 Tensile M16: 800
Strength PSI 120,000 150,000 5/8-1" 170,000
M20 -
Nominal Dia. 1040 1220
Strength MPa M30: 830
And Bolt Torque Specs in Foot Pounds or (Inch lbs)
Nominal Size
Thread Pitch Dry Lubed Dry Lubed Dry Lubed and Bolt Torque Specs in Newton Meters - Nm
1/4-20 (101) (76) (143) (107) (168) (120) Thread Pitch Dry Lubed Dry Lubed Dry Lubed
1/4-28 (116) (87) (147) (123) (192) (144) M5 x 0.80 6.1 4.6 8.8 6.7 10.3 7.7
5/16-18 (209) (157) (295) (221) (348) (264)
M6 x 1.00 10.4 7.8 15 11.2 17.6 13.1
5/16-24 (231) (174) (327) (245) (384) (288)
M7 x 1.00 17.6 13.1 25.1 18.9 29.4 22
3/8-16 (372) (276) 44 33 51 38
M8 x 1.25 25.4 19.1 37.6 27.3 42.6 32.1
3/8-24 (420) (312) 49 37 58 43
7/16-14 49 37 70 52 81 61 M10 x 1.50 50 38 72 54 84 64
7/16-20 55 41 78 58 91 68 M12 x 1.75 88 66 126 94 146 110
1/2-13 75 57 106 80 124 93 M14 x 2.00 141 106 201 150 235 176
1/2-20 85 64 120 90 140 105 M16 x 2.00 218 164 312 233 365 274
5/8-11 150 113 212 159 238 179 M18 x 2.50 301 226 431 323 504 378
5/8-18 170 127 240 180 270 202 M20 x 2.50 426 319 609 457 712 534
3/4-10 267 200 376 282 423 317 M22 x 2.50 580 435 831 624 971 728
3/4-16 297 223 420 315 472 354
M24 x 3.00 736 552 1052 789 1231 923
7/8-9 429 322 606 455 682 511
M27 x 3.00 1079 809 1544 1158 1805 1353
7/8-14 474 355 669 502 752 564
M30 x 3.50 1463 1097 2092 1570 2446 1834
1-8 644 483 909 681 1022 767
1-12 722 542 1020 765 1147 860 M33 x 3.50 1990 1493 2849 2137 3328 2497
M36 x 4.00 2557 1918 3659 2744 4276 3208
Dry = ဘာမွ မသုတ္ပဲထားေသာ မူလီ၊ Lubed = အမဲဆီသုတ္ထားေသာ မူလီ

Dry = ဘာမွ မသုတ္ပထ

ဲ ားေသာ မူလီ၊ Lubed = အမဲဆီသုတ္ထားေသာ မူလီ

81 82
 Torque Wrench အမ်ိဳးမ်ိဳး

FRP ပိုက္မ်ားအတြက္ မူလီၾကပ္ရန္ တန္ဘိုးမ်ား (Bolt Torque Values for FRP Pipes)

မူလီၾကပ္ရန္ အစီအစဥ္

ေဖာ္ျပပါအစီအစဥ္အတိုင္းမၾကပ္ဘဲ ျဖစ္သလိုၾကပ္လိုက္လွ်င္ ဂတ္စကက္မ်ားျပတ္

မူလီၾကပ္ရာတြင္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ အေပါက္မ်ားကို အစဥ္လိုက္ၾကပ္ရမည္။ ၾကပ္ရာ
ျခင္း၊ ေရယိုျခင္းမ်ား ႀကံဳေတြ႔ရတတ္သည္။ မူလီမၾကပ္မီ မူလီေခါင္းမ်ားေပၚတြင္ ေဖာ္ျပပါ နံပါတ္
တြင္လည္း တစ္ခါထည္း မၾကပ္ရ။ အနည္းဆံုး သံုးဆင့္ၾကပ္ရမည္။ ပထမ အေပၚဇယားတြင္
စဥ္အတိုင္း ေရးသားထားၿပီး ထုိနံပါတ္စဥ္အတိုင္း ၾကပ္သြားရပါမည္။
ျပထားေသာ အားမ်ား၏ သံုးပံုတစ္ပံု၊ ေနာက္ သံုးပံုႏွစ္ပံု၊ ေနာက္ဆံုးမွ အားအျပည့္ ၾကပ္ရမည္။

83 84
၄၊ ၂၊ ၇။ လွ်ပ္စစ္ျဖင့္ အပူေပးၿပီး ဆက္ျခင္း (Electric Fusion)

၇။ ၀ါယာစမ်ားကို ဂေဟကလစ္မ်ားျဖင့္ ဆက္ ၈။ ထို႔ေနာက္ ခလုတ္ႏိွပ္ၿပီး စတင္ အပူေပးပါ။

၁။ လွ်ပ္စစ္ အပူေပးကိရိယာ ၂။ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမွ nut ကိုျဖဳတ္ၿပီး အရည္ေပ်ာ္ေစမည့္
သြယ္ပါ။ ဂေဟ၀ါယာမ်ားေၾကာင့္ ပိုက္ ဂေဟေဆာ္အၿပီး အေအးခံထားစဥ္ကာလ
fusion coil ကို ပိုက္ဆက္ပစၥည္းအတြင္း ထည့္ပါ။
အဆက္ကို မထိခိုက္ေစရန္ သတိျပဳပါ။ အတြင္း ပိုက္အဆက္ကို မလႈပ္ပါေစႏွင့္။

Electric Fusion ပိုက္ဆက္နည္းကို PVDF (Polyvinylidene Fluoride), PP (Poly-

propylene), PE (Polyethylene) ႏွင့္ HDPE (High density Poly-ethylene) ပိုက္မ်ားတြင္
သံုးသည္။ Fusion Welding ျဖင့္ဆက္ထားေသာ ပိုက္အဆက္ကို ပိုက္ေအးသြားၿပီးေနာက္
တစ္နာရီေက်ာ္မွသာ pressure testing (ဖိအားျဖင့္ စမ္းသပ္ျခင္း) ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါသည္။ အကယ္၍
ဂေဟေဆာ္ေနစဥ္ အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ မီးျပတ္သြားပါက electrofusion socket (fusion
coil) (ဂေဟေခ်ာင္း) ကို ျပန္မသံုးရပါ။ အသစ္လရ
ဲ ပါမည္။

၃။ ပုိက္ဆက္ပစၥည္းတြင္ nut ကို ျပန္တပ္ၿပီး ၄။ ပိုက္အ၀င္ကို မွင္ျဖင့္ မွတ္သားပါ။ ထိုအ၀င္

လက္ႏွင့္ၾကပ္ပါ။ ပိုက္သင
ြ ္းေစႏိုင္ရန္ ၀ါယာစ သည္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္း အရွည္ (socket)
မ်ားကို အျပင္သို႔ ေကြးထုတ္ပါ။ ၏ တစ္၀က္ျဖစ္သည္။

၅။ မွင္ျဖင့္မွတ္သားထားေသာ အမွတ္ ေရာက္ ၆။ Nut ကို ဂြျဖင့္ တစ္စိတ္ သို႔မဟုတ္ တစ္၀က္

သည္ထိ ပိုက္ကို ပိုက္ဆက္ပစၥည္းအတြင္း ထိ ၾကပ္ပါ။
ထိုးထည့္ပါ။
85 86
 အခန္း (၅) ၅၊ ၁၊ ၁။ တစ္ကိုယ္ေရ ကာကြယ္ေရးပစၥ
ရးပစၥည္းမ်ား (Personal Protective Equipment)

ဂေဟေဆာ္ေနသူ၊ ပိုက္မ်ား၊ သံျပားမ်ားကို ျဖတ္သူ၊ ဂေဟေဆာ္သူကို ကူညီသူ၊

ဂေဟေဆာ္ျခင္း စစ္ေဆးသူ စသည့္ ဂေဟေဆာ္သည့္ လုပ္ငန္းႏွင့္ ပတ္သက္ေနသူအားလံုး ထိေရာက္ေသာ
မ်က္မွန္မ်ားတပ္ဆင္ထားရန္ အေရးႀကီးသည္။ ဂေဟေဆာ္ေနစဥ္ လြင့္စင္လာေသာ မီးပြားမ်ား၊
ဂေဟေဆာ္ရာမွ ျဖာထြက္လာေသာ ေရာင္ျခည္မ်ား၊ ပူလြန္းေသာသံမွ ျပန္လာေသာ အလင္း
ပိုက္လိုင္းသြယ္တန္းျခင္း လုပ္ငန္းတြင္ ဂေဟေဆာ္ျခင္းသည္လည္း အေရးပါေသာ
ေရာင္မ်ား စသည္တို႔သည္ မ်က္လံုးအတြက္ အလြန္အႏၱရာယ္မ်ားသျဖင့္ ထိုအလင္းေရာင္ႏွင့္
အခန္းက႑မွ ပါ၀င္သည္။ ဂေဟဆက္သည္ အျခားနည္းမ်ားထက္စာလွ်င္ အဆင္ေျပ ျမန္ဆန္
မီးပြားမ်ားကို ကာကြယ္ရန္ မွန္ကန္ေသာ မ်က္မွန(္ Goggles) ႏွင့္ မ်က္ႏွာအကာမ်ား(Face
ၿပီး ခုိင္မာစိတ္ခ်ရသျဖင့္ သတၱဳမ်ားကို မ်ားေသာအားျဖင့္ ဂေဟေဆာ္ေသာနည္းျဖင့္ ဆက္ၾက
Shields) တပ္ဆင္ရန္ အလြန္အေရးႀကီးပါသည္။
သည္။ သို႔အတြက္ ပိုက္ဆက္လုပ္ငန္းတြင္ ဂေဟေဆာ္ျခင္း အေၾကာင္းကိုလည္း သိရိွထားရန္
လိုပါသည္။ သို႔ေသာ္ ဂေဟေဆာ္ျခင္းပညာရပ္မွာ အလြန္က်ယ္ျပန္႔ပါသည္။ ဤတြင္ ဂေဟ
ေဆာ္ျခင္းအေၾကာင္းကို အက်ဥ္းရံုး၍ သိသင့္သိထိုက္သည္မ်ားကိုသာ ေဖာ္ျပသြားပါမည္။
အၾကမ္းဖ်ဥ္းအားျဖင့္ ဆိုရလွ်င္ ဂေဟေဆာ္ျခင္း ဟူသည္မွာ ဆက္လိုေသာ မူရင္း
သတၱဳႏွင့္ အျဖည့္ခံသတၱဳကို အပူေပး အရည္ေပ်ာ္ေစၿပီး၊ သို႔မဟုတ္ ဆက္လိုေသာမူရင္းသတၱဳကို
အပူေပး အရည္ေပ်ာ္ေစၿပီး သတၱဳႏွစ္ခုကို ဆက္ေသာနည္း ျဖစ္သည္။ ၎ကို အရည္ေပ်ာ္ ဂေဟ
ဆက္နည္း (Fusion Welding) ဟု ေခၚသည္။ ထိုနည္းအျပင္ အျခား ဂေဟေဆာ္နည္းမ်ား
ဥပမာ - ဖိအားေပးၿပီး ဆက္ေသာ Pressure Welding ႏွင့္ Explosion Welding မ်ားလည္း
ရိွေသးသည္။ ယခုအခါ ဂေဟေဆာ္ေသာနည္းေပါင္း မ်ားစြာရိသ
ွ ည့္အနက္ အသံုးအမ်ားဆံုး
နည္းမ်ားမွာ OFW (Oxyfuel Gas Welding), AW (Arc Welding) ႏွင့္ RW (Resistance
Welding) တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။ ဂေဟေဆာ္ေသာနည္းမ်ားတြင္ အဓိက ကြားျခားခ်က္မွာ အပူရယူပံု
နည္းစနစ္ပင္ ျဖစ္သည္။
ဂေဟေဆာ္ျခင္းအတတ္ပညာသည္လည္း အျခားပညာရပ္မ်ားကဲ့သို႔ပင္ စာဖတ္ရံုမွ်ႏွင့္
မရႏိုင္။ စာေတြ႔သေဘာတရားကိုလည္း နားလည္။ လက္ေတြ႔လည္း စိတ္ရွည္ရွည္ထားၿပီး
ေလ့က်င့္၊ တကယ္လည္း လုပ္မွသာ အရည္အေသြးျပည္၀
့ ေသာ welder ေကာင္းတစ္ဦး ျဖစ္လာ
ႏုိင္ေပမည္။ ဂေဟမီးသည္ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ကိုလည္း ထုတ္လႊတ္သျဖင့္ ထိုေရာင္ျခည္အား
ဤအခန္းတြင္ welder, welding supervisor, QC ႏွင့္ ဂေဟလုပ္ငန္းႏွင့္ ပတ္သက္ ထိေရာက္စာြ အကာအကြယ္ေပးႏိုင္သည့္ မွန္အမ်ိဳးအစားကိုလည္း ေရြးခ်ယ္တတ္ရန္ လုိပါ
သူမ်ား သိသင့္သည္မ်ားကို အက်ဥ္းခ်ဳံးေရးသားထားပါသည္။ သည္။ ဂေဟမ်က္မွန္ႏွင့္ မ်က္ႏွာအကာမ်ားကို ပံုတင
ြ ္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ပံုတင
ြ ္ A ႏွင့္ B သည္

၅၊ ၁။ အႏ ၱရာယ္ကင္းရွင္းေရးသည္ ပထမ (Safety First)

ဂေဟေဆာ္ျခင္း လုပ္ငန္းစဥ္တင
ြ ္ လွ်ပ္စစ္ကိုသံုးကာ သတၱဳကို အရည္ေပ်ာ္ေစသည္ထိ
မီးကိုသံုးၿပီး လုပ္ရျခင္းေၾကာင့္ အႏၱရာယ္မ်ားေပသည္။ တစ္ခါတစ္ရံ အသက္ဆံုးရံႈးသည္ထိ
ျဖစ္ႏုိငသ
္ ည္။ သို႔အတြက္ ဂေဟေဆာ္ျခင္းအေၾကာင္း မေရးမီ အႏၱရာယ္ကင္းရွင္းေရးကို ဦးစား
ေပးေရးရျခင္း ျဖစ္ေပသည္။ ဂေဟေဆာ္စဥ္က်ေရာက္ရေသာ အႏၱရာယ္မ်ားမွာ ဂရုမစိုက္မႈ၊ welding goggle ျဖစ္ၿပီး C ႏွင့္ D မွာ welding helmet တို႔ျဖစ္ပါသည္။ အမ်ိဳးအစား A (Flash
အသိပညာနည္းပါးမႈႏွင့္ သင့္ေလ်ာ္ေသာကိရိယာမ်ား မသံုးမႈတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပသည္။ Goggle) ကို ဂေဟေဆာ္ေနသည့္ ပတ္၀န္းက်င္တင
ြ ္ အလုပ္လုပ္ေနသူတ႔ို ၀တ္ဆင္ရန္ ျဖစ္ပါ
သည္။ အမ်ိဳးအစား B (Eyecup or Cover type of Goggle) ကို Fuel Gas Welding ႏွင့္ ပိုက္
87 88
သို႔မဟုတ္ သံျပားျဖတ္ျခင္း လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ၀တ္ဆင္ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ Arc Welding
အတြက္ မသင့္ေတာ္ပါ။ Arc Welding အတြက္ အမ်ိဳးအစား C ႏွင့္ D ကို တပ္ဆင္ႏင
ို ္ပါသည္။
Type C ကို flip up filter lens 2 inches by 4 ¼ inches ဟု ေခၚပါသည္။ Type D ကိုမူ 4 ½
inch by 5 ¼ inch window အမ်ိဳးအစားဟု ေခၚပါသည္။
Welding Helmet တြင္ တပ္ဆင္ရန္ protective colored filter ႏွင့္ clear cover
lens ဟု ႏွစ္မ်ိဳးရိွပါသည္။ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးကို လဲလွယ္ တပ္ဆင္ႏုိင္ပါသည္။ လုပ္ငန္းအလိုက္ တပ္ဆင္
ရမည့္ မွန္အမ်ိဳးအစားကို ေအာက္တင
ြ ္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။
ဂေဟေဆာ္စဥ္ သို႔မဟုတ္ သံျပားျဖတ္စဥ္ မီးခံလက္အိတ္မ်ားကို ၀တ္ဆင္ရမည္ ျဖစ္ပါ
သည္။ Gas welding ႏွင့္ ျဖတ္စဥ္ အမ်ိဳးအစား A လက္အိတ္ကို ၀တ္ရမည္။ Electric Arc
welding အတြက္မူ အမ်ိဳးအစား B လက္အိတ္ကို သံုးရပါမည္။ ဤလက္အိတ္မ်ားသည္ အပူ ႏွင့္
မီးပြားမ်ားဒါဏ္ကို ေကာင္းစြာ အကာအကြယ္ေပးႏုိင္ပါသည္။ ဂေဟလက္အိတ္မ်ားကို သားေရ
ျဖင့္ ျပဳလုပ္ထားၿပီး ခ်ည္နားသတ္ထားသည္။
၅၊ ၁၊ ၃။ ဂေဟေဆာ္ရာတြင္ ၀တ္ရမည့္ အကႌ် (Welder’s Protective Clothing)

ဂေဟမီးပြားမ်ားသည္ အကႌ်အိတ္၊
ေဘာင္းဘီအိတ္မ်ား၊အကႌ်လက္ေခါက္
မ်ား၊ လိပ္တင္ထားေသာ ေဘာင္းဘီ
အနားမ်ားအတြင္း၀င္ၿပီး မီးေပါက္တတ္
သျဖင့္ အထူးသတိထားရန္ လိုပါသည္။
ႏိုင္လြန္သည္ အပူႏွင့္ေတြ႔လွ်င္ အရည္
ေပ်ာ္ၿပီး အသားကို ကပ္တတ္သျဖင့္
ဂေဟေဆာ္သူမ်ားသည္ ႏိုင္လြန္အကႌ်
ကို လံုး၀မ၀တ္သင့္ပါ။ ႏွစ္ထပ္ခ်ဳပ္
ထားေသာ ခ်ည္အကႌ် လက္ရည
ွ ္၊
ဤဇယားကို ၾကည့္ျခင္းျဖင့္ နံပတ္ငယ္သာြ းေလ အေမွာင္နည္းေလ၊ နံပတ္ႀကီးေလ ပိုမလ
ဲ ာေလ ေဘာင္းဘီရွည္မ်ားကိုသာ ၀တ္ဆင္ရ
ဆိုတာ ေတြ႔ရပါလိမ့္မည္။ မွန္အမ်ိဳးအစားကို ေရြးရန္ အလြယ္နည္းမွာ မွန္ျဖင့္ကယ
ြ ္ၿပီး မီးလံုးကို ပါမည္။ အကႌ်လက္၊ ေဘာင္းဘီမ်ားကို
ၾကည့္ပါ။ မီးလံုးကိုေတြ႔ေနရေသးလွ်င္ နံပတ္ပိုႀကီးတာေရြးပါ။ ဤသု႔ိတဆင့္စီ တက္သာြ းၿပီး ေခါက္တင္မထားရပါ။ အကႌ်အိတ္မ်ားမွာလည္း အဖံုးပါရပါမည္။ ပံု၌ ဂေဟေဆာ္ရာတြင္ ၀တ္ရ
ေနာက္ဆံုး မီးလံုးကို လံုး၀မျမင္ရေတာ့မွ ထိုနံပတ္ကိုယူပါ။ မည့္ သားေရအေပၚအကႌ်မ်ားကို ျပထားပါသည္။

သတိျပဳရန္။ ။ ဂေဟေဆာ္ေနေသာ မီးကို ဘာအကာအကြယ္မွ မပါဘဲ မၾကည့္ပါႏွင့္။ မ်က္လံုး

၅၊ ၁၊ ၄။ Safety Shoes
ကြယ္သာြ းသည္ထိ ျဖစ္ႏုိင္သည္။
ဖိနပ္မ်ားမွာလည္း လည္ရွည္ Safety Boots
မ်ားကို ၀တ္ဆင္ရပါမည္။ လည္တို Safety Shoes
၅၊ ၁၊ ၂။ ဂေဟေဆာ္ရာတြင္ သံုးရမည့္ လက္အိတ္ (Welding Handgloves)
မ်ား၀တ္လွ်င္ ေဘာင္းဘီေအာက္စကို ဖိနပ္ဖံုးေအာင္
အုပ္ထားရန္ လိုပါသည္။ မဟုတ္လွ်င္ ေျခေထာက္
အတြင္းသို႔ မီးပြားမ်ား ဖိနပ္လည္ပင္း ၾကားမွေန၍
၀င္ႏိုင္ပါသည္။

89 90
၅၊ ၁၊ ၅။ ဂေဟေဆာ္ရာတြင္ လုိက္နာရမည့္ အႏၱရာယ္ကင္းေစေရး စည္းမ်ဥ္းမ်ား ၅၊ ၁၊ ၆။ အျခားသိထားသင့္ေသာ အႏၱ
အႏၱရာယ္ကင္းေရး
ေရး စည္းမ်ဥ္
မ်ဥ္းမ်ား
(Safety Regulations for Hot Work) (Additional
(Additional Safety Informations for Hot Work)

၁။ ဂေဟေဆာ္မည့္သူအား ဂေဟေဆာ္ျခင္းလုပ္ငန္းမစမီ အႏၱရာယ္ရွင္းေရး သင္တန္း (Safety
Course for Welding Work / Hot Work) တက္ခိုင္းထားရပါမည္။
၂။ ဂေဟေဆာ္မည့္ အနီးပတ္၀န္းက်င္တင
ြ ္ မီးေလာင္ေစတတ္ေသာ ပစၥည္းမ်ား မထားရပါ။
၃။ ဂေဟေဆာ္သသ
ူ ည္ အထက္တင
ြ ္ေဖာ္ျပထားေသာ တစ္ကိုယ္ေရကာကြယ္ေရးပစၥည္းမ်ားကို
၀တ္ဆင္ရပါမည္။
၄။ အသံုးျပဳ၍ရေသာ မီးသတ္ဗူးကိုလည္း ဂေဟေဆာ္သည့္အနီးတြင္ ထားရပါမည္။
၅။ ဂေဟေဆာ္ရာမွ ထြက္လာသည့္ အဆိပ္ဓါတ္ေငြ႔မ်ား စုၿပံဳမေနေစရန္ ဂေဟေဆာ္သည့္
ပတ္၀န္းက်င္ကို ေလမႈတ္ေပးထားရပါမည္။ သင့္ေတာ္ေသာ ေလေပးစနစ္မရိွဘဲ အလံုပိတ္
အခန္းတြင္းတြင္ ဂေဟမေဆာ္သင့္ပါ။
သတိ။ ။ ျဖတ္ေတာက္ျခင္း၊ ဂေဟေဆာ္ျခင္းမ်ားမွ ထြက္လာေသာ ဓါတ္ေငြ႔မ်ားကို ၾကာ
ရွည္စြာ ရႉရိႈက္မိသူသည္ အဆုပ္ကင္ဆာျဖစ္တတ္သည္။ ခဲဆိပ္၊ သြပ္ဆိပ္၊ ကက္ဒ္မီယံ
အဆိပ္ေငြ႔မ်ားသည္ ေသြးႏွင့္ပတ္သက္ေသာေရာဂါ၊ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးျခင္းတို႔ကို ျဖစ္ေစႏိုင္
ပါသည္။
၆။ ဂေဟေဆာ္ေနသည့္ အနီးပတ္၀န္းက်င္ရိွ ပစၥည္းမ်ားကို အပူဟပ္ျခင္း၊ မီးပြားမ်ားစဥ္ျခင္းတို႔မွ
ကာကြယ္ရန္ မီးခံအ၀တ္ (fire blanket) ျဖင့္ အုပ္ေပးထားရပါမည္။ အကယ္၍ အျမင့္တင
ြ ္
ဂေဟေဆာ္ျခင္း ျဖစ္ပါမူ ဂေဟေဆာ္သည့္ ေအာက္ဘက္ကို မီးခံအ၀တ္ျဖင့္ ျဖန္႔ကာထားေပး
ရပါမည္။
၇။ ဂေဟေဆာ္စက္ကို နားလည္တတ္က်ြ မ္းသည့္ ဂေဟေဆာ္သူမွ အပ မည္သူ႔ကိုမွ ကိုင္တယ
ြ ္
သံုးစဲေ
ြ စျခင္း မျပဳရပါ။
၈။ အကယ္၍ ဂေဟေဆာ္သည့္ပတ္၀န္းက်င္တင
ြ ္ အျခားလုပ္ငန္းမ်ား (ဥပမာ - ေဆးသုတ္ျခင္း)
ရိွပါက မီးကင္းေစာင့္တစ္ေယာက္ကို မီးသတ္ဗူးႏွင့္အတူ ထားရပါမည္။
၉။ ဂေဟစက္၏သံကိုယ္ထည္ကို ေျမစိုက္ႀကိဳးခ်ထားရပါမည္။
၁၀။ ဂေဟေဆာ္သည့္သံျပားကိုလည္း ေျမစိုက္ႀကိဳး က်က်နန ခ်ည္ထားရပါမည္။ ထိရံုထိထား
ျခင္း၊ ေလ်ာ့တိေလ်ာ့ရဲ ၀ါယာႏွင့္ လိမ္ထားျခင္းမ်ိဳးကို ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။
၁၁။ ဂေဟစက္မွ ဂေဟေဆာ္သည့္ေနရာထိ ႀကိဳးရွည္ရွည္ဆရ
ြဲ န္လိုလွ်င္ ဂေဟ၀ါယာႀကိဳးမ်ားကို
အျမင့္မွသာ သြယ္တန္းရပါမည္။ ထိုသို႔သယ
ြ ္တန္းရန္ သင့္ေတာ္ေသာ တိုင္မ်ားေထာင္ေပးပါ။
တုိင္မ်ားသည္ သံတိုင္ျဖစ္ပါက ၀ါယာႀကိဳးႏွင့္ ထိမည့္ေနရာတြင္ ပလတ္စတစ္အစြပ္
စြပ္ထားပါ။ ၀ါယာႀကိဳးမ်ားကို ေျမျပင္ေပၚခ်ၿပီး သြယ္တန္းျခင္း လံုး၀မလုပ္ပါႏွင့္။
၁၂။ စြပ္စိုေနေသာ ေနရာမ်ားတြင္ ဂေဟမေဆာ္ရ။ ဓါတ္လိုက္ၿပီး ေသတတ္ပါသည္။
၁၃။ ေျမေအာက္ခန္း သို႔မဟုတ္ အခန္းမ်ားအတြင္း ဂေဟေဆာ္ရမည္ ဆိုပါက ထိုအခန္းအတြင္း
မီးေလာင္ေစတတ္ေသာ ဓါတ္ေငြ႔မ်ား ရိွမရိွ အလ်င္ဦးစြာ စစ္ေဆးရပါမည္။
မီးေလာင္ႏုိင္ေသာ ဓါတ္ေငြ႔မရိွေၾကာင္း ေသခ်ာမွ ဂေဟစတင္ေဆာ္ရပါမည္။
၁၄။ မသံုးေသာအခါတြင္ ဂေဟေဆာ္သည့္ ကိရိယာမ်ားကို စက္မွျဖဳတ္ထားပါ။
၁၅။ လက္က်န္ ဂေဟေခ်ာင္းမ်ားကို သံပံုးအတြင္းသို႔သာ စြန္႔ပစ္ပါ။
91
 ဂေဟ၀ါယာႀကိဳးမ်ားကို ဆီ၊ အမဲဆီမ်ား မေပေအာင္ ဂရုစိုက္ပါ။
 ေပါက္ျပဲေနေသာ ၀ါယာမ်ားကို မသံုးပါႏွင့္။
 ေအာက္ဆီအက္ဆီတလင္း (Oxy-Acetylene) ဓါတ္ေငြ႔သံုး၍ ျဖတ္ေတာက္ျခင္းမ်ား
အတြက္ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားကို အထူးဂရုစိုက္ရန္ လိုပါသည္။
၁။ ဓါတ္ေငြ႔အိုး (gas cylinders) မ်ားကို တစ္ေနရာမွ တစ္ေနရာသို႔ သယ္ေဆာင္ျခင္း
 ဓါတ္ေငြ႔အိုးမွ ဗားမ်ား (valves) မ်ားကို လံုး၀ပိတ္ထားပါ။
 ဓါတ္ေငြ႔အိုးမ်ားကို လက္တြန္းလွည္းျဖင့္သာ သယ္ပါ။ လွိမ့္၍သယ္ျခင္း လံုး၀
မလုပ္ပါႏွင့္။
 လက္တန
ြ ္းလွည္းေပၚတင္ထားေသာ ဓါတ္ေငြ႔အိုးမ်ားကို သံႀကိဳးျဖင့္ ခုိင္မာစြာ
ခ်ည္ေႏွာင္ထားပါ။
 ဓါတ္ေငြ႔ရိွေနေသာအိုးမ်ားကို မည္သည့္အခါမွ လဲွမထားရ။ အျမဲ ေထာင္ထားရပါမည္။
ေထာင္ထားေသာအခါတြင္လည္း လဲမက်ေအာင္ သံႀကိဳးျဖင့္ ခိုင္ျမဲစြာ တုပ္ေႏွာင္
ထားပါ။
၂။ ဗားမ်ား (valves)၊ မီတာမ်ား (regulators)၊ ဓါတ္ေငြ႔ပိုက္မ်ား (hoses) သည္ ထို ဓါတ္ေငြ႔အိုး
အတြက္ ထုတ္လုပ္ထားေသာ ပစၥည္းမ်ားသာ ျဖစ္ရမည္။
၃။ ဓါတ္ေငြ႔အိုးမ်ားကို မီးျဖင့္အလုပ္လုပ္ေသာေနရာမ်ား၊ ပူေသာေနရာမ်ားတြင္ မထားရပါ။
၄။ ဓါတ္ေငြ႔ပိုက္မ်ားကို မီးပြားမ်ားထိျခင္း၊ ခြ်န္ထက္ေသာအရာမ်ားႏွင့္ ထိရွျခင္း၊ ေလးလံေသာ
ပစၥည္းမ်ားျဖင့္ ႀကိတ္မိျခင္း၊ ဖိမိျခင္းမ်ားမွ ေရွာင္ရွားပါ။
၅။ ဓါတ္ေငြ႔ပိုက္မ်ားကို လူသြားလမ္း၊ ကားလမ္းမ်ားကို ျဖတ္ၿပီး သြယ္တန္းျခင္း မလုပ္ပါႏွင့္။
၆။ ဓါတ္ေငြ႔ပိုက္မ်ားကို အေပါက္အျပဲမ်ားရိွမရိွ အျမဲ စစ္ေဆးပါ။ ဓါတ္ေင႔ပ
ြ ိုက္ အေပါက္မ်ားကို
တိပ္ျဖင့္ ဖာေထးျခင္း လံုး၀မလုပ္ရ။ စနစ္တက်သာ ျပင္ဆင္ရပါမည္။
၇။ အက္ဆီတလင္းအတြက္ အနီေရာင္၊ ေအာက္ဆီဂ်င္အတြက္ အျပာေရာင္ပိုက္မ်ားကိုသာ
သံုးပါ။ မမွားပါေစႏွင့္။
၈။ ဓါတ္ေင႔ပ
ြ ိုက္ႏွင့္ လက္ကိုင္အၾကား Flashback Arrester ကို တပ္ဆင္ရပါမည္။
၉။ အဆက္မ်ားလံုမလုံကို ဆပ္ျပာရည္ျဖင့္ စစ္ေဆးပါ။
၁၀။ အဆက္မ်ားမဆက္မီ ဓါတ္ေငြ႔အိုးဗားမ်ားကို ပိတ္ထားပါ။
၁၁။ ေအာက္ဆီဂ်င္အိုးမ်ားႏွင့္ အက္ဆီတလင္းအိုးမ်ားကို အတူမထားပါႏွင့္။ အနည္းဆံုး ၆
မီတာ (၆ ကိုက္) ခြာထားရပါမည္။
၁၂။ အိုးအလြတ္မ်ားကို ဗားမ်ားပိတ္ထားၿပီး အဖံုး (cap) ဖံုးထားရပါမည္။
၁၃။ အိုးအလြတ္မ်ားကို ဓါတ္ေငြ႔အျပည့္ရိွေသာအိုးမ်ားႏွင့္ အတူမထားရ။
92
 ကိရိယာမ်ားကို ေအာက္ဆီဂ်င္အိုးမ်ားတြင္ တပ္ျခင္း လံုး၀မလုပ္မိပါေစႏွင့္။
၁၀။ ကုန္ေနေသာ ဓါတ္ေငြ႔အိုးမ်ားကို “အခံ”ြ ဟု စာကပ္ထားပါ။
၁၁။ ေအာက္ပါအေျခအေနတြင္ ဂေဟမေဆာ္ပါႏွင့္။
က။ စိုစတ
ြ ္ေနေသာ ေနရာ
ခ။ မိုးရြာထဲတင
ြ ္၊ သို႔မဟုတ္ ႏွင္းမ်ားသိပ္က်ေနလွ်င္
ဂ။ ေလအလြန္တုိက္ေနလွ်င္

ေအာက္ဆ-ီ အက္ဆီ
၅၊ ၂။ ဂေဟေဆာ္ရာတြင္ အသံုးျပဳေသာ သေကၤတမ်ား (Welding Symbols)
တလင္းဓါတ္ေငြ႔ျဖင့္
ျဖတ္ေတာက္ျခင္း
ဂေဟေဆာ္ရန္ ျပဳလုပ္ထားေသာ အမွတ္အသားမ်ားရိွရာ ဂေဟေဆာ္မည့္သူသည္ ထို
လုပ္ငန္းစဥ္တင
ြ ္
သေကၤတမ်ားကို နားလည္ထားရန္ လိုပါသည္။ သို႔မွ ပံုတင
ြ ္ျပထားသည့္အတိုင္း မွန္ကန္စြာ
ပါ၀င္ေသာ ပစၥည္း၊
ဂေဟေဆာ္ႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ ထိုသေကၤတမ်ားကို American Welding Society (AWS) မွ စံျပဳ
ကိရိယာမ်ား
လုပ္ၿပီး တစ္ကမၻာလံုးအတိုင္းအတာျဖင့္ သံုးစဲြၾကပါသည္။
ထိုသေကၤတမ်ားတြင္ အညႊန္းလိုင္း (reference line), မွ်ား (an arrow) ႏွင့္ အၿမီး
(tail) ဟု သံုးပိုင္း ပါရိွပါသည္။ အညႊန္းလိုင္းသည္ ဂေဟသေကၤတ၏ အဓိက အစိတ္အပိုင္း
ျဖစ္သည္။ ထိုလိုင္းတြင္ မည္သို႔မည္ပံု ဂေဟေဆာ္ရမည္ကို ညြန္းျပထား၏။ မွ်ားကမူ မည္သည့္
ေနရာတြင္ ဂေဟေဆာ္ရမည္ကို အညြန္းလိုင္းႏွင့္ ဂေဟေဆာ္ရမည့္ေနရာကို ဆက္သြယ္ေဖာ္ျပ
ေပးသည္။ အၿမီးပိုင္းကိုမူ အေသးစိတ္ညႊန္ျပခ်က္မ်ား ပိုမိုလိုအပ္သည့္အခါမွသာ ထည့္ေလ့ရိွ၏။

၁၄။ ဓါတ္ေငြ႔အိုးမ်ားထားရာေနရာတြင္ “ေဆးလိပ္မေသာက္ရ။ မီးမညိွရ။ မီးမရိႈ႔ရ” စသည့္ စာ

မ်ား ကပ္ထားရပါမည္။
၁၅။ ဓါတ္ေငြ႔အိုးမ်ားႏွင့္ ဗားမ်ား၊ ကိရိယာမ်ားတြင္ ဆီႏွင့္ အမဲဆီမ်ား ေပက်ံမေနေစရပါ။

၅၊ ၁၊ ၇။ အျခားဂရုျပဳရမည့္ အခ်က္မ်ား
အေျခခံ ဂေဟသေကၤတမ်ား (Basic weld symbols)
၁။ ပေရာဂ်က္မ်ားတြင္ Permit To Work (ခြင့္ျပဳမိန)္႔ ရမွ ဂေဟေဆာ္ပါ။
၂။ ဂေဟေခ်ာင္းမ်ား လဲလွယ္ျခင္းကို လက္အိတ္မ၀တ္ဘဲ မလုပ္ပါႏွင့္။
၃။ ဂေဟလက္ကိုင္ကို အျမန္ေအးေစရန္ ေရစိမ္ျခင္း မျပဳပါႏွင့္။
၄။ ဓါတ္ေငြ႔အိုးမ်ားကို လိွမ့္၍သယ္ျခင္း၊ လြတ္က်ျခင္း၊ လဲက်ျခင္းမ်ား မျဖစ္ေအာင္ အျမဲ
ဂရုစိုက္ပါ။
၅။ ဓါတ္ေငြ႔ေခါင္း (tip) မ်ားကို ပိတ္မေနေအာင္ အျမဲသန္႔ရွင္းေရးလုပ္ေပးပါ။
၆။ ဓါတ္ေငြ႔ေခါင္းမ်ား လဲလွယ္သည့္အခါတိုင္း ဗားမ်ားကို ပိတ္ထားပါ။
၇။ ဓါတ္ေငြ႔ပိုက္ကို ေခါက္ျခင္းျဖင့္ ဓါတ္ေငြ႔ကို ပိတ္ဆို႔ရန္ မႀကိဳးစားပါႏွင့္။ ဗားကိုသာပိတ္ပါ။ မွ်ားထိပ္က ေစာင္းခ်ိဳးထားေသာအျပားကို ညႊန္ျပသည္(Arrowhead indicates bevelled plate)

၈။ ဓါတ္ေငြ႔အိုးကုန္သြားလွ်င္ ဓါတ္ေငြ႔ျဖည့္ျခင္းကို မိမိဘာသာလုပ္ရန္ မႀကိဳးစားပါေလႏွင့္။

၉။ ေအာက္ဆီဂ်င္အိုးမွ ကိရိယာမ်ားကို အက္ဆီတလင္းအိုးတြင္ တပ္ျခင္း၊ အက္ဆီတလင္းအိုးမွ
93 94
 အထက္ပါ သေကၤတမ်ားကို ဂရုစိုက္ၾကည့္ပါ။ ေဒါင္လိုက္မ်ဥ္းသည္ အျမဲတမ္း ဘယ္ဘက္မွာသာ
Fillet Weld Bevel
ေနေၾကာင္း ေတြ႔ရမည္။

Flare Bevel
အထက္ပါပံုကို ဂရုစိုက္ၾကည့္ပါ။ အလံသည္ ေအာက္ဘက္တင
ြ ္ေနလွ်င္ မွ်ားျပထားေသာ ဘက္၌
J Groove ဂေဟေဆာ္ရမည္ ျဖစ္ၿပီး အလံသည္ အေပၚတြင္ေနလွ်င္ မွ်ားျပထားသည္၏ ဆန္႔က်င္ဘက္တင
ြ ္
ဂေဟေဆာ္ရမည္ ဆိုသည္ကို သိႏိုင္သည္။ မ်ဥ္း၏ အေပၚေရာေအာက္ဘက္တင
ြ ္ပါ ျမားျပထား
ပါက ႏွစ္ဘက္လံုးေဆာ္ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
Corner Flange တစ္ခါတစ္ရံတင
ြ ္ မည္ကဲ့သို႔ဂေဟေဆာ္ရမည္ကို ပိုမိုအေသးစိတ္စြာ ညႊန္ျပရန္ လိုပါ
သည္။ လုပ္ငန္းခြင္၌ေဆာ္ရမည့္ အဆက္ျဖစ္သည္၊ ဂေဟသားမည္မွ် ထူရမည္၊ အေစာင္းေထာင့္
အညႊန္းလိုင္းႏွင့္ေဖာ္ျပေသာ ဂေဟသေကၤတမ်ား (Weld symbols applied to reference line)
မည္မွ် ခ်ိဳးရမည္၊ တစ္ပတ္လည္ ေဆာ္ရမည္၊ ဂေဟသား မည္မွ်ရွည္ရွည္ေဆာ္ရမည္ စသည္တို႔
ကို တစ္ဖက္ပါပံုျဖင့္ ေဖာ္ျပႏိုင္သည္။

ဂေဟသားကို တိုင္းတာျခင္း

တစ္ဖက္ပါပံုကိုၾကည့္ျခင္းျဖင့္ ဂေဟသား၏ အထူ (size)၊ အရွည္ (length) ၊ pitch

(centre-to-centre spacing) စသည္တို႔ကို အတိအက် ေဖာ္ျပထားသည္ကို ေတြ႔ႏုိင္ပါသည္။

ဂေဟေဆာ္ရမည့္ ေနရာကို ညႊန္ျပျခင္း (Specifying weld location)

95 96
 နားလည္ႏုိင္ပါမည္။
ဂေဟသား၏အထူကို ဘယ္ဘက္တင
ြ ္လည္းေကာင္း၊ fillet weld ၏အရွည္ႏွင့္ pitch
ညာဘက္ တြင္လည္းေကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္ကို သတိျပဳပါ။ အေပၚဆံုးပံုတင
ြ ္ ဂေဟသားအထူ
၃/၈ လက္မ ေဆာ္ရမည္ကို ျပထားပါသည္။ အလယ္ပံုတင
ြ ္ျပထားေသာ 2 - 5 ဟူသည္မွာ
ဂေဟသား အရွည္ ၂ လက္မ ႏွင့္ ဂေဟသား တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု ဗဟိုမွအကြာအေ၀း ၅ လက္မ
ျဖစ္ပါသည္။ ေအာက္ဆံုးပံုတင
ြ ္ 1/2 ဟူသည္မွာ ေျမာင္းအနက္ လက္မ၀က္ျဖစ္ေၾကာင္း ျပဆိုၿပီး
60 ံဟူသည္ ေအာက္ဖက္ေျမာင္း၏အေစာင္းေထာင့္အက်ယ္၊ 45 ံ ဟူသည္မာွ အေပၚဖက္
ေျမာင္း၏အေစာင္း ေထာင့္ အက်ယ္ျဖစ္ပါသည္။ အထက္ေအာက္ မမွားပါေစႏွင့္။
ဤသည္တို႔မွာ အေျခခံ ဂေဟသေကၤတ ေဖာ္ျပခ်က္မ်ားျဖစ္ၿပီး ထပ္ေဆာင္းေဖာ္ျပ
ခ်က္မ်ားလည္း ရိွပါေသးသည္။ ေအာက္ပါပံုကို ၾကည့္ပါ။
ဂေဟသေကၤတတြင္ပါ၀င္ေသာ အတိုင္းအတာမ်ား နမူနာပံုစံ
(Dimensions applied to weld symbols) ဂေဟသားမ်က္ႏွာျပင္
အခြက္
(သေကၤတ) (လက္ေတြ႔တင
ြ ္ေဆာ္ရမည့္ပ)ံု

ဂေဟသားမ်က္ႏွာျပင္
အခံုး

ဂေဟသားမ်က္ႏွာျပင္
အျပား

တစ္ပတ္လည္
ဂေဟေဆာ္ပါ။

လုပ္ငန္းခြင္ေရာက္မွ
ေဆာ္ပါ။

ထပ္ေဆာင္းေဖာ္ျပခ်က္မ်ား (Supplementary symbols)

Finishing symbol က ဂေဟေဆာ္ၿပီးေနာက္ ဘာဆက္လုပ္ရမည္ကို ေဖာ္ျပပါသည္။

G ဟု ေဖာ္ျပထားလွ်င္ grinding (ေက်ာက္စက္တိုက)္ ေပးရပါမည္။ C ဟုေဖာ္ျပထားလွ်င္
Chipping (ဂေဟတူျဖင့္ေခါက္) ေပးရပါမည္။ M ဟုေဖာ္ျပထားလွ်င္ Machining (စက္စား)
ဂေဟသား၏ အတိုင္းအတာမ်ားကို ေဖာ္ျပျခင္း (Dimensioning of Welds) ေပးရပါမည္။ အၿမီးပိုင္းတြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ SMAW ဆိုသည္မွာ မည္သည့္ဂေဟ အမ်ိဳး
အစားမိ်ဳးျဖင့္ ေဆာ္ရမည္နည္းကို ေဖာ္ျပထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ဤတြင္ SMAW ဆိုသည္မွာ
ဤပံုတင
ြ ္ပါ၀င္ေသာ သေကၤတႏွင့္ အတိုင္းအတာမ်ားကို ေသခ်ာစြာမွတ္သားထားရန္
လုိပါသည္။ သို႔မွသာ ပံု (Drawing) တြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ ဂေဟသေကၤတမ်ားကို ဖတ္ၿပီး
ဂေဟသား အထူမည္မွ်၊ အရွည္မည္မွ် ေဆာ္ရမည္၊ ေစာင္းမည္မွ် ခ်ဳိးရမည္စသည္တို႔ကို

97 98
 ဒုတိယပံုတင
ြ ္ အဆက္ကို လုပ္ငန္းခြင္ေရာက္မွ ေဆာ္ရမည္၊ ဂေဟသား လက္မ၀က္
Finishing Symbol
ရိွၿပီး ပိုက္ပတ္ပတ္လည္ကို ေဆာ္ရမည္၊ ဂေဟေဆာ္ၿပီး ေက်ာက္စက္စားေပးရမည္၊ ပိုက္ကို ၃၀
ဒီဂရီ ေစာင္းခ်ိဳးေပးရမည္ စသည္တို႔ကိုေဖာ္ျပထားသည္။ ေလ့လာၾကည့္ပါ။

၅၊ ၃။ ဂေဟလုပ္ငန္း အေခၚအေ၀
အေခၚအေ၀ၚမ်ား (Welding Terminology)

ဂေဟေဆာ္သူေကာင္းတစ္ဦးျဖစ္ေစရန္၊ သို႔မဟုတ္ welding inspector တစ္ဦးအေန

ႏွင့္ ဂေဟႏွင့္ပတ္သက္ေသာ အေခၚအေ၀ၚမ်ားႏွင့္ ရင္းႏွီးေနရန္ လိုပါသည္။ စာႏွင့္ေရးျပျခင္း
G ဟူသည္မွာ Grinding
ထက္ အခ်ိဳ႔ေနရာမ်ားတြင္ ပံုႏွင့္ျပလိုက္ျခင္းက ပိုၿပီး ျမင္သာထင္သာ ရိွပါသည္။ သို႔အတြက္
ကို ဆိုလိုပါသည္။
ဂေဟအေခၚအေ၀ၚအမ်ားစုကို ပံုႏင
ွ ့္သာ ျပလိုက္ပါသည္။ ပံုကိုၾကည့္လုိက္ျခင္းျဖင့္ ရွင္းျပေနစရာ
ပင္မလိုေတာ့ပဲ အလိုလိုနားလည္ သေဘာေပါက္ႏုိင္ပါသည္။
Shielded Metal Arc Welding ျဖစ္ၿပီး ဤအေၾကာင္း ေနာက္ပိုင္းတြင္ အေသးစိတ္ ေဖာ္ျပပါ Filler Metal – ဂေဟေဆာ္မည့္ သံျပားႏွစ္ခုအၾကား ျဖည့္ေပးသည့္ သတဳၱေခ်ာင္းျဖစ္သည္။
မည္။ See detail A ဆိုသည္မွာ ဂေဟေဆာ္ရမည့္ အေသးစိတ္ကို ပံု A တြင္ ၾကည့္ပါဟု ၎သည္ Welding rod သို႔မဟုတ္ welding electrode တို႔ျဖစ္ႏိုင္သည္။
ဆိုလိုသည္။ Back Gouge ဆိုသည္မွာ ဂေဟသား၏ ေနာက္ဘက္တင
ြ ္ gauging ထိုးေပးပါဟု Welding Rod – ဂေဟေဆာ္သည့္ အျဖည့္ခံသတၱဳေခ်ာင္းျဖစ္သည္။ Electrode ႏွင့္ မတူသည့္
ဆိုလိုပါသည္။ အခ်က္မွာ ၎သည္ ဂေဟေဆာ္ေနစဥ္အတြင္း လွ်ပ္စစ္စီးျခင္းမခံရပါ။ ၎ကို Gas
Welding မ်ားတြင္ သံုးသည္။
Welding Electrode – Electric arc welding တြင္ ဂေဟေဆာ္မည့္ သတၱဳႏွင့္ electrode
holder (ဂေဟေခ်ာင္းလက္ကိုင)္ အၾကား ဓါတ္ကူးေပးေသာ ဂေဟေခ်ာင္းျဖစ္သည္။ ဤသို႔
ဓါတ္ကူးလိုက္ျခင္းျဖင့္ အလြန္ပူလာကာ ဂေဟေခ်ာင္းကို အရည္ေပ်ာ္ကာ သတၱဳႏွစ္ခုကို
ဆက္ေစသည္။

Representing Multiple Welds Example of welding symbol in use.

တစ္ခါတစ္ရံ အဆက္တစ္ခုထတ
ဲ င
ြ ္ပင္ ဂေဟႏွစ္မ်ိဳး ေဆာ္ရတတ္သည္။ ၎ကို
multiple weld ဟုေခၚသည္။ ထိုအခါ အထက္ပါပံုတင
ြ ္ ျပထားသကဲ့သို႔ သေကၤတကို ေတြ႔ရလိမ့္
မည္။ ဤပံုတင
ြ ္ ျမားတစ္ခုထ၌
ဲ bevel groove weld ေရာ၊ fillet weld ကိုပါ ျပထားသည္ကို
ေတ႔ရ
ြ သည္။ ဤကဲ့သို႔ျပထားလွ်င္ bevel groove weld ကို အလ်င္ေဆာ္ရၿပီး fillet weld ကို
ေနာက္မွ ေဆာ္ရသည္။

99 100
101 102
၅၊ ၄။ ဂေဟေဆာ္ရန္ အစီအစဥ္ ျပဌာန္
ျပဌာန္းခ်က္ (Welding Procedure Specification - WPS)

ပစၥည္းတစ္ခုကို ဂေဟေဆာ္ရာတြင္ မည္သို႔မည္ပံုေဆာ္ရမည္ကို သတ္မွတ္ျပဌာန္းေပး

ထားပါသည္။ ထိုသုိ႔သတ္မွတ္ခ်က္ကို Welding Procedure Specification ဟုေခၚပါသည္။
၎တြင္ မည္သည့္ပေရာဂ်က္မွ မည္သည့္အစိတ္အပိုင္းအတြက္ မည္သည့္ဂေဟေဆာ္နည္းကို
သံုးၿပီး မည္သို႔ေဆာ္ရမည္။ မည္သည့္ဂေဟေခ်ာင္းအမ်ိဳးအစားသံုးရမည္၊ Bevel ေထာင့္
အက်ယ္မည္မွ်၊ root အက်ယ္မည္မွ်၊ အမ္ပီယာမည္မွ်၊ ဗို႔မည္မွ်၊ travel speed မည္မွ် စသည္
တို႔ကို အျပည့္အစံုေဖာ္ျပထားသည္။ ဂေဟေဆာ္မည့္သူသည္ ထိုစာရြက္ပါ အခ်က္အလက္
အားလံုးကို ေလ့လာၿပီးမွ ညႊန္ၾကားခ်က္အတိုင္း ဂေဟေဆာ္ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ မိမိသေဘာႏွင့္
မိမိ ထင္သလို မေဆာ္ရပါ။

Welding Procedure Specification နမူနာ - ၂

Welding Procedure Specification နမူနာ - ၁

103 104
 WPS တြင္ ေဖာ္ျပထားခ်က္မ်ားကို နားမလည္ပါက သက္ဆိုင္ရာ အင္ဂ်င္နီယာကို သို႔
မဟုတ္ ဂေဟႀကီးၾကပ္သူ (Welding Supervisor) ကို ေမးျမန္းရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
ေအာက္တင
ြ ္ WPS နမူနာမ်ားကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။
၅၊ ၅။ ဂေဟဆက္ အမ်ိဳးအစားမ်ား (Welding Joints)
Weld Joint ဟူသည္ ႏွစ္ခု သို႔မဟုတ္ သည့္ထက္ပိုေသာ သတၱဳျပား သို႔မဟုတ္ ပိုက္
မ်ားကို ဂေဟေဆာ္ျခင္းျဖင့္ ဆက္ထားေသာ အဆက္ကိုေခၚသည္။ အေျခခံ ဂေဟဆက္အမ်ိဳး
အစား ၅ မ်ိဳးရိွသည္။ ၎တို႔မွာ ၁။ ေတ့ဆက္ (Butt Joint), ၂။ ေထာင့္ခ်ိဳး (Corner Joint),
၃။ တီဆက္ (T Joint - အဂၤလိပ္အကၡရာ T ပံုစံ အဆက္), ၄။ ထပ္ဆက္ (Lap Joint), ၅။ အနား
ဆက္ (Edge) တို႔ျဖစ္သည္။ ေအာက္ပါပံုကို ၾကည့္ပါ။
Basic Weld Joints
Butt Joint - မ်က္ႏွာျပင္တေျပးထည္းရိွေနသည့္ သံျပား၊ ပိုက္ စသည္တို႔ကို ဆက္ရာတြင္
သံုးသည္။ ဤနည္းတြင္ အဆက္သည္ ေလးေထာင့္ပံုစံ (square) သို႔မဟုတ္ ေျမာင္း (groove)
ျဖစ္ႏုိင္သည္။
105
Corner ႏွင့္ Tee Joint - တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု ေထာင့္မွန္က်ေနေသာ သံျပားမ်ားကို ဆက္ရာတြင္
သံုးသည္။
Lap Joint - သံျပားတစ္ခုႏွင့္တစ္ခု ထပ္ၿပီးဆက္ရာတြင္ သံုးသည္။ ဤသို႔ဆက္ျခင္းျဖင့္ အဆက္
ကို ပိုမိုခိုင္မာေစသည္။ torch brazing (ေၾကးဂေဟ)၊ spot welding မ်ားတြင္ အသံုးမ်ားသည္။
အျပားႏွစ္ခုကို ထပ္ရာတြင္ ထက္ဆက္အလ်ားသည္ ပါးေသာသတၱဳျပား၏ အထူထက္ သံုးဆ
အနည္းဆံုး ရိွရမည္ျဖစ္သည္။
Edge Joint - မ်က္ႏွာျပင္တေျပးထည္း ရိွေနေသာ ႏွစ္ခု သို႔မဟုတ္ ထို႔ထက္ပိုေသာ သံျပားမ်ား
၏ ႏႈတ္ခမ္းမ်ားကို ဆက္ရာတြင္ သံုးသည္။ သို႔ေသာ္ ထိုအဆက္သည္ ေလးလံေသာ ၀န္မ်ား
အတြက္ မသင့္ေတာ္။ အမ်ားဆံုး လက္မတစ္စိတ္ထိသာ ထူေသာ သံျပားမ်ားအတြက္ သံုးသင့္
သည္။
Root of joints
၅၊ ၆။ ဂေဟဆက္ ဒီဇိုင္း (Weld Joint Design)
ဂေဟဆက္၏ လိုအပ္ေသာ အတိုင္းအတာမ်ားႏွင့္ ဂ်ီၾသေမထရီ ပံုမ်ားပါေသာ အေသး
စိတ္ ေဖာ္ခ်က္ကို ဂေဟဆက္ဒီဇင
ို ္း (Weld joint design) ဟု ေခၚသည္။ မည္သည့္ အဆက္မ်ိဳး
ကိုသံုးမည္ဟု ဆံုးျဖတ္ရာတြင္ အဆက္၏ ခိုင္မာမႈႏွင့္ အႏၱရာယ္ကင္းမႈ စသည့္ အခ်က္မ်ားေပၚ
မူတည္သည္။ အေျခခံစဥ္းစားရမည့္ အခ်က္မ်ားမွာ -
၁။ အဆက္ေပၚသက္ေရာက္မည့္ ၀န္အားသည္ ဖိအား (compression) သို႔မဟုတ္ ဆန္႔အား
(tension) ျဖစ္သလား။ ထို႔ျပင္ အဆက္ေပၚတြင္ ညြတ္အား (bending)၊ ေညာင္းအား (fatique)
သို႔မဟုတ္ ေဆာင့္အား (impact stresses) တို႔ သက္ေရာက္ေနသလား။
106
 ၂။ ၀န္အားသည္ အဆက္ေပၚ တသမတ္တည္း၊ တညီတည္း က်ေနသလား။ သို႔မဟုတ္
ေဆာင့္ၿပီး က်ေနသလား။ သုိ႔မဟုတ္ နည္းလိုက္မ်ားလိုက္ က်ေနသလား။
၃။ ၀န္သည္ အဆက္ေပၚမည္သည့္ေနရာမွ က်ေနသနည္း။ တုိက္ရိုက္က်ေနသလား။ အလ်ား
လိုက္ က်ေနသလား။ ေထာင္လိုက္က်ေနသလား။ မည္သည့္ေထာင့္ခ်ိဳးျဖင့္ က်ေနသနည္း။
၄။ ဆက္ရမည့္ ကုန္က်စရိတ္ - စသည္တုိ႔ျဖစ္သည္။

၅၊ ၇။ ဂေဟေဆာ္သည့္ အေနအထားမ်ား (Welding Positions)

ဂေဟကို အေနအထားအမ်ိဳးမိ်ဳးျဖင့္ ေဆာ္၍ရသည္။ ဂေဟေဆာ္သည့္ အေနအထား

ကိုလိုက္၍ 1G, 2G, 3G ဟုလည္းေကာင္း၊ 1F, 2F စသည္ျဖင့္လည္းေကာင္း ေခၚသည္။ ဤတြင္
G ဟူသည္မွာ Groove Weld ျဖစ္ၿပီး F မွာ Fillet Weld ျဖစ္သည္။ 1 ဟူသည္မွာ Flat
(ေရျပင္ည)ီ အေနအထားျဖစ္သည္။ သို႔အတြက္ 1G ဟူသည္မွာ အျပားလိုက္ခ်ေဆာ္ေသာ
groove (ေျမာင္း) welding ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ပိုက္ကို လိုသလိုလွည့္ကာေဆာ္သည္။ 5G
တြင္မူ ပိုက္ကိုလွည့္၍မရပဲ အေသထားကာ ေဆာ္ရသည္။ ေအာက္ပါပံုမ်ားကို ေလ့လာပါ။

The Groove Face, Root Face, and Root Edge of joints.

ဂေဟေဆာ္သည့္ အေနအထား ၄ မ်ိဳးရိွသည္။ 1 – Flat, 2 – Horizontal, 3 – Vertical, 4 –

Overhead တို႔ျဖစ္သည္။ အထက္ပါပံုတင
ြ ္ 6G ဟူသည္ ၄၅ ဒီဂရီေစာင္းထားေသာ ပိုက္ကို
ေဆာ္ျခင္းျဖစ္သည္။ ဤအေနအထားကို ၾကည့္လိုက္ပါ။ ၎တြင္ ေရျပင္ညီ၊ ေဒါင္လိုက္၊
overhead အေနအထားအားလံုး ပါ၀င္ေနသည္ျဖစ္ရာ ထိုအေနအထားကိုသာ ေဆာ္တတ္ပါက

Bevel angle, groove angle, groove radius, and root opening of joints for welding အျခားမည္သည့္ အေနအထား (position) ျဖင့္ျဖစ္ေစ ေဆာ္တတ္သြားၿပီ ျဖစ္သည္။ သို႔အတြက္
6G welder ကို အကြ်မ္းက်င္ဆံုး ဂေဟသမားအျဖစ္ သတ္မွတ္ပါက မမွားႏိုင္ေခ်။
မွတ္ခ်က္။ ။ ပိုက္ကိုေဆာ္ေသာဂေဟတြင္ 3G ႏွင့္ 4G မရိွပါ။
အျခားအေနအထားမ်ားကို ေအာက္တင
ြ ္ ဆက္လက္ေလ့လာၾကည့္ပါ။
107 108
 Direct Current (DC) ႏွင့္ Alternating Current (AC) ဟု လွ်ပ္စီးႏွစ္မ်ိဳးရိွရာ ဂေဟ
ေဆာ္ရာတြင္ ႏွစ္မ်ိဳးလံုး သံုးပါသည္။ ကြာျခားခ်က္မွာ AC တြင္ အေပါင္း၊ အႏႈတ္မရိွ။ ႀကိဳးႏွစ္စကို
ႀကိဳက္သလို ခ်ိတ္၍ရသည္။ သို႔ေသာ္ DC တြင္မူ အေပါင္း (positive + ) ႏွင့္ အႏႈတ္ (negative
-- ) ဟု ရိွသည္။

၅၊ ၈၊ ၁။ ဂ်ဴတီဆိုင္ကယ္ (Duty Cycle)

ဂေဟေဆာ္စက္ထုတ္လုပ္သူက ဂ်ဴတီဆိုင္ကယ္ကို တစ္ခါတည္း သတ္မွတ္ေပးလိုက္

သည္။ ဂ်ဴတီဆုိင္ကယ္ ဆုိသည္မွာ ဂေဟေဆာ္စက္တစ္လုံးသည္ အားအျပည့္ႏွင့္ (full
capacity) ၁၀မိနစ္ အေတာအတြင္း ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာ ေမာင္းထားႏိုင္သနည္း ဆိုသည္ပင္
ျဖစ္သည္။ ဂေဟစက္တစ္လံုးသည္ ၂၀% ဂ်ဴတီဆိုင္ကယ္ ရိွသည္ဆိုၾကပါစို႔။ ထိုစက္သည္ ၁၀
မိနစ္အေတာအတြင္း ႏွစ္မိနစ္ၾကာသာ အားအျပည့္ႏင
ွ ့္ေမာင္းႏိုင္သည္ ဟု ဆိုလိုသည္။ တစ္နည္း

Welding Position - Groove Welds - Plate အားျဖင့္ဆိုရလွ်င္ ထိုစက္ကို ၁၀ မိနစ္ ေတာက္ေလွ်ာက္ေမာင္းမည္ဆိုလွ်င္ သံုးႏုိင္ေသာအား
အျပည့္၏ ၂၀ ရာခိုင္ႏံႈးကိုသာ သံုးၿပီးေမာင္းႏိုင္သည္ ဟု ဆိုလိုသည္။

၅၊ ၈၊ ၂။ ဂေဟေဆာ္စက္ (Welding Machine)

ဂေဟေဆာ္စက္မ်ားသည္ AC သို႔မဟုတ္ DC ျဖစ္ႏုိင္သည္။ အလုပ္ရံုမ်ားအတြင္း

သံုးလွ်င္ လိုင္းမွလာေသာ လွ်ပ္စစ္ကို သံုးႏိုင္ၿပီး ၎ကို (Stationary Power Source) ဟု
ေခၚသည္။ လုပ္ငန္းခြင္အတြင္း၌မူ အင္ဂ်င္ႏွင့္ေမာင္းေသာ ဂေဟစက္မ်ား (Rotating Power
Source) ကို သံုးသည္။ DC စက္မ်ားတြင္ Constant Current (CC) ႏွင့္ Constant Voltage
(CV) ဟု ႏွစ္မ်ိဳးရိွသည္။ CC ကို GTAW ႏွင့္ SMAW တစ္ခါတစ္ရံတင
ြ ္ SAW ႏွင့္ FCAW မ်ားတြင္
သံုးသည္။ CV ကို GMAW, FCAW ႏွင့္ SAW မ်ားအတြက္ သံုးသည္။
ဂေဟေဆာ္ရာတြင္ လုပ္ငန္းကိုလိုက္၍ အမ္ပီယာ အနည္းငယ္မွ ေထာင္ေက်ာ္ထိ လုိ
အပ္မည္ျဖစ္ရာ မိမိေဆာ္မည့္လုပ္ငန္းအတြက္ သင့္ေတာ္မည့္ ဂေဟစက္ကို ေရြးခ်ယ္တတ္ရန္
လုိပါသည္။ အလုပ္ရံုအတြင္း၌သာ ဂေဟေဆာ္ရန္လုိပါမူ AC Transformer ကို သံုးႏိုင္ပါသည္။
Welding Position - Fillet Welds - Plate သုိ႔ေသာ္ ၎၏ အားနည္းခ်က္မွာ AC တစ္မ်ိဳးသာရႏိုင္ၿပီး DC စက္မ်ားအတြက္ မသံုးႏိုင္ပါ။
Duty Cycle မွာလည္း ၂၀% မွ်သာ ရိွပါသည္။ အားသာခ်က္မွာ ေစ်းသက္သာၿပီး ျပဳျပင္
၅၊ ၈။ ဂေဟဆိုင္ရာလွ်ပ္စစ္ (Basic Welding Electricity)
ထိန္းသိမ္းမႈ သိပ္မလိုျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ဂေဟေဆာ္ရာတြင္ လိုအပ္ေသာအပူကို လွ်ပ္စစ္မွရယူျခင္းျဖစ္သျဖင့္ ဂေဟဆက္ AC to DC Rectifier မ်ားမွာ ၀ယ္ရင္းေစ်းႀကီးသည္။ ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းရလြယ္သည္။
လုပ္ငန္းတြင္သံုးေသာ လွ်ပ္စစ္အေၾကာင္းသိႏိုင္ရန္ အက်ဥ္းမွ်ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။ AC, DCRP, DCSP အားလံုးသံုးႏိုင္သည္။ မည္သည့္ ဂေဟေခ်ာင္းႏွင့္မဆို သံုး၍ရသည္။ Duty
ဂေဟလွ်ပ္စီးပတ္လမ္းတြင္ အေရးႀကီးေသာအရာႏွစ္ခုမွာ ဗို႔အား (voltage) ႏွင့္ Cycle မွာလည္း ၆၀ မွ ၁၀၀ ထိရႏိုင္သည္။ Inverter မ်ားမွာလည္း ၀ယ္ရင္းေစ်းႏွင့္ ျပဳျပင္
လွ်ပ္စီး (current) ျဖစ္ပါသည္။ ဗို႔အားက ပင္မသတၱဳျပားႏွင့္ ဂေဟေခ်ာင္းတို႔အၾကား လွ်ပ္စစ္ ထိန္းသိမ္းစရိတ္ေတာ့ ႀကီးသည္။ သို႔ေသာ္ က်စ္လစ္သည္။ ေပါ့ပါးသည္။ AC, DCRP, DCSP
ရိုက္ခတ္မႈ လြယ္ကူအဆင္ေျပေစရန္ ႏွင့္ သတၱဳအရည္ေပ်ာ္ႏံႈးကို ထိန္းေပးသည္။ ဗို႔အားျမင့္ေလ အားလံုးသံုးႏိုင္သည္။ မည္သည့္ ဂေဟေခ်ာင္းႏွင့္မဆို သံုး၍ရသည္။ Duty Cycle မွာလည္း ၆၀
အရည္ျဖစ္မႈႏံႈးေကာင္းေလ ျဖစ္သည္။ လွ်ပ္စီးက ဂေဟေခ်ာင္းစားမႈႏွင့္ ေဖာက္ထင
ြ ္းႏုိင္မႈ မွ ၁၀၀ ထိရႏိုင္သည္။
(penetration) ကို ထိန္းေပးသည္။ လွ်ပ္စီးျမင့္ေလ ဂေဟေခ်ာင္းအစားမ်ားေလ၊ penetration သံုးၿပီဆိုလွ်င္မူ လွ်ပ္စစ္ေရွာ့ အႏၱရယ္မွ ကာကြယ္ရန္ မည္သည့္ ဂေဟစက္ကိုမဆို
ေကာင္းေလ ျဖစ္သည္။ ေျမစိုက္ႀကိဳး (earth grounded) ခ်ထားရန္ အေရးႀကီးပါသည္။

109 110
၅၊ ၈၊ ၃။ ဂေဟ၀
ဂေဟ၀ါယာႀကိဳးေရြးခ်ယ္ျခင္း (Selection of the Welding Cables) coating) ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ျပင္ သံုးရမည့္ polarity ကိုလည္း ညႊန္းပါသည္။
ဥပမာ - E6027 ဂေဟေခ်ာင္းဆိုပါစို႔။
Welding Cable Size Numbers ထိုဂေဟေခ်ာင္း၏ Minimum Tensile Strength မွာ 60000 psi ျဖစ္၏။
smallest << ===============================>> LARGEST တတိယဂဏန္းျဖစ္ေသာ 2 က flat and horizontal position (အျပားလိုက္၊
4 3 2 1 1/0 2/0 3/0 4/0 ေရျပင္ည)ီ ေဆာ္ရမည္ကို ညႊန္းပါသည္။
ေနာက္ဆံုးဂဏန္း 7 က ဂေဟေခ်ာင္းကို iron oxide ျဖင့္ ဖံုးထားသည္။ AC, DCRP,

အႀကံျပဳထားေသာ ေရြးခ်ယ္ရမည့္ ဂေဟႀကိဳးအရြယ္အစား DCSP ျဖင့္ေဆာ္ႏုိင္သည္ကို ေဖာ္ျပပါသည္။

Amps ဂေဟေဆာ္စက္မွ ဂေဟေဆာ္မည့္ေနရာသို႔ အကြာအေ၀း (ေပ)

တတိယဂဏန္း ရည္ညႊန္းခ်က္မ်ား
50 75 100 125 150 175 200 225 250 300 350 400
100 2 2 2 2 1 1/0 1/0 2/0 2/0 3/0 4/0 4/0 1 – all position (အေနအထားအားလံုး)
150 2 2 1 1/0 2/0 3/0 4/0 4/0 2 – flat and horizontal (အျပားလိုက္၊ ေရျပင္ညီ ေဆာ္ရမည္။)
200 2 1 1/0 2/0 3/0 4/0 4/0 3 – flat position only (အျပားလိုက္ခ်၍သာ ေဆာ္ႏိုင္သည္။)

250 2 1/0 2/0 3/0 4/0 4 – vertical down, flat, horizontal and overhead (ေဒါင္လိုက္၊ အျပားလိုက္၊ ေခါင္းေပၚ)

300 1 2/0 3/0 4/0 ေနာက္ဆံုးဂဏန္းအတြက္ ရည္ညႊန္းခ်က္ကို ေနာက္စာမ်က္ႏွာတြင္ ၾကည့္ပါ။

350 1/0 2/0 4/0
မွန္ကန္ေသာ ဂေဟေခ်ာင္းေရြးခ်ယ္ျခင္း (Selection of Correct Electrode)
400 1/0 3/0 4/0
450 2/0 3/0 ေကာင္းမြန္ေသာ ဂေဟဆက္ကိုရရန္ ဂေဟေဆာ္မည့္ ပစၥည္းအလိုက္ ဂေဟေခ်ာင္း
500 2/0 4/0 ကို မွန္မွန္ကန္ကန္ေရြးခ်ယ္တတ္ရန္ လိုပါသည္။ ဂေဟေခ်ာင္းေရြးရာတြင္ ေအာက္ပါဇယားကို
550 3/0 ရည္ညႊန္းႏိုင္ပါသည္။ ဂေဟေခ်ာင္းေရြးခ်ယ္ရာတြင္ ထည့္သင
ြ ္းစဥ္းစားရမည့္ အခ်က္မ်ားမွာ -
600 3/0
၁။ ဘယ္ပစၥည္းကို ဂေဟေဆာ္မွာလဲ။
သံလား၊ သံမဟုတ္တဲ့ သတၱဳလား၊ ကာဘြန္စတီးလား၊ သံမဏိလား။
၀ါယာႀကိဳးလံုးငယ္လွ်င္ ခုခံမႈအားမ်ားမည္။ လွ်ပ္စီးနည္းနည္းသာ ပို႔ေဆာင္ႏုိင္မည္။
၀ါယာႀကီးလွ်င္ ခုခံမႈအားနည္းမည္။ လွ်ပ္စီးမ်ားမ်ားပို႔ႏိုင္မည္။ ဂေဟစက္ႏွင့္ ဂေဟေဆာ္မည့္ ေနာက္ဆံုးဂဏန္း ရည္ညြန္းခ်က္မ်ား
ေနရာ ေ၀းေလေလ ႀကိဳးပိုၿပီး ႀကီးေပးရေလေလ ျဖစ္သည္။ အထက္ပါဇယားအရ ၀ါယာႀကိဳး
အရြယ္ကို ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ပါသည္။ Identification of Electrodes for SMAW
Electrode Coating Polarity AWS designation
၅၊ ၈၊ ၄။ ဂေဟေခ်ာင္း (Welding Electrode) ေရြးခ်ယ္ျခင္း E-XXX0 Cellulose/sodium DC+ E-6010,E-7010
E-XXX1 Cellulose/potassium DC+,DC-,AC E-6011,E-7011
အေမရိကန္ ဂေဟအဖဲ႔ြ (American Welding Society – AWS) မွ ခ်မွတ္ထားေသာ
E-XXX2 Rutile DC-,AC E-6012
ဂေဟေခ်ာင္းသတ္မွတ္ပံုမွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္ပါသည္။
E-XXX3 Rutile/potassium DC+,DC-,AC E-6013
E-XXXX - တြင္ E ဟူသည္မွာ Electrode ဟု ဆိုလိုပါသည္။ E-XXX4 Rutile/iron powder DC+,DC-,AC E-7014,E-7024
XXXX - တြင္ ပထမဂဏန္းႏွစ္လံုးမွာ ဂေဟေခ်ာင္းလုပ္ထားေသာ သတၱဳ၏ Minimum Tensile E-XXX5 Lime/calcium carbonate DC+ E-7015
Strength (Thousands of pound per square inch) ျဖစ္ပါသည္။ E-XXX6 Lime/calcium carbonate DC+,AC E-7016
တတိယ ဂဏန္းတစ္လံုးမွာ ဂေဟေဆာ္ရမည့္ အေနအထား ျဖစ္သည္။ E-XXX7 iron oxide/iron powder DC+,DC-,AC E-6027,E-7027
ေနာက္ဆံုး ဂဏန္းမွာမူ ဖံုးထားေသာ ဓါတုပစၥည္းပါ၀င္မႈ (Chemical composition of E-XXX8 Lime/iron oxide DC+,AC E-7018,E-8018

111 112
Remarks: DCRP = DC+ , DCSP = DC- အတြင္း ထည္သ
့ င
ြ ္းထားရန္ လိုပါသည္။ ဂေဟေခ်ာင္းမ်ားကို ကုိင္တြယ္ရာတြင္ အုပ္ထားသည့္
ေခ်ာ္မ်ား မကြာထြက္ေစရန္ သတိထားရပါမည္။
၂။ ဂေဟေဆာ္မဲ့ ပစၥည္းဟာ ဘယ္လိုပံုရိွသလဲ။
ဘယ္ေလာက္ထသ
ူ လဲ။ ပါးသလား။ အရွည္ႀကီး ေဆာ္ရမွာလား။
၅၊ ၈၊ ၅။ ဂေဟေခ်ာင္းကို အေပါင္း၊ အႏႈတ္ ခ်ိတ္ျခင္း (Polarity)
၃။ ရႏုိင္တဲ့ လွ်ပ္စစ္က AC လား။ DC လား။ ဂေဟေဆာ္တ့စ
ဲ က္က ဘယ္အမ်ိဳးအစားလဲ။
၄။ ဘယ္လိုအေနအထားမ်ိဳးနဲ႔ ဂေဟေဆာ္ရမွာလဲ။ Straight Polarity (အတည္
(အတည္)့
ျပင္ညီမွာလား။ ေဒါင္လိုက္လား။ အေနအထားအားလံုးလား။ ဂေဟေခ်ာင္း (electrode) ကို အႏႈတ္ႀကိဳးႏွင့္ ခ်ိတ္ထားလွ်င္ ၎ကို Electrode
၅။ အဆက္ကို ဘယ္လုိျပင္ထားသလဲ (What type of fit up?), gap က ႀကီးသလား၊ ထပ္ Negative (Straight Polarity) ဟု ေခၚသည္။ အတုိေကာက္ DCSP ဟုေခၚသည္။ ေယဘုယ်
ေဆာ္ရမွာလား။ penetration ဘယ္ေလာက္ထိ လိုသလဲ။ အားျဖင့္ mild steel၊ ေခ်ာ္ပါးေသာ၊ သို႔မဟုတ္ ေခ်ာ္မပါေသာ ဂေဟေခ်ာင္းမ်ားကို Straight
၆။ ဂေဟေဆာ္မဲ့သတၱဳရဲ့ ဓါတုေဗဒေပါင္းစပ္မႈ (chemical composition) က ဘယ္လိုလ။ဲ စက္မႈ Polarity သံုး၍ ေဆာ္သည္။ ဂေဟသားမ်ားမ်ားပို႔ရန္ လိုေသာေနရာမ်ားတြင္လည္း Straight
ဂုဏ္သတၱိေတြ (Mechanical properties – high tensile strength, ductility, corrosion Polarity ကို သံုးသည္။
resistance) ဘယ္လိုရိွသလဲ။
၇။ WPS ထဲမွာ ဘယ္ code (ASME code) န႔ဲ ေဖာ္ျပထားသလဲ။ အဲဒါနဲ႔ ကိုက္ညီသလား။ Reverse Polarity (ေျပာင္
(ေျပာင္းျပန္)
၈။ ဂေဟေဆာ္မဲ့သူဟာ ကြ်မ္းက်င္တ့သ
ဲ ူလား။ အလုပ္သင္လား။ ဂေဟေခ်ာင္း (electrode) ကို အေပါင္းႀကိဳးႏွင့္ ခ်ိတ္ထားလွ်င္ ၎ကို Electrode
၉။ ဂေဟေဆာ္မဲ့အလုပ္အတြက္ သင့္ေတာ္တ့ဲ ပစၥည္းကိရိယာေတြရိွရ့လ
ဲ ား။ Positive (Reverse Polarity - ေျပာင္းျပန္) ဟု ေခၚသည္။ အတိုေကာက္ DCRP ဟုေခၚသည္။
Vertical ႏွင့္ Overhead welding မ်ားတြင္ ဂေဟရည္မ်ားေအာက္ျပဳတ္မက်ေစရန္ အျမန္ခရ
ဲ န္
မွတ္ရန္။ ။ သံျပားအထူထက္ အခ်င္းပိုႀကီးေသာ ဂေဟေခ်ာင္းကို မည္သည့္အခါမွ မသံုးရပါ။
လိုသည္။ ထို အခါမ်ိဳးတြင္ Reverse Polarity ကို သံုးရမည္။ သြန္းသံ (Cast Iron) ကို ဂေဟ
ေယဘုယ်အားျဖင့္ ဂေဟေခ်ာင္းမ်ားကို အုပ္စု ၅ ခု ခဲႏ
ြ ိုင္သည္။ ေဆာ္ရာတြင္လည္း သတၱဳေပၚ အပူလြန္ကဲမႈမျဖစ္ေစရန္ Reverse Polarity ကိုသံုးသည္။
၁။ Mild Steel အလူမီနမ္၊ ေၾကး၀ါ၊ နစ္ကယ္ စေသာ သံမဟုတ္သည့္ သတၱဳမ်ားကို Reverse Polarity ျဖင့္
၂။ High-carbon steel ေဆာ္သည္။
၃။ Special alloy steel
၄။ Cast Iron ၅၊ ၉။ Arc Welding
၅။ Nonferrous
Arc Welding ဟူသည္မွာ လွ်ပ္စီးကို ေရွာ့ရိုက္ၿပီး သတၱဳမ်ားဆက္ရာတြင္ သံုးေသာ
နည္းျဖစ္သည္။ Arc Welding က Gas Welding ထက္သာေသာအခ်က္မွာ အပူကို အျခားေနရာ
ထိုအထဲမွ အသံုးအမ်ားဆံုးမွာ mild steel အုပ္စ၀
ု င္ ဂေဟေခ်ာင္းမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ေခ်ာ္အုပ္
မ်ားသို႔ မျပန္႔ေစဘဲ တစ္ေနရာထဲတင
ြ ္ စုပံုေပးႏိုင္ျခင္းျဖစ္သည္။ Gas Welding (ဓါတ္ေငြ႔ကိုမီးရိႈ႔
ထားေသာ ဂေဟေခ်ာင္းႏွင့္ ေခ်ာ္မအုပ္ထားေသာ ဂေဟေခ်ာင္းဟု ႏွစ္မိ်ဳးရိွသည့္အနက္ သူ႔
ေနရာႏွင့္သူ သံုးပါသည္။ ေခ်ာ္အုပ္ရျခင္းရည္ရယ
ြ ္ခ်က္မွာ လြယ္ကူစာြ စတင္ဂေဟေဆာ္ႏိုင္ရန္၊ ၿပီး အပူရယူျခင္းျဖင့္ ဂေဟေဆာ္ေသာနည္း) တြင္ မီးလွ်ံသည္ မလိုအပ္ေသာေနရာမ်ားသို႔ပါ ျပန္႔
သြားသျဖင့္ တစ္ခါတစ္ရံ အပူေၾကာင့္ သတၱဳပံုေျပာင္းျခင္း (heat distortion) ပါျဖစ္ႏိုင္သည္။
တည္ၿငိမ္ေသာ ဂေဟမီးရေစရန္၊ မီးပြားမ်ားလြင့္စဥ္ျခင္းကို ေလ်ာ့နည္းေစရန္၊ ဂေဟသား
Carbon Arc Welding (CAW), Electrogas Welding (EGW), Flux Core Arc
ေကာင္းမြန္ေစရန္၊ ဂေဟသား သံေခ်းမတက္ေစရန္တို႔ ျဖစ္သည္။
Welding (FCAW), Gas Metal Arc Welding (GMAW), Gas Tungsten Arc Welding
(GTAW), Shielded Metal Arc Welding (SMAW), Submerged Arc Welding (SAW)
ဂေဟေခ်ာင္းမ်ားကို သိုေလွာင္ျခင္း
စသျဖင့္ arc welding အမ်ိဳးအစားမ်ားစြာ ရိွေသာ္လည္း မည္သည့္ arc welding မဆို တူညီ
ဂေဟေခ်ာင္းသည္ ေစ်းႀကီး၏။ မေလလြင့္ေစရန္ ဂရုစိုက္ရပါမည္။ ဂေဟေခ်ာင္းမ်ား သည့္အခ်က္သံုးခုမွာ -
ကို စိုထိုင္းဆ ၅၀ ရာခိုင္ႏံႈးထက္ မပိုေသာ ေျခာက္ေသြ႔သည့္ေနရာတြင္ ထားရပါမည္။ ေရေငြ႔
အပူရယူသည့္ေနရာ (heat source)
သည္ ဂေဟေခ်ာင္းအကာမ်ားကို ပ်က္စီးေစသည္။ အထူးအားျဖင့္ low-hydrogen ေခ်ာင္းမ်ား
အျဖည့္ခံသတၱဳ (filler metal) ႏွင့္
တြင္ ျဖစ္သည္။ မူရင္း အထုပ္ထမ
ဲ ွ ထုတ္လိုက္ၿပီးသည္ႏွင့္ ဂေဟေခ်ာင္းမ်ားကို ၎တို႔ထည့္ရန္
ဂေဟသားကို ကာေပးေသာ ဓါတ္ေငြ႔ (shielding gas) တို႔ျဖစ္သည္။
သီးသန္႔လုပ္ထားသည့္ အပူခ်ိန္ ၂၅၀ မွ ၄၀၀ ဒီဂရီ ဖာရင္ဟိုက္ထိ အပူေပးထားသည့္ ဗူးမ်ား

113 114
ဂေဟေဆာ္ျခင္းတြင္ အေရးႀကီးေသာ အဓိက အခ်က္ေလးခ်က္မွာ -

 welding current (အမ္ပီယာ),

 voltage (ဗို႔အား),
 speed of arc travel (ဂေဟေဆာ္ေသာႏံႈး-တစ္မိနစ္လွ်င္ဘယ္ႏွစ္ေပဟု ေဖာ္ျပသည္)
 wire electrode extension ( stick-out ဟုလည္း ေခၚပါသည္။ ၎မွာ ထိမွတ္
(electrical contact tip) မွ ဂေဟေခ်ာင္းအဆံုး (end of the wire electrode)
တို႔အၾကား အကြာအေ၀း ျဖစ္ပါသည္။)
ဂေဟသားေကာင္းမြန္မႈတင
ြ ္ လက္ကိုင္ကို မည္သို႔ကိုင္သနည္း ဆုသ
ိ ည္မွာလည္း တစ္ခ်က္
အပါအ၀င္ျဖစ္ပါသည္။ ဤသို႔ကိုင္ရာတြင္ backhand ႏွင့္ forehand ဟု ႏွစ္နည္းရိွသည္။
backhand ဆိုသည္မွာ ဂေဟေဆာ္သာြ းသည့္ဘက္ႏွင့္ ေျပာင္းျပန္ ဂေဟေခ်ာင္းကို ေကြ်းေပး
ျခင္းျဖစ္သည္။ forehand ဆိုသည္မွာ ဂေဟေဆာ္သာြ းသည့္ဘက္အတိုင္း ဂေဟေခ်ာင္းကို
ေကြ်းေပးျခင္းျဖစ္သည္။

၅၊ ၉၊ ၁။ Shielded Metal Arc Welding (SMAW)

ဤနည္းမွာ ဂေဟေခ်ာင္းႏွင့္ ဂေဟေဆာ္မည့္သတၱဳႏွစ္ခုအၾကား

လွ်ပ္စစ္ေရွာ့ရိုက္ကာ ဂေဟေခ်ာင္းကို အရည္ေပ်ာ္ေစၿပီး ဆက္သည့္နည္း ျဖစ္သည္။
အရိုးရွင္းဆံုး၊ ေစ်းအသက္သာ ဆံုး ႏွင့္ အသံုးအမ်ားဆံုးနည္းျဖစ္ၿပီး ၎ကို Stick Welding
ဟုလည္း ေခၚေသးသည္။ ဂေဟ ေဆာ္ရ လြတ္လပ္သည္။ ေနရာမေရြးေဆာ္ႏုိင္သည္။ သံ၊
သံမဏိ၊ နစ္ကယ္ ႏွင့္ ထိုသတၱဳစပ္မ်ား ကို ေဆာ္ႏိုင္သည္။ သံုးေသာလွ်ပ္စစ္မွာ AC သို႔မဟုတ္
DC (CC) ျဖစ္သည္။ SMAW တြင္ အဆင့္ျမင့္ နည္းပညာမ်ားမပါ။ သို႔ေသာ္
ဂေဟဆက္ေကာင္းတစ္ခုရရန္ ဂေဟသမား၏ ကြ်မ္းက်င္မႈ အဓိကလိုအပ္သည္။
ဂေဟေခ်ာင္းအတြင္းသား core wire ကို filler metal အျဖစ္ သံုးထားသည္ကို ေတြ႔ႏိုင္သည္။
ဂေဟေဆာ္ရာတြင္ အရည္ေပ်ာ္သာြ းေသာသံကို ေလမွေအာက္ဆီဂ်င္ႏွင့္ေတြ႔ၿပီး
သံေခ်းမတက္ေစရန္ ဂေဟေဆာ္ေနသည့္ေနရာကို ဓါတ္ေငြ႔တစ္ခုျဖင့္ ဖံုးအုပ္ထားေပးရန္ လို
သည္။ ထိုဓါတ္ေငြ႔ကို Shielding Gas ဟု ေခၚသည္။ SMAW တြင္ ထိုဓါတ္ေငြ႔ကို ဂေဟေခ်ာင္း
တြင္အုပ္ထားေသာ ေခ်ာ္ကို မီးေလာင္ေစျခင္းျဖင့္ရသည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ထုိဓါတ္ေငြ႔မွာ
ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ (CO2) ျဖစ္သည္။ ဂေဟေခ်ာင္းမွာမူ သံဂေဟေခ်ာင္း (ferrous
electrode) ျဖစ္သည္။
ဂေဟေခ်ာင္းငယ္လွ်င္၊ သံျပားပါးလွ်င္ လွ်ပ္စီး (amp, အမ္ပီယာ) နည္းနည္းသာ SMAW ဂေဟေဆာ္ျခင္းျဖစ္စဥ္
လုိမည္။ ဂေဟေခ်ာင္းႀကီးလွ်င္၊ သံျပားထူလွ်င္ လွ်ပ္စီး (အမ္ပီယာ) မ်ားမ်ားလုိမည္။ မည္သည့္
ဂေဟေခ်ာင္းအတြက္ အမ္ပီယာမည္မွ်လိုသည္ကို တစ္ဖက္ပါ ဇယားတြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။

115 116
 SMAW ဂေဟေဆာ္စနစ္တင
ြ ္ ပါ၀င္ေသာ ပစၥည္းမ်ား

စတင္ဂေဟေဆာ္ျခင္း

ဂေဟစတင္ေဆာ္ေတာ့မည္ဆိုလွ်င္ ေအာက္ပါတို႔ကို ေသခ်ာစြာ စစ္ေဆးပါ။

၁။ ဂေဟေဆာ္သည့္ေနရာသည္ အမိႈက္သရိုက္မ်ား လံုး၀ကင္းစင္ေနရမည္။
၂။ ဆီ၊ အမဲဆီေပက်ံေနသည့္ လက္အိတ္၊ အ၀တ္စသည္တို႔ လံုး၀မသံုးပါႏွင့္။
၃။ ၀ါယာတို႔ ေသေသခ်ာခ်ာ မွန္မွန္ကန္ကန္ တပ္ဆင္ထားရမည္။
၄။ ဂေဟေဆာ္စက္သည္ ေျမစိုက္ႀကိဳး က်က်နန ခ်ထားရမည္။
၅။ အနီးအနားတြင္ အျခားပစၥည္းမ်ားရိွပါက မီးခံအ၀တ္ျဖင့္ အုပ္ထားရမည္။
၆။ ဂေဟေဆာ္မည့္ေနရာတြင္ (ေကာင္းေသာ) မီးသတ္ဗူး ရိွရမည္။
၇။ ဂေဟေဆာ္မည့္ေနရာကို ေဆး၊ သံေခ်း၊ ဖုန္မ်ားကင္းေအာင္ သုတ္ထားရမည္။

ဂေဟေခ်ာင္းအမ်ိဳးအစားႏွင့္ အရြယ္အလိုက္ လိုအပ္ေသာ လွ်ပ္စီး (အမ္ပီယာ) ျပ ဇယား

117 118
စတင္မီးခတ္ျခင္း (Starting the Arc)

ဂေဟေခ်ာင္းကို သံျပားေပၚ စတင္ရိုက္ျခင္း (Starting the Arc)

ဂေဟေခ်ာင္းကို သံျပားေပၚ ခတ္လိုက္ၿပီး လွ်င္ျမန္စာြ ျပန္ၾကြလိုက္ပါက ဂေဟေခ်ာင္း

ႏွင့္ သံျပားအၾကား မီးစတင္ ကူးပါလိမ့္မည္။ သို႔ေသာ္ ဂေဟေခ်ာင္းသည္ သိပ္ကာြ လြန္းသြားပါက
မီးျပန္ျပတ္သြားလိမ့္မည္။ ကပ္လန
ြ ္းပါကလည္း ဂေဟေခ်ာင္းသည္ သံျပားတြင္ ကပ္ေနလိမ့္မည္။
ထိုအခါ ႏွဲ႔၍ခြာပါ။ သုိ႔မွ ခြာ၍မရလွ်င္ လက္ကိုင္ကို ျဖဳတ္ထုတ္လိုက္ၿပီး ဂေဟေခ်ာင္းကို ျဖဳတ္ပါ။
ပံုမွန္အားျဖင့္ ဂေဟေခ်ာင္းႏွင့္သံျပားအၾကား အကြာအေ၀းသည္ ဂေဟေခ်ာင္း ၏ အခ်င္း (၃
မီလီမီတာ) ႏွင့္ ညီသည္။ ထိုအကြာအေ၀းကို ခ်ိန္ဆၿပီး မီးညီေအာင္လုပ္ရပါမည္။ မီးေတာက္
သိပ္ရွည္လွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ သိပ္တိုလွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း ဂေဟဆက္ေကာင္းကို
မရႏိုင္ပါ။ မီးသိပ္ရွည္လြန္းလွ်င္ သတၱဳရည္မ်ား ပံုေနၿပီး မီးပြားမ်ား စဥ္တတ္သည္။ သံျပားသည္
ေကာင္းစြာမေပ်ာ္ဘဲ မီးလည္းမၾကာခဏျပတ္တတ္သည္။ မီးသိပ္တိုလန
ြ ္းလွ်င္လည္း ဂေဟ
ေခ်ာင္းသည္ သံျပားတြင္ မၾကာခဏ သြားကပ္ေနတတ္ၿပီး ပံုမမွန္ေသာ ဂေဟသားမ်ား ျဖစ္ေစ
သည္။ ေအာက္တင
ြ ္ လွ်ပ္စီးနည္းလြန္းလွ်င္၊ မ်ားလြန္းလွ်င္၊ ဂေဟေဆာ္ႏံႈးေႏွးလြန္းလွ်င္၊
ျမန္လြန္းလွ်င္၊ မီးတိုလြန္းလွ်င္၊ ရွည္လန
ြ ္းလွ်င္ ျဖစ္တတ္ေသာ အျပစ္အနာအဆာမ်ားကို ျပထား
ပါသည္။
ဂေဟေခ်ာင္း၏ အေနအထားသည္လည္း မွန္ကန္ရန္ အေရးႀကီးပါသည္။ ၎သည္
သံျပား၏ မ်က္ႏွာျပင္မွ ေထာင့္မတ္က်ေနရမည္ ျဖစ္ၿပီး ဂေဟေဆာ္သာြ းေသာလမ္းေၾကာင္း
အတိုင္း ၁၅ မွ ၃၀ ဒီဂရီ ေစာင္းေနရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ တစ္ဖက္တင
ြ ္ ေဖာ္ျပထားေသာ ပံုကို
ၾကည့္ပါ။

ဂေဟေခ်ာင္း၏ မွန္ကန္ေသာ အေနအထား

119 120
 ၅၊ ၁၁။
၁၁။ Gas Tungsten Arc Welding (GTAW) သို႔မဟုတ္ TIG (Tungsten
(Tungsten Inert
Inert Gas)
ဂေဟေဆာ္ျခင္းတြင္ အျပစ္အနာအဆာေပၚရန္ လမ္းစမ်ားစြာရိွသျဖင့္ ဂေဟေကာင္း
သမားတစ္ဦးအေနႏွင့္ မိမိေဆာ္လိုက္ေသာ ဂေဟဆက္တိုင္း အားလံုးေကာင္းေနေစရန္ ဂရု
တစိုက္ေဆာ္ဘို႔ အေရးႀကီးေပသည္။ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားသည္ ေကာင္းမြန္ေသာ ဂေဟဆက္
မ်ားရရိွရန္ ဂေဟသမားတိုင္း ႏွလံုးသြင္းထားရမည့္ အခ်က္မ်ားျဖစ္ေပသည္။

၁။ အရည္အေသြးေကာင္းေသာ ဂေဟေဆာ္စက္၊ ဂေဟေခ်ာင္း ႏွင့္ ပစၥည္းမ်ားသာ သံုးပါ။

၂။ မိမိေဆာ္မည့္ သတၱဳအေၾကာင္း ေကာင္းစြာ သိထားရမည္။
၃။ ထိုသတၱဳႏွင့္ ကိုက္ညီမည့္ ဂေဟေဆာ္နည္းကိုသာ ေရြးရမည္။
၄။ မိမိအားေပးထားသည့္ WPS အေၾကာင္း ေကာင္းစြာနားလည္ၿပီး လုိက္နာရမည္။
၅။ မွန္ကန္ေသာ ဂေဟေခ်ာင္းကို ေရြးသံုးရမည္။
၆။ အကယ္၍ အပူႀကိဳေပးရန္ (Preheating) လိုလွ်င္ ဂေဟေဆာ္မည့္ သတၱဳသည္ လိုအပ္ေသာ
အပူခ်ိန္ေရာက္မွ ေဆာ္ရပါမည္။
၇။ ဂေဟေဆာ္မည့္သတၱဳသည္ ဖံု၊ အမႈန္၊ ဆီ၊ အမဲဆ၊ီ ေရေငြ႔၊ ေဆး၊ ေခ်ာ္ စသည္တို႔မွ ကင္းစင္
ေနရမည္။
၈။ ဂေဟတစ္ေၾကာင္းၿပီးတိုင္း ေနာက္တစ္ေၾကာင္း မစခင္ ေခ်ာ္မ်ားကို ေကာင္းစြာခြာထုတ္ပစ္
ရမည္။
၉။ အက္ေၾကာင္းမ်ား၊ ခ်ိဳင့္မ်ားကို ဖံုးၿပီး ဂေဟမေဆာ္ရ။ ၎တို႔ကို အလ်ဥ္ဦးစြာရွင္းထုတ္ၿပီးမွ
ဂေဟေဆာ္ရမည္။
၁၀။ ပထမဆံုးအေၾကာင္းသည္ အလြန္အေရးႀကီးသျဖင့္ ေသေသခ်ာခ်ာ ဂရုတစိုက္ ေဆာ္ရန္
လိုပါသည္။
၁၁။ Groove weld (ေျမာင္း) တြင္ gap (စပ္ၾကား) သည္ သိပ္ႀကီးေနပါက ႏႈတ္ခမ္းတစ္ဖက္ကို
ဦးစြာေဆာ္၍ က်ဥ္းေအာင္လုပ္ၿပီးမွ ႏွစ္ျခမ္းစပ္ေဆာ္ရပါမည္။
၁၂။ ဂေဟေဆာ္ၿပီးသြားလွ်င္ မိမိေဆာ္လိုက္ေသာ ဂေဟသားကို အျမဲျပန္စစ္ၾကည့္ပါ။ မႀကိဳက္
လွ်င္ သို႔မဟုတ္ အျပစ္အနာအဆာေတြ႔လွ်င္ ခ်က္ျခင္းျပင္ပါ။
၁၃။ မိမိေဆာ္ထားေသာ ဂေဟသားသည္ သတ္မွတ္ထားေသာ စံႏံႈးအရြယ္အတိုင္း ရိွမရိွ
စစ္ေဆးၾကည့္ပါ။
SMAW ႏွင့္ GTAW ၏ အဓိက
၁၄။ ေနာက္ဆံုးရလာေသာ ဂေဟသား၏အရည္အေသြးႏွင့္ ေခ်ာေမြ႔မႈကို စစ္ေဆးၿပီး ထပ္ေန
ေသာ (overlap) သို႔မဟုတ္ ျဖတ္ရာ (undercut) မ်ားေတြ႔လွ်င္ ခ်က္ျခင္းျပင္ပါ။ ကြာျခားခ်က္မွာ shielding gas ကို ရယူပံုျခင္း
ျဖစ္သည္။ GTAW (TIG) တြင္ shielding gas ကို
သီးသန္႔ယူသည္။ ထိုဓါတ္ေငြ႔ျဖင့္ အရည္ေပ်ာ္ေန
ေသာ သတၱဳႏွင့္ မီးကိုပါ ဖံုးအုပ္ေပးထားသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ေလႏွင့္ ေပါင္းဆံုဓါတ္ျပဳျခင္း မျပဳႏုိင္
ေတာ့သျဖင့္ ဂေဟသားကို ပိုမိုေကာင္းမြနေ
္ စသည္။
ဤ ဓါတ္ေငြ႔မ်ားမွာ ဟီလီယမ္၊ အာဂြန္၊ ကာဘြန္ဒိုင္
ေအာက္ဆိုဒ္တို႔ ျဖစ္တတ္သည္။ သုိ႔မဟုတ္ ထိုဓါတ္
ေငြ႔မ်ား၏ အေရာလည္းျဖစ္ႏိုင္သည္။ အထူအမ်ိဳးမ်ိဳး
121 122
ရိွသည့္ သံ သို႔မဟုတ္ သံမဟုတ္ေသာ သတၱဳမ်ားကို ဂေဟေဆာ္ႏိုင္သျဖင့္ ၎နည္းမွာ အလြန္ သို႔ေသာ္ အားနည္းခ်က္မွာ ဂေဟသမားသည္ ကြ်မ္းက်င္မႈလိုသည္။ ဂေဟေဆာ္ႏံႈးေႏွးသည္။
အသံုးတည့္သည္။
SMAW တြင္ filler metal သည္ electrode ျဖစ္၏။ သို႔ေသာ္ GTAW တြင္ filler rod
GTAW Torches (TIG မီးေခါင္းမ်ား)
မ်ား)

က သပ္သပ္၊ electrode က သပ္သပ္ ျဖစ္ သည္။ GTAW သည္ အထူ 1/8 လက္မအထိ ရိွသည့္ TIG မီးေခါင္းမ်ားက ဓါတ္ေငြ႔လႊတ္ရမည့္ေနရာကို ခ်ိန္ေပးသည္။ ေခါင္းမ်ား၏ အရြယ္
သံျပားမ်ားအတြက္ အထူးေကာင္းမြန္ၿပီး ထို႔ထက္ ပိုထူေသာ သံျပားမ်ားကိုလည္း အစားမွာ သံုးမည့္ အမ္ပီယာ(current) ေပၚမူတည္ၿပီး အႀကီးအေသး ကြာသြားသည္။ အမ္ပီယာ
ေဆာ္ႏိုင္ေသးသည္။ Filler rod (ဂေဟေခ်ာင္း) သည္ ေၾကးနီအုပ္ထားေသာ သတၱဳေခ်ာင္းျဖစ္ၿပီး မ်ားမ်ားလိုေသာ ဂေဟမ်ားအတြက္ ေရေအးေပးစနစ္သံုး ေခါင္းမ်ားပါ ရႏုိင္သည္။ လွ်ပ္ေခါင္း
လက္ႏွင့္ထိုးေၾကြးရသည္။ Filler rod ၏ သတၱဳအမ်ိဳး အစားမွာ ဂေဟေဆာ္မည့္ (electrode) ရိွ သတၱဳေခ်ာင္းမွာ တန္စတင္ သို႔မဟုတ္ တန္စတင္သတၱဳစပ္ ျဖစ္ႏုိင္သည္။ ထို
သတၱဳေပၚမူတည္သည္။ သတၱဳအမ်ိဳးအစားကိုလိုက္၍ TIG ေခါင္းမ်ားကို အေရာင္ျဖင့္ ခဲြထားသည္။ ေအာက္ပါဇယားကို
ၾကည့္ပါ။

Tungsten Identification
AWS Listing (Type) Colour
EWP, (Pure Tungsten) Green
EWCe-2, (+/- 2% Cerium Oxide) Orange
EWLa-1, (1% Lanthanum Oxide) Black
EWLa-2, (2% Lanthanum Oxide) Back
EWTh-1, (1% Thorium Oxide) Red
EWTh-2, (2% Thorium Oxide) Yellow
EWZr-1, (+/- 2% Zirconium Oxide) Brown
EWG, (unspecified alloys) Grey

GTAW ဂေဟေဆာ္ျခင္း လုပ္ငန္းစဥ္တင

ြ ္ ပါ၀င္ေသာ ပစၥည္းကိရိယာမ်ား

GTAW အတြက္ filler metal ကို AWS စံႏံႈးမ်ားအရ ေအာက္ပါအတိုင္း သတ္မွတ္သည္။

ERXXS-X - ဤတြင္ E သည္ Electrode, R သည္ Rod, XX သည္ minimum tensile

strength ျဖစ္သည္။ S ဟူသည္ Solid (ဂင္းပိတ)္ ကို ဆိုလိုၿပီး ေနာက္ဆံုး X သည္ ဂေဟေခ်ာင္း
၏ chemical composition (ဓါတုေဗဒ ေပါင္းစပ္မ)ႈ ျဖစ္သည္။ ဥပမာ - ER70S-6

SMAW မွာကဲ့သို႔ပင္ GTAW ကိုလည္း AC သို႔မဟုတ္ DC Constant Current (CC)

သံုးၿပီးေဆာ္ႏိုင္သည္။ DC တြင္ DCSP (electrode negative) ကိုသာ သံုးေလ့ရိွသည္။
GTAW တြင္ အျခားဂေဟမ်ားထက္ အားသာခ်က္မ်ားရိွသည္။ ၎တို႔အနက္အခ်ိဳ႔မွာ -
အပူသည္ ဂေဟေဆာ္သည့္ တစ္ေနရာထဲ၌သာရိွသျဖင့္ အပူေၾကာင့္ သတၱဳပံုေျပာင္းႏံႈး အလြန္
နည္းျခင္း၊ အလြန္ပါးေသာ သတၱဳျပားမ်ားကို အေနအထားမေရြး ေဆာ္ႏိုင္ျခင္း၊ ေခ်ာ္မပါ၍ ဂေဟ GTAW မီးေခါင္း အမ်ိဳးမ်ိဳး
ဆက္ေပၚမွေခ်ာ္မ်ားကို သန္႔ရွင္းရန္ မလိုေသာေၾကာင့္ ဂေဟဆက္သန္႔ရွင္းျခင္း၊ မီးပြားမ်ား
လြင့္စဥ္မႈနည္းျခင္း၊ အျခားဂေဟနည္းမ်ားႏွင့္ယွဥ္လွ်င္ မီးခိုးထြက္အလြန္နည္းျခင္း တို႔ျဖစ္သည္။

123 124
 ေရျဖင့္ အေအးခံေသာ ၅၊ ၁၂။ GMAW (Gas Metal Arc Welding) သို႔မဟုတ္ MIG
MIG (Metal Inert
Inert Gas)

GTAW မီးေခါင္း

Electrode၏ ထိပ္မ်ားကို သံုးသည့္ လွ်ပ္စစ္ေပၚမူတည္ၿပီး ျပင္သည္။ AC အတြက္
ေခါင္းလံုးမ်ားသံုးၿပီး DC အတြက္ ထိပ္ခ်ြ န္မ်ားသံုးသည္။ ေအာက္ပါပံုကိုၾကည့္ပါ။
MIG သည္ TIG ႏွင့္ ပံုစံတူ၏။ ကြာျခားခ်က္မွာ TIG တြင္ electrode ကသပ္သပ္၊
filler rod က သပ္သပ္ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ MIG တြင္ electrode သည္ filler metal ျဖစ္၏။ ထို
filler rod သည္ ေၾကးနီရည္စိမ္ ဂင္းပိတ၀
္ ါယာ (copper coated solid wire) ျဖစ္သည္။
ထိ၀
ု ါယာကို ေၾကြးစက္(wire feeding machine) မွ သတ္မွတ္ထားေသာ အျမန္ႏံႈးျဖင့္ ထိုးေပး
သည္။ သံျပားပိုထူပါက TIG ထက္စာလွ်င္ MIG က ပိုေကာင္းသည္။ ပိုျမန္သည္။ MIG ၏ အား
သာခ်က္မွာ အပူဒဏ္ခံရေသာ ဧရိယာက်ဥ္းသည္။ အပူေၾကာင့္ သတၱဳပံုေျပာင္းျခင္း နည္းသည္။
ဂေဟေဆာ္ႏံႈးျမန္သည္။ ေခ်ာ္မရိွသျဖင့္ ဂေဟသား သန္႔သည္။ မည္သည့္ အေနအထား (any
position) မ်ိဳးမဆို ေဆာ္၍ရသည္။ မီးခိုးနည္းေသာေၾကာင့္ ဂေဟသားကို ေသေသခ်ာခ်ာ ျမင္ႏိုင္
သျဖင့္ ဂေဟေဆာ္ရ အဆင္ေျပသည္။
MIG ဂေဟေဆာ္နည္းတြင္ မီးစက္ (power supply), ၀ါယာေၾကြးစက္ (wire feeding
mechanism), ဂေဟလက္ကိုင္ (welding gun) ႏွင့္ ဓါတ္ေငြ႔လိုင္း (gas supply) ဟု အစိတ္
အပိုင္းေလးခု ပါရိွသည္။ ပံုတင
ြ ္ၾကည့္ပါ။

မိမိသံုးမည့္ လွ်ပ္စီး (current - အမ္ပီယာ) ေပၚမူတည္ၿပီး electrode အရြယ္အစားကို

ေအာက္ပါအတိုင္း ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ပါသည္။

Electrode Diameter (in) Current (Amp) for Standard Tungsten Electrodes

0.04 10 – 60
1/16 40 – 120
3/32 100 – 160
1/8 150 – 210
5/32 190 – 275
3/16 250 – 350
1/4 300 – 490
5/16 450 – 600

125 126
 ဂေဟေဆာ္ရန္လိုအပ္ေသာ ဗို႔အားမွာ ဂေဟေဆာ္မည့္ သံျပားမ်က္ႏွာျပင္ႏွင့္ ဂေဟ
ေခ်ာင္းတုိ႔ အကြာအေ၀းေပၚမူတည္သည္။ သို႔အတြက္ ညီညာေသာဂေဟသားရရန္ ထိုအကြာ
အေ၀းႏွင့္ ဗို႔အားကို ပံုေသထိန္းထားရန္လိုသည္။ လွ်ပ္စီး (current – amp) လိုအပ္ခ်က္မွာ
၀ါယာေၾကြးႏံႈးႏွင့္ တုိက္ရိုက္အခ်ိဳးက်သည္။ ၀ါယာေၾကြးႏံႈးျမန္ေလ လွ်ပ္စီးမ်ားမ်ားပိုလိုေလ။
၀ါယာစားႏံႈးေႏွးသြားသည္ႏွင့္ လွ်ပ္စီး အမ္ပီယာလည္း က်သြားသည္။ ပံုမွန္အားျဖင့္ အမ္ပီယာ
၂၀၀ မွ ၂၅၀ ထိ ထားေလ့ရိွသည္။
MIG တြင္ DCRP သံုးရန္ ပိုမိုသင့္ေတာ္
သည္။ MIG သံုး gun ပံုစံ အမ်ိဳးမ်ိဳးရိွသည္။ ၎တြင္
ခလုတ္ပါၿပီး ၀ါယာအေႏွးအျမန္ကို ထိန္း၍ရသလို
ဓါတ္ေငြ႔အနည္းအမ်ားကိုပါ တစ္ပါတည္းခ်ိန္ေပးသည္။
MIG gun မ်ား၏ အလုပ္မွာ ဂေဟ၀ါယာကို ေၾကြးရန္၊
လွ်ပ္စီးႏွင့္ ဓါတ္ေငြ႔ကို သယ္ေဆာင္ေပးရန္၊ ဓါတ္ေငြ႔ကို
လိုရာေရာက္ေအာင္ ခ်ိန္ေပးရန္ တို႔ျဖစ္သည္။ အခ်ိဳ႔ gun
မ်ားတြင္ ၀ါယာေၾကြးစက္ (wire feeder) ပါ တစ္ပါတည္း
ပါရိွသည္။
ေစ်းသက္သာသျဖင့္ CO2 ကို shielding gas
အျဖစ္သံုးသည္။ အာဂြန္ႏွင့္ ဟီလီယန္ဓါတ္ေငြ႔မ်ားလည္း
MIG သံုး gun မ်ား MIG အတြက္ အထူးသင့္ေတာ္သည္။ ဂေဟေဆာ္မည့္
သတၱဳျပားအထူကိုလိုက္၍ ဂေဟေခ်ာင္းအရြယ္အစားကို ေအာက္ပါဇယားျဖင့္ ေရြးႏုိင္သည္။
မိမိဂေဟေဆာ္မည့္ သတၱဳျပားအမ်ိဳးအစားေပၚမူတည္၍ ဂေဟေခ်ာင္းကို ေရြးရမည္
ျဖစ္ပါသည္။ Mild steel သံျပားအတြက္ mild steel ဂေဟေခ်ာင္း၊ အလူမီနမ္ျပားအတြက္
အလူမီနမ္ဂေဟေခ်ာင္းကို ေရြးရမည္။ ပါးေသာသတၱဳျပားမ်ားအတြက္ အခ်င္း 0.020, 0.030 ႏွင့္
0.035 လက္မအရြယ္ ဂေဟေခ်ာင္းမ်ားကို လည္းေကာင္း၊ အလယ္အလတ္ထူေသာ သတၱဳျပား
127
မ်ား အတြက္ 0.045 သို႔မဟုတ္ 1/16 လက္မအရြယ္ ဂေဟေခ်ာင္းမ်ား၊ ထူေသာသတၱဳျပားမ်ား
အတြက္ ပိုႀကီးေသာ ဂေဟေခ်ာင္းမ်ားကို ေရြးခ်ယ္ရပါမည္။
၀ါယာသည္ အမႈန္အမိႈက္မ်ား၊ ဆီေခ်း၊ အင္ဂ်င္၀ိုင္၊ အမဲဆီ စသည္တို႔ကင္းရပါမည္။
၀ါယာေခြကို ပူၿပီးေျခာက္ေသြ႔ေသာေနရာတြင္ သိုေလွာင္ရပါမည္။ ျဖစ္ႏုိင္လွ်င္ အဖံုးဖံုးထားပါ။
အကယ္၍ အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ ဂေဟေဆာ္ျခင္းကို ခပ္ၾကာၾကာရပ္ထားရမည္ဆုိပါလွ်င္
ဂေဟေခ်ာင္းကို ျဖဳတ္ၿပီး ေသတၱာအတြင္း က်က်နန ျပန္လည္သိမ္းထားခဲ့ရန္ လိုပါသည္။
MIG ဂေဟေဆာ္ျခင္းအတြက္ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားကို သတိျပဳရန္လိုပါသည္။
 ဓါတ္ေငြ႔ပိုက္မ်ားသည္ ယိုစိမ့္ျခင္းမရိွရ။ ထိရာယွရာမ်ားမရိွရ။ အဆက္အားလံုးကို
ေသခ်ာက်နစြာ ဆက္ထားပါ။
 ေနာ္ဇယ္ေခါင္းသည္ ေခ်းမ်ားကပ္မေနပဲ သန္႔ရွင္းေနရပါမည္။
 ဂေဟ၀ါယာသည္ ဂေဟေဆာ္မည့္သတၱဳျပားအတြက္ သင့္ေတာ္မွန္ကန္ေသာအရြယ္
ျဖစ္ရမည္။
 ၀ါယာကုိ ဂန္းအတြင္း ေသခ်ာက်နစြာထည့္ထားရမည္။
 ၀ါယာေၾကြးႏံႈးကို သိထားၿပီး ေသခ်ာစြာ ခ်ိန္ထားရမည္။
 ဂေဟေဆာ္ေနစဥ္ အပူအနည္းအမ်ားကို သတိထားၾကည့္ၿပီး ၀ါယာေၾကြးႏံႈးကို ျပန္ခ်ိန္
သင့္ ခ်ိန္ရမည္။
 ဂက္စ္အိုးသည္ အျပည့္ရိွမရိွကိုလည္းေကာင္း၊ မီတာမ်ား၊ ဗားမ်ားေကာင္းမေကာင္းကို
လည္းေကာင္း စစ္ေဆးရမည္။ ဗားမ်ားဖြင့္ထားျခင္းရိွမရိွ စစ္ေဆးပါ။
Fillet Weld ႏွင့္ Groove Weld တို႔အတြက္ MIG ဂန္း အေနအထားမ်ား
128
 AWS မွသတ္မွတ္ထားေသာ MIG အတြက္ filler metal အမ်ိဳးအစားကို ေအာက္ပါ ေအာက္ပါ ဂေဟသားအျပစ္အနာအဆာမ်ားကို NDT နည္းမ်ားျဖင့္ စမ္းသပ္ႏုိင္သည္။
အတိုင္း ေဖာ္ျပႏိုင္သည္။ Surface and subsurface cracks

