Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 83.

iMVil'!
iV
.ft^li!;:
»>;:;';'
i iHv;-
.;,;,!,«;;,;/'/.,/ ;.,(;;; ;,/;.
mm.^-' ::%:
'".
'r'V.
Digitized by tiie Internet Arciiive
in 2011 witii funding from
University of Toronto
littp://www.arcliive.org/details/patrologiaecursu83mign
, ,
PATROLOGI CURSUS C03IPLETUS,

SEU BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRa, UNIFORMIS, COMMODA. OECONOMICA,
Omm SS. PATRliM, DOCTOnOl SCHIPTOROIOIE ECCLESIASTICOUOI,

SIVE LATINORUM, SIVE GRSCORUM,
QUI AB MVO APOSTOiirO AD TKWPOJf.l CONCIUI TRIDENTISI lANNO 1543) PRO LATISIS
ET CONCILII FLORENTINI (ANN. 14o9) PRO GttJiCIS FLORUERUNT :
RECUSIO CHRONOLOGICA
OMNIUM QUiE EXSTITERE MO.NLI.MENTOIUIM C.^TIIOLIC^ TRADITIONIS PEU-QUINDECIM.Pm.MA
ECCLESL4: S^CULA ET AMPLIUS,
JUXTA EDITIONES ACCIIHATISSIM4S, INTER SE CllMQLE NONNLlLLIS COIlir.lBllS MAMlSCUirTIS COLLAT»*, rEP.QUAM DILIOIN-
TERCASTIGATA", HISSERTATlOMIlUS, COMMKM AHIIS VARIISQUE LECTIONIIIUS tOMTmLNTEll II.LUSTUVfA OMNIHLS ;
Ol-ElliBDS rOST AMI'L1SS1MAS EHIIIONES QU.t; TRIUUS NOVI.SSIMIS S.tCULIS DEIlENTDll ADSOI.UIAS DETECTIS,
AUCTA INDK 1RI'S I'ART1CULAR111US ANALVTICIS, SINGLLOS SIVE TOMOS, SIVE AICTOIIES ALItUJUS^SloMIM
;
1
SUBSEQUENTIBUS, DONATA CAPITULIS IN IHA irSUM TlOliTllM KITE DISPOSITI^, NECNON ET TITULIS SINGU-
;
LaRUM 1'AGINARUM MARGINEM SUPElilOREM 'JISTINGLENTICUS SUBJECTAMQUE MATEUIaM SIGNIFICAN-" • ,

OPERIBUS CUM DIBIIS, TUM AIOCRVPIUS, ALIQUA VEllO AUCTORITATE '^ , •
TlllUS, ADOllNATA ;
ORDINE AD TRADITIONEM ECCLESUSTICAM lOLI ENTIRUS, AMPLIFICATA ;

»**-.'
PUCENTIS ET AMPI.IIIS LOCUPLETATA INDICIRUS ALCTORUM SICUT ET 01'ERUM, Al rilAllETICIS, CllRONOLOnir.IS, STMI% ^
STICIS. SVNTIIETICIS, ANALVIICIS, ANAI.OCICIS, IN QUODQIE RELICIONIS PtNCTUM DOCMATICLM, M liAl^, LHIR- ^ a. y[
GICUM, CANOXICUM, DISCIPLINARE, IIISTORICIJI, KT CUNCTA ALIA SINE LI.A EXCEPIIONi;; SED PR.i!sI.RT1M' .
I .. ,
BUOBUS INDICIBUS IMMENSIS ET GENEIiALIK IS, «LTERil ^CILICET UEKUM, QUO tONSUl.TO, QUIDqCID ^.
NON SOLUM TALIS TALISVE PATER, VERUM ETIAM UNUSQUISQUE PATRUM, NE UNO 01'IDEM OMISSO,
IN OUODl.lRET TIIEMA SCRIPSERIT, UNO INTUITU CONSPlClA"! UR ALTERO Slilill' Ull/E
", 1
'
SACU/E , EX QUO LECTORl COMPERIRE SIT OllVIUM QUINAM PATRES ET IN QIIIBUS
OPEr.UM SUORUM LOCIS SINGULOS SINGUI.OIUM I.IUROBUM SCBIPTUH*; VEBSUS A ^
•
PBIMO GENESEOS USQUE AD N0VI3SIMUM APOI.ALYPSIS, COMMENTATI SINT. . ,
EBITIO ACCURATlSSlllA, C«1ERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEI ONEND» Sl

, PEBPENDANTUR CIIARlCTERIIM NITIDfl*S,
CllABT.t QUALITAS, INTEGRITaS TEXTUS, PERFECTIO COBRECTIONIS, OPEBUM RECUSORUM TIIM VABIETAS ,
TIIM NUMERUS, FORMA VOLUMINUM PIBQUAM CHMMODA SIBIQUE IN TOTO PATBOLOGI.E DECUBSU CONSI ANTEU
SIMILIS, PBETll EXIGUITAS, PR/ESEBTIMQUE ISTA COl.LECTIO UNA, METIIODICA E 1 CIIBONOI.OGIC»
SEXtENTORUM FBAGMENTORliM OPUSCULOBUMQUE IIACTENUS IIIC II.LIC SPARSOIIUM,
PRIMUM AUTEM IN NOSTBA BIBLIOTIIECA, EX OPEBIBUS ET MSS. AD OHNES
*;TATES, LOCOS, LINGUAS EOBMASQUE PERTINENTIBUS COADUNATOKUM.
.
SKinKS LATiNA PRIOR,

IN OUA PRODEUNT PATRi:S. DOCTOllKS SCRIPTOUKSQIJK tCCLESlii LATlN.fi
A TLRTULLIANO AD INNOCKNTIUM IIL
ACCURAINTE J.-P. MIGNE,
Bibliotlieciie cleri iiiaivt- B*sie
SIVE CUnSUUM CO.MPLETOUU.M IN SINGULOS SCIENTI.E ECCLESIASTIC^ BAMOS EniTiiUE.
PATROLOGIA, AD INSTAR IP>IUS ECCLESI.E, IN DIAS PARTES DIVIDITUR. AI.IA NEMPE LATINA, aLIA CB,1.Ctl-H TINA.
LATINA, JAM PENITUS EXABATA, QUOAD PRIMAM SEBIEM VIGINTI-QUINQUE ET DUtENTlS VOLUMINIBUS Mdl.E SliA
STAT, MOXVE POST PERACTOS INDltES STABIT, AC QUINQUE-VIGINTICENTUM ET MILLE FRANCIS VENIT. GR.f.tA
DUPLICI EDITIONE TVPIS MANDATA EST. PBIOR GB.€tUM TEXTUM UNA CUM VERSIONE LATINA LATEKALIS AMPLE-
CTITUB, ET AD NOVEM ET CENTUM VOLUMINA PERVENIT, SED SINE INDItlBUS POSTERIOR AUTEM IIANC vEBSHlNESl
;
TANTUM EXHIBET, IDEOQUE INTRA QUINQUE ET QUINQUAGINTA VOLUMINA RETINETUR. UTRAQUE VKiESIMA QUARTA
DIE DECEMBRIS 18(30 OMNINO APPARUERAT. UNUMQUODQUE VOLUMEN GB.ECO-LATINUM OCTO, UNUMQUOUQUE Ml.BE
LATINUM QUINQUE FBANCIS SOLUMMODO EMITUR UTROBIQUE VERO, UT PRETll IIUJUS BENEFICIO FBUaTUB EM-
1
PTOR, COLLECTIONEM INTEGRAM, SIVE GR.€CAM MVE LATINAM, 326 VOLUMINIBUS PRO AMPLIORl EDITIONE ET 272
TRO MINORI ABSQUE INDICIBUS CONSTANTEM, COMPARET NECESSE EBIT; SECUS ENIM CUJUSQUE VOLUMINIS AMPI.I-
TUDINEM NEtNON ET DIFFItULTATES VABIA PRETIA jEQUABUNT. ATTAMEN, Sl QUIS EMAT INTEGRE ET SEORSIM
COLLECTIONEM GR.CCO-LATINAM, VEL EAMDEM EX CR.tCO LATINE VERSAM, TUM QUODQUE VOLUMEN PRO NOVEM VLL
PRO SEX FRANCIS OBTINEBIT. IST/E CONDITIONES SERIEBUS PATB0L0G1.E NONDUSI EXtUSIS APPLICANTUR.
PATROLOG LE LAJINM TOMiS LXXXlll.

SANCTI ISIDORl HISPALENSIS
TOMI QUISTLS, .SEXTUS ET SEPTIMUS.
EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOUEM,

[N VI \ DICTA irAMIiOlSE, OLIM PliOPE 1'OUTAM LLTETL* PAItlSIOUIiM VtiLCO iyENFb.K
ÔMLNATAM, 5EU PLTIT-MO^TnUUGE, MU.NC VEUO INTRA MOEiSIA PAUISLNA.
m-1
7UE INSTITUTE OF Ui, - i
> . STUDiES
10 ELWGLEY PLACE
\ TORONTo 5, CANADA.
<? ,
40^3
SMCVLUM VII. ANNUS 636.
SANCTI ISIDOR
HISPALENSIS EPISCOPI,
OPERA OMNIA,
ROUX ANNO DOMINI MDCCXCVII EXCUSA,
RECENSENTE FAUSTINO AREVALO,
ISIDOniAM PUiflMlSlT; VARIORUM PR^FATIONES, NOTAS, COLLATIONES, QUA ANTEA

EDITAS, QUA TUNC PRIMUM EDENDAS, COLLEGIT VETERES EDITIONES
;
ET CODICES MSS. UOMANOS CONTULIT :
nOVA NUNC ET ACCURATIORI EDITIO.NE BONATA PRETIOSISSIHISQUE HONUMENTIS AUCTA :
ACCURANTE ET DENUO RECOGNOSCENTE J.-P. MIGNE,

BIBLIOTBECvX CLERI VNlVERSiX.
SIVE
CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTIÊ ECCLESIASTICiE RAMOS EDITORE.
- oaaeo'
TOMUS QUINTUS.
VENEUNT QUATUOR VOLUMINA 28 FRANCIS GALLICIS.
EXCDDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM,

D'AMBOISE, OLIM PROPE PORT\M LUTETL£ PARISIOUUM VULGO /)'f.VF£/?
IN VIA DICTA
NOMINATAM, SEU PETIT-MOiyTPxOVGE, NUNC VEUO INTKA MOENIA PAUISINA.
1862
SMCULVM YII. ANNUS C36.
ELE.\CHUS RERU3I
QU.E IN SANCTI ISIDORI OPERUM TOMO QUINTO CONTINENTLU.
Differenliarum, sive de ProprietateSermonum libri duo. col. 9

Lib. I. — De Diflerentiis Verborum. 9
Lib. II. — De Differentiis Rerum. 69
Allegoriee qusedam sacrae ScriplurcP. 97
De Ortu et Obitu Patrum qui in Scriptura laudibus efferuntur. 129
In libros Veteris ac Novi Teslamenti Prooemia. I55
Liber numerorum qui in sanciis Scripturis occurrunl. I79
De Veteri et Novo Testamento Quaestiones XLI. 201
Mysticorum Expositiones Sacramentorum , seu Quaesliones in Vetus
Testamenlum. 207
In Genesin. 207
In Esodum. 287
In Levilicum. 321
In Numeros. 339
In Deuteronomium. 359
In Josue. 371
In Librum Judicum 379
In Libros Regum 39I
In Esdram. 42]
In Libros MachabiEorum. 423
Variae Lectiones. ' 433
Index Reruni. 441
{Elenchum Operum qua; in lomo VI continentur, 'vide, col. 447; quoe in

tomo yil, col. 959 hujusmet voluminis.)
Parisiis. — Ex Typis J.-P. MIGNE.

,
iiaa
SANGTI ISIDORI
HISPAf.ENSIS EPISCOPI
DIFFEMNTIARUM SIVE
DE PROPRIETATE SERMONUM,
LIBRI DUO.
pracfatio.
ISIDOnUS I.ECTORI SALUTEM.
Plerique veterum sermonum dtfferenlias dislinquere studueruiH , sttblilius intn vcrba cl vcrbu aliquid vida~
I
iiantes. Pocta: autem gentilcs [Al. Geiitiliiini] nccessitale tnetrica confitdcrunt sermon:im proprielales [AI. pra-
urietatem]. Sicque ex his consueiudo obtiniiit pleraque ab aucloribus [\\. auctoritatibus] indi/ferenter accipi, qux
quidem quumvis similia videatttitr, qiiadam tamen propria inter se origine distimjuuntur. De Itis apud Laiinos
Cato primiis scripsit, ad ctijiis cxemplttm, ipse pnitcissimas partim edidi, partim ex anclorum libris deprompsi,
libique, leclor, pro deleclatione [legeiilinni] sitbitutavi.
LIBER PRIMUS.
DE DIFFERENTIIS VERBORUM.
2 De littera A. A Cato , Philippe , arnor longc , uliiidqnc cupido. Ac-
4. Iiitcr Apium ei utilc. A|>iiim ad leinpus , iilile ceasit illico alter itbi alter recessil : alter boitus, al-
ad piTpeluuTn. amorem el bomi n di.veTnnl ct

termalus. Alii verius
2. Inier Ainictim el socium. Ainicus coiisiat affe- malum, cnpidinem semper inalum. Amoris [At., Jatn
Clu, sociu« re, quia consoriio cnnstat. iiorunij quadriparlila differentia est. Esl enim jiistns
5. Inler Arroganlein et abroguntem. Arrogans sti- amor, pius, crudelis, obscenus. Jiistus ainor esi
|)prbii«, abrngans Iiumilis. Arrogans assumit sibi uxoriim, pius filionim. crudelis cnnlra naluram, ut
ridiiciani , abrogans demit, id esi, negaus. Pasipliae, obscenus merelricum.
4. liMer Avarum el cupidum. Avariis est qni suo G. Inter Auspicia et auguria. Auspicia suiit qute
f.i/. sita] non iiiitur, ciipidus qui aliena deiiderai. inchoaniur et ultro veninnt, .luguria qiije coiisii-
5. Inler ^moretii et cnpidinem. Aliud est , inqiiit Iiintnr et cntisequiuilur.
niFFrnENTiAr.LJi. —
De lilirisnifferenliarnni verbo- Ibid. Val. et nlile quid intevesl? Et iia in singiilis
riim et rernm fiise dispntaliim fnit iii Isidnriani*, cap. diflereiiliis addil qitid interest. Arev.
SC.CunidiinsintexeiiipIalibridedifferenliisverbnrum, , 5. Abrogans pro Iiumili fortasse apud alins n"li
aliiid ordiue alpli.ibeliin, qnnd Grialius priiuo ioco '
reperitur, sed non invenusnnn est, ait liartliiiis; ple-
cumnolisP.Paiilini posuit,aliud siiie coordiiie. qiiod raqiie enim Lalina , qiiT «rf iii adjeclioue, ea ab iii
iilcm Giinlins ex Edilinne liigiiTana snmpsit, priiiiuni delrariinne admitlere, ob-ervari pnlest. Ar::v.
exemplum a nobis tanquam geiiuinuni prnfertiir , i. Elyniolng. lib. x, Liticra A et C.
allernm ad Appendices lanquam diibium rejicietur. Ibid. Val. omiltit desiderat. ARtv.
Pantini notas ae varias lectiones srepe oliscure ". Vid. Non. in voce Cnpido.
coll<)cal;is in meliorem ordiiieni , ut potni, redegi. Ibid. Val. omiitit ubi pnsl illico altcr. Mein Mt.,
Barihiiis, lib. xxxiv Adversar., cap. 6, prrElaiinneni amor ex uxoribus. Eleganiis>inia esse verba Caloiiis ,
ex qnodani suo ms. Codice prolulit cum noniinlla ait Barihius; nam ubi cupido intral, eiit ainor lio-
scriplur» discrepanlia, iit Poetce necessitnle confiide- nestiis et Sncraticus. Legil vero Pltilippi, et snspi-
ri.nt... tibique lecturo. Alias coiijecluras addit, qiia; catiir, deiiolari aliquaiiiCatonis invecliviim in Pliilip-
iiifra suis locis indicabuaiiir. In iiis. Codice Vaticano pum, seu Piiilippicam. In Codice Bartliii cratofccemis
3321, quem idenlidem allegabo, Ii.t? suiit varia; in wteritttm; el qiiamvis Bartbius corrigebal obscenus
lecliiiiiesPlerumqite veteres... originedistinguantur...
: merelricuin, tamen dubilabat an legi posset obsrenv.t
ipse paucissima... deprompsi, et pro delectaiione lein tenerum, qiiasi sermo sit de ve lere aversa , iit in
genlitiin subtijlavi. AnEv. differeiitia impuri et impudici. Meliusessel Pasiphaes.
Pr/i:f. — Servins,adill.iiEn.: Nemora inler frondea. .\bi:v.
1. C. Fronlo : Aptum loeo venit, et tcmpori ; ulile 6. Malini: Qufe inchoanti quid ullro ven.
usus fecit. Ibid. Cons lianlur. M. consutanlur. Al. eonsultantur.
' Oiiinps nnia; qii.irom auclor nomiDalus oon est, Paniim sniil, cui eliaiii iribucnila; variantcs lecUones qnie iii ley.ii
ililer uiiclnos lej,'nninr.Edit.
Patsol. LX XXIII. \oW 1

n , s. ismnr.i iiisi AJ.KN.SIS EPISCOri M
7. Iiiier Aryumenliim et argiimeiilalionem. Argii- A qna dilficuliate. Item alius puleus, murns cxcelsus.
iiieiitiiin esl (luoJ in principio tibri breviter causam Summa videbis in excelsu, ima in alto.
liaiidit, argiimentalio est qiix in (lispntatione iidcm l.">. Inter Adnisum , imiixum , subnixum cl
assertionibus \Al., asscitioiieni(|uel faoit. obnixum, Adnisum, conantein [Al., conari] ad ali-
3 8. Iiiler .\rlem et ar(i/ici«m. Ars esl nalura libe- quid , iniiixum innitenlem in aliquid [Al., innili ad],
ralis, ariilicium vero gestum niaiiibus [Al., gestu ct ul si quis baculn inniiatur, aut culumnae. Subnixuiii
iiianib.J constat. vero Inslructum aliquo coiisilio, aut siiirultum ex
9. Inier Abscondiium et absconsum. Absconsum est oiniii parte , obnixum autem obstinatum, vel per-
ciijiislibel arle celatum, absconditiiin vero naturari- seerantciii [.4/., perseverans].
ler abJiium. Ciiiidiiuin cst cnim, non consuin. Inde Ifi. Iiitei- .itloqui, obloqui, eloqui. Alloqui liortan-
et eonsuere diciliir, quamlo riipia f.4(., erupta] ntqiie „tis et jiibeniis, obloqui obircctantis, eloqui oratoris.
aperia qiia:que texuntur [At., trabiiniur]. Porro oc- 17. Inter Amare et Diligere putat dilferre Cicero,
niliuni [Al., ocruliaiuiii] ab occulendo, id est, clau- s%|>iusque sic uiitur , ut distingiiat , atqne ainare
dendo, d ctuin. .\rcanuin vero ab arc.i vel ab ar- poiiatpru ardenter aniare, at diligcre pro levius
cendo, eo quod ab eo omncs .nrceantur, id est, pro- aniare, sicut in epistolis ad Brutum : Vale , in-
liibeaiitur. Iiide et aicesdicuntur, a quibus arceaii- Q qu:t, et nos ama ; vel , >i id majus [Al., minut]
iiir liostcs. Inde et arca, eo quod arceal fuiem. esl , dilige [ Al., diliges ]. Et rursus : Sic igitur
Iiide et arcns, eo quod arceat adversariuin. facies ; me aut amabis , aut quo contenlus sum, dili-
10. Iiiier Aiife ei aiifea. Aiite locum signilicat et ges. Iiein ad Dolabellam : Quis erat qui putiiret ad
persoiiam, antca taniiini leiiipus. eum amorem qitem erga te habebam, posse aiiquidac-
11. Inter eccubtdi el icfii6i(ii , liaec dilTereiitia ce<iere? Tanlum accessit, ul mihi nunc deitique aiuare
e>l : accubuil iii triclinio conviva, recubuit iii cubi- videar, antea dilexisse. Alii dixerunt amare nobis
culo dominus, dccubiiit langiiidus. Accubare eiiiiu iiaturaliter insitum, diligere vero electione.
cst corpore loto , accunibere cubiio. 18. Inier Abjicere et projicere disiai. QuoJ enim
12. Iiiier abscedit cl discedit. Abscedil quod a parte in despcctiono est , ct negleclum , abjicitur, quod
qikilibet se subtrabil, quod vcro a medio dividimr, vero foris est penilus asalute, et a bcatitudine alie-
discedil. num, lioc prnjicitur. Projicere autem dictum, quasi
l^.luler Adullerium el foniicationem. Quod adul- porro abjicerc.

lerium esl alienani uxoreni appetcre, fornicatio vero 19. Inter Arguere et conrguere. Coarguere esl
Hiin esladulicralio matriinonii fcederis, sedcuni aliis coerceio et co.npescere, argnere modo accusare,
s(i!ulis moecbari. p modo aliquiJ oslcndcrc,et5 patefacere est. Viigilius

"
14. Iiiter Alium et exeelsmn, sublime el arduum. ( iEneiil. iv ) : Degeneres animos timor argiiit, I3nda
Altum ex superiori pane et inferiori est, excelsiiiii Cl arguuienta dicuntiir qux causain Oiteiidunt.
ex superiori tanluin; siibliine excelsum esl Ciiiii 2i). Inier Adlidere i:lelidere. Adliditur quis pruxi-
aliqua dignitale; arduum, excelsum est 4 om ali- me, eliditur longe.
7. Val. pandit : argumenlatio , qu(C iii di pnta- 14. Servii verba siiiit, ad ill. ii Mn., Teris jacla-
tione fiilem assertionibui comsIuI, el facit. Aiiev. tits, et alio : — Altii!U lamen sciendum e.sl, quod et iu-
8. Vat. mensa liberalis , et iiiox manibus cuitslaiis. periorem, et iiiferiorem alliludinem significiil.
AllEV. — SubLme. Eiymolo;!. L, T, S. lili. x,

9. Arcanum. Serv., aJ iIluJ. JEuei.\. : Arcana mo-
— Ardunm. Sic Serv. inlerpretaiur illiiJ Georg. ii :
vebo. Ipse, Eiyniolog., lib. xx, cap. 9. Ardita palma, aut alln, uut ad quam difficile perveiiilur.
—Arces. EtyiiioUig., lili. xv, cap. 2. iS.Adiiixum in uno ni^. Servius taineii, queiii Isi-
—Aira. Varro, iv de Liiig. Lat., dict. Ajcn ; ct Jorus (ere sequilur, alleram scriplurani inagis pru-
Trilon adnisus acuto, elc.
ipse, lib. ttyniido;!. xx, oap. 9. bal, ad illud i ALii. :
—Arcenl. Visuin est in Elyinolog. — Ubnixitm. Velus glosâiium, «vrio-xovTa. Nonius,

— Arcus. Eiyinolog. lib. xvin, cap. 9. conlra adversariitm colhtclanlem.
CoJ. Val., qux exuitnlur fro qua:que ttxhn-
//lid. Ibid. Vat. conantemaliquid... et eolumnit. Aret.
tiiy. Arev.
16. Ex Agractio.
11. ViJc Acrori., oJe 27, lili. iii Iloraiii. //)i(<. Vulpius, adCalulIiim, carn». 58, observat
Ihid. Al. : /i/'er accubuit , recuhuii et dccubitit. alloqui aliquando usiirpari pro consolari. Arev.
nailbiiis exi^tinial voccin doninus ad decubuit reira- 1/. Vid. Non., dict. amare et diligere.
liendain essc, qiiod iioii placet. De cubiio vcro ei
— Ad Dolab. Fam., lib. ix, epist, 24.
niore lloroano exi ital lloratium Et citbilo remunete :
— Diligere vero, Etymolog. lib. x lillera D. ,
prrfto. Iii Codice bibliotliecie veteris Vaticann; .59(>4, Ibid. Siiiiiba Ciceronis verba inJicat liartliius, ex
III quo cliaiacleie semigotliico describuiitur regnlae C lil). IX Faniil. epist. 14, et add 1 1 (yi/igfre e^regie
vicecancelleria; per Joaiineiii XXII, hi prsuiiiiuniur ainare noii uno loco Suctoniu valere. Aiiev.
vorsiculi 18. Macrob., lib. Salur. vi,cap. 4.
.
l!l. Ex Agriciio, iii quo inale pro compescere esl
Samis eo ciibilum, sed !sesiis vado ciibalum ;
compeitsare, desunlque illa, modo accusar^, modoali'
Acciiml cns dorniit. discunibens fercula siimil
f.niicuiiibit, violal; procumbit, numeu adoral ; quid, sicut in Parisiensi Edilione.
Oicuniliil, morilur; viclus succuiiititTe feilur ; —Causam. Cansain causas est in Agrael.
guiciiljat, lile jacet.viyi) cxcubat, iiicubat ales. Abev. Ibid. Vai. causas osieiidunt. Arev.
15. Elyinolog. lib. v, cap. 26. 20. Ms. \!kl.,quisquc pro.vime. El iiifra : Itein cir-
Ibid. Vat. oiniitil banc dilTereniiam : lutcr itdut- cumspiiil (forle fircttmspicient) quierit ccrnere. iVimi,
lenKm, cic. Am-v. eic. Ari V.
]:
r. niFFERENTIAr.UM LIB. I. U
21. Inter Aspicere el respkere , eic. Aspicimiis A 20. Inter Adversnm le et «drersMs te. Advcrsu!:i
aiiie iios , respicimus relro ;
siispiciinns snr- adversarius, advcrsiis le imilaior.
le
suni despiciiiius deorsuni inspicimiis intror- et alittm. Alier de duobus
, ,
30. Inter Atlerum dici-
sum, prospicimiis [At., perspicinius ] longe, con- Aller eniin sine uno essc
tur, alius de multis. iniii
spicimiis circumqunque. liem aspic^mus praesentia, P'>test.

respiciinus pr;rlerita, prosiiciinus futnra. Qni auteiii 31. luter Appnrei ei parct \ Al. , adparet el ap-
in dexlerain loevamque se converlit , liaec aspect;it, paret]. Apparel [ At., adparet ]
qui videiiir, paret
noii aspicit. Noiandum sane ,
quod si et despi- ;4/., apparet qui obsequitur non regulj; ratii;ne,
[ ]
cieus dixerimus , iionnunquam diligenler inqui- sed discernendi iniellectiis gratia.
rere significamus. Iiem circuminspicere [ F., cir- 52. Inter .iditum el osliuiii. .Adiliis qinbiis ndniit-
cuinspicere ], qii» nec cernere p(issis[ A/. ,

quaeril titur [ Al., admillimur ], ostiuni qiio e.xcUidiiur [ Al.,
ceriier ]. Nain circumins|iicere [ F., eircuinspicere] excliidimur ].
esi qiiaeicre. 53. Intcr Ar/)i7n(m et jHdicem. Arbiter ex volun-

22. Inier Attendere et iiuendere. Atlenderc aspi- late fit, jiidex ex lege.
cere est , intendere vero criminari , aui ad c;c- 54. Inter .idvennm et convenam. .Advens de uno
dem, aul ad injiiriam. Perraro [ Al. , pro raro ]
ta- B loco venientes, convense de diver.-is.
nien in bono est.
Za. Iiitcr Album et candidum. Albuin iiaiura ,
23. Inier Audire et exaudire : quod Inin boni quani
caiididiini siiidio sive ciira; Albos ergo capillos, ce-
mali auJiunlur, cxaiidiunlur tnntum boni.
r.iiii caiiJidani diciiniis. Iteni candidiiin esl qua-
24. Intcr Adotescere et inotcscere. Adolescere
dain iiitenli [ .4/., ante ] luce perriisuin, alliuiii vcro
augmenti est, inolescere consuescere.
qiiod aurorae constat esse vicinuin.
25. Inter Annuniiatur, nuntialur [.\l., enuntia-
liir ], el denunliatur [At., deiiuiiiiatur el renuiitiatur].

7 36. Inler .Mbentcm el albescenlem. Albenleat
dicinius eiim qiiijam albatus [Al., albiis ]
, albescen-
Aiinuntiatur de fiituro, nuiiiiatur [ A/., enuniiatui-
teni euin qui incipit.
de longinquo ; denuntiaiur de [ Al., in [
proeseiiii,
renuntialur de excusando et rej udi:mdo. 57. Inter .4nimiim et auimam lioc iniere^t, quod
animus coiisilii esi, aniina vila;. Isla sempcr cadem
6 26. Iiiter Ai/rofnrHr, iiiiiocnlHr el eiocatur. Ad-
vocatur daturus patniciniuin, invocalur praestitiiriis esl, ille pro alTeclu imitalur. Item ineiitciii antiqui
auxilium, evocatur prxbilurus [Al., praestiturus] ob- abaniiiio sep.ira\eriiiit : menlcni, ul sciat , aiiimiim
jequium. vcio, ut velit, aut possil discere. Practerca iioii-
2". Inter Abducitur perducilur et deducilur. Q iiunquain, el aninius pro viribus poniiur.
,
AbJucitur quis ad rem inlionestam ,

perducitur ad 58. Inter A/»um et lendem, et uteruni. Alviis iire-
studia [ Al., studium ] deducitur ad hoimrem. rius recepiaculuin cibi esi, quo sordes denuiini, iii
28. Inler Adficimur el a\(icimur. Adficimur [ Al., Sallustius, Simulans sibi alvum purgari. Vciiicr esl
afficimur ] bonore , atficimur [ A/., Adficimur] in- asprclus ipsius partis cxtrinsecus, iil Juvenalis :
jur!a. ilonlani quoque venler adesl. Uterus a lem propi ie
21. Fx AgriBlio, in quo niale Crl aspicimus sursum, Ibid. Ms. vat. scd discernendo. Arev.
qui hnc emendanJus. 52. ViJetiir diUereiitiani coiiciiiiiiis-e cx iJiiribiis
— ^'otandum. Ex Serv., ad illud i JEn. : Despiciens veibisSiTvii , al ill. vj ^^n., Osiia jainque dumus
mare velivolum. pnliiere. Ilabes hace etiaiii Etymolog. v, ap. 7. lili.
— Oiiod
i
quia Servius.
si. Al., si. Ibid. Val., oslm qubus exctuduntur. Arev.
— Serv.
j\o»»iiii()K((m. 35. V.rio, IV de Ling. Laf.
— Jnquircre.-lnquirens, Serviiis. 51. E\ Serv., ad ill. viii /En. Tkiii ti)n;/iis .iHsoiiiir.
22. iiiierpietes Terent., act. iii, scen. 4, Euiiuch. Ip>e Eiyiiiolog. lib. x, liiler:i .4.
Proprie intenAere est criinen in adversarium jacere. 55. Ex C. Front. el ip-e Etyiiioln!,'. iili. x littira C.
Ibid. Nal. in fcoiitim fs(. Ar.Ev. — Ilem... Ex Serv.,aJ ill. iii Geoig. : Culoi deter-
2i. Ex Agralio. Vid. eliain Nnn. in Jict. Adetere. rimus nlbis. Ex quo pro aur(,rce leg. piillori.
—Forte legi possit ex Serv.,ad illnj vi /Eii., Hlo- " Ibid. HispanisaJliuc alba aiirorain iio:a., slqiie iu
dis iuolescere miris, cONCRESCEnE. Propiii!! taineii vero fere llalis , quoJ anim:ijvtriil B.iilliiis, aJ verlia ;
existimo, ut ex Agrailio legamus inotescere couuq- Albuniveco quod aurorce constai esse iicinum; el pliira
menti, aJdamusque lerliuni menibruin : exotescere obsei vaveiat ad Apuli iuiii,qui anrorse album taCi.rtum
evanescendi. lauJal. Akev.
25. Ex Agraelio. 56. Val., qui atbu» esl; atbescenlem qui jam inci-
Jbid. Vat. in prwsenti. Arev. pil. Arev.
26. Ascoii. l'edian. in Divinationem 57. Etymolog. lib. xi , cap. 1.
27. Ex Agrslio, in qiio pro abducilur, est addueitur. — Proiterea... Etyiiiolog. x, lillera A : .4ni»io- Iib.
28. Agracl, ajficimus lionore, af/icimus injuria, qiii

: sus quod si( animis, et viribus pleiius.
liinc furie eineiidaiiJus. Ibtd. Jls. vai., affectu iminutulur. In Ms. nartliii, isla
Ibid. CoJ. Yat. iii honore... in injuria. Arev. seniper in essendu; coniuil liarlli iis, is(a seniper tit
29. Ex Agraelio esse uno. Elegjnlem vocat hujus diHeieiitiae observ:!-
3;J. Ex Agr*l. Vid.Serv., aJ ill. iii yEii. : Harum tioiiem. Ari.v.
uHiim invvni, et ipse Elymolog. lib. x, litlera .4. 3y. Ex Serv., ad ill. ii /En. : iterumque arir.atu
31. Ex Agrilio, el S-rv., aJ ill. i /Eii. : Apjiircnt mitile coinptenl. Ipse Elyiiinliig. lib. xi, cap. 1.
rari nanlis. Vid. eliam Fcsi., dict. .ipparel. — SjliUilius. Ex Iragaienlio incerloiuui lib.
— Non reg... liaec ab Agiitin absuni, rocte. ' t
ir> S. 1SID0I5I IIISPALENSIS KPISCOPI 10
lir.rgiiniitis csl. Scd ci lioc a poelis metri necessiiate A lamen cuin ailjetlione, ui puia volucreoi ciiunni, vo-
variaiur. lucrem ligriileiii. Ut esl illud Pacuvii : Vuiuc:i
59. Inlcr IriHa et tela. Arma sunt quibus defen- currit axe qnadriga. Nani [.4/., sed] et sagillce vo!u-
ilimur [.4/., dcfeiidimus], tela qiiae mitlimus [Al., cres dicuiitnr, quod liis piiin.T; [.!/., pennap] coiiglii-
cmiilimus]. Iiem arma belli sunt, armamcnta na- tinantur. Nani sine adjeclionc tantuni alileni sutial.
liuni. 9 IS. liiler Aiiyucm, kerpenlein et drnconem. In

40. Incer Alluvium ct colluvium. Alluvuim con- mari angues, in terra scrpenles, in leniplo dracoiie?.
snmptio estriparuin ex aquis, colliivium aulem con- Lt Virgilius: Treinqiidla per ullaanjites;cl p:iiili)|iost ;
grcgalio sordluni, qiw; lit a lluxione niulia. Scrpcns iimple.xus ulerqve. Ilem ; Delubra ad sumina
41. Iiiter Aqunlum et aquosum. Aquatam po- diacones.
lioncni recie dicimiis , aquosum locum qui ex se 49. Inler Aureum el nuralum. Aiitciini anro fa-
aqiiflin runilii. Iia el mcracain polioiiem, nierosum ctuin , aiiralum ex alia inaleiia racliim , d mistiim
aulem viinini appcll.iinus. auro operiuir.
g i'l. liiter Apricuin et opacum. Apiicum contranum 50. Inter Aidmalia el cniinun in. Aninialia sunt
eslopaco, quasi apertura coelo, vel soli sine [.4/., in] <pix liabeni aniniain , animanlia laiilum »d ^ciimus
Iiorr.ire frigoris. Et e>l apricum, qnasi [Al., quia]
j{
peMineiil.
sine flatu ct (rigore. Ilinc et Africain dici quidaiii .")!. liitir Auslrum et ostriim. Aiistrnm venium
existiiiiant, qiiasi Apriiain. At conlra opacuni cnn- significal, ostrum vero piirpuram.
densum est, et umlirosum , siciit ei amoenum. 52. Iiiler Annuit el abnuit. Annu:t coiisentit ,
Anioena aulem dicla eo quod ainentur. alinuii ileiieg;it.
45. Inier Accrbiim et acciiMi». Accrvus pci' diias 5'. Ir.ter Ês et cs. JEs melalli niaicria, es vero
11« scribilur, elsigiiifical niolcm. Accrbus per /j scri-
vcrbuni est.
plus significat iminalurnm.

51. Itiler Aiiiiiiiiiii et animnm. Aiiiiiia sine dilTe-
44. Iiiicr Ardos et ai /»01-. Arborinlerdum et sine
reiiiia , animus vero viriiis csi ;
qiiod aniino sapi-
friiciu, arbos vero nonnisi Iruclifcra. Similiter silva
inus, aiiima qua vivimus.
et iiemus. Silva intcnUim est fruduosa. neraus vero
umbrosne et inrrucluos.e inlelligunlur.
5,S. Iiiter Ad ei ni. Ad proepositio cst, ai vero
aibiires
coiijunciio.
45. Inter Acerbum et immaliirMin. Acerbum esl
SC.InterArfjiirj etafcjHro.Adjiirorogo.alijiironego.
loiige a maiuritaie positum, iniraaiurum vero proxi-
iiKiini maluiilati. 57. Infr Apud et penes. Qiiod apud le tunc dico,
46. Inler Avennm et habcnam. Avena per v lil- r ciim aliqiiam partiMii nninem significo. Nani peties
leram herba est. Ilabena per d ruteram lorura est. pnssessionem significai, apud auiem ipiasi cnrpus el
Uabenas autem ab babeiido dictas pulanl, qnod bis librum, non possessio \Al., possessionem). Dicimus
eipios babenius, boc est leiiciiius, unde et equi babiles autcm, npud te liatco argenlum meum, noii penes te;
dicii. qua; crgo rcilduiiiur, apud te Iialeo; qua; possideii-
47. Inler Arem et voluciem. Aves diciraus qus tur, peiies te Ii:ilieo.
pcr aera levibus [.4/., Icviusj volilanl pinnis |A/., 58. Inler Amburerc ei comburere, et sepelire. Cnin-
pc.inis] , volurres autem non solura aves vocainus, Lurere esl igni dare, aniburere ex ulraque adurere
Sfd quadrupedes niniia pernicitale currenles, sed 111 ere cst igni adurere penilus , et ad roedullaiu
50. Eiyniolog. lib. xviii, cap. S. Aliuil discrinien Fest., dici. Ama;na.Serv'us ad illud. v/Eii. , amoiHa
a|iud Fesl. dicl. .4iHia. .
pioruin, el vi, amoiiia lirela.
— Serv., ad ill. ix /En. : Telorum ejfundere conlra 45. l.x AgraM.

—
ipse Eiyinolo,:?. lib. xvii, cap. 0.
;
Molein. AI. mnbilem. Agraitiiis inale.

omne genns.
post banc difTereiitiam inserit Inicy 44. Ex Agrjei., ei ipse E;yinolog. lib. xvii, cap.C.
Ibid. Vai. :
aqiiain el undnm, eic, ul mim. 0'. Arev. T\ Ib.cl. V;it., et fruc.uosoe. Arev.
Etvinolog. lib. xiv, cap. 9.
4(1.
46. Ex Agr*!. 40; ipse Elymulog. lib. xx, fap. 16.
47. Yoliicri curril. Al. Vo/iicris eri/ ex quad.
Ibid. Consuinplio en ripnrum. Elcganler, ait Car-
:
lliiiis; pertluntiir ciiiiii ut noii videanliir rip*. Iia Ibid. Coil. v.il. omiiiii, Hiiiita pernieitnle... sonat ;
el nuin. 49 ct ."0, et ila alios. IJartliiiis su.t Codicc
moii flumina expnsuit iiieiii apud Pelroiiium Arbi
iii
liuin. Iii Vat. Cod., eoiisunimalio cst. Arei".

legebai Volucri currit citatu quadriga; emendabal,
:
41. Ex AgraJtio, in qiio tamen pro aquatume&laqua- cita pro <i(.i/a, ui sii aiiapaestus. Arev.
licum. 48. Ex Servio, ad locuni ii iEii. ciialumad verbum.

—Dicimus. F. Aildendum cx Agr.-clio, qua: aquam ,'iO. C. Fron o
aniiniim liabent.
A)iiiiiO)i(ia animus facil, animalia
:
uliunde rccepit, aquos.

i-1. Al. : Esl opacuin qiiasi opcrlum cato.
5i.Viit. Non dict. hinuere, el .Aiiiiiierc
— Sine llalu. Pulo mendiim siibesse, scribenilum- — Sic \elcres mcinbranjR vncuin iii Terenlio ex-
que aviu tfoiy.n;, id esl. siiic; (rignrc, sic et in Serv. pli.aar. : .\bnuo , nego subirnlio. ,
leg. ad ill.'v ALn. : .4;ir cis slalio grntissima mrrgis, 51. Niin Maic, diit. Animus, el Aiiima.
Teiris iminiliit apricis. Vid. Fest. Ibid. Vat. flfiima spiritus, qun i'it'i)HHS. Abev.
et VI .En., ad ill.
dict. Apricum. Ipse Eiymoo^'. \.h. iii, cap. iS. hb. Eiymoliig. lib. i, caii. 20.
— Ofiucuin coiuitiisHiii. Sic Fcsl., iliil. Upncum. 57. \ii[. Fesl., dicl. Apud.
— .4i).'a;iiiim. Sic eii.ini velus Glussar. Ainocnum in- 5S. F. Lcgciid. Lri cstpenitus etnd inedullam igneiit
;
lcrpretalur a-Jcy.iov zirzo-j. scnlire. Nam didiones est ijiii odiDcre ex illis supe-
— Amoena uutem. Ipie Eiymolog. lib. xiv, cap. 8. lionbus, est igni dare, sic nialc irrepscrant.
-
17 DIITEUEMlAllLM LIC. L 18
seniire. Sepelire est scpiilero cingpre, vel A xgroiaiio in corpnre, sic xgrimJo in animu mvinen
ignem
corpus huniolegereetossa.liideVirgilius(,£neid. x): liabet non sejunclum a dulore. Dnlor igilur a-griiuilo,
Corpus humo paliare legi : Aut (Êiieid. ix) : id e^l, caiisa eflicieiis spgritudineiu in aniino, lan>|uaiu
Si qiia id fortuna vetabll.

aegrotationem in corpore.
Abseiili feral iuferias, decoielque sepulcro. De liticra B.
Auiiaeem et lemerarium. .Audax
JO 5'J. Iiiler
71. Inler Benignilatem elbonitatem. Sloici ila deli-
non tiniet, lenierarius non a-sliniat periculuin.
iiiunl [Al., distinguunt] : quodbenignilas sit virtus ad
tiO. Inter Ad forum irc et iii forum ire. Ail foruin
benefacienduinexposita, lenis, I)ljncla,duIcisallofinio,
signilicaiur aliquis locus in quein imus; in foruiii, in
raniiliarilak'in iiivitans, bonitas
ail oiiiniiini bonorum
ipsiim foruni. autein bene quideni facere et prscslare quoJ poscilur
Cl. Inter Afrum et Africum, el Africanum. Afrum
parata est; non lamen novit suavis esse consortio, ei
dicimus civcin, Africuin venluni , Africanuin nego-
siia cuncios inviiare dulcedine.
lialorem. 72. Inter Bealum et jeliccm. Bealus sibi lanlum
62. Inler .ignoscere et cognoscere. Agnoscinius no- et [Al., sequenter ei aliis], ut
est, felix, aliis
tos cngnosciniiis ignotns.
,
est illud Virgilianum :
05. Inier Auferrc, adimere et eripere. Aiiferinius quem-

g Sis felix noslruujque leves quscunque [Al.,
quani deiliinus, ailimimus jus, eripimiis qiioJ cuiique] lalioieii).

rein
ab aliqiio [AL, alio] rapiinus. Felix autem dxitur, perquem datur ei accij itur lcli-
tii. Inler .igeie causam et dicere. Quod agil patro- cilas, ul felixtempus, felix lucus, felix evenlus.
niis, dicit reus. 17). Iiiter Bealus, lioriestus, forlunnlus. Bcatus
65. Inier Aquam undam. Unda seraper in inoln

et aniiiio, liouestus nioribus, fnrtiinaius sub^taiilia.
esl, aqiia vero si-Ttiva. Porro imbres nubium sunl, 7i. Inter Bibere el polarc. Biberc inturac esl, |io-
laticcs fonlium. iSain lalex proprie liquor fonlis esi; lare liixuria'.
el dictus, quod in venis lerrae lateal. 73. Inler Baimeum et balneum. In prosa quoiidiaiiu
G6. lnter /Equora et maria. .^qiiora, non tanluni sermiine balinenin, in versu baliieum diciiniis.
aqus, sed etcampi propter ajqualiiatem dicti, niare 7(i. Inler Barfcniii el barias. Barbam lioiniiMim ,
autem lanium coiigregaiio aquarum. barl as pecudum vel heibarum diciinus. Barlias cl
07. Iniei xvum et sticulum. /Evum lantura lempns Iioinimim, ut apud Virgiliiim : Barbas incanaque menla
ostendit,sa'CuIuni vero perpetiiitaiem et tempus. Uniie reyis llomnni.
el in sa:ciilu scvculorum dicinuis. 12 "^- '"'Si" Bucinam et bucinum. Rucina cst

(i8. Inier A^guum ei justuni, Justiis quippe e.v lege C lnl'-' 'V^ sii^-nuMi ilatnr in liostes [.!/., bnsleii:!, liii-
esl, quasi jus custodiens, xquus autem est qui secnn- cinus ipse clangir canoris.
dum naluraiii jnstus. Eteiiim justus a jure vivenJo, iJ 78. Iiiter Bellum et prwlium. Bollum indicilur,
esl, juxta .juod jus esi faciendo, vocatur. |irx'liuiii geritur. !n bello enim non slatim pr.clium;
69. InterffgrMm ct ccgrolum. /Eger proprie aniino iii pr;eIio autein stalim el belliini. UnJe ei apiid aii-
mcestus, nain corpore aegrotus dicitur. Pioiiide apger liquos tuba prwlii signiira eral, belli biiccin.i. lieni
esl, et iristis, H et
Eive aegrotnns tantunimodo niale valeiis.

male valens, xgrotus auleni, bellum lntura
lliiiium [M., jurgium),
est, id e>l, tolus conflicins,
civile, Punicum. Pngna

ul Jugor-
uiiiiis
70. Inter /Egriiudinem el cegrolaiionem. Sicut diei, pr.ilium pars pugn», licet et pugna duoruin sit
— Sepelire. Eiyninlog. lib. xi, cap. 2-2. av.y.otpto;.
Ibid. Fortasse legeiuluni fx ulraqne parts, ,\Bt;v. — iis feiix. Ex

Serv. videiur, aJ ill. i .•En. Sis fe- :
59. Ex AgiaMii menie, lcmcnlas sinc conslio,auda- li.x, el ilhiJ eclog. 3Sis lonus, fel xjue.
:
ciapost coHsi/iiim.C. Fronto liinu forte enieiiJandi.s : Ibid. CoJ. Va!., feiix sequenlcr el ul ii... et ad'pi-
Auda.x non limel, temcrai ius non providel ; nani inale sciiiir filicitas. Arev.
ali: qui, audu.T non providel, temerarius iwn li:net. D 7-4. In CoJi e Regiovaiicanii 1S38 , in qiio nilTeien-
62. Serv., aJ iUudviii ./En. : Accipio, «(//ioscui/hc /i- lia; alii]U;'nJo copiosiore- suiu ,
quain iii r.xciisis, id
bens. ila Inler bberect poare : bihinius necefsi-

refertnr :
65. C. Fronto : .iuferl qtii dedil, adimit imperio co- lale, poiamus rolunlale; alii dlcunl : Bibere na.urte
aclus, cripil, qui plus vilel. esl, pniare luiuriie. .Aret.
— Jis. F., Jiissi. iil iiifra liitera )". 71). Ex Serv., ad ill. 111 Genrg. : Biirbas, incanaque
66. Fx Seiv., ad iil. ii.în. .^110; me cequorapossunt. minia. 1'orrii Isidorus cilai. csi e.\ vi Jun.,
locus qiieiii
— Non., jEquor.
dicl. in iiiin, pro crines, barbas ligis.se conslal.
67. Serv., adill. vi Mn. : Queni lihi longcevo : — 77. B.irtliius piilal 6»fi/i!(.! esse ailjeclivum nonien,
/Evum proprie ccternilatis est. LiiJe qiiis in
(inqiiit) ci rcscrilieiiJiim, bucincus caiior esl ipse clangor. Pro
Isidoro forie legendum censeat .E:uin lanl.m pcr- : eo sonilii biicinutus exslat apiiJ PapiMiii. Idein Bar-
peluilaicm osieiidil. Inco, scilicct lili. xsxvi, cap. 15, oliservat
ihiiis, alio
68. Etyniolog. lib. x, dicl. .Equus, littera A. /luci/iumdo sono limiiue dici , iil ex fragnienio Fl.
69. Ex C. Froiiton. et Agr,T;lio. Capri, et e\ liac Isidôi diirerentia colligit. .îiev.
—Ex. Serv., ad ill. iJEn. Cur squeingentibus ceger. :
78. Vide serv., ad i lud viu iÊn. Qui sese in beHa :
Iiilerpretes Teientii, Acl. i, scen. 2, .AiiJr. tequantur.

70. Al. iit Ciccro. Tiiscul. iii. — In C. b.elto. Fronto.
Ibid. Noi:i Panliiii qiiid sibi velil, iicsciu. Arev. — Tiitia pra-lii. E% Serv. , xi .'En.. ad illnd : Bello
71. Vai. etomitiwn. .Arey. dat siiinum, et ipse Eiymolog. Iio cap. xviii, 1 ei 4.
72. Hoc icn-u cl Fionio : Bealus, qui apud CiaTOs — Fralium ptirs- Sic Non. dict. Belltim.
.10 S. ISIDORI IIIS ALENSIS EPISCOPl 20
aliqiiando, cl sine fcrrn, unde el a pugno dicia cst. A biliiiiii, ilaiigor irrationabiliuni, iit anscruin, re! tu-
79. Inter Balsamum et opobulsamiim. Balsaniiini bnrmii.
esl arhor i(is.T, opiibalsiinuini succiis collecius ex ar- 80. Inler Criminatoreni el CiiHiincn/ci» hoc inter-
bore. Naui o|ios dicilur succus. Probaiio auieni b:il- esse auctor Orbilins putat, qiiod criminaior sit qui
snnii, iit d cit Plinius, lix-c e^t : quod si conlra so- alleri crimeii inferal, el id s.ecius facial, criiniiiaiis
lciii fer.itur, et corrupluin iioii sit, nianuin fereniis aiiem ([ui criinen inferat, et euin su^picione quoque
exuril. id facial quare quis magis noxius videaliir. Ut Afra-
SO. Inter i?ossos et t.issiis. Bassos nnmina prnpria nius : yon sum, inquil, tam criminosa [W., crimi-
sunt, Bassus [-•!/. , DjIsos] veio appellaiiva nninina iiosui], quam tu [.Al., quanlum]. vipera, gavnire nd
sunt. aiirem nhnqnam didici domiuicain [M., doinini].
81. Inler Darbarismum el solwcnmum. Barbaris- 87. Inier Callidum et reisa(HHi. Callidiis esl in
imis fii in uiia loqnela, soliecisinus iii pluribus. dispulandi) siibdoliis , versuius auiem cujus niens
De lillera C. in negotinriini aciu ad qiianilihel frauJem facile ver-
82. Inter Calum el wiher iia distinguitur. Quod non titur. Ergocallidum noii pru asiulo lanluin, l.i^ sed
laiiium ille asirifert;s [F., asirifer] lucus, sed et pro asliile doclo diciinus , versiiliiin aiilem ab eo
isie aercoeluin vocaiur. .'Eilier autein subliinior coeli B quod animum cito verlai. Unde et Plaulus :
pars est, in qiiosidera consiiluta sunt. Sane ei a;lher

Versutior es quam rola Ggulari.s [Al. Kgulari].
13 ser igneus est superior, stlira vero lux et splen-
88. Inter Cuiam el soUicitudinem. Solliciludo
dor esi itlicris.
iiioJerala est , alque temperabilis, cura vero siue
83. Inler Cras el crastinum. Cras ad tempus perli-
iiioderaiioiie esi; uiide et cura diula est , eo quod
nei , crastinum ad opiis ejusdeni tcniporis.
cor urat.
Si. Intcr casliiattm el coiiiineiiliam lioc inierest.
89. Iiiler Cognilionem et agnitioneni quidam sie
Quod casiiias est corporis inc"rrupiii>, coiilineniia
dislinguunl, quod cugnilio eorum sit qiue aiile niiii
vcro posl corruptionem sexui renunliaiio. * Pri-
si ivinius, et ea posica scire periiiiiliiniir, agiiiiii)
muiii ex his felicililis est, non esse qnod meluas;
vero eorum quae prius scienles , deinceps sclre Jesi-
sccnnduiii viriuiis est ,
proslernere liostem libidi-
viinus, eorumque posiea recordamur.
lus, a quo JOlies viclus ::tque dejccius es. Quo pri-
niwn cedeie liuniilitalis est, secunduin patientix. * ;0. Inler Commeiitarium et comineiilum , et co-
liaruin prinia felicilalis esl, nonnosse in lotuiii aquo miciim [/*'., comniHlicum]. Commenlariuin liber ,
pnslei libciaii ojitabis; secuiida vero virtulis conci'inme;iium, vel commeniatum volumen, iJ est, ex
leiimere viiiuni (|uo(l optiiiie noveris. .\lii coniinen- G diversis libris comatum scilicel ex
, , Vetcri et
ii;iiii in coiijugiis [Al., conjiigibus] specialibus, casii- ISovo Tesianiento.
talrin in virginibus inlelligunt. Ileni quiJani caslila- 91. Iiiier Coram ct palam. Coram ad persoiiani
tcm accipiuni in inente, virginiiatem vero in corpore. referlur , diciinus eiiiiu coroHi illo ,
palaiii auieiii
Ill.i est auieiii vera casiilas, quii nec corpore, iiec persona caret, qiiia id ipsum siguiiicat quoJ uinnes
ii.ciite polluiiur. sciunt. Ergo coram ad personam ceriam refertur
85. Inier l^lamorem et clangorem. Clamor raiioiia- palam ad unines.
Ibid. Yal. oniillil, iil esl, tolus coii/liclus. Barlliius piosa (Caiii, i{osa) Affranii.
inenioria digna esse ai(, sive ea ex sua observa-
lii'c Ibid. Bailhius suspicaiur legeiiJu.n cum suspicio-
lione Isid riis proinal, sive niore suo aliunde descri- ne occulte id faciat. In suu .Ms. inveiiit lam criini- :
bai. Qiiod aulein Barlhius saepe leclione:ii siii Cod- iiosus , quain tu viiuperas. Alii b;ibeiit, tam criininosa,
cis con;eclura emeiKbire conaiur, acuiin pIltuiii jue quanlum viperu. Arev.
iigit nain jain ea fere oiiniia in Ediiione Grialiana
; 87. Vid. Doiial., in Terenl., acl. iii, sceii. 5. .^Jelpli.
correi ta erûii, salieni cum AJversaria Barlbii iii lu- — Sic Fesi., dici. Vmufus, et ipse lib. x Eiyinolog.,
cem veneriini, quern aliquando Edilioiiem Grialii vi- lillera C, et lilter.i R.
disse conslal. Aiiev. — Plawus. In Epidico, scena cujus princip. Fe-
79. Es Serv. , ad illud iii Georg. : Balsamaque ei cisti jam.
baccas. 8JJ. Aliterdistingiiit Donat., aci.ii, scen. i,Phorm.
80. Vetus Glossar. Ba^sus rjx"ôf- CHrfl rero. Ex Serv., ad illud Ên. Curisque — l :
Hi. Eiymolog. lib. i, cap. 5i. Vid. Agell., lib. v, J) ingenlibus wger cl ivÊn. Jain(tuduiiisauciacu<a. , :
c;ip 20. Ibid. Val., cwia lero siiie solliciludine es(. Arev.
82. LtiumqueosiendiiVarro.lib. iv liiig. Lat., dici 90. Iniiiio Mani.scripto Ii.tc linuini Inler commen- :
Cirlum. larios cl coiiimentaria. Commeniarii iibri coinmenla- ,
— Saiie... Ex Servio, ad illuJ lii .£a. AVc luci- ria volumina.

—
:
dus ceilira sideren pulus. Comalum. F., com,!iiHa/Mm, aut commnliim.

84. Al. Se.xus. 1'niiinm ex his; et infra
: coniem- Itid. Iii .Ms. Val. 5321 suluiii lioc esl, Coininenla-
:
nere ea qinr optima hoivtis. rium liber, comnienlumiolumen. In Edilis dilfiTeuiia

Ibid. liiEditiiiiie Grialii iiidicatiir, deesse in aliqiii- noii plene expliealur, ciiin iira-lercalur explan.itio
bus exeiiipla.ibns verba, l'riiiium... seciindum paiien- vcrbi coinicum. LegeiiJiim ergo viJetur ComHicn- :
lix Ac rever iii velustissimo Codice Vatii;iiio 'ZH

1 tuin voluinen, idest,ei diversis libris comineniaiuin ,
\U coiiliinMtiir oratio sexui reiiutttiaii '. Uuruiit pri-

: Comicnm ex Vfferi c( iVouo Testainenlo. Lomicus ,
tiia jeticilalis esl, ele. .Mox idem CoJ. in coiijuniis pu- Commicus, el Coines liber ecclesiaslicus eral, Leciio-
re'itibus inlelligimt, caslitatem in virijiuibus. Arkv. nariiis qiioqiie dicius, de qiio vidtf Ducangiuin, ver-
Kti. Citat alterum ver;Uiii .Nun., dict. (,'a»/i;ii; , ex b) Coiimcs, primo loco. Aret.
31 DIFFEUENTIAKIJM LIB. 1. 3.
92. Inlcr Cacum el cavaium. Cavum iialuraliier , A """s. Consuesciimis 16 bona, insucscimus inalj, as
cavatum inanii. sncsciiiins ulraque [.!/., utrnmqurl.
95. Inter Circiler, circa el cinum. Circiter ad nu- 105. Inler Capio et capesso. Capio aliquando ,
Mierum refercndum esi , circa ad locuin ei icmpus , capcsso freiiuenter.

circiim vero iiiidii]ue. Ergo dicimus \AI. , (lic:inius] 10(1. Inlcr Cunclos ct omncs. Cuncti omncs siiiil .
circumisse nos oibeni, non circassc [At., tircaisse]. si inodo jiincti sunt, ct simui fuciunt aliquid. Ali-
i)4. Inter Cinitiiipedes ct anleped"/!. Circuiii- ter omnes diciintur noii ciiiicti.
pedes sunt obsequia scrvoium , aiilepedos aiiii- 107. liiier Cwterot ei atios. Quod cartteri cx endciii
coruni. niiiiii^ro snni, alii ex allo.
15 3^- '''^' Conliiigil, obtimiil, eveiiil, Cl accidil. 108. Iiiler Curulem el curiateni. Curi.ilcs oflirialis
Coiilingil eveiitu, (ibliiigil sorle, accidit casii, evonit publici, curulcs vero sellx, in quibus magislraius
vel nialo, vel boiio, sedenies jura rcddunl.
96. Inler Coiripere, objurgare, et casttgnre. Corri- lUti. Inter Ceusoiem ct censualem, Censores etiiiii
pimus verberibus , objiirgamiis verbo , casligamus [At., tantuni] judices vocantiir, censuales vero nfli-
vcrbis, cadibus el verbeiibiis. ciales qiii censiiiii provincialein cxiguni. Iiileriin
ai. Iiiter Cuperect amliirc. Cupere esl terreiia lu- g \Al., interdum] et censorium [Al., ceiisorein] boini-
cra, vel quaelibet niundi desideria inaniler qua^rere, nem pulcbrum dicimus.
ambirc vero lionorum giadus, vcl ordines potesia- 110. Inter Cofinalum et affinem , et propin-
lura appetere. quurii. Cognaius ejusdem gcneris, affinis niiptiis ve-
98. Inter Caniare et canere. Cantarc laniuin vo- niens ,
propinquus sanguinevel affinilile conjiiiictiis.
cibus vel clamorc insonarc esi , canere aiilein in- 111. Intcr C(7«iHem el iiifo/uiiipm. liicoUiiiieni ani
lerduiii niodulari, iiiterdum vaiicinarl est, id est, fu- mo accipimus, coluniem corpore. Columen autcm sa-
lura prsediceie. niias , vel susieiiiaculum est qiiod [.\i. , i|iiia] a
,
99. Inter Conscribere , extcribere , ct relii|iia. ciiliiinna est facium , unde et cutincn, iiiidc et rul-
IMacidus : Coiiscribere, iiiqiiil, est multa siinul scribere. IIIIIS.
Exscribere ,
quod alibi scriptiim sit iransfeiie, 1 1^. Iiiter Conip<Hm et composilum. Comptum ciira^
transcribere , cum jus nosirum in alium tr.niisit. composiium natura.

Iiiscribere acciisationis esl, ascribere assiKna- 115. Inler CiflssMm et grussMiii. Crassiim corpiris
lioiiis. Describere dictioiiis [F. ditionis| , vel or- est piiiguediiiis |.l/., piiiguendo]. Nam grassnri aiii-
(linis. iiii iiimiae crudeiitaiis.

'-'
100. Inler Contlruere et desiruere. Consiruere esl 114. Inler Crflssum ct obesum. Crassus pinguis Cst,
sedilicare, dcsuuere vero eilerininare. ohesus plus est (|iiam pingiiis.
101. Inler Commodare et a<;fomjiiO(/air. Commo-

17 IIS. Inler Cairuiiim el cwruleiim. Cieruliis
dare est praesiarealiquid accommodiire vero apiare. ,
est color , csiriileiis qui ex eo colore cinferius csi
102. Inter Consuere et suere , vel assuere. Con- iialiira. âiii c;eruluin ipsum coloreiii (liciiiiiis.
suere vestiuin, suere codicum, assnere coriorum.

116. Inlcr Corpus et carnem. Qiiod iii omni carne
105. Iiiler Conseqiiiniur et assequimur. Consequi- ciipiis cst, iKin in oiiiiii corpnre c:iro. Caro eniiii
murpedibus, assequiniur siudio. proprie ossa et .sangiiis est ,

qiiod lamen et corpus
10-4. Inter Consuescimus , assuescimus , insuesci- est. Corpus autem et lapis, et lignuni esi, quoJ taiiien
95. Cdd. Vat., »0» ciVffl esse pro 110)1 ciicnsje, >el 105. Agiact. : Consequimur studio, ass^qinmur vo:o.
circaisse, (pinil inclius videtur. Arev. lOi. Ex Agraeiio.
94. Es Agrait. ad vcibiini. 106. Vid. Froiil. dict. Oinnes. Fcsliis eailein fcro
,
95. Vide aliud discrimen npiid Agra-iinm. Jiiibet cimi Isidoio, (Jict. Ciiiicli, et Ascoii. I'ed aii. iii
90. Al. castiyamus cum crediniiis.
: Divinationcin.
98. Scrv., iii ill. JEn. .\rnia viruiiique cano ;cl
i : — Aperlior erit leclio : Alitcr omncs dicuntnr, i:on
VIII /£n. In limine adesse canebat.
: D cuncii. Vid. Serv., ad illud i Mn. : Tota armenla se-
'M. Kx Agr.Tl. oninia. quuntur.
—.4c(!(SH(:om's. - Vel occasionis. Agr:ct. omnes dicuntur cuneti. Arkv.
Ibid. V:it., at ter
— Assiqiinlioni.î. Siqnilicaliouis. Agroel., male.
- 109. Iii Ms. Barlliii : Ceiisoriiim honiincin vulluin
— OrJinis - Ordiiiatiunis, nis. 1, cl A'^rxl. dicimus. Conjicieial Burlbius vultuosum iiaiii vulluo-
/fcW.liiiiola Paiiliiiier:it : /''or/f.flfic/ioiiis.-iiuoJfor- sus severum iiolatapud Sidonium el alios. De seve-
rexi 3d ejus menliMn, ut pulo, forte, diliunis. Bariliii rilaie ceiisoria res nota est. Ego inaiiiii, ccnsoriuia
Coiles sic eral iiiterpolalus Exscriberc, quod ulili : hominem putchie dicimus. Abev.
scriplum quod verbum medicorum ett , (rmiSiTi-
esi, Itl. Velu.s glossar. , columiiia, irtTTii/jiyizoTa , et
bere. F'ro liis, quod verbum iiiedicoruni est, liarlliins coluinen, iiriaxvlov dicl. Coluninw. Ipse liljiiiolog.
,
siibro[;aIial, qnod verbuin iiideroruin esl periiiiel ,

Iil). X, lillera C.
eiiini ad pbigiarios. Ubservat idem dictionein Csê ile- 113 Ex Agi':i'l., Crassari, qrassari.
claniatdriain exercil;Uioiieiii, quales d ttioiics Lnuo- — Aniini.,. Agr*!. ; .ii(( aiijwi, ni(( crudcl.
dii ad nos veiicruiil. Arev. Ibid. Nimiic crndeliiaiis. Val. iiiiiiliil, nimice. Arev.
100. Lcg. dcsiiuere, iiisi iiialis, pra;cunte Agr.clio, 1 !•". ExC. Frohlonc diciloaiUeiii Sulura Iiico iiiou
:
txstruere vero in cxcelsum slruere. posscsbiuiii siia; rebliluenda, leêiHluiiii|iie , Cuerulhi

101. Agr;rl., dicl. Coinniodotum. e:l cnlor nalurcv.
—-Nou., dicl. AccoiiiiH-)dai. 1!6. Slc lib, Eiyuiolog. xi, cop. I.
23 S. ISIDOUI IIISPALENSIS El'ISCOI'1 24
caro nun est. Uiclum aulem corpus a corruplione, ei A 121. Inier Cochlearium e' eochleare Cochlearius
caro a c.ireiiJo, vel a ciidendo. qui veiidil, cochleare vero spocies.
117. Inler Capiilos el capillamenla. Capilli capiiis 125. Iiiier Coeium el ceium. Cueius rauliitudo ee-
sunt , capillanienia sumniiiaics arborum. [Al. ,
lum lielluam di< iiniis.
arbnrisj. 126. Inlcr Commune el ep':ca:num. Comniuiie ge-

118. Inier Colluin el cerviccm. Collum [M. , Cnllus] neris [Al., genlisj esi, epicoenuiu vero aniinalium.
scmpor cervieem, cervix f.l/. Ciillusjantem dnm siii- 127. Iiiler Capillalum el capiUohiim. Capillalus ca-
giilari numero diciUir.sijinilicat collum; dum plurali, pillo granJi, capillosus pilosus et liirsuiiis.
superbiani, nl Cicero iii Yerrera {Lib. v) : Pratorcm 128. Inler Cornua el curna. Coriiua aiiimaliuiii, vel
lu accusas ? Frange cereices. anlemnarum, corna vero pomoruni genus.

119. Inier Concidit et concidii. Concidit , eorrepta 129. Inier Cwpii et cepii. Cepit de capiendo , coepit
iiiedia syllaba , signilicat cecidisse, concidit, prodn- de incipiendo.
cia media, significai se|iar.is.-e. 130. Inler Calvum el calvalum. Calviis esl naiiira,
120. Imer Cassidem el galeam. Cassis de iaiiiina calraius manu. li.de et decalvatus dicimus valide
esi, galea de corio [.4/., corio fii]. iiianu decilvalor.
121. Inler Ciypeum el clupeum. Clvpcum senlnm, U 3.9 131. liiler Circa, circum el circiler. Quoil
(liipeum oriianientum [.4/., ornamenlaj diciinus. circa est incerli loci Je aliqua parie, circiim cerli
liiier Clijpeum ei clipiiim : Clypeus niasculino undique, circiier uumeii pene inliniii.
genere esl quem scutum dicimus, clupeum iieulro 152. Inler Causam et rationem. Quod causa reni
Uicilur iinago, ab eo quod cliieal , id e^t, diialur vel raiicnem aniecedit, raiio in ipsa re esl. Iiem
etMioininetur, et clara sil. Sic ei iiiclylus prsdarus causa esl, propler qiiain litaliquid, lalio per(|uum fit.
dicitur. 153. luler CivilL- el citicum. Civile esl qnod aJ

18 122. Inter Consuetudinem et rilum. Consueiudo civillem peninet, civicuni, quod ipsi cives faciiinl.
Q^t soliise rei usus, ex consensu duoruiu , pluri- 131. inier Cognoscinus et agnoscimus. Gognoscimus
iiionimque facius. Ritus vero ad jusiil'ani pcriiiiei iguoratos niores, agiioscimus quae iiobis exciderant.
quasi [.!/., pendel ,
quia] recluin , ex quo pinin , I)e lillera D.
seqiium, sanclunK|ue [.4/. s. respiciinus]. 133. Inler Dluri.a , divlina el diulurna. Diuriia a
l-lo. liiler Cognitorem et procuratorem. Cogiiiior die facta sunl, ut diurna nierces, diutiua dicta ab eo
non iiisi prx.-ens a prxsenie prssenli daiur, | rocu- qiiod esi, quod diu duraverit, diulurna vcro a perpe-
ralor aulem el absens conslitniliir [.4/., queiii a. con- tuitate dicia, qnasi a;lenia.
siiiuii] adversus abseniem. Item cogniior adversu^ G 156. Inier D.sertum et discreium [AL, disserium].
eiini soliimmod) lile [.4/., lilem] conlendil [.4/., de- Disi-rlus oralor esi, discreius esi docius , a discen-
fjiidii] advcrsus quem aJ agendum consliiulus esi ,
do diclus.
procuraior vero apud omiies. Ilem cognilor liii lan- 137. Inler Divilem el locvplelem. Dives esl pe-
luni daii solei , id esi [AL, ilem], judicii expediendi cuiiiis, locuples 1-4/., locis pleiius] auieni fundis,
graiia , procuraior vero el res oinues adniinislrai. quasi locorum diviliis plenus.
— Carendo.-Creando in Elymnlog. curalores et cogniiores iii sensu prnprio expressil, iit

117. Capillamenla seminum, lib. v. aJveililnr iii nol. aJ Dri^suiiium, lib. iv, cap. 20,
118. Ex Serv., ad ill. ii JEu. Cervici imponere Selecl. Anliipiil. In .\ls. Val., prwsens a prwseiili dc-
Hoslrif. Eiyniolog. lib, xi, cap. i. lur ; et oiuiliil Ilem cognilor... omnes administrnl.
— Frange. lii allero cxeiii(ilari : Frangere cerii- Arev.
ces, cl superbiam inclinure, qua;, ul gioiseinaioii , 125. Val., belliiam dici:. .\rev.
iiiducenJa. 12G. Sic lib 1 Elymolog., ciip. 6.
Ili). Sit Acron., od. 5, lib. i Horalii, in illo Ibid. Cod. Val., coinmune qeiius esl heminum ; epi-
vcrsu : Nequicquam Deus abscidit , expoiiil abscidii, cccnnm. Epicoena a coniniuiiibiis dilfe.-unl, quia com-
separavit. iniinia duos lubent arliculos, ul hic et liwc sacerdos,
liid. liarlhii meinbraine ita : Inler ciissidem et cas- epicoeiia \ero unuin tanluin, iit passer, lepus, elc.
sidani nihil interest. Calea vero cassis esi, quce de co- ViJe (..ledoniiiin, in Arle, pag. 1S<J2, Puitsch. Arev.
rio fiebal. .\rev. D 13 1. Decalvaiioiiis inenlio Concil. Tolel. x>i ,
121. Clijpeum. Ex Cari-io iii C. Fronione, male. cap. 3;Enierileiis. cap. 13, ei alibi, passim vero iii le-
Clupeum armorum, clxjpeum imaginis. gibiis Visegolliorum erilque perpetuaB infainix iiola.
—
C7;/ptns. Locus iiiulilns. qiiein >ic ex Carisio 7/)i(/. Depoena decaivalionis |Jura Ducangius, verb.
siipp!eri possf cxisiiino < Clypeus niasculino geneie : Decclvare, et decaUaiio. Apud IsiJoruiii verba vulide
1'sl iinem sculuin diciinus, ab eo q lod esl clepo,
, manu Decalvalor foriasse cx aliquo alio auclore pe-
z«V,J-Tu, id esl, celo, cuin clnpeum iiiirigo dicalnr, tila sunt exeiipli loco. Aiiev.
el noiiiiiieliir a clueo, qnoJ claiM sil. > Sic el iii Serv 131. Iii iiiio ms. Inler circa el circum quod circu
:
ail ill. vii .'En. .Vec clypei cunusque sonaiit

: :
— Oicii ,
Cit de al.qua parte loci, circum undique.

,
ab eo quod celent corpus 'v.-'j toj x/i-zat. 152. C. Fronio Causa ducel factuni , ralio solvit
:
12i. .4/., Solilo conseusu ususd. rei obsciira.

Ibid. Val. ad jusliliam pcndel. Et wquum semper 133. Acron. el Porph. in oJ. Iib. ii lloral. ila lan-
praspicimus, \iro wquum, sauclumque. ARt». luiiiJislingKuiit, ijuuj civicum anliqua liûia diCalur,
123. Fesl., dict. Cognilur :C euim prwsens a prw- cu'i/t; iiun ileni.
\cnii prwiide datur. I5'i. .W., ttdjecta, nullis scnsu pro a dic.
—
Sisi... Al. Jussn prnsidis prwsenlis prwsenti d.
: 13t). Ev Agrailio.
Itid. Nemo veleiuai lueliiis Jitlereniiam iiilor piu- — Discielus est. Lcgc ; Descrliis, cst derelicius, a
:
23 DIFFERE.NTI \RU.M LIB. L 28

138. lulet De[eiisoiein elitllorem. Defensor cnrai,iie A liuni] e-l separallo, cum iniilier a viro disccdil, di-
fial injiiria, ultor id facit, ne inipnne sil facia injuria. virtit vcro, qui a via vel ratlone defleclit.
j50. Inler Deformem el twpein. Delorniis ad corpiis 21 li8. Inler Deluit el^diluil : Delult purgal,
)ieriinci. Tiirpis ad aninium. diluit lemperat. Livius, de inorte Mitridaiis : iiuod
20 'i"- '"'*='' Dementem et ddinim. Demens est ciiin diluissel.
cujusiunque ailalis ameiis, et [F., id esij sine iiienle, 149. Iiiler Dilectum el dclecliim. Dileclum a dlli-
delirns auicm per jclalem iiienie defectus : dicius geiido, delectiim ab deligcndo [.U., eligendo].
autem ita, eo quod reclo ordine, quasi liia, aberrct. lo'J. Inier Directum et dcrectnm. Dcreclum per
Lira enim esi arationis genus, cum [AL, cuin qua] latum est, dircctum per loiigum.
agricolse facta [Al., jacta| seiiieiile dirigiint sulcos. 131. Iiiler Discernire et secerncre. Dlscernit qui
lll. Imer Dirum et ulrocem. Dirus iiiiinisericnrs, iii diia* partes dividit , secernlt, qiii ex multis seoi-
quasi divina ira iii id adactus. Atrox, criidelis, liuc sum iiiulia eligli.
est, rruJus, neqiie suavis [-1/., siiasibilis].

132. liiler Dicere ct memoraie. Dicit ennn, qiil se-
142. Inter Doliim et (lolorem. Dolor est corporis mel ideiii pronuiiliat , iiiciiioral, iioii qiii beinel dl-
incoinmodiias , sive molesiia. Dolus vero occulia cll, sed qui taciiliis idem, mcmuriy; coiiservaiid:e
caiisa, facll.
iiialiiia, blandis sernionibus adornata. jj
1-43. liiler Dolum,insidias, ei fraudes. Doliis aiiiino 155. Inler Derigcrc el dingcrc. Dciiglinus qu,e
fit, insitlla: loco, sive lelo, fiaus circa lidem mutuaiii

curva suiit , dirigimus , cum aliquo leiidiiiius.
1:4. Inler flcporlare, comporlare et exportarc. De-
\AI., injuria].
144. Iiiter DemeiHiimel amentinm. Dcmeiilia lciii-

l'0rl;ire esl alliiuid aflerre, comporiaie lii unuiii lu-
cuiii conferre, exporlare lollere.

porale vitiiiiii est, aineniia perjieiuum. Deiiieiiiiu
autem dicta, quasi diniiniitio iiientis. 1S5. Inier Discedere et abscedere, el cxtera. Dls-
143. luler Disiinclioneni et sulHlistinctioneni. Dis- cedere per divunium didnius, ab^cedere (ler absen-
liiiclio (inem keiHiis iacit , subdi^tinciio suspe:idit tiaiii , secedcre per siiigularitaiem , decedere per
[At., mentein sus|i.]. iiiortem.
14G. Inler Diinidium et diiiîdiiitnm. Dimidiiim 150. Iiiler Deauco et diduco. Dcduco de amico
cst xqiia pars divisa , dimidlalum utique pars, sed producendo [Al., perducendo]. Diduco aiilem distra-
[Al., si] non oeiiualis. lio, \cl divldo. Itini qiiaiiluiii :id eipios Irluiiiplui-
147. Inler Diverlil cl divorlil. Divortio [F., divnr- Ie> 22 ffi'^^'''"'' *' equii duxere Irluinplios; si boves,
deserendo dictus. Ex Agrxtii meiiie neiilra linrnm le- Q — Divcrlit. Siinl eniiu diierlicula ,
quK ab lioe
clionmii, quas ms. Iiabeiil, tolerari polest. Al. : Dis- verbo, senittiv iraiisvcr.->a! a laterc, viai mililares, ail
sertus est doctus a dissercndo, etc. Serv., ail lllinl ix yEn. .Ad divortia uola,
137. Kectiiis f irle Friinlo Diies. qnia dividendi (a- : Ibid. .Ms. Vat., vel a ratione dejhclil. Ancv.
cultaiem liabel. Vario a divo dediicit. 1 i8. Kx Agr;Kilo.
— LotoiKiH. Sic fere Froiito, ix Terenl., Scaiirus ; — 1'urijat, Al., purgul vel lavat, qiiod taiiieii afiesl
Ct ipse ElymoUig. lili. x, lillitia L. ab Agi;elio.
Ibid. Vat., quasi loci plenus. AnF.v. — Livius. Ex lib. cii, ut consiat ex Flori epltoine,
l^"*. Sic et Fronto Liliio vinilicat factuin; vindicia,
: er;it Idcus.
vcl vindiciitio , futura prohibet. Ibid. Ilartliiiis, lih. xxxix, cap. 14, potiiis Feslo
159. Al., Animuiii. Vrimcu, al. nis. vcl P.iulo asbeiililiir, qui deluere snlveie exponit a
140. Fesl., dii t. :1/«i(et(i;i;«iH. Ipse Eiymolog. !ib. luciido, noii a Iniundo. Aiii.v.
X, lilicra D. ii'J. Ex c:ideiii iiieiile AgrLcrnis: ddigi uffectioiiis
— INoii., dict. Delirus, el i|'Se in Elyniologii-;. deinji judicii.
,
— Sulcos. Iii ElyiniilO:;. :idditiir : /" quos oinnisse- 1 U. Ilinc Icgendiim conslat apiid Agr:eliuiii niiile
cjes decurril, qiiod cuni inihiiiie veniiii »il, furt;issis quoad jeiiMim luciis: Direciuin in liilera ap-
siiiiiplu^
etillic ea verba tolleiiil:i, aut sciibeiiiluin cs iNon. latum. Sle el Etymolog. lib. x, llt. D: Direcius co
In quosoir.nis ulirjo decurrit. quod in rectum vudit.
Ibid. Vat., siHt; inent^ defectus; delirus autein pro /tii/. Eleganteiii liaiic dilTerentiani Birlbius vocat.
nlate. De veibis r|ua; iii Etyim>liii;ii^ addiiutiir post AnF.v.
dirigunl sulcvs, ilixi suo luto. Aiitv. " Fest., dicl. Meniornre.
1.'2.
1 U. Iiidignatus ; nalus, ut Feslus. Vide Serv.,
(., Ibid. Vat.,srt'piiis ii/. Akev.
ad illiid II .-tii. : Qiia: mcns tam dira. 133. Sic Paiilus ex Festo : Dirigere apiid Plnuiunt
— Fest., Atroces.
dii lioiie invciiitur pro disccdere, sed (//.sciiK/eri; legit vlr erudii.;
Ibid. P.iiiliiius pio in id adactus iuilicat ex var. El cuin uliquo. .\l., ciim ad aUquem.
lect. indigniitus,&l ex conjetliir.i iinius. liiirlliiu-:, 134. Fuite scrlbeiiduiii ex iiiente Agr;i'Iii Depor- :
lib. xxxvili Advcrsar., cap. 'i, legit nei\ue snusibilis, tare, ea deferre ; male taiiien ipse, deponere. Appvriare
etfxpoiiil co!isullus,ialiune utcns, ul apiul .Vpiciiiiii, cst uliquid aflcrre; coinp., eic.
et Plitebadiiiiii. AitEV. — Tollere.-De loco lollcre. Agrna.
ii-2. Sictîc, Tusc. II : Dolor motus asper in corpore, 13(i. Slc Serv., ad ill. i Al,u. Despicieus mare reli- :
a sensibus alienus. volum —Deduco, prosequor ; diduco, dirido.

— Ipse Elyniolog.
:
llb. x, lillcra D dii il dolosus — Vel divido. AI. seu pono, id est, f. seu d.spuno.
Ibid. V:it. iidornal pro adurnala. .iiitv. — Equos. Maliiii ciiiTKS.
141. Lib. x f lymolog. liiteia D. — Subducere. Ex Serv,, ad ill. i îi. Subduccrc
143. Eiyiiioldg. lib. i, cap. 18 classem.
— Sensni. Al., .Ueiilis, cel s nsiis. — Dcdticunt. III .Eii. Al., didnciint.
I i(i. Agr:vl., rt ciiiiio--c Agcll., Ilb- rap. li. Ibid. Val., ileduco pro aniino dcduccnilo. \t,tl.
— Noii, dat. A>iroi(iui».
lil-,
.87 S. ISIDOIll IIISPALENSIS EPlSvOPI 28
deduxere[/l/,,du!!ere]. Iiem qiinnliini ad naves, siili- A factns beaius, lionesius moribus et lionore usiis.
diiciTe iii iprram dicinius, dailueere [AL, diilu- 167. Iiiler Do et cedo. Qui dicit do significat i|ni-
CMf] aiileiii iii mare. ul : Deducuni socii naves. bus delur; qni dicit cedo, de se laiiUiin dicit.
lo7. Inier Diw el ambo \Al., liiins anibos|, ljtii|iie 108. Inter Deum et diium. Quod Deus seniper
(]iii dicii duo [M., diiosainbos], Qumeral ;
qui ainLo, esi, divus lit.
jimgil. 169. Inter Datnnum el jacturam, et detrimenlum.

1.--8. Inler Dispurem el imparem. Dispar cst ina;- Jacturaii) scienles [At., scienter] ct ultro palimnr,
qiialis, vel ilissimilis, im;nrYero, sine pari. dninriiiiii subilo, et non credeiilibus nobis , lil;
159. Inler Diw el bina. Cicero, iii episinlis ad 11- deirimenlum, leve daninum fit in pane.
liiiin, iliias epi.^tolas, iion biiins ; binas litieras, iion 170. Iiiter Donum el munits. Doiiuin Deo oller-
(luas. Quia nunieri Inntiini plnrnlis est nomen Itterse tur, munus liominibus.
quae epistolam signiflcant. Nain n»n dicimus biii:!,
171. Inier Delxia ei delecta. Delicia peccata, de-
iiisi ea qux singularem niimenim non ailinitlunl, iit
lecia elecia.
bina caslra, biiia arma. Ea .lulcm dicimiis duo qiiae
17*2. Inler Delictumet tn;us(iftam. Delicluin 'juidaiii
sinsiilarein iiumerum adiniltunt. leve pulaverunt es-e peccaium, quasi neslijieiiiis
ICO. Inter Domiim el Aosp.-ium. Domus .id proprins B F., negligenlia derelictum, injustitlam >xro im-
[ ]
Iiabilatores periiiiel. Nam liospiliiini tunc vocatiir, raane aliquod sKvumque commissiim.
iwiiaut aliquem recipiniu-, aul cum ab aliquo ip<i
173. Inler fio/uHi et dolorem. Dolus tergiversaiio,
recipimur ; uiiile tl qui venit , et ad quem veniuir, dolor vero corporis inquieludo.
liospes dicitur. Sic Plaiilus: 174. Inler Dolosum et inimiciim. DoIdsus est qui
Hospes iiecavil hospilem caplum mann.
occiilia raaciiinalione grassalur, inimicus vero qiii
161. Inier Decentem et speciosum et [ontwsum.
iiialn facit aperlius.
Deceiis molu corporis probatiir , speciosns spicie,
175. lider Deduco eldiduco. Deduco, aniicum, di-
formosus, natiira, sive formn.
duco, dislraho.
162. Inler Deformem et informem. Deformis esl
cm deest forma, .4(., f;ida furm. iiifi rmis ulira

24 '"6. luler Directum el derectum. Direclujn [AL,
[ ]
derecium ] in recliini vadens ; dereclnm [ .4/., dire-
foniiam.
ciiiin ] in laiere recium.
105. Iiiter Decus el df cort-m. Decus aJ animuiu re-
177. Inler Disco el doceo. Discit qui iion novit , do-
feitur, deior nd corporis speciem.
cet vero qui novil.
1C4. Inier Detatorem et dilalorem. Delatnr, qiii
De tittera E.
deferl ad accusandiim [Al., causandum] ; 23 dilaior, p
qui differt ad piorerendum. 178. Iiiier Exiernum et hesiernnm. tlesiernuin di-
165. Iiiler Draconem et iraconem f

Al., iruaconem]. cimus pridinmim, exiernum auleni exlraneum, hoc
Draco cst imnianis bellua, iracones [Al., truaconesj est, alieniim.
vero siiiil liialiis lerrs. 179. Inter Etoquenlem el toquacem. Siiice-
166. Inter Diviiem, polentem, fortimalum, locupte- rilas facundix eloquentum est, efTusa et iiicoinlita
lem et honesium. Dives esi potentia ei virtiit.! , lenierilas , loquacium. I'nde est Sallu-lius : Loqunx
poicns ,
qunsi Deo prnximus, locu|i'es fiindis, qunsi vwg-s quam [acundus. Et Cicero : Huiic loquacem esse
locis plenus , forlunnlus , subilo [f., siibsiainin ]
liab tiim, nunqiiam dissertum.
159. Ex Serv., nd illud viii JEn. : Frenaque kiHa. dut qui non finire facit daluin.
Vide eumdem, ail illiid i jEn. : 168. E.\ Serv., ad illudV/En.:Ci'Hi(s ultoasanyuine
liinn manu lalo cnspniis haslilii ferro. diiiim.
Al., Cic. epiilolorum ad 169. SHfri/o.elc. nnbis nescientibusfii.
— Deirimentum. AI.:/nso/i/o
fil. el
Ibid. Barlliiiis fulilissiinum esse ail, qiiod non di- Sic Ascon. Pediaii., 3 nrat. conlra
caiiius bina, nisi i|ue numeriim singulireni iion ad- Verr. Detrinienlum vel unius partis dici potest.
initlunl. Isidoius Servinm aliisque graininaticos se
, , — ,
— — ,..
170.
donis :
:
—
jt.n..Siruercniquesuis
Serv., ad illud \ ^^....^...--.^
....................... ,..., altaria
.—
Z>OHa, ait, supeioriim, H.i/Hcra in/erorHm; et
—
, .,
pro diio proiniscue usnrpaliir. Ahev. clarius. C. Frontn: Donitm quod diis dalur ; muuus,
160. Ex Serv.,ad illud viii JEn. Nevero hmpes, ne : quod amiris vel cliens, vel libertus ufficii causa millunt.
quwre. Ipse end. libro Elyinnlog. vi, c p. 19.
—El iMiisiellaria, scen.cujus iiiiliuin IIabeo,Nep- Ibid. Cod. Val., mKi!iis omnibns. Arev.
tune. viaq. qrut. 175. Ms. Val., distribuo prn dislraho. Arev.
16I.C. Froiilo Decensin gesiuest, el niolu corpoiis,
; 178. Vnl., Iiic et nlibi, gii:isd;iin dilTerenlias di-
«/'efiosus; iiiale legilur formosus ab excellenli specie : verso ordine collocai, el nonniillas boc loco addit.
dicitur ,
[urma nalurce bonum unde eiiain [urmosus , Liltera E ila incipil : Inler ivquoia el inaria, elc,
ilicitur. iit nnm. 66 ; inier eevum et sceculum , elc. , nt
162. Lib. lOEtymoIog. liitern 1. num. 67; inler eiternum, elc, ut boc n. 178; inleT
164. Ex Agr:Klio. hccresim et scliisnia, ut n. i82. Ibec varielas ex di-
Ibid. Val., ad offerendum. .\nEV. verso scribendi modoor.tnr; nain medio aevo scri-
165. Poeln aiioiiymus, laudaliis n Joanne de Jaiiiia : bebaiiir eifuoro, «lum, cresis, eic. Arev.
Terrarum tracones, animalia dico dracones. Vide Du- 179. Varr., iv ileLing. Laiiii. Loqiiax, : quinimium
cnngium, verb. Tracones. Arev. loquitur eloquens, qui copiose luquitur. Ipse, Eiyiiio-
;
Ibti. C. roiitii Cui forte aliquid contingit.
i : log. Iib. X, liiiern C ei L.
/6ld. Val., ('( virlutibus. Arev. —Sallusiiu.s. Ciinliir ideni fr:igineiilum ab.Agcll.,
107. C. Fioiiio: Cedo iibi ponit , ct cst imnwbUc, lib. 1, cnp. li.L.tcitum uiido.
29 DIFFKRENTIAnUM LIB. /. Vf
180. Inler £a:pert«m el «aper/um. Si eniin esper- A laudanduni [F. , laudando] exlollunl , per unuin ^
luni rerum diiierimas, signilicanius perilum , si ex- Cicero : Nimium forlasse hccc illi eferunt.
periein, ignaruni. 192. IiiterEiscîfiiimKr.pcrsfûimar el prosequimur,
18i. Inter Exerciiatum ei exercituni. Exerciius, Exseqiiiiiiur morlein, in qiia vimiicta est, persequi-
laboribus latigauis, exercitatus, vei arte, vel studio niur fugieiiteni, prosequimur , cum fungiinur of-
peiiius. licio.
iSi. Inter Exosum et odiosum. Exosus dicitiir qui 193. Inter Ex/emp/o ei i7/ico. Exiemplo, repenie,
aliquein odil , odiosus, qui oditiir. vel siatiiii, vel subiio, illico, mox vel conlinuo.
185, Iiiter fifrrie/fllem el ehriositalem. Qiiod elirie-
26 ''''"^' Inter Exstinclum tlresiinclum. lixsiincluiii
tas aliquando e-l , ebriositas frequens tenuileiilia vini diciiiius liiinen, ut Cicero : Liniiina civiiatis exsiincla
esi. De qua Aposiolus ait (/ Cor. vi) : Neque ebriosi siinl , restinctum vero' incendiiim , ut idein Cicero :
regiium Dei possidebunl . Pulclire auiem quidam non Subjectos prope jam iijnes, circumdalusijue reslinxi.
ignobilis orator, cum ebrium e [ Al., a ] sonino de- mus.
scriberelexcitalum, ait: Neque dormire excitatus, nec 195. ln'er Equilem [Al. f^Hnmi, equestrem el se-
viyilare ebrius poterut. Qua seiiteiilia 25 expressit qncslrem. Sequeslris dicilur, qui cerlaiiliUus me-
quodamniodo ncc morluuin eum fuisse, ncc vivum. g jii,s inlervenit, per (luem ulraque pars .Tquain fi-
18*. InlerEfgn/Mmct eventa. Evenlus ip-a rcsest, jgn, seqiiatur [A/., xqua ruleaqualiir]. Eqiies auleiu
Eventa autemdicuniurquae ab eveiitu veiiiunt. est qui equo sedet in anuis. Equesiris veio locus,
183. Iiiter Egestutem et pauperlalem. Quod egeslas yel ordo, ut si dicas : Ille liomo equestris est. Iiem :
pejor esl qnain paupeitas, paupertas eniin polest Jl/i/i(a/ [AL, miles] itle in equeslri ordine.
esse bonesta , nani egestas semper turpis esl. igc. Imer Exanimem el einnimatuw. Exaniniis
186. Inter Experienliam el scienliam. Experieiilia est iDorluus, exaiiiinaliis vero liineus. IJl esl illud :
in malo dici poie^t, ut poeiias expertus, scientia au- e auimr.ta sequens impiiigerel agmina muris.
lem in bono i;intuin. 197. Ii;ier £u el /ie«s. Eu inierjeciio doleniis
187. Inler £mi(/i( el urfmii/i/. Emillimus alios a est, lieus adverliiuin vncanlis.
iiobis, admitliiiius alins ad nos. Sic quidani virgiiii 198. Imer Ensem el gladiam, Ensls est lerruin
cuidani ail: Murum sexui tuo exstrue, qui nec luos taiiluin, gladius vero totus. Mucro auleiii non lanlnm
emitial oculos, nec admitlat alienos. gladii, si d el cujuscunqMe leli aciimen est. Iieiii gla-
188. Inler Exisiimare elarbilrari. Exisiimareapud diuin generaliter dicimiis, cnscin in prjilio, inucio-
nninium noslrum esl , aiLiirari judiciuin aniini ncin In opeie.
[ 4/., aniiiii nostri esi ]
proferre. -, 119. Inier Exuvias et spolia. EMivi;u du: iim
189. Iiiler Emere el redimere. IJ dilTerl (|uia qui suiit, spolia privatoriim.
eiiiit alieiium eiiiit, qiii auiem redimit, id einii pro- 200. Iiiter eum qui in insulaiii relegatur, cl cuiii
prie quod suum fuit, et suuni esse desiit. qiii depnriatur, magna dilTereiitia est : piiiiio,
l'JO. Inter Exspeclareel spectare. Exspeclaiur veii- qiioil relegalum \Al., qiii relegalum] binia sequun-
turus, siiect;ilur qui videuir, vel apprnbalur. tur, nisi fuerint seiUentia adenipta , deportatum non
191. Iiiter £;J'er«ii/ et eferunt, Elfcruiit qui ex[ior- sequuniur, iiisi palam ei ruerint cunccssa. Iia fii, ut
taiil [
.A(., asporianlj, per diio ff. Lferunlauleiii, qui relegato, nieniioiieiii bonorum in scnieniia liabe-
180. ExServ., adilliid liiiEn. Exercite faiis. Ipse : exiolliinl.

Eivmolng. lib. x, litlera E, diciiuiiibus Experlus, 193. Viirr., lili. vi de Ling. Lalin. Extemplo esl :
el Expers. continun. Al. Ex'einplo, subito, illico, conlinuu.

:
—Ignnrum. De re vel cnusn quw agitur. Ul glos- — Non. Illico significal staliin, mox.
sema rejiciendum, nec Servliis agnoscil.
:
Serv., ail illiid xiiEii.: El pace sequesira:

19.';. —
Ifsl. Ex Servii lococilalo Exerei:e,\ui\nil,faiigale. : Sequesler esl medius inler duos altercaiiles, apud quem
Exercitatusperilus; exerciiusluboribus ;exercilulus stit- (diquid ad icmpiis seponilur. Et sic b-re Fesi.
diis. rv — Diiae illie viues, iii «rmfs, ab Isidoro, lili. ix
Ibid. Val., labore falignlus. Ari:v. Eiyiiiiilog., cap. 3, iibi agit de iiiiliiitius pqiiestriliiis,
lt>3. Iniiuit idem discrimen Cicero. Tusc. Qiuest. oinittiintiir. et sane niilii suspecta: siinl. Forlaîsis ail-
lib. IV. j('cerai eiiiiilcm tiiniii pro eqno ipso sinui, ad liicio
Jbid. Nonignobilis ora/or. Coelii verba annotari ait Virgilii liico, III Georg. ; Atque equitem docuere siib nr-
Rartliiiis, qui totuiii locuin ex Qiiiiilillniiii peiiiiiin mis, Insullnre solo. ISon., dict. Equitem, ct Equi-
iiliisiravil lili. xiv, cap. 18. Sermo ;>ulem Coello eral les.
de M. Anlonio. Arev. — Oidine. Al. .Sequester suspector penoris dicitur,
184. Wiin., dicl. Eventiis ; ex libro i Liicretii : Even- F. susceptur piyiwris.
tiim dici poleril quodcunque erit actiiin. 196. Ex Serv., nd illud l /En. : Exanimumque auro
183. Epitlielon Virgiliaiium, turpis egeslas. corp. Et inlcrpreiibus Terentii, aclu. i, sceii. i, An-
187. Ai. Anobisail alios.

: dri;r. ei alibi.
188. [Soii. dici. Arbiirii. 197. Kx Agr.Tlio.
189. Vat. Inier emere el redimere quid imerest.
: IIIS. Lib. viii Elymolog., cap. 6.
Qui eniit, eic. Arev. 199. Videlur ex Ser"., ad illuj xi JEn. : Ipsos ferre
190. Ex Servio, ad illud Georg. Mulio exspectata i duces.
tabore; quin el exspectare pro prubnre ab cudeiii usur- -iUO. Etyuiolog. lib. v, cap. 27.
patiir II Georg. : Crassaque tergn exspecta. — llaberi non prosit. Legn non linbeii posi.it.
I!ll. Eadein Agrajliiis; niliil l;>iiieii de diiplici ff :
Ibil. Alieiia videiur ab lioc bco li:cc difrcieiilia
Effiriur, inquil, qui porlaiur; elejferunl, qni Itiudandn iiilcr relegaliim cl depcrtaivin ; Cl atCil a vcleri Co-
31 S. ISIDORI IIISPALENSIS EPISCOPI 32
ri, non prosii.dcporlalonoceat. Iienidisiant27et in A «''norem. Forinido olijiiiiur, vei oculis, vcl aninio,
loci qnaliiatc. Quod cuni relegato quideni liunianius sine adliibiia raiione, et niaxiine parvulis, pavor
transigiiur, dcporlatis vcro solent insula; assignari auiein cum limiditaie aninii subilaest coniurbans (iC"
(lux suiit asperrimx, qnxqne sunl paulo minus suni- casio, quae tamen solvitur ratione, vel lempore, ncc
ino supplicio coniparandx. siat, itcin metus est mntus interior aninii subitiis,
iOl. liiler Eiemum el deicvlum. Eremus esl in via sive cordis, factiis cx aliqua tristi rccorJatione. Ti-
soliludo, ulji nunquam liabilatuin esi, descrtum nior vero est accedens dolnr nieiilis extrinsecus , ex
ubi aliqiiantlo iiahilatiini et derellctinn csl. nllqiia accidenti occasiune. Porro liinldiias aniiiii
^02. Inler Exsccralionem et juralionem. Exsccra- viiiuiii sciiipilernum est. Nani liinor, pro leniporo
tio, nl puta : Si malum iion palior [V., ut nialuin non est. Ilaqne in viro lorli estaliquando tiinor, tiinidi-
paliar^^ ; Juraîo : î bonum milii evenit. las i.iini|iiain. Est aiilem et boiius linior cl inalus.
203. Iiiter E.vperium , et experrectum. Experiuin, MmIus csI, cuin leinporalia bona quisque sibi snb-
aliquid agniiiini , experrectuni asoiiiiio. iralii peiliorrcscit [-1/., abslrabi periimcscil] ; bomis,
204. Iiiler En ci em. En, cuin osleiuiis, ein, cuni cuni i|iianto quis Deinn ardentius diligit, tanto eiiiu
increpa». diligt;iitius oflendere pertiine.«.cil. Nain tiinere iiiter-
205. Inier Ebrium et cbriosiim. Elirins ad lempiis B duni proilest, et decel, pru qualitale leniporum at-
multum bibil, ebriosus seniper niullum bibil. que causaruin.
206. Inter .'Equum ei equimi. Equus, quod e>t ani- 213. Inier Facinus el flaiiHium ita videliir distin-
mal, per e et u. sola scribcnduin. Quod vero pro giiere Angiistiiiiis. Quidquid enim, inquil, atjit indo-
justo scribitur [F., accipitur] per a: dipbibongon ge- mita cupiditas ad corrumpendum animum et coipus
niinala u u est scribenduin. suwn ,
jlacjiliuin vocntur ,
quidquid vero agit «(
De litiera F. alleri noceat, dicitur facinus. El liwc duo genera sunt
207. Inter Fidelcin et fidum. Fidiis aniicus dici- omnium [AI., /iomi/i«i?i] peccalorum, Sed flagitia
tur, (idelis fainulus. Ilein inlidelis est qui caret lirini- priora suiit, quts ciim corruperint animum in facinora
tste , iiilidiis, qui lide. prosiliunt.
208. Inter Famosum et infamem. Faniosus est, 292I6. Inter P/iaH(nsmm elplianlasnia. Plianlasia
(le quo fama loquilur seubene seu niale, inf.miis vcro est iuiago alieujus corporis visa, elcogitando posiea in
lantum inalai fama; est. animo ligiirata, ut puta, avi ve! palris species, quein
209. liiter Ferocem et ferum. Ferox diciiur ani- aliquando vidimus, ac dum cogitando memoraiiius,
iiius, feriis leo. pbaiitasiam dicimus. Pliaiitasma veroestex imagiiic
210. Inlcr Fa(/a«met meHrfflcem. Oiiinis honio fal- c cogiiila, aliqua, qiiam vidinius, iinago forinala, ut
lax id agit, 2S "'"''^ quisque fallatur; noii auteni om- puia, species avi queni nunquam vidisse meminimus;
nis vult fulleie qni iiientilur. Sicut iniiiii et coincediae, sed lamen ejus species non meraoria, sed inotu ani-
ct niiilia poeiiKita, iibl inendacium deleciandi pntius ini liguratiir. De cognilis eigo specitb'is nieinuria
slndioquain falleiidi vulunUitcscribitiir. Nani eloiniies collccta, pbantasia est; de in; oguitis species aniino
fere qui jocaiitur [,1/., penc qui loquunlur], inentiuiitur. ligiirata, pbaiitiisma. Nam liguraia phaniasmata nibil
211. Iiiter Furiaium et fnriosum. Furiosus csl alind sunt quam de specie corporis, corporeo sensu
qui ferarum ritu feriur, et ab eo furor nuiiquani re- absiracia; figmenioqiie niemori», nt accepla suiil,
ceilit, furiatus qui fiiril ex causa. vel pariiri, vel muliiplicare, vel conlraliere, vel dis-
212. Inter FMriosum, furentem [Al., furienlem] et lendeie, vel ordinare, vel tiirbare, vcl quidlibet 11-
iratum. Furiosns est coide, fureiis [A/., furicns] gurare eogiiaiido facilliiiiuin est, seil, cuin vciuin
causa, iratus inerito. qiiairitur, cavere et vitare difiicile. liem pbantasia
213. Iiiter Ferocilalem el fcrilatem. Feroi ilas sa!pe est incognitarnm rerum ex cognitis conjeciiira, phaii-
Iniidi iKihetiir. Esi er.iin ferocitas inililiiin, et ferox lasina vero rerum incognitio rogniiarum.
juvenlus diciliir. Feritas auteni dinis animi babilus. 217. Inter Fiduciam et conjidentiam. Fidueia in
214. liiler Formidinem, pavorem, et melum, sive bonis rebus, cunfidentia in malis est.
dicc Valicaiio 5521. Barlliiiis eam reperil in suii C.i- viispro ablaiivo, ut in ulor, forlasse ferri posset.
(lice, uhi eral magiia esl dijferfniia, ut ait Orenius pri- Aucv.
mo etc. Coiij cit, ut ait llereiiiiins scilicel Miiilesiiiiiij 208. Vid. Non., dict. f ama.
.!('..; «^lniox, idi in rclefjnlo non fit bonorinn, ii iiicmio 20'J. Ex C. Fronloiie.
humini prosit, depurlato noceat. AiiEV. 211. ExServ. , ad illud 11 jEii. : Furiuta mcnte
202. Viileliir ex Serv., ad illiidii JEn. Vos aro', : Chorebus.
ensesque nefandi ; —
Exsecralio csl adrersorum depre- Ibid. Qiii fucrit ex causa, scilicet, qiiiii, nt ail Bar-
calio; jnsjiiraiidnm veio oplare prospera. thiiis, liirialiir cui siimiili;id irani siibjicinnlur. Arev.
203. Ex C. KrDiiioiic Expcrtns CM nliquid aut : in 212. Iratiis... Ex interprelihus Tercnlii, act. 1.
bona parle, ant in mala ; e.rpcrrectu-! de somiio. scen. 1, And., et acl. 111, sccn. I, llecyrr.
200. veliis iinis srribendi ecus, et dcindc
Iiiiiiiitiir 216, Breviicr liax iii Codice Vaticaiio 3321 Inter :
equs (iro cquus, ul qis pro quis, e(c, Arkv. phantasia ct phanlusnia quid inlerest ? Plianlusia in-
207. Ex iiiicrpretibus Teremii, aci. i, scen. 2 ,
coqnilarum reriim ex cognilis conjectura; phantasnia
Pbnnii. reruin iiicoqnitio coqnilarum. Aniiv.
Ibid. Vat., qiii caret infirmilatem, jidus qui fidem.
, 217. Ex Serv. adillud , i -En. : (Jeneris ftducia ratri.
Mcnd'1111 Csl iiijinniiiilcin pro firinilalc; sed accusali-
DIFFERENTIARUM LID. I. 51
218. Iiiler Fiimam ei qloriom. Glnria qiiippe virlii- A cryin.is fiiiidcre, (Hiasi fluere, plnrare esl qiiasi cuin
Uim est, fani.i vero viiioriim. Enniiis iii Acliillc : voce flcre ,
plangere, ciiin lacrymis pcclus aut fa-
SwiimiaHi tti tibi pio mala vila [iimam exlolles, el pro ciem liiiidere. Limenlari, cst cuin a'ii|iiil)us diclis
boiiaparalnm gloriam. [M.,parala gleria]...; mrilevo- niispraliilibiis llen'. Moerere , cnni sileiilio doleie.
leiiles [Fort., nw\c. vivenles] enim faniam lollunt, Liigere csl cum liabitns mniaiinnc. Lacryinas ai!'em
lieneviileiilfs [Fort., bene vivciiles] gloriam. a laceratioiie inentis dictas. Liigcnies vero dicli ,
2:9. Inler Fntum el [ortunnm pagani ila separa- qiiasi luce egeiites, iinde ei liiriiH ]/•'., bieiis ]
banl : quoil eiiim foruiitii veiiii, milla palim caiisa, dc tiir.
fiirtunam vocab.mt, faliim vero f|iiidi|uiil .ipposilum 31 -2S, liitrr Foiire oj f/f.i(/,Tf. Fcilcrc csU.in-
singulis, el slaluumi cr.il , nl pnia , fali csê di c- ttim solliciiarc lerram , elTodrre, lioc Ipsiim facieiido
banl qiiod nasciiiuir, qiidd occidimus; fonnniB ijUid- eruere aliqiiid, vel inveniie, ciii conlrariuni cst iii~
quid in vila varietatls accidil [AL, occiderit]. fodere.
220. Inter F(i/si/a(cm ct memlariiim. Negare qiind '229. Inter Famulari ct ol>se'jui. Famiilari est de-
verum [.4/., vere] cst, falsiias esl, fingere quod vi>- bili ; obsequi, voUintatis proprie.
nim [Al., vere] non esi, mendaciuin est. Lnde 30 *"' 250. Inter Flagitnre et flagiiiare. Qiuh\ flagilare
Cato : r», inquam, si ti(;r»m SMpjjrmiis ]AI., «era )io/)is

jj
idcm est quoil ncriu-r iulerpellare, flagiliarc vero
s«;)prii)iis], [alsnrius agnosctris ; si [alsa con^ngis, est inipiirare.
mendnx esse videris [Al., jiidicabeiis]. 231. Inier Fufunit el diffugiunt. Fugiiinl paiiter,
I^y. Inler Falsum et jictum. Falsuin ad oraiorcs dilTiigiunl divisi.
|icrtiiiet, ubi verilas socpe ita luditur, ut qnae facia 232. Inter Faleinur cl confilemur. Coiilileri pro-
siiiil nrgeiiliir; lit^^lum vcro ad pnclas, ulii qiiic facla prii arbilrii esl ; nam falcri, cnarii est aiiimi , iiori
iion suiit facla diciiiilur. Falsiim est ergn qiiod vcrum voliinlalis [A/. prnfileri, id esl.. ].
nim esl ; ficluiu qnod laiitnm verisimile est. 233. Inter Fefis(i?el nun}uid [ecisti? percontandi
!2'22. Iiiler Fertilein el [ructuosum. Fertilis, est differentia esi. Nain qiio Incn vnlumns nobis respnn-
•igcr ; frucliiosum, qiiod ciiique coinpendiiim e i.
deri faclum esse, quod est imperaium, dicimus :
223. Iiilcr Frondeum ct [rondosum. Frondcum Fccisti? Quo loco voluiiius ncgari, Iioc iiiiulo dici-
esl lotiiin facluin de frondibiis, ut lorus, frondosus nuis : Nunguid [ccisii ?
vero cst loeus [4/., lucus]. Licel eniiii abnndei

231. Inler F/i(i( ct dcflnV. Fluil qiioil naluraliler
frnndibas, non lamen est de fronililnis toius. Sic
dcciirrit, ut liunior, dellnit aiilem qiioil ailaie, vel
cl graniineum, cl gi aiiiiiiosuin [.!/., gerininein et gi-r- velustate dissnlvitur, ul ailas iKimiiiiim, loliiim arbn-
ininosiiiii].
C ris. Fluere antem iribiis modis dicimns : liumore
224. Inler Flecti et deflecti. Flceti est relro [AL. rerum, sanie vivnrum, labc morluoriim.
a reclo] et in proximum , dedecii vero longius cl in 235. Inter Funebre, [uiiercum., cl [imeslum. Func-
devium. bre, luciuosura ; fiiufreum, quod ex fiinore constal;
225. Iiiler Frui et uti \\xc disiinctio est. Quod frui- funcstiim vero, qund fum-re [Al., in fiiiicrcj inquiua-
iniir qiio iieqiiaqiiam cariTe possumus ; uliuuir qwx lum est. Iiaqiie funesliis f.imuliis diciiiir, qui aliquo
ali(|uaiido nec semper liabemus. Ac per boc uii tem- fiiiiere polluius est, quo miniis sacra peragere potest.
porale est, frni vero a;lernum. 23G. Inter Fragrat el flagral. Fragrat per r lilteram
22(i. Inier Frcmere et [leiidere. Fremere est fiiro- ad odoreii) rcfcrtur; pcr / ad llammam ei igneiis.
rem nieiuis, usque ad vocis luiniilliim cxiiiare, Nam qiiando incendium siguilicrit, qiiod flatu ali-
frcndere vero proprie, dcnles coinprimere et conlur, per / dicimus ; et quando odoreni, quia fracla
cutere. L'nde frena dicta, quoJ Iktc eqiii freiid;ini, id ].\/., qui a fracia] specie major est, per r enimiia-
e>l, premant [AL, iinpriniant] dentibns , et inor- tur [AL, proniintialiir].
dcaiil. Hine et frenetici dicli, eo quod dentes coii- 237. Intcr Fralrein cl gcnnnnum. Fiatres (liciiii-
cnliaiit. tiir, qui ex eodem paire iiasciinUir, ci nnu ex endeiii
227. Inier Flere ct plorare. Flere esl ubertim la- niatre. Qui vero 32 c endeui palrc el mai.ie 1.4/.,
219. Ex Serv. mente, adill. iv Ên. : Quemdederat p — Plangere. Sic vctlis glossar., piangnrihus.
cursum [ortutia peregi. 230. Velus glossar., flagitavcrit pni acritcr.
Ibid. Anvos [atuin a Clirislianis adbiberi possii, — imputare.
.M.ile In mss. im;ju ra ics es( pro ioi-
nnnnulli qiiivriinl , calliolico sensu a plerisque lain putnTe.
adbiberi consiat. Arf.v. 232. Non., dict. Confticri.
221 Ex inlerpretnm Tcrentii mente, acl. i Eunucb.,
.
—
Serv-, ad illiiil iv /En. Anna falcbor e.nim. :
sccn. 2. 234. Scrv., ad ill. vili .En. Sanie labuque fhienlen, :
223. ExServ. adill. ii û. tiemora inter [romlea; : contra seulil ; Sanies moilui est tabum vivenlis, sci- ,
unde lociis antea mntiliis, reslitiilus. licet suii.guinis.

Ibid. Paniiiiii.s e\ varia leclioiic nnlal locus, qiiod Ibid. V:ii., ut mtas liominis. Anr.v.
ipsiim iii lexiii Grialiiis cilidit. Fortassc Paiiiinus iu 236. Ex Serv., ad ill. JEn. Fragrantia melln, in l :
nola voluil lucus pro locus. Arev. allen» m«. er:il iSam quandn flammuni et ignem,
:
2211. Lib. X F.lvinolog. , liliiTa F. qtii inccndium siqnificat. Foiii' legeiidiiiii: iSamqunn-
Ibid. Scribcndiiin polins phrenetici , quod non esl do flainmnm cl incendinin siqniftcnt. pra eiiiilc Servio.
a [renilcn, scd a Graeco phrenesis. Anr.v 237. Sic lib. Elyuiolog. ix c:)p. G. ,
tn. Fesl. , dict. Plorare. —Exeodcm... Ex eod. lib. cilalo vidclur le^cndtiiii
ISIDOUI IIISPALENSIS KPISr.OPl 3C
S5 S.
eadem iiiatre et palrel, gerniaiii Dppellantiir. El esl A raen. Fulgor \Al., fiilûs], qni tnngil ; ruljsnr, qiiod
geniiaiius ex eadein genitiice, vcl ex eoilcin ger- incendit et iirit ; fnlincii, qnod fiiidit. Et ideo cuiii
iiiiiie iiiaiiaii>. Iriiiis radiis fingiintur.
2.4G. Inter Florida et jlorulenia. Florida siint ar-

238. Inler Fiimnm el lalentem. FiriniK e\ firinila-
bores et lierba , floruleuia caiiipi , vel prata. Sic ei
lc iiatura; , valcns vern ex prx'cipuis virijjus , ut
alia intcllignntur similia.
ulhlel».
247. Inter Frumeula et frujes. Friimenla sunl
239. Inlcr Fiijuram et formam. Fignra est arlis,
arida et sieca, fniges vero li(|nid;r. Frunienli antfiii
foniia nalur;e [A/., Iioniinis]
nnmen tractum est a fruinine, id est, emineme giil-
2i0. Inter Farctmn el parlum. Farciiim dicinins turis parte.

qui nMii est eclitus, el inlra ventrem jacet, parluni 248. Inter Feras et beslias. Omnis beslia fera, non
qui eJitiis esi. omnis fera beslia.Besti:p namque sunt, qnoe morsu, vel
2.il. Inler Fessum el faligatum, et lassum. Fes- unguibus SKviiinl, ul pardi , leones, tigridcs, a vas-
sum animo et cura [.4/., corporej, ratigatum, ex ili- tando diciae. Ferseauienietiam illaesunt qiisetsi iioii
iicris longiiiuline, lassiiin, lalinre. [A/.,a vi qua'] saeviunl, taiiien silvesires snni; dicisB
242. Iiiter f"roiiieii(H et machwram. Franiea ap- g auiem ferx, qimd et iiatnrali utantur liberiale, el
pell.ilur gladiiis, ex iiirai|ue parle acutiis, qnain vul- desiderio suo feranlur.
go spaiani dicunt [M., vocani ] macliaera auiem , 2i9. Iiiier Faslos et faslos [.4/., fastiis] dies. Fa-
gladiiis esi longiif , ex una parte acuius. sti universaliter comprehensi, tam boni, qiiain iiiali,
243. Inier Fadus el pacem. Foedus iiamque pacem dies fasli [-4/., fastus], quibus sunt conlrarii nefasti.
prajvenii. Nam posierius pax accipiinr, priiis foedus 250. Inler Faslos dies et nefaslos dies. Qiiod fasli
iiiiiur. dics sunt quibus judicia exercere et causain diceie

244. Inter Ftumen el fluvium , flumen , torren- vel agere licel , nefasli dies dicii ab eo quod nefas
tem, elc. Fluvius, peremiis aquarum decnrsus geik- sit quidquani liis diebus agere, vel dicere, vel sa-
raliter, a fluemlo dictus. Et proprie numen ipsa crum facere. Ergo fesiis diebus conirarii suiit nefasii.
aipia ;
tluvius, cujus aqua ; torrens aulem inde di- 2ol. Inler Ft^sfys (/ies et solemncs. Festi dies ex
ctiifi, i,u a pluvia crescii, i.iccitate torrescil, id esl, coiisneludine diciintnr , solemnes vero qiii ad omnes
arescit. Unde ei Pacuvius : Flamnieo vapore lorrens pertiiieni, iit parentalia. Ut 34 <^'"" n"<^ defuncli
lorret. Porro rivus vocatur 33 'I"'
subiio ex pinvia ulGcia expleverit, dicitur solemnia prDestiiisse.
lil, celeriierque decurrit ac delicit , funs aulein est •2b'2. Inier Futmen, futgorem et fuigur. FuIiiicm,
caput [.4/., corpus] aqnse iiascenlis. Ainiiis aiitein flu- C quod ferit , firgor est, quod apparel , fulgiir, i|uod
vius e^l neiiiorc ct [ .4/. , ex ] frondibus redimitus, conditnr, si cailat de coelo.

H e.v ipsa umoeniiate aiunis vocatur. 233. Inter Fiedus et fwdut. Faedus luipis, fie-
243. Iiiter Fulgura el fulmina. Fiilgur est dus placitum.

splfiidor micaiitis nubis [.4/., micanlibus nubibus], 234. Inter Fides et fidis. Fides in fide, fidis de
fliiiiieii aulem, inncro est fervidus, veiilonim vio- cborda.
leiilia e nub;bus ad terras emissus. Tria suiit aiilem 255. Inter Fenum et fenus. Fcnuiii palea, fenus
h.cc , fulgor [.4/., fulgus F. fulgos], fulgiir, ei ful- lucrum est.
ex eadem malre, non palre, et infra est enim yer- : —

Ft ex ipsa... Varr. et Fcsl., inelius, a circum-
tnauus ec eadem geniince, non ex eodetn germiiie ma- eundo, aiil circumnando.
iiniis. Alioipii Sibi cunlrarius Isidoius bis duobus Ibid. In hiyiuologiis Ipgiliir nuiic lluvius eursus
locis, el Serv., unde sumpsil, ad illuJ v ,'Eii. : llac H./Kir, non dffursiis, ut Panliuns exliibet ; sed iiifra,
germaiius Erix. II. 49 1, legitiir ritciirsii*. Aiu.v.
Ibid. Yai., cx eodem mare el matre. AfiEv. 2i3. Sie fere ISon, dii l. Futmen.
238. liiierpreies Tereniii,aciu III, scen. 5, Hecyr. : IbiU. Vat. Urram einissiis. El iiiox ternit radiis.
Validus, robuaus, el hubilior corjiorc, AnEv.
239. C. Froiito. Figura arlis opiis, forma naturce D 24/. ASorv.dissentit,i|ni, ad ill. l^n. : Frugesquc
bonum. reccvlas, fruinenta el liiiges coiilundit, et lib. i
241. Vid. Serv. lib. viii yEn.,ad ill. ; Terfessus valte Georg. Sdiqua quassanle tcgumen.
resedil. Eiymolog., lib. \, lillera /•". Aliter Veniiis —
Eiiiinente... Ex Serv. lege : Siifc menlo gulturis
apud Itioiiieilem iib.faligalus sit,
i : Quod cum quis parie, siinl luec lib vu Eiymolog., cap. 3.
per aiium laborare competlilur ; fessus vero, cum quis 21.S. Eiyniiilng. Iib. xii , cap. 2.
labore di ficit, ul tassus. — ISuturali. Ex Serv., ad ill. i .^n. : Pinguisque
242. Sic lib. xviu Eiyninlog. cap. 6. , fcrina', et iii Elym.
2i4. C. Froiito coiitra Ftnmcn idem fluit, el manet;: 219. Fesius, dici. fflt(i,et Serv.,ad illud iii Ên.
fluvius leniporibus siccalur. Est aut-m lolns lere liic Sliipts AchittecE fai-lus.
luciisex lib. XIII Etymolog., cap. 21. Ex quo verb» Ibiit. Val., quibus est contrarius nefaslut. AnEV.
(luvius cujus aqua in fluvius decursns aquw, mutanda 2.'j0. Fcst., dicl. Feslit diebus. Varr., lib. v de
videntur. Ling. Lal., dicl. Fasli dies.
— 1'acuviut... Fesl., dicl. Torrens, ex Anuopa ci- Ibid. Ms. Vat., /iif (/ifdiis agi. AnEV.
lal; piirro dictio torrel, ei liic et in Eiymolog. in 230. F. Inler ftedum ei fosdus fojduin lurpe, ficdus
: .
temv mnlanda, legeiidumque flammeo vapore : tor- placilum.

rens terrce feiuin exusscrit. 2.34. Fortc cx Agraeiio legenJ. Fides dc fidelitaie, :
— foHs auUni. Varr., IJb. ivLino'. Lal., dict. Fons, fidih dc ihvrda.
-et Fcbiui a lundendo.
— ,;
57 DIFFERKNTIARUM IJB. I. 58
256. Inter Fragnu el flugral. Frag;ii redolel, fla- A 260. Iiiler iJrariiatem el gravitudinem. Graviias ex
grat verberat. pondere animi , et ex scnteniia coiist:ii, graviiiiilo
257. Iiilir Favorem el (uvuin. Favor adjiitorium auteni corporis esl. Inier Grave et graiidum. Grave
esi, favuiii vero niel. de naiura diciliir; graviduiii de accideiiti [.U, , ac-
258. Inter Furalum et [iirtulum. Furaluiii eum qui cidenti] feciinilltate, ui arhor graviila poiiiis.
rurtum farit; furlalum, fjuoiJ luialur fur. 267. Inler Currire el loqui. Loijintur qiii recie et
259. Inler Fatum el (ahmm. Faluum segneiii, fa- teurperanler dicit; garrit qui aut niulla verba di-
iiiin vero fortunie decretio esi. cii, aut sordide loqiiilur.

260. Iiiier Fusios et (asius. Faûis de superbi.i, 208. Inler Gerere et [erre. Gerimus noslra, et
faslos de libris. veluli nalura aliqna, qu:e in nobis suiit , ferlinus vero
261.1nler Feminam et /«mina. Ftminam ile liominc, imposiia nid)is, veluli (iims. Sed Virgillus permiste
femina feinora suni. iUitur (I /Er.eid.) : Fidus quw telu gerebat Achates.
262. Inier Forftces c.i [orcipes. Forfices, id esl, Gciebat pro ferre posiiit.
tisorias , forcipes, lenaces. 36 209. Inler Crau.ifar et ingravatur TAl. ponde-

263. Inter Fornicationem et adullerium. Adulle- raiur\. Iiigravatur [Al. ,
pdiider.iiur) pondere alicno,
rium est conjugaiis tori iiii|uiiiaiiieiitum , fornicaiio g gr.ivatur suo.
vero amor Itgiiimo conjugio siduius , ei vagus, ex- 270. Iiiter Gentem et geiiles , et geiius, Gens
plenda; libidinis consuctando liieiiiiaui. Scripliirs natioiiis esl, ut Grxcix , Assyr.x. Ilinc et geiililllas
autem solcnt f.irnicationcm vocare oinnem illici- dicitur. Gentes autem familiie , ut Jtilic, Glaudix.
laui corruptionem, sicut est idoiolalria,ei avarilia, ex Genus vero ad qiialitatem referiur, ul pecoris, poiiii.
quibu^ fit transgressio legis ,
piopter [/!/., perj illi- 271. Iiiter Grwcum , Grwcanicum, el Grxcense.
citam concupisccntiam. Fornicaiio .luleiii siimpsit Griccus liomo dicitur; Grxcaniia res; Griecense,
liumen a quibusdam xdificiis arcuaiis quos fornices qiialc iii Grxcia solel tieri.
aiitiqtii vocabant, 35 >" quibus meretrices cuiisiiiui,c 272. Inter Gallum et Ga//!Vum , ct Gallicanum.
|irosiiiuebaniur. Mereirices aulem diciinliir a me- ('allum in Gallla natum, Gallicuiii ex G,illia latuiii,
reudo, id est, promerendo stipeiulia libidiiiis. Unile Gallicaiium, qund aliquid ex Galiia affrit.
et inilites, cum siipendia accipiunl , iiicreri di- 27j. Iiiter Germanam el sororein. Soror ciiim ab
cuntur. eodiin geiiiiine, non ab ci dein iilero ; gcKiiaiia
De Ullera G. vero ex iitriusi|ue maiians germiiie.

264. Inler Gra(es et grafias. Grales Deo agiiiiliir , 274. Inter Genilorem el patrem. Genilor naliira;
gralix vero hoininibus ,

quoiiiam referri possunt q vucabuluiii est, sive origiiiis; naiii paler digiiilntis et
[Al. , non possuni]. Idcirco optime Deo convenit buiiorls nomeii e~t. Uiide ei sancios viros ac sciiiu-
quod relationem significat ad lalriani [.-1/., latam]. res palrcs dicimus. Geniiorcs vero nostri a quibus
26o. Inler Gaudium et lceliiiam. Sloici sic distin- [AL, noimisi a quibus] iiati sumus.
guunt : gandium quippc esse aiuiit elalionem aiiinii 27,'). Inter Generat et parturii. Generare masciilos
[AL, aiiim*], in liis qu:e digna suiit exsullantis , ke- dicinius, parlurire remlnas. Ut puta : U'.e generavil,
litiain vero effrenaiam animi [Al., aiiimx] elaiio- ilta parluriit.
nem, qiix inndum nesciat ; et in bis quoque qux vi- 270. luter Gubernatorem et nnulam. Quod omnis
tiu suiit mista Ixietur. Unde ei Scriptura : Non gubernator, nauta esse potest , omnls nauta guber-
e»t gaudium [Al., gaudere] impiii, dicil Dominus. iiator esse [AL, dici] non potest.
2'o6. Hinc flagialores, quod mercede flagris cxde- Non est pax imp., dicit Dominus.
baniur. Fest., dicl. Flngrutores. -l(i'<. Non. dict. Craiie. Serv., ad
, ill., viii JFa\. :
260. Ex Agr.itio. ^'odisque graralum.

2i2. Melius Serv., adillud vniiEii. Versanlqitele- : 2"7. Ex Varroiiis Sententia, lib. vileLing. Laliii.T,
nnci (orcijie /"fnuiii ; Forlices sunl qiiibus incidimus. qui luqiii a loco derival, quud suo qunque b>co verba
Forcipes quibus aliquid (urviim tenentus, nam [orvum dicaiiliir.
est calidum. Fest., dict. Forcipes — Gitrril. Nnii., dict. Garrire.
Hi^panismus bic est tijeras, ut mox
Ibid. Tisorias. V Ibid. Iii Grialii Edilio le lexlns ct nni.i exliilieiit
tenaces, lenazns. Sed IisoriiE neque apud biii;;fi Lati- temperanler. Paiitinus videtur voluisse lemperale |ir(>
iiilalis lexicogropbos, neque apuil Ducangium repe- uiia leciioiie, ei pro alia lemperaiiler. Iii verbis Vai-
rilur, nisi qUod in aiiciai io Ducaigii est tissi.r pro roiiis apuil Grialium erat siiir quotfite. Arf.v.
tezlor. Iii Codice Valicano352l legiiur [orcices ince- ^68. Vid. Mon., dictionibus, l<erre, et Gerere.
siirias. lortasse incisorias. Ilactenus ex sclieilis v. c. 270. Gcns ct nationis, el (iimilice, Serv., ad ill. l
(iajelaiii M,iriiiii varias lectioiies ejus Codicis excer- Mn. : Gens inimica milii.
peie licuit; nam desuntalia. Akev. 271.C.Fronlo lere eodein sensu Corinlhium civem :
263. Elymnlog. lib. v, cap. 20. dicimus, Corinlliiacum vas, Corinlhiensem (unlem.
— Scripiura:... Ezecbiel. xvi,mtiltis loeis; Osex ii, Ibid. Hxc, et similia discriiiiiiia, iil Uispunus,
fop. 14, al. mspaiiicus, llispaniensis, obscrvan iioii solenl. Abev.
:i05. Cic. Tusc. iv Cum ralione animus rnoveiur 272. Sic Froiito: Gatlus na:iane, GnllicusexGaHia.
,
—
:
placide, a:que cunslanler, lum illud gaudiiim dicilur F. scrib. Gallicanus qiti aiiquid.
:
tum autem inaniler et effuse animus exsuluit. lum illa !273. Sibi ipsi conlrariiis Isidorus siipra.
twtilia qeslien^ , vel nimia dici polest qnant ita de/i- '27 L Servius laiiien, ad ill. i Prospiciensge-
.Eii. ;
niniil : siiie ralione niiimi clalioiiem.

,
iiiUir : — Vencrubilis, iiiqiiit, «i TibtiPalcr ; erqo iio-

— Siripturw... Isai* xviii ct lvii. Ubi iii Vulgit. : mcii cl ad icrum pcrlincl, el ad Itonuiem rejeriur.
S. ISIDOr.l I11SPALF,NSIS EfiSCOPl 50
o9
i77. Iiitcr Craiiite Ct miahnum. CraiHlc ad cor- A Q'"'« Ht'erns'i nnimnm menm ab infrrno iiij'e>nir.
piiS perliiicl, iii:i\iiuiiiii nd iiniiiiimi. 280. Inler Initium el principiiim. Iiiiliniii esl re-
riim a qiio qud incipil, nt Innilamenta domus, cariii.T

37 De lillcra 11.
Iloilie el lioc ilie. Udilie eîi r,ii!i.M pri- iiavis piiiicipinm aiitem vcrbnrnm exordium est.
278. liiler ;
qimsi aliiniainlo raciiMii icleia- 290. Iiiler Judicium el jusliiiam. Jusliiia cst siu-
iimm n.il, lioc (lie
(liniii rccle vivciidi ,
jiidiciiim vero a^quitas recle
IIIUS.
iliein ot liimc dicm. IVios inascîliiii jndicaii li qiiisiinis eigo bene vivendo servil [.\l., vi-
279. Inler llnnc ;
vcleres iiiiiicahal lc- veiidi serviail jnstitiam facii qiiisqiiis recte judi-
generis linnuni leniiins .iiniil ; , ;
iniiiiiii nuiliiin, vclmi in .loli, maledicla diex. cai in siilidiiis, judicinm cnslpdil. Profanalur .iu-
280. Inier Ilabeo et ab co. Uabeo, relineo ;

al) eo, teiii jndiciuin astnlia! teinpore , non dignilate. Nain
tioc esl, ab ipso. priiiium oporiet (ineinqne e»se justum, providerc re-
2S1. \nler y/os et os. Si lios cnm /i scribimns, si- ctiluiliiicm.et po^t boc assequitur in judiciis irquiti-
gnilicaniiis pcrsonain , sine h sigiiilical vullnin. lcm. lloruni piiiniim virtiilis esl , alteniin boiioris.
282. liitcr Ilwrcsim et scliimui. S( liisma esse ea- Ncqiic eniiii qnisqnam potesl pervenire ad bonorcin,
(lcm opinantem , aique eodem ritu cotentein quo nisi per virtutein. DiHeri eiiim justitia a judicio. So-
caeleri solo congregalionis delccari discidio : lifle- g let eniin dici jiidicium pravum ,
qiiod iiijusliim csl ;
resiiii aiitem esse loiigc alia

opinanlem quain cateii, jnslitia vero iiunqu:iin [AL, iniiiuajet injuslaesse iion
aliaiiiqiie sibi ac longe dissimilcm pervcrsi dogmatis polest.
insiituere cultur.im. llxiesis autem Cricce ab cle- 291. Inlcr Incantalorem, maiiw» , arnspicem et
ciionedicitur, quod scilicet unusqnisque iJ sibi eligai maleficiim. Incantalores sunt qui reni verbis \Al.,
quod nieruis esse videUir. Sccta autcm a divisione vcrbo] peragunl. Magi, qui de sideribiis pbilosophan-
riicta est, qiiasi seclio. Unde et sectiE pbib)soplifiruiii tur. iMalefici ,

qui sanguine uiuntiir cl viciimis , cl
vel bierelicorum diciintnr. sa'pe coiitingunt corpora morlnorum. Ariispicis, qui
2S5. Iiiier Ilonos et onus. llonos de liimore cxta [.4/ , sccta] pecudum iiispiciunt, et ex cis fiiii>ra
onus de oiiere. prajdicunt.
-;8i. Inicr Ilora et ora. Hora cum li littera ,

die- 292. Inler /H(/of(«m et indocilem. Indncilis fisl
runi, siiie li regiomim, vel finium, sive oris signifi- qni peniins non 39 potesl discere [Al., docere. F.,
catio, qiio lociit expriinilur. dnccri]. Indoctus ,

qni iionduni discit, et tamen di-
28.T. liiier lloiuistus el oneralus boc intcrcst, quod scere potesl. Ad hanc formam [Al., ab bac forma]
pressus poiidcre, hoiiu- similia distiiigiie, ut puta, immolus, et immobilis, et
oneratiis csi qiialiciiiif|ue
sliis vero, cui ipsniii oiins bniiori est, ul si quis spo- (^ his siniilia.
jia hcsliuin ferat. Sed (nieraius aspiratioiiem noii 293. Inter limo.xium et iHHocuiim. Innociuis esl
balicl, qnia ah oiiere vciiil ;

liomislns vero, qnia ab cui mn iiocclnr ; iniioxius , qui noii novit nuccre.
bnniire descendit, retinet aspiralinnem. 294. Inler ImpHnim et iinpndicum. Impudicns \Al.,
28«. Iiiter llauritvr el exliauritur. llaurilur aqiia , inipurus] ,

qui iiirpiliidinein flagitii iufeil; impuius
exbauritnr piiteiis. [.4/., impudicus] ,

qui palitnr.
2o7. liiti;i- llertidiim et hcrbosum. llerbidum dici- 295. Iiiter Jiiimcmorcin et if/Haium. Imiuemor est,
nms locuin, 35 iii quo lierbarum viriditas nuiiquam qui obliius est ; ignarus, qui inscius. Unde et nares
ce.-sa! , beibn-uin aiieni, qni facile herbam gciierat. dicia;, quije nos odore [AL, ad odorein] adinoneiit ut
cl ad leinpus arescit. cogno-cannis [A(., noscamus] aliquid et sciamus.
De lillera I. Unde et olfecisse , scisse [AL, olfari res] veteres di-
288. Iiiter ln[erum el infcrnum. Pars supenor in- cebant.

fciiii inrcriis est, ubi qnievcrunt anleadveiitum Cliri- 290. Inler Inertcm et scgneHi.Iners sine arie, eiob
Sli aniiiioe juslornm. Pars vero inferiur inferiius ,

in hoc ncqiie operisqnidem ullius[A/., oporique utilis].
quo irndnntnr \AI., tiadnnliir) aniinae impiorGni qni Sigiiis, quasi sine igne; quomodo sccuriis,siiiecura,
plurimnm pecciiveriint. Di! qnn Prnplieta animam j) id est frigidiis, per qnod inutilem accipiinus.
suaiii liberaiam csse gaudct [A!.,eongaudet], dicens : 297. Inier Insanumaiinsameniem. Insamis esl qui
27". C. Fronto : Grande iiicremenlo, magnum am- //;i(/. liartbius, lili. Ji. Adversar., c. 10, in suis
piiliidine. memhranis verhi corrupta invenit el sa;pe coyunt

285. Al. llonus regionum, scd
:
vox regionum ir- eorpora, et ex conjectura repoiiebat, el qui surijere
repsii ex seqiienti arlitulo. cogunl corpora, eic. Ar.EV.
281. lix Agra-tio. 2'i2. Ex Serv., iEii. : /s genui indocile. Al., in-
28").ExServ.,3dill.l Mn. Spo/iisoriîdsonMsdiiH. docibitis.
—
:
— Veius gloss., Honiis honor. Tipri 6£r7iv, rtfjLn tiv- Discit. - Didicit , ex Serv.
OciiTtcov. Viirro eliam, 4 de Ling. Lat. : Dictiim onus 293. Ex Serv., ad ill. x /En. Omiies innocufi. :
ei honos qui suitinet remp. 295. Ex Serv. ad ill. i X.n : Neque enim iiinari s"-
287. Fusiiis liicc dillerenlia exponitur in libro sine nius iinte malorum. Ipse Etymolog. lib. x , lillerii /.
ordinc alphiibeiico, iiuin. 154, ubi iionnihil annotabo 290. Fesl., iWct. Iners, est autemex Serv., adill.i
ex Ci Idasio. Arev. yEn. : Inslant ardentes Tyrii; ipse Eiymolog. lib. x,
28S. /H|'i.'ri infernmn esl uterque Ms., mendose. liitera /.
— Dicens... Psalm.i.xxxv El eruisti animam meiim. :
— - Etymolog. lib. X , littera S.
201. Eljniolog. lib. viii, cap. 9.
:
i\ DIFFERENTIARIIM LIB. I. it
1 ri-peiiio aniiiii rurore lenetur ; insanjens suliiio iii- A mia aiiieni lit niuliiiiuin coiiienticnte sermone.
cilaliis lii(Ji;,'natione, vel ira. ^ "03. Iiner Incusare el accusare. Incusaiiiiis pi)
29'-'. Inter Impium ct peccatorcm lioc dislare solet, liores, acciisainus pares. Ilem incusamus verbo, ac-
qiiod oninls iinpius ei cator , iioii lameii oiniiis ciisamiis criiiiine el facto.
i
pecrator Inipiiis li:ibendus esi. Impius qirppe esl 3 U. Inier Jubere et imperare. Jubere apud vete-
qiiis(|uls a lidei pietate alieiius efliciiur, peccator res iion idem erat quod imperare; nam jubere ibi
vero (joi piava aciione ffle laiur. dicebatur, ubi volunlalis eral obsequiiim ; imperare
i9 :<. Iiiler Iniijuilalcm et pccciilum sic distare di- autem, iild debilo[.U., (lubiojquisqiieiiiiperii) pirebai.
cit Ambrosiiis, iiiiod iiiiqiiilas ad nieiitis aceibitalein 41 5U5. Iiiter Jai;/amiir et fuligamur, Jactamur in
refertur, peccatum vero ad prolapsioneni corporis. niaris lluctibus, fatigaiiiur in terris.
Prxccdit igiliir iiiiqirlas, pccciituin sequitur. Sed 500. Inter iaceo el jacio. J.iceo acculianiem si-
ijraviiir est iniijuita.s, lanqiiain nialeria petcaloruin, gnificat, jacio vero mitlo deinonstrat.
iii ciijus coinpaialiniie levius est pecoatiiin. Iteiii ptc- 507. Inler lijnem et [ocuin. Igiiis ipsa fliinina
catum esl quod adiiiittilur ;

piaculnm auten; id qiiud est, focus vero fomes , ac nuiriineiituiii igiiis. Naiii
admissuni est , et id quud expialur admissum. Ini- Varro : Focus, ail [Al., auteoi], dictus, quod fovent
quiialis autem ires sunidiirereiiii;e: 40s"p'8fi'''<"''^> B 'ifcm. Focus ergo dictiis a fiilii.
delectatiuiiis, et conseiisus. Inier iiiiquilales et pec- 308. Iiiler Janiium el o^tium. Janua e-.t adltiis
cata s.iiictiis lleronyiiius baiic dlllercnliam facit : primus in doinum, ostiiim in quenibbet lnciim dii-
iniquilales (liciiiius qiiae aiile sii>ceptain (ideiii , sive inus. Slmililer vero jaiiiM, vei est claiisa [Al., ciiiii
per ignoraiitiam, sive per scienliam comniittunliir. claustris], vel |;alens; fores auiem et valv;e ips*
1'cccala vcrii, quic posl cogiiilionem fidei , vel gra- claiisse [Al., ipsa claustra] suni, sed fur s (|u:c fnras
tiani baplisinalis conlrabiinliir ; totidemque et pcc- vertiinliir, valv;r, (|ua; inliis aperiiiiitiir, cl diiplices,
cata, verbi, operis ei consensiunis, mulliplices , c niplicabilesqiie siiiil. Pnrlic vern
500. liiter Invidum cl tiivi(/iosu>ii quod invldus propiie niuriiriiin diciintur; atque iden [Al , inde]
,
feliciori invidet , invidiosus autem is esi [Al. idein dictiv eo qiiod amiqultus portato arairo designaban-
esi] qui ab allo paiiinr iiividiani (.4/ maliiiii]. Mlill lur [.1/., pnrlaiura roia> dcsignat], quandn circiim-
autcin Iionesium, qiiod non invidiisnm. >'eino qulppe dui;eli:iliir gyriis, al(]iie iirbs [Al. , Urbn] sigiialiatiir.
invidei inisero ; quis auleni bonus ct non invidiosiis? 509. Iiiter ItHus siiniUs et ilit siiniHs. llllns siinllis
301. Inler Irain et iracttiidiam. Ira pra;sens est, ad niores rertrinr, iili siiiiilU ad vult ni.
elex causa nasciiur ; iracundia autem viiium nalurale 510. Iiiter JuvLiitain el juvcniutcm. Juveuliis csC
et perpeiuum esi. Item iratiis pro teinpore concila- C juvenum iiniltiuidn ; jiiveiit:i [rt., jiiveniasl auiem
tur; iracundus aulem freqiienler[.4/. frequens] irasci- liomiiiuin est a lis. Jiivenlas vero decus jiiveiilii-
lur, ei ad levem sermoiiis aiirani, quasi a venlo foliuiii, lis, sed aiutores iii pleris ,ue lncis aliier p isiieruni.
commovelur. f>e tallbusdlcitScriptura : Viriracundus 511. Inier Inficere el offtcere. Inlicere e>l colo-
inhoneslus est. £[ ileriiin : Iracundus effodil peccata. rem muiaie, olliicre est alicui nocere.
3U2. Iiiter Ignominiam et infumiam. Ignomiiiia 512. Inier Invci.ire el reperire. Invenimus iiiqiii-
ponitur poiestate |A/., iu poteslaie] aliciijiis, infa- sita, repeiiiiius ultio occurreiilia.
298. Ex Ambrosio. 503. Ex Serv., ad ill. i jEn. : Tnlibus incusnt, qni

Ibid. Ha^c est r;itio ciir sanclissiini Patres docenl lamen ampiiiis qiiaiii iinsier.
implos in exlremo jiiditio noii esse judicandos, qnia 50.J. I.x Serv., ad ill. i y£ii. : T.rrisjrctatvs et alta.
jam judicaii sum, sed ens

qui medii siisit iiiter |ii"s Ibid. In nnta laniini est mars prn varia leclionc,
cl inipios. Vide Priidenliaiia iiiea, ii. 179. Arev. sed forlasse Paiil iins vnliiit inare. Arev.
299. Iii tcxlii Panlinus fortasse legebat totque, ri07. Fest., dicl. Focus, el Seiv., ad ill., xii ,îi. :
aut lotidem et, pio quo varia lectio asslgnalur toti- fii medioque (ucns.
demque. Arev. 508. f.x Serv., ad ill. i yEn. : Foribus car.to stri-
300. Etyinolog. lib. x, lillera /. debnt ahenis.
Ibid. In Ms. ISarthii Feliciori invidet, et sibi nocet. :
j) — Pvrtoe, Serv,, ad 111. ii ^-En. Janiqiie
clc. Viil. :
Invidiosus, qui ab aliqun patitur maluin. Legit Bar- propinquabant purtis; el lib. v ,îi., ad illiid Urhent :
Ibius ijui ab uliquo pet.tur malo. .Mnx, iliiil., bonis

:
desiqnu! aratro. Ipse, ElyiiKiliig., Iib. xv, c ip. 2.
Ibiil. Ilanc dincreiiliain elegaiileiii, el pro niiilio-
pro bonus, el B.irlliius iiilerpiet:ilur, bonis abundiins,
riini aiiiiqiiiwli^ locoriim iiielinre captii, pra'sciiiiii
locuples. Arev.
coinicoruiii, utileiii esse ail l!,iilliiiis, qui iiianciu
; 01 . Terenlii inlcrpretes, acl. iv, scen. 6, Heninon.
<qier:ini iioiiit, iil ver:iin leeliniieiii rcsl.tuat in Edi-
lia rie causu est, iracuudia de vitio multum irascenli^^.
lloi.e Grialiaiia j uii cnnsiitulaiii. .\i:ev.
I)i-.liiiguilcliaiii Ciccrii, iv Tiisc. ; et Froiito : Iratus
510. i;x .^n. Lnmenque juventce.
Serv., ad ill,
—
i :
ei offensn iracundus naiurn.
cst,
IJtctis.Leg. juveiiuni, e\ Scrv.
/iid. VerbaScripiiir.iMorlassesiiiilex Proverb. xv, — Hoii.innin. Leg. Ihus, e\ inciile Serv. el Acioii.,
18, iibi Vulg:ila Vir iracundus provocat ri.xas ; ei
:
iii 0(1. 5 lili. llnrJliL. H;ec cst «.Sd, el sic lere A;;i:e-
I
<"ip. XXVI, 21 Vir iranindus .luscitat ri.rns. Bartbiiis

Vid. cl No
:
liiis. t.ci. Juvcnlus.
priipe biiiic locitiii liidlcai dill.-ieiinain iiiier jaciu- 511. \\\ C. Froiilo. Inficior colorem mutat, nj]'e..
:
ram et damnuin, qii* lillcra D jain ex|iosila fiiit. ctor offtrio iibest.
Aki;v.
312. C. Froiiti: Inveniinusnostra,reperimusnlicnn-
502, Et C. Frniilo. : Ignominia imponitnr ab eo qiii Ibiil. hi fMiiione Giialii, a nuiii. 512, "ladiis lil
poiest iinimudrcrsioiic nuiare, infamia ex multoruin ad II. 514. IVoplcrea. ex ii. 12, diios feci, iil iniineri
terinone nuscitur. Mio nnliiie proceilerLiil. Arev.
PArnoL. LXXXIH. 2
S. ISIDOItl IIISPAKF.NSI3 EnSCOPI H
42 J'"'- \'i''r liiqurere et (inwrerc. Iiifiniiiniiis A P«liil:iiis lemeiilnle. PoliiI.iiUia .-(iilfiiii lihido dicilii:-.
ea ile qiiibiis (Iiil)it;iinus, qiiir.iimtis ii^nol^. al) coqii mI priii iiialc alioiiurn piidnrem.
314. Iiiler hupaiderc et impendere. Iiiippn- 528. liiliM- Li igiosum ei itiijaiorem. Litigiosus csl
(lerc correpte ab eo veiiil, quod esl iiiipendo, iinde (juo lillgalur, qiiasi ager; litiâlor qui litigal.
peiidcre ; iinpeiidere autein, si e liiicrain prodiicas, 529. Iiitcr Lwtitiam el exsultalionem. Lspliiia est
sigiiiliral inmiinere, ab eo quod e^l iiiipomleo. iiieiiti* g;uuliiiiii, cx>nIiatio vero verboriiji atque
31j. liiliT Jmal el jubat. Juvat, dclcclal ;
jnbat, niemhroriiiii. Uiir.'-us e.\siiltatii) a jubilalione [.4(.,
adjiivat. ail jiihil.iionciii] disliiijjiiitiir. Ubl inim verba sulli-
310. \nler lUicem el itieem , llliccni ciim iluolins ciiiiit laetiii;e, et lingna idoiiea est iiienlis gandium
// signilicat induclorein; iliceiii per uiium /arb<'rciii explicare, cxsultatio est. Ubi vero noii polest quis-
iiiilical, qiie concepUim gauilium verbis aimuntiare [AL,
517. Intcr Ii et id. !d pronomen est; it vero, niiniiirej, sed ipsam animi rlTusi [.\L, dilTnsi] I;b-
vadit. titiam in vocein quanidain exsullaiionis eruinpil,
518. Inter Inquit et inqiiid, nt puta ubi inqnit jiibilatio est.
dictiini. 550. Iiiter Letlium ei morlem qiiidarn tentaverunt

519. Iiiler Iusitiim ct insertum. Ins tas arhorcs B facciê discreliiinem, diceiites : Letlnim per se venit,
dicinius, inserlas vero causas [AL, cauies], aut la- mnrs vero iiilVnur.
hidas. 551. loler Libidinem cl lividinem [Forle, libidinem].

520. Iiiler lltiid et illuc. Illud proaoiiien, illuc Libido per b cupidiias esl animi ; livido [Forte, livedo]
adverbiiim cst. per i' livor e.'-! corpons. Sunl autem inulia! variaeque
3ii. liiter im;)r(?c«ri el deprecari. In precari, nia- lihidiiies, sicnt libido ulcisceiidi, qnae ira vocatur ;
lediccre; dcprccari, excnsaie etexpurgare. sicul lihido iKibendi pecuniam, qii:e avaiilia nornina-
5:2:i. inier Incoliim et inquiHnum. Incola quidem tiir; sicut lihido quomodocunqiie vincendi , quae per-
el [AL, qui el] inquilinns signum est perdit;B pa- liiiacia dicitiir; sicut lihido glor.andi, qiire jaclantia
tria;; sed inqiiiliiins d cilur quandiu | eiegrinauir, iiunciipalur. l£t cum sint miillanim Iibiiliiies reruni,
iiicola ciim inveneiit sedem. 44 iicijue ciijus rei libido sil :uljieiuir, noii solet ani-
523. Iiiter liiditjeniim et indigeniem [Al., indige- ino oceurrere, iiisi ill:i lanluni qna ohsceii.e paries cor-
tein\. Indi;;entts [.\\., iniligeln] egeni sunt ; iiidi- pnris ad fl.igitiorum iinniundilias excitanlur. Sed nie.
gen:c, inde geniii. rito ist:i inierc:c era Iioc gihi nnnieii pioprie ubtinuii,
43 0«; liltcra L. quia in cariie coiru, lilnli plus cieleris sxvit. Dicta
521. Inter Libertntem el liberulilalcm. Liberlas C aiileiii lihido, eo ipiod liheat alienum pndorem, sive
coiidilioiiis esl, libeialiias vero heneficeiiii.x- et lar- quanieuiique rem apietere.
gitatis, ul niidum vesiire, caplivos redimere, pau- 552. Inler Laudein et laudutioncm. Laus est ejiis
peri vicliim [AL, add. tribuere velj admiiiislr:ire. qui laudaiur; Laudalio vero cjns qiii landat. Ilein
525. Iiilcr Liiudabilem et laudnndiim. Laiidahilis I:ius e:^t in qua viilus eniiet; laiiJaiin , ip.-a laii-
e.stqui laudari poiesi, laudandus niii Iaud;iri debet. daiilis oratio |.l/., laudaiio oralioiiiin)]. Laus et la;li-
520. Iiiler Luxuriosuin el jirodigum. Luxurioûs, tia [AL, lauilem hilitiam,] sine celehratioiie vncis in
quasi solutus in voluplales, uiide memhra loco mola animi ddmiraliimo conslstit : landatio vero rei cn-
liixa dicuniur prodigus aiiiem sumptuosus, qui jii^qiie prsdicatin esl, adininienlo orationis ornat;i.
;
oinnia porni aît, cl qiiasi projicil. 555. Iiikr Largitatem el lurgitioncm. Largilas lin-
527. liiter Lascituin et pclulantcm. Lascivus luxii, manitaiis csl, largitiu amhiiionis.
•zi- I? r> r „, „« explicalur,

^ neque eodem moilo ab oiiinibu^ scrihitiir.
ol.>, Lx ti. r ronlnne. .
'
A.g^l; ^""^; '^S«;.'- '^^^- "'• '";•. \!-

51.^'^PuIo ii iier ^Tat S>w,/!TI'su,Ma 'imer par.et _ 3'^',-
,
..
•> ">";. ^'^- Elymolog., I.b. viii, cap. 4 ; le.t., dict.

,
ct paret,
' '
ul ta.ilm.i juvat, discrinien sigiiilieationis
..9
Mih caileni voce, nl inler )!o6i/is et nobilis , nolus et
'...., ,
Inguilinus.
525. L\ Serv., ad ill. viii jEn.: Tum miinusAusoniir.
«0/115, sed lioc iii uno tanlum Codice.
mil. Iii nnla Panlini lortasse legenduin i<( lanliim 520. Vid. ôii., dicl. Lkxhiii, et dict. Luxtuia, ipse
sil jiival. Ark.v. lib. Eiymolog. \ liiiera L. ,
510. ICx Fest., dicl. hilex. —

Fesl., (iictiono Prodcgeris et dii t. Prodiguee ,
518. Corrupius loeus, atqne huc quoque abesl ab /iOs(i(i>.
al.ero ins. 52'J. In levtu et iii nnia pro varia scripiura esl
Ibiil. In lexlii erat inquid, et inquid... nbi
Grialii e.rsid auniiis. l irolihel loeo videtur repoiieiiduin ex-
intjtiid. In voce inqiiid intellige in quid. Arev. sullntione .\nEv.
51!i. Ex Serv., ad ill. ii Georg. : Muintainque insiln 351. 1'ertinacia. Non., d>,I. Periicncia.
mala ferre pyrum, sed in Inserlas vero
aliero lib. :
Ibiil. In iiol:i Paiilni er.it [inre tihidnem, qiiod
amplius de Servii loco delibe- miil;ivi ail ejiis inenieui, nl opiiior, in Iivedinem.
cautes, nut [ubutas, iil f.
i:in(luiii eenseam. |{;iriliiiis sun Ms. corriipto emendahat

c iiiimuiKîci-
Ibid. ISon iolis assequor, ait Barlhiiis, cur iNfERTis Hni?! ; sed melius esl iminiindiliiis. Arev.
cauiiis, vel [abulas dicul, nisi quod Siiain iNt-ERT.v.s 5.-.2. .\l., Ejiis ipsa virtus enilens. V. Kjus in qtin
pnscus enibtctnaia niinciipasse, quod oriininenlo inse- virtiis enilet.
Tiiniur aliis, vetul ligniW iissulw, aul gcinma:. Vox 5^)5. Ex Agrxtio.
in]Lî'<-i a')ud .*.^.i-.;rubii>iii i^l Gi;lliuiil ah alii'> alio moilo
4-i
DIFFERENTIAUUM LIR. I. «
",t. liiler L(elari ci grnlulari. I.mnaniur de nnslris A 343. Iiiter La-lum et lellmm. Lsetuni gaudenlciii,
iHinis, gi- itnbinur de aniicorum [Aqrivl., alienis]. leilinni mors ilicitiir.
333. Inier Lrgere. el Legere ad tempus re-

lectilare. oH. Inler Labium el labrum. Labium oris; la-
lertur, lcctilare ad frequcnliam. Iiiterdum el hgpre bruin vasis, a rostro, qiiod incurvum e>l.
naulicnm verlium esl, quia el navis dicitur legvre 345. Inler Lympham et tiympham. Lyinpli;iiii
qnidquid transit. aqunm, nvmpliam deam.

556. Inier Lab.uni et lahrum, Labium superius 346. Inler Liiem et rixam. Lis inler duos cnmmit-
dicimus, librum inrerius. Roslriim, non nisi avium, titiir, ei mota (initur ; Rixa inter multns et jurgio [Al.,
qiiiid incurvum est. Vanissinie aulem qiiidam n li- injuria] consiat.
liir [Al., lenlanl] fncere discrelioncin, iit vironmi 347. Iiitcr Ligal et legal. Ligal quls viiiculo, leg ii
labra, mulierum labia dicantur [.4/., dicanl]. teslainento.
357. Inlcr Lactanlem ct laclenlem , qiiod lactans 46 348. Inler Limen et limitem. Limen xiliiim
est qusR lac pr.x'l)et, lactcns cui pr.-rbetur. est, liines regionuni vel finiuiii.
.538. Iiiter Leges et jura. Ju< diciiur, lex sciibi- 549. Inter Lihat et immolat. Veteres iinmolare
dicebant, quandn viclimas iii innle [At., mola] allaris
tur. Unde ct Virgilius : Jiira dabnt leyesque viris.
pnnenles igiiem sacriliciis [,1/., sacrilicium] subjicie-
Itein bumani, jura
leges 45 diviiia sunl. Ideoque B
el juramenium dir lt;ir id est, sacrauientum in Deo bant. Libare auiein qiiandn paleras mero pleiias aris
[Al., Domino]. Ilinc el Viigilius :

fundebnnt. Nam libare proprie fundere esl. Unde el
Graiorum sacrata resolvere Liber vocalur qui [yli., qiiia] vini usum in Gra-cia
Fas niihi jura.
ostendisse ferlur. Nos ergo jiixia vi.rbnriiin ilistin-
331.'. Inler Leges et mores. Lex est seriptis eliia,
ctinneiii immolamus panem, libuiius calitem.
iHOs autem lex quidam vivendi, iiullo vinculo astri-
De lilUrn M.
fta [.4(., asuiclu*], sive lex non scripla, sed laiitnm
550. Inter iiisericordiam et miseralionem. Bene
ruin usii re'enta.
velle misericonlia; esl ; liene f cere, ini^ciatinnis.Di-
540. Inler Latronem et furem. Qiii alienuin invnlat citiir eiiiin mi eratio. qiiasi miseritordi;vi aciin.
[Al., aliquid snblrabil], fiirest; qni riir»!iir cl oici- affectus laiiiiim cnrdis e>t quo
K.iin niiscrienrdia
dil, latro cst. l'roprie autem ialro a iilitandi) insi-
coiiipellimur ul niiscris siibveniamus. Quapropler
diis [Forte, in insidiis] diclus; fur aulein a rurvo
iiiisericordiaeondolere misero novit, elsinon situndi!
vocatus, id esi, nigro; nam noctis ntiiiir lcnipori\
liibiialiir ; iiiiscratio autem ex opere Cnniprobalur.
Piilchre aiiiein Pl.uitus cuidam [Al., de quodam] qni "51. Iiitei- llemornre et rnmmemoi art'. Memoranlur
fiirabatnr ail [Plnut. Aululnria) : Tu Iriam lilterarum /-.
paiiea, coninieiiioranlur nmlta.
Iiomo, id esl, fiir.
modeslum,
Vyl. loter Mansuelum el Maiisuelus
541. Iiiler Locum religiosum, ct sacrum, ct san- e;^t qiii iinlli iiijuriam irrogat, inodestus qui nec
clum, quod sacriim vocamus, i|iind ad dens superns laBsiis irasciuir.
perlinet; religiosum ,
quod ad deos inferos; sin- 353. Inler Miserum et misHium. Miseium viven-
ctuin vero, quod aliqiia sanctilale sanctum esl, nl tem adliuc diciiniis, iiiiselluin niortiinni.
giint taiiri apnd Homeium ('oSuuir. f/) soli sancti, 5' 4. Inler Miserandum el miserabilem. Misera-
sacri, sacrosancti. bilis esi cui misereri possuinus, miserandus cui mise-
542. Inter Labat et laval. Labat nutat, lavat loto- reri debemus.
rera esse. "o'i. liiter Memoriosum et memorem. Memoriosus
33*. Ex Agrseiio. forc glossema.

553. Ex Serv., ad ill. i Georg. : Primi lege Hltoris 542. Forle lolor^m aiit lavalorem.
oram; el ill. iii ^n. : Litioraque Epiri legimus ; et li Ibid. Panliniis in not. cnn|icit loiorein, quod exslal
A.U. Pars ctelera ponlum pone legil. [) eliaiii iii texlii. nnia legendum
Forlasse in testu vel in
33b. E\ Agri:tio. lulorem. Vox lulor el lolor apiid qiia;i'aii) vetcra nioini-
—
i\on esl nv. nisi quod incurvum est, Agr.ct. inenta reperiliir de voce lavalor miniis id liqiiet. Arev.
:
—
Vanis.sime. Ex Serv., ad ill. ii Eclng. Calamo : 545. Elia:n Fesl. disliiignil dn t. Lifmfiha.
Irivisse labelhim. 348. E\ Agr;i'lio, qiii foite ex Isidoro supplendus.
537. I.x Serv., ad ill. Geori;. : Lacieutia lurqent.
i 541). Eadein fere lib. Llyinolog. vi, cap. 16.
Ibid. Iii Barlbii CkiWi e, laclens, qui ducil ; quod Ibid. .Meliiis cst mola quain moU : nani vere im-
verlniin ducil elegaiis esl, ut aii Uailliias, ei Ijcieiili moln a mola dediiciiur. Arkv.
niaxiiiie coii;;riiuiii. .\rev. 550. Quippe videlur iii altero ms.
338. Ex Serv., ad citata vcrba ab Isidoro, qu;ie Ibid. Iii iinla PaiUini Inrlasse legendura est, al.,
sunt et II Mn.
I miserulio, ut, scilicet, varia lectio discrepel a texlu.
—Serv., ad locuii) citalum. qui est ii JEn. Arev.
559. Sic fere ipse, lib. ii Ltymnlog., cap. 10, et 5.t2. Fesl.,dict. Mansuelus. Non.,diot. Mansuelum :
lib. IV, cap 3. — Nnn., dici. Modesius. Ipse Elyinolog. lib. x.

540. Sic ipse Elymnln;;. lib. x litter;i L. Varro, , 555. Ex lib. X Etyiiinlog.,lillera Puliuslegoiiduni M
quod circa lalera feirum liabeal. Fesl., quod a latere videiiir Misellnm vivenieniadhuc, miserum morluum.
:
adoriaiuT, a.il a-nh larptiv.;. 354. Elyinolng. Iib. x, litlera .1/.

— Serv.,ad ill. iii Giorit.: y octurnum stnbu'is furem. 355. E\ G. Frniit., qiii paiilo cnpiosius; itfemorio.sHs
541. Vid. Fcsl.jdici. Iteligiosus, et .M;icrol). lib. iii habel nd dicla, faciaque referenda memnriam ; menior
Salurn.. cap. 3. benefiiii memnrtam vel injuria; referl. Uiide in Isidoro
— Soli, etc. F. Solisaiicii, duse seqiienies ditiiones ^ro defiusiouis m.iliin nffensiOnit repuni.
47 S. ISIDOIU HlSPAl.KN^l!-: liPlsr.OPl i%
iiaMiiDii.ini iiabel, nicinoi- vcro benedcii vc! (li-reiisiii- \ TiOT. {nh-r Mierfmur el iiiifiri-rsiv'»!».';. Misorciiiiir
I is iiiemnr esi. (|iiaiiiuiii necesse esl, miseresciniiis .Tinpliiis fin.^ni
47 3oG. luter Moram et lurdilalcm. .Mora esl qiic necessc esi. Iieni inisereniur logaii, inisereseiiiiu<;
iiiipeilii, iardiias qu;c impediiur. Mora in re, lardilas nltro.
in hniuine. oHS. Iiiier Moiiemus, admoiiemiis el commonemut.

357. Iiiter Mendum el menduciiim. Mendiini in li-
.MoiiCniiis (iitiir.i, adnKineniiis (ir;i'senii:i, coiiinioiie-
bro prnprie dicilur, unde ct eineiidaie dicimus. N im iniis |irjclerila.
meiidacium in cclcris rebus est. 5>i0. Inler IHu'Utuilinein et numerum. Mnltitndn

35S. Inier MaHliam et maligniiatem. Cogiiatio
nnincio lil, liirli.') Inco posila. Possunt eniin paiici
quippe prava meniis malitia dicilur, mDliti;e votum iii aiunsto inrbnni facere.
xe! opns iii:iligniias appcllatnr. Mihi et mi. d:aivus casns est, nu
370. Iiiier Milii
5;>;i. Intcr »iH/((ilioiiem ,
pmiam, et supplicium.
vocaiivus.
Muliaiio poiost esse, el sine sanguine, in danino
371. Inler Miiiiici;êin ct municipalem. Municipes
pecuiiia!. Supplicium cum sanguine; poena vero dolor
siint curialiiini majnres , dicli en qund lisci niunera
sinc sangnine.
accipiaiil; niuiiicipales aiitem originales [Al., origi-
ol-O. Iiilcr Munus ei donnm. Munus est dcbilum,
B nis] cives sunt , el in locinn [Forie, loco] ollicium
iit [.!/., iii] palrono; donum, lionorariuin esl. liciii
gerenles.
doiiuin danlis esl , niunus accipieniis. Dicliim au-
mo- 372. Inler Mninillas el mainmas , el ubera. Ma-
lem doninii a daiulo, mnnus a niiiniendo, vel a
niillae vironnn sn:il, nianim:ie inulienim, ubera pccn-
iiendo.
commune riim[.4/. peciidiiml. Papilkp aulem siiiit nucJM
361. loler Meruit el promeruit. Meruit ,
snninia maniniaruin quae sugciites comprelien-

esl el ad poenam el ad prociiiiuin, promernil tanliin ,
bene dnnl.
ad pr.iniium.Nam promerilus diciiiir qiii lacii,
i-ic immeiilus qni iiiale. 37."). Inter Matronnm el tnalrem fainilias, .Mclissus
3(1-2. liilcr Maiininn el grandem. Magnum ad ani- graninialicns arbilraliir lioc iiilrressp, qiiod malroiia
nuim rclerimns [Al. referturj, graiidom ad coi- dicaiiir iii:iler priiiii piioii ; niale'- l.iniilias, qu.e plu-
res pepcr t Alii d.xerunt niatronani dici (|nJE in ina-

pus.
563. Iiiter Mutuum dare [.U., muluare] et com- trimonium ciim viro convene it, et in en [At., ideo]
mcdare. Qiii niutuiim dal, aliud receplnrus esl ;

qni inairinioiiiuin 49 actum [.-i/., dicium] ; niairem vcro
cninmtid.ii, utique idem sibi reddi desidcrat. faiiiilias e.iin esse qii;c in inarili manu, maiicipioqiie
30-4. Iiiler Monnx et adnwnere. .Moiict qiii pr« esi, aiit in cnjiis maritiis nianu iiiaiicipinque essei,
cipit, Admonet 4S 1"' qnod e.vciderai mcmorisc qnoniam in fa i iliam quoque maiiii et sni liaeredis
reducit. venissei. Matrnnce autem et virgines nubiles dicun-
303. iiiler Weri/wr et iii(Eri;(. Qui nierctiir d giius inr, qu:c inaires j im (ieri pnssunt. (Jiioniam per
esi aliqud beneficio; qui incciet, trisiis esi. qnaindam jiiris soleiiiniiaten) in famili:im migrant
5()0. Inter Miramur el ndmirainnr. .\dmiraiiiur niariti.
viriuies, miramur opera. 57 i. Inler ."Hvrtuum el emoriiiuni. Mortimni jain
357. Carisius sic fere mendum et mendum discrimi- 5ti9. Lege (indiicla diclioiie) numerum, quae inale
Mtnduin iii mendiicii iicjiiijicnUone dislinijuinir, ex seqiieiiti inepserai inrbnm.
ver>ii
iial :
m. ndd in culpn operis, aul corpuris. —

Loco posiln. F., loci posilu. C. Fronlo Turbnm :
358. SicCicerii. iii dc Naliir. denr. ; Est enim ma- angustus lociis fneii.
icrmlii et fiillax nocendi rniio.
tilia 371. Elyinnliig. lib. ix, cap. 4.
Ex V:irronis meiile, v de Lmg. Lat. : .W;</((i n
5olt. Ibiil. F.rror videiiir irrepsisseinnola Panlini ac, le- ,
pecunia, qiia: a maqisiriitn dicla, ut exigi possit ob pec- êni\nmoriginis\îf-lijiiriiim'es,elloco post /oiuiii. Ap.;,v.
calum. 372. F.x Eiyninl g. iib. xi, cap. 1.
— Pmnn. Varro., ibid. : Poena a puniendo, aul p(£- /()/(/. Iii Eilitione (Iri.ilii erat mamiiillat. Arev.
'iilendo, ijnod posl pcccaliim sequilur. 573. Lcg. Ililiiis Mebssiisex.Agel., lib. xvm.caii. (i.
36J. Ex Froiil., ct Llyinolog, lib. vi, cap. 19. Vide p. Lbi li ec ejiis opinio receiiseiur. Vid. eiiam iib. Eiy-
'^ ninlng. :x, cap. 18.
snpra.
— dunum. Ex Agraelio, ad vorbuiii.
/(€,71
—]n cujus. Al., in ejus. Iii ciijus Agell.. aperlius.
— Moncndo. Movcndo, Agntlius, inale opinnr. — Locum
V e'Hisse(. venisset, Agell.
5il. liiterprelesTereiit.,act. ii,sceii.2: Promerni!, — MnlroiiK. Vid. clc. Sorviuiii, ad iilud is .£;ici>l. :
adjueit, piofuil. Ciii coiilrarniin est foiiitiieiuil; iinde Multis ausn.

e inritribns
i|Uis pro i»iHieri(»s lOiniiieriins legeiidiiin suspicari — Lociis inleger, etex iion Servin, iinilo es! ad il-
possii. Vel ex loco Hecyr., actu. iii , scen. 5

illo : Ind, XI /Eii. : Ttrrhena prr oppida malres, explen- iia
Qii:c nunqiiani quidquani erga iiie oramerlla est paler. dus : Matres familias vero, quce in matrimnnium enn-
llliiiidcin interpretes mereri hona dicimus,commereri vcnerunl per cocmpiionem, quo liaiii, iic. iSaiii alincpii
mi.ta. Vid. Serv., ad ill. iv yEii. ûngunm Itegina : dcscripiin illa miniine nialrnnis c 'iivenil, soil iiialii-
tieqnbo-Promerilam. hiis f:iinilias laiuuiii. Vid. eliain Serv,, ad ill. vii
3ij3. Ex AgKCiio abbrevialum. .'Eiieid. : Quwritur liceres. Et fnrie eiiain lerliiiiii
3l)4. C. Fronl. Monel proptrr benivotenliam, admn-

: nieinbriiir.de nialre desider.ilur; eonsule lib. ix,
net «( conlirmel meinorinm. <;ip. 8, Elyniolog. Vid. Fesl., dicl. .Wfldrfa.iii/ins, el
3liii. F.x Agiiclio. iNon dicl. Malroniv, el Matres fnmilinn.

,
5'j7. Ex Scrv. sensus cxprcssns. ad ill. ii .£n. Ibid. In texlii Criaiii crat Mcsius. Di! .Melisso \iie
Miserescimus uliro. catalogiiin scripioruiii ab KiJniu I.uidaloiuin. es l>ar-
: '
iO DiFFE!'.KMlAia.M I.II!. I.
^
JO
fSiiniiiialiim [.l(., e-xfliiimej (Ornrs, eiiinriuuiii vero .\ 5S.5. IiUer iVui/Hni el iii(rf(i'iiKi. Ea eiiini iii'.'l.ii.>
vicimiin inorli. (lii iiiilur (jua; vcbtiri s( leiil, ea nuela que non solonl
375. Inter ilure el niuriu. ,M:ire eleiiu'iUiiiii e^l lcgi. Iicin iiiiiliis illius lei aiil illa re bene diciliir.
liiium, maria vero parles iii.iris. Sieut lerne suni, Mu(bitiis vero ab illo d(Miuiiti:iliir [.4/., deiiimliainus].
lerra verii lanliiin elemenliini. 5S(). Iiiier Neijumus et abiiegamus. Negamus, sl
376. liner Hlunles el colles. Monles lumores lerra- quid olijiciiiir; abiieganiiis, si (|uid pctilur.
rum, C!illes|iroiiiiiienlior;i juga moiiliuiii, ((uasi colla. 587. 1 i.ter Neminem el nutlum, Neminem ad ho-
577. Iiiler Malogramlam el Maloyranatum. Ma- iniiiciii rcleriiiius, nullum ad omnia.
logranata, feminini generis, arbor esl ; malogra- 588. Iuier Nomen, pranomi'n, ognomen el oijno-
nalum vero, generis iieulri, pomiiin esi. Siciil per^l- meii. Noiiien [.4/., prseiiomeii] esl vocabiilura pPO"
eiis el persicuni : persicus, generis remiiiiiii, aibor; pri;c appellatioiiis ; pr;enomeii, quod niJniinibiis, oU
persicum, generis neulri, Iruclus est. Sicul buxus el dignitalem f.4/., di|.'nitalej geiieris prrponilur : iil
buxum : nani buxum

iieutrum [Al., ncutri J, ligiium 1'ublius Virgilius. Non enim possumus dicerc [.4/.,
est : biixus l>miiiiiium .1/., femiiiiiii ], arbor esl.
j dicimusj Virîlins Publius. Cognomcn, quod ex ranii-
378. Inier Mafjis et potius. Magis esl allerum e% lia gciieris veiiit, ut puta Scipio Coi nelins, a Corne-
duobiis pr;Bferre, ulrum comparel ;
potius altcnim B lia laiiiilia ortiis. Agiiomen, 51 quod ex virtucc, vel
dainnat. vitio trahitur : ul Scipio Alricanus, pro eo qund

37"J. Inier Mala et mala.i. Hala poma sunt, mal« Africam viceril : vel Lentiilus Sur:i, pro co quod nia-
vero maxilla-. jores liabuerat suras. Proindc nomen a proprieiaie
3cO. Iiilir J/(ir«H et mare. Marem , masculum; V(Miit, pr;£iiomen a dignitale, cogiioinen :.b origine,
iiiare eleiiieiiiiim eslaqu%. agnomeii vero a specie vel aciione.

581. Inter Menlienliin el fallentem. Consideraiidiiin 389. Inier Nascilur el enasciiur. Nascitur ,
qiiol
csl quod ille meiititur qui vult videri qiiod iion est ab utero decidit ; cnascitur, qnod ex terra, aut aqua
qui [Furle quia] aulem non volens aliud puiat (inain cxsurgit.
est, non nieiiiiiur, sed falliiur. Ine'^1 ergo gO omiii 39 ). Inler Nautum ct nuvitam. Navila loeiicum
memieiili voluiitas rallendi : res aiilem falleiidi , vo- CNl. Nam dictus est a naiila, suJ caiisa iiictri a poetis
lunias non est menliendi. Nani el lapis fallii, el nii;i littcra addila est.
multa corpora specie fallunt, ut remi fracii in un- SUI. Iiiter iVh»! et «lui:. Nuni, minqiiid ; iiiiiic,
da, dum biiil iiilegri: sed et tuiTcs ,

q' asi curreiitcs, niodo.
ociilos naviganlium iallunl. Ei taiiicii hoc natiiru; 592. luler Ne et nw. Nai, si pr;rp.inilur, adve -
agunt specie non meniiendi voliioiaie. C bium est et acuto acceniu pronuiiiiaiur, ne vero si
582. Iiiler Monile et munile. IMonile dicitur liar- subjuiigatur, conjiinciio esi, et presso aceentu.
pa$;o a monendo, eo qiiod moneat mulierem csse 3J5. Iiiler Niijro et miijro. Ngro nigruni lacio,
8ub poiestaie viri ; niuiiile verodicitur vesiiiiicntuin, niigro diimilalio [4/., de loco mulatio| esl.
a raiiniendo, vcl niunile diciiur ornamenium ex geni- 391. Inler Neutruin elueutrulem. Neutriim ii'iiien,
inis quod solet ex lcminarum pendere eollo : diclum aut proiioiiien, vel parlicipiuin ; neutrale vero vor-
a mtinere. buin est.
De liltera N. 595. Iiiler Notns el nolns [4/., noluj. Notus, cog
oHo. Inier Necessilaiem et necessiludinem. N ces- iiitus, nolusjudicio ; Nolus, Ausier.
silas aliquid lieri cogil, necessitudo autem air ctus 5tt6. Iiiler Nobilein et tiobilem. Nobilis ,
genero-
esl vel vinculum propinquilatis. sus ; iiobilis, ikiIiis omnibus.
38i. iDler iVi/ii7 et nihiti. Niliil adveibium esl, 397. liiler Nomina el iYKiiiina. Noinina sunt voca-
niliili autem homo nullius mimieiiti. bula, numiiia, polestas.
thio et Fabricio, in Isidoriaiiis, c:ip. 53, num. 2. Me- quam in persona : tiemo in persona dicilur, ut netnu lio-
lissi (|uoque sive ejusdeiii, si\e alieiins meiiiiiierunl mo, F. ne liuiiio.
CIialcidiU'i, Plinius et Doiialus. Ciirrexi iii ii.ariti pr'i 588. Teslibus Sosipatro, Doiiato, Diomedo, et aliis:
in matri. Arev. Nomeii esl, quod uriginem genlis declarut, ut Cmne-
575. Ex Serv., ad ill. vi Mn. Tcl maria intrevi : ., lius. Pnenomcn, quod noinini gentilitio priviionilvr, ut
5.6. V;irro, a culeiulo, iv de l.iiig. Lal. 1'ubliUH. Cuiinomen,quudnominibus Genluiiiis subjun-
Ibid. Qiiasi cullu. Ila cli.iiii lib. xiv Etyiuolog. qitur, ut Sciifi.^. Agnoiiien, quod exlrinsecns addi sule',
cap. 8, iiuiii. Abi V.
19. uliquu raiioiie, vel eveiilu qua:biium, ut Africunns. Hir
5SI. l\es uuiem, ctc. .4/., res utdein (ulliinl, quibus vero iii ulroque .Manuscripto cognomeii et agiioiiicn
tameu tol. sedes permularant reduximus tamen utrumque m
— Specie, etc. F., species eiiain fulliini ttl. suuiii locuni, noii iiiodo iis
;
quos dixi aiicloribiis, scd

— Nutiirw, etc. F.. iSuluru ng, s(jifii.s. ipso etiain Isidoro Ub. Eiymolog., cap. de N;- i
/iid. Fortasse Paminus iii lexlu legcb.a lyiiu au- inine.

tem. Ari;v. 389. Ex Agra-tio
585. Eodem Sensu C. Fronlu, el Scaiiius oe Urlho- 590. Fest., III dict. Nuvita.
graiiliia. 5'Jii. Ex Non., dicl. Nobile:
584. Agr;eliiis, cl drisiiis fere eailein. — Sic Tirniiiiiis; iiiale factis nobilitarent, quod noti
585. Ex Serv. sen3usejipre.ssusad illud xii .'Eiicil., jicarciit Ndii. exposil.
yiiduto caiiite. 397. Ex Serv., ad iUud Ecl"g. iv : Stubili fawmn
Ti^l. I!reviterF(onloiienicxpressit;iV«(/«.? lam in re numiii." Pttrco!.
bi S. ISIDOItl IIISIWLENSIS EPISCOPI .«;9
De litlera 0. A 408. Iiiler Orbum ct cacum. Oibus est qui lilios
aniillil, c.ccus est qui ocuius pcrdit.

398. Iiiler Uscutum et pacem. Pacem aiuicis [A!.
add. aiiiicis vcl] liliis osculuiii ilari tlicimus : uxori- 409. liitcr Uccidil et occidit,. Occidii, correpia me-
os- dia, cu:n (|ui inorluus est signilieat; occidil autiin,
bus Lasiuiii, scorlo siiavium (.i/. saviuiii). Ilein
producia inedia, cuin qiii inierlicil.
ciilum cliarilalis esl, basium bl^niililiÊ [A/., blanili-
410. Iiiler Uleam vlolivam auctores iladistinguunt,
liuiu], suiviuiii voluptalis. Quod quitlam eliam 52
ul olea slt frucliis, oliva aibor, quia inulliliido di-
versibus tiis distinxit
cilur olivetum , ul (|uerceliini [.4/., queniuetumj el
Hasiacoiijugibus, sed el oscula daotur amicis:
poinelum [A/., vinetum]. Eniniveio sine discriiiiiiie
Suavia lasfivis iiiisceiilur yraia labellis.
poelie [.M., crimine poetaruin] el oleaiii el elivani
5'J9. Inier Occasionem eiopportuniiaum. Coiivenieii- pro fruclu siepe pnsneriinl. Sed cnnsueliido oblinuit
ler iii lilleris ponilur , OPcasio arrisil. Opporlunilas olivain fruclum dicere. Nec [A/., dicere nec] vetai
se prsbuii, vel secunda successii. quominus et aiboiis et frucius ideui nomeii sii [.-1/.,
400. Iiiter Observationem et observantiam. Obser- sumpsil].

vaiio curje, doclrina; ei arlis est, observaniia vero 411. Inler Udoriim, odorubilenlodoriferum. Qiiod
culius ei religioiiis esi. B eniui per se odnrem miilit oiloiuiii est, odorabile
401. Inler Opiis et operalioneni. Opus dicilur ip- [Serv. odoralum] vero, quod al.unle \Serv. alieumlHj
siim qiiod lit, operalio aiilcm ipsa rei aclio esi. accipil odoreiii ; odorilerum ,
quod odorem sequilur.
402. IiiierOmne et (oiuni. Oiiine ad niuliiiudi- 412. Iiiter Operam el opera. Operain ,
qua; s i
iiein el ad numerum pertinet : [A/. udd. ut oniiiis] opera vero, quod fil.
ad iiuincruin , ut oiniics lioinines; ad inulliludinein, 413. Iiiler Ustium el liostiam. Osliuin quod aperi-
ui oiiinis familia, oninis exercilus, omne pecus dicitur, boslia sacriiicium.
inus. Totum vero ad niagiiiludiiieni pftrlinet, ut to- 411. Iiiler Urtus et hortos. Orlus processus, horios
luiii cnrpus , lola lerra , totum coeluni. Ergo lolus agros dicit [F., dicimus].
lioino , si ad corpus referanius ; oiiinis liomn, si dc 415. Inler Obliiuin tl oblitiim. Oblitnm , correpte,
universis. Proinde omne in diversis pariibus poiii- perfusiim; oblituin, producle, iinmeinorem.
tur, totiini auieni sine partibus debel esse. 41{». Iiiter Ojjtrre et idfei r*;. Offerre est ultro pr;c-
403. Inter Orare ei exorare. Orare est posceie; bere, iiilene iinporlare.
e.\orare, impeirare. 54 De littera P.
404. Inler Ubesse et officere. Qui obestnocet, qiii 417. Inter Prudentiam el sapientiam. Pnidenlia
oilicit vull iiocere. C iii buiiiaiiis rebus , sa['ientia lii divinis dislribuilur
405. Inler Officere et inficere. Oflicere esl alicui \Al., tribuilurj.
velle noccre, iiificcre cnloruin miitare. 418. Iiiler Pudorem et pudiciliain. Pudur corpo-
40U. rmer Olet et rcdolct. Olel res [A/., oleiiij, ris est, pudicitia nientis.
velmale, vcl bene ; redolet [A/. rcdolenlj l;.ntum 419. Inter P/el«iciii et affectioiiem. Pielas iiiter de-
bene. viiicins sanguine e.vbibetur, aCeciio iiiler exlraneos.
407. Iiiter Oracula et delubra. Oracula teinpia 420. liiter Palientiam et tuleraniiam. Toleranlia
suiil ubi oralur, 53 "f"^^ el respnnsa redduntnr. De- aiiiini [.4/., aninise] esl palienlia corporis. Ll Sal-
lubra auiein lempla luiites babeniii ad purilicandos lusliiis [.4/., Calilina] Corpus patiens inediw, algoris.
et abliieiidos lideles. Et indc delubra a dilueiido ap- 421. Inler Perilum ,
prudentem, caltiduni tl facun.
pellata. Unde et prius Wjac loca allaria non habe- dum. Periliis usu doclus ;
prudens, veliiti provi-
bani, ut tantiim delubra essent, noii lempia. dens , uiilis reruin fulurarum ordiiialor; callidiis,
398. Iiiterpreles Tereniii scen. 2 aci. iii, Eunucli ) 403. ExServ.,ad illud iii jEn.: Exoral pacein divum.
Oscutaofficiuruinsunt,basiapudicorumaf]'ectuum,suavia 40"). Snpra, ex C. Fronlone.
tibidinitm. Serviiisad iilnd JEi\. : Osciita lihavit nutce : 407. Elymolog. lib. xv, cap. 4.
— Sciendum —
i
osculum retiijionis esse , suavium votit- Vid. Serviuni, ad illiid ii ."En. : Dctubra ad suin-
ptatis. ma dracones; et ill. iv ; Oclubra adcunt. Ascoii. Pod,
— Biisia. .\1., l'asia conjugihus sedel oscula d. iii Diviiialioncni Cicer.
Ibid. lu iiiinmillis .Ms. hiter hasium et suiivium lioc

: 40,S. Vid. Fesl., dict. Orha.
interesl, quod busiiim u.rori datur, suavium seurto. 410. Viile Serviuin, ad illud ii Georg. : Sed Trtm-
ttem basium blundiiiaium esse, suavium volupiatis. cis olece metius.
Quidam etium versibus lioc distinxit 411. Ex Serv., ad ill. iv JEn. : Odoru canum vis,
ex qno pro odoriferuin, odoiiseiiiiuin leg. vidclnr.
Conjugis iiilerea liasium, oscula daiiliir aniicis,
412. Vel potiiis : Ojieru qiuv facit, opus quod jil.
SuavM lasiîviis nilsceiitur giata labellis.
417. I.ib. II D ireriniiariini, 36.
Ili versiciili de basin, o^ciilo et suavio exslant apud 418. Sic fere disiinguii Noii. inler casiitaiem et
alios quo(|ue giainmatii os. Quisnam corum aiiclor, pudiciliain, dicl. Casinas.
adhuc latet. Disciimen laiiieu non seinper obseiva- 420. Iniel!i-e, in Var. lect. Panlini, Satlustius, de
inr. Vide Glo^sariiim IsidHiaiiuin, verbn Savium. Betlo Catit.niirio. Aklv.
Variie leclioiies Panl:iii coiilui:e videnlur. Ar.Ev. 421. Sic Cicer., vi de Uepub., prudeutiam ait
idO. Ilecie Ascon ii in Vcrr.; Ubseivunt inudospe. u- noineii naclam a providendo.
tiinliir, tttias venerantur. —
Call.dus. luUrpreies Tereniii, acl. iii, sccn. 5,
i 2. Vid. Servimu, iii illud i JEn. Tutu urmcnta :
Adelpli. C.illidus dicitur , qui cullum sibi usu anis
:
fequunlur. indit.ieril.
niFFERF.NTIAKUM L!li. I. U
piM' exeiciljrniiiem [M., pro exe'-ciiaiioni'] artis iii- A iiir] iii criiniue. Ergo qui videril inuliereiii, ct aiiiina
siniclus; facuinliis, (lui facile posîl fari, ejiis luerit tiiillala, liic pro|iassioiie pcrcnssus est :
•422. Inler PiKtiiilcm et verccundum lioc iiiteresl, Si vero coiisenserit, et de cogiiaiidiie :itl'eci;im lece-
qiiod piideiis opinionem veraiii falsam(|i!e meluit : rit (sicut scrifilum est in David : transierunl in affe-
Verecundiis aiiifm noii nisi verain [Al., vera] timct. ctum cordis), de propassione iransit ad passioiieni, et
425. liiliT Profanum , ei tiefandum , et nefarium. liiiic noii voluntas deest, sed occasio.
Nefariiis , iit Varro existimal , noii digniis farie. 432. Intcr Pcrcunclulionem el iiiterrogationem Aii-
Qiio primo cibi generc vita homiiium susteiitaljaiur gusiinus liiic iiiteresse 5Q existiiiiat, dlcens : (puid-
\AL, sustinebatiir]. Nclandus, id esl, nec nominan- ad percunctatloneni multa responderi soleant, veliiii
diis quidem. Profanus autem , cui sai^ris non licei quid est hoc, autillud? ut rcspordeanlur diversa,
interesse. De quo Salldsiius : Sacra polluci prvfa- vel vaiia. Ad inlcrrogationein non inulta respaii-
nus. Profaniis ergo, porro, id est, loiige a lano. denlur, tcd aul non, aul etiam prcniipti.ibilur. Ve-
424. Iiiler Pefcu/oreiii et immundum ,
qiiod omnis luii faftnm dictunive est? Verum aul falsum est,?
peccalor iinmundus esl; non lamen omnis imnuin- Kespondetur : aut iioii, aut eliain.
dus peceator. Peccaior enim est qui iransgrediiur 433. Inter/Vr/^sidimelfOMsummadimhocdislatquod
prsEce|ita Dei , et iiecesse est liiinc et imiiuindum B pi'rft;cluni csi cui jam addi niliil aliiidpotest. Coiisum-
esse quia ir.msgreditur. ImnuHulus aulem cst ct i;ui
iiiainm vero est quiullibet opus in (incin (leducium.
55 C""' uxore sua dnrmierit, aut mortuum tetigeiil, 43i. liiler Palens et patulum. Patuliim diciiniis'
non lamen idio peccator esl. quod naturaliter seniper palet, ut nares, arbor. Pa-
425. Inter Ptoralum, planclum, et flelnm. Plora- tciis vero qu"d aperilur et clauditur, ut ostium,
tus lanlum lacryniarum est , planctus tantiim vo- uculi. Sic lucidum et Iiicibile : liicidiim est (|uod
cnm, (letus ad uiriinique pertinel. aliuiide illuniinaiiir, lucibile qiiod per se lucet.
421). Inter Pigritiam et torporem. Torpor doriiii-
435. Inter Penelrale et penctrabile. Quod pene-
taniis est, pigriiia vigilantis.
trat penetrale dicitur; qucd auteiii penetralur, pcne-
427. Iiiter Persmeruniiam et perlinaciam. Perse-
trabile. Penetralia auiein sunt domorura secrela, et
veranlia iii virtule esl, perliiiacia in vitio.
dicta ab eo quod est peniius.
428. Iiiler Pia;sidium, auxilium et subsidium. 450. Inter Post et pone hoc videtur interesse
Pra-sidiuni esl aliqun loco ulili positnm, aiixilium qiiod
quod post seiiiper clironicius pnnimus, cum dicimuj :
al) exteris datiir, subsidiiim quod postea siipervenit.

Posi tempus veiiiaui pone vero, posi tergiim.
;
429. Inter poieniium el polentaium. Potentia esi 437. Inter piecari, et imprecuri , et deprecari.
sui cuJHsqiie snlius , pntentatus vero aiicioritas
Precari esl rogare imprecari est nptare Al. ex-
, [
\Al., auciorilatis] e^l judicialls. opiare deprccari cst excusarc, vel expurgare. Ci-
],
430. Inter Peslem el pesiilcnliam. Peslis ipsuiii cero (

lih. ii in Yerr. ). Quid, inqiiil, faciat llortcn-
est nomen niorbi[il/., verbi ], pestileiitia vero id sius? Avaritiseiie crimina frngal tatis laudibus deprc-
quod ex se ellicit. Pesiilentiae aiitera ires modi sunt: celiir?
aiit ex lerra, aui ex aipM, aiil ex aijre. 438. Inler Puscere et exposcere. Pnscere miiiiis
431. Inter Passionem et propassionem Hieronyinus est quam esposcere. Nara poscunt qui siiiiplicilcr
in .MatilKeiiin distingiiit, diceiis : quod passio repii- petunt, exposcuiit qui desider.nt.
tatur in culpa ;
propassio, licel ciilpam habeat [-4/., 439. liiier PoUiceri et promitiere. Pollicerl dicimur
pro culpa babeaturj, tamen non leneiur [A/., retine- 57 4"0'1 sponte promiliiinus nec rogati, promiltera
42". Ascon. Pedian. iii, in Verr. Non., dict. Nefa- D. Augiistiniis, act. v, sceo. 4, Audriie.
rius; ipse Elyinolog. lili. x, littera iV. —
Aut eliam pron. Al , Sic promintiabilur, (orVi,
Ibid. Forlasse ne nominanUus quidcm. Ila certe nie- elinm pron.
lius. Arev. Ibid. Paniinus in lextii legisse videtur aut et pro-
427. Varr., iv de Liiig. Lai., iniiio. Noii., dici. nuntuibilur, pro quo coiijicit aut eliam ; quac geiiiiiiia
Pervicacia. est lectio. Arev.
428. C
Fnint. Snbsidiwn qnod subesl deftcienlibus, D 434. Ex Serv. ad ill. Eclog. i, Tiiyre, tu palulce.
—
:
prcEsidium imponilur, auiilium repcntinwn et ila , Ex Serv. ad ill. vi Ma., Lucentemque gtobnm
iubsidium ad secuiidas ciisus piwparaiur. Praisidiuni lunce, ex quo videliir legenduni luceiis, iioii lucidum.
ttd custodiam , auxilium ui possil, x insperalo venit.
,
' Fronio taiiien ita etiain fere disimguit inter lucidum
Vid. Fest. el luininosum.
42'). Al. suic 2 Mss. pni siij. 43.1. Ex Serv. lib. x JEn. ad ill., Noslrum peneira-
Ibid. Varia lerlio elficil ciiiii texiii Grialii cnngruit. bile telum.
Legi piiient fucil, aul alii|iiid siiiiile pro efficil. Arev. — Penetralia. Serv., ad ill. vii &a. : Penetrn-
Ex
431. Iii (îidiC(! Itegiuv.il ciMO \)i'iH dillereiili i; libus aitis. et Hegnis penetralia noslris.
ill. vi :
Siiiit alpliabetico qiiideiii ordiue dispiisit.e, sed alilii 436. Fest., dict. Poiie ct Serv. ad ill. ii JEn., .
Cdnlracliiires, alibi ciipioiiores, et iionniillie aJdiUe, Pone subit conjux.

ut, exempli graiia: Inler puli el perpeti : puli breois —
Tempus. F. diciio lempus superat.
esl ,
pi:rpeti lon loris est tempiris. Iiiter p:issum 137. Ex Agra;i. ijiii biiic lorte aiigendus.
et expeiluin: palimur vuluniute , expeiiuiur iiece.^^si- 43:^. Serv. ad ill. ix .Eii. Si libi, qme posco, alitrr :
tule. .Maliin Expeiinmr vuluulale ,

palimur nece$ii- quain Isidorus.
Uite. AHEV. 43). Ex Serv. ad ill. i /Eiieid., Ditiunc lenercHi,
432. Ex inlerprelibus Tcreiil. viJclur suinpsiasc Polliciius.
h:i S. lS!DO:il illSrALE>SlS KrMSC.Ol! 56
qiioil pelilur. l>go [iiiiiir.lliiiius n.igali, pnlliceniur A popiiluiii, iiiiiiis iiiiiliiluiiimiiii civilalis iiiielliîiMiis.
iiliro. hein polliceii>ur sciipiura , promiliiinus 451. Iiiter Poiitificem et valem. Ponlifex tan-
verlio. liiiii suminiiin sacerdolem significal, vates auleiii
4i0. Iiilor Properarc el fesiiiiarc. Marcus C;iio sic plura sigiiilicat, aut sacerdoies, aut poetas, aut pru-
ijistiiiguit (licens : Qui ununiqiKidque maiiire ir.nisi- pbulus.
;;it, is properai. Qui inult.i siinul iiicipit, neque per- 4.i2. Iiiler Profugum et exsulem. Profugiis volun-
licil is feslinal. Eyo iinumquodque qiiod ;idortus tale, exsul necessitatc.

,
erain transigebaiii ". •'i.'io. liiier Pairium et paierniim. Paternum est quod
441. Iiilcr Primiim et priorem. IVimiis e iniiilis, palris fiiil, ut fiiiidus paternus. Palrius dicilur palri
prior e duobus, primarius a digniiîte. siniilis [Al. palri alfectusj , ul pati ius aniinus [.4/., amor.]
442. Inter Plures et plitris. Pluris esl quod nia- 454. Inler Proprius el propius [Al., proprium].
jori sunima l.ixaliir ,

|i!iiies veio de miilliliidiiie Proprius esl noineii, propius vero jiixta me.
g<yibimus [Al., scribiliir]. 433. Iiiter Pranjnaiiiem elgraviJiim liaec differeiilia
•445. liiter Peiivil el expeiivit. Peiivit pro pariim esi : praignanlem esse qiia; coiicepit ;
gravidain, (|uam
[F, add. petivit] poiiitur. expetivil pro satis petivit. utcri gravedi) proxiiiiam parlui ostendit.
El inimicissime ac vehemcnier adiiisus esl. Ex eniui B 4^56. Inter Pigr.era et pigtiora. Pigiiera suut re-
pro valde poniUir. riim, pigiiora lirioriiin el afTectiium.
444. liiter /î/ram et rogii"! ; Pyra est conslriictio 4,7. lolir Porleiilum et moiislrum. Porlentiim
ligi.oriiiii, antequam igiiis admoliis esi. Rogus est esl qiiod 59 ex foriiiis diversis proponitur, monstrum,
diim ardel. liustum vero pnste.ii|uaiii arsii. quod exlra n.iluraiu iia^cilur, vel iiiiiiis graiide, vel
41.^. Iiiler Ptebem et populum. Plebs a populo niiiiis breve.
to distai, (iiiod populus est generalis universilas ci- 4^8. Iiiler Porlenlum et porlenlosiim. Porlenlum
vium cuiii seiiiorilius, plcbs auleiii pars liiiinills et dicilur (]uod ex omni parle naliir.Te mutationem sii-
abjeela. mensaliipiid porleiidere fuiiiniin vidBiiir, sicui bicepe
44(". hi\er Pauperiem el pinip,rialein , Pwperies, capui iii corpus unum, vel siciit iii Xerxis regia ex
danmiim est, paupertas ipsa condilio. eqiia viilpeni ferniil crealani (llerodiim) ;
p.T quod
447. Inier Proctiiûm et declivum. Procliviis est cjiis solvi regiiuiii osleiisiim esi. ISam porleiiiosa di-
ascensus ; declivus, descensus facilis. ciiiilur qii.ie ex parte corpnris snmuiil niuta;ionem
448. Inler Puerpcram ct puellam. Puellani iiive- [-4/., iioiatioiiem]; ui, exempli causa, cum sex digitis
siem dici 58 "^' «''ile parviilani, qiiasi piillani ;
pucr- nati, sive cuin aliqua pravliate [F., parviiaiej inem-
peram vero, qux primiiui piierum enixa est, ct in aii- C brorum.
iiis puerilibus parit. Ljiide ei lloratiiis ( Lib. iv, 459. Iiiier Porientiim et osienlum. Piirlenlum na-
od. 4) : scitiir et in sua permaiiet qiialiiate ; ostenluni vero
Laudjnlur siniill |irole piiernerse. siibito oirertur oculis, cl subducilur. Sic porlentum
449. Iiiler Punipineum el pninpiiiosum. Paiiipi- ilieiliira porlendendo, id est porro ostendeiido, sicut
nenni est toliim de pampiiiis, paiiipiniisiiiii qiiud paiii- ei prodigium, qnod porro dicat, iJ est fulura de lou-
piiiis pleniini est. ge praidicat. Monslrum sane a nionitu vel monstran-
450. Iiiter Puputum et poputos, cuni eiiiin popiilos do diciiim, qund aliquid significaudo demonstrel et
numero plnrali dicimus, urbts si^',iiilicamus; cuni staiiiii. Qiiiu jiie sunt auiem genera prodigiorum, ut
— Scriplura.Al., Minus. F. miiiis. lam signiriiet. Vox lameii putlam non lemere reji-
Ibid. c est prima diliereiilia qiiae iii altero libro
Il.i cieiidn, qnaiidoqiiidem et Noii. pulluni, ini|iiil wlalis
noii alpliabelico occurril, brevior tainen quani lioc noretlce ub nntiquo verbo pultare, qiiod velus i;lossa-
,
loco. Arev. riuili agiioscil, eslque Traôa^jJuaSa; (3«)./£iv, piilli ttk-

440. In oratione q am de suis virtutibns liabnil. puYJa.ot;. Ipse certe haiic eanidem lectioiiem superiore
Agell. lib. VI, cap. 14. Noii., dicl. fcslimire. L'esl., libio habet.
dicl. properare. C. Front. Qui properal, upparel non D — Elymolog. lib. ii, cap. 2.
csse dcfessns, qui festinat, Videliir csse dejatigalus. 419. Serv. ad Nemora inler frondea.
— Ihnimquodque. kl., Kunquam quidquam quod ,
Ibid.
ill. i yEii.,
Pampinosum. Adbibetur liaec vox a Coluinella
adorlus criiin, transibam. Uitus Ms. Forte, orsus.
et Plillin. AllEV.
441. Kx Agnelio.
451. Lib. Elymolog. vii, cap. 12.
442. F,\ AgriKlio.
4.52. Vid. Seiv. ad ill. iEii. Profugus, Laiinaqiie i
Ak% \1 iiimicissime Lego eni.rnsiine, anl inlensissime.
.
venittillora.
4i4. E'. Serv., ail ill. ii JEa., Constituere pyras.
— Fesl., dicl.. buhtiini.
456. Ex Agi«iio.
457. Froiito. Sic: Porlenlmn, quod porro, et diiitius
445. Sic 9 TiTeiit. ScaurusdeOrlliograpli. Popu- ;
lus est iii quo omnis pars civilalis , omnes ejus ordiii, s manel, fuluriimque poslmodum atiquid significat ;
contineniur : plebs ea dicilur , in qiia geiiles civiuni mitnslriim csl coiilra naluram, ut cst Minolaurus, et
arilix non iiisiiiil. infra, in monsiro rectus ordo nalurce veriilur : in por-
I
4iU. Fesl., dict. Pauperies; ex qiio forte scribeii- lenlo dijfirlur evenlus. Non., dirt. monslra.
duin, paupirtas est dainn. quod quadruves fucil. 458. Eiymolng. lib. ii, cap. 5.
448. Lili. x Elymolog., liltera P. P«e//ii est parvuta, Ibid. Pantiiins iii textii legebat, utpulo, parvitate,
quasi pupitla, et lib. xi, cap. 1, Piipilla, quod pura pro quo coiijiciebnt praviltilc. Ar.Ev.
fil el niipoltula , ul suul puellw. Lt sic dicliiiiieiii 4,^9. C. Froiitn eoileiii seiisii osteiitum ,
quod prxter
liultiim pupiliam forle ipiis
iii iiiiilaiiilaiii cen.êal, consue Uiliticiii olfcriui , el iiilra, iti osleulo rarilns ad-
cuni ci Grxcis -n y.ipn uinimque ei )iiipillaiii ct piiel- viiniitriHionein tLego admirulionetn) [acit.
, ,
"
DHFr.IlENT I.MIL.M I.l». I. .

^S
57
(iicit, id esi porieiiumi, osieiilimi, pnnliîimi, A pu!)iical,i ; Pcimpe ana , si ad :ili;iiii diiiiitim ir.iiisii.
Vîrro ;
iniraciilum el monsirunt.
472. Inter /' pulum et plebeni. Qiiod popiilns esl uni-
puberliilein. Puerilia esl verMis cuiii seiialu el civibus Itomanis, plebs taiiluin
460. Inler Pueviliam el
vocala Puber- vilior niimerus.

lenera ct parva aUas, a puritale ila ;
tas autem a:tas adulta est i|u.b jani gignere potesl ;

475. Imcr Partem et partim. P;irlein nomen, par-
a pndendis corporis, qiiod bsc liin adverbiiim est.

dicia a pube, id est
\L., induunt]. 474. Inler P(;s/remi(m et posteriorem. Postremiis
loca tunc primum lanuginem inducunt
Pucrilia auiem a septimo aniio, puberlas a ((uario de mnltis, posierinr de duobiis.
475. Iiiler Pnncipium cl i;ii;ium. Prihcipium, prima
deciino incipil.
Percussnm pars iiiitiuin, uiiiuscujiis pie rei incipienlis (oeptuin.
40 1. liiler PeTcussum el percutium. ;
corpore dicimus, perciilsiim aniino. Cicero, de Signis ; 476. Iiiler Pendenl el pendunt. Peiident susp-^nsi
Tani|uam ipsa illa fjce perculsus esset [Atirw., per- peiidunl aliquid pnnderantes.
culsos osse]. 61 477. Iiiler Pene cl pciie. Pene adverliiuiii est,
'i62. Inler Parricidam et paiicidam. Parricidam peiie lurpissima [.M., novissima] pars corporis.
dicimus qui occidit pareiilein; paricidain, qui socium De litlera Q.

aique parem. B 478. Inler Quatenus et quatmus. Qualenus adver-
463. Inier Proceilam ct lempeataiem. Procellas bium est, quatitius conjiinclio causalis, ul si dicas :
lenarum quam Quatiuus hocsine ptaga non facis, en tibi plagas. Adver-
iioii lani QQ cceli esse, terapesiates
auiem fluctuum sunt. biuni esi auieni qiialenus, aut lemporis, aut loci ; lem-
464. Inler Ptanlas el plantaria. Quod plantae siinl poris ciiin diciiiiiis : Quulciins lioc modo res exercîs.
raplae de arboribus, planlaria vero, quoe ev seniini- 479. Iiiter Quoniam el quiu. Quuuiani pra-ponitur,
biis naia suni, et cum radicibus et terra propria et sic sequeniem seiisum alligal, ut : qiwniam dicis
traMsreruntur. [.U., dicii], dico. Qnia pdslpoiiilnr, et superioreiii
seiisnm coiiliriiiat, ui ; Scias quia didici.

405. Inier Pomarium et pometwn. Piiniariiim cst
480. Iiiter Quamdudum el jamiludum. Qiiamdudum
ubi poma pununlur [.!/., transpoiiunturj, poineluin
iiilerroganlis esl, jamdudiiiii respoii(leiilis.
ulii poma nascunlur, pomeriiim iibi poina iiiveiiuii-
481. Iiiter Quceritur el qu-r tnr. Qiiiriliir de iiii-
lur [A/., ipse locus ;irboruni].
ploraiido, qu;i;ritur de iiiqilireii.lo.
ite. Inler Pijram et pyrum. Pyra est rogus [.1/.
lucri,
482. Inter Questu.î el quiistus. Qu.cstiis
robur] ardens, pyrum vero pomum. quesliis lacrymanim.
467. Inier Piscatorem et piscarium. riscalur est C i^'^. Iiiie' Quw el îie. Qii;c proiioineii esl, que
qui capii, piscarius e^t qui vendit. vero coiijunclio esl.
4li8. Inliit Putiereum elputverulentum. Puhereuin, 481. Inler Quod et qitot. Si pcr d siribilur quod,
faclum ;
pulverulenium esi, pulvere plenum. proiiomcii personale est; si per l quol, nitmerus.
469. Inter Peimas, el pinnas, el pcnnum. I'iiin;e
De littera li.
siint niurorum, peiiiise avium, a peiidendo ; peiinuiii
485. Iiiter Recens el Hoium. Recens nasciiur; iio-
extremilas ferri acuti.
vum fil. Unde et Virgilius :
470. Iiiter Prcedam , liicrum el compendium. Lac ntihi non aesiale aovum non , rrigore delit.
Praeda e-^c lioste, lucrum ex negoiio, compendiuin 62 ^80. Iiiler Puligionem el /idem. Fides est cre-
proprie ex pondere. dulitas qua Deuin coiililemur, religio est cultus queni
471. Inler Pompeii porlicuni, Pomp.iam, et Pom- illi credentes exbibemus. Dicia autem lides ab eo
peianam. Poinpeir', est ipsius Pompeii; Pompeia , quod fit id quod inter utrosque placitum est. Qnasi
460. H»c eadeiii fere Etymolog. lili. ii, cap. 2, el D — Pompeiuna. 2 Ms. Pompeigna.
libro secundo DilTerenl. — Doinum. Doihinationemtransiil, Legoex Froiitone.
— Pubertas auteni. Fest., dici. Pubes. 477. Fesi., dicl. Penem.
— Pueritia aulem. Lib. ii, Diirereiit. 478. C. Fronto Quaienus, qnatine, quaiinus, quo-
:
461. Ex .\grailio.
— De 2 Ms., designat.
siiinis.
n.am. FeSl.,dict. Quatenus.
Ibid. Qiialenits et quatinus prnprie iioit diireriint,
462. Lib. V, Eiyiuolog., cap. 25.
quiilquid Feslus :iliiqiie dicjnt; sed qiiia apiid veleres
Ibid. Paricida et palricida pro eodem accipi soleul.
t el i iiiler se 1'jcile cominutaliaiiliir, idcircu quatenus
Vide Festuni. Arev. et quaiinus, protenus et protinus, el similia occur-
103. Ex Serv. ad ill. i. jEn., Creberque proceilis
ruiil. .AiiEV.
Africus, el ipse Eiymolog. lib. xiii, cap. II.
481. Ex Agraet., iiiide legendum coiistat : Intcr
461. Ex Serv. ad ill. ii, Geoig., llic ptuntas tenero
qutvrilur et queritur : queriiur deplorando, quariiut
abscindens de corpore.
de inquirendo, iiisi inalis qinrilur iii qunitaii.r iiui-
465. Ex Snsipairo Carisin,
— Pomeiium, eic, Puto glosscma proxiine praice-
laiidiini.
Ibid. CoHJeclniain Panlini, legenduin quiiita-ur,

vciboruin.
(lenlliini
conlirmal lociis Varroiiis, I. v de Ling. lal., cap. 7:
46S. Lego ex pulvere factum.
Quiritare dicitur is qui Quirilium fidcni clainans im-
470. C. Froiilo., prceda lictos spoliat.
—
Compeiidium. C. Fronlo., Compendium uliiiue ad
plorut. .Vr.EV.
pondus peiliihl. 482. Ex .\gr.Tiin, in i]ito iiiale e^t lucro,
471. ExC. Fronionc. 486. Cicer.,Olf.

m S. ISIDORI mSPALENSIS F-PISCOPI r,\
iivr Doiim el liouiiiiein dicia (|uoiinrt leligio, eo (|ii(h1 A liir, qnoiiue violuto, poena coinnilltitur. Siicniiii veio
ea lioniiiies relii;aiilur viiidilo serviemli ail cultiiin et sancluiii est, sanctuni vero non conliniio saeruni.
divinitalis. Ueligio au'ein est in virluie , supeisti- Iieiii sanctiiui in boiiniu p.irlcin ponitur ; sacruin
lio vero in culiu lllicito. vero duo signillcal, ct bonum, el maluni : bonuni, ut
•487. Iiiler Riiiioiiale et ralioimbik. Uaiionale et \Al., illud {Virg., Ectocj. \) : Inler flumina nola, et fontes'
iii] angeliis cl lionio, ralioiiabile (inod ratione vel sacros ; uialiiin, ut : Auri sacra fmiies {Êneid. tib. iii).
agiliir vel dicilur. El : Sacriv panduiitur portcc { Mncid. tib. ii ). Et

488. Iiiier liusticuin el rusticnnum. ftusiicus opera- Lenu saccr (Pluul.). El : sacer liircus (Ovid.). Uiide el
rius dici potest, rusticaiius paler rainilias. igiiis sacer dicitiir linlciis Iiorribile. Alina aulem ab
489. Iiiter Ituslicilalem et rusticalionem. Ruslicit is aleiido dicta. Unde et a|iu(! paganos alma Cercs dicla
mornni est, riislicatio operis. est, aliinentoruin invenirix.
190. Iiiter lialioiiein et rntiociiialioncin. liiUio est •i'J9. Inler Sapientcm el jiriidenlem ita disceriii so-
meiilis inotus [Al., niotiiiii] iii liis qua: dicuntur [.4/., let, utsapiens viicetur is qui iiitellectuu) xteinoruin
di cuniur], disceriiere vel coniiectere valeiis ; raiioci- riuiatiir, |>rudeiis vero qui ea qux sensibiis corporis
n:ilio aiileni raiionaliilis esl snblilisqiie dis{iulatii', al- experiuiitur.
(|iie a cirlis ad iiici rlorniii [.-!/., add. ;iul iiuerlis ad B 5U0. Inler Slultum, fatiium, et stupldum. Qiiidam
ccrloruni] iiidagalioiieiii iiileiis cogitalio. veteriiiii ralunni existiniant qui iiec quod fatur ipse,
•'i91. Iiiter lieijium et regiUe. Uigiuin est ipsius nec qnod ulii dicunt, intelligat; stulluni vcro liebe-
regis, regale digiiuiii rege. Sic et regia ei regalis. liurem corde. Uude Alranius : Ego, in(|uit, me stul-
Uiigra ddinus iu qua esl, legalis rege digiri. tum existiino, fatuuin esse non opinor. Id est, obtusis
•492. Inler liubur, rubiir, robor. Uiibor culoris esi, i|uideni seiisibus , iion tanien nullis. Slupidus vero
robur viriuii!., robnr arbor;s. dictus est quasi lapideus, quasi stolidus.
493. Iiiler lieptitia el repenlia , fieplilia aquaruni 5l)l. Inter Swvum et crudetem. Saivus in ira , cru-
siint, repentia lerrse. delis iii sanguine.
•494. Inler liivuin, fontcm, torrenlem, el /lumen.Ri- 502. Inter Stuprum, iiiceslum, el adutterium. Slu-
vus subito fit : funsest caputatque decursus ia quein prum in virgine , £4 incestum in parente vel
naiuralis luaiiat aqua, torrens pluvia; fliicius pr;eceps vidua, adulterium in nupta. Diclum autem ince-
[At., pluvia Huclus el pracceps], Duvius aqua; decur- stuin quasi incastuni.
sus generaliter. 503. Inter Saiielatein et sciiurilutein. Satielas var!o
De littera S. genere spectaculoruin contingil, saturitas vero cibo-
495. Inier Sidera , aslra, steltas , et signa. Sidera

C ruiii esl.
illa dicuiitur quibiis navigaiites considcrant qnud ad 504. Iiiter Superbiam el arrogantiain. Arrogan-
cursumdiriganl coiisiliuin;63^s"'^ aiiteni snni sielLc tia est iiianis gloria de eo quod quisipie est. Snper-
grandes, ut Orioii ; slellie auteiii, iniiltijuges, ut Ilya- bia vero, suiiergrediens elatio nieiitis de eo quod
des, Pleiades ; signiini vero quo aiiimantis imago for- iiou csi. Superbiae aniera geinina esl differentia :
iiuita esl, utTaurus, Scorpio et biijiisniodi. Uiia qua; spirituales ac summos viros per virlutum
•49''. Iiiter Scmpilemum et perpcluum lioc distat jaclaiitiam dejicit, altera quaj carnales erga seiiio-
[.!/., quod senipiternitas ad Deiini pcrii-

disciepat], ruin iniperinin iiiubedienles reddil. Dicla autem
lict, perpetuiias ad angelos, vel ad aniinas [Al., ani- superbia, quia super vull quam quod est.
iiiam] liomiiiuin. Piiiiiuin eiiim seniperfuit, iiec un- 505. Inter Scietilein el sciotuin. Sciens est perilus
iiu:iiii esse deîiiit ; alleruin esse coepit, sed esse per- scieutia el rebus ; sciolns, siinulator scieniiae ac pe-
|>eliiiini iion desiiiit. rilia;, scicnti coulrarius esl ; et quidquid alius scial,
497. Inter iieiisMm et inletlcctum. Sensus ad iialu- ipse videri vellet seire : aut qui se profuetur scire
ram refertur, iiitellectus ad arteiu. oinnia, aut etiam fuiura prxdicere.
498. Iiiter Sacnim, retiijiosum, et sanctum. Sacriim 506. Inter Spurcum el spurium. Spurcus non
vocainus qiiod ad Deuiii pertinet ; religiusuni quod laniiiiii iinpiirus , sed ct sxvus ; spurius auleni
ad homiiies juslos; saiiclum vero quo aliquid saiici- patre iucerto, nialre vidua geniius, quasi tanluni
— Supetslitio vero. Non., dict. Superslitionis. D — Etyinoliig. lib. >;, litlera /.
491. Kx C. Fiont., d.ct. liegium. — Eiyinolog. lili. v, cap. 2(), et lib. x, littera A.
492. Vetus Glossar., robur, eiSo; ^xiIom (ie),av3j3i);. 503. Carisius : Saturitas in cibo tantum diciliir, in
493. Eiyniolug. fb. kii, cap. 6. cieleris vero satietas. C. Frouto brevius. Saluritaii
494. De bac dillVrenlia, vitte n. 244. Akev. vciitris, satietas animi.
495. Elyniolog. Iili. iii, ca|i. 50 et 70. 504. C. Eruiiio Superbia a superliabendo : arr uganlia
:
Ibid. In aliis.Mss. qua; nai'iijiiniesconsiderant. Arcv. etiiiin in pauperem cadil.

4MI). Lili. Senlenliariim D. Isidor. — Supcr hult, cic. .41. Semper rult , (fuod non cst.
498. Sei ad ill. /Eii. Tcmptis iiutxil Iwnorein.

V., i :
5Ua. biisimulurc est celare, et occullare,
astule
El illiid III Aiu. : Auri sacra (uincs. qiiOil ipiis scil, (piatnvis iioii ilical, se nescire. AiiEV.
."lO I. Nuii., dicl. Sinircuin.
509. Eiyniulug. Iil). X, liller.i S, iiiterpretes Tc-
leiitii .Tct. V, sceii. 9, EuikkIi.
— Spnrius ttu!.in. Elyinolug. lib. IX, e.ip. 5.
— Slupidiis. Niiii., dicl. Stupidus. Ibid. Spuriuiii rocabunl. In IClyiii 'iogiis, loco ciia-
i)Uii Ciim liduis, INou., diei. Sliipium. ti), lilteris (Jr.ccib crKopiov vutabant. Ar.i;v.
;
D1FKKR!'-NT1ARI].M LIB. I. G2
(il
anliqi.i [At. A "oin qu .111 iioveris; i.nsse, rererre lanlumraoJj .lu.nl

spiiiii lilius. Quia mulubreui i.ituraui
spuriuiu votabai.l. E.isdei.i el a.idieris.
ttdd. jurisconsulti]
515. Simulare el disbimutare. Dissin...la-
favoi.ios (luidain apijellanl, quia qua'dJin aiii...ali.i l.iier
existiniaiiuir. mus noia siii.ulaiuus igiioia. Qui enini lingit se

favoi.ii spiritu luusio toi.cipere
:
sceUsium, et scelerosum. scire quod neseil, siniuljt 66 1"' autein quod si it

507. li.ler Sccleratum, ;
esse in liuo lil nescire se dicil, di^siiiiulai. Unde el S.ilb.stius :
Gr..innialici dicunt sceleraluin illiini
scc'.m,l.; Itte simutalor iiicerli, ac ccrti dissimulator erat.

[At., sil] scelus ; ul Ci.ero : le [.K\., (»]
Scelestuin auleiii per <MU. Inter Sistere, el consiilere, el assistcre. Sistere

qui sidactus el prosthulus es.
scetesla, ovem lupo com- est inierduia ressiere, vel prohibeie, id esi, qui
i|iieiii lii. Vl Tereiilius :
Eijo illum aliiiiiam rein loco slare facil. LU Virgilius : Sislere

miihli. Scelerosus, qui facit : ut ideiu :
iii
aquam Assi^lere vero et ai.te uiiuiii el

scetirosum tnisera noleus perluli. Sed ba;C auclores /!ui';i :. ,
corain iiiulus consislere iii nieuio adesse.

non usiiuequaque cuslodiunt.
;
esl 517. Iiiier Servire et inservire. Servirc laiiluiii

g5 08. Inler Salulem et »a/ufcri«a((?m.''alus iii-
siilubritas, saluli conveiiiens causa, dominis : inservire cujusque praeceplis.

legnlas CDrpori» ;
vcl restaurau.r. 518. Iiiler Spirare cl eispirare. Spirare vivcrtj

pcr quani sai.itas, vel reservalur ,
LO'J. I.iler Super et supra liuc ii.lerest : S..per B est , exspirare n.ori.
esl quiid ii..iiiiiiel [Ajrcelius eniinet], supra (piod 519. Inier Sugere el exurgere, et reli(|ua. Surgi-
subsirat.i... aliiiuid l.abet. lieni super iiiterduin , tur a loco, exsurgilur a somno, insurgiiur ad viu-
aut niii.i.iin, aul salis accipiii.us. dictain, consurgili.r ad auxiliiim.
5!0. li.lrr Subler et subivs. " Subler esl qiind re t20. Inler Subjicilur et supponilur. Sulijiiitur eito,
aliqua supfriiire de,iriin tur, et proculcaiiir [Al., suppunilur leiiie.
aubli.s (luod deniissuiu all.us i.ui. cui.- 5-21. Iiiter Simul el semel. Seincl .id nuiiier.ini
toiiculcatui] ;
lii.gitur. perii.iel, ut, seniel bis ; simul ad congieiâlioneni,
511. I.itei- supremi et supprimi. Supreini et iil, Ctobuti [.\t., conglob.ili] simul ferunlur in arma
sui.imi signilical it iiiii ; supprimi auti.111, oc- viri.
cullari. 5-22. Iiilcr Seputcrum el monumenlum. Sei.ulcnini
512. liiier Sumere et accipere [Al., prirci/.iiiiii.s]. laniuniniiido tuniuliis defi.i.ctor cst, nioiiiiniei.-
Suniimus ipsi, aciipimus ab alio. (Ji.iu eiiiin dam;:s, ti.m vero , nunc sepulcri.in, i.unc bisioria reruiii
dicei.di.ni esl, Accipe ; cuiii perii.iniinus [.1/., pra;- gestaiiim : di( tuin eo quod n.eiitpm moneal, vel ai!
dicendui.i esl], ii.emoriam dcfui.cti vcl ad eior.lalioiiein rei scii-

cipiinus] i|.;si icllere, dicini..s [At., , 1
Suine. Ilein suniiii.us per nos, acci|iiinus a volei.ti- C pt.e. Pirro Uiinulus bifarie, iiuiie tL....eiis lelli.s,
a non volenlibus [A/., nolenlibu»]. Ileni noiic sepulcri.ni vocatur. Sepiilci niii autein a sepullu
bus, lolliiiu.s
aufeiiiii.:s [Ley. adi.i.iini.s], jure quidquid dediuius dicluin. Sepulti.s vero, eo quod siiie palpilation.-,
assi.iiii>..us juss.i, eripiinus vi. vel pulsu ail, id cst, sine niotu. Cadaver auteni a
515, li.ter Sperure et exspeclare. Exspectaii.us cadeiiJo diclui...
et boiia et ii.ala ; speramus aule.ii lanluiii boiia. 5i".. I..ier Sacrificium el /jos:i.'im ba-c veli.s eiat
Miru autem inodu Virgilius verbi biijus proprieia- discretio, q.iod sacriliciuin spoi.Iaiiea obiaiio erjl ;
lein a proiria signilicalioi.e seceriiil, dicens {.'EneiU. bosti.i »ero q.ia; devicls boslibus imniolabalur. liiec
IV): ctviciinia vocabalur. Aliiviclinian 67 '''*=" dictaiii
Hunc ego si polui ta.itum sperjre doloreii. puiaiii, ([ua i. tu percu:sa cad.i, vel quia viiicia ad
duin oiiiiie quod exborret animus rectius linnre aras peiduciiur.

dicatur [Al. add- quain sperare]. SeJ graii.ii.alici lioc 5-24. Inler Sedes ct llinnos. Sedes m.n tiintuni
exponuni, diceiiies : Sperare dixit pro liuiere. Quod unius, sed niullnrum esl. N m solium unius lan-
et Lucaiius dislingiiens ail : Liceai sperare timenti. tuiii esi, et rcguui ; sedes quibuscunque [Al., illud
5Ii. Inter Scire et nosse. Scire est reddere rauo- cujuscuiKiue] propiiuni. Soliuiii autcm, vel a sulius
E,07.Siciiiti'rpretesTereiiliiacMv,scen..", Eiiii..cli.: D speeutimlur amicli. Al. , Dissiinulamus noiuin,

'^'"'''
Sceterosus, esl mutlurum : sctteslu^, vct unius : sccte- siniulamus iqnolnm

rosus, propric uuclur scet ris : sccleralus, in quu icelut Qui ci:iiii. C. Fiu.Uo, Qtii simulst probare vuU
sit comiiiiisum, let coiiblilutum. quod nun csl.
5118. Al. .Elas, vet talvatur, vet reservatur, — Ille siinulalor. Puto Isidorum scripsisse addiiclo
509. Ex Agriclio. I..C0 ex l.elo ('.alilinario et expo.iito : Cujustibel rei si-
—Super iulerdum. Serv. ad ill. 111, iliu., milii Simulalorincei li. uc cerii drs-
vt ildiur, ac diasiini(lalor.
fola mei super Aslyanuctis imacjo. siniilalor eral. Nisi forte ab al.o glojseina ailjcclui...
510. Ex Agrselio. 510. Nestio aii scripse.il Isidorus : u.ssi.s(eie ven)
511. Fest.,(lici. Supremum. Non.,dicl. Supremum. ante unuin, conîstere coram niutlis. Et reliqi.a qiia;
5i2. Sic C. Kroiilo Sumiinus qaiv poiila sunt, ac-
:
alteri exeinplari deerani, oinitleii.la.
cipimus qua porrigunlur. iilS. Ex .Agra;tio, qui fo. te l.ui.c einei.d.indii>.
—Assumiinus, etc. Ex Froni. ..ui iia, aufert, qui 522. Fest., dict. Seputcruin. Eiyuiolpg. hb. xv,
tiedit, adimit (Ugoio lsi.l.iro adiiJiimMs) iinpcrie coa- cap. 11.
clus; eripil qui pliis valcl. Ibid. Dietum. Serv. ad ill. vi , £»., iV-a hccc ir.c-
olij. Exiiiiei i.relibusTereiiliiacl. sce.i.G, Andriic. numenlu tetiquil.

— Miro, Serv. ad vtrs.im cilali.m.
11,
— Etyinolog. lib. xv, cap. li.
Sio. Ex Sjiv. ad il!. i Jtn., Diss.mulanl, cl nube — Etînolog. lib. xi, cap. i.
6". S. ISIDORI llISPALKiXSIS KPISCOPI CA
sossioiie, vel a solidirie ilicliiiii. SLiiinii Laliiii, A sene.v. Si'necl:i aiilLMn esl ipsii sois, sivo [ .1/., atqiitl
Crxci lliroiiuni diciiii'. S.des :iii'.eiii diel.ne, qiiia cuiuliliu seneclull accedens.
upiid velere-^ Honi:in<is iioii erat nsns acciiiiiliciKli. 552. Iiiler Sonum et soniium. Soiius [.1/ . soniin»!
L mie el tonseilere aiili.|no inore iliciiin. Naiii vele- e>t (|ui(lquid aiiililur sensible, soiiiiiis [.1/., suiiusj
res sedenles epiilalianiiir. 1'osica, iii ait Varro, de vero confusio [Al., ci>nfus.i'] vocis liiti:iruin.
Vila populi Roinani, viri discninbere cupperunt, mii- 535. SpoUa ad exspolianies, exuvicB ad e\spo-
lieres scdere. Quia tiirpe illis eral discunibere iiiu- liatos.
lierem [,4/., discumliere visum]. 55i. Inier S/i//nm ei gnitam Palaemon graminaiitus
525. Inler Sereuin el [amnlum. Servi siinl iii ila dislingu:! : Gula, inquil, slal ; siitlu cailit.
bello capii, (|nasi servali; sicul inaiicipinin ali lios- 535. liiu r Stalionein cl porluin. Slaiio esl , ubi
tibiis, quasi inanu captiim. Famull niilein ex propriis ad lenipus siant iiaves, piirliis ubi liieinanl. Nain
fainilils orti. portus lociis igiiotiis est ab accessu venioruni, ubi
526. Iiiler Senilutem el ierritiiiin. Servitns est hibiTna oppoiiere solent.
coiulilio seiviendi, serviuiim numerns servienlium 531). Inler Serenum et tranquilluin. Sereniim enim
[.W., servoriim esl]. ad coelum referri |ioiest, ad mare non potest. Se-
527. Inler Socerum el socri/»i. Socerum virum di- B reiiiim eiiim cubIuiii dicimus, Iranqnillum mare.
cinms, socruin feminaui. 557. Inler Saxa et lapides. Saxa tantuni iliiiissi-
528. Iiiler Siniilitwlineni el figurnin. Siinililiido est iii:i, naiii lapis et dura et inollis esl petra.
cuui secmidum aliquam specieiii visain iinago vel 538. Iiiler Specum et antrum. Specum Latiiii,
pingiiur, vel formatiir. Figura est euni impressione Graeci aiitrum dicunt. Sunt auieiii loca ex quibus
form.-B aliciijiis iinago exprimiiur, veluii si in cera ex reperi ussa; vnces imaginem referuiit.
aiiiiulo efligieiii sum:it, aut si ligulus in argillam 551). Inter Semiiam. callem et tramiiem. Semita lio-
manum vultumqoe aliquem impriiiiat, et lingendo miiiuiii esl, callis vero pecoruin vel ferariim est.Callis
liguram faci:il. eliain dicitur via stricla, a 69 calcando iia dicla.
529. Inter Sunguinem et cruorem. Sanguis est Tramiies vero transversa sunt in agris itinera, pro-
dum in corpore iiianet, effusiis vero criior II'. Cuior prie ergii callis seinita tenuis, callo pecorum praidu-
autein a cruilitale vocaiur, unde et tiuJelil:is dida, rai:i. Seiniia auteiii quasi seinis via. Seiiiiia dicui,
el crndus. Alii dicuiit criiiircni vicliinariim esse, qua potesl ire uiium veliiciilum. Ilujiis [Al., cujusj
sangiiiiieui lioiiiiiium L'l Virgiliiis (.Kneid. ii) : duplex acius vocatur : propterea qiiod duocapii, vel
San.guine plarabUs \ enlos, et virgiue ciesa ;
propier euntium elveiiieniium vehiculoruiii occiiisus.
id est, sanguiiie virginis occia;. C 540. Succipere esi, dc superiorl :.li ,uid cadeiis
550. Inter Sinum el gremium. SiiiuMi liicimus si- corpiira'e, siiscipere causam incorporaliler. Suspi-
iiuatx vesiis rece|itaciil in, gr. iiiiuni inierius .iccur- cere sursuiii aspicere, aiit venerari.
tala' [.4/., ac( nr.il:ij. 5il. liiler Simulare et dissinudare. Qui simulal
@8 531. Inier Senium et senectutem. Seneclus est viilt videri facere qux iion facii, qui dissiniulat non
gravicr a;las post juvenlaiem succedeiis , seiiium volt videri facere qujc facii.
aulem uliiina xtas pusl gravilJtein veniens. Sic 342. Iiiter Somnum et somniiim. Somiius quo
senex ct seiiior. Naiii seiiior adliuc viridiur. Lt illiid donniiniis, somnium quod dormienles videmus.
Virgiliaiiuiii : 543. later Suni et suum. Sum verbiim est, suum
Jam senior, sed cruda deo viridisquesenectus. pronomen est.
El Terenlius : Quo jure sum usus uilutescentior ; non 514. Inter Sirvit et sevit. Ssevit, irascitur; sevii
utiqu inngis advlesccns, sed minus. Ut senior, iiiiiiiis sjlorcm dicit.
513. Etyinolog. lib. vi, cap. 19. ciirinis; et iil. x :
52i. Klymolng. lib. xv, ia|i. I)

— Soliiim. Serv ad illud i jEii. , : Solio.jue alte 1)
Frangere, ncc lali piippes slalinne recuso.
subnixii resedit. — Forte legend. locus remutns, ex Elymolog. lib.

— Srdes aulem uuius. Isidor., proxime cilato Uico. XIV, cap. 8.
525. Eiyimilog. Iib. vui, cap. i. 53C. SicVirg., Georg. i :C(E/opro;)ernni/(/S(;'eKo; et
52ti. Kx Sicipilrii Caiis. lliemes oplale serenns ; el alibi : Undeierenas Ventus
.'i^y. Klyiiioliig. Iil). XI, cap I. uga! uubes ; et sepe alias.
— Crunr. Si-rv., ad illud viii .Eii. : Tepidusijue —Tranquitluin. Tranquitla per alta. ii yEneid.
eriior (uiiidbai ad uras. 538. Agiioscit eliain li:iiic voceni vetns glnss:iriiiiii.
liid. lo texiu Grialii eral cruor vict.marum, per er- 539. Ev Serv., ad ill. iv /F^neid. foniecuint catlc :
rornn, iil pulo, pro cruerem. Ar.cv. uuguslo ; til ipse Klymulog. lib. xv, ca|i. 10.
531. Klymolog. lib. xi, cap. 2. — Semis via. Varr., iv de Liiig. Lat. : Quasi semi
—Sic seiiex. Forte legendum, ex cilaio loco Isidori, iter. Ipse Kiymolog. lib. ciiatn, a semi iiu.
ted iene iiiiiius esl Stnior. — Seiniia dicta. Legeiid. Via (/icla, neque eiiiin se-
—Jam senior. 'Vid. Serv., ibidein, vEiieid. vi. mita veliiiuliiiii, sed via capit.
Ib d. O- variis «Laii< gradibiis p iira dixi iii prole- — Aclus vocutur. Paulus, ad Festom, dicl. .\ctus.
giimenis ad f)r:i<'miliiiiii pag. 21. In textu Grialii , Varr., iv de Ling. L:it., duobus locis. Ipse Elyniolng..
eial : Sic seiies pro sic seuex. .\rf.v. lili. XV, lap. 15.
531. K\ C. Froiilo. , (pn lairen 1'al.i nioneiii n< n 542. ExScrv., .\di\\.\JEi\.: Tibi tri.^^tin somniapor-
H>MIUI|.<1 liins, i\M uiii.cn: Somniuin, qiivd dorinientm videmus.
535, Ex Scivio, ad ill ii .EneiJ. : Slatio ma!e fida
; ,
OS niFFF.nF.NTl VliU.M LIK. I. cr.
biS. lulcr iuus el smx. Suus proiionieii c-i , siis A 559.lnter TMii(, i4a(»s(tt/il,elsMS(i(/i(.Tiiiil qui feil,
aniinal csl. abslulii qui ab alio tulit, siistnlit qui snrsum liilit.
546. liilcrSyraHiel siiini)i.Svr;> genlis su;i: fiMiiina, 5G0. Inter Tumidum et turgidum. Tuoiet corpus
sura pars pcdis. a^groli. Tiirget cadaver.
517. Inler Snrlurem et sar,ina:oreir.. Sailnreiii, 71 3G1. Inter Testor , conlesUir , et oblestor.
.ngruiii farrieinem : siiieinalorein , vesles sarcieiileni. Testor saepeiiiunero ad jn-juraii(liiin perlinet, iit
548. Iiilcr Similem el simulanlem. Siiiiiieni, taleiii ;

Virgilius, per sidera lesior ; contestor autem ad jiuli-
siiiiulaiitem, laleiu ineiilientein. ces, obtestor ad adversarios.
549. Iiiter Sireiiuum cl externum. Slreniiun), fur- :jG-2. Inter Terga el lergora. Terga sunl liomiiiis,
iein ; exleninni, cxlraiioim dicimus. quoil siiigulariler terguni facit; tergiis vero qiiadru-
530. luler .S/«/uni et sfadiram. Slaluin, quaestionem peduni est. Unde pluraliter tergora cnria diciintur.
vel sceiiicani vesieiii; slaturam, quantilaiem cujiis- 563. Inli-r Tumulium et betlum. Belliiin esl conlra
(jiie rei. liostes exortiim, tumullus vero doniestica appella-
70 S^'- '"'f' Scriptiiram el lectionem. Leclio in lioiie concilatiis. Ilic el seditio nunciipaiur. Naiii se-
opere est, scriplnra in affeeln, vel picuira. ditio esl discessio [ .1/., dissensin J
civiiim. Qund en;ni
l)e littera T. B seorsuin alii ad alioseuiit, sediiio dicilur. Alii pntaiit
552. Inter Terram, ei tellurem, ei liumum. Terra propier dissensionein animoiiiMi sediiioneni vocari
sqiialida esl etinciilia, lelliis fructiicFa ; hninusautem, l^

AL, vocatam J,
quam Gra;ci diastas n vocant.
iiiferior, et ueorsum, el liuiniila | Al. add. lelliis ].

664. Iiiler Turbidum cl luibuleuliim. Turbidnni de
Lnde et liumali, se| iiUi. Generaliter auleiii iibique natura esl, turbulentum lit.
terra est, iioii uLiique liiimus. Et iu parieiibns lerra 565. Iiiler Terrenum, lerresire, el terrosum. Terre-
esi, lioc est in latcrilius, et non esl liumus, llunius nnmopiisdiciinus, lerrestre, iit niariliiiiuin, terrosuiii
aulem terra huniida esl, ct ab liumore vocala, sicut vero frunieiiti geiiiis arcnosum.-
et lerra, qnod n iturali siccitale torreat, sicut et tcllus. 566. Inter Tkus et tus. Tiius piononion e-t, liis
(luiid fiuctiis [.!'., friictnm ejus lollimus. vero pigiiieiitiiiii.

J
555. Inler Temperanliam el temperaiionem sic dis- Iiiler TiiKm ct (iim. Tiim adverbium esl, tuum
ccrnilur, ul lemperantia animoruu) sil, temperaiio pronomeii.
rerum. 567. Inlcr Tempore et lempori. Teiopore, ablaiivo
55-i. Inler Timentem et limidum. TimiJus est qui casn, tempori adverbiiim est.
semper liiiiet, timeiis vernqui ad tempus forniidal ex 56S. Inter Tr siiliam. el mirsliiinm. .Mip.sliiia cordis
causa.Tali intellectu distiiiguunturpavidns et paiens, C esl, tristilia vulius. Mflesiiim ergo vel nioereiiiem
providus el providens, superbus ct superbieiis, laii- animo diciinus, iristem aspeciii. Iiem ni£estitia icin-
guidus ei languens, furibundus ei furens, el cittera poris esi, el fit aliquando e« aliquo aciideiiti dolore.
simllia. Tristiiia vero, viiinm natnrx perpetuuui est.
505. Iiiter TTemulum ei trementem. Treinulus est De iitlera V.

naiiira, tremens lempore. 569. Iiiler \elus et anliqmm. Vetns aniiis eiiume-
506. Inter Temeritatem et audaciam. Temeritas ralur, antiquuin saeculis.
sine consilio diciiur; audacia, post consilinm. Virlulem
72 570. Iiilcr et foriiludinem. Virtus in
557. Inier Tum et lunc. Tum teinporis esl luturi aniini vigore et liabilu esi, cnjiis pars est fonituilo
tunc, praleriti. meiiiis. Qiiae ex qnatuor virtntibus una esi, licet ei
538. liiter Tribuere el allribuere. Tribuimiis cnm corporis robur forlitndo voceiur.
aliquid donamus, ntiribuiniiis, dum ordines ofliciaqiie 571. liiler yecordem el rcjamiiiii. Vecors inali
dislribuiinus. cordii, sicul vesanus non probe [ Al. proprie ] saiius.
.î-lS. Vide siipra. J) venil

.-Egle.
-47. E\ Non. videlnr dict. Sartores. 5". 6. Videsupra.
— Sarcinatorem.C. Froiilo, Sarcina!rix,qu(vsarciiins 537. Al. Tui»i lemporis esl prwseiuis, tiinc leinpoiis
serrat. fuluri esl.
Ibid. Sarlor non solum accipitiir pro eo qui sarrit 561. Sic Serv. adill. ii JEn., Testor numen ail.
agriim, linc esi, qni sarculo herbas inuiiles evellit, Ibid. nonnullis Mss. est : Inter conteslari et obte-
Iii
ss.l eliani pro eo qni tarrit ve-tes. Abf.v. slari Iwc inlereit , quod conteslainur ad adversar.os
)50. Iiiierpretes Terenlii act. iii, scen. 5, Kimucli. oliteslamur amicos. Aricv.
•Sfadiia coi pori ascribift/r, s(alHs ad Iwbiluni re,erlur. 362. Garis. brevins Tergum liomini':, lergus peeoris
:
Ergostatus esl rT/f,y.y., slaliira loMgitudocorpori- pro : nominafjr. Viil. Serv.adillnd .îi., I e^gora diripiunt
(/H(rs(!0?i(;m aulcni, inalim quirslionis, aiit (;!ia'Sfio)iwm. fos(i.<. 5!J5. Tumultus propriain sign (icaiiniiem vi'le
Porro dicliones sfemVam vesiem (orte in c/Ji;jlol ciii\- apnd Serv. ail ill. i /Eii., t'( belh signum, viii, ete.
Iralienila!, Iegendiisi|iie Incus : slalum quwslionis, vcl ct llliiil, VII, Ipse vociit puqnus.
srltemi ; ;iiit, s(rt(um (/iiics(ioi!!s, t't'/ scliema. sive reslem. Ibid. De (iimii/(u fusius in Etyinologiis, lib. xviii ,
Vid. Abcoii. P:edian. iii iii Oralinn. cnntra Verreni. rap. I. Arfv.
551. Qiiid si legainiis, Inler scriijturatn el scriplio- 51 9. C. Froi-to sic: .^nliquum esl. quod exccssil pa-
ncm : Sciiptio in opere, scripliira in ajfcciu, V . p. ? irnm memoriam. Vetus aniwrum muilorum ,senlit uiili-
oo'^. Ktyinolog. lib. iv, cap. 5. Vair. iv de Ling. talem.
Lai., dict. Terra. hli. Sic Fesl. dict. Yecors.
533. Ex Agraet. addit tempcries renlorum.
qiii Ihid. Di! vocibns qiine ex ve componunlnr, vidcioPis
5oi. Ex Scrv. ad ill. Eclog. 7, fimidi^qiie supei- Gellins.lib. v.cap. 1-2, et lib wvi, cap. 13. Ar.iiv.
C7 S. ISiDORI lUSPALENSIS EPISCOPI C,<i
57-2. liiter V./(«-i/«(.m cl celmlatcm. Velocilas ^ gralia : Vter vult, vcitiat ad me, id esl, qui viilt d.!
pediim cst, colcril;is .iniiiionini. diiolius.

;)73. Imor Yiisiitalem et vitsiiludinem. Vaslilas cor-
f;87. Iiiicr Urbcm el nVi/nrcmila 'lislin;;uit Cicoro,
poris csl ; vaslilu.lo, siditudo.
lit urbem iiioenia civilalis signilicenl, civitas incolas
S74. Iiiter Voluplalem et voluiilalein. Voliinlas
urliis. Nam :id niil;ilie!lam sic scripsit ; Liberasli
est dosideriiiin niiniliiin îdeplBR rei, voliiplas vero rti
iirliem a pcricnlo, rivil;itoiii a iiiolu. Urbcin ;iuleiii
adeplrc deleclalio, v. I boii;i', vel nial;p.
ali III bo, quem arainmi vel siilciiin veieresdiccbant,
^15. Intcr Yerbeia ct jliigella. Verlira qiioilliliel
aul ab orlie diclain |iiil;in , ciijiis in se iiiiagineni
geius (lagellnrijm esi, Maiii fl;igella proprie vir£;anini
respublica conliiienl. Porro op|iidiim ad iiabitanios
sniil, el dicta co qnod Hatii agitenlnr ei siinenl.
pertinot, civitas ad logO';, nrbs ad nlruinque.
570. Iiiler Y alctuiiinem et infirmilalein. Valetudo
."iSS. Inter V iiiim el hominem. Vir nias est, non
prospera esse poiest ct ailversi, iiiliriiiilas seiiiper
reniini ; Ilonio mas esl, el feniina. Femina aiilem na-
iiifesia esi.
lurale nomen esl, goiierale niiilicr, speciale virgo,
.^77. Iiiler l'ii/)!KS cl ii/fiis. Vulnus ad aniiiinin
vel iinpia, vel qu;E eliain alalis iiom na accediinl.
rcrerlur, ulciis ad corpmis inj.jriam. Itein viilnus cor-
poris rccens plaâ, iilciis vero inveieraliiin viiliiiis.

74 S89. Inter Yuliwn ei faciem. Facies esl naln-
'5 ralis oris babitus immiil;ibilis, vullus vero pro reruiii
578. Iiiler Verbum et Sermouem. Verbiiin nniiis
ac leniporiim qualilale Varius et niiit;ibilis [l/., C"m-
pars orationis est, ju\la giaiiiinalicos. N;iin i-ernio
iiiiualiilis], el seciiiidiiin affeclionein aniini inodo
pluriinoriiin verlioriim oratio est. Sermo aiilem a
beius, modo trisiis. Unile et viiliuoî diciinlur qiii
serendo dictns, qnod iios cuin |T;i'pn5ilione diciiniis
vulium sxpe commuiaiu. Iiaqiie Liicilius h ic qna-i
a disserendn. llinc et soniio sancti llilarii et Aiigii-
dislingiiens ait : Qtiie fncies, qtd vnltus viro. Dici-
slini diciliir, id cst dissortio llilarii et Augiisiini.
iiiiis aiitcm et viilliiin coeii et viillum inarls, qiiin
571). Iiiler Vltrael citra. Uitra illiic vel ainpliu^,
et niare sa-pe in varios nioliis venloriini flatilius
citra liuc ad iios, inlra iios.
inntiiur, et ccrVi vullus cx liice in tencbras, et ex
73 S80. Inter Ulcisci ct vindicare. Ulciscimur
sereno in niibilum commulatiir , sicut et lioniinum
injiiiiain raclam ; vind camus, nc fiat.
cuiii mentibns vullus.
5S1. Inler Viilerc, aspiccre, et inlueri. Videmus
iiatura, aspicimus voluntale, inlucmur cura. 510. Iiiler Yirginan et tiir(7jinem. Virgo est qu.T
582. liiier Veneunt et vcndunt. Veiidunt qui veniin- '"'"""i" nescit, virago aiitem qu» virum agit, hoc esi
danl, veneiint qiii veniluntur. opera virilia facit. Non anlem soliiin virgine-; vira
OM. inler Volo, et oplo, elcupio. Volo minus est „ 9'"«'' ^^d el corriipia; mulieres, qii;c virilia raciunt,
quam opto, Opto niiniis esl qiiam cupio. viragines recte dicuntur.
584. Inler L'niim ct unicwn. Unus, ex mullis; 591. Inlcr Yivum el viventem. Vivum de victuro
unicns, siilus cst. Suliis itaque iinus nunieratur, iini-

dicimus; viventem, de niorituro.
cus iiiira niiineruni llniiiir. 592. Inter Ye ct que. Ve disiingnil, qne conjuiigil.
585. Inler Vnuin et solum. Unusad nuinerum per- 593. Imer Yai ct ve. Ve sino aconjunctio conjuuc-
tinei, sohis e multis inlelligitur. tiva est. Va; ciiin a, inleijoclio dolenlis est.
:i80. Inler Uter et ulrum. Si enim dicinius :

594. Inter Yocem el Soniim. Yox esl hominis,
Ulruin vis , cligere significal, aut boc, aut illud. soniis crepidini-:.
Uier au em accipitur pro personis, sicut , verbi 593. Inter Uvidum ct humidum. Ilnnidnm est,
572. Ex Agrsel. qiii ampliiis, Yclocitas pedum et — Aratrum Pars aralri nnn aralrum , neqiie
, vel.
corporum. cel^rilas animoruin alijiie fiC.orum. siilcus, sedsulcus fit, melius distinciiusque ipse
qiioii
574. Fronlo brevius. Yolnnlns faclo gaudet, vo-:
lib. Elymolog. xv, cap. 2.
lup!as [ieri ciiiiil, qiiein Isidor. velul explicavit. D — Ab orbe. Serviiis, lococilalo, ab orbe, quod an-
57.">. Eiymolog. lib. v, c:ip. nliim. tiqii.TC civiiales in orbein (iebant.
— F.i aicta. C Ex Scrv. ad ill. ii Georg. ISeve ;
588. Vir maris, non femince: homo, maris et femince.
fliiqplla summa pele. Etymolog. liii, xvii, cap. 5, ii. Ms. inenilose.
577. Agr;vtiiis : Ulcus est quod na-icitw viilnus quod .
589. Ex vetcribus Terenlii inlerprelibus, in quiliiis
nb alio inferlur El Sorv. Ulcus lcctii et clausaest ittali- tanien pro fnciis, forma esi. Vid. Non. d. facies, el
gniiiis, vulnus liians, et patens. |Kilissimnm ilici. iih/(us, cl facies, et Serv, ad ill. i
578. Eivniolog. Iib. v, cap. 8. /En. 7"» facicm illius.
580. Ex Froiitone, qui ila lltio vindical faclum, : — Yulluosi. Non., dicl. VM//uosum.
viiidicla vci vindicalin futura prohibel. — yii/(Hm maris. JEneid. v :
581. Ex Froniono, in qiin laiiien pro aspiccre et
aspicimus, recliiis est fpectarc elfpcclamus, iiama^;);- Mene salis |ilaciili vullum Huclusque qiiietos
Igiior.nre jubes?
lerc ex improviso, ideni aiiclor doccl.
5SG. Lego eligo pro eligere. Ei ibi Sciv.
587. Ex Serv. :id ill. ii /En. Festavelnmus fronde :
591. Ex Aijratio.
per Urbem. Vid. Non. diclionibiis. Inler Urbem, et 5;!2. Cod. V;ii. Iiiier que et ve hoc inlerest, quod
Civilatem. AJ. Ut urbe maenia civitalis significet, ciii- Q E conjunclio est ve disjunctio. AiiEV. ,
lale incotas urbis. 595. ExServ. ad ill. 10 Eclog.

— Urbem autem. Serv. ad ill. En., Urbs anliqua i
fuil : et Donal. ad ill. v Uibem designat aratro. Uvidus hiberna veinl de glaade Menalcas.
,
ro niFFF.RF.NTIAnfiM LU!. II. 70
i|iiihI eslrinsocus liubel .'ilii|iiiil linimiris, iiviiliim A CO.';. lnlcrt///umetc//rtr/i.Ullam,aliqiiam:ollam,v.is.
vini qiind inlrinseciK; nnile ei iivac (1icla\ 600. Inler Va//Km et murum. Non quod inuin,
5!;6. Inler Valles et couvalles. Vallcs sunl ilo- ctiaiii valliim. Nam uliqiie quod vallum muriis est.
prcssa Inca (.A/., ciilla] canipflrun> , convalles, nion- 607. Inler Vajire, mugire, et cxlera. Iiifans vagit,
liiiin inlcrvalla. bos miigit, eqiius binnil, asimis rngit vel nidii , leo
597. Iiiler Undnni ct nquam. Unda seniprr in riigil, cleplias barrit, sus gruniiii, ovis b.ilal, serpens
molii esl, aqiia vero staijva. rnno imbres niiluiiin siliilal, rana coaxat, corvus crocUat, grus arsal , mil-
siiiit, lalices foiiiinin. Nain latex propric liqiior fnni s, viisjugit, canis baiibat, vcl bitral, vnlpcs gannii.
ct iliclDS qiind in venis lerr.-n latcal. 008. Inler Vesperescil et vespcrascit Vesperescii.id
598. Inlcr Yicum, d Vicm, el plalenm. Yici dicnn- est, siTO bl; vesperascit, snl ad Occasiim di'clinal.
609. Viper/.iKm cl ripriiim. Vipciinus, pul-
liir ips.T; 75 '1 ibllaiioni s i" iirliibiis ; vi* aiilem, sp i- Iiiier
lia angiisla qii.TC inler vicos siint, qiiarum pcrpclnas liis ; Vipereus, ad similituilinem j-erpciitis.
et laliiires plateasvncanius. Nain plaia jinla proprie- De liuera Z.

lateni lini»ii.TR Gr.i^cic. a laliluline nnmen accepil. GIO. Inler Zclum et iiiv.diam. Zelus inlcnhini el in
599. Inlcr Viridin et vircnlia. Viridia siiiil ligiia ; bonam parleiii accijii piilcsi, cuin quis iiililur ea qnx
vircnlia sniit cnnipi, vel prala f
Al., prali ]. B meliiira siinl aeinulari ; iuvidia vcio, ul diciiini esl
600. Inter Visiis et lisos. Visns, parliiipia dicia; aliena felicilate torqneiur, cl iii (hiplicem scindilur
Visiis, niiiiiiiia appellaliva. passiiinein, ciini aui quod ipse esl alind csse 76 '""
nol. Inler KirHm et virus. Viriim, borninem ; vi- viill, aui ar.iiui viileiisesse iiieliiircin.diilel s-e noness :
ni';, venennni ilicil. consiinilein. rukliie nulein quiduiii Grieciini versiiin

602. Intcr V,vit et bibil. Vivii de vila,biliit de po- transfcrens elegiaco meiio, de Invidia lusit diceus :
lione.
Jiistius inviJia niliil esl, «piai proiiinis ipsiim
003. Iiiier ViiiciHm et iiicfMm. Vincius, viiiculaius; Auctorein rodil, excrucialiiue aiiimum.
viclus, supernins. liividiM aiitein noinen dicluiii esl a nimis inluendo
60i. Inler Vis el fc/s. Vis, qiise ad voIuiila:ein per- feliciialem [ Ciccr. forlunam ] alleriiis, nl esl iUiid :
liiiei ; b s, diiabus \icibiis. Quisnam florem invid:t mcum ?
59fi.Elymolog. lib. xiv.cap. 8. Fesl.,dict.C(?KVuWis. 610. Ciijus auctnris sil versiis Gra-cus inceriuiii.
ri'J7. Lib. xiii Elyiiioloj., rap. 2il. — Invidice nuleni. Cic. Tusc. iii. ,
— .1 liipsu. Fesi., dicl. Latex, — Illud. ex .Menalippo, seil dclruncalns

Aclii v. r
,')!i8. Ltyinolo,'. lib. .\v, cap. 2, dicl. Vicns, el dict. Siis, qiii apud Ciceroiiem ita legiUir :
Plnletv. Florem quisnam liberuin iiiviiJil riieum?
C07. Rniiit vcl, piilo glossema. Vide carmen Oviilio
Apud Non. dict. Invidice :
allriliiiliiin dc variis aniiiialiiiin vocibiis. C ,
Vnde autquismonalisnorem liberum in\idil raeuiu?

Ibid. De .-oiiitn avioin vide appendieem 17 ad T.ly-
mologias ex Ci d ce PalalinoSSl. Aiiev. Trocliaicis numeris.
LIBER SECUWDUS
DE DlFFERENTllS RERUM.
DIFFEKENTIA miMA. Deniqiie ex Dci vocabulo advcrle quid diligas, ex
77 I. Inter Deum et Dominum ila quidam delinie- Domiiii appellatione cognosce quid mciiias.
rmil, ul in Dei appellalione Patrem, in Domino Fi- II.
liiiin inieHigcrcnl. Scriptura autem sacra utriimqiie 3. Inter Trinilalcm et unilalem lia?c dlstinctio esi,
Deiim alfirmat et Dominum. quod nnilas propier inscparabilein dcilalis subitan-

et
2. Sed tamen invicem baec vocabiila discerniiniur. D tiain, Irinilas vero 78 proplcr personnrum divcrsila-
Primum eniin naturac nonien est perlinens ad amo- lem voc:itiir. In personis eniiii discrelio esl, iii Div-
rcm ; secundum potesialis, cnngrucns ad limorcm. nitaie nnla dislinctio. Est euiin gignens, gcnitns ct
\. In Domino Filium. Unde lii occasioncm siim- Patres inierdum loculos oslcniliint P. Eiicbcrii ver-
psisse potiicrint.iiidicat Aiigiisl., dc Trinil.,cap. 10. ii lia iniincrilii ipsi ab hnminibus iiiiiiiiiie nialis mle ii-
Ihid. II;b dilTcrcnliê aliiiuamlo rcriiin ali lunmhi , pla. Niiii eiiiin tnllenda, sed explicaiid:i Ineriiiil, a it
spirilnales vncanlur, ul fiisius cxposiliini fml in Isi- cx Aiigusi., (|ui, serm. lv)-2, ita ail iSon enim nomi- :
doiiaiiis, c. 56. Notas in Edilioiie Grialii Kolainliis na lanliimmodo, sed nomininn ennm proprictnles, id
Wicelius appflSiiil qiias propterca Wicclii noinine est, pcrsonas conji.emur; ei xi ile Civit. cap. ln ,
:
ilescribam. Varias leilioncs ad (inem voluininis reji- Neiiue vero sola est isln nomiirs Trmi/ii-: sine siib>.i- ,
CIO. AllEV, slenlinpersonarum, siciil SabcUianiluvreiici iniunerun ;

nomina. Nibil bic periclia Sabellin.
3. Tiin qiiidem aul ctiani cx Grcgorio Tlie.ilogo , qui, ne iii id iiici-
Jain dixerat in persnnis esse discr liniiem , et
eiiiin diTel, n"H per.^-iinarumnijinina, sed iinminum pcrsoniis
iie. e cnnsliire di.xi: : ;V?i/ue vcrlnnn
(iiiqnii) îik: re vc-
cxlrcma vcrli.i liujus capitis siinl : Trinilalcm iii pcr-
impium soniini vocis accipiinus, sed lcin nomina, cl trcs
tonis non disiingiiere esi. F,t cap.ile scqiiciiii liil
labnralur in discn-lione persoii.iiiiin, si ciiiii licrsnnas iinius efsenlice, nnius majcslalis, ntiiue po-
ciir laiii
Sabellio consentiret, nibil fnil. Sed li:cc iniiho pliiri lenlice crcdimus.
quam opiis esl in re niiuime diibi.i. Ila laiiicn vcicics Ibid. Tria quidem r.cmina. Observ.iiuliiin iiciiii.ifi
71 s. isiDoui iiisr.M.KNSis Eriscnpi
procedcns. Tri:i quKlrni noniinD, Sftti sub^lanlia una. A 'ln :»l se invirem rclalive ui i snnl, cl esseiilialiier
.Siiit eniin igiiis, caniior et cnlor, liia qiiideni suiit uiiuinsiiiifOnis is'^ coiisiderei? yuisisiacuniprehen-
vocabula, seJ res una. dal? Si ciiiin hiimana! nativilalis Christi secreta non
i. In relalione enini personarum (rinilas esi, in c:i|iiiiiMS, divinu! ii;iiur:e inystcria quoinodo capieinus
suhslaniia vern naliiriB iinns Dcus csl : Paier scilicel, IV.
el Filiiis, el Spirilns sanclus. De P:iire qnii l)i'U5 esl \-l. Inier subslantiam el essentiam Dei hoc qnidain
lesiaiur Api)Slolus iliceiis, linuii Dens l'al(-r, cx quo deliiiicrunt, (|uod sulisiantia e,»l hoc qiiod non esl ab
omnia; ita de Filio, quia Deu< e-I, aliUi ipsedicil ;
alio, sed seiiipcr ex sese est, lioc est propria inlra sc
Qiiorum paires, et ex ijuibus Christus secimdnm car- viriuie subsistil ; essenlia vero in Deo idcirco estdi-
nein, iiui esl super omnia Deus beneiticlus iu swculn. cta, quia semper est, ncc incipiens quando, nec de-
5. De S|iirilu aulein saiiclo, qiiia Deus esl, idein sinens est, sed cs-e senijiir propriiim cjus est.
qiii el snpra sic dicit : Divi.sioncs donaiionum smit, V.
idem autem Spiriliis; et divisiones operntionum sunt, 15. Inler hoc qund Filius nunc wquuHs, nunc minor
idein vero Deus. Ecce Paler, et Filius, ei Spiriius estPatre, isia estdilTerentia. Priuium aDieruaesiibsiaii-
saiiclus Deiis, sod i on liiple.v deoruin niiuierus in tiaiesl, alterum 80 liiiniau.T; natui-a>. In forma enim
liac Trinilaie esl credeiidns. B servi , (|uia f:icliis est cx uiulicre, Paler major illo
0. Scriptum cst enim : Ego suni Dtus, el non est esl : in rorma aulcm Dei, iii qua erat anie carnis as-
alius Deus pratler me, Et illud : Audi, Israel, Dominus suinplionem , Palii co;equalis esl. Propler illud di-
Deus tuus unus est. Tres er?o deos crcdere prc faiiuin cluni est, Puler major me est; propter hoc , Ego , el
esi ; triniiatem in personis non disiinguei e iuipium est. Paler, unum sioniis. TEqualis ergo Patri in quanlum
lil. Deiis es;, subjecuis vero in qu:iiituni \vHno esi.
7. Inter personam P.tris, et Filii, et Spiritiis san- VI.
cti, ita secernitur. Quod paier, nec factiis, nec naius li. Quid dilfert iiiler id i|Uod Christns iiiinc xmi-
est. Fiiius naius, non factiis; Spiritns sanclus, nec genitus , nimc primogenitus esse prxdicatnr? Horum
factu6, nec n:iius, sed cx Paire Fiiioque procedens priinum ad Patrem pertinel , alterum ad nos. IN:iin
est. Proiiide Pater alernilaiem habet sine nalivilale, seciindiim divinilalis excellenliam Unigenitus est a
Filius nalivitatem cuni :vternit le; Spiritus vero san- Paire juxta Evangeliuin, quoJ dicit : Et vidimus glo-
ctiis processionem sine nativilale, cum rclernit:ile. riamejus, glorinm quasi Unigeniti a Patre, plenum
8. Pater ex iiullo exordium diicit, Filius ex Pa- gratice et veritalis.
tre originein 79suniil, Spirilus vere sancius e.\ Pa- 15. At vero, seciindum fralernam societalein, pri-
tre Filioque procedii. llsec lamen a nobis iia dicun- C mogeniius universs creatura), ju\ia id quod Aposio-
lur de Triniiaie, ut poiest huniana naiura capere. lus ail : ut sil ipse priinogeniius in multis fratribus.
Nam qiiis cunsideraresuniciat ipsiiis Trinit;itis inler- Esl erô uiiigenitus in subst:iiii'a dL-ilatis, priuiogeni-
na niysteria? Quomodo Pater, Kiliiis, et Spiriiiis tiis in siisce|>lione humanilalis prim:>geiiiius : in graiia,
sanctus ires person;ie siinl , una natura? unigeiiitus in nalura ;

priinogeniius, juxla Aposloliiin.
9. Quomodo Paler ingenilus, Filiiis genilus, Spiritiis in iiuiltis fialribiis; iinigenitus lanlum ex Deosijlus.
gancius iiec ingenitus, nec geuitus? Quomodo Filiiis Inde esl qund Frater nuncupatur el Dominus : Fraler,
de Palre natiis est, Spiritus sanclns de Palre proce- qiiia primogeniliis; Dominus vero, qiiia unigenitus.
dit el Filio? Qcoiiiodo Filiiis nasccndo procedit, Spi- VII.
ritusaiiteni saiiclus prncedendo non nasciliir ? Qun- De varioruin nominum distinclione qntv Fiio Dei
,
niodo Pater nuiiqiiain sine Filio, el taiiieu siiie Filio atlribuunlur.

l'aler geiiuil Filium? 16. J:im vero dilfrreiiruc \c\ signilicalioues noiiii-
10. Qiiomodo Filiiis nunquam siiie Spiri:u saiiclo, iiiiiii qiix in Dei Filio (lisiiiiguniiliir plurimae sunl.
cl lamen ail : ISit,i egu abiero, Parncletus non ve- Sed ex liis qii;cilam suiit iialur.ilia ad diviiiilatis ejiis
niei ad vos? Quomodo Filius non de se sed de Paire excelleiui.iiu perlineiilia , qii;e'lain veio accidentia.
esl, iiec lainen ei est poslerior dequo est? Quoiiiodo '^ Naliiraria ûnt : Deus, Oinnipoiens, Perfe tus, Filiiis
Spirilus sanclus de Patre proredil et Filio, nec la- Dei, Verbiini, Priiicipium, Virliis, Sapienlia, Imago,
iiien ab eis praeccdilur a qiiibus proccdil? S|>leiidor sive Figura , Brachium.
11. Qiiomodo tria unum suul,et unnm trii? Quomo- 31 17. Accidemia miiii ista : Agnus, Saeerdos,
propersonis sxpe accipi. Vide nol. a ad llyiuiiod. esse Paire , noii iina esi veienini Pairiim sententia ;
Ilis|iaii., die 4 Aprilis, pag. 274. Arev. iiain nHniiiilli dociieniiu m;ijorcin Fi io P:ilruinappel-
i. Apud Grialium paiies, e.x quibus : apud alios piiliii , propierea qiiod Filiiis a 1'aTe Se.l geiiiliib e.^l.
tret, el ex quibus , ul m Vulfcala. Arf.v. coiiinuiiiior iiiierpret:iiii) luil pi.-cseiiiiii cpiscoporiiin
."). lii Viilgala : Divisionesvero iiratiarum siinl , idem Oci idcnlis , iii:ijoieiii Filio Palreni idco iioiiiiiiari qii :i
auein spiiilus. Et divisiones minislralionuin siint , iilcm FiliU', li:)iiiiiie siisce|ito, miiior.iiiib e-i , noiia Deo so-
aiilcm bominus. Et divitiones operalionum sunt idem , luiii, seil eti.iiii ab aiigclis. Il.nii: iiiiei preialioiiem
vero Dcut. Arev. qii.T cerle pr:cfereiiila e^l. IsidonK leiicl ciiiii iniil-
7. Tlicodulfus Aurelianensis ad probandam pro- l;saliis, qiios Peiaviiis lesencet de Iriiiil. lib. Ii.cap.
cessionem Spirilus sancli ex P;itre Fiboque ulitur > AliE»'.
his Isiduri verbis, qux paiilo aliter legit, iit dixi iii U). Jiim vero. Plfiaipie ex Aiig. serm. -, deTrinii.
lhiiloii.'iiils, cap. d3. Arev. 17. Filius i)A tn lioc ipsiiin, qiiod PatL-r, iion la-
13. Quo siiisi: iiilel:igeiiduin sil F.liuin iniiioreiii iiiiMi ip-e qiii Palcr. Ilor iiiniiil c.im'lciii esse Filii el
,
T.-, n.FFF.Ul.NT! AUCM LIB. IL 7*

l>elin, Lapi>, Iliinin. Lci, ViluUis, Aqiiil:!, ol liis A ex vir.lii coitu, se i dn Spirilu sancio iintus cst. N?-
siinilii. D:ns (licitur qiiia <>x Dco geiiiliis esl. Omni- turam qiiippe Iraxil origiiiis, non culp im praivaric.i.
pnlensali Oniiiipnieiile, Peifectiisn Pcrfecto : Filiiis lionis, Corptis ex Virgiiie sninpsit, virginiiatem ii;a-
Dei esi ,
qiiin (luin liiic ipsiini s l qiind P.Tlcr, no:i t.i terin; cnrnis iion ahstulit. Iteiii, nos ex uiia geiicr;i-
meii ippe est qni Pnler. lione siibsi-tiinus; ille aiiieiii ex diiabiis , divinitaiis
18. Verlimn e-t Fil ns De', (|uia iroprie de divi m ct liiiiiiniiiintis.
<ire processil, velqiiia mhil in sniislnnlia nntnr;c sii;c 2i. Kx priiiia nativiialcm snmpsil, ex aUrra crcn-
visibile vel cnrporciiin esi, vel pro eo quod P;iler per lionem. Natiis enini divina gencrntione, fai tiis liii-
eiini oiiinin contlidit sive jissil, vcl qiii;i per illiim in- niann. Piimum fuit sine teinp' ro, scciiiiduin iii pleiii-
iin!uit. faler priiicipiiim ex eo qiioil reniin (iiiiiiiiiiii tiidinetemporis. Nosexdii;ihussulisistiimi-siilisl:ihtiis.
orii;o el c:iiisn sil. Dexlera, propier i irectiiin li.liu; corpoiis, V delicet, ali|ue aiiiina!; iilo vero ex tihiis:
cicatiirrc , qii:i! pcr ipsum form;iln esi. vcrbi, corporis, el animir. Iiide est qnod perfectiis
19. Rracliiiiin, qni i ab ip«o oninia coiilinenliir.Vir- pr.Tdicatur Dciis et lionio, liaheiis in se eeiiiiniin
tiis pro 10 qiiol oiiinpin pdiesintein 1'atiis iii .seuipl- Siibstaiitiam, el diviiiit;ilis-ii;c, ei hiinianilnlis noslrjc.
ipsiim li:ilieni , ct oiiincin Cflcli tei"r.i;.|iic crcntiir:in! IX.

giilieriiei, cnntir.e.it alquc regnl. SapieiUia es! p o eo B 2"). Ilem linc di^lnl iiit.^r motleiu Cliristi 1 1 n strani.
qiioil ipse revelel omnln ir.ysieria scienliae, el arcana Nos enim iii iiioiMeni pro merilo pncvariraioiiis in-
sapienlin;. linngnesl propier similitudiiiis veiitalein. cuniiiiiis, ille anleiii g3 sp'iiiie moileni pro nostra
20. Siiccics eiiiin P.itris iiidiffcrcns est, liaheiis in sc s;iliile siiscepit scciinilii:ii qiiod ipse testiitiir diceiis :
iiidisciet;ini ii:;tiiram, sive esseminm. Splendur ap- Pclslalem huben ponendi aiiimain nicnm, et ncmn ennt
pellaiiir, qiiia diim sit ipse Paier liix , iia Filiiis ab loHit a me, sed c ,o pono eam.
ro inseparabiliierquisi splendor ex luce procedii. Fi- X.
giira esi, qnia, suscipicns formam servi, operum vir- 20. Iiilcr rcsurreclioncm Christi et nnstrain sic di-
tiitiimqiie -iniilitiiiline P.ilris in se iningiiiem atiiue screp:il : qiiod nobis rcsiirreciionis leiiipiis usqiie s»
iiiinicii>.am mngiiiiiidincm dcsignavit. fiiicm s^BCiili dilTeilur, illiiis vcro die lerlio cclebra-
21. Mcdi:i!or csi, qiiia inicr hoiiiincm ct Deuni nie- tur; illa nullius eguil ut rcsnrgerct, nos illu i:rsa
(liiis tsi, li.ibens in se snbstaiiliam uriuique natiir.T, raiitc resurginius
iilesl, liiininnrc liumililaiis formnm, ct diviiii:atis XL

cxcelleiiil:im. Pniro, Agiiiis prnpter iiinnceniiam, 27. Iiiter cira;ioiie.?i mundi et f irmalionim ey 3
el iMisîoncin cniiiis ap| clhitiir. Sacerdos, quin se- lixc csl differentin, ipiod oiiginaliier seciindum iiin-
inetipsinn Patri l:os!i:iin pro nobis obliilil. Petra C leri;r snbstnnllain siinulcnncln creala suiit, jiixiaiiliiil
qiiod lirmiias sii ciedeiiiiuin, cflensio el riiina incre- quod dici ur: Qiii v:v\t in a:ternuin creavil umniasimul.
iliiloriim. Lapis angiilari'; , qiiin Vetiis el Noviiiii Te- 2S. At vero secuniliiin di.iiiiiclioiiciii spccierii:;!
!.taiiieolum, veluli duo paiietcs cx advi rso veniiMilcs, pcr se\ diernm allernalinneiu formnla snn'.. Totii.s
l;iii(piaiii a-giilrs, sihiiiict copi.lavit ac liJci iiii tale enim crentiire origo siinul exsiiiii, spcjicj tiineii et
conjiiiixit. firms per lcmporiim infremenln processeruiit.
2-2. llonio. qnin seciimlum carnein cx Virgine iia- 29. Nam priiiuiiiima:eii;i faciacoeliet lerr;ceoiifu;a
tus cst p;issilii.is atqiii! iiinrialis. Leo, pro[iter ro- atqiie iiiforiiiis, qunm Craeci cli:ios nppellani. De qiii
giiuiii el potrntinin, pcr qnam g2 in iiiorle Zabulum pnstiiiodiiin singillaiiin pcr siiccies varias foriiins'Ui'1
vicit. Viluliis,qiiia prnp'crsaliUemgeiit uin iinniohitus propri.is prodieriinl. De qiM niateria Sci iptiira loquitur:
e-t. Aqn:la,pri) eoquod resiirgeiisad astracadi rcmen- Qtii fecisli nfndum de matcria informi. Oiiae ob hnc iu-
vii, el ad sedem pntcrnnm iinde veneral ilcruin rediii. roniiis, ipiia adliiic coiifu:-a erjt ai'|iie obsciira, et ncc-
VIII. duin per vis.hilcs spceics, variasque lorinns discreln.
25. liiier iirt/ii/fdfcm C.hrUii ct noi(riim lioc iiili re^', 50. Sod iiinierin f;ici.i esl de nilil i. .Muiidi aii e'>
qiiud eiiinis lioiiio ex delicli lege iiivenitur esse (Oii- spccies de iiiforini m.iteria. Proinde duas res anie
cepius, ille auleiii iiou ex coiicupiscentia carnis, vel omiioin diem et teinpus condiJil Deus oiii.-iipotcns :
P:ilris natiirani, non camdem persnnnm. Vide iioias 1) etiiini plerique qui astrHunt ex tribns siibstnitiis unn'H
nieas nd Sediiliiiin, 1. i, vers. ol'J. De liiijiisiiioili nicdialiiris Verbi, cnrnis et aiinniv, cum in
versunain
vi ro noniinihiis,i|u;B FilioDi-i nltribiiuiitiir,;igite;iam cnnsn fidei non vi lealur necessnriuin snphisiica dispn-
L-.i.lnriis I. VII Eiyiiioliigiar.. cap. "2. Arev. tnlion' sa'c:ilariuin iilierartnn cnlcidos tijUoqisiici
21. lilevero ex (nfcii.s. Apiio.sile iii conc lio Tole- spargere mann. Veruni j i;ii olim sn
.ciiis .liili iiins lo-
lauo XV, prx-ide S'iiCto Jiili;iii(), prnniigii iln luit 1. 1:111115 c:iiisaiii siiaiii acnler d.'feii ler;it. ac R.i ; airj
asser:i'i qnod tres in (^hrislo siiil snbînn'ia; : Tres iii eliniii Poiitilici prob:iverat, qiiniiivis iio ilii ires i'>
Clir:s'o subslaiilia-i diiiiius, qund el iiinjores noslros Christo siilistiiiuias 111 iiinli) s.mi u ;iiiinUli pnsse as-
(luciiisse rtioiisirniiiiiiis, lionorantesvideliiet i't sequentcs seriiissent. Vnle FlDiezoini, Uisp. s icr. tinii. V, }ag.
iei.lentiani ilocloriseqreijii, Hisjinlcn-is scilis episrojn, •-97, ei loiii. II Patriiiii Tnlel.iii. Arp.v.
quiim iii lib is .siii. dc dilferentia naliirn' C.liri^ti, vel 27. Qiiod o.iqinii ilcr secund.im m deriei! stibstanliani.
iiOiiTiV disseruit, u!'i ait, eic. P.iire- cciicilii Fr:iiiio- Piorcsserniii cx Cregor., xwii M.iinl., cao. 9.
f.ird ensis, niiin 7:14, li:iiic li)i|iieiidi r;iliniie:ii niliiiis lOid.Siimd cuiicta cr.atasun'. Id .;uoii.irl .iiitclligi
prohbaiil, nt (onsini cx lihelln episcoporuiii alne I debcai, expii aiir a Liaia iii ii t. aJ lih. iScntoia.,
(•(mlra tlip:iniliim, ex coiicilii decre o o so nd epi- i cap. 11. Ar v.
Sijnji.is il ^p;iiii;i;, loin. vii Lniih.,col. 102R Sicr.t :
PiTR^L ! XXXHl.
\-\
S. ISmDKI IIISPALKNSIS EPISCOP! 70

sngeiicain ,
viJelicel, crealuram, et iiiforinem m;i!c- A bilis.mouisqiie inesser, ncc germinare uliiiue, tieiiiu
liani; f|u.x' quiilcm diiin sil ex niliiln facia ,
prrcesît cresrcre possent; alqiie ista quse vilaui sine scnsu
tainen res e.\ se f;iri:is noii .«tcriiiiaie , sed sola ori- liaiicnt lapidiljus pr:vponiinliir et terr«.
giiie, siciit sonus cantuni. ."S. Ttriius graJiis est in iis qnse iion solnni cre-
51. Nam qui vivii in ociernuni, creavii oninia simul. scnnt el vivunl, sed ctiani sentiunl,alnon inlelligimt,
[laque non omnia ev niliilo rondidit Dcus, sed quaf- q';:ilis est in pecoriliiis. Qnartns gradin est in iis qu3a
dani ex aliquo, g4 qucedam anicm cs niliilo. De cresciinl, vivunl, scnliunt, ct iniclliguni, sed lamen
liiliilo miindiiin , angeliim el animns; cx aliquo lio- mnrialia, ut animalia sunl, qualis est in hnminilius.
niinem ct cx-teras mundi creaturas. 5J. Qiiintus est in iis qu.i; senliunl, et intelligiinl,
XII. et immorialia suni, qualis est in angclis. Sexius, id
De di:p'ici paradiso. qund iiiiniulabilc el iiifiniliim, el siinplex esl, a qiio
52. Unus esl lerreuus , iilii primonim linmiiium ouinis liX'C iialura inspiralur, niovclur, giiberiialur,
corporaliicr viti exslilit, aller f(B'es/is, ubi .iiiimx el regiliir, qiiod cst Dcus.
benlorimi, sl.iiim ut a corj.ore exeiiiit, traiisfernulnr, 40. Sed lia'c qnideni omni:i , sicul grajibiis crc-
atqup, digin filicilate Ixlanles , cxspclnnt rcLeptio- scunt, ita sibi qnalitale nalurnc prscclliint. Nain ar-
iieii! cnrpiiriim sunruin. De lioc p:iradiô noniinns ad B bnr pra'fe lur laiiidi, el pecus arbori, el liomo peco-
lalronein dixil : IJodie ineciim cris in pnradiso. Oiigi- li, angelus lioinini, el Deus pr,c| oiiitur angelis.
iialiter autem primi hnminis cnlpa nos de paradiso XIY.-

cxpiilil, ct in linnc exs lii peieprinaiionem dejecit. •11. InUr a^Kjdos, dwmuiies, ct homhies Iianc diffe-
53. Inde cst qnoJ prxvaiiialinnis snae realu aslriii- remiani vcicres scrip-erunt, quod angeli siiit spiri-
giinur. Undc ct merito heiiieii'i;e debiin poeaam p:iier- lualis snbslaniia, anie omiiem crcaiurani creali,
iiae prxv:iricationisexsolvinius. Nam iia primus lioino naiura inuiabiles condiii, sed coniemplatione Dei im-
csl condiius, ul pcr augmenium seialiim sine lued a niutaliiles facli, animoinipassibiles, inente raiionalcs,
inone de vila corpnralis paiadisi couimularelur aJ lenipore aeteriii, beaiiiudine pcrpetui, felicitaie se-
vilain paradiî coeleslis. curi, fiiluri prascii, jnssiniiinduln regmil, inissi cor-
54. Sed qiii.i Iioc bonn contenius esse iiolnil.proti- pnra ex exceilenti aere sumunt, in coelesiibus com-
nus siise conJilionis nierilo caruit, innrloinqiie ge- nioianliir.
ininam animse ci corporis iuvcnil. Igiinranii;im veri 86 42. Dsemoncs sunt impuri spirilus, subiiles
ct velusialem obliniiit, alqiie in onincm prngenlem el \agi, aniriio passibiles, nienle ralionabilcs, cor-
ppcc:ili siii procvaricalioiicm tiansniiîl, non taiitum pnre aeiei, tcnipi.re sclerni, liumaniiaiis inimiei, nn-
in hos qui proprio dolinqniinl arbitrio, sed eliam in C ccndi cupidi, superbia tumidi, fallacia cal Jdi, semper
iilos qui nnndiim iniplicari valent acliiali peccalo. in fr.iude novi. Goinmovenl sensus, lingiinl alfectus,
53. Inde esl quod parvulis lavacri gratia coiiccdi- vitaiii turlanl, somnos inquieant, niorbns inferunl,
lur. Quia elsi non csl iiiis peccaluin prnprii operis, inenles terrenl, meinbra dislorqncnl, snries regunt,
ineslt:imcn oripinaiiter nn\a pateina! praivaricalinnis. pnestigiis oracuia rmgnnt , cupidinem ainoris illi-
Unde et proplieta David ex seiiieiipso humaMiiui ge- ciuni, ardorem cupiJitaiis infundunt, in consecraiis
lius dcplorans coiiqneriinr dicens : Eccc iii iniqnila- imaginibus delilcscunt; invorali adsnnl, veris siniiiia
libui concrptus sum, e' in peccalis pepcrit me matcr niea. ineiiunlur, mulaniur in divcrsis liguris, inlerdiiin
XIII.
i:i ange!orum imaginibiis Iran-forinanliir. Hi qunn-
De rerum yradibus. dam a sede coelcsti ob supcrbiani lapsi, nunc in aere
53. Grailus vd d ffereniia; rcium fc\ snnt. IJ csl, commorantur.
«0)1 riveniia, g5 i"i'<-'""a, irra:i,:naOilia,rutionabilia, 43. Homincs sunl ra ione caiaces, inlelleriii
inortiiliu, iiiiniorlalia; nnvissimiis Deus, qui est snper sapii'nles, ore Inquaces, natura niagis quam do-
omnia bencdiclus in sacula. i'riiniisgr:!diis esl eorum clrina vilenles, stalu rigiJi, vnltii erecli , ligii a
qiia; iion ciescnnl, via ir.oluquc carenl, qualis est nniversi similes, ct inler se dissimiles sing ili, ani-
in lapidibu:. D mo immortales, sensu imbecllli, corpore fragilcs,

57. Secundus graJiis, in ils qua; cresciint , viiaiu inenle lcves, diversi uioribus, inipares erroiibus, ad
i>;nluiiiqiie sine scnsu halienl ,
qualis est in lier- stiidia inertos, pioni ad voluplaus, cassi labore, di—
bis vel in arboribns, quibus si miniine viia inseiisi- vili:s caduci, solliciliidine uiixii, siiigillalim niorla-
5». Peperit me mnler mea, iln apiid Greg., lib. vii criniin-^. Aisev.
licg , ,.fl|i. .'j5, et lib. xil, lap. 10. 3 ). Quiv .\entiunl el intelligHnt et immortalia sunl. ,
foid. Vulgaia : In peccaiis cuncepit me nmler men. Endcin nioJo .AiigiisliiiHS , viii de (iivil.. cap. (i :
Arev. Vel eiiim, quce nulritorio /uhsiilw njn indige', Sfil

Zii. S^Tisnn ablias CorJnlien>is, in Apnlogctico, tanlum conlinet, senlil, inlilliyi:que, quulis esl in un-
lib. 11, caî. 23, qiiinque d.freriintias creaturaruin ex tjeHs.
AiiîiSt 111 ciiiiiiiHr:il ; luiii :iilJil : Sed ei egreijiHs Corpireaerei. August., de Divinal. D3Rmon.,rap,
'lO.
d(,clor Jsitnriii iu libro D
fjerenliarum di-it : ilnot 3 Dirino.ium ea al nuturti , ul ncrei corporis icnsit
;
fiut qradus cel dilferentia: rcnini? Sex. Quie? Au/i tcrreniim corporis sensum \acilc prwcedunt.
viventiu, viiêiilia. scnlienlia, riiiiuna!<iiia, iin^norlulia: 43. Ucnuo ulii ud glorium. II. cc noii sunl in uianu-
iif>i';is;Hi«m, qiiod esl super o.nnia, l)e>is. l'rimus qra- sciipiis liljris.
eus, eic, cuiu levi quujam noiinullaruiii V'jc'.i:n dis-

;
Tt DSFFERENTIAHUM LIB. 11. 78

!ss, prole muiaUIes, viia qiieruli, lemiiore celeres , \ i'.). Pccius aeii cnnjnngiitir, quia sic iiide enilt-
lardi ad sapientiam, veloces ad mortem, de prieteii- liliir s|iiraiiiiiiii llaliis, -ioiu ex aere vciiliiruiii spi-
lis niiili, de pisesenlibus exigui, de futuris incerli riliis. Venler aiileiii iiiari assimilalur, propier col-
concipiiintur iii iniqiiiiale, in pencato nascuntiir, in leciioiiein oniniuin hiimoriim quasi congrci-
,
hiliore viviinl , in dolore moriuntur ; deniio alii ad liiiiiem aqiMruni. Veslisia poslreino lerr;e com-
gloriain, alii ait poenam de favilla suigenies deliilum paraiiliir, co iiuod siiiil nltima memlronim ariiJa,
SDlvuni. sivesicca, sicut el leria. Jam vero in capiiis arce
XV. mens collucata est, tanqiiam in coelo Deiis, ut ab alio
/(i(r'r pra^varicalionem angelicam et humanam. spcculelur omnia, alqiie regat.
ii. Qn.T' sil diicreli 1 pr(Ci'nricii(io)iis angeiiciu ct Sn. Facius est auiem liomo ad eontemplaiinnem
Jnimanw n/itura; , ciir isla redimilnr, illa sine fiiie coeli rigidus, et erectus, non sicut pecora in liii-
(Janiiiatur? Prxvaricatoresqiiippe angeli ideo veniain iiiiiin proiia, alque vergenlia ; iii ciijus siimiiiitaia
non liaben), eo qiiod fragilitaiis carnalis niilla gra- capulest co!locaium,datumque illi lioc noineii, (|uiid
veiiliir in(irinilate. lloniines aiiteni post peccatum liinc capiant initiiim sensus el nervi. Capilli aulem
idcirco ad veniam reverti pnssunt, propterea qiiod capilis, vel ad specieiii smiu decoris, vel ad arcondani
priniliis iiifirnvialisex luiea traxerunl inateria. B frigoris injnriain, sive calnris,
87 ^S. Probiit Psaliiiista qiiod propter carnis cnn- 51. In cnpilcaulem, ut aitsanetiis Augiisliniis, 7'res
ditionem reditiis eis paieai ad salutem; sic eniin di- tanquam ventriculi ceiehri conslituti suni : nnus anle-
cil : Ipsc 51 it figmenluni nostrum. Mtmcnto, Doinine, riur ad faciem, a qno sensus omnis ; alter poslerior ad
quod terrn siimns. Et iieruiii : Memorare qucc mea eervicem, a quo motus omiiis ; lertius iiiter ulrumque,
substaiitia. At vero diaboliis, vid iiialigni spiiitus, nec '" 1"0 memuria viijcre dcmonslralur, ne cnm seiisum
possunt liabere veniani, nec iDerenliir, sicnt scriptuni sequilur motus , non conncctnt homo quod facienduin
est deeodeni apostata, cujuscor, f|uasi lapis, indurabi- est, si fueril oblilits quod fecil.
lur, scilicei, ut poeniieiilix compuiictione non omnl- 52. Facies dicla est, co qiiod notiti.ini faciat lio-
tiatur. iiiinis. Inter fiiciein aiitem el viiliiim li;ec e.*t dilfe-
XVI. re;ilia, qiiod f:icies nalur.dis et certns nris babiliia

i6. liiler/io)!i/ncmct pecHs ista est discrelio. lloino est; vuliiis vero varius et seiundnm aifeciioiiein ani-
est aniin.il ex corpore animaque vivcnle compovi- mi modo Isius, inodo tristis. Uinle et vuliiiosi di-
luiD, alqiie spiriluali cnmpaclione foriniiliim, siibsi- cunliir qni viilium s.Tpe coininuiant.
slens rationc, lilieriquc arbitiii voluntate, vili»ri:iii 53. Jam vero barbe raiio qnaniam vulius conferi
ciipas, atque virintiim; at coiilra pecus esl animal G decentiaiii? Barba est decoris signiim, viriliialis iii.
irrationale, morlale, iiioiu carnis et sanguinis iininia- dicinm, quae et juvenluiem significal, et sexiis na-
luin ; uiideel aniina eoruin pust nioriem simul cuin lurain dislingiiit. Oculi anleni iii facie concavis fora-
carne dissnlviiur. (Adde ei aiiiid, per quod ab eis miiiibus inclusi siint, a ijiio loiatu fions iioininai.t
disliiigiiitur. Illa proiia sinit, cl ad teriaiii vergcnlia; esl. lidem quoi|iie ociili gemmarum liabenles siinili-
tiobis naturalitcr viilius in CGeUiin crectus est ; illis tudinem mcmbranis peiluceiitibiis conlegiintiir. [\t
olium el opiilenlia ; nobis r;itio et seniio coiitessiis qiias nieiiibranas
,
quasi per vitriim, vel spe:uliini
cst, perquse inlelligere et Deuin confiteri possimiis.) relulgenles, ineiis ea quae foris sunt transpicil.
XVII. §9 54.1(1 medio auiein liorum orliium sciiiiiII;L' lii-
Iiiter humani corporis meinbra. minumcnncliisae tenentiir,quaspupiIlasvoL;imus,qiii-
47. Raiionem autem buinani corporis singulonim- buscernendigraliacontiiielur; etutociili rnuniliores
que iiienibrorHm differentiaiH Laclanlius, sive pleri- esseiilab iiijuria,eosOpifex suinmus legmiiiibu!.of:cu-
<iue auc:oium, ita dcfinieriini, dicenies : Homo dictus 'uil- Uiîe et oculos esse dictos, qu:isi occujiaiiis (iil
eit ab liumo. Hic ex diversis siibîslil substanliis, ex esl, iiiidi |ue mnnilos) quibus iidbibiux sunt palp br.i;
iiiorlali ct immorlali. Ccirpiis aiiiein ejns ex ossibus a palpiiando diciie. Qnia coiicuirenies iiiviceni ocu-
cicarnibiisconslai, dividiturqueiii qu ituorelemenla. D loruin ubtutum reliciunt, pills in ordineasaiitibusaj

48. Ilabetenim in se aliqniil ignis , aeris, aquiE et muniiioiieui eorum.
terire. l!a io aiitem lcrra: in cariie est : liiimnris in 55. Supercilia qiioque pilis brcvibus adnrinta
sanguine, aeris iii spiritu, igiiis iii calore vilali. Si- suut, quasi quibiisdam aggeribiis ociilis prabenUs
qiiidein quadripariila liiiniani corporis gg riitio qua- custodiam, ne quid snperiie incidal. Aiirium iiuli!
tuor clcmintorum designal specieni. Capiit nainqiie dicium nomen est, a vocibns banrieiidis. Per iiii-
ad coelum referlur, in qiio siint duooculi, qiiasi duo muiatioiiein eiiim lillerc aures veliiti andes, sunt
luininalia sulis el luiioe. nominalae. Per lias enim soniim vocciii(|ue, qiiasi
45 Eadem senlcnlia apud Greg., iv .Moral., cap. 9 nbi indicati loci e qiiibiis siiinpla sunl ; locus Augu-
decerebri ventriculis lib. vii du Geiies. ad lit-
siiiii
lb,\^ Viilgata : Quoniam ipse coijnovit ficjmenium tcr. , cap. 18.

nostrum. Recordntus rst iiuniiam piilv';s siimut. AaEV. Jbid. Sive plcrique pro et pUriqne. Arf.v.
4t;. Ai/f/(i ei atiuil... confitcri possumHS. ll:i;c iii uno hi. D.ITeiciili:! intiM- /'nrifm ei tullum lisilem fere
1.31:111111 libro logiiiilnr. veib.s expiess;i esl iii Dilfeifnliis verlidruiii, iium.
47. liac eadciii plciiiora Eiymol .g. lib. xi, c:ip. i, CbO, iiiii qiia"dain aiiiiolna suiit. Arev.
79 S. I31D0UI lilSPALE.NSIS EPI3C0P1 80
iter cotlile.im (lcsceiuiert;. QuoJ acr ictus iii circu- A (liciis fimiil eo iiiliiiii collyriuiii a metiiciscolliijilur.
luiii orliciiiqiie nioveaiiir. Qiiiiitiis aiiriciilaris, qiioJ eo aurem scalpiinus.
^C. Gciri^, a gi-inb-.is (liclic. Qiiia eoinplicaliini iii ()!. 1'orrii peciiis iioininis ab aspeciu voiatuni. Iit
uierogigni loriiiariiiiio li iiieiii aiiiiit, ita ui geiiia iniiiis ciiiin aniinaiiiibiis aii terraiii u|ipresûiii est,
sursoiii siiil, qiiiliiis oriili formeniiir, ut cni ac le- alqiic al) as|ieciii rcin tiiiii; lioiii iiis auleiii aspecliii
(oiidiii (iant. Meoque el qni al:ciijus lacryinas elicere piiciis ei crecium. Plenuin eniiii ratioiie noii liccebat
ciiiiiiinl, gCMua laiigiini, ac por ea de, recanliir, qnii(i e^se laiens et hiiinile.
in HtiTi forinavcrint ocnlos, a'.que cniilrierinl. Ij^se 05. Papillx siiiil inainnianim capitul.\ Mamni.-e
genaniin liinior iiislar colliuni liMiiier e\siirgen3 alj aiiicin tiimores pecloris ieviter e.vsurgentes : liac
n.nni paile cinilra iiiinii ciucs ictii.s, ociilos cfiicit siiiit leiiiiiiis ail alindum lelum dal;fi, uiaribiifj
tiitns. 3il soluiii (leciis, ne inlorme pecliis e>se vidcretur.

57. Naresdictjc, iiuoii pcreasacr, vclspiriiu-; iiare N' qiie eiiiin dcccbit in reminis alilii esse, i|uaiii ul
iion (lesiiiit. Iii liis cnim Iria sunt officia : uiiiiiii ilu- aiiiiiial inielligens e\ curde alimoniam suiiie.êl.
cciuli S|iiriiiis, aileuiiii caiiieiiili odoris, lcrtiiiin pnr- CU. Poini umliilicus esl luila impressa qii;c mc-
ginieiiH cereliri (lellaciuii. Os tlicium csl, qujsi (liuin venlrem desigiial. Ail lioc facUis, ut [ler euni
ciirporis oslliim. Cnjus spccies in duidms coiislal £> feias duin est in iitcro nutrialur. Splenis aulem et
olfici s : suniCiidi vicliini, cl loquendi liiigua. ji eoris viscera qiiasi ex coniurbato saiigiiine 91 vi-
.';8. I.abia a laiiibendo nominata. Quod aiitcm su- dfiiliir esse c ucrela. Juxla eos aiilem qui de pliysicis
ptirr.is esl Ial)i'imditiiiiii-i;qiiOil iii(eriiis,l.ibniiii. Liii- (li-potaiit, vii!u|)lateiii veiierea; coiicupisceiitiai consi-
t;uu iiomcii a liganilo cilio iiii|iosiluin. !l;cc inlcrpics siere dii uiit iii jecore, alTcclum autcm iiacundia; iii
aiiim.e vii-cin iiinlibiis suis iii verlia distin^jiiil, vel il- fclle, pavuris iii curde, iu splaiie liilitix. In pulmoni-
lisionepa'ati, acdenliiim, velcomprejSi ne labioioin. bus vero acrem coiiiincri, qui a corde per venas quas
;9. iJeiiles dicii, ipia-i cil)os dividentes. Siqiiideiii aitcrias vocaiil, diirnnditiir, iil paulaliin inspiraiidiet
csraiii inciduiil el Ciiiiiiiinuuiil, op;iortu!iiiis guHiiri et rcspiran li traclu loUim aiiiinel corpu',
siiinac' o trailiiiit. llorum priores, qui cibiim pr;cci- C7. Iii jecore ignis liabet scdein, qui velut subvo-
iliiiii, advcrsi duiiles dicunuir ; molares iiilimi, qui ci- lare o.tendiiur in excelsiim cerebri iocum, (aiiquaiii
liOSS!il)igiiiil;caiiihi,qiii viêsimo.tialiiannoexisuir.t. iii coilum corpuris nostri. L'iide et radii cinicuiit
oculorum, de medio, ve!ut ceniio quodam,

90 (iU. Giiigiv.c a gij;ncnilis deiiiibiis ni)iiiiiia';u, et cujiis
qiiif niagnim piikbiiiuiliiiini ori conferuiit, dum quacil.iiii noii solum aJ oculos, sed ca;;eios sensus lc-
iiudit.iiein (leiitiiiiii lcgiiiil. Fauces sunl angiis'a: li^ln- iiiies listula; deducuniur. SiquiJem in co voluiii esso
lac, qiiasi foces, pr quis vocalis spirilus ab iiiiimo q officiiim voliipiatis, et decoctiouisciboruiii coinpiexu,
jicclorc cxiliens soiiiiin vocis emiliil. el calefartu suo iii saDguinein mulaiid iriiin
Gl, Jiaiidihiil.c inaxillarum p.irlos suiil qiiibus tS. IiitcsUiiorum aulciii ralio : idciro loiigis an-
inaiidiiniis. Dicla aiilein inaxilla per diminiilioiiein, fraclibns in circiiloruin ordiiiaia suiit moduiii, iit
siciil paxi liis a palo. Collum ad insiar columiui; siisccpios cibos paulatim cgeranl, el ex ipsis ea (iu;e
vccatiiin. Esl enim rigidiiin et roUinduin. Due suiit iiiiriusccus suni, Immorem scnsim suscipiaut. AIvus
in eo fislulifi : uua ciborom, alier.i neris, liaruin sii- dictus eo qiioJ in euni, qiiasi in alvenm, omiiis liii-
perior riimeii vocatur, qua cilius el polio ilevoraliir; iiior cibo pcriuisUis d. (liiai ac recurrat, ct incnarrii-
iimle besiiae qiiiEcibiim nvocani ac rcmanduiit ru- liili moJo ciborum suico univeisuin corpus, quasi a
iiiiiiare dicuiilur : alicra inlerior vocatur gurgulio laicre valles vicinas irriganJo adimplcat.
f\ ossiliu-i coni;acla, el colKvreiilibus el flcxuosis; C9. Porro alvus venler, el uteriis dillcnint, Ven-
lia c a iiaribiis ad piilinoiiem paieus ob trrinsmeanlcm ler eniin cst qui apparel cxtrinsccus , leriiiielque a
siiirilum, Ciijiis opciciilum sublingiiium diciliir,qiiasi pcclore ad iiigiicii. Alviis cst iiilerior |)ars, qua ci-
parva lingia, qu;B foramen cjus recludil el aperit, biis rcci|)i et piirg. ri solei. lltcium sola; mu'ieres
iie per partes jiincli (isuila inipetu veniens, violeii- bahcnl iii (nioconci|iiiinl. Coiiriindiini tiinien liaiC aii-
ler aer iiileina corriimpal. Tj ctores, el ulei iim pio uli iiisiiue sexiis veiitre poniinl.
(•2. M.iiiiis diilae co qiiod muniis sinl oinni cor- 70, Geiiilalia auleii, sicul iiisiiin noineii doccl, a
]iori,ct qiioJ ab ipîs niandiiiiiis, 1'aliiia n.aiuis esl gigniiido dicia. âiiim caro conglobaia scd nJi of-
(lispaiisis digilis , siciit el arbor dispansis raiiiis. licio l,icla esl, nc, prcmente corporis miJe, dssihus
Uein, siCiit coiiiraciis digiiis, piigiiiS. redcrel. Fciiiiiia sunt feiiioriim partes ,
quibiis iu
(i5. I> giiorum (|iio iiie nuuierus ['eifecius csl, el eqiii aiido lergis eqiioniin adlucreinus. Unde ct pr.c-
(iido dci ciilissiiiiiis, Ex lii>, pruniis rccior oiiiniiim liiitnres fciniiiilius cquos iidmisisse diciiiitur.
cl luoileraloi' poliex vocauir, eo qunJ plunmum iii- 71. Geiiiia a gciiis dicla, eo qiio.l iii uiero (OliiB-
'.ar c.Tteros polleal.id a-l pr.evalt-at, Seciindus inilcx rciiiii,ctcogiiaia siiit oculis.Unde r.nnms, geuiui cotiv
il !.aliiliii'is voc.iiiir, i|uia eo fcre osiendiinus ei sa- primii ar!a genn. Tibiiie dicla; siiiit quiisi tubiC, flan 1
quia noii roluiK^^.. ut in

laiamus. Tenius incdius vel inipiulicus, quarlus me- vcro a plaiiilie iiiiiiciipaliP,
T)~i. Forliissc legcndum purgamenla ccribridcjkicn- tor. Ar.Ev.
di. Abfi.v. 73. I1J.C difTerciilia in un'j l;-ntum .Vs. legiiur.

ijj.ii//3aarf0.lla tli.Hii iii Eiyinoicgiis. .^lii ali-
81 IIFFp-i:RENTI.\Rl;M LIU. II.
ii
qiiadrupediljus, ne siarc iion possil liomo.sed plan.* A XXi
el luiigiorcs fi)rnialoe suni, nl slaliili; corpiis eUicereul. 78. Iiiler iH/'aiH?m tt puerum qu'dain e\ sijiieiiti-
Calces aulein a callu pcdiim sic nniniual^c siint. bus di.-tin.xerunt. liifiins, iiiquiuiil, dicilur, ipji tioii-
72. Pcduin digili et decorein il ii-uiii (eruni. Nain dum fari poiesl. Piier aiilLin a purilaie voc:i!i.i
currere 92 uoii posseinus, iii?i digiiis in liiiiiiuin ipiasi puriis, sive quia iiondum lanugiuem llureiii-
pressis snloque nitentibus iinpeliini saltiiinqiie capia- qie genaruni iiuliiciinl.
nius. neliqua ossa corporis, veliit co!uiniix qurcd.iin, 79. Pue 1.1 auleiii a parvilaie vncala, qnasi pu!la.
quibus caro suslcniaiur, inserta siinl, el iicrvi ruin Uiide pupillos et pupillas iion pro cond.tione, se I
\iiiculis C'dligal;i , ut .Tpti«siinn innlii fledan ur. Il.rc pro alaie puerili vocaiiiiis. I'uer olini it nia^culiis
Lactanlius caelerique de ralioiie corporis sti ipieruiit. ft lcmina appellabatiir, sicul infans. lliiic coiisiieliiJo
XVill. coinmjMiis puerperain vocal. Proprie aulem pnerpe-

75. Iiiler rhuin et /loininein quidani dislinxfriinl ras dici quLe priiiium enixa; suiit pueios, eo quod
piiellx adinoduiii pariant.
Loc inleres-e, quod vir ulrai|iie scieiitia prx^diiiis
eloqueiitiain cuin sipientia reliiict : Iloino loqiiaci- 80. Kgressi pueriliam mLisculi.piiberesappplIantur,
l;ite tanliiin naluise be-tiis pr.Timllei. Viruni aiilcm qiiia j.im gi^nendi potcstaieni sumunt; feininx vuro vir-
dixerunliTri-ijf (i(;£TKi-,idesia virtule. Virtus aiilein B gines vel viragiiiesdicuniur. Dicta anlem virago, vcl
apnd vcleres scieiilia rerum omniiiin nuiiiupaiiir. qiiiidaviio sumplasii, vel qin d sil n asi uliiii vignris.
Kos aiiiem uiuiin euimlcmque et viriiin, et lioiiiinein S ninl ( ubertalem egressi, adolescentes appellanlur.
iiiincupamus. Ju\ta quod et de Cliristu legitur, qui .\dolesccnles autcm dicti ab adnleicendn atqiie cre-
laiii vlr in saiiclis Sciipiuiis quam et eliain lioino scendo. Uiide el quidam^deagricultiira |Mqueiis,nintii-
vocaiur. resceiilem fructnm adnlesccnlem vocavii.
XIX. 81. Pnst adolescenii.im qiioque jiiveues fiunl. Juva-
'i. Iiiler inf.mlâm et pHeriliam, et rcliquas a t.iles, nes auiem dicli, q od juv:ireposfe iiKipiuiiI,ul bobus
sapienles ita deiiiiierunt. Priina Iiomiiiis xtas iiifan- juvenciisdiciiur, cu n a viiulo discedii.
lia, scciiiida piieiilia, teitia adolesceiilia, quarta jii- 8?. Jam vero nicdi;c .Tlalis proprie dicunliir vir
ventiis, qiiiiiia seiieclu~, sexla seniiiin. Du;t priuui! et niulier. 94^""'iîue nnncnpalus, ut ail Laclan-
aelales singnlis aiinnruin Uriiiiiriiiiur lielidoinadibiis, tiiis, qiiia inaj ir iii co vis -it qii:un iii fciiiinis, el liinc
propler sinipliocm viiam..Naiii inl;iiilia sciilinio anno \ iriiis nomen accipit. Ilein inulier a niMllitie dicta, im-
rmitur, quartodecinio piierilia, deliinc sequens ado- niuiaia et deiracia liliera, qnasi mo!lier.
lescentia dualius conslal Iiebdimiadibiis prnpter in- 83. Sed ideo viris plus robnris daliiin est, ut f.iciliiis
tii ecliiin ct aclioiiem. Qua; dinc nnmliini eranl in C ad patieiiliain conjngalein feiiiinic cngcreniiir. Mulier
piieiis, ei porrigitur liicc «tas a qiiinlu deciino an;.o aiilPiii iinii prn corniitela inlegril;itis, sed pro sola
usqne ad xwiii. m;iiu;ila!e aMalis mulier nnniinaiur; sicul et vir pry
73. Post luTC succedens jiivenlus tribus liebdo- sola virilitaie, eiiainsi abopcre rcniinca: admixlinnis
niadibus pcriiiaiiet, propter tria illa, inlelleclum et babeaiir imiiiuni>.

aciioiiem, corporiS'|ue virlulem. Isia a;las a xxm i Sl. Cxlnnue j;iin aclalis , seiies el aniis vo-
anno ixnritur, et quadr;ige>iinn noiio consunima- canlur. Senes auleni quidam dictos piilant, eo
lur, qnando et in fcminis parliis deficil. q:ind se nesciunt, et |ier nimiim xtaiem delirent
76. Porro seneclus qiiiilnor bebdoniadibus complc- aiqiie (lcsipiaiil. Uiiilo ei Plato : lnp«eris cresdiscn-
tur prnpier accedenleiii iilisiiilius .aiiiuii el corpcrs sus, in jiaenibus ligcl, in senibus niinuilnr. Anus au-
gravilaieni. Incipil ciiim luic a'Ias a qninqiiaiesinio teni ex mullis aiinis dicti est, quasi anniisa.
anno, et sepliuigesinio sepiinio lermliKitur. Lltina XXII.
vero senium nul!o cerio annoriini temporc deD:iiiur, S5. Iitor raionabile el rulionale linc inleresse s:i-
sed solo naliira! fine concluditur. piciis quiilam dixit : Halionale est qnod rulionisuti-
XX. tur inUllcclu, ul liomo ; rativnab le vero quod laiione
93 ""^- Iiilersenec(H/t'm et sciiiMm boc diflfert, quod D dicluin vel fuclum csl.
se lecliis vergens aelas a juveiiluie iii scnium, nondiini XXIII.

lamen decrepila; senium vcro esl fessa atque exlienia SG. Iiiier mcnlemel raiioncm lioc differt. .Mens est
a;ias, et viiain uliimain anbelans. parsaiiinioe prxstanlior, a qua procedit intelligcntia,
78. .4 purilate. Non., Puerilin, id est purilas. Varro suiim lociim revocare. NoUe pueiilitule; iia Coilex,
Reriiiii diviiiar. lib. l, Qua: iiueritia est infrequens eic, el al., pufrili alale, vnleiuiir poiiia; pru \eib:s
polluia. pro atiile pnerii. .Viiev.
Ibid. Qnianondum lanug. Fcsl., Puer, iinpubes lan- 81. Iii Ldilioiie Grialii mendiim clariim erat juven-
tvm diatur, lus yvo juiencis ; \n aliis dcsinil bi;c verba, u iii bo-
7!>. Qiinsi pulln. Piillum esl a-imis novella;, ait Non. bus, etc. AuEV.
Ibid. f'«t'ri(i/a/t',ila(;oilexllisp. VarrodeLiber.cdii- 8i. QuKS! mo//j«r. Non niale alii, ûati molior,
cainl., Veliin. nieIlenle, iiise iisu niagno puerirua is AltKV.
formiilam ainlin. .1/. piieriii wlale. 8 '. Raiionale es/. Vcrba sunt Augiist. ii de Ordin.,
Ibid. Noiiu Wice ii iii Gnalii Kdilione peilurbat:e C:ip- II.
suiit, el extra orilineiii suiiiii collocal:i-. Notas, .1 8'. Inlel'.icj'ib\leei%e... senliuntur, verba Aiigust. vm
puritaic, elc, et quia nondum Innugo, facile luii ad dc Civil., ciip. 0.
SS S. ISIDOftl lllSPALIiNSlS Ei'ISCUPI 8*
Kaiio Trro cst m iiis quiilam aiiin)! visiiiii imliUis A XXIX.

ociieiiJ, vuraqiie a falsis distingiiens. Oi liiler aidmumelannhdin L.itlamiiis distiiigiiere
XXIV. pliilosiipliDS qiiosdain ila exislimal : < Qiiidam, in(|uil,
87. iiiler memoriam, memem, ct cngiraiionem, talis .liiinl nliiid rsse animam qiia viviiinis; aliud animum
ilislim lio esl, (jiiod nieinori i pnelenla rcrmct, inens (|iiii seiiliiiius et S3piniu>, qnia, vnleiite in corpore ;ini-
fmiira [iraevidcl , cogita io praseiilia coii plectilur. iiia, iioniiimqiiam animiis perit,sicutaccideie demrn-
XXV. til)iii solet.
8tS. Intcr seiwim et memoriam linc interest. Sensus, 95. Addunt quoqiie animam inoric sopiri, animum
rei ciijiisi|iie adinveiitio; mfinoria, rei invcHla- recnr- somno. 01) lioc inde piilanl esse divisiim , eo qiiod
dalio: ille ft.\(Ogilitcl rrpiTil, li;cc repcrla ciistodit. aciionis oflicioseparentiir. yui veio ulruin|iie indif-
XWI. feieiiteraccipiuiit.veiacius argiimeiitanliir : Quod iicc
95 **''• 'i''^'" 'i'l''ltg'Mia et tensibitia taliierve- vivere sine seiisu possiimu.s, ncc sentiie sinc vita.
teres discreveriint : inielligibilia esse quae inenie ani- 96. Idcirco iiei|iiaqiiam posse csse divisum quod
in(i((iie pi-.rcipiimliii ; fensiliilia autem , (|uae visu a se miniiiie scparaliir. Sed idein imuin , ct vi-
tactuiiiie corporeo siMiliiintur. Tciidi liabere vigorem, et sentiendi pcrfriii ralione ;
'JO. Suiil auleiii scnsus corporei quinqi;e : visus, R el diim snnl utraqiie iimmi, vaiia sumpscre voca-
audilus, odoralus, gustus, laclus. Visni subjacet bula, pro diversitale efTeclionum. Sicut enim spirilus
lialiilus, et ciilor, seu inagniiiulo mcnsunr. Auditiii pars aniinx cst per quaia imagines rcrum corpora-
voces ct sonus, oiloralui odoriim fiagraiilia, vel qiix liiiin impiiimintur,sicaiiimusparscjusdemaiiiinxe£t,
alilcr si" liabent, guslci sapor amiirus S' u dnlcis, (pio sciUiiur et sapitur ; siciit et mens cjiisdem purlio
tacliii calida vel frigida, aspera vel mollia, seii lcnia. cst, per (|uam omnis ratio iiilelligenliaiiue percipiliir.
91. Ili autem quinque Si iisus ex partibus clemento- 97. Sicut volunias, qiia iniellecta consciiiiiiiiiur;
rum sunl, seu nnn cx

omnibus clcmentisqiiatiior, sed sicut memoria qua meditata rememoraniur. Et
,
ex aere lerraque gignimliir. Ex aere quidem visu ,

li;cc qnidem dum multiplici constant appellalione ,
odoratus, audilus ; cx terra lacliis saporque nascitur. lion lainen ita dividuntur in siibsianlia siciu in nn-
XXVM. iiiiiic, quia eadem una cst anima.Quo; duiii coiilem-
92. Inler animam el corpus ita scccrnitiir : aniiiia p!aiur, spiritus est; dum sentii, sensus est ; dum
cst sub^lantia incoiporea, inlelledualis, rationalis ,
sapit, animus csl , diim intclligit, mcnsesl; dmn
invisibilis, ati|iie iiiobilis, ei immorialis, liabeiis (lisceriiit, ralio cst ; dum consenlil, QJ voliinlas est
igiiolam originem, niliil lameii iii natnra siiamixtum duin rccordalur, memoria csl ; et dum iiiembra ve-
eoncreium, vel lerrenum, niliil liumidum, nibil fla- C geiai, anima cst et modo sapii, modo desipil, inodo
Lile, vel igneum ; ai conira corpiis est siibstaiuia vi- remolis paulisper curis , coi poris sopore d linila
sibilis, :ilque miiliilis, moitali<, liabens scnien ex vi- quiescil, rursusque commota ad coniempland is re-
tio, ct ex lerreiia fxce materiaiii. Sed anima ,
qiiia ruin imagines proiinus excitata recurrit.
spiritualis creatiira est, iiiitiuni nnvit, lincm liabere XXX.
iion novit. Sicul cnim angcli , ila ct anima: sunl. 9i. liiler ammam el spirilum lioc ditrerre d' ctores
Ilalient cnim initium, finein luilliim. Coipus aulem, dixiTunt, quod aiiima ipsa viia est liomiiiis, pra;-
qiiia cx qualuor elenieiil s coniat, ignis, aeris,ai|ii,c, sians scnsiim motiimque corporis : spiriliis autem
et lerrK, dum luerlt excedenie anima resoliiium, ipsius onim» e-t quadam vis cl polenlia ralionalis,
redit rursus imde fuerat ortiiin. InJe et pnriim mor- per qiiain lege naturae procstare vi ktur ciieris pe-
lales, pattini immortales suinus. Animx enim naiu- coribiis. Proiiide anima flatus vil.e es', aiiimale:ii
ram communem liabemuscum angclis, carnem vcro linminem faiieiis ; spirilus autem, vis qiuc carnales
cum pecoribus. coiiciipiscentias calcal, alqne morlalem ad iinmiilalii-
XXVllI. lilaiem viue bominem provne U.
93. Inter c^jrnein et corpus quidam sapiensdilinxt 99. Certissime aulem spiriliiin animam csse evan-
dicens: Caro esi quse proprie sanguine, iiervis, o.-si-

]) gelista testatur,
quia animam qiiam Clirisius iii earna
busque dislinguitiir ; corpus vero, quanqiiam et caro suscepit spiritum nominavil. Nam cum dix sset I)o-
dicatur, inlerdum tanien ct aereum 96 nominatur, miiius, Polestatcm liabeo ponmdi animam mcam, hanc
quodtactui visnique non subjiceat, et pleriimque e-t sinc dubiolunc posiiil, qiiando in cruce, inclinato ca-
visibile atqiie iangibile. Paries corpus est, sed non pilc, spiriium iradidit. Omnis autem anima spiriius
earo; lapiscorpus est, sed non caro. Sicel Apostoliis esse potest, non lamen omnis spirilus anima. Naiu ipse
corpora coeleslia appellat , et corpnra terresiria. I)eusspiriiusesi,et lamen aiiima non esi;angeli i|uo-
Coelesle ci^rpus solis, lun.-n et slellariim , lerresire q\\<\ el veiiti spiritiis siinl, et taincn animic iioii sunt.
igiiis, aeris, aquse, lerra-, et reliquorum, qiisc ab- 101). I(ifaaiitcmaiiima,quidsii,qiialissil,iibisil,quani
iqiie anima iis ceiisemur elemeiitis. formain liabeai, velquam viin, iiullo modo cerlissima
94. Confer de liis Etymol. lib.xi, cap. I, iium. in Isidorianis. cap. G5, nii.n. 10 seqi]. Ahev.
13. ARr^v. 100. i)e liis agiilsi.loi iis lib. i Seiilenl., eap. 12 ,
97. Mulla, qiiK de aiiima liic dicuntiir , repetila iinem ad lncnm vidciid.i' sii it Loais;v iioI.t; ,
qu»
siini in libro qiKidam de Niiineri';, iiiicm iioiclnm liiic (juoipie f.iciiiiit. AnEv.
ediium pulo , et JiUer appendiccs exliibeb^j, ul diit
tUrFKRKNTIAUlM i.in. 11. ^^
5J5
A cn csse propagnlioncm. Sotl iii cansi.le-

s:.i)iiMilci luijus miin.li delinieninl. Alii naiiiqnc ig- l iiiriiisfinc
iiein aitimam, alii s;iiigiiinein esse dixeriint, alii iii raiioiie scmiiium qux non concepta pereiiiil, el ipsi
<-.)rp(iroaiii, iieiine lialicrii iiUam riguraiii. Nnnuulli pc itiis obinuleicuiil.
(|ui).iue e.imclem divina; naUirx' cssc.parlLm iiiipia 93 l.i7. Aniiiiain qiiiipe Iiuman mi ccrlum csl iii
tciiierilate cretlideriin'. iiiSD coiidiliiinU SHJC luunere percepisse. Qii;e ne-

nou igncin, vel saiisu nem, ce^se est ul corpiis iii q lo bic (|iiaiiiuUiiiiruuqiie
101 Nos
. i.utcin eaiiiileiii
d cimii-, |iassilii!em, alqiie iniitalii- triiilius vixeiii, iii lesiirroitione recipiat. Qiiis ergo
sed iiiciirp .reain
(igura, sive coliire. Nec dici- dicat auimala sciuina pro!hi.\is?e, sive illa qn c iidii
lciii, carenlem pindcri-,
iiiiis aiiiniaiii pariLUi, scil crealuram es e [tei , nec conciiiiiiiiliir, sive illa qii.c nocturna ilhisione luii-
de substaulia Dei, vel de qiialibcl siilijaceuli ele- diinlur? Qiiod oninis sapicns v.dcl quam sit absurdum
iiiruioriiiii maleria, sed c.\ niliilo fiiisse criataiii. ct a raiione iimnibus modis alienuiii. !!is ergo pro-
1.^. Nain, ulail f|iiidam, si eam Deus ex seuielipso positionibtis de origiiie auimoc paricii sc invicem vin-
fecissel, iiciinai|uain vitiosa, vcl iiuUaliilis, vel luiscra cuul, ijuia nnaqusque earum altcram proposilionem
csset. Iteiii, si e.\ elciiieinis 93 s*^^'' visibilibus fa- destiuit, ct ipsa noii valol ^sliuerc quod proponit.
cia, liabcrei ulique vel cx icrra solidilalem, aul e\ 103. (Jb boc de hac quicstione cr.utius quaren-
ai|ualiumorem,auinatumexaere,aiitcaIorciiiexigne; B diiiii est : mixiniJ qiiod a saiiclis viris niliil ccrtiug
sed quia liis omiiibus caret, apparel cam inde iiiui

deriuiium est , iicc sanctarum Scripturarum auclori-
€sse, quia cum illis ii.bil probalur liabere coininune. l.ile qiiidqir.im maiiifestius |ironunlialur. Illud taiiieii
103. Liide et piave a qniLusdamcreditur esse eor- Itiiciidum est parvnloriim aiiiiiias ncxu pcccui ori-
porea, qns \
nipler id ad imagiiieni Uei facla est utsi giualis e^se a^triclas, quie nisi percipianl baptismalis
iioii immniabilis ui Deus e>sei, tauieii iiicorporea iit
sacraineiilum, legui coelcsns panicipes esê non
Deus exsiirei. Si enim corpoream rredimus ani- possiiiit; sedcnm cariieconiiiuinsliabebunl peccaluni,
mam, ergn et Dcum crediiiius liabire corporis for-
tt paii judicio damii;ibuntur in ignem aiernum.
luain qiii.i eadem ad suam condid l iinagineni.
,
XXXI.
spiriliis lioc
104. lliijiis autein aiiiiiKC paries nonnulli ve- 100. Inler concupiscenliam cainli et
tcres tres csse di\crniit : ratioiialc , irascibile, iiiicre-l: ciiucupisceiiiii carnis est motus aniinaetui-
et conciipiscibile. liaiiouale, pcr quod invisibi- pis in enectmn sord;d;c deleclaiiouis; coucupiscentia
Jia coiispicit ; irascibile, pcr quod impelus ir;c suae viTO spiriius, ardens inlentii) luentis in desdeii.i
ciiiendat et corri.ît ; conciipiscibile, per quod coii- saiiciaj viiiuiis. Isia sibi cdiisfiiiicnics iiiiiiit al
ciipisceutiam carnis spirituali viriute compescit. regnuin, illa ad supplicium semiiiicrmim. IUn le.x
C.iijus diiiiiiciliuiii quidaiii iii pectiire esse voluerunt, C i.cccati csi, de, priiui bominis dainnalione desceii-
quidani vcro in capiiis aroe e.un babitare dixeninl, deiis, isia lex nieiitis csi de iiiunere icdeinpioiis
taiii|iiain In coelo reclorein, ut a suniuio oinnia con- iiiisui proccilens. Il;e aulem sibi invicem pio afleclu
leaipleiur. Alii nuUuin ci ceriiiiii locuiii defiuierunl, viriutum ac viliorum, quotidiaiia coUucaliouu leiba-
Eed eain pcr onines ai tiis iiifiisam discurrere diciinl. liier adversaiiUir.
103. Do origine ejus vari;e habontur opiiiiones: ve- 11(1. Concniiisceulia nainqne carnis primum ille-
rum lameu, siue afiiriiiaiidi pr;csumptione, quid i de cebras viliorum in cogilaiiouibns gignit ,
concu-
cogitaiiones saii-
ralriim dispuialin seuserit, rcfcramus. Iiiler qiios san- piscenlia vcro spiiitus e conlrario
ciissimus Fiilgeniius iiicei tam de bac qujesiione sic cias iiidesiiienler opponit. Illa falmlis vanis oble-
prolerl seulcntiam, cujiis breviier verba poncnda ciaiur et verbis, ista Scripiurarum mediiaiionibus al-
ûnl : c lilrnm, iniiiii, siciit caro nascenlinm, sic que pncreplis ; illa gaudel spectacnlis reriim teire-
emnes anim.c ex Ailam venire credanlnr, an nova; sirium; ista ciinlempIatioiiel©3 cuclesiiuui gaudio-
et ex pareiilibus miniine propagenlur ? Qu;e lerrena gaudla qu;crit, ista geiiiitiis et suspi-
fiaiit, rum. llla
quxstio in derinieiido dirficilis esi, quia contraiiis ria irahit : illa torporesomni ati|ue pigrilia cirpus re-
objeclioiiibus dcslruitur. la\al,isIavigiliisetcompeteiiii!môr.itionibiiselaborJt.
106. Nain illi qui novas aniiiias contendnnl sin- 1> H*- lHa I'" '"Sluvieni illccebris vculris et desi-
piilis corporibus dari, cum illis opponi coeperit cur dei iis gulUiris itslual, i^ta seiiieti;isam jejiiiiiis et abs-
cruciatbiis macerat. IIIj luxuria; subdita
aniiiia parvnli, qu;u iuin propagatiir, ut c.iro, cum lineiili.e
cariie originalis peccati lenealiir consorlio? Nun- perpotralionum affeciiis.quos intentione cogi-
tnriiiuiii
qnid iiijuslus esl D. us, ut ciim c.irne niitial aiii- talionis agit, perfeclione vohipiaiis explere contcn-
dit; isla caslilalis el piidicili;K

pulcliiiludinem dili-
iiiam iii igneni seicriiuiii, quge cum carne non ha-
bet coinniune pecca;um ? lloc ciim illis opponiuir, gil. avarili.c llamnia succensa ajipelit hicrum et
Illa
(imniiiu dericiiint. Al contra illi qui asserunl aiiinas fugit daiiina tem.poralium rerum; isia coiiteiuiieiis
siihiin sibi viudical r.bri&lnm. llla invidia

ruiii ipsis corporibus propngari, pcissunt quidem in miiiidum
parvulis ju-tiim Dei jndicinm (iruiare, ul commnne iiuiluni sibi sujieriorem vel aiqu.ilom esse pcrmittil,
liabeant peccalum originale, sicut commuiieiu viiidi- sod inierno livore vuineris de ciincloruin profectu
408. Ita eliam lixret Isidorus cnm Aiigiis;inn, frwiir, eiii nrfiMisfcri videlnr. .Nnrv.
lib. II Odic, cap. 2i. Vide uoi., ot lib. i Seiii., cap. U.9. Vid. Cassian. lib. de Coiicupisc. carn. etsjiirit.,
1% ubi recte astruit ammam cieari quando et corpm cap. 11 etscq.

87 S. ISIDOIU IIISPALKNSIS tI'l^CJl'I £3
tsbe-cil; i.ia Je ei:iic!orum virimibus giuiiia!, ei A lat. Nuni illc liabiiil iiKlio.inii boni iibeniin arbi-
iiiiiiores sibi per cliarilalein pr.ncjioiiit. triuni, ijnod lanien Dei aiijulorio pe (icerelur. N"S
112. Illa, ira ex.TSiiians, niliil seqiianiiiiiier imriat, vero, ei inchoatioiiein liberi arbitrii, et peifertiom iii
sed periiirbai.im nientein iisque ad vncis iniiinliiim do Dei buiiiiinns gra ia. Qua ct iiicipere et iieiliier.!
c\alial; isia iiulla exa-peralii)iic inoveliir, sed per boiiiiin do ipso babeiniis a qno et ^'rali;E douuni da-
,
iranipiilliialcin el miiisuciiiilineni patieiitcr oninia tiiin, ci lilenim arbiiriuin in iiiibis est rcslauratuin,
sjsiinel. III. 1 liistiiia inlicitiir, linin qii;i'libel ndveisa 117. Dei esl ergo bonuin quod agimus proplergra-
persensoril isla nullo niocrore frangilur, sed eliain
; liain praeveiiieiilem , el sulisei|iientciii. No^lrnm vcro
iiiala de iiroxiniis porlans , ab intcriore saudio iinn est, pi(i|iler obseqnentein libcri arbilrii volnnlate'!:.
niovetiir. Illa aniliitione boiioruin, iiilicitiir liiiinanis Naiii si Deinoii es^ct^cur illi graiiis aginius? Ltî noi-
laiiililiiis, vl illei ehris vana^ gûruu del.iiitiir ; isla triiin iioii esl ,
qiiare rclrilulioncm boiioruin operiiiii
liiiiiiiliiaieiii aiiial, et soli [)eo suo, in«peclor esl
qiii
l(li2 exspeclanius? rroinde eigoineo qinul gratia
ineniis, pbicere delectat. Illa indaia superbia: fasiu |ira;veiiiiiiiir, Dei est, in eo vero quod beiie operando
lor niiseMinieleval; is:a, ne a relsituJinesua corruai, jiranenienlem graiiam S'qiiimiir, iiostriiin esl. .Nemo
nsf|iie ad iiitiiiia seipsaiii liiiniilia. Deum
aulein merilis anlccedil, ut leiierc euin qmsi
113. Sed qiiid |i'nia7 Confiipiscenlia cariiis in debilorem possit. Sed iniro niodo a-quus oinnilius
jj
• niiiiiiim viliorum niiiltiiudinem coiisenlieiilcs sibi ciiiidiior alios prrede^tinaiido pruieligil, alios in siiis
jraecipital, concupiscenlia veni spiritns nientem inoiibiis pravis jiislo jiidicio derelinqir.t. Uiide veris-
l:ips:im ne deliiial, s| e fuiiir:i' gloiia; c rmboral. siuiuiii csl graii.e in.iiins iiun ex buiiiaiia virlule vcl
I'roiiide illa, quamvis supeiet, niil!altniis despe- ex uierilo arbitili coiiseijiii , scd s ilius divin.e pic-
raiiduin esl, qiiia, rrpaialo cerlaniine, possuinus laiis bonitaie largiri.
ile ea eiiani gloriosius triuinpliare. Isia quainvis 118. QuiJain ciiiiii graiissinise niisencordi:» ejus
vincaj.de vicioria nou esi seciira, quia callidus praivenieiitis doiio s:ilvanur, efrecli vasa iniseri-
loslis, el-i ilevictHs iulerdiim, laiiien vieiorcs
iiliiino c.irdi.c ;
qudani vero reprobi liabili, ad poenaiu
Mncit. Et qiios priiiia congressione non jiercutii, de- pncJeslinaii, dainuaulur tffecti vaâ ii:e. Qu id
,
tipere in fiiicm coniendii cxenipluiii de Esau it Jacob iiondum iialis colli-

,
lli. Ilinc est etiam qnod ipsa conciipisceniia gilur. Qiii diim essenl nua coiicepli ne vel partu
rariiis nsqne in liujns viine terminum diniicare nou eiliii, pariq:ie iiexn peccaii origiii .lis asiricti , alie-
ressat. Sed si coiicii|iisccniia spiiitus iisqiie in ruin lanien eoruin ad se niisericorduc diviiiLE |ira;vc-
liiiein siijierct, vi laic secira aUerum quadain
ii.ria; iii Tierniim iiiciilis bonilas ;:ratuita traxii, justi-
JOI c""' suis viciorilius regiiat. Quando, conûin- r tiae seveiitali; odio Iiabiiuin in niassa pcrdiiionis re-
(o:ito concii|ii>centi;C aciileo, ncc carni spirilus, liclum daniuavit. Sicut jier propbet:iin idein Deus
iieqiie caro spiriliii adversabitur. Sed iiir.i qne invi- lo(|uilur dneiiS: Jncob dilexi, E au int:cin odiuhabui.
ceiii :rteriiae j.acis ciuuor.lia copniaia;, Uedeniplori
119. Liiiile coiisequciis est nullis prsvcnienlilius
siii) sinc oppiigiialone iii per|ietiiuni ad!i;Ercbuiit.
nii riiis ciinfeiri graiiaiii, sed sola voialione divina.
.\XX1I. Neqiie (lueniqiiain salvari sive damnari , eligi vel re-
li-"). liitcr galia: diviinc iiifiisiiinem et liiwin i ar- jiiobiiri, nisi ex projiosilo pra;deslin iiilis Dei ,
qui
hirii voliintilcm boc inierest: arbitiiiini csi voliinlas jus!us est in reprobaii-, niiscricois in eleclis, L'iii-
libera; poieslalis, qiia; per se sponlo, vel bona, vel \ersae eiiiin via; Doniiiii niisericordia et veriias.
inala appelere p'.iesl; gratia au eiu est diviiKi; inise- 12). Anle graii;c eiiiin doniiin libeiuni qiiiJem esl
)icordi;i; doiiuin graliiiiiiin per ipiod et hoiuc vo'iin- sed (|uia sine gia-
, in lioniliie arbilriuiii, iioii Ikiiiuiii ,
taiis iiiiiiinii el (.peiis roiiierenuir ellecl Nulliis Nam

;
ti;i; ailjiilorio inaiict innriniiiii. siciil oculiis vi-
auleiii libiri arbiiiii iinidqnani poiest pia;valere vir- valel, carct offleio luniiiiis, ita liiiniana;
dere iioii si
lule, 1 isi sii|.eriia; gialiaisosleiitelur juvainiiie. Divina volunlalis arbitrium nibil valet, si liiminis graiia in-
quipi e gi;iti.i pr:r'venitiir bon,o, iit b 11115 sil, nee liu- dic;eal; illiid iiliqiie qiio.l illiimiiial oiiiiiein liominem
iiiaiiiiiiiai lilriuiii ncigiali:i]ii :iiile. eilil; sed ipsa grar Q venientein iii linnc loiiniluin. Lib.rnin aiUeiii arbi-
li:i Dei v..'eii;em boiniiieni jirajveiiil iiteliaiii benevclil. Iriuiii ad oiune inaliiin pronipiiiiii cst jier seiiieliiisuin,
IIG. Naiii poiiilcre carnis liomo sic agitiir, iit ail ad boniiin vero iieqiiaqiiain iiisi p.er gralia; donniii : et
peecaniluiii sil lacibs , el ;id 1 ceiiiienilum piger. eadein pr.ieslat lioniiiii el bona velle el facere, inala
ll.bcl de se unde cori nal, ei iion b:ibel nn.Ie consur- pr.i terila lleie, lani a cogi:alioiie qii:ioi ab operc de-
gal, iiisi, gratia CondiK.ri^, iit ciigalur nianiiiii j;iceiili licia pr:i;seiiiia cavcr.', qiiod eli:im Aposioius niaiii-
exieiulat. Deniqu.; bomiiii per i)ei graii:im Iiberiiin fesiius sciibil diceiis : iVoii sumns sufftnentes cogitare
jcsi;iuraiur aib.lriiini ,
qiiod priniiis lioino perdide- alkiuid ex nobis, qunsi ex nohis , s. rf bti(fiCien'.ia nostru
11.^. IIoiKiriiis Aiigii^-iodiineiisis. iii oii.re. De li- sliiio salis constat et a Isiiloro, qiii pinlo pnst ila
bero arliilrid inter senienlias P.itrum Iiic eiiam Isi- siilijicit : Ante (fraliiv duiiuiii hbernin qnidi-ni est in lio-
(iori in rrni Miaiii iii.lur. .Aiikv. niine orbilriiitn, sed non buiiuiH,quia sine graice
1 IG. Libiirum iirbitrinnt ., qiiud priinus liomn pcrdidc- adjiitorio manel iiifinnuin.
r'ii. K(i(Ii'iii iiioibi Aiig. io Encliiiid. cip. ."0 : !âm t2'J. In aliis E\cii-is luisl verba ii!isfri'or(ii'i el ve-
itbero arbitrio niale uleus lionio, ei se. pcrdidit it ip- rtifl.s-, omissis aliis, sequimr, omiii,' »i;<'ciii dviium
tum. Quae qiioaiodj aicijieiida siiii, ex ijiso Aiigu- fjTntiu', eic. ul nuin. I'22. .\rev.
no riFFERFATIAr.liM LIB II GO
en Deii esl. Ua<]nc non in < mr.e geiins Iiiniiiiuni |.03 A Siicranieiiloruni, fulniani Evangelii graliaui iirscilic:!-
graliae liei:eliiiiini lcnililiir, se I in ilHs lanUiin qiii per hanl. Iii lege ergo nianilila lencniur, prouiissa vero
fiileni illinniniintiir ; nec eiiiiii In cnncli-i gciillliiis liiJei in Eviingclii pleniluiliiie consiininianliir. Legein eiiim
pcrvciiil ainliliis. Evaiigelia coinpleiit, et signiflcalioneiTi priBCepli ple-
121. Uiiile el ApnslnliH: Quomodo , inqiii' , imo- nilinlo Teslanieiiloriiin.
cahvnt in qnem non credidrnnl? Ant qnomodo crc- Ml. Ilein nlliil aliuil lex prapstilil, nisi (|iioil soliim
denl ei qncm non aud criint? Ipsiiis eliaiii nr:uiiie dn- peccaia nion--lravil, nnn ahsiulit, el suli sno l rriire
luim i|iiiliusr'iini)iie ilainr, non a'qiiiiliicr com eiliiiir, ndiiclos oiiines servos eirecil, et iiide spiriliiin servi-
6,1(1 ad mensiirani pro nicnlo accipientiiiin dislriluii- tiilis hiibiiisse priiireni pnpiihiin Apostohis docuit.
tiir, jdxta rpiod bCi ipliini ; «,.i redd^t unicuiqttj secun- Evan.neliuiii vero veiiiens ciudelilileni legis aiiiovil;
rfiim opera siia. pcccala ,
qux lcx piiiiieliat per spiriiuni serviliilis ,
\ii. Oiiine aiilein dnuniii graliic non nniniliiH laxavil per spiritiiin ailoplionis, filios ex servis leddi-
ad inlegium diilnr, sed siirjiilis ilon:i siiigiila dislri- dii, amnreiii iinpleiid.e lcgis oiniiibiiscondoiavii, ei, si
hiiiintiir, ut scilicct, qiiasi nienilira corporis sin- deim eps puiiienda coniiniseruiit, per euindein spiii-
giila olliciii haheant, ei alteriiidige.it allero quod luin ailoptidnis indulget : fonnain heiie ageiidi pr.e-
iion hahet alicr ;
proinile oiiiuia (iunt cdininiiniii, y» huit, el iit possinl agi qiia; docuit adjulorein Spiii-
duiii (iiiiit sihiiiiet nicnilira iiiviccin ncces.~ar:a. iuin infudit.
i^î^lll^ Mi. Nam pra;ccpta lcgalia qiiie illi popiilo daia
125. liiter Legcm et Ei.nigclinm hoc inlerest, quod sunt, coniparalione nicliorum, eiiain noii hoiia di-
in Lege littera esl, iii Evaiigrlio gralia : illa hnhuil cunliir, qnia quGe priccipiunl non perficiunl; gra-
tmhriim, islii iniaginein ; illii diiia est prupter trans- lia veio Eviingclii qiidd cxlcriiis iiuperat, interiiis ul
gressioneiii, isia propler jusliliciit oiicni ; illa igiio- p rlici.itiir jiivat. Ezichidis etiani tesiiiiionio diri-
riinlij: dcinoiis rat pecca uiii, ista agniium ailjuviil, lur : Dcdi eis jira^cepla non bom. Ltiijue (iiiia in eis
iil vilelur; illa flagitiis dedilos inciepal, ista pcccaii- qiijcdain iniililia inliriniorihiis seiisihiis agenda per-
les boniiaie prnpria liherat; illa taiinneni redilendiiin niissa suiil, siciil illnd, nhi Dcus Isr:ielilariim cupi-
dicrevil, ista etiain pro iiiiniicis orarc jiissit : illa, dilalein spoliis .^gyptioriini saliaii perniisit.
coiijngiorum iiidiiltis liiilienis, cicsccre et generare I2'J. JNain pro ei qinid carnalis populiis nindiim
prxcepit, ista coiitiiieniiain suasil. cgrcdereliir viiulicl;», lex •perinillii cariialihus vicciii
124. Illic prxdicatur circiinicisio sola cariiis, hic rcpendere niali, qiiod Eviuigelia rnuiiniibus velanl.
lavacrum iii abhiiione cordis el corporis ; illic Cha- Piiiiiide ergo diciintur non hona, i|iioiiiain Evangelio
nanitidis regnuni et prom-ssioucs rcriim teinpi)raliuiii q coinpiirata, lcgis priccepla iiiferiora iioscuiiliir. 1 05
coiitiiienliir, liic vila iclcrna regiiumiiiie coeloriim pru- Aiile adventiiin cniin Ue lcmpioris nosiri ,
geutilis pn-
lliitlitur; illic sahhali otiuiii et lequics celuhralnr, liic l'"liis iileo iioii ohtcinpcriivit legi, qiiia ikiiuIuiii iaicl-
ipsasahbati requies in Chrislo hahetur, qui dixit : Ve- ligehaliii- seiisis spiiiiiali. Lex eniin gravia at|iiediira
11 le ad xue, omnes qui laboratis ct cnercti eslis, et eyo sccniuhim lillcrain juhelial, icico conieniiiehatiir. Ve-
Tcftciamvos,ct inveiiictis requicm aniinakus vcslris. lilic nit :iulein gralia Evangelii, tcn!pcr:ivil lcgis aiistcri-
esiis aninialuiin ininiun:l(iriiiii proliihcliir, hic in cor- talem, applitavitqiie sihi gcntilcni populuin.
|iiire Cliristi , id est in sanclis suis, nou adniiltitiir XXXIV.
qiiidqiiid per illa animalia iinniuniJa iii inoics hnmi- {3!J. Intcr ac//D«m cl conicmplalicitm vilam, liacc lii-
laiiii ngiirahaiur.
slinctio esi : activa vila cst qiia; iii oiicriluis jnstiti;B
125. Illic, pecniihiis iiiiniolatis, carniset sangiiinis
et proximi uliltate versalur; coiilcinpl.iiiva, (|U:e
l.o-liae offcrehanlur, liic sacrificium cariiis et sangui- viicans ab omui negntio, iii sola Dei dileclione dc(i-
iiis Christi oireilnr, qiiod 104 pe'" iHa aniiiialia ligii- gii,ir. (larum una in opere b ina; conversationis, al-
labatur; illiccx canie Agiii Pasclia ceclnuiur, hic ,,.„ ii, cdnieinplatione immiitahilis veritalis csl;
Pasclia nostrum ininioa iis csl Cliristiis. qui est v ms una, qu:e ex fide in l.ac peregriiiaiione vivii, iilicra
Agiiiis iinniaciilaliis. Illic .Neoineniiv, esl n..v c luuie
i.l
j^
q,i;i, i,e„e vivenles usqiie ad rcgiiuin perducil.
priiuipacelehriinlur, hiciiovacrcalura iii Clirisio.ic- magiia sunt rxniia s d
131. Aciiv.-c eniin vitiB |
,
cipilur ,
siciit Paulus apostnlus ait : Si qun in Clirisio coiiieinplativiB poliora. Activa vita ex honis op.rihus
nova creulura ,
vetera transierunt , ecce fncla suut iiicipit, coiiteinplaliva pervenit ad qiiod inieiidil. Ac-
""'''"•
livic vilije iqxMM cuin cor|.ore liniiiiilnr, conleiniilalivj;
12G. Qiiid pliiia ? In lci;e per figiirani res gisla; aiilcm gaiidi i in line aiupliiis crescunl. Illa auiciii,
in sigiiificaiionem fiitiiroriini aiinnnii haiilRr, in gra- quanivis utilis et hoiia , taiiien ciiin leqiiies vi;iierit,
lia veio, cvaiigeliciD veiitalis , qu;B illic deiiiniiiata iraii-iiiiia; isla vero honi operis traiisituri inerces
fueriint, explentiir. Ilem in lege inandata scripta est, el requies perniansura.
sunt et proinissa , se.l niandata legcin iniplere vel 132. Coiiteniplaiiva viia per K.chel ostciiditur,
(o:iscrvare jubehant, pioinissa vero, figiiris olilccla qiiic eral piilihra cl sterilis, qiiia per coiiteiniila-
123. Viilg. : Umni.t novn. E\priiiiitur saciificiuin 150. Opiisciiliiin de dilTcrent a iuler aclivain cl
finriiiinis et corporis CJirisli. Aiiev. Cdnleiiiplalivani vilani Isidoii luiiiiiiie iii Co.lice IJe-
i-li^. Nam pnxccpta /i-iya//» , clc. , e Gicg. xxviii giovaiicaiio 2S( a nie rcpcriuin, ad a|ipeiulices reji-
tloral-, cap. 'J. C:o, de qiio cliaiii Ji\i Pruicgoiii. cap. 85.
iii Arev.
pj S. ISIDOIil IIIS1>ALI:NS1S EPISCOPI 9i
riiinis o iimi iiiitiiis niioriiin li ii geiifr:iiiliir. Aciivain A ribtis juslificalus esl. Piniliis ilicil : Credidit Abrahau
auleni vitain iMiiiislrilial Lia sine oculis, seil fecunda. Deo, etrepuialuin est ei ad jiistilinm.Qmii ergo? Ltii-
Qiiia aciiii lalioiiiis» i|iilileiii c>l, iiiiiiii>i|iic al!» con- qiie se Oestiuuiit? .\bsit. Sed utriqne iins iiisliiiiini.
silerans. Scil iii eo igiioil so crga |irii>iini ii(ili(aU:in Nain secuiiduni Pauluin, Abraliain ex fi.lc jiHiilicari
i-iis esliilmi , l>ciiiiiii"r n|ieriliiis , (piasi in liliis ineruil, ((iianilo credidil Llea; !.eciiiidiiiii Jaciii.inn. e<
rvcsi-ii. Sc .M.irilia el .\l.iria, i|iianiin una viriiililins operibus [ilai iiit, ijiMudo triiiaius iiiiniulaiidiiin Uliiiin
iiiiMi e II cM Tiiliai iii i'|iere , alieia lejuicbceljat iiuii recusavit.

(lelixa iii ciiiiiciii|>laliii' c. XXXVI.
too. li aulriii i|iii ad ciMilciiiiilalifinis riiiiiin v nne I3U. liilcr fideiii, spem c( cliaritnlem linc. dilTert :
Cdiiliinl iiil, |irius Se iii slailiii acliva-. vi(:P, exercerc (idcs est d.viiiil;ilis conressio, el re igionis soliduin
(lelieiK , ut dnMi opeia jiislili:e la-ees pcrcatoniin riiiubinienliiiii ; spts est buiioriiin exspeelalio fiiliiro-
e\li.iiirluiil , cor iiiiinluin exliilieant ad vidrndiiin riiin ; cbarita^ cst perfei la dilectio iii Dcnin etproxi-
Dciiiii. Nain iiiciis (]iia; adliiic lein|ior:ilein gli.riim iiiiiin. Uaruin pniiia crediililaieiii fovel praj.^-entein,
103 'I""'''. aiit carii;ilis coiiciip scenlise lenta inn

- secuiida proinissa pr.eslohilur futiiniruiii, ti-rtia aiiio-
liiiscedit, a coiiiciiipuUiiire iroruMubio prnliilieiiir. reni coinpleititiir ateniiiin. Oii c quideiii tria in liii-
lliide el popiiUis dtiiii leijeiii acciperet a iiionle, id est B jus vila; teniporo iia copulanlur, ul allera siiie allera
a subriiiii ronieoiplatione, qiiasi carna iim curiosiias slare non possil.
reinovetiir. El iii Ev.iiigelio ciiraliis a leîone vuU Do- 141. Deiiiqiie veraciler credere non pnssiiniiis,
niiiiuiii per ciiiiteiiiplaiioneiii sequi; srd jiilielur do- nisi ea qua; pniinissa sunl spereiniis; nec poie-
niuin reverii, ei in acliv.c vita; operatioiie versari. rinius susiinere proinisa, iiisi sit lidei credulil;is
131. Iii ii.so aiiteiii ciintcinplatioiiis el actionis usii firnia; ncc aderit fruclus spei, vel slablitas fidei,
iiiterduin iiia;:iia dilTereitia aiiiuioruin esl. Nain qiii- iiisi fuerlt perlecla cliariias Clirisii, qii.n et fidein ut
liiisd:iiii sula coiiteniiilatio pri.licil, qiiibusdain vero credat, adjuvet ei spein spectalionis corroboiel. Cii-
aciiva sol.i e>t cousdl .tm. Ilis ine.li;i it dc iiliisqiie jiis specialiler secundiini Apostiiluin inler lias virtii-
conipiiîti ul.lior e-l niagis ad n riivend:is iiiciils aii-
tes Iraditur priucipatiis, ct cultiis maiiet aeternus.
giisiias, ipia; suleit jicr iinius inteiitioiiein niiiriri, ut
141. >'ain et fides cessabil, dinn futura quae credun-
(!• uiriu-qiie partibiis iiulius lenipereiiliir. >:iin quod lur advinerint; et syes finem li:ibeb;t, duiii beati;udi-
SaUaior per dieiii .'îjinis et iiiiracidis i oriiscabal iii
neiii qiiam quisqiic boiius pr.cstolatur aeceperil. Sola
iiibilius, acl vain iiobis vilain coiiiiiien abat. Qiiod cbariias ina'teriiiim perseve.^âliit, ipsa sola ulramque
vero iii inoiite oiatioiiis iljdlo periuc.. ib.it vilani
,
pcnluceiis ad Cliristiiin , iusa sola gaudio peifrueiia
c..|itciiip!aiioiiis sigiiilicabat. C seiiipiieriio.
Ij.i. Idcirco Dei serviis jii.\ta imilatonem Cliristi, XXXYIL
iiec acliiilein vitain aiiiinii, el coiitein|.ialivini vitani 142. Iiiier aiiiorcm et dilecConem, sive cliariiaiei^!,
aîi. AI irr eiiiiii iiicedens ollciulit. Sicut eniui per hiic dilTerl, qiiod ainor et dilcctio niedia sunt, et ad
ciinleiiiplatloiieiii au aiidiis cst Dius , ita per ac- ulriiiiii|ue paraia, inodu iii buiiuin, inndo io inaluiii
lualeiii \itain diligciidiis cst pruxiinus. Ac per hoc sic verluiitur. Cliarilas aulein non nisi in boiiuin ; cujus
noii possuiiins siiie utra lue essc viia, sicut ei sinc el;:iiii noincn eo iisqiie evlollitu;-, iit ipse Deis lOS
iitraqiie iii dilccliune esse neqiiaqiiain possunius. Cliariias appelletiir. Illa esi enim perfecta chariias,
xxxv. qu.e iiiiiniciis et paiisiiter susiinet, et beiiigne refovel.

153. Iiiicr Fidcm et O/his lioc dislat : per fidem pos- Qui vero li:cc noii agit, longe a charitate discedit.
sibilitas boui opei is incbuaiur, e\ opere ipsa fi.les per- Ila^c eiiiin su unia sola sunt buna. Nain a quibus lia-
liciliir. Opiis eniin lide praiveniliir, fides ex operibiis beiiiur, utique veraiiter liabeiilur. A!i;c vcro viriulcs
«iiisiiiniiiatiir. Opera aiilein aiiie fideiii neiiu.Kiuam iiiedia bnna suiit, et qii;c ;id nl.litatem possunt ab
proil.sse, qiiia nibd v.det a iiiaio decliiiare et agere aliquibiis b iberi, et ad pcriiieiem, si de bis arro-
«juod periiiiel ad salnlein ei qui ipsuin salulis vel iie- gaiites lumueriiit.
gai vil iiescit auciorem. liein fides sine operibus D 145. Qiiatiior aiilcin siini diligeiida : Deiis .'clicel.
iieqiiai|uam (irod.;si, qiii.i iion pntest [ler fideiii Deo aiqiie proximiis caro iioslra, alqua aiiima. Prior
,
ji!acc-re qni Deiiiii ciiiilfinuit in opere. fequens vero esi et provimi.

est auiem anior Dei ,
157. 01) liiic eiiaiii lides sine opcribus inorlua est, per amorem Dci ainor fitproxiiiii, sic
Sed siciit
jiixia Jaciibuin; el opus extra fidem vaciium est, ,uxia per ainorera proximi amor osienditiir Dei. Dile-
l';iiiliiiii. Ilonim eniin alter li.lei sluliiini, alier opus ciin in Deuin orign esl dilect nnis iii prnxiinum ;
hiudil. P.inlus pr:ediC3t aine lidein

JQ? iiiiHd iiiodo el dilectio iii prnxiintnn cngiiitio est dileclionis iii
esse iipus bunum, Jacolnis nanat lideiii niiiil valeie Deiim. Porro dileciio Dei a tiinore inchoat , scd
Bine (i|i<Te lionn. Ac pcr hne, jiixla priinuui, npcra i;oii siib tiinore perscveral. Niin dilectio ex liiiiore
liileiii prse. edeiitia nihil prosunt; juxia alierum, subse- servit s esl , nnn lihcra, quia non constat e\ auioie
qu.'iiri;i iiiultiiin prosiiiii. inore siipp'icii.
Dei, sed ex t
l.iS. Jacidiiis dicit : Abiakam piiter nostcr e.v npe^ 1 ;4. Iii irilius auieiii liis rebus dilcctio Dei expri-
'ijii. ^'cqunquam prndrsse , supjdeiidum possunl, serinii iii Kiyinologiis. Auev.

aui consiuf, ut sjkiic accidit iii opeiii>ui Isidun, pri-
miFKUENriAIiUM Lin. II. 04
niimr, iil iiihil rrmnncal in linniiiie qiiod non divinrc A 5S0. IIoc liimininni pliilo>0|ilii;n genii-; ,
jiixla s;i-
(lileciioiii 8ulj(l.ilur. Nain diiin diriiur ; Diliqi^s Denm pieiitts inundi in parlibiis suis, ila (lislinguiiur. .\J
ex loto corde luo , oinnes cogilaliiuies in ISeiiui refe- pliysirain perlincre aiunl disciplinab, sepiein, qiiaruiii
rend:is pra>ci[)il ; diim vern dicilnr, ex tola aniinn, prima est aiitlimeiica, secuuda geoinolria, leriia mu-
oinnes alTeclionc.'! animaB ad Deiiiii refrri i jiissil ; ilnni siea, qiiaria aslronnniia, qiiinta aUioliigij, sexla nie-
vero adjecil, cx Ivla meiite , indicat oiniieiii ralioiieni cliaiiieii , seplima inediciiia. Raiio auleiii earuiiidein
liiimaiiain, qua intelligimiis el tliscerniniiis, iii rcbus disciplinaruni brevitcr, ista esi.
divinis esse occiipanihim. 110151- Ariilimctira namque Cit drlinilio per

145. Item diio siinl erga dil-Tt nmm prnximi qiiain niiiiieroriim omniiiin ralio vcl ordo coiisisut,
servanila : ul ipse pra'Stet aliis qiui; silii pra^slari ct Geoinetria esl discipliiia m.ngniiiidinis et lii;iirariiiii
,
ab aliis vull, et qux sibi inferri pertiinescil non iii- notis Iiiieameniisf|ue propriis ilisiincia , vcl formis.
ferat. Ex Iiac geinina dilectionis virlute in proxiinum Dida autem Geometria a diinensioae terr*, pcr quaiii
oinnes oriiinliir virtules, quibiis aut ulililer ea qiiae iiiiiiisfujusqiie termiiii dclineari silent. llaiic pri-
giiiit appetenila cupiiniis, aut qux vit.mda sunt pra;- riiinn .'Egyplii invencriint pro r.ccesHtale termini)-
Ciiv.miis, nini terrii', qiios ISiliis inuiid.ilionis leinpore coiifiin-
UG. Quod eiiim DDmimis dicit : Omnia quacnnqve B '''^bai. Jlusica est ars spectabilis voce vel ge,Ui , lia-
vullis iil (acianl Vubis homines , et vos facite iltis, beiis in se numeioruin ac soni ceilam dimeiisionein
pcrt net ad boni iinpeiisioiiem in priximum. Ileni cuin sciemia perfecla! moiliilatioais. Il.re conslat ex
quod in Vclcri Testaineiiii) legilur : Quoii libi non trib'is niodis, id est sono, veibis ei niimiris.
vis , a((cri ne fcceris ,

pcninet ad cavciiclu ii iie
152. .\slrnniimia est iex astrunim. Astr.plngia cst
quis nialuni iiiferat proxiino. Ex liis crgo diioldis
ralio qii:c coiiV''rsione;n coeli et sigiinriiin di^rmil, po-
arliculis congrue diligilur pniximus, dum et beiie- losialesquc el orlns sidcrum , el occasus. Ilanc ina-
flcil impensione fovetur, el nuUa malilia laedilur
tlicmalici scquiiiitnr. Mi cliaiiica e-l quadiun perilia,
XXXVIll. vel dociriiia , ad quain siibiiliier labricas oiiiMiuiii
reriim conciirrere dicuiil. Mcdicina esl seientia ciira-

1(^3 HT. Iiiter scienliam ol sa/)!cii(iam lioc iiiler-
;ignil;onoiii pertinel, sa|)ienlia ad con- tioiiiiiii, ad lempf-riimcniiiiii corpniis, vel salulem in-
psl : S'. iontia ad
bcnc vciila. E f|uil);is qiiidem omnibns qii.td.iiii rcligioiii cim-
leiDplatioiiem. Scieniia leiiipor.ihbus utiliir ,
seu intcllijciidis vcl appe- vciiiiiiii , iiii.cdam vero longe iiiodis oiiiiiibiis aliena
alque in viiandis malis,
suiil.
lendis boiiis versatiir : sapieiilia aiilcni laiiliimiiiHdo
Klerna contemplaiiir. Itcin nniimilli viii inier sa- ^, is". Digestis gcneribus, sive difTerfntiis pliysicse
pientiani et pruileiniam i;ilelligi vnliicruiit , iit sa- artis, nuiic parles logices exseqiiamur. Coiisi;it auleiii
jiieiiliam in disiiiis, prudentiain aulem vel sciciiiiam ex diiileclica ct rheiorica. Dialeciica est ratio sive
in Iioiiiinis ne-otiis ponerenl. Perfecta nulcm cst rcgula disput;inili, iiilellectum inentis aciiens, veraqiic
. sciciitia miilla ageie bniia , el dc illis laudeiii tene- a falsis distingiiens. Rliclorica est ratio dicendi, jiiris-
iiain iioii qii;f rcre qii;c Dciis piaccepit facere, et ser- pcrilorum scienlia, qiiam oratnres seqiiiiiiiiir.il, ic, ut
vum iiiutilein ante oculus Dei se existiniare. qiiidam ait sicul ferruni veneno , senlenlia armutur
etoquio,
XXXIX.
148. Inlersflpien/iaiiiet etoquetHiam ila dislingiiunl: I51'. Post logicain sef|uitiir ctliica, qii;e ail iiislilii-
quod elnquentia consiat ex verbis. Sapieniiam siiie tioiiein periiiicl morum. Iloeo eniin beiie vivcndi iiia-
eloquenlia prodesse non est dubiiim. Eloijuenlia siiie gislra cst, dividiiurqiie in qiiatiior principales v.rtii-
sapicntia valcre iion potcst. Melinr eiiiin csl iiidis- ics : prudenliaiii, scilicel, alqiie jiistiii m), fnrliludi-
crcta prudeiilia quam stiilta lnqiiacilas. Rrriiiii enim nem , et lcmperanliain. 1'riidenlia e-t agnilio vera>
stiidia prosiinl, iioii orn;imenta verbnrum. Eloqiicnlia fidci, et scieiitia Scriptiirarum, iii qii.'i iiiiuc/'i opor-
enim, ut diximus ,scieiitia csl verboruin; sapientia lei illud trimodum iiaelligenliae genus. Quorum pr!.
autem, cogniiio rcrum ei iiilelleclus caiisarum. D mum est per qiiod qnaîlain accipiunlur liislorialitcp
«' sunt deceiii pr;.'ccpla scciiiidn:a

liO. Porro sapienliain vcteres pliilnso|iliiain vo- ^""^ ""•''
H""' ;
cavcrunl, id esl oniniuin rerum humanarum alque fst per quod qiia;dam in Scri|luris periiiixio jiire
divinarum scienliam. Iliijris philnsopbia; partes tres accipiunUir. tam sccundnm linem renim geslariiiii ,
*1»"'' etiam jnxia (igurarum iniellectnm sicui de

essc dixerunt, id est, phvsicam , logicam , ethicam. ,
Pbysica, naluialis esi ; Eih.ca, moralis; Lcgira, ra- âra et Agar. P.imuin quod vcre fuerint, dchiiic quoJ
lii.nalis. Ilarum priiiia iialnrx el conlemplaUoni re- fopice diio Teslameiila ligurcntiir.
riiiii deputaliir, secunda iii actione et cngniiinne 15'>. Tcrliiim geniis esl qiiod lanUiiii spiriliialitiT
rccic vivcndi versatur , terlia in discerneiulo veiuiii accipilur, siciit de Canliris c;iiilicoriiin. Qua; si jiixl.i
a lalsi) pnnilur. sniiiim veiboriim IH vel efficiciitiiim operis sen~
140. Vcrba T"bi.f in Viilgaia li;rc s.ml Qnod nb : l.îO. Dc arillimetica, gcoiiicir;;i , Tiiiisica, elc,
idio otlcri.^ furi tiki.vide ne tn a'iquando atleri fncias. ubcriiis Isidnriis agil EtyniDlogiariiiu, ubi
in libris
Seiiieiitia eaden; esl. Arev, iipporliiu.e iiota; suis lucis adliibeiilur. Ar.Ev.
5)3 S. ISIDORI IIISPALENSIS EPISCOPI OG
li:iiiliir, corjMiralis ningts liuuria quam vrliis sacra- A Ifiiipnris, nnloiiiiam qiiid eveiii:ii, ineliis cl cii|ii.liia.s;
iiieiiloruiii ;iccii>iUir. alia duo pia;ieiili, fum quiJ acciderit, gauJiuiii ut

(lolor.
155. Defiiiilo pruileniiiC genere, mmc parles jiisli-
ti;i! siiliiicinmus, ciijus |irimum csl Deutn limere, re- IGI. Octo stintautcm perfccia, vel principalia vitii"',
ligioiieiii vpnerari , liuiiorem referre |iareiililiiis, pa- (]u foninegcnu-. Inimaiiuiii iiiipiiel.ini, ex (pnbiis vitio-
li iaui (Migprc, cuiiclis jiroilesse, iiocfre niilli, frateiiia riim lurba exuriliir cojiiisa, id e?l : nul;e concupiscen-
cliarililis viiiriila aiii|ile(ti, peiicula aliiMia sitscipeie, lia, roiiiicalio, avarilia, iiividia, Iristitia, ira, in.inis
<ipi'ni fe.rre mi>eris , l)aiii accepti vicissitndinem re- gl.Mia,novissiina dux ipsa cl lianim radixsnpiTljia. Ex
jieiulere, :iquilaiem in jiidiciis conscrvare. ipiilius nmniliiis dtio siinl cariiiilia, fiiriiic.ilio ct iiiglu-
vies veiitris; reliini;i spiritii;ilij.

157. FiTtiiiido csl aiii iii niagiiiindi), alniie glori»
iieHic.e virlutis, coiileiiiplus lioiinriiin ct (livitiarum. ir,2. Qitx (|uiJem in memhris siiis taliter disliu-
lla'e adveisis aiil paiiiMiter ccdit, ant forliier resistit, gimiiiiir. Gnlae coiicupisceiili i in qitiiiipie modis dis-
iiiillis ciiii llitiir illecebris, adver>ls non Iraiigitiir, noii tiii.jiiitiir : priiiio inoilo, si ai.te lei:ipi)S cibns quis
elcvatiir scciuidis, iiivict;i csl aJ biliores, furtis ad ap]ieiai, sicui Ji;n;itliaii i;iislii inellis jejiiiiiiiui solvit.
Iiericiila, peciiiiiam iiegiiît, avaiiti;iiii fitjîl, coiilia SlcuiiiIo modo, si lauti.ires escas qii;ir;it, sicut popu-
iniprobiis animuin ad pcricula | raparat , niolesliis li's, crenii iiianna coiitempto, cariies .(Cgypii;is con-
liulliscedil, j;l.iii;i; cavel appeliius. ciipivit. Terlio modi), si dirtgeiilius ([iii>qii:im ciim-
""""-'* ^''^*'* ^'"Ciirel, siciil lilii lleli eMi;i moreni
158. TemperaMtia est mi.dus vit.t iu omiii veibo
crtiJam ab oller. niibiis c;irmMu lolleliaiit, qiiain sibi
vc! opere. Iluc vcreciiiiJi;e coiiies cst, liumiliiat.s re-
acciiratius pr;rpararetil. Qiiarlo itioJo, si vilcs escas
gul.ini cusludil, tianquillilalcni aiiimi scrvat, conii-
iieiitiam ct caslitaleiii amplectitiir, fovet decus el lio-

nimiuni quisiiite stiniat. UnJe el propheia So(liima;n
iicslateni, resiringil raliotie appeliliim, iiam compti- de panis saluritaie nccusat. Ouinlo mndo, si quis ex
desiJcrio quudciiiniue sutiiat, siciit Esa pro leiili-
iiiii, iiec lepeiiJit coiitiiiiicli.iiii. SeJ ex liis priideiilia i
cula; coiiciipisceiitia perdi.lit primogeiiil;i sui.

agnilione veri deleclaiur, juslitia dileclioncin Dei el
prosimi serval , furtitiido vim viilulis liabrt nielum- 1G3. Fornicaiio qunqiie trimoJo ge. ere disrerni-
qi:e iiiorlis coiilemnil, leinperantia allecliones cainis lur. Priino (|uidein, dum per voluplaicni liixiir.ic coiu-
iiio.lcrr.lcr, et lestiiigiiii appelitiim. Piima credit et iuislio cariiis expleiur; alli ro, diim siJa ;illrcci;itii)iie
secuiida d appeitlum coliibot lu\us carnis per

iiilellig l, ligit , terlia , iiiiinundiliain prnvi.catiir ; 113
quarta iiioduin impoiiit. lerlio , duin iiiieniione turpis cogititinnis nociiir.ia
XL. l"'''!"" illusiotie polliiitiir. Esl el qinirlum genus

C
lornicaiioiiis j.ixla Scripliiram, ouiiiis, scilicel, illi-
De disliihtiouibus qiialuur viliorum,
cita ciirniplio inenlis , sicul idnlolatria el avantia ,
153. Contta li:ic lameii qiianior viitiituin geiiera,
ex qiiibus fii j.raivaricatio legis propier illiciiam cou-
liilideiii viiia philosoplii 0|ipositi dicuiil : meliim et
,
cuiîscentiam.
eaiidium , ciipidiiateiii , cl Jolorcm ; nns aiitciii li.cc
1€4. Porrn avarilia in gcminam disiinguitur poe-
ip>a iinii pcrleci;) vilia , scd iinilia iiiiiiciipaiiius , eo
n:im, id est iii conciipisci iitiaiii aug(;nJ;u rei, el iii
qiiiiJ priiplcr (liv. r-il;itcm iiionim aJ iiti iiiiiqiie pa-
lala siiiil el iiiojo aJ bniium, iiioJo aj
mcluin rei carcndsc. Sicnt ctiaiii quidain aii : Non
, iiialiiiii, pro
eiiiin uni|iiaiii c\[ilctiir ncqite saiialiir ciipidiialis
a.biliii vii|iini;iic, verliiiiiiir. Sic eiii:ii noi Il;c iii;ile
silis. Ncque soluiii ea qu.e liabcnt aiiiore augencii
ii^;c virliiiescx sc 112 î''-' Hig""iit : veliiii si ex
cxcruciaiittii, sed eiiam amitleiidi nietu.
iiiiiisiiciiiJiiie intciJuiii nascauir lorpor, ele.x pielate
d ssolutiodi.^ciplin;!', vel ex iujliiiacriHlelilatis iiniiio- 1C5. Ipsa qiioque invidia dtiprtci afficilur flamnia,
deiala vindii t.i. Ita qiiauior isla , si beiie uianuir, vir- id cst , ciim :iiil mclio.î iiiviJel iii id i|UiiJ ifise iinii
Itilcs juul; siii niiiius, cx virlutibus iii vilia traiis- est , aiit duiii queiiilibei ciinsimilem e^se sibi a'qua-
ciint. lem d.Iel.
l(i). Iliic mododcniqiK», cum qiiisque meluit pcc- IGG. Seqiiiiur liistilia ,
ciijus liia siiiil genera ,
c.are, vel cupil bcatificari, dolet pro peccaiis, g:iiidet <iii:ittim piimi, "l ait Casvaniis ,
lempenili ct ratio-
in bonis operiliiis, jani liiiii bi motns qiii ab aniore ii;iljilis, Je dclittorum pieiiitudine venieiis; altera
,
slii.licqiie priiceliiiit ,
pio viituiibiis accip iintnr. Al periuib.ila, irralionabilis, de anxictale inenlis seu
cnutia, diiin qiiisqiie mclu c.ircndi le aliqiia icrrena dcsperaiione percalorum exoriens: lerlia de iraciiu-
lciiciur. vel diJore aniiss;c rei (raiigiinr, duniqiie re- •''•'' ^"^' ''"^ illalo daiiiuo, vel deîJciio praqiedilo
riiiii lemporaliiim cu|iidilale iiiflammatiir, aut gaudio prnceJcns.

adcpi:e rei exlolliiiir, liiiic iion virtuies sed vere 1G7. Jain vero iiianis ;;loii;i qtiaJr.parlitain li.ibet
vilia iiuncupant r. Ex liis aulein dno sunl fuluri jaclanlijm. Nam suiit qui liabeiil dona et doiiaiilcin
15!). Yiriiilins, I b. vi.iEiieiil. vcrs. 733 : llinc me el copinsc noli» Loaisre. Arev.
(i/«M(, (ri.pi!H/J'/;ic, i/.j/e"(,(7rmdfii((;i(t'. Ycibuiu uiauiur 1G7. l^,r lumorem. 1'lir.isis est lia?c ecclesiaslico-
passiia Miimliiaiioiic ailiiiliciiir. AiiRV. iiini scrpioriim, iit sii|ieibiaiii tumorem apptHeiit,
101. D,; bis viiiis prini ipalibus fusiiisliii. ii Sen- quia supeibi lutiieiil. Ariv.
tCMiiar., c:.p. 5S seijq., ubi vidcri p.jssuiit cruJiix'
87 Al.LFXOr.lyE QU^DAM SACR^ SCK1PTL'R/E. 9f(
ignoranl. El siinl (\{u je dicani dona accepisse pracce- A piscentiam reprimunt vigili.c et compunclio cordis;
ilpniibns uierili-;, non pro gralia largientis. Ilem qiii- fnrnicatinnem exstingiiit cnntritio cnrdis, ct corporis
ilain sunl ipii qiioil iion lialieiil se lialjere pcr lunin- afllict o,('toratii(assidu;i,vcl labnrisexercitiiini, W^
rem exisliniaiil. Ilem iiuidain snnt qiii, conteinncndo ineliis gelicnnae , et anior coeleslis paitiin; iiivnliaiii
alios, se aliqiiid lialicre singiilaiitfr pulanl. Perni- sii|iorat a iinr dileclionis fraieiii.o. Et qnii oiEe-ie
ciosior aiitcin est elaiio ile singiilarilaie j:iclanli,i; riginiin iion acci iiiiit nisi cniicordes, alijiceie iiivi-
venieiis. di.iiii convenil ct diligere fiairein.
1(8. Ultinia siipeiliia , tf imodain lialiol dilleron- 170. Iram leinperat palieiitia, ot ratio a>quaniiniia-
liain : priniiim iiaiiiqiie goniis siiperhiii; ust eoriiin lis. Avar tiam siilijiigat i leeino>yiia, et spes ielcrnie
qiii per iransgie^sioneni ciilpa; coutciiiptiii lia- relriliut onis. Tri^tiiiain siibjiiganl Iraterna alloqiiia,
lient divina pra;eepta; scciinduin geuus eoruin qiii et consoiatioStripliiraruin. Arrogaiitiainc.iliialnieliis,
ex observalinne altollniiliir inauilaliinim , et ela- iic vaiia glniia (lelinitiim aniniuiu a virlulibus cunctis
tioiie viriiiliiin ; lorliiiin geiuis esl enruni qui piT exiliiilai, et per jaclaiiliam perdl sciiieiipsum, et
conliiinaciaiii niuiitis siilnli (ledigiMiilur scnioruiii ercal. Jaiii siiperbiam (lopriinit exempliiin lnimili-
I
iniperiis. latis Clirisli, alqne diaboliea; nietiis ruiiix'. Qni diim

1011. (Jiise qiiidem vili >, (livinitiis diviiia adjiivinle vuli esse qnod non cral, et i|isuni qiiod eral perJid.l,
gialia, c coiiirario cur.miur viriulibus. Gulce ciuicil- et Tartari infcrna pron.eruit.
!70. Nonntilli oiniliiint verbn, qni duin viiU... in- B Nam lioecliani noniine vocantur Differentia; reruin.
feiiin proineniil, ct i ost mrlus ruimv iHiro siiliiiiii- Arev.
giint : E^pliciii i bifjerciiiicc spiiituulei beali Isiduii.
llimiHIJlBillli JI.B
115 SAmCTI ISIBCmi

IIISrALENSIS EPISCOPI
AIlECdlill OUIDAM SACRI SfiRIPTURI
pvacfatio.
DOMINO SANC70 AC r.i:Vi:Bt;A'DISSIMO FR.\TUI OROSIO ISIDORDS.
1. Quicdamnol'ssima nomina legis evan-jelwrumque, qux sub allcfjoria imaginarie obtegunlur, et iitterpretn-
ali{ue aperla lectoxibas redderem. Qucc quia

lione «/ji/iia egenl, breviler dcflorata coniraxi celeriler, ut plana ,
inexpticala simt, annotata brevis maleriola dicendi cocgit, el ncc

libelli modum permisit efficere, nec plenisîme
Erat quidein scnsus ila, u( ex diclis qua: posila siml et pnccedenlia et subsequen-
fijurarum mgsteria exiilicare.
I a intcilkjanluT,
2. ll(vc ilaque cognHioni Ince Iractanaa alquc probatida offprimus, ul quod in ratione verborum ac sensnum in-
erudiie dependel, eiihndandum f,otlicile cures. Ego cnim, milii charissime, in hujus operis repreh.nsicne excusabi-
tem meipsum wsliniabo, quia liccc non meo conservavi arbitrio, sed tuo commid corrigenda judicio.
1. De Allegorinnim opere
disserni in Isidorianis , G Caroli Botrotnnpi apm) rossoviniim. lili. ii Bihlioll).
C.i|i. (iO. sacrain Scnptiiram iiiter vele-
Allognrias iii selecl., cap. 4!1 Carolu^ iinlcm Hoir miciis cardinntis
:
res exnlicuit eliain It.ibiriiis M;iiirii~, iiiter recenlio- v r snnctns. cnin hujns Silnv ii.sirJi cuncrct fic liurnn,
les llicronymus Laurctus, edita Silva Allogoriarum nc frucluu.siorein, sialncral renim qua: vocibui ntlcgu-
s:.cr,c Soriiitur.c de q'i3 buc cxstat jiidicium saiicti
; »ic:s dcsignnbanlur, ae primo poiianlur, vocabulupra;-
99 S. ISIDO:u !1IS['ALI.;NSIS kpiscopi
100
EX VETEKI TESTAMENTO.
1\Q >. Ail.im {Cen.s. i) lii;iir.iin Clirisii gcsi.wit ; A pnni, qni osi veriis, el iHinns paslor, sicnl ipsn
incit:
.,, VI,-, ,. v^Yi->. ,..i,,f,„-,r,,..
sexia die .^,1 ,.»^„, ..,.„,
iMiii siriit;i 1il!e
((Miiialiis ad iniaginuni II Hei, il:i
,.
;,^^,j jy„| puslor boinis, qui pnno animnin nuwn
pro
sexta niiiiiili x'iaie Filins Dei cariiis fi.riiiain iiidnil, ovibus nieis, veiilnrns iocIdi- fidi.linin |)ci|inlorniii.
lioc esi, fiiiniain servi acce|iil, ul reforiiiarel lionii-
G. Cain, Iraicr ojns {Ibd.), ;ei.iie in.ijor, i|ui euiii-
iiein ad siniililiidineni Dei.
dein Abol occi.iil iii r:imp'!, prioreiii signilicat pnpu-
4. t:v;i(/()i./.) designal Ecclesiani fart.im perniysle-
Inin qui inlerfecil Cliristuin iii Calvariae Inco.
riuin lav;icri, qn:e 1
J7 •'•= Milere iii cruce inoiifii.
7. Eiiocli, filiiisCain {Ibid.), in
lis Cliristi Ihixil, sicut Eva de cosla ciijiis noinine pilcr
lioniinis dor-
condidit civil:ileiii. significat iinpios iii liac tantum
iiiieiilis.
vila esse fuiidaios.
i). Aliel, p.istnr ovinni [Cenes. iv), Cliri-li Iiniiit ly-
pnnerc : q' em litborem fortnsse pius alinuis et doclns etiam, et illiisirom fecit Aposiolns; nam ruin,
siisciinel, .illeqcriiisqne ipsns meliore ordine dispoiiel,
Genes.
II, scripliini sit Immisil ergo bomiittit Deussopo etii
:
rit reipiihlica: Hueriirite in pToximornm lalniem com- in .idnnt, citmquc obdormissel, tnlii nnnm rie
coslis eju<
inodel. i\'iil:e :iil .\lli'gori:is sainti Isiilori iii Ediiiiine el replevit cnrnem pro e.i.
Et icdiftcnv t botnititts b-ttl
Crial.aiia aiicinreni ii:ilieiil Cv|iri:iniim Sii:iii'z, S. coslnm qnnm tulerul de A Inm, in m lierem, eto.
J., ciijns nniiiiiic a iin' |iriifi'ri'iiinr. In eailiin Malri-
sacra- :
moiiiiiin b:io inaguuin es-e in Clirislo

et Ecc esia scri-
leiisi Eililiniie r.-ga Moininn Ir-qunlur
el a iis eral :
[> p-il E|dics. V. Naui, ul |.r:ocl:,re ail
Pr.isp.'r in lih. de
le:ris ; niiiisi cinn Cod ce Veronensi lequnlur, nlS'n-
1 ""inss bns et pnedicl.onibns Dei : lloc est in.i-
sus planiiir prieedne:; i|iii> aliesl etiani a pnnia I
ijunm sacrunienium , qiod promissHm spernvil
Allegiriarnin Edilioiie ilaganoeiisi. C;elenini in al- Adam
cl lulitram praividil formiutdnn
sctltcet Ecclesinm pk
legnrii< deinile ex|>oiiondis el illuslraiiilis diligenlia
lalere(.liri>it in crnce peiidenlis. Cnde
Cyiiriani Sia.ii aniioiaioris e!liciei , ne nlieriores Tboophylaotus
eii;irrniis V. rlia beali Joaiiiiis, c ip. \\\
aiiniilaliones nosine de-iileniitur. Taucas proiiide
lll:i
Ad Je- :
stiinuuiein cuii vetiissent, vt liderunt ettm

iiiiirsrrere e-t .'iniiniis. Aiikv. tnorlitum,
non frc.icnint ejn.s crura; sed unus miiilum
Ittnctaejus
5. Adn-ii ftqurnsn qeslitvil C.liristi. ll:rc :iIlc;;oria est Inlus npeniit, cl contiuuo exivit fanqiiis
et nqua, sio
Apnsloli Ciir. xv.Sicenini ail Ficliiseslprimusliomo
I :
.'iitôn sii.ipliciltr Itircsait, sed'quia Ercle ia per
:
Adam in nnimnm viveiileni; noris.iimus Adtim in spiri- duo et fl et con.iisiit. Nam per aqnriin quidetn qene-
liirc
tum vinli.anlciii. I'.t ipiiileni Ceiies. ii legiinns f:iiliini rnmur, per snnguinem aniein el corpus p.iscimiir.
esse piiiiiiiin D.)
liiiiiiinein iii aniniani vi\eiilein, lioc quo iberiiisscribit be.ilus Angnstiiiu, .\in.oul. Fau=-
est, eflicaiiter openiiilein cni ineiiibra <:or(:oris
, tiiiu .Manicliirn.n. SL:,iit.
serviani, cujiisipie voliiiiUili ae efllcaciai ansciilteiit,
o. Abel, pitsor ov.uni. lo bac al'egnria plenior csi
ulexpo.il beatiis (^hiysiistiiiiius. Alipio, ut sriilnt ledio iii iiis. i|ii.ini
in iniiire.ss. Iib., nani ciiatur le-
'J': ei,di)raiiis, non vncavit se.nnduni Ad.nii spirilnni Slii.xiiiiiiin bcaii .loai,.,c. x, qn.id
val.le ad rein facit.
vivonleiii , seil vivilioanieii). Oniiiibus eiiini
v.Iaui tuisseauteni pisl.irein Abel deolai;it iv ca,). (ien.
laigitiir. Talein aiiioni Deus lioiiiineni croavil, (pio qni priinus nioi l:iliuiii iiiiiiiiiini liiil clarns
virg.iiitnte'
jier ralionem ao inlclligoiitiaui oninibiis ossei aiiinia- iiianyri.i et sacordolio, quii.ns ornaincnlis
libiis Doininiiiii
prasiantiiir , (|iix' iiientoin buiusinoili nun (- expiessil, auciore bealo Augu-tino in b. de Mira- I
iKibeiil, ul liiciilenler sciiliit beatiis Augustiuus, x.i blib. sacne Sc:ipl., qni v.-nurus recior
de Civii., e. 25. Suar. fdelium po-
pulorura pn)|iterea di.ilnr, (|uoil laiidein
Ibnl. Iin se.Tla mnndi ntiite. Peifeciio senario nii- liilnrus
pastor sit iiiiins ovilis, id esi, Juda;oruiii, ei geiitluiii
niero coinpioliondilur , prnpeica Deiis .e.v diobiis ad Itoni. XI el J'.au. x. Siar.
iniiinluni perr.cil, iit dncot be.^lns Augusiinns
, lili. 0. Cain, friiler ejus (Vtaie tiiajor. Etsi Pbilo
XI de Civil. Doi, 0. "jll. ( ansa auloin ciir extieiuo, id cpisco-
pus slne caiisa pui.it
geniiiios fra:r,'s fnisse. Est
e.^l, sexio ilie oiiiuliiiis fueiit boinu, iit scribil
e Ciau- aMeni pnlchra li,i c alle-ona. Occiditur
iuiiiriiiii.
ler G:eg(irin> iNy s., Iili. de lloniine, cap. 2, bnl: i
euini Abcl pasior ovinni a Ir.ilre niijore,
occidiln!'
Quoihniii dccidini, vt veluti qnoddnm re.jni dvniicil nm Clrislus p:isli)r ei e:ipnl populi iiiinoii.-, u.itn a
fuluro rcyi Dcus efftcerei, ct dcnuie lioininem uiiimo Ju-
dacui uni populo natu uiajore Abel iii eampo,
quidttn ttninortuli , curpoie vero inortnli pradilum, in Chr.Mus :
III Cilvarix' b.ci ; occuiiinr aiileni utcrqne pubt sa-

tnu ditm inirodiicerci, ul m.r.iculnrum ittnndi liornin
cnliciuin, iiterpic, djabolo
fiiueslie invidi:e facibus
sptctW.LT, liorttm dum nus esset, el beo ijmdcm fruere-
parrii idarnm a.nniosiidcule. Et qiudeiii saiigiiis
iiie,
lur per diri iurein ra:urnm; lionis veio, qua: in t rrn
Ab. I Deuiii ail jiistim vindiciain suo (l.iinore provo-
tiini, per seiisum uleietitr similein et leirenum. Kad. m cayil, iiaijue Caiii vagiis el pri)lugiis oral iu
tdir.i, vel
liie sciibii Duinaste.ius, lib. n, eap. 11. Seciiiiduni (TTcvw./ -/./i -zftiixuv, id esl, gcniens ei
anloin tieinens, iit
Adaiii, id e^t, Clir:siiiiii D.,niinuiii i.osirinn veneriiiil LX.\. Sed loiii;e niclins chiin.it saii;.uis
scM:i al:i!e, i|ua; a be;ilo J(i:iiine li:ipl:sia a.l niiiii.li
propier oa i.âs qnas e\|io.iit cgrcgie bcaius
Cii.-isli
iiM|iie ocoasnin et inieriluni port net, natuiii esse
a:i Kiiclieiiiis liic. i Ceues. Deiiide, ul ini|uit beatus
D Angiisliuus eoul. Ean-t. .Maiiicb:enin, uUi ornaiissmn
binc oxpliiat all gonaiii, tiijns nieiniiilt beatus
ll:,riiiiynnis, iii Aiiio> c. .'i, iics labiircs et mole-
Am-
brosius, iii I. 1 d C:iin et Abel. Siaii.
siix' s. p iiiio niiinero coiKpiicscent, sicuti rcqnievii
(. Enocli, non tiios logcndniu e se perspiciium
ll^ us die sepiiinii ab oiuni dperc, (piod p.itraral, (jin. est.
8ea;us aulcui Aiigusiiuus iii lib. xv de Civitate Dei,
II. <Ju:e rcipiics, et sc|,tinij diei s.inclilicatio, el
be- vel non luis-e Enotli pr.iiiD-eiiitnm Caiii (iiam et
lie.iiclio post opeia sua valde bona
ut iiolal Juiii- , J(id:is fuit qiiartus lilius Jacob,
lius, de-ig„at quod et nos singnli post
a ipio t.men Jud.ea
opera lioiii, iioiuin.ila esi, et Jud:ci), vol loiinu pnst
<{u.e in ini.is Dens (.poraliir, ad lequiciu
iutervallo
leiidiinus temporis, postquaui iiaius csl, eoniltam esse de il-
vilx coelesli-, ipi;v,qni;i seinpiienia cbl, inenio
ideui lus n.im.iie tniialeiii oxibtiniat, ciiui jaui scilicct
Oios sopliiniis \e-pi raiii li.ibnisse nuii liaditur.
SrAii. l iiu nuinerosum is el g.nus bunianum,
i l\r mysunuin la.at.rt. V.mic aleiiunain nl civitas
.
docuil 1> ssel a.'dilicari, quac nib i aiiiid ed q.iain boiiniiuiu
,
iOI ALLEGOr.LE QU/EI)AM SClUPTim.E SVCR.E. 102
118 ^- ^*"''' [Ibid.), qiii resurreciio inlerpreia- A ens Liicas evangelisia descripiil (ti/e. iii).
liir, (leinonslral Clirisliim Jcsum, in qno esl vera lI.lleiKicli (Ceiies. v), qui fuit sepliinus ab Adam,
resnrrcrlio, el vila ndel iini. el linnslalus csl , siLjnifical scpliniain rciiiiieiii f;i-
9. Enos, filius ejns {Ibid.), qm spe invncavil nomen iim;c rejiirrcciioiiis , quamlo Ir.insferciitiir saiicti
DoiDiiii, ileclarat iii spe vlvenUni Ecclesiani, doiicc in vilani perpelii;e iiiiniori:ililaiis.
ad liealiliidinen) pioinisss fclicilalis perveiiial. 12. Noe, ipii interpieiatiir requies, siinililitilneni
10. Lamocli s;cculi liiijns llgurain lennit pr;crcrl Doin n', in riijus Kcclesi:i requie^ciint
J][9 qiii-
rnjiis iiecaliiMi Cliii^liis per sangiiinis sni uirii-ioncin fiini|iie ali liujiis SLCculi cxcidio libeiamur, sicul in
pohl Lxxvii iiiniuli gciieraiioiies ubiolvil ,
juxla qiiod arca.
iiinlliliiiln aliqno sociclalis noinine coHigala. Healns qn id notavii beaUis niernnymin, Iinnio, vel vir dica-
anlein (.lnys istoiniis, cuin, Ccnes. iv, sciitilnni sil liir. siciiiAdiiii liiinio d ('iiur. Suar.
.%iiliit:ataiii csse civit;iicin a Caiii, ipii voc:ivu iiiiiinn Ibiil. Qiiiil signifi(;et Enos, uixit jam Isiilorns iii
ejiisex iioniine lilii vui l'.iuic!i, iinii ilissiinilitcr atiiie F.lyino'ogii-, lili. vii. cap. (i, iibi disscnt de litjmini-
liea'iis !-iiliiriis Yide iinomodo pnuinUm dclerio-

:iil : bui tjui qtiadatn prnesatjio ti'imen ncccperunt. Ex i]UO
res fiiail. Qnippe iludium
liomiiiibus l.clin inurinlibui, c:i|iile 111'illa liiic alfcrri iiosse t. Ar':v.
fuii til iininurliitcin i,uam ntcinoriaiii ficercnl, pu<lnn B iO. Lamecli saxuli hujus fvjiirain teiiiit. Mnlla con-
ex filiis. (jutis iieneiabani, parliin cx l cn, iiuibus, liHu- curieriiiit in Laniccli C:iiiii neiioieni (cria it eniin
Tum no iiiiia iinponehaiil. Il;cc oiiinia rc. le qnis diceiei i:iii liliuui Maibiisali' ar(i|iiuiil) el in fjus libero^ ,
pecratoriini, cl riiiii:f riiii;c iiioiiiiiiienia, qiia e pri-
i
qiKB vilain biiiiiaiiaiii depr.ivarrui, ul nnl.it pr;i'clara
Klina glcn-ia cxcidcriiiil. Su.Mi. lie:iliis llifriiiiynins. N nn ipse sa'guiiinriiis el lio-
Ibid. Iii Vuli;:ili nosiia scribiliir //^noc/i. AnEVAi.. inii iila cariicm iii ilins divisit iixnrcs,
priiiiiis iinaiii
8. .S'i'(/i, qui r,siirrcclio inicrprel ilur, Diviiuc lillrrx", e! ejiis ea rcpe criiiit qiia; an inus lioininnni
liberi
iil II' l;ivit rii:!!!! Iie.iliis lliiMoinin is lu yii.i'*i iii)- , vel ad volii|ii:ilcm, vel ad ( nulclil ilcm innaniiiuirent.
iniiiis Si'lli eiynioU).;i:iiii Irad.iiil lis verliii : Vocari:- îiii est aiilein ccrliini iinuiniic, at'pie euiii Cain,
giirnomen ejus Sclli, diccns : l'osuil ni.lii Itcus scineii aii dijos oiciilcril. illiid ccrluin esl , dixisse ipsiini
aliud )iro Ahcl, quein occid.l Cain. Iiaqne Sclli projirie dnabiis iixorilins suis.de se ex|ieti'ndaiii viiidi'lain
Qiaic, id est, posilio diciinr a vcrbi) TV,- Setli.id csl, S'pluagics sejiiies. Cnjiis luci arcanniii sciisuin sic
pusiilt, si'd quia qiiiiil.iniiniiilii susciiatiis e-t .Micl in D.iiiiasu scripsit licaliis llii-ronymus : Qtiivriiur qiia;
fratre nain parciilniii liiciiiin lcinperaît, el
.'cli, siiit I.XXVI1 vintlicUv qtue iti Lnmecli e.rsolveiidce suiit.
lalis eral f luius (ni ail Enclierins) ut iuiplrrcl Alicl Aiiint ab Adain uaqucud Chnsluin geiieraliunes i.xxvii.
sanc it;ilciii, iilco LX\ sic cuiiverlciunl EiaviTTijTS : Lege Lncatn evitn / listam, et inveiiies ita esse u dic tur.
yifi fiO( fc)£}; irrirju-x irtfyo-j, id csl, suiciliivil enini Et paiilo I
oil : Ltiniech ppcc^tlitm. ide>l. tuiius inundi,
milii Vciis sciiien (ilicruni, ipM ciica be.uiis (ilirysos- atjue sini(jun'S, qtii ejfusits est, Clirisii solvetnr ad-
toiniis sic alt : Vidc vcrbi diliqenli. m, non dijti, De U venlii, qui lulil pecc-iia inundi. Iileiu pnsie:i iNic daiis
milii Dciis. sid Exciluvit mihi Dens. Vide quoinodo Q poiitil. Lolario icgi scripsil, el Aliuiuus scciilus esi.
cbscure nobis lioc Vi rbu raui reciionis eiord a liic oslen- SlAR.
(ii!. Iloo seiniiis b.'aliis Isidinus Sclli, inipiil, qui; 11. Ileiioch. qiii fnil septimiis abAdam. D.; Ileuocli
resurriciio inlirprelalur. iSCqiie eniin lain i('S|ii'mi ad scri|iluiii esl Gen. v : Ambnlavittitie ctnn Deo , et non
verbi llcbiaici elviuuloîaiii, (|!iain ad aicauuin ejiis appttrutt, quinlulil eittn Dcus. Sc|ilu:igiiil'i p isirciiiiitn
seiisuiii, siciui ricciunt LXX, (p;ol posle.i Itiip' riiis luiiic |iarlcinsicverteriint. oti ,u-tv.t:0/)z-v «Otov o 0=6f,
secntiis esl. lUniipie beaiiis .\iigiisiiiiiis liauc ip>aiii \t\ e^t, quia transiulit iltuin D.us. Liide .A 'O-tuliis ,
allegoriaui b s vi rliis ilustravir iii liu. xv de i.ivil. llcb. XI, li;i'c ipsa Lxx verlia citavii. Dcîiiis Clirysos-
Dei lix duobus, iiiqiii', illis lioininibus, Abel,qui in-
: iouiiis ct Tliciidoicius pulaiit ciiriosiini e-se iii |Ui-
terprciaur luclus, el cjus ftaire Setli, qui iitiirpreln- lerequo Dciis iranstuleiit llc Ii , ct iiiiin nsiiue ad
tvr resurrectio, nwrs Clirisli et vila cj.s ex niuriuis leiiiinis prncscns vivat. Sed iitriiiiiqnc docet S|iiriiiis
fjijuraiiir. t-i a' . s;iii< tus, Eicl. XLiv, bis Virlus Hen cli placuil Deo, :
y. Eitos, liliiis cjus. Lil'ri niss. sic liabenl : F.nos, ct irainlnius esl ia partidisuin, ul del qeulibus poeniteii-
fiiiis cjus, qui coepil invoca e nomen Doiiiini. yuod tiaoi. Nitiindiini.ii.lcm esi Cuocli qiinlciii liliinu Cain,
coiiveiiil ii(is:ra cx llelnaô versioue. Al libii
ciiin rie ciijiis iioniiiie prniri civiins a:'p-ll:it:i cst, iiiipio-
iiiipressi babciil lu c iiiudo Eiios, filitts ejiis, qm spe : l> 'S significiue, (pii (iit rccle ail St abiis) iii ^r.eseini
iiivociivil nutncn Dumin:. ^Jii;c iritio (_oi:giiiil ciiiii iii- vilii 6u;e Spei r;iil;cciii liguiit; llcnocli Viio biiiic,
lcriircMlioiie L\X, (|ni lioc niodo sniil iircr, rel li, qui liiil scpiliiiiis ;ib Adaiii, (}ui iaiiipi;rii scxla ilie ,
froTo; ri/.Ktijfj iT:iy.'/}clGdv.t 'zo toO GioO, id ov.:fj:y. K^f.itrj Sixl.i ij^tale siccidi er Cliris;i ailvcnuini ad sam tiia-
I
esi ; llic spcruvit invocure iioincn Doinitii Dci. Iiaqie leiii loriicitnr , eos signilica qiii se|iliiii ailaie iii i
Gi;c'ci sciip:oics, ct l:e;iliis Aiigosiiiius, ipii ba:.' vcr- D \itain iiiiiiiiirt'ile:ii liaiiblercnliir, nl alibi alt ideiii
sioiie uicbantur. Inijns loii ariair.iin sciisuiii .Miiiilitir Isiiloriis. Ex|iosiiit etiiini lianc e:inideiii alli'goria:ii
at(|ue bcaliis Isidoius proilideriiiii. Njiii (j'eg. iNa- beiiiis Aiigiistiiiiis 111 lib. xv d; Civil. Dei, cap. IJ.
Ei 1117,. sic a l : Vraclara les e^t /i 'cs, >pes, cliarUas, Sl'AR.
iria Inrc. El de ftJe testi lUiniuin iillulil Ab ulinii, qm Ibid. De llennch, i|iii septiiniis ali Ailain septimam
pislus esl liiibitis 1'ropler /irfim. De spe Eikis. qiiipri- rfqiiicm sigiiilical , l-i.loriis In coiinuenlariis suis ,
ttus sveravii iiivoc'ire numen Domoi. 1'a apfrliiis videlicei Genes. cip. vi. Illi eiinii com-
yucsi. in
l)e:ilii- Aiigiisiiiuis, dc Civil. Doi xv, iiiqnit
in liii. : iiiciilani Is dori ad allegonas lias evpiicaiidas coiile-
Qiiid sibi lioc vuli, wit
invocahf., )ii.5i quia pro-
sri:i'. ruii' (piod Sfiiicl niiiniiisse sa i- sii. Arev.
pliciia est e.rorluruin popnluin qai scuii:ilum elcciii- 12. Atie. qiii iiitcrpvftaiur r.quie^. W. requiet in-
uetii gniinv iiivocaret nomen Doinini ilci / Sic licaiiis ler|irciai(ir. I!. Ilierouyiiiiis : Ab eo iyilttr, quod
.Au^.jii-tiiiii':, c ca;is:iin e.-st; |iiil il iil lniir pio-
qiii |i;i. oiiinia upera relro qtti v.runt itcr diltn':utii. apycliatus
|iric Iribuilni quiul pioriini oiniiuni riicrat coin i;ii- esl lequics. Suuililcr baiusljbrys sloiiins sic aiqiel-
i.e, Suut laineii (pii pmeiil ('.jns tiiiipori' iuslaiiraliiin -Jatiiiii pncriiin iiiipiil, ut es iu:cr|i;ei:iiione vieabuli
Idisse Dei lU.tiiiii, r.tiiiuque ta;p;ssi; Dcuin c.iieiiio- oiiiiics ili-ccrent i;cueraleiii mleii.uni iiiiiniiicre, ill
iiii» eoleiidi, ul scribit Li|iuiii;inus. (.îiid.iiii auiiin vel liiiiore casligali arcercnliir. el Mrlnliiii aiiiiilecle-
celebres Cn ci sciiiiUir. s propier igiiiir.iiioneiii Im- rcuiur. Seil, ut rectc scriliii Cajclainis : iji J.aineck
giia- llebraica; cxistiiiiariiut rrildi (•lyiuologi nn iioiiii- ierb:i etytntjlog ain noininis Soc ej.po::eii:is periicndaii-
liis Lin)<, cum dicilnr, lnc speravit, c:c. Cum Lnos, lur, de tiijricuUurie labure vidcltir cssc seriiio; uii enint
'•
10'> s. isiponi n;sPALENS!s f.piscopi lOi
120 '^- Seni vero pro|ilielariiin el a| osloloniiii A 19. .Melcliisedecli {Geiies. \i\), qiii de friiciilnis
trmiii lyinim, qiii ex cjiis siirpe nasciiniiir. terra; sacrificinm Doinino oldulil, regimm Cliiisli,
li. J:ipliolh (ignravii populiini geiiiium, qui ver- ipii esl verns rex ju^liii;^, et sacerdoiiiiin fignravii,
S."l'ir in ecclcsiis israeliiaruii). tiijus corporis et saiigiiiiiis sacrauieiilnin, iil isl,
13. Cliain Juilocos significal, qui Chrisluin incnr- ohlatio panis el vini iii toto orbo tcirartim olTcrtiir.
iiahnn ali|iic iiKirlunni derident. 20. Aliraliain Dei palris geslavit lypiini, ipii filiiiin
['•. Clianaain , filius tjus, qui pro pnlris drliclo siiiiin dilectiiin pro iiiundi salutc trndidit iiiiniulan-
n":ili diclioiie (lamnalur {Ceiies. p 'Slerililcm

i\) ,
diiiii.
iiulic >t Juil:i-oiuiii, qiii iii passione Uuiuini daiiiiKil o- 21. Tres aiigeii ad cuni vcnii ntes {Genes. xMn)
iiis seiitcniiam exceperuiil , clainaiitibus Judx'is :
di\iii.im liistorialem insiniiaut Triiiil:ilcm.
Saiiguis ejns super nos, el super filios iioslios. 22. l)u;is aiitem uxores, (|iias liilmii .\bra!i:im
17. iVcmrod gigas diaboji lypum espiessil, inii (GVji. XM, xxi), id csi, lilicraiii, 122 "^l "i cil!iiii,
su|eil)() appetiln cnliiieu diviii* cel iliulinis appeii- Apoilolus dno c>sc Testaineiila designat {Cnlath.
vil, ilicei.s : Ascendaiii siiper iil!i:udinem iiubium, et IV).
ero sinilis Allissimo. 23. Isaac cllsmacl duns pnpulos ex utioipe Testa-
IS. Ilelicr, iii cujns dnnio proi ria idqncla rciiian- B nicnlo procedcntes si.nnilicaiit.
sil , C;iieiis lingnis 121 divisis, Rcdenii torcni 21. Tuer Abr.iliani iniaginem prisc;c lcsis desi-
lio«lriini iiisiiinal, iii ciijiis Ecclesia uiiilas lidei sine gnal, perqneni proplielice Doiniiio noslro Jesu Cliri-
scliiîii:ite perscvcrat. slo Ecclesi.i spoiisa pra^p.uala cst.
Jsle coiisolabinir nns nb oppribus maniium iioslrnnim Hngiipe snrp aniissione mullaliis, qiioil expers (iieril
i» leria cui tiialcilixil Doininiis. In iiiiiliiN lani''ii ver- criininis tiirriin a'dilic;iii;iiiiii, ipi* ab evelitu Dabel
liis -iib r:n prii|iliilia de ei clcsia cl de (".liri>lo. II- appellala esl, Gen. .\i. Si Ai>.
liiil con-lat, a Siiirim -anclo per be:iUiiii l*.lniiii. ll). Mclcliifedech, ijiii de fruciibus. Iu lib. imri. e t,
Eiiisl. I. c. III, li >iic alleg.iiiaiu iiisigiieni el iilustreni rel sacerditium; seil nieliiis iu nis. el saceidotiuni,
essR raci;im. Siar. ciiin s:iceriloiiiiiii CUrisli et rcgiiiim siiinilicaKrii
1-5. Sem vero. Gene?. ix, nit Noe : Benediclus Do- Melcbiseilecli, de ipio -cripliiin esi Geii. xiv : At lero
miiiHS /'f«s Sein. (Juilnis veriiis p:iler .\oe Seiii pieta- ilclcliisedech rex Snleiii \iroferi ns panem et vinum
teiiipr.i-.lisii propler vcri D.-i ciilliini apud 6)115 {erntenim ticerdos Dci aUis^.imi}, henedi.xii ei, sci ieet
[losteros (lernijiisiinim, iit pr;p( lare scriliii Tlieoilo- Abiaiu. Et i|iianivis llebrxi, et qniilain alil puteiit
rfiiK. Liquel igiiur Noe viilicinaluiii fnisse ; iiani aliler, iiiiilio lainen reclins seii:iuiit i|ni ;ifiir.i ant
Abrahaiii cl paii iai< li.c, ic deiiiqne saliis el deciis Melcliisedcc'i sai rilii iniii Di'o pro Aliiali:e iioliili
peiieris liuiiiani, Ci.ris.ns Je-us ex Sem orti sunt. '• vb t ria oliiulisse. Nî"" cuini, lioc esl, pro'ereiis,
Sl AR. vel onereiis, verbniii esi, quod iis riialiir s;i'pe in

I 1. Japhelh figiirarU pojiuluin rjenlium. Geiies. iv, s:icrilicaii.lii. nosler i.iterpres pnklire venii
llaqiie
dix t : .Nnc Dilaiel Dciis Japhelli, ei habiui in tnber- id, qiiol sequiliir Ei ipse saccriis Dei aliiînu.
:
niuutis Srin. Iii (|(iilius verlns lecoiidiia e.st i gregia Eral enim sacerdos Dci nUisiinii. N:im s:cpe et
li:ic allegiiiia. iN.nn, iii scribil bealiis lliiroiiyuiiis : s iinilur pro cHiiii. Ueferl aineiii be.iiiis llieronyniiis,
De Seiu llcbiai, de Japlteili populus genliuni iiiisci- in loiiga cl criiilila eii-t.Uuam sciip-'it f.va.nri.i, i oii-
tur. Qiiia iiiitur laia esl mulliludo creileiiliuiii , n ta- st:inii'iii Csse llebr:i'oruiii opiiiioiiem i^li-leliiacilccli
tiuidine, quw Jnphcl dicilur, iionien accepil. Quod fiiisse Seiii liliiiiii Noe. Kt aiiilil illiiin paiie et vino,
auiein uil : El liabitet de nobis in taberi acuHs Seiii, [iiiro, siiii|ilicique sacrificio, Cliristi de.licasse s:icia-
prophelaiur, qui in erudilione et scinlia Scripiura- niciiliini. Noliililavil a'ile n lianc allegoriani Apnsi.,
rum , ejecto Isrnet, rersainur. El , iit rcit.- iiiqnit llebr. 7, et il iulTu es sicerdus in atcr-
psalni. 109 :
bealiis Aiigiisiiiiiis : In ccclesiis Chrisli kabilat gen- nuin secundum ordiucin Milchisedccli. Slar.
tiiiin laliludo, el geiilcs friuinlur i s quiv Judwis pa- Ibid. Elsi leiiiierctur vcl sacerdolium pro e'. sncer-
ratueiniit, nl iii is Geucs. scrib t ttiam bea.iis dotiim, adliiic idein esbel sensiis, (piciii SiiaiiiiS tiic-
Clirys Sioiiins. Su\r. tiir: nam apiid Islliiiuiii et alios ejasd.Mii lenip.iris,
15. l-.Vi«m Jiidceos. Iliijiis loci allegoriam id esl, ,

ai.jiie eiiain siipcrinris, sa>pe rel |:r.i ei i cciiriii. AiiEV.
altinreiii scnsum, liiciileiner ileclarat ICilus .\iig:isii- 2l). Abrahiiin Dri palris gcslavit Igpiim. Siiiiililerex-
1111-. Ka.siuiu Jlanicli. li:i. xi-, et xii dc Ci\i:.
ci.iitra poiii.t liaiic :ill: giriainUrisenesin xxii Gen., el bc;il is
Dci. c. 2. SiAn. D Au;;nsiiiiii5, lib. \ii oiilr;i Faiisliiiu.el seriii.7l. SlAii.
17. i^temiiid qiyas. De Nciirod legiiniis Gene?. x:
21. Tics .4117. /i. !!• aliis Angnsliniis in seriii.de
Chus gciiuit yenirud. Ipse ccepit cssi; polens in len n,
tcnip re GS, sic at : In co quud Ires ridit .ibraham,
tt iral robuitus viii tor curain Doinino, iiro "";;;
Triiiiialts myleriuiu inlelleiil. (Juod aule -. quasi unu n
Cibbur txx v.i leruiil yyac jigfis. Nosler vero iiitcr-
adoravil, in ;r fciis persunis unuin esitc Deum cogninit.
pr. s po/. iis vci li:, (1 |.;ii.lo pist ro' iis us. Venalor
Iilciii scnbil lie;itiis Uiiarius iii iv el v I b. de Tiiii.,
aiueni idco diciiiir (|iiii.| rapm vivcrei, et crinlelis bc;iliis Giegoriu-. iii luiiii. 18. Slar.
es-el lyaiiiiiis. Cuius iiii|ieni iiiiiiuin luil lj;iliyl(iii,
<pi;>- ninii.lnin, qiii loiiis iii iiial îio posiliis es si- Ibid. Ties aiigeli Aliraliami linspiiio snsceiili,
ali
,
giiiliiai, e qi;e Aiocalyp. xviii v :(;iliir lia'.i alio

i
aii Ircs pers',111 is eviibucrnil,
saiictissiiii.»: Triii'l;iti>
(lanOiiioruiii. De Neinroil ;iii'eiii lcgeiulus elbealus an F liniii ineiliuin iiiter iliius anêlos, ai siiliioi tres
t; .ryso-tiinius \i G.u., el bc; l is Auûstiiius, iii
aiig licis S|i rltiis, v.iria esl iiilerpieinni senleutia.
ivi le ( ivii. Dei, 5. Suak. c AdiîS Pcierium, et Caliiictum, in coinmenl. Abev.

18. llebr, in cujiis fum.lia. Iii lib. ins. esi viiilas 22. Duas anlcm urores. llui;: all.gori.e inagiiaiii
(idei, recliiis quani lii iiniuessis, fulcs tinitalis, Ab aucturitaleiu dedil Ap isi'.|ii , ipii iilii reiii gcsta:ii
tlelier aiiiein nia.:;is <pi m ab .\bi;ili:iiii ll«l)i;i;oj ili- exiiosuisset, de (lii;iliiis ux .rilius Abram Spirim ,
cios e-se, (pii lieliuCiiii liiigiiaiii coiiservai iiut , exi- saiiclo afUatus, adjecii iHa esse per allegoriam ilicla,
sl iiial lie;itus Angiis.iiius, iii luco Mi|.ruilicio. Iii ipio lil c>t, aliud csê gcstiiiu, alu.l li.îiialinii, iil aii
popiilo civ.ias llei iii sniciis peieurlniita e.-t, el in l.eaiiis Aiiil ros., qiii uii 1 cuiii liiipcrto pcr.-picuc to-
oiti:.ibus .sacranieiili) ailuiiibraia Ideu auicni iiou csl i.iiii allegnriam (xpoiiit. ûar.
,
105 ALLECORI^ QU^DAM scRiPTiR^ sacrj:. iog

23. Esau, Iiispidus alque rufus (Genes. xxv), po- A 5i. Filia; ejiis diia; (Genes. xix) Samariam signiB-
piilus est Juilseciruni, iu Cliribiutn ei pro|il;el3s impi^ caiu ei Jerusalem, qiiae fornicantur in lege pcr adiii-
perseculione sangiiineus, el indicio pilosae cuiis teriiim illicita; doctrina?.
legmine peccatorum liorribilis. Sri. Ruben (Genes. xxxi) primogenitus interpnla-
26. Jucob autem (Ibid.) Christuui demonstr.it, sive liir populum figiiravit qui violavil cu-
visionis filius ;
populum geniium, qui Uei Pairis benediciione prae- bile Dei Palris, quando carnem quam sibi Cbrisius
latus esi priori pnpulo Jmioeoruin. dcsponderat confixil in patibnlo crucis.
27. Laban legis et diaboli habuit typiiin, < x ciijns 5G. Siineon scribas desigiiat Judaoruni, qiii in
corpore assiinipsil sibi Christus duas conjugrs, plebis fiirnre suo occiderunt prophctas, et iii dolore suo
scilicet circuincisioiiis etgenlium. siiflbderunt fixuiiscluvoriiin Chrislum , firmissimum
28. Lia Synagogai figuram liabuil, quK infirmis iiuirum, in quo credenies s;abili robore comuiu-
oculis cordis sacramcnia Dl-j speculari noii potiiit. iiiuntur.
29. Rachel vero clara aspeclu Ecclesiae typiim te-
124 5". Levi et auctor el figura est principum
nuil quae coniemplaiionis acie Chrisii inysteria sacerdolum qui
, Cliristiim cruciftxerunt.
cernit. 58. JudassignificatCbristuni,qui in cubili sepulcri,
SO. Vir, qiii cum Jacob liiciam iniii, Cliristi certa- B qiiasi leo, securus, corporis somno victoqiie inortis
nien cum pnpulo Israel figuravil ; nani sicut Jacob iin|ieriii, poit triduum resurrexit.
claudicavit in certamine, ita Jud*i claudicaverunt 5!). Is?acliar Ecclcsia; lenuii typum, qtiae subjecit
fide in Doniini passioiie.
humerum suuni ad crucis onus portandiim.
123 ^l- Lot IGenes. xix) tyiium babuil sanctorum
iO.Zjbulon eamdem signififat Ecclesiam, qu», se-
qui in fine sseculi ab impiorum iiicendio liberabuntur. cus nuctus hujus vitae inhabilaiis, omnes tenlationes
32. (Jxor Lot (Ibid.) eoruin teiiuit lypiim qui, per et tuibines sa.'culi portal.
gTatiam Dei vocati, poslinoduin retro res|iiciuiit. 41. Nephlhalim expriinit omiies sanctos praidica-
55. Couseqiienier ipse Lot lcgis gesiavit personam tores, qui , instar cervi iransilicntes, ad superna se
de qua infididualis opera pariunl qiii ea carnali iiitel- erigunt , eunctisque credentibus doctrinoe eloquki
lectu utunlur [Vide var. lecl.).
coiifcriiiit.
2j. Esau Idspidus. Emendatc scripluu) est in lib. hoc excmplo condirentur affectus, et mores ad prude-n-
nis. Impia peiseculione sancjuineus, viiiose auieiii in l:ain forinarenlnr, qiiic elucet in divinis praceptis cus-
linpr. : Impia perseculione sanguinis. Porro Esaii,
todicndis, qtuv si snvasset uxor Lot, non panuv,
quod lotus iii mnreui pellis
sed
hispidus nalus sit, Cen! projectus sui posieritaii exemplum reliqiiisset. Suar.
XXV, Scir esl appollatus. N;iin cur Evloni vocatus
sit 55. Conscipisnlcr Lot. In lib. iiiipr. viliose scrip-
disertis verbis dnceiit sacrse lilkTj', Gen. c. codem!
tuiii est Qiii etium pro qui ea,i\w(yi est in ras. Haiic
:
Dixit eniui fralri Jacob : Oa inilii de coctione hac rufa', C. aiilein perobscuram allegoriam
sic perspicue tradit
qnia oppido lassus suin, quum ob cauiain vocaluin esl bealiis Augiistinus
notnen cjus Edoin. Sed rnfns eliain natus cst. ad ijuocl
pro siia excellenti srientia La :
xxiicnnt. Faust.) fultira: lcgis videtiir gestasse

(aii lih.
idludil allegoria. luniue fallunuir qui liinc
nomtn pcrsoiiam, quam quidam, ex illo procreati, et sub leyi
Ednm sortiium es-e putant. Enclierius aiiloin ei I!ii- posiii male inlelligendo quodaminodo
, incbrianlcs
perlus similiter scribunt lisau Juda;orum pcipuluin alque non legilime ulendo , iiifitlelilalis opera pariunt.
jira:sigiiasse, qui Dominum et piophetas occideruiit,
I De tolo auiein lacio ejiis et liliariim ideui scrihit eru-
fhes. II. SuAii. duissime in eodem hbro. Suar.
2(). Jacob autcw. H:iiic allcgnri im tractat etiain 55. Ruben priinogeniliis. En.eiidate esl in lib. ms.
beatus Augusiinus in lib. xviii de Civit. Dci, c. 57. desponderal, viliose aulein in lni|ir. spopoiiderat. Ideo
SUAR. auiein Ruben , id est, visionis filius a matre Lia
est
30. Vir qiii cum Jacob. Cum angelus in specie liu- appellatiis,iit lilii nouiine admonereliir se Oei
beiie-
niana luclarelur cum Jaccb, xxxii Genes., vidcrelque licio,qui ejiis aiigorem \iderat, illum genuisse, cum
quod eum mperure non posset, tcti(jit nervuni femuris a viro despiceietnr, nnde iioiuiiiis etymolngiam in-
cjus, cl slalim emurcuil. Et bcnedix.it ei in eodem loco.
tiTprtians disit : Vidit Doininus humilitalem nieam,
Ountirca prseclare iiiquil healus Aiigiistinus, in lib! Gen. xxix. Suar.
XVI de C.ivii. Di;i, c. 59 Erat unus aque idem benedi-
:
56. Simeon scribas designat. Jacob gravissiniis
ctus Jacob, el ctaudus, benedutus in eis qui e.v
eodem verbis increpavii fillos Siineon , el Levi Gen. xlix
,
popiilo in Christum crediderunt, atqiie
,
infidelibus inquod coiitra foedeiis religioneui iii caede Sichiinila-
ciaudus, de quibus prwdictum est : Et daudicaveiunt rum sint crudeli^sime bacchati ob stuprum Diiias
a semilis snis. Causani .jiileiii hujiis luclse fui^se ail £j oblatum a
Sichem. Iii quibus verbis Spiritus sancli
| heodnrelus Ul timenli fratrem Esau fiduciam inji-
:
iiistinctu pronuntiavii sanclus seitex illuslrein pro-
cret, ijui etiam se superari ab illo passiis est. Ac pheliani contra scnbas et sacerdotes, qui coniinuni
si
dicerel : Me vicisii, et hominein vinces. Suar.
teiitentia Doniinuni occideiunl. Illi eiiiiii ex Simeon,
31. Suarius con-laiuer sciipsil Lot . pro quo alii Iii ex Levi orti sunt, ut ait Cyrillus, et Origenes in
inajiiiu Lotii. In Vulgaia est Lot. Arev.
c. supradictum. Siint autein aliqunt verba ex ipso va-
52. (Jxor Loi. Idein s gnilicauim esse arcano sen- licinio replicala in hac allegnria. Siar.
sii, euni uxor Lot viisa isl in slatiiain salis,
scribit 59. issac/iar Ecdesioe lypum tenuil. Mendoseseqiii-
Oiig. iii V c. Job. Inio Doiniiius Luc. xvii, lioc te-
, lurin lih. imp. qui subjecit, t;inendate aulem in Ms.
slains e>l, ciiin .lil Uemenlute iixoris Lol. Qiio loco
:
quK subjecit. Suar.
Theophylactiis : Pi-ffdart! (inqnii) ad exempluin pos- 40. Zabulon. Non miiius gravis error est iii Iioc
lentatis, quasi columna; inscripium fui.ise mnlum, quod
loco, Quie secns flucius liujus vi m inhabilanies. Legen-
illa pcrpessa esl. Josephus quidem qui
, tain mullis diim eiiiiii e.î inhabitans, lu liabent tiis. exeiiiplaria.
sa:culis [uit poslenor, sc hanc slaluum vidisse
afjirmat. Expoiiit haiic allegoriam prseclare beatus Auibro-
Salis iiutcm propterea fuit, aut, quoiiiam prudcntue
sius de Renedict. |iatriarcliaruni, e. 5. Suar.
tymbclum sal esl, et ciburum condimcnium, morialiuin 41. .Vipft(/ifl/im. De Nephtliaii dixit paier Jacob,
Patiiol. LXXXlli.
407 S. ISIDOIU IUSPALENSIS EPISCOPI 108
42. Dan A/iiicliristumsiijnifieat, (jiii in via vius A 50- Dno Reniini in uiero Tliainar (/fcid.) iluos po-
liujus ungulas eqni, iii esl, e\ireina sxculi supplan- piilos figuraverunt, qiiorum postenor iiaius, (|ui ma-
lare niiiiur niorsu pesliferac proedicationis, ui ejiciai nuin prior ex utero niisil, quia 126 ge"''"'" popu-
ros qui exlolluiilur iii luijiis iniindi dcli< iis et lii- lus antea quidem est per proplieias ostensus, sed
viiiis. poslea levelatiis, cujus ideo obsletrix ligavil dexie-
45. Gad Cliristuin demnnsTat, qiii iii seciiiido ad- raiii cocco, qiiia iJem popiilus per sangiiiiieni Cliristi
veaiu suo conlra Anticlirisliiin accincius virlutc crueis nolatus est sigiio.
51. Dina, filia Jacob (C^nfs. xxxiv), Synagogani,
judicis praeliaiuruni se nuniial.
M. Aser ennideiii diimiinsliat Dnniinum Jesum vel aiiiniaiii, significat : quam in cxlerioribus saculi
us pii'g"is esl paiiis iii ore lideliiiin. ciiris reperlain Sicliem prineeps terr* oppriinil, iil
r.lirisiiim, cii, J.23
45. Jusepli (Genes. xxxvii), i|ui veudiius esl a Ira- est, d abolus vitio coiieupisceiiti.c canialis corruinpit.
Inbus, et in vKgyilo siilili:i atus , Uedeniplorem iio- 52. Bala, coiicubina Jaeoli [Genes. xxxv), qnam
siruin significit a populo Judacorum in maiius peisr- Hubeii inceslo criiiiine pulluit, significai legein Ve-
qiieiUiuiii tradituiii, et miiic in g^Milibus exaltalum. teris Testamenti, quaiu populus Israel pra;varicaiido
prelulil, ciimmaculavil.
m. Beiijamin Pauli a|iosloli iiiiagiMcm
B '5. Job dielisque suis persoiiam exprimil
quia et iiovissimus et minimiis oiniiium aposiolorum
in factis
fiiii electione, ei de tribu ejus disceiidit isie e^t :

Redemptoiis.
lupus r ipa.\, iiiaue persccuiur diripiens, vespere do- t)i. Lxor ejus {Jub. ii), qii* eum ad maledicen-
clor pascens.
dum provocat, carnaliuiii pravilaleiii designal.
47. Manasses prioris popiili figuram geslavit. 55. Tres ainici Job lypum teniienint liiLretico-
48. Epliraim auieni geniium, qui per beiicdiitio- rum, qui sub specie consulaiidi studium scduceiidi
nem palriarcliaj prjepositus est niajori populo Ju- geruiit.
(leCoriuo.
53. Eliiid vero doctorem superbum ei arroganiem
49. Thamar {Gencs. xxxviii) Eeclesiaj imaginem dcinonsirai, qui duriiis increpationem suam fidelibus
qiuu a Clnislo per annulum fidei el viigain inlra sanctaiii Ecclesiam irrogal.
ge.-^tal,
iTucis concepiiinem sanct* meruit ubertalis.

57. Pliarai) ligurain habuit diaboli, qui hujus s*-
Gciies XLix. Sephlliali cervus cmhsus

dans elni]ma in niirrsl. Hebr., qiiod in adolescentia sua persecu-
pulchriludinis. LHii Eucberiiis, do aposlnlis el Kvan- tiis Ecclesiani, in seneciiile pradiealor Evangelii
inlelliiii hnc ail fuerii. Co(iii)se aiitein el oriiale de hoe
gelii pru'd caliiribiis areaiio seiisu
inipriiiiis
qiii cum cervis, quod velo' i ciirsu ad coelesiia cnn- C ip-o d'ssi'iit Ainbiosiiis de Beiieciict. pa-
beatiis
aniinoriiiii vlnilentns quo- triareh., c. 12. Fuissc auiem Paiilniii de tribii Beii-
lendant, el de latiluilis
(lainiiiodo extraliant, et necent , recti siiiie compa- jainiii tonsiai ex c. iii Kpist. ad Piiilipp. Sii.\r.
Ibitl. Iii textuGrialii oinissuui fiierat e( noviisimus,
raiiiur, Marc. xvi. Suau.
42. Dun Anlicliri.lum significal. In lib. impr. est m coiitia II cnlein, ul viJi lur, Suarii. Arev.
hinus nuindi deiciis, bujus

s-ed liiciilenliiis in ms. in 47.ilanasses prioris populi. Coiinexa eslhaecal-
legoiia ciinisequciiii, in qui niendum esi in lib.impr,
mumli delii-iis el div.liis. Pulclire et copiose exposuit
lianc ip>aiii allegnnain bealus GreKnrins,
x\i\Mor., prapositus est major pro mitjori. Breviter aulem bea-
in Genes., ait lus Cyrillus has allegorias coiiiplexus est his veihis :
c. 18. Thendoreiui eiiaiii, qn;esi. 109
Spirilum sariciiim h;cc de Anlii hrisio prainuntiajê, I'rwfer:ur Ephraun Munaise, l:oc est, ijenles Juda:i3,
Jacnb de Dan dieia siiiil.ldeni etiam

qii.'cap.!iri:ireha qiii adversus Servatorem impie egerunl, altjue novissimi
seniit beatus Ainbrosius in lib. de
Benedict. pa- jiuiit prinii, ct priini ucvissimi. Ducit eliaiii bealiis
iiiarth., cap. 7, ubi Anlicbristum de tiibu Dan luiii- Ambrosius e\ ttyniologia niiiniiium arguiDenium
liiic modo, de Btiii ditl. palriaicli, : Mam.sse Ex OB-
iiim scriliit. Su\ii. . , , .
45. Giiti Chrislum demonslral. Tam in lili. imp. Livio.xE Laiinn iiitcrpreialione signiticaliir, eo quud
(p;am in ms. prwlianduin se nwilitil ; forle ruil error popuUis Jiidworum utiliim csl Deinn sun ii, qui (cH
lihrarioium pio prir/JnliirMm. Eucherius inquit Gad eum. Ephraiin autem ficuvditatem fiUci inleipreta-
aiiie el iet'0 ateinclum ad pradianduin Cbristi Do- tioiie noininis polticelur quod propriuni est pvputi ju-
,
Miini personam exprimere, qiii ante et retro contra nioris, qui coipus est Christi augeus palyem, et Deunt
Aiiiichnaiim pm;liabilur gladio verbi Dei, de quo prupriuniiion direiniqKcns. Scar.

gl.idio ii:eiilio lit psal. XLiv, et Matlh. xx. Addit " 4:j. Sai ieiiier ducel beaiiis Au-
7/(tt»i(;i- iiff/isirt".
eliain hcaliis Ambrosius Moy.-eii explieuisse Deul. giistiniis, lii cont. Fausl., cur de quibus-
lib. xxii
x\xi;i, bane piopheiiam evidenler esse de Cliristo. Uaiii nialis opLribiis liominiim iii Seripliins sanelis
qii.iedain noii inala, sed boiia lulura significenlur.
Sl.\r.
44. As r CMiii(ii'Hi denwnstral. De Aser dixil patcr Ihidein etiam docet lypiim gessisse Thamar. Suab.
Jacob : .iser paiiis piniiuis, el prwbebit delicias rcgibus, 51. Dinu filiaJucoti. Elegaiiter eiiarial liaiic alle-
qiiod vaii inium îmililer de saernsaneia Eucharistia gnri im beatus Oregirius, lib. de Cura past., p. lii,
iiileHi(,'uiil beatiis AmbrosiiiS, in lib. ile Beiiedici. pa- c. 59, de menie, qu.e, sua ^tudia iiegl:geiis, uctioncs
iriarch., c. 9, ct Eucberius cuin Rnperlo in xlix c. alienas curai. Suah.

Gen. SiiAti. l:ii. Eliud vero. Pulehre ponitiir anle oeiilos ai-
46. ii^'i;jamiii Pauii aposloli. iii lih. impress. est rugaiiiia Eliud, c. xxmi Job , el qu.iin inllaius at-
qiii el minimus iipuswtorum ; sed pleniiis iu Ms. quia qiie ira pertiius inveelus sit in aniicos suo:;, et iu
el no. issinius et ininimus, elc. Et quideiii minimum saiicium vinim Job. Suar.
apostoloruin se ipse appellat / Cor. xv, el novissi- Ibid. De allegoriis ad librum Job pertinentihus
iiium. De Bciijainin antem sic dicit pater Jacob, videnJi Pineda, Corderiiis, elc, utl de aliis alii in-
Gcn. XLix •.Uenyimin lupus rapux, mave cmnedet pra- teipreles, qui fuse sciisiim allegoricuin sacra; Stri-
liam, el lespcre dwidcl spoliit. (tua; verba. quod ad my- plurui persequuiUiir. AiiEV.
slicuni seiisum peHinei, de Paulo apostolo manifeslis- 57. Phurao figvram. Opera carnis, de qiiibus Apo-
ijiiiam piopbeiiam este sciibit Lealus llicroiiyuius, siolus agil, c. vad Galal., comparat tuiii lutu ci la-
109 ALLEGUlil.E QD/EDAM SCRiPTUn^ •oSZWM. 110
culi capiivitale pop;i!um Dei perdere el lerrenis vi- A dit Spirilus Dei, sepluaginla diias natioiium linguas iii
lioruiii operibus prue^Tavare lenlavit. lioc iiiuiido ditrusas 123 osienduiit, ex qtiibus mulii
t)8. Filia Pharaoiiis (Exod. ii), qiije Jlciyseii expo- credeiiles gr.itiaui Spiriliis saiicti acceperuiil.
siCuiii aj ripani lliiminis collegit, Eiclesia geniiiini eî, CG. Dathan el Abiron, et CTteri, qui , se a Movsc
qusB Clirisluiii ad flnmeii salnlaris lavaLri rep r I. et Aaron segregantes, sacrifiriuiu u-urpare conali
siint(A'Mm. XVI), baKreticorum piaviiaieindesigiianl,
59. Miiyses {Exod. xiii) l)|iniii Clirisli gesiavjt,
et perniciem eoruiii qui se a sacerdoiihus Clinsti el
qiii popiiluiii Dei a jugo diaboliciC servilulis eripiiit,
a socielaie Ecclesie dividunt, et sacrilicia profaiia
el ipsuni diiiboluii) in Deienia poena d.uniiavit.
usûiuunt.
CO. Aaion sacerdos, qui cnnire vii.liMjaiuin popii-
67. Dala:im, qui cadens apcrlos oculos babuil,
lum expiabat, 127 signilicat Chrislum, ([iii âcrili-
(lYiim. xxii), typuin eoruiii leiiuit qui per (ideni
cio sanguinissui peccaia diliiii inuiidi.
cogiiiliuneiii D^;i babent, sed ob curali malis op.-ri-
Cl. Maria, foror Moysi {Nuin. xi ) , Syiiagog.-B spe- bus coiruuiit.
cieni piailulit, que le(iros:) propler deiractionciii et %i. Piiinees, qui Zambri ei scortuin in adiilieriu
inuraiuraiiuiieni contra Clirisluiu exslilil. coiiveisant 'S pariler iiitercinit (?ûin. xxv), (igu-
62. Uxor Moysi .'Etliiopissa (Exvd. n), figuravit g raui lenuit sancloruin ducloruin, qiii Jiiduios et iix-
Ecclesiaiii ex geiiiibus Clirisio conjiiiictaiu , cujns ub relicus s|iiriluali niucrone iii aiiiplexu fals:c doclriiix
causjiii zeli Synagoga oblrecl ins adversus Clii istuiu ,

coiicurrentcs leriunl.
illico contagio lcprx perfuiiditur. 69. Illc qui , iii Sabbato ligiia colligens, la|iidari
63. Aiiialech desigii. t diabuli figiirain, qui, obvius jubetur, sigiiilicat eum quem Christus i::veiiiet cura
Dei populo ,
per sigiiuin crucis eviiicilor. pcccato iu die judicii.
0-4. Seboii quoque, rex .\!iioiTlia;orUMi ,

qni verli- 70. Dtiiideciiu expioralorcs scribarum et pli:irisaey-
tur iii Latiiiuiu tenlalio oculoitini, eunideiii diab luiii rum iiiKigiiiein lciiiieniiit , iitii Isr.ieliticuui populuin
sigiiificiit, qui mendaciu ralleiuli sese iii aiigcluiii lucis averteruui iic co/i!idcreiit divine repromissiouis
traiisfigurai. Ipseest Og, rcx Dasan, qiii iiiicrprota- gratiam adipisci posê per Clirisium.
tur concluîo, qui inteicludeie inoliuir dillicuUate 71. Duo portilorcs, qui dc lerra pniniissiouis
viiiuruin viaiu fidoi iios ric, iiepateat iiubis lraiis:t;is butruin iii ligiio luiiueFis geilavertint (.Y«m. xiiil,
ad regiium proiuissuin vilde aieinse. duoruiii populoruiu sigiiilic.iiiiiaiu expresserunt, cjuo-
65. Yiri septuagiiiia duo scniorcs snpcr quos , ceci- luiii pricr Judaicus giadieus aversus tergn dat Cliri-
teribtis, de quibtis fit menlio Exod. i. Hanc au'ein SCrijilus esl locus liic Septuuginla duo viri seuivres ,
:
allegoriam copiose perêqnitnr beaius Au;!uslinus in G siiper qnus cccidit Spiriliis Uei septuagiiita duiis nuiw- ,
seiin. 84 de teinp., ct 85, et beatus Cyrillus iu su- tium linguas, ciiiii iii lib. iiiipr. utroinque duo dcsnle-
pradicl. c. Exodi. Scin. rcn ur. Et ijiiid.iii fiiisse se|>tiiagiiit:i duos ilios \i-
61. Maria, soror Mvyi. Cur, runi Aaron socius fu.'- los quos dniiius alllavii Sjiinlus, iiiinieiatis Eldad
,
rit peccati, soli Maria lepia allecla i-il, cau^:iiti ex|iu- et .Med id, peisjiicuum esl legeiiii c. \i lib. .Nuni. To-
iiil Theodoielus, iii Qu:esi. Kuiii., q. 23. Su,vr. lideiii eliaiu luissc geiiies tiii.e ex tribus liiiis Hue or-
62. Uxvr iloysi .'Etiiioijissa. I!e:ittis .\iigustiiins. iii ue buiit docel diligeiiicr beatiis Aiigusliiiui, iii lib.
,
lib. Qu:e^t. super iNuin., q. 20, lecle sentit sol:,in XVI de Civit. Dci , c. 3, ciiiiipiittis giiitibus qu;e iiu-
fuisse Moysi uxoreni St |ihor:iiii M,idiaiiitide:ii lili.iiii iiieranltir Gcii. x; et saiie bac de cauâ exisiiinatur
Jethro, c;etiiuiii oaiii vociri /l^thiopiss^mi i|uod .\la- Duniiiiu? Lwu
iIIm ipulos elcgisse Ltic. x ijuos signi- .
diiitiitac alii|u:in.lo apiiellenuir .LUiiopes iii sacris lit- licabaiu Lxxii p:iliii;e rcpcria; iii Eliin, EM.d xv, ul
leiis, ul II Josapbat belluui ge>.sit
1'aralip. \iv, ciiiii nut:it Theojihylactiis, iu dictuiu c Luca'.
ciiiilra illos. Idem
Tlicoilorelus, iti i\. 'li in
sciiliit Ibid. De liac allcgoria vide Ed.tioueui Cuteleria-
eunidriii lib. Nu:ii. ctiiiriitala opiiiioiic, \cl polius fa- iiaiu Palruin aposlolicurum auni ICJS, pas.758, toiii.
bula, JuvCiibi ct Apiillii.ani. liausa ergo couvicii fuit 1. .\{\i:\.
quod alienigiiiaiii Moyses diixisjct uxoieiu ; Aaniii OU. Dallian el Abiroii. PriiicipiS sedilionis conlra
auleiii Israolilidciii. llaiic autciii ipsaiu allegnriaiii .Moysen el Aarun exbtiterutii Core el Dalliau, aiqne
prjcclaie lieatus .\iigii^tiniis iii seriii. 86
evpoiiil .Vbirou cuiu Hoii, aliique ducenli qiiiiiijiiagint.i viri
de teiiip. Theodoi., in q. 4 iu lib. Excidi. SiiAii.
, el pioceres Syiiagog:je , iNiiin. xvi. Et quidein qiiod
bo. Amulccli Ucsignul. Uesgebla iiarralui Exod. xvii. D Core .seditionetn nioverit, erat
iiiiiiiis furlasie iniruiii ;
Esl auteiii Aiiialecliiles regio iii deserto iiieridiCni i I eiiiiii ev iribu Levtiica ; desedi-
c:i teris vcro iiibiis
JiidaiaB traiis urbciii Petiaiii , iil sciibii bealus lliero- liouis princitiibus caiu riitioiieiii alfcrl iheuiloreius,
iiyuius , de Liic. llebraici». Aiiialeib porro, iiepos III q. 55. iii Miuii. , qiiod cuiu orli esscnl ex Kubeii
Eâu. iioiiiiiiis elgeiicrisauclor lail buicgenti, Cen. priiiiogeiiilo, illi sacerdolioui adliuc toiiipeteie cxi-
xxxvi. Tr:icial auLeiii nobileiu hanc alleg .nam liea- siiiuabaiit. ôlaiidiiiii aiileiii esliii Theodorelo per-
lus Augiisliniis, iii senii. 95 de teiiipuie, ubi aii peratn poni Euab pru liou (ilio ejus. SuAii.
Moyseiu ipâ elevaiiouc iii:iiiuuiii uiysieriuin crucis C7. Baiauin, qui caJeiis. lianc egre^;iain allcgoriam
osleudisie. El, uleiudite a;t Ibcoduuius, in q. 54 iiObler lîdur.is a b.jalo Greguiio, ciijus fiiit studio-
in t.xud., queniaduioduiii , cuin (.iniuliis Donini nia- sissiiuiis, luulualus esl. Is eiiiiu, lili. xxv, c. 1 i, ii;
nus tenderel cadebat Anialecli , ila L<oiiiiiio niaiius
, xxxiv c. Jiib sic :iil : Uuile cliaiii de Balaam scri-
lendeiile in cruce, diabuli caslia jiigulta stini, Suah. piuiu esi, qui cadens aiOitoi habct oculos, caileiis
di. Sclion quuque. liic quiiijiio ciiiectioia siiiit quippe 111 opere, apertos leiiiiit oculos in coiiteiiijila-
exemplaria ius. qiiJ! sic liabcnt Ipse ent Ug, rex Ba- ; t;oiie tta ergo bi eiiaiii oculos atenenles iii (ide, el
san. Naiii in lili. iuipr. est ipse est rex Uasan. Ulra- 11011 videnles iii opeiv, iiitra Ecclcsiaui pusili pia sjie-
que auieiii liaec iillcijoiia e\ eiyiiiologia pra;cipue iiocle, exlra tcclesiaui pojili biuU iuipia touvcrsatJoiie.
iniiiuiii Sebuii et Og uria est. ^cak. SlAll.
ijfj. Sepf.uig !i;a i/iio liii sciiiorei. in nis. lib. sic
',ii S. ISIDORI HISPALENSIS EPISCOPl lii
sio, 123 posterior, Ciirisiianus, e im (|uein veliil A i]ua5i favuiii nh
ore reperti leonis, nbstraxit, sive
inspicil et sequiiur Christum (juia pusi morlein plures liicralus, plurimosque luc-
72. Jesu Nave imaginem Salvatoris cxpressil, qui riens qiiam vivens exsiinxit.
1103 iu lerram repromissioiiis induxit, el in regnum 51. Dalila , quae Samsoii verlicem decalvavit {Ju-
cffile-tis gloria; collocavii. dic.wi), Syu.igogara significia, quoe Clirisliim in
73. Raab meretri.x figuram lenuit Ecclesicr, qna; loco Calvarioe crucifisit.
per coccum id e>t per passionis duminic;e sigiium,
, , 52. Riitli Dlienigena qiiae Israelilico viro nup-it,
,
ab inlerilu mundi salvalur. Ecclesiam ex geniibus ad CliristuDi venientcin osieo-

74. Duo exploratores missi a Jesu in Jericlio, dii.
quos suscepil Raab (Jojiae ii), duo intelliguntnr Te- 53. Booz auiem Chrislum verum Ecclesiae spousuin
stanienia in mundura missa quae suscepii Ecclesia ex expressit.
geniibus congregata. 81. Anna, qiiae fnit sterilU, et ponmodum feeunda
75. Acliam, qui de Jericlio anathemate concupivii, facta esi (/ Hcg., i) Keclesiam Cliristi significai, qua
significat nequam, et peccatorerii, qui post fidem s;c- prius in geniibus erat sierilis, nunc largiier pollel
culares mores, vel niuiidi illecebras appeiil. per universam terram prnle nuniernsae fecuiidi alis.
76. Gedeon, qui cnm trecenl s viris perrexit ad B 8-5. lleli sacerdos reprobiitus (/ /iij. iii) abjeilio-
praeliuni {Judic. vii\ lypuni Clirisii gestavit, qui in nem sacerdoiii Veieris Testamenii pr.-cfiguravii.
signo crucis de niundo victoriam reporlavit. Treceu- 8u. Samuel vero, qui reprobalo Ileli in ministerio
lurum enim numerus in Tau liuera coiilinelur, per sacerdot.ili successjt (Ibid.), novi sacerdoiii succes-
quam crucis species oslendiiur. Sioiiein, abjecto veteri sacerdoiio , praMiiinliavit.
77. Sisara lypus diaboli fuii. Jahel au;eni, quae 87. Djo Clii lleli sacerdot<!S, qui capta a geniibus
tempora ejus clavo et malleo transfoJii, Ecclesiae ly- arca pereinpti suut (/ lieg. iv), significant posleri-
pura expressit, quae per vexilluin crucis diaboli im- latem sacerdoiii prioris fuisse exstiiiciam, et legis
poriuiii interfecit. Tesiamentuin ad cultum geniium esse translatum.
130 "8. Ipsa quoque Debbora, ejusdem Ecclesiae 131 '^•'^- Saul regiii JuJaici iiisinuat repromissio-
lypum poitans , devicio in Sisara diabolo , canlicum neni, vd reprubaiioiiem, sive ejusdem poiiuli aerau-
coelesiis gloriae pruclamal. laiionem, qui David, id esl, Cliri^tum injuslo odio
79. Jepbte, qui pro victorla obtenla filiam immo- iiividiae conatus est occidere.
lavit (Judic. XI ), Redempioris ostendebal figuram, 89. David filii Dei et Salvatoris nosiri expiessil
qui, ex iiiundo iriumphans, carm^m propriam in sa- imagineni, sive quod insecialioin' JnJsoium iiijiislain
crifieitfin obiulit. G persccuiionem sustinuii, sive quia Cbrisius ex ejus

80. Samson Salvatoris nostri mortem el vicio- siirpe cainem assunipsil.
riam (iguravit, sive quia de faucibus diaboli genies, 90. Urias lletbaeiis typ:;m babuil diaholi , cujus
''i. Jesu Save. Josue, filium Num queni LXX , quem locum in Prudenlianis, cap. 20, fuse evplicui.
Jesum, filium Nave, vocanl, viriim insigni aninii for- Arev.
liludiiie, Moyses et vivus babuil nimistruni el nio- , 79. Jep'ile. Beatus Ilieronyniiis ail in vovendo il-
rieiis iiiipe.rii successorem. Ejus prinmm menlio fit reddemlo iinpiiini. Iii eadem
luui fiiisse slnliiiin, et in
Exo.l. xvir, cum uohilem piignJin inivit cum Ama- senlcniia esl beatus Tlioinas. Sed beaius Au.giistiniis,
lecb, in qui etiam vieior fuil. (luocirca pr;eclare ait q. 49, in Ib. Jiid., qna?siioiiem baiie niagiiain esse
Origenes in illuin ipsuin locuin Lsquead hunc locum : ail, cl ad j'idicanduin diflirillimaiii , de qua ipse co-
heali nominis Jesu uu quam facla esl meiilio ; liic pii- piose in prlinis ei eruilile disserit. Cicunqiie sit,
mum roca'uli hujus spSendor elfutsit. Idem cu u unde- cerluin esl de quibusdam nialis opcribiis lioiiiinuiii in
cim sociis lerr.nii promissam exploravit, el Judaeos Scrijitiiijs sauciis qii3>dam non mala, seJ bon.i futura
fiacliis melu ac debililains confirmavil, Nuni. xiii. signiliciri ; id qiiod eruJite prnliat idein beatus Au-
Uuo loco Osee, id esl, Servalor appe bilur, id i|uod giisiiiius, iii I b. xii, coiit. Faustuni. Sovb.
notavil iu q. 2.5 iu Nuni. Poslrenio popiilo Dei posl 80. Fort., pturesque morisns. Arlv.
deviciuiii iinu:ii el trigiiiti reges in terram promis- 86. Samuel vero. Samuitleni iioii luis-e sacerdo-
sain liilroilucio, illani divi:,it. El cuiii nomiue. luni tein, sed leviiam, miii.i eMStiu ani ; orliis eniin est
ifbus praeclarissime gesiis Cltiisli Jesu Snlvatoris
, ex .\biailiar lilio Core, 1 P.ual. vi. ru:ii sacerJoles ne-
nosiri iniaginem expressil. Siar. Q ce-sc fuerii origiiiein ilucere ex .Aaron. .\iqiie id vi-
75. /{n(i6.Nam Jerlclio, id est, luna, munduin si- detur iniiiiere Psalni. xcvui, liis verbis J/oi/se» el :
gnlUcai , qui toliis iii iiialigno positiis esi, IJo.iiui. .iuronin snccrdotibus ejus; ile Samiiele :iulein ait : El
cap. ult. .\ cujus exiliu Cbrisli saugiiiiic liberamur. Samuel inter eos qui imocanl nomen ejus. \i beatus
SiAn. Aiigustinus biic ipsu loco afiinnat sacerdoiein, et
76. iedeon. Dj liilera T Gr.eca serino esl. lianc quiJein iii:igiiuiii , fuisse S.imueleni. Et ii lih. Kelr.,
aniein alhgnriani egregie iracial bealus Augiisiiiius c. 43, ail Saniuclis paliein iioii fuisse qiiiJeiu sacer-
liis xerliis in q. 57 iu lib. Jud. : Numerus, quia Ire- (lotein, leperiri lanien iu lilns A.iron. Siar.
centi erant, signum insinuul cTucis propler tiileram T 90. Uuiid Uiias lypuiii babueiil diaboli, et Bersa-
Crwcam. qiia ste numerus significalur, per quos etiani bee typniii Eccieî*, dilJcu laiiin a iguam pr:c se
genles mag s in CrKciî' m creditaras pra'liguialumesl, ferrc \idelur; sed qu.e ipsa rei ex|ilicatioiie salis di-
quod liliera Grwca esl. Vnde Grcccmum ncmine Apo- luiiiir. iit iii iiiuliis aliis siiiiilibus a legoiiis accidit.
slulus onines ijentes significat, cum dicU ; Jld/E') pri- liaiic de Lria Hetb:Eo IsiJurus siiiniisii ex sancto Au-
«LM, i:t quod ia linguis gentiumGrcrca ila e.x-
Gr.«co ; gii^liiio, cujiis verba lale ex.«cribit nuaesliou. in
ClUiiI, 11/ omnes decenler signilicciilur. Siar.
per illam lleg., lib. II, cap. 2. Oiisei vanduni iiilerea quod iieque
Ibid. Ilaiic allegoriam expressil sacer poeta Pni- figura in uninibiis debet repr.esentare figuralum, iie-
dentius, in pnsfai. ad Psycliomacbiani, vers. otj. qiie in eo quod repra'seiitat pcrfeciionem rigurali
;
113 ALLEGOULE QU^DAM SCIUPTIU/E SACU.E. ffl
cotijiigio priiis eral cifmlala Lcclesia, (lUJiii Clnisius A Spiriliim fceirlilonnis gra i;c siiirilualiler asjirat, yer
concupivil lavanleni a sorilibus sa;culi seinelipsain, et qiiem a morie pcci aii reviviscat.
[ler l;ivacri uihl;iiii purificanleiii. 101. Sepieni millia viri, de quibus dictiim Elia-,
91. Salonion Cliristi prseiiuiilial ngiirain qui aedi- (jiiod iiini curv:iverunt geniia anle Baal, signilicaiil
ficavil doiiiiim Peo in coejcfeli Jeriisaleiii, nou de li- nuineriim sanrloruiii, qui, Spiritu so|itirijiiiiis gratifa
gnis et lapidihus, scd de sanciis oiniiibus. adimpleli, diabolo reiiunliaveruut.
92. Regina Aiislii, qu:« venil ad audiendam sa- 102. Naaman Syrus significat popiilum ex genti-
I pienliani Salouionis (/// Hei. x; // Paral. ix), Ec- bus, maculls rieliitorum polli.liiin, atque a Chrislo
clesia inlelligilur, quse ;id verbuni Dei ab ulliiiiis liui- pcr sacrauienuim baiilismi purilicaluin.
bus (err3C congrcgaUir. 105. O/.ias rex, qiii, ob nierilum sceleriim siioriim,
93. Roboam, filius Salomonis, el Jeroboam serin rroiue coiilagio leprse pe>fuiiditur(// Pnnj/.xxvi),
vus, quibns Israel in duas partes divlsus est, signifi- regniiin indicat Judxorum, qiii dedecus 133 ^' '"=*"
canl divisionem illam iii Domini adveulu faciam, in Iiim peifidi;c in fronte gerunt, ubi crucis siguuni
qua pars credcnlium es Judajis regnal cum Clnislo, porlare debuiTant.

qiii est ex D;ivid geiiere (irius; pars vero secuia Aii- lOi. Ezecliias rex, cui pro bono opere quindeciiu
liclirisiiim, cujus ad cultuiu ijefiiidae scrvliulis cr B anni ad viiam adjiciiiiilur (/ V licg. xx; // Par. xxxii
rore constricii simi. /s. xxxix; Ecct. xlviii), significat oiunes sanclos,
94. Golias (/ Reg. xvii) desiguat diabohim, cujus qiiibus ad acquireiidam vitaiii alernam quinque libri
elevationis superbiam Cliri.-li pmstravii huiiii ilas. li^gis cmn drceni verhis Dec-ilogi dmi sunt, ul per
C5. Klias CliiisUini demonslr.it, qiiia siciil igneo compleniciiium legis et pr;cceptorum regni cailcsiis
curru ad superna sublaius est, ila Chrisius niiuisie- plenitudineni consequanlur.
riis angelorum assumptus esi in ccelnni, 105. Josias rex, qui celebravit pascha, el de tem-
96. Vidua, ad quaiii niitlilur (LJias pascendus (/// I
lo Domiui idola niulia depulit (IV Rcg. xxiii;//
/iej. xvii), Kcclcsia esl , ad quain per fideui veuisse Par. xxxv), sigiiificat Chiislum, qiii pro nobis pas-
legaur Chr sUis, cnjiis rariii;« et oleo benedicilur, et tionem suscepil, aique omnia exsetiabilia geiiiium
iion defii.il, id esi, graii:i corporis Christi, et cliri- de tLinplis corporis nostii dejiciens, igne virliilis
sinatis unctio, 132 fl"^' ^"'o niuiido quotidie iiiipen- siise exusla comminuit, atquein hujus saeculi torreii-
ditur, et nuni|uaiii minuilnr. tem projecit.
97. Elisa-us euiiideiii Redeniptorem Dominum lOlJ. Sedecia?, cujus oculos in Reblatlia rex Ra-
figuravii, qui de niomis akiiudiiie, id e l, calorum l)yloiiis evulsit {IV Reg. xxv), di\iies et peci aiores
descendens snhlimitale, liuniiliavit seipsum a foriua C iii Laiinum enim vertitur Re-
liujus niiindi significai;
Uei iisque ad rurmani hoininis, ac morluis inembris blatlia mulla licec, ideoque isie sigiiificat eos qui in
su'i meiiibra coiiposuit, ei iiosiram mortalilaiein sui hujus muiidi imilla actione et aneciione iiivolviinluv,
corporis medic;na sauavit. alqiie, a diabolo capli, iiilelligeiili;c oculos per-
98. Pueri qui, insultanles Elissco, clamabant : dunl.
Aicende, calve, ascende , calve, el invasi ab urso pe- 107. Is;ii;'.s forniam cvangelislarum et aposiolornm
rieruiii(/F llcg. ii), indicant popu'um Judieoium, expressit, qiii uuiversa sacraiiicnta Chrisli, non quasi
qui puerili siiiliitia deriserunt Chrisiuni in luco Cal- futura, sed qu;isi prcseiitia pixdicavil.
variie <rucifixum, et capti a duobus ursis, id esl, Il8. Jeiemias auicm iii verbis el passionibus suis
Tito el Vespasiaiio, interierunt. inortem et passionem figuravii Domiiii Salvatoris.
99. Puer lilis;ci cuni baculo ad resuscitandum mu- 109. Ezechiel imaginem Christi geslavil, qui posi-
lieris filium missus (IV lieg. iv), lyjium |irisc;B legis tiis in lcrreiia peregrinalioiie populuin salutaribus
ostendil, qu;c geiieri humaiio Iran^missa iiiliil pia'- pra>(cptis insligal.
sliiii, nisi quod in virga solaui auctoritatem seveii- 110. Daiiiel, qui vilam cseliliem tenuii, siiuiliiudi-
lalis moiislrnvit. iiein haljuit coniineniia sua eorum qui suiit in otiu
110. Suuamilis (ilius mortuus (Ibid.) humaiii geiie D saiicto, et terrenis copiis iion abiiluiilur.
ris figuram tenet, supcr quod Christiis septies i scil;iiis lil. Oscas Clirisii deinonstrat ligurani, (|ui ex
auin?(^re. Vide appeiid. 10 ad Elym dog., num. 10, eodem Elisseo et Dnmiuo aflegoriam expouii beatus
loiii. IV, pag. hit. Ari.v. .Vmbro-îii- in epist. ult. lih. iv. Suar.
90. Viduii, acl quain niillilur Elias. Diias lias alle- 102. Xaaman Syrus. Exponit liaiic allegoriam
goiias de Elia el Cliiislo iraclal pNPclaie bealiis Au- heaUis .\uguslinus in seiiii. 10<8 de leiii|iore, ul i
giisliuijs in i-erin. 'iOI di' tenipore, qui êiino esl '1 iii egregie ail Audivit Nuamnn puellam, el venitad Eli-
:
Doni. 5 de 'Irinilale. Siaii. Siruin, audivit populus geiitiuni proplicliam, el venil ad

98. Puiri gui pr stultiliam. Rcclius esl in lih. Cliristum. Naaman venien^ ad Eiisccum iUnaiur a le-
iiis. qin puerili stuliitia, qiiam in liiip. qiii per slulti- pra, et poputiis g, nlium veiiieiis ad Clirislum ub oiiini
liam. Id ipu d doceiu lixe vcrba heali .Viigii tiiii, (|U;e perciitiirum leprn piirgiitur. SuAlt.
ahillo iiiuliiiiius esl no-ler isidorus ait eiiim in lib. ; 107. De Isaia aliisipie proplietis mulla Isidorus re-
XII (:(ii)li;i Kaiisl. Elimro piierus iiisullanles. et cUi-
: pelil in liliro Prnceuiioruin. Aur.v.
mamef, CALVK, c.u.vE, bestiw comedunl; pucriti stulti- 111 Oscas. llaiic alleitoriîm illuslraît, el luulti.'»
lin dendenies C.lirislnin in loco Calvaricc crucili.ium, simililius exemplis lociiplelavil bealiis llieroiiyiTiui
iniast a dicmonibus percuiit. Siiprrloieiii autcm dc in proiem. ad raiiiiiiath. iii Oscam l'r'jphel. Su.ui.
*:3 S. ISIDORI IIISPALKNSIS EnSCOn 1!0
fornicalioiie genliuni .issumpsii io corporc sno Eccie- A 12!. Zorobabel, s.icer<ios (// EsJr. ii seqq.), lyiius
esl Doiiiiiii Salvainris, qiii rediixil de captiviiaie po-
113. Joel, qui inlerprelalur ircipiens, iiidicat ly- piiluin, ei de vivis lapidibiis ciiislruxit Ddiiiiiio teiii-
pice eos qiii fidei osliimi, cl diviii.TC scienlire inci- pliim.
piiint cognosccre sacranieninm. J22. Judidi el Estlier lypiini Ecclcsiae gpstant,
113. Amos, pastor ei rusilciis, Cliristi est lypiis, hosics fidei pnniuni, ac pnpulum Pei ab intcriiu
qui ab ofOcio pasiorali pecorum, id esl, nb Hebr:co- criiiint.
riim regiroine (ranslaius, nuiic alios greges pascii in d-23. Tnbias pnsc.-E !eg'S imagincin toiiuii, cnjiis
gpnlibiis.
ociilns Jiid.iica; liinindiiips
J35 obca;cant, duiii eos
134 "^- Alidias, qtii in S.imaria ccnliiin pnvit luniinis sacraiiienta niale intelligenlcs obc.Tcant.
proplielas (/// lieg. xviii), signilicat omnes fidei iî. Tobias , lilius ejus , Dumini noslrl Jesn
prscdicaiores, qui in lioc niiindo alimeniis sacraium Clirisli imnginem baliuil , qui veliit abscondit im et
Scripluranim nmnes credsnles reficiuiil. olica-caiaiii figucecal gine legemclaritale su.t viriulis
{JD. Jon.ns {Jon. ii) Clirisli m 'rlem figiiravjt, qnj illimiinr.l.
tribii? diebus ac noclibus in cor.le lerrae, quasi in f23. Tres pueri ( /)an. in) pr.Tluliriint figu a.ii
venire celi, quievit. sanciorum, qui corpus suum
p in persecutioncm pro
HG. Habacuc, luclalor foili.;, popifius esffidelis, Cliristi noniine oblulerun!.
qiii, siiper exce!s.i constilulns, in cruce Dnniiniiin i-Q. Siisr.nna (Dan. xiii) rguram rcc'cpi:p babet,
ci)iil''nipl.iliir, dicens : Cornua iii manibus ejus, ibi qn.ini lesies f.dsi Judaei, qu:isi adulieram lcgs, accii-
cvijiTmala en virtus gloricE ejtis. S'l|ll.
117. Sophonias qiii intcrpretaiur speculaior, vel 127. Nabncliodonosor rex (lY Rcg. wv) lypiis
abscondilum Domini, significat eos qui per conteiii- diaboli fuii, qiii Iircreticoriim pltbein, f rroris eapli-
plaiionis arcanum ad perrectiim perveniunt i;ieriio- viiaie devictam , dc Jerus.-ileni, id esl, de Ecclesia in
rjm. nabyloiiiam il esl ignorantise
, , in cnnfusionein
118. Aggaeiis et Zacbarias fignram gcsiaveniiit abduxit.
sancioruiii, qui nobis in luijus peregrinaiionis vita 128. Princeps coqiioriim, qui miiros Jcrusalem
fuluruin teiiipus liber.aionis declarani.
.'ubvertil, lioc signific:il, (|U(id omiies qui venhis
119. J!3!.icliias, qiii rmgcliis Domir.i inlerprelatur, desideiio serviiinl, virtiiies animoc desiruunt.
lypiim Salvoloris noslii tenuit, qiii Augeius niagni 121. Miicliab.Ti seplem, qui sub Aiiiincho acerbis-
onsilii dicitur. sima perpessi Inrmenta, glnriosissime coronali siint
120. Jesus, sacerdns magnus, figuram gerebat (// ^/flc/m!>. vii). significant Ecclesiam sepiifoni'em.
q
Clirisli, per qnem ex peregrinaliinie s.TCuli biijns ad qiia:? ab inimicis Cbrisii niuliam niariyrum slragein
cfe.esieni Jeruâlem nobis paiet ingressus pertiilii, et glori.-c cceesiis cornnani .iccepit.
H6. //(ji'(3[:ii'. .'ilt bcaliis Ilieronynius in iirnoem. mirifice incilavcnuit. Sr.vn.

in Joclem, amplex ns, sive am-
rEpu.v.;j.?arj(,rj. id esi,
12S. Princeps coqurum. I1:TC allesoria cum LXX
ple.rntio, sivelucians. Alqiie, iii idem ail in prooDm. versione cnngruil. Id enini qiioil IIebrai:e dictiini est
in llabacnc, vel ex eo qnod a:nabilis Doniini esi, vo- deNahuzardniii, IV Reg. ull. ^Mr^ -1 rabtn! baltim,
caliir ttwplexniio,\e\ qund in crianien el luciani, et,
nosler ii.lerpres verlil priiiceps exercitns : LXX ver.i,
iit iia dicini. aniplexuni ciiui Deo cingrediiur, nm-
uc-/Luiy;ipr,-, \i\ csi, piinceps coquorbm. Causnni liii-
pleiantis, id e«l, liiclaniis sorlitiis psl "iioinen.' Nnl- jiis vaiiflaljs docle cxpoiiil Lippoma!.us. in caten.,
lus eiiim tnin aiidaci voce aiisus cst Deum ad disce- xxsvii Genes, IJeatus qiiiileni Hicrniiyiiiiis, in Quaesl,
plalioiiem vocare jiisliliK. Ibidem Grsecns et Laiinos Ileb., sic ait hi plerisjue locls ARcniMAGitidS, id
:
iinUit. quod apiid eos Curruiiie nomcn 'Aij.?ay.o'ju. id rst, CrQUi.RLM PRI.NCIPES pro M,VGSTRI5 EXERCiTDS
esl, Uabacum leaerelur, qoi apud Hebrios diiilur Scriptiira coinnientorat, av/tir^fjtrj quippe Grcece in-
P'p;n Habccuc. Sl'.*r. (•rpretntur of.ciDERF.. Bealiis eliaui Aiigiislinns, in
Ibid. Yerba liabaciic, Vulgala, cap. 111, 4in Cor- :
qiKist. iii Cen., sic scribit : ISoluni quidam pR.irosi-
nua in manibus ejus. Ibi abscondiln est [orliiudo ejus. TlM COQLORIM intcrprelari, qui Crcccc a.oyiijLiyiipz;
Abev. dicilur, srd pr.iEPnsiTLM MiLlTii, esst poteslns oc-
ciii
117. Sophonias. Nomcn Sopboniac, inquil heatus cidendi. JSam sic appellatus esl ille quem S abtichodo-
lliernnTMins, in i c. ejusdem prnpheia!, alii speculam, D nosor misit, pcnes quem po:ius iiivenilur primatus fuisse
alii arcanum Dommi iransluleruiit. ScvR. mililice. Slar.
liS. Agqaûs et Zacliarius. Causam de.lil huic alle- 1-9- Allcgori:) de Macbabseis c'arius exponilur in
gorin', q:iod lii diio prnpbeia>, secundo aiino Darii fiue niysiic;c Expnsitionis s:icramenlnruni , sive
re"gis Persanim, Hystaspis, cuni sepiuagesiimis
filii Quxsti.n., cap. de Macbabaeis. (Jiio iii op.re pliira
aniius vaslitalis templi", qiiem pr.Tdi\erai Jeremias, quac Isidorus in Allegoriis Veleii restaineiui breviier
essel conipletiis, Judios ad lempli iaslauralionem perstringil fusius expllcanlur, ul jain monui. Arev.
EX KOVO TESTAMENTO.
136 150. Quaiuor evangelisiae Jesum Cbristuin sub quatunr animalium viiliibiis figuraliier exprimuiit.
130. De qiiaiuor insignibus evangelislariim varias vultibus aninialium cxpriiiiendis qui siiigiilis evaiige-
seiilenlias proluli iii nnt. ad Jnvenciim, lib. i, vers. lisiis ascribiinliir.EaiiKleiii lenuii Sodiilius in cariiiiiie
S, Isidorus c.jinmuiiioreiii npiidonem sequilur in Pascbali, lib. 1, vers. 000. Arev.
, , A ,,
117 ALIXGORIvE QliCDAM SCRiI'TllK^ SACR^. im

131. Maitliaeus ciilin eumdem Redempiorem no- 143. Ilerodes, qui iiifanlibiis ui cein i. lula (Mat-
slnim nnlum el passum annunlians, in siniilitudinem theus \i), dialioli frniam expressit, vel geNiimn
boininis comparat. qiii, cuiiientfs cxslinencre noineii Cbristi de mHinio,
1 j-J. Marrus, a solitudine e\nrsi:s, lconis figuram iii caede mariyrum sxvierunl.
induil , et Christi rrgnum inviclum poteiiliamqne H4. Muli in Evangelio significant illos quwlideiii
proclamat. Cbrisli non (onlitenlur.
453. Lueas quoqiie per \itiili niysticum vultum 145. Caeci illos signanl qui fidem qiiarii credunt
Chrislum pro nobis prxdicat inmiol.iluin. neqnaqnam inlellignnt.
134. Jo.mnes :iuiem per lignram aqnil.-e eumdeni 140. Surdi illos figuranl qiii non exbibent obe-
Dominum post resnrrecuonein carnis demonstrat d enliani prsce|itoriiin.
evo<;)sse in ccelnm. 147. Claiidi illos ilenionslrant qui implere prai"

155. Petrus personam Ecclesiae gesiai, qu.Tp lialict Ci'pla salutaria iicgligiint.
polestalem dimiuendi peocala, alqiie redncindi ab 118. Ilomn prudens ,

qui sedificavil dnniuiu suam
Inferis liomines ad ccelestia regna (Matlh. vi). su| ra peiraiii , signilicat doclorem fideleiii , <|i;i iii
156. Apostiili qnoqiie onines iniius Ecclesiae por- Clirislo doctriiiae sux et vitse suac stabiliinenlum
tanl lypuni, quia et iidem in diniiiiendis peccatis si- B constitnit.
nillcm accenerunt pntesialem, babentes qnidem et 149. llle vero, qni acdifiravit doniiim suam snpcr
rormam patriarcliarum ,
qni per verbum prscdicalio- arenani , baereticum designat, qni aedilicat doclri-
nis in tolo oibe lerrarum Deo poiiulos spiiitualiter iiam falsani , ut ruinam faci.it magnain.
genîeruni. 138 IS'*- Leprosus, qnein Cliiislns drsceniieiis
137. Septuaginla duo di.>.cipuli significaiit illiistra- de iiionle primum cuiavit (Mallh. viii), hu\iiaiiiini
lionem loiius orbis per Evangelium Triniiati-. Viginti inilicai cenus delicti cnntasio maciilosnm.
qualiior enim lioris niiindus omnis pcragiinr, (jiii lol. Hoc Redeinplor, dum dc roelornin altitiidine
nunierus triplicatus propter eaimlem Tiiniialein in quasi de monle descendil, a vario d i monum cullu
Lxxii ileducilur. Idcirco aiitcm niitlnnliir bini ,
detraxit , .ilque in unilaleni (idci reparavit.
propier pra;dicandum Dei amorcin, et proxinii, vel IS^. Cenlurio ( Ibid.) fidein genliuin signiliciil ,
niyîerioriim gemina Tesiamenia. qux salutem filii sui infirmi ad mortem peieris, liii-
137 138. Josepli typice Chri-ti gesiavit speni.litcr dixit : Domine , ncn suin diijna iit inlres s\tb
cieni, qui ad cuslndiam sanclse Ecclesiie deputitus technn meum ,

qiiiv persccula sum Ecclesiam tuiim.
est, qu;e noii liabet maculam, aut rugain. lo5. Puer auteiii (ieiiiiirionis, et lilia Clia:ian:E«
159. Maria aucem Ecclesiam significat, quae cum mulieris, quos Clirislns non veniens ad eos salvat
sit desponsata Chribto, virgo nos de Spiriiu sancio {Maiih. xv), easd<m gentes ostendunl, quas Domi-
concepit, virgo eliam parii {Malili. i). iius non corpnrali prxsentia visilavit . scd prr fidciii
HO. Zaibarias sacerdos, qui , angelo jnbente verbi salvavil.
obnuitiiit (Lnc. I ), silcniium legis el prophelarum ,

1S4. Ipsa qiinqne mulier Chnnamta (Ibid.) Ec-
advenienle Clirislo, nsteiidil. clesia; ex gentibiis geril fignram ,
qn;e taiiquani ca-
lî. Joannes furmam babuit legis ,
qui Cliristnm I is (|n.Trebat mxas de mensa dnininoiuni, id est
annuniiavii, et remissionem peccatorum per l.iva- saiiari doctrinis apostnloruni el proplietarum.
cri gratiam prscdicavil. 153. Socnis Peiri foliricns (.Vatth. viii) signifiiat
lîS. Magi fignraverunt gentiuni populos, lueem Synagogani , ;c6tu carnalium dcsideiioruin accrii-
fidci cogiiitnros, indicaiiles sacramentoriim iiiniie- sam , cujus lilia est pars illa credeiitium qux daia
ribus Clirisium , per tlius esse Deuni ,

per myrrliaiu est Petro regenda.
liuuiinem passum atque sepulmm per aurum
, regein 1.56. Scriba repudialus, qni propter quaestum Do-
oiiiniuin SLCCulorum {Mattli. ii). niiiiuni sequebalur (Ibid.) , significat eos qiii Cliiisti
154. Joannes aulein. Hae primae quinque allegori.c [) redilil cur impii homines cum arena conrerînlur :
siimptsc sunt e\ i c. Ezecb.; quo loco bcalus lliero- quod sleriles sint et infeciin.li , qnod in vaiias npi-
nymiis erudite disseril de lioc argumenio, quod iilie- nioiies di^traeti non colKBreaiil inler se, et (lund
rins Iractal in prooemio in comnientarios snper sint inniimerabiles, siiiil :ircna, Apoc. xx. Deains
Malth. Congruunl aiilem ciim vaiicinio Ezecliielis antein Hieriinyinus proprie puial lioc liereticis con-
ea qu:c de eisdcm aninialibus srribit bcatus Juann., venire. Siar.
Apoc. IV. SuAn. ISO. Leprosus. Hanc allrgoriam viJelur a bealo
157. Septuaginla duo. Mundiini peragi xxiv boris Isidiiro lirda sninpsisse, qui Init ejns inipriiiiis stu-
perinde esl, ac si dicerei, inotii primi coeli ( einpy- diosiis , el cenlnra annis pusltriur. Scar.
reum exeipio ) xxiv hnris infeiiores omnes coeleties 132. Niiliit antriii beaius Auguslinus, cenliirio-
orbes circnnvigi, Suar. neni, ciim jain Jmlaa lioiiiaiioniii iirasiiJii^ lenere-
142. Pe M:tgis ac innncrum oblatione , qna Jesum tur, geiitileni fuisse quem ait beîlus Hieioiiymus;
Chiisluin Deiini aJoravernnt, comnuMitatus suin ad principem exstitisse genliuin crrililur iruin. .'^lak.
Prudenliuni, bymn. \i Calliem. , vers. 69. Vide 130. Scriba repudialus. Dialns llieri;nymus ail
Pliaiii nolas ad Juventiim , lib. i, vers. 285, et ad scribani rcpuiliaiiun , quod signornni videns inagui-
Sednliuni , lili. ii , vers. 96. Arev. tndinein, sequi volueril Salvaloreni , ut Iwria ex
149. Illevcro. Biiatui Cliiysostoinus , in cap. vii ii|ieru!ii miraculis qintrerel , hoc ideiii de-idrras-e
llattli., tracial liaiic allegoriam , el Ires csusas qiiod el Sinion Magns a 1'etro cmere voliierat. Slaii.
119 S. ISIDOUI HISPALENSIS EPISCOPI m
lldein iion proper Dominum , sed piopler lncruni A lor, (|uil)us laineii, cxpulso a corde d.nuionuin culiu.
vxculi appeluni. diim priiiiuiii lucein percepoi iiit lidei , poslca ad lau-
157. Uacinoiiiaciis qnem Dominus in rcgione Ge- (landiini Deuin coruin lingiia rcsolvitur, ul coidileau-
rasenoruni a (i.Tenionuin lcgione curavit (Ibid.) , si- liir eniii qiirm anlea ncgavcriint.
gnilic:iLg('fUilein popiiliiin luulloruin cultilnis d;cnio- 105 lliiino iiiaiiuni luibins ariilain (Muith. xii)
iiiorium obnoxium. Si'îii(i( al Syiiagogam, vel aiiiinam niisericordia? ope-
158. PJstores porcoruin fiigicnles, qui ea qiine rilius iiifrucluosam , ciii eum dicitiir Extciide maiiuiii
gesla 6uni iiunliani iii civiiatem (Ibid.), signiricaiit tuam , adiiiorel seiiiper porrigcndnni eleeniosynam
principes iiupiorum ,
qui duin fidcm Ciii ii^li fugiuiit, paupenbiis.
viiliiles tainen cjus stupenles iniranur et pixdic;iiit. Ifii. Hniiio de i|iin iiiiinuiuliis spiriliis exiens, riii-
159. Paralyticus jacens iii lectulo (Matih.ix), sus eiim (icciipat (Ibid.) , significat pnpuluin JudacD-
,
riiin et lioinineiii poeniienleni cui per suliseciiiaiii

anima esl vitiis dissoluia in 139 corpoie siio, qu;e , ,
ilum fiierit graiia Cliristi per poccaioriim lernis- negligeniiain acrius inentem occiipai cariiis 140 *"-
sioiieiii sanala , contcstim ,

pristiiio rolinre lecepto ,
ki|itas, adjuiictis secum aliis septem spirilibus viiio-
resurgit, ei lectum carnis, in qiio debilis aiiie jaie- runi, id est, ir:iciiiidia, avaritia, iiividia, atijue ven-
B tiis ingluvie, inaiiigloria, fornicalinue ati|uesuperbia.

bat, ad domum virluliim reporiiit, ut se inira con-
scienti* suae secreta conslringat, et nequ:iqiiaiii in lCo. Paierfamilias ,
proferens de tliesauio suo
exleriorilius ullra voliiplatiitus dissoluta disciirrai. iKiva ei velera (Matili. xiii), Christiis est, proferens
160. Arcliisynagngi (ilia , ad quam diini ciirand:',ni de impenclrabili sapicniia siia geinina Tesl:iiiiPiita ,
pergerct Dominus, t:inien priusquam ad eam venirei, scilicei Veiiis, in quo felicii:is terrena promiititur, el
tetigil eiim a tergo mulier, quae profluvio sanguinis INoviim, per quod regnum Cflelorum speralur.
laborabal (Ibid.) , figiiram liabuit Ecclesia; venienlis 1G(J. Ilomo qni scminavit in agro suo graniim si-
ex gentibus ,
quse dum post prxdicalioneni, et posl napis (Luc. xiii) Clirislus est ,
qiii seminavil lideni
passionem , et posl ascensionem Christi ciedidit, iii iiiundo , iii quo volucres coeli , id cst , spiiituales
(|uasi a tergo Dominum leiigii, el ante accipiTC salu- aiiiniiB reqiiiescuiit.
tein quaiii Synagoga, promeriiii. i(J7. Mulier quoe fermenlnm abscondit in satis tri-
101, Duo ca?ci, juxta viani sedenies (Ihid.), signi- biis (Ibid.) significat sa|iientiam spiritualis doclriiKT,
ficaiit utiosque popiilos Judsorum, aique genliliiim , ferveiiti m in Trinitalis ainore.
per ndera Cliristo appropinquanles ,

qui dixil : Eijo 16S. Hnmo ,
qui absconditum lliesaurnm in agrn
sum tia, veritaa et vita. reperil (Matth. xiii), ille esl qui in isto mundo, ven-
102. Dxmonium Iialiens, coeciis et inutus, qiii scri- C ditis oinnibns, Chiistum vilamque xlernam acqiiirii.
bitur a Salvatore cuiatiis (Ibid.) , indicat eos qui ex 1G9. Quiiique niillia viri qni quinque panilius cl
idololalria gentium ad fidem doininicain coiivertiin- duobiis piscibus 141 pasii sunt (Joan. vi), Ecclesiae
lo9. Paralijiicns. Correctiores sunt lib. mss., qiii quam docei bealus Augiislinns , in epistola ad Vio-
habenl animn titiis dissolula, quam Impr., iii quiluis cciil. Dnnal.obiler nolaiidiim esl. salum , eui
Illiid
est anima vitiis de.îolata; nain alliidit ad clyiiio- •ipuil llebr. responilel nnmen nxD Seach (iieqiiecnim
logiam Grsrse vncis. Paralyiicus eniin dicliis est Heliraicum , aut Gr;ccuiii , sed Syriiiii nninen est) ,
(|iioJ paralysi labnrel , qni iiiorliiis sie est Grreois geiiiis luisse iiiensurae, qii« conliiiebat terliaiii par-
.Tppellaliis, qiiod nervos laxet et dissolvat, kko tou leiii eplii. Et qiiidem bealus Ilioronyinus aliqiiando
7r«oa)ustv , (îiod cst dissolvere. Ilaque Tertullianus s:iliiiii verlit , ut Gen. cap. 18 , iilii ciiam lit iiicnlio
proprie et eleganter dixit in Apologia de Chrislo Iriuin salnruin. Sic eiiiin Abraliam ail Sar.i; Acce- :
paralylicos reslringere pro sanare. Suar. nnnniiiiquam vero mo-

lcra, tria saia similie coiiimisce;
Ibid. In Ltyinobgiis, lib. iv, cap. 7, num. 2S, Pa- diiiin, ut IV l\eg. vii Cras modius simila; statere uno,
:
ralysis diciliir a corporis impensalioiie nomiiiari. S^-d et duo modii hordei uno. Ilic eiiiiu liabent Ilebriea
iii nolis observaiur aliler legenduin , ut corporis seach, id csl, salum. Ilaque loriasse qiiis miretiircur
solutio aiit dissolulio iiilelligaiiir. Ai\ev. idein Hieri)iiymus enarraiis hanc parabolani Maiih.
,
160. Archii.tjnagogi filia. liecieaiilem scribit bea- XIII scripseril Salum genus est mensura; juxta ir.u-
, :
lus Chrysostnnius leiiiinaiii non esse aiisain coram ad rem provincioe. PalwstiniT, uniim el diniidium mudium
Dominuni arcedere , qund ex legis piaiseriplo ini- capiens. Quod prociililiibio siiiiipsil es Joseplio, ipii,
iiiuida Nobililalum aiiieni esl diviniiin illiid
essel. lil). IX Anliq., cap. 4, ait : Salum ferl modiuin uiiuin,
iniraculum plane divin ir:iculo, et lectii dignissi- " et seniis Ilulicum. Seil ne viro siiinnie doclo iiola
nio, quod narrat Euseb., lib. vii llist. Eccl., cap. 14. innraiur, diceiiduni eril non euiiideni fnisse iiiodiiiiii,
SUAR. sed al uiu alqiie aliiiiii pro regionuiu varielaie. Pro-
162. Iii lexlu Grialii , uli eliani in aliis impressis baliiliter auicm suspicaiur Janseiiius , c:ip. 57, pr.c-
scribilur idolatria pro idololatria ,
quod reslilueiiduin. clari operis ipind Coiic nliani evangelicam appella-
AllEV. vit , ideo Dnminum iriuiii satnriim larin:» iii hac
167. Mulier quK
fermcntiim abscondit. Isychiiis , parabola memiiiisse, (|U(ul mos lortasse fiierit iii Ju-
lib. I in Levil., cap. 2, sic ail : Ahscondit iii fariiia daa, ut laiitumdcm paiiis in usiim l'amili:c sciiiel
sata tria, Ecclesiam siiinificans, quw in Trinitalis verbo ((iiificeremr. Id quoil congriiii cuiii loco pricdicio
fermentat theologiir n:ys(eria. Haiic allegnriain inter- Geii XVII, el aliqiinl aliis sacrse Scripliirae locis. Si
pielans beaius llieroiiymiis, pru;iiiisit niinqiiain pa- (|uis aiitt-m r:it:oiiem diligeiiler inivciit , iiiveiiiel
rabolas el diibiam uîiigiiialiiin iiiiclligentiaiii ad eplii, sive sala liia, paulo plus capere quam capiiint
aiictoriialemdogmaluin pioficeie. Sed Initase alius iii lli^p.inia celeiiiiiii x. Suaii.
auctor recle reprehendilur, qui nnn ad aniiiiiim pie- Ibid. Ail (]u;cstioneiii qiiaiii Siiariiis excilat de
laie iiiforiiiandum sed ad st:ibilieiiduni sancla; Tri-
, s;ilo cxpliiandam , cniilerentla i sl docirina Isidori
iiilatis iiiyslerium, hanc adhibuit allegoriain, contra Cdiii nolis lil). XVI f.lyinol., cap. 20. Ahev.
lil ALLEGORLC QL/tDAM SCfJlPTLR/i: SACR.t:. 12-2
sniil populi ,
qui per quinqiie corporis sensus , ali A 170. Qni aiilem liora lertia, hl suiit qui ab adole-
iiienlo lcgis spiriluails a Clirislo reficiuiUnr, ei du- sceniia ad fidem accesserunt.
plici Teslanienlo, qnasi genieliis piscibus, saUiranUir. 180. Qui vero bora sexla condncti suni, lii siint
nO. Qualuor riulem niillia viri qiii aliis septem qui in juveiiiiitis .Tlale ciedideriinl.
panibus alunlur (Marc. viii), eadein geiiiiwm Eccle- l&l. Qni aiileiii linra iinna accesêriinl, illi snnt
*
sia est, qu* in qnaluor iijundi parlibus dilTundilur, qui, jam a jiivenliile in scneclutein declinantes, gia-
•
aique ubertaie scptiforniis gratiae recreatur. tiain percepernni.
171. llle qui s«pe nunc in igiieiii, niinc in aquam 182. Qui veio uUiina hora iveiunt (Ibid ), illi
cadebal {Hlatth. xvii), niundiim signiricat. Igiiis au-

siiiit qiii jam decrep li, el in cxlremo viia; sna; lein-
pore vi cali, ad Clirisliini venerunl. Qui t;inieii prio-

leiu innainmanlem cupiilitalein, aipia carnis volu-
ribus pareni niercedem beatiindinis accipiunl, iii il-
plaiem demonsirat, in qnibus seiiipor arreptiis quo-
tidi;ino lapsu prixipitalur.
lis conservans Chrisliis jusiiiain, qui prima bora na-
livilalis operali sunl ; iu istis iinpeiidens n isericor-
172. Moyses el F.lias, qui appariicriint cum Do-
diam, qiii una viix bora laboraveiiini.
mino iii monte {Ibiil. ; Luc. ix ; Marc. ix), lex el
185. Diio fi!ii niissi ad opeiandiim vine;iiii
proptietia inlelli;.;uiitiir, qiiariiin vocibus passio, el
(Matth. xxi) duorum pnpulorum ijpuin demoii-
resiirreclio, et gloria Doinini declar.itiir.
stranl. Primus enim missus vocuiur gentiuin pupu-
173. llomo lialiens cenluni oves, qiii, reliciis ills,
lus per iiaturs iiilelligentiani nd operis divini cultu-
ovcm perditam qiiscril, ac repertani linnieris reve- raiii, qui piius taiiien coniumax cxsiilil, et sese ilu-
liit (Luc. xv), figiiram Clirisli exprcssil, qui, reliclis iiim iicgavii. Advenienle aulem Doinino, priorcm
iiiillibus angelorum in coelo, ovem qiia^ peiieiat in
coiilumaciain seiinente eniiindal obcdientia. Secun-
Adam, ut boiius paslor, qnaesitam in geiilibiis repe- diis auiem missus Judxoruin per legis cognitionem
ril, alque crucis siiaj liumeris ad paradisiiiii rcpor- respondit Omnia, qihvcunque dixeril Dominus, fa-
:
lavil. ciemus sed idcirco damnalur, quia

; non sohim iii
174. Mulier, qii;n penlilam reperit (iracbinain,

professioiieiii legis prsevîricams est, sed in ipsiiin
Lcclesia esl, qiiae animain diaboli laqueis ab-traclini Duininnm viiieLB parricidales nianus exercuil.
et perdilani, diini iiivciierit per pceiiileiitiaisi, el aii-
184. Ilomo qii \ineam plantavil (Matth. xsi;
gelorum et bomiiiuni facit laeliliain.
Luc. xx), Deus esl, qui cnndidit Jerns;ilcm, iii (nia
175. Debilor decem millium talenloruni {ilallh. a'dilicavii turrim, et lorc .lar foiiit, videlicel tein-
xviii) significat lioniines qiii Deo siiiit obiinxii pcr plum, et aliaie, et s;cpe circuindedii, id est, ange-
Iransgrtssionem dccem praiceploriim, sed siciit iio- lornin mniiilione vallavii.
bis posceiilibus a DoniiMO pcccati vinciila r(ia\an- 185. Coloni auleiii qiiibns vincam locat (Ibil.),
lur, ita unusquisque nosiriim diniiltal exem|iIo Do- populus est Israel, qui sub divino cultu possedit Je-
iiiiiii, ne dum minima debila in iios peccanlibus non rusalcm.
concedimus, majora nostra exsolvere cum usuris
I8C. Servi auleiii ([ui tempure friigum missi iiiler-
pusnaruiD coganiur. fecli sunt a 143 colonis (Ibid.), proplielae inlclligun-
176. Dives, qui camelo coniparalur (Uatlh. xix ; lur, quorum sangiiis elTusus esi a Juduiis, diim ab
Marc. x), pcrsonara indicai Jud.eorum, qui ile legis eis qua;rerent jusiiiia; fructum el lcgis.
pntenlia glorimtiir, quanqiiani propler t rrcna, quse 187. Filius aiilem novissime niissus,quem c]e-
colunt, non habent rcgiium ccEloruin, ubi facilius clum coloni cxlra viiieam occidcriiiil (/iii;/.), Clirisliis
genliuni populus criininibus lorluosus, et sarcinis e>l, qiieai crucilixcruiit Julaei , ejicienles euin exlra
peccaloruni gravatus, ingrediliir perToramen acus, portas Jerusalem.

(|uasi per angiislias passionis, dolorum ac laboruni. 188. Coloni quoqne ,
qiios Doniinus vinea: pcrdit
177. Paterfamlias qui opcrarios ad \iiieam con- (Ibid.j, pnpuli Juda-nruin iiilclliguntur, qui nliiii, ut
ducit, el denarium 142 proiniiiit {yiatth. w), vi.leninr, dispcrsi aique peremili suni. Illi anletii
Christus est, qui vocal oiniies ad ciilliiin fidei, pro- n agricolae ad quos viiiea transle ri prsecipisur, signi-
miitens eis pra^mium perfecta! beaiiiuilinis. licant apusiolos, vel successores apostolomm.
178. Operarii hora prinia condiiili lii siiiit qui a 189. Hex qiii fccit nuplias filin suo (Miuth. xxii),
rudiinentis iiifaiirue culliiiu lidt;i conscculi sunt. Deus Paler intelligitnr, qui cnpnlavit ex virgiiie car-
173. Allegoiia lircc de Clirislo, laiiqiiaiii bonn pa- 18.J. Isidnnis iiis verbis ut videnlur forlasse innnit
store, ovem (|nje peneiat liiiiiicris suis porl.inli', di'-persioiieiii Jud;cnioni siio leinpurc, ul noslio
primis Clir sli nis iinprioiis giati erai, nt iii piiiiiris eliaiii, |ieisever;inleiii. Arev.
veieruin monuiiienlorum qux adliuc restaiit cer- 18'J. P,ex qui fecil. Traciat bealiis Giegorius iii
nere licei. Arev. lioinil. ilisMrle, iit solel, lianc alleioriain ,sed secu-
182. INolandus boc loco est loininativus pro abla- rius dici pnlai rcseiii palrein regi (ilio iiuplias fccis-
tivo absolulo, m
i//i5 conurvans Clirislus... in iîis se, cuiii ei per incarnalionis nivslenuiii sanciain ICo-
impeiidens pro in illis ci.'nsenanle Chrisio... iii islis cli-siain sociavit in uiero Virgiiiis, siciit iii tlialaiiH-..
impenilente [Ixc loqucndi ral o iii Slss. Uiiluri s;e-
.
El cansa est cx duabns persoiiis ficri solct
qiiia
pius occiii rit quain in Imprtssis, e qnibns, ut arbiiiii|iiiarum conjnnciiu, nelariuin esl uuiein iii Cliri-
IroT, Ediiores eam sujlulcrunl, i|unj Isidori iioii slo duas crcilcre pcrsonas. Su*R.
issesibi persuadercnt. Sed abtcr juJiiaiiduui. Aiicv.
125 S. ISIDOlil IIISPALENSIS EPISCOPI 124
iiein virgincm Clnisio. Servi vero, qiii missi sunl A rorriipiioiiein , iilcirco (iiiiiiario numero compiiian-
vocarc inviinio';, nposlnli snni alqMe proplicUP, qui liir.
Jud.fos per legein el Evnrgeliuni vocivernnt ; sed irS. Quiiique aiilem virgines faluan, quse noii ha-
ii i nioio lerrenis volnpialilms, nmdo car.iis el legis beni in vasis oleuni {Ibid.], ill* aniiiis suiil quae
OiiiTe I
ressi , folemnilaleni advenlus Doniini cnn- liabent quidem integriiatem corporum , sed non
tenip-erunt , ei quo se iiidignos exislimaveruni viia servant intra conscieniiam boni operis teslimonium,
SPterna. giiiles auiem introisse manifeslantiir. dum in facie iilori.iniur apud lioniines , el non corde
ISiO. Kex iratus, qiii niisil exercilu* siios, el per- apud Deuiii. Idcoqiie ,
qiiia in vasis peclorum suo-
didil inlerfiCiiri s llos , et civitalein illoriim ir.cendit rum meiilis splendorem non gerunt, advenienle Do-
(Ibid.), Deiis 1'aler est, qui suscilavii Yespasiannni niino, a regni ejus gaudio excludunlur,
Ciesnreni Rnmanornm ,
qui et pnpulnin gladio vasla- 199. Homo peregre proficiscens, qiii iradidil boiia
vit , ei civilatem Jerusalcm fiindilus ciim su s uiii- sua servis siiis (Ibid.), Clirisius esi ,
qiii post resur-
versis evertit, ita ut ulleiiiis belligerare non |0ssi[. reclionein suam ad coelos regrediens, iradidit evaii-
191. Ilmo autem non iMhens veslem nuplialem gelicam graliara evaiigelicis negotiatoribu» feneran-
in accubilu ,
qui , loqiienie rege , obmuiuii; quem dam. Sed primus servus in qiiinqiie laleiitis sibi
jubel servis ablaium miiti in tenebras esleriores B daiis quinque libros legis acccpii, qund docirina et
(Ibid.), ille est qiii in fi le qiiidem cum CKleris re- opere deeein pra>ce|iloriim amplificavit.
quiescil ; sed si iiivenius fiieril in die jiidicii vesleiii 2'dO. Allus clnobiis liOemis duo Teslamenla pro-
carnis baber.' pollniam , confesiim julielur ab ange- nieruit, eaqiie 145 morali ac mysi-co sensii pie
lis tol!i, ei meigi in ccliennam ignis aierni. dispensando dupl cavil.
192. Duo deliilores, ex quibiis unus dcbclial feiie- 201. Tcrtius, sub figura unius talenti, gratix do-
ratori denarios qningenlos , el aller qiiinquaginia nuin accepuim in lerreiiis voluplatibus nb^curavit,
(Luc. vii) , signincant ulruinqiie po|Miliim, Judaeo- ideoque projiclus est in inrernum, quia niillum inde
rum, scilicet , et genlium, ex quibus i\e qui qiiiii- operalus esl fruclum.
quaginta denarios debuit Jud.cnrum typiim liabuit 20^. Alii in primo servo sensus cordis et corporis
ille vero qui 144 qningentos , genliuin figuram ex- accepios, in secundi) inielligentiam et opus, in lertio
pressil, qui ab iiiitio inundi debilor seniper evisiens, ratinnem iiiiellexeruni.
cliirograplium pecc^ti per pQenilentiani non solvil. 205. Juvenis filius viduae qiiem Doniinus mortuam
Advenienle ilaqiie Cbrislo, tandem ciedidil, alqiie e\lra porlas urbis suscilavit (Luc. vii), signiflcai
Lt>eriorem niisericordi:e friictiim accepil; iinde qiiia eum qiii palam quodlibet mortiferum criinen adinit-
plus illi conces-um est a Cbristo , amidins diligit C iji; q„iq„e noniiunqu.im audilo verbo Dei n morte
Chrislum, sicut scriptuin est : Cui plus dimiuilur, peccali resurgit, et per poeiiileiitiam Cliristi vivere
ptus diliyil. iiieipit; rediiilurque viduae malri sui , id esl, Ec-
193. Seplem vero fralrcs qui iini mulicri nupse- clesise.
runl, et sine (iliis morlui sunt (Marc. xii), bomines 20i. Homo qni descendebat a Jerusa'em in Jc-
infidelcs inlelligiinlur, qui | er seplem muiidi aelaies, rielin, et incidit iii lalrones [Luc. x), ipse .Adam fi-
in iiac lerra loiam vilam snam sine fructu justili.Te giiraiiir in genei e sno ,
qui dum descendit de para-
consnmpserun!. dijo coelesii in mundum, incidit in angelos lenebra-
I9i. Duo in leclo (Matlh xiiv) illos fignrant qui rum.

rcmoti a turbis in olio quodammodo vit.c vacare vi- 2t'o. Samarilanus descendens , qui vulnera cjus
dentur. ciiiavit (Ibid.), Cliiistns est custos noster, qui de
1P.T. Duac niolenles (Ibid.) illi inlelligunlur qui ccflo descendit , et genus bumanum a vulneribus
negniiis lemporalium rerum circumferiinlur. p cealorum ciiravit.
196. Duo in agro (Ibid.), illi sunl qui in ministe- 206. Siabularius (IHd.) aposioli sunt , vel suc-
rio Ecclesi.r, tanqunm in agro dominico, operanliir. cessores eorum qui infirmilaiem nosir.im pracdica-
exqiiibus, advcnienle nocie , id esl, sKtuIi ndver.^-i- D i;one evangeliâ recroînt.
tate, qnidam pcrmMnent in fiile , et assumuniiir : d 20". .Mnrlha ,
qiis excepil Cbrislum in domum
vliam, qiiidam disceduni, ei relinqiiuiitiir ad poenam. suani, ct in bac minisirabai (Ibid.), signiGcat Eccle-
197. Quinque virgincs sapienles {ilnilli. xxv) om- si im, in bac vita Chrislum in corde excipientem, et
animx saiiclje intellignntiir,
iie* qiire quoniam per in npere juslili;e Inl)or;iiiiem.
qunjue sensus corpoiis niillam adniitiunt cor.iis 20S. .Maria, soror ejns, quae sedebat secus pedes
200. In tcxlii Grinlii ernt ea quiv prn ea.ûe . iil in e'i Ailnm. mlser facius per peccaium. Descendil aii-
••.liis quoiMie E
recie appant impressiiin, el apud
lilis ieni iii Jerielio, id esl, in innnilnm In quo oiiinia ,
Gri.iliuin inendiiin videiur iiiepsisse. Ar.EV. 01 ii 01 ciilunt scul luiin , qiiain signifieal Jericho.
,
20i. Alii i)i primo serve. Divini» Gregoriiim sigiii- Ad:im enim , qiii divino pr.xcepio oblemperans, di-
ficat, cujiis liiil III priiiiis slndii.siis; is eniin ail buiic vino elinm benelicio Inisset imiiio: tnlis illo violr.to, ,
modnm irneinl pissenl. in nllegnriaiii.

Siak. niiiits iiiiserinin et phirimns alins acerbitales inerilo
204. liomo qui dcscenoebai. ler pnnidisum coele- pcrpessus est. Sic eniin esponit hnnc allegoriaiii
slein , ut error viteiur. Jerus:ilem Civiins pncis illn Iveaius ..ûgusiinus in lib. de yuast. evang. Slab.
coelesiis inlelligenda csi, a cujus bcaiiiiiJine lapsus
125 ALLECORl/E QlJ.f:DAM SCP.IPTIjU.-E SACR^. 126
Cliristi, et andiebat verbum (Ibid.), demonslrai A 2U. Muller qus ,

decem et oclo annos infinnita-
futuro s.tcuIo ab omni opere tem habfns, a Donr.ino curata est (Lui:. xm), Eccle-
eaindeai Ecclesi.im , in
snla contemplalione s:\pienli:e siae typus est qu.x in fine lemporuni salulem lidei
ce«sanlcm , et in ,
coiisecuia est. Sex enim aîatibus inundus isie eom-

Clirisii lequiesceniem.
209. Iloiiio qui nieilia nocle poslukiliat al) aniiro pletiir 147 cujus tamen lempus liabet tripertitam
panes (Luc. xi), simililudinem exprimit ciijusque disrreiionem, unam ante lesjein , alteram in I ge,
ires
Dominum postulanlis ul del tertiam sub gratia. Sexies ergo terni decem et oclo
in media iribiilaiione ,
ei scienliaifi Trinitatis.
efficiunl ,
quo numero tempiis lioc nosir.Te s;ilutis
ubercs rrucHis ager altii- iiisinualiir, quando, a Satana; vinculis soliiti quibus
146 210. Dives, cujiis ,
]\l(Luc. xii), significat Iiiimineni luxnriis dedilimi, curvaii eranius , donum saliitis et spem supcrnsc
abundanlem peccalis, (|uem iinmnderaie plus aui- cnnteniplationis accipimns.
ct
plius peccare desideraniem argnit Dnminiis dicens : 213. Ilydropiciis qiieni Dominnsciiravit (Lik;. xiv)
Slulle, Imc nocle uufenmt aniimin tuam abs te ; qum deninnslrat eos quos fluxiis carnalium voluplalimi
purnsti, cujiis ciunt ? cxiiberans aggravat.
,2H. Qiiinque illi in dnino una, id est, paler, iiia- 21G. Ilomo li ibcns duos filios \Luc.\\) nciis est.
ler, filius, Blia, nurus, ex quibus duo in ires, et B fialiens duos pnpulos, quorum mnjnr figuram tcnuit
perniansit in Dei alter jnnior
Ires in duos dividunlur (Ibid.), signlficant hnmanuin Jiid.Tioriim ,
qiii ciillii ;
geniis fide et religione inviceni scparatum, partim genliuiii ,

qiii , conditore deserto , servus faclus esl
iii discissione schismaiis, qiiod duo significant, p:ir- idnloruo), qiicm per egestatem fidei reverieniem cle-
llin in numero trinilalis, qiind tria deinnnstrant. Di- inenter susctpil Dens Pater, cl pro conversione Hjiis
visiis est enini filius adversiis paiicm suum, id esi, sub viiiili typo iinninlal Filium unicnm; tiilniit etiani
cnm aniinlum fidei el stnla iinmnrlalilali.s iiidnil ciim,

pupuliis ex gentibus venieiis adversusdiabolum, ,
quanqiiam Jud;cus fraler livnris tnrqiicaliir iiividia.

qiio anlca luerat socialus. Divisa est et filia advcr-
propter salnlem tamen ejiis gaiidium conciuit angelo-
sus matrem suam , id esl ,
plebs e^ Jiid;eis crcdens
adversus impiam Synagogani. Divisa esi et iuirus ruin syinpbonia
adversi:s socriim suani , Ecclcsia videlicetex gcnli- 217. Dispcnsalor prodigiis ,

quem dominus a villi-
biis adversiis malrein sponsi sui Synagogam , ile qiia catione removeri praeicpil, etfraudem faciens domino
secundum carnein Chrisliis fiieral procreaius. Oui siio, rclaxavii debiloribiis parlem, iit li:iberel iinde
Iiomines separantnr silii iiniccni, alii terrenam , aiii inpnsleium viveret (Liic.xvi), h;ec cninparalio ad
Coelestem gl"ri:iin appelenics exempliim nnslriiinproposiia cst; nam si iHc a domi-
212. Galila'i xviii snpcr quos cecidit turris in Si- ^ "" suo laiidari prnniernit, qnia, fraiidem ci facicns ,
loe et nccidit eos (l.iic. xiii), iulerituin plebis Jii- in poslenim sibi de alieuis rebiis prnvidil , (|uaiitn
,
dcorum iiisinual. Decein ct nclo cnim apiid Gr.Tcos magis Christo pk.cere pnssumus , si ex propriis iio-
slr.s misericordiam iiidigentihus f;icianiiis, a quibus

ex iota, t, ct ct:i, n, litteris cxpriiiiiiiitur, nnibiis (i-
giiris nomen Jcsus scribitur, in qiicni illi cedire rccipi in a^terna laberiiacnla possiiiuis ?
nolentcs paritcr a Komanis cum sua uibe prostrati 218. Divesqiii induebaiiirpiirpnra et bysso (Ibid.)
sunl. signific;il Jiid.eoi uinsuperbiam . norenlein qiinndam
213. Homo qiii arborem fici in viiiea sua planla- iniperii clariiate, vel honoris excellentia.
148219. Mendicus ulcerosiis (/tid.) demonstrat

vit, Christus est, qiii Synagogam in Judaico popnlo
coiididit, quain cum Dnmiiius, quasi inniilem, jiis- genlilein populuiii, coiilessionibiis peccalorum liuini-
sisset abscidi, fit illi a cnlonis aposlolis fossa liumi- liatum.
lilalis, adhibetur siercus, id est confeisio peccaio- 220. Quinqiie fratres divitis illius qui apud inferos
,
rum ; sicque in nnvissimo credendo commutabitur torquebalur (Ibid.) Jiidaei iiitelligunlur, qui sub qnin-
in melius, dabilqiie fruclus jusliti;B copiosos. qiie libris posili mnt.
LncK, eap.XIl. 20, sic exempliim pnnitur, et tacentur nomina. Pr.T-

210. In Evangclio sancii D quihiis
nuiic legilur : Stulie, linc nocleimimum luam repe- clare ciiaiii(jngenes, cap. Joh, inqnil tieressario
i :
Ivnt a te; qnw a<'tem parasti, ciijus eruni ? Arf.v. nominis J"b mentioncin frcit Moyses. qui libri micior
212 Du:c priinne liller;i' nrjccn noininis Je-u t et csl,ne, si hoiniiiem solum dicerel, arqnmenium uliquod
n, iiabilK fiierunt a veleribiis Christiaiiis pro cnm- fingere exislima etiir. Eadfii! scntfniia csl de divite
pendio nnminis Jesu. Srriptnrcs qiii nninerum de- ei Lazaro, .\nibrosii, Cyri^li Daniascini, :iliiue En-
,
terii elocio iii liis ilimbiis liileris ad iiilerprclaiio- Ihyiiiii , qiii eii;iiii ail ili'vitis qnidcin iiniiien silenlio
\iem aliqiiam niysticani seu ;illc;;oricam :ignnver!iiil, fiiis.'e pr;i'leritiiin ah Evaiigelisl:i, tîniiiani ndio di-
recensni in Prinlcntianis , num. Uti ct seqq. ciim gni; scriptum esteniin, ps. xv: lVo« accipiain nomina
n»lis. Prn insin»n/ lorlasse legi'ndiiin insinuant. Aiikv. eoruin pcr lnbia mea ; inenilici vern iioincn meinnnas
218. Dives qui inducbalur pnrpurn et bysso siijni- |iroililuni, taiii|U;im ainore digni. Aiiint ;iiilein i|iiid;:ni
ficat, Tlieophylnctiis, erudilus in priniis scrijitnr, e\ trailitimie lIi-hr;KOriini, (]iind per id tempiis ilives
nnn (lubilavil ariirinare divilis ot Lazari non qiiulem ille fiieiit Niiieii-is appelhiliis, el mend ciis i>te La7.a-
bisinriani, seil ficlain csse paralinlain, qii;e narraliir riis. II;ec Eiilhyiniiis. Uund si, iil iii plerisqiic niniii-
a Domino;cui tameii nnnien Lazari perspicue repii- bus, sic etiam iii lioc Theophylactns Clirysislnniiiin,
giial. Nam
cgregie ail heatiis Chrysosionins , in hnni. virum cxcellenti dncti ina et saiiciilati- , issel iinila-
111 Luc. , de patre et iluoliiis filiis : In parabola non tiis, na; illc a coininiini sentciilia luinqiiain dcscivisscl.
wiil dicenda noinina. Parabolje eniin suiit jll.c, in SlJ^K.
127 S. ISIPOni HISPAI.ENSIS EPISCOPI 128
22). Dcceiii lepnisi, qiii imiii:lanliiia Doniino(L«e. A per lavacii graiiain liaiiseiint aJ passioiiis coro-
xvii) . iKTrelici sisnificanliir, cpii in varii'iale colorum nam.

divcrsiialem h.aicnt scliisnial qiii luc ideo ad sa- 231. Arcliiiriclinus (Ibid.), Mnyses iiilelligiliir,
Ctrdotes niiiuiiiiiir, nt, dcicisa onini varictale eno- qiii miraliir molinrem ct s;incliorem populmn per
ruiii, uniialis peicipianl saciauieiilum. Jesnm ii> Evangelium coiigregauim ,
quain illniii
222. Judex iniqiuis ,

qui Ooininuin non limcbat priorem ab Êgypto dediictuin ; finiluin eiiim vinuin
assidue lamen deiirecanlein vidiiam exaudivit (f.MC. ostrndit siiblatain esse gratiam S|drilus sancti a Jn-
xvui), similiuido est qiia denionslratur quantaiu dacis, et peraposlolos in gcnlibus conlribiitam.
spem habere delieat qni Diiniiniim iiidesincnter ex- 23.J. Mulier Sainarilana (Joaii. iv) inystice inlcHi-
poscil, ciiin etiai» apud aures iiiiqiii judicis valiierit gilur Syiiagoga qninqne libiis legi^, quasi quini|ue
fiequens inslantia vidujR deprecantis. Ipsa autem vi- viris, seciindnm seiisiim cariii-^, subjecta ,
quam
diia significare polest Ecc!esiani, perêveranlia sna iiiiscricordiier Dominiis provocat Iiaurire aquam
pcientem ultionem de ininiicis siiis, diubDlo, vel Ikc- vivam, lavacri ^cilicel peicipcie graliam, vel secre-
rciicis. tam lcgis inlelligcnliam.
223. PIi:ir!sa>us orans iii lemplo (Ibiil.) Jiidxorum 230. .Mulier adultera, qua; oflcrtur a JudiEis Do-
esl popubis, i|ui ex justilicationibus Icgis e.xtollit ine- B niino lapidanda [Joan. viii), est Ecclesia ex gentibus,
rita sua. qnu;, prius reliclo Dco , in idolis fueral fiirnicata,
. 221. Publicaims vcro (Ibid.) geiililis est popiilus ,

banc volebat Synag(ig:i zelans iiiterlici, et Cliristus
(;ui longe a Deo positus confitetnr peccala siia ,

qiio- cam salval per reinissionem delicli, iiec siiiit caiii
runi iinns superbiendo rccessit Iiuniilialus, alter con- perire, qui novit veniani coiidoiiare pcccantilius.
(ilendo Deo appropinquare mernit exallaliis. 237. Sinion leprosus (Maith. xxvi) gentilis est
223. C;i cns sedens secus viain (Ibid.) populnm de- populiis, f]ui est a Redeniptore nuindaius.
nionstrat gentilcm, qui per Clirisli gratiam lidci nie- 258. Mulier quoe uiigiiento caput Doiniiii unxii
ruit claritaiem. (Ibid.) Ecclesia est. quK frucius sui operis lideiqua
22t). Z;\ch;cus (Luc. xix) gcntilis cst populus, gra- odorein ad laudem Dei et Cbristi gloriam leferi.
tia meriionim pnsillus, qni lanien, a terrcnis actibns 239. Angelns ille ad cujus descensum movebatiir
siiUlevalns, per ligoum doiiiinica; crucis Cliristi inys- aqua, qiiinqiie porticbus cineia (Joaii. Chrisliis
\) ,
teriiim coiileinplainr. est, ii! ciijus adveniu turbatns est 150 Judieorum
227. Hnmo nobilis qui in Vmginquam abiit regio- populus qiiinque libris concliisus : descendeiite eiiiiu
nein accipere sibi regiiuni (Ibid.) , Kedeniptor nosler angeln, cominovebatnr aqiia, et snnabatiir iiifirinus ;
est.qni usqiie ad fines terr;e pervenit accipeieiegnuni G Jescendente de cielis Chiislo, commotus est in pas-
in populis geiiliuin. sione ejus idein popnlus, et sanalus esl muiidus.
2-28. Cives qni nolncruiit eum regnare (Ibid. ) Ju-
210. Ca,'cus a iiativitaie, qnein Dominus, post-
dsi inieHigiiiitiir, (pii Chrisuim regem spreverunt.
qiiam unxil oculos, ad pisiiiiam Siloe niiît lavan-
2-29. Scrvns qni mnam uuam accipiens , decein
dum (Joan. ix), sigiiificat genus bumanuui a nali-
acquisivii (/fcid.) , significal doctores qiii, accepta
vilate, id esl, a piimo hoinine errorum lencbris
gratia Evangelii, iii dccem verbnrnm Oecalogi pr*-
vitiatum, cujus ociilos Dominus de sputo ct luto li-
dicaiiieiuis heiie usi suiit, el dO' endo ninltosin 14S nivit, quia verbiim caro faclum est. Et lavari oculos
fide aciiuisicrunt, idcirco, adveniente Doiiiino, lan-
in piscina jussil, ut baptizatus in Cliristo, acciperet
dabiintnr, qnia liiiT.iti suii'.
legein fidei, et crederel iii eiiiii qui humilis inmundo
25ii. Qni vero ex uiia qninqiie acqiiisivit (Ibid.),
appaiuit.
illos demonstrat qui mandatum Dei servantes consc-
qniiique Moysi 24il.Lazarus, quem Dnminus quatriduaniiin fe-
quuiitur scientiam le;.;is, in lihris
lentein de moiiumento suscitavit (Joan. xi), signifi-
scripl;ini, eamqiie docendo ad usnm salnlis necessa-
cat inundum, quein gravissiina peccati consuetudo
riiim feneranlur
n-, n.
2ol. Qui vero
„
mnam
•
ipsam ^..j»- „ „ „oo...,o„;i TJ corniperal,

in siidar o cinservavit t»
^ qui tamen quarta die niorlis resuscila
. . .
tur. Prima eniin dies est inortis, tracta ex Adam

(Ibid.),ostenditeum qui creditum sihi grati« donuin
propago inortis aliera dies mortis est Iransgressio
delicate olioseque traciavii, nmle et rectc aminit
;
legis naturalis; tcrtius est dies mortis praivaricaiio

coUalam gratiam, quia per iie;;ligenti;im proedicarc
dat;i! legis quartus dies mortis eî conteraptus
coiilenipsit, ut ei augcretiir qnod lahoiavil. ;
evangelic;p prafdicationis, iii quodie Domimis, suum

232. Vidua qux in gazopbylacio dno jecit ininnla
opus respiciens, miseriiorditer resuscitare dignaius
(Luc. xxi), aiiimam fidelem deiininstrat ejus qui iii
cst.
ihes lUro cordis sui frucluin dileelionis Dei et proxiiiii
scrval. 242. Servus piiiicipis sacerdotum, cujus dextra
253. Sponsiis (Juan. ii) Christus csl ; ciijus amputatur auricula (ilallli. xxvi), Israeliticus esl
tiiipli;!! cuni Ecclesi;! celebranlnr iii cujiis con- popiilus, propler incrcdulitatem servus effectiis. Hic
,
innctioiic aqua iii viiiuin inulatur ,

qiiia credentes dexteram aurcm amitiit, duiii ad sinislram per In-
Cbristian., nl vidi ri polest apud Holtariiiiii,

210. S;epc liic c.eciis a naiivitale , de (luo sermo ter.
monnmcnlis ve- Uoiii. Subtenaii. toni. I, pag. 179. Ari;v.
csl iii Evang-^lio, rcpr;csciit;iiur iii
m DE OKTU EF OBITU PATRUM. 150
lellecluiii lillerx Iraiisil, cui Domliiiis in liis cni A 217. Dunlairoiies(/i!d.)popu!uniexprimnnlJiKlj'o-

crL-dnnl audilnm reslanrat fidei , el obedienleiii riim el geulinin qnnruni unns incrednliisl)las|ilieiiiat
fvaiigelici facit niandali. Cliristimi in criice pendeiitein, alter lidelis Judieos
213. 1'rinceps sacerduliiiii, qui scidil vestiiiieii- iiicrepat blaspliemantes.
liiin suuni in Doinini passioiie (/ftid.), indicat Ile- 2i8. Qiialuormililes.qniqnatuor partessilii de Jesu
linciim populuni nudaluni saceidotio, et evacuatnin vestimentis fecerunl (Psa/.cwiii, I6i), prsnligurave-
regno seiiso. rujn qnaluor parles mundi, qni diviseruiit sibi eloi|uia
2li. Barablias ,
qni Jinkcis dimi:iilnr {Malili.
ciii isli, sicut scriptum e>t : La<a»or cjo siipiT e/oquio
xxvii), signilitat Anliclirislum, qucin illi errantes tun, skut quiinveiiit spolia wutla
miTnerunl suscipeie pro Cln isto.
249. Mulieres qiiKaposlolis Doniiiii resiirrectioiiem
2i?). Ilerndes el Pilalus, qui, cnni essenl di-cor-
annuntiant, lex et prophetia iiitelliguntnr, qua; glo-
des, in pa^^sione Dnmiiii amicilia fa:ileranlur {Luc.
riaiii rcsnrrectionis Chiisli , anlequam revelaretur,
xxiii), iiidicaiit priniuni divisos fuisse iitrosi|ue popn-
qiiasi proeciirsores praidicavcrunt.
/os ciicnincisioiiis el gentiiiin, (|ui laiiieii per pas-
sioiiem Doniini in fide concordaveruni. 2?i0. Scpteni discipuli, cnm quibiis Dominus post re-
246. Simon Cyrensus , cui gest.nidamcnicem p «'"'eciionem suam convivasse describiiur, sepii-
iniposuerunt (Uid.), geminm poi.ulns iiilelli- ">am iiidcanl post resurrcclionis futur;p. rHqnieni, per
151
gitnr, qui ppregrinn, in lege obedicns eflicilur
qnam omncs saiicli per Clirislum irtenia bcatitudinis
,
Evangelio, crucisipseClirisli vector, et bajulus refeciione saiiirabuniur, ad qiiain saturiiatem nos

fidei
faciu.s. pcrducat Cliristus. Anieii.
250. In Isidoiianis, cap.O;, iinm. 18, notavi quani- dicc V.iiioMno G-9 ,
queni ibi dcsciipsi. Alirv.
ilain varietatem lectiunis in liue Allegoriaiuiiie.v Cu-
SANGTI ISIBORI
HTSP.4LENS1S EPISCOPI
DE ORTU ET OBITU PATRUM

Qlll IIV SCRIPTURV LAl DIBIIS F.FFEHUNTUR.
152 IPntcfrttio.
1. QMoviiiiirfaii! sanctorum palrum nobilissimorumtiue virorwx orlus vel gcsla cum genealogiis suis in lioc libello
indila sunl ; diguilas guoque, et mors eorum, atijuc S''pullura, senleniiali breviiale iiotata. Qmv, quanivis omni-
bus nola sint qui per amplilu linem percmrunt Scriplurarum, factlius lanien ud memoriam redeunt dum breni
sernwne legunlur.
EX VETERl TESTAMENTO.
1. Adam. XVII. Dan. XXXIIl. D.ivid.
II. Abel. XVIII. Gad. XXXI\. Salomon

II. Enorli. XIX. Aser. XXXV. Klias.
IV. Noe. XX. êphtalini. XXXVI. Eliseiis.
V. Melcliisedoch. XX!. lieiijamiii. XXXVII. Isaiiis.
VI. Abraliam. XXII. Epliraim. XXXVIII. Jeremias

VII. l-aac. XXII!. 153 Mamisscs XXXIX. Kzechiel.
VIII. Jacdb. XXIV. Jub. XL. Daiiiel.
IX. Lolh. XXV. Muysos. XLI. Osee.

X. Josepli. XXVI. Aarun. Xl.ll. Joel.
XI. Judiis. XXVI. Jiisue. XLIII. Aiiius.
XII. Ruben. XXVIII. Pliiiiees. XLIV. Alidias.
XIII. Siiiieun. XK X. Gedeoii. XLV. Junas.
XIV. Levi. XXX. Jeplile. XLVI. Siirhoas.
XV. Zabulon. XXXI. Sanisoii. XLNII. Nalium.
XVI. Issai har. XXX:i. Saninel. XLVIll. Ilabacuc.
Cap. I. 1. De hisvid. llieron. Epiphan. Doroth. Sy- C nolas adjecit, quas proindc Fonlidonii noniiiie sub-
r.opsin , Joseplium. Fo.miuunius.
et scri|Uo allegabu. Quid de lioc libro seniioiiduin, nbor-
/M(/. Libriiin de ortu et olntu Palrnm cum Octo niss. riiue expojitnm fuit in Isidunnnis, cap. 61. Auev.
111...... n^tfiii; irîil iilMiiliic pfin iilil '\t' lirnir^^ quasdam
<llinsi):ini
libris Pelrus Foiitidoniuscon ulil ac breves
ir.t S. ISlDORi IIISPALKNSIS El'ISCOI'1 133
XLIX. S •phntiias. LV. .\.IJo. LX. Esilras.

L. .*SS.<'iis. LVI. Az:irias. LXI. Zorobabel
Ll. Ziiliarias. LVjl. Zaclianas. LXil. Eslbr.
Lll. Mahiclii.is. L\lil. Tiiliias. LXlll. .Iiiiliih.
i.III. Nalliaii. LIX. Tres puerl, LXIV. Macbabal.

LIV. Acllias.
C.4PUr PRIMUM. A nieruit in eiiiii locum traiisferri vivens unde fnerat

2..\i!aiii pnitoplasliis.eicolonUb paraJisi.princeps pioliiplasuis expulsns. Sublalu^ esl auli-in aMiioiuin
liiiiiiaiii gi-iieris el ilellcli , ail iiiiagineiii Dei raciiis ,
treceiiti.ruin sexagiiila qiiiiipie. Mauel aiilein h;ioleiius
iiii.Yersitaii pr.i:lalus, i|iii creaiuiis noiiiina deilit at- in corpore ; in coiisuninaiiiMie munJi restiiuet |A/.,
(jiie lii ei.s piileslaltiii (Joiiiin.inili accepil. sajculiresiiluensJcHin tlianioitaleiiiviia;conJiiioneiu.

5. Ilicin Jeliciis nureiitis paradisicoii.^-titulus, inier 155 CAPLT IV.
reiioleiites aroiiialiiiii .-ylvas ac vernantia lloi ibiis arva, 8. Noe lilius Lamecli, Jeeinius ab .\ilani, sei uudiis
riirisliabilaior,iiov.L- vuaegaudia peragebat: ubi telhis palerorbis ali|ue re| aralor, jusiiiia insignis, lnngaiii-
fi-C"iida viret perpetuo vere, ubi loiis decurrens i|ua- iiiisln s;ie, sapiens in opcre, siJiisin teirisjustus.Isle
drinuo labilur aiunc. jiissusarcain conJldil, aJinoniiusiiilroi\ii, iiechuiiuit
i. Sed poslquain serpentis dulo, liiigua eliam pol- turbuleiilos diluviiQuclus.iiec fr.igores ve.itoruin.vel
liilns feiniiiea, pertactuin ligni, loci bealiiiiijineiii pro- niurniura cceli cxpavil, gestatorque per p:ocellas, nec
faiiavit ,
paradijO projei ius , tenani seiilibus Siiual- iiiergitur, serpeiilibus snciaiur el besiiis, nec teire-
lenieiii operariiis geinens inoduit. Aniissai|iiu initur ; cui ferx culla submiltuul , alilcs faiunlaniur.
iiionalitaie , in pulverein, unde carnis siinipserat 9. Namqiie avem mlsit , ledeuiitem sustinuit,
ortuin ,
post cursuin annoruiii iioiigenloruin iri- B sed perlida fraude corvi decipilur , minisieriu cu-
pinla rediit. Iliiic jarn 154 posleiilas iii crimine iuinba; gestantis ore ramuin [.aiirerx arboiis edo-
liujus pareiitis eisulein se paradisu factani , ac labori cetur. Ueseralisqiie fonbus arcue bes ias et cniKla
iiiortic|ii'- subaclani ingemuil. animanlia per septem dies abire peiiniitens, ipse
5. Sepullus est auleiu in Iolo .\rbee ,
qui locus po^tmoJum egressus cum liberis, Deum coUaudat ac
uoinen a nuinero sunipsil, boc cst <{iialuur; nani Ixtus viCfimas iiiimulal. Cujus aicam veleres rese-
ires patriarcha; ibiJein sunt sepiilli, el liie iiiiartus dis:e te.-lantur in Armeiiia super moiites .\raiath.
Adaiii. D.siat iiuleni locus iste non procul ab ilebion, Ilic liuiigeiilesiiiio quiii |ua.êîii:0 aiino mortuus est.
III iropoii ui be Allupliyloruin , in qua lerlur qiion- CAPLl V.
ilaiii fuisse liabitatio gigauluni , ubi eiiain et David 40. MekhiieJech re\ Salem, sacerdos Dei altissimi
posiea uncius est in regeni. Est aiileni civitas Si.rlis primus, verique oblalur sacrilicii,cujus oiigoseciela.
JuJ:e iii sacerdoiibus se|iarala, Jistans ad auslruleiu Hunc e:>se aiunt liebia'! Sein i.rimogeuiium Noe ,
plagfliii uiillibus XXII ab lierusalem. liilavum Abrah.x.'. ipse e^l eiiiiu pater patnim, pro-
CAPLT II. pbetaruin el aposiolurum oiigo, ipse est qui paterux

6. Abcl filius AJam el pasloroviuni, in vita iiin!;cens. piet.iiis beiiediclione, doiuiiius Iratris esse promeru t.
in iiiorie patiens, post iiiorleiii nun îlens, in mariy- C Qiiii|ue versis incedeiis vcsligiis patris geiiit.ilia teiil,
rio iirinin?, iii obcJienlia sumiiius, in sacriliciis Deo nec dei isil ebriuni, ut procax el reprobus filius, scd
placens , ia merilis frairi displicens; quem Cain ini- velavit, ut verecundus.
pius, 61 parrir.ida noviis, stiuiulante invidia innocuum 11. Lndeaccidii,in lege Judxoruni pareiiles a filiis
ferro nnnduni saiiguiiie iiiaculalo |irostravil, cum aj- nunqiiam videri nudatos. Iste .Abralise rev rtenti post
liuc innoceiis lerrum ciuoris liumaui facinus iion vicuriam bene.iixii, ideiii in lypoveii sacrihcii Jefru-
baberet. gi: Us lerra? priur i

aiiciii ei 156 Viiiuin Deo hosttain
CAPLT 111. obtulit, qnia sacerJotiuin el rcgiium vere primogeni-

7. Eiic.ch filius Jared, seplimus ab Adani, placens tis debebaiur, aiitequaui Aaron saccrJotiu fuiigereiur.
De», maluiuin nesciiis, mortis ignarus, qui scelera- li. ilic eliam prior oiuniuiii post Jiluvium urbeiii
toruiii humiiitiin iioii ferens angustias , a perniciosis Saleiii coiiJiJil, in qua eii;im et regnavit, qux postea
cotilraclibus [.4/., coniactibus] luuiidi siibsiracius. Jebus sive Soynia Jicla esi, et nunc derivalo voca-
5. Rece|ita apud veieres pusl Origenein, el probuta D lliid. Apud Grialiuin esl subslraelus pru sublraclut
fuit opmio Adaiiium fui^se se|iiiliiiiii in moiite Cal- Ar:;v.

varia', iil saecllum est, culliii el
i|U0 eliaiu excilaturn 1). M.irdiio Joaniies de Serpos, qui pro Armeno-
veiieraliuiii AdJmiVide U; llaiid. ,
ciuisecratiim. runi c.iihul.ciirum causa eruJilos noniiullos libros iii
loni. 1\ Febr., pag. -449. Tr:iJilioiies Uabbinicas, Je viilgus edidi:, aui eJi ciiravil, iii Compeiidio his o-
Arbee seriilcro .\Jami, Abraliaiii, Isaacel Jacob, refert rico .Ariueiiue, lib. i, nuni. tj, auclores refert qni
sancuis llieroiiyinus, Quu!St. Hebr. in Genesiii. Akev. reliquias arcie .\oe aobuc iu luoute Ararath asservari
G. Quo inslrumenio occisus Ineiil Abel incerluin. conteiidiint. Akev.
Pictores iiiaiidibula arniaium (âiiiuiii conira Iralrein 10. llierun. , epist. aJ Evagriuin. Isidorus, xv lib.
plenimque exbibeiit, sed nuliu prursus lunJaiiienlu. Eiymolog., ca|i. 1. Eo.nt.
rrudeniius saicuio Abeleni iuteirecium asêrit iii itid. Alegaiur in LJi iime Griaiii lib. xv Elym.,
pr.cfjl. Hamanigeiiia;, \ers. IU, queiii aJ locum c. 1, quo loco nulla de MelchiseJeclio n.entio; de
pliiia in baiic lem cx iiiicipiet.bu.- sacia; Scnptura; quo i.iineii ogitur lib. mi, cap. 6, ei lib. viii, cap. b.
iudicuvi. .\E£r. .\r.tv.
:
155 DE OUTU ET UBITU PATUUM. 151
bulo Jcrosolyrna voeiialur ; vivii aniiis sexceiiiis, et A CAI'UT VIII.
perJuravil uiqiicad se[)luagesiuiuin x'lalis Isaac an- 18. Jncobfiliiisisiiac, iiatiis iii tena Clianaaii. dile-
ii.uriuuMiiie esi ac sepullus iii civitate sua Je- ctus inalris, supplaiiialor fiauis, liuniiiis qiionue, et
iiuiii ,
simplex , et iiinoccnlein liabilans doiiiuui. Ilic au-

rusaleiii.
CAPUT VI. lein ,

poslquani primogeniti p aripuit beiiediitio-
geiiiiuiu, liliusTliare, de stirpe neni, obedivit niatri ei rrateriia; iracundia: paiienter
lo.Abrahain paler ,
cessit, palrianique el parentes reliiiqoens, exsul ef-

Sem,iialioiii'^;iialJ.i'US, lidepriiiius, exsulsp'intaneiis,
obediens in pra'ceiuis,crediihis in proiiiissis, pauper fe tus servilutein longam susiiiiuil, laboieiii rainis
in piaeliis viilo- peitulil ei fiigoris, servivit socero, ut paslor inerce-

iii palria, in peregrinalionelocuples,
riosus, in victoria iion avarus. Ueges quinque supera- narius pavit gregeiii, exspeciaiis non de divisioue
cxuit, captivumque parenteni rediixii. sed de gregis lucro mercedeui qui peregre |Tofe-
\it, et spoliis ;
lypo viderei, et ctu-, duiii consortio cgeret boniiiiun), cuinitaluui

14. Eu suiiinius ui Triuiiaiein in
iiiiiiatein in mysterio veiier.ireliir ; eo lidelis, ut In iiieruii angeloruin.
pKiniisso genere conira spem iiaturiu Deo crederet : 19. Ilic Domiiio colluctatus pra;valuit, lilc facie
adeo jiistus atque devolus , ui indulgeniiam uiiici ad facicm Dcum vidit; liic famls iiiupia pulsus, cuni
pignocis divinitaii non prajponeret ; sed iiicuncianter B prajclara progenie ingressusesl in .*.gyptum. Emei
sis centiim quadragiiiia septein aniiis, naturae reddiJit
prsptipienti parens ad iminolandiim lilium religiosus
parricida gladio dexteram armaret. debil im, sepuilusjue est ciini patribiis suis.
15.Quiduindistriuxitferruin,unicuni pignusinvic- 158 CAPUT IX.
liinani oblaturus nic nalum. perdidil, nec hustiam 20. Lot filius Arain cousaiiguincus Abiahae , pa:er
,
amisii. Filiuin en m iu sacriliclum obtulit, ct arielem JJoab, et Amon, apud Clialdxos nalus, boino justus,
pro filio imnioldvil. Vixit auieni cenlum sep uagiiila liospilalis, in Sodomis pie casieque inler nefaiiani
quiiiqiie annos, sepuliusqueest inagrolipliroii,iii spe- geiileni tonversalus. qui propler soluin bospitalitaiis
lunca duplici in cujus inteiiori parte sepultum feiunt ofliciiiin cliain siisceplor eir>ctuseslaiigeloriiin. Sul-
Adam, in cxleriori vero. Abrabain. Distat auteni lix pbureiiiiique exiiiuin ae Sodoniilaruni evasit iiicen-
loeus, ui Joseplius edocet, sepiimo ab urbe Hebron dium, mausilque postmoduin iii urbe Srgor, qna: est
gladio , ibique asserit Abrabam el lilios ejus sepul- juxla inare Monuiiin, ubi balsainiiin gignilMr, et co-
cruiii babere pulcbcrriino instructuiii niarinore. piosa poma palmaruni.

IG. Illicetiam, et terebintbum niagnam arborem a CAPIT X.
con--Ii!ntioiiel57 niundi fuisse asseveral.Hancbea- 21. Joseph prince]is jiigyi.ti, lilius jacobex Uachel,
lus llieroiiyinus usque ad Constaiitiiii iniperium per- G orlus in terra Cbanaan , benediclLs in priiiiogeniiiini
durassescribit, ipsa est eniiii quiTcus.Maiubrx- Amor. Israel, et accipiens priiiialuin Unbeii, d ledus patri,
rlixi, qui luit amicus Abialia;, qiia; apud genliles in et solus praec^cleris haer s paieriiie possessioiii.s.
(ania exsiitii veneralione, ut eaiii muri arabilu cir- 22. Ilic zelo sublatus a frairibus in lacuin iniliitur,
cuinseptaai soleinni veneraiione colerenl. ob in\i liaiii venditiir, lacius liiinii is usi|ue ad servi-
CAPLT VII. tuteni, patiens usqoe ad caicereui, piidicns usque ad

iT.lâac filius .^brabse exiironiissione interra Clia- passionem, fii iii iiileipretalione sapens, in tondi o
iisan ginitiis, senien aeiernuin vocatus, conjiigalis futuri prudens, iii ngno parliceps, in reciiiiditale
vitae casiiinonia clarus, proinptus ad graiiain, ad ordinalor providus, in faine dispensator jii^tus, ad
ignosceiidum paratus, qui excludenles noii ariiiis reddeiidain pro inalo bouae rttribuiionis gratiam
expulii, sed patientia vicit; qui pceniientes (uin pronipius, dum injuriam fraliibus non repeiidil, sed
bonitaie recepii, qui per ainorem Dei eo usqi.e de- faiiie depulsa iiecessitali-. subsidia conlulit.
tulii hoDOiem parenii, ut ad aram sponle sacrificaii- 23. Priiicipalus estin iEgyiiioaiinisoclogiiita. Exac-
dus accederei, at |uc in ligurani Christi inortem non lisque a;talis centum cl decein aniiis, longa' quietis gra-
recusarel. Obiii centura octoginta annoruin, sepul- tiadieiiiuliiniuii. clausii. Sepiiltusque est in yEgyplo,
tiisque esi jiixta pairein suum. D cujiis ossa iraiistulerunl filii Israel iu Sitbein civiia-
15. Parentem, iil e^t eognatum, vel consanguineiini, fideiiler posui sacrificandus, quud ctiaiii apiid Uitu-
ut iiif. cap. '>. FiiNT. liuni aliosque exstat. AnEV.

Ibtd. Qiioil Isidoriis ait, fide primiis Pnidrnliiis, , 18. A!. Innucens luibiiinsdo.m.W Iiinoccnler. Font.
1'sm lioinacliix, ex,ilicuil (iriiiio huc ver- 20. Isidorus accedere videlur upiiiioiii iijoruin qiii
in pr;plal.
iiiend iinili ni.iris .Moilui
sicule : Abruhiim fidelis piiiiia credendi via. Coil. urbe.ii Segor iii littore
Floren'. iionniliil aiblit : Spoutaneus, qui Trinilaum collocaul, ul ad Aiali:aiii perliutal. E.iiudeiii nrbein,
in lypo lidil, el unitaiem in myslerio leneratits est; liic statiin:iCLOtex earecessil, lerra lii-cenieabsorplaiii,
iioniiulli Iradnnl, sed inin satis lirinis ralionibus.
fuil obedient, etc. Argv.
l(i. Ue sepulcro Abrahain dicluiii nuni. 5. De Yeriiiii de bis fusliis inlei pretiS. Ahev.
Quercu Maiiibre, qu mi alii lerebintlium ex vei bo lle- Ho. Vnlgaia, cap. xlviii, Geiies., xxHj sic habet
braico verluut, praeter sanciiim Hieronyiniiin agiiiit Do tihi partem uiiam exira fralrei Iims. l'ro quo -ep-
Ensebiiis, Joseplius et alii, iii Dicuuiiaiiu biblico lua;.'iiila refennu : Oo libi Sicimam ,
prwctpuam
Calineti laudali. .Arkv. supcr (ratres luui. Alii legnnt Sicliimain. llebru;uiii
17.Po8nil(iitesAbinielecli, el Ochozach, et Phicol. verbuiii esl Secliem, ant Sicliem, quod alibi Vulgala
Geiies. xxvi. Fo.nt. re;i.,cl, el Isidjrui lioc loco. Ai;lv.
Ibid. In Lditioiie Grialii eral sncrifandiim, pro quo
l.V, S. IsmOUI IIISPALEiNSlS LPISCOPl I3C
tetii palris sui Jacob, quain nuiic lani Laiini quam A prior, cujus riaiivilaiis processus malri dfdil occubi
GrsRci Sicliimain vocani. Ipsa esi auicm quce minc tum. Ipse esi liipus vorax et sanguinarius, (|ui siiper
vocalur Neapolis urbs Samarilariuruni, iil)i sepul- basem sonis suae mane hosiiae sanguinem ludit, et
cruiii ejus usque iii lioiiicrnam dicm cernilur. ad vesperam escas principibus el saeerdolibiis dividil.
159 C.\PL'T XI. CAPLT XXII.

2i.Judas rpgalis siiccessionis insignis prosapia, ciii
00. Epliraiin semen Joseph, et adopiivus lilius Israel,
regiiimi, qui no-

ducalus bi?lloium, el lsrai'1 Iraililiir ilque in nuiiitTO ISl palriarcliarum benediclioiii
iiieri geiili ex suo nnniine deilil, pr.rpoiens ul leo in lestaiiicnio relictus ; minor slate fralre , sed majiiri
regni viriuie, et clarus splendore poieniix. Cujus pr.elaius gratia benedictionis ,
in cuiiciis tribubiis
quidem imperii posierilas non cessavii, quousquc furtior,et iuter fratres domiuatorinviclus. Illcparieiu
ChrisUis, quasi calulus leiinis, ex germine ejus orlus liibus leviluruiii accepil.
ascenderel, alque spes genlium ex virginali proce-
CAPUT X\I l.
dens uieio niirabiliier coruscarei.
56. Manasses dilatalus iii iiiillibus, iina < um Jnscph
C.APUT XII.
paire suo rnyslice passus Iribulum \At. possedii Iri-
23. Uubenprinifigeiiilus lilius Israel, lelalefr.ilnbiB

g bumj. Hi siinl palres [Al. prupagiins] ap»>toloriiin
major, sed posieriUilis numero mirinr, paiernum lo-
Jacub, prx-
ct principcs popiili Judaeoruin, tribus el
ruui polluil, aique ordincm primogeniuu iligiiiia*is
«lara progenics Isracl. Qiibus patcr moiiens pro
amisit,
diviliaruiii copiis, s;iiiclilicaiioii:s graliain dereliquil.
CAPLT xm. yuique regnanie Josepli iii ./Egypto, regnaveiuiit,
,
26. Simeoiipriricepsscribaruin,clviolatBpudiiil oe
ibique etiani post longaiii viiae quieiein occubueruut
viiidex, nou liabeiis iia;reditaieiii, sol manensiu Iribu
alqiie scpulli suiit.
Juda, parlici ps in possessioiie.
CAPIT XXIV
CAPUT XIV.
^T.LeVisacerdoialis aiiclororigiiiis, cuin iribii Juda oT.JobrdiusZarae de Dosra rexlduinsorum, quar-
perniixtioiie generis juiictus, sed in Isratl loio divi- lus posl Esau, succcssor Ualach li ii Ceor, bonio
SU5, careiis propriie sorlis runiciilo, el liabitans in geiitilis, fide clarus, buiiiiliiaie suinmus, hospiialitaie
universis sorlibus frairum. prjecipuus, iii disciplina niansuetus, in eleemosyiiis
CAPLT XV. largus, dlves in censii, e\leinplo f.iclus eênus, locii-
28. Zabulon, possessor iiiaris in.igni, ei litionim, et ples in liberis, repeiilc orbus : lentaiiorii iraditur, sed
domiuans iii cunclis uibibus Plioeiiicum el Sidonio- cunlra teiitalionem lidei lorica armaiur 1-4/. liiie re-
rum. ligionis armatur] , facliis gloriosus in ceitamine,

160CAPUT XVI ajquaiiimis in dolore , danina rerum periiilil, fuiiera
Issacliar studiosus in lalioribus leriae, possiileiis ac-
p gMoruii duluil, curporisiiue viilnera
ii't. p.ilieiiier
Galilêani, et de benediciionis siia; liunilni-. dona cepit [.4/. excepit], el inler supplicia seiiiper D. uiu
porrigens regibus. glorificavit, niale suadenlem insuper sapicnter susii-
CAPLT XVll. iiiiit conjugeiii; verba amicorum ratione sup ravii;
50. Daii, cujiis exgerniine Saiusoii, tce|itruiii leiiei uiide, et pro laiila viriute pateiilia:, duplici in fiiie
Israel, foriis Nazarsus, et Iriumplialur iii bo^libiis, remuneratioiie sublevalur, recipiens post reruiu ca-
oljsideiis in raorem serpeiilis Pliilistiiioruiii sciiiitas, suin multiplicem claritalein bunorum |.l/. donoruiiij.
el equiiaiuin ejus, ui regulus, spiritu oris sui dejio- 58. Posl noctein enim irisiitioe, diein genuit ;
posl
piilans. felores ulccruin , casiae fragraiitiain edidil , iie;l
CAPLT XVIII. abjeciionem , cornu uii lionem regiii proiiieru.t , ct

51. Gad, in prociiiclii pra;lii expediliis, pro Ir.i- tibiam in accentu laudis assumpsit. Vixit auiem po.-t
ivibus iraiis Jordanerii reliclib adversus liosles geiilcs- plagam centuiii quadragiiita annis, ei fueruni oiinics
que dlmicat, et furti bracbio viclor Irluinphai. dies vitaeejus ducciiU quadraginla ocio anni, ei moi:-
'
CAPllT XI.V. tuus est 162 atqiie sepdlus in rcgioiie sua. Ilunc
52.Aser,diviliis insignis, replensdeliciisprinciiies. l!ebr.ii asseiiint non fui,-se de genere Lsau, sed de
CAILT XX. Nachor liairis Abrahain desceiidisse stirpe, et fuisse
33. Nepbllialim iii pitiguediiie terre uberriinus, el eiini leiiiporibus pairiarcliaruin. Naclior enini geiiuii
in ducinna legis abundans. ilus, de ciijos stirpe creditur generatus, sccundiiin
CAPUT XXI. qiicd iii exordio voluinijiis ejus iiolaliir : Vir eral
54. Beujauiiii iiiicr Iraires o: tu pntlerior, inipeno iti teria llus nomiiie Joh.
24. Prn jmper/i posteii/as nialim imjjerii poles/os. Arev. Fulgeniii, pag. 29, quia scilicei Editionem Gnalii
20. Cap. XIX , Josiie , \ ei 2 : /•-'( efjressa est iioii videral. .4kev.
sort secunila filininm Siiiieon per cogtialioiies siijs ; 57. Isidorus cuiii .\mbrosio et Augiist. piitat puii!-
(uiiijiie licErediias eorum
medio possesiionis ftUoriun
in deiii Jiib et Juab Geues. x.xxvi; aliter llieronym., iu
Juda. Qood salis lîdorus expressil. Antv. llcb. yuiusl. et nu:tsl. 5'd iii Genes.
28. i'leriquc Ldiii exliibenl Sidonum quod vide- ,
—
Al. Sua riainna insiipcr ,
piitientem sustinuii con-
lur ajiprobareMiinckerus in iiut. ad .Mvilioloijicun juijem.
1^7 DE ORTU LT OltlTU PATUUM. r,i
CAl'L'T XXV. A CAPUT XXVI

39. Mnyses riliiis Aiinani ex Ir bii Levi,diix el pro- 4,"i. Aaroii Irater Moysi, ct insignis mir.TCuloruin so-
piiet.i Isracl, regis lilirc adoplivus, Di;i aiiiicus, Piia- ciiis, aique in Lcge sacerdos D. inini prinius, eiijus
raoiiis (lomiiiiis, iii riibo fl..iiiinaiite el iion ureiile, v.rga sorte elecia, fronde ei gerinine floruit. Quiqiie
\0(;ib':s angcliiis evocalur, iiueiu iil exeinplo (irnia- lliiiribuliim in dexlra gestans, fiireiiii se flamin.-E op-
rel D.us, insinualam cjus in.imim jnssil einori, cl poîiit, atqiic staiis inier vivo> et inuituos, ulijeciu siii
nirsus relraciac vigoreui ei moius rcdiiidii, el calo- corpoiii trairsire ignem .nd agnien vi.eulium iion per-
ris [Al., coloris] : ciijus lacies spe [For(e specie] misil. Ilic pcr hosliam vicliuaruui, et sacri(iciuiii
ruliiise glorix iiluminalur, liumilis, ul ait qiiidain sangiiinis, fuurain Ciiri^ti passionem expressit : liic
sapicns, in recusaiido niiiii-lerii), subdiliis in sii.<ci- jiis el principaUim saccrdotii per ordinein geiieris et
j)ii rido, in conscrvaiidi) (idelis, in exi|uirt'ndu pervigd, siiccessionis sn;»; iransmisit
iii legendo populo viîlaus, in corrigciidD vclienit ns, 4G. Aiinu auleni f|uaJrageîmo egressionis (ilioiiim
in inando aidens, in suslinendo p,itiens,()ui pro sub- Israel dc lerra JE^ypli, cum esset ;innorum cenluni vi-
jei lis se Deo inierposuit consnlenii, opposuit irasce. ti. giiHi trinm, morluus csl juxta prseceptum Doiiiiui in
iO. Ilic pro popiili lilierlate pnipriam objecit nioiiie llor, qui e^t juxla retram, insignem Aiabij;
saluleni, regis savissimi iion iniii;is, iiuii tela Irepi- B uibem. Ibi et 6i'pulta jacel sorur ejus .Maria, ubi eli;iiii
davil. Quin eliam exliilil comra dracoiies ejiis viret nniic nsque uslenditiir i
ui es, qiia perciissa, .Moyses
g:)ni, ac per maniim Dei o, pugnalores Israel decein aquas siticiili pojiulo pruCbuit. Gst autem hic locus
pagis ejus iinperium verberavit. Primum in cruo- iii exiremis rinibus Iduiiuconini.
rein veilit l'on:es el (lumiiia, deliinc raiiaruni mulii- CAPUT XXVII.
urbes, inuscaruni nubibus aera ciim|ilevil, ^'- '"Siie rUiiis Niiii, ex Uibu Epliiaiin in
tiidiiie lS4i
locu^tis vastavit cuncla virenlia, morleni idUilil ju- /Egypio iiatus, Muysi disci|iulus, ct pntcslalis suc-
nicnioriim, percussit ulceie homiiie-i, vasiavii giaudi- cessnr, noviquc pr.i lii triuinpbator. Qui, qiiousque
ne terras,obduxit.ieiiebris cieIuiii, eorumque primo- expcdiiet victoriam ut sol starel, coelo imperavit. Jor-
geiiila valido lerrore p.creniit. danis eliaiii cursuin Iransiiu suo resislere [AL, slare]
i\. Post liax exspoliavit Jigyptios, cduclisque po- lecit. Jenclio incxpngnab^lcs murns claiigcnliuni
pulisi-remi paudit iier fl;)mniea pr«cedenle culuniiia. tubarum soiio dejecii.
Nec niur.i, mare liansiens dividit, refieiiatis(]ue hiiic ii^. Cliaiiaiucornin evertit regna, regcs exsiin-
indeaquaiumcuiiiiili.s.pergcnli populo viam sicco ve- xit , ac pupulum Dei sulus iii lerrani reproniis-
Eiigio pra'buil. Ilustes didi.nc operuil fluctibus.alijiie S)onis iiidiixit, eaiuqnc surle dislribuil, Viginti
amarasaqiias pcrlaclum llgiii insuaviiaiein converlit. Q seiileiii aniiis praduit iii Israel. Occubuitque ceiituin
Quiii eliam iulcr lixc csuiienti Israel coelesle pr.cliiiit et deccm aniiorum aique sepultiis est in Taniiia-
pabulum, voliicruiiKiue escis replevit loca caslrorum. lli.i;ire civilaie sua, qu* sila est in lalere monlis
163 ^^- Percussil insiiper peiram, atque exiein- Gaa-, coiitra Aquiloiiein, ubi usqiie hndie insigne
plo (Juia saxoruni erepidiiie copinsa fluenla inaua- nioiiuiueiitiim ejus oslendilur. Est aulem in iribu Daii.
runt, Asceiidii i|uoque verticem mdiilis Sinai, laciem CAPUT XXVlll.

Uomini CDiiteniplaluru-, ilii quadragmia dieruni je-
49.PI1 neessacerdus, filiusEleazari sacerdutis, iilii
jiiiiia pertulil; dcscendens incendit viluluin, sacri- Aaron, zclum Doiiiiiii agens, Z;iiiibri coeniitein iin-
legos proslravlt gladio, legem acceptam a Deo po- pudicum siinu! cuin scurto Mailiaiiilide lelo percus-
pulo tr.ididit, ritumqne religionis iiistituit.
sit, alque perpelnas sacerdolii infulas piiciiiiiiiinpie
47). Iiiler lia!C quoque bela gessii, victoriis cla-
victiniarum in generaliunibiis Israel mernil, pro eo
niil, virgam iii iiiaiiu lenens ; hostes (inos nou conli- quod /.elo divini amoris accensus irain Duinini fe-
gil, superavit : letliileros aspidiiin morsus sciei ser-
rieiido ptacavit.
pintls aspectu saiiavil. Daiban et Abiron, terrcu CAPUT XXIX.
cnnipagibus ruplis, vivenies proliindo liiaiu dcjecit.
tO.Gcdeon filius Joas ex tiibn Manasse, genitns in
Ad extieiiiuin cunsccndit inunlem Nebo, terrainque
D solitudiiie, liberator populi, et niiilt iniin pater exsii-
repromissioiiis, dcmDnslrante Doniiiio, aspicit. Mor- tit hliornm, inanu lorlis, consilio slrenuus, signis
tuusquc esi, jiibeute Doiiiinu, iii inoiiie Abarim ; se-
explorans futurae dociimenla victuriae, poteiiliainque
piiltusqueesta Uomino in vallcMoab, quaeesl in Arabia. Dei in vellere. Ilic ciim irccentis viris aquani lingiia
44. Rcxil autein populum Dei in erenio annis qua- lainbentibus, iioii lela iii dextris, sedtibas, iiec laiva
dragiiiln, obiiiqne annurnni cenluin viginli. Quidam clypeum, sed bydrias pralerenlibus, hosteni terrore
autem euni vivere te^lantur, pro eo quod sepul- perculii, ac victor de Ainalech fortiier triuinpliavii.
crum ejus non reperitur. El quia ajiparuit Diiniino Jiidicavit Israel aniios quaJraginla, niorluusque est
, in inuiite Tliabor cum Clia, mortuum autem illuni
seiiex, et sepultus in sepulcro Joas patris ui Eplira
e.>se, nun r.ipluiii, certissiniesacraScriplura testatur. de laiiiilia Ezri.
30. Nornen esse .,4£gyptiacura Moyses aiuiil Philo, Legendiiin videlur Dci propugnaloris Israel. Arev.
Josephus el Abi'ii Ezra. oO. De liuc Isidori capite conlereiidi sunt DollaU-
40. Nolatii digna occurrit nonnnlla Scripliirae di- diani, ad diem 7 Scpfembris, pag. S5. Arev,
screpantia, quae inier varias lectioiics viJeii poiesl.
Patrol. LXXXIII.
<:9 s. isiDoni iiisp,AI.KNSIS r.PISCOPI 110
C.U-UT X\X. A II c looncm et ursiiin sine gladio liileifecit, ciili;«r:e
Jeplile GaUiaililCJ.fclix prxlii-;, {\M'S siiaviuiln iiiiinnndiim spiritnm pepulil, giganteiii expn-
165 Sl- iii
cxsiipeians t(iler;iniia giiavil. Ig tiir (luadrascsiiiio regiii, el septiiagesiino

in proiiiissis, :iffeelnm pi(l;i is
inciilis.Iliceninivovcral Dio, nl si iprul iilipnsl vicio- sctatis aiiiio, diem vitx siipiemiim ciiiisiiminavil, se-
riain leverlenti priiiiuin occiirreici, imniolarei. Kam pnltiisipie e^l iii civilate sua Bellilelicm, i\n:v. a io
reiliens ex lioslilms, Aiiimonitiriini triiimplialor, iie vocabulo dicitur F.pliraia, ubi eiiam Oominus no lcr
piilhicretiir labe pcrjinii, pdllicilam spoiisioniim cmiii- Jcsus Cliristus seciindum carnem efl natus.
levil, ac liliaiT), «iiioe viclori occuncral, inimolavit. uS. Ibi qiioiiiie, el liacliel, ciiiii Bcnjainiii pepcris-
I
Jmlicavil Israel sex annis, et inorliiusest scpiilnisqiie sei, occiibuil. Ilii etiain sepiilcruni Jcsse patris Da-
iii civilalc Galaad, qujR csl iii dimiilia iribii Manassa;. vid ostenditur. b)st autein blc locus iii tribu Jiiil.1
c.\rir XXXI. sexio ab Jerusalein milliario positiis conira iii>;ii-
52. Sams-on, filius prnmijsioiiis, geniuis paire .Slaniie dieiii in iliiiere quo pergilur iii Ilebron.
Lx Iribu Dan, Nazarseiis voc;ilns, liberalnr Israel, cl CAI UT XXXIV.

iimiiiuiii rortissinius. Is;e rugieiilcm innctavit leo- oO.Salo I on lilinsDavid edituscx Betlisabi eiiiJeni-
neiii, favumque ab ore mortui lulit, seras quoque salciii, anleqiiam nascereliir, vocatus siipieiitiiiiinns
pDilariiin liumeris liilleiis, iii inno- B oniniiim, ct doiiiiiiici dedicalor lempli : felix iinpe-
verlice mnnli.s
.«uil. Viilpiiim caiidis ignc vinctls tol;iin rigionem rio, paternis inerilis iiiipar, dilectus a Deo, sai icini
I'liilisli!ioruin suecendil. Vinctus eliam rocisjij fu- iii jodirio, in sentenlia jiistus, pacilicus iii regno. Qui
iiilius, maxilla asiiii inille viros pereiiiii. Nervis iii- piqiosi il

1S7 '^^P ciiliain, ct impelravit, ul scirct
icxta viiiciila , ul Isnea fila, d srupil. disiiu!-iticiiei:i orbis terrarum, el virlutes eleinento-
t.3. l*osl liacc avariiia ilkcebrosa! mnlieris dece- rnni, iiaiuras anim;iliiiin, et cogitalioiies hominum.
|)ius, detoi sis criiiibus, vim ?n.T vlruiiis aniisil : iiec 00. Ilic quoque mores coinposuit, reruiii natiiras
luoia , elTossis ocnlis, columnas templi coiiciiiiens, rc|ierii,saciaincnlaChrisli el Kcclesic revelavit.Ciijns
luina opprcssus pariierciiniliostibus dclecii. Judicavit priiicipi;i boiia fiicrunl, niivis.'.ima vero inala. Nani,
i.-iracl annis visinti el posilus est in sepulcro pairis piisl muliariim virtutum gloriam , amore deprav.itus
sui iii civiale LstliaoUiju.c est iii tribu Jnda, deciiiio feiiiiiico, el acceptani sapientiam perdidil, el in pro-
prociil lapide al> l'leiillierii|ioli , conira siplentriona- fiindum idolid;ilri;e fleiida ruina demcrsiis est. Qna-
ieiiiplag;inj, juxta viaiii qii;e diicii NicopolMii. dr;iginla aiinis regnavil, quinquaginta et duubiis .x-l:i-
c.\ri3r XXXII. icni pereglt. Dehiiic linem iinperio et vitae dedii,
Si.Samuel propbeta, liliu Elcaua, dcR;iiiiatlia,ex se,iiiUusqiie est in civitale patrissiii Betlilelieni.
Iribu h)pliraiui, coniiumeiatus Mnysi in sacenlolibus C CAPLT XXXV.

Dei,ab ip is cunabnlis Ltoiiiiiin J@Qconsecratus, se- 61. EliasTbesbiies sacerdosmagnus alque propbe-
diilus in niiiiislcrio, ln gente piince|>s, in teinplo la, lialiiiatiir solitudinis, lide plenus, devotione siin-
vaies, cujiis verbo obtemiieraveiiini ca;:i, occurrc- imis, iii laboribus lortis, induslria solers, excellenti
iiiiit nubila, ciruî suni imbics. in enio praeditus, in exercitationedisciplinae structus,

55. Ilic iriuiiipliatorex liostilius, .\ilj'itoiii lapidciii iii sancla inedilaiione assiduus, meluque mortis iii-
posuil; liic priiiiiiiiipriiici|ieiii iii regiiouiixit.ScpuluJs ircpiilus, verlicravii lyrannos, sacrilegos interfecit,
cst aiiteni in vicoûo Kainatliaqii.c esi inBetlileliein ; iiiiiliisqiie signisvirtutumelTulsit.Tr.enniinamq lesic-
iiijus ossa Arcadius Augusius de Judxa in Tliraciain ciiaieclausitimbribuscoelum.Oraviirursiiin,etcOBluiii
traiislulii, et siiper tumulum ejusClirisii aram crexit. dedit pluvias, moitnumque inulieris filium siiscitavii.
C.APUT XXXIII. 6-2. Cujiis virliile liydria farinje non dcfecit, vas
E6. David.rex iilem aique|iropbcia, ortusdegencre olei perpetuo fonle manavil. Cujiis verbo super
.luda, lilius Jesse, naius in Betlileliem, puer pa-tnr sicrilii iiiin ignis de coelo descendit. Ilic duos qiiin-
ovium inler fraires aiaie minor, virtue prxstaniior, qnagenarios ciim miliiibus ccelesti igne combussil.
a Domiiiii in icgniini vocaius, a proplieta in regein Jordaneni Iransiens , laclu nielolis abrupil. Po^l
uiicius, belliger juveuis, in certaiiiiiie siiigularis, iii r\ igneo curru in coelnni rapius ascendii, vcnlnrus ju.xla
Iriuniplio gloriosus, vinceiido veleranus, patiens in .Malai liiam prupbetaiii iii fiiie mundi, ac praccessii-
.idversis, priideiis in pericnlis, in peccato propno riis Cbristiiin, nuirialurus uliiinum ejiis advcntiim
dolcns, in alieno fiinere lugeiis, proiius ail poeniicn- cum niagnis virliiiibus prodigiisqiie signoriiin : ita
tiam, velox ad vcniain. iii convicio initis, ad niisc- iit eliam in lerra liellum gerat Amicliristiis adversns
ncordiam lacilis. eiim, vel qiii cnni co vcii'uriis esi, et i cciilel cos,
57. Qui iniinicuiD regeiii, dum posset, iimocuum nun cadavera quoqiie eoruiii in plateis insepnlla jacebiiiit.
tantiim reservavit tradltuin, sed eivindicaviioccisum. 65. Dchiiic suscit.iti a Dumino rcgnum Anticliristi
51. Laudat Isidorus, qiiod Jepbte lidelis iii pro- 60. Canlica Canticorum videtur innueie Isidorns,
niissis filiam iminolaverit. Qua? sentenlia a nonnnllis diim aii Saloinoiiein sacrameiaa Chiisii ei Eccle-I:!:
sanclis Palribus recenliuribu-qiie llieologis probata, rcvelasse. Ani.v.
lestimoiiio sancii Pauli, llelir. xi, o"!, 55, coiinrnian Ii2. AdversHs eum, vel qui cuni eo : hoc e-t, adver-
puiest. Aliiinalias abeunt senlenlias, qii»;expi>iiuiiliir sus eiiiii etipii cuiii co ; niin cc/ pro el pi.iiiinr. \nEv.
aCaliiietincrndita Disserlationcde Volojcpbti-. Ahkv. 65. eriulliaiiiis, lili. dc .Viiitiia, c. 5.:> cl TiO, ile
1
55. Al., inler Sara, el Eslliaul. Ju.l. xvi. |-o.>t. Elia el llenucli Mutiliri resen'a:itur, ut Antickii-
:
Ml DE 01;TI! ET Olil I U PATllUM. H9
|)la,:i mngiia Iggperculicnl. Posl luic vcniet Doini- A leriii-, r,\ii siuiili nuricutâius csl nnnine: ille ei.i:n
iius, 01 inleifRicl Anticliiiiluiii gl.idio oris siii, el ens ex nimiero poslorum fnil de nppiiln Tliccue, lilc aii-
()iii aduraveruiit ciini. Et regiialiii Doniinus ciim lem geiiere nubili orlus in Jrusalem ; quem cliam
uninibus sanctis siiis in gloria senipilern:i. aiiinl llebra-i socorum ruis>e Manasse. iii quo lanu
Ci. Item. tlias Tlie^bilcs dd lerr.i Arabuii, de Iri- fiiil s.iiiciilatis et vitnc excelliTilia, nt unam lantutii
liii .\arun, cuin e~sel iii ulern mnlrjs siii'. Galaaili, d caiiir babuisse liin c.nn , ei lianc cilici'iam, qinqne
Soliac paier ejus siiiiiiiiiim viJil, (jiuid nas<eiiiem cliani |.oslmodum pro dcliclo populi :il jocta, saci o
Eliaiii viri candidis vesiibus saliuabanl , igneisijiie iiicnibia coopcruil.
e.iin vesliinenlis [A!. inslilis] 'bvolvebant, alipie pro 70. Sed, cl lioc ail exlrcninm deposito, jiix'a D..nii-
C'bo igiiem ei ad iiiiir eiiduin siibininislraliaiil. Ilnc vini iMiperiuni nudo corpore nudoqiie vcsl gio in con-
siim patt-r ijns pioplietis in Jerivsdlymis iiKlicavii, venlu jiopiilorum vcrsalus esl, siiqiie lervorein aisti-
liiiripie ab eis accepil responsiiiii ; Ne liMiueris, in- vum liieniisqiie pruinas alqiie iinbrmm lenipestaies
«jiiiunt, erit eniin naiio ejus lumeii, verbiimipie ejus siistinuil, ut, el Dei pra^ceplis obedirel, et |i(ipiili
lixis senientiis. Judic.ibitenim Israel iii glidio ct igne. deplorarel delicta.

CAI'UT XXXVI. 71. Ilic qiiindeciin gradibus asccnilen'ein iimliraiu
65. Elisocus Elise discipulus, ex Abel .Meul.i op;idii, J5
retrodescendere jiis-it. Ilujus (iraciilo rex Ezecbi.is
e\ iribu liubcn, in cujiis nrtu aurea vilnla in Ga galis mortis dilaiionem piomeruil. Ihmc aulcui iMan:isscs
iiiiigiliim dedii, ejiisipie vnx in Jerusalem pcrsoiiavit. cxlinsum a veriicc per medium secuil, atrocique
Tiiiic i|uidam piscsagus vatespr;vdixit :IIodie iii Isiael supplicio excrucialum essliiixil.
iialiis rsl iTOplicia, qiii cu. cla eorum deslruet idnla. 7i. Tradiiiit autem Ilebraci ilu.ibus e\ causis inlcr-
CO. Hic gemiiio Eli;e gbirificaius spiriln, plu- fccliim fiiisse 170 isaiaui ; una, qiiod cos appellaverit
rimis atque magnis viriuliini siguis e:niciiil. Jnr- piinci|ies Sodomoriiiii et pnpulum Gomorrli*; alle-
d:iiiem Iransilu suo divisuin, refieiiatis uiidis, retro la, qnoil, tesiante Doniiuo ad .Moyscm : iVou poleris
convertil ; aipias Jerii lio steriles, demerso vasculo, videre faciein meani, i>te ansus esi exclaniare ; Vidi
ad rcciinditalem periliixit ; |>iieros insultanles s bi Doniinum sedenlem super solium cxcelsum el elcva-
verbi trailidil besiiis lepente vorandos ; saiiguineis him; iioii aiiimadverieiiles c;i'cati menle Jnd.ci ,
aqiifls in rieceni hostium demrrere fecit : inier li.tc (piod in sequenlibiis faciein et pedes Dei Sera-
sierilem cniiceptionein verbo frciiiidavil, ejiisrjue li- pliiiii texisse narraveral, ac media taiituin eJMS vi-
liiim niorliiiim su~citavit ; ciboruin teinpcrat amaii- disse priipbeta ascribil. Jacet sub quercii Ragel,
luiliiioni, \QQ (lciiii|iie ex deiein panibus plebe rc- jiixia deciirsus ftqu iriim, qiias Ez;cliias rex Judi
fcrla reliiprns to!legii. G iiiule coiisiructa leir.e esposu.Tat.
07. El Naamau lepr* sligmalibuslavacro JorcJanis CAPUT XXXVIII.
|inrgavii ; | pra qiinqiie maledictiim aspersit discipii- 73. Jeremias e\ trilni saoerdoiali iirliis, in vico .\na-
Inin :ferriim seciiii» injordane inersiim. ligno iii aqu.is llnt, qiii e 1 irilins inilUbus ab Jerusalem, sacerJiis in
niis-o,«iipernalarerecit. Hosic»Syri;L' carilate perciis- Jiiil.Ta posiins proiibcia iii genlibus coiisecraUi=,
,
sii, monein increilnlo pr;idixit, fragore quadrigaruin anli^qiiam |ilasinarelur agnitiis, aniequam priicederet
liigiivil ho-leni, obsidionem dispersil, famem repulit. sanciilicalus, el ut virô permnicrel, admoniius. Ilic
68. Postremo pnst iiinrtem exanimis cadaveii vi- pr.Tilicare piicr coepii, aigueiis popiilum ob delida,
lani dedil. Ciijiis sepiilLTiim iisqiie liodie in Sebastia et sipiiis colioitms ad pieniieniiaui, sed plebis per-
fiviiale ostendilur boiiore satis dignum, cldigna lia- liikv saivienlis crudeliiale alficitur s.xpe alqiie liga-
Liliim veneralio; e lnr, iii c:ircerem et am niiltilur, projiciiur in laciiin,
CAPUT XXXVII. caUTiis (ingilur, ad ulliinum apud Taphnas in jEgy-

69. Isaias filius Ainos, non Ainos proplietx, sedal- pio a populo l.ipidatur.
stum sno exslintivant. Qiiod deliinc susci-

sangiiiiie D 69. Ilebrai asseriint Amos palrem Isaiae fiiisse fia-
liiiili crunl a Doniino, ul reuniiin Aniicliri.li magna liein Ainasij! regis Jii la, de qiio IV Ileg. xiv.
(ilaga perculiant, fortasse nnn alio innilitur fiinda- 70. An iiuditas Isaic ad lilteram aic:pienJa sil,
ineiiio, nisi bis verbis Teriull aiii. Cerliim lamen est, dissiilent interpreles, :id cap. xx ls:ii:e, 2. Arf.v.
qnod resiirêni ad gliiri;e inimort ilitaiem. .\rev. 71. Isaiaiiiper niedi.un secluin, constans
serra
()i. Ihrc aildebaniiir in iriliiis exeuiplarilius [sidori, tradilio veteriim est. ViJe Calmctiim in Disserial.
el babei Epipliaii. in Vila Eli:c. de suppliciis llebra;iiriim ad Deulerononiuin, ei in
iiS. Abel Meula, III Heg. xix. Abet Muth, iii Epi- Prolegom. nis ad Isaiani. Abev.
pliaiiio Abel Biiel, in Dorollieo. '•2. Tradunt. Origen. in Isaiam. el llieroiiym.
Ibid. In Vulgal.i scribiliir Abel meltula. In Dnrolheo Ibid. Exposueral. —

Uhstruxerat, ail llieronyin.
Tyrio meiiilum esi (eira /i .(lim pro ei 'n6i< Huben. Ibid. Niilaniluiii ctiain Imc lnco, qnod s:epe alibi
0|iiisi iiliim iiiscriliitiir De sanC.is proplieiis, aposlolis nolavi, IsiJoiiiiii iiiterduiii noiiiiiialivini pro :ib':i iv.i
elLW Clinsli iliacipiiiis, :ic fiiso Doinilieo as.r:plum alisolut 1 aJliibuisse,aiviwidverlentes Judni
iil "Oii
creditiir. l-,ililuin liiil ab Alberln Fabricio simul cuiii prii iioi! aniinadi<erleiilibusiiisi releras :id Judnis,
I-iilori i-I aliiiriim ile -iiiiili ars;iiiiieiiio liliris, i|iii liu(i/(«(,(|unil pr.ec. ssii. Dese|iiilcro lsai;B lliirotliens
etiaiii aliiiil iiionyinimi i.posloisin
iipu-.ciiliiiii d.' xii s i: refert Condilnsque snb quercu esi prope fonlint
:
Dibl.iiilieca eoi-loi.isiica insiTuit. Vaiiciniu.n pricsa.i Itiiijel, juxia Iraitsiluin nqiiarum, qnns Ezechins re.r.
vatis, i|iioil Isidoriis rclert, iii eo Doro:liei npere si- puUere obstruxerai. .Alii ii:irr:iiil Iranslaiiim cnrpus
liiiliier iiarraliir. «rev. pr .piieiai lui^se 1'aneadem a I foiiles Jordanis inde
68. Seba.^topoti Snninrin', ait Epiphanius. (.oiislantinopolim. .\rev.
M3 S. ISIDOIU HISrALENSIS EPISCOIM \a
7 l. Srpiilius est iii co locc), nbi riimo rex /Egypii A ecin, sepuliusque esl jani senex in speliinca regia.
Iialiilavii. Verumiamen, (piia precibus suis serpeii- solus in capiivitale.cum gloria.
lilius ab eb loco effugatis, iEgypiios a noxio aspidum
CAPUT XLI.
inorsu eripuil, insigiii cum vci;eraliono ainplisslnio-
79. Osce (le Iribn Issacliar, ortus in Belfmoib; liie
que lionorc iiilein j4;;,'yi tii coliinl, icpulcnimque prsenuntiaiis dedit signuin : Veniet Doininiis in ter-
ejusinsigni cultu liaclenns vciicranlnr.
ram suani, si querciis, qiise est in Silo, ex seinei-
c.\pur xxxix.
ipsa in dnndecim divisa fiierit partos, tuiideniipie
75. Ezecliiel sacerdos, filius Uuzi, genitus in lerra
qncicus efleciril. Ilic in terra siia sepiiltus, placiila
Sarira, in lypo Ciirisli lilius liomiiiis niinciijaliir. Ilic
(|Uiele cloriiiivii.
caplivuscuiii Joacliim in U.ibyloiiiaindnclus.ailcnnca-
CAPUT XLII.
piivos prophctavit, coi ripiens eorum 17 1 offensioiies, 80. Joel, hic fuit de iribu Pvuben,natus in agro Be-
el zelo Dei moius cuncia enruni crimiiia lurpiindinis- Iberon, ubi etlam in pace inoriuus cst atciue sepul-
que argiieiis. Qnem dnx populi Isracl inerficit, pro
lus
co cjuod severitate ct auctoritale poiililicali corripe-
CAPUT XLIll.
retnr ab co cd) impiciaicm sacrilegii. Scpnlins est a 81. Ainos, pastor, et rusticus, etruborum nioradi-
populo iii agro Mauriin, iii sepulcroSem et Arpliaxai. " stiingens, propheta noii geiiere, sed graiix' vocatio-
CAPUT XL. ne. Ilic autein fuit ex oppiilo Tbecnc,quod distat ad
7G. Daniel, de tribu Juda inBctlieron superiore na- austialem plagani scx millibus coiilra Belblebem.
lus, geiiere nobilis, princcps omnium Cbaldaiiirnin, Ultra autein iiulla est liabita io, sed snla erenii dif-
icguinqiie pros:ipia et llorens palrise nobil.tale. Ilc fii-a vastitas palens, iisqiie ad marc Biibrum, atque
siib Joatbim rege Juda, post excidinm Jernsalein, Jiklicoruni [Al., Iiidorniii| fiiies, solis laiitiiin paslo-
cum iribiispuerisadmodnm puer iii Babylonem iraiis- ribus consfia, ei laie vaganiiuin pecormn.
laliis, ei piiiiceps Cliald.corum efffjctus est, vt glo- Si. Ex bac ilaquc pastomli regicine iuit Amns, unus
riosiis, et aspectu dccorus, mente bumilis, corpore deniiincro pasloriim,qiieni Doiniiiusablatuiniiideinisit
(astiis, pcrrecius in Hde, egrcgiusin opere, in virliite ad populiiin Israel, prxcipieiisei utiii Samariampergc-
siiinnius, in prudigiis clarus, leriibilis in signis, ro- rei, et ibiqu;cvcnlura crant proplietaiei, qiiein Ania-
gniior secreioium coclestinm, pr3cscius fulurorum, sias rex Ireqneiiler plngis ..fTecil ; novissinie Ozias liliiis
visioniim inierprcs, \inilex casiimonia;; qni continua- ejiis, vecte per lempori iraiisfixii, crudeli morie ne-
lis jejuiiiis ei orationis instantia fulnra prienoscere cavit. Post lixc seinivivus, evectus in lerram suam ,
niernil sacramenta. posi aliiiuol dies doloie nimio viilncris animam cun-
77. Kic iiiler cTtera visionum mysleria, bis viriii- ^ cianter [A;.,cunclaiiteni]efnavii, sepuliusque esl cmn
liimgesiis alqne >igii s cffnlsit. Principio sceler.itcriim patnbus suis.
senum niendacium reprchendens, castitatcm feminic 173 CAFUT XLIV.

revelavil; iribus beldonKidilnis dieriim exorans pro S"). Abdias, de lerra Sichem, ortus iii agro Bcthaca-
populo jejiinavit; siniiilacriim Bel diviniie aspiraiioiiis ram. Isteest ille, quisubOclioziaregeSan)ariae,cenium
aigiimeiilis eliiit draconcm Babyloni* iiumen pavit prnphetas. Isie est tertius ille dux cui epercit
: rjiis- |
dcin geiitis, offa pice, et adipe, et capillis confecii, di- Elias, qui postmodum, rclicto Ochoziae regis raiiiiste-
vinse ineniis inslinctu, incrcdibili adiniraliine disrii- rio, Elij; factus discipulus prophelavit. Quique eiiain
pit ; in laeuni quoque missus, rabiem niitigavit fera- nnorte propria obiit, sepultiis cum patribus suis in
runi, aique virlute animi lurtis iiiier frementes se- Sebastia civiiate, ubi ct Elisseus propheta el J<ianncs
curns epiilaiur icones. Baptiita venerabiliier requiescunl.
75. Hunc Darius, posiquam Bibylnniura suhvertit CAPUT xlv.

imperium, honnre maximo liab.liim, secum tulii ct 81. Jonas, ccilumba, etdolcns, filius Araallii, qui
in Mcdos abiluxit. Qni etiam lcrliir dedisse signa in fuil de Gelb, qua! esl in Opber, ad gentiiim prneconia
inonlibus siiper Babyloniam, diceiis : Dnin moiites a inittitiir, iiiissus contemiiil, cciiitemnciis lugii, fugi^^ns
Borea fumaveriul,finem iiisiare Bibylonia;; diim visi
D dorniit : propter quein peiiclitalialur navis, sed ina-
fiierint incendiis conflagrare, finis eiit toiius niundi. gisier navis latenlem reperit, cetus abjectum devo-
Itein diiin ad parlem Noii refluxerit Tigris, regressio ravii, orantein revoniuit; rejectus prêdicavit subver-
cril (lopuli ad Jerusalein. 172 Vixit autem usqiie sionem.
ad tempus Darii regis Persarum, aiinis centiiin ei de- 8.i. Sed cciiitri-laliis in pnenilenlia uibis, ct «a-
7i. Aspilnm. Ilieroiiyni.,froeo(/i7ori(i» ail Epiphan. ull. 1. in. Arf".

cl Dorolli. ISJemoili etiain Kpiphan. et Dorolli.
7:1.
Ibid. Jcremiain lapidibiis a Jiidxis obrulum fiiisse, —
Si qnercus. Al. Quasi quercus, qu(e est in Silo,
ccinsenlit eliani Tertiillianus, Scorpiac. eap. 8. Arev. cum ex semelipsa.
76. De triba Jutlii. Vid.Epiph., Ilieronyin., Josepli. 80. De tribii liuhen. Ilieronvm. Epiphan.
Ibid. Pro pra'nnscere ;i\u habciil pr(in.)/c.scfrc,qci(>il S3. Qiio lempcire prcqdicl.ivciit Aliclias, inquicit
Isidnriaiium piito pro prwdice e, noliiin prius reUdire Mariaiia in not. ad librniii PrcKeiiiiiinim, n. G7, ipii
Rain supra jain esi prwscius julworum. In Cod.Palai. eliaiii siniiles de aliis propliciis (|ii:psiiones e.vplicat
est pronieruit pro privnote.îccre, nul proeiioscere. Arrv. iii notis :id eiinidcm lilirinn, a nobis suu loco dc:cri-
77. foHe, mendncium ilcprclienilens. Coiisonal liis beiidis. Akev.
Iluruthcus. Vidtt etiuin Josi^pliuin, De .-\nlif|., c.cp
.
U'i DK 01^1 u Ei' onrru patuuh. uu

liiti genliuin invidil ;
g.iuJol cliain siili liedtr.e vi- A Morluus esl ergo Acliias.aiquesepiillusjiixla qiieicuiu
leiilis «mbraculo, el liolul siibilo flresceiile. TruJiiiit iii Silo.
Ilelirei, liuncessevidua; liliuin (luem a niortms susi i- CVPUT LV.

lavit tli;is. Ciijiis scpulcrum in quodam urbium Geili 9-5. A JJo in Samaria [Al , Sama Sam riie] iiatus esi.
viculo ilemoiistralur, qiioJ est in secundo miHiaiioa I'ic est qiii ad Jei oboani iinmolantein vituium ini?sus,
Seplioriiii iii ilinere quo pergilur Tibeiijdein. iisernione Doiiiiiii veiiit, euinqueargiiil immulanteiii.
CAPIJT XLVI. iliiiic ad propria leverieiilem propier inobeJieiiiiaiii
86. Mieliscas.de tribu Eplirem iii Mor.istli orlus esl. lco in via sirangulavit , scpullumqiie teuel Ucthel el
Hic quoniam peccaiitein Acliab sa^piiis arguebal, siib pro|.hela:ii illuiii ipii eum IVfellerat.
Jnram filio cjus de prscipilio ningno projeclus occu- CAPUT LVI.

buil. Sepultiis esl iii lerra su.i juxta PolyanJiuui, 1)0. Azarias iii leria oritiir Sabatha, iiiortuiisque
quoJ csl prope Naiiii. est ac -epullus in agello suo.
174 CAPIT XLVII. CAPUT LVII.

S7. Naliuin, de tribii Siiiieon, in Helcesi trans Detlia- yT.Zacliarias prophetaalque sacerJos, filius ,!oiaJ.E
rim iiatus, ibique iiiortuus, siio jacet luiiiulo.

iii
sacerdutis, 176 '|ui cl Daiachias cogiioii;iualus es',
CAPUT XLVIII. B qiieincoiigr.gatiisiiialriodoiiiusDoniini populiis, jiivta
88. llabacuc, de Iribii Siiiieon, iii agro B.tlisacliar
Joas rcgis imperiuin, iii!ssis in euiii lapi libus cxstiii.
ortusesl; bic anie bieni;ium re;^re--siuiiis liliuruiii Is-
xil. IIuiic sublevaluin continuo sacerdoles jiixia pa-
rael de captivitate, in agro S.ibaritli, qui est iu Ceila,
tiem suiim sepelieiunt iii Jerusalem.
a viia dcces-it.
CAPUT LVIII.
CAPUT XLIX. •
; 8. ToLias filius .Vnaiiiel, ex li iliu .Nephthalim de ci-

SO.Sophnnias, deliibuSiuieoii, lii:usCliusi, in agio
vitaie Cibjl , qus esl iii regione Galilacx. Ilic captivus
Sarabatli onus, el gloriosa iiiajoruui siiorum slirj e
diielus est a Salinanasar rege Assyrioruin iii iNinive.
progenitiis, propliet ivil, mortuuique esl atqiie sepul-
Vir iii timore Dei summus , iii Oj ere magiiiticus, iii
lus in iigru suc.
niscricordia gloriosiis, in exseqiiiarum curisdevolus;
CAPiT L.
i,ui duiii miirtiias sepeliiel, el inopes pasceret, cacci-
yO.Apgjeus, n.Uu5inUa'iylonia,juvenciiIusJeriis:iIeni
late luuriie caruil, et po.-l tenebras re.-eralis ueiilis,
venil, ;edilicatioiieiii tfiiipli ex |iarle aspeiit, ae juxla
luiiioii clariiaiis proiiicruil. Jacet in Ninive civitaie
sacerduliim monumeiiin gloriose sepuhus reqiiiescit.
sepiiltiis in p:ice.
C\PUT Ll.
CAPUT LIX.
91. Zacbarias de re^îone Clialdxonim va'de senex G
^''.Tres pueri.ex siirperegia caii, memoriaglorio-
iii lerraiii suain reversus esl, in qiia el iiiorluus e t ac
S', scieiilia eriiditi, fiJe pares, deioiioiie slabiles, ii.-
sepiiUus ju\la Aggaeum, quiescii iu pace.
corrup;i curpore,sobiii meiite, judices proviiiciarum,
CAPUT Lil.
el regioiiHin principes, palernariim ipio que memores
92. Malacliias posi egrcssioneiii populi, iii SuiJii,! c-t
legum, et a cibis gcniilium vel immiilaiis iiequa<|iiain
geiiitiis ; vir jiisius el aspeclii decorus, queni Juibei
polliiii, leguiiiinihus vitain degeiites et iJeribus.
Mabcbiaiii, id esi angelum Domiiii ideo asseruiitvo-
100. Ili vi;ji're virluiiscontenipseruiit moriem, iJolo-
citaluin, quia quaecunque pra^diccbit , 175 coiife-
ruin non adi/raveruiil riluin, regem s;Bvissimum fi.lei
slim, angclo de coilis venienle ciiiilirnia''aiilur. Ilic
virtuie viceriinl, restinxeruiit q oqiie camini fl.nii-
auieiii adnindum juveiiis iiiorilur, atque in agro pro-
iiianlis inccnJia, et iiiter borreiidas siiiisa caligine
priosi'iielitur.
nanimas byiiinum apeitis vocibus cecinerunl. Jaceiit
CAPUT LIII.
iii naliyloiiia pariler sub iino specu posiii, el cuiii
93.Naihaii propbeta, ex Gabaoniiis, qui David re-
inagiia veiieratione se;iulti.
geni legem Dei docuit,elpeccaluiii qu"d esset in Delli-
sabec praevaricalns m;inifesiavii. Ilic etiam qu id noii CAPUT LX.
ledilicaret David Domino tenipium proeJ xil. Ilic Sa- ^ 101 Esdrassaccrdos Dei, qui a plerisque .Malacliias,
id est aiigelus Dei vocatur. Ilic sacr:e scriplor exstilit
lomonem ungens, in principem consecravil. Obiit aii-
lem senex in terra sua, sepultusque est cum digniiate. liistori;e, atque alter lator leg s post Moysein, iiam-
CAPUT LIV. que pust captivitatem legiin inceiisam ex gentiLus

!I4. AcbiasSiloniies Jecivitaie Ileli sacerdoiis, iibi reiiov;ivit llehraitariiini|iie
,
liilcr;iruin e'emenia
pi imiini taberiiaculiim cl arca L)ei eral, Salnmoiii re;î 177 iiivcuil. II c reJuxit Israel, el rea^Jific.ire lecit
prxdixit, qiiod per mulieres gentium a mandatis Dei J.iiisalem. Moriuus e^l aiitem ac sepullus cuin patii-
prole iion tacuil. bus t.«is liiiiiiaius iii Jerusaleiii.

dedinarel, et divisionem populi in
El in leirn stin sepuiiu$. AnEV. Iilietaiii appellanl, alii Joaniiim. Noniiiilli Acliiaui
87. nciriilheiis :
IInc c.\[M Jcesl in abis. ViJe, inlri, cap 97.

'Jl. fuisse sus|iicaiitiir. Noii facile esl, iiec refert, veruiii
Oo. Pro|ilieia a leoiie stiangul itus de quo iii ,
iiomeii iiivestigare. Arev.
I5eg. xiii, a Doiolbeo vocatur Jnaili iii Coiislilulin- ;

lOl. Noniiiillos exisljinasse Malarliiain fnissc Es-
liibiis ApiiStolicis, lib. iv, cap. G , AJonias, qiicin aj
iliaiii, legiliir etiam iii Prertiiiiis, uhi quxdam Mi-
Semeain pro- riaiia aniinlEivit. Arev.
loeuui viJeiiJus Coleierius. Alii euiii
M7 S. ISiDUIll IIISPAL I:NSIS LPiSCOPi li8
CVl'l]T lAI A CAl'l!T I.XIII.
D.i- H)4. Juditliviilua, lilia Merari,detribu Simcon.ma-

102. ZoKilialicl i'l Nclioini.is, ox Iribii Jiii!:i, siil)
gnaiiiinis in gloria. viris |ira>stantior. IIxc pro salute

rin irg<' liMiiplinn Doiiiini n (lilic;iiit ,
iiiuros Jeriisiiliiii
|iiistinum reilii-
po|iiili iiioiii se ulilulit, ncc irepidnvit riiroreiii icgiHin.
•x.-.lruiii)t, aliiue Israel ail stntiini
Naiii doi niientein iiecavii principciii, salvo pudore
tiinl, culluin quiKiue reliisionis jiisi|ue saccrd iluni el
siiis civibiis triiini|iliuin viclori.e reportavit. Vlxil
Levitarum restituunt. Iifin et ipsi in Jeriisaleiii se-
auleiii annis centiim et qiiini|iie, sepiilta(|iie esi iii
pulti quiescunl.
^pcluiica viri siii Mnnasse iii BLllinlia civiiate, qux est
CAPUT LXll. iii liibii Juda iiiter Dolli;iin et Balm in[.W., Babyluii.]
103. Esilierregina, filia fratris Mardoclicci.de slirpe 178 CAPCT LXIV.

lieiijamin, capliva de Jcrusalein in iirhein Siisiin 1(i5. Macliabxi sepiein riatres,in lide stabiles,in spe
translala csl, alciiie nspectu foriiur, et persi>icu;t vir- forles, divina; legis constanlissiini observalores, iii-
jîn latis c\cclleiiiia re.;;i rersarum coniiuliiis copu- ler lornienia acerbissiina palieiites, ab AntinclKi rege
l.ila. IIa!C, ut piipiiliim siium a pericnlo liljeiarct, prn lege Dci cuni iiiitre eorum airociier intereinpli,
iiiiirti se oliliilit, aiiiiciiinqne reg s ailver.iiiis popuUim Cdronas niirlyrii iiieruerunt.
Dei nefaria persiiadenieni, criici tradendiiin pcr- B 106. Macliabaii (luoqiie, quos triumplms gesserinl
suasil, gcnieiiupie lilieram ali excidio eruit aliiue a aihersus genleni Pcrsarnm. vel de circnnifiniiiiiiis aliis
serviiule ciipuit. Jncci scpiilla iii Siisi';, iirlie Mcdu- liaiionibiis, ct i|Uiiinoilo pro lcgis observantia pliiri-
riiiM, iii i|ua cii:iiii rcginvit. iiiiiin siiiil piiiiiii, ciiriiin plenissime narrat liisioria.
•iOi. F''iinl doiiiis divcis m lection^m indica: .du- cuin p ilriluis fuis El cap. xvi, iJS; Ac septdta (Jiiditli)
ji.i/i |iio Uciltulia. Scd ipiiil sit Anpali, nini iiilclliô. fHin i'irj su i in B Arev.
thulia.
Gracciis ci Syriis rciiin' Maiias em fepiiltnni fni^se in 10."). Iii Ciiil. Veon. iia de Mach;ibcs legitnr :
auro Iritcr Doiliiiini ei lieliiion. l'ro Belnwn alii le^'iint MacliibiKi sepleni fratres ab uiia nialie noniine Marha-
nelnuiini, B Ima, B leni, Bnnlineon. Pntaiil iioiiiinlli biva ijciiili, cuslodienles leqim, pairia traili ione non
S''riiion 111 esse de Ab/la, Abclina, aiil Ahilmn. Ve- mm incaiiles carnes porcinn.i. Ub lioc ab Anlinclw reye
riiiii iiiiii sati'* li.ce cnlixieni cnin Vulgala nostra , sirui.ss/mo iii .Xnliucliia manyrii gloria coronati sunt cuia
(|ii:e pr.iferi^nila csl, Jinliili, viii, 3: Morluus esl malrc sua, atque sepulii cummiqna lenernlione. AnF.v.
(itinasscs) t» Belliulia cvj tJle sua, et sepullus est illic Iii sex exenijilaribus lioc po=tcrius l ntuiii lejjiiur.
EX KOVO lESTAMEINTO.
LXV. Zncliarias. LXXlll. Pliilippus. LXXX. Siinnn Zclotes.
LXVI Joaiines. LXMV. llionias. I.XXXI. 1'unJ.ciiii ApO^loli.
LXVII. Maria. LXXV. liai ihnlninans. LXXXII. Liicas Kvangelisia.
Lxvni. Siinoii Petrus. LXXVI. Maltliaus. LXXXIII. Mirciis Kvaiigelista.
LXIX. Pauliis. LXXVII. Jacobiis Alpli:ci LXXXIV. Barnalias.
I.XX. Aiiilrea>^. LXXVIl!. Jiidas Jai ubi. I.XXXV. Tiinotlicns.
LXXI. Jacobiis Zebeda;!. LXXIX. iMailbias. LXXXVI. Tilus.
LXXII. Juaniics.
CAPUT LXV. C 110. Sepullus est in S;'bastia nppi.io Pa!a^siiii:r,
107. Zaclinrias et Elisabeili antc Deiiin jusli, sleriles qiie olim Sunaria vocabalur; (iuaiii llcrodi's rex
injuvciilute, fcciimli inseiiio, rei|iiiesciintiii Jerusalem. Jud.i'.T, Aiitipatri lilius, ob lioiioreiii Caes.iris Au-
179CAI'UT LXVI. giisti Grsco sermone Aii,.;iistain vncavil.
108. Joaniies Baplista liliusZacliari;E, ex Iribu Lcvi, CAPUT LXVII.

in Jeiusalem orlus, aiigeio dcnuntiaiite coiiceplus, II I.Maria{qua' interprelaliirDoniin:i,siveIlliiiiiina-
praMiumiiis C!irisli, pr:ci'0 Jiidi(is,prnplieti Altis- tri.x),clara slirps David, Virga Jesse, lloriuscoiicliisus,
tiiiii, vox Verbi, ainiciis Spnnsi, lestis Doinini, lii- I-'nnssigiiatiis, MaierDoniiiii,Teinpliim Dei, Sacrarium
ccnia Liimini'^, leriniiiiis prnpliclarum, baptibinatis Spiriliis..a:.cti, Virgo sancia.Virgo leti,virgiiaiite par-
iniliniii ;
qni [ir;ciiuiiliatus paieiilis voceiii abslnlil, tuiii,vii gdpnsi partiini, sa!uialioiieinab angeluacce; ii,
gciiitus (irriciniii lii'gu:i' res' Ivil ; ijui necdum cditiis ct nivsieriiiiii cnncepiioiiis .ignovii : partus (|iialila-
Chrisiiini |iru{iliet:ivit, !.a!uiavil in u'ero, iii culuiiiba tcin inipiiiii, el cniitra lcgeiii iiauir;i! obseiiiiii lideai
agiiuvil, in deserto inonstravit. I reiiiii', qiiaiii Diiiiiiiius ipsc iii ciiice positii'',
10'J. Ciijiis vesliiiientiim laniign fuit camelnriim, per saiigiiiiicm Tcsiaineiili virgini cnmnieiidavit dis-
liabitaiio erenius, vicliis iiielli'--, et locuslaruni cibus. cipulo, ut ipsuni nialer liiberet vil.i! coiiiilem queni
Ilic, duin Ilerodi proliilieret fr iternuui vinlare connu- D filius iinveral iiilcgiilalis csse ciistndeni.
liiiim, carceialilnis tcnebris iiiancipalur. Ciijus caput 1 12. Ilaiicipii liiiii crndcli nccispassioiieasscrunt ;ib
regis lilia liidi pr.-ciiiiiKii a palre pnslulavil ; al ille liacv t:i inigr;isse,pro eo qiiol jusiusSiiiieon cnniple-
deseclnm inale poscenli filie ebrius iiiler pncula dedit. clcns brachiisl30 ^"'^Ciii isluiii,prnplielaveril, uialri
I 12. Quidam. Vid. Anihrns. Qii.-d ait Isidoriis, ncc obitns ejiis iispiam le(iilur, Aiit-
Ibil. Isidnri lociis l.iiidiitiir ejus noniin-; ab
Ilii' aintnr. iia explical : Nec :nve-
peitiis, sive qnis aliiis
aiicioie sernionis de Assiiinpiione .\l.iri;e virgmis, nimr npnd Lalimis Iracinlorum ile ejiis ritorle
aliijuis
qni a nonniillis .Anibrosins Mitpertns essi; credimr; qiiiJpiam nperie dixi.ise. Saiictns E|iiphaiiius pioba-
cujus lerba pnjtuli iii Isidoiiinis, cap. 61, num. 12. bilius esse cen.êbjt Dcuin gialijin iinuiurtalilalii
,
I ;o i>K oinu t:T oi;rru patiium. i.?,i
«liceiiS : Et lunm ij'siiis aiiiiiiain perliansibil gladiiis. A I .ni , teriio lapide ab Uibe, ad orienlalcm plagtm.
Qiind qiiideni incerliiin esl, iilruiri pio iiiaieiiali gla- CAPUT LXIX.
(Jio dixeril aii pro vcrbo Dei valido el aciilitiri niinii 1 18. PaiiliN. qiii anle Sau'ii<, ap i-lolii- geiitiuiii, ad-
gladii) aiiiipili. S|io<ialilfr laiiieii iiulla docet lii^li - viicalns Jinlaoiniii, a ( liristo dn cielo vocaliis, in ler-
ria, Mariaiii gladii aiiiinadversioiie |M'ruMi|ilam, iinia raiii pioslriiiiis, ipii ociililus ccciJil, caecalus siir-
II c iiliitiis cjiis iLspiaiii legiuir. Duiii l:inicii rcperialiir rexii, ex peiseciitoie efTectus esl vas eletiionis, cx
ejus sepiiltruin, iil ali(]iii dicunl, iii valle Josaplial. liipo ovis , iiiler npostilos vcalione novissimns
CA!'UT LXVlli. prxdicalione priinus. Iii lcge Gainalielis discipnlus,
il j.Simoii Pclrus rUius Jnaiiiiis, fraler Andrcr,or- in Ev;iiigelio Clirisli seiû-. Ciijus [lalria Tliarsiis
tus ;n vico Belliâida proviiici.e G;ililic;c,qui est ju.vta fiiit, geniis Beiijaniin.
slagiiiim Geiie>areili,ciijus priin.ivocalio nomiiiis Bar- 111). llic secuiido posl Ascensinnein Domiiii aiiiin
Jnna.legis directa generaliu csi. Pctrus in Clirislo Ec- bapliziUiis, dignilalem ineruil apnslolatiis, alqiie p'us
tleniie rirniaiiieiiluiiie>t. Cejiliascorporis Cliristi priii- omnibus 1 boiaiis, inulto lalius inler cateros verld
ripalus et capnl csl. Simon Joannis, vjrginitalis re- gratiain seniinivil, alque doclriiiain cvangelicjin sii i
(,'eneralio incorrupla esl. pi.-cdiciitinne iniplevii.
114. Qiii dum jiixia Joannem liabeaiur terlius, " 120. Iiicipiens ciiim ab Jerosoly^nis usque ad Uiy-
jiixla Muliliieiim eligitnr primus : nec iiiiin.Tttn, riciiin, el Itdiain IIispaiiiasi|ue pr.icessil , ac nouie i
(jiiia Apnsloldrum princejis esl. Et confessor primns Cliristi iiiuitariMi; inaiiireslavil geitium iiationibui;,
Filii Dei, ct discipnUis, et paslor liiiiiiaiii grcg s, l'e- (jiiibiis anle iiuiidiim fnerat dcclaralum , cujus niira-
irs Ecclei*, clavicnlariiis regni, amalor Doiiiini, cnla isa essc nos. uiiliir.
alque iiegiior : coiilil^ndo laudalus, pr.x-sumendo 1?2 '-'• 1'aplsis siirsum in teriiii n ccelum coii-
elalus, ncgando lapsus, lai ryinui lo piirilicitns, cnn- sceii.lit, demcrsiis deorsirn noiUe et die in prnfun lo
lilendo p-ob.ilus, paiiendn cnioiialus, cui nomcn ex iiiaris fuil, se liiccnlem Pyllinnis spiritu u iinper.ila di-
cipere dauir, tilnhis ex nieriio polcslalis iiiipinitnr. s' es-ionc damnavil, ailnlesceiili m.irluo vilalcm rciiii-
115. Hic in Galalia, Poiitn, Cappa locia, Billiynia, logravil spirilnm, c.rcitale per.:u->sit inagim, claudn"
Asia, aii|ue llalia Evangeliinn puclicavit, ai(|iie lia- proiiiiiiiii n f nn;ivii inccssnin;. diii i|ioque serpen-
riirn virluluiiisignis ellulsit. Pcn liiln grcssn rervidiim li - nee senît nec Iiorriiil mnrsuin, sed igni deilit arsu-
inarecalcavil, pr.TPtericnsuiiilira siia m irlnoslgâni- nim, paticiu etiani Pnblii a febiibu? nraiiJn saiiavit.
niavit, claudis pri^linnni reilcravit olliciiini, |iaialv- [i'l. Ilic ob amnrem Chiisti miilias paisiones gra-
licis lluida nieinbra iii pr 'priiini reparavit stalum. \iaque Ciirporis su^liiinit lor nenia. In priiiiis Judaicas
lib. Iiiier lixc derunciam viduaiii suscilavit. .\iia- ^ perseculiones, et genlium miserias, et lalinrem, fa-
iiiam cl Saphiram rcis perliJia^, niorlis aniinadvcr- iiiein, silim, Irigii-, el iiii lilalem, naufragia, ct iiiiUe
sioiie daniiiavit. Siiiiniieni cliain niagicis anilius ciu- pericula, raliieni teraru n, verbera, carcerales tene-
luiii conscendenteiii ad lenani cli-ii. Ilic pnsl(|uaiii Lr.i*, et toniieiila cali.|iarii!ii, squalnre-, ct viiiciila.
Anlioclienaiii Eccleiiam fuiidavit, sub Claudio Cacsa- 1^3. Inlcr li;ec ligaiiir a Judiis, tiaditiir genti-
re coiitra cumdciii Simonein Magum Roinam pergii, biis, lapidatur ad necein, in sporia per iiiuriim de-
ibique prsedicans Evangeliiim viginliquiiique aiiiiis, inillitur, virgis c.cilitur, poeiiis arctat ir, iii carcere
cjusdein urbis icniiit poiililicatum. vii.clus lerr.einotu facto rcsolvitur, ad ullimiiin a
U7. Sexlo aulein et tricesiino aiiiio posl pas- Neroiie gladio crditur eo die qn i et Pelrii^ cruci-
sionem Doiiiini , a Neroiie Ca;saie iii urbe Rniiia lixiisest. Sic eiiiiii opnrlueral ui bi qui simiil coafessi
deorsum, ut ipse voliiil, crucinxiis est. Sic(|iie pnst siiiit iiiin die coronareiitur. Sepultus Romae iii via
aposlolicum iiieriliim , eliani martyrio coronaiiir. Ostiensi, aniiopob.t passioiiem Dninini tricesiinnse.vto,
Scpultiis Uonia; in Vaiicano, secus viam Triumplia- tertioab urbe niilliario, conlra occideiiialem p'again.
licaii-isiin.Te Virgini coiicessisse, sed Ecclesise univers;c 1 17. De ,-:epiilcrosancti Petri in Vaticaiin stuiernuiiin
si;nsus repii!;nil, el snluiii coiiirover,~ia esl inlerscrip- est vcrlia facere post eriiJiiissiiiiiim opiis (inine.itiss.
liires, uiruiii Eplicî an II erosnlyn.a: obieril ; (piain D cardi alis Borgiae de Coiife.isiiiiie Valicana.Vide etiaiii
fiise peisequiiur Tilliinonliiis, loiii. I, sex priinor. IJosiiiiii, 2, et linilar.um i, 27. No-
ISoiii. Siililerr. ii,
Eccle*. sa-cul., in \iia Dcipar;!-, el in notis. AnEV. taiidnin qnoJ inilliai ia a fnro Romaiio incipiebant, et
113. Capul. Qiiasi zc-jk),/). craiil niiiiora miUiaribus Itilic s. Non v.ro sat s intel-
Ibid. Quiid inniiit Is ilorns, Cip/ms csse ex Gracco ligilur qiio seiisii .i-epuliiuin sancti l*clii (lic;iiur csse
y.fâlr:, (apui, imilti alii veter>-s credideiiini. Joaniics ad orienlnlein plagani. Arkv.
N.^ll, iii Hiill.i cniitri .M.irsiliiini el Jiiaiinein : Ceplias ti Pauli in IIi»paiiias antiquissi-
1211. AilvciitiiS s;ini
auie'iii Giwceinleiprelatur Lalinc capul. Veruin noiiien niis testimoniis comprobalur llippidyti Epiphanii, ,
Ceplias Syrum est, et pelrain sigiiilicai, iil l-idorus Cbrysostoini, arninini; iiegaiil alii , el adliuesubju-
(iiiiiipieagnoscere videmr lili. vii lilyiinilog., c. 9. dice lis pst. Aniv.
Q linani auciorcs de npostnlis ei Lxx discipnlis geiie- 123- P.iiiliiin gladii) ciesnm eodem anno endemrpie
r:iliin,Pl dc iininnillis apo<liilissiiigiilaliiii,scripseriiit, die quo Peirus criicilixiis esl, comniiinis est opiiiio.
receiisct Zai caria in Bililinllieca scleila llisliina' ec-.Ie- Prudeiitiiis teniiit enJein die, sed iioii endein aniio
s asiicac, parl. ii, cap. 8. Illud vem ai i.i.adversione di- Pctrum et Pauliim inarlyiio cnroiialos fniise. Vide
giiuiii , qiiod de ,<aiiclo Jacob i M:ijnre linpiens aii : cniiimenl. ;id Iiyiiin. 12 Perislepli.. vers 5. Paiilns
.intonii llojo liisloria df saiiclo Dieijo de AlcuUi critiii.i Kintra pl gam iliciliir sepulliis, ipioJ
occiJeiitalein
viiisplacere li.c poleril. Onid sancl Jacnbo .M;ijoii i 11(111 eNplicalnr. Alii exliibent cnnlra orieniale:ii
f;icile
aposiolo cmn sancto Didaco, sive J.icobo Ciiiiipluieiii plajani. Aui;v.
o;diiiis .Minurnni de O.jsoivaiilia laico? .\i;ev.
131 S. I51D0R1 IIISPALE.NSIS F.riSCOri 153
CAPUT LXX. A 129. Ilic aiino scxagesimo se|.tinio post passioneiii
124. AiKlrtMS, qiii inlerprelalur decorus, fralcr Uomiiii Salvatoris sub Trajano prin ipe longo jaiii
Pelri, setundi.m Joannein primus, juxla Malllictum a vclii-talis senio fessus, cum dieni transmigralionis
|iriiMiisecundus. (lic in sorie prxdic;.lionis Siyiliiain siiae iiiiininere sibi sentiret, jussisse fertur effodi sibi
aique Acliaiam accepil, in qua eliam civiiaie Pairis sppulcruin, alqiie iiule vale diceiis fralrilHis, facla
ciuce suspensus occubuil. or:itione viveiis tumulum introivit, dcinde tanqu iiii
CAPUT LXXL iii lectulo in eo requievit,

1-25. Jacobus fiiius Zebedaei, fraer Joannis, quartus 15t). Liide aciidit nt quidam euin vivcre assc-
iii ordine, 183 <li:o lec ini Iribubus qiiresunliii disper- rant, nec mortunm in sepulcro, seJ dorinieinem y.\-
sione genliuin pcripsil, alqii.> Hi>pani:T;, et ncciilenta- cere coiiieiidani, maxime pro eo quod illic lerra seii-
liunilocoruiii geniibusEvangeliiim pradiiâvii.etinnc- siiii ab imo scaiiiriens, ad supcrliciem êpnlcri con-
rasiinuindi Iticiiii pra-dicalionisinfiidit. Ilicabllerode srendal, el, quasi (latu quiescentis, deorsuni ad su-
lclrarclia gladioM sus occubuii. Sepultus in M.irmaricii. peiioia pulvis ebulliat. Quievit autem apud Ephesiiin
CAPUT LXXP. sexlo Kaieiidas Jaiiu.irii.
i-6. Ji annes, apostolus etevangelistn, filius Zebe- CAPUT LXXIII.
t!a;i, liater Jacobi, virgo electusaDoniino. atijuc inler
^ 131. Pliillppus a Cclbsaida civitate, unJe ct Pe-
caetcros ni.a-is diieciiis, qiii etiain siiper pectus Ma-
triis, Gallis prx-Jicat Clirisliini, barbarasqne gentes,
pistri recuinb-ns, ct Evangelii fl.ienla de ipso sacro
vicitiasqiie lenebris, et luinenii Oco.ni) conjuu-
doniinici pfctniis fonle pniavil, et quaî unus de pa-
llum
ci:is, ad scientiae Iuce:n lideique poriuui d^^ducii.
ra'Jisi iiilius, veilii Oci gialain in lolo terraruin
(irLe diffudil.
DeiiiJe Ih llierapiJi Pliiy-'i;e piovim ia; urbe cruci-
Qr.i.jue in li)cuin Cliri>li, Clirisio j i-
(ixus, hipiJaiusque ubiil, recloque sep:il:U5 cadavcre,
l.eiite, suice.^sii, duin suscipiiiiis matrein .Magisiri
(liscipuhH, eiiam ipse pro Cbrislo al;er siiiiul cum liliabus sui- ibiJem requie.-ci(.
quodanimoJo
dereliclus ost filiiis. CAPLT LXXIV.
1-27. Ilic, duni EvangeliumCbiisii in .Asia pra;dica- 132.TIinnias aposloliisClirisli, Didyinus nominatus,
i-oi, a Doii.iiiano C;csaie iii Paibinos insuiam metallo et jiixta Latinam linguani Cbrisli geminus, ac similis
relcgatur, ubi etiam positiis Apocalypsim scripsii. Salvainii, audiendo incredulus, videndj fidelis. llic
Iiiteifecto aulein a tenatu DoM:i:iano, exsi.'io resiilii- Evangeliuin prxdicavit Partliis, el Medis, 1S5 <^'
!us, rccessii Epliesum, ibiijue ob b ireiicorum refu- Persis, Ilyrca:ii<que,ac Bactrian's, ellmlis tenenlib;is
landas versinias elTIiigltaius ab Asioe episcopis Evan- Orieiitaleni plagam, et iiiiima genliiim penelrans,
gclium novissiuius edidil. ibiqiie pru;diealiniicin suain usqiie aJ litulum sii;e

P
12S. Cujus qiiidem inter alias virtutes, niagnitudo p.isîonis perducens; lanceis eiiim Iransfixus occii-
signorum 184 b:e<; fuil. .Mulavil in : urum sylve>tres buit iii Culamina civiiaic Indix, ubi ei ^cpultus cÎ
iii lioiiore.
froiidiiini \irg:is litloreaqiie sa\a in g' mmas. liein
geif.marum fragmina in propriam reformavit nalu- CAPUT LXXV.
r.mi, vidu .m i;noque ail prccem popiili snscitavit, et 13j. Canbolomanusaposiolus.nomen cx Syral!ngii,a
redlviviim juveiiis corpus revocaia anlma repiravit. suscipiens, Lyciuuiam in sorie pra^dicaiionis arcepil,
BibriiS lethiferuin liausluni, non solnm eva.-it peri- alqiie Evangeliuni jiixti .Maiilix'iim apuJ ludos iu
cnliim, sedeudem proslraios poculo iiiviia; reparavil eoruni lingiiam coiiverlil. Ad iil imum in Albaiio
slatiim [.\l. AbanoJ Majoris Armenia; urbe, vivcns a crude-
121. Vera fnrtasse esl leclio nnnnullorum Cndi- occubuit sepultusque esl in Acliaia Varmiric i. \i\i
,
cum, ciiil:ile Piilras, qiiasi iiideclniabile sJl Palras, Kal. Ei Hiideberliiin CeiiDiiaiie isein, qiii
.iiiqiislas.
iil similia iirbium iiiiinlna :ili inaiido .ipiid Isidonim saeciibi M el xii lloruil. cnl. looO, in Edilione Beau-
et alio- ccciiiriinl. Iii Asia passuw fuis-e .Audream gcndrii, de sancto Jacobo .M.ijori :
nnii iilli iradiiiil. AiiEV.
M^. .Asseiiliinurii-qiii verliiiiii srripsif areniinicen-
D Gallicia;.iue solum se gnudet habcre colonum.
seiit. Reliqiia .\ lis qii.i- llieioiiyiui Caialogo a Gr.rcis In CoJ ce Vaiiianii Piegiii» 332, pa.?. 27, exstal n.-ir-
adjecia sunt suinpla viilenliir. r.iliii anoiivina ile Jacolii .M.ijnris capile in mouasle-
Ibid. }]ariiiaiii-ii. Al., Cnnnarica, vel .\rcliis ilar- rio Veiielo s:iiicli Feiicis al manei exislente, in qin
viarica;, vel .icliimaim .rica. assirilur reliqiiiim cnrpus Comp islelke exislere. Iii
Ibid. Q'ia; lioc loco prsedicalione sancli Jacobi
di; CnJice Oll()bii:.iaiin 124, el iii Colice Kegiiia; 1222,
Majoris in llispar.i:i pnssenl, pr:POcciip.il:i
aniiolari descriptus esl liyinniis in hniioreni sanc i Jacnbi, in
a ii.ibis suiit iii Isiilori III'-, ca|i. til. Miis de Iioc ar- ijiiii alveniii. ejus in llispaniam et sepiilcnim Com-
giimoiito scriptiribiis al.lendus esi elegans ct erudi- piiselljC ajliuiiur. .\r.F.v.
lus llispanii-i Joanuei Jnsepli Tulra : Jwlificacion 150. \n saiicliis Jnaiiiies evang lisla obicrit, an
hi:~lorico-crilica de la venid.j de Sanlinqo el .Maijor (i p isl oi iiuiii re-iirrexeiit, iit ajversus .Xniiclirisliini
E pa/ii, y de su siyiil. ro en CompOflella.y\.\'.ri\\,il O, pr.udicet iii fine munJi, a n.innnllis qua;siiiiin esl.
111-4°. Pio ub llerode leirarclia foriasse legendiiin Cnininuiiis Kcclesiae scnienlia est , vere eiim, iil ca;-
ttb Ileroie .^.grippn. llis ijiia; dixi cit. cap. (il ailde Icroi liomiiies, obiis-e, neque resurrcxisse . aiit
Manyrdlogiuiii (.elloiioiise, sive sancti Guilieb: de i reiiiirecliirun, nisi d e exirenii juJicii. Vide Beue-
Deserlo, scripiuin aniio circiier 801, lom. 111 Daciie- dieiiiin Heaiif. lib. if cap. 14, et Serarium ,
XIV, de
rii, initio lacobus, qiii iiilerprclalHr snppliintnior
:
,
qiii dnctiim opusculuiii c liilil de xii .Aposlolis. Arev.
filius Zebedici, [rnler Jniinuis. llic Ilispanice, et occi- 131. Desaiicio Pliilippo;iposloli) confer Palrcsapo-
deiilulibus lucis prccdicavil, cl sub llcrodc qUhIio catui slilicos cuiii noiis Coiclerii, pag. 33i lom. I. Ar.Ev.
ij DE ORTU ET 0I51TU PATULM i:4
lissiii:is gonlibu5 barb.nis decorialiir, siciiue lerni' A CWUT I-.WXI.

lil). lli (iieniiilClirisli discipuli, iira'ilic"it"rcs(iilei,
toiiditur.
eliioclores geiitiiiiii.qui cuiii (Miiiiesiiiiumsiiit.siiiguli
CAPUT LXXM.
eiiani l:iiiioii eoruiii propriis ccr:is(|ue ioci^ in iiiuiido ad
131. M:ilibxiis .Tposloliis etevangclisla, qiii
prtcdicanduni sortes proprias acceperunl.

ex tiibu sua Levi sumpsil cognomeii, c\ pub icauo a
prinium 1-41. Pelrns iiaiiiqne Uoniam accepit, Aiidreas

Chrisio clecius, ex peccanle Iranslalus. Ilic
cvaiigelizal, postuinduiii Mace- .^clia.am, JacobusUisi aniaiii, Joann(>sAsiain,Thoin:is

(luidcm iii Jud:u:i iii
doiiia pracdicil, reiiuicscil iii nioiitibus rarlliorum. lii;liaiii, Vlatlli.Kiis M;iccdoiiiaiii , 187 Pldl ppus C.al-
liani IJ rtlii)li)iii:Eiis Lyc.ioniaiii Siiiion Zcloles

CAPUT LXXVIL , ,
/Egyptiiiii, M.illiias Jiidaain, Jacobus frater Diiniini

153. Jacobus Al|p!i.-i'i, cpi^copiis Jerogolymnrum pii-
Jciosolyinain, Judas frater Jacobi Mesopolainiam. l
mu',ci)gnomeiitii Justiis, sororis malris Doiiiiiii (ilius,
1 12. Pau'o autem cuin cxleris apostolis nulla surs
unde et fraier Domiiii vocatus, bomo liicis et opera-
pi opria tradiiur, qiiia omnibus genlibus niaiiister et
rius verilatis, laiila;iiue eliam s;inctit:itis, ut ruiibriam
pccdicatnr cligiiiM'. Nain sii ui Peiro et reli(|uis cir-
vtsiiiiienii ejiis ceriatim ciiperent attiiigere populi.
ciimcisionis esi aposlolalus dalus, iia PjuIo praipiilii
151). Uic, diim in Jeriisalem Cliri>.tuiii Dci Filiu ii
„ iii geiitibus. Ilic anlcm seplein Ecclesiis e! tri' us

pra'dic:iiet, de lemplo a Juda;is priccipitalis, lapidibiis I!
cvaiigeliz;il discipiilis.
nppriniilur, ibique juxta teuiplum b;mia ur. Qiiein
CAPUT LXXXII.
Jiiseplius tantoe saiictiialis et veneralionis iii Jiidi'»
145. Lucas Aiiliocbenus, evangelista, etapnsloliciB
perhibet exsiiti se, ut propter ejns iiiicrl. ctioiieui
cfinscriplor Iii,stoiii', iiaiioiie Syrus, arte iiicdi;iis,
Jerusoly.na ciedatur csse diiula.
Gi rcoeloquii eruilitus, qiicin pleriqiie tradiint pro-
1S6 CAPUT LXXVIII
sclylum (u'sse, et Ilelir.ias lllteras igiio assc. llic
157. Jiidas Jacolii 1'raii r iii Mesopiilamia, ati|iie iii-
laincii fiiit Paiili discipulus et iiid.viduiis coiiies pc-
l rioribiis Pniili evangeliziiis, feras cl indomitas gcii-
rcgrinationis ejus.
tes, qiiasi belliiaruiii naiiiras hio dogmale mitigal, ct
1 il. Qiiiipie ab iiieimie pueriiia cisiisimiis fuit,
lidei diiminicae siibjiigai, sepuhiis esi autem Bery
el cv:iiigelicje prxdicaiioiiis opiis exercuii. Obiit
llio Arnieiii:c urbe.
septnagesiino quarto v la; su;e anno. Sepiilhis iii lil-
CAFUT LXXIX. llijiiia, cujus iiiiidem ossa regiiaiiteCo..slaiiiinu Con-

158. M:illliias, (le sc| liiagiiila diicipulis iiiius, ct pro slaniiiiopolim fueriint iranslaia.
JuJa Isriiiiolli ilu dcciiu iiiter apostolos siilirig^tus, CAPLT LXXXIII.
clectus esi sorte, ct soliis siiie coguoinine. Huic datur l ij. Marcus evaiigelisla, Pelri discipnhis, pjnsque iii
Kvaiig'lii praediealio in Jndiea. baplisiiiatcl^gSliliiis.Ciijusqiiidcm Evaiigcliuin iion-

CAriT LXXX. nu li a Pctro Uniii.ie diclaliim ffruiit. ILc, iie ail sacrr-
i39.Siiiioii Ze'otes, i|ui prius (lictusesiCbaiianiu^, doiium promuverciur, abscidisse sibi pollicem fcruir.
7.cli> Domin fervciis, p:ir in cognomeiilo Petri, ct 146. Prinius aiitein Alexandii.Te catliedram tiniiii,
similis iii bonore, accep l .^gypli priiicipatum, ct priiniisque Ecclesias il^gypiioruin fiindavil, tanlis
post J cobum Jnst iin callicdram leiiiiit Jcrosoly- doctriiia; et coiitincnli:e virtulibus (loiens, ul oii.iics
moruiii. Pnst annos autcm ceiilum viginti meruit siib disciiuli Cbristi cjus iiiiitalioiii;m siqiiereiilur. .Mur-
Tr.ijaiio per crucem su tiiiere martyrii passioiicm. luiis est octavo PJeronis anno iii Alc.xandria, pficida
Jacet iii Bosplioro. qiiiele seiiultus.
151. In Cod. Flnr. sancii Marci ila exbibelur lioc Coislantiiio , scd Constanlin imperaidre , lraiis'ala
caput Mailhcrus iii llchiwu doiialus ('.r/jriiiiif»)-. ]dein
; biisse , esl opiiiio. Qiiibiis fuiidaii eiitis
niulioriiiii
nppellaiiir Levi ex tiibu, a qua orlu^ juil ; in Luliiio utraqiie seiiteiiiia iiinitatiir , vidcri potcst iii liiblio-
autem ex opcie pulilicaiii no>iienaccepil,iiuia ex publica- tlieca ecclcsiaslica Fabricii llierony- ad c;ipiil saiicli
nis fuil electus, et apostoluin trniisliitus, etc. Aiii;v.

iii mi de saiiclo Liicaplerique lcgniit
, apiiil ipieiii
157. Berilliu. Sic Porolliciis alii, Mcrilo ; Coustmitiu , alii rcpoiiuiit Luuslaniiuo. Iii Edit.oiie
159. Ex adjeclis llieronyini CalLilogo a Grajcis, D bujus liliri sancti Isidori, d-' oriii et obitii Painini,
qii.rt:iinen buicSinioni, sed Simconi convrniiinl.
lioii qnain Fabriciiis ciiin aliis cjiisdom argiimeiili ador-
ifcii/. Quod Siinon Aposlolns in liosplioro j:icue- iiavii, nolaliir saiictum llieroiiyinoir. in prxfat. siipcr
ril, incertum al.unde csl. Eum iii /Egypio prrdi- Liicain assignarc qiioiine olii:iiiii sancli Liic;c aiinn
casse, el iii Persii!e mariyrio corDiiaiuin, certioribus 7 i, sed, in calaliign Scriploriini cccle-iast., dicere
dccunienlis cniislat Au v. eiiiii aiinos vixisse lxxxiv siiie iixoie; credibiie vcro
140. De septuagiiila di-ci|iiili«, aiit sepliiaginia essc Irjcc vciba addiia fiii se. um in aiiii.|uis Codi- (
duobus scripsil Dorotlieus Tyrius, qni singiihitiiii ciliiis iioii liabcaiiiur ; (ilossaiii oiiliiiiiiaiii vilio li-
eoa receiisel. David Diondclins iioias a.ljecil, ct brarioriiin accidisse existiinare Ar.Ev.
trassiores Dorotlici iiaivos indcat. .\iiev. 1 ^5. In Editioiie laud:ita Fabricii bcc c-t imla ad
144. Dorollieiis perperam ass. rii Liicam Eidicsi vcrliuni absciilisse, ctc. < llist. .5.') : Si (|iiis aliscidit,
obiisse. ISoniiuHi apud Palras ..\cbai.-c defuiicliiiii in glossa super verb. Clericus. El liabeliir cliaiii in
iradnnt, alii Tbcbis Acbaicis. Sed veior est seiili ii- pro ogo Evaugelii ipsiussancli Jlarci. Scil iioc ciijUs-
lia Isidori. Evangelium saiicii Liicie (Iraico sernioiic d:iin Marci anaclioieia; facluin lal-o liibiii .M:irco
scriptuni esse, uti Lvaiigelia saniti J.iaiiiiis el .Marci, cvaiigelislic diicet liaroiiiiis, lom. .4niial., sub aiiii. I
coiiiniuiiis est opinio, qiiaiii biJ.niis qiioi|iie lciict iii (.Iirisli 4.'), iiiiiii. iiiarg. 40. i .AiiEV.
Piooeiniiirum libro, iiiiin. 91, ubi qiucd.im aiiiiol.it i lib. De iraiislatioiie c irporis s:iiicti M.irci Vene-
huiil iii li iiic Sdiitenliaiii. Aiiev. lias vidciidiis prretcr allos, Flaminiiis (Joi iicl.us ,
,
Ibid. Ossa saiicii LuciC Constaiilijio]ioliai , iioii loiu. Xlll Ltcicsiur. Vciiciar. \ntv.
iris S. ISmORI IIISPAI.ENSIS EPISCOI'! 1K'I
CM'IT l.XXXIV. A lua Eiinice, cerlum aulem scto, quod iii te quoijne-
147. narnabas, (jiii ei Jnseiili, naiioiie CypriaR civi- 1 19. Ilic auieiii lnil discipnliis Pauli, ejiisi|iie spiii-
latis, a Cyro rcge Persaniin coinliiit!, ciini Paiilo io iiialis liliiis, queni piieruiii prop- seciiin ideui Pan-
(leiiiibiis .iposlolilimi aili'pliis, (Iiimlo piopler Jiaii- lus assiini.isil. (_)ui piidicus el virgo psrniansii, quii|i;e
neiM (liscipiiliini, (|ui cliain cogiKiiinMito Maniis ap- apnd Kplic-iiin n innnie qni vocalnr Pliloii, cuni
(iO.llaliir, srjiiiuliis a Paiilo, iiiliiloininiis evaiigelicai iii:i;îio Iioiiore sepullus ipiie-cil.
|ir.TiIicalionis iniiinciiini opiis exerciiil.
silii
189 CAPirr i.xxxvi.
CAPUT I.XXXV. 1'0. Tiliis, l':iuli diseipiilus, el iii liaiilismo (iliiis.
118. TiiiKilli us lOplieîoruii; episcopiis de civi- ii:ili()iie Gr:rnis, ex gcnlilius solus a Paiilo aposlolo
lalu Lislrensiuin ,
palre Grxco, iil esl , ellinico, posl Kvang' IliMii circiinieiMis quein ad iiisiriiendas
iiialr(! auteni Judaâ, iil rclen Apnslolus dicens :
Cie.T! Kcclesias pr:ifolus reliqiiil Aposlolus. Il)i(|ue
Qttia lial>i:aiil fiiles in avia tua Loide , et matre in pace ilefunctiis est, aiqnc sepiil us.
117. De sancto R:iriialia Aposiiiln, ejiisqne epis- g l.Sll. Neqiie Tilus inier sepliiaginla Clirisli disci-
l(d:i, viiie Editioneiii Colelerii Palriini ;ipiisl()lic., et piilos ciiiiiDornllieo collocanil.is qiii luil polius ,
IJililiotliecain (•ccIi'Si:islic.ini G.illandii, toni. Aliicv. Pinli discipiiliis. Vide
I. P:iiili lipi-,i. ad Titiiin, cap. ii,
ii8. Dicrns , ele. Cod. Alljaii. : Uicem : Hecania- 7. Codi-x Veroii posi sepnllus a.ldit noniin biis
: l>e
tiotiem acfip-ens ejns liilei, qmv est in :. non fula; quiC (luudccini aiioilvliiyiiin, ijui nii univcrjiim orbeni leira
el hdliiia il itrmnmin ai'<u tiia, i lc. Aii:;v. nini diiivssi bunl ad i^ririliciindiim. Duudfcin fitcrutit
I !). Uornlliens Tyrius
ineple Tiiiio Iiimi n lnter Clinsii discipuli, elc. Tribus evnnjeHziil discipulis, ut
scplii guiia Cliri-li iiisci|iiilos receusel, cuiii piier a supra, cap. 81. Arkv.
siiicti) Paiilf) apo-lo!o seciin assuinpms luerit. AiujV.
SA^CTI ISIDORI
11ISPALENS;S EP13C0PI
IN IIBROS VETERIS AC NOVI TESTAMENTI PROeiA.
!9D Jprolooitf
1 Pleiiitudo No\i et Veleris Teslamcnti ,

qnani iii
(] id (St, recapiiiilatio legis et qiia.ii secunda lex.
raiiiiie cailiolica rec pit Ecclesia, jnxia vclnslaiii 3. Iluic succedunt lihri Jesii Nave, Ju licum. el I
-
priuiiiiii iradiliuiieiii ista csl. belluscujus 191 t'sl 'i''dus P.ulli, (|ui non ad liislo-
2. Iii piincipio videlicel, (iniiiipie lihii .M .ysi, Ge- ri in Judicum , ut llehr.ci asseiunl, sed iiiagis ad
iiesis, Exodiis, Levitieu-:, Nuincii, Deiileronoiiiiuin, |irincipium Regiiin pertinere videliir.
1. Qiinm in cntioiic. Ilne lilirn raligando seplein ilhistralus fuil, iil lacile Marianim agnoscere possis,
e\eiii| I niliiis i.t. I):iiiinr : Iria Ilisp:ili ailjecta eiaiit;, ciijiis nomiiie expresso aiit in.licaio profereiiiur. Fii-
(liiu cli:irlaiv:i, leiluin iii nieinhraiiis. In dnnhus siiis de hoc opere disseiui in Isidiirian.s, c:i|i. 62,
cliarlai eis legitiir : Qnam in catione siicro. Veruni 111. pr3'falioneiii quoqiie a Z.:iccaria in lios
i bros 1
(lieliii sacro ledinidare visa est, cl llierdiiynius ulii- jirepaialani descripsi. In eiliilone llagonoeiisi post
(jiie in canone tanlnin ai', ul in prologn Gale:il", liis ccclesia addilur ijttiT Isidorus sentor e.tposu!l, i|u:isi
veibis : Iqilur Sniiienlia, quic rii/i/o Snlomotiis inscri- iisijne ad veiba is/ics(slt ti nliis operis. .^kevai.us.
/i /i(r, el Jesu lilii Sirucli lihcr el , .ludiili, et Tobias, ct Genesis, elc... A'«iiieii, al.,
2. /(/ est , iViiiiierus.
Pnslor, non sunt in cauoe. Aiigiistiiins , lih. ii de Mah.
Doctrina Chrisl., c. 8 Totus aiiletn ciin n Scriiilura-
:
3. nd historiitm Jndicum, ut llehrwi asse-

Qtd tion
riitn, in quo istam coiisidcrdtioneiti vcrândain dt, imus
rnnt, sed ntaijis ad princiiiiiitn liejum periincre videtnr.
liis libiis continetur. Krat eiiini iiionhus receptiiin ,
Ilieioiiymiis, in prologo Galeatn lleliiieiiriiin, cano-
111 lere iii eoiicil i> canon edereuir, oiiines divinas
iieiii rel'eren<, ail D,inde snbtixunt Sopliclim, idesi,
:
SenpliMMS comiirelieiidens. Ah eo canoiie lihri cnno-

Jiidicum libriint, et iu eutndcm cnmpinguni liuih, qtda
vtci vocahaiiUir. Qiienia.lniodiun e cnnlrario npocrij-
" in dicbus Judicnin facla ejn.< nnrratnr historia. Niini-
lilti l:hri, id esl, ahscondili dicii siinl, qiioiiiani eo-
riim llehr;»-! Abesan, ijui posl Jeplilcn JuiLeonim
riiiii lectione, cnm proliihiii (S-enl, occulie l:iiilniii,
piipnlo pr:i'riiil, liooz Itii li iiiarilnni Inisse, persna-
ei iii laiehiis iitehaiilnr, el in divinis liliris ahseondili
siiiii liabcnl. Ilaiic lleliraMiriiiii (ipiiiioneii Isidonis
vnx alii|iiaiido in veiiii sigiiilicat uiic snniiiiir, ut in
refellil, s.qiiitnrque Angiislini seiileniiam, de Doc-
ij
(is. 14: De abscondiiis tnis udiinplclus est
XVI, vers.
Irina Cliiislian., c. 8 , iihi ait : 7o(»s autem canon
vcnier cortitn, id esl : yu:e leê cr:iiil prohihit.i c mie-
Scriplnriirtint, in qno islain consideralionein versan-
(lerniil. Sic sane lociim iiilelliîl Apollinarius iii
dain diciinu!:, Iiis libris coiilinelnr ; qninqne M^njseos,
Ptialinoruiu ^letaidirasi, liis veihis :
id cst, Cencsi, Exndo, Lcriiico, iSumcris, Dcuieriinu-

TrWj -/((jTjyiwv £V).v5c-«-j i/]'j Trci).-j/KvrJ£« vri3'Jv-ll).yj3"0sv- iniii, el uno hbro Jcsii .\iive, uno Judicuin, uno libello
ii; rrv/J.hfj. M.UUAN.V. qiii npjiel.alur Itutli, qui inniiis ad lieijnoruitt principia
Ibid. tiuJilis iiotis Iiic liber in Kdilionc Giialii vidclur pertiiiire. Quo loco suspicor Augusliiii leciio-
!;i7 IN LISJ. VET. ET \0\'. TESTAM. PKOOEMIA. I,',8
i. lios seqminiiir qiialiior libii negiiiii. Qiini-um \ b.-eorum llebr:vi non recipiiiiil. Eiclesia lameu eoi-
(|iiidem rar.ili|iomeiiiiii liliri iliin e I.Tieie :ninpciiin- deni iiUer canonicas scripUiras eniiiin ral.
tur, qiiia c;iriuiiileiii eeslarum reruin fonlineiu cau-
8. Occuinnil de! inc Pro/bei.-r, iiiiiiiilius esl Pâl-
sas qua; iii lilir:s Regiim esse iinscuntur,
iniMuni lilxT UMiis, el .SabiniDiiis libri iies, Pmver-
5. Oiianqii.im el alia smil vouiiiiiia qnx' in conse-
b oruiii sciliccl, Ei:clesiasles, ei Canlica canliccrniii.
qu^nlibiiî (liversoriiiii inler se lenipnrum lexunl liis-
Diio (|U(ique illi egregii, ei sancla' iiisiilinionis libelli,
lorias, ul Jiib I ber, et Tnbii , il Esllur, el Juililli,
193 Sapieiiliam dico, el aliiiiii qui vocalur Eii le-
el Esdra;, ei .Macliabaeoriim libii ilii'>.
ti.i^liciis; qiii dum ilicLimur a Jcsu lilio Siracb edili,
192 *>• Sed bi onines, piiEler librum Jub, Ucgiim
lanien propter quaind^m elo!|uii similitiullnem S:ili>-
si((iiuiiiiir bi-.loriam, deiiice|is Jiid;eoruiii aniiales siiis
iiionis litulo siiiit praeiolaii. Qui l:iiiicn in Ectle-ia
(Hiil)usi|iie lemporibii.s pcrseqi Iiir, cuiiliiieiiles Iri-
pareiii cuiii icliqiiis canoiiicis libris lenere iioscuiiii;r
siia, sive Ircla, qiiaj pnsl excidium Jeruâi ni judaico
auciorilaleni.
pOiulo afCKleriini.
7. Ex quibus qiiidem Tobise, Judilli, el Maclia- 9. Supcrsuiil libri sedeciin propbelarum, ex qiii-
liPin esê vilialnm, et casligaiKbim ex lioc loro Isi- B eat Job, el Tohias. el Esllier, el Jiidiili, cl M(tchnl(vo-
diiri. A ioiiiii coinparaiii) inacjis ineple poiii videretiir rum libri (tno, el Esdrw duu, ifui mngis subne/jui viilen-
Favcl opiiiiiini .\U'îislini Josepliiis, lili. v Aiitiniiit. lur ordniiituin illu.n liiitnriiim usijue iid Rcinorum
c. II, ciim lldi saccrilolis ;ela:e Uiilli bisl()ri:iiii :ic- !'('/ Partili; oincnon ti'rniiiiatiim. Quud Aigusliiiiis ile
ciili'se aii. Isidnrii^ ipê eam i:intum dictl r:iiii)i)em Esilr:u liliris iiil' Texit, ailiuTii Ucguiii cl P.ir:ili|iii-
iiifiriiis airiTl, quud iii e:i liliello gciius regis David inenoii liliris, l.îdorii^ :iil Tchiaiii, Estlier, Jiiilil'i,
l'i fcraliir. Maii. Esdr:e, ei .M:irlia!i loniui lilirus cMe iiii ; iiiule locus
Quin caruinilcm ge-.larum rerum continenl causiis.
4. subiibscurusrcdillliir, (|iiiid,iil alii libri Oiiiilt iiiiur, ile
C us:e iioinenvare suniitiir; intcr aba argii nttim Tobia pr:esertim nescio (piiimoilo pussit iiUclliî, ciiui
sigiiilicat. l nde rlietiiriliiis trip'e\ causarum geniis. coii^tet tempiiieSalmanasar cl Sonuacbeiib cjiii (ilii,
IIdc Ioco iiegotium, cvciilu:ii, succcssum |iie signili- ;iiiie evcrsam Jeiosdlyinaui, in Assyria vi\is>e. Nisi
c re m:lii vnleiur; llispaiinriiiii more, (|iilliiis ca'ise loite Isidorus lieguin seqiii bisliiiiaiii eos oiiines
liinieii. Iioc eil, cnsa bitissiiiie ialet lingiue venia-
, liiiros ireiiidit, (piiui posi (imnes, aiit post alii|iiiil
tnl.i' iiii e' ac icm ouiiio u

priipii taie, sigiiilic.it, a regcs, rcs iii iis liliris explic.iue coiitigi-r iil. Porro
qiia signilicatioiie aiTta vo\ nou mulliim ilillrfrl. Ju- Juibcoruin aniMlcs, Jo eplii bisliiri:im, al (isqiie lla)-
Ijiiiiis cer.e iinpeiator lati«siiiia cjiis Vncis sigiiitica- bneorum de reluis siiis libnis iuleUigil, uiule êiler-
tiuiie u-iis est, cum Proiireîuiii ad lii-loriim stri- liulam, lioe est, llelii:eoriiin CliKiiiicun anie (pi:i Irin-
beiiilani liiirtaliir, scipie, si id sii^ci|)i:it, polliceiiir de gciilos ainplius aiiiids ciiiilbiliiin esi. Ihid. Persc- —
MClKiiiibiis siiis C()iiii);enl:irios ad cnm cuiaiuiuin : ijuunlur. Al., proseqiiu tnr. — Actiderunl. Al., a ces-
Ti-f aiTiag £t ixh liizocix-J ypy/f-ii iy.piiiaTC/.ra i/.r.u.'j- serunt. M\li.
•fiiX'^ o-oi. Llitur iiireniis eailein vcee Isidonis in ^ S. Qui dum dicanlur a Jcsii filio Siraclt cdili.
c:idcm signilic.iiiiine,Deuleronomiain cnm iliiil : (!odex divi E iiircniii prii dnm duanlur legil, dunt
auttin repetiiioneni eornmdem libroTiim, et ijuasi qnod- iint. Jiixla uiiaiiii|iie lecliiiiicin (quiil rrei|ueiis iii
dnm legis incililulorium dicnnt ; ea duiilaxnf ralio e, I idiiro e.^t) parllcula dum pni (•«')( accipitur, (| lod
]>ro eo tiuod illi quaiuor proprias rerum iicslnum coii- veicribws etiam usilalum lu l, ut in i la \erba .dîiei'
tineni c nsas, isie vero omnium. Locus ex llieroiiyuio dos i:
ilesiimptiis est, ni i gliissa; ordin.iri.e auctor biliit

ini:io l)eul roiiiimii Sictti Iber, iiii|uieiis, Deutcro-
:
Cum vciiil, aulaeis jain se Rcgiiia sn|irrliis
Aurea conîiusuit spomla, nK'iJi:iiiiipie l'jcavit.
nom.i repetitio est (/imdior librorum leijis; ilti eiiint
propruis coutineitl in te causns, iste rei>licat utit ersa. Serviiis ait : Sane sciendiim, ccm, ei noi iii«/h cnore
Ca^sian.. lib. iii de lii t. caeiiob , c. ,"), e! col. 21, a liomanis csse confusn. Qiiod vero Sa|iienii:im et
c. ii, causutn pro le, seu ciinditioiie posu 1. .Maii. E( clcsi.isiiciim Jcsii lilio Sir:icli iribuit cl idem ,
5. Euirce cl Machnbccorum libri dno. M illeni lege- iiilerins repeiit, e\ Adgiistino (lesiiuiiisii, li de D.iCir.
retiir Esdrw diio, et ilacltaba orum libri duo, ut .\iig., Clirisiiaii., c;ip. 8, iibi ait iVrtin !//i ilun libri, vnus, :
uinlc lia;c ile-iiinpl:i sunl, dixit ii de Do' tr. Chri-t., qui Sniiientia, et alius, qni Eciltiinslicus inscrihitnr,
c. 8, li;s verliis Joh, et 'l'obiiis,ei Esilicr, ct Juililli,
: dc qiindain siniililudine Saloinonts esse dicun ur. Nnni
el ilacliabworum tibii duo, el Lsdra; duo. Vox cer.e Jcsus liUus Siraclt eos sciijsisse consluniissime pcrlii-
duo ad uiriiiniiie icrciaiiir nccesse e-t a)i')i|iii , beitir ; iinde el ex ejiisdcm Augusl. \erl)i>, lih. xvii
sunma libioruni qi;adr:;gliila (iuiiii|U>! Veleris Tesli- (le Civii. D i, c. -H.\ iiilclligiiur prdxiiiiis vei bis le-
nti Isidnro 11(111 constaliil. |\cque iiiuvere ilebel !) geiulum, jiropler quamdam elmiuii simi tiudincin, iioii
qiiod ih Eiymologiis, lib. vi, cap. 'i, li:cc verba leguu- auleiii pruptcr grunlein cloqnii siiuiliindtuem, ut dii'>
lur ISec qucniqnain inuvcat quod tinus Esdriv di itur
; cbaiia; ei lli-piieiises legcbaiil. Vrriim iioii anini.id-
libir, quiit ie.undus, leriius et quurlus iioii habentiir verlit l-idorus, Augiisiiiiuni ii Kctiacl., c. i. o.ioi
upud llebrwos, te.i intcr upuciijplius dcputnnlur. Qii:i; opinioiiein, ipiod special ad Sapieiiii.c libniui, reir i-
verba maii le te corrupia Miiit. iNaiii quaiuvis llt;l)i:ei ciasse. Saiie cl llieioiiyiiius pialaiiuue iii libn.s
Esilra; et Nebeiiii;e sermoncs niio liliro coiiip:elieii- Saloiiinnis de Sap:eiiti;i; libro a;l : .\uniiulli scripiu-
da'ii, quoil forie l-idiiriis in Elyinologiis secu.iis es', runt v.lernm ItuiC esS'! Pliiluttis nflirntuiit, t\iiOii 11-
apo lyplii tamen E-dia' non ircs iibii, sed duo i:.iitiiiii d()iii< ipse se ipsopnideutior êciitu^ esi, vi l'.iyinol.,
sui.t. .\Iaii. c. 2, 1'biloiiis, iii egi) siispicor, ni))i Alexaiidriiu, sed
Ibid. Iii iioiiiinllis niss. dee-.l duo post Macltubwo- iiililici, de (jiio lieq.ieiis iu Eusebiu meiilio, liUiis de
ru.n libri. De vcrbls Eiyiiiologiaruiii, ipi.e cor upia Pnepar.il. evang. .M,\R.
(UiiS< I suo loco annolavl ad lib. \i,
iMariaiiii, iioiniibil 9. Ex quiius quittuor sunl, qui mnjora voluniiiut
cap. 2, 28. Ciiiii eo capiie Isilori ac iioiis.in;-
iiiini. condiderunt. Sequiiur lioc loco («r.icoriiui el L;iiiiii'-
iniiii boc l'ri)a-n)inium coulerri deliei. De iiuuieio ruiii opiiii.inem , ijiil liliios oiiincs piipbelaiiiiii .ib
vurii et ;iii( loiibiis libro:uni sacrx' Scriptur.c pass.m cisdeiii propllelis iju.iroin iioiiiiii;i prafiiu ilui, coiii-
iiilei pretes AiiKv. posiios esse creduiit, cuin, vi fc.tymolog., c. 2, Eze-
6- Scd lii omi es, prwter iibruiit Jub, licgum sequuii- cliielis cl l).)iiiclis Ijbros allirinet a qu biisda o \iiis
tui liislor atn. Augustiiius, loco ciialo, sic jil : Sicut sapieiiiibus sciipios e-se, i[nx. csi loiislanj llebix-j-
m S. ISIDORI IIISPAI.ENSIS El'iSC01'I ICO
lids qiiBliior siiiil, qiii niajiira volumina conditleiuni, A 194 '3. Acius eliam apnstoinriim , tl A p(lt-:i-
iil eî, Isaias, Jereinias, Ezecliiel el D.iniil. ly 'sis Joannii. Fiunl ergo in ordiiie ulriiis.ine Tt-s-
10. fieliqiii veio iliio leeiin breves siinl, et conligni, lanieiili libri sepluîiila el dno.
el ob lioc uiio voluinine coarctaii ,
qiioniin noniina 14. Ihec sunt eniin nova ei veleia, (juse de tlie-
lixc sunl:Osee, Juel, Anios, .\bdias, Jonas, .Micbaras, sauro Doniini proferunliir , e qnibns cuncla sacra-
Nulium, Habacuc, Sopbunias, .\ggxus, Zachari^.s iiienlorum mysieria revelaniur. Ili snnl duo Sera-
Ci Malacliias. Quidam auiem Jeremiae Lamenla se- pliini, qiii in confessione sancl.c Trinilalis jugiler
greg.intes, de vnluinine ejnsresecuorunl, sicque qui- decanlanlcs Tpi; «yto; hyinnuin eninipunt.
driiginia quimiue libios Ve;eiis Tesianienii susci- 13. H llaec [Forte Ii.t] eliam diiae olivae in Za-
piiiiii.
cliaria, qii.x a dexlris, el sinislris lanipadis aslani
11. Hinc occurrii Teslamenium Novnin, ciijiis pri- alqiie pinguedine et spleiidnre Spiriius saucii loium
iiiuin Eva igeliorum libri sunt qiuiluor, scilicet, Mai- orliein docirinac clariliile illnm nanl.
lliTus, .M.ircus, [,iicis et Joaniies. Seqiiuiiiiir deiiule 10. sacra', hi
IIj! liller.i; libri inlogri iiumoro el
Epislolf Panli apovloli quaUionlfciin, iJ esl, ad Uo- aiicloriiaie: aliul cum islis nihil esi comparandum.
nianos, ad Corinlhios du3e, ad Galalas, ad Epbesios, Quidijnid exira ho.< fueiil, inter lia!C sancta el di\ina
ad Philippenses, ad Tliessalonicenses dus, ad Co- niillaieniis est recipienduin.
ij
losseiises, Timotlieum dna>, ad Tilum vero,
ad el 17. Dispnsilo iL'ilnr Veleris ac Novi Testainenli
ad PhilemoneMi, cl ad Hebrxôs singnls. ordlne librorum el nnmero. nnnc cnrsiiii bieviierque
1-2. Ejiislokc qiiiiqne J.i.innis aposloli Ircs , Pelri jn eos parva prooeniia nanali.iunn sulijicianius.
duj, Judae, et Jacobi sin^nlap.
INCIPIUNT PROOEMIA.
De Genesi. rumque diversitas, inilununia pontificum , ei leviia-
18. Genesis, jiixla fidem hislorije, describil fabri- ruiii niinisieria describunlur : ciborum eiiaiii dis-
cain niunili, et hominis condiiionem, calaclysmum, crelio , el diversa pcccaiorum piiigaii ,.nes vel
,
ct divisioneni lerra\ confusionem qnoqne liiignarum, hosiiic ordina tur.
g''Sla(|ue iimiiiuin paliiaiclianiiii, nsqua ad ingrcsbio- De yumeris.

iieiti Isratl in ."ligyiiiuin 21. In .Niimeris vcro cgressa; de ./Egypto inbns
l>e Exodo. eiiunierantur, profcctionesiiue eoriim ,
perfeciormn
19. Exodns coiiiinei Ilebraeornm scrvilutem , ac OPlate viroruiii ,
qni egre f i siiiit de .^gvplo , coin-
deceni p':igas X93 'l^rypii, egrcssuin populi, el nii- pulalio lenelur inserla, rropheiia Calaiin, qiiadra-
l.eni prnlegenteni , iransitnm cliain llubri inaris, C ginla quoqiie dnaruin per ereinuiii iiiansiiiiieoi
inersniiiqne cum curribus Pharaonein , ct glone <le- sacranieiila signaninr.

caiiiatiiineni, iiigressum qiioqiie ercnii, cihum iiiaii- De Deuleronomio.
iiap, H quo alili sunl, percussionem qu.ique lupis, "i 22. In Deiilcronomin aiitem, (|uor est seciinda lex,
et fluenla in duleedine.n ver.-a, pngnain Ania!e'', narranlur ea qusp inier Pb:ir.in, et Tnpliel, el Laban,
iiiandala eliam Decabigi, el arcan: Tcslanicnii, dcdi- tl Naserolh, usqne ad Cades Bariie fucrmil populo
caiionemiue labcrn:iculi et oblationein. dicia a Jloyê : niandaia , videlicei, at iue promissa
De Leviliro. nniledicliones pecralorum, el promissiones bcalitu-

20. Iii Leviiico auiein lex sacriliciorum , hosiia- diiiis. Ibi caiiit caniicuiii Moy^ês. Ihi dat benedictio-
T"m senleiil a. Rahbi Isaac ILiraina pncfaiione in ,

Inciilionis forma Virgilius est usus, cum, iii iEiieid.,
Caiilica , c: K:ilil)i Moyses Kinilii, lili. de .Anciorilins ait
s:icroriim I brnruni xiios (dngicg.ilionis inai;n:c li- Inlcrdumque alrain prorumpit ad a;tbera uubem.
liruni Ezecbiel, diiodcciin propheUiriiMi, nanuls, el Mar.
E^llier scrip-isse aiiiMl. Qnn m
igis niiror e\ lioc iiu- 15. Ila'co/irir. ILpc olivanim conipa-
eliam duce
niero D.iiiielein solnni inler Clielhiibini, id esl, lia- '
ralio in niio Laurenliano Codice cr:il
i niiuni ct iii ,
giograplia ab llel:r:vis pnni. Ilipronyniii-, prolngo iii alt<TO llispilensi ad niaiginen. neque iilriusi|iie le-
Danieltiii. el pr;cralioiie cniiMiienl. ad eniiideni prn- ciin cnnseniii-liai. Nos Inciiin espungere (ininino ausi
plielam,l'orplivriuni occasinnem arripnisse caliiin-
ail nnii su niis , obelo noiasse conienil arguiuento sus-
liiandi religionem iinslrain, qnod negarel, Danielii pecla; leciiimis. Mah.
prophe;iaiii a nropliela ipsocil lani Ini^se, si^d a qno- li). Al., compulandum, \>T0 coinparandum. Mar.
dain, qiii in Ju(l;ea vixil tcnipore Anliochi EpipliJiiis, 18. Coiiditiu pro creaionc, ct calnclysmus pro di-
afliiiiaret scriptain. Mar. liivio veiba snnl siripiormii eccle-iast corum , cata-
U). A'. Lameiilaiiones , pro Lameiita ; el secernunt, r/i/.smi/s eliaiii Varnniis ct llygini. Arev.
prn re-êciierunt. .Mah. in. Indicai .Mariiina deesse iii nnnnullisMss.

li. .M:illli. Mii, 52, Isii.vi, 3. Tiislinriios Inimnnin verha ,
qno »/ li s nt , percu!>$ionem quoque rupis.
erumpunt. Sic lejjit llispalensis iii membran.s. Sepii- AllKV.
iiianceiisis : Ter limjios liymnnm criiinjmnt. Dno char- 2 '. .\1. : Lt dirersitas peccntorum, purgationesque
lacei lliS|ial iises, elTarr:iconen-is : llnciios, llugios, .Mar.
Ilayios dicenlcs hymnnm ernnipiinl. Alludil auleiii ad 21. Al., foriassis, eaium pro eorum. Mar.
illaveiha. Isai. vi, 7), iibi de (liinhiis Seraphinis aii : 22. Populo dicta. Sepiiiiiancensi^ et Tariaconensis
tlainaia:il iilter ad altcrum, el dicebant : Saiiclus, lcgiinl pnpuli) data. El alioqiii dare diceie esl, iit
SiiuctUf, Sanclus, Doniinus Deus ctrrciluuin. Porro ap-id Virgiliuiii, (/:( Tilyre nobis i:\dn, non iiidibila ,
Ityimtunt enimiiunl dixil pro i.i liijninnm eruinpunt, iin^ pjoco. Et conlr.ii.'ff pi'r« \noaudiic suiiiitur.iEnuid. i
,
IGl IN LIB. VKT. ET NOV. TESTAM. PnoCEMIA. 1C2
netii filiis Israel; ibiîiic, tarn reproniissionis cons- A prolixilntem sni 197 iii i|tiniiior pariilnn sii desec-
pecl.T, iiioriliir alque scpelitur. tiis , apiid lliorivos lai eii in ihioliiis divisiis e>t vo-
23. INonnulli aulem Uebrscorum qiialuor lanluni liiiiiinibiis. Qunriiiii priinus Siiniiel scribil, arcaiii
libros coinputant legis, id esl, Genesini, Exnduni, Doiiiiiii a Judocis tr.ins sse :id geiiles, Hcli ijiinq. e
s.icfrdolium in Saiiuiel niyslice fuisse tran^laium,
Levi icum , Nuineros. 19S Deulerononiium autein t'l
repetilionem eoruinJem librorum , ct qiiasi qiiodJam in Djvid Saiilis leî- iinperiuiii.
legisiiiediiatoriumdicuiit. Eaduntaxalratioiie, pio eo 28. .Mabicliim vero reges JiKhoje, cl Isrieliiici'
(juod illi qiiatuor proprias rerum gesiaruui contijieiit gentis, gestaqiie eoruin pi r ordiiieiii digeril toinpo-
causas, iste vero omnium. rum, ipsum qiioqiie Israel ob errorein idololairi.c
narrat in Assyrios ir;insniigratuni ; adevlrcimim idn-

De Josne.
cet venisse Nabncliodonosor in Jerusalein , capli-
24. Iii Jesu Nave libio filii Israel, ducc Jesu, Jor-
viinique dwxisse principem, ac populuiii, ct subvcr-
danem Iranseunt , ac secundo circumciduntiir, siib-
lisse urbein et isinpluni.
versisque deliinc Cbaiiansoriini gentibii* , divisionc
De Parntipomeuon.
leirJB eoruin bxreJitaiis sories snscipiuiii.
29. Paralipcinienoii apiid llcbceos sub unius libri
De libro Judicum.
B voluniinc conlineliir, nppellaliirqiie ab cis Dibre-
23. In libro Judiciim conliiienlur prcrata el ser- liaiiiniiii, id csl, Yerba dicriim, apud nos aulem pro-
viiules Israel . exclainalionesque populi, ot ini eia- I
ter piolixiiaiein siii in diiabns decisus e^l partilns.
linries Dei. ?-• Describiiilur prospera , atque advcr-a Ilaic est auiein liistnria nrdinein generaiinnuin ei
bcllorum 1. tciiiporum contiiie; ?. In qiia scilicet nnii parva saii-
De lioro Rulli. cl;iruiii Scripliinriim erud lio (Oiilinclur.
5f.i'. Lilier liiitb pjnsdem .MoahiliJis li-sit liislnriam, ."I'. Naiiiiine iii liistoria Vcteri- Test;iiiienli in locis
df (ujiis blirpelaniilia David dcsCiMidit. lUiiic Helriri siiis aiit oiiinino 19S "'"'^^^ siiiit, aut fortassc iioii
liLelliimad Judicum librum siibjungiinl, pro eo quoj p'one digesta, in isto ûmniaiim ac breviier expli-
iii diebiis Jiidiciim gesla esse comiiiemor.int qii.e iii cita suiit , ciijus qiiidein serics e latcrc lcgis , sive
eo scripia siinl; at contra Lntini, pro eo qnod g iiiis Uegnnrum adjnncla prociiiii , perveniens ad illiid
regis David retexat, orliim ex eadem Mo.ibiiide Riiib, usqiie leinpiis quo el legiiornin lexliis finiliir.î
ad cirpus libri Regnorum veracius cum periineie Nainqne ab exnrdio fabrlcse nninJi incipiens, pro-
conlciiduiit. lendiiur per ordiiicm rerum gc-taruin usque ad rui-

De libro Retjum. iiani Jeru-alem in aiinis tribus iiiille sepliiaginla diio-
27. Reguin liber, qiianqiiam apiid Latinos poiitir q biis per geiierationes septunginla duas.
(Ju:i fa cre id pnssis, noslram niinc accipe nientem. sncerJotein , sed I.cvilam lantum fuissc. Qo.-c sen-
23. l\'oiiiiulli autem Uebrworum quatuor taniuin I.Miiia e iidilis m;igis prnbaliir. Qni eiiim essei sa-
tibrot computanlFuisse qui iiegarenl Deutero-
leijis. cerJos, |;r.c-erlni suniiiiiis, ciini non essel de po^te-
noniium a M yse coiiscripliim e-se Nicolaiis ile , rilale A.ironis? Ideni, episl. aJ 1'aiilinun), (iii.i! iiisiar
l^yra, ad priinum Deiiternnomii cap., inilin ducel, , est gener;ilis pr^craiiiinis in sacrns liluos, saicrJolii
his ariiiiinenlis qiiod inilio libri dicatnr
: lla'c smit : nintalioneiii noii ab lleli iii Samie ein, seJ ab .<\bia-
verba qua: lociitus esl Moyses, non scripsit quoJ dic;it ;
tar iii S doeli r.ictain esse, conipete:.ler aii, eai|ue re
qiia; cnliis esl iraiis .loid.iiiem qnein fliiviuiii rnn-
I lcgis veieris iii iiovam liaiisilionem signilicari aflir-
qiiam Moy-es tiaiisin:sii quod in line .Moysis des- ;
mai. M\R.
rrib.itiir inors. Qiix arginiieiiia re^êllere oiiiis non 28. Al., ab errore, pro ob errorem.
est, el ea n lamen opiiiinnein ab antiqiiis llebraeis
1'aralipomenon apud llebrcco^ sub unius libri
2''.
ilerivatam arbilror. Nam receniiores JuJ;ii i|uiiii|ue
volumine continelur. H.vc cx Hieronymo snm|ila sunl
libros legi-, el nniiies a .Moysc conscriptos esse con-
prilalioiie alter;! iii libros 1'aralipiiiiieiion. Ilhid de
siaiiier afruniani. Nam Deiitcroii. x\xi, 9, dicitur :
suo aiictor addiJit , in duabus decisus csl partibus ;

Scii/)5i/ Moijêf leijcm lianc , et tradidil eain
ilaijue
casiiiim perinnlntinne , ui s;ope consiieiil. Paiilo in-
sacerdolibus jiHis Levi, el uirsus vcrs. i4 I'ostquam :
feriiis, ubi nos legimus explicala sunl, duo cbarlacei

ergo scripsit Moyses rerba legis liujus in roUiiniiic
expleta sunt. Verum noslram leclioncm veriorem
atque coinpleril, pra'cepit Levitn, eic. Mar.
esse, tuni ex (Jnrium CoJii uni liJe, lum ex ea llie-
24. M., diiiiiiunein terra: eonim lia:reditatis sorte.
1) lOiiynii proefatioiie iiilelligiltir, tanieisi senteiilia noii
M.\R.
discrejiat, iitrnvis raoJo leg;itiii'. Mar.
NiUaiilur lanqnam diiliia a Mariana verba dcs-
2,T.
cribanluT prospera alque adversa beltoruin. Arev. 50. ab exordio niiiiidi iiicipiens, elc. Lociim
Numque
2li. Al., commemoranlur pro commemorant. Mar. obelo coiiliximus, qiiamvis triiini CnJicnm leclioiu;
27. AL, piirtes, pro pailibns. Primus, etc, al., — subiiixum, qui neque iii aniioriim nunicro, nei|iie iii
primuin Sitinuel scripsit, Ueli quoque sucerdoliuin — gencr.ilionnni coiiveniebani. Nns Je aniiorum ratioiie
iii Samucl mijstice fuisse trniislatum. H.ec esl Augus- noii magiiopere ca re, iit in qiii
labor.iiinis, ciini iii
lini scnteiitia, de Civii. Dei, cap. 4, ubi ;\ l

I b. xvii : maxime , scriptores var enl. Eiiêbius , ab iiiitid
JV«m reprobalo, subst.tutus est in Dei
lleli siicerdoie miiiiJi usqiie aJ Jerosolyino oxciJiiim sii Nabiicliu- i
ministerium Saniuel, simul olftcio fiinclus sarcrdotis ct Jono.-or aniios numeral 4lilO. Ilebr.ri in SeJer -
judicis, et Saule abjecto, rex David fuiidulusin reqiiuin, lioliiii 5358. Nos cuiii , opeiii ca re iioiinibil
huc, quod dico, liijuraverunt : nempe Veieris Te^lara; esset coiisuiiipluiii, aiiiins iiiveniebamus 5500.
nienti in Nevum commulationem ,

qnoJ IsiJoiiis illo Alqiie lioec de aniiorum ratioiic. QiioJ vero sepiua-
ginla dii;c gener-iliones seii progon es ab exordiu
adverbio niyslice signilnare voliiit. lliernnymiis , i
,
coiitra Jovinian., ex ills verLis psal. xcviii, li : munJi usque aJexiiJium Jerosolyinae fuisse ail, sii-
Muyses et Anron in sacerdotibu.î cjus, et Sauiuel iiilir spicor lectioiiem esse vilialain, et qiiiiiqiiiginla ilnas
f05 i/uj tiwocant nomeu ejus , tolligit Saimiele.ii non giiicratioiies po;;i debere, ncinpc ipioi iii Luca, qnol-
1G3 S. ISIDORI IIISPALENSIS EPISCOri IC^
Dclibio Job. A pSiilnii iicniiisii fuoriiMl, el iiiordiniiti, (iiios laincii
31. Jdli Micr c.iiilinol ejiisileiii s;iMCli viii (laiiii.a, piii.s Ks-liiis in iiiiinii voliinieii cocgit, el iii onii-
fiiiiera vcl llngclhi cl (('iiliiMieliiisa (•oiiôIaMliniii mi'mi, iiiiiii(Tiiiii(|iie .lisposuii, ;ic reMicciillo
, ,
invsteiil
(licla, lainoiila i)iioiiiic cjns, iii qiiibus tiiiiiis iiiiiiiiii sacraiiiciuo iiliis ;i|;i)s |ir;iMiilil oriliiie, (Iiiiii |iiislc-
d('pliTal iiiiseri.iiii; coiis..|;ilioiies eliaiii Dei ad eiiiii rioies vid.aiitnr iii icinp re. iNiiii sociiiiiliiiii hisioria!
por liM liiiieiii, cjii.'>f|iio (liiiiliceiii lioiioriiiii iii (ine r,- ciusuin lorliiis psalinus quiiiqiiagoiino postcrin-
riiiiiicial oiiciii. Ilic aiiioni ex 'iiis|.assiniii|iiis el ve -
e t. scil |iroptcr iny~leriiiiii in 200 "rdiiie priiir
l)is Clirisli exprcssil ini:igiiioin ;
coiijiix vero ejiis esl. Sic eiiiiii lialiei.iur cl c;oleri, iiu.a Spirit is saii-
carnalliiin lypiiin de-igiial, qiii, iiilra Ecclosrim po- ctiis cos pniordiiiavil, iit voliiit.
sili, vilaiii spiruiialium iiiorilnis suis sc.indalizanl. D^, libiU Sulumortn!.
52. Aiiiici voro ejns specioin pr;i;biieriint hrcroii- 30. Saloinon tiia viiluinina edidil : priiniis ex liij
cnriiin ,
ligiiraniqiie d.iginaluiii pervorsoruin. P.irro Provcihioruin lilier esl ; secnndus, qui appellatur
Kliu, qiii advoisiis Job giavi expioliratione innililur, Ecclesiasles ; le lius. ciijus tilulus est Caiilica can-
sigi.ilKal cos qiii iiilra sanclain Ecclesiain arn.gaiiler liconnn. In (|iiilius i|uideiii tri: us libris Iriiini gene-
prLodicanl, et per liinioreii (or.lis ac scienli.o fas- riiiii di.scii liiias coiiiposnil, qnibus ad reruin soieii-
tiiiii, quidiiiiid proforiint siipeiba; exeniplis oslen- B liain pcivenilur. Iii priniis nainque etliicain, id csi,
t-'iil- nioralein ;
posl lia;c pliyHcain. qiise i|uaru:iloin iia-
Dii P.allcrio. lura; coinpreUendil ; ad iiltiiuuni llicoricani, id est,

55. Lilier rsalnioriiiii, qiiaiii|ii3iii iiiio cniiclii.laliir coiiloinpl;iliv:ini. In Provorbiis eniiii iniir;ilia diiceii';,
vob.ininc, JQQ iioii cst lanieii ediliis iiiin codeiiii|iie per cnniiiiiinoiii quoindain Inquciidi iisiini alliiireiii
auctore. Docein ei.im pro|iIiot;B sunt qiii eos diverio iiilcll geiuiam edidit, coiiservatioiieiiKjne inaiidat.i-
leiiipore scripseruni, id esl, Mnyses, David, Saln- nini ci d ctrinse cffleslis insiituiioiioin siiccii.clis
11)011, As:ipli, Eiiiaii, Eiliaii, liliibun, el fiii Cnrc veisibus brovibusqiie seiitentiis coaplavii.
Asir, Elcaiia, Abiasapli, sive Esdra^. iNoniiulli etiain 57. S;:nt auicm prov rbia snb vcibis aliis rcs alias
Aggii ot Zacb.ria; osso existim::nliir. cxpiicantia, vd significant a, qus alilcr qiiaiii di-
54. De iis auteni qui sinelilulis siinl, lcidilio vel3- ciiniiir iiilolligiinlnr ,
pliis iii virinte s(niciiii;iiimi
rum lalis est, ut cujiis a;icloris prascriptio | r;vces- qiiaiii in sono verbi.riim, qii;e Gia;ci parcBiiiias v"-
scril, c;i'teri, qui sine linro sei|iiiintnr, ipsius esse canl. In Lcdeia-le vcro rcnnn naliiiain disciilieus,
crcdaiiliir. Est aiilcm bic liber alleg.riois ac lypicis ciincta iii iniindo c:>diica et vana esse re|irc' endit
sacr.iiiionlis sigiialus ; specialitor aniem, qnnd na- [Foi-î; dsi.icbendil] rernii.qiie oniniiim fragi ilale
, ;
liis, qiicd passiis, qnod resurrcxit Clirisuis, pcne C peispccla, reiuiiiliare mmido admoniiil.
lioc oniniiim psalinornm resnnal oiganiim. -g. In Caniicis aulein caiiticnruin .snporgrcssns
i.i. Scioiiduin auteiii qund apiid llobra-os ninnes visibili.i, aiqne conieiiipl.uis ca qiun snnt loelosiia,
qne ab llcbrseis ex vel. ri Teslainenlo ab Adanio ad llicronvniiis, epist. ad Snpbroninin , ait, psalinns
illml iciiipii, iiiiiiieraniiir. Maii. oiniiosin uiiiiin vnliinieii collegisse allirniaiil, sed
5*2. Al., prwtiitcruiil, pro iinvbueruiit, el osieiidunl, eiiaiii pro cei in p.iiiiini, ab eodein iiriiiiuin psaliiinni
pro ()Si('ii'aii/. ,Mva. luisso coiii|iosiliim , iil essel inslar pr;elaiioii,s iii
Ibhl. Aiiii. .is Jiib speciein li.ereticnruin pi;Ebiiisse, nnivcrsniii opns, |irnvooaiol(|iie leci.oieiii ad iliviiia;
iii ..Mlegoriis qiii)i|iie iioiaiiir, num. 5 i. I.i qiii opere lcgis bctio icm. Mar.
mnlia siiiil ciiiii Prooeiiiiis cuininiinia, quod seiiiei o4. /î; i's uu/cm (/hi sice (i/w/is siiii/. Soiiicnlii psl
III .ouisse salis sil. AiiKV. ciiiii llcbr.corinii, liiiii Hiemnynii, cpislola :.d Cy-
3:>. Uccein p.uim pniphela; suiil, qni ens diver\o lcm- pi-ianiiiii,oo arg.nneiilo tniiiL-nileiilis, iiinlociiii oiii-
pfiie scr:pscri. 11/. ;sei,|,.,|||,.) ,.,1 lli^,|.iiiiy,„j_ „,,„ ,iiiiî,j , iin, psalmos Moysoii aucuiiem lial eie, a psalino
ps.iliiios a O.ivide loi-se odilos, episinla a.l Cypria- ncliiagosiiiio iioiin, ubi ojiis non.oii piieloriiir, cnni
itiiiii, 01 episl.ila :id Snpliroiiiiiiii,ei priina coiilr.i llol- d. coiii iKalmi soqneiiies sine litulu sint apiid Ile-
liiiuin. ' iiiii lliernnyini) oiniies llelw.ii convciiiniit. br.oos. MAn.
Aiig.istiiiiis vaiiiis csi iiiiiio cnminoiilar. iii 1'saliiios, .'.'i. .\l., collcfiil. pro cocg I. M.\r.
el xvu deCiviiate Dei, tap. II. C.ctori fcriiie r.ncci Ibid. Coc(/i/, elc. Alii : Collegil; deinde scptiingiiila
el Latiiii evpiisiinros, oiiiiies ps .lnios a Davi.le luisse seuiorea qiindim spirilitiilis tnielligeniitE mijslcrio. aiini
eiliios liieiiliir. l)o ro li.ic niliil iii pr.cseotia sl.ilno. cas tx llcbnvo in Criecinn transferuni, et in crdincm
iNoiiiina saoe ori.plici.iruin, a qiiiliiis Isidonis psal- immiî iimi; c (i/i/i.iHii.i/. Aiir.v.
inns osse coinpnsilo-, aii , iii oiiiiiibns oxeiiiplai ibiis ^. 50. Triuni gcitcrmn di ciplinas cnmposuil, Sic sen-
ci.irniilissiiiie nosiia eraiit. M.is voraiii I, ctioiiem reti: lli.Toi.yiiiiis iiiiiin cniiiiiionlai ioniiii iii Ecclesiasl.
siiluiiiius, liiiii ox (.oil.cuiii iiilor se (ollatione, Iiiiii et episiida ad l';iiil:iiii Uibic.ini, nisi qiiod pro i/ie«-
cv p.riiii. I'ai;ili|i. \i,-2.i. I.i lilii- Core deiiaiius pro- rice, ponil Isidnios, llieroiiyinus prinn liico
(jiiaiii
pliet:iiiiiii iiiiiiicriis ciiniplctiir. Ks.lras, Ag.;:ciis el tlioologiaiii, p.islc.iori logicain posnit. UtrainqiKi
Z..c!iaiiis siiU dnbio ;ib Isidnro iiiler aiiclores psal- lcctioiieni ooiijiinxi-se vnlelui iNidoros i(.se, ii Eiy-
iiKiium iiiinioiaiit.ir, ((iiiieciiiri Inm vei boi iiii, luiii molng. cap. '21, ciini ail : lit liis quipiie iribus gr-nc-
M i.lyiiiologiai uiii, cap. 9, u li ciiiii (le ro e iilein :iga- ribus plii osnjiliKV diiina consisiunt,
etian eloquia
lnr, oi.riiin iininiii.i pralciiniliunliir. ['.alilii Isaac A/j.ii dc naluru iiispiilnre solent, ut in Ceiiesi et
itnt
llaraina, in Cantic. pia'la.io. e, deccm i|iii.leiii psa- Eccicsia le nul de muribus, ul iii l'roverbi.s, et in
,
liioroiii .lucloios niiinerat, lon.:e lanieii aliier ijiiini oinnibus pnssini tibris, onl iii loijica, pro qua iioslri
Isidoriis : iicinpe, Ad.iii, .Melcliisedeoi , Aliraliain , ilieuluqiwn siii vendicanl, ui iii Cuiitic. cantco'. el in
Mo\s.ii, Ileiiian, el Iditliini, et lies lilios Core, qiiie Ectinijcliis. — Ibil. I.islituliunein ; -ji., ini tationem.
ad Jiidcorum bibnlas ablegainiis. I'iirrii pr;eoipiia ;iu- iM\R.
tioniale 01 enidili.iiie \iri Esdraiii iion laoliiiii, ul , 58. W., perveiiii-ndinn pro pvoifkcttdnm. — .\pud
IfiS !> Lin. VET. KT NOV. TE.STAM. rUOni^MIA. IdG
vel divin!», sub specif spnn-i cl spoiis», Cliristi Ec- A Siloiiionis tiliilo pra>nolaliir. Constal anlem el litinc
tlesisc unlt;itein deilaral, alque animain nd 201 lihruin a Jesu lilio Siracli ediliim fuisse, et iniir
aniorem coulesiiuin e\c t;iiis proveliendam ad con- reli(|iios sairaruin Scriplnrarnm lihros pari babiltiiii
siirlium Dci provocal. Illud eliam m n esl oniillen- veiieraiione.
ilum, qiiod a doc oribus nosiris Iradiiiir, apiid He- De haia.

liraeis banc fuisse ob~ervntionem, ne cuiqnam li- 42. haias proplieia, qui interprelatiir faltis Domin:,
lirum liiiiic legere perniiiiereiit, nisi viro jain per- bic, pnslqiiam de allari niisus calculus libi.i ejns
ficle scienli.Te, el laboraUi; lidei, ne (orle per ini- purgavit, dignus ('Ificitiir Spiritits sancti |iioplietia.
beiillitaleni infaniia;, el ildei iinperiti >m, non lam Sprculaliirqiie duo serapbiin in seiiigmale dt mt
rriidiret cognilio liibiicas menies, qiiain poiiiH ad Te>iaiiienioruin, cum duodecim alis, id esl, aposiolis,
ci.iicupisieniias corp irales converleiet. qiii praedicatione sna louiin niunilutn voliicri ccle-
59. Onines eniin Scriplnras a docloribus eorum riiaie di;cnrruiil, lcgenles faciem el pcdes sedeitlis
Iradi piieris solitiim esl, eliam ea< qiias deuteroseis in llirnno Dei, id esl, occullanles oa, sive qiiiK attie
vocani. Unaluor laniuin ista ad iiliimum reservari, saeculi fuerunl cxonlit, sive qua; posl Iransacltiiii
Id esl, principium Geieis de niiiiidi crealinne, Eze- Itiijns mtiiidi figi ratn futtira sunl.
cliielis qiinque priii(ipia, in qiiibiis de cheriiliini ; 45. Hic lanien post visionem Juil» et Jcrtisalem
sriiisii, ei finrm ejus, in qiio tenijili debCiipii^ con- ::dversiis oxteras genlcs, qu.i; iii ciciiilti cjtis sunl,
t nelur, cl Caiitica C iiLcoriiiii. propbeli.c ( onvci til serninnem, et jnxta qualiiatem
De libro Sapienli(r. locoi um. et vilae diversilatem, qnoe esênt eis niahi
40. Liber Sipieniiar, qui vocatcr ra^mrelon. Clnisli veiittira denniitiat. P.ist captivilalem enim Jenisalem
advenluin, qiii est sa|i entia Dei Patris, p.isîoneni- niinain Rabyliin re comminattir.
qiie ejus aperta maiiiresiiilionc deniiiilial. >- lliinc 203 ''i- Dcnde nccem Pliirslliiim , vastililein
eilidit Jesus, filiiis Sirach, in quo eiiain noiiiiiilla Mi.ali, exleriiiiniuin Damasci, et ,€gypli comntnlio-
vivendi pr.tcepta composuii. miii, el soliuiditiein maris deserti, obsidioneiii qiio-
202 ^^ Eccles'aslico. (|tie Fdoiii, fn:am et inleriluin .Arabiae, extiiliirn
41. Erc!e'.ia litus vero moruni pene omtiiiiiii ilis- v.illis Sion, snlivcrs:onein eliain Tyri, sive qu.idni-
cplinam, et sanclse religiiniis eoiiversalioneiii affi- pciliim. SeJ figitraliter iii visione JiidiC SynaLiOga
liiii (0|iioseqi.e consiripsit. Dictus est auleiii liccle- prtjii iltir, et Kcc!e-ia D iniino copiilatur. Iii rnina
siasiicus, pro eo quod in medio cceiu po; nli, id est, l;aliy'oni;e ronftisii» Kilius mundi superbi iqne aigui-
coram etclesia fuerit liabiius. Ilic eiiim pnqiler liir, el finis ejiis in nsl aitir. In va-litilc .Woab ernir
iiinii iin scnsus siniilitiidinem et cloqnii paiiiiiaiitn C srieiiliie s.tcul.iris in s lenlium Incliinique inulaiiir.
llebrwns luinc (nisse observalinnem. Sic llieroiivitiiis, rnni exemplaria facillime in vtilgiii; pnideniii, qnis
ad Panliniini, ile (ieiiesi, et principio aliine fiite !•>.•- iiciei sanctis>iine ab tcclesia ciiiisiiiitiiini fuis-e n.;
rbielis, el Orii;enes, Itninil. 1 in Caniica, loi dein vulgaris sacriirum liibliuitim leciio citivi- sine delectii
ferine verliis, qnos Isidorns in biinc moiliiin Aiiuil : permiiiercltir? .\nr.v.
eiiint obsertini elinm nviid llehncus, i\uod nisi quis 5 1. (Jmiies, eic. .Alii : (Junndoquidem moris est
ad mialem iicrfeclnm mnlnramqiie pervnient, ibeUuni opnd cos, oiiines Scripiuras n docoribns et saiiientilns
liiinc neqindim in nianibus tenere prrinillatiir. Sed vt tra.li punis, simul d eas quas druirrosris appellunl,
illud ab eis accepinuis cuslodiri, qnandoqnidem nioi rs ad tliniiim qualuor isni reseiv.ni. ,\rev.
I
esl apud eos omnes Scripinras a docinribns el .sapien- .'lO. Liber Supientiic,qu' vociilnr Panareton.Siic legil
tiblis tradi pwris. iiinnl el eas quas 3 vz-p'^(7£i; nppel- Tarr.itonensi-. Iii aliis Cinlieilius vov Pnnarelon cor-
tant Ad iiliimnin qualuor iita rescrvari, id est, pnnci- rnpla eral, iii>i qiiod in oii oinnes irritiiiiabanl. Ea
pinm Genesis. iii i;i'0 mnndi creaiura describiiur, et verbi ex ilicriiiiyino, pvol. go in Saloiiiiiins o;:cra,
Ezechielis. elc. lorro aMas perlecia xxx aiinoriiiii ernire qitodatn sumpia ali l.iilcin) snnt. Fertur, iii-
eral, ui aii llieronviiius loco cilaio, et (isuTsowuitf, qtiil llieroiiviiiii-, et Panicrtios J^su filii Sirach liber,
iit ipse llieriiityiniis doctl epi-tola ad Alg.isiaiii , el ulius pseudepigraphus, qui Snpientia Sidoinon s in-
q. 10 et in tzccli. cap. x\xvi, Jndaica' liadiiiiines, ei scribitur. (Jiiod ergo liier tiynius ilc E(cle?ia-lii o
rabitlie eranl. Primo liislilni. apnsi., c. 7, Cleiiiens dixil, Isidonis ad Siiiienlia' Itlintni Iratisiulii, noii
iiadiliones sen orutii vocat oiv^-fiii-rsi;. Eas l'.|iiplia- e;idem |irorsiis voce. Niiii P.mirrttos, jn.i voce llie-
niiis liares. 55, conlra 1'ioieinatias, apud llelinos p. roiiyiiiits e>t tisits, ex iiiiiiiiii ac p'a'i ipiiiiiii s gnificai,
niialiior libri- ronipreheiisis essn ait. Nostra .-elaie ab a.c,io-j.y.i, Vanareuon aiticin a-i -o; uptTn; quasi
'I lialmud b.ibyloiiictiiii in Mistia, ei (;iieiiiara dislri- virtiiiiiiii oiiiniuiii apiilhecaiii. Italiuius, prodg. iii
iitiliiin esl, auctore Elia m Tlii-bi. MiSna aulein el Ecclesiast., Isidorl eiymnn seciiiu-, noii gigiieinli
dcnlerosis, qtind vis uiriiiM|iti; iiiiiiiinis ileciaral, re- casti, ul ipse, sed iioinnianili. iteipte de Sapieniiic
peiilinnem signilicatilii, idciii siinl, ac pioinie »igni- liliro, sed Eiclesiaslicn, propler extelleoliain, iiniii i,
(icaiit prsecepla vcl expo-iiiones legi>, muii pnst virlulitiii siiarnin Panarelos, id est, oniiiiiim vir<iiuiin
Miiyseii ali llebiM-is invenla .siitil, qiia lalione inler capax appellaiiir. Mar.
Moysis liliros |ieiilari<iioniiiiiii liin' iinnifii liabcl, Iliid. Vcrlia llunc... conip:)suit obelo a Mariana
(|iiod sjl veliit repeliiio pticcedenliiiin lilirnruin, ei laiii{U;iiii iliib a iniiaiiiur. Ar.Ev.
qu.isi secuiida le\, iil ipsis Uidori verliis niaiiitir. M.mi. 4'2. To nm niundum voliicri celerilale discinrnnl.
Ibid. Aiiiinad\erleiidiiiii eliain llebr.eos evisli- Hispaiii-iiiiis e-l, pro Per io'nm niundum. .Mau.
inasse iiou oporlere til saiia; Scripliiia; Iiliri nniiies 41. Excidium vullis Sion. S c ciin-laiiler leêliaiit
protiii>ciie oiiiitiliits lei;eiiili irailerciiitir. Et il o oniiiia eM'iiipl;iri 1 |ir;i'ier iiiitiin L;iii:e:iii iiiiiin , riii,
(|iii<lciii leiitp re qiio liliririim ci>|iia inni ita f.icili^> qnod rci eiis e^set ilescripluii), iioii itiiiliiiiii (iilei in
eral, quippe ciiiii iiiaiiu oinites sirllicreiitur, furlas«c liuebamits, iit qiii) excidium vullis vision.s legeliaiiir.
iiuii ila inagiiiiiii periciltiin itntniiielial ; al nnslro Isai. XXII, I. Ilieiiinyiiius cl Viilgaia Oiiiis ''«//i.siwvioHi.s
leinioie, qiio lypo^raîln.e beiicfi io innnmi^ra li ro- legiiiil. ScpUiaijiiiia inlerpreies ftnuv. t.;.- y/oayyo;
jm S. ISIDOUl IIISPALtNSlS KPISCOPI J38
4a. Iii evers iini' ^îjypli lolius niiindi iJololaliiae A inelir aiiis est niuiiilns !etlii!ero i(i"lol.ilri;t Ii;iiisIm.
ilfcstniiihtiir, tciuiiliiiiie Doinini .Tilifiaiii) procdivaliir. .M.Jiibeliir et projicere in Etipliraliin viiliiineii
Iii cuiilritioiie riilislliiini liictiis enrum iiionslralur, lapiili alligatiiin, ad demonslranjnni inirri iiui l!a-
qiii abjciiihl jiigiini Cliristi, el elevant se coiitM liylhiiis, vel (igiiraliler loliiis rnundi, Incnpit eliain
scieiitUim Dei. Porro per DiiMiasciim pranlicatio gcii- ilcliiii|Meiilcs, el ad conversioneni provncai.
liiiiii , el niina oslciulitiir popiili Jiid.co;MMi. Pcr .'>:;;. Ad ulliinuin plaiigil rMinaiii JerMsaleiii , lem-
oiius iuaris deserti biijiis s;cciili tciiUilio dechiralur, priqiie exciJiuiii, et dispersiiinein geniis; qunequa
el qiioe illi voiitiira suul osleiiiUintiir. iioii la liim prirniintiavit, sed etiam praesenlia vijit.
4G. Per ldiiiii;cain orimr sol jusiili;c gciiiiiiin, el Exorsus est aulein diiodccimo auno Josi;»; rcgis J;id;B
lencbrse vcniiiiu populo Jiidaôruin. Per Aiabiani co tcnipore quo el Old.i niiilier propbeliaqiie cjus
praeJicatur aipia ba,'tisin;itis pi;cbeiida iis ijiii fogc- pcr qnaliior re;;i's oxtensa esl, sub Josia, et Eliaiiiii,
ruiit geiiliuin crrorcs , vel ei>riiiii bliisplieiiiias. Per el Joaciin, et 205 SeJecia, sub quo cvers;i esl Ji>
vallem Siun perdiiio pradicaliir Jeriis.ileiii, el hx- rusalein. Aniiis lxxii ct inbus ineiisibiis proplicti-
retieorum, qui de subliiiiit;ile Ecclesiae ceciderunl. vii, esceptrt i.b) teiupore qiio post evcrsam Jerusa-
Per Tyriiiii genlibiis pr.cdicatiir, ut, sa?iiili errore lem In iCgypto cuin p.piilo riiii.
dcposito, ad ('.liii^tiiiii DoMriiiiini ciHivertaiitur. ;

De Ezecldele.
il. ReliiHM vero cjiis vol de Clirislo, vel dc Ec- 53. Ezecbicl, qui in Latinuni verlilur fortitiido Dei ,
clesia gcnlium suiii, sive de ciiisiiiiiiiialione niiiiidi. bic liguians typice Clirisluin, siai jiixla fluvium s;c-
Pruplielavil aiileMi aiinis f riiie l\x ,
sub icgil):is ciili, el pra'clara ciintiietur iiiystcria.
qii;itiii'r Jiide, odine ati|Me gi-ncre sibiiiiel 234 51. Ccrnit simililudiiicin g'ori;e Dei, et qualiior
succedciitibus, iJ est, O/.ia , Joatbiin , Acbaz, aJ aniiiialia in siiiiilitiidineiii evaiigeiioriiiii, et rot.is s.;
liltiiiiuMi Ezecliiii : siib ipio pars niagiia voluiiiiiiis inviccin coniiiieincs iii typo lesanieiiiorum. Videt ct
ejiis usipie ad calcein lexilur propbeii*. aurigaiii, iJ csl, Clirisiuni, deorsum igne jiidicii,
De Jeroniii surûin cleclri, id esl, div iiit; tis fiilgore rutilanteni.
43. Jercniias proplieia, qui iiilerpreiatur excehus Coinedil qunque libruin di\inje legis, in quo scripliiiii
fJomini, siiiiplex in loiiucndo, et ad iiilelligeiiduin esl lainentuiii poeiiitenlium, et carnien justorum, el
facilis ;
qiii iii oninibus Jiilis ct passionibus suis v;e coium qiii post peccatuiii pceiiiteiitiain non ege-
Piedcniploris nosiri iinaginem practulii. Ilic, posi- ruiit.
quaiM iii typn Cbristi regna destriixil Jiaboli ,

jiisti- lo. Deliinc accipil laterem, in quo obsessa Jeru-
liailMC vel lidei .Tdificavit iinpcriMiii, jiibeliir pro- salcin piclura describitiir, vcl in quo sub lypo Cliri-
phelaie siipcr onnics g' iilcs, /Ei^ypliiMi viilelicet et Q sti ejusdcin Jcrnsalem, id est, lotius EcclesiK, qu;c
Paâislino';, Moab et Aiiimon , Edom et Damascum, esl c laicre Cbristi formaia, mysteria describuntur.
ei Ceilar, ei siipcr rcgna Assiir, ncciiun super Helan, Capit et Iiic proplieta soiiinium sinistri lateris, iii
et r.iibylnniaiu. lypo iiiortis percalornm, qui ad IsDvam po.viii steriia
i'J. Iiiler lia;c .iMleiii viilel virgam vigilaniem di- sii|ip!icia s,iisiiiiel.unt : acdciiiuma sinistro indextio
viiije correpliunis et poleslalis. OHam qiioque siic- latiie diMiiiire jiibetur pro|iler spem eiiruin qui per
censani, id csi, Judaicini plebcm igue cariialiiim iiiiiiaiioni'in inorum resiirrei-tionis gloriam obline-
ilesiJcrioniiii ardenlcin. Aspicit et duos copbiiios biiiit. Aspicit inierea et iliias virgas sibimet cupula-
licoruin iii pra-Iiguralioiie diiorum populorum. l.is, in siiniliiuilinem circumcisiuEiis, et gcnliuni,
50. Dcsceiulit et in d<iiii;iiii liguli, ct vidct diiiii- sive aqiiilam siib NabMchudoiiosnr, velot Aiilicbris i
niilinncm vasis prioris, ct novi instauratioueni ad ligiir;i, iiiagnis alis, ct vuluiri ctlerilate loiiusmuiidi
dcsigcanJiiin dcfcctum prioris populi, ct siiccessio- iiiipen.i occnpaiitein.
neiii fuiuri. Suinit ctiaui caliccm siipplicii , alqiie 5ti. Plaiigit pra'ieiea sub specie principis Tyii
uiiivcrîi gciililiuj purrigil. Accipit et lu nbare snb bcat luiliiieiM diaboli, qiiarn aiuisit, et luinam ejus
ex' iii|ilu poiiuli Ji;da.'Onim, atijue piitreractuni pruji- niaLiiiam [Foile, niagiiaj ciiiii laincnlaiioiie deplorai.
cii illud in dispersioiicm Iraiis niiinina gfiiitiiiiii.

D Ad uliin.iim, aruiid iiem vel fuiiiculuiii gesiaiis ine-
Oaicu.lit (t calicein aiireuin Dabyloiiis, per queiii tilur sub specie sancturinn iiiystice Jerusalem.
IitJv, verbum vallis Sion, qiio loco siispicor,

d esl, lus, ab inil o valiciiiii Isai.-c iisqiie ad ejiis inleritiini,
lleliiaicaiii lcciioncm, iil iii plerisipie aliis locis, ab Ciiiuiiii feriue auni elabuntur. fSeque iniiior csl dit-
aiitiqii csse iiiulaiaiii, el pro Tli;n X'; "l babeiit
1 finiltas iii Jercniia, qiieni IsiJonis aiin s lxxii ctlii-
Cudiccs Ucbraici buc lciiipure, et llicronyMius, Se- liiis luensibMS pruplielasse ail, el suspicur veli incii-
piuagiiita legisê pliTI NU ficili inliT se lilieniriiin lcr locuMi csse cuinipliiin. Naiii llierouynius, cuiii-
peiimiialiuue leciio c iiiilari potiiit
,
scntcnlia ; nieni. aJ i cjns proiiliel;!'cap., iiiio el qi aJragiiila
iioii d ssiniilis esl, cilin Habbi Saloiuo cl liabbi Da- aiiiiis vaticiiialuni esse nit, pncier illuJ lcmpiis,
vij Kiiiilii, ciiiiiniciit;!! iis ad cuiii lociini, cciilcudaiit qiLiiiJo (liicliis esi in /Egyi'liiiii ; ex Euscbii Cliro-
vaieiii de valle Siuii aiqiie Jcrusolyiiia esse lo- ,
iiirii, ab iiiillu Jcrciiiij; proplieii;c us |ue ad evcr-
.uliiin. M\n. saiii Jcnisaleiii, eoiligMiiUir ;.iimi xi.v. SIar.
4.' . Jaiii lextu Grialii fcre stniper
alibi inoiuii iii .')0. Ouniutitiutjem vaiin ]>t!orii. Diiiiiuiiiioiiem pro
iuolulria scrilii pro iaoloUiirin. AiiEV. coiiiiiiiiiiiliune ilixil, jiixta illiiJ Teieiilii : Dsmiiiiiam
'.1 . Proiilietaiil auicin aiiiiis feniie l\x. Qiiut nnuis etjD capiit tuiim hoilii-, niii abis. M\ii.
siiiguli propliel;c vaticinati sini, liaud proniptMiii cst 53. Al., l!ij>um iiwriii : ','1 Anlicliriili fiûram. .Mar.
e\plicaie. Iii Eusebii (Uironiro, iii-i locus esl viiia-
jro IN Lin. VET. ET NUV. TEST.^M. TRCOEMIA. 170
G7. Iiifor IkTC niyslirn suljicit qiwdiim iiiMr:ill:i, .\ leniiis, et operosior iiiteHcflii. Istc ad eas tiitiusqu.T
r;il*os frimiiiiiiur prophclii*, iilqiie spcciiliinriliiis vnc;iiiliir Eplir.im el Saii ari:i, dninuin Jnseph ct
pr;rcipil iie reliceaiil iiialitiim. Qii;iliinr eii:im iiliiii- tsrael, loqiiitiir, sed pi r E| lii:iini haîcticos ari;uil,
mim piY-iKis pccCLitorilnis prrcilic:il, .nniiiMsriiie r.-- qui recedenlcs ali Ecclesi;8 iiiiiiate, p.iniiips fafli
riiie nd corporasiia proplieiai. Oslenilii qnoniie imiiiii- .Minl idolnruiii.
qiiemniie 206 P''0 ^^

raliniicm Dnmiiio reilililiirum, t)3. Per Saniariam aiitem cnriimdem h.Triticnriim
iiec iii progeiiiein posse ullra (linunili lalieiii iKilerni demnnslral figuram, qui pra;cepl"ruin Dei ciislodes
dclicli. ose nieiiltunliir, ct snli pr;cli'xm verilat s menila-
58. Olijiirgat iiiter liaec snb Oolla et Oolliba om- ciiim colunt. llic liislori;ilitcr Jiiil;p -s in t'.liri:.tn iilti-
ueiu tiii pitiidinem Samariac et Jerusalem ; nativila- nio lemporecredituros pronunliavit. Terlium quoqiie
lcnuiiie olijicil conliimeliosarn. âepe eliam ad poe- resiirreclinuis doinuiic.c dieni prsdixit. l'rophet.ivil
iiileiitiam c;iplivos pr.ivoc:il popiilo-, el posl pr;eva- :iMlein in dicbus Ozi.-e regis Juda, sive Jeroboam re-
ricaiioiiem admonel pnpuliini leilire cnnversnni. Ilic gis Israel, qiiando et Isaias.
aiitcin a-tatis sna; anno 5o, el capruitalis quiiito iii

De Joele.
Clialdxa exsulans proplielavil : iliiqne valiciiiium
6i. Joel prophela, qui inlerprrtaiur iiiripiens. Isle.
consiimiiiavil. B
ad Jud;ini tantum el Jerubalem valiciiiinm pn forcns,
De Daniele.
inpriiicipiosui \oIuniinis, posl volnptuosa conviviaad
59. Dauicl, fini inlerprelaliir jiuliriiim Dci, quiipic
lui tiim provocat Jerusalein, excidiumqiie ejiis pro-
eliam de Cliri.^lo ciinclnruiii niaii.fesiinr prophelariini
linntial. Pia-dicat quoque vnc:ilinnem geuliuui, et
est. Dcniqiie isie non sohim venturuiii pr.rdicavit,
siiper coiigregatoscredf nles snpervenliiriim S|iirituin
iit caeieri, sed etioin ei lempiis inc.Triiiliouis et pas-
sanctnin. rrnpheiavil aulim siib Joaibani regeJnda.
sionis per ordinem regiini et nuiue iitii deliiiivil aii-
(|uaii(lo ct .Micha;as.
nornin, ila ul poiiiis nnn videalur riiiunim pr.-edi-
le Amos.
cere, sed qnasi transacia narrare. Uic aulem qualiior
regnnrum oernil frequenlius visiones, eorumque dif- 63. Amos, qiii inlerprelalnr onits, v;iliciii;ivil in
fercnlias suh diversis iinaginibiis inlromillil. Saniariani et Jernsaleui, iria el qiialiior scelei:i geii-
CO. De Auticlirislo (juoque osleiulit iiuod ipsc sit liuiu siih loliiis niuiitli fignra dcsciiheiis. Primiini
cnvuu piisilliim, id esi, parvo tenipnre icgnalurii-, ilaque sciliis, qui:i nniues in Ad;iin peccaveninl. Se-
H el, deceni regibiis subjugatis , sohis postrenrs ciiiidiim, qui;i iiisii.ini iiaiur:e le..;eiii iiuniemores
leiiip rilins rej;iialurus. J De consiimniatinne Jerii- raiionis 20S """ inielle,\eruni. Tenium i|uoque
salem vel iiiunili plura scribit, sive do ilic judicii, C eoriim qui dal.e legi non obcdieruiil. Onarliiin iiiex-
rl regno sanctiii iini. In line aulein volniiiiiiis propi:iliile eorum qui iii Clirist.i con credidcniiil, prn
p'iieli:e su.e Snsaniia! hisioriain el Belis dracouis- qiiilius scelerihns iutonal Diniinus iguein, id est,
que fabnlas pnnil. senteiitiam .-eierni judicii il nliiriiin.
Gl. liic auieiii lilier ;ipu(! llebraeos Uehrairis qiii- CC. Ilic ;iiiieni advenliiin Christi snh (lon-inic:»
dem llteris, 207 *e'' Clialdaica lingua ^cripluscsl. voce ila pr.êdicat : Fgo firnians lonilinuni, el creant
Proplieiavil aiiieni in Dabylone ,

qiiamlo ct Eif,- spititiim., el annnnliaiis in hominibiis Chrislnni. (!eli-
chicl. qiiaauteni, qii.T; de Amasia et Jeroboaiii, sive Israe!

De Usee. loquiiiir , tnipolngicc ad li.|.reiicns siinl refercnda.
C2. Osee prophela, qui intelligitnr salvanf, in diin- 1'ropheiavit auiem sub rcge Ozia, eo leinpore qii'i
deciin prophet.s prinius, profundior rcliqiiis lii scu- Osec et l-aia^.
S7. Al., coiiiminnlur pro cT'niin(itiir. Mao. tavi in ut tiit Xarro, quia ila a!i co sciipiuin piitn.
riS. Al., rnlicimii». snum consunimnvit. M,\n. .\iii:v.
6 1. Et Uelis (Iriicoiiisiine (ubiilas poiiif. Plei iqiie <)2. Al., p rilior pro opcro>iiir. M.vn.
Codices pro f.ibMlis fabulam legeliaut. Ilieronymiis 05. Al., eorum pio eornindcm. Ihirl., Prwrcpto- —
tanieii ]irnlngo iii Danielein, uiide h;ec lsiil'iiii^ est rnm, al., prccceptormn Dei tegcm custod.ss-' se nien-
niiiiii;iiiis. Siis:iiin;e liislnriam negat, hymiiiiiii Irinm tiuntiir. InCliri to nllimn lemvore credilnros. Arcliai-
pneriMuni, lielis el ilraroiiis fibiilas in llebr;rn i'SSe. smiis tSt, prn iii Clirishnn. iit yEiieiil. ii. Tniis in
loqu tur pmceiiiio cnmMieutariorMni ad
l'.o(leiii iiinilo hoste fuil 1'riamo. Siiiii lilieihile dicemli siiperiiis
i
eiiiii.ieiii i.mplieiain, neqiie vncis insoleniia nioveri (I \il. iransmiciraluni prn transmigruise, invisi sunt
qiiis dehel, iil credil llieronyini el isidori fsliino- ])\n invidfriinl, el alia, ijuoruiii iiiire raiioiiem Inii-
iiio llauiilis vaiieiiiiiiiii ea laile lilsi accusari. M.iin giim e>sel. .Mar.
l:iliiil;i, qii;i> a finil.i .lii iliir, iit :iit Varrn v de l.iii- 05. Al., Snmaria. .MAn.
Kiia Laliiia, esl les |iassiiii vulgala. sive ver.i, sive OiJ. A'., fornwii-i prn lirmnns. Annnminns iti hn-
lasa Ilaque p.issim ea vo\ in utramque paitem
sii. niinibns l.hrislum. Sic i'ii:iluor Coilices corieiIin>-es;
:ii ciliilnr. (Ii igenes, liDiinl. iiiGenes. llc jum (iii-
."i : Ires alii leêliaiii a-iiiiintians iit liominibni Christnm
i|'i:i) r.'|'eiiHr |(!iii(i5i..smm iUn jabula Lotli. EiiêlHiis, sitnm, ut esi in ipsn enntextu Sepliiaginla iiilcrpic-
III llist. Kccl.snisi., c;ip. 23: Auili (abulam, et non tuiii, ei ui let,'it .\ngi:stiiius, xviii de Civ l. Dei. cap.
\ntminin, sel rein geslam deJoanne up slolo. Hieni- "li. Tntiis loeiis ex .\Mins iv, 15, desiimptiis e-t,
nyniiis, ad IMiilipn. ii : L<'itgum «.<(, inqiiil , si ve!- iilii Viilgal;! Edi in li;ilii't Qnia ecce formniis vmntcs,
:
lein Saimniiis fnbulam adChrisii iraherc sucntincnluni. el crciins an^ntniuns honiini ctoqnium suum,
lenluin, el
MaR. iiimiriiiii, iil docet liieinnymus, cniiiMien'. :ul ciiu:

Ibi4. !m iinla Mirianii' err.l «/ sit Varro, qiiod uiu- liicnm iilii ejiis et nostro tcnijiore llebrxi leijijnl
Pi^ndi.. LWXill.
471 S. ISinOUI IIISPALF.NSIS KPISCOPI 172
De Abdia. A siil) iimbra Ipgis, qii.c iiiiibr.i .1 vernie areriicia est,
(i7. Abtlias, qiii interprelaiur sitdiis Domiiii, inlPr •]uh, ailveiiionli^ Cliri.slo, vi-iera Iraiisipriiui, cl ecce
onines prophclas brevior numero verboruin, seil f.icla suiil oiiiiiia iiovo. Prophelavil nuieiii siil) Ozia
gratia mysiiriorum sequalis. Iste conlra Idumneam icg<! Jinla, (|iiaiiilo el O.see, ei Amos, et Isaias pro-
loijiiens increpat iny-tice superliiain i;don), prioiis plietavcruiil.
videlicet popiili audacisni, qiiod J icob Iratrem suiini, De Michcea.

id est, Chrislum ex Helir*ornni slirpc creaium oc- 70. Micbxas propliela iiiU'rpre:atur îiis itle?
ciderit. In nionte autcm 209 Sion, qiue esi Jcrusa- Commiiialur Saniariai iraiii Duiiiini ob caiisaiii siinu-
lem, fuluram saliilem el Sanciiim, qui est Cliristus, lacroruin, interitiiniqiie populo Israel 210 veniii-
anniiniiai, aiqne in iiionie Esan, per qiiein liguralur luiii (lenuiilial. Lncinn eliaiii in quo nascerelurCliri-
ecclesia genliiiin, rniurum iiitonal Doniiiio rcgiiun). jiiis demoiistrai. P.oplieiavlt autem siib Josia,
Priqilieiavil subJosia rrgc Juda, q.iandn cl MicliJ-as. (piaiulo et Soplioiiias.
De Jona. De Xalium.
C8. Joiias, qni i -uipreiaiur colttmha, lani serii one 71. Nahuni, qui esl cunsolator, simiilacra gentinm
qiiain naiifragio sno passione n Chrisli miirtemqiie, exleiminanda proniinlial, iiecnon uibeiii sangninuiii
el resiirreclionein. ligiiral, sive (juod de navi in (J jLTusHlen), post cujiis interilum pedes aniiiiiiliantii
marc, tanquam de cruce iii lerram, projecius esi, pacem, \.i e I, Salvatoris adventum proclamal.
sive qiiod, iii veiilre ceti e.^ceplus, tanquam in se- De Uabacitc.
piiltiira terrae iribiis (iiebus ac noclibus reciindilws 75. Hahacuc, ample.ions, sive luctalor foitis, iii
esl, vcl quod in ngiira Ninive poenileniiam iiiundo principio voluniiiiis sui de^cribit diabohim cuiii
pracdixeril. In seipienlibus aiiuni lypiini gerii Ju- inembris ac inoiibiis suis; in hiie vero pneiiuntial
dxorum, qui salnteni genliuin, iion lantuin adveni.e advenium passiioneraque Salvaioris.
iioluerunl, sed diiin venil, iiiviî [.4/., invidi] sunt. Oe Svplionia.
Niiiive quoque genliuni signiiical speciem, Jonas 17). Sophonias, specululor tmjsleriorum Domiiii, cl
vero in lioc loco Judxoruni. ahscondeiis, ceriiit caplivitaiem urbis Jcnisalem a
69. Nam queinadniodum Niiiivitanim salus ad Ronianis luluram, per voccin clanioris a porta pis-
icmulaiionem provocavit Jonam, ita redemptio geii- cium, et per collium coniriiionem, id est, niontis
liiiin scandaliim exsiiiit Judaoornm. Merilu ei contra Sion, qui esi collis Jerusalem ; neciioii el aliariwi)
Orieiilem civiiaiis sedisse legiti.r siib nmhra lie- iêiitium eversionem prs.licai, terroremque divini
derue, qnia eadein plebs separans se a saluie Eccle- judicii iiilnnat.
si.-e, dolore labida, conlra Christuiii, id Cal, Orien- C 74. Loquiiiir etiain eoiilra Moab et Ainnion, s,d
[eiii Lcclesi.e, iiiiguam suam inovere niliiur, sedens per ipsos iani|iian) finilimi populo Dei, ei proximi
~C' ;, SepUiaginla legerunt iriÛî, atque ea fuii vixisse conslal. rallunUir eiiiin qui Jonain eiini pne-
vaii* inlerprelalionis occasio. Mar. ruin fuissp ainiil i|iiem Elias ad viiam rev.icavil, IV
Ibid. Iii aliero ex iiieis exemplanbusnebraeae voces Ucg. IV. Taineisi Dorolhi-i, Ilieroiiyini magnorum-
noliK iiicipiiinl a ^. Ahev. que alioriim viroruni anclorilate iiilanlnr. Îar.
tJ7. Al., cariim sirpe crcalum. Proplielnvit autem 7(1. Al., populi Israet. 1'ropheiavit aiilein sub Josia,
auhJosia. I.ociis esl iinplicalissiinns. Ilehrjei, ut qvundo et Soplwnias. Alii Codices legnnl siib Ozin.
HieronyinHS ail, iniiio in cnmdein prop!ielani, sen- Neuuuni placei, malleiii sub Ezecliin, propier locnin
liunl lniiic esse Ahdiani illiim qni Ach:iti tempore Jerem. xxvi, IS Micliaas de .^loraslhi fuit prophcla
:
prophctas pavit iii specuhus. Doroileus in Synopsi in diebus EiecliiiV regisJudu. Ipse iiiilio si :i'-prop!ie-
euiiideiii terlium (lucfin quinquagenarium ad tliain li:e ait Yerbum, quod facium esl ad Micliaain Mo-
:
missuin Ltininiph' Isi i.irus ipse sei|niuir, de Viui

ail. rnslhilein,in diebus Joatlmm, Achaz el Ezrchiif , re-
i't niorle sanctor. Ihec si vera su it, iioii Oziic teiii- ijiim Juda. Forlassis ad J.isiic regnuin pervenil,
pore vaiicinalus esi, sed Josaphai, ul hahenl Codi- (|ii;indo Sophoniam vaticiiiatiiin esse consiat. qii>>m
ees Sepliniaiicensis, LauieiiUaniis, el llispaleiiMs in Isidoriis Michoe;u a;qu:ileiii lacit, .Michxaiii Jocli et
meiiihraiiis. llieronyino, iii Osee 1, Oseas, Isaias, Alidiic. Mar.
Joel, .\moS, Abdias, Jonas, Micli;vas auy/ to-jot Ine- 71. lSahum,qui e,s((;o«so/a(or. Sic Septimancensis;
rniit. Ciiiii liac opiiiione cnnvenit leciio (|ii;i- est iii at Tarraroneiisis el Hispalensis, iii nienihraiiis, cuii-
iliiobiis charUiceis llispaleiisibus, neini e snli Ozia solatus, qiia; leclio hand coiileinnend:i esi. Porro In
esse valicinatum. Isidiirus ipse Abdiam .Miclia-;!! r\ Scder-holain Hebr:ei asserunl Joel, Nihiiin et llaSa-
cosianeUiii, .Micli;),'aiii ôplioiii;e faci!. Sophonias cui: v:.iiciiialos esse Maiiassis leinpore, el (pionl:ini
sub Josia valicinauis esl, ipio lcinpore Jermnias. iinprobns erat, suhiicu^sse l-ieroiiymns
ejiis iioiiien.
Tarraconensis el Paiisiensis proplie-
Iiaipie Coilices pr.ilogo iii diiodeciiii prophelas
ln quibus nuiem, :
lain liunc sub Josia valicinaUim e-se auinl. Hanc ait, tempus non pra^fertur iii lilulo, snb iUis eos regibus
nos leciioneni secuti sniiins, lameisi de Joele aii prophelasse, sub quibus el hi qui nnle eos hal enl litulos
paulo superius Vroplietaiil inilem iub Juatliaiii rec\e
: prophetaverunl. ynani n\ ini.iiieiii unde desuiiipsii
Juda. qunndo ct lilicliwas. Ni-i hoc eliam foriassis llieionvnius non invcnio. Isid.irns saiic vaticiiiiis
Idco Joal/iiiiii legeiidiiiii sil Josia. .Mar. Nahiiiii ci flahaooc niiila leinpoia designavil. Mar.
Ibid. Arbilror .Mar.aii:iiii scnpsisse Joalliam legen- Ibid. L eNem|.larli>us
«liiohns ineis i.diiionis
dum stl pro Josiii, vel cerlc lioc vuluisse. Vid.,- var. Crialianae iii jejunio , in aliero recte in-
aliero eral
h cl. Abev. venic in iiola M::riiiire; qnod «ibs rvaliim a nie alil.i
68. Al., tndicat pro figural. Mar. eiiam est, ut consiei, ioier e\eiiipi:uia ei fonnis
G:). lliiiaadvenifiilt', elc. II Cor. v, 17. Prophetaiil fxcii.lenda noMnnllas Ciirrciiiones ;i(ldilas fusse.
imie.m)>ub Ozia, IV Bi'g. iv, l.x Jerohoaiii lilii Joas Aiiiv.
ugis Israel, i|ui fuii sequalis Oihr, a^talo Jonain 72. AI., pronnnlial advciiluin. .Mar.
,
\:- IN l.l». VKT. KT NOV. 1 KSTAM. PnOOEMIA. n

cavbnlicis SDcramenlis, 211 lisceiici argiiiiciiir. A ilescriliit ei pasiorem, Anti> liiisliiin, opns ei iiUcn-
llic lerliiim diem resnrrcclionis Clirisli |iri)plieinl, lioncm in sinistro liabentein.
aKJiie iii ailvcnlu Cliristi lotuiti orbem suli uno jugo 80. Equum qiioqiie iii fii;uin plrbis litereiiciiruni
Poiiiinn scrviturnm aiiniinliat. Proplietavil aiitem it asccnsorein ojus diabolum. rr.edieai cliain funteni
siib Josia, quaiido et Jereinias. iii donio vcri David, p:ilciilcm iii lavMcro regenera-
lionis. Alia quacunque scribit, aul de advenlu Do-
De Aygieo.
iniiii, ant de cjus passione sunt, aut de s»cnli fine ,
75. Aggaeus, qui inlerpreiatiir solenmis. Ilic iii va-

sivc judicio. Proplietavit auteni se undo ainio Darii
licinii siii textu templum Doniini rcstaiiraniluin pise-
rcgis Mediirum , iisdcm temporibiis qiiibus et Ag—
cepit , conlritinnem prsedicat gentium , vcl coinino-
giEus, anno septuagesimo desolatiouis lempli el ca-
lioncm loliusmundi praedicit, ac subfigiira Z.nrobal)el
ptivilatis populi.
Clirisli valicinalur advenliiiii. Sepliiagej-inio auiem
De Malachia.
anno captivitaiis populi propiietavit, diiobus lantum
81. Malacbias, qui intiTprclaliir nngcfiis Domini
tneiisibus Zacbariam vaiicinio suo praccedens.
iii priiicipio vaticinii sui deiminslrat odiuin JudnMi-
De Zacharia. runi in Esaii, ct dilectioiieni jiiuior s pupuli iii Jacoli.
76. Zacliarias ,
qui nominatur memona Domini , \\ In seqiientibiis aulein veteres Jiidxoniin victiuias
postquam jam Domini piitribiis propbclavlt , vidit reprohat. Et sacriliciuni traiisferri aii geiiles annun-
virum sedeiilein super equum rnfiim, in ligiira cor- liat. In fiiie veio adventum Domini, iliem qiioque
poris Cbrisli,roseum sangiiine p;issionis , sive iiiyr- jiiiliiii jiisliTumqiie pr.Tinia , it iinpioruin pccnas.
teia, genlium popuUim Sigiiificantia, aspicitct cornua Joaniicin eliam pra^diiat ante primuni adveiitiiin
(piatuor, sive fabros in figura gentium, qua; Jiidam Doir.iiii ii<i-sum, et Eliaiii aiile seciinduiii adventuin
et Israel dispergentes, gravi pondere depresscruiil. aniuiiilial esse milteiiilum.
77. Intuclur similiter et Jesuiu , sordibiis carnis 82. Iiiier bwc nonmilla moralia et disi i|iliiiis
el morlalitate ve-iiliiin, quiluis ablais, iiiduliiin iin- cnngrucnlia explicat , in quibus corripil popiilu n ,
inoitalitale et gloria . Ceniit et lapidem , qui esl sive sacerdotes despicicnles nomen Domini , aiqiie
Clirislus, septein liabentem oculos, id esl, sepiifnr- ejus sacramenta polliilis oblaliouibus et sarriliciis
spiriius pleiiiludinem. Inler h,TC intuetnr lorrcm
iiiis
213 violanles. rr.Tinonel etiam episcopos doilos,
et titioiiem exstinciiiin , Id csi, diabolum. Candela- ei siiie niacula esse debeie, et ciira peisonariiiii ac-
bium \idel iii ligura Cliristi cum IiKeniis seplem. ceplionem populos verilalcin iiislriicre; disconles
i|ULE sunt Ecclesiie; iieciion et diias olivas , ail dex- qnnque arguit, deiimas ei priiniiias reddendas in
leiani et ad sini^lrani caiidehibri posilas , duoruni C pncdicntoribus a pnpiil.s Ecelesiae prsBcipil.
Teslamenlorum lypiim signillcantcs. 8.i. Objiirgal el eos qui conjiiges suas despiciunt ,
'8. Assiimit qiioque idein duas virgas funiculi el ct aliarum amore neciuiilur^. Siniiliier el illns qiii ,
dccoris in lypo Jiidaeorum et gentium. Aspicit dcinde miseriani snam doleiites, fellciiatem laudaiil enruiii
duas mulieres, id est, h:creiicoruui plobes, siveJu- qiii hiijus mundi prosperis peifriiuntur. Propheiavit
^.Biiruin, iii alis suis levante.; amplioram, id e-t , aiitein novissinius in Babylone quandn Agg« s et ,
diabolicani doclrinani, massanique pliimbi, quod est Zacliarias.
212 foidiis pccc:iti gravissiiniim, sive volunien De Esdra.

viibins, in (juo peccala boininum et supplicia descri- 84. Esdras scribit populuin, exideto caplivitaiis
bunlur, tempore, iuiperanie Cyro rege Persarum , in Jciu-
70. Videt et (juadrigas qiialuor, uno pr.x'dicationis salein fuisse reversum ac sub Zorobabel ; et Jeû
evaiigeIic;E jiigo curreiiles. Post Iioc aspicit eqiios filio Josedecb, sacerdole inagno, sive Nehcmia, iiiii-
niissos ad [ nedicationeni uuiiidi : primiim rufuui , ros Jerusaleiii teni|ilumi|ue et allare renovaliiiii , jiis
passione martyrii. Secundum iiigrum , i-qualore \w.- qiiiiqne saccrdotum restituliim , ct saiictn; rcligi.niis
nileiiti». Tertium album, candore baplismalis.Qiiar- ciiltum , niuUisque opibiis genliuin principiimque
iiiiii vaiinm , expositione el doctrina lidei. Cernit D rersariim muneribiis (lerorniilum.
qiinqui! ct tubas, sanctorum gestantes figurani , \>:r I)e Machabais.
i|u:is Di.miuus iiiundo canii, atqiie angiiliim, iii quo 83. Machabaeoriim libri , licel non Iiabeantiir in
duoex adverso popiili conjungunlur, sive paxilluni), c;inniie lle rôruni , tainin ab Ecclesia inler divi-
figuraliter Christum, infixuin in cordihus pupuloriim, iioruin voluminuin annumeranlur Iiistorias. Pncno-
76. Al., iii patrilius. Mar. 83. Svasde^picinnl, et atiarum amore ncctuntnr. Diio
77. Iiiier (oriciH el (iliOHem nulluiii disciiiiicn llispalenses post1ia;c verba addiint Uuncantem Ma- :
rcperiri piilo. Arev. lacliiam Hebrcei Esdram intelligiinl sacerdolem. Sam

78. Al., Diabolum, mnssamque pro diabolicam docct coiiipliira qua: in linc pniplielia scribiiniur in ejiis
trinam , massamqne. Mar. rolnniine contiiieiilur. Qu:i: verba laiinlsi llieroiiyini,

711. lextu Grialii eral infixio pro inlixnm , qiiod
lii prafat. in huiic prnphelam , et Augusiini xx de Ci-
ex ;iliis ei sensii ipso correxi. Auev. vit. c. '23, aiiclnrilale dcfendi piit.'iaiit, tanijiiaiii
81. AI., An((e/iis Dei. Fine. Al., (inem annuntiaf. — ,
inale :issu'a loco iiiovimus . rejeciniusque iii buiic

Al., df^nunlial. Mar. loiiiin. Mar.
8"i. Al., bonos.eisine crimine e.\se d. — lieddendns, 84. Al. , scripsit, populum. Mar.
CIC. .\l., reddcnUa a poiwUa prtrcipit. Mar.
<^2 s. isiDoni iiispali:nsis epkcopi rn
UW auleiii |ir;flia iii;er lli;br:iMiriim iluces gciiiosnue A pUini lamen ex M:tlili.i;o CDinmemorat, noii lanuiiii
I'eisariiin, iiiignrnn quoqiic Salibatorum , cl iiobiles leiiiin, sed et verbiiruni ordiiiem servans.
Macliab*! lriiiin|ili('S , IobiIus qiioqua ainiciliaruin liO. Lucas vero liisiorisc niagis ordinem icnens,
luiii ISonKinoriiin (luoibus, acla(|uc lcgaiionum. copiosius cjeleris gesloriim Chrisli virtules enuntial.
De qunttior Evanrteliii. Ad iiliiniuiii Jiiaiincs , naluralia explicans, iraiisvo-

l:ivii coelos, ei angelos, Verbuiinine Dei reperit ei
8G. Eviingelioriiin prsdicalio ,
quanivis qiiadrira- ,
iii |iriiici{iiu liiiss>' aiinunliavit.

ria sil, iina esl laiiien, 214 'l"ia ex iino eodeinqne
'Jl. L.v
nre Divinilalis processU.
liis tiriiniis et ultiiniis ea pr:rdicaveruiil
II:kc sunl eiiiin qu:iiuor
qiiai ex ore Cluisii audieruiii, vel i|u;e ab illo facla
niiiniiia, de uno paradisi fonle mananlia , qu:p qua-
\el giSl:i aiidieriiiit. Ueliqui niedii duo ea tantuin-
iliu|ili uiiioiie deciirruiil , ;ic per loUiin miinduin
iiindo quye ab apnslolis cogiioieriiiil: qiioruin quideni
co'leslis praedicalioMis niiiiislranl llueiila , grali* ac
Malili.nis Evaiigeliiiiii iii Jiubea priiiius sciipsit,
lidei virorem inrunduni.
deiiide M.ircus iii ll:ilia, lerlius Liicis iii Acliaia, ulti-
87. Il.ec e-l illa in Zacliaria qu.idriga Domiiii, iii
iiiiis Joannes in Asia. Ex i|iiibus soliis laiiiiini Mal-
qiia pcr oiiiiiein orbeni eveclus Ifiii jugo colla sibi
thieus praidicalioiiis suic liisiniiaui llebraici per-.lrin-
ciiiiciarum gentiuin subjicit. Hi sunl etiani, et quos
g xil siyln. Reliqui vero Cra;ci serinoiiis cloquio edide-
.îili qiiatiinr aiiinialiiiin specie visio proplietalis de- niiit.
sti ipsit, id esl, lioniiiiis, leoiiis, bovis et aquilse. De Epistolis Piiuli.
88. Niinque priinus, scilicel Maltliajiis, iit liomo, 92.Paulusaposloliisqnatuor(tecim Episiolispraedic:i-
nrdinein Iiiiinaiuc naiiviiaiis desigiial. Seciiinlus, tionissii:e persiriiixit styluiii. Ex(|uibiis aliquasproplcr
stilicet Marcus, ad insiar riigieiilis lennis siaiim in
lypuin septiforniis Ec(lesi;R sepiein scripsii Ecclesiis,
priiicipio siii diviiis pniestaiis forniuilinem iuionat.
conservaiis polius inc excedeiis iiiiiiipriiiii sacrauienli
Terliiis , sciliicl Liicas , victiniaiii s:icerdotis pne- propter seplifrinnern sancti Spiritus (fficaciain. Sciip-
iiiiiieiis, quasi viiuli iiiorleni iiisinuat. Quartus, sci- Ucnianos, ad Coiimbios, ad Galata^,
sit autiîii ad
licel Jiiannes, niore aqiiihe aspeclans ccelnm, ter- Cnlossenses ad
ad Epliesios, ad Piiilippeiises , ad ,
rani avidiis tiansvnlai, aiqiie iialivilaieni verbi nc- veio

Thessaloniceiise.^, ad llebr.TOS , reliquas post-
riilt;i iiiysterii iiilclligenlia penctral; sed cx liis Iria moduiii singularibus edi lil personis ut rursiis ipsuii)
,
illa iiniinalia, qii« iii tecra gr:idiuiitiir, actualem vi- ad sacranieniuin

illuin sepieiiariiim nuiiieriiin iiniia-
lam seqiieiiles, e;i lanluiiinioilo persecuti sunt quaj tis coiivei terel.
liniiio Cliristus iii leiris leiiipnriliter gessil. Quar- 93. Argumeiita aiilein eariiinilem Eiislolariim h:vc
iiiiii autein aiviinal couteinplalinnis acie cceleslia in- C RoinaiKC plebis lidein collaiidal; Co-
suiil: iiiipriiuis
spicit, (1 paiica operiini pluiima diviuitalis sacra-
, rinlhios geiniiia doctriiia 216 casliuai , apud Galaias
iiiciiia dlgessit.
per graii;in) lidei excliidit npera legis, Epliesins ma-
HMattha;us itaquein principio regalem Cliristi
b9. gniflcat iii lide, qiiain acteperuiii; lauilal Colo-seu-
êqnens prosapiain et iiioralem, lanieii deinceps
,
ses pro eo qund iii lide persiilerniit ; Pliilippenses
pi)Iius disciplinam seculiis, pauca s giioruin et plura Evangcliuin cuslodisse gratulalur ; Thessalonicenses ,
viveiidi pr.-EcepIa coinpnsnil. Item Marciis abbrevia- fide creviSse el operibus, se-
in priina Episiola, iii
lor Mallhici ea quie in iliiiere ad ralinnem viia; perseculiones tolerasse forliter gloiialur.
,
cuiida ,
legeiida; docebai 1'eiriis veloci slylo reiexiiit, gra-

,
9i. Instruil quoque iierTiiiinlheiiin el Titum Eccle-
diens pritcr 215 '"'e"" Lucaiii alque Malllia:uni , sias. Phiieiiionein de einendato servo Onesimo rogal.
80. Al., Qnnilrifariain sil. — Virorem. Al., roreiii, giiloniin lalio redderetur, iion judicaviiniis fore ne-
Al., virjorem. .Mah. cessariiini. Mar.
tbicl. Niiniiulli Edili liliilum pr^rniitiiinl Prwfa-
:
Ibid. MiMiiliiiii irrepsit in iitrnqiie meo exemplari
tiouis libroruin iSoviTestaiiniui. Cniii[iar:iiiiiiiein qiia- Edilionis Grialiani; reruin pro rerum. .Arev.
tiiiir lliimiiiiiin jiaradisi adliibuit Isnloriis, lib. vi
91. lleliqui vero Grwci sermonis eloquio ediderunl.
Llyinol. , cap. 10 : tnler cwlera aulem cnucilia qua- Ilic iiiulio coiiiinodior oiiinin cst, ninnes evaiigidis-
uor e.^sescim-^s veiieiiibiles sijiwdos, qiue tutani prin-
J) las , pi;cier MalthaMini, Gr:ece scripsisse, quam i|u:e
ripaliter fideiu compleituiuur quasi qualuur Evaiige ,
iiuper prndiit, Miiciiin Laiiiie scripsisse, nullo sali»
lia , vel toiidem paradisi fluiiiiiia. Vide eliaiii Sedu-
idniipo argiinienlo fundala. Mak.
liiiiii, lib. III, vers. 17"». Pro virorem inelius fortasse
tbid. .M;irciiin Laiine scripsisse lenent nnniiulli ,
csl vigorem. Arkv. qiii putaiit aulngiajihiim Evaiigelii saiicli Marci as-
87. .\l , Snbegit, vel subjuijavit pro subjicit , et de- servari Venetiis. \criiin sniiiniiim est qiiidqiiid de
tcribil pro descripyit. Mar. :iiiino;iaplin hoc diiiliir, de qiio videri iioiest P.BIaii-
88. Al., Vituliim pro lituli morlem. Mar. tliiiiii Evangeliariiiin quadriiplex , cl Zaccaria; llis-
Ibid. Insigiiia evaiigelislariiin e idein inodo relala lon.i liiteraria llalifi, toin. 1, pag. 14 et seq. Non
siiiit iii .Mle^nriis, n. 150 el seqq. AnEv. soliiiii Marcuni, sed alins qiinipie evangelistas Latine
89. .MallluFus iliiaue. Ilaec verba , usque ad illinl stripsisse nirigis absiirda opiiiin est. Arkv.
:
El in principio [uisse annuuliavit , iii diinbus llispa- '.1-1.

Ad Thessnlonicenses, ad llebriros. Ilebraeos non
leiisibus laiiliiin eraiit , ei suspcclae (idei esse visa poiiii in niiiiiero Ecclesiaruni, (]iioniEin ad eos scri-
.••.uiil, qiinciri.'» nbclo suiit jiigiilala iiucinadinndiim liit, ut paulo iiilerius ait, qiii a lide recesserunl. Re-
,
lolus ille Incus de Epistolis lieali Petri . cui initiiitn liiiuas. Al. , rcliquas vero quatnor. Mar.
cst In
; piiina nutein Epislola, iisi|uj ad cxtrciiiiiin. 11.3. Al. , Sielerunt pro pcrslilerunl , et ijratulatur
l'r.Tlerea noiiiiulla alia vtrlia loln npeie olieo iio- piM gloriutur. .Mar.
Ijla suiil, de qiiibus iit propria iiieiilio fitrei, eisiii-
NOV. TESTAM. PROOEMI.X. tT8
IN Llli. VLT. K,T
A f)e Ephlolii bcali Jacobi.
Ait iiUimum llebrsos qui iii Clirisio creili.leruiil, cl
,
posliiiciihiiii perseciilidnilMis Judaicis lerrili a lide 100. Ja<;obiis frater Domini scripsil iiiiam Cpisto-
ad gr;ai.<in Kvaiigelii lain ad a-dific.lionem Ecclesiae pertiiienlein , cnjus

,
recesseniiit, coiiforUl , aii|iie
sentenli;c imuieiisaiii scieiiliae claritalein legentibui
revocat.
beali Peti videntur infundero.
De EpisloUs i.
De Epislolis beali Jonnnis.

O.T. Pelnis ap"Sloliis scripsit diias Episloias, (]ii;i;
101. Joaniies apo>lolns ires scripsit Epistolas , liii i-

caniiiiic;c iioiiiinaiitur. Scrijisil aiileni iis qni, ex cir-
rum piima, olliiiiim cbariialis comiiiendans ,
lola in
ciinieisoiie credenles, iii dispersioiie geiniuiii errtiil,
aniore Dei et fraterna dileclione versatur.
qii;e (luiilem videniur quibusilain essi: plaiiiores;
10-2. Sccuiida qunqne, quiin F.leclip doininop scrip-
diini lani profundis replita; sinl sensibiis, ut [ler eas
sit , dileclioiiis liortatur studium ;
denotil eiiain sc-
qiia-
qui po>siiiit perscru ari diviiiae scientia; seiisuin,
duclores, et ab haereticis adinoiiet declinandum.
iii;igiias seii-
si iier breve quiiddaiii receplacnluui, cid-
leiilias ei iiiagiia sibi niysteria revelari conlueanlur. 218 'O'^' Terliain aulem Caio scribit, in qii.i
laiidaleuin insiudio verilatis et ope e misericnidi:e ;
96 H iii prinia aulem Kpislola scribil regenera-

deinde deiiolal prolerviain riijiisibnii Diolrepis, et De-
lioiiis pnieiitiain, et piopbelas, qui pr;einiiiliave-
B inetrio teslinioiiiiiin perliibel vtrltiilis.
ruiil fuluraiii Eeclosi;e iii passioiiibus toler.ini ain.
De Epistola sancti Jmla: aposloti.
Adnioutt deiiide pintilices iii castitaie vivere, et,iil
104. Jiid* Episiola increpat l.lasplie:iiaiites in Cbri-
parvulos, sine dolo manere. Demonslrat eliam saiic-
e.vemplo impiorMin,
sto , et quos lani iinpudicos siib
los lapides esse vivos ei pnpulum acquisiiiunis, et
qui per snperbiam et luviiriam seinpileriMS ;:rdoribu5
legale s;icerdoiiuin. Iiiler lia;c popularibus beiie vi-
tradiii suiil pro qiiibns ailmoiiet EciliSiani iil eos
,
vendi ordinem insiituif, liiinaiur mulieres subdil;is

argujt, et ad poeiiiienliain cobortelur.
e-se, ciiltuq"e iretiojo iion iiicedere , viros quo|iie
Dc Actibiis aposlulorum.
ad niodicum uxoribus adliaerere, oralionem frequeu- iiasceniis Ecclc>i.<! (l-
105. Aiiostoloruin liistoria
taie.etcum iunnilius unanimiier vivere. Prwierea opiisque descnb cujus scriplor Lii.as
dem l, qiiiilein
scriliil aic;e inyslerium, sive baplisnii sacraiiieiiluin
evangelisla inonstratur. Conliiiet antcin ea qii;e
,
iii
per quod linnio a iiiundi acllbus liberaliir.

udaea vel genlibus per graiiam Spiriliis s:incii , tiiii
97. Iiiiperatiiue fidelibus soliiis divinae voluntaiis p(.i,.„ ||„ai„ ab aliis aposiolis, et spe ialiur a P.iii-
g
obedire prj^ceplis , nec ultra caniis ioservire iiesi-
^^^ operala vel ge^la siint.
deriis. Docel eliani cleruni ac populuiii sibi iiiinis-

d^ ,\pocalypsi.
passionesque nulluin paves-
trare vicissim, Clirisii
q (Qg_ joannes, postqiiain scribere sepleni jubeiut
cere; et de di.mo Dei inclioare j.idicinm, ei corona- hominis sedentem in tlironn.
Ec,.iesiis, aspicit (ilium
ri saiictos, 217 mansnetudlnem qiioqiie et liiiiiiili-
g^ vlginii ipiatuor seniorcs, el quatuor aniuialia pro-
lateiii alteriKiin inviceiu admonet obscrv.ue ,
insidias-
cedentia anle llironnm, in dexlera quoipie sedeolis
que diaboli omiii sollicitudine pr;Biaveie , adji.iens libruin septem sigillis signaiuin, in qun belliiin, ege-
omne opns boiium iiicipientis per Deuui ad coi.sum- 5,^;^ mors, clainor iniei lectnruni, fiiiis qii.iciue inuii-
malionem perdiici. j, noiatur et saeculi.

107. Describit deinde duoden niillia servorura
98. lii seciinda autem Epislola alloqiiitiir (idides ,
1
in lioc inundo quasi interfeclos , alq.ie exhorialur Dei, qui signantur in IVoiilibus ; ibi septe n anseli
omnes de pejoribns ad meliora transire. Scribil eliain tubis ranuut sequenti grandine et igne cuui sanguino
jiistoriiiu memorias refovendas , memoraique pseii- in terr;i. Tertia quoque pars lerrae ibi comburilur, et
doproplietas iilriusqiie Testainenli qiii siint magi^- lerlij pars niaris sanguis clficiiur ; astraque ipsa ru-
,
Iri ineiiilacii. Deiii.le iufert .lil.ivii esiMnpluin ad îg- lilaiiiia teniani fulgoris pariein ain tliiiit ; ibi de
nanduin iiilerituui iinpioruin, et eorum qiii, voliipla- fiinio pulei locusiae prodiicuiitur d;eiu iiiioruni, aici-
libus pcccalorum injecli , servi corrupiionis ellecti pientes polestatein laedendi qui noii siiul agiii cruoie
sunl. ^ signiili.
99. Scribit etiam abundare novlssiiiiis lempnribus 108. Pr;flerea comedil Evaiigelisia liliniiii Testa-
derisores, ei apiul Deuiii miUe aniios uiiuni diein h;i- menli oris praedicalioiie suavissiniuiii, el operisdifti
beri pnedicai. Inler lisec resurrectionein eleiiiento- culiate aiiianini. Metilurque coelesie leinpluiii, descri-
rum, novilaiemque coeli et lerr;c. Ad extremum de bitqueverbaviginli quatuorsenioruin,219 ei arcaui

Epislolis Paiill loqiiilur, quas ciim quidaiu indocli Tesiameiiti, ac niulierem amiclani sole, pugnamque
iion inielligunt, pravo eas seiisu everluiil. in coe is .Michaelis cuui dracone, ruinaiiique ilraconis.
96. De vcrbis qu:ip hoe ininiero

el tribiis seiq. Qiiaest. evang., q. 59, aflirmanl. Cissiodinis, lib. dc
cnntin.'iiliir , M.iiiiia, ad nuiii, 8it. Qiio.l
paul.i ;iiile Diviii. lecl. c.ip. 14, ail ,Epiilola 1'etri ad ijciiles
:
;
dicitur, iaucios esse bipides vivns , elc. , alliidilnr ;iil Jniiiv, Jacohi elJoannis ad rai-//i..is. ..Mar.
veiba saiicli 1'aiili Dilectts Dei ^vocath sanclis. Akev.
: IbiJ. Iii II igaimensi Eililioiie secunda quoque, qtia: :
98. Forte, voluplalibus p.ccnl riiiii ill,cti. M.vn. electis scribitur. Sed iuscriptio eil Elecla: dumintf :
lOi. Secutida quoqiie, quaiii Eleclw ciomiiiir scripiil. et nuiis ejas. De qua sancia lemina Elecia sernio alL-
Priniam Joannis Epistolam ad ParlUos scnplain e^-e, culii lil iii Aciis iiiarlyrum. Arev.
llyginus in sua cplsiola decretali, ci Aiigusiiiins, 11 106. Al. , nrocidenliii pro procdfnlia. M\&.
n» S. ISltOUl HISPALI'NSIS EPIS(.Ori 180
Conspicil prxiere.i ct Aiiiichri>ti figuram, liabeiiieni A iijitiile inuiida servaverunt. Exsequitur lieinde iiile-
capiia re;,'ni sept' iii , ei coriiua pniesiatis, ei iiuine- riiiini iiii'ieli icis Babjlonia; , et nnplias .\yni,advcn-
runi iioinlnis. ttini jiidiLii , iiiiiriliimquc Anticlirisli , etseiiipiteriiain
I(l9. Nanat inlei Imc et taiiliciim Teslamenii no- puniiionem di ibuii. .U1 ultiiiium memorat resiirrec-
vuiu, specnl.iliir(|iie angelos geslaiiles paieras, cer- lidiiem ininiuormn, cffiliciue noviiaiein, et lerriE,
niiqiie siimliur iiiieiiiuin liesiise, et beatitudiiiem dcscripiioneîiqiie Jerusalcm, lluineii eiiain baptisnii
eoriim qni corporis siii vesiinienla absqiie cariiis vo- niiuidum , lij;iiumque vif.e Doininum Jesimi Christum.
109. Al., phialas; alii, cillinrus pro paleras. Mxn. esl limior, gloria el imp rium in swcula scECnlorum.
74id. INdiimilli Etliti addniit : Jesum Cliristuin, cui Ameii. Qn:>; vtrba in ineliui ibiis desiinl. Arev.
BILNCTI ISIDORI
KISP.\LENSIS EPISr.01'1
LIBER NUMERORUM
QUI IN SANCTIS SCRIPTtRIS (ICCURRUNT.
220^\I'UTPR1MUM. B rani , el iiicrementoruni caiisani, ?t:itunique decre-

Quid sil iniiiirr s. ineniornin. Nain nmiiinm increineiit abipso incipiuui, i
t. Non esl snpeiniiiim iiuiiieiornm caiisas in Scrip- riirsusqne iisipie ad ejus uiiilaiein perveninnt.
luris sanctis atlendere. lialicnl euim quamdam scien- 5. Nain el post decem, nisi ab uno rursus incipia-
tia; doilrinam, pluiiniaque inyjtica sacramenta. liir, neqnaqiiam deinceps numerorum incremeiit;i
i'roiiitte regiilas qiioruindam nunierornm , ut voluisii cnnsiirjunl. Ideni eliani insrcabilis esl, nec per ullas
placnil breviier intimare. parles ilividi poiesi ,

qiii:i ubijue pars est, ubique
•2. Iii piincipio auiein , qiiid sit numeriis difiiiien- totus e?t, ad cujiis exeiii|i|iiiii iinus cst Deiis, uiius
duin esl. Nniiicriis ost coii..;re-atio iiiiiialis, vel ab est niedialor Dei et bominum Ilomo Christus Jesus.
uno progrediens inhltiludn, ciijus quidein imiversiias Paraclilns quoqiie Spirilus inius; una est .Maler Ec-
inliniia est, nec ulla pntest mullilndine lerniinari. clesia , feciindil:ilis siiccessibiis copiosa ,
pro ciijus
3. l'ar nnmerus est qiii iii diiabns aequis | ailibns nnilalis ronrnla iiisinuaiida angelus ille apud Eie-
dividi polest ; im;inr \ero, qiii dividi aiqiiis diiabiis cliifclem Inien porlM Jeiiisalein calamo uiio me-
parlibus neqiiil, iiiio mcdio vel deficieiile, vil supe- lilur.
raiile. Pariler par nuiiienis esl qui seciinJinii pareni (i. Sed ei arca Noe desnper collecia in unum cnbi-
qiousque ad indivisibilem qnnqiie ostiuin

iiniiieriim pariler dividiliir, C inin cnarcialur ; in latere arc:i! fil
perveiiial iiiiilalem, ut pula , sexaginta qualuor. lla- iiiiiim. Uniiin esi eiiam in Ecclesia baptismum; fides
bet enim 221 niedietalem liigi^ln diio; bic auieiii eadein iina esi. Mnndiis iiliiiii|ue unus. Solis etiam ,
sedecim, sedecim veni octo , octonarius ven) quatuor qiieni ci-riiimiis, liiinen imnm. Oiiam niiilaiem lite
qnalernarius dito , binarius unum, qui singulans iii- s:ipientes hiijus inunli concordiam , vel pielaleni ,
divisibilis csl. amiciiiaiiiqiie dixerunl, qiiod ita nectalur, ut nim

CAPLT II. seceUir iii partes.
De unitate. 7. Ilaque qiiia divisionem sui unitas nou cnpil,

4. l/ni(as esl pars ininima nuineioruni, qine secari diiiide cum uiiiim faclnm in (innciiiii|iie dednxerit,
non polesl. Idein auiem nniis spinen numenirum licet ejns linea insecabilis , ac sine una latiludiiiis
non nunierBs. Ex ipsn eiiiiii cxMeri maiiant , vel prii- signilicalione liabe:ilur, laiuen conjiinctis binarium
creanlur; eiimdemque snluin esse (coiislal) iiiensu- D reddct.
ad hunclibrura praefalinnis Inco illusiran-

1. QiiSE Mi. 111, cap. i. Sanclus .VHgiistinns, qii;vst. 132 in
dnm fHcere niaxinie pnssent, ea oinnia seduloanobis Giiie»:., Iili. I : / ' mmcris, quos in. Scriptiiris csse sa-
in Isidorianis, cap. (i5, exposita siiiii, iibi eliain aii- cratissimos el miistfirioruni plenissimos, ex quibuidam,
etiires iiidicaiiliir ipii de allegoi ica sni my-liea niime- quos inde nosse potnimus, diqnissin.e crcdimus.
roniiii interiireialioiie agiiiil, qniqui; ciiiii I-idoro 5. Par, eic. Etymolng. Iiii. iii, cap. a.
iirslro :il) iis quiliiis iil ol.nin liieril, conferri polc- i. Adiliiii constiit, qiioil in l>:iilori iiperibus solel
niiii. Quod ait Isldorns, u( voluisti. indicat o|ius ad abesse, iit sajpe animadverti.
aliqiicin fuisse direcium ; êd qiiisnani is fneiil, in- 5. Sanctiis Leander, Isidori fraler, in lioniilia de
rertiim oiiiiiino est. Cum librr niiiic priinum edaliir, coiiversione Gnlli riim in Actis (oiieilii To'eiani iii :
et ex uiio taiilnm nis. exemidari Taiiriiiensi descrip- ihius eu eiiiin Chtislus Vominus, cujus esl una per
Ius sil, neque enim aliinl exeinplar alilii exslare no- lotiim miniduin Ecclesia, etc. De ciijiis fecundilate
vj, nullas varias lectiones alVerre licel, ac soliiin liiulla ibi Leaiiiler.
nonnullas conjeclnras iii locis ob.scuriorilius appo- ti. 1'ossel legi vnus.... baptismus. Seil nihil miilo.
nain. In luullis Incis sacnc Scriplurai' iiumer.is iny- 7. Malini sin*; ulla... conjunctio binarium rcddit.
sterio aluiuo gaudeic iradit eiiam Isiiloru-, Eiyranl.
,
ISJ LIIIER Nl].MKUOi'.U.M QUI IN SANCllS SCRIPTUIllS OCCLMIKUNT. 182
222 *''APUT III. A dum vere conMet ex tribiis, seciindiini aliqiiid ta-
Dl- binnrio numero. nieii unus est, quia tres uniiin siint ; unuin ulique m
8. Biiiarius niiiiieius |iiiiua iiumeioruiii procrea- Divinilate, tres in personarum distinctione; in na-
tio, priniaqiie eît foriiia ,
parilitatis corporalio, mo- liira iinum, trcs in appellalione.
tusque priini , soc usqiie prfecedentis, et fraier, est M. .Iiire ergo liic nnmerus Triniialis specicm si-
eliaiii medielalis cupax. Nam bona malaque parlici- gnilicat; eodein iiamque niimero iii tnio orbe sacro-
p;it iiuad:ini d scordi:i ,

qua >ibi iiivicem advt'r>aiitiir; sancta Trinilas aique Diviniias prsedicatur, eudein-
iiipole (]<ix prima potfrit ab adbacrcnle separari, ut qiie numero irisagion byinniis ali angelis in cifilesti-
bina illa ot niunda qiiir liguraliler iiilr<Hlucunliir iii lnis caiiitiir. Arca etinm diluvii iricameraia con-
aicaii), qua; qiiideni, riHiii es parililaie coiisislaiil, siniilur, e\ Iriliiis liliis Noe ciiiiclae gentes posi di-
iii se tamen myslice videntur esse divisa. luviiim reparaniur. llic etiam numenis decies inul-
9. Ad lioc gemis pertinent et illi diio in agrn, (|iii liplicatiis alt ludinem arca mystica ratione conclu-
invicem iliscirnunlur, (|uia , advenienle sxciili iriliii- dit, lenties computatus ejusdem longiiudinein effi-
laliiine, ex ipsis qnidam perliiient in lidem , et rnr- cii ; cujus qiiidein numeri exempla in sacris eloquiis
siiiH vocanlur, quidani vero lentalionibiis cediint, copiosa siiiii.
atque rclicii in profunda laxaniur. Praelerea concor- g IS. Tres namque angelos Abrabara sub Trinitatis
ilaiit et in bonam partein utraque, juxia quod siiiit imagine vidit;tres Iâac puleos elTodit; ires Jacob
duo Testanieiila legis 1 1 Evaiigeliorum ; sunt et diia; virgas iii aqiias ob a^pecium pecoriiin iiiisit ; trina
labiilie lapiileoe , iii quibiis praecepta legis scripta siinl, dies Joiiam in corile ceii gesiavit; tribus diebus per
tolideiiique lubae argeiile:e legis et gr.iliae eraiil , iii poeiiitentiam Ninivitirum pnpulus Dei irani niitiga-
quibus palres ad proiiiovenda caslra caiiebant. vit. In Evangelio aiitein sumptum Do-
tribus servis
iO. Duo etiaiii Serapbim siribuiitur, qiii ante tliro- mimis credidil. Lazari qunque mortem idein posl
nuni Jedenles, jugiter byinnum decaiilantes erum- triduiiin siiperavii. Oilectio lis ferinentuni evangelica
puiit; duae ctiam oliva; a dexlra hEvaqiie hiinpadis mulier in satis Irihiis abscnndit.
in Zacharia legiintur. Sunt et diio iiliera Testamen- II). TeriioDeus, iitcalix passionislransiret, oravit.
toriim sponsae, id est , Ecclcsiie in Canticis ranti- Tcriio Petriis Chrisluin negavii. Teriio idem conQ-
rorum ; ibi etiam et duo liinnuli geinelli pasuiiilur tendoaniavit. Tribns diebiis Doininns iio>ler rtedemp-
iiiter lilia agri. tor in sepulcro qiiievii. Teriio 224 **-' diseipiilis ,.
11. In Apocalyp>i quoqiie iliio testes propliclaie cum a ninrluis resiirrexisset,osleMdit. Iii tribiis eliaiii
jiibenliir, et in Jeremia duo de cognatinne genlis as- tria sunl qiiae coinmendat Apostoliis, iii qiiibus om-
sumuntur. In Evangilio quoqiie bini de sepluaginia Q "is propbeiia constat, fides, spes et cliariias. Tie»
discipulis ante faciem Cbristi initiuulur, el duo pisces sunt evaiigelici fructus, priinus, qui et ceiileniis, mar-
in ereino populo dividuiitiir. Duo suiit et cbarilalis lyrum; secundus, sexagenaiius, virgiiium ; lertius,
praecepta, quibus lex toia pendet, atque prophet*. tricenarius, conjiigatorum.
IJiide idem luiiiierus socieias esi ,
qiio vinculo ani- 17, Tria siiiit eliiiii et quc \Forie, ea quae] in
mae connectuniur, et quod niinus quam inter diins Deuin non cadunl, m'ji)sura, lnciis et tenipus. Tres
cliarilas non liabetu<'. Ideiii quoque iiiinieius etiam sunt species aniiiix, sive inolu':, cupidiias, ira, vel
justiliie, qiiii a'qiiis gaiideat p:iiiler poiideralis. ralio. Sacr:B legis lingua inplex esi , llebraea, Grae-
li. Prajleri a iluo miit et qu;c lioiiiinem ad beatam ca, et Laiiiia. Triplex esl eiiam intelligentiae sensus,
vitani223 perducunl,fides, sci'icet,al(|ueopus; sed Iiisloricus, moralis et inysticus. Unde et pbilosoplii
lides constat cx diviiiitate, 0|iusautem in rectitudine miindi ires sapienliaj parles esse dixeriint : pliysi-
viiae; qiiiii etiam et diiae vit:e iiobis in Ecclesia pr:e- cam, mt-v naluralis; Ingicam, qiii; ralioiialis; ethi-
dicaiitur, una tenipnralis , iii qiia ex lide vivimus , alia cam, qu:c mnralis.
ajieriia, in qiia Deuiii pleiia veritatis iiitelligenlia 18. Tria snnt et apiid musicos geiiera snnoniin ,
contemplabiinur. vox, flaiiis ei pulbus : vnx in faucibiis, flatus in ti-

CAPUT IV. j) biis, pulsiis vero iu ciiharis, Pprro gencra raliona-
De leniario iiumero. bilium cre:iiiirarum liia sunl , angelurum iii coelo,
13. Ternarius princeps est imparinm numerus hominiim in lerra, spiritiiiiiii inimnndnrum. Tria
perfectusqiie ceiisiis; nain isie prior iiiitium, nii'- fiiiit iiiter b;ec lempora miiinli, aiite legeni, in lege,
diumque fineiiique sortilur , et cenlro niedii't:ilis sub gratia. Tres qiioque parles lubeiitur et orbis ,
principiumque fineinque aequali jure componil, qni Asia, cl Europa, vel Libya. Ternis qiioque mensibus
8. Miilta liuc ex Allegoriis Isidori. aliisque ejiis Verum en satis supcrque imerpretes, aliique viri
ile
operibiis biblicis afferri pnssent sed iiiliil est iie- ; docti, peculiaribus disseriaiiDnilins aiictoritatein
qiii
cesse p:)ssiin in liis iiiiiiinrari, cuni cnnstet euin saejic corum vei b irum ex anliqiiisîmi^ Codicibus susti-
sua repeiere. nueruiil, iil Na'alis Alexaiider, (,almi;lus, elc.
10. Uelege Prnoeniia, n. 42. 18. Libraiius forinsse oinisit in aere post spiri-
13. Quia ires iiHiim sunt. lii Ms. erat qui Ires, elc. luum immuudoruin. Sanclus llieroiiymus, iii Kphes.
Inniiitiir le.-.timi)niiiiii saiicii Joaiinis Ep. i, cap. v, VI, i-2 Ihcc omniitm doctorum opinioesl, quod ner...
:
7 Tres ainH, qui teslimonium d<nil iii coelo, P.vTEii,

: plenus sit conlrariis polestatihus. Iia alii veleics pas-
VtnncM, rr Spifsiirs s.vnctus, et lii tres unum \uut. -siiii. Qtiod dicitur vel Libija, Isidori.uio aiore vcl
Uuod aullieiiticiiin e»sc ex lioc qnoqtii; lico piobaliir. pro ct ponilur.
{3-- ISIDOUI HliPALENSlS EPISCOPl
S. «tlt
.iiiiii tiJiiipiirj ili^tiiigmiiiliir, ul 01:1111 tiiliiis tostibiis

j^ liluJo et leiiipoiariiii ; lntideiiique e coiitiaiio viti;<,
iicliii riiiicl.i liiiiiiii'. ciipidilas, nieius, do!or el gaiidiiiin.
CAiur V. 2i. .Morlaliuin qiioqiie reriini ijiialunr vii;e suni,

De qua'enmiio riumero. iiiiiiiiiii, augmeiitiiin, slalus ei d< cliii ilio. Qiialuor
19. Quiil quttluor (licaiii, iii (]iio iiiiiiioio solidila- eliaiii geiiera animaliuiii tii iiiuii lo halienliir, id c>l,
tis cerla |ieilo lio cst ? Nam ex loiigiUidiiie , et lali- C'Clcstia, |ieiiiiigcra, aijualilia, sive leiretria. Iriscl
ludine, et iiriifuiiditale eniiiponiiur d cas, (jikk plu- ipse coelesii^ qiiadricuiuris s|ilcnilore variaiur. Qiia-
niini cflicil; decein eniiii ex i|ii itnor iiuineris grada- liiiir qiiiiijue quadranlibus raliii bissexli colligitiir.
tiiii surgentibiis iiilegr.iliir. Uiiuni eaiii, et duo, et CAPLT VI.
Iria, el (|ualiiordeceiii laciiiiil. Siinililcr el cenluni ex 226 ^^ quinario numero.
225 ''i^cade (]u3leriiariii ciiinulatus, id esl, dectin ,
25. Seqiiitur QiifHariiis nuiiierus, qiii, sive ciini
et viginii, el trigiiila, cl quadi aginla, ijni siml cenliiiii. :iliis imparibiis, si\e cuni suo genere sociatiir, so
lleiii ac qualuor iiiinieri niille rcddiiii'. ; id esl c, cc, beiniicr osiendit. iNaiii quinqiie per qninquies faclunl
ccc, ci cc. Sic decein niillia, caiieraque eudem incre- viginli (iNJnqiie, et i|iiiiiqiiies teriii qiiindeciin, et
iiieiilo conipleniur. (liiinqiiii s sejiteiii Iriginia qiiinqiie; et quini]uies 110-
-0. Nuineiiis amein Isle qicdralus evacge!islaiuni C veiii quadragiiilj qiiinqne. Ilic praelerei niiiiierus
qiniuiir depntaiur, qiii in qiialuor parles, vel in aii- legi esi atlribiitus; lex eniin quinque libris cuiiiple-
giilos iiiuiidi fusi siiiil. Qiiaiiqiain et quatiior siint clitiir [Forfe (oniiirelienditiirj. Uiide eliain et Apo-
p.iradisi fluniina, qiia; toliiiii orbeni circiininmini. stolmn lii Ecclesia qiiinqiie verba loqni delectal.
.Arca qiioqiie Noe nuailralis ligiiis conslriiiliir. Te- 2(i. Scd et quinque cubiiis allare in Icge jier
slaineiili dciiiqiie arca quatiior anrcis circiilis \elie- quadriiin coiislriiiliir ; liilideinqiie iiibes in Isaia
batui. Cliaiianica lingua loquuniur. Siint el quinqiie virgi-
2i. Veslis eiinin sacerdoialis iii lege qiiaiiior coiies prudenles in Evangebo, snni et ali;e qiiinqiie
loribus, id esl, liyacinllio, bysso, cocco, purpura- f.iiiKc. P.iies qiioiiiie divisi pnpnlo (]iiiiique. Miias
qoe cx aiiro coiiiexiliir. PraHerea el quaiiior venii jira-lerca qiiinque et taleiita qiiinque. Itcin secun-
lcrrae ln Ezecliiele asiiirant, «t iii figuram fiitur.i; dnni niuiidi pbilosoplios zona; lcrrx quiiiqiie , ei
resuirectionis arida ossa consurgaiit ; totidciiique apiid Laiinns vocales lillcra quinque.
vcnti cceli, id esl, angelicK poteslaies, apud Danie- 27. Seiisiis quoqiie coijioris qiiinqiie, visiis, aii-
leni ])Ugiiaiil<;s, irruuiit ic iiiare lnijus si!culi ma- ditus, odoraui*, giistiis el tactus ; loiidemqii'' liabi-
giiiiin. Ideiii quoque Daniel qualuor legna muiidi sub laiorum iiiiindi genera, id e>t, homines, qiiadriipc-
«liversis liguris exponil. C des, vel reptantes, niiantes, sive vol.intes. Prsterea
22. Siiniliier Zacharias qualuor corniia regnorinn el qii nqiieniiio luslrum (iniliir, ilyrapias qiiiiiqiien-
lutideiiiqiie fabros describit , et qualuor quadri- iiio teriiiiiialiir.
giis Evaiigclii , miss;is in quatiior cardnes coe- CAPUT Vll.
li. Ilein apiid Joannem quatuor animalia vullus De sennrio numero.

sibi dilTerenlis describunlur, qui iii seiiis alis nunie- 28. Senarius niunerus priinus el perfeclus , ei
ruin viginti qn:ituor senioium efliciunl. In creaturis partibus siiis primiis iinpleliir. .Xani «exiam siii iiiira
auieni reriiiii quatiior suiit lerroe parles, quaiiior conliiiel, quod nnus; terliam , 2271'""' ^""' •:''
coeli fronles, Uriens, OccideiH , Sepienlrio, sive Me- diinidiuin, quod lres;li.TC eniin suiinn.i in uiiiiin
ridies. ducla, id esl, ununi, el duo, et tria sex faciiiiit.
23. Qualuor etiani iiiundi elemenla liabeiitur, ex Niillns aiilcm ante senaiiiim iiivenilur qni snis parti-
qiiibus iiniversa subsislunl, igiiis, aer, aqiia, el Im-, diim dividiiiir, iinplealur, cujiis perfectio eiiaiii
lerra. Aniius (luoqiie qualuor teinporibus volvitiir , jpso opere iniiiidi clarescii.
xslatis, aiiiiimni, liieniis atqne veiis. Ipsa denique 29. Sex eiiiindiebus perfecii Deus o;iera sna. Primo
lioniinis natiira exquaiuor est elemeiilis concrela.ex die condidil lucem, seciindo liriiiaincntiiin , lerlio
calido et frigidd, bumido alque sicco. Virlules qiio- D speciem inaris et teira! ,
qiiarto sidera ,
quiplo et pis-
qucaniiiii quauior fcribuiitiir, jiislitia, prudeinia, for- ces , el volalilia, sexto bominein ,
alque aniniantia.
19. In Ms. inagis vidchaliir plenam, qiiam pte- peciiliircs traclatiis exslant. Isiiloriis fmla-se inniiil
num. Fnrlasse Ui'l'>rii- -cripsit pleiiam perfectioiiem, (jiialiior e-sc pra'cipuos eidores, i|iii iii iride a|.pa-
et iiaiilo aiiie pri'1'unililate tl sublimiiate. Deiiarii lenl, qiii laiiieii iiiicr se var ciiuir.
perlcciioiieiii s.iqiissiine sancUis Aiigiisiiiiiis com- 25. lic qiiiiKii io niiniero s.inctiis Angiisliiius enar-
b:ic iiiimer.Tiini niy^tica exjiosi- r.il. iii jisal 11. cxi.vii, II. i', el alibi. Qiiuil Apnsto-
iiieiidal, quiMii 111
hidiinis lib;-iiler sequitur. liiin iii ec( lesia qiiiiiqiie verita loq :i dcleclet, nescu)
tioiie
Korlasse Isidorus scri- saiie i|U'i pcriiiie:il.
22. Iii .M-. crai (ii/fere/iii^P.
De re ipsa vide Apocaly])- 28. liifr;i ciiai 18 : Oclonarius primiis et
iini.
psit iw/iu sibi diffireiitia.
IV. prrfectiii. esl. Nin male bue loco e-isel : Seiiariut nu-
siii, caii.
HifTi.s firimiis eat perfectus. Pr:i'slaret eliaiii lcgeie
21. Fortasse, qnadricnlori splcndore Irin, sive :ir-
:
piirlem inlra se cniilincl.

ciim coeie-lciii coloium famili;iiii omnem pari'ie, ni- A'(i>» se.itihii SKi
gro allMique coliiiibus excenlis, tiaJmit ii qiii pli:«;- 24. De scx a'ialibii> iiiiindi alibi eliain Isiilnrus in
Iiigils, iii Cbronico, elc. Sed hic lociis fiirt;isse
(lomeiii liiijus ii:iiurain accuraie expreistruni ; qna Eiy
iiiteg' rnoii t»l , saiis tanieii inlclligitur.
ile re, pniicr [ibysiccs et opiices sciiptores, noniiulli
, 1
!83 LIDER NUMEUORUM QUI IN SANCTIS SCRIPTIIUS OCCURUUNT. 185

lici e:iain dies suiil,iinilms rrlalibiis innnilus peifici-
A CAPUT \\\\.
iiir ,
qnaruin iirinia est ;ib Adam usipie ad Nne, secun-
ilii biiic iisqiie ad Aljraliam , lerlia nsque ad Ilavid De seplenario numero.
(|nar a nsqiie ad Tr:ins,nigralio[ieni , (|uinla iisque ad 3i- Seiilenarius nuniernsa iiulliiiia-eiinr, nec
geiie-
advenluin Clinsii , sexia ,
qii;i; nuiic u;las e-l, iis()iie rai , nee g.^ni raliir. rSam mniies
iiinneri iiHradccem
iii niieiii iniindi. roîii aiit gign:intaii)s , aui gi-nuiitMr abaliis. hle nee
50. Aniiiis |ne ipse senario iiuinern coiisniiini gigiiii, iiec gigiiiiur. Sex
(|ui) •- eiiiiii ei oclo gpneraiilur laii-
lur ; sexageniiriiis eiiini nunierus dieruni sexla pars lumniodo. (Jnatiior aiilem, et duo et creanl, etciean-
tur. Seiilem iiibil giguii, ncc ab altero gi-nltur.
esl, ciijiis snninia per seiiarinm prinii versiis iniilii-
plicaii, idest, sexies êxaginia ccclx. [icsidiii siint oo. IIic anlem numerus seplenaiius
,
jiixla legiii-
(piiiique dies, (juibus .si adjiciiinlur qiiadran.e parles, iiium esl .«ive cuin lestilicaiur, ui septnagiuta
;
, el
lotuin seiiar.uni iiuineriini faciiiiit. Siquideni el ipse seplingenli, sive cum loties in sese sepiies centeni
<|uadrans ex bis cunsislil. sepiein ; quique eliam juxla sapienles inundi ea r.i-
3J. Idein ipse Seiiaiius nunierus (|nadri) lione perreclin habelur, eo quud ex priino pari,
el s lido
qnaleiiiarii) sociaius, "'^ pri" o im|i3ri consMt. Priiniis aiitem impar ler-
Iniras diei iiocljsqne ineiiliir.
"•"'"* ^st prinius par qn.iternarius
Nani quater seni viginti qualuor eflicinnl. Prajierea , , 229 ex qui-
Iiujus niiineri ^"^ diMbiis i|,se sepienariiis coasunimalur
perfectio e'. iii a-latibus lioiiiinum, et ; qul
in rerum gradibus inveniiur. Sex eliain parlibus i,ii:i muliiplicaliis duod nari
eiiiiii alalibiis eur- red.lil.
sus innnaliuni cnnsunimatnr boc esl

Nam sive ler qirilerni , sive qiialer terni diiodeciiii
, , infamia ,
pueriiia adolescenlia, juvenlul>, seiiectnle, senio.

f;iciuiit. Sed per trcs Trinitalis mysterinm, per qua-
,
Sex snnlel gradus oninium tuor virluliim actii) illnslratur; ac per lioc
reruiii, id esl, iKm viiii his
\cn;i;i, parlibiis, ul per Tiinitatis speciem aclio virtuluin
iit lajddes ; viveiilia, iii arborcs ; serisibilia,
perficilur, el per repr.esenlatioiiein virintiim iisque
iit peciides : ralionabilia, iit boniincs ; imniorlalia,
utaiigeli. iV(i\i,simus ad Trinilatis iiiiilii;iin pervenitiir. r.iirsui aulem
etsuinmus giadus esl , qui est cliiii
super ad dnndeiiariiiii) siirgit ct diiodecim apostolos sep-

oiiinia Deus. ,
nriiniiis griiii; Si.iriius rerfectns

.r2. Item iiaiuralla officia , sine quibuses.;e nihil po- ostendit, quorum
lesl, sex sunt pra;dicaii(. \l''orte praidicaiione] per quiluor virtuiuin
; id est , iiiaguiludo oculi ligura
, , , iii-
tervalla, stalns et inoius. genera Tnnitalis fides in toto orbe crescii.
2281''"' ipsius niolus sex
d.fferenli.esunt. Nain moveinur aiile.a tergo, dexlra, 36. In Scripluris aiitem sanciis isie miinerus in-
la;va lue sni.siim alqiii!deoi>um. Snnt quoqne terduin omne tempussieculi hiijus, inlerdum
, , reqiiiem
q
cxeinpla iiiulta bnus nuineri iii s;icris eloiiniis. Nani significat, ni.nuun.iuam Ecclesi» nnilateiii demon-
.-e.Uo die boinoad Ilei lor.iaiur iiiiaginem , el scxia slrat. Pro iinivers.i pnniUir, nt est illiid : Seplies iri
leiate mundi Sjlvalnr veiiit in carnein , et se\ die taudan dixi libi {1'salin. cxviii, IG4), id esl, oniii
diebus jussuni esi populo iii deserto iiianna colli- lempore. IJeni enni pnipbeia hoc alibi significat pro
gere. tolo tempore, duni dicil Semper
: laus ejus in ore meo
53. Ilinc el Kzechielquoque iiidexteraviricabimum {Psahn. xxxiii, alibi
1). Iliiic legilur : Sepluplum
sex cubiioriim vidisse se narravii. Ipse eiiaiii leiiiplj accipiel in iitosirculo. item aelern.i requiessepenario
fronlessex cubilis iii alium scripsit. Idem sex ngiios nuincro signilicalur, cuiii dies septimus in lequiem
in holocaiistis principem ofTerre iiiandavit. Evange- Domiiii sanciificatiis vncaiiir,
In in qiio jam lit vespera,
lioquoquc scx bydrias plenas aqnis Cbrislus iii viiii quia nullis finibiis lemporum reqiiies .-eierii.-e bcalitu-
snporem converiii. Sex eiiam die.s idem auie Passio- dinis coarctabiliir.
nem iiigrediens in Jerusalem super asinnin sedil. 57. Indeeiiam et iii It^ge seplimus dies feriatus
Suiit ei alia pliira sed propier legendi laslidiiim
,
esse prscipiliir, ut requics in ea seterna sigiiifiretur.
oinilluiiliir.
Inde est, quod po,t resnrrectioncm snam Ooniinus
k:- -- " r ' " •i-.," -, i..Mii;,.i. L<riêrem

«Snm"rt^;7l'ilmr'îri!;?';il''''''r-'^'^^
quadraiiis
aaraii
«"7"" -r,ci,iUesresokerei,on dubnarU.
ib paries. (.niiieii
i.nineii alferel
allerel Plinius de aiiniann. ,Iip. n'^„^ etiam ,/, /..-.
die- aiqu,' .,/,„...
de i
' .
cc:liis lani pr,vsen:ibus q:,am juluns
biis l(iq eiis : Ad c(;ci.xv ( dies ) adj.ciuiit eliamnum quodaminndo diviiinre poHicilns esl.
inlercalarios diei
uoclis^jue qnadrnnies. Ex quoapul
o5. Fortasse, sei) en<,ri,is jiire letjiiimus esl. Deesl
Isidoniin leiioi.cnduni censeo . Siqu.demet ipse qiia-
aliqni.lin verliis, sive cum ioiies, kIc. .Mox substiiui
drans sex lioris cimsist.t; iiani qiia.lians diei
sex lio- per qualnor virtuium qeiura, ciiin in ms. essel, el
rre siinl, el anle correctioneni Kaleiniaiii
Gregoiiani qualuor virtutum qenern, niilln sensu. De niimprosep-
ccCLXv diebus ad aiinuin complen.luin sex intP"r.i; lio-
° lenario coiifer s.ancliim .Angiistinum, serm. 3i, cap.
ra' adjicieli.iiiinr.
23, et aliis etiain in Im is,
31. Deerat iii uis. conjiinctio el post wlalibus lio- 5;i. Verba sepluplmn arcipiet in hoc sieculo, non
iivuuni.
reperio qiii. bco
exislaui. Foi tasse perlineiit a.l
iii
53. .Miilav olfeiri. qimd ms. exliibebil, iii o/Teire. capiii IV i;en(;sis, 1.S Onniis qui occidtrit Cain.scp-
:
\ ide l.zecliielis verlia rap. xi.vi, 4. .
tuplum pnniclitr. Sanetus Augiisi niis, senii.
o'i. le niiiiiero seplei.ari.i inira passim nari;iiitnr,
1 1,
li.ee v.rla (iiinsil, siiperii)r;i
iirolulii Qnid est erqo :
"'< ini|ii;iiii eliam snperstilinsa. Flnd.lins De niicn.-
sepiies?seinpey,quoiiesc„n,iue peccaveru eumque pcc-
cnsmi b;sl.ui., iracl.
i, secl i,lili. i:^^), inqiiit, /;o-
,
niluenl. lloc eniin est : Sepiies in die lnwlabo te quud

ninem iloclissimum uoii , qni liitule' liuius numeri ,
es: in aiio psulmo : Se:npcr tuus ejil- in ore meo.

ieplentir i , cujusdam quasi orucvli nssisleiilia
ryya'- ,
,<57 S. ISIDOni HISPALliNSlS EPISCOPI I.S8
(iiin sepieni .lisripiilis coiivivnsse ilescril)iliir. Tertio A vil.etsepiemangeli 231 niliis cnniiiit.el septciii ac-
iinmeni sancl;fi Kcclesi;e cipiunl poteslalem seplein plagaruni. Scpteniplici qiio-

iaihir gencie seplcir.iii»
«niveisilas rigiiralur, diiin iicr specieiii ad genus que miiro Jerusalem coeleslis rundatur, ci sepiein levitae
liansiliir. abaposiolis oligunlur. Hie iiumerus niiiltiplicatns pci
58. Liide et Jii;iniiej in Apocalypsi se|ilem scriliil septena, dcuiio qiioqiie ler myslerio unitalis adjeclio
siiit snla; (inie specialiler lui- qninqiiagcnaiinin ellicii, iii quo die post Ascensionein
Ecclcsiis, duin s-epleni
ininaiiiiir, sed nna Ecclcsia qiiiB septilorinis gratia Doinini proinis iisa PalreSpiritns sanclus super cre-
,
Spirilus perlcctc in loto inniulo diflunditiir ; scriptuin dentes desceiidit. Item per annorum currieula septies
est Una cs/ columba mea, iina perfecla viea iii ses'; multiplicatus, adjecta moiiade nna, ad quiii-
eiiiiii :
{Caiilic. VI, 8); liis eniin taiitis s gniliealionihus quagenariniii perveiiil, ae perpetuam reqiiiem jultilaei
niKiierus isie in Sci ipluris eniinentiorest prae cxteris, oslendit; qiianquani sit el in eo ;iliqiiid cnntrarium,
utpole fiuein Doiniiius in refiiiiein siiani sanclilicavil, ni legiinns besiiam sepiem capiia liabeniem. Sunt
reqiiicni reproinisit. et sepiein da;monuni principalia vitia. Infiniia (|uippe
et iii qiin fnliir;« resurrectioiiis
exempla liujus iinmeri sacris eIo(|uiis.
220 •^'J- Coiivciiicnler ilaque sepJeiiario nuinero iii
siginlicaliir Spiritns saiiclns; iiiide et sanclilieatio in 44. Sed iteruin trnnseamns ad alia, qiiac iiume-
legeaddieinseptiinuinperlinet.lNainnullunidiemDeus B "im assignant. Septeni apud veieres aniiumerantur
saiiciilieavit operis siii, scd sanciilicavit lantuin sep- genera pliilosopliia; ,

prima aritlimetica , secundi
liminii, iii qiio rcquievit ab 0])eribiis suis. Jiire ergo peomeiria, tertia inusica, quarla astroiiomia, quinta
.êptilorinis Spirilns imaginem porlat, qui per diviiii- astrologi:i, sexta nieciiaiiica, sepiima niedicina. Idem
laiis pleniiudinem in Cliristo inliabitat, Isaia teslanle (luoque septenarius nniiieriis rorinam Iuulb complec-
prO(diela : lit requiesccl, iiiqnii, Spiritus Domini, tiliir; lot cnini babet liina liguras : priii.a namque
SpiriUtx sapieiiliiv et iiilelleclus, Spirilus consitii el bicornis est , et secunda sectilis, quie mediliinia ap-
fvrliliulinis, Spirilus scienlim et pictalia, et replebit eum pellatiir, lertia dimidia, quurta plena, quinla, id esi,
(ha. xi, 2). dimidi:i cx niiijore, sexia id eslsectilis, septima vix,

Spirilus limoris Doniiiii
40. Uiide ctZacliarias siib imagine Clir.sli lapidem

qitod ct prima , bicornis. Nam tres furmas prsedictas
babcnlcin oculos se|itein scribii. Ilujus ergo iiumcri eadeni ligura definiens lepet.t. Iliceiiam nnincrus et
exeiiipla in divinis vohiiniiiiliiis copiosa sniil. Sepli- noinina lunsesignilicai. Naiii uiinm,diio, lria,quaUior,
ab Adain translei tur Enncli. Et sepliinus (juinque, el sex, et sepleni viginti octo faciunt.
iiius ciiini
4j. Ileni lot sunl circuli, lot planeia; coeli, tol
compulatur Lamecli,qni septem vindiclassoIvitCain.
Septimo dieingressionis Noe diliivium fuit,et septimo dies iiiuiidi, totque traiisfusiones elementorum. Nam
ise residens arca quievit. Seplena quoqne aiii- C ex ig>ie aer, ex aere aqua, ex aqua terra, id est as-
et sepiein diebiis in ve- censio, ex terra aqua, ex aqua aer, et ex aere ignis.
inalia inlroieriinl in arcani ;
praicipiinr pasdia. Candclalirum Porro sepiini;iiia parlus liomiiiem absolutiim perfec-

leri Icge celebrari
autem seplem ramorum in labernaculo tesiimonii tumi|ue diiiiiitunt. Seplima quoque die xgri pericli-
lanlnr. Vocales quoque Grxca; litteraj septcin lia-

Moyses legislator cnnslitnil.
beiitnr.
41. Arca qnnqueTesUiineiiticIangenlibus lubis sep-
liei rirciiinr.cia Jericlio ninros subveriil. EIi5;icus 46. Ipse autein homo septcm meatus haliet in ca-
iiamque seplies super niortuuin pucrnni excilavit. pilc sen ibiis pr;eparalos,duosoculos, auresque, et
Sepiein quoiiue mulieres in Isaia viruni niiuni appre- nares totidem, el os uiiuin. Parviilis eiiam septimo
lienderunt; toiiilemqua fratres apud Siulducaeos mii. ineiise denies emergunt, septimo anno mulantur.
Iieiii secunda liebdomada, id est, qiiarlo decimoanno

liiri nubunl, sibnnet siiccedenles.Septein etiampaiics
piipiilo iii Evaijgclio dividiiiilur, et scptcm sport.c infaiis pubescit, et pnssibililaieni gigiiendi aecipil.
siipcrrueriini. Tertia vero lann-inein^S^ et florcin genarum pro-

Ecclesiis apostolus Paulus scri- diicil. U»aila increnienia siatiira; dcfiniuntur; qiiinta
42. Sepiein etiaiii
Corinlliiis, Galatis, Epliesiis, jiiveiiilis a'tatis pleiia perlectio datur ; sexta defluxio
liil, id esl, Moniaiiis,
Et Joannes e^' ^^"'''^^'"^'^ ""''""'

'hilippis, Colnssis, Thossalonicis. in D < ^'^P'^'""''
Apocalypsi vidit stanlem Cliristiim iii niodio septein 47. liem sepieni naluras absliusas membra mor-
talium, id csl, linguam, cor, piiliiionem, lienem,
( andelabrorum, id est, Ecclesiarum Epliesiorum
Sinyniensiiim, Pergamoriim Thyalirarum, Sardiuin, jecur, et duns renes. Iteiii septem corporis partes
PliiladeI|iliioruiii, cl L:ii>dicioruiii. boiniiiem perficiunt, id est, caput, colluin, pectus,
veiiter, du;e manus, tntidem pedes, et in vertiee axis

12. Iteiii apud enmdein sepicmiii dexlera Deistellae
logiiiiiiir, et sepiem signaeula libri Agnus occisiis resol- coelesiis.
3:). In Vulgata : Etrequiescel super eum Spiritus, quoqne propler nnjsleriiim unitalis adjcclo, qninqnaqe-
etc.
nariim efficii. Aut per scplem monude una propter,
41. Qiiod de Elisx-n diciiur, depravaluMi videlnr. etc.
Lili.IV Keg., cap. iv, 53 cl seqq., ciiiii Elisxus bis 44, Corrigendum puto scplima bis, quod, etc.
ai!l ler siiper pueiiiin iiioi tiiiiiii iiicubiiissel. uscilavil 4I> Seplimana partus , elc. Obsciiium id ct lorle
inendosuni.
puer scplie^, (piod rnrtasse iniiuori; voluil Isidoriis.
45. Per scptcin (it, uno (juoiine ctc. .Moiidum ccrte ,
M. .Melius videretur sexta defle.rio est.
bilbesl, qnod itaeniendan poiesl Vcr seplcm, uno :

, ,;
180 i.iBEU m;.\h:u()UI]\i qijI in s.\Nf.Tis scr.intiRis occluuu-nt m

CAPIT IX. A r..^l'l T X.
De iiovcniirio numero.
De nclonarlo numcriK
^'i. i\'oi'fnnrii(s secuiidum se perfecius numerus
4S. Oclonnrins \n\nn\i et pei rcciiis e>l ; Tiain e.v
esi, el inde magis peifectus diciiur, qunniam ex Iri-
(.linio iiiolu, i(l'esi, ex diiobiis per ilnos (lunlnor ge-
liii- perfeclis per formam ejus niultiplicalus coniple-
iierat.el liis lacil ocdoaduui iierfcclum. llic auleiii
lar. At vero secuiuliim alios imperleclus cst ; nani
iiunierus saiicliis e^l, et in liiiura veriu cirtumcisio-
iil prim: versiii liuem leiieal, uno tanien scinper in-
n^s iiscri|ilus. ()aiii etiam et ^fptcnario mimero pri-
digiis esi, qiii si adjiciaiur ad novem , ceriain perfe-
nius esl, et ex sepieni esi, sicul in pnocipio iileni,
ciionis alipie iiitegrilalis rcgulam complet , in qmo
i|ui lnii octavus iii creaCioiie muudi ,
et perfeclio
novenario niiniero illi accipiunlur, qiii imperfecli
uiiiiaiisest. perve-
sunl, el ad ileiem pr.Tcepla legis neqiiaquaiii
i9. Scd siciit in se|itenario miiiicro pra^sei.s viia nion'.

volvilur, cl d.sigiialur, ita ptr ocioiiariiim spesaiier- 55. Kx lioc niiniero siiiit illi iiMveni leprcsi in
nJB re.>:urreclionis ostendilur. Hoc inim d'e Ooniiiius mimda-

Evangelio, qiii ab nnilalis consorlio seclusi,
a niorliiis resurrexil, qiii sciliiei a passione Duniini i,„.\ j_|,o p,.p j.|i|,erl)iam gratias non egeriiiit. Es eo-
conipiitalur lerlius; iii ordiiic crealioiiis niuiidi, iit

g jg,„ ,||,„iero arcipiunlur a (|iiibusdam tl illi noiia-
prnedicliim esl ,
posl se|iliiiiuni leperiiur oelavus ad „j,|,a novem ,
qui non iiiilgeiii paiiiie. lia , dum
demonslranJaiii utiqiie lulur:e resiiiiC' linis be.iti- iuaiiiter semetipsos juslilicaiil ;
quanivis in eis qui-
liidineiii ;
quod noii immerito Scriptina sic aii :
t)n jam coelesles (iguras inlelligant. Praelerea [Forie ,
jtartem sepiem, i.ec non et octo , quia iguoras quid Prnpterea] llebra;i novein liliros esse ] roiilieiicos
Sic
mati (uluruni sit supcr terram ;
quasi d.ciret: diciiiil , et 234 gpn"les novein niusas fin.vciunt,
liispensn sollicile teniporalia, ut sludeas coyilure ccler- quibus i.erlecla scieniia consistit iiiodiilaiioiiuni.
na namiiue beiie ngeiidti pracogitcs

: uecesse esl ul CAPUT XI.
iiuia de (uturis judicii malis quid denuo tibi incurrat,
De denario mimero.
ii!cer;u( es {lHccle. xi, 2). Convenit deiiiqne numcrus
54. Denarins vero ullra onines balicndus est nu-
i-le el Domino, etejiis corpuri, quasi uiii, et sepiem.
inerus, quia oiiines numeros diversa' virtuiis ac per-
5^1. Iiide est ,
quod oclo aiiiinx cum Noe introie-
fectidiiis intra se conlinel; qui licel prinii virsns
runt in arcain. Sel in illis sepein seplilormis Ecclesia linis sil seninda; iiionadis complet auspiciuiii , el
,
ilesigiialur, iii oclavnNoe 233^'"'*'"S'<!"' ^*'*^^!""

rorniulam uiiitaiis adiiiiplet; in quo tantus lit coin-
Erclesia', ri.;uratur. Ad Imc eliam perliuel qiiod in
plexionis lerminus , ol ultra numerus lieqiaquam
Miclia-a legitur, septem pastores, ei nciavus '"'iiue C pro.cdat , scd deiiuo ad unilaleni lecurrat, sicque
Cl.ristuscum septilormicorpore suo. lu Evangelio
jgj,,^^.|,j p,.,, •„
f,„i,a „u„,erorum niultitudiue ba-
(|iior|-ie de hoc nuinero legittir, qiiod post dies ocio
bealur.
coram Iribus discipiilis suis lacies Di.miiii in monie
55. Est aiitem in Scripturis sanclis legilimus, sicut
refulsil.
cl sepliiniis , iiunc peili ciionem significans , nunc
51. Idem eliam Salvalor post octo dies resurrec-
apeite toiiim dcnioiistians, slcut Daniel, qui oninem
lionis Didymo se non credenti nianiffStavil. In sese
sive angelorum inul iiudinem inliiiitaiii
Ecclesiain,
Iriplicatus i.-le niinieriis propter Triiiitaiem vigiiili
denario numeio comple\us esl , Oicens : .Wi/(ia niil-
(luatuor seniores eflicit qui coroiias siias etreruiit

Liideel psal-
lium ministrabant ei (DflH., vii, 10).
coram Agno. At conlra octavus scribitur in Apoca- Dei decem millibus multiplex
mus : Cunux , inqnil ,
lypsi diabolus qui inter sepiem reges Romanoriiin

,
mUlia liv:antiuin {Ps. Lxsii, 18j.
a Joanne visus est quasi occisus , oclavus luiqiie
iiumerus Decalogi legi ascribilur.
, ,
56. Deni'4ue liic
proditinne. Deniqiie el octo principalia vitia
sed in
Decem enim nolissima praicepla legis. Ab Adain
descriuuntur, ex qiiibus nnillitudo oninium viiiorum
progenies iisque ad Noe den;irio numero lerminaiur
exoriiur, id est, invidia, iracuiidia, irisiiiia, avarilia. j„ j,„„,p,.j ,|„„,.., ^^ pa^jj p,.op|,eia in Psalte-
^„j„g
ingliivies, luxuria, inmis gloria, superbia.
î^, ,,pj,,„, c|,;,r,|aruni canlavil, in cujus typum SaU..
48. Ciim pro oclava mulli iiiscribaiiliir psalnii, naia Scripsi eli im secniidn: monadis pro >-ecnnili inonadis ,
hinc occa>in est iudagandi mysticas iiileriirclaioiios quod , op nor, libiarii error est. Qu'i'l aiiiein dena-
bujiis nuineri, quas fere Isiilorus conipleciitiir ex rius secund;E monailis au«p:cluiii coniplet , (lenolat
Anilirosio Auguslino et aliis. \ ide Onomaslicuin
, IIIarbitror, deiiariuni coinplere uiiaiii decaileoi, qiia;
Knni el llicrole\iciini Macn. esi uuitas decaduiu , siciil prinnis numeriis , sive
52. Q!ia'ilani liic verba iniiiavi, nt sensiim redde- oriso niimerorum e-l iiniias iiuiiieroiiiin.
reni ; nam iii .\Is. erat miigs perfeclio (iicilur... se- 5,1. Librarius , nt par esl credere lonisil verba ,
cunduin alias .. nniii dum primi vcrsus teneal... indi- Daiiielis qiiae sequiinlur : tl decies millies ceniena
gus esl, qunsi adjiciaiiiy ad novam certani. mVlniin iiuiii>lrabanl ei. Nam in lioc deeies Isidori
53. Allegona de iiiuiiero novcm leprosnrum es- lalio versalur.
plicatur laliiis a saiiclo Aogii-tiiio , lib. Ii Qu?eslioii. 51). Quadani liic mut.ivi , iit coinmodiim sensuin
Eiaii;!., qii*sl. 41 , ii. i. Pro quamvis in eis iii .Ms. leddereiii. Ccdex iiis. sic liabeb.il : Deciiloqi legis
cral quani in eos. ascribitur. Decein... Ab Ailam pro geiierc est usque ad
5i. .SiilisMui prinii versus pro primus versus, quod Noe denarius numerus terminaiur. Vide n. b2.
eral iii .\ls. Versus priiiius esl vcliili prima dccas.
19t S. ISlDoni IIISPALENSIS EPISCOPI 192
moii rex deceni candeUibra in doino Dei dexira Ix- A sinnis siiperbiain (ii. Nain el vela cilic'na , (|iiibiis
vuque consiiliilt. tabernaculum legebalnr, undecim (ieri jubeiiiiir, ut
57. Deniqnc lii Zncliaria decem sunt lioiniiie^, snb et per numerum peccatum , et per cilicinm punctio-
specie oiniiiiiin gcniiiiin fiinbiiain Cbii^li teneiius. nes at |iie laineiila peicaloiiiin signirieareniur. In
Ueceni snnl el in Evangclio virgines ,

qiiLe iii sensi- Daiiiele qiioque umleciniuin besli;r coiiiu e.^se doce-
bus cainis et spiriiiis ,

quinario niiincro geininati) tiir, ad ilenionsliaiidum illiiin aiictnrein Iransgres-
235 inlellignntnr. Dccem eliani lepnisi ninndanliir siunis di:ibolnm , el fibuiii ejiis Aiitiebristum , cujus
a Doiiiini», iKivein ex eis ab unilale secliisis. Deeein regni viitiis in peecali polentia exalt;iliir.
SMiil pra'tere I urbes, quas si bene rexeris, cordis et 63. Kaiii el Peli ns, eaileiiie .liida, iie in uiiden rio
corporissensns dupliralo numernaccipies in fuluruni. iiiimero a| osioloriiin sumnia pernianeret , dnodeci-
5S. Aieonira iii Exoiio decem plagis percussa est niuni Maliliiam sorte electuni consiituit, metuens ne
Aigvplns, et iii Apoealypsi ileccm cornua priicednnt in nniTipro traiisgressioiiis consisleret summa apo-
cx iiiari, el decein dies pressurannn Ecclesi.nB scri- s'o'ic;c veril;ilis , liiet et bic niiiiieriis in ratione
bunliir, in (jnibns slalns bnjns viis, el leinpus oslen- tempornin reperiaiur aseriptus. Indeciino nami|ue
(lilur. Apud Saloinonem aulem decem mensilius in- Kalendas Aprilis faclus fuisse legilur iiiiiiidus. Un-
faiis coagilaiur in sangiiine. Suni el alia sexcenia. 6 decim ctiain perliibeniur dlerum epactii! ,
qux per
Sed ba< leiiiis de deiiario dixisse suflicial. singulos annos ad cnrsuin lun:e adjiciunlur.
59. Ilirc csi piiiiii veisus nunieroriim regnla, bfec CAPUT XIII.
sacramenla, gcnera et species differentiie perfectio- De duvdenario numero.

iiis. Omncs aiilein priini versus nuineros reeapilu- 04. Duodenarius nuinerus inier alios nuincros le-
laiites sub bac veritaie iraciemus. Unus nunieriis gitimus ex legiiimis iiuiairis est. Propterea septc-
non esl, sed origo niiinerorum oinninm esl. Diiiariiis narii parles altera pro allera inullipliealiir. Nani
priina pnrs esl , lernnrius ordine el viilute priinus. qiiater lenii, vel ler qiiaterni eumdem nnmeruin fa-
Quattrnarius duolins paribiis consiai. Quiiiarius sibi ciiint, liic :iulein parlibus siiis siiiiul diictus iioii taiii
geniiis et. Senarius in opere mnndi perfeclns est consuinniilur, sed excediliir. Ainpliorcm qnippe (lc
etab imparibns par esl. Seplennrius lcgilimus ebl, et se ipsiini 237 ""^*^''"'" reddit ; nain paries ejus
inlenlnm pro lolo e-l. usi|ne ad sedecim perveniunt. Ilabet eniin bas qiiiii-
60. Ocionarins a paribus pir esl. Kovenarius a que, duodecimam, qiiod est unum, sextam, quod dno,
perfectis iinparibns linpnr esi. Denarius perfectus qnarlam , quod Ires , lertiani ,
quod qualuor, dimi-
alqne (iiialis est. Tennini aulem numeroruin , vel diam, qiiod sex.
liniites isli sunt : unns , (lecem , ceiilum et mille. G 65. Iiaqne unum, et duo, et Iria, et qiiatuor, ct
llucus(|iie ad regulam primi vcrsus dispiilalnm est. sex, iii sumniam ducta, seJecim sunt. Tali ergo ra-
Nunc de secunda \Forle, nunc de sccundo] tractenius. tioiie pliisquam perfectus balielur. Ilic auiem diiode-
CAPLT XII. narius numerus, ut praidiximus, in Scripluris legiti-
De undeiwrio uuinero. inus, sive cum pro loto ponitur, sive cum in se mul-
(il. Undenurius nninerus priina secuiidi vcrsns tiplicalnr : pro lolo ponilur, ul xii Ibroni, et xii
nionas cst , qni iniparibus suis non babcl amplius ,

tribiis, duin per xii tlironos omnes judicanies, et per
nisi solain undecimam, quod est, sicut quinarius so- duodeciin tribus omnes geiiles signincantur.
lani quintam, el ternarius solam tertiam. In Scriptu- fa6. Pro se ipso auteni, sicut cluodecini per duo-
ris aulein «ndenario niimero transgressio prsecepli deciiii ceiitum quadraginta qiiatuor efllcinnl, quo
signilicaliir, sivc diminntio sanctilalis. Unde el iiii- iiumero oiniiis Ecclesia designatur. Idem auleiii fre-
d«(iiiii;s psalinns sie inclioat, dicens : Salvumine fac, (|ueiilior est in Scripluris, et inter onines numeros
Doniine ,
quoniam defccit sanclus. 236 Sicnl eiiim liabetur insignior propler summam patriarch;iruni et
per dciiarinmscribilur perfectio beatitudinis, ila per apostolnrum.

iinilenaiinin tr;insgressin legis. 67. Duodenarius est numerus apnstolnruin, idem
C2. Ilinc esl quoil Adani progenies per Ciin iis- D eliam el patriarcbarum; suiit enim et lotidem niiiio-
que ad diluviiim undenario iinmero lerminatur, ad res proplieKTe. Lapides eliam duoilecim, qnos sacer-
sigiiilleaiidum seilicet peccatum, qnoil per traiisgres- dotes gcslabant in peclore. Duodecim pr.cierea in
hl. In Ms. eral accipiel pro accipies. beslia' cornu pro uiidecim cornu. Pnsset quoqne bestice
58. In Ms., bic el alibi, in Apoca'yps!n pro in Apo- legi nndecim besliie cornua. Sed ex Daniel. vii -10 , ,
catypsi. pnefereniium videlur utidecim besliiv cvrnu.

59. Sibi cjenius Cil. Id est, iit pulo, quiid num. 2.'), 63. NoniiiiHi vcteruni miiiidum amuinno coiidilum
se seniper oslenilil. asserueriiiu ; sed pleriqne Paires verno lempore crea-
61. Furle, qui in parlibus suis... quod esl uiium ,
tiim miiiidnni lencnt, Cyrillus Ilicrosolymitaiuis, lia-
sicui. Naziaiizeiui-, .^mbrosius, Tbeodoreliis et alii.
siliiis,
Ibid. In Ms. monades pro iiionas. Coiifer ccni iiiiii jiiSMi Vicioiis pap;e .i llieopliilo
i
Ibid. Ex saiicto Angusiiiio serin. 51 , cap. 23 et Alex.iniliinu celebratnm in append. 8, loni. III,
alilii. pag. 51.5.

Gi. Progenies ab Ailain iisijue ad Noe (liiunliir 6i. Iii Ms. crat nam qualerm |iro quo lego iiam
(lcceni Mipra, niini. .ili. Illc ilicuiiliir iindecim pro- qualer leriii. Pro excidiiur posui exceditur. KnrlassB
[.'eiiies nsiiue ad lilios Noe. n:itioiieni e\plieat Isido- le.;ciidiim simul duclis, et uon laiitum consummalur.
nis , cap. 6 in Gcnesin , n. 2'J. Ueposui undecimum
,.,13 LIBEr. !Nl'MEROUL'M QU IN SANCTIS SCniPTLmS OCCIKRLINT. m
|.>ge aposlnlkifimli^s legiinlur, juxla qiios sepliiaginla A Ali Abnhnn niiiuiiie usqiie ad O^.vi.l (|unMinrdecini
ilinuleciin i:ami)ue Isnel Iribiis gei.eialiDiies anniinieninlnr. Ilcni a iJjvid us.|UC aj

creveiunlpiilin;.';
Diio.leciin exploraliires ad leriain hansmigrîlinn.in lotid.'in f;iiieraliones reperimilur;
voeanlur. el aiii
saneiain ii.iiiunliir liuibus boirus in ligiio siib iyi>o 239 niisnsipie us.jne ad Cliri,luiii geiicraiiontis
q-,ialuordi-ciin t..inpulanuir.
'Jbiisli ileliTUir.
68. Denii|ue et propler Klerniiaiis leslinionium de ~i. In Ifge (inoque iiuirlo decimo die meiisis
Jordanis ainiie lapides duodeciin aufenuilnr, qni priiiii pasclia celebrari jubeUir de carue .igni imnia-
co ubi secundo circunicisus esl Israe c .lali. Iii Ezccliiele aiilein qiialunrdccini exlenditiir
ponuiiiur in I
.
ciibitis cr. pidu ccelesiis alt:iris {Ezcclt. XLUi, 17^.

Porro Elias ex duoleciin lapid.bus aRdificavilaltare,
et apud .Malibiuiii xii fragineuta copliinorum super-
Qiatunrdecim pr.xterea annis servivit Jacob Liibao.
rueriint io soliuidiiie. Iteiii iii ApocnlypM de siiiûlis yu.tuordecinianni fuerunt ubertatis [Forle, sterilita-
palriarcliarnni trdjil.us diio.leciiii inillia siîi;>iiliir in tis el iiberlalis] in /Egyplo siibJosepb.
frnntibus. Snper capiit qiio.|iie .Agnl coroiia duode- 75. 1'aulus qiioiiue apostoliis po*l aiinns qiialiinr-
resple.idet, el fundainenta eliani Jeiu- decini ad evaugelizandiiin asceiidil in Jeiusalein

cim stellai uni ,
salein ex diiodcciin pretiosis lapidibus sunt, el ipsa Darnaba seciini et Tito assumptis. Ideni (piatuorde-
civiias xii sladiis el ejusdem p cim Epislolis pra-dicalionis suse sermonem conclusil.
iiiidiiiue versum, et
civiiafs XII p .rlaruni ingressus babelur. Porio Jnb pro toleranlia! meritis qiiatuordecini mil:ia
C9. Ilic.luodenariusminierus sexies mulliplicalus oviu.n iii nnc leccpil. Pner quoque in adolescenliam
p.isl aiinuni (iu.iriiiin decimuin transit, alque gignendi
facit sepluaginla diios discipnlos, qui missi sunt ad
proedicaiiduui per intum munduiii in septuagiiiia virtuleiii anno qiiarto declino sumil.
duabus liiiguis divisiini. Iiein iiiulliplicatiis in s.'se CAPUT XVI.

elficitcentiiin quadraginta qiMliior, qui .it niensura Dc quindenario numero.
liiiiroriim J.rusaleni. 70. Quiiidenuriiis nunierns juxt:i decisinnem sua-
238 "O.Ideni ipse quoqiie inuliiplicatus facit cen- vein ralionuin, quia ex tnLus partibus consiat, iiu-
tuni qnadraginla qiialuor niillia sigiialoruni, id cst,
Ilabet eni n priinani, et lerliam, el
perfeclns est.
miiversitaieiii sancinruni. Prwterea ei iii lempoiibus Scd ejus iiiium est,
quiulam taiitnniinodo. priina
ct iii pai tibus iniindi coiivenit iiumeriis isie. Duode. iiii
quinia ejus iria .-uiil, lertia vero quiii.iue, qiii efrt-
oiiiin mensibu^ explel sol isle viîbilis annuin . duo- iiiystice in duabus dec sus
ciiiiil iioveni. Ilic auleiii
deciin etiam flibra venlorum universum peragrant paitiliiis et pr;cseiis teni|ius significal, et a:ternuiii
iiiuiidu.n. Duodecini eii.iin horx snnt diei, tntideir.que
dem instial.
buia: sunt i.oclis. G 77. Cniistal ei.iin ex septeni et octo, qui laciiint
CAPLT XIV.
quiiidecim, sed el seplem cjus ad temporuiii (iirsuiii
l)e (lenario lernario iiuinero.
peiliiieiit, qiiod duolius septenis peragilur, oclo vero
71. Denarius (einariiis nuinerus propter tria el ile- ad lideiii rationis, ubi iii alerna pace gaudebilur.
ceoi designal legeni, et legislaloreiii, Decalnguin, Uciavo . iiiin die, qui est posl Sabb;iluin priini.s, l)o-
videlicet, et Trinilaleni. Compelenter auUni luc nii iiiinus rcsiiirexil, ciijus ligurje inyslerio ateriiilas
incTus apostolii Paiilo ascribitur, qni ejusdeni icnel futurae resurreciionis maniresiatur. Siiiuidem et se-
nuiiieri locuni in ordiiie apostoloruni. ptem ejus pro S:ibbati cultu Te^laineiiiuin Velus insi-
7^2. Nam idein aiite legis doctor, poslea diviiia! niiant. Octo vero cjus doniiiiicaiii resurrectionein
Trinitalis iii genlibus exsiiiit evangelicus pr;tdi.alor, Noviini Teslanieuiuiii dernnnstrant.
quasi decein et iria leiiens. Unde et ipse Henjamin, 78. Itecle ergu liic iiuiiierns socielaiem significai
.le cujiis stirpe Paulus e^t orliis, iu Iribii leriia de- Testameiitorum. Ilinc estquod apostolns Pauliisquin-
( inia compulaiur, Epbraim et Manasse annumeralis dec ni diebiis iii Jeros .lymis cuin 240 Peiro se coiii-
pro Josepb in ordine pairiarcbaruni. mnrasse lesl:iliir, ut cuiii eo utriiuiqne Teslanienlum
CAPIIT XV. conferrel, et septenarium propler teinpus vit,'c pr;c-
De denario qiwleniario mimero. D seniis, ei octonariuni propler futur.e resurre.lionis
75. Dcnariusqiialernarius iiumeius, qiiia ex dnnbus slernam beatitudiiiein, ut animadverterel qualiter el
const.il, gemitiini nobis insinuat, sive tcinporalia teinperaiet, et ieterna inliiaiiier appe-
sepleiiariis
linnc leniporalein, quem vetnres in otio ligiiraliier teret.
utebantur, sive ilhim aeiernuin, in quo a laboribus 79. autem qnindenarius nunierus inysiice do-
Ilic
V
suis onines sancii exspectaiit requiem. Ueperitur niinico ascribilnr teinplo. Quindecim gradus eraiit iii
autem jiixi.i Evangelium in generationibus lemporum. c.rcu.tii leiiipli , iii quibus sacerdnlcs et Levitx
Du deeim lior:H diei in Evangelio cominemo-

70. denolet; forlasse scmi««m, ut sub:uidialur jf;j(t»a-
Nox quoque ipialiior vigiliis cousiabat, iiiia-
rantiir. rium.
qu»nue vigilia tnlius boris. In.tquales aiileni eraiit 70. Forie, suariim pro svavem.
dei norlisiiue liorip pro lempiriim varinale. 77. Iii Ms., septem vero ad fidein. Forti.sse, domi-
73. Qufm Hle/MJi/io-. Isidonana plirasis (st. nt ex nicam resumcUanem, el ôviim lcslamnitnm, vel
ejiis prcsertiiii iiiss. nperibussrpe conslil. Sed pro polius yro dominca rcsurrectione ûvum Testanen-
qemilum aliiid videlur leiioiicn.liim, qiiod rei|iiieni inm.
1!!.'! S. ISinOKI IIISPALENSIS EriSCOPI lOfi
seoiimlum nrdinem iiieriioni.n asiabaii!, ad (iiinnim A raiio adjeeia , icr seni decem et oeio efriciiim, tt
cliam exem|ilmii (|Miiideciiii giadumii cantica docaii- eN|ilcnl miilicris ejusdeiii tyiiieiiiii sacramenluiii.
lavit pro|ilicta, |ier qiios a terrenis paiilatiiii cre- CAPUT XIX.

sceiido iisqiie ad teinpluin Jerusaleni siipeine [Forte, De vitdeviceslmo nitmero,
siiliernu'] iiiiiscenditiir. (jiiani]iiam si per ilcnaiiiim 87. U mlcvleaimtis niiiiierus lunaris cycli enuclea-
Isic numerus cimipiiiaf.is coiisiirgai, ceiilum (juin- tiis i.iliiiiicni perstringil ; denique in ejiis cu.sn
(luagiiila pjaluios, i|iios ccciiiil Propliela, dciiion- pascliales qiiarue dcciiiia; liin;c in uiiiiiiiiiii anin riim
slrat. revoluiioiie sine iilla aiibiguilate rcpeiuniur, recur-
80. Certe si paubiiin ali uno iisijue ad sc i|isum iciile senipcr iii sese ejusdem deceni novenalis cycli
per iiKTemenla cunsurgal, c\\ lideles dcsign :I, su- cursii, (|ui (Imn iisiiui; ad liiiein circiiiliis sui peragi-
per qiios iiifii«iis est Spiriius saiicliis, iini el per sc- liir, rursiis cisdciii lineis , qiiilnis a piiiicipici cuepil,
pXenaiiuiii iiumenini siplirnrniis spiritus graliam revohitiir.
acee{ieruiit, et per octoiiarium iiuiiieruin xlernae spei 242 c.APUT XX.

gioriam miMido prsedicaverunt. De vicenario.
81. Sunl eliam pleraque in Scripiiiris nuineri liu- 88. Vice!,imiis qiioque iniiicru;, secuiidi versm
jus exempla. Quinta decinia cniin die soleioniiales B lineui faciens, ianibus suis pusquam [icrrectiis lia-
incipiiint Dnniini, el i;Uinia decima die mensis fesli- betur. Hic autein cx duplici decalugo con>tans, de-
vilas Taliernaciiloruiii csi, in qiij filii Israel azyma sii^nal g<'niinain legis scieniiam, quasi apcriuni il
piiinuin coniedenint iii eieino, llxciiintipie tentoria. absccindiliim , siniplex ei aiysticiim. Pertinel auicm
Siqnidi III et Ezecliias moiiens quindtcim aiiiios ad tabernaculi doiniiiici sacrauienlum.

comniealiim vii» recepil. Aliitudu cliam diluvii ex- 89. Ibi iiamqiie ad aiistralem et septe:itrionaleiii
cresceii> lotidem cubilis inoniium jiiga conscendii. plagam bis deiia; labul.K supcr bases slabaiit urgen-
liicreiiieiitum auteiii quinla deciina linia tenet ;

quinio leas; el iu templo , quod Saliiinoii sedificavlt, ala:
deciino aniio indiclio solaris riniliir. duorum cberubrt xx cnbilonini inensiira dilTunde-
C.\i UT XViI. lianlur. Dalur ctiam et liic niimeiiis l-rael a:qiii;
De denario senario ntniiero. Levi; viginti cnim aiiiiorum ad prielia eligiinlnr, et
82. Denarius senariiis coiistat ex diiobus perfectis, XX aunorum laberiiaculo deservire mandjnlur.
qiii tameii liis pariibus conlmeliir. Ilabel enini se.\- CAPUT XXI.
lam deciinam, qiiod est 241 ""um : octavain, quod De vicesimo quailo numero.
duo; quarlara, quod qualuor ; dinrdiam ,
quod octo ;
„ 90. Viiesjmi qttarti S(.niiii:i mnlta in seinetipsa
(lui faciiinl edeciin. Scriplurarum continet sai;raiiieiita ; iinde et sacralus
83. llic la.iicii per mysierium proplieiis creditur commendatur liic numerus. Viginii eiiim quatiinr
ssKigiialiis. Euruiii eii m libri scdecim e se probaii- sunt libri legis et pi oplietai uin. Palres qiioque viginli
iiir, id est, Isaias, Jcremias, Ezecbiel, Daniel, Osee, et quatuor sunl. Duodecim aposioli , et patriarclniB
Juel, Anios , Abdias, Jonas , .Michseas , Nahiim , lia- tolidem. Viînti quiiluur eiiaiii classts s:icerdc)lum
bacuc, Malacliias, Sopbonias, Aggsens ei Zacliarias, fuerunt ab iiiiiio legis in populo Judjeorum, quje vi-
qiioniin liguram scdecim bascs ill.c geslabani ar- cissiin iii tciiplu liostias iiiimulabanl.
geiileK, iii qiiibiis de.iurala;iabulK s abamconira oc- 91. Singiilu; cla.>ses singulus poniilices summos
cidentalein plagam. liabebaiil, quoruni iiominibus classes iiniicupabintiir.
84. Base.s quidem prophetas inlelliginius, super Apud Juanneiii quoqiie seJilia viginli qnainor suui,
quorum splcndidisîiiiuin valicinii fundamenluiii coii- et vigimi qualuor seniores lenemes citliaras et pliia-
sisiit anipli^sima docirina aposiolorum. las, et adoraules Agiium , nempe el quatuor animalia
CAPUT XVIII. XXIV alas habebaiil. Ipse autem vignili qii.tuor seiiio-
De dtiodevicesimo numero. '""1 numerus, si ab uiio incipiens paulaiim addeii lo
"*'iue ad vicesiiiiiun qu irtnin pcrveiiias, irecenli effi-

85. Di(0(/t'riresimHs a senario per dunarium [Forte, p
per lernarium] aclimplelur , qui sex a tatis sunl ciunlur, per quos longitudo arc«, id esl, fidcs tccle-
mundi, cujus senar.a series tripcrtita ralione lenipa- sise significalur, in qua inrinila sanclorum inu lilndo
riiiii distribuitur, id est, ante legein, sub lege, sub oiiinium coniinetur.
giaiia , in qiia lenia osienditiir sacrami^ntuni fidei 92. Pralerea ex dnobus duodenis nuineris vicesimi
quoil ad s;iliilcm:iiiimarum suscipinius. Ilujiis numeri quarii mimeii 243 summa coinpleliir, per cpios si-
inysteriuin evaiigelica niulier illa , typuni Ecclcsia; giiificaliir Ecclcsia et ex circiimcisii iie e; ex gHniihus
gerens, expressit, qux a Domino post octo et decem congregata. Itac|uc et si octavus iiuiiierus tiipliciter
aiiiios erecta alque sanala esl. computalur, iii quo vera; el sancla; circumc.sionis
80. Uedemplor enini noster sexla u;iate desccndit figuraesl, vicesi i uui quarlnm numeriiin lacil, in qun
ad saluiem nostram, ciijus seiiarii numeri rorniis illa flguraliier educemiir, inampuiatione viiiorum credere
81. Ms. Codex sic Iiabebat In elementtim atitem : duin videliir qiii (iiciuil quindecim.
qfinla ciecimn luna lerrce, qtiinte decima anno inditio 87. In .\Is. erat cycli circuli cursu; delevi cirri(/i,
svlaris ftniiur. quod videtur glossa.
il. Sexiam decin:ain. Inicliige partcm. Mox legon-
Vn LlBEIl NUMEUOHUM QUl IN SANCTIS SCRIPTURIS OIXURRUNT. «8
iiiw dcWre iii Palrein, el ViUam, el Spirilnin sanc- A priKlendiinus rcgnnm. Nîin illud, qnod quadraginia
Inin.
dieliiis Doniiiiiis tenlaliir in eremo, id dcclaral, qiiui
9o. Meiii eii:ini nuniernssepluaginia diiosJiscipuUis quaiidiii in liiie corpore sumus, tenlaiiones pnrlainii.s.
oslcnOii, ipio- D miiius biniis anie (acieiii snam pr«- Tentalio e^t eni n , nt ait Job , vita liuinana snper ter-
niiîl, lernarii nninero in se inulliplicato. Deniqne ram (lob. vii, 1 ).
ter viciesqn iloini sepinagiuU diio raciunt. Nim et (i 9'J. lliiic est quod Ezecliiel qiiadragiiila diebii!!
sexies tiuarliiin nuineruiii sn|ipiiles, et ipiatiinr prae- soiis peccala .luJa m proiiuuliavit, i|uia tantnm iii
ferre clenieiila innirii, in iiiiilMis c iinta suhîstuiit , lioc miiiido lic tiiin esl reniissionis liiicliim ronseqni
et i|ni sniil in opcrilius muiuli linjiis, iii qno ipsa ele- poeniienliaiii. Iii fiiiuro aulem niliil pripstat conressio,
nieiita sulisisliml. sed snla saiictoruin ci pinriim futura esi relribuiio.
CAPUT XXII. CAPUT XXIV.

fê triceiiario mimcro. I>e qnnclrageiinio sexlo nuinero.
91. TriffiiaMNS nunierus cx denario Iriforniiler 245 '00. Qnadrnyinla, scilicel, ct sex numero-
posiio consuinniatur. Ilabet enini denarium ter pro- rum ralio in Evangelio pro timplo a;dilicalur; qui
pler Palrenv, et Fiiinm, et Spiritiim sanclnni, et referlurail f.ihricaui dnininici cori oris, [roptcr quaiii
piopler decein priecepta legis, qiuc nobis dono cjns- B leinpli meiilio facla esi; in cujus figuiam lemplnm a
dcin Trinilalisadcoiisirvalion''m vit:p conccssa snni. Jiidaeis dostrucliim iriduo cit:iluriini so ese dicebai.
Uiiic esl qiiod arc:c aliiliido triginla cubitis irigiuir, >'umcrns cnim ipse senarius innliiplic.itiis roiiccp-
qu':a Ecclesia Decalogi mandalo fide Trinitaiis perfi- lum Virginis el partum dsiendit. Dixeriint eniin ei :
tilur, ciijus exempla in Scriptinis lalia reperinnlur. Qutdrayiitta et scx annis trdificalum est lemplum
9i). Iii Zacbaria enim Duniinns Iriginia arginleos (.loan. II, 211).
prelium sikc inortis accepil, ct iii Evaugclio Clirisuim 101. QiiaJiagics se.xies seui fiunt dncciui septiia-
Judas lolideii) argeiiteis vciiiiiulavil. Ipse quoqne giiila hcx, qiii iiiiincrus dieiuui coinplet oclo nicnscs
Domiiiuset Salvaluriiiister cadeni xiale in Jordaiiem [ For/e, iiovem inenses], et sex dics , ipiibus lcuii-
descendit, el inundo Evangclium pra;dic:ivil. Siqui- narniii pcifecliim lcnipus paricndi coniperitnc, iioii
dein el Iricesimuslruciiiscoujiigatoriim d:iiiir prnpter qiiia parlus liiijiis inimeri lcrinino (onipleatur, sed
carnis confliclum, nc lisidiiie siipcentur. qnia in coiicoplioiic doiiiiniti corpoiis usqiie ad par-
96. Menses qiioqiie tricciiis dielius coiisisliint; boluiii idein iiuineriis iiivenitur. Ociavo eiiiin K:ilcnd:is
et octavo Jvalen-
rxque totidem 2^4 niomenlis conficiuntiir, atqiie in Aprilis pra;Jic;ilur csse conccptns,
oniniiim reruni peisonaruniquc rcpclilione tiiceii- das Jaiiuarii naliis osse probalnr.
nalis aniiorum ohjcclio (ineiii pnnit. C 102. Ali illo crgo die iisi|ue ad isiiiiii ducenli
CAPIJT XXIII. septnaginta et sex dies inveiiiunuir, qiiihus coinpii-
Dc quailrayenario nuniero. latis pcr senarium nuiiieriim qiiadragies sexies
97. Quailragenariiis nuiiierus pleuitudinein indic:it adimplctiir. Quo numero et aedificatio leinpll, et per-
leiiipnruin, lanqn:iin en sircnla consummanlur, ciijus fc( lio corporis declaratur, de quo specialilcr dixeral,
miiiieri lypo ct lex, el proplicia", el Evangelia inons- Et in hiduo smcilabo illud{Joan. ii, 20). IIoc auleni
lr:iiilnr; iinadragenis eiiiin diehiis Moyses, el Elias, et dicebat de lemplo corporis siii, qiind, iiiorlis passionc
Doiiiinus iejuiiaverunt ,
pr;cbeiites iiobis sigr.ilicatio- devicia, post tridnuin siiscitareiur. Sicui per quadra-
neni, iii quandiu in lioc sxculo consistimus, acuiiciis genarium temporis bujus labor, vel terniinus, ila
illccehris carnaliuin vitioriiin iiosinetipsos absti- per quinquagenariuni seterna illa bealitudo slgnifi-
neainus,uianentes suh conscrvatioiieDecalogi pnecep- calnr.

turum, qui per fiJein iii qiiatnor niundi parles dif- 103. Donariiis eniin additus nd qnadragenarium
lunditur, ul decies qiialer ducta qiiadraginta dies laborantibus in Iioc sseculo fidelihns inerccs illii
iniiilcautur. persolviiur, quam acceperunt priini et uovisîmi

ii8. Hoc significaverunl qiiadr:iginla dies diluvii ,
opcranics iu viiiea, sicque quiiiquageuirius iii ilhi
procellas srilicet, et turbines s;i;ciili bnjus qua; pa- D ri quie ac kililia sempileriia. Ilinc esl, quod in lege
lilur Ecclesia. Hnc eliain et quadr.iginl:i auni in ere- qninquagesimo anno jubilau requies colehatiir, ad
mo, qiiibiis significatur laboriosuin iios in s:cciiIo sJLinificanduni qiiia post biborein liiijus niundi pervc-
habere ciirsum, duiii ad promissuin (oe'eslis palrise iiitur ad liituri requiem ssculi.
9j. Suppules, et qnaiui r. etc. Noii salis percipilur 97. Exposilio mystica numeri qnadragenarii his ct
sensiis, ei alii|uid, iil opinor, deesl. siinilibus raiioiiihiis apud sanclissimos Paires passim
95. Isidnriis foria^sc scripsit, venumUedit. (icurrit, (pmd liic iiiiiuerns ipuidraîiita Jicruii! je-
9(). Momentum
pro cxiuiio lempoiis spalio sumi- iunio quoihimniodn a Cbrisio coiisecrains lueiil.
tur; sed ijuoJ liorcc diviJcreiiinr iii iriginla parles, Leiii poioril ; Tanquoin eo sivculo consummentur.
qu:e Hiomci!(a vucaieulnr, iiescio an ahhi sciiplum O.S. Et qiicdraginta anni. Scilicel, signiUc:iveriint.
repeii.ilnr. QuoJ Iricciiiinlis objectiii aiiTioriiiii linein Iii Ms. cr:ii cl qu idraginta aniios. Verb;i Jolii iii Vul-
III rernm ripeiiiione poua', cipriniitiir eii:iiii in con- cala sunl Mililia esl vila Itominis sujier tcrram.
rilio llispalensi ii, cui sanclus Isidoriis pnrfuii, 99. Iii Ms. ioli pro solis.
c. 2, iibi usiirpaliir liuc ipîiiii vi rl.uni tricenr.alis ob- 10:1. Eorle Ipgeiidum, iriduo susciialuriim.
jeetio, iit viJcri polcst iii appcuJ. 4 aj loiii. II, pag. 102. lii Vulgata iioslra : l£t in tr^bus dicbns susci'
520. Uibo illitd.
m .LirtER MMKRORIM QLI IN SANCTIS SCRIPTIIKIS OCCURRUNT 20!)
CAPUT XXV. A CAPUT XXVII.

De qninquagoiaiio numcro. Halio de sanr.iu Pemecosle.
^'^**' Q>'^'d'-«genanus numer.H ex se eii.im ,,u;n-
246 104. llicaulem niinierus in sniiclis Scrip-
nn^gt^n^nnm gisnit, .i.lil.ii. p;u lilms, per (|uas p;,rles
luns .sacralus esl propier Spiriuim sanciuin. Quin-
'l"infpiag,nt;, elliriuntur iia as-ei qM;,(lraginla. I!is
quagesimo enim die egressionis Israel cx yEgyplo ;
deni quadraginia. Quaterni quidraginla. Quinquies

il:il;i' siinl tal)ul;B legis in verlice niontis S,i,;i, el
octoiii qiindraginia. Octies quiiii qiiailraînla. Decics
pobt passiiinfin Clirisli quinqiiagesinio die tle-ecnilil
quatcrni «|uail,aginla. Vicies liini qiiadragiiil;!, et
siiper cx\ liileles Spiriliis sanclus; iileoipie et qiiin-
additis X, elficiuntiir quini|iiagiiila.
quagesimus psalmus indulgenli;e et reinissionis
109. Per liiis niimeros siginficaliir in qiiadragena-
esi.
rio nnmerii pia-.seiis viia, iii quinqiiagenario vero fu-
1(15. Unde et in Evangelio qiiinqnaLjinta etiam
tina, qiii niinieriis quinqiiagenarius Iriplicalus ruil
ilenar i debilorihiis relaxanlur. Nain qiiod in dilnvio
illiiin iiiimerum per ectoruni, qiii ail e.im in vi aiii
qiiinquaginta ciibilis arc;e altilurio dilFiisa esl, ejiis-
ailernani pr.Tedeslinati siiiit. Ter eiiim diiclus lacit
dem samii Spirinis ililalaiam in niimdo graliain
,, . r .^
ci , adililis eliam lr;l,iis. Ipsi ostendiinl illam senlei,-
ilesiKiialia!, siciil ilicil .^postoliis : LrttUu Dei dwiisn i> . „ .... ,. , .
j
,
" '''"" E^^"!^^'". 'f Q"3 cLiii pisces ad litlus educli
^^ c _
.
,
•,. .
es( iii cordibiis noslrix pcr Spiriium sancliim, qui diilus
siinl, qui eiant pondere inagni, id esl, aclibus el
esi nobis {Rom. v, 5).
vita prseclari. Scptimus deciiiius vero imnierus iii-
C.\PI)T XXYI. cipit ab iino, et pervenii iisqiic ad x et vii, ei (acit
De sexagenario numero. eosdem ci.iii. Tie- antein qiii addiinlur, ipsi anle
legem, sub lege et snb gralia.
100. Sexagenariiis numerus, cujus siimma a per-
senario per denariuni adinipleiur, signilicat
HO. Ideo in psaliiio seplinio decimo sic diciiiir :
lecto
onviies sanctos, qiii per observ.itionem decem nian- Cum eripiel eum de manu omniiim iniinicorum ejiis,
perreciioneni accipiunt. ll;ec

et de maiiu Saulis, ul osieiidereiiir jain ali omnibiis
daloriim saiiclilaiis
lentationibus praeseiris vilse caruisse, et iii illo iiu-
Salomon de Chrislo in Canticis canlicorum eloqiii-
tiir : Scxiijinla, inquit ille, regince (Cant. vi, 7),
mero esse sancinrum, id est, in i lis cliii piscibus
qiii in litiore separati sunl, id esl, i|iii fuii li linc
sanctorum scilicet aiiinia;, lidei vinculo Clirisii amore
connexx, qui diim Salvaiori... (per) obclienliam vita, omnibns lenlaiionibiis hujiis iiiuinli, qui quasi
copiilantur qnasi sexagenario nnniero ciimpu- pelagus est, caruerunt, et jani in illa xleriia beati
,
siint.
tantur.
*^^
111. Numeroaulemquidiciturconipuiari ab iinous-
107. Hi sunt quibus el ille in Evangelio sexagcsi-
11116 248"^'" inuliiplicat,>, fiuntcLiii, idesi,ad nniim
mus fructus permiltilur, qui divinis maiidatis perfccti
adde diio, et (iiini tres. Adile ires. et (iuiit sex ; adde
agoiiem adversus carnis conciipiscentiam geriini;
IV, et liuni decem adde v, ei fiunt xv, adde vi, et
;
sed idcirco sexagenaiiiim percipiunt friictiim, qiiia

fiuiit XXI. Adde vii, el finnt xxviii adilc viii, el (iunt ;
ad baiic usqiie Ktatem congressio exaliai [ Fune,

xxxvi; ailde ix, et fiuiu xlv ; adde x, et (iunt lv;
exsultatj libidinum. Quandiu ergo ccrlamen, landiii
adde xi, et fiiinl lxvi ; adde xii, el fiiiiit lxxviii ;
ciiroiia. Iliiic est quod et mililes in 247 procini tii
adde XIII, et fiunt nonagiiita uiiiim. Adde xiv, et
positi pnst sexagesiiniim aniium cerlamiiiibus liel-
fiiint cv; adde XV, et fiiint cxx ; adde xvi, et fiiint
licis sub raliuiilur, et in otio conscnesciint.
cxxxvi ; adde xvii, et fuml cliii.
10.1. In Viilgata : C.liarilas Dei diffusa esl, etc. ruisse leî poteiil cavisse, quamvis iierum occunat
100. Iii Ms. erat illiv reginm. In p;irva lacuna stip- curuerunl.
plevi per, iit seiisiim rcdileiein, cl fort;isse aliiid non 111. II^vc lire lotidem verbis e\ sanclo .\iixiistino
dsesl, insi )ier fulelcm. iii psaliii. XLiX Cenluin erqo quinquuqinta iris p^sces
:
I(;8. Con iipliiiii viilel iir fl.<;s?i '/"af/rngiiWa, bis deni non lanliim numerum sancluriiin siqwfirat, elc. Dciin
qnadraijinln. Pni qiiilins verliis li;ec laiuum legere iiutem, el scpl m, si numerca ab iino us jiie :iil decein et
pr;i'Sl;irel, Ins vichi qunilraginta. r,eplein, addcndo nuiiicrns oiiincs qndniini, ul ad niiim
lOlt. Fniie, qiii n Dco in vilam, elc. aildas diin, addns liia, uddas qiiutuor, ul fuiiil decem,
110. Verlia |isaliiii iii Viil^:iia li;ec siiiit initin : In iiddendo quinqiie, ui fiaiil ijuinque, eic, iidiiendu dccem
die qua ir pnit e!:m Uoininiis dc uianu, eic. Pro ca- et sepiem, cfficiunlur ceiilum quinquugiuln Irin.
;
SANGTI ISIBI^Î
HISPALKNSIS EPISCOPI
DE VETERl ET NOVO TESTAMENTO

QU^STIONES.
nL"yESTIO PRIMA.
CU/ESTIO IV.
249 '• Difi iiiilii ,
qiiiii esl inler jSovnm ei Veliis 8. Dic mibi, prima lilleia u pro (|uii accepit n«-
Teslaiiieiiluiii ? Respoiidil : Velus est peecatum ineiin.'De augelis, de ante sacula, de Adam, do
AdiB ; unde dicil Aposlnlus : Reynavh ntora nb Adam anima.
vsque ad Motjsen (/lom. v, 11), el reliqua. INovuiii
QU^STIO V.
rsi Christus de Virgiiie iiatus. 9. Dic mihi, quibus nuininibus dictur a? Reipon-
2. Uiide Proplieta dlcit : Cantate Domiuo canlicum Tribus, est
riil : iil , alepli in Ilebrseo, alpha iii
uovum : quia liomo novus venil; nova pr*copla ailu-

Grxco, a \n Laliiio.
lit, id est, Noviini Testainenliim.
QU.ESTIO VI.
QU^STIO II.
10. Dic milii, Evaiigelium in ciijus liiigiia dicilur?
5. Dic niilii, quaiili libri inlelligiintiir in Nnvo Iii (irxca ; et in Laiina, id esi, buna nunilaiio.
Testa^nenlo? Respondit : xxvii, et in Veleri Tesla-
QU.'ESTIO VII.
iiienlo lcgis Mnysi xlv libri sunt; jnxla septu.ngiiita
11. Dic milii, pro quo dixil Duminus ad Abra-
duas liiigiias seplunginta diio libri intiliiLiuiiliir.
i. Veuis est, qu:indo les alien;is tiil:il lionio ; Nn-

liam : Exi de 251 ''"'''' '""> «' ''« cognalioiie tua, ci
viim, quando prnpiia largiliir. Velus quando q

est,
''^ ''"""' '""™ ""' ('''"'• m'. >)? Abrali.im pi:rsniiaiii
(iliii-li gerebal. Siciit ;\bi:ili;iiii djinlîi terram, ijt

inaluiii pro malo redditur, uiidedicilur : Uculum pro
cngnatioiiem, et domuin palris siii vrnit iii teirain,
ocule, dentem pro dente, ei csnlera, quM ad vindi- ;
qiiain igiiorjbat ila el Cliristiis diinisit geiitejji

ctani pertinent. Novnm cst inimicns diligere. Dumi-
:
suani, buc e-l, Judxoruiii.

iius dixil iii Lvaiigelio : Diligiie ininiicos vestros
12. Ila eximiis de Icrra nostra nos, quamln do
tienefacile liis qui oderunt vos {Matili. v, -44).
diviiiis liujus iiiundi el de biciiliaiilnis
250 ^- Vetus esl, peccalores iii ii)feriinm de- , coiileiiiiii-
sceniJere; Novuin esl, conversos iii regimm Domini inus, ei de cognatione nostra, boc esi, viiiis, ci de
iiilroire. Et Vetus eril omnei peccainres tl impios ad dnmo palris iiuslri, lioe est, de iiiemuria liiijus
miiiidi.
diem judicii in iiifermini desceiidere, ubi seinper
inanebunl. Novum est omiies jnstos in regnuni Do- QU/ESllO VIII.
iiiiiii iiitroire; uiide s:iiicius Petrus dicit : Novus \T>. l)ic niilii, nonieii apostoloruin ciijiis lingua di-
Itomo, et nova terra (II Pelr. iii, 13) ; et nova eriini iii
ciiur? Respoiidit : In Graecj ; in Laiiiia missi iiiler-
incmoria priora. piclaiiliir.
ti. Et Vetiis erit in igne piiig.ilorio pro miiiiiiis QU.CSTIO IX.

peccatis purgari; Nnvum. quaiido pnrgatus exinde q U. Dc mihi, episcopiis in cujus lingua dicilu: ?
luerit in regnuin Dnmini. Rospuiidit Gr.-eca
: lii ; in Latiiia specutatores. Epi-
QU^STIO in. scopus aiiteni iiuiiieii esi uperis, non liniioris. SciJt
7. Dic niilii, lilier quibiis nmdis dicilur. Respon- se nuii esse cpi«copuni, qul pracesse desiilerai, iiun
dit : Quauior : /i6)i diciinuir ail legeiidiiin, vellilie- prudesse.
randuni. Codex dicilur ad condieiidiim. Volitmen di-
QU^STIO X.
ciiur ad volveiulum.
10. Dic iiiilii, f/er«s in ciijiis lingua dicitiir? I'.."-
De lioc opere, et de ralionibus qu,i> pcr-

Nuni. 1. iioiiiinaliviis pro ab1;ilivn ac forlasse legeiidiiin crit
:
.«iiadrnl feuim isse geniiiiium sancii Isidori, quam- inregno Domiiii, iiisj allipind verliiiiii desil. .Niimeri
vis adliiic piiblicam lucem nnn videril, abiinde dis- i, S, 6, videiilur coliocari debpje anle nuiii. 3.
pmavi iii Isidoriaiiis, ca|>. 6i. Iii eo auteni de>cri- 7. Fvirle a leiiendo... a condendo, elc.
beiido it.i libiarii eirures correxi, ut iiniinunqiwm 8. iÎs., pro quid; sic eliaiii iium. II. Furle prc-
apcrla vilia intiicta relii|iieriiii, ex quibiis geiiiiis
pier quid.
i^ciibeiitis colbgi possit. l'ro respondit, quod est iii
11. Iii Viilg:ita : Egredere de terra, ctc.
Ms^, repoiii posset rcipondet , aul respondeiur. 12. I'ru coiilcmninius forte recedinius, vel concedi'
5. Ms., lcx Moysi. Librns Veleris el Novi Testa-
nus, vrl contendimns eiire.
ineiiti eodein iiiodo septuaginta duos Isidorus nume-
li. SiiKtus Aiigiisliinis, de Civii. Dei. c. 10: Iu~
lat iii Pri'a-iniis, iniliu.
lelligal, nim se esse eiiiscuintm, qui prceetse diUxerii,
5. Veiba saiicti Peiri suiit Novos vero ccelos et :
non prodessc. Vide ili.uii Qiia'stiuiium dialoguiii sub
novam terrum,sccuiidum primissn ipsius, exspeclumus. Augiisiiiii iiuminc qux>l. ulliiii.
C. Iii Ms. pru minuta peccala ; sic passiiii nccurrit
rATRUL. LXXXIil.
Sd: S. ISIDORI IIISPALENSIS EPISCOPI 504
g|ioii(lil : Iii Grxca ; in Laiina sors Doniini inlerpre- A ("ecit , baptisraiim vero ati incipieniliitn Nuvuiii.
latiir. QLiESTlO XXII.
QUÊSTIO XI. 27. Dic mihi , cur esuriil S:ilvalor? Ut illuderet
10. Dic milii, abba qun liiigua dicilur? Hebraice, Salan.im.
r.riece paier, Latine yeniior. QUiESTIO XXIU.
QU/ESTIO XW. 28. Dic milii, ciirnon amplius xi. diebiisiejunavit
17. Dicmihi, qui prirous fuit clericus? Respon- Cbristus? Kespondil : Ut Moysi et £11« concor-
dji Sanciiis Petrus. darrt.

:
QU/ESTIO XXIV.
QUiESTlO XIII.
29. Dic niilii, quoinodo paier JudJDOTum men-
252 '^- ^^^ milii, quanta suiit quae ex niliilo
dax fuil? 1(1 est : Cain paler Jud.-eorum voratiis
cre;ivil omnipotens Deus? Uespoinlit : iv, id est,
esl, qui dixil Domino : Nescio ubi est (raler meus,
aiigelus, et anima, cflehim, et terra. Keliquae vcro
queiu occiderat. El pater Cain , id esl , diaboln^,
ereaturae ex Ipsis procedunt. qui meiililiis esl Adx : Quod nonmorte moiieris,si
QU^STIO XIV. pKVceplnm dominicum tram^gressus fueris.
19. Dic iiiibi, coelum quid iiitelligilur? Respon- „ UUiE.STIO XXV.

dit:Angelus, et terra, id est, sancia Ectlesia. Et 254 Ô. Dic niihi, cur diclum est : Octtlum pro
coelum animae just», et terra peccalores. oculo, denieni pro denie, et reliqua quac ad vindictaiii
QU^STIO XV. pertioeni? Respoiidit : Ut esset tinior in populo,
20. Dic mihi, quibus modis crediiur Deus? Re- iie quidquam liceret quod sibi nolebat.
spondit Tribus sive quaiiior, id est, Deus bonus,

:
QU^STIO XXVI.
perfectus, omnipotens, sempiternus debetur ciedi, 51. Dic mibi, justilia qnibus vel quantis modis
(|uia sine his dici non poiest Deus. ilicitur? hespondil : Quin^jue .jusiitia Yeieris Testa-
nienti, jiisiiiia Novi Testamenli, jusiiiia ad juiiican-
QU^STIO XVI.
duni, jusiiiia ad misericordiam, jusiitia, qiia; vide-
21. Dic inilii, quibus modis adoraliir Deus?Re-
tur ab bominibus esse.
spondit : Tribus : qui adoraiur, non adorai; qiii
qui sine peccaio est,

QU.ESTIO XXVII,
crealor esi, et non crealura ;
52. Dic mibi, quania continet ignis in se? iv. id

et peccata dimiilit.
est, urii, illuminat, calefacit et sanctificat. Sanciifi-
QUiESTIO XVII.
care auiem proprie in sua iiatura non babet, licet
22. Dic mihi, M c modis
iiiiiii, quibus facit Deus jiustiiiam ,.
o . •
. . . • •
i
(igiiram Spinius sancli teneat, qiii urit vitia,cale-
cumsanclissuis? Respondit:Tnbus: monslrat, ut »- ^_._ ,___,_ _. ,„„„,;r.„„. „,..„
facit frigidam aiiimam, sanciificat „
peccalorem, iii..
i
sciant ;
persuadci, utdiligant ; adjuvat, ut perflciant.
minatcor, unde leiiebras ignoranti* fiigat.
QU^STIO XVIII. QU^STIO X.XVIII.
23. Dic milii, cur Adam accepit mandalum? Re- 53. Dic mibi, quid iiilelllgitur in lioc qiiod dici-
spondit : Ne se Deum putaret, sed subditum. tur : Da paries vii, iiecnon et viii. Itespondit : Judî
QUiESriO XIX. nun dederunt paries viii, denegaiiies resurreciionein
253 -^- Dic mihi , cur vultus Moysi lerriliilis
dici Dominice; sed dederuni partes vii, eredentes
rrat in populo? Respondit : Qiiia peccatoribus le-
Sabbato. Tu vero crede et bonoia utnimque, id est,
gem dabai. nova et vc.era legis, ut non sis Judseus, neque gen-
QU^STIO XX, lilis.
25. Dic niilii, in Apocalypsi i
ro quo dicit : Acci- QUyESTlO XXIX.
pe librum, et comede illum; et erit in ore meo dulcis, 34. Dic milii, cur caput noniinalur? Respondit :
quasi mel, et amarus in venlre {Apoc.x, 0,10)? E(i ipiod hinc capiuiii iniiium sensus et iiervi.
Respondit : Mellica est Scriptura in ore Eccle-i.-K, QU^STIO XXX.

qui sunt sapientes, elfideles ; amara esi iii hareticis 255 •^'- D''^ mibi, eleemosijna qua lingiia diciiiir,
isevientibus. vel quid iiiterpietalur? Graece dicitur eleemosyna,
QU^STIO XXI. quod Laliiie dieitur Dei mei muneralio. Misericordnt
26. Dicmihi, cur cirtuincisus esi Dominiis, ctcir- a misero corde dicla : unde Dominiis misericnrs di-
cumcidereiiondebentbnmines? Responilii Quiacir- : cilur, ct quod subvenit bomini misero corde ba-
cumcisionem ad finienduin Velus Testamentiim benti.
18. Legi poiest Dominm pro Deus; et mox «ii- 26. Forlc circiinicidi iion debent omnes ; prius fuil
i/eli ; in Ms. cst angelos et reliquas ... creaturat. homncs.
20. Cod., crei/ciur... Dewn bonum, etc, debetur 30. Forte licere pro liceret.
credere. 52. Iii Ms. lecit pro licet, et tenit pro teneut.
21. Meliusviderelur quia adoratur, elc. Etiteruin 55. Ms., i'£(fia legem. Forie novam el velerem
ac teilio, qtiia pro qui. legem. Quid sihi velinl b.ne partes sepem et uclo ili-
23 Forie legeiidum se Dominum. dicaium fuib in libro dfl Nunieris, ad cap. 9.
25. Verlia Apocal\p5is: Accipe librum et devoru , 't\. Vet. Cod., capiunlur initium 4e)i»i.
iltum... et eral in ore meo tanqunm mel dulce, el ciim 33. Forte eo quod subvenii homini miserum cor.
tlevurussem eum, umaricalus esl venter meus.
:
2115 DK VF/FERI ET NOVO TESTAMENTO 01'^.ST[ONES. 20(5
UUiESTIO XXXI. A ii. Qiiaritis gradus (liacoiiiis, qii.imlo lavavil i>«-
36. Dic mihi, qviaiitos, vel quales spirlliis creavit des discipuloruin sunriim.
oninipoten; Dpus? Responilit : Tres : wium ,
qni 45. Quinliis gradiis presliytcr, qiiamlo Iienedixil
carne non iPgiiur, id esi, angiloruin ; alliini, qiii panciii, et Ircgit, dedit discipulis siiis. Islos quiiiqiie
carne legiliir, et non cuin c.irne niorietur, id esl, gradiis aiile p;issioiieiii iniiilevit Clirisliis.
linminiim; lertium, qiii cariie tegiiur, et cuin carne 4(). Sextus gradus osli:iriiis, qiiando ilixil : Tol-
indrielur, id est, juineiiloriiin et brulorum aninia- lite porlas, principes, vestras, etetc':amim,purt(E ccler-
liuin. Ilomo itaqiie sicut in niertio creatiis est, iit tiales {Psalm. xxiii, 7).
essel inferifir angeloruin , siiperior iumenloium. 257 ^^- Si'ptirnus gradiis eplscnpns ,
qiiando
lov:ivU hi.Tmim siinni siiper capila di cipulorum suo-
QU^STIO XXMI.
T.im, et beiiedixil cos.
37. Dic milii, dilcciio vel cliaritas in qnot mo-
dis coiiîsliint? In iv. Ilucejl, primiim iuDei (iinure, QUif-STIO XXXVI.
vel dileclii>ne. Secunduiii , sicul nosnielipsos sic
48. Dic milii, quid esl lioc quod dixit Dominus in
,
Deiiiii ameiiius. Teriiuni pruximos. Quariuin cliam Evaiigelio : Facilius esl camrlum per furamen acut
iiiimicos. Iramire ,
quam divilem in regnum Dei introire?
33. Denm ergo plus quam nos diligeredebemus : B Respondii : camelum nisi genliles liomi-
Qiiid per ,
proximniii , sicul nos : inimiciim, ul proxiinnm. E( nes signiricai?quia anleqnam Christus veniret, tor-
iiisi Deum primiim dilexerimus, nosmetipsos niini- liiosi, et gembrosi eranl, idola adorando, vel colendo.
me diligere poteriinus. 49. Quid per illud foramen, nisi incarnatio Cbristi
in uiero sand.-e Maria: describilur? Qiiid per illiini
QU^STIO XXXIII.
divitem, nisi Judaei, qui de lcgis litlera se divites
o9. Dlc mibi , regiium Dei quibiis modis Inlelligi-
sperabant?
lur? Respondit : Qiiinque : id esl, Cliristus, fides,
rio, Tria refugia Dnniiri babcbanl, id esl, in mon-
Evaiigeliuin , Ecclesia pra>sens, vel ipsiiin regnum
le, in de^crlo, el in niarc. Exempliiiii nobis ad aliic-
cceloriim. Noii fiiit pceiiitenlia prxdicaia anie .loan'-
rein jiistiliam ascendeie tnni|ii:iiii iii inoiite; Cbnlein-
nem, qiiia ipse dixit : Paemtentiam agile; appropin-
plativa seciari, lanquam in deserlo; fugere, tanquain
quavit enim regiium coelornm (Slalth. iii, 2).
ir inare.
QUÊSTIO XXXIV. qua;stio XXXVII.
25S "50. Dic iiiihi, pro qiiibiis causis se voluit
51. Dic mibi, quibus siibstanliis cunslat Iiomo?
Domiiins a Joaniie liaptizari ? Respoiidil : Pro iv :
Tribus
Uespondit : , id est , aniiiia et corpore. Uiia
prima ut quia liomo natus esl, ut oiiinem jusliliam Q gst aniina quje, dum coniemplalur, spiritus esl; dum
impleret et buniilitaiem. Seciinda baptismiis ut
,
sentit, sengus est; dum sapit, anima esi; dum intel-
suum baptismiim Joaniies confirmarel. Tcriia, ut ligil, mens est; dum discernil, raiio est dum con- ;
aquas Joannes sanclilicaret. Quarla, ul nullus dedi-

seiitit, volunlas est ; diim recordainr, memoriaest;
gneiur a servo suo baplizari, duni ipse Dominus a
dum inemhra vcgetat, aiiima est.
servo suo baplizatiis est.
QU.«ST10 xxxviir.
QU^STiO XXXV. ')2. Septem sunt modi prxdicaiioiiis, id est, da-
41. Dic niibi , (|uomodo, vel quando implevit ccndo, persnadendo, increpando, arguendo, terreii-
Cbristus septem gradus? Iiespondit : Primus gradus do, muiceiidu cl promiltendd : huc est, docendo
lectnr, qiiando aperuii librura Isniae proplieix, et discipulos persuadendo personis , increpando su-
,
dixit : Spirilus Domini super me {Luc. iv, 18). perbos , argiiendo contrario> , terrendu Irepidos,
42. Secunilus gradiis exorcista, quando ejecit vii iniilcendii iracundns, 258 proniittendo pravis et
da'monia de Maria Miigdalene. bonis, pravis lornienta, bonis vilam xlernam.
43. Teriius gradus subdiaconus, quando fecil vi- QUvESTIO XXXIX.
iium de aqua in Chanan Calilxx. S5. Dic mihi, qui primus propheiavil? Respondit
57. Cod., consistent pro consislunl , et secunda, D Cbrislo iiislitiiium fuisse incboalive , et denolalive,
quarla, pro secunduiu, quartum. nt ainnl, ciiin einenies et vendenies ejecil de leinplo ;
58. Iii Ms., potemus pro polerimus. cuni|ilelive, ciiin iii ultima coena primain saccrdutii
40. Prajslaliit legere, «/ aquas Joannis sanctifica- pi.te^laiem dlscipulis siiis conliilit.
ret; nani i facile vcnilur in e. 47. Episciipaium veriim esse ordinem a presby-
41. Seplem gradiis, sive ordines plerique tlieologi teraiii disiinciiim, leneul jam ciiin caiioiilslis pleri,juu
dislinguunt, sed alio iiiodo ens percensent. recentiores ibeologi.
42. Exoicislae gradus incboatiis , et denotatus 48. Fnrte et giblosi erant. Alii cametum de fune
qiioqiie fuit, ciim Jesus Cbristus teligil nures surdi explicanl.
ct iiiuti , diceiis : Ephpheta, quod est adapenre. 511. Videiiir id pertinere ad aliam quxsiionem,
43. Alii dicuni siibdiacuiiatuiii instiiutum a Chri- ciijusdcsit iiiiiiiim.
sto iii ultima coena. 51. Reponenduiii censeo duulius pro iribus. Muliia
44. Ex alionim opinione Christus diaconalum in liiie erat b«c qiiaesiio sic, <ium membra vegetat;
insiiiuil cum in ultima coena corpus suuin et sangui- supplevi ex Opere imperfeelo de Numeris furtasse
iieiii discipulis dispensavit. saiicli Isidori inMs. Vaiic. Regina 199, in qiio hsc
45. Forle, deditque discipulis ntis. ipsa siint , el supra legitur dum siipit , animus, elc>
4(1. Cciiseiit alii osiianaluin anie passioncin a 52. Deest initium hujus qnxstiunis.
«JU7 S. IS;DOtU IIISPALE.NSIS EPISCOPI 2oa
Ailaiii , (iiiaiiilo liixil : Iloc iiuw o» ex oaibus meis, A QLiESTlO XII.
i! caro de caine mca. 55. Dic niilii ,
qiiare fiiil diliiviuni sup(!r lcrr;< ?
QII.ESTIO XI,. Respondit : Filii Dei accepcrnnt filias lioniinuin ex
.Si. Dic milii , infaiis pnr\iiliis qnantas viilnles (imiiiliiis quas sibi elegeranl; iiatiqiie suiit ex e:s
liabel? Respdndil : iv : Non I.bsus niciiiinil ; nnn filii. Illi fiicrunt gigantcs, et innlta niala fereiiinl iii
perseverat iiiira; non (lilectntur pnlclira finiiiia; lerra , et iiou placnii Doinino. Propierea (i-eievii eos
non alitid cogilat vel uliud lo(|uitur. r>oiiiinus per aijnas diluvii.
HISPALENSIS EnsCOPI
MTSTICORUM EXPOSITMES SACRAMENTORUl

SEU
QUiESTIONES IN VETUS TESTAMENTUM,
m GEKEsm.
Pll/EFATIO. B prolixitate faslidiiiiii. Prolixa enini ct occnrin l.rdet
259 ' nisloria sacr:c legis iioii sinc aliijua pia",- oratio; brevis et a| eria delectat. Et quia jaui prlJein
fiuiiliatione fuluroruin geslaatque consrriptaesl. Nisi juxta liiteram a iiiibis sermo lotus coiilexlus esl,
perlineretail praeriguiatioiiismysteriuin tain innliiplcx iiecesse esl iit, proecedenle liiiiloria; fundanieiilo,
rerum umbra ge-larum, nec doi ens Aposlolus dice- allegoriciis scnsus sequaiur. Nain fignralilcr guaedaiii
rcl Lex umbram habet (uluronim boiwrum
: , non ex liis iniellignniui', vere tanquain propbelica ind;cia
ipsam imagiiiem rcnm. pra;cedenli:i fulnroruin.
2. Proinde qnaedam, qu.T. in ea figuraiim dirla i. Sane non omnia qii;e iii lege el proplielis scri-
vel facia snnl, et suni plena inysiicis sacramentis, p;a sunt mysterioriim a;iiigm;iilbus obtegiiiitiir; sed
fldjuvanie snperna gratia, in lioe opusculo exsequen- pro liis qiix aiiquid siguificant, etiain quae niliil $.;-
IC5 iiitexiiimns, velerumque ecclesiasticorum senten- gnificant connectuntiir. Sicut ciiiin iii ciiliaris, et
lias coiigreganics, veliiii ex diversis praiis (lores biijnsiiiodi organis miisieis, noii qiiideiii oiiinia qii;(!
leclos ad maniim fecimiis, et paiica de miiliis brevi- langiinliir, caiioiuin ali([uid resonanl, sed taiituni
ter persiringentes, pleraque eiiam adjicientes, vel cliorda;, catera tanien iii tolc cilliaric corpore idco
rdiqiia ex parie mulaiiics, offerinins iion solum stn- facla siint, iit esset ubi coiineclerenlur et quo len-
liiosis, 2S0 *cd etiam fa-tidiosis lectoiibus, qni Q dereiitur illa qii.i! ad raiililen;c siiaviiatem inodiilalii-
nimiam longiludincm sermonis abliorrent. rus esl ariilex : iia in liis propbelicis nairalioiiilms
3. Brevi enim expositione succincta non faciunl de quu!ipic dicunlur aut aliijuid soii;inl in signilicalioiieiii
Myslicoruiii. Arcvalnsbic scripseral Secreiorum ; sed iies sacraineiilorum ;

qiiibus in unuin concjeslis, idem
in aliis liiiius nperis titulis. Grialii edilionem seculus, tiber dicitiir Quastioiium. l'lura iii pra'fal. ad Ope a
leposnit Mijslicorum, < quamvis, ail, forlasse magis lîdori. Giu.u,.
1'eiiuinnm sit Secretor. » Kelinuimus scciinJaiii lcciiii- Ibid. Qui itiiiiiain lonyiludinem sermonis abliorient;
nem. €;feieriiin, linc loco noiain sequeiiiein subjungit ila Paleiil. ct iliio Oxoiiienses. Qiiibns niima longituilo
Arevahis : < —
De sccrelorum, sive, ul Grialius eili- sernioiiii obliorrel, \a|i iil. Qnos iiimia lonijitudo ser-
(lil, niysticoriim Expdsiiionilius sacraineniorum qiiid moiiis abliorret, Gnadaliip. Quoriim iiiinia loiigitudo
lioc "0 moneie expedirel, p(\ti pntest ex prulego-
I
sermonis abliorrct, Lauieiitiau. et Coinplnt. Ideiii Isi-
inenis, op. 05, ubi de hoc opere niulta verba feci. doins, iii Uegiil. nioiiacli. Pliilaryyria' contngiuin, ul :
.S.ilis nuiie sit inilirare Grialiuni auctorein esse

eariiiii leiliiferain jiejleHi (iiionacbiis) aiburreat. Grhl.
iioi:iriiin quibuscuni nostras non ita mullas inlerse-
Ihid. Velernin eeclesiasiicoruni noiiiina, quorum
remus. Neque vero arguineiuum ejiisinodi est iit sciiteiiiias coiigicgat, paulu posi iiuin. 5 receiisei
loiiga explicatione opus sil; et nbi seiisus comniodns Isivlorus. AnEV.

ex isidori veibis eruiliir, non e.-t nimis aiixie qn.T-
•
Et quia jain pridem juxta Hlteram. Iia Sigeberlus
c>.
rendiim, an oninino ea ipsa verba illius auctoris ijiieiii de eo Totum Yetus 'icslameiilum simpliciier expo-
:
seqiiiuu- cxpresseiit, aui etiam expriinere volucrit. > r\ iiendo perciirril. Iloc nobis deesse inagii;c dividi.-e esl,
Edit. nisi loite id Glossx sunl qux vocaiilur Ordinarix.
.
2. /•-( SHiil plciia myslicis sacramenlis. Ex liis et Grul.

saiicti lldcfonsi verbis ,
qu.-e subjicieinus, tiluliiin 4. Sane non omnia, usque ad foiiiiccteimir, verbT
piorMis aboliiiini buic operi lestiluiinus. Ita enim
.iaiii siiiit Aiigusliiii duohus ex locis apiaia, ex xv de Gi-
ll.lcfoiisiis In Vila Isiilori ('.ollefiil etiam dc diversis : >it., c. 2, el xxiiioiilia Fausi., c. 9i. Grial.
uuclonbus qiiod ipse cvijiioiniiuit iccreloritm c.rposiliu-
2U9 QL'/EST10NES IN VF.T. TESl AM. — l.N GE.NESIN. JIO
fiiiuroruui, aut, si niiiil soiiaiii, ad hoc iiiler|ioiiuii- A credulitalis apparcat. Priiua cniin die luceiu (Idci
lur, ul sit uiidc illa sigiii(ic.:iiliu laiiquaiii sunanlla dedit, qiiia prima esi in cunvcrsiune fides. Diide ei
cuiiiieciantur. islud primuni iii Dei prx-ccptis iii:iiid;ituiii esl : Uo-
5. Ilas aulen: reriini gfslaruin figuras de niyslicis minus Deus tuus Deus unus est. Piopler qiiain (ideiii
ul prxdixiiiius, ipê Uomii.us eliaiii li-ibiliter iii iuuiidu appurere vo-

lliesaiiris s.ipienliuiii, depruiiieutei^,
iii uiiaiii rorniain ciinipendio brevitalis coniiaxiinus luil.

;
111 qiiibus leclor noii i;oslra loêl, sed veieruiii rcle- 5. Et divisit lucem a tenebris ; nam liinc Deus jnxla
cgn biqunr, praiseieiitia; suse gratiam divisit justus, id est, filios

i;el. Qudil eiiiin illi dicunl; et vox mea
ipsoruni est lingiia. Suinpla ilaque suiit ;ib aucloribiis
liei et lueis, a peecaioribus, lauquam a lenebris;
jiistos viicaiis diem, el illos iiocleni naiii quod
Origene.Vicloriiio, 261 Ainbrosiu, ilieionyinu, Au- ; iii
giistino, Fulg.nlio, (Jassiano, ac nostri teinpurls in-

Eeclesia lucis nemine justi appelleulur, audi Apnsto-
signiter eloquenti Grcgorio. liiin : Fuisiis, inqiiii, atiquando tenebrif. nunc aulem
lui in Doniino (Eplui,. v, 8).
C.WVT I.
(). Deiiide secuiidadie dispoiiit Deus firniamenlum,
Piwniissio opcris usqne ad exputsionem Itominis de
Varudiso. id est, solulaineniuiu sanctaruiii Scripiiirarum ; fir-
1. Cieaiiira coeli el terrx quomodu iMStorialiter ab B iiiamentuni eiiim iii Lcclesia Scripturx divinae intel-
exordiii priiicipil condita sit legiimis; sed qiialiler ligiiiiliir, sicul scriptiim est : Caium plicabilur, sicut
iii Ecclesia spiiitiialiler a ductoribus accipialur, iii- liber (Isni. xxxiv, i). Disorevitqiie snper liuc fiinia-
telligiiiiiis. inenluin ;i(|iias, id esl, ca'le~les populos aiigelurum,
2. yri principio fecit Deus cmlum et lerram. I'rinci- qui ifin opiis l.abent lioc suspicere firniaiiieulum, ut
pium Cbrislus esl, siciit ipse in Evangelio Judceis legenles audianl verbum Dei.
jiilerrogaulibus lespondit : Ego principium, qui el 7. Vident euim eum seiiiper, el diligiinl, sed su-
loquor vobis (Joan. viii, iol. In lioc igilur principio pcrposuii ipsnni (irmaiiieiitiiin legis sux super iiifir-
lecit Deus coeliim, id esi, spiiiiuales, qui coelesiia niiialeiii iiileriurum populnrum, iiL ihi suspicieiites
uiedit.nnliir el qiutrunl ; in ipso fecit et carnales, qui cogniiscaut qujliter disceruaiil iuter tariiali;i et spi-
iiecdum teirenuni liomiiiein deposu' runl. Tcrra au- riiualia, quasi inter aqiias superiorcs et inferiores.
lent eral inanis et lacua. Teira .'êilicet c.irnis nostrs 8. Pusl liicc die leitiu collegit in unum aquas iii-
inanis erat el vacuî, priusquam ddClrinae acciperet feriores sal>as : lioc e>i, biiniines iiilhleles, (|ui cupi-
(iinn:iiii. Et icnebrce erant super faciem abyssi, qiiia ditatuin tempestate et teiiiaiioniim cani&lium flucii-
delicioriiin caeciias el ignoraiilia,' profunda obscuritas bus qiiaiiuniur, et iii se ipsis, quasi amaritudo, in-
corda niislra tegeliat. C cluduntiir. Segregavilque ab eis nridani ,

populiim
5. El spirilus Dci firebalur super aquas. Spiritns scilicet fontem fidei silienlein, fixitque debiiic siiper-
autom Dei super cor nustcum tenebrosum et lluiduin, burum liniiies, et coeicuit eos, iie turbulei.tis iiii-
quilalum suarum tluclihiis aridam, nnim:im

quasi super aquas, jam 262 •'uperferebalur; in qiio id est,
SMbsisientes requiescercmns, ciijusque vivific:ircniur sitieiitem Deuin, conturbeiit; liceat(|ue ei geriuniare
natii, et cujiis iiiida abluercniiir. bonorum openini fructus secundum geuus suum, di-
4. Dixit quoque Deus : Eiat lux, id esl, illumiualio ligendo prosimuin in suhsidiis necessitatum cariia-
Ibid. Quceque rfifi(H'ur. llaMss.o., boc pst, qiiaeeiin- Ibid. Spiriiuales... carnales. E\ Augustiiio, xiii
qiie (liciiiiiiir, qunniodo

soluin Isidorns, seil iii- iion Ciiiifess., c. 12. Gkial.
ipriluni eiiaiii opiimi Laliiiit:itis aucioies loquniilnr. Ibid. Terra aulem cral innnis et vacun. Ila quiilem
Hoc qiii 11011 vidiMMuil, li:iiid veriti siiiit aldere, f/mf libri oiiiiiesmaiiuscripli el exiiisi, eiiain apud Euilie-
obtegunlur, iit adiieiterelnr. Grial.
(jua^qnc dicunlur riiiin el Beilain ; sed explicaiio. sive alleguria. non
-5. Cassidiio. Cnssiani locu Fulgenlium
Aliqui libri .id.ilieiiir liis veibis. se.l ilHs putuis qiia; snnt ex
liahciit. Iii ;iliis uiiTqu« puniiur, et iiTiusque Isido- I.XX Tena auleni cral inrisibilis el iiicomposila. Aii-
:
riim persindiosuiu fiiissi! consial. Sed in tntu lioc giiîiniis loeu p oxiiue cilaio : Qnia el apud nos in
opere Fiilgenlii iqiiod sciainus) verbuin iiulUim Cas- ; Cltrislo suo fecit Deus coetum et lerrnm. spnituales el
si;i|ii exsl;ini aliipiut ;i iiobis indicaii loci. Grial. cariuiles Ecctcsiie suiv, ei terra noitra,nntcguam acci-
Ibid. Fulgeiiiii noniPii ciir nun sil oiiiittendiim, percl fonnam doclrina', invisibitis eral el incomposila,
tjiianivis GrialiHs illiid uinisrrit, dixi in prolegonie- _ el ignoraniice teneUris tegebamur, elc. Gi;ial.
nis, c. 63, n. ly el 20. Cerle aiicloriias J laiiiiis Da- ^ Ibid. Sanclus .Angusiinus sa>pe eudeiu inoilo ait :
c.ini, qui in Vit;i saiictl Gregiiiii b;ec Isidori veiba 7)1 principio (ecit, elr. Apud eiiindeiii sanclum Au-
proliilil et Fulgeiitiuiu posl alios noininal, lanii pun- gii^liniiiu alii legaiil Principiuni, guia et loguor lobis.
deris esse debel ul ab ca iion sit recedeiiduiii. Abf.v.
AllEV. 4. Prima die, usriiie ad apparere voluil, Augusiiniis
Cap. 1. N. 1. CrcaUira cieti et lerro'. Velerem inler- 1 ile Geiies. c.inira Manieli., c. 2."). Gc.ial.
preteiii iniitaiiis esl; quud eiiini Viil;,'alus : J.^/c sunt 5. Aposlolus : Eralis eniin ntigutmdo, eic. Iii Gna-
genernliones (ceti et lerriT, ille reddeiis verba LX\ iii- lii leMu iiieiuluin erat fiiios Dei ct tuces. Ar; v.
lerpretiini : iCrr, r, |5i?).o; ytjicita; m^m-j\i y.y.i -/nc : 6. Deinde secunda die, iisque ail superiores, et infe-
Uic est liber creiinira; caeti et lerriB divit. Grial. riores, carpliui ex ejus.l. Mii Coiile-s., cap. lu, et ex
In principio fecil, ex
2. LXX. Creacit Valenl. el 1 c.mna Maii ch., c. cii. Grial.
Cuiup., ex- Viilg. GiiivL. Ibid. Viiigata : Compttcabunlur, sicut liber , coeli.
lh:d. Eyo principium, gui el lognor. Quod ct loquor, Ar.F.v.
AuS'ist., ciijiis s iil h;EC, lib. de Geii. cunlra
i .M;i- 8. Post liwc die terlio, iisque ad valido robore jusU
Ririi., c;ip. 2, eodei.iqiie niodo apud Auibiosiuui iui- jndicii, e.\ eud. lib. Confess. c. 17. Giiivl.
tiu uperib Hexaeiu. <.iual.
211 S. ISIDORI IIISPALENSIS EPISCOPI 21;
liuiii; !):ilie:ilqne in se senên 263 seciindiim simili- A suam : perfeclum seilicel virum.^qui non queiiillbel
tiidiiieni, iit ci siia inlirniil.ile coiiiiiaiiatnr ad subve- saiictoruni virorum iniilando, sed ipsam verilaleiii
iiieiuliiiii iiidii;enlibus. coiiieniplabiliter iniuendo, operatur justiii;ini, ut
9. Piodiicai et iigiiiim forie robore, ei friiciiferum, ipsam intelligat, et sequalur, ad cnjus imagineai
iJ esl, beneliciuiii ad eripieiidum eum qui injiiiiam faclus est, verilaiein. Iste eiiam accepit potestatem
palilur di; m.Tiiu (lotentis, et praebendum protectionis pisciuin maris, et volatiliuiii cceii, pecoruuique, fera-
iiii bracnliim valido robore justi judicii. runi qiioque, aiqiie repentinin, quia spirilualis quis-
10. I)c nde (ju.iila die eniicuerunt Inniinaria fir- qiie efTecius, ei Deo sin.ilis facius, secuinluin Aposto-
niameiito legis iiifixa, id est, evangelisiae et docio- luni, judicat oinnia, ipse auiem a nemine judicatur
res, Scriptnrne sancl.ê coliaerentes disputaiido, et (/ Cor. II, 13).
cmnibus inferioribiis lumen sapienlis minislranies. 13. Quod vcro sequiiur : Masc-dum el feminam fe-
rrolulit eliani et caeterain niii antiiiin sideruin tiii bain, cit eos, spirituales in Ecclesia, ei obedientes ostendit,
id esl, diver«ariim virtulum iii Ecelesia nunierosit.n- quia sicut viro subdiia est mulier, sic spirituali et
iem,',qiiaE iii iinjus vitae obscurilate, tanquam in nocte perfecio viro obedieiis esi is qui minus perfectu.s esi,
refnlgenles, dividant in l.oc lirin.Tmeiao Scriptur.-e
sicut Aposiolus ait : liogamus tos, fralres, ut cogno-
sensibilia et inlelligibilia ,
quasi ii.ter lucem per- B ,ca,is eos qui in vobis laloranl , el 'priesunt vobis m
lectoruin et lenebras parvulorum, el tint in signis
Domino [1 Tliess. v, 12). Dicitur antem eis : Crescite
virtulum ct niiraculorum, sinl eliam in tempora et
et mulliplicamini, sive in linguis, sive in spiritiialihus
annos, qiiia pr.Tdicalores piopriis temporibns vivniit
inielliêiiliae gradibus , ul domiiienlur per ralionis
el transeunl, verbuni auleiii Doinini manet iii aeter-
iniellecium oninium cirnalium periiirbaiionum, quasi
tium.
insensibilium aiiimantiuin.
11. Qiiare aulem prinio terra gerniinav i, deinde
facta suiit luiiiinaria 16. Oninis anlem herba seininnlis, et onine liaiium
? nisi quia post opera bona venit
illuminalio iiicis ad conleniplandani specieni supernas
frucliiosiiin, qiind hnminibns dntiini est in escam,
virluiis? lideles sinil de oblaiinnibus sanetoruii! necessiiaiihus
12. liiter liaec die quinla facla snnt in aquis repli-

coinninnicanles. llnde et Apostolus ait : Nam si in
sp.riiualibus parlicipet facti sunl ijenliies, debenl el in

lia aniniaium vivaniin, ho.nines, scilicei, renovati
carnalibus minisirare eis {[iom. w, il). Il;cc Siint fru-
in viiam per bapiisnii sacramentum. Facla sunl et
volatilia, id est, sancloe aniin.-e ad superna volanles.
clifera ligna. Iii isiis ergo265 grudibiis, tanquain In
13. Post haec sexia die pioduxil lerra aiiiniam vi-
quibusdam diebus, vespera est ipsa perfectio singu-
vara, quaiido caro nosira, abstinensab.iperibus n.or- lorum operum.et mane inchoatio sequeiitiuni.
C
tuis, viva vinutuin gerniina panurii, seiiinduin ge- 17. Post isiorum iiaquequasi sex dieruin opera
nus scilicet sunni, id esi, vitam imiiando sanctoriim, bona valde sperat honio qnietem meiilis, constiliilus
.•-icut Apostolus ait ; Jmitatores meiestote. Secundum in spiriluali paradiso , quo signincalur vila beata,
iiostrum quippe genus viviinus, quando in opere iibi fons est sapienlix, divisus iii quatuor partes
I ono sanctos viros, 264 'l"^'»' proxiinos, imilaiiinr. virlulum; ubi ed:it ligni viije graliam, ubi utiles
Deinde produvit terra beslias, hnmines in poieniiu di.^ciplinas moruni, quasi fruclus ligniiriiin carpal.
reruni, sive lerociiate superbis. Siniiliier ei pecora; Est namqiie paradi>us vila beaiorum, quatuor flu-
lideles in simpliciiaie viiai viventes; serpenies quo- inina quaUior virliiles, ligna ejns omiies uliles disci-
que innoxios, sancios videlicet viros, astutiae vivaci- plin;p, lignorum frucius mores piorum lignum vitse ,
late bonum a nialo discernenies, et, in quaniuni fas ipsa bonorum omnium maler est sapientia, de qua
esi, repiando scruiaiues lerrena, per qua; intelligant scriplum esi, Silomone dieenie Liynum liiie eti :
Eempiterna, non illos venenosos qui se in hujus his qui apprehendunt iltam, el qui tenueril eam beatus ,
iiiundi eupiditalibus lerrenis collocant. IProverb. iii, 18). Ligiium scienlix boni et niali
14./Post h;ec fecit Deus homineni ad imaginem Iransgressio esl mand.ili.
9. Protectionis
umbraculiim. Ita Auguslinus, el sic D li. Perorumque, ferarum qnoque, et repeniium. Iia
esl apn.l Be.laiii.
Gr.uL. Reda et linpress., ex veterl tralalione, alii aliier ex
10. Deiiide quartn tiie. Ex xili Cnnf., cap. IS, et i Vul2. Grial.
d; Gen. coni. .Maiiith., c. 23, et Oiigeiie, lioiii. 1 Ibid. Mulli versanlur theolngi ac sacri interpreles
III Geii. Gbul. iii liac seiileiilia Genesis exponenda, quod lioino
Ibid. sanclw cohcrrentes. Appareaiiiu.'i,
Sciip'.urce facius sil ad iniaginein et siiiiilit.idiiieni Dei. Varias
licul liminunaniundo, ciihwrenics jirmaniento Scri-
in de lioc argunienlo opiniones collegil Pererius ad hiinc
Ituratucp. Anguslinus, xni Gonf., c. Is. Est aiilera locuui. Vide etiaiii E.liiioneni Pairum apostoiicoruin
apiid Euclieriuni et Hedam demonsiranles, apud Au- cuin iioiis ("olelerii, paj;. GU. .Vrev.
gusiinuiii tainen, minis/rnn/es. Grial. 13. Iii Vulgaia nuiic : Ut noveritis eos quilaborant
Tcncbrns panulor. Verba sunl ejusdeni Xu-
ibirt. inter vos. Arev.
pnstiiil, cap. l'J. Pravoium lauien hal'ent pleiique Vulgaia : Nam si spirilualium eorum participet
!().
Jllss. Grial. facti sunl,elc, minislrare illis. Arlv.
Ibid. Quia prcedicaloret. Idem, c. 16 Traiiseunt : 17. Posl istorum, us.|ue ad spcral homo quielem,
pradicatores verbi lui cx hac vitn in aliam vitam ; scri- verlia suni Augustini i dc Geii. conira Mauich.,
piura vero lua usque in jinem swculi super populos ex- c. 23. Grial.
tLllLlllur. liltlAL. Ibid. Quo siijnificalur vita bcala, Ejiisdenj, lib. ll,
Jtiid. Iii iiol, Gr. cral qunrto dic. Arlv. c. 0. Grial.
,
215 QU/ESTIONES IN VET. TESTAM. - IN GENESIN. 514
CAPUT II. A vespera in peccaiis regmn, qiiibus geiis illa ineruit
captivari.
De operibus sex dierutn,
7. Porro quiiito saeculo, id est, in iransmigraiiniie
1. Expleia liaclenus sex dierimi opera, qiialiter
Babjlonia;, Ineta sunt quasi aiiinialia in aqiiis, et vo-
in Ecclesia spiritualiler inlelligantur , explicala
lalilia eoeli, quia tunc Judci inter gentes, taiiqiiaiii
siinl; deinde, quid in liguram saecuii signifieenl,
in mari, vivere coeperunl, nec habebani sial)ilei;i
iubjiciendnm est. Sex diebus consunmiavil Deus
lociim, lanquam volanies aves. Iliijin diei quaji
oinnia opera sua, el sepiimo reciuievit. Sex aetaii-
vespera est inultiplicatio peccatorum iii populo Ju-
bus huiiianuiii 266 ge""S in hoc saetulo per suc-
djeorum, quaiido sic excaecaii sunt, ul etiam Dumi-
cessiones leinporuin Dei opera insigniuiit. Quaruni
niiiii Jesuiii non possint agnoscere.
prinia est ab Adam u.sqiie ad Noe; secunda a Noe
saculum adveniu Do-
ab Abrahain iisque ad Da-
267 ^- J-"" sextuni lit in
usque ad Abraliam ; terlia
miiii iiostri Jesii Cbristi. N.im îcui iii illa sexta die
vid quarta a David usipie ad iransmigralioiiein in
ad imaginem Dei
;
piimus homo Adain de liinn terrse
babyloniam quintn deiiide usqiie ad Immilem ad-
;
formaius est, sic in ista sexta aelate saeculi secundus
venlura Domiiii noslri Jesu ChrL-ii ; sexta, qure
Adaiii, idest,Cliristus,iiicarne deMariaviigiiie iialus
nunc agitur , usqiiequn mundus linialur , doiiec
15 est:illeiii aiiimam viveiiteni, hic in ^pirituui vivifican-
Excelsus veiiiat ad judiciuin.
lcra. Et sicut in illa die Hi anima viva, sic in i^lo
2. Septiina vero intelligilur in requie SDnciornni, sa^culo vitam desideiaiites xlernam.

quse scilicel non habet vesperam.quia ciim jam nul- 0. Et sicut iii illa sexta d.e serpentiuin et ferarum
his lerminus claudet. Pergamus irgo breviier per genera terra produxit, ila et iii hac se^la setaie sai-
eas onines mundi aetat<"s, replicanles ordiiiein lum- ciili gcnies vitaiii appeteiiles xlernam Ecclesia gene-
perum eorura, et mystice difTereiitias disiinguamus. ravil. Quem etiaiii sensuiii vas 1'eiro ustensum nia-
3. Primo eniin ssculo laciusesi, lanqiiam lux, iiicstavit {Acl. x). Et queinadmodiim die sexta crea-
lioiiio in paiadisn. Iii qiia a-laie lilios Dei iii Iiicis tiir masculus el femina, sic in isia saeculi a;late nia-
nomine divisil Deus a filiis lioniiiiiim, quasi a te- iiifistaturCliristus et Eccli sia.
iiebris; litque Iiujus diei vespera diluvium. 10. Et sicut pru'poiiiiur lioinoin dieilla pecoribiis,
4. Secuiiduni sicculum raclum est,quasi rinna- sei peniibiis et cceli volatilibus, iia et Christus In bac
inentum inler aquam et aquain ; arca uiique i!Ia a.'late SKCuli geiitibus, pnpulis et naiionibus, ul ab eo
qiia nala\ii iiiier pUiviam et maria; biijus vespeia reg.iiitur, vel c.irnali conciipisceiitiae dedili , siculi
fiiil confusifi linguarum. pccora, vel terrena curiositate obscurali, quasi ser-
5. Tertium soeculum lactum esl quando separavil C pentes, vel elati superbia, qiiasi aves.
Deus populum snum a gentibus per AIirriliam,discer- II. Et sicut in illa die pasc lur homo, et aiiinialia
iiens eiim, quasi aridain ah aqiiis, ui proferret ger- qiise cuiii illo sunt, berbis scminalibus , et lignis
iiien lierbariim atque lignuriini, id esi, fructus san- fnictiferis, el lierbis viridibus, sic el ista sj^culi
ctarum Scriplurarum. Hnjus vespera fuit peccatuin, a;iaie spirilualis Iionio, qui bonus iiiinisler est Jesn
et maliiia pessimi regis Saul. Cliiisli, cum ipso populo spiritualiter pascitiir san-
6. Inde quartum sseculiim coepit a David, quando ciaruin Scriplurariim alimeniis, et lege divina ad
consiituit Deus liiminaria in lirmamenio coeli, id est, coiicipiendam fecunditatem rationum , atque ser-
splendorem regni, tar.qiiain solis excellentiani, el in moniini, tanquain berbis seroinalibiis, partim ad iiti-
luna; specie oblemperanlem taiiquam lunam Synago- lit;item moriim conversaiionis humaiicc, lanquani
gam , ei slellas principes ejus. Ciijus xtatis fit lignis fructiferis, partiin ad vigorera lidei , spei ei
Ibid. Divisus in quatuor partes virt. Ejusdein , c. nis Vulgala exhibet qui apprehenderint eam. AnEV.
tO. (Jbial. Cap. N. 1. Deinde quid in ficjuram swculi, elc.
11.
Ibid. Breiilius post quatuor virtules ha-c addil : Reliqiia hiijuscapilis cnniexla sunt ex ejii^dem ver-
Virlus est uniini liabiliis, nulurce decus , vilce ratio, bis lib. I de Genes. coiitra Mauicb. , c. 23, oidiiie
niorum pielus, cullns Liiinilalis, honor liominis, ccter- laiiliim imniutati). Gbial.
«if beatiludinis nieiiluin. Cujus scdicet puilei qua- " Ibid. Se.v dicbus usque ail iiou habct vespram,
,
luor priiuipules, qiuv desicinunlur per qualuor pnru- verlia !.uiit Aiigusiiiii, xii conlra Faiist., c. 8. Gbiai .
disi flmninu, piudenlia, (orHludo , jusliiia , teinpe- Ibid. De sex nii.iidi a;tatibus in Etymiilug., lib. \,
rantia. Prndehtia est leriiin diviiiarum liumanarumque, cap. 5S, n. 5. Ai.ev.
pivut liomtui daium est, scieniia: per quam iiitelliyilur ~2. Sanctorum, quce sciiicet. NonnuIIi addniit San- :
quid cavenilum sit et quid ageiiduiii. El Imc eil, ijuod ctvruin, ui )i in liucvita, sed in atia ubi vidit requiem
,
iiipsalmo (cxviii) lcyiiur : MirÂCiLiA testimunu tc a. prcvsentem dives ille, cuin apud inferos Ivrqueretur
1'urtiiudo esl aiiimi palienlia, el lonqanimilas, el per- quw sciticet. Arkv.
severantia in boiiis operibus, el victoria contra li- 4. In Eililione Grialii menduse iii'cr pluviam nui-
tiorum genera. Justitin est animi nobilitas, uniciii- lia. Arf.v.
que rei propriain dignitalein. In liar IH-
iribuens U>. Terrena curiosiiate. Tenebrosa curiosilate, A.a-
vinitalis humunilalis jiira, lera judicia,
cullus, el gusliiius. Grial.
ct (equilas lotius vitic conservutur. Temperaniia est II. Concipiendam, fx Auguslino. Concupiscendam,
lihe modus, tie qnid uiniis lioiiio vet ainet, vel odio Eiiclieriuset .Maiiuscripli, inendose. Gkial.
hubeat; sed onines liuj s lilic varietates consideruui Jbid. Noii pra;ieriirilenila varielas lectionis ii;
lempertt diliqenna. llcvc sunt quatuvr flundna. Li(jna ("od. Alboriioz. liomo , cui minister esi Clirislus,
,
viiiiies uiiles virtntes, i tc. Ilxc iii (piiliii=daiu M.-<s. Qucid pertiiietad Mattli. sx,28 : iVoii vciii minislrcri,
noii exstaic aniuiadveitil Dieul.us. Iii vcibis b.il'Jiiiu- icd ministraie. Arf.v.
2tS S. ISIDOUl IIISPALENSIS EPISCOPI 216
cliariuiis in \ii.ini Ki-.rinni , i:in(|iiam lierbis viri- A assiiinpserai, per quam iinbrem sancti Evangelii laf-
diliii';, qii.T; nnllo .Teslii Iriliiil.iiiomiin arescunt gi^simum iirrudil.
1-2. Seii spiriiii:ilis sic islis S|.iriiualibus cil)is ali- 18. Qiiod vero subjiinxil £( home non
: erat, qui
nienti>qiie pascilur, ut nuilla inlclligal. Canialis eperaretiir terram, quia nullus hnnio opcralus est in
:iuleni, id est, parvulus in Clirislo, lanqiiain jicciis virginein, unde naliis e?t Cbristus. Ipse esl eiiini
Dei, nt inulia credat, quae necdiim iRlelligere 26S lapis d>; munle abscissiis siiie nianibus (Dan. ii), id
|)oiest, lanien eosdem cibos i^nmes liai>enl. IIujus est, alisqiie coitu et bniiiano seinine de virginali
Kiitem xtaiis quasi vespera utinnm nos non inveoiat! u:eio, <|iiasi d: monle liunian* iialurce, et substan-
\l'a est enini de qiia Doininus dicit : Putasne ve- l.x cariiis abscissus. Sed fons ascendebat ile lerra ,
viens Filius hominis ir.veniet pdem super lerram irrignns uuivertam superficiein terrce. Terra inaler
[Luc. xv;ii, 8j? virgo Dumini Maria reciibsime accipiliir, de qiia
15. Post illani vespfrani fiei niaue, quando ipse fcriiitinn esl : .4,ueric(!4r lerra , et qerminet Salva-
Dominus in claiitule veiiturus esi. Tunc requ'e-ceiii lorem ilsui. xlv, 8). Quani terram irrgavit Spirilus
uuin Cliristo ab omnibiis operibus suis ii qiiibus sanciiis, qui foiilis ei aquae nnmine in Ev:ingcli9
dictum esl : Eslote perfecli, sicut Pater veiter qui iii s giiincatur.
ixlis esi (.Ua(./i. v, 48). Tales eiiiin faciiint opera B CAPllT III.
liona valde. Posi lalia enim opera speranda esl re- De paridisi condiione , vA hnminis.
quies in die seplinio, qui vesperam iioii babet. \. Formavit igitur Deus Iwminem de lim^ teirce, \d
esl , facuis est Cbrislus, jnxia quod ait Apnstulus,

14. Seqiiiiur : Isice generaiiones cveH eS lerrce ,
ex seniiiie D.ivid ••ecuniluni carnem Rom. i ) , laii-
quando creuite sutit, in die qua fecit Deus calum et
(
quain de limo terre. Et inspiravit in faeiem ejus spi-

ifrram, el omm virgullum aijn, vm lemque herbam
ractttum vilce , uiiijue infusionem saiicti Spiriliis, qui
regionis , antequam esset super terram. Superius
operatus esi burainem Clirisium. Et facius esi homo
septeiii dies niiierati siinl; iiunc unus dies diciiiir,
in animam rivenlem , scilicet , ut qui peifectus eral
i|iiii feiit Deus cibIuui el lerraiii, ei ouine virgultuin
Dcus , bomo.
perfectus videreiur el
agri, et onineni lierham regiunis.
2. Planlaverat awem Dominus Deus paradisum vo-
lo. IliiJH» diei nnmine secundum proplietiam
tupt.ilis a principio. Pjiadisus Ei clesia esl sic enim :
omne leinpiis Iiiijiis vitje sigiiilicalur, iii quo coe- de illa legitur in Canlicis canticorum : Uortus con-
lum ei terr.i faciiim, id esi, in quocreaiuroe visibiles cliisus soror mca (Cani. iv, 12). A principio auiem
d sponuiiliir. Sed quid sibi vult, qiiod nunc, nnmi- paradisiis plaiitaiur, quia Ecclesia caibolica a Cliri-
iiatocoelo el lorra. adjecil virgullnm agri, et lierbam ^ j.o^ ,,„; e,t prnicipium omniu.n , condila esse co-
regiomi, et taciiil c;ciera qiia; suiit iii coc-lo ei lerra,
gno.cilur. Fluvius de paradiso exiens imaginem por-
veliliam iii iiiaii, nisi quia per virgulliim agri iiivi-
lat Cbristi, de palerno funle Queiilis, qiii irrigal Ec-
îbilein creaturam demonstrat inlelligi , sicut est
tbsiain siiam verbo prse.licalinnis, et dono bjplismi.
iiiiima?
'>. De quo beiie per proplieiain dicilnr : Dominus
16. Dicia auiein esl virgiiltiim , propier vigorera Deus nosler 270 IJu>-ius gloriosus exsiltens iu terrom
viia: ; lnrli», propler eamdem viiam nuiiqiiam inar- siiientetn. Quatuor aulcm paradisi Oumiiia qiiahjor
cescenlem. Deinde quod addidit , aiiiequ:im esset sunt Evangelia ad praedicaiioiiem cuiiciis geniilius
snper lerrain, intelligitnr anlcqiiam aniina peccarel. missa.
Terreni-: eiiim cupidilaiilius sordidata, lanquam su- 4. Ligna fruclifera, onines sancli smit ; fruclus
ler iL-rraui iiaia, vcl super leriam esse, recie di- eorum , opera eoruin ; lignum autein viiae, Sanctus
citur. saiictorum , Christus , scilicet , ad quem quisque sl
17. Uiuleel odjocii : Nonduin enim pluerat Domi- porrcxeiil niaiium, vivet in xlerQuiii. Lignimi aulcm
ii;is Deus super : lerram, quasi aperte dicerei : Aiiie- scienli;e boni el inali, proprium est voluntalis ar-
i.uam peccaret aiiiina , nond im 269 nubibiis bilriuiii quod iit medio iiosiri esi positiim ad digiiu-
Sciiplurarum pluviam doctrin^ Doiiiinus ad aniiiiam D scendum bonum el nialum. De quo qui relicta Dei
iirisaiidam coiicesserat ; noiidum propler hominem, gratia guRtaveril morte morielur.
(['ji est terra, Duininiis nuster nubeni cariiis uostrx .'i. Tulit igilur Deus hominem, et potuit eum tu pa-
12. Scd spirilualis, usqiie ad polest, emeiidatus est M:iiiicli., c. 5; leguntnr lamen in omnibus libris, et
liic locus ex Aiigiisiinn el Beda. Grivl. apnd Eiiclieiium el Uedani. Grial.
/fr:d. In Viilgala : Filius liomiins ve/iiViis, putus 17. Xubetn carnis iiostrcB. yubilum carnis nostrcB,
inreniet fidem super lenim ? .Akev. Augiisliiiiis nebulam. aimd Bedani. Grial.
;
15. In noslra Viilgaia ; Esloie ergo ros perfecti Jhid. Vulg:ila Son enim pluerti:. .Xrev. :
ticut et Paler coileslis ptrfec:us est. Ar.EV. 18. Uomo non erat usque ad signifieabatur, ex ,
14. Nulgala hice sunl generationes... creala s>in!

:
eod. lib. .\iigii>iini cap. 21. Grivl. ,
in diequo fecit Dumiiius Deiis... tirgullum ogri, an- Cap. 111. N. 2. Paradisus Ecclesia est
, ei eod. lib.,
lequam orirelur in Urra, oiunatique Iterbam regiimis, cap. 14. Gr.iAL.

priufqtiam germinarel. .\rev. 5. Proplieia foriasse est Isîias, cap. xliv,3:
lo. Uujus aiei nomine scctindum prophetiam. Ux Effundnm eiiiin aquas super sitienlem et fluenta su- ,
dua; votes secundum prophetiam nun £Unl apud .\iiper aridam. Quatunr Evangelia qualuor paradiî llu-
(jiisiiuum, a quo suiii rcli-iUD, lib. ii de Gcu. cont. liiinlbus alibi Rliaiii comparat Isidorus. Arev.
, ,
217 QL\ESTlUiNES IN VET. TESTAM. — IN GENESIN. 218
railho. Assurnpsit Deiis carnein, el raciiis esl cafiul A niiiii, qiiae de cjiis lalcre snippli eat. iric eigi» oin-
Ecclesi;c, iit Ojerareliir et ciislndiri-; illiiiii, id esl iiiri facla siiiu iii (igiira, qna; ciaiil jii Ecclesia |iro-
volHiiiate 1'atris ex oiiiniljus genlil)iis Ecclcsiani iiii- dilura. QurimobreiH reliitquel Itoiiio patrein el ma-
plerei. Dixil quoqiie Deiis : iVoii esl bomtm eae lio- Irem , et adliwrebil uxori suce ; ct erunt duo in cartie
iiiiitem solum. Argiiuutnr hseretici ,
qur Clirislmn so- nna. Iloc iiiterpretans Aposto!us ail : Sacrumcntum
lum lioniiniMii puiiiil, ct nou eliiim Deiiin. hoc inaqiinin est , ego aulem dico in Cliriilo ct in Ec-
0. Faciamus ei iidjntorium iiinile siii, i|uia in ipso clesia (Eplies. v).
liomine susce, lo Ecclesia Deo copiilata est. Appel- II. Ergo quod per liisloriam completmn est in
tavit autem Adaiii noiiiinibus suia cuiicla aiiimnnlia , et Adaiii, pcr propiieiiain si^Miifioatur in Cliristo, (\\.\\
voialUia cceli, ei besliiis /envr, sigiii(icaiis gentcs, qu;i; reliqiiit ralreni Ego a Patre
, ciiiii dii it ; exivi , €l
8alv;e (lcreiil iii E(clesi;i , el [er Cliiisluin iiomen veni iit iiiundum {Joann. wi). Qtii cum in forma
C!irisli:iiiil.ilis eraiit accepiurx', (|iioil priiis noii lia- Dei es el , non rapinain arbilrnlus esl esse se (rqualcm
liiieraiit , sicul sciiptiiin esl : Et vocubo scrvos meos Dco (1'hilipp, ii), lielii|iiil ct iiialreiu , id esl, Syii-
nomine alio (Isui. lxv, 15). agogain JiKUcoruni, Veleri Te^taiiienlo carnaliler in-
7. Aita; vero non inveniebatur ailjutor siinilis cjus. li;Brenteiii ,
qii.e illi cr;il iiiaier ex scinine David se-
l'ii(|iie (pioiiiam (|iiaiiivis fidelis aiit jiistiis sit qiiis- g ciiiKliim eainerii, el adli:isit uxnri sns, id esl, saii-
(jue, Clirisio larneu a;(]iiari ikhi polesl. Quis eiiiin ,

cla; Ec(lesi;c, iit pace Nnvi Teslairienti essenl diio
inqiiil Moyses, siinilis lihi in diis, Domine {Psalin. iii carne iiiia , quia ciim sit Deiis apiid Palrem , per
Lxxxv) ? n;irn el David ail : Speciosus furma prie fitiis (|uein facti sumus, (acius est pcr cariicni particcps
lioniinum (Psalm. xi.iv). Neino eriiiu poier:il a riiorle iiosler, ut illidS capilis corpiis essc possiiriuj.
gerius liiimaiium liberare , et ips.Tni ninrtcm siipe- CAPUT IV.
rare , riisi Clirisiiis, siciil et in Apncalypsi diciiur : De prceceplis Dei , el consensione srrpentit.
iVeiMO invenlus cst diifnus , neque in calo , neque iii
272 '• '3'" deliinc pr;ecepliiiii , (|iind acccpit
lerra, neque infra terrain , apeiire Ubrum, nisi leo dc fiiîiraliur Adam , rius aci epiiuus In Clirislo, qiiia
triba Juda. ui>iis(|uisqiie <^lirisliaiius uou incongrue gestal per-

8. Immisil erijo Dominus Deus sopurem in Adam ; sou.im Cliri.^li , dicciite ipso Doniiiio : Quud fecisiis
cunique obdorniiiscl , lulit unani de coslis ejus, et uni ex miiiimis nieis , ii.ilti [ccistis { Muiili. xxv, 40 ).
(tiUficavil eostam, quam tukral ^']\dii Adam, in ntu- Dicilur ergo ilii : Ex oiniti liqno paruiiisi cotnede. De
lierein. Dnniiit Adain , el lit ilii niiiler de latcre. liijno autem scienliiv boni el muli ne coniedas.
1'aliiur Clirislus iii ciuce, pungilur lalus lancea, ct i. Prxcipitur eiiiiri rriiliis iil rriiauinr ouini ligno
pronuiiiil sacrameiiia saiigiiinis, <'X qiiibiis lorinelur f,

parîdisi , <iuo signiiicaiilur spiriiualcs delici;i' , de
Ecclesia. Ilaiic diirmiliuiiem caiitai Propliela , ili- (|uiliiis ait Aposloliis : Eruclus aulctn spirilus esl
ccirs : Ego dormivi , el quievi , el resurrexi ,

quoni.m cliarilas ,
gaudium ,
pax , Ivmjuniiniias , bonilas ,
L'ominus suscilavii me (Psaltn. lii , G). mciii.suciudo , coiilineniia , caslitus (liiilat. v ), Siciil
9. Scquiiur : Ei posuit carnem pro ea. Sio Clii i- Apostoliis dicit. Et 11(111 tangaiiiiis lignuni iii irredio
slus cariiern suaiii iiioii(.'ndo posiiit in p:itiliulo cru- paradisi planialum scicnti;e boni et iiiall, Id est , ne
cis pru Ecclesiii. Dixil quoque .idam : IIoc itunc os ex vcliiniis snperbire de rialura arb trii ridSlii, i|(i.i!
ossibus meis , el cr.ro de cartie tnea. Qiiia sive saiicli iiiedia c:>t, ut, decepti per scienliain, cxpcriamur et
spiritiiales el fortissimi iii lent;itionibiis, sive ini- iiialnm. Seipcns ainein ille , sapieniidr oiiiiiinnr be-
iiiis perfecii , ulriijuc urium curpus Cliiisti suiit , et siiariim , indicat diabuliiin, qui iiide serpeiis dici-
una Ecclesi.i. liir (|IkhI vuldbili verseiiir astiilia.
10. Ihvc vociibilur virayo , (juoitiam de viro sumpta 5. Sed (piid csl qiiod ipse per mulicrcm decepit,
esl. Sic et Cliristus Ecclesiu: iioiiieu dedil C!iri»tia- cl iioii per viiuirr ? Quia iiori polest ralio riustra se-
6. Yiilgala : simile sibi. Et inox , .ippellavilqite siiiius, qiiod alii rcliiient. Auev.
Adam . . , ei universa vulaliliu cceit , et oiiines besdiis Cap. IV. iN. Jant deltiiic prieccpluin, usqiie ad
1.
terra;. Et apiid Isaiani : El icrvos suos vocabit no- D ""'" /i''"is"s, ejusd. Aiigiisiiiii suut veiba , cap. 23
miiie aliu. Aiii-.v. lib. II coiil. iMaiiicli. (Ju;e aiile li:i'C lcgdiitur iii ple-
7. lu psaliiio r.xxxv, qiii a Breiilio indicalur ct risi|ue libris, Posl licec vocalitr Ileva, elc, iiuii siint
inscribilur, tJralio ipsi DaviU, ver'S. 8, diciliir Noii : liiijiis Idci , S!'d ca|iilis seMi (iinu qiiinli) ubi eadein
esl siiiiilis lui itt diis, Doinine. Apdcalypsis seiiieiilia lolidcm verbis poiuiiiliir. Gkial.
ex|irlmitiir verliis alKjnateiiiis coiiimiilalis. Akkv. Ibid. Ontiii liijno panuLsi , iisqiie ad experiuniur cl
8. Verlia psalmi in Vulgata : Eijo duriiiivi , cl so- nialuin, ex eod. Angiisiiiii locii. Qiiod auleiii Augii-
purulus sum , et exsurrexi, quia Doininus suscepit sliiiiis(lixerat, ne celleinus superbire de nalura nuslra,
nie. AiiEV. liiloriis iiiierpretiitus e-t de iiatura arbitrii iiustii,
lU. Qua: eranl in Ecctesia prodilura. Profutura qiiod et siiperiiis feceral. Giiial.
.npuil CniAL.
bedaiii. Ib d. Iii nnslra Viil;;ita : Quandiu fecistis uiii cx
Ibid. Quamobreni relinquet . usque ad corpus esse liis fiutribiis iiteis ininimts, miht fccistis. Arkv.
possemus ex eod. Augiisliui lib.
, cap. H, vcl cx , 'i. Scrpcns aulcm , ii.i(pie ad asiutia, ex cap, 21
XII coulr. Fadsl., cap. 8 ulrobique eiiiiii eadem le- ; ejiisdciii lib. ii coiilra Maiiicli. Grial.
giinliir, atipie utruiuqiie lociiiii sibi
iropo^Kisse vide- Ibid. Iii Vulgala iioiiiiiliil variat.
verliis Apusluli
liir Isidorus. Legitur vero apudAiigusliuiim quarrr laiii QiKid Apostolus dicil, nuii piilo ad ea (pi:c
adililiir, sicut
apud Pauldiii propler hoc , iiuti qunmobrein. Gbml. se^piiiiilur releiri, sed ad ca qua; piyccediinl. AiiiiV.
Jbid. Giialius iii iKita posicinus ; scJ iii lexlu pns- o. Scil qtdd cit quud pcr iitulicrcni, usipic ad le- ,
219 S. ISIDOfU IIISPALENSIS EPISCOPl 22»
tlufi ad peccaiidum , nisi proecedeiiie delectalioiie A 9. Sic el oinnes li.Tretici divinilalis meritiitii pio-
in carnalis iiirirmilalis allectii, qui obleiiiperare de- fiicntiir, alqiie scieiilije polliciiaiione decipiuiil et
bet rationi, laiKiuain viro doniinanii. lloc eiiini iii reprelienduiit eos quos siinpliciter credenles in-
uiioqnoi|iie lioniine gerilur in ucciillo quudani se- veiierint. Et qiiia uinnino carnalia persuadent, quasi
creloque coiijugio. ad cariialium oculoriiin apertionem conantur addu-

i. Suggeslioncni quippe, serpentem accipimus ;
cere, ut iiiterior oculus obscurelur.
niiiliereni verii, 273 ^"""*'<^'" corporis sensiiin ;

CAPUT V.
ralioncin auleni, viruni. Ergo qnaiido occiirrit niala
suggeslio , quasi serpens loqiiilur. Sed si sola cngi- De peccato primorum hominum, sive supplicio.
lalio oblecleliir illa suggestiune, el, refrenaule ra- I. Vidit igilur mulier quod bonum essel lignum,
liiiiie, coMseiisiis cxplendi operis non succedal, sola lulilque de (ructu illius el comedil. Mulier coiiiedil
iniilier videtiir coinedisse iHiciliiiii. aniea, non vir ; ideo, quia facilius carnales persna-
5. Qiiod si ipsum pcccatuin eliam el inens per- dentiir ad peccatuin , nec tam velociter s|iiriiuales
pctraiiduui dece.rnal, jam vir deceplus est, jam inu- decipiunlur. Et dedil viro suo , et comedit ; iilii|iie
lier cibum dedisse viro videlur; illecebra; eiiiin qiiia posl delectalioiiem cariialis concupisceiiti*
consenlire de ligiio proliibilo manducare est. Tunc B iiostra!, eliam nostra ralio subjicitur ad peccanduni.
giiippe jure a vita beata, tanquain a paradiso, e.\- Cumque cognovissent se esse nudos, consuerunt [olia
[lellitur lioino, pcccatuinque ei impulatur, eliainsi fuus. Foliis fici se cbnlegiint, qui sxculum asperum
noii seqiiaiur elTecius : quia eisi nou est iii lactis ainpleciunlur , qui prurigiiie volupiatis carnalis
culpa, iii consensti tanien rea tenelur conscientia. araiilur , quique decepii li;«retica praviiale , et
iixc secunduiii aiiagogem. gratia Dei nud.iti, teguinenta ineiidaciorum , tau-

quani Ucus folia, colligunt, facienies sibi surcinctoria
0. CKteriim juxla meiaplioram poierit callidiis
serpciis iste li,Tri'ticoriim verstiliam designare. pravilalis, cuni do Doiniuo vel Ecclesia incniiiiiiiur.
Niilli enini loquacius atque subiillus proniillunt il- 2. Cumque audissenl vocem Oei dcambulaniis iit pa-
licita curiosilate secreiorum adapertioiiem , atque radiso ad auram post meridiem. DeanibuUit Deus in
scienliain boni et niali; et in ip-;o lioinine , lanqiiam illi-i, et iioii siat, qui siabiles iu ejus prxcepto nuu
iii arbnre qiiai plaiitata est in ineilio paradisi, suaui pi-rseverani. Et beiie ail auraui pnst meridiem ,
digiiosceniiain niiuiiliir demonsirare. (|iii3 jain ab eis aufertur lux illa ferventior veritatis,
7. Coiitra liunc scrpentem claniai Apostolus, cuui appriipinqiianlibus erroruni tenebris. Abscunderunl
dicit : Sletuo ne sicul serpens Hevam seduxil aslut sc a facie Dei in medio ligni paradisi. In inedio nain-
sua. sic sensus veslri corrumpanlur (II Cor. xi , 3). qiie ligni se abscoiidit, qui aversus a praecepto Crea-
Sftiliiciiiir veibis liujiis serpeniis carnalis noslra luris , in erruris atque arbitrii sui voiuptatibus
ronctipisceniia, el per illain decipiliir Clirislianiis vivit.
Ad.im, non Cliristiis. Diti^ ergo serpens ad miitierem: 5 Vocavilque Devs Adam : Ubi es? Ilie oslendit
Cur pnvcepii vobis Deus ut non comederctis e.r wimi quod si qiii 275 ^ "''^ ^^' ônis operibus ad nieii-
/13/10 (jarcrfisi .' Sic liserelicoruiii ciiriosa cupidiias ,

dacia sua desideriaque labuntiir , non despicil illos
s c pravi prxdicatores , ad diligeiubim erroris falla- Deus, sed adliiic ut redeant ad poeniientiam vocal,.
ciam, auditorum carnalium coida siicrendunt , di- qiiia nnn vult mnriein peccaloris, sed ut converia-
ceiites : Quare fugilis scientiam babere latentein? tiir, el vivai (Ezech. xxxiii, \\). Ergo non est de-
iiova semper exquiriie, boni inalique scientiam pe- sperandiim quibuslibet pecuatoribus , dura el ipsi
neir.ite. iinpii ad spem indtilgenlise provncanlur.

S. Uiide apiidSalomonem mulier illa, bxreiicoriim 4. Dicitur autem po.silioec serpenli : Mnlediclus
specieui leneiis, dicit : Aqu(e furtircv dulciores sunt ,
eris inter omnia unimanlia. Snper pectus tuum et
ct panis abscondilus suavior {Proverb. ix , i7)?Siib- venirem gradieris. Noniine pectoris sigiiilicittir sii-
jocit deinde ideni serpens : Quacuncjue die comede- perlila nienlij, nomine auiem ventris sigiiincanltir
rilis, ex 274 ^" '"a'"" aperienlur oculi vestri, et eri- ^ desiJcria carnis; liis enini diiabus rebus serpit dia-
tis ut dii, scienies bonum et malum. bolus adversiis eos quos vult deiipere, id esi, aut
nelnr conscienlia, ex Augiisliiio, cap. ! 4. Huhl. Jbid. Iii Viilgata : Timeo aulem ne. Arev.
Ibid. Seduci ad peccanduin. Ueduci a:l consensum 9. Sic et omnes hcereiici, usqiie ad obscurelur , ex
peccali , Augusruiiis. Griai.. cap. 25. GniAL.
G. Calerum juxta metaphoram , usipie ad deinon- Cap. V. N. 1. roliis fici , usqiie ad menliunlur, ex
s'rare, ex c. 2'i. Grial. cap.1,5. Ksl aiilem fnliis /ici apud Augustiiiuui, folits
Ibid. Nulli eniin loquacius, alque siiblilius. Loqua- jicus apiiil Aiiibrosium. Gr.iAL.
ciiis, iilque jactaniius, Aiigiisliniis. Gitt.M.. 2. Et bene ad uuram posl meridiem. Qiiis non vi-
Ibid. Suam diijnosceiitium. Eain digiiosceiiiinm ,
deal iiiagis coiigriiere allegoriain, si iid vcsperam ,
Aiigusliniis. Grul. ex I.XX, legas eiiin ,\iigiisiiiio, c. I i? Grial.
7. Contra liuiic lerp., usque ad uon Christus, ex y(ii(/. Imx illa fciventior. Lux itta interior, Augus-
ca](. 2IJ. GniAL. tiiius. GuiAL.
Ibid. Sic Imreticor. curiosa eupidilas. Calliitilas ,
4. Nomine pcctoriSi usquc ad inll dccipcrc, ex cap.
Valeiil. Sui>erba ct curiosu cupiditas, Augusiiiius , 17. GlllAL.
c. 28. GiiiAL.
,
221 QU;ESriONES IN VET. TESTAM.— IN GENESIN. 2<.'a
siiDerbisB insana A doloribus, cautior lii, ei iic corruat, oblempcrat la-

terreiia cupidilate, et iuxuria aiii
tioni, ei lilicnler servit quasi viro juhenti.

ruina.
5. Et terram mmuiucabis, id est, ad te pei linel)iint, 10. Posl li.iic vocatur lleva vita, el inaler vivoriiiii,
quos terrena cupiditaie deceperis. Umnihus diebits qiia.' de viri siii latere facia est, et dicit Duiiiiiius iii
ritce luce, id esl, omni lempore quo agis liiinc poie- Ev.ingelio : Si qiiis non maiiducaverit carnem menm ,
stalem ante illam ultiniam poBnam jiidicii. Inimicitias et biberit sangitincm meum , non habehit in se vilam ,
mutierem, et semen luum et semen et oiiinia quae illic inteHigiinlur, eniicleate minula-
ponam inter te et
diaboli esl perversa snggeMio. Seineii tiniQiie Iractita Cbristum et Ecclesijin preeloquun-
illius. Semen
aulem niulieris fructus est bonioperis, (pio perversa; lur, sive in bonis Cliri^lianis, i\\e in inalis. Neque
suggesiioni resisiilur.
eniin friislra dixit Apostoliis : Adnm , qui est furina
C. Ipsa capul illius conterel, si eiun mens in ipsn (iiinri {Roin. v, li), el illud : llelinqttei hoino patrem ;
et ri;lii|iia.
initio mala; siiggeslionis eNcindit. Ille insidialnr cal-
taneoejus, qiiia niemein, qiiaiii priina suggesilone 11. Vocalnrque deliinc nialer vivfiriim , id est ,
non decipit.decipfre in fiiien) lenilil.Quid;im autem, recte factorum, quilius contraria suiit peccaia , quje
quod dieluin esl, Inimicitias ponam iiiter le et mulie- noiiiine inortuoruin siguilicantur. Jaiii vero per scii-
rem, de Virgine de qua Doininus naiusesi, intellexe- B lentiaiii qua; iii viriini infertiir, ralio iioslra aiguitur,
runl, eo qnod illo lempore ex ea Dominus nascilurus, i|U3! el siiper peccaii concupisceniia seducta , et a
ad inimicum devincenduni , et inortein, cujus ille parailisu 277 bealiliidiiiis remotii, lialiel maledic-
auctor erat, destruendam, promilielialiir. lioiies terreiiae opeialioiiis, liabet ct didores tempo-
Nam raliiim curariim, qiiasi spinas et iribulos.

276 "^- et illud qund subjunclum esl : Ipsa
conterel capiit tuum, el tu insidiaberis calcaneo ejus ,
1-2. Sic taiiien diniiililnr de paradiso beatitiiilinis,
hoc de fructii veiiliis Mari:i', qui esl Clirisliis, initl- ul operetur teriam, id esl, iit iu curpore isto laboret,
ligunl ; id esl: Tn eum siipplaiiUibis , ut iiinrialur. et colliicet sibi iiieiilum redeiindi ad vilani lieal iii,
Ille auleni, te viclo, resuiget , ct capiit tuuiii coiite- qua; par:iilisi nouiiiie sigiiilicatiir, possilqne aliqiiaiido
rel, quod est mois. Sicul el D;ivid di\eriit ex per- iiianum pnrriiiere ad arliorein vilie.el vivere in ;eter-
soiia Patris ad Filiuiii : Super aspidem et basiliscum iiiiiii. Manus anlein porrectio bune sigiiilicai criicem,
niiibulabis , el conculcabis leonem et draconein vel cruciatuin pceiiiteiiiiae, pcr quem vita ieterna re-
(Psalm. cx). cuperalur. Accipit etiaiii tiinicain | elliceaiii diviiio
8. Aspidem dixit mortem , basiliscum peccalum ,

judicio, i|iiu iiuiiiiiie curpoiis iiiorlalilus signiflcatur
leuneiii Anlicliristuni, dracuneni diabolum. Depoena iii liistoria.
«ulem inulieris quid signilicat ,

quod ei dicitur : C 13. Iii allegoria aulein de carnalibus seiiMbus abs-
/n dolore paries /ilios, iiisi qnia voluiilas canialis ,

Iracta; voluptates, qu» carnaliier viveniem diviiia
cwn uliquani inalani cunsuetudinem vult viiicere , lcge coiisequuntiir, et coiiiegunt. Qui si aliqiiandu ad
palilur in exordio doloies, alque ila per ineliorem Heum cuiiverlitiir per flaiiimeaiii rraincani, id est,
consuetudiiiem parit bonuiii opus, quasi filios. per teinporales iribulationes, peccata sua agiiusi eiido
9. Quod vero adjecit : Et concersio tua ad virum et gemendo, el per clierubim, id esi, per pleiiiunli-
tuum , et ipse dominabitur tui : lioc significat, qiioil iiem scieiiii:e, quod esi cbariias, perveniei ad arbo-
ill.i carnalis voluiitas, quse cuui dolure reluctavenii, reni vitae Clirisiiim, el vivet in xieniuin.
ui facerel cunsuetudlnem bonam , jam ipsis erudita li. Ciierubiin namque pleniiudo scienliaB iiiter-
5. Et terram manducabis , usque ad pcenam judi- ex c. Ift. Gbul.

cii, ex cap. 18. Grial. El cottversio. After Vulgata. Arkv. '.).
Ibid.Semen diaboH ,\x%(\\iqaA resistitur, ex eod. 10. Post h(BC voculur Heva, tisque ad pntrem et
c. Griai,. matrem, ex xit cuntra Faiist. c. 8. Atque hiijus loci ,
Ibid. Cod. ms. Regiovatifi. 293, ad niarg., et Flo- esse verba Inec, fnisiraque rapiie qiiarto in qiiiltiis-
reiit. 1 post cupidilale deceperis addit
,
Qiinndo „ ilaiii Mss. legi, cuiii liic lepelcnda essenl, et res ip>a
:
aulem dictitm est diabolo :Terram manducahis, dicluin " iiiilKal, et Aiigusliniis, ll de Geii. coiit. .Maiiicli., c.
est et peccalori : Terra es, cl in terram ihis. Daius 'i\, ila sciiben» Quein aiilem non moveal, quud p st :
est ergo in cibum diaboli pcccntor. Sicul eniin quod peccaluin el senlcnliaiii judicis vocat Adain mulieiein
manducavimus, in corpus tioîtrum coiiierlilur, ut cbus suam vitaiii, quia vivurum ipsa sit mater, poileaquain
ipse secundttm corpus hoc efficialur, qiidd nos sunius, mcruit morleiti ? i'to. Giil.vi..
tic per nequitiam et impictaiem hoc e/ficitttr quhqne, 1 1. Vocutnr dehinc maler vivor. , usqiie ad signifi-
quod diabolus id est, similis ejus, cl subjicilur ei
, candir, ejii-dein sunl verbaîi deGeii. contr. Maiiicb.,
sicut suhjectum est nobis corpus nosinim ; et hoc e->t c. 21. Gri.vl.
quod dictiur manducari a serpente. Quod autciii ad- 12. Sic latnen ditnittitur , usque ad recuperatur, ex
jecit, etc. ARiiv. cap. 22. Grial.
6. Ipsa caput , usque ad decipere in finem lendit , 13. Abslractce voluptales. Attracta phantasmata, cap,
Augusiinus : Et ideo observnt ipse planlam mulieris, 27 .Aiiguslini. Grial.
ut si quando in illicita labilur deleclatio , tunc illam Ibid. Qua: carnaliter viventem. Ita o. I.; qua; carita-
cupiat. Et illa observat caput ejus , ut eum in initio liter mcnlientem Aiigiisliiius ibid. ipiia tiiniias , ,
miilce suasionis exclttdat. Grial. pellioeas menlicndi libidiiieiii inlerpretaius fueral ;
Ibid. PdSI proiniltebaltir alii addunl, Sicut in David iiai|iie iiiliil niuiaiiiiis. Gp.>al.
sciptum est, De [ruclu venlris tui ponam super seUem Ibiii. Qui si aliijiiundo, u^qiie ad chnrilns csl, tolus
U-ain. (Psalnt. cxxxi.) Arev. lo'-U5 cuin.iiiiiatus cx verbis, c. 25. Grial.
8. De pwna aulem mulieris, us(|ue ad viro jubeiiti ,
223 S. ISIDORI lIlSi-ALENSlS EPISCOII 214
pretatiir. Fiaiiioa vero versalilis, posila ad ciisliiilicii- A mine, misereremei;sanu animam mium,quia peccavi libi
d:ni vi;im ligiii vilre, tempor.iles pccnm intcHigiiiUiir. {Psal. \i, o) ; eideimpie peccato, quandiu iii enrnm
Neiiio eiiiiii polcst pcrveiiire ad arboreiiivilx, iiisi per corpore csset adliuc inoriali, per spem gratix liberi
lias (liiasres. toleraiiliam scilicet inolesliaruiii clscien- doniinarentiir.
ti ! pleiiiiiulineiii, id est, pcnliaiit ilein Dei el proxinii. l. Niiiic .iiitem ignoraiiles Dei jiistitiam, et snani
rieiiitiklo eiiiiii legis eliiiiiias est (liom. xlii, 10). volentes coiislimeie, el.iti de (iperilnis leîs, iion Im-
CAriJi VI. miliati de peccatis siiis, non i|uieveruiil; sed olfeu-
De Cain el Ahel, eorumque fjroffenie. deriint iii lapidem olleiision s, et exarseruiit iracuii-
1. Adiiin vero cognovit llevam iixnrem siiain, qii:u (lia adverîis Cliristum, cujus opera v.idenles aecepta
ciiiKepi!, et pipeiit C;ii'i. Iiiirsinniiue peperii fiatreiu Di'0 esse, diilueruiit.
ejiis AUel. Malivilates 278 diioruin liliormii Adan 5. Iiaqae post lisc occidilnr Abel iiiinor nalu a
giiiiililiuliiiem liabriil dudriim popiiloruin, qiii eraiit fratre Caiii inajore natii. Occidiiur Cliristiis capul po-
(iivei'sis tempnriliiis ad lidein venluri, pari opere, cl piili ininoris naiii a pnpiilo Jud;eoruin mujore iiatu,
dissimili cliaritale ante Dciiin. Fuit auteiii Abcl pas- ille iii cainp<), iste in C;ilvari;e loco.
Inr oviiiin, et C;iiii agricola. C. liilcrro2;il Deiis Caiii, iioii tampiain ignariis eum
•2. Sed siciit Cain saeiiliciiiiii ex lerr.e friKlibiis B a qiio discat, sed lanquam judex reiim quem puniai,
reprolialiir , Abel aulem saciiliciuin ex ovibiis el eldicit: Ubisil (raier ejiis? ille respoiidit nescire se,, .
e:inim :idipe siiscipilur, ila Novi Testamenii lides ex nec ejiis se esse ciislodem. Usque nunc qiiid nobis
iiiiii'ceiitia giai;i Deuiii laiiilans Veteris Te linieiili respiiiident Jiidiei, cum ens sanclanim Scripliirarum
terrenis oiieribiis auteponitnr. Z>i.ti( Deus ad Cuiii, voce interrogaiiius de Clirislo ? Mi nescire se Cliri-
si recle offeras, re':le aulem non ilividas, peccasli. L'ti- stuni respoiiJeni. Fallax eniiii C.iiii ignoratio, Judxo-
qiie quia etsi Jiidaji antea recie illa fecerunl, in eo ruin esl falsa negatio.
laiiieii iiifi;!elitatis rei siiiit, quia, Cbrislo veiiiente, 7. Esseiil aiilem qiiodam modoClirisii cusiodes,si
jam tempus INovi Testamenli a tempore Veteris Tes- Cbrisiiaiiam lidem accipere ac ciistodire voliiissent.
lameiili non distinxerunl. Di.xil Dcus ail Cnin : Qnid fecisli? vox sangninis fratris
3. Quoil si (ibtemperasset Deo Cain dicenti ; Quiescc, tui clamai nd me de teira. Sic arguil in Siripturii
siib le erit appelilus luits, el tu dominaberis iUiits, ad sanelis vox ilivina Judaios. llabel enim magnani vo-
sa coiivertisset peccatMiii siium, s'bi lioc iribuens, et ceni Cbrisli sangnis iii lerra ; euin enim, saciameiiio
coiifiiens Deo; ac sic adjiitiis indiilgentiaj gratia ipse acccpto, ab (iiniiibus gentibus respondetur .\men, liac
peccato suo dominaietur, iion illo sibi domiiiaiite ser- est vux clara, vox sanguinis, qiiam sangiiis iste ex-
vus e.ssftt peccati, nec (rairem occidisset innocentem, C primitex ore fideliuin eodem sangtiine redempttiruii
sic et Judai, in quoriim ba!C ligiira gerebaiiliir, si 8. Dixil Deus ad Cuin : Et niinc maledictus eris a
(|uiescerent a sua p"rmrbatioiie, et, leiiipus salulis terrn, (j(Hfi'2S0 "peruit os suum,el suscepil saiiguineni
pergratiam in reniissioiiem 279 P*'^*^'*'"''"""-"»'"'*" (ratris tui de manii tua. Maledictus est eniiii popu-
cenies, aiidirent Glirisluni dicentem : JSon veni vocare liis Jiidxiirum iiifnlelis a lerra, id est, ab Ecclesia,
juktos, sed peccatores ad poenilenliam, lunc ad se con- (pi.e aperiiit os suum in confessione peccatoruin acci-
veiterent peccalnm suiiiii in coiifessione, siciil in pere sangninem Cliiisti, qui effusiis est in remis-
rsalino XLscriptumesi.medicodicentes : Eijodi.ci, Do- sioiiem peccaiorirm oinniuui de manu persecutoris ,.
Cap. VI. N. 1. Nativiiales duorttin filioruni, us(|iie nitur h;pc addil : Quwrilur niilem cur Deus sacriftcium
ad p!aiitatus parndisiis, destimpta siiiit oniiiia ex Aii- Abel siiscepii, cl a sacnlicio Cuin ociilos suos aoeriit
fMisiiiii xii eoiitia Fauslmii, cap. 9, elqii.itiiorsequeii- nisi quia iiou fuit cliiiriuis in Caiii, el nisi esset chari-
liliu-, iiiide sinit qiredaiii einenil.ila. Criai.. liii in Ahel, nun aeciperet Oeiis sacrijicium ejtts. Cwn
3. /•,'.! innoccnlia {patn. Gralioe Augusiinus e.x in- eiiim vbtuUsie t,ille de (ruilibus terra;, ille de
aiiibo
noceiiliiV grnlia, iiiipioss. Guial. fructibiis ovinni, neino pntet quia Deiis friicliis terra;
Ibid. AiiiepoiiHur. fosi li:ec verba inleijiciuntiir 1» »«r;/<'Ji(, et fcUis ovium elcgil. jVoii intendit Deus ad
qii;edam iii Coilic. V;il. et Coiiipl., i|iKU alieaa es.ie, wuiius, iel in cordc lidit, ei quem vidit (um clinrilate
lucus .\iigilitiiii iiiteriii)itiis, el alii libii iiiss. et iiii- I
ei re , ipsius, saerilicium respeiil quem viitit cum in- :
pressi, a (|iiibus absimt, saiis oslendiiiit ; el si qnid v din ojferre, iib ipsiiis .sntri/irio o ulos nverlit. Ali:i, qii.e
iii eis saiii e.>t, patilo iiost repeiiiur. Qii e taiiien liic linc loco ;iffeit Giialiiis ex .Ms. Val. el Ciiiiipl., iii
leferri iiiliil obfiieril: hte iiulein fdius Caiii,qui vocaliir Fliir. 1 exstaiil iiuiii. Hi, ubi de llenocli agiiur.
linocli, in ciijus iiomine coiutiui esl ciiiins, itilcrprclalur Ar V.
dediciiiio iinpiorum enim dedica'io in luic vila fiindnla
; 3. Eidemque peccato. Ei denique, Auguslinus, facili
e\'. Eiiocli autem jusliis ab Adum septunus et ipse de- lapsii. Grial.
dicaiio itein dicilur, Sed trannlatus ostendil justos {per Ibid. l'osi verbiiin dicentein, alii addiinl Non est :
qiod ipse est septunus) iiifine , Iwc csl in sepiinio inil- opns s.iiiis meilieus. Ei ileriim : Omiiis qiii fieit pecen-
leiinio annorum iib liac dedicnlione terrcna: civitnlis ab- tiiin,serrus est peccati. Eiiierum: Si vos Eiliwi libera-
iiiiros. De qiia seiitenlia p:iulo po-t, boe eod>'iii cp., v.rit, vere liberi entis.Et iuruin: Son veni. Ari:v.
ci in exposiiioiiiluis Kxod. c. \\\\, iiiipoiiiiiie repe- 7. Cum eniin, saeranienlo acceplo. Cum, eo acceplo,
li:.a, i|iiid s-iiliainus, iiiox diieiiiiis. (iiuAL. AugllSlillllS. (.IIIAI.
Ibid. liiVu|t;:ita: Noniie si bene egerii, recipies ; .sin Ibid. Itespondeliir Amiit. Ilarespoiidebauir iii iilrins-
auleiii innle. slaliin in peceuluin uderit'/ Sed sub
(oriiiu^ qiie speciei coiiiiiiiiniiiiie. Ainbrosiiis de corpore, fb,
te erit appetitns ejiis, ei lu dnmiiinberis illius. De ver- IV de Sacraiii. ; Uicil tibi saeerdos i.Corpus Christi,et lu^^
sioiie i|uiiii seqiiiliir lîilnriis. vidc coiiimeiilar. ad d:c:s : Amen. lloc est veruin ;
qucd cunfilelur lin'j'M,
l'iudciiliuiN, pag. iJj. CuJox Floieiil. l.pust antepo- ten:ai alleeitts, Gbial.
, ;:
2:". QL".£STION[:S IN VET. TrSTA.M. - IN Gl-NESIN. 22(5
iiuleiitis e=se piil) graiia, sed siib lege, iit esset ab A ne etiain, regno lerreno pordilo , isla visibili inorto
Eoclesia malediclns, i>l est, ul osieiiiicrct cum Eccle- occid:itnr. Ilanc dicit inajorein cansani
,
qiiani iilnm
l.ia maletlicUiin, leslilicanle Aposlolo : Quicunque quod terra nostra noii dat virlutem sn:ini , iie spiri-
enim ex operibus legis sunt, sub nmledicio letjs sunl. tualiier moriatiir. Camaliler eniin sapit, et aliscoiidit
9. Deiiide, cum ilixisset: Maledictus lu a lerra, qvce se a facie Dei, id esl, iratuin b.ibere Deiiin gi ave noii
rfteiuit 05 suum accipsre sanguineni fiatris tui de manu piital, scd liiictimet, ne inveniaiur el ici iilatiir,
tua, iioii liisii quoiiiam operaberis e:iin, sed aii, (|uo- Carnaliler enini sapit , lanquam operans leriain,
niani o|i6r;ibcris lerram , ei iiou aiijiciel virlulcm cujiis virtutem non accipil.
suam dare lilii. 15. Sapere auiein secunduin Larirem niors esl
10. liiilenoii esl neccsseinlclligTecamdeni lerrain qiiam non intelligens ille, aniisso rejiio, g.mil et
,
operaiiCaiii, (|ii.caperuilosaccipercsanguinemfrairis corporalem nmrteni ireniii. Sod quid ei respoinlit

dc niaiiu ejus. Sed ide i malcdictus inlelligiinr ab liac Domlniis? Nequaquam ila ficl ; sed on.us qtii occ -
leira, quoninm operaiiir terrim, qii:e noiidum adji- deril Cuin, sepluplum punietur ; sive, nt Septnagint:i
riet virluiem suain darc illi. id esi, ideo populuin iranstulernnt, seplein vindicias exselvet; id «st, noii
Judxiiruin malcdicliini agnosi il, el ostendit Ecclesia, sic, quoinoilo dicis , non corpera i iiKirle iiitcrilit
(|ui)iiiain, occiso Clirislo, adliiic op raliir lerroiiam r, gcniis inipium c:irnaliiini Jud:eoriiiii.
circuincisionem, leirenum Siblalnm, terrenum a/.y- 16. yuicuiii|ue eos iia pcididciil, sc|iiein vindiclas
innm, terrcnum pastba, quia oiniiis terrena opera- exsolvet , id est , aiircTet ab eis scptetn vindiclas ,
liii habet occullain viriulein liilel'igendx gratlx

qnibus alligati siiiit propter realuin occisi Clirisli, ut
Clirisii, ipi* noii (biiiir Jiida_-is in impielaie ct in-

lioc tolo teinpore, qund seplenario diernni niiniero
liilelitale perdurantibiis, quia ISovo Tesianieiito re-

volvilur, iiiagis qiiia non iiileriit geiiiis Jiida;(,iiiiii ,
salis appareat (idelibiis Cbristianis, sed solam dis-

velala esi.
11. Cwnoperalus fueris terrnm, non dabil tibi fru-
pcisioiiciu ineruei inl, 282 j""'-'' Q"»'! :<il Scri|ilnr;i
ctu» suos ; in ipsa enim tena ipiani Clirisius ponavii,

Ae occideris eos , nequando obliviscanlur populi inei
leyis tua: ; disperge illos in virlute tua el deponc eus

id est, iii ejiis carne, ipsi operati siiiit saluteni iin- ,
stram, cruclligeiidn Cliristuni,

{Psulm. LViii, li).
iiiii niortiiiis est propler
delicia iiostra. Nec taiiien eis dedit eadem lerra vir-
17. i'os«ii Dominus in Cain sgnu:n ul non eum ,
[/
tutcm suam, qiii iion jiisiincati siiiit in viriiitc resur-
interficerel oinuis qui inveniiset eum. Iloc revera ini-
rectiiMiis ejus qui resurrexit

r:ibile est qiieniadmoduin oini es genles qux a Uo-
piopier juslilicatioiiem ,
iiianis subju;.;at:e siiiit, iii riinni lioniaiioriim sacro-

iiostrain, quia etsi criicilixus cst ex inlinnitate cai-
^ luiii Iransieriiit, eaqiie sacrilegia obscrv:iiiila, et ce-
nis, sed vivit in virlule Dei.
leliranda snsceperiiit geiis ;iiilein Ju.l.i oriiin
12. lixc est ergo virius terrx iliius, qinm non os- ; .«ivi;
lendii impiis et incredulis. Uiide nec resnrgeiis eis

sub p:iganis regibus, sive sub Cbiistianis, uon aini-
serit siîium legis, el circumcisioiiis su;l', quo a c:i'-
a qiiibus eral crucilixus apparuit iani|iiani Ciiu ope-
lanti teriam, ul gr:inuin teris gentibus poiiulisqiie dislingiiitur.
illiul seininarelnr. Yafjuset
profugus eris sive, ut in Septuaginla scripiiim 18. Scd el oiiinis icnpenit.ir, vel rex , (|ui eos in
; esl,
ijemens et iremens eris super lerram.
suo regiio iinenit, cum ipso sigii i eus iiivenil, cl
nonoccidit; idest, noii efficil ul non sint Judaii
281 '3. iûnc eccc qiiis iioii videat ,
quis iion
agiiosc.ll, iii lola terra, quacuiique di-persiis esl ille cei to quodam et proprio sua; observalionis sigiio a
Ciclerariim geiiliiim conimuiiioiie discrcli, iiisi qui-
linpiilus, c|uoniodo sit vagus iii geiitibus, et profu-
giis a Jeriisalem? qumnodo geinat moernre aniissi cunqne eoiuni ad Cbrisliiin transieiii, iit jain lion
rcgni, et iremat iremore ûb innnmerabiiibus popu- iiiveiiialnr Cain, neqne exoat a f.icie Dei, iieiiiie li;i-
lis Chrisliaiiis? ideoque respondit Caindicens: jV(i/or bilet iii terra iNaid.
esl iniiuilus mca quam ul ticniani merear. Eccc ejicis 10. Eiiit ergo a facie Domini , rt linbil .vit in lerra
me hodie a facie terrw, et a facie lua abscondar, el Nuid, quiid dicitnr intcrprctaluni commolio , sive in-
ero vcgus et profugus in terra. Ljiiur omnis qni in- D stabilis, el fliicluans, et sedis iiicert;i;. Conlr;i iiiiod
venerit me, occidet me. inaliim Deus rogalur in psalnio : Ne dederii in mo-
14. Vere iiide vagus el profugus gemit et Ireniit lum pedes meos (Psalm. lxv) ; et : Manus peccalurum
Leinde cum di.risset, usque ad revelala est , niale
9. adveiiirilemreligionis Clnislian.»! asriiendain. Annv.
absunt a veterllius lili. Val. el Cnmp., ciiin siiit .Aiigus- l-.>. .Amisso regno. gemit et corporulein morteoi (r,>.
liiii ei lpg:iiiliir in Exciisis et reliquis lls. Grul. mii. Opiirtiiit ineiid icein nieiiiorciii esse. (JiiorMiin
i''. Major est iniquitas non mca q. n. v. m. Miriiin , enim yeinil cl ircmil '.' S[ Ii;L'C vtrb:i evpiiiaiid:i niis-
vidisse qii squis viilgat:uii Cditinnein sulTecil
, non , qii.iiii sibi prnp.isiiil ? Id laiu.eii provisum a,.ud
coli^reie i|uai seqiinnlur verlia Hanc dicil majorcm : Lueberiiiin. Ghhl.
caustm. Legendnm ergo .Mujor esl cotisa mea ex :
,
Ibid. Sive, ut LX.\ Iranslulerunt. ilo^ reclc ; vidil
LXX el Angusliiio. Idem pauln pnst conjunxit utraiii- eniin noii respondeie re;i.|ua veibis Vnl;;. Kd. \i,|.
que iiilerprelalioiiein (uiii dicit Vere inde vmius
, : lliermiymiiin, episl. I2.j, ad Da.iias., q. i. Gbial.
el profugus gemit et tremil ciiin Augiisiiiius taiitiiin , 1(1. Iii Vnlgala l\'e occidus eus. Ar.r.v.
:
vcrba LXX intoipretuin reiuierit: Vere inde yemitel 18. Breiilius, ad imirg.. notat ncque in Cod. nis.,
Iremit, ne regnu eliam lerreno elc. Griai.. , iieqne iii inipres.so Ciiloni.c 15.'.0, liabcri Ikvc vciIk»,
Ibid. In bac Judaici populi niirabili dispersione el ui jam nun... Iiitbi ei m dna i\ai(/. .-\iii.v.
conbeivalioiie jravisbimuiii arguineiiluin coiistilniiur
227 S. IS100I\1 IIISPALENSIS F.nSCOPl 228
non morenni me (Psnlm. x\xv) ; ei : Qui irihulant A •'iitm esi , eo qiiod fib Adam u^qiie ad Cliristiim se-
me , exsidiabuut , si mnlus fiero (1'salm. \\i) ; el : ptnaginiaseplem generationes inveiiianinr, in quibus

Duminus a dexlris est milti , ne commorear \Psalm. peccalum Laniecb , id est , tolins iiiuiidi sariguiiiis
xv). Niinc vero Jiid:ci, el omne> qiii diversis errori- Chrisii elTiisiiine snliitum esi.
liiis coiiliiin»ces siint, resislcndo vcrilali , exeiint a 21. Sii|iii(lcm el in popiilo Judajorum prupler iii-
facie Dei, id esl, a niisericordia dileflinnis ojns vel a lerfecliiMicni Chrisli septuaginla sepleni vindicl.i!
liiirlicipalione Incisojns, et habilaiit profngi in lerra sunt siatiilip, juxta illud evangelicum , 284 i" 1""
coininulionis ; id est, in conlnrhatione carnali con- dictmn esl Pelro aposlolo : iN'oii sulum septies, sed
lia jiicnnililaiem Oei ; lioc est, coiilra V.Aem , (|iiod etiam seplunciics seplies , si pacniluerit ,
frntri remil-
inlerpri'taliir epiilatio, idii esl plafilalns paradisns. temlum (ilalili. xviii); id est , Judsrum reverlenlem
2 ). Cognovit autem Cain uxurcni suam, et conceiiit, post sepiiiaginia sepiem vindicias statutas lecipien-
el peperit Henocli , et cedificafil Cain civitatem. Qiiid dum ad indulgeiitiam Chrisii.
ergo sibi per ngnrani viilt ,
qiiod impiorum proge- 25. Cognovit quoque adhuc Adam uxorem suam , et
nies civitatcm In ipsa niundi origine consiriixii ? peperit filium , vocavitque nomen ejus Selh. Sed Seth
iiisi (|iiod noveris iinpios in liac vita esse rundaios, natus esl filius, quein vocavil Knut. Setb quippe iii-
sanctos vero bospites es.se ei peregrinos. Ciide et B lerpretainr resurrectio ,

qni est Christiis, et Enos fi-
Abel lanquam peregrinns in lerris, id esl ,

populus lius ejus inierprctaiur homo, qui coepit invocarc iio-
Cliristianns noii condidit civiiatem. 283 Superna men Domini

eiiiiii est sancldrnni civitas ,
qiianivis bic parial ci- 26. Qnid per lioc inlelligitur , iiisi quia in confes-
ves, iii qiiibus pcregrinatur, doiicc regni ejus tem- siotie vivil (niinis bouio, qiii est bliiis resuireclionis,
pns adveiiiat. quandiu peregrinalnr iii lerris ? Ilem ex dnobiis illis
21. Nam et Petriis propicrea reprebcndiiur, qiiod bominibus, Abel , qui inlerpretalnr luctus , ei ejus
l.iberniicula in inonle lierl cngiiavil, qiiia sancli in fiatre Setli, quod interpreiaiur resurrectio , raors
lioc inundo laliernacnlum iion adificanl. ^dilicavit Clirisii ei \iia ejiis ex mortuis figiiraiiir
anlvm eam ex noinine filii stii llenoch. Isle filius ,

27. Ergii, ui brevins dicam, Abel luclus , S,-th re-
\\\ ciijiis nomitie condila est lleiinch , id est, terre- surreclio, Enns homo, qtiia pnst luclum resnrrectio
stris Jcrnsalem, qu;e inlerprelalur dedicatio , signi- de resurrcclioiie bnino iiivocans Deuin. Iiein Eiios
(i'Ml islani civiiaieni el iniliuin el liiiein babere ter- geniiit Cainaii , Cainnn aulem gcnuil Malalehcl, Ma-
rciiiini, ubi iiiliil plus qnam quod cerniliir speratnr. lalebel gcnuit Jared; Jared geiinii llennch. Ilic au-
2"2 Parro llenock genuil Irail, ct Irad gciiuit Ma- tuin llenoch seplimus ab Adaiii, qui plactiit Deo , el
«i«/it'/, et Maviahel genuit Malhusael, et Malliusael C Iranslaius est, sepiiinaiii reqiiiem significal, ad quain
geiiuit Lamccli. Qui accepit duas uxores; nomeii uni traiisfertnr oniiiis qui tanqnani sexta die , iJ est
Adn, el nomen iecundm Sella. Nolandttm anleni qiiod sexia aetale saeculi ,
per Cbristi adventtim formatur.
iii progeiiie Selli, cuni gi'nnisse lilios liliasqne uica- 28. Transactis euim sex inillibiis annis, faclo eli iiii
tur, tiulla ibi geiiila feinina nominaiim expriniitur, judicio , et rennvaiis coelo ei terra , iiaiisfereiilnr
scd laiiiuni in progenie Caiii femina coramemnratiir. saiicii in vilam perpetuse iininorialiiaiis. Quod autcm
Qnn signilicalnr terienam civitatem usqiie in niieni per Seih ab Adam usqiie ad INoe denariiis iiiiiiierus
('Ui carnales liabilitram geiieraliones ,

quu; inarium insinnatnr, complemciilum inandaiorum iii Eccbsiae
ac femiitarniii conjunciione provcniiint. operibus 285 bguralur, cui niiinero si adjiciaiilnr
ta. Dixit qnnque Lainecli uxoribus suis : Audite tres lilii Noe, mediorepiobaio, duodenarius coiisuiii-
verba mea , et auscultale scrmonem meum. Quoniam inatur, qui in patriarcbarumapostolorumque nuinero
occidi viriim in vulnus meiim, el adolescentulum in li- insignis liabeUir propter geptenarii partes, allera per
vure meo , seplics vindicabitur de Cain , de Laiiiech alteram ninliiplicatis. Nain ter quaterni, vel quater
iepiuugies sepiics. Jam alibi secundum historiam di- terni ipsum faciunt.
20. Et a:diftravit Cain civitatem, ex Aiigiislino, xv tione a Cain profeciam fnisse. Arev.
de Civii., c. 17 et sei|., et Gregnrio, vi Moral., c. i, '^ 25. Jnm alihi êcunilum historiam etc. Innuit Isi- ,
et lili. xvt , c. 5. (iiiiAL. dortis se eliatii sensnm litieralem Genesis exposuis-

21. Isie lilius , usqne ad speratur, Aiigustini sutil se. Confer pra'faiioiiem. Ap.kv.
veilia. Grial. 25. Enos /i/iiis cjus inlerpretatur noMO. Enos aulem
Jbid. Cnil. Uegiovalic. 293, ad marg. , posi spera- sic inlerprclalur nuMO , ut hoc nomine non poise fe-
lur adilil /s/e auiein /iliiis Cnin, qui vocalur Henoch,
: niinani nuiicnpari, periti ingutc iUiun uss^verent , ait
iiiicrprctaiiiriitMCATin. Iinpinrnm enim dcdicntio in Angtislintis, lib.xvdeCivil., c. 17. GiuaL.
liac civilalefundulu esl. Henuch aulem justus ah .idam Uic autein Enoch sepl. usque ad formatur,
27. ,
seplintus el ipse dkdicatio eiinm dicitur. Sed Iransla- verlia sunl ejusdcm, xu cont. Fauslnm, c. 14. Griai..
(«5 Oiiendit justvs per id, quod ipse est seplimns , in Jbid. Po-l formaiur liegioval. addit Sex millia :
fme, hoc csl, in seplimo millesiino die ab hac dedica- enim anni in hujus siecuii (Etaiihus deputantiir Arev. .
tione siiperncc civilntis abiluros. Arev. 28. Transaclis enim , usque ail perpeluw immorta-
22. Ciim ijenuisse fUios liiiasque dicatur, ll.xc verba litalis.ILec iieque eadeiii sunl in oiiiiiiiius libris, et
deeranl iii uiiinibus libris reposita suiit auteni ex , iii Val. et Coiiipl. bis
iii lioc capile pontintur. Egn
Augiislinn c. 17 el Euc.lieriii. Grial. vero Isidnri h;ec esse neuliquam piilo. Naiii iieque
Ibid. Quo siquilicalnr, ti^qiie ad proveniunt , verba Anguslinu--, de liis a'taiibns SKpius agen<, eas aniin-
suiit Angiislini, iliiil. Gp.iai.. ruiii iiiiineru ullo, sextam pixseriim, definil ; iiequa
JbiJ. Adveriit Urcnlins digaininm qiiinia genera- Gregnriiis aui eiiaiti Or.gencs. Neque verisiuiile csl
229 QUiESTIONES IN \Er. TESTA.M. -IN GENI.SIN. 250
29. Qiiod vcro progenies ex Adam per Cain uiide- A iiuni puraiam. Qiiocunque enim vcrtcris, quadra-
liarlo nuinero linilur, Iransgressio inanilatoruin, lum firmiler stat.
sive peccaluni oslcnditiir. Nani diini Lamech septi- i. Qiiod bituiiiine congliilinaiUur arcae ligna ex-
iiiiis ab Adam reperiaiur scripius, addunliir ei ires iriiisecus, et intrinsecus, ut in coinpage (irineiiir
lilii, el una lilia, ut undenarins nunnerus coinplea- unilaiis, signilicaliir loleranlia cliarilalis, ne scai:-
lur, per quod demonslratur peccaluin. dalis Ecclesiam teiitaniibus, sive ab liis qui inliis
50. Nara et ipse nunierus feniina cl:iuditur, aqiio sunt, sive ab eis qui foris suni, cedat fratema jiin-
senu initiiim peccati coinmissum est, per quod nm- ctura,el solvalur vinculuin pacis; esl eiiini biluiiieii
nes niorimiir, scilicet ut voluplns cariiis, qnx spiii- fervcntissimuin et viiilentissiinuin glulen , signili-
lui resislerel, sequeretur. Unde et ipsa filia Laiiiecli caiis dilectionis ardorera vi raagn;e forlitudinis ad
Noema , id esl, votupla» inlerprelatur. Nain quod du tenendam socielaleiii spiriuialem omiiia toleranteiii.
Mathiisaleni secundum Sepiiiaginta ultra diluvinni
5. Quud arca trecentis cubilis long i est, ui sexies
iiunierantur aniii, lioc slgiiificat ut, quoiiiam solus
quinquaginla cuiiipieanlur, sicul sex %talibiis oiiine
esl Cliristus, cujus vila nullain seiisit .neiatein, in
liujus sseculi leinpus extenditur, in (|uibus omnibiis
inajoribus quoque illis non sensisse diluvium vide-
Chrislus nunquam destitit prsdicari, in qiiiuque per
retur. B prophetiam prsenimiiatus, in sexta per Evangeliuin
CAPUT VII.
dilTamaius, potest quidein et in liis tiecenlis cnbitis
De arca Noe et diluvio mundi.
signuin ligiii passionis ustendi. Ipsiiis enini liliei:u
i. Noe autem per omnia oinnesqtie actus ejus
T niimeriis rriicis demonslrat sigiiuin, per qiiod so-
Cliristum signilicat. Noe aulem reqtiies inlerpreia-
cii Christi passionis elTecti per bapiismum longitudi-
lur, ct Dominus dicit Discite a me ijuia mitis sum
:
nein vil.-e ajteniae percipimus.

et liumilis corde, el invenielis requiem 286 "»""«-
bus veslris {Matth. \i, 29). Solus jiislus inveniliir 287 6. Qiiod vero ciibitis qiiinqiiagiiila laliUido
ej ;s expandiliir, siciit disit Aposlolus Cor noslruin
Nue in illa genle, ciii sepiein liomines duiiantnr :
dilalatum est {II Cor. vi, 1 j)? uiide, iiisi cliaritale spi-
propier jusiitiam suam.
rituali? propter qund ipsi: ileium dicil: Charitas l)ei
2. Solus Cbrisius justus est atque perfectus, ciii
diffusa esl in cordibus noslris per Spirilum sanclum,
septem EcclesiiK propler septcmiiliceni spiiiluni 11-
quidalusest nobis{liom. v, 5). Qiiiuqiiagesiino eniiii
luininaiileni iii uiiam Ecclesiain condonanlur. Noe
liberalur quippe et
die post resurrectioniMn siiam Chrisius Spirituin
per ai|uain et ligiiuin ; ligniiin
Sicut saiicluin misil. quo cordi credcnliura dilatavit.

aqua criicem designai el liaptisnia. ciiiin ille
cuiii suis per ligiium et aquain salvalur, sic fainilia (> 7. Quod autem ejns altitudo in Iriginia ciibitos
Cbristi per ba|itismum et criicis passionein sanatur. siirgit, qiiem nunieriim decies liabei in ireceniis cu-
Arcain instruxii Noe de lignis non putrescentibus, bitis longiludo, quia Chrislus alliliidu iiostra, qui,
Ecclesia cunstrnilur a Cbrislo ex tiominibus in scm- triginta annorum gerens wtaiein, doctriuam evangc-
]iiternun) vicluris. licam consecravil, conlcstans legein iioii se venisse
o. Arca enim ista Ecclesiam demonstrabat, qu:c solveie, sed iinpbre. Legis aniciii cor iu deceiii
naiai in Huctibus niuiidi liiijus. (Juod aulem eadein prscceplis agnoscitur. Uiide decies iricenis arc;e
arca dc lignis quadraiis fieri jiibelur, undique siabi- Inngitudo perhcitur, iinde el ipse Noe ab Ad.nn deci-
lem vitam sanctoruin significat, ad omne opus bu- nius compiilatur.
L«idorum longius progressiim , cum lib. i Senl. , c. occullus sil ultimus dies, qiiem utililer Dominus Uitere
31, sciibat : Judicii diem novit Chrislus , sed in
ila oportere demunslravit. Giual.
Evangetio dicere , et scire disciputos suos notuit. Ila- Ibtd. Quod autein per Seih, usque ad voluplas i;i-
que banc annnruin fircuinscriptioiieni inipniluiie terp., ejusdein lib. xv de Civit. c. 21). Ghial.
lioc loco, et ad Exod. xxu in 5 prajoepli), et lib. ii Ibid. Qu:e de nuiiieris passini in bis coinnienla-
advers. Judscos, c. 15, repetitam , Isidori esse iiun- _ riis altinguiilur, ea ab Isidnro dala opera expi)sil,i
qiiam ego ciedideriui. Iliijiis rei inagnum etiain iii- ^ siinl iii peculiari liliro de Niiiiieris, quem siipra
diciuin ,
qiiod apiid Eucheriuiii et in Codic. Oliv. edidi. AiiEv.
liiliil horuni visiuir. .\inbrosius, ad Liic. ix, ila scri- CiP. VII. N. 2. Noe per aquam, nsque ad per lii-
bil Sed ilatthwus et Marcus post dies sex nssumptos
: terain (cap. seq.), Ilcc oinnia, paiicis, qii.-u nntalii-
hos esse memorarunl. Oe quo possînius dicere posl inu-, excepiis, suni Augusiini verba ex lib. xii con-
sex miltia annorum. Milte enim anni in conspectu Dei Ira Faiisl., a cap. li usque ad 24, e qiio suiit iioii-
tanquam dies una. Sed plures quam sex millia contpn- nulla resiiiuta. Grul.
lanttir annoruin. Sed mulumus sexdies per siimtjuliim Ibid. Grialius babet condomtur mendose, iit pulo,
inlettiqere, quod tex dicbus mundi opera stint creata, pro condonanlur, quod iii aliis quoque Impressis
ut per tempus opera, per opera iinindum inlelligamtis. exstat. Arev.
Elegaiitissime vero divus Augustinns, xviii de Civil., i. Vi magnce fortiiud... Vi magna, apud Augusli-
C. 55 Omnium (iiiqiiit) de hac re calculanlium digi-
: nuiii. GiiiAL.
los resolvil et quiescere jubel ille qtii dicit : Non est Ibid. Ut in coinpage firmetur, etc. Sic resliliio ln-
xêstrum nosse temporn vel momenla qun; Pater posuit cuin ex Uononieiisi All)i)rnozi:)iio Codice. Gnalins,
in sua poiestaie, et lib. i de Geiies. contra Manich. , ciiin aliis Ediiis, ut in cumpage unilalis signilicititr
t. 24Seitectus vero, sicut in nobis, nullo slalulo an-
: toleruntia, elc. Arev.
noruin teir.pore (tefinilur, sed posl quinqtie tllas wtales 5. In quinque per proph. Ita in plerisque Mss. et
qiianlum qtiisque vixerii, senectuii
depulalur ; sic et in apud Euclier. In qtiiiita apud August. et Bedain, cl
iila cciaic sa;culi non apparent gcneraliones , «I etiatn in Val. el Compl. Giiial.
?ol S. ISIDOUl UISPALKNSIS EPISCOPI 2S4
S. QnoJ êxics lcnigfi ail blitiiiliiiem siiam, el ile- A liiiKnio iiiiiiipro al scliijmala fjciles el i]iioJaiii-
cii'S ad aliiuidiiiom siiam, liumani corpiins iiisiar iiioclo divi.vibiles osteiiduiriur {Eplies. iv, 3).
(islciulit, in qiio Clirisiiis apparuil. Ci>r|ioris enini

14. Qiiod ipse Noe cum suis ociavus numrratiir,
!iiii|:;iuirin, a verlice iisqiie ail vesligia, sexies laii-
qiiia iii Clirislo spes nostrae rcsurreclionis apparuii,
(um Iialiet quaiii laliHKln, qiuu csl al) iiiio laiere ad
qui octavj die. idcst, posl Sabbali septimum priiuo
altenim latiis ; et ilecies laiitiim qiiantum altitiido,
a inortuis resurrexil; qui dics a passione tertins, iii
ciijiis ahiiuuiiiis meiisiira esi in hitere a dorso ad

numero antein dierum (|iii per oiiine teinpus volvua-
ventrem.
tur el oct:ivus el piinius est.
d. Vehit si jarentem Iiominem nieiiaris sniiiminii
I.S. Quod pnst septein dies, ex quo ingressus est
seu promiin, sexies laiitnm hnigus est a capite ad
Noe iii arcJiii, facium est dilnviiiu), quia in spem fu-
pedes, quam 1 ilus a dexlera iii sniislram, vel a siiii-
tura; quietis, qiiae sepiimo die signilicala esl, Ijapii-
stra in dexteram ; et decies (|uain ahns a terra.
zaiiuir. Quod pniler arcam oiniiis caio quam lerra
l'nde facta est arca iiecentorum culiitornm iii loii-
gitiidine, el qiiiiiiiuaginta iii latitiidiiie, et trig iila in

siisteiit iliat diluvio coiisiimpta esl, qnia pr.eter 2S9
Ecclesi.c S"cietalem, aqiia baplismi, qiianivis eadeni
-hitiidiiie. Ilciii (|uod eadeiii arca collecia ad iinniii
sii, iioii soliim iion valet ad saluteiii, sed valet po-
ciilMtn») desnpiT coMsiimmaliir, sic Ecclesia cnrpiis B
lliis ad periiicieni
Clnisli in uiiilate collecia siiblinialur el perliciiiir.
10. Uiide dicitur iii Evangelio : Qui mecum non IC. Quod quadragiiila diebiis etquadragiiita nocti-
eongregal, spargit {Ltic. xi, 2^5). Quod autem aililns biis plnil, qiiia omnis realus peccalorum in decem
fil ei a I.tteri- ; nemo (iiiippe inlrat Ecclesiam, nisi pr.xceplis legis admiltitur pcr universnm nrbein ler-
per sacramciilnm reinissioiiis peceatorum, ipiod de rarniii ,

qni qiiatuor pailibns cniitinclur. f)ccein
Cliristi lateie aperto nianavil. Quod iiiferiora aicaj quippe quiiier ducta qnadraginia liuiit ; sive ille rca-
bicanieiala et tricamerala consiruuntur, sic ex oiii- tus qui ad dies peninel ex rernni prosperitaie, sive
tiiliusgeiililiiis vel biperlilnin muhiludinem congre- qiii ad nocies ex rcium adveisiiale coiitr.iclus sit,
gal Ecelesia propter cirtumcisionem el pra.'pu- sacranienio bapiismi coelesli^ abhiiiur.

17. Qnnd iVoe qniiigcntnrum er:it atmorum cum
lium, 2SS ^cl liiperlilain prnpler Ires lilios Nie, ,
(juoruiii priigenie repletus esl orbis. ei loculus est boiniiins, ul arcam sibi f .ceret, et sex-
11. Et ideo arc:e inrerinra dicla sunt, qiii.i in liac cenlos Iiabebal aiinus , cuni iii eain est ingressus ;
terrena vila esl dive;s;las geiuimn. lii siiiiiino aii- unde inicl'igiliir pcr centuiii aiinos arca labricati ;
lein omnes in unum con-umiiiahtur, el nnn est v:i- quid aliud liic vidcniur cenlum aiini sigiiillcare, iiisi
rielas, quia oninia et In omiiibus estCbristns, lan- C *'a'es sxculi singnlas? Cnde ista scx;a jctas ,
qiias
quam nos in iiiio cubiio desiiper coelesil uiiitate completis qiiinên is usque ad sexceitos i.ignificatur
consummaiis. Quod cuncta aiiim.ilium geiiera iiichi- iii niaiiifestaiione evangelica, Fcclesiain cuiistruit.
dunlnr iii arca, sigiillicat qiii.i ex oinnibus geniibus 18. Et idco qiii sibi ad viiaiii coiisulit , sit velat
el iiaiionibns congrcgntio lil iii Ecclesia. quailrulum lignnin , paralus ad oinne opus boiiuui
12. Quod etiain Petro demonstratus ille discus ei inlrei in labricam sanctam, quia el seciindus inen-
(Ari. x) signiiical qiiod munda el immunda ibi sint sis aniii sexcentesinii, quo iiilr:il Noe in arcam, eaiii-
animalia, sic iii Kiclesia et sacramenlis bniii et (lein seiiariani Klalem signilical ; duo eiiim nieiises
iiuili verâiitnr. Qnud seple:ia sunt munda, ct liiiia sexagenario numcro cnncliidnntnr.
iiiininnda, nnii uula paucinres suiit mali quain boni, 19. A senario aulem niimern et sexaginla comnie-
sed qnia boiii servaiil unllatem spiritus in \iiiciilu moranlur, et sexcenta , el sex millia , et sexaginta
pacis. Sanctum auiem Spiriiiim divina Scripliira In millia, et sexcenta millia, ei sexcenties, et qiiiilqiiid
»>epiifuriiii operatiune coiiiiiieiidat, S3pieiili;e el iii- deinccps iii ninjnribus suiiiinis per eiimilcin ariitu-
ifcllectus, coiisilii et Inililudinis, scieiiiia; cl piela- Iiim nnmeri in inlinila increnienta consiirgil.
tis, et tinioris Dei. 20. El qiiod vicesimiis et seplimns dies niensis

15. Uiide et ille niinieius quinqiiaginla dicriim ad D cnmmemoraiur, ad ejnsdem qnadratiira; sigiiilic.i-
ailvenliiiii sancii Spiiiius pertineiis in seplies septe- tiniiem pertinet, qii:c jain iii quaclraiis lignis e.vposila
iiis, qiii liniii qiiadriiginta novein, iino addilo, cnn- cst ; sed bio evideiitiiis , (pna iios ad oiiiiie opus bo-
suminaiur. Prupler qund dictiiin esl : Studenles ser- nnin pantns, id est, quiidratus ,
quodammodo trini-
vare unilatem spiritus in vinculo pacis. Mali aulem iii las perficii , in mcmoria ,
qua Deum recolimus , in
8. Corporis enim lonqitude. usque ad altus a terra. meiilis, Aug. Ghial.

n;i'C iinii suiit apnd Auijiislinuin. Suiil lainen iii n. ih. Qiwd post seplem, ex c. 17. Crivl.
I., Euclierium. Gbial.
et Mpiid Ibid. Quia iii ipe fiilur. quiel. lia Aug., Eucll.,
0. Ittm quod arca collecta ad unum cub. ex c. IG. Bcd., Val. Al., in specie. Grial.
Grial. Jbid. Grial. in textii speni, in nol. spe. AnEV.
10. Verba Luca; in Yulgata Qiii non coliiijit me- : tO. Apud Giialiiiin eiat verliiienl. Alii Editi, qnod
ciiin, disperijil. Arev. ad dics perlinet sive quod ail noctes, etc. Arev.
11. Co)i.sHmmaii(«r. ConsiimHiamiir, Aiig. Grial. 17. fjuod iVoe iiuiiuieiiior., c. 18. O.ial.
Ibid. Quod cuncta auiiiialiuin geiura, ex C. l."i. 20. Et quoU viceii us et scpl. Ex c. 10. Grial.
i
Chial. Ibid. Qtiadrotos. Ei conqnadratos. Aug. Grial.

12. iii Ecclesia et sacrameiitis. In Eccksia: sucra-
233 QU/ESTIONES IN VKT. TESTAM. — IN GENESIN. "-l
iiitelligcntia , qtia cogiioscimus , iii volnnlale ,
qna A sepienariam operationeui spiriiualem oliv;c frucinn-
diligiiims. sum siirciilnm reliilit.
21. Tria enim ler, cl iioc ler, (iuiil viginii el sep- 28. Qno sigiiificaret nonnullos eiiam exira Eccl-
tem ,
qui esi 280 •"'"'ci lernarii qiiadratns. Quod siam baplizatos, si eis pinguedo non defiierit chari-
seplimo mense ;irca sedit , hoc cst , requievit , ad latis , posierinri tempore ,
qnasi vcspere , in ore
illani sc|itimam reqiiiem significalio reciirril ,
qiia coluiiiba! , lanqiiam in osculo \i:>ns , ad unilalis so-
(lerrecti requiescmit. Ilii qiioqiie illins qiiadr:ilui.Te cietaiem posse perduci. Qund pnst alins septem dies
(iiimeriis iteratur. dimissa non est reversa , sigiiifical rinem saeculi .
22. Nain viceslma cl sepiima dle mensis secundi quando eril sanciorum requics , non adhuc in sacra-
coniinendînini est lioc sacranieiilum. Et rursum vi- nienlo spei, (|un in lioc lempore consoeiatiir Eccle-
rpsima et scplima die seplimi iiiensis eadem com- sia, qnandiii liibiiiir qiiod de Clirisli laiere nianavil,
mendalio crnlirmala est, cum arca requievit. scd jain iii ipsa perfectione salulis «terii.i;, cum tri-
'io. Qiind eiirm proniiuitiir in spe , lioe exliibptur detur regnnm Deo, el Palri, ut in illa perspicua con-
in re. Porro quia ipsa septima requies ciiin octava teniplatione tncommutabilis vcritatis nullis miiiiste-
resurrectioiie conjungiiur; neque enim corpore red- riis corporalibiis egeamus.

diio (iiiitur requies , (|ii;e post li.nnc vil;im excipit B 2i>. Ciir sexceniesimo primo anno vitae Noe , id
sancios , sed poiiiis totiiin lioniinem , non adhiic iii esl, peracti; sexcenlis annis aperitur arcac tectuin?
spe , sed j:im in re ipsa omni ex parie el spiriiiis ci Finila quippe sexta a;tale sa;culi revelabilur abscon-
( orpnris perferta , iuimorlall salule renovaluin ,

in diiiim sacranientiim atque proraissum.
a'tcrii5e tilre nninus assumit. 50. Ciir vicesiino septimo dle secundi meiisis di-
24. Qiiia igiliir sepiiina requies cum ociava ie:iir- ciiiir siccasse lerram , laiiquain finila esset liapli-
rectione corjiingiliir, et hoc in sacrnmcniii leêne- zaiidi nccessitas iii niimero dieriim qiiinquagesimo et
rationis nostra; , id est , in baptisnio aldim profun- septimo? Ip'e enim esi ilies secnndi niensis vicesimus
dumque mysterium esl. Quod quindeeim ciibitis su- seplimus , qui numerus cx illa conjiirclione spirilus
percrevit aqua, excedcns allitiidinem monlium. Oclo et corporis septies ocionos liabei , iino addiio , pro-
ilaque et seplem qnindecim taciiinl. Sed octo signi- pier unilatis vinculum.
ficaiit resnrrectionein, sepiem qnietem.
31. Cur de arca conjuncti exennt , qui di^juncti
25. lloc igiiursacramentum rcsnrreciinnis et quie-
intraverunt? Sic enim dicium eral quod intraveruni
tis transcendil rmnem sapieniiam snpirborum ita ,
in arcam Noe , et filii ejus , uxnr ejis , ct nxorcs
iit nulla gens pnssit imlicare scienliic sua; alliiiidine
p Cur seorsiim viri , seorsum femin.T
(iliornm ejus.
resiirreciionis (|iiieiem. Et quiaseptiiaginla a scptem,
commemoraise sunt? nisi qnod in licc lempore caro
i't octnginta ab octo denominaiiliir, coiijiincto iitro-
cnncupiscit adversus spiriliim , el spiritus adversiis
que nnmcro, cenlum quini|naginla diebus exallata esl
rarnem ? Posimodnm auiem e.xeunl N.ie el uxor ejiis,
aipia, e;iindem cnmmeiidans nobis atqiie cnnfirmans
et uxores (ilioruni ejus.
aHitudinem baptismi in sacrando iiovo liomine ad
lciwndain quielis et resurreclionis (idcm.
52. Hnc e^t, cnniroemoraniur cnnjiincii masnili et
femiiisc qni;i iii (ine s;eculi alqiie in resurreclione
20. Quod
,
posld.es qnadraginta cmissus corvus non ,
jiistoriim, iimiiimoda ct perfecl;! pace spiriiui cnrpus

e>l reversus , aiit aqiiis utiqne iiilerceptus , aut
aliqno supernatante cadavere illectus, sgiificat ho-
adliaerebil , nulla mnrlalilatis indigenlia , 292 ^'^'
iniiies in immunditia cnpiditalis Iflerriinos, etob lioc

conciipisceniia resisteiite. Cur aninialia , qiiamvis
ad ea (iii;i! foris sunt iii linc iimndo nimis iiiteiitos,

inunda ci immunda in arca fiierint, lamen post egres-
ant rebaplizari , aul ;ib hi- ,

quis pr;rlei' arcam , id
sum de arca non olTeruiiUir Deo in sacrificio, nisi
Ecclcsiam bapl.smus occidii, seduci et luunda?

est, pr.Tcier
tcneri. 55. Quid dcinde velil sibi, D.'o loquenle ad Noe ,
27. Qund coluniha emissa , non invenla rcquie ,

et tanqiiani rnrsus ab exordio? Quia mullis modis
reversa est , oslendit per Novuin Tesiamenlum re- D eam S)giii(itare nporlebal figuram Ecclesije, conioien-
(piieiii sanctis in lioc mundo 291 iion esse promis- danlc quod progenies ejus benedieilnr ad iniplendain
sam. Post qiiadraginta enim dies emissa est; qiii leri;in). Qnod d iniur eis in escam cuncia animalia ,
nnmerus viiam qux In hoc mnndo agiiur significat. sicut in illo disco Petro dicitur Macta et tnandu.a
:
Itenique post septem dies dimissa , propter illam l.\cl. xl.
21. Arca sedit. Ita Angiistin. Resedil, Euclier., S'i(in"i;'. V;il .

incndose. Grial.
\al. Sedil, Ambros. Grial. ]bid. Grialiiis in nnia ccnsociatur Ecclesiec, in textii
Ibid. QiiapeTfecli reqmescnnl. lliqvoque, etc. Eod. consocialur Ecclesui. Arev.
miido legendiis et interpungemkis lnc Aiignslini lo- ^9. Cnr sexcentesimo. E c. 21. Grial.
cus , qui nieiidosus circiiinrerlur ex einendatione , 51. Siccasse terram. Ila AugilS!. et pleriqiie lib.
Lovaniensi. Grial. Siccnla esse, Val. GniAL.
23. Alii, porro ipsn, omisso quia. Arf.v. 32. C»i" nnimalia iisqno ;h1 ad implendam terram ,
,
25. i't niillngeni. l mdldienus, apud 15ed. el P;i i ahsunl a Val. et plerisqut; , suiil lainen apul Aiig.
lent. Grial. GnuL.
2ti. Qiiod post dies quadrarj. E\ c. 20. Grial. Ibil. Ci:r nnimnlia, etc. Desimt li ec eliam in E>li-
28. Consociiilur Eccl-sirr. Iia Aiigiist., Beil. ct Cod. tioiie CnloMi.-^nî I'i3(). Ar.tv.
P.*TnOL. LXXXm.
S. ISIDOIU lllSl'ALEiNSIS EPISCOI'1 2-;«
54. QiioJ ejeL-to saiiguiiie jubentur niuiiJucarc , A impius Judseoruiii (iilcu niedius, quia nec priiiiaiiini
ne vila prisiina, quasi suffocata in con^cientia tenea- apostolonim teiiuil, nec ultimus in gentibus credidii)
iiir, sed liabeai tunquain elTusioneiu per confesso- vidil nuditatein puiiis, quia conseiisii iii necem l)o-
neni. Qood xero ie,>iaineiiluni Deus posiiit inier sb iniiii S.ilvutiiris. Post lixc niintiuvil rnrusfiulribus.
el lioniiiies, atque oninein ahiiiiain vivara, ne perdal Ter euin quippe iiianifest.ituiii esl, el quoduniinodo
e.iiii diluvio , arcuiii ,
qui ap|iareret in nubibus ,
qiii piiblic;ituiii, quod erut in proplielia setrelum. Ideo-
iiiiiiquam iiisi de sole respleiidei. Illi enim noii per- qiie lii servus fnilriiin siioruiii.
< uiit diluvio, qui in proplieiis et in oinnibus divinis 7. Quid est eiiiin liodie uilud (êns ipâ, nisi qu.iv
Scripturis, lanquani in Dci nubibus, ngiioscunl Cbri- dam scr:niaria Cbristianiiriiin, bujiilans le^fin et prn-
sii gloriani, et nou quxruiit suain. plieias aJ lesiiiiionium asseitionis El clesije, ul iios
CAP13T VIII.
hdnureiiius per sucraiiicnlum, qiuid iiuntiut illa per
maximo minimoque lilteraiir.' Pusl ha;c benedicuntur diio ilii qiii iiudiia-
De Soe el beneduiionibus ejits ,
coUutis Htiis. lem patris honoraveruiit. lienedicius, iiiquit, Donii-
1. Jam vero illud qiiod posl diluvium de vinea tius'Deus Sem, quanqiiam ipsis etiain genlibus siC
qiiuin plantavil , inebriatus esl Noe , el nudaius in Doniiiius Dl'us Israel.
domo sua, cui non apparcai Cbrisli esse figurani ? B 294 8. Et unde boc factnm est, nisi ex beiicdi-
qui inebriatus csl , dum passus esl ;

nudalus est clione Ja)ihetli? in populo enim gentium, totuiii
dum crucilixus esi ; in (lomo sua , id est , in geiiie orbein terraruin oecupatil Ecclesia. Hoc pra;iiuii>i:i-
siia, et iii domesticis sanguinis sui, iitique Judicis. batur, cuin iliceretur : Dilalei Deus Japheth, el habi-
'2. Tuiic enim iiudala cst inrirmitas cariiis ejus, Ju- tet in tabernaculis Sem.
dxis scaiidalum.gentlbus autein siuliiiia, ipsis autem 9. Eccequomodo dilatat Deus Japbelh, ei habilal
vocalis Jud*is,et geiitibus laiiquam Seiii elJapbelh, in labernaculis Sem, ut Paulus dii il : Non estis pe-
Dei viitiis, el Dei sapientia ,

qiiia 293 9'«"^ *'"' reqriiii et hospites, sed estis cives .•ianclurvm et dome-
lum csl bei\ sapiemius est qunin lioniines, el quod in- stici Dei, wdificali super fundanienlum apostolorum ti
frmuinest Dei, (oriius esi quam lioiniiies (I Cor. i, 15). propheiarum (Ephes. ii, 19). Benedictus, iiiquil, Deus
5. Piolnde iu dunbiis liiiis,maxiino cl ininimo, duo Sein ; sit Chanaan puer illius. Dilatel Deus Japheih,
populi liguraiitui , scilicet ciicuincisio et pra^putium, et hubilet in tabertiaculis Sem. Hic Suiii niajor naiu
uiiuin ve.tiiii lidei a teigo portaiiies, sacraiiientuin ipse esi, ex quo iiairiarcha- ,
prophela;, et aposloli
scilicel jam pra;tcriiae doiiiiiiic;e passionis, iieque geiierati suiil.
nuJitalcm putris intnenlur, quia in Christi neceni 10. Japheth autem gentium esl pater, quia eliani
non conseiitiuni. el tamcii honorani velamenlo, tan- Q latiludo interpretatur. Cuui ingeiiti eiiim multitudiiie
quam scieiites uiide siiit iiati. tlllataius est populus e]i geniibus, qui cuiu prophelis
i. Quam nudiiaiem id cst, , passionera Christi, et apustolls erat liabitaturu^. Siquidem el vidinius,
videiis Cham derisit, et Judai Chiisti niorteni vi- jiixia Noe pairis propheticani benedictioneni , iii
ilenies subsaiinaveriint. Seiii vero et Japheih, lan- tabemaculo Seiii iransisse habitationem Japhelli,
qiiam duo pnpull ex circuiiicisione et pra-piilio cre- liuc est, in domo legis et proplietaruiii Ecclesiaiii
deiites, cognila nudilale palris, qiia sigiiilicabatur poiiu^ jurtiflcaii, minorem quidem lempore, sedgra-
pasîo Satvatoris, suinentes vestimentuin posuerunl lia'. lege mujorem.
.«•iiper dorsa sua, ct intuentes aversi operuerunt niiil. Chain porro, qiii inierpreiatur ciilidus, mediiis
ilit.Ttem patris, nec viderunl quod veiendo tcxe- fllius, lunquiini ab utroque discretus, nec iii priini-
niiii. tiis Isiaeliluruiii, nec in pleniludiiie gcntiuin prinia-

5. Quodam cniin niodu passionem Christi legi- nens, signllicul nonsoliiiii Jud.corum, sed etiaiii lia;-
mus, id est, saciaiiiento honoramus, ejusque niysle leticorum gcnus caliiliim, iion spiriiu sapieiitia;, scJ
lii rationeiii videntes, Judx-oruin detructiniiem ope- iiiipaiieiiiia', qiio solciit liaereiicorum ferveie pi;e-
rimiis. Vesiiineiitum enim signiflcat sacraiuenliim. cordia, et pucein periuibare sanctonim.
diirsa inenioriuiii pra'leritoruin ,

quia pa^sioiicm D li. Sed et oinnes (|ui Chrisli.ino vocahulo glo-
Cliristi transaciam Ci;lcliral Ecclesia, iion adliuc pio- riantiir, cl peidiie vivuiil, ipsius liguiiiii! gestare
speciat fuliiram. videiiiur. Pussioiiem quippe Clirisli, qiia; illius lio-
C. Medius aulem Iraier Ch;iiii, id est, popiilns iiiiiiis niidilaie signincata cst, ct annunt'aiit beiie
51. Ilabcul tanquam effiisôi.em. Iia August. //«- '». SfiJivero i( Jafiheih, iisi|ue ad prospectat futu-
(icnHl lib. o. qui»! fcrri polesi , ul ad ipsos, noii ad
;
ruin. Ex XVI deCivii.. i. i. Cuim,.
v.iaiii, refcralur. Qnid si legas : Sed habeal limquain (j. Melius aulein fraier, iisiiiie ad per iuieram. T.\
elfusioni- per conjcisidnem? Giiial. XII contr. Fausl.. c. -lo. Giiivl.
Cap. ^. 1. Jniii vero illud. Es c. 23. Giual.
\iii. 7. Posl licec bcnedicuniur. . . p oplielar. I.x rap.
-1. Judivis scan laluni n^q'ie ad inde sint nali , ex, ii. Quod auteiii hac a iiianuscrlpli-, niisliis uitctiliiis
Aug. dosciibere niuliiiirus aslipnluiilibus iiiipressis ,

alisiiii, iiiitiiiiii lieiiedictioins repeiitum fcfellisse |iu-
liliiis, quaiii cx vcleiibus aliqu.iiiiiiiii iiiiiirnula po- tiiiiiis libi.uios. Gkial.

ncre. Grial. ll.CVium puiro. .. quam opus eorum? Ex xvi de
Ibid. Quia quod siultum e.^l... unde siiit nati, IKcC Civil., c. 'i. Giiial.
iioii habeiitur in cii. Editioiie Colohiciisi. lii Vulgaia : Ibid. Harelicuruni feriiere prcecordin. Ii.i apiid Aii
Snpienîus esl licminibus... [ertiusesi lioniimhus. Ar.Kv. gusl. Primordia in librjs nostiis. Giiial.
,
357 QL^SriONF.S I.N VET. TKST.^M. — IN GENESIN. -25«
proliteiiJii, el iiiale jjjendo e.\hoiioram. Le lallbus A ceniuiiliir ; et qnos urnial ailversns Ueuiii elai.t con-
A [ructibus eoriim coynoscetis eus spiraiionis perniciosa coiiseiisin, rursu-, interce-

eniin striptum e^t :
(Matlh. VII, 16). Ideo el Cbam in niio suo inaledi- denie dogmatuiii discordia, diviJit oboria re[>ente
ctiis est, lanquam in fruciu siio, id est, in opere confusio,
suo, unde convenieiiler et ipse filius ejus Clianaan 4. Quos quiJera ipsa Trinilas damnal, in qunn
inierpretatiir inotus eoruni. Quod quid aliud esi, olleiidunt , ipsa eos dispergit, duni dicit : Venite,
quain opus eorum? descendamus, el con[undamus tinguas eorum ; iii va-
13. Item quod, Cliam peccanie, posterilas ejus rieiate ulique erroris, sive schismaium. Eo auteiu
damnatur, signilicat quod reprobi hic qniJein de- tempore, quando linguaruin facia esi varieias, in
liiiquunt, ted io posterum, 295 ''' ^*'- '" fulu^ûni, sola doino Heber, qu% aiilea fuit, lingiia ieiii:iiisil.
seiiteiiliain djinnationis ejcipiunt. Sicul et plels Nunc quoi|ue in sola Eci lesia, (piae esl doiiuis (lni-li ,
Judxa, quse Dominuin crucilixit, eliani iii filiis pce- uiiilaiii esse coiifessionis et iiJei paceni, diviîs oiiiiii-
iiam damuatiunis sux Iraiismisit. Dixeniiil eniin . bus reprobis, agnusciinus.

Sanyuis ejus super nos et super filios noslros {ilatili.
CAPUr X.
\.\vii, ih).
De egressu Abralia: a C/ia/i/icis.
14. lienedictis igitur duobui liliis Noe, atque uno B
1. Keslal deinde deaclibus Abraha', vel de his quGB
eorum niedio nialedicto, deinceps generitiones eo-
illi repiomiaerat Doiuiiius, exponenJiiin. Locutusesi
lum texuntur, ex qnibus septuagima duae geiites
enim ei Djminus : Egredtre de itrra tua , et de c«-
suiil oria;, id est, quiiidecim de Japlieih, iriginla de
gnatione lua, et de domo patris lui. Quis auteni alius
Cliaui, viginti seplein de Seni.
cxiit in Abraham de terra, et de cognaiioiie sua, ui
CAPUT IX. spud exieros locupleiareiur , ei tsset iii geatein
De Nemrod yigante et confusione liiiguarum. magiiam, iiisi Chri^tus, qiii, relicta terra , el cu-
1. Primus post diliivium inter hoinines Nemrod gnaliuiie Judxorum, pra^pullel iiuiic, ut videmus, iii
(ilius Clius iiova iniperii cupiJitate tyrannidem arri- geiilibus?

pUit, regiiaîtque iii Babylonia, quae ab eo, qiiod ibi ^. SeJ ei nobis ad exeiiipluin Cliristi exeunduni
confusae sunt liiigULe, liabci appellalj csl, qiiod inde lerra iiustra est, iJ u.tt, de lacuUalibus bujiis
lerpreiatur confusio. Cujus xdiUcanda: tuiris idem iiiundi, upibusque lerrenis, et de cugiiaiiune iiO!>tra,
êmrod exstitit auctor; qui pro eo qiiod ullra nalu- id eat, Je cunversatione, ei moribus, vitiisque priu-
raiii su.iiii coeli .'\Ua penetraie conlenJit, nuii imoii- ilb.is, qua;, nubis a nostia nalivltate cuhjereulia.
grne dijbolo coiiiparatur, qiii, cogitalione toid s siii .-•
\e m alliuilaie quadam et consanguinitate conjuiicta
ii.tumescens, siiper siJera exaltare se voluii, id esi, suiil ; et de domo palris iiostri, iJ est, de oinin
super (imiiem poiestatein aiigeluruiii , Deu se co- meinuria iiiuiiJI, ut ei leiiumianies poasimu] in
3Bi|uaie Jispoiieiis, duiu dicit : .isceudam super alliiu- piipulo Dti Jil.ilari, el iii lerrain pioiiiissioiiis ta'-
dinem nubiuni, et ero similis .Altissimo. le^tis, cuin tempus ajvenerii, iii rnjiici.
2. QuoJ auiem dicilur venator, quid signiliratnr 297 ^- ^ '•*' aiileiii pioinisî.Miej .\br:iliie Jaiitnr:
l!'jC iisniine, nisi terrigenuruin auiinaram decepior, uiia, per quain te raiii Chanaan possessuiuin seiiien
et capiens homines ad iiiortem? Turris ejiis superbia ejus pruniiltitur, dum dicil Deus: Vade in terram
linjiis mundi esl, vel impia dogmata hxreticuruin, (jiuim dcmonsliabo tibi ,
faciumque te in ijeutein ma-
i|ui poslquam moti sunl ab Urieiiie, id esl, a \ero gnnin. Alia veru longe pr;esiaiili r est, iion de tar-
luinine lecesserunl, cl veiierunt in campum Seii- iiali, sed de spiriiu.ili seii.ine, per quod pater e>t
iiaar, qui iiilerprelatur eicussio dentium, statim ad- iioii unius geutis Israei.lica:, sed uinniuni gentium
versus Ueuin iinpietatis sux xdilicanl turriin, ac qux Qdei ejus vesiigia coiisei|uuiiiur, quod pruiiiilti
dogmala supeibia: nef.irio ausii conriiigiiiil, vulentes coepit his verbis : F.t benedicentur in te universx co
curiosilate non licila ipsiiis toeli alta peiielraie. gnuliones terrie.
5. Sed sicnl illi per superbiain ab una liiigua iii q 4. Egressu^ auieni .Vbrali iiii de Carra venit ad Si
iiiiillas Jivisi sunl, ita et lixietici, ab unitate lidei chem , acceptuque secuiidu oracnru de promissione
coidusione segregali , inler se , 296 diversitate lerra; ipsius , aiJilicavit altare. Et profettus iude lia-
errorls, qu:isi pcr Jissonantiam lingua;, invicem se- biiavit iii eiemo, aique inlle, famis inopia expulsus
14. Benedictis, \is(\ue Aii maledicto, verbasuntAug., Cap. X. N. \. Quis autem alius, iisqiie aJ iii genli-
ibiJ. GiiiAL. bits, Augiistini suiil veib', xu contr. Faiisl., c. '25.
IbiU. Ex
quibus septvayinta du(e yenies. ViJ. iiol. Ghial.
aJ c. ix Eiyni. Grial.
::! lili. 2. Grialiiis, et alii iiiipressi operibusque. .\lelius
Cap. ix. N. 1. Priwus p",s( ditucium, usque ad coii- Co Albornnziaii. opibusque. Arev.
I.
[jsio, llieronyiii., trad. in Gen., c. lu. Grial. 3. Duie au em promissiones, iisque :id cognalioiies
i. Quod autein diritur venaior, usqiie aJ superbia ,
lerr(B, •jusd., xvi de Civit., c. lii. GuUL.
verba suiit Aiig., xvi JeCivit., c. 4. Grial. 4. Eijressus .ibraham, usque ad tcrnc ipsiut, ejusd.,
4. Eo autem tempore, i^sque aJ lingua remansil, XVI de Civ., t. 18. Grial.
ejusd. cap. II. Gkial. Ibid. .Edijicaiil altare, usque ad sangiiine, ejusd.,
Ibid. Grialius i;i sulo, quod menduiii claruin vide- c. 19. Giual.
lur. Arev.
259 S. ISlDUiil IIISPAI. ENSIS EPISCOPI 210
ilescendil in yEgyiilum , ubi uxoreiii suani dixit esse A nialre gcniins per divi.ii:.item, ipse de malrc s;ne
sornreiii. iNec nienlitus, (]uia propinqua er.it san- palre per buiiianitalem.
guiiie. 5. Ipse qiinqne sacerdos acternns , ad quem dicitur
.5. Qiiara tamen Pliarao rex ^^gypii volens acci- Tu es sacerdos in wleriiiim seciindnm ordinem Melchi-
pere ,
gravissimis lerritns monstris, niuliisfiiie pro- sedech {Psalm. cix). Uiique propier niysterium sa-
pter eam nialis afllicius, ubi esse ejus diviiiiius cramenli, (iiicid Clirislianis celebraie pracccpil, iil
Hxorem didicii, confeîim iliaesnm c«m lionore re- iion secundiim Aaron pecudum îcliinas, sed obln-
siiiuii. Iloc itaque, cum de Abimelecli dicere coepeii- linnein panis et vini , id esl, cnrporis ei sanguinis
nius , exponcmus. ejns sacramcnium, in s;icrificium ofreramiis.
C. Quod vero patriarcha magniis decimas nmnis

CAPUT XI.
snbsiaiiile sue Melcliisedecli saeerdoii posi beiicdi-
De vicloria Abralice et itclchiscdeclt.
cTionem dedit , stiens spiritiialiler meliiis sacerdotiiim
\. Reverso i.qiiur Aliraliam ex iEgypto, uiide vc- fnluruin in pnpuln gentiiun quam Leviticnm, qiioJ
iicral, tunc Lot fratris filius ab illo in terram Sodo- de ijso in Isracl crat nascilurum , fulurumque, iit
morum salva cliaritate secessil, vitans discordiam, sacerdoiiiim Ecclesiae liabens praepuiinm benedicerei
quia diviles f:icli eranl, el pastoreseorum invicein B iii Abrabam 299 circiiinciso sacerdotium Synagogae.
lixabantiir. Peniiansit autcm ASrab.im in lerraClia- Qni enim benedicit, m.ijor estqnain qui benediciliir.
naan , liabiiaviique juxla quercum iMniibre. 7. L'nde ei sacerdolcs ex semine Aliraliae naii fra-
298 - Peimle a quincpie regibus, qui Sodomis ires suos benedicelant, id est populum Isracl, qui-
,
irrnerant , c:ipium Lot bberai , liabens secum in prx- bus illi decinias dabant secundum mandatum, vere
lio trecenlos decem et oclo vernulas. Scd quid baec iil niajoribus et eniinemioribus suis. Nonien autein
viciori.i AbraluE de qiiinque regibus indicabat ,
quos ipsnm Melcbisedecb rex pncis, \el r,\x jusliiics iiiler •
ille lidci paier mysterio siiperavii , nisi qiiod Tules prelatnr, qiiod beiie refLrliir ad Clirislum.
noslra , si confirmala sil in spiritu principali , lolidem 8. Ipse cst enim rex pacis, qiiia per ipsum recon-
cerporis nostri sensus verbo Dei subigai [forie, su- cilianiur Deo. Ipse esl rex jusiiiiEe, quia ipse veniei,
b'gii] ? Nam siciit ille de proxiino in regibiis victor, ut discernat sanctos ab iinpiis. Idem quoque unus
ita et fiiles nnsira per aniinam victrix de exteriore saccrdos , et rcx ,
quia ad redempiinnem omnium
liomine iriumpbat. bosiiam Deo Pairise ipsum obuilit, et ul verus rex
non nec virtuie iii prxsenti sneculo populum simin regii , et in fuiuro
3. Qiiod vcro ille nuiliitudiiie , le-
gionum lantum jndicabil.

, sed treceiitis decem et ncio conii-
lanlibus, adviTsarios piincipes debellavil, jam tiinc G CAPUT XII.
in sacianiento crucis, cujiis (igura per Taii litleraiii De sacrificio Abrahcc el promissione Da.
Cncain numero treceniorum exprimiiur, iinagina- 1. Post hanc vicloriam factum esl verbum Domini
batur, quod nos Chrisli p.issio liberaret a dominaiu ad Abrabam in visu , dum esset de posieritaie solli-
quinqne ciirnalium sensuum ,
qui nos an'ea variis ciius , et sibi videret non nasci filinin , et lamen se-
viliis caplivnnles exsuperaTerant. inini suo factam promissionem teneret, sialim (it illi
4. Reverteiiti igitur a caede liosiium Abraliam oc- in fignra duplex piomissio seminis ejus, id est , in
curiit ei niox Melcbisedecb, rcx Salem sacerdos Dei, siniilitudinem areiiae inaris, vel in niuliitudinem
incnrirrabili parente progenitiis; bonedixilqne Abra- stellaruin coeli fiilura.
ham, olferens p:inem et viniiin iii sacrilicium Deo. 2. Kjiciens ergo Abraliam Deiis foras, oslendit illi
Ilnnc Melcbisedech apostolns Pauliis sinc paire et stellas coeli , dicens: Sic (aciam semen luum, id est,
giiie malre coinmemorans, lignraliler refert ad Cliri- ciirisiianam gentem, cujiis lu paier iii fide subsislis,
sium (Hebr. vii). !pse est eiiim so!«s de paire sine sic faciam luinine resiirreclionis cornscare. Deiiide
.5. Qiinm lamen Plinrao, iisqiie aJ resliluil, ejusd., 5. CiyHS pqura per T litleram. Id repelit aliquoties
xxii conl. Faii.-t., c. 55. Grial. D Ang. et Grcg. Vid. inl., Jnd. v. Ghial.
Cod. IWgiovalic. 2U3, post restiluil aJ marg.
Ibid. Ibid. Hanc allegori:iin elegnnier Prudeniius perse-
.idilit IIoc ilaquc... expoiiemus ; ct adilit: In Sara
: cntus fnit. Vlde mea Priidenliaiia, pag. IGG. Arev.
eiiiin Clirisli Ecclesia pgurabalur, qiiam violare in/ide- 6. Iliiiienlis prwpuiium, aliqiiot Mss., et Inipr.,
tilalis error non poleral, quia s ne miicula csl el ruqii. Iiand iiiale. GniAL.
Moiielra au em quibus Pliarao lerriuis est. virlus niira- 7. Noiiien autem ipsum Melchisedech rex pacis, vel
euliirum esl, quw dum mundiis aspicil, coiifusus obslu- rcx jusiiiice. Vox Melciiisedech regem tan uin jusii-
pi i/. lUi eliaiii Coil. Florenl 1. De Abiinelecli cap. 10. titc Sed quia ideni rex eral Salein, Salem
si^nifical.
Ahev. aiilem pacein significal, iion absurde utrumqiie con-
Cap. XI. N. \. lieverso rixabuntur. Ejud. c. 20. jiinxil. Griai .
Grial. XII. N. 2. Inler Episiolas Pauli Ahari Cor-

Cap.
Ibid. Perniansit iisqiie ad Mamlirc. Lt maiisit in diibcnsis ad Aucleriuni Flaviuni Jnaniiein, episcopiiiii
alic)ejusdiin terne loco, id esl, juxta quercuiii Mam- Hispalensem, socculo ix, (piasedidit Florezins, loni.
bie. Aug. c. 22. Griai.. XI Hisp. sacr., epist. 4, pag. 1 i, allegaiui biclsidori 1
2. Deinde a quiiique regibus, usqiie ad vernacules, locus ciiin aliqno verbornin discriinine Andi, ail Al- :
Aiig.. ilid. Giiial. varus, («Hiii Isidorum inijuienlein : Multiplicabo semen

Ibid. Grialius in lextn vernulas, in nnl. vernaculus. tuiim, sicnt slellas cccii, ui esl, Chrislinnam genlem... et
Sic ellini iiiox ver Tiiu, el per T. A:if.v. dixil: Sic mulliplicabo semcn lu-um, hoc esi, etc. .\ret.
2H QU^STIONi;S I.N VKT. TKSTAM, — IN GENESIN. 2i2
mnnslravil illi arcnam niaris.et dixil : Sic eiit i» A Evangelio : fuf ciiim luiic Iribulaiio magna , <iualis
multiludiiie seiiien tiiuin , lioc csl, crit (iiiideni copiosa noii [uil i.b iiiiiio (Mallli. x\iv, 21).
gens Judueoruiii, sed slerilis et infecunda nianebit, 10. Qiiod vero adjungilur ; Cuin occubuisset sol,
sicut arena. facla esl caligo lenebrosa, etappariiil cUbanus fuinans,
3. Pnsl liaec ciim reproniiiteret ei Deiis qiiod esset etlampas igiiis transiens inler media illa, quce divisa
possfssor reprnniissionis lerr.c fulurus, signuni pc- cruiil, sigiiilical post fiiieiii sii^culi fuluruin dieni
tiil, per qiiod agnosceret , 30(J iion qiiasi iliiliiians judicii quo per ignem segreaabuiilur sanctorum
,
an litrel, sed quimiodo futuruiii esset exi|uirens. populi et iniquoruro. Quod vero dictura est ad
i, Cu! nomiiius liaiic siiiiililuiliiieiii proposuit: ALraliam : Sciendo scies quia peregrinum erit seiiicn
&'hm;«, inqiiit, inihi vaccam triennem,el capramtii- tuiim in terra nou propria, el in servii.utem redigeni, et
mam, et arietem aimonim Iriu ii , turliircm qiioque et alJIigent eos quadiingentis aniiis, lioc de populo Israel,
columbiim. Tolleiis ergo Abraliam iiiiivcrsa lixc , di- qui eral in jEgypto serviturus, apertissinie propheta-
\Wn ea per incdiuni, ei iiirasque parics coiiira se tuiii esl.
.illrin-ecus |iosiiit, avcs aiilem noii di.visit.
11. Nonquod sub Jigyptiis quadriiigenlis annis
5. Descenderuniqiie volncres super cadavera , et servieiuiit, scd qiioiiiani isle nuinerus in eadein
abigeliateasAbrabam. Ciimqiieocciihuissct sol, pa. Bainictione coinplcliis esi, qui compulalur ab illo
vor irruit super Abrabam et horror inagnus et le-
, ,
tcmpore quo ista Abraliae proiniiiunlur.
nebrnsiis invasit euiii apiiaruitque clibaniis fiiiiiaiis,
;
CAPUT XIII.
et igiiis iransiens inier iiieilia .illa e divisa eranl.
qii De Agar et circunicisione Abrahac.
D'cluinqiie ea ei : Cvgiwscendo sciei quia peregrinuin 1. Jani lunc propter pcngriiiaiioiiem fiituram, ne
erit semen tiium in lerra non siia et serviet et af/ligi'-
, ,
co iiinisceretur semeii ejus iiiier genlos, dalur ei
tur, elc. Isie est iiaqiie inodus proiuissi seniiiiis.4bia-
circunici>io in sigimm bis verbis : Ciicuincidetur in
hx, et isln est liguia.
vobis vmne masculum, Infans oclo dierum cinuin-
6. Per vaccani cnim si^nilicaia esl pleliS posiia siib cidelur in vobis , lain vernaculus quam einpliliiia.
jugo legis. Per capram eadein plebs peccatrix fulma. Masculus aulein, ciijus prifputii caro circumcisa non
Per arieteni eadem plebs regiiatura. Aiiiinalii ideo fiierit, ddebilur aixiina itla de populo siio, quia paclum
tiima diciiniur, q lia per ariiculos lemporiim ab .\dam vieuin irrilum fecil.
nsque ad Noe et iiide usque ad Abiabnm, ac
, inile 2. Sed et Sarai non vocabilur Sarai, sed Sara, el
usquead DaviJ, lanquam lertiam aetatem gereris ille dabo tibi ex ea ftlium, et benedicam illuin, et erit in
populus adolevit.
natwncs, cl reges genliuin ex eo eruiit. Ilic jaiii
.*'' ^?.'"'"''."™..*''''''"''''' '" "o G declaratur promissio de vocalionc gentium in Isaac

li.i^^fil""."''''™
populo figuraii sunt, individui filii promissionis, el filio promissioiiis, quo significaiur giaiia, non nalura,
bsercdes rcgni quoruni aetas temporalis ideo
fuiuri ,
quia de scne patre ct sterili inaire.
lacetur, quia aeierna mediiantes Innsgressi siint de-
3023. El quia boc non per gcneralionem, (|ii:k
sideria lemporalia. Sed quid est quod animalia illa cst iii Isinaile, sed per regenerationem futuriini cral,
tria dividunlur adversus se invicem partibus consii-
idco inipeiala est circumcisio, quod de Saia promil-
iMiis, nisi qund cariiales ot in populo veieri, et nuiic liiiir lilius iii lypo Fcclesiae, non qnaiido Isiiiacl,
intei si; dividuiitur?
qui lypum gerit Judaeorum. Quid eniin aliud ciicuin-
8. Pirro aves iilcirco non dividiinliir, quia spiri- cisiosignilical, nisi renovaUm iialnrain per baplis-
lua'es indiviJui suni.Schisma non cogitai.t. iioii se- imiiii po^t cxpnliaiionem vetcris hoininis? Et(|iul
duouiitur ab bxrelicis, sed pnx est seniper in ipsis.
cst oclavns dies, nisi (.lirisius, qui hehdonia la
Sivea luibisse removeani, iit tiirtiir, sive inier illas
compleia, hoc est, post Sabbalum resiirrexil?
converseiiiur, sicut coluinha : uiraque t;imen avis esi
i. Qiiod veio noii soluin lilios, sed et servos. et
.simplex et iniioxia. Yolucres auiem descemlentes
vernaculos, et eniptilios, circiiincidi pnccipil, ;ul
siiper corpora.quoe divisa erant, spirilus iiiimund
omnes graliani redemptiunis periinere lcslalur.
signilicaiiiur, paslum quemdam suum de canialium
D p;areiituin mulantur nomina , iit oiniiia resonent
divisione qu;ereiiles.
iiovilalem. Nain Abram, quod anlca vocabalur,
0. Quod aiiiein illis considens abigebal illas Ahia- intcrpreiatur pa/er e.iYe/5HS. Ahraliain auleiii pale'-
liam , significal 301 miillos carnales merito sam lo- inullurum genliuin ,
quo nomine pra;iiuiiU:ilialur
rnm in fine mundi ab angusiiis liber.uidos. Quod au- quod multa; gentes fidei cjus vcsiigia sei|uereniur.
tnni circa solis occasum pavor irruil in Ahrabani , quod diclum est Masciilus
5. Illud aiiieni qiiid sit, :
ct horror magniis et tenebrosus sigiiilicabat circa

, ,
qiii non circumcidelur octavu die, peribit anima illa de
hujus s.TcuIi linem inagnam perturbalioiiem ab Aiiti-
piipulo «140, quia pactum meum irnluin fecil ? Cur
clirislo in sanclis fuluram. I)e qiia dicit Doniimis iii
(niiii pereal anima parvuli incircumcisi, diim ips;i
6. P(;riiafcaiH,usi|iiead Af'ra/!(i'p)OHi;//uii(i/r Aiig
. Cap. XIII. N. 1. De bac raiioiic, riir ciiciiincisin
lib. XVI de Civii., c. 2i. Grul. '
8
iiisliiiita hicril, coiifer Patrcs apostnlicns, loiu. I,
9. Signilicat mulios. Iia Maniiscripti omnes recle. pag. 27 seq. ciim nolis Colelerii. Ari;v.
Augiisl.: QuoU iwtem
illis consedil .\brulmin, sigiii-
2. Ilic jain dedaralur, usque ad rcsonent v.ovilatcni,
ficuteliam intcr ilUii carnaliiim dirisiviies veios us^jue
c c. 2(i. Grial.
in /inem saculi pirseccrulurus /i(/c/fs.
Jlcndose cr"0
° '). Masculus, qui no.i circunicid., usqiio ad ipse
iii E.xeusis ««//os. Gr.iAL.
pccctuii, C C. 27. CWAL,
S. ISiD )U1 lIl^P.VLENSiS ICPlSCOri 214
papinin Ooi iirl(iiii) noii ferit, seil i|ui eiim circiini- A Umle et pedes enruiii lavil, iil iii exlreino
7.
cidere negleseniiil ? nisi iil S'giiiric;)ret <)iioil parviili mundi lavacri Tivincationein demonstraret ruiuram.
iion secuniliiiii opii'; , .«êd secundiiin origineni in Pede> enim novissima signilicanl. Siqiiiilem el
primo homine pacluin Dei ilissipaverunl, iii qno coiivivium prypirat, viiiilum scilicet saginatiim. Isle
omnes peccaverimi. aiitpin vituUis lener saginaln; Domini Jesu Christi
6. Nascilur enim omnis non proprie, seJ origi- est corpiis. Hic esl vitulus Domini, qiii iropler
naliierpeccaior {Vide var. lect.). Qiiem ni-i regene- .salutem credeniiumad arboremcrucis est immolatus.
ralio liberei, penhil anim.i ejus de popnlo suo, qtiia Ilic est vitu!us domiiiici corpnris, qiii iii Evangelio
pactum Dei iniium lecil, qiiamlo in Adam origina- pro pccinlore nccidiliir lilio {Luc. sv).
liiereiiam ipse peccnii. 8. Sed et hulyrum etlac cum carne viliili apposuil.
C.\Pl T XIV. Lac quippe priscE legis habnisse figuram Apostolus

Di- iribui virit qui teneruiit ad ilicem Mambre. ros admonet , dicens : Lac robis polum dedi , non
1. Deiiide appariiil Doniimn .\bralii? in convalle escam ; nondum enim poleralis, .icd 304'"^^ ndliuc
.M imbre sedenli in oslio lahernaculi sui ; ciimqiie qiiiiiem poiesiis (I Cor. iii). Tradiderat eiiim illis
lerasicl cciiios, apparnerunt ei Ires viri sianies jiixla legis mandainm quasi lac de uiierihus duarum
,
ciim. Qiios ciira vidissel , adoravil, el ait ; Domine, B tahularum cxpressiiin, boc esl, Teslamentum lidei.
ii inyeni graliam ia oculis tuis, lareniur pedes teslri, et 9. Necdiim eniin pnierant piopier iiifaniiam sensiis
Tequicsnle lub nrboê. sui Evangelicop. doclrine snlidam el rohiislam escani
-2. Et abiii Alraham ad Saram, et jussi! eam ox accipere. Buiyrnm aulem uberrimum el pinguissi-
trihiis solis facere siibcinericins panes, quos apposnit nMiin Evangeliornm est tesiirannium, qnod veluli
illis cnm viiulo, quem 303 paraverai, siiuiiiier et oleiim fiJelihus iii signumdaiur. Sed proinde vilulum
lar et huiynim. Ipse vero siabat juxla eos suh arhore. cum lacte, el hulyriim .\br.iham edendnni apposuit,
i"iimque cnmedisseni, diêrunt ad eum : Lbi est qiiia iiec cnrpus Domini, quod est vilulus, sine
Sara uxor lua? Al ille : Ecce, inqiiil, in tabtrnaciilo lacie legis, nec lac legis sine huiyr.T, hoc est, sine
rst; cui dixit : Rerertens veniam ad le tempore inu. Evangelii tcstim mioesse potest.
et habebit filium Sara uxor tua. 10. Tris autem .'3ia, unde Sar ;i panes subcineri-
3. Quo aiidito, Sara ri«ii. Noiandum qiiippe qirnd cios fecit, iriuni filiorum Noe iinag ncm indicave-
Ahnham Iripliceni haheil Ii^'iiram in ênietipS". runt, ex qnibus nmne genus liiiinanum natuin esl.
Primam Salraloris, qnando, relicta cngnalione sua, qui, divinie Triiiilali credenies, ex aqua baplismatis
venit in liiinc niundum ; alteram Patris, qiiando per Ecclesiam, cnjus imago Sara erai, conspergendi
immolavit unicum lilium; tertiam vero, qus in lioc C e?sent, et in uno pane Christi corpi.ris redigendi.
loco est, figiiram gesiavit sancioruni qiii advenlnin 1 1. ILtc siinl illa iria sala qu3e niulier in Evangeli»
Christi cuni g.iudin siisceperunl. c. gnoscilur fermentisse (Matlli. xiii ; Luc. xin).
4. Tabernaculuin autem illud Abrali.-e lypnm Azymi aulcm panes, eo quod sine fLTnienlo maliliae,
lerrcnae Jerusaleni liabuit , iibi priino tempor.^ et sine angore neqiiiiise, sine fervore perversas
propheiae et apostoli habitaverunl ; iibi et primiim dortrin» npnrlehil esse crcdentium unilatein.
Dominiis adveniens a rr.dentibus esceptus , ab Siibcinericii auiein ideo, iit per paeniientiain praie-
incredulis esi in ligno siispensiis. lilorum delicioruin Spiriius sancti vapore decocti,
5. In iribus aulem viris qui venerunt ad illuiii, veliit csca beneplacita Deo, acceptabiles efliciantur.
Doniiiii Jesu Chrisli prxnuntlahatur adventns, cnm 1-J. Sub arhore aulem eos sedisse , passionis
qiio duo aiigeli eomilabanlur, quos pleriqiie Mnysen d"minic:T; erat signnm, ciijus ipsi siint prsedicatnres.
el Eliam 3cci|'iiint, uniiiu prisc» legis laloreni, qni Quod aulein prnmiltii Deus Sarae sierili liliuin ,
per eanidem legem adventum D inini indicavit diiens : Circa hoc tempusveniam. nnn de temporibus
aliiiin, qui in fine mundi veniiiriis esl, denuniiaiurus significat, sed de qualitale adventiis sui, qiiando per
secundiim Chri-ti adventi:m, atqiie ejiis Evangeliuni liiium reproniissuin fidelis erat popuhu nasciiuriis.
Jud.i is pr:Pdicaliiriis; uiuie et in monte Dominus D Isla est enim Sara sterilis, cui per Prophelaiii
cniii luis>el lian.«figuialu-, hi dim, Movses et Llias, Doniiiiiis dicit : l.wiare , sierilis ,
qua: non pnris
cum eo ah aposlolis vi-i siiiit {Mallli. xvii). erumpe et clama.qua; non parturis, quoniam pluret
6 QiinJ vero .Abrabaiii tres vi bns. iinuni adoravit, filii deserltE mcyis quam cjus qua; habet virum.
Doininuin scilicet S:ilvalorein oslendens. ciijiis eliam 13. Risiis aiiiem S irae noii est dubitaiio, sed pro-
adveniiiiii e.^t pr.Tstolalus, jiixia qimd eliain Dominiis pliClii. QmI ri-iis dupliiem h ihet signifiopnliam.
iii Lvjngelio ait : Abralinm quinivil diem meum vidcre, Sive quod risiis esset futurus 305 incredulis
vidit, et gavisus eit (Joan. vi]i, 56). Tunc enim fulnri Clirisiiis, sive quod omnes inimicos in judicin smo
a;ppsit n.ysierium sarramenij. cs»ei risunis. 1'nde et ipse qni iiaius esi de Sara,
i.AP. 3tiv. >". 11. Languore, Compliit. cl apud ppi<t. 30 lib. iv : Saiii (viqwl) q-iia riyl, in-reduli-
Kiirlicr. Grul. lalis conrgula est. Et Aug., xvi de Civil., c. .il :
/(i;d. Hpliiiendiim i«por« pro calore, ardnre, igni. Ifuod risun ille etinn.si gaudii fiiii, lamen plena; lidei
.\Jlsis Prndenliuiii, pag. t(17 cl iOhS. An v. non fuil. (inuL.
15. liisus-iutem Sarie iion cst diibi atio. .Ai Aiiihrus.,
,
2i5 QU-tSTlONF.S IN VKT. TI.ST.WI. — IN CKNESIN. 2l<,
nsus nniiieii accepil. Isjiic eiiiin ex HebraM llngm A 'i»'" regenerali (ikiinun) tiipiniil cv;uloie jiicliciiiin.
in Latiiiuni seniioiiem risus iiilerpreliiUir. G. Qiiod vero eadeni respicicns remaobit, cl in sa-
14. Dciiiile rursuin idcin lsi>ac proiiiiuitiir lilius loin cnnversa est, exempliim prsesiat ad condiineniiini
fuliinis in gentein niagnani : El benedicenliir in eo oin- fidelium, unde alii salianiur. Nam ei ipsu n non lii-
iies geiiles leircv. QniliiiS vi iliis duo iiistoriaiiier illi ciiil Cliristus dicens : Memenlote uxoiia Loi, scilicel
proniissa suni, geiis.lu(l3corum seciinduin carnein, et III nos tanquam sale condiret , ut non tanqiiain falni
omnesgentes secundiim lidem. negligeremus, sed prudentes c:iveremus. IInc eniiii
CAPUT XV. el illa admnnuit, cum in statiiam salis conversa esl.
De Sodomis , el Loi , et filiabus ejus. Illud vero noiandiim est, qiiod Lot, ardentem Sido-
1. Post lianc proini^sionem verlitiir in eiiiereni niaiii fugiens, Segor venit, et nequa ,uani ad iiioii'
Sodoma , lil)erato Loicuin filiabus sui-i. Sed quid si- tana conscendil.
gnificat quod a quinquaginta jusiis usqne in deeein, 7. Ardeinem qiiippe Sodnniam fiigere est illicila
si iiivenirenlHP in Sodoinis, dixil Dominiis urLeiii carnis inccndia, vel inuiidi desideria declinare. Al-
eise salvaiidam? Nuinerum quippe quinqiiagenarium tiliido vero inoiiiium speculiilio est perfectoruin ; sed
propier pneniieiitiK pnsiiit signum, si forte coiivcr- quia mulli sunl jiisli, qiii inundi (|uidem illecebras
terentnr et sidvareiiiur. f^
fugiiiiit, sed lanicn in actione positi, cnnteinplatinnis
2. Quinquagenarius eniin numcrns seiTi|ier aj poe- apiccm subire iiequeunl, lioc cst ,
quod exiit qui-
nitentiam rcfertur. Unde el David in eodem numero dem Lot de Sodnniis , sed tamen ad niontana non
psalmnm scripsit poeniientia;. Pioinde quaiido aspi- perveiiit, qiiia licpt jam daniiiabilis viia relinqiiilnr,
cil Dens delinqneniiuni vitani iieqiiaquaiu velle re- sed adliuc ceMiudo speculationis subtiliier non tc-
verli ad poeiiitenliam, qiiani quinquagennrius niHne- nelur.
1US prxtigurat, confestim ardurem iininoderatx 8. Inde idcm Loi ad angelum dicii : Esl civiias
luxuri.R ciinipescit ignc geliennae. /i rc juxta, ad qtiain possum fngere, parvn, et salva-
3. Usqiie ad docein auiem juslns non perire Sodo- bor in ea. !Sumquiii iion modica esl, it v.vet anima
niam dixil, quasi in quolibel per deceni prrceptorum mea in ea ? Juvla igilur diciliir, et lainen ad salutem
cuslodiam Cliristi nnmcn inveniatur , isle non peril. tuta esse perbibetur, qiiia acuialis vita iiec a iiniinli
Denarii eniin nnincri figiira crucem Christi demon- curis ex loto discrela esi, nec lainen a giudio iiier-
slral. Nam et qund qiiinqiie civitates sunl, qu.-e iiiibri- rise salutis aliena.
Ikis igiieis cnnnagralic simt, illtid ( iiisi fiillnr ) si- 9. In ipso aiiiem acin Loi, qiiandn filia; concu-
gnificat quod nnini^s qui qiiinqiie sensus corporis buerunt ciim eo, 307 "f"' iH"'). Q'iod ciini a So-
siii tractavernnl libidindsc, in illo fulnro incendio r domis liberiUus est , sed aliud figiiratmii est. Tunc
cOMcreiiiaudi suiil. enini ipse Lot futur;» legis videbaiur geslaie perso-
4. Ipse autrm Lol fraler Abrabam jusim et bospi- nam, quam quidani ex illa procreali , el siib lcge
lalis in Sodoniis, qni ex illo incendio, (|uod er.it pnsili , male intelligendo ,
quiidaininodn .«e in-
similitudo futnri jndicii , 306 meruit salvus evadere, ebrianl,caque non legilinientendo, infideliiatis opera
(ypiim gerebat corpoiis (^lirisii, quod in oinnibiis |iariunl. Bona est enim lex, inquit Apostnlu-i, si quis ea
sanclis, ct nuiic iiiter iiii |uos atqiie inipios geinii, legitime vlatur (1 Tini. i, 8).
quonim factis non conscnlit, et a qiioriim pcniiis in- CAPUT XVI.
iie in sxciili fiiic liberuliiiur, illis diiiiiiialis su|iplicin De Abimelech et Suia.
ignis .Tterni. t. Seqiiitur deliinc liistnria de Abimclecii, quaiido
5. Uxorautein ejiis eoriim , scilicei, geiiiis ligura- Abraham tacuit Sirain uxorem siiani esse, ct dixit
vit,qui, per gratiam Dei vocali , retro respicinnt. et sororem, ne, se occiso, ab alienigeni- captiva possi-
ad ea qiitB reliquerant redire cnnlendunt. De quibiis deretur ; certus de Deo, qiiod enn vinlari non per-
Dominus : iVamo , iiiquit, ponens manuin suam super milterei, sicut nec primiim a riiiiraone. Unde ei
aratrum, et respiciens retro, aplus est regno Dei. Unde Abimelech, soinno coiiiinoniius, nnii cninmaculiivil
et illi probibelur retro respicere , ui per id osienderei, c.nm conciibiiu, sed intaciam resiituit niariio.
f)
lion esse redeundiim ad velerera vitani, qui pcr gra- "2. Veruintiimcn qiiis lunc in illo fiûiabaiur viro,
Cap. XV. N. 5. Alii, fortasse meliiis, qitia si in qun- it laudcs hominum quwrere snlnginius ; quiis filiin
libel. In Ms. Floreiil. i esl roncri^mndiri pro concre- , neccsse est fugianius. Ifiiia non fecimus (fnrle, si non
manili, qiix loqiiendi riilin siiiiili modo iionniiiii)iiaiii fuijiamus) inebriabunt nos, et facieut procreare /i/ios,
occiirrii in niss. Codicibus Eiyinologiarum, et aliculii id est, mala opera. Arev.
eliam in linpressis. Ahev. Cap. xvi. N. 1. Tolum caput e lib. xxii cnnir.i
6. lllnd vero nol. quod I,o(, iisque ad s:ilut:s aliena, Fiiiisl. Gr.ui..
vcrba snnt Creg., Pasloral. iii \\., r. 28. Crui.. Ibid. Tucuit Saram, usqiie ad mflrifo, c cnp. 5."i.
Iii Mn. 2 Kinreiii. bis iifor cuni acciisativo eam

'.>. Crial.
,
iit III aliis i|(ii>ipie lîdnri nperiliiis nun rarn accidll. Apiiil Crialiiim el alins est reslnurnvit lu -
Ihid.
In Cod. rinr. 2, post legilime utalur lioc fr.igiiicnli/ni riio scd mclius est resliiuil marilo cum Ms. Albor
;
addiliir : Pnssiuinis ,si/pcr plios Lnt inleUigfre siiper- noziano, Arf.v.
tiam ct vaiiani (jlorinm. qua diiic lilin' scquuntur i liis 'J. Quis tuiic , usqiio .1(1 tulimpUuir , c c. 58.
qiii cnrnis inccntivit rcliqiicriinl, el bnnis ndhwseriint (ililAI .
oiuribuf, ijiiin plciuiiique de bono opcrc sttpcrbimus ,

Ibid llonnr hnnori, Aiiginl. Cnui..
S. ISimJUI IIISCALK^SIS EPISCOI'1 2i8
2.i7
scire \olo ; et cujus sil uxor quae iu liac peregiina- A lius dicilur, el capacius aiidiiur. Naui iuler se 309
niacularique oiiines sancli per camdeni graliain Iralres siiiil,
li.me alque iiilcr alieuigeiias pol!ui
iioii
sinitnr, ut sit viro suo sine macula ct ruga ? .lu glo- spinisus autem iii eorum societale nullus illuruin
quippe Cliristi recte vivit Ecclesia, iit puicliri- esl.

liaiii
mau cjus lionnr sit viroejus, sicut Aliralian) pro- CAPLT XVII.
pter Sara; pulcliriiuJiuem iiiler alienigeiias lioiiora- De Isaac el Ayar.
liaiur. I. Ceuleiiarius iiaqiie Aljraliam genuit ex Sara

3. Eique ipsi, cui dicilur in Canticis canticoruin :
uxore sua filiuin, quein vocavit Isîac. Hunc cuin
pulchra inier mulieres {Cant. i, 7), ipsius pulcliri- vidisset inaier ejus ludenlein cum l.-mael, dixit ad
.lu liiiis ineriio reges offeruiit niunera, sicul Sara; .\liialiain : Ejice anciilam et [iHwn ejus, non enim
obtulit rex ALiineledi, plus in ea miraiis forinse d*'- Imrei eril /idus ancillte cum fdio meo Isaac. Nuiic
lus, ijuoj aiiiare potuit, et violare non pntuii. Est igitur qiiarendum est cur anlea Sara voluit marilum
eniiii et sancla Ecclcsia Domiiio no«tro Jesu Cliristo de aiicilla susciperc filiuin, aut cur iiuiic cuin iii:ilie
iii occullo uxor. Occulle quippe, 308 alMue iinus jiibet ex|ielli donio, qnod fecit non zelo accensa , sed
iii abscoiidito secreto spirituali aiiiina liuniana iii- niysterio prophelia; coiiipulsa. Agar ipiippe , se>iiii-
liarrel verbo Dei, ui siiil duo iii cariie una, qiiod [j dum quod aii Aposlolus, in scrviiuie genuit cariia-
(iiagui coiijiigii saciaineiiluin in Cliiisio el iii Eccle- lein populum.

sia cdniiiiendal Apostcdus (liplies. v). 2. Sara vero libera populum geiiuit qui non est se-
4. Proiiidc regiiuiii lerieiiuni sjeculi liujus (ciijiis ciindiiin cariiem, sed in libertalem vocalus e»t, qua
.0"iiraiii gerebaniroges, quiSarain pulluere non siint libertaie liberavit euin Cbiisiiis. Ilnc igitur niysterio
perinissi) iioii est experlum, nec invenit ccclesiam figurabatur priorem populum inservilute peccalorum
cnnjugeiii Cliiibli, nisi cuiii violare tentavil. Diviiio generatuni, iii iloiiio Sara;, id e^t, iii Eccle.^-ia iioii
i-iiiin le^limoiiio per (ideiii mariyrum cessit, cnr- inanere iii a'tcrnum, iieqiie esse lisredeiu vel coii-
reptamqiie eiiam in posieriorilms regibus lionoravii sorlein culloribiis Christi, iiec cum filio nobili, id
muncre, quam corruptiuni suae subdere in prioribus est, Udeli populo, regnuin coelestis gloriae posses-
iioii valuit. suriiin.
5. Nain quod tunc in eoJem rege prius ac poste- 3. Cuiii igitur ejicerel .\bia'iam Agir de domo,
vius li;;uratum est, lioc in isto regno prioribus ei accepii panes et uirein aqua;, el dedii Agar, et im-
posterioribus regibusadimpleiur. Cum autem dicitur posuit supcr humerus tjus inraiitem, et dimisit eaiii.
de p:ilre esse soror Cbrisli Ecclesia, noii de luaire. Exieiii aiilem Agar, errabat iii soliludiiie, et cuui
nnn lerren.e generaiioiiis, qu« evaenabiiur, sed gra- C niorieiiiem siii filiuin projecissei sub arbore, appa-
ii,-e coeleslis, qu« in a;teriium nKineb:t, cognatio ruit ei angelus Domiui , et demonstravit foiitem
cnmmendaiiir. Secundum qiiani gratiaiii genus iiior- aquie, el potavit filium suuiii. Quid ergo signifieat
laie iion eriiiius, accepia potesiaie, ui filii Dei vnce- qaoJ exieiis Agar inf.iiitein in liuiiieros suos iiiipo-
imir, et siiinis. Neque eiiiin gratiam lianc de Syn- siiii? nisi quoJ peccatnr pupulus et iiisipiens cervi-
agoga inalie Cbriiti secunJum cariiem, seJ de Deo cem inalris suae Syiiagogae gravavit, dum dixii :
palre peicppiinus. Sunijuis ejus super nos et super filios nostros (MallU.
(j. Ilmc vero cognationem lerreiiam vocans in XXVII, 25)? Panes auleiii li"c indicabaiit, quod velns
aliani viiaiii , ubi neino moriinr , iiegare nns Cliri- Siicerdolium panes proposilionis, sicul scripliiin est,
slus dncuil, iinii faleri, cuin discipulis ait : Ne vo- porlarel secuni, el veterascerent.
fcis dicalis patrem in terra, unus est enim paler teder, i, Uler vcro aqu*, qiii deficil, Jiidaica purifica
qui in ca-lis est {Miillli, xxiii, 9). Quod auleiii Eccle- lio signilicabatur dcfeclura ; sive doctriiia corum
sia ciijus uxnr sii occuliatur alieiiigeiii-, cujus auieiii caiiialis iii pelle moitua clausa, id esl, in carne ve-
soror nnn lacciur, liaec iiilerim causa facile non oe- leris buminis prxvaricat:onis senlenlia daiiiuaia,
ciirril, (luia nccultum est et dilficile ad intelligen- 310 qua; iiec lelrigerium prxstal. nec saiiat siliiii.
dii.n, quoiiindn aiiiiiia buuiana veibo Dei copnletiir, D sed ;csiii tepido voiiiiluiii taiil. Qiiod vcro iii sidilu-
sive iiiiscealiir, sive quid iiielius el a|4iiis dici pn- diiie crrat Agar cum filio suo, significat Syiiagogaiu
lesl, ciini sit illud Dtus , isla crealura ; secuiidiini cuin populo suo cxpulsam de terra sua, siiie sacer-
lioc cnim sponsiis el sponsa, \el vir et uxor, Cliri- dotio cl sacrificio in tolo orbe errare, et viam, qiia;
siiis et Ecclesia dicuiitur. est Cliristus, peiiiius i^nnrare. Qiiod lilius illius siii
7. 011.1 vero cogiialione sint fratres Chiisiu-; et deperit, osleiidit pupuluin iiiill.ini babeiileiii spiri-
oiiines saiicti, gratia divina , iioii cnnsanguinitaie tualeiii piirilicatlniieiii.
terreiia, bnc est, de piire, noii de luatre, et elfabi- i). Qiiod vero liliiiin iiiorienlem sili sub arbore
3. Viilgala : pulclii^rrima inter muUeres .Vkev. 7. Cupacius. Aug. el Bed. ; al., Caiilius. Grial.
.4. Coirc;).'uiii. Al., Correctum. Cni.4.1.. Cai'. xvii. N. 1. Yulgata : Ejice ancillam hanc.
5. C.um uuleni , usi|ue ad ijui in cxlis esl, e c 3'J. .\llEV.
Cr.iAL. j.Veiba Jiaiinis Ii:bc sunl Si quis siii', veniat :
I). (Inod (iiidiii Ecclesiu, usquc ad illorum esl, ec. iid et bibul. Qui credil in mc
nie, siciit diclt Scri- ,
•JO. ClUAL. pliir:i piuni::u (!c vcnlre ejus fucnt aiju.v riccr.
,
Ibid. VulgMli : El puln.m nolite locurc vobii supcr Ar.tv.

(tTiOni. .ÛLV.
: ,
243 QUiESTIONES L\ VI;T. Ti;STA\t. — iN GENKSIN. 'IM

priijecii, el sic, (Jciiiuristriinte angelo ,
;ispicil Un\- A suscepil? non eniin seniscil Dcus, sril ipsa praenun-
Itni, sigiiilie;ibat quosdam ev eo popuio ad uuiljr;iiii tiatio de Gliristo jam quudainniodu seiiuerat, quamlo
ligni crucis retiigiuiii peiiluros. Quod e^claiiial puer natus cst (^liristus.
plorans, et esaudivlleuin Ueiis, et sic, deiiioMSlraiile 4. Incliuaia esl enini ab Ailani, ubi dictuin est :
aiigelo, aspicil foiileiii, liuc pio illis ilii it ,

qui ex Erunl duo in carne una. Sacrameiituui illiid magnuin
Judaiis ad Giiristuiii ciiiivertiintur, ac Ueii.es reiro in Ghrislo et iii Ecclesia, et coiiipleluiii esl sest;i
actos errures, exaudiuiitiir , reseralisijue oculis cor- ailate sajculi , qu« seiiecla sign.licabatur Abrahu;
dis, vident luiiteni aqua; viv.i', id cst, Glirisluin quia ipsuin sacramenluni Dei jain longx-vum erai. El
Filiuiii Dei, qui dicit : Ego suni foiis aqiiee vme ; qui senectiis Sara; in plebe Hci, lioc esi, in iiuilmudine
sitil veniul, et bibat {Joau. vii, 57). Unde et Isinael prophelariiiii, 312 '""^ ''leiii sigiiilicai, quia in liiie
exauditio iiiterprelatur. teniporum ex ipsa plebe saiiciaruiii aiiiuianiiii nalus

ti. .Aiigelus auteni isie siiiiilitiido cst Eliae, per est Ghrislus.
qiieiii populus isle creditiirusesl sicut per Malaeliiam 5. Slerililas auleiii eJMs iiitiiiiat quod iii liuc s;cculo
dicilur : Ecce eijo mitlo vobis Eliam, qui couvertal spe salvi facli sumus, el in Gliri^to laiiqu;im iii
corila palrum in /ilios. Vcruin i|U(id slaliiii vocavil Isaac oinnes nati siiiinis. Queiii partiiin Eeclesia iii
angeliis l)omini«Agar, dicens : Surge, tolle puerum, B (iiie temporum iiiirabili Oei gratia, iion iiaiiirali fe-
quia in ijeiitein magnuin (aiiain euin, hoc sigi.ilica- cuiiditale, procreavit. Jani deiiide sei|uciitis liistori%
bat, sive (|uod c»piosus Jud.*oriim popiilus e^set s;icraiiientiiiii quid im:igiiiarie portciidcbit , iiiiipi-
regiiatuiiis in saiculum, sive i|uia coelcstis regui glo- cieiKliiiii rst. Quis eigo iii Abraliam , ul pra:diciuiii
riaiii coiisecuturi csscnt, iiui ex eis trcdidisseiit in esl, I

er illain iiiiinolaiioncin ligurabatur, iiisi Paler
Glirisluin. excelsiis? Quis iii Isaac, iiisi Cliristiis?
7. Quod auiem eumdein angelum, qiii loipiiiur ad 0. Naiii sicul Abraham uiiiiûm liliuin ct dileclum
Agar, prids aiigeluiii Scriptura pr;cnuiitiai, deiiide Deo victimam obtiilit, ita Deu^> P.iler uiiiciiiii liliiim
Deiiiii, Filiiim Dci cum fuisse credeiiiluui esl, ijiii suuiii pro iiobis omiiibus Irailiilil. Et siciit Isaac
pcr legeiii el proplieias seiiiper locuiiis e>l. Qni pni- 'i\)se sibi liîia poilavit, quibus er.it iiupoiieiidiis, iia
|iler obedienliain paternaB volunlatis angelus voca- ct Cliristus geslavit iii huiiici is rigiiiim ci ucis, i.i
lur ; Deus auiein secundum iialuraiii Paliis, qiiia qiio erat cruciligeiidus. Dun auteiii >ervi illi diiiii.>.si,
vere et ipse Deus, sicut ei Paier. ct noii perducti ad luciini s;icrilicii, Jiidicos ligura-
311 CAPUT XVIII. bant, qui cuiii servililcr viveient, et tariialiler sape-
De eo, quod ubtutit Abruhain filiinn suuni. reiit, iioii iiitelligcbaiit hiiinilitalciii Gliristi, iioii iii-
1. Jubetiir deiiide Abrahaiii ininiolare uiiiciiiii li- C telligebant passionem Ghiisli, ideo noii pervciicrunt
liuni suum. Ille aulemobtemperansDe.i solvii voiuin, ad locum sacrilicii.
siravil asiiiuin, iinpusuit ligiia, servos luiige diiiiisit, 7. Cur auleiii duo servi, nisi quia pupulus ipse iii
sulus ciiin liliu ascciidil, liidiio ad loiuiii perveiiil. diias paites ilivideiidus cr;il? quud lactuiii est, Salo-
Aiilequam veiiiret lilius ad lucum saci ilicii, ipê sibi nioiie peccante, quando divisus est idi iii pupiilus
iminolaiuliis ligiia puriavit. lucu regiii, noii erruie iinpietalis ;

quibus eliaiii
'i. Deinde Abrahain gladio armalur, et ciiiii jaiii sa;pe per prophetam dicitur : Adcersdtri.t Isrnel, et
pene fcrirct, ailiuonetur ut paicciet; ct noii laiiien pravuricalrix Juda (Jcrein. iii,6, 7). Asiiius autem
siiie sacrilicio, sincsanguiue luso recedit. Apparci iiaiii- llle iiiseiisata cst sliiliilia Juilaôruin. Isia iiiseiis..la
ipic aries in vepie inbxrens cornibiis, iiiimolatur, stultitia portabal oiiiiiia saciaiiieiita , et iiuud ferebat
peragiturqiie f.acrihtium. Peracto sacrilicio, dicilur nesciebat?

ad Abraliam : Benedicam tibi, el muUiijlicubo sentcii 8. J.iiii qiiod dicluin csl eis : E.ispectule liic cum
luuni, sicul sleUus cacli, et lelut arenuni inuris. Pusii- asino : poslquum adoraicrimus , rcverteinur ad vus,
debii scîiieii luuin purtus ininiicorum suoruin, et bcnedi- Aposloluiii audi dicenteiii : Ciccitus , iiiijuil, ex pnrle
ccnlur in seinine tuo omnes gentes ierne, quia obedisii in Israel facta est [Itoin. xi, 'l.j). Quid esl, exspeciale
voci mece. i) liic cum asino? ut j,/«iiiiido, iii(|uit, yeiit uminlrarel,

5. Age iiuiic, vide;iiiius (piid siib liiijus sacr;iiiicii- liuc est ,
post(|uam aduraveriiiius, iibi sa-criliciuni
li lateal inysterio. Iste eniiii Abraliaiii, quaiido iiiii- doiiiinica; cnicis impleliim per gentes liierit piadi-
( iiiii liliiim suiiin perduxil ad iiiiiiiolaiiilum, li;iliebat calum, lioc esl, ut pleuiludo giiitiuiii iulrarel.
pirsoiiam Dei Palri.-. Sed (|uid est, quud euin seiiex 9. Quid est ifDcr/eiiiiir aii i05?ei sie oiiiiiia Isiatl
7. Filium Dei. Ideiii lib. i ailver«us Jiida;os c. I liac de re paulo posl eadem prope dicel. Guul.
cl 3. Gkhl. fj> 2. Vulgata , arenum (/«ic est in litiore niaris ,
G,\p. xviii. N. 1. Ligna portavit. Qu;c posl li;i'C Arev

Irguiiiurin liiipre^sis (fuis alius iii Isaac, qui bgnum
: 3. Age iiunc, videuin., usque ad personam Dei /'a-
sibiportubal ud victiinum, nisi Cbristum Jesum, qui (rij, aiqiicalia, carpliin c sermoiie Augusl. 7ldu
cnuemsili ad pussion.m ipse portavit? et paiiKi pust leiiipore. Giii.vt..
Quis idius arics iminolandus in vepre corn:bus adliiv- (i. i.t sicul Isaac, usque ad tocum sacrificii. Ex cod.
fcbul? nisi qui crucis putibuto pro nobis o[[erendns seriii. CiuAL.
ufligebalur? suiil qiiideiii verba Augiisliiii xii, cun- 8. Vulg.ila Cxcitas ex parte fontigil in Israil, d.t-
:
ha F;iuslum,ca|i. '2 i,sed lecte absiiiil a Maiiuscriptis ncc plcniludo genlium iiururet. .\klv.
uicliurisnola;. ^cipieeiiim suntlnijiisloei; et Isidorus
r.^, S. ISIDOIU inSPALliNSlS tPlSCUPl 252
salvus fieiet. Tiiiiiium aulem illii'!, iii (iiio veneruiU A CAPLT XIX.
.id locum ininKil.-ilionis, 313 Ires mumli significal De haac el liebecca.
aMales ; unam anle legem, aliain sub lege, lerliain 1. Eral aulcin Abraham seiiex ,
dieriinique mnl-
sub gralia. Anle iegem, ab Abral am nsque ad Moy- loruni. Dixitque servo suo seniori, qiii siiper oiiini.i
sen; sub lege, a Moyse iisqiie ad Joannem ;

imle jam fjiis eiat : Pone manum luam stibter femnr menm, «(
.id Dominum. El quidquid reslal, lerlius dies graliie ndjnreni le per Dominnm Deum cwli et lerrw, nl noii
esl. lii qiia lerliii .-Blale, qiiasi foa Iridiium, sacra- accipias uxorem filio meo de filiabus ChananceoTum ,
mcnlum sacrificii Cbrisli complclum esl. sed ad terram el cognationem meam proficiscaris, *l
inde accipias uxorem filio meo Isaac.

10. Oeiiide Isaar, ligaiis pedibiis, allari suporroniliir,
Scd 2. Sed quid sibi veiit quod Abrabam servo siki
el Dominus in ligno suspensus cruci affigiliir.
dixit postulans jure jiirando fidem : Pone, inqiiii,
illnd, quod ngnraluin esi in Isaac, translaium est
ad arietein. Cur hoc, nisi qiiia Cbrislns ovis? ipse
nianum luum tuh feniore meo, et adjuro le per Deum
coeli? Qiiid vult Deiis cfcli ad femiir Abrahx, nisi ui
enim filius , ipse agniis. Filius, quia naiiis; aries,
qiiia iinniobitns. Sed quid csl, quod in vepribiis ha».

fogiio-calur sacranienlum? Pcr fcmur euim gcnus
reliataries ille?crux cornua babet; sicenimduo li-

iMielligiliir. Ergo i{iix fiiil illa conjuratin, iii>i quia
cum speciem B sig"il''--''l>alur de genere Abrah» venturum in cariie

Kna compnguiilur in se, crucis red-
diilil.
Deum cocli?
3. Seiiior aiilem isle scrvus imaginem liabuit legis,

\l. Undi" scripliim est dc eo : Cornuain maiiihm
per qiiam sponsa Cbrisli Ecclesia despondebatiir
ejus sniit (llabacuc iii, 4). Cornibus ergo liaTcns
qni taineii propler anliquilnlcm senior nuncupuliir.
aiies crucinxum Dominiim significabai. Vepres aii-
Abiii iiaqiie piier in Me opotamiain iii civiiaiein Na-
lein spiiia; siinl. Spin;e iniqiios, et peccalores si;,'ii -
clior; sletitque circa funicm, qiiserens spnnsam filio
ficant, qiii suspeiiderunt Dnminum in criice. Iiiter
domini sui. Sicet lex, qnîe posl fidem esl, venil ad
spiiias iiaqiie peccatoriim Juda-onim suspensiis est
fiiniem biiplismaiis ; et ibi adorans, occurrii ei virgn
Duminu^, sicnt per Jercmiam dicil idem : Spinis
Rebecca, id est, Ecclesia.
peccatorum suoruin circumdedit me popnlus liic, Alii
4. Vidit iiutem Uebccca puerum, id esi, scrmo-
hunc ariilein Cdrnibiis in vepribiis obligatiim, eiiiii-
iiein proiiheiicnin, deponit de bumero bydiiam, iiii
(lem Cbrisiiiiii scnserunt, anlequam immolareuir,
qiie elatain saeculi facundiam , et ad biimilem prn-
spiiiis a Jiidaîs coronalum.
pliciicum se inclinat sermonem. Accepii aiuem a
1-i. Peracio igitiir sacrificio, diciliir ad Abraliam :
est, suscepit orna-
puero iiiaurem aureani, id fidei
Inseminetnobnelicenuromimgenies. QMuditciiim ^^^^^^^^ ^g, n,(,rum, accepit aureos Scripiurarum
lioc factum esi, nisi quaiido dicil ille aries folc-
gg^sus, et clarum argenii eloquium. Sicqiie secuta
:
riml manus meas, et pedes nieos, dinuincraierunl verbuni

puerum flebecca , venit ad Isaac. Secula
omnia ossa mea { Pfalm. xxi, 17,28)? lloc iiiiiii
pruplieiiciiin Ecclesia, venit ad Cliristum.
quiindo fiicluni esl, in IValniis s.icrificium, luiic iii
315 S- Q"* 'ani<!" cameli durso deducilur, quia,
ipso psalmo diclum esl : (.'oi)i)iici?ioia6uii(Mi-, cl cmi-
a 1 (.hrislum cx gentililaie Ecclesia properans, iii lor-
verlenlw' ad Dominuni niiiversi fines lerrw, el adora-
tis viiiusisque vilse veteris convcrsationibus inveni-
bunl in conspeclu ejus omnes palrim gentium, quandu Deo agnito,
liir. Qiiae, Isaac viso, descendit, quia,
Domiiii e l regnum, et ipse duminabilur genlium. ab elalione celsitiidi-
vitia sua geniilitas deseruit, et
13. Inimolalo igitur Abrabam ariete pro Isaac (i- nis viain veia; bumilitatis petivit.
lio suo, vocavil nomen loci illius, Domiims vidct, U. Qiiae ctiam et vereciindala pallio velatur ,
quia
prii eo qiiod e~t, Dominus videri se fecit, iiliqiie pei- corain eo de erroribus prinris vita; confiinditur.QHod
iiicariialiuneni. Deinde niorilur Sara centcsimo vge- vero inclinaio jain die egressus esl in agro Isaac,
siiiio aiino vita; su e, cl cniplo agro ab Epliiou, lioc sigiiificabat qiiud, extrenio liiijus muiidi tem-
314 sepi livii cam. Sed quid sibi viilt, qiiud Sara purc, veliili diei fiiie, venieiis Christus, quasi in
iii sepiilcro diiplici sepcliliir, iiisi quia aniina, qiue p agriiin foras exiit, qiiia, cnni sil invisibilis, se tainen
sa'Ciilo iiioriiur, ui Deo vivat, geiiiiua vit;e reipiie visibilem iii boc muiido venieiiti ex gentibus Eccle-
susciiiiliir, id est, actione boni operis, et conteiii- sie deinonstiavil.
pbiliniie l)iviiiil:ilis? 7. Invenit auteni ciim tccleiia ad piiteiim visio-
iiis, id esl, in conlemplatioiie et intelligeiitia veriia-
11. Corniia in mnnihus ejus sunt. ItainCcd.ve- 7). Fa ibiadorans, pro el ibi adorante, utnlilii etiam
liisiis>iiiiii Vaiican.i: Bibbotlieca: x£jc«tk iv yjp^ri «'- Isiilorus numinalivuin pro ablativo absoluto adhibet.
ToJ \i-Ku.c,-/j\ . Ilaliac. III. Grui.. AllF.V.
12. I',riicln igilnr saciificin, iisque ad dnn nalîliir 4. Aecepit nutem, ctc. Sic Alborn. Codex. Grialiu»
(jeniiuin, verba sunt Aiig., serin. 72 de leiupuie. ct alii ; Accipit fidH ornamenta, elc, oniissis aliis.
GnuL. Arkv.
Ibid. Yiilgata : /{eiiiiniscciilMr, el convertenlur... 5, Qum tamen cameli dorso, u?qiie ad confunditur,
iiniversa: famitia: gentium quoniam Domin , eie. Gregorii verlia, lib. i Moral., c. 7. Giiul.
,
B. Quod fcro inclinato, usqiie ad et regnn, cjusdcni

.\nEv.
('ap. XIV. N. 2. Quid vull, 11 ad Deum nrli,
qiie lili. XXXV, c. 11. GnuL.
c. o". C.rui Ibul. ForlC, egressus csl in ngruin. Ar.EV.
Vi'il|i siiiil Aiig., XVI de C.iv., .
,
2r;3 QU.ESTIONES IN VET. TfSTAM. — IN CE.NESIN. i:\
lis, ubi iiilollectinn percipiul alliorcm, sive lavacruni A pcret affecius iixoris, nuin ipsnm Veibuin Dei caro
aqiiae , ubi purilicelur ; sicqiio rfeliinc copnlatur factiim sit, ut babitaret in nnbis?
spnnso siio Clnisto, adlixrens illi gloria, xternitale CAPUT XXII.

cl regno. De puleis quos fodit Isaac.
CAPUT XX. 1. Post h.Tc refert Scripiiira verbum, qnod fsaac,
De Cetliura, iive de morle Abrahcf. poslquam beiiedixil eiim 317 Dominiis, el niagni-
1. Qnid aiilem sibi viill qiiod Abraliam post obi- licalus est valde, agsressns esl opus, et coepit fodere
liim Sarae Cetiiiiram diixit uxorem? Nunqiiid oh in-
puleos qiios fodoraiil piieri palris ejiis Abrah.T. Scd
continenliam, dum esset aetate grandsevus? Ab ii.
iiividenies ei Pabrsiiiii, obstruxerunt ens, implenies
Sed projiler filiorum procrcationem, dum illi senicn,
biimo. Qiiis esl iste Isaac, nisi Salvator noster?
quasi steilge cadi, ex l<aac filio promitteretnr? F.r^n iiui cum descendisset in istum torrenlem Gerara,
qiiid sibi vult isla Cethura, nisi qiiiri sicut Agar et primo omniuni illos puleos fodire vull, qiios fode-
Isniael significaverunt carnales Veteris Tesiainenii ranl piieri patris cjus, id est, Moyses, qui puteiim
sic el Cetliura, et filii eûs significabant hucrciicos, legis foderal, David, Salomon et Propheije, qni li-
qui se ad Testnmeniiim novum exisiiniant pertinere? bros scripserunt Veteris Testamenti, quos lamen
2. Sed utrneque coiicubinae dicuniiir. Sola Sara B lerrenaet soriliilarepleverai intelligentia Jiidaeoruin.
semper vocaliir iixor, siciit scriplum est Jiiia est 2. IIos cuni vellet purgare Isaac, id cst, Dominus
:
enini columba mea , perfecta mea (Cant. vi, v. 8). De nosler, et Salvalor, ul ostenilercl qnia qii;ecunqii(»
dit aulem Abrabam ruiicla quae possidebat fi io suo lex et propliel.TJ dixernnl, de se dixernnt, rixali
Isaac, niiis auiein conciibinariim largiiiis cst mii- siint cum eo Philistiiin, id est, Jnda"! a regno Dei
nera, et separavit ens ab Isaac filio siio. alieni, se.l disredil ab eis. Non eiiiin polesl e>se
3. Qiiid hoc sigiiifical, iiisi qiiia daiiliir nonnulla ciini eis, qui iii piileis aqiiain liabere iiolnnt , scd
munera filiis 316 coMCubinanim, id est, carnalium? lerrani. El dicit eis : Ecce relinquetur domus vcslia
sed non pervcniiint ad regnuni proniissiim nee ha;- vobis deserta.
retici, nec Judsei ,
qnia carnalia Uicra secianiiir. 3. Foilit ergo Isaac novum piileum, iino piieri
Prscterlsaac enim nullus est haires, utifjue qnia nim Isaac fodiunt. Piieri Isaac sunt Maitliaeus, Marciis,
carnis filii, sed filii proniissionis depulaiilnr in semi- l.iicas, Joannes, Peirus, Jacohus, Jiidas, et aposloliiii
ne. Deiiide mortuiis cst Abraliam cenium «eptuaginia Paiiliis. Qiii onmes Novi Tistamenti puleuin fode-
quinque annoruin, sepiiltusque est iii spelunca du- ruiil, et iiivenerunt aquam vivam, quac sit lonsaqnaf!
plici, In ciijus inierinri parte Adam esse posiium salientis in vitani acternam. Sed pro liis adhiic alier-
iradiiio tlebrseornin lesiaiur. C canliir illi qiii terrena sapiunl, nec nova condi pa-
liiiniiir, nec veiera purgari : evangelicis piileiscon-
caput xxr.
Iradicunl, et aposlolicis adversantur, ct qiioiiiam in
Quod Isnac cum Rebecca lusit.
omnibus contradiciinl, in omnihus liliganl, dicitiirad
1. Orta debinc fame super terram, abiil Isaac ad eos : Quoniam indignos vos fccislis gratia Vei, e.v lioc
Abimelech regcm Pal.ncstinorum in Gerara, ex pri- jam ad gentes ibimut.

cepto, et benediciione Doniiiii ; ibiqiie Uebcccam i. Posl 11:00 fodil leriiiini piileum Isaac, appella-
iixorem suam timoris causa finxii sororem. Qiiaiii vilqiie niimen loci illiiis /«(idirfo, dicens : Nuncdila-
rex alienigena Isaac conjngeni tunc esse cognovii, lavit nos Dominus, et fccil cresccre super terram; voie
quando eum cuiii ea ludentem vidit. enim dilatatiis est Isaac, el implevil nmnem lerrani
2. Qiiid anicm sibi velit in sacramenio Cbrisli et scicnlia Trinilalis, el in lolo orbe lalitudinem Ec-
Ecclftsioc, quoil lanliis patiiaicha ciim conjnge luse- clesia colb cavii. Priiis lanliini in Judaea eral noliis
rii', coiijngiiiniqiie illnd inde sil cognilum? Videl pro- Deus {Psalm. Lxxv), el in Israei noininabalur; niine
fecto quisquis (ne aliqiiid errando in Ecclcsiam pec- aiiicm in omnem terram exivii sonus eorum, et in
cel) secretiim viri Iiujus in Scripiiiris sancils dili- lines orbis lerrae verba eoriini.
genter intuetiir, et invenil, eiini niajeslateni suain, D 5. Exeiinles enim piieri Isaac per nnivorsnm or-
qua in fnrma Dei a;qiialis est Pairi, paulisper abs- bem lerra>, 318 f"deruiit piiieos, ei ai|uam vivain
condisse in forma servi, ut ejus capax esse humana omnihus osleuderiinl, baplizantes onines geiiles in
iiifiimitas posset, eoqiie modo se conjugi congruen- noniine Patris, et Filii, et Spiriius sancli. Sed qiiid
ler apiarel. esl quod puleos, quos apernil Abrahani, Isaac sic
5. Quid enini absiirdum? imo qiiid non conve- vocivit eos, siciil pater ejus, nisi quia Moysos apml
iiienlcr fiiturornin prxnunlialioni accomniodalnm, nos eiiani Moyses appellalur, et prophcta unnsi]iiis-
fri proplieta Dei aliquid carnale luscrit, iit eiim ca- qiie suo noinine appellatur, iiec mutaniur, quasi eo-
Cap. XX. Totiiin capiit e xvi de Civit. c. 3'i. Ihid. In istum torrenlem Cerara. In islam lerrpm
Crial. Cerar. Inipr./n islnm vnllem Cerura. liiirfiiiiis.GRUL.
Cap. XXI. Totnin capiii e lib. x\ii conlr. Fausl., Und. IHoijses, qui puleum. Ila Alboin. Grialiiis :
r. iC. GiiiAL. Moyses puteum. Arf.v.
Cap. xxii. N. 1. Oinnia nsque ad cominulavil, ex ti. Ilos cum vellel. Quam cum viilcl, Rufnnns, uj
(lom. 13 Orig. in Gin. Griai,. ad intclligi'nli;iui rcforaliir. Grial.

2-i5 S. ISIDOrU IIISPALKNSIS EPiSCOri 2r,r>
rmiKlein voi:iliul;i |iiiioorimi? iion eiiim Clirisliis iii A iidii mcriiil, nomino quodunmodoeideiiiexprnhrunle,
els noinina, scd iiilelligcntiaiii comimitavit. cuiii ilicit : Auferflur a vobis re^tium Dei , el dabilur
(j. H;icc myslice. Moraliler auicin Isaae apinl alie- gnili facieiili friiclum ejns {
Matlli. xxi, io). Priino-
niijcnam genlem piiieos rodisse describiuir, qiio vi- genila aiilein ipsa vestis erat saccrdotalis, qiiam nia-
(ielicet exeinplo discimiis , nl in hac percgrinatioiiis jores nalii ciim lieneiiiciione palris indiili victimas
.xnimna positi, cogilationum noslrarnm prolumla Deo, veliil pontifices, olTerebanl.
penetremiis , et qiiousque nobis verae iaielligenii;B 5. Hoc dono lerreni amori.s desiJerio carnerunt
aqiia respoiidcai, iieqiiaqMam nosli;E inqiiiîtionis Judcri cum gloria regni fuiiiri. Jam sequiiur deinile
maniis ab e\hanrieiida cindis lcrra lorpescal. Qiios ipsa Ijenediclio in Jacob. Qiiaj tainen quid figiiraliler
lamen piileos allopliyli, id est, iininundi spirilus in- iiidicaverit, llippolyli marlyris vcrba, siciit ea cxcel-
sidiaiiles replenl, qiiia nimiriim immiindi spiritns, leiitissimae scientia; ac doctrina; llieronyniiis replica-
(um nos slndiosiiis cor fodere conspiciiini, ninlestas vii, in linc loco poiienda snnt. I>anc, inquit, poriat
nobis tciiialionum cogilationes ingerunl. iiiiai;iiiem [)ei paliis, Rebecca Spiiitus sancti, Esaii
CA1>UT .\XIII. populi piioris, et diaboli, Jacob Ecdeîie, siveClirisli.
De Esau el Jacob. Sennisse Isaac consiiinni.iliniicm orliis osiend l

;
i. Igitur Isaac, diim rogaret Dominiim ut parerel B oculis caligasse, lidcm periisse de mundo, ei religio-
nxor ejiis ,
qu.Te sterilis erat, concessit Dnminiis quae nis Inmcn ante eiiin neglccium cs^ê signifnai.
posuilabat. Illideliantiirqiie gemini in iilero ejus in- 6. Quod (iliiis niajor vocatiir, accepiio legis est
cliisi angiistia. Qii;v, duni angcreliir, iiilerrogavit Judoporiim. Qiiod escas cjns alqne capUiras diligit
DoiniiiiiiJi, accepitque responsum : Duw genles iii pater, Iiomines sunt ab crrore salvali, qiios pcr ilo-
nleio liio siint, el duo populi de venlre tuo dividenlur, clriiiain jiistus qiiisqiie venalnr. Sernio 320 f^''
popii!us(iiie populum superabit, et niajor servielmiiwri. henediciinnis est reprnmissio, et spes regiii fulnri,
Qiiod ligiiraliiy lacluin, eliam ipsis Jiiil;cis iinn cre- iii qiio riim Chrislo sancii regnaliiri siinl, et veriim
dentibiis iinlum esl, qiiali'er popiiliis Fcclesiie Syn- S;ibbatiiin celebraluri. Rehecca plena Spirilii sanclo,
agogic populiim superavit, et qnomodo plehs Jiidaio- et scieiisqund audisset anlequam pareret, quia inajnr
rum tempnre niajor servit minori p qmlo Christia- serviet niinori, magis auteni formn Spirilus saiicli,
iioruin. qiKpfiitiiranoverat inChristo.iii Jacoh aiilc iiieilitalnr.
2. Siqiiidem ei in singnlis nobis hoc dici potesl 7. Loqiiiinr ad niinm niiliorem : Yade ad gregem,
quod duai gentes et diio pnpuli sunt inlra nos vi- el accipe milii inde duos liados, pra^lignrans cariieiim
,
Salvatoris adventum, in quo eos vel maxinie liberaiel

liorum scilicet atque virlutum ; 319 êd iste nii-
nor csi, major. Sempor eniin plures sunt mali 1"' ^«''catis tenebaniur obnoxii. Siquidem in omni-
ille C
quam boiii.et vjiia iiumernsiora virtulihus siint. Sed hiis Scripturis hoedi pro peccaloribus accipiunlnr.
lamen et in nohisgraiia Dei popnlus populiim supe-

Qiiod aiitem duos jubetur a£ferre, duorum pnpiilornin
signilicatur assumptio.
rat, ct inajor servii niinori. Servil enim caro spiri-
tui, et vitia virlutibiis ceiliiiit procedit autem Esau 8. Qiiod leneros el bonos, dociles el innocentcs
;
primiis rurns, el lolus tanquam aniinos significat. Stola Esau fides etScriptura; sunt
pilis hiisutus.
3. Deinde exiit firtcr ejiis Jacnh, et manus ejiis
llcbrsorum, qnae illis prinio dat;B sunl, et postino-
implexa erat calcaneo Esau. Sed cur ille lotus rufus, diim gentiliiiin indulus est popiiliis. Pelles atitimi,
et hispidns, nisi quia prior populus proplietaruni et qua; ejiis hrachiis circumdaire sunt, peccaia utriiis-
Clirisli fnit cruore polliilus, ac peccali et nequitia; que plehis, qu« Chrisius in extensione niannuin
squalore exsiilil circuindatiis? Cu;us idoo minor cal- cruci secnm affixit.
caneiiin temiit, quia niystice majorem populum mi- 9. Quod Naac quaerit a Jacob curtam cilo venerit,
nor superaiurus esset. adinir.ilur celercm credentium fiUem. Qiiod cibi de-
i. Naiii qiiod isle Esau priinogenila siia propler lcctabiles (ifJeiuiiliir, hoslia placens Deo saliis e^l
escam fratri siio eideiii jiiniori veniimdedit, ac post- peccaioruin. Qiiod post es:im sequitur benediciio, et
inndum pateriia benediclioiie sihi proniissa privaius jj ejus odore perfruilur, virluieni resuirccli(Hiis cl
est, significat ennulem Israeliticiim populum, qiii, nt regiii aperla vnce pronuiiliai. Taliler enini bcnedi-
Exodi indical liher, primogeiiitus filius nuncnpalus Citiir : Ecce odor filii inei, sicut odor agri pleiii. Odiire
uil{ExoJ. IV, 2-2) ;

qiii propler proesentis saiciili lu- nomiiiis Chrisii, sicul ager, miindus impletiir, ciijus
cra nnn soluin priiiiaiiis sni honnrem ainisit, veriim est bcneiliciio de rore cceli, hoc est, de verborum
etiam et regiii cOBlestis piu'miuin praeparatum adipisci pluvia (livinoruni.
(i. haac apud alienig., iisqiie ad incjernnt, verba C\P. XXIII. N. i. PrimogenHa autem ipsavestis ernl
sunt OegXXXI Moral., c. I!i. (^riai.. sacerdotalis ; o\ lliernnymi Uchinicis traditionibiis in
Ibid. .\b exliaurienda cordis lerru. It Greg. flrf i liiinc loriiin. (inm..
exhtturietida cordis inlerna, Val. CompL, el apiid Ihid. Viilg:ita Facienti fruclus ejns. AriEv.
:
Eucb. Cvrdis lerrena, liiipr. Giii vi.. 5. llieronymiis replicavit ; epist. 125. il. 5. Expli-
Ihid. Sluiliosius cor fodere. Ila apiid Grcg. .\l., ciivit, apiid liedain. Criai..
confodere , ct pro muleslas. Val. cuiiiieslas. CiinL- 1). Ecce odor, iisque ail salvuserit, vcrha suiit Aii-
Ibid. ('.oiiiiiiiioiics iiiiicruiil. Iia Crcg. Iinincrijtiul giisi., XVI de Civit., cap. 57, nonnullis tsimeu iin-
bh. 0.. cl ajiuJ Luch 'im.a. miitilis. GiiiAL.
2.'j7 QUiCSTIONES IN VET. TESTAM. - IN GENESIN. 25?
10. El dc piiirjuedine tcrra', lioc est, de coiigreg.i- A cariicm, idest, populo Israel, ci patria, id esl, Jerofo-
rmne iiopulorum. MuUiludincm fiumeiili, el viiii, lyma, elomnibusregionibns Juilxa!,abiil in genies ac-
hoc esi, niuliitudo, quarn colligit rrumentuiii ci vi- cipienssibiindeEcclesiam, ut implercnir quod dicium
iiiim in sacr.imeiilo rorporis et sangiiinis sui. Illi est : Yocabo plehcm meam non plebem nieam, el noii
scrviiinl populi ex (imnilms gentibiis ad euni conversi. ddeclnin piiebem dilectam. El eiil in loco ubi dictum
i[isuin adoraiil triljus, id csl, pnpuli ex circumcisione est ."
Non plebs niea vos, ibi vocabuntur filii Dei vivi.
credenies. Ipse e.ni Doniinus frniniiii suornni, (|iiia

CAPUT XXIV.
plebi dominalur Jndjeoruni. 321 Ipûm adorant
De scala gnam in visione vidit Jacob.
lilil iiialris ejiis, quia et ipse secundiim carnem ex
iM natus est. Ipsiim fjui maledixerit inilediclus est, 1. Pergens aiitem Jacob iii Mesopolaiiiiani, venil
cl qiii benedixeril, benedictionibus replebitur. in lociini ubi niinc lielblebem vocalnr, et pnsiiit sub
capile suo lapidem niagnum. Et doriiiiens vidil sca-
i\. Cbrislus, inquam, nosier ex ore popiili Pa-
lam siibnixam, inniicntein cceln, et angelos Dei
Irem igiioianlis benediciliir, id est, veraciler dicitiir.
ascenilcnles et descendenles. Hoc vi?o , evigilavii,
Sed iiliiis a Judseis benedici pulaliir, qui ab eis ci-
iinxitijue lapiilein, dicens : Vere liic doinus Dei est,
ranlibus exspectatur. Ecce benediclionem promissani
el porla cmli. El bis diclis discessit soninus.
repetenle mainre, evpavii Is.iac, eialiiim se pro alin
2. Snniniis isle Jacob, niors, sive passio Cbrisli
beiiedixisse cngnoscil; nec tamen indignatnr reve-
est. Lapis ad capul ejus, qni noniinatim quodammodo
bito sibi sacraniento, sed coiitirinal beiiediclioneni in
diclus est eliam unclus, Clirisluin significat; caput
filio, dicens : Benedixi cum, et bencdictu» est.
eniin viri Cliristus est. (Juis enim nescit Cbristum ali
1-2. Ilaec est benediciio prima Isaac, qiix dnia rst
iinclione appcHaii? Domus aniem Dei, quia ibi naius
niiiiori pnpulo Clirislianonim, sed neipie lamen ina-
estCbrisius in Beiblebem. Porta vero coeli, quia ibi
jorein lilium constal penilus fuisse despeclum, qiiia
in terrain descendii : inde iierum ad ccelum ascendit.
ciim inlraveril p!eiiiludo genliiiin, lunc omnis I.-5raeI
Ereciio aiilcm lapidis resurreciio Cbrisli est.
salvus crit. Cujiis lamen secundic benediclionis [iro-
5. Pnrro scala Cbiisliis esl, qni dixil : Ego sum
pbelatio biEC est : In pinguedine terrw, et in rore cccli
via. Per liaiic nscendiinl, et descendunt angeli, iii
desuper erit benedictio tua ; et in pingiiedine lerroc, iil

qiiibus sigiiificati sunt evangelista;, et praediratorcs
esi, in feciinditale rerum, ei poieniia regni, qnoe in
Chrisii. Ascendenles uliqne, ciim ad inlelligendam
llln pnjiulo fiiit; ei in rore coeli erii benediclio tua,
ejiis siij eremincniissimam divinitatem cxcediini uiii-
id cst, in cloijuiis Dei.
versam crealiiiaiii, ut cuin invenianl iii principio ver-
13. Ipsis eiiim priniiim credila sunt elciqiiia Dei, r bum, Dcum apud Deiiiii, per quein facia suntomnii.
el legis Te- tamenl;i. I iiics gladio, id csl, qiiia sang.iini
eum inveniant facluni
4. Descenilenles anlem, ut
popiiliis isto dediius necem iii Clirisio vel proplieiis
cx niiiliere, fartum sub lege, ni eos qui sub lega
cxerciiit. E( fralri tuo servies, niinori iiliqiie scilicet
eranl redimeril. Iii illa enim 323 s<^^'''> ^ '*'''''
pnpuli) Cbrisliano. Tempiisqiie veiiielqnandnexcntias

usque in cfflum, a carne iisqncad spirilum, rarnalcs
et solvas jiigiim de cervicibns tiiis, diiin, per cogni- proliciendo, velut ascendendo, spiritiiules liiinl ; ail
linncni (idei ad gratiaiii Cbrisli conveisus, deposiie-
quos laele niitriendos etiam ipsi spirituales descen-
ris oiius legis, qu.indo jani noii serviis populi ininoris, non possunt loqui,
duiit qiiodammodo, cuni eis qiiasi
sed 1 er fidem Irater vncalieris. spiriliialibus, sed qiiasi carnalibus.
li. Igiliir Esau poU benediclinnem patris iinidi;c 5. Ipse est sursiini in capite suo ; ipse deorsum in
^tiiiiiilis coiicilatiis, necem fralri suo J:icob Iraudu- corpore suo, quod est Ecelesia. Ipsiini ergo scalani
lentcr excogitat. IIoc niinirum et Jiidaicus populns iiitelligimus, qiiia ipsedixil : Ego sum via. Ad ipsuni
in Chrislo prxnieditalus, non solum Doniiniini pali- ergo ascendiliir, ui in excelsis intelligatur. El ad ip-
bulo crucis tradidit, verum etiam credenles in illo suin descendiuir, ut in membris suis parvulus nu-
nsi|ue ad clTiisionem sangiiinis persecuius esi. Jacnb irialiir. Et per illum se erigunl, iil euin sublimiler
autem dolos lugiens fratris , 322 relicla doino D specieiii. Per ipsum eiiam se biimili.int, iit eum sn-
palria, vel parentibus, vadit in regioiiem longinqiiani, bliiniter ac lemperanler annuiitieni.
Hi acciperet sibi uxorem. G. Post lianc visionem inde Jacob iler faciens vldit
15. NonaliierChrisius, reliciis parentibus seciindiim oves, et pasiores, et puteuni aqiu-e viv.TC, et lapidem
10. Mulliludinem (rumenti, jrAii^Jo; o-iTou xui o-vov, Ibid. rifpetente mnjore, e\ Augiisl. et Impress.
I.XX. Abundanliam di.\it Viilg. Sed niiriiin apiid .\in- Petente, Mss. Gihai..
lirosiiiin, lil). de .lacob, a''uiidaniiain legi, ciim nnil- 1-2. Sed neqite mnjorem, usqiie ad salvus erit, verb.i
litudincm apiid Au'îistiniim legaiiiiis. "iNain eadcni sunt Hieronvini, ibid. Grul.
Iralaliniic videnliir ambo iisi. Giii,\l. 13. Servus popnli nnnoris, al., servies populo nii-
Ibid. Qnamcolligit, Ang. el lnipr. Qiiw colligil,
ita nori. GiiiAi .
Mss. o , iiiendnse; colbgiturenim muUilndo coniiiiu- 14. Giial., menilose , iion solnm Domino pali-
iiinne Eiicliarisliae. biih. Abev.
Ibid. Fihi malris ejiis cx Viilg. Patri', Aiigiisl., Cat. xmv. N. 2. Somnus Jarob, iifqiie ail
iste
e\ Sepiiiaginia. Grial. tempernnter nvnuniichl, li:i'c cv CMiira K:iiisl. ,
lib. xii
11. hx ore populi rntrem ignoraniis, e\ Impres.s. c. 2t), vol seriii. -7!) ilc lempore; iiam cuilrm utro-
•jl .\iigiislin. Ex erc Putris, .M«s. Giihl. biqiie. Griai..
239 S. ISIDOHI lllSrALR^SIS EPISCOII 'iCd
inagniiiu superposiiuni puieo. Figuraliier per oves A liruiis oculis liiissetOMunoninraiur. Cogiiaiiuues enini
justoruin popiili sigiiilicalianlur : sicul illuil, quod iiioi t iliuiii tiinida', et iiicerla; provideniise nosirae.
tllcluni est iii Rvangflio : Slatuit oves ad dexlerum Spes vero ateriKt; conieniplalionis Dei, habeiis cer-
(ilallli. XXV, 55). taiii inlt'lligeiiii:iin veiitalis, ijisa esl Raihel. Dndo
7. Pastores vcro proplieioe sunl, qui usque ad ad- etiaiii diciinr : Boiia facie, et putchra tpecie (hai. i.
veiilum Diiniiii Spiritu .'.anclo miindati, Israel popu- IS). Ilaiic eiiini amat oiiinis pie studiosiis , et pri»
luiii doctriuiE piajJicalione guberiialianl. Lapis pulto pier liaiic servil gralia; Dei. Uua peccata iioslra, elsi
superposilus ligurcun Doniiiii pr.ilerebal. Puleiis fuerint sicui |ihoeiiii iuin, t;iiii{uaiii nix dealbabiiiilur.
gratiaiu Spirilus sancii pr;cligurabal per pra-dicalio- 6. Labaii qiiippe iiiler|irctaliir (/cu/ftiilio ; cui ser-
nem Chrisii venturam ad Ecclesiain ex gentibus, \ivit Jacob 325 propler Racliel; neque enim se
qua; oblecta erant, iioiiduni advenienle el huiiiine qiii^qiie coiivertit siib gratia riinissioiiis peccatoruin
hiclo Christo. sei vire jusliliK, nisi ut i|uiete vival iii verbo, ex qiio
CAPUT XXV. videtiir principium, quud esl Deu .
De Lia, el Rachel, el duabus famutabas. 7. Ergo propter Uacliel , iion prupier Liain, servi-
1. Igiiur Jacob, pergens Mesopolamiain, accepit tur. Nain quis tandeiii ainaverit iii openbiis jii!.ii i;e
uxores diias, filias Laban frairis Rebeccx. IIoc est, B labureui actionuin, alque passioiiuii? qiiis eaiii viiaiii
priino Liam, seciiiuiu Kacliel. Iiide sibi accepii Lia; propler seip.-am expeliveril, sicul nec Jacub Liaiii'
ancillam nomiue Zelpham, et aucillain Hacliel tia- Sed lainen sibi nocie su[ipositam iii usuin gcneraudi
laiii. Ex qiiibus qualuor gcnuit duoilecim lilios,et ampiexiis, fecundilatem ejus expertus est. Doininus
unam fi iaiii. De Lia scilicel geiiuit Rubeii, Sinieon, eiiiin eani, quia per se ipsam diligi iion pulerat, pn-
Levi,.Jiidam, Issachar, Zaliuloii. De Hacliel autem inu, ul ad Uacliel pervenirelur, tulerari fecit.
Josepli, Pt Benjaniin. De Uala, aixilla Rachet, Dan 8. Deiiide propier lllius cuinineiidavit. Ita vern
ei Neplithalim. De Zelplia, aiicilla Liy, Gad et Aser. iinusquisque utilis Dei servus, sub d 'albatiuiiis pec-
324 -• "' *"'" duodeciiii lilii Israel. Niinc auteiii laluruiii suirum gralia coiistilulus, quid aliiid ainaiis
quid reruiii liguravcriiit quaiuor iixores Jjcob, quain couversatiuiie siia meditaiur, nisl duciriiiani sa-
ruiii dua; liber* et dua; ancilkt; fueriint , riiiiemur? pienti.T;? Quam plerique se percepluros putanl, sta-
Videmus eiiim Apu!>luluiii in libera el aiicilla quas ilin ut se in sepiein pra;ce[>iis legis exercuerunt,
habebat Abrahain duo Tesiaiuenta intelligere ; sed qu;e siiiit ile dileciione proxiini, ne cuiquam nucea-
ibi in una et in uiia facllius apparei quod dicitur. lur, id est : llonora patrein tuum et matrein luam,
liic auleiii du£ suiil, el duue. ?ivn mcechaberis, Aon occides, yon furaberis, Aort
Deiiideeiaiii ibi aucill* lilius exhacredalur, hic C /"'«'"" '""""""""' rf"^''*. -'^'<"' concupisces uiorem
ver» anrillarum lilii siiiiul cuin liliis liberariiiii icr- proximi lui, Aoii concupi-'Ces rem proximi lui.
rain prouiissionis accipiunt. tnde hlc procul dnbio 9. Quibiis obiervatis. po^leaquain bomini pro con-
aliguul aliud &igiiiricatur, quanqiiam cnim du;e liber.c ciipita deleciatiiine duc riiis, per leiilaiiones varias,
iixures Jaciib ad Novuin Testaiiieiiliim, qiio iii liber- i|U isi per liiijus sieculi nuctein, tolerantia laburis
talein vocali suiuiis, existimentur pertiiiere, noii ta- adhxserii, veliit pru Rachel Li;e inupinata; conjungi-
ineii fruslra dux sunt. nisi quia diix vitse uob s iii tur. Ei hanc siistinet, ut ad illam lerveniat, si per-
Clirisii corpore prsedicantur. severaiiter ainat, accepiis aliis seplein praeceptis, ac
i. Uiia lenipuralls, in qua laburaiiiiis; alia xterna, si dicatur : Servi alios ieplem annos propler [taJiet,
in qua deleclalioiiem f)ei conleniplainiir. Lia iiaiii- ut sit pauper spiritu, niiiis, lugeiis, esunens, siiieus-
qiie interprelaliir laborans , Racliel autein visum que juslitiaiii, inisericors, iiiuiid curs, pacihcus.
principium , sive verbum. Aciio ergo hujus vitx, in lU. Vellet eniiii honio, si lieri pusset, siiie ulla
qiia viMuius ex hde, laboriosa esl opeiibus, ei iii- tulerantia lab ris, qua; iii ageudo paticndoque am-
teita ,
quii eîiu peiveiiiat ad utiliiaieni eoruni qiii- plecieiida est, stalini ad pulchrae coiiteinplatiunis
bus cunsulere voluiiius. delicias pcrteniie. Sed hoc.noii potest in terra iito-
5. Ipsa esi Lia priur uxor Jacob, ac per koc ei in- D rieniiuin. Iloc enini videlur sigiiiQcare, quod dicluni
G. In Vulgala, slaluei oves. El ita etiani ii.uiiiuilli qudsi uix deulbabunlur. Coecus, cuccinum i-t cicci-
liiipressi. AiiEv. iieus coliir esl iiiiur piir|iuieiis, qui elinin Phoeniceus
7. In Alb. est oblecla; , Ul geiites intelligaiilur ob- dcilur ; iiuiii 1'licen x aiiquaiidu ruliruiii sigiiilicat.
tectae. Auev. .Aiu v.
Cap. x.vv. N. 2. ?lunc aulem quid rerum fiyum- li. Seqiie eiiiin se quisque converlit. Ita Aug. Sub-
verinl, iniinia, usque ail Viciorini iiiierprelaiiuiiem, millil, Val. Grial.
sunl Aug., lib. XXII, contr. Eaust., a cap. ol, usipie 8. .iliud amans in conversalione. Ita lib. u. /n cou-
:id 5S. Grial. verswne, Auj;. Ghial.
3. Ter Liain el Racliel diias viias inielligi fnse es- 9. Sireu/i nociem. Soctes, Aug. Grial.
1'Oiiilur libro Dillercniiaruin reriiiii, diffeieiiiia
iii Ibid. Lni inopinnla, Augusl. Lia: inopinala:, apiu!
ji. activani ei cuiileniplaliv.nii viuiiii. Arev.
liiter Eiiciier. ei Mss. Gi.ivl.
•4. In Cud. Floreiil. i, pust conlemplaniur iiiulta Ibid. Misericors el mundicors. Iia August., elegau-
adduiiiur, qujc iii iiosira Editiune colloi aiiiur iii fiue ler. Al., iiiuntiiforiiis. Guial.
quxslimiuin III Geiieslii, scilicei : Deinde a quibuidam Ibid. ilundicors. Sic cap. 1 hbri conlra Jiido-us,
i]U(eritur, usque ad tiipi;r omnem cainem. AHEV. inipi duricordes. Arev.
,
J>. Isaias : iii fuerint peccata veslra iil coccinum,

, ;
261 QllyESTlONF.S IN VET. TIlSTAM. — I.N GENKSIN. 2 2
est Jacol) : Son est inoris in lioc lovo, ut iiuiiur nubnt A el cor ikiii liial. De (|uibiis scripliiiii esl : Pojiu-
prius quani major. lus liic labiis me lionoral, cor outem ewuin loigc esl
326 " (Juia non absurde innjor appellatur, <\\\x a me (Isai. xxix, 53 ; MaUli, %v). El de quibus Apo-
lciiipore prior esl. Prior est autein iii lioiiiinis eru- ^-luliis ait : Qui pnedicas iion furandum, (uraiis (Runi.
ditionc labor Loiii operis, quain requies coiiteinpl.)- II, 21).
lioiiis. Ad uiiuni eigo tendeiiduui , sed propter lioc 18. VeruiiUaiiiiMi iit eiiain per hanc conditionem
iDulta Cereiida siint. Iiaque dna; sunt uxores Jacob lilii^ra illa uxor Jacub l.diorans lilios Iwredes regiii
libera;; anibae quippe sunt filia: leinissionis pecca- su-cipial, ideu Doininus dicil ; Qua; dicunt, fucile;
luruiii, lioc est, dealbatioiiis, qiiud esl Labaii. quceaulemfuciunt, fucere nolile(3Ialtli.\xiu, 3). Unde
12. Veruintainen uiia ainalur, allera toleratiir. Aposiolus : Sive, inquit, occasione, sivereriiale Chii-
Sed qux toleratur, prius ipsa el ubcrius reciiiidalur sius aiinunlictiir, el m liuc gaud, o, sed et yauiiebo ( /'/,i
ul si non propier seipsam , certe propter lilios dili-

/i;ip. I); tanqiiam el ancilla p.iriente, de piole nuine-
galur. Labures enim jusiorum maxiiinim fruclum rosioie l.ttatur.
liabent iii eis qiios regno Dui generant, iiiier niultas 19. Esl vero quidam Lioe felus ex beneficio Ila-
lenialioiies el tribulaliones pra^dicaudo Cvangelium, cliel ed.lus, ciim viniiii siiiiin seciiin debita noctt!
et eos propler quos suiit in laboribus abuiidaiitius, iii Q tub tiiriim, acceptis a iilid Lia; niandrag.iricis inalis.
piagis supra modum, in inortibus suipius, prupler timi son.re ciibare piriiii.-.il. Quid eiiim de niandia-
quos habent foris pugnas, iiiius tiniores, gaudium el goni dicenduin esl ? Proiude reni comperi pukbrsm,
coronam suani vocanl. ei siiave oleiiiem, sapiire auiein insipiilo. Ei ideo
15. Nasciintur auiem eis facilius atque copiosius iii illo mandragorico pomo ligurari inlelligaui fainam
ex lllo sermone lidei quo prxdicanl Clirisiuin cruci- bonam popularem. Uiide dicil Apostolus : Oporlel
(ixum. Racliel autem clara aspectu ineiiie excedit eliam leslimoniuin liabere bonum ab eis qui foris sunl
Deo, et videtin principio Verbum Deum apud Deuin, (I Tim. iii).
el vnlt parere, et iion poiesl, quia generaiioncm ejus 20. Qui licet parum sapianl, reddunt lamen plc-
quis enarrabii? Ideoqiie contemplandi oiia appetii, rumqiie laburi eorum per quos sibi consiililur, el
ut divinitaiem inetfabilem cernat. spleiidorem laudis, et odorein bonje opinioiiis. Ner
14. Vacare vult ab omni negotio, el ideo sterilis, ad istam gloriam popularem priini perveniunt eoruiii
quia in variis pressuris non siibvenit. Sed quia et qui suni in Ecclesia , iiisi quicunque in aciionum
ipsa inlcrdum procreandi cbarllale inardescit, vull penculis et labore veisantiir. Proplerea Li;i! filius
eniin docere quod novit, videt sororeni labore agendi mala mandragorlca inveiiit exiens iii agriiin, hoc
atque paiiendi filiis abundanteni, et dolei potius cur- C *-"*'. Iiunesie ambulaiis ad eos ((ui foris sunt.
rere lioinines ad eam virtutem qua eorum necessiti- ^l. Doctrina veio illa sapienlix qua; a vulgi stre-
tibus consulitur, quani ad illam unde divinum aliquid pitu reinotissima in conteiiiplatioiie verilatis dulri
diseitur. deUclatione defigilur , lianc popularein gloriaiii
15. Ilicdolor figuraius videiur in eo quiid scriptuni quaiiiulaincuiique iioii assequcretur , nisi per eos
est : El zelavil Racliel sororem suam. Prolnde qiiia 323<l'>' iii nied.is tuibis ageudo ac suadcndo po-
piirus inlellectus spiritiialis subslanii:e verbis carne pulis pr;esiiiit, non ut pra;sini , sed ut prosiiil
edilis exprlini non potest, eligil dociriiia sapienlijB (|uia dum isti acluosi et negutiosi iiomines, per quos
per quaslibet corporeas siinilitudines utcunque co- inulliliidiiiis administraliir utilila>, et (|uoruin au-
gilanda insiiiuare divina, sicut elegii Itachel ex viro ctdrilas populis cliaia e^t , testiinoniuin perhibeni
siio et ancilla suscipere filios, (|iiamsinc liliis oniniiio etiam rcinoliori vil;e, propler studium conquiiends:
inanere. et cunlemplandx veritatis oiiosx , quodamniodo
327 ^^- Ba'a qu''PP«. ancilla Rachel, inlerpreta- niala mandragorica per Liam perveniunt ad Rachel ;
lur invelerata. De veteri quippe vila cariialibus sen- ad ipsam vero Liam per liliuni primogeiiitiiui, id
i-ibus dedila torporeae cnncitanlur imagiiies, eti.iui est, per lionorem (ecundiialisejus, iii qua esl omnis
cuin aliquid de spiritualiel incoinrnuiabili substantia D Iructus laboriosae aliiue iuier incerta leniationuni
divinitaiis auditur. Suscipit et Lia de aiicilla sua peiiclitanlis aclionis.
lilios, amure liabendi iiuinerosiorem proleiii ac- 22. Quam plerique bono ingenio pi'x>diti, studio-
censa. que llagraiites, quainvis idoiiei ngoiidis populis esse
17. Iiiveniinus auteni Zelpham ejus ancillain iii- |)Ossiiit, vitanl taiiien propter lurbulenl.is occiipalio-
lerpretari os liians; qnaproptir haec ancilla eiis ligu- nes, et in do.cirinx olium loio pecinre laiiquam in
ratquorum in pra;dicatiuiie lidei evaiigclicae os hial, spcciosae Uacliel feruntur aniplexuin.
\\. Ad unuin
erqo lendendum, s.d piopter lioc mulla 1S. Sensus veilioriim Maltliaei et Pauli expressus
{er. s., ex Aiig. .id unum ergo tcnenduin multa f. s., est, verba ipsa aliqiiateiius variinl. Arf.v.
apiid Eiiclier. Gkui.. 19. Esl veio quitlam Lim felus, cx Aug. Affectus,
14. Atque puiiendi, ex Aug. Gkial. .MSS. GlllAL.
Ibid. Ad eain virlnlem, ex Aug. Ai., i'i(sm. Grial. 21. Agendo , ac suadeiido. Ac sudiiudo, Eucli.
13. Utcunque cuyilandi, ex Aiigust. et Euch. Ab- GniAL.
siiiit U,u dna: voces a iiiss. ». Grial. ti. Eerunlur amplexum. Ita Aug. Eruiintur am-
Ibid. Susripere filios. I.iberos, Aiigiisl. Gicvl. plesih-it. Val., Eucher. Grial.
f03 S. ISinORl HiSrALENSlS EriSCOiM 21^1
23. SrJ qnia bonniii osl nl ellam lixc vila lalius A ri^ciisante nncieni [.i;\ iil Rachel pniiits su.ive oleii-
jnnolescens pnpnhrem glori:<m riereatnr, iiijiisliim liliiis el clarc nllpnlilnis polialiir.
estaulem ul cain conseqiiatur, si amalorem siium 29. (Jii.tc aliqu^mdo ct iiisa, praeslanle misericor-
adminisirandlsecclesiaslicis curis apium et idoneum dia Del, per se Ipsam parli ; vix landein (juidem.
in ollo deilnei, n c gubernalioni commiinis iililil:ills (|iiia perrariim esl, ul : In jirmciino eral Verbum, et
imperiil, proplerca Lia sorori su;c diclt . Parum cst Yerliiim eral apud Deum, el Deus erat Yerbum, cl
libi quo'i rirummenm accepistijnsuper et mandrago- qii!>li|nid de h:\cre pe sapicnti-rque diciiur, sine
ras /ilii meivis accipere? idiaiilasiiiate c.irnalis fogU.Tliniils el salnbriler \cl
2t. Per unuiii virum signlfirans eos omnes qni ,

ex parle c:ipiainr.
cuin slnt :iL:endi virlnie liabiles, el dlgiil quibus re- oO. Alio qiinque srnsu I.i;ini el Racli 1 Victorinns
glmen Erclesl.x' cimniittalur ad dispensandiiiii fidei innrlyr, et caieri lii siiiiililiidine Ecclesi.ie vel Svn-
sacramcnliiin, illl, accensi stndio doclrin.i: aique agog:i; inlerprelati siint. Liam eniin ni:ijorein n;ilii
indaganda; et contemplandae sapieiili.T, se ab nmni- Synagogac tenuisse exlslimant lypum, qula prior Dei
lius aciloiium inolesliis renioveic atqiie iii oilo di- geniiit populuin. Etquidem et oculis legitnr gravlda,
scendi alqne docenJi volunl considere. It:i ergo qna le\ per .M ivseii dala cooperta est atiiiie si-
dictum csl : Parum est libi quud accepisli lirum B s^naia.
meum, insuper ct mamlragoras filii mei lis uccipere ? 330 51. Racliaei aiitem jimior et pnlebra, prius
ac si diceretiir : Parum esl qiiod iiomiiies ad iabo- sierllls, et poslmodum fecunda, slmilitiido esl Ec-
reiu reriiin gerembirnm iicccs-;iri'is in otio delinet clesi;i'. Jnnior, qnia lempore poslerinr. Pulclir;i,
vila studiosorum, iosnper et pnpuhireni gloriam re- qiiia cnrpore el spirilu sancta. Oriili cjns deiori,
quirit. quia Evangelinm i

rosplcere meriieinnt. yuoe e iain
23. Proinde, ut jnsteeam comjiatet, imperlil Ra- landiu sterilis fuit,quonsque Synagoga populiim ge-
chel virum sorori siia: iiia iiocle, ul scilieel qui vir- nerabat.
lulelabnriosareglmini iiopnlornniaccominodaii su I, 52. Cur anlein Jacob prn Raclicl servivil, et sup-
etianisi .'cieiitue vncare delegeriiil, snscipiaiil exin-- ponitnr ei Lia m.ijor, nisi qiiia Doiniiiiis, ut Eccle-
rleiillam tenlailonum , curariimque sarcin;ini pio si;im assumeret, prius slbi Synagogam cniijirxit?
iiiililate cnmmuni, ne ipsa doclrina sapienti:e, cui Servitiis itaque ipsius Jacob septeni annornm prn
vacare sutuerant, blaspliemetur, ne;|ue adipiscati:r dnabus uxoribns liiijus vitsc praesentis lempus signi-
:ib iniperiliorilins populis exisliinalionem bonam ,

(ieal, qii;c per sepiem dies volviinr, in qna Dominus
329 'l"od illa poma significant, et quod necessa- formani servi accepil, facliis obediens paleriiae vo.
r.um est ad exiiorlationein discenlium. '-' lunlali iisqiie ad niortem. Ille eniin pro ovibus ser-
2tj. Sed plaiie nt ii:inc ciiram su cipiaiit vl fogiiii- vil, ct Doiniinis iio4er ail : iVoii vcnit Filius liomims
tur, satls et iioc siguificatnni est qiiod cnm veniret m.nistrari, sed ministrare.
de agro Jarob, oceurrit ei Lla, euinqne dclinens, 33. Ilie oves pavii, et Doniinns in Evnngelio dicil :
ail : Ad me inlrnbis, conduxi enim te pro mandrago- Ego sum pastor bonus. ille mircedis iucro varliim
ris plii mei. Tanquani dlcerel : Doctrin:v, qn:im di- sibi pecus abstulil, Chrlstus dlversarum genliiiiM
ligis, vis conferre bonam opliiionem ? noll defiigere vaiiet iteni slbimel congregavit. Ille tres virgas am-
oriiciosnni laborem. Ilsec iii Eiclesia geri quisqnis putalis corlieibiis in alveis aquariim npposuit, ul ea-
ndverterit cernit, el experiinur iii exeinplis qiod riim conlenipiatione niultiplicareiitiir ejns oves. El
inti Iligimiis in llbris. Domiiius noster in aqua b.iptismatis irinm persona-

27. Quis nnn videat lioc geri toio orbe terranim, rum nomina Pjtrls, et Fiili, ei Spiriius sancli, po-
veiiire lioiiilnes ah nneribiH s;vculi, et ire iii otium pulo fideli iiroposiiil, ut quisque hoc pleno corde
fOgiioscends et coniemp'aiiil;ic veritatis, taiiqu;ini iii perspexerit , cfliciatur ovls Dei.
.iniplexiiiii liaiiiel, el exclpi de transverso eccle- CAPUT XXVI.
siaslica necessilale, atque ordinari in laborem, taii- Rjcliel, qua: furala est deos patrii
f)^ f„g^ jî-ob e.t
gu:im Lia dicenlc : Ad me indrti/s.' l' 5«!.
2^. Qnibiis caste mysterium Dei dispensanlibns, 1. Post iongain igiiur servilnlem ,
quam Jacob
iii iiocic Iiiijiis sa^culi hlios generent lidei, laud;itiir apud socerum siium pro uxoriliiis, veliit mercede,
a popnlis eiiam llla viia, cujiis amore conversi spem susiinuit, pr;Fcepit el Dominns nt revcrteretiir in pa-
s.TCiili reliqiieriint, et ex cnjiis professione admi- triani suam. Tiinc, igiioranle socero, cum uxoribiis
nlsteriiim regendae plebls assiimpti sunt. Id eiiiin ct comitatu properavit. Laban autem coiisecutus est
agnnt in oiiinibus lahoribus suis, ul iii.i prnfessio eum in nionlem Galaad cum furore alque idnla ,
qun sc ciinverteranl (i|iiia tales rectores populis de- qune Racliel luraia eratapud eum requlsivil, nec re-
dil) lalius ei clarius glnrilicetnr, lanqn.ini J coh nnn j
crit.
26. Deftigere aflicioium laborem, ex Aug. cl linpr. Ibid. A populis , Aug. ab apostolis, Mss. Grial.
fugere officii laborem , Mss. noii lla eleginler. , /hirf. Ad ininislerlum rpgend;e plehis. Ad miseri-
Gri,\L. cnrdtnm, Ang. el inipr. Ghial.
•iN. Filios generent fidei , Aiigust. pi inipr. Fillos Ibid. Quo se converi., Augnsl. AI., qua se. Gri.vl.
gei>erc!il Uri, .\!ss. Griai.. 55. Quisquc rctinendum videlur, lametsi nonnulli
2r5 QU^.STlONr.S IN VET. TESTAM. — IN f.ENESIN. 2Cn
2. Qiiid igitiir silii lioc ipsiim ligiiralilcr velil, in- A 8. Qiii (ongreganles fecerunl tumulum, qucni vu-
rpicienduin est. 331 Diiin Laban superius .'diam cavii Laban lumulum tcslis, el Jacob acervum lcsii-
geral piTSiinain, iuimc l;inien di.iboll lypum figurat. moiiii. Inier lideles enim, lani Judacos, ijiiain gontcs,
Lab.iii <ppi(iiic inierpretaiur dealbalin. De.ilbalio au- (estis csl lapis cniimns in siniililu<liiiein Cbristi , ct
tein diaboliis noii iiicoijvenit-nter accipilnr, qni ciim ;icer\us lapiiluni, qui est nuilliluclo cic.Iciuiuiii.
sil e\ inerilo lenebrosus, iransligurat sj lii ang.luin CAIIJT \XV1I.

lucis. De liicti Jacob cum angelo.
5. Iluic servivit Jacob , id esl , ex parlc reprobo- 1. Ilis lran..actis , Jacob inillit nuiilidS ad Esaii
rmii Judaicus populus , ex ciijus carne iiifarnatiis rr;;lrem suinn , niilt t ct niunera. Posl Ii.cc , irans-
Doiiiinus veiiil. Iôtesl ellaiii pcr Labaii iiiuniliis Iiic diiciis oiiiiiibus suis pcr Imreiitem , ipse reuiansit
expriiiii, qui cum furore Jacnb pcrsei]iiltur, qiiia c'e- s liis. Et ecce vir luciabalur cum illo , prxv.ilniiiiuis
clos quosque, qni lledcmploris noslri menibra suiit, ci Jacob, nec dimlsii eum , duiicc beiiciliciiiiiiciii
lierseqiiendn oppriinere conalur. Hnjiis liliam, id csl, cxtiirquerel, sacrumque lîael noiucn aeciperet.
seii iiiundi , scu diaboli , Jacob abslulit , ciiin silii 2. In qiio I
rincipaliler sacramenli doniiiiici iiiidgo
Cbristus Ecclesiam ex gentdiiaie conjiinxit, qiiaiii et piadignrala csl. Vir en!m illc typnin Cliristi evidcn-
de domo palris abslraliit ,
quia ei per proplietain di- B lis.->iine grsscrat. Cni lamen ideo iravaliiit Jacub
cit : Obliviscere poimlum luitm , et ilomiim palris (iii utique voleiiii , ut mysterium (igiirarei passionis
{Psnlm. xLiv, l\ ). Clirisli , ulii v siis e^t Jacob in Jucbcoruni lypu, lioc
i. Qiiid vero iii idolis , iiisi avarilia de.Mgnilur? esl, iii corporis sui snbole pr:i;\a!iiisse Deo, cl qiiasi
unde ct per i'aiiliim dicilur : Ei avariiia, qum est ido- ciim inlirnio , ila euin carnc cjus luct;imcii iiiire , et
lornm !.en'ilus {Coluss. iii). Laban ergo veniens apud iiiv. iescere in passioiic ejus, sicut scriplum e.il, cuiii
Jarob, idola non invenii, quia, ostensls mnndi tlie- dicerent : Crucifige, crucifige.
sauris , diabolus in Redcniptoie m slro vesligia coii- 3. Ei taiiien Jacob beiiediciion, m ab codem an-
rupisceiiti;!! Icrreiia; iion lepcrit. Sed qua; Jacob iion gclo ,
qneiii viclor su);eraverat , iinpetiavil. Cujns
liabuil, ca I{:icliel sedendo coopcruil. iiomini? iiuposiiio utique bei.cdiclio luii. Interprela-
5. Per Raclicl qnippe ,
qiL-E ovis dicitur , Eccle.-ia tur aulem Isiacl v dtiis Deum, (]uod erit in iiiie prdt-
liguratur. Sedere aiileni est liiiinilitatcm poenit nliae mium saiicioruin. Tetigii porio illi idem angglus
appetere , s cut scripliim esi : Surgite ,
posttiuam se- iaiiiudinem lenioris, ei claudiim reddidii. Sic(|ue
deritis {Psulm. cxxvi). Racbel ergo sedendi) idola eral uniis et ideiii Jacob, et licnediclns, et claudiis.
caoperiiit ,
qiiia sancta Ecclesia Chrislnm sequciis ,
4. Gcnedictus in iiis (|iii iii Cbristum ex eodein
vitia terrenaj concu|iiseeniiac per liuniiliiatem poeiii- popiilo crcdideruni inlidelibui claudus.
C , aiqiie in
tontiaB coo|ieruil. De bac coopcrtione vilioiiim per Nam fcniois cjns nervus, vel laiiludo, geneiis inul-
rroplieiain dieitiir : Bcati quvrum rcmiisw siuit iiii- tiludo esl. Plnri s quippe siint in slirpe , 333 •)"'
quitites. et (luonim tccla iunt peccula {P.udm. xxxi). degeneianles a fide palriim , ct a | ra^ceplis auctoris
6. Nos igiiiir Raebel illa signavii ,
qni idol.i sc- bui deviaiues, in erroiis siii scniilis cauilicant.
(lelido preminins , si culpas avarili;c | oeniioiulo 5. D(! quibiis I

ropbetice dictuni est : El daudica-
daii.namiis. Qu;e uliquc avariiiae imiiiuinliiia noii veiunt a scmiii^ suis. Qui tameii populiis post , siib-
illos qiii \iiililer currnnt inipedit ,

qiiibus dicilur : traciis sibi viribus , iion so!u;n cbiudic t , sed et
Viriiiter agite, ct confnrletur cor veslruin (Psulm. xxvi, lurpescii , ne ulira jam gcnerare filios possit. Deni-
11). Scd liis n axime evenit qui, qiiasi elTeiniiiato que quod adjecii idem pairiarclia , vidissc se Deiini
gressu grailienlis , per blandiinenla s;rculi resul- faeie ad fa;iem , ciiin siiper!us viriiin sceuin iiarrct
vunlur. fiiisse lucl.iiuiii, id signilicai quidem, qnoil i<leiii Dius

7. l nJe el illie cjnsnoin Racbelis Iiarc verba suiil : lu 1110 erat fuluius (jiii cnui J cob populo luclarelur.
Juxta consuetnilinem femiiiarum minc uccidil milii ; id CAPUT XXVIIl.
est, quasi miiliebria se babere innotnii. Laban autein De Diiia, et parlu Racliel , et incestu Huben.
posliiiiain perseculus essel Jacoli, 332 6' invciiisset D 1. Posl lia'c Sicliem , filius Henior , Diiiam liliam
euiii , el loculi essent inier se ineunles loBdns . lulit Jicob violavit. Qui post concubitiim ejiis familia!
Jacob hipideiii , ct erexit illiiin in lit Iiini , dixilqnft l.4racl voliieral sociari. Qiiein Siiiieoii et Levi fralres,
fratrilius suis : A/ferte lapides. virginiialis sorori;e vindices, dolo cum oinni populo
Impressl exbibent (jiiis^Kis ; nam (j|ais</«e pro (Juisquis Cap. xxvii. X. 1. El eccc vir luctalia'ur cum iilo ,
salis iisilaliuii esl. AnEV. iisi|ue ad cluudicaerunt a scmitis suii ex xvi de (î- ,
Cap. xxvi. N. i. Liib n qnippc, iisqiie ad acci it vil., eap. 59. Vid. iteiii si nn. 80 de leinjiore. Cjiial.
milii, verba sunl Greg., lib. x\x Mural. c. Li. 5. Suliiract. sib. viribus ex Pal. Al., ((ic(i« sibi ,
GltlAL. ne vis. GniAL.

5. Sedere autem esl. Apnd Giialiuiii desideralur lliid. i\arrtt. Iia vetus Editio. Griallus edidii nar-
est. Anr.v. ral. Ar.KV.
7. pro j)o;m;)i fecil. I«idoriis el noonulli
Innoliiit (!Ar. xxviii. N. 1. Sed quid sibi velit ufiiiic ad ,
cliaiii eo aiiiii|niores iiiiiotescere aelive iisuriciliaiil. gaudet cliainin delictis. Verl);i suiit Grcgor., Paslor.
Quanivi^ feni pos-il inienes, i|Hod Gnal iis cxbiliet, parl. III, admonitioiie 5D. Gitui..
iiialui laiiicn repoiicre ciiiii Alborn. ineunles. .'.rlv.
1'atrol. LXX.Xlll. »
SC7 S. ISIDORl IUSPALKNSiS EPISCOn 2G8
CJUS interfcccrunl. Sed quiJ sibi velil, quod sciipliim A Abrnhnm (Iiws fdios Imbuit : iinum de niuitln, el itmim
csl : Egressn esl Dinn, til videret nuilier,s legionis ilde libc-a. Il;cc aulcni siiiil duo Tesiamenla. Iii (|iio
lins; qiiam cnm lidisset Sicliem ,

fiiius llemor, jrin- Agar, qii;r. conciibiiia fuil , in Veieris Teslamcni
ceps lerra: illius, ndamnvil, el rnpnit, dormiiitque ciim lioniliir lypo. lliia cst enim | errecla coliiiuba geni-
illa, vi oppriii ens virginem , et coiigUilinutn est nnima liici siix, (|U;e virgo casia , regiua , sponsa regi Ec-
cJKS cuin ca, l.iitemqui: blanditiis'delinivit? cles ae pcr Evangeliuin jungiliir Clirislo.
5. Diiia qiiippe iii niulitTcs videai fxiraneac regio-
nis egiedilur, ()u;ii;do iiiiaiiu;i qiie niciis , sua sliidia
SSgCAPUT XXIX.
negligens ,
aclidnes aliciias ciii;iiis , extra li,ilii:uin De J iidi, qnando dormiiit ciini miru sua.
al(|ue cxlra ordiuem iiropriuin evagatur. Qiiani Si- 1. Jam ileiiKle Jiid;e facliim crnsiilereunis, qiii
elicm, princeps lcrrje, opprirnit, quia videlitei inven- ciini siia iiiini ctiiicul iiU, quid sigiiifiiaverit fulu-
tam in curis exlerioriljus diabiilus corrunipit. niin. lii-Tliiiiiar crgo niiru Jiid;n iiitclligiliir plelis
5. El agglulmala osl aniina ejus (iiin ea, quii Jiidse.i. Cui de iribii Jiida rego-i lanqiiain niaiiii ad-
«nilani silii êr iniqiiilalein respicit ; el quia cum Iiibebinuir, niciiln noiiien ej s amnri.udo intcrpre-
inens a ciilpa resipiscil, liiiinilialiir, aique a<lmi.<<siini talur. I,>sa enim Domino lellis |iociiIuin dedii.
flcre conaiur ; coriuplur autein spes ac sccuritaies g 2. Diio eiiiin gencra priiicipiiiii (|ui nnn recle ope-
vacuas ante oculos vocai, qiiaiciuis niiliialem irisii- rabanlur iii plcbe, uniiiii eoru » qiii olicraut, alle-
li;i; 33% iublialiai; reite illic a;lj-iiigilur trislcmqne rtim eoruiii qiii iiihil proderaiil, sigiiilicabantiir \n
blnndiiiis delinil. (luiibus liliis Jud.e, quiTriiin iiiiiis erat sxv.is anie
4. Moilo eniin facla aKorii.m graviora ,
mi do niliil Deuin, alicr in lerrani fiin;lebat semen, ne seinen
essc quod perpelraiuin esl , niodo miserico:deiii daret ad fccundaudam Tliam ir.
Deiim loiuilur, modo adliiic lciiipus subseqiiens ad 5. Nec sunl aniplius quam duo geiiora Iioiniiiuni
poeiiiiciiliam pollicetiir. Ut dnm per li;ic dccepia iiiuliiia gcneii liiimnno ; uiiuiu niicentiiini, alteruin
niens ducilur, ab inlenlionc pocnilcnliae suspendalur, praslaie nulcnliuni, cl, si quid biini liabenl in hac
qunieiius tunc nulla boiia pcicipiat, (luam iiuiicinala lcrreiia vita, prrdeiitium, tanquam iii lerra fiinden-
iinra cpntristant ; et tuiic pleiiius obrualur S!i|pll- tiuiii. Quia iii malo prior esl qni nocet, qiiaiii il e
ciis, qua; nunc gaudci eliani in delicli>. qni non prodesi, ideo inaior diciiur malignus, ille
5. Deliinc loquiiur Deus ad Jacob, iit liabit.iret in auteiii seqiiens, qui fundebat in lerram.
Helliel. Ibi Uacliel cwm paieret Btnjamin , moriiia i. Noinen qiioque inajoris, qiii voc;ib:Uur Iler,
quod cuni eumdcni Bcnj iiiterprelalur pellicius qiialibus lunicis induti sunt
esl. Scd quid sibi viiit iniiii ,
Kaihel piireret vocavil iiiinicn ejus filius doloris prinii liominc^s, in poeniin damnationis stiae riimissi
, ,
q
in:i, nisi fuluium proplietaiis ex cjus iribu Paulum, ex paradiso. Sequciiiis atiiem !ioinen, qui vocjbatiir
ijui affligcrct lili' s Ecc!esi;u [cracculiiiiiis sux :c:ii- Oiian, iiilerprcialur mceror eorum.
porc ? g. Quoriiin, nisi quibus nihil prodest, cum liabeat

C. Aliler per Derjaiiiin tcrrcsiris figur.ibalur Jeiu- unde prodcsse pussit, alqiie id pcrdai in lerra? I\5a-
salein ,
quK e>l iii tribii (jusdeui IV njamin ,
cujus ji:s porro iiialum esl ablalx vilx, quud significat
po| uliis i;ravi maireni dulcrc aflecil, cfliindciulo pellis, qiiam non adjutjc, quod S'gni(ic:il mieror eo-
sanguinem proplieiaiuin. In-;uper euaiii in nccem rum ; Dcus taiiien ambos occidisse dictus cst. Ubi
Cliristi impiis acclamando vocibiis Sangtits ejus su- :
figiiralnr regmiin lalibus bominibiis absliilisse.
per nos, el siiper fdios noslros {Matlli. x.wii , 'iS). Iii-
0. Terlius vero filius Jiid.c, quml illi iiuilieri non
tcrea Kiibeii ciiiicnpisccntia nuilus libidinis, iii con- jiingilur, sigiiilical lcinpus ex quo reges plebis Ju-
cubina palris sui prxci ps cffcrbuil ;
quod iiicoslus d;vnriiiii cosperiint i!e iribu Juila nun ficii.
crinieii iion Sfriberclur, nisi lulura perver>itas Israe-

33S ^- '''s" cral qiiidcin filius Judic; sed euin
lilici populi praLiiuiiiiareiur. Thainar inarilum nun accipiehat, quia crat eadem
3. yuaiiquam ct iii iliu (lui lioc conimisit coii i- tribus Jud.i, fcd jaiii iii poiîib) iieino iiule regna-
derelur esseliagiiiuin, iu Scripluris taiiien prop elia ^ i,ai. \}„^q ct iiiimen cjiis Sela inlcrprel:itiir tiniissio
csi luturoruin. Namqiie ['cr Rnbcu p imogcniiiiiii cjus. Ncn perlinciit sime ad lianc s gnincaliuneni
po| ulus priiiicgcnilus Israel cx circnmcisiuiie signi- viii saiicli et justi, qni, liccl il!o tcnipore fueiiiit, ad
(icaiur, qui loruiii coiicubina! poUiiit, i.l csl , l;'i;eiii Niivnin laincn perlineni Tcsiauieiiiiiin, cui proplie-
VeleiisTeslaiKCiili sa;pepi.Tevaiirandocoiiiiiianilavii. tando scienicr ulilcs fucrunl, (pinlis Divid liiil <o
8. Qnod :iu:cin in concubina lexVcIfiis Tesia- saiie tenipore qiin jam Jud.ca Cffipcral regis ex liilm
iiienli poiialiir, Paulus apuslolus dacuil, diiens : Jud.) nou li.ibcie.
5. Iltimilinttir, Greg. .4i/ se ducitnr ; f. , addtci:ur ttir, vcrb.i Miiii Aiig., lib. sxu coiilra Fausl , a cap.
sic cniiii alib' lo.iiiilur. uL osieniliniii:' a.l c. TJ cx- t,5, iisinie ail H~. GuiAL.
jinsit. Deiilcr.:iiOiii. Ciii.vL. Ihid. Dciiide. Gii:i!. iii ni'l. dehiiir. .\rev.
Ibiil. FloVeiil. Coil. 1, respiscit , nddiciiiir, atque 2. Sxeus itttte Dcum. iSeqîum, Viilg. : novy?pof,
hutiiiintur. Flor. 2, r?.sipi,-,ci(, uddictttir, id cst liuini- I.XX. il/ii/i,;nii.s, i'e/ 5(i'i'HS, aiiiiil IJcdaiii. iliiliijuus et
lialur ; qno coin|iriib>uir Grialii i(iiijeciiir.i , apiid itenus unli: Djniiiiuiit, A;ig. Ilclir.iic* Vi. Gki,vl.
saiicluii: GrcguriUiii lef;ciiibiin addicitw. .Shev. H. (Juniit iijii uiljiiia', ex .\ug. cl liiii'ress. Quait
Cac. XXIX. iN. ! . iuin dclivic ,
usijiij ;id fitebiin- ncn haOiliv, Mss. Giuvi..
,
209 qu.îstion; S 1N yet. TESTAM. - IN GENESIN. 270
8. Non est nompiilandus Herodes Major in regi- A Quia ex omiiibiis prKnunlianlibns Cliiistnin i[ise vi-
Lus ejus, laiiqiiam niaritus Tlianiar. Kral ciiiiii alie- dit, qiioJ niulli justi, el propheia! cupierunl viJere,
iiigena, nec oi saeraiiienlo ilo inysiicie iinclionis, el iion viderunl.
laiiqiiain conjiigali loedere coliacrebat, seJ laiiquam li. Salnlavil ex ulero, agnovil perfcciius cx co-
txlraneus doininabalnr ;
q'iain pnteslalsni a Rmna- luiiiba ; et ideo laoquam Odollamiles vcre tesliino-
nis, et a Ca^sarc acceperal, et sic cjiis fil i teliar- iiiiim pnrliibuit in aqiia. Yenil a.itein Doniiniis ad
cluB, qu ruin eiai uniis lliTode^ pnlris niniiiie ap- (ivrs toiuiindas, b.ic est, exineranJas saniiis pec-
pellatiis, qni cnin Pilato in passiuiie Doniini concor- caloiniii, ex quibiis Ecclesiic l.iiiJalic in Cinlicis
davit. cuiiicoriim denlcs cssent veliit grex Jelnisarum
9. Ul\ ergn alienigenrc usqne adeo non depnlaban- (Canl. iv).
lur iii rcgio illo myslico .hidinornin, nt ipsi Jnd:ei 15. Jam deiiide Tlianiar liabiluin mnlat, nain et
publice clauiarent fiendcnês adversus Clirisuin : commw.ans inleri relalnr. Tlianiar niuiat babiluiii,
Nos ncn liabcmus regein, nisi Ctcsarcm {Joan. xix, niuial et nomeii, el lit de Syiiagog;i Ecclesia. Sed ul
15). Ncqiie liocveruin, nisi illa universali doiniiia- in ca nonien prorsus am;iriludiiiis inaneal. Non il-
lioiit? Itoinanoniin. Qiiipic eiiani CsRâr rcx erat inn lius amarltndiiiis, in (|iia Doniino fel ministravil :
pnprie JuJxoiuin, sed ul Clirisliun negareni, ct ul B seJ i lius in qiia Pelms a:nare flevit ; iiani el JuJa
liiiic adiilareiitur, iJeo se lali vore d.iniiiarnnl. IIIo Laiiiie c.nifessin esi. ronfessioni ergo amariiudo nii-
eiiiiii tenipnre, qno jain ilc liibu Jnila r< giniin ilcfe- sccalur, ul v ra poenitenlia procsignelur.
ceral, vrnieiidinn rral CliristTS ver» Salvaiori Do- 16. Ilac paniieniia fccundaiiir Ecclcsia in omni-
iniiio nobtio, qni ni n obcsbet, iiiii umiine pro- biis geiilibus consiilita. Opnrlebat eniin Cl;ristum
ilesset. p:iti, e! resiirgere lcriia die, 338 ct pr.TJic:iri iti
10. Sic eniiii fncral propbcl.ituin : Non deficiet noiniiie pjiis pceniteiiti;ini el reinissionem pecealo-
priiiceps ex JuiUi ; neque dux dc [cnwribus ejiis, doiicc ruin per omnes geiites, inc pieiilibiis a Jernsaleni.
vniiil, cui repositum al, et ipic erit exspc^laiio ijen- Nam ct iiise liabitus meretricis confessio pecc.iio-
lium. Jaiii i.-l(i lcinpore oinno qii qiie niagisleiiiini riiiii e=t. Typum quippe Ecclesia! gerit Thamar cy.
Judaoriin, et n ysi;c3, iii dc Chr.sli vocahantnr, goniibus evoeaise, sedcns cnni boc b.ibiin ad poi-
niiciio ipsa dLfocerat, secuiidniii propbetiam Daiiie- l 111 llenain, vel llenaim, qnod inlcrpretalur (oiites-
liS. Tunc veiiil cui reposilum [Dan. ix, 2i), 337 17. Ciicuiril cniiii, vclul lervus ad foiies aqna-
qui esi cxspecliitio gcnihiin, ct uiiclus est Sancins riim, pcivciiire ad semcn Abraluc. Illic a non agno-
s ncloruin oleo cvsultalionis pra; pirlicipibus suis. sceiitc felaliir, (|uia de illa pr.TJicliiin est ; Pupulas.
11. Kaiiis cst cniin lieroJis Majoris lenipoie, C qitem i:on cognovi, sfri'i;i( milii. Acrepit iii occuilo
p.issus cst auiciii llerodis Minoris tclrarclKc lliijus anniilnin, monile et virgiin, iju a vocatione signa-
iiaqiic venientis ad ovcs qiia; perierant doiniis lur, juslificatinne decoratiir, glorilieatione exallatiir.
isracl, (igurani cessil isie JuJas, cum iiel nd lon- 18. C'""* fiiin prwd.slinavil, ilio.t et rocavil ; qa s
ilendai oves siuis in Tliaiina, iiuod inlerpreia ur dc- auleni locaril, illos el jiutilicavit ; quos aulein jiislifica-
ficiens. Jain enim dcrcccr.a priiiceps cx Juda, et vil, illos cl ylorificttvil (/!om. viii). Sed li.tc, nt Jixi,
oinne magisteriiini, atipie iinclio Judxiirum, ut \eiii- aJliuc iii occiiUo, iibi fit ctconceplio sancla; ubort;i-
rei cui reposiiuui eral. lis. .Millilur aulem promissus b.-nJus, lanqnam ine-
12. Yenit auleni cuni siio p.islore Odi)llaniile. cui retrici. Iloidiis exprobratio peccati. Per eiiinleiii
iioiiicii l!ira>^. El iiilcrpreialnr OJollauiiles leslinio- OJollaniilein, [anq'iam increiaiitem, et Jicenlcin :
niniii iii aqtia. Cnni boc planc lesliiiionio Doininus Generalio vipcrurum. SeJ noii eain invenit peccali
venil, liabcns qniJeni leslimoniiiin niajus Joanne. exprobralio, quam niiitavit confossionis amariluJo.
Scd lainen propier ovcs iiirinnas lioc lesliininiio cit 19. Post verojani piiblicilis signis aniiuli , nioni-
nsns in aqiia. Nam et ipse lliras, qnod nomcn iliius lii el virg:r, vicit leii erc juJicaiitcs Judaeos, qunriiiii
pastoiis luit, iiiler|irelaliir fralris inei visio. jam personani Jiidas ipse gesialial. Qui liodieqiie
13. ViJil oinniiio iratieni siiuni Joannei. Fra- D d cuni, nni bunc popiilum esse Chrisii, nec liabere
ireni seciinduin senien Abraba\ sccuiiJum tognaiio- lios seineii Abrah;c, scd prolatis certissimis docu-
iiiin Mari;n inalris ejiis, ct Elisabelh niatris i-ua;, rncnlis noslr.ic vncalionis, juslilic:ilioni3 et glorifica-
ciinideniqne 1'oininuiii ct Deum suum. Quia sicut linnis, sino dubio cnnfiindcotnr ; ei nos magis qnam
ip.se ail ; Ex pUniludine ejus accepil. Yidit oinnino, se jusiilioatns esse falcbunlur. Pignora eiiiiii refert
et ideo in natis niii ieruin iiiajor illo iioii snricxit. liabere seciim Ecclesia. Aceuâtiir eniin a Judais
I
8. Ilei oJis Mngni, se.ii .M. jiri';, g-iiea'oi;iani eNlii- qiiibns uiiiur Aiig. el inferins bis repelnr.liir, (|iiod
bct Calinelus in Dli lido. IJibl. llcioiles ,\iili|ias, iidii aJverlil, qui Viil^. I'.d. vcrlia suLisliliiil. Griai..
cjiis liliiis, fiiit qni ciini Pil.ilu iii lassione Donnni II. Ilcriidis minuris. Herodis teirarchcv, Ang. et
coiicord Aiu.v. ivit. Iinpre-s. Guiai,.
9. fc'( huic luinlarenlnr, ex Ang. ct .Ms». Ei liunc 10. Ad porlain llenam, vel Ilenaim. Rel qiieriiiit
adoriircni, apuil Peilain. Guiai.. l,,XX voeein Heliia,'aoi llcnaim, i\\ix ociilos, vel (oo-
lOid. Venienduni eri.l CliiXilo vcro Salialuri Doinino les sii;iiilic;it. i'ro qiia Vulg. iii iivio reddiJit. Vid.
nosiio, ex Aiig. el linpress. Ycniendum crnl ad Chri- llier. :r:iJ. liebr. in lap. xxxviii (ieii. Gri.m..
nluni Vcruia Salialurcm hoiniinun nusiruiii,i\:^<. (iuui., \\K I'oSI vero ji:m pnbl.ialis. Ji.m vu'jHcis, Ang.
11). Ciii reposi.uin eral. Ucliiiiiiiiuis verba LX.\, Gr.ui..
27i S. ISIDOni IIlSl'.\I.EiSSlS KPISCUII 27 i
quasi adiillernlrix logis; sed oslendit virgam, &i- A gnosfuni, ;idorare eoiileinmiiit. 340 •lacrb miIiik
gmiin passioiiis, cl iuonilc legis legiliniDC, el ;iimii Jo:.cpli lil iiiii siiuiii, ut de fralribus sollicllu ilneiii
liiiii pigmis iiiiiiionaîuitis. gfrercl.
'20. Quod auteiii Sciiplura indueit parienleiii Ji. lit Deus 1'aler misil Filium suiim uiiigiMiiuiin, nt
Tliaiiiar, et iluos iii uiero geiiiiiios liabeiiiem, ijuo- geiius liiiiii.iiium peci.ilis langiiiduiii vlsiiarel. .Miill-
riiMi scilicet primus, (iiii diciiur Zara, niisli nianiini lur ullqiie ab illo paire, de quo scripluni esl : Misit
siiiiM, cl obstelrix ligivit coccinuin ; et deliiiic lllo Deus filium suum iii simiUtudiuein carnis peccali ; ut
inamiin intrinsecus reimlienle, po&ierior, qui Pliarcs viderel si recie agerentur ovcs. El Domlin s, lnqiiit
vocalur, porrexit iiiaiuini, el n;iscendo prscessit, iii Evaiigelio : Non veni,nisi i.d oves perditas doinus
figiiralitcr coiigruit, quod ostenderit Israel in legis Isrnel,
opera mannm siiam, ei eam proplielarum, 339 ^^ 6. Iiivenil ergo Josepb fratres suos in Doilian.
i|isius Salvatoris pollulam cruore conlraxerii. F'ost- Doiliaiii Interpreiatur defectio; vere iii grandl defe-
ea vcro proruperit pnpuhis genliuin, scilicet ui fu- clione eranl, qui de fratrlciJlo cogltabaut : ciiinqiie
turi esseni novissimi qui eraiil priini, el prinii fuluii vidissenl Jos pb fralres sul procul, occidere eum co-
essent qui crant novis-lmi. gilaveriini. Et Judjii vid.iiles verum Joscpli, Duiiil-
CArLT XXX. B iiuinJesum Cliilsluni, iil eiiin ciuciligerciil, uno

De hhloria Jo5i'p/i. omnes coiisilio sl;Uueruiii, diccnles Crucifuje eiinx. :
1. Deliinc lisloria seqiiilnr J.)>epli, qiii, vciidilus Fera pessima devoravit euiii, id est, Juibiica plebs
a fralrilius , in iE,^y|ilniii lerdiiclus, aKiue Ibidiiii inleifecit euiii ; de qua Duininus in Evangelio dic l
subliinslus est. Josci li uiiiis ex duodeciin niiis Jacob, Ecce eijo mitlo vos, sicnl oves in medio liiporum.
qtieni pater pr;v (aeteris fillis dllexit, Cbristum Do- 7. Nudaverunl Josepli fraires sul luiilca pdlyiuiia,
inliiiim liguravj. yucm DLiisriiier seciiiidum (arnem cl lalaii, et Jiid.ei Cbri^tuni per moileiii ciucis ex-
nnium caloiis fralr.bus ex .Vbialiaiu stirpe geuilis pollaverimt lunica corpor;ili. Polyuiiiam autem, id
proclulil. Unde et ibi (licltur : Amabnt eitm Jacnb, eo esl, dccoralain oinniuiii virluliim i iversilale. Re-
(,uod in seneclute g nui^set eum. sperseruni auieiii iuiilf:im bsdl sîigniiie, qiiia falsis
2. Sciicsccnli eniiii niuiido llliicens Dei Filius euni lestimoniis accusaiilcs, in iiividiam deduxere
per Mariie virginis paiium seriis ndveuil , lan- popiili omuiuin peccaia doiianlem.
(lu.iiii filius senetliitis , seciiuiiuiii s;icraiuenlum 8. .Mitlitur debiiic iii cisteruam, id est, in lacum,
su.«ceptl corporis, qul eral anle pcr sub-ianiiaiu el Cbrlsius, exspoliatus carne liuniana, d. scendii in
lieilalis semper cuni patre. Tuiiica autem poymiia. iiifernum. De clstcrna quoque levatus illelsmaelitis,
qii III fecil el paler, varietaiem populoium ex onini- C 'J esi, gentibiis, vcndiiur,et Cbrlstus, poslquam de
lius geniibus in corpore Cliri^ti congregaiam signi- iiiferno egredllur, ab oniiiibus g'-iilibus fid.i com-
lieavii. niercio cniuparaiur. Ille per Judje coiisiliun irigiiiia
5. Somiiium vcroillud, |ier quod fratrnm maiiipuli argenieis distrabiiur, et bic Cbrisius per consiliuui
adoniveruiit iiiaiiipuluui ejus, illu J esi, quod lii Clii isio Juibi' Iscarloiis codem iiumero veiuindatus cst.
coiiiplelum esl : Adorabuiil eum omncs rcgcs tcrrw, 341 ''• Debiiic Jarob po^lerilatis mi» dep'oraiis
emnes gentes servieiil ei. Scillcet per lideiii friicliim di^peiiilia , qiMsi pater, lilium lugebat amissum,
boiiornin operuin olTerentt s. Ipse esl, quem sol et qiiasi pioplieia (lcbal liitcrilum Judêoriini. Deniquo
luua et slellx adoranl, de quo sule dictuin est : Laii- scidii visilmenlum suuni, quod in passione Domini
diile cum, svl et lur.a, laudate eum, omnes stella\ bgiii iis raciuiii a priiicipe s;ic;rdoliiin. Sed el veluin
•l. Ipsuiii eiiim cxcelleiilia sancloiuiii in solis no- leiiipll scl-.sum esl, m pro| licia et m.dali.m pojiiliim
11 hie, ei Eccle-i« clarlias sub Imagine Iuu;p, ei cm- siiiiiii, et divisuiii oteiiderel regiinm. Igitur Juscpli
i:ium uunicrosiias pnpuloriim in figura siellarum desreiidil iii yEgyp:uni, el Cbiislus iii iiiuiiduiii.
^dorani. fnde p:iier suus iiicnpavii eum dicens : iU. Eniil euin Eunnebiis, id esl, castus in discipli-
Nttnqu'd ego et mater luii, et i'ra'res tui adorabimus nis evaiigelicis |iopuIus Christianus. Eral autem
««.' Objiirgalio isla paliij duriiiem populi Israel si- j) Josepb pul lira facie ; ita ct de Cbrlsto David ait :
gnificai, pro eo (|Hod ex se iialum Cliristum esse co- Speciosus [orma prce filiis hoininum ; di/fusa est yratia
20. Quol ostenderil. Ila .MiS. Quod extenderil, Ihid. Polijinilam, usque ad virluluin diversiiule,
apuJ Ued. CiiiAL. Aiubros., r. 5. Gbul.
Cap. XXX. iN. 1. Vid. Aug., serm. SI ile lenip. 8. Miniiur dehinc in cistcrn., usque ad vennnda-
tiniAi.. liis est, Aiigusl., 11 IJ. CiiiAL.
ri. Somniiim vcro, usque ad adorabi:i:us tc , veiba Jbid. Floiciit. I sie li;cc lefeil : De cistcrna leva-
E,l.'lll Allg., illid. (iuiAL. tus ili\ et hmuelilis ve::dil'is Jvscph. missus in pn-
i. Vbjurgnlio iisqiie ad ro)i(t'i»;il(n/, vcrlia siint .\iii- leum, et cdiicius de puten, guid aliiid , nisi nwrlem Uo-
Lros., c. 2 de Josrpb. Cr.ui miiii piateiidit? Ila eii;im Cod.
r.surr.ciiiineinijue
4bid. iacob millit, iisqiie aJ visitarel , Aiigusl., Kcgiiiviilic. 2 '3, aJ inar..,'. posi coivpnra'ur ad llt,
iliid. GiiiAL. Jotepli mis.sK_s inpulcnm, eic. Yirliuiii (.is()i;7io, qiMil
C. Invciiit crijo Jostpli, usijue aJ staluerunl, cjiisd. iii(i\ occiirril p o vendo, :ib aliis qiiuqne iisurpatiir.
CnuL. !ii!i;i, II. 17, dislnicu.s e.diiu t.eiisu. AuEV.
7. iSiiiia\ri,nl, usiiuc ad lun'.c3 corportili, cjusd. Dih.nc JGcob. us
9. ii;c aj cs'eiidercnl rcgnu.n,
CtiUL. Ambro.s., c. 3. Cr.nr.
t)U^STli)NES IN VET. TliSTAM. — IN <;EiNESI.\. 271
iii labiis liiis. Sed miilicr, inquit, in euni oculos A El Doniinus nosler, poslqiiani esl distncliis ;i Jmla,
injccit, ut ailiilteiiiini ciini illa pcr|ieiraret iit Joseph a fiatribiis ct de iiifeioriim carcerc siirra-
11. Isla innliiT figiira er;it Synagnga; , <\ux sxpe, -xii, ascendit ciirriim regni caleslis, de qiio dicliin!
siciit scii|iiuin esi, ninechaia esi post dens alieiios, esl : Ciirrus Dei decem millibus.
similiter volebaiei Chrisluni in adiillerii sui scclcre 18. Et accepit pnle-talem a Palre |irrdicaiidi et
relhiere. ul negaret se esse Deuin, et I'liaris;uoriiin judicaiidi : siciit P;iulus aposlolus ail : Et deilil ei
uiagis el scriharum (piain legis pr:cccpla servarei, nomcn quod est siipcr omne nomen, ut in nomine Jesii
qux illl velut niarilus erat. Cliristus aiileni nnn omne cjenu fleclalur coeleslium, lerreitiium cl inferno-
9<'i|iiiescens illicitx doctrinx, id esl , adulterliiae rum. Accepitqiioqiie el anniilum, poniificaium scili-
Syiiagogae , nianu veste corporis apprehensus, carne cel fidei, qno redcniium
( aiiini;e s:ilutis sigiio signaii-
sc exuii, el liber moriis in cceliirn ascendit. lur, fioiitibiisqiie el conlibus noslris per sigiium
12. Calumniala est meretrix, ubi euiii non potuil crufis figiira aeterni regis expriinitur.
lenere, diceiis quod teiiiplum Domiiii blasphcmaret, ly. Indiiitiirque stola byssina, id esi, carncin san-
el legis diceretur transgressor. SeJ illum iion carccr
clam hysso splendidiorem, et stola iiiiinorlalitalis;
terruit, iioii inrcrna lenuoruiil, cum el am, ubi veliit
accepit qiioque lorquem aureim, id est boniim iii-
piiiiiendus descender;il, inde alios liberavit.
£ lellcciuiii. Pra^co ante euni praicedit, id esi, Joaimes
J3. Deniqiie iiivenit Joseph duos euiiiiclins do diniio
IJapiisia, qui iier ejiis praecedens prx-coiiabai di-
regis in caicere vinctos, duoiuin p ipiilorum cre-
cens : l'ara!e viani Domini.
deiilium, vel increduloruin liguram geslanles : (|iii
20. Ilabcbit et aliiin piaeconeiii Eliaiii, qui ejus
coiiclusi sub peccaio Adse , transgressione obnoxii
fuiurum priemintiabil advenlum, sive tub:im angeli,
lcnebantur. Qui ideo diciiiitiir eiinuclii qiiia caslam
,
quia ipse dixit : Yeiiiel in tuba angeli. Vocatur qiiippe
afcepcr;iiil rcgiilam disciulin.t. Eloquia , ini|uit ,
Joeph liiigiia .lEgyptiaca Salvator miindi. 343
Domini ciisla.
Qiiid nianifostiiis de Clirislo, qu uido siib figiira Jo-
ii. Deniqtie post Iriiiam liiccm D;)miiio ab iurcris
sepli Salvator oslendilur, noii lanliim uniiis terra:
resurgenle, et legis obscura, ut Joseph, somiiia rc-
/Egypii, sed ctiam totius rnundi ? Triginta aiinormn
velaiile, solutiis esl a peccatis frcdeiiiiuin papulus,
eral Josepli, quanJo in conspectu regis 1'liaraoiiis
ei inlci iii cjrccre libcraius redditur ininisterio divinae
steiit. T. tideinqiie annis legitur fuisse Christus,
Icgis. lucredulus auteiii, el impius populus Juda:o-
quaiido sub typo Pharaoiiis in conspeciu Herodis
ruin, quia in conversionis ligno noii credidit, trans-
apparuit revelalus.
gres>ioiiis ligno suspciiditur, ut illi allcri eunucho
21. Accepit ergo ex gcnlitiis uxorem, id esl, Ec»
cnligil, qui Judu;orun! iniaginem indicavit. q clesiain, ex (|iia geniiil diios (il.os, id est, duiis po-
IS. rraelerea narrat Pharao soiniiiiiiii, intcrpre-
|iulos ex Juihcis e: gcntibus coiigregalos. Igilur post
taiiir Joseph. 342 Sc^ Q"''' signilicaiit scpieni au-
uberlalis auiio?, iii universoorbefames pr;cvaluit. Me-
ni, ([ui in seiilcm spicis plcnis, seu qui in scptem
rilo, quia iiiui erat qui laceret boiiilatcin. P. st liax
vaccis piiiguibus osti.ndebautur, nisi scplem ch iris-
Josepli a ponuria fruineiiti salval /Egyptuin , ei Clni-
iMaluin spiriuialium dona, qiiibiis uberlas lidci birga
stus a famc verbi Dei liberat niundum: apcruit eniiii
pietale redundal? At contia septein sleriles et .jc-
liorrca suaCbrisius iii omiii orbe teriarum, el eiogi-
juni faiiicmveiitatis et jusiiiia; novissimis lemporibus
tione frumeiiii sui oiniiia subjiigavit.
signiric:ibant.
22. Nisi eiiiin Joscpli frairesvendidibseiil, defecerat
IC. Congregavit autem Joscpli per scptcm annos
iEgyplus. NisiChristuiii Judscicrucifixissent, perierai
onineni frugimi abundantiani, id est, frumeula (idei
mundus. Joseph iiiierpreiaiur aiigmentatio, sive am.
sanilorum horreis condens, per illa scilicel charis-
plialio. SeJ iii illo Josepli aiiipliaiionem noii habiiit, iiisi
niaia scptein, quasi per sepiem aiinos, ut cuin sep-
sola /Egyplus in nosiro vero Josc pli augineiitura ha-
tein anni inopiac coeperint, id est, cum iiiiquiias oc-
;
bere meruit miiversus mundus. Ille erogavil triticnm,

currerit sepiem capitalium crimiuuin sub Aniichrislo,
noster erogavit Dei verbum. Et in omiiem terrain
quando fames (ide fiierit Salvaloris, luiic saiicii p
exiil sonus eorum.
pariter el fiJelej habeant ciipiosain justiliac friigein,
23. Dixil Jacob filiissiiis Est [rumentum in Jicjyplo.

fideseoruiii inopia sernionis attiuiuala deficial.
:
iie
17. liide Jiiseph, qui lypuin Christi indueral, cur- Iiicit Deus Paler : Ex yEgijplo vocavi Filium mctim.
riim iiieiuit, et pr»co clainavit anle eum, ct eonsti- Desrendunt igilur decem pruvectiores fratres, id esi,
subDecalogo legis el iiumeio coiislituli :
lult illum rharao su(ier iiiiiversam terram ./Egypli. Judici, qii.asi
20. Cod. Regiiivalic, ad marg. Alium firaconein : Sed pro Sedulio reponendus Vcnanlius Forlunalus,
aniii' iricesinio scc iinilo
Ebam qiii cjiis fuiuntm pi(eiiuniiahic ailvenlum, sive verus rjus bymni aiictor. Pro
tubam. yuiilo ;L'iatis snK :inno Clirisliis Dominus inclioato referl Apiillinarem Laoiiiceimin Orosiuil), ,
piissiis fuerlt. noii consciiliuiit se hislorici, ct

inlcr Isidorum llispaleiisein, Z.onarain, itc. AnEv.
chroiioliigi. V;irias aiictoruin sentenlias iiulicat Zac- 21. Posl liac Jo.eph, usque ad sonuseorum, Aug.,
caria iii Bibliolh. Selei I. llislor. rcctcs., cnp. 2, ibid. Griai,.
arl. 1, iiiim. 5, ulii pm
aniio tricesiiiio ciiino itlaiis Ibd. Gri.1l. peHHnasinea. Ari.v.
/ acot, usqiie ad /i/i«H«i»(;«i», Aiiibr., c.
incliiiati receiisel Teitdliaiiuin, Cleincii!ciii Alex;iii- 2^). Oi.rit
driniim, et Julluni Afiic;iiiuin, quilnis ail astipulari 8. Gri.iL.

Seduliuiu, iu liymiio. Lustrusex qui juin pe:eijit, elc,
275 S. ISiDOUI lUSPALENslS EPISCOri 276
gii'is i|se cognoscens, non esl ;ignilns ab eis. Co- A porlnnl in lypo Clin li niuner', poilitnri iii Evaii<»e-
giinsciinliir cl llebr;v; a Cliri^lo , i|)sl anleni non co- lio iDiinerniii largilorcin.
giioscniil euiii. 51. Diinisil Josepb fr;itrc5 suns, qni niiiiiiavcrunt
24. ne 'criiiil illi i|uiJen) pfcnniam ; sed Josepli, p;uii, dieenles : Joseplt vivil, el ipse dominus est in
1(1 esI,C!iristiis, trllicum deilil, et argeniiim reddidil, omni lerra .'Egijpli. l-lxpavil aulemS^SJîfo''. id esl,
quia non prcunia eiiiitur Clirisiiis, sed graiia. Vidit plebs incrediila , sed poslqiiaiii gesta Clirisii agnove-
Jii epli lieiijaiiiiii fratreni snHiii pnrvuliini ; mystice ril, reviviscit spiritnsejns, et qui iuorluus videbatur,
(pio(|iie vidil Jusns Paulum, quandu circunifu'sit euin lide rcsiirri ctionis Chrisii vivilicatnr.
hix. 3-2. Vocatiir ergo a liliis suis, id est, a Petro et

2j. rarviilns diciiiir, qnia nonduin matiiram in Panlo, et Joanue populus Judocorum inviiaiiir ad
carne fidei aclateni 3^4 gerelial. Unde eliani el ado- gr;;tiain. O.currit illi Jndas, quoJ iiilerpretatum est
lesrcns b-gilnr liii^se, qnando la|)idaiitiiini Sleplia- confe.^sio, (pii:! prKcedit j;iin confessio, qiios antea
iniin vesliniciitiiin sorvabal. Flevii Josepb, et ca:citas T^' ''^''' possidebat ; et sie Josepli vcrns Cbristns oc-
Pauli flctiis esl Clirisli. Lavai faciem suam, ut amis- currii, qui senescenlem jam suscipiat iiliiinis tempo-
snin ei liinicn rcsliluat; lavil faciem siiam Cliristus, ribus pnpuluin Jiid;coruin, non secundain illius me-
ubi baptizalus est Paiilns, per qucm Doiiiinus Jesus a IJ lila, seil secuiiduin e!eciioiicin sikc gialia!.
pluriiiiis viderelnr. neliiiicscypbus argeiitoussoli sac- 35. I t iinponit rnaiuim snam sujier oculos ejus.
culo jimioris inserilur. ci ca'cila!em aufert. Ciijns ideo distul;! sanit.itein, ut
£6. Sed quid silJ vull ,

qnod inventus est iii sacco poslremiis crederet, qni ante non piitavit esse cre-
Beiijaniin scyplius Joscpli, iiisi quia iii corpore Pauli deiiduin in Chrisio, el prairogalivam supeiioiis ainit-
jam doclriiia; ccelcsiis prfffuigebat eloqiiiuin, diini es- teret. Uiido et AposliJus ait: Quia caxiias ex parle
sot erudilns in lege? Sed qiiia subjeclus non erat iii Israel f.icla csl , lionec pleiiiluilo geiUium iiitraret,
(iiviiia; graii;»!, inira saccum erat scy[Jius, doclriiia ei s'e oiiiiiis Isiael salvns rieiet.
iiitra li'gein, lucerna intra modium. 31. Tradidit poslbac Josepb p.ireniibiis, et frairi-
£7. Missus lamen Anaiiias, niannm posuil, m rsu- bns opliniani Icrram Gessen, praBbens eis cibaria,
piuin solvit. SIaisH|iio siJiiio, argentuni resplendiiil, qnia f.inies oppresserat teriani. Sic ei Dominus e'igens
et decidenlibus sqiianiinis , veliit qiiibusdam sacci opiiiiiam terram, parentibus, id e-t palri;ircbis et
vinculis soluto sacco, hl cst, deposiio legis vclamine, proidictis, cx quibus Clirislus sccundum canicm est
adepius esl gratioe libcrtatem , et rcvelaia facic, ser- goniiHs, sive omnibus sanctis, de quibusin Evangclio
mnncs Evangelii pnedicavit. dicit: Ui sunl fralrcsmei, qiii fuciiuil voluntalem Pa-
28. Dati suiilei iriginta aigenlei ciim quinque slo- C iris. Ilis igitur dat tonain scilicel rcpromissionis re-
lis optimis. Triginia argemeos a Cbrislo accipit, qui- gni Dei, de qua dicit Prophe;a: tVerfo videre boiia
cunqiie pra-dicat Triiiiiatem, sive Cbrisii crucem. Vcmiiii in lcrra vivcntinm.

Idcoqne Paulus ait : ISetjue enini judicavi scire me CAPUT XXXI.
eliquid inler vos, nitiJesuin Clirisluni, et liunc erucift- De h.nediclionibus p'iiriarcha-um.
xum. Qiiinque aulein stcbis accepit, id esl, sapionli;», i. Dcbiiic Josepli lesiiiians accipere beiiediclionem
(iiniiiHini|uescibuum muli^pbceni in lege disciplinam. p tri.s diios filios oblulil, Maiiassen et Epbraim, in
29. Prffcellit igilur P;iuliis, ejns exuberal porlio ipiihiis siciit f.ictum est iii Esau et J;icnb, dicente Do-
meriioriim ; sed laineii liibent ct fratres, id ol, ;ilii iiiiiio : Major scrciet minori, ita eliii34S'*''^ duobus
praedic;itores giatiam siuim. Cinas siolas, id esl, ut liliib Jnsepli. Nam in:ijor Manasses, qui interireta-
('inlilea tur Chrislum ct Deuiii esse cl boiiiiiiem, lur i.lilivio, lypuiii gessit Judx'oruni, qui obliti suiit
jiixla qiiod iii Pruverbiis legitur: Onines domestici Doiiui buiim, qui focit eos.
ejus vesliti sunt duplicibus, iJ Csl, niyslica, vel morali 2. MiiKT aulem Cbristiaiiorum, qiii fecundialein
inlelligentia. soiiat, (|Uod est propiiuiii popiili jiinioris, qiii cor-
50. Milluiilur et palri mniiera. Filiiis hoiiorat Pa- piis es( Clinsli, (jni fecuii J:iius est iii laliludine inuiidi.
ireiii, Chiisius popiiluin suiini iiivitai proinissis, invi- D ilus (] iiJcin cujii beiiedicere vellei Jacob, posult Ju-
lal iiiuneribus. Porlanl lucc intioera asiui : illi gen- sepli Ej Iiriiii ad sinisiram , Manassen autem ad
tilcs inuiiles, el laboiiusi anie,iuinc aiiiom utiles, de.Mcraiii ilKus coiisiitoit.
21. Vidit Joseph, usqiie ad a pluriniis viderctur, appendieib'is operiim Aiigiisliiii. Sed niiriim uiidees-
Anibros., c. 10 (;iil.iL. sciii luiii ullecisse Loâiiieiises ; llieronymo vero illas
2'i. Konniilli EJili, ul amissum ei lumen rcstitual, IrJiiiisse, mngis ciiaiii iiiiruni. Ghial.
Forlc, ii( i'isHiiic( tumen resliliial. Aiicv. Ibid. Ilcjiciniil ,M;iniiiii iii'er a|iiieiidices 0|>eruin
2f). Sed quid sibi vull, usiiue ad prwdicavit, Ambr., sancii Aususlini oiinsoiiluin D^ bencdiciionibiis palriar-
c. U. Giiur. chtv Jacub, auot reiiique \oluiil csse .•ilcuiniim, e\
28. Quini\ue autcin stolas, usque ad vivificatnr, Am- ciijus libro Q.i;eslioiiuiii iii Conesiu exccr(iliiiii fiieril.
bro>., c. 13. Gr.i,\L. Aililiiut, eamJcni exposiiioiicin evslare orJiiie iioiiiiilnl
32. Vocalitr ergo, usque ad salcus fiercl, Ainbros., diveiso , el aliqnol perii>iiiat:s vucibiis iii coiii-
C. 14. Gr.i.vL. moiit.iriis iii Gi'iiosiii , ijui uliiii Eiichcrio l.ii^diiiionsi
55. Diiiulit suniluleni , ex Ainbros. Al. , distulit Iribuobaiilui. Scilicol .M:iiiiiiios (pioi|iie lalu;l, (pioil
caciialem, eod. seiisn. Gri.vl. Crialius Luvaiiiciisihusexprobraral, eas hciiodiciioiKS
C.M'. .wxi. N. 1. Vid. Aug., 16 Je Civil.,c. i-2. Et cx coininciilriis Isid rianisesse deprouipias. .AnEV.
(iuidi.uibnuulur h* boiieJiciiunumii.tuiprC.alioiica iii
o-, OUÊSTIONES IN VLT. TKSTAM. - IN GiiiNliSIN. 273
uiyslerium A cl.a (licenle AnnuiUicm vvbis iiiuv re.lura iuni no-

3. Al ille cancellatis nianibus crucis : ,
Irarislala in niinoreni dcxiera, m:ijori fissimis difbus.

pra.'fis"rans,
O.Ri ideo in prselerilnm non csl refcreiiJnm,qun(l
sinislrani ligiiraliler supcrposuit. Siciiue crucis si-
ille fulurum pr.cilixil. Pradicebat ( iiim Ooniiui p.ns-

luillludo super capiiaeoruui denolala Judaeis scanda-
futuram gloriain pr.i signavit, seiiio- siniiem, et primogciiitx plebisauJaiiani, quii asceii-
luiu, Clirisliaiiis
niysieriuin siniilrum lai luiii de dil ciibiltf [)ei Palris sui, et maculavil snatuni ejns,
reiiii|in; per criicis
sini-tro, JiiJais (|uando corpus dominiium, iii quo pkîiiludo divini-
ilcxtro, ttjimôrem de.Mniiu ile .jiii.i
lalieutibus, illuiuiii gluriaiu lalii rei|iiiesce: ai, rap:um in cruce suspcndit, ct fer-
iii iiosira duserla iios
ro commaculavit.
adepii sumus
10. Post lixc canverlitur aJ Simeon et Levi, di
i. Taliqiie sacramenlo innjori popiilo Judsori.m
cens : Simecit, el Levi fralres. i'aso iniquitalis beltun-
prsposiius e^liiiinor popiilus geiitium. Unde el ideni
Ua. Per Simeon ei Levi siribx et sacerdoles Judaici
palriarclia ait: Uic ijuidemeril in po])ulum, scrf liic
1 opuli inlelliguntur. De Simcone enini scriba; eraiit
exaltabilur.
JiiJa:orum. De liibu vero Levi principes sacerJolum.
5. Ilis completis, vocavit Jacob (ilios suos, ut be- Qua consilium [eccrimt, til
De iiuibus scriptiim est :
ncdiceret eos mjsiico ordine, loquens vero tanqiiam jgsuni niorii tradereiii (Muiilt. \\\i De quo coiisilio
^ .
futUTorum pr;cscius. Disitque eis, qua: novissimis isto pairiarclia, qui jam ineute Dcum videbat, di-
temporibus luiura erant, incipiens Ruben primo- iia :
coium non veniai unima inca. El
cit : in consiliiim
geiiilus iiieus. Secundum myslieam intelligonliam Uu- rcliqua.
ben prioris populi videtur fcrre personam. Cui etiam 348 !'• Horrebat ei.im jaiii illo lemiii re sanctus
Dominns per proplietam dicit : hrael p imoijeiiitus

videre consilia t.mlorum scelerum,
iste palriarclia
meus. qua; in iiuvissimis lemp ribus (ailuii eraiit Jiidjci.
Et eiiiinjiixtaquodprimogenilisdebebatur,ipsius
(>. Sequitur : Quia in piro:e siio occideriint riium, id
atque regiium. AJdilur: Isaias ait Vib aiiinia; ip-

eral accipcre sacerJolium , est, Cbrislum, jiixia qiiod :
Tu virtus inea, uiique quiêv ipso populo funda- 9), quia cogitalio ipsorum consilium
347 soriim (Isai. iii,
menlum (iJei, ex ipso virtiis Doi, qui est Cbristus, malum adversus se dicenlcs : Alliyemusjustiim, quia
ajvenil. Principium doloris inei. Quoiiiodo aulem ipsc inutilis est nobis, el in dolore siio suffoderitnt mitrum,
el
sii principium dulorum, iiisi dum Dco Patri semper quando lancea conronJerimt illum , s,iirilu,ib:
irrogat iiijuriam, dum convertitad eum dorsiim, et forlisMuuim propugnaculuiii, quoJcustoJit Israel.
non faciem 1 Isle prior in donis, quia priniis ipsis d.ila 12. hlaiedictiis (iirvr eorum, quia perlinax, iiliiiiie
sunt cIoi|iiia Dei : primis ipsis legislatio, et Ti^siameii- C ad laniu.ii scelus peipelrandum, quando furore ar-
obiulerunl Cbrisuim Poniio Pilalo,

luai, sive promissio. Iste major in iinperio, iitii|ue pro censi, ct ira,
iiiagnitiidine virinm, copiosius ca;tcris in Cruc critci/iije (Luc. xxiii); el, S»

([ui lioc dicenies illi : /13«,
s;i'CuIo populus idem reguavit. liuiic dimittis, non es amicus Civsaiis (Joan. xix). Ll
7. Ejfttsus es (itttem, sicul aqua, peccaudo in Cliri- iudiijnalio corum, quia diira, dum Carabb^nn lalnuiem
slum, quasi aqua, qua; vascnlo non lcnelur, volu- dimiitciidiim pciercnt, ei pr.n ipcm viia; crnciliêti-
ptalis effiisus esl impelu. Et idcirco addiJit : Lltru dum po-liilarenl.
non ciescax. Qiiia populus ipse poslqiiam in uiiiver- 13. Uividani eos in Jcicob,etdispergameos in hrad.
so orbe dispersus est, valde imminulus niqiie ab- Uic duo nominanlur, divisi et disperbi : iJcirco, qnia
b:eviatus esl. iiniinuUi cx ipsis Doiiiino crediderunl, q lidam iii in-
8. Sed quare lalia meruil , ila siibjccit : Quia as- liJelilate permanserunt. Divisi enim dicuntur ii qui
eis separanlur, et vcniiini ad liJ. iii. Dispersi au-

eendisti citbile patris tui. Non sicut Jiid;i i iiilclligunl, ab
lioc proiiide dictum esse, eo quod cum [{ala coucubi- icm ii qiiorum lairia lemploqiie subveiso, per oibeui
iia pairis sui concubueril. Piophetia enim fuiura terrae iiicreJulum gcnus illorum spargitur.
piu;nunt:abat, non quae fueranl gesia, ipso palri.ir- li. Jiida, te laudabunt (ratres tui. Per liuiic eiiini
3. In Alliorn. ms. ba>c esl peciiliaris leciio .rv./.ripoj aJSaSr.f. Grivl.

Si;- J) 'iiipifr?»:, z«i :
niore per crucis mijsleriuin fncto dc de.rlro sinislro, et 8. Son scut Judtii. Ex Ambr., c. 2 de lieuc
juiiiore de sinistro de.xtro, quia Jndm in sinistra, iios iriarcb. Gfiia.
1/1 dcxlera ; illis labenlibus, nos illoruut graliam adep'i 10. Per Simeon et Levi, usque ad iintma mea, cx
iUIIIUS. '
RlCV. Ruir. GkLVL. , .
,n
o. Secunditm niijslicam inlelliij., iisque a.l primoge' Ibid. Scribce sacrdoles, elc. Ila iii Allegoriis.
el
niuis nteus. liuliiiii vcrLia siiiil, sive mavis, Urlgeiiis. CmferSuarii iioias, qu.bus allegoricc eitposiliones
Gri.vl. bariim lienedicliomiiii illustiauiur. Am.v.
(i. Etenim juxta qued primoijer.iiis debebvtur. Vid., \K. Adversus se d.cenles nomiiialivus pro ablativo ,
siip., IIit. ad c. 25. Gri,\l. absiilulo; ni-i cum Aborii. legitur, quia cogilaventnt
Ibid. Principium doluris niei. Ksoa).:xt',v )i-J7in; uoO consilium, elc. Arev.
Aqiiila et viilg. '.\pyri T£zvwv(xQu, Principiitm fiHoruin 14. Per ItuncJudam verus confessor, ex Ambr., c.
mcoruin, LX\. Guial. i. Gkhl.

Ibid. Quomo.lo nulem ipse sit principiitm doloruin. Ibid. Ipsum lauilant (ratres, iisque ad coltteredet.
Quc seqiiiinlur ditm Deo Valri, etc, veibi
: iVisi, ejus. e\ Au,:;., xii cunir. Faust cap. i2. Giuil. ,
siiiil lliillini, sive Origeiiis, quae lamcii iion vidctiir Ibid. 1'ralres per gratinin, us.|ue ad Dominus pcr
iiilcrprclalio -vj piincipium delorum, scd verliorum nalur. AiiiLiros., ibid;m qu.i'd;i:ii 1.1111C11 vcrb;i inu-
;
LXX Vitrus porl,.ri, liurus, et tcmerarius ixhric/o;

: : taia, ul curvavil pro subjiiguvit. Guial.
tj3 S. ISlliORl HISPALENSIS LPISCOPI 280
Jiiilarn vitus coiifessor c.vprijiiiiiir Clirisiu?, (|iii ix A vile lioc lempliim, eliii tiidiiosiiscitabo illuil [Joan. ii).
fjuil, ihii scciiiiilmii cnrneii) (!.-.l geiiiiiis. I|isiiin l.iii-

350 -' '^<'" tleficiel priuceps de Jiida, iiec dux
lianl rraties sui, njiosioli scilicet, el oniiie^ toliiure- de femoribus ejus, donec veni nl quae reposila sunt
(].'S ejus, qui per adopiioneiii lilii Deo Pjiri elTecii ei, el ipse eril exspectiitio gentium. llic locus iiiani-
suiit, el Clirisii fratrcs pcr graliani, qiioruiii ip-e esl foslis-ime ad Judain relertur; laiidiu eiiiiu fuit ex
{Kiniiiius pcr na(iir:iiii. .'ciiiine pjiis apud Juda;os intcmeraia successio re-
15. ilaiius liia in cenicil)iis tiiimicoium luoruin. giii, doiiec Cliiislus ad rcdeinpiioiiein muiidi ex
lisdem ciiiin maiiilius atquc eodeiii crucis iropxo el Virgine nascerelur.
suos lexit, ci iniiiiicos, ci adversarias polestales cur- 22. Probaiil lioc liisloiia; Judxorum, qiiibus os«
vavit, juxta qiiud P.iler proiiiiitit ti, diceiis : Sedead teiidiliir piimiim alieiiigenaiii regem in genle Jil-
(liwteram menm, dunec ponain inimicos luos scabellum (Ixiiium luisse ilerodeiii, qno timpDre Cliiislus na-
pedum luoriim (Psalm. cix). liis esi. Qiiod si putaiii Judsi, non venisse Clirisiuin,
349 ^^- '^'lorabunl le filii patris liii. Qunniain crû de Iribu Juda usqiie liodie Judaeomm pennaiiel
niilii ex liliis J cob adorant eiim pcr elcclionem r.gnuin. Itaque noii deruit rcx Je pnpul i Juda, du-
giaiiae salvi lacli. Culiilus leoniii Judd. Quuniam na - nec veiiiret cui reposilum est.
cendo iiarvi;liis factiis osl, siciit scripliini est : Par- jj

23. Sed quia iion solum Jiid.cis profiiit, qui mil-
rulus niilus est ncbis. Ad pradnm, lili mi, ascendis:i tenJiis erat, ideo seqnilur : Ll ipse eril exspeclatio
{hai. ix), id esl, ascendens iii criiceni, captivos po- ijentiu.n, aHiyans i.d vineam putlum suum. Pulliis
puli.s redeiiii-ii. Et (iiios ille leo conlrarius iuvaser. t, siius ex gcniibiis, (opulus cui adhiic nuiiqiiam fuerat
tu nioriciis eii| uisli. Deniqiie redieus ab inferis legii nniis iniposituiii : liiinc coiuilavit ad viiieam
ascendisli in allum, c.iiiiivaiii duxi:>li capiivit.ilcm aposloloiuin, qiii ex Juda;is sunL
(Ephes. iv). 24. iNaui vinca Dumini Sabaoih domus est Israel
M. P\c(juie cms accubuisti,ul feo. Maiiifestissime {Isai.\). Et ad vitem, o fili mi, asinam suam. Ipsc
iii |ias.-.i. ne Cliiiîus recubiiit, qnando, incliiiato ca- dixit : Ego luni vitis vera (Joan. xv). Ad lianc vero
pilc, tradidit spiri uin, sive quanilo iii sepiilcio secu- vitem alligat aînim su;ini, cui siiperstdct, Eccle-
ms v(.'lut qiioilam coiporis somin), qiiievii. Secl siiin ex nationibiis congregaiani. Ilanc ilaque ad vi-
quare, uileo, et veiut caliihis leonis? lii somno eiiiin teni corporis sui alligavit vinculo cliarilatis, et di-
suo ieo fuii, quia iion necessilaie, sed potestale lioc s< iplinae evangelicse nexu, ul de iniiiatioiie illius vi-
i{Siim iniplevii, jiixla quod et i| se dixerat : Potesta- vens, ellici.itur lixres Dei, et cohaeres Christi.
liin liateo poneiidi aniinam meam , cl nemo eam lollit 25. .Ahi n:iiiiqiie haiic asiiiam Syn'gngam inler-
u me, sed eijo eam pono (Joan. x). r prelaiiiur, tardigiailain scilicet, et gravi pondere
18. Qiiod vero addidit, el ut catulus leonis, iiide lcgis opprcssam. Lnvabit in vino stolum suam, sive
eiiim iiiiiriiiiis, iindc ei natu«. Pliyîci aiitom de ca- rarnem siiam iii sanguine passioiiis, sive sanctaiii
luld lcoiiis sciibuiil, quoil ciiin iiaus fueril, tribiis Ecclesiini iii illo vino, (]ui pro muUis cCfuiiditur iii
tliebiis et Iribiis noctibus dorinil. Tuiic deiiide pa- remissioneiii peccatoruni.

tris freiniiu, vel riigiiii, veluti irenieracius cubilis 20. Et in san(juii>e uva; pallium siium. ralliiini geii-
locus, siiscilare dicilur caluluiii dorinieniem. les sunt, qiias corpori suo conjunxii, sicut scripiiim
19. Qiioil vaMe Cdiivcnienler de passionis mnrle est : Vivo ego, dlc.l Doniinus, nid lios omius induam,
aptatur iii Cliiisto, qiii, Iribus dicbus et trlbus no- s/.y/ vestinienlum. Nus (piippe Clirsius iii s.iiguiiie
ctibus iii cubili scpulcri jaccns , somiiuiii nionis i;n- iivx iiiiindavil, quando sicut bolrus in ligno crucis
plcvit. Bene eigo Cliiistus,ut lei, ret|uicvit, qui pependii. Tunc enim cx latere ejus sanguis et aqua
iion soluin mortis acerbiiatcm non liinuit, sed eii.iin lirolluxit. Sed aqua nos abliiii, sanguis redemil.
iii ipsa morte nioriis imperium vicil. Ucne ideiii 351- -" Pulcliriorcs oculi ejiis viuo. Oculi Chrisli
iterum ui caiulus leoiiis, quia die tcriio rcsuriexit. apost.ili, et eva:ige!ist:c siint, qiii scieiilie luinen uni-
20. Uiide cl sic adjungitur de rcsurrectioiie ejus : vcrso corpori Ecclesije prKSlaiii. Ili pulcliriores viiio
Qiiis suscitabii eum? hoc est, iiullus homiuuin, nisi probaniur, eorum austerilaiein
p (|uia doctriiia vi.ii
se ipse, juxia quod idem de corporc suo dixit : Sal- vcleris exsuperat, id est, prisca; Icgis tradiiionem.
16. IJest, ascendens incrucem. Aug , xvi de Civil., Aiig., iliid. Grial.
cap. i\ : Ipium genus murlis, liuc esl, sublimitns lo. Pliijsic! aiitem, usqiie ad reairrcxit, veiba suiit
crucis in uiio verbo inlelligitiir, quod ail, ascenJisti. Ullllilli. CiillAL.
Cri.vi,. 20. Unde et sic ailjung., iisque ad susciiabo illud,
Ibid. Alb. qiinedam inlerserit ; Salvi fncti sunt. ex XVI dc Civit., c. i\. Giiial.
J\'ni(i lioc ita futhrnm propliela iijniftcat, dlceiili l)o- 22. Prohant hoc hisloriw, iisque ad pullum suuin,
miiio El
: crit nwissiinis diibiis, effundam de spirilu ex XII roiilr. f\au>t., c. 42. Ghial.
iiico super onviem carnem. Caiuliis, etc. Il:vc alii .id 25. Lavabit in vino, usijue ddvestimentum, carplim
liiiein capitis rejiciuiii. Crialius, iii textu : .Ucendeiis ex .\iiibros. Ghial.
iii cruce. Aiiev. 20. Aos quippe Christus, i;sqiie ad holrus in ligno
17. Manifcsiissime, usqiie ad tradidit, Aug., ibid. pi^p., ex xii roiit. F.iiist., ca|i. 42. Giiial.
Ghial. Ibid. Sed aqv.a nos abl., u-ijiie ailsanj. redemit,
Ibid. Sive quando in se,pulcro, u^que ad quievil, Aiiibr., ilii.l. GiilAL.
Aiiibros. GnuL. 27. OcuH Cliiisli apostoli, Uuflin. , ibiJ. Ghial.
Ibtd. iCu' ijuurc ut leo, u.^que ad /)j;cs(fl;iiii habeo,
e>f| QU^STIONES iN Vi.T. TE3TAM. — l.N (Ê.NF.SI.N. 282'
Evange'ica ciiiin praBcepla longeclariora siini i)ii.im j\ qiiiein viil.-i, el lcrr.ini opliinini. cimi simplex genli-
VeliTis Teslanieiili niaiidaia. tiia^ idcirc ) sc ad rub ir boui opcris erigit, qiiia ad
^8. Et denles Incle candidiores. D^nl'>s prx'(lirn;o- fflerna; vil.c pairiaui leiidii.
rcs siiiicli suiil, iiiii piacidunt ah erroriliiis linini- 53. Unde et ain el ponet Itunierum suuin nd pnrtan-
jiips, ei eos, ini;isi ciiinininiiiMnlo, in Cliri ti rorpnre duin, qiiia diiin ad pro;iiiss;iiii rei;iiiein porvcnire dc-
jlraii-ireriiiit. Noiiiinc aiiteiii. laclis liocliina Icgis sisi eral, cuiicla iiiaiidaloriun oicra libciiler porial.
t,iiiric:iliir, (|ii:i! c;iriialeiii populuin, laiiqiiani parvii- Unde et pic/us cs/ (n7)Hfis si'riii,')/s, lioc csl, ri'gi , ct
los, pociilo laciis alcb.u : ciijiis (luideni candKliores Christo suo lidei iloiia operiiiiique hiiiioruiii iiiiinera
lacle cll'i:cii sunt doctores Ecclesise, qiiia fortein, et orfcreiis. Dan judicahil pnpntuin siium, sicnt alia Iri-
vilidum cibiiin verlii inaiidiinl, alque di>irili:iiinl. bu^ in hrael. Fiat D.tn coluber in via , el cerastes iii se-
29. Dti i|iiibus dicil Apostulus iii Epi.^lo!:! ad lle- inla, eic. .\lii iliciiiil Anliclirislum prcdici per Iilcc
br.TCOS : 1'erfeclorum uiitcm esl so/irf/;5 Cibns(Uebr. v). \eiba de isla Iribii rnluruiii.
Ll bene candiiliores lacie denies cjus dicl. Oniiies 5i). .iMii di' Jiida, a qiio Iradilus est Clirisliis, !nc
enlrn qui peifecti .suiit, ei qui, Scripiuraniin cibos scr pla pronuntiaiil, ct eqiiilem, etequiim D iniiiiuni
cxplaiiaiiles, sublileui el niiiiuuiiii inlcllccliini, (|iii cuin carnc suscepla desiguari vnliinl. lielrorsuiii a;;-
spiriuialis cibus dicilur, Lcclfsiic corpori suliiiii:ii-

B lc:ii cadere, ul iii lcriam reverterelur , iinJe assuni-
straiit, candidi debcnl esse, el ptiri, aiiiue ab oiiiiii pliisest.Seil qiioniam die lcrlia rcsiirre\il. ideo ait :
macula lilieri. Salutare luum cxspeclubo,Doinine, siciit ct p t Davi 1
50. Zabuloii in liltore maris liabiiabit. et in slalione dicil : iion relinqucs animam meum in inferno (Psa'm,
nnviitni. Zabulou, (lui iiilci|irclaiur babil:iciiliiiii for- xv). IIiic i|uiilciii ila espiiiiiiiii.
liluiliiiis, Ecilesiain sig i(ii al rurlisMiiiaui a 1 oiniicni 57. Alii vero haiic proplicli:im ad Aiiliclirisliiin
tuleraiiliain passionis. IIxc iii Iillorc niaris li,ibii:il, translVruiit. 353 ^^ "'il'" '"'"> lî'" veiiire Aiili-
cl iii slatione naviiiiii, ul credeiitibus sit rerugiuin, cliristuiii feriini, pro eo quod in lioc loeo Dan eico-
et pericliiamibus denionstrei fidei poriiiin. luber asseiiiiir, cl inordens, unde el noii inimerit.i
51. Ilaec, coiilra oninos luibincs sxculi iinmub.li dum Israelilic is pnpuliis lerrani in ( aslroruiu pani-
et inronciissa firniilale solidata, speclal iiaiilVagiu ii
liciie susciperct, priaiiis D.in ad aqiiiloiieoi c;isiraiiie-
Judaeorum el lia;relicoruin procelbis, qoi circuiiifc- laliis est, illuiii scil.cel sigiiilic.ins qiii iii co de siiu
runtiir oiiini venlo doclriny, qiiuruin elsi tiiiidiliir dixcrat : Scdebo in inonte Testamenti, inlaieribusiniui-
fluctibus, fraiigii lanien ip<a lluctus, i.on fraiigiiur, lonis, ascendam super alliludinent nubiuin, limilis ero
r.ec ullis li cresuui icnipesniibus cedit, nec ul i veiiu» Alliisimo. [hni. xiv.)
scbisinaliim cuininoia succiinibil. Q 58. De qiio per prnphclain diciliir : .\ Dm «!(:/;-
52. Periendit auiein usquead Sidonem , lioc est, tus est [remilus eiiuorum ejus (Jcrcm. viii). Qui iion
usque ad gentes pervenil. Lcgiiur eliain in Evange- soliim colubcr, scd eiiaiii cerastcs vocalur. Ccrala
lio, iiide assiiiiiplos esse 352 aliT'1'S aposloloriiin, ciiiin Griece corniia dicuntiir ; serpeiisi|iie liic cor-
«l in ipsis locis Doiiiiiiuiii sa pe docuisse, siciit scri- iiuliis csse pcrliibelur, per (pieui (lignc ailveiiiiis Aii-
ptiini esl : Ttjra Zabulon, el terra iScplillialim, via ticlirisli asscritiir, qnia oiilri viiaiii fidrliuiii ciiiii
maris irans Jordunem Galilcew genlium, populns qui iiiorsu peslifersB prsEdicalionis anuabitur eiaiii cur-
sedebat in l.ncbiisvidit lucem mcujnam. nibus polestalis.
5J. hsacliar asinus (ortis. Isâcliar, quod iiilerpre- 59. yuis auiem iiesciat si'iui;ani anguslii)rein essc
lalur nierces, rcferlur ad piipuluui gentium, quein quiiii viain ? Fii crgo Daii coluber iii via , qoia iii
Uoniiiuis saiiguiiMS siii preliij nicrcalus est. Ilic Is- piaesenlis vita; laliiudiiiem eos ambulire provncai ,
sachar asinus forlis ascriliiiur, quia prius geniilis po- quihus qiiasi p.irceiido hlaiidiiur. Sed in via iiiordei,
|iu1hs, quasi brutuin aiiiuial et Iii\uriosuni erat, nul- qnia eos quihiis riherlatem tiihnit, erroris sui ve-
laquL' raiioue subsisleiis. iSdiic vero forlis est , l!e- iicuo consuiiiit. Fil iteruin ceraies in seniiia, quia
(lciii|ilori Doniino colla su' ji( ieiis, etjugiim discipli- qiios fidcles reicrit, ct sese ad uia;ceiii cujlesiis
n:p cvangelica; perlcrens. angusia iiinera conslriiigeiies , noii soliiiii nei|uitia

j)
51. /iic accubans inler terminos, vidil rcquiem, quod callidK persuasionis impetit sed etiaiii terrore poie-
cssct bona,et lerram, quud opliina; iuler leniiiiius slaiis preiiiil. El iii lersecinionis langUDre post he-
iiniiiiiue accubire esl prxsiolulo niiindi fine rcquic- iieficia liclje diiliCiliuis exirrct coruiia poleslaiis.
scere, nibilqiie de liis quse nunc vcrsanlur in iiiedio 40. Qiio iii loio eqiiiis liuiic iiiunduiii sitiiiificat,
qii.irere, sed ulliina desiderare, el forlis aîiius re- qiii per el.-ilionem suani in cursu labeutiuiii leiiipo-
-2''. A'om:'ie auiem laclis. liaec iiilerpret;ilio coin- 54. II ic accnbans, iisqiie ad libenter poilat, verha
liiuuis Riifliiio ciiiii Aiiibrosio el .Vugusliiio. (ir.m.. Gr 'S. . I .Miiral. ,
c. 7. GiiUL.
Ibid. Cujiis qwdem, eic. Inipl cala sii;'t lia;c, el 55. Dnn. usipie ad dcsiijnnri uo/hhi, verha siiiil lUif-
clari ira iii u s. Alborii. : Quo lacle candidiores (ucti lliii. Giii ^L.
sunl dociores. AnEV. ."G. /VuiiHHliioi'. I a nialo ciiiii Alb. ,
qnaiii firic-
r>0. Zubulon, usque ad pervenil, ex Anibr. , cap. 5. nuniiaiit cuni Gruilio. AftEV.
Gki.\i. 57. De inbu Dan, iisiiue ad /ideliler Chrisiiim, Grc-
52 Le.iiiur etiani in Evang. ,usquc ad luccin ma- giirii vcrba, \\u .Moral. , c. U). Grul.
gnam, ex Uuflinu. Grul.
2S3 S. ISIKOUI lllSPALliNSIS EI"ISCOri 281
nim spimial. El qiiia Antichrisius e.xlrenia iininJl A luni siium, nis,i llle cui dalus est principalui , ct
aiipreliciulcre iiiiiiiir, cera.~tes isie eniii iini;iil:iin liuiior, et regnuin ?
iiiorileie iieiliilietiir. fngiilain qnippe cqui mordere iS. Aser, ]iitiguis piinis ejus , f( prabebil dclicii:s
»st eslrenia saecnli lerieiiilo coiilingere, ul cadai reqibus. Ascr, cujus iioiiien signiiicat diviiias , idciii
asceiisor cjus retro. Ulirisiiis est , ciijus esl allilndo diviliaruni, sapieii-
41. Asixnsor cqui csl ,

qiiisqnis exlollilnr iii di- liae , ei scieiai;r, qiii propler nos faclus esl pauper,
fiiilnlibus iiiuiidi ;
qiii relro cadere dicilur, ct non ciini dives essel ; ciijus paiiis pinguis faclus est,
iii facieui , sicul Saulus cecidisse nieinor:ilur. lii cari) scilicet ejiis, qiioc rst esca sancioruin.
laccni eiiini cadere esl iii liac vita snas iiniini- 355 ^''- Uuaiii si qiiis nianducaveril, noii iiio-
qiiciiiqiie ciil|ias agiosccie, casque poeniieiido de- liciur in a-leriiuiii. Iste eiiain pricbel ileliiias sapiin-
flere. Reiro vero, quo iion videtur, cadcre csl ex tiai regibvs , id esl qui sensus proprios bene regunl
liac vila repeiite decidcre , el ad quae supplic a dii- qui doiiiinanlur vilioriiin suorum ,
qiii casiigani cor-
.caiiir, ig:.oiare. pora sua , el in servilulein subjic unt.
i2. Et quia Judsea , ernuij sui laqueis capta. pro 511. êpblh:ilim ,
qiiod iiileiprelalur dilalalio, apo-
Christi Anlielirijliiiii cxs]icctal , bene Jaciih eodeni slolos el prsiiicatores sanclos s'gnilieat, quirum
loco repeiiie in elec:oruin voce convcrsus est, di- B doclriua in latitudine lotius ni-undi elTusa est. Ex liac
COiiS : Salulare luiini exspeclabo, Domine, id esl, ciiim Iribu fuerunl aposloli, (|ui siint princlpes Ec-
lion siciit infiileles Anlleliristnm . sed euiii qni iii clesiaruin , el duees, el pilneipes Z.ibiilon, et priii-
re lenipti<!neiii nostiam S55 vcntunis csl , veruni cjes Neplillialiiii ,

qni sine dubio ad peisonaiu re-
crcdcndo (i.lelitrr Chrisluiii. ftruiilur apo>loliiriiin.
40. Cad accinctus pra;liabatitr ante eum. Islc G.id 51. Ipsi lilli excusiorum ( Psalm. cxxvi), iil est,
ai cincliis persniiam Doinini exprimit, qi.j lii priir.o projdictaruin, qul lii inanu Dei poleiilis posill sunl,
advenlu liuiiilitalis siix anle advenli:in Anliclirlsli el lan |u:im sagilia exciissa pervencruiit usque ad
pr.-crialnrns oicnrril. Aceincliis gladio verbi sui (incin leriK. Unde et bei e liinc êplilhîliin cer-
circa fenuir pnleiili^siiiie {Psalm. xliv ), qiio iniinl- \js cmissus scribiuir, qiii;i iiiiiiiruni aposluli, sivc
cos divisii , id e-t, (lliiiiii a paire, rilinni a iiialre, pr;eilic:iiores Evaiigelii, veloci saliu evsilicnles, In
liiirum a socru ,
juxla (iiiiul legitur iii Evaiigc- inureiii ccrvoium Iranscendunt Iniplleamenia sa:cull
lio : iSon reni vacem mitlere in terrain , scd gladium liiijns. Sicqne, exctdsa ac subliinia iiiedilantes, d.mt
( Mattli. X ). eloiiiia pukhriludinis, id esi praedicaiil cunciis geii-
4i. Quod aiileiii ail ipse , aciiiigctnr reticrstini lil (is doclrinam Doiniiil Salvaloris.
claricis Uiiniini iiosiri in sc( iiiido regno ejiis osiiii-G £2. Filius accrescens Josepli. Ilaec prophetia post
d:liir, q ia ciini vciieril Aiiliclirislus, idem occuiret passioiieiii Doiiilnl palernae voels linaginem teiiiiil ,
relrorsu;n, id c^l, post ejus vesiigia Chrisiiis ce- qiiia reileuiileiii lii coiliiin posl vicloriam Cbiisluin
leri iidvenlu prngredi iis , nl iiilerlicial cum gladio Paler alloqiiilur diceiis : Fdius accresciiis Josepli ,
orls siii. fdiiis accrescens , nrnpie iii geniilms. Qiiia ciiin oh

45. Uiide el benc ideiu Gad laiiuiiculiis liilerpre- inciediilljalem Sy agogai populum reliquisscl , In-
talur, eo qiiod [idslerior, l.l esi , seciis ledcs, (|Hasl iiuineraiii sibi plebem ICccl(;si;e cx oiniiihiis gciilibus
lairuiiculiis, rapido al(]ue iiiipioviso advciitu exsillat amidiavit.
conlra aperlain Aiiliehrisli oppiignaliunem. Ilinc est 53. Quod el David cccinil, diceiis : rteminisceit-
(innd evaiigelibla |
roclamat , d cens : Quia dies Do- tiir, et coiiverteniiir ad Dominum universi ftties teinc
iniiii, sicut fur, ila in nocle veniel (/ Thess. v). Cliri- (Psalin. xxi). Filius accrescms dccorus aspectu. Oin-
s:iis ergo et anlr', cl relro pra;liarl coulra Anticliri- nes eiiim siiperal iHiiis pnlchrluido, jiixla quoJ lii
sliini scribilur. Psalniis et de Ipso caniliir : Speciosus forniu pra: ft-
46. Anle eum namqiie in occullo advenlu hiiinl- li:s hominum (P.alm. xliv). Filiw discurrerunt super
fitalls diniical. Posl cuin niKiiirestus iii gloria inaje- muriitn , id esl ,
geiiles , vel Ecclesi.ie ,
qua; credide-
sialls. Deinonslral aperle Moyses proplictlam pa- D •"""l '" Chrlsiuin.
(riarchae hiijiis siieeialiler pertinere ad Chrisliim. ii. 11.1 c supcr solidilalein (idei, quasi siipcr
Sic eniiii aii : Bcuediclus , inquil , in lutiludine Cad. murum, amore pul. hiiludinis Cbrisii accens;e di-
47. Quasi leo requiev.l , cepitque bracliium , cl ver- scurrunt, ut venini sponsuni per cnnieniplaiiiiiiem
licem , ct vidit principalum stium. Agnoscaiil ilaijuc aspiciant , et osculo chariiatis illi copulcniur, ct
quis requieveril, siciil leo, nisi Chrisuis iii scpulcro adlisreaiit. Sed objiirgall sunl eiim ,
qii;iiido falsis
suo ? Qiiis ciinfregriil \eitirem , brachia.jue polen- lesliii.oui s caluinnianles, Sancluiii Domiul oppil-
tiuiii , nisi Iledemplor iiosler, qui liumiliavil virtu- niere Synagog.-c popiill lentaverunt. liividerunlque
teiii , el supeibiam excclsoriim ? Quis vidil prliicipa- illi , liabeiiies jaciila ; ncque ciiiin qiiisquc In 35S
46. Demonslrat npcrie ilotjses , elc. Anihrosll lia?c Arev.
siiMi ,
qolliiisdam ;i(ld;ils, cap. S, de liciicd. pa- 48. Aser, usq: e ad vivet in a^lernum , ex Anibros.
Iriarcli. Lociis vcro .Moysis, Deiil. xwiii. Crial. Glll.VL.
47. C.oepitquc bracliiuin coiislaiiler Edill siii malo ;
54. Objurgnli suiil pro objurgnruiit non fadle , ,
cepiiqiie, iil In Vulg ila ; Deiitcr. x\xiii , 20. lilico se- apud alios lepei iicliir. \'ri> vclaliguod viitncri slehnii,
(jiiilur Quis conlregerit verlicein , braclvaijue ctc.
: , Alb. exliibel Vcl nlujuid vulncris intulii. Arlv.
:
,,
2 '3 (jU/ESTIONi:S IN VF.T. TrSTAM. — IN CENESIN. 2S(i
Josc|)li roi.jecU sigiiiain, vel ali(|(in<l viilnpiis le- .\ iiiinliir, qtias infariialus acccpit. Et super verlicem
liiiii ; seil lioc sjiecialiter evcii-l in (ilirislo. ^nzarivi ; tle qiio scriptiim esl : Quia ISuzaranis vuca-
55. Sedet in forii nrciis ejvs. Clnislu* eiiini iiicini b lur {.\lotili. ii), id est, saiicius Dci inler fralres
siiiini el ainia piii:tiaiidi piisiiit in Oen, i|iii forlis esi suos, q' i 1 est capiit omniurn eniinens Hniversoriini
pio; iignator, cnjiis virliile coniiditiir riniiis neTniiia saiH loriiin, qiios eliam et fralres vorat iii Psalinis.
|)t'rlicloiiiiii. Et dissoliila sniH viiicnln Irnchiorum 'jl. Benjainin lupus rnpfl.r, mane comedens prie-
ejus, quiliiis fialics ad Pilaliiin eiini viiufnn diixe- 'Inin, nd vcsperam dividet spilia. Qiiibus diclis apo-
ruiit, vel quilius emn suspensiim ligiin criicifixeruiil. sioliis Paiilus tlcsigiialur, tle Renjamin slirpe progc-
Hescissa sunlenim per maniis Jacob, liocest, per niiiis, (pii maiie rapiiit pra-dain, id est, in priinni-
niaiiiiin oimiipolenlis Dei Jacol), ex ciijiis orc ipse diis fidclcs, qiios poliiit, tlevasiavit. Vespere aiileni
Doiiiiniis b-inus paslor egressiis e^l, lapis cl finiiil s sptil a divisii, ({11 a lUlelis posliiiodnm f.ietns sacri
credenliiiiii in Isracl. clO'|ira audiciitiliiis discrctioiie niiiifica tlispensavit :
50. Deua pnlris liii erit adjulnr liins. Quis adjiivit legiiiins quciiidani ex doctnrihus ail uihein Jeriisa-
rilium.niî solus Pater? iiui dixit : Jacuh puer mcus, lein ea qna; ile !!eiijaiiiin scr!pla snnl rcferenleiii.
suscipicl eu.ii aiiima inca. Lt omiiipoleus beiedicet tibi Bciijaiiiin, iiniuil, filius doloris inlcrprctiitiir.
beiiidiclioiiibus cccU dauper, hetiediclicnibus ahtjssi

B Gi. Ilic snrli- li:ei'edit:ilis eiim lociim accepit, in
jacentis dc:irsum. Ur.ivcrsa eiiiin sulijec l ei roeleslia quo tcircna est Jeriisalcm, qiui! iiiiiic prnpur iiicre-
per heneiliciionini ahyssi coeli, et lerrena per benc- diililntcm ahj.cta esl, alqiie repiilsa. Ilaec eiiim iii
diclionem jicenls ileorsum , ul oninibus angelis el liliis siih pcrsoiia liciijaiiiiii desigmitiir. N:im sicut
liomiiiiliiis doiniiielar. Dcnjamiii iilliinaiii conseqiiiiur benediclioaero, ita
57. Beiiediciioiiiius ubcrnm , sivc diinriim Tesla- ci idcni iiopuliis ultimus cst salvaiidus, poslea qnatn
nieiitoruni, qiioruiii allero iiiintialiis pst, allcro de |ili'ni:iido gcnliuiii iiilroierit.
monslraliis, sive bcindK tioiiihns lilicriiin Mari:c , Co. Dicilur eiiiin nenjamin Iiipiis rapax. Lupus,
qusc vere benedicla eial, qiiia cadciii saniia virgo fcilitei, (|iiia ipse populiis effudit sangiiinem pro-
Dnniino poiuiii hiciis inimnMl. Uiide iila iiinliiT in plicianiin, ali|iie jiistormii. Itapiv auleiii propter
Evaiigelio ail ; Ilen<di(tus leuter qui le por!a:il, et niiiltiiin avidiialeiii diciliir. Ex iiiului enim fanie
ube.a qvce suxisli {Luc. xi). VI ihi Dei et iiieJia veniet ; rapax, quia et ipse vin-
58. Benediclionibus uberuin et viilva;. Eliam Iiic leiiier dii i| uit rcgniiin Dci. llic aulem ninne comedit
b nedicitur vulva ejusdein niairis, illa utique virgi- prcedaiu. Mane illiid crcdilur lcmpiis, quo legeni ac-
nalis, quc nohis Cliiislum Doniinum edidit, de quo ccpiiiiiis. Tui:c cni.ii iiiiindo prima ipKcilain illiiuii-
[onnarem C
partii per Jertniiam dicilnr : Priusiiuain te iii.tio £(ieiiti:c dat:i esl. Coiiiedil aiilein iiiaiie 353
in ulero, novi le, et antequam exircs de vulva , snncli- qiiia lego, quam accepit, edit adliiic, el iiiediiatnr,
ficavi le (Jerein. i). Bcnedicliones patrislui confoitauc Lcct scqiiciis lcgein jusiilia; in Icg in lidci iinii pcr-
sunl bencdiciionibus (rahtim luorum. Cenedicliones, veiiiri;.
iiKliiit, palris liii ((eleslis ,

quai dalie suiit tibi a C4. Ad vssperam aulein dividct spolia. Vospera est
suiiiino cffili , et al)y>si toiifnrlala' funl, id esl illcd lcinpus novissiniiim, qiio converlelur. Tiiiic
|iricvaluerunl lienelictioiiihiis frairum lunriim. cigii dividel escain, qtiia liinc intelligel divideiidnii
59. Ullia oniiic cniin sanctnrum nieritiim pairiar- csse liuciani a spiiiiii, e( liinc cognoscel (piia littera
eliaruin , sive proplieiarnm , convaluit binediclio occidii, spiii us aulcni vivificat. Qiiia ergo jani per
oiiinipolciiiis Patris in Filio : 357 ''^ "• """"s graliiiiii Doiiiiiii illiiniiiiatus incipit Icgis spiriliialia
saneloruiii ei aequclur. Donec vener l ilesilcriuin cnl- d vidcrc, ac separare a corporihus, ideti dicitiir ud
/iiim «'/eriioruiii. CoIIes isli sancti suni ,
qiii Clirisli vesperain diviilet escam, quod lota dlc in lege iiiedi-
adventuiii proplieianles , mngiio cnm dcsiderio in- tans iiiile iioii fecit.
cirnalioneiii ejus exspeciavcruiil, de qiiihus el Do- (i?i. Qiia:riliir aiileiii ile Jacoh ciir oiiines qims de
liiinus dicit : Quia miilli jusli el proplielw cupicrunt lihcris ct de ;iiicillis geniiii «'(piali lionoie lilios ct
videre qiiw tidelis {Mallli. xiii, 17). Ili ergo saiicli li liicrctlcs consliliieril, iiisi ut nstenderct ipiod (^liri-
dicii i-unt colles propter excellentiani sanctiiaiis. sliis Dcin ins oiniiihiis geiiiibiis, qiine per fidem cor-
(iC. Qui etiain jclerni vocantiir, quia vilain cnnse- pori cjiis conciliantiir, (iinclis pari lionore et gloria
(|iiuntur alernam, nec interriinl cnin miinilo, sed liahiiis cadeslia prsniia laigialur? iiec est discre-
esse crediiiiliir aMenii. Fiiiiit in capite Jospli ; oiniies lio, JiKhciis aii Cr;eciis, harharus aii Scyllia, servus
sciliccl heiiedictioiies istse super caput Cliristi po- aii liber sit, quia per oiiinia et iii omnibus Cliristus.
.i7. Bnedclionibus uberum , sive dunrum teslam., lib. oniii , inendose. (Jni vl.
usqiie nd sanclificnvi le e\ eid. Anilir. Cjini.. ,

(il. rnp.. lisqiie ad anle non feci',
Bcnjnm.n liip.
58. Benediciiuiiibus ubcruin el vulvif. Siiil licc cx omiiia suiit ex Crcg., xviii Slorul., c. II, el Uullino.
Aiiihrnsio Sc-I ileesi liie alteriiin iiieiiihroin ; ilie Gkial.
eiiiiii iiliera inairi liihiiens, miIv:iiii , siniiiii , cor, Ihid. Qula fidelis. lii textii Grialii eral qu.i fidclit.
iiitiiiiniii (pio(hiaiii ]ialcrii:r cliarilaiis iiiitnriiiiu.' secvc- Arf.v.
liiiii , iii ipio sciiipcr Filiiis s , ei de qiio I , l uiiiuiiui C.'). Iliiiic niiiiicriiiii el scq. , us(|iie ad fineiii Ciiii-
ex sjeuilali alvo, (not cd.it, inlerprclaiur. GiiHL. nieiiliirii in (jciicsiii, iioiiiiiilli (iniitliiiil, quia aliu
ibid. Dc quo pu:tu. Ila Auihrosius. De quu pn'ct loCij iixc ip>a vcrha ;ill .Itraiil. Am.v.
2h7 S. ISIDOIU mSPALEiNSlS F^PISCOPl 2»»
00. Pronierea eiiiiii fiiîimm fcrvi Silvaior nosier A fiJem Doinini proinerctiir, nullis maciilis eariiftlis
el Ooiiiiiiiis iiuliiil, cl pio liliero el servo servivii, naiivilalis oifuscaliir. Naiii lioc ila fuuiruiii ciiaiii
III oiniiilius credciiiilnis in se auqnale doniiiii bonn- per l'ioiili(lani signiliciilur, iliceiile Doiiiino ; Eril in
riiiii ccjelesrniin largialur. Nec pnvrerlur apiid iilum novisslmis diebifi, effiuidani de spirilu mco supcr oiU'
(|ui secunduin carnein nobilior sil. Quicuiique enini Jitiii caincm,
IN EXODUM.
359 PR^FATIO. CAIUT 111.
1. Qiia-dnm inysieria e\ libro Genesis, cl olifcu- De affliclionc populi.
rioia rcruin geslaruiii, (\\ix allegoricis siinl olilecia

1. Afnigil Pharao filios Israel liito, et lalere.
(igiiris, ex libris niajoruin bievlter excepia persirin- Israel siniililndo cst popnli iioslri. Pliarao aulem est
xiiniis. iliaboli, (|ui iniposiiit jiigiim gravissimum serviiulis

" ex Inlo el lalere opcrari ; id esl, lerrenis et Iiitu-
2. Nonnnlla vero seqnentis leiiis lypica et figu-
Irniis operibiis incubare, adniistis etiam paleis, hoc
rata mysleria singilhiliin cx lilieiis sancloruin viro-
esl, lcvibns el iiratioiiabilibus lactis, ut his viliorum
riiin siiblaia siibjiiiigiiiius, paiiea scilicel c\ eoiuiii
aciibiis popiiluiii Dci coinpiiinere, el pectora oin-
stylo proinenles.
iiiiiin iiiiiro incrediililalis pusset occluilere, ul neino
3. Nam oiiinia legis quis polcril imlagare, qiiai
e-sei, (ini regnuin ejiis aui disperderei, aut viii-
lam imiiieiisa siinl, nl ii' c jiiMa bisloriae tettiiin
ceret.
explicari facile po>siiii? rniinde lantiini secuti sii- C\PIIT IV.
imis, quaiitiiin coiiliguo operi siifficiendum pulavi- De miisculnram nece.
inns, ne libcllus exceuai iiiodum, ni.'0 lector incurral t. Jiibei qiioqne niasciilos Pliaran occidi, et femi-
fasiidiuin. iiis vivere. Sic 361 iliabo'iis ne robur fidei pr.x-
CAPUT I, valeat conatur, ut interfeciis virtutibus vitia reina-
De seiJtiiaqiiila animabus. neani, fortissimosque et virilcs aniini seiisiis, undc

coelestia sapinius, eldivina, id esi, raiioncm, prii-
i. Priiiio oniniiini septunginla anim.-c ciim Jacob
(ienliam, coiislanliain, innucenliam et lidein in hi-
inlroierunt in iEt!y|iliim. Sepuiaginla discipuli ad
occidere; ct illnd eo vivere, quod femi-
mnn- P
iiiiiie in
pr.xdicandiim veibum Dei luluin iiiiiluntnr in
neiim, quod iinbecillinn, et Iragile, et pronum ad
duin.
vilia cerniuir, id est, auibiiionem, vinolenliam, libi-
2. Alilcr Ux sc|itiiagiiita anim.Te, qiirc in ^ligyptnm
dincm, iraciindiam, crudelitalem, fiirnrem, et cx-
iiigressM sunt, niystice iii niiinero remissionis acci-
lera liis similia, qiise in fcininarnm fignra suiit.
piiinlnr, scilicet ut liuic 360 saeiulo, quoil pcr
CAPCT V.
iEgy|iUiin figurabaiiir, posi i;inia peccaia et sacrile-
De inveutione Minjsi.
gia diinareiiir reinissio (leccatoriiin. jCgy|itus cnini
1. Dcinde Moyses ad ripani nuniinis cxposilus re-
liic mundiis esse (iguraliter mii'iis proplictaruni vo-
peiitiir, ei Dominus, ciijiis Moyses typnin iniluerat,
cibus approbatiir.
ail lliimen lavacri , et ad ai|uain baptisinatis a cre-
CAPUT II.
jenliliiis iuveniiiir. Plorabat infaiis, qiila Cbrisius
De morle Joscph. Doinmiis veieris hominis, qiieni indiierai, peccata
1. Mortiio Joseph, et fratribus ejus , creverunl dellebat; unde ad resuscitanduni Lazarum (lev l, Ju-
filii Israel, et invaluei uni niniis. Sic et iiosier verus dxoruin deploraiis perlidiam.
Josepli, poslqnam pro oiniiibus gustavit niorlem, 2. Filia Pliaraonis desceiidens ad lavacruin flnini-
]ter qiiain dciitriixit diabolum, qni babebat inoriis nis, collcgit infaniem. Ecclesia ex geniibus lavacri
iinperiiini, mnlliplicaliis est lidcliiiin populus. Nisi salntaris sanciificaiionem desiderans, Chri.^tuni ex-
riiini, sicut ipse ail, i ecidisset granuin Iriimenti in cepit a Synagoga matre carnali expiilsum, quisi in-
lerrani, el iniMlnuin fiiissel (.loaii. xii), niin uliqne fanlein. Qnia tiiiic parviilus videbatiir, ciim iii lio-
Iriiciiiin liiinc |j|iiiiiiiiiiii lolius orbis tcrriC Ecclesia mine cerneretur.

a!iiiliss>;l. 5. Invenit illa Moysen inrlusum in vasculo thibi,
Prffat. N. 2. Tijpica. lla nonniiUi Mss. el Editi. Cap. Occludcre. Al., obdurare. Grial.
III.
Apiiil (.naliuiu lyi)ir<r forlasse ineinluin esl. Arev. (;ap. v.N. 3. In vasciilo iliibi Al-, thebe, non male.
C\r. 1. N. I. Sepliiafiiiila animo'. Coiifer dc liis Gra^ce eiiim 8tSif , et 5)jCii ali|iie cliam 6i6rj. De qiia
1'olain Snirii ad Allrgiinas, n. 05, nlii eaiisam af- vdCi' Aiigiist., iii loculioiiiliiis Quid sit tliibin ideo : ,
I.Ti cur Diiiiiiiius sciili.aginla iliios discipulos ele- dilJiclc esl nossc, qnia ueqne Grircus inlerpres ex He-
gisse rredaliir. Scil noiamliiin iiilerdnin nnineriim bra'0, iieiiue Lalitius ex Crwco verlil Imc nomcn. sed
(lerleclnin seii cnnijileiiiin pro iiii|icrreclo et incoin- tiansluiilut invcnit. Eaiii difficultalem snslulere Hie-
pleio adliiiicri. Ite qiio iieruin rc libil siriuo. AaEV. ronyiiiiis, Uufiiiins et Gnceus scboliasles, sed sive
Cai'. II. M
01 tiiu Joscpli, HS(|ue ad Ecclesia altulis- nzTI iliibatU ,lleliraica , sive /Egypliaca potiiis fiierii
sei. Orlgencs, lioniil. 1 in l-.xod. Sed susinlissct lia- vnx,('.ra.'cis posiea in usu fuisse consiat cx Athenxo.
beiit Ilbri n' stri oinnes, iiilulisset Uiiriinus. Chial. ClllAL.
:
£89 UU.ESTIONF.S IN VET. TESTAM. — IN r.XOLUM. 200

quod ex nuillis ogrcslibus virgnlis fil. liivenil Eccle- A qii;e iii nibi) signilicabaiur, qiiasi sponsiis calccatus
sia Clinsluiii recoijililuiii in cordibus saiictoniin, i|iii aciedeiel.
in uiiiUitcin siii conle.ili cx niuUoruni riatniin inem- '>. IIoc eiiiin Cliristo serva' atur, qiii verus spon-
bris, onnies iiniini in Clirislo corpus tffccli siinl ; et sus er.ii, de quo dicit Joanni's : Cujus non sum dirjwts
euin reiiijios.i observaiione suscipioiue;. iiieniiir. soli-ere coiriyiani calcenmcnli {Joi.n. I). Ulique sicnt
diciuiM est Josiie el Moysi. Ilcbr.ci aiiieni
362 CAPUT VI.
pio|leieaiii rnbo appiirnisse Dciiin
(liciinl
De occiso Aicjgptio.
i\Ioy-i, ei nou
in alio I giio, iie f.irte sccl, en nl iii ((idem J.iil;i'i
4. Iiitcrea Mojscs percgrininn fralrein, ab .l^gyptio
iiliilum. Scinper eiiiin Deiis abslulii illis occasionciii
iiijiiri.ini paiicnlciii , iniiluiiii ossc non fereiis dcfen-
idololatria;.
dil, el 1 iimdein yEjyptiniii ocridii. Cnjiis (igiiia fa-
occurrit
CAPUT VIII.
cillliiie , iiijiiriosiiin iii b:ic peregrinatioiie
De virija in serpeuiem versa.
diaboliin) a Doinino Cbri^to, nobis delensis, occidi.
1. iMitliliir deliinc Moyscs ad liberandum populiiin
2. Quod vero iii sabulo :iren;ic obruil intereinpliim,
Israul. Qui dicil Domino Quod signum Itabebo, ut
:
inanire'<tiiin csl ejiis j:iiii nioriiciii:iin prj;seiiii.ini in
crcd.ini milii, quia tu me mimli ? et Doininus ad illiiin
eis hitere, qiii nnn baliciil st:ibile ruinfiii enluin. :
Lnde el Ecelcsinn Diiniiiiiis iii pelra adifliai, et cos jj

Projice, iiiquil, virijain, quam iu manu gesiai, in ter-
i-rtm. El projecit, el facla est serpeiis. Et e\p.ivil
qiii audiuiil verbuin ijiis, et faciunt, coinparat pru-
dcnli viro, qiii irdilii nt domuiii suain supra petrani,
M y-es, el fugit. Et ait ilii Dominiis : .^ppreliendi
caudain ejiis, ct npprcliendil, et lacta est iteruin
lie leiilationibiis cedat cl cnrniat.
virga.
5. Illos aiileiii, (jni vcrbuin aiidiinil, el iioii faciunt,
2. Qiiid lioc sigiiificat? serpens qiiippe persiiasit
roiiiparal 5.I11I10 a'(lifiraiiti sup r areii:ini, cnjus ten-
taia doiiius ruinani efficil inagnain {iJuiili. vii).
lioiiiiiii iiiortciii. Eigu iiiois a scrpenle. Viig:i iiaqiie
iii seipen e, Cliristus iii iiiorte. Et laintn expinit. et
CAPUT VI!.
lugit Moyses. Quid est ab illu 3g4 serpenle fiigissi;
Ve igne in r. bo. Moyseii, nisi quod legiiur in Evangclio f.ictiiiii? inor-
i. Deindo, duin pasccrct Moyscs oves Je;hro so- luus est Cbrlstiis, exp.iveruni discipuli, et ab illa spe
ceri siii, vidii ardeie lubuiii, cl noii coinbnii. Appa- in qua fucrant rccessciuiit.
ruit ili rubo Duniinus Moysl, initiens euiii ad gentein, 3. .'•ed quod dictuin est : Apprehende caudam ejus,
qiiain pra;scieb>l iiiiqu ni liilurnin. El ent nîinma quid e I cauda, nibi po^teriora ? Iiuc signilicavit
iii nibo, id esl, in spiiiis, et rubiis non cremabatur. Poslerioramcavidcbis. Vriuio enira lactus e»l scrpens
Ilubiis spiii.-K peccatonim Juilaicoriiin. riaiuina in Q scil, caiida appreliensa, facta est virga, quia primo
rubo ver. nin Dei. occisus esi, postea, peiaciis omnibus, ad id, quod
2. Quod ergo illis lc\ data e^t, nainnvi cr;it iii rubo. fueral, rcsurgendo revcrsus esi, ubi per vii.e repara-
Quoil d.ita lege noii sunl consnmpta peccala, lulius tiuneni, inurte cunsumpta, niliil in co serpeuiis ap-
iiec siib igiie concreniab.itnr. Alii iii riibo naiiiiii:iiile, pariiit.
et noii urcnle, Ec. Icsi.iin iiitelligiiiil iiilhiiiimari pcr- i. Est eiiaiii in cauda serpenlis sa;culi finis, qt-ia
secutionibus, ei cain, loi|iieiilc Diiiiiinu in ill 1, noii sic morlalilas Ecclcsiu; per lubrica lenipoium volvi-
perire. tur ; alii eiinl, alii veniuut per moriem, lanquaiii
363 ~^- Quiid veru D.iniiiiiis Moysi iii eodcm rubo 1 er serpoiitem; mors enim per serpentem scminaia
apiianiis-e logiliir, o.«lriulil iii)iialibiqii:im iii Ecclfsia esi. Sed liiie iioviss:nio velut cauda saeculi redimus
lum credeiiiibiis. appuere. In qii:! nulliis digiie con- ad inanuin Dci, aiq;;e apprebensi reparabiniur, et,
sistore vel Deuin viJcre pntesl, nisi qui cuncta ler- noyissinia inimica nmrte destructa , resurgentes in
rena cl m(irl:ilia deposiicrit vilia, qnod sigiiilic:ibaiit dextera Dei virga regni eriinus.
illa Moysi cîlceam^nta deposita. CAPUT IX.
i. Uabci qiiippe ct :illaiii figiiiain id qund Moyses De manu Moijsis leprosa.
discalceari jubciin. Vetcnim iiaiiKpie consuoiudu i. Itcm dalur aliud sigiiuin Moysi , Mille, iiiquil,
erat ut si spunsus sponsain repiidiare vellei, discal- m«ii(im I» sinuiii tuum, ei niisil. Produc, inquil, enm.
ceareiur ille.el lioce-seisignuin repudii. {Dcut.\x\.} Ei pioduxit, el inveiila est alba, id est, iinmunda ;
Proindc .Moyses discilceari jiibetur, iie ad Eccle.-iain albor eniui in cute lepra est, non candor. Ipsa eniiu
Cat. VI. N. I. Iiilercn il/(,i/sis. Tolum ciput e xxil doclriniv coe'eslis semine suscitarcl. C.ui calcea-
sciiifii
COliir. Eaiisl., c:ip. !)0. Ciiial. menluin nuplialc Ecc.esix copulanda pnvscripla let/is
4. Cod. Aib. moiticiiia pnvaenlia. Al., morlicinam spirilnalia deferebaiit. iVoii iVoijscs sponsus; itli cij.ji
pruscntcm. Ailjcctivnm e-l mnriicinuii, iil esl, a se dicilur : Solve calceamcnlwn peduin luorum, ui iJo-
liiorliiiis, iion niiirt.iiiis aiU ociisiis. AiiFV. miiio suo ceJiil, f tc. Criai..
Car. VII. N. diim paicerel iisipie ad con-
I. Ociiidc, 0. Abslnlil illis occiisionem. Ila Alli., cl Elor. I,
creniiijjiiliir, Crc!,'- bnni. 7 iii KzihIi. r.uiAi..
ex Crial iis, abslulil ilias occnsioni ; qiiod iiesrin iiii,le-
'
//'<a. I'eciili:iris cst lcciii) Cmlicis .Vlboiii , qiiain nnn Siiiiipsei ll, iiani alii Edili liabeiit abslulit occu-
prcE^cicbiil suam csne fulurain. AnEv. siui:eni, (iniisso i7/is. Aiif.v.
4. Ainlinisiiis, de liiiili, lili. iii ile Fule. c. fi Dc- : Cac. i\. N. I. Verha Viilg:il,TC t/l quid avcrlis nia- :
signubalur [ulurus cx Juduis, ex qnibus Chriil.is sc- nitm luain, it dexlerum tuam, clc, de ineJio siiui luo?
cuiidum curnem, qui pruximi sui, lioc esi, p puli mor.ui AllEV.
2yi S. ISlDOlll IIISPALLNSIS EPliCOPl 202
hsredilas Dei, \i\ esi, popir-js, ab co foias ini^sus, A lAPLT W'..
iinmiiiKlus laclus esl. S.ciil scripluni csl ile ra : De virt;a iit draionem vena.
L't iiuid averiii [aciem tuam, et dexleram tuam de me- \. Projecildoiiule Moyses virgani coraiii Pliaraoiie,
diu siiiit tuo [Ps. Lwiii, 1!)? Scil qiiiiJ illi :iil? Ixeioca el scT|iein fatliis dLVorîvit serpciiies .4^gypiioruin,
eaiit i)t ti.nun tuuin. Uevoiavil, el rcvtrâ fsl ad cusi:iiiliLiiis ijuod verbuui earo (lerel, qiii serpciilis
lureiii suiiiu. diri veueiia evactiaiel per remissioiieiii el indulg ii-
2 Sc ei plebs Judae.i nunc aliena est a siiiii Dei, liain [leccaioruin. Viiga esi en'iii verbum Dci rccliini,
ct foris iinmiiiula ieiiiaii>il; scd revocabil eam, el regale, pleniim potestalis, insigne inipeni.
leJibit ail pri^liiium col.irem, diini agiiovi-rit Doini- 2 Virg.i serpcns lacia est, qiioiiiaiii qui eral Filius
iiuiii Salv;iloreiii. Nuiic eiiim c.vcitas ex p:irie coiiti- Dci, cx Deo Palie nauis, lilius lioiiiln s l.icliis est,
git in Israel, doiiee pleniiiido gentiuin iiitroe.ii, ei sic i.aiiis ex \irgiiie, ipii quasi serpens exalia'us in cru-
omnis Israel talviis fi il. cem, medicinam vuliieribus infudit liiinianis. linde
C\1'IT X. 'P*^ Dominus ail : Sicut Moyses exaliuvit serpenlem

'" dcsa-io, ila exnllaii oporiel Fil.um hominis (Joun.
De aquis coiiversis in sanguiiiem.
1. Deinde aqua: niissie iu lerrain a Moyse verlun- '")•
lur in saiiguiiiem, id est, populi in sanguinis Cliri^ti B ^- '^''"2» enim Moysi, in draconem convcrsa, ina-
lideiii. Aipix cniin, ait Apocalypsis, quas vidisli, po- ?"™» al-sorl uit virg.is; et Cliii»lus p»sl gloriae su;c
dis.'ui aieiii factus esl obcdieus usqiie ad iiiorlein, et

puli suiil, el gciiles {.\poc. xvii).
peripsam morlem cariiis ccnsumpsil aculeum morlis,
3S5 CAPUT XI.
alleslanie proplieia : Ero mors lua, o mors, eromor-
De ingrissu Mcijsis ad Pliaraonem.
sus luus, iiiferne [Osee xiii).
\. Post liac inlraiit ad Pliaraoiiein .Mnysesel Aaron
peteires viam IriHiii dieiuiii pro.lcisci in deserlo CAPUT XIII.
jjopi;iuin Israel, cl ibi sacrificare Doniiiio Deo. Qiuie De obduralioiic Pliaraonis.
\. Iiiduravii Domiiius cor Pliaraonis, sciliiet qui.i

est via liium dieriim, q:ue nobis incedeiida est, ut
diaboliim ila iuduravii post peccalum, ut poeniteiitise
exiuiiles de /Eiiyp o perveiiire possiiiius ^d locum iii
dibe:imus? Via compuiictione iiuiiqiiain emollialur, sicut in Job de

qno iiiinuilarc isia Cliii>uis esl, qui
dixit : Lgo suin via, ivrifns , ct vila (Jonn. xiv). co sciiptum est : liulurabitiir, quasi lapis (Job. XLl).
2. Qu;e via Iridiio nobis incedenda est. Qui enim 367 caput XIV.
confe sus fuerii Dominiim Jesum in ore suo, ei cre- De decem plagis.
dideril in corde suo quod Dtfus siiscilavit eum a mor- 1. Debiuc iorcriiniiir pl?gi' in iCgypium. Lioet
tuis terlia die, salvus eril. Ihec est ergo Iridui via, ^ ill.iiii iEsypliiscorporalilergesia siiiil,spirilU3li!erta-
jicr qiiam pcrvenilur ad locum in qiio Doniino iiii- iiien iniiicgcrunlur in nobis. iEgyplus iiauique sirculi
inolelur el rcddauir sacrificium laudis. Abcminalio- furm i csl. Prima plaga, in qua primo aqiiae verlufi-
iies , inqiiiunl, .^gyitioium imniolabimus Domi:;o mr in sangoincm. AqiiK yEgyplix crralica, cl lu

Deo nosiro. brica pliil 'sophurum suut dogniala
3. Oves qiiiiipe TEgyptii edcre dcilignaniur; scd 2. Oux iieriio in sanguinem vertuniiir, qnia \n
quod abominanliir .cligyplii, lioc Israelit* Deo offe- rermn c. u iscai niiliierseniiiml. Sed ubi crux Cbristi
ruiil, quia siinpliciuiieni couscieniia', (luam sapieiues iiiunJo liiiic lumcn veriialis oslendil , biijusmodi
liiijus siciili, boc e^t, cives iEgy|itii, quasi faluiiateni ciim correpiiouibiis aiguei, ut ex qiialiiaie poena-
dei.iilaiit, hanc jiisli Deo in sacriliciuni iuimulant, et ruiii proprios agiioscal errores.
per id Deo placere prociiran', quod sa^culo et munJo 5. In sccuiida vero plaga ran.c producuniur, qui-
alijccium et coiilenipiibile csse considciant, seciiii- bus indicari fiîii.iri er arb;tran:ur carmina pneta-
duin Apnstoluni, qui ait : iSum qua' siulla sunl muiidi ru.u, qiii iiiaiii qca lain, el iitdaia iiiodul.ilioiie, veliit
elegil Deus, ut cuujuiidul snpiciitis (l Cvr. i). ranariiiu sonis ct canlibus iiiiii:do Imic ilcceptiuiiis
4 Ex quo aiilem coepit loqei Moyses ad Fliarao r.iliulas intiileriin'. Rana est eiiiiii loquacissima va-
iieiii, affligiliir niagis popnliis Dei. Ex quo in aiiiinam '^ iiitas; ad iiibil eiiim aliud aiiiiiial ipsnni ulile est,
lioiiiinis scrmo Dci 366 perlaius fucril, acrius cal- 11 si qiiod suiium vucis iniprobis 1 1 impuiiuuis cla-
lidiis liiislis consurgii, el niajora vilia, quibus viiica- iiioribus reddil.
lur, iiiimiilil. Prius veio quam vcnirel sernio, qni 4. Posl lisec cyiiiplies prodiicuuliir. Hoc aiiiuial
argiieret viiia, iii pare diirabaiit. Scd nlii serinn Dei quidcm peiinis su>peiidiliir ikt :ipia voliiaiis; sed
facere coeperit uiiiuscii usqiic disciinien, liiiic con- ila sublile esl, et minulum, ui iriili visiim. ni-i acnte
tiirljaiio magiia consurgil. ccnieiiiis, effiigi.il. C(.r|ius aulein cui iiisedciit accr-
Cap. XI. iN. \. Q w. csl via tiium diiriiin, usque ad eliam apiid .\«;;ii5lin., S"rm. 87 ile lempore Cr.i.vL.
sacrifiiium liindis. Orig., Exml. iv, liiun. 5. i-.r.i.vL. j. Ijuiiiiani. Ila iiieliiis videiurciim .A b. ei Augiuli-
2. Abvininaiioms JiijyjHiorum, iisi|ue ad platere II >, qu 1111 qâ; in ii:i, iii Crialiiis edidil. .Aiitv.
proiuraul, Cieg , x Miinil., c. I(j. (ir.ivL. •5. Cyiiipliei. I a sc il iinr iii Elyinilog., lili. xii, c ip.
C,\i'. XIV. N. 1. Deliiiic iuferunliir pbuia:. Qiij; de dc- .S. (iii.iijiis lio.- liii-o cdiJit Miriim, <j:i:iii-
icijn-.jiliis.
rCMi phigia d.ciiiiliir, pi;cier pauca qu;i'daiii, siiiiipta liiiii a!ii iii liiijiis vucabuii sciîiUira variant. .\ke/.
ti.iii ex lioiii. 4 Oii^. in c. mi Exud. qiiaj lcguiilur
?.()-, QU/ESTIONF.S IN VET. TF.STAM. - IN EXODUM. 204
Iiissiiiin lcrcbr.nl sliimiln , ii.T iit qiiem vc^l.inli iii A lilii^ n'!;iiiiiir iiolns.i linjiis s.Tnili el piiruienla ma-
qiiis vitlere noii valct , seiili.il sialiiii slimiiliiii- lili.i, iii vcsicls liiiiiens cl inn.aa siipcrbi:i, iii fervn-
leni. ribiis ira ncrurniis iiisniiin. Iliicii$i|iie eniiii talja
5. IIoc crgo animals genus snblilitali li.Trelicic per errdriiin siiiiriiiii ligiiras niiiiidi) siipplicia loiii-
qiue snblilibus vcrboriim stiinulis anl- |icraiiliir.

comparainr :
nias tcrebral, lanlaque callidilale crciinivenit, ut 12. Post Ii.ic vcro verbera veninnt de siipcrnis,
(leccpliis qiiisqne nec vide.il, nec iiiiclligat, nnde ."^cil.ccl. voces, loiiilnia, el graiiili), et ignis il s.Piii-
dccipialur. Qiind vero in lertio signn magi cessave- rcns. lii toiiilrnis eniin iiicrepationes , ac divin.e
rnni dicenies : ///c ditjUus esl Dei ; niagi .llli lypiim correpliones inlelligun'ur ,
qnia non ciiin silentio
liaerclicorum :il(|ne animosilaicm liabu^riint. vcrlierat; seil dal vuces, et dtictriiiain ccelitiis niil-
368 ''• fêilaral boc Apostnliis, dicens : Sinit lit, pcr qiiaiii posit (iilpain suam castigatus agno-
Jaiim's,ci !\laiH!iiesri'ft lentnt Mvijsi, s:c el lii rcsistunt sce e niundns.
veritali; Iwmiiieii mciile c<irrup'i, et rcpiobi circa fuiein, 1.3. Dal ct granilinciii , p r qiiain lenera ndliiic
seHxdlra noii projicinl. Demenlia eonim manisfesta vasicntur nasccntia vilinniin. Dat et iiiiicin. scicris
erit omiiibus, ficut el illorum fiiil {II Tiin. iii , 8).. Ili es-e spinas et tribnlos, qiios dcbeat ignis ille ile-
aiilein, pcr ipsam corriipliiinein niciitis inqnie- De qno Diiiiiinus

q:ii jj jiasci. dicit : Irinein veifi iiiillere in
lissiiiii fuiruiit, iii siguo lenio defcceriint, falcnles lerraiii{ Liic. xii). Pcr liunccnimigiiem incenliva vo-
sibi adversum essc Spirilum saucluiii, qiii eral in Iiiptatis el libidiiiis coiisiiiiiiiiiliir.
Moy-c. 14. Q lod aiiicni Inciisianim oclavo in loco lit
7. Tenio eniin loco«poiiiini Spiriliis sanclus, qiii

meniio, piilatnr a (piiliusilam pcr linc gcnus plag:e
e^l digiiiis Dei. Unde et illi delicienles in lerlio si-
(lissidentis a se e: (liscdnbiilis liuni;iiii gpneris iii-
giiii, dixeruiit : Digiius Dei est h c. Sicut aiitcin con- coiislaiitia ccnfiilari. A!io qiinqiie sensii Incu t:e pro
ciliatiis et placaius Spirilus saiiclus prxs'iat reqcieiu iiiobilitite levilalis ac(i|:iend.c siiiii , laiiqnain vaga:
iiiitilius el huiniibus Cnrde, iia contrarius advcrsus et salientis aniiuLU in sieiuU voliiptiiies.
iiiniiiites ac supeibos iniiuieliidincm cxagilit, qiiam 15. Nona plaîja tcnibra; faclx siinl, sive iit mcn-
iiiqiiictudiuem niusca» illae brevissinifC si;;nilic3ve- lis coruiii c;ecit:is argnalur, sivc ul inicl ig.int diviiKB
riiut, sub quib:is niagi Pliaraonis defcceninl, di- dispeiisatioiiis et prnvidciiliiio obs' urissiiiias e?se
(eiilcs : hiijitus Dei est hic. rationes. Posiiit eiiiin Dciis lencbra> latibii'uin snuin
8. Qii.ino loco muscis jEgyplus percutiiur. Mus;a {l'snlin. xvii), qiias illi audacler d lemere perscrii-
eiiiin iiimis insiilcns el inquietiim aiiimal csl, iii qua t;iri cupientcs, cl alia ex aliis asscreiilcs, iii crassas
((11 d aliiid qiiam insoloiite.s ciir.TR desideroiiiiii car- f; el palpabiles igiioraiiti.T lenebras (lovnluti suiit.
iialium ilesigii:iiilur? y£gy|;tus crgo mnscis j crciiii- 10. Ad iiliimiim deleniur priinngenila /Kgypio-
liir, quia enriini corda qui Imc socnliim d lignnt ruin, sive principiitns et potcst:iles, el niimili recio-
desiderioruin snoruni iiiqiiietudinibus feriunlur. res tenebrarum Iririim, sive aiictores cl inveiitores
9. Porro Seplu;igiiita iiilcrprelcs cynoinyiaiii, id
f.iUarnin qn.T iii bnc niuiido fiieriinl, religiniiiin),
,
e>l, caiiinini niiiicaiii prsuoriiiii, pcr qiiain caiiiui qiias Clirisli vcrilas cum suis exstiuxit et dolevit
niorcs significiiiitiir, in qnibus huiiian:v iiienlis vo- aiicloribiis.
luptas et liliido argiiiiiir crnis. Putest quidcm liic
17. Pnrro qîoil sequitiir : /« (/iis eorum fiiciain
IdCiiS sigiiilicaree;i:im per niuscam caninain foreii- jndiciiim, illiid llebraii autiimajil, qiiod nocle qiia
scni hnmii.uiii eloi|ucnl ain, qiia velnti caiies alterii- cgre^sus esl pnpiilus oitinia yEgypi
in i loinpla do-
Irum se laccraiit.
sirucia siiiil, sive mniii lerrsc, sivc laelii fiiliiiinum.
10. Jam vcro qninlo iu loco :iniiiia;iiim iieco, vel
S(iiritiialili r aiilcm dicimus, quod egredieiitilius no-
pecuduin ^gvptiis vcrberalur. Vecoidia lioc ar-
iii
bis ex 370 'Egyiito errorum idola corriianl, el
guiliir, slulliliiique morialium, qui, tanqiiam irr:ilio-
0'iinis peivcrsoruiu d' gmaliim cuUura qiialialur.
nabilia pecora, cultuin et vncabiilum Dei imposiie-
CAPUT XV.
runt figiiris, iinu soliim bominiim, sid cl pecudiim, r»
ligiio ct lapiilibiis iiipressis, Ainiuoiiein Juvcin in I)e Paschn.
arieie veneranies, el Aniibcin in cane, Apin (pioqnc 1. Intorca fil pasclia : in occisione agni oci idiliir
cnlonles in t;iuin, ct CECtera quiupie (jU:p «EgyiiUis Clirisliis, dc qiio iii livaiigelio dicitur : Ecce aijnun
(leoruiii siKiruiii tiorlenla miralur; el in quibus (ul- Dci, ccce qiti tollit pcccota mundi {Joan. i). Vcspcro
liini credi baiit inisse diviuiim, iii Iii.^ videruiit mibC- imniolamr agniis, in vespcra niiinili passiis esi Dn-
ranila snpiilicia. II iiins. Proliibeiiliir qiii pasclia faciiiiit o^sa fraiig"-
"• UlPcra cnicc ossa Doniiiii, aiiett mu;

3B9 post li.TC et vesic;c Inrgt-nics re; iinii fiaiigiintiir in
ciiiu lervore scxio iii veibrie pKhiuciiiiinr. I:i ulcc- evaiigclista, qiii ait : Os ejns non cvmiiiiiini lis {.Iviiii.
(). r.riarnis srribit Jnmiies, iii Vn'g:ila ssl Jnn- aniiolalio e.^t l,oais;e. Akf.v.
(i,.i; 0' niDx 1(0 et hi. Aur.v. 1 i. Alio rjuoqiie sensu. iisque ail locusla', Crog.
8. Musca enim uiniis iiisoleiis, usqiic ad fcriiinliir, xxxiii Mnial., c. 'i'1. (Ir.iAL.
Grcg. vcriia, xviii .Mnr. e. 2,S. r,iii,\r. Ibid. Apiid Griaiiuiii fnrtasse lcgeiiJuii) : Alio
9. De eaiiina c.insiiiiconiin faruinii i agii Isiilnriis, iiuvfjuc sensu usquc ud vviuplalcs. Anrv.
lib. 111 Seiilent., tap. t>7, (luciii ad lucuiii eiiid;la
2' 15 S. BIDOni IIISPALENSIS EPISCOPl 29C
ID). Sirgiiinc agni illiiiiiniiiir Israeliianiiii posies, A cedens, niliiliiTino arrore oorniiiium esi. In liaciio-
ne vasl:ilor angelns iimle.il inlerre periiieieni. l)is prKcipilnr iiiaiisioiie, iii seniper egressioiiis est
V 2. Signanlnr sijjno (loniinicBe passiiini-; in frtinii- jEgyplo memores sinius, nl celeliremus pasclia, iJ
bus (iileles popnll :i(i luicl.Tin s.iiiiti-;, nt lii soli ah esl, iransiliiin iiosiruiii de firiorilms ad meliora, et
inlei itii lilieienUir ,
qiii crtiorc ilimiinica! passioiiis priiiiogeiiila iidsiri uleri, id esl, iKislroinni ope!iiiii
corde ci Iri iitc S'gnali siiiii, qiii cliani ii| crc Inipun!- ciim larninqne virliituni priiici|iiiKii Ooiniiio coiisa-
Inr : SujiKititm csl siiper iios lunicii viitliis lui, Doini- crenius.
ne. Uiiile et appellatnr ipsa siileiiinilas Plinse, qiiocl C\I'UT XVIII.
iios Irniisiliim piissnnnis voi t>re, eo (pnul de cj | ri-
jDi' coliimna iijiiis, il nube,
liiis ad iiieliiiia pcrgeiites, teiiebrosani ^g\pliini
1. J:im liiiic vi.leinr DMiiiiiius no' te iii cc.lumna
dereliiiqiiinius.
5. Qiiod airein ail de agni illiiis esii : Oinnis nlie-

ignis, et per ilieni 372 in co'iiiiina nnhis, pr.rccdeiis
populuin, et diix iiineris f:iciu-. Nuhes isla praece-

nigcnn iwn conieilel ex eo, el in uiia domo coineilctnr,
nec e/frrelis
d ns Clirisius esi : idem etiaui colniiina, quia redus,
de carnibus ejus foras, lioc de Clirisli
61 lirnins, et fiilciens iiifirinilaiein nosliaiii. I'ir no-
corpnris sairaiiienlo, cujns agnus ille iigiirain ohti-
"'^""""-"'^' pcr dieiii niin li:cons,
clein lucriis, •'"'""='"""" ""-^"^' iil
'" qni """ ^-weiu
"1"' iioii vident
miit, proprie leiietur scriplum : cujus corpns gl ^
sai.guis una di.mo, "''''""• "^ ''"' '"^""^ •^='''' "^"" (•'"""• " ^'^)-
iii iil esi , in ui.a Ecclesia vesci '
pra.ciiiiiiir, i,cc enerri foras. plehibus ^" ''""^^' ^^ '"= """ '"C<nigrue accii.i, qnnd Clirisli
in scilicet
sacramenium taiiqnain in die n>anil'eslatum est iii
/i.vreiicciruni , qu.i; ab eadcni Ecclesiae catliolicae
c;iriie, laiiqiiam in iiiibe; iii judicio »ero, lanipiam
unilale furis v:igaiilur.
in lcrioie niiclurm., (piia luiic eii( iii;igiia trihiihiiio
CAPUT XVI.
sacciili lanquani igiiis, et liici-bii ju;tis, el ardebii
Ih llicsniiris /Eqiipiiorum.
1
1.
n rapceiil
1
. r,1 11
deiiiuc popiilo Deus per Moysen, ul
I ,
"
iuiiisiis.
'
al. jCgxpiiis sihi cciiiiiiicidala pelercni, qu:B aufer-

CAPIT XIX.
reiii. S.ci|iic Mnyses ci populus piolicisceiis , auro De divisione maiis. *
ct aigcntc. spoIi..vit yEi,yplios jussu Dumini Dei, ni- 1. Scqiienlibus iiulc jEgypiis, perciitil Mnyses
iujii^le jiilienii virga aipias, et
liil .
transierunl lilii Isiael per medium
2. Qmd erjô liac pr:vfi!;iiraveriiit, nisi (piod ia iiiare Uubruiii. Quid niare iluhriini, iiisi baplisiiins
aiiro, et argeuio, ac vesie .cEgypiicuuin signilicata» esl (^lirisii saiiguine consecratiis? llostes seipienles
sunt qii.x'daiii doctriiia", 371 1"''^ cx ipsa <oiisue- ciim rege, qui a lergo nioriuniiir, peccaia sunt prc
liidinegenlinmnoninu:ilisiiidio discun[ur?Sed sivej, lerita, qua; delciilur, el diaholus, qiii in spiriluali
lioc significcl, sive illinl, qiiod cx ipsis genlihiis aui- baptisiiio suirocatcir. Prcmiinl quidiin ./Egyptii; ur-
nui' pr«ti.s:c, lauqii.ini vas.i aurca el aigciilca ciiiu
geiit ei iiislant pccc.la, sed nsque ad aquaiii.
suis uiique (i.rporihus, qiii.d vesles signiiicani, ad-
CAPUT XX.
juiigunlur po|iiilo Dii, iil simul de lioc saicuk., laii-
De caiiliLO.
qiiaiii de .'ligypio, libereiilur.
CAPUT XVII. 1. Pnsl (raiisiliini lluliri niaris cauit C:int:ciim po-
De azijmis. pulus Dco, iEgypliis ei Pliaraone subiiicrsis. Noii

1. Qudd vero ail, fermenlo suhlaio, sic profeclos aliier et fideles, posi<|uam de lavacro conscenduiit,
esse lilios I.-rael de iCgyplo, lioc et a iiohis nioclis cxsiinclis peccaiis, liyiiinuin in Vdce gratiilatiuiiis
onuiibus, si fleri polesi, elabj.raudcnn cst, ut exeuii- emitiunl, diceiiles: Canlemns Dom.no, gloriuse eniin
les a sa;culi liiijus illecehris, ni.n anil.iileiiii.s iii fer- liunorifualus esl ; equum cl asccnsorem prnjecit iii
niento veteris maliliLC el nei|uiti;e , sed iii azvinis mnre,

siiiceritalis et veritatis, quod csl iii novi lioniiiiis 2. Qiiod tameii nielius ct dignlns ille dicil qiii lia-
conversaiicne , relicio piisiino boniine cuin viti^s liiirril lympaniim in nianii sua, siciil Maria, id esi,
suis. y« cariiem suain ciiicifixciil cum vitiisetcoiiciipisceniiis
2. F.t illi qiiiilem sCi tem cliebns az.ynia coincde- (Gnl. v), cl n.orlilicaverit iiieiubra sua qii:c sunt
banl. Niis vero si simpliciter, et pnie veiseiiiiir iii S!i| er lerraiii (fJo/oss. iii).
Iiis septem diebus, qnibiis iiiuiidus iste pcragitur, o J;im dcliinc duciliir post maris Iransilum po-
qiii seinper iii siio nriline revolviiiiliir, el qiiotidie, puliis per deserlnin. naplizali scilioet omnes per
nubis agniis occiilitiir, ei pasclia (piiiiidie ccleliraliir, iiiiiiiduiii, 11(111 peifriieiiles proiiiissa patiia; sed qmid
si feriiienliim iii;iliii:e, el iieiprni:e non b ibcîniis, si niiii videnl, s|ieraii'Io, el pcr paiieutiaiii3/3 i'xs| ec-
iiiiii.vaii, iiiliil ex veleris coiruptioiiis maliiia faceie t;iiulo, lancpiam iu descno sii i, el illic iahuriiis.T ct
dplecieninr. pciiculosiElentaliones, nercverlauiurccirde iii ..4igyp-
3. N:.in qiiid esl aliiii lermciiliim, nisi coirnpiio luin, ucc iki taiidciii Cliiislcis deseiil, iiaiu et illa co
naiiirc ? cpiod cl ip uiii priiis a iialuiaM duliedinc re- luiiiiia iioii iccedil.
C.AP. 'Mii. N. I. FiTc 10:11111 hno cnpiil ex^rrihiliir a rcciiliido, ct fiimtlus, et suslLiiU.tio csl nosira; infinni-
s;im'lci Ililelciiisci. cli' co!ûii. hai.iisiir, Ca|). OD, paiicis taiis. AiiK'-.
iuKiiulitis, iil : Clirisius est ((ui e.iiini el columiin, quia
;
297 QU.-ESTIONES IN VET. TESTAM. — IN EXODUM. 298
<'.\ri)T .\XI. A iransciirriint per verba sonantia, qiiasi per aeremvo-

De aiuis amaris, laiilia pennata, qiiibus per fideni pascuniurlii qui ad
1. Ei^resso populodemari Riibro, occiiFrii eremus, patriam regni cORlestis pervenire contendunt.
in qua lrii)us diebus ingredienies iion biibtierunl 2. Potest quidem et voliicruni escaveteris signifi-
aquum, ci pervenerunt aJ fontem Marali, qui ex care legis eloqiiia, quae plebem carnalem, lanquam
aniariludine nomen accepil.Murmurat populiisvidens carne, alebal per verba diviiiitus missa, quasi per
aquas, el polare non susiiuens. .Mitlit lignum Moyses volaiilia. Unde et vespere dantur, quia cuncta quai
in aquas, el faciae suni dulces. Ihiellige aniarasaiiias carnaliter illis concessa sunl linem erant babitura.
occideniis liileri el legis habere figuram. 5. Manifcstalo autem lumine lidci daturmannapo-
2. Quibus si iiiimiltaiur confe>sio crucis, el passio- pulo. Manna utique, quod est Cbrisius, qui tanquam
nis dominic.-B sacramenlnm jungaiiir, limc efiicitur panis vivus de coelo dcscendit, qui per nubesevange-
aqiia .Marae suavis, et amariludo litlera; verl lur in licas universoorbi pluitur, non jani 375 murmuranti
duIcedineminlelligentiGe s[iiriiualis. Uiideet sciipiuin populo, et leniaiiti Synagogae, sed credenti et in
esl: Constiluil Dominus poputo suo legem, el judicia, spem ponenti

illo d:ilur Ecclesise. Hoc est auieni
et tentaiil eum. manna indeliciens, liic est paiiis cccll, et verus cibiis
3. .\lio quoiiue sensu, quod aqus Marae, ligno in g angelorum, quo Dei veibuin corrupiiliiles incorruiui
se suscepio, dulcescimt, indiciura eiai ainaritudiiiem biliter p3scit,quod ut inanducarei bomo, caro facluni
geniium perlignum crucis Clirisii in usuni dulcediiiis esl, et babilavit in nnbis.
quaiidoqiie esse verlendam. I. Qiio eiiam qui vescuntur, spiritualiter vivnnl.

i. Sciendiim vero juxta superiorem sensum, quod Nam llli vcterein figuram carnaliter accipienies
primum duclus est l^rael ad aquas salsos et amaras, mortui sunt. Non incongrue per manna etiam coele-
et ligno monsiraio a Domino dulcibus elftctis, postea siia sigiiificaniur eloquia. Uiide et interpreiaiio no-
veniiur ad lonies. Primo enimduciiur populus Isracl minis sic sonat ; manna enim inlerpretalur, quid est
ad litteram legis, In qua donec permanel, de amari- lioc ? Cum enini audimus legem Dei recilari in eccle-
tudine recedere non poiesi. sia, inlerrogamus doctores dicenies : Quid est hoc?
Hoc autcm manna minuium erat, sicui semen co-
C.VITT XXII.
De duodecim (oniihus. riandii, et suave. Qu"d verbo Dci minutiiis? quidve
1. Cum ergo prr lignum vii;B dulcis (uerit elTecta, subtiliiis ? aut quid diikius el suavius eloqiiiis Dei,
etintelligi374'*i'' splriiualiiercoepcrit,iuncdeVctcri quae sunt super niil et favum (Psalm. cxviii) 1
Teslamento transitur ad noviim, el venitur ad diio- 5. Sed quid est qiiod seXla die dupliim coUigi jube-
decini aposiolicns fomes. Lbi arbores erant sepiiia- Q lur, quod etiani sulficiat in Sabbalo ^Sexta dies ista
ginta palmorMii. Non enim duodecim soli apostoli esl sexia «las mundi, in qun nunc sumus. !n hac ergo
fidem Cbrisli prsdicaverunt, sed et alii sepiuaginta duplum coUigit, qui propler spcm vila; ajternac vcr-
laissi ad praedicandum verbum l'ei referunlur, per bum Dci audit et facit; in bac duplum recondil, qui
quos palmas viclorix Clirisli mundus agnoscerei. beiie vivit, et aliis misericordiam pr:ebet.
2. Siquidem et isii duodecim funtes, septuaginta 6. Quod et reponebalur pro sabbalo, non corrum-
palmariim arbores irrigantes, aposiolicam gratiam pebatur. Bona eniii! opera facia propier fuiuram
prrligiirani, populus in sepienario numero decuplalo requiem in futuro siculo permanent. Qui vero Inli-
rigantem, ut per septiforme Spirilus donum legis deles erani, el praier causam Sabbati servabant de
decalogus impleatur. manna, ebuUiebant ex covermes, et compulrescebai
CAPUT XXIII. sic et qui propler praesentem viiain et aniorem s.ie-
De cibis alitum, et mannn. culi thesanrizanl, his ille verniis ebullit qui numiuam
\. Murmurat inierca populus in deserlo propter moritur. Isii sunt vernies qiins generai avari ia, el
famem, el conversus pi ocul iii nube respexit gloriain dlvitiarura ca-ca cupidiias Iiis qui habeni pecunias,
D<i. Aspexitqiie vespere coturnicem, et mane diei al- et videnies in necessilate fratres suos, claudunt ab
tcrius manna. Quid eiiim per volucrum escas, nisi D ei^ viscera siia.
prxdicationes divinitus raissx inteHiguntur ? Quae 7. Sed et iis qui post susceptuni veibum Dei pec-
CikP. Tvi. N. Eqresso populo Ex liom. 7 Orig. iii

1 . clum .Marlin:ini Legii)nenseni,qui Iîdorum exscribil,
c. XV, vel sermone
Aiig. 91 Je tempore. Grial. lom. I, pag. -298, eoJem inodo seplifonnem legilur.
Cap. ixii. N. \. Cum ergo per lignum, usque ad Arf.v.
ojnotcerel. verba sunt Orig., ibid. GiiivL. Cap. xxiii. N. 1. Murmurat, usque ad super meiet
Ibid. Prudeniiusin Diiiocliaeo, n. li, in Inc alle- favum, senlentia ex eod. Orig. vei ba diversa. Grial. ;
goriaexplicanda versaiur, in ciijuscommentarir» nou- Ibid. Colurnicem. Alb., coturnices, quod videtur
niilla annolavi ex sanclo Ildefonso, et sanclo Marli- prajferendiiin. Arev.
110 Legionensi, qni Isidoro quoqiie concinunl. Ibi 5. Sed quid est quod seita, usque ad vermis effici-
etiam explicui cur discipuli Chrisii aliquandu sep- tur. ex eod. loco. Grial.
liiagiiiti diio dicanlur. Pro /idem Cliristi prwdicwe- 6. Alb. El propler causam sabbali servabant
: itluJ,
rwil Codex Rpgiovat. 693 exbibet fidem Chrisli iim/i- ebultiebanl, e'.c. Veruin propter rejicienduni est. Giia-
do innoluerunl, qund genuinum arbilrnr. ARr.v. lius, praHer causos Arev.
2. Sepiformc. Alli., Si^pli/ormis. Grialius,menilose, 7. 6'i'rf fl iis (/«i.etc. Iia Codcx Albornoz. Grialius
ul arbitror, septiformem, quanqiiaiu ciiam apud san- cuin alils Ediiis ; Sed et i« qiti posi fisceptwn ver-
Patrol. LXXXIII. 10
itO S. ISIDOai niSPALENSIS EPISCOn T.iil)
canl, cf/lcllur ipsmii vcrlnini Dei vcrmis, qui eoruMi A Moysi conîliuin sopluagiiila sciiioroni. Audit eiiiii
seinper conscieniiain fodial, et arcana pcctoris roilal. Moyscs, ct facit quaiciuKiuc dicit. Ulii inagnie adiiii-
Quanquani et vcriiiis sil Clirislus, 376 'PSO lo- ralionis est, ut Moyses proplicta Deo plenus, qui cuiii
quente : Ego nutem sttm vermis, el non liomo (Psalm. Domiiio facie ad riciem loquebatur, ab lioniine geii-
xxi). Sicul enini ipse est aliis in ruiiiain, aliis in re- tili coiisiliiini acciperet, ei lacercl oinnia qiijccunquc
surreclionein, i(a cl ipsc in iiianna fidclibus quideiii dicerct illi, iiisi ut forniain liumiliiatis populoruni
ilulcedo niellis, infidelibus vennis efficilur. priiicipibus daret, el luluri saciaineiili desigiiana
iinagincm.
CAPLIT XXIV.
2. Sciebat enim quandoque fulurum qiiod por
De petra viryn percnssa.
1. Posl manna queritur popultis sub ardore silis, populiim cx gentibus coiigregatum ea quae in leiie
de pelra erupit. Eadem autein petra, quse deeranl, co suggerente, coinplercntiir, bonumque ei
et fons
Qno spiritualem intellectuiii aHerrei ad legein Dci, ct
perciissa aquamevoiiiuit, Cliristi nguram habuit.
sciebal quia audiret eumdera populum lex, ei faceiet
aperto, aqus cuncls lliixerunl, ad quem ve!ut virga
oiniiia quaicuiique dicerel, legisque diininutio, sug-
liiîiiim passionis arcessit, iit eiiianaret credentibus
nianavit. Percussns gereiile Evangelio, compleremr.
gratia. Percussa cnim pclra fons
in cruce Cliristus silicniibus lavacri graiiam, el dn- B CAPUT XXVII.
De ascensione Moysis in monlem.
iiiiin Spirilus sancii eiTudit.
'i. Peiraiii eiiim islam liguram babuissc Clirisli 1. Successil itaqiie posi bjec populus qiiadragc-
probal Aposlolns, cum dixit ; ISibebanl aulem de spi- siiiia se|ilima die egressiouis 373 ^'^ 'î^gypio '"'
inoiiiem Sina, ibique Moyses ascendit ad Dominnio,

Tititali conseijuenti eos petrn, petra autem erat Cliristus.
Quod autem sitiens popiihis propler aquani murniii-

el Domiiius ad eiiin descendit. Mons qiiippe altiiuili)
contcmplationis nosliae est, in qua ascendimus, ut al

ral adversus Moysen, et proplerea jiiliet ei Dcus ut
iisteiidal eis pelram, de qua bibaiit, qiiid lioc signifi-
ca qu£ ultra inlirmitatem nostram suiil iniiieiida sub-
ral, iiisi qiiia si qiiis cit qui lcgeiis Moysen niiirmiirat

levemur. Sed in lianc Dominus dcscendit ,
q;i a
adverûs cum, el sanciis multuiii proficientibus parum de se aliquid

displici t ei lcx qii:E seciinduni lilte-
lam esi scripla, oslendil et Moyses poiram, qui est
corum sensibus aper t.
(;iirisius, etadducit eum ad ipsam, ut indc bibai, el CAPUT XXVIII.

reficiat siliiii suaiii? De tonitruis et fulgitribus.
CAPUT XXV. 1. Jam deinde qiiinquagesima die post actiim pa-
De puyna Amuiech, scba data esl lex .Muysi. Ila ct quinquagesima d e
1. Post hacc Moyses ascendit in montem, Josue ^ posi passionem Doiniiii, quam pascha illud praefigu-
roiilra Amalech militat, lenet virgam Moyses, bra- rabat, daius esi Spiritus sanctus, promissiis Paracle-
cliiaque sua iri niodum crucis extendil. Sicque liostis, tus, descendens supcr aposlolus, et qui cuin eis erani,
id e>l, diabolus, vitam coelcsiis patrix intercludere incciiluni viginii Mosaica!a?lalis numero constitutos;
nioiitus, signo crucis dominicoe supcraliir. Duin lcva- ei divisis lingnis crcdeniiuin, tolus evangclica pra:-
ret inanus Moyses, vinceb;it Isracl riirsus

dica:ionc muiidus impletus esl.
; si incli-
2. Dicitur lex sciipla digito Dci. Et Dominns
iiasset, superabat Amalech. 377 Elcvanlibiis cnim illic
mbis noslros ad coelum, dicil de Spiritu sancto ; /11 digilo Dei ejicio dcemonin.
:iclits rectores tcnebraruin
siilijiciunlur. Aspicii illuc cunclus populiis voces, et lampades,
2. At coiilra remissis orantes manilius, hoc est, moiitenipie fninantem, lonilrua, et fu'giira, clang -
terreii:im convcrsationem seclantes, hostis vicior leinqiie buccinoe perstrepentem. Iii vocibus naniqno
inscqoilur, sedct Meyses super lapidem, qui in Za- et luiiitruis clamor pradicantiiim intclligitur, in lain-
< liaria sepicm liabeb;it nculos {Zach. 111), el iii Sa- padibus clarilas miraculurum, iii suiiiiu buccinx fur-
inuelis voluiiiine appcllatur Lapis adjutorii (/ lieg. tis proedicatio sanctornm.
maniim ejus, Aaron et Ilur, quasi

vii), et utraniqiie 5. Qux omnia iii adventu Spirilus sancti coni|ilela
duo populi, aut duo Tcjtamenta, sustenlant. D sunt, quando oiniies discipuli Cliristi in v»riet;iie
CAPliT XXVI. liiiguarnni pr.^Hceplis et signis intonucriinl. Inlerpie-

De cognalo Moysis. latur aulein Slnai rubus, qnud signilicat Ecclesiain,
1. Devicto autem Amalecli, supervenit Jeiliro soin qiia et Doniinus loquiliir Moysi. Qiiod auteni legem
cer Moysis, adducit Scphoram, id esi, Ecclesiam, djtiirus Domiiuis, in igne et fuiiio desccndit, hnc
iiiruiiique lilium ex utroqiie populo procreaium. Dal significat, qiiia el fideles clarilfltis sua; osteiisione
fciim Dci peccal, cfficilw ei ipsum verbum Dei vertiii', Cap. xxvi. N. 1. Devicto iiutem Amalech, uS|no
qui Cjus lemper cunscientiam (odiat, clc. Quot elsi ad coHip/ciiir, Orig., Iinrii. II i:icap. xvii. Grial.
iiiiplicatiiin videlur, fciri taincii potesl. A111.V. Cap. xxvii. ^. i. Siicccssit uiiqiie, usqiie ad sensibus
Cap. xxiv. N. 1. Post manna , nsque ad si(i»i aperit, verb;i sunl Cng., v Mnral., c. 27. Grial.
suam, ex eod. Crial. Ibid. DescenUit. Moiis Albnrn. addit : Desceiulii,
JbiJ. fiiialius, quwritur populus. Alb., ejus aperto Sed quid ett moraller, quod Moyses in monie ascendil,
iuterc cunctii fiuxerunl. Arev. ei Dominus ad moiitem descendit? Moiis, eic. Grialiiis
Cap. XXV. N. 1. Post hccc Moyses, ex eod. Grial. iii nut. uliquc, pro ilnque. Arev.
Lfipidem qui. Alliorn., Lapulem, id est, Ecclet,ia

2. Cai". xxviii. N. 5. Qiiod auiem icgem daivrus, iisqiie
super Chrislum, qui. Arev. ad obscurut, vciba Gieg., vi .Moral., c. 17. Chial,
, ,
501 QU^STIONES IN VET. TESTAM. — IN EXODU.M. 502
illumiiiHl, el infiileliuin oculos |ier lumum crioris A ritiim saiictum , tam propter nomen sanctificationis,
obscurat. qiiam eiiam propler aeternam requiem ad donum

i. Quotl vero vidclur in caligine, lioc signilical, Spiiilus sancti periinentem. Dicilur enim ibi : ile-
quia impii, qui lerrena sapiiuit, caligine inalilix eum mento ut diem Snhbuli sanclijices : se.t diebus opera-
descendentem, id esl, 379 in luimililale nascenlcm, beris, ct facies omnia opera lua ; seplimtts aulem dies
non cognoverunl. Alias in caligine visus legem dcdit, Subhalum est nomini Dei lui, non facies omne opus.
<]uia veritatem suae ligis non seculuris infidelibus G. Iii sex dierum opere sex niilliiim annoruni
quasi per caliginem divit : Ut videiUes non mdeani, operatio ciintinetur. In septimo vero requies illius
el audienles non audiant. beaii regni et (empus osiendilur, quod carnaliter

JuJici sapientes et celebrantes peccant. El lioc ne
CAPUT XXIX.
De decem verbis. nos ad fidem mendacii falleiiiis apteinus, clamat per
\. Dat igitur inde Dominus Moysi legem innoccii- priplielam Deus : Neomenias et Sabbata vestra odi-
tia; no^.lra;, et cogiiitionis suse. Eamdonique in de- vil aniina men (Isai. i).
cem vcrba consiiiuit, et saxeis labiilis digiio suo 7. QuonioJo ergo sanclificala erunt Sabbata illa ,
Siripsil. Et ha;c quidem pracepta ila siinl distri- qiix oJivit Deus? Illud ergo Sabb:ituin est saiicti-
buta, ut iria pertineant ad dileciioucin divinn Tri- B ficatiiin ubi post bona viix hujus opera requies
iiitalis , seplem vero ad amorem rraternuin, qiiibus iiobis selerna promillitur. Ideoquc quidquid agimus,
societas liumana non U'dilur. si propti-r fuluri saiculi rei|uiem faciinus , veraciler
2. Priinum Decalogi mandatum ad Deum falri m Sabb.iluin observamiis , non iit jam in ista vila nos
reqiiiesC' re xslimemus, sed ut oinnia qiix beiie
pertinet, du:n dicit : Dominus Deus tuus Deus unus
opcr'imur, non babeant iiitentionem, nisi in requiem
esi. Uiiijue ut liuc audiens, uiiiim Deum Paircm
senipiternam.
colas, el in mulios fictos deo$ roriiicalionein tiiain
nun elTundas. In lioc prKcepio prohibe:ur ciili aliqua

8. Pist hrec Iria prxcepta ,
quse ad Deum peni-
iiciii, sepicnarius succidit numerus maudatoiuiii
iii figmentis lioininuin Dei similitudo , iioii qnia iiim
ad diUctiunem proxiiiii pcrliiiens, et incipil ab bo-
habel imaginem Deus , sed qiiia niilla iinago ejiis
nnre paieiitum. Quud tanien in ordine i|iiartuni esl :
coli debet, niil ill:i quae et lioc est quod ipse, nic
Ilonora palrein lunm el malrem tuam. A paientibus
ipsa pro illo, sed cum illo.
Secundum pra^ccptum ad Filiiim periincl

3.
enim suis lioino aperii oculns, et \\xc vila ab eoriini
dileciioiie suinii cxordium. liide boc maiidaiuin

dum dicit Non assumes nomcn Domini Dei tui in
:
ac proplcrea prinuim cst in sepiein simt el Dnminus in Evan-

vanum. Crealura eiiiin inutabilis csl ,
,
Omnis creatura vnnilali suhjecla esi. Ergo Q gelio ait : Uoiiora palrcm liium et matrem tuam
diiitur :
ne quisqiiam Filiuni Dei Verbuin pcr qiiod faela

quod esl mandalum primim {Mallli. xv).
,
sunt omiiia, pularel esse creaturam, ideo dlLiiur :

381 ^- ^*^^ quumodo priraum quod quartiini ,
A'on accipies iii vanum nomen Domini Oei tui ; iJ nisi quia, u( prsedieium est, in septenario nuinern,
csl , iie aisiimes creatiiram esse Filiuni Dei, quoniam qui pertinet ad dileclionem proximi, priiniim cst in
«mnis creatura vaiiitati sulgecla est ; sed credas altera tabula ? nain ideo duse lalmbe legis dat:e snnt.
eiiin esse a,'i|ualeni Patri, Deum dc Deo, veruin Jubeturergoin lioc pracepto filiis bonorare pareiiles,
Verbuni, per qiiem oiiinia facla sunt. neqiie coiiiumeliosos illis exislere, sed oflicio pie-
380 ^- Teilio prseceplo legis insiiuiatur de ob- l.itis reverentiam debiiam pnesl.ire. Nain qui pareii-
sci vaiione Sabbati ,
quod ad Spiritum saiicium per- (ibus honorein delerre nm novit, quibus parcere po-
tincl, cnjus doiio rcquies iiobis sempiterna pro- lerit.aut quiimodoaliosdiligcrepoleri(,qui suos odit?
miititur. iSam qnia Spirilus sanclus dicilur, in qiio 10. Quintum : ISoii oceides. Eleiiim iion soluni
iiobis requies a leriia promiiiitur, propierea ei se- opere perpetians liomicidiuin facit, sed etiam et
ptiiiiuin dicm sanciificavil Deus. Iii aliiseniin diebus qui incurrit in eum esurienleii», vel nudum, qiii
opiTum iion est nomiiiata sanclificalio, nisi in Sab- mori possit, nisi iiidiimentum cibuiiique purrigendo
balo, iibi dicilur : Ilequievit Deus. D subveniat, el idem bomicida lenebiiiir.

5. rroiiide igilur lioc mandatum perlinet ad Spi- 11. Sexium : Nontnaicliaberis, id est, ne qiiisipiani
Cap. XXIX. N. 1. Scripsit. El Iwc. Alii Scribil ; : i. Terlio prceceplo leqis. Oinni:! ex cpisl. Aug.
qiare in labnt s lapideis signat , Judwos dura cervice ciuita ad Jaiunr., cap. 11 ct sei). (jRial.
[uisse Et liKC. .\bev. G. In sex dierum opere sex miliiim aniiornm ope-
2. In liuc prwcepto, usqiie ad sed cum illo, lia!c ratio conluielur. Quid de bis verbis seiilireinus, dixi-
lanliim legelianuir in Val. el Conipl., qii:e pioplerea niiis ad c. vii Geii., aJullerina pluie esse, n>'i|ue re-
rerepiiiiii- quia siinl Aug. veiba, episi. 119, ad
,
peiiii usque liiijusnioJi qiiidqnaiii iii Coilice Olivensi,
Jantiai'.. c:ip. 1 1. Gri.vl. iieipie apu I Ang., iinde siint reliqin. Grial.
Ibid. (înlexUegioiai. -93, ad marglnem, addil : y. Ex iiiinniillis Mss. culligitiir ji(6«i(ur... /i/ii /lo-
llor priicepto prohibelur coli in pgnieiilis lioniiiiHin iioriire, elc. Arev.
l>,i simililiido; non quia non habel imaqiiiem Deus , 10. Allioriioz. : iVoii solum eniin qui opcrepeipe-
sed if.iiii nulla iinnyo ejus culi debel, nisi illa quod lioc tral, liomicidium facit, sed eîam qni claudil ei^cera
tsi qiiud i/i.sc, nec ipsa pro iilo sed ciim ilto. Arev. sua fralri suo, qiiem videl pali nccrssilaiem quw d.ical
5. Cienura eniin, usqiie ad Uei liii , in solo Val., ad nwriein, et idein liomicida lenetur. l'ro i/i eum csu-
qiix buiit ilein Au^. vcrba. GnuL. lienlein al:i liabent iii Iwminem csiiricnlein, Arlv.
MiZ S. ISlDOni HISPALENSIS EPISCOPI 301
practcr fn^lriniOdii foedus aliid leminis inisceainr ad A l">c labulx carnales voluiii, iii carnaliicr sapiaiuus.
explendani libidinem. Nam specialiter adultcrium fa- sed qiii.i in comparaiione lapidis, qui sine seiisu
cit qui praMer suani conjiigera ad alleram accedit. est, caro scnlit, idcirco per lapidis diiiitieni signifi-
12. Se|ilinium ; i\o;i furtum facies, quod est vi- cainiii est cor iion iiitelligens , et per camaleni sen-
tiuni rapaciiatis. sibiliiaiem sigiiificatiim esl cur intelligeus.
15. Octavum : Non fatsuin tesiimonium dices, qnod
383 CAPUT XX.MI.
est crimen-mendacii et falsitaiis.
De atlari de lerra.
14. Nonum : Non concupisces uxorem proximi tui.
1. Quod auiem addilur ibi a Domiiio : Non facieiis
lu lioc prscepto velat inteniioneni aduiierinae cogi-
vobis deot argenleos el aureos, attare de lerra faciflis
intionis. Nam aliud est facere aliquid lale pr.neter
milii. Altarc enim de teira Deo faccre est incarna-
iixoreni, aiiud non appetere alienam uxorcm. Ideo
lionem Mediaioris sperare ; tunc quippc a Den no-
iliio praecepla sunt, Non mcecliaberis, et, .Von concu-
siriini munus accipitur, qu.îndo in hoc aliari nostra
pisces uxorem proiimi lui.
liiimiliias, id est, super domiiiicx incarnaiioiiis fi-
15. DeciRmm : Non concupisces rem proximi lui,
dein posiieril quidqiiid boiii operatiir ; in aliari ergo
In quo praicepto d.tmnai ambitionem s:eculi , el re-
de
"
ttri a olilatioiium inuniis olTei imus, si acius nostros
frenat coiicupisceniiam rcrum. Itaque liorum pri- R '
, ., . ... .
" . . .
uoiniiiicx incariiatioiiis liue solidaiiius

ninni proliibet superstitumein , secundiim erroreni ,
leitium inteiUcit saeculi aiiiorem , qiiarlum impieta- CAPUT XXXIII.

leii), quintum crudelilaêm, sextnm allidll fornica-
De non seais tîpidibus faciendo.
lioneni, seplimum ripaciiaiem, ociavum periinit fal-

1. D.iii.le adjecit : Qucd si atiare tapideum feceris
sititem, noiium
milii. non adijicabis iltud de seclis iupidibut : si eiiim
adulierii cogitaiionem , decinium
(eiareris super id cutltum, polluetur. Secli lapides lii
imindi ciipiJitalem.
sunl qiii unlatem scinduiil. ac di\idunt semctipsos
l(i. Iiiler liaec igilur omnia decem praecepta sd im
ilM quod de Sabbalo posiluni
a societaie fraierna per odium, vcl schismaia : tales
est figuraie ob.seivan-
iii Cdrpore suo non recipit Clirisuis, cujus corporis
dum prapcipitur. Quam 382 figuram nns inlelligen-
dain, noii etiain per oliuin corporale celebrandam,
Uguram altaris illius consiruciio obumbrabat.
2. Isli veio non sccii lapides, ex qiiibus altare
susiepinnis. Reliqua lanit'n ibi piaeccpia proprie
consirui jiibetur, bi suntqni fidei morunique uniiaie
[irxcepia sunt, qiix sine ulla figurata sigiiificaiione
solidaiilur, de qiiilius dcit .\p05l0lus : Voseslisla-
obsorvantur. Niliil enim inysiice significani, sed sic
intelliguntur ut sonanl. El nolaiidum quia sicut de-
pides vici, coadificaii in domus spiriluales. llis iioii
est injoctum ferruin, quia incorrupti suiil, el jacula

ciin plagis perciitiuntur ^gypiii, sic decem praece- C nialigni igniia non rereperunl quique uniini aliare
piis conscribuiitur labulae, quibus rejjaiilur populi Dei.
;
faciunl, qiiia uniiatein fidei vel concordiaincharitaiii

CAPLT XXX.
sequuntur.
De duabus labulis.
1. Cur autem in duabus laliulis scripia cst lex ,

384 CiPUT XXXIV.
duo Testamenia signini.anda,
De non ascendendo ad id pcr gradut.
nisi aui propter aiit
propierilla duo pr.Tcej ta dilectionis Dei, et dilectio-

1 . iVoN ascendes per gradus ad allare meum id ,
nis proximi, in quibus lola lex pendel et propbe ae?

est, niin gradatim unuin alio praefeiens, adme per-
H:i'C eiiim in labulis sinijulis explicata sunt. In una
venies, neque priorem, iieqiie posieiiurem tenipnre
discernes, quia divisuin et seque-tratuin unitalis
eiiim Iria prxcepia ad Dei pertinentia cbaritatem
Diiminuin propitium non liabobis. Iloc eiiim Ariani
iii altera vero scpiein peniiieniia ad proxiini socie-
faciunt, qui inseparabilem Palris, Filii, et Spiritus
irtieui.
ssncti subsianiiam dividuiii. Jain deinde quauiplura
CAPUT XXXI.
De lapideis labulis.
legis pricepia daiitur, quibus oinissis, qoae oppor-
1. Sed cur lapidcx eaedem tabulx fuerinl, nisi ad

luiiiora suiit dicenda suiit.
signiUcandum cor Judaeorum lapidenni? Pcr lapidis [> CAPUT XXXV.

iiiseiisibililaiem demoiistravii duram eoruni meniis De Ilebrxo sex annis scnienle.
£iolidi:atem , de qiia proplieta dicii : Auferam ub eis i. Prxcipitur eiiira posi hxc iii lege ut llebracus
cor lapideum,el dabo eis cor carneum {Eiech. sxxvi). puer , si forte in serviiuiem devenerit , sei annis
i. Uiide Apostolus : Non in labulis tapideis , sid tervi.it, sepiimo vero anno liber dimiitaiur. Quod si
iii labulis cordis carnatibus {II Cor. iiij. Neque enim cgredi a serviluie nolueril propter uiorem et filios ,
licec igitur emnia

IC. 7ii(er usque ad ut sonant , , Cap. xxxii. N. 1. Quod aulem additur , usque ad
t.iiiliiinlegunlur in Val. ei Coinpl. Sunl lamcn Aug. fide sotidamus, Greg., 111 Moral., cap. 15. Grial.
veibi, c. \-l, episl. H'J, ad Jaiinnr. Grial. Cap. xxmii. Iii tilulii iiitelligiliir De attari, etc. Hos
Ibid. Mendiim eral apiid Grialiuin sol ibi quod. tilulosnon ab auctore, sed ab exscriptoribus factos
Pro mler lia'c... ul sonaiil, Flor. t , p iiitinrilius ver- salis coiistal. Abev.
bis Ex liis decein privceplis iria periinenl ad ample-
: Cap. xxxiv. N. 1. In nis. Cod. Alb. csl ascendcs ,
cieiidum Deum. lieliqun spiem ad amorein fralernuin, iit iiiViilgaia, E.viidi \s, "26, ilMu titulo hiijus riip tii
quibus liuinana socielas non lcedilur, Posl reiiiiuliir po- iiidicatiir Denon ascendendo, qiind propterea rciiitiii,
j.ult Dei, Flwr. 'i addii ct divmones ecidaniur. AnEV. qmnivis Gr::ilius ciiiii al;is exliibcat ncceites. Aiii.v.
,
35" QIj/1,STI0NES IN VET. TESTAM. — IN EXODUM. 505
pci foraliitur auricula ejus subuJJ, et eril servus in A nurnerus crescil; ideoque sicul in primitiis principia
volunlatum, iia in decimis consumniaiiones nostro-
sxcuhim.
2. IIoc de prsesenti non dicitur sapculo, scd de fu- rum operum ad Deuin referre praecipimur, a qiio el
'
boni operis initium et perfectioiiis percipimus elTe-

"
luro, quia in sex aclaiibus liujus saeculi servientcs
' '
bepiimodie, id est, seterno Sibbaio liberabimur ctum.

in ,
si lami-n voliierimus esse liberi, dum adluic in sae- 3. Verum quod disil : Primogeiiila asini mulabis
aulem noluerimu?, per- ove, per asinum quippe boc loco immundiiia per
ciilo serviinus peccalo. Si ,
fiirabilur nobis aiiricula in teslimonium inobedien- ovem vero innoceniia designatiir. Asiiii ergo pri-
mngenila ove mulare est immundae viia! primordia

li;p, cum uxore et filiis nostris quos pra;iulimus
et ,
libertati, id est, cum carne et operibus ejus, jugiter

ad iniiocpiitiajsimpliciialcm converierc, ut posiquam
poccali servi erinius in a'iernum.

omnia illa peccator egit, qux ul inimiinda Dominiis
respuit, ea jam agendo proferat qiue Dei sacrificio
385 caput XXXVI.
De tulione. ut niniida iniponat. Qnod vero sequitnr : .Si iioii
vero quid significat, quod in hac lege redimes, occidetur, quia niniirum mens inimunda el ,
1. Illiid
deliciis obnoxia, si nen fueril in niellus commutain
oculuin pro oculo dari jubelur? Oculus eniin est ,
qiiis'|ue doctor, tanquam viiae denionstrans itcr.

B iiecabiiur inorte perpetua.
Idein autem si inlentionem aiidiioris pcr aliquam CAPUT XXXYIir.

peniiciosam doclrinam conelur exsiinguere, si nculuin De ritulo combuslo igiii.
Ixdnt animse, el inlelleeium ejiis liirbet, auferatur i. Desccndcns iiaque Mnyses de inonte ciini tabii-
Hfcesse est ab Ecclesia; praesulaiu, et intelleclus ejns lis, duni audissel popiiluni, qiiod fueral ad ido!a
tiirbulentus ac fernx, qui scaiidalum lidci goncr;il, eonsecratiis , indignos eos judicans accipere legcin,
projiciitiir. projecit de manibus suis tabnlas, qiiibus cnnfraciis,
2. Sed etsi quis dentem laesit audiloris, per qnem iiicendit viiulum quem pl.ismaver.înt.
Scripturarum cibos commintiebat, ei dividens spiii- 2. Sed quid sibi velit iste vitnhis qucm feceriint
lu.iliier distingiicbat, ut subiilem ex liis ad inieriora sibi riHi Isracl in soliiudine? Vtl qiiid significet qnod
animx transmiiieret sensuin; quisquis orgo bujiis- Moyscs ipsum vitulum igne combussil, miiiularniniuo
mndi evellens deniem conatur a corpore Clirisii concidit, et in aquam aspergens potum populo dedit?
pr;iciilere, anreraiur dens illi. Si enim labulas, quas digiio Dei, Iioc est, opeiatione
3. De lalibiis eniin dicitur : Deiiies peccalorum Spiriius sancii, scriptas acceperai, ideo fregit quia
contrivhli (Ptalin. iii), siquidein ei nianus pro manii, _ indignos eos quibus eas legeret jiidicavit; si denique
el pes pro pede deposciiur. Manus est actio oprran- iit ab eis 387 '"^ viiulus peniius abolcretur, in-
lis, pes est pcr quem inccditur ad bona opera vel cendit euin, et conirivil, el in aquam sparsit, atquc
niala. Prsecidalur ergo ille qui scandalum faeit , nnn subnicrsil, ut quid et polum hunc pnpiilo dedil?
solum in lide, sed eiiam in aetibus, qui per niaiium 5. Qiicm non excitet facium hoc ad quacrendam et
signincantur, aut ofTendiculum praebei ,
quo pedes intelligendam propheiicam sigaificationem? Occurral
inielliguntur. ergo jam inteiitis meniibus quia diaboli corpus si-
i. Recipiat eiiam combuslionem qui combussit, gniflcabaiur inviiulo, id est, homines in omnibiis
ei gelieiinae fraiprnam irailidit aniiiiam. Ptr qiuc gentibus, quibus ad hsc sacrilegia capul, hoc esl
signacula ostendiliir ut i-^le percussor , oinnibiis auctor est diabolus.
dctriincatus inembris, a corpoie excidaiur Ecclesi;e, i. Aureum praterea ,
quia videnlur idololalriai
ui racteri videnles timorcm liabeant , et nou fucianl ritus velul a sapieniibiis instituii. De quibus dicit
siniililer. Aposlolus : Quoniam cognosceiiles Deum, non iicul
CAPUT XXXVII. Deum gloiilicaveruHt, aut giatias egermit, sed cvaniie-
De decimis et primitiis offcrendis. runt in cogitationibus $uis, et obscuratiim est insipieiii
1. Jubelur quoque iiiler IiX'C Israeliticus pnpulus [) cor eorimi.

decinias frugiim, cunciaruinque primilias lerum of- 5. Dicenles eiiim se esse sapientes , stulti facti sunt ,
ferre Domino. Spiritualiter 386 quippe primilia! et mutaverunt gloriam incorruptibiUs Dei in similitu-
friigiim vel priinogenilornm piincipia bonoriini dinein imaginis coiruptibilis liominis, et
volucrum, et
, ,
opcriim osieiidunt, vel ipsain bonam voluniatein quadrvpedum, et scrpentuin {liom. i, 21, 22). Ex hac
,
qu.i! prior est opere, quam Pelagiani sibi iribuendo quasi sapientia isie viiulus anrens, qualia solebani
ofTendiint. Deus aulein, dum illa sibi a nobis jubet jEgypiiorum eiiain primates, el lanquani docti ho-
ollerri, iiidicai ad ipsius graiiam perlinere. miues adoraie ngmenia.
6. lloc ergo vitulo significatumestomne corpus,
id
2. In deciniis poiro Domino offorendis denariiis
niinieriis perfeciionem significat, quia usqueal ipsiiin est, omnis societas gentilium idololairi» dediioium.
Cap. XXXVI. .\. 3. Ojfendicnhim prwbet. Ila Mss. Cap. xxxviii. N- 1- Foriasse pr.-eferendum q"od
et pleriniie Kd\i\, et ci hacret sensus. Meiidum ergo esl in Alborn. Citin tabulis, ciiin audisse' , popuiuin
:
esi in Giialiopio;6e»<. Auev. nd idola conversum. ABtv.

Cap. XXXVII. N. 3. Veruin, quod dixil, iisque ad i. In Vulgala Q lin ciim cnguovissent Deion, ncn
:
p(;r()e(U(j,Gregor., x\v;i Moral., cip. II.

'.'lorte Grial. shui Deiini, eio. Ancv.
Ibid. Grijliiis, loco iinnufidiiifis. Ahev.
307 S. ISIDOIU IIISPALENSIS EriSCOPI 5(W
llanc sacrilegam socieiniem Doininus Cliristiis illn A 3. Unda et merito decem vcrhis leg^MiJa sigtun-
igne comburil, Jc qtio in EvaiigLlio ait : Ignem veni iiir, ui piT eumdeni numerum lignra crucis eipri-
tiiiltere in tenam {Luc. xii), til quoniam non esl qui nieietur. IIujiis enim formae in decein X liliera esl.
se abscondal a caloro ejus , duni in eum credunt Nani reUo uno apice a sumnio usque ad iinum diici-
genies, igne virluiis ojiis diabolicii eis fornia sul- tiir. Rursum alio non dispari per transvcrsa bra-
valur. cliiorum coniponitur. Unde et ipse ait : Non veni
7. Tolum deinde coriius illud comminuiiur, id csl, legem sobere , sed imptere (Matlli. v), utique per
ab illa inal;e conspiralioiiis conn.iiione discissuin |iassionem crucis, cujus iinago fuit in tabulis.
veiboveii aiis bumilialur, el coinminutum in aquam

caput xli.
inillilur, ut eos Israelitx, id esl, Evangelii pradiea-
nienibra, id esl, in riomini-
De quadraginta diebus quos jejunavit Moyses.
tores ex baptismo in sua
cum corpus Iransferant : qooruin uni Israeliiarum ,
I.Qiiid au:em sibi velii quod Moyses qnadra-
id est, Peiro de ipsis g. iiiibHs'diclurn est sic : Slucta ginla diebus jejiinaverit ? Cujiis aciionis qiixdam
et manduca (.4(7. x). Si macta el manduca, qtiarc non ligiira esl in liujus nunieri consideralione; qiiadra-
eliain, concide et bibe? ita i>le vitulus per igneni zeli, g.nario ciiira numero ei Moyses, el Elias, el ipse
ei aciem verbi , ei aqunni baptismi , ab eis potius B Doniinus, jejunaverunt.
qiios abs rbcre coiiabaiur absorptus est. 2. Pra;(ipitur cniin nobis ex lege et propbeiis, et
388 CAPUT XXXIX. ex ipso Evangelio, qnod lestimonium liabet a lege el

De inlerfcct's tiibus millibus. propbeiis (unde etiain in nionie inter uiramqiie per-
i. Nunc aiitem qiiiJ etiam proibeticae significalio- sonara medius Salvator effulsii), ul a mundi illece-
nis habueril requirendum est, quod ex eis mulios, bris aviditatem nosliam tanquam jejunio temperan-
qui sibi, absenle ipso, idolum fabricaverant, sine tiae refrenemiis, quandiu perfectio Di;calogi legis per
iilla cujusqne necessiliidiiiis distinclione jussit inle- qiialuor ejusdem mnndi parles, id est, toto orbe
limi. Facile cst autcm ui intelligalur bnminum illu- prxdicatur, ut deceni quater ducta quadrjgcnariuin
rum interenipiione significari vitionim lalium inse- iiuincruin sigiienl.
cnlionem, qualibus ad eamdem idololairiain delluxe- CAPUT XLII.

ruiii; in talia quippe vitia soevire nos jobet Aposio'us,
Quod Doininus Deus dixit ad Moijsem : Posleriora niea
ciim dicil : Murlifuale membra vcslra, qua^ sunt supcr videbis.
lcrram, forniculionem, immundiiiam, luxuriam, concH-
1. Quud vero peiivit Moyses ut claritaleni Dnmini
piscenliam mulam, et avariliam, quoe est idolorum ser-
, vidcrci, dicens : Si inveni yraliam apud le, ostcnde
viius {Coloss. lii). C
mihi le ij<ium manifesle. Accepit eiiim in | r.Tsenti
2. Dc porla veio usfjue ad portam ire esl a \iiio
coiigruuoi respoiisum quoJ faciem Duinini videre
u^que ad viiiuni, per quod ad nunteni mors iiigiedi-
non posscl, qiiain neino viderei, ei viveret.
iiir, cuni gladio incrcpaiionis discurrere. Sed ipse
2. Qiiid esl ergo Faciem meam videre tion poieris,
iiumerus Irium millium iiilerf^ctoruni iriplicem fur-
nisi qnia quamvis usijuc ad parililatem angelicam
inam indicat pcccatoruin. Oiniie enim pecaiuni aut
liiiniaiia etiain post resiirrectionem natiira prolicial,
faCiO, aut vcibo, aut cogitatioiie commiliitur.
CAPUT XL.
el ad contemplandum Deum indefcssa 380 consiir-
gal, videre laiiicn ejus esseniiara plene non praeva-

Dc confractioiic labularum.
let ? quim nec ipsa perfeclio angelica in loto vel
i. Ascendit itaque Moyses deiiuo iii montem. Iie-
iiitegre attingit scirc, secundum Apostolum, qui ait
riimqiie dat ei Dcus lcgem iii £liis labulis ad iiislar
Pax Dei, quct; exsuperal omncm sensum { Philipp. iv), ul
priorum prscisis. Scd quid significaviTunl ea^dcm
subaudias ct aiigelorum.
tabiilae, quas primiim a Domiiio Moyses accepii , et
o. Sola cniin sibi inlegre nota est Triiiitas, ei liu-
siiie inora coiilregit?
manitaii suscept*, qux teriia est in Triniiate pcr-
2. Tabula; i'liB imaginem dcmonstrabant prisc;e , , . , .
, n i
• •
f . •
^*"*^- "'""^ deinile in sequentibus verbis Dei, liitiiri

legis, non post lungum intervallum pro popiili pcc .
D
calo cessaiilis. Alia; vero, ad inslar priuruin iier;<lim
Cliristi Ecclesi:cque mysierium liguratiim est. 391
Gestavit qui|ipe Moyses typum pdpuli Judseorum in
incisK, Novi Testamenli liabuere ligiirain. 389 '^'*
Cbrisliim poslca credituri. Ideo illi dicium esl : Cum
non franguniur, ut osiendereniur Novi Tes aiiienti
transicro, posteriora mea vdibis.
cloquia pe inansura.
Cap. XXXIV. N. 1. Nuiic aulem, usqne ad idolorum ev tribiis per.sonis. Sunt antem
qiia siibîstit in iina
sirvilus,f.\ \ii coiitr. Foiisl., cap. Iii. Grial. Imc coiijicimuf) Grieci alicujus scriptoris
(iiuaiiiiini
2. Noniiiilli Kdiii, iiHmiJrHs viginli Iriuin millium. verba. Nam rei>eluniiir paululiim linmulata, ulpote
Alqiie ila ( tiain Crialiiis cdiderai, srd correxit deiiidc cx diversa inteipretaiione, lil). i Seiileiili:iriini, cap.
nui;,eivs Uium niillivm,quod recliim esi. Arev. 5 ; idic eiiiin : Sola (ini|uit) Triniias sbi inlegre nota
Cap. xl. N. 2. Alboin. Cod. exliibel oslenda
ur, esl, el buniaiiitns a Clirislo susccpia, quce teriin esl in
jro osiendercnlur, et e\ ('riginali Isldori, lioc esl, ex Trinilale persona. Ulruniqiie vero iii idem rccidil. Ob
id naniqueTiiiiit s biimaiiilali suscepla' intcgre
iiotn
veliisiiori Codice oslcnderelur. Aiu;v.
esl, qiiia bum:iiiilalis siiscepta; nnniine
Verliuin ipsuni
'
Cap. xi.ii. N. 5. Sola enim sibi inlegre nota est Tri-
tiiius, et humanitttli susceplie, quce tertia esl in Trini- susVipens simul intelligimus. Ac proplerea buniaiii-
Cliristo susccpta ab alio iiiicgie iioscl iiun
taie pcrsoiia. lloc csi , iiou qua buniuiiilas csi, scd tas a
309 QU.^STIONES IN VET. TESTAM. — I.N EXODUM. 3!0
4. Qiiidaiii Iiunc sciisuin iii Evnngcliu diciinl ruisse A taruiD scripturam per nimiani stoliditalem cordis
c-nmplcliiin, cnm asccnilis-cl Uoininus iii inonlein, carnaliler accipiunt iii(idolc.>, illis Inla ficies Mnysi
i|ii.iiidi) appaiiiil Moyses colloqiiens ciiiii Jesii, et quodain velamine legilur, ila ul nnn pnssiiit loqueii-
iiteo ibi coiii|jlelain aiunt islani prdinissiuiiem, quain tis legis gloriam siislinere.
accepit in nifiiie Sina, cuni dicti.m est : PosurioTa 5. Sed si conversi fuerint ad Deum, auferetur ve-
niea videbi$. Viilit crgo posltriora ejus, id esl, vidit lameii, occideiis liitera morieiur , vivilicans spiriius
(|ii;n iii posleiiorilius el uoussiinis facia suiit. siiscit;ibitiir. Dnminiis enim spirilus est, et lex Siii-
5. Qiiod autein ait Boininus ad Moyscii : Est lo- riuialis esl. Unde et David orabat in psalmo : Rivcla
ciis apud mc, slab^s super pelrnin ; el p:iulo post : oculos meos , et considerabo mirabilia de lege tua
Tullam mtinum meam, et videbis poslcriora mea ;

qiiia (Psalm. cxviii).
rniin ex si'la Ecclesia calholica (^lirisliis conspiciliir, CAPLT XLIV.
a,>uJ se esse Idcuih Dnniinus perli het de quo vidca- De (edificalione arca;.
p.ir. In pelr;i Moyses poniliir, iit Pei specieiii con- 1. Jam niinc arcam Teslamenti Domini inspicia-
lcnipleuir : quia iiisi qiiis (idei solid.latcni leniierit, nius, iii qua erant reposiloe labulae legis. Per lianc
iliv.inaiu pixsentiani noii agno.^cit. Du qua solidit:iie arcam, qiiam de lignis impulribilibiis .Mnyses fa-
Doininus : Super hanc petram, iiii|uit mdificabo Ec- g bricavii, Ecclesia Chrisii' signilicatur, seJilicata e\
,
ciesiam meam (Uatlh. xvi). omnibus sanclis, menie et corpore incorrupiis, Iia-
C.\PUT XLlll. beiilibus inierius etiam duas labulas Teslamcnti , id
De gloripcatione Moytis. esl, obscrvantiam legis et Evangelii. Intus aulein ac
cum foris inaiiratiir arca sic et Ecclesia qnasi aiiruin

f. Quod vero, descendenie dcnuo M»yse la- ; ,
hiili.s, facies ejiis glorificata videtur, sed lamen vela- radiare debet, lam iiilerius vitie splendore qniiii
iniiie tegilur, Iioc signilicnbat nt osienderet eam cxterius docirinae etsapientiae daritaie.
legem myslico esse velainine cooperiani, tociainque 2. Corona aiiiem aurea per circuiium et qiiaiiinr
inlidelibiis et occultain. Sermo qnippe logis liabct circuli aurei, 393 1"' per qiialuor aiigul.is jiibenlnr
scienli* gloriam, sed secrelam : liabei et corniia adjnngi, id signilicant, quia in eo quod in licclosia
quibus contra dn- per quatuor iniindi partos dilaiala tcnditiir, prncul
d' nrinn Testamenlorum, 392
gniata falsitatis inccdit arniaia. dubio quatuor saiicti Evangelii libris acciiicia prje-
2. Cnm enim Moyses legitnr, velamen est posiliim dicaur : qu« lainen intra unius corona; ambituin, id
5Hpir cor eorum. Ei manifesie diim lcgis et prnplie- csi, inira ejiisdciu iidei unitalem concludilur.
pnlesi, qiiia Iionin Deiis esl. Valelqiie ad Ikic coin-

ille Q Isiilorus qnnqiie ipse loqui interdnin laiidet, nt lib.
II uiiicaiio (qiiain vocanius) idioinaiiini. iN:iiii, iil 'pse II Senlcniiani'n, cap. Inimicos Dei perseqitun-
I.") :
l<li. I SeiUenlianini, c:i|i. li, ait .Mediulor Uei ct lio- :

ti:r lenebrtv, iiui inlclliguntur dtvmoncs. Iti e-l eniiii
tmniiiii homo
Chrislus Jesu^, iietfuaqnam aticr iii hu- in onmbiis .Mannscriplis, meiidose vern in Excusis :
niiiiiitaie, aitiT in Ueitali esl , hed in ulraque iialurii guie iiitcHigunlnr dicmones. Qnare lib. ScntiMit., cnm 1
iilciii uiius e t. Vnx aiiieiii lerlin, nrdincm lioc loco pnssel dicerc Sola Trinitas sibi integre nola esl ,
:
ii''ii III. gis sigiiirical, qiiani ciini biiiariiiin nuineriini ei liunianitas aClirislo sHscepla, qui leriia est inTriiH-
seiKirii terliam parlein diciinuSj aut cum doctus poeia I de persona (id enim volebai) nnUui tam.'ii ad pr;E-
in cpillKilainiu cecinit :
cedenlein (ilirisliim provocaliulnin respicere, sed ad
peisonani sulisequeiilcm. Quod focit iiem linc loco,
Virginitas non I01.1 liia esl, e\ parle parenliim esl ;
(Uin laineii hiimanilatis suscepte nom ne Fi'iiini
Tpflia pirs palri daia, p;irs daia lerlia inatri, ipsum (ut diximus) suscipienien oncepcnl. INeque
Terlia sola lua esl noii piiguare Juobus. :
1 st qiiod de scriptura; veriialc aut liic, aiit lib. i
Senlonl. qnisqiiain diibitet. Nam ut lilc octo, iia
Qiiin eliam Isidonis ipse alibi qiioque eadeni de illic sedeciiii manuscripii libri, laiii Langobardicis
Triniiate eodem niodo loqniiiir. Naiii lib. i advers. quam ciiaractrnbiis scripti, omiies uiiinino
nnsliis
.liida'OS, cap. 4 : C«/iis Trinilalis (inqiiii) sicramen- cuni Fditis oonsemiiini. Gr;.\l.
l:jm ei Aggwus propheta ita nperuil c.r pcrsona Do- //(irf. .Alborn. Vo/iis, pro i'fr6is;el mnx : IIiijus
:
viini, diccns : Spiritus mfiis erii in mrd.o vestri. Ecce eniin forma in X
est litiera. In n la ("irialii crat sed
l>eus, qui /o7«i.'iir, Spirilus ejiis. l'ost hxc de
ecie quia subsistit, verum sensus exigit sed qua subsistil.
lnrlia persnwi, id esl, de Eilio ila sitbjecit : Quia ecce D AlIEV.
rgo cvmmovebo ca'luin ct lernini, et veiiict desideralus 4. Posteriora mea videbis. In Flnr, I, ad margin.,
cinictis geniihus. Et piulo pnst Et uunc bominus, qiii : eo lem charanere est :iscriptuni Et posicrinra vidcre :
fiiisit me, et Spiiilus ejus : ecce dua' persontr, Oominus est clarilicatuni Domiui humanilatem contemplari.
el Spiriius ejus, qui miitunl, el leriia persona ejusdem Arev.
Doiiiiiii, ijui mi:tili(r. lii^ ilaque Filiuni lerliani (ler- Cap. XLiv. N. 1. Ecclesia Christi significalur , vel
soii;im, lioc psl, nnaine liilnis dixil. Uiio scnsu liciiit eliaiii niens nnslra ex Urigene ; ita ciiiin ille, liomil.
i.iicpre In Triniinle divina tertin persoiia Palcr, ler-
: 10 in Numerns : El arca aiirea. in qua suiit tabula:
lia FHius, tcrliii Spirilus sancUis. SeA , nm in liac ( Testamenii [u! opiiior) non aliudgunin ineiis noitra eisc
Tnnitale iiiliil priiis sil, aut pnsloiins nnslrai I iiiieii , declaralur, in qua legein llei del/emus liabere de^cri-
iiiircs, (piasi ordiiieni in divinisox pi(icessioni|iu> ri- plani. llivc aulem ni: ns aurea dibel csse, liocest, pura
(pi;rentcs, reduiiint
itaqne lias diC'Midi f r-
jaiii id ; el pretiosa, in q:ta legem IJei descriplam semper liabea-
iiias nnii t.iiii iisiirpimiis
snlirie interpreia- qiiaiii mus, sirul Aposlolus dicit, scriptam non atramento, sed
iiiur. Qnoil vcrn liiinianil;ileiii persniiani i|uibusilain spiriiu Dei vivi, non in tabulis lajideis, sed in tabulis
fa.ere videtur, ii n'in ailendiiiit pro»ocal)'iliiin qn:, cordis curn.ilibus. Ainlirns. vero carncm Salvatnris
qiiiv,quod, ciiin inlcr duersi geneiis dii» iKiiiiiiia esse voliiit in c. ix Episl. ad llebrajos. Vid. nol. ca|i.
pciiitiir, tanluin pra^ceilenli, >ed seqiieiiti <liaiii
iioii seii. Grial.
apiari snlere, iiolissiino Sallnslii cxeinpU) : Est lo- 2. Corona aurea per eircuiluin. Mliil liic do cnrnna
tui in carccrc, quod Tullianum appi^ttuiur. Qnuiujdo surca Grcgnrius, e (juij suai rcliqua 111 Pail'jrah
Il S. ISIDORI IIISPALENSIS EPISCOPI 3«
3. Vecles qiioque de ligiiis ?eihim fiunt, qiii eis- A Deum , nisi per ch iriialem ; plenitiido enim lcgis
detn ad portaiidiim circulis inseruntiir, quia forles dileciio est.
perseveraniesqiie doctores, vclnt impulribilia ligna, 2. Alii eadem duo chcriiliim diio iiilelligunl Te-
quserendi sunt.qui, insiruclioni s.icrorum voluminiim siamenia, qu.i! inuliiiuilinis siia: scieiiiia iiropiiiato-
semper inhxrenti^s, sanctae Ecclcîa! unilatera devin- riiim Dei, id esl, Cliiisli sacramenla oluimhranl, te-
ciant, et quasi inlromissis circiilis arcam portcnl. sianle prnpheia ; In medio duorum animntium cogno-
Qui auro quoque jubenlur operiri, ut cum sermone seeiis [llabacHc iii, i). Ili versis vuliibus se respiciuiit,
aliis insonanl, ipsi eiiam vita; spiendore fulgescanl. dum in spiritualem sensuni verluntur; tunc eiiim
C.^PUT XI.V. alterutrum sibi melius concordani, et in oinnibus

rcciius consonant. Siqiiidein ex utroquc lalere ora-
De urna aurea, et lahulis, el tirga.
ciilum, vel propiiiatorium , tegiint, quia Veius ei
1. In liac Tesiamenli arca (uit urna aurea, laLulx
Noviim Testamenluin lain Chrisli sacrainenla quain
qiioqiie, et virga Aaron. Ilaec arca, ut pra;d ctum esi,
Ecclesiae mysteria siib xnigniaiiiin liguris operiunt.
Ecclesia est, habens duas tabulas hipideas, id esl,
duplicis Testamemi perpetuam (irmiialem. Lrnam
395 CAPUT XLVII.
Ve altari.
qiioqiie auream intelliginuis carnem Cliristi puram
1. Allarc auiein illud corptis Chrisii significabat,
aique siiiceram, qux reconditum in se manna per- ^
sivc omnes âncios, in quibus ardet sein|>er divinus
petux divinitatis conservat, et angelici illius paiiis
igiiis, el seniper consumilur caro.
jierennem coelcstemque gerit diilcedinem; neenon
CAPUT XLVUl.
etiani virgam Aaron.id esi, ejusJem summi verique
De mensa.
pontificis nostri Jesu Cliristi salutare vexillum im Posiia vero mensa pacis
1. el fidei Ecclesia»
morlalis niemori;c sernper viriditate frondens.
gi>slabat lypuin, inqiia pascimiir alimenlis Scripiu-
394 CAPUT XLVI. rariiin. Ad ciijus unilalem ex tnlo orbe vocibus apo-
De propitialorio et elterubim. siolicis Dei populus congregalur, Saloinone dicente :
1. Jam porro per propitialorium super arcam Te- Sapientia adficavit sibi domum,puravil mensam suam,
stamenti positum idem ipse Clirislus insinuatur, qui miicuit vinum in cratere {Proverb. ix, \\, et reliqua ;
inler Dcum et hominem medius propitiator iiiterve- iliceiis ruisiis : Yenile, edite de meis panibus.
nil; de quo dicii Apostohis : Qtiem proposuit Deus CAPUT XLIX.
propiliationem pcr fidcm i;i snngniiiie ipsim (Rom. iii, De candelabro et oleo.
23). IIoc prnpiiiaioriiim arcx superponitur, sicut ei I.Candelaliruinillud septem ramorumSpiriiussait-
Chrislus capiit est Kc(lesi;p, ciijiis a dexlris et a sicii gcstahat iniaginem, qui sepliformi gralia illustral
nistrisduo cheruMm assisliiiit. riienibim auteni plc- omntm Ecclesiam in iiniiaie (iilei 396<^'>"^'^'^'>''^'"-
niludi) scienti» inierpreiaiur, plenitudo scienliae est Alii idciii caNdel.ibriim Clirisium inteUigiinl, geslan-
eharii.is, iil esi, dileclio Dei ci proximi, qiia Domi- lein septeni Ecclesias, in quibus sepiifonnis Spiritus
nus Oiienitiliir; nemo enira poiest perveiiire ad sancli splendor cmicat. lluic caiidclabro liuiit emiin-
parl. II. cap. 10. Etqnidem eadem Iikc mullo aliler u.yi Aaron, in lege prwcepla suHl ; virga pnteslniem
et Scpiiiaginia , cl eorum Latinus inierprcs reddi- siyiiificat, manna gralinm ,
quia iiisi cum i;ratia non
dere. Pro his eiiim apud August. in Qiisstinnibus esl poleslas praeepla faciindi. Yerumlamett (juia lex a
in Exoilum verha leguiilur
li.x'C Ctjmaiia aurea lor- : quovis proficienle non ex oinni parte complelur, pro-
lilia iii circuitu. Sed in hoc opere e variis auclorihiis pilialorium esl desuper ; ad lioc enm opns esl ul pro-
conlexlo non allcgnrix raodo, sed safr.ê eliam Scri- pilius iil Dius, el idio desuper ponilur, quia suger-
pliira; lialaiiones penniscenlur, qiiainvis Gregoriiim eialtal misericordia ju:licium. Ghial.
l;oc loco Viilgata Edilione usiiin vel i'«i(es soli salis 2. .4/ti eadein dna clierubim. Greg., iioiiiilia citata.
iiidiceni , pio quilius inierpres ille geslatoria vel Grial.
tupportiiloria reddidil. Gkial. Ibid. Teslante prophela : In medio duorum atima-
3. Deviiiciant, cx Hed. el Impress. Denuntienl. itum cognosceris. Inicriiit le^timonium ex Hahaciic
Msii. 0., et Grcg., mendoie, opinor. Grial.
D '-regorii allcgori:*. Cilaviliiuc illu (quod ei comiiin- I
Ihid. In Albiirnoziano qiinque exstit denuntient, d>im fuil) noii ex Vulj;aia, sed ex Sepltiagiiiia Edi-
qiiod mendosuin Grialiiis exi^tiinat.Arcv. liiiie. Pio liis enim verb s Ilieron. In medio annorum
Cap. XI. V. N. 1. IJrnam quoque aureum intelligimus noltim (acies verlil. Non sohiiii aiileiii lleliraea iliversis
carnem Chrisii, eic. ILvc quidein ex Ambrosio sum- piiiiclis niilaia ulramqiie iiilerprelalioiiein recipiiiiil,
p!a videnliir, nisi quod vero ur-
ille areair. , no.-Ier sed Ecclesia i>trai|iie eiiaiii in divinis ofliciis utiiur.
iiam Salvaloris carnein esse viili: iia enim Ambro- Grial.
.«iiis, Inco ciiaio .^licnm Testamcttli. Ihvc est caro
:
Cap. XLviii. N. 1. Dicens rHrsiis. Ila Alborn. Cod.
Snliaturis, in qua eral urna aurea, liahens manna Giialius cum a'iis oiiiillit rtirsus. Verba 1'roverbio-
iliciniialis, et virgr, Aaron, qut floruit in sacerdotio niin siint Sapicnlia lEilificavit sibi domum, excidil
:
Clirisli, e.l tiibula; diiorum Teilamttilorum. Grial. coluiiinns scplem, imniolavil vicliittas suas, miscuii vi-
Cap. \lvi. N. 1. Idein ipte Cliristtis insiitualnr. Ili uum, et proposttil mentam suam. bt vers. 3 : Venite,
GregMrins, lioniil. C in E/.ccli. Quid enim per propi- conitd.te panem meuiu. AhEV.
iliUorium, nii: lledempli r humnni iieneris desiqnulur ? Cap. XI IX. N. 1. Spirilus snncti gestabat imaginem.
Al(|iie enileiii iiioilo .\ml'rOsiiis .\pt'au'em propiiia- : Anibr. Cnndelabra vero dona Siiiritus samti sunl,
:
turium super arciiiti pvsilum esse ili:iinr, qitia ipsi Me- quic in Eiclesiis luceitt inlelliqenlibus, per eum super
diaori Dei et homiitum a Deo Paire donaium cst ul quetn requiescil spirilus sapieniiit el inte leclns, spirtlus
etset propitiaiio pro peccalis iios(ms,cIc. Cur veio consilii et firittudinis, spiriius scieiilite ei pieialis, el
super arcam et lota oniniiiodere clcganlissiiiie Aug., spiriius tirwris Doinini. Ilier., ail Zjchar. iv : Cande-
qiixjl. 103 In arca voni jussa iUNtlex,ci •naiino",ci
: /ufrrum (in |iiii) soliduin auteum llebrai, lcgein, id
313 QU^STIONES IN YET. TESTAM. - IN EXODIJM. 314
cioria.quae in Isaia fortipes iiuncnpaiiiiir(/5ai.vi, C). A prscdiMtione instruiluF, eorum aocioritatc solidatiir.
iiilcrprelaii Uiide eonjunclsc bases binae siiignlis labiilis suppo-
i. El li.-uc qiiiilain duo Tesiaiiieiila
se iiiiniur, quia diiin propbeue santii in veibis siris de
suiit, quibus peccala purganliir, qiia;que iiilrr
Medialoris incarnalione concordanl siibseqiieiiles

Spirilus saiicli unione sociaiidir. Exlra veliim autem
,
eandi'labrnm ardere pra^dicatort-s Ecclcsis indubilanler a^dificant. Et

leslimoiiii, quo-l oppanîini esl,
pr;rcipilur, quia sine ullo Veleris Teslanieiiti vela- coni in semetipsis non discrepani, illos In se robu-
jam verilas fulgel. stiiis firmant.

inine Spiritus sancii
3. Qiiod aiiiem argenteas ait bases, et labiilar.
4. Oleiiin vero, quod de arboribus olivarum sii-
eamdem gratiam Spiri- deauratas, oslenili-l pra-cepia aposloloriim longe cla-

niendiini Doniimis pr*eipit,
riora esseqiiain propbeiarum. Tenloria auiein, qiix
tussancli osiendit, habenlein in se paceni el miseri-
aiisulis assiila, el circiilis suspeusa alque innexa fu-
cordiam per Salvaluris adventum ; uade incaidibus
verilads accenditur. nibiisad moilum corlinarum viginti et oclo in longmn
iioglris lanien
atque latum qiiatuor cubitis distendiintHr, rebqiia
in
CAPUT L.
credentiuin piclis inlelligitiir , qu;e liseret et pendcl
De tabernacuh.
in fuiiihus fidei. Funis auteiii triplex non ruinpilur,
\. Seqiiiliir nuiic fignra tabrriiaculi, quod, jubente
B qiia.' est Tiiiiilalis fides, ex qiia dependel et per
Doinino , Muy-es fahricaie jubelur. Tabernaculum
quani sustinetur omnis Eccl. sia.
hoc per allegoriam Ecclesia est in hiijiis viise ereino
Quoniam abicondit i. Quod aulem viginlr ct oclo cubitorum in Inngiim
consliliita, de qua Psalmisia ait :
labemarulo stio die maloium (Psalin, xxvi, 5). distcnduniur, et iii laium qiiatiror cortins unius men-
nie in iii
2. Vaiiis ilaquespeciebuslabernaculuin iiistruilur, sur 1', inseria lex 398 Evangelio designatiir. SL'piena-
namque nunierus lcgcm sigiiifican! solet proptcr

partim preiiosis, parlini vilioribus; per qnod inoii- riiis
niiilla septi-narii iiiimeri sacranieiita. Qui eoDSDCiatiis

straiiir aiios sanclos.alios peccatores esse in Eccle-
sia. Fideles auiein oinnes inira corpus Ecclesiae ad Evange'ia qiialuor, qiiater seplem consequenter
consiiiuios, iiifideles vero exira sinum collocaios, vigesiinum ociaviim niimcrum faciuiit.
CAPUT LI. C.^PUT Llll.
De coluniiiii el earuni baxibut. De decem corlinis.
1. Dccem aulem coriinae (iiini, ut intcgnim pe'-

1. Ipsum autein labernacuUiin cnin in typo Eccle-
sir (ierei, columiias ei quaiuor fundi argcnteas Do- fectioiiis numerum tciieant, et legis ilecalognni signi-
niiniis jiissit. Columiix isix qiiaiunr Evangeli^l.'e san ficenl; qui tauieii quinqnagonis aureis circiilis sibi-
Clisunl,fideiKimitatefundati.Arg.'ntea:auiem397r '"«^ conneclunlur ,

quia omiies fideles pcr donnm
Spiritus saucti fidei el cliariiatis viiiculo sociantiir.
diciiniiir propter divini eloquii claritatem.
2 llarum columnaruin bases pnipbctx ."Unt, qiii
Quinquagenarius eniin numcrus ad Spiriluiu pcrli-
suo gesiamiiie siruciuram portant Ecch-sia!; supra net sancium. Unde et qiiinquagesimo die poa pj-
fiindainentum eniin propbeiarum evangelist:c collo- scha dcsceiidit de coelo Spiritus sanclus.
caiii Ecclesiam, eoruinqiie aiicloriiate evangclicam CAPUT LIV.

fidem CDiifirmant. Capnl auiem culumnarum aiireum De undecim velis (ilicinis.
ille esi, dequodicii Aposliitiisquia cnpui viiiChrisius. \. Qiiod vero uiidecim vela cilicina fieri praccipiun-
CAPUT LII. tur, in cilicio peccaium ostsnditur, propter li:idos
De tabulis deauratis. ad bcvani posiios. Quoniain ergo siiperins in dcccm

\. Interim et labulas deaiiratas erigi prxcipil, et coriinis sanclos perfectionem legis tenenies ostcnde-
fiinili ennim liases argenteas jubel. Quid eiiiiii per r.it ,
priifcclo undeiiarius ciliciorum numerus, qno-
tabiilas, nisi doctnres el apnsldli, evlensa in miin- niam transgrcditnr dcnariuiu , traiisgressores Icgis,
diim piajilicaiione dilalaii? Qiiid per bases argenleas, liiic est, peccaiores iii Eccl sia fuiuros significai.
ni.si, ut prxdictuin esl, proplietx signanlur, qui su- Sed lamen el ipsa saga cilicina quinqiia.::enis ansnlis
perimposilas labulas ipsi firmi ac fusilcs stisiineiil? D cnpnlanttir propler puenilenti.* sigiium ei spem remis-
2. Quia aposiolorum et ductorum viia, diiin eorum sionis peci aionim pcr indiilgciiii.iin.
e.il, voaov inierprelantiir, LampaJem aulem, id esl, oppnnsuni, qnoil magis nsiialiim csl. Arev.
flaminam in rerl Cf candelabri luceniem aique (iilgen- <".AP. 1,11. iN. 2. Unde ciiiijuucKe biises bina: sigiufi-
leiii, Chrithim, qui cuiiul legis sil, et oninein mundum ennl, ex Orig. liom. 9 in cap. xxviii. (Irui..
,
illiiniinei. Seiilem lucernns super candelabrum, sepiem .). Alborii. : Qnod aulein iiryeiileas ait bases scd ,
qraiias Spirilus sancii, Ihec qnideiu de Iblir.Kiirnm labulas deauralns. Qiiod elcganliiis videlur. Aiiev.
scfisii se dicere prollletur. Ipse vcro de cicle-i.isii- Ibid. Alb. Kon fiicile rumpiur , et ex nriginali
:
ciiriim viroriiiii ciiiiiineiilaiiis siibdit Candehbrum : iiiilicalur rfpriimpilMr, pro qiio alii Mss. disruni/ J.»r.
aiireum de auro purissmio Hcclesiaiii inlelli(iunl, qnw Verba EC' lesiasuc siinl Fuuiculus tiipltx dijficitc :
in Scripliiris sani tis tensuin ac mcnlcm miigis qiiain rumpiur. Grialius per qncm snsiiiieiur. Aiiev.
,
verba yerquiril. GiiiAL. t Alii, qui cum socialur. Scd pierique, qiii cnnto-
ibid. I>aias, Inc. cit. : Kt vohvit ad me unus de ciiitiis, 111 sil iioininalivus pro ablalivo aiisnluio. Arev.
srriipliim, el in nianu ejiii calculus, quem jorcipe C.vi*. Liv. N. 1. Qitod vero, liMiii-! ail riniissionij
tuterat de altari. Ancv. oi, vcrba Ang. , xv de Civit. , c.ip. iO. Gbial.
2, Giicilius aliqiiaiidu sciibit obimmvm, aliquandu
SI3 S. ISIDOKI lliSPALENSlS EPISCOPI 51S
2. Unde el qiimqiinf;osiiTitis pâliniis vcni;r ei re- A CAI UT LVI.
missioiiis esi. Possiinl qniiliMii el li.ic lenlori:» cilicina Ve diversis donariis ad comli vclioiiem tabermieuli.
(i)iiil)iis laburn.iciilum tosjitiir, et pluvias, el ventns, 1. Ofrerunlur aulpiii uno sluilio el lanien diversa
et tiirbinos tiilerant) grnss.x lioiiiiniini nioines accipi, donaii;! ad coiibliuclioiieiii taberiiaciili jiixta quod
,
qn.T alii|uamlo iii Ecclesia occulto l>ei juilicio, quaiii- scrlpuim cst : Auruni , argentiim, ccs , tapides pre:io-
vis dui;v siiil ,
prajfvrMnliir. si. 1 uin prseieiea byssum, rocouin, hyacimhiim, et
399^- Uiide et bene sequenicr polles arieium piirpuram, pelles arietiiin rubricalas , et pollcs bya-
ibi siibjecit, ut per arietes diices pnrpns losqne Ec- cintliinas , sed et ligna impulrihilia, pilos quoquc
clesianim ostenderet. Qiii, qiiia deseiv re ciiris lem- tapraruiii ad ooiisiriiiiiiineiii laheriiiiciili.
poralibiis non liiiient, oporiet iit leniarniiiiim veiitos 2. Sed el quidipiid in culluiii olad vesles sanolas
61 pliivias de hujus niundi ciinlrarielaiihus pniienl, iiece.i-sarium eral viri cuin niiiliiriljiis pra'biierunt,
ut qui iiitra Ecclesiam .-piiiliialitfr, qiiasi bj>sus, et armillas, el iiianres, el annulos, ei dexiralia, oniiie
lijfaciiitlnis , et purpura fiilgent, securi interius re- vas aureum iii donaria Domini separatum est. Si
splendeant , duni pnrpnsiii el rectores eorum conira qiiis liahuit liy.icinlbum, piirpurain, coccum bis liii-
piocellas et lurbines sa ciili foris laborant. cluiii, by-sum, et pilos capraruin.

CAPUT LV. B 5. Figura itaque prioris laberniiculi Eci lesi* lypiis
De oppanse velo in medio tabernaeuli. esl. Per hxc itaque muiMTa signiricantur meriluriim
1. Quod vero in medio taliernaouli velum exten- diina, quibus ornalur Ecclesia : fliles ejus aiiru coin-
dilur, el exlerior pars ab inttriore separaliir, illud piiralur, sernio praedicatioiiis argenlo. Quod voro
sij;iiilical, quod nunc p< pulis Ecclesiae, qii;c pmniis- qiiK in ornanienlo, sive labeniaoii'o lecessaria suiil,
sa siiiii, Ttiut oppaiisa, quousqiie reveleiitur, videre viii cum niulieribus pr;ibenl, hoc siguilical qiiia
non liceai. Sic enim et Aposlolus ait : Auiic lidc- iiilra Ecclesiam virtutes forliuiii, quse per vims ox-
mus per speculum in cenigmate, tunc autem facie ad primuntur, ei exigua opera inflimorum, quac per
[aciem (/ tor. xiii). Quandiu igiiur in boe mui.do iiiulieres iniiinaniur, omnia locuin iiiveniuiit, et ad
sumus , tanquam pcr speculum veriiaieiu videnius, usus sanct;B acdincalionis accipiuntiir.
posiii quasi in sancta, nondum pervenientes ad san- i. Collaiio vero ipsa non flt iiecessiiale, scd
cla sanciorum. sponle, quia fides sponlanea est. Nain per arinillas,
2. Sancta enira possunt osse ea quae in prxsenti qiiae lacertos astringunt, praeposiiorum valile labn-
sseciilo habere sanela conversaiio poiest. Sancla vero ranlium opera domonsiranlur. Per inaures siibilitn-
sanctoruin, in quae seinel lanliiminndo intrauir, ad riini ohedionlia expriniiiur. Per annulos signaciilum
ccfilum est trausitns, ubi est propitialorium el clie- C seirolonim o>teiidilur.
riihiin, ubi et mundicordibus appiirere pnleril Dens. 401 S. Uiide el quicdiim minus inlollijjenlib s
Iii qua tanien conversaiioiie coiisiiiuii non siiie ad- occiiluiiiies ,
quasi suh sigiiaculo reooiidinii doco-
jiilorio Spiriiiissancii cnnsisiimiis. Habeiniis eiiim re^, ne indignis quihiisqiie Dei sacraiiien a crod.iii-
IX uno Spiritus sancli fonte seplem lucernas , qiiae liir. Unde et jiislus Leialiir, el dicit : In corde meo
illuminent pnpulum Ecclesiae , id est, sepiemjdicem abscuudi eloquia tua, ut non peccem tibi (Ps.lnt.
Dnniini graiiam niissam in universum orbi'ra lerra- cxvi!!, H). Porro per dextralia opcra bona ei dcxira
rum ,
qiiii" po|iul(is Ecclesiae fnlgoie Spiritus sancli ciiinmeinoranliir.
diveisa charisniaiiiin clarilale illiislral. 0. Per v;is aureum in donaria Dnmiiii separaliiiu
3. Potosl quidein hnc opp;insiiin veluni, qiiod par- divinilatis iiiielligenlia acupiiur, quae laiiiu ali iii-
lem tahernaculi inierioris occultabal, ne prospice- lerioriim aiiiure disjungitur qnaiiio ad sola qiiio
reiilur illuc reposila , toinpus illiid significare quod 3Dlerii3 suiit ainanda sublevalur. Porrn per liyao n-
fiiit sub lcge. Qiiia ea qua; lex et propliel;e ceciiie- tliuin spes coelesiiuin pr.emiiiriiin osleiidilur.Per pnr-
ruiit occuila erant, et inierjeclo velaiiiine videri pur.iin cruiir ao loKraiiiia passioiiHin amore logni
iion polorant. perpelui exhibiia declaralur. Per bis tincliiin coc-
400 i- Sed posteaqiiam Chrisius adveniens lem- D cni chariias demoiistraiur, qua; pro perfectione
)
iire passionis veliim illud a siiiiiino usqiie deor- sui bis lingiûr, quia Dei et proximi dileciioue de-
Mim dirupit , onini.i illa qiia; aiilea eranl occiilta, coralur.
per Doniini passionem ad no.-.triim fidein siiiii reve- 7. Per byssum inimaouIiHa carnis incorrnplio, et
I >la, diceiite Aposlolu : Aofcis auiem revelavit Deus splendidissinius sanctimoiiiae candor osteiidiliir;
per Spiritum smim : qiiia Spiritus oinnla scrutalur, et hyssus eiiiin liiiuin ost candiduin, Per pilos auieiii
ea quce siinl alta Dei (/ Cor. ii, 10). capraruiii, ex qiiihus tiliciorum asperilas loxllur,
2. Crossce Iwminum menles. Ila G iidiiis ouin aliis prnfunda Di'i. AiiEV.
Ldiii*. Sed foriasse iiielins esl oiini Allinni., crassm Cap. lm. M. 2. Sed et qiiidquid in ciiltiim, iisqiie
luim.niim iiienles. 1'rn duKe sini Gi ii liiis e .idil ditra; ad irrig liis, Gieg. suiil vtrba, xxx Moial., oap. ti.
suni. Iii Alh., aura sunt. Alii, liuminuiu mciiles, qui... Viil. oliain Orig.. Iidiii. 15 iii c. xxv. Giiial.
tluii siut. Akf.v. 5. Giiil. Alli.: Porro per dexlraliubuuie operationis
Cir. L". fi. "2. .Alii, ubi et mundis corde. Soil mi/ii- ornnmenlu, sive ojera buna, Am.v.
dicordibus probuin est ox diuis ad lap. ia, in Geiie- 0. Gnalius, aiiianilo subl v tui ; cl iia alii Editi.
siiii, iiiiiii. \i). AiiEv. Seil geuiiiiiu II videiurquod cuin JU. Alliorii. teiieo,
1. N ulgaa : S/)iri(Hs t'/ii»i omiiiii scruia ur, clium aiituiid<i iubU.dtur. Ari.v,
, ;
-,7 QU.ESTIONES IN VET. TESTAM. - IN EXODUM. * S!8
Dmn igitur alii A nuin(|ue loleranii.-e, quibus mortinrantnr memlira

ilura nocnitenti* afniciio designatur.
pa?nilenlium, et quidem species dispensati inec-
pcr armillas ei ann ilos lorte magisterinm excrcent
liae
qiie iliinorum sunt divisae per Spirilnni s.-inclum fi-

aliiper iiianies el destralia devolain audiendi obe-
abi per ilelibns ut in singnlis distril)nlionibns perfeclnin
dientiam recamqne operalioncm exliilient
,
;
Dei intelli- Cliri ti tabernaculuin conslrualur , in quibus liabilel

vas anreum prseclaram subtilioremque
per byacintbum purpuram el Deus in medio sanclnrum.
gentiam leiient; alii ,
CAPUT LVII.
cocciim andila copleslia sperare, credere, amare non
adbuc subtiliori inlellectu mi- De inujuento quo perwgilur tabernaculum;
dcsiiinnt , eliam qiiae
per byssum incorniptionem 1. Porro unguenmm quo pernngiiur laliernacu-

iiime cognoscunt; alii
liini clirisma esl quo ungitur pnpulus fidelis in
caruis olTerunl ; alii per caprarum pilos deploraiit ,
aspcre qund libenler admiserunt.

Ecclesia , in quibns divinilas 403 lanqnam iu ta-
operum unum con- beniai ulo habital. Potest quidcni inlelligi boc un-
8. Siuiul ex tania diversitate
diversn pnlvore iinus giientuin etiani virtntes sanctitrnm , sive odor jnsil-
ficilut tabernacnlum : sicul ex
infusione Spiriius sancti ii;i! longe latcque diffusus. Ue qno dicit Aposiiilus :
compingitur globus terr» ,
Deo auleni gratias, qui Iriumplint nos in Cliristo Jesu,

rigitus Jam pnrro ligna Setliim impuiribilia omncs
B el odorem juslitia: suce manifeslal per nos in omni l co
sancti inlelligunlur mente el corpore Incorrupli, ne-
sed pcrmanentes sterni. U^ Cor. ii, 14).
qiie cuui sa-ciilo pereuntes ,
coiifessores, aposloli, sa-

CAPUT LVIII.
Lapides qnoque prelinsi ,
De incenco composilo,
cerdotes, omnesque justi.
1. Incensiim aniem, qiiod cx qinlnor Oiloratisvi-
9. Quos ciiam lapides vivos hcatus Petnis apo-
slolus dicll : Ut silis , inquit , lapides vivi, coadificaii m s geiierilnis in m:ixiniani snliiilitatem comininiuis,
"^«- id e^t, staite, onyclie, galliann, et tbiire coinpnnilnr

in lemplo D,i (/ l'elr. ii, 5). 11*0 igiiur 402
nnllus ilesperet (Prud., p. 120), ba!C in forma oralionuni fideliiim
runtur oninia In tabernaculo Dei, iit
conslitiila esse, be.iti Joannis Apoc.ilypsis nstemlil.

salutem. Offert super b.TC et alins anrum , id e-i,
Et illi qnidein vigiiiti qnatnor scniores procidunl
sensuin , et alius argenium, id est, eloqnium, aliiis
aiiie Agiium, babentes singnli cilliaras, el phialas

voiem mris. Sicque liunt mulia in taberii.-Jculo, men-
bascs, anreas pleiias incenso, quoe sunt orationes sanclo-
sa siiiicol, et candeiabrum, aliare, coUimnnB,
plii.ihi', niorta- rum (Apoc. v).
laliiil*, crateres, scyplii, lliuribula,
2. Qiianquam et speciem qualuor clemenlorum
rlnla , emuncioria ,
pavilll, tentoria, qnibus divcrsl-
hnrum quituor odorum iialurae signilicare videantur,
tatibns loia illa la! ernaculi , id e^t , Ecclesiae pul-
C ul llius, quod perlucidum esl, aeri comparelur ,
cliriludo distinguitnr.
siac:e vcroai|uis, galbaniis ei onyx lerraeatque igni,
10. N:im taliernacnlum Eiclesia esl , in qna csl
ui per ha'c omiiiuin qu« in coelo, el infra coeliiin, cl
mensa, id esl, iinitas fidei, vel certe Scriptnra sacra,
iii lerra, el in aquis snnt, placilum Deo incensnin
qua iiniversl Ddelcs spirituali cibn pascnntiir. Caii-
sit liic creatur.T! laudis oralio.
delabruin quoqiie ciiin seplcm liicein s Cliristus cst
3. Sangnis aulem ille, quo Moyses popnhim asper-
ciim scpieni Ecclesiis. Emunctoria quoiiue ejus, lioc
gi ac purificai, et tahernacnlum Testamcnti , el
est, gcminum Tcsliinienluin. Et columnDC doctores ,
oninia qnfc in eo erant, dicens : Sanguis liic, sanguis

faiicti , lilei lirmit:Ue solidali. NeLnon el bascs, id
Testinneuli, mirilice saiigninem Uomini Jesii prae-
csi, proplietae suo fundamine siruciuram gesiantes
dicare monstialur, qno oninium credentuin corda
Ecclesis'.
pnrganlur, quo fides Ecclesi.B signalnr, quo omnis
11. Ibi etiam el labuls, apostoli prsedicalioiiis
la-
videlicel, pnpnlns Kccle»!*, Id est, corpus omne labernaculi

liiudine dilalali. Sive tenioria, praipnsili,
dicente Domiiio discipulls Hii: est :
s;\iicli(iialur,
<t pr.xdicatores ,
qui exteiius biborant coiitra bnjus
snugiiis meus Nvvi Testamenti, qui pro multis effun-
STCuIi lurbines. Sunt Ibi et crJteres, id est, distri-
delur (Matlh. xxvi),ad implendum in veritate id
luiiiones donorum.
'"'" ' Sunt et paxiili, hocest,prin- -
„
'
n uuoJ
quo" Movseni lueiai
mujscni u ostensum in imagme,
cipes Ecclesi:r, quibus pcudent
,
omnia genera popu- .

D tier
I":i
lornm, quasi vasorum; scypbi quoque, doclriuae 404 CAPUT LIX.
cloquia, sive sensus.

De vesle pontifieis.
operum 1. Jam nunc induinenta pontilicis quae sinl, quae-

12. >'ecnon et ihuribula , virtutes scilicet
qne potius significenl.denioiistraiidnm est. Sacerdos
bonorura , vel orationes sancioriim ,
qiiibus odjr
Phialae quoque, autem Aaron illum sigiiificat, ad qncin dic tiir : Tu
siavllatis ascendit ad Dominum.
aposto'l et doclons pleiii vilalibus aqiiis. Ibi lilia, es sncerdos iri wternnm secunduni crdinem Melchise-
dech (Psalm. cix, A). Vestis cjusdera sacerdotis
Ec-
viigiuitat s candor, sive luoitariola, labornin passio-
tanquam lapides super- lliid. Pro hoc in loco positum est adverbium hic
9. In Viilâia : Et ipsi i'i('i
domus spiritunlis. Akf.v. scil alii legiiiit hicc. Arev.

(rililicaniiiii,
2. (iriahus, slactes vero aiuis. .\rev.
Cap. lvii. Niiiii. 1. Vnlg. Qui jeiiipi;!- Iriumphat... :
d. Quo omnis popuhis, etc. Alb., quo

nmne corput
odorem nutiticB suiv. .Arf.v.
lali<rniiculi, id esl, omnis populus Christi sanclifica'
Cap. lviii. N. 1. Osiendi in PniJenl., pag. 129,
incensum vocem esse antiqnissimam pro iliure. aiit tur. Ar.EV.
n;i:lo ipjoJam cx diversis odoruni geiierihus. Antv.

519 * S. ISlDORt lllSfAI.F.NSIS EPISCOPI 320
clcsia est, de qua dieil Aposlolus : Ut eshiheret sibi \cvnngeMciini, qiii qnadniplitato ordine vcrilatcm
gloriosam Ecclesiani, non habenlein maculam aut ru- /idei iiobis el doclrinam Triuilalis cspnnil.
gam [Kphes. v, 27). 8. Cui conveiiii in geinmis aposiolicns sermo, tain
2. Qnaiiior colores, ex qiiilius vesiis ejns contexi- virinte qiiam niinicro. Ilnc anlcm rationale diiplcx
tur, nieriioruin esl diversiias, qiiae inira sanrtam est, qiiia evangelicie (lodrin:R scicnlia aperla est el
F.cclesiam In Clirisii corpore rntilat. Poderem auiem alisrondila, sii.plcx el niyslica. Itcin idiMn sacerdos
illani, id est, sacerdoiiilem lineam, incarnalionpm Chrisins noii iiicongi ue iiiterpretaliir in meinbris suis,
Clirisii accipimns, i\»x de terra esi, et significatur et niaxiinc in poiilirice, qui moralnr in sanctis,
et
in pedilius. Linum eiiim de terra exorilur. Cidarim olTert vicliiiiam pro populo carneni imiiiaculali Agiii
siiper capiit ejns, et aiiream laminam, splendnrem sacro orc conlicioiis.
diviiiiialis inlelligiinns, ul nniis alque idem secnn- 9. Priino eniin qiind in Aaron peciore raiionale
dum trominein podere, secundum Deum cidari orna- jndicii viliis liganiibus inipiimilur, signincat iil sa-
IHS e<se videatur. cerdolale cnr neqnaquam cngiialiones lluxie possi-
Z. Feminalia vero illa quibiis Indnitur casiit.nlem deani, sed raiio sola coiisiringai. In quo eiiain ra-
cnrporis Cbristi et Iniegriia.em ostendnni. Cingulnm tioiiali duodeciin l.-niides vigilanler ailjiingnntnr
vero qno sacerdotale pectus astringitur, cho-
lllud, B "' duodecim patriarcliarum nomina deicribaniiir.
rus sanctorum vcl concordia figuratur, qni in uni- Ascripios etenim saiieios paires seinper iii pecloie
late fidei Cliristi amplecinnlur. Tunica autem illa ferre debit, qiiorum exempla iinitari iion cessei.
lalaris, a capile usigue ad eadem
plantas demissa, 10. Et quod in ulriique huiiiero sacerdos velaniine
est Ecclesia Cbrisii, usque ad rincm temporum per- siiperhumeralis astiiiigilur , ut coiitra adversa ac
mansiira. piospera virlulum seiiiper 406 ornamento munia-
4. liac vesiis flt tota byaclnlbina. Ilyacinibus tor. El quod superhumerale ex auro, et byaciuibo,
enimaereo eolore resplendel scilicet ut omnis Ec- :
et piirpura, et bis tiiiclo cocco, et loria fieri bysso
clesia qu.e sursum siint sapiat, ei lota ad amorcm prxcipiiur, qnania sacerdos clarescere virtuiuiii di-
coplestium surgat. Mala autem Punica in inferioribus viTsilaie debealdenionstratur. In sacerdolis quippe
pnsita, ejnsdem Ecclesia; unitatem declarani. Nam babilii auriiiii fulgei, dum intelleclu sapienli.e (nii-
sicul in malo Punico sub unico exierins cortice cal. Cni hyacinilius, qnia aereo colore rcsplend l,
iiinllaiiiteriusgrana muniunlur.sic iniiiimerossaiict.ne adjnngitiir, scilicet, ni omne quod Iraciat ad amo-

Kcclesije popnlos iinilas fidei conlegit, quos inlus rem coelestium surgai.
divcrsiias meriiorum tenel. 11. Hi.ic ailmisceiurrcgalis purpura, ul siiggestio-
5. Tiiitiniiabnla aniem inier inala granata cnnso- C "^^ viiiorum, veluti ex poiesiaie regia, coinprimat.
nanlia intelligiintiir405 propbetae, etdoclorcs ••anct', Coccus qiioque bis tinciiis ipsi superiumsrali adjiin-
iii niedio Ecclesi* collocali, quoruni liiigna, doctriiiae giiiir, ut anie inierni jiidicis oculus omnia virluium
scieniia resonans, laiigii iiirasqne acies iliiti mabuli, boiia ex cbarilale decoreniur.
id est, paiies legis et Evangelii. llncc autem linlin- li. Qu:e cbaiitas ,
qiiia iii dili!Clione Dci et
nabula in extreuio vestimenio sunt posila, idcirco proximi pendet, quasi ex diiplici linciiiia relulgcl.
utde line iinindi ei de vila fiiiura dispiitanies nuii- Ciii bis tinclo cocco lorla byssus adjnngiiur; dc
qiiam sieani. Superhiimerale autcin pallium Sal- ti rr.i eiiini byssus nitenii S|iccie oiilur, per quod
valoiis insinuat potestaicm et regnum, sicnt scri- candeiis nitor et mund.lia corpnralis castilals de-
ptnm est : Priiicipatus ejus siiper humeros ejus (Isni. sigiialiir. Qna! videlicel torla pulchriludini superhu-
n, 6). ineralis iiinectiiur,quia tuiic castimoniaad perfectiim
0. Duo quoqiie lapides smaragdini,in superliiime- inniidiiia; candorem ducilur, cum per absiineniiam
rali ad dexiram et Ixvam positi, dun sunl pnpuli : caro alfligilur.
gentilis dexter; el Judaens, qii: ruitaliquando dexler, 15. Siquidem et balten pra^cingiliir, per quod re-
sinisler; habenies in se sciilpta nomina dnodecim nnm incenliva et luxuria: libidinum restringanliir.
pa riarcharum, id est, ad iiuitanda vilae exempla rv Tabernaculum autem sacerdus ingrediens in tuuica
sa:ictorum aposiolornm. iiilinnahiilis anibiinr, ul videlicet voces pr*dic:i-
7. Alii eosdem duos lapides duo Tesiamenta dise- lionis habeal, ne snperni inspecloris jiidiciuni cx
riiiil, sive litleram et spiritnm, in quibus tencnlur silcnlio olTendat. Mala qiioqne Punica tiiiliniiabulis
l"'i;is uiiivcrsa mysteria : in dcxlra spiriliis, iii laeva cniijnngiiniur, ui per ejns doclrinam uiiitas fidei
litiera. Haiionale vero peciori snperpositnm , qua- designetur.

tcrno lapiilum disliiictum oidine, serinonem figiirat 14. Qiind auiem iu primam pailem labernaculi
Cap. i.ix. N. 3. Cod. Floreni. 1 : Kcclesia Cliristi a principntus. Arrv.

principio mundiusque ad /iiiem, elc. Ari;v. 6. Alborn. Id : esl , admirandiim vitrn e.remplum
i. iliila anlem Punica, Usqiie ad merilorum tenel, sanctoruin aposlolorum. Arkv.
Crng. , Past. II p.,c. 4, ei i Registr., cpist. 24. 9. Priiiio eniin qitod Anron, iisque ad iinitns fidei
Crial. disignelur , ex Creg., lib. i Uegisir. . episi. U.

5. liccc autem tinlinnnbiila, H'qiie ad nunriuam si- Crial.
lcant, Orisen., boiii. !) in c. xxviii. Grivl. 12. Cod. Flor. I : Per quod candens decore niundi-
Ibid. Vulgata : F.t faclus est principatiis super liu- lim corporulii casli:as dcsiijuiiur. Qnee videlicel, clc.
vierum cjus. Cod. Alb., po:ei>ias ; alii, iii'pcr/«>», pro AhLV.
:
52« QU.CSTIONES IN VET. TESTAM. -IN LEVITICLM. 55t

(]iiiitiilii^ sar«r(lris ail imiiielandas liostias iiitroiljat, A s<un pomiricem, qui in canie posilus, 407 P^'' totiini
iiistaiiii» iiobis quolijiaiia' îrfpcipilur, iit ab lioc aiiiium erat cum po|iul(i, aiiniim videlicel illnin, de
loco, iibi îoinilus Di'i ccElestibus vocibiis erudilur, quo dicit ipse : Evangelizare paiipeiibus miiil iiie, el
liun(|iiaiii aliscedainus, sed qiioiidie confes>ioiiis ct vorare aiinum Domini acceptum, et diem propiii<t-
hudis spiriluale sacriticiuni oireraiiuis, id est, huini- tionis (^Liic. iv).
lliaieinaiiiiiiaruin nosiraruin.qu» siint verae linsiiae,

16. Isie ergo seinel in aiiiio in dic propiiiaiionis
Sicul scripiuiii esl : Sacrificium Dto tpiriiiis coniii-
inlrat in s:incla sanctoriim, id esl, conipbla dispen-
buiadis {Psalm. l). salioiie, |ieiietravit coelos, iiitraiis ad Pairem, ut
15. Illiid autem qudd semel iii anno poiililex, re-
eiira propitiiim humano geiieri fjcial, et exoret pro
licto popiiln, ingrediebatur in sancia saiRioruin, ubi oniiiibus in se credentibus.
erat propitialoriuin, signincalDnmiiium nostriiiii Je-
IN LEVITICUM.
498 C.\ri]T PRIMUM. B CAPUT II.
De igne sacri/icii.
De figuris liosliaruin.
1. I>;nis autem in sacrificio liguralilcr id signinca-
1. Sequens Leviiicus liber hosiiarum diversiiates
bal, velul absorbeiis morteni in victoria. In eo au-
exse(|uiiiir, quarum typus imagiiiem passinnis Cbri-
leni popiilo liaec rite celebrjta siint, ciijns rognuin et
sti praferebal. Nam posliiuam ipse oblalus est,
sacerdoiiuiii propbetia eiat veuiuri r>gis el sacerdo-
omnes illa; bosiiae ces-averuni, «lua; iii lypo, vel uin-
tis, ad regendos et sacrandos lideles in omnibiis
bra ejusdem projcesseranl, prxfigiiraiiles illud sa-
gentibus, et introducendus in regnuiu cijeloruui ei
criricium quod uniis ct verus sacerdos obiulii, me-
angclorum saciarium ad vitam xieriiani.
dialor Dei et bominuin : dijus sacrificii promi^sivas
2. IIiijus iiaque veri sacrificii sicui religiosa prae-
(i,;uras in victimis animarmm celebrare antc opor-
dicamenia Hebriei celebrjveruni, iia sacrilega imi-
ti;bat propler emundalionem fuluram carni> el san-
tameiita pagani, quia qiix immolant geiites, ut ait
guinis; per quain unam viciimam lierel remissio
Apostolus, dxinoniis iramolaiit, et non Deo. Anti-
peccatorum, de carne el sanguine coniractorum,
qiia eiiim res est prxniinliativa immolalio saiiguinis,
qii* regnum Dei non po^sidebunt, quin eadera sub-
fuiuiam passionem Mediaioris ali initio generis liu-
sianlia corporalis iii ciirleslem cominuiabiiur quali-
Q mani tesiificans. Ilanc cnim primus Abel ubtulisse
latem.
iii sacris litleris inveniiur.
2. Ipse eiiim in viiulo propter virluiem crueis of- CAPLT III.
ferebalur ipse iu agno propler innocenliam, in
;
Quod mel in Dei sacrificio non offerlur.
aricle propler principatum, in birco propter siiiiili-
1. Quod aiiiera niel in Dei sacnficio non olleftur,
tuilinem carnis peccali, ut de pcccato daninaiei pcc- suave
indical apud Dcuni iiiliil voluptuosiim, iiihil
catum idem lurture ei columba propler Deiim et
; iii
biijus niiindi jdacere, niliil<|ue, 410 Q""^ *""> ''^*
bominem, quia mediatiir Dei et bominuin in duanini
beat mordacis aliquid verilaiis. Unde et pasclia cuiii
subslanliarum conjunclione oslendcbalur. Pnrro iii
amariiudinibus niandiicaiur (Exod. %i\).
siinilaginis conspersione credeniium per aquaiu ba-
CAPUT IV.
piismaiis collectara Ecclesiam qux corpus esi
omnibus sucnficiis admicetur.
,
Quod sal in
Cbristi, pcrspicue demoustrabat.
1. E contrario admisceri in oiiinibus saciificiis
409 ^' ^^^ autem moraliier munus Deo ofTeri- sal jiibetur, scilicet, ut omiiia quae in Cliristi boiio-
mus viiulum, cum carnis superbiara vincimiis; reiii olYerimus, sal raiioiiis ac discretionis seiiiper
agiium, ciim irralionabiles raoius el insipientes cor- accipiant.
rigimus; hsedum, dum lasciviam superamus ; co- „ CAPUT V.
lunibaiii, dura simpliciiaiem nieniis retineinus; tur- Quod in saciificium oleum offerlur.
turem, dum carnis servamus casiitalem ;

panes azy- 1. Quiid vero in sacrificio oleuni olTereiialur, »i-
mos, duiii non in lerinento malitise, sed in azymis giiificat ul quidquid ad cultum Cbiisli et devoiio-
sinceritaiis et veritatis ambulamus (/ Cor. v). neni sanctorum impendimus, loium bilariter facia-
Cap. I. N. 1. Alb. : Cujus^cripcii promissi varias Ibid. Sacrarium. Ex Aiig. et Ded. Al., tacrorum,
figuras. Arev. mendose. Grial.

2. Alb. Colticla Ecclesia,
: qum corpus est Chrisli, Ibid. Iii nola Grialii erat ad sacraiinm, niendose,
perspicue demcnislrabat. Xkzs. iil pulo; textu recte est sacrurium sine ad.
naiii in
o. A'oi auiem, iisi|iic ad ambulamus, verba suiit Arev. . .
Orig., c. I, bom. 2. Giiul. 2. Heligiosa pradicamenla. Ex Aug. Al., retigiosa

Cap. II. N. 1. Totum capui e\ x\\\ coutr. Faust., sacrumenia. Grial.
cap. 17. Grial. Ibid. Sacrileyia imilamenta. Ex Aiig. et IJed. Al.
Ibid. Sacrandos. Ita mss. o. Congregandot, Bed. ImilHti sunt pagani. Guial.
i!t linpr. Consecrandos, August. Gr al.
S. ISIDOUI lliSPALENSIS EPlSCOn 321
nius nikil, ul ail Apostoliis, «x frislifia, ati( exneces- \ dal.i, el per ImmiliL-dcm spiriliis Deo hislia placeiis
Hilarem enim dalorem d.licjit Deiis {II Cor. ix). ellecia. II;»: suiit quatiior oLilailoiies, qiiadriforineiii
titale.
eniin liilariialein significii, siciil stripluni Clirisli el Ecclei-ix liabiluin denioiibtiaiilcs.

Olciim
est : Ut exhilaret faiiem in oleo tj^salm. cil:).
c.\ruT VII.
CAPUT VI.
I)e sacrificio cjiis ifui sacrameitum prolulit, el
De quatuor generibut principalium obtationum, obliiHone irunscendit.
i. In exoriliii :iuleiii Leviiici (iii.iluor genera prin-

\. De eo aiilein qiii jur.iiuiiitiini protulit, ut vel
cipaliimi oblalioiiiiin Jc-criliuiiiur, (|U,e in odnrein
niale, vel beiie 412 '|t>id facerei, atque lioc ipsuiii
suavilalis Doiiiiiio oirerrl jiibeiilur, id esl, iiriniuin
ob ivioiie Iraiisceiid.l, dicitur : 0/ferut agnamdegre-
vilulusde ariiicnlis.siiie niacula seiunduni agnus de
;
gibus, sive capram, orabitque pro eo sacerdos et pro
ovibus; terliiiin liirlur et coluinba quarluin siini-
;
pcccato cjus. Sin aulein nun poteril ojjerre pecus,
lago eoiispersa, azyina oleo uiicta, clibaiio cocla. o/fcral (luos lurtiires, aul duos puUos coluinbarum :
J\tlii]iia aiiliMii sacrilic a pro qualilalibus causarum

uiiuin pro pcccuto, el olierum in liotocaustum. Jura-
iii pers(in:i p(i|iiili (ifferebanlur.
nieiiiuin ulique proferre est volo iios divinae servi-
2. PriiiiUin il:iqiie sacriliciuin, id esl, vilu'us cx
tulis alligare, et cuin buna opera proiiiiliiinus, benc
arnieniis, Cbrisium dcinoiisliat , ex patriarcliarum jj ^^^^ facere spondennis.
progenie descendcnlein. Ilic aralro crucis sua; ter-
2. Cuin vero ab^tiiientiam cruciaiuinque cariiis
raiii carnis iiostra; perdoinnil, alque S|iiritiis saiicti
iiostrx vovemiis, niale ad prxsens nos nobis facer«
seniiiie viiluluin Irugcin dilavil. Isle vitulus sine
jiiraniiis. Sed ipiia iiu.lus in liac vita ita purrctlns
iiiacula esl, ijuia sine peci ato ad p.issioiicin diiciiur.
csi, ui qiiaiiililjet Deo devi.tus sit, iiiier ipsa quaiuii-
Oirerlur aulem noii 411 i" labernaculo, sed ad
luiiiriiiiiiiie pi;i voia iioii pecccl, pro peccalo agna
ostiiiiii ejus, qiiia extra ca>t a p;issus est Cliiislus.
olleiri de greg;bus, sive lapia pracipitur.
Per lilios auleiii Aaron sacerdoiis oflcilur sarguis
5. (tnid eiiim pcr agnam, iiisi acliva; vil;c iiiiio-
ejus.
centia ? qiiid per ca|ilaiii, qua! in sumniis exlreinis-
3. Quo de I Aiina el C;ii|iha inlelligitiir, qni, coiisi-
(|ue sape pciidens ru|iibus pastiliir, iiisi coiileni|ila-
liiini lacieiites,elTiideruiit sanguineniCliristi.Secunda
tiva viia sigiiilicaiur ? Uii ergo ê coiispicit promiisa
hoblia , (le ovibiis agiuis obbitus, ideiii Cliiistus
lia'C, ct pi(ipo?ita iion iniplesse, in sacrinciuin Dei
piopier inniiceiitiain liguralur. Ilic est eiiiiii agniis
se stuJiosius debcl, vcl innoteniia buiii operis, vel
qui apud Isaiain in sacriflcium adducilnr [hai. liii),
siibliini paslu coiileniplalioiiis accintêre.
et a Joaiine oiniiibus deiiionstialur, dicenle : Ecce
^' ''^ ^""^ "S"" '''= Sêijib.is, capra vero offerri de
Aijnus Ihi. ecce qui lollil pcccata mundi {Joan. i).Beiie C
g^''S '»'* "°" i"l"^'""^ V"^ "«^''^^ ^'^^ mulKirura esl,
crgo in sacrilicio agnus oir.riur, ut iniioccnli* el
Clirisii ligiira denioiislraretur. Dene et
coiileiiipla iva |aii( oriini. Et cum li*c agimiis qiue
piiSsioiiis
iiiiilKis agere el egisse conspicinius, qiiasi agiiani de
iKcdus, qiiia per ejiis morteiu auctor peccali diabolus
gregibiis daiiius. Se I cuiii ollereiitis virtiis ad agnam
agiiosciUir jiigul.ilus.
t ipr.imiiie iion suHicii, in reinedio poeiiiieiuis ad-
i. lerliuiii sairiliciiim ditiliir liirtur el coluniba.
jiiiigiiur, ut duo col .nibarum pulii, vel duo turiiiri'S
Tiirluiein caineni Clirisli esse maiiifesluin est, Sa-
olleraiitur.
li'mone diceiite ; Speciosw gena: («(r, sicut lurluris
(Cuiit. i). Colunibam Spiriius saiicti figuram liabeie 5. Scimus qnia coUinibarum pulli, vel turturcs pro
declaral Joaiiiics D.iplisia dicens : Super quemvideris caiitu geiiiilus lialiciit. Quid ergo per duos cnliiinl a-
Spiiiluiii desceiideiilcin, sicul coluiiibuin, liic est Filins ruiu pullos, vel duo^ lurtnres, iiisidii|ili'x pa^niteiili.e
meiis (Joan. i, 52, Zo). Ac per lioc liirlurem el noslrx' gemilns des giiatui? iit ciiin ad olTi reiida lioin
columbam, id esl, cariicm Chi isti Sp ritiii sancto opera noii assurgiiiiiis, nnsnietipsos diipliciier de-
socialain per mystcriuin passionis sacriliciuiii Den in fleanius, quia el recla iion rcciniu , et prava opcrali
odurem suavilaiis accipimiis. Ista tiia sacrili ia off.;rl sumus.

hoiiio, id esl, Christus Jesus. '
6. Ciide et unus lurlur pro peccato, i.lter veni
5. Quarliim auieiii aiiinia offert, id est, Ectlesia offerri in holocaustiim julietur. Ilolocau-tuni namiiiie
«iffcit saciilitiuiii desiinila. Siiiiila Ecclesia;calhollc;e (o/!<i)i iHceiiSKHi dicitur. Dnuiii ergo luitureni pro
llgiirjin pra-iiuiitiat, qua; ex cunven.eiitibus meinbiis, peccalu olTerinius, cuiii pro culp;i gem tum 413''*"
qiiasi siinila, ex niullis credenliuiii granis collecia iiiiis. De allcro vero bolocaiisluni fatiiiius, ciiiii pru
cul , et 1( gis el Evangelioruni niola lii liilera ct to i|uod lioiia neglexiiuiis, noMneiipsos lunditus suc-
S|iiiiiu scparaia, pcr aqnam baplismaiis adunala, ceiideiites igiic doloris aideiniis.
chrismatis oleo peroncla, sancii Spiritus igne soli-
Terliuin ex persona (xi;;it sensns. Mendoûm qiiipps videlur apiid Cria-

C\p. VI. N. 4. Flor. ins. I :
suncio liiiin, ei aliiis iiiipressos eo aii iijuioies, Hi.-.i actitiB

Palris sacriliciuiii. Ll paulo p.isl : Spiriliii
sociHldin ex pesottu 1'alris per inysteriuni, clc. .AnKv. V lce iiinoceniiam. AiiEv.
Cap. VII. N. i. Totiiin c.ipute Creg., xxmi Moral., i. Alb. : Ouo coliiinbaruin pulli, aut duo tiirluris,
c. i. CniAi.. Ar.EV.
o. i\i.>i aciivce vilix innocentia, lia Cud. Alb., ct iia
; ,
3-25 QU,£ST1()NES IN VET. TESTAM. — IN LF.VITICUM. 520
C.APllT VIII. A rairem, ei Filium crfdentes, el duo Testameni»

De liliis Aaron exsliiiclis. recipienles, scd quia doclrinam verilalis in ore iit>ii
Aaron, qni, impoiienies altari ignem ruiiiinanl, niliilominus el ipO imniiindi sunt. Naiii
1. Filii aulein
alienum, igiie divino exusii suiii, illos signilicave- qiiod adjecit Sciiplura dicens : Ex omnibus qua;
gignuutiir in aqiiis, hnbent pinnulas squama.s,
runl qui, Dei tradilione conlenipia, alienas doclrinas
et et
appclunl, el niagisleria liuiiianae iiislilulionis indu- licec comedetis; quidquid aulem pinnulusel squamus noit
Quos increpal noininus el olijnrgat iii Evaiige- liabet, abominabile erii robis.
cunt.
liii, dicens liejecistis tnmdalum Vei, ul Iradilionem
:
6. Nam qni in piscibus si|naiiiosi et ciim pinnulis,
vestram slaluaiis. pro muiidis liabenlur, hispidi, et liirti, ct fortes in
2. Yidetur et ignem alienum incendere, quisquis, lide, ac graves mores designaiiiur liominum iiabenles
corporeae vel ^xcularis alicujus ciipiililalis ignem in pinnas coniemplationis. Qiia; auiein .''iiie his suni,
sacrario siii cordis acceiiileiis, aiidel aliaribus Do- dicuntur immunda, in qiiibiis leves, et lubrici, et
mini appriipiiiqnare. Qua; iioii recipiunl, iiisi illiiis inlidi, et elTeminali mores impiobanlur.
igiiis accensionem de qiio ail Doiniims : Ignem leni 7. Quid antcm sibi vull qiiod lei dicit : Camelum
mitiere in leriam. II c igiie iios Doininus Jesiis non manducabis, nisi quod dc esem|ilo animalis vilam
soniper iiiceiulat, ul illuuiinemur iii sensibiis, ne B ^*'""*' '"''"'"'*". ^^ ciiininibus inriuosam? Ciiin au-
Dagieiiius in viiiis. tein in cibura suem proliibel, 415 rcpreliendit coe-
CArUT IX. nosain uliqiie, et luteam, ac gaiiiieniem viiioriim so-

Dc discrelione ciborum. dibus vilam. Et cum liporeni accusat, derorinato*
1. Niinc aiilcm de d screiione oborum snbjicien- ulique in feminas viros daiiinat.
dum csi, ubi lex de mundis et iinmunJis loqiiens, S. Quis auteni corpus mnstelae cibiiiii facial? Sed
qua'd im aiiinialia aJ esuin, qiiasi munda, concessil rurlum rcprehendit. Qnis lacerlaiii? Sed odil viijb
qua:daiii vero iiilcrdixii, qiiasi non iiiuiida. 1'riiniim iiicerl.iin varieiaiem. Quis postrenio siellione vesei
eiiim scienduin csl, quidijuid a Deo ciealnm e?l, possit, ut lioc lex magiiopere proliiberet? Std macn-
niuiiduin essc, in i|isa inîituiioiiis auctorit:'le piirliis menliuni exsecralur. Qiiis accipitiein, aul mil-
gaium, el non e.sse cu!paiidum, ne iii Creatorein vum, aut aquilam ? Sed OJil raptures viulento scelero.
culpa revocelur. vivenles.
2. Deinde ad lioc fiiiis Israel legem datam, ut per 9. Quis vulturem? Sed (xseeratur pr.cdam de
illani prolicereiil, ct redirent ad iiiores quos, cum aliena niorle quarenle-. Sic et cum corvuin prohibcl,
anie a patribus acccpissenl , in i£gyplo proplcr volupiales vel inagiiiunlinem vi.ioriiin vctat, Passe-
coiisuetudiuem baibar* gcniis lerrnp. ranl. Ergo, ul •'S'" VO'i"^ <l"n> i"tei1icil, inlemperantlam coar
C
guil. Quando nocluam odit lucilugis vanilates.
liomiiies emendareiiiiir, pecora culpaia sniii, 414 ,
scitiet, iil homines qiii eadeiii vilia iiabebaiil Qiiando charadrium el gersaulam, niiiii;e liiigux iii-
aiquajcs pecoiibus existiiiienlur. trmperanliain. Qiiando cygnuin prohibel, cervic:s
3. Iâm iii animalibus mores pingiiniur liumaiii, allx siiperbiam denoiat Qiiando \espertilioiieiii ,
ei aclus, et voluiiiales, ex quibus ipsi liunt miiiuli quxrenles lenebris nociis s iiiiles eirores.
vel iiiiniundi. Ilaec itaqiie inunda esse dicil. Onmi', iO. Ilsc crgo et his paria lex iii nnimilibus exse-
inqiiil, quud liabct dirisam wiguliim, el ruminal, in CTMtur, qua: iii illis non Miiit criiiiinosa, qnia iu h rC
fiecoribus comedetis. Quod cum diceret, iinn pecora, nala ; sed in hnniiiie culpanlur, qnia coiilra iialur>ni
sed mores hominum discernebal. Deiiiquelii homines iiin ex iiisrnniione, seil ex crrure quaeîla suiit. Scd
mundi sunt qui ruminant, qui in ore seinper por- fuit lenipus aliquando aiilii|uiiin quo islx uinhi.u
tant, quasi cibum, divina prsecepta. vel figurx' exercendx' er.iiit a popiilo, vel gerendi',
i. Ili et uiigulain finduni, quia duo Testamenta ut absiiuendum csset a cibis quus iii}.tiIulio quidcni
legis et Evaiigcliorum credenles, firmo gressu inno- coiiimeiidaveiat, sed lex interdixerat.
ceiitis jusiiiisque incedunt. Iiein Judaei ruminant 11. V> rum jam fiii.s lcgis Chrisius advenil, ape-
quidem verba legis, sed ungulam non findunt hoc : D riens clausa legis, ei obscura reserans, alqne omnia
esl, quod iiec duo Tcsianienia recipiuiii, nec in sacraiiienla, qu:c nubis texeiat anlii|iiilas figuris,
Patrem Filiumqiie fi>lei suae gressus staiuunl. Pro- in:igisicr iiisignis, et doctor coelesiis et instituior,
pterca i.iininnili habeiitur, reserala veriiate patefecit. Sub quo dicilur : Jain
5. Ilxrelici quoque licct ungulam findanl , in omnia munda mundi^, inquinutis autem et in/idetibus,
Cap. IX. N. i. De cibnriim discrctione confer fiiil ab ipsoinel, ul videlnr, cardinali Aibornozio,
Palres apnsiolicos, Eililiiuiisljotelerii loin. I, pag.o."-, Coilicem
iiiliil aliiid riiis-e qiiaiii inirae velusl.ilis, qui
JC passiin iheologns. Arev. fnrlasse a noniiullis credcbalur originaie sancli Isi-
!Sam qui in piscibus, etc. Alb.
C. Namque in :
dori. Arev.
yiscibus squnmis nspersa pro muiidis habenlur, hispidi, Cur prohibuerit Deus Judxis quxdam
7. animali.a
tl hirsiiti, et rigidi, el qraviores mores liomiiiuin np-
'nianducare, cl qii.nenain iiide allegorix exproiiiantu<
probanlur. Iii inlimo cjnMleiii Coiiicis Alb. Iisc repe- vide P.iires aposlolicos cuiii notis Cotelerii, toin. I,
riuiitur : Isidoius in originali dicit sic : ISanique in
p:>g. 5(). AnEV.
piscibus squamosis et compinnulis, qui pro mundis
9. Alb. Cum corrum prohihct, nigras vct impuras
habentur, hispidi, et hirci, et funa in fide, ac grares respuit voluniales, vet, etc. Et iiiox, lucifugain veriuil s,
mores hominum apprubanUir. Exi>liiiio igiiur, oii ,i- pro lucijugas vanilates. Arev.
nale IsiUori, quocum Codex Alboriioziaiius collatus
5i7 S. ISIDORI IIlSrALENSlS EPISCOPI 528
ni7/i/ nmnduin, $ed pullune sunl eorum ei meiis, cl A cum riibnre, quinliim ulceris el cicatricis, setlaui
coHscieniiii. US'IIIIIIS.
12. El alio UiCO : Quidquid vobis apposiluin [ueri'. i. In c.ipiie Icpram porlai, qiii in divinilalcm Pa-
vianducaie; ex quibus coiisiat, omnia isia jam .••uis Iris, \cl in ipo c;ipite, quod Chrislus esl, lecrat.
LeiiedictioiiilHis redilila, qii:c carnali populo fuerant (lapiil eiiim viii ('.lirislus Cbt (/ Cor. xi). llanc leprani
|iro iiiorilius iiiterdicta. Cavendum est aulem nequis lialieiii Judji, Valentliijani, Marciunisix, Pliotiniar.i,
liceiiii-im istamputetin lantum es5epermissani,416 Manicli;i'i, Ariani, Sabelliani, Macedoniani, Anthro-
ui et iinmoluia simulacris possit manducare; quan- pomorphii;c, Priscillianisiae, Dnnaiisisc, Kestoriani,
lum eiiim ad i.realuram Dei periinet, omiiia muiula Eulychiani, qui omnes in talvaria leprim geruiit,
siiiit ; sed cuin dxmoiiibus inimolata rueriiil, in'|ui- quia erroris sui perlidiam apeiia praviiaie defen-
nata liiiiil, iiiide et A|ioslolus ail : Si quis autem vohis duiit.
dixeril : Hoc iiiimolalum est idotis, notite mandurare 5. In barba lepram gerunt, qiii de aposlolis et
(/ Cor. viii). sanclis Chrisii perverse aliquid sentiunt, atque eos
CAPLT X. falsum quidliliet pra^dicasse confiiigiinl. Siculi eniiii
De immundilia partuuin. b irba oriiamenlum est viri, ita sancli aposloli el

1. Sequilur quacsl;0 de imminidilia parlus ct con- B doctores ornanientiim pr.i stant oor|iori Cliristi.
lagioiie leprac. Ail eniin ; Nulierem quce concepit 6. In calvilio lepram liabciil, qni Ecclesiae dctra-
$emen, et peperit masculum, teptem diebus esse immun- hunt, sicul Carpocratiani, qui neganl carnis resur-
dam, octavo pmificari, rectionfm, siciil Novaliani, qui nuplias damnant, et
2. Qii c aiilem femin.im peperit, bis sepiem die- peccaniibus poenilentiam negaiii; sicui Hierachiix,
bns in iinnuindilia scribitiir permanere. In i:ilihiis qiii inter alios errores rrgnum coeloruni parvulos ha-
ergo quxdammysieria latentis arcani non estdubiiim bcre non crcduni; siciiL Aeriani, qui velant pro de-
cnnlineri. Septimaiia enifli hujus prxseniis viix fiinctis (ifferri sacrificium.
tenipus videri potesl, quia in sepiimana dierum con- 7. In carne et tule gcrunl lepram, qiii carnalia
SHminaius est mundus. In quo duiicc suinus in oriie vcl exteriora sundere cinianlur, iit Cerinlhiaiii, qui
positi, ad liqiiidum puri cssc noii possnmus, nisi resurrectionem fiituram in rarnis voliipiate exisii-
oclava venerit dies, quod est fuiuri sxiuli leinpiis. inani ; sic Aciiani, qiii dicnnt in fide maneniibu':,
5. In quo tamen purgandus est ille qui virililcr quamvis carnaliier vivant, non posse cnmputari pec-
egii. Siatim cnim munda eHicilur maier ejus, qiix cata.
genuil cuii). Purgaiam nimquc viii:s canicm ex le- 8. In cicairice sanaii iilceris lepram portat, qui
surrectione suscipict. Qui niliil vcro in se liabuit C post cogniiinnem Dei, ei medicinain, et manilesialio-
virile adversus peccatum, scd reniissus, el elTe;iii- ncm fidei, i|iiam a Chrislo 418 siisf epil, rursum in
natus permanserit in actibus suis, isie nrc iii prx- ipsa cicairice asccndit aliquort indicium erroris prio-
sentis suculi hebdoinada, nec iii futura piirgabitur ris, aul perlidia veteris dogniaiis.
ab immunditia sua. 9. Iii carne viva lepram gestal, qui de anima, qux
CAPUT XI. viia est carnis, aliquod falsum existimai, sicul Luci-
De lepris. feriani, qui dicunl anim;im de raniis substantia pro-

\. Loruius esl Doiniiius ad Moyscn et Aaron ,
pngatam; siciil Arabici, qui aiiiiiiam simul cuni cor-
dicens : Homo in cujus cariie et cule orlus (ucril diver- pore mori putant.
tus coloT, hive pusiutii, uut quiisi turens quidpiam, id 10. In cicairice ustionis lepram habent Manichxi,
est, plaga lepr.^p, adducetur ad Aaron saceidolem, vel qui inani ab&liiieiiii.e cruciaiu corpora sua exurunl,
ad unumquemlibet filiorum ejus. Qui cum videril 417 ct per infidelitateiii iion munditiem inde, sed lepiani
lepram in cule, el pilus in albuin n.utatcs cotoreiii, gigiinnl. De t;ilil)US pr.i^dicabal Apostolus ; Discedeut,
pliiga leprce esi, et ad arbiiriuin ejus s. parabilur. Lepra inqiiil, quidain a fide, allendenles spiritibus erroris, et
docirina cst f.ilâ. docirinis da;inonioruin, in liyporrisi loqueniium mtn-

2. Pruiiidc leprosi non absurde inlelliguiitur hx- j)
dafiiini, ei cauterialam liabeniium suam contcientiam.
retici, qui, uniialem ver.e fidei nou habenies, varias probibeiitium nuliere, et abstinere a cibis. quos Dcus
dictiinas profitentiir enoris, veraque lalsis adniis- creavii ad percipicnduin ( l Tim. iv, 1 seriq.).
cenl, sicut et lepra veris falisque locis huniana cor- 11. Sed adliiic adjetil colores leprarum, id esl,
pora variaiido cominaculal. pallldam, rubentem, albam, lividam, iiigrain, Hore-

5. Hiijus scilicet leprx invenimus legislalorem sex sceniein. Itaqiie dum pallidam lepram dicit, inibrcil-
species in lioiiiine posiiisê : primam capitis et bar- lein et frajîlein lidem •animx denolai, qux, perdito
bx, secuiiilaui calvitii et recalvatioiiis, tertiamcarnis colore iiitcgix sanitatis, crroiis inlirmiiale languc-
el culis, quartam cutis et corporis, et cicatricis albx scit. Cuin auteiu rubicundaui Icpram oslendit ,
12. Et alio loco, et cpiera, usqiie ad finem capiiis suscipipt. AnEV.

nbsiiiit a licda, et Palentino , et plerisque aliis. i. Alb. : U"i '" diviniliite, vel in ipso capite. Anr.v.
Cr.iAL. 8. Sanali. Alb., cx Origiiiali Isiilori, sana. Pri»
Cap. X. N. 3. Purqatam namque^ Ms. Alborn.
etc. ascendit.... perfidia, Alb., atseondil.... perfidiain.
Purgal.oneiii iiainqiie a viiiis caro ex resunectiono Arev.
;
520 UU^SirONES IN VILT. TESTAM. — IN LEVITICUM. 330

liuiiiiddii cruore mentem infeclara denoiat, ct in- A 18. Siaiiicii enim anima lioiiiiiiis inleiligilur, et
iiuit. Iraina inoilissiini cnrporis sensiis. QiioiJ vero lepniji
12. Cum vero albam , illos liaTeilcos qni se miin- iii lege ad sacerdutem miituntiir, inilical pio euiuii-
dos appellaiil, sive reliquos, qui de falso merito datiiine bacreticnru n aiite sacrificium Ecclesiaiii
gluriantur, sicut Pelagius et Novalus. Cum aiilcm Duinino offerre debere, et sic rocoiici'iari unitali
luacrain vel lividam lepram cnmnieniorat , inviilirc EccIesiiE.
et livnris iiolas cxsecraiur. Cuni vero nigraiii iiisi- CAPUT XII.
nual, sacrilicicnum rnmo et buslo idololniria; denigra- De sacerdoie magno. et cutlu eius.
laiii cnnscipntiam delesiaiur. Cum autein flnresceiiieni 1. Dixit Domiiiiis ad Mnysen : Ponlifex, id esl,
toto corpore, et coopiTienlem oinnem pelliculam sacerdos maxiinus 420 '""'r [ralres suos, super cujns
corporis a capite usque ad pedes dicil, avariiiae caput fusuin est oleum uudionis, et ciijus niaiius in sa-
criinen osieiidil, quia iiunc floridiim ct jucundiim cerJolio cunsecratw sunt, vestilusiue esl sanclis vestibus,
jiuialur lioininem feliceiiiecce iii lioc inundo ei di- capitt suum non discuoperiel, veslimenta non scindet,
vitem videri in sicculo. el ad omneni mortuum oinnino non ingredietur.
15. Ilsec eiiim pejtis avarilix oinne liomiiiiim
2. Super palre suo quoque et matre non contami-
geiins, qiiasi loiiiin corpus, crcbro errnris cnnlagio B nabitur, nec egredieiur de sanclis, ne polluat sanctua-
comm:icul;il. Cum aiilein lepram qu;e lialiet riibnrcm
rium Dei, quia oleum sanclw unctionis Dci sui fusuin
cuin pallore permisliini, euin lioiiiiiicin denotat qui,
est super euin. Ego Dominus : virginem ducat uxorem.
cuin sit imbccillis aniiiio, et iiiendax, facilc iii fiiro-
Viduam, et repudialam, et sordidum, ulque meretricem
reiii proriiinpii, et levitaie nôrnm cilo perjiirat
hon iiccipiei, sed puellam dc populo tuo, ne conluminei
pallur eiiiiii meni!eiiieiii linguam sigiiilicat. Rulor
semen simm.
auteiii iracundium iuaniresial.
11. Est ilaijue lepra peccali, qurc sarrificiorum
3. Saccrdos maxiiniis inter fratres suos Iiic esi,
de qiio sciibiliir, ciim resurroxissct a innriuis Vude
oblatiniiiliiis cinuiidalur, id e>t, conirito coide el :
ad fratres meos, et dic eis Ascemlu Putrem meum

Iiiiinilialo : Sncrificium enim 419 Oeo spiiilns conlri-
: iid
bulatiis (Psul. l). Esl et idololalria!, qiiiC aqua diliii-

et aU Patiemve irum, Deum meum et Deum vestrum
(Joan. XX, 17). Super cujus capui fusum esl unctionia
liir bapiisnii. Est et bscreiicorum, qua; scpiein iliuriiin
oleum, juxta quod propbeta DaviJ ail : Dilexisli justi-
purgaiinne extra casira babentur, id est, pcr septi-
liam, et odisti iniquiialem ; pruplerea unxit le Oeus,
foriuis Spiritiis ngnilioiicin piirificetur.
15. Est quse visu saceidoiis aiifcrtur pcr dociri-

Deus tuus, oleo liilitia- pia' pirticipibus tuis (Psalni.
XLIV).
iiam. Geniis auieni leprae, quod mundari oniniiio C
4. Cujus consecrata: sunt manus. Isle consecralas
non poiesl, eorum est qui in Spiriliim sanctiim pcc-
liiibel inanus, diiin cas iii pas-ione exieiidit pru
caiii, nec dicuni poeniieiitcs posse conseqiii veiiiam.
cxpialione totiiis saeculi. Vcslimenlum auiem ejiis nuit
[)e bis ail Verilas : Qiii peccnverit in Spirilum saii-
ctum, non remiltetur ei, nec in lioc sceciilo, nec in

sciiiditur, id est, non paliiur dividi in baercses cl
(iiluro (Matth. xii).

scliisiiiaia Ecclesiain suain, q'i,v illi inliserendo vesiis
Qund vero jubelur leprosis ut exeant de caslris,

1(). est propria, ciijus indumenti figura fu.l lunica illa
et sideml fnris, dni:cc iiuindetur lepra eoiuin, iiiiel- Jesu incoiisutilis, sed per totiini textilis, quae iii
ligiliir ba;reticos piojici debeie ab Ecclesia, donec a

passione noii sciiidilur, sed a possidente iiidividiia
serv.iliir.
proprio eirnre pnrgenliir, el sic revertantiir ad Dn-
iiiiuiiin. Ejiisnindi vero dissulis lunicis, capile de- 5. Ad mortuum non accedat ; (\u]a peccaturn nun
<ipcrlo, el ore obvolulo, sedere jubenliir, leprx fecil, pt-r peccaliiin cniiii niors iiitelligitur, sicut
iiiniidalinneni exspeclanles ; dissutis tiinicis, id esl, scriptiiiii est : Anima qucc peccavit, ip>a morietur. In
niiiiiibiis secreiis inauifestatis. Capite denperlo, nl a patre et malre non conlaminabitur. In nialre Cbrislus
ruin lis ejns deiiudaiio videalur. Ore d.iuso, ne non esi poIIuius,cuin ante skcuIj iiasceretiir de patre.
nllerius impia doceat, vel Inqiialur. Sed adliiic adjecit [) 6. Siiniliter in palre non est comniaculalus, cuni
Scripiura leprain esse in vasis, in parietibus dnmus, iii siieculuin nasceretur ex matre. Solus eiiiin in s.-e-
iii vestimenin, in irania, in stamine. ciiln iiiiindiis ingressiis est ,

procedens ex utero
17. Lepra in parielibus doinus li.TTelicoruin con- virgiiiali siiie cnniaglone virili. Nain iios oinnes, duiii
gregutio denotatiir, qu.TC per sacerdoleiii purgari peccanius, coiitamiiianiur in paire de quo creali su-
jubetur. Lepra in vasculis, unicuiquc linmini prnprii iiius, &i in bxresim devolvamur. Item in roatrc cun-
corporis delicia. Lepra in siainiiie, vel iii vestimento, tnmiiiamur, si credentes Deo in aliquo Ecclesiaiii
peccata qu;c exlra corpiis coiiimitinnlur, vcl qiioe iii bedi siiiiiiiiis, ve! liberiateni matris ccetestis indigna
ipso corpore perpeirantur. peccati serviiute foedainus.
16. Alb. : Colligiliir liwrcticos prohiberi ab Eccle- CiP. XII. N. 1. Alb. ; Et ad homineni mortuum oni-
tia .. et sic cnverlanlur. (Jrialius eiliilit adjecit nino, elc. Akev.
Scriplura; lepr.nn. Keposui Sciipdirii ex aliis exeiii- i. Alb. : Non scinditur, sed individua possidenda
plaribiis iiiipressls, et iiiss. doceal, vel loquntur, l'rii servatur. AnEV.
lortassc Ipgenduin doceant, vel loquanlur. Aiii' "-
Patrol. LXXXIU. n
s. isidop.iiiisi'Ali:nsis F.riscoci 532
De non discedul, qiiia per siisce- A iiieeilit servus Cliiisli. Viduam, el repudialam 1
421 7. smiclis iil .
liliciiKMii caniis Clirislus sic dcsciMulil iii iiiuniluin, til Hierclricei» non diicat uxorem, sed virginem; id est,
imiiquam ileserera coeluiu. Yiduam repudiiiiam, nitt niliil de veleri bomine et pristina voluptate ain-
rnaelricem noii Jucat uxoreiii, sed virijiitem. YiJua et pleclatur, sed vitani oiniii puril:ile llorcntem possi-
repuiliala esl Synagogn ; de qua loiiuiiur Dominus deat. De geiiere suo ducat uxorem, ulinne vilaiii am-
pcr Isaiaiii dicens : Qiiis esl hic liber repudii malris plecl.Ttur sanctoruin, qiiorum per lidem proximiis
leslia', quu diiiiisi eam {Isai. L.)? Merelrix aulem lise- est.
rcsis esl, (pi;c inuUoiuin crrori vel libidini palcl 13. liiier bacc prKcipitur iisdem ut minisiraiUes
lales noii copulanlur Christo, nisi sola Ecclesia iu templo viiiiim el siccram iioii bibanl, iie ebrielate,
virgo, quae iion Iiabel maciilain, aut riigam ; de qua et crapula, et curis lnijus vita; praegraventiir corda
Aposlolus ait : Despondi eiiim vos itiii viru virgiiiem eorum, ncc panem babeant in lerra, nisi soluiu
ciistain cxliibere Cliristo (II Cor. xi). Deuiii, iie, duiii de terrenis cogiiant, siiperna obli-
8. Dicilur qu'dein el aninia sponsa csse, sod illa viscanlur. Ab luijus qiioque convivio jiibenlur vici-
qu;c lidei simplicilaie el aciniim puritate iiicornipla iius, et niercenarius scparari, et servis taiitum cibo-
probalur el virgo. Est el vidua anima qu.-e, disce- riiin dari reli(|uias.
dcns a jiigo legis, Evangelii praecepia non servai. B li. Viciuus liscreiicus esi, qui proximiim se litulo
Est eiiaui repiidiala qnx' pc(caniIo a eiiiisli corpore chrisliaiii nominis asseril ; mercenarius Juibiûm
separalur, cliiim si iion piojiciiUur ab Eeclesia. Esl ostendit, qui Iruciuin observ;inli« legis carualilcr
el meietrix quae ad se recipit anialiires, id esl, coii- qu.trit. Cuiii iîis ergo sacerdos Dei non participel
irarias potestales , et daniones, qui desiderium ca- Evangelii pabuluin, quod est ad rereciioneiii anima-
piuiil pulcbritudinis ejiis. ruin, sed taiiiunimodo cum servis Cbristi. Dalur de
1). Piiklira naniqne a Deo creata est aniina, ct bis qiia; supirferuniur allaiiis, sacerdoti peclus, et
satis decora, quae iniaginem babet, ei similiiudineni bracbiuni deMruin : iii pectore legis niunilas cogila-
Dei. Debinc sequitur :!)« gencre suo diicnl iixoreni, I ones accipiiiuis, doclrinaeque notiliani ; iii bracbio
animain scilicet, quie ei litle conjungilur. Ncc con- dextro opera buiia ad puguam conira diabolum, ct
iamiii:iLit semen siaim, id est, verbum Dei, quod in armalam nianum, ut quod corde conceperil, operuiu
Ecclesia pradicalur, siciil iii Evanselio scriptum esi: exemplo perliciat. Dalur ei et de privato niaxilla, iit
Ne dederitis sancluin canibus, neijue mittatis marria- el(iqueiiii;iin liabeat. D.uur et de victimis veiiter,
rilas ante porcos, ne concidcenl eas pedibus snis cujiis indicio discat iuxuriam exslinguere, ct contcin-
l^Malth. VI ). nere gulam.
10. ll;icusque quai de summo sacerdote praidicia Q 423 CAPUT XIII.
suiil iiiystice ad Cbrisium pcriinucrunt. De biiic ea De sacerdolibus qui non offerunt sacri[ieium.
ipsa sic iu:erpretaniiir in iiiembris suis, et maxiuie 1. Iiiter hxc jubetur ipsis sacerdoiibiis ut niilla
111 saccidulibus, ad qu .s pertineiil spirilualia s.icra- deliililale insignes siiil, ne caecus, ne claudus, vcl
iiieula. Qui etiam qiiantis polleant privilegiis bie- parvo, aul grandi, vel torio naso, ne fracto pede aut
viter peicurrendum csl. iiianu, iie gibb.'sus, nec lippus, nec albugiiiem Iia-
CapiH suum non discoope- bens in oculo, iicc jugem scabiein, ne impeiigineiu
11. Dicit enim de eo :
ut saeramciita Cbristi, qui capiit cjiis in corpore, ne ponderosus. Quse omiiia referuntur
riel, ii esl,
velamento injsleriorum bomiret. Vestimenta ad auinice viiium ; mores enim in homine, non naiura
cst,
d.iiiiiialur.
sua non scindei, ne iu liKresiiii vel scbismaia tians-
eat. Super omnein aniimim qna: morliia est non
in- 2. Nam c;i'cus sacerdos est, quia Seripuirse scicn-
liaiii iioii iiilelligil, et quo gressum (loclriii.e vel
firediatur, ad omiie peccatum quod ad nioitem pcr-
oieiis porrigat pcr ignorantiam nescii. De lalibiis
linet iion acccdal. Super palre suo et matre non in-
scriptnm est per U.-îam Speculatores ejus cceci
qitinabilur, ne lanla indulgi>nt pielaie pa-
scHicet,
;
omnes {Isai. lvi, 10). Claudus quidein est, qiii iii-

rciitilius, ut Doininum suuin offeiidat et crealorem.
D quiJ docere debeat sed tainen pr.ecepla
422"CMUt:'l^'"''SC'ealurpropinquis, ulergaDeum tclligil ,
qu.e docct noii iinplct. Parvo auteni naso esl qui aJ

videatur culpabilis.
1"2. Quanti eiiim episcopi, quaiui monacbi, diim tenendam mensuram discretionis idoneiis noii est.
3. Grandi et lorio naso est furibundus, et niiiiax

curam geriinl parenlum, suas aninias pcrdideruiil
seniper opcre ct ciini su|iirbi;e arrog.iiitia vel iinmoderala discre-
De sanclis non cgrcdiatur, iit in
lionc. Fr.uto aulem pede vel maiiii esl qui viain Dci
cogilatioiiC saucla luorelur. Qui euiiii loquilur qiiod
de saiiclis qiiaiii Jocet pcrgcre iion sliulel. Gibliosus quoque
oliosuni ct reprehensione digiium cst,
s.ccrdosesi lerieiiai cupiditatis pondus de-
et polluil sanciilicalioiiem Dei, quia iioii qiieiii
egrcJitui,
iiiDX opera bona, ct piiqnam, qiiod exstat eliam

in
8. Alb., desideiium capiunlur. Forle, desidciio
capiuntitr. AuEV. vcteri Edilione anni 1531. PoslreiiiO, exlingucre, et
\i. AJ Alb. Codicis b;cc iiot;ila cruiil
iiiargiiieiii : couiinere gnlam. IsiJoriis adhibel alldriia p:o n/(uri-
Ouanli enim in monuslcrio, vel raminica, ct epii^cubus, iit alilji ii/(nriy pro altari. Aiu.v.
Mii. N. 1. liilegrum ca|HU c Grcg., raslo-
pnlu, dum curain gerunt parentuin, suus an:m:is per- C.M'.
diderunl Arf.v. '.

r.i'. 1 parl. c. 11. Ciu.vl.
li. AI'.'., annus de.xler, pro biadiium deHrum :

S."3 QU^SIlONCS IN VET. T ESTAM. — l.N LEVITICUM. ^l
nriiiiit. el tarJius ad superiia iiit«nilit. Lippus vero A 5. Meriio ct lioc in loco de ejus viiuli sangiiine
esl ciijus ingeniuin ad cognilioneiii vcriialis eniicat, sepiies populus digito sacerdotis aspergi jubetur, iit
sed hoc tariiaiiter vivendo obscurat. Alliiiginem quo- redempiio et purilicaiio nostra in Cbrisli snngiiina
que liabel in oculo qiii arr^ganlia sapientfiC seu collata per gr;iliam septemplicis spiritiis dcinonslra-
jiisliiin; c:ccanir. retur. Duo aulcni liirci diioium populorum liguraiii
i. Jugeiii veio scajjieiii liabel cui carnis peliibni- aperia ratiiine demonstraveriini, propler oiiginiilcm
lia sine cessalioiie doiiiiiialur. Iinpetiginem qiinque peccati piKvaricationeiii, bircorum formain ge-
liabel in corpore qiii avariiia vastalur in iiieiile. reiites.
Quae, nisi in parvo conipescilur, niniiriiin sine luen- 4. Qunriim cst similitiulo iii Evangclio, haedi, iil
siira dilataliir. Ponderosus veru cst qiii, etsi tiupitu- esl, peccaiores ad siiiistraiu futiiri {Ma tk. xxv). Sed
dinem non exerccl oiiere, sed al) liac Cdgilaiiiiiie e\ liis qiii in Clirisliira credidibsenl, el pcEiiiteiiliain
continua siiie moiler.uniiie gravatur iii nieiite. Talis deliclorum suoiuiii tolo corde egisseiil, baptismi
necsancl;i ingiedi, nec nomen antislitis poteril pos- graliam conseciili, hi iii siiniruiidincm unius Iiirci,
sidere, quia el lerrenis dcsideriis gravalur, et expers qiii in sorleiii Doniini veiiil, figuiam accipiunt. Cujus
est scientia; veritatis. saiiguis cuiii saiigiiine vituli periiiisceri jiibelur, ul,
424C.\PUT XIV. B coiisnrles passidiiis Cliristi elfecti, participis gloriic
l)e ablulioiie Aaroii el filiorum ejus. ipsiiis cflicianiiir.
1. Pr.xleiea quid sit illiid qiiod juxia prscre|ila 5. Sed qiiid est hirciim in sorlem Doinini veiiire,
l>ei l.ivisse Aaron el (ilios ejus legilur Mnyses? Jaiii
nisi ut populus credentiiim, cujus ille liguraiii babe-
lunc purgalioneiii iiiuiidi el reriini oniiiiiiin sanclitj- bal, cnnsiirs cl eolinres Doinini liabcrelur in regiin,
leni baplisiiii sacranieiitiini signilicabanl. s.cui Aposioliis ait : Iltvredcs Dei suinus, coliare.les
2. Non acci|iiunl vcslcs, nlsi piius lotis sordibiis, tiMem Christi ? AWui vero liircus, qiii in sortein Do-
nec ornaiiiur ad sacra, nisi iii Clnistonovi boinines niiui iiuii veiiil, simililudinem tenet inlidelluin, qui
reiiascaiitur. Quod aulciii Mnyses laval, legis indi-
iiuiii|ii;iin iii Cbristuin credere vuliieiuiil. Hi uiique
ciuin Pra-ceptis eniiii Dei lavaudi accipiuiil iiialediclionem totius popiili, et oniiies iiii-
e.-.t. sunius; el
cuiii, parali ad iiiiliieiidum Cliristiini, rccle tuiiicas quilatps buni.ini generis, el projiciuntur in djsertuin
pelbceas deposueriiiius, luiic induciiiur veste liiiea, lociiin.
iiiliil iii se iiioriis liabeme, sed loia candida, ut de 6. Sedqiiid esi omnesiniqiiilales, et inaledictioiies
baptisnio consiirgentes, cingainus liinibos iii \erit;ile, accipiere, iiisi quiaiiiniiia pccc.ila, qu;c ab Ad;im us-
et lola peic.iloiuni piiblinoniin iiirpi udo celeliir. que ad Cliri^tuiii liuiiiaiium gciius adiiiisit, illi soli
Unde el David : Beali, iiiquil, quorum remissa; sunt C sunt percepiiiri,qui iioc credere iii Clirisium, iiec ex-
imqnitales, et qnontm lecta suiit peccata (Psal. xxxi). piari Cliii>ti sangiiine voluerunl? Et sic oiiusti el
piaegravati iniiiuiiatibus et niaediclionibus loiius po-
CU'IJT XV.
De oblalioiie pro sactrdolis dtliclo. I
uli, id est, buiiiaii.i generis, in deserluin locuin pio-
i. Qiiid auiem sibi velit lex iiiiaginaria qu,e jubet jicieiilur, id esl, iii tenebras exieriores, ubi lletus et
vituluiii pro peccalo sacerdoiis iinmolaii, et sanguine sliidor deiiliuiii, el iii si;igmiin iguis, quod est ge-
ejus septies digito sacerdotis populum aspergi? lieiiiia, ubi igiiis eoruin iion exstinguetur, et verinis
Deiiide duos liircos oHerre debcre : uiiuni, iii i|uo eoruiii nCMi iiiorietiir.
sors Doinini veiiit, occidciidum csse, ct s;iiiguiiie 42SCAPUT XVI.

ejus, vel de sanguine viluli digiio sncerdmis popii- De pecoribus qua: non olferuntur in sacrificio.
lum aspergeiiduni ; allcriim vero, iii qiio oiniiia pec- 1. Oivirîtas vicliiiiariim, et quae vel olTcrri dc-
cala et nialedictiones loliiis populi iniponeiidx-esscnl, beant, vel iioii offerri, in lioc libro Leviiico dinume-
iii locuiii deserlum pcrduceiidum, ibiqiie diiiiillcii- rauliir. Scd per coinparatioiieni ; ecoruin conversa-
dum? lin liuiiiiiiuiii demonstratur. Ilonio qui obluleril vic-
2. Sed prius est ncccsse viluli sarriruiiiiii p;iii
liiiiaiii pacilicorum Doiiiinn,vel vola snlvens, vel
dere, et tiiiic eliam et liircoruni causam mysteria- " spoiiti! offereiis, tain de bobus qiiam de ovibiis ani-
queeorum narrare. Vilulus itaque liic qui pro pcccato nial imin;icul.itum offerat, ut accoptabile sit; oiniiis
inacula noii erit
sacerdolis el tolius populi einiuidatinno 425 occidi iii eo.
jubetur, figuram Doniini et Salvaioris nosiri .lesii
2. Si ca;cuiii fuerit, si fractuin, si cicatriccin lia-
Cliristi semeiipso porlabat, qni non solum pro pcc-
iii bons, si papulam , si scabiem, vel impetigincin.non
catis sacerdolalis popiili, veruni el pro nmni genere olfereiis ca Douiiiio, neque adolebitis ex his super
huiiiano ciinciisqiie iiaiionibus, Deo Paire periiiii- altare Dumini : buvein et ovein, auribus et caudis
lenle, est inimolatus, sicut Aposioliis ail : Qui /ilio
aiiiputaiis, voluiiiarie olferre poles, voium auusin ex
suo non pepercil, sed pro omnibus nobis traUidil illum liis lieri noii poksl. Oniiie aiiimal qiiod vel conlritis,
(liom. viii). vel lonsis, vel sectis, ablaiisque tesliculis esi, nuii
C*p. XIV. N. i. AVc oruanlur. Ita Alborii. Ms., et Flor. 2, i» sciiiclipso Uniabat, seii lineabat, quod iioii
'. etus Edilio. Giialius, tiec ordinuiuur ,
qiiod iinn pla- disi>Iicei. Alii m
seinctipso limabat, quod meiidusuia
Ci-I. AUKV. puio pro linittbal. Aatv.
Cap. XV. N. 2. In sciiieiipso pmlabal. Alb. ct
5S5 S. ISIDORI 1I1SPALI:NS1S EPiSCOii 536
olTerctis Doii;iiio, cl hoc in lerra vcslra omnino noii A pxciilariiini liiierartjm, qn.T, qnia extra lidem siini.
facieiis. et aliena pulanliir. Tales enim repinliniitiir liostix' «
3. De inaiiu alienigcnae non olTeretis panes Deo Diiniiijo, et rejieiiur liiijiisniodi sncrificiuni ab Ec-
vestro, nec quiilqnid aliuil ilare voluerii, qiiia cor- clesia cailioliia.
rupta et maculata sunt omnia, non suscipieiis ea. 2. Nunc vero j:im de qiiibnsdam caeremoniis qnij
Primuin rcjiciiur a sacrificio maciilosuni aninial, vel fpiritualiier in 423 '''^ li ibcatiir dicendum est.
variiiin, id cst, lioniines, in quibiis (liversitas est De qiiibns eti:iin et ,Iiid:ri scrupulosi^sinie qiioeruiil,
peccalorum, et niinc in libiiline el cupidilale, iiunc dicentes : Cur eas Clirisiiani noii sludent observare,
in diversis criininibus dcmiitantur. Rcjicitnr quidein cum Clirisliis veniiit nnn legein solvere, sed adiin-
et cxciiin aniinal, id esi, qui nec Ueum videt, nec pleie?Qu;eriiureri;ocur jain non circunicid.itur carne
opera ejus (acit. Cliristianus, si Cliristiis non veiiit legeiii solvere. sed
4. Fiactuin qiioqiie, id csi, viiiis rarnalibiis vexa- adiinplere.
lii:n ac coHisiim. Rejiciturel cicatricem liabens, qiii 5. Respnndetiir : Iileojam nnn circumcidilur Cliri-
iinn digiia saiisfaciionc poeniieniiae vuliiern peccaio- stianus, qiiia id qiiod eadeni circumcisione proplie-
rum dcplorat, scd adhuc veieris niorlii signinn per tabatur jaiii Christns implevit. Exspoliatlo enim car-
desideria viduplatis interius geslat. Reprobatiir et D nalis generationis, (|iiaR in illo faclo ligiirabaliir, jani
lingiia aniputaUim, qui Doniiiium non confitelur, ne- Cliristi resurreclioiie adinipleta est, et qiiod iii no-
(|iie divinain legein meditaiur. stra resnrrectione fuiuriim esl, sacrameiito baptismi
5. Rejicitur et paiiiiiam babens, qui pruritii libi- coniniendatur. Si enim Judaî resurrectione Doinini
dinis et ardore concupisceiitiaruin esxstuai. Siinili- jiistiricarentur, cujusresurreclionis itcrum, post diem
ler el scabiosuin, qui peccatuin caniis perficit conta- taiiien Sabbaii, bnc est, post septimum, oclavns fiiii,
gione operis. J:iin vero iinpeligiiiem liabens 427 '•*" profeclo spoliarenturcarnali velanientoniorlaliumde-
reticoruin ligurat cnllectionein, (juae freqiienter se iii siderioruiii, et cordis eirciimcisionegaudenles, adiiin-
Ecclesiie corpus iminergit, cl, iit inipcligo, livorem braiam fignratamque noii jam in carne exprimereni.
facil. Porro aurc ain|iiitati siint qiii verbo Dci iioii 4. Cuin quaTiliir Sabbati otium cur non observcl
obcdiiiiit, non fadendo qiioe jiissa stint. Christianus, si Cbristiis non venit lcgem sohere,
(i. Qui verocaudîMi liabut ainputalain, ille est qui sed adimplere, respoiidetur : lino et id propierea
bonuni quod incipil lerseveianti liiie nnn perlicit. non oliservat Cbristiaiius, quia qtiod ea (igura pro-
Porrn deseilum, vel testiculis amputatinn , indicat phetabatur jam Clirisliis implevii ; in illo qiiippo
eos qui cuiii corpore viri sint, turpitudiiiis usu e!Ie- habemus Sabbatuni, qnidixit : Venileadme,omnesqHi
niinaiiliir. His ergo criiiiinibus involuli, a s:icri(icio C laboratis et onerali estis, et ego vos reficiam. Tulliic
D.iniiiii lepiobanlur, nec efllciunliir coiisortes pas- jugum meum super vos, et <l'scile a me quia milis
sionis Cliristi, nec coelestissanctificationis participes. sumet liumilis corde, et iitvenietis requiim animabui
CAPUT XVII. vestris {.Vattli. \i, 2S).
De cwleris cwremoniis. 5. Cessntionem ergo Sabbatorum jam quidem su-

i. Sed neque pancs alienigena; olTeruntiirDoinino, pervacne duciinns observare ex quo spes revelata e.st
et dodiiiiic lia;reiicoruin, vel sludia superstiiiosa nostriE quietis seternse. Cum qnaeritur qiiare non ob-
i. Qiti in Sic Alb. Codex. Grialius, qui
sorlem. sime fuisse commiinicatuin. Jam Editiones veteres
in sorle. Alii, qui in simililudinem. bed verior leclio soliiin exliilient initiiiin ca|iilis, sed neque, usqiie ad
Alboiiio/.iaiii t.odicis videlur; nam iteruni redil i« offerunlur pio
Ecclesia calliolica. Apud (iriailuni est
soriem Domini venire. Arf.v. o/fcruntiir. Kxprc.--si lei tionein
ascri- (iii:« in Albom.
Cap. XVI. N. 5. Alboni., ('( scabiosus, qui. Caileri, biliir ex Isidiiro, scu Oriijiiiali. IVain in lextu Codi-
scniiosiim qui, iit supra : Cwcum animnl, id esl, qui. cis est : Sed ncque panis alienigena' nffcrtiir. Mox
Paiilo pi'St idem Alborii. ISon obediunt, quce jusla
: Grialliis : Domino, id est, doctiina liijerelicorum...
sunl [aciendo. Arijv. quiF exlra (idem. Ani.v.
Cap. XVII. N. 1. Iloccapnt imperfefttim bacleniis 2. Iii diiobus iiieis exeniplaribus ex Cnd. Alb. (T/cj
II omnibns Editionibusapparuit, nisi qund iii iiltima J) Clirislus non vcnit tcgeni. Iii Edilione Ulloa: nntaiiir
i\lairilensi L'll(i:e snpplcmentuni ad appendices reje qu:E seqiiiiiitur, Quirrilur ergo , elc, ad verbuni
cium inil lom. II, pag. U4, ex Codice liononiensi. In- siiiii|ita esse ex Auguslino coiiira Faubluni, Iib. xix,
le^runi qiioqiie exslat in Codice Yat. 627, queiii de- (ap. 9. Arkv.
scripM in Uidori.mis, cap. 'J4, nbi, niim. II, adverti r>. Tro respondeo breviier : Jdeo, qiiod exstat in
noiiniliil vaiicanuiii Coilicemab Albornoziano discre- Ms. AII)., collator ejusdem Codiiis ex Isidoro nota-
|i:ire. Milri ad maniis sunl duo exeniiliria ex Codice vil respoiidelur : Ideo. Iii Editione Ulloae px san-
Rononiensi descripla ciim variis leciionibiisin eodem clo Augustliio h.ic varielas proferlur : El quod
Codice notalis ex Originali Isidori, sive Coilex Uono- in noslra r.surrectwne (utuium, sacramenlo bapiismi
iiieiisis vere cum aulopra|ilio ipso sancii l-iduri ci.l- commendalnr. AiiEV.
laliis fiierit, sive cuiii alio Codice vcieii, qnem kiI- 4. iVo» observel Clirisiiai us. Ita Origiiiale Isidori.
lalor ciedideril, vcl appelbiveiit Originale Isidori. In Iii textu Alb. Ciid. Non tbservent Christiani. Pro inio
Edilioiie Ullosc breves quaidam nols sinilad lioc ca- et id, ex Aiigustiiio, respondeo imo id indicatur in
piii, forlasê a docti^simo llenrico Florezin adorna- Kiliiione l llojc, iii (|iia oiiiis»uni fiiit rcspondetur,
l:e; nam adverlitnr Iraginenlnin ex Albnriioziano qiiiid Cod. Alb. cxliibet, vel rei^poiideruiit, ex Isidori
Codice iranscripsisse 0. 1'etiuni de Casiro, lionn- Uiiînali. Collalor advcrtit los aiite reficium posiiuin
iiiciisis (Jollcgii :iliimiiiim (qiii in extrcnia astule nuiii Codice inier diias colnmnas, sequendo liiieain,
pcr in llis|;aleiisi pesiileniia cxstjiiclus esi, duin seil diversa alia niaiiii. Iii Ediiioiie Llloae ila id expri-
(aiionii:iIii fjiis ecclesi» iiictro|i(ilii;in:i: biiigiTedir), iiiiiiir Vus iii principio line;H, sed alia iiiaiiu. .^REv.
:
E[)ograpliuin vero a K. P. rieiiiico Florcsio libcialis. ,j Cum (/Hirri/nr, clc. Il.cc sancli Aiigiistini Case,
,
537 OliESTlO.NES hN VET. TEST.\M. — I.N LEVITICL'.M. 5oJ5
servet differenliam ciborum, qiia; in lege pr;ecipiiiir, A p:isclia non celebre.t, si Chrislus non venii fcgcm tol-
siChrislus non ven!ltegemsolverc,sed adimplere. 429 vere, sed adiiiiplere, rcspondelur : Inio Clirisliaiiiis
respondetuF : Inio propterea iioii observai eani Cliri- jam sic pascba iion celebral, quia quod i!la figura
stianus, quia quod iii illiusfigurisproplielab.itur Cliri- proplietabatur.\gnusimmaculalussua passione Chri-
slus impievit, iion adinittens ad corpus suuni iqiiod stiis iinplevit. Cum qiiKritiir qoam ob causain nen-
corpiis in saiictis suis in viiain xternam praidestina- meiiias in lege mandjlas non celebrat Clirisiianiis,
vii) quidquid per illa animalia in nioribus homiinmi si Chrisliis nvn venit legem soUere, sed adimplere,
signilicaluin cst. respondelur : Imo jam proplerea Cbrisiianus islas
6. Cum quLiriHir quare Cliristianus non, animali- nciii celebrat, quia propier quod prsenuniianduin ce-
bus iinmolalis, carnis et sanguinis sacriliciiim ofle- lebrabanlur Cliristus implevit. (.elebralio eniiii ini-
ral Deo, si Cbristiis non venit legetn soUere, sed adim- \x luiis )ir.nenunliabat novain creaiuram, de (|iia
plere, respondetnr : liiio propterea niagis liic Cliri- dicil Apostolus : Si qua igitur in Clirisio nova creatu-
stianus jani olTerre noii deliel, qiiia ea qu* talilius ra, veiera transierunt, et facta sunl omnia nova.
reruin (iguris illi proplietabant iininnlatione carnis et 10. Ciim qusritur ciir illa singularum quaniinque
sanguinis sui Cbrislus implevit. Nam de sacrificiis immiindiiiariini baptisniata quoe iii lege pr;ccipiun-
eorumdera animalium quis nosirum nesciat magis ea tiir non observet Clii istiaiius , si legem Cliri^l
perverso popiilo congruenler imposita, quain Deo de- vcnit sotvere, sed adiinplere, rcspondelur : Iiide po-
sideranler obl:ila? tius Irtc iioii observat Cbrisliaiius, qiiia fiiiuroruiu
7. Sed lamen in liis figur;B nostroe fueruiit, qiiia figura erant, quam Chris!us implevit. Venit eiiiiii
uustra emundatio et Dei propilialio nobis in sangui- coiisepelire nus sibi per baplismuin in inortem, ut
iie nulla. Secundum figuram illain veritas Chrisius qiiemadmoduin Cbrislus resurreiii a m'<rtui'', sic
est, ciijus saiiguine redempii sumus. Cum quserilur et nos in novitate viia; aiiibulemus.
cur azyma non observet Clirislianus, si ;io;i venit II. Cum qu;erilur qiia cau-a scenopegia noii sit
Christus legem sotvere, sed adimplere, respondetur :
solemiiilas Clirislianorum, si lex a Clirislo ndimplela
Iino propterea ni;igis noii observat Chrislianus Iikc, csl, non soluta, respondelur labernaculum Dei fide-
quia quod illa figura proplielabalur, expurgsto vele- les esse, in quibus cliariiale soci;itis, el quodam-
ris vilae fernipnlo, iiovam vii.im demonslrans imple- modo (ompactis, babilare dignalur. Et ideo magls
vit Clirislus. Quapropier noii nianducare azyiiia per illud non observari a Clirisliauis, quia jam Cliristus
staiuios sepieni dies tempore Veieris Testainenii in Ecclesia sua quod illa figura propbetice promilte-
peccaturn fuit; lempore aulera Novi Testameiiii non bit implevii. Sceiiopegiani non celebrare aliquando
est peccaiiini. ^ peccatum fuit, nunc non est peccaium; tabernaculum
8. Sed iii spe fiiiuri sseculi, quam habrmus a Cliri- auiein Dei, qm d est Ecclesia, noii comp;igiiiari,
Slo, qui etanimam noslniin iiidiieiis jusiilia, el cor- seinpcr peci.aiuiii esl ; sed quod lunc agebalur sub
jius iioslruin iiiduens iminortalitale, toios nos inno- priecepio G-uraio, 431 ">'"c legiiur in lesiimonio
vai, credere aliquid ex veieris corrupiionis 430 revelato. Nam el illud, quod tunc facium est, iioii
accessilaie alqiie indigenlia nos passuros, vel actu- diceretur tabernaculum tesiimonii, niî alicui verilali,
ros, seiiiper peccalum esl, quandiu volvunlur isli qii;E siio tenipore decbiranda erai, quaiiidain con-
scptem dies quibus peragitur tempus. Sed lioc Vete- gnientiim aileslaieuir.
ris Tesiameiiii lemporibus in figura occiiliatuin, a 1:2. Cuni qu;erilur quae causoe essent fepliinum
quibiisdam sanclis inlelligebatur ; lempore aiileui annuin rcmissioni-, sive jubilsum iion observari, iii
Koî Tesiamenli in manilesiatione revelalur, ('opiilis qiio canebant lubx, el revertebantur nmnes ad anli-
1 raedicalur. Uiide Scriptura ipsa tunc erat projcep- quam possessionein, respoiidetur ji.bilai liguraiii
lum, nuiic lestimoiiium. X'lerii<e beatitudinis requiem signincare. Sicut enim

9. Cum qiia^rilur cur de carne agni Christianus dies septimus feriatus esse prxcipiiur, ul xterca
cii. lib. Mx coiilr. Faust., cap. 10, iii Llloc Edilio- D dice obelo iiotata siint, el ad margineni a(i|iicia
ne animadvenilur uli eliam quod pro in illius jigu-
; leciio quanl teiiui, iii;i quod est pro
veritalts verilas.
ris apud sancliiiii Augiisiinum legilur i//is jiguris, .\ri:v.
oiiiisso in, A verbis propterea non observat eam Chri- 8. In. \lb. el lextuEdiiionis Lllo;e, aniin.nn in-
slianus, fiuia quod, elc, mqne ad verba iiiiiiieri 7, dueits jusliliani snpplevi noslram ex Oiigiii. Mdori
:
verilas (uil Christus. liespondelur imo, iii Alb. Codiee et scripsi;!is(i(ia ex eodein.Hli eiiam paulo post
nuta ba'e esl iiuer coluiiiiias
iiiaiiu antiqui eiillalnris : Scriplura ipsa, cuiiiin textu Codiciset cilalo; Edilio-
lloc non inveni in Originali Isidori. Scilicet lii velns- nis desil ipsa. Arev.
liiiri Codice, sive mavis aulograplio Isiduri quo.l : 9. Cur de carne, etc. Ita ex Origin. Isidori. (ôd.
ego miiius credo; ac facile luit aiiii luloris Codic s Alb., ciir de sanûine agni Christianus pascha non ce-
enscriptorem, repetilione eurumdem verboium re- lebrat. Arev.
spondf/tir imo decepluni, reliqua media verba reli- i\. Quodammodo... prophetice... figurato... alicui
quisse. Arev. verilaii. Ita Isidorus. Cod. Alo., guemadmodum....
7. Texuis Cod. Alliornozi.ini, quem Ulloa Editio
expressit, mendosus et iniperlectu» erat lioc niido :
prophelica.... figuranluT —
alicujus ciiitatis. Akev.
1-2. Iii Mss. scribilur ;obe/t'Hm. Iii Edilioiie Udoae
ISusira eiHundaiio et Dei propitiaiio nullii Cil sine san- ad verba Sicut enim dies sepiiinus, eic, noialur bsc
guine. Scd illarum figurarum vetilas fuit Clirislus. esse ex sancio Gregorio, Moral. lib. vxxv, cap. 8,
Respondetur : Iino propicrea, eic.yermn hxc iii Co- n. lU. Arev.
539 S. ISID()!ll Iliar-ALE.NSIS EPISCOPI oiO
pcr cuin requies designeliir, sic in jubihro, qiii in A 'les aiili(|ii:i po^sessio carnis, lunc revei liliip Ailain
aiiiioniin ciirriciilu si'|i'enario numcro seplies repli- ad aniiqiiaiii lerram carnis siioe, iii ipia iiiliabilav l.
calj. et iniinade aiidila, in qiiinqiiagenariuin dm itur, Tniie Alicl ail leriain suam, de qna ejecUis e.st per
pcrpelu:e-bealiiiidinis secura reqiiics inliinaliir. Cain. Tiinc Noe, Abraliain, Isaac, et Jacob, sed et
13. Qiiando in voce arcbangeli, novissiina clan- omnes anima; morialinni tnnc reci|iieiil corpora sua,
pciiie tuba resurgenlibus cunciis, reveriiuir ad oin- a quibiis exieriint, ui possideant ea in .-eicrnuni.
13. Scripliiram Originalis Uidori cxpressi. !n liqvam... eicriits n Cniii. Pnsl jiossii/ra! i» nleriiinn
loNlu Codicis el r.iiilionis UIIii.t, licvnliliir omnis nd csl li:i'e nilirica Exjdicit liber Lcr.iictis. Incipil lib.
:
iMliqitnin possessionein ciirnis. Tuiic reverlititr ad uii- IStiinen. AiiKV.
432 IN NUMEROS.
PllyEFATiO. 1) 2. Exinius qiiinia decima die niensispriini, in cra-
f . Ideo bic liber uniis ex quinqiie libris Moysi siiniiin pascliap, pleiio inensis luniine, posl esum agiii
Rumeri ap ellaius esi, eo quod egressse muliitudinis immaciilati, calceaios pedes Iialienies de Evangelio,
[srae!itie.-E ex /Egypio iii codeni perfectorumque vftl Aposlolo, elaccinclos Inmlins de piidicilia, et ba«
viroriim coinpulaiio et nunierns tene.itnr insertus. culosin manibus pr.Teparalos (£()/ies. vi).
2. In qiio eiiain profectiimes eoriiin et nicinsiones CAPCT II.
9 rmibiis iEgypii usi|ue ad locuiii el te:iipus in qno 1. Seciind:i niaiisio est Socolli, iii qna coqiiiint
Jloyses defniictiis est imnieranlur. In quo et dies panes azyiiios, et primum lenduiit laliernaciila. Unle
dedicalionis lalieriiacnli, et oblalioniim modiis, noii el lociis noinen acccpil. Socoili i|iiippe inlerprelatnr
sine niystici nuiiieri sacramenlo ei ratioiie diiiuiiie- tabernacula, sive lenloria. Ciiin ergo exieriniiis de
ratiis est. jEgypto , id csl, a saciilo, primuni tabeinaciila liga-
5. Calalogus aiilein niansionum filioriim Israel a nius, scienies iiobis ad ulteriora perijeiidiim, et aj
priiiia iisque ad nlliinain niimerantur simiil quadra- sanciam lerrain coelesieni iter actelerandum.
piiita et dii3P. De i|nibus Maltliaeus loquilnr : Ab CAPUT III.
Abrciham usque ad David cjeiieraliones quaiuordecim, 1. Terlia mansio est Etlr.in ,

qiia; e4 in exlremo
el a David usque ad Iraiismiijriitiuneni Dabylonis qene- solitiidiiiis, in qiia prinuini videliir Doiiiiniis praece-
yaliones qualuordeciin, et a Iraiismigratione Dnbiilonis dens popnliim iii cohiniiia ignis. Eihan soiial forti-
tisquendCliristum yenerationes quatuordecioi(M attli. tudo, sive perfectio. Pryparemus ergn nobis foriiiu-
i),
P
id csl, generatinncs sinnil qnadraginla el diire. d nein a-sumenles perfecluin robiir, ul inlercrronim
. i. Per bas eiirril verns llebiaius, qui de lcrra fi'Sti- 434 leiiL'bras el confusiunein nnclis scieiili;c Clirisli
nal iransire ad ccelnni, el jEgypto sceculi derelica, liinien appareal. Dies qiioipie iiostcr nnbcni liabeal
lerram repromissionis ingrcditur ; nec miruni si ill i prolcgcnleni, iil Iiis diicibns ad lerrani sancta3
iiiimeri sacramenio perveniannis aj rcgnnm coelo- proini-siouis perveiiiie v:ileamiis,
rom, sub quo Dominiis alqiie Salvator a priiiio p;i- CAPUT IV.
triarclia pervenil ad Virgiiiem, qiiasi ad Jordaiiein, 1. Q'iaila ni:iiisio est Pljilialiirolli, qiiod esl conira
i\\ix, pleno gurgite fliiens, Spiritiis sancii graiiis 1'celseplioii. 1'hilinliiroih interprelaliir os nohilium.
1'edundavil. Proindeassuinpia fortiludine, nobiliiciiiur iii Diuiiino,
433 CAPUT I. coniemnenies et lieelseplion, qui iiilerprelalur domi-
\. Priina marisio est Uamesses urbs, qua; in exlre- nus aiiuilonis, ejusqne siiperbiam declineiiius.
inis finibus .i^Jgypii er;il, in qua populus congrega- 2. Ab bac maiisione profecti (ilii Israe' Iransie-
IMS exiil in desertum allera die pnst pasclia in con- runt per iiiedinm mare in dcseriuni, videriinlquc
.'<peclu j^gyplioruin. Itamesse inlerprelari quidam Pharaonem ciim siio exercitu subinersnm, nr.-.cnnle
comnwlionem , ye\ (onilrKum, piilaveriinl, qiiia cuni Maria pr.iicinenle iii tympanis.
«•ommoti fueriniiis ad evangelicain tiibam, et cxcitali CAPUT V.

lonitruo gaiidii, eximiis in niense primo, qiiandi) 1. Qniiila niansio est .Mar:ili, ad qiiain vciieriiiit
'liems pr.Tleriii, qiiando veris exordium est, quando filii Isiael, ir.iiisitn ISiibro niari |iosl liidiinni. Marali
cuncia rennvanliir. aiilein iiilerpreialiii' amcriludo ; p ist pixdicalioneiii
Pr.cf. N. 5. Calnloqus aiilem manfionum. Pleraqiic los. .Arev.

omnia ex lliernnvni., episi. 157, ad Fabiolam, ct -^ Cap. II. N. 1. Ex Hiironyino. Cr,i*i,.
""
.\nibrnsii lib. de .Mansioiiibiis. Grial. Ibid. Sanctain lerrnin cociesleni iwr. Alb., snncliim
Cai'. 1. N. 1. ! X llieronynio. (Iriai.. lcrrnni cnclesle iler. Melins foriasse e-l qnod vcliis
/fti,/.Alliorn. : (luia cum cominoti fit^riinus

Codex liabet Ediiio, snnffnm (trroHi, id esl, ccelestem Jciu-
fid pra-dirationem evnnqeiiciv tubir, et excilali tunitruo sulem iler. Arf.v.
••um gaudio. AliRV. i'j\v. III. N. 1. Ex llieronymo. Griai,.
2. Alboni. Post : esum agni immaculnti, et calcea- Cap. IV. N. I. E\ Ilicronyino. Ca ai..
2. deserlum. Iia Alborii. Crialius dcscrio.
li,dicenle Aposlolo, et nccincli pudicitia lumbos, et /)i iii
baculos in mawbus pra'parulos liabentes. In lcxtci AliF.V.
Grialii iriendiiin ciat el barulos mnnibus iii prcrpura- Cap. V. N. 1. Ex llicronyino. Crial.
,
3il Ql!.ESTIOM£S IN VKT. TESTAM. — IN iNLMKRC». '

•>'"-
eiiiiii Evangelii ci i..bernaciila iratismigraniiiim, posi A i'l i<', l'ost Docilogi pcrfjcioiicm angelu.um pai,e,„
inaiiilucan.
assuinplam lorlitiidiiiem (idei.elposl bapti^mMni.tl'iUC
'*
Ticloriain riirsus veiiilur ail amarituilinem, ul volu- 43G CAPUT XI. • «
aniariiudine lerniinelur, et 1. Undecima iiiansio e--t in /i(ip/,((/!«, qu^ ii.lei-
plas alqiie luxuria vitae
prilatiir (iisso/i((io /or/ii/iii, vel reinissio munuuni. Iii
per erucis lignum, quaii per crucialum, ileruin _
"
liac siiiciiti populofoiis de pclraOreb insiinili:u.iiii;-iii -^
suaviias compenselur.
c.^ruT VI.
Cbiisli aqnam erupii. Ibi Jesus in typo Sahatoris
duodecim ron- contra .\nialecb inililal, et in signî criicis dxmoniini

1. Sexlamansin est Ilelim, uhi erant
adversiim nos tentamenia siirgcniia (leviiicuniiir.
les aepiaruin, et se|iliiaginta palmae, iiiliiiura diiode-
aposlolorum, el sepinagiiita discipuloruin si ciindi "i. Ubi venil Jelhro cngnatus ad .Mcy en, danscoii»
ciiii
sil iiiii sepiuaginla senioriim el in typum EiclAla)
ordinis : de quorum foBtibus doclrinx piUum bauii- ,
Unde cx geulibiis congrcgatse iegis iuiminuiio evangcliij

iiius, el diilces fruclus victorise carpimus. ot ,
liene Hetim verlitur in ariites furtes ; ipsi «iiim sunt sui:gerente conipletur. Pulclira; aulem dissolulio ac
sanilas fo liuin Rapliidin dicilur, vcl propl r di>sipa-
rubusti principes gregis, duces ovium, dociores gen-
liiHi Amalech, vel piopler sanaluni l-racl.
liuin.
435 CAPUT VII n CAPUT XII. '
1. Septima mansio est iterum aJ mare Uubnim, 1. Diiodecima niansio esl in soliliidine Sinai : sta-
quod esl baplismi Ivpus, cruore Domini consecraluj. ; lim libi venial in menlein apostoliciis numerus. Siiiai
QuiPiitiir bic i)uoi,ioJo post iransitiiii Rubri maris, qiiippe interprelatiir rubus, quo signilicalur Ecclesia,
el fonti's amaros, elllelim, rursus ad m;ire liubruiii iii qiia nob s aposioli pr.edicanl. Iii bac maiisioiie
venerint? nisi forie in iiinere pergentibus sinns qui- Moyses asceiidit ad Domiiiuin , iliique descendil Do-
dam maiis occiirrit, juxla qiiem caslrameiaii sunl. niinus in iiionlem Siiiai , daiis lcgciii populu suo. Ibi
2. Aliiid esl enim Iransire niare, aliiid iii proxinio fabricalur labernaculiim , ibi praicipitur varielas lio-
ligeie taliernaciila. Ei qnibus iiinneinur pnst cvaii- sliarum , vasoriim diversilas , iiidumenla ponlilicis ,
gelicam dlsciplinjin , el cibos dulcis>Jinos iriiinipbo- sacerd.ilum ac leviiarum c:ere'iiniii,i',
rmn , apparere nobis inlerdum inare , et praeteriia 2. Ibi iiumerus populorum et Leviiarum , et pir
discriniina poni anle oculos. singiilas tribus p"puli distributio. Oblaliones quoque
CAPUT Vlll. principiiin in hac mansione 437 dcscriptae sunl.
1. Oclava mansio est in snlitudine Siii ,
qua leii-
Diia; quoque argcnle;e tuba; ad promQvenda castra
dilur uS|ue ad montem Sinai. Intorpretntiir aiitHin
iliidcni Qeri jubenliir.
Siiie rM((iis, vel orfiwiii ,
quia pnslea qiiam veneriinus Q 3. Ibiqiie prtccipitur iinmundis , ct iis qni priiiio
iii loiiiin Ecdeîa;, de qua Dominus nobis sil loculii-
iiieiisc pascbse inieriisse nnn poiucrint , ui secunJo
rus, grande odiuin inerenuir ininiici.
iiien-e coiivcnianl. Sed quid sibi \clit 'judJ lii iiui^
CAPUT IX.
longiiis habitabanl , vel imiiiundi in anima fiieranl ,
1. Nona maiisio esl in D,pheca, qu;e dicilur puha-
iii secundo ineuse pascha jussi suiit faccre? Qio
lio, jusla (|und lUiminns ail : Pulsate , et apcriclur
iiimirum in typo inleliiîiiiiur pnpuli ge'iliiim , qiii
vobis {Mallti. vii). Seiisusque esl iiianifeslns ,
qnia
cum, oinnibus da;monibus foriiicali , iinniiindi vide-
|iosi(|uam vencrlinus ad locum Ecclesix , incipiinus
baiiliir iii aniiiia , salubri vero confessione iiiund.ili ,
sacramenla piilsare.
ad secuiidam nativitalem ,
quasi ad secuiiduui meii-
CAPUT X.
seiii, iransire praecipiunlur.
1. Dccima maiisio est in Alus, qiiod inlerprelalur
qiind lollens miilier commiscuit fariiia; 4. Jubetur quoque iii hac mansione Nazaraeis, i:t
feimeiilum ,
vinuni, et siceram, el onine, qiioJ de uvis esl , iion

salis iribns, donec ferinenlarelur totum (Slallh.xni).
murmural populus propler faniein, bibanl, ncc comedant, ncc uvjni quidem passam, vel
In hac snliliidiue
acetum, quoJ est ex vino. Sed in Proverbiis prxci-
accepilqiie vespere coturnicem, et inane alierius diei
manua. Et nola in decima mansiune maiina Iribui n pilur puieiites ,
qui iracundi sunt , ut vinum non bi-
,
so'ilarins numerus, hic mulliplrx. Aliiid esl ciiiin

Ibid. Transi!o inari Rubro. Ex Ambros., mans. ibi
iinaiii oniiies giatiiis possidere. Sed oper;;;
iilind
seplima. Al., iransncto. Orial. ,
pr. .11010 erit addil iineniiiin ex mar-ine

relerre qui
Cat. VI. N. 1. r.x llieronyino. (jBIal.
,
eniui lcgeial, inlerprctalur rufiis, digammo dcccplns

Cap. VII. N. 1. Qiia; de bapiismo dicuntur ex .\iii-
i|iiH.I iii bis Codicibus
pr-) u, et b sa^pe reperitur )
brns. Riliqiia ex llieronynio. Grial. (
ex sangiiine Chrisli ledemplu Eccle-

Cap. Jt. N. I. Posl Decaloy. usipie ad panein mun- is ailil dil, rufiis,
51(1. iil csl iii lib. Valent.
Grial.
ducnri. Ex AnibiO-. Grial.
Ibid. Ibi fiibiica'ur eic. Oinnia usqiic aj finc:ii
Cap. m. N. I. Alb., aqua erupil. Verum aquuin
,
iiiaiisioiiis siint Ambrosii. Grial.

erup 1 Isiclnrianum videtur. Arev.
2. Ibi venit Jelhro. Vid. Origen. bom. 11 iii Ibid. In Allinrii. et Florciit. Mss. lcgiliir, ut iii
Valent., rM|'iis, ex sanguine Chrisii redcinyla Ecciesia,
cap. xviii Exndi. Grial.
Ibid. Suggerenle. Alborn., succedenle. Arev. Arev. , ^ . ,. ....
lliibiUibant. Ila Alborn. Gnalius, (Uin a'i.s liii-
Cap. XII. N. 1. Ex Ainbrns. et lli''ronym>>. Grial. 7,.
IbiJ. Et interprelalur rubus. Al llii^r. Inlerprelu- :

pressis, habilanl. Arev.
4. (Ibliviscaniur sapicnlict:, Alborn. , obliviscmUur
(nr uu!e'ii Sinai rubi, non nnus, vt supni in soliluiline
îii, sed plnrci, ul ibi principium sil, liir /ii-i/Vclio ;
sapicnliam. Ar..v.
'
Zi7,
•
. ^ S. ISILORl IIISPALENSIS EPISCOPI 34 S
liant , ne ciim bibcrinl , flbliviscaiiiur sa;iieiiiia; A H- Sed quis liacc priclla sibi pcifecle subigat,
(Pruverb. xxxi). ciiiii 1'aulus dicat : Vicleu ciliani iegein in memhris
9 S". tjuid crgo Nazarxorum noniine, nisi absiinen- nieis , reiiiignanlcm lecji menlis mew, et captiiuin me
liiini cogiineiiiiiiniqiie viia designaiur? Ilis in vino ituccnlem in lege pcccati (/ium. vii , 23) ? Sed aliuJ
liixuria proliibelur, in sicera omnis volupias terrena. est bella fortiter perpeti, aliiid bellis enerviter e\pu-
'^Sicera eniin ex diverso conficilur genere, sicut vo- gnarl : in islis exercelur virlus , ne quis extolli
luplas ex diversa viiioruin oviliir colluvie; illi enim debeal ; iii illis omniinodo exsiinguiiur, iie subsislat.
vimiin non liibuiit , cl siceram biliunt ,

qui ad deti- H. Prxcepit dehiiic ibi lex levitis , oinnes pilos
piendos bomines umbras quasdam et imagines se caniis radere , qiiia bi qui obseqiiiis assumuiitiir di-
siiiiulanl liabere virUituin. vinis debeiit anle Dei nculos a cunclis cariiis cogita-
{;; IJva passa illi vesciiiiliir, qiii proptcr bumaiKS tionibiis niuiidi apparere , ne illicilas cogilaiiones
(iculos'Mbslineiilis pallore inficiiiiilur, iit gloriam mens profenl, et pulcliram aniime speeieiii quasi
,
caDtenl ab lioniiiiibiis. Acetuni autem lii bibuiit qiii pilis fruticaniibus, deformein reddat.
posl vitK sanclitaleni iii velnslalem pra-leritoruni l~>. Post lisec jiibeniur etiam lieri dine tubae, (|iia-
viliorum labiininr, et corruptione veieris nequitine ruiii clangorepopuli inovereiilur adpra^liuin.Siceiiiiii
(lelecianliiS. Prxcepil ilMque Deus ut qiii sanciilalis B s,.pip,u,„ ^st de 439 his ad Moysen : Fac libi clmis
iiiJiierint tiluliim ciinclis bis care;int viliis , null mi-
lubas argenlcas ducliles. Et paulo posl : Cuiii concisr.s
que bujusinodi perlurbalionem appetaiu, quse statuin
clangor increpueiit, morebunlur caslra. Per duas en iii
inentis everlal. tubas exercitus ducilur, quia per duo Test;iiiieiila ,
7. In liac mansione projiciunlur de castris leprosi,

sive per duo pra;cepta cbaiiiatis, ad procinctum lidei
f.uxi ctimmundi. Leprosi liocrelici, (luxi cogilalione,
popnlus evocatur.
inimuiidi operc , nl laiiquam coinqiiinati et morbidi
II. QiiOB idcirco argeiileic fieri jubeiilur, iil prae-
a casliis Etclesi.Te separeniur, ne contagione moruin
dicatorum veiba eloquii iiilure relulgeaiil, et ;iudilo-
siiorum viiam polluaut inuoceutiuin.
rum menlem nulla sui oliscurilale coiiriiiid:iiit. Id-
43g8. Ibiabannovicesimo annumerantur populi,
circo dueliles ,
qiiia iiecesse est ul lii qui venliirani
quiad pr*Iium cliguntiir. Sed cur ab aiino vieesimo,
viiain pr:edicai.'t , Iribulaliuuuni prxseniiuin tun iu-
iiisi quia i-b bac a?tate coiiira miuniqueinque vilio-
iiibus crescanl.
rum bella nasciintur? Ideoque ad pugiiam eligimtur,
ul liabeaiit contra libidinem coiitlictum , ne luxuriis 15. liene aulem dieitur : Cuni concisus clangorin-
supereniur crepuerit, movebunlur castra ,

quia niniirum , cum
9. Ibi eiiain ab aniio vicesimo el quinio Levitse C *"'''''''*' ^*"^ '""'"'''"' P'a:<l'calionis seimo tr.iciaiur.
tabcrnaculo scrvire niaudaiiiur, et a quiiiqiiagen.irio .iiidilorum meiiles cuntra tenlalienuin certaniiii.i
custodes vasorum fiunt.. Quid ciiini per anniim quiii- ardeutius exciianlur. Jam ahhiiic promoveniur filii
Uini, ac vicesiiiiuin, in quos llos juvenlulis oboriuir, Israel de iuonle Sina, el transeunt iii sepulcra toii-
nisi ipsi conira unuini|uemqiie viliornm bella signan- cupiscentise.
lur? Et quid per quinqu:igenariiiin, iii quo ct jiibi-

CAPUT XIH.
laci requies conliiieiur, niî iiiieriia quies edomiio
liello mentis expriiniiur? Qiiid vero per vasa tabei- 1. Tcrlia decima mansio esl in sepulcris coiicii-
uaculi, iiisi fidelium aniinx designanlur? pisceiiti:c, iibi popiiliis, laitidiens coelesteiii paneiii ,
10. Leviise ergo ab anno vicesimo et qiiinio la- carnes .^gyplias desideravii. Multosque subilum
bernaculo serviuiit , et quinquaêiiario vasoriiin cu- devoravit incendium. E quibus edocciuur, qiii coii-
stodes fiunt , ut videlicet qiii adliiic iinpugiiantiuiii versalionem reliquiinus s;pculi , et .digyptias ollas
vitiorum ceriamina per couseiisnm del ctationis to- ( d esl, c;irnalium desidcriorum fervores coniempsi-
lerant aliorum curain suscipere non prxsuiiianl. Ciiin nius) , iioii dcbere niurmur.ire coiiira coelestem pa-
vero leniationum bella subegeriiii, cuni apuJ se jam nem, nec virulenlias iCgyptiorum ,
qui suiil magua-
de iiitima iranquillitate sccuri suiit , animarum sor- D riiiii carniiiiii, sed simpliccm niaiiuae cihuin , id esl
lianlur cuslodiain. puram ciulestemqiie vilam quaerere.
5.Orilur pnssione. Oriliir colluvie, Anibr. Gbial. Ibid, lii iiol. Grialii videtiir legenduui tevitis pro
Alb.
Ibici. llli eniin liiiuin et siceram bibunl.
: cliartlas, et leddut pro rcddil. Arev.
Griiiliiis videliir in lcMu voluisse appoiiere passiune, 13. .\d prociiictum fidei. Ad pnrUuin fidti. Aiiibru.'.
at habenl alii, pro colluvie. Antv. Ghul.
0. Iii iKiiiiiiiHis M>s., nviiin pas.iam illi vescuntur, 1.). Cod. lioiinn. Ciim si(6li/ii(s ac minutius prrdi-
uiinlerduiu lifor cuui aceusntivo oiciirrit. Arev. calinnis sernio tract tur, contiimina id est, ce taininn ,
9. F.t a qninguiigenario custodes vasorum fiunt. lla ardeiilins excilaiilur. Jain ahliinc proinovenl filii Israel,
veliis Edilio. Grialiiis per erroreiii , iit puin , fiant. elc. Vii'gaia, movehunt cnslra. Abkv.
Itreiiliiis exhibet liant, sed ita, ut a quinquagenario... Cai'. mii. Ex llicroi yiiii el Ambros. verbis lola
jiant. Arev. coiillala est. Grial.
11. Volgftla, et cnpiirantcmme in leg' pccculi. .\rf.v. Ibid. Qiii sunl niagnar. carniiim. Iia iili. 0. ei Anibr.
12. Chariliis omii(;s pilos carnis , iisque ad reddit , Qnif poelaruin ciirmiiia, llieroiiyiii. Ghial.
suiil
verba suut Creg., v Mural., cap. 21, ex quo fruti- Ibid. Alb., pnnem nec purulentias ,'Eijijptiorim,
,
canlibus legiinus, iion fructilicanlibus, ul ciat iiiMss. aia' suni, eic. .\rEv.
o. ii.TiTesi;(;/iii!'HS, Aiiibros. Gni,vi,.
,,
. ,
343 QU.€5TI0NES IN VKT. TESTAM. — IN NLHKERUS. Sid

2. Alioijiiin si post percepinm angelicimi niaiin;» A ciani. Golrus rererliir iii ligno, et Chrisii passio de-
qua; est ciBleslis vila , sive doc trina , rursns carnrs monslralur. Slurmnral populus Judôrum., gigan-
/Egyplias (qu» sunt carnales liujus saculi volupta- tum impctum reformid:ins. Pugnat cunlra Aiiialecli
tes) el eoncupisteiiiias prisiinorum iiioruni volueri- elCliaiMiiaum, iiolente Dco viclus iiitelligit (|UK ;
inus appeiere, vnrabimus nauseam, et siaiiin Dom:ni debeai in lerra sancla exercere sacrificia. Uatban ,
igiie loripiebiiiiiir , desideriuinque iiosirum verletur et .\biron, et filii Core, consurgiiiit contra Muyseu
in lumuliis , ul siinus sepiilcra deîlb.ila , qu;e lons et Aaroii, el terrc voragine gluliuntur.
appareiil liominibus 440 ^P*^*^'io^-* > iutus auit-in plena 'l. liiter morliios el viventes ponlifex medius lliu-
sunt ossibns morluorum , el uiniii spurcilia. libulu armatus iiii;ri'diuir, el ciiirens ira Dei sacer-
o. In liac mansione descendit spiritus supcr sep- dotis Toce proliibelur. Virga .Aaron ilorem profert
luaginla virus electos, et luiic Doniinus descendit iii et folia , el in a-lernarn nieinoriam virfens siccilas
nnbe , et retranit de spiritu >|ui crat su| er M>iyseii ,
conservaliir. Viuila rufa concreniatur in liolocau-
ct imposuit siiper sepiurii;iiita viios. Desceiideiile sluin, el ciiiis cjus piaculjris aspersio est.
eiiini in nube caniis Clirislo , dillusa est pir lidein 3. Qiiiiruiii qiiideiii liguras breviier annoiaiites ,.
Spirilus sancli gialia super pupulus , cx septu:igiiita ex duudecim exploraioribus iiici|iienius. Duodeciiii .
^'eiiliuiii Ingiiiielecios, venitiiue siiper oniiies (loiiiiin B exploratores missi ad explorandam lerram ubertnn,
illud virlulis ccelcslis, quod (pioiidam fuerat in .Moyê qui lerruermit populuiii, ne credereiit posse acci-
atque proplietis. pcre lerram a Domino repromissam, Scribaruin el
CAPliT XIV. Pbarisaeoriim piajluerunl iiidiciuiii.
i. Quarta dceima mansio in solitudine Ascroili. C. 1-icul eiiiin illi per Mnyseii missi sunt , «t suli
Iii li;ic Aaron saccrdos lociim inciJens ofrensioiiis feciindilalem solliciia consideralione Iraciarenl , it.i
cum soiore sua Marii , fiatri uierqiie obtiect;iiit et isli iier legein el proplietas jiissi sunl, nt per Scri-
quod alienigenani accepisset uxor ni. Unde illi o plurariiin investigalioneui (loiniiiiciiin Specularenliir
Maria coniagio lepr.'« eflloruit. adveolnni, iii quo er;it terra, id est, taro saiict;r, iii
2. Quo loco evideiis fuU lignra myslerii ,

qiiod sa- qua rcgniim Dei , et uberlalem friicluum spirilua-
cerdolalis illa plebs pa:rum Cliristo Salvalori adver- liiiin, et viiam ;plernan) consequi posseiit.
sus Ecclesiam congregalam ex geulibus derogaret 442 ^- ^6'' S'*^"' '"' desperalioiie leriuirunl po-
ideoque lepra; sorde peifiiniiiuir ; ncc redil ad Dei |iuliiiii, ne de Dei promissione coiilideiet , iia et isli
tabtirnaculum , doiiec slalulum pleniludinis genlium Scrib;E ct Pbarisx"i suaseiuiit populo Judiiirum no
tenipns adimplcatiir. Tunc cnim eadein plebs pristi- cridereut in Chrisiuin, ad /Egyptuin sxciili hujus
iiaiii poieril iccipeie !.anilaleni , dum eis sepliformis C redire cupieiilcs, iepudi;intes manna fidei, (inaeren-
Spiriiualis agiiitio ad veniam fuerit sulTragata, les ollas peccaloruiii nigias, ei cepas blasplieniiaroni
CA1>LT XV. puiidas, el peponcs vitioruin ac libidinuin coiru-
1. Quinta decinia csi in Ucllima qiia; tiansfertiir plione inarcfiiles.

'
•
,
sonilus , sive juniperus. Ferlur autem liuc lignnin 8. llle autem botrus uv.e quem in ligno pensilenr
ignem niullo lempore conservare, ita ut si priiiia; ex medio de lerra repruinissionis du > aJvexere vcclo-
ejus cinere fuei i:it ailoperla; , usque ad aiinuin per- res, quid signifieat? Uoirus isie peiideiis e ligiio uii-
veniaiit. Ex quibus diocimus post sepiilcra ci luu, isque Chrislus u.\ lignu crucis , i
roinissus genlibiis
dc terra gcnitiicis .Miria;, secunduin cir-

cenliu: , 441 ^'^^ '"'''' > iraiisire iios ad li<^num salul;iris
iiiuIlM temporc calens, ul siinus ferventes spiriiu, et nem Itrrena; slirpis visccribus effusus.
claro soiiitii, atqiie in allum evaliaia voce Evange- 9. Duo b;ijuli qui >.ub oiiere butri illiiis incede-
lium Doniiui pra;dicenuis. banl popi.lus est uicrqiie. Ciijus prior Judaicus, c;c-
2. Ab hac iiiaiisiiiiie usque ad triccsiniain seenn- cus, et aversus, igiiarus peiideiilis gralia;, ct piessns
dam lia; CMiitiiieiitui bisioria; qu.c, i|uia iioii itiiiit per onere siispcii.-i, cui ;ûl)jicielur judicanli ;
de quibus
mansiones singiilas distributa-, a nobis qii"i|iie iii dicitnr : Oi)sc!ii(;ii(«r acidi eoruin ,
ne videuni , ct
Cummune dicenlur. D Uorniin eorwu beniper incun\i (Pbol.n. LWiiij. Qui
3. Duodeciiu e.vploralorcs niiuuiiliir ad lerr.un âii- vcro poslerior veiiieba, populi geiitiuin gerebal II-
2. Alioquin -i posl percepium aiiaeliciou mainui, clc. Nempe aiiiniiii ?epii'cro affine visum esl. Grial.
Paiilu alilcr Ainliios. AHoquin si posi pra-cepla , nn- 3. Ciqanluin iinpetuin. Ila llier. , Val. , Coinpl. ,
yeticani escam, iniiniiaiiue cceieslis viiu: , sice ilocirimv, Paleolio. Giiidil., iiigantuni populum. Grial.
rursi'S carnes .EqijpUas, elc. Ciiiai.. Ibil., AUi. , boirus diferlur ; iii ligiio lioc Cliriiti
ibid.Yorabiinus nauseîm. Sause ituineniis,\'ii\ — ;
passio brtviler demonstratur. Arkv.
seJ vocein inenlis ikui liabet. Cnui..
llieroiiyiiiiis l. 1'irens siicid/sfonseiruliir. lia iNiiiii. xvii ct apud
Ibid. Alb. el Fior. 1 ror«(i//iiiis iiu«5iai/(e/i(is , el
: lliernii. Cij//S('Ci(i(Kr, Iib. 0. ineiiduse. Gkial.
tlalini... verleinus in tumulos. Arkv. Ibid. Piacular:s uspcriio. ila llieioil. 1'iCuliaris,
Cap. XIV. iS. 1. Ex iisdeiu. Guial. lib. o. ii;eiiduse. Grial.
Cap. XV. .N. I. Ex lliernnyino. Gkial. 5.Duodeciin expiijralores, ex Anihros. , et Aug,
Ibid. Swe atria. Ila omnino lcgeiiduin ex llierouvni. seriii. lUJ de lempore. Giiial.
inaiisione \i, ei lioc lucu. lllic enim liazcrotli in airia 7. All).. confulerenl... crederent Chiisto. Alii , cre-
vertitiir; liic vero post sepulcra coacupisceniiiv , et
, dereiit Christuin. Gr.alius, lueojose, curiupiionein
taiiOula. Meiid')se ergo lib. plcriqiie aif.ra liabeiil. arcenicii. Arlv.
.S. ISIDORI lllSr.ALENSlS EPISCOPl 5;s
giiram, (jiii crcileii?, t:t ( lniîiim aiiledoiilos lialieiis, \ gaiiies, coiistiiuere auJenlEcclesias, ct aliml aliarc,
seiiiper ciiiii poTlaiis videt, el iiiiai-i sciviis doiiii- preceiiiinie alleraiii illii ilis vocibns f.iciunt , (loiiiini-
\iiiim, et i'liscipi?lii'i inagislnini sei-juiliir, sinil Diiini- cse liosliê veritateiii perfal.sa sîcr.licia prolaiiantes.
mis in Evangelio ail : i'i quts vuU veuire posl iiie, tul- IS. Ili, iiiiia conlra Dei ordinationem niliiiiiur, iib
liil crucem suain, et seqnalur me {Maltli. xvi). temcritatis aiidaciaiii terrie coinpagibus ruptis , vi-
lU. llic esl aiileiii liotriis qul elliisus iii saliileiii ventes profuiido hiatu mergunlur; iiectantiim hi qiii
iioslraiii, viniiiii saiigiiiiiis siii criicis coiilrilione pro- diices eironim siint, sed ct illi qui consentiendo par-
fiiilil, al(|iie exiiressiini passionis siue calicein liccle- licipcs eiiniiiulcm cirecli suiil, in igneni aelernijuJi-
si.e propinavit. Ilic est Ijotrus iiuem nialogranalimi cii praparala iiltione peribiiiil.
socia niiiiieris gratia seciita est, iioslra scilicet Eccle- 10. Itciiide Aaroii saiiclus lii ruiiiam inortis popii-
sia iiMter, lulicns iiitra se pcr granoruin nuinenim liiiii Iralii 444 speclans, ihuribulum accipiens, cii-
niiiltiuiiliiiom pnpiiloriiiii ;
per riiboreiii , saiigninis currit obviain qiiassatiniii , slaiis<{iie in nieJio super-
OlWsti sigiiaciilo coniscaiileiii, habeiilcm eliaiii iiilus stitiim ac peremptonim , lethalem plagain objeciii
ilistiiicta graiia , sicut Aposloliis ait : Diiisa elmri- siii ,
qaasi quldam iniirus, excluslt. Iste sacerJos
smala, cl donu Spirilus saiicli gralia distribula (I Cor. Dnininus Jesiis Chrislus est, princeps priiicipiim sa-
\\v) ;
qiiibiis i.ninbus iiiJignos se iiicreJuli judican- ^ ccrdotiim ; sacerJos isie ruinam niorlis in nHiiido
les , teriani cainis Cliristi lliiciiteni lacte el nielle aspicieiis, occiirrii a sumnio coelo, venitque obviam,
accipere non incnieiuiil, qiiain per lidciii servi cjus, qiiasi gigas aj currenJam viani.
id csl ,
popiili Christiani, coiisecuti siuit. 17. Sieiilqiie inler vivos et niortuos, quia natiis est
1 1.Dcciijiis Joctiinaquotidlc dicil Ecclesia : Quam et morluus. Sicque tlniribulum passionis siiiE acci-
ilulcia 443 f'U"bus meis eloquia lua! super mel ori picns , cl in njorem suavilalis piKleiiJens , siispeii-
nieo (/'.'«/. cxviii). Ficuiii aiilein quaiii cuiii bnlrode dii igiiis ajieriii periiiciem , et iniinicam perculit
leria re(i:oiiiissioiiis alliileraiit imagincin lcgis lia- iiiortein.
buisse evangelicis edoccmur exeinplis ; siciit cl bo- 18. Virga autem Aaron ,
qiinB post siciiiaieni flo-
truin conslat Hgurain Salvatorls o leiiilere ,

qiieni- riiit, caro insinuitur Chrisli, qiiae poslqiiam de Jesse
adiiiodiiin in C 'iiliiis caiiticoruin Ecclesia deCliri>to ra lice siiccisa est , vivacius iiiortilic.iia reviviscii.
tricit : fraler nieus ut botnis Cijpri, (piia iiec est Cliri- Itaqiie virga posl ariJitateiii vircsceiis Cliristus ost
sliis sine lcge, iiec lex siiie Clirislo esê poterii. pusl iiioriem resurgeiis. Ipsum eiiim virgani, ipsi iii
12. Post hxcipiidam lioino, Jie Sabbali colligcns florem lntelli^'imus , ut in virga regnaniis piiieiiiia ,
Jigiia, necatiir a populo. Quid auleiii insiiiuat quod et in flore lulcliritiiJo ejiis inonstrctiir. UiiJe cl iii
tam atrociier jussu Dci fiierit iJem ab omui populo c Canlicis caiilicoriim idein Jicil : Ego swn jlos caiiip\
iTiiciJalus ? QiioJ facile ab inliJelibus proponilur. et Idinm conicUium {Canl. i\).
Iiitelligaiit eryoqiiia h;cc oinnia in lypo acciderunt 11). Alii virg:iiii liaiic , qiiaj sinc huniore nnrcsn
illis.Scripta suni autem ad correciioncm iioslram. proiiilit , Mariain virgiiiem putant, qiiae siiie c iiii
15. Ille enim prislinus carnalisque liomo qui Jiein cdiJit Vei bum Del, de qia scriptoni est •.E.riel ri/i/.i
Sabbati violare ausus est, Jum ligiia colligerel, pro- (/(' riidice Jesse, el flos de radice cjus ascendet {Isai.
pler qudd cst puniliis , formain sigiiilicabat ejns qui xi), iil est , Cbrislus , qui l'uliir;e ly(iiiin prscfereos
liojie, in Chrislo sij',natiis , iiivcniiur agere carnale passioiiis, caiiJiJo liJei luniliie ct passioiiis saiigiiine
«ipus, id est , coiitrahere ligna, fenuin, stipulam aJ piirpurabat flos virginum corona marlyrum, gr.aia
,
escani igiiis selerni coiivenieiitem. Qu;i; duin colligit ciiiiliiientium.

in suam |ieriiiciein , si fuerit depreliensus ,
pellilur 20. Keslat iiilerea vitula riifa in liob causliiiii con-
ab (imnibus, et stalim occiJitiir , dum jiiJicatiir a creniaia, cujus ciiiis expialio populi eral. Sic eniin
spirilualibiis. Sic ergo oiniiia qu;E illis JuJ;eis per le- Jicitur Jc illa ad Mnyscn el Aaron : Prcecipe filiis
gem acciJcriint forinaliler iiilelligenda suiil. Israel ut adducanl ad te vaccam rufum cetalis integrx,
14. Seqiiilur jam exciJiiiin Core , Dallian el Abi- in q:ia nulla sit macula, nec portaverit jugum ; Ira-
roii, qui sibi conira Moyseii et Aaron sacerJolein sa- j) dc:isque eam Elcanaro sacerdoli ,
qiii edueiam extrn
crillcandi licenliaiii viiiJicaiilcs , pteiias pro siiii cn- ciislra iinmola!'il in conspectu omniuin , el inlinget di-
iialibiis expenJeriint. Per eos ilaqiie sigiiilicantiir lii q lum Eleuzar in .wiiguine ejus, el aspergel conlrn fii-
qiii liaereses eischisniata lacere conantur, et niulios ics la' eniaculi septies , comburetque eam cunclis vi-
seciim irahendo deripiuiit, contenineiiles sacerJoles deiilibiis ; lain pillem et carnes ejus quain sanguinem
Clir.sti, et se a clcro cjns plebisqiie societnie segre- el fiinum puminiv Iradclis,
10. Alb., ci)iilrilii>iie pcrfudit. ApiiJ Criiiliiim iiifii- 16. Deinde Aaron sanclus in ruinnin ninrtis poputum
Jiiin viJclur vin 'in sniiqnis siii crncis. elc. Vclns l".ili- Iralii spertans. II;ec alio at(pirt alio iiioJo in \eliislis
lio : boirifi, qni elf:isiiin in saluiem noslrmn vinum libris le;îiiiliii', cadeiii senientia iios Codicciii P;i- ;
sunqiiinis shi crnns canlrilione perfiuiH. aulo p'ist I leni. seciiti suiiius, quem liJeliorem relii|iii-i experii
-Mliorn. : /'ir ruborennacri sanquiiii t.hrisiisigiiacutuin siiinas. CniAL.
coruscans Italhns cli.im ;/i(M.<, e c. Aui.v. Ibid. In ruinam morli^ pnpiilum Iralii speclnns.
11. Ilabuisse. Ii;i Alborn. Grialiiis cuin aliis Ex- Alb. , riiina morlis in popnlum irajecla. I'H ex Origi-
ciisis, allulis.ê. Arkv. nali IsiJoii rnina mur is populn ciepla. Alii ,
ruiuii
1 l. Seijuiliir c.ri.,.liuni, ex Aiiilirns. Ciii.vi.. moriis popiilum videns rune. Anr.v.
Ibid. l'..xficmtcrunl ; »]., cxcqicrniit Guul. 19. Alb. Cliriitus, qiii sponle scipsum olJerens utilu-
:
,,
3,'9 QU.£ST;0.NT.S 1N vr.T. TESTA.U. — IN NLMEROS. 5m

21. Liiinnm quoiue cedrinum , et Itijsiopum , coc- A 27. Qiii anlem ncn finTit aspcrsis, lil est , lnijus
eumquebis linctum E^l^^sacerdus miltat in flammam, gratioc fide imiiiiiiis, jieriljii animn illade coelu sari-
quce vaccam voral et tunc dcmum lotis vealibus el
, cloriini , et de popnlo fiiioliimi. Ex sanguine aiilcin
corpore ingredielur in caitra , et commaculdlus eril liujiis viinlac ideo seplies laljprnarulniii jnbet aspiTgi,
usque ad vespermn. Sed el iile qui conihnsserit Inva- qiiia i-epti-m sunl Spiritus sancti cliaiismala , qnse
tU veslimenla sua, el corpus , et immundus erit usque per C.Iii isti singiiincm sii| er Eccleî.i! popnlos disri-
ud vesperiim. litinninr, per qnem ah cmni deliclo purganlur, sicnl
22. Colliijct aulem vir mundus cineres vacca: , et ef- Apostolns ait Jam
: abluli estis in sanguine Chnsti el
fundel eos exlra enslra in loco purissimo, nl sint miil- passione ejus (/ Cor. vi).
tiludini filiorum Israel in cu^todiam, et in uquam 28. Qiiod vero vilnla cnm pelle et ossiliiis suis
r.spersionis ,
quia pro peccato vacca combusla est. coniburilnr, el .Tgnus ille pasclialis pari nindo con-
Cumque taveril ,
qui vaccce portaverat cineres , vesli- cremalnr, ne ossa ejiis eonfriiigintur, Iioc osiendit
menta sua, immundus eril usque ad vesperum, Et lia- qnod Domiiii Jesu Clirisli corporis criira in pasSioiie
tebunl lioc filii Israel, et advena: sanclum jiire perpe- non esseni coiifringend:i sicnt EvangHli>ia lesuitnr ,
tuo. Et qui telicjcrit morlnum , et propler hoc s plem (Joan. \is). Moraliler aniem vacram rnfam , cujiis
diebus fuerit inimundus ,

aspergelur ex hac aqun die B cjnis expialio populi esl iion alier immnlare , el ol-
lertio, et die septimo emundabilur. Si die tertio aspir- ferre ad aliarc D <mii)i poieril, ni<i qui terrena opera
tus 1101 fueril, vel seplimo, non polerit cmundari. iion f.^cerit , jngiimque delicil iion ciuilraserit, iiec
25. Yilula rufa c:iro est Salvaloris nosiri , rosea vinculis peccalornni liierit alligaliis.
saiignine pa^sionis , a'lalis inlegr.r, qui perfecta ae- 29. Jam deliiiic post cxiluraiores, et bnlrnin, pnst
lale passionem suscepil. Qnod auieiii mm est impo- cxcidium siip.-rborum cl sacerdola'e tliunbnUiiu
sitiim sup.T illam jngiiiii , lioc osleiidit ,
qnia caro pi>slqiie virgam florentem , et vitulx cuiiibuslx as-
Clirisli non csi siibjngala deliclo, neque vicla ab iillo persionem, reverlamnr ad mansiones.
peccato. Quod aulem appreli.^n>am ejecernnl lilii
CAPLT .KVI.
Israel extra casira, asinnte Eleazarn sacerdole . po- 1. Sexla deciina niansio est in fiamoih qiiod La-
,
puluiii Judx'i>riira signilical, et conscnsuni sarcrdo- tiiie diciinr >iia/t 1'unici divisio, ipise i.ignificabal Ec-
tniii in iieGem Domini, quem ejectmn exlra Jerusaiein c'esiani. Quse quasi iiiulla grana uiio curiice conte-
crucifixeriint. gil, dniii i.iiiiieiii lurbain credenliiHn in lidci niiilaie
21. SiciU ergo qni ofi".'rnnl viliilam imiiiiindi siint, Coiicûdit.
sic et qiii apiirehendemnt r)..ininnm, et occiderunl, 447 CAPLT XVII.
peccalores habenlur. Et siciit is qui colligit ciiier"ni 1. Seplima deciina inaiivio esl in Lcbna, qiia: La-
aspersionis mundus est, sic ct omnes niundi snnt tiiie transferlnr in laterem. Legiinns iEgyplios lalc-
(|ui passioiiem Christi prsedicavciuiit gentibns, et iii res, qnos popnlns faciens ingeiiiiiit, ex qiibus disci-
loto orbe lerrarum doclrinam ejns aspersernnl, po- iiius iii ilii.ere istius viUe de alio in aliud Ir.msiui
pulosque Domino collegernni. Ligniim autem et Iiys- iiuiic iios crc^cere, niinc decrescere, et posl onlineiii
sopuni crncm pulamus el baptisinum. ecclesiaslicnni saepe ad laieres, id csl, ad cariiaba
25. Per hyssopi enim fascicnlum aspcrgebantur opera iraiisinigrare.
agni sanguine ,
qni miindari solebant , typice figii- CAPUT XVIIL
ranles lavacrum baplisiiiatis , et abliilion. in jeierni 1. Octava decima mansio esl iii liessn, qu.c in fre-
foiitis. Coccum au em bis lincium figiirani sacri san- nos verliuir. Si eniin i
ost profeclnni riirsuin ad lii-
guinis sigiiificiire ,
qiio peccaloies ahluiintur. Bis lulenla opera descendiiiius, iiifreiiandi snin s, et
tinctiim autem ,
quia per eum et corpore ei corde cursiis vagi, aique prxcipiies Scripiurariim reiina-
nuindanlur. Hsec eiiiin Iria ad piirjalionem petcato- culis dirigendi.
runi perlinent. Priino per cedrnm (i.les lijiii crncis CAPUT XIX.
446 < secuiido per liyssopiiin biipiismus, lerlio pir I. Nona decima mansio cst in Caalalha, qiuc in-
cocciim saiigiiii.is doniinici sacramentnra. D terprelalur Ecclesia , scilicel lU vagi cnireiilinni
26. Sicnt aulem die lerlia illi pnrgari jnbenliir ,

gressus freiiis ad Ecclesiam reirahanlnr, ul forcs
ita el omnis aniina (inr(;aliir ab omnihns delicloruin qnas anlea reliiineranl rnrsiis fejlineiil inirare.
sordibus, qii.a^cnnqne credit Chrisliiin Doininniii die CAPLT XX.

tenia a mortuls resuscilalnm. lliijnsmoJi ellani hoino 1. Vicesima mansio est in inonle Sepher ,
qne
inuiidiis erit In die seplima, i.l esl, in regno sanclo- iiiterprclalnr pulcliriludo, \il est, Clirislns. Et viile
ruiii, adveniente Domino , et bealus , ac la;lHS parle (|nid prosiiit fiena. Si a viiiis nos relrahunt, iiilro-
cuelesiis illius regni poiieiur. ducunt ad virluuiin choros, et in Cliristo monle pul-
/;/ passioni candido fidei, elc. Arev. 2T. De ccelu sanclor. Al., de regiio sancl. Al. , de
2.". \ilula rufa earo est Salvaloris. Vid. Augusl., rc.jno cielorum. Vulg. , Di! meilio Ecclesi*. LX.X.
{]. 52 in Nnin. Gri.il.
24. Alborn. ,
populus quos Dumino coHegerunt. V.Kv. XVI. N. 1. Ex llieroiiynio cum reliquis oin-
AaEv. iiihus. Gm.vL.
2.J. Pro significttre Bonon. hubet , et ex Isidoro Cap. xs. .N. I. Pionon. : El vide quol frena, q-i<E
tinei. .\rev. a vitiis nos relralnint, iniroducunt. .*.i;lv.

:6i S. ISlDUni IIISPALENSIS EIMSCOPI 332
(licrriiiio li;ib'.l.ire l.icmiii ; dc quo scriptum est ; Ye- A qiiicte conienli ct olio, scl riirûm ad ulleriora pro-
asceiidamus ad moivein Domiiii {hai. ii). peranies, obliviscamur pra;ieriioruiii, el in futura

nile,
CAPUT X\l. nos extendamus.
inaiisio est in //nrar/a, quae
CAPUT XXVII.
1. Vicesiina priuia
ordo 1. Vicesiina scplima niansio esl in JI/osero(/i, qund
vertitur iii iiiiraeuiiim. Et viile quain piilclier est
interpreiatur vincula, sive disciplina, scilicet, ut fe-
virtuium. Po.^t frenos 443 '" Kcclesiain iiilroiniili-
siino gradu pergamus ad magistros, eorumque tera-
niur, post h;ibilatioiiem ad uionlem Cliristi ascendi-
eis qii* nec oculiis mus liiiiina, ct prxcepia viriutum ac mysteria Scri-
iiius; in quo piisili niirauuir in
piuraruin vincula putemus esse seterna.
vidil, nec auris audivit, ncc iii cor liomiuis asceii-
2. Ilirc sunt Christi vinciila, de quibiis iii Isaia
(leruiit.
CAPLT XXII. Icgiliir : Viri subtimes ad le transibuiit, et tui erunt
1. Vicesiiiia secunda inansio est lii ilarelotli, qu.-c scrvi, posl le ambulabunt coHujati vinculis (Isai. xlv,
iii coetus veitiliir, id esi, in ecclesia. In hac eniiii 14). Suiit et alia diaholi vincula, qnibus di^riiplis, v>
consislit inuliiliidi) credenliuiii, jiixia qiiod scriplnm cit hostes Samson. Dc qiiibns Propliela dicil : Diru-
esl : Ecce quam boiiuiii et quam jucuiulum liabitiire pistivinculamea, tibisacrilicabo ltosliamlaudis(Psalm.
(ratres in uimm (Psulm. cwxii) Bcxv).
CAPUT XXIll.
450 CAPUT XXVIII.
1. Vicesima octava mansio est Buneiacam, qune
1. Vicesiina lerlia inansio est in Talialli, qua:
per interpretationem Iransfei tur iii lilios necessiiatis,
inlerprelalur pavor, qiiia dum quisque veuil ad Ec-
seu stridoris. Qui sint isti filii iieccssilatis ipse
clesiain, ai(|uc ascendit iii nioniem pulclierrinium
psalmus nos docet : Afferle Domino, filii Dei, affcrle
Clirisluni, et slupore el mir.iciilo Christi niagniludi-
Domino filios arietum (Psalm. xxviii). Quas est
liem conruitiir ; ailj ingat deiiide timorcm, qui cu-
lania necessiias, quae noienlihiis impunatur? cuiii
fclos e4 bcalitiidinis, ul alluni noii sa|dat, (|nia Deus
divinis Scrijiluris lueris eruditus ; et leges cariiiii,
superbis resiilit, humiUbus aulcm dutgratiam (IPctr.
ac lesiimonia, vincula siies veritalis, coiitiîidens
y, 5j.
cuni adversariis, ligabiseos, et vinclos duces iii ca-
CAPUT XXIV.
piivitatem, et de hosiibus quondain atque capiivis
1. Vicesiina quarta niansio est iii Tlinre, quam
libcros Dei efiicies, ut repente dicas cum Sioii :
iKinimlli vcrliint iii malitiam, sive pasliiram'.

Ego slerilis, et iion pariens, transmiijrata, el caplivu ;
2. Quod vid ad prx'posilos Ecclesiarum, vcl ad
et istos quis euutrivit ? Ego deslituta, el sola ; et isti
cuslodiam aiiiin;c referlur, ut sollicitiis sit quisque,
, ubi erant (Isni. xLix, 21)?
habeitqiie pavorem, ne leo diabolus iii caulas oviuin, {]
2. Porro quod interprelatum est filiosstridoris, ad
id est, iii Ecclesias per diversa vitiorum forainina
illuiii sciisiim rercriur ,
qiiod timore siipplicii, et
iiitruire niiaiur.
cjus loci ubi est lletus el siridor deiuiiim, ile.-erentes
449CAPUT XXV. diabidi vincula, Chrislo D.imino credeminm turba;
i. Vicesima qiiinia niaiisio est in ifel/ica, qua;
culla submilianl.
vertitur in duUedinem. Ascendlsti cnim in excelsuin, CAPUT XXIX.
adiiiiratus es virtulum clioros, limuisti ruinain, ab- 1. Viccsiina nona niansio esi in monle Gadgud,
egisti insidiatiires, dulcis te fructus proiinus laboris quod interprelatur iiwiKius, sive acciiictio, vel cerle
inseqnitur, ut inerilo dicas : Quam dulcia faucibiis Cuiuisio. Niin enim aliter possiimns magislri disci|iii-
meis eloquia tua '. super mel ori iiico (l*salm. cxviii). loruin alqiie ciedentiuin eos faciie filios neccssila-
CAPUT XXVI. lis, nisi pncceptores edrnm iiiterfecerinuis. Crudeles
1. Vicesima sexla mansio est in Ilesmoiia, qiiac siniiis in occisione eorum, non parcat inaiius iiosda
l.aliiie [esiiualioiiem sonat. Scilicel , ut pustquam ariiiimi, aut exiremum auriciila! de oie leonis ex-
diilces frucliis laboris sumpserimus , non siiiiiis iraliire.
Cvp. XXI. N. I. lioiion., posl ecclcsiw liahilnlionem ^ Uicroiiynuis pro Moseroih manicis reddiileril, ut ille
ad woiiteiii. Kl illiin, cx Isidoro, iii qiio positi iiiira- noii Cr.ica', seil lleliraice vocis rationeiii lialiiiisse,
tuitr iii Lttm. Arev. Ilicroiiyiiins contra sppUMginia Inieipretibus praiier
Cap. N. I. Bonon., cuslos est bealitudiiiis
xxiii. iniireni snliserviisse videatur. C iiul.
tel humililiilis, ul allum, eic. Arev. Ibid. cod. Alborii., de quibuî in Ecciesiaste, seu
Iii
Cm'. x\iv. N. 1. Maiisin e.st in Tliare, quam non- Isaia leijilur. F,l inox, vinculis. Et alii 'iiubuli inlelli-
iiulli vertuul iii matiliani, sive
pasluram. Verba siiiit gimt viiicula, qiiibiis disruplis l>e qualibus piophein.
llieriinyiiii, scd
intcrprelaiionem rcjicienlis.
li;inc Iii Vn g.ita verlia l>ai;e siiiit : \'iri subliines ad le
Ciiiii aiilem allegniiie virba, qu;c scquunlnr Quod trunsibuiil, erunt,
: et lui post le aiiibulabuiit, viiicli
vel ad pra;positus Ecclesiiirum, ctc., ex eodein siiit, vian bus pergcnl. Akiv.
rnaiiife-tiim csl dees.^-e tiilerpretatinnein qiiaiii ipse Cap. XXIX. N. 1. Vci certe concisio. Ilieroiiym., ve/
pnihil, aliacioris scilicel, vel depiilsoiis. Propterea certe (quod nos verius arbitramur) x«T«xo7t>i, id est
asleiisco liv iim iioiavimiis, quein explere sihi qnivis concisio. (iniAL.
facile ex llier. pnssii. Ciiul. Ibid. E.vlraliere.\U\, absirnliere. Nimnulli aildniit ;
Cap. xxvii. N. 2. Vtri sublinies ad le trnnsibuni, el Eilriiliere;nc torpeainus Cliristi inimicos ante diiin
lui erunt scrvi, post le ambulnbunl cuUiijali viiiculis. eitreinum prece usque blanda aiiriculari de orc lcoiiis
Ex LXX, v.ice scnii, ;iildiia. Scd miror cur inlerpres cripere. QuoJ ab Uidoro alieuuni prorsus videiur.
Laliiius Ediiioiiis LXX ,
pru xtiprjridy.t;, vinculis, Antv.
, ,
5-;5 QU.€STiONES IN VET. TESTAM. — IN NUHEROS. 5S4

'2. Al vcro lic nunlio el accinclione, Iinc breviicr A lieiiiibiis, sic [iliiga tlDininica; |>assionis effecia esl
(!ici [lolesl, quod filiis necessilalis grandes ad virlu- viia crcdenlibus.
tes sliiniiliis siiggerenius, cuni eis nnnliaverimiis 5. Habenius eniin de liac re prKclarissiinain eC
prjemia fiilnroriim, et accinclos inire bella docueri- fidelissimam vnceni aposinlicam, cuin iiivle lciqiicre-
I111IS. Ilorum iriiiin qiiiiiqui I magisler feceril, in liir, dicpns : Pelra aulem eral Clirisliis (1 Cor. x).
nioiile consislil. llanc ergo canialem de Cliiisli divinitiie despera-
451 CAPUT XXX. tiiinem in ipsius Clirisli alliluiline Deus niori jubel,
I. Tiicesima nuiiisio esl in Icleballia, quae iiiler- ciiin inoneni carnis .Moysi in monle iinperal fieri.
piclalur boidias, qiia; esl Cliri^^liis. Sicul eiiim | etra Clirisins . ila etmons Christus.
CAPLT \XX!. Pelra liuniilis rdrtiltidn, nions eniinens inngnitiido.
1. Tricesima prima manvin esl iii Ilebrona, qu.t; Qiiia sicut .\(Uistiilus ait : Pelra erat Cliristus, il»
inlerprelatiir Iransilus, id e<t, miiiidus, de qiio Apn- i(ise Doininiis : lYoii potesl civilas abscondi suDra
sliiliis ail : Prwleril enim /igura Imjus inuiidi (/ Cor. vii). nionlem posila [Jlatlh. v) ; se scilicet inuntciii, fide-
In liunc ven:entes sancti Dei cupiiint ad nielinra los aiilern snos iii sui nominis gloria rundatos asse*
iransire. De qiiiliiis F'salinisia cuiit : Et non dixc- reiis CiVitJtein.
runl qiii pralcribunl : BeiieJiciio Domini super vus B C Prudenlia enim carnis vivit, cum lanqnam pe-
"(Psfl/m. cxxviii, 8). tr.i percussa Clnisli huniililas in cruce contemiiilur.
CAPUT XXXII. Cliristus euiiii crucifi.xus Jiidxis scanilaluin esl, gen-
1. Trice-iina secnnda mansio esl iii Asiongaber tibus autcm stnltitia ; ct prudentia caniis nioritur,
qii.r traiisfertur iii ligna ciri. Possunt liaec ligna viri cuiii lanqiiaui niontis eiuiiicniia Cliristus excelsns
salliium et arliorum omniuni gcnera muliiliidiiiem agiinscitiir. Ipsis enini vocalis Jud.cis et Graecis
gentiuni lignrare. Us iiie liuc solitudo Pliaran de- Clirisius Dei virlus et Dei sapieniia esl.
cem, et ocln cnntinpt m:insiones, qu.i; descript.e in CAPLT XXXIV.

catalogo in superiore itinere non pnnunlur. 1. Triceiima qiiaria inansio in iiinnle Ilor, in ex-
CAPUT XXXIII. Irciiiis liiiibiis Ednn. 453 '" qucin asceiidit Aaroii
1. Triccsima lerlia maiisio esl in tlesertn Sin. jii\la pr:icepui n Doni.iii, et morluiis csl anno qiia-
(Inec esi C.ules. Cades aulem sancia iiiter|irclaliir pur dr:igesimo cgressiniiis cx /Egyptn, eo scilicet anni)
aiiiiplirasin, sicnt lucus, cuin niiniine liiceat, vel (|no novus popubis reproiiiisiionis lerrani intralurus
belhim, qnod tamen sil horridum. Iii liae mansione erat. Cl quanqiiaiii in miuKe sacerdolium Eleazaro
miirilnr Maria, et scpelitur. filio dereliqiierit, lexqae vo-, qui cain iinpleverint
"2. Vid.lur in .Maria proîlielia mnrtiia, in Mnysc, Q perducat ad siiinnuiin, tanieii i(isa subliniilas noii
ei Aaroii lcgi, el sacerdolio Judaeonim finis iiiiposi- esl Irans flueiil:! Jnrd:inis, sed in exlreniis terreno-
tus : quod nec ipsi ad lerrani reproinissioiiis lr:iiiS- ruin operuiii finibus. t^t pUinxil euiii populus Iriginli
cendere valeant, nec credeiiicn) populum de soliiu- diebus. Aaron plaiigilur, Jesus noii plangilnr. Iii
dinibiis liiijus miindi educere, nisi solus Jeûs, iJ Icge desceiisus ad inferos, in evangelio ad paradi-
csl, Salvalnr vnus Dei Filius. siini Iransmigraiio.
3. Iii liac maiisioiie pro(iler aqiias coiilradictiunis t2. Aiidit quo:nie Clianaii;piis qiinj veiiisset Israel
Moyses ofrendit Dciim, ^52 ^' proliibelur traiisire et in lociim cxploratoruMi, ubi quomlam populuiu
Jordaiiem. Tiirliaiur ciiiiii murinure popiili, dubi- olTendisse noverant, ineunl pra-liuin, el caplivuiu du-
tanler pelrani virga iicrciissil, quasi illud Deus non cunt Israel. Rursnsqiie in eodein Inco pugiialur ex
pnsset facere nt aqua de pelra flueret, qiiod anie votn, viclor vincitiir, vicii su|ierant, per qiiod iiitel-
jain feceral. Quid ergo liic fidcs Moysi iiisiiiual , liginiiis nl ciiin iins Dei aiixilio desliiutos liosies in-
qiod ad aquaiii de petra ejiciendani litubaveril? vaserint, duxerinl)ue captivos, noii des)ierciniis salii-
Iianc proplieti:iiii recie inlelligaiiius fuissedeChri^lo. lem , sed itoriim arnieinur ad praliiim. Potest fieri
i. Diiin eniiii Mnyses in Scripluris sanctis aliam iil vincainiis uliivicii suiniis, ct in eodeiii loco tiiuni-
aiqiie aliani )iro re aiiqiia sigiiificanda personani ge- D plienius in quo fuiinus anle cnnivi.
rat, luinc laiiicn populi Jiid:coriiin sub lege posiii
CAPUT XXXV.
jiersonam gerebat, euinque in prnplielica pr.uniintia-
1. Tricesinia quinta mansii) est in Sclinona.
liiine ligurabat. Namsicut.Moyses, petiain virga per-
ciitiens, de Dei virlute ilubitavii, ili ilje popiilus, CAPUT XXXVI.
qiii sub lcge per Moysen data tenebalur, Cliristuin 1. Tricesiina scxla maiisio est iii Pliunon. Ilie du»
ligno crucis afligeiis, eiini virluleni Dei e-se non inansiones in nrdine bisloria; iioii iiiveiiiuiitiir : in
credidil , sed sicnt percussa petra manavit aqiia si- his, raortuo Aaron, murinuraiil hraelitici populi con-
Cap. xxxiii. N. 1. C«rfes(ja(cm sa»c/fl. Mendoselili. .^. Prn dicens, Alb. dicenlein, Flnreiil. 1, dicentis,
o. Sin aulein sanctam. Vid. H:eroiiyin. Griu.. scil.Cft Apostoli, quod iiilelligitiir \napusioiicum. Mos
-i. Alb. ISec credeniiiim pupuluin de soluudine liii-
:
Alli., Deas nnn libcral, qui iiwriem, eti;. AiiEV.
educere. Arev.
•tis iiiKiid' Cap. xxvvi. N. 2. Bniion., ex Origiii. Isidiiri, ima-
5. Iii proplcr afjuas, usqiie ail sa-
linc jnrinsione qinem Filii Dei passionanque ejns coispc.rerinl ser-
picniin csl, oinnia siiiil Aiig. vcrb., xvi coiil. Faiisl., 'leniiir. AitF.v.
c.ip IG 01 17. GiiiAL.
SKS S. ISlDOIil ii!spali:nsis episcopi Sjfi
Jn. Oeuin fX Moyseii, inanna f.,s.idun,l, el a serpen- A liicis, et por liajiesiin vd scliisma verisimilia nien-
libus V II .ai"i n
llllll^ viiliieionlur
1 r 1 I ;..._ .<.!.•
titnr, ut fallal incautos.
-2. Seil i]ui(l illuil significat qiiod innisus nidrtifeii 2. Ilnnc /Iwuir/irt;;, M
cst, amaricantes, halicnl
le-
serpcniuni, exaltalo el rcspecto xnco serpenie, sana- gcin. Nisi ciiini (pi.cdiini siniiilaliu
verilatis pri-ccdal,
baiiUir, ni>i i]iio(l iiiinc in ly|)(i Salv;il(iris, (]ui rcriini nnii siinl hxreses amaricanles , non schisniata cx-
;inli.]iiuin(iiieseriieiitiMii in piiiilinlo iuiiipliava, dia acerbantiuiii in
li Ecclesia. Isie ergo rex occiditur in
boli venena superantiir? ila nl (jui vere expresscque unor|uoqiie honiine, qnaiido qiiisqiie dainnnt siniu-
iniaginein Filii Pei passi(iiieni(]nc cjns Cdnsiicxeril laiiiinciii, el diligii veriiMem. Og vero rex iiiler]ire-
servetiir. Iloc cnini signilicanl cl veilia ijisins Donii.ii t.itnr coiuiusio, liamn auicin coiifusio ; id enini ;.gii
diccntis Sicnt exallavil Moyse^. snpenlein in Ueseito, diaholiis senipcr,
:
iil concludat viaiii'ad Doinin.iii,
sic oporiel exulian Hlinin honwiis,
454 nt oiunis qin ojiponcndo idol.i sn;i, ne credainr in Chi isluiii Con-
credit in eum non pereai, sed liabcnt viiam ceteniam. ( hi.io ciiiin prxcedii, ut rex
; seqniiur confnsio ut
0. Quod vero Ki.ens est serpens, ipse Clirisuis iii- i-lcl.s : qii.a quos niodu cnncludil, ne crcdant in Cl.ri-
limalur, qni ligiio Mis,,en.us est; *s q„ip],c nielallis sluin, qnamlo apparncr.l Chrislus. o.nnes confiin.
c;cleris duiabilius e-se solet. Et apie iciicus serpens deniiir.
ligno .-uspcnsos cst, nl Do is el in serpei.le iiio,- B 3. Mansio auiein isla Dibong.id inierpretatur for
tal.s, et in a..re sigi.ilicaretur *lernus; vidiliccl, tiier inlellecta
i,t tentalio, qma niniirmn si snpeietur"
.ndicaretnr .nortuus pcr huniilitalein. ct ta.nen esset
sinmlaiio, qnu; per schisina vel h;crcsiiii
exer.elial
qiiasi .neus per divinilalem. Pulchrc autciii
priiiia Ecclesiani, et conclusio, qua. per
sa, rilegiuni dandi
.naiisio S./,„o„« i.itcrprciatur imnijuncul.,,
quia ni.ni- fidci via.n. nihilo..iinus
lental.ointelhgitur, ac dciude
rmii ib. iniago expre.sa est Salvaioris per fer|,cnlc.n
iniellecia loniier superatnr.
aiieuni, qni .bi, ut i.nago, in ligno pcpendil.
CAPUT Xf
i. Pulch.e etiam et secnnda t>hunon interp,clatur
1. Qnadrngcsiiiia .nansio esi de Dibon-ad ii, Hel-
08, quia poslea qm.in passione.u filii Dei cog.io- mon DcHalhaim, qu.-e vertitur in coiitcmptum palata-
sc..„us qiiod corde c.edi.nus oie pronunliamus, lerum, sive opprobriorum. Et per boe
dicimns omnia
gcntcs .ll„d Apostoii torde rreditur adjuslitiam, ore
:
duUia ac illecebras voluplatun. p.a:ic,eu,ilii,in 4^<5
auiem confess.o ftt ad salutem iliom. x).
CAPUT XXXVll.
f„ ,,.e,.|o con.cuiuei,d..s, el
si lalso obji, ia.ilur,

opprobria diligeuda.
beatiludinem par.unt, Salvalore
S
1. Tiicesinia septiina inansio est i.i Obolh, qnre l>'eiiissiuie doce.ite, qui ;.it : Cum exprobraveriiit vu-
vertilur in ilacjos, sive Pylhones; nnde denionsira- _ '"" ''0"i««is, beali critis (Lnc. vi).
ti.r quia posl in.:igineni Dei, qnx iii cordis .alioiic '
CAPlJT XLI.
si.onstraiur, et conlessioiiein lidei, (jua.' ore proferliir. 1. Quadragcsima pii.na mansio est in moiilibus
consuigiini serpeoics, et artcs inalefi. ae ad bella nos Abarim, contra facic.i ISabo, qiia; vertitur in monles
pi-ovocaiil. Sed iios cuslodia circun,dantcs cor no- transeuntium, et csl conlra faciein inontis Nabii, ubi
strum, obtuien,us au.es .losiras, ne audia.nus vocls indr.tur ct sepelitur Moyses, ler.a proinisbionis anie
inca.itanlim.i, et sire.iaru... carinina ..(gliga.nus. conspccia (Dta/. xxx.v). A'a(>o i..lcrpreia ur cohc/h-
sio, in qiia finitur lex, et non inveiiilur ejus menio-
CAPUT XXXVIII.
ri:.. P.irro g,aiia Evangelii abs,iue ullo fine tendilur :
1. Triccsi.na oclava inansio cst in Jcabarvn iii
Et in oinnem terruin exivit soniis ejiis, et in fines orbis
fiiiibiis Mo:ib, qu;c signilicat uCirvos lapidum lian.^-
tcrrcc verbaipsius [Psnlm. xviii),
euuliiim, d esl, sanctns, per islum suicwlmn :,d alias
2. Siii,ul,]ue coiisidcrandu... q..o(l l,:,bitalio ir.i.is-
inansioncs tiansire fcslinanies.
eu.itiu.n i.i ...ontilius sita sil, et adl.nc proliciu i..-
455 CAPUT XXXIX. digeat. Pu>l moiites eniin pluiimos ad aimiie^lria
I. Triccsiiiia noiia niansio Cst
, ,
iii Dibonqad.
' Ii, ^
Imc Moab —
el Jordaiiis .,K,^,„,a descendimus,
-«........„ llnenta qu;e iiitei-
iiû<.EiiuilIlU9, IJl.,C llllt;r-
gcr. ur be.lnm conira Sel.oii regcni Amorrl.:cornm, pretatur desccnsio. Nihil eni.n la.n pe.icnlosun, est
et t)g ,cgen, liasan. In his reg.biis licct ,es gc.-.a D ,,,,„„ g],,,.;, eupidi.as et jactantia, et aniinus con-
c.gnoscatur, laine.i per con.liuo.ics virlutcsq.ie 110- scicntia viriulmn tiimescens.
ninimn spi.-iiualis signilicaliu est suliject:.. Sclu.n
CAPUT XLII
n...n,i„c i„.c,prc,at„r icniatio ocnlonim. Per ,]„c.„ ,. Qnadragesima sccunda n.aVsio cst in cai.ipe-
l.i,iiialur d abulns, qu. t,anslig„.at se vcb.l a.,gol,in. stnbus !ilo.,b. supcr Jordaiicn., juxta Jericl.o, nlii
3. Qnod wneus , usqiie ;id cs.se solel ex Au-

v,ro ,
C.v... XL. N. I. Qiuc rerlilur in conlemptum pala-
{;'!.i., scrm. 101 de leinpore.
(oii.vl.
taram. Hei tcnnslri libri; meiidose :ipi,d llieroiiy.nmu
Ihid. De .Vneo serpeiite, qii Cliristus imli, iil.a- 1
rlaijarnm. Su.ii aule..i palatm massa; de recciitil.us
liir, c.nler Patres apiisiolicos Coielerii, 10,11. I, |i;i.'.
iO, cn,ii not., et reccn,iores i,,te, pictes.
liciitiiis. Ambros. hoc loco, ct Mieronyni. in 1,0-
Vid.
AnF.v. de Nii.ner. (.'jti.vL.
iniiiilii.s
Cai'. xxwii. N. 1. Sirnianrm. Ita eiiam
alii. Ue- Ihid. Pro in contnnplum, Alli., in opprobrium.
cti.,11 es>el siiennm. Aiiev. Elo-
re„l. 1 Et per hoc d^scimus omim dulcia ac illecc-
:
Ca.'. XXX. X. N. I. In hisrcijibns, nsquft ad omnes
hra-; votupiatum praierciwtes in swculo, clc. Uuod
conliintleniiir vcrba Augusl. iu p-alm. txxx v.
,
.1011 di^pl.ccl. AllEV.
Olli.tL.
E37 Q0.4:ST10M'S IN VET. TESTaM. - IN NUMERUS. 553
llxeniiil iciiloria .t domo soiiludinis usque aJ Abcl- A olilaui cnpia reiiiiiiaruin, fornicali«nis luina proliiius
saliu! iii pbnilie Moai). lii (|u;idragcsiina secuiida, collapûrns, qiiia cnncupiscibiles aniinai eorum parles
qnx cxlreiiia niaiisio esl, quxdam quse suiit gcsla sciebal csse corruplas ?
iiarreiiius. 7. Ila cign iiiiiiiiKnieiuqiic iinstriim nequiiix spi-

2. Sedens in ea popnlus a diviiio Balaam, qiiem riliialcs versnta 45S uialis"i'aie in fipiira Balaam
tiiercede coiiduseral Balac, jussu Dei benedicilur, et pi^rleiilanl, illis praRci|iiie alTeclibiis aniinre insiiliosns
isialcdicliu inulatur III laiides. Sed qnid esi qiiod isle laqiicns prnRslrneiites, <|iiibiis nnssenserint spgrotarp,
ISahuim, dum perveiiire ad propnsiluin teiiderel, nt, verbi iiralia, cum viderint raiiniiabiles aiiiina! nn-
iisiiia cui piicaidebat, duin vidisset angchmi bioiii-
slr.e pnrles esse vitiatas, ilio iins nriline decipere
?
lur niolianlur.
3. Quiccstcniin lisec asliia nisi brula genlililas ?
8. Scd Pliinees s.icerdns zelaliis, iit Dniniiii tiiro-
quondarn Balaam, ido-

Qiiam 457 Id est, sediiclor rpiii placarol, Zainbri et scorliim Madiaiiitideiii pii-
Inlatria;, quasi biutum aiiiuial, et nuilarilioiie reni- goiip Irnnslioii, sigiiilicans per criicem r.brisli iiori
lens, qiio vnluit errore substravit. Sed ista an;;eluui

soliim idnlnlalriain, sed eliam oninem rarnis alTecliim
Dei vidil, queni lionio vidcrc non poiuil; cl vi.iii, ct

vcl ciuienpiscenliam perinii s.Tcnli, Pt lunc placari
dc.ulit, el locuia esl, iil agnosceremus, posieriorilius B i)p„,„_ (i,,,,, carnis exMinguiinr dpsidpriuin. Pnsi lircc
lemporibus, sub adveiiiu niagni .\ngeli Dei gentilem niinieraliir rnrsiim popnlus. niiinHrantiir et Levil.r,
illain plebfin, niulala duiiii;c slolidit;!tisque nalura, iiiierfectis prinio carnalibus, nnvus Dei popiiliis
«t,
snlulis Dl'0 liiiguis, loculiuani; ita ulquai eral suu- censealur, qiii per bapiisma .Inrdanis Iranseat , et
jccia perfidias in vocein (idei ei confessionis eruin-
cirlesiis lisrredilatis rcproniissioiiPm percipiat.
peict, licet etcaro nostra animalis est. 0. rnrroqund seitcenlaniilliaannatoriini de^gvplo
l. l'leruiiique eiiim caro per molestias tacta fla-
esrcssa, et px ipsis non snnt ampliiis
niinipr.intnr
gelln su* iiieiili Deiim indical, qiieni inens ipsa carni qiiani dno lerram rpproniissinnis injrcssi, b^mc fi:;iira
pi.L'sideni noii videbai; ita ut aiixietateui spiritiis

dcmonslrat mullos pcr liaptisinnm ad fiilcm transire ;
proficere iii lioc inuiido cupieiilis, veUit iler lendeii-

sed .id palriam ccpleslem pancissimos pervenire se-
lis, iinpeJial, doiiec ei iiivisibilem, qui sibi obviai,
ciinrlnin fi?uram illam in Kvnnselio, in qiia miilli
iiiiiolesc.it. Uiide el bcnc per 1'elruiii dicitur : Cor- vocali, paiici vero inveniuiiliir elpcli f.VnK/i. xx, 2^).
reptiunem liabuit siuv rcsuuio' subjuga!e muiuiii, quod 10. Qiiod vern dno taiiliim ingrpdiiinliir, aul pro-
in lioiniiiis vuce Inqntiis, proplicKe in.sipieiiliam prolii- pter cos qiii c\ iilroqiie pnpiilo rcgni coelestis pro-
buit (II Peir. ii).
niissinnem adipiscunlur. autprnpierillos qui perduas
5. Insaiius quippc lioiiio a subjugali muto corri- C viias, actinnis el cnnlcmplationis, ad sclernain bea-
pilur, quando elala meiis biniiililalis boiiiim, qiiud
liiniiincni pra'ileslinantiir.
leiiere debeat, ab afflic a carne ineinoratur. Sed bii-
II, Iiiierpellnnt dcbinc filiiie Salpbaad qiiinque, et
jiis corri'plionis donuui idcirco Balaani iioii (bliiiiiil,
ba^reditaiem accipiunt inlpr fratres
ex judicin Dei
qiiia ad inaediceiidum pergens, vucem, non meiiteiii, legis plebs ab Evangelii pos?essioneexclu-
siios. Nec
iiiutavit. Coiisiliiim (|uippe dcdil rcgi Balac ut mulie-
diiiir.
res iii nicrilurio ponercl, et aiile januas earuiii aras, monte Moysi, et
1-2. Deinde Jesus in sncceilil di-
iit veiiienles filii Isracl |irius saciilicarent idolis, el Legi

scil qu;H specialiter debeanl ofTcrri in Ecclesia.
sic ingredereiitur ad inulieres, ul iiide forniceiitur
Evangelium ibiqiie lex facienda
ctcnim snccedit ,
(ilii Israel cuin filiabus M.idiaii.

prccppia admoiiet, el gratia cotnplet.
6. Sed qiiid e^t quod isie f!ala.ini populum Dei 13. Priiniiin (piideiii qnid nn"erri (lebeat per singii-
possc decipi certa ralionc collegil, daiis consilium ut los (lies; dcliinc qiiid in Sabbato propter s|ieiii (piie-
ex parte, qua infirmari iiuverat
illa filius Israel, per- [jg îerna! ; quid in kaleiidis 459 pro iiivocatlone
niciosl eii laquei lendereiitur, iion dubitans eos, qnid in pascba, quando conscpelimur cuin Cbri-
vita; ;
Cvp. xi.ii. N. 2. Alb., dum perveniret, et ad pro- ^ iiil. 13. Gr.ui..

puiilnm Ituderet. Abev. //ii(/. .Wh. : Donec ei imi.<iibilis, (yui s//i objicial,
5. Qiiie est enini Imc nsina, usqnc ad substiavit, iiiniitPscal. .^nrv,
veiba Greg., lili.
sniit ,\li)ial., cap. 7, qii:e linc locu
i
,'i. \lb.. debent, alflirla cnrne moralur. Arev.
(iidjecia voce pteniientiiv, iiiutatnqiie rtniiens iii reti- 7. Gri:iliiis. niendosP, s;)in''ii(i/i.5. AnF.v.
ncii.s) scnsuin nulliiiii reiblcb.inl, Gi;iai.. i\
8. Sed Pliivre^. usqiie ad pnpulns rensealur,
//'i((, Sed isla tiiniclitin, usqne ad erumperet, Ain,- II-iTnnvm., qiiibnsdam inlcrjpclis. Gnui..
bros., Iib. IX coiiiinciii. iii Liic,,cap. Ul : AVc i/e.spi- Ibid. Zambri, elc. Alii, Znmbri.qui iid .^covium nqrc^-
cias uainam quoque islam quoiidaiii iinqelum Dei
; vidtl, sus esl, anipiens pnqionem, utrosqiie Irnnspqil. AliF.v.
(/MdiK lioino v:dere non
Et vidit, et detulit, et
potuit.
9. Alb. Postca riuoque iiiulta millia urmati.runi.
:
locnta esl. Vi uqnosceics, posiawribns t.inporibiis, snb Anr.v.

(idventu magni .\niieli /icniiles iliis ([mIh Ulus), auie t . iVcc ieqis plebs. Ne femineus sexus, Iliernny-
!
i;.-i»n<, loculuros. Giu.m.. iiiii>. Gri.m.

Ibid. MiiUiini liic variant niss. cxemplaria. A!b., M. Alb., adnipncl. et qralia coniplctur. Ar.iv.
brev.tcr(Juid est asina, nisi raiione utens, quu loiiif,
:
13. Alb. In Kalendis propter inrocaliimein Ciirisli
:
elc. Alii pnst reniiens adiliiiit pienitentia-. Ahev. riur. q'id in pasctin. qnando scpeliniur C.luisto ver
i. I'leruniiue cniin caro, iisipie ad nun nienltin niu- haiilismuin n moriiiis. Flnr. 1 .id vita: iwvilatem, pvo :
tniit, vcrb.i suiil Greôrii, i'aûiral. iii pirl., aJ;iio- n,/ ,.;M' H(i;i['.'(::(i.'i/i. .\i;ev.
553 s. ismo:;! iiisp ALENSIS EPISCOPI 5.0
si(» per bopiismijm, quasi a nioriuis iransciiiiifs ad A 15. Posi li;i'c filii Puibeii et Gad, ct diniidia tribus
vila; naiivilalein ; (iiiiil in rontccoble propier grali:iin Maiiassx, jumeiita plurima habentes, cilra Jordaneiii
Spiriliis saiicli cl iiuiulgeiuiani rcmissionis peccalo- piissessiiinein accipiunt, et in repromissioiiis terra
ruiu; quid in neomenia mcnsis se|itiini ;
quid in jc- liaTcdiiateni Iialiere noliiiil, figuraulcs qiiia qiios
juiiio <jiisd('in niensis deciiiio die; qiiid in sceno- niunili implicanienla occiipanl, babitationem cuelo-
uegia, (|iiaiidu liîiiilur laljii nacul.i qiiiiilu deciino Siis palri;c nequaipi.im desidcraiit. I
die suiuadicii mcnsis. 10. Deliinc populiis adnioneliir, ut in lerra sancta
ii. Deliiiic (exilur bi lluin coiilra Madiaiiiias, cl idola dcsliiiant, ct iiullus de prioriliiis babilalori-
iiiors divini B^daam, in ciijus iicce error pcrlidiic libus servelur, ad sigiiilicaiidiiiii, ut duni in terrain
giiu criicis inlerlicllur, fil(|iie dciiide AiikiIccIi pr;e- sancue reproniissioiiis pcr lidcni ingrcdimur, siiniil
di; divis 0, el oldalio ex ea animarum labi im;icuIo cum idololatria (inmia etiain vllia ex^tiiiguamus.
Dei.
14. Divini DnUuun. S:rpe vnx diviini in Scriptiira verlia suiii Gicg. xwii Moral.. cap. 7. Gnui,.
suniiliir (iro aiigiire, aridlii, |iylli()iie. AiiEv. Ibid. Citiu Jord.,ncni. Alb., conlra JorUanem.
1.5. Quia quoi niuiuli implicam iisipic ;i'd deiidermU Aniiv.
IN DEUTERONOMIUM.
460 CAPLT I. B nnlla vetust.ile cornipia csi, et moriicina pellis cal-
Cur Deuleronomiuiii iin:lec'm dii^bus scriptum. ceamentorum taiidiu sine labe duravil, poiesl figu-
1. Libcr Deuicrnnouiii rcpciilio est pracedinliiini rare fiitiirain incorriiplibililalciii corporum , ubi ea
quatiior libi(iriiin legis. Naiii dum illl in se propiias (pioe corruptibilia suni siiie cori upiioiie ulla perma-
tontincaiil causas, isle laiiien replicat omniuin. Ila- iiebunt.
bel auiem et ipse propria iiinuinera sacraiueiita, e
CAPLT III
qniiius pauca pio excrcitio lectoris studui nieiiin-
De non planlando tiijno juxta atlare.
ranila.
1. Non ptanlubis omiie tignum jiixla aliare Dei,
2. nciilcrcnominin aiilcm seciinda legislatin dici-
nec facies neinus in lerra. Intcrdicilur quippe ne
tur, qiiod significat Evaiigeliiiin. Iii ciijus priiicipio
nemus complanlcliir in templo. Nenius (roiidenles
nolandiini est quid indicel qiiod undeclui diebiis idem
arbores et infriiciuos,i^ siini, soluiii ad delectaiiiiiieni
Deiiieroiiominin a Moyse *cribilur; significal vero
visus planlats. T;iles sunl el gentiles, qui rationeiii
Judaica' pleliis lapsuin in F.vangelio per tiaiisgres-
suam verborum dccore componunl, ut non couver-
sioncm Decalugi ni;iiiilalorum.
tant a viliis, sed delecleiit, alque isliusmodi sedu-
CAPUT II.
ctioiie persuadeaiil.
De quadraginln annis deserli, el veslibus non nllrilis.
2. Nus aiitcm seciindum praecepium jiixla altare
1. Qiiid aiilein significaveriint illi qiiadraginla
Dei nemtis non plantamiis, si circa dominicam fidein
anni, qiiibiis labnriose peraclis, filii Israel ad repro-
iiibil in verbis iiifructiiosuin, niliil audienii;e saeculari
niissidiiis terram tiansierunl ? Per lios qiiadraginl:i
illecebrnsum componimus, sed sola puritate veritalis
annos lotum sneculi lcnipiis significalur, in quo viul
.scientiain pa'rdicationis tcnenuis. Iloc neinus in prx'-
Ecclesia sub laboribus et pcriculosis lenlalionibus,
dicalionc sa]iieiili;i' pbiiilare vilabat Apostoliis, cuni
sperando qiiod non vidit pcr paiieniiam, quoiisipie
(licebat : Loquiinur non in doclis liumnnce sapienlia:
ad promissam a;ternx lelicilatis perveniat patri;im
Yerbis, scd in docirina spirilus, el virtule {1 Cor. ii).
{Hlnnh. iv).
4S1 2. Ideo el Dominus qiiadragii.ta diebiis je- 4S2 CAPUT IV.
jiKiavit et qiiadraginla noclibus, el lentalus esl iii De au[erendo pra'pulio tigni pomifert.
ciemo. Corpiis eiiim ejiis, qund est Ecclesia, necesse 1. Quando inyressi fuerilis in terram, et plantaveri-
esl leiilatiiiiies laliiiresquc paliatur iii boc saciilo, lis in eu tigna pomifera, aiiferelis prapulia eorum,
<|iioad usqiie veniat illud leni[iiis ubi pnsi tcnlatio- pomorumque germina iinmundn erunt vobis, nec edelii
iies accipiai consolalioiies. fx eis {Levii. xix, 23). Ligna quippe pomirera sunt
3. Porro quod veslis Israel per lot aniios in ercmo D opcra vir;uiibus fecunda. Prafipuiia lignorum auferi-
Cap. II. ^l. 3. Porro qund veslis, iisqiie ad durmil. lis, ex Originali Isidori, sic Iialiel 1'erifianebuiil. :
Porro qiind veslimcnia, aul cnce.imenla fitiorum Israel Jubcnlur autem in prtrceptis liujue tibri innumerabitia,
prr Itii aniios ui ercmo inilelriia et ahsoliita manserunl, ex quibus qua'rilur quid significel illud quod inlerdi-
nullaque vcin^tale consunipla suni, Val. et Conipl. ciiur : JSon plaiilabis omne tignuin juxla atlare Do-
[{eliqiij el lieda iit cilidiniiis. Giiiai.. mini, nec ptanles nemus in terra. 'Jnterdicilur ijuippe,
Ibid. Alli., ciiiii V:il, e; C(inipl. Pcno quod vesli- ctc. Arev.
incnla, eic, scd obvolula [tro absolula. Arev. Cap, IV. N. 1. Quando ingressi fnerilis, nsque ad
Cap. III. N. plantabis, ctc. Cod, nonnn.,
). iVoii fomc(in(Hr, oninia sunt Grcgorii vcih;i, viii Moial.,
posi fiiiein ciipilis pia;ced., iii nota inargiiiis inlerio- Cip. 'iO. Grial,
561 QU.-ESTIONES IN YET. TESTAM. - IN BEITERONOMIUM.. 3(,3
suspecli A qui.-que sine iJetiimenlo operis jungil. Sii|!ieiitcm

mus, cum de ipsa iiiclioationis infirmitate
priinordia operuiii nostroruin non aiiproljainiis. vero et slullum (non ut uiius p?:f(ip;al, el aUcr ob-
2. Ponia aulem qu* ge ininaut iinniuinla exisii- teinpercl, sed ut pariler a;quali poiesl:ile annunticiit
iiiainus, nosl! isque cibis non aptanius, qiiia cuin pri- verbura Dei) iiOD sine scandalo quiîiue cmnites
inordia boni laudanliir operis, digriuin cl ut lioc Lcil.
dum aicepla luis

CAPLT VII.
aniiiuim non pascat operaiilis, ne,
De non alliijando ore boiis irilurunlis.
suîviter carpitur, frucius operis iiitcinpeslive coinc-
1. .Vo« alligabis os bovi triUiranli {I Cor. ix, 9 ; 1
dalur.
CArUT V.
Tim. V, 18). Dicuim est quad iii bovis 464 "Oinine
vila uniufcujusqueoperantisexpriinitur. Dicitiiiioilaiii
Denon operando m boms primogeuilo.
in li'C0 .Aposiolus Paulus, reprelieiulens el dolens,
1. Son oper.iberis in pri:no§enilo bovis, el non lc.n-
priniogeiiit'1 qiiippe bcivis

quod nemo illi communicaverii in raiioiiedaii ei ae-
debis priinogenila oiium. Iii
cepti {Philip. iv). Quid esl in raiioue dali ct accepli,

operari est boiiu; conveisalionis primordia in exer-
iiisi qiiod alio in loco aperte exposuit, dicens : Si
cilio piiblica: aciioiiis ostendere. Oviuiii (|iioque
lios vobis spirituitlia seminavimHS, magnum est ut car-
priincgenila lundere eit ab ccoiillalionis siiae le
y "Wm
vestru melamus (I Tim. n, 11)? IJoc signiQcal :
gminc liumanis oculis inchoanlia bona i.oslra denu-
Xon altigabis os bovi triiuranti.
dare.
2. Liide et idem .\poitolus alio loco dicil : Dignut
2. In priniogenilo ergobuvis operari (ruliibeiiinr,
est operanus mercede sua (l Tim. vi). Vult ergn Scri-
aique a priinogcnitis ovium detondendis coinpesci-
plura doctoribus praeslare cjrnalia , a qiabiis spiii-
niur, quia eisi quid robiisium incipimus exercere,
non debemus osteiideie. Sed lualia consequnntur, quia prsedicatores occup.iti iii
lioc iii apei to citiui
duciiina iieeessaria sibi providcre rion possunt.
cum vila inislra siinplex quid atque iiinocuiiin in-
clioai, dignum esi ut secreii sui velamina non rc-
CAPLT VIII.
De non co']ue:do lixio in lacte malris.

iinquai, nec Iioc huniauis oculis, quasi subducio vel-
1. .VoJi cogues hoedam in lacle mutris succ. Il.jedus
.'.ere, i stcndal.
hic sub peccatoiis ligura introducilur. Proind;; pec-
5. Ad sola ergo divina sacrificia boum priraoge-
cans graviler iioii esl coquendus iii lacie mdtrissux',
iiiia, oviuiiique proficianl, ut si quid forle innocuum
id esl, noii est purgandus niediocribus teiierrimis-
incipinius, lioc ad hnnoreni inlinii Judicis in arn
que Ecclcsiae discipliiiis, sed auslerioribus pra'Ccplij
cordis iinmolenius. Quod ab illo procul dubio 463
laiito libeiiliuj accipiiur, qiiaiito el ab hnniiiiibus ejus sunt excoqueuda peccala, cujus magna suiil cri-
appeliiu maculalur. iiiina, ut qiii perlascivis blandimenlum sc peididii,

uciuUalum niillu laudis
q
•i. Si'|e auiein novae conversatiQiiis primordiaad- fjrlori diiciplina se redimal.
hiic cariiali \\lx sunt cominisla. Et idcirco innote- CAPUT l.K.
sccre ciiius non debeiit, ne cum laudantur bona qiiae Dc non induenda veste ex lana el lino
pl.iccnt, deccptus laude sua animus deprehendere in 1. .Vo» indues veslem ex tana tiivjgue lOiilexlam,
eis iieqiieat niala qiix latent. Pcr laiiam quippe simplicitas, per lliiuin vero subti-
CAPLT VI. litas designatur. Et niinirum vesiis qiiae ex lino la-
De non arando in boie el asino. naque coiificitur linuin interius celat , in superficie
5. Son arabis in bove simui et asino. In bovis no- iLiiiam demonstral. Vestem ergo ex lana linoque con-
mine populus ex circumciainne posiius sub jngo le- lextani induit, qiii siib locutione iiinocenliae inlus
gis acciplur; iii asiiio auteni populus gentiuin perti- subiililatem cclai iiia!iiia;. lluc seciinduin inoralem
iiens ad Evaiigelium : in bove qnippe et asiiio siniul seiisum.
arai qui sic recipii Evangelium, iii Judaicaruiii siiper- i. Ca:leruiii secunduin alieijoriam lineis vcslibus
slilionum, quoe in iiuibra ei inuigine prxcesserant, miscer. Ianain,465v€' purpuram, eilinoslima vesie
cereinonias non relinqiial. indui, esi iiiordinate vivere, et diversi gencris profes-
2. liem nonnuiiquam in bo\e beiie operanliiim viia. p siones velle misccre, iit vel saiKiiinonialis liabeat
in asino siultoriiin vecordia figuraiur. Quid est ergo : urnameiita nuptaruni, aut ea qua; se non conlinens
Non arabis in bove simul el iibino ? ac si diceret : Ka- niipsit speciein virginis gerat : oninimodo lioc pee-
tuuin sapienti in pra;dicaiione non socies, ne per caluin csl, et si quid inconveiiienter ex diverso ge-
eiini qui rem iinplere non valet et llli qiii pricialct iiere vel religioiie iii vita ciijusque conlexilur.Veruin
olisistas. illiid iiiiic figur.ibatur in vestibus quod nunc declara-

5. Dovcm quippe etasiinini, si nece-se sit, unus- lui iii niorihus.
C.VP. v. N. 1. .Voit operaberis, iisque ail tulent, lo- Cap. vii. N. 1 Veiba Deuleronoiiiii iii Vulgala
lum ilem i apnl ex codcni Gir^'or. capile. GituL. siiiil : .Vtrn tiyab s os 6c;i'.'S lerenlis in area frugessuas.
5. Vt si gu.d forie, ex lieda i't guidquid farle, ; Arev.
Gregiir. et iiis. CniAi.. Cap. IX. N. 1. Xon indues veiiem , usqoe ad maft-
Cap. VI. N. 1. t^vn arabis, usque ad obsitas , ex (iir, Gicg. veiba, viii Moral., cap. 51. Gri.vl.
eod. lib. Moral.. cap. 7. liRUL.
1 -2. Lincis veslibus iisque ad nwribus, Augustini
,
3. Borem guippe et asin.. iisque ad innnles facil, ve.la, VI ciuitra Faust.,cp. '', e ipio Miiit no.inulla
\erba iunl Aug Mionlr. Fjhsi., c. '). (ir.UL.
, rcîiluta. Gr.i.a.
1'AiROX.. LX\XI!J. 12
503 S. ISIDORI IIISPALENSIS EPISCOri 2^}
CAPUT X. A CAPUT XII.
l)i iion accipienda loco pitinoris superiore el inferiure Ve non liabendis di ersh pondiribns.
mola.
1. MoH liabebis in snceuto diversa poiidtra,majusi't
yon nreipies loco piipioris superiorem aul iiife-
1.
minus ; nec erii in domo lua modius major et iniiio-.
r.orcni molam ; accipere iiainqiie alif|iiamlo dicimiis
1'ondus liabcbisjttsium, et verum, cl moilius a^quaiiserit
aiiferre. Unde el aves illx qux' rapiendi snnl aviJre
libi, el verus, ul ritullo vivas lcinpore super Irrram.
accipiires vocantur. Unde et apfisiolus Paulus dicii
Iloc el ideiii legislator eliain in Levilico inierdicit
Suslinelis enim , si quis devora!, si quis accipil {II
{Leril. xi\), Saloiuone quoque parem super linc sen-
Cor. xi). Ac si diccrel si qnis rapit. Pigiius vero de-
Pondus tnagnum, pusillum, et
leiiiiaiii proferenle : ct
bitoris esl confcssio peccaioris. A deliiiore enini pi-
mensurte duplices, immunda sunl ulraque ante Domi-
gnns accipitnr, cuni a peccaiore jaiii confessio pec-
num, el qui fucit ea, in adinvenlionibus suis compedie-
cali lenclcr. Supei ior .Miieiii ct inferim mola est spes
lur {Prov. XX).
f.i liinor.
'1. Spes (luippe ad alia suliveliil, liinor aiilcra cor

467 -• Proinde nnn solum illo cnrporali, sed
cliaiii spiriliiali rnodo siudeiidum est nobis, ut nec
infeiiiis prcniii. Scd niif!.i siipeiior ei iiiferior iiasibi
diversa pondorj iii cordilius noslris, nec in donn)
jiecessario junguniur, ut nna sine allera iiiuiiliier ha- i^
cuiiscieiiiia: nosirx mensuras duplices babeamus, iil

be.itur. Iii peccaloris peclore iiaque incessanier de-
esi, ne ipsi ea qux disirictionis rcgulam molliunt
belspesel formiJo conjungi, quia poBnitenlia incas-
reiiii.-siore indulgenlia pracsiiinentes , eos quibiis
sum misericordiain sperat, si non etiam jusiitiaiu j'cr-
veibuin Dei praedicamus, dibtiiclioribus praecepiis et
limesrai.
graviuribus quam ipsi perferre possumus ubruamus
5. Incassum jiistiliam rnctuit , si non eiiani iii nii-
poiideribus,
seiieordiu confidii. Loco igilur iiignoris mola snpe-
rior aiil inlerinr tolli proliibttur, quia qui pr;edicat 5. QuoJ cum facimus, quid nisi diverso pondere
pcccaiori, lanta disiiensatione componere pradica- aique inensura pracceptiiruni Domini mercedem fru-
tioiicm dehet, nl nec derelicla spe timorem subira- genique vel appendimus, vel melimur ? Si enim alilcr
bat, nec subir.icia spe in solo eum limure derelin- ea nobis, aliler frairibus nosliis dispensemus, rectc
qual. increpaniur a Doiiiino, eo quod siaieras diversas aiit
4. Tollii enini supcriorem, si (leiili peccatori dl- niensuras duplices habe.iinus, secundum illam scn-
cai:Noii b.ibebis^GG^fiî^'" decommissis.Tolliiin- leiitiam S:iloiiionis qua dicitur : .46omi»ii(io cst Do-
feriorem, si peccanlem decepi onepalpel. Acsidicat: mino pondus duplex, et slalera dulosa non esl iioiiiini
quanlum absque C '"' conspeclu ejus (Proverb. xx).

Age mala in vis nieiii; iiain Deus
pius est ei aJ inJulgendum paratus. Sed uiiliter liinc CAPUT XliL
ninla ulraqiie liabeiur, si et spes sii ciim cnieiiJan e
De lestihus.
formidine, ci emendaiis formido fuerii cuin spe.
CAPUT XI.
1 . I\on slabil adversus allerum unus lcsiis, sed in
orc daorum aul trium leslium slabit omne verbum.

De noii abomhiando .'Egyplio.
Licet liistorialiier liaec sit divina servaiula senieii-
\. Non abominuberis /Egyplinm, eo qiiod fuisli in-
coh in tcrra ejus; quamvis eiiim inundo renuiilianles tiii, tamen el c m contra quoslibel impios vel liaere-
^gypliiim terram, ticoi agimus, necesse nobis esl Scripluras sanclas

id esl, prisiiuani soeculi cunver-
in leslimoniiiin vocare.
saiioiicin, vel concupiscenliam declinenuis, tanien,
(liiiii prascntis Siiculi neccssilnliliiis snbdiiiiiir, quasi 2. Sensiis quippe nostri ct altesiatio sine bis tc-
.^Lgypliam nalionem neqiuiqnain exstinguiinus, licet slibus iioii liabeiii fiJein. UnJe mng s conveiiii ad
ab ipsa quadam discrciione separemnr, non de su- probatiouoni et firmiiatem verbi iniellectus mei ut
Ijerfluis cogiianics, sed, secundum Apostidum, viciu adliibeaiii duos tesies, Novum scilicet ei Vetiis Te-
qUiUiJiaiio iiid:inienlo lue coiiienii. IIoc eiiiin siiigii- slainenluin : adliibeam etiani tres, Evangeliuni
l.iriler mandabalur in lcge : iSon abominai'eris j-Eyy- D Prnplieiaiii, et Apostulum, sicnuc slabit omiie vei-
piium. bum.
Cxp. X. N. I. Non accipies, elc. Toiiiin ciput e lYo» abomiuabis /Eqypluin. Anr.v.
r.reg. xxxiii Moral., cap. 11, niinniillis verbis iniinu- C.vi'. XII. N. I. A'o» liabebis in saiculo, nsi]ue ad in
latis, reieiiln laiiieii seiiienlia. Giual. coiispeciii ejus, e C:is-;., collal. il., cap. ti. Grui..
JbiJ. Accipiircs vocanlur. Eaibm senlenlia exslat Jbiil. l'oiidus mayiium, iisque aJ cuiniiedielnr. Ad-
in Elyiiiologiis, lib. xii , cap. 7 iiuiii. 33, addiictis nolanda disiiunciM irnersa ab ea quain seculi suiit
( tiam aiosioli Paiili verliis : Susiineiis. elc. Aiti;v. curreclore» fi lil. LXX. Grial.
4. Sed ufi/iJ. r, elc. Alli. : Sed inulilis csl a'lera .iine
2. Jlto cerportiti. Al., eliain Ule spiriluatis nobis.
allera, ulraque vero simul ulilis habelur... cuin spe re-
Arev.
missiouis. Ar.EV.
Cap. XIII. N. 1. Non slnbit adversus alleriim unut
C.\p. XI. N. I. iVon afcominafreris; e Cass., collal.
test. Vid. Aug., XVI conira Faust., cap. 15. Grial.
5, cap. 19. GiiivL.
Jbid. Apiid Grl:<liiim tiluliis capiiis est De non abo- 2. El [irmiiniem. Al. : L't afjinnem verbum inlellc-
miiinudi) jiiqypto. Ueiuisiii .Eqyplio ex Demeroim- clus mei, adhibco duos te.stes. AiiEv.
isiio, qiiamvis noniiulli niss. apud I:idoruni liabc:iii!
,
S65 QUÊ5TI0NES IN VEF. TESTAM IN DEUTERONOMIL.M. 508
4G8GAPUT XIV. A 3. Vir cnim duplex animn. iiicoiislans est iii oin-
Dc uxore [ratris accipienda. iiibiis viis su's. Tales quippe oporiei ut ne initiuiu
\. Illud veio, fiHod uxoreiii fralris aJ Imc friilcr quidem renuniiaiionis arripianl. Qiiibus ineliiis esf,
ussus esi diiccre, ul non silti, sed illi soljnlem biiiit in acliva vita coiisistant, qu.iin trepidi coiiteiu-
sciiaret, cjiisqne vocarel noniine, quod inde eiileui plationem exsequeiiies , niajuri discrimine soniet-
n.iscercltir, quid aliud in liguia prapiiionslnil, ni>i ipsos involvanl. Melius esl eiiiiii non vovere, qiiaiu
quia unusquisque Evaiigelii pr;cdicalor ila deliel iii vovere et iion rtddere.
Ecclcsia lalior.ire, ul defiiiiclu fralri, lioc esl, Cliri- i. Siniiliier et ille a lali militia prohibetur, qui
sio susciiei semen, qui pro nobis moriiius esl, ci uxorem duxcril, ijui plaiitaveril vineam, velut pro-
qiiod siiscilaluin fueril ejiis noiiien accipial/ pagincm fllioruni, non enim potest servire divinae
2. Dciiique lioc implens Apostulus, iinn rarnali- miliiio! servus uxoris, secundum illud .^posioli :
ter iii praMiiissa sigiiificalione, sed spirilual.ier in 0«! cinn vxore est, sollicitus est quomodo y.laceal
complela veriuile, ipios iii Cliristo Jesii se per Evan- uxori, et divisus cst {I Cor. vii).
gclium cuiiimeiiioral geniiisse, siicceiiscns eis el in- 5. Nce potcsl iiiesse quis studio conleniplaliunis,
crcpans, corrigil voleiiles esse Pauli. Nuniuid Pan qui adhuc in delcclatione deligilur carnis. jYemo,
lus, inqiiil, pro vobis crucifixus esi? aut in noiuiiie H inquil Aposlolus, nulilans Deo, implicat se negotiis
l'auli bapliiaii estis {I Cur. i) ? lan(|uam dicerct ; siTculuribus, ut ei pl.:ceal cui sc probavil {II Tim. ii)k
Deriiiiclo frairi vo~ genui: Chrisliaiii vocamini, nun CAPLT XVI.

raiiliiini. De s ptcin gentium inleremptione.
o. Ai Vero qui clectus ab Ecclesia niinisterinm 1. Cum inlrodiixerit le Dominiii Deus tuus in ter-
evangelizindi leniieril, ab Ecclesia merito digne- ram ijuam possessnrus irgrcderis, et dcteveril rjenlci
que c esi eniin qiiod cjiis faciiiii
cunlciiiiiiliii-. lli iii
niultas cnram le, Ilelhiviim , 470 Gergcza-um , n
jiibetur cvpiicre, nnn sane sine siguo hiijus oppru- Amorrltceum, et Chananccum, et Pherezwum, et ile-
brii, ut calceainenlo pedis linius exuatur, ne sit in vwum, et Jebuswuin, ieptem geiites niuito mnjorii nv-
enrum sorle quiiiUs ipse Aponlolus ail : Et cakcati nteri quam tu cs, el robnstiores tc, iradidcriique coi
pcdes in pnfparalionem Evanijelii pacis {l^pltes. vi). Dominus libi, percnlics eos usque ad inlernecionem.
Et de qiiibiis coniiiiciin.ral Pi oplieta : Quum speciosi 2. Scpiem isl;e genles scpiein sunl prinCipalia vi-
p dcs eorum qui annunlinnl paccm, qni ai;imhli,mt tia qiix pergraliam Dei unusquisiiue spirilualis mi-
bonu {Isai. lu; Nah. i; [lom. x) I
les exsiiperans exterminare pCnitus admonctur.
•i. Qiii aulciii sic cvaiigclicam .Idom tenel, iil et Quod vero nuijoris nunieri esse diciiniur, h.fic raiin
sibi prosil, et Ecclesi;»: prodesse non remial, bene C csl, quia phiia sunl vitia qnam virlules. Sed ideo iii
inielligilur ulroqiie pcde calcealiis. Qiii aiiiem sibi caialdgu qiiidcni dinumerantur septem naliones, in
piitai quia crcdiilil saiis csse consiiltum, cnram vero expugnatiune vcro carum sine niimeri ascripiione
lucrandoruin aliorum rcfugit, quasi uuiiis ped s ral- ponuntur ; ila enim diciluf : El delevcril gentes niiil-
ceamentum cumdcdicore .Tniiiiii. tas coram le.
CAPUT XV. 5. Nunierosior esi eniin (iusm Israel carnalirnu

Dc forhiidoloso et pavido. passionum populus, qiii de lioc seplenario foitiiie
i. llomo forniidulosus el corde pavido ncn cgre- viiiorum ac radice procedii. De gasiriinargia naniqim
dietur ad bellum. 469 ' «rf"' «' revertalur ad do- nascuniur comessaiiones, ebrietiles. De foriiica-
mum siium, ne pavcre facial corda frutrum suo:uin, lione lurpiloqui.i, scurrilitas, ludicra, atqiie stulli
sicat ei ipse timore perterrilus est. Qiiibus verbis edo- loquia, De pliilargyiia mendaciuin, fraudalio, furty,
cel non posse cos profcssionein coiileinplalioiiis vcl perjiiria, lurpis lucri appeiitus, falsa lestimonia
spiriliialis miliiiae arripere exerciiiuiii, qui adbni; violenlia;, iidiumanitas atque rapacitas. De ira hn-
nudari lerrenis operibus pertiinescunt. micidia, claiiior et indignaiio. Dc tristiiia rancor,
2. Ne rursus infirmiiaie nicnlis reverlanliir, sno- pusillanimiias, amaritudo, despcralio.
que exemplo alios a peifcctione evaiigelica revoceiil, " i. De accidia oiiosiias, snmnoleniia, iniporiuni-
elinlidcli lerrore inlirment ;
jiibcntur itaque talis, las, inquieludo, pcrvagatio, instabitilas inenlis cl
ut, discedenles a piigna, reverlanlur in doiiiiim corporis, verbosiias ct ciiriosiias. De cenodoxiu
siiaiii, qiiia iioii pnssiint diiplici corde bclla Domini conlentiones, boereses, jiciantia, ac prxsumplio no-
pradiari. vilatiim. De superbia contemptus, invidia, inobc-
Cap. XIV. N. 1. Illud vero quod uxorein, iisqiic ad Et LXX, thitofiiv/). Inqredieiis, Mss. o. GriaL.
dedecore amillil, verba sunl Augnsiini, xxxu coiilr. Ibid.Haec imgna viriuuiui cuin vjtis c^res;ic de-
Kausi., cap. 20. Ciiial. scribiiur a Prudenliu in Psycliomacliia adducto ,
Cap. xvi N. I. llomo formidolosus, e Cass., Iib, cilaoi cxeniplo seplein nalinnuin, quas Israelilae per-
VII, tap. 1.5. Grul. CUSSiTnnl iisqiie ad inlcriiecinneiu. AiiEv.
4. Fitiorum. Grialius cdidit lilorum, furlasse per 5. Ludicra. Ila Cass. Al., tudibria. GriAL.
errorem. Alii, vineum, vet propagines lilivrum. Ahev. Ibid. Ilomicidia. Homieidium. Cass. Ckial,
Cap. XVI. N. 1. Cmdi inlroduxerH le Dominus, etc. 4. /l/i«(;Ke (omp/ura. Cass., paulo snpeiiiis.GiiiAt„
Ex Cassian., colal. ."i, cap. 16 et sequenlibus car- Ibid. Seplem principatibus viliis. Oc:o, (âss., seil —
ptim, (nllcciuMi ca|iut huc. Grial. cur Isid. imiiiulaveril satfs apparei. Grial.
Ibid. ihiam pusêssurus innrederis. Ila Cass., Viilg.
3C7 s. isiDyai iusi ALE.NSIS EPISCUI"! 5GS
«licnlia, blasplieiiiin, murmnraiin, (ieiraclio, aliaque A tam, rades omnes pilos capilis ejiis, et un/jttlas ejui,
eomplura sim lia, qux cum sinl mu't > inajiris i>u- et indues eam vesiimenlis lug <bribtts, el sedc.bit in
meri quain viilules, devic lis (anien illis sepleiu domo, luijens patrem suum, et malrem suain, el do-
principalihns viliis, cx quoiuni naliiia !=la pioie- mum piileritain, el posl iriginla dies erit libi uxor.
(liint, omiics pr>i|inus Ci ni|niejcunl, ac perpelua 2. Diiaiit eigo Jiid.ei quoniodo apud eos ista ser-
I
ariter cnin liis inteniecione delenlnr. viiiiiir, q lid lansie, quid raiio.is est decalvare niii-
5. Quod aiitcm lioc p>sies robustiores sinl, inaiii- li(!:eiii, tl niiîiliis eji.s ab^cindi ? verbi eausa, pona-
fesia natnra; ipsiiis iii>piign:>tioiie seiiiimiis. rorlius inus quod ila iiivcneiil eaiii is qui diciliir iiivenisse,
eiiim niilital in nienibris iioslris ublertalio c .riia- iil iieqiie eapillos, neipie nngulas liaheat, quid ha-
lium passioniim, quain studia vir;iiliim, qux iinnni.si biiii, quod seciinduiii legeiii demere viderclur?
sumina conlriiionc cnrdis el coi poiis acquiruniur. "). Nos vero ,
quibus miliiia spiriiu.ilis cst, el
Quod vero 471 ilaruin perniciosaruni geiitinin re-
arma noii carnalia, sed polenlia Deo, si decoram
gioiies salulTiier pn-sidere prxci; imur, iia inielli-
inullerem, id csl, aniinam, (|ua! a Deo pulclira
gilur.
criala cst, in geniili conversalione invenerimus, et
G. Ilabel ciiiin n:,iinir|iiodiiue viiium in corde iio-
sociare voliierimiis eam corpori Cliiisli, deposilo
siro propriani staiioiieiii sed si ciim spiritualilius "
;
idololalrix» coltii, iiiduitnr lugubnbiis piEnitenliic iii-
populis, iil esl, viiiuiibiis contra se diiiiicai,iilins
dumeniis, et deplorat patrem, ei maircm, lioc esi,
fiieriiit vilia siipirata , locniu qiiem sibi in cordo oniiieiii meiiioriam inundi, ejiisqiie illecebras.
nostro coiicupiscentiie vel fornicaiionis spiriius reti-
4. Deiiide veibi Dei novacula el doclrina omna
iiebat, de;iiceps casiiias obiiiiebil. Qiieiii fuior cepe-
peccatum inlidelilalis ejns, quod inortuiim est et
rat, palienlia \in licahil.
iiiane, ab adiiur ; liuc eiiim suit capilli capilis el
7. Quem trislitia, morieiii operans, occiipaverat,
ungulx mulieris. Aique iia dcmuin silutaris lavacri
j.alut:uis el plena gaiiilio la;iitia po-sidebii. (Jiiem
uiida pnrifieata conjungiliir sanelis Dei , scilicet,
aceidia v.istabat incipiet excolere fnriiiudo. Queiii
cum jam niliil iii capiie moituuni, nibil in manibus
.supeibia ronculcabat Iiuiiiiliias boneslabit, el ita
cx iilis qu» per iiilidelilalfm niortua dieunlur ha-
singulis viiiis expiilsis, eoruin loca, id esi, alfectui
bucrit, ul neque sensibus, ncijiie actibus iiiimun-
coiiiraiios possidebunt lilii Ibrael, id esi, aiiinia! vi-
diim aliquid aut mortuuin Leral.
deiiies Deiini.
CAPUT XVII. 5. Qiiod vero post triginia dies jubet eam duci
Cur Abraluv loquens decem iiniles, non uxoreiii, feminx quippe sanguinis purgatioiiem post
sefilem, diiiti-
meimeril Dciis. Q niensem habere solent. Post purgaiionem ergo pec-
1. quod cum ad Abrali.im de fiilnris
Illiid vero, catoruni, aiiiiiia j\m elTecta munda et purgaia ab
Dominus loquereiur, non sepiein genie» legiiiir di- immundiiia siia sociiiur viro Israelitx, corpori sci-
niinicrasse, sed deecm, quarum teria seniini cjiis licet Cliristi.
daiida promitlitur. Qni numerus, adjceta numero

idulolatria 2j|,73 C. Teriiarioiiamqiie ac denario fides
gftiit um, blaspbeniia Jiiihcoriim , errore li;irelico- (ipiisi|ue sigiiificaiur. Per (ideiii ergo Trinitatis atqua
1'iim, evidenlissime adiiupletur. opiis legis recte socialiir quxcuiiqiie anima viro Israe-
2. Quibus anle noliliam Dei et graliani baplisnii vcl lil.TC, corpori scilieei Clirisli, adli;rrens illi sine ma-
iiupia gciitium, vcl blasplicma Judsoorum miiliitudo cuIj , siucerilate lidei et actuum puriinte. Alii puia-
Mibjecia esi, donrc in iiitellecluali ./Egypto coiiiiuo- veiiint liaiic loulierem capiv.mi, decor;iin specie,
i;>ntur. Si aiiiem abreiiuiuiaiis quis,el cgresus nitioiiahilein aliqu.uii d sciplir.ain sgiiificare, quse
( xiiide pcr graiinin Dei ad eienium pervenerit spiri- sapleiiler diela invenitiir apud g. iiiiles.
lualcm, de inipiignatione irium gentiiini liberutus,

7. II.TC iigo a nobis repeila , opnrtet primuhi de
(«nira septem tantum, qnrc pcr Moysem diniimcran-
ea auferre ei re.-ecare oniiiein supersiiiiiiiis ejiis iiii-
liir, bella su-cipiel.
mundiiiam , el siceam in sindiu verilatis assumere,
472CAr'UT XV III. ^ ti liil eiiim iniindum bahent diseiplina; genliliuiii ,
quia
De intii ere dccora capla iit bello. iiulla apiid inndeles sapleiitla est ciii iiumuiidilia aii-
i. Si, iiiqiiit, exicris iid bcllum coiilia iiiinticos (jua vel sii> erslilio noii sil adiiiixla.
(i(o<, el videris imUicreni decora specie, e! conctipieris
5. Quod cMicm /io? pfsies ro/)((s(. Cass., paulo posl. Ibtd. Aib rii. I.icit eii.iin cimi Cassiano , r/cnli-
€ri\i.. lium. Arev.
Ibid. Quod vero islarum perniciosarum cienliunt. Cap. xviii. N, 5. palrcm et mairem,
El iley.Uiriil
tâss., rap. 23. Griai.. Sie reposiii, legeiemr el deplo-

cniii apiid r.riiiliiiin
G. relinebai.
.S»iriiii.i —
Rclenlabal, ("ass. Crial. ret potrcm i( malrem. Veliis Ldiiio, deploralque pa-
7. nuniiliias Itoneslabit, ex C;iss. litcipiel excolere trem et maircm. Aiirv.
liuniililas, luss. o.,inendose. Dixoral eniiu aiite, i;t- 4. r.rialiiis, abrudiiittr. A.^.F.v.
cipiel excolere (ortiluilo. Grial. 7. Iliec enjo a nobis reperla. Ila m>. Albornoz.. ,
Ibid. Id esl, affectus, e\ Cass. Effecius, M^.Grial. iit sit qiiod uielins est qnaiii
iioiiiinalivus absnliilus ,
Cap. xvii. N.-l. Illud vero, quod tum ad Abia- apiid Grialiiiin , Itanc enjo a nobis reperlaai. Possel re-
kaiit. Ex e;>d. coll., cup. 22. Kriai. poiii , /irtc eiiim o nobis rcpcria oportel primmn , eiti.
2. Velimpiit yinduoi. —
Gf.ift/iKm, Cassian. Grial. AUEV.
,
5G9 QlIiESTIONES IN VET. TESTAî. - IN DEIITERONOMIUM. STO
CAPUT XIX. A 475 3. Polliitum crgo exlra caslr.i exire, esl
De iecuri inanunt fvqienli. liirpi impugnatione laboranlein scse ex f.onlinenlinm

UluJ aiilem quiJ signilicel quoil Doiuiiius per
1.
cnnipiiralionc despicere. Qni a I vc-peram aijiia lava-
Moysen prsccepil, dicens Siquia abieril onn amico suo

: tnr, cnm dclectiim suum conspiciens, ad p(Eiiileiitia)
simpliciterin iilvam ad iigna cwdenda, ellicjttttmsecuris lamenta coiiveriiiur, ut (leiibus diluat oinne quod
pigeril manum, ferrumque lcpsum demanubrio awicum animuin occiilta iiiqiiinaiione accusal. >.
ejus percusserii, ec occideril, hic ad uuam supradicla- 4. Sed posl occasum soiis ad caslra redeat, qni.i,
rum urbium fugiel, clvivet, neforie proximusejus.cujus defervcsccnie leniaiionis ardore, necesse est ul ite-
elfusus esl sanguis, doloris stimido persequalur, el np- rum lidiiciam erga socieiatem bonorum sunial. Posl
prehendal eum , el percutiat animam ejus? .\(i silviiin
aqiia! quippe lava;ionem, occii nbeiile snlc, ad caslra
()uippe cuin amicoimus, quolies ad iiitiiend.i deli- reveitiliir, iiui post laiiiciila poeiiitenii:c frigescoMie
ct.i subdiiorum converliniur, et simpliciier ligiui siic- flamina cogitatioiiis illic t;c ad lideliiim merita prx-
c dimus cum delinqucniium vitia pia iuicatione re- sumenda reparatur ut jain se a , caileris longe essa
sccamiis. non aeslimel, qui miindum se per obiluni iiitimi ar.lo-
2. Sed securis manum fiigii,cum sese increpaiio ris gaudei.
pli.sqiiam necesse est in asperitaicm pertraliii ; fer- B CAPUT XXI.
nimqiie de manubrio cum de Cdrieptionc
pro^îlit, De paxitlo eijrediew.is ud rcquisiia.
sermodurior excedit. Et amicum percutit, et occidit, i. Jubetur pra;terca Isr.iciilico popiilo per Moyseii
(|ui audiiorem suum prolata coniumelia a spiriui diiit cum egreditiir aJ reqiiisita naUir;i;, iiiillat paxillum
lectionis interficil. in balieo, ct, fossa huino, abscomlat quae egesta fue-
3. Correpti namqiie mens repeule ail oiliiim pro- rint. Naiurae enim coiriipiibilis pondere gravata mens
ruil, si 474 lianc immoJcrata correpiio plusquam iiostra, qiisedam cogitaiionum superdua, qiiasi ven-
deb'iil addicii. Sed is qui incaute ligna percinit, el tris gr.ivamina, erumpit.
proxiiuum exstinguit, ad tres nece^se esi urbesfugiit 2. SeJ portaie siib balteo paxilliim debemus, tii
iit una carum defensns vival, qiiasi ad pocnitenliae la- viJelicel aj reprclienJcnJos n<.smeiipsos semper
inenta conversus , in unitate sacramenli sub spe , lide accincti, aculura circa nos siimuluni coiiipunciionis
ct cbarilale absconditur, reiis perpetratl liomicidii liabeamus, qui incessanter meiiiis nosirai lerram poe-
non leneiur. Quem exstiiioli proximus cuni invenerit, iiiienliac dolore confoJiat, et boc, quod a nnbis feii-
noii occidil, qnia ciim dislrictus judex venerit, qui dum crumpii, absCDiidal.
66 nobis per natiirae consoriium jiinxit, ab eo prociil
CAPLT XXII.
Jiibio culpoe reatuin non expeiil, quem siib ejns lui- C De quadracjinta flacjeliis.
lionis venia spes, fides et cliariias abscondit.
1. Qu id autem pru men-ura peccati quadragiiita
CAPUT XX.
De pollulione somnii nocturni.
flagellis Jelinquentes 476 '"gu' jussil, jam pr.cdi-
cliim esl, quoj per qiiadragenarium numerum (igur.i
\. Si fuerit inler vos homo qui nocturno pollulus
significetur liujus lemporis, in quo Ecclesia perijua-
somuio sil , ecjredietur exlra castra, et non revertctur
luormunJi partes JilTusii, sub Decalngo legis vivii.
prius quam ad vesperam lavelur aqua. El poslsolis oc-
QuaJragenario ergo nuinero delinquenies c;edimur,
casitm recjredietur in castra. Noclarnum qiiippe som-
si in hiic lempore posnitentiae verberibusflagellemur.
nium estleniaiio occulta ,
pcr qiiam tenebrosa cogita-
lione turpe aliqiiid corde concipitur, quod tumen 2. Deliet ergo quisque peceator lcmporalibus fla-
corporis opere non expleiur. gellis alteri, quatenus in judicio purgatus valeat in-
2. Sed soninion'icluruo pollutus egredi extra castra vcniri. lieatus cniiii liomo qui corripitur a Oei).
pr^rcip lur, quii vidclicet dignum csl ut qui imniunda Niilta enim in a;ternum animadversio aflligere poleril
cogiiaiione polluiuir indignum secunctnrum lideliuni ((iios hic poenitentia; disc plina pcrcnsscrit. Si eniin
siicIl tatibus arbilrctiir. Ciilpa; sua; mcrilum anlc ocii- liic pro peccaiis cajdimiir, illic siiie pcccato invenie-
los ponat, etcx bonorum se aestimaiione despiciat. D niur.
Cap. XIX. N.l. //'"(/ aulem quid signifieet. Tolum cimus appremiar. Grial.
ciipiii (• Gieg., X iMorjl. cap. 3. Gp.iai.. ,
Ibid. Culpiv rcaium non expelil. — Yindictain de
5. lUusqucim de'.'uit, addicit. Ila liabent et Grego- culpcs realu noncxpelil, Ijregnriiis. Gri.vi.
riaiii onines libii et Isidoriani tniii liic iiiin lib. ii , , C.vp.xx. N.l. Si fuerit inier vos /lom., iisiiiieaJ ardo-
Si'nlent. c. -4 Omnis quippe juslus spe ei formidine
: ris jrtH(/c(, omniasunt Grcgiirii vcrba, lib. ix Mnal.,
uilet, quia nunc illum ad gaudium spes erigil, nunc cap. r>l. GiiiAL.
ad jormidincm lcrror gehennte addicil. Et rap. M : 2. Ex bonorum se a'stimatione. Ita Greg ., Al. ,
A'oii cst corpori udlitbenda immoderala nbsiinenlia ,

exiimnlione. Griai..
r.e dum amplius gravalur caro pondere inedia' maluin , 5. Compiiraiione. Al , rxrnnalione. Aukv.
agal poslea , nec benefacere incipiat ; el quw addicitur 4. /:.'ri(n socieli.tcm bouorum. Iia Greg. AI. : Erga
ut usu mali careal, simulet boni officium, dum plus prc- socielalis boiiuin. Grial.
tnitur, perdal. Et lib. iii, cap. h tiam ihi pcccamns, : Ihid. frsl aqua: quippe lavationem. Ila Greg. AI.,
vbi rupidilnle vcl volunlale defleclimus. IJbi vero vio- post aqiiam qiiippe. Grial.
tenlcr addicimur, ctsi facinus aul flatjilium non esl, mi- Cap. \\i. N. 1. Jubelur pra'!erca, clc. Ex (ireg.,
scrin taincn ct pro (lacjili el facinore csl. Esl anlcni i ). xxx Moial., cap. 13. Guial.
nddiccre (auclnre Fc>to) dumuarc .lui (qiiod aJ Isido- ; Ihid. C.rnviilii. clc. .\l. Craruliv weiili miitlra: qv,ir-
:
rum ci Grcgoriuiii atiiuci) quodnos vulg.ui lingnadi- dain ciigilaliouum supcr/luilalc cjraia nur Aiitv. .
IN JOSUE.
477 CAPUT i>riml;m. A luerit mysiicis sacrameiilis, innc sacerdottini minisle-
De morte Moysi et priiuipaiu Jesn .\tive. riis per baptismuin, qiiasi pcr Jurdanis fliientn ingre-
1. Posi mGriem Moysi l()(|tuiur Uoniiims :id Jusiip, ditur, et lerrain ccelestis repromisslonis adipiscilur.
iliccns : Moyses Sirvus meus nwrliius esl , surge, et 5. QiiDil vero pars aiiuannn nnniiiiis relro resilivit
iiaiisi Jordani'iii, lii et oiiinis poputus, in terram quani lerscveraiis in dulcedine, pars vcro in aiiianini inaris
etjo dubo fitiis /srat/. giirgiteiii defliiil, bn'C ligiira liapli/.a oruin varielalem
2. Defuncius est ptg(» Mnyses, defiincia est les, designal, quia oiiines qui liapliz 'iilur, parlini quidein
leg.lia praecepia jani ccssani, et i^blinet Jesu':, id cx ipsis acceptam graiia: coelesiis dnlcedinem custo-
rst S:ilv;ilor Cbrisiiis Filitis Dci, priiiripalnin : iiilri)- (iiunl, parlim vero in peccaloruiii amaritudinem con-
iliicit popolum in terram de qua dii ll Doininiis : Beali vcriiiiitur.
inites, quoiiinm ipsi possidebuni terram (Mnttli. v). 1. Qiiod vero sacerdolalii ordo et levilicns iier
c\PLir II. oslendit populo Dei, ni:igisleiium sacerdotale mon-

I)e duobus erploraloribus et liaab meretrice. sir.iliir. Ipsi enim et doceiil pnpubim exire de ^gy-
t. Isle Jesns (ihus Nun niiitit duos exploratores ad pto, id cst, de erroribus inuiuli, ei 479 iraiisire pcr
Jcricbo urbein ,
qni snscipiuntur a mereirice Uaab. cremuni vaslam, id esl, per s;eculi teiilaliones. Quod
Jesus isie dux populi in semeiipso Dominum Jesum B vero sacerdoialis el Levilicus ordo assislit arc:e
Clirisinm et vocabulo osteiidit et facto. Jericbo au- Teslamenli, in qna lex porlatur , sine diibio, iil ipsi
leiii civiias miindus isle est, ad qiiem Dominus Jesus illuiiiinent pupuluin..
Chrisltis ad perscrulandos mores bominura duo Te- CAIÛT IV.

slamenta d rexit. De duabus senvs tribubus pnvcedenlibus.
2, Nam in eum , ni CFedeiitiuiii fidem, aul rebel- 1. D.ia; seniis Iribu^Sjqti* Iraiis Jordanem a Moyse
litim pervicaciam pleniiis C"mprob:ircl, ante adven- acceperani teriain, reliciis mulieribus et iiifaniibiis,
tum judicii sui, qu si exploralores duos, 47S '''gcm ciim fialribu-! Iraiiscunles, prsbebanl illis pugnandi
el Evaiigelium deslinavil. R.iab vero lypum lenet ;iu\iliuin, usiiuequo ci ipsi consequcreiiltir btrredi-
Ecclesix', quae de extrancis alque allenis genlibus liilem. I^ti, qiii per Moysen accipiunt hacreditalein
coiigregala esl, quae aniea vivensin desideriis cariiis, liaiis Jordanem, el cuin Iralribus suis armati et
fcriiicabalur iii idolis. De lalilius ait Dominus quod praciuc i incediint, illi lioc loco inlelligiiiilnr, qii
pr;ccedeiit vos iii rcgno roclnrum. (Mallli. xxi). priuiuin per Moyseu lixredilaie legis poliii sunl
3. Ha'c igiiur Testamenta Dumini sola siiscepit, el uiide el primogeniti omiies esse memoranlur.
cailem lideliler conserval, Inimicis oninino noii Ira- 2. Kubeti quippe priuiogeniiiis Jacob est ex L'a,
(lidil, ipsa potius periclil;iri opt ins, duniiiuido ill*sa G (^j,j |,^j genitus ejiisdein de Zelplia, Manasses pri-
ac saiva servarei. Il.cc casiiruin inunduni, sicul illani
niogenilus est Josepli, de yEgyplia (ilia saeerdolis
civiiatem, firmiier credidit. Ilaec pro se ac suorum Piilipliaris. Iii bis ergo primogenitis figuraliier ilii
omniuin salute pactum cum Testaineniis Doiniiii fe-

ex priori populo designantur, qui per legem placiie-
Cit. Ilsec in domo sua cocciim, id csl, sanguinis
runl Deo, quique noii requiescuni, sed expediii ad
signuin posuil. Lxtra h;iiic si quis iiivcnlus lueril,
auxilium fiatrum siioriim consurgunl. Laboraiiiibus
riii.iam sxculi aique incendiiiin mundi nulla ralloiie enim nnbis in agnne biijus viiae atiiue liabentibus
viiahit, ceriamen adversus cnnirarias poleslaies , veniunl in
CAPUT i;i.
auxil.um nobis illi qui anie adveiituni Cbrisii per
De transilu Arcie eldivisione Jordimis. legom jiistificali sunt.
1. Transit deinde populus cuin arca Tesiamenti Videmiis enim Isaiani, Jereniiani, accinclos ex-
5.
iraiis Jordanein. Sed quid sibi vull qiiud Jordanem pediiosqiiead aiisilium nosirum, de vobiminum suo-
eadeiu arca iraiiseuiite, per sacerduies et Levilas de- riiin jaculis cordis noslri arerrimos bosles vulneran-
duciliir lurba, sicque, staiile aqua fluniinis in cuinu- le-. Aceingiliir el Dafiel ad aiixiliuin nnstium, ciiin
luin, Dei pupulus iter incedil innoxium? Ilaic omnia iiiis de regiio Cliristi et de Aulichristi futura fraude
D
implentur in Ecclesis populis myslica operatione. inslruil alque pntnionet.
4. Adesl et Ezecbiel, sacrainenla nobis ccelesiia in

2. Diim enim quis ad bapiismi venerit fanlem, el
(irdine initiaius quadrifoiniibus roiarum circulis s'giians. Ducit el

coiisislente sacerdotali et lev.iico
ris. Arev.
C\p. I. N. 2. Defwictus, usque ad dejuncla esl lex.
N. I. Dmvsemis tribus. Oiig. verlia pleia-
C.vp. IV.
Orig., liomil. 1. Crul.
Uri- que, lioin. 3. Grivi..
C\P. II. N. 2. Uiiab iêra ttipum tenet Ecctesiw.
Augu- Ibid.Harcdilale teqis potili sunl. N.ui gr.ili,e evaii-
geiies s;i»pe, et Ainbrnsiiis lil». de Salom., et
gelica-. Vid. Orig. Grial.
sliniis plnrilius loc. Grul.
Ibid. Vnde el, elc. Al. ; Quod oiivies pyimofjeuili
Cav. iii.N.i.TruHS:((iciiiJ(;popu/usJoi(/an.Origen., Joidanem dimissi sunt.
fucre (vel fugerc) qui Iraiis
hnniil. iv. Grial. j t •
amara defluxit tu Arev.

7>. Purs vero, eic. Al., pais vero
i. Bisscnas. \\.. kii scpiem. Arev.
marc. Al., pars vero uinaro con;luil gurgitc m
via-
575 QU^STIONES IN VET. TESTAM - IN JOSUE. 574
Osee bissenas agniinis lurnias, et praeedunl nos A ciaiin aulem Josuc dicenlis ad arigelum : Ausltr «s,
siiccnctis lumbis in verilaie ,

quam pradieanl ad (in odversariorum? discretionem sanctorum insimial,
auxilium noslrum. Isli ergo viri fories pugnanl no- qui iiiler bonum et nialum per discretioiiem dijudi-
quousque coeleslis repromissionis pairiam ne eos adversarius per speciem boni fallal,
biscum ,
caiii,
cunsequamur. unde et Jeremi* dicitur : Si separaveris pretiosum a
480 <ÂPUT V. vili, quasi os meum eris {Jercm. xv, 19).

De diioilecim lapidibn^. CAPUT VII.
1. Transeunies iiaque filii Isnel Jordanem, suslu- Dc exciaio Jerichoet Raab salvnlioue.
(eruiit de niedio lluminis duodecim lapides, quos pro Circumdaiur posi Iimc Jericbo, expugnalurque,
1.
tesiimonio posuerunl in loco secund* circumcisio- adversus quam gladius iion cdiiciiur, aries non diri-
nis, ad significandum nobis ul, dum de lavacro con- giiur, nec tela vibiajilur. Tubsc solummodo saccr-
surgimus, apostolic* vilae exeinpla firmissima noljis- dotales septem diebus conliuuis adbiboiilur, sicqu«
cum gestarc debearaus, quoruui semper tesiiinonium circumacia arca, muri Jericlio subriiiiutiir. Jerieliu
ad imiiamenla virtutum coiiiueamur. auiem per inlerprelaiionem luna diciiur.
CAPUT Yl. 2. Luiia vero mundi bujus spcciem tenet, quia
De circumcisioue secunda. B sicut luna niensiruis completionibus deficii , ila bic
1. Post Jordanis autem iransitum venit Jesus in mundus ad completionem lemporum ciirrciis , quo-
Calgnla, ibique jubelur facere sibi cultros lapideos, tiili.iiiis defeciibus cadit ; in arca vero Ecclesia fi-
et circumcidere secundo filios Israel. Percunclemur guraiur, in tubis aulem sereis prsedicatores forles ac-
de Juda!is, quomodo polesl seeundo quis circumcidi ci(iiuniur.
circunicisione carnali? Senicl enim circumeisus ullra 3. llanc ergb urbeni Jericho diebus scplem feren-
ncn habet quod secundo possit auferri. les arcam Israelit.c scneis tubis clangentibus cir-
2. A nobis aulem, quibus lex Christi spirituaiis cumeunl, muri ejus pcr aicae pr:eseiitiam aique ad
et
cst, convenienler isia solvuiitur. Dicimiis enim cir- Krearum tubarum sonilum cadunt, quia iu hoc lem-
cumcisionem primam fuisse por legem in /Egypio. pore quod sepiem dierum \ieissiiudine volviiur,
,
Sed si a lege Iranseat quis per baptisma Jordanis ad 482 ''"'" fer-u'" '"'"cî iJ ^sl, dum orbem terrarum
Evangelium, lunc accipit secundam circumcisiunem circumiens movetur Eeclesia ad prasdicaniiuin voces,
S|iiritualem per pelram, i\\i\ est Cliristiis. Sicque lali quasi ad tubarum sonitum muii Jericlio, id esi,
tircumcisione purgalus caret iEgypii opprobrio, id eluiomundi, ac su,erba infidelilatis oljslacula cor-
cst, illecebra corporalium vitiorum ruu:it,donec in line lemporum niors n-jvissiina iui-
3. Nomen auleni loci Galgala, quod iiilerpretaiur C ,„-,^3 destruaiur, et ex impiorum perditione uiiica
revelalio, oslendit, dum in pr*putio infidelilatis ara- domus Uaab, tanquain unica Ecclesia, libereiur,
bulaxeril quisque per liujus vila; dcsertum, oculos ei niunda a turpiludine fornicalionis per reiieîraiii
es?e caecatos. Videamus et consequemia. Post Evan- coiifessioids, in sanguiiie reniissionis; isla enim me-
gclii eiiim circumcisioneui siatim in loco revelalio- retrix in Jericho, tanquam iii hoc saeculo, moratur.
ncs pascha celebratur , immolaturque Agniis ille pro 4. Quse, ut salvari possit.per lenesiram domus
mundi salute 481 occisus, ac deficienle manna ly- suae, tanquam per os corporis sui, coccum mitlii,
pie« legis, priiiium comedit populus panein corporis qiiod est sanguiuis Clirisli sigiium pro remissioiie
Clirisli.quem incorrupla repromissiouis lcrra, id esl, peccaiorum confiieri ad salliiem. Qui iiiveiiti sunl
nialer Domini virgo .M.iria protulil, cujus granura in in domo illius, salvi facti suul ab inierilu urbi^, ei
lerra cadeus frueium pluriiiiuin altuIii.Elvide ordincm. quicunqne inlra Eccle.-iara reperiunlur, ipsi laiitum
i. Postquam enim sub Jesu Chrisio duce posili salvaniur. Extra lianc autem doauira , id est, exUM
per lavacri fluenla Iransimus, ac per fidera spirituali Ecclesiam, nemo salvaiur.
circumcisione signamur, tunc liis giadibus perve- CAPUT Vlll,
nieiiies, celebramus p:>scha, id esi, inimolalum D.: furlo Xchan.

Chrislura pro mundi salute crcdimiis, ac deinde cre- D j. Furattir inierea de aiiatiiemaie urbis Jeiicho
denies, slaiim illo pane doniiniei corporis pascimiir. Aehan pallium, et linguam auream.pro qiio, ira-
0. Occurrit deinde nobis princeps railiiioe virlu- scenieDeo, perieruni quidam raanu hosiili ex populo.
liim coelesiium Cbrislus , lenens gladiuiii Evangelii Jericho ilaque, ut dicium esi, mundi g.^rii figuram.
ad resecandam carnis nostrae polluiioiiem. Perciiii- De anaiheraale ergo ejus fraudans in tabernaculo suo
Cap. VI. N. 1. Posl Jcrdanis. Origen., Iiom. 5 N. I. Furatur.Oris., bom. 7. Grul.

Cap. viii.
CRIA.L. Et linguam aurcam. lla oiiiiiinn legeiiduni
Ibid.
Jbid. Percontor, an percunclor scribalnr, perinde ex LXX,non regulam ex Vulg. Neque aliier prncedit
est. Grialiiis percvntemur el paiili) posi percunctatio.
, allegoria, qii» lola estOrigenis. ;Mirum, lioc unn vi-
\n noia Gri:ilii erai posi Jordanem. Arev. disse, quisijuis liaec olim in pejiis reforiiiavit. Grial.
Cai>. VII. N. I. Ciieiimi/aliir post har Jericho. Ibid. Linqunm aureani. Grialius hoc tiielur, neque
Orig-, hoin. (i. Grial. immeritn. Sed ohservandiiin, iium. 5, occiirreio re-
3. Elatio mundi, eic. Sic Alborn.Codex. Griaiiii-, ffuliif. aurcas. Veieres iiiodo una, mjdo ali.n versioiio
clati minuli, acsuperba infideliiatis, ele. Vcliis Edilio, biblioruiii ulebaiilur. .\rev.
elati fiuiidi supcrkia,p.c iulidcHlaiis, elc. Aiiev.
575 S ISIDOUl IIISPAI .E.NSIS EllSCOli 570
abscciiiiiil, qui sacularcs uiores iii sccrclis Ecclesinc A CAPUT X.
iiiserii; qni, siib culiii Dei maiiens, sdlcmniinies De bcnediclionibus el vmlediclionikns.
sa-culi vel speclaciila diligit; qui sorlilcgns , lianis- 1. Pisl hicc oninis pnpu'us,el niiijnrcs ualu.diices
jiiccs cl aiigiircs iiuiiifiit, vel qiii cieleros ritus per- ac jiiiliccs priccedeb int binc el iiide arcam, siclc-
sn.ndet; (|iii prius iu .lericlio, id esl, in hoc socculo li.")- miiiquc, siciit pra'ccperai Mnyses in Deuicrnnomio,
liebnjilnr; ipse ergo,(iuia posi lidei indumentum con- sex Iriliiis iii inoiite Garizini, iit bciifdiccrent pnpii-
vcrsalionis s.ccnlnris culluni iiiducit, quasi pallium luiii, ct i; SiC tribiis qu;e iinbiliores siiiil, iil esl, Si-
tle annihcmalc tullil. iucon, Levi, Jinla, Issacliar, Joseph ct lieiijamin.

2. Scd et illc de analhemale Jericho frauda!, qui 2. Aliic vcro sex ignnbiliores stetcriint e regione
iii Ecclcsia liarelicorum infeit dognv.ila, vcl siipcr- iii iiioiite Ilebal, ul nialcdicereiil, iiiter qiins cl Ru-
stiiiosa sxcularium littcrarum studia. 433 "''<^ cst beii, qui inaciilaveral lorinn parenlis, cl Zabulon,
euim lingua aurea luculenio serir.one apiala. Ilanc iil iiiuH filiis Lia>, et am illariim filii. V.i Ii.tc qiiidim
fiirali suiil Ariiis, Marcion ct Ba>ilides. vcieris hislori.e refcrijni gesia. Sed inspicieniliim est
5. Furati siini enim isti rcgulas aureas de Jericho, qiiid i;i ennrralione inyslicr inlelligeiilix rcfcratur.
qui pIiilosoplKiriini sectam conaii suni in Ecc'e;iain 3. Qui siiiit crgo isii qiii incedunt juxta montcm
jiiiroducere ct iiiaciilare omncm Ecclesiam Domini, B Garizim ? et qui siiiil qui incediint jiixla inonlem
ita ul disperdcreiiliir niiilli pereos; idioqiie abjixti Ilcbiil ? Illi iiamqiic qui in lioc loco jiixia monliin
«iiiit pcr ;inallicina, et qnasi acervo hipiduni, ita Garizim inccdiint, elccti ail benedicl'oneni, eos ligii-
iiiuUiludiiie pcccaloriini siioiuiu oppressi alqiie cx- raliier indicinl qui non meiu poenx, scd ccelcstis
slinoti suni. Quorum crrore perenipio, re.v llai, I oo proiuis<ionis amnre succcnsi, vciiiiint ad saluicm,
est, dialiolus, iiui per iilorum impietatem fuUlinm illi vero dimidii, qui jiixla moniem Ilcbal inccduiit,
quosdam eviccral , rursum supcraius evinciiur , iii quii miilediciioiies prolaliE siini, illos indicanl qui
aique a populo Dei suspcnsus, ligni crucis \irtule nou amore benediciioimin, vel promissionum, sed
iiecilur. rmurorum suppliciorum limore complent quae in
CAPUTIX.
Ii ge scri| la suiil, nt perveu ant ad salutcm.
Dc ccmlruclioiie allaiis.
1. Oiiines auteni circa arcam iiicediiiil,quia dc Ec-
\. Superaiiscrgn liosiibus, a^dificavii Jesus allare
clesi.c siiiu iion reccduiit, sed nobiliorcs esse illns
Deoexcelso ex lapidibus imegris, in quibus noii erat
im- d.ciiiii.s, qui desiderio boiii ipsius, alcrnsc benedi-
injeciiim ferriini, siciil praeceperai Moyses ; el
lapidihus Deu-
Clinnis aiiiorc, qiiud bonum est agunt, quim qui mali
ninlavii sacrinciuni , et scripsit in
qni
n ctii biiiiiiinsectaiilur. Sidusergo Jesns potcslexom-
leronomiiim lcgis Moysi. Videanius iiaqne siiiil
\Mi lapides ex quibus adific.ilur aliare. Omncs igi- ^ niliiispopulishiijusmodinieniesaiiiniosquecnniliscerc.
lur qni in Jcsiim Chri;lum credunt, lapides vivi 485 5. Et alios quidem sialiierunt in moiite
Vos estis laimlcs

Caiizini ;id beiicdicciidum ; alios vcro sliilueruiit iu
aicniilnr, dc quibus dicit Apnstolus :
inoiite llebal ad inalediceiidum, nou nt iiialcdicliones

livi, ivdificali in clomos spiritnales (I Pclr. ii, 5).
accipiani, sed ui iniueiiies perscripias nialedictiones,
2. llis iinn cst injectum ferruin, quia incorrupii et
maligni et paîias |ieiciiinribiis coiisliliiias, incurrere caveant,
imraaciil.iti f ariie et spirilu sunt, et jacula
ac seiiieliiisus limoris supplicio corrigaut.
igii la non reccperuiil. Ili nnum aliare faciiint in uni-
concordiaque cliariialis. In bis quoquc CAPUT Xi.

laie liilei
De Gabaonitis.
Deuieronnmium, id est, secuiidam Evangelii legcm
i. Iiilcrca Giibaoiiitii', perditionis melii perterrili,
Jcsus Pominus nosler scribil.
ciiiii Iraiide el c.lliditaie veiieriiiit ad Jesuni, piiiiiiis
Ti. Aiidiamiis iiaque eum diccnlem : Dicittm est
calceameiilisque veieribus induti deprecantes ut
anliquis (luvod. w) : P<on occides, erjo aulem dico ,
salvaiciiliir siaiiiiiqiie a Jesu saliitem accipiiint.

vobisquia omnis qui irasciiur fralri suo Iwmicida
,
csl
ct ilcruni : ôn mivcliaberis : Ec/o aiilein dicovobis: Quorum tanicn dolum iit cngiiovit , ligni c-TSi.res
vel aqiiii; gcsiatores cos cnnstituii ; in qiioruiii ligura

nnilierem ad eoncupiscendum eam, jam
,
Si qiiis videril
illi ostendunlur qui, de niundo ad Ecclesiam \e-
niocchalus esl cnm 484 '" '"'"''''^ siio ( Maltli. v ).
nienies babcnt fidem in Deo, cl inclinant Ciipiil

Ibinc igitur Jcsiis niitiil Icgcm in cordiliiis crcden- ,
enriim nicnlibus qui allaris cmi- suiiin sacerdotibiis, saiiciis qiioqiie niiuislranl Eccle-
liiim, lianc scribit in
siic,vcl ad ininisleriiiiii prompli suiil ; in iuoribus
SlriK tions d'giii siiiil.
qiiidcm, Oirislus leqcm novnm iu cordibus crcdenlium scri-

2 llanc finali suiil. Il.i Albnrn.,et nieliiis liir
sunl- Ar.EV. bil, in £0111111 .'icilicel meiilihus. Arev.

qiiaiii <;rialiii<:, liniic fraiulali
r.. licx llai. Grialiiis signiim linc lnco adjeccr.it Cap. X. N. I. Ex eadem hoiiiil. Oiig. Gni.iL.
prn aliqiM iin a, qii:r interiidil. AnEv. 4. /Eierna; beiiediciionis niiiore. \U apuil Origeiicin
Cac. i\. Siipcralii erqo Iwslib. Orig. sunt rccle. Bealiiudinis amore, Val. et Cnnip. GitUL.
verliii nin
iN.
lia, iioii
1.
tiineii conlinenler posiia Iiomil. 9, Ibid. Condisccre. —
Disccriiere d\\\l sive Uiilfiiuis,
Cr.ui.. sivc Hicroiiyiiiiis. Condnccre cndex Valeiil. Gr.ui,.

Ibid. Viilgaia : Ht ipsi tanquam lapides vivi super- Ibid. PriLCiar;, sen!enlia qiia doccmiir altriliiMiem
oedifunmirii, doniiis spirilualii. AitEV. ct dnlnrcm pcccaioriim ob gelieuiiiK metum bonuiu
T). Ilanc iiicniibus, etc. Albi rn. id omiltii, qiinil ac siipiriiatiiralem cssc pn^se. Arev.
siipplcu;r cx Orijînali Isidnri liis vcrbis : llnnc iqi- Cac, XI. >'. I. Es hoiiiil. 10. Grul.
,
577 QlJ4;ST10Ni:S IN NET. Ti:STAM. - IN JOSUE. 57S
conversali.ine pri.tina cletinpniiir, in- A 4S7 -• ''c' 'l»"J inJicatur quod plures pcr fidem
vcro suis cl
Jesn Cl..isli promisîa cce'eslia essent perceplu.i
diie..lcsvcterem l.oniincniciininclilnissuis.invnlnii
siciU et isii iiannis et Mlceamenlis (inom qui \<er Ugom adcpli >.i..t. Nam ill* dua; semis
veluslis viliis ,
trilj"-' P""^"' ''"'''" Pr^^rc.n ponolum adumlirabanl;

veieribus oblecli.
Deum ciedunt. et erga sed i.leo duae semis .licnntur, qiiia lii q.ii in lcge
2. Et priclcr lioc, q.iod ii.
servns Dei vel Ecclesia; ciilti.s viJei.tur esse devoti ,

agebant coi.ligerunl agniiiunem Trinilatis, sed per-
i.jnovaiionis in mori- fei t:im e]'is scieiili.m non habuerunl situt el Ec-
nihil liabent emendatioiiis vi;l ,
taiitumn.odo q..asi q..oddaiu salulis tlesiasticus lilier loquilur, uiceiis : Qui non peifecit
Jjus. Tales i"iiiir
Ecclesiamleniporaliler prKferunl; inler primo scire sapientiam, et infirmior non investignvil

signumintra
Israeliias auleni , id esl, inler sanctos Dei regnuni Ulam {Eccli.\uy).
vcl libertatem miuime conseqiiunlur. aniem novem semis Iribus quae per Jcsuni
«ternnm 3. llic
CAPLT XII. reprnniissio.iem tcrr=e sai.cta» si.scipiunl, tit pr.i;-
De pralio in Gubaon. di tui.i est, r.g.irain novi populi lenuer.ini, qui a Jesu
l.Quodaulem in Gabaon, pugn:inle Jcsu .Nave, Domi.io noslro per fidem et graliam a.'lcrnnB repro-
fletisse pcrbibelur sol ct lunn, doncc Israelis inimicl lavacruin, quasi post
i),i-.sionis bireditalem posl
delercnlur, dicenle 486 S. riplura : Sielit sol super

g jorjanis iransiium, suscepit. Sed pruinde ct ipsaj
-
- Inna super
Gabaon, et "-" Ajnloii;
vultem '•'"''' "'"'""
el' adjccil ^'''''-
Scri- dicuntur, qua; sub Jesu b:credi-
'
novem semis ii-ibus
ptura,etiliiit:C'«""""i'/i""» ^'"^ oiuliiit Deusliominem. non inlegr.-e decem q.ii nunierus

Ijte pntiunliir, et ,
2. Jesus igil.ir noster solem stare fecil, i.on liinc cnnsummaius dicitur et perfectus, quia ncc iii ipso
in adve.itu sun, diiin nobis
solum , sed mullo magis n.odo adve.ilii Doinini, vel incari.aiione ejus, cuncia
geriu.us adversui vitioram gentes et perfecle aiin.intiala siinl.
iios bell...n ,
per semelii si.in
cn:l.icl:ii..iir adxersi.s princi|ies et pnlcstales, et re-

i. IJnde ct ipsc dixit disciiiiilis : Mulln adhiu liO"
ctores liaruin leneoraruin, a.lversus spiriuialia nequ:- bco qiuc vobis loquar, sed m.n potcslis illa aud.re iiiodo,
liiC iii roclcslibns. Sol nobis jusliti:n indcsincnicr auiem Spiritus verilatis, qui a ratre procedil
\'cniel
assistit, nccde^cril unquam nns, nec fesiinat occuin- de ineo nccipicl, el aiinuntiabil vobis omiiia (Joan.
ille
Ecce vobiscum sum omni- cnndoru.n bonoruin

\\\). Perfectin itaq.ie ac siiiniiia
bere, ipiia ips.; liixit : erjo
ius diebus usque ad coiisummationem sxculi. alioqii.n i.ibil io eo perfe-

in Spirilu sanclo consislit,
5. Q.iinque a.item rcgesqi.inqne seiisus corporens put;ibitiir Cii Sp riliis sani tus deesl.
Clum
indicant ,
qui Cab.ionitas, iJ est, carnales boniii.es CAPUT XV.
F.xpugnant.
III. lli
tii aJ speluncam
au a(jc.....v..... conrngiiint,
>. „ cum sc
-- Qiwd LcviliV iion acceperint hccreditule.n.
terienis incorporepositiactiliusmergiinl. Quitanien, ^ 1. C.ur vero Lcvits; non acce] erunt l.a;icJi'.a'cin
pugnante Jcsu, id est, pra;dicalione evangelica supe- Dominns nosler Jesus Cl.ristiis
,gprje? Ulique i|iiia
rantur, al . ingreJicnle verbo Dei in noliis, id est, .^^^^ ^^^ b^cre.litas eoruin, sicnt
scriplu.n est . EijO
in-
inlra speiuncaui corporis nostri, oinncs paiiler lnereditas eorum, et possessio non dabitur eis in Israel.
pinsessio eontm. Clcrici.r.im ci.i.ii ba;.

lerllciunlur. Ecjo enim sum
CAPUT Xlll.
rediias 488 ^^' possessio i>b bnc se dici volnil Dciis,
De e.rilinclis gentibus et /crnr divisione. ipsiiis cff.-cli s.mt el sors,

qiiia mii.isiri allaris ,
JeinJc, vel ejectis genlibus, Jnsiie

{. Exslinciis et clerus sors iulerprclal.ir.
prupter quod
J.vidii populis terram repromissionis. Ejccii qui,
Eorte Ergo Domii.i ba;reditate.n me.iio possidet,
2.
nrgo et Cliri-tus a facie fideliu.n suorum q.ioJam- impcdmienlodcservire Deo valeat, panper
ut absque
spTitus,
m.idogentes, ge.ililinm errorum malignos spiriiuesse conlenJit ut congrue illu.l P.:.lmisla;
,
lerram in nobis oi.iiiia operans cali-

et Jivisit
sorle :
Dominus pnrs liareditatis inca: et
dicere possit :
unns aiqtie idem Spiritiis, ac diviJens dona propria

cis mei [Vsalni. xv.)
unicuique, piout vnli. CAPLT XVL
CAPLT aIV.
ver oiniies tribus deccr-
Qaod habHacnia Uvilarnin
De diiisione terra\ nuntur.
1. r.efertur auleni in bis
divinis cloqiiiis p.iina ei D pcr omnes
1. Q.ind vero babilacula Levilis a Jcsu
facla divisio (iVhhi. xxviv).
secunda bareiliiatis nl bi qui in Ecelcsia
l,il,ns deccinuntnr. significamr
qi.;e for-
Piima quidem per Moysen secnnJa vero, ;
doclrin.e giaiia.n ad-
Jurdanem Dei.scienliae operarei dnntcs,
Jesum. Sed Moyses trans
lior est, per
,„i„islrai.t ,
omnibus qu bns d.spensa.it
rnrsum ab
scilicel, et
duabiis tanlnm el scinis tribiibus Kubcn, ,
qn;c non babent, rccii.iant ,
Jivi..a terre.ia subsidia.
etJimidij; Mana^se. possessioneu. de-
Gad, Iril.ni
illud quod Aposl.Jus
pr.cccpit, di.:ri.s :
ui iini.l.N.i.ir
cre\it; c.-eteri vero ouincs per Jesum snscipinn'.
Adhnc mnltn hnben, clc. Arev
euUibus videnlur csse devoti. cap. XXVI .Num., et
Cvp. XV. N. I. Ex bmn.
2. All)., Vel ecclesice 21 i.i
Arf.v. bo.... 17 in Jcsu iNav.Gii.iL. ,,„,„„

Cvp. XII. N. 1. Ex boniil. W. Griu.. «"'."< Iin-rcdilattm
Ihid C.d. Aiboro.:f:;.'iienrHm
el boni. allarn
C*P. XIV. N. 1. Totuni capnl ex bo.n. j ,
cb hoc se dici vrliii:. DeinJe alii : Miiiisl.i
Grul. proplcr (jiiorf. Arev.

17. ., ,. Uisin^f iuiil ct co'isor:es.
cgmttoiicin ivn/(.(is.
2. /Iry.iiliflnemTriiiimiis. Al.,
cxp'iiuit
Vu'g3ia paulo aliter baHC scutcntiam
:
i.
579 S. ISlDUltl 1II5J* ALK.NSiS EPISCOPI S80
Si iws vobis spirilualta seiiiiiiarinius ,
magiium est !i( A Cliananaeus, gcntilis videlicet popnlus, iiisi viliuiii
tanialia veslra iitilamus {/ Cor. 9)? l"t ineiilo isli iii sigiiai? Sivpe cniiii iii magiiis viriutibus terram
ciHKli< liibiilnis divisi dicuimir, (juia dispeiisaliouo riprnmissiniiis ingrediiniir, qiiia spe inliiiia do aeler-
ciincloruin vivuiii. nitale roborainur. Sed duni posl inlerenipla vilia
CArUT XVII. siibliinia ,
quiiedain laiiien parva retineiiiiis , quasi
Quod quadraginla duus uibes acctpiunl I.cvitiV. Cliananaûin in terra nosira vivere concedimus.
1. Qiiod auieiii (inadinjjinia duas iirbes accipiunl, i. Qui tamen trilmlariiis efficilur, qiiia bnc ipsum
indiibllanler ip-a pr.idicaiio saiKloruiii >ignaliir ;
viliuin quod sulijiigare non possumiis, ad usuin no-
ipsi eniiD possideiil docliinain, qu:e legis Decalogo sir.x ulililaiis humiliier retorqucniiis, ui eo de se
rnnslat, et quailrilido Evangclii nuinero ,
quasi qiia- iiii'ns et in summis vilia seniiat, qnoJ siiis viribus
lerdenas urlies lialienles. Quilius etiam dii;v ailjiciuii- eiiain parva qiiae appetit non exiiugnat. Undo bene
tiir, quia iiiiniriiin ciiiicia qiuc pradicaiil, iniirali ac rursuin scri|ilnm est : Ilce sunl genles quas Dominus
iiiystico sensu aiiiiiinliant. dereliq )(, ut erudirel m eis Israelem (Judic. iii, 1).
489 (.APUT XVIII. 5. Ad lioc iianique quxdam miiiima viiia nosira

De Cli(iniiuivo populo non exslinclo. retineiiiiir, ut se iiostra iiilcnlio soll cilam in certa-
1. Illud aiilein, qiiod ciiin IsraeliiiLO populo pcr- B inine seniper exerceai, et eo de vicioria iioii siiper-
oepta reproinissionis tirra paitirelur, Epliiaim taiiien bial, quo vivere in se liosies conspicil a quibus adliuc
tribui Cliaiianaeus gi^ntilis popiilus iion occisus , sed viiici roriiiiilat. Israel ergo rescrvalis genlilibus erii-
faclus Iriluilarius dicilur, siciil scrlpliim cst in libro diiur, quando in quibusdam miiiiinis viiiis elalio
Jiidiciun : Ilabilavil Cluiiiai^wns in meilio Epliiaim viriiiiis iiosirx- coinf.riniiiur , et in parvis sibi resi-
Iribttlarius {Judic. l\ Qiiid eiiiin Iiibuiariiis ,

qnld sieniibu- discii quod ex se niajora non subigii.
Cap. XVII. N. !. QiindragiiiVi diias urbes. Breiiliiis nam... el qiiadrifario... vrbes habeiil. Arev.
ail margiiieni miiavii : /mn quadiaginia oclo- .Ac revera (>AP. xviii. !^. \. Illud auleiii . ii<ijiie ad subigil
Josue XXI, 5't, id ila e\priiniliir : Civiiaies uiiiversie omiiia suiit Cregorii verba liLi. iv llural., cap. i2.
Levilaruiii in niedio pn^sessionis fiHorum Isrnel fue- ClllAL.
riinl quadragiiila oclo. Vitiiii), iiI ailverliinl inlerpie- Ibid. Percepta. Al., prmceplo Dei. Arev.
li's, in Imc iininero qiiadiaitinia octo urliinin reren- •1. Il(t sunt gentes. Trailal cliaiii locinn fle- iiiiiic
sentiir se\ nrbes re'iigii, qii.Tasyli caiisa cunclis liliis gaiiiissiiiic Cass., collai. 2, cap. 6, ei collat. 15, cap.
Israel, el advenis qiii iiiter cns liabi alianl, cinces- 10. Cl.lAL.
B3R fueranl. Mox Alborn. Codex Possidentes doclri-
:
IN LIBRUM JUDICUM.
4S0 <-^PlJT PUIMLM. C Moab; sicui misit Jaliel et Debborani, qui inlcrfe-
De servllule populi et libcratione, ceruiil S saram ;
quorum liistoria pro siiis inysieriis
1. lliL^loria Jiuliciini noii parva inyslei ioriim iiiili- breviier meinoranda esi.
ral sacranienta. 1'riiiiiiin, qnod posl Joûe siiicednnl 491 CAPUT II.
Judices, sicnt et post Cliri^lum succediint apostoli, De Debbora et Jaltel.
ct Ecclesiarum reciores ad gubernaiidos et regendns 1. Debbora enim proplietis, uxor Lapidoili, judi-
lideles, qiios ipse ad spein stern:B repromissionis cabai populiim in illo leinpore, et sedeliai sub palma
perducit. Per omnia antein in lioc voliimine delicia inler Rania et Belhel in nioiite Epbraim, ascende-
Judaici populi, el servitiites, clainor quoque eorum, lianlque ad cam (ilii Israel iii omne jinlicium. Dcb-
il miserationes Dei describiiiilur.
biirn, qioe inierpreiatnr npis, sive loquela, in pro-
2.Nani mullisaniiis pro suis odensis mullis regibus plieiia et fonna acci]iienda est de qiia scribitiir :
êrvierunt, et iteruin fonversi liberali sunt. Sed qiiid yi(niH dulcia faucibus nieis eloquia lua [Psalin. cxviii) !
est, qiiod sa'pe pcccantes iii iiianu lioslili tradiiiilur, Coiisiderenius ubi locns proiilieli:u esse describiliir.
iiisi qiiod nostra peccata, qiiando delinquimus, vires 2. Sub palina, iuqnil, snb palina sedein habet
prirbeiit, et qiiando nos faciinus maluin in prnplietia, quia qiios suis instilutionbiis erndit, ad
iioslibiis
coiispectii Domini , tuiic coiilorliniur adversarii D palmam supernae vocalionis adducit. Inler mediiiiii
iiiistri, id est, dainiones, spiriiualiuin neqiiitiarum autein Rama et iiilermedium Belhel sedere prophetia
virtules? dicilur, quia /{iimfl interprelalur excelsa, Belliel autein
5. Sed iternm, quando convcrtiinur, suscilat Do- doiniis Dei, utique quia nos iii doiiio Dei positos, iioii
niinus salvatnres et judices, lioc esi principrs ct qiije iii terra suni quxrere docei, sed qua: in coelis
doctores, qiios ail snbsidinm Deus niiitit eorum qui sunt.
ad se loto corde clamaveriint , sicul misil Ollioiiiel ,

5. IIxc misit ei vocavit ad se Barnc: llarac inler-
qui expiigiiaTit Clinsaii Uasallia m regem Mesopi la- prctaliir coruscatio. Coruscaiio esl qn e h.ibiH qnideiii
niia;; sicul misit Aod ,

qni occidit Egloii regeiii luceiii, sed non | eniiaiientuin ; ad inidicuin eimii
Cap. I N. I. E\ Orig., Iioiii. 5. Grial. divmoncs et spiritiinliiiin, clc. .Vjir.v.

i. In munu liustiU. Al., i'i immiit» /ii.'S(i/cm..Lt iiiox Cap. II. -N. 1. E\ Orig. lioiii. GniAX.
581 OU^t^^TiONES IN VEl. TKSTAM. — IN UnRUM JIIDICUM. S32
icniporis rcsplendel ci desinit. Ilic crgn Ear.nc A iia sacridcium qnod offeielialiir absumplHm esi.
forinam geril prioris populi, qni priiiio onminin per 3. Quo indiciodeclaraiiiin videlur quod petra illa
propheiiam vocalus, el invilalns ad andicnila el(iqni.T typiim habnerit cnrporis Cliristi, Paulo ailcslante :
Pei, refnl>il quidem in lcgi-; splendore, el brevi leiii- 1'elrii avtem eral Clirislus (I Cor. x>. Jam lunc igilur
perniansit. in myslerio declaralum est ipiia Doniinns Jesus iii

pcre coruscavit, sed non diii
carne siia lolins niundi peccaia crucifixus abolerel,

! 4. Ciim ergo dixisset Debbora ad Barac, id cst,
prnplielia ad priorein populum : Tibi prcecepit Domi- ne' snluni delicta faclorum, sed eliain cupidilates
IIMS, el tii asceiidcs in monlein Thabor, e> eccipe decem pnrgaret animnriim. Caro enini 493 ''a'''' ^*' culpain
ex peisona piioris relVrlur, jns a illeccbras cupiditaluin, siciU

niillia virorum, res|iondit Barac facli I
pdpnli ad proplielissam : iVoii ascendam, nisi et tu scripliim est : Qnia coiiciipivit populus cupidittilem
aM-enderis meciim. Dicit ad eum Delibora : Ibe tecnni, peiysimam, et dixerunt : Qiiis nos cibabit carne? Quod
sed non erit primaius tuus iii via qua incedis, sed in igilur evlendit angeliis virgain, el letigil pelram, de.
manu mulicris Iradet Dominiis Sisaram, evidentcr qna ignis exiul, dSicndil qiiod caro Domini, spiritii
otendeiis, qnia nnn esl apnd illnm populiiin prima- repleia divino, peccata oinnia conditionis liumanoc
liis, nec pernianel apnd eum viciorix palnia, scd cxiirerc t.
apiid Jaliel niulicrcm, id esl, Etclisiani; nam Jaliel B 4. l'nde e.l Dominus ait : Ignein veni mitrere in
Ula alienigr-na, iii cnjns inann victmia facla esl, lerram {Luc. xii). Advertit igitur vir doctiis et pra;-
figuram lenel Ecclcsi:^ ex gentibns congregLU:e. sagus Inlurorum superna niysleria. El ideo secunduin
492 ^' •'"''*' f"i"' inlerprel itur nsffiisio ,
qiiia oiacula occidit viinlnin a patre sno idolis depnlalnm,
per Ecclesiamajcendilur ad cflelum. Isla palob-isar.tm el ipse seplennem alium viluluin immolavil Dco. Qno
liostem interricil, id est, ligni crucis virtuie iliaboliim facio manifestissiine revelavit posladvenium Domini
inierimil, qnod Uarac, id esl, prior pnpnlus pcr legis omnia genlililatis aliolenda esse sacrificia, soluinque
prucepla f.icere non poluil; sola eiiini isla per lignum, sacriftcium Deo doininicae passionis pro redemptionis
in quo spirilualibus sacramenlis credentium salns esl, nosirx' religione a populis deferendum. Etenini
fidei hoslcni afligil; quem dcinde morlnum pcllibiis viluliis ille eral in lypo Cluisli, in qiio sepliformis
iibiegii, id est, inclnsnm iii carnalinm cordibus dc- spiriiualium plenitudo virtuluni, sicut Isaias dicit,
lelinquil. Non eniin laient moriifera ipsius, nisi in inliabiiai.
cormplibiliiaie \\ix viveniibus, ct pecc.ita inorialia CAPUT IV.
lierpeirantibus, qiii, duin, prave vivenlcs, segregaii- De vellere el area.
lur a corpore Cliristi, enicinniiir meinbra diaboli. 1. Prsevldil ergo inysieriuiii vicliMi;c Gedcon, et
CAPUT III. C tainen licei fortis el fidus pleiiiora adbuc de Dominii

De Gedeon et ejiis sacrificio. fnlur;B vicloriae docunienta qiKTrebal, ul una nocle
1. Tradiiur deinde popiilus Israel iii nianu Madian, laiut vellns iii area poneretur, ct essei supcr illud
pro ciijus liberaiione loqnilur angelus Domini ad lan uinmodo ros, cl snper (inineni leriain siccitas.
Gedeon ; cnjus gesia qiiid niysiice Rignilicent de- El riirsns similiter ponerilur vellus, et snpcr totani
nionsirandnni esi. Cedeon namque, cum sub qneicu lerram ros plncrei, et sicciias esset iii vellere.
IrUici messeiii virga c;vdcrct, el paleis frnmcnla 2. QiiaTel forlisse aliqnis utruni qnaî iiicrednlui
exculcrel, angelum vidil, accipiens ab eo oraculum, esse videatur, qui freqnenlibus jain fueral indiciis
ul a pnleslate bosliuni populum Dei in libcrlalem iiirorinalus. Absil. Nnn eniiii ille ambignus eral, sed
dediicerel. Isle Cedenii fignram gcstbat Cbristi, qiii niniirum futura mysieria praevidebat. Qusc etiain
sub uinbra sancia; crucis pr.fdesiinalo incan.alionis providus diligenlissime cxplnrabal, ut aniplius cre-
fulura; mysterio constiluliis , reclil:idine jiidicii , deret et niysleriuni, dum intellexis-et oracnlniii.
quasi per viigam, eleciionem sai.ctorum a vitioium 3. Quid ergo vellns com|iIiiiuni, el area sicca, ct
paleis sepieslrabal. posiea coinpluia 494 ^''ca sicco vellere siguificai,

2. Hic ergo Cedeon, cum audissel ab angelo qnml, nisi quod prinio uiia gens llebra;oruiii liabcbal gralia;
deficienlibus populorum millibus, in uno viro Dnmi- D inysteriuii), lolns orbis vacuns eral, niiiic aulcm in
nns plebem 511.1111 ab lioslibns liber.irel ,

prolinus iiianifeslalione Chrisli tolus habei lioc oibis, illi
bsedum coxil, cnjus carnes secundum praeceptnm vacna esl? Area eniin illa lotnin orbem terrarum
aiigeli simul cuin azymis snper petram posuit, ei jus significai.
carnium desuper effndil. Qus dnm angelus virg;e i. Denique qnando tolus orbis infrnctnoso culm
c:icumine leiigil, sialira de petra ignis erupit, atqiic gcnlilis supcrsulioiiis arebal, lunc erat ros ille coc-
4. Alii, in via liac qnam incedis. Abev. 2. Quwret. Ita Albornoa. Codex. Grialins, qucerit.
Cap. III. N. 1. Ex Orig. boiiiil. 8, et Aug., serm. Arev.
108 de lemp. Grial. o. Qiiid ergo vellus, nsque ad vacua esl, ex xii
Pro redemptionis nostra; reliqione a popiilis de-
4. coiitr. Faiist., eap. 52. Grial.
ferendum. —
Pro rc/ir/ioiic poputi deferendum, A"g., a Ibid. Illii viicua est, — Vacuata esl, Ang. Grial.
qiio videnlnr abesse vnces redemplione nosira.
(lii.'e i. hifrucliioso cnllu. — Infriicl. cuslu, Aiig. (jRial.
Reliyiose a populis deferendum, Bcd. el Val., iioii Ibid. Id esl, in Judtca. .'\ddit;e sunt ba; voi cs e.x
inale. Grial. Angnsl. iiiw decraiil in .Mss. Grial.

Cap. IV. N. i. Ex iisdcin liicii^, pratcr c.i qii.c Ibid. Iinberille. —
Meiilusque suos fons ille divinus
nolala suiil. Grial. iii coida gcntium dcrivaiit, .\iig. Grial.
583 S. ISmOIll IllSPALENSlS EPISCOn 58i
Ifslis visiiftlionis iii vellcrc, id csi, iii Jml.-Ea. PosI.m A lerriliili.-» Iinîibus non fiiissenl. Sed vicloria isla
vero qiiain oves, qiia- perierunl iloniiis Isniel, qnx afesiaiite, didiciiniis ne parva lia:c qua: acia suiit
siib fignra velleris ilemonstrabaiitiir, foiiteni aqnie perpendamiis. Gedeoii itaqiie ad prxliuin veniens
vivae iieg:>veruni, ros fnlci exaruit in fccloribns Redemptnris noslri signat adventum, de qiio scri-
Jiidaeonini, gci:iamqiie snani imber ille diviniis in plum esl : Tcllile porias, priiicipes, veslras, el elcvnmiixi
corda genliuni dcrivavii ; inde esl, quod iiiinc (iilfi purla alernales, el inlroihil rex gloriis. Qiiis est ine
rore lotus orbis linnie>cit, Jud;ri vcro proplielis et nx gloriw? Dominus [oriis el polens, Douiinus poieui
omnibus charisni.Ttibiis oarueriinl. in prcelio (Psalm. xxili)..
5. Nec iniruin si perfidiop snbeiint sircil.ilein, (|iins 5. llunc Ueilempiorem nosirum non soliim opere,
Doiiiiniis prophelici iinbri^ nbertale privavii, dicens : sed eiiain nomine proplielavil. Cecleon namqiie iii-
Mandabo nubibus desupcr, ne pluant super eam imbrem terprelalur circuiens in ulero. Dominns ciiiin nosler
(liai. v). Idcircoameni illain gciitein velleris noiiiine per mijestaiis poientiam omnia circumplectilur, et
sigiiifiravit, vel qiiia spolianda essct doctriiinp auclo- tamen per dispensalionis graliam inlra utcriim Vir-
rilatc, siciit ovis vellere, vel qiiia iiiobaudilain eam- ginis venil. 498 Q"''' ^*^ ^rgo circuiens in utero,
dem pluviani detiiiebal ,
qiiMin iiolebit praputio nisi qnia omnipotcns Deiis Clirisius intra uierum fuii
pra'dicari, id esl, incircumeisis geiitibus revelaii, B per infirmitatis snbsiantiam, et extra ninndum per
c.\ri]T V. pnlenliam mnjcslalis? Madiaii v. ro iiiicrprelaUir de
De pra^lio Gcileun cum trecenlis. judicio.
i. Posl lianc diligeiilissiinaiii inyslerli explanatio- C. L'l enim linsles ejiis repellendi deslriieiidiqne
neni, cuin jam conira Madianiias Gedeni diinicare essent, non de viiio repelleiitis, sed de jii licio jusie
conlenderet , et cxerciliis niiiliitudincm ad bella judicanlis fiiil. El idcircn de judicio vocanliir qni
rrndiiceiet, divina illa adnnnilione proDceptuin esl alicni a gratia Redeniptoris jnsta? damnalioiiis meri-
til ad fluviuni venieiis, (inines quos flexis geniliiis Iiiin eliani iii vocalniluMi iinniinis Irabiint. Conlra
aqiias baiirire con-piceret a bellorum conniciu re- Iios Gedeon cum trccenlis pcrgil ad pia;lium.
moverel. Acluinqiie esl, 4S5 "^ ircrenli viri lan- 7. Solei iii cenienario miinero pleiiitudo perfeciio-
tummoio, qui staiiles aqiias nianibus bauseranl, nis iiitelligi. Quid ergo pcr ler duciiim cenionarii'm
remaneient. nnmeruin desig'ialur, nisi perfecla cngnitio Tiinita-
2. Ciim bis Gedeoii a.l prneliiim pergii, eosinenon li<? Cnin liis qiiippe Dominus nnsior adver-aiios
armis, sed lubis, lampadibiis et lagenis armavil. fidei desiruit, cum l.is ad pra:dicalionis brlla descen-
Piam, sicut illic scripiuin e^t, acceiisas lainpadcs dii, qiii possiint diviiia cognoscere, qui scinnl de
iniserunt iiitra lagiincnlas , et tubas iii dextera , C Triniiate, qua: Deus est, perferte seniire.
lagenas auteni in sinislra lenueruiit, el ad bostes 8. Not.inilnin vero est qiiia isie ireeentornin nii-
siios cominus venienies cccinerunt tubis, confrege- nicrus in T liliera coniineiur, quae crucis speciem
runt lagiinculas , lampades appariierunt , ct biiic teiiet. Cui si super iransvcrsam lineam id, quod in
tubariim soniiu , illinc lampadariiin coruscatinne criice eniinel, adderelnr, non jam crucis species, sed
terriii liosies in fugam versi snnt. ipsa crnx essei. Quia ergo iste ireccnlorum nuiiienis
". Qiiid boc esi, qnod lale bellum per prnplieiani in laii T liitcra conlinelur, el per lau litierjm, siciit
ad medium ;idduciliir [Isai. ix) ? An indicare nnbis dixiinus, species criicis oslendiiur, non imnierito iii
prnplieta studuit qund advcnlum liedempl'>ris nostri liis trcceniis Gedeonem sequeniibus iili designali
contra diabolum illa siib Gcdeone ducc pugns snnt qnibiis diclum esl : Si quis vult post me venire,
viitoria designavii? Talia ilbc nimirum acta sunt, ahncgel semelipsiim, el lollat crucem suain, ct sequalur
qiia; quaiilo niagis usiiin piignandi transeunl, lanlo me{Mallh. xvi; ilarc. viii).
ain|>liiis a propbelandi myslerio non recednnt. n. Qni sequentes Doiiiinum lanln veriiis cruceni
4. Quis enim unqiiani cum lagenis et lampadibiis tnlliinl, qnanio acrins sese cdnmant, et erga proximos
ad pradiiim vinit? Quis conlra arma veniens, arma snns cbaiilalis compaisione crucianlur. Unde pcr
(lescruil? Ridicula iiobis bxc profeclo fuerant, si £> Ezecbiclcni prnphclain diciiur : Signa lau sup.r
Ibid. Et o>vni>ns charismnlibus. C/iaiismfl/f, Va- — scepirum exnctoris ejns. ciim regnuin ejusdem diaboli,
leni. .At vero Juilwi proplietas sitos ct consiliarios per- qui pro pestifcrn pcrpelrntione vilinrum consueveriU
ilideninl, Aiig. GiiiAL. tributa debiln pn^narum exiqcre, dc fidcHiiin ccrde de-
Ihiil. Vnris id r.tt, in Judiro, aberanl a lextu Grialli struxit. Quid lioc esi, ctc. Grialiiis Uxc pror.sus omitli
comia rjiis m^nileiii. Ar.Ev. voliiii. Ar.F.v.
5. Vii!gil-i : /:.( niibibus mundabo nc pluanl super 5. Q:iid hoc esl. Qii.TC iinle ba>c leguntiir in Impres-
eain imbrein. Arkv. sis, siinl qiiidein Greg. verba e rap. IC. Sed idro
(".Ai'. V. iN. 4. Tnliim caput e Gregor., lib. x\x rccepla noii sunl, scnlemiam inierruinpunl,
qiiia et
Moral., c;ip. 17. GniiL. et a inannsrrijitis absunl, iieqiie dub iim qiiin
liliris
2 Lampndarum cornscniione. Alii, lampadum co- e iiiaisine ascila siiil. Grial.

ru.tcniu. l'"Sl i'«'si sunl alii addniil : l)e lioc enim pcr C. AoH de viiio repell. Ii;i Greg., ct apud Bed.; non
proplielam dicilur : Jurjiini cniin oneris ejus, el virfinni de judicio, Ms. Grial.
linmeri cjus^, cl sreplrnm exacloris ejns nuperasli, sicrt 8. Iii niss. rrpentnr aliqnandn in T, alipiandn in
in die iiladinn. Eripicns qiiippc geiilililalem Doininus. T liilera, aliqiiando iii Inii. Ticcenliiriiiii niiiiieriim iii
tupcrnvit juguin oiieris cjus, cnm eam iidrcnln suo nh Tuu cnnlineri, alilii eliain iloriiil Uiilorus. \ ile .Mlc-
illi'. ddiiwntaciv lyraunidis servitul,' lilcnirit. Sufcriait gori.is, niini. 70, ruin iiolis. .^kev.
, ,,:
,
ZEti Ql.'/ESTIO.\ES IN VKT. TKSTAM. - IN LlBflU.M JUDICIM. 586

frontesvirorum ijenientmm el d()leuiiiim{Ezech.i)i).\(i\ ,.\ niniiiuiii persecnlorcs sanctrE fidei praedicaloritiis
rerte iii liis ircceuiis qui in tau litlera coiiiiiientur adliiic iii tori ore posilis reslilerunt.
lioc ex|)ri:iiiliir, quod ferrunr liosliuni ciucis ligno 13. Posi soliiiionem vcro corporum apparentibus
suiereliir. Diicli il3c|iie siiiit ad (luviiiin, ut aqiias niiraculis iii fugain versi sunt, quia pavore conter-
bibereiit, et qui aqiias fl>'xis geiiibus liauseruiil, a riii, a pcrsecuiioiie cessaveruni. Iiituendum est eliani
liellica iiitcniiune reiiidii siiiit. id quod illic scripmm est, quia in dextera lubas,
10. Aqiiis nanique docirina sapieiitisc , slanle lageiia^ auiein iii sinislra lenueiuiil. Prodextro eniin
;iulein geiiu , recla ii|ieiatio ^97 designaliir. Qiii lialicre dicinuis qiii(]uid pro niagiio pens-amus; pro
ergo, duin aqii.is biliiiui, genii(U'\isse |ierliibciiiiir, siiiislro vero, qund pro niliilo ducimus.
ab illorum ccriainine proliibiii reccsseruiii. Hi suiit 16. Beiie ergo illic sciipium esl quod in dextera
qui doclrinaiii cuin operibus reclis iion iMurlunt. tubas el in sinislra lagenas icnueiuni ,
quia Cliristi
Qui vero doclrin;E llueiila ita liauriuiil, iit nequa- niarlyres pro niagno liiibciit pradicationis gratiain ;
fjuain in pravis oiienbus c;irii:ililer inlleclaiitur, lii

corporum vero uliliiaiem pro miiiinio ; i|uisqiiis eiiiin
ad prxliuin perguiil. corporis utilitalein plus lacit quain graiiam praedi-

Christo duce conira liostes (idei
cationls, in sinistra lubam alqiie in dexlera lagenam
il Yaduiil ergo cuin lubis, cuin lainpadibus , ^ ^ , .
.
r . . j
dixmius, ordo prae- 1 B lenet. Si eiiim priori
"^ loco "
gratia praedicatioiiis
'
atien
cum lageiiis ; aiqiie isie fuil, iit
diiur, et posteriori iililitas corporis. ceriiim est qiiia
liandi. Cecineriint tubis , iiiira lageiias autcm .snnt
in de.Miis tubae , ct in sinisiris lngeiioe tenentur.
missae lampades ; confiactis vero lageiiis, lampades
osiensje suni ;
quarum coruscanic luce hosles ter- CAPUT VI.
rili, iii fiigam verluntur. Oesignalur ilaque iii lubis De Abimelech.

1. Moiiiur r.edeon et reliquil septuaginta filios,
clamor, in lampadibus clarilas miraculorum, in la-
,
et iiniim noii.ine Abimclecli , naluin ex concubina

geiiis fragilitas corporum. ,
qui conduxil sibi viros vjgos, et abierunl posl illum,
12. Tales qiiip|ie seciim dux nosler ad prajdic.i-
ct iniravit in domum palris sui, et occidii fraires
lionis praeliuni duxit, qui, despecta saluie coriio-
suos sepluaginla viros super lapidem unum , et le-
ruin , liosies suos morieiido prosierniint , eoriimque
maiisit Joalhan niinor, qiioiDam absconsus erat, elc.
gladios nnii arniis , seil patienlia siiperant. Annnti
Iloc faciuin, si iiiliil priiplicticuiii iiidicarel ,
quid
eniin venerunt siib duce suo ad pra;liuin mariyres
cpus crat , ut inagnopere pr:cscrilierelur uiruin Ge-
iioslri , scd tiiliis, sed lagi^nis, sed lampadilius. Qiii
deon sepuiaginla filios cl mullas uxores habuisset
.sonucrunt luuis, duiii prseilicaiil coiirregeriint la-
;
fed ei concubinam , de ipia uiiuin el inalum susce-
genas, dum solvenda in passinne siia curpora lio-
q oisset '
stium gladiis opponunt.
499 2. Qiiiid cum lurpe faclum sit, lunc etiam
15. Resplenduerunt lampadibus, dum posl solu- turpius essel si \.xc pr.sieiis ad exemplum in divi-
tioncm corporum miraculis coru-caruni. Moxque nis libris scripia viJercnlur, nisi magiiai aliciijus rei
liostes in (ugam versi sunt quia dum morluorum , imaginem earum reruin gesla per lypos ei figiiras
martyrum corpora miraculis coruscare conspiciunt ostcndereni. G-deon igitur, ut superius dictum esi
luce verilalis fracti quod inipugnaveriii.l, crcdide-
, lypum Domiiii lencbat plurinia! uxores ejiis mull;E ,
runt. Cecineruiit ergo lubis, ul kigeiia; fr.iiigereiitur. sunt naliones , (lUK per fidciii Cbrislo adh*serunl.
Lageiiie Iracia; sunt , ut lanipades apiiarurenl. Appa- Sepluaîiila vero filii ejus seplu;igiiita liiigiia; sunt
ruerunt lainpadcs, ui bostes iii fugam veitere:itur. i I lioc mundii dilTusx, in quibus sibi per lidein Do-
14. Id est, praidicavcruni marlyres, donec eoruni i.iinus liliiis geiieraliirus erat.
corpora in morte solverenlur ; corpora eoruni in 5. Coiicubiiiain lioc iii loco Synagogam vocal.
niorle soluia sunt, ut miraculis coruscarenl. Coru- Qiia; in novissiniis lemporibus Anticlirisio est cre-
scaverunt iniraculis, ut hostes suos ex divina luce ditura, de qua Joannes aposlolus in Apocnlypsi ait
498 prosiernerent. Et notanduin quod stelerunt Qui dicuul se Judtvos esse, et non sunt, sed sunt Sijn-
liostes aiile lageiias ; fugeruiit ante lampades ,
quia D agoga Salance {Apoc. ii , 9). De qua ultiniis tempo-
10. Ad prwHum pergunt. Codex Albornoz. addit : di's ; ct i(l fnrlassc voliiit Grialius , apud quem esl
Omnes quidem hinc bibisse aquam, sed uon nmncsreclo hostibus (jladiis. AiiEv.
(lenu sletisse narrali sunt ; rcprobalicfue Siinl qui ijenun 15. Noiiniilli Mss. : Puvore perterriti a persecutione
flexerunt, dum aqnas biberenl, qiiia, alteslaule .Apo- fideliiim cessaveruiil. Grialiiis, pro dextra pro si-
. . .
stolOj non audilores leqis jiinti suiit opud l>eum, sed iiitlra. Alb., pro dexlru. pro sinislio. Arf.v.
. .
factores legis jusiificabiinliir. Quia cnim, ut di.iimus, Cap. VI. N. 1. Hiic capul suiDjiiiim piilainu'; e
dissolutio opcruin in ipsi qrnuum incwvalione sigiia- scriiione aliqio divi .Kwa. , qiii non e\sl;il id imli- :
tur, rccle rursut per Paulum dicilur : Iteiuissas iiianus fat recapiluhilio siibiecta ( qiia solet ille pliirimiirn
et dissolula geuua eiiijite. et eqressus reclos facile iic- iili) ab iis veiliif pariur devnrabit ; qii:c t;iii;cn reca-
dibus vestris. Sic igilur Cliiisto ducc ad betluin prod- liiiiilalio a,iiid Kedam iion lejjiliir, et nos eam valere
eunt, qui, quod ore annuntiant, opere ostrnduiil, qui jii-biiiiiis, i|iiamvis iii plerisque Mss. legerctur ; re-
fluenia doctrma' spiritualiter hanriunt ncc tamcn , |iiiL:ii:it enim bgi ,
qunn sibi ipse in his coniineiil.i-
pravis operibus carnaliter inllectunlur, quia scriplniu nis brevilalis (ir;eS(riosit Isidorus , eadein uiio in
ist : Non est speciosn laus in ore peccaiorum, Arev. cipiie bis leferre. GnuL.
12. Ilostium gladiis. Sic .\lb. .\lii , hostitibus gla- 2. Turpe facium. forte, (urpe (actu. Arev.
587 S. ISlDOni IllSPALEXSIS FPISCOPl cSS
libiis neqnissiniiis filins, id esl , Anlieliiisiiis esiAsaiirii, cl iinciionpm pîcis iigfiific.il. Fieus auica
gcnemndns. Erii(|iie lliiiis ancillae, iJ esl , Syn- sacix' lcgis iiiiagiiicin lenet, siciit iii Evangelio scri-
agogae illius pcccairlcis, quia qiii peccatum, inquil, puiiii e-t : Quidam ]mler\umiitas planlam vineam , e!
facit, seivus est pcfcati. t/i vinea sita plautaiil ficttm.
i. llic, iniiuam, congregalis sibi impiis , sicul 8. Quis palerramilias, iiisi Deiis, qui ramiliae sii.r,
Abiniekcli ftcit, rc,îiHiii iiiipiobi; usuipavit ; iiilcr- id esl , omiiiiim credeiilium paler est ? Plant.ivi)
feclisque nobilibus liliis, id esl , his qui, ex diversis ergo viiieam, id e t, po]iiilum, qiiia vincam ix
naiioiiibus et linguis, in Cliiistuiii credentes , a Deo y£gypto (ranstulit. El ulique pnpuliini , nun vincaiii
sunl generaii , iinliiciurus est persecutionem , ut ex yEgyplo iransliileral. Iii liac vineu phiiilavit li-
pene sanclos oiiincs iiiierliciai. Sed super septiia- ciiiii , lioc csi, in populo siio posuil legem. Quae le^
ginla, iiiquil , fiiii jiinidr (ilius ex iiobili nialriiiio- primiiivuMi populiim , sicut (icus grossos aridos et
nio, qui se abscoiuleiat. Ilic, inquil, ascendii in inuliles dejecit iii lerraiii, et poslca aiios fruclus
veriicem nioniis Garizim , ei exclamavit voce magna gcncravit, id esl, populum Clirisiianiim ,
quein ad
ad pnpulum Sicliiiiuirum, compnnens eis parabi.lam. debilam evangelicx distipliiia; mauirilatem cl siia-
i). Ilic erô jiiiiior filius, qiii fugit, ut gladiiim visiiiiam pingiiedinein Clirisli cuin glori.i el boiiore
inimiei evaderet, figiira est residiii popiili Israel , B perduxit.
pradicanle Llia , exlreinis lempoiibus crcdiiuri, cl 9. Sed regnare eis. VileiU aulem Sal-
vilis nolnil
Anliclirisli giadium evasuri. Ascendit, inquit, isle vaioris nostii lypum babere manifesium esi, siciil
in veriicem niontis Garizini. Sed ciir montem ascen- ipse lii Rvang' lio ail Eyo suin vilis vern {Joan. xv).
:
dit? Qiiia iiec p oplictare, nec perscculioncm Anti- Igiiur qiii jam in reprobum sensiim sicul Apost' lus ,
chrisll quisqiiam evadere potesl , nisi quis prius in dixil (

llom. i), futiirus erat populiis ille ,
qiii Anli-
niiintem beiiedlerKinis , id est, in sublimitalem lidei chrisio esi servilurus, qucm ligna silva; appellat, ei
ac virtiitum ascenderil. Ilic csl enim mons Garizim , iiccessc esi iii credat mcndacio, id est, Anticliristo,
qui 3 Moyse iii beiiedietioiiem depulatur (Deui. xxix). qui veiiiaii Cliri.-to iioliiit credere, ideo et a regno
0. Itaqiio cuiii r.scendisset , elevaia voco tlaina- \iiis , id esi , Clirisii , el ab oliva, id esi, Spiriius
vit el dixit : Audite me , viii Sicltem. leruiit ligna, ut santti gratia , et a licu , id cst , divinx legis dulce-'
ungerent snper sc regem , dixeruntque oliva; : Iin- dine reprobatus, venil ad rliamnum.
pcra nobis. Qiiae ies|ionilit : îmtquid possuin amil- 501 lO- Rliamnus eiiim genus rubi est, quam
lere pin(jueditte:n n.cam, qna dii ntuuliir ct Itoniines vuli;o senticem ursinam appellaiit, asperum niiuis
€1 venire, ul inicr itgna proiiiorft/r.'' Dixeiunlque ligna et spinosuiii ,

per quod meriio lypus Aniiclirisii si-
500 -'^ arborciii licum : Veni , et super nos accipe C gnificalnr, qiii omni asperitale et ferilaie hiiinaiiuiii
regimm. Qii.tb respoiid:t eis : Nunquid possttm rc'in- genus esl vastalurus. Scd exiel, inquii , ignis de
querc dulcedinetn meam , fruclusque suurissintos , el ihamiio, id est, iniqiiiias de Antichrisio , cl omiics
ire , ul inler civlern ligna promovear? Lociila siint qui iii to confident ciiin ipso pariier devorabil.
quoque ligna ad vitem : Veni el intpera nobis. Quai CArUT VII.
rcspondil : Nunqnid possum deserere vinum meum De Jiplile el (tiiu.
quodiaît/ical Deum el Itomines , el inler cwlera injnu \. Ailjeceruni deiiule (ilii Israel de-erviic Ba:ilii.)
piomoveri? Cl diis alieiiis, liadunuirqiie in inanus lilinriim Aiii-
7. Ciim ergo repudiaia fiiissent ligna silvae ab moii. Tuiic .lepble G.ilaadiies, liigieiiS a farie fralruiii
oiiva , ei licii, ei vile , venerunl ad rhamnum, ut suoriim, constitu tur iii principem ob pngnaiu filiu-
euin sibi racerent regein. Sed priiis videamus, ciir rum Aiiimnii; qni redlens post Iriunipliiim , immola-
oliva, ficiis et vilis siiper ligna regnare noluerunt. vil liliain, qii.i! sibi posl vietoriam prinia occurrerat;
Ligiia quippe silva; iiitelligimiis lioiiiincs esse vagos, sic enini voUini spoponderat, ut quidqiiid sibi le-
el vaiios, «lerno incendio prajparatos. Ilis ergo me- verlenti priimim (ccnrreiel, Doniino immolarei.
rlto noliiit nec oliva, iiec (icus regnare, nee viiis. 2. Quis ergo in Jeplue pra;niiiniabitiir, nisi Do-
quia non nierebanlur. Oliva eiiiiii gr.iiiani Spiriius £) miiius Jcsus Clitisius, el Salvaior noslcr, qiii a facie
9. Reprobatus venil ad rliiimnum. Alborn. , rcpro- detiir),(;Hi,fO/igre(/«(i.s perditisnaiionibus, reqitum sibi

bulur. El omillit veiiil ad rlianinum, el seqiientia sanclos vi. el persecutioni-
iiiiprolie usurpiivil, omiitsijue
usqiie ad cap. 9. Sed veliis tdll.ilor ad hiiHC locuni bus, et oinni crudelilale Irucidavil. Joatliun verojuitior
id nolavil Muliuin plns esl in aito libro ccavo. For-
: filiu^ ftiinra sanclorum fuil. Sicut eiiim Joailtan pr>r
lasse liic ,
qui a Collaiore Originalis, sive
liber esl (uqam recessit , et reliqtu interfecli sunt fialres , sic
Oiiginale Isiduri aliqiiaiido dicitiir. Akev. itenioevadcre poterit persccuitonein Anlichrisii , nisi
10. Posl devmabil in Mss. Floreiil. 1 el 2 non- qni per fuqiim recesserit , el in monlem beiiediciionis
niilla aildiinliir, iili eliain iii Eililione Mairlleiisi Ulloae (tsicnderil. Ilic csl enim nions quem sancli circumda
iiiler appendiees, pag. ."14, ex Godice , iit asicritiir, buiit snnclns Moyses in beneJiclionibus , sicnt
;
queiii
duiideeiiiii vel deciini leriii sieciili, ipil oliiii perti- jum siipcrius diiluin esl , in Deuleronoinio posuit. in
niiil ad eccbs rallenlia'. Fia-
aiii saiicii Anioiiini Mss. Floreiil. csi pir secundam (lenerattonem. Snp-
giiienliim esi biijusmoili Viilelur ergo Gedeon Cliristi : plevi videtitr post porlasse. Codcx Pallenl., regnum
iinagiitem liubui^se. Si pluaijinta vero filii scphfiqinla sunm iinpribc el pcrscculione, et inox J ontlian vero
linijuiv sunl vel naliones, qutr crcdenles per secun-

,
,
vttnor fnjura ; el vi-rsu^ fineiii , sicul jant sttpra d.cluia
dam regencralionem ftiti Dei esse mcrnerunl. Abtme- esl. Jiidieiuiii Gnalii vide in iiol. , ninn. 1. Auev.
lak vero fi'iui aitcil w igpum .iilicltrisii p^ rlitsse (vi- C.vp. VII. N. 1. Vid. Aug., I de Civ., c. -I.Giual.
,
389 QUiESTIONES IN VET. TESTAM. — IN LIBRUM JUDICUM. 390

fwlrum siinriim , id cst, Jinlaeoriim abseeilens, iii A rcni, fiui adversus Clirisium anle fremu''riint, niinc
gcnlibus priiicipilum accepit? Qui oiiuiia buinan.c jam, perimpla feritate, dnlcedini evangidic.T praedi-
salutis sacrainenla , lanquain juratus, explevii, el canda; etiam munimeiita praebenl? lllud etiam, qiioil
quasi filiam , ila caniem propriam pro salule Israeis in scmeiipso Sains(m expressit, qiiod paufos qiiiijein,
Domino oblnlit. diim viverel, inleriniit; deslrucio auicm leniplo,
502 5. Jurasse enim Pairem, ac vovisse Unige- hnsles inniimeros, ciim morerelur, occidil.
niluin legimus, Psalmista dicente : Siciil juravil l)o- G. Quia nimirum Domiiius ali el.ilione inlidelitatis
niino, volum vovil Deo Jacob (Pialm. cxxxi), sciliiet paucus, ciini viveret, pliires vero, cum templum sui
ut sacramenlum rcliginnis iii carnis suae passione corpniis solveretiir, exsiinxit, aique elatos ex Benll-
pro salule generls bumani oxpleret. II.tc eigo secun- hus, quoi vivei.do siistinuii, siinul oinnes inoriendn
diim hi>loriain geslorum ita per Chrisliim acta sunt, pmslravil. Jam vero reli(|iia ejus, ijuod ei mulier
ui videaniur pro rcligione, ((uam juraverai , csse subdula capul raserit, et AlUiphylis illndeiidum ira,
completa. Po-t mortein Jephti! , iradiiiir Israel iii dideril, quod cupiivalus, quod cxcaius, qiiod ad mo-
manus Allo| byloriim , nasciiiirque Sanison, qni lilam depuialiiS cs' ; in his non Chrisiiis, sed illi ligu-
berat Israel. ranlur, qui solo lanlninmodo in Ecclcsia Chrisli no-
CAPLT VIII. B iiiiiie gloriaiitur , ei inalis aciibus jugiter imjili-
De Samson. canlur.
\. Samson autem qunndam ,

riomini Nazarscus, 7. Yir en:m in nobis sensus raiionalis intell>giiur.
liabel qiiiddam in lypo gesUim Cliristi. Primuin Caro aulem qiiasi in lypo mulieris accipitur. Si eiiini
quod ab angelo nalivilas ejus annuntiatur ; deinde miilieri, id est, carni nosiroe, blandlcnte Iibidine,
quoniam Nazarocus dicilur, et ipse libcrat Nraol de vel aliis operibus, conscnseriinus, gr:ilia spiritiis,
liostibus ;
posircmo quod teinidum ilbrum siibvcr- qu:c Nazara;i crine sigiiilicatur. iiudati spoliaiiiiir
lit, et perieruni multa millia homiiiiim (|ni illuin alqiie decipiinur.
jlluserant. 8. 1 a enim superbis et percaioribus, viidat:i Cbri-
'2. Naiivilas isia Samson, qui! per angelum annun- sli gaiia, sicul Sainson incisa coina, diab lu> illudit.
lialur, simililudinem babet primiiin prnphetarum Sed ijiiiJ esl quod Sanison ille ab Allo|)lnlis capiiis,
qui naiivitatem Domini secundum carnem annnnlia- piistquam oculos perdidit, ad molani depiilaius est ?
vernnt ; deinceps angeli eliam qiii ad Maiiam lo- Quia iiiniinim inaligiii spirilus, poslquaiii lenlatit»-
quitiir, diccns : Maria , i;i!'f;iis(i gratiiim anle con- iiuiii stiiniilis inius acicni (oiili niplalionis i irndiiinl,
speclum Domiiii , el accipies in iilero , el paries fi-

fiiris lioniinem in circu tum laboi iiiii inlllunt.
lium, et vccabilur nomen epis Jesus; liic enim siilvum C 9. Quod si aliquando idem liomo ageinlo poeniien-
faciel populum suum a peccalis eoriim {Luc. i, 30). tiain rcde.it, illi velnl conia reJucilur, id esi, grali:(
3. Samson autem inlerpretaliir sol ipsorum, en- renoriscenle, repaialur ad virtutem ; deinde cupidi-
ruin scilicel quibus Iiicet, iion omniinn, siciiii est tatis ac lusuria; subversis colunmis, victoies I osles
oriens siipcr bouos ei nialns sul , sed (niorumdam. 504deji(il, et reparato ccrlamine iii fineni forlissi-
Sed quia ei Redeinptor nosler sol appellalur, audi iiie de dieinonibus iriumihnbit.
ipsum Domiiium Jesuni per propheiam eo iiomiiie CAPIT IX.
vocilari : Orielur vobis sol jusiiliiv, et sanitas in pen- De nuili.
nis ejus ( ilalacli. iv, 2 ). Vere enini liic sol juslili;B {. Videamus nunc ei Ruib. Ibibet enim ista lypum
est, qui omnium crcdentii ni inentcs coelcsii lumine Ecclesiff. Prinuim, quod al eiiig>'na est e\ pnpulo
clarincal. gentdi, qiiK, relicta patiia, et omnibns qu.i; illic
4. Ilic vere Naz:ira'us, el sanciiis Dei, in ciijns erant, vadit in terram Israel. El, ciiiii prubiberel eam
similitudinem ille Nazaixus cst nuncupaius. I»te socrus sua pergere secum, perseverabat, direns :
ergo cuin lenderet ad minijleriuin iiupliarum, leo Oi<o(n;i(;?(C ;)erif.Tfri,<;, pergnm ; p piilus luis, popnlus
rugiens occnrrit ci. Sed quis primus eral 503 '" vieiis, et De.us liius, l.'cus meus ; quiv te morienlem
Sainson obviuni leoiicin necans , cum pelenda; iixo- D lerrn susccperil, in ea moriar.
ris causa ad alienigenas teiuleret, nisi Chrisius, qui 2. Quae vox sine diibio lypiini in il'a fiiisse Ec-
Ecclesiani vocalurus ex geniibus, vincens diabo- clesi:c manircstat. Sic eriim Eci lesia ex gcnlibus iiii
lum, dicit : Cnudeie ,

quia eijo vici mundum ? Coniinuin convoc:ila, relicia pairia sua, qund esi
."!. Quid sibi vult ex ore leonis occisi favus exlra- ididolalria, ei oniissa nniver-a coiivers:iIioiie t rren;!,
ctus, nisi quia, ul conspicimus, reges ipsi regnl lei- pruritctiir Dominuiii Deum sunm esse, iii qiieiii saii-
Cap. N. 2. In Viilgala
viii. Nc tiineas Maria, : , Ibid. In scmetipso Sanison, usque ad prosravit,
inveiiislienim graliam apnd Deum. Ecce coiicipies in Gregnr., xxix Mnral c;ip. 7. (rial. ,
ulero... et vocabis nomen ejus .lesum. Hic erit magmis, 8. Sed qnid est aiod Samsim, usque ad mitlunl,
elc. Adisis Salialieriiim. Arev. Greg., vii .Moral., c;ip. 1.5. Crial.
5. In Vulgata : Urieiur vobis limenlibus nomen meiim Ibid. Iii iiota Clialii erat aniillunt pro millunl.
sol, elc. Arf.v. Arev.
4. Sed quis priinum, u-q-ie ad mtinimenta prcebent, Cap. IX. N. n. Qitod vero excalceal se. Vid. suit.,
August. , XII cniilr. K:insi., cap. 52. Gri.vl. E\oil. VII. Grial.
5. £x ore teonis occisi [aviis extructus.— ln ore It-o- Ibid. Iii noia Grialii erat, quod vero excalccata;
nis occisi favus e.tslruct:;t, Aiigusl. Griai.. Arlv.
-91 S. !S!DOr>i IIISP,ALENSIS EPISCOPI 592
cli crediileriiiil, el illiir se ilnnni, ulii rnro Cliri.-.li A siiini in die visilaliuiiii su.ie vciiisse non iiitclligebanl
pnst passioiieiii nsrcmlil, et nb ejiis iioiiieii iii lioc esse EccU-sia; spiiiisiiin, qui propbelicis essel vocibcs
su^ciiln |i:iii iisi|iie aii ii:uiteiii, ei ciiiii sunrloiiiin ante promissns. Sed sicut ille propiiiquns ncavit,
|io(iiilo, pairiarcliis scilicel, et |MOiilielis loiisociiin- et I
oslea Uulli jiiiigitur Booz, ita Cbri^tus, qui veie
il.iiii ; ile (nmnini sociclaie, qiiod Siiiidis ex slirpe sjioiisiis Eci lisia; cbl, (jniMii iiiiiniuiii (iiopl eiaruin
Abralia; veiiieiitibus consocijreHir, .Moyês in Canii o Oiaciila ccciiicraiii, dig;aius est Ecclesiain assume-
osienilil, (iicciis : Latamiiii, {jcnies, cum plcbe ejus, rc, cl ex omiiibub gentibus pi r lotuiii orbem lena-
1(1 est, qui ex gentibns istis crediniri, uini ilis qr.i ruiii Deo l'ulri innumeros popiilos oir.rre.
priini electi sunt aeienia Kciiiia exsuiiate. C. QiK d vlto esiialceal se coîiatus ille, veterum
0. Iiigrcssa autein Itutli cuiii socru bua in tenain ( ODSiieiudii erat iit si sponsa spon-uni repudiare ve:-
Isr.iel, ob nierila obseiiiiioruiii sumuni j ro\ide'ur, lct, discalcearetur ille, ut lioc essel signum repudii.
ui biiniini coiijungcretur ex Abrjbae slirpe venienli. Proii.de excalceari jiibeiur, ne ad Ecclcsi.im quasi
Kt primum quidcm liuic qiieni ipsa propiiiqimni ina- sponsus culceatusucccderet; boceiiim Clirislo serva-
gis essc credebat, qui iicgal se posse illi nuliere. Ei, batur, qiii eponsus erat verus. Decein autem majiiruin
rei edente illo, per lesiiinonliim deceiii ni:ijiiium nalu bciiedicliu lioc Obloiidit, in noinine Uoniiiii
lioiiZ ilii coiijuiigilur, et ab ipsis dccciii scnuiribiis Jesu oiiines esse genlcs salvandas ac benedicen-
viris beiiedicitur. das.
i. Sed quod prius ille cognalus confitelur se cidem 7. lola eiiini apud f.rijuos decem significat, qu;E
iiubere iioii posse, linc loco Joaiinis BaptisUc llû- priiiia Ituera iioiiieii Doiiiiiii Jesu siinimaui peiscri-
TMn ostendi icstinianius, qiii cum ipse a populo Is- bit. Qiix res, ui dixinms, omnes gcnies per ipsuiii
rael Cliristus putaretur e( inlerrogaicliir quis cssel, salvaiidas csse ac benedicendas demonstrat. Ne du-
iioiinegavit, sed confessns est, diceiis C//r/st'(m s" non biiet crgo quisquam li.-cc, iil dicta suiii, crcdere,
csse. Et perseverjiitibus bis qiii iiiissi eraiil, lI iiicum videat universa et ab iiiiiio liguris aiitecedcnti-
quirenlibos quis c^sei, rcspoinlit : Eyu sum i'o.t cla- biis praiLUCiirrisê, ct pcr advcntiim D>.m ni iiiaiii-
inunlis in deserlo (hai >l ; Maltli. 1

1
; Lue. iii; Joan. feste adimpleia sic csse ; cl qiiu: supei siiiit, boc modo
i; iii), ct novissime connieinr Ipse de Duinino, di- perficicnda in vcritate, coiisonunlibus oninibus et
ceiis : Qui habcl tponsam, 505 ^ponsus est. Se aiitem vocibus et ligiiris saiictarum Scripiuraruin, qu;E ad-
aniiciiiii spoiisi iiiainlesial, ciiiii aiijei il : Auticus uu- iiiiplebit is qui pulliLiius est per t ilmm suuin Jesiiiii
Cem s-ponsi esl, qui stal, et uuil'l eu i/, el liCtatur piopler Cliristum Dominum regeiii et Salvauirem nosiriim,
toccm sjionsi. ciim quo est illi lionor et gluri i in Siccula Sicculurum.
o. Iliiiic crgo Cliri.^tuiii tyisliiiiiibaiit, (piia Cbri- Aiiien.
C
7. Alii, Jesu suinnia pencribit ; 'Mi, Jetu exprimil. Pro piwcucurrissc aii pnicurrisse. Iii lioc librn dc-
sii.it Cudex Albiirniizi.iiijs. Aiigv.
IN REGUM PUIMUM.
50S CAPLT PRIMU.M. ravit? Iiaqiie ipsa SiimiiLlis sacerdotis successio no-
Oe natiiilate Samuetis. vum, ut tiraidictuin est, seiiipiterniiiiiqiie sacerduiium
1. Post librum Judicum sequilur Ucgum. Et as- pix'ligiiralial, qiii cst Jesiis (.liri!.tus, lleli sacerdote
jiice tempora, priiuo Jiidicum, postca liegum, sicui repioliaio, id est, Jiidaico sacerdiiiio abjecto.
irit priiiio judicium, postea regnum; in liis auieni 4. Mater qiioque ipsa Siimuelis, qii% prius fuit
Ueguin libris muliis et variis niodis saLrameiita Cliri- sterilis, ct posieriori fecuiulitate lictaia esi, ciijiis
6ii ei Ecclesice revelaiilur. y. cliaiii noineii, id esl, Aniia, 507 gratia ejus inler-
"2. Nam ab ipso cxordio regiiiii coiiimiitatiini sa- pielatiir, ipsam leligioiiem Cliii.-iiinam, ipsani po-
ccrdiilium In Saiiiiielcin, reprobalo lleli, ct cuminu- slremo Dei graliain significat, qiiij iiubis Cliristiis
taiuin regiium iii Itavid, rcprobiito Saule, cxclainal oriiur; ipsam quoque Ecclesiam, qua; olini sierilis,
pra'iiiiiitiiiri iiovum saceriliitium, iKivumqiie regiiuin, nuiic fecuuda in Dei laudc lcetatiir.
riprobato veteri, qiioil iiinlira cr:il lulun, in D.jiiiiiu 'ii. Qu;e iiiliil aliuil in cantico siio proplietaie vidc-
Jeû Clirisio ventuii. lur, nisi imilati.Hiiiii Veteris Teslaiiienli , vel sacer-
3. Noiiiie ipse David, cuai paiies pr(i|iosilioiiis dotii in ISovuni Te»iaiiienium, vel sacerdotium, qiii
nianducavit, quns iinn liccbjt manducure n si snlis esl Clirislus; iiisi forle quis dical niliil Aiiuam pro-
sacerdotibiis, in una persoiia utruinque fuluruin, id pbetasse, sed D;um tiinluiiinioilo prouier liliiini iiii-
esl,'iii niio Jcsu Cbii^to regnuni et sacerdoiium ligu- peiralum exsuliaiitc pKedicatione l.iulasse.
esposiiioiies alii|iiaiiio siiiit jViigiist., XII coiitr. Faii-t., c.ip. 31. CiiliL.
Cap. I. N. I. Lei;iiiitur lia
eliain plenioics apiid LiiLlieiiiim, e (|iioel Bcda siuit 5. Crraliiis, p::nes uroposirtoncs. Arev.
aliqua coireciii, itJ iunieii , iil niiillo pluia apud i. .Wiifi'' qmiinic. ii.Miiie iid iii Ueo salutari mco, ex
ulnimnue possiiil e iiostris eiiieiidaii. Gkiai,. cud. Iib. \Mi (lcCr.ii., dp. 4. (jRi.vL.
2. ;V(iiK ab ifso e.xordio, usiiue ad /'y;;i« i,', vcrlia

'•'3
QU^STIONES IN VET. TESTAM. - IN REGIM I.
594
0. Qui.l ergo silii vnit quo.l ail : Arcum poWnlium \ canlenmmt me, erunl ignobiles. Ecce ities veniunl el
fecil infirmum, el infirmi accinrli nint virlute, plrni prn^cidam bracliium luum, el bracliium domus palris
pnn.bui miiwriili sunl, el esurientcs Iransierunt lerram, tui, ul non sil senex in domo tna, et videbis Chrisluin
quia sltrilit pepeiil septem, et fetosa in filiis infirina'a wmulum luum in templo in univ.rsis profpcris hrael.
est ? Numqtiid i(is.n sepleni ppperer.Tl, qiiamvis sierilis Qiice prophfiiia de muiaiioiie sacerdotii iion esl iii
fueril? UiiiiuTU h.ibebat, qiiando isia diceljal. Sed Samuele completa, sod adiimbraia.
nec posica sepleni pepeiit, sive sex, quibus sepiiinns i. Nam post Samuelem proplietam postea sacerdo-
essel ipse Samucl, scd tres mares, ct
duas fe- les fueruntde genere Aaron, sicni Sadoch, et .4bia-
niiiias.
tbar, regnanle D.ivid, el alii deiiiceps,
anlequam
7. Deinde in illo pO('u!o, cum adhuc
ncmo regna- tempus veniret ex quo isia de sacrificio
mutando ptr
rel, qiKid in exlremo poMiil, dnl virlulem rcgibus no- Clirislum cflici oportebal.
iliis, et cxaUavil cornu Chrisli
sui, unde diceb.n, si 5. Naiii cum diceret : Loquens locuius tum, ui do-
non pro(,hetabat? Dicat ergo Ecclesia Ciiristi, mus tua el domus palris tui ministraru
civitas in conspecin
regis magni, gratia plena, prole
fecunda Dei, quod meo usque in sempilernum. JSnnc auiem dicii Domi-
tanio aiiie dc se prophelaium
per os hujus
-j- pia; ma
.-, ...... tius Absit ..vv
lioc -
: me, ocu
a „.Q, sed lyuiciim/ue
quicunque glorificaveril
, •. . , r r
- , ijiortpcaveril me,
me.
iris a noscil : meum in Domino,
Confirnialum csl cor
B glorificobo eum; qui autem conlemnunl me
erunl iano-
et exulintiim esl comu mcum
Deo salulari meo. Iii- in bites ;ecce isii sunt dies qui pranuniiati sunl, jam
lciea Samuel crat ministra.is
in templo Dei, accin- eiiim vencruiii; nullus enim sacerdos esl socundum
ctus epliod.
8. Porro
cirdinem Aaron.
509 Nani
ihi sequi- et illiid quod
filii lleli, divina sacrificia lemeranies, lur Suscilabo milii saccrdolem fidelem, de
:
peccabanl Christo,
coram Dumino, et deridebaiil pcr eos Novi Testamenli vero sacerdote, dicitur.
multi jacrificium Dei. Unde et Ileli saccrdos pro 6. Quod vero adjiingitur : Et erit qui remanserit in
eorom iniquitate damuatus csl, quod eos peccantes domo lua, v niel. nl oreliir pro eo,
non pro(.rie dicitur
miiius severa aniiiiadversione plectebai. Miserum de domo hnjus llcli, sed illius Aaron, de qno usquc
me! el quidem cocreuit, et quidcm conipuii, sed ad adveniiim Jesu Clnisti homines remanseruni.
lenitaie et niansiietudine patris, non auctoriiate
De
et quo genere eiiam hucusque non desunt qui
severiiaie ponlificis. veniaut
et converiaiitur. De quilms alius propbt.'la dixii
9. Qua sentemia discant sacerdoics quomodo :
ipsi lieliqiiia; salva-
propier pcccata fi'iorum,
fienl (Isai. x). Unde et Aposlolus :
id cst, propter seelera po- Sic ergo, inquil, hoc teinpore reiquiw secundum
el in
puli punianiur. Et quaravis sancli sint, culpa lamen eleclionem cjralim sulvoe sunl (Rom. n)
subdiiorum eisdem, de labbiis ;
si non coerceant, repnlatur.
Q enim rcsiduis bcne intelligiiur esse qiiod dictuin
est
508 CAIUT II.
Qui remanserit in domo tun vcniet, ut oretitr pro eo.
:
De prophela ad Heli deslinato.

Profecto qiii crcdiderit in Christo, sirut lempoiibus
Venii autem propheta Dei quidam ad
1.
Heli sa- aposloloruin ex iiisa genle plurimi veneruiii, et cre-
cerdotem, et dixil ei Ilac dicit Dominus :
: Numquid didcrunt.
non aperte revelulits suin doniui palris tui, cum esset 7. Neqi:e nunc dcsunt qui, licet rarissimi, tanicn
in ^gypto, in domo Pliuraonis, et elegi eum ex omni- crcdani, ui impleatur in his quod Iiic hiino D.
bits tribubus Isracl milii in sacerdolem, ut i locu-
ascenderet lus csi. Quod vero continuo sccutus adjungii Et
ad altare meum, et adoleret milii incensum, :
et portartt
offeral intmmum argeiileum, el loriam panis, quid per
ephod coram me, et dedi domui patris tui omnia de sa-
numninm argcnleum, nisi oris confessio desigiiaiur,
crificiit filiorum Israel ?
quje fii credenlibus ad saluiem ? Argeiitum enim pro
2. Quare catce abjecisli viclimam meam, et muncra cloqiiio poni solet, Psalmisia lestanie,
mia, qitw prwcepi ut offerrenlur uhi caniiur :
in templo, et mngis Eloquit Domiiii eloquia cast:iargenlum igne exami-
,
honorasli filios luos qtiam ut comederelis primiiias
om- nalum, probalum lerrce, purgalum scptuplum (Psalm
vis sacrificii Israel popiili mei? Proplerea ait Domintts xi).
Deus Israel : Loquens tocitlus sim, itl domits lua el j. 8. Sed qiiod dicil i^te qui venil : Dimiite me, obse-
domus patris tui ministraret in cnnspeclu
meo usqiie in cro, adunam pariem sacerdoiilem, ut comedam buc-
sempiternum.
celinm pnnis ; sacrdoiakm partem corpus Chrisli,
3. ISunc aulem dicit Dominits : Absit
hoc a me; sed id esl, Ecclesiam dicit. Cujus plebis
quicunquc glorificaverit me,
ille sacerdos
glorificabo citm; qui aittem est, niediaior Dei el houiinum, homo CbriStus Jesus.
6.Et felosa infiliis. Multa in
filiis, apiid August. Cap. iii. (col. seq.) N. 1. .id luilionem suam.
et Eucber. el L\X. ,i roiU h rLu;. " Ad
;
Gbia... slalioucm suatn, apiid Euch. et Bed. Grial.
7. flifot ergo.ei pa.ilo posi, dicai
ex August. Di- 6. Ilac pcena signum vide:ur. AI., Itac
cit hh. 0.. mendose. Gbul. poena siqni-
ficatum videlur. (.rial.
8. Miserumme, iia plerique Mss.
Miserum se, Val. 7. Ciarilas liominis ut flos
Miserrimos, lieda. Grial. feni, ex veteri inlernr
Cap. II. N. i. Nam post Samuelem, Grial. '
elc, usque ad Ibid. noln Grialii per errnrem erat el claritas

In
finem capitis, omnia sunt ex August..
loeo prox.me hum/inis ut flos feni. In Vuigaia, Isaias,
c Uio. Legiiiir auiem apud Euch. loc. cit •
iiuegra caiiiici ex- Omnis caro (enum, et omiiis gloria ejus qtiaai
planalio c.iato Augusi., adhibiiaqul flos u.
exeusaiione, gn... I:xs;ccutum esl feniim, et cecidil jlos.
cur LX.\ mierpretum Iralalione Veibuin
usns fueril. Griai.. uulem Dotnini noslii manel in wlcnium. Ap.ev.
P/ITIIOL. LXXXIIJ.
13
596
S ISIDOUI mSPALENSIS EPISCOPI
Apostolus ai.. exi-
PH. .«„.-r«. r.ô A -isshne cruciabu.Uur, qux, sicut
C,u plc... dlci. apo,.ol.s Petrus :
s.in.are .iehen. s.cut s.ercora.

.»c p.ne s». erdo...i
';;:;:IL-;:1 (/ /'.-r. ,.) ; >.. Testamentum divinum,
panis. 7. Qni enim sic assumunt
poslulai comedere biiccellam ientes, veleri se vanilate noii
Chrislia.ioruin ul, in posicriora respi:
Qnlbus êrbis ipsuin sacr.licium
<).
hoslihus illis qui arcam Tesia-
dicit sacerJos ipse
exnanl, similes su.il
elegauler expressum esl, de quo
:
mculi capiivam juxla i.lola sua posuerunt, el ills

mundt itla pro
rani» quem ego dabo caro mea esl ;
quidemveieractiam .loleniihus cadunt, quia omnis

non sccumlum ordincm
Ipsum quippe sacr ficinm claritas hominis ut fios feni aruit fe-
Melchisedecl.. caro fenum, ;
Aaron, sed secundum ordinem arca aulem

1 Petr. i)
num. fios ceci.h. (hai xl, 6 ; ;
510 CAPUT IU.

Domini manet in icternum. secreium scilicet Tesla-
Ve arcce captivilate. Dei
mcntum, regnuiii coelorum, ubi est seiernum
in ligura mulationis Ve-
1. Igilur posteaqnam haec
proi.unliata sunl ad
vcrhum.
propl.eia illo
leris Teslame.iti a
Vacc-e aulem ill* AHophylorum arcam
Dci ges-
8.
i.istruxcrunt aciem
otlendenie Dominum Israel,
fugam sauctorum renuniiaiitium saculo
llcli desi-
lanles
Tollu..i Israelita! arcam ad
lui-
Philisl,Bi contra eos. In.xerunt Nam
ncc -.u-
solu... gnaveiuut, qui nulium delieti jugum
hostihuss arca,
-.rca ...:.;
liouem suam. Capta esl ah """" pignorum .MTeciihus a recto i.inere m....me
ei in fngam versi, imo
eiiam n.agi.a
'
B sicul ilte
ips! vicli suui, mu..doreuunliantes, pareii-
digressa; suul, ila saucli
icia est occisorum.
sirages f
lela; ohte..tu nou debenl a bono proposito pncpediri.
res gesla
2 Noni.il.il lamcn futurcrum signidcat odic.da est
9. Sicul enim noslra nohis non a,.i-
Prophetice enim arca illaab alienigenis capta

l,sec
sed ejus carnales affectus odio
deheinus habere ,
gc.les. ma,
Tesiamenlum Dei lra..siiurum ad eo-
iudicahai
captam iia nec proximi odio a nohis habendi sunt, sed
e..in. nun.iatum esl
Heli sacerdoti impe-
Quaudo riim impedin.enta, quibus a recto iiinere ..os
de sella, el mortuus
n„sse arc.m Don.ini. ceciJi. diunl, sicut et Moyses ait : Qni dicunt pairi nw ei
esi. Tra..seunle arca

Domini ad geutes, pe...t,aique Ignoro illus, el
matri : Nescio vos ; el (ratribus suis :
sacerdotiu.n Judaeorum ;
duoque f.li. Uel.
Dei prwcei,la
„escierunl fUios suos, hi Testamentum
ir.ieriii et
uxor viduala et mox .n
corrucun.. quoium unius Jacob, el legem tuam, o
perturhal.onem. ejut servaverunl. Judicia lua,
ean.dem
.ar.u mor.u« esl propier Israel (Dtul. xxx.i.). lHe enim
scire Deum fan.ula-
esl post exs-
^ Quo evidcnti signo pr.ff.guraium pro amore pieiaiis ejus iiescire de-
inien.sse rius appetit, qui
Judseorum carnalem
tiMOlum sacerdotiu... sideral quodcunque carnaliter scivit.
adl.u;reniem, prostratoque
Svn.-.gogam. iUi carualiier
po..tir.cis Juda.orum. sedem habere
512 CAPUT IV.
ller.de sella lapide adjuiorii.
De Sflcri/Scio Samueiis, et
exst.nctam.
et gloriam sace.dolii regnique ,
' regebal Israel.
vacua.u ,
Philistiui arcam Samuel aute.n post mortem lleli
1.
Sed quKl esl quod dum posuissenl omni populo, exclamavii a.l Do-
inlraverunl tcm- Congregaio auiem
dei sui.
Do.uini in lemplo Dagonis Israel, et exandivil e..m.
Et cum offerrel
prostratum, aique rainum pro
plum. et i..ve..eru..i deum suum alienigenis ad puguam
holocaustum, accedcniibus
capu. ejus. duasque
manus absc.sas .
confractum populum Dei, inlonuil super eos Domiuus, et

Dom.m perven.t contra
Staiimeum ul Tesla...eutum Israel, alque su-
l
deceptum poss.- confusi sunt, et ollenderuut coram
i„ gentihus.
coufe.tim idola. qux
perati suut.
sunl, om.iisque error
S....U-
d.hi.nl orbem. desln.cia Samuel lapidem unum, ei po-
2. Tunc assuu.psii
periit. pr*seniiam Dei forie non sus..-
ul i.ilerpre-
lacrorum Masphaih et Siceleg el
opus idolo- suiieum inier ; ,
„ens. m:.nihus Dago.. praecis.s,

Nam in inter Masphaih novam
superhia d.abol. tes Sepiuagi.nta lrans.uleiu..l,
in capite ej..s
bl.ia! a.npuial..m, ei nomen ejus Lnpis adjutorii, et
pectal. fu... et velerem, et vocavit
a quo inil.um
ahscisa sig..ir.caba.ur, ad auxiliatus est nobis Deus. Mus-
dixit isque liunc
scil.cel prxr,-
:
Quod vero in limine : ut certum

.«5
pliaih inierpretaiur iutentio.
Lapis ille adjuiorii me-
finem aguoscerel Hmes
niu.n.que sua: idololalri* quem .ranseur.dum est a
;
ad dietas est Salvaioris, per

finem iiine.is signif.cal.
signif.cat. Eliam
^''^"1 el
^' " ""
.llud
,nim
,in, j,^ ,,3,,, ^^^^^^
.dificatiouem. et
,a.,nam perti..ct
Di.gon dei sui, a.que
fractura -^^'^^^"^ZL^ exspeclabatur in carnali regno,
erat beatitudo
regno. quo eral beatilud..
qua; per Novum Te-

Kll in ipsar..ina
falsa carnalis. ad inientionem
invenerunt, fract.s ejus
fuod dor,um iUius solum siamenlum exspectalur in reguo coelorum. ubi esi
quippe fugam s.gu.Gcat
ou.nibus membris dorsum ;
heaiiiudo verissima spiriiualis, qua quoniam nihd
fugiu.it, persequentibus dorsum
quieunquc enim bucusque auxilialur Deus.
est .nelius,
exau-
dant. _
Quonmm 3. Iste Samuel, invocaio nomiiie Domini,
Uude et scriptnm est de hostihus :
pluviam i.upeiravii.
C et in lempore mcssis
idola ditus est,
[Psalm. xx). Ubi sunt enim ?
poneseosdorsum Scripturis verhasuuiEvangel.i,
ahs- Pluvia enim in sanciis
Pfrierunl ; et aliqua rcmam,'nlia ab aliquihus
si Moyses dicil : Exspecieiur,
sicut
sive le..is, sicut et
sunt ...
conduntur. fugeruut. Quod autem pe.cussi descendant, sicul ros, verb,,
Vluviaêtoquium mcum, el
qui arcam captivaêrui.i, hxc poeua mundo

posterioia hi
,nea (Dcul. xxx..,) . Hs.ic iBHur pluvium dedii
videt.ir, quia si qui susceperQ.it Testam«n- gentes
gignum Chrislus in temporc messis, id esi, q.-audo
dilexerint, ex ipsis jus-
liiMi Uci, et posieriora vitae
/jHw/onHS. Alii, [nmliariier. Abev.

y.
,
397 QUiCSTlONES IN VET. TESTAM. — IN UEf.UM l. 3y8

colligi oporiebai, iit siciii fiiiinenium liorrcis, tic A minl, iiascitiirqiie ei Uominus. Veiiicns aiiieni Sa-
liitia Ecclcsi.T siiium geiiics ciingregaieiitur. niuel suiii|isii gladinm, ei in frusia coHcidii Agag.
CAPUT V. Ouando lcgunt quidain iii Scripluris qiiod sancti iiiilli
De unc.ionc Saul. linsiinm parcunt, elficiunturque crudeles, et liunia-

i. Jiidicavit autcm S:iiiiuel Isr.iel omnibus dielms iium sangiiiniMn siiientes , dicunl quia el jusii ila
vitae sua;, fuerunique usqne iid eiim jndiccs el prin- |'.ercusscrunt liostes , ut noii relinqiieretiir ab hi»
cipes super Israel. 1'orro filii Samuel declinaverunt qui salvns fieref, el non intelligiint iii liis verbis
posl avarilian, et accipicbanl munora, el lam iniqui aduinbrari mysieria, et hoc magis nobis indicari, iit
judices exblitcruiil, ut popiilus, ncqiiaqiiam ferens, piignaiites adversus vitia, nullum peniiiis cx bis re-
regem sibi in similitudinem caiterariim gentium pos- linquerc debeanius, sed omnia inieriniere.
jularent. 2. Nam si pepercerimus, rcputabiliir iinbis iii cul-
513 2. Qiiibus dedil Saul regem, U' giturque, pani, sicut repiitalum esl Saul, qiii vivuin servavit
juheiile Domino, prior a proplieui in regniim, ijui et rcgeiii Agag. QiiomoJo enini quisque jiisliis maiiebit,
ipsequidein in id quod unctiisesl, iniagincm Cliristi si ailhuc aliquid peccali in semelipso scrvaverit, sicul
porlavil. Unde et bealiis David el ip-e Cbristus Saul?At vero sancii in (igiira S.imuelis ila SJeviunt
minciipalus ail ad eum qui se finxcral Saul occidisse: B super bosies suos, id est, siiper viiia pcccalorum, ul
Quomodo noii limuiiti mnnum luiim iiijicere Cliri- iii iion pcrniiilaiii relini]ui aliqiiod peccatum iinpu-
stum Doiniiii ? nitum.
5. Ilinc est qnod ab liiiincro sursiim Saul super- CAPUT VIII.
emiiiebat omnibus, quia cnput iioslrum sursiini est De abreptione Saulii a spiritu nequam.
supra nos, quodesl Clirislus; in id aulein qiiod re- 1. Igilur recedenie a Saul Dnmino propier inobe-
probatus postca el rejecius est, siiccedenie in regno dieiitiain, arreplus est nialigno spiritu a D 'miiio,
David, popiili, ul pradicliim ebt, Isracl personam irruebati]ue in co spirilus Doinini malignus. Si Do-
gestavit. Qui populus regnuin adeiilum fuerai amis- niiiii, ciir inalus? si nuilus, cur Domiiii? Scd dunbus
surus, Glirislii Duiniiio nosiro perNovum Tesiameii- verbis comprehensa esl ha;c sentcnti.i, et in Deo
tum non carnaliler, sed spiritualiter regnaluro. |iotesias justa, et in diabolo voluntas injiista.
CAPUT VI. 'i. Nam idcin spiritiis malus per nequissiniam vo-
De jejunio indicto a Saule. liintaiein, ct idem spiritus Djinini pcr accepiain jus-
i. Isle aulcin Saul, dum peigeret diinicalurus ad- tissimani polcsiatcm ; inde ergo 515 spiritus Do-
versus Pliilisilia;uiii, indixittoto extrcitui jcjunium,
_ niiiii appellatus cst diabolus proplcr ininistcrium,
quousi]ue revcrtcrenlur a pradio. Sed Jonalliam 1"'* omnibus eiiam spiritibus malis bene utiiur Dcus,
filius cjus videiis super facicm agri niel, extendit vel ad damnationem quoruindain, vcl ad enieiidatin-
siKUiniiaiem viig:i', et iiiiinxit iii favuni mellis, et nem, vel ad iirobationem.
gu-tavit, cl illumiiiali suiit ociili ejiis, iion ulique ad 5. Et quanivis iiialignilas a Doniino noii sit, pnle-
vidciiduiii illuminaii, qui anie:i videbai, sed ad dis- stas tamen nisi a D. o non est, sicui ei alibi dictuin est.
cernenduni quia vciiia leiigerat. Tunc enini casus Etiam sopor Domini,qiiioceupaverat iiiilites ejnsdein
illc, siciit et Adam, fecit illuni ulteiituiii, reddidilque Saul, cum David liasiam et scypliuiii alisliilissel a
confusum. capiie dormieiuis; non qnia sopur tiiiic in Doiniiid
2. Quo facto adinoncmur omnes illcccbras volup- erat, ul ipsc doriniiet, sed quia ille sojior q;ii liiiic
latum iii s.Tculo deberc contenincrc, qui Deo niliinur hoinines apprehenderat niilii Dei erai iiifiisus, nu
iniliiare. Nun enim polest contra Allopbylos spiri- David servi ejus in eo loco praeseniia sentiretur.
tuales, id est, adversus principes leiiebrarum, viribus i. Dicitur ergo spirilus Domiiii malus, hoc csi,
uiiiini concurrere, qui adbuc Iiiijus muiidi negligit iiiiiiistcr Dci ad facicnduiii in Saul, quod euin p:iti
dulcedinem declinuro; niel cniiii disiillant lab a ine- judex oiiinipoleniissiinus judicabai. Qiioiiiam sjiiritus
reiricis, quod est deleciatio voluptaiis carnalis, de ille voliiiuaie qiia nialiis erat non crai Dei ; creatura
quo puiatur juxta mysiicos inlellecius liunc gustasse ^ vero qua conditus erai, et pote^tas quam non sua sed
Jonaibam, et surte depreheiisuin, vix precibus po- Doniiiii omniuin xquitate acceperat, Dei crai.
puli liberalum. CAPUT IX.

514 CAPUT VII, De unclione David.
De Agag rege servato. 1. liaque Saule propter inobedieniiam reprobato,
1. Iniit iterum Saul pra;liuni adversus Amalech, mitttl Dominus Samuel ad Isai, et suinpto coriiu
iiilerfeclisque cunciis hosiibus, pepertit Agag regi, olei, unxit in regem David. Sed videaraus eunideia
nec voluit disperdere omnia juxta pra;cepium Do- David, quomodo prophetice Cliristum signilicaverit
5. Cap. v. Grialius edidil regnum adeptus , quod injusta, mendose, ut videiur. Arev.
sustiiicri pote^t ; sed niagis placet cum aliis regnum -1. Grialius, vcl emendationem : alii, vel ad emenda-
adeplum assiva signilicalione. Arev.
|
lionem. Abev.
Cap. viii. N. 1. /it eo spiritus Domini, elc. Alii, 5. Alii, sopor Domini occupaverat , omisso qni.
spiritus Doinini miilus in eo, et exagilabat eum. Hic Arev.
juste qnaritur, »i s/)iri(as Domiin,cur matus: Si malus, Cap. IX. N. 2. Chri>mute. Grialius cdidil charUmiuc,
(ur Doinini! Giialius edidii, et in diubolo poteitas quod meiiduiii puto. Arlv.
'95 S. ISIDORI IIISPALENSIS EPISCOPl 400
David enim liiterprelnliir manu fortis , sive des'dera- A practerfliiit qiiidquid venil in miindum. Rrani eMlin
bilis. Et qiiid lortiiis leoiie illo de trijju Juda, qui in flumine lanqiiam iii popiilo illo primo lapides.
virit iiiundiiiii ? Ct quid desiJerabilius illo de quo erant illic inutiles , ei vacabant, niliil proderaiit,
dicilur : Veniet desideratus tunclis gentibus (Agg. ii)? tranîbanl super fluvios. Sed quid fecil David, ut
2. Llpgiiur iste David iii regem , fiituriim denun- lex ipsa utilis esset? Accepit graiiam. Lcx eiiiin sine
li.iiis per uiictioncm illam Cliristum : Cliristus enim gratia impleri non potcst : Plcniludo enim legis cha-
a clirismaie appellatur. David ab ofticio pasiorali rilas (Rom. xiii; Epli. iv).
peeorum ad lioininum regnum transfertur : nunc i. Quia crgo gratia facil impleri legein , signlfica-
auiem David ipse Jesus ab ovibiis Judaicx plebis tur gratia lacte. Iluc enim est in carne gratuitum,
ablatus, in regiium genlium translîliis esl; in Judai- ulii iiialer noii qneritur accipere, sed satagit dare ;
ca eniin plebe non est niodo Cliristus , ablatus est lioc maler gratis dat, ei contiistalur si desltqui ac-
iiide ; nunc gentium greges pascii. cipiat. Quomodo eigo osiendit David legeni sinegra-
5. Erstaiitera David in c^mticis musicis eruditus. lia operari non posse, ni»i cum itlos lapides qiiin-
Dlversorum enim 516 soiioruiii rationabilis mode- que, quibus sigiiiflcabaiur lex , in libros quin>|ue,
ratusque concentus concordi varielale compactiiin quos conjungere voluit gratia;, posuil vase pastorali,
ordinate Ecclesise iniinuat unilaiem. Qua; variis iiiO' D quo lac mulgcre consueverat ?
dis quotidie resonai, el suavitaie niysiica modu- 5. Ilis armaius, processit adversus Goliam super-
latur. bum, se jaclantem, de sc praesumenlem. Tuliiununi
i. Iste adhuc piier in cilhara suaviter, inio furtiter lapidem, et dejecit diabolum, in fronte percussit, ei
cancns, maligiiuin spiritum, qui operabatur in Saule, cecidil ex eo loco corporis ubi signum Christi non
compescuit, non quod citliarae itlius lanta virtus crat, habuit. Hocquoque ticet aitendas, quinqiie lapides
sed quod figura crucis Cliiisti, qu.-e de ligno el ex- posuil, unum inisit.
ti iisioiie iiervoruin niysiii e gerebatur, ipsaque pas- G. Quinqiie libri lecti sunt, sed unitas vicit ple-
;
.sio, qux canlabatur, jam tuiic spirilus dxmoiiis op- nitudo enim legis chnrilas, ul ait Apostolus. Siifleren-
primebat. Leonem quoque et ursum idem David tes iiivicem in dileciioue, suidentes servjre unita-
necavit, ursum videlicet diabolum, leoiiem Aiiti- tem spirilus iii vinculo pacis. Deimle illo percusso
(liristum ; atieriim bominibus latenter insidiantem, atque dejeclo, gladium ejus absiulit, et deinde ca-
alierum in posierum manifcstissime sxvientem. put ilti abscidlt.
7. Et hoc facit nosler David. Dejicit diaboiiim de

CAPUT X.
De cerlamine David cum Golialh, suis, quando creduiit maligni ejus, qiios ille in m;iiiu
1. Isle David in prxlio gigantem superavil, cumChabