Trkiye Ekonomisini Etkileyen Faktrler; Co rafi konumu Yeryz ekilleri  klim zellikleri Nfus ve yerle me durumu Yer

alt kaynaklar Turizm

1

TRK YE'DE TARIM Tar m rnleri

Sanayi'de hammadde olarak kullan l r. Halk n temel besin ihtiyac n kar lar.  hracatta nemli paya sahiptir. Halk m z n yar s geimini sa lar. Milli gelirin 1/4' tar mdan sa lan r.
2

 Trkiye'de Tar m zellikleri  Trkiye'de iklim e itlili i fazla oldu u iin tar m rn e idi de fazlad r.  Yer ekillerinin engebeli ve ykseltinin fazla oldu u Akdeniz, Karadeniz ve Do u Anadolu Blgeleri'nde tar m alanlar dard r.  Yer ekillerinin sade ve ykseltinin az oldu u i Anadolu, Gneydo u Anadolu, Marmara ve Ege Blgeleri'nde tar m alanlar geni tir.
3

Yer ekillerinin engebeli, ykseltinin fazla ve bitki rtsnn c l z oldu u yerlerde ok iddetli erozyon vard r. Ya n yetersiz ve ya rejiminin dzensiz olmas ndan dolay , tar m topraklar n n 1/5'i nadasa b rak l r. lkemizde, birim alandan al nan verim d ktr. nk ilkel (ekstansif) tar m yntemleri uygulanmaktad r.
4

 TARIM YNTEMLER 1. Modern ( ntansif) Tar m: Makine kullan m yayg nd r. Nbetle e ekim yap l r. Verim ve kalite yksektir. Ekim yap lan alan dard r. nsan ve hayvan eme ine duyulan ihtiya azd r. Sulama ve gbreleme yayg nd r. klim artlar ndan daha az etkilenir. Kullan lan tohum kalitelidir. Marmara, Ege ve Akdeniz Blgeleri ile srail, ABD, Hollanda ve Fransa gibi lkelerde yap l r.
6

 2. lkel (Ekstansif) Tar m:

Makine kullan m azd r. Verim ve kalite d ktr. Nadasa b rak lan alanlar fazlad r. Ekim yap lan alan geni tir.  nsan ve hayvan eme ine olan ihtiya fazlad r. Sulama ve gbreleme yayg n de ildir.  klim artlar ndan ok etkilenir. Kullan lan tohum kaliteli de ildir. Do u, Gneydo u, Anadolu ve Karadeniz Blgelerinde daha yayg nd r. Nedeni yer ekilleri, iklim artlar ve ekonomik imkans zl klard r. 8

Trkiye'de Tar m n Sorunlar

Sulama Gbreleme Tohum slah Pazarlama  lalama (zirai mcadele) Ula m Makinele me Paketleme (ambalaj) K lar n uzun ve so uk olmas

 Trkiye'de Tar mda Sulama Sorunu zld nde;  Nadasa ayr lan alanlar azal r.  Ekim-dikim i leri daha dzenli ve srekli olur. Ekim Tar mda verim ve retim artar.  Tah l ve baklagillerin yerini, ekonomik de eri yksek, sebze, meyve ve sanayi rnleri al r.  Sanayinin hammadde ihtiyac azal r.  Nadasa ayr lan alanlar azald iin, erozyon da azal r.  K rsal kesimde, tar mla u ra an nfusun gelir dzeyi artar ve kente olan gler azal r.
10

 UYARI: Trkiye'de tar mda sulama sorunu zlse bile, ay ve f nd k gibi nem iste i yksek ve gne i sevmeyen rnler ile zeytin, turungiller, incir, muz gibi k l kl isteyen rnler i blgelerde yeti tirilemez.  GAP' n tamamlanmas yla tah llara ve mercime e ayr lan alanlar azal rken, ekonomik getirisi daha fazla olan pirin, pamuk, m s r, ekerpancar , sebzesebze-meyve retimi artacak, nadasa ayr lan alanlar azalacakt r.  NADAS: iddetli yaz kurakl n n ya and yerlerde, topra n su ve azot ihtiyac n kar lamak iin bir y l ekilip bir y l bo b rak lmas d r.
11

12

lkemizde Tar mda Makine Kullan m n n Artmas n n Sonucunda;

 Tar m rnlerinin retim miktar artar.  Tar ma ayr lan alanlar artar.  nsan ve hayvan eme ine olan ihtiya azal r.  K rsal kesimde, tar mda i gcne ihtiya azald iin, kentlere g artar.

13

Trkiye'de Tam Olarak Makineli Tar ma Geilememesinin Nedenleri;

 Tar m alanlar n n engebeli ve e imli olmas (Do u Karadeniz ve Do u Anadolu)  Tar m alanlar n n miras yoluyla blnmesi ve makinele menin ekonomik olmamas  K rsal kesimde tar msal i gcnn daha ucuz olmas  Makine fiyatlar n n yksek olmas ndan dolay reticilerin alamamas .
14

D MERA

ER EK L D K L

ORMAN

15

16

17

18

 UYARI: Trkiye'de, baz rnlere destekleme al mlar ve taban fiyat uygulamas yap larak, rnlerin her y l dzenli olarak retilmesi ve reticinin ma dur edilmemesi sa lan r.  Monokltr Bitki: Bir blgede ok yayg n olarak yeti tirilen bitkiye, o yre iin "monokltr bitki" denir. (Rize evresinde ay, Ergene Blm'nde ayie i gibi).
19

TRK YE'DEK TARIM RNLER  1. Tah llar (Hububat) A) BU DAY  Tah llar iindeki besin de erinin yksek olmas , ununun kolayca i lenip pi irilebilmesi, gibi nedenlerden dolay en ok tercih edilenidir.  lkemizde en ok ekilen ve retimi en fazla olan tar m rndr.  lkbahar ya l , yazlar s cak ve kurak iklim ister.  Yazlar ya l olan Do u ve Bat Karadeniz k y lar ile, Kuzeydo u Anadolu d nda btn blgelerimizde yeti tirilir.
20

BU DAY
 Anadolu, retiminde birincidir, zellikle Konya'da tar m yo undur. Bunun d nda, Ergene, i bat Anadolu, Orta Karadeniz Blmleri ile Akdeniz, Do u ve Gneydo u Anadolu Blgeleri'nde yeti tirilir.  UYARI: Bu day retimi iklim artlar na ba l oldu u iin, retiminde y ldan y la de i iklikler 21 grlr.

B) ARPA  Bu daydan sonra lkemizde en ok ekilen ve retilen tah ld r. Bu daya gre so u a daha dayan kl d r ve daha erken olgunla r.

ARPA  Yem ve bira sanayinin hammaddesidir.  En ok Anadolu ve Gneydo u Anadolu'da yeti tirilir.

22

C) MISIR  S cak ve nemli iklim blgelerini sever.  Hayvan yemi, ya ve ka t retiminde kullan l r.

MISIR  En ideal yeti me alan Karadeniz Blgesi'dir. Buna ra men sanayi rn olup de erinin Blgesi, artmas ndan dolay , sulama ile Akdeniz Blgesi, 23 Karadeniz Blgesi'ni gemi tir.(retiminin yar s )

D) Pirin (eltik)  Bol su ve s cakl k ister. lkemizde sulanabilen vadi tabanlar nda yeti tirilir.

P R N
 Karadeniz'de Samsun ve evresi, Trakya, ukurova ve Trakya, Hatay evresi en yo un yeti tirildi i yerlerdir. En fazla Marmara Blgesi'nde yeti tirilir. 24

UYARI: Pirin batakl klarda yeti ti i iin sivrisinek remesine, bylece s tma hastal na neden olmaktad r. Bunun iin pirin tar m r. ehirlerin evresinde yasaklanm t r. E) Yulaf-avdar YulafSo u a dayan kl bitkilerdir. Daha ok yem retiminde kullan l r. Yksek kesimlerde yeti tirilirler.
25

2. Sebzeler S cakl k Sulama Gne lenme Gbreleme artlar n n yeterli oldu u yerlerde yap l r. Sebze Tar m n n Yo un Oldu u Yerler:  Akdeniz ve Ege Blgeleri  Gney Marmara  GAP'la birlikte Gneydo u Anadolu UYARI: Anadolu'da sebze tar m n n az olmas n n nedeni, sulama yetersizli idir. Do u Anadolu'da az olmas n nedeni ise daha ok 26 k lar n uzun ve so uk gemesindendir.    

 a) Baklagiller: Fasulye, nohut, mercimek, bezelye, bakla, brlce gibi kltr bitkileridir. Nohut ve ye il mercimek en fazla Anadolu'da, k rm z mercimek is en fazla Gneydo u Anadolu'da yeti tirilir.

MERC MEK27

 b) Yumrulu Bitkiler  Patates: Nemli, so uk, kurak ve yar kurak yerlerde yeti ebilir.  lkemizde en ok Anadolu Blgesi'nde, Nev ehir, Ni de ve Konya evresinde yeti tirilir. lkemizin hemen her blgesinde yeti tirilir.  So an - Sar msak: En fazla, Marmara, Ege, Akdeniz ve Karadeniz Blgeleri'nde yeti tirilir. lkemizin iklim ko ullar na uyum sa lam t r.

PATATES

28

c) Meyvesi Tketilen Sebzeler Kavun - Karpuz: Btn blgelerde yeti mesine ra men zellikle Akdeniz ve Gneydo u Anadolu Blgeleri'nde sulama sonucu yeti tirilir. Domates:  Marmara (Bursa ve Bal kesir), Ege (K y Ege) ve Akdeniz Blgeleri'nde ok yeti tirilir.  zellikle sala retiminden dolay retimi artmaktad r.
29

d) Yapra Yenen Sebzeler  Lahana, kereviz, marul, p rasa, spanak, maydanoz vb. gibi tar m rnleridir. e) Serac l k  Serac l n Akdeniz ve Ege Blgeleri'nin K y Kesimlerinde Yap lmas n n Nedenleri 1. K lar n l k gemesi 2. Gne li gn say s n n fazla olmas UYARI:  Serac l n Karadeniz Blgesi'nin k y kesiminde yap lmamas n n nedeni, gne li gn say s n n az olmas d r.  blgelerde yap lmamas n n nedeni ise, k lar n uzun ve so uk gemesidir.
30