Porosity
EXXS-X ဤတြင္ E သည္ Electrode ျဖစ္၏။ ဒုတိယ XX ႏွစ္လံုးမွာ minimum tensile

Tears
stength ျဖစ္၏။ S သည္ solid (ဂင္းပိတ)္ ျဖစ္ၿပီး ေနာက္ဆံုး X က filler metal ၏ ဓါတုေဗဒ

Machining, rolling & plating defects
ေပါင္းစပ္မႈ (chemical composition) ကိုေဖာ္ျပသည္။

Laminations
MIG ကို Carbon Steel, Aluminum, Stainless Steel တို႔တင
ြ ္ ေဆာ္ႏိုင္ပါသည္။

Lack of fusion
MIG ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ဂေဟသားအျပစ္အနာအဆာမ်ား (weld defects) မွာ - Surface

Inclusions
Porosity, Crater Porosity, Lack of Penetration, Burn Through, Whiskers တို႔
ျဖစ္ပါသည္။ ေအာက္တင
ြ ္ အေသးစိတ္ရွင္းျပထားပါသည္။
Segregation

Lack of Weld penetration
အထက္ပါ ဂေဟေဆာ္နည္းမ်ားအျပင္ Flux Core Arc Welding (FCAW),
Fatigue defects
Submerged Arc Welding (SAW), Plasma Arc Welding (PAW), Carbon Arc Welding
Seams
(CAW), Electrogas Welding စသည္ျဖင့္ မ်ားစြာရိွေသးေသာ္လည္း ဤေနရာတြင္ ခ်န္ခပ
့ဲ ါမည္။
Blowholes

Flakes
၅၊ ၁၃။ ဂေဟသားကို စစ္ေဆးၾကည့္ျခင္း
Pitting

Laps
ဂေဟသားေကာင္းမေကာင္း နည္းႏွစ္နည္းျဖင့္ စစ္ေဆးႏုိင္သည္။ တစ္နည္းမွာ NDT
Undercut
(Non Destructive Testing) ျဖစ္ၿပီး ေနာက္တစ္နည္းမွာ Destructive Testing ျဖစ္ပါသည္။
Dimensional tolerance (e.g. Thickness)
NDT နည္းမွာ ဂေဟသားကို မပ်က္စီးေစဘဲ စစ္ေဆးေသာနည္းမ်ား ျဖစ္ပါသည္။
ေအာက္ေဖာ္ျပပါနည္းမ်ားသည္ NDT နည္းမ်ားျဖစ္၏။ ၅၊ ၁၃၊ ၁။ Visual Inspection (မ်က္
(မ်က္ျမင္ စစ္ေဆးျခင္း)

Visual Inspection

Magnetic Particle Inspection (MPI) အေရးႀကီးၿပီး အသံုး၀င္ေသာနည္းမွာ မ်က္ျမင္စစ္ေဆးျခင္း ျဖစ္၏။ သို႔ေသာ္ မ်က္ျမင္

Liquid Penetrant Inspection စစ္ေဆးျခင္းျဖင့္ ဂေဟသားေကာင္းမေကာင္း၊ လက္ခံႏုိင္မခံႏုိင္ စသည္တို႔ကို တိုင္းတာရန္ စံႏံႈး

Radiographic Inspection (X Ray) သတ္မွတ္ခ်က္ မရိွ။ လက္ေတြ႔တင
ြ ္ မ်က္ျမင္စစ္ေဆးျခင္းကို ဂေဟေဆာ္သူကိုယ္တိုင္ပင္ ျပဳလုပ္

Ultrasonic Inspection ႏိုင္ေပသည္။ ဂေဟေဆာ္ၿပီးေနာက္ ဂေဟသမားသည္ မိမိေဆာ္ထားေသာ ဂေဟဆက္ေကာင္း

Eddy Current Testing မေကာင္း၊ အျပစ္အနာအဆာ ရိွမရိွ အျမဲစစ္ေဆးသင့္ပါသည္။ အျပစ္အနာအဆာရိွပါကလည္း
ျပင္၍ရလွ်င္ ခ်က္ျခင္း ျပဳျပင္သင့္သည္။ ထံုးစံအားျဖင့္ welder inspector တစ္ဦးသည္ ဂေဟ
Destructive Testing တြင္ ေအာက္ပါနည္းမ်ားပါ၀င္သည္။
ေဆာ္ၿပီးေနာက္ အျခားစမ္းသပ္မႈမ်ားမျပဳမီ မ်က္ျမင္စစ္ေဆးျခင္းကို ဦးစြာျပဳသည္။

Free Bend Test

Guided Bend Test
၅၊ ၁၃၊ ၂။ Magnetic Particle Inspection (အျပစ္
(အျပစ္အနာအဆာမ်ားကို သံလိုက္ဓါတ္ျဖင့္ စမ္းျခင္း)

Nick Break Test

Impact Test
သံျပား၊ သံပိုက္မ်ား၏ အေပၚမ်က္ႏွာျပင္ႏွင့္ အေပၚမ်က္ႏွာျပင္ေအာက္နား (မ်က္ႏွာ

Fillet Welded Joint Test
ျပင္ေအာက္ လက္မ၀က္အတြင္း) ရိွ အျပစ္တို႔ ကို ဤနည္းျဖင့္ စစ္ေဆးႏုိင္သည္။

Etching Test

Tensile Strength Test

129 130
 MPI စမ္းသပ္သည့္
Circular Magnetization (Prod Method) ကိရိယာ

သံမႈန္မ်ားကို အစိုႏွင့္ အေျခာက္ဟု ႏွစ္မ်ိဳးရႏုိင္သည္။ သံမႈန္အေျခာက္ကို အေရာင္

အမ်ိဳးမ်ိဳးႏွင့္ ရႏုိင္သည္။ သံမႈန္အစိုကိုမူ မီးစုန္းေဆးသုတ္ထားသျဖင့္ အနက္ေရာင္ထဲတင
ြ ္
အလြန္ေသးငယ္ေသာ အက္ေၾကာင္းမ်ားကိုပင္ ျမင္ႏုိင္ေပသည္။
သံလိုက္စက္ကင
ြ ္းျပင္းအားမွာ သံုးသည့္ လွ်ပ္စီးပမာဏ အနည္းအမ်ားေပၚမူတည္
သည္။ အားေကာင္းေသာ လွ်ပ္စီးကို သံုးလွ်င္ စမ္းသပ္သူကို လွ်ပ္စစ္အႏၱရာယ္မျဖစ္ေစရန္
ဗို႔အားကို ေလွ်ာ့ေပးရမည္။ Prod spacing ႏွင့္ သံျပားအထူေပၚမူတည္ၿပီး လွ်ပ္စီးကို 600 to
2000 amps ( ၆၀၀ မွ ၂၀၀၀ အမ္ပီယာထိ) သံုးသည္။
စမ္းသပ္မည့္ သံျပား သုိ႔မဟုတ္ ပိုက္ကို သံလိုက္ျဖစ္ေအာင္လုပ္ရာတြင္ လုပ္ပံု
လုပ္နည္းႏွစ္မ်ိဳးကို အထက္ပါပံုျဖင့္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ဤႏွစ္နည္းအနက္ ပထမနည္း (Prod
Method) မွာ ေပါ့ပါးၿပီး သံုးရလြယ္သျဖင့္ အသံုးမ်ားသည္။ သတိျပဳရန္မွာ DC သံုးၿပီး သံလိုက္
စက္ကင
ြ ္းကို ျဖစ္ေစလွ်င္ သံလိုက္ျပန္ေျဖေပးရသည္။ အထူးသျဖင့္ High carbon steel မ်ားတြင္

Longitudinal Magnetization (Coil Method) ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ AC သံုးလွ်င္မူ ျပန္ေျဖေပးရန္ မလိုပါ။

စစ္ေဆးမည့္ သံပိုက္၏အဆက္ကို သံလိုက္ဓါတ္လႊတ္ၿပီး သံမႈန္ကေလးမ်ားပါသည့္ ၅၊ ၁၃၊ ၃။ Liquid Penetrant Inspection (အက္

(အက္ရာကို ဓါတုေဆးရည္ျဖင့္ စမ္းျခင္း)
ေဆးရည္ကို ျဖန္းေပးလိုက္ေသာအခါ ဆက္ေၾကာင္းသည္ အက္ကရ
ြဲ ာ စေသာ အျပစ္အနာ
အဆာတို႔မရိွပါက သံမႈန္ကေလးမ်ားသည္ သူ႔လမ္းေၾကာင္းႏွင့္သူ ညီညာစြာ ျပန္႔သာြ းမည္။ မ်က္ႏွာျပင္ အက္ကေ
ဲြ ၾကာင္းမ်ားကို စမ္းသပ္ရန္ Liquid Penetrant Test ကို သံုး
အကယ္၍ ဆက္ေၾကာင္းတြင္ ကဲအ
ြ က္ရာရိွေနပါက သံလုိက္စက္ကင
ြ ္းသည္ ေျဖာင့္ျဖဴးျခင္းမရိွ သည္။ Liquid Penetrant Test အုပ္စုေလးမ်ိဳးရိွသည္။
ေတာ့သျဖင့္ သံမႈန္ကေလးမ်ားကလည္း ထိုအက္ကေ
ြဲ ၾကာင္းတစ္၀ုိက္ စုေနသည္ကို အလြယ္ အုပ္စု ၁။ Dye Penetrant – Non Water Washable (ေရေဆး၍မရေသာ ေဆးရည္)
တကူျမင္ႏုိင္ေပသည္။ အုပ္စု ၂။ Dye Penetrant – Water Washable (ေရေဆး၍ ရေသာေဆးရည္)
အုပ္စု ၃ ႏွင့္ ၄။ Fluorescent Penetrants (မီးစံုးဓါတ္ေဆးရည္)

131 132
  Penetrating power (ေရာင္ျခည္ထိုးေဖာက္ႏိုင္သည့္အနက္) ကို ဗို႔အားအနိမ့္အျမင့္
ေျပာင္း ေပးျခင္းျဖင့္ ထိန္း၍ရသည္။
 မည္သည့္သတၱဳမဆို (အလူမီနီယမ္အပါအ၀င္) သံုး၍ရသည္။
 ဖလင္ေပၚတြင္ ပံုရိပ္ကို ျပတ္သားစြာ ျမင္ရသည္။
 သတၱဳအထူအလိုက္ အရြယ္အစားကို ႀကိဳက္ရာေရြး၍ရသည္။
X-Ray ၏ အားနည္းခ်က္မ်ားမွာ -
 ၀ယ္ရင္းေစ်းႀကီးသည္။
 အသံုးျပဳရန္ လွ်ပ္စစ္လိုသည္။
မ်က္ႏွာျပင္ကို ေဆးရည္ႏွင့္ မစမ္းမီ စမ္းသပ္မည့္ မ်က္ႏွာျပင္ကို ေခ်ာ္မ်ား၊ ဖံု၊ အမႈံမ်ား၊
 ဗို႔အားျမင့္ သံုးရသျဖင့္ ဓါတ္လိုက္ႏုိင္ေသာ အႏၱရာယ္ရိွသည္။
ေရေင႔ြမ်ား ကင္းစင္ေနေအာင္ သန္႔ရွင္းေရးအရင္လုပ္ရပါမည္။ ပံုမွန္အားျဖင့္ ဂေဟသားကို
 ကိရိယာမွာ ေလးၿပီး ကဲရ
ြ ွႏိုင္သည္။
ေက်ာက္စက္တိုက္ျခင္း စသည္ (finishing) လုပ္ေပးစရာမလိုပါ။ အကယ္၍ finishing လုပ္ရန္
 ေရာင္ျခည္လႊတ္ေခါင္းမွာ အတန္ငယ္ႀကီးသျဖင့္ က်ဥ္းေျမာင္းေသာေနရာမ်ားအတြက္
လိုပါက Penetrant Test ကို finishing မလုပ္မီ ဦးစြာလုပ္ရန္ လုိပါသည္။
မသံုးႏုိင္။
သတၱဳပစၥည္းမ်ားေရာ၊ သတၱဳမဟုတ္သည့္ ပစၥည္းမ်ားကိုပါ ဤနည္းသံုး၍ စမ္းသပ္
Gamma Ray ၏ အားသာခ်က္မ်ားမွာ -
ႏုိင္သည္။ သုိ႔ေသာ္ ၾကမ္းလြန္းေသာမ်က္ႏွာျပင္၊ ညစ္ပတ္ေနေသာ မ်က္ႏွာျပင္မ်ားအတြက္မူ
 ၀ယ္ရင္းေစ်းသက္သာသလို ျပင္ဆင္ထိန္းသိမ္းစရိတ္လည္း နည္းသည္။
မသင့္ေတာ္ပါ။ ဤနည္းျဖင့္ အလြန္ေသးငယ္ေသာ အက္ရာမ်ား ( 150 nanometer =
 ကိရိယာသည္ ခိုင္မာေတာင့္တင္းသျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ေရးႏွင့္ စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ား
တစ္မီလီမီတာ၏ အပံုတစ္သိန္းပံု ပံု၊ ၁၅ ပံုထ)ိ ကို စမ္းသပ္ႏိုင္သည္။ အေရးႀကီးေသာ
အတြက္ သင့္ေတာ္သည္။
ဆက္ေၾကာင္းမ်ားကို စမ္းလွ်င္ စမ္းသည့္အရည္အတြက္ မီးစုန္းဓါတ္ေဆးရည္ (fluorescent
 လွ်ပ္စစ္ဓါတ္မလိုသျဖင့္ ဓါတ္လိုက္မွာလည္း မေၾကာက္ရေတာ့ေပ။
penetrants) မ်ားကို သံုးသည္။
 ေရာင္ျခည္ထုိးေဖာက္မႈ အလြန္ေကာင္းသည္။
ေဆးရည္မ်ားကို သာမန္ အလင္းေရာင္ျဖဴျဖင့္ ျမင္ႏုိင္သည့္ေဆးရည္၊ သုိ႔မဟုတ္ ခရမ္း
 ကိရိယာမွာေသးငယ္သျဖင့္ ေသးငယ္က်ဥ္းေျမာင္းေသာ ေနရာမ်ားတြင္ပင္ သံုးႏုိင္
လြန္ေရာင္ျခည္ျဖင့္ၾကည့္မွသာ ျမင္ရသည့္ မီးစုတ္ဓါတ္ေဆးရည္ စသျဖင့္ လုပ္ငန္းအလိုက္
သည္။
သင့္ေတာ္ရာကို သံုးသည္။
သတိျပဳရမည္မွာ ထိုစမ္းသပ္မႈလုပ္သည့္ ေဆးရည္မ်ားသည္ မီးေလာင္လယ
ြ ္သည္။
ထို႔အတြက္ မီးရိွေသာေနရာမ်ား၊ အပူရိွန္ျမင့္ေနသည့္ သတၱဳမ်က္ႏွာျပင္မ်ားတြင္ စမ္းသပ္ျခင္း
မျပဳပါႏွင့္။ ထို႔ျပင္ အေရျပားကို ထုိေဆးရည္ထိမိပါက ေလာင္တတ္သည္။ ထိုေဆးရည္မွ ထြက္
ေသာ အေငြ႔မ်ားသည့္ အဆိပ္သင့္တတ္သည္။ သို႔အတြက္ ထိုစမ္းသပ္မႈ ၿပီးလွ်င္ၿပီးခ်င္း ထိုေဆး
ရည္ႏွင့္ ပစၥည္းကိရိယာမ်ားကို အျမန္ဆံုးျပန္လည္ သိမ္းဆည္းသြားရမည္ ျဖစ္ပါသည္။

၅၊ ၁၃၊ ၄။ ဓါတ္မွန္ရိုက္ စမ္းသပ္ျခင္း (RT

(RT - Radiographic Testing)
Testing)

ဂေဟဆက္တင
ြ ္ ရိွႏုိင္ေသာ အျပစ္အနာအဆာမ်ားကို ဓါတ္မွန္ရိုက္ စစ္ေဆးႏုိင္ပါ
သည္။ လူႀကိဳက္အမ်ားဆံုးႏွင့္ အသံုးအမ်ားဆံုးနည္း တစ္နည္းလည္း ျဖစ္သည္။ စစ္ေဆးခ်က္
မွတ္တမ္းကို ဖလင္ေပၚတြင္ အေသမွတ္ထားႏိုင္သျဖင့္ အဆက္ကို ျပန္လွန္စစ္ေဆးေသာအခါ
အလြန္အသံုး၀င္သည္။
ဓါတ္မွန္ရိုက္ရာတြင္ X-Ray ႏွင့္ Gamma Ray ႏွစ္မ်ိဳးလံုး သံုးပါသည္။ Gamma Ray သံုး အိုင္ဆိုတုပ္ ကင္မရာ
X-Ray ၏ အားသာခ်က္မ်ားမွာ -
 ဓါတ္ေရာင္ျခည္ၾကြင္း အႏၱရာယ္မရိွ။ ရိုက္ၿပီးသြားသည္ႏွင့္ ေရာင္ျခည္လည္း ပ်က္ျပယ္ Gamma Ray ၏ အားနည္းခ်က္မ်ားမွာ -
သြား၏။  ဓါတ္ေရာင္ျခည္ကို တစ္ခ်ိန္လံုးလႊတ္ေနသျဖင့္ ေရာင္ျခည္ထိႏုိင္သည့္ အႏၱရာယ္ ရိွ

133 134
 သည္။ ၅၊ ၁၃၊ ၆။ Eddy Current Testing
 ဓါတ္ေရာင္ျခည္း ထိုးေဖာက္ႏုိင္သည့္အနက္ကို ထိန္း၍မရ။
 ကိရိယာတြင္သံုးသည့္ ေရဒီယိုအိုင္ဆိုတုပ္မ်ားမွာ အခ်ိန္ႏွင့္အမွ် သက္တမ္းတိုလိုက္ စမ္းသပ္မည့္သတၱဳ၏ မ်က္ႏွာျပင္အနီး ျပစ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ သုတ္ထားေသာ ေဆး၏
ေနသျဖင့္ ျပန္လည္ခ်ိန္ညိွရျခင္း၊ အစားထိုးထည့္ရျခင္းမ်ား လုပ္ေပးရသည္။ အထူကို ရွာေဖြရာတြင္ Eddy Current Testing သည္ အလြန္ထိေရာက္သည္။ သံေခ်ာင္း
 ဓါတ္မွန္ေပၚရိွ ပံုရိပ္ေပၚမႈမွာ X-Ray ေလာက္ ျပတ္သားမႈမရိွ။ တစ္ခုကို လွ်ပ္စစ္စီးေနေသာ ၀ါယာမ်ားျဖင့္ ပတ္လိုက္လွ်င္ လွ်ပ္စစ္သံလိုက္စက္ကင
ြ ္း
 သတၱတိုင္းအတြက္ (ဥပမာ - အလူမီနီယမ္) သံုး၍မရပါ။ (electromagnetic field) ျဖစ္လာသည္။ သံေခ်ာင္း၊ သံျပားတစ္ခုကို ထို လွ်ပ္စစ္သံလိုက္
စက္ကင
ြ ္းအတြင္း ထားလိုက္ပါက ထိုသံေခ်ာင္းအတြင္း အားနည္းေသာ လွ်ပ္စစ္တစ္ခု ျဖတ္စီး
ဤဓါတ္ေရာင္ျခည္မ်ားသည္ လူကိုထိလွ်င္ အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစတတ္သည့္ အတြက္ သြားသည္။ ၎ကို eddy current ဟု ေခၚသည္။ ထို လွ်ပ္စီးသည္ မူလလွ်ပ္စစ္ သံလိုက္
ဂေဟဆက္မ်ား ဓါတ္မွန္ရိုက္မည့္ ဧရိယာအတြင္း အျပင္လူမည္သူ႔ကုိမွ ျဖတ္သန္းသြားလာခြင့္ စက္ကင
ြ ္းႏွင့္ ဆန္႔က်င္ဘက္ လွ်ပ္စစ္သံလိုက္စက္ကင
ြ ္းတစ္ခု ကို ထုတ္ေပးသည္။ သံျပားမ်က္
မျပဳပါ။ ဓါတ္မွန္ ရိုက္ျခင္းကိုလည္း သက္ဆိုင္ရာတို႔၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္သာ လုပ္ခင
ြ ့္ျပဳပါသည္။ ႏွာျပင္သည္ အျပစ္အနာအဆာကင္းပါက လွ်ပ္စီးသည္ ပံုမွန္ျဖစ္ေနၿပီး ကဲရ
ြ ာစသည္ တစ္ခုခုေတြ႔
ဂေဂဆက္အားလံုးကုိမူ ဓါတ္မွန္ရိုက္ရန္ မလိုပါ။ အဆက္အားလံုး၏ မည္သည့္ ပါက လွ်ပ္စီးေျပာင္းသြားသည္။ ထိုေျပာင္းလဲမႈကို ကိရိယာျဖင့္ တိုင္းတာႏုိင္သည္။
ရာခိုင္ႏံႈးအား ဓါတ္မွန္ရိုက္ရမည္ကို အင္ဂ်င္နီယာဌာနမွ ဆံုးျဖတ္ေပးပါသည္။ ဓါတ္မွန္ရိုက္ျခင္း
ျဖင့္ မ်က္စိျဖင့္ မျမင္ႏုိင္ေသာ ဂေဟသားအတြင္းမွ အျပစ္အနာအဆာမ်ား (porosity, slag
inclusion, inadequate penetration, incomplete fusion, under cutting, cracking, voids,
pin holes, misalignment) ကို ေဖာ္ထုတ္ႏုိင္သျဖင့္ မ်ားေသာအားျဖင့္ ပိုက္လိုင္းအဆက္မ်ားကို
ဓါတ္မွန္ရိုက္စစ္ေဆးေလ့ ရိွပါသည္။

၅၊ ၁၃၊ ၅။ ၾကိမ္ႏံႈးျမင့္အသံလိႈင္းျဖင့္ စမ္းသပ္ျခင္း (UT

(UT - Ultrasonic Testing)
Testing)

ဤနည္းကို သံတင
ြ ္ေရာ၊ သံမဟုတ္သည့္ သတၱဳမ်ားတြင္ပါ သံုး၍ရသည္။ ဓါတ္မွန္
ရိုက္ျခင္းထက္စာလွ်င္ ပိုၿပီးအႏုစိတ္ ေဖာ္ျပႏုိင္သည္။ သို႔ေသာ္ ဤနည္းကိုသံုးရန္ အထူး
ကြ်မ္းက်င္ေသာ ပညာရွင္မ်ားလိုသည္။ ဤနည္းတြင္ လိႈင္းတို၊ ႀကိမ္ႏံႈးျမင့္ အသံလိႈင္းမ်ားကို
ထုတ္လႊင့္ကိရိယာမွ ထုတ္လႊတ္လုိက္ၿပီး စမ္းသပ္လိုေသာ ဂေဟဆက္မွ ျပန္လာေသာ
အသံလိႈင္းမ်ားကို လက္ခံကိရိယာမွ လိႈင္းမ်ားအျဖစ္ ေဖာ္ျပေပးသည္။ သို႔ေသာ္ ထိုလိႈင္းမ်ားမွာ Nuclear power plant မွ heat
အလြန္ရႈပ္ေထြးလွသျဖင့္ ကြ်မ္းက်င္ေသာသူမွသာ မည္သည့္လိႈင္းသည္ အက္ရာျဖစ္သည္၊ exchanger မ်ားကို eddy current
မည္သည့္လိႈင္းသည္ ေခ်ာ္အေရာ ျဖစ္သည္ စသည္ကို ခဲျြ ခားေဖာ္ျပႏုိင္ေပမည္။ သုိ႔ေသာ္ ယခု ကိရိယာသံုးၿပီး စစ္ေဆးေနစဥ္
ေခတ္တင
ြ ္မူ ကြန္ျပဴတာက တိုက္ရိုက္ဘာသာျပန္ေပးသည့္အတြက္ အေျဖမွန္ကို ပိုမိုတိက်၊
ျမန္ဆန္စြာ ထုတ္ေပးႏုိင္ေပၿပီ။ မူလ လွ်ပ္စီးကြိဳင္ကို inspection probe ဟုေခၚၿပီး eddy current မွ
ဤနည္းတြင္ အသံုးမ်ားေသာ နည္းမ်ားမွာ - ထုတ္ေပးလုိက္ေသာ လွ်ပ္စစ္သံလိုက္စက္ကင
ြ ္းကို ဖမ္းယူသည့္ ကိရိယာကို eddyscope ဟု
• Pulse Echo ေခၚသည္။ ထို eddyscope တြင္ ေျပာင္းလဲသြားေသာ လွ်ပ္စစ္သံလိုက္စက္ကင
ြ ္းကို ေဖာ္ျပ
• Transmission သည္။ စစ္ေဆးသူက ၎ကိုၾကည့္ၿပီး မည္သည့္ျပစ္ခ်က္ဟု ဘာသာျပန္သည္။
• Resonance Eddy current test မွ စမ္းသပ္ႏိုင္ေသာအနက္ (penetration depth or skin depth)
• Frequency Modulation တို႔ျဖစ္သည္။ မွာ လႊတ္လိုက္ေသာ လွ်ပ္စီး၏ ႀကိမ္ႏံႈး (frequency), လွ်ပ္စီးႏိုင္စြမ္း (conductivity) ႏွင့္
permeability တို႔ေပၚမူတည္သည္။ ႀကိမ္ႏံႈးနိမ့္ေလ နက္နက္သြားႏုိင္ေလ ျဖစ္၏။ မ်ားေသာအား
ျဖင့္ သံုးေသာ ႀကိမ္ႏံႈးမ်ားမွာ 1kHz မွ 3MHz ထိ ျဖစ္သည္။ အနက္မွာ 5µm မွ 1mm ထိ
ျဖစ္သည္။ Eddy current testing ကို မ်ားေသာအားျဖင့္ (သံမလိုက္ေသာ) သံမဟုတ္သည့္

135 136
သတၱဳမ်ားတြင္ သံုးသည္။
ဂေဟဆက္မ်ားအတြက္ ဂေဟထိပ္သား (weld cap) ႏွင့္ အပူဒဏ္ခံရေသာ
ေနရာ(heat affected zone) မ်ားရိွ အက္ရာ၊ ကဲရ
ြ ာမ်ားကို စမ္းသပ္ရန္သံုးသည္။

Destructive Testing မ်ားအေၾကာင္း ခ်န္လွပ္ခ့ပ

ဲ ါမည္။

၅၊ ၁၄။ ဂေဟေဆာ္ျခင္း အရည္အေသြးထိန္းသိမ္းမႈ (Welding Quality Control)

ဂေဟဆက္မ်ား၏ သမိုင္းကို စာရြက္စာတမ္းမ်ားႏွင့္ စနစ္တက် မွတ္တမ္းတင္ထားရ

မည္ျဖစ္ပါသည္။ ၎ကား QA/QC တို႔၏ အလုပ္ပင္ျဖစ္ေတာ့သည္။
ပထမဦးဆံုး စစ္ေဆးရမည္မွာ ဂေဟေဆာ္မည့္သူသည္ မိမိေဆာ္မည့္ ဂေဟအမ်ိဳး
အစားအတြက္ သတ္မွတ္ထားေသာ လက္မွတ္ရဂေဟေဆာ္သူ ဟုတ္မဟုတ္ ဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္။
ထိသ
ု ူ၏ လက္မွတ္မိတၱဴကိုပါ ဖိုင္တထ
ြဲ ားရန္ လိုပါသည္။ ဂေဟေဆာ္သည့္မွတ္တမ္းတြင္ ဂေဟ
ေဆာ္သူ၏ နံပတ္ကိုပါထည့္သင
ြ ္းေရးသားရန္ လိုပါသည္။
ထို႔ေနာက္ အေရးႀကီးသည္မွာ WPS (Welding Procedure Specification)
ျဖစ္ပါသည္။ မည္မွ်အထူရိွသည့္ မည္သည့္သတၱဳကို မည္သည့္ဂေဟေဆာ္နည္းျဖင့္ ေဆာ္ရမည္
ကို ျပဌာန္းထားေသာ ေဖာ္ျပခ်က္ျဖစ္သည္။ (အထက္တင
ြ ္ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါသည္။) ဂေဟေဆာ္
သူသည္ ထိုညႊန္ၾကားခ်က္အတိုင္း အတိအက် လုိက္နာရန္ လိုပါသည္။
ဂေဟေဆာ္ရာတြင္ သံုးသည့္ ဂေဟေခ်ာင္းမ်ားသည္ သတ္မွတ္ထားေသာ
ဂေဟေခ်ာင္းမ်ား ဟုတ္မဟုတ္ကိုလည္း မွတ္တမ္းတင္ရပါမည္။ ဂေဟေခ်ာင္း၏ လက္မွတ္မ်ား
ကိုလည္း ဖိုင္တဲြထားရမည္။
ဂေဟဆက္ကို မည္သည့္ေန႔ရက္တင
ြ ္ မည္သူက fitting လုပ္သည္။ မည္သည့္ေန႔တင
ြ ္
မည္သူက ဂေဟေဆာ္သည္။ မည္သည့္ WPS နံပတ္၊ မည္သည့္အေနအထားျဖင့္ ေဆာ္သည္။
ထိုဂေဟဆက္ကို မည္သည့္ေန႔က မည္သူျဖင့္ မည္သည့္ NDT စစ္ေဆးသည္ စသည္တုိ႔ကုိ
လည္းေကာင္း။ စစ္ေဆးရာမွရေသာ အေျဖကိုလည္းေကာင္း မွတ္တမ္းတင္ထားရမည္။
ထိုအထဲတင
ြ ္ ဓါတ္မွန္ဖလင္ျပားမ်ား၊ စစ္ေဆးသူ၏ မွတ္ခ်က္မ်ား စသည္တို႔ ပါ၀င္သည္။ အကယ္
၍ ထုိအဆက္သည္ မေကာင္းသျဖင့္ ျပန္ျပင္ရေသာ အဆက္ျဖစ္ပါက မည္သည့္ေန႔ရက္တင
ြ ္
မည္သူျပင္သည္။ မည္သည့္ေန႔တင
ြ ္ ျပန္စစ္သည္။ ထုိစစ္ခ်က္ ေအာင္မေအာင္ စသည္တုိ႔ကို
မွတ္တမ္းတင္ထားရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ ၎ကို Traceability Record ဟုေခၚပါသည္။ ေအာက္
တြင္ Traceability Record နမူနာပံုစံကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။ (စာရြက္မဆန္႔သျဖင့္ ရွင္းရွင္းလင္း
လင္း ျမင္ႏိုင္ေစရန္ သံုးမ်က္ႏွာခဲထ
ြ ားပါသည္။)

137 138
139 140
 အခန္း ၇ ပါ၀င္သည္။
Quarter turn valve မ်ားမွာ Ball valve, Butterfly valve, Plug valve မ်ားျဖစ္
သည္။ (Quarter turn valve ဟူသည္ ဗားကို အျပည့္ပိတ/္ ဖြင့္ လုပ္ရန္ လက္ကိုင္ကို စက္၀ိုင္း
ဗားမ်ား (Valves) တစ္စိတ္ - ၉၀ ဒီဂရီသာ လွည့္ရန္လုိေသာ ဗားမ်ားကို ေခၚသည္။)
ဗား၏အရြယ္အစား (valve size) ကို ၎တပ္ဆင္မည့္ ပိုက္လုိင္းအရြယ္အစား
ပိုက္လိုင္းအတြင္း အရည္စီးဆင္းမႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ ဗားမ်ားတပ္ဆင္ရန္လိုသည္။ အတိုင္း ေခၚေ၀ၚသည္။ ဥပမာ - ၄ လက္မပိုက္လိုင္းတြင္ တပ္ဆင္မည့္ ဗားကို ၄ လက္မဗား ဟု
သို႔အတြက္ ပိုက္လိုင္းတပ္ဆင္ျခင္းအေၾကာင္း ပိုမိုျပည့္ျပည့္စံုစံုသိႏိုင္ေစရန္ ဗားမ်ားအေၾကာင္း ေခၚသည္။ ပိုက္လိုင္းတြင္တပ္ဆင္ရန္အတြက္ ဗားမ်ားတြင္ ဂေဟဆက္ႏွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊
ကိုပါ ထည့္သင
ြ ္းထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ အရစ္ဆက္ႏွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဖလန္းဆက္ႏွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဘာမွမပါဘဲေသာ္
ဗားမ်ားကို ပိုက္လိုင္းအတြင္း အရည္စီးဆင္းမႈကို ဖြင့္ေပးရန္၊ ရပ္တန္႔ရန္။ ဖိအား လည္းေကာင္း လာတတ္သည္။ သို႔အတြက္ မိမ၀
ိ ယ္ယူ မည့္ဗားသည္ မိမိတပ္ဆင္မည့္ ပိုက္လိုင္း
အေျပာင္းအလဲကို ထိန္းေပးရန္၊ အရည္ကို လိုအပ္သည့္ တစ္ဖက္သို႔သာ စီးေစရန္၊ ပိုက္လိုင္း ႏွင့္ သင့္ေတာ္သည့္ အဆက္ပံုစံကို ေရြးတတ္ရမည္။
အတြင္း မလိုအပ္ေသာ ဖိအားျမင့္ကို မျဖစ္ေပၚေစရန္ စသည့္ရည္ရယ
ြ ္ခ်က္မ်ားျဖင့္ တပ္ဆင္ ဥပမာ - မိမိပိုက္လိုင္းမွ ဗားတပ္မည့္ေနရာတြင္ ၁၅၀ေပါင္ ဖလန္းျဖစ္ေနပါက
သည္။ တပ္ဆင္ရသည့္ ရည္ရယ
ြ ္ခ်က္ေပၚမူတည္၍ သင့္ေတာ္သည္ဗ
့ ားမ်ားကို ေရြးခ်ယ္တတ္ ဗားသည္လည္း ၁၅၀ေပါင္ ဖလန္းရိွသည့္ ဗားျဖစ္ရမည္။ မိမိတပ္ဆင္မည့္ပိုက္တင
ြ ္ အရစ္ႏွင့္
ရန္ လိုပါသည္။ ဆံုးထားပါက တပ္ဆင္မည့္ဗားသည္လည္း ထိုအရစ္ႏွင့္တူညီေသာအရစ္ (NPT thread စသည္)
ေယဘူယ်အားျဖင့္ ပိုက္လိုင္းတြင္ တပ္ဆင္ေသာ အေျခခံဗားအမ်ိဳးအစား ၈ မိ်ဳး ပါသည့္ဗား ျဖစ္ရမည္။ သို႔ေသာ္ ဗား၏ ID (အတြင္းဘက္အခ်င္း) ႏွင့္ ပိုက္၏ ID တို႔တူရန္
ရိွသည္။ မလိုပါ။
 Gate Valve လက္ကိုင္ဘီးႏွင့္ လွည့္ဖင
ြ ့္ရသည့္ ဗားႀကီးမ်ားတြင္ ဗားဖြင့္လိုက္လွ်င္ လက္ကိုင္ရွည္
 Globe Valve ထြက္လာသည္ကို မ်က္စိႏွင့္ျမင္ရေသာ Rising stem ဗား အမ်ိဳးအစားႏွင့္ ဗားဖြင့္ေသာ္လည္း
 Check Valve လက္ကိုင္ရွည္ထက
ြ ္လာသည္ကို မ်က္စိႏွင့္မျမင္ရသည့္ Non-rising stem ဗား ဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳး ရိွ
 Diaphragm Valve သည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ အဖြင့္ (open), အပိတ္ (close) စသည္ျဖင့္ ေဖာ္ျပထားသည္။ တိတိ
 Ball Valve က်က် ဖြင့္ပိတ္ရန္လိုေသာ ဗားမ်ားတြင္ ဗားအပြင့္မည္မွ်ရိွသည္ကို ဒီဂရီႏွင့္ ေဖာ္ျပထားသည္။
 Butterfly Valve ဗားႏွင့္ပတ္သက္သည့္ အေခၚအေ၀ၚမ်ားကို ေအာက္ပါပံုတင
ြ ္ ေလ့လာႏိုင္ပါသည္။
 Plug Valve ပံုတင
ြ ္ 250 psig steam service အတြက္ သံုးေသာ Gate valve ႏွစ္မ်ိဳးကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။
 Relief Valve အသံုးခ်မႈေပၚမူတည္၍ ဗားမ်ားကို အုပ္စုေလးစု ခဲြႏိုင္သည္။
၁။ ဖြင့္၊ ပိတ္ ဗားမ်ား - Stop (Isolation) Valves
ထိုအမ်ိဳးအစားမ်ားထဲတင
ြ ္ Safety Valve, Storm Valve, Control Valve, Needle
ပိုက္လိုင္းအတြင္း အရည္စီးဆင္းမႈကို ဖြင့္ေပးရန္၊ ရပ္တန္႔ရန္၊ အဆက္ျဖတ္ရန္တို႔
Valve တို႔လည္း အပါအ၀င္ျဖစ္သည္။ ဗားမ်ားကို အပိတ္အဖြင့္လုပ္ရန္ လူအား၊ လွ်ပ္စစ္၊ ေလဖိ
အတြက္ သံုးသည္။ အပြင့္ဖင
ြ ့္ထားခ်ိန္တင
ြ ္ အရည္စီးဆင္းမႈကို ခုခံမႈအားအနည္းဆံုးျဖစ္ေစရန္
အား၊ ဟိုက္ေျဒာလစ္ စသည္တုိ႔ကိုသံုးသည္။ အခ်ိဳ႔ဗားမ်ားမွာ အလိအ
ု ေလွ်ာက္အလုပ္လုပ္သည္။
ႏွင့္ လံုး၀ပိတ္ထားေသာအခါ အရည္စီးဆင္းမႈကို လံုး၀လံုသည္ထိ ပိတ္ႏိုင္ရန္ ဒီဇိုင္းလုပ္ထား
အရည္စီးဆင္းမႈ (Mechanical motion) ေပၚမူတည္၍ ဗားမ်ားကို ေအာက္ပါအတိုင္း
သည္။ ထိုအမ်ိဳးအစားထဲတင
ြ ္ gate valve, globe valve, butterfly valve, ball valve, plug
အမ်ိဳးအစား ခဲြႏိုင္သည္။
valve, diaphragm valve တို႔ပါ၀င္သည္။
1. Linear Motion Valves
2. Rotary Motion Valves ၂။ အရည္စီးဆင္းမႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ေပးေသာဗားမ်ား - Regulating Valves
3. Quarter Turn Valves ပုိက္လိုင္းအတြင္း စီးဆင္းေနေသာ အရည္စီးဆင္းႏံႈး၊ အပူခ်ိန္ ႏွင့္ ဖိအားတို႔ကို လိုအပ္
Linear motion valves မ်ားထဲတင
ြ ္ Gate valve, Globe valve, Lift check valve, သလုိ ခ်ိန္ညိွႏိုင္ရန္ ဤအမ်ိဳးအစားဗားမ်ားကို သံုးသည္။ အမ်ားဆံုးသံုးသည့္ဗားမွာ Glove valve
In-line check valve, Pinch valve, Diaphragm valve, Safety valve, Relief valve တို႔ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ butterfly valve, needle valve, ball valve, plug valve ႏွင့္ diaphragm
ပါ၀င္သည္။ valve မ်ားကိုလည္း သံုးႏိုင္ေသးသည္။ မည္သည့္ဗားအမ်ိဳးအစား သံုးရမည္ကို မိမိဘာသာ ဆံုး
Rotary motion valves မ်ားထဲတင
ြ ္ Swing check valve, Tilting disc check valve, ျဖတ္သည္ထက္ ဗားထုတ္လုပ္သူထံ အႀကံဉာဏ္ေတာင္းခံပါက ပိုေကာင္းသည္။
Folding disc check valve, Stop check valve, Ball valve, Butterfly valve, Plug valve တို႔
141 142
 ျဖစ္ပါက design pressure မွာ 15 bar ျဖစ္သည္။
Pressure relief valve ကို ပိုက္လိုင္းတြင္ တပ္ဆင္ေသာအခါ အလုိအေလွ်ာက္
ပြင့္မည့္ဖိအား (set point pressure) ကို ခ်ိန္ညိွေပးရသည္။ ထိုဖိအားသည္ အျမင့္ဆံုး အလုပ္
လုပ္သည့္ဖိအား (MAWP – Maximum Allowable Working Pressure) ႏွင့္ တူညီရမည္၊
သို႔မဟုတ္ ေလ်ာ့နည္းရမည္ ျဖစ္သည္။
တစ္နည္းအားျဖင့္ ေအာက္ပါအတိုင္းမွတ္သားႏိုင္သည္။ Design Pressure ထက္
MAWP က ပိုနည္းသည္။ MAWP ထက္ Set point pressure က ပိုနည္းသည္။ Set point
pressure ထက္ working pressure က ပိုနည္းသည္။

၇၊ ၁။ Gate Valves
Valves

၃။ အရည္ေနာက္ျပန္စီးမႈကို ကာကြယ္ေပးသည့္ဗား - Backflow Prevention Valves

ပိုက္လိုင္းမ်ားအတြင္း အရည္ကိုတစ္ဖက္သာစီးေစလိုေသာအခါ မေတာ္တဆ အရည္
ေနာက္ေၾကာင္းျပန္စီးဆင္းမႈကို ကာကြယ္ရန္လိုပါသည္။ ထိုအခါမ်ိဳးတြင္ ဤအမ်ိဳးအစားဗားမ်ိဳး
ကိုသံုးသည္။ ထိုဗားမ်ားကို Non-return valve သို႔မဟုတ္ Check Valve ဟု ေခၚသည္။ ထိုဗား
မ်ားသည္ အလုိအေလွ်ာက္ အလုပ္လုပ္ေသာ ဗားမ်ားျဖစ္သည္။ အရည္စီးဆင္းမႈ ပံုမွန္အေန

အထားတြင္ ပြင့္ေနၿပီး အရည္ေျပာင္းျပန္စီးသည္ႏွင့္ လွ်င္ျမန္စာြ အလုိအေလွ်ာက္ ပိတ္သာြ း

သည္။ အခ်ိဳ႔အေရးႀကီးေသာ လုိင္းမ်ားတြင္ ပိတ္မႈကိုပိုမိုျမန္ဆန္ေစရန္ ေလဖိအားကိုပါ ပူးတဲြ သံုး
ေလ့ရိွပါသည္။

၄။ ဖိအားေလွ်ာ့ ကိရိယာမ်ား - Pressure Relief Devices

ပိုက္လိုင္းအတြင္ သတ္မွတ္ထားေသာ ဖိအားထက္ပိုလာပါက ပိုက္လိုင္းမ်ား၊ ကိရိယာ
မ်ား ပ်က္စီးႏိုင္သည့္ အႏၱရာယ္ရိွသည္။ သို႔အတြက္ မေမွ်ာ္လင့္ပဲ ပုိက္လိုင္းအတြင္း ဖိအားျမင့္
တက္လာမႈမွ ကာကြယ္ရန္ အလိုအေလွ်ာက္ ဖိအားေလွ်ာ့ ကိရိယာမ်ား တပ္ဆင္ေပးရသည္။ ထို
ကိရိယာကို Pressure relief valve ဟု ေခၚသည္။
အခ်ိဳ႔ေသာအခ်ိန္မ်ားတြင္ ပုိက္လိုင္းအတြင္း အပူခ်ိန္ျမင့္တက္လာမႈ စေသာ
အေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ သာမန္အလုပ္လုပ္သည့္ဖိအားထက္ ဖိအားပိုျမင့္လာတတ္သည္။
သို႔အတြက္ ပိုက္လိုင္းအတြင္းတပ္ဆင္ထားေသာ ကိရိယာမ်ားမွာ သာမန္ အလုပ္လုပ္သည့္
ဖိအား (normal working pressure) ထက္ အနည္းငယ္ ပိုျမင့္ထားရသည္။ သို႔ေသာ္ ထိုဖိအား
မ်ားမွာ design pressure အတြင္း၌သာ ရိွသည္။ ပိုက္လိုင္းတစ္ခု၏ design pressure ကို
Gate Valve ၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ပိုက္လိုင္းအတြင္း အရည္စီးဆင္းမႈကို အဖြင့္၊ အပိတ္
working pressure ၏ တစ္ဆခြဲ ထားေလ့ရိွသည္။ ဥပမာ working pressure သည္ 10 bar
လုပ္ေပးရန္ ျဖစ္သည္။ အျပည့္ဖင
ြ ့္ရန္ သို႔မဟုတ္ အျပည့္ပိတ္ရန္ ဒီဇိုင္းလုပ္ထားသည္။
143 144
 မပြင့္တပြင့္ သုိ႔မဟုတ္ တစ္၀က္တစ္ပ်က္သာဖြင့္ထားလွ်င္ ဗားသည္ အလြန္တုန္ခါ
သျဖင့္ Gate Valve တြင္အရည္စီးႏံႈးကို ဗားတစ္၀က္တစ္ပ်က္ဖင
ြ ့္ျခင္းျဖင့္ မထိန္းသင့္ပါ။ Angle Body Globe Valve
ေစ်းကြက္တင
ြ ္ gate valve ကို solid wedge, flexible wedge, split wedge, double disc
စသျဖင့္ ရႏုိင္ပါသည္။ သတိျပဳရန္မွာ split wedge ႏွင့္ double disc ဗားမ်ား တပ္ဆင္လွ်င္ ဗား
လက္ကိုင္ကို မတ္မတ္ေထာင္ထားရန္ အေရးႀကီးပါသည္။ သို႔မွ ဗားပိတ္ေသာအခါ disc ညပ္ေန Y Pattern Globe Valve
ျခင္းမွ ကင္းေ၀းမည္ ျဖစ္ပါသည္။
Gate valve ၏ အားသာခ်က္မွာ ပိတ္သည့္ေနရာတြင္ လံုး၀လံုၿခံဳေအာင္ ပိတ္ထား
ႏိုင္သည္။ မည္သည့္ဘက္သို႔ျဖစ္ေစ လွည့္တပ္ႏုိင္သည္။ ဗားကို ျဖတ္သာြ းစဥ္ ဖိအားေလ်ာ့က်
ျခင္း (pressure loss) နည္းသည္။
အားနည္းခ်က္မ်ားမွာ ဗား disc အထိုင္ကို ျပဳျပင္တပ္ဆင္ရ မလြယ္ကူ။ အေရးႀကံဳလွ်င္
လွ်င္ျမန္စြာ ပိတ္ဖင
ြ ့္၍ မရ။ အရြယ္ႀကီးသျဖင့္ ျပဳျပင္တပ္ဆင္ရန္ ေနရာမ်ားစြာယူသည္။ ပိတ္ရာ
တြင္ ေႏွးေကြးေသာေၾကာင့္ လံုး၀ပိတ္ခါနီးတြင္ အရည္စီးႏံႈးျမင့္လွသျဖင့္ disc ႏွင့္ အထိုင္မ်ားကို
စားေစသည္။ ပိုက္လုိင္းအတြင္း အပူခ်ိန္ျမင့္တက္လာလွ်င္ သပ္ပံုစံအပိတ္မ်ားတြင္ အရည္စိမ့္
ထြက္မႈမ်ားျဖစ္ေပၚတတ္သည္။ လြတ္ေနေအာင္ ျပဳလုပ္ထားသျဖင့္ အရည္ေၾကာင့္ပြန္းစားမႈ သက္သာေစသည္။ T pattern
Gate valve မ်ားတြင္ အဓိကအစိတ္အပိုင္း သံုးခုပါသည္။ ဗားကိုယ္ထည္ (Body), body, Y pattern body ႏွင့္ Angle body ဟု globe valve ဒီဇိုင္း သံုးမ်ိဳးရိွသည္။
ကိုယ္ထည္အေပၚဖံုး (bonnet) ႏွင့္ အပိတ္အဖြင့္ လက္တံ (trim) တို႔ျဖစ္သည္။ Trim တြင္ တည္ေဆာက္ပံုအရ Y pattern globe valve သည္ T pattern body ထက္
stem, gate, wedge of disc, seat ring တို႔ ပါ၀င္သည္။ ပိုၿပီးအရည္စီးဆင္းမႈေကာင္းသည္။ သို႔အတြက္ ရံႊ႔ေရ၊ သဲေက်ာက္မ်ားပါေသာေရ၊ ျပစ္ေသာ
အရည္မ်ားအတြက္ ပိုမိုသင့္ေတာ္သည္။
၇၊ ၂။ Globe Valves
Valves Angle body globe valve မွာ T pattern ထက္ပိုၿပီး အရည္စီးဆင္းႏံႈးကို အဟန္႔
အတား ျဖစ္ေစမႈနည္းသည္။ အခ်ိဳ႔ေနရာမ်ားတြင္ ထည့္သံုးလုိက္ျခင္းျဖင့္ ေနရာအစားသက္သာ
သည္။ T pattern သည္ ဖိအားေလ်ာ့က်မႈ (pressure drop) အမ်ားဆံုး ျဖစ္သျဖင့္ ဖိအား
ေလ်ာ့က်မႈကို ထည့္သင
ြ ္းစဥ္းစားစရာမလိုဘဲ အရည္စီးမႈကိုထိန္းရန္သီးသီးသာလုိသည့္ ေနရာ
မ်ားတြင္ သံုးသည္။
Globe valve ၏တည္ေဆာက္မႈမွာ gate valve ႏွင့္ အလြန္ဆင္ပါသည္။ Globe
valve ကို conventional disc, plug disc, composition disc, needle valve ဟု သံုးေသာ
disc ႏွင့္ အထိုင္ကိုလိုက္၍ အမ်ိဳးမ်ိဳးရႏုိင္ပါသည္။
Globe valve ကို တပ္ဆင္ရာတြင္ အရည္စီးသည့္ဘက္ကို ညႊန္ျပသည့္ ျမား အား ဂရု
စိုက္ရန္ လုိပါသည္။ မိမိသည္ အရည္စီးသည့္လားရာကို သိထားရန္လိုၿပီး ဗားကို ထိုဦးတည္ခ်က္
အတိုင္း မမွားမယြင္း တပ္ဆင္ရပါမည္။ ဗားေရြးခ်ယ္ရာတြင္ ဗားကိုျဖတ္သာြ းစဥ္ ျဖစ္ေပၚလာ
သည့္ ဖိအားေလ်ာ့က်မႈကို ထည့္သင
ြ ္းစဥ္းစားရန္ လုိသည္။
T Pattern Globe Valve Globe valve ၏ အားသာခ်က္မ်ားမွာ ေသေသခ်ာခ်ာပိတ္ႏိုင္သည္။ မိမိလိုသေလာက္
အရည္စီးဆင္းမႈကို စိတ္ႀကိဳက္ထိန္းႏိုင္သည္။ Gate valve ႏွင့္ ယွဥ္လုိက္လွ်င္ ဖြင့္ခ်ိန္ပိတ္ခ်ိန္
Gate Valve ကဲ့သို႔မဟုတ္ဘဲ Globe Valve ကို မၾကာခဏ ဖြင့္ပိတ္ရန္လိုေသာ ပိုျမန္သည္။ ျပင္ဆင္ထိန္းသိမ္းရန္ လြယ္ကူသည္။ Globe valve ၏အားနည္းခ်က္မွာ ဖိအား
ေနရာမ်ားအတြက္ သို႔မဟုတ္ ဗားျဖင့္ အရည္စီးႏံႈးကို ထိန္းရန္အတြက္ တပ္ဆင္သည္။ Globe ေလ်ာ့က်မႈ မ်ားသည္။ ဗားကိုပိတ္ရန္ အင္အားလိုသည္။
valve တြင္ disc (အပိတ္အဖြင့္ျပဳသည့္ အျပား) ကို ပြန္းစားမႈအနည္းဆံုးျဖစ္ေစရန္ ဒီဇိုင္း
လုပ္ထားသည္။ ဗားကိုစတင္ဖင
ြ ့္ၿပီး အရည္စီးသည္ႏွင့္တၿပိဳင္နက္ disc သည္ အထိုင္မွ လံုး၀
145 146
၇၊ ၃။ Check Valves (Non-Return Valves) အျပင္မွ မသိႏုိင္။ တစ္ခါတစ္ရံ ဗားသည္ပင
ြ ့္လွ်က္အေန အထားတြင္ သြားကပ္ေနသျဖင့္
ျပန္မပိတ္ပဲ ျဖစ္ေနတတ္သည္။

၇၊ ၄။ Diaphragm Valves

Diaphragm valve အားလံုးသည္ ႏွစ္ဖက္သြားျဖစ္၏။ အရည္စီးဆင္းမႈကို ထိန္းရန္

Swing Check Valve
အရည္ကို ပိုက္လိုင္းအတြင္း ေျပာင္းျပန္စီးျခင္းမွ ကာကြယ္ရန္ Check Valve ကို သံးု
သည္။ Check Valve မ်ားသည္ one way valve (တစ္ဖက္စီး) မ်ား ျဖစ္၏။ Check valve ႏွစ္မ်ိဳး
ရိွသည္။ Swing Check Valve ႏွင့္ Lift Check Valve တို႔ ျဖစ္သည္။
အတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အပိတ္အဖြင့္လုပ္ရန္အတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း သံုးႏိုင္သည္။
၎၏ အားသာခ်က္မွာ အျခားဗားမ်ား မတတ္ႏိုင္သည့္ ဖိအားနည္း လိုင္းမ်ားတြင္ တပ္ဆင္
အသံုးျပဳႏုိင္ျခင္း ျဖစ္သည္။ အရည္စီးဆင္းမႈ ေခ်ာေမြ႔သည္။ ဖိအားေလ်ာ့က်မႈနည္းသည္။ စီးဆင္း
ေနေသာ အရည္ႏွင့္ ဗား၏ အလုပ္လုပ္ေသာ အစိတ္အပိုင္းမ်ားထိေတြ႔မႈ မရိွသျဖင့္ အရည္
ေၾကာင့္ ဗားစားသြားမွာ မစိုးရိမ္ရ။ ဗားအစိတ္အပိုင္းမ်ားမွ အရည္ယိုစိမ့္မွာ မပူရေပ။
ဗားတည္ေဆာက္ပံုမွာ ၎တြင္ ခံုးႏိုင္ခြက္ႏိုင္ေသာအျပား အဆို႔ရွင္ (diaphragm)
ပါရိွၿပီး ထိုအျပားခံုး/ခြက္ရန္ လူအားျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဟိုက္ေျဒာလစ္၊ ေလဖိအား တုိ႔ျဖင့္
ေသာ္လည္းေကာင္း လုပ္ႏုိင္သည္။

Weir type diaphragm valve ႏွင့္ Straight through diaphragm valve ဟု ႏွစ္မ်ိဳး
Lift Check Valve Wafer Check Valve ရိွသည္။ Diaphragm valve ၏ အားသာခ်က္မ်ားမွာ အရည္စီးဆင္းမႈကို ထိန္းရန္ ႏွင့္ ပိတ/္ ဖြင့္
ရန္ ႏွစ္မ်ိဳးလံုး သံုးႏုိင္သည္။ အႏၱရာယ္ရိွေသာ ဓါတုေဗဒေဆးရည္မ်ားအတြက္ သံုးႏုိင္သည္။
ဗားမွ ယိုစိမ့္မႈလံုး၀မရိွ။ အညစ္အေၾကးမ်ားေၾကာင့္ ဗားပိတ္မွာ မစိုးရိမ္ရ။ ဗားအတြင္း အညစ္
Check valve တပ္ဆင္ရာတြင္ direction အေၾကးကပ္ညိမႈ မရိွသျဖင့္ သန္႔ရွင္းရန္လိုသည့္ ေဆးထုတ္လုပ္ငန္း၊ အစားအေသာက္
(ဦးတည္ဖက္၊ လားရာ) ကို ေသခ်ာစြာ စစ္ေဆးဘို႔ ထုတ္လုပ္မႈလုပ္ငန္း စသည္တို႔တင
ြ ္ သံုးႏိုင္သည္။
လုိပါသည္။ ေထာင္လိုက္တပ္ဆင္ရသည့္ check Diaphragm valve ၏ အားနည္းခ်က္မွာ အဆို႔ရွင္ျပဳလုပ္ထားေသာ ပစၥည္းအမ်ိဳး
valve မ်ားလည္း ရိွပါသည္။ Check valve ၏ အစားေပၚမူတည္ၿပီး အပူခ်ိန္ႏွင့္ ဖိအား ကန္႔သတ္ခ်က္ရိွသည္။ ေယဘူယ်အားျဖင့္ ဖိအား 200
အားသာခ်က္မွာ လူထိန္းေပးစရာမလို။ အလုိ psi (1380 kPa) ႏွင့္ အပူခ်ိန္ 400˚F (204˚C) ထိသာ ရႏုိင္သည္။ စီးဆင္းေသာအရည္၏ ပြန္း
အေလ်ာက္ အလုပ္လုပ္သည္။ အရည္ ေျပာင္းျပန္ စားမႈေၾကာင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အရည္ထဲတင
ြ ္ပါလာသည့္ အညစ္အေၾကးမ်ားေၾကာင့္ ေသာ္
စီးလာပါက လွ်င္ျမန္စာြ ပိတ္ေပးႏုိင္သည္။ သို႔ေသာ္ လည္းေကာင္း အဆို႔ရွင္ကို လွ်င္ျမန္စြာ စားႏုိင္သည္။ Diaphragm valve ကို အရြယ္ လက္မ
အားနည္းခ်က္မွာ ဗား ပိတ္ေန၊ ပြင့္ေနမွန္းကို ၀က္မွ ၁၂ လက္မထိသာ ရႏိုင္သည္။
Ball Check Valve
147 148
 Ball valve အမ်ိဳးအစားမ်ားမွာ Split Body ball
valve, Top Entry ball valve, End Entry ball valve,
Three Piece Body ball valve, Double Trunnion ball
valve တို႔ျဖစ္သည္။ အမဲဆီသုတ္ေပးရေသာ ball valve
ႏွင့္ အမဲဆီသုတ္စရာမလိုေသာ ball valve ဟုလည္း ရိွ
ေသးသည္။
Ball valve မ်ား၏ အားသာခ်က္မွာ အလွ်င္
အျမန္ ပိတ္ႏုိင္ဖင
ြ ့္ႏိုင္သည္။ အရြယ္အစားေသးငယ္သည္။
ေပါ့ပါးသည္။ မိမိလိုသလို ဒီဇိုင္းကို မွာယူရရိွႏုိင္သည္။
သန္ရ
႔ ွင္းရန္လိုေသာ ပုိက္လိုင္းမ်ား အတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ညစ္ပတ္သည့္အရည္မ်ား
စီးသည့္ ပိုက္လိုင္းမ်ားအတြက္ေသာ္ လည္းေကာင္း ေနရာမေရြးသံုးႏုိင္သည္။ အရည္အေသြး
ေကာင္းသည့္ ball valve မ်ားကို ေရြးခ်ယ္ၿပီး အပူခ်ိန္ျမင့္၊ ဖိအားျမင့္သည့္ပိုက္လိုင္းမ်ားတြင္
သံုးႏိုင္သည္။ ဗားအပိတ္အဖြင့္လုပ္ရန္ အင္အားသံုးစရာမလို၊ အလြယ္တကူ ဖြင့္ႏုိင္ပိတ္ႏိုင္
သည္။
အားနည္းခ်က္မွာ လိုအပ္သည့္ အရည္စီးဆင္းမႈရရန္ ေကာင္းစြာမထိန္းႏုိင္ျခင္းႏွင့္
၇၊ ၅။ Ball Valves ခဲက့သ
ဲ ို႔ေသာ ပစၥည္းမ်ား အရည္အတြင္းပါလာပါက ေဘာမ်ားအတြင္းညပ္တတ္ျခင္းေၾကာင့္ ဗား
ပ်က္စီးတတ္ျခင္းျဖစ္သည္။

Ball valve သည္ quarter turn valve အမ်ိဳးအစားျဖစ္ၿပီး အျမန္ဖင
ြ ့္ႏုိင္ပိတ္ႏိုင္သည္။
အဖြင့္အပိတ္လုပ္ေသာ ေဘာကို စည္းကပ္မႈအား (sealing ability) ေကာင္းသည့္ ႏုိင္လန
ြ ္
(nylon), လူလုပ္ရာဘာ (synthetic rubber), delrin, fluorinated polymer မ်ား သံုးသည္။
အဓိကပါ၀င္ေသာ အစိတ္အပိုင္းမွာ ဗားကိုယ္ထည္၊ အပိတ္အဖြင့္လုပ္သည့္ ေဘာႏွင့္ အထိုင္တို႔
ျဖစ္သည္။ တည္ေဆာက္ပံုမွာ plug valve ႏွင့္ ဆင္တူသည္။ Ball valve ကို တစ္ဖက္သာြ း၊ ႏွစ္
ဖက္သြား၊ သံုးဖက္သြား၊ ေလးဖက္သာြ း စသျဖင့္ ရႏိုင္သည္။
၇၊ ၆။ Butterfly Valves
Butterfly valve မ်ားကို အရည္စီးဆင္းမႈထိန္းရန္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အပိတ္အဖြင့္
လုပ္ရန္အတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း သံုးႏုိင္သည္။ ဗားကို လွ်င္ျမန္စြာ အပိတ္အဖြင့္လုပ္ႏုိင္
သည္။ ဖိအားေလ်ာ့က်မႈ နည္းသည္။ Quarter turn ဗားအမ်ိဳးအစားျဖစ္သည္။ လူအား၊ ေလဖိ
အား၊ ဟိုက္ေျဒာလစ္၊ လွ်ပ္စစ္ စသည္တို႔သံုး၍ ဖြင့္ႏုိင္ပိတ္ႏုိင္သည္။ အပူခ်ိန္နိမ့္၊ ဖိအားနိမ့္လိုင္း
မ်ားတြင္ သံုးႏုိင္သကဲ့သို႔ အပူခိ်န္ျမင့္၊ ဖိအားျမင့္လုိင္းမ်ားတြင္လည္း သံုးႏိုင္သည္။
ဖလန္းဆက္ (flanged end)၊ wafer and lug ဟု ႏွစ္မ်ိဳးလာသည္။

149 150
 ထို plug ၏ အပြင့္ ဧရိယာမွာ ပိုက္အတြင္းဘက္ အခ်င္း၏ ၄၀ မွ ၅၀ ရာခိုင္ႏံႈး၊
Butterfly valve ၏ အားသာခ်က္မွာ တပ္ဆင္ရန္ ေနရာက်ဥ္းက်ဥ္းသာလိုသည္။ အခ်ိဳ႔လည္း ၇၀ မွ ၁၀၀ ရာႏံႈးထိပင္ ရိွသည္။ ေအာက္တင
ြ ္ ေဖာ္ျပ ထားသည့္အတိုင္း Plug valve
ေပါ့ပါးသည္။ လွ်င္ျမန္စြာ ဖြင/့္ ပိတ္ႏုိင္သည္။ အရြယ္မွာလည္း တစ္လက္မခဲမ
ြ ွ လက္မ ၂၀၀ ထိ ဒီဇိုင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးရိွသည္။
ရႏိုင္သည္။ ဖိအားေလ်ာ့က်မႈနည္းသည္။ လံုၿခံဳစြာပိတ္ႏိုင္သည္။
အားနည္းခ်က္မွာ အရည္စီးႏံႈးကို အကန္႔အသတ္ႏွင့္သာ ထိန္းႏိုင္သည္။ ေရျဖတ္စီး
သြားလွ်င္ လိပ္ျပာေတာင္ (disc) ပတ္၀န္းက်င္တင
ြ ္ ၀ဲဂယက္မ်ားထႏုိင္သည္။ သို႔အတြက္ butter
fly valve ကို ၀ဲဂယက္ထေသာ ေအာက္ပိုင္းစီးေၾကာင္းမ်ားတြင္ ကပ္လွ်က္မတပ္ဆင္ရပါ။ ဥပမာ
- ေရပန္႔မွ အထြက္နား၊ အဲလ္ဘိုး (elbow) ေအာက္နား၊ control valve အနီး၊ Tee အနီး
စသည္။ အကယ္၍ မျဖစ္မေနတပ္ရမည္ ဆိုလွ်င္ ထိုေနရာတို႔မွ အနည္းဆံုး ပိုက္အခ်င္း၏ ေလး
ဆမွ ေျခာက္ဆ အကြာတြင္ တပ္ဆင္ရပါမည္။

၇၊ ၇။ Plug Valves Lubricated plug valve ႏွင့္ Non-lubricated plug valve ဟု ႏွစ္မ်ိဳးခဲြႏိုင္သည္။
Plug valve ၏ အားသာခ်က္မွာ တည္ေဆာက္ပံုရိုးစင္းသည္။ အျမန္ဖင
ြ ့္ႏုိင္ပိတ္ႏုိင္သည္။
Plug valve ကို cock ဟုလည္းေခၚေသးသည္။ Quarter turn valve ျဖစ္ၿပီး အရည္ ျပင္ဆင္ထိန္းသိမ္းရ လြယ္ကူသည္။ အရည္စီးႏံႈးကို ခုခံမႈအနည္းဆံုးျဖစ္သည္။ Two way, three
သို႔မဟုတ္ အေငြ႔ စီးဆင္းမႈကို အဖြင့္အပိတ္လုပ္ရန္ သံုးသည္။ Plug valve ကို အရည္စီးဆင္းမႈ way, four way စသည္ရႏုိင္သျဖင့္ ပိုက္လုိင္းဦးတည္ခ်က္ ေျပာင္းလိုပါက အလြယ္တကူ
ထိန္းရန္ ဒီဇိုင္းမလုပ္ထားပါ။ အျမန္ပိတ္ရန္အတြက္သာ လုပ္ထားပါသည္။ ၎ကို ေရေႏြးေငြ႔၊ ေျပာင္းႏုိင္သည္။
ေရ၊ ဆီ၊ ဓါတ္ေငြ႔၊ ဓါတုေဆးရည္လိုင္းမ်ားအတြက္ သံုးႏုိင္သည္။ Plug valve ကို ျပင္ဆင္ရန္ အားနည္းခ်က္မွာ ပြတ္အားမ်ားသျဖင့္ ဖြင/့္ ပိတ္ရန္ အားစိုက္ရသည္။ ႀကီးေသာဗားမ်ား
သို႔မဟုတ္ သန္ရ
႔ ွင္းေရးလုပ္ရန္အတြက္ ဗားကို ပိုက္လိုင္းမွ ျဖဳတ္ရန္မလိုပါ။ Plug valve မ်ားကို အတြက္ ဖြင/့္ ပိတ္ရန္ စက္ကိရိယာလိုသည္။ Ball valve မ်ားထက္ ပိုၿပီးေစ်းႀကီးသည္။
ဖိအား 0 bar မွ 10000 psi ထိ၊ အပူခ်ိန္ -50˚F မွ 1500˚F ထိ ရႏုိင္သည္။
Ball valve ႏွင့္ Plug valve မွာ
တည္ေဆာက္ပံုျခင္း တူသည္။ Ball valve
၏အပိတ္အဖြင့္မွာ ေဘာလံုးပံု ျဖစ္ၿပီး plug
valve ၏ အပိတ္အဖြင့္မွာ ထုလံုးရွည္ပံု
ျဖစ္သည္။

151 152
၇၊ ၈။ Pressure Relief Valve (Safety Valve) ပံုမွန္အေျခအေနတြင္ ပိုက္လိုင္းအတြင္းဖိအားကို ဗားတြင္တပ္ဆင္ထားသည့္ စပရင္
မ်ား၏ တြန္းကန္အားျဖင့္ ပိတ္ထားသည္။ ပိုက္လိုင္းအတြင္း ဖိအားျမင့္တက္လာပါက ထိုဖိအား
ပိုက္လိုင္းထဲတင
ြ ္ သတ္မွတ္ထားသည့္ ဖိအားထက္ပိုလာပါက ပိုက္လိုင္းႏွင့္ ပိုက္လိုင္း သည္ စပရင္၏အားကို တြန္းကာဗားကိုဖင
ြ ့္ၿပီး ျပင္ပေလထုအတြင္း ထြက္သြားသည္။
အတြင္း တပ္ဆင္ထားေသာ ကိရိယာမ်ားပ်က္စီးမည့္ အႏၱရာယ္မွကာကြယ္ရန္ ပိုက္လိုင္း Safety valve တစ္ခုကို ၀ယ္ေတာ့မည္ဆိုလွ်င္ မိမိပိုက္လိုင္း၏ အျမင့္ဆံုးအလုပ္လုပ္
အတြင္း သတ္မွတ္ထားသည့္ ဖိအားထက္ပိုျမင့္လာပါက အလိုအေလွ်ာက္ ဖိအားေလွ်ာ့ခ်ေပးႏိုင္ မည့္ ဖိအား၊ ဒီဇိုင္းဖိအား စသည္တို႔ကိုသိထားရမည္။ သို႔မွ ထုိပိုက္လိုင္းႏွင့္ သင့္ေတာ္မည့္ ဗား
သည့္ ကိရိယာမ်ား တပ္ဆင္ထားသည္။ ၎တို႔ကို Pressure Relief Devices or Safety ကို ေရြးခ်ယ္ႏုိင္မည္။ အထက္တင
ြ ္ safety valve ၏ set pressure ကို မည္ကဲ့သို႔ ခ်ိန္ရမည္ကို
Valves မ်ားဟု ေခၚသည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ဓါတ္ေငြ႔၊ ေငြ႔ရည္၊ ေရေႏြးေငြ႔ စသည့္စနစ္မ်ားတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။
သံုးသည္။
၇၊ ၉။ ဗား ေရြ
ေရြးခ်ယ္ျခင္း (Selection of Valve)

Valve Types and Typical Applications

Notes:
1. Only angle-globe valves can be used for a 90 deg change in direction of flow.
2. Check valves (other than the stop-check valves) stop flow only in one (reverse) direction.
Stop check valves can be and are used as stop, block, or isolation valves, in addition to
being used as a check valve.
3. Some designs of ball valves are suitable for throttling service.
4. Multiport ball and plug valves are used for changing the direction of flow and mixing
flows.

ပိုက္လိုင္းအတြင္း ဗားကိုေရြးခ်ယ္ရာတြင္ ဒီဇိုင္းဆုိင္ရာအခ်က္ေပါင္းမ်ားစြာ

ထည့္သင
ြ ္းစဥ္းစားရန္ လိုပါသည္။ ေအာက္တင
ြ ္ ဗားေရြးခ်ယ္ရာ၌ စဥ္းစားရမည့္ အေျခခံ
အခ်က္မ်ားကို ေဖာ္ျပလုိက္ပါသည္။

153 154
၁။ မည္သည့္ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ သည္ဗားကိုတပ္ဆင္ျခင္း ျဖစ္ပါသနည္း။ (အဖြင့္၊ အပိတ္လုပ္ရန္၊ ၇၊ ၁၁။ ဗားတပ္ဆင္ျခင္း (Valve Installation)
ဖိအားထိန္းရန္၊ အရည္စီးဆင္းႏံႈးကို ထိန္းရန္ စသည္)
၂။ ပိုက္လိုင္း၏ Classification (ASME B31.1, ASME Sec. III, etc.,) ၁။ ဗားထုတ္လုပ္သူ၏ ညႊန္ၾကားခ်က္အတိုင္း တပ္ဆင္ပါ။ (ဗားထုတ္လုပ္သူ၏ လမ္းညႊန္ခ်က္
၃။ ပိုက္လိုင္းအတြင္း မည္သည့္အရည္ (သို႔မဟုတ)္ အေငြ႔စီးဆင္းေနသနည္း။
စာအုပ္ငယ္သည္ ဗား၀ယ္ကတည္းက တစ္ပါတည္း ပါရမည္ ျဖစ္ပါသည္။)
၄။ ထိုပိုက္လိုင္း၏ အပူခ်ိန္ႏွင့္ဖိအားသည္ မည္မွ်ျဖစ္သနည္း။
၂။ ဗားတြင္ပါလာေသာ valve specification ကိုဖတ္ၿပီး မိမိပိုက္လိုင္းႏွင့္ သင့္ေတာ္ေသာ ဗား
၅။ ပိုက္လိုင္း၏ အျမင့္ဆံုးခံႏိုင္ေသာ အပူခ်ိန္ႏွင့္ ဖိအား၊ ပိုက္လိုင္းကို ဒီဇိုင္းလုပ္ထားေသာ အပူ
ဟုတ္မဟုတ္ (သို႔မဟုတ္ မိမိမွာယူထားေသာ ဗား ဟုတ္မဟုတ)္ စစ္ေဆးပါ။
ခ်ိန္ႏွင့္ ဖိအား။
၆။ ပိုက္လိုင္းအရြယ္အစား၊ ပိုက္၏ အထူ၊ ဆက္ပံုဆက္နည္း၊ ပိုက္လုပ္ထားေသာ ပစၥည္း အမ်ိဳး ၃။ ဗားမတပ္ဆင္မီ ဗားတပ္မည့္ေနရာရိွ ပိုက္လိုင္းအတြင္း အမႈန္၊ အမိႈက္မ်ားရိွမရိွ စစ္ေဆးၿပီး

အစား စသည္။ ဖုန္၊ ခဲ၊ အမိႈက္၊ ဂေဟေခ်ာ္စ စသည္တုိ႔ရေ

ိွ နပါက ခ်က္ျခင္း ရွင္းလင္းပါ။
၇။ ဗားကို ဖလန္းႏွင့္ဆက္မည္ဆိုလွ်င္ ဖလန္းအမ်ိဳးအစား (ANSI, DIN, JIS, etc.), (Class ၄။ ပိုက္လိုင္းအတြင္း စီးမည့္အရည္တင
ြ ္ အမႈန္အမိႈက္မ်ားပါလာတတ္ပါက ဗား၏အထက္ပိုင္း
#150, 300, etc.,) ေရစီးေၾကာင္းဘက္(upstream) တြင္ အမႈန္စစ္ဆန္ကာ (strainer) တပ္ဆင္ပါ။
၅။ မတပ္ဆင္မီ ဗားေကာင္းစြာအလုပ္လုပ္ မလုပ္ ေသခ်ာစြာ စစ္ေဆးပါ။ ထုပ္ပိုးပစၥည္းမ်ားကို
၇၊ ၁၀။ ဗားမည္
ဗားမည္မွ်လံုသည္ကို ေဖာ္
ေဖာ္ျပေသာ ေ၀
ေ၀ါဟာရမ်ား
အားလံုးကုန္စင္ေအာင္ ခြာပါ။
(Definition relative to seat/tightness)
၆။ ဘို႔၊ နပ္၊ ဂက္စကက္ (bolt, nut, gasket) စသည္တို႔ အလံုေလာက္ရိွမရိွ စစ္ေဆးပါ။
၇။ ထို႔ေနာက္မွ ဗားကို မွန္ကန္ေသာ အေနအထားတြင္ တပ္ဆင္ပါ။ ဗားအဖြင့္အပိတ္ လက္ကိုင္
1. Drop Tight : တစ္မိနစ္အတြင္း အမ်ားဆံုးခြင့္ျပဳထားေသာ အရည္ယိုစိမ့္မႈ (အစက္ျဖင့္
ေဖာ္ျပသည္)။ (တစ္မိနစ္လွ်င္ ဘယ္ႏွစက္ ယိုစိမ့္ခင
ြ ့္ျပဳသည္၊ သို႔မဟုတ္ သည္ အျမဲ ေထာင္လွ်က္ အေနအထားတြင္ တပ္ဆင္ရမည္။ ဗားကို ေထာင္လိုက္လိုင္း
တစ္စက္မွ ယိုစိမ့္ခင
ြ ့္မျပဳ။) (vertical pipe line) တြင္ တပ္ဆင္မွသာ ဗားလက္ကိုင္ကို ေရျပင္ညီအတိုင္းထား တပ္ရ
2. Bubble Tight : ဓါတ္ေငြ႔ပိုက္လိုင္းမ်ားတြင္ တပ္ဆင္ေသာ ဗားမ်ား လံုမႈကို ေဖာ္ျပရာတြင္ ပါမည္။ မည္သည့္ အေျခအေနမ်ိဳးတြင္မွ ဗားလက္ကိုင္ကို ေအာက္ဖက္ (ေစာက္ထိုး) တြင္
သံုးသည္။ တစ္မိလွ်င္ သတ္မွတ္ထားေသာ အရြယ္ပမာဏ (ထိုပမာဏမွာ ထား၍ မတပ္ပါႏွင့္။
မ်ားေသာအားျဖင့္ အခ်င္း 1/8” ျဖစ္သည္) ရိွသည့္ ပူေပါင္း ဘယ္ႏွလံုး ၈။ Check valve မ်ားတပ္ဆင္ရာတြင္ အရည္စီးဆင္းသည့္လားရာဘက္ (flow direction) ကို
ထြက္သည္၊ သို႔မဟုတ္ ေလပူေပါင္း လုံး၀ မထြက္။
အျမဲသတိထားရပါမည္။ swing check valve မ်ားတပ္ဆင္လွ်င္ အတြင္းမွ disc သည္
3. No visible leakage: မ်က္ျမင္ ယိုစိမ့္မႈမရိွျခင္း
ေထာင္လွ်က္ အေနအထားတြင္ ရိွေနေစရန္ သတိျပဳပါ။
a. For Liquid (အရည္မ်ားအတြက)္ ။ ။ အရည္မ်ားအတြက္ မ်က္ျမင္ယိုစိမ့္မႈမရိွ ဆိုရာ
၉။ flow direction ပါေသာ ဗားမ်ားအတြက္ လားရာမွန္မွန္ကန္ကန္ တပ္ဆင္ရန္ သတိျပဳပါ။
တြင္ ဗားကို ဖိအားျဖင့္စမ္းသပ္ရာတြင္ (hydrostatic test) အရည္မ်ား
တစ္စက္စက္ႏွင့္ က်ေနျခင္းကိုလည္းေကာင္း၊ တျဖည္းျဖည္း ယိုစိမ့္ထက
ြ ္ ၁၀။ ဗားကိုလယ
ြ ္ကူစာြ အဖြင့္အပိတ္လုပ္ႏုိင္ေစရန္ ဗားပတ္၀န္းက်င္တင
ြ ္ လူတစ္ေယာက္

လာျခင္းကိုေသာ္ လည္းေကာင္း မ်က္စိျဖင့္ မျမင္ရျခင္းကို ဆိုလိုပါသည္။ ေနသာရန္ ေနရာခ်န္ထားရပါမည္။ အကယ္၍ ဗားတည္ရိွရာ ေနရာသည္ လူတစ္ရပ္ထက္
b. For Gas (ဓါတ္ေငြ႔အတြက)္ ။ ။ ဓါတ္ေငြ႔အတြက္ မ်က္ျမင္ယိုစိမ့္မႈ မရိွဟု ဆိုရာတြင္ ျမင့္ေနပါက ဗားအဖြင့္အပိတ္လုပ္ရန္ စင္ (platform) တစ္ခု ေဆာက္လုပ္ေပးထားရမည္။
ဗားကို ေလဖိအားျဖင့္ စမ္းသပ္ေနစဥ္အေတာအတြင္း ေလပူေပါင္းမ်ား ၁၁။ ဗားတပ္ဆင္ရာတြင္ ပုိက္လိုင္းႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားအေပၚ ၀န္ထုပ၀
္ န္ပိုး ျဖစ္မေနေစရန္
ထြက္လာျခင္းကို မ်က္စိျဖင့္ မျမင္ရျခင္းကို ဆိုလိုပါသည္။ သတိျပဳပါ။ ဆိုလိုသည္မွာ ဗား၏ အေလးခိ်န္ေၾကာင့္ ပိုက္လိုင္းအေပၚ ဒါဏ္သက္ေရာက္
c. Zero Leakage (လံုး၀ယိုစိမ့္မႈ မရိွျခင္း)။ ။ အေရးႀကီးေသာ ပိုက္လိုင္းမ်ားအတြက္ ျခင္း မျဖစ္ေစရ။ ဗားတပ္မည့္ေနရာသည္ လိုသည္ထက္ပိုက်ယ္ေနသျဖင့္ ဗားကို အားျဖင့္
ထို zero leakage ကို သတ္မွတ္ပါသည္။ zero leakage ဆိုသည္မွာ
အတင္းဆဲြ ၾကပ္ျခင္း မလုပ္ရ။ ပိုက္လိုင္းတစ္ခုႏွင့္တစ္ခု မညီသျဖင့္ (misalignment)
-8 3
တစ္စကၠန္႔လွ်င္ ယိုစိမ့္မႈ 1x10 cm သာ၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ တစ္ႏွစ္လွ်င္
ဗားျဖင့္ အတင္းဆဲြ မထိန္းရ။
3
0.3 cm သာ ယိုစိမ့္ခင
ြ ့္ျပဳျခင္းကို ဆိုလိုပါသည္။ ၁၂။ ဖလန္းပါေသာ ဗားမ်ားအတြက္ ပိုက္လိုင္းတြင္ တပ္ဆင္ထားေသာ ဖလန္းမ်ားသည္ ဗားမွ
အခ်ိဳ႔ဗားမ်ားတြင္ အမ်ားဆံုးခြင့္ျပဳထားေသာ ယိုစိမ့္မႈႏံႈးမ်ားလည္း ရိွပါေသးသည္။ ဖလန္းမ်ားႏွင့္ အမ်ိဳးအစားတူ၊ class ခ်င္း တူရပါမည္။ ဖလန္းမ်ားၾကပ္ရာတြင္လည္း
၎တို႔ကို Standard API 598 ႏွင့္ MSS.SP-61 တြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။
စာမ်က္ႏွာ ၈၅ ရိွ ၄၊ ၂၊ ၆ တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္အတိုင္း စနစ္တက် ၾကပ္ရပါမည္။
155 156
၁၃။ လိုအပ္ပါက ဗား၏ အေလးခ်ိန္ကိုထိန္းရန္ အခန္း ၈
ဗားေအာက္္တင
ြ ္ အထိုင္ (Valve support) တပ္ဆင္
ေပးရမည္။
Support အမ်ိဳးအစားမ်ားကို pipe support အခန္း ပံုမ်ားကို ဖတ္ျခင္း ( Interpreting the Drawings)
ေရာက္မွ အေသးစိတ္ ေဖာ္ျပပါမည္။
ပိုက္လုပ္ငန္းအတြက္ မတတ္မျဖစ္တတ္ထားရမည့္ ပညာတစ္ခုမွာ ပံုမ်ားကိုဖတ္ျခင္း
ျဖစ္ပါသည္။ ပံု (Drawing) မ်ားကို ဖတ္တတ္ရန္ အင္ဂ်င္နီယာပညာ အေျခခံရိွမွ ျဖစ္ႏုိင္မည္။
မဟုတ္လွ်င္ အေတာ္မလြယ္လွပါ။ သို႔ေသာ္ သိသင့္သိထိုက္သည္မ်ားကို သိႏိုင္ၾကေစရန္
ပိုက္လိုင္းႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ပံုမ်ားကို မည္သို႔ဖတ္ရမည္၊ မည္သို႔နားလည္ရမည္ကို အက်ဥ္းခ်ဳပ္
ေရးသားလုိက္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

၈၊ ၁။ လိုင္းမ်ား (Lines in Piping Drawing)

ပံုမ်ားတြင္ လိုင္းမ်ားအေၾကာင္း နားလည္ထားရန္လိုသျဖင့္ အသံုးမ်ားေသာ လိုင္းမ်ား

ကို ဦးစြာေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။

Long Break Line

ပိုက္လိုင္းအရွည္ႀကီးမ်ားကို ဆဲရ
ြ ာတြင္ စေကးကိုက္မဆဲေ
ြ တာ့ပဲ လိုင္းကိုခ်ံဳ႔ဆသ
ြဲ ည့္ ေနရာတြင္
သံုးသည္။ (ပိုက္လိုင္းအရွည္၏ အတိုင္းအတာမေျပာင္းပါ။)

စက္၀ိုင္း၊ ပိုက္လိုင္း စသည့္ လံုး၀န္းေသာ သ႑ာန္

မ်ား၏ အလယ္မ်ဥ္းကို ျပရာတြင္သံုးသည္။
Centre Line

ပစၥည္းတစ္ခုကို ၾကည့္ရာတြင္ မျမင္ရေသာလိုင္း

Hidden Line မ်ားကို ေဖာ္ျပရာတြင္ သံုးသည္။

Seen Line ပစၥည္းတစ္ခုကိုၾကည့္ရာတြင္ မ်က္ေစ့ႏွင့္ျမင္ရေသာ

လိုင္းမ်ားကို ေဖာ္ျပရာတြင္ သံုးသည္။

အတုိင္းအတာမ်ားကို ေဖာ္ျပရာတြင္
Dimension Line
သံုးသည္။

157 158
 ပစၥည္းမ်ားကို ျဖတ္ပိုင္းပံုျဖင့္ျပရာတြင္ သံုးသည္။ ဖလန္းဆက္ သေကၤတ
Section Line ဤပံုတင
ြ ္ ပုိက္တစ္ခုကို အလယ္မွျဖတ္ၿပီး
ထိပ္တည့္တည့္မွၾကည့္၍ ျမင္ရပံုကို ျပထားသည္။

၀က္အူရစ္ဆက္ သေကၤတ
ဤပံုတင
ြ ္ Weldneck Flange တစ္ခ်ပ္၏ section
ပံုကို ျပထားပါသည္။ ဆိုလိုသည္မွာ ဖလန္းကို
အလယ္မွ ထက္ျခမ္းျခမ္းထားသည္ကို ျမင္ရသည့္ပံု
အဖုိအမေခါင္းဆက္ သေကၤတ
ျဖစ္ပါသည္။

တစ္ခါတစ္ရံ Iso Drawing မ်ားတြင္ ဤကဲ့သို႔ႏွစ္ထပ္လိုင္းမ်ား

ကို ေတြ႔ရတတ္သည္။ ပံုေအာက္တင
ြ ္ ဤသေကၤတသည္ ဂေဟဆက္ သေကၤတ
isulation လုပ္ရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားပါလိမ့္မည္။

ေၾကးဂေဟ၊ ခဲဂေဟဆက္ သေကၤတ

Bell &
Fitting Type Flanged Screwed Spigot Welded Soldered
ပိုက္လုိင္းမ်ားကို ေဖာ္ျပရာတြင္ တစ္ခါတစ္ရံ မ်ဥ္းႏွစ္ေၾကာင္းဆဲ၍
ြ ေဖာ္ျပၿပီး တစ္ခါတစ္ရံ -
45 Deg
Elbow

90 Deg
Elbow

Fitting Bell &

Type Flanged Screwed Spigot Welded Soldered
မ်ဥ္းတစ္ေၾကာင္းတည္းျဖင့္သာ ေဖာ္ျပတတ္ပါသည္။
Elbow Turn
Down
၈၊ ၂။ စံ ပိက္
ုကလ္ ုိင္းသေကၤတမ်ား (Standard Piping Symbols)
Elbow Turn
ပိုက္လိုင္းပံုမ်ားတြင္ ပိုက္ဆက္မ်ားကို ေဖာ္ျပေသာ သေကၤတ၊ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားကို Up
ေဖာ္ျပေသာ သေကၤတ၊ ဗားမ်ားကို ေဖာ္ျပေသာ သေကၤတ၊ အျခား ကိရိယာမ်ားကို ေဖာ္ျပေသာ
သေကၤတ စသည္ျဖင့္ မ်ားစြာရိွပါသည္။ ပံုတင
ြ ္ေဖာ္ျပထားေသာ သေကၤတကို ေကာင္းစြာ
Tee
နားလည္မွသာ လက္ေတြ႔လုပ္ရာတြင္ မည္က့သ
ဲ ုိ႔လုပ္ရမည္ကို သိေပလိမ့္မည္။

159 160
 ဗားမ်ား၏ အဆက္ပံုစံမ်ားမွာလည္း ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားအတိုင္း ျဖစ္ပါသည္။ စာမ်က္ႏွာကိုငဲ့၍
Tee Down ဤတြင္ ဖလန္းဆက္တစ္ခုကိုသာ ျပပါမည္။

Tee Up Symbol
Valve Type Valve Type Symbol
Gate Valve Check Valve or
Cross Non Return
valve
Angle Gate Angle Check
Lateral Valve Valve

Union Gate Valve Float operated

Motor valve
Concentric operated
Reducer Globe Valve Butterfly
Eccentric Valve
Reducer
Angle Globe Stop Cock
Bushing Valve
Globe Valve Diaphragm
Sleeve Motor valve
Reducing
operated
Flange Quick opening Control valve
valve
Safety Valve Plug valve or
Cock Valve
Y Strainer
၁၇၀ ေအးၿငိ
ေအးၿငိမ္း(ေလးမ်က္ႏွာ)
Cap

Spectacle Blind Angle Safety Solenoid valve

Plug Valve

161 162
၈၊ ၃။ ပိုက္လိုင္းပံုတင
ြ ္ ေဖာ္
ေဖာ္ျပသည့္ အတိုေကာက္သတ္မွတ္ခ်က္မ်ား ( Piping Abbreviations) elev. elevation (အျမင္)့
Fab. Fabricate (ပိုက္ဆင္ျခင္း)
ပုိက္လိုင္းပံုမ်ားတြင္ အခ်ိန္ကုန္ႏွင့္ ေနရာစားသက္သာေစရန္ ေအာက္ပါအတိုေကာက္
Flg Flange (ပိုက္ဆက္ပစၥည္း)
မ်ားကို သံုးေလ့ရိွပါသည္။
FF Flat Face

အတိုေကာက္ အျပည့္အစံု FW Field Weld (လုပ္ငန္းခြင္ေရာက္မွ ဂေဟေဆာ္ရမည့္ အဆက္)

galv. Galvanized (သြပ္ရည္စိမ္ထားသည္)့
AFC Approved For Construction (ေဆာက္လုပ္ရန္ အတည္ျပဳၿပီး) gskt. Gasket
AG Above Ground (ေျမေပၚ) HV Heating and ventilation (အပူႏွင့္ေလေပးစနစ္)
ANSI American National Standard Institute HVAC Heating, Ventilating And Air Conditioning
API American Petroleum Institute hex. Hexagon (ေျခာက္ေျမွာင့္ပံု၊ ဆ႒ဂံ)
ASME American Society of Mechanical Engineers horiz. Horizontal (ေရျပင္ည)ီ
ASTM American Society of Testing Materials HP High Pressure (ဖိအားျမင္)့
AWS American Welding Society ID Inside Diameter (အတြင္းအခ်င္း)
AWWA American Water Works Association instr. Instrument
Appd. Approved (အတည္ျပဳၿပီး) insul. Insulation (မီးကာ)
atm Atmospheric IPS Iron Pipe Size (သံပိုက္အရြယ)္
BCD Bolt Circle Diameter iso Isometric Drawing
BFV Butterfly Valve IFA Issued for Approval (အတည္ျပဳရန္ ထုတ္ေပးၿပီး။)
B/L Base Line (အေျခမ်ဥ္း) IFC Issued for Construction (ေဆာက္လုပ္ရန္ ထုတ္ေပးၿပီး။)
BOP Bottom of Pipe (ပိုက္လံုး၏ ေအာက္ဖက္မ်က္ႏွာျပင္/အေျခ) IFR Issued for Review (ျပန္လည္စိစစ္ရန္ ထုတ္ေပးၿပီး။)
BWE Butt Weld End JIS Japanese Industrial Standards
Ctr Centre (ဗဟိ)ု jt. Joint (အဆက္)
CL Centre Line (ဗဟိုမ်ဥ္း) lat. Lateral (ပိုက္ဆက္ပစၥည္း)
C to C Centre to Centre (ဗဟိုမွ ဗဟိုသို႔ အကြာအေ၀း) LP Low Pressure (ဖိအားနိမ)့္
Con. Red. Concentric Reducer (ပိုက္ဆက္ပစၥည္း) matl. Material
cfm Cubic Feet per Miniute (တစ္မိနစ္လွ်င္ စီးဆင္းသည့္ ကုဗေပ) max. Maximum (အျမင့္ဆံုး)
dia. Diameter (အခ်င္း) min. Minimum (အနိမ့္ဆံုး)
dim. Dimension (အတိုင္းအတာ) MS Mild Steel
dir. Direction (ဦးတည္ဘက္) NC Normally Closed (ပံုမွန္အားျဖင့္ ပိတ္ထားေလ့ရိွသည္။)
DIN Deutsches Institute fuer Normung NPS Nominal Pipe Size
DN Diameter Nominal (Nominal Diameter) (ပိုက္အရြယ)္ NPT National Pipe Thread
Dwg Drawing (ပံ)ု NO Normally Opened
DWV Drain, Waste & Vent (ေရေျမာင္း၊ ေရဆိုးထုတ္ပိုက္၊ ေလပိုက)္ NRS Non Rising Stem
ea. Each (တစ္ခုစ)ီ NTS Not To Scale
Ecc. Red. Eccentric Reducer (ပိုက္ဆက္ပစၥည္း) no. number
ell. elbow (ပိုက္ဆက္ပစၥညး္ ) OD Outside Diameter

163 164
PE Plain End XS Extra Strong (pipe schedule)
PI Pressure Indicator (Pressure Gauge ကို ဆိုလိုပါသည္။) XXH Double Extra Heavy
prefab. Prefabricated XXS Double Extra Strong (pipe schedule)
prelim. Preliminary
PRV Pressure Reducing Valve ၈၊ ၄။ စေကးကိုက္ဆထ
ြဲ ားေသာ ပံုမ်ားကို ဖတ္ျခင္း (Reading the Scale Drawings)
proj. Project
မ်ားေသာအားျဖင့္ ပံုမ်ားတြင္ အတိုင္းအတာမ်ားကို ေဖာ္ျပထားေလ့ရိွပါသည္။ အတိုင္း
PO Purchase Order
အတာကို ဘယ္ကမွ မရႏိုင္ေတာ့သည့္ ေနာက္ဆံုးမွသာ စေကးျဖင့္ဆဲြထားေသာပံု ျဖစ္ပါက
PSI Pound per Square in
စေကးေပတံ (Scale Ruler) ျဖင့္ ပံုေပၚတြင္ေထာက္တိုင္းကာ အတိုင္းအတာကို ယူရပါမည္။
PW Potable Water
သို႔ေသာ္ မိမိသည္ စေကးေပတံကို က်က်နနဖတ္တတ္သူ ျဖစ္ဖို႔ေတာ့လုိပါသည္။
QO Quick Opening
qty. Quantity သံုးေျမွာင့္ပံု စေကးေပတံ (Triangle Ruler) တြင္
rad. Radius စေကးေပါင္း ၆ မ်ိဳးကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။
ref. Reference
Rev. Revised, Revision ဤကဲ့သို႔ အျပားလိုက္ ေပတံတင
ြ ္မူ တူရာစေကး
RF Raised Face မ်ားကို စု၍ စေကး ၈ မ်ိဳးကို ျပထားပါသည္။
RJ Ring Joint
RS Rising Stem
RW Raw Water
sch. Schedule
SMLS Seamless Steel (ဂေဟမေဆာ္ပဲ ထုတ္လုပ္ထားသည့္ပိုက)္ ဥပမာ - 1:5 ႏွင့္ 1:50, 1:10 ႏွင့္
spec. Specification 1:100, 1:20 ႏွင့္ 1:200,
SO Flg Slip On Flange (ပိုက္ဆက္ပစၥည္း) 1: 500 ႏွင့္ 1:1000 စသည္တို႔
SS Stainless Steel ျဖစ္ပါသည္။
std. Standard
SWE Socket Weld End
temp. Temperature
thk. Thickness
TOC Top of Concrete (ကြန္ကရစ္ယက္မ၏ အေပၚဘက္မ်က္ႏွာျပင္)
TOP Top of Pipe (ပိုက္လံုး၏ အေပၚဘက္မ်က္ႏွာျပင္)
TOS Top of Steel (သံယက္မ၏ အေပၚဘက္မ်က္ႏွာျပင္)
Fan Shape Scale Ruler
typ. Typical (စံ)
UG Under Ground (ေျမေအာက္)
vac. vacuum
WN Flg Weld Neck Flange (ပိုက္ဆက္ပစၥည္း)
WOG Water, Oil & Gas (Working Pressure)
XH Extra Heavy

165 166
ယပ္ေတာင္ပံု စေကးေပတံ (Fan Shape Scale Ruler) တြင္မူ 1:5, 1:10, 1:15, 1:20, 1:25, ၈၊ ၅။ ၁။ Schematic Diagram
1:30, 1:50, 1:75, 1:100, 1:200 စသျဖင့္ စေကးေပါင္း ၁၀ မ်ိဳးမွ ၁၂ မိ်ဳးထိပါသည္။
ပိုက္လိုင္းတစ္ခုကို စတင္ေျပးရန္အတြက္ မည္သည့္ေနရာတြင္ မည္သည့္ ကိရိယာ
ပံုတင
ြ ္ မည္သည့္စေကးျဖင့္ဆထ
ြဲ ားသည္ကို ပံု၏ Title Block တြင္ေဖာ္ျပထားပါသည္။
မ်ား၊ ဗားမ်ား ထည့္သင
ြ ္းမည္။ ပိုက္လိုင္းကို မည္ကဲ့သို႔ေျပးမည္ စသည္ျဖင့္ အၾကမ္းဖ်ဥ္း စတင္
စေကးဟုဆိုရာတြင္လည္း စေကးတစ္မ်ိဳးထည္း ဟုတ္ခ်င္မွဟုတ္မည္။ လိုအပ္၍ အႀကီးခ်ဲ႔ျပစရာ
လ်ာထားသည့္ သီအိုရီဆိုင္ရာ ပိုက္လိုင္းစနစ္ ျဖစ္ပါသည္။ စေကးကိုက္မဟုတ္ဘဲ မ်ဥ္း
မ်ားရိွလွ်င္ စေကး ႏွစ္မ်ဳိး၊ သံုးမ်ိဳး စသျဖင့္ ေဖာ္ျပတတ္ပါေသးသည္။ သို႔ရာတြင္ Title Block
တစ္ေၾကာင္းထဲျဖင့္သာ အရည္ မည္သည့္ေနရာမွ မည္သည့္ေနရာသို႔ စီးသည္။ မည္သည့္
တြင္ ျပထားေသာ စေကးမွာ ပင္မစေကးျဖစ္၍ အေသးစိတ္ပံုမ်ားအတြက္ စေကးကိုမူ ထိုပံုတင
ြ ္
ေနရာတြင္ အဖြင့္အပိတ္လုပ္ရန္ ဗားမ်ားကို တပ္ဆင္မည္ စသည္တို႔ကို အ၀ိုင္း၊ ေလးေထာင့္မ်ား၊
ပင္ျပေလ့ရိွပါသည္။ မည္က့သ
ဲ ို႔ ေဖာ္ျပထားသည္ကို Iso Drawing အေၾကာင္းတြင္ ဖတ္ရႈႏုိင္ပါ
ႀတိဂံပံုမ်ားျဖင့္ ေဖာ္ျပသည္။ ထိုပိုက္လုိင္းအလုပ္လုပ္ပံု ႏွင့္ ထိုစနစ္အတြင္း ထည့္သင
ြ ္းတပ္
သည္။
ဆင္မည့္ ကိရိယာမ်ား၏ တည္ရိွရာေနရာကို ေဖာ္ျပသည္။
စေကးဖတ္ပံုဖတ္နည္းကို အနည္းငယ္ေျပာျပရလွ်င္ 1:10 စေကးျဖင့္ ဆဲထ
ြ ားေသာပံု
ဆိုပါစို႔။ သာမန္ေပတံျဖင့္ ပုံေပၚတြင္ 10mm တိုင္း၍ရေသာ အတိုင္းအတာသည္ အျပင္တင
ြ ္ Schematic Drawing
10x10=100 mm ျဖစ္သည္။ သာမန္ေပတံျဖင့္ ပုံေပၚတြင္ 50mm တိုင္း၍ရေသာ အတိုင္းအတာ
သည္ အျပင္တင
ြ ္ 50x10=500 mm ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ စေကးေပတံျဖင့္ တုိင္းလိုပါမူ မိမိ၏
စေကးေပတံမွ 1:10 ဟုေဖာ္ျပထားေသာ
ေပတံျဖင့္ တိုင္းရပါမည္။ ထိုအခါ ဖတ္၍ရ
ေသာ တန္ဖိုးမွာ အျပင္တင
ြ ္ရိွရမည့္ အမွန္
တန္ဖိုး ျဖစ္ပါသည္။ ဆိုလိုသည္မွာ စေကး
ေပတံျဖင့္တိုင္း၍ 100 ရလွ်င္ အျပင္တင
ြ ္
တကယ္တိုင္းရမည့္ တန္ဖိုးမွာလည္း 100 ပင္
ျဖစ္ပါသည္။
သို႔ေသာ္ Title Block တြင္ NTS
ဟု ျဖစ္ေစ၊ စေကးေနရာတြင္ မည္သို႔မွ ေဖာ္ျပ
မထားလွ်င္ ျဖစ္ေစ ထိုပံုသည္ စေကးကိုက္
ဆဲြထားေသာ ပံုမဟုတ္။ စေကးေပတံျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ရိုးရိုးေပတံျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း
တိုင္းတာ၍မရ ဟု နားလည္ထားရပါမည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ Iso Drawing အားလံုးမွာ စေကး
ကိုက္ ဆဲြထားေသာပံုမ်ား မဟုတ္ပါ။

၈၊ ၅။ ပုိက္လုပ္ငန္းဆိုင္ရာ ပံုမ်ား (Piping Drawings)

Piping Drawing မ်ားမွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္ပါသည္။

၁။ Schematic Diagram
၂။ Flow Diagram
၃။ P & ID Drawing (Piping and Instrument Diagram)
၄။ GA Drawing (General Arrangement Drawing) (Piping Plan)
၅။ Iso Drawing (Isometric Drawing)
၆။ Spool Drawings

167 168
၈၊ ၅၊ ၂။ Flow Diagram (ပိ
(ပိုက္လိုင္းအတြင္း အရည္စီးဆင္းပံုျပ စနစ္ပ)ံု P & ID Drawing တစ္ခုတင
ြ ္ ေအာက္ပါတို႔ ပါ၀င္သည္။
 အဓိကစက္မႈဆိုင္ရာ ပစၥည္းကိရိယာမ်ား ႏွင့္ ဖြင့္ပိတ္ဗားမ်ား
ထိုပံုသည္လည္း Schematic Diagram ကဲ့သို႔ မည္သည့္ေနရာမွ မည္သည့္ေနရာသို႔
(Major equipment and need valves)
အရည္စီးဆင္းပံုကို ျပေသာ စနစ္ပံုျဖစ္သည္။ ပိုမိုအေသးစိတ္ၿပီး ပါ၀င္သည့္ ပစၥည္းကိရိယာ
 ပိုက္လိုင္းအားလံုးအတြက္ ပိုက္လိုင္းနာမည္၊ အရြယ္အစား ႏွင့္ စီးဆင္းသည့္ဘက္
မ်ားကို တိတိက်က် ေဖာ္ျပသည္။ ပုိက္လိုင္စီးဆင္းသည့္ စံနစ္ႀကီးတစ္ခုလံုးကို ၿခံဳငံုေဖာ္ျပ
(System of all process lines, pipe size and Flow direction)
ထားသည့္အတြက္ အင္ဂ်င္နီယာမ်ား၊ ပိုက္လိုင္းကို ေမာင္းႏွင္ေပးရေသာ ေအာ္ပေရတာမ်ား
အတြက္ အလုပ္လုပ္ရာတြင္ ရည္ညႊန္းရေသာ အေရးႀကီးသည့္ drawing တစ္ခုလည္း ျဖစ္သည္။ P & ID Diagram အစိတ္အပိုင္းတစ္ခု
ေအာက္တင
ြ ္ Flow Diagram တစ္ခုကို နမူနာအျဖစ္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။

Flow Diagram

၈၊ ၅၊ ၃။ P & ID Drawing (Piping and Instrumentation

Instrumentation Diagram)

တစ္ခါတစ္ရံ Process and Instrumentation Diagram ဟုလည္း ေခၚပါေသးသည္။

Schematic Diagram ကဲ့သုိ႔ပင္ျဖစ္ၿပီး ၎တြင္ ပိုမိုအေသးစိတ္ပါ၀င္သည္။ ပံုကို စေကးကိုက္
မဆဲြထားေသာ္လည္း ပိုက္လိုင္းေျပးပံုမ်ားကိုမူ အျပင္တင
ြ ္ ေျပးသည့္အတိင
ု ္း အနီးစပ္ဆံုးတူ
ေအာင္ ဆဲြထားပါသည္။ ဥပမာ - အျပင္တင
ြ ္ ပိုက္လိုင္းကို ေတာင္ေျမာက္ ေျပးထားပါက
ပံုထဲတင
ြ ္လည္း ေတာင္ေျမာက္ ေျပးပါသည္။ အကယ္၍ ပင္မပိုက္လိုင္းမွ လိုင္းခဲတ
ြ စ္ခု
ထြက္သြားပါကလည္း ထိုခထ
ြဲ က
ြ ္သာြ းသည့္လုိင္းကို အနီးစပ္ဆံုးေနရာတြင္ ျပပါသည္။
169 170
  ပိုက္လိုင္းတစ္ေလွ်ာက္ ေဖာ္ျပထားသည့္ ပုိက္လိုင္းအမွတ္အသား
(Line Numbers and Codes along the line)
 တပ္ဆင္ထားသည့္ မီတာမ်ားႏွင့္ ထိန္းခ်ဳပ္ကိရိယာမ်ား
(Instrumentation and controlled devices)

ပိုက္လိုင္းတစ္ခု တပ္ဆင္ၿပီးသြားေသာအခါ ထိုပိုက္လိုင္းတြင္ သံုးထားေသာ ပိုက္

အရြယ္အစားမ်ား မွန္မမွန္၊ သတ္မွတ္ထားေသာေနရာတြင္ ဗားမ်ား၊ ကိရိယာမ်ား တပ္ဆင္ထား
ျခင္းရိွမရိွ၊ Check Valve မ်ား၊ pump မ်ား၊ flow meter မ်ား၊ instrument မ်ား၏ flow
direction မွန္မမွန္၊ ေလခ်ဴေပါက္ (air vent)၊ ေရထုတ္ေပါက္ (drain) မ်ား ရိွသင့္သည့္ေနရာ
တြင္ ရိွမရိွ စသည္တို႔ကို စစ္ေသာအခါ P & ID သည္ မရိွမျဖစ္လိုအပ္သည္။
P&ID တြင္ ကိရိယာ (instrumentation) ကို ေဖာ္ျပရာတြင္ အတိုေကာက္ အကၡရာ
ႏွစ္လံုးျဖင့္ ေဖာ္ျပသည္။ ေအာက္တင
ြ ္ ေဖာ္ျပထားသည္ကို ေလ့လာၾကည့္ပါ။

အရည္စီးဆင္းမႈအတြက္ Flow ကို အတုိေကာက္ F ျဖင့္ ေဖာ္ျပသည္။ ထို႔အတူ ေရခ်ိန္ (Level)

အတြက္ L ၊ အပူခ်ိန္ (Temperature) အတြက္ T ၊ ဖိအား (Pressure) အတြက္ P ျဖင့္ ေဖာ္ျပ
သည္။

အညႊန္း (Indicator) အတြက္ I, မွတ္တမ္းတင္စက္ (Recorder) အတြက္ R, ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း

(Controller) အတြက္ C, ေျပာင္းေပးျခင္း (Transmitter) အတြက္ T ျဖင့္ ေဖာ္ျပသည္။

ဥပမာ FLOW အတြက္ - Temperature အတြက္ -

FI Flow Indicator TI Temperature Indicator
FR Flow Recorder TR Temperature Recorder
FC Flow Controller TC Temperature Controller
FT Flow Transmitter TT Temperature Transmitter

က်န္သည့္ Level, Pressure တို႔လည္း အတူတူပင္ျဖစ္ပါသည္။

P & ID diagram တြင္ အသံုးျပဳေသာ သေကၤတမ်ားကို ေအာက္တင
ြ ္ ေဖာ္ျပထားပါ
သည္။ ေနရာေဒသကိုလုိက္၍ အနည္းငယ္ ကဲလ
ြ မ
ြဲ ႈ ရိွႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ဤသေကၤတမ်ားကို
ေလ့လာထားျခင္းျဖင့္ မည္သည့္ P & ID ပံုကိုမဆို ခန္႔မွန္းဖတ္ႏုိင္ပါသည္။

သက္ဆိုင္ရာ လိုင္းမ်ား၏ သေကၤတ၊ Heat Exchanger, Pump, Tank, Compressor,

Valve Actuator မ်ား၏ သေကၤတမ်ားကို ေအာက္တင
ြ ္ေဖာ္ျပထားပါသည္။

171 172
 ၈၊ ၅၊ ၄။ GA Drawing (General Arrangement
Arrangement Drawing) (Piping Plan)

သေဘၤာတစ္စီးေပၚတြင္ သေဘၤာအတြက္လုိအပ္ေသာ ဒီဇယ္ပိုက္လုိင္းမ်ား၊ ေခ်ာဆီ

ပိုက္လိုင္းမ်ား၊ မီးသတ္ပိုက္လိုင္းမ်ား၊ ေသာက္ေရသံုးေရ ပိုက္လိုင္းမ်ား၊ မိလႅာပိုက္မ်ား၊
အိတ္ေဇာပိုက္မ်ား တပ္ဆင္ရာတြင္ ျဖစ္ေစ၊ ကမ္းလြန္ေရနံတူးစင္တင
ြ ္ ေရနံတူးစင္ လည္ပတ္
ႏိုင္ရန္ လိုအပ္ေသာ ပုိက္လိုင္းမ်ား တပ္ဆင္ရာတြင္ျဖစ္ေစ၊ ေရနံႏွင့္ ဓါတုေဗဒ စက္ရံုမ်ားတြင္
ေရပိုက္လိုင္း၊ ဆီပိုက္လိုင္း၊ ေရေႏြးေငြ႔ပိုက္လိုင္း၊ ဓါတုေဗဒ ေဆးရည္ပိုက္လိုင္းမ်ား တပ္ဆင္ရာ
တြင္ျဖစ္ေစ၊ ေနအိမ္တိုက္တာ အေဆာက္အဦးမ်ားအတြက္ ေသာက္ေရ၊ သံုးေရပိုက္လုိင္းမ်ား၊
ေရဆိုးထုတ္ပိုက္လိုင္းမ်ား၊ မိလႅာပိုက္မ်ား၊ မီးသတ္ပိုက္မ်ား၊ ဂက္စ္ပိုက္မ်ား တပ္ဆင္ရာတြင္
ျဖစ္ေစ၊ စက္ရံုမ်ားတြင္ မီးသတ္ပိုက္၊ ဓါတ္ေငြ႔ပိုက္၊ ေရေႏြးေငြ႔ပိုက္၊ ဆီပိုက္၊ ေရပိုက္စသည္တို႔
တပ္ဆင္ရာတြင္ ျဖစ္ေစ မည္သည့္ေနရာတြင္ မည္သည့္ပိုက္လိုင္းကုိမဆို တပ္ဆင္ရာတြင္ ထို
ပိုက္လုိင္းေျပးမည့္ စနစ္ပံု (အေပၚမွ စီးၾကည့္၍ ျမင္ရသည့္ပ)ံု (Plan View) ျဖင့္ ေဖာ္ျပေလ့
ရိွသည္။ ပိုက္လိုင္းေျပးရာတြင္ ဤပံုသည္ အသက္ ျဖစ္သည္။
ထိုပံုကို General Arrangement Drawing သို႔မဟုတ္ Piping Plan ဟု ေခၚသည္။
အတိုေကာက္အားျဖင့္ GA Drawing ဟု ေခၚသည္။
GA Drawing တြင္ အေဆာက္အဦ၊ စက္ရံု၊ ေနအိမ္တိုက္တာ၊ သေဘၤာ စသည္တို႔၏
တည္ေနရာ၊ ဖဲ႔စ
ြ ည္းပံုကို အရပ္မ်က္ႏွာ၊ အျမင့္၊ အက်ယ္အ၀န္း စသည့္ အတိုင္းအတာမ်ားႏွင့္
တကြ အေသးစိတ္ေဖာ္ျပထားၿပီး ေျပးမည့္ပိုက္လိုင္းကို ထိုအေဆာက္အဦအတြင္း မည္သည့္
ေနရာမွ မည္ကသ
့ဲ ို႔ေျပးမည္ကို အညႊန္းမ်ားႏွင့္တကြ အတိအက် ေဖာ္ျပထားသည္။
173 174
 GA Drawing တစ္ခု၏ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းပံုကို ေတြ႔ရစဥ္

တည္ေနရာ အညႊန္းမွတ္ -
ဤတြင္ S ဟူသည္မွာ ေတာင္ဘက္ ျဖစ္ၿပီး
S 199000 ဟူသည္ မူလအမွတ္မွ ေတာင္ဘက္သို႔
၁၉၉ မီတာအကြာ ဟု ဆိုလိုပါသည္။

GA Drawing ေပၚမွ အမွတ္အသားမ်ား

ပိုက္လုိင္းတစ္ခုႏွင့္ တစ္ခုအၾကား အကြာအေ၀း
ပိုက္လုိင္းတည္ရိွရာ အျမင့္ - Elevation
ပိုက္လိုင္းအရြယ္အစား - Pipe Size

Iso Drawing No.

