Bi Vit ca: Thy Nguyn Tt Thu Gii PT-BPT-HPT bng phng php hm s A.

L THUYT nh l 1: Nu hm s lun b (hoc lun ngb) v lin tc trn D th s nghim ca pt trn D : khng nhiu hn mt v khi v ch khi vi mi . Chng minh: Gi s phng trnh c nghim , tc l . Do f ng bin nn * suy ra nn pt v nghim * suy ra nn pt v nghim Vy pt c nhiu nht l mt nghim. Ch : * T nh l trn, ta c th p dng vo gii phng trnh nh sau: Bi ton yu cu gii pt: . Ta thc hin cc php bin i tng ng a phng trnh v dng hoc ( trong ) v ta chng minh c l hm lun ng bin (nghch bin) Nu l pt: th ta tm mt nghim, ri chng minh l nghim duy nht. Nu l pt: ta c ngay gii phng trnh ny ta tm c nghim. * Ta cng c th p dng nh l trn cho bi ton chng minh phng trnh c duy nht nghim. nh l 2: Nu hm s lun b (hoc lun ngb) v hm s lun ngb (hoc lun b)v lin tc trn D th s nghim trn D ca pt: khng nhiu hn mt. Chng minh: Gi s l mt nghim ca pt: , tc l .Ta gi s f ng bin cn g nghch bin. *Nu suy ra dn n pt v nghim khi . *Nu suy ra dn n pt v nghim khi . Vy pt c nhiu nht mt nghim. Ch : Khi gp pt v ta c th bin i v dng , trong f v g khc tnh n iu. Khi ta tm mt nghim ca pt v chng minh

 l nghim duy nht. nh l 3: Cho hm s nghim, khi pt nh l 4: Nu hm s tc trn D th B. CC V D

c o hm n cp n v pt c m c nhiu nht l m+1 nghim. lun ng bin ( hoc lun nghch bin)v lin ( )

V d 1: Gii cc phng trnh sau: . . . . Gii: 1) Vi bi ton ny nu gii theo cch bnh thng nh bnh phng hay t n ph s gp nhiu kh khn. Tuy nhin, nu tinh mt cht cc em s thy ngay VT l mt hm ng bin v l mt nghim ca phng trnh nn theo nh l 1 ta c c l nghim duy nht. Vy ta c cch gii nh sau. K: Xt hm s , ta c f(x) l hm lin tc

trn D v nn hm s f(x) lun ng bin. Mt khc, ta thy f(1)=4 *Nu suy ra nn pt v nghim *Nu suy ra nn pt v nghim Vy l nghim duy nht ca phng trnh cho. Ch : * v cc hm s vi l mt hm ng bin v nu f(x) l hm ng bin th hm ( vi iu kin cn thc tn ti) cng l mt hm ng bin nn ta d dng nhn ra VT ca pt l hm ng bin. * Khi d on nghim th ta u tin nhng gi tr ca x sao cho cc biu thc di du cn nhn gi tr l s chnh phng. 2) Vi bi ton ny cng vy nu dng php bin i tng ng hay t n ph s gp kh khn v theo ch trn ta cng d dng nhn thy VT ca pt l

mt hm ng bin v pt c nghim . Do pt ny c nghim duy nht ( Cc gii tng t nh bi 1) 3) Vi ng li nh hai bi trn th ta kh khn gii quyt c bi ton ny. Tuy nhin nu nhn k th ta thy cc biu thc di du cn hai v c chung mt mi lin h l v , do vy nu t th phng trnh cho tr thnh: , trong l mt hm lin tc v c : nn f(t) lun ng bin. Do : Vy phng trnh c nghim x=1, x=-1/2. 4) Nhn xt cc biu thc tham gia trong phng trnh ta thy: , do vy nu t phng trnh tr thnh: vy

, khi

, trong vi t>0 . Ta thy f(t) l hm lin tc v ng bin, do .

V d 2: Gii cc phng trnh sau: . . Gii: 1) Ta thy pt c hai nghim v . Ta chng minh phng trnh cho c khng qu hai nghim. c iu ny ta cn chng minh hm s c c nhiu nht mt nghim dn n g(x) c nhiu nht hai nghim), iu ny lun ng v (v khi theo /l 3 suy ra Vy phng trnh cho c hai nghim v . 2) k: Do : Xt hm s . , trong l hm lin tc v ng bin. , ta c:

, suy ra pt c nhiu nht 1 nghim dn n pt c nhiu nht hai nghim, m ta thy v l hai nghim ca pt nn phng trnh cho c hai nghim v . V d 3: Chng minh rng phng trnh sau lun c nghim duy nht . Gii: chng minh phng trnh c nghim duy nht trn D ta c th tin hnh theo cch sau * Chng minh phng trnh lun c nghim: chng minh iu ny, ta cn chng chng minh lin tc trn D v tn ti hai s sao cho * Tip theo ta chng minh l hm lun ng bin hoc lun nghch bin. Tr li bi ton: Xt hm s .Ta c l hm lin tc trn R v , dn n pt lun c nghim Gi s l nghim ca phng trnh , khi . T y ta suy ra c . Do vy ta ch cn kho st vi Ta c nn l hm ng bin. Vy phng trnh cho lun c nghim duy nht. Ch :* Nu chng ta kho st ngay hm th chng ta khng th c c l hm ng bin, do vy ta cn hn ch min xc nh ca x. iu ny ta c c l nh vo bn thn ca phng trnh. * chng minh phng trnh c nghim duy nht trn D ta cn c cch khc l kho st hm trn D, lp bng bin thin v t bng bin thin ta suy ra c th ca hm ch ct Ox ti mt im. Qua cc bi ton trn ta thy vic ng dng tnh n iu vo gii mt s dng ton v phng trnh t ra hiu qu v cho li gii ngn gn. Thng qua cc v d hi vong cc em c thm nhng k nng gii phng trnh v nhn dng c nhng dng phng trnh no c th dng ng bin, nghch bin . By gi ta i xt mt s bi ton v Bt Phng trnh. V d 4 : Gii cc bt phng trnh sau: . . Gii:

1) K:

Xt hm s Ta d dng chng minh c l hm nghch bin v . Do Kt hp vi iu kin ta c nghim ca Bpt l: 2) K: Xt hm s . . , ta suy ra l hm ng

c bin Mt khc: Do vy Bpt Kt hp iu kin ta c nghim ca Bpt l

Nhng ti c lm mt iu: Qun lng chuyn ng sau, m bn theo s ng trc, ti nhm mc ch m chy...