175 176
 ပိုက္လိုင္း စတင္သည့္ေနရာ၊ အျခားလိုင္းမ်ားႏွင့္ ဆက္ထားေသာေနရာ၊ အတက္ ၈၊ ၅၊ ၅။ Iso Drawing (Isometric Drawing)
အဆင္း၊ ဗားမ်ား၊ pipe support မ်ား၊ flow meter, pressure gauge, Temperature
Indicator စသည္၊ တိုင္ကီမ်ားႏွင့္ဆက္သည့္ေနရာ၊ ေနာက္ဆံုး ပိုက္လိုင္းဆံုးသည့္ေနရာထိ GA Drawing က ပိုက္လိုင္းမ်ား မည္ကဲ့သို႔ေျပးသည္ကို ေဖာ္ျပသည္။ သို႔အတြက္
ပုိက္လုိင္းအမည္၊ ပိုက္ အရြယ္အစားမ်ားႏွင့္တကြ ပိုက္လုိင္းအျပည့္အစံုကို ေဖာ္ျပထားသည္။ အေဆာက္အဦမ်ားတြင္ ပိုက္လိုင္းမ်ားတပ္ဆင္ေတာ့မည္ ဆုိလွ်င္ တည္ေနရာအမွန္ကို သိရန္
GA Drawing တြင္ ထိုေနရာ၌ ရိွသမွ်ေသာ ပိုက္လိုင္းအားလံုးကို ေဖာ္ျပထားသည္။ GA Drawing သည္ အလြန္အေရးႀကီးသည္။ သို႔ေသာ္ GA Drawing က ပိုက္လုိင္းေျပးပံုကို
ထို႔အတြက္ မိမိပိုက္အနီးတြင္ မည္သည့္ပိုက္မ်ား ရိွေသးသည္ကိုလည္း သိႏုိင္သည္။ အထက္ပါ အလြယ္တကူ ျမင္ရန္မလြယ္။ သို႔အတြက္ ပိုက္လိုင္းမ်ားဆင္ရာတြင္ အလြယ္တကူ ျမင္ႏုိင္ရန္
ပံုကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ GA Drawing တြင္ ပိုက္လိုင္းမ်ားကို သူ႔အရြယ္အစားကိုလိုက္၍ စေကး သံုးဘက္ျမင္ ပံုျဖင့္ေဖာ္ျပသည္။ ၎ကို Isometric Drawing (အတိုေကာက္ Iso Drawing) ဟု
ကိုက္ ဆဲြထားသည္ကို ေတြ႔ႏိုင္သည္။ ေခၚသည္။
သတိထားရမည္မွာ GA Drawing သည္ အေပၚမွ စီးၾကည့္သည့္ပံုျဖစ္၍ အတက္ Iso Drawing ကို ၀င္ရိုးသံုးခု (axis) ျဖင့္ ဆဲသ
ြ ည္။ ထိ၀
ု င္ရိုးတို႔မွာ X axis, Y axis ႏွင့္
အဆင္းမ်ားကို အလြယ္တကူ မျမင္ႏိုင္။ အတက္အဆင္းမ်ားကို Elevation ေျပာင္းၿပီး ေဖာ္ျပ Z axis ဟု ေခၚသည္။ ေရျပင္ညီ မ်က္ႏွာျပင္မ်ားကို X ႏွင့္ Y ၀င္ရိုးမ်ားျဖင့္ ကိုယ္စားျပဳဆဲြၿပီး
သည္။ သို႔အတြက္ မည္သည့္ေနရာတြင္ ပိုက္လိုင္း တက္သာြ းသည္ သို႔မဟုတ္ ဆင္းသြားသည္ အျမင့္ကိုမူ Z ၀င္ရိုးအတိုင္း ဆဲသ
ြ ည္။ ၎တြင္ အရပ္မ်က္ႏွာအညႊန္းပါရိွၿပီး မ်ားေသာအားျဖင့္
ကို အထူးသတိထားၾကည့္ရေပမည္။ ေရျပင္ညီအတိုင္း ေကြ႔သာြ းလွ်င္မူ သိသာထင္ရွားစြာ ေျမာက္အရပ္ကို ညႊန္းေလ့ရိွသည္။ တည္ေနရာမ်ားကို ေဖာ္ျပရာတြင္ ကိုၾသဒိနိတ္စနစ္
ျမင္ႏုိင္သည္။ (Coordinate system) ကို သံုးသည္။ ပုိက္လုိင္းအျမင့္ကို elevation ႏွင့္ေဖာ္ျပသည္။
အမွတ္တစ္ခု ဥပမာ - ပင္လယ္ ေရမ်က္ႏွာျပင္မွတ္ကို အျမင့္ေပ သုညအျဖစ္ယူသည္။
ထိုအမွတ္ထက္ျမင့္လွ်င္ + (အေပါင္း လကၡဏာ) ျဖင့္ေဖာ္ျပၿပီး ထိုအမွတ္ထက္နိမ့္လွ်င္ -
(အႏႈတ္လကၡဏာ) ျဖင့္ ေဖာ္ျပသည္။

ကိုၾသဒိနိတ္ စနစ္( Coordinate System)

ပိုက္လိုင္း အထက္သို႔ တက္လာသည္

အင္ဂ်င္နီယာမဟုတ္သူမ်ားအတြက္
ကိုၾသဒိနိတ္စနစ္ကို နားလည္ရန္ ခက္ေပလိမ့္
မည္။ သို႔အတြက္ ဤေနရာတြင္ ကိုၾသဒိနိတ္

ပိုက္လိုင္း ေအာက္သို႔ ဆင္းသြားသည္ စနစ္အေၾကာင္း အက်ဥ္းမွ် ရွင္းလင္းျပပါမည္။

အမ်ားနားလည္ေအာင္ေျပာရလွ်င္

ပိုက္လိုင္း ေရွ႔ဘက္သို႔ ေကြ႔သာြ းသည္ ကိုၾသဒိနိတ္စနစ္တင

ြ ္ အေရွ႔အေနာက္တန္း
ေနေသာ မ်ဥ္းတစ္ေၾကာင္း (ပံုတင
ြ ္ X Axis – X
၀င္ရိုးအျဖစ္ ေဖာ္ျပထားသည္။)၊ ေတာင္
ေျမာက္ တန္းေနေသာ မ်ဥ္းတစ္ေၾကာင္း
(ပံုတင
ြ ္ Y Axis – Y ၀င္ရိုး အျဖစ္ ေဖာ္ျပထားသည္။)၊ အထက္ေအာက္တန္းေနေသာ မ်ဥ္း
တစ္ေၾကာင္း (ပံုတင
ြ ္ Z Axis – Z ၀င္ရိုးအျဖစ္ ေဖာ္ျပထားသည္။) ဟု ၀င္ရိုးသံုးခု၊ မ်ဥ္းသံုး
ေၾကာင္းပါသည္။ ပိုၿပီး လြယ္လြယ္ကူကူ မွတ္လုိလွ်င္ ေသတၱာတစ္လံုးပံုစံ မွတ္၍ ရပါသည္။
ေသတၱာ၏ အဖံုးႏွင့္ ေအာက္ဖက္မ်က္ႏွာျပင္သည္ xy မ်က္ႏွာျပင္ျဖစ္ၿပီး ေသတၱာ၏
အထူမွာ z ျဖစ္သည္။ ဤ၀င္ရိုးသတ္မွတ္ခ်က္မွာ မည္သည့္ႏိုင္ငံမဆို ဤအတိုင္းပင္ သတ္မွတ္
သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ပံုေသမွတ္ထား၍ရသည္။

177 178
 ထိုမ်ဥ္းသံုးေၾကာင္းတို႔
ကိုၾသဒိနိတ္စနစ္အေၾကာင္း နားမလည္လွ်င္ Drawing ကို ဖတ္တတ္ၿပီဟု မဆိုႏိုင္ပါ။
ဆံုရာအမွတ္ကို မူလမွတ္ (Origin)
ဤစာအုပ္မွာ သခ်ၤာစာအုပ္မဟုတ္သျဖင့္ ကိုၾသဒိနိတ္စနစ္အေၾကာင္း အက်ယ္တ၀င့္ ရွင္းလင္း
ဟု ေခၚၿပီး ထုိအမွတ္ရိွ တန္ဘိုး
မျပေတာ့ပါ။ သိသာရံုမွ်သာ ေဖာ္ျပလုိက္ပါသည္။
မ်ားကို x တန္ဘုိး - သုည၊ y
ေအာက္ပါပံုမွာ ကိုၾသဒိနိတ္ေဖာ္ျပထားေသာ Iso Drawing ပံုျဖစ္ပါသည္။ ဤသည္ကို
တန္ဘုိး - သုည၊ z တန္ဘုိး -
ၾကည့္ၿပီး မိမိပိုက္လိုင္းသည္ မည္သည့္အရပ္တင
ြ ္ရိွသည္ကို သိႏိုင္ပါသည္။
သုည ဟု သတ္မွတ္သည္။
ဤသည္ကို စာျဖင့္ (x,y,z)
တန္ဘိုး (0,0,0) ဟု ေရးသည္။
ထိုအမွတ္မွ X ၀င္ရိုးအတိုင္း အေရွ႔
ဘက္သို႔ တိုင္းတာ၍ ရေသာ
တန္ဘိုးမ်ားကို + (အေပါင္း) ျဖင့္
လည္းေကာင္း၊ အေနာက္ဖက္သို႔ တိုင္းတာ၍ရေသာ တန္ဘိုးမ်ားကို - (အႏႈတ)္ ျဖင့္
လည္းေကာင္း၊ Y ၀င္ရိုး အတိုင္း အေပၚဘက္သို႔ တိုင္းတာ၍ရေသာ တန္ဘိုးမ်ားကို + (အေပါင္း)
ျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ေအာက္ဖက္သို႔ တိုင္းတာ၍ ရေသာတန္ဘိုးမ်ားကို - (အႏႈတ)္ ျဖင့္
လည္းေကာင္း၊ Z ၀င္ရိုးအတိုင္း ေတာင္ဘက္သို႔ တိုင္းတာ၍ရေသာ တန္ဘိုးမ်ားကို + (အေပါင္း)
ျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ေျမာက္ဖက္သို႔ တိုင္းတာ၍ရေသာ တန္ဘိုးမ်ားကို - (အႏႈတ)္ ျဖင့္
လည္းေကာင္း ေဖာ္ျပသည္။
ေအာက္တင
ြ ္ တိုင္းတာပံုမ်ားကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။

ပံုတင
ြ ္ W396197 , S288303, EL -180 စသည္ျဖင့္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။
ဆိုလိုသည္မွာ ထိုပိုက္ထိပ္စြန္းတည္ရိွရာေနရာသည္ လက္ရိွပေရာဂ်က္၏ မူလမွတ္ တည္ရိွရာမွ
အေနာက္ (W) ဘက္သို႔ ၃၉၆၁၉၇ မီလီမီတာ အကြာ၊ ေတာင္ (S) ဘက္သို႔ ၂၈၈၃၀၃ မီလီမီတာ
အကြာ၊ မူလမွတ္မွ ေအာက္ ၁၈၀ မီလီမီတာ အနိမ့္တင
ြ ္ တည္ရိွသည္ဟု ဆိုလိုပါသည္။
သို႔ဆိုသျဖင့္ ပေရာဂ်က္ႀကီး၏ မူလမွတ္ရိွရာကို လုိက္ရွာၿပီး ထုအ
ိ မွတ္မွေန၍ ေပႀကိဳး
ျဖင့္ဆက
ြဲ ာ တုိင္းတာရမည္ဟု မဆိုလိုပါ။ ထင္ရွားေသာ အမွတ္အသား၊ တိုင္မ်ား၊ အေဆာက္အဦ
မ်ားတြင္ ထို ကိုၾသဒိနိတ္ အမွတ္မ်ား ရိွပါသည္။ မိမိႏွင့္အနီးဆံုး အေဆာက္အဦ သို႔မဟုတ္
တိုင(္ column) ကို ရွာကာ ထိုတိုင္မွ တိုင္းယူရန္ ျဖစ္ပါသည္။ လက္ေတြ႔တင
ြ ္ မူလမွတ္ မည္သည့္
ေနရာတြင္ရိွသည္ကို သိရန္ပင္မလိုပါ။

179 180
Iso Drawing နမူနာပံု Iso Drawing တြင္ အပိုင္းသံုးပိုင္းပါသည္။
ပိုက္လိုင္းပံု ၁။ ပိုက္လိုင္းပံု
၂။ Title Block (ပံု၏ ေခါင္းစီးစာတမ္းအကြက)္
၃။ Bill of Material (ပစၥည္းစာရင္း)

၁။ ပိုက္လိုင္းပံု

ပံုတင
ြ ္ ပိုက္လိုင္းကို သံုးဖက္ျမင္ျဖင့္ ဆဲြထားသည္။ လားရာ အညႊန္းမွတ္ အေနျဖင့္
ပံု၏ ဘယ္ဘက္ထိပ္ဆံုးတြင္ ေျမာက္ဖက္ (N) ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။ ပိုက္လိုင္းစရာေနရာတြင္
မည္သည့္ပံုမွ ဆက္လာသည္ သို႔မဟုတ္ မည္သည့္လိုင္းႏွင့္ ဆက္ထားသည္ကို ေဖာ္ျပထား
သည္။

ဤပိုက္လိုင္းသည္ Iso Drawing No.

W158015-E-15800-PI-2343-0409-0610 ႏွင့္ ဆက္သည္။

Bill of Material

ဤအတိုင္းအတာမ်ားသည္ ပိုက္၏ ဗဟို မွ ဗဟိုသို႔ (Centre to Centre) တိုင္းတာ

ျခင္းျဖစ္သည္။ မည္သည့္ Iso Drawing မဆို အတိုင္းအတာမ်ားကို ဤနည္းအတိုင္း

Title Block Centre to Centre ျဖင့္ ေဖာ္ျပသည္။

Iso Drawing သည္ အေရးႀကီးသျဖင့္ ဤေနရာတြင္ ျပည့္ျပည့္စံုစံု ရွင္းလင္းျပပါမည္။

181 182
 ဤနံပတ္မ်ားျဖင့္ မည္သည့္ ပိုက္ျဖစ္သည္၊ ဤမွ်ားျဖင့္ အရည္စီးဆင္းရာ
မည္သည့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္း ျဖစ္သည္ကို ဘက္ကို ျပသည္။
ျပသည္။ မည္သည့္ပစၥည္းျဖစ္ေၾကာင္း
ပစၥည္းစာရင္းတြင္ ၾကည့္ပါ။
Revision No.

ေျပာင္းလဲထားသည္မ်ားကို
ဤကဲ့သို႔
လိႈင္းတြန္႔ျဖင့္ ေဖာ္ျပသည္။

ပိုက္ထိပ္ကို မည္သည့္ေနရာႏွင့္ ဆက္သည္ကို

ဤကဲသ
့ ို႔ ေဖာ္ျပထားသည္။

Pipe support ကို မည္သုိ႔ျပဳလုပ္ရမည္ဟု

ပိုက္အရြယ္အစားကို
အေသးစိတ္ ေဖာ္ျပထားျခင္း ျဖစ္သည္။
ဤကဲ့သို႔ ေဖာ္ျပသည္။

ပထမဆံုးထုတ္လိုက္ေသာပံုသည္ Revision 0 (ဘာမွ မျပဳျပင္၊ မေျပာင္းလဲရေသး)

ျဖစ္သည္။ လုပ္ငန္းခြင္တင
ြ ္ ႀကံဳေတြ႔ရေသာ အေျခအေနမ်ားအရ မူလထုတ္ထားေသာပံုကို elevation ကိုၾကည့္ျခင္းျဖင့္ ဤပိုက္သည္

ျပန္လည္ ျပင္ဆင္ရန္ လိုတတ္သည္။ ဤသို႔ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ၿပီး ထုတ္လိုက္သည့္ပံုကို ေျမျပင္မွ ၁၅၀ မီလီမီတာ ( ၆လကၼ) ခန္႔ အျမင့္တင
ြ ္

Revision 1 ဟု ေခၚသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ ေနာက္ထပ္၊ ေနာက္ထပ္ျပင္ၿပီး ထပ္မံထုတ္ေသာ ပံုမ်ားကို ရိွသည္ကို သိႏုိင္သည္။

Revision 2, Revision 3 စသျဖင့္ သတ္မွတ္သာြ းသည္။ အတိုေကာက္ Rev 0, Rev 1, Rev 2

စသျဖင့္ ေရးၾကသည္။ ထိုက့သ
ဲ ို႔ ျပင္လိုက္သည့္ေနရာကို ပံုေပၚတြင္ cloud လိႈင္းတြန္႔မ်ားျဖင့္
ေဖာ္ျပထားၿပီး ထိုလိႈင္းတြန္႔မ်ားအနီးတြင္ ႀတိဂံအတြင္း 1, 2 စသျဖင့္ ေဖာ္ျပထားသည္။ ထို ႀတိဂံ
အတြင္းမွ နံပတ္မ်ားသည္ Rev နံပတ္မ်ားျဖစ္သည္။

183 184
၂။ Title Block (ပံ
(ပံု၏ ေခါင္
ေခါင္းစီးစာတမ္းအကြက)္
ပိုက္လိုင္း၏ ဒီဇို္င္း အပူခ်ိန္ႏွင့္ ဖိအား တို႔ကို Iso Drawing တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

Piping Class က သံုးရမည့္ ပိုက္အမ်ိဳးအစားကို ေဖာ္ျပေပးသည္။

မိမိပိုက္လိုင္း၏ လိုင္းနံပတ္ကိုလည္း သိထားရန္လိုသည္။

Iso Drawing တြင္ သံုးထားေသာ သေကၤတမ်ားသည္ မည္သည္ကို ရည္ညြန္းသည္ကို

ဤေနရာတြင္ ၾကည့္ႏိုင္သည္။
Iso Drawing No. ကို GA Drawing တြင္ရွာၿပီး မိမိလိုင္း၏ တည္ေနရာကို ရွာႏုိင္သည္။

မိမိထံတင
ြ ္ရိွေသာ ပံုသည္ ေနာက္ဆံုးထုတ္ Revision ျဖစ္ရမည္။

ညႊန္းထားေသာ P&ID Diagram နံပတ္ ႏွင့္ Piping Plan (GA) နံပတ္တို႔ကို သိရန္
အေရးႀကီးသည္။ ထို GA Drawing တြင္ မိမိပိုက္လိုင္း တည္ေနရာကို သိႏိုင္သည္။

ပိုက္လိုင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ အျခားသိသင့္သိထိုက္သည္မ်ားကို ဤကဲ့သို႔ ေဖာ္ျပေပးထားသည္။

185 186
၃။ Bill of Material or Material Take Off (BOM or MTO) (ပစၥည္းစာရင္း) ဤစာရင္းကိုၾကည့္လွ်င္ မည္သည့္ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ား သံုးရမည္ကို အေသး
စိတ္ ေဖာ္ျပထားသည္ကို ေတြ႔ႏုိင္သည္။ ဤတြင္ေဖာ္ျပထားသည္မ်ားကို တတ္ႏိုင္သမွ် အားလံုး
Iso Drawing ၏ ညာဘက္ေကာ္လံတင
ြ ္ ဤပံ၌
ု သံုးထားေသာ ပစၥည္းစာရင္းကို ေဖာ္ နားလည္သေဘာေပါက္ရန္ ႀကိဳးစားရပါမည္။ သို႔မွ သံုးရမည့္ပစၥည္းကို မွန္မွန္ကန္ကန္ ေရြးခ်ယ္
ျပထားသည္။ ႏိုင္မည္။

Workshop ၌ fabricate လုပရ

္ န္ လုိေသာပစၥည္းမ်ား အရြယ္အစား(လက္မ)

မည္သည့္ပစၥည္း ဆိုသည္ကို အေသးစိတ္

အေရအတြက္ Pressure rating မွာ 10 bar ျဖစ္သည္။ GRE ပိုက္ျဖစ္သည္။
ေဖာ္ျပထားသည္။

ပိုက္လိုင္းပံုတင
ြ ္ 3 ဟုေဖာ္ျပထားလွ်င္ 90 deg Elbow ျဖစ္ေၾကာင္း သိႏုိင္သည္။

ပိုက္လိုင္းပံုတင
ြ ္ 4 ဟုေဖာ္ျပထားလွ်င္ Flange ျဖစ္ေၾကာင္း သိႏုိင္သည္။

ဆဲြထားေသာပိုက္လိုင္းပံုတင
ြ ္ ညႊန္ထားေသာ ဤနံပတ္မ်ား Bell End, FF Flange ျဖစ္သည္။
ကို ၾကည့္ၿပီး ပိုက္၊ အဲလ္ဘိုး စသျဖင့္သိႏိုင္သည္။

လုပ္ငန္းခြင္တင
ြ ္ install လုပ္ရန္ လုိေသာပစၥည္းမ်ား
Class #150 , GRE Flg ျဖစ္သည္။ Pressure rating မွာ 10 bar ျဖစ္သည္။

မွတ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ အေသးစိတ္ေဖာ္ျပခ်က္မ်ား (Notes and Specifications)

ပိုက္လိုင္းႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အေထြေထြမွတ္စုကို Notes and Specifications တြင္

ၾကည့္ႏိုင္ပါသည္။ ဥပမာ - ပိုက္လိုင္း၏ အလုပ္လုပ္သည့္ အပူခ်ိန္ႏွင့္ဖိအား (Operating
Temperature and Pressure)၊ စမ္းသပ္ရမည့္ အပူခိ်န္ႏွင့္ ဖိအား (Testing Temperature
and Pressure)၊ သံုးရမည့္ ဗားအမ်ိဳးအစား (Type of Valves)၊ ပိုက္လုိင္းကို အပူကာ
(insulation) တပ္ဆင္ရန္ လို၊ မလို။ Pipe support အတြက္ မည္သည့္ပံုတင
ြ ္ ၾကည့္ရမည္
စသည္။
ဤပံုတင
ြ ္ ၁လက္မခဲြ elbow ၁၀ လံုး သံုးထားသည္။ ပိုက္လိုင္းတစ္ခုကို စတင္မဆင္မီ Iso Drawing ကို အေသးစိတ္နားလည္ရန္ ေသေသ
ခ်ာခ်ာ ေလ့လာဘို႔လုိပါသည္။ သုိ႔မွ အမွားအယြင္းကင္းစြာႏွင့္ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ လုပ္ႏုိင္မည္။ သုိ႔
မဟုတ္ဘဲ ပံုတင
ြ ္ဘာဆိုလိုထားမွန္း မသိပါက လုိက္ေမးေနရသည္ႏွင့္ လုပ္ငန္းေႏွာင့္ေႏွး ၾကန္႔
ၾကာေနမည္ ျဖစ္သည္။

187 188
၈၊ ၅၊ ၆။ Spool Drawings

GA Drawing က site ထဲတင

ြ ္ ပိုက္လိုင္း မည္က့သ
ဲ ို႔ေျပးရမည္ကို ေဖာ္ျပေပးသည္။
Spool # 1
Iso Drawing က လက္ေတြ႔ေျပးရမည့္ ပိုက္လိုင္းပံုကို သံုးဘက္ျမင္ျဖင့္ ေဖာ္ျပသည္။ သို႔ရာတြင္
ပိုက္လိုင္းႀကီးတစ္ခုလံုးကို အဆက္မျပတ္ ေတာက္ေလွ်ာက္ဆင္သာြ းဘို႔ လက္ေတြ႔တင
ြ ္ မျဖစ္
ႏုိင္။ သို႔အတြက္ ပိုက္လိုင္းကို သင့္ေတာ္သည့္ေနရာမ်ားတြင္ ျဖတ္ေတာက္ကာ လိုင္းအတို
ကေလးမ်ား ဦးစြာဆင္ရသည္။ ထိုလိုင္းတိုကေလးမ်ားကို site ထဲ သယ္သာြ းၿပီးမွ ဆက္ရသည္။
Spool # 2
ထို workshop ထဲတင
ြ ္ ဆင္ရေသာ လိုင္းတိုကေလးမ်ား၏ ပံုကို spool drawing ဟု
ေခၚသည္။ spool drawing ဆိုသည္မွာ Iso Drawing ၏ အစိတ္အပိုင္းကေလးမ်ားပင္
ျဖစ္သည္။
Spool Drawing ထုတ္ရန္ ဦးစြာ Iso Drawing တြင္ site ထဲ၌ ဆက္ရမည့္ အဆက္
(Field Weld or Field Joint) မ်ား ဦးစြာသတ္မွတ္ရသည္။ ကြ်မ္းက်င္သည့္ pipe fitter
သို႔မဟုတ္ piping supervisor တစ္ဦးျဖစ္ပါမူ မည္သည့္ joint (အဆက္) ကို FW (Field Weld)
လုပ္ရမည္ကို ေကာင္းစြာသိသည္။ မသိလွ်င္ သိေအာင္ေလ့လာရန္လိုပါသည္။ FW သတ္မွတ္
တာ ေနရာလဲြလွ်င္ site ထဲ၌ဆက္ရာတြင္ ျပႆနာတက္တတ္သည္။ မည္သည့္အဆက္ကို FW
သတ္မွတ္ရမည္ဟု ပံုေသေျပာရန္ ခဲယဥ္းပါသည္။ ဤသည္မွာ လုပ္ငန္းအေတြ႔အႀကံဳႏွင့္ အမ်ား
ႀကီးပတ္သက္ေနသည္။
ဥပမာအေနႏွင့္ အထက္ပါ Iso Drawing ကို ၾကည့္ပါ။ FW joint မ်ားကို Spool # 3
သေကၤတျဖင့္ ေဖာ္ျပသည္။ နမူနာပံုအတြက္ စာမ်က္ႏွာ ၁၉၈ တြင္ FW joint မ်ား
ကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။ သို႔ဆိုလွ်င္ ထိုပံုအတြက္ spool drawing မ်ားမွာ ေအာက္ပါအတိုင္း
ျဖစ္ပါသည္။

Spool # 1

Spool # 5

Spool # 4
Spool # 2

189 190
 Spool # 4
Spool # 3 W158194-0409-2071-1.5-1

W158194-0409-2071-1.5-2
Spool Drawing မ်ားတြင္ Spool No. မ်ား
Spool # 5
ေရးေပးရန္ လိုပါသည္။ Spool No. တြင္ ပိုက္
အရြယ္အစား၊ လိုင္းနံပတ္၊ လိုင္းဆင္မည့္
ေနရာ ႏွင့္ Iso no. တို႔ ပါ၀င္ရပါမည္။
ဥပမာ - အထက္ပါ spool မ်ားကို ေအာက္ပါ
အတိုင္း spool no. ေပးႏုိင္သည္။
Line No. - W158194, Location – 0409,
Iso Drawing No. – 2071, Pipe Size – 1.5” ျဖစ္သျဖင့္ -
W158194-0409-2071-1.5-3
Spool No. 1 အတြက္ “W158194-0409-2071-1.5-1”
Spool No. 2 အတြက္ “W158194-0409-2071-1.5-2”
Spool No. 3 အတြက္ “W158194-0409-2071-1.5-3” စသည္ျဖင့္ ေပးသြားႏိုင္သည္။
အကယ္၍ သေဘၤာမ်ားအတြက္ ပိုက္လိုင္းမ်ားျဖစ္ပါက Project No., Location,
System Name, Iso Drawing No. ႏွင့္ Spool No. ေပးႏုိင္သည္။
ဥပမာ -
Project No. – P201
Location – Block 13P
System – Vent and Sounding System (VS)
Drawing Page No. 6
W158194-0409-2071-1.5-4
Spool No. 1 ျဖစ္လွ်င္ -
Spool No. ကို “ P201 – 13P – VS – PG6 – 1” ဟု ေပးႏိုင္ပါသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ကြ်မ္းက်င္ေသာ ပိုက္လုပ္သားတစ္ဦးသည္ Spool တစ္ခုကို ၾကည့္လိုက္ရံု W158194-0409-2071-1.5-5
ျဖင့္ ဤ spool သည္ မည္သည့္ system အတြက္ျဖစ္သည္။ မည္သည့္ေနရာတြင္ ဆင္ရမည္၊
မည္သည့္ပိုက္ႏွင့္ ဆက္ရမည္ စသည္တို႔ကို အလိုလိုနားလည္ၿပီး ျဖစ္ေလေတာ့သည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ပံုတကယ္ဆေ
ြဲ သာအခါ ေအာက္ပါအတိုင္း spool no. မ်ားထည့္ေပးရ
သည္။

191 192
 Spool Drawing မ်ားတြင္ Joint No. မ်ားလည္း ထည့္ေပးရန္ လိုသည္။ Spool No. 1
တြင္ Joint No. ထည့္ပံုထည့္နည္းကို နမူနာ ေဖာ္ျပထားပါသည္။ site ထဲေရာက္မွ ဆက္ရမည့္
joint ကို FW ဟု ထည့္သင
ြ ္းေဖာ္ျပထားသည္။ သို႔အတြက္ pipe fitter က ဤအဆက္ကို site
ထဲေရာက္မွ ဆက္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိၿပီး ထိုအဆက္ကို fit up မလုပ္ပဲ ခ်န္ခ့မ
ဲ ည္ ျဖစ္ပါသည္။
ဤ spool drawing အတိုင္း workshop တြင္ ပိုက္လိုင္းတုိမ်ား ဆင္သာြ းမည္ ျဖစ္၏။
ဤကဲ့သို႔ႀကိဳတင္ဆင္ျခင္းကို prefabrication သို႔မဟုတ္ အတိုေကာက္ prefab လုပ္သည္ဟု
ေခၚပါသည္။
193
အခန္း ၉
ပိုက္လိုင္းဆင္ျခင္း (Fabrication and Installation)
ပိုက္လုိင္းမ်ားကို တပ္ဆင္ရာတြင္ workshop အတြင္း၌ ဆင္ျခင္းႏွင့္ လုပ္ငန္းခြင္
၌ဆင္ျခင္း ဟု ႏွစ္ပိုင္းခဲြႏုိင္ပါသည္။ ပထမ workshop သို႔မဟုတ္ pipeshop တြင္ ပိုက္လိုင္း
တုိမ်ားကို အပိုင္းလိုက္ဆင္ပါသည္။ ၎ကို prefabrication ဟုေခၚသည္။ ထိုပိုက္လိုင္း အတို
မ်ားကို ပိုက္လိုင္းေျပးမည့္ေနရာသို႔ ယူသြားၿပီး လိုေသာပိုက္လိုင္းတစ္ခုလံုးရေအာင္ ဆက္ရပါ
သည္။ ၎ကို installation ဟု ေခၚပါသည္။ ပိုက္လိုင္းဆင္ရာတြင္ အဆင့္ေပါင္းမ်ားစြာပါ၀င္ပါ
သည္။ ပိုက္လိုင္းဆင္ျခင္းသည္လည္း အလြန္အေရးႀကီးသျဖင့္ ဤအခန္းတြင္ တတ္ႏိုင္သမွ်
ျပည့္ျပည့္စံုစံုတင္ျပပါမည္။
၉၊ ၁။ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ျခင္း (Preparation)
ပိုက္လိုင္းတစ္ခုကို စတင္ဆင္ေတာ့မည္ ဆိုသည္ႏွင့္ လိုအပ္ေသာ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈ
မ်ား အလ်င္ျပဳလုပ္ရပါမည္။ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ရာတြင္ ေအာက္ပါအဆင့္မ်ား ပါ၀င္ပါသည္။
၁။ လိုအပ္ေသာ Drawing မ်ား စုေဆာင္းျခင္း (GA, P&ID, Iso Drawing)
၂။ ပိုက္လိုင္းေျပးရန္လုိအပ္ေသာ ပိုက္ႏွင့္ပိုက္ဆက္ပစၥည္း အေရအတြက္ကို တြက္ခ်က္
ျခင္း ႏွင့္ မွာယူျခင္း (Calculation of BOM, pipe and fittings requirement)
၃။ ပိုက္လိုင္းေျပးရန္လုိအပ္ေသာ စက္ကိရိယာ၊ လက္နက္ကိရိယာမ်ား စုေဆာင္းျခင္း၊
မရိွပါက ႀကိဳတင္မွာယူျခင္း (Tools and Equipments for pipe fabrication and
installation)
၄။ ပိုက္လိုင္းဆင္ရာတြင္သံုးမည့္ ကုန္ခမ္းပစၥည္းမ်ား၊ အႏၱရာယ္ကင္းေရးအတြက္ ၀တ္ဆင္
ရန္လိုအပ္သည့္ တစ္ကိုယ္ေရကာကြယ္ေရး အသံုးအေဆာင္မ်ား (Consumables and
PPE)
၅။ ပိုက္လိုင္းဆင္ရာတြင္ ပါ၀င္မည့္ စူပါဗိုက္ဆာ ႏွင့္ လုပ္သားမ်ားအား လိုအပ္သည့္
သင္တန္းမ်ား တက္ေရာက္ႏုိင္ရန္ ႀကိဳတင္စီစဥ္ေပးထားျခင္း (Send supervisors and
workers to necessary trainings)
၆။ လိုအပ္ေသာ စာရြက္စာတမ္းမ်ား စုေဆာင္းျခင္း
၇။ ပိုက္ႏွင့္ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ား ထားမည့္ေနရာ စီစဥ္ျခင္း၊ ပစၥည္းမ်ားေရာက္လာေသာအခါ
ထားသိုျခင္း
၉၊ ၁၊ ၁။ လိုအပ္ေသာ Drawing မ်ား စုေဆာင္းျခင္း (GA, P&ID, Iso Drawing)
ပိုက္လိုင္းတစ္ခု ဆင္ေတာ့မည္ဆိုလွ်င္ အေျခခံလုိအပ္ခ်က္မွာ drawing မ်ား ျဖစ္ပါ၏။
194
ပိုက္လိုင္းမည္မွ်ရွည္သည္၊ မည္သည့္အျမင့္တင
ြ ္ ေျပးထားသည္၊ မည္သည့္ပစၥည္းကိရိယာမ်ား

0, 23/9/2008

0, 23/9/2008

0, 23/9/2008

0, 23/9/2008

0, 23/9/2008

0, 23/9/2008
Controller
Issue to
Material
သံုးထားသည္ စသည္တို႔ကို drawing ရမွသာ သိႏုိင္သည္။ ပိုက္လိုင္းအတို၊ အရွည္။ ပိုက္အႀကီး
အေသး၊ ပိုက္လိုင္းရႈပ္ေထြးခက္ခမ
ဲ ႈ တုိ႔ေပၚမူတည္၍ ပစၥည္းအင္အား၊ လူအင္အား၊ ကိရိယာ
တန္ဆာပလာမ်ား၊ ယႏၱယားလိုအပ္ခ်က္ စသည္တို႔ကို တြက္ခ်က္ႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ ထို႔အတြက္
လုိအပ္ေသာ GA Drawing (Piping Plan), P&ID Drawing, Isometric Drawing စသည္တို႔

1, 18/10/2008

1, 18/10/2009

1, 18/10/2010

1, 18/10/2011

1, 18/10/2012

1, 18/10/2012
Production
Issue to
ကို ရႏုိင္သမွ် စုေဆာင္းရန္ လိုသည္။
အေရးႀကီးသည္မွာ ရလာေသာ drawing မ်ားသည္ update drawing ေနာက္ဆံုး
ထုတ္ drawing မ်ား ျဖစ္ရန္၊ Latest Revision ျဖစ္ရန္ အေရးႀကီးသည္။ လုပ္ငန္းမစမီ ရလာ
ေသာ ပံုမ်ားသည္ revision 0 ျဖစ္ႏုိင္သည္။ သို႔ေသာ္ လုပ္ငန္းလိုအပ္ခ်က္အရ ထိုပံုမ်ားမွာ

Rev & Reciving

ေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် အေျပာင္းအလဲ ရိွႏိုင္ရာ မိမိက ထုိေျပာင္းလဲလုိက္ေသာ အခ်က္မ်ားကို မ်က္ေျခ

Date
မျပတ္ သိရိွေနရန္ အေရးႀကီးပါသည္။ မဟုတ္ပါက ပိုက္လိုင္းဆင္ၿပီးမွ ပံုႏွင့္လ၍
ြဲ ျပန္ျပင္ရလွ်င္
အခ်ိန္ကုန္၊ လူပန္း ျဖစ္တတ္ပါသည္။
ရလာေသာ drawing မ်ားကို လက္ခံရရိွေသာ ရက္စတ
ြဲ ံုးထုၿပီး register လုပ္ထားပါ။

Rev & Reciving

Register လုပ္ရာတြင္ GA Drawing မ်ားကို သပ္သပ္၊ P&ID Drawing မ်ားကို သပ္သပ္၊ Iso

1, 15/10/2008

1, 15/10/2008
Drawing မ်ားကို သပ္သပ္ခၿြဲ ပီး လုပ္ပါ။ မေရာပါႏွင့္။

Date
ေအာက္တင
ြ ္ Iso Drawing မ်ားအား Drawing Register လုပ္ပံုလုပ္နည္းနမူနာကို
ေဖာ္ျပထားပါသည္။ က်န္ GA, P&ID စသည္တို႔မွာလည္း အတူတူပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ရရိွလာေသာ
drawing မ်ားကို ရက္စဲြႏွင့္တကြ မွတ္သားထားရံုမွ်သာ မကေသး။ ထုိ drawing မ်ားကို ပစၥည္း

Rev & Reciving

0, 23/9/2008

0, 23/9/2008

0, 23/9/2008

0, 23/9/2008

0, 23/9/2008

0, 23/9/2008
ထုတ္ရန္ material controller သို႔လည္းေကာင္း၊ ပိုက္လိုင္းဆင္ရန္ production group သို႔

Date
ထုတ္ေပးလုိက္သည့္ အခါမ်ားတြင္လည္းေကာင္း မည္သူသို႔ ထုတ္ေပးလုိက္သည္ကို ရက္စႏ
ြဲ ွင့္
တကြ မွတ္သားထားရပါမည္။ သို႔မွ production group သည္ မည္သည့္ drawing ကို ကိုင္ၿပီး
အလုပ္လုပ္ေနသည္ကို သိႏုိင္ပါမည္။

E15800-PI2343-0409-0601

E15800-PI2343-0409-0381

E15800-PI2343-0409-0219

E15800-PI2343-0409-0337

E15800-PI2343-0409-1516

E15800-PI2343-0409-0306
Drawing revision အသစ္ရလာတိုင္း material controller ႏွင့္ production သို႔

Iso. Drawing No.

ထုတ္ေပးရန္ မေမ့ပါႏွင့္။
Revision အသစ္ရလာေသာ္လည္း Rev. အေဟာင္းမ်ားကို လႊင့္မပစ္ပါႏွင့္။ သို႔မွ
အသစ္ႏွင့္ အေဟာင္းကို ခ်ိန္ထိုးၾကည့္၍ရမည္ ျဖစ္သည္။ လက္ရိွလုပ္ေနေသာ project ၿပီးသြား
သည့္တိုင္ drawing မ်ားကိုမူ အနည္းဆံုး တစ္ႏွစ္ခန္႔ ဆက္လက္သိမ္းထားရန္ လိုပါမည္။
Drawing မ်ားကို သက္ဆိုင္ရာ system အလိုက္ ဖိုင္မ်ားျဖင့္ ေသေသခ်ာခ်ာ
သိမ္းထားပါ။ Master copy တစ္စံုထားၿပီး လိုသည့္အခါ copy ကူးေပးလိုက္ပါ။ မည္သည့္အခါမွ

W158015

W158016

W158017

W158018

W158019

W158020
Line No.
master copy ကို မထုတ္ပါႏွင့္။
Sr No.

6
195 196
၉၊ ၁၊ ၂။ ပိုက္လိုင္းေျပးရန္လုိအပ္ေသာ ပိုက္ႏွင့္ပိုက္ဆက္ပစၥည္း အေရအတြက္ကို တြက္ခ်က္ျခင္း အကယ္၍ ပိုက္လိုင္းသည္ fibreglass ပိုက္လိုင္းျဖစ္ေနပါက fibreglass ပိုက္လုိင္းကို
ႏွင့္ မွာယူျခင္း (Calculation of BOM ) fabricate လုပ္ရန္လိုသည့္ စက္ႏွင့္လက္နက္ကိရိယာမ်ား၊ ဥပမာ - Shaving Tool, Mallet,
come along, Jorgenson Clamp စသည္တို႔လိုမည္။ ထိုပိုက္မ်ားကို Fitting လုပ္ရန္ pipe
Drawing မ်ားရလာၿပီဆိုလွ်င္ ဦးစြာလုပ္ရမည္မွာ ပိုက္လိုင္းတြင္သံုးရန္ လိုအပ္သည့္
stand မ်ားလိုမည္။ ပိုက္ကို ေျမႀကီး၊ သမံတလင္းစသည္တို႔အေပၚ တိုက္ရိုက္ခ်၍ မရ။
ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္း အေရအတြက္ကို တြက္ခ်က္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ပိုက္အရွည္ကို တြက္ရာ
သို႔အတြက္ ပိုက္ကိုခုရန္ သစ္သားတံုးမ်ားလိုမည္။ ပိုက္ကို အပူေပးရန္လိုပါက ေပးႏိုင္ရန္ heater
တြင္ အျမဲတမ္း wastage (အေလအလြင)့္ ၁၀ သို႔မဟုတ္ ၁၅% ထည့္သင
ြ ္းတြက္ခ်က္ရပါမည္။
မ်ားလည္း လုိေကာင္းလိုမည္။
အဓိကအားျဖင့္ Iso Drawing ကို လက္ကိုင္ထားၿပီး တြက္ပါသည္။ Iso Drawing တြင္ BOM
လွ်ပ္စစ္ပစၥည္းမ်ားအား သည္အတိုင္းသုံး၍မရ။ လက္မွတ္ရ လွ်ပ္စစ္လုပ္သား (LEW-
တစ္ပါတည္း ပါၿပီးျဖစ္သျဖင့္ တြက္ရလြယ္ပါသည္။
Licensed Electrical Worker) က စစ္ေဆးၿပီး လက္မွတ္ထုတ္ေပးမွသာ သံုးခြင့္ရိွသျဖင့္ LEW
သို႔ရာတြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ Material Description ကို ေသခ်ာစြာဖတ္ရန္ လိုပါ
ကို ေခၚၿပီး လွ်ပ္စစ္ပစၥည္းအားလံုးကို စစ္ေဆးထားရန္လည္း အေရးႀကီးေပသည္။
သည္။ ပိုက္ဆိုလွ်င္ sch 40 or sch 80 ျဖစ္သည္။ မည္သည့္ပိုက္အမ်ိဳးအစား (Carbon Steel,
ထို႔အတူ မ - မည့္ ကိရိယာတန္ဆာပလာမ်ား (Lifting gears and belts) အားလည္း
Stainless Steel, FRP, PVC, UPVC, ABS စသည္) ျဖစ္သည္။ 90 deg Elbow ျဖစ္လွ်င္ LR
စစ္ေဆးၿပီးမွ သံုးခြင့္ရိွသျဖင့္ ႀကိဳတင္စစ္ေဆးထားရန္ လုိပါသည္။
သို႔မဟုတ္ SR ျဖစ္သည္။ Flange ဆိုလွ်င္ 150 lb Flange သို႔မဟုတ္ 300 Lb Flange
အေရးႀကီးသည္မွာ မိမိလုပ္မည့္ ပိုက္လိုင္းအမ်ိဳးအစားအတြက္ မည္သည့္ပစၥည္းမ်ား
ျဖစ္သည္။ Gasket ဆိုလွ်င္ မည္သည့္ ဂက္စကက္ အမ်ိဳးအစား၊ Bolt & Nut ဆိုလွ်င္
လုိအပ္သည္ကို သိရိွထားရန္ႏွင့္ မရိွပါက ႀကိဳတင္၀ယ္ယူ စုေဆာင္းထားရန္ လုိပါသည္။ မိမိတင
ြ ္
Galvanized ေလာ၊ Cadmium coated ေလာ၊ သံမဏိေလာ စသည္။
ရိွသည့္ ပစၥည္းႏွင့္ စက္ကိရိယာအားလံုးကို စာရင္းလုပ္ မွတ္သားထားရန္ အေရးႀကီးပါသည္။
ထို႔ေနာက္ ထိုပစၥည္းမ်ား မိမိတို႔ထံတင
ြ ္ရိွမရိွ စစ္ေဆးၿပီး မရိွလွ်င္ လုပ္မည့္အခ်ိန္၌
ထို႔ျပင္ လွ်ပ္စစ္ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ lifting gear မ်ား မည္သည့္ရက္တင
ြ ္ ထပ္မံစစ္ေဆးရမည္
အခ်ိန္မီရႏိုင္ေစရန္ ႀကိဳႀကိဳတင္တင္ မွာယူထားရပါမည္။
ကိုလည္း မွတ္သားထားရန္ လိုပါေသးသည္။

၉၊ ၁၊ ၃။ ပိုက္လိုင္းေျပးရန္လုိအပ္ေသာ စက္ကိရိယာ၊ လက္နက္ကိရိယာမ်ား စုေဆာင္းျခင္း၊

၉၊ ၁၊ ၄။ ပိုက္လိုင္းဆင္
ဆင္ရာတြင္သံုးမည့္ ကုန္ခမ္းပစၥည္းမ်ား၊ အႏၱရာယ္ကင္းေရးအတြက္ ၀တ္ဆင္
မရိွပါက ႀကိဳတင္မွာယူျခင္း (Tools and Equipments for pipe fabrication and
ရန္လိုအပ္သည့္ တစ္ကိုယ္ေရကာကြယ္ေရး အသံုးအေဆာင္မ်ား (Consumables and
installation)
PPE)

ပိုက္လုိင္းအမ်ိဳးအစားေပၚမူတည္၍ လိုအပ္ေသာ စက္ယႏၱယားႏွင့္ လက္နက္ကိရိယာ

ေနာက္အေရးႀကီးသည့္ ပစၥည္းမ်ားမွာ ကုန္ခမ္းပစၥည္းမ်ား (consumable) ႏွင့္
မ်ား ကြာသြားပါသည္။ သို႔အတြက္ မိမိပိုက္လိုင္းသည္ မည္သည့္ပိုက္အမ်ိဳးအစား ျဖစ္သည္ကို
တစ္ကိုယ္ေရကာကြယ္ေရး အသံုးအေဆာင္ (Personal Protective Equipment – PPE) တို႔
ဦးစြာသိထားရပါမည္။ အကယ္၍ ပိုက္လုိင္းသည္ Carbon Steel ပိုက္ျဖစ္ပါက ပိုက္ႏွင့္
ျဖစ္ပါသည္။
ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားကို မ - ရန္ ကရိန္း၊ ေဖာက္ကလစ္ စသည္တို႔လုိပါမည္။ ထို႔အတူ မ -
ကုန္ခမ္းပစၥည္းမ်ားတြင္ welding electrode မ်ား၊ gas မ်ား၊ grinding disc မ်ား၊
ရာတြင္သံုး သည့္ပစၥည္းမ်ား၊ ခါးပတ္ႀကိဳးမ်ား၊ ခ်ိန္းဘေလာက္မ်ား စသည္တို႔လိုမည္။ ဂေဟ
sanding disc မ်ား၊ Chillie grinding stone မ်ား၊ fibre cutting disc မ်ား၊ Masking Tapeမ်ား၊
ေဆာ္ရန္ ဂေဟေဆာ္ စက္လိုမည္။ ဂေဟ၀ါယာႀကိဳး၊ ဂေဟလက္ကိုင္၊ ဂေဟေခ်ာင္းထည့္မည့္ဗူး
Marker မ်ား၊ ကန္႔ကူဆံ Chalk မ်ား၊ အမိႈက္အိတ္၊ လက္ႏိွပ္ဓါတ္မီးႏွင့္ ဓါတ္ခဲမ်ား ပါ၀င္သည္။
စသည္တို႔လိုမည္။ ပိုက္ကို ဖမ္းရန္ ျပဳတ္တူ vice မ်ားလိုမည္။
လုပ္ငန္းခြင္ အႏၱရာယ္ကင္းရွင္းေရး (Safety) အတြက္ ၀တ္ဆင္ရမည့္ တစ္ကိုယ္ေရ
ပိုက္ကိုျဖတ္ရန္ ေအာက္ဆီဂ်င္ဗူး၊ အက္ဆီတလင္းဗူး၊ ဓါတ္ေငြ႔ပိုက္မ်ား၊ ပုိက္ျဖတ္
ကာကြယ္ေရး အသံုးအေဆာင္ (PPE) မ်ားထဲတင
ြ ္ ခေမာက္ (Helmet) မ်ား၊ ဘြတ္ဖိနပ္ (Safety
မီးေခါင္းမ်ား စသည္တို႔လိုမည္။ လိုင္းမီးရရန္ ခက္ခေ
ဲ သာေနရာမ်ား၌ လွ်ပ္စစ္ထုတ္စက္
Shoe) မ်ား၊ လက္အိတ္မ်ား (cotton glove, jean glove, rubber glove, welding glove)၊
Generator လိုမည္။ ေက်ာက္စက္တိုက္ရန္ wheel grinder မ်ား၊ Die grinder မ်ားလိုမည္။
မ်က္မွန္ (Safety glass) မ်ား၊ Ear Plug / Ear Muff မ်ား၊ Dust Mask မ်ား၊ Respirator မ်ား၊
အေပါက္ေဖာက္ရန္ drilling machine မ်ားလိုမည္။ အခန္းက်ဥ္းအတြင္း အလုပ္လုပ္ရလွ်င္
အျမင့္တင
ြ ္အလုပ္လုပ္ရန္ လုိပါက ကိုယ္သိုင္းႀကိဳး (Full Body Harness) မ်ား၊ ေျမေအာက္
ေလေပးရန္အတြက္ Blower မ်ား၊ Exhaust Fan မ်ား၊ 230V, 110V မီးသီး၊ မီးေခ်ာင္းမ်ား
လိုဏ္ေခါင္းမ်ား၊ တိုင္ကီမ်ားအတြင္း လုပ္ရပါက Rescue Equipment မ်ား စသည္တို႔ လိုအပ္ပါ
လိုမည္။
သည္။
လက္သံုးကိရိယာမ်ားအေနႏွင့္ ေပႀကိဳး၊ ၀က္အူလွည့္ အေပါင္း၊ အႏႈတ္၊ ေရခ်ိန္၊
မိမိလုပ္ငန္းအမ်ိဳးအစားႏွင့္ ေနရာကိုလိုက္၍ မည္သည့္ PPE မ်ားလိုသည္ကို သိထား
က်င္တြယ္၊ စို႔၊ လႊ၊ တူ၊ ပလာယာ၊ ဒါးငယ္၊ ကတ္ေၾကး၊ allen key မ်ား၊ ဓါတ္မီး၊ မွန္ဘီလူး
ရန္ လိုပါသည္။ ထို႔ျပင္ လုပ္ငန္းမစမီ ထိုပစၥည္းမ်ားကို လုပ္ငန္းခြင္တင
ြ ္ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္မည့္
စသည္တို႔ လုိသည္။ ထိုပစၥည္းမ်ားထည့္သည့္ ေသာ့ပါေသာ Tool Box ေကာင္းေကာင္း လုိမည္။
လုပ္သားဦးေရအတြက္ လံုေလာက္မလံုေလာက္ကိုလည္း စစ္ေဆးရန္ လုိပါသည္။
197 198
 ေရာ ေတြ႔ကရာလူကို ဆဲြၿပီးၾကပ္ခိုင္းလို႔မရ။ သူ႔အစီအစဥ္အတိုင္း က်က်နန ၾကပ္တတ္ေစရန္
၉၊ ၁၊ ၅။ ပိုက္လိုင္းဆင္ရာတြင္ ပါ၀
ပါ၀င္မည့္ စူပါဗိုက္ဆာ ႏွင့္ လုပ္သားမ်ားအား လိုအပ္သည့္ သင္တန္းေပးထားရမည္။
သင္တန္းမ်ား တက္ေရာက္ႏုိင္ရန္ ႀကိဳတင္စီစဥ္ေပးထားျခင္း (Send supervisors and ဂေဟေဆာ္လုပ္ငန္းအတြက္ သက္ဆိုင္ရာ ကြ်မ္းက်င္သူ လက္မွတရ
္ ဂေဟေဆာ္သူ
workers to necessary trainings) အလံုအေလာက္ ရိွရမည္။ ၀န္ခ်ီလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ လက္မွတ္ရ ႀကိဳးခ်ည္သူ (Rigger) ၊
အခ်က္ျပသူ (Signaler)၊ ၀န္ခ်ီအဖဲြ႔ေခါင္းေဆာင္ (Lifting Supervisor) မ်ားရိွရမည္။
လုပ္ငန္းမစမီ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ရမည့္ အခ်က္မ်ားထဲတင
ြ ္ အျခားအလြန္အေရးႀကီး
အခ်ဳပ္အားျဖင့္ဆိုရလွ်င္ မိမိလုပ္မည့္လုပ္ငန္းအတြက္ မည္သည့္သင္တန္းမ်ား ေပးရ
ေသာ အခ်က္တစ္ခုမွာ လုပ္ငန္းခြင္တင
ြ ္ ပါ၀င္လုပ္ကိုင္မည့္သူအားလံုးကို လုပ္ငန္းခြင္အႏၱရာယ္
မည္ကို သိထားကာ လုပ္ငန္းမစမီကတည္းက ထိုသင္တန္းမ်ားတက္ေရာက္ရန္ ႀကိဳတင္စီစဥ္
ကင္းရွင္းေရးသင္တန္းမ်ား တက္ခိုင္းထားရန္ ျဖစ္ပါသည္။ မည္သို႔လုပ္လွ်င္ မည္သည့္အႏၱရာယ္
ထားရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
မ်ား က်ေရာက္ႏုိင္သည္။ သို႔အတြက္ မည္သည့္ေနရာမ်ားကို ေရွာင္ရွားရမည္၊ မည္သည္တို႔ကို
မလုပ္သင့္။ မည္သည္တို႔ကို သတိထားရမည္ စသည္တို႔ကို သိထားျခင္းျဖင့္ မျဖစ္သင့္သည့္ ၉၊ ၁၊ ၆။ လိုအပ္ေသာ စာရြက္စာတမ္းမ်ား စုေဆာင္းျခင္း
မေတာ္တဆမႈမ်ား မျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ႏိုင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။
(ကြ်န္ေတာ္သည္ လက္ရိွ၌ စင္ကာပူတင
ြ ္ လုပ္ကိုင္ေနသည္ျဖစ္၍ စင္ကာပူတင
ြ ္ (ဤအပိုင္းသည္ ျမန္မာျပည္မွ လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ အသံုးတည့္ခ်င္မွ တည့္မည္
တက္ေရာက္ရေသာ လုပ္ငန္းခြင္ အႏၱရာယ္ကင္းရွင္းေရးသင္တန္းမ်ား အေၾကာင္းမ်ားကို မီွျငမ္း ျဖစ္ေသာ္လည္း ဗဟုသုတအလို႔ငွာ ထည့္သင
ြ ္းေဖာ္ျပလုိက္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။)
ေရးသားပါမည္။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာျပည္တင
ြ ္ ယခုေလာေလာဆယ္ေတာ့ အသံုးခ်လို႔ရခ်င္မွ ရေပ စင္ကာပူတင
ြ ္ေတာ့ Quality Control အလြန္အေရးႀကီးပါသည္။ လက္ေတြ႔တင
ြ ္
မည္။ အႏၱရာယ္ဟူသည္ကား ေနရာေဒသမေရြး၊ အခ်ိန္ကာလမေရြး၊ လူမ်ိဳးမေရြး၊ ဘာသာမေရြး၊ ပိုက္လိုင္းဆင္ၿပီးသြားသည့္တိုင္ စာရြက္စာတမ္းမ်ား အျပည့္အစံုမတင္ျပႏုိင္ပါက တစ္နည္းအား
အသက္အပိုင္းအျခားမေရြး၊ ရာထူးႀကီးငယ္မေရြး၊ အသားအေရာင္မေရြး၊ က်ားမ မေရြး ဘာကိုမွ ျဖင့္လည္း Paper work (စာရြက္စာတမ္းကိစၥမ်ား) မၿပီးျပတ္ပါက အလုပ္ၿပီးသည္ဟု မေခၚပါ။
ေရြးမေနပဲ က်ေရာက္တတ္သည္ျဖစ္ရာ တစ္နည္းအားျဖင့္လည္း ဤတြင္ေရးသား ေဖာ္ျပထား တစ္နည္းအားျဖင့္လည္း မိမိလုပ္ထားေသာ လုပ္ငန္းအတြက္ ေငြအျပည့္မေတာင္းခံႏုိင္ပါ။
ခ်က္မ်ားသည္ အားလံုးအတြက္ မွန္ကန္သည္ဟု ယူဆႏိုင္ပါသည္။ ဥပမာ - သစ္သားသည္ ထို႔အတြက္ စာရြက္စာတမ္းမ်ားသည္လည္း အေရးႀကီးသည့္ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။
မီးႏွင့္ေတြ႔လွ်င္ ေလာင္တတ္သည္။ အျမင့္မွလိမ့္က်လွ်င္ ေသတတ္သည္ စသည္။ ဤကား လုပ္ငန္းမစတင္မီကတည္းက မည္သည့္အလုပ္ကို မည္သုိ႔လုပ္မည္၊ ထိုအလုပ္လုပ္
စကားခ်ပ္။) လွ်င္ မည္သည့္အႏၱရာယ္မ်ား ျဖစ္တတ္သည္၊ ဤသို႔မျဖစ္ေအာင္ မည္သို႔အစီအစဥ္မ်ား လုပ္
တက္ေရာက္ရန္ လိုအပ္ေသာ သင္တန္းမ်ားမွာ - ထားသည္ စသည့္ လုပ္ငန္းအစီအစဥ္ (Method Statement) ေရးသားတင္ျပရသည္။ လုပ္ငန္း
၁။ အျမင့္တင
ြ ္ အလုပ္လုပ္မည့္သူမ်ားအတြက္ - Working at Height Safety Course ခြင္တင
ြ ္ အႏၱရာယ္ကင္းစြာ အလုပ္လုပ္ႏုိင္ေရးအတြက္လည္း လုပ္ငန္းခြင္အႏၱရာယ္ကင္းရွင္းေရး
၂။ မီးႏွင့္ အလုပ္လုပ္မည့္သူမ်ားအတြက္ - Hot Work Safety Course စီမံခန္႔ခမ
ြဲ ႈစနစ္ (Safety Management System)၊ အႏၱရာယ္ကင္းစြာ အလုပ္လုပ္ျခင္း အစီအစဥ္
၃။ ေျမက်င္းတူးမည့္သူမ်ားအတြက္ - Excavation Safety Course မ်ား (Safework Procedure)၊ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး စနစ္ (Environmental Control
၄။ လွ်ပ္စစ္ႏွင့္ပတ္သက္သည့္ အလုပ္လုပ္မည့္သူမ်ားအတြက္ - Electrical Safety Course Plan) စသည္တို႔ ေရးသားတင္ျပရသည္။ ဤစီမံခ်က္မ်ားမွာ ေလ်ာ္ကာမယ္ကာ မည္ကာမတၱ
၅။ ၀န္ခ်ီျခင္း လုပ္ငန္းလုပ္မည့္သူမ်ားအတြက္ - Lifting and Rigging Safety Course ေရးလို႔ရသည္မဟုတ္။ အေသးစိတ္ေဖာ္ျပရျခင္းျဖစ္သျဖင့္ စာအုပ္တစ္အုပ္စာေလာက္ ရိွသည္။
၆။ တိုင္ကီမ်ား၊ အလံုပိတ္အခန္းမ်ားအတြင္း အလုပ္လုပ္မည့္သူမ်ားအတြက္ - Confined Space အေရးႀကီးေသာ စာရြက္စာတမ္းမ်ားထဲတင
ြ ္ လက္မွတ္မ်ားလည္း အပါအ၀င္ ျဖစ္ပါ
Safety Course သည္။ ထိုလက္မွတ္မ်ားတြင္ - လူမ်ားအတြက္ -
၇။ ဆူညံေသာေနရာမ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္မည့္သူမ်ားအတြက္ - Hearing Protection Course  ဂေဟဆက္ လက္မွတ္ (Welder Certificate)
၈။ လူအားျဖင့္ပစၥည္းမ်ား သယ္ယူပို႔ေဆာင္ျခင္းအတြက္ - Manual Handling Safety Course  ပိုက္ဆက္ လက္မွတ္ (Bonder Certificate)
၉။ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးအတြက္ - Environmental Awarness Course  ကရိန္းေမာင္းသူ လက္မွတ္ (Crane Operator Certificate)
 ၀န္ခ်ီအဖဲ႔ေ
ြ ခါင္းေဆာင္ လက္မွတ္ (Lifting Supervisor Certificate)
ထို႔ျပင္ လုပ္ငန္းႏွင့္ပတ္သက္၍လည္း သက္ဆိုင္ရာသင္တန္းမ်ား တက္ခိုင္းထားသင့္  ႀကိဳးခ်ည္သူ လက္မွတ္ (Rigger Certificate)
ပါသည္။ ဥပမာ - fibreglass pipe လိုင္းေျပးေတာ့မည္ ဆိုလွ်င္ သက္ဆိုင္ရာ ကုမၸဏီမွ  အခ်က္ျပသူ လက္မွတ္ (Signaler Certificate)
လက္မွတ္ရ သင္တန္းဆရာမ်ားေပးေသာ သင္တန္းကို တက္ထားရပါမည္။ သို႔မွသာ မိမိလုပ္ရ  ျငမ္းဆင္သူ လက္မွတ္ (Scaffolder Certificate) စသည္တ႔ုိ ပါ၀င္ပါသည္။
မည့္ ဖိုက္ဘာပိုက္ဆိုသည္မွာ ဘယ္သုိ႔ရိွသည္၊ ဘယ္လုိလုပ္ရမည္ စသည္တို႔ကို ဂဃနဏ သိႏုိင္
ပါမည္။ ယုတ္စအ
ြ ဆံုး ဖလန္း (Flange) မ်ားကို ဘုိ႔နပ္ (Bolt & Nuts) ၾကပ္တာေတာင္ ၿပီးၿပီး
199 200
စက္ပစၥည္းမ်ားအတြက္ -
 ကရိန္း လက္မွတ္ (Lifting Machine Certificate)
 ၀န္ခ်ီႀကိဳးမ်ားလက္မွတ္ (Lifting Sling and Belts Certificate)
 ခ်ိန္းဘေလာက္မ်ား လက္မွတ္ (Chain Blocks Certificate)
 ဂက္စ္အိုးမ်ား လက္မွတ္ (Gas Cylinder’s Certificate)
ပိုက္လိုင္းတြင္သံုးမည့္ ပစၥည္းမ်ားအတြက္ -
 ပိုက္ႏွင့္ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားအားလံုး လက္မွတ္ (Pipe and Fittings Certificate)
 ဂေဟေခ်ာင္းမ်ား၏ လက္မွတ္ (Welding Electrodes Certificate)
 ပိုက္မ်ားကို သြပ္ရည္စိမ္လွ်င္ သြပ္ရည္စိမ္လက္မွတ္ (Galvanization Certificate)
 ဘို႔နပ္မ်ား၏ လက္မွတ္ (Bolt & Nuts Certificate)
 ဖိအားျပမီတာ လက္မွတ္ (Pressure Gauge Certificate)
 မည္သည့္မီတာအတြက္မဆို လက္မွတ္မ်ား (ဥပမာ - Flow Meter)
 ဗားမ်ား၏ လက္မွတ္မ်ား (Valves Certificate)
 ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားကို မည္သည့္အေျခအေန အခ်ိန္အခါမ်ိဳးမွာမွ ပစ္ခ်ျခင္း၊
လႊတ္ခ်ျခင္း မျပဳရပါ။
 ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားကို ေျမႀကီးေပၚ၊ အထူးသျဖင့္ ေက်ာက္ခဲမ်ားေသာ
ေျမႀကီးေပၚတြင္ ဘာမွမခုပဲ ခ်မထားရပါ။ အကယ္၍ခ်လိုပါလွ်င္ ေအာက္မွ သစ္သား
တံုးခု၍ ခ်ထားရပါမည္။
 ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားကို တစ္ေနရာမွ တစ္ေနရာသို႔ သယ္ပို႔ရာတြင္ စနစ္တက်
ထုပ္ပိုးၿပီးမွ သယ္ရပါမည္။
 ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားကိုသံခ်ိန္းႀကိဳးမ်ားႏွင့္ မ, မ ရပါ။
 ဖိုက္ဘာဂလပ္စ္ပိုက္မ်ားကို မ သည့္အခါ အကာအကြယ္မပါဘဲ ေဖာက္ကလစ္ႏွင့္
ပိုက္အတြင္း ထိုးထည့္မ, ျခင္းကို ေရွာင္ရွားရပါမည္။ ေဖာက္ကလစ္ႏွင့္ မ,သည့္အခါ
ပိုက္ အေကြးလြန္ျခင္း မျဖစ္ေစရန္လည္း သတိျပဳရမည္။
 ဖိုက္ဘာဂလပ္စ္ပိုက္မ်ားကို မသည့္အခါ ပိုက္ႏွစ္ဖက္ထိပ္မွေန၍ သံခ်ိတ္ျဖင့္ ခ်ိတ္ၿပီး
မျခင္း လံုး၀မျပဳရပါ။
 သံပိုက္မ်ားကို မ,ရာတြင္ ခ်ည္၊ ႏိုင္လြန္တို႔ျဖင့္ ျပဳလုပ္ထားေသာ lifting belt/ sling

လုပ္ငန္းခြင္ အႏၱရာယ္ကင္းရွင္းေရးအတြက္ - မ်ားျဖင့္သာ မ,ရပါမည္။ သံႀကိဳးမ်ားျဖင့္ မ,မရပါ။

 ဓါတုေဗဒပစၥည္းမ်ားပါပါက ထိုပစၥည္းအားလံုး၏ MSDS (Material Safety Data  Fibre glass ပိုက္၊ PVC ႏွင့္ ABS ပိုက္မ်ားကို ေျမႀကီးေပၚ ၾကမ္းျပင္ေပၚမ်ားတြင္ ဒရြတ္

Sheet) တိုက္ ဆဲသ

ြ ာြ းျခင္း မျပဳရပါ။

ထိုမွ်မကေသး။ ဓါတုေဗဒစက္ရံုမ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္လွ်င္ အလုပ္လုပ္ရန္ ခြင့္ျပဳမိန္႔ (Permit

To Work) ကို လူတိုင္းေလွ်ာက္လုိ႔ ရသည္မဟုတ္။ လက္မွတ္ရ (Certificate Holder) မွသာ
ေလွ်ာက္ထားႏုိင္သျဖင့္ အလုပ္လုပ္လို႔ရေစရန္ မိမိအထဲမွ supervisor တစ္ဦးဦးကို ထိုသင္တန္း
သို႔ တက္ခိုင္းထားရပါေသးသည္။
၉၊ ၁၊ ၅ တြင္ေဖာ္ျပခဲ့သည့္ လုပ္သားမ်ားတက္ခေ
့ဲ သာ Safety သင္တန္းလက္မွတ္
မ်ားကိုလည္း စုေဆာင္းထားရန္ အေရးႀကီးပါသည္။ သို႔မွ ေႏွာင့္ေႏွးၾကန္႔ၾကာမႈ မရိွပဲ လုပ္ငန္း
စတင္ႏုိင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။
ဤသည္တို႔မွာ လုပ္ငန္းမစတင္မီကတည္းက ႀကိဳတင္စုေဆာင္းထားရမည့္ စာရြက္
စာတမ္းမ်ားျဖစ္ပါသည္။ စာရြက္စာတမ္းမျပည့္စံုသျဖင့္ လုပ္ငန္းစတင္ရန္ ေႏွာင့္ေႏွးၾကန္႔ၾကာေန
ပါက လူအင္အား၊ အခ်ိန္၊ ေငြ စသည္တို႔ အလြန္နစ္နာပါသည္။

၉၊ ၁၊ ၇။ ပိုက္ႏွင့္ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ား ထားမည့္ေနရာ စီစဥ္ျခင္း၊ ပစၥည္းမ်ား သယ္ယူပို႔ေဆာင္

ျခင္
ျခင္း၊ ပစၥည္းမ်ား ေရာက္
ေရာက္လာေသာအခါ ထားသိုျခင္း

ပိုက္လိုင္းဆင္ရာတြင္ အေကာင္းဆံုးအရည္အေသြးရေစရန္ ပိုက္မ်ားကို ဂရုတစိုက္

ကိုင္တြယ္ရပါမည္။ ပိုက္မ်ားကို တစ္ေနရာမွ တစ္ေနရာသို႔ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ရာတြင္ လည္း က်နစြာ သိုေလွာင္ထားေသာ ပိုက္မ်ားကို ထရပ္ကားေပၚတင္ရာတြင္ ေသခ်ာစြာ
ေကာင္း၊ သိုေလွာင္ရာတြင္လည္းေကာင္း အပ်က္အစီး၊ အကဲအ
ြ ယွ မရိွေစရန္ သတိထားရပါ ေတြ႔ရစဥ္ တုပ္ေႏွာင္ရမည္။
မည္။ ပုိက္အမ်ိဳးအစားေပၚလိုက္၍ ကိုင္တယ
ြ ္ပံုကိုင္တယ
ြ ္နည္း ကဲြသာြ းပါသည္။ ဤေနရာတြင္
ကဲြလြယ္ေသာ ဖိုက္ဘာဂလပ္စ္ပိုက္ကို နမူနာထား ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။ အျခားပိုက္မ်ားကိုလည္း
ဤနည္းအတိုင္း သတိထား ကိုင္တယ
ြ ္၊ သိုေလွာင္ႏုိင္ၾကပါသည္။
201 202
 ပိုက္မ်ားသိုေလွာင္ေသာ
pipe rack (ပိုက္စင္) ပံုစံတစ္မ်ိဳး

ဤကဲ့သို႔ေသာ pipe rack မ်ားျဖင့္

ပိုက္မ်ားကို တစ္ေနရာမွ တစ္ေနရာသို႔
လြယ္ကူစာြ သယ္ေဆာင္ႏိုင္သည္။

 ပိုက္မ်ားကို သံကဲ့သို႔ေသာ စူးယွသည့္ ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ မျခစ္မိေစရန္ သတိျပဳပါ။ ထို႔ျပင္

ပိုက္မ်ားကို ေလးလံၿပီးမာေသာ အရာ၀တၳဳမ်ားႏွင့္ ရိုက္မိျခင္း၊ အေပၚမွျပဳတ္က်ျခင္း
မရိွေစရန္ သတိျပဳပါ။
 ပိုက္အတြင္းသို႔ ဖံု၊ သဲ၊ ခဲ၊ ျမက္၊ သစ္ရြက္၊ ေရ၊ ရႊ႕ံ၊ ပိုးေကာင္မႊားေကာင္၊ ခရု၊ ၾကြက္
စသည့္ အေကာင္မ်ား မ၀င္ႏိုင္ေစရန္ ပိုက္အရွည္မ်ားကိုျဖစ္ေစ၊ ျဖတ္ၿပီးသား ပိုက္မ်ား
ကိုျဖစ္ေစ၊ ဆင္ၿပီးသား spool မ်ားကိုျဖစ္ေစ မည္သည့္အခါမွ အပြင့္အတိုင္းမထားရပါ။
ကထၳဴစကၠဴ၊ ပလတ္စတစ္၊ သံုးထပ္သား စသည္တို႔ျဖင့္ အျမဲပိတ္ထားရပါမည္။
စနစ္တက်သိုေလွာင္ထားေသာ
 Flange မ်က္ႏွာျပင္မ်ားကို ျခစ္မိ၊ ယွမိမည့္ ဒါဏ္မ်ားမွ ကာကြယ္ရန္ ကတၳဴစကၠဴ၊
ပိုက္မ်ားကိုေတြ႔ရစဥ္။
သံုးထပ္သား၊ ပလတ္စတစ္ စသည္တို႔ျဖင့္ ဖံုးအုပ္ကာကြယ္ ထားရပါမည္။
 အရစ္ေဖာ္ထားေသာ ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားကို ပြန္းစားျခင္း၊ ထိမိခိုက္မိျခင္းမွ
ကာကြယ္ရန္ အရစ္မ်ားအား ဖံုးအုပ္ကာကြယ္ေပးထား ရပါမည္။
 Fibre glass ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ား၊ PVC, ABS ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္း
မ်ားကို တတ္ႏုိင္လွ်င္ အမိုးအကာေအာက္တင
ြ ္ ထားပါ။ သို႔မဟုတ္ပါကလည္း
ကင္းဘတ္စႏွင့္ မိုးကာေပးထားပါ။ ေနေရာင္ႏွင့္ေတြ႔ေသာအခါ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္
ေၾကာင့္ ပိုက္၏ဂုဏ္သတိၱမ်ား က်သြားတတ္သည္။ အေရာင္အဆင္းလည္း ေျပာင္းလဲ
သြားသည္။
 အထူးအားျဖင့္ ပိုက္ဆက္ေကာ္မ်ားကို သတ္မွတ္ထားေသာ အပူခ်ိန္ႏွင့္ စိုထိုင္းဆတို႔
တြင္သာ သိုေလွာင္ရပါမည္။ ေနေရာင္ႏွင့္ တုိက္ရိုက္ထိေသာေနရာ၊ ပူလြန္းေသာ
ေနရာ၊ ေရေငြ႔မ်ားလြန္းေသာေနရာမ်ားတြင္ မထားရပါ။ ပူလြန္းေသာေနရာ (ဥပမာ -

203 204
 သြပ္မိုးႏွင့္ နီးလြန္းေသာေနရာ) တြင္ထားပါက ေကာ္၏သက္တမ္းသည္ ရိွရမည္ထက္ ပိုက္လုိင္းဆင္ရာတြင္ Iso Drawing ကို လက္ကိုင္ထားၿပီးဆင္သည္။
ပိုၿပီး တိုေတာင္းသြားပါသည္။ ဥပမာ - တစ္ႏွစ္ခံရမည္ေ
့ ကာ္သည္ ၆ လမွ်ႏွင့္ခၿဲ ပီး
သံုးမရျဖစ္သြားတတ္သျဖင့္ အထူးသတိျပဳရန္ လိုပါသည္။ ၉၊ ၂၊ ၁။ ပိုက္မ်ားကို တြက္ခ်က္ျဖတ္ေတာက္ျခင္း (Cutting the required length of pipe)
 သံမဏိပိုက္မ်ားကို ကာဘြန္စတီးလ္ပုိက္ (Carbon Steel Pipes) မ်ားႏွင့္ေရာေႏွာၿပီး
ပုိက္မ်ားကို ျဖတ္ေတာက္ရန္ တြက္ခ်က္ရာ၌ ပိုက္အမိ်ဳးအစား၊ ပုိက္ဆက္ပံု စသည္တို႔
သိုေလွာင္မထားရပါ။ ေျမေပၚတြင္ခ်ထားလိုပါက သစ္သားတံုးမ်ားခုထားရပါမည္။
ေပၚမူတည္ၿပီး ကဲျြ ပားသြားပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အဓိကအားျဖင့္ ပိုက္ဆက္ပံုဆက္နည္းေပၚ
ပိုက္မ်ားကို သန္႔ရွင္းၿပီးေျခာက္ေသြ႔ေသာ ေနရာတြင္ထားရပါမည္။ သံမဏိပိုက္မ်ားကို
မူတည္ ကဲျြ ပားပါသည္။ ပုိက္အဆက္မ်ားကုိ ေအာက္ပါအတိုင္း ခဲြျခားႏုိင္ပါသည္။
မ, ရာတြင္ သံႀကိဳးမ်ား၊ သြပ္ရည္စိမ္သံႀကိဳးမ်ား၊ မည္သည့္အကာအကြယ္မွ တပ္ဆင္
မထားေသာ ေဖာက္ကလစ္မ်ားျဖင့္ မ, မ ရပါ။ ၁။ Butt Joint
 ပိုက္မ်ားကို ေလာ္ရီကားျဖင့္သယ္ရာတြင္ ေနာက္သို႔ ေလးေပထက္ပိုၿပီး အစြန္းထြက္ ၂။ Socket Joint
မေနေစရပါ။ ၃။ Bell and Spigot Joint

Material controller သည္ ေရာက္လာသမွ်ေသာ ပစၥည္းမ်ားကိုလက္ခံၿပီး ပစၥည္းအားလံုး ၄။ Threaded Joint

ကို စနစ္တက် စာရင္းျပဳစုထားရပါမည္။ စာရင္းကို ပစၥည္းအမ်ိဳးအစားအလိုက္ခၿြဲ ပီး လက္ခံရရိွ ၅။ Fillet Weld Joint

သည့္ေန႔၊ အေရအတြက္၊ မည္သည့္ drawing အတြက္၊ မည္သည့္ system အတြက္ စသျဖင့္

Log book လုပ္ကာ မွတ္ပံုတင္ထား (register) ရပါမည္။ ၁။ Butt Joint (ေတ့ဆက္)

ထို႔အတူပင္ ပစၥည္းထုတ္ေပးသည့္အခါ၌လည္း မည္သူ႔ကို မည္သည့္ေန႔က ထုတ္ေပး

၁၊ ၅။ ပိုက္သယ
ြ ္တန္းျခင္းဆုိင္ရာ သခ်ၤာတြင္ 90 ံ Elbow, 45 ံ Elbow မ်ားအတြက္
လိုက္သည္။ မည္သည့္ပစၥည္း၊ အေရအတြက္၊ မည္သည့္စနစ္အတြက္၊ မည္သည့္ drawing
တြက္ပုံတက
ြ ္နည္းမ်ား ေဖာ္ျပခဲ့ပါသည္။ ဤပံုတင
ြ ္ သံုးထားေသာ fitting မ်ားမွာ Weld – neck
အတြက္ ထုတ္ေပးသည္။ ထို drawing တြင္ ထုိပစၥည္း မည္မွ်က်န္ေသးသည္။ က်န္သည့္အလုပ္
flange, 90deg long radius Elbow တို႔ျဖစ္သည္။ အတိုင္းအတာအားလံုးမွာ Flange မ်က္ႏွာ
အတြက္ က်န္သည့္ပစၥည္းႏွင့္ေလာက္မေလာက္ စသည္တုိ႔ကို တြက္ခ်က္ရမည္။ အကယ္၍
ျပင္မွ Elbow centre ထိ။ Elbow centre မွ Tee centre ထိ စသျဖင့္ ျဖစ္ပါသည္။
drawing ထဲတင
ြ ္ပါသည့္ အေရအတြက္ႏွင့္ ထုတ္ယူရရိွသည့္ပစၥည္း အေရအတြက္ မကိုက္ညီ
ပါက Main Warehouse ပစၥည္းထုတ္ရာ ဂိုေထာင္သို႔ အေၾကာင္းၾကားရမည္။ ပံုတင
ြ ္ Flange မ်က္ႏွာျပင္မွ 90deg LR Elbow centre ထိ အတိုင္းအတာမွာ 2373
mm ျဖစ္၏။ ပိုက္လိုင္းမွာ ၈ လက္မ ပိုက္လုိင္းျဖစ္သည္။
၉၊ ၂။ ပိုက္လုိင္းဆင္ျခင္း (Prefabrication)

ပိုက္လုိင္းမ်ားတပ္ဆင္ျခင္းသည္ အေရးႀကီး၏။ မွား၍မရ။ မွား၍ဆင္မိလွ်င္ ဆင္ၿပီး

သားပိုက္လိုင္းမ်ားကို ျပန္လည္ျဖတ္ေတာက္ျခင္း၊ လိုအပ္လွ်င္ ပစၥည္းအသစ္မွာရျခင္း၊ ျပန္လည္
စမ္းသပ္ရျခင္း စေသာ မလိုလားအပ္ေသာ လုပ္ငန္းမ်ားပိုလာမည္ျဖစ္၍ အခိ်န္ကုန္၊ လုပ္အား
ကုန္၊ ေငြကုန္သည္။ သို႔အတြက္ ပိုက္လုိင္းတစ္ခုကို စတင္တပ္ဆင္ေတာ့မည္ ဆိုကတည္းက
အစစအရာရာ ေသခ်ာေအာင္ ျပင္ဆင္ဘို႔၊ ေလ့လာဘို႔ လုိသည္။ မည္က့သ
ဲ ို႔ျပင္ ဆင္ရမည္မ်ားကို
အထက္တင
ြ ္ ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီးၿပီ။ ဤတြင္ အေရးႀကီးေသာ အခ်က္အခ်ိဳ႔ကိုသာ ျပန္လည္ေဖာ္ျပ
ပါေတာ့မည္။
ပိုက္လိုင္းဆင္ျခင္းအတြက္ အေရးႀကီးဆံုးအရာမွာ drawing ျဖစ္သည္။ သည္
drawing ကိုၾကည့္ၿပီး ဆင္ရမည္ ျဖစ္သည့္အတြက္ drawing သည္ မွား၍မရ။ သို႔အတြက္ မိမိ
ရရိွထားေသာ drawing သည္ မွန္ကန္ေသာ drawing ဟုတ္မဟုတ္ ေသခ်ာစြာ စစ္ေဆးသင့္
သည္။ ထို႔ေနာက္ မိမိဆင္ရမည့္လိုင္းအတြက္ လုိအပ္ေသာ ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္း စံုလင္စာြ
ရိွမရိွ၊ ထိုပစၥည္းမ်ား အမ်ိဳးအစားမွန္မမွန္ စစ္ေဆးရမည္။ ထို႔ေနာက္ ပိုက္ဆက္လုပ္ငန္းအတြက္ ဤစာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၆၄ ရိွ ဖလန္းဇယားကိုဖတ္ၿပီး ၈ လက္မ Weld Neck Flange
လုိအပ္ေသာ လက္သံုးကိရိယာမ်ား၊ စက္မ်ား စံုစံုလင္လင္ရိွမရိွ စစ္ေဆးရမည္။ ထို႔ေနာက္မွ ၏ အထူမွာ ၄လကၼ (၁၀၂ မီလီမီတာ) ျဖစ္ေၾကာင္း သိႏိုင္ပါသည္။ ၈ လက္မ 90deg LR elbow
ပိုက္ဆက္လုပ္ငန္းကို စတင္ႏိုင္ပါမည္။ အတြက္ centre မွ face အကြာအေ၀းမွာ ဤစာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၅၈ တြင္ေဖာ္ျပထားသည့္
205 206
 ထို႔အတူပင္ ဒုတိယ spool ၌ 8” 90deg elbow centre မွ 8” Equal Tee centre ထိ
ဤသည္မွာ Butterfly Valve ၏ အထူ အကြာအေ၀းကို 1228mm ဟု ျပထားပါသည္။ 8” Equal Tee ဇယား၌ဖတ္လွ်င္ centre မွ face
ျဖစ္ပါသည္။ ထိ အကြာအေ၀းမွာ ၈ လကၼ ( 203mm) ျဖစ္ေၾကာင္း သိရပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ -
8” Equal Tee အတြက္ centre မွ face အကြာအေ၀း, B = 203 mm
ထို႔ေၾကာင့္ ထို spool အတြက္ ျဖတ္ေတာက္ရမည့္ပိုက္အရွည္မွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္ပါသည္။

ပိုက္အရွည္ = Iso dimension – (A + B + 3mm + 3mm)

= 1228 – ( 304+203+3+3)
= 715 mm ျဖစ္ပါသည္။

ဤနည္းျဖင့္ က်န္ spool မ်ားအားလည္း တြက္ႏုိင္ပါသည္။ 45deg Elbow, Reducer

စသည့္ အျခား ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားအတြက္ အတိုင္းအတာမ်ားကို သက္ဆိုင္ရာ ဇယားမ်ားတြင္
ဖတ္ယူႏိုင္ပါသည္။

၂။ Socket Joint

အဆက္ေပၚလိုက္ၿပီး တြက္ပံုတြက္နည္း အနည္းငယ္ကြာသြားေသာ္လည္း သေဘာ

အတိုင္း ၁၂ လကၼ (၃၀၄ မီလီမီတာ) ျဖစ္၏။ ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားအၾကားတြင္ ဂေဟ
ေဆာ္ရန္ ၃ မီလီမီတာ ခ်န္ထားရမည္။ သုိ႔အတြက္ ထိုလိုင္းအတြက္ ျဖတ္ေတာက္ရမည့္
ပိုက္အရွည္ကို ေအာက္ပါအတိုင္း တြက္ႏုိင္ပါသည္။
8” Weld Neck Flange ၏ အထူ, Y = 102 mm
8” 90deg LR elbow အတြက္ centre မွ face အကြာအေ၀း, A = 304 mm
ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားအၾကားရိွ gap = 3 mm
Iso Drawing မွ အတိုင္းအတာ = 2373 mm
ပိုက္အရွည္ = Iso dimension – (Y + A + 3mm + 3mm)
= 2373 – ( 102+304+3+3)
= 1961 mm ျဖစ္ပါသည္။
207
တရားမွာ အတူတူပင္ျဖစ္ပါသည္။ Butt Joint fitting မ်ားအတြက္ သက္ဆိုင္ရာ ဇယားတြင္
ၾကည့္ရမည္ျဖစ္သလို socket joint fitting မ်ားအတြက္လည္း သက္ဆိုင္ရာ socket fitting မ်ား
ဇယားတြင္ ၾကည့္ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
ဥပမာအားျဖင့္ အထက္ပါ Iso Drawing သည္ GRP pipe, Marine GT250 ျဖစ္သည္
ဆိုပါစို႔။ ဤပိုက္သည္ socket joint အမ်ိဳးအစားျဖစ္သည္။ Flange ၏ အထူ 79mm ျဖစ္ၿပီး
socket အ၀င္မွာ 72mm ျဖစ္သည္။ 90deg LR elbow အတြက္ centre မွ face အကြာအေ၀း
မွာ 394 mm ျဖစ္ၿပီး socket အ၀င္မွာ 76mm ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ထို spool အတြက္
ပိုက္အရွည္ကို ေအာက္ပါအတိုင္းတြက္ရပါမည္။
8” Socket End Flange ၏ အထူ, Y = 79 mm
Flange အတြင္းသို႔ ပိုက္အ၀င္, x = 72 mm
208
 သို႔ေသာ္ Bell and Spigot တြင္မူ ထုိထင
ြ ္းထားေသာ အသားမွာ အတြင္းပိုင္းတြင္ က်ဥ္းၿပီး အ၀
ဘက္သို႔ ကားသြားပါသည္။ သုိ႔အတြက္ ပိုက္ကို ပိုက္ဆက္ပစၥည္းႏွင့္ဆက္မည့္ေနရာကို
စားထုတ္သည့္ အခါတြင္လည္း အဖ်ားရႈးၿပီး စားရန္ (Taper shaving) လိုပါသည္။

Bell and Spigot ပိုက္ႏွင့္

fitting မ်ား ဆက္ထားပံု
ကို ေတြ႔ရစဥ္။
အတြင္းပိုင္းကို ျမင္ရရန္
ျခမ္းျပထားသည္။

သို႔အတြက္ ပိုက္ျဖတ္ရန္ ႏႈတ္ရမည့္တန္ဘိုး, y = 79 – 72 = 7 mm

8” 90deg LR elbow အတြက္ centre မွ face အကြာအေ၀း, A = 394 mm
Elbow အတြင္းသို႔ ပိုက္အ၀င္, x = 76 mm socket joint တြင္တြက္သလို Bell and Spigot Joint မ်ားအတြက္လည္း သက္ဆိုင္
သို႔အတြက္ ပိုက္ျဖတ္ရန္ ႏႈတ္ရမည့္တန္ဘိုး, a = 394 – 76 = 318 mm ရာ Bell fitting မ်ား ဇယားတြင္ ၾကည့္ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
Iso Drawing မွ အတိုင္းအတာ = 2373 mm ဥပမာအားျဖင့္ အထက္ပါ Iso Drawing သည္ GRP Smith Fibreglass pipe,
ထို႔ေၾကာင့္ ပိုက္အရွည္ = Iso dimension – ( y + a ) Green Thread ျဖစ္သည္ ဆိုပါစို႔။ ဤပိုက္သည္ Bell and spigot joint အမ်ိဳးအစားျဖစ္သည္။
= 2373 – ( 7 + 318 ) Flange ၏ အထူ 102 mm ျဖစ္ၿပီး spigot အ၀င္မွာ 60 mm ျဖစ္သည္။ 90deg elbow အတြက္
= 2048 mm ျဖစ္ပါသည္။ centre မွ face အကြာအေ၀း မွာ 295 mm ျဖစ္ၿပီး spigot အ၀င္မွာ 76 mm ျဖစ္သည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ထို spool အတြက္ ပိုက္အရွည္ကို ေအာက္ပါအတိုင္းတြက္ရပါမည္။

Socket ပိုက္ႏွင့္ fitting

မ်ား ဆက္ထားပံုကို
ျမင္ရပံု။ အတြင္းပိုင္းကို
ျမင္ရရန္ ျခမ္းျပထားသည္။

8” Bell End Flange ၏ အထူ, Y = 102 mm

၃။ Bell and Spigot Joint Flange အတြင္းသို႔ ပိုက္အ၀င္, x = 60 mm
သို႔အတြက္ ပိုက္ျဖတ္ရန္ ႏႈတ္ရမည့္တန္ဘိုး, y = 102 – 60 = 42 mm
Bell and Spigot Joint ႏွင့္ Socket Joint မွာ ဆင္တူပါသည္။ Socket တြင္
8” 90deg elbow အတြက္ centre မွ face အကြာအေ၀း, A = 295 mm
ပိုက္ထည့္ရန္ ထြင္းထားေသာ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းအတြင္းပိုင္းမွာ အေျဖာင့္အတိုင္း ျဖစ္ပါသည္။
Elbow အတြင္းသို႔ ပိုက္အ၀င္, x = 76 mm

209 210
 သို႔အတြက္ ပိုက္ျဖတ္ရန္ ႏႈတ္ရမည့္တန္ဘိုး, a = 295 – 76 = 219 mm သို႔အတြက္ ပိုက္ျဖတ္ရန္ ႏႈတ္ရမည့္တန္ဘိုး Flange ဘက္တင
ြ ္ မရိွပါ။
Iso Drawing မွ အတိုင္းအတာ = 2373 mm 4” 90deg elbow အတြက္ centre မွ face အကြာအေ၀း, A = 114 mm
ထို႔ေၾကာင့္ ပိုက္အရွည္ = Iso dimension – ( y + a ) Elbow အတြင္းသို႔ ပိုက္အ၀င္, x = 27 mm
= 2373 – ( 42 + 219 ) သို႔အတြက္ ပိုက္ျဖတ္ရန္ ႏႈတ္ရမည့္တန္ဘိုး, a = 114 – 27 = 87 mm
= 2112 mm ျဖစ္ပါသည္။ Iso Drawing မွ အတိုင္းအတာ = 2373 mm
ထို႔ေၾကာင့္ ပိုက္အရွည္ = Iso dimension – ( a )
၄။ Threaded Joint (၀
(၀က္အူရစ္ ဆက္) = 2373 – ( 87 )
= 2286 mm ျဖစ္ပါသည္။
အရစ္ေဖာ္ထားေသာ
ပိုက္ႏွင့္ fitting မ်ား ၉၊ ၃။ ပုိက္မ်ားကို ျဖတ္
ျဖတ္ေတာက္ျခင္း
ဆက္ထားပံုကို ေတြ႔ရစဥ္။
ပိုက္မ်ားကို မူရင္းပိုက္အရွည္မွ ျဖတ္ေတာက္လိုက္ေသာအခါ မူရင္းပိုက္တင
ြ ္ မွတ္ထား
အတြင္းပိုင္းကို ျမင္ရရန္
ေသာအမွတ္မ်ား ေပ်ာက္သြားပါမည္။ သို႔အတြက္ ဤပိုက္ကို မည္သည့္ပိုက္မွ ျဖတ္ေၾကာင္း
ျခမ္းျပထားသည္။
စာႏွင့္ေရးမွတ္ရပါမည္။ အေရးႀကီးသည္မွာ ပိုက္ကိုထုတ္လုိက္စဥ္က ေပးထားေသာနံပါတ္
(Heat No.) ျဖစ္ပါသည္။ ထုိနံပါတ္ကို ျဖတ္လိုက္ေသာ ပိုက္အတိုတင
ြ ္ ကူးေရးမွတ္လိုက္ရန္
မေမ့သင့္ပါ။
ထို႔အတူ ဤပိုက္အတိုသည္ မည္သည့္ drawing မွ မည္သည့္အစိတ္အပိုင္း ျဖစ္သည္
Threaded Joint အတြက္ အရစ္မ်ားမွာ ပံုေသျဖစ္သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေဖာ္ျပထား
ဆိုသည္ကိုလည္း မွတ္ထားရပါမည္။ သို႔မဟုတ္ပဲ အမွတအ
္ သားမရိွ ပိုက္မ်ားကို ျဖတ္လိုက္ပါက
ေသာ ဇယားမ်ားတြင္ ၾကည့္ပါ။
ပိုက္အတို တစ္လံုး၊ ႏွစ္လံုးဆိုလွ်င္ ကိစၥမရိွ။ ပုိက္အတုိမ်ား မ်ားလာေသာအခါ ေရာေထြးကုန္
ဥပမာအားျဖင့္ ၄ လကၼပိုက္အတြက္ တြက္ၾကမည္ ဆိုပါစို႔။
မည္ျဖစ္ၿပီး ဒုကၡမ်ားတတ္ပါသည္။
သို႔ျဖစ္၍ ျဖတ္လိုက္ေသာ ပိုက္အတိုတိုင္းတြင္ မူရင္းပိုက္၏ Heat No. ႏွင့္ Spool No.
ကို မပ်က္မကြက္ေရးထားရန္ လိုအပ္ပါသည္။ ဤသို႔ေရးမွတ္ရာတြင္လည္း ပ်က္လြယ္ေသာ မင္
ျဖင့္ မေရးရ။ Permanent Paint Marker ျဖင့္ေရးရပါမည္။ ထုိပိုက္ကို ေဆးသုတ္ရန္ ေခ်းခြ်တ္
(blasting) ရမည္ဆုိပါက ထိုနံပါတ္မ်ားကို welding ေဆာ္ၿပီးေရးရပါမည္။ (ဗဟုသုတအျဖစ္
ေျပာရလွ်င္ blasting ဆိုသည္မွာ ေခ်ာ္မႈန္႔မ်ားကို ေလဖိအားျဖင့္မႈတ္ၿပီး သံေခ်းခြ်တ္ျခင္း ျဖစ္ပါ
သည္။ အလြန္ျပင္းသျဖင့္ ပင္လယ္ကူးသေဘၤာႀကီးမ်ား၏ ကိုယ္ထည္မွ အလြန္ထူထပ္စြာ
ကပ္ေနေသာ သံေခ်းမ်ားပင္ အလြားလိုက္ကြာက်ပါသည္။)
ပိုက္ကိုျဖတ္ရာတြင္မူ ျဖတ္နည္းမ်ိဳးစံု ရိွပါသည္။ Grinder ႏွင့္ ျဖတ္ႏုိင္သည္။ ဂက္စ္
cutter ႏွင့္ ျဖတ္ႏုိင္သည္။ ပိုက္ကိုျဖတ္ရာတြင္လည္း ေထာင့္မွန္က်က် (square cutting)
ျဖတ္ရန္ အေရးႀကီးပါသည္။ ပိုက္ေသးလွ်င္ ကိစၥမရိွ။ လက္မွန္းႏွင့္ ျဖတ္ႏုိင္သည္။ သို႔ေသာ္
Flange ၏ အထူ B မွာ 33 mm ျဖစ္ၿပီး ပိုက္အထူႏွင့္ အရစ္အရွည္ အတူတူပင္ျဖစ္သည္ဟု ႀကီးေသာပိုက္မ်ားကို ျဖတ္ရာတြင္မူ အလြန္သတိထားရသည္။ အခ်ိဳ႔ပိုက္ႀကီးမ်ားမွာ အလြန္ထူ
ယူဆႏုိင္သည္။ 90deg elbow အတြက္ centre မွ face အကြာအေ၀း မွာ 114 mm ျဖစ္ၿပီး သည္။
elbow ထဲသုိ႔ thread အ၀င္မွာ 27 mm ျဖစ္သည္။ ပိုက္ေပၚတြင္ရိွေသာ အရစ္အရွည္မွာ 32 သံပိုက္အေသးမ်ားအတြက္ Fibre Cutter ကို သံုးႏုိင္သည္။ ထို႔အတူ ပီဗီစီပိုက္၊
mm ျဖစ္သည္။ ဖိုက္ဘာပိုက္မ်ားကိုလည္း Fibre cutter သံုး၍ ျဖတ္ႏုိင္ပါသည္။ ေအာက္တင
ြ ္ ပိုက္ျဖတ္ေသာ
ထို႔ေၾကာင့္ ထို spool အတြက္ ပိုက္အရွည္ကို ေအာက္ပါအတိုင္းတြက္ရပါမည္။ စက္မ်ားကို သံုးႏိုင္ေသာ ပစၥည္းအမ်ိဳးအစားႏွင့္တကြ ေဖာ္ျပထားပါသည္။
4” Threaded Flange ၏ အထူ, B = 33 mm
Flange အတြင္းသို႔ ပိုက္အ၀င္, x = 33 mm
211 212
ပိုက္ျဖတ္စက္အမ်ိဳးအစားမ်ား (Types
(Types of cutting machines)
machines) ၉၊ ၃၊ ၂။ အလိုအေလွ်ာက္ ျဖတ္
ျဖတ္စက္ (Auto Cutter)

၉၊ ၃၊ ၁။ Wheel Grinder or Angle Grinder

အေျခခံပိုက္ျဖတ္နည္းမွာ စား၍ျဖတ္ျခင္း (Abrasive Cutting) ျဖစ္သည္။ ထိုနည္း

တြင္သံုးေသာဒါးသြားမွာ ဖိုက္ဘာျဖစ္ပါသည္။

အလုိအေလွ်ာက္ျဖတ္စက္ကို သံပုိက္မ်ားျဖတ္ရာတြင္ သံုးသည္။ သယ္ယူရလြယ္

သည္။ ေပါ့ပါးသည္။ ၄ လက္မအထက္ မည္သည့္အရြယ္ရိွသည့္ပိုက္ကိုမဆို ျဖတ္ႏုိင္သည္။
ပိုက္အထူ ၄ လက္မ (100mm) အထိ ျဖတ္ႏုိင္သည္။ ၄၅ ဒီဂရီ ေစာင္းခ်ိဳး (45 degree bevel)
Fibre cutting disc Fibre cutting disc ႏွင့္ Diamond cutter ႏွင့္
ႏိုင္သည္။ ဒီစီ ၂၄ ဗို႔အားျဖင့္ ေမာင္းႏွင္ျခင္းျဖစ္၍ ဓါတ္လုိက္မွာမပူရ။ တပ္ဆင္ရ၊ အသံုးျပဳရ
မ်ား ၄ လက္မ grinder ၄ လက္မ grinder
အလြန္လယ
ြ ္သည္။ အေ၀းထိန္းစနစ္ (remote control) ရိွသျဖင့္ အလြန္အဆင္ေျပသည္။
ျပင္ဆင္ထိန္းသိမ္းစရာမလို။ ဒန္သတၱဳသံုးထားသျဖင့္ သံေခ်းကိုက္မွာမပူရ။ မည္သူ႔ကိုမဆို သင္
ေပးလွ်င္ ျဖတ္ႏုိင္သည္ျဖစ္ရာ ျဖတ္သူသည္ အလြန္ကြ်မ္းက်င္သူျဖစ္စရာမလိုသျဖင့္ လူငွားခ
Fibre cutting disc မ်ားကို FRP ပိုက္မ်ားကိုေရာ၊ သံပိုက္မ်ားကိုပါ ျဖတ္ရာတြင္
သက္သာသည္။ ျမန္ဆန္သည္။ သို႔အတြက္ ပိုက္ျဖတ္ျခင္းအတြက္ ပိုက္ဆံအကုန္အက်
သံုးႏိုင္သည္။ သုိ႔ရာတြင္ diamond cutter မွာ ကာဘိုက္သံသာြ းမ်ားျဖင့္ ျပဳလုပ္ထားသျဖင့္ FRP
သက္သာသည္။
ပိုက္မ်ား အတြက္သာ သင့္ေတာ္ပါသည္။ သံမဏိပိုက္မ်ားကို ျဖတ္လွ်င္မူ Orbital Pipe Saw ကို
သံုးျခင္းက ပိုမိုသင့္ေတာ္ပါသည္။ ထိုလႊမွာ လႊသာြ းမ်ားေသးငယ္သည္။ လည္ႏံႈး အလြန္ျမန္
၉၊ ၃၊ ၃။ Oxyfuel Cutter (ေအာက္ဆီ အက္ဆီတလင္း ဓါတ္ေငြ႔သံုး၍ ျဖတ္
ျဖတ္ျခင္း)
သည္။ ေစ်းမႀကီးသလို လူအားျဖင့္ ျဖတ္ႏိုင္သည္။ သံမဏိပိုက္ကို ျဖတ္ႏုိင္ေသာ ေနာက္တစ္
နည္းမွာ Portable Band Saw ျဖစ္ပါသည္။ ရိုးရိုးလႊႏွင့္ဆင္တူပါသည္။

Orbital Pipe Saw

ဂက္စ္ကတ္တာ လက္ကိုင္ ဂက္စ္ကတ္တာ မီးေခါင္းမ်ား

Cutting Torch Nozzles
Potable Band Saw

213 214

ဂက္စ္ကတ္တာ မီးေခါင္းမ်ား၏
ဒီဇိုင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးကို ေတြ႔ရစဥ္
ဂက္စ္ျဖင့္ျဖတ္ျခင္းအတြက္ ပါ၀င္ေသာ ပစၥည္းမ်ား
Portable Oxy-Acetylene Welding and Cutting Equipment
ဤ ဂက္စ္ကတ္တာ (Oxyfuel cutter) မွာ သံပိုက္မ်ားကိုသာ ျဖတ္၍ရသည္။ သံမဏိ၊
ဒန္ စေသာအျခားသတၱဳမ်ားကို ျဖတ္၍မရ။ သို႔ေသာ္ cutting torch မ်ားကိုပူးတဲသ
ြ ံုးျခင္းျဖင့္ အပူ
ေပးျခင္း၊ ဂေဟေဆာ္ျခင္း၊ ေဂါက္ဂ်င္ထိုးျခင္း (gouging)၊ ေၾကးဂေဟ၊ ခဲဂေဟေဆာ္ျခင္းမ်ားပါ
ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါသည္။
ပုိက္ျဖတ္ျခင္းတြင္ abrasive cutting, band saw cutting, cold sawing, laser
215
cutting, lathe cutting, shearing, oxyfuel cutting, waterjet cutting, plasma cutting
စသည္ျဖင့္ အမိ်ဳးအစားေပါင္း မ်ားစြာရိွသည့္အနက္ အားလံုးကို မေဖာ္ျပေတာ့ပါ။ အထက္တင
ြ ္
ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ စက္မ်ားမွာသာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ႏွင့္ ပိုမိုနီးစပ္အသံုးတည့္ပါလိမ့္မည္။
၉၊ ၃၊ ၄။ ပလတ္စတစ္ပိုက္ျဖတ္ ကိရိယာမ်ား (PVC & PPR Pipe Cutters)
PVC Pipe Cutter PPR Pipe Cutter
၎တို႔မွာ လက္သံုးကိရိယာမ်ားျဖစ္ၿပီး သံုးရအလြန္လြယ္ကူပါသည္။
၉၊ ၄။ ပိုက္ဆက္ရန္ ပိုက္နခမ္းသားမ်ားကို ျပင္
ျပင္ဆင္ျခင္း (End
(End Finishing)
inishing)
လိုအပ္ေသာ အတိုင္းအတာအလိုက္ ပိုက္ကိုျဖတ္ၿပီးၿပီဆိုလွ်င္ ပုိက္ဆက္ပစၥည္းမ်ား
ႏွင့္ ဆက္ရန္အတြက္ ျဖတ္ထားေသာအပိုင္းကို လိုအပ္သလို ျပင္ဆင္ရပါမည္။
သံပိုက္မ်ားအတြက္ ပိုက္ထိပ္မ်ားကို ေစာင္းခ်ိဳးေပး (bevelling) ရပါမည္။ မည္မွ်ခ်ိဳးရ
မည္ကို WPS (Welding Procedure Specification) တြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။ တခါတရံ ၄၅
ဒီဂရီ ခ်ိဳးရမည္ျဖစ္ၿပီး တစ္ခါတစ္ရံ ၆၀ ဒီဂရီ ခ်ိဳးရန္လိုပါသည္။ ေအာက္ေဖာ္ျပပါပံုတင
ြ ္ ၾကည့္ပါ။
ပို္က္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ား၏ ဂေဟေဆာ္မည့္ေနရာ ပတ္ပတ္လည္ကို ေက်ာက္
စက္တိုက္ေပးရမည္ (grinding) ျဖစ္ပါသည္။ ဂေဟေဆာ္မည့္အခ်ိန္မတိုင္မီ မေရွးမေႏွာင္းတြင္
ေက်ာက္စက္တိုက္ရမည္ ျဖစ္ၿပီး နက္ျဖန္မွေဆာ္မည့္ အဆက္ကို ယေန႔ကတည္းက ေက်ာက္
စက္တိုက္ရန္ မသင့္ပါ။ ညပိုင္းတြင္မိုးရြာၿပီး ေက်ာက္စက္တိုက္ထားေသာ ေနရာမ်ား သံေခ်း
တက္သာြ းပါက ျပန္၍ေက်ာက္စက္တိုက္ရမည္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ေက်ာက္စက္တိုက္ထားေသာ
ေနရာကို ညစ္ပတ္ေနေသာ လက္၊ လက္အိတ္မ်ားျဖင့္မကိုင္ရ။ ဆီမ်ား၊ အညစ္အေၾကးမ်ားမေပ
ကံ်ေစရ။ အမႈန္မတက္ေစရ။ ေက်ာက္စက္တိုက္ၿပီးေသာ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားကို ေတြ႔ကရာ
ခ်မထားရ။ ဂေဟေဆာ္ရန္ သန္႔ရွင္းေသာေနရာတြင္ သီးသန္႔ထားရမည္။
216
 ပီဗီစီ (PVC)၊ ေအဘီအက္စ္ (ABS) ပိုက္မ်ားအတြက္ ျဖတ္ၿပီးလွ်င္ နခမ္းသား၌
ဖြာထြက္ေနေသာအစမ်ားကို ေကာ္ပတ္အႏုႏွင့္စားၿပီး သန္႔ရွင္းေပးရပါမည္။
FRP ပိုက္မ်ားတြင္ အဆက္ကိုလိုက္၍ ျပဳျပင္ေပးရန္ လုိပါသည္။

217 218
 အကယ္၍ Butt and Wrap joint ျဖစ္ပါက lamination လုပ္မည့္ေနရာကို grinding
စားေပးရမည္။ Butt and Wrap joint ဆိုသည္မွာ ပုိက္ခ်င္းေတ့ဆက္ဆက္ၿပီး ေကာ္သုတ္ကာ
ဖိုက္ဘာဂလပ္စ္ဖ်င္စမ်ားျဖင့္ ရစ္ပတ္ကာဆက္ျခင္းကို ေခၚ၏။ ဤကဲ့သို႔ေကာ္သုတ္ၿပီး ဖ်င္စမ်ား
ျဖင့္ ရစ္ပတ္ျခင္းကို lamination လုပ္သည္ဟု ေခၚပါသည္။
မလုပ္ပါက အဆက္မွ ေရယိုတတ္ပါသည္။ မည္သည့္ပိုက္အမ်ိဳးအစားအတြက္ မည္သည့္ အရြယ္
ပိုက္ကို မည္သည့္ကိရိယာႏွင့္ သံုးရမည္ကို သက္ဆိုင္ရာ ပိုက္ႏွင့္ပိုက္ဆက္ပစၥည္း ကက္
တေလာက္မ်ားတြင္ ၾကည့္ရပါမည္။
FRP ပိုက္မ်ားတြင္ Bell and Spigot အဆက္မ်ားလည္း ရိွပါသည္။ Socket Joint ႏွင့္
မတူသည္မွာ Socket joint က အေျဖာင့္ (0 -ံ သုညဒီဂရီ) ျဖစ္ၿပီး Bell and Spigot joint က
taper (1 -ံ တစ္ဒီဂရီ) ျဖစ္ပါသည္။
ေအာက္တင
ြ ္ Smith Fiberglass Product မွ Scarfing Tool ျဖင့္ ပိုက္ကိုစားေနပံုအား
ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ပိုက္ကိုစားၿပီးေသာအခါ စားထားေသာ ေနရာကို လက္ျဖင့္ မထိ၊ မကိုင္ရပါ။
ထို႔အတူ ပိုက္ကို မဆက္မီ နာရီေပါင္းမ်ားစြာႀကိဳတင္၍ စားမထားရပါ။ ဆက္မည္ဆိုကာမွ
စားတာ ေကာင္းပါသည္။

ပိုက္အဆက္မ်ားအၾကား မည္မွ်ၾကားလပ္ (gap) ထားရမည္။ မည္မွ်ရွည္ရွည္

grinding တိုက္ရမည္ စသည္တုိ႔မွာ ပိုက္အမ်ိဳးအစား၊ အရြယ္ေပၚလိုက္ၿပီး ကြာသြားပါသည္။ မိမိ
လုပ္မည့္ ပိုက္အရြယ္ႏွင့္ အမ်ိဳးအစားအလိုက္လုပ္ရမည့္ lamination procedure ကို ေသေသ
ခ်ာခ်ာ လိုက္နာရပါမည္။

GT Marine ပိုက္ကို scarfing လုပ္ေနစဥ္ Scarfing လုပ္ၿပီးသြားေသာ Green

Thread Marine ပိုက္ကိုေတြ႔ရစဥ္

GRP ပိုက္ကို lamination လုပ္ရန္

GRP ပိုက္ကို lamination လုပ္ေနစဥ္ သံပိုက္၊ သံမဏိပိုက္၊ ေၾကးပိုက္မ်ားတြင္ အရစ္ဆက္ (Threaded joint) မ်ားလည္း
ျပင္ဆင္ထားပံု
ရိွပါသည္။ ဤတြင္အေရးႀကီးသည္မွာ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းရိွ အရစ္သည္ မည္သည့္အမ်ိဳးအစားနည္း
သံပိုက္ႏွင့္ FRP ပိုက္မ်ားတြင္ပင္ Socket Joint ရိွပါေသးသည္။ အခ်ိဳ႔ပိုက္မ်ားမွာ ဆိုသည္ကို သိရန္ျဖစ္ပါသည္။ ပုိက္အရစ္အမ်ိဳးအစားမ်ားစြာရိွသျဖင့္ အရစ္ခ်င္းမတူလွ်င္ ၾကပ္လို႔
ပိုက္ဆက္ပစၥည္းႏွင့္ ဆက္ရန္ ပိုက္ကို စားစရာမလို။ ဆက္မည့္ေနရာမွ ပိုက္မ်က္ႏွာျပင္ကို ရမည္ မဟုတ္ပါ။ ေအာက္ပါတို႔မွာ အခ်ိဳ႔ေသာ ပိုက္အရစ္အမ်ိဳးအစားမ်ား ျဖစ္ပါသည္။
ေကာ္ပတ္စားေပးရံုမွ်သာ လိုပါသည္။ သို႔ေသာ္ အခ်ိဳ႔ပိုက္မ်ားမွာမူ ပိုက္ကို ပိုက္ဆက္ပစၥည္းႏွင့္
အတိုေကာက္ အမ်ိဳးအစား
ဆက္ရန္ စားေပးရပါသည္။ ၎ကို shaving သို႔မဟုတ္ scarfing လုပ္သည္ဟု ေခၚပါသည္။
NPT American Standard Pipe Taper Thread
Shaving သို႔မဟုတ္ scarfing လုပ္ရန္အတြက္ သက္ဆိုင္ရာကိရိယာမ်ား ရိွပါသည္။
NPSC American Standard Straight Coupling Pipe Thread
သူ႔ပိုက္ အမ်ိဳးအစား၊ ပိုက္အရြယ္အလိုက္ သက္ဆိုင္ရာကိရိယာကို သံုးရပါမည္။ ေသေသခ်ာခ်ာ
NPTR American Standard Taper Railing Pipe Thread
219 220
 NPSM American Standard Straight Mechanical Pipe Thread Water Level (ေရခ်ိ
(ေရခ်ိန)္
NPSL American Standard Straight Locknut Pipe Thread
ပိုက္အေသးမ်ားအတြက္ ေရခ်ိန္အတိုသာ လိုပါသည္။ ပိုက္ႀကီးလာလွ်င္မူ ေရခ်ိန္
NPTF American Standard Pipe Thread Tapered (Dryseal)
အရွည္က ပိုအဆင္ေျပပါသည္။
BSPP British Standard Pipe Thread Parallel
BSPT British Standard Pipe Thread Tapered

အမ်ားဆံုးသံုးၾကေသာ အရစ္မွာ NPT

(National Pipe Taper) or (National
Pipe Thread) ျဖစ္ပါသည္။ ပိုက္ႏွင့္
ပိုက္ဆက္ပစၥည္း အတူလာကာ ပိုက္
Set Square or Tri Square
တြင္ အရစ္တပါတည္း ပါလာပါက
အေၾကာင္းမဟုတ္ပါ။ လိုအပ္၍ ပိုက္ကို ပိုက္မ်ား alignment ညီမညီ၊ 90 deg Elbow,
ျဖတ္ၿပီး ဘာသာျပန္ အရစ္ေဖာ္ရမည္ 45 deg Elbow, Flange မ်ား ေထာင့္မွန္က်မက်
ဆိုလွ်င္ဆိုလွ်င္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမွ စစ္ေဆးရန္ Tri- square လိုပါသည္။ ပိုက္အေသးမ်ား
အရစ္ကို သိထားရမည္။ ပိုက္အရစ္မ်ားကို တစ္ဖက္ပါအတိုင္း ေဖာ္ျပႏုိင္သည္။ အတြက္ Tri- square အတိုႏွင့္ရေသာ္လည္း ပိုက္ႀကီး
လာလွ်င္မူ Tri- square အရွည္က ပိုအဆင္ေျပပါသည္။
၉၊ ၅။ Fabricating လုပ္ရန္ ျပင္
ျပင္ဆင္ျခင္း

ပိုက္ဆက္လုပ္ငန္းစရန္ ေအာက္ပါပစၥည္းမ်ားကို ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္၊ စုေဆာင္းထားပါ။

Pipe Stand ေပႀကိဳး (Measuring Tape)

တိုင္းတာရန္ မရိွမျဖစ္လုိေသာအရာမွာ ေပႀကိဳးျဖစ္၏။

၃ မီတာ၊ ၅ မီတာ၊ ၈ မီတာ စသျဖင့္ ေပႀကိဳးအစားစား
ရိွသည့္အနက္ မိမိႏင
ွ ့္ကိုက္ညီမည့္ ေပႀကိဳးကို ေရြးပါ။

Welding Machine and Electrodes

သံပိုက္ျဖစ္လွ်င္ ဂေဟေဆာ္ရန္ ဂေဟစက္မ်ားပါ အဆင္သင့္ျဖစ္ေနရပါမည္။ သံုးရမည့္

ပိုက္ကိုတင္ၿပီး လုိသလိုျဖတ္ေတာက္၊ ဆင္ႏိုင္ရန္ pipe stand လိုပါသည္။ အထက္တင
ြ ္ pipe
stand ႏွစ္မ်ိဳးကိုေဖာ္ျပထားၿပီး ပထမ အမ်ိဳးအစားမွာ ပိုက္ကိုတင္ရံုသာျဖစ္၏။ ဒုတိယ အမိ်ဳး
အစားမွာမူ ပိုက္ကိုလွည့္ရာတြင္ ပိုမိုအဆင္ေျပပါသည္။
ဂေဟေခ်ာင္းမ်ားလည္း အလံုအေလာက္ရိွရပါမည္။ Welding Machine ႏွင့္ Electrodes မ်ား
အေၾကာင္း ဂေဟခန္းတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါသည္။
Marker / Punch / Marker Pen / Chalks
ျဖတ္ရန္ေနရာ၊ Heat No., Spool No. မ်ားမွတ္သားရန္ marker မ်ားလိုပါသည္။
အလြယ္တကူမပ်က္ႏိုင္ေသာ Permanent Marker/ Paint Marker မ်ားသံုးပါ။

221 222
Wrap Around ပိုက္ခ်ိန္စက္ (Pipe Alignment
Alignment Equipment)

ပိုက္ကို ျဖတ္ရမည့္ေနရာ မွတ္သားရန္ Wrap

Around လိုပါသည္။ Wrap Around က ပိုက္ကို square
cut ေလးေထာင့္က်က် ျဖတ္ႏုိင္ရန္ မ်ားစြာအကူအညီ
ေပးပါသည္။
အကယ္၍ ေစ်းကြက္တင
ြ ္ အလြယ္တကူ
၀ယ္မရပါက မိမိဘာသာ လုပ္၍ရပါသည္။ ဗ်က္ တစ္ေပ၊
အထူ 3mm မွ 5mm ရိွ ရာဘာျပားကို အရွည္ ၃ ေပခဲခ
ြ န္႔
ေလးေထာင့္က်က်ျဖတ္ကာ wrap around အျဖစ္
ပိုက္ျဖတ္စက္ ပိုက္ႏွင့္ပိုက္ ေရခ်ိန္ ပိုက္ႏွင့္ပိုက္ဆက္ပစၥည္း ေရခ်ိန္ညီ
သံုးႏုိင္ပါသည္။
ညီရန္ ခ်ိန္ေသာကိရိယာ ရန္ ခ်ိန္ေသာ ကိရိယာ
Hammer / Mallet (ရာဘာတူ
(ရာဘာတူ)
ထို႔အျပင္ လိုအပ္ေသာပုံမ်ား (Iso Drawings)၊ ဂေဟေဆာ္လွ်င္ အဆင္သင့္ေဆာင္
ပိုက္ကို alignment ညီမညီ၊ တည့္မတည့္ ေရခ်ိန္ညိွရာတြင္ ထုရိုက္ရန္ တူ၊ ရာဘာ
ထားရမည့္ မီးသတ္ဗူး၊ မီးကာ ဖိုက္ဘာ အ၀တ္စ၊ ၀က္အူလွည့္၊ ေမာင္းခ်ဒါး၊ ေပတံ၊ ခဲတံ၊ မွတ္စု
တူမ်ား လုိပါသည္။
စာအုပ္၊ အၾကမ္းစာရြက္၊ ဂဏန္း ေပါင္းစက္၊ လိုအပ္ပါက ပံုေပၚတြင္ေထာက္တိုင္းရန္ စေကး
ေပတံ၊ ပိုက္အထူျပဇယား (Pipe Schedule Table), ပိုက္ဆက္ပစၥည္း အတိုင္းအတာမ်ားျပ

Mallet စာေစာင္ (Fitting Bulletin)၊ မိမိလုပ္ မည့္ပိုက္ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အညႊန္းစာရြက္ (reference

documents)၊ Masking Tape (စကၠဴတိပ)္ ၊ အမိႈက္အိတ္၊ တံျမက္စည္း၊ အမိႈက္က်ဳံးရန္ခြက္
စသည္တို႔ကိုလည္း လိုအပ္လွ်င္ အဆင္သင့္ရႏုိင္ေစရန္ ျပင္ဆင္ထားရပါမည္။
အားလံုးစံုၿပီဆိုလွ်င္ ပိုက္ဆက္လုပ္ငန္း စတင္ႏုိင္ပါၿပီ။

Hammer Spool Drawing ရိွလွ်င္ Spool Drawing ကိုၾကည့္ဆင္ပါ။ မရႏိုင္လွ်င္ Iso Drawing
ေပၚတြင္ FW (Field Weld) Joint မ်ားကို ေသခ်ာစြာမွတ္သားပါ။ မွားၿပီး မဆက္မိပါေစႏွင့္။
90elb ကို ဆက္ေတာ့မည္ဆိုလွ်င္ SR သို႔မဟုတ္ LR ေသေသခ်ာခ်ာစစ္ပါ။ Flange ဆက္ရ
ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားကိ
မ်ားကို ဖမ္းထားရန္ Clamp မ်ား
မည္ဆိုလွ်င္ #150 သို႔မဟုတ္ #300 ေသေသခ်ာခ်ာစစ္ပါ။ Alignment မွန္ေစရန္ ေသေသခ်ာ
ပိုက္ကို ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ဆက္ရာတြင္ ပိုက္ႏွင့္ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ား မလႈပ္ႏိုင္ ခ်ာ ဂရုစိုက္ပါ။
ေစရန္ ညွပ္မ်ား (clamps) ျဖင့္ ဖမ္းထားရန္ လိုပါသည္။ ဤတြင္ အသံုးမ်ားေသာ အခ်ိဳ႔ clamp
မ်ားကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ၉၊ ၆။ Alignment ခ်ိန္ျခင္း

ပိုက္မ်ားကို ေရခ်ိန္ခ်ိန္ (alignment) ရာတြင္ အလ်ားလိုက္ (horizontal / longitu-

dinal)၊ ေဒါင္လိုက္ (vertical)၊ ေဘးတိုက္ (lateral) စသျဖင့္ အဖက္ဖက္မွညီေစရန္ ခ်ိန္ရ
ပါမည္။ Flange မ်ားအတြက္ bolt ေပါက္မ်ား (Hole level for Flanges)၊ ပုိက္ႏွင့္ပိုက္ ဆက္ရာ
တြင္ မ်ဥ္းတေျပးတည္းရိွေနေစရန္ (alignment for pipe to pipe) ဂရုစိုက္ရပါမည္။

၉၊ ၆၊ ၁။ ပိုက္တင
ြ ္ Flange ကိုတပ္ဆင္ျခင္
ျခင္း

Bar Clamp C Clamp Jorgensen Canvas Band Clamp ဖလန္းတပ္ဆင္ရာတြင္ အခ်က္ေလးခ်က္ကို သတိျပဳရပါမည္။

223 224
၁။ ပိုက္ႏွင့္ဖလန္းဆက္ေနရာတြင္ နိမ့္ျမင့္ (high – low)
၂။ ပိုက္ႏွင့္ ဖလန္းအၾကား ၾကားလပ္ (gap)
၃။ ဘို႔ေပါက္မ်ား၏ ေရခ်ိန္ (level of bolt holes)
၄။ ဖလန္းမ်က္ႏွာျပင္ ေထာင့္မွန္က်မႈ (alignment of flange surface)

High – Low အတြက္ pipe alignment ကိရိယာျဖင့္လည္းေကာင္း၊ tri – square

ျဖင့္လည္းေကာင္း ခ်ိန္ႏုိင္ပါသည္။ သံပိုက္အတြက္ ပိုက္ႏွင့္ ဖလန္းၾကား အကြာကို 3mm
သံေခ်ာင္းထည့္ၿပီး ထားႏုိင္ပါသည္။ ဘိုးေပါက္မ်ား၏ ေရခ်ိန္ကိုမူ ေအာက္ေဖာ္ျပပါပံုအတိုင္း
ခ်ိန္ႏုိင္ပါသည္။ မ်က္ႏွာျပင္ ေစာင္းေနေသာ မ်က္ႏွာျပင္ ထက္ေအာက္ ဖလန္းတပ္ဆင္သည့္ ကိရိယာ
ေရျပင္ညီရိွ ဘိုးေပါက္ႏွစ္ခုအတြင္း ပံုတင
ြ ္ ဖလန္းကို ေတြ႔ရစဥ္ မညီေသာဖလန္းကို ေတြ႔ရစဥ္
ေဖာ္ျပထားသည့္အတိုင္း ဘိုးတိုင္ ႏွစ္ေခ်ာင္း
၉၊ ၆၊ ၂။ 90deg Elbow အတြက္ Alignment ခ်ိန္ျခင္း
ထည့္ပါ။ ထို႔ေနာက္ ထိုဘိုးတိုင္မ်ားေပၚ ေရခ်ိန္
တင္ကာ ခ်ိန္ႏိုင္ပါသည္။
90deg Elbow မ်ားကို တစ္ဖက္
ေဖာ္ျပပါ ပံုအတိုင္း က်င္တြယ္ႏွစ္
ေခ်ာင္းျဖင့္ခ်ိန္ႏိုင္ပါသည္။ သို႔မဟုတ္
ပါကလည္း ေအာက္ပါပံုအတိုင္း
ေရခ်ိန္ႏွစ္ခုျဖင့္ ခ်ိန္တြယ္ႏုိင္ပါသည္။

ဖလန္းမ်က္ႏွာျပင္၏ ေရခ်ိန္ကို တစ္ဖက္

ေဖာ္ျပပါ ပံုအတိုင္း စစ္ႏုိင္ပါသည္။ မ်က္ႏွာ
ျပင္သည္ သတ္မွတ္ထားသည္ထက္ ပို
မေစာင္းရ။ ဖလန္းမ်က္ႏွာျပင္ ေစာင္းသြားပါ
က ဖလန္းႏွင့္ဖလန္း ဆက္သည့္ေနရာတြင္
အခက္အခဲေတြ႔ႏိုင္ပါသည္။

၁ လက္မမွ ၁၆ လက္မထိ ပိုက္မ်ား ပိုက္ေသးမ်ားအတြက္ ခ်ိန္ရတာ

တြင္ A သည္ ၁ မီလီမီတာ ထက္ မပို ျပႆနာမရိွ။ သို႔ေသာ္ ပိုက္ႀကီးလာ
ရပါ။ ၁၈ လက္မအထက္ ပိုက္ႀကီးမ်ား သည္ႏွင့္အမွ် ေလးလံေသာ အဲလ္ဘိုး
ဆိုလွ်င္ ၂ မီလီမီတာထက္ မပိုရပါ။ ႀကီးမ်ားကို မ,ၿပီး ခ်ိန္ရတာ မလြယ္လွ
ပါ။ ပိုက္မ်က္ႏွာျပင္ႏွင့္ အဲလ္ဘးို မ်က္
ႏွာျပင္ high – low ကိုသတိထား
ခ်ိန္ရမည္ ျဖစ္သလို အဲလ္ဘိုးႀကီး၏
ေရခ်ိန္ကိုလည္း သတိထားရပါမည္။

225 226
ဤေရခ်ိန္ လဲသ
ြ ည္ႏွင့္ ပိုက္တိုလွ်င္ မသိသာလွ။ ပိုက္ရွည္လွ်င္ အမ်ားႀကီး လဲသ
ြ ာြ းတတ္သည္။ ၉၊ ၆၊ ၅။ Tee အတြက္ Alignment ခ်ိန္ျခင္း

၁။ ပိုက္ႏွင့္ အဲလ္ဘိုး၏ မ်က္ႏွာျပင္ hi – low, gap စသည္တို႔ကို ခ်ိန္ပါ။

တီ (Tee) အတြက္ ခ်ိန္ရာတြင္လည္း ၉၀ ဒီဂရီ
၂။ ၿပီးလွ်င္ အေပၚဘက္တင
ြ ္ tacking တဲပ
ြ ါ။
အဲလ္ဘိုးႏွင့္ အတူတူပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ပံုတင
ြ ္
၃။ ၿပီးလွ်င္ ေအာက္ဖက္မ်က္ႏွာျပင္ရိွ gap ကို ျပန္ခ်ိန္။ ေဘးဘယ္ညာရိွ gap, alignment တို႔ကို
ျပထားသည့္အတိုင္း က်င္တြယ္ႏွစ္ေခ်ာင္းသံုး
ခ်ိန္ကာ ေအာက္ဖက္ကို ဦးစြာ tacking တဲပ
ြ ါ။
ၿပီး ခ်ိန္ႏုိင္ပါသည္။
၄။ ၿပီးလွ်င္ ေဘးဘယ္ညာကို ျပန္စစ္ၿပီး ေဘးတစ္ဖက္တစ္ခ်က္စီတင
ြ ္ tacking တဲပ
ြ ါ။

၉၊ ၆၊ ၃။ Tacking တဲရ
ြ မည့္ အစီအစဥ္

ခ်ိန္ရာတြင္ hi – low, gap စသည္တို႔ကိုမူ အထက္ေအာက္၊ ေဘးဘယ္ညာ တို႔တင

ြ ္
ေသေသခ်ာခ်ာ စစ္ေဆးရန္လိုပါသည္။ Tacking တဲြပံုမွာ အထက္တင
ြ ္ေဖာ္ျပထားသည့္အတိုင္း
ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ သတိျပဳရမည္မွာ tacking တဲြစဥ္ မီးပြားမ်ား ပိုက္ေပၚမက်ေစရန္ ျဖစ္ပါသည္။

၉၊ ၆၊ ၆။ Pipe to Pipe အတြက္ Alignment ခ်ိန္ျခင္း

ပိုက္ ပိုက္ခ်င္း ဆက္ရာတြင္လည္း အထက္ပါ

အတိုင္းပင္ျဖစ္ပါသည္။ ပံုတင
ြ ္ ျပထားသည့္
အတိုင္း က်င္တြယ္ႏွစ္ေခ်ာင္းသံုးၿပီး ခ်ိန္ႏိုင္
ပါသည္။

၉၊ ၆၊ ၄။ 45deg
45deg Elbow အတြက္ Alignment ခ်ိန္ျခင္း

၄၅ ဒီဂရီ အဲလ္ဘိုးအတြက္ ခ်ိန္ရာတြင္လည္း ၉၀ ဒီဂရီ အဲလ္ဘိုးႏွင့္ အတူတူပင္ ျဖစ္ပါ
သည္။ ေရခ်ိန္တင
ြ ္ ၄၅ ဒီဂရီ ေရခ်ိန္မွတ္ပါပါသည္။ ၄၅ ဒီဂရီ အဲလ္ဘိုးအတြက္ ၄၅ ဒီဂရီ ေရခ်ိန္
မွတ္ကို သံုးတာသာ ကြာသြားပါသည္။ ေအာက္ေဖာ္ျပပါပံုတင
ြ ္ ၾကည့္ပါ။
ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ား ဆက္ၿပီး (Fit-up လုပ္ၿပီး) သြားေသာအခါ အေရးႀကီး
သည္မွာ မိမိဆင္ထားေသာ spool မွ အတိုင္းအတာမ်ားသည္ ပံု (drawing) တြင္ ေဖာ္ျပထား
ေသာ အတိုင္းအတာႏွင့္ ညီမညီ၊ မည္မွ်လဲေ
ြ နသည္ကို ျပန္စစ္ေဆးရန္ ျဖစ္ပါသည္။
သည္မွ်ဆိုလွ်င္ ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ား fit-up လုပ္ျခင္းအေၾကာင္း အေတာ္
အတန္ျပည့္စံုသာြ းပါၿပီ။ ဆက္ၿပီးသြားသည္ႏွင့္ ထိုအဆက္ေဘးတြင္ inspection checklist box

၄၅ဒီဂရီ ေရခ်ိန္ ကို တစ္ဖက္တင

ြ ္ ျပထားသည့္အတိုင္း
Joint No. အဆက္နံပါတ္
ေရးရန္လိုပါသည္။ လုပ္ငန္းခြင္ တစ္ခုႏွင့္
Spool No. စပူးလ္ နံပါတ္ တစ္ခု ေရးပံုေရးနည္း တူခ်င္မွတူပါလိမ့္
Fit - Up Date : ဆင္သည့္ရက္ မည္။ သို႔ေသာ္ သေဘာတရားခ်င္းေတာ့

Fitter No. ဆင္သူ၏အမည္ အတူတူပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ဤအဆက္ကို

မည္သူသည္ မည္သည့္ေန႔ရက္က
Welding Date: ဂေဟေဆာ္သည့္ရက္
ဆက္သည္။ မည္သည့္ေန႔ရက္က ဂေဟ
Welder No. ဂေဟေဆာ္သူ
ေဆာ္သည္။ NDT test မည္သည့္ေန႔က
MPI Date: လုပ္သည္ စသည္တို႔ကို ေဖာ္ျပပါသည္။
227 228
 အေရးႀကီးသည္မွာ စပူးလ္ (spool) မ်ားေပၚတြင္ စပူးလ္နံပါတ္ (spool no.) မ်ားကို ၉၊ ၉။ ပိုက္ကို လိုေသာဒီဂရီရေအာင္ ျဖတ္
ျဖတ္ျခင္း (Cutting the Pipe at any angle)
မေမ့မေလ်ာ့ေရးသားရန္ ျဖစ္ပါသည္။ ဆင္လိုက္ေသာ spool မ်ား မ်ားလာသည္ႏွင့္အမွ်
ေရာေထြးကုန္တတ္ပါသည္။ ျဖတ္လိုေသာမ်ဥ္း
အေရးႀကီးဆံုးအခ်က္မွာ ၀ပ္ေရွာ့တင
ြ ္ဆင္ရမည့္ shop weld ႏွင့္ လုပ္ငန္းခြင္ထဲ
ေရာက္မွ ဆက္ရမည့္ field weld (FW) ကို မွားမဆက္မိေစရန္ ျဖစ္ပါသည္။ မိမိဆက္ထားေသာ Ø = Angle of Cut (ျဖတ္လိုေသာေထာင္)့
အဆက္သည္ shop weld ဟုတ္မဟုတ္ ထပ္မံစစ္ေဆးပါ။ OD = Outside Diameter of the pipe
R = Radius = OD / 2
၉၊ ၇။ ဂေဟေဆာ္ျခင္း RA = R x Cos 45 = R x 0.707
C1 = OD x tan Ø
Fit – up လုပ္ၿပီးၿပီ ဆိုသည္ႏွင့္ စစ္ေဆးရန္သတင္းပို႔ကာ အဆက္ကို မ်က္ျမင္
C2 = (R + RA) x tan Ø
စစ္ေဆးရပါသည္။ စစ္ေဆးၿပီးသည္ႏွင့္ ဂေဟေဆာ္ရန္ ဂေဟဖိုမင္ကို အေၾကာင္းၾကားရပါမည္။
C3 = C1 / 2
ဂေဟေဆာ္ျခင္းအေၾကာင္း အျပည့္အစံုကို အခန္း ( ၅ )တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါသည္။
C4 = (R - RA) x tan Ø
ဤတြင္ ထပ္မံ မေဖာ္ျပေတာ့ပါ။

၉၊ ၈။ Bonding for PVC / ABS and FRP pipes

ပလတ္စတစ္ပိုက္ႏွင့္ ဖိုက္ဘာဂလပ္စ္ပိုက္မ်ားတြင္မူ butt joint မ်ားမွလ၍

ြဲ သီးသန္႔
Fit-up လုပ္စရာမလိုပါ။ Socket Joint သို႔မဟုတ္ Bell and Spigot joint မ်ားျဖစ္၍ Fit-up လုပ္
ျခင္းႏွင့္ ဆက္ျခင္း (bonding) မွာ တစ္ၿပိဳင္နက္ျဖစ္ပါသည္။
PVC, PE, PPR, Fibre Glass Pipe စသည္တို႔ ဆက္ပံုဆက္နည္းမ်ားကို အခန္း (၄)
တြင္ အျပည့္အစံုေဖာ္ျပခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါသည္။

ျပဳလုပ္နည္း အဆင့္ဆင့္

၁။ စကၠဴျဖဴေပၚတြင္ ပုိက္၏ OD အတိုင္း စက္၀ိုင္းျခမ္းတစ္ခုဆဲြပါ။ စက္၀ိုင္းကို ၈ စိတ္စိတ္မည္။

ထို႔ေၾကာင့္ တစ္စိတ္လွ်င္ ၄၅ ဒီဂရီ စီရိွမည္။ စက္၀ိုင္း၏ ဗဟိုကို ျဖတ္သြားသည့္ ၄၅ ဒီဂရီ
မ်ဥ္းေၾကာင္းမ်ား ဆဲပ
ြ ါ။
၂။ ထို စက္၀ိုင္းျခမ္း၏ အေပၚတြင္ အခ်င္းမ်ဥ္းႏွင့္အၿပိဳင္ မ်ဥ္းတစ္ေၾကာင္းဆဲြပါ။
၃။ အမွတ္ ၁ မွ ထိုမ်ဥ္းေပၚသို႔ ေထာင့္မတ္က်မ်ဥ္းဆဲြပါ။ ထိသည့္ေနရာတြင္ ပိုက္ကို မိမိျဖတ္လို
ေသာ ဒီဂရီအတိုင္း မ်ဥ္းတစ္ေၾကာင္းဆဲြပါ။ ပံုတင
ြ ္ Ø ျဖင့္ျပထားပါသည္။
၄။ စက္၀ိုင္းျခမ္းတြင္ဆထ
ြဲ ားေသာ 45 ံမ်ဥ္းေၾကာင္းမ်ားႏွင့္ စက္၀ိုင္းထိသည့္အမွတ္မ်ားမွ ထို
ျဖတ္မ်ဥ္းထိ ေထာင္လိုက္မ်ဥ္းမ်ား ဆဲြပါ။
၅။ ထို႔ေနာက္ C1, C2, C3, C4 မ်ဥ္းမ်ားကို တိုင္းယူပါ။
၆။ စကၠဴအျဖဴေပၚတြင္ စက္၀န္းအတိုငး္ အတာရိွသည့္ မ်ဥ္းေျဖာင့္တစ္ေၾကာင္း ဆဲြပါ။
စက္၀န္း၏အတိုင္းအတာ = ၃.၁၄၂ x အခ်င္း ျဖစ္ပါသည္။
၇။ ထိုအတိုင္းအတာကို ၈ ႏွင့္စား၍ ရေသာ အတိုင္းအတာမ်ားကို ဆဲြထားေသာမ်ဥ္းေပၚတြင္
အမွတ္မ်ားမွတ္ပါ။ ထိုအမွတ္မ်ားကို 1,2,3,4,5,6,7,8,1 ဟု အမည္ေပးမည္။ ပံုတင
ြ ္ၾကည့္ပါ။

229 230
၈။ ၁ ေနရာတြင္ ရိွေသာတန္ဖိုးကား ျဖတ္မ်ဥ္းႏွင့္ထိမွတ္ျဖစ္၍ သုည ျဖစ္သည္။ RA = R x Cos 45 = 77.44
၂ ႏွင့္ ၈ ေနရာမ်ားတြင္ ရိွေသာတန္ဖိုးကား C4 ျဖစ္သည္။ ထုိတန္ဘိုးအတိုင္း ၂ ႏွင့္ ၈ C1 = OD x tan Ø C2 = (R + RA) x tan Ø
ေနရာမ်ားတြင္ ေထာင္လိုက္မ်ဥ္း တစ္ေၾကာင္းစီ ဆဲပ
ြ ါ။ = 219 x tan 60 = (109.5+77.44) x tan 60
၃ ႏွင့္ ၇ ေနရာမ်ားတြင္ ရိွေသာတန္ဖိုးကား C3 ျဖစ္သည္။ ထုိတန္ဘိုးအတိုင္း ၃ ႏွင့္ ၇ = 219 x 1.732 = 186.98 x 1.732
ေနရာမ်ားတြင္ ေထာင္လိုက္မ်ဥ္း တစ္ေၾကာင္းစီဆပ
ြဲ ါ။ = 379.4 = 323.8
၄ ႏွင့္ ၆ ေနရာမ်ားတြင္ ရိွေသာတန္ဖိုးကား C2 ျဖစ္သည္။ ထုိတန္ဘိုးအတိုင္း ၄ ႏွင့္ ၆
C3 = C1 / 2 C4 = (R - RA) x tan Ø
ေနရာမ်ားတြင္ ေထာင္လိုက္မ်ဥ္း တစ္ေၾကာင္းစီဆပ
ြဲ ါ။
= 379.4 / 2 = (109.5 – 77.44) x tan 60
၅ ေနရာတြင္ ရိွေသာတန္ဖိုးကား C1 ျဖစ္သည္။ ထုိတန္ဘိုးအတိုင္း ၅ ေနရာတြင္
= 189.72 = 55.6
ေထာင္လိုက္မ်ဥ္း တစ္ေၾကာင္းဆဲပ
ြ ါ။
၉။ ထို႔ေနာက္ ထိုဆဲြထားေသာ ေထာင္လိုက္မ်ဥ္းမ်ား၏ ထိပ္စမ်ားကို ဆက္လိုက္လွ်င္ ပိုက္ကို
ျဖတ္ရမည့္ မ်ဥ္းေကြးကို ရပါၿပီ။
၁၀။ ထိုပံုအတိုင္း စကၠဴကိုျဖတ္ယူကာ ျဖတ္လိုေသာ ပိုက္ေပၚတြင္တင္ၿပီး မ်ဥ္းဆဲလ
ြ ုိက္ပါက
မိမိျဖတ္လိုေသာေထာင့္ရိွသည့္ ျဖတ္မ်ဥ္းကိုရရိွမည္ ျဖစ္ပါသည္။

တြက္နည္း

အထက္ေဖာ္ျပပါနည္းမွာ စကၠဴေပၚတြင္ ပံုဆယ

ြဲ ူသည့္နည္းျဖစ္၏။ ပံုမဆဲလ
ြ ုိသူတို႔အဖို႔
ထိုတန္ဘိုးမ်ားကို တြက္ယူ၍လည္းရပါသည္။ ပံုေသနည္းမ်ားကို ပံုနံေဘးတြင္ ေဖာ္ျပထားပါ
သည္။

ဥပမာတြက္ပံု -
ဤနည္းျဖင့္ ပိုက္မ်ားကို အလိုရိွသလို ျဖတ္ေတာက္ႏုိင္ပါသည္။ အသံုး

၈ လက္မပိုက္တစ္လံုးကို ၆၀ ဒီဂရီ ျဖတ္လိုသည္ ဆိုပါစို႔။ မ်ားေသာ ၁၅ ဒီဂရီ၊ ၂၂.၅ ဒီဂရီ၊ ၃၀ ဒီဂရီ၊ ၄၅ ဒီဂရီ၊ ၇၅ ဒီဂရီ၊ ၈၀ ဒီဂရီ

ဤစာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၂၈ ပါဇယားတြင္ ပိုက္မ်ား၏ အျပင္ဘက္အခ်င္း (OD) ကို ဖတ္ႏိုင္ပါ တို႔အတြက္ tan တန္ဘိုးမ်ားကို အလြယ္တကူရႏိုင္ေစရန္ ေဖာ္ျပလိုက္

သည္။ ဤဇယားအရ ၈ လက္မပိုက္၏ OD မွာ ၈.၆၂၅ လက္မ ျဖစ္ပါသည္။ တြက္ရလြယ္ေစရန္ ပါသည္။

မီလီမီတာ ေျပာင္းတြက္ပါမည္။
၆၀ ဒီဂရီ ျဖတ္ထားေသာ ပိုက္ပံု
၈.၆၂၅ လက္မ = ၈.၆၂၅ x ၂၅.၄
= ၂၁၉ မီလီမီတာ (OD = စက္၀ိုင္း၏ အခ်င္း)
ေထာင့္အမ်ိဳးမ်ိဳးအတြက္ tan (တန္းဂ်င္)့ တန္ဘိုးမ်ား
ထို႔ေၾကာင့္ စက္၀န္းတန္ဘိုး = ၃.၁၄၂ x ၂၁၉ မမ
= ၆၈၈ မမ ျဖစ္ပါသည္။ ေထာင့္ tan ေထာင့္ tan ေထာင့္ tan
၎ကို ၈ ႏွင့္ စားလွ်င္ ၈၆ ရပါမည္။ ဤသည္မွာ စက္၀န္းကို ၈ စိတ္စိတ္ၿပီး တစ္စိတ္၏တန္ဘိုး 7.5 0.132 22.5 0.414 60 1.732
ျဖစ္ပါသည္။ 10 0.176 30 0.577 70 2.747
မွတ္ခ်က္။ စက္၀ိုင္း = Circle, စက္၀န္း = circumference, အျပင္ဘက္အခ်င္း = Outside 15 0.268 45 1 75 3.732
Diameter (OD), ၃.၁၄၂ မွာ ပိုင္ (π) တန္ဘိုးျဖစ္ပါသည္။ 20 0.364 50 1.192 80 5.671
အထက္ပါပံုေသနည္းအရ -
ပုိက္ကို ၈ စိတ္စိတ္ရန္ အလြယ္ဆံုးေသာနည္းမွာ ပိုက္ကိုပတ္ရန္ လံုေလာက္ေသာ
219
R= = 109.5 (စက္၀ိုင္း၏ အခ်င္း၀က္) အရွည္ရိွသည့္ စကၠဴအလြတ္တစ္ရြက္ကိုယူပါ။ စကၠဴျဖင့္ ပိုက္ကိုပတ္လိုက္ၿပီး တစ္ပတ္လည္
2
သည့္ေနရာတြင္ အမွတ္မွတ္ပါ။ ထိုစကၠဴ အစမွတ္ႏွင့္အဆံုးမွတ္ကို ထပ္ၿပီးေခါက္လိုက္လွ်င္
231 232
ပိုက္ ကို ထက္၀က္ပိုင္းသည့္ အမွတ္ရမည္။ ထိုစကၠဴကို ထပ္ေခါက္လိုက္ပါ။ ပိုက္ကို
ေလးစိတ္စိတ္ သည့္ အမွတ္မ်ားရမည္။ ေနာက္ထပ္ ထပ္ေခါက္လိုက္လွ်င္ ပိုက္ကို ၈
စိတ္စိတ္သည့္ ေခါက္ရိုး ရာမ်ား ရမည္။ ထိုေခါက္ရိုးရာမ်ားရိွသည့္ စကၠဴကို
ပိုက္အားပတ္လိုက္ၿပီး ထိုအမွတ္မ်ားအတိုင္း ပိုက္ေပၚတြင္မွတ္သာြ းလုိက္ပါက ပိုက္ကို ၈
စိတ္စိတ္ထားေသာ အမွတ္မ်ားကို ရပါၿပီ။
ထိုအမွတ္မ်ားကို ၁၊ ၂၊ ၃၊ ၄ စသျဖင့္ နံပါတ္မ်ားေပးသြားၿပီး ၁ ေနရာတြင္ သုည၊ ၂
ေနရာတြင္ C4 တန္ဘိုး၊ ၃ ေနရာတြင္ C3 တန္ဘိုး စသျဖင့္ေပးသြားၿပီး ထိုအမွတ္မ်ားကို
ဆက္ျခင္းျဖင့္ မိမိျဖတ္ရမည့္မ်ဥ္းကို ရပါမည္။

၉၊ ၁၀။ Miter Elbow မ်ား ျပဳလု

ျပဳလုပ္ျခင္း (90, 45, 60,
60, 30 etc) (2pcs, 3pcs)

စက္ရံုမွထုတ္ေသာ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားအတိုင္း မိမိဘာသာျပဳလုပ္၍လည္း ရပါသည္။

ဤကဲ့သို႔ျပဳလုပ္ေသာ အဲလ္ဘိုး စသည္မ်ားကို မိုက္တာအဲလ္ဘိုး (Miter Elbow) စသျဖင့္
ေခၚပါသည္။
ဤအခန္းတြင္ ဤကဲ့သို႔ေသာ miter elbow, miter tee စသည္မ်ား ျပဳလုပ္ပုံ ျပဳလုပ္
နည္းမ်ားကို အားလံုးနားလည္ႏုိင္ေစရန္ တတ္ႏုိင္သမွ် အေသးစိတ္ ေဖာ္ျပသြားပါမည္။
Angle of cut ဟူသည္ အဲလ္ဘိုးတစ္ခု ျပဳလုပ္ေတာ့မည္ဆိုလွ်င္ မိမိျပဳလုပ္မည့္
အဲလ္ဘိုးအတြက္ ပိုက္ကိုျဖတ္ရန္ ဒီဂရီ ျဖစ္ပါသည္။ အဲလ္ဘိုးလုပ္ရန္ ပိုက္ကို ျဖတ္ရမည့္ Cut
Angle ကို ေအာက္ပါပံုေသနည္းျဖင့္ တြက္ႏုိင္ပါသည္။

Number of Degree of Turn

Cut Angle =
Number of Welds x 2

လိုခ်င္ေသာ အဲလ္ဘိုး ဒီဂရီ (၉၀၊ ၄၅ စသည္)

ျဖတ္ရန္ေထာင့္ = -----------------------------------------------------
ဂေဟေဆာ္ရမည့္အေရအတြက္ x ၂ ေထာင့္မွန္က်မ်ဥ္းမွ ျဖတ္ရမည့္အမွတ္အထိ အကြာအေ၀း (cutback dimension) A ကို
ေအာက္ပါအတိုင္း တြက္ယူႏိုင္ပါသည္။ A ၏ အတုိင္းအတာယူပံုကို ပံုတင
ြ ္ၾကည့္ပါ။
၉၀ ဒီဂရီ အဲလ္ဘိုးအတြက္ ျဖတ္ရန္ေထာင့္မွာ ၄၅ ဒီဂရီ ျဖစ္၏။ ထို႔အတူ ၆၀ ဒီဂရီအလ
ဲ ္ဘိုး၊ ၄၅
ဒီဂရီ အဲလ္ဘိုး။ ၃၀ ဒီဂရီအလ
ဲ ္ဘိုး။ ၂၂.၅ အဲလ္ဘိုးမ်ားအတြကလည္း္ တြက္ယူႏိုင္ပါသည္။ A = (Pipe OD / 2) x ( tan of Cut Angle)
A = ပိုက္၏ အျပင္ဘက္ အခ်င္း၀က္ x ျဖတ္ရန္ေထာင့္၏ တန္းဂ်င့္တန္ဘိုး
အဲလ္ဘိုး ျဖတ္ရန္ေထာင့္ အဲလ္ဘိုး ျဖတ္ရန္ေထာင့္ အဲလ္ဘိုး ျဖတ္ရန္ေထာင့္
၉၀ ၄၅ ၄၅ ၂၂.၅ ၂၂.၅ ၁၁.၂၅ အသံုးမ်ားေသာ ပိုက္၏ အျပင္ဘက္အခ်င္း (OD) ႏွင့္ tangent တန္းဂ်င့္တန္ဘိုးမ်ားကို အလြယ္
၆၀ ၃၀ ၃၀ ၁၅ ၁၅ ၇.၅ တကူရႏိုင္ေစရန္ ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။ ပိုက္အရြယ္ကို လက္မ ႏွင့္ ေဖာ္ျပၿပီး OD တန္ဘိုးမ်ားမွာ
မီလီမီတာႏွင့္ျဖစ္ပါသည္။

233 234
ပိုက္၏ အျပင္ဘက္အခ်င္းမ်ား (Outside Diameter – OD) ထို႔ေၾကာင့္ A = (168/2) x 0.414 = 35 mm ျဖစ္ပါသည္။
ပိုက္အရြယ္ OD ပိုက္အရြယ္ OD ပိုက္အရြယ္ OD ပိုက္ေပၚတြင္ ေထာင့္မွန္က်မ်ဥ္း တစ္ေၾကာင္းဆဲြပါ။ ပိုက္မ်က္ႏွာျပင္ အေပၚဘက္
၁ ၃၃.၄ ၁၂ ၃၂၄ ၂၈ ၇၁၁ တည့္တည့္တင
ြ ္ ထိုမ်ဥ္း၏ညာဘက္၌ ၃၅ မီလီမီတာ၊ ပိုက္မ်က္ႏွာျပင္ ေအာက္ဘက္တည့္တည့္
၂ ၆၀ ၁၄ ၃၅၅ ၃၀ ၇၆၂ တြင္ ထိုမ်ဥ္း၏ဘယ္ဘက္၌ ၃၅ မီလီမီတာ အတိအက်မွတ္ပါ။ ထုိႏွစ္မွတ္ကို wrap around
၃ ၈၉ ၁၆ ၄၀၆ ၃၂ ၈၁၃ ပလတ္စတစ္ျပားႏွင့္ဆက္လုိက္ပါက ျဖတ္ရမည့္မ်ဥ္းကိုရပါမည္။
၄ ၁၁၄ ၁၈ ၄၅၇ ၃၄ ၈၆၄
သို႔မဟုတ္ပါကလည္း စာမ်က္ႏွာ ၂၄၂ တြင္ေဖာ္ျပခဲ့သလို တြက္ယူ / ဆဲြယူႏုိင္ပါသည္။
၅ ၁၄၁ ၂၀ ၅၀၈ ၃၆ ၉၁၄
၆ ၁၆၈ ၂၂ ၅၅၉ ၄၂ ၁၀၆၇
၈ ၂၁၉ ၂၄ ၆၁၀
၁၀ ၂၇၃ ၂၆ ၆၆၀

တန္းဂ်င့္တန္ဘိုးမ်ား (Tangent Values)

ဒီဂရီ Tan ဒီဂရီ Tan ဒီဂရီ Tan
60 1.732 30 0.577 15 0.268
စက္၀န္း=168 x 3.142 = 528
50 1.192 22.5 0.414 10 0.176
45 1 20 0.364 7.5 0.132

၉၊ ၁၀၊ ၁။ နမူနာတြက္ပံု - ၆ လက္မ၊ ၄၅ ဒီဂရီ Miter Elbow (2 pieces) ျပဳလု

ျပဳလုပ္ျခင္း

ယခု ဂေဟတစ္ခသ
ု ာေဆာ္ေသာ ၄၅ ဒီဂရီ အဲလ္ဘိုးတစ္ခု ျပဳလုပ္ပါမည္။ ဆိုလိုသည္
မွာ ယခုျပဳလုပ္မည့္ ၄၅ ဒီဂရီ အဲလ္ဘိုးတြင္ ပိုက္တိုႏွစ္ပိုင္းသာ ပါမည္။ ထိုပိုက္တိုႏွစ္ပိုင္းကို
ဂေဟေဆာ္ျခင္းျဖင့္ လိုအပ္ေသာ ၄၅ ဒီဂရီ အဲလ္ဘိုးကို ရပါမည္။

ထိုအခါ အဲလ္ဘိုးလုပ္ရန္ ပိုက္ကို

ျဖတ္ရမည့္ Cut Angle မွာ -
45
Cut Angle = = 22.5
1x2
ျဖစ္ပါသည္။ တစ္ဖက္ပါပံုတင
ြ ္ ၾကည့္
ပါ။ ယခု ၆ လက္မပိုက္ ကို ၄၅ ဒီဂရီ
အဲလ္ဘိုးတစ္ခု လုပ္ၾကည့္ပါမည္။
အထက္တင
ြ ္ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ
2 pieces 45 degree miter elbow 3 pieces 90 degree miter elbow
cutback dimension A ကို ေအာက္ပါအတိုင္းတြက္ ယူႏိုင္ပါသည္။
ပိုက္တိုႏွစ္ပိုင္းပါ ၄၅ ဒီဂရီ မိုက္တာအဲလ္ဘိုး ပိုက္တိုသံုးပိုင္းပါ ၉၀ ဒီဂရီ မိုက္တာအဲလ္ဘိုး
OD of 6” Pipe = 168 mm (အထက္ပါ OD ဇယားမွ)
tan 22.5 = 0.414 (အထက္ပါ tangent ဇယားမွ)

A = (Pipe OD/2) x (tan of Cut Angle)

235 236
၉၊ ၁၀၊ ၂။ ဂေဟႏွစ္ခ်က္ႏွင့္ သံုးခ်က္ေဆာ္ ၉၀ ဒီဂရီ Miter Elbow မ်ား ျပဳလု
ျပဳလုပ္ျခင္း အဲလ္ဘိုးကို လက္မခံပါ။
( 3 pcs and 4 pcs 90deg Miter Elbow) ယခုတစ္ခါ အစိတ္အပိုင္းေလးခုပါ (ဂေဟသံုးခ်က္ေဆာ္) ၉၀ဒီဂရီ မိုက္တာအဲလ္ဘိုး
လုပ္ပါမည္။ ထိုအခါ Angle of cut (ျဖတ္ရမည့္ေထာင္)့ တန္ဘိုးမွာ -
အရည္စီးဆင္းမႈ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေစရန္အတြက္ ၉၀ ဒီဂရီအလ
ဲ ္ဘိုးမ်ားကို ပိုက္တို ႏွစ္
90
ေခ်ာင္းထဲအစား ပိုက္တိုသံုးခု (ဂေဟႏွစ္ခ်က္ေဆာ္)၊ ပိုက္တိုေလးခု (ဂေဟသံုးခ်က္ေဆာ္) စသ Cut Angle = = 15 ျဖစ္ပါသည္။ အစြန္းႏွစ္ဘက္မွပိုက္တိုမ်ား၏ အရွည္မ်ားမွာ A
3x2
ျဖင့္လည္း ျပဳလုပ္ၾကပါသည္။ ယခု ဤကဲ့သုိ႔ေသာ အဲလ္ဘိုးမ်ားလုပ္နည္းကို ေဖာ္ျပပါမည္။ ျဖစ္ၿပီး အလယ္မွပိုက္တိုမ်ား၏ အရွည္မွာ B ျဖစ္၏။ ပံုတင
ြ ္ၾကည့္ပါ။
ပထမ ဂေဟႏွစ္ခုေဆာ္ေသာ ပိုက္တိုသံုးပိုင္းပါ ၉၀ ဒီဂရီ အဲလ္ဘိုးတစ္ခု ျပဳလုပ္ပါ
မည္။ ထိုအခါ Angle of cut (ျဖတ္ရမည့္ေထာင္)့ တန္ဘိုးမွာ -
A = Miter Radius x tan of Cut Angle
90
Cut Angle = = 22.5 ျဖစ္ပါသည္။ အစြန္းႏွစ္ဘက္မွပိုက္တိုမ်ား၏ အရွည္မ်ားမွာ A A = R x tan 15 = R x 0.268
2x2
B=Ax2
ျဖစ္ၿပီး အလယ္မွပိုက္တို၏အရွည္မွာ B ျဖစ္ပါသည္။
ပိုက္ျဖတ္ရန္ ျဖတ္မ်ဥ္းဆဲြပံုဆဲြနည္း
A = Miter Radius x tan of Cut Angle မ်ားကို စာမ်က္ႏွာ ၂၄၀၊ ၂၄၁၊ ၂၄၂
A = R x tan 22.5 = R x 0.414 တို႔တင
ြ ္ ၾကည့္ပါ။
B=Ax2

ပိုက္ျဖတ္ရန္ ျဖတ္မ်ဥ္းဆဲပ
ြ ံုဆန
ြဲ ည္း
မ်ားမွာ အထက္ ၄၅ ဒီဂရီ အဲလ္ဘိုး
လုပ္စဥ္ကနည္းႏွင့္ အတူတူပင္
ျဖစ္ပါသည္။
စာမ်က္ႏွာ ၂၄၆ တြင္ၾကည့္ပါ။ ၁၀ လက္မပိုက္ကို အစိတ္အပိုင္း ၄ ခုပါ ၉၀ဒီဂရီအဲလ္ဘိုးတစ္ခုလုပ္မည္ ဆိုၾကပါစို႔။
၁၀ လက္မပိုက္ျဖစ္၍ Miter Radius မွာ ၁၀ x ၁.၅ = ၁၅ လက္မ (၃၈၁ မီလီမီတာ) ျဖစ္ပါ
သည္။ (ထို႔ထက္ပိုၿပီး ၄၀၀ မီလီမီတာလည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါသည္။)
ထို႔ေၾကာင့္ A = 381 x 0.268 = 102 mm ႏွင့္ B = 102 x 2 = 204 ျဖစ္ပါမည္။
Miter Bend Radius တြက္ပံုတြက္နည္းမ်ားကို ASME Pressure Piping Code ျဖစ္ေသာ ASME
ဥပမာ - ၈ လက္မပိုက္ကို အစိတ္အပိုင္းသံုးခုပါ ၉၀ဒီဂရီ မိုက္တာအဲလ္ဘိုး လုပ္မည္ ဆိုၾကပါစို႔။ B31 အပိုဒ္ ASME B31.1, B31.3 and B31.8 တို႔တင
ြ ္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။ Internal Design
၈ လက္မပိုက္ျဖစ္သျဖင့္ Miter Radius (R) မွာ ၈ x ၁.၅ = ၁၂ လက္မ ျဖစ္မည္။ (သို႔ေသာ္ Pressure, Angle of change in direction, Stress Value, Coefficient စသည့္ သာမန္လူ
အေသမွတ္မထားပါႏွင့္။ ထို႔ထက္ပိုခ်င္လည္း ပိုႏိုင္ပါသည္။) မ်ား နားမလည္ႏိုင္သည့္ အင္ဂ်င္နီယာ အသံုးအႏံႈးမ်ားကို ခ်န္ခဲ့လွ်က္ အရွင္းဆံုးပံုစံရေအာင္
၁၂ လက္မ = ၁၂ x ၂၅.၄ = ၃၀၅ မီလီမီတာ ထုတ္လိုက္လွ်င္ Miter Radius ကို ေအာက္ပါအတိုင္း တြက္ႏုိင္ပါသည္။
ျဖတ္ရန္ေထာင့္ (Cut Angle) = 22.5 degree A D
အနည္းဆံုးရိွရမည့္ Miter Bend Radius မွာ R = + ျဖစ္ပါသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ - A = ၃၀၅ x tan 22.5 tan ϑ 2
A = ၃၀၅ x ၀.၄၁၄ ဤတြင္ -
A = ၁၂၆ မီလီမီတာ R = Radius of Miter Bend
B = A x 2 = ၁၂၆ x ၂ = ၂၅၂ မီလီမီတာ ျဖစ္သည္။ D = Outside Diameter of pipe
ϕ = Cut Angle ျဖစ္၏။ A တန္ဖိုးမွာ -
မွတ္ခ်က္။ ။ ၉၀ဒီဂရီ မိုက္တာအဲလ္ဘိုး လုပ္ရာတြင္ အနည္းဆံုး အစိတ္အပိုင္းသံုးခု ပါရမည္
ျဖစ္ပါသည္။ စာမ်က္ႏွာ ၂၄၄ တြင္ျပထားေသာ အစိတ္အပိုင္းႏွစ္ခုထပ
ဲ ါသည့္ ၉၀ ဒီဂရီမိုက္တာ T – c တန္ဘိုး ၁၃ ထက္ငယ္လွ်င္ A = 25mm ျဖစ္သည္။

237 238
 T – c တန္ဘိုး ၁၃ ႏွင့္ ၂၂ ၾကားရိွလွ်င္ A = 2 (T – c ) ျဖစ္သည္။ ပုိက္ေသးလွ်င္ ကိစၥမရိွ။ ပိုက္ႀကီးလွ်င္ ျဖတ္ရတာမလြယ္။ ထိုအခါ profile ကို စာမ်က္
(T - c) ႏွာ ၂၄၀၊ ၂၄၁၊ ၂၄၂ တို႔တင
ြ ္ ေဖာ္ျပထားသည့္အတိုင္း ဆဲြယူႏိုင္ပါသည္။ ပိုက္ႀကီးေလ စိတ္ရ
T – c တန္ဘိုး 22 ထက္ႀကီးလွ်င္ A = 2 + 30 ျဖစ္သည္။
3 မည့္ အစိတ္ပိုမ်ားေလျဖစ္သည္။
ဤတြင္ T သည္ ပိုက္အထူျဖစ္၏။ c မွာ mechanical allowance ျဖစ္၏။ ဆိုလို သည္မွာ စာမ်က္ႏွာ ၂၄၀ တြင္ ၈ လက္မပိုက္အတြက္ စက္၀န္းကို ၈ စိတ္စိတ္ တြက္ထားပါ
ပိုက္ကို အရစ္ေဖာ္လိုက္လွ်င္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ သံေခ်းကိုက္၍ စားသြားလွ်င္ေသာ္ သည္။ အကယ္၍ ၁၂ လက္မပိုက္ျဖစ္လွ်င္ ၁၂ စိတ္၊ ၂၄ လက္မပိုက္ဆိုလွ်င္ ၁၆ စိတ္၊ ထို႔ထက္
လည္းေကာင္း ေလ်ာ့သြားေသာ ပိုက္အထူျဖစ္၏။ c ကို မသိလွ်င္ 0.5mm ဟု ယူပါ။ ႀကီးေသာပိုက္ဆိုလွ်င္ အစိတ္ ၂၀၊ ၂၄ စိတ္ စသျဖင့္ စိတ္သြားရပါမည္။

ASME B31 စာအုပ္မွ မူရင္းတြက္ပံု

ပိုက္၏ အ၀န္းကို ၁၂ စိတ္ စိတ္ ထားပံု။

ထို႔အတူ ၁၆ စိတ္၊ ၁၈ စိတ္၊ အစိတ္ ၂၀
မ်ားမွာလည္း အတူတူပင္ ျဖစ္ပါသည္။

အထက္ပါ ၁၀ လက္မပိုက္၏ miter radius ကို နမူနာတြက္ၾကည့္ပါမည္။ သည္မွ်ဆိုလွ်င္ ၉၀ ဒီဂရီ မိုက္တာအဲလ္ဘိုးမ်ား လုပ္ပံုလုပ္နည္း အေတာ္အတန္
ပိုက္ကို Sch 40 ဟု ယူဆပါမည္။ ျပည့္စံုသာြ းၿပီ ျဖစ္ပါသည္။ စာေတြ႔ႏွင့္မရ။ လက္ေတြ႔လုပ္ၾကည့္မွ နားလည္ႏုိင္ပါလိမ့္မည္။
Outside Diameter of 10” Pipe = 10.75” (273mm) တကယ္မလုပ္မီ ပိုက္အေသးမ်ားႏွင့္ ေလ့က်င့္ရန္လိုပါသည္။
Thickness of Sch 40, 10” Pipe = 0.365” (9.27mm)
ϕ = 22.5 for 3 pieces miter elbow ၉၊ ၁၁။ Branch မ်ားလုပ္ျခင္း (Equal, Reducing,
Reducing, Lateral)

ထိုအခါ T – c < 13 , ထို႔ေၾကာင့္ A = 25 ၉၊ ၁၁၊ ၁။ Equal Tee, Equal Branch (အရြ

(အရြယ္တူ တီမ်ား၊ လိုင္းခဲြမ်ား ျပဳလု
ျပဳလုပ္ျခင္း)
A D
R= + တြင္ အစားထိုးလိုက္ပါက - ယခုတစ္ခါ ပင္မပိုက္ (Header Pipe) မွ ခဲြထြက္သြားေသာ လိုင္းခဲြပိုက္ (Branch) မ်ား
tan ϑ 2
၏ ျဖတ္ရမည့္မ်ဥ္း ဆဲပ
ြ ံုဆဲြနည္း (profile) ကို ရွင္းျပပါမည္။ ပထမဦးစြာ ပင္မပိုက္ႏွင့္ လုိင္းခဲြပိုက္
25 273
R= + ျဖစ္မည္။ တြက္လုိက္လွ်င္ R = 197 mm ဟု ရပါမည္။ ဤတန္ဘိုး အရြယ္တူအေၾကာင္း ေျပာပါမည္။ ၎ကို Equal Tee, Equal Branch ဟု ေခၚ၏။
tan 22.5 2
မွာ အနည္းဆံုးရိွရမည့္ တန္ဘိုးျဖစ္၍ ထို႔ထက္သာ မ်ားပါေစ၊ မနည္းပါေစႏွင့္ဟု ဆိုလိုပါသည္။
လိုင္းခဲြ (Branch Profile) ဆဲြနည္းအဆင့္ဆင့္
အလြယ္ဆံုးမွာ ကြ်န္ေတာ္ အထက္တင
ြ ္တက
ြ ္ျပခဲ့သလို Miter Radius = Pipe Size x 1.5
ဆိုလွ်င္ လြယ္လည္းလြယ္၊ မွားလည္း မမွားႏိုင္ေသာနည္း ျဖစ္ပါ၏။ ထို႔ျပင္ ဤအတိုင္းအတာမွာ ၁။ စာရြက္အႀကီးႀကီး (မိမိလုပ္မည့္ ပိုက္အရြယ္ကိုလုိက္၍ စာရြက္ A1 သို႔မဟုတ္ A0 size) ေပၚ
standard long radius elbow တစ္ခု၏ အတိုင္းအတာလည္း ျဖစ္ပါသည္။ တြင္ တကယ့္ပိုက္အရြယ္၏ အျပင္ဘက္အခ်င္းရိွ စက္၀ုိင္းႏွစ္ခုကို အထက္ေအာက္ ဆဲြပါ။

239 240
 ေအာက္ပါပံုတင
ြ ္ၾကည့္ပါ။ မ်ဥ္းတစ္ေၾကာင္းကို ညာဘက္သို႔ဆဲြပါ။
၈။ ထိုမ်ဥ္းမ်ားႏွင့္ အဆင့္ ၅ တြင္ ဆဲြထားေသာ ေထာင္လုိက္မ်ဥ္းမ်ားထိသည့္ အမွတ္မ်ားကို
ၾကည့္ပါ။ အေပၚစက္၀ိုင္း နံပတ္ ၅ မွ လာသည့္မ်ဥ္းႏွင့္ လက္ယာဘက္ အ၀န္းေထာင္လိုက္
နံပတ္ ၅ မ်ဥ္းတို႔ဆံုသည့္ေနရာကို အမွတ္ေပးပါ။ ထို႔အတူ အေပၚဘက္ နံပါတ္ ၆ မွလာသည့္
မ်ဥ္းႏွင့္ ညာဘက္ နံပါတ္ ၆ ေထာင္လိုက္မ်ဥ္း၊ အေပၚဘက္ နံပါတ္ ၇ မွလာသည့္ မ်ဥ္းႏွင့္
ညာဘက္ နံပါတ္ ၇ ေထာင္လိုက္မ်ဥ္း စသျဖင့္ ဆံုေသာအမွတ္မ်ားကို မွတ္ပါ။

၉။ ထိုအမွတ္မ်ားကိုဆက္လိုက္လွ်င္ လိုင္းခဲြပိုက္ကို ျဖတ္ရမည့္မ်ဥ္းရပါၿပီ။ သတိထားရမည္မွာ

၂။ အေပၚဘက္စက္၀ိုင္းကို အ၀န္းေပၚတြင္ ၁၆ စိတ္ (ပိုက္ေသးလွ်င္ ၈ စိတ)္ စိတ္ပါ။ ထို အ၀န္း နံပါတ္ ၄ မ်ဥ္းကိုဆက္ရာတြင္ အေပၚစက္၀ိုင္းမွလာေသာ နံပါတ္ ၄ မ်ဥ္းမဟုတ္ဘဲ ဗဟိုမ်ဥ္း
ေပၚမွအမွတ္မ်ားကို ေအာက္တင
ြ ္ေဖာ္ျပထားသည့္အတိုင္း ဗဟိုမွစကာ ၄၊ ၅၊ ၆၊ ၇၊ ၈၊ ၇၊ ၆၊ ၅၊ ၄ အေပၚဘက္ ပုိက္အထူႏွစ္ဆအကြာတြင္ ဆဲြထားေသာ အလ်ားလိုက္မ်ဥ္းႏွင့္ ဆံုမွတ္ျဖစ္ပါသည္။
ဟုနံပါတ္မ်ားေပးပါ။ ထိုမ်ဥ္းအတိုင္း လိုင္းခဲပ
ြ ိုက္ေပၚတင္ကာ ျဖတ္လုိက္ပါ။ ျဖတ္ၿပီးလိုင္းခဲြပိုက္ကို ပင္မပုိက္ေပၚတင္
၃။ ထိုအမွတ္မ်ားမွ ေအာက္ဘက္စက္၀ိုင္းေပၚသို႔ ေထာင္လိုက္မ်ဥ္းမ်ား ဆဲပ
ြ ါ။ ၿပီးမွတ္လိုက္လွ်င္ ပင္မပုိက္ေပၚတြင္ျဖတ္ရမည့္ အမွတ္ကိုရပါမည္။ သို႔ရာတြင္ ပိုက္ႀကီးမ်ား
၄။ ပိုက္၏အ၀န္းကို တြက္ပါ။ ပိုက္၏အ၀န္း = ပိုက္၏ အျပင္ဘက္အခ်င္း x ၃.၁၄၂ ျဖစ္ပါသည္။ အတြက္ လိုင္းခဲပ
ြ ိုက္မွာ အလြန္ေလးလံလွသည္ျဖစ္ရာ ပင္မပိုက္ေပၚတြင္ျဖတ္ရန္ မ်ဥ္းကိုလည္း
ထို အ၀န္းအတိုင္းအတာအတိုင္း ေအာက္ဘက္စက္၀ိုင္း၏ အလယ္ဗဟို တည့္တည့္တင
ြ ္ ေအာက္ပါအတိုင္း ဆဲယ
ြ ူႏိုင္ပါသည္။ ဆဲြပံုဆဲြနည္းကို စာမ်က္ႏွာ ၂၅၃ တြင္ၾကည့္ပါ။
လက္ယာဘက္၌ မ်ဥ္းတစ္ေၾကာင္းဆဲပ
ြ ါ။
ဆဲပ
ြ ံုဆန
ြဲ ည္းမွာ အထက္တင
ြ ္ဆခ
ဲြ ဲ့သည့္အတိုင္း ျဖစ္ပါ၏။
၅။ ထိုမ်ဥ္းကို ၁၆ ပိုင္းပိုင္းၿပီး ပိုင္းမွတ္မ်ားတြင္ ေထာင္လိုက္မ်ဥ္းမ်ား ဆဲပ
ြ ါ။ ထိုေထာင္လိုက္မ်ဥ္း
၁။ စာရြက္အႀကီးႀကီး (မိမိလုပ္မည့္ ပိုက္အရြယ္ကိုလုိက္၍ စာရြက္ A1 သို႔မဟုတ္ A0 size) ေပၚ
မ်ားကို ဘယ္ဘက္ဆံုးမွစကာ ၄၊ ၅၊ ၆၊ ၇၊ ၈၊ ၇၊ ၆၊ ၅၊ ၄၊ ၅၊ ၆၊ ၇၊ ၈၊ ၇၊ ၆၊ ၅၊ ၄ ဟု နံပါတ္
တြင္ တကယ့္ပိုက္အရြယ္၏ အျပင္ဘက္အခ်င္းရိွ စက္၀ုိင္းတစ္ခုကိုဆဲြပါ။ ထိုစက္၀ိုင္း၏
မ်ားေပးပါ။
အ၀န္းေပၚတြင္ ၁၆ စိတ္ (ပိုက္ေသးလွ်င္ ၈ စိတ)္ စိတ္ပါ။ ထိုအ၀န္းေပၚမွအမွတ္မ်ားကို
၆။ အဆင့္ ၃ တြင္ အေပၚဘက္စက္၀ိုင္းမွ ေအာက္ဘက္စက္၀ိုင္းေပၚ ဆဲခ
ြ ်ထားေသာ ေထာင္
ဗဟိုမွစကာ ၈၊ ၇၊ ၆၊ ၅၊ ၄၊ ၅၊ ၆၊ ၇၊ ၈ ဟုနံပါတ္မ်ားေပးပါ။ ပံုတင
ြ ္ၾကည့္ပါ။
လိုက္မ်ဥ္းမ်ားႏွင့္ ေအာက္ဘက္စက္၀န္း ထိမွတ္မ်ားမွ လက္ယာဘက္သို႔ အလ်ားလိုက္မ်ဥ္း
၂။ အေပၚဘက္စက္၀ိုင္း၏ ေအာက္ဘက္တည့္တည့္တင
ြ ္ ပိုက္၏အ၀န္းအတိုင္းအတာအတိုင္း
မ်ား ဆဲြပါ။
ေထာင္လုိက္မ်ဥ္းတစ္ေၾကာင္းဆဲြပါ။
၇။ ေအာက္ဖက္စက္၀ိုင္း၏ဗဟိုမ်ဥ္းမွ အေပၚဘက္ ပိုက္အထူ၏ ႏွစ္ဆအကြာတြင္ အလ်ားလိုက္

241 242
 ၃။ ထိုမ်ဥ္းကို ၁၆ ပိုင္းပိုင္းၿပီး ပိုင္းမွတ္မ်ားတြင္ အလ်ားလိုက္မ်ဥ္းမ်ားဆဲြပါ။ ထိုမ်ဥ္းမ်ားကို
အေပၚဆံုးမွစကာ ၀၊ ၁၊ ၂၊ ၃၊ ၄၊ ၅၊ ၆၊ ၇၊ ၈၊ ၇၊ ၆၊ ၅၊ ၄၊ ၃၊ ၂၊ ၁၊ ၀ ဟု နံပါတ္မ်ားေပးပါ။
၄။ နံပါတ္ ၄ မ်ဥ္းမွ ေအာက္ဘက္ပိုက္အထူ၏ ႏွစ္ဆအကြာတြင္ အလ်ားလိုက္မ်ဥ္းတစ္ေၾကာင္း၊
ေအာက္ဖက္ နံပါတ္ ၄ မ်ဥ္းမွ အေပၚဘက္ ပိုက္အထူ၏ႏွစ္ဆအကြာတြင္ အလ်ားလိုက္မ်ဥ္း
တစ္ေၾကာင္း ဆဲပ
ြ ါ။
၅။ အဆင့္ ၃ ႏွင့္ ၄တြင္ ဆဲြထားေသာ မ်ဥ္းမ်ားေပၚသို႔ အေပၚဘက္စက္၀ိုင္း၊ စက္၀န္းေပၚတြင္
မွတ္ထားေသာ အမွတ္မ်ားမွ ေထာင္လိုက္မ်ဥ္းမ်ား ဆဲခ
ြ ်ပါ။
၆။ မ်ဥ္းႏွစ္ေၾကာင္းတို႔ ဆံုရာတြင္ အေပၚစက္၀ိုင္း နံပတ္ ၅ မွလာသည့္မ်ဥ္းႏွင့္ ေအာက္ဘက္
အ၀န္းမ်ဥ္းပိုငး္ အလ်ားလိုက္မ်ဥ္းနံပါတ္ ၅ တို႔ ဆံုရာတြင္ အမွတ္မွတ္ပါ။ ထို႔အတူ အေပၚ
ဘက္ နံပါတ္ ၆ မွလာသည့္မ်ဥ္းႏွင့္ ေအာက္ဘက္ နံပါတ္ ၆ အလ်ားလိုက္မ်ဥ္း၊ အေပၚဘက္
နံပါတ္ ၇ မွလာသည့္မ်ဥ္းႏွင့္ ေအာက္ဘက္ နံပါတ္ ၇ အလ်ားလိုက္မ်ဥ္း စသျဖင့္ ဆံုေသာ
အမွတ္မ်ားကို မွတ္ပါ။
၇။ ထိုအမွတ္မ်ားကိုဆက္လိုက္လွ်င္ ပင္မပိုက္ကိုျဖတ္ရမည့္မ်ဥ္း ရပါၿပီ။ သတိထားရမည္မွာ
နံပါတ္ ၄ မ်ဥ္းကိုဆက္ရာတြင္ ေအာက္ဘက္မွ အလ်ားလိုက္ နံပါတ္ ၄ မ်ဥ္းမဟုတ္ဘဲ ထို
နံပါတ္ ၄ မ်ဥ္း ေအာက္ဘက္ႏွင့္ အေပၚဘက္တို႔တင
ြ ္ ပုိက္အထူႏွစ္ဆအကြာ၌ ဆဲထ
ြ ားေသာ
အလ်ားလိုက္မ်ဥ္းႏွင့္ ဆံုမွတ္ျဖစ္ပါသည္။ ပံုတင
ြ ္ၾကည့္ပါ။
ထို႔ေနာက္ ရလာေသာ မ်ဥ္းေကြးကို ျဖတ္ယူၿပီး ပင္မပိုက္လံုးေပၚတင္ကာ မွတ္လုိက္
လွ်င္ ပင္မပိုက္ကို ျဖတ္ရမည့္ ျဖတ္မ်ဥ္းရပါၿပီ။

၉၊ ၁၁၊ ၂။ Reducing Tee, Unequal Branch (အရြ

(အရြယ္မတူ တီမ်ား၊ လိုင္းခဲြမ်ား ျပဳလု
ျပဳလုပ္ျခင္း)

ယခုတစ္ခါ ပင္မပိုက္ (Header Pipe) က ႀကီးၿပီး လိုင္းခဲြပိုက္ (Branch) က ေသးငယ္

ေသာ လိုင္းခဲမ
ြ ်ားအတြက္ ျဖတ္ရမည့္မ်ဥ္း ဆဲြပံုဆဲြနည္း (profile) ကို ရွင္းျပပါမည္။ ၎ကို
Reducing Tee, Reducing Branch, Unequal Branch ဟု ေခၚ၏။

လိုင္းခဲြ (Branch Profile) ဆဲြနည္းအဆင့္ဆင့္

ဆဲပ
ြ ံုဆန
ြဲ ည္းမွာ အရြယ္တူတီ (Equal Tee) ဆဲြပံုႏွင့္ အတူတူပင္ျဖစ္ပါသည္။ ကြာျခား
ခ်က္မွာ ပင္မပိုက္ (header pipe) အရြယ္သည္ လိုင္းခဲြပိုက္ထက္ ပိုႀကီးျခင္းပင္ျဖစ္ပါသည္။ သို႔
အတြက္ ေအာက္ဘက္စက္၀ိုင္းေနရာတြင္ ပင္မပိုက္၏အျပင္ဘက္အခ်င္းရိွ စက္၀ိုင္းကို ဆဲေ
ြ ပးရ
ပါမည္။ အေပၚစက္၀ိုင္း (branch pipe - လိုင္းခဲြပိုက)္ မွ ဆင္းလာေသာ မ်ဥ္းမ်ား၊ ပင္မပိုက္
စက္၀န္းကို ထိသည့္ေနရာမ်ားမွ လက္ယာဘက္သို႔ အလ်ားလိုက္မ်ဥ္းမ်ား ဆဲြယူရပါမည္။
လိုင္းခဲပ
ြ ိုက္ျဖတ္မ်ဥ္းကိုရလွ်င္ လိုင္းခဲြပိုက္ကိုျဖတ္ကာ ပင္မပိုက္ေပၚတြင္ကာ မွတ္
လိုက္လွ်င္ ပင္မပိုက္ကို ျဖတ္ရမည့္ ျဖတ္မ်ဥ္းကို ရပါမည္။ သို႔မဟုတ္ပဲ ပင္မပိုက္ျဖတ္မ်ဥ္းကိုပါ
ဆဲလ
ြ ုိသူတို႔အဖို႔ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ ပံုအတိုင္းဆဲြယူႏိုင္ပါသည္။ ဤတြင္ မတူ၊ ကဲြျပားသည္မွာ ပင္မ
ပိုက္၏ အ၀န္းေပၚတြင္ စိတ္ရမည့္မ်ဥ္းမ်ားသည္ လိုင္းခဲြပိုက္ႏွင့္ ပင္မပိုက္ထိရာ မ်ဥ္းေကြးမ်ား၏
အတိုင္းအတာအတိုင္း ျဖစ္ပါသည္။ အႀကီးခ်ဲ႔ထားေသာပံုတင
ြ ္ ၾကည့္ပါ။ ၄ ႏွင့္ ၅ အၾကားတြင္
ရိွေသာ မ်ဥ္းေကြးအတုိင္းအတာကို a, ၅ ႏွင့္ ၆ အၾကားတြင္ ရိွေသာ မ်ဥ္းေကြးအတုိင္းအတာကို
243 244
b, ၆ ႏွင့္ ၇ အၾကားတြင္ ရိွေသာ မ်ဥ္းေကြးအတုိင္းအတာကို c စသျဖင့္ မွတ္ေပးထားပါသည္။
အေပၚဘက္ လိုင္းခဲပ
ြ ိုက္စက္၀ိုင္းမွ ဆင္းလာသည့္ ေထာင္လိုက္မ်ဥ္းမ်ားႏွင့္ ထို ပင္မ
ပိုက္ေပၚမွ အလ်ားလိုက္မ်ဥ္းမ်ားထိမွတ္ကို ဆက္လိုက္ပါက ပင္မပိုက္ေပၚတြင္ ဆဲရ
ြ မည့္ ျဖတ္
မ်ဥ္းကို ရပါၿပီ။

ပင္မပိုက္ေပၚတြင္ ျဖတ္မ်ဥ္းဆဲြပံု

၉၊ ၁၁၊ ၃။ အရြယ္တူ Lateral မ်ား ျပဳလု

ျပဳလုပ္ျခင္း (Equal Lateral Branches)

၄၅ ဒီဂရီ၊ ၆၀ ဒီဂရီ စသည့္ Lateral Tee မ်ား ျပဳလုပ္ပံုမွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္ပါ

သည္။ ဤတြင္ အေရးအႀကီးဆံုးမွတ္ထားရမည့္ အခ်က္မွာ ပင္မပိုက္၏ ဗဟိုမ်ဥ္း ႏွင့္ ေစာင္းေန
ေသာ လိုင္းခဲပ
ြ ိုက္၏ ဗဟိုမ်ဥ္းဆံုမွတ္ ျဖစ္ပါသည္။ ထိုဆံုမွတ္ကို မူတည္၍ ျဖတ္မ်ဥ္းမ်ားကို ဆဲရ
ြ
ပါမည္။ ေအာက္ပါပံုတင
ြ ္ ျဖတ္မ်ဥ္းမ်ားယူပံုကို ေလ့လာႏုိင္ပါသည္။

245 246
၁။ ျဖတ္မ်ဥ္းမ်ားကို ေအာက္ပါအတို္င္းတြက္ယူႏုိင္ပါသည္။ ဘယ္ဘက္သို႔ c တိုင္းပါ။ ထိုအမွတ္ကို ပံုတင
ြ ္ D ဟု အမည္ေပးထားပါသည္။
OD OD ၇။ ပုိက္ေဘးဘက္ရိွ အမွတ္ ၁ ႏွင့္ ၂ မွ D ႏွင့္ E သို႔ မ်ဥ္းမ်ားဆက္ဆြလ
ဲ ုိက္လွ်င္ လိုင္းခဲြပိုက္ကို
a= x tan 23 , ထို႔ေၾကာင့္ a = x 0.4245 ျဖစ္ပါသည္။
2 2 ျဖတ္ရမည့္မ်ဥ္းမ်ား ရပါၿပီ။
OD OD ၈။ ပုိက္ကိုျဖတ္ရာတြင္ တစ္ဖက္တင
ြ ္ျပထားေသာ Fiber Cutter လႊစက္၀ိုင္းႀကီး သို႔မဟုတ္
b= x tan 68 , ထို႔ေၾကာင့္ b = x 2.475 ျဖစ္ပါသည္။
2 2 လက္ထိုးလႊ Hack Saw ျဖင့္ျဖတ္သင့္ပါသည္။ ျဖတ္ရာတြင္ ၾကားလပ္ေနရာႀကီးမ်ား မျဖစ္ေစ
၂။ ပင္မပိုက္ေပၚတြင္ wrap around သံုးၿပီး ေထာင့္မတ္က်မ်ဥ္းတစ္ေၾကာင္း ဆဲပ
ြ ါ။ ထိုမ်ဥ္းေပၚ
ရန္ ညီညီညာညာ၊ ဂရုတစိုက္ ျဖတ္ရပါမည္။
တြင္ ပိုက္အ၀န္းကို ေလးစိတ္စိတ္ၿပီး အထက္ပါပံုတင
ြ ္ ေဖာ္ျပထားသည့္အတိုင္း 1, 2, 3, 4
ဟု အမွတ္မ်ားေပးပါ။ အေပၚဘက္ရိွ အမွတ္ ၃ မွ ေထာင့္မတ္က်မ်ဥ္း၏ ဘယ္ဘက္သို႔ a မွတ္ခ်က္။ ။ ဤနည္းမွာ ပိုက္အေသးမ်ားျဖစ္ေသာ ၁ လက္မ မွ ၆ လက္မ၊ အမ်ားဆံုး
တိုင္းၿပီး အမွတ္မွတ္ပါ။ ပံုတင
ြ ္ A ဟု အမည္ေပးထားပါသည္။ ထိုအမွတ္ ၃ မွပင္ ညာဘက္သို႔ ၈ လက္မ အထိသာ သင့္ေတာ္ပါသည္။ ပိုက္ႀကီးလာေသာအခါတြင္မူ ပံုဆဲြၿပီး ပိုက္ေပၚတြင္
b တိုင္းၿပီး အမွတ္မွတ္ပါ။ ပံုတင
ြ ္ C ဟု အမည္ေပးထားပါသည္။ ေထာင့္မတ္က်မ်ဥ္းရိွရာ အမွတ္မွတ္ကာ ျဖတ္ျခင္းကသာ ပိုမိုတိက်ေသာ ျဖတ္မ်ဥ္းမ်ားရပါမည္။
အမွတ္ ၁ ႏွင့္ ၂ သည္ B ျဖစ္၏။ ပုိက္ႀကီးမ်ားအတြက္ ျဖတ္မ်ဥ္းဆဲြပံုဆဲြနည္းမ်ားကို ေအာက္တင
ြ ္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။
၃။ B မွ A ႏွင့္ C အမွတ္မ်ားသို႔ မ်ဥ္းမ်ားဆက္လိုက္လွ်င္ ပင္မပိုက္ေပၚတြင္ျဖတ္ရမည့္ မ်ဥ္း
ရပါၿပီ။

ပင္မပိုက္ေပၚတြင္
Hack Saw
ျဖတ္ရမည့္အမွတ္မ်ား
မွတ္သားပံု

Fiber Cutter
၄။ လိုင္းခဲြပိုက္ေပၚမွ ျဖတ္မ်ဥ္းကိုမူ အေထြအထူး တြက္ေနစရာ မလိုေတာ့ပါ။
d = b ျဖစ္ၿပီး c = b – a ျဖစ္ပါသည္။
၅။ လိုင္းခဲြပိုက္ေပၚတြင္ ပုိက္ထိပ္၌ ပိုက္၏အ၀န္းကို ေလးစိတ္စိတ္ၿပီး ေအာက္ပါပံုတင
ြ ္ ေဖာ္ျပ ဥပမာတြက္နည္း -
ထားသည့္အတိုင္း 1, 2, 3, 4 ဟု အမွတ္မ်ားေပးပါ။ ပိုက္၏ေအာက္ဘက္အမွတ္ ၄ မွ
လက္ယာဘက္သို႔ d တိုင္းပါ။ ထိုအမွတ္ကို E ဟု အမည္ေပးထားပါသည္။ ထိုေနရာတြင္ ၆ လက္မပိုက္ကို Lateral Tee လုပ္ရန္ ျဖတ္မ်ဥ္းမ်ားတြက္မည္ ဆိုၾကပါစို႔။
ေထာင့္မတ္က်မ်ဥ္း ဆဲပ
ြ ါ။ ၆ လက္မပိုက္၏ OD မွာ စာမ်က္ႏွာ ၂၄၅ တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္အတိုင္း ၁၆၈ မီလီမီတာ ျဖစ္၏။
OD
ထိုအခါ a = x 0.4245 ျဖစ္သျဖင့္ a = (၁၆၈ / ၂ ) x ၀.၄၂၄၅ = ၃၅.၇ မီလီမီတာ
2
OD
လိုင္းခဲပ
ြ ိုက္ေပၚတြင္ b= x 2.475 ျဖစ္သျဖင့္ b = (၁၆၈ / ၂ ) x ၂.၄၇၅ = ၂၀၇.၉ မီလီမီတာ ရပါသည္။
2
ျဖတ္ရမည့္အမွတ္မ်ား
မွတ္သားပံု အကယ္၍ ၂၂.၅ ဒီဂရီ၊ ၃၀ ဒီဂရီ၊ ၆၀ ဒီဂရီ၊ ၇၅ ဒီဂရီ စေသာ lateral ၄၅ ဒီဂရီ lateral
လုပ္စဥ္က သံုးခဲ့ေသာ ၂၃ ႏွင့္ ၆၈ ဒီဂရီမ်ားေနရာတြင္ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ ေထာင့္တန္ဖိုးမ်ားကို
သက္ဆိုင္ရာေနရာမ်ားတြင္ အစားထိုးသံုးစဲရ
ြ မည္ ျဖစ္ပါသည္။

၆။ ပိုက္အေပၚဘက္ အမွတ္ ၃ ေနရာတြင္ အဆင့္ ၄ တြင္ဆထ

ြဲ ားေသာ ေထာင့္မတ္က်မ်ဥ္း၏

247 248
 OD
မွတ္ရလြယ္ေစရန္ ကို R ဟု ေခၚၾကပါစို႔။ ထိုအခါ ေထာင္အ
့ မ်ိဳးမ်ိဳးရိွေသာ lateral မ်ား
2
အတြက္ ေအာက္ပါပံုေသနည္းမ်ားျဖင့္ တြက္ယူႏုိင္ပါသည္။

Angle a Angle b a b
22.5 Lံ ateral 11 79 a = R x 0.1943 b = R x 5.1445
30 ံLateral 15 75 a = R x 0.2679 b = R x 3.732
40 ံLateral 20 70 a = R x 0.364 b = R x 2.747
50 ံLateral 25 65 a = R x 0.4663 b = R x 2.1445
60 ံLateral 30 60 a = R x 0.5773 b = R x 1.732
70 ံLateral 35 55 a = R x 0.7 b = R x 1.428
80 ံLateral 40 50 a = R x 0.839 b = R x 1.1917

၈လက္မႏွင့္အထက္ ပိုက္ႀကီးမ်ားအတြက္ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖတ္မ်ဥ္းဆဲယ

ြ ူႏုိင္ပါ
သည္။ ဆဲြပံုဆဲြနည္းမွာ ၉၊ ၁၁၊ ၁ တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီးေသာ အရြယ္တူတီမ်ား (Equal Tee) မ်ား ဆဲြ
ပံုဆဲြနည္းအတိုင္းပင္ျဖစ္ပါသည္။ ဤေနရာတြင္မူ လိုင္းခဲပ
ြ ိုက္မွာ ၉၀ ဒီဂရီ မဟုတ္ဘဲ ၄၅ ဒီဂရီ
ေစာင္းေနသျဖင့္ လိုင္းခဲြပိုက္၏ အ၀န္းမ်ဥ္း (Circumference Line) ကို ပင္မပိုက္မွ ၄၅ ဒီဂရီ
ေစာင္းဆဲြထားျခင္းသာ ကြာပါသည္။

249 250
၉၊ ၁၁၊ ၄။ အရြယ္မတူ Lateral မ်ား ျပဳလု
ျပဳလုပ္ျခင္း (Reducing Lateral Branches) အၾကားအကြာအေ၀း၊ အမွတ္ ၆ ႏွင့္ ၅ အၾကားအကြာအေ၀း၊ အမွတ္ ၅ ႏွင့္ ၄ အၾကား အကြာ
အေ၀းတို႔ကို တိုင္းယူႏိုင္ပါသည္။
Reducing Lateral Tee မ်ား ျပဳလုပ္ပံုမွာလည္း အရြယ္တူ lateral မ်ား လုပ္ပံုလုပ္ ဤတြင္ ၄၅ ဒီဂရီ lateral ကို နမူနာထား ေဖာ္ျပထားပါသည္။ အျခား ၅၀ ဒီဂရီ၊ ၆၀
နည္း အတုိင္းပင္ျဖစ္ပါသည္။ ပင္မပိုက္ (Header) ေနရာတြင္ ပိုက္ပိုႀကီးသြားတာသာ ကြာပါ ဒီဂရီ စသည္တို႔အတြက္လည္း အတူတူပင္ျဖစ္ပါသည္။ အေစာင့္ေထာင့္သာ ကြာသြားပါမည္။
သည္။
၉၊ ၁၁၊ ၅။ အရြယ္မတူ Unequal Lateral Tee ျဖတ္
ျဖတ္မ်ဥ္းမ်ားဆဲ
မ်ားဆဲြပံု နမူနာ
ဤတြင္ ပင္မပိုက္ေပၚ၌ ျဖတ္ရမည့္မ်ဥ္းကိုဆရ
ြဲ န္ လိုင္းခဲပ
ြ ိုက္မွ ပင္မပိုက္ေပၚသို႔ ခ်ရ
မည့္ အ၀န္းေျဖာင့္မ်ဥ္းမ်ား၏ အကြာအေ၀း အတိုင္းအတာကို a, b, c, d ဟု ျပထားပါသည္။ ယခု ၁၂လက္မ ပင္မပိုက္ေပၚတြင္ ၈လက္မ လိုင္းခဲြကို ၄၅ ဒီဂရီေစာင္းၿပီး ဆက္ရန္
ျဖတ္မ်ဥ္းမ်ားဆဲပ
ြ ံုကို နမူနာဆဲြျပပါမည္။

၁။ ၁၂ လက္မပိုက္၏ အျပင္ဘက္အခ်င္း - ၁၂.၇၅ လက္မ အတိုင္းအတာအတိုင္း ပိုက္တစ္လံုး

ဆဲပ
ြ ါ။ ထိုပိုက္၏ ေဘးတြင္လည္း ၁၂.၇၅ လက္မအခ်င္းရိွ စက္၀ုိင္းတစ္ခုကို ဆဲြပါဦး။ ၁၂လက္မ
ပိုက္၏ အေပၚတြင္ ၄၅ ဒီဂရီေစာင္းလွ်က္ ၈လက္မပိုက္ဆဲြပါ။ ၈ လကၼပိုက္၏ အျပင္ဘက္
အခ်င္းမွာ ၈.၆၄ လက္မျဖစ္သည္။ ထို႔အတူ ၁၂လက္မ စက္၀ိုင္း၏ အေပၚတည့္တည့္၌ ဗဟိုမ်ဥ္း
တစ္ထပ္တည္းက်လွ်က္ အခ်င္း ၈.၆၄ လကၼရိွ စက္၀ိုင္းျခမ္းတစ္ခုကို ဆဲြပါ။

၂။ ၄၅ ဒီဂရီေစာင္းဆဲထ
ြ ားေသာ ၈ လက္မပိုက္၏ထိပ္တည့္တည့္တင
ြ ္ ဗဟိုမ်ဥ္းတစ္ထပ္တည္း
က်လွ်က္ အခ်င္း ၈.၆၄ လက္မရိွ စက္၀ိုင္းျခမ္းတစ္ခု ထပ္ဆဲြပါ။ ထို ၈ လက္မစက္၀ိုင္းျခမ္းမ်ား
ကို ၈ စိတ္စိတ္ပါ။ တစ္စိတ္လွ်င္ ၂၃ ဒီဂရီ ရမည္။ စိတ္ၿပီးလွ်င္ ၀၊ ၁၊ ၂၊ ၃၊ ၄ စသျဖင့္ အမွတ္
မ်ားေပးပါ။ ထိုစိတ္ထားေသာေနရာမ်ားမွ ၁၂ လကၼပိုက္ေပၚသို႔ ေထာင္လိုက္မ်ဥ္းမ်ား ဆဲခ
ြ ်ပါ။

ထို a, b, c, d မ်ဥ္းမ်ားမွာ လုိင္းခဲပ

ြ ိုက္အ၀န္းကို ၁၆ စိတ္စိတ္ၿပီး ေအာက္ဖက္ ပင္မ
ပိုက္ေပၚသို႔ ေထာင္လုိက္မ်ဥ္းမ်ားခ်ရာမွ ထိုေထာင္လုိက္မ်ဥ္းမ်ားႏွင့္ ပင္မပိုက္အ၀န္းတို႔ ထိသည့္
ေနရာတြင္ ပင္မပိုက္အ၀န္းအတိုင္း တိုင္းတာ၍ရေသာ မ်ဥ္းေကြးအလ်ားမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ပံုတင
ြ ္
ၾကည့္ပါ။ သို႔ေသာ္ အလြန္တိုလွေသာ မ်ဥ္းေကြးမ်ားအတြက္ မ်ဥ္းေျဖာင့္အတိုင္းအတာႏွင့္ မကြာ
လွရကား အမွတ၈
္ မွက်လာေသာ မ်ဥ္းႏွင့္ အမွတ္ ၇ မွ က်လာေသာ မ်ဥ္းအၾကားအကြာအေ၀း
ကို ပင္မပိုက္အ၀န္းေပၚတြင္ အေျဖာင့္အတိုင္း တိုင္းယူႏုိင္ပါသည္။ ထို႔အတူပင္ အမွတ္ ၇ ႏွင့္ ၆

251 252
၃။ လက္ယာဘက္ရိွ စက္၀န္းထိမွတ္မ်ားမွ လက္၀ဘ
ဲ က္ ေထာင္လိုက္မ်ဥ္းမ်ားဆီသို႔ အလ်ား
လိုက္မ်ဥ္းမ်ား ဆဲြပါ။ ထို႔ေနာက္ လက္ယာဘက္ အမွတ၈
္ မွလာေသာမ်ဥ္းႏွင့္ လက္၀ဘ
ဲ က္
အမွတ္ ၈ မွလာေသာ ေထာင္လိုက္မ်ဥ္း ထိေသာအမွတ္ကို မွတ္ထားပါ။ ထို႔အတူ လက္ယာ
ဘက္ အမွတ္ ၇ မွက်လာေသာမ်ဥ္းႏွင့္ လက္၀ဘ
ဲ က္ အမွတ္ ၇ ေထာင္လုိက္မ်ဥ္း ထိေသာ
အမွတ္ စသျဖင့္ နံပတ္တူရာဆံုမွတ္မ်ားကို မွတ္ထားပါ။ ထိုဆံုမွတ္မ်ားကို ဆက္လိုက္လွ်င္ ပိုက္
မ်ားကို ျဖတ္ရမည့္ ျဖတ္မ်ဥ္းရပါၿပီ။

၄။ လိုင္းခဲြ ၈ လက္မပိုက္ကို ျဖတ္ရမည့္မ်ဥ္းဆဲရ

ြ န္ ၈ လက္မပိုက္၏ အ၀န္းကို တြက္ပါ။
အ၀န္း = အျပင္ဘက္အခ်င္း x ၃.၁၄၂ ျဖစ္သျဖင့္ ၈ လက္မပိုက္၏ အ၀န္း = ၈.၆၄ x ၃.၁၄၂ =
၂၇.၁၅ လက္မ ရပါသည္။ ၎ကို ၁၆ စိတ္စိတ္လွ်င္ တစ္စိတ္ကို ၁.၇ လက္မ ရပါသည္။ ၄၅
ဒီဂရီ ေစာင္းဆင္းလာသည့္ ေထာင္လိုက္မ်ဥ္းမ်ားမွ ေအာက္ဖက္ ေထာင့္မတ္က်သည့္ေနရာတြင္
၈ လက္မပိုက္၏ အ၀န္းအတိုင္းအတာႏွင့္ မ်ဥ္းဆဲၿြ ပီး ထုိမ်ဥ္းေပၚတြင္ မ်ဥ္းတစ္ေၾကာင္းႏွင့္ တစ္ ၅။ ၄၅ ဒီဂရီေစာင္းဆဲထ
ြ ားၿပီး ပင္မပိုက္ေပၚတြင္ ျဖတ္မ်ဥ္းအျဖစ္ရထားေသာ ထိမွတ္မ်ားမွ ၈
ေၾကာင္း ၁.၇ လက္မခ်ဲလွ်က္ မ်ဥ္းမ်ားဆဲပ
ြ ါ။ ထိုမ်ဥ္းမ်ားကို ၀၊ ၁၊ ၂၊ ၃၊ ၄၊ ၅၊ ၆၊ ၇၊ ၈၊ ၇၊ ၆၊ ၅၊ ၄၊ လကၼပိုက္၏ အ၀န္းမ်ဥ္းမ်ားေပၚသို႔ ၉၀ ဒီဂရီက်က် ေထာင့္မတ္မ်ဥ္းမ်ား ဆဲခ
ြ ်ပါ။ပင္မပိုက္ ၀ မွတ္
၃၊ ၂၊ ၁၊ ၀ ဟု နံပါတ္မ်ားေပးပါ။ မွလာေသာမ်ဥ္းႏွင့္ အ၀န္းမ်ဥ္း ၀ မွတ္တင
ြ ္ဆဲြထားေသာမ်ဥ္းတို႔ဆံုမွတ္ကို မွတ္ထားပါ။ ထို႔အတူ
ပင္မပိုက္ အမွတ္ ၁ မွလာေသာမ်ဥ္းႏွင့္ အ၀န္းမ်ဥ္း အမွတ္ ၁ တြင္ ဆဲထ
ြ ားေသာမ်ဥ္းတို႔ ဆံုမွတ္၊
ပင္မပိုက္ အမွတ္ ၂ မွလာေသာမ်ဥ္းႏွင့္ အ၀န္းမ်ဥ္း အမွတ္ ၂ တြင္ ဆဲထ
ြ ားေသာမ်ဥ္းတို႔ ဆံုမွတ္၊
ပင္မပိုက္ အမွတ္ ၃ မွလာေသာမ်ဥ္းႏွင့္ အ၀န္းမ်ဥ္း အမွတ္ ၃ တြင္ ဆဲထ
ြ ားေသာမ်ဥ္းတို႔ ဆံုမွတ္
မ်ားကို မွတ္ထားပါ။ ထိုဆံုမွတ္မ်ားအားလံုးကို ဆက္လိုက္လွ်င္ ၈လက္မ လိုင္းခဲြပိုက္ေပၚတြင္
ျဖတ္ရမည့္ ျဖတ္မ်ဥ္းကို ရပါၿပီ။ ေအာက္ပါပံုတင
ြ ္ ၾကည့္ပါ။

၆။ ပင္မပိုက္ေပၚမွ ျဖတ္မ်ဥ္းကိုဆရ
ဲြ န္ အထက္ လက္ယာဘက္တင
ြ ္ဆြဲထားသည့္ ပင္မ၁၂ လကၼ
ပိုက္ႏွင့္ လိုင္းခဲြ ၈ လက္မပိုက္ ေထာင္လိုက္မ်ဥ္းတို႔ ဆံုရာတြင္ ေထာင္လိုက္မ်ဥ္း တစ္ခုႏွင့္ တစ္ခု
အၾကားအကြာအေ၀းကို တိုင္းပါ။ အမွန္မွာ မ်ဥ္းေကြးအတိုင္းတိုင္းရမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း မ်ဥ္းတို
သည့္အတြက္ မ်ဥ္းေျဖာင့္အတိုင္း တိုင္းလွ်င္လည္း ရပါသည္။ ဤတြင္ ၈ ႏွင့္ ၇ ၾကား အကြာ
အေ၀းမွာ ၁.၆၇၊ ၇ ႏွင့္ ၆ ၾကား အကြာအေ၀းမွာ ၁.၅၁၊ ၆ ႏွင့္ ၅ ၾကား အကြာအေ၀းမွာ ၁.၁၁ ၊

253 254
 ၅။

အထက္တင
ြ ္ဆခ
ြဲ ့သ
ဲ ည့္အတိုင္း တူရာတူရာ ဆံုမွတ္မ်ား (အထက္ နံပါတ္ ၈ မ်ဥ္းႏွင့္ ေအာက္
နံပါတ္ ၈ မ်ဥ္းဆံုမွတ္၊ အထက္ နံပါတ္ ၇ မ်ဥ္းႏွင့္ေအာက္နံပါတ္ ၇ မ်ဥ္း ဆံုမွတ)္ ကို ဆက္လိုက္
လွ်င္ ပင္မပိုက္ေပၚတြင္ ျဖတ္ရမည့္ ျဖတ္မ်ဥ္းကို ရပါၿပီ။ အထက္ပါ ပံုကို ေသခ်ာစြာေလ့လာပါ။
၅ ႏွင့္ ၄ ၾကား အကြာအေ၀းမွာ ၀.၄၂ ဟု ရပါသည္။ ေအာက္ပါပံုကို ၾကည့္ပါ။
၉၊ ၁၁၊ ၆။ အရြယ္တူ Wye မ်ား ျပဳလု
ျပဳလုပ္ျခင္း (Wye Template Develompent)
၆။

၇။ အထက္ လက္၀ဘ
ဲ က္တင
ြ ္ဆထ
ြဲ ားေသာ ပင္မပိုက္၏ ေအာက္တည့္တည့္တင
ြ ္ အဆင့္ ၆ ၌
တိုင္း၍ရခဲ့ေသာ အတိုင္းအတာမ်ားအတိုင္း အမွတ္မ်ားေပးကာ အလ်ားလိုက္မ်ဥ္းၿပိဳင္မ်ား ဆဲပ
ြ ါ။
ထိုမ်ဥ္းၿပိဳင္မ်ားေပၚသို႔ အထက္ျဖတ္မ်ဥ္းထိရာ အမွတ္မ်ားမွ ေထာင္လုိက္မ်ဥ္းမ်ား ဆဲခ
ြ ်ပါ။

255 256
 ၉၊ ၁၂။ ပင္မပိုက္ႀကီးမ်ားမွ ေသးငယ္
ေသးငယ္ေသာ လိုင္းခဲြကေလးမ်ား ခဲြထုတ္ျခင္း

ကိရိယာမ်ား (Instruments), ဖိအားျပမီတာ (Pressure Gauge), အပူခ်ိန္ျပမီတာ

(Temperature Indicator) စသည္တို႔တပ္ဆင္ရန္ ပင္မပိုက္ႀကီးမ်ား၏ အသားကိုေဖာက္လွ်က္
ပိုက္အေသးကေလးမ်ား ထုတ္ထားရပါသည္။ ထိုသို႔ထုတ္ရန္ ေအာက္ပါပစၥည္းကေလးမ်ားကို
သံုးပါသည္။

၉၊ ၁၂၊ ၁။ Weldolet
ဤ Wye ဆဲြပံုကို ကြ်န္ေတာ္အေသးစိတ္မေျပာျပေတာ့ပါ။ အ၀န္းမ်ားတြက္နည္း၊ ဆဲပ
ြ ံု
ဆဲြနည္းမ်ားမွာ အထက္တင
ြ ္ဆခ
ြဲ ့သ
ဲ ည့္ Equal Tee, Reducing Lateral စသည္တို႔ႏွင့္ သေဘာ ကိရိယာႏွင့္ ပင္မပိုက္ကို တုိက္ရိုက္

တရားခ်င္း အတူတူပင္ျဖစ္ပါသည္။ ဤမွ်ေလ့လာလိုက္လွ်င္ သေဘာေပါက္ေလာက္ၿပီဟု ယူဆ မဆက္ပဲ ပိုက္လိုင္းကေလးမ်ား ဆက္သြား

ပါသည္။ ဆဲြပံုဆဲြနည္းမ်ား ေသခ်ာစြာျမင္ႏုိင္ေစရန္ ပံုႀကီးခ်ဲ့ျပထားပါသည္။ ႀကိဳးစားဆဲၾြ ကည့္ၾက လိုေသးလွ်င္ ထိုပိုက္လိုင္းကေလးမ်ားႏွင့္

ပါကုန္။ ပင္မပိုက္ကိုဆက္ရန္ ၾကားတြင္ Weldolet

ကို ၾကားခံသံုးသည္။ Weldolet မွာ ပင္မ

257 258
 ပိုက္ဘက္တင
ြ ္ေရာ
လိုင္းခဲပ
ြ ိုက္ကေလး
ဘက္တင
ြ ္ပါ
ႏွစ္ဘက္စလံုး
ဂေဟေဆာ္သည္။

၉၊ ၁၂၊ ၂။ Sockolet
၉၊ ၁၂၊ ၅။ Elbolet

Weldolet မွာ လုိင္းခဲပ

ြ ိုက္ကေလးေပၚတြင္ butt joint အမ်ိဳးအစားျဖင့္ ဂေဟေဆာ္ၿပီး
Sockolet မွာ လုိင္းခဲြပိုက္ေပၚတြင္ socket joint ျဖင့္ဆက္သည္။ ပံုသ႑ာန္ခ်င္း ဆင္တူသည္

Elbow အဲလ္ဘိုးဘက္မွ ထုတ္ထားေသာ outlet ကို က်ေတာ့ elbolet ဟု ေခၚသည္။

၉၊ ၁၂၊ ၃။ Threadolet
၉၊ ၁၂၊ ၆။ Sweepolet

Weldolet မွာ လုိင္းခဲပ

ြ ိုက္ကေလးေပၚတြင္ ဂေဟေဆာ္သည္။ Sockolet မွာ socket
joint ျဖင့္ ဆက္သည္။ Threadolet က်ေတာ့ လိုင္းခဲပ
ြ ိုက္ကို ၀က္အူရစ္ျဖင့္ ဆက္သည္။
ထိုပစၥည္းကေလးမ်ားအားလံုးမွာ ပံုသ႑ာန္ခ်င္း ဆင္တူၾကသည္။ Sweepolet outlet သည္ အထက္တင
ြ ္ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ weldolet, sockolet စသည့္
ပစၥည္းမ်ားႏွင့္စာလွ်င္ ေရထြက္ပို္ေကာင္းသည္။ ပိုၿပီးေခ်ာေခ်ာေမြ႔ေမြ႔ ရိွသည္ဆိုရမည္။
၉၊ ၁၂၊ ၄။ Nippolet မည္သည့္ပစၥည္းကို မည္သည့္ေနရာတြင္သံုးရမည္ဆိုသည္မွာ ပိုက္လိုင္း၏ ဒီဇိုင္းေပၚ
မူတည္ပါသည္။ မိမိဘာသာမဆံုးျဖတ္ပဲ ဒီဇိုင္းတြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္အတိုင္းသာ သံုးရပါမည္။
Nippolet က ပင္မပိုက္မွ nipple outlet ထုတ္ေပးထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ Nippolet ကို
ပင္မပိုက္ေပၚတြင္ ဂေဟေဆာ္ၿပီး ဆက္သည္။ ပံုတင
ြ ္ၾကည့္ပါ။

259 260
၉၊ ၁၂၊ ၇။ Half Coupling အခန္း ၁၀

ပိုက္အထိုင္မ်ား (Pipe Supports)

ပိုက္လိုင္းတစ္လိုင္းေျပးရာတြင္ ပိုက္အထိုင္မ်ားသည္လည္း အေရးႀကီးပါသည္။ ပိုက္၏

မူရင္းအေလးခ်ိန္၊ ပိုက္အတြင္းစီးဆင္းမည့္ အရည္၊ ဓါတ္ေငြ႔တုိ႔၏ အေလးခ်ိန္၊ အပူခ်ိန္ႏွင့္ ဖိအား
တို႔ေၾကာင့္ တိုးလာမည့္ အေလးခ်ိန္၊ ေမာ္တာ၊ ပန္႔ စသည့္စက္ကိရိယာမ်ား၏ လႈပ္ရွားမႈေၾကာင့္
ျဖစ္ေပၚလာမည့္ ပိုက္၏တုန္ခါမႈ၊ ပိုက္အတြင္းရိွလာမည့္ မေမွ်ာ္လင့္ေသာ ဖိအား၊ တြန္းအားမ်ား၊
ပိုက္လိုင္းကို စတင္ေရလႊတ္စဥ္ ႀကံဳေတြ႔ရမည့္ ပုိက္လိုင္းေပၚသက္ေရာက္မည့္အားမ်ား စသည့္
ဒါဏ္တို႔ကို ခံႏုိင္ရည္ရိွေစရန္ ပိုက္လိုင္းအထိုင္မ်ား (pipe supports)၊ အထိန္းမ်ား (guides)၊
မသိေသးသူမ်ား ႏိႈင္းယွဥ္ေလ့လာေစႏုိင္ရန္ Half အခ်ဳပ္မ်ား (anchors) စသည္တို႔ကို ထည့္သင့္သည့္ေနရာမ်ားတြင္ စနစ္တက် ထည့္ေပးရ
coupling ကို အျခား coupling, cap မ်ားႏွင့္ ယွဥ္တေ
ြဲ ဖာ္ျပ ပါသည္။ သို႔မွ ပိုက္လိုင္းကို အာမခံထားသည့္ သက္တမ္းအတြင္း စိတ္ခ်လက္ခ်၊ အပ်က္အစီး
လိုက္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ဤတြင္ေဖာ္ျပထားေသာ weldolet, မရိွဘဲ သံုးစဲႏ
ြ ုိင္မည္ျဖစ္ပါသည္။
sockolet, threadolet, nippolet, elbolet, sweepolet, half ပိုက္လိုင္းကို ရိွသင့္သည္ထက္ပိုၿပီး မေကြးညြတ္ေစရန္ (excessive bending)၊
coupling မ်ားမွာ အသံုးရည္အားျဖင့္ အားလံုးအတူတူပင္ အပူခ်ိန္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာမည့္ ပိုက္လိုင္းစန္႔ထြက္မႈ (thermal expansion)၊ ေရ၏ေဆာင့္အား
ျဖစ္ပါသည္။ သံုးသည့္စနစ္ကိုလိုက္၍ အဆင္ေျပမည့္ အရာကို (water hammer) စသည္တို႔ကို ခံႏုိင္ရည္ရိွရန္ မည္သည့္ေနရာမ်ားတြင္ ပိုက္အထိုင္မ်ား
သံုးလိုက္ျခင္းသာျဖစ္ပါသည္။ ထည့္မည္၊ မည္သည့္ေနရာမ်ားတြင္ အထိန္းမ်ားထည့္မည္၊ မည္သည့္ေနရာမ်ားတြင္ loop မ်ား
ထည့္မည့္၊ anchor မ်ားကို မည္သည့္ေနရာတြင္ထည့္ရမည္ စသည္တို႔ကို ေသေသခ်ာခ်ာ
၉၊ ၁၂၊ ၈။ Reducing Saddles
တြက္ခ်က္ၿပီးမွ ထည့္ရပါသည္။ ဤကဲ့သို႔တြက္ျခင္းကို အင္ဂ်င္နီယာအေခၚအားျဖင့္ Stress

၉၊ ၁၂၊ ၁ မွ ၉၊ ၁၂၊ ၇ ထိ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားမွာ သံထည္မ်ားျဖစ္ပါ Analysis ဟု ေခၚပါသည္။

သည္။ သံမဟုတ္ေသာ ဖိုက္ဘာဂလပ္စ္မ်ားက်ေတာ့ Reducing Saddle ကို သံုးပါသည္။ ယခင္ကမူ stress analysis ကို လက္ျဖင့္တြက္သည္။ အလြန္လက္၀င္လွသည္။ ယခု
ကြန္ျပဴတာေခတ္တင
ြ ္မူ သက္ဆိုင္ရာပရိုဂရမ္တင
ြ ္ လိုအပ္ေသာ အခ်က္အလက္မ်ား ထည့္ေပး
လိုက္ရံုျဖင့္ support, guide, anchor, loop ထည့္ရမည့္ေနရာမ်ားကို ကြန္ျပဴတာက တြက္ေပး
သြားသည္။
ပိုက္လင
ို ္းအတြက္ အသံုးမ်ားေသာ stress analysis program မွာ CAESAR
Program ျဖစ္ပါသည္။ ထိုပရိုဂရမ္အေၾကာင္း ပိုက္ဒီဇိုင္းပိုင္းတြင္ေဖာ္ျပပါမည္။
ယခုအခန္းတြင္ ပိုက္အထိုင္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္ေသာ ရိွသင့္ရိွထိုက္သည့္ သတ္မွတ္ခ်က္
မ်ား (Specifications) ကို ANSI, ASME Code for Pressure Piping, B31.1, Factory Mutual
(FM) တို႔မွ ေကာက္ႏႈတ္ေဖာ္ျပသြားပါမည္။

၁၀၊
၁၀၊ ၁။ ပိုက္အထိုင္လုပ္သည့္ ပစၥည္းအမ်ိဳးအစား

Fiberglass ပိုက္မ်ားတြင္ Reducing Saddle ကို ေကာ္သုတ္၍ ကပ္ပါသည္။ ဖိုက္ဘာ ပိုက္အထိုင္ကို Structural steel, carbon steel, stainless steel, galvanized steel,
ဂလပ္စ္ တြင္လည္း Reducing Saddle ကို Bell outlet, Threaded outlet, Socket Outlet aluminum, ductile iron စသျဖင့္ ပိုက္လိုင္းဒီဇိုင္းကိုလိုက္၍ ပစၥည္းအမ်ိဳးအစား အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္
စသျဖင့္ အမ်ဳိးမ်ိဳးရႏုိင္ပါသည္။ မိမိလိုခ်င္သည့္ အမ်ိဳးအစားကို တိက်စြာမွာရပါမည္။ ထုတ္လုပ္ပါသည္။ ရာသီဥတုဒါဏ္ႏွင့္ အျခားေသာ တုိက္စားမႈဒါဏ္ကိုခံႏုိင္ရန္ မ်ားေသာအား
ျဖင့္ ပိုက္အထုိင္မ်ားကို ေဆးသုတ္၊ ေဆးရည္စိမ္ၿပီး သံုးတတ္ၾကပါသည္။ သုတ္ေဆး၊
မႈတ္ေဆးအမ်ိဳးမ်ိဳးအျပင္ သြပ္ရည္စိမ္ျခင္း (hot dip galvanizing) ကိုလည္း အသံုးမ်ားပါသည္။
261 262
 ေယဘုယ်အားျဖင့္ ပိုက္အထိုင္ဒီဇုိင္းလုပ္ရာတြင္ ပိုက္အထိုင္ပစၥည္းအမ်ိဳးအစားကို အလုိက္ ထုတ္ထားေသာ pipe support design မ်ားကို လုိက္နာတပ္ဆင္ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
ASME B31.1, ASME B31.3, ASTM-A36, ASTM-A53, ASTM-A120, ASTM-A123, ASTM-
၁၀၊ ၃။ Pipe Support, Type FT – “T” Post
A153, ASTM-307, AWS-D1.1, MSS-SP58, MSS-SP69, MSS-SP77, UL203, FM1551,
MFMA-2 စသည္တို႔ကို မီွျငမ္းကိုးကား ေဖာ္ျပေလ့ရိွပါသည္။ ASME မွာ American Society of Design guide for Type FT – “T” Post support
Mechanical Engineers, ASTM မွာ American Society for Testing and Materials, MSS
Max Concentric Load (KN)
မွာ Manufacturers Standardization Society, UL မွာ Underwriters Laboratories ျဖစ္ၿပီး Size of Steel
Height "A"
FM မွာ Factory Mutual စသျဖင့္ ျဖစ္ပါသည္။ Section
600 800 1200 1500 1800 2000 2200 2400
100 x 100 x 12 L 12 8 6
၁၀၊
၁၀၊ ၂။ ပိုက္အထိုင္အမ်ိဳးအစားမ်ား
152 x 152 x 23 UC 43 29 22 18 14 12 10 9
ပိုက္အထိုင္အမ်ိဳးအစား မ်ားစြာရိွပါသည္။ ဤေနရာတြင္ ေယဘူယ်အသံုးမ်ားေသာ 203 x 203 x 46 UC 115 83 63 51 43 39 35 32
ပိုက္အထိုင္မ်ားကိုသာ ဦးစားေပးေဖာ္ျပပါမည္။ Base Plate
ပိုက္အထိုင္ ဒီဇိုင္းမည္မွ်မ်ားသည္ျဖစ္ေစ။ အမ်ိဳးအစားခဲလ
ြ ိုက္လွ်င္ -
Size of Steel Plate Plate Thk Hole Ctrs Hole Dia
၁။ Pipe Shoe Section SQ(A) (B) (C) (D)
၂။ Pipe Support 100 x 100 x 12 L 200 12 140 14
၃။ Pipe Guide 152 x 152 x 23 UC 300 15 230 22
၄။ Anchor 203 x 203 x 46 UC 400 20 320 27
၅။ Shock Absorber - ဟု ငါးမ်ိဳးရပါသည္။
Anchor Bolts
ျခံဳ၍ေျပာရလွ်င္ ပိုက္၏ ေဘးတိုက္အေရြ႔ (Lateral movement) ကို ထိန္းရန္ guide Hole Stud Dia Stud Hole Dia Hole Depth Torque (E)
မ်ားကို သံုးသည္။ ပုိက္၏ အလ်ားလိုက္အေရြ႔ (longitudinal movement) ကို ထိန္းရန္ anchor Dia (D) (A) Length (B) (C) (D) (Nm)
မ်ား သံုးသည္။ ပိုက္ကို support ေပၚတြင္ထိုင္ရန္ pipe shoe ကို သံုးသည္။ Pipe support ဟူ 14 M12 160 14 110 45
သည္ကား ပိုက္လိုင္းႀကီးတစ္ခုလံုးကို ထမ္းထားေသာ အထိုင္မ်ားကိုေခၚသည္။ ပိုက္လိုင္း၏ တုန္ 22 M20 240 24 145 200
ခါမႈကိုထိန္းရန္ shock absorber မ်ားကို သံုးသည္။ 27 M24 295 32 180 350
Pipe Support တြင္ အပိုင္းသံုးပိုင္းပါသည္။

၁။ ပုိက္လိုင္း၏ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုဟုေျပာႏုိင္သည့္ pipe shoe, guide ႏွင့္ trunnion မ်ား။

၎တို႔သည္ ပိုက္ႏွင့္တိုက္ရိုက္ထိေတြ႔ေနသည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ ပိုက္ကိုတိုက္ရုိက္ထမ္းပိုး
ထား (သို႔မဟုတ)္ ဖမ္းထားသည္။ ၎တို႔၏ အေသးစိတ္ကို Iso Drawing တြင္ ေဖာ္ျပထား
ေလ့ရိွသည္။
၂။ ေနာက္တစ္ခုမွာ Pipe Support ျဖစ္ၿပီး ပိုက္လိုင္း၏ အေလးခ်ိန္ကို ထမ္းပိုးထားသည္။ Pipe
Support မ်ား၏ ပံုႏွင့္ အေသးစိတ္အတိုင္းအတာမ်ားကို pipe support drawing သီးသန္႔
ထုတ္ဆဲြကာ ေဖာ္ျပေလ့ရိွပါသည္။
၃။ ေနာက္တစ္ခုမွာ ပိုက္လိုင္းမ်ားေျပးထားေသာ Pipe Rack ျဖစ္ၿပီး ၎ကို pipe support ဟု
ပင္မေခၚႏိုင္ပါ။ ၎သည္ steel structure တစ္ခုျဖစ္သည္။
ဤစာအုပ္တင
ြ ္ pipe rack အေၾကာင္းကို ခ်န္လွပ္ခ့ပ
ဲ ါမည္။ ယခု Pipe Support ဒီဇိုင္း
မ်ားကို ရႏုိင္သေလာက္ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ pipe support ဒီဇိုင္းမ်ားမွာ မ်ားစြာ
ရိွသည့္အတြက္ အျပည့္အစံုေဖာ္ျပရန္ မျဖစ္ႏုိင္ပါ။ သက္ဆိုင္ရာ သေဘၤာက်င္းအလုိက္၊ project
263 264
 ၁၀၊ ၅။ Pipe Support, Type FU – “U” Frame (Bolted to Concrete)

Design guide for Type FU – “U” Frame(Bolted to Concrete)

Max Vertical Load (KN) B ≤ A

Size of Steel Section Span "A"
0.6 0.9 1.2 1.5 1.8 2.0
100 x 100 x 12 RSA 12 8 6
152 x 89 CH 43 29 22 18 14 12
မွတ္ခ်က္။ ။ L ဆိုသည္မွာ Angle Bar ျဖစ္ၿပီး UC ဆိုသည္မွာ C Channel သို႔မဟုတ္ 152 x 152 x 23 UC 115 83 63 51 43 39
U Channel ကိုဆိုလိုပါသည္။ Stud Dia M12 ဆိုသည္မွာ ၁၂မီလီမီတာ အခ်င္းရိွ စတပ္ဘို႔ ကို
Base Plate
ဆိုလိုပါသည္။
Size of Steel Plate Plate Thk Hole Ctrs Hole Dia
၁၀၊ ၄။ Pipe Support, Type FU – “U” Frame (Hanging) Section SQ(A) (B) (C) (D)
100 x 100 x 12 L 200 12 140 14
Design guide for Type FU – “U” Frame 152 x 152 x 23 UC 300 15 230 22

Size of Steel Span 'A' (m) Anchor Bolts

Section 0.6 0.9 1.2 1.5 1.8 2.0
Hole Stud Dia Stud Hole Hole Depth Torque (E)
80 x 80 x 8 L 2.6 2.1 1.6
Dia (D) (A) Length (B) Dia (C) (D) (Nm)
100 x 100 x 12 UC 34 24 16 9.0 14 M12 160 14 110 45
152 x 89 CH 52 40 30 24 22 M20 240 24 145 200
152 x 152 x 23 UC 80 78 55 43 35 29

265 266
 ၁၀၊ ၇။ Pipe Support, Type FA – Angle Bracket

Design guide for Type FA – Angle Bracket

Size of Dim. Dim. Dim. Max. Load

Steel Section A B C KN
50 x 50 x 6 L 600 450 315 2.2
80 x 80 x 8 L 900 600 520 3.6
100 x 100 x 12 UC 1200 900 750 8.9
၁၀၊ ၆။ Pipe Support, Type FC – Cantilever Bracket 127 x 64 CH 1200 900 750 17
152 x 152 x 23 UC 1200 900 750 25
Design guide for Type FC – Cantilever Bracket
Refer to standard baseplate drawing if end plate required for bolting to steel/concrete.
Pipe Size Size of Steel Dim Dim Hole Dia Max Load
(in) Section (B) (C) (D) (KN)
2 80 x 80 x 8 L 60 71 12 1.1
3 80 x 80 x 8 L 75 103 14 1.1
4 100 x 100 x 12 L 90 128 14 2.2
6 100 x 100 x 12 L 120 187 18 2.2
8 152 x 152 x 23 UC 155 238 18 8.9

267 268
၁၀၊ ၈။ Pipe Support, Type FL – ‘L’ Bracket

Design guide for Type FL – ‘L’ Bracket

Size of Max. Vertical D

Steel Section Load (KN) Dia ၁၀၊ ၉။ Pipe Support, Type FB – Base Support (ပိုက္အခ်င္း ၆ လကၼအထိ)
80 x 80 x 8 L 1.8 14
100 x 100 x 12 L 5.0 18 Design guide for Type FB – Base Support
127 x 64 CH 9.0 22
152 x 152 x 23 UC 11.7 22 Vertical Height 'A'
Member 300 450 600 750
50 x 50 x 6 L 1.4 1.1 0.8 0.7
Drilling
80 x 80 x 8 L 2.7 2.0 1.6 1.4
Hole
100 x 100 x 12 L 5.5 4.2 3.4 2.9
Dia Stud Dia Stud Hole Depth Torque
(D) (A) Length (B) Dia (C) (D) (E) (Nm) Max. Vertical Load (KN)
14 M12 160 14 110 45 Cross brace can be welded on site to suit vertical or horizontal pipe.
22 M16 190 18 125 100 A 30 x 30 x 10 shear lug may be welded to the pipe so that the bracket acts as a support,
27 M20 240 24 145 200 rather than a guide, for vertical pipes.

269 270
 Trunnion
Trunnion Plate Weight
'B' Plate A' SQ Guide Section
NB (in) Thk 'B' (kg)
SQ (Ref)
4 200 350 12 50 x 50 x 6L x 150LG 12.9
6 250 400 12 50 x 50 x 6L x 150LG 16.4
8 300 450 12 50 x 50 x 6L x 150LG 20.4
10 350 500 12 50 x 50 x 6L x 150LG 24.9
12 450 650 12 80 x 80 x 8L x 200LG 53.6
14 450 650 15 80 x 80 x 8L x 200LG 53.6
16 550 750 15 80 x 80 x 8L x 200LG 75.0
18 550 750 15 80 x 80 x 8L x 200LG 75.0
20 600 800 15 80 x 80 x 8L x 200LG 79.0
24 750 900 15 80 x 80 x 8L x 200LG 99.0
Anchor Bolts : Use 4-M12 Bolts

၁၀၊ ၁၀။
၁၀။ Pipe Support, Type FTG – Trunnion Guide

Design guide for Type FTG – Trunnion Guide

Trunnion
Trunnion Plate Weight
'B' Plate A' SQ Guide Section
NB (in) Thk 'B' (kg)
SQ (Ref)
1 1/2 150 300 12 50 x 50 x 6L x 150LG 9.8
2 150 300 12 50 x 50 x 6L x 150LG 9.8
3 150 300 12 50 x 50 x 6L x 150LG 9.8

271 272
၁၀၊ ၁၁။
၁၁။ Pipe Support, Type FSW – Welded Pipe Shoe ၁၀၊ ၁၂။
၁၂။ Pipe Support, Type FSC – Clamped Pipe Shoe

273 274
၁၀၊ ၁၃။
၁၃။ Pipe Support, Type FVB – Vessel Mounted Bracket

Note: Use non-grip ‘U’ bolt configuration for guide.

၁၀၊ ၁၄။
၁၄။ Pipe Support, Type FVS – Vessel Mounted Support

ဤအမ်ိဳးအစားကို support အေနႏွင့္ေရာ guide အေနႏွင့္ပါသံုးႏုိင္သည္။ Guide

အေနႏွင့္သံုးပါက သတ္မွတ္ထားေသာ pipe shoe ႏွင့္ guide စံႏံႈးမ်ားကို လိုက္နာရမည္။
Support အေနႏွင့္သံုးမည္ဆိုလွ်င္ အကူ stiffener ျပားမ်ားထည့္ေပးရမည္။ ပံုတင
ြ ္ၾကည့္ပါ။

ေထာင္လိုက္အတြက္ အမ်ားဆံုးခံႏိုင္အား - 54KN

အလ်ားလိုက္အတြက္ အမ်ားဆံုးခံႏိုင္အား - 15KN

275 276
၁၀၊ ၁၅။
၁၅။ ေသးငယ္
ေသးငယ္ေသာပိုက္မ်ား (Small Bore) အတြက္ ပိုက္အထိုင္

၂ လက္မႏွင့္ေအာက္ပိုက္မ်ား သြယ္တန္းရာတြင္ ေအာက္ပါစံႏံႈးမ်ားကို လိုက္နာႏိုင္ပါ

သည္။

မွတ္ခ်က္။ ။ အကယ္၍ ပိုက္လိုင္းသည္ အပူကာ(insulation) တပ္ဆင္ထားလွ်င္ 4.5kg/m

ထည့္ေပါင္းေပးရပါမည္။

Pipe
Dimension 'A' (m) Dimension 'B' (m)
Size (in)
3/4 0.4 0.7 1.1 1.3 1.8 3.7 2.9 1.5 0.4 0.4
1 0.4 0.9 1.3 1.7 2.1 4.3 2.6 1.7 1.3 1.7
1 1/2 0.5 1.1 1.6 2.2 2.7 5.5 3.3 2.2 1.1 2.2
2 0.6 1.2 1.8 2.4 3.0 6.1 3.6 3.7 1.2 1.2
Column a b c d e a b c d e

277 278
 Pipe Dimension 'C' (m) ၁၀၊ ၁၆။
၁၆။ ပိုက္အထိုင္တပ္ဆင္ျခင္း (Pipe Shoe Arrangement)
Size (in) Note: To find permissible
3/4 1.6 0.8 1.1 1.8 1.2 overhangs: Match column for
1 1.7 1.3 1.2 1.1 0.9 Dimension ‘A’ with similar column
1 1/2 2.2 1.6 1.5 1.6 1.0 for Dimension ‘B’ and Dimension
2 2.4 1.8 0.9 1.5 1.4 ‘C’.
Column a b c d e

၁၀၊ ၁၆။
၁၆။ Hanger Arrangement

မွတ္ခ်က္။ ။ သံမဏိ၊ သြပ္ရည္စိမ္ပိုက္၊ ပလတ္စတစ္ပိုက္၊ ဖိုက္ဘာပိုက္မ်ားအတြက္ clamp

shoe မ်ားသံုးပါ။ ပိုက္ shoe ၏ အရွည္မွာ ပိုက္၏ အလ်ားလုိက္အေရြ႔ေပၚမူတည္ပါသည္။

၁၀၊ ၁၇။
၁၇။ Guide Support Bracket (Single Pipe)

မွတ္ခ်က္။ ။ ခြင့္ျပဳထားေသာ အမ်ားဆံုးေထာင္လိုက္ စန္႔ထက

ြ ္ျခင္းကို ၁ မီတာအရွည္လွ်င္ ၈၅
မီလီမီတာ ဟု သတ္မွတ္ထားပါသည္။

279 280
၁၀၊ ၁၈။
၁၈။ Suspended Bracket (Multi Pipes)

၁၀၊ ၁၉။
၁၉။ Tee Bracket

281 282
၁၀၊ ၂၀။
၂၀။ Pipe to Pipe Bracket

ေအာက္ပါဇယားမွာ စာမ်က္ႏွာ ၂၉၆ မွ ပံုအတြက္ ျဖစ္ပါသည္။

283 284
 ၁၀၊ ၂၁။ Standard Pipe Support Components

Design Data for U-Bolt 'J' and 'H'

Supported U Bolt Dia. Centre to Centre Dia. Of
Line Size (in) (mm) Drilling (mm) Drilling (mm)
1/2 and 3/4 6 30/45 8
1 6 41 8
1 1/2 10 60 12
2 10 71 12
3 12 103 15
4 12 120 15
6 16 187 20
8 16 238 20
10 20 295 25
12 20 349 25

285 286
 ဤတြင္ေဖာ္ျပထားေသာ Nominal Pipe Size ဆိုသည္မွာ ပိုက္အရြယ္ကို မီလီ
မီတာျဖင့္ ေဖာ္ျပထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ လကၼကိုလိုခ်င္လွ်င္ ၎ကို ၂၅ ျဖင့္စားပါ။ ဥပမာ -
Nominal Pipe Size 100 သည္ 100 / 25 = 4 လကၼ ျဖစ္သည္။ 15 သည္ လက္မ၀က္၊ 20
သည္ လက္မသံုးမတ္၊ 40 သည္ ၁ လကၼခ၊ြဲ 80 သည္ ၃ လကၼ ျဖစ္၏။
ယခု အထက္တင
ြ ္ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ ပိုက္အထိုင္မ်ားကို ပိုမိုျမင္သာထင္သာရိွေစရန္
သံုးဘက္ျမင္ပံုမ်ားျဖင့္ ေဖာ္ျပပါမည္။

I Beam ေပၚတြင္
support ကို clamp
ျဖင့္တက
ြဲ ာ ပိုက္မ်ား
ေျပးထားပံု

287 288
 Corrosion Allowance
Pipe + Liquid + Insulation Bare Pipe

Nominal Pipe Size

Schedule (Wall
Thickness)
(Water Filled)
Up To 175°C 176 To 315°C Up To 175°C
Span Weight Span Weight Span Weight
M KG/M M KG/M M KG/M
*
3/4" 40 1.27 3.5 2.95 4.06 3.4 2.04
3.0
1" 40 1.27 4.0 4.08 3.5 5.36 4.0 3.06
1 1/2" 40 1.27 5.0 6.64 4.5 8.02 5.0 5.37
2" 40 2.54 5.0 9.45 4.5 12.07 5.5 7.60
2 1/2" 40 2.54 6.0 13.83 5.5 16.85 6.0 11.72
3" 40 2.54 6.5 18.50 6.0 21.86 6.5 16.06
4" 40 2.54 7.0 27.58 7.0 31.12 7.0 24.28
သည္မွ်ဆိုလွ်င္ pipe support 6" 40 2.54 9.0 51.22 8.0 58.60 8.5 46.91
မ်ားကို မည္က့သ
ဲ ို႔ ျပဳလုပ္ရမည္ကို အၾကမ္း 8" 40 2.54 10.0 81.18 10.0 89.23 10.0 74.83
ဖ်ဥ္းသိရိွႏိုင္ၿပီ ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ အေသး 10" 40 2.54 11.0 118.87 10.5 128.44 11.5 111.20
စိတ္ အတိုင္းအတာမ်ားကိုမူ design တြက္ 12" STD 2.54 11.5 157.98 11.5 166.87 12.0 146.87
ခ်က္မႈမ်ားျဖင့္သာ ရရိွႏုိင္ပါမည္။ 14" STD 2.54 12.0 182.78 12.0 192.30 12.5 170.28
ယခု ပိုက္အထိုင္တစ္ခုႏွင့္ တစ္ခု 16" STD 2.54 13.0 225.01 12.5 234.86 + 13.0 211.11
အၾကားမည္မွ်ထားရမည္ကို ပိုက္အရြယ္မ်ား 18" STD 2.54 13.5 271.44 13.0 283.05 + 13.5 255.80
ႏွင့္တကြ ေဖာ္ျပပါမည္။ သို႔ေသာ္ ဤသည္ 20" STD 2.54 14.0 321.74 13.5 333.16 + 14.0 304.91
တို႔မွာ အၾကမ္းဖ်ဥ္းအားျဖင့္သာမွန္၍ အတိ 24" STD 2.54 14.5 434.54 14.0 449.57 + 15.0 415.39
အက်ကိုမူ stress analysis တြက္ခ်က္မႈမ်ား
ျဖင့္သာ ရႏုိင္ပါမည္။ ထိုအေၾကာင္း ေနာက္ Schedule extra strong ႏွင့္ double extra strong မ်ားအတြက္ ေအာက္ပါ
ပိုင္း ဒီဇိုင္းပိုင္းတြင္ ေဖာ္ျပပါမည္။ ဇယားမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။

၁၀၊ ၂၂။
၂၂။ Pipe Support Span Nominal Pipe Size
Pipe + Liquid + Insulation Bare Pipe

Schedule (Wall
Thickness)

Allowance
Corrosion
(Water Filled)
ပိုက္အထိုင္အကြာအေ၀းမ်ားမွာ ပိုက္၏အထူ၊ ပိုက္အတြင္းစီးဆင္းမည့္အရည္၊ အပူ
ခ်ိန္ စသည္တို႔ေပၚမူတည္ကာ ကြာျခားသြားပါသည္။ ေအာက္တင
ြ ္ ပိုက္အထိုင္မ်ား၏ အကြာ Up To 175°C 176 To 315°C Up To 175°C
အေ၀းဇယားကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ဤတြက္ခ်က္မႈမ်ားမွာ ပိုက္၏ maximum bending stress Span Weight Span Weight Span Weight
ကို 6000 psi သို႔မဟုတ္ အမ်ားဆံုးပိုက္ေကြးညြတ္မႈ ၀.၅ လကၼဟု ယူဆကာ တြက္ခ်က္ထား M KG/M M KG/M M KG/M
ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ (Ref: http://pipingdesigners.com) 3/4" 80 2.54 3.0 3.39 3.0 4.51 3.5 2.48
1" 80 2.54 4.0 4.72 3.5 6.16 4.0 3.70
Carbon Steel - Schedule Standard (Sch 40) ပိုက္မ်ားအတြက္ - 1 1/2" 80 2.54 5.0 7.83 4.5 9.21 5.0 6.55
2" 80 2.54 5.5 11.24 5.0 14.00 6.0 9.40
289 290
 2 1/2" 80 2.54 6.0 16.25 6.0 19.27 6.5 14.14
3" 80 2.54 7.0 21.98 6.5 25.34 7.0 19.50
4" 80 2.54 7.5 33.02 7.0 36.56 8.0 27.74
6" 80 2.54 9.5 64.00 9.0 71.37 9.5 59.38
8" 80 2.54 10.5 100.59 10.0 108.65 11.0 94.11
10" XS 2.54 11.5 137.57 11.0 147.11 12.0 129.74
12" XS 2.54 12.5 178.52 12.0 187.33 13.0 167.44
14" XS 2.54 13.0 205.00 12.5 214.36 13.5 193.02
16" XS 2.54 13.5 250.82 13.0 261.14 + 14.0 237.31
18" XS 2.54 14.0 300.77 14.0 312.38 + 14.5 285.45
20" XS 2.54 15.0 355.92 14.5 368.28 + 15.0 338.04
24" XS 2.54 16.0 474.62 15.0 489.20 + 15.5 455.58

1" XXS 6.35 4.0 6.80 3.5 7.93 4.0 5.63

1 1/2" XXS 6.35 5.0 11.42 4.5 12.81 5.0 10.18
2" XXS 6.35 5.5 16.44 5.0 19.21 6.0 14.60
2 1/2" 160 6.35 6.0 19.32 5.5 22.34 6.5 17.21
3" 160 6.35 7.0 27.25 6.5 30.61 7.0 24.84
4" 120 6.35 7.5 38.19 7.0 41.73 8.0 34.97 Recommended Support Spacing for PVC pipe (Ref: PVC Design Guide) -
6" 80 6.35 8.5 64.00 8.0 71.37 9.0 59.38
8" 80 6.35 10.0 100.59 9.5 108.65 10.0 94.11
10" XS 6.35 11.0 137.57 10.5 147.11 11.0 129.74
12" XS 6.35 11.5 178.52 11.0 187.33 11.5 167.44
14" XS 6.35 12.0 205.00 11.5 214.36 12.0 193.02
16" XS 6.35 12.5 250.82 12.0 261.14 + 12.5 237.31
18" XS 6.35 13.0 300.77 12.5 312.38 + 13.0 285.45
20" XS 6.35 13.5 355.92 13.5 368.28 + 14.0 338.04
24" XS 6.35 14.0 474.02 14.0 489.20 + 14.5 455.58

Bondstrand Fiberglass pipes မ်ားအတြက္ (Ref: Bondstrand Design Manual)-

Recommended Maximum Support spacing for pipe at 100 ံF(38 ံC) and 150 ံF(66 ံC)
operating temperatures (Fluid specific gravity = 1.0)

291 292
ေရလိုင္းမ်ားအတြက္ ABS ပုိက္၊ PN15 ၏ ပိုက္အထိုင္မ်ားအကြာအေ၀းမွာ - ပိုက္သယ
ြ ္တန္းရာတြင္ ထားရမည့္ ပိုက္အထိုင္တစ္ခုႏွင့္တစ္ခုၾကား အကြာအေ၀း (ေပ)
(Ref: http://www.epco-plastics.com/abs_technical.asp )
ပိုက္အရြယ္ သံပိုက္ ဖိုက္ဘာဂလပ္စ္ ပီဗီစီပိုက္
NOMINAL BORE 20 ° C 50 ° C 60 ° C (လကၼ) (Sch: Standard) ပိုက္ (Sch: 80)
SPACING GIVEN IN METRES ၁ ၇ ၁၂ ၄.၅
3/8" 0.80 0.50 0.40 ၁.၅ ၉ ၁၄ ၅
1/2" 1.00 0.80 0.60 ၂ ၁၀ ၁၅ ၅

3/4" 1.10 0.80 0.70 ၃ ၁၂ ၁၇ ၆

1" 1.20 0.90 0.80 ၄ ၁၄ ၁၉ ၇.၅

1.1/4" 1.30 1.00 0.80 ၆ ၁၇ ၂၂ ၈.၅

၈ ၁၉ ၂၄ ၉.၀
1.1/2" 1.40 1.10 0.90
2" 1.60 1.20 0.90
၁၀၊ ၂၃။ ၉၀ ဒီဂရီအလ
ဲ ္ဘိုးမွ လိုေသာ ဒီဂရီရေအာင္ ျဖတ္
ျဖတ္ယူျခင္း
2.1/2" 1.70 1.40 1.00
3" 1.80 1.50 1.00 တစ္ခါတစ္ရံေစ်းကြက္အတြင္းတြင္ မိမိလိုေသာ ဒီဂရီရိွသည့္ အဲလ္ဘိုးမ်ား ရွာမရႏိုင္
4" 2.20 1.80 1.10 ျဖစ္တတ္သည္။ ထိုအခါမ်ိဳးတြင္ ၉၀ ဒီဂရီအဲလ္ဘိုးမွ အလိုရိွသေလာက္ ဒီဂရီကို ေအာက္ပါ
5" 2.30 1.90 1.20 အတိုင္း ျဖတ္ယူႏိုင္သည္။
6" 2.50 2.00 1.30
A = 1.5 x Dia of Elbow (DN)
8"
B = A – (OD/2)
၎မွာ ဖိအား PN15 အတြက္ျဖစ္သျဖင့္ အျခား ဖိအားမ်ားအတြက္ လိုခ်င္လွ်င္ ေအာက္ပါ ဇယား C = A + (OD/2)
ရိွ ေျမွာက္ေဖာ္ကိန္းမ်ားျဖင့္ အထက္ပါ အကြာအေ၀းမ်ားကို ေျမွာက္ေပးရပါမည္။ D = Degree of Fitting required
K = Constant (ကိန္းေသ) = 0.01746
PRESSURE RATING PN 4.5 PN 6 PN 9 PN 12.0 L1 = D x C x K
CORRECTION FACTORS 0.63 0.71 0.88 0.92 L2 = D x A x K

ဆိုလိုသည္မွာ ပိုက္လိုင္းအတြင္းရိွ ေရအပူခ်ိန္ ၆၀ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္ ျဖင့္ေမာင္းေနလွ်င္ ၂ လကၼ L3 = D x B x K

အရြယ၊္ ဖိအား PN15 ရိွ ABS ပိုက္အတြက္ ပိုက္အထိုင္တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု အကြာအေ၀းမွာ ၀.၉ L4 = A x 2 x Sin (D/2)
မီတာ ျဖစ္ပါသည္။ အကယ္၍ ဖိအား PN4.5 ျဖစ္ပါက ပိုက္အထိုင္အကြာအေ၀းမွာ ၀.၉ x ၀.၆၃
= ၀.၅၇ မီတာ ျဖစ္သြားပါမည္။ ၁၀၊ ၂၄။ Dummy Support မ်ား ျပဳလု
ျပဳလုပ္ျခင္း

အလြယ္မွတ္လိုလွ်င္ ေအာက္ပါဇယားကိုသံုးႏုိင္ပါသည္။ ထိုဇယားကို www.engin-

ေထာင္လိုက္ ပုိက္မ်ားတြင္ ေအာက္မွေထာက္အျဖစ္ ခံထားရန္ေသာ္လည္းေကာင္း၊
eeringtoolbox.com မွ ရယူထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
အလ်ားလိုက္ပိုက္မ်ားတြင္လည္း အဲလ္ဘိုးႏွင့္ဆံုးေသာ ပိုက္၏အဆံုးတြင္ ေသာ္လည္းေကာင္း
ပိုက္၏အေလးခ်ိန္ကိုထမ္းရန္ Dummy Support မ်ား ထည့္ေလ့ရိွသည္။

293 294
၁၀၊ ၂၄။ ၁။ Fabrication of Dummy Support Type 1 H1 = (2D)2 - (1.5D + R2 )2 H2 = (2D - C 3 )2 - (1.5D + R2A )2
ထို Dummy Support အမိ်ဳးအစားတြင္ ပင္မပိုက္၏ ဗဟိုမ်ဥ္း (Centre Line) ႏွင့္ H3 = (2D - C 1 )2 - (1.5D)2 H4 = (2D - C 3 )2 - (1.5D − R2A )2
ေထာက္ပိုက္ (Support Pipe) ၏ ဗဟိုမ်ဥ္းမွာ မ်ဥ္းတစ္ေျဖာင့္ထည္း က်ေနသည္။ ထို အမ်ိဳး
H5 = (2D)2 - (1.5D − R2 )2
အစားကို ရွည္လွ်ားေသာ ေထာင္လုိက္ပိုက္လိုင္းမ်ား၏ (vertical pipe line) ၀န္ကို ထမ္းထား
ရန္ သံုးသည္။ ဤတြင္ -

D = Outside Diameter of Elbow

R1 = Outside Radius of Elbow = D / 2
C 1 = R1 - (R1 )2 - (R2 )2 R2 = Inside Radius of Support Pipe = Inside Diameter of Support Pipe / 2
R2A = R2 x Cos 45 = R2 x 0.707 ျဖစ္သည္။
C 2 = R1 - (R1 )2 - (0.9239xR2 )2

C 3 = R1 - (R1 )2 - (0.707xR2 )2

C 4 = R1 - (R1 )2 - (0.3827xR2 )2

ေအာက္ပါပံုတင
ြ ္-
L1 = H5 – H1
1 = 5 = 2D L2 = H5 – H2
2 = 4 = 2D – C3 L3 = H5 – H3
၎ကို စကၠဴေပၚတြင္ တစ္ဖက္ပါအတိုင္း ပံုေဖာ္ႏုိင္သည္။ ထို ပံုေဖာ္ၿပီးသား စကၠဴကို
3 = 2D – C1 L4 = H5 – H4 ျဖစ္ၿပီး H1, H2, H3, H4 ႏွင့္ H5 တို႔ကို
ပိုက္ေပၚ တြင္ပတ္ကာ အမွတ္ေပးၿပီး ျဖတ္လိုက္ရံုသာ ျဖစ္ပါသည္။
6 = 1.5D ျဖစ္၏။ ေအာက္ပါအတိုင္း တြက္ယူႏုိင္သည္။

၁၀၊ ၂၄။ ၂။ Fabrication of Dummy Support Type 2

ထို Dummy Support အမိ်ဳးအစားတြင္ ပင္မပိုက္၏ ေအာက္ဖက္မ်က္ႏွာျပင္ (Bottom

Surface) ႏွင့္ ေထာက္ပိုက္ (Support Pipe) ၏ ေအာက္ဖက္ မ်က္ႏွာျပင္မွာ မ်ဥ္းတစ္ေျဖာင့္
ထည္း က်ေနသည္။ ထို အမ်ိဳးအစားကို အလွ်ားလိုက(္ သိ)ု႔ ေထာင္လုိက္ပိုက္လိုင္းမ်ား၏
(vertical pipe line) ၀န္ကို support pipe အား အလ်ားလိုက္အေနအထားျဖင့္ ထမ္းထားရန္
သံုးသည္။ ထိုအမ်ိဳးအစား၌ ေထာင္လိုက္ပိုက္၏ ေအာက္ေျခတြင္ support ကို ထားသည္။

295 296
 ၁၀၊ ၂၄။ ၃။ Fabrication of Dummy Support Type 3

1 = 5 = 2D
Dummy Support
Type 2 2 = 4 = 2D – C3
3 = 2D – C1

L1 = H5 – H1
D = Outside Diameter of Elbow size (N.P.S)
L2 = H5 – H2 Dummy Support Type 3
d = Inside Diameter of Support Pipe
L3 = H5 – H3
t = Wall Thickness of Support Pipe ထို Dummy Support အမိ်ဳးအစားတြင္ ပင္မပိုက္၏ ေအာက္ဖက္မ်က္ႏွာျပင္ (Bottom
L4 = H5 – H4
R1 = D / 2 Surface) ႏွင့္ ေထာက္ပိုက္ (Support Pipe) ၏ ေအာက္ဖက္မ်က္ႏွာျပင္မွာ မ်ဥ္းတစ္ေျဖာင့္
ထည္း က်ေနသည္။ ထို အမ်ိဳးအစားကို အလ်ားလိုက္ (သိ)ု႔ ေထာင္လုိက္ပိုက္လိုင္းမ်ား၏
R2 = d / 2 , R2A = 0.707 x R2
(vertical pipe line) ၀န္ကို support pipe အား အလ်ားလိုက္ အေနအထားျဖင့္ ထမ္းထားရန္
C1 = Cutback (First), C 1 = R1 - (R1 )2 - (R2 )2 သံုးသည္။ ထိုအမ်ိဳးအစား၌ ေထာင္လိုက္ပိုက္၏ အေပၚဆံုးတြင္ support ကို ထားသည္။
2 2
C3 = Cutback (Third), C 3 = R1 - (R1 ) - (R2A )
D = Outside Diameter of Elbow size (N.P.S)
L1 = H5 – H1
H1 = (2D)2 - (2D - t)2 d = Inside Diameter of Support Pipe
L2 = H5 – H2
H2 = (2D - C 3 )2 - (2D - t + R 2A - R 2 )2 t = Wall Thickness of Support Pipe
1 = 5 = 2D L3 = H5 – H3
R1 = D / 2
2
H3 = (2D - C1 ) - (2D - t - R 2 ) 2
2 = 4 = 2D – C3 L4 = H5 – H4
R2 = d / 2 , R2A = 0.707 x R2
3 = 2D – C1
H4 = (2D - C 3 )2 - (2D - t − R2 - R2A )2
C1 = Cutback (First), C 1 = R1 - (R1 )2 - (R2 )2
2 2
H5 = (2D) - (2D - t − d)
C3 = Cutback (Third), C 3 = R1 - (R1 )2 - (R2A )2

297 298
H1 = (2D)2 - (1.5D - R1 + t + d)2 အခန္း ၁၀
H2 = (2D - C 3 )2 - (1.5D - R1 + t + R2 + R2A )2
ေနအိမ္၊ အေဆာက္အဦမ်ားတြင္ ပိုက္လိုင္းမ်ားသြယ္တန္းျခင္း
H3 = (2D - C1 )2 - (1.5D - R1 + t + R2 )2
(Plumbing)
H4 = (2D - C 3 )2 - (1.5D - R1 + t + R2 - R2A )2

H5 = (2D)2 - (1.5D - R1 + t)2 ေနအိမ္တိုက္တာ အေဆာက္အဦမ်ားတြင္ သြယ္တန္းေသာ ပိုက္စနစ္မွာမူ ရိုးရွင္း

ဤမွ်ဆိုလွ်င္ ပိုက္အထိုင္မ်ားအေၾကာင္း အေတာ္ျပည့္စံုသာြ းၿပီ ျဖစ္ပါသည္။ ဒီဇိုင္းပိုင္း
ဆိုင္ရာ အတြက္အခ်က္မ်ားကို ဒီဇိုင္းအခန္းတြင္ ထပ္မံေဖာ္ျပပါမည္။
ေနာက္ဆံုးထပ္မံေျပာလိုသည္မွာ ပိုက္အထိုင္မ်ားကို အင္ဂ်င္နီယာဌာနမွ ထုတ္ေပး
ေသာပံုအရသာ ထုတ္လုပ္တပ္ဆင္ရပါမည္။ ယခုေဖာ္ျပထားေသာ ပံုမ်ား၊ ပိုက္အထိုင္အကြာ
အေ၀းမ်ားမွာ ေယဘူယ်ေဖာ္ျပခ်က္မ်ားသာ ျဖစ္ပါသည္။ မည္သည့္အင္ဂ်င္နီယာဌာနမွ မရိွ။
ပိုက္လိုင္းကို မိမိဘာသာ ေျပးရမည္ဆိုလွ်င္မူ ယူငင္သံုးစဲ၍
ြ ရပါသည္။
အေသးစိတ္သိလိုသူမ်ား ဤစာအုပ္ေနာက္ဆံုးတြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ ရည္ညန
ြ ္းစာအုပ္
မ်ားတြင္ ဖတ္ရႈႏိုင္ပါသည္။
လြယ္ကူပါသည္။ ေသာက္ေရ၊ သံုးေရ၊ ေရဆိုးထုတ္စနစ္၊ မီးသတ္ပိုက္၊ ဖံြ႔ၿဖိဳးၿပီးေသာႏိုင္ငံမ်ား
တြင္ ဂက္စ္ပိုက္လိုင္းမ်ား စသည္တို႔ေလာက္သာ ရိွပါသည္။ ဤအခန္းတြင္ေရးသားေဖာ္ျပမည့္
ေနအိမ္သံုး ပိုက္လိုင္းစနစ္မ်ားမွာ ႏုိင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ားမွ ေကာက္ႏုတ္ေဖာ္ျပထားျခင္း
ျဖစ္ပါသည္။
စနစ္တက် ေဆာက္လုပ္ထားေသာ ေနအိမ္တိုက္တာ အေဆာက္အဦမ်ားတြင္
ေရလိုင္း၊ မီးလိုင္းမ်ားကိုလည္း စနစ္တက်တပ္ဆင္ရန္ လုိပါသည္။ သို႔မဟုတ္ပါက ေရပိုက္မ်ားမွ
ေရယိုမႈမ်ားေၾကာင့္ မလိုအပ္ပဲ ေရေကာင္းေရသန္႔မ်ား ဆံုးရံႈးမႈ၊ ေရကို မီတာျဖင့္ေပးေဆာင္ရပါ
က အပိုေငြေၾကးကုန္က်မႈ စသည့္မလိုလားအပ္ေသာ ျပႆနာမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ရပါမည္။ ထိုမွ်
သာမက မီးသတ္ပိုက္လိုင္းမ်ား တပ္ဆင္ထားျခင္းမရိွေသာ အေဆာက္အဦမ်ားတြင္ မီးေလာင္
ပါက မဆံုးရံႈးသင့္ဘဲ တန္ဘိုးႀကီးမားစြာ ဆံုးရံႈးရမည္ျဖစ္ပါသည္။
ထို႔အတူ မီးလိုင္း(လွ်ပ္စစ္မီးႀကိဳးမ်ားသြယ္တန္းျခင္း)မ်ား စနစ္တက်၊ အရည္အေသြး
ျပည္၀
့ စြာ မတပ္ဆင္ပါကလည္း မီးခလုတ္ႏွင့္ ပလပ္ေပါက္မ်ားမၾကာခဏ ပ်က္စီးျခင္း၊ ၀ါယာ
ေရွာ့ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ မီးေလာင္ျခင္း စသည္တို႔ႏွင့္ ႀကံဳရတတ္ပါသည္။ ထို႔ျပင္ လူကို ဓါတ္လိုက္
မည့္ အႏၱရာယ္ႏွင့္လည္း ႀကံဳေတြ႔ရတတ္ပါသည္။
သို႔အတြက္ ေနအိမ္၊ အေဆာက္အဦမ်ားတြင္ စနစ္တက်ပိုက္လိုင္းသြယ္ျခင္းကို အမ်ား
နားလည္သေဘာေပါက္ေစရန္ႏွင့္ လက္ေတြ႔လုပ္ေနသူမ်ားလည္း စနစ္တက်လုပ္ကိုင္လာတတ္
ေစရန္၊ လုိအပ္ေသာ ဗဟုသုတမ်ားရေစရန္ ရည္ရြယ္၍ ဤအခန္းကို ထည့္သင
ြ ္းေရးသားပါ
သည္။
စင္ကာပူႏုိင္ငံတင
ြ ္မူ ေနအိမ္၊ အေဆာက္အဦမ်ားသို႔ ပိုက္လိုင္းသြယ္တန္းၿပီး ေရမ်ား
လာေနသည့္တိုင္ မိမိဘာသာ သံုးလို႔မရပါ။ ပိုက္လိုင္းသြယ္တန္းၿပီးသည္ႏွင့္ ဤပိုက္လိုင္းမွ
လာေသာေရသည္ လူအမ်ား ေသာက္ရန္၊ သံုးရန္သင့္ေတာ္ပါသည္ဟု လက္မွတ္ရ ပိုက္ျပင္
လုပ္သား (LP – Licensed Plumber) က လက္မွတ္ထိုးေပးလိုက္ပါမွ သံုးလို႔ရပါသည္။ ဆိုလို
သည္မွာ အဆိုပါ အသစ္တပ္ဆင္ၿပီးသြားေသာ ပိုက္လိုင္းသည္ က်န္းမာေရးအတြက္ အႏၱရာယ္
မရိွဟု ေထာက္ခံေပးလိုက္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ဤသို႔ေထာက္ခံႏိုင္ရန္အတြက္ ထိုပိုက္လိုင္းတြင္
ေရထည့္စမ္းသပ္ၿပီး ထြက္လာေသာေရကို ဓါတ္ခခ
ဲြ န္းသို႔ပို႔ကာ စစ္ေဆးပါသည္။
ေနအိမ္၊ ရံုး၊ ေစ်း၊ အမ်ားျပည္သူမ်ားအတြက္ အေဆာက္အဦမ်ား၊ ေက်ာင္း၊ ေဆးရံု၊
စက္ရံု၊ အလုပ္ရံု၊ စားေသာက္ဆိုင္ စသည္တို႔အတြက္ ပိုက္လိုင္းကို ၿမိဳ႔ျပစည္ပင္သာယာအဖဲြ႔မွ
သတ္မွတ္ထားေသာ Plumbing Code, Sanitary Code မ်ားအရ သြယ္တန္းရပါသည္။

299 300
၁၀၊ ၁။ ေန
ေနအိမ္ပိုက္သြယ္ျခင္းဆိုင္ရာ သိသင့္ေသာ အခ်က္အလက္အခ်ိဳ႔ ၁၀၊ ၁၊ ၅။ ေရစိ
ေရစိမ့္ျခင္း၊ ေရယိ
ေရယိုျခင္း (Leaks)
၁၀၊ ၁၊ ၁။ ေရမီ
ေရမီတာမ်ား (Water Meters)
ေရပိုက္တင
ြ ္ အေပါက္ေပါက္ၿပီး ေရစိမ့္ထြက္ေနပါက ေရအမ်ားအျပား ဆံုးရံႈးႏုိင္ပါ
ဂိ်ဳးျဖဴေရပိုက္လိုင္းမွ ေပးေသာေရကဲ့သို႔ ၿမိဳ႔ေတာ္ သည္။ ေအာက္ပါဇယားတြင္ ပိုက္အေပါက္အက်ဥ္းအက်ယ္အလိုက္ ေရဆံုးရံႈးႏုိင္မႈ ပမာဏကို
စည္ပင္သာယာေရးေကာ္မတီမွ ေပးေ၀ေသာ ေရပိုက္လိုင္း ျပထားပါသည္။ (ပိုက္အတြင္းေရဖိအား = ေပါင္ ၆၀)
မ်ားအတြက္ ေရသံုးစဲခ
ြ ေကာက္ခံရန္ အိမ္သုိ႔ေရပိုက္လိုင္း
ပုိက္အေပါက္အရြယ္အစား (လက္မ) တစ္လအတြင္း ဆံုးရံႈးသြားေသာ ေရဂါလံေပါင္း
အ၀င္တင
ြ ္ ေရမီတာမ်ား တပ္ဆင္ထားပါသည္။ ေရမီတာက
¼” တစ္မတ္ေပါက္ ၄၀၀ ၀၀၀
မိမိ ေရပမာဏမည္မွ် သံုးစဲလ
ြ ုိက္သည္ကို တိုင္းတာေပးပါ
သည္။ ထိုမီတာမွဖတ္၍ရေသာ ကိန္းဂဏန္းကို တစ္ယူနစ္ 3/16” ၂၂၅ ၀၀၀
သံုးစဲခ
ြ ႏွင့္ေျမွာက္ကာ ေရဘိုးက်သင့္ေငြကို ေကာက္ခံပါ 1/8” ၁၀၀ ၀၀၀
သည္။ ေရအသံုးကို ကုဗေပ ၊ သို႔မဟုတ္ ကုဗမီတာျဖင့္ ျပပါ 1/16” ၂၅ ၀၀၀
သည္။ လစဥ္သံုးေနက်ပမာဏထက္ မသကၤာဖြယ္ရာ ပိုျမင့္တက္ေနပါက အိမ္မွေရပိုက္လိုင္းမ်ား 1/32” ၆ ၃၀၀
ေရယိုေနျခင္း ျဖစ္ႏုိင္သျဖင့္ လုိက္လံစစ္ေဆးသင့္ပါသည္။
ေရစိမ့္ေနမႈကိုလည္း မေပါ့ပါႏွင့္။ ေရတစ္စက္စက္က်ေနပါကလည္း ေရဆံုးရံႈးမႈပမာဏ မေသး

၁၀၊ ၁၊ ၂။ ဗဟိုထိန္းခ်ဳပ္ဗားမ်ား (Master Valves) လွေၾကာင္း ေအာက္ပါဇယားတြင္ ၾကည့္ႏိုင္ပါသည္။

ဗဟုိထိန္းခ်ဳပ္ဗား ဟူသည္မွာ စည္ပင္သာယာ၏ ပင္မေရပိုက္လုိင္းမွ အိမ္သို႔အ၀င္ တစ္မိနစ္လွ်င္ တစ္လအတြင္း ဆံုးရံႈးသြားေသာ ပံုျဖင့္

ေနရာတြင္ တပ္ဆင္ထားေသာ ဗားျဖစ္ပါသည္။ ဤဗားကို ပိတ္လိုက္လွ်င္ တစ္အိမ္လံုးေရလာ က်ေသာ ေရစက္ေပါင္း ေရဂါလံေပါင္း

ေတာ့မည္ မဟုတ္ပါ။ အကယ္၍ အိမ္တင

ြ ္ အႀကီးစား ေရပိုက္လိုင္းျပဳျပင္ရန္ လိုပါက ဤဗားကို ၆၀ ၁၉၂
ပိတ္ၿပီး လုပ္ရန္လိုပါသည္။ ထံုးစံအားျဖင့္ ဤဗားသည္ ေရမီတာႏွင့္ ကပ္လွ်က္တင
ြ ္ ရိွပါသည္။ ၉၀ ၃၁၀
ဤဗားကို အပိတ္အဖြင့္လုပ္ရတြင္ ေျဖးညင္းစြာ ပိတ/္ ဖြင့္ရန္ လုိပါသည္။ ၁၂၀ ၄၂၉

၁၀၊ ၁၊ ၃။ ဖြင/့္ ပိတ္ ဗားမ်ား

က်ေသာ ေရစက္ေပါင္း တစ္လအတြင္း ဆံုးရံႈးသြားေသာ ပံုျဖင့္
လက္ေဆးကန္တင
ြ ္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေရခ်ိဳးခန္းတြင္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ အိမ္သာ ေရဂါလံေပါင္း
တြင္ေသာ္လည္းေကာင္း ဖြင/့္ ပိတ္ဗားမ်ား သီးသန္႔ထားရပါသည္။ က်ေသာေရစက္အရွည္ ၁၀၉၅
၃ လကၼ
၁၀၊ ၁၊ ၄။ ေရဖိ
ေရဖိအား (Water Pressure) ႏွင့္ ေရေဆာင္
ေရေဆာင့္အား (Water Hammer)

မ်ားေသာအားျဖင့္ အိမ္သံုးေရပိုက္လိုင္းမ်ားတြင္ ေရဖိအားကို 4 bar (45 to 60psi)

ေပါင္ ၆၀ ခန္႔ထားပါသည္။ ဤဖိအားထက္ပိုလွ်င္ ပိုက္အဆက္မ်ားမွ ေရယိုတတ္သလို၊ က်ေသာေရစက္အရွည္ ၂၁၉၀
ေရပိုက္ေခါင္းမ်ားလည္း အလြယ္တကူ ပ်က္စီးႏုိင္ပါသည္။ တစ္ခါတစ္ရံတင
ြ ္ ေရပိုက္ေခါင္းမ်ား ၆ လကၼ
ကို ပိတ္လိုက္စဥ္၌ အသံျမည္ကာ ေရပိုက္တုန္ခါသြားသည္ကို ေတြ႔ႏိုင္ပါသည္။ ဤသည္ကို
water hammer ဟု ေခၚပါသည္။ ေရပိုက္လိုင္းအတြင္း ေရစီးဆင္းမႈရုတ္တရက္ အေျပာင္းအလဲ
တြင္ ျဖစ္တတ္ပါသည္။
ဤကဲ့သို႔ water hammer မၾကာခဏျဖစ္ျခင္းသည္မေကာင္း။ ေရပိုက္လိုင္းအဆက္
မ်ားမွ ေရယိုျခင္း၊ ေရပိုက္အထိုင္ bracket မ်ားေခ်ာင္ျခင္း၊ ျပဳတ္ထက
ြ ္ျခင္းမ်ား ျဖစ္တတ္ပါသည္။ သို႔အတြက္ ေရပိုက္လိုင္းမွ ေရယိုၿပီဆိုလွ်င္ ခ်က္ျခင္းျပင္သင့္ပါသည္။ အေရးႀကီးသည္မွာ

ထို႔ေၾကာင့္ ေရပိုက္လိုင္းအထိုင္မ်ားကို ေသခ်ာက်နျမဲၿမံစာြ က်ပ္ထားရန္လိုပါသည္။ ေရေခါင္းမ်ားထဲတင

ြ ္ ထည့္သင
ြ ္းထားေသာ ရာဘာ၀ါရွာမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ထိ၀
ု ါရွာကေလးမ်ားကို

301 302
အသစ္လသ
ဲ င့္ပါသည္။ ထို႔အျပင္ အရစ္မ်ားကိုလည္း sealing tape (၀က္အူရစ္မ်ားအတြက္ သံုး ပစၥည္းအမ်ိဳးအစား ေရအသံုးျပဳမႈပမာဏ(ဂါလံ / မိနစ္)
သည့္ အျဖဴေရာင္တိပ္၊ သို႔မဟုတ္ တက္ဖလြန္တိပ္၊ သို႔မဟုတ္ PTFE Tape) ကို ေသခ်ာ၊ လံု ေရဆဲအ
ြ ိမ္သာ ၄၅.၀
ေလာက္စြာ ပတ္ရပါမည္။ လက္ေဆးေၾကြဇလံု ၇.၅
ေရခ်ိဳးခန္းသံုးေရပန္း ၁၅.၀
၁၀၊ ၂။ ေရေပးေ
ေရေပးေ၀
ရေပးေ၀ျခင္းႏွင့္ ခဲေ
ြ ၀သံုးစဲမ
ြ ႈစနစ္ က်င္ငယ္စန
ြ ္႔ခက
ြ ္ ၃၉.၅
(Basic Water Supply and Water Distribution System) အိုးခြက္၊ ပန္းကန္ေဆးေၾကြဇလံု ၂၂.၅
၁၀၊ ၂၊ ၁။ ပိုက္အမ်ိဳးအစား ေရြ
ေရြးခ်ယ္ျခင္း (Pipe Selection) အ၀တ္ေလွ်ာ္ဇလံု၊ အ၀တ္ေလွ်ာ္စက္ ၁၅.၀
ၾကမ္းျပင္ေရေဆးျခင္း ၇.၅
ေရေအးပိုက္လိုင္းမ်ားအတြက္ သံမဏိပိုက္ (Stainless Steel Pipe)၊ သြပ္ရည္စိမ္
သံပိုက္ (Galvanized Steel Pipe)၊ ေၾကးပိုက္ (Copper Tubing)၊ ပလတ္စတစ္ပိုက္ (PVC,
၂။ ေရေပးမည့္အိမ္တင
ြ ္တပ္ဆင္မည့္ပစၥည္းအေရအတြက္ကို တြက္ပါ။
CPVC, ABS, PE, PP, PEX, PEX-AL-PEX)၊ မိလႅာပိုက္မ်ားအတြက္ သြန္းသံ (Cast Iron Pipe),
ဥပမာ - ေနအိမ္တစ္ခုတင
ြ ္ အိမ္သာ ၂ လံုး၊ ေရခ်ိဳးခန္း ၁ ခု၊ လက္ေဆးဇလံု ၂ ခု၊
CPVC ပိုက္မ်ားကို သံုးသည္။ အိမ္မ်ားအတြင္းတြင္မူ လက္မ၀က္အရြယ္ရိွ ေၾကးပိုက္မ်ား အသံုး ပန္းကန္ေဆးဇလံု ၁ ခု၊ အ၀တ္ေလွ်ာ္စက္ ၁ လံုး၊ ၾကမ္းျပင္ေဆးျခင္း ၁ ခု ရိွသည္ဆိုပါစို႔။
မ်ားသည္။ ပိုက္အမ်ိဳးအစားေရြးခ်ယ္ရာတြင္ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားကို စဥ္းစားရမည္။
အိမ္သာ ၂ လံုး အတြက္ ၄၅ x ၂ = ၉၀ ဂါလံ / မိနစ္
၁။ ေရေပးေ၀ရမည့္ပမာဏ (Amount of water to be supplied) ေရခ်ိဳးခန္း ၁ ခု အတြက္ ၁၅ x ၁ = ၁၅ ဂါလံ / မိနစ္
၂။ ေရဖိအား (Water Pressure) လက္ေဆးဇလံု ၂ ခု အတြက္ ၇.၅ x ၂ = ၁၅ ဂါလံ / မိနစ္
၃။ ပိုက္လိုင္းပြန္းစားမႈ (Corrosion factor)
ပန္းကန္ေဆးဇလံု ၁ ခု အတြက္ ၂၂.၅ x ၁ = ၂၂.၅ ဂါလံ / မိနစ္
၄။ ေစ်းႏံႈး၊ ကုန္က်စရိတ္ (Cost) အ၀တ္ေလွ်ာ္စက္ ၁ လံုး အတြက္ ၁၅ x ၁ = ၁၅ ဂါလံ / မိနစ္
၅။ ေစ်းကြက္အတြင္း ပစၥည္းအလြယ္တကူ ရရိွႏုိင္မႈ (Avalability) ၾကမ္းျပင္ေဆးျခင္း ၁ ခု အတြက္ ၇.၅ x ၁ = ၇.၅ ဂါလံ / မိနစ္
ျမန္မာျပည္တင
ြ ္ေတာ့ အလြယ္တကူ ပီဗီစီပိုက္မ်ား သံုးတာေတြ႔ရပါသည္။ ၀ယ္ရ၊
တပ္ဆင္ရ လြယ္သည္။ ေစ်းသက္သာသည္။ ၃။ ထိုပမာဏအားလံုးကို ေပါင္းပါ။

၁၀၊ ၂၊ ၂။ ပိုက္အရြယအစား
္အစား ေရြ
ေရြးခ်ယ္ျခင္း (Pipe Size Selection) (အိမ္သာ = ၉၀ ဂါလံ + ေရခ်ိဳးခန္း = ၁၅ ဂါလံ + လက္ေဆးဇလံု = ၁၅ ဂါလံ+ ပန္းကန္
ေဆးဇလံု = ၂၂.၅ ဂါလံ + အ၀တ္ေလွ်ာ္စက္ = ၁၅ ဂါလံ + ၾကမ္းျပင္ေဆးျခင္း = ၇.၅ ဂါလံ)
ပိုက္အရြယ္အစားသည္ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားအေပၚမူတည္၏။ စုစုေပါင္း = ၁၆၅ ဂါလံ / မိနစ္
၁။ ေရဖိအား ႏွင့္ ပိုက္အရွည္ေပၚမူတည္ၿပီး က်ဆင္းသြားေသာ ဖိအားဆံုးရံႈးမႈ
(Water Pressure and friction loss through the length of the pipe) ၄။ သို႔ေသာ္လည္း ထိုအရာအားလံုးကို တၿပိဳင္နက္ထည္း သံုးမည္မဟုတ္။ သို႔အတြက္
၂။ တပ္ဆင္ထားေသာ ေရေခါင္းမ်ား၊ အိမ္သာ၊ ေရပန္းစသည္ အေရအတြက္ တၿပိဳင္နက္ ထည္းသံုးမည့္အခ်ိန္ကိုပါ ထည့္တြက္ရမည္။ ဤသည္ကို simultaneous – Use

(Number and kinds of fixtures installed) Factor ဟု ေခၚပါသည္။ ဤ factor ကို ေအာက္ပါဇယားမွ ယူႏုိင္ပါသည္။
၃။ တၿပိဳင္နက္ထည္းသံုးစဲေ
ြ သာ ေရေခါင္းပမာဏ (ဥပမာ - လက္ေဆးကန္မွ ေရေခါင္းႏွင့္ ေရခ်ိဳး Table of Simultaneous – Use Factor
ခန္းမွ ေရေခါင္းကို တၿပိဳင္နက္ထည္းဖြင့္ျခင္း)
(Numbers of fixtures in use at a given time) Number of Fixtures Percent of Simultaneous use

၄။ အိမ္သာအိုး အမ်ိဳးအစား၊ အ၀တ္ေလွ်ာ္စက္ အမ်ိဳးအစား စသည္ 1 – 5 (၁ ခုမွ ၅ ခုအတြင္း) 100 – ((ပစၥည္းအေရအတြက္ – ၁) x 12.75)
6 – 50 (၆ ခုမွ အခု ၅၀ အတြင္း) 50 – ((ပစၥည္းအေရအတြက္ – ၁) x 0.56)
ပိုက္အရြယ္အစားကို ေအာက္ပါအတိုင္းတြက္ယူႏိုင္ပါသည္။ 51 or more ၅၁ ခုမွ အထက္ ခန္႔မွန္း ၃၀ ရာခိုင္ႏံႈး
၁။ ေနအိမ္သံုးပစၥည္းမ်ား၏ အမ်ားဆံုးေရအသံုးျပဳမႈပမာဏ (စံႏံႈး) ကို ေအာက္ပါဇယားတြင္
ၾကည့္ပါ။ (Ref: Plumbing, Pipe Fitting and Sewerage : FM 3-34.471, Aug, 2001) အကယ္၍ အထက္ပါဇယားမ်ိဳးမရႏိုင္ခဲ့ပါက စုစုေပါင္းဂါလံ၏ ၃၀ ရာခိုင္ႏံႈးဟု ယူဆႏုိင္ပါသည္။
ထို႔အတြက္ ယခုအိမ္တင
ြ ္ ပစၥည္းေပါင္း ၈ ခုရိွသည္။
အထက္ပါဇယားအရ -
303 304
50 – ((ပစၥည္းအေရအတြက္ – ၁) x 0.56) = 50 – ((8-1)x0.56) = 46.08 - ျဖစ္၏။ 46.08 ဇယား - ၁ အဆက္ (သြပ္ေရစိမ္ပိုက္၊ သံပိုက္မ်ားတြင္ ေရသယ္ယူႏိုင္သည့္ ပမာဏ)
မွာ ရာခိုင္ႏံႈးျဖစ္၍ ဒႆမဂဏန္းျဖင့္ျပလွ်င္ 0.46 ျဖစ္ပါသည္။ (ဂါလံ / မိနစ္ = တစ္မိနစ္တင
ြ ္သယ္ႏိုင္ေသာဂါလံ)
ထိုအခါ တၿပိဳင္နက္ထည္းသံုးမည့္ေရပမာဏမွာ - 165 x 0.46 = 75.9 ဂါလံ / မိနစ္ ျဖစ္ပါသည္။

၅။ ထိုအိမ္သို႔ေပးမည့္ ေရဖိအားမွာ 45 psi ျဖစ္ၿပီး ေရပိုက္စုစုေပါင္းအရွည္ ေပ ၆၀ ျဖစ္သည္

ဆိုပါစို႔။ ေအာက္ပါဇယား ၁ ႏွင့္ ၂ ကိုၾကည့္ၿပီး ပိုက္အရြယ္ကို ေရြးႏုိင္ပါသည္။

၆။ အသံုးျပဳမည့္ပိုက္သည္ ပီဗီစီပိုက္ျဖစ္သည္ဟု ယူဆပါ။ ထိုအခါ ဇယား ၂ ကို ၾကည့္ပါက -

ငါးမတ္ပိုက္၏ ဖိအား ၄၀ တြင္ေရသယ္ႏိုင္မႈပမာဏမွာ ၉၀ ဂါလံ / မိနစ္ ျဖစ္သည္ဟု ေတြ႔ရပါ
လိမ့္မည္။ ထို႔အတြက္ အနီးစပ္ဆံုးျဖစ္ေသာ ထိုပိုကအ
္ ရြယ္ (ငါးမတ္ပိုက)္ ကိုေရြးရပါမည္။
ဤေနရာတြင္ အတြက္အခ်က္မ်ားေသာ ဒီဇိုင္းပိုင္းကို ခ်န္လွပ္ခ့ပ
ဲ ါမည္။ ဒီဇိုင္းပိုင္း
ေလ့လာလိုသူမ်ား ေနာက္ပိုင္းတြင္ေဖာ္ျပထားေသာ ဒီဇိုင္းခန္းတြင္ ဖတ္ရႈႏုိင္ပါသည္။ စာမ်က္ႏွာ
၃၂၁ မွ ၃၂၆ ထိေဖာ္ျပထားေသာ ဇယားမ်ားႏွင့္ ဂရပ္မ်ားမွာ ဒီဇိုင္းတြက္ရာတြင္ ကိုးကားႏိုင္
ရန္ေဖာ္ျပထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။

Pipe Sizes for Water Distribution Design

(ဇယား ၁ ႏွင့္ ၂ သည္ ပိုက္အရြယ္အစားေရြးရာတြင္ အေထာက္အကူျပဳၿပီး ဇယား ၃ မွ ၆ အထိ
ဇယားမ်ားျဖင့္ ပိုက္အရြယ္အစားကို ေရြးႏိုင္သည္။)

ဇယား - ၁ (သြပ္ေရစိမ္ပိုက္၊ သံပိုက္မ်ားတြင္ ေရသယ္ယူႏိုင္သည့္ ပမာဏ)

(ဂါလံ / မိနစ္ = တစ္မိနစ္တင
ြ ္သယ္ႏိုင္ေသာဂါလံ)

305 306
ဇယား - ၁ အဆက္ (သြပ္ေရစိမ္ပိုက္၊ သံပိုက္မ်ားတြင္ ေရသယ္ယူႏိုင္သည့္ ပမာဏ)
(ဂါလံ / မိနစ္ = တစ္မိနစ္တင
ြ ္သယ္ႏိုင္ေသာဂါလံ)

ဇယား - ၂ အဆက္ (ေၾကးပိုက္မ်ားႏွင့္ ပလတ္စတစ္ပိုက္မ်ားတြင္ ေရသယ္ယူႏိုင္သည့္ ပမာဏ)

(ဂါလံ / မိနစ္ = တစ္မိနစ္တင
ြ ္သယ္ႏိုင္ေသာဂါလံ)
ဇယား - ၂ (ေၾကးပိုက္မ်ားႏွင့္ ပလတ္စတစ္ပိုက္မ်ားတြင္ ေရသယ္ယူႏိုင္သည့္ ပမာဏ)
(ဂါလံ / မိနစ္ = တစ္မိနစ္တင
ြ ္သယ္ႏိုင္ေသာဂါလံ)

307 308
ဇယား ၃ (Allowance for Equivlent Length of Pipe for Friction Loss – Valve and ဇယား ၃ (Allowance for Equivlent Length of Pipe for Friction Loss – Valve and
Threaded Fittings) Threaded Fittings) (အဆက္)

Friction Loss Using a Fairy Smooth Pipe (Example)

309 310
 Head (in psi per 100 feet)

Head (in psi per 100 feet)

Head (in psi per 100 feet)

Friction Loss, Fairy Rough Pipe

Head (in psi per 100 feet)

Friction Loss, Rough Pipe

311 312
 Head (in psi per 100 feet) Head (in psi per 100 feet)

Head (in psi per 100 feet)

Head (in psi per 100 feet)

Friction Loss, Smooth Pipe Friction Loss, Fairy Smooth Pipe

313 314
၁၀၊ ၂၊ ၃။ တပ္ဆင္ျခင္း (Installation) ၁၀၊ ၃။ ေရဆိ
ေရဆိုးပိုက္၊ မိလႅာပိုက္မ်ား (Sanitary Sewer and Drains)

စည္ပင္သာယာမွလာေသာ ပင္မေရပိုက္လိုင္းမွ အိမ္သို႔ခထ

ြဲ ုတ္ေသာအဓိကေရပိုက္ကို ဤပိုက္လိုင္းသည္ ေရခ်ိဳးခန္း၊ မီးဖိုေခ်ာင္၊ လက္ေဆးကန္၊ အိမ္သာ၊ အိမ္ေခါင္မိုးမွ
ေျဖာင့္ႏိုင္သမွ်ေျဖာင့္ေစရန္ သြယ္တန္းရပါမည္။ ပိုက္အထိုင္မလံုေလာက္သျဖင့္ ေကြးညြတ္က် က်ေသာမိုးေရ စသည္တို႔မွ စြန္႔ထုတ္လိုက္ေသာေရမ်ားကို ေနအိမ္မွ ပင္မေရဆိုးထုတ္လိုင္းထိ
ေနျခင္း၊ အေကြ႔အေကာက္မ်ားကို တတ္ႏုိင္သမွ်ေရွာင္ရွားပါ။ ေထာင္လိုက္ပိုက္ျဖစ္ေစ၊ အလ်ား ေရာက္ေအာင္ ဆက္ထားေသာ ပိုက္လိုင္းျဖစ္သည္။
လိုက္ပိုက္ျဖစ္ေစ ပိုက္အားလံုးကို လံုေလာက္ေသာ ပိုက္အထိုင္မ်ားတပ္ဆင္ေပးပါ။ ပိုက္အထိုင္ ဤပိုက္အတြက္ ယခင္က Cast Iron Soil Pipe မ်ား၊ ကြန္ကရိပိုက္မ်ားကို သံုးသည္။
မ်ားကို နံရံတင
ြ ္ေသခ်ာခိုင္ျမဲစာြ တပ္ဆင္ပါ။ သို႔ေသာ္လည္း ယခုအခါ CPVC ပိုက္မ်ား၊ ABS ပိုက္မ်ားကို အစားထိုးသံုးစဲြလာၾကသည္။
အသံုးျပဳမည့္ပစၥည္းတစ္ခုစီတင
ြ ္ ဂိတ္ဗား(Gate valve) မ်ားတပ္ဆင္ေပးပါ။ သုိ႔မွသာ ေရဆိုးပိုက္၊ မိလႅာပိုက္မ်ား၏ ပိုက္အရြယ္အစားကို လံုေလာက္စြာႀကီးထားရမည္။ သို႔
ထိုအစိတ္အပိုင္းကို ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းရာတြင္ အျခားေရလိုင္းမ်ားကို မထိခိုက္ေစပဲ ျပဳျပင္ႏိုင္မည္ မဟုတ္ စြန္႔ထုတ္လုိက္ေသာ ေရႏွင့္ပါလာေသာ အမိႈက္သရိုက္၊ မိလႅာမ်ားသည္ ပိုက္ကို ပိတ္ဆို႔
ျဖစ္ပါသည္။ ေစႏိုင္သည္။ ေရဆိုးပိုက္ကို သြယ္တန္းရာတြင္ ၁ ေပလွ်င္ တစ္မတ္ႏံႈးျဖင့္ ဆင္ေျခေလွ်ာ ဆင္း
ပုိက္လိုင္းအျပည့္အစံု ဆင္ၿပီးသြားလွ်င္ ေရလံုမလံုစမ္းသပ္ရပါမည္။ စမ္းသပ္ပံု ေပးရမည္။
(Hydrotesting) ကိုေနာက္ပိုင္းတြင္ အျပည့္အစံုေဖာ္ျပပါမည္။ ပိုက္လိုင္းကို စမ္းသပ္ၿပီးသည္ႏွင့္ ေရဆိုးပိုက္အရြယ္ေရြးရာတြင္ ေရစီးႏံႈး တစ္မိနစ္လွ်င္ ၇.၅ ဂါလံ စီးႏိုင္ေအာင္ ေရြးရ
တၿပိဳင္နက္ ပိုးမႊားမ်ား၊ အမိႈက္သရိုက္မ်ားကို ကလိုရင္းေဆးရည္ျဖင့္ ေဆးေၾကာေပးရပါမည္။ မည္။ ေအာက္တင
ြ ္ ေရဆိုးပိုက္အရြယ္ ေရြးခ်ယ္ပံုကို တြက္ျပထားပါသည္။
(ဗားျဖစ္ေစ၊ ပစၥည္းတစ္ခုခုခ်ိဳ႔ယင
ြ ္း၍ျဖစ္ေစ ပိုက္လိုင္းကိုျပဳျပင္လွ်င္ ျပဳျပင္ၿပီးေသာ
အခါတြင္လည္း ခ်က္ျခင္းမသံုးဘဲ ေရကိုဖင
ြ ့္ကာ အတြင္းမွ အမိႈက္သရိုက္မ်ား၊ ဓါတုေဆးရည္ ၁၀၊ ၃၊ ၁။ ေရဆိုးပိုက္၊ မိလႅာပိုက္မ်ားအရြ
်ားအရြယ္ ေရြ
ေရြးခ်ယ္ျခင္း
အၾကြင္းအက်န္မ်ားကို ကလိုရင္းေဆးရည္ျဖင့္ ေသခ်ာစြာ ေဆးေၾကာပစ္ရပါမည္။)
၁။ ပထမ Drain Fixture Units (DFU) တန္ဘိုးမ်ားကို ေအာက္ပါဇယားမွ ယူပါ။
သံုးရမည့္ကလိုရင္းပမာဏကို ေအာက္ပါဇယားတြင္ ၾကည့္ႏိုင္ပါသည္။
Fixture DFU Unit Values
သံုးမည့္ေနရာ အနည္းဆံုးထည့္ရမည့္ ကလိုရင္းပမာဏ (ppm)
3 လက္ေဆးကန္ 1
ပိုက္ ၅၀ (ေရ 1 m တြင္ ကလိုရင္း ၅၀ စီစ)ီ
ၾကမ္းျပင္ေရထုတ္ေပါက္ 2
ေရေလွာင္ကန္ ၅၀
ပန္းကန္ေဆးကန္ 2
ေရစစ္ 3
၁၀၀ (ေရ 1 m တြင္ ကလိုရင္း ၁၀၀ စီစ)ီ
အ၀တ္ေလွ်ာ္စက္ 2
ေရတြင္း 3 Ref:
၁၅၀ (ေရ 1 m တြင္ ကလိုရင္း ၁၅၀ စီစ)ီ ေရခ်ိဳးခန္းေရပန္း 2
Plumbing, pipe fitting and
မွတ္ခ်က္။ ။ ppm ဟူသည္ parts per million ျဖစ္၏။ ထို႔ေၾကာင့္ 100 ppm သည္ အေပါ့သာြ းေၾကြခက
ြ ္ 6
Sewerage
0.01% ျဖစ္သည္။ အိမ္သာ 6

၁၀၊ ၂၊ ၄။ ပိုက္လိုင္းကို ကလိုရင္းေဆးရည္ျဖင့္ေဆးျခင္း အစီအစဥ္ ၂။ စာမ်က္ႏွာ ၃၁၅ တြင္တြက္ခဲ့ေသာ ဥပမာကို ျပန္ယူရလွ်င္ -

၁။ ပိုက္လိုင္းတစ္လင
ို ္းလံုးကို ေရသန္႔ျဖင့္ေဆးပါ။ ေရစီးႏံႈးသည္ အနည္းဆံုး 3 ft/sec ရိွရမည္။ အိမ္သာ ၂ လံုး အတြက္ ၆ x ၂ = ၁၂
၂။ ထို႔ေနာက္ပိုက္လိုင္းကို ေရသန္႔ျဖင့္ျဖည့္ပါ။ ေလမ်ားကို ကုန္စင္ေအာင္ထုတ္ပါ။ ေရခ်ိဳးခန္း ၁ ခု အတြက္ ၂ x ၁ = ၂
၃။ ထို႔ေနာက္ အထက္ပါအခ်ိဳးအဆအတိုင္း ေဖ်ာ္ၿပီးသားကလိုရင္းေဆးရည္ကို ပိုက္လိုင္းအတြင္း လက္ေဆးဇလံု ၂ ခု အတြက္ ၁ x ၂ = ၂
ပင္မအေပါက္မွ ထည့္ပါ။ ပန္းကန္ေဆးဇလံု ၁ ခု အတြက္ ၂ x ၁ = ၂
၄။ ေနာက္ဆံုးအေပါက္မွ ကလိုရင္းေဆးရည္ထက
ြ ္လာသည္ထိ ဆက္တိုက္ျဖည့္ပါ။ အ၀တ္ေလွ်ာ္စက္ ၁ လံုး အတြက္ ၂ x ၁ = ၂
၅။ ထို႔ေနာက္အေပါက္အားလံုးကိုပိတ္ၿပီး ေရပိုက္လိုင္းအတြင္း ကလိုရင္းေဆးရည္ပါေသာေရကို ၾကမ္းျပင္ေဆးျခင္း ၁ ခု အတြက္ ၂ x ၁ = ၂
၂၄ နာရီမွ ၄၈ နာရီထိ သိုေလွာင္ထားပါ။ ထို႔ေနာက္ ၎တို႔အားလံုးကို ေပါင္းပါ။ ၂၂ ရ၏။
၆။ ထို႔ေနာက္ ထိုေရမ်ားအားလံုးကို ေဖာက္ထုတ္ပစ္ၿပီး ေရသန္႔ျဖင့္ျပန္လည္ေဆးေၾကာပါ။

315 316
၃။ ဤပိုက္လိုင္းကို ဆင္ေျခေလွ်ာ တစ္ေပလွ်င္ တစ္မတ္ႏံႈးျဖင့္ ဆင္ထားသည္ ဆိုပါစို႔။
ေအာက္ပါဇယားမွ ¼" ေကာ္လံတငြ ္ၾကည့္ပါ။ ၂၂ ႏွင့္အနီးဆံုး (တစ္ဆင့္ႀကီးသည္)့ တန္ဘိုးမွာ
၉၆ ျဖစ္သျဖင့္ ထို ၉၆ ဂဏန္းရိွသည့္ ဘယ္ဘက္ ေကာ္လံကိုၾကည့္လိုက္လွ်င္ ပိုက္အရြယ္ ၄
လက္မ ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႔ႏိုင္ပါသည္။
အထက္ပါပံုတင
ြ ္ A သည္ ပင္မေလထုတ္ပိုက္၊ B သည္ ေလထုတ္ပိုက္လိုင္းခဲ၊ြ C မွာ
အိမ္သာ၊ လက္ေဆးကန္ စသည္တို႔မွလာေသာ ေလပိုက္မ်ားျဖစ္ပါသည္။ အထပ္ျမင့္ အေဆာက္
အဦမ်ားအတြက္ ေလထုတ္ပိုက္တပ္ဆင္ပံုမွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္ပါသည္။

Horizontal Sanitary Drain Capacity (in DFUs)

Size of Pipe Slope (inches per foot)

(inches) 1/8 1/4
1¼ 1 1
* No water closet will
1 1/2 2 2
discharge into a pipe
2 5 6*
smaller than 3 inches.
3 15 ** 18 *
4 84 96 ** No more than two
5 162 216 water closets will
6 300 450 discharge into any 3 inch

8 990 1392 horizontal branch house

drain of house sewer.
10 1800 2520
12 3084 4320

၄။ သို႔မို႔ေၾကာင့္ ထိုအိမ္အတြက္ သင့္ေတာ္သည့္ ေရဆိုးထုတ္ပိုက္အရြယ္မွာ ၄ လက္မ ျဖစ္ပါ

သည္။

၁၀၊ ၄။ ေလထု
ေလထုတ္ပိုက္မ်ား (Vent Pipes)

ပစၥည္းတစ္ခုခ်င္းအလိုက္ ေလထုတ္ပိုက္တပ္ဆင္ပံု

ပစၥည္းအမ်ိဳးအစားအလိုက္ တပ္ဆင္ေပးရမည့္ ေလထုတ္ပိုက္ အရြယ္အစား

Fixture Minimum Size of Vent (inches)

လက္ေဆးကန္ 1¼
ေရခ်ိဳးခန္းေရပန္း 1½
အ၀တ္ေလွ်ာ္စက္ 1½
အေပါ့သာြ းေၾကြခက
ြ ္ 1½
အိမ္သာ 2

317 318
 ေလထုတ္ပိုက္အရြယ္အစားကို သက္ဆိုင္ရာ ပစၥည္းတစ္ခုခ်င္းအလိုက္ ေအာက္ပါ အခန္း ၁၁
ဇယားျဖင့္ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ပါသည္။ ပင္မ ေလထုတ္ပိုက္အရြယ္အစားကိုမူ ၃ လက္မ၊ ၄ လက္မ
စသျဖင့္ ထားပါသည္။ ေလထုတ္ပိုက္ကိုလည္း ပီဗီစီ၊ စီပီဗီစီ၊ ေအဘီအက္စ္ ပိုက္မ်ားျဖင့္ ျပဳလုပ္
သေဘၤာေပၚတြင္ တပ္ဆင္ေသာ ပိုက္လိုင္းမ်ား
ပါသည္။
(Marine Piping System)
Water Closet plumbing detail
သေဘၤာမ်ားတည္ေဆာက္ရာတြင္ သေဘၤာခုတ္ေမာင္းရန္အတြက္ မ်ားျပားလွစြာေသာ
အရည္စီးဆင္းမႈစနစ္မ်ား ရိွပါသည္။ Fuel System, Lub Oil System, Fire Water System,
Sea Water Cooling System, Vent and Sound System, Ballest System, Sewage
System, Potable Water System, Bilge System, Compressed Air System, Heating,
Ventilation and Air System, Halon System, CO2 System စသည္တို႔ျဖစ္ပါသည္။
ထိုစနစ္မ်ားအတြက္ သင့္ေတာ္ရာပိုက္လိုင္းမ်ား ေျပးရသည္။
မိမိပိုက္လိုင္း မည္သည့္ေနရာတြင္ မည္သို႔ေျပးမည္ကိုသိရန္ သေဘၤာအေခၚအေ၀ၚ
မ်ားကိုလည္း သိထားမွျဖစ္မည္။ ဤတြင္ သေဘၤာတစ္စီးတြင္ပါ၀င္ေသာ အဓိက အစိတ္အပိုင္း
မ်ားကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။ သေဘၤာတြင္ရိွေသာ Tank တည္ေနရာမ်ား၊ အင္ဂ်င္ခန္း၊ ပန္႔ခန္းမ်ား
မည္သည့္ေနရာတြင္ရိွသည္ စသည္တို႔ကို သေဘၤာ Frame No.. မ်ားႏွင့္တကြ သိထားရန္ လိုပါ
သည္။ သို႔မွ မိမိပိုက္လိုင္းေျပးရမည့္ေနရာကို အခက္အခဲမရိွ ရွာႏုိင္မည္ျဖစ္ပါသည္။

ဤမွ်ဆိုလွ်င္ ေနအိမ္တိုက္တာအေဆာက္အဦမ်ားတြင္တပ္ဆင္သည့္ ပိုက္လိုင္း

အေၾကာင္း အေတာ္အတန္ ျပည့္စံုၿပီဟု ယူဆႏုိင္ပါသည္။ မီးသတ္ပိုက္စနစ္မွာ မ်ားေျမာင္ရႈပ္
ေထြးလွသျဖင့္ ေနာက္တစ္ခန္းသပ္သပ္ျဖစ္ေစ စာအုပ္တစ္အုပ္အေနႏွင့္ျဖစ္ေစ သီးသန္႔ေဖာ္ျပ ပံု ၁၁-၁။ သေဘၤာ၏ အဓိက
ပါမည္။ အစိတ္အပိုင္း အေခၚအေ၀ၚမ်ား

ေယဘုယ်အားျဖင့္ေျပာရလွ်င္ သံအေလးခ်ိန္ႏွင့္သာတြက္ပါက သေဘၤာတစ္စီးလံုး

တြင္ ပိုက္လိုင္းဟူသည္ ေျပာပေလာက္ေအာင္ မမ်ားလွပါ။ သို႔ေသာ္ ေနရာက်ဥ္းက်ဥ္းတြင္ ပိုက္
လိုင္းမ်ားစြာကို ေျပးရျခင္း၊ အျခားကိရိယာမ်ားစြာတို႔ႏွင့္ ဆက္သြယ္ရျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ပိုက္လိုင္း
တပ္ဆင္မႈ မကြ်မ္းက်င္လွ်င္ အကုန္အက်မ်ားျခင္း၊ လုပ္ငန္းေႏွာင့္ေႏွးၾကန္႔ၾကာျခင္းတို႔ ျဖစ္ႏိုင္
သည္။ သေဘၤာပိုက္လုပ္ငန္းတြင္လုပ္ကိုင္သူမ်ားအဖို႔ မိမိလုပ္ငန္းကို ကြ်မ္းက်င္နားလည္ရန္ႏွင့္
လုပ္ငန္းအေတြ႔အႀကံဳၾကြယ၀
္ သူမ်ားျဖစ္ရန္ အလြန္အေရးႀကီးပါသည္။

319 320
 ပံု ၁၁ - ၄။ သေဘၤာတစ္စီးမွ အခန္းမ်ားျပပံု

ပံု ၁၁ - ၂။ သေဘၤာတစ္စီး၏ အဓိကအစိတ္အပိုင္း အေခၚအေ၀ၚမ်ား (အေပၚမွျမင္ရပံ)ု ၁၁၊ ၁။ Classification Societies, Statutory Bodies and Codes for Piping
(ေရေၾကာင္
(ေရေၾကာင္းစံႏံႈးအဖဲြ႔အစည္းမ်ား ႏွင့္ ပိုက္လိုင္းဆိုင္ရာ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒမ်ား)
ဥပေဒမ်ား)

မည္သည့္ႏိုင္ငံတင
ြ ္ မည္သည့္သေဘၤာကိုမဆို တည္ေဆာက္သည္ျဖစ္ေစ။ ပင္လယ္
ေရေၾကာင္းဆိုင္ရာ ႏိင
ု ္ငံတကာအာဏာပိုင္၊ စံႏံႈးအဖဲြ႔အစည္းမ်ား၏ စမ္းသပ္စစ္ေဆးမႈျဖင့္သာ
သတ္မွတ္ထားေသာ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒမ်ားအတိုင္း တည္ေဆာက္ၾကရသည္။ ထိုအာဏာပိုင္အဖဲြ႔
မ်ားမွာ - (၁) Classification Societies ႏွင့္ (၂) Statutory Bodies ဟု ႏွစ္မ်ိဳးရိွသည္။
Classification Society မ်ားက ပင္လယ္အတြင္း ခုတ္ေမာင္းသြားမည့္ သေဘၤာမ်ား
ေဘးကင္းၿပီး လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရေစရန္ စစ္ေဆးေပးသည္။ Classification Society မ်ားမွာ -

Name Abbreviation Country of Origin

American Bureau of Shipping ABS USA
Key:
Lloyd’s Register of Shipping LRS UK
A: AFT Diesel Generator room, Main switchboard room, Transformer room,
Incinerator room, Det Norske Veritas DNV Norway

B: Forward Diesel Generator Room, Engine Room workshop Bureau Veritas BV France
C: Engine Casing Germanischer Lloyd GL Germany
D: PEM room, Converter rooms, Motor generator rooms Nippon Kaiji Kyokai NKK Japan
E: Compressor Room
F: Purifiers Room ထို႔အတူ Statutory Bodies အဖဲြ႔မ်ားက သေဘၤာတည္ေဆာက္ရာ၌ရိွရမည့္ လံုၿခံဳ

G: Engine control room စိတ္ခ်ရမႈ (safety)၊ တည္ေဆာက္မႈ (construction) ႏွင့္ ဒီဇို္င္း (design) စံခ်ိန္စံႏံႈးမ်ားကို

H: Emergency diesel generator room ခ်မွတ္ေပးသည္။ ထိုစံႏံႈးမ်ားတြင္ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာစံႏံႈးမ်ားရိွသလို သက္ဆိုင္ရာ အစိုးရမ်ားက

ခ်မွတ္ထားေသာ စံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ားလည္း ရိွပါသည္။
J: CO2 room
ထိုအဖဲ႔မ
ြ ်ားက ခ်မွတ္ထားေသာစံႏံႈးမ်ားတြင္ ဥပမာ - IMO အဖဲြ႔အတြက္ ပင္လယ္ျပင္၌
ပံု ၁၁ - ၃။ သေဘၤာတစ္စီး၏ အဓိကအစိတ္အပိုင္း အေခၚအေ၀ၚမ်ား (ေဘးမွျမင္ရပံ)ု အသက္အႏၱရာယ္ဆိုင္ရာ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရမႈကို SOLAS (Safety of Life at Sea) ျဖင့္ ကာကြယ္
ေပးထားၿပီး ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရမႈကိုမူ MARPOL (Prevention of Marine
Pollution) ျဖင့္ ကာကြယ္ေပးထားသည္။
321 322
 Statutory Bodies အဖဲ႔မ
ြ ်ားမွာ -
Design pipe pressure, choice of Classification
Name Abbreviation Country of Origin material type, method of Societies, Statutory
International Maritime Organisation IMO International manufacture, surface coating Bodies
Norwegian Maritime Directorate NMD Norway
Norwegian Petroleum Directorate NPD Norway
Danish Maritime Authority DMA Denmark Select appropriate Codes
Health and Safety Department HSE UK material, standard size
Department of Energy UK Den UK
Department of Transport DOT UK
၁၁၊ ၂။ ေရလု
ေရလုပ္ငန္းသံုး ပိုက္လိုင္းအမ်ိဳးအစားမ်ား (Marine Piping Systems)
Canada Oil and Gas Drilling Regulation COGLA Canada
Danish Energy Agency DEA Denmark ေရလုပ္ငန္းသံုး ပိုက္လိုင္းအမ်ိဳးအစားမ်ားကို သံုးမ်ိဳးခဲြျခားႏိုင္သည္။
US Coast Guard USCG USA ၁။ ေယဘူယ်သေဘၤာသံုး ပိုက္လိုင္းမ်ား (Common Marine System)
၂။ ကမ္းလြန္ပင္လယ္ျပင္သံုး ပိုက္လိုင္းမ်ား (Offshore System)
ပိုက္ႏွင့္ပတ္သက္၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ေသာ္
၃။ အေရးေပၚသံုး ပိုက္လိုင္းမ်ား (Emergency System)
လည္းေကာင္း မ်ားျပားလွစာြ ေသာ ကုဒ္ (Codes) (စည္းမ်ဥ္းဥပေဒ) မ်ားရိွသည္။ အသံုးမ်ား
သည့္ အခ်ိဳ႔ေသာ code မ်ားမွာ ေအာက္ပါတို႔ျဖစ္၏။ ၁။ ေယဘူယ်သေဘၤာသံုး ပိုက္လင
ို ္းမ်ားကို ႏွစ္မ်ိဳးထပ္မံ ခဲြျခားႏုိင္ပါသည္။
(၁) သေဘၤာခုတ္ေမာင္းရန္ လိုအပ္ေသာ ပိုက္လိုင္းမ်ား (Shipboard Utility Uses)
Name Abbreviation Country of Origin
၎တို႔တင
ြ ္ သေဘၤာႀကီးတစ္စီးလံုး လည္ပတ္ခုတ္ေမာင္းႏိုင္ရန္အတြက္ လုိအပ္ေသာ
American Society for Testing and Material ASTM USA ပိုက္လိုင္းမ်ားအားလံုးပါ၀င္ပါသည္။ ဥပမာ - ဆီလိုင္း (Fuel Oil System)၊ ေခ်ာဆီလိုင္း (Lube
American National Standard Institute ANSI USA Oil System)၊ အင္ဂ်င္အေအးခံေရလိုင္း (Engine Cooling System) စသည္။
American Petroleum Institute API USA
(၂) သေဘၤာသားမ်ားအတြက္ လုိအပ္ေသာ ပိုက္လိုင္းမ်ား (Domestic Uses)
American Society of Mechanical Engineers ASME USA
ဤလိုင္းမ်ားတြင္ သေဘၤာသားမ်ားအတြက္လုိအပ္ေသာ မိလႅာပိုက္ (Sewage
Japanese Industrial Standard JIS Japan
System)၊ ေသာက္ေရသံုးေရပိုက္ (Potable Water System) စသည္တို႔ ပါ၀င္ပါသည္။
National Fire Protection Association NFPA USA
British Standard BS UK ၂။ ကမ္းလြန္ပင္လယ္ျပင္သံုး ပိုက္လိုင္းမ်ားသည္ ပင္လယ္အတြင္းေက်ာက္ခ်ေနကာ ေရနံတူး
ျခင္း စေသာလုပ္ငန္းမ်ားလုပ္သည့္ သေဘၤာမ်ားႏွင့္ ေရနံတူးစင္မ်ားတြင္ တပ္ဆင္ေသာ ပိုက္
Name Abbreviation Country of Origin လိုင္းမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ထုိလိုင္းမ်ားတြင္ Mud Process System, Drilling Water System

National Association of Corrosion Engineers NACE USA စသည္တို႔ ပါ၀င္ပါသည္။

German Industrial Standards DIN Germany ၃။ အေရးေပၚသံုး ပိုက္လိုင္းမ်ားတြင္ မီးသတ္ပိုက္ (Firemain System), ေရျဖန္းပိုက္ (Sprinkler
International Standards Organisation ISO International System), ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္လိုင္း (CO2 System), ေရစုပ္ထုတ္လိုင္း (Bilge System)
စသည္တို႔ ပါ၀င္ပါသည္။
ဤအဖဲြ႔အစည္းမ်ား၊ ဥပေဒစည္းမ်ဥ္းမ်ား တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦးခဲေ
ြ ၀ တာ၀န္ယူပံုမွာ ေအာက္ပါအတိုင္း
ျဖစ္၏။

323 324
၁၁၊ ၃။ သံုးေသာပု
ေသာပုိက္အမ်ိဳးအစား (Pipe Material)

ပိုက္မ်ားအတြက္ ပစၥည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးကို သံုးသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ -

 Carbon Steel ကို Engine Cooling System မ်ားအတြက္
 Stainless Steel ကို High Pressure Instrumentation System မ်ားအတြက္
 Alloy Steel ကို Chemical System မ်ားအတြက္
 Copper ကို Domestic Fresh Water System မ်ားအတြက္
 Copper Nickel ကို Seawater System မ်ားအတြက္
 Fiberglass Pipe ကို Ballast System မ်ားအတြက္
 High Pressure Rubber ကို Hydraulic System မ်ားအတြက္ သံုးသည္။

ေယဘုယ်အားျဖင့္ သံပိုက္ (ကာဘြန္စတီး) မ်ားကို ျပဳျပင္၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊

မျပဳျပင္ဘေ
ဲ သာ္လည္းေကာင္း သံုးသည္။ မျပဳျပင္ဘသ
ဲ ံုးေသာပိုက္မ်ား (Raw Pipes) ကို Black
Pipe မ်ားဟု ေခၚသည္။ ဓါတုတံု႔ျပန္မႈရိွႏိုင္ေသာေနရာမ်ား ဥပမာ - ဆီတိုင္ကီအတြင္း (inside
fuel oil tanks) တြင္ black pipe မ်ားကို သံုးသည္။
ေခ်းခြ်တ္ၿပီး ေဆးသုတ္ထားေသာပိုက္ (Blasted and Painted Pipes) မ်ားကို ဓါတု
ေဗဒတံု႔ျပန္မႈမရိွသည့္ေနရာအားလံုးတြင္ သံုးႏုိင္သည္။ သြပ္ရည္စိမ္ပိုက္ (Galvanised pipe)
မ်ားကို ဆားငံေရေၾကာင့္ သံေခ်းကိုက္ကာ စားသြားမည့္ေနရာမ်ား ဥပမာ - Seawater System
မ်ားတြင္ သံုးသည္။

၁၁၊
၁၁၊ ၄။ Bilge Piping
Piping System (ေရစုပ္ပိုက္လိုင္း)

သေဘၤာ၀မ္းအတြင္း အေၾကာင္းအမ်ိဳးေၾကာင့္ ၀င္လာေသာ ေရမ်ားကို စုပ္ထုတ္ေသာ

စနစ္ျဖစ္သည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ထုိေရမ်ားမွာ စက္ပစၥည္းမ်ားမွ စိမ့္ထက
ြ ္လာေသာေရ၊ ပိုက္
သို႔မဟုတ္ စက္မ်ားမွက်လာေသာ ေပါင္းေခြ်း၊ ေရပိုက္မ်ားမွ စိမ့္ထက
ြ ္လာေသာေရ၊ မိုးေရ၊
သေဘၤာၾကမ္းျပင္မ်ားေဆးေၾကာရာမွ က်လာေသာေရ စသည္တို႔ ျဖစ္ႏုိင္ပါသည္။
ဤစနစ္တင
ြ ္ ေရစုပ္ပန္႔မ်ား၊ ပင္မေရထုတ္ပိုက္၊ လိုင္းခဲြ ေရထုတ္ပိုက္၊ စုပ္ထုတ္
လိုက္ေသာေရမ်ားကို သိုေလွာင္ရာကန္၊ သေဘၤာအခန္းတစ္ခုခ်င္းအတြက္ ေရစစ္ဇကာမ်ား၊ ျပင္
ပမွေရမ်ား စီး၀င္မလာေစရန္ ကာကြယ္ထားေသာ Check Valve မ်ား၊ ဆီႏွင့္ေရကိုခေ
ြဲ ပးသည့္
Oily Water Separator မ်ားစသည္တို႔ ပါ၀င္ပါသည္။
အထူးသျဖင့္ အင္ဂ်င္ခန္းတြင္ ေရစုပ္ေခါင္းႏွစ္ခု ထားရမည္။ တစ္ခုခ်င္းစီတင
ြ ္ Non
Return Valve တစ္ခုစီတပ္ထားရမည္။ ပင္လယ္တင
ြ ္းသို႔ ေရမ်ားမစြန္႔ထုတ္မီ စုပ္ယူထားေသာ
ေရမ်ားတြင္ ေရာပါလာသည့္ ဆီမ်ားကို Oily Water Separator ျဖင့္ ခဲထ
ြ ုတ္ကာ သိုေလွာင္
ထားရမည္။ ထို႔ေနာက္မွ ဆီမပါေသာေရကို ပင္လယ္အတြင္း စြန္႔ထုတ္ရမည္။
ပံု ၁၁ - ၅ ႏွင့္ ပံု ၁၁ - ၆ တို႔တင
ြ ္ၾကည့္ပါ။ ပံု ၁၁ - ၅။ Bilge System

325 326
၁၁၊
၁၁၊ ၅။ Ballast Piping System

သေဘၤာ၏လူးမႈ ႏွင့္ တည္ၿငိမ္မႈ (trim and stability) တို႔အတြက္ လိုအပ္ေသာ ေရစူး

(draft) မွတ္ေရာက္ေအာင္ သေဘၤာ၀မ္းအတြင္း တစ္စံုတစ္ရာေသာ အတိုင္းအတာထိ
ပင္လယ္ေရျဖည့္ေပးရသည္။ ထို ပင္လယ္ေရမ်ားသိုေလွာင္ထားရာ တိုင္ကီကို Ballast Tank ဟု
ေခၚသည္။ ထိုတိုင္ကီမ်ားအတြင္း ေရျဖည့္ျခင္း၊ တိုင္ကီတစ္ခုမွတစ္ခုသို႔ ေရမ်ားလဲႊေျပာင္းျခင္း
မ်ားျပဳလုပ္ရန္ Ballast piping system ထားရသည္။
ထိုပိုက္လိုင္းစနစ္တင
ြ ္ ေရစုပ္ပန္႔ႀကီးႏွစ္ခု (Ballast pump) ႏွင့္ ဗားမ်ား၊ ပိုက္မ်ားပါ၀င္
သည္။ ထိုပန္႔ႀကီးသည္ ပင္လယ္ေရမ်ားကို seachest မွ စုပ္သင
ြ ္းႏုိင္သလို တိုင္ကီတစ္ခုမွ တစ္ခု
သို႔ ကူးေျပာင္းေပးႏုိင္သည္။ ထိုသို႔ျပဳလုပ္ႏုိင္ရန္ ပန္႔ႀကီးမ်ားကို suction manifold မ်ားႏွင့္ဆက္
ထားသည္။ ပံု ၁၁ - ၇ ႏွင့္ ပံု ၁၁ - ၈ တို႔တင
ြ ္ၾကည့္ပါ။
Ballast pump မ်ားကို အေရးႀကံဳလာပါက Bilge pump မ်ားအျဖစ္ အသံုးခ်ႏိုင္သည္။

၁၁၊
၁၁၊ ၆။ Fire Fighting System (မီ
(မီးသတ္စနစ္
စနစ္)

မီးသတ္စနစ္တင
ြ ္ သံုးမ်ိဳးရိွသည္။ Fire Main System, CO2 System ႏွင့္ Sprinkler
System တို႔ျဖစ္သည္။ ပံု ၁၁ - ၉ ႏွင့္ ပံု ၁၁ - ၁၀ တို႔တင
ြ ္ၾကည့္ပါ။

၁၁၊
၁၁၊ ၆၊ ၁။ Fire Main System (မီ
(မီးသတ္ပိုက္လုိင္း)

ဤစနစ္သည္ အဓိကမီးသတ္စနစ္ျဖစ္ၿပီး မီးသတ္ရန္ ပင္လယ္ေရကို သံုးသည္။ ထို

စနစ္တင
ြ ္ မီးသတ္ပန္႔ႏွစ္လံုးပါ၀င္ၿပီး တစ္လံုးႏွင့္တစ္လံုး သီးျခားေနရာမ်ားတြင္ထားသည္။
သို႔အတြက္ တစ္လံုးအလုပ္မလုပ္ႏုိင္ေတာ့သည့္တိုင္ အျခားတစ္လံုးကို ေမာင္းႏုိင္ေသးသည္။
မီးသတ္ပန္႔မ်ားသည္ ပင္လယ္ေရကို seachest မွ စုပ္ယူကာ အဓိကေရေပးသည့္
ပင္မပိုက္လင
ို ္းသို႔ ေမာင္းသြင္းေပးသည္။ ပိုက္လိုင္းကို ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းမႈမ်ားျပဳလုပ္ႏုိင္ရန္
အဆက္ျဖတ္ဗား (Isolation Valve) မ်ားကို ထည့္သင
ြ ္းတပ္ဆင္ထားသည္။

၁၁၊ ၆၊ ၂။ CO2 System (ကာဗြ

(ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ ပိုက္လိုင္း)

မီးေလာင္ေျခရိွေသာေနရာမ်ား ဥပမာ - အင္ဂ်င္ခန္း၊ ဂ်င္နေရတာခန္း၊ မီးဖိုခန္း၊

သုတ္ေဆးမ်ားထားရာအခန္း ကို ကာကြယ္ေပးထားသည့္ အေျခာက္မီးသတ္စနစ္ ျဖစ္သည္။
ဤစနစ္တင
ြ ္ မီးသတ္ရန္ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ဓါတ္ေငြ႔ကို သံုးထားသည္။
မီးေလာင္လွ်င္ အခန္းတြင္းမွ လူမ်ားကို ဓါတ္ေငြ႔မလႊတ္မီ အျမန္ဆံုးထြက္ေရး သတိ
ေပးႏုိင္ေစရန္ ဟြန္းမ်ား၊ ရုပ္ျမင္သံၾကားအခ်က္ေပးကိရိယာမ်ား တပ္ဆင္ထားပါသည္။ ေလေပး
ပန္ကာမ်ား၊ fire damper မ်ားကို ဓါတ္ေငြ႔မလႊတ္မီ ပိတ္ရမည္။ ပံု ၁၁ - ၆။ Bilge System (Schematic)

327 328
 Connect to other
Ballast Tank

ပံု ၁၁ - ၈။ Ballast System (Schematic)

ပံု ၁၁ - ၇။ Ballast System

329 330
ပံု ၁၁ - ၉။ Fire Main System

ပံု ၁၁ - ၁၀။ Fire Main System (Schematic)

331 332
၁၁၊ ၆၊ ၃။ Sprinkler System (မီ
(မီးသတ္ေရျဖန္းပိုက္လိုင္း) ေလထုတ္ပိုက္ေခါင္း vent head သည္ ၾကမ္းျပင္မွ အနည္းဆံုး ၃ ေပ အျမင့္တင
ြ ္ ရိွရ
မည္။
သေဘၤာသားမ်ားေနေသာ လူေနခန္းမ်ားအတြက္ ဤစနစ္ကိုသံုးသည္။ ဤစနစ္မွပိုက္
Sound Pipe မ်ားမွာ တုိင္ကီအတြင္းရိွ အရည္၏ မ်က္ႏွာျပင္အျမင့္ကို ေပႀကိဳးျဖင့္တုိင္း
မ်ားအတြင္း မူလက ေရသန္႔မ်ားေမာင္းထည့္ထားကာ လိုအပ္ေသာဖိအားေရာက္ေအာင္ ေလ
ရန္ တပ္ဆင္ထားျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုပိုက္၏ထိပ္ကို တိုင္းတာမည့္တိုင္ကီ၏ အေပၚဘက္ၾကမ္းျပင္
ဖိအားျဖင့္ ေမာင္းတင္ထားသည္။ ဤစနစ္ကို Fire Main ျဖင့္ဆက္ထားကာ ေနာက္ပိုင္းလိုအပ္
တည့္တည့္တင
ြ ္ သို႔မဟုတ္ free board deck ေပၚတြင္ထားၿပီး ေအာက္ေျခကိုမူ တိုင္ကီ၏
ေသာေရမ်ားကို fire main မွ ထုတ္ေပးသည္။
ၾကမ္းျပင္မွ ၂ လက္မခန္႔အကြာတြင္ ထားသည္။ ပိုက္၏ထိပ္ကို ၀က္အူရစ္ပါ အဖံုးျဖင့္ အျမဲပိတ္
ေရပန္းေခါင္းတိုင္းတြင္ ေရစီးခလုတ္ (flow switch) မ်ားတပ္ဆင္ထားသည္။ ဤ
ထားရန္လိုသည္။ ပိုက္၏ ေအာက္ေျခတည့္တည့္တင
ြ ္ ရိုက္ျပား (striking plate) ကို ၾကမ္းျပင္
ခလုတ္မွ ေရျဖတ္စီးသြားလွ်င္ ထိန္းခ်ဳပ္ခန္း (control panel) မွ အခ်က္ေပးကိရိယာကို လႈပ္ႏိႈး
တြင္ ဂေဟေဆာ္ထားသည္။
လိုက္ျခင္းျဖင့္ မည္သည့္အခန္းတြင္ မီးေလာင္ေနေၾကာင္း ခ်က္ျခင္းသိႏိုင္ေလသည္။
အရည္မ်က္ႏွာျပင္ကို တုိင္းရန္ျဖစ္သည့္အတြက္ ပိုက္ကို ေျဖာင့္ႏိုင္သမွ်ေျဖာင့္ေျဖာင့္
Sprinkler system ႏွင့္ fire main system ကို alarm check valve ျဖင့္ ျခားထား
သြယ္တန္းရသည္။ ဆီတိုင္ကီမ်ားတြင္မူ ထိုပိုက္ထိပ္တင
ြ ္ အလိုအေလွ်ာက္ အျမန္ျပန္ပိတ္ႏိုင္
သည္။ Sprinkler system တြင္ ဖိအားေလ်ာ့က်သြားသည္ႏွင့္ တၿပိဳင္နက္ fire main system မွ
ေသာ quick acting self closing valve မ်ားတပ္ဆင္ေပးရသည္။ ထိုဗားကိုဖင
ြ ့္လိုက္လွ်င္
ဖိအားျမင့္ေရမ်ားသည္ alarm check valve ကို တြန္းဖြင့္ကာ Sprinkler system အတြင္းသို႔ တိုး
အထဲမွဆီမ်ား အျပင္သို႔ဖိတ္လွ်ံက်မလာေစရန္ မီတာ (small test clock) တပ္ၿပီး စမ္းရသည္။
၀င္စီးဆင္းသြားေလသည္။

၁၁၊ ၈။ Sanitary System (အိ

(အိမ္သာသံုး ေရပိ
ေရပိုက္လိုင္း)
၁၁၊ ၇။ Vent and Sound System (ေလထု
(ေလထုတ္ပိုက္ႏွင့္ အရည္မ်က္ႏွာျပင္အျမင့္တိုင္း ပိုက)္
ဤလိုင္းမွာ အိမ္သာႏွင့္ အေပါ့သြားေၾကြခြက္မ်ားအတြက္ ေရေလာင္းခ်ရန္ ျဖစ္သည္။
တိုင္ကီအတြင္း အရည္မ်ားျဖည့္စဥ္၊ သို႔မဟုတ္ ထုတ္စဥ္တင
ြ ္ အခန္းတြင္းမွ ဓါတ္ေငြ႔ ဤလိုင္းအတြက္ေရကို ပင္လယ္ေရျဖစ္ေစ၊ ေရခ်ိဳ (fresh water) ျဖစ္ေစသံုးသည္။ ေရကို
သို႔မဟုတ္ ေလမ်ား ျပင္ပသို႔လတ
ြ ္လပ္စာြ ၀င္ထက
ြ ္ႏုိင္ရန္ အလံုပိတ္အခန္းမွန္သမွ် ေလထုတ္ တိုင္ကီအတြင္းသိုေလွာင္ထားၿပီး ပန္႔က ဖိအားသံုးေရတိုင္ကီအတြင္း ေမာင္းပို႔သည္။ ထိုဖိအား
ပိုက္လိုသည္။ ဤတြင္ တုိင္ကီမ်ားသည္ သေဘၤာ၀မ္းႏွင့္လုပ္ထားေသာ တိုင္ကီမ်ားသာမက ကို ဖိအားျမင့္ေလ (compressed air) ျဖင့္ရယူသည္။ အိမ္သာ သို႔မဟုတ္ ဆီးအိုးတိုင္းတြင္ ေရ
လြတ္လပ္စြာတည္ေနေသာ daily service tank မ်ားကဲ့သို႔ တိုင္ကီမ်ားလည္းပါသည္။ အဖြင့္၊ အပိတ္ကို ထိန္းရန္ အထိန္းဗားမ်ား (flushing control valves) တပ္ဆင္ထားသည္။
ေလထုတ္ပိုက္၏ ျဖတ္ပိုင္းမ်က္ႏွာျပင္ ဧရိယာ (cross sectional area) သည္ အရည္
ျဖည့္ပိုက္ (filling pipe) ျဖတ္ပိုင္းမ်က္ႏွာျပင္ဧရိယာထက္ ၁.၂၅ ဆ ပိုႀကီးရမည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ၁၁၊ ၉။ Deck Drainage System
System (ေရေျမာင္
(ေရေျမာင္း)
အရည္ျဖည့္ပိုက္သည္ ၄ လက္မအခ်င္းရိွသည္ ဆိုပါစို႔။ ၄ လက္မပိုက္၏ အတြင္းဘက္အခ်င္းမွာ
အျပင္အခ်င္း - (၂ x ပိုက္အထူ) = ၄.၅ - (၂ x ၀.၂၃၇) = ၄.၀၂၆ လက္မျဖစ္သည္။ ဤလိုင္းမွာ သေဘၤာၾကမ္းခင္းေပၚရိွ ၾကမ္းေဆးသည့္ေရ၊ မိုးေရစသည္တို႔ကို bilge
ထိုအခါ အရည္ျဖည့္ပိုက္၏ ျဖတ္ပိုင္းမ်က္ႏွာျပင္ ဧရိယာမွာ - holding tank သို႔ျဖစ္ေစ၊ ပင္လယ္အတြင္းသို႔ျဖစ္ေစ သြယ္ခ်ေပးေသာ ပိုက္လိုင္းျဖစ္သည္။
Cross sectional area of filling pipe = π r 2 MARPOL စည္းမ်ဥ္းအရ သေဘၤာၾကမ္းေပၚမွ စုေဆာင္းရရိွေသာေရမ်ားကို bilge
၂ holding tank သို႔ အရင္ပို႔ကာ ဆီႏွင့္ေရခဲြထုတ္ရသည္။ သန္႔သြားေသာေရကိုမွ ပင္လယ္အတြင္း
= ၃.၁၄၂ x ၂.၀၁၃
စြန္႔ပစ္ခင
ြ ့္ျပဳသည္။ မတူေသာ အခန္းႏွစ္ခုမွလာေသာ ေရေျမာင္းမ်ားသည္ ပင္မပိုက္တစ္ခု
အရည္ျဖည့္ပိုက္၏ ျဖတ္ပိုင္းမ်က္ႏွာျပင္ ဧရိယာ = ၁၂.၇၃ စတုရန္းလက္မ ျဖစ္မည္။
အတြင္း ဆံုၿပီး၀င္လာပါက ထိုလိုင္းမ်ားတြင္ check valve မ်ားတပ္ဆင္ေပးရသည္။ သို႔မွ
ထို႔ေၾကာင့္ ေလထုတ္ပိုက္၏ ျဖတ္ပိုင္းမ်က္ႏွာျပင္ ဧရိယာ = ၁၂.၇၃ x ၁.၂၅ = ၁၅.၉၁
သည္ဘက္အခန္းမွ စီးလာေသာေရမ်ား ဟိုဘက္အခန္းအတြင္း မ၀င္သြားမွာျဖစ္သည္။
စတုရန္းလက္မ ျဖစ္ရမည္။ ၎ကို အခ်င္းျပန္တက
ြ ္လုိက္ပါက -
သာမန္ေျမဆဲအ
ြ ားျဖင့္ ဆင္းသြားမည့္ေရေျမာင္းမ်ားသည္ ဓါတ္ေငြ႔ျဖင့္မီးသတ္ရန္ စီမံ
Cross sectional area = π r 2
ထို႔ေၾကာင့္ ေလထုတ္ပိုက္၏ အတြင္းဘက္ ထားေသာ အခန္းမ်ားတြင္ ဆံုးေနပါက မီးသတ္ဓါတ္ေငြ႔မ်ား ေရေျမာင္းပိုက္အတြင္း မ၀င္လာေစ
အခ်င္းမွာ ၂.၂၅ x ၂ = ၄.၅ လက္မ ျဖစ္၏။ ရန္ isolation valve မ်ား တပ္ထားရမည္။ Isolation Valve ဟူသည္ သည္ဘက္အခန္းႏွင့္ ဟို
Cross sectional area
r= ဘက္ကို ေရ၊ ဓါတ္ေငြ႔စသည္တို႔ မ၀င္ႏိုင္ေစရန္ စည္းျခားေပးထားေသာ ဗားျဖစ္သည္။
π အနီးစပ္ဆံုးအားျဖင့္ အတြင္းဘက္အခ်င္း
၅.၀၅ လက္မရိွေသာ ၅ လက္မပိုက္ကို ပံု ၁၁ - ၁၃ ႏွင့္ ပံု ၁၁ - ၁၄ တြင္ၾကည့္ပါ။
15.91
r= = 2.25" ေလထုတ္ပိုက္အျဖစ္ ေရြးရမည္ျဖစ္သည္။
π

333 334
 ပံု ၁၁ - ၁၂။ Sanitary System (Schematic)
ပံု ၁၁ - ၁၁။ Vent and Sound System (Schematic)

335 336
 ပံု ၁၁ - ၁၃။ Deck and Drain System

၁၁၊ ၁၀။ Sanitary Drainage System (ေရဆိ

(ေရဆိုးထုတ္ပိုက)္

ဤစနစ္မွာ သံုးၿပီးသားေရမ်ားကို sewage holding tank သို႔ျဖစ္ေစ ပင္လယ္အတြင္း

ျဖစ္ေစ စြန္႔ထုတ္ေပးေသာ လိုင္းျဖစ္သည္။ လက္ေဆးကန္၊ ေရခ်ိဳးခန္း၊ ေသာက္ေရ၊
အ၀တ္ေလွ်ာ္စက္ စသည္တို႔မွ စြန္႔ထုတ္လိုက္ေသာေရမ်ားမွာ သန္႔သျဖင့္ ပင္လယ္အတြင္း တုိက္
ရိုက္စြန္႔ထုတ္၍ရသည္။
သို႔ေသာ္ အိမ္သာ၊ ဆီးခြက္၊ ေဆးခန္း စသည္တို႔မွ စြန္႔ထုတ္လိုက္ေသာေရမ်ားကိုမူ
သန္႔စင္ရန္လိုသျဖင့္ sewage holding tank သို႔ဦးစြာ ပို႔ရသည္။ ထိုေရမ်ားကို သန္႔စင္ၿပီးမွ
ပင္လယ္အတြင္း စြန္႔ပစ္ရသည္။ မီးဖိုေဆာင္မွ စြန္႔ထုတ္ေရမ်ားကို grease interceptor ျဖင့္ ဆီ
မ်ားကို အရင္စစ္ပစ္ရသည္။ သို႔မဟုတ္ပါက ထိုမသန္႔စင္ရေသးေသာ ေရဆိုးေရညစ္မ်ားကို
သေဘၤာေဘးဘယ္ညာရိွ MARPOL Discharge station မွေန၍ အျခားသေဘၤာတစ္စီးသို႔
လဲႊေျပာင္းေပးႏုိင္သည္။ ပံု ၁၁ - ၁၅ တြင္ၾကည့္ပါ။ ပံု ၁၁ - ၁၄။ Deck and Drain System (Schematic)

337 338
၁၁၊ ၁၁။ Draft and Tank Gauge System (ေရေျမာင္
(ေရေျမာင္း)

ဤစနစ္မွာ သေဘၤာေရစူးႏွင့္ တိုင္ကီမ်ားအတြင္းရိွ အရည္မ်က္ႏွာျပင္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ခန္း

အတြင္းမွ လွမ္းၾကည့္ေသာ စနစ္ျဖစ္သည္။ ဤစနစ္တင
ြ ္ ေလဖိအား၊ အီလက္ထေရာနစ္စနစ္
မ်ားသံုးသည္။ မိမိသိလိုေသာ တိုင္ကီ သို႔မဟုတ္ သေဘၤာနံရံဆီ ေလကိုမႈတ္သင
ြ ္းကာ ထိုေနရာ
မွ hydrostatic pressure (တည္ၿငိမ္အရည္ဖိအား) ကိုၾကည့္ၿပီး အရည္မ်က္ႏွာျပင္ အျမင့္ကို
တိုင္းတာျခင္းျဖစ္သည္။ ပံု ၁၁ - ၁၆ တြင္ၾကည့္ပါ။

၁၁၊ ၁၂။ Engine Cooling System (အင္

(အင္ဂ်င္ အေအးခံစနစ္)

ဤစနစ္မွာ သေဘၤာကို အဓိကေမာင္းႏွင္ေပးေနေသာ အဓိကအင္ဂ်င္ႀကီးမ်ား၏

အေအးခံစနစ္ျဖစ္ပါသည္။ ဤစနစ္တင
ြ ္ ႏွစ္ပိုင္းပါပါသည္။ ပင္လယ္ေရႏွင့္ အေအးခံေသာ
အပိုင္းႏွင့္ ေရခ်ိဳႏွင့္ အေအးခံေသာ အပိုင္းျဖစ္ပါသည္။

က။ ပင္လယ္ေရႏွင့္ အေအးခံစနစ္ (Sea Water Cooling System)

ဤစနစ္သည္ အပူခ်ိန္နိမ့္အေအးခံစနစ္ျဖစ္သည္။ ဤအပိုင္းသည္ အပြင့္စနစ္ျဖစ္ၿပီး

ပင္လယ္ေရကို ပန္႔က စီးခ်က္စ္မွ စုပ္ယူၿပီး အင္ဂ်င္အပူေျပာင္းယူနစ္ (engine heat exchanger)
သို႔ ပို႔ေပးသည္။ ဤယူနစ္ (heat exchanger) တြင္ အင္ဂ်င္မွလာေသာ အပူခ်ိန္ျမင့္ေရခ်ိဳမွ
အပူမ်ားကို ပင္လယ္ေရမွစုပ္ယူကာ ပူလာေသာ ပင္လယ္ေရမ်ားကို ပင္လယ္အတြင္း စြန္႔ပစ္
သည္။
ပို၍ရွင္းေစရန္ ပံု ၁၁ - ၁၇ တြင္ၾကည့္ပါ။

ခ။ ေရ
ေရခ်ိဳႏွင့္ အေအးခံစနစ္ (Fresh
(Fresh Water Cooling System)

ဤစနစ္သည္ အပူခ်ိန္ျမင့္အေအးခံစနစ္ျဖစ္သည္။ ဤအပိုင္းသည္ အပိတ္စနစ္ျဖစ္ၿပီး

ေရသည္အ၀င္အထြက္မရိွဘဲ အင္ဂ်င္တစ္၀ို္က္တင
ြ ္သာ လွည့္ပတ္စီးဆင္းေနသည္။ အင္ဂ်င္တင
ြ ္
အေသတပ္ဆင္ထားေသာ ေရခ်ိဳပန္႔သည္ ေရခ်ိဳတိုင္ကီအတြင္းမွ ေရမ်ားကိုစုပ္ယူကာ အင္ဂ်င္
ပတ္လည္ လွည့္ပတ္စီးေစသည္။ တုိင္ကီမွလာေသာ ေရသည္ ပထမ ဆီအေအးခံစနစ္ (oil
cooler) အတြင္းစီး၀င္ၿပီး ထိုမွ အင္ဂ်င္အတြင္း၀င္ကာ အင္ဂ်င္ေခါင္း (engine head),
အင္ဂ်င္တံုး (engine block) အတြင္းမ်ားလွည့္ပတ္ကာ အင္ဂ်င္မွအပူကို စုပ္ယူသည္။
အပူခ်ိန္ျမင့္ ေရခ်ိဳသည္ အပူေျပာင္းယူနစ္ (heat exchanger) သို႔ေရာက္ေသာအခါ
ပင္လယ္ေရက ၎ထံမွ အပူမ်ားကို စုပ္ယူလိုက္ျခင္းျဖင့္ အပူခ်ိန္က်သြားသည္။ အတန္ငယ္ေအး
သြားေသာ ေရခ်ိဳသည္ အင္ဂ်င္အတြင္းျပန္လာကာ အင္ဂ်င္မွအပူမ်ားကို စုပ္ယူ၊ ထိုေနာက္ အပူ
ေျပာင္းယူနစ္တင
ြ ္ ပင္လယ္ေရသို႔ အပူမ်ားပို႔ေပး စသျဖင့္ အင္ဂ်င္ကို အေအးခံေပးသည္။
ဤစနစ္အတြင္း water maker (distiller) ကိုထည့္သင
ြ ္းတပ္ဆင္ထားျခင္းျဖင့္ ေရခ်ိဳမွ
ဆံုးရံႈးသြားေသာ အပူအခ်ိဳ႔ျဖင့္ distiller မွ ေရခ်ိဳမ်ားကို ပူေစသည္။ ပံု ၁၁ - ၁၅။ Sanitary Drainage Piping System

339 340
ပံု ၁၁ - ၁၆။ Tank and Draft Gauging System

ပံု ၁၁ - ၁၇။ Engine Cooling Piping System

341 342
၁၁၊ ၁၃။
၁၃။ အင္ဂ်င္ဆီေပးစနစ္
ပးစနစ္ (Fuel
(Fuel Oil System)

ဤစနစ္သည္ သေဘၤာအဓိကအင္ဂ်င္ (main engine)၊ အကူအင္ဂ်င္ (auxiliary

engine) ႏွင့္ ဒီဇယ္ႏွင့္ေမာင္းေသာ အင္ဂ်င္မ်ားအတြက္ စက္ေမာင္းဆီကို ပို႔ေပးသည္။ ဒီဇယ္ကို
ေရနံတူးရာတြင္သံုးေသာ ရႊံ႕တြင္လည္းေရာသည္။ ဒီဇယ္ကို သေဘၤာ၏ ေဘး ဘယ္ (port), ညာ
(starboard) ရိွ ဆီျဖည့္ေသာ filling station မွ တစ္ဆင့္ ဆီတိုင္ကီ (Fuel Oil Tank) မ်ား
အတြင္း ျဖည့္သည္။ ပံု ၁၁ - ၁၈ တြင္ၾကည့္ပါ။
ထိုဆီတိုင္ကီႀကီးမ်ားမွတစ္ဆင့္ ဆီပို႔ပန္႔ (fuel oil transfer pump) မ်ားက ေန႔စဥ္သံုး
daily service tank, fuel oil setting tank စသည္တို႔ထံ ပို႔ေပးသည္။

၁၁၊ ၁၄။
၁၄။ အင္ဂ်င္၀ိုင္ (ေခ်ာဆီ
(ေခ်ာဆီ) ေပးစ
ေပးစနစ္
ပးစနစ္ (Lubrication
(Lubrication Oil System)

ဤစနစ္ကို ေခ်ာဆီပို႔စနစ္ (Lube oil supply system) ႏွင့္ ေခ်ာဆီထုတ္စနစ္ (Dirty

oil drain system) ဟု ႏွစ္ပိုင္းခဲႏ
ြ ိုင္သည္။
ေခ်ာဆီတိုင္ကီ (Lube Oil Tank) မွ ေခ်ာဆီမ်ားကို ေခ်ာဆီပန္႔ (Lube oil transfer
pump) က သေဘၤာအဓိကအင္ဂ်င္၊ အကူအင္ဂ်င္၊ ဂ်င္နေရတာ၊ ဂီယာအံု၊ အျခားစက္မႈအစိတ္
အပိုင္းမ်ား ေခ်ာေမြ႔စြာလည္ပတ္ေစရန္ ပို႔ေပးသည္။ ပံု ၁၁ - ၁၉ တြင္ၾကည့္ပါ။
အင္ဂ်င္၊ ဂ်င္နေရတာ၊ ဂီယာေဘာက္စ္မ်ားမွ စြန္႔ထုတ္လိုက္သည့္ ညစ္ပတ္ေနေသာ
ေခ်ာဆီမ်ားကိုမူ ေခ်ာဆီညစ္တိုင္ကီ (Dirty Oil Tank) တြင္သိုေလွာင္ထားကာ သေဘၤာဆိပ္
ကမ္းကပ္ေသာအခါ ကုန္းပတ္ေပၚရိွ MARPOL station မွ တစ္ဆင့္ ကုန္းေပၚသို႔ ပို႔ေပးသည္။
ေခ်ာဆီမ်ားကို ထုတ္ေသာအခါ၌မူ ရိုးရိုးေျမဆဲအ
ြ ားသံုးၿပီး ေဖာက္ခ်လိုက္ရံုျဖစ္ပါသည္။

၁၁၊ ၁၅။
၁၅။ အင္ဂ်င္အိတ္ေဇာ စနစ္ (Engine
(Engine Exhaust System)

ဤစနစ္မွာ အင္ဂ်င္မွထုတ္လိုက္ေသာ အိတ္ေဇာမီးခိုးမ်ားကို သေဘၤာအျပင္သို႔ စြန္႔

ထုတ္ေပးေသာ စနစ္ျဖစ္သည္။ စြန္႔ထုတ္လုိက္ေသာမီးခိုးမ်ားသည္ ေလသန္႔စနစ္၊ လူေလွ်ာက္
လမ္း၊ ေရနံတူးစနစ္မ်ားႏွင့္ မနီးေစရ။ ထိုစနစ္တင
ြ ္ အဓိကပါ၀င္ေသာ အစိတ္အပိုင္းမ်ားမွာ မီးပြား
ေဖ်ာက္ကိရိယာ (spark arrester), အသံထိန္းကိရိယာ (silencer) ႏွင့္ စန္႔ထက
ြ ္ဘာဂ်ာ
(expansion bellow) တို႔ျဖစ္သည္။
အိတ္ေဇာစနစ္တင
ြ ္သံုးေသာ ပိုက္အထိုင္မ်ားမွာ အပူခ်ိန္ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ စန္႔ထက
ြ ္
ျခင္း၊ က်ံဳ၀
႔ င္ျခင္းဒါဏ္ကိုခံႏိုင္ေအာင္လုပ္ထားေသာ စပရင္ပါသည့္ အထူးပိုက္အထိုင္မ်ား ပံု ၁၁ - ၁၈။ Fuel Oil Piping System
ျဖစ္ရမည္။ ပံု ၁၁ - ၂၀ တြင္ၾကည့္ပါ။

343 344
 ပံု ၁၁ - ၂၀။ Engine Exhaust Piping System
ပံု ၁၁ - ၁၉။ Lube Oil Piping System

345 346
၁၁၊ ၁၆။
၁၆။ ဖိအားျမင့္ေလ စနစ္ (Compressed
(Compressed Air System)

ဤစနစ္ကို သံုးစုခႏ
ြဲ ိုင္သည္။

၁။ Service Air (အလုပ္လုပ္ရန္ သံုးေသာေလ)

၂။ Control Air (ထိန္းခ်ဳပ္စနစ္မ်ားအတြက္ သံုးေသာေလ)
၃။ Starting Air (စက္စတင္လည္ရန္ သံုးေသာေလ)
ပံု ၁၁ - ၂၁ တြင္ၾကည့္ပါ။ Service Air သည္ အေရးေပၚမဟုတ္သည့္ အျပင္ဘက္တင
ြ ္
အသံုးျပဳရန္လိုသည့္အခါ သုံးႏိုင္ရန္ အတြက္လည္းေကာင္း၊ တစ္ခါတစ္ရံ အသံုးျပဳရန္လိုသည့္
စက္ကိရိယာ ႏွင့္ လက္သံုးကိရိယာမ်ားအတြက္ လည္းေကာင္း ထားေပးသည္။
Control Air မွာ fire damper, tank gauging system ႏွင့္ instrument control
အတြက္ သံုးသည္။ ဥပမာ - ေလဖိအားျဖင့္ေမာင္းႏွင္သည့္ ထိန္းခ်ဳပ္ဗားမ်ားတြင္ ဤေလကို သံုး
သည္။ Starting Air မွာ သေဘၤာ၏ အဓိကအင္ဂ်င္ႀကီးကို စတင္ေမာင္းႏွင္ရန္အတြက္
ျဖစ္သည္။
ေလဖိအားျမွင့္စက္ (Air Compressor) သည္ ဖိအားျမင့္ေလကို ေလစစ္ကိရိယာႏွင့္
အေျခာက္ခံကိရိယာ (air filter and air dryer) ကိုျဖတ္ၿပီး ေလေလွာင္ကန္ (air receiver) သို႔
ပို႔ေပးသည္။ ထိုေလေလွာင္ကန္မွ ဖိအားျမင့္ေလကို အထက္ေဖာ္ျပပါ service air စသည့္လိုင္း
မ်ားသို႔ ပို႔ေပးသည္။
အေရးေပၚသံုး ဂ်င္နေရတာ (emergency generator) အတြက္ air compressor ႏွင့္
emergency air receiver ကို သီးသန္႔ထားရသည္။ ပံုမွန္အေနအထားတြင္ ထို emergency
လိုင္းအတြင္း ပင္မေလပိုက္လိုင္းမွ ဖိအားျမင့္ေလျဖင့္ အျမဲျဖည့္ေပးေနသည္။ အေရးေပၚအေျခ
အေနတြင္မွသာ အေရးေပၚသံုးဂ်င္နေရတာကို ေမာင္းသည္။

၁၁၊ ၁၇။
၁၇။ ေသာက္
ေသာက္ေရ၊ သံုးေရေပး စနစ္ (Potable
(Potable Water System)

ဤစနစ္မွာ သေဘၤာေပၚရိွ ေသာက္ေရ၊ သံုးေရ၊ ေဆးေၾကာေရ၊ စက္မႈလုပ္ငန္းသံုးေရ

မ်ားအတြက္ ေရေပးေ၀ရန္ျဖစ္သည္။ ပံု - ၁၁ - ၂၂ တြင္ၾကည့္ပါ။ ဤစနစ္အတြက္ေရသန္႔ကို
သိုေလွာင္ကန္တင
ြ ္ ေလွာင္ထားၿပီး ထိုမွ ပန္႔ျဖင့္ ဖိအားျမွင့္တုိင္ကီ (pressure set tank) သုိ႔ပို႔
ေပးသည္။ ထိုတိုင္ကီမွတစ္ဆင့္ ေရကို U.V. Sterilizer ကို ျဖတ္ေစကာ လိုအပ္ေသာ လူေနခန္း
မ်ား၊ မီးဖိုေဆာင္၊ ေရပူစနစ္၊ စက္မႈလုပ္ငန္း စသည္ေနရာမ်ားသို႔ ပို႔ေပးသည္။
လိုအပ္ေသာ ေရသန္႔ကို သေဘၤာကမ္းကပ္သည့္အခါ ကမ္းေပၚမွျဖည့္ယူသည္။ ထို႔ျပင္
Water Maker (distiller) ေပါင္းခံစက္မွ ေရကိုလည္း ရယူေသးသည္။

ပံု ၁၁ - ၂၁။ Compressed Air System

347 348
 ၁၁၊ ၁၈။
၁၈။ ဟိုက္ေျဒာလစ္ စနစ္ (Hydraulic
(Hydraulic System)

ဤစနစ္မွာ ဟိုက္ေျဒာလစ္ႏွင့္ ေမာင္းႏွင္ေသာ စက္ကိရိယာႀကီးမ်ား အလုပ္လုပ္ႏိုင္

ရန္ လိုအပ္ေသာ ဟိုက္ေျဒာလစ္ဆီကို ပန္႔ျဖင့္ ဆီတိုင္ကီမွ လိုအပ္ေသာစက္ဆီေရာက္ေအာင္
ေမာင္းပို႔ေပးေသာ စနစ္ျဖစ္သည္။ ပံု - ၁၁ - ၂၃ တြင္ၾကည့္ပါ။
ဤစနစ္တင
ြ ္ လုိအပ္ေသာဖိအားရေအာင္ ပိုက္လိုင္းအတြင္းရိွ ဖိအားထိန္းဗားမ်ား
(pressure control valve) ျဖင့္ထိန္းေပးသည္။ လိုေသာဘက္ဆီသို႔ ဆီစီးဆင္းႏိုင္ရန္အတြက္မူ
အရည္စီးထိန္းဗားမ်ား (flow control valve) က ထိန္းေပးသည္။ Actuator မ်ားက ဟိုက္ေျဒာ
လစ္စမ
ြ ္းအားကို စက္မႈစမ
ြ ္းအားအျဖစ္ ေျပာင္းေပးသည္။

၁၁၊ ၁၉။
၁၉။ ေလေအးေပး
ေလေအးေပး စနစ္ ( Refrigerant System)

ဤစနစ္က သေဘၤာေပၚမွ လူေနခန္းမ်ား၊ ပဲ့ထိန္းခန္း စသည္တို႔ႏွင့္ အေအးခန္း

(freezer room) မ်ားအတြက္ လိုအပ္ေသာ ေလေအးမ်ားပို႔ေပးသည္။
Air Handling Unit မွ ေလေအးမ်ားကို ေလေအးေပးပိုက္ႀကီးမ်ား (Air cond ducts)
မ်ားက လိုေသာေနရာေရာက္ေအာင္ ပို႔ေဆာင္ေပးသည္။ Air handling unit တြင္ ေလေအးစနစ္
က လိုအပ္ေသာေလေအးမ်ားရေအာင္ ထုတ္ေပးသည္။ ပံ-ု ၁၁ - ၂၄ တြင္ၾကည့္ပါ။

၁၁၊ ၂၀။
၂၀။ ေရေႏြ
ေရေႏြးေငြ႔ႏွင့္ အပူေပး စနစ္ (Steam Heating System)

ဤစနစ္က အလြန္ေအးေသာရာသီဥတုမ်ားတြင္ ဆီသိုေလွာင္ကန္မ်ား၊ လူေနခန္းမ်ား၊

စက္ကိရိယာမ်ားအား အပူေပးသည္။ ပံ-ု ၁၁ - ၂၅ တြင္ၾကည့္ပါ။
ေရေႏြးေငြ႔ကို ဘိဳြ င္လာ (boiler) မ်ားမွထုတ္ယူၿပီး space heater သို႔မဟုတ္ equip –
ment heating coil မ်ားမွတစ္ဆင့္ လိုအပ္ေသာေနရာမ်ားသို႔ ေရေႏြးေငြ႔လႊတ္ေပးသည္။ ေရေႏြး
ေငြ႔မွရလာေသာ ေပါင္းေခြ်းမ်ား (steam condensate) ကို ဘိဳြ င္လာမ်ားဆီ ျပန္ပို႔ေပးသည္။

ဤမွ်ဆိုလွ်င္ သေဘၤာတစ္စီးတြင္ပါ၀င္ေသာ ပိုက္လုိင္းစနစ္မ်ား စံုသင့္သမွ် ျပည့္စံု

သြားၿပီျဖစ္ပါသည္။ သေဘၤာေပၚတြင္ အခန္း သို႔မဟုတ္ တိုင္ကီ (Tank) သို႔မဟုတ္ ၾကမ္းျပင္
(deck) မ်ားသို႔ ပိုက္ျဖတ္သန္းသြားရာတြင္ နံရံျဖတ္အပိုင္းကေလးမ်ားကို သံုးပါသည္။ ထိုနံရံ
မ်ား၌ ေရလံုရေသာနံရံ (water tight bulkhead ) ႏွင့္ ေရလံုစရာမလိုေသာနံရံ (non-water
tight bulkhead ) ဟု ႏွစ္မ်ိဳးရိွ၏။ ထိုနံရံမ်ားကို ျဖတ္ေသာအခါ ေအာက္ပါအပိုင္းမ်ားကို သံုးပါ
သည္။

ပံု ၁၁ - ၂၂။ Potable Water System

349 350
ပံု ၁၁ - ၂၃။ Hydraulic System ပံု ၁၁ - ၂၄။ Refrigerant System

351 352
 ၁၁၊ ၂၁၊ ၁။ ေရလံ
ေရလံုေသာနံရံမ်ား (Water
(Water Tight Bulkhead) အတြက္

ဤအမ်ိဳးအစားမွာ
penetration piece ႏွင့္ ပိုက္ကို
ဖလန္းႏွင့္ ဆက္သည္။ ပိုက္ကို
ျဖဳတ္လို႔ တပ္လို႔ရသည္။
သက္ဆိုင္ရာစနစ္ အလိုက္
နံရံျဖတ္အပိုင္းမ်ားကို
အင္ဂ်င္နီယာဌာနမွ အတိုင္း
အတာအတိအက်ႏွင့္ ပံုမ်ား
ထုတ္ေပးသည္။ ဤပံုမ်ား
အတိုင္းတပ္ဆင္ရန္ျဖစ္ပါသည္။

ဤအမ်ိဳးအစားမွာ
penetration piece ႏွင့္ ပိုက္ကို
ဂေဟေဆာ္ၿပီး အေသဆက္
ထားသျဖင့္ ပိုက္ကို ျဖဳတ္လို႔
တပ္လို႔ မရပါ။ ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္း
ရန္ ပိုက္ကို ျဖဳတ္၊ တပ္လိုလွ်င္
ျဖတ္ထုတ္မွ ရမည္ျဖစ္ပါသည္။
ဤတြင္ နံရံျဖတ္အပိုင္းကေလး
မ်ား (penetration piece) ၏
ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးကို ေဖာ္ျပထားပါ
သည္။

ပံု ၁၁ - ၂၅။ Steam Heating System

၁၁၊ ၂၁။
၂၁။ နံရံျဖတ္ အပိုင္းကေလးမ်ား (Penetration
(Penetration Pieces)

353 354
 ၁၁၊ ၂၂။ ပိုက္လိုင္းမ်ားကို ေဆးသု
ေဆးသုတ္ျခင္း (Painting)
တစ္ခန္းႏွင့္တစ္ခန္း
သေဘၤာ သို႔မဟုတ္ ေရနံတူးစင္ဟူသည္ ပင္လယ္ျပင္တင
ြ ္ေနရသည္ျဖစ္ရာ ပင္လယ္
ေရျဖတ္ သြားႏုိင္ေသာ
ဆားငံေရေၾကာင့္ သံထည္ပစၥည္းမ်ား သံေခ်းကိုက္မည္ကို အထူးအေလးေပး စဥ္းစားရသည္
တစ္နည္းအားျဖင့္ ေရလံုစရာ
ျဖစ္ရာ ထိုအထဲတင
ြ ္ ပိုက္လိုင္းမ်ားလည္း ပါ၀င္ေပသည္။ ပိုက္လိုင္းမ်ား ေဆးသုတ္ျခင္းအတြက္
မလိုေသာ non-watertight
မည္သည့္ပိုက္ကို မည္ကဲ့သို႔ ေဆးသုတ္ရမည္ကို သတ္မွတ္ေပးထားပါသည္။
bulkhead မ်ားအတြက္
သုတ္ေသာေဆးသည္ ရာသီဥတုဒါဏ္၊ တုိက္စားမႈဒါဏ္၊ အပူဒါဏ္စသည္တို႔ ခံႏိုင္
ေအာက္ပါ penetration
ရမည္။ အခ်ိဳ႔ပိုက္မ်ားကို ေဆးသုတ္ရန္လိုၿပီး အခ်ိဳ႔ပိုက္မ်ားကို သြပ္ရည္စိမ္ (hot dip galvanised)
piece မ်ား သံုးပါသည္။ အခ်ိဳ႔
ရန္လိုပါသည္။ သြပ္ရည္စိမ္ျခင္းတြင္ ဆီခြ်တ္ျခင္း (de-greasing)၊ အက္စစ္ျဖင့္ေဆးျခင္း (acid
ေသာ penetration piece
pickling) ၊ သြပ္ရည္စိမ္ျခင္း (galvanising) ဟု သံုးပိုင္းပါပါသည္။ ပိုက္မ်ားကို အပူခ်ိန္ ၄၄၀ မွ
မ်ား၏ အတိုင္းအတာမ်ားကိုပါ
၄၅၀ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္ရိွေသာ သြပ္ရည္ထဲတင
ြ ္ ႏွစ္ၿပီး စိမ္ရပါသည္။
ေဖာ္ျပထားပါသည္။ သို႔ေသာ္
သြပ္ရည္စိမ္ျခင္းကို ပိုက္မ်ား (အႀကိဳ)ဆင္ၿပီးမွ (pre-fabrication in workshop) သာ
ေလ့လာရန္ အတြက္မွ်သာ
လုပ္ရပါမည္။ သေဘၤာေပၚေရာက္မွဆင္ေသာ အဆက္မ်ား (field joints) ကို ဂေဟေဆာ္လိုက္
ျဖစ္ၿပီး လက္ေတြ႔ တည္
ေသာအခါ မူလေဆးမ်ားပ်က္သြားသျဖင့္ ထိုေနရာမ်ားကို cold galvanise ေဆးမ်ားျဖင့္ ျပန္မႈတ္
ေဆာက္ရာတြင္ အင္ဂ်င္နီယာ
ေပးရန္ လိုပါသည္။
ဌာနမွ ပံုမ်ားအတိုင္း ျပဳလုပ္ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
ဤေနရာတြင္မူ ေဆးသုတ္ျခင္းကို အေသးစိတ္မေဖာ္ျပေတာ့ဘဲ မည္သည့္ပိုက္ကို

၁၁၊ ၂၁၊ ၂။ ေရလံ

ေရလံစရာမလိ
ုစရာမလိုေသာနံရံမ်ား (Non
(Non-
Non-Water Tight Bulkhead) အတြက္ မည္သည့္ အေရာင္သုတ္သည္ေလာက္သာ ေဖာ္ျပလုိက္ပါသည္။

အလြယ္တကူျမင္သာထင္သာရိွေစရန္ ပိုက္မ်ားကို အေရာင္သုတ္၍ခဲြျခားထားရာ ေယဘူယ်

အားျဖင့္ ေအာက္ေဖာ္ျပပါစနစ္မ်ားအတြက္ တဲြလွ်က္အေရာင္မ်ားျဖင့္ သတ္မွတ္ပါသည္။

System Colour System Colour

Steam Silver Compressed Air Salmon Pink
Condensate Orange Bilge Black
Heavy Fuel Oil Dark Brown CO2 Fire Fighting Red
Diesel Oil Light Brown Refrigeration White
Lubricating Oil Canary Yellow Fire Fighting Full Red
Feed Water Orange Deck Wash Full Red
Cooling Water Green Hydraulic Line Brown
Ballast Sea Water Grass Green Vent and Sound Brown
Fresh Water Oxford Blue

355 356
Penetration Piece of Steel Pipe For Deck and Bulkhead (JIS) Sleeve for Steel Pipe (#80)

Note: 1) The material of double plate shall be the same grade as hull structure,
except general part.
2) The thickness of Doubler Plate (T1) must not be less than the thickness of
hull structure (T), (T1 ≥ T)
3) Doubler Plate shall be marked with N.P *N.D*.

357 358
Sleeve for Steel Pipe (#60) Sleeve for Stainless Steel

359 360
 အခန္း ၁၂ ၁၂၊ ၁။ QC တစ္ဦး၏ တာ၀
တာ၀န္ႏွင၀
့္ တၱရားမ်ား (Duties and Responsibilities of a QC)

၁။ မိမိတာ၀န္ယူရမည့္ ပိုက္လုိင္းအေၾကာင္း ဂဃနဏသိရန္ Piping Specification ကို

အရည္အေသြးစစ္ေဆးျခင္း ဖတ္ထားရမည္။ နားမလည္လွ်င္ သက္ဆိုင္သူမ်ားကို ေမးရမည္။
(Quality Control) ၂။ ပိုက္လိုင္းကို စတင္မဆင္မီ (fabricating) ကတည္းက GA Drawing, P&ID Drawing ႏွင့္
အထူးသျဖင့္ Iso Drawing မ်ားကို ေလ့လာထားရမည္။
ပိုက္လိုင္းအရည္အေသြးဆိုင္ရာ ႀကိဳတင္စုေဆာင္းရမည့္ စာရြက္စာတမ္းမ်ားကို အခန္း ၃။ ပိုက္လိုင္းတြင္ အသံုးျပဳမည့္ပစၥည္းမ်ားျဖစ္ေသာ ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ား၊ ဂက္စကက္
(၈) ပိုက္လိုင္းဆင္ျခင္း မွ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ျခင္း ေခါင္းစဥ္ေအာက္တင
ြ ္ အေတာ္အတန္ ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီး မ်ား၊ pressure gauge မ်ား၊ ဂေဟေခ်ာင္းမ်ား၏ လက္မွတ္မ်ား။ ဂေဟေဆာ္မည့္ အစီအစဥ္
ျဖစ္ပါသည္။ (Welding Procedure Specification) ၊ ဂေဟေဆာ္မည့္သူ၊ ပိုက္ဆက္မည့္သူ၊ ပိုက္ၾကပ္
ပိုက္လိုင္းတစ္ခုကို ဆင္ရာတြင္ ပိုက္လိုင္းျဖစ္ၿပီးေရာ ဆင္ျခင္းမဟုတ္ဘဲ သတ္မွတ္ မည့္သူ စသည့္ လက္မွတ္ရိွမွ အလုပ္လုပ္လို႔ရမည့္သူမ်ား၏ လက္မွတ္မ်ားကို စုေဆာင္းထား
ထားေသာ စံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ားႏွင့္အညီ တပ္ဆင္ထားျခင္းရိွမရိွ ဆိုသည္မွာလည္း အေရးႀကီးပါ ရမည္။
သည္။ ဤသို႔သတ္မွတ္ထားေသာ စံခ်ိန္မ်ားႏွင့္ ညီမညီစစ္ေဆးရန္ QC (Quality Control) ၄။ ITR (Inspection And Test Record) သို႔မဟုတ္ ITP (Inspection and Test Plan)
သို႔မဟုတ္ QA / QC Engineering ဌာန ထားရိွပါသည္။ သို႔မဟုတ္ Inspection Report ျပင္တတ္ရမည္။
ဤပိုက္လိုင္းသည္ သတ္မွတ္ထားေသာ ပစၥည္းအမ်ိဳးအစားမ်ားကို သံုးထားသည္၊ ၅။ အသံုးျပဳမည့္ ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားသည္ Pipe Spec. ထဲတင
ြ ္ ေဖာ္ျပထားေသာ
ဂေဟေဆာ္ရာတြင္လည္း သတ္မွတ္ထားေသာ ဂေဟေခ်ာင္းမ်ားကို သတ္မွတ္ထားေသာ နည္း ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ား ဟုတ္မဟုတ္ စစ္ေဆးရမည္။ ထိုပိုက္ႏွင့္ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ား၏
မ်ားအတိုင္းေဆာ္သည္၊ ဂေဟသမားသည္ သတ္မွတ္ထားေသာ လက္မွတ္ကိုင္ေဆာင္ထားသူ heat no. မ်ားကို မွတ္ထားရမည္။
ျဖစ္သည္ စသျဖင့္ သက္ေသျပရန္ စာရြက္စာတမ္းမ်ား၊ လက္မွတ္မ်ား လိုသည္။ ပိုက္လိုင္းတြင္ ၆။ Spool မ်ား Fit Up လုပ္ၿပီးသြားလွ်င္ ထို spool မ်ားသည္ Iso Drawing အတိုင္း
သံုးသည့္ပစၥည္းတိုင္း၊ ဘို႔နပ္တင
ြ ္သုတ္သည့္ အမဲဆီမွအစ လက္မွတ္လိုသည္။ ထို႔အတူ ပိုက္ ဆင္ထားျခင္း ဟုတ္မဟုတ္၊ Dimension မ်ားမွန္မမွန္ စစ္ေဆးကာ Fit Up Inspection
ဆက္လုပ္သားမ်ားသည္လည္း သတ္မွတ္ထားသည့္ လက္မွတ္ရ ပိုက္ဆက္လုပ္သားျဖစ္ေၾကာင္း အတြက္ စာရြက္စာတမ္းမ်ားျပင္ဆင္ကာ Fit-up inspection ေခၚရမည္။
၎တို႔ကိုင္ေဆာင္ထားသည့္ လက္မွတ္မ်ားကို တင္ျပႏိုင္ရမည္။ ၇။ Joint မ်ားကို ဂေဟေဆာ္ၿပီးသြားေသာအခါ ဂေဟသားမ်ား ေကာင္းမေကာင္း စစ္ေဆးၿပီး
QC မ်ား၏ အဓိကအလုပ္မွာ ထုိလက္မွတ္မ်ားကို စုေဆာင္းတင္ျပရန္၊ Inspection လိုအပ္ေသာ စာရြက္စာတမ္းမ်ားျပင္ဆင္ကာ visual inspection ေခၚရမည္။
and Test Plan ျပင္ဆင္ရန္၊ Owner ႏွင့္ Contractor အၾကား မိမိတို႔လုပ္ထားေသာ ပိုက္လုပ္ ၈။ ဂေဟေဆာ္ၿပီးသြားေသာ spool မ်ားကို NDT Test လုပ္ရန္လိုပါက လိုအပ္ေသာ NDT Test
ငန္းမ်ားကို စစ္ေဆးရန္ ေခၚယူျခင္း၊ ညိွႏိႈင္းျခင္း စသည္တို႔ျပဳလုပ္ရန္ ျဖစ္ပါသည္။ QC တစ္ဦး (MPI, Ultra Sound, Penetrant Test, X-Ray etc.) လုပ္ရမည္။
သည္ လုပ္ငန္းခြင္ထ၌
ဲ လုပ္ေနသည့္ အဆင့္တိုင္းကိုသိေနရန္ အေရးႀကီးသည္။ သူတို႔လုပ္ေန ၉။ Galvanise (သြပ္ရည္စိမ္ျခင္း) လုပ္ရန္လိုပါက ထို spool မ်ားကို galvanise လုပ္ရန္ပို႔ရမည္။
တာ မည္မွ်ၿပီးသြားၿပီ။ သည္အဆင့္ၿပီးလွ်င္ ဘာဆက္လုပ္မည္ စသည္တို႔ကို သိထားရပါမည္။ ထို galvanise လက္မွတ္ကိုလည္း သိမ္းထားရမည္။
ပိုက္လုပ္ငန္းတစ္ခုရၿပီ ဆိုကတည္းက QC လုပ္သူသည္ မိမိတို႔ ပိုက္လိုင္းႏွင့္ ၁၀။ ထို႔ေနာက္ ထို spool မ်ားကို hydro test လုပ္ရန္ စီစဥ္ရမည္။ လိုအပ္ေသာ Test Package
ပတ္သက္သည့္ စံသတ္မွတ္ထားခ်က္မ်ားကိုသိထားရန္ ေလ့လာထားဘို႔ လိုပါသည္။ ထို႔ျပင္ ျပင္ရမည္။ Inspector မ်ားအား အေၾကာင္းၾကားရမည္။
ပိုက္ဆက္လုပ္သားမ်ားလုပ္ေနသမွ်၊ ဂေဟသမားမ်ား ေဆာ္ေနသမွ်ကိုလည္း မ်က္ေျခမျပတ္ ၁၁။ Hydro Test လုပ္ရာတြင္ သံုးသည့္ Torque Wrench Cert. မ်ား၊ Pressure Gauge မ်ား၏
ေစာင့္ၾကည့္ေနရန္ လိုပါသည္။ သို႔မွသာ သူတို႔လုပ္ေနတာ မွန္မမွန္ သိႏုိင္မည္။ အကယ္၍ သူတို႔ calibration certificate မ်ား၊ blind flange မ်ား၏ certificate မ်ား စသည္တို႔ကို ပူးတဲြ
လုပ္တာ သတ္မွတ္ထားေသာ စံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ားမွလေ
ြဲ နလွ်င္ စူပါဗိုက္ဆာသို႔ မလြန္ခင္ အခ်ိန္မီ တင္ျပရမည္။ Pressure Recorder သံုးလွ်င္လည္း ထို recorder ၏ calibration cert.
သတင္းပို႔ရမည္။ ကိုလည္း test package တြင္ ပူးတဲြထားရမည္။
ၿပီးစီးသြားေသာ အဆင့္တိုင္းတြင္လည္း သက္ဆိုင္ရာကို ေခၚယူစစ္ေဆးေစကာ ၁၂။ Hydro Test လုပ္ၿပီးသြားေသာအခါ လာေရာက္စစ္ေဆးသည့္ witness ၏ လက္မွတ္ကို
စစ္ေဆးၿပီးေၾကာင္း လက္မွတ္မ်ားယူထားရပါမည္။ ေအာက္တင
ြ ္ QC လုပ္ငန္းႏွင့္ ပတ္သက္ ရယူထားရမည္။ Pressure / Temperature Recording Graph မ်ားကိုလည္း Test Pack
ေသာ စာရြက္စာတမ္းမ်ားကို နမူနာမ်ားႏွင့္တကြ အဆင့္လုိက္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။ တြင္ စနစ္တက် ပူးတဲြထားရမည္။
၁၃။ Chemical cleaning လုပ္ရန္လိုပါကလည္း cleaning section သို႔ပို႔ရန္ျပင္ဆင္ၿပီး သန္႔ရွင္း
ေရးလုပ္ၿပီးသြားသည့္အခါ လုပ္ၿပီးေၾကာင္းလက္မွတ္ (Certificate) ကိုလည္း ပူးတဲြထား
ရမည္။
361 362
၁၄။ ပုိက္လိုင္းတစ္ခုလံုးဆင္ၿပီးသြားလွ်င္ လုိင္းတစ္ခုလံုးကို Hydro Test / Air Test လုပ္ရန္ ေနာက္ဆံုးအဆင့္မွာ ပိုက္လိုင္းကို သက္ဆုိင္ရာပိုင္ရွင္ထံ အပ္ႏွံရမည္ျဖစ္ပါသည္။ ၎ကို
လိုပါသည္။ အဆင့္ ၁၀ ႏွင့္ ၁၁ တြင္ ျပခဲ့သည့္အတိုင္း ျပင္ရန္ ျဖစ္ပါသည္။ Hand Over လုပ္သည္ဟု ေခၚပါသည္။
၁၅။ Test မလုပ္မီ Pre Test Punch List လုပ္ကာ စစ္ေဆးရန္ ျဖစ္ပါသည္။ ဆိုလိုသည္မွာ ဤအဆင့္ကား အေရးႀကီးဆံုးအဆင့္ ျဖစ္၏။ သက္ဆုိင္ရာစာရြက္စာတမ္းမ်ား မျပည့္စံု
Flange ဆက္အားလံုး ေသခ်ာစြာ ၾကပ္ထားျခင္းရိွမရိွ။ Vent ႏွင့္ drain valve မ်ားရိွသင့္ သျဖင့္ owner ဘက္မွ ဤစာရြက္ေပၚတြင္ လက္မွတ္ထိုးမေပးမခ်င္း အလုပ္ၿပီးေျမာက္ၿပီ ဟု
သည့္ေနရာတြင္ ရိွမရိွ။ Pipe Support မ်ား လံုေလာက္၊ မေလာက္။ စံု၊ မစံု။ Pipe Support မေခၚႏုိင္ပါ။ ဤစာရြက္စာတမ္းမ်ားကိုျပၿပီး ပိုက္ဆံတင္ေတာင္းရမည္ျဖစ္သျဖင့္ ပိုက္လိုင္း
မ်ားသည္ drawing ထဲတင
ြ ္ ျပထားသည့္အတိုင္း လုပ္ထားမထား။ စသည္တို႔ကို စစ္ေဆး ႀကီးတစ္ခုလံုး လက္ေတြ႔တင
ြ ္ ၿပီးသြားသည့္တိုင္ ဤစာရြက္မရပါက ပိုက္ဆံအျပည့္မရႏိုင္ပါ။
ရန္ ျဖစ္ပါသည္။ အကယ္၍ ခ်ိဳ႔ယင
ြ ္းခ်က္မ်ား၊ အမွားမ်ားေတြ႔ပါက သက္ဆိုင္ရာ supervisor
ဤမွ်ဆိုလွ်င္ QC မ်ား၏ အခန္းက႑ မည္မွ်အေရးႀကီးေၾကာင္း သိႏုိင္ပါၿပီ။
သို႔အေၾကာင္းၾကားကာ ခ်က္ျခင္း ျပင္ခိုင္း၊ လုပ္ခုိင္းရပါမည္။
ေအာက္တင
ြ ္ ထိုအဆင့္မ်ားအတြက္ လိုအပ္ေသာ စာရြက္စာတမ္း နမူနာမ်ားကို
၁၆။ Punch List clear ျဖစ္သာြ းၿပီဆိုလွ်င္ ပိုက္လိုင္းႀကီးတစ္ခုလံုးကို Hydro Test သို႔မဟုတ္ Air
ေဖာ္ျပထားပါသည္။
Test လုပ္ရပါမည္။
၁၇။ Testing လုပ္ၿပီးသြားလွ်င္ Post Hydro Test Punch List လုပ္ကာ စစ္ေဆးရ ျပန္ပါသည္။
ဤအဆင့္တင
ြ ္ Test လုပ္စဥ္က ယာယီတပ္ထားေသာ Temporary Blind Flange မ်ား၊
Pressure Gauge မ်ား၊ vent မ်ား၊ drain မ်ား ျပန္ျဖဳတ္ထားမထား၊ ပိုက္လုိင္းကို ဆက္ရ
မည့္ ေနရာမ်ားတြင္ ျပန္လည္တပ္ဆင္ထားမထား စသည္မ်ားကို စစ္ေဆးရမည္ျဖစ္ပါသည္။
၁၈။ Test လုပ္ၿပီးသြားလွ်င္ ေရျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေလမႈတ္၍ေသာ္လည္းေကာင္း ပိုက္
လိုင္းကို ေဆးေၾကာရန္ လိုပါသည္။ ဤသည္ကို Flushing လုပ္သည္ ေခၚ၏။
Flushing လုပ္ၿပီးသြားလွ်င္လည္း လုပ္ၿပီးေၾကာင္း စာရြက္စာတမ္းေပၚတြင္ Inspector ၏
လက္မွတ္ လိုပါသည္။
၁၉။ ထို႔ေနာက္ ပိုက္လိုင္းႀကီးကို လိုအပ္ေသာ တုိင္ကီမ်ား၊ စက္ကိရိယာမ်ား၊ ပန္႔မ်ား စသည္တို႔
ႏွင့္ အမွန္တကယ္သံုးမည့္ပံုစံအတိုင္း ဆက္ေပးရပါသည္။ ၎ကို Box Up လုပ္သည္ဟု
လည္းေကာင္း Tie In လုပ္သည္ဟုလည္းေကာင္း ေခၚပါသည္။ Tie In လုပ္ၿပီးသြားေသာ
အခါတြင္လည္း ပိုက္လိုင္းသည္ ဆက္သင့္သည့္ေနရာတြင္ ဆက္ထားမထား ေသခ်ာစြာ
လုိက္လံစစ္ေဆးရန္ လုိပါသည္။ ဤကဲ့သို႔ စစ္ေဆးရာတြင္ အဓိကသံုးရေသာ ပံုမွာ -
P & ID Drawing ျဖစ္ပါသည္။ P & ID Drawing က ပိုက္လိုင္းကို မည္သည့္ေနရာမွ
မည္သည့္ေနရာသို႔ ဆက္ထားသည္၊ ပိုက္လိုင္းအတြင္း မည္သည့္ဗားမ်ားတပ္ထားသည္၊
မည္သည့္ ကိရိယာမ်ားရိွသည္ကို အေသးစိတ္ ရွင္းရွင္းလင္း ျပတ္ျပတ္သားသား ေဖာ္ျပ
ထားပါသည္။
၂၀။ အားလံုးၿပီးသြားေသာအခါ ေနာက္ဆံုးၿပီးသြားသည့္ လိုင္းပံုသည္ မူလ ပိုက္လိုင္းစတင္
ေျပးစဥ္က ပံုႏွင့္တူမတူ စစ္ေဆးကာ တူေနပါကလည္း မူလပံုေပၚတြင္ ဤလိုင္းသည္
လက္ေတြ႔ တည္ေဆာက္ထားေသာလိုင္းပံုစံ ျဖစ္ပါသည္ ဆိုသည့္အေၾကာင္း ေဖာ္ျပသည့္
“As Built” ဟူေသာ တံဆိပ္တံုးထုကာ လက္မွတ္ထိုးရပါသည္။
အကယ္၍ ပိုက္လိုင္းေျပးရင္းမွ ထုတ္ေပးထားေသာ ပံုအတိုင္းပုိက္လိုင္းသြယ္တန္း မရ
သျဖင့္ အဆင္ေျပေအာင္ ဆင္လိုက္ရေသာအခါ ထိုေျပာင္းသြားသည့္ေနရာတြင္ လက္ေတြ႔
ဆင္ထားေသာ ပံုကိုဆေ
ြဲ ပးၿပီး ထိုပံုေပၚတြင္ “As Built” ဟူေသာ တံဆိပ္တံုးထုကာ
လက္မွတ္ထိုးေပးရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
၂၂။ အားလံုးၿပီးသြားၿပီ။ လိုအပ္ေသာစာရြက္စာတမ္းမ်ား၊ လက္မွတ္မ်ားလည္းစံုၿပီ ဆိုလွ်င္
၁၂ - ၁။ Welder Certificate နမူနာ
363 364
 ၁၂၊ ၃။ Fit Up Inspection နမူနာ
၁၂ - ၂။ ပိုက္၏ Mill Certificate နမူနာ

365 366
 ၁၂၊ ၅။ Blasting And Painting Request နမူနာ
၁၂၊ ၄။ Visual Inspection နမူနာ

367 368
၁၂၊ ၆။ Inspection Request နမူနာ ၁၂၊ ၇။ NDT MPI Inspection နမူနာ

369 370
 ၁၂၊ ၉။ Work Completion Form နမူနာ

၁၂၊ ၈။ NDT X Ray Inspection နမူနာ

371 372
၁၂၊ ၂။ Test Pack နမူနာပံုစံ

၁၂ - ၁၁။ Test Package မာတိကာ

၁၂ - ၁၀။ Test Package Cover နမူနာ

373 374
 ၁၂ - ၁၂။ Drawing List

၁၂ - ၁၄။ မည္သည့္စာရြက္စာတမ္းမ်ားပါသည္ ဟု စစ္ေဆးေသာ Check List

၁၂ - ၁၃။ ပူးတဲတ
ြ င္ျပရမည့္ စာရြက္စာတမ္းမ်ား

375 376
 ၁၂ - ၁၆။ Hydro Test မလုပ္မီ ႀကိဳတင္စစ္ေဆးရမည့္ အခ်က္မ်ား မွတ္တမ္း

၁၂ - ၁၅။ Hydro Test မွတ္တမ္း

377 378
 ၁၂ - ၁၈။ အားလံုးစစ္ေဆးၿပီး၍ Hydro Test လုပ္ရန္ အဆင္သင့္ျဖစ္ေၾကာင္း တင္ျပခ်က္

၁၂ - ၁၇။ Test Pack Specification

379 380
 ၁၂ - ၂၀။ Hydro Test လုပ္ၿပီးသြားေသာအခါ ပိုက္လိုင္းကို ျပန္လွန္စစ္ေဆးေသာ မွတ္တမ္း
၁၂ - ၁၉။ ပိုက္အတြင္းသန္႔ရွင္းေရးလုပ္ေၾကာင္း အစီရင္ခံစာ

381 382
၁၂ - ၂၁။ Hydro Test တြင္ သံုးေသာ မီတာမ်ား၏ လက္မွတ္

၁၂ - ၂၂။ ေနာက္ဆံုးလက္မွတ္ထိုးရမည့္ အလုပ္အားလံုးၿပီးဆံုးေၾကာင္း လက္မွတ္

(Job Completion Form)

383 384
 ၁၂ - ၂၄။ Reinstatement Checklist (After Hydro Test)
၁၂ - ၂၃။ Pre-Hydro Test Check List

385 386
 အခန္း ၁၃
ပိုက္လိုင္း ဒီဇိုင္းေရးဆဲြျခင္း
(Piping Design)
ပိုက္လိုင္းဒီဇိုင္းကိုၿခံဳေျပာရလွ်င္ သတ္မွတ္ထားေသာ စနစ္တစ္ခုတင
ြ ္သံုးမည့္ ဖိအား၊
အပူခ်ိန္တို႔အေပၚမူတည္ကာ ပိုက္၏အထူ၊ ပိုက္အရြယ္၊ ပိုက္အမ်ိဳးအစား၊ ပိုက္အထိုင္မ်ား
ထည့္ရမည့္ေနရာ၊ ပိုကအ
္ ထိန္းမ်ားထည့္ရ မည့္ေနရာ၊ ပိုက္အခ်ဳပ္မ်ား ထည့္ရမည့္ေနရာ၊ သံုးရ
မည့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းအမ်ိဳးအစားမ်ား ကိုေရြးခ်ယ္ေပးျခင္းပင္ျဖစ္ပါသည္။
ျဖည့္စက
ြ ္ေျပာရလွ်င္ ပိုက္ကိုသုတ္ရမည့္ေဆးအမ်ိဳးအစား၊ ပိုက္ကိုစမ္းရမည့္အစီအစဥ္၊
ပိုက္ကိုဆင္ရမည့္ စံႏံႈးမ်ား၊ ဂေဟေဆာ္ရမည့္ စံႏံႈးသတ္မွတ္ခ်က္မ်ား စသည္အားလံုးပါ၀င္ပါ
သည္။ ဤတြင္ ပုိက္လိုင္းဒီဇိုင္းကို ထည့္ရျခင္းမွာ ပိုက္အင္ဂ်င္နီယာမ်ားအေနႏွင့္ ေလ့လာလိုက
ေလ့လာႏုိင္ရန္ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ဒီဇိုင္းပိုင္းမွာ က်ယ္ျပန္႔လွသျဖင့္ အခန္းတစ္ခန္းမွ်ႏွင့္
မျပည့္စံုႏိုင္။ စာအုပ္တစ္အုပ္သီးသန္႔ေရးမွ ျပည့္ျပည့္စံုစံု ျဖစ္ႏုိင္မည္။ ယခုေဖာ္ျပမည္မွာ ဒီဇုိင္း
ဆဲရ
ြ ာတြင္ အေျခခံသိထားသင့္သည့္ အခ်က္မ်ားသာ ျဖစ္ပါသည္။ ဤအခ်က္မ်ားကို အေျခခံၿပီး
မိမိဘာသာ ဆက္လက္ေလ့လာႏုိင္ပါသည္။
ပိုက္ဒီဇုိင္းဆိုရာတြင္လည္း ပိုက္လုပ္သည့္ပစၥည္းအမ်ိဳးအစားေပၚမူတည္ၿပီး ကြာျခား
သည္ျဖစ္ရာ ဤေနရာတြင္ သံပိုက္ကို အေျခခံထားၿပီး အျခားပလတ္စတစ္ပိုက္အေၾကာင္း
အနည္းငယ္၊ ဖိုက္ဘာပိုက္အေၾကာင္း အနည္းငယ္မွ် ေဖာ္ျပပါမည္။

၁၃၊ ၁။ Piping Codes and Standards

Piping Design Engineer တစ္ဦးအေနႏွင့္ မသိမျဖစ္သိထားရမည္မွာ Piping Codes

and Standards ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ Piping Codes and Standards မ်ားမွာ အလြန္မ်ားျပား
ရႈပ္ေထြးလွသည္ျဖစ္ရာ မိမိအေနႏွင့္ မည္သည့္အပိုင္းကိုလိုခ်င္လွ်င္ မည္သည့္စာအုပ္၊
မည္သည့္အခန္းတြင္ ရွာရမည္ကို သိထားရံုမွ် ျဖစ္ပါသည္။ မိမိသိလိုေသာ အခ်က္ကိုရွာလွ်က္
ကိုးကားတတ္ရန္ လိုပါသည္။
အဘယ္ေၾကာင့္ Piping Codes and Standards မ်ားကို ထားရသနည္းဟူမူ
ပုိက္လိုင္းဒီဇိုင္းေရးဆဲရ
ြ ာတြင္ လုိအပ္ေသာ ဒီဇိုင္းစံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ားကို ျဖည့္ဆည္းေပးရန္၊ ပိုက္လုပ္
မည့္ပစၥည္းကို ေရြးခ်ယ္ရန္၊ ပိုက္လိုင္းဆင္ရာတြင္ လမ္းညႊန္မႈေပးရန္၊ ပိုက္ကိုေရထည့္ၿပီးစမ္းသပ္
ျခင္း၊ စစ္ေဆးျခင္းမ်ားအတြက္ စံသတ္မွတ္ခ်က္မ်ား ခ်မွတ္ေပးရန္၊ ပိုက္လိုင္းအတြင္းသံုးမည့္
ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ား၊ ဗားမ်ား၊ ပိုက္လိုင္းကိုသုတ္ရမည့္ ေဆးမ်ား၊ အပူကာမ်ား၊ ပိုက္အထိုင္မ်ား
စသည္တို႔အတြက္ လုိအပ္ေသာ စံမ်ားခ်မွတ္ေပးရန္ စသည္တို႔ျဖစ္ပါသည္။
ပုိက္လိုင္းတစ္လိုင္းကို ဒီဇုိင္းေရဆဲြရာတြင္ ဒီဇိုင္နာတစ္ဦးအေနႏွင့္ အထက္ေဖာ္ျပပါ
၁၂ - ၂၅။ Punch List
Piping Codes and Standards မ်ားကို တိတိက်က်လုိက္နာရန္ လိုပါသည္။ ထိုမွ်သာမက
အသစ္အသစ္ထက
ြ ္ေပၚလာေသာ code ႏွင့္ standard မ်ား၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲခ်က္မ်ားကိုလည္း
မ်က္ေျခမျပတ္ ေလ့လာေနရန္ လိုပါသည္။

387 388
Piping Codes ဤအခန္းမ်ားအနက္ ပိုက္ႏွင့္ပတ္သက္ေသာအခန္းမ်ားမွာ အခန္း ၁၊ ၂၊ ၃၊ ၄၊ ၅၊ ၈
ႏွင့္ ၉ တို႔သာ ျဖစ္ပါသည္။
Piping Codes မ်ားက ဒီဇိုင္းလိုအပ္ခ်က္မ်ား၊ ပိုက္လိုင္းဆင္ျခင္း၊ ေျပးျခင္း၊ ပိုက္လိုင္း
တြင္သံုးရမည့္ ပစၥည္းအမ်ိဳးအစား၊ ေရလံုမလံု စမ္းသပ္ျခင္း ႏွင့္ ပိုက္လိုင္းကို စစ္ေဆးျခင္းမ်ား ၁၃၊ ၂၊ ၂။ ASME B31
အတြက္ စည္းမ်ဥ္းမ်ား သတ္မွတ္ျပဌာန္းေပးသည္။
တစ္ကမၻာလံုးက စံထားသံုးစဲေ
ြ နရေသာ ေနာက္ code တစ္ခုမွာ ASME B31 ျဖစ္ပါ

Piping Standrads သည္။ Project B31 ျဖင့္စတင္ခဲ့ကာ ASME B31 – Standard Code for Pressure Piping ကို
၁၉၃၅ ခုႏွစ္တင
ြ ္ ပံုႏိွပ္ထုတ္ေ၀ခဲ့ပါသည္။ မူလက အေမရိကန္စံႏံႈးမ်ားအတိုင္း ေရးသားခဲ့ျခင္း
Piping Standards မ်ားက လက္ေတြ႔တည္ေဆာက္ရာတြင္ လုိအပ္ေသာ စံႏံႈးႏွင့္ ျဖစ္၏။ ၁၉၇၈ ဒီဇင္ဘာမွ စတင္ၿပီး American National Standards Committee B31 ကို
လိုက္နာရမည့္အခ်က္မ်ား၊ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ား၊ အသံုးျပဳရမည့္ ဗားမ်ားကို ျပဌာန္းေပးသည္။ ASME Code for Pressure Piping B31 Committee အျဖစ္ ASME ၏ ဖဲြ႔စည္းပံု
နည္းစနစ္မ်ားအတိုင္း ျပန္လည္ဖဲြ႔စည္းခဲ့သည္။ ထိုအဖဲြ႔ကို ANSI (American National
ဤတြင္ ပိုက္လုပ္ငန္း၌ သံုးေသာ Codes and Standards မ်ားထဲမွ အခ်ိဳ႔ကို ေဖာ္ျပ
Standards Institute) မွ အသိအမွတ္ျပဳခဲ့၏။
ထားပါသည္။ အျပည့္အစံုမဟုတ္ပါ။ အျပည့္အစံုကို သိလိုသူမ်ားအေနႏွင့္ သက္ဆိုင္ရာ ASME,
လက္ရိွတင
ြ ္ ASME B31 မွ ေအာက္ပါတို႔ကို ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။
ASTM, API စသည့္ web site မ်ားသို႔ သြားေရာက္ေလ့လာႏိုင္ပါသည္။
ASME B31.1 Power Piping
၁၃၊ ၂။ ASME Codes and Standards USAS B31.2 Fuel Gas Piping
ASME B31.3 Process Piping
အေမရိကန္ စက္မႈအင္ဂ်င္နီယာမ်ားအသင္း American Society of Mechanical ASME B31.4 Liquid Transportation Systems for Hydrocarbons, Liquid
Engineers (ASME) ကို အင္ဂ်င္နီယာဘာသာရပ္ဆုိင္ရာ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ား၊ စံႏံႈးမ်ား Petroleum Gas, Anhydrous Ammonia, and Alcohol
ခ်မွတ္ရန္၊ စက္မႈ အင္ဂ်င္နီယာမ်ားအၾကား ကြ်မ္းက်င္မႈႏွင့္ အသိပညာမ်ား ျဖန္႔ေ၀ေပးရန္ ASME B31.5 Refrigeration Piping
ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ၁၈၈၀ ခုႏွစ္တင
ြ ္ စတင္ဖ႔စ
ြဲ ည္းခဲ့ပါသည္။ ASME B31.8 Gas Transmission And Distribution Piping System
ASME Codes and Standards မ်ားစြာရိွသည့္အနက္ ဤေနရာတြင္ ပိုက္ႏွင့္ ASME B31.9 Building Services Piping
ပတ္သက္ေသာ Code ႏွင့္ Standard မ်ားကိသ
ု ာ ေဖာ္ျပပါမည္။ ASME B31.11 Slurry Transportation Piping Systems
တစ္ကမၻာလံုးက စံထားသံုးစဲေ
ြ နရေသာ code မွာ ASME Boiler and Pressure
Vessel Code ျဖစ္ပါသည္။ ၎တြင္ အခန္း ၁၁ ခန္းပါ၏။ ၁၃၊ ၃။ ANSI Codes and Standards

ANSI (American National Standards Institute) ကို ယခင္က American

၁၃၊ ၂၊ ၁။ ASME Boiler and Pressure Vessel Code
Standards Association (ASA) ဟု လူသိမ်ားခဲ့သည္။ ၁၉၆၇ မွ ၁၉၆၉ ခုႏွစ္မ်ားအတြင္းကမူ
အခန္း - ၁ ။ Power Boilers United Stated of America Standards Institute (USASI) ဟု နာမည္ေျပာင္းခဲ့သည္။ ANSI
အခန္း - ၂ ။ Material Specifications က ဖြ႔ံၿဖိဳးတိုးတက္မႈႏွင့္ အမ်ားျပည္သူက လက္ခံသံုးစဲြထားေသာ စံမ်ားကို အတည္ျပဳေပးရန္၊
အခန္း - ၃ ။ Rules for Construction of Nuclear Power Plant Components အျခား ႏိုင္ငံျခားအစိုးရအဖဲြ႔မ်ား၊ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ စံႏံႈးအဖဲြ႔ (ISO – International
အခန္း - ၄ ။ Heating Boilers Organization for Standardization) ၊ အျခား စံႏႈံးသတ္မွတ္ခ်က္မ်ားကို ျဖန္႔ေ၀ေပးရန္ ေဆာင္
အခန္း - ၅ ။ Nondestructive Examination ရြက္ေပးသည္။
အခန္း - ၆ ။ Recommended Rules for Care and Operation of Heating Boilers ANSI မွ တာ၀န္ယူျဖန္႔ေ၀ေပး၊ အတည္ျပဳေပးေသာ အင္ဂ်င္နီယာဆုိင္ရာ ဒီဇိုင္းႏွင့္
အခန္း - ၇ ။ Recommended Rules for Care of Power Boilers ေဆာက္လုပ္ေရးဆိုင္ရာ လိုအပ္ခ်က္မ်ားမွာ အဓိကအားျဖင့္ ျပည္သူမ်ားအတြက္ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရမႈ
အခန္း - ၈ ။ Pressure Vessels (Safety) ကို အေျခခံထားသည္။
အခန္း - ၉ ။ Welding and Brazing Qualifications ပိုက္ႏွင့္ဆိုင္ရာ ANSI Standards မ်ားမွာ ေအာက္ပါတို႔ျဖစ္သည္။
အခန္း - ၁၀ ။ Fiber-Reinforced Plastic Pressure Vessels
A13.1-96 Scheme for the Identification of Piping Systems
အခန္း - ၁၁ ။ Rules for In-Service Inspection of Nuclear Power Components
389 390
A112.1.2-91 Air Gaps in Plumbing Systems B16.36-96 Orifice Flanges
A112.6.1M-88 Supports for Off-the-Floor Plumbing Fixtures for Public Use B16.38-85 Large Metallic Valves for Gas Distribution (manually operated,
A112.18.1M-96 Plumbing Fixture Fittings NPS 2 1⁄2 to 12, 125 psig maximum) (R1994)
A112.19.IM-94 Enameled Cast Iron Plumbing Fixtures B16.39-86 Malleable Iron Threaded Pipe Unions; Classes 150, 250, and 300
A112.19.3M-87 Stainless Steel Plumbing Fixtures (designed for residential use) B16.40-85 Manually Operated Thermoplastic Gas Shutoffs and Valves in Gas
A112.21.1M-91 Floor Drains Distribution Systems (R1994)
A112.21.2M-83 Roof Drains (revision of ANSI A112.21.2-1971) B16.41-83 Functional Qualification Requirements for Power-Operated Active
A112.36.2M-91 Cleanouts (revision of ANSI A112.36.2-1983) Valve Assemblies for Nuclear Power Plants (R1989)
AG-1-94 Code on Nuclear Air and Gas Treatment B16.42-87 Ductile Iron Pipe Flanges and Flanged Fittings; Classes 150 and
B1.1 Unified Inch Screw Threads 300 (R1997)
B1.20.1-83 Pipe Threads General Purpose (Inch) B16.44-95 Manually Operated Metallic Gas Valves for Use in House Piping
B1.20.3-76 Dryseal Pipe Threads (Inch) Systems
B16.1-89 Cast Iron Pipe Flanges and Flanged Fittings B16.45-87 Cast Iron Fittings for Solvent Drainage Systems
B16.3-92 Malleable Iron Threaded Fittings; Classes 150 and 300 B16.47-96 Large Diameter Steel Flanges NPS 26 through NPS 60
B16.4.92 Cast Iron Threaded Fittings; Classes 125 and 250 B18.2.1-96 Square and Hex Bolts and Screws (Inch Series) Including Hex
B16.5-96 Pipe Flanges and Flanged Fittings Cap Screws and Lag Screws; Supplement 1318.2.1
B16.9-93 Factory-Made Wrought Steel Butt- Welding Fittings B18.2.2-87 Square and Hex Nuts (Inch Series)
B16.10-92 Face-To-Face and End-To-End Dimensions of Valves B18.2.3.1M-79 Metric Hex Cap Screws (R1995)
B16.11-96 Forged Steel Fittings, Socket-Welding and Threaded B18.2.3.2M-79 Metric Formed Hex Screws (R1995)
B16.12-91 Cast Iron Threaded Drainage Fittings B18.2.3.3M-79 Metric Heavy Hex Screws (R1995)
B16.14-91 Ferrous Pipe Plugs, Bushings, and Locknuts with Pipe Threads B18.2.3.4M-84 Metric Hex Flange Screws (R1995)
B16.15-85 Cast Bronze Threaded Fittings; Classes 125 and 250 B18.2.3.5M-79 Metric Hex Bolts; Errata-May 1981 (R1995)
B16.18-84 Cast Copper Alloy Solder Joint Pressure Fittings (R1994) B18.2.3.6M-79 Metric Heavy Hex Bolts (R1995)
B16.22-95 Wrought Copper and Copper Alloy Solder Joint Pressure Fittings B18.2.4.1M-79 Metric Hex Nuts, Style 1 (R1995)
B16.23-92 Cast Copper Alloy Solder Joint Drainage Fittings B18.2.4.2M-79 Metric Hex Nuts, Style 2 (R1995)
B16.24-91 Bronze Pipe Flanges and Flanged Fittings; Classes 150 and 300 B18.2.4.3M-79 Metric Slotted Hex Nuts (R1995)
B16.25-97 Butt-Welding Ends B18.2.4.4M-82 Metric Hex Flange Nuts (R1993)
B16.26-88 Cast Copper Alloy Fittings for Flared Copper Tubes B18.2.4.5M-79 Metric Hex Jam Nuts (R1990)
B16.28-94 Wrought Steel Butt-Welding Short Radius Elbows and Returns B18.2.4.6M-79 Metric Heavy Hex Nuts (R1990)
B16.29-94 Wrought Copper and Wrought Copper Alloy Solder Joint Drainage B18.5-90 Round Head Bolts (Inch Series)
Fittings B18.5.2.1M-81 Metric Round Head Short Square Neck Bolts (R1995)
B16.32-92 Cast Copper Alloy Solder Joint Fittings for Solvent Drainage B18.5.2.2M-82 Metric Round Head Square Neck Bolts (R1993)
Systems B18.15-85 Forged Eyebolts (R1995)
B16.33-90 Manually Operated Metallic Gas Valves for Use in Gas Piping B18.18.1M-87 Inspection and Quality Assurance for General Purpose Fasteners
Systems up to 125 psig (sizes 1⁄2 through 2) B18.18.3M-87 Inspection and Quality Assurance for Special Purpose Fasteners
B16.34-96 Valves—Flanged, Threaded, and Welding End B18.18.4M-87 Inspection and Quality Assurance for Fasteners for Highly

391 392
 Specialized Engineered Applications (R1993) Jacketed
B18.21.1-72 Lock Washers (Inch Series) B16.21-92 Non-metallic Flat Gaskets for Pipe Flanges
B18.21.2M-94 Lock Washers (Metric Series)
၁၃၊ ၄။ ASTM
ASTM Codes and Standards
B18.22M-81 Metric Plain Washers (R1990)
B18.22.1-65 Plain Washers ASTM (American Society for Testing and Materials) သည္ ပစၥည္းမ်ား၊
B32.5-77 Preferred Metric Sizes for Tubular Metal Products Other than Pipe စနစ္မ်ား၊ ထုတ္ကုန္မ်ား၊ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ား၏ အရည္အေသြး၊ သြင္ျပင္လကၡဏာ ႏွင့္ လုပ္ေဆာင္
B32.6M-84 Preferred Metric Equivalents of Inch Sizes for Tubular Products ႏိုင္စမ
ြ ္းတို႔ကို စမ္းသပ္ကာ စံႏံႈးမ်ား သတ္မွတ္ေပးသည္။ ၎တို႔၏ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားတြင္
Other than Pipe (revision of ANSI B32.6-1977) (R1994) ပစၥည္းမ်ား၏ သြင္ျပင္လကၡဏာမ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ျခင္း၊ ေထာက္ခံခ်က္ေပးျခင္း (Determining
B36.10M-96 Welded and Seamless Wrought Steel Pipe B36.19M-85 and verifying characteristics) ဥပမာအားျဖင့္ ပစၥည္းမ်ားတြင္ ေပါင္းစပ္ပါ၀င္ေနေသာ ဓါတု
Stainless Steel Pipe (revision of ANSI B36.19) ပစၥည္းပါ၀င္မႈ အခ်ိဳးအဆ (Chemical composition), စန္႔အား (Tensile Strength)၊ ေကြးညြတ္
MFC-1M-91 Glossary of Terms Used in the Measurement of Fluid Flow in ျခင္းဆိုင္ရာ အရည္အေသြးမ်ား (Bending properties) ကို စမ္းသပ္ေဖာ္ထုတ္ကာ အတည္ျပဳ
Pipes ေပးျခင္းတို႔ ပါ၀င္သည္။
MFC-6M-87 Measurement of Fluid Flow in Pipes Using Vortex Flow Meters ASTM Standards တို႔ကို အတဲေ
ြ ပါင္း ၆၇ တဲြ (67 volumes) ထုတ္ေ၀ထားသည္။
MFC-7M-87 Measurement of Gas Flow by Means of Critical Flow Venturi အတဲတ
ြ စ္တစ
ြဲ ီအား လက္ရိွစာအုပ္ကို ျပန္လည္ျပင္ဆင္ခ်က္မ်ား၊ ျဖည့္စြက္ခ်က္မ်ား၊
Nozzles (R1992) ႏႈတ္ပယ္ခ်က္မ်ားအတြက္ ႏွစ္စဥ္ထုတ္ေ၀သည္။ ထို ၆၇ တဲြကို အပိုင္း ၁၆ ပိုင္းပုိင္းကာ ေအာက္
N45.2.1-80 Cleaning of Fluid Systems and Associated Components for ပါအတိုင္း ေဖာ္ျပထားသည္။ သို႔ေသာ္ ပိုက္ႏွင့္ဆိုင္ေသာအပိုင္းမွာ နည္းလွ၏။ Vol 01.01,
Nuclear Power Plants Vol 03.03, Vol 08.04 မွ်ေလာက္သာ ပါပါသည္။
N278.1-75 Self-Operated and Power-Operated Safety-Related Valves
Section 1: Iron and Steel Products
Functional Specification Standard, Reactor Plants and Their
Volume 01.01 Steel—Piping, Tubing, Fittings
Maintenance (R 1992)
Section 2: Nonferrous Metal Products
NQA-1-1997 Quality Assurance Program Requirements for Nuclear Facilities
Section 3: Metals Test Methods and Analytical Procedures
TDP-1-85 Recommended Practices for the Prevention of Water Damage to
Volume 03.03 Non destructive Testing
Steam Turbines Used for Electric Power Generation (Fossil)
Section 4: Construction
TDP-2-85 Recommended Practices for the Prevention of Water Damage to
Section 5: Petroleum Products, Lubricants, and Fossil Fuels
Steam Turbines Used for Electric Power Generation
Section 6: Paints, Related Coatings, and Aromatic
B31 Guide-77 Corrosion Control for ANSI B31.1, Power Piping Systems
Section 7: Textiles
B31 Guide-91 Manual for Determining the Remaining Strength of Corroded
Section 8: Plastics
Pipelines (a supplement to ASME B31 Code for Pressure Piping)
Volume 08.04 Plastic Pipe and Building Products
1001-88 Performance Requirements for Pipe Applied Atmospheric Type
Section 9: Rubber
Vacuum Breakers
Section 10: Electrical Insulation and Electronics
1003-93 Performance Requirements for Water Pressure Reducing Valves
Section 11: Water and Environmental Technology
1037-90 Performance Requirements for Pressurized Flushing Devices
Section 12: Nuclear, Solar, and Geothermal Energy
(Flusho meters) for Plumbing Fixtures
Section 13: Medical Devices and Services
1045-87 Performance Standard and Installation Procedures for Aluminum
Section 14: General Methods and Instrumentation
Drain, Waste, and Vent Pipe with End Cap Components
Section 15: General Products, Chemical Specialties, and End Use Products
B16.20-93 Metallic Gaskets for Pipe Flanges— Ring Joint, Spiral-Wound and
Section 00: Index
393 394
၁၃၊ ၄၊ ၁။ ASTM
ASTM International – Standards for Steel Pipes, Tubes and Fittings
ASTM Standards မ်ားသည္ အပူခ်ိန္ျမင့္၊ သာမန္ ႏွင့္ အထူးသံုး (ဥပမာ မီး
ကာကြယ္ေရးစနစ္) မ်ားအတြက္ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ စတီးပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားအားလံုးကို
ကာမိသည္။
အေသးစိတ္ ေလ့လာႏုိင္ေစရန္အတြက္ ASTM Standards Section 1: Iron and
Steel Products, Volume 01.01, Steel—Piping, Tubing, Fittings တြင္ပါ၀င္ေသာ စာရင္း
အျပည့္အစံုကို ေအာက္တင
ြ ္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။ (January 2002 updated.)
Steel Pipes
A53 - A53/A53M-99b - Specification for Pipe, Steel, Black and Hot-Dipped, Zinc-
Coated, Welded and Seamless
A74 - A74-98 - Specification for Cast Iron Soil Pipe and Fittings
A105/A105M-01 - Standard Specification for Carbon Steel Forgings for Piping
Applications
A106 - A106-99e1 - Specification for Seamless Carbon Steel Pipe for High-
Temperature Service
A126 - A126-95e1 - Specification for Grey Iron Castings for Valves, Flanges, and
Pipe Fittings
A134 - A134-96 - Specification for Pipe, Steel, Electric-Fusion (Arc)-Welded (Sizes
NPS 16 and Over)
A135 - A135-97c - Specification for Electric-Resistance-Welded Steel Pipe
A139 - A139-96e1 - Specification for Electric-Fusion (Arc)-Welded Steel Pipe (NPS 4
and Over)
A182 - A182/A182M-99 - Specification for Forged or Rolled Alloy-Steel Pipe Flanges,
Forged Fittings, and Valves and Parts for High-Temperature Service
A252 - A252-98 - Specification for Welded and Seamless Steel Pipe Piles
A312 - A312/A312M-00 - Specification for Seamless and Welded Austenitic
Stainless Steel Pipes
A333 - A333/A333M-99 - Specification for Seamless and Welded Steel Pipe for Low-
Temperature Service
A335 - A335/A335M-99 - Specification for Seamless Ferritic Alloy-Steel Pipe for
High-Temperature Service
A338 - A338-84 (1998) - Specification for Malleable Iron Flanges, Pipe Fittings, and
Valve Parts for Railroad, Marine, and Other Heavy Duty Service at
Temperatures Up to 650°F (345°C)
395
A358 - A358/A358M-98 - Specification for Electric-Fusion-Welded Austenitic
Chromium-Nickel Alloy Steel Pipe for High-Temperature Service
A369 - A369/A369M-92 - Specification for Carbon and Ferritic Alloy Steel Forged
and Bored Pipe for High-Temperature Service
A376 - A376/A376M-98 - Specification for Seamless Austenitic Steel Pipe for High-
Temperature Central-Station Service
A377 - A377-99 - Index of Specifications for Ductile-Iron Pressure Pipe
A409 - A409/A409M-95ae1 - Specification for Welded Large Diameter Austenitic
Steel Pipe for Corrosive or High-Temperature Service
A426 - A426-92 (1997) - Specification for Centrifugally Cast Ferritic Alloy Steel Pipe
for High-Temperature Service
A451 - A451-93 (1997) - Specification for Centrifugally Cast Austenitic Steel Pipe
for High-Temperature Service
A523 - A523-96 - Specification for Plain End Seamless and Electric-Resistance-
Welded Steel Pipe for High-Pressure Pipe-Type Cable Circuits
A524 - A524-96 - Specification for Seamless Carbon Steel Pipe for Atmospheric and
Lower Temperatures
A530 - A530/A530M-99 - Specification for General Requirements for Specialized
Carbon and Alloy Steel Pipe
A648 - A648-95e1 - Specification for Steel Wire, Hard Drawn for Pre-stressing
Concrete Pipe
A674 - A674-95 - Practice for Polyethylene Encasement for Ductile Iron Pipe for
Water or Other Liquids
A691 - A691-98 - Specification for Carbon and Alloy Steel Pipe, Electric-Fusion-
Welded for High-Pressure Service at High Temperatures
A694 - A694/A694M-00 - Specification for Carbon and Alloy Steel Forgings for Pipe
Flanges, Fittings, Valves, and Parts for High-Pressure Transmission Service
A716 - A716-99 - Specification for Ductile Iron Culvert Pipe
A733 - A733-99 - Specification for Welded and Seamless Carbon Steel and
Austenitic Stainless Steel Pipe Nipples
A742 - A742/A742M-98 - Specification for Steel Sheet, Metallic Coated and Polymer
Pre-coated for Corrugated Steel Pipe
A746 - A746-99 - Specification for Ductile Iron Gravity Sewer Pipe
A760 - A760/A760M-99 - Specification for Corrugated Steel Pipe, Metallic-Coated
for Sewers and Drains
A761 - A761/A761M-98 - Specification for Corrugated Steel Structural Plate, Zinc-
396
 Coated, for Field-Bolted Pipe, Pipe-Arches, and Arches
A762 - A762/A762M-98 - Specification for Corrugated Steel Pipe, Polymer Pre-
coated for Sewers and Drains
A790 - A790/A790M-99 - Specification for Seamless and Welded Ferritic/Austenitic
Stainless Steel Pipe
A796 - A796/A796M-99 - Practice for Structural Design of Corrugated Steel Pipe,
Pipe-Arches, and Arches for Storm and Sanitary Sewers and Other Buried
Applications
A798 - A798/A798M-97a - Practice for Installing Factory-Made Corrugated Steel
Pipe for Sewers and Other Applications
A807 - A807/A807M-97 - Practice for Installing Corrugated Steel Structural Plate
Pipe for Sewers and Other Applications
A810 - A810-94 - Specification for Zinc-Coated (Galvanized) Steel Pipe Winding
Mesh
A813 - A813/A813M-95e2 - Specification for Single- or Double-Welded Austenitic
Stainless Steel Pipe
A814 - A814/A814M-96 (1998) - Specification for Cold-Worked Welded Austenitic
Stainless Steel Pipe
A849 - A849-99 - Specification for Post-Applied Coatings, Pavings, and Linings for
Corrugated Steel Sewer and Drainage Pipe
A861 - A861-94e1 - Specification for High-Silicon Iron Pipe and Fittings
A862 - A862/A862M-98 - Practice for Application of Asphalt Coatings to Corrugated
Steel Sewer and Drainage Pipe
A865 - A865-97 - Specification for Threaded Couplings, Steel, Black or Zinc-Coated
(Galvanized) Welded or Seamless, for Use in Steel Pipe Joints
A872 - A872-91 (1997) - Specification for Centrifugally Cast Ferritic/Austenitic
Stainless Steel Pipe for Corrosive Environments
A885 - A885/A885M-96 - Specification for Steel Sheet, Zinc and Aramid Fiber
Composite Coated for Corrugated Steel Sewer, Culvert, and Underdrain
Pipe
A888 - A888-98e1 - Specification for Hubless Cast Iron Soil Pipe and Fittings for
Sanitary and Storm Drain, Waste, and Vent Piping Applications
A926 - A926-97 - Test Method for Comparing the Abrasion Resistance of Coating
Materials for Corrugated Metal Pipe
A928 - A928/A928M-98 - Specification for Ferritic/Austenitic (Duplex) Stainless
Steel Pipe Electric Fusion Welded with Addition of Filler Metal
397
A929 - A929/A929M-97 - Specification for Steel Sheet, Metallic-Coated by the Hot-
Dip Process for Corrugated Steel Pipe
A930 - A930-99 - Practice for Life-Cycle Cost Analysis of Corrugated Metal Pipe
Used for Culverts, Storm Sewers, and Other Buried Conduits
A943 - A943/A943M-95e1 - Specification for Spray-Formed Seamless Austenitic
Stainless Steel Pipes
A949 - A949/A949M-95e1 - Specification for Spray-Formed Seamless
Ferritic/Austenitic Stainless Steel Pipe
A954 - A954-96 - Specification for Austenitic Chromium-Nickel-Silicon Alloy Steel
Seamless and Welded Pipe
A972 - A972/A972M-99 - Specification for Fusion Bonded Epoxy-Coated Pipe Piles
A978 - A978/A978M-97 - Specification for Composite Ribbed Steel Pipe, Precoated
and Polyethylene Lined for Gravity Flow Sanitary Sewers, Storm Sewers,
and Other Special Applications
A984 - A984/A984M-00 - Specification for Steel Line Pipe, Black, Plain-End, Electric-
Resistance-Welded
A998 - A998/A998M-98 - Practice for Structural Design of Reinforcements for
Fittings in Factory-Made Corrugated Steel Pipe for Sewers and Other
Applications
A999 - A999/A999M-98 - Specification for General Requirements for Alloy and
Stainless Steel Pipe
A1005 - A1005/A1005M-00 - Specification for Steel Line Pipe, Black, Plain End,
Longitudinal and Helical Seam, Double Submerged-Arc Welded
A1006 - A1006/A1006M-00 - Specification for Steel Line Pipe, Black, Plain End,
Laser Beam Welded
Steel Tubes
Superheater, boiler and Miscellaneous Tubes:
A178 - A178/A178M-95 - Specification for Electric-Resistance-Welded Carbon Steel
and Carbon-Manganese Steel Boiler and Superheater Tubes
A179 - A179/A179M-90a (1996) e1 - Specification for Seamless Cold-Drawn Low-
Carbon Steel Heat-Exchanger and Condenser Tubes
A192 - A192/A192M-91 (1996) e1 - Specification for Seamless Carbon Steel Boiler
Tubes for High-Pressure Service
A209 - A209/A209M-98 - Specification for Seamless Carbon-Molybdenum Alloy-
Steel Boiler and Superheater Tubes
398
A210 - A210/A210M-96 - Specification for Seamless Medium-Carbon Steel Boiler
and Superheater Tubes
A213 - A213/A213M-99a - Specification for Seamless Ferritic and Austenitic Alloy-
Steel Boiler, Superheater, and Heat-Exchanger Tubes
A249 - A249/A249M-98e1 - Specification for Welded Austenitic Steel Boiler,
Superheater, Heat-Exchanger, and Condenser Tubes
A250 - A250/A250M-95 - Specification for Electric-Resistance-Welded Ferritic Alloy-
Steel Boiler and Superheater Tubes
A254 - A254-97 - Specification for Copper-Brazed Steel Tubing
A268 - A268/A268M-96 - Specification for Seamless and Welded Ferritic and
Martensitic Stainless Steel Tubing for General Service
A269 - A269-98 - Specification for Seamless and Welded Austenitic Stainless Steel
Tubing for General Service
A270 - A270-98ae1 - Specification for Seamless and Welded Austenitic Stainless
Steel Sanitary Tubing
A334 - A334/A334M-99 - Specification for Seamless and Welded Carbon and Alloy-
Steel Tubes for Low-Temperature Service
A423 - A423/A423M-95 - Specification for Seamless and Electric-Welded Low-Alloy
Steel Tubes
A450 - A450/A450M-96a - Specification for General Requirements for Carbon,
Ferritic Alloy, and Austenitic Alloy Steel Tubes
A608 - A608-91a (1998) - Specification for Centrifugally Cast Iron-Chromium-Nickel
High-Alloy Tubing for Pressure Application at High Temperatures
A618 - A618-99 - Specification for Hot-Formed Welded and Seamless High-Strength
Low-Alloy Structural Tubing
A632 - A632-98 - Specification for Seamless and Welded Austenitic Stainless Steel
Tubing (Small-Diameter) for General Service
A688 - A688/A688M-98 - Specification for Welded Austenitic Stainless Steel
Feedwater Heater Tubes
A771 - A771/A771M-95 - Specification for Seamless Austenitic and Martensitic
Stainless Steel Tubing for Liquid Metal-Cooled Reactor Core Components
A778 - A778-98 - Specification for Welded, Unanneled Austenitic Stainless Steel
Tubular Products
A789 - A789/A789M-00 - Specification for Seamless and Welded Ferritic/Austenitic
Stainless Steel Tubing for General Service
A803 - A803/A803M-98 - Specification for Welded Ferritic Stainless Steel Feedwater
399
Heater Tubes
A822 - A822-90 (1995) e1 - Specification for Seamless Cold-Drawn Carbon Steel
Tubing for Hydraulic System Service
A826 - A826/A826M-95 - Specification for Seamless Austenitic and Martensitic
Stainless Steel Duct Tubes for Liquid Metal-Cooled Reactor Core
Components
A847 - A847-99a - Specification for Cold-Formed Welded and Seamless High
Strength, Low Alloy Structural Tubing with Improved Atmospheric
Corrosion Resistance
A908 - A908-91 (1998) - Specification for Stainless Steel Needle Tubing
A953 - A953-96 - Specification for Austenitic Chromium-Nickel-Silicon Alloy Steel
Seamless and Welded Tubing
Heat-
eat-Exchanger and Condenser Tubes
Tubes
A179 - A179/A179M-90a (1996) e1 - Specification for Seamless Cold-Drawn Low-
Carbon Steel Heat-Exchanger and Condenser Tubes
A213 - A213/A213M-99a - Specification for Seamless Ferritic and Austenitic Alloy-
Steel Boiler, Superheater, and Heat-Exchanger Tubes
A214 - A214/A214M-96 - Specification for Electric-Resistance-Welded Carbon Steel
Heat-Exchanger and Condenser Tubes
A249 - A249/A249M-98e1 - Specification for Welded Austenitic Steel Boiler,
Superheater, Heat-Exchanger, and Condenser Tubes
A498 - A498-98 - Specification for Seamless and Welded Carbon, Ferritic, and
Austenitic Alloy Steel Heat-Exchanger Tubes with Integral Fins
A851 - A851-96 - Specification for High-Frequency Induction Welded, Unannealed,
Austenitic Steel Condenser Tubes
Structural Tubing
Tubing
A 500 - A500-99 - Specification for Cold-Formed Welded and Seamless Carbon
Steel Structural Tubing in Rounds and Shapes
A501 - A501-99 - Specification for Hot-Formed Welded and Seamless Carbon Steel
Structural Tubing
A847 - A847-99a - Specification for Cold-Formed Welded and Seamless High
Strength, Low Alloy Structural Tubing with Improved Atmospheric
Corrosion Resistance
A618 - A618-99 - Specification for Hot-Formed Welded and Seamless High-Strength
Low-Alloy Structural Tubing
400
Mechanical Tubing
Tubing DIN 909:1992 : Hexagon head pipe plugs
DIN 1230-P1:1992 : Vitrified clay for sewerage; special fittings and adapters with
A511 - A511-96 - Specification for Seamless Stainless Steel Mechanical Tubing
flexible mechanical joint and compatible accessories; dimensions
A512 - A512-96 - Specification for Cold-Drawn Butt weld Carbon Steel Mechanical
DIN 1389:2001 : WC connectors - Requirements and testing
Tubing
DIN 1478:1975 : Turnbuckles Made from Steel Tube or Round Steel Bar
A513 - A513-98 - Specification for Electric-Resistance-Welded Carbon and Alloy
DIN 1986-4:2003 : Drainage systems on private ground - Part 4: Fields of
Steel Mechanical Tubing
application of sewage pipes and fittings of different materials
A519 - A519-96 - Specification for Seamless Carbon and Alloy Steel Mechanical
DIN 1988-3 Beiblatt 1:1988 : Codes of practice for drinking water installations
Tubing
(TRWI); examples for calculation; DVGW code of practice
A554 - A554-98e1 - Specification for Welded Stainless Steel Mechanical Tubing
DIN 2406:1968 : Pipelines symbols - pipe classes

Welded Fittings
Fittings
A234 - A234/A234M-99 - Specification for Piping Fittings of Wrought Carbon Steel
and Alloy Steel for Moderate and High Temperature Service
A403 - A403/A403M-99a - Specification for Wrought Austenitic Stainless Steel
Piping Fittings
A420 - A420/A420M-99 - Specification for Piping Fittings of Wrought Carbon Steel
and Alloy Steel for Low-Temperature Service
A758 - A758/A758M-98 - Specification for Wrought-Carbon Steel Butt-Welding
Piping Fittings with Improved Notch Toughness
A774 - A774/A774M-98 - Specification for As-Welded Wrought Austenitic Stainless
Steel Fittings for General Corrosive Service at Low and Moderate
Temperatures
၁၃၊ ၅။ DIN - Pipe, Tube and Fittings
Fittings Standards and Specifications
ASTM ကဲ့သို႔ပင္ DIN (Deutsches Institut für Normung) Standard မ်ားသည္
လည္း အလြန္မ်ားျပားလွပါသည္။ စာမ်က္ႏွာကိုင့က
ဲ က
ြ ္ေသာအားျဖင့္ ဤေနရာတြင္ အားလံုး
မေဖာ္ျပေတာ့ပါ။ အခ်ိဳ႔ကိုသာ သိသာရံု ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။
DIN 2559-2:1984 : Edge preparation for welding; matching of inside diameter for
circumferential welds on seamless pipes
DIN 2559-3:1990 : Preparation of welds; matching of inside diameters for
circumferential welds on welded pipes
DIN 2559-4:1994 : Preparation of welds; part 4: matching of inside diameters for
circumferential welds on seamless pipes of stainless steels
DIN 2609:1991 : Steel butt-welding pipe fittings; technical delivery conditions
DIN 2614:1990 Cement mortar linings for ductile iron and steel pipes and fittings;
application, requirements and testing
DIN 2615-1:1992 : Steel butt-welding pipes fittings; tees with reduced pressure
factor
DIN 2615-2:1992 : Steel butt-welding pipe fittings; tees for use at full service
pressure
DIN 2616-1:1991 : Steel butt-welding pipe fittings; eccentric reducers with reduced
pressure factor
DIN 2616-2:1991 : Steel butt-welding pipe fittings; reducers for use at full service
pressure
DIN 2617:1991 : Steel butt-welding pipe fittings; caps

DIN 76-2:1984 : Thread run-outs and thread undercuts for pipe threads ၁၃၊ ၆။ ISO - Pipe, Tube and Fittings Standards and Specifications
conforming to ISO 228 part 1
အထက္ပါ ASTM ႏွင့္ DIN ကဲ့သို႔ ထင္ရွားေသာ အျခားတစ္ဖဲြ႔မွာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ
DIN EN 259-1:2001 : Wall coverings in roll form - Heavy duty wallcoverings - Part 1:
စံႏံႈးအဖဲ႔ြ ISO (International Organization for Standardization) ျဖစ္ပါသည္။ ISO စံႏံႈး
Specifications
မ်ားမွာလည္း အလြန္မ်ားျပားလွေပရာ ဤေနရာတြင္ အားလံုးမေဖာ္ျပေတာ့ပဲ အခ်ိဳ႔ကိုသာ ေဖာ္ျပ
DIN EN 259-2:2001: Wall coverings in roll form - Heavy duty wallcoverings - Part 2:
လိုက္ပါသည္။
Determination of impact resistance;
DIN 431:2000 : Pipe nuts with thread according to DIN ISO 228-1 ISO 7-1:1994-05 : Pipe threads where pressure-tight joints are made on the
DIN 906:1992 : Hexagon socket pipe plugs threads - Part 1: Dimensions, tolerances and designation
401 402
ISO 7-2:2000 : Pipe threads where pressure-tight joints are made on the threads –
Part 2: Verification by means of limit gauges
ISO 49:1994 : Malleable cast iron fittings threaded to ISO 7-1
ISO 228-1:2000 : Pipe threads where pressure-tight joints are not made on the
threads - Part 1: Dimensions, tolerances and designation
ISO 228-2:1987 : Pipe threads where pressure-tight joints are not made on the
threads; Part 2 : Verification by means of limit gauges
ISO 264:1976 : Unplasticized polyvinyl chloride (PVC) fittings with plain sockets for
pipes under pressure; Laying lengths; Metric series
ISO 265-1:1988 : Pipes and fittings of plastics materials; fittings for domestic and
industrial waste pipes; basic dimensions: metric series; part 1:
unplasticized poly(vinyl chloride) (PVC-U)
ISO 392:1986 : Asbestos-cement pipe fittings for building and sanitary purposes
ISO 580:1990 : Injection-molded unplasticized poly(vinyl chloride) (PVC-U) fittings;
oven test; test method and basic specifications
ISO 727-1:2002 : Fittings made from unplasticized poly(vinyl chloride) (PVC-U),
chlorinated poly(vinyl chloride) (PVC-C) or acrylonitrile/butadiene/styrene
(ABS) with plain sockets for pipes under pressure - Part 1: Metric series
ISO 727-2:2002 : Fittings made from unplasticized poly(vinyl chloride) (PVC-U),
chlorinated poly(vinyl chloride) (PVC-C) or acrylonitrile/butadiene/styrene
(ABS) with plain sockets for pipes under pressure - Part 2: Inch-based
series
ISO 881:1980 : Asbestos-cement pipes, joints, fittings/sewage/drain
ISO 1179:1981 : Pipe connections, threaded to ISO 228/1, for plain end steel and
other metal tubes in industrial applications
ISO 1635-2:1987 : Seamless wrought copper and copper alloy tube
ISO 1651:1974 : Tube drawing mandrels
ISO 1684:1975 : Wire, bar and tube drawing dies; Specifications
ISO 2016:1981 : Capillary solder fittings for copper tubes; Assembly dimensions
and tests
ISO 2035:1974 : Unplasticized polyvinyl chloride (PVC) moulded fittings for elastic
sealing ring type joints for use under pressure; Pressure-resistance test
ISO 2044:1974 : Unplasticized polyvinyl chloride (PVC) injection-moulded solvent-
welded socket fittings for use with pressure pipe; Hydraulic internal
pressure test
ISO 2048:1990 : Double-socket fittings for unplasticized poly(vinyl chloride) (PVC-U)
403
pressure pipes with elastic sealing ring type joints; minimum depths of
engagement
ISO 2284:1987 : Hand taps for parallel and taper pipe threads; General dimensions
and marking
ISO 2507-1:1995 : Thermoplastics pipes and fittings - Vicat softening temperature
- Part 1: General test method
ISO 2507-2:1995 : Thermoplastics pipes and fittings - Vicat softening temperature
- Part 2: Test conditions for unplasticized poly (vinyl chloride) (PVC-U) or
chlorinated poly(vinyl chloride) (PVC-C) pipes and fittings and for high
impact resistance poly(vinyl chloride) (PVC-HI) pipes
ISO 2507-3:1995 : Thermoplastics pipes and fittings - Vicat softening temperature
- Part 3: Test conditions for acrylonitrile /butadiene/styrene (ABS) and
acrylonitrile /styrene / acrylic ester (ASA) pipes and fittings
ISO 2531:1998 : Ductile iron pipes, fittings, accessories and their joints for water
or gas applications
ISO 2804:1996 : Wire, bar or tube drawing dies - As-sintered pellets of hard metal
(carbide) - Dimensions
ISO 2851:1993 : Stainless steel bends and tees for the food industry
ISO 2852:1993 : Stainless steel clamp pipe couplings for the food industry
ISO 3183-1:1996 : Petroleum and natural gas industries - Steel pipe for pipelines –
Technical delivery conditions - Part 1: Pipes of requirement class A
ISO 3183-2:1996 : Petroleum and natural gas industries - Steel pipe for pipelines –
Technical delivery conditions - Part 2: Pipes of requirements class B
ISO 3253:1998 : Gas welding equipment - Hose connections for equipment for
welding, cutting and allied processes
၁၃၊ ၇။ JIS - Pipe, Tube and Fittings Standards
အထက္ပါ အဖဲြ႔မ်ားကဲ့သို႔ ထင္ရွားေသာ အျခားတစ္ဖဲြ႔မွာ JIS - Japanese Industrial
Standards ျဖစ္ပါသည္။ ၎၏စံႏံႈးမ်ားမွာလည္း အလြန္မ်ားျပားလွသျဖင့္ အားလံုးမေဖာ္ျပ
ေတာ့ပဲ အခ်ိဳ႔ကိုသာ ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။
JIS G 3429:1988 : Seamless steel tubes for high pressure gas cylinder
JIS G 3439 : Seamless steel oil well casing, tubing and drill pipe
JIS G 3441:2004 : Alloy steel tubes for machine purposes
JIS G 3442:2004 : Galvanized steel pipes for ordinary piping
JIS G 3443:2004 : Coated steel pipes for water service
404
JIS G 3444:2004 : Carbon steel tubes for general structural purposes JIS H 3320:1992 : Copper and copper alloy welded pipes and tubes
JIS G 3445:1988 : Carbon steel tubes for machine structural purposes JIS H 3401:2001 : Pipe fittings of copper and copper alloys
JIS G 3446:1994 : Stainless steel pipes for machine and structural purposes JIS H 4080:1999 : Aluminum and aluminium alloys extruded tubes and cold-drawn
JIS G 3447:2004 : Stainless steel sanitary pipes tubes
JIS G 3448:2004 : Light gauge stainless steel tubes for ordinary piping JIS H 4090:1990 : Aluminum and aluminium alloy welded pipes and tubes
JIS G 3451:1987 : Fittings of coated steel pipes for water service JIS H 4202:1998 : Magnesium alloy seamless pipes and tubes
JIS G 3452:2004 : Carbon steel pipes for ordinary piping
JIS G 3454:1988 : Carbon steel pipes for pressure service ၁၃၊ ၈။ ASTM Grades
JIS G 3455:1988 : Carbon steel pipes for high pressure service
Carbon steel pipe မ်ား၏ dimension မ်ားကို ASME B31.10M တြင္လည္းေကာင္း၊
JIS G 3456:2004 : Carbon steel pipes for high temperature service
stainless steel pipe မ်ား၏ dimension မ်ားကို ASME B31.19M တြင္လည္းေကာင္း ေဖာ္ျပ
JIS G 3457:1988 : Arc welded carbon steel pipes
ထားသည္။ ASTM standard မ်ားတြင္ ပိုက္ကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားကို
JIS G 3458:1988 : Alloy steel pipes
ေသာ္လည္းေကာင္း ထုတ္လုပ္ရာတြင္ ပါ၀င္ရမည့္ ဓါတုေပါင္းစည္းမႈ (Chemical composition)
JIS G 3459:2004 : Stainless steel pipes
ကို ရာႏံႈးမ်ားႏွင့္ အတိအက်ေဖာ္ျပထားသည္။ ပါ၀င္ေသာ ဓါတုပစၥည္း အခ်ိဳးအစားေပၚမူတည္ၿပီး
JIS G 3460:1988 : Steel pipes for low temperature service
ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားကို grade ခဲသ
ြ ည္။
JIS G 3465:1988 : Seamless steel tubes for drilling
ဥပမာ carbon steel pipe ကို Grade A ႏွင့္ B ဟု ခဲြႏုိင္သည္။ Stainless steel pipe
JIS G 3466:1988 : Carbon steel square pipes for general structural purposes
မ်ားကို Grade TP304, TP321 စသျဖင့္ ခဲြျခားႏိုင္သည္။ တစ္ခါတစ္ရံ ASTM A105N ဟု လာ
JIS G 3468, : Large diameter welded stainless steel pipes
တတ္သည္။ ဤတြင္ေဖာ္ျပထားေသာ N ဟူသည္မွာ Normalize လုပ္ရမည္ဟု ေဖာ္ျပထားျခင္း
JIS G 3469:2002 : Polyethylene coated steel pipes
ျဖစ္သည္။ Normalize ဆိုသည္မွာ ferrous metal မ်ားမွ internal stress ကို heat treat –
JIS G 3471:1977 : Corrugated steel pipes and sections
ment လုပ္ျခင္းျဖင့္ ေဖ်ာက္ပစ္ျခင္းကို ေခၚသည္။
JIS G 3474:1995 : High tensile strength steel tubes for tower structural purposes
ေအာက္ပါဇယားတြင္ ASTM A106 ၏ Grade မ်ား၊ Stainless steel မ်ား၏ grade
JIS G 3491:2004 : Asphalt protective coatings for steel water pipe
မ်ား၊ High Temp. ႏွင့္ Low Temp. Alloy Steel မ်ားကို ေဖာ္ျပထားသည္။ ေလ့လာၾကည့္ပါ။
JIS G 3492:1993 : Coal-tar enamel protective coatings for steel water pipe
JIS G 4903:1991 : Seamless nickel-chromium-iron alloy pipes ASTM Grades
JIS G 5201:1991 : Centrifugally cast steel pipes for welded structure
JIS G 5202:1991 : Centrifugally cast steel pipes for high temperature and high Material Pipes Fittings Flanges Valves Bolts & Nuts
pressure service
JIS G 5525:2000 : Cast-iron drainage pipes and fittings A106 Gr A A234 Gr WPA A105 Gr A A216 Gr WCB
A193 Gr B7
JIS G 5526:1998 : Ductile iron pipes Carbon Steel A106 Gr B A234 Gr WPB A105 Gr B A216 Gr WCB
A194 Gr 2H
JIS G 5527:1998 : Ductile iron fittings A106 Gr C A234 Gr WPC A105 Gr C A216 Gr WCB

JIS G 5528:1984 : Epoxy-powder coating for interior of ductile iron pipes and
A335 Gr P1 A234 Gr WP1 A182 Gr F1 A217 Gr WC1
fittings
A335 Gr P11 A234 Gr WP11 A182 Gr F11 A217 Gr WC6
JIS H 0502:1986 : Method of eddy current testing for copper and copper alloy Carbon Steel
A335 Gr P12 A234 Gr WP12 A182 Gr F12 A217 Gr WC6 A193 Gr B7
pipes and tubes Alloy
A335 Gr P22 A234 Gr WP22 A182 Gr F22 A217 Gr WC9 A194 Gr 2H
JIS H 0515:1992 : Eddy current inspection of titanium pipes and tubes High-Temp
A335 Gr P5 A234 Gr WP5 A182 Gr F5 A217 Gr C5
JIS H 0516:1992 : Ultrasonic inspection of titanium pipes and tubes
A335 Gr P9 A234 Gr WP9 A182 Gr F9 A217 Gr C12
JIS H 3300:1997 : Copper and copper alloy seamless pipes and tubes

405 406
JIS H 3320:1992 : Copper and copper alloy welded pipes and tubes Carbon Steel A333 Gr 5 A420 Gr WPL6 A350 Gr LF2 A352 Gr LCB
A320 Gr L7
JIS H 3401:2001 : Pipe fittings of copper and copper alloys Alloy
A333 Gr 3 A420 Gr WPL3 A350 Gr LF3 A352 Gr LC3 A194 Gr 7
JIS H 4080:1999 : Aluminum and aluminium alloys extruded tubes and cold-drawn Low-Temp
tubes
JIS H 4090:1990 : Aluminum and aluminium alloy welded pipes and tubes A312 Gr TP304A403 Gr WP304A182 Gr F304A182 Gr F304
Austenitic
JIS H 4202:1998 : Magnesium alloy seamless pipes and tubes A312 Gr TP316A403 Gr WP316A182 Gr F316A182 Gr F316 A193 Gr B8
Stainless
A312 Gr TP321A403 Gr WP321A182 Gr F321A182 Gr F321 A194 Gr 8
Steel
၁၃၊ ၈။ ASTM Grades A312 Gr TP347A403 Gr WP347A182 Gr F347A182 Gr F347

Carbon steel pipe မ်ား၏ dimension မ်ားကို ASME B31.10M တြင္လည္းေကာင္း၊ ၁၃၊ ၈၊ ၁။ ASTM အရ ခဲြျခားႏိုင္ေသာ ပစၥည္း အမ်ိဳးအစားမ်ား
stainless steel pipe မ်ား၏ dimension မ်ားကို ASME B31.19M တြင္လည္းေကာင္း ေဖာ္ျပ
ထားသည္။ ASTM standard မ်ားတြင္ ပိုက္ကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားကို ပိုက္မ်ားအတြက္ -

ေသာ္လည္းေကာင္း ထုတ္လုပ္ရာတြင္ ပါ၀င္ရမည့္ ဓါတုေပါင္းစည္းမႈ (Chemical composition)

A106 = Carbon steel pipe for high temperature service
ကို ရာႏံႈးမ်ားႏွင့္ အတိအက်ေဖာ္ျပထားသည္။ ပါ၀င္ေသာ ဓါတုပစၥည္း အခ်ိဳးအစားေပၚမူတည္ၿပီး
A335 = Seamless ferritic alloy - steel pipe for high temperature service
ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားကို grade ခဲသ
ြ ည္။
A333 = Seamless and welded carbon and alloy steel pipe intended for use low
ဥပမာ carbon steel pipe ကို Grade A ႏွင့္ B ဟု ခဲြႏုိင္သည္။ Stainless steel pipe
temperature service
မ်ားကို Grade TP304, TP321 စသျဖင့္ ခဲြျခားႏိုင္သည္။ တစ္ခါတစ္ရံ ASTM A105N ဟု လာ
A312 = Seamless, straight-seam welded, and cold worked welded austenitic
တတ္သည္။ ဤတြင္ေဖာ္ျပထားေသာ N ဟူသည္မွာ Normalize လုပ္ရမည္ဟု ေဖာ္ျပထားျခင္း
stainless steel pipe intended for high temperature and general corrosive
ျဖစ္သည္။ Normalize ဆိုသည္မွာ ferrous metal မ်ားမွ internal stress ကို heat treat –
service
ment လုပ္ျခင္းျဖင့္ ေဖ်ာက္ပစ္ျခင္းကို ေခၚသည္။
ေအာက္ပါဇယားတြင္ ASTM A106 ၏ Grade မ်ား၊ Stainless steel မ်ား၏ grade
ပိုက္ဆက္ပစၥည္း (Fitting) မ်ားအတြက္ -
မ်ား၊ High Temp. ႏွင့္ Low Temp. Alloy Steel မ်ားကို ေဖာ္ျပထားသည္။ ေလ့လာၾကည့္ပါ။
A234 = Wrought carbon steel and alloy steel fittings of seamless and welded
ASTM Grades
construction
A420 = Wrought carbon steel and alloy steel fittings for low temperature service
Material Pipes Fittings Flanges Valves Bolts & Nuts
A403 = Wrought austenitic stainless steel fittings
A106 Gr A A234 Gr WPA A105 Gr A A216 Gr WCB
A193 Gr B7
Carbon Steel A106 Gr B A234 Gr WPB A105 Gr B A216 Gr WCB Flanges, Fitting, Valves စသည္တို႔အတြက္ -
A194 Gr 2H
A106 Gr C A234 Gr WPC A105 Gr C A216 Gr WCB
A105 = Forged carbon steel flanges, fittings, valves and similar parts for ambient
pressure and higher temperature service conditions
A335 Gr P1 A234 Gr WP1 A182 Gr F1 A217 Gr WC1
A335 Gr P11 A234 Gr WP11 A182 Gr F11 A217 Gr WC6 A182 = Forged or rolled alloy and stainless steel flanges, forged fittings, valves and
Carbon Steel
A335 Gr P12 A234 Gr WP12 A182 Gr F12 A217 Gr WC6 A193 Gr B7 parts for high temperature service
Alloy
A335 Gr P22 A234 Gr WP22 A182 Gr F22 A217 Gr WC9 A194 Gr 2H A350 = Several grades of carbon and low alloy steel forged or ring-rolled flanges,
High-Temp
A335 Gr P5 A234 Gr WP5 A182 Gr F5 A217 Gr C5 forged fittings and valves for low temperature service
A335 Gr P9 A234 Gr WP9 A182 Gr F9 A217 Gr C12

406 407
Valves မ်ားအတြက္ -
A216 = Carbon steel castings for valves, flanges, fittings, or other pressure-
containing parts for high temperature service and of quality suitable for assembly
with other castings or wrought-steel parts by fusion welding.
A217 = Steel castings, martensitic stainless steel and alloy steel castings for valves,
flanges, fittings, or other pressure-containing parts intended primarily for high
temperature and corrosive service.
A352 = Steel castings for valves, flanges, fittings, and other pressure-containing
parts intended primarily for low temperature and corrosive service.
A182 = Forged or rolled alloy and stainless steel flanges, forged fittings, and valves
and parts for high temperature service.
Bolt and Nuts မ်ားအတြက္ -
A193 = Alloy and Stainless steel bolting material for pressure vessels, valves,
flanges and fittings for high temperature or high pressure service, or other
special purpose applications.
A320 = Standard specification for Alloy Steel and Stainless steel bolting material for
for low temperature service.
A194 = Standard specification for nuts in many different material types.
၁၃၊ ၉။ ဒီဇိုင္း အေျခခံမ်ား (Design
(Design Bases)
Design base မ်ားမွာ Physical attributes, loading and service conditions,
environmental factors ႏွင့္ materials-related factors စသည္တို႔ပါ၀င္သည္။ ပိုက္လိုင္း
တစ္ခုကို ဒီဇိုင္းလုပ္ေတာ့မည္ဆိုလွ်င္ ဤအခ်က္မ်ားကို အေသးစိတ္ က်က်နနတြက္ခ်က္
စဥ္းစားဘို႔ လိုေပသည္။
၁၃၊ ၉၊ ၁။ Physical Attributes
Attributes
Physical attributes တြင္ ပိုက္အရြယ္အစား၊ ပိုက္လိုင္းေျပးပံုေျပးနည္း၊ အတိုင္း
အတာ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားတို႔ ပါ၀င္သည္။ အတိုင္းအတာတြင္ ထုတ္လုပ္သည့္နည္းစနစ္မ်ား
အလိုက္ စံႏံႈးမ်ားရိွသည္။ ဥပမာ ပိုက္၏ အျပင္ဘက္အခ်င္း၊ အထူ၊ ဖလန္းတစ္ခု၏ အတိုင္း
အတာမ်ား၊ အဲလ္ဘိုး၊ တီ၊ ဗား စသည္တို႔၏ အတိုင္းအတာမ်ား။ ထို႔အျပင္ အထူးစဥ္းစားရန္လို
သည့္ ဥပမာ အပူခ်ိန္ျမင့္၊ ဖိအားျမင့္ပိုက္လိုင္း။ ေရေႏြးေငြ႔လိုင္းႏွင့္ ဓါတ္ေငြ႔အစိုလိုင္း စသည္တို႔
ျဖစ္သည္။
408
၁၃၊ ၉၊ ၂။ Loading And Service Condition
Loading Condition တြင္ ၀န္မ်ား၊ အားမ်ား၊ ဖိအားမ်ား၊ ဖိအားအေျပာင္းအလဲမ်ား၊
အပူခ်ိန္အေျပာင္းအလဲမ်ား စသည့္ ပိုက္လိုင္းအား ဒါဏ္ျဖစ္ေစမည့္ အားမ်ားပါ၀င္သည္။
ထိုအားမ်ားထဲတင
ြ ္ internal pressure, piping system deadweight, steady state or
transient temperature, wind loads, snow and ice loads စသည္တို႔ ပါ၀င္သည္။ ထို႔ျပင္
ပိုက္လိုင္းစနစ္အရ ပါ၀င္ႏိုင္ ေသးေသာ အျခားအားမ်ားမွာ ပတ္၀န္းက်င္အပူခ်ိန္ အေျပာင္းအလဲ၊
ပိုက္လိုင္းအတြင္း ဖိအား အေျပာင္းအလဲ၊ အပူခ်ိန္အေျပာင္းအလဲ စသည္တို႔ ျဖစ္သည္။
Service Condition တြင္ loading condition မွ အားမ်ား တစ္ၿပိဳင္နက္ စုၿပံဳသက္
ေရာက္ျခင္းမ်ိဳး ျဖစ္သည္။ ဥပမာ ပိုက္လိုင္းစနစ္အတြင္း အပူခ်ိန္ျမင့္တက္လာခိ်န္ႏွင့္ ပတ္၀န္း
က်င္ အပူခ်ိန္ကလည္း (ေန႔လည္ ၂ နာရီခန္)႔ ျမင့္တက္လာခ်ိန္၊ ေလကလည္း ထန္ေနခ်ိန္
စသည့္ အေျခအေနမ်ိဳးျဖစ္သည္။ ပုိက္လိုင္းကို ဒီဇိုင္းေရးဆဲရ
ြ ာတြင္ ဤကဲ့သို႔ အားမ်ားတစ္ခ်ိန္
တည္း တစ္ၿပိဳင္တည္းသက္ေရာက္လာႏိုင္ေသာ အေျခအေနမ်ားကိုပါ ထည့္သင
ြ ္း စဥ္းစားရန္ လုိ
ပါသည္။
ထို႔ျပင္ service condition တြင္ ပိုက္လိုင္းအတြင္းစီးဆင္းေသာ အရည္၏သြင္ျပင္
လကၡဏာမ်ား (characteristics) ျဖစ္သည့္ စီးပ်စ္ႏံႈး (viscosity)၊ အပူခ်ိန္ (temperature),
အစိုင္အခဲပါ၀င္မႈ (suspended solids concentration), ထိုအစိုင္အခဲမ်ား၏ သိပ္သည္းဆ
(density), ပြန္းစားမႈ၊ တိုက္စားမႈ (abrasiveness and corrosively) စသည္တို႔ ပါ၀င္ပါသည္။
၁၃၊ ၉၊ ၃။ Environmental Factors
Environmental factors ဟူသည္ ပတ္၀န္းက်င္ေၾကာင့္ ပိုက္လိုင္းကို ထိခိုက္မႈ
ျဖစ္သည္။ ဥပမာ ပင္လယ္ကမ္းစပ္ သို႔မဟုတ္ သေဘၤာေပၚ သို႔မဟုတ္ ကမ္းလြန္ပင္လယ္ျပင္
တြင္ ေဆာက္လုပ္ရေသာ သံပိုက္လိုင္းမ်ားသည္ ဆားငံေရေၾကာင့္ သံေခ်းတက္ျခင္း၊ ဖိုက္ဘာ
ဂလပ္ပိုက္မ်ားတြင္ ေနထဲတင
ြ ္ပါေသာ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ေၾကာင့္ အေပၚယံမ်က္ႏွာျပင္ ကြာ
ထြက္ျခင္း (degradation)၊ ငလ်င္လႈပ္ျခင္း၊ ေဆာင္းအခါ ပိုက္ေပၚတြင္ ႏွင္းမ်ား၊ ေရခဲမ်ား
ကပ္ျခင္း၊ အပူခ်ိန္အေျပာင္းအလဲေၾကာင့္ ပိုက္လိုင္းစန္႔ထြက္ျခင္း၊ က်ံဳ၀
႔ င္ျခင္း စသည္။
အဓိကအားျဖင့္ environmental factor တြင္ erosion, corrosion, flow assisted
corrosion စသည္တို႔ပါ၀င္သည္။
၁၃၊ ၉၊ ၄။ Materials-
aterials-Related Considerations
Materials-Related Consideration တြင္ အသံုးျပဳမည့္ ပိုက္ႏွင့္ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ား
၏ ဓါတုပစၥည္းမ်ား ေပါင္းစပ္ပါ၀င္မႈ (chemical composition)၊ သတၱဳ၏ ဂုဏ္အရည္အေသြး၊
ရူပေဗဒဆုိင္ရာ ဂုဏ္သတိၱ၊ ပိုက္လိုင္းအတြင္း စီးဆင္းမည့္အရည္၏ ဓါတုပြန္းစားမႈကို ခံႏိုင္ရည္
ရိွမႈ၊ ဒီဇိုင္းအပူခ်ိန္ႏွင့္ဖိအားကို ေကာင္းစြာခံႏိုင္ရည္ရိွမႈ စသည့္အခ်က္မ်ားပါ၀င္ပါသည္။
409
၁၃၊ ၉၊ ၅။ Pressure Integrity
Pressure integrity ဟူသည္ ပုိက္လိုင္းတြင္တပ္ဆင္ထားေသာ ဖလန္းဆက္မ်ား၊
၀က္အူဆက္မ်ား စသည္တို႔၏ ပိုက္လိုင္းအတြင္းရိွေနသည့္ ဖိအားဒါဏ္ကို ခံႏိုင္ရည္ရိွမႈျဖစ္သည္။
ထိုအဆက္မ်ားသည္ သတ္မွတ္ထားေသာ ပိုက္လိုင္းဖိအားအတြင္း ပံုပ်က္သြားေလာက္ေအာင္
ဒါဏ္ခံေနရျခင္း မရိွေစရေပ။ မူလဒီဇိုင္းလုပ္စဥ္က တြက္ခ်က္ထားေသာ စံကန္႔သတ္ခ်က္မ်ား
အတြင္း ထို pressure integrity ကို ထိန္းထားႏုိင္ေရးမွာ ဒီဇိုင္းလုပ္ငန္းစဥ္ႀကီး၏ အဓိက
ရည္ရြယ္ခ်က္ပင္ ျဖစ္ေတာ့သည္။
၁၃၊ ၁၀။ ဒီဇိုင္းတြက္ခ်က္ရာတြင္ Code ႏွင့္ Standard မ်ားကို အသံုးခ်ျခင္း
Piping Code မ်ားက ဒီဇုိင္းတြက္ရာတြင္ လိုအပ္ေသာ စံႏံႈးမ်ား၊ ဥပမာ ပိုက္လိုင္းဆင္
ရန္ ခြင့္ျပဳႏိုင္ေသာ ပစၥည္းအမ်ိဳးအစား၊ allowable working stress, load sets စသည္တို႔ကို
ေထာက္ပံ့ေပးသည္။ ထို႔အတူ အနည္းဆံုး ပိုက္အထူမည္မွ်ရိွရမည္၊ internal pressure ေၾကာင့္
ပိုက္သားအေပၚ မည္ကဲ့သို႔ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ရိွႏုိင္သည္၊ အပူေၾကာင့္ က်ယ္ျပန္႔လာမႈ၊
ငလ်င္ဒါဏ္၊ ပိုက္လုိင္း၏ မူလအေလးခ်ိန္၊ ပိုက္လိုင္းအေပၚသက္ေရာက္လာႏိုင္သည့္ အျခား
အားမ်ား၊ ၀န္မ်ား စသည္တို႔ကိုလည္း ေထာက္ပံ့ေပးသည္။
ဤကဲ့သို႔ကိုးကားရာတြင္ Piping code တစ္ခုထည္း လုံေလာက္ခ်င္မွ လံုေလာက္
မည္။ အေဆာက္အဦတစ္ခုထည္းတြင္ ရိွေနေစကာမူ ပိုက္လိုင္းစနစ္ခ်င္းမတူပါက ဆီေလ်ာ္ရာ
code ကို ရည္ညႊန္းကိုးကားရမည္။
Standard မ်ားက ပိုက္လို္င္းတြင္ တပ္ဆင္အသံုးျပဳမည့္ ပစၥည္းမ်ား၊ ဥပမာ ဖလန္းမ်ား၊
ဗားမ်ား၊ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ား၏ အေသးစိတ္ အတိုင္းအတာမ်ားကို ေထာက္ပံ့ေပးသည္။
ေယဘူယ်အားျဖင့္ standard ႏွစ္မ်ိဳးရိွသည္။ Dimensional Standard ႏွင့္ Pressure Integrity
Standard တို႔ျဖစ္၏။
Dimensional Standard က ပိုက္ဆက္ပစၥည္း၊ ဖလန္း၊ ဗား စသည့္ပစၥည္း တစ္ခုခ်င္း
၏ အေသးစိတ္အတိုင္းအတာမ်ားကို ေပးသည္။ ဤကဲ့သို႔ စံသတ္မွတ္ေပးလုိက္ျခင္းျဖင့္
ဤပစၥည္းမ်ိဳးကို မည္သည့္ႏိုင္ငံ၊ မည္သည့္ထုတ္လုပ္သူမွ ထုတ္လုပ္သည္ျဖစ္ေစ အတိုင္းအတာ
တသမတ္တည္း ျဖစ္ေနေပလိမ့္မည္။
Pressure Integrity Standard က ပစၥည္းတစ္ခု၏ အနည္းဆံုး လုပ္ႏုိင္စြမ္းကို
တသမတ္ထည္းျဖစ္ေအာင္ သတ္မွတ္ေပးသည္။ ဥပမာ ဖလန္းကို ေပါင္ ၁၅၀ (#150) ဟု
သတ္မွတ္ခ်က္ျဖင့္သာ ထုတ္လိုက္ပါက မည္သည့္ႏိုင္ငံမွ ထုတ္သည္ျဖစ္ေစ ထိုဖလန္း၏ ဖိအား
သတ္မွတ္ခ်က္မွာ ေပါင္ ၁၅၀ (#150) ပင္ျဖစ္ေနေပလိမ့္မည္။
၁၃၊ ၁၁။ အဓိပၸါယ္ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ား ( Definitions)
Compressible Fluid – ေင႔ရ
ြ ည္အတြင္း ေမာ္လီက်ဴးမ်ားကို ဖိႏွိပ္ႏိုင္သည္။ သိပ္သည္းဆသည္
လည္းေျပာင္းႏိုင္သည္။ အေရြ႔စြမ္းအင္ သာမက အတည္စြမ္းအင္သည္လည္း
410
ေျမဆဲအ
ြ ား ႏွင့္ ဖိအားကိုလိုက္၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ၎၏ internal energy
အလိုက္လည္းေကာင္း ေျပာင္းလဲႏုိင္သည္။
Darcy Friction Factor, f – ၎သည္ Reynolds Number ၏ function တစ္ခုျဖစ္ၿပီး
ε
ပိုက္မ်က္ႏွာျပင္၏ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကမ္းတမ္းမႈ (relative pipe wall roughness)
d
ျဖစ္သည္။ ေပး ထားေသာ ပိုက္ပစၥည္းအမ်ိဳးအစားတစ္ခုအတြက္ ပိုက္မ်က္ႏွာျပင္
ၾကမ္းတမ္းမႈႏွင့္ ပိုက္၏အခ်င္း မွာ မည္သို႔မွ ပတ္သက္မႈမရိွေခ်။ သို႔အတြက္
ε
f ႏွင့္ Re ကိုဂရပ္ဆရ
ဲြ ာတြင္ d အစား ကို parameter တစ္ခုအေနႏွင့္
d
ေဖာ္ျပေလ့ရွိသည္။
In-Compressible Fluid – သိပ္သည္းဆမွာ ကိန္းေသ သို႔မဟုတ္ ကိန္းေသျဖစ္လုနီးပါးရိွေသာ
ေငြ႔ရည္ကို ေခၚသည္။ အရည္၏စီးဆင္းမႈကို ဖိသိပ္၍မရႏုိင္ဟု ပံုမွန္အားျဖင့္ယူဆ
သည္။ ေငြ႔ရည္ အတြင္းပါေသာ ေမာ္လီက်ဴးမ်ားကို ဖိသိပ္၍မရႏိုင္။ အရည္စီးဆင္းမႈ
ကို ျဖစ္ႏိုင္လွ်င္ အေရြ႔စြမ္းအင္၊ အတည္စြမ္းအင္ႏွင့္ ပြတ္အားတို႔အျဖစ္ ေျပာင္းႏိုင္
သည္။ သို႔ေသာ္ internal energy ကိုမူ ေျပာင္း၍မရႏုိင္။
Laminar Flow – အရည္စီးေၾကာင္းအတြင္း အရည္၏အလႊာမ်ားသည္ တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု
အမွီသဟဲျပဳကာ စီးဆင္းသြားသည္။ Laminar flow သည္ ပိုက္မ်ားအတြင္း
Re < 2100 ေအာက္တင
ြ ္ ျဖစ္ေပၚသည္။ ျငင္ျငင္သာသာ ေခ်ာေခ်ာေမြ႔ေမြ႔စီးသြား
ေသာ အရည္စီးဆင္းမႈကို laminar flow ဟု ေခၚျခင္းျဖစ္ပါသည္။
Newtonian Fluids – Shear rate ႏွင့္ shear stress အၾကား linear ဆက္သြယ္မႈရိွသည့္
သြင္ျပင္လကၡဏာရိွေသာ အရည္ကို ေခၚသည္။
Non-Newtonian Liquids – ေခ်ာ္ရည္၊ မခဲေသးေသာ ပလတ္စတစ္အရည္ ကဲ့သို႔ေသာ
အရည္မ်ားသည္ Non-Newtonian Liquid မ်ားျဖစ္သည္။
Relative Roughness – absolute pipe wall roughness ε ႏွင့္ inside diameter d တို႔၏
အခ်ိဳးျဖစ္သည္။
Resistance Coefficient, K – friction loss equation တြင္ပါသည့္ ဗားမ်ားႏွင့္ပိုက္ဆက္ပစၥည္း
တို႔၏ coefficient တစ္ခုျဖစ္သည္။ ထံုးစံအားျဖင့္ nominal diameter (ပိုက္အရြယ)္
၏ function တစ္ခုလည္း ျဖစ္သည္။
Reynolds Number, Re – အရည္စီးျခင္းတြင္ အင္နားရွား(inertia) ႏွင့္ ေစးပ်စ္အား (viscous
forces) တို႔၏ အခ်ိဳးကိုေဖာ္ျပေသာ ကိန္းတစ္ခုျဖစ္သည္။
Shear Rate – အေနအထားကိုလိုက္၍ ေျပာင္းသြားေသာအလ်င္ (velocity gradient)
ျဖစ္သည္။
411
Shear Stress – တစ္ယူနစ္ဧရိယာရိွ အားျဖစ္သည္။ အရည္စီးသည့္ လားရာဘက္အတိုင္းရိွ ရိုက္အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈရိွသည္။ ပိုက္လိုင္းဒီဇိုင္းတြက္ခ်က္ရာတြင္ ဤဂုဏ္သတိၱမ်ားကို
ေသာအားျဖစ္သည္။ ထည့္သင
ြ ္း တြက္ခ်က္ရသည္။ ေအာက္ပါတို႔မွာ ထိုဂုဏ္သတိၱမ်ားအနက္ အခ်ိဳ႔ျဖစ္သည္။

Sonic Velocity (Choked Flow) – အထြက္ဖိအားမည္မွ်နည္းသည္ျဖစ္ေစ ပုိက္အတြင္း၌ Viscosity (ေစးပ်စ္ကိန္း) - ေစးပ်စ္ကိန္းကို Dynamic viscosity (တစ္ခါတစ္ရံ Absolute
ဓါတ္ေငြ႔ သို႔မဟုတ္ ဓါတ္ေငြ႔ႏွင့္အရည္အေရာသည္ ေပးထားေသာ အထက္စီးေၾကာင္း Viscosity ဟုလည္းေခၚသည္။) ႏွင့္ Kinematics viscosity တို႔ျဖင့္ေဖာ္ျပသည္။
ဖိအားတြင္ ရႏုိင္ေသာ အျမင့္ဆံုးအလွ်င္ ျဖစ္သည္။ ဓါတ္ေငြ႔မ်ားအတြက္ ထိုအျမင့္ဆံုး Dynamic Viscosity
အလွ်င္သည္ အသံ၏ ျမန္ႏႈံးႏွင့္ညီသည္။ Kinematics viscosity =
Fluid Density
Specific Gravity – အရာ၀တၳဳတစ္ခု၏ ႏိႈင္းရသိပ္သည္းဆ ျဖစ္သည္။ သာမန္အားျဖင့္ အရည္၏ ပစၥည္းတစ္ခု၏ Weight Density သို႔မဟုတ္ Specific Weight ဆိုသည္မွာ ၎၏ တစ္ယူနစ္
အေလးခ်ိန္သိပ္သည္းဆအေပၚ ဖိအားသည္ မည္သို႔မွအက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ မရိွပါ။ ထုထည္ရိွ အေလးခ်ိန္ ျဖစ္သည္။
အရာ၀တၳဳတစ္ခု၏ Specific gravity ကို သတ္မွတ္ေတာ့မည္ဆုိလွ်င္ အပူခ်ိန္ကိုသာ Weight
Weight Density = Specific Weight =
ထည့္သင
ြ ္း စဥ္းစားရန္ လိုပါသည္။ Unit Volume
Specific Volume ဆိုသည္မွာ Weight Density ၏ ေျပာင္းျပန္အခ်ိဳးျဖစ္သည္။
Steam Hammer – ေအးေနေသာ အရည္စီးေၾကာင္းအတြင္း ေလပူေပါင္းႀကီးမ်ား စုေ၀းလာမႈ
ေၾကာင့္ ပိုက္အလြန္အကြ်ံတုန္ခါလာမႈ ျဖစ္သည္။ 1
Specific Volume =
Weight Density
Transition Flow – Laminar flow ႏွင့္ Turbulent flow အၾကား၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ laminar
flow မွ turbulent flow သို႔အကူး ၾကားကာလရိွ အရည္စီးေၾကာင္းျဖစ္သည္။ အရည္ အရည္တစ္ခု၏ Specific Gravity ဆိသ
ု ည္မွာ သတ္မွတ္ထားေသာအပူခ်ိန္တစ္ခုရိွ ထိုအရည္၏
စီးႏံႈးသည္ ေျပာင္းခ်င္လည္းေျပာင္းမည္။ ေျပာင္းလဲခ်င္မွလည္း ေျပာင္းလဲမည္။ weight density ႏွင့္ ၆၀ ဒီဂရီဖာရင္ဟိုက္ရိွ ေရ၏ weight density ျဖစ္သည္။
စီးေၾကာင္းသည္လည္း laminar ျဖစ္လိုက္၊ turbulent ျဖစ္လိုက္ႏွင့္ ရိွေနမည္။ ρ {any liquid at specific temperature}
S=
ထိုအေျခအေနကို 2100 < Re < 4000 တြင္ေတြ႔ႏိုင္သည္။ ρ (water at 60 o F)
Turbulent Flow – အရည္စီးျခင္း၏ အဟုန္ေၾကာင့္ အရည္စီးႏံႈးတက္လိုက္က်လိုက္ျဖစ္ေနမည္။ ရွင္းေအာင္ေျပာရလွ်င္ specific gravity ဆိုသည္မွာ ပစၥည္းတစ္ခုသည္ ေရထက္
Turbulent flow တြင္ shear stress ႏွင့္ strain rate တို႔အၾကား မည္သည့္ ဘယ္ႏွစ္ဆ ေလးသည္၊ ေပါ့သည္ကို ျပျခင္းျဖစ္သည္။ ဥပမာ - အရည္တစ္ခု၏ specific gravity
ဆက္သြယ္မႈမွ မရိွ။ အရည္စီးေၾကာင္းဆုိင္ရာ ဂုဏ္သတိၱတို႔ကို turbulent flow တြင္ သည္ 1.5 ျဖစ္ပါက ထိုအရည္သည္ ေရထက္ တစ္ဆခဲြပိုေလးသည္ ဟု ဆိုလိုသည္။ ၁ လီတာရိွ
ေျပာ၍မရ။ ပ်မ္းမွ်ျခင္းတန္ဘိုးတို႔ကိုသာ တြက္ယူႏိုင္သည္။ ပုိက္လိုင္းအတြင္း အရည္ ေရ၏ အေလးခိ်န္သည္ ၁ ကီလိုဂရမ္ ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၁ လီတာရိွ ထိုအရည္သည္ ၁.၅
စီးျခင္းတြင္ Re တန္ဘိုး 4000 ေက်ာ္လာပါက turbulent flow ျဖစ္လာသည္။ အရပ္ ကီလိုဂရမ္ ေလးသည္။
စကားႏွင့္ေျပာရလွ်င္ turbulent flow ဟူသည္မွာ ပိုက္လိုင္းအတြင္း အရည္မ်ား
အရည္အတိုင္းပင္ ဓါတ္ေငြ႔တစ္ခု၏ specific gravity ဆိသ
ု ည္မွာ ထိုဓါတ္ေငြ႔သည္
ရုန္းရင္းဆန္ကာ ၀ဲဂယက္မ်ားထလွ်က္ စီးဆင္းသြားျခင္းကို ေခၚပါသည္။
ေလထက္ ဘယ္ႏွဆ ပိုေလး/ပိုေပါ့သည္ ကို ဆိုလိုျခင္းျဖစ္သည္။ ဓါတ္ေငြ႔မ်ားအတြက္ specific
Viscosity – ပိုက္အတြင္းတြင္ရိွေသာအရည္၏ အမွတ္တစ္ခုခုမွ ယူနစ္ဧရိယာရိွ shear stress gravity ကို ေအာက္ပါအတိုင္းေဖာ္ျပႏုိင္သည္။
ႏွင့္ အရည္စီးေၾကာင္းကို ေထာင့္မတ္က်ေနေသာ လားရာရိွ velocity gradient တို႔၏ M (gas)
Sg =
အခ်ိဳးျဖစ္သည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ အရည္စီးရန္ အတြင္းခုခံမႈ (internal resistance) M (air)
ျဖစ္သည္။ အပူခ်ိန္ႏွင့္ ဖိအားတစ္ခုတင
ြ ္ အခ်ိန္ေျပာင္းေသာ္လည္း ဤတန္ဘိုး Mean Velocity
မေျပာင္းပါက ထိုပစၥည္းကို Newtonian fluid ဟု ေခၚသည္။ Mean velocity ဆိုသည္မွာ ပိုက္၏ ကန္႔လန္႔ျဖတ္ဧရိယာကို ျဖတ္သြားေသာ ပ်မ္းမွ်
Water Hammer – အရည္စီးျခင္းကို ရုတ္တရက္ရပ္တန္႔လိုက္ပါက အရည္စီးရာမွ ျဖစ္ေပၚ အလ်င္ျဖစ္သည္။ ၎ကို အမွတ္တစ္ခု၌ စီးသြားေသာအရည္ထုထည္ပမာဏ ႏွင့္ ထိုအမွတ္ရိွ
ေနေသာ အေရြ႔စြမ္းအင္သည္ ရုတ္တရက္ ဖိအားအျဖစ္သို႔ေျပာင္းသြားၿပီး အရည္ ပိုက္၏ ကန္႔လန္႔ျဖတ္ဧရိယာတို႔၏ အခ်ိဳးႏွင့္ေဖာ္ျပႏုိင္သည္။
စီးေၾကာင္းအတြင္း dynamic pressure surge တစ္နည္း ေဆာင့္အားျဖစ္ေပၚျခင္းကို Q
Mean Velocity, V =
ေခၚသည္။ ဗားကို ရုတ္တရက္ပိတ္လိုက္သည့္အခါ water hammer ျဖစ္တတ္သည္။ A
၎တြင္ V = mean velocity, ft/s (m/s)
အရည္မ်ား၏ ရုပ္ဂုဏ္သတိၱ (Physical property) သည္ အရည္စီးဆင္းျခင္းကို တိုက္
412 413
 3 3 - တစ္တန္းတည္းရိွေနေသာ (in line) ပန္႔မ်ား၏ shutoff head
Q = volumetric flow rate, ft /s (m /s)
2 2 - မၾကာခဏျဖစ္ေပၚေလ့ရိွေသာ ဖိအားေျပာင္းလဲမႈ
A = radius – sectional area, ft (m )
- အထိန္းစနစ္မ်ား၏ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္စြမ္း ေျပာင္းလဲမႈ
Volumetric flow rate
Volumetric flow rate ဆိုသည္မွာ စီးသြားေသာ အရည္ပမာဏ (ႏံႈး) ႏွင့္ အရည္၏ တစ္နည္းအားျဖင့္ ပိုက္လိုင္းတစ္ခု၏ ဒီဇိုင္းဖိအားသည္ -
သိပ္သည္းဆတို႔ အခ်ိဳးျဖစ္သည္။ - ထိုပိုက္လိုင္းတြင္ တပ္ဆင္ထားေသာ safety valve သို႔မဟုတ္ pressure relief valve တြင္
w ခ်ိန္ထားေသာ ဖိအား (set pressure)
Volumetric flow rate, Q =
ρ - ပိုက္လိုင္းတြင္တပ္ဆင္ထားေသာ ကိရိယာတစ္ခုခုမွ pressure relief valve ၏ set pressure
ဤတြင္ w= mass flow rate, lbm/s (kg/s) - အကယ္၍ ပိုက္လိုင္းတြင္ safety valve/ pressure relief valve မရိွခဲ့ပါက pump shutoff
3 3
ρ = weight density of fluid, lbm/ft (kg/m ) ႏွင့္ ပိုက္၏ ျဖတ္ပိုင္းဧရိယာမွာ - pressure
2 - ပိုက္လိုင္းအတြင္း ျဖစ္ႏုိင္ေျခရိွေသာ အျမင့္ဆံုးဖိအား + 25 psi
πD
Sectional Area, A = ျဖစ္သည္။
4 - တို႔ျဖစ္သည္။

၁၃၊ ၁၁။ ဒီဇိုင္းဖိအား (Design Pressure) ႏွင့္ ဒီဇိုင္းအပူခ်ိန္ (Design Temperature) ၿခံဳ၍ေျပာရလွ်င္ ဒီဇိုင္းဖိအားဟူသည္ ပိုက္လိုင္းတစ္ခု အလုပ္လုပ္ေနစဥ္ မည္သည့္
အေၾကာင္းေၾကာင့္ျဖစ္ေစ ပိုက္လိုင္းအတြင္း ျဖစ္ေပၚလာေသာ အဆိုးရြား၊ အျပင္းထန္ဆံုး အေျခ
Design Pressure ဟူသည္ Piping Code မွ ခြင့္ျပဳထားေသာ ဒါဏ္အား
အေန၌ရိွသည့္ ပိုက္လိုင္း၏ အတြင္း သို႔မဟုတ္ အျပင္ အျမင့္ဆံုးဖိအား ျဖစ္သည္။
ကန္႔သတ္ခ်က္ (stress limit) ကို မေက်ာ္လြန္ေစသည့္ ပိုက္လိုင္းအတြင္း အျမင့္ဆံုးရိွႏိုင္သည့္
ထိုအျမင့္မားဆံုးဖိအား (Maximum allowable pressure in a straight pipe) ကို
ဖိအား ျဖစ္သည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ Design Pressure ဆုိသည္မွာ ပုိက္လုိင္းစနစ္တစ္ခု၏
ေအာက္ပါအတိုင္းတြက္ယူႏိုင္ပါသည္။
အျမင့္ဆုံး ၀န္ေဆာင္နုိင္စြမ္းအား၊ ပုိကသ
္ ား၏အထူ အပါအ၀င္ အျမင့္ဆုံးလက္ခံနုိင္သည့္ဖိအား
စသည္တုိ႔ကုိ သတ္မွတ္ရာတြင္ ကုိးကားရသည့္ ကိန္းဂဏန္းတစ္ခုျဖစ္သည္။ ပုိက္လုိင္းစနစ္ 2SE (t m - A)
P= where : P = maximum allowable pressure
တစ္ခုကုိ ပုံမွန္အလုပ္လုပ္ေစရာ၌ မူလပုံစံထုတ္စဥ္ကတည္းက တြက္ဆထားသည့္ ခံနုိင္ရည္ D o - 2y(t m - A)
ဖိအား Design Pressure ထက္ ေက်ာ္လြန္မသြားေစရန္ အေရးႀကီးပါသည္။ အခန္းတစ္ခု
၁၃၊ ၁၃။ ဒီဇိုင္းအပူခ်ိန္ (Design Temperature)
အတြင္းတြင္ရိွေနသည့္ ပိုက္လိုင္းအတြက္ Design Pressure သည္ ထိုစနစ္၏ အတြင္းႏွင့္
အျပင္ရိွ အျမင့္ဆံုးဖိအားကြားျခားမႈပင္ ျဖစ္သည္။ Design Temperature ဟူသည္ အထက္ေဖာ္ျပပါ ဒီဇိုင္းဖိအား အေျခအေန၌ရိွသည့္
အခန္းမ်ားစြာပါေသာ စနစ္အတြက္ Design pressure မွာ ကပ္လွ်က္အခန္းႏွစ္ခု အပူခ်ိန္ျဖစ္သည္။
အၾကားရိွ အျမင့္ဆံုးဖိအားကြာျခားမႈပင္ ျဖစ္သည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ Design Pressure အပူကာတပ္ဆင္ထားေသာ ပိုက္လိုင္းမ်ား (insulated piping) အတြက္ ဒီဇိုင္းအပူခ်ိန္
ဟူသည္ ပိုက္လိုင္းတြင္တပ္ဆင္ထားေသာ ကိရိယာတစ္ခုခု၏ အျမင့္ဆံုးခံႏိုင္သည့္ ဖိအားပင္ ကို -
ျဖစ္သည္။ ဥပမာ ပိုက္လိုင္းတြင္တပ္ဆင္ထားေသာ အရည္စီးႏံႈးျပမီတာ၏ အျမင့္ဆံုးခံႏုိင္ရည္
ပိုက္လိုင္းအတြင္း စီးဆင္းေနသည့္ အရည္၏ အပူခ်ိန္ကိုလည္း ယူႏုိင္သည္။
ရိွေသာ ဖိအားမွာ ေပါင္ ၃၀၀ ျဖစ္ပါက အျခား ပိုက္၊ ပိုက္ဆက္ပစၥည္း၊ ဖလန္း၊ ဗား စသည္
တြက္ခ်က္ထားေသာ ပိုက္နံရံ၏ အျမင့္ဆံုးအပူခ်ိန္ကိုလည္း အေျခခံႏိုင္သည္။
တို႔သည္ ေပါင္ ၁၀၀၀ ဒါဏ္ခံႏုိင္သည္ပင္ျဖစ္ေစကာမူ ထိုလိုင္း၏ ဒီဇိုင္းဖိအားသည္ ေပါင္ ၃၀၀
လက္ေတြ႔တိုင္းတာမႈမ်ား၊ စမ္းသပ္မႈမ်ားမွရေသာ ရလဒ္မ်ားကိုလည္း အေျခခံႏိုင္
ထက္မပိုရဟု ဆုိလိုျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ သည္။
ပိုက္လိုင္းတစ္ခု၏ Design Pressure ကို တြက္ခ်က္ရာတြင္ ဒီဇိုင္နာသည္ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်
ပိုက္လိုင္းကို အပူေပးေသာစနစ္ႏွင့္ အျခားအပူရႏုိင္ေသာ ရင္းျမစ္မ်ားကို ထည့္သင
ြ ္း
ရိွေသာ ဖိအားပင္ရင္းမ်ားအားလံုးကို ထည့္သင
ြ ္းစဥ္းစားရမည္။ ျဖစ္ႏုိင္ေခ်ရိွေသာ ေယဘူယ် စဥ္းစားရမည္။
ဖိအားမ်ားမွာ -
အပူကာတပ္ဆင္မထားေသာ ပုိက္လိုင္းမ်ား (uninsulated piping) အတြက္ ဒီဇိုင္း
- ပိုက္လင
ို ္း၏ အနိမ့္အျမင့္အေျပာင္းအလဲေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ hydrostatic head
အပူခ်ိန္ကို -
- ေနာက္ျပန္ကန္အား (back pressure) ၏ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ

အရည္၏အပူခ်ိန္ 150 o F (65 o C) ထက္နိမ့္ေသာ ပိုက္လိုင္းအတြက္ (ေနအပူခ်ိန္ေၾကာင့္
- ပြတ္အားဆံုးရံႈးမႈ (Friction Losses)
ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အျခားအေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ေသာ္လည္းေကာင္း ပိုက္လိုင္း
414 415
 အပူခ်ိန္ ျမင့္တက္မႈကိုသာ ထြည့္မတြက္ပါက) အရည္၏ အပူခ်ိန္ကို ယူႏုိင္ပါသည္။ ပုိက္လိုင္းတစ္ခုအတြက္ ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားကို မည္သည့္ပစၥည္းေရြးလွ်င္

အရည္၏ အပူခ်ိန္ 150 F (65 C) ထက္ျမင့္ေသာ ပိုက္လိုင္းအတြက္ ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္
o o သင့္ေတာ္မည္နည္းဟူသည္ကို ဤစာအုပ္ အခန္း (၂) တြင္ အေတာ္ျပည့္စံုစြာ ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါ
ပစၥည္းမ်ား၏ အပူခ်ိန္ကို အရည္အပူခိ်န္၏ ၉၅% ၊ Flange အတြက္ ၉၀%, lap joint သည္။ ယခု ပိုက္ေရြးခ်ယ္ရာတြင္အေရးႀကီးသည့္ အခ်က္တစ္ခ်က္ျဖစ္သည့္ ပြန္းစားမႈအေၾကာင္း
flange မ်ားအတြက္ ၈၅%, bolt မ်ားအတြက္ ၈၀% ဟု ယူပါ။ သို႔မဟုတ္ ေဖာ္ျပပါမည္။
တြက္ခ်က္ထားေသာ ပိုက္နံရံ၏ အျမင့္ဆံုးအပူခ်ိန္ကို အေျခခံ၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊
လက္ေတြ႔တိုင္းတာမႈမ်ား၊ စမ္းသပ္မႈမ်ားမွရေသာ ရလဒ္မ်ားကို အေျခခံ၍ေသာ္ ၁၃၊ ၁၃။ ပြန္းစားမႈ၊ တိုက္စားမႈ (Corrosion)
လည္းေကာင္း၊ ပုိက္လိုင္းတြင္တပ္ဆင္ထားေသာ ကိရိယာမ်ားအနက္ ခံႏိုင္ရည္
ရာသီဥတုေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ ပတ္၀န္းက်င္ေလထုေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ ပိုက္ထဲတင
ြ ္စီးဆင္းေန
အနိမ့္ဆံုး ကိရိယာအတြင္း စီးဆင္းသြားသည့္ အရည္၏ အပူခ်ိန္ကိုေသာ္လည္း
ေသာ အရည္ေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ ဓါတုေဗဒ ဓါတ္ျပဳမႈေၾကာင့္ျဖစ္ေစ ပိုက္သားမ်ားကို စားသြားတတ္
ေကာင္း ယူႏိုင္ပါသည္။
ပါသည္။ သို႔အတြက္ မိမိပိုက္လိုင္းမည္မွ် ၾကာၾကာခံမည္ကိုသိရန္ အခ်ိန္ကိုလုိက္၍ ပိုက္သားမည္

ထိုမွ်သာမကေသး။ ပိုက္အတြင္းစီးဆင္းသြားေသာ အရည္၏ဖိအား ႏွင့္ အျခား
မွ် စားသြားေၾကာင္း သိထားရပါမည္။ မည္သည့္အေျခအေနတြင္၊ မည္သည့္စနစ္အတြက္
အေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚႏို္င္သည့္ အပူခ်ိန္အေျပာင္းအလဲကိုပါ ထည့္သင
ြ ္း
မည္သည့္ ပိုက္ပစၥည္းအမ်ိဳးအစားကို ေရြးခ်ယ္သံုးရမည္ကို ပိုက္ဒီဇိုင္နာအေနႏွင့္ ေကာင္းစြာ
စဥ္းစားရပါမည္။
နားလည္ရပါမည္။ Uniform Corrosion, Concentration Cell Corrosion, Intergranular
Design Temperature ကို ပိုက္လိုင္း၏အျမင့္ဆံုးအပူခ်ိန္ + 25 F
ံ ဟု ေယဘူယ် ယူဆႏိုင္ Corrosion Atmospheric Corrosion စသျဖင့္ တိုက္စားမႈအမ်ိဳးမိ်ဳးရိွသည့္အနက္ မိမိပိုက္သည္
သည္။ မည္သည့္တိုက္စားမႈကို ခံရမည္နည္း။ ထိုတိုက္စားမႈမွ ကာကြယ္ရန္ corrosion control and
corrosion prevention techniques နည္းမ်ားရိွသည့္အနက္ မည္သည့္နည္းကို သံုးမည္နည္း။
၁၃၊ ၁၂။
၁၂။ ပိုက္လုပ္သည့္ ပစၥည္းအမ်ိဳးအစားကို ေရြ
ေရြးခ်ယ္ျခင္း (Material
(Material Selection of Pipe) အစားခံႏိုင္ေသာ ပစၥည္းကိုေရြးသံုးျခင္း (Materials resistant to Corrosion), သင့္ေတာ္ေသာ
ေဆးသုတ္ျခင္း (Protective coatings), သြပ္ရည္စိမ္ျခင္းကဲ့သို႔ (Cathodic protection),
ပိုက္လိုင္းစနစ္တစ္ခု၏ အဓိကခြ်တ္ယင
ြ ္းခ်က္မွာ အဆက္မ်ားမွ အရည္၊ ဓါတ္ေငြ႔မ်ား
ပတ္၀န္းက်င္ကို ျပဳျပင္ေပးျခင္း (Corrosion Inhibitors) စသည့္နည္းမ်ားတြင္ မည္သည့္နည္းကို
ယိုျခင္းျဖစ္သည္။ သို႔အတြက္ ဖလန္းဆက္မ်ားတြင္ တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု ဟပ္မိမည့္ (compatible)
သံုးမည္နည္း။
ပစၥည္းအမ်ိဳးအစားကို ေရြးရန္လိုသည္။ ဥပမာ ပိုက္လိုင္းမွ ဖလန္းႏွင့္ ဗားအဆက္၊ ပိုက္လို္င္းမွ
ေအာက္တင
ြ ္ Corrosion Resistance Chart ကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ပထမဦးစြာ
ဖလန္းႏွင့္ ကိရိယာမွဖလန္း။ ပစၥည္းအမ်ိဳးအစားေရြးခ်ယ္ျခင္းသည္ ပိုက္လိုင္းဒီဇိုင္းတြင္ အဓိက
၎ဇယားမွ ေအာက္ေျခမွတ္စုမ်ားကို ဦးစြာေဖာ္ျပပါမည္။ ဇယားတြင္ေဖာ္ျပထားသည္တို႔ကို နား
အေရးႀကီးဆံုးေတာ့ မဟုတ္။ သို႔ေသာ္ အေရြးမွားလို႔လည္း မျဖစ္ေခ်။
လည္ေစႏိုင္ရန္ ျဖစ္ပါသည္။
ပစၥည္းေရြးရန္ အဓိက စဥ္းစားရမည့္ေသာ့ခ်က္မ်ားမွာ - အား (strength), ေပ်ာ့ေျပာင္း
မႈ (ductility), မ်က္ႏွာျပင္ၾကမ္းတမ္းမႈ (toughness)၊ ပြန္းစားခံႏိုင္မႈ (corrosion resistance)၊
အပူေၾကာင့္ စန္႔ထြက္မႈ (Thermal expansion)၊ တပ္ဆင္ရလြယ္ကူမႈ (fabricability), ေစ်း
ကြက္အတြင္း အလြယ္တကူရရိွမႈ (availability)၊ ကုန္က်စရိတ္ (cost) တို႔ျဖစ္သည္။
ထို႔ျပင္ ပိုက္လိုင္းႏွင့္ စနစ္၏ ဖိအား (Design Pressure)၊ အပူခ်ိန္ (Design
Temperature)၊ ဓါတုေဆးရည္ဒါဏ္ခံႏိုင္မႈ (Chemical Resistance)၊ အပူခ်ိန္ႏွင့္ ဖိအား
ဆက္စပ္မႈ (Temperature Pressure relationship)၊ ပိုက္အထိုင္ (Pipe support)၊ ေျမေပၚ
တြင္ဆင္သည့္အခါ စဥ္းစားရမည့္ အခ်က္မ်ား (above ground issues)၊ ေျမေအာက္တင
ြ ္ ဆင္
သည့္အခါ စဥ္းစားရမည့္ အခ်က္မ်ား (under ground issues) ကိုပါ ထည့္သင
ြ ္းစဥ္းစားရမည္။
ပစၥည္းအမ်ိုဳးအစားကို ေရြးရာတြင္ ပထမဆံုး ပိုက္လုိင္းစနစ္ႏွင့္ အသင့္ေတာ္ဆံုး
ပစၥည္းကို ေရြးပါ။ ထို႔ေနာက္ ထိုပစၥည္းအရ ဒီဇိုင္းတြက္ရာပါ။ (pipe size, pressure integrity
and stress analysis) အကယ္၍ေရြးထားေသာ ထုိပစၥည္းသည္ သတ္မွတ္ထားေသာ design
criteria မ်ားႏွင့္ မကိုက္ညီခဲ့ပါက ခ်က္ျခင္းေကာက္သံုးႏုိင္ရန္၊ ေနာက္ပစၥည္းတစ္မ်ိဳးကိုလည္း
အရံအျဖစ္ ေရြးထားပါဦး။

416 417
418 419
420 421
422 423
 ပိုက္ျပဳလုပ္ေသာ သတၱဳမ်ား၏ ဓါတုေဗဒ ေပါင္
ေပါင္းစပ္မႈဇယား (Composition)

Specification and Properties

424 425
သာမိုးပလတ္စတစ္ပိုက္မ်ား၏ အစားခံႏုိင္မႈ

သာမိုပလတ္စတစ္ပိုက္မ်ားမွာ ေအာက္ပါတို႔ျဖစ္ပါသည္။
၁။ uPVC - Unplasticized Polyvinyl Chloride
၂။ PE - Polyethylene PE63, PE80, PE100
၃။ PP - Polypropylene
၄။ PVDF - Polyvinylidene Fluoride
၅။ PVC-C - Chlorinated Polyvinyl Chloride
၆။ NBR - Butadiene-Acrylnitrile Rubber
၇။ EPM - Ethylene-Propylene Copolymer
၈။ FPM - Vinylidene Fluoride Copolymer

ေယဘုယ်သေဘာေျပာရလွ်င္ ပီဗီစီပိုက္သည္ အယ္လ္ကိုေဟာအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ အဆီမ်ား၊

ဆီမ်ား၊ ေရနံ စသည္တို႔ကိုေကာင္းစြာ ခံႏုိင္စြမ္းရိွသည္။ အင္ေအာ္ဂဲနစ္အက္စစ္မ်ား၊ အယ္လကာ
လီမ်ား၊ ဆားတို႔၏ ဒါဏ္ကိုလည္း ေကာင္းစြာခံႏိုင္သည္။
ပီဗီစီကမခံႏုိင္ေသာ အရည္မ်ားမွာ အက္စ္တာမ်ား၊ ကီတုန္းမ်ား၊ အီသာမ်ား ႏွင့္
ကလိုရီနိတ္တက္ ဟိုက္ၿဒိဳကာဗြန္မ်ားျဖစ္သည္။ ပီဗီစီသည္ ထိုဓါတုပစၥည္းမ်ားကို စုပ္ယူသျဖင့္
ေပ်ာ့လာကာ ၎၏ tensile strength ကို ေလ်ာ့က်ေစသည္။
သာမန္ေရေပးေ၀ေသာပိုက္လိုင္းမ်ားအတြက္မူ ပီဗီစီပိုကသ
္ ည္ ေျမႀကီးႏွင့္ေရထဲတင
ြ ္
ပါ၀င္ေသာ ဓါတုပစၥည္းမ်ားကိုမူ ေကာင္းစြာခံႏုိင္သည္။ မည္သို႔မွ သူ႔အေပၚအက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ
မျဖစ္ေပ။ ဓါတုေဗဒေဆးရည္မ်ားမွလ၍
ဲြ သာမန္ေရလိုင္းမ်ား၊ ေရဆိုးထုတ္ပိုက္လိုင္းမ်ား၊ အတြက္
ပီဗီစီပိုက္ကို စိတ္ခ်လက္ခ် သံုးႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း စားေသာက္ကုန္လုပ္ငန္းမ်ားတြင္
သံုးမည္ဆိုလွ်င္မူ က်န္းမာေရးဌာနမွ စစ္ေဆးမႈကိုခံယူသင့္ပါသည္။
ပီအီးပိုက္မ်ားမွာ သာမန္ဓါတုေဆးရည္မ်ားဒါဏ္ကို ေကာင္းစြာခံႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္
မည္သည့္ဓါတုေဆးရည္မ်ားကို မည္သည့္အေျခအေနတြင္ ခံႏိုင္သည္ ဆိုသည္ကိုမူ ေပးထား
ေသာ ဇယားကို ရည္ညႊန္းရန္လုိပါသည္။ ေရ၊ အင္ေအာ္ဂဲနစ္ဆားမ်ား၊ အက္စစ္အေပ်ာ့မ်ား၊
ေအာ္ဂဲနစ္အက္စစ္ အျပင္းမ်ား၊ အယ္လ္ကာလီအျပင္းမ်ား၊ အယ္လစ္ဖတစ္ ဟိုက္ၿဒိဳကာဗြန္မ်ား
အတြက္ ေကာင္းစြာသံုးႏုိင္သည္။ သို႔ေသာ္ ဟိုက္ၿဒိဳကလိုရစ္အက္စစ္၊ အက္စစ္အျပင္းမ်ား၊
အဆီမ်ားႏွင့္ ဆီမ်ားအတြက္ စိတ္ခ်လက္ခ်သံုးႏိင
ု ္သည့္ အေျခအေနမ်ားကို ဇယားတြင္ၾကည့္ပါ။
သို႔ေသာ္ ပီအီးပိုက္မ်ားသည္ အယ္လ္ကိုေဟာမ်ား၊ အက္စ္တာမ်ား၊ ကီတုန္းမ်ား၊
အီသာမ်ား၊ ေအရိုမက္တစ္ ဟိုက္ၿဒိဳကာဗြန္မ်ား၊ မင္နရယ္အဳိြ င္း (ဆီ) မ်ားအတြက္ ကန္႔သတ္
ခ်က္မ်ားရိွပါသည္။ နက္ပ္သာႏွင့္ ေလာင္စာဆီအေရာမ်ား၊ မျပည္၀
့ ဟိုက္ၿဒိဳကာဗြန္မ်ား၊
တာပင္တိုင္မ်ား၏ ဒါဏ္ကိုမူ ခံႏုိင္ရည္မရိွပါ။
ပလတ္စတစ္ပိုက္မ်ား၏ ဓါတုေဆးရည္မ်ား ခံႏိုင္စြမ္းကို ေအာက္တင
ြ ္ ဇယားမ်ားျဖင့္
ေဖာ္ျပထားပါသည္။ အလြန္မ်ားသျဖင့္ အခ်ိဳ႔ကိုသာေဖာ္ျပလိုက္ ပါသည္။

426 427
428 429
430 431
 ဖိုက္ဘာဂလပ္စ္ပိုက္မ်ား၏ ဓါတုပစၥည္းခံႏုိင္ရည္မ်ားမွာ ထုတ္လုပ္ေသာ ကုမၸဏီကို
လုိက္၍ ကဲသ
ြ ြားသည္ျဖစ္ရာ အားလံုးေဖာ္ျပလွ်င္ စာမ်က္ႏွာအလြန္စားသြားမည္ ျဖစ္သျဖင့္

432 433
မေဖာ္ျပေတာ့ပါ။ မိမိသံုးမည့္ ဖုိက္ဘာပိုက္အမ်ိဳးအစား၏ corrosion resistance guide တြင္ PEX 5006 630 PA 32312 1250
ရွာေဖြဖတ္ရႈႏုိင္ပါသည္။ PEX 0008 800 PA 32316 1600
PEX 1008 800 PA 42316 1600
၁၃၊ ၁၄။ ပိုက္လိုင္းတစ္ခု၏ အလုပ္လုပ္ႏိုင္ေသာ ဖိအား (Operating
(Operating Pressure of a Pipe)
ဤတြင္ PVC = Polyvinyl Chloride Pipe, CPVC = Chlorinated PVC, PE = Polyethylene,
ပိုက္တစ္ခု၏ operating pressure ကို ေအာက္ပါ ISO equation အတိုင္း တြက္ယူ
PEX = Crosslinked Polyethylene, POM = Polyoxymethylene, PVDF = Poly Vinylidene
ႏုိင္ပါသည္။
Difluoride Pipe, PA = Polyamide ျဖစ္ပါသည္။
t ဤတြင္ - PR = Pressure Rating , psi (Mpa)
PR = 2 (HDS) x
Dm t = Minimum wall thickness, in. (mm) ၁၃၊ ၁၇။ ပိုက္လိုင္းအတြင္း ဖိအားေလ်ာ့က်မႈ (Pressure Drop or Head Loss)
Dm = Mean Outside Diameter, in. (mm)
Pressure drop ဟူသည္ ပိုက္၏ အတြင္းဘက္နံရံႏွင့္ ပိုက္အတြင္းစီးဆင္းသြားေသာ
HDS = Hydrostatic Design Stress, psi (Mpa)
အရည္တို႔ ပြတ္တိုက္မႈေၾကာင့္ ဆံုးရံႈးသြားေသာ ဖိအားျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ အရည္စီးဆင္းမႈကို
ျဖစ္သည္။
အေႏွာက္အယွက္ျဖစ္ေစေသာ အရာမ်ား (ဥပမာ - အဲလ္ဘိုး ေကြးမ်ား။ ဗားမ်ား၊ ပိုက္အရြယ္
ေျပာင္းသြားျခင္း စသည္) သည္လည္း ဖိအားကို ဆံုးရံႈးေစပါသည္။ ေရကိုတန
ြ ္းတင္ေပးမည့္ ပန္႔
ဤတြင္ Hydrostatic Design Stress = Hydrostatic Design Basis x Design Factor ျဖစ္
၏ အရြယ္အစားတြက္ခ်က္ရာတြင္ အနိမ့္အျမင့္ကြာျခားမႈေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ head loss ကိုပါ
ပါသည္။ ဥပမာ - ပီဗီစီပိုက္၏ HDB သည္ 4000 psi ျဖစ္ၿပီး ပီဗီစီပိုက္ အမ်ားစု၏ design factor
ထည့္သင
ြ ္းတြက္ခ်က္ရမည္။
မွာ 0.5 ျဖစ္သျဖင့္ HDS for PVC pipe = 2000 psi ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ျပင္ -
Allowable pressure drop သည္ ပိုက္လိုင္းစနစ္၏ လိုအပ္ခ်က္၊ ပိုက္လိုင္းလံုၿခံဳ
ဤတြင္ - PC = Pressure Class = Pressure Rating,
စိတ္ခ်ရမႈ၊ ဆူညံမႈ၊ တုန္ခါမႈ၊ စီးပြားေရးတြက္ေျခကိုက္မႈ စသည္တုိ႔အေပၚ မူတည္ေနပါသည္။
SDR = Standard Dimension Ratio
Head Loss ကို Hazen – Williams formula ျဖင့္တြက္ပါသည္။ ဤပံုေသနည္းတြင္
HDS = HSB x Design Factor
ပါ၀င္ေသာ C တန္ဖိုး (Flow Coefficient) မွာ GRP ပိုက္ႏွင့္ PVC ပိုက္မ်ားအတြက္ 150၊ steel
ျဖစ္သည္။
ပိုက္မ်ားအတြက္ 120 ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ သံေခ်းအေတာ္မ်ားမ်ား တက္သြားေသာ သံပိုက္
Dm မ်ားအတြက္ C = 70 ျဖစ္ပါသည္။ Hazen – Williams equation မွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္၏။
SDR = ျဖစ္ၿပီး Dm မွာ အထက္ပါညီမွ်ျခင္းတြင္ ေဖာ္ျပခ့သ
ဲ ည့္ Mean Outside Dia.
t  Q 
1.852

သို႔မဟုတ္ Average Outside Diameter ျဖစ္ပါသည္။ တစ္နည္းေျပာရလွ်င္လည္း - For British system: HL = 1046  2.63 
 C (ID) 
Pressure Rating = Pressure Design Basis x Design factor ျဖစ္ပါသည္။
1.852
အပူခ်ိန္ ၂၃ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္ (၇၃ ဒီဂရီဖာရင္ဟိုက)္ တြင္ရိွေသာ အခ်ိဳ႔ ပလတ္စတစ္  Q 
For Metric system: HL = 1068  2.63 
ပိုက္မ်ား၏ HDS (psi) မ်ားမွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္ပါသည္။  C (ID) 

PVC 1120 2000 PE 2406 630 ဤတြင္ HL = Head loss (ft/100 ft of pipe), (meters per 100 meters of pipe)
PVC 2116 1600 PE 2708 800 Q = discharge (US gallons per minute), ( m 3 /sec )
CPVC 4120 2000 PE 3408 800 C = Hazen-Willams Factor (Flow Coefficient)
PE 1404 400 PE 3608 800 ID = Inside diameter of pipe (in), (cm)
PE 3708 800 POM 2110 1000
ဖိအားေလ်ာ့က်မႈကို Dracy-Weisbach equation ျဖင့္လည္း တြက္ႏိုငပ
္ ါသည္။
PE 3710 1000 PVDF 2016 1600
Dracy-Weisbach equation က မည္သည့္အရည္အတြက္မဆို အျပည့္စီး (full flow) အတြက္
PEX 0006 630 PVDF 2020 2000
laminar flow ျဖစ္ေစ turbulent flow ျဖစ္ေစ သံုးႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ ဤညီမွ်ျခင္းကို
PEX 1006 630 PVDF 2025 2500
သံုးရမလြယ္ေသာ တစ္ခ်က္မွာ Darcy friction factor, f ျဖစ္ပါသည္။ ဤတန္ဘိုးကို
434 435
handbook မ်ားမွေသာ္လည္းေကာင္း programmable calculator မ်ားမွေသာ္လည္းေကာင္း ၁၃၊ ၁၇၊ ၁။ Roughness of Various Pipes (Ref:
( http://www.efunda.com/formulae)
ရွာႏိုင္ပါသည္။ Dracy-Weisbach formula မွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္ပါသည္။
Absolute Roughness, e
L V2  micron
HL = f  x  ဤတြင္ HL = Frictional resistance (meters)
 ID 2g  Pipe Material x 10-6 feet (unless noted)
f = Darcy friction factor Drawn Brass 5 1.5
L = length of pipe run (meters) Drawn Copper 5 1.5
ID = internal diameter of pipe (m) Commercial Steel 150 45
Wrought Iron 150 45
V = average velocity of fluid (m/s)
2
Asphalted Cast Iron 400 120
g = gravitational acceleration = 9.81 m/s Galvanized Iron 500 150
Cast Iron 850 260
ဤပံုေသနည္းတြင္ပါေသာ f တန္ဘိုးကို Moody equation ျဖင့္ ရွာယူႏုိင္ပါသည္။
Wood Stave 600 to 3000 0.2 to 0.9 mm
 1
Concrete 1000 to 10,000 0.3 to 3 mm
  ε 10 6  3 
f = 0.0055 1 + 20000 +  ဤတြင္ ε = pipe roughness (meters) Riveted Steel 3000 to 30,000 0.9 to 9 mm
  ID R   2.1
PVC 7
  -6
Bondstrand GRP pipe 1.7 5.3 Micron = 10 m
µ ID
R= = Reynold’s Number, µ = kinematic viscosity of the fluid ( m 2 /sec )
µ
အကယ္၍ R တန္ဘိုးသည္ 2000 ေအာက္ေရာက္သြားပါက laminar flow ျဖစ္သြား
ၿပီး f ကို ေအာက္ပါအတိုင္း တြက္ႏုိင္သည္။
64
f=
R
အကယ္၍ R တန္ဘိုးသည္ 4000 အထက္ေရာက္သြားပါက turbulent flow ျဖစ္သြား
ၿပီး f ကို Colebrook ၏ ညီမွ်ျခင္းျဖင့္ ေအာက္ပါအတိုင္း တြက္ႏုိင္သည္။

ပိုက္အတြင္းသားေခ်ာေမြ႔မႈ ( ε - roughness factor) သည္ ပိုက္အမ်ိဳးအစားေပၚလိုက္၍

6 6
ကြာသြားသည္။ Bondstrand GRP ပိုက္အတြက္ ထိုတန္ဘုိးမွာ 5.3 x 10 meter (1.7 x 10
ε
feet) ျဖစ္သည္။ Relative Roughness = , D = Diameter ျဖစ္ပါသည္။
D

Sources: 1. Cameron hydraulic data book.

2. Enginereed Software’s PIPE-FLO software
3. Fiberglass Pipe Handbook, SPI composites Institute

436 437
 µ , kinematic viscosity of the fluid သည္လည္း အရည္အမ်ိဳးအစားေပၚမူတည္ ကြာ 2590-
Automatic crankcase oil SAE 20W 0 -17.8 10350 12M-48M
သြားသည္။ အခန္းအပူခ်ိန္တင
ြ ္ ေရ၏ kinematic viscosity တန္ဘိုးမွာ
Automatic crankcase oil SAE 20 210 98.9 5.7-9.6 45-58
0.000001115 m 2 /sec (0.000012 ft 2 /sec ) ျဖစ္ၿပီး ေလ၏ kinematic viscosity
တန္ဘိုးမွာ 16.97cSt ျဖစ္ပါသည္။ Automatic crankcase oil SAE 30 210 98.9 9.6-12.9 58-70
Automatic crankcase oil SAE 40 210 98.9 12.9-16.8 70-85
၁၃၊ ၁၇၊ ၂။ Kinematic Viscosity of Fluids (Ref: http://engineeringtoolbox.com)
Automatic crankcase oil SAE 50 210 98.9 16.8-22.7 85-110

Temperature Kinematic Viscosity Automotive gear oil SAE 75W 210 98.9 4.2 min 40 min
Automotive gear oil SAE 80W 210 98.9 7.0 min 49 min
CentiStokes Seconds Saybolt
o o
Liquid ( F) ( C) (cSt) Universal (SSU) Automotive gear oil SAE 85W 210 98.9 11.0 min 63 min

61 16.1 0.305 Automotive gear oil SAE 90W 210 98.9 14-25 74-120
Acetaldehyde CH3CHO 68 20 0.295 36 Automotive gear oil SAE 140 210 98.9 25-43 120-200

Acetic acid - vinegar - 10% CH3COOH 59 15 1.35 31.7 Automotive gear oil SAE150 210 98.9 43 - min 200 min

Acetic acid - 50% 59 15 2.27 33 Beer 68 20 1.8 32

32 0 1
Acetic acid - 80% 59 15 2.85 35
Benzene (Benzol) C6H6 68 20 0.74 31
Acetic acid - concentrated glacial 59 15 1.34 31.7 130 54.4 47.5 220
Acetic acid anhydride (CH3COO)2O 59 15 0.88 Bone oil 212 100 11.6 65

Acetone CH3COCH3 68 20 0.41 Bromine 68 20 0.34

68 20 1.6 -50 0.52
Alcohol - allyl 104 40 0.90 cp 31.8 Butane-n 30 -1.1 0.35
68 20 1.61
Alcohol - butyl-n 68 20 3.64 38
Butyric acid n 32 0 2.3 cp 31.6
68 20 1.52 31.7
Alcohol - ethyl (grain) C2H5OH 100 37.8 1.2 31.5 Calcium chloride 5% 65 18.3 1.156
59 15 0.74 Calcium chloride 25% 60 15.6 4 39
Alcohol - methyl (wood) CH3OH 32 0 1.04 65 18.3 11.83
68 20 2.8 35 Carbolic acid (phenol) 194 90 1.26 cp 65
Alcohol - propyl 122 50 1.4 31.7 68 20 0.612
Aluminum sulfate - 36% solution 68 20 1.41 31.7 Carbon tetrachloride CCl4 100 37.8 0.53
- 32 0 0.33
Ammonia 0 17.8 0.3 Carbon disulfide CS2 68 20 0.298
68 20 4.37 40 100 37.8 259-325 1200-1500
Aniline 50 10 6.4 46.4 Castor oil 130 54.4 98-130 450-600
77 25 159-324 737-1.5M 69 20.6 308.5 1425
Asphalt RC-0, MC-0, SC-0 100 37.8 60-108 280-500 China wood oil 100 37.8 125.5 580
Automatic crankcase oil SAE 10W 0 -17.8 1295-max 6M-max 68 20 0.38
Chloroform 140 60 0.35
Automatic crankcase oil SAE 10W 0 -17.8 1295-2590 6M-12M
438 439
 100 37.8 29.8-31.6 140-148 Ethylene glycol 70 21.1 17.8 88.4
Coconut oil 130 54.4 14.7-15.7 76-80
100 37.8 32.1 150 Formic acid 10% 68 20 1.04 31
Cod oil (fish oil) 130 54.4 19.4 95 Formic acid 50% 68 20 1.2 31.5
130 54.4 28.7 135 Formic acid 80% 68 20 1.4 31.7
Corn oil 212 100 8.6 54 68 20 1.48
70 21.1 32.1 150 Formic acid concentrated 77 25 1.57cp 31.7
Corn starch solution, 22 Baumé 100 37.8 27.5 130
Freon -11 70 21.1 0.21
70 21.1 129.8 600
Corn starch solution, 24 Baumé 100 37.8 95.2 440 Freon -12 70 21.1 0.27
70 21.1 303 1400 Freon -21 70 21.1 1.45
Corn starch solution, 25 Baumé 100 37.8 173.2 800 68 20 1.45
100 37.8 37.9 176 Furfurol 77 25 1.49cp 31.7
Cotton seed oil 130 54.4 20.6 100 70 21.1 2.39-4.28 34-40
60 15.6 3.8 39 Fuel oil 1 100 37.8 -2.69 32-35
o
Crude oil 48 API 130 54.4 1.6 31.8 70 21.1 3.0-7.4 36-50
60 15.6 9.7 55.7 Fuel oil 2 100 37.8 2.11-4.28 33-40
Crude oil 40o API 130 54.4 3.5 38 70 21.1 2.69-5.84 35-45
60 15.6 17.8 88.4 Fuel oil 3 100 37.8 2.06-3.97 32.8-39
o
Crude oil 35.6 API 130 54.4 4.9 42.3 70 21.1 7.4-26.4 50-125
60 15.6 23.2 110 Fuel oil 5A 100 37.8 4.91-13.7 42-72
o
Crude oil 32.6 API 130 54.4 7.1 46.8 70 21.1 26.4- 125-
0 17.8 2.36 34 Fuel oil 5B 100 37.8 13.6-67.1 72-310
Decane-n 100 37.8 1.001 31 122 50 97.4-660 450-3M
Diethyl glycol 70 21.1 32 149.7 Fuel oil 6 160 71.1 37.5-172 175-780
70 21.1 13.9 73
Diethyl ether 68 20 0.32
Gas oils 100 37.8 7.4 50
100 37.8 2-Jun 32.6-45.5
Diesel fuel 2D 60 15.6 0.88
130 54.4 1.-3.97 -39
Gasoline a 100 37.8 0.71
100 37.8 6-11.75 45.5-65
Diesel fuel 3D 60 15.6
130 54.4 3.97-6.78 39-48
Gasoline b 100 37.8 0.64
100 37.8 29.8 max 140 max
Diesel fuel 4D 60 15.6 0.46
130 54.4 13.1 max 70 max
Gasoline c 100 37.8 0.4
122 50 86.6 max 400 max
Diesel fuel 5D 68.6 20.3 648 2950
160 71.1 35.2 max 165 max
Glycerin 100% 100 37.8 176 813
59 15 0.4
Ethyl acetate CH3COOC2H3 68 20 5.29
68 20 0.49
Glycerin 50% water 140 60 1.85 cp 43
Ethyl bromide C2H5Br 68 20 0.27 100 37.8 7.7M-22M 35M-100M
Ethylene bromide 68 20 0.787 Glucose 150 65.6 880-2420 4M-11M
Heptanes-n 0 -17.8 0.928
Ethylene chloride 68 20 0.668
440 441
 100 37.8 0.511 100 37.8 0.645
0 -17.8 0.683 100 37.8 43.2
Hexane-n 100 37.8 0.401 Olive oil 130 54.4 24.1 200
Honey 100 37.8 73.6 349 100 37.8 47.8
100 37.8 550-2200 2500-10M Palms oil 130 54.4 26.4
Ink, printers 130 54.4 238-660 1100-3M 100 37.8 42
70 21.1 24.1 max 115 max Peanut oil 130 54.4 23.4 200
Insulating oil 100 37.8 11.75 max 65 max 0 17.8 0.508
Pentane-n 80 26.7 0.342
Kerosene 68 20 2.71 35
130 54.4 20.5 100
Jet Fuel -30 -34.4 7.9 52 Petrolatum 160 71.1 15 77
100 37.8 62.1 287
Petroleum ether 60 15.6 31(est) 1.1
Lard 130 54.4 34.3 160
32 0 1.52 cp
100 37.8 41-47.5 190-220 Propionic acid 31.5
68 20 1.13
Lard oil 130 54.4 23.4-27.1 112-128
100 37.8 30.5 143 Propylene glycol 70 21.1 52 241
Linseed oil 130 54.4 18.94 93 Quenching oil
70 21.1 0.118 (typical) 100-120 20.5-25
Mercury 100 37.8 0.11 100 37.8 54.1 250
68 20 0.44 Rapeseed oil 130 54.4 31 145
Methyl acetate 104 40 0.32 cp 100 37.8 324.7 1500
68 20 0.213 Rosin oil 130 54.4 129.9 600
Methyl iodide 104 40 0.42 cp 100 37.8 216-11M 1M-50M
100 37.8 29.8 140 Rosin (wood) 200 93.3 108-4400 500-20M
Menhaden oil 130 54.4 18.2 90 100 37.8 39.6 184
Milk 68 20 1.13 31.5 Sesame seed oil 130 54.4 23 110
1300- Sodium chloride 5% 68 20 1.097 31.1
100 37.8 281-5070 23500 Sodium chloride 25% 60 15.6 2.4 34
Molasses A, first 130 54.4 151-1760 700-8160 Sodium hydroxide (caustic soda) 20% 65 18.3 4 39.4
100 37.8 1410-13.2M 6535-61180 Sodium hydroxide (caustic soda) 30% 65 18.3 10 58.1
B, second 130 54.4 660-3.3M 3058-15294 Sodium hydroxide (caustic soda) 40% 65 18.3
100 37.8 2630-55M 12190-255M 100 37.8 35.4 165
C, blackstrap 130 54.4 1320-16.5M 6120-76.5M Soya bean oil 130 54.4 19.64 96
176 80 0.9 100 37.5 21-23 110
Naphthalene 212 100 0.78 cp Sperm oil 130 54.4 15.2 78
100 37.8 49.7 230 68 20 14.56
Neatstool oil 130 54.4 27.5 130 Sulphuric acid 100% 140 60 7.2 cp 76
Nitrobenzene 68 20 1.67 31.8 Sulphuric acid 95% 68 20 14.5 75
0 -17.8 1.728 Sulphuric acid 60% 68 20 4.4 41
Nonane-n 100 37.8 0.807 32 3M-8M
Octane-n 0 -17.8 1.266 31.7 Sulphuric acid 20% 650-1400
442 443
 15M- ၁၃၊ ၁၇၊ ၃။ Resistance coefficient, K
70 21.1 600-1760 300M
Tar, coke oven 100 37.8 141-308 2M-20M
70 21.1 3300-66M 2500 Resistance coefficient, K ကို ေအာက္ပါ
Tar, gas house 100 37.8 440-4400 500
အတိုင္း ရွာႏိုင္ပါသည္။
100 37.8 559 200-300
Tar, pine 132 55.6 108.2 55-60 L
68 20 0.68
K=f( )
D
Toluene 140 60 0.38 cp 185.7
400-440 ဤတြင္ f = friction factor
Triethylene glycol 70 21.1 40 185-205 L = Length of pipe
100 37.8 86.5-95.2 1425 D = internal diameter
Turpentine 130 54.4 39.9-44.3 650 ျဖစ္သည္။
68 20 313
Varnish, spar 100 37.8 143
Water, distilled 68 20 1.0038 31
60 15.6 1.13
Water, fresh 130 54.4 0.55 31.5
Friction Losses in Pipe Fitting and Valves
Water, sea 1.15 31.5
2
100 37.8 35-39.6 163-184 Resistance Coefficient K (Use in formula hf=Kv /2g)
Whale oil 130 54.4 19.9-23.4 97-112 Nominal Pipe Size

68 20 0.93 Fitting
½ ¾ 1 1½ 2 2½-3 4 6 8-10 12-16 18-24

Xylene-o 104 40 0.623 cp K Value

90˚ Elbow 0.81 0.75 0.69 0.63 0.57 0.54 0.51 0.45 0.42 0.39 0.36
1 cSt (centiStokes) = 10-6 m2/s 45˚ Elbow 0.43 0.4 0.37 0.34 0.3 0.29 0.27 0.24 0.22 0.21 0.19
90˚ LR Elbow 0.43 0.4 0.37 0.34 0.3 0.29 0.27 0.24 0.22 0.21 0.19
အထက္ပါ ပံုေသနည္းတြင္ ေရ၏အလ်င္ (design velocity of water flowing) ကို ေအာက္ပါ Equal Tee 0.54 0.54 0.46 0.42 0.38 0.36 0.34 0.30 0.28 0.26 0.24
အတိုင္း ယူႏုိင္သည္။ Ball Valve 0.80 0.80 0.70 0.60 0.60 0.50 0.50 0.50 0.40 0.40 0.40
Butterfly Valve 0.86 0.81 0.77 0.68 0.63 0.35 0.30
Service Condition Reasonable velocity, ft/s (m/s) Gate Valve 0.22 0.20 0.18 0.15 0.15 0.14 0.14 0.12 0.11 0.10 0.10

Boiler Feed 8 – 15 (2.5 – 4.6) Globe Valve 9.2 8.5 7.8 7.1 6.5 6.1 5.8 5.1 4.8 4.4 4.1

Pump suction and drain lines 4 – 7 (1.2 – 2.1)

၁၃၊ ၁၈။ ပိုက္လိုင္း၏ အတြင္းဖိအားကိ
ားကို တြက္ျခင္း (Internal
(Internal Pressure)
Pressure)
General service 4 – 10 (1.2 – 3.0)
City Water to 7 (to 2.1) ပိုက္လိုင္း၏ အတြင္းဖိအား (Internal Pressure) ကုိ ေအာက္ပါအတိုင္း တြက္ႏိုင္ပါ
သည္။ ဤပံုေသနည္းကို ပိုက္အထူတြက္သည့္ ပံုေသနည္းႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ႏိုင္ပါသည္။
အထက္ပါတြက္နည္းမွ ရေသာ ပိုက္အတြင္း ဖိအားေလ်ာ့က်မႈ (head loss) ကို
Resistance coefficient, K ျဖင့္ ေျမွာက္လိုက္လွ်င္ သက္ဆိုင္ရာ ပုိက္ဆက္ပစၥည္းႏွင့္ ဗားမ်ား 2st 2
Pi = ဤတြင္ Pi = rated internal pressure, psi or kg/cm
၏ head loss ကို ရပါမည္။ (OD - t)
2
s = allowable hoop stress psi or kg/cm
OD = minimum outside diameter (in or cm)
t = minimum wall thickness (in or cm)
444 445
မွတ္ခ်က္။ ။ ဤတန္ဘိုးမွာ ပိုက္အတြက္ျဖစ္ၿပီး ပိုက္ဆက္ပစၥည္းႏွင့္ ကာ့ပလင္မ်ား
အတြက္မူ ဤတန္ဘိုးထက္ ေလွ်ာ့ယူရမည္ျဖစ္ပါသည္။
၁၃၊ ၁၉။ ပိုက္လိုင္း၏ အျပင္ဖိအားကို တြက္ျခင္း (External Collapse Pressure)
ပိုက္လိုင္း၏ အျပင္ဖိအား (External Collapse Pressure) ကုိ ေအာက္ပါအတိုင္း
တြက္ႏိုင္ပါသည္။
2E c t 3
Pc =
(1 - υ cυl )ID 3
2
ဤတြင္ Pc = external collapse pressure, psi or kg/cm
E c = effective circumferential modulus of elasticity, psi or kg/cm
2 ႏိုင္ေသာ စံအရည္စီးႏံႈးမ်ားရိွပါသည္။ ထိုအရည္စီးႏႈံးမ်ားအတိုင္း လုိက္နာပါ။
ID = pipe inside diameter (in or cm)
t = minimum wall thickness (in or cm)
υl = Poisson’s ratio for contraction in the circumferential direction due to
tensile stress in the longitudinal direction
υ c = Poisson’s ratio for contraction in the longitudinal direction due to
tensile stress in the circumferential direction
၁၃၊ ၂၀။
၂၀။ ပိုက္အရြယ္အစား ေရြ
ေရြးခ်ယ္ျခင္း (Pipe Sizing)
ပုိက္လုိင္းဒီဇိုင္းတစ္ခုကို တြက္ရာတြင္ ပထမဆံုးတြက္ရမည္မွာ ပိုက္၏ အတြင္းဘက္
အခ်င္း (Inside Diameter)၊ စနစ္အတြင္း အရည္စီးႏႈံး (System flow rate)၊ ႏွင့္ ဖိအား
ေလ်ာ့က်မႈ (Pressure drop) တို႔ျဖစ္ပါသည္။ ပုိက္လိုင္းတစ္ခု၏ အရြယ္အစားကို စုစုေပါင္း
ပိုက္လိုင္းအရွည္ႏွင့္ ခြင့္ျပဳထားေသာ ဖိအားေလ်ာ့က်မႈ (allowable pressure drop) တို႔အေပၚ
မူတည္တြက္ခ်က္သည္။
ေယဘူယ်အားျဖင့္ ပိုက္အရြယ္အစားတြက္ခ်က္ရာတြင္ ပိုက္လိုင္းအတြင္းစီးသြားေသာ
ပစၥည္းကို အေျခအေန (Phase) တစ္မ်ိဳးတည္းဟု ယူဆပါမည္။ ဆုိလိုသည္မွာ အရည္ဆိုလွ်င္
လည္း အရည္တစ္မ်ိဳးတည္း၊ ဓါတ္ေငြ႔ဆိုလွ်င္လည္း ဓါတ္ေငြ႔တစ္မ်ိဳးထည္း အျဖစ္သာ ရိွေန၍
ပိုက္အတြင္းစီးဆင္းေနစဥ္ အရည္ဘ၀မွ အေငြ႔ဘ၀သို႔လည္းေကာင္း၊ အေငြ႔ဘ၀မွ အရည္ဘ၀
သို႔လည္းေကာင္း မေျပာင္းလဲဟု ယူဆပါမည္။
ပိုက္လိုင္းအတြင္း အရည္စီးဆင္းႏံႈး ( design flow rate) မွာ စနစ္၏လိုအပ္ခ်က္
အတိုင္းျဖစ္ပါသည္။ Design flow rate ႏွင့္ ပိုက္၏ Inside diameter ကို ခ်ိန္ကိုက္တြက္ခ်က္
ေသာနည္း (trial and error) ျဖင့္ အေျဖမွန္ရသည္ထိ အထပ္ထပ္တြက္ယူရပါသည္။
သာမန္ အရည္ပို႔ေဆာင္ေသာ ပိုက္လိုင္းစနစ္မ်ားအတြက္မူ လက္ခံႏို္င္ေသာ ပိုက္
အတြင္း အရည္စီးႏံႈးကို (acceptable velocity in pipe) 2.1 ± 0.9 m/s (7 ± 3 ft/s) ႏွင့္
ေရထြက္ေနရာတြင္ (at point of discharge) အမ်ားဆံုး စီးႏႈံးကန္႔သတ္ခ်က္ (maximum
446
velocity limit) ကို 2.1 m/s ( 7 fi/s ) ဟု ယူဆႏိုင္ပါသည္။ ဖိုက္ဘာဂလပ္စ္ ပိုက္မ်ားအတြက္
မူ 15 ft/sec ျဖစ္ပါသည္။ (ပန္႔မ်ားႏွင့္ ေရထုတ္ေျမာင္းမ်ား အပါအ၀င္) သာမန္အေျခအေနမ်ား
အတြက္ ဤအရည္စီးႏႈံးကို ေၾကာင္းက်ိဳးဆီေလ်ာ္မႈရိွသည္ဟု ယူဆႏိုင္ပါသည္။
အတြက္အခ်က္မ်ားတြင္ အသံုးျပဳမည့္ ပံုေသနည္းမ်ားမွာ ေယဘူယ်စြမ္းအင္ညီမွ်ျခင္း
ႏွင့္ ဖိအားတိုင္းတာမႈအတြက္ - Benoulli’s Theorem, အရည္စီးဆင္းမႈဆိုင္ရာ ညီမွ်ျခင္း ႏွင့္
ပိုက္အတြင္း ပြတ္အားဆံုးရံႈးမႈတို႔အတြက္ - Darcy’s Formula စသည့္ အင္ဂ်င္နီယာဆိုင္ရာ
ေယဘူယ်ညီမွ်ျခင္းမ်ားကိုသာ သံုးပါမည္။
ပိုက္အရြယ္တြက္ရာတြင္ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ ဥပေဒသမ်ားကို လုိက္နာရမည္။
၁။ ပိုက္လိုင္းအတြင္း pressure drop ကို “psi/100 ft of pipe” ျဖင့္တြက္ပါ။
၂။ သင့္ေတာ္ေသာ အရည္စီးႏံႈး (velocity) ကုိ ft/sec ျဖင့္ေရြးပါ။ ဒီဇိုင္းတြက္ရာတြင္ ရည္ညႊန္း
၃။ Fluid flow ကိုရွာရန္ Reynolds number ကို ရွာပါ။ Reynolds number သည္ ပိုက္အရြယ္၊
အရည္စီးႏံႈး၊ အရည္၏ ေစးပ်စ္ကိန္း၊ သိပ္သည္းဆ တို႔အေပၚမူတည္ေနသည္။ ၎က အရည္စီး
ျခင္း၏ သြင္ျပင္လကၡဏာမ်ား (slug, laminar, transition, turbulent) ကို ေဖာ္ျပသည္။
Sanitary system (ေရသန္႔စနစ္) သည္ အျမဲ turbulent flow (Reynolds number >4,000)
လိုသည္။
၄။ သင့္ေတာ္ေသာ ပိုက္အတြင္းဘက္အခ်င္း (inside pipe diameter) ကိုရွာပါ။ ၎သည္
pressure drop, Reynolds number, velocity တို႔တြက္ရာတြင္ သံုးေသာ အခ်င္းျဖစ္သည္။
၅။ ပိုက္၏မ်က္ႏွာျပင္ ၾကမ္းတမ္းႏႈံး (roughness of pipe) ကိုရွာပါ။ မ်က္ႏွာျပင္ၾကမ္းေလ၊
ပြတ္အားမ်ားေလ။ ပြတ္အားမ်ားေလ ဖိအားေလ်ာ့က်မႈႏႈံး မ်ားေလ ျဖစ္သည္။
၆။ ဖိမရႏုိင္ေသာ စီးျခင္း (အရည္) - ၎အတြက္ လက္ေတြ႔ဖိအား (actual pressure) သည္
pressure drop တြက္ရာတြင္ သက္ေရာက္မႈမရိွ။
၇။ ဖိရႏိုင္ေသာ စီးျခင္း (အေငြ႔ ၊ ဓါတ္ေငြ)႔ - ၎အတြက္ လက္ေတြ႔ဖိအား (actual pressure)
သည္ pressure drop တြက္ရာတြင္ တိုက္ရိုက္ သက္ေရာက္မႈေနသည္။
မွတ္ခ်က္။
၁။ အရည္ (Incompressible flow) - ပိုက္လိုင္းရွည္မ်ားတြင္ ပိုက္လိုင္းတိုမ်ားထက္ပိုၿပီး
ဖိအားေလ်ာ့ က်မႈ နည္းသည္။ ေရကဲ့သို႔ အရည္မ်ားတြင္ ရွညေ
္ သာပိုက္လိုင္းမ်ားအတြက္
ပိုက္အရြယ္ကို 0.5 to 1.0 psi/100ft ဟု ေရြးသင့္ပါသည္။ ပိုက္လိုင္းတိုလွ်င္မူ 1.0 to 2.0 psi/
100ft ဟု ေရြးသင့္ ပါသည္။ ဤေနရာတြင္ ေရကဲ့သို႔ေသာ အရည္ ဟူသည္မွာ စီးပ်စ္ကိန္း
(viscosity) 10 cp သို႔မဟုတ္ ထို႔ထက္နည္းေသာ အရည္မ်ားကို ဆိုလိုပါသည္။ စီးပ်စ္ကိန္း 10
cp ထက္မ်ားေသာ အရည္မ်ားအတြက္မူ pressure drop တြက္ရာတြင္ မည္သည့္ ညီမွ်ျခင္းကို
သံုးရမည္ကို Reynolds number ကို ၾကည့္ၿပီး ဆံုးျဖတ္ရပါမည္။
၂။ အေငြ႔ (Compressible Flow) - ေပးေသာဖိအားသည္ ပိုက္အရြယ္တြက္ရာတြင္ အဓိကက်
သည္။ စံတြက္ကိန္းမ်ားႏွင့္တြက္ပါက စုစုေပါင္း pressure drop သည္ supply pressure ၏
10% ထက္ မပိုရပါ။ သို႔မဟုတ္လွ်င္ အျခားတြက္ကိန္းမ်ားႏွင့္ တြက္ရပါမည္။ Saturated steam
447
448 449
(ေငြ႔ရည္ျပည္)့ အပါအ၀င္ အေငြ႔၊ ေငြ႔ရည္မ်ားကို PV = nRT ပံုေသနည္းျဖင့္တြက္ပါသည္။

Hazen – Williams equation ကို အရိုးရွင္းဆံုးေဖာ္ျပရလွ်င္ ေအာက္ပါအတိုင္း

ရပါသည္။

0.63 0.54 ဤတြင္ C = Flow Coefficient

V = 0.35464 C D I
2.63 0.54 I = Hydraulic Gradient (unit head
Q = 0.27853 C D I
loss of pipe line) = h / L
-1.85 -4.87 1.85
I = 10.666 C D I
Q = Fow Volume ( m3 /sec )

ဤညီမွ်ျခင္းမ်ားကိုသံုးၿပီး ဂရပ္ဆဲြလွ်င္ ေအာက္ပါ ဂရပ္မ်ားရပါသည္။ ထိုဂရပ္မ်ားကို

အသံုးျပဳ၍ မိမိလိုအပ္ေသာ အရည္စီးႏံႈး (flow velocity), အရည္စီးသည့္ပမာဏ (flow volume)
အလိုက္ အလိုရိွေသာ ပိုက္အရြယ္အစားကို လြယ္ကူစြာ ရွာယူႏိုင္ပါသည္။
(Ref: Kubota Ductile Iron Pipeline Design Manual, Kubota Corp., July, 2009)Hazen-
Williams formula အျပင္ Colebrook-White formula ကိုလည္း သံုးၾကပါသည္။ သို႔ ေသာ္
သံုးရန္အနည္းငယ္ ခက္ပါသည္။ စာမ်က္ႏွာ ၄၆၄ မွ ဂရပ္တင
ြ ္ၾကည့္ပါက ပိုက္အရြယ္ DN200 (၈ လကၼပိုက)္ ကိုေရြးရမည္။

ဤတြင္ K သည္ linear measurement

၁၃၊ ၂၁။
၂၁။ ပိုက္အထူကို တြက္ခ်က္ျခင္း (Determination
(Determination of the Piping Wall Thickness)
Thickness)
ျဖစ္ၿပီး 0.1 ဟု ယူဆႏိုင္ပါသည္။ Re သည္
Raynolds Number ျဖစ္သည္။ ပိုက္နံရံအထူကို တြက္ခ်က္ျခင္းသည္ ပိုက္လုိင္းဒီဇုိင္းထုတ္ရာတြင္ အေရးႀကီးဆံုး
အတြက္အခ်က္မ်ားထဲမွ တစ္ခုျဖစ္သည္။ ပိုက္အထူတြက္ျခင္းအတြက္ ဒီဇိုင္နာသည္ ေအာက္ပါ
Gravity sewer ပိုက္လိုင္းမ်ားအတြက္ ေအာက္ပါ Manning Formula ကို သံုးႏုိင္ပါသည္။
အခ်က္မ်ားကို ထည့္သင
ြ ္းစဥ္းစားရန္လိုသည္။
ဤတြင္ n သည္ coefficient ျဖစ္ၿပီး ductile iron ပိုက္မ်ား
 Pressure integrity
အတြက္ 0.0010 မွ 0.0013 ျဖစ္ပါသည္။
 ခြင့္ျပဳထားေသာ Mechanical Strength, corrosion, erosion, wear, threading,
R = A/P , A = Sectional Area of pipe,
grooving ႏွင့္ အျခားေသာ ပိုက္ဆက္ပံုဆက္နည္းမ်ား။
P = Circumferential Length of pipe to be
 ပိုက္သားအထူ အေျပာင္းအလဲ (tolerance)
contacted with the fluid (m)
 ပိုက္ဆက္ရန္ ပိုက္အဆံုးမ်ားကို ျပင္ဆင္လိုက္ျခင္းေၾကာင့္ ေလ်ာ့က်သြားေသာ
ဥပမာတြက္ပံု -
ပိုက္အထူ (ဥပမာ ပိုက္ကို အရစ္ေဖာ္ျခင္း)
3
120 m of water is required at the delivery point 4000m away the water source.
ASME piping code တြင္ pressure-integrity design အတြက္ ပိုက္အထူ ပံုေသနည္းကို
The delivery point is 75m higher than the water source. The head available at the
ေအာက္ပါအတိုင္း ေဖာ္ျပထားသည္။
source is 145m and the required head at the delivery point is 20m. What nominal
PD PD
diameter of pipe is required? t= သုိ႔မဟုတ္ t=
2(SE + Py) 2SE
3 ဤတြင္ -
Discharge: Q = 120 m /h = 33.3 lit/s
t = design minimum wall thickness required to ensure pressure integrity, in
Equivalent loss of head (i.e. hydraulic gradient) I:
P = design pressure, psig
10 + 12 - 3
I= = 4.75 m/1000 m D = outside diameter of pipe, in
(4000/1000)
S = allowable stress, psi
450 451
E = weld joint efficiency factor (some codes also specify a casting quality factor F S = applicable allowable stress value, psi (MPa)
for cast piping materials)
အထက္ပါပံုေသနည္းမွ Allowable stress value, S , ကိုေအာက္ပါအတိုင္းတြက္ယူႏိုင္ပါသည္။
y = coefficient (function of material and temperature) usually 0.4
S = 0.72 x E x Specified Minimum Yield Strength of pipe, psi (MPa)
အခ်ိန္ၾကာလာသည္ႏွင့္အမွ် ဂေဟဆက္မ်ား၏ ခံႏိုင္ရည္အား က်ဆင္းလာတတ္ရာ အကယ္၍
ထိုအခ်က္ကိုသာ ထည့္တြက္မည္ဆိုပါက ပိုက္အထူပံုေသနည္းမွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္ပါမည္။ ဤတြင္ 0.72 = design factor on nominal wall thickness
E = weld joint factor ျဖစ္ပါသည္။
PD
t= , ဤတြင္ W သည္ weld joint strength reduction factor ျဖစ္ပါသည္။
2 (SEW + PY ) Weld Joint Factor, E, ကို ေအာက္ပါအတိုင္း ယူႏုိင္ပါသည္။

Coefficient Y Weld Joint Factor, E, for Steel Pipe

Pipe Type Joint Factor
ဤတန္ဘိုးမ်ားမွာ ေရြးခ်ယ္
≤ 900 F
ံ 950 ံF 1000 ံF 1050 ံF 1100 ံF ≥1150 F
ံ Seamless 1.00
≥621 C
ံ ထားေသာ low alloys,
≤ 482 ံC 510 ံC 538 ံC 566 ံC 593 ံC Electric Resistance Weld 0.85
stainless steels ႏွင့္ nickel
Ferritic 0.4 0.7 0.7 0.7 0.7 0.7 Furnace Butt Weld 0.60
alloy မ်ားကို စမ္းသပ္ၿပီး
Steels Single Fusion Weld 0.80 to 1.00
ရလာေသာ ရလဒ္မ်ားအေပၚ
Austenitic 0.4 0.4 0.4 0.4 0.5 0.7 Double Fusion Weld 0.85 to 1.00
အေျခခံထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
Steels API 5L SAW, GMAW 0.95
Other 0.4 0.4 0.4 0.4 0.4 0.4
အကယ္၍ မိမိသံုးမည့္ပစၥည္းအတြက္ Weld Joint Factor ကို မရႏုိင္ခဲ့ပါက
Ductile
ေအာက္ပါအတိုင္း ယူႏိုင္ပါသည္။
Metals
 အပူခ်ိန္ 950 o F (510 o C) ႏွင့္ေအာက္ ပစၥည္းမ်ားအတြက္ 1.00
Cast Iron 0.0 ---- ---- ---- ---- ----
 အပူခ်ိန္ 1500 o F (815 o C) ရိွ ပစၥည္းမ်ားအတြက္ 0.5
 အျခားအပူခ်ိန္မ်ားအတြက္ မ်ဥ္းေျဖာင့္အခ်ိဳးခ်ကာ (linearly interpolate) ယူႏုိင္ပါ
ASME B31.4, Pipeline Transportation Systems for Liquid Hydrocarbons and Other
သည္။
Liquids, Par. 404.1.2, Pressure Design of Straight Pipe တြင္ ပိုက္အထူပံုေသနည္းကို
ေအာက္ပါအတိုင္း ေဖာ္ျပထားပါသည္။ Minimum Yield Strength of pipe မ်ားမွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္ပါသည္။
Pi D Pi D
t= , t= in metric units , tn = t + A For Seamless Standard and Line Pipe Grades MYS (psi) MTS (psi)
2S 20 S
Grade 1 (ASTM A252) 30,000 50,000
သံပိုက္၏ ပိုက္နံရံအထူသည္ tn ႏွင့္တူလွ်င္တူ၊ မတူလွ်င္ ႀကီးရပါမည္။
Grade 2 (ASTM A252) 35,000 60,000
ဤတြင္ t = pressure design wall thickness, in. (mm)
Grade 3 (ASTM A252) 450,000 66,000
tn = nominal wall thickness satisfying requirements for pressure and
Grade A (ASTM A53, A106, A523, API 5L PSL1) 30,000 48,000
tolerances, in (mm) Grade B (ASTM A53,A106, A523, API 5L PSL1) 35,000 60,000
A =sum of allowances for threading, grooving, corrosion, etc. in (mm)
Grade C (ASTM A106) 40,000 70,000
(အကယ္၍ သံုးမည့္ပိုက္၏ သက္တမ္းသည္ ၈ ႏွစ္၊ သံေခ်းတက္မႈေၾကာင့္ ပိုက္စားသြားမႈမွာ
0.02 in/yr ျဖစ္ပါက A တန္ဖိုးမွာ A = 8 x 0.02 = 0.16 in ျဖစ္ပါမည္။) For API PSL1 PSL2
Pi = internal design gage pressure, psi (bar) pipes MYS (psi) MTS (psi) MYS (psi) MTS (psi)
D = outside diameter, in (mm) API 5L X42 42,000 63,000 46,000 63,000

452 453
 API 5L X46 46,000 60,000 42,000 60,000 The pressure-integrity design will be based upon ASME B31.1. Then
API 5L X52 52,000 66,000 52,000 66,000
API 5L X56 56,000 71,000 56,000 71,000 PD
tm = +A
API 5L X60 60,000 75,000 60,000 75,000 2(SE + Py)
API 5L X65 65,000 77,000 65,000 77,000 700 x 12.75
API 5L X70 70,000 82,000 70,000 82,000 = + 0.16
2(10,200 + 0.4 x 700)
MYS = Minimum Yield Strength, MTS = Minimum Tensile Strength = 0.586 in (14.9 mm)

t n = t + A မွ A တန္ဘိုးတြင္ ႏွစ္ၾကာလာသျဖင့္ သံေခ်းကိုက္ျခင္း၊ ေရေလတို႔

၁၃၊ ၂၂။ Hoop Stress
တိုက္စားျခင္း၊ ပိုက္အတြင္းစီးဆင္းသြားေသာ အရည္ သို႔မဟုတ္ ခဲလံုးေလးမ်ားပါေသာ အရည္
တို႔ေၾကာင့္ ပိုက္နံရံမ်ားစားသြားျခင္း။ ပိုက္တစ္ခုႏွင့္တစ္ခုဆက္ရန္ အရစ္ေဖာ္ျခင္း (threading)၊ ပိုက္အထူတြက္ရာတြင္ အေရးႀကီးေသာ အားတစ္ခုမွာ Hoop Stress ျဖစ္၏။ ၎ကို
ေျမာင္းေဖာ္ျခင္း (grooving) ႏွင့္ ပိုက္မ်က္ႏွာျပင္ကို စားထုတ္ျခင္း (shaving)။ ပိုက္ကို ေအာက္ပါပံုေသနည္းျဖင့္ တြက္ႏိုင္ပါသည္။
တစ္ေနရာမွ တစ္ေနရာသို႔ သယ္ရာတြင္ ပိုက္ကိုဒါဏ္မေပၚေအာင္ ပိုျဖည့္ေပးေသာ အပို PD
Sh = x 10 -3 ဤတြင္ S h = hoop stress, MPa
ပိုက္သား စသည္တို႔ ပါ၀င္ပါသည္။ 2t n
ပိုက္နံရံေပၚတြင္ တိုက္ရုိက္က်ေရာက္ေသာ ဒါဏ္မ်ားမွာ အလ်ားလိုက္ (longitudinal) t n = pipe nominal wall thickness, mm
ႏွင့္ အ၀န္းလိုက္ (circumferential – hoop stress) ဟု ရိွရာ hoop stress မွာ longitudinal P = design pressure, kPa
stress ထက္ ႏွစ္ဆခန္႔ပိုမ်ားပါသည္။ သုိ႔အတြက္ ပိုက္အထူကိုတြက္ရာတြင္ longitudinal D = outside diameter of pipe, mm ျဖစ္ပါသည္။
stress ထက္ hoop stress ကို ပိုစဥ္းစားရမည္။ ပိုက္အတြင္း အရည္၏ဖိအားႏွင့္ အပူခ်ိန္ေျပာင္းလဲမႈတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚသည့္ net longitudinal
stress (ပိုက္လိုင္းအလ်ားအလိုက္ျဖစ္ေသာဒါဏ္အား) ႏွင့္ ဒီဇိုင္းဖိအားေၾကာင့္ ျဖစ္သည့္ hoop
နမူနာတြက္ပံု (From Piping Handbook, Seventh Edition, Mcgraw-Hill, Year 2000)
stress တို႔ေပါင္းလဒ္ကို ေအာက္ပါပံုေသနည္းျဖင့္ ထိန္းထားရန္ လိုပါသည္။
A carbon-steel pipe having a required minimum inside diameter of 11.2 in (284 mm)
is to transport water at 700 psig (4830 kPa gage) and 90˚F (32˚C). The design S h - SL ≤ 0.90 S x T ( SL သည္ + ျဖစ္ေနပါက ဤပံုေသနည္းကို သံုး၍မရပါ။ ဆိုလိုသည္
code is ASME B31.1, and the design life is 8 years. The water has a nominal မွာ tension (စန္႔ထက
ြ ္ျခင္း) မ်ားအတြက)္
oxygen content of 1 ppm. Butt-welded construction is used. Longitudinal compression stress ကို ေအာက္ပါပံုေသနည္းျဖင့္ တြက္ယူႏိုင္ပါသည္။
Calculate the required minimum wall thickness.
SL = v S h - E c α (T2 - T1 )
Evaluation:
ဤတြင္ S h = hoop stress due to design pressure, MPa
An economical grade of seam-welded carbon-steel pipe (ASTM A53Grade A) is
SL = longitudinal compression stress, MPa
selected. FromASMEB31.1, the allowable working stress at 90˚F (32˚C) is 10,200
v = Poisson’s Ratio
psi (70.4 MPa), the corrosion rate is estimated at 0.02 in (0.5 mm) per year.
α = Linear coefficient of thermal expansion, o C -1
From ASME B36.10M, NPS 12 (DN 300) [12.75-in (324-mm) OD] is tentatively
selected. Using the stated 8-year design life and 0.02 in/yr corrosion rate, the total
E c = modulus of elasticity of steel, Mpa
corrosion allowance of 8 x 0.02 = 0.16 in (4 mm) is calculated. Butt-welded T2 = maximum temperature at time of restraint, o C
construction is specified; therefore, no additional wall thickness allowance for T1 = ambient temperature at time of restraint, o C
joining (threading, grooving, etc.) is required. S = specified minimum yield strength, MPa
From ASME B31.1, y = 0.4 is selected for ferritic steels at temperatures at or below T = temperature factor
900˚F (482˚C).

454 455
Restrained Span pipe line မ်ားအတြက္ ကန္႔သတ္ခ်က္မွာ S h - S L + S B ≤ S x T ျဖစ္ၿပီး 4600
a= 1
၎တြင္ S B = absolute value of beam bending compression stress resulting from  k 
1 + E (DR - 2)
2
live and dead loads, MPa ျဖစ္သည္။  
Thermal expansion stress range ကို ေအာက္ပါပံုေသနည္းျဖင့္ ထိန္းထားရမည္။
ဥပမာ - DR21 ၂ လကၼ PVC ပိုက္အတြက္ wave velocity မွာ -
SE ≤ 0.72 S x T ဤတြင္ = thermal expansion stress, MPa
4600
S = specified minimum yield strength, MPa a= 1
= 1177.9 ft/sec ျဖစ္သည္။
T = temperature factor [1 + 0.75 (21 - 2)] 2

ေလတိုက္ျခင္းႏွင့္အျခားပိုက္ေပၚသက္ေရာက္ေနသည့္ အားမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ယခုတစ္ခါ ပိုက္လိုင္းအတြင္း ေျပာင္းလဲသာြ းေသာ အရည္၏အလ်င္ ႏွင့္ လိႈင္း၏
အလ်ားလိုက္ဖိအားဒါဏ္ ႏွင့္ ေကြးညြတ္မႈဒါဏ္အားလံုး စုစုေပါင္းကို ေအာက္ပါပံုေသနည္းျဖင့္ အျမန္ႏံႈးတို႔ျဖင့္ Pressure Surge ကို ေအာက္ပါ ပံုေသနည္းျဖင့္ တြက္ယူႏုိင္ပါသည္။
ထိန္းထားႏိုင္ပါသည္။
aV ဤတြင္ - P = Pressure Surge, psi
0.5 S h + S B ≤ S x F x L x T ဤညီမွ်ျခင္းပါ သေကၤတမ်ားမွာ အထက္တင
ြ ္ေဖာ္ျပခဲ့သည့္
P=
2.31 g V = Velocity change, ft/sec
အတိုင္း ျဖစ္သည္။ 2
g = Acceleration of gravity, 32.2 ft/ sec
ဥပမာ - အထက္ပါ ဥပမာမွ ပိုက္လိုင္းအတြင္း အလ်င္ေျပာင္းႏံႈးသည္ 12 ft/sec ျဖစ္သည္ ဆိုပါ
၁၃၊ ၂၃။ ေရေဆာင္
ေရေဆာင့္အား (Water
(Water Hammer သုိ႔မဟုတ္ Hydraulic Shock) စို႔။ ထိုအခါ Maximum Pressure Surge မွာ -

ပုိက္လုိင္းအတြင္း ရုတ္တရက္ေရစီးႏံႈးေျပာင္းလဲသြားသည့္အခါ သို႔မဟုတ္ စီးဆင္းေန 1178 x 12

P= = 190 psi ျဖစ္သည္။
သည့္ အလ်င္ ရုတ္ခ်ည္းေျပာင္းသြားသည့္အခါတြင္ water hammer ျဖစ္တတ္သည္။ ပိုက္လိုင္း 2.31 x 32.2
ရွည္ေလေလ အရည္စီးႏံႈးအေျပာင္းအလဲ ျမင့္ေလေလ၊ ေရေဆာင့္အားလည္း မ်ားေလေလ ျဖစ္
Maximum Pressure Surge ကို သင့္ေတာ္ေသာ အကန္႔အသတ္အတြင္း ထိန္းထားရန္
သည္။ ၎ကိုထိန္းဘို႔ရာ ပိုက္လိုင္း၏ (surge pressure + operating pressure ) သည္
သို႔မဟုတ္ နည္းႏိုင္သမွ်နည္းေစရန္ ဆိုလွ်င္ ဗားမ်ားပိတ္ခ်ိန္ကို ခ်ိန္ဆေပးရမည္။ ဗားပိတ္ခ်ိန္ကို
ပိုက္လိုင္းအတြင္းတပ္ဆင္ထားေသာ ဖိအားအနိမ့္ဆံုးပစၥည္း၏ အျမင့္ဆံုးဒီဇင
ို ္းဖိအား ထက္
မေက်ာ္ရန္ အေရးႀကီးသည္။ critical closing time (Tc) ထက္မေက်ာ္ေစရန္ ဂရုစိုက္ရပါမည္။ ဗားပိတ္ခ်ိန္ကို ေအာက္ပါ
ေရေဆာင့္အား (water hammer) ျပင္းထန္မႈပမာဏမွာ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားအေပၚ ပံုေသနည္းျဖင့္ တြက္ယူႏိုင္ပါသည္။
မူတည္ေနပါသည္။
2xL ဤတြင္ Tc = Critical Valve Closure Time, sec.

အရည္၏ အလ်င္ (Liquid Velocity) Tc >
a L = Length of the pipe run, ft.

ပိုက္လိုင္းအရွည္ (Length of pipe run)
a = Sonic Velocity of the pressure wave, ft/sec.

Modulus of Elasticity of piping material

ပိုက္၏ အတြင္းဘက္ အခ်င္း (Inside Diameter of Pipe) အထက္ပါ ဥပမာတြင္ a = 1178 ft/sec ျဖစ္သည္။ ထိုအခါ အရွည္ ေပ ၁၀၀ ရိွ ၂ လကၼ DR21

ပိုက္နံရံ အသား၏အထူ (Pipe Wall Thickness) ပိုက္လိုင္းအတြက္ အနည္းဆံုး ဗားပိတ္ခ်ိန္မွာ -

ဗားမ်ားႏွင့္ ပန္႔မ်ားပိတ္ရန္ ၾကာခ်ိန္ (Valve and Pump closing times)
ခိုေနေသာ ေလ (Entrapped Air)
2 x 100

Tc > = 0.17 sec. ျဖစ္သည္။
1178
ပထမဦးစြာ ရုတ္ခ်ည္းျဖစ္ေပၚလာေသာ လိႈင္းမ်ား၏သြားႏံႈးကို ေအာက္ပါညီမွ်ျခင္းျဖင့္
Solenoid controlled diaphragm valve မ်ားသည္ ဗား၏ အထက္ႏွင့္ေအာက္
တြက္ရပါမည္။ ပိုကအ
္ မ်ိဳး အစားေပၚမူတည္ၿပီး ထိုႏံႈးမွာကြာျခားသြားပါသည္။
ေရစီးေၾကာင္း (upstream and downstream) မ်ားအၾကားျဖစ္ေပၚသည့္ ဖိအားအေျပာင္း
အလဲထက္ ပိုမိုလွ်င္ျမန္စာြ ပိတ္ႏိုင္ဖင
ြ ့္ႏိုင္သည္။ ဗားကိုျဖတ္စီးသြားေသာ ေရထုအားလံုးလိုလိုကို
ဗားပိတ္ခ်ိန္၏ ေနာက္ဆံုး ၂၅ ရာခိုင္ႏံႈးအတြင္း ပိတ္ေပးသည္။ အျပန္အလွန္အားျဖင့္ ဗားဖြင့္
456 457
လိုက္ခ်ိန္၏ ပထမ ၂၅ ရာႏံႈးအတြင္း ေရအမ်ားဆံုးစီးဆင္းသြားသည္။ ၉။ ပုိက္လိုင္းတြင္ လုိအပ္မည့္ အကာအကြယ္ပစၥည္းမ်ား (ဥပမာ - pressure relief valve,
surge arrestor, shock absorber စသည္) တို႔တပ္ဆင္ပါ။

၁၃၊ ၂၄။ ေျမေပၚပိ

ေျမေပၚပိုက္လိုင္း ဒီဇုိင္း (Aboveground Pipe Design)

၁၃၊ ၂၄၊ ၁။ အပူခ်ိန္ေၾကာင့္ ပိုက္လိုင္း စန္႔ျခင္း ၊ က်ဳ႔ံျခင္း

(Thermal Expansion and Contraction)

အပူခ်ိန္အေျပာင္းအလဲေၾကာင့္ ပိုက္လိုင္းစန္႔ထက ႔ င္ျခင္းကို ∆L = α L ∆ T

ြ ္၊ က်ံဳ၀
ျဖင့္တြက္ႏိုင္ပါသည္။ L ကို per 100 ft ျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ∆ T ကို ( T1 - T2 ) ျဖင့္
လည္းေကာင္း ေဖာ္ျပပါက -

α (T1 - T2 ) L
∆L = x ျဖစ္မည္။
10 100
ဤတြင္ ∆L = Expansion of pipe (in)
Flow Rate Vs Valve Closing Time α = coefficient of thermal expansion (in / 10 o F / 100ft)
T1 = Maximum Temperature ( o F )
Water Hammer ကို ေရွ
ေရွာင္ရွားျခင္း
T2 = Minimum Temperature ( o F )
Water Hammer ကို ျဖစ္ေစသည့္ အဓိကအေၾကာင္းမ်ားမွာ ဗားမ်ား ပိတ္ျခင္း၊ ဖြင့္ L = length of pipe run (ft)
ျခင္း၊ ပန္႔မ်ား စတင္ေမာင္းျခင္း၊ ပိတ္ျခင္း၊ ပိုက္လိုင္းအတြင္း ေလခိုျခင္း၊ ေလထုတ္ျခင္း စသည္
အထူးသျဖင့္ ပီဗီစီပိုက္က့သ
ဲ ို႔ အပူေၾကာင့္ စန္႔ထက
ြ ္၊ က်ဳ႔၀
ံ င္ျခင္းမ်ားေသာ ပိုက္မ်ားတြင္
တို႔ျဖစ္သည္။ Water Hammer သည္ ပိုက္လိုင္းကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ အဆက္မ်ားကိုေသာ္
ဤ Thermal expansion/contraction ကို ေသခ်ာစြာတြက္ရန္ လိုပါသည္။ PVC ပိုက္တင
ြ ္ α
လည္းေကာင္း ပ်က္စီးေစႏိုင္သည့္အတြက္ ပိုက္လိုင္းတစ္ခုကို ဒီဇိုင္းလုပ္ရာတြင္ ၎ကို နည္းႏိုင္
တန္ဘိုးသည္ 0.36 ျဖစ္သည္။
သမွ်နည္းေအာင္ ထည့္သင
ြ ္းစဥ္းစားရန္ လိုပါသည္။
ဥပမာ - How much expansion will result in 300 ft of PVC pipe installed at 50 o F and
Water Hammer ကို ေလွ်ာ့ခ်ရန္ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားကို လိုက္နာႏိုင္ပါသည္။
၁။ ပိုက္လိုင္း၏ အျမင့္ဆံုးအလုပ္လုပ္သည့္ဖိအား (maximum operating pressure + surge operating at 125 o F ?

pressure) သည္ ပိုက္လိုင္းအတြင္းရိွ ခံႏိုင္ရည္အနည္းဆံုးအစိတ္အပိုင္း သို႔မဟုတ္ ကိရိယာ 0.36 x (125 - 50) 300
∆L = x = 8.1 in
၏ အျမင့္ဆံုး ဒီဇုိင္းဖိအားထက္ မေက်ာ္လြန္ေစရပါ။ 10 100
၂။ အရည္စီးႏံႈးသည္ တစ္စကၠန္႔လွ်င္ ၅ ေပ (5 ft/sec) ထက္ မေက်ာ္ေစရပါ။
-6
၃။ တြက္ခ်က္သတ္မွတ္ထားေသာ ပိတ္ခ်ိန္ရိွ လွ်ပ္စစ္ သို႔မဟုတ္ ေလဖိအားသံုး ဗားမ်ားထည့္ ဖိုက္ဘာဂလပ္စ္ပိုက္မ်ားအတြက္ α တန္ဘိုးမွာ 18x10 mm/mm/ o C ျဖစ္သည္။
သြင္း အသံုးျပဳျခင္း သို႔အတြက္ ေပ ၁၀၀ (30.48 m) အရွည္ပိုက္လိုင္းတြင္ အပူခ်ိန္ကာြ ျခားခ်က္ 50 o C အတြက္
၄။ တတ္ႏုိင္သမွ် ပိုက္အရြယ္ အဆင့္မ်ားစြာေလွ်ာ့ခ်ျခင္းကို ေရွာင္ရွားပါ။ စန္႔ထြက္ေသာ အရွည္မွာ ∆L = 18 x 10 -6 x 30.48 x 50 = 27.4 mm ျဖစ္သည္။
၅။ ေရထုတ္လိုင္းဘက္မွ ဗားကို တစ္၀က္ဖင
ြ ့္ၿပီး ပန္႔ကိုစေမာင္းပါ။
၆။ ပန္႔၏ ေရထုတ္လိုင္းဘက္ကပ္လွ်က္တင
ြ ္ check valve တပ္ဆင္ျခင္းျဖင့္ လိုင္းကို ေရျပည့္ေန ၁၃၊ ၂၄၊ ၂။ Expansion ႏွင့္ Contraction ကို ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း
ေအာင္ လုပ္ထားပါ။
၇။ ပန္႔ကိုစတင္မေမာင္းမီ သို႔မဟုတ္ လုိင္းကို စတင္အလုပ္လုပ္မီ ပိုက္လိုင္းအတြင္းရိွ ေလအား ဤကဲ့သို႔ အပူခ်ိန္အေျပာင္းအလဲေၾကာင့္ ပိုက္လင
ို ္း စန္႔ထက
ြ ္ျခင္း၊ က်ဳ႔၀
ံ င္ျခင္းမ်ား

လံုးကို ထုတ္ထားပါ။ ေၾကာင့္ ပိုက္လိုင္းအတြင္း တြန္းအား (tensile force) ႏွင့္ ဆဲအ

ြ ား (compressive force) တို႔ကို

၈။ ပိုက္လိုင္းအလုပ္လုပ္ေနစဥ္ လိုင္းအတြင္း ေလမ်ားစုၿပံဳခိုေအာင္းမလာေစရန္ ဂရုစိုက္ပါ။ ေဖ်ာက္ပစ္ရန္၊ သို႔မဟုတ္ ေလွ်ာ့ခ်ရန္ ပိုက္လိုင္းတြင္ loop မ်ားေသာ္လည္းေကာင္း၊ offset မ်ား

458 459
ေသာ္လည္းေကာင္း ထည့္သင
ြ ္း တပ္ဆင္ေပးရသည္။ Expansion joint မ်ားကိုသံုးႏုိင္ေသာ္
လည္း ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားရိွသျဖင့္ မ်ားေသာအားျဖင့္မူ expansion loop, offset မ်ားကိုသာ သံုး
ေလ့ရိွၾကသည္။ မွတ္ရန္မွာ စုစုေပါင္း အပူခ်ိန္အေျပာင္းအလဲသည္ 30 o F ( 17 o C ) ထက္
ေက်ာ္ပါက expansion loop မ်ား ထည့္သင
ြ ္းတပ္ဆင္ျခင္းကို အထူးစဥ္းစားရမည္ ျဖစ္ပါသည္။

Expansion Loop Formula :

3 ED (∆L)
L= ဤတြင္ L = Loop length (in)
2S
E = Modulus of elasticity at maximum temperature (psi)
S = Working stress at maximum temperature (psi) Offset
D = Outside diameter of pipe (in)
∆L = Change in length due to change in temperature (in)

နမူနာတြက္ပံု -

What would be the loop length to be to compensate for 4” of expansion of 3” PVC

၁၃၊ ၂၄၊ ၃။ အပူဒါဏ္အားႏွင့္ အလ်ားလိုက္ တြန္းအား
Sch 80 pipe with a minimum temperature of 110 o F ? (Outside diameter of 3” PVC
(Thermal
(Thermal Stress and Longitudinal Force)
Force)
pipe = 3.5” , E = 371,000, S = 1500)
အပူေၾကာင့္ စန္႔ျခင္း၊ က်ဳ႔ံျခင္းကို စနစ္တက်ထိန္းမထားပါက ပိုက္လိုင္းအတြင္း ဒါဏ္

3 ED (∆L) 3 x 371000 x 3.5 x 4 ေပၚလာမည္ျဖစ္သည္။ ထိုဒါဏ္ကို ေအာက္ပါအတိုင္း တြက္ႏိုင္ပါသည္။

L= = L= = 74.83 in
2S 2 x 1500 St = α E∆T ဤတြင္ St = Stress (psi)
E = Longitudinal Modulus of elasticity (psi x 10 5 )
α = Coefficient of thermal expansion (in/in/ o Fx10 -5 )
∆T = Temperature change between the installation
temperature and max/min temperature, whichever
produces the greater differential ( o F )

နမူနာတြက္ပံု - What is the induced stress developed in 2” Sch 80 PVC pipe with the
pipe restricted at both ends? (Assume the temperature extremes are from 70 o F
to 100 o F ).

St = α E∆T = 3.6 x 10 5 x 3.0 x 10 -5 x (100 - 70) = 324 psi

Expansion Loop Longitudinal force မွာ အထက္ပါ stress ကို ပိုက္၏ ျဖတ္ပိုင္းဧရိယာ (cross sectional area)
ျဖင့္ေျမွာက္၍ေသာ ရလဒ္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ -

F = St x A ဤတြင္ F = Force (lbs)

460 461
 St = Stress (psi) ID = Inside Diameter of the pipe (in or cm)
2 π t = thickness of pipe wall (in or cm)
A = Cross sectional area (in ) = (OD 2 - ID 2 )
4
ဥပမာတြက္ပံု - Find the length change in 10 m of Bondstrand series 2000M, 8” pipe
နမူနာတြက္ပံု - With the stress as shown in the previous example (324 psi), calculate which is subjected to an internal pressure of 145 psi (10 bars) at 75 o F ( 24 o C ).
the amount of force developed in the 2” Sch 80 PVC pipe.
π
Cross sectional area of 2” pipe = A = (OD 2 - ID 2 )
4
3.1416
= (2.375 2 - 1.9132 ) = 1.556 in2
4
ထို႔ေၾကာင့္ F = St x A = 324 psi x 1.556 in2 = 504 lbs.

၁၃၊ ၂၄၊ ၄။ ဖိအားေၾကာင့္ ပိုက္လိုင္းအလ်ား ေျပာင္

ေျပာင္းလဲျခင္း
(Length Change Due to Pressure)

1. Unrestrained System
System (အထိ
(အထိန္းအခ်ဳပ္မရိွေသာ စနစ္)
ပိုက္လိုင္းအတြင္းဖိအား (internal pressure) ေၾကာင့္ တြန္းအား (thrust force)
ပိုက္လိုင္းအတြင္းေပၚလာကာ ပိုက္အလ်ားကို စန္႔ထြက္ေစသည္။ ထိုစန္႔ထြက္ျခင္းသည္ ပိုက္၏
အရွည္၊ ပိုက္သားအထူ၊ Poisson’s Ratio, Axial Modulus of Elasticity, Circumferential a. English Unit
Modulus of Elasticity စသည္တို႔ေပၚ မူတည္ေနပါသည္။ ေအာက္ပါ ပံုေသနည္းကို ၾကည့္ပါ။ υic = 0.56 , E c = 3,600,000 psi , El = 1,600,000 psi

 p (ID) 2 ID = 8.22 in , t = 0.241 in , Dm = 8.46 in

p (ID) 2 
∆L = L  - υic  L = 394 inches , p = 145 psi
 4t D m E l 2t D m E c 
p (ID) 2 p (ID) 2 145 psi (8.22 in) 2  1,600,000 psi 
ဤတြင္ သည္ တြန္းအားေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ဒါဏ္ ျဖစ္သည္။ υic သည္ ∆L = (394 in) 1 - 2 x 0.56 x 
4t D m E l 2t D m E c 4(0.241 in) (8.46 in) 1,600,000 psi  3,600,000 psi 

ပိုက္၏အ၀န္းအတိုင္း ကားထြက္သြားမႈေၾကာင့္ က်ဳ႔၀

ံ င္သြားေသာ ပိုက္အရွည္ျဖစ္သည္။ ∆L = 0.147 in
ထို႔ေၾကာင့္ စန္႔ထြက္လာေသာ ပိုက္အရွည္ ကို ပိုရွင္းေအာင္ ထုတ္လိုက္လွ်င္ -
b. Metric Unit
p (ID) 2  El 
∆L = L 1 - 2 υic  ဟု ရမည္။ ဤပံုေသနည္းတြင္ - υic = 0.56 , 2
E c = 253105 kg/cm , El = 113490 kg/cm
2
4t Dm E l  Ec 
ID = 20.9 cm , t = 0.612 cm , Dm = 21.5 cm
L = length of the pipe (in or cm) 2
2
L = 1000 cm , p = 10 bars = 10.02 kg/cm
p = internal pressure (psi or kg/cm )
υic = Poisson’s Ratio for contraction in the longitudinal direction due to the strain in 10.02 kg/cm2 (20.9 cm) 2  113490 kg/cm2 
∆L = (1000 cm) 1 - 2 x 0.56 x
2 
4(0.612 cm) (21.5 cm) 113490 kg/cm  253105 kg/cm2 
the circumferential direction
2 ∆L = 0.373 cm
E c = circumferential modulus of elasticity (psi or kg/cm )
2
E l = longitudinal modulus of elasticity (psi or kg/cm )
Dm = mean diameter of pipe wall = ID + t

462 463
2. Restrained System (အထိ
(အထိန္းအခ်ဳပ္ရိွေသာ စနစ္) π (ID) 2
P= xp ဤတြင္ေဖာ္ျပထားေသာ သေကၤတမ်ားမွာ အထက္တင
ြ ္ ေဖာ္ျပခဲ့သည့္
4
အတိုင္းျဖစ္သည္။
အကယ္၍ 100 psi ဖိအားသည္ ၆ လကၼ Bondstrand ပုိက္ေပၚ သက္ေရာက္မည္ဆိုပါစို႔။
ထိုအခါ ပိုက္အထိုင္မ်ားအေပၚ သက္ေရာက္မည့္အားမွာ -
3.142 x (6.26) 2
P= x 100 = 3080 lbf ျဖစ္မည္။
4

၁၃၊ ၂၄၊ ၇။ ပိုက္အေပၚ ၀န္အားမ်ား ညီမွ်စြာသက္ေရာက္ေနလွ်င္ ပိုက္အထိုင္အကြာအေ၀

အေ၀းကို
Restrained system အတြက္ ပံုေသနည္းမွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္ပါသည္။ တြက္ျခင္း (Support Spacing for Uniformly Distributed Load)

 p (ID) 2  ပိုက္ကထမ္းထားရေသာ ၀န္မွာ ၎၏ကိုယ္ပိုင္အေလးခ်ိန္ႏွင့္ ပိုက္အတြင္းရိွ အရည္၏

∆L = L − υic  ဤတြင္ေဖာ္ျပထားေသာ သေကၤတမ်ားမွာ အထက္ပါအတိုင္း
 2t Dm E c  အေလးခ်ိန္၊ အပူကာျပားတို႔ အေလးခ်ိန္ စသည္တို႔ ျဖစ္ပါသည္။ ပံုမွန္အေျခအေနတြင္ ပိုက္က
ျဖစ္၏။ ထမ္းထားရေသာ အေလးခ်ိန္မွာ ပိုက္လိုင္းတစ္ေလွ်ာက္ ညီတူညီမွ်ျဖစ္ပါသည္။ ပုိက္က
အေလးကို ညီမွ်စြာထမ္းထားႏိုင္ရန္ ဆိုလွ်င္ ပိုက္အထိုင္မ်ားကို ခပ္စိပ္စိပ္ထားေပးရန္
၁၃၊ ၂၄၊ ၅။ ဖိအားေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ တြန္းအား လိုပါသည္။ Permissible deflection ကို 0.5 in ဟု ထားပါက ပိုက္အထိုင္မ်ား၏ အကြာအေ၀း
(Th
(Thrust
Thrust Due to Pressure in an Anchored System) ကို ေအာက္ပါအတိုင္း တြက္ယူႏိုင္ပါသည္။
1
ပိုက္လိုင္းကို မည္သို႔မွ်မလႈပ္ႏိုင္ေအာင္ အျပည္ခ
့ ်ဳပ္ေႏွာင္ထားေသာ စနစ္တင
ြ ္ ဖိအား  (El)  4
L = 0.258   ဤတြင္ L = Support spacing, ft
ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ တြန္းအားကို ေအာက္ပါအတိုင္း တြက္ႏိုင္သည္။  W 
2
π p Dm ID El (EL) = Beam stiffness (lb-in )
P= x x (-υlc )
2 Ec W = Total uniformly distributed load (lb/in)

ဤတြင္ P = Thrust Force (lbf or kg)

အကယ္၍ metric စနစ္ျဖင့္တက
ြ ္မည္ဆိုလွ်င္ -
ID = internal diameter (in or cm)
2 1
E l = longitudinal modulus of elasticity (psi or kg/cm )
 (El)  4
2 L = 0.124   ဤတြင္ L = Support spacing, m
E c = circumferential modulus of elasticity (psi or kg/cm )  W 
υic = Poisson’s Ratio (EL) = Beam stiffness (kg-cm )
2

ဥပမာတြက္ပံု - For 6” Bondstrand fiberglass pipe, ID = 6.26”, Dm = 6.44 in, P = 100 W = Total uniformly distributed load (kg/m)
6 6
psi, El = 1.6x10 psi, E c = 3.6x10 psi, υic = 0.56 , then
ဥပမာတြက္ပံု - Calculate the recommended support spacing for 6” Bondstrand series
3.142 (100) (6.44) (6.26) (1.6) 2000M pipe full of water at 150 o F .
P= x x (0.56) = 1580 lbf (tension)
2 (3.6)
1
1,200,000 x 19.0  4
၁၃၊ ၂၄၊ ၆။ Thrust Due to Pressure On A Closed End L = 0.258   = 16.5 ft
 1.36 
အကယ္၍ ပိုက္သည္ ထိပ္ႏွစ္ဘက္စလံုးတြင္ ခ်ဳပ္ထားသည္ ဆိုပါစို႔။ ထိုအခါ ပိုက္
အထုိင္မ်ားအေပၚသက္ေရာက္မည့္ တြန္းအားမွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္သည္။

464 465
Support spacing တြက္ရာတြင္သံုးသည့္ Modulus of elasticity of Bondstrand GRP pipe ၁၃၊ ၂၄၊ ၉။ Expansion joint မ်ားရိွေသာ ပိုက္လိုင္း၏ Guide Spacing ကို တြက္ျခင္း
(Calculating the Guide
Guide Spacing of Pipe Runs Containing Expansion Joints)
Joints)
Temperature El
2 1 1
100 o F (38 o C ) 1,500,000 psi (105,500 kg/cm )  I 2  IEl  2
2 L =π   = F 
150 o F (66 o C ) 1,200,000 psi (84,400 kg/cm )  α ∆TA   
2
200 o F (93 o C ) 900,000 psi (63,300 kg/cm )
ဤတြင္ L = guide spacing (in or cm)
F = α ∆TAEl = force of compressing an expansion joint (lb or kg)
၁၃၊ ၂၄၊ ၈။ အကန္႔အသတ္ရိွေသာပိုက္၏ တည္ၿငိမ္မႈကို အိဳြ င္လာညီမွ်ျခင္းျဖင့္ စစ္ေဆးျခင္း
α = coefficient of thermal expansion (in/in/ o F or m/m/ o C )
(Use Euler and Roark Euqations to check the stability of the restrained lines)
El = longitudinal modulus of elasticity at highest operating temperature
1 2
 I 2 (psi or kg/cm )
L =π  
 α ∆T A  ∆T = change in temperature ( o F or o C )
4 4
ဤတြင္ L = unsupported length or guide spacing (in or cm) I = beam second moment of inertia (in or cm )
4 4 2 2
I = beam moment of inertia (in or cm ) A = cross sectional area ((in or cm )

α = coefficient of thermal expansion (in/in/ o F or m/m/ o C )

2 2 ၁၃၊ ၂၄၊ ၁၀။ Anchors in Piping System
A = cross sectional area ((in or cm )
∆T = change in temperature ( o F or o C ) ပိုက္လိုင္းအတြင္း အလ်ားလိုက္အေရြ႔ကို ထိန္းရန္ anchor မ်ားကို ပုိက္လိုင္းတြင္
ထည့္သင
ြ ္းတပ္ဆင္ေပးရန္ လိုပါသည္။ Anchor ဆိုသည္မွာ ပိုက္လိုင္းကို မေရြ႔ေစႏိုင္ရန္ ပိုက္ကို
ပိုက္၏ ထိပ္စြန္းမ်ားကို အေသထိန္းခ်ဳပ္ထားသည္ဟု ယူဆလွ်င္ အထက္ပါပံုေသနည္း
ပိုက္အထိုင္ႏွင့္တဲြကာ ခ်ဳပ္ထားသည့္ ကိရိယာကို ေခၚပါသည္။ Anchor ကို ေအာက္ပါအေျခ
ျဖင့္တြက္၍ရေသာ တန္ဘိုးမ်ားသည္ ပိုက္တည္ၿငိမ္မႈကိုေပးႏုိင္သည့္ (guide ထည့္ရမည္)့
အေနမ်ားတြင္ ထည့္သင
ြ ္းရန္လိုပါသည္။
အမ်ားဆံုးအလ်ားမ်ား ျဖစ္သည္။
Euler ၏ ပံုေသနည္းကိုယူကာ Roark က ပိုက္ေပၚသက္ေရာက္သည့္ အေလးခ်ိန္မ်ား

အလ်ားလိုက္အေရြ႔ကို ထိန္းခ်ဳပ္ရန္လိုသည့္ အကန္႔အသတ္ရိွသည့္ေနရာမ်ား
ေၾကာင့္ ပိုက္ေကြးညြတ္က်သည့္ ပမာဏကို ေအာက္ပါအတိုင္း ပံုေသနည္း ထုတ္ခ့သ
ဲ ည္။

loop မ်ား၊ expansion joint မ်ားေပၚသက္ေရာက္သည့္ အားကို မွ်ေ၀ခံစားရန္
-WL KL KL
လိုင္းခဲြမ်ား၊ တီမ်ား၊ အဲလ္ဘိုးမ်ားေပၚ တြန္းအား အလြန္အကြ်႔ံ မသက္ေရာက္ေစရန္
y= (tan - )
2KP 4 4
ဗားမ်ားတြင္ ဗား၏အေလးခ်ိန္ကိုထိန္းရန္ ႏွင့္ ဗားကိုအဖြင့္အပိတ္လုပ္ခ်ိန္၌
1
ထိုဖင
ြ /့္ ပိတ္သည့္ အားေၾကာင့္ ပိုက္အေပၚအားမသက္ေရာက္ေစရန္ ဗားအထိုင္မ်ားကို
P 2 π 2 El
ဤတြင္ K=  ႏွင့္ P = = α ∆T A E ျဖစ္သည္။ သီးသန္႔ထည့္ေပးရန္
 El  L2
2
El = longitudinal modulus of elasticity (psi or kg/ cm )
၁၃၊ ၂၅။ ေျမေအာက္
ေျမေအာက္ပိုက္လိုင္းဆင္ျခင္း (Underground Installation (PVC Pipe))
W = uniform horizontal load (lb/in or kg/cm)
L = guide spacing (in or cm) ကုန္က်စရိတ္သက္သာျခင္း၊ ပတ္၀န္းက်င္အတြက္ သင့္ေတာ္ျခင္း၊ တပ္ဆင္ရန္
လြယ္ကူျခင္း၊ ၾကာရွည္ခံျခင္း၊ သံပိုက္ႏွင့္ယွဥ္လွ်င္ မကဲလ
ြ ယ
ြ ္ျခင္း တို႔ေၾကာင့္ သြန္းသံပိုက္မ်ား
အကယ္၍ ပိုက္ေကြးညြတ္မႈ y သည္ လက္မ၀က္ (1.27cm) ထက္ငယ္သည္ ဆိုပါစို႔။
အစား ပီဗီစီပိုက္မ်ားကို ေျမေအာက္လိုင္းမ်ားတြင္ အသံုးမ်ားသည္။ သြန္းသံသည္ ပီဗီစီပိုက္ထက္
အိဳြ င္လာညီမွ်ျခင္းျဖင့္တြက္၍ရေသာ L ကို သံုးရန္ သင့္ေတာ္ပါသည္။ အကယ္၍ y တန္ဘိုးသည္
အဆ ၅၀ ပို၍ ကြဲႏိုင္ေျခရိွသည္ဟု လည္းေကာင္း၊ ductile iron ပိုက္မ်ားသည္ ပီဗီစီပိုက္ထက္
လက္မ၀က္ထက္ ႀကီးေနပါက L တန္ဘိုးကို ထပ္ေလွ်ာ့ၿပီး Roark ညီမွ်ျခင္းျဖင့္ y တန္ဘိုးကို
၁၀ ဆ ပို၍ ကြဲႏိုင္ေျခရိွသည္ဟု လည္းေကာင္း ဆိုပါသည္။ AWWA အဖဲ႔၏
ြ သုေတသနျပဳလုပ္
ထပ္ရွာပါ။ ေနာက္ဆံုး y တန္ဘိုး လက္မ၀က္ေအာက္ ေရာက္သည္ထိ ရွာယူရပါမည္။
466 467
ခ်က္အရ ပီဗီစီပိုက္သည္ ေျမေအာက္တင
ြ ္ အႏွစ္ ၁၀၀ ၾကာရွည္ခံၿပီး ကြန္ကရိပိုက္မ်ားသည္ ၈၅
ႏွစ္၊ Ductile iron ပိုက္မ်ားသည္ အႏွစ္ ၆၀ ခံသည္ ဟု ဆိုပါသည္။
American Association of State Highway and Transportation Officials
(AASHTO) ၏ စံႏံႈးမ်ားအရ ပီဗီစီပိုက္ကုိ ေျမေအာက္ျမႈပ္ရာတြင္ အနည္းဆံုး ၁ ေပအနက္
သို႔မဟုတ္ ပိုက္၏ အခ်င္း (ထိုႏွစ္ခုအနက္ မ်ားရာ) ထားရမည္ျဖစ္ပါသည္။ Minimum soil
stiffness E = 1000 ျဖစ္ရမည္။ သို႔ေသာ္ ထရပ္ကားႀကီးမ်ားသြားရာလမ္း သို႔မဟုတ္ မီးရထား
လမ္းမ်ားကို ျဖတ္သြားလွ်င္မူ ေျမေအာက္ အနည္းဆံုး ၃ ေပ သို႔မဟုတ္ ပိုက္၏ အခ်င္း (ထိုႏွစ္ခု
အနက္မ်ားရာ) တြင္ ျမႈပ္ရမည္။
ပိုက္ျမႈပ္ရန္ ေျမက်င္းတူးရာတြင္ က်င္းေအာက္ခံေျမသားသည္ ညီညာေခ်ာမြတ္ရမည္။ Pipe Snaking
အကယ္၍ ညီညာေအာင္လုပ္ရန္ မျဖစ္ႏိုင္ပါက ေျမသားပိုက္အထိုင္မ်ား လုပ္ေပးရမည္။
ပိုက္ကိုေျမဖို႔ရာတြင္ ေက်ာက္တံုးမ်ား၊ ေျမစာခဲတံုးႀကီးမ်ား၊ အျခားပစၥည္းမ်ား မပါေစရ။ ၁၃၊ ၂၅၊ ၁။ ေျမဖိ
ေျမဖို႔ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္
ျဖစ္ေပၚလာေသာ ေျမဖိ
ေျမဖိအား
ေျမဖို႔ရာတြင္ ညက္ေညာေသာေျမစာမ်ားသာ သံုးရမည္။ တစ္ခါဖို႔လွ်င္ ၆ လက္မ အထူသာဖို႔ၿပီး (Earth Pressure due to Earth Cover)
၈၅ မွ ၉၀ ရာႏံႈးထိ ပိသြားေအာင္ ဖိေပးရမည္။ ေျမဖို႔ရာတြင္ ေျမႀကီးကို အင္ဂ်င္ျဖင့္ေမာင္းေသာ
အေျခအေန (က
(က) Prism Formula
ေျမဖိစက္ (vibrator) ျဖင့္ ဖိေပးရမည္။ စက္မရႏုိင္သျဖင့္ လူအားျဖင့္ဖိရပါမူ ေသခ်ာ ညီညာစြာ
ဖိရန္ အေရးႀကီးပါသည္။
ေျမမဖို႔မီ ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္အဆက္မ်ားကို ထပ္မံ၍ မ်က္ျမင္စစ္ေဆးရန္ အေရးႀကီးပါသည္။ ဖံုးေသာေျမအနက္သည္ ၂ မီတာ (၆ ေပ)
ေျမဖို႔ေသာအခါ ေျမသားအတြင္း ေလဟာနယ္ ကြက္လပ္မ်ား မက်န္ခဲ့ေစရန္ သတိထားရပါမည္။ သို႔မဟုတ္ ထို႔ထက္နည္းပါက ေအာက္ပါပံုေသနည္း
ဖို႔ေသာေျမသားတြင္ ေက်ာက္တံုးေက်ာက္ခဲမ်ား၊ အမိႈက္သရိုက္မ်ား၊ သစ္သားေခ်ာင္းမ်ား၊ ကို သံုးပါ။
သံေခ်ာင္းႏွင့္ သံတိုသံစမ်ား၊ စသည္တို႔မပါေစရန္ သတိျပဳရပါမည္။
ေနာက္ဆံုးအဆင့္ ေျမဖိသည့္အခါမွသာ ေျမညိွစက္ သို႔မဟုတ္ လမ္းႀကိတ္စက္မ်ားကို Wf = 0.001 γ H
သံုးရပါမည္။
ပီဗီစီပိုက္ကို ေျမာင္းအတြင္းခ်၍ ေကာ္သုတ္ဆက္ၿပီးသည့္အခါ ပိုက္ကို ေျမြလိမ္
ေျမြေကာက္လုပ္ေပးရန္ လိုပါသည္။ ထိုသို႔ လိမ္ေကာက္ရာတြင္ ေကာ္သုတ္ထားေသာ မေျခာက္ ဤတြင္ - Wf = Earth pressure due to earth cover (MPa)
ေသးသည့္ အဆက္ကို ဒါဏ္မျဖစ္ေစရန္ သတိျပဳပါ။ ေအာက္ပါဇယားတြင္ ေျမြလိမ္ေျမြေကာက္
γ = Unit weight of back filling soil (kN/m3 )
လုပ္ရမည့္ အတိုင္းအတာကို အဆက္ ဆက္စဥ္က ရိွသည့္ အပူခ်ိန္ႏွင့္ ေနာက္ဆံုး အသံုးျပဳသည့္
H = Depth of earth cover (m)
အခါ ရိွမည့္ အပူခ်ိန္ကြာဟခ်က္ အလိုက္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။
အေျခအေန (ခ
(ခ) Marston’s Formula for ditch condition
Loop Offset (in) for Contraction Table
Maximum Temperature Variation,
o
F ( o C ), Between Time of Joined Pipe and Final Usage ဖံုးေသာေျမအနက္သည္ ၂ မီတာ (၆ ေပ) ထက္
ပိုနက္ပါက ေအာက္ပါပံုေသနည္းကို သံုးပါ။

0.001 γ
Wf = (1 - e -2k tan φ H/B )B
2k tan φ

Source: Adapted from NIBCO, Inc. Data

468 469
ဤတြင္ B = Width of trench at the top of the pipe (m)
φ = Internal friction angle of backfilling soil (deg.)
1 - sin φ
k=
1 + sin φ
အထက္ပါပံုေသနည္းမ်ားမွ unit weight of backfilling soil ကို စာမ်က္ႏွာ ၄၈၈ တြင္ ေဖာ္ျပ
ထားေသာ ဇယားမွ ဖတ္ယူပါ။

အေျခအေန (ဂ
(ဂ) Marston’s Formula for positive-
positive-projection condition

အကယ္၍ က်င္း၏ အက်ယ္သည္ ပိုက္

အခ်င္းထက္ အလြန္ ပိုႀကီးေနပါက
သို႔မဟုတ္ positive projection ျဖစ္ေနပါ
က ေအာက္ပါ ပံုေသနည္းကို သံုးပါ။

Wf = 0.001C c γ D
Calculation coefficient : Cc Calculation coefficient : Cn
C c = Coefficient
D = Diameter of pipe (m) အေျခအေန (ဃ
(ဃ) Marston’s Formula for negative-
negative-projection condition

Negative projection အတြက္ ေအာက္ပါ

Cc တန္ဘိုးကို ေအာက္ပါ ဂရပ္မွ
ပံုေသနည္းကို သံုးပါ။
ဖတ္ယူႏိုင္ပါသည္။

Wf = 0.001C n γ B

C n = coefficient
(အထက္ပါ ဂရပ္မွ ဖတ္ယူပါ)။
B = width of trench

Typical Soil Characteristics (Unit Weight of Backfilling Soil)

(Ref: Lindeburg, Civil Engineering Reference Manual for the PE Exam, 8th ed.)

g gsat g gsat
3 3 3 3
Soil Type (lb/ft ) (lb/ft ) (kN/m ) (kN/m )
၁၃၊ ၂၅၊ ၂။ ေလာ္
ေလာ္ရီကား၊ ထရပ္ကားမ်ားေၾကာင္
ားမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္
ျဖစ္ေပၚေသာ
ပၚေသာ ေျမဖိ
ေျမဖိအား
Sand, loose and uniform 90 118 14.14 18.54
Sand, dense and uniform 109 130 17.12 20.42 (Earth Pressure due to Vehicle Load)
Load)
sand, loose and well graded 99 124 15.55 19.48
ပိုက္ျမႈပ္ထားေသာ ေျမႀကီးအေပၚမွ ျဖတ္သာြ းမည့္ ေလာ္ရီကား၊ ထရပ္ကားမ်ား၏
Sand, dense and well graded 116 135 18.22 21.21
glacial clay, soft 76 110 11.94 17.28 အေလးခ်ိန္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ေျမဖိအားကို ေအာက္ပါ Boussinesq ပံုေသနည္းျဖင့္
glacial clay, stiff 106 125 16.65 19.64 တြက္ႏုိင္ပါသည္။

470 471
 Wt = 10FαP ၁၃၊ ၂၅၊ ၃။ ဘူဒိုဇာမ်ားေၾကာင္
ာမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္
ျဖစ္ေပၚေသာ
ပၚေသာ ေျမဖိ
ေျမဖိအား
(Caterpillar
(Caterpillar Load by Bulldozer)
Bulldozer)
Wt = Earth pressure due to truck load (MPa)
F = Impact Factor ( = 1.5)
P = Load of one rear tire of truck
α = Coefficient
Coefficient α for one truck

အကယ္၍ ပိုက္ျမႈပ္ထားေသာ ေျမႀကီးအေပၚမွ ျဖတ္သာြ းသည့္ ယာဥ္သည္ ဘူလ္ဒိုဇာ

ကဲ့သို႔ ခ်ိန္းႀကီးျဖင့္သြားေသာယာဥ္ ျဖစ္ပါက ျဖစ္ေပၚလာေသာေျမဖိအားကို ေအာက္ပါ ပံုေသ
နည္းျဖင့္ တြက္ႏုိင္ပါသည္။

n qB ( 1 + i ) WB = Earth pressure due to truck load (MPa)

WB =
b + 2H tan ϑ n = Number of caterpillars affects on the pipe
(n=1 or 2)
Depth of earth cover (m) H = Depth of earth cover
Coefficient α for two truck ϑ = Distribution angle of caterpillar load (normally ϑ = 45 o
i = impact factor (i=0.2 for weak ground and i = 0 for others)
b = Width of caterpillar (m)
qB = Vertical pressure of vehicle (MPa) (ေအာက္မွဇယားကိုၾကည့္ပါ)

Class of Bulldozer qB (Mpa) b (m) Distance of caterpillars (m)

30kN 0.033 0.30 1.19
60kN 0.046 0.35 1.42
80kN 0.048 0.41 1.54
110kN 0.058 0.46 1.88
150kN 0.060 0.51 1.88

၁၃၊ ၂၆။ ကြန္ကရစ္ ေက်ာေထာက္

ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံတံုးမ်ား ထည့္ျခင္း (Thrust Anchoring)
Anchoring)

အရည္စီးဆင္းမႈ လမ္းေၾကာင္းေျပာင္းသြားသည္ႏွင့္ ထို ဦးတည္ခ်က္ေျပာင္းသြားေသာ

Depth of earth cover (m) ေနရာတြင္ သို႔မဟုတ္ ပိုက္ကို ထိပ္တင
ြ ္ပိတ္လိုက္ပါက ထိုေနရာမ်ားတြင္ တြန္းအား (thrust
472 473
force) ေပၚလာသည္။ ထိုအားေၾကာင့္ ပိုက္အေပၚတြင္လည္းေကာင္း၊ ပိုက္အဆက္မ်ားတြင္ ၁၃၊ ၂၆၊ ၄။ ပိုက္ထိပ္ပိတ္ (Pipe Ends) မ်ားတြင္ သက္ေရာက္ေသာ တြန္းအား
လည္းေကာင္း ဒါဏ္မ်ားေပၚတတ္ပါသည္။ ထိုဒါဏ္ကုိ ေတာင့္ခံထားရန္ ထိုအားက်ေရာက္မည့္
ေနရာမ်ားတြင္ ကြန္ကရိအမာခံမ်ား ထည့္ေပးရန္လိုပါသည္။ ဤသည္ကို Thrust Anchoring ဟု
P=pA
ေခၚျခင္းျဖစ္ပါသည္။

၁၃၊ ၂၆၊ ၁။ အေကြးမ်ား (Bends) တြင္ သက္ေရာက္ေသာ တြန္းအား

Thrust Force at 0.1MPa pressure, in kN

θ
P = 2pA Sin
2

where P = Thrust Force

p = Internal Pressure
A = Sectional area of pipe
θ = Angle of Bend

၁၃၊ ၂၆၊ ၂။ တီမ်ား (Tee) တြင္ သက္ေရာက္ေသာ တြန္းအား

P = pa

where P = Thrust Force

p = Internal Pressure
a = Sectional area of
branch pipe

၁၃၊ ၂၆၊ ၃။ Reducer မ်ားတြင္ သက္ေရာက္ေသာ တြန္းအား

P = p (A – a) အကယ္၍ တြန္းအား (Thrust force) သည္ 0.1MPa ထက္ပိုမ်ားပါက

မ်ားသည့္အေလ်ာက္ အထက္ပါဇယားမွ တန္ဘိုးမ်ားကို ေျမွာက္ေပးရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ ဥပမာ -
where A - a = Changed Sectional DN600 (24”) ပိုက္၏ ၄၅ဒီဂရီ elbow အတြက္ ဖိအား 0.5MPa ျဖစ္ပါက Thrust force သည္
area 24.239 x 5 = 121.195 kN ျဖစ္ပါမည္။
ထည့္ေပးမည့္ ကြန္ကရိဘေလာက္သည္ ဤတြန္းအားကို ခံႏိုင္မည့္ အရြယ္အစားရိွ
ရန္ လိုပါသည္။ ကြန္ကရိကို ပိုက္တင
ြ ္တိုက္ရိုက္ေလာင္းခ်ရန္ျဖစ္ၿပီး ႀကိဳတင္ပံုသင
ြ ္း ကြန္ကရိ
ဘေလာက္တံုးမ်ား (precast blocks) ျဖင့္ မခံရပါ။
474 475
 ကြန္ကရိကို မည္ကဲ့သို႔ထည့္ရမည္ကို ေအာက္ပါပံုမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ၁၃၊ ၂၆၊ ၅။ ေရျပင္
ေရျပင္ညီ အေကြးမ်ားအတြက္ ကြန္ကရိဘေလာက္တံုးအရြယ္အစား တြက္ျခင္း

1
E= C e γ (h 2 2 - h12 )l
2

ဤတြင္ - P = Thrust Force

W = Total weight at the block bottom (=W1+W2+W3)
W1= Weight of the soil on the block
W2 = Weight of water and pipe in the block
W3 = Weight of Block
µ W= Friction force
µ = Friction coefficient between concrete block and soil
E = Passive earth pressure at the backside of the block

φ
C e = tan2 (45 o + ) ဤတြင္ C e = Coefficient of passive earth pressure
2
γ = Unit weight of soil
l = Projection length of the block
ေရျပင္ညီအေကြးမ်ား (Horizontal bends) အတြက္ ကြန္ကရိဘေလာက္သည္ ေအာက္ပါ
ပံုေသနည္းကို လိုက္နာရမည္။

P < µW + E

Concrete Protective Covering

476 477
၁၃၊ ၂၆၊ ၆။ အေပၚသို႔ ေထာင္
ေထာင္လိုက္တက္လာေသာ အေကြးမ်ားအတြက္ ကြန္ကရိဘေလာက္တံုး ၁၃၊ ၂၆၊ ၇။ ေအာက္
ေအာက္သို႔ ေထာင္
ေထာင္လိုက္ဆင္းသြားေသာ အေကြးမ်ားအတြက္ ကြန္ကရိ
အရြယ္အစား တြက္ျခင္း (Upward Vertical Bends) ဘေလာက္တံုး အရြယ္အစား တြက္ျခင္း (Downward Vertical Bends)

ဤတြင္ - P = Thrust Force

P1 = Horizontal component of thrust force
P2 = Vertical component of thrust force ကြန္ကရိဘေလာက္သည္ ေအာက္ပါအေျခအေနမ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီရမည္။
µ (W - P2 ) = Friction Force - Thrust force ၏ ေရျပင္ညီတန
ြ ္းအား (Horizontal component) ကို ဆန္႔က်င္၍ -

E = Passive earth pressure at the backsides of the block

θ
F = Active earth pressure at the both sides of the block P1 = P Sin < µ (W + P2 ) + E
2
ကြန္ကရိဘေလာက္သည္ ေအာက္ပါအေျခအေနမ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီရမည္။
- Thrust force ၏ ေထာင္လိုက္တန
ြ ္းအား (Vertical component) ကို ဆန္႔က်င္၍ -
- Thrust force ၏ ေရျပင္ညီတြန္းအား (Horizontal component) ကို ဆန္႔က်င္၍ -

θ
θ P2 = P Cos
P1 = P Sin < µ (W - P2 ) + E 2
2
W + P2
- Thrust force ၏ ေထာင္လိုက္တြန္းအား (Vertical component) ကို ဆန္႔က်င္၍ - σ= < σa
BL
θ
P2 = P Cos < W +F ဤတြင္ σ = Required bearing capacity of the ground
2
σ a = Allowable bearing capacity of the ground
1 ' အကယ္၍ allowable bearing capacity of the ground သည္ မလံုေလာက္ခ့ဘ
ဲ ူး
F = 2F ' = C e γ s (h 2 2 - h12 ) 2 (B + l )µ
2 ျဖစ္ခဲ့ေသာ္ ပိုင္တိုင္မ်ား သို႔မဟုတ္ အျခားပိုၿပီး ခိုင္မာေတာင့္တင္းေသာ ေထာက္မ်ား ထပ္ထည့္
ဤတြင္ W = Width of block ေပးရမည္။
l = Length of block ကြန္ကရိဘေလာက္မ်ားထည့္မည္ဆိုေသာ ပိုက္လိုင္းကို ေရလံုမလံု Hydro-test
' စမ္းၿပီးမွ ထည့္ရပါမည္။ ပိုက္လိုင္းကို ေရထည့္၍စမ္းေသာအခါ အဆက္မ်ားကို ဘေလာက္တံုး
C e = coefficient of active earth pressure
မ်ားျဖင့္ ကြယ္မေနေစရန္ ျဖစ္ပါသည္။
φ အထက္ပါပံုေသနည္းမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ Friction Coefficient စသည့္တန္ဘိုး
C e ' = tan2 (45 o − )
2 မ်ားကို ေအာက္ပါဇယားမ်ားတြင္ ဖတ္ယူႏုိင္ပါသည္။
478 479
 Friction Coefficient, µ ၁၃၊ ၂၇။ ေျမေအာက္
ေျမေအာက္လိုင္း ဆင္ျခင္းအတြက္ လိုက္နာရမည့္အခ်က္မ်ား

Type of Soil Friction Coefficient, µ ၁။ ပိုက္ခ်ရန္ ေျမာင္းတူးရာတြင္ လိုသေလာက္သာက်ယ္ပါေစ။ အက်ယ္ႀကီး မတူးပါႏွင့္။

Gravel 0.6 ၂။ Mechanical joint မ်ားျဖစ္ေသာ ဖလန္းဆက္၊ အရစ္ဆက္၊ ေျမာင္းဆက္ စသည္မ်ားကို
Clay 0.2 – 0.5 အျပင္တင
ြ ္ဆက္ၿပီး ေျမာင္းအတြင္း မခ်ပါႏွင့္။ ေျမာင္းတြင္းခ်ၿပီးမွ ဆက္ပါ။
Dry Sand 0.5 ၃။ ေျမာင္းအတြင္း ပိုက္ကိုဆက္ၿပီးေသာအခါ ေကာ္မေျခာက္မီ ေျမြလိမ္ေျမြေကာက္ လုပ္ေပးပါ။
Wet Sand 0.33 ၄။ ဖို႔ေျမသည္ ေက်ာက္တံုးေက်ာက္ခ၊ဲ ေျမစိုင္ခ၊ဲ သစ္သား၊ သံစသည့္ အတံုးအခဲ၊ အမိႈက္သရိုက္
မ်ား ကင္းစင္ရမည္။
Allowable Bearing Capacity of Ground, σ a
၅။ ေကာ္မေျခာက္မီ ပိုက္ကို လႈပ္ရွားျခင္း မျပဳရ။
၆။ အားသက္ေရာက္မည့္ေနရာမ်ားတြင္ ပိုက္ကို ကြန္ကရစ္အထိုင္ ခံေပးရန္လိုပါက ထိုေနရာကို
Type of Soil Allowable Bearing Capacity (kN/m2) သစ္သားေထာက္ျခင္း၊ ႀကိဳတင္ပံုေလာင္းၿပီးသား ကြန္ကရစ္တံုးမ်ား စသည္တို႔မခုရ။ ပိုက္သို႔
Clay 50- 200 တိုက္ရိုက္သာ ကြန္ကရစ္ကို ေလာင္းခ်ရမည္။
Soil mixed with sand 300 - 400 ၇။ ေျမေအာက္ ပိုက္ရိွမည့္ေနရာကိုသိႏိုင္ရန္ တိက်စြာမွတ္သားပါ။ သို႔မဟုတ္ လွ်ပ္စီး၀ါယာ ခ်ပါ။
Wet Sand 10 - 300
Dry Sand 300 - 500 ၁၃၊ ၂၈။ ပိုက္ကို အပူကာမ်ား တပ္ဆင္ျခင္း (Piping Insulation)

Unit Weight, γ and Internal Friction Angle, φ of Soil ပုိက္လိုင္းကို အပူကာတပ္ဆင္ျခင္း၏ အဓိကရည္ရယ
ြ ္ခ်က္မွာ ပိုက္လိုင္းအတြင္းရိွ
အရည္၏ အပူႏွင့္ ျပင္ပေလထုအပူတို႔ကို တတ္ႏိုင္သမွ် အဆက္ျဖတ္ထားရန္၊ တစ္နည္းအားျဖင့္
ပိုက္အတြင္းစီးဆင္းေနေသာ အရည္/အေငြ႔တို႔မွ အပူမ်ား ျပင္ပေလထုအတြင္း ေရာက္မသြား
Unit Weight Internal Friction Angle
ေစရန္ သို႔မဟုတ္ ျပင္ပေလထုမွ အပူမ်ား ပိုက္လိုင္းအတြင္းရိွ အရည္/အေငြ႔မ်ားထံ ေရာက္မလာ
Type of Soil Conditions (kN/m3) (degree)
ေစရန္ ကာကြယ္ေပးျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
Normal Soil Dry 14 30 - 40
စက္မႈလုပ္ငန္းသံုး ေရေႏြးေငြ႔ပိုက္လိုင္း၊ ေနအိမ္အေဆာက္အဦမ်ားသိ႔ု ေပးေသာ
Wet 16 45
ေရေႏြးေင႔ြပိုက္လိုင္း စသည္တို႔တင
ြ ္ ပိုက္လိုင္းမွအပူမ်ား ဆံုးရံႈးမသြားေစရန္ အပူကာပစၥည္းမ်ား
Saturated 18 25 - 30
တပ္ဆင္ထားရသည္။ ေလေအးေပးစနစ္တင
ြ ္မူ ျပင္ပေလထုမွ အပူမ်ား ေလေအးေပးပိုက္မ်ား
Sand Dry 16 30 - 35 အတြင္း မေရာက္လာေစရန္ အပူကာတပ္ဆင္ရသည္။
Wet 18 40 အပူကာတပ္ဆင္မည့္ ကန္ထရိုက္တာသည္ မိမိအလုပ္အေၾကာင္း ေကာင္းစြာ
Saturated 20 25 နားလည္ရမည္။ အပူကာတပ္ဆင္ထားေသာ ပုိက္လိုင္းအတြင္းမွ အပူမည္မွ်ဆံုးရႈံးသြားသည္
Sand mixed with ဆိုသည္မွာ အပူကာကို မည္က့သ
ဲ ို႔တပ္ဆင္လိုက္သည္ ဆိုေသာအခ်က္ေပၚ မ်ားစြာမူတည္ေနပါ
clay Dry 15 40 - 45
သည္။ ဤေနရတြင္ အပူစီးသည့္ shout circuit မ်ားကို အထူးအေလးထား စဥ္းစားရမည္။
Wet 19 20 - 25
Short circuit မ်ားတြင္ သတၱဳႏွင့္လုပ္ထားေသာ ပိုက္အထိုင္မ်ား၊ သတၱဳပိုက္အဆက္မ်ား စသည္
Clay Dry 16 40 - 45 တို႔သည္ အဓိကျဖစ္သည္။ ပိုက္လိုင္းမွအပူသည္ ပိုက္အထိုင္မ်ားမွတစ္ဆင့္ ျပင္ပသို႔ယိုစီးထြက္
Wet 20 20 - 25 သြားႏိ္ုင္သည္။
Gravel Dry 18 35 - 40 ပိုက္ေသးမ်ားအတြက္ အပူကာကိုႏွစ္ျခမ္းစပ္ အပူကာမ်ား တပ္ဆင္ႏိုင္သည္။ ပိုက္ႀကီး
Wet 19 27 - 40 မ်ားအတြက္မူ အခံုး၊ ႏွစ္ျခမ္းစပ္၊ သံုးျခမ္း၊ ေလးျခမ္းစပ္ စသည္ျဖင့္တပ္ဆင္ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္
Silt --- 17 10 - 20 ဗားမ်ားႏွင့္ ကိရိယာမ်ားအတြက္ သီးသန္႔ျပဳလုပ္ထားေသာ အပူကာမ်ား တပ္ဆင္ရသည္။

480 481
 K = Thermal conductivity of the pipe ( Btu - in / ft 2 - HR- o F )
∆ T = Temperature difference of inside and outside pipe walls ( o F )
A = Surface Area ( ft 2 )
x = Wall thickness (in)
t = Time (hrs)

ဥပမာ - What is the heat loss over 1 hr of a 1 foot long section of 2” PVC Sch 80
pipe with a temperature difference of 80 o F ?
2
K = 1.2 Btu - in / ft - HR- F (for PVC)
o

D = 2.375” for 2” Sch 80 PVC pipe

A = π DL = (3.141) (2.375 in)(1 ft/12 in) (1 ft) = 0.621 ft 2
X = 0.218 in.
K t A • ∆ T 1.2 x 1 x 0.621 x 80
Q= = = 273.47 Btu
x 0.218

၁၃၊ ၂၈၊ ၂။ ပိုက္အထိုင္မ်ားတြင္ အပူကာမ်ားတပ္ဆင္ပံု

ပိုက္အထိုင္မ်ားမွ အပူမ်ားစြာဆံုးရံႈးႏုိင္သျဖင့္ အပူကာတပ္ဆင္ရန္လိုေသာ ပိုက္လိုင္း

မ်ားတြင္ ပိုက္အထိုင္မ်ားကို ေသေသခ်ာခ်ာ စဥ္းစားေရြးခ်ယ္ရန္လိုပါသည္။ ေအာက္တင
ြ ္ ပိုက္
အထိုင္ဒီဇိုင္းအခ်ိဳ႔ကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။

အပူကာပစၥည္း အမ်ိဳးအစားမ်ား

၁၃၊ ၂၈၊ ၁။ ပိုက္လိုင္းမွ အပူဆံုးရံႈးမႈကို တြက္ခ်က္ျခင္း

ပိုက္လိုင္းတစ္ခုမွ အပူ မည္မွ်တိုးလာသည္ သို႔မဟုတ္ မည္မွ်ဆံုးရံႈးသြားသည္ကို

A. Ring B. Shoe C. Clevis
ေအာက္ပါပံုေသနည္းျဖင့္ တြက္ယူႏိုင္သည္။

K tA•∆ T
Q=
x
ဤတြင္ Q = Heat gain or loss (Btu)

482 483
 ဤပိုက္အထိုင္မ်ားအနက္ အပူကာတပ္ဆင္ရန္ အသင့္ေတာ္ဆံုးမွာ Clevis Hanger
Split Ring Hanger ျဖစ္ပါသည္။ ၎ပိုက္အထိုင္သည္ ပိုက္ႏွင့္တိုက္ရိုက္ထိမေနသည့္အတြက္ ပိုက္မွ အပူမ်ား
ပိုက္အထိုင္သို႔စီးကူးမႈ မရိွေတာ့ေခ်။ သို႔အတြက္ အပူဆံုးရံႈးမႈအနည္းဆံုးျဖစ္သည္။ Shield
သို႔မဟုတ္ saddle (အထက္ပါပံုတင
ြ ္ နံပါတ္ 5 ႏွင့္ 6) တို႔သည္ ပိုက္၏ အေလးခ်ိန္ကို မွ်ထမ္း
ထားသည့္အတြက္ ပိုက္အေလးခ်ိန္ေၾကာင့္ အပူကာျပားေပၚ ဖိအားအလြနအ
္ ကြ်ံသက္ေရာက္မႈ
မျဖစ္ေစေတာ့ေပ။ ပိုက္အေလးခ်ိန္ကို မွ်တစြာထမ္းႏိုင္မည့္ Shield သို႔မဟုတ္ saddle ၏
အလ်ားကို လံုေလာက္သည္ထိတက
ြ ္ယူရပါမည္။ သို႔မွသာ ပိုက္အေလးခ်ိန္ေၾကာင့္ အပူကာျပား
ဖိမိၿပီးကဲြမည့္ အႏၱရာယ္ကို ကာကြယ္ႏုိင္ေပမည္။

484 485
 အထက္ပါပံုတင
ြ ္ ပိုက္ကိုအပူေပးရန္ ပိုက္အေပၚတြင္ အပူေပး၀ါယာ (heat tracing)
တပ္ဆင္ၿပီး အပူကာဖံုးထားျခင္းကို ျပထားသည္။ အပူကာျပားမ်ား တပ္ဆင္ၿပီးေသာအခါ
အပူကာျပားမ်ား ပ်က္စီးျခင္းမွ ကာကြယ္ရန္ ၎တို႔အေပၚမွ သတၱဳျပား (metal jacketing or
lagging) ထပ္ကာတပ္ဆင္ေပးရန္ လိုပါသည္။

အပူကာပစၥည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးကို ေတြ႔ရစဥ္
Different Types of Insulation
Materials

ထိုအျပားမ်ားသည္ သံမဏိ၊ အလူမီနမ္၊ coated steel တို႔ျဖစ္ႏုိင္သည္။ ထိုအျပား

မ်ားကို သံမိႈႏွက္၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ၀က္အူစုပ္၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ နခမ္းလံုး၍ေသာ္
လည္းေကာင္း ဆက္ႏိုင္သည္။ အပူကာျပားမ်ားတစ္ခုႏွင့္တစ္ခု ထပ္ရာတြင္ ေရလံုေအာင္ထပ္ဖို႔ ပုိက္အရြယ္အစားအလိုက္ တပ္ဆင္ရမည့္ အပူကာျပား အထူမ်ား
အေရးႀကီးပါသည္။
NPS OD, ID, Insulation Nominal Thickness
in. in. 1 1–½ 2 2–½ 3 3–½ 4 4–½ 5
½ 0.8 0.9 2.9 4 5 6.6 7.6 8.6 9.6 10.8 11.8
¾ 1.1 1.1 2.9 4 5 6.6 7.6 8.6 9.6 10.8 11.8
1 1.3 1.3 3.5 4.5 5.6 6.6 7.6 8.6 9.6 10.8 11.8
1–¼ 1.7 1.7 3.5 5 5.6 6.6 7.6 8.6 9.6 10.8 11.8
1–½ 1.9 1.9 4 5 6.6 7.6 8.6 9.6 10.8 11.8 12.8
2 2.4 2.4 4.5 5.6 6.6 7.6 8.6 9.6 10.8 11.8 12.8
2–½ 2.9 2.9 5 6.6 7.6 8.6 9.6 10.8 11.8 12.8 14
3 3.5 3.5 5.6 6.6 7.6 8.6 9.6 10.8 11.8 12.8 14
3–½ 4 4.0 6.6 7.6 8.6 9.6 10.8 11.8 12.8 12.8 14
4 4.5 4.5 6.6 7.6 8.6 9.6 10.8 11.8 12.8 14 15
4–½ 5 5.0 7.6 8.6 9.6 10.8 11.8 12.8 14 14 15
5 5.6 5.6 7.6 8.6 9.6 10.8 11.8 12.8 14 15 16
6 6.6 6.7 8.6 9.6 10.8 11.8 12.8 14 15 16 17
7 7.6 7.7 10.8 11.8 12.8 14 15 16 17 18
ပိုက္လိုင္းပံုကိုစတင္ဆဲြၿပီ ဆိုကတည္းက ပိုက္လိုင္းဒီဇိုင္နာသည္ မိမိပိုက္လိုင္းတြင္ 8 8.6 8.7 11.8 12.8 14 12 16 17 18 19
အပူကာတပ္ဆင္ရန္ လိုမလိုစိစစ္ၿပီး အကယ္၍လိုလွ်င္ ထိုအပူကာျပားမ်ားတပ္ဆင္ရန္အတြက္ 9 9.6 9.7 12.8 14 15 16 17 18 19 20
လံုေလာက္ေသာေနရာ ထားေပးရန္ လိုပါသည္။ 10 10.8 10.8 14 15 16 17 18 19 20 21

486 487
 11 11.8 11.8 15 16 17 18 19 20 21 22
12 12.8 12.8 16 17 18 19 20 21 22 23
14 14 14.1 17 18 19 20 21 22 23 24

NPS = Nominal Pipe Size, OD = Pipe Outside Diameter, ID = Insulation Inside Dia.

၁၃၊ ၂၉။ ပိုက္လိုင္းတြင္ တပ္ဆင္ရမည့္ ပန္႔ အရြယ္အစား ေရြ

ေရြးခ်ယ္ျခင္း
system)
(Choosing the Pump Capacity for specific piping system) Hda

ပိုက္လိုင္းတစ္ခုတင
ြ ္ တပ္ဆင္မည့္ ပန္႔အရြယ္အစား (capacity) ေရြးခ်ယ္ရန္ ပထမ
ဦးစြာ ထိုပိုက္လိုင္းအတြင္းရိွ စုစုေပါင္း Head Loss ကို တြက္ရပါမည္။ ပုိက္လိုင္းအတြင္း ဖိအား
Ha
P1 ကိုေက်ာ္လြန္၍တြန္းၿပီး ေရအထြက္ (discharge) Q1 ထုတ္ႏုိင္ရန္ လိုအပ္သည့္ ပန္႔အရြယ္
မည္မွ်ျဖစ္မည္နည္း။ ထိုပန္႔ကိုသံုး၍ပင္ ဖိအားဆံုးရံႈးမႈ (Pressure loss) ကိုေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္လွ်င္
ပို၍နည္းေသာဖိအား operating pressure P2 ျဖင့္ ပို၍မ်ားေသာေရအထြက္ Q2 ထုတ္ေပးႏုိင္ Hsa
သည္။ သို႔ေသာ္ ဤသည္မွာလည္း ပန္႔တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု ကြာပါသည္။ မည္မွ်ဖိအားျဖင့္ မည္မွ်
ေရအထြက္ရႏိုင္သည္ကို ပန္႔ထုတ္လုပ္သူမ်ား၏ လက္စဲြစာေစာင္မ်ားတြင္ ၾကည့္ႏိုင္ပါသည္။
ဤအတြက္အခ်က္မ်ားမွာ မ်ားျပားရႈပ္ေထြးလွ၍ ဤေနရာတြင္ ခ်န္လွပ္ခဲ့ၿပီး လက္ေတြ႔ပိုမို အသံုး Hs
တည့္မည့္ အတြက္အခ်က္မ်ားကို ေလ့လာၾကည့္ပါမည္။

၁၃၊ ၂၉၊ ၁။ ပန္႔တြန္းရန္ လိုအပ္ေသာ Head ကိုတြက္ျခင္း

hs
(Required
(Required Head of Pump)

ေအာက္ပါပံုတင
ြ ္ ေရစုပ္ယူေသာေနရာ (suction point) မွ ေနာက္ဆံုး ေလထုအတြင္း
လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေရထုတ္လႊတ္လိုက္ေသာေနရာထိ (discharge into the atmosphere)
ပန္႔က တြန္းရမည့္ head* မ်ားကို ျပထားပါသည္။
• head = ေရဖိအားကို ေရအျမင့္ျဖင့္ျပထားေသာ အတိုင္းအတာ။ ေပ၊ လက္မ၊ မီတာ
Ha = Hsa
တို႔ျဖင့္ ျပပါသည္။
ေရစုပ္ယူသည့္ေနရာႏွင့္ ေရထုတ္လိုက္သည့္ေနရာႏွစ္ခုသည္ အျမင့္ Ha ကြာသည္ ဆိုပါစို႔။
ပန္႔သည္ ထုိအျမင့္ႏွစ္ခုအကြာ၏ ေရဖိအား၊ ပိုက္လိုင္းတစ္ေလွ်ာက္ေတြ႔ရမည့္ ဖိအားဆံုးရံႈးမႈမ်ား
ကို ေက်ာ္လြန္ၿပီး လိုအပ္ေသာ ေရစီးအလ်င္ႏွင့္ ပမာဏရေစရန္ တြန္းတင္ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။

hs

Hs
488 489
H = Total Head (m) ၁၃၊ ၂၉၊ ၂။ ပန္႔၏ စြမ္းအားကိုတက
ြ ္ျခင္
ခင္း ( Required Power of Pump)
Ha = Actual Head (m)
Hsa = Actual Suction Head (m) ပန္႔၏ လိုအပ္ေသာ စြမ္းအားကို ေအာက္ပါပံုေသနည္းျဖင့္ တြက္ႏိုင္ပါသည္။
Hda = Actual discharge Head (m)
Hs = Total suction head (m) 0.163 γ QH γ QH
P=C (kW) P=C (HP)
h s = Total loss of suction head (m) ηp η t 4.5 η p η t
h d = Total loss of discharge head (m)
ဤတြင္ P = Power required for the prime mover
Vs 2
= Suction velocity head (m) C = Excess : Motor ; 0.11 – 0.12
2g
Engine; 0.115 – 0.125
Vd 2
= Discharge velocity head (m) 3
Q = Capacity of flow volume (m / min), H = Total Head
2g
η p = Pump efficiency (%)
စုစုေပါင္း တြန္းတင္ရမည့္ ေရဖိအားမွာ “Total Head” ျဖစ္ၿပီး ေအာက္ပါပံုေသနည္းျဖင့္ ေဖာ္ျပ
ηt = Transmission efficiency (%)
ႏုိင္ပါသည္။
Reduction gear box with horizontal spur gears; 0.92 – 0.98
Reduction gear box with bevel gears; 0.90 – 0.95
Vd2 1000 (Pd - Ps )
H = Ha + h l + + Flat Belt; 0.90 – 0.93
2g γ
V - Belt; 0.93 – 0.95
ဤတြင္ H = Total Head (m) Shaft coupling; 1.0
Ha = Actual Head (m)

h l = Total head Loss (m)

Vd = Flow velocity at the end of the discharge piping (m/s)
Vd2
= Discharge velocity head (m)
2g
Pd = Pressure exerted on the discharge water surface (MPa)
Ps = Pressure exerted on the suction water surface (MPa)
3
γ = Specific weight of pumped liquid (kN/m )

ေရစုပ္ပိုက္ေရာ ေရထုတ္ပိုက္ပါ ေလထဲသို႔အပြင့္အတိုင္း ထားသည္ျဖစ္ပါက ပန္႔၏

စုစုေပါင္း head ကို ေအာက္ပါအတိုင္း တြက္ႏုိင္သည္။ 3
Capacity, m /min
Approximate Pump Efficiency, η p
Vd 2
H = Ha + h l + သို႔မဟုတ္ H = Ha + Hl
2g Pump Efficiency, η p သည္ ပန္႔အမ်ိဳးအစား၊ လည္ႏံႈး၊ ၀န္အားႏွင့္ အျခားအေျခအေနမ်ားေပၚ
ဤတြင္ Hl သည္ total head loss ျဖစ္ၿပီး discharge velocity head ပါ ပါသည္။ ြ ္ Pump Efficiency, η p ကိုဖတ္ယူႏုိင္ပါသည္။
မူတည္၍ ကဲြျပားသြားပါသည္။ အထက္ပါဂရပ္တင
ပိုက္အရြယ္ကိုေရြးရာတြင္ ပိုက္အတြင္းစီးဆင္းမည့္ အရည္၏ အလ်င္ကိုပါ ထည့္သင
ြ ္း

490 491
စဥ္းစားရန္ လိုပါသည္။ အကယ္၍ ပိုက္ေသးလွ်င္ လိုေသာေရပမာဏရေအာင္ အလ်င္မ်ားမ်ား 90deg Standard Elbow 30
လိုမည္။ ထိုအခါ head loss မ်ားမည္။ ပန္႔အရြယ္ႀကီးႀကီးလိုမည္။ ပိုက္အတြင္းရိွ အရည္စီးႏံႈးကို 45deg Standard Elbow 16
ေအာက္ပါပံုေသနည္းျဖင့္ တြက္ယူႏုိင္သည္။ Return Tee 50

Imperial ယူနစ္အတြက္ -
ဥပမာ - ၁၀လက္မပိုက္လိုင္းတြင္ တပ္ဆင္ထားေသာ gate valve တစ္ခုကို အျပည့္ဖင
ြ ့္ထားလွ်င္

v = 0.4085 q / d
2
ဤတြင္ - ၎၌ျဖစ္ေပၚမည့္ head loss ၏ equivalent length of pipe သည္ မည္မွ်ျဖစ္မည္နည္း။
L eq
အထက္ပါဇယားမွ Gate valve ကုိ အျပည့္ဖင
ြ ့္ထားလွ်င္ သည္ 10 ျဖစ္၏။ ထို႔ေၾကာင့္ -
v = velocity (ft/s) D
q = volume flow (US gal. /min) L eq
L eq = x D = 10 x 10 = 100 inches ျဖစ္သည္။
d = pipe inside diameter (inches) D
မက္ထရစ္စနစ္အတြက္ - မွတ္ခ်က္။ ။ အထက္တင
ြ ္ေဖာ္ျပထားသည္တို႔မွာ ေယဘူယ်အတြက္သာ ျဖစ္ၿပီး

2
လက္ေတြ႔တြက္ခ်က္ရာတြင္ ထုတ္လုပ္သူ၏ ဒီဇုိင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို ကိုးကားတြက္ခ်က္ရ
v = 1.274 q / d ဤတြင္ -
ပါမည္။ ဆိုလိုသည္မွာ အရည္စီးႏံႈး၊ ပိုက္အရြယ္၊ ပိုက္၏ ဖိအားအတန္းအစား စသည္တို႔မွာ
v = velocity (m/s) သက္ဆိုင္ရာပိုက္အလိုက္ အစားစားရိွရာ ထိုပိုက္အတြက္ သံုးရမည့္ အခ်က္အလက္မ်ားကို ယူ၍
3 တြက္ရပါမည္။
q = volume flow (m /s)
d = pipe inside diameter (m)
၁၃၊ ၂၉၊ ၃။ သံုးရမည့္ ပန္႔ကို ေရြ
ေရြးခ်ယ္ျခင္း
ပန္႔ကတြန္းပို႔ရမည့္ စုစုေပါင္း head loss ကိုတြက္ရာတြင္ minor loss မ်ားကို ပိုက္၏
ေအာက္ပါအခ်က္ ၇ ခ်က္ကို ပန္႔ေရြးခ်ယ္ရာတြင္ လုိက္နာရမည့္ အခ်က္မ်ားအျဖစ္
equivalent length (Leq) (ထုိဆံုးရံႈးမႈႏွင့္ညီမွ်ေသာ ပိုက္၏အလ်ား) ျဖင့္ျပပါသည္။ Leq ကို
မွတ္ယူႏုိင္ပါသည္။
ေအာက္ပါပံုေသနည္းျဖင့္ တြက္ႏုိင္ပါသည္။
3
L eq L eq ၁။ စနစ္အတြင္း ပန္႔ကေမာင္းတင္ရမည့္ အရည္/အေငြ႔ပမာဏကို တြက္ပါ။ ယူနစ္မွာ ft /hr,
L eq = xD ဤပံုေသနည္းတြင္ပါေသာ ကို ေအာက္ပါဇယားတြင္ ဖတ္ယူႏိုင္ပါ 3
D D Liter/minute သို႔မဟုတ္ m /hr ျဖစ္ပါမည္။
သည္။ ၂။ အရည္၏ ေစးပ်စ္ကိန္း (viscosity) ကိုရွာပါ။ ေအာက္တင
ြ ္ viscosity conversion chart ကုိ
L eq ေဖာ္ျပထားပါသည္။
Typical Values of
D ၃။ အဆင့္ (၁) တြင္တြက္ယူရရိွထားေသာ ပမာဏႏွင့္ကိုက္ညီမည့္ pump capacity ကို ေရြးပါ။
Item L eq ၄။ ေစ်းကြကအ
္ တြင္းရႏုိင္မည့္ ပန္႔အမ်ိဳးအစားမ်ား၏ စက္မႈပိုင္းဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္မ်ား
D (Helical gear, spur gear, internal eccentric gear စသည္) တို႔ကုိေလ့လာၿပီး မိမိစနစ္ႏွင့္
Globe Valve (Conventional) 400 ကိုက္ညီမည့္ ပန္႔အမ်ိဳးအစားကို ေရြးပါ။
Globe Valve (Y-Pattern) 160 ၅။ ပန္႔အ၀င္ (စုပ္ပိုက)္ ပိုက္အရြယ္ကို ေသေသခ်ာခ်ာတြက္ၿပီး ေရြးပါ။ ပန္႔၏၀င္ရိုးမွ ေရစုပ္ပိုက္
Gate Valve (Full open) 10 ၏ အ၀ထိအကြာအေ၀းကို suction distance ဟု ေခၚသည္။ ထို suction distance သည္ ပိုက္
Gate Valve (75% open) 35 ကိုဆင္မည့္ေနရာ ျမင့္သာြ းသည္ႏွင့္အမွ် ေလ်ာ့က်လာသည္။ ဆိုလိုသည္မွာ -
Gate Valve (50% open) 150 အကယ္၍ ပန္႔တစ္လံုးကို ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ႏွင့္ညီေသာ ေျမျပင္တင
ြ ္ ဆင္ပါက
Gate Valve (25% open) 900 suction distance, 7m လိုမည္ ဆိုပါစို႔။ ထုိပန္႔ကို ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္အထက္ မီတာ ၁၀၀၀
Standard Tee (Flow through run) 10 ျမင့္ေသာ ကုန္းေျမတြင္ ဆင္ပါက suction distance မွာ 6m သာ လိုေတာ့မည္ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔
Standard Tee (Flow through branch) 60 အတူ မီတာ ၂၀၀၀ ျမင့္ေသာ ေတာင္ကုန္းေပၚတြင္ ဆင္မည္ဆိုပါက suction distance မွာ 5 m

492 493
သာ လိုေတာ့မည္ျဖစ္ပါသည္။ ပန္႔သည္ စုပ္ပန္႔မဟုတ္ပဲ တြန္းပန္႔ျဖစ္ပါက တိုင္ကီေအာက္ေျခ
ႏွင့္ ပိုမိုနီးကပ္စြာ ပန္႔ကိုထိုင္ရန္ လိုပါသည္။
ပံုမွန္အားျဖင့္ ေရစုပ္ပိုက္သည္ ပန္႔အ၀င္အရြယ္အစားထက္ပိုၿပီး ႀကီးလွ်င္ႀကီး၊ မႀကီး
လွ်င္ေသာ္မွ တူရပါမည္။ ေသး၍မရပါ။
၆။ ပန္႔အထြက္ ေရထုတ္ပိုက္အရြယ္ကို တြက္ခ်က္ေရြးခ်ယ္ပါ။ ၎သည္ အရည္၏ ေစးပ်စ္ကိန္း
ႏွင့္ ေရထုတ္ရမည့္ အကြာအေ၀းတို႔အေပၚမူတည္ပါသည္။
၇။ ပန္႔၏ ပါ၀ါ (Hp, kW) ကို တြက္ခ်က္ေရြးခ်ယ္ပါ။
ဤတြင္လုိအပ္သည့္ အတြက္အခ်က္အားလံုးကို အထက္တင
ြ ္ ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါသည္။
ထို႔ျပင္ ေရပန္႔ကို အင္ဂ်င္ႏွင့္ေမာင္းမည္လား။ မီးရသည့္ေနရာျဖစ္ပါက ေမာ္တာျဖင့္ေမာင္းမည္
လား။ အင္ဂ်င္ျဖစ္ပါက မည္သည့္ႏိုင္ငံမွ လုပ္သည့္ အင္ဂ်င္ျဖစ္သနည္း။ အင္ဂ်င္အပိုပစၥည္းကို
ေစ်းကြက္တင
ြ ္ အလြယ္တကူ ရႏုိင္မည္လား။ ေမာ္တာျဖစ္ပါက မည္သည့္အမ်ိဳးအစားကို
သံုးမည္နည္း။ ေမာ္တာ၏ efficiency မည္မွ်ရိွသနည္း။ ပန္႔ႏွင့္ ထို အင္ဂ်င္၊ ေမာ္တာကို
မည္ကဲ့သို႔ တဲြထားသနည္း။ Gear Box ႏွင့္လား။ Belt ႏွင့္လား။ စသည့္ စဥ္းစားစရာအခ်က္ မ်ား
စြာက်န္ပါေသးသည္။ သုိ႔ေသာ္ အေသးစိတ္မေဖာ္ျပေတာ့ပါ။

494 495
 အခန္း ၁၄ ၁။ ပိုက္လိုင္းသက္တမ္းတစ္ေလွ်ာက္ ပိုက္လိုင္းအလုပ္လုပ္ေနစဥ္ ပိုက္လိုင္းအေပၚသက္ေရာက္
ႏိုင္သည့္ ၀န္၊ ဒါဏ္အားမွန္သမွ် အားလံုးရွာေဖြ ထည့္သင
ြ ္းပါ။
၂။ ထိ၀
ု န္မ်ားသည္ ပိုက္လိုင္းအေပၚ မည္က့သ
ဲ ို႔ဒါဏ္သက္ေရာက္ေစမည္၊ ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္
Stress Analysis မိတ္ဆက္
ပစၥည္းမ်ား၏ ရုပ္ဂုဏ္သတိၱအေပၚ မည္က့သ
ဲ ို႔ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ရိွသည္ကို ရွာေဖြ
(Introduction to Stress Analysis) ေဖာ္ထုတ္ပါ။
၃။ အထက္ေအာက္၊ ေဘးဘယ္ညာ (သံုးဘက္) မွ သက္ေရာက္မည့္ အားမ်ားအနက္ ပိုက္လိုင္း
ပိုက္လိုင္းတစ္ခုကို ဒီဇင
ို ္းဆဲရ
ြ ာတြင္ Stress Analysis သည္လည္း အေရးႀကီးေသာ ကို အဆိုးရြားဆံုးထိခိုက္ေစမည့္ အျပင္းထန္ဆံုးဒါဏ္အားကို သတ္မွတ္ပါ။
အခန္းက႑မွ ပါ၀င္ေနပါသည္။ သို႔ေသာ္ stress analysis ကို ေတာ္ရံုလူ မတြက္တတ္။ ၄။ ပုိက္လိုင္းအေပၚ (သံုးဘက္သံုးတန္မ)ွ သက္ေရာက္မည့္ ၀န္၊ ဒါဏ္အား အားလံုးစုေပါင္းရာမွ
ဤပညာရပ္ကို ေလ့လာလိုက္စားေသာ၊ သို႔မဟုတ္ ဤပညာျဖင့္ လုပ္စားေနေသာ သူမ်ားမွသာ ျဖစ္ေပၚလာေသာ စုေပါင္းရလဒ္ကို တြက္ပါ။
ကြ်မ္းကြ်မ္းက်င္က်င္ ကိုင္တြယ္တြက္ခ်က္ႏို္င္ပါမည္။ ၅။ ပုိက္လိုင္းဒီဇိုင္းကို တြက္ခ်က္ၿပီးၿပီဆိုပါက ရရိွထားေသာ ဒါဏ္အားပံုစံ (stress pattern)
အေရးမႀကီးလွေသာ ပိုက္လိုင္းမ်ားအတြက္မူ သက္ဆိုင္ရာ လက္စဲြစာအုပ္စာတမ္းမ်ား သည္ ပိုက္လိုင္းပ်က္စီးႏို္င္သည့္ အကန္႔အသတ္အတြင္း (within the failure limit) ၌သာ
ျဖင့္ပင္ လံုေလာက္ပါသည္။ ထိုစာအုပ္မ်ားတြင္ ပိုက္အထိုင္မ်ားကို မည္ကသ
့ဲ ို႔ တြက္ခ်က္ထည့္ ရိွေၾကာင္း ေသခ်ာပါေစ။
သြင္းရမည္။ မည္သည့္ေနရာမ်ားတြင္ pipe guide မ်ားထည့္ရမည္။ မည္သည့္ေနရာမ်ားတြင္
anchor မ်ားထည့္ရမည္။ Loop မ်ားကို မည္ကဲ့သို႔ထည့္ရမည္ စသည္တို႔ကို အေတာ္အတန္ ယခုေခတ္တင
ြ ္ stress analysis ကို ကြန္ျပဴတာပရိုဂရမ္မ်ားျဖစ္ေသာ CAEPIPE,
ျပည့္စံုသည္ထိ ေဖာ္ျပထားသည္ျဖစ္ရာ ဤအတြက္အခ်က္မ်ားႏွင့္ပင္ လံုေလာက္ပါသည္။ CAESAR စသည္တို႔ျဖင့္ တြက္ခ်က္ေနၿပီ ျဖစ္ပါသည္။ ဤတြင္ stress analysis တြက္ပံု
ဤစာအုပ္တင
ြ ္လည္း ပိုက္အထိုင္မ်ား၏ အကြာအေ၀း၊ Guide, Anchor, Loop မ်ား တြက္နည္း အေျခခံမ်ားကို ေလ့လာပါမည္။
ထည့္သင
ြ ္းပံုတို႔ကို အတန္ျပည့္ျပည့္စံုစံု ေဖာ္ျပထားပါသည္။
ဤအခန္းကို ထည့္သင
ြ ္းေရးသားရျခင္း၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ Stress Analysis ဟူသည္ ၁၄၊ ၂။ ဒါဏ္ႏွင့္ ဒါဏ္အားဆက္သယ
ြ ္ပံု (Stress – Strain Relationship)
အဘယ္ျဖစ္သနည္း။ Stress Analysis ကို မည္ကဲ့သို႔တြက္ရသနည္း စသည္တို႔ကို မသိေသး
ပစၥည္းတစ္ခု၏ ဒါဏ္အား (Stress) ဆိုသည္မွာ ထိုပစၥည္း ပံုစံပ်က္ယင
ြ ္းမသြားေစရန္
ေသာသူမ်ားအတြက္ မိတ္ဆက္ေပးလိုက္ျခင္းမွ်သာ ျဖစ္ပါသည္။ စိတ၀
္ င္စားသူမ်ား ဆက္လက္
၎အေပၚသက္ေရာက္ေသာ၀န္ကို ဆန္႔က်င္တန
ြ ္းထားရေသာ ပစၥည္း၏အတြင္းအား ျဖစ္သည္။
ေလ့လာလို႔ရပါသည္။
ဒါဏ္ (Strain) ဆိုသည္မွာ က်ေရာက္ေသာ၀န္အားေၾကာင့္ ခံလိုက္ရေသာ သို႔မဟုတ္
ပံုစံပ်က္ယင
ြ ္းသြားေသာ ပစၥည္းတစ္ခု၏ ဒါဏ္ကို ေခၚသည္။
၁၄၊ ၁။ Stress Analysis အဘယ္ေၾကာင္
ေၾကာင့္ အေရးႀကီးသနည္း
Stress – Strain Diagram ဆိုသည္မွာ သတၱဳပစၥည္းတစ္ခုေပၚသို႔ တစ္ယူနစ္ရိွ
သာမန္ပိုက္လိုင္းအတြက္ မေထာင္းတာလွ။ သို႔ေသာ္ ဓါတုေဗဒစက္ရံုမွ ပိုက္လိုင္း ေသာ၀န္အား (stress) တင္ေပးလိုက္တိုင္း ျဖစ္ေပၚလာသည့္ ပစၥည္း၏ တစ္ယူနစ္စန္႔ထက
ြ ္မႈ
ျဖစ္သည္ဆိုပါစို႔။ ပိုက္လိုင္းဒီဇိုင္းကို ေပါ့ေပါ့ဆဆတြက္၍ မရပါ။ ပိုက္မ်ားသည္ ေပါက္ကေ
ဲြ စတတ္ (strain) တို႔ကို ဆက္သယ
ြ ္ ဆဲထ
ြ ားေသာ ဂရပ္ျဖစ္သည္။ ၎ဂရပ္မွာ ေအာက္ပါအတုိင္း
ေသာ သို႔မဟုတ္ လူကိုထိလွ်င္ ေသေစႏိုင္ေသာ၊ သို႔မဟုတ္ ရႉမိလွ်င္ေသေစႏုိင္ေသာ၊ သို႔မဟုတ္ ျဖစ္ပါသည္။
ပတ္၀န္းက်င္ကို ဆိုးရြားစြာ ထိခိုက္ေစေသာ စသည့္ ဓါတုေဗဒေဆးရည္၊ အေငြ႔မ်ားျဖစ္ေနပါက ေအာက္ပါဂရပ္တင
ြ ္ မူလမွတ္မွ yield strength ေရာက္ခါနီးထိ stress ႏွင့္ strain
သည္ တိုက္ရိုက္အခ်ိဳးက်သည္။ yield strength ေရာက္ခါနီးအမွတ္သည္ ထုိ တိုက္ရိုက္အခ်ိဳး
အလြန္အႏၱရာယ္ႀကီးပါသည္။ ဓါတုေဗဒေဆးရည္ပိုက္မ်ားေပါက္သျဖင့္ လူေပါင္း ေထာင္ေသာင္း က်ျခင္း၏ ေနာက္ဆံုးမွတ္ျဖစ္သည္။ ထိုနယ္ပယ္အတြင္း သတၱဳသည္ ဆဲထ
ြ ားရာမွ ျပန္လႊတ္
ခ်ီေသရသည့္ သာဓကမ်ားလည္း ရိွခဲ့ၿပီ။ သို႔အတြက္ ဓါတုေဗဒစက္ရံု၊ ေရနံခ်က္စက္ရံုစသည့္ လိုက္လွ်င္ ပံုစံမပ်က္၊ မူလပံုစံအတိုင္းျပန္ျဖစ္သာြ းသည္။ ၎ကို elastic region ဟုေခၚသည္။
စက္ရံုမ်ားမွ ပိုက္လိုင္းမ်ားအတြက္ Stress Analysis သည္ မရိွမျဖစ္လိုကို လိုပါသည္။ သို႔ေသာ္ yield strength အနီး elastic limit ကိုေက်ာ္သာြ းလွ်င္မူ သတၱဳသည္ မူလပံုကို ျပန္မရ
Stress Analysis တြင္ ပိုက္ေပၚသက္ေရာက္ေနသမွ် ၀န္အားလံုး၊ ဒါဏ္အားလံုးကို ႏိင
ု ္ေတာ့ပါ။ ၎ကို permanent set ဟု ေခၚသည္။
ထည့္သင
ြ ္းတြက္ခ်က္ရပါသည္။ ေသးေသးဖဲြဖဲြကေလးမွ အစ ခ်န္ထားခဲ့၍ မရပါ။ Yield strength အမွတ္တင
ြ ္မူ သတၱဳသည္ ဆဲအ
ြ ားထပ္မတိုးရပါဘဲႏွင့္ ရွည္ရမည့္
Stress Analysis တြင္ မ်ားစြာေသာ ထည့္သင
ြ ္းစဥ္းစားစရာ အခ်က္ႏွင့္ အဆင့္မ်ား အတိုင္းအတာကို အစြမ္းကုန္ရွည္ထက
ြ ္လိုက္သည့္ ေနရာျဖစ္သည္။ Ultimate Tensile
ရိွေသာ္လည္း ၿခံဳငံု၍ အၾကမ္းဖ်ဥ္းေျပာရလွ်င္ ေအာက္ပါအဆင့္မ်ားရႏိုင္ပါသည္။ strength ဆိုသည္ကား သတၱဳကို ဆြဆ
ဲ န္႔ထုတ္လိုက္ရာ အမ်ားဆံုးစန္႔ထက
ြ ္လာေသာေနရာ
ေရာက္ေအာင္ဆဲြထားေသာအား ျဖစ္သည္။ ထုိအမွတ္မွ ေက်ာ္သာြ းသည္ႏွင့္ သတၱဳသည္

496 497
 က်ိဳးျပတ္ရန္ စတင္လည္ပင္းသိမ္လာၿပီျဖစ္သည္။ ၎ကို necking ဟု ေခၚသည္။ ထိုသို႔လည္
ပင္းသိမ္လာရင္း ဆက္ဆလ
ြဲ ာလွ်င္ သတၱဳသည္ ျပတ္ထက
ြ ္သာြ းပါလိမ့္မည္။ ထိုသို႔ျပတ္ထက
ြ ္သာြ း
သည္ထိ ဆဲြလိုက္ေသာအားကို breaking strength ဟု ေခၚသည္။

၁၄၊ ၃။ Stress Analysis ဟူသည္ အဘယ္နည္း

Stress Analysis ဟူသည္ ပိုက္လိုင္းေပၚသက္ေရာက္ေနေသာ ေျမဆဲအ

ြ ားေၾကာင့္
ျဖစ္ေသာအားမ်ား၊ အပူခ်ိန္အေျပာင္းအလဲေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာအားမ်ား၊ ပိုက္အတြင္းအျပင္ ဖိအား
ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ အားမ်ား၊ ပိုက္အတြင္းစီးေနေသာ အရည္၏ေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ေသာ္ လည္း
ေကာင္း၊ ငလ်င္ဒါဏ္ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာအားမ်ား စသည့္ static load, dynamic load အားလံုးကို
ထည့္သင
ြ ္းစဥ္းစားကာ ပုိက္လိုင္းခံႏုိင္ရည္အားကို တြက္ေသာ အတြက္အခ်က္ျဖစ္ပါသည္။
ဤသို႔တြက္ရာတြင္ လိုက္နာရမည့္ code and standards မ်ားလည္းရိွပါသည္။
အဘယ္ေၾကာင့္ stress analysis ကို တြက္ရသနည္း ဟူမူ -
၁။ ပိုက္လိုင္းႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ား လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရမႈရိွေစရန္
၂။ ပိုက္အထိုင္မ်ားႏွင့္ ပိုက္လိုင္းႏွင့္ဆက္ထားေသာ ပစၥည္းကိရိယာမ်ား၏ လံုးၿခံဳစိတ္ရမႈ ရိွေစ
ရန္
၃။ သတ္မွတ္ထားေသာ ကန္႔သတ္ခ်က္ထက္ပိုၿပီး ပိုက္လိုင္းႀကီး ေကြးညြတ္မက်လာေစရန္ -
စသည္တို႔ျဖစ္ပါသည္။

၁၄၊ ၄။ ပိုက္ႏွင့္ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ား အဘယ္က့သ

ဲ ို႔ ပ်က္စီးႏုိင္သနည္း
(How Piping and Components Fail)

ပုိက္လိုင္းစနစ္ႀကီးကို ပ်က္စီးေစႏိုင္ေသာ အေၾကာင္းအခ်က္ေပါင္း မ်ားစြာရိသ

ွ ည့္
အနက္ အခ်ိဳ႔မွာ ေအာက္ပါတို႔ျဖစ္ပါသည္။

၁။ ပလတ္စတစ္ ပံုပ်က္ယင
ြ ္းမႈ (Failure by Excessive Plastic Deformation)
(က) Yielding at Sub Elevated Temperature
(ခ) Yielding at Elevated Temperature

၂။ က်ိဳးပ်က္မႈ၊ ကဲြမႈ (Failure by Fracture)

(က) ၾကြပဆ
္ ပ္ျခင္းေၾကာင့္ ကဲျြ ခင္း (Brittle Fracture) - ၾကြပ္ဆပ္ေသာ ပစၥည္းမ်ားတြင္
ျဖစ္တတ္သည္။
(ခ) သတၱဳေညာင္းျခင္း (Fatigue) - တစ္ေနရာထဲတင
ြ ္ ထပ္ကာထပ္ကာ ၀န္အားသက္ေရာက္
ျခင္းခံရလွ်င္ ျဖစ္တတ္သည္။ (သြပ္နန္းႀကိဳးတစ္ခုကို ေကြးခ်ည္ဆန္႔ခ်ည္လုပ္ျခင္းျဖင့္
ခ်ိဳးႏိုင္သကဲ့သို႔ ျဖစ္သည္။)

498 499
၁၄၊ ၅။ မည္သည့္အခါတြင္ ပိုက္ႏွင့္ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ား ပ်က္စီးႏုိင္သနည္း point လႈပ္ရွားျခင္းမ်ား စသည္တို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚေသာ ဒါဏ္အားမ်ားျဖစ္သည္။ (Secondary
(When Piping and Components Fail (Theories of Failure) stresses are self-limiting.)

ပ်က္စီးျခင္းသီအိုရီကို ထုတ္ရာတြင္ မည္သည့္ပံုစံမဆို အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ၃။ အျမင့္ဆံုး ဒါဏ္အားမ်ား (Peak Stresses)

ျဖစ္ေပၚလာေသာ ၀န္အားမ်ားေပါင္းစပ္ၿပီး ပိုက္လိုင္းေပၚသက္ေရာက္ကာ ပိုက္လိုင္းပ်က္စီးယို
Secondary stress မ်ားသည္ ပိုက္လိုင္းကို တြန္႔လိမ္သာြ းေစေသာ္လည္း peak
ယြင္းမႈကို ေလ့လာတြက္ခ်က္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
stress မ်ားမွာမူ ပိုက္လိုင္းကို မတြန္႔လိမ္ေစပါ။ Peak stress မ်ားသည္ ပိုက္လိုင္းအတြင္း အျမင့္
ပိုက္လိုင္း၏ခံႏိုင္အားကို ေဖာ္ျပရာတြင္ အသံုးမ်ားေသာ ပ်က္စီးျခင္းသီအိုရီမ်ားမွာ
ဆံုးဒါဏ္အားမ်ားျဖစ္သည္။ အဓိကအားျဖင့္ ပိုက္လိုင္းကို က်ိဳးပ်က္ေစေသာ အားမ်ားလည္း ျဖစ္
ေအာက္ပါတို႔ျဖစ္ပါသည္။
သည္။
၁။ Maximum Principal Stress Theory
၁၄၊ ၇။ ၀န္အား
အား အမ်ိဳးအစားမ်ား (Classificati
(Classification
Classification of Loads)
ဤသီအိုရီတင
ြ ္ တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု အျပန္အလွန္အမွီသဟဲျပဳေနသည့္ ေထာင့္မတ္က်
အဓိကအားသံုးမ်ိဳး၏ ပမာဏသည္ သတၱဳ၏ အမ်ားဆံုးခံႏိုင္ရည္အားကို ေက်ာ္လန
ြ ္သြားပါက အဓိက ၀န္အားအမ်ိဳးအစားမ်ားမွာ Primary Load ႏွင့္ Expansion Load တို႔ျဖစ္ပါသည္။
ပိုက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ား၏ ခံႏုိင္ရည္အားကုန္ဆံုးသြားေၾကာင္း ေဖာ္ျပသည္။
၁။ မူလ၀န္အားမ်ား (Primary Loads)
၂။ Maximum Shear Stress Theory မူလ၀န္အားမ်ားသည္ ပိုက္လိုင္းအေပၚ အားတစ္ခုခု သက္ေရာက္လိုက္ျခင္းျဖင့္
ပိုက္လိုင္းကို စန္႔ျခင္း၊ က်ံဳ႔ျခင္း၊ လိမ္ျခင္း စသည္တို႔ျဖစ္ေစၿပီး ပိုက္ႏွင့္ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ားအေပၚ
ဤသီအိုရီတင
ြ ္ Tensile Test လုပ္စဥ္က yield point ရိွ shear stress ထက္
normal ႏွင့္ shear stress ျဖစ္ရန္ အေျခအေနမ်ား ဖန္တီးေပးသည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္လည္း
maximum shear stress က ေက်ာ္လြန္သြားသည့္အခါ ပိုက္ႏွင့္ပိုက္ဆက္ပစၥည္းမ်ား ခံႏိုင္အား
ထိုအားမ်ားအင္အားႀကီးလာလွ်င္ ပိုက္လိုင္းကို plastic deformation ျဖစ္ေစသည္။ ဤမွတဆင့္
ကုန္ဆံုးသြားေၾကာင္း ေဖာ္ျပသည္။ ဆိုလိုသည္မွာ -
ပိုက္လိုင္းကို အားနည္းသည့္ေနရာမွ က်ိဳးပ်က္သာြ းေစသည္။ မူလ၀န္အားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚေသာ
In the tensile test, at yield, S1 = Sy (yield stress), S2 = S3 = 0. stress ကို ေဖ်ာက္လို႔မရ။ ပိုက္လိုင္းရိွေနသေရြ႔ကာလပတ္လံုး ရိွေနမည္သာျဖစ္သည္။
So yielding in the components occurs when: ၀န္အားသက္ေရာက္မႈ ကာလအပိုင္းအျခားေပၚမူတည္၍ မူလ၀န္အားမ်ားကို ႏွစ္မ်ိဳး
ထပ္မံခဲြျခားႏိုင္သည္။
Maximum Shear Stress = τ max = S1 - S2 /2 = Sy / 2
Note: Maximum or Minimum normal stress is called principal stress.
က) အခ်ိန္ျပည့္သက္ေရာက္ေနေသာ ၀န္အားမ်ား (Sustained Loads)
၁၄၊ ၆။ ဒါဏ္အား အမ်ိဳးအစားမ်ား (Stress Categories) သက္တမ္းရိွေနသေရြ႔ကာလပတ္လံုး ပုိက္လိုင္းအေပၚ ေတာက္ေလွ်ာက္သက္ေရာက္ေန
ေသာ၀န္ျဖစ္သည္။ ဥပမာ - ပိုက္ႏွင့္အရည္တို႔၏ အေလးခ်ိန္ႏွင့္ ပိုက္လိုင္းအတြင္းရိွ
အဓိက ဒါဏ္အားအမ်ိဳးအစားမ်ားမွာ Primary, Secondary ႏွင့္ Peak stress တို႔ျဖစ္ပါသည္။ အရည္၏ ဖိအား။
ခ) တစ္ခါတစ္ရံမွ က်ေရာက္ေသာ ၀န္အား (Occasional Loads)
၁။ မူလဒါဏ္အားမ်ား (Primary Stresses)
အျမဲမဟုတ္ပဲ တစ္ခါတစ္ရံမွသာ ပိုက္လိုင္းအေပၚ က်ေရာက္ေသာ ၀န္အားမ်ားျဖစ္သည္။
မူရင္း၀န္ (ပိုက္၏အေလးခ်ိန္၊ ပိုက္အတြင္းရိွအရည္၏ အေလးခ်ိန္စသည္) တို႔ေၾကာင့္ ဥပမာ - ငလ်င္ဒါဏ္၊ မုန္တိုင္းဒါဏ္ စသည္။
ျဖစ္ေပၚလာေသာ ဒါဏ္အားျဖစ္ၿပီး အတြင္း၊ အျပင္အားမ်ားကို (internal and external forces)
မွ်ေျခတြင္ (equilibrium) ရိွေနေစရန္ ထိန္းထားရန္လိုသည္။ (Primary stresses are not self- ၂။ အျခား တိုးခ်ဲ႔၀န္အားမ်ား (Secondary Loads or Expansion Loads)
limiting.)
ပိုက္လိုင္း၏ အေရြ႔ေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚေသာ ၀န္အားမ်ားျဖစ္သည္။ ဥပမာ - ပိုက္ႏွင့္
၂။ ဒုတိယဒါဏ္အားမ်ား (Secondary Stresses) တိုင္ကီဆက္ထားေသာ အပိုင္းတြင္ တိုင္ကီ၏လႈပ္ရွားမႈ (အပူခ်ိန္ေၾကာင့္ တိုင္ကီကားထြက္
လာျခင္း)၊ ပန္႔ေမာင္းလိုက္သျဖင့္ ပိုက္တုန္ခါသြားျခင္း၊ အပူခ်ိန္ အေျပာင္းအလဲေၾကာင့္
ပိုက္လိုင္းအေရြ႔ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ဒါဏ္အားမ်ားျဖစ္သည္။
ပိုက္စန္႔ထြက္လာ၍ ပိုက္လိုင္းေရြ႔လ်ားျခင္း၊ ပိုက္အခ်ဳပ္ (anchor) မ်ားေရြ႔ျခင္း၊ အေဆာက္
အပူခ်ိန္အေျပာင္းအလဲေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ က်ံဳ႔ျခင္း၊ ရွည္ထြက္ျခင္းမ်ား၊ anchor
500 501
အဦေၾကာင့္ေရြ႔ျခင္း စသည္။ ပိုက္တစ္ခုသည္ အလ်ားလိုက္အား (Axial force) FL သက္ေရာက္ခံရႏုိင္သည္။
Secondary load မ်ားသည္ cyclic လည္းျဖစ္တတ္သည္။ ဆိုလိုသည္မွာ တက္လိုက္ ထိုအားသည္ compressive force (ဖိအား) သို႔မဟုတ္ tensile force (ဆဲဆ
ြ န္႔အား) ျဖစ္ႏုိင္
က်လိုက္၊ က်ံဳ႔လိုက္က်ယ္လိုက္ ျဖစ္တတ္သည္။ သို႔ေသာ္ ပံုမွန္မဟုတ္။
သည္။ ပံုတင
ြ ္ျပထားေသာ FL မွာ tensile force ျဖစ္သည္။ ၎သည္ Axial stress (SL) ကို
ျဖစ္ေစသည္။ ၀န္အားသက္ေရာက္ခံရေသာ အပိုင္းမွာ ၀န္အားကို ေထာင္လိုက္က်ေနသည့္
၁၄၊ ၈။ Stress အမ်ိဳးအစားမ်ား
ပိုက္၏ ကန္႔လန္႔ျဖတ္ဧရိယာ (cross sectional area of pipe wall normal to the load
ပိုက္တစ္ခုတင
ြ ္သက္ေရာက္ေနေသာ stress မ်ား direction) ျဖစ္ၿပီး ၎ကို သေကၤတ Am ျဖင့္ျပသည္။ ထိုအခါ Axial stress (SL) ကို ေအာက္ပါ
ကို coordinate system ျဖင့္ျပႏိုင္ သည္။ ဥပမာ - ပိုက္၏ အတိုင္းတြက္ႏိုင္သည္။
axial သို႔မဟုတ္ longitudinal direction (အလွ်ားလိုက)္
FL
အတိုင္း သက္ေရာက္ေနေသာ stress, ပိုက္၏ radial SL = ဤတြင္ Am ကို ေအာက္ပါအတိုင္းတြက္ႏုိင္သည္။
Am
direction (အခ်င္း၀က္) အတိုင္း သက္ေရာက္ေနေသာ
stress, ပိုက္၏ circumferential direction (စက္၀န္း) π(do 2 - di 2 )
Am = (rigorous)
အတိုင္း သက္ေရာက္ေနေသာ stress စသည္တို႔ ျဖစ္ပါ 4
သည္။ t
= π(do + di ) (based on average diameter)
2
= πdo t (based on outside diameter)

Axial Load သည္ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ျဖစ္ႏုိင္သည္။ ေထာင္လိုက္ပိုက္လိုင္း

မ်ားတြင္ ပိုက္ႏွင့္ပိုက္တင
ြ ္းရိွအရည္၏ အေလးခ်ိန္၊ အပူခ်ိန္ေၾကာင့္ ပိုက္လိုင္းရွည္ထက
ြ ္လာျခင္း
စသည္တို႔သည္ ထင္ရွားေသာ ဥပမာမ်ားျဖစ္သည္။

၁၄၊ ၁၀။
၁၀။ Internal / External Pressure

လားရာအလိုက္ျဖစ္ေသာ normal stress မ်ားကို principal stress မ်ားဟုေခၚသည္။ ထို အရည္ / အေငြ႔မ်ားကို တစ္ေနရာမွတစ္ေနရာသို႔ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေပးေသာ

principal stress မ်ားတြင္ အမ်ားဆံုး (maximum) S1 , အလယ္အလတ္ S2 ႏွင့္ အနည္းဆံုး ပိုက္လိုင္းမ်ားတြင္ အတြင္းဖိအား (internal pressure) သက္ေရာက္ျခင္းကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊
jacketed pipe ႏွင့္ heat exchanger ရိွ tube မ်ားတြင္ေသာ္လည္းေကာင္း external pressure
(minimum) S3 ဟု သံုးမ်ိဳးရိွရာ ထိုသံုးမ်ိဳးေပါင္း၏ ရလဒ္သည္ external stress မ်ားအားလံုး
သက္ေရာက္ျခင္းကို ခံရမည္။ ထိုဖိအားမ်ားေၾကာင့္ ပိုက္တင
ြ ္ axial stress SL ႏွင့္
ေပါင္းရလဒ္ႏွင့္ အတူတူပင္ ျဖစ္ရမည္။ ဆိုလိုသည္မွာ -
circumferential stress SH ကို ျဖစ္ေပၚေစသည္။ radial stress SR ကိုျဖစ္ေစသည္ဆိုေသာ္
SL + S H + S R = S1 + S 2 + S3 ျဖစ္သည္။ လည္း တစ္ခါတစ္ရံတင
ြ ္ လစ္လ်ဴရႈထားတတ္သည္။
ဤတြင္ - Internal pressure ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ axial load မွာ ထို internal pressure ႏွင့္
SL = Axial Stress, SH = Circumferential Stress, SR = Radial Stress ျဖစ္သည္။ ပိုက္၏ cross sectional area ေျမွာက္လဒ္ျဖစ္သည္။
πdi 2
၁၄၊ ၉။ Axial Load FL = P
4
အကယ္၍သာ outside diameter ကို ပိုက္၏ cross sectional area တြက္ရာတြင္ ယူသံုးပါက
axial stress ကို ေအာက္ပါပံုေသနည္းျဖင့္ ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ႏိုင္သည္။
do
SL = P
4t

502 503
Internal pressure သည္ circumferential direction အတိုင္းသက္ေရာက္ေသာ stress ကိုပါ
ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္ေစႏိုင္သည္။
ပိုက္ကို ပိုက္အထိုင္ေနရာတြင္ ေထာက္ေပးထားရာ ထိုပုိက္အထိုင္ႏွစ္ခုအၾကားတြင္
ပိုက္၏မူလအေလးခ်ိန္ႏွင့္ ပိုက္အတြင္းရိွအရည္၏ အေလးခိ်န္တို႔ေပါင္းကာ ပိုက္ကို ေကြးညြတ္
ေစ (bending) သည္။ ပိုက္အထိုင္ႏွစ္ခုအၾကား အေလးခ်ိန္ ညီမွ်စြာ (uniformly distributed
load) ရိွေနေသာ္လည္း ပိုက္အထိုင္ႏွစ္ခုၾကား အလယ္တည့္တည့္တင
ြ ္မူ bending moment မွာ
အမ်ားဆံုးျဖစ္သည္။
ပိုက္၏အေလးခ်ိန္၊ ပိုက္အတြင္းရိွအရည္၊ အပူကာ အားလံုးစုစုေပါင္း အေလးခ်ိန္သည္
W, ပိုက္အထိုင္ႏွစ္ခုအၾကားအကြာအေ၀းသည္ L ျဖစ္သည္ဆိုပါစို႔။

Pinned support

ပိုက္၏ Inner radius အပိုင္းတြင္ stress သည္ အမ်ားဆံုးျဖစ္ၿပီး outer radius အပိုင္းတြင္
အနည္းဆံုးျဖစ္သည္။ ပိုက္၏ မည္သည့္ radius တြင္မဆိုရိွေသာ Hoope’s stress ကို Lame’s
Equation အရ ေအာက္ပါအတိုင္းတြက္ယူႏုိင္သည္။

(ri 2 + ri2ro 2 /r 2 ) Fixed support

S H at r = P
(ro 2 - ri 2 )
W
ပါးေသာပိုက္မ်ားအတြက္မူ radial stress ၏ ေျပာင္းလဲမႈကို လစ္လ်ဴရႈႏုိင္သည္။ Membrane တစ္ယူနစ္အလ်ားရိွ အေလးခ်ိန္ (Weight per unit length, w) သည္ w = ျဖစ္သည္။
L
theory အရ SH ကုိေအာက္ပါပံုေသနည္းျဖင့္ တြက္ယူႏုိင္သည္။ Beam theory အရ ပိုက္အထိုင္ႏွစ္ခုအၾကား အလယ္တည့္တည့္တင
ြ ္ ျဖစ္ေပၚေသာ maximum
do di wL2
SH = P or SH = P bending moment မွာ Pin support မ်ားအတြက္ Mmax = ႏွင့္ Pin support မ်ား
2t 2t 8
wL2
Internal pressure သည္ Radial stress အတြက္ Mmax = ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ မည္သည့္ပိုက္အမ်ိဳးအစား၊ မည္သည့္ပိုက္အထိုင္
12
ကိုလည္း ျဖစ္ေပၚေစႏိုင္သည္။ ပံုတင
ြ ္ wL2
အမ်ိဳးအစားအတြက္ စသည္ခမ ြဲ ေနေတာ့ပဲ ေယဘူယ်သေဘာအားျဖင့္ Mmax = ကို
ၾကည့္ပါ။ ပိုက္၏ အျပင္ဘက္မ်က္ႏွာျပင္ 10
တြင္ radial stress သည္ compressive ယူကာတြက္လိုက္သည္။
ျဖစ္ၿပီး atmospheric pressure Patm ေနာက္၀န္အားအမ်ိဳးအစားတစ္ခုမွာ တစ္ေနရာထဲတင
ြ ္ စုၿပံဳသက္ေရာက္ေသာ

သို႔မဟုတ္ external pressure Pext ႏွင့္ ညီသည္။ ပိုက္၏ အတြင္းဘက္မ်က္ႏွာျပင္တင

ြ ္ radial concentrated load ျဖစ္သည္။ ဥပမာ ပုိက္လိုင္းတြင္ gate valve တပ္ဆင္ထားျခင္း။
ပံုတင
ြ ္ၾကည့္ပါ။
stress သည္ compressive ပင္ျဖစ္ၿပီး fluid pressure Pabs ျဖစ္သည္။
ဤအေျခအေနအတြက္ maximum bending moment မွာ Pinned Support အတြက္

၁၄၊ ၁၁။
၁၁။ Bending Load Wab
Mmax = ျဖစ္ၿပီး Rigid support (fixed supports) မ်ားအတြက္
L
ပိုက္အေပၚသက္ေရာက္ေသာ ေနာက္ အေရးႀကီးသည့္ ၀န္အားတစ္ခုမွာ Bending Wa 2b
Mmax = ျဖစ္သည္။ ဤတြင္ a သည္ ၀န္ရိွရာေနရာသို႔ ပုိက္အထိုင္မွတိုင္းလွ်င္ ပို၍ေ၀း
load (ေကြးညြတအ
္ ား) ျဖစ္သည္။ ထိုအားက normal and shear stress မ်ားကို ျဖစ္ေစသည္။ L2
ပိုက္ကိုေကြးညြတ္ေစေသာ အဓိကအေၾကာင္းႏွစ္ခုရိွ၏။ တစ္ခုမွာ uniform load ျဖစ္ၿပီး ေနာက္ ေသာ အတိုင္းအတာ ျဖစ္ပါသည္။
တစ္ခုမွာ concentrated load ျဖစ္သည္။

504 505
 Mb ro Mb
SL = = ျဖစ္မည္။ ဤတြင္ Z သည္ section modulus of pipe ျဖစ္ၿပီး ၎၏
I Z
I
Pinned support တန္ဘိုးမွာ ျဖစ္သည္။
ro

၁၄၊ ၁၂။
၁၂။ Shear Load

Shear stress ကိုျဖစ္ေစသည္မွာ shear load ျဖစ္၏။ shear load အမ်ိဳးမ်ိဳးရိွသည့္

Fixed support အနက္ ေယဘူယ်က်ေသာ shear load မွာ ပိုက္အေပၚေထာင္လုိက္တည့္တည့္က်ေသာ shear
force ပင္ျဖစ္သည္။ ပံုတင
ြ ္ၾကည့္ပါ။
Shear stress သည္ အထက္တင
ြ ္ ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီးေသာ axial stress ႏွင့္ေျဖာင့္ေျဖာင့္ႀကီး

ဤပံုေသနည္းကိုၾကည့္လွ်င္ a သို႔မဟုတ္ b ကိုသာ zero (သုည) ျဖစ္ေအာင္ ဆန္႔က်င္ေနသည္။ ၎သည္ ပိုက္၏ အလယ္ဗဟိုမ်ဥ္းတြင္ အမ်ားဆံုးျဖစ္ၿပီး ပိုက္၏ အျပင္ဘက္

လုပ္ႏုိင္ပါက bending moment သည္ သုညျဖစ္သြားမည္။ ဆိုလိုသည္မွာ ဤကဲ့သို႔ ေသာ မ်က္ႏွာျပင္တင

ြ ္ အနည္းဆံုးျဖစ္သည္။ ပမာဏမွာလည္း မေျပာပေလာက္ပါ။ သို႔အတြက္ stress

concentrated load (တစ္ေနရာထဲတင

ြ ္ အားမ်ားစုၿပံဳသက္ေရာက္ေသာ) ၏ ေအာက္တည့္တည့္ analysis တြက္ရာတြင္ တစ္ခါတစ္ေလ ထည့္မတြက္ပါ။ အကယ္၍ ထည့္တက
ြ ္လိုပါက

တြင္ ပိုက္အထိုင္ထည့္ေပးလုိက္ျခင္းျဖင့္ bending moment ကို ေဖ်ာက္ပစ္ လိုက္ႏိုင္သည္။ VQ

ပံုေသနည္းမွာ τmax = ျဖစ္ပါသည္။ ဤတြင္ Q သည္ shear form factor ျဖစ္ၿပီး A m
ပိုက္သည္ ေကြးညြတ္သြားလွ်င္ ပိုက္မ်က္ႏွာျပင္ေပၚတြင္ tensile stress ေရာ၊ Am
compressive stress ပါ သက္ေရာက္သည္။ ပံုတင
ြ ္ၾကည့္ပါ။ မွာ ပိုက္၏ cross sectional area ျဖစ္ပါသည္။

ထို stress မ်ားမွာ axial stress မ်ားျဖစ္သည္။ ပိုက္၏ တစ္ဖက္တင
ြ ္ tensile stress
အမ်ားဆံုးျဖစ္၍ ၎ေနရာမွ ဆန္႔က်င္ဘက္တင
ြ ္မူ compressive stress အမ်ားဆံုးျဖစ္သည္။ ထို
အမွတ္ႏွစ္ခုအၾကား အလယ္တည့္တည့္တင
ြ ္ မည္သည့္ stress ကိုမွ မခံစားရေသာ ၾကားမွတ္
(neutral point) လည္းရိွ၍ ထိုအမွတ္မွာ ပိုက္၏ အလယ္မ်ဥ္း (centre line) ေပၚတြင္ရိွသည္။
ပိုက္၏ Centre Line မွေန၍ တိုင္းလွ်င္ အကြာအေ၀း c ရိွ bending moment M
၁၄၊ ၁၃။
၁၃။ Torsional Load
Shear stress ကိုျဖစ္ေစသည့္ ေနာက္အားတစ္မ်ိဳးမွာ torsional load ျဖစ္ပါသည္။
Torsional load ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ shear stress မွာ ပိုက္၏အျပင္ဘက္အခ်င္းတြင္
အမ်ားဆံုးျဖစ္သည္။ ၎ကို torsional moment ႏွင့္ ပိုက္၏ dimension တို႔ျဖင့္ ေအာက္ပါ
အတိုင္း ေဖာ္ျပႏိုင္သည္။

ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ axial tensile stress မွာ S L =

Mb c
ျဖစ္သည္။ ဤပံုေသနည္းတြင္ပါေသာ I τ (at r = ro ) = M T ro =
M T ro M T
=
I RT 2I 2Z
မွာ ပိုက္ cross section (ကန္႔လန္႔ျဖတ္ဧရိယာ) ၏ moment of inertia ျဖစ္သည္။ ပံုေသနည္း ဤတြင္ R T သည္ torsional resistance ျဖစ္ၿပီး moment of inertia ၏ ႏွစ္ဆျဖစ္သည္။
4 4
π (d o - di )
မွာ I = ျဖစ္သည္။ အကယ္၍ c ၏ တန္ဘိုးသည္ ပိုက္၏ အျပင္ဘက္အခ်င္း
64
(outside diameter) ႏွင့္ညီသြားပါက maximum tensile stress ကိုရမည္။ ထိုအခါ -

506 507
 ၁၄၊ ၁၅။
၁၅။ Code Requirements

Code requirement မ်ားမွာ အလြန္မ်ားပါသည္။ ဤတြင္အျပည့္အစံုမေဖာ္ျပေတာ့ဘဲ

သိသာရံုနမူနာမွ်သာ ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။

၁။ ASME Boiler and Pressure Vessel Code, Section III, Subsection NB

ဤအပိုင္းသည္ Nuclear piping, Class 1 အတြက္ code requirement မ်ားကို

ေဖာ္ျပထားပါ သည္။

၂။ ASME Boiler and Pressure Vessel Code, Section III, Subsections NC and ND

ဤအပိုင္းမ်ားတြင္ Nuclear piping, Class 2 ႏွင့္ Class 3 အတြက္ code

၁၄၊ ၁၄။
၁၄။ Stress Analysis တြက္ရန္ လိုအပ္ေသာ အခ်က္အလက္မ်ား
requirement မ်ားကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။
1. Outside diameter of pipe, wall thickness (or nominal diameter, schedule number)
2. Temperature, internal pressure ၃။ ASME B31.1 Power Piping Code
3. Material of piping. (Expansion coefficient, Young's modulus, and material density
ဤအပိုင္းသည္ Nclear piping မဟုတ္သည့္ တာဘိုင္အေဆာက္အဦမ်ား၊ fossil-fuel
will be selected for this material.)
power plant မ်ားရိွ ေရ၊ ေရေႏြးေငြ႔၊ ဆီ၊ ေလ၊ ဓါတ္ေငြ႔မ်ားအတြက္ ပိုက္လိုင္းစနစ္မ်ား
4. Insulation thickness and insulation material. (If not given, standard thickness for
ပါ၀င္ပါသည္။ ဤအပိုင္းသည္ ပိုက္၊ ဖလန္း၊ ဗားမ်ား၊ ဂက္စကက္မ်ား၊ ဘို႔နပ္မ်ား၊ ဖိအားရိွသည့္
calcium silicate will be selected.)
အျခား ပိုက္လိုင္းအစိတ္အပိုင္း၊ ကိရိယာမ်ား၏ design requirement မ်ားကို ကာမိသည္။
5. Specific gravity of contents
ထိုမွ်မက ပိုက္လိုင္းအေပၚ အလြန္အကြ်ံဒါဏ္အားသက္ေရာက္မႈ (overstressing) မွကာကြယ္
6. Any wind load to be considered? If yes, the direction of application is important.
ရန္ ပိုက္အထိုင္မ်ား၊ ပိုက္လိုင္းအထိန္း (guide) မ်ားလည္းပါ၀င္ေသးသည္။
7. Any anchor initial translation. (For towers, exchangers, and so on, nozzle initial
translation is important.)
၄။ ASME B31.3 Process Piping Code
8. Corrosion allowance for piping
9. Flange rating, (ANSI B16.5) ဤအပိုင္းသည္ ဓါတုေဗဒေဆးရည္၊ ေရနံ ႏွင့္ ၎တို႔ႏွင့္ ဆက္စပ္ေနေသာ ပစၥည္း
10. Standard valve weight and flange weight will be used. (For special valves mark အားလံုးႏွင့္ သက္ဆိုင္သည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ဓါတုေဗဒစက္ရံုမ်ား၊ ေရနံခ်က္စက္ရံုမ်ား၊ ဓါတု
the weight on pipe stress isometric.) ေဆးရည္ ႏွင့္ ေရနံျဖန္႔ေ၀ရာဌာနမ်ား၊ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔စက္ရံုမ်ား၊ ေရနံႏင
ွ ့္ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔
11. Long radius elbows will be used. (If short radius or any other bend radius, ေလွာင္ကန္မ်ား။
mark on the isometric.) For short-radius elbow, radius= diameter ဤအပိုင္းတြင္ မပါေသာပိုက္လိုင္းမ်ားမွာ ဖိအား 15 psi (103.5 kPa) ႏွင့္ အပူခ်ိန္
12. Any allowable loading from manufacturers on pumps, turbines, compressors? 366 F (186 o C ) ထက္နည္းေသာ အႏၱရာယ္မျဖစ္ေစႏိုင္သည့္ အရည္ႏွင့္ ဓါတ္ေငြ႔မ်ား။ B31.1,
o

(From the vendor drawing for equipment.) B31.4, B31.8 တို႔တင

ြ ္ ပါ၀င္ေသာပိုက္လိုင္းမ်ားလည္း စသည္တို႔ျဖစ္သည္။
13. Any preference to use expansion loops, expansion joints, and so on, if needed? ပိုက္လိုင္းအေပၚသက္ေရာက္ေသာ ၀န္အားမ်ားကို စဥ္းစားသည့္အခါ pressure,
14. Mark type of intersection (reinforced fabricated tee, etc.) weight (live and dead loads), impact, wind, earthquake-induced horizontal forces,
15. Mark support locations (available steel crossing, and so on) on the isometric vibration, discharge reactions, thermal expansion and contraction, temperature
16. Is hydraulic testing load condition to be considered to get structural support gradients, and anchor movements စသည္တို႔အားလံုးကို ထည့္သင
ြ ္းစဥ္းစားရမည္။
loads? Piping Stress ကိုေအာက္ပါညီမွ်ျခင္းမ်ားျဖင့္ ထိန္းထားသည္။
17. Pipe stress isometrics (x-, y-, z-axis) piping plans, and sections are necessary.
508 509
1.. Stresses due to sustained loads. Gas, Anhydrous Ammonia, and Alcohols Piping Code

Pressure, weight, and other sustained loads ေၾကာင့္ျဖစ္လာသည့္ ASME B31.4 သည္ for Hydrocarbons, Liquid Petroleum Gas, Anhydrous
longitudinal stresses (SL) သည္ basic allowable stress at maximum metal Ammonia ႏွင့္ Alcohols တို႔၏ အရည္သယ္ပို႔စနစ္ ဒီဇိုင္းပိုင္းကို ထိန္းခ်ဳပ္ေပးသည္။ ၎တြင္
temperature (Sh) ထက္မပိုေစရ။ SL တြက္ရာတြင္သံုးေသာ ပိုက္အထူသည္ ပိုက္၏ nominal ေရနံစိမ္း၊ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔ႏွင့္ အရည္မ်ား၊ ေခြ်း (condensate)၊ ေရနံဓါတ္ေငြ႔ရည္ (liquefied
thickness မွ mechanical, corrosion, and corrosion allowance မ်ားကို ႏႈတ္ထားသည့္ petroleum gas)၊ အယ္လ္ကိုေဟာ၊ Anhydrous ammonia အရည္ ႏွင့္ ၎တို႔၏ ေဘးထြက္
thickness ျဖစ္ရမည္။ ပစၥည္းမ်ား ပါ၀င္သည္။ ေရနံေလွာင္ကန္၊ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔စက္ရံုမ်ား၊ အေရာင္းဆိုင္မ်ား၊ ေရနံ
ခ်က္စက္ရံု၊ ဓါတ္ဆီဆိုင္မ်ား၊ အမိုးနီးယားစက္ရံု၊ ျဖန္႔ျဖဴးဌာန စသည္တို႔ပါ၀င္သည္။ ဤ B31.4
2.. Stresses due to occasional loads တြင္ မပါ၀င္သည့္ပုိက္လိုင္းမ်ားမွာ ေရ၊ ေလ၊ ေရေႏြးေင႔၊ြ ေခ်ာဆီ၊ ေလာင္စာဆီလိုင္းမ်ား၊
အပူခ်ိန္မည္မွ်ပင္ျဖစ္ေနေစကာမူ အတြင္းဖိအား 15 psi (103.5 kPa) ထက္နည္းေသာ လိုင္း
ေျမငလ်င္၊ ေလတိုက္ႏႈံးတို႔ကဲ့သို႔ တစ္ခါတစ္ရံတင
ြ ္ ျဖစ္တတ္ေသာ ဖိအားမ်ား၊
Pressure, weight, and other sustained loads တို႔ေၾကာင့္ျဖစ္လာေသာ longitudinal မ်ား၊ အပူခ်ိန္ 20 o F (29 o C ) ထက္နည္းၿပီး 250 o F (121 o C ) ထက္မ်ားသည့္ အတြင္းဖိအား

stresses စုစုေပါင္းသည္ 1.33Sh ထက္မပိုေစရ။ ေလတိုက္ျခင္းႏွင့္ ငလ်င္လႈပ္ျခင္းကို 15 psi (103.5 kPa) ထက္မ်ားသည့္ လိုင္းမ်ား။ အျခား ASME B31 ႏွင့္ ၿခံဳငံုမိေသာ ေရနံခ်က္

တၿပိဳင္နက္သက္ေရာက္လိမ့္မည္ဟု ယူဆစရာမလိုပါ။ စက္ရံုမ်ား၊ ဓါတ္ေငြ႔ျဖန္႔ျဖဴးေရးဌာနမ်ား၊ အမိုးနီးယားဓါတ္ေငြ႔သံုး ေရခဲစက္မ်ား စသည္တို႔

ျဖစ္သည္။
3. Stress range due to expansion loads.
၆။ ASME B31.5 Refrigeration Piping Code
Displacement stress range SE သည္ SA ထက္မပိုေစရ။
1
SE ≤ S A 2
where S E = (S b + 4 S t ) 2
2 အပူခ်ိန္ - 320 o F (- 196 o C ) ထိရိွေသာ ေရခဲစက္၊ ေလေအးေပးစက္ ပိုက္လိုင္းမ်ား

S b = resultant bending stress, psi အတြက္ ဤအပိုင္းက ကာကြယ္ေပးသည္။ ဤအပိုင္းတြင္ မပါ၀င္သည္မွာ ပိုက္အရြယ္အစား
1 ႀကီးသည္ျဖစ္ေစ၊ ငယ္သည္ျဖစ္ေစ အတြင္း သို႔မဟုတ္ အျပင္ဖိအား 15 psi (103.5 kPa) ထက္

Sb =
[(iM )i
2
+ (io Mo ) 2 ]
2 မေက်ာ္ေသာ ပိုက္လိုင္းမ်ားျဖစ္သည္။
Z
Mi = in-plane bending moment, in-lb ၇။ ASME B31.8, Gas Transmission and Distribution Piping Code
Mo = out-of-plane bending moment, in-lb
ii = in-plane stress intensification factor ဓါတ္ေငြ႔ပိုက္လိုင္းအားလံုးလိုလိုကို ဤအပိုင္းက ကာမိသည္။ ဤအပိုင္းတြင္ မပါသည့္

io = out-of-plane stress intensification factor ပိုက္လိုင္းမ်ားမွာ ပိုက္လံုးနံရံအပူခ်ိန္ 450 o F ( 232.2 o C ) အထက္ သို႔မဟုတ္ - 20 o F

M (- 29 o C ) ေအာက္ ရိွေသာ ပိုက္လိုင္းမ်ား၊ အျခား ASME B31 ႏွင့္ ၿခံဳငံုမိေသာ ေရနံခ်က္

S t = torsional stress, psi , S t = t စက္ရံုမ်ား၊ ဓါတ္ေငြ႔ျဖန္႔ျဖဴးေရးဌာနမ်ား၊ ေရနံဓါတ္ေငြ႔ရည္ပိုက္လိုင္းမ်ား၊ သာမန္ေလထုဖိအား
2Z
Mt = torsional moment, in-lb ျဖင့္ အလုပ္လုပ္သည့္ မိလႅာပိုက္၏ ေလထုတ္ပိုက္မ်ား၊ ျဖစ္သည္။
Sa = allowable displacement stress range
S A = f (1.25 S c + 0.25 S h )
= f [1.25 (S c + S h ) - S L ] when S h > S L စာၿပီးရက္

Sc = basic allowable stress at minimum metal temperature, psi ၁၉-၁၂-၂၀၁၀

f = stress range reduction factor ည ၉ နာရီ ၁၆ မိနစ္

Blk 134A, Kang Ching Road

၅။ ASME B31.4 Liquid Transportation Systems for Hydrocarbons, Liquid Petroleum Singapore 619062

510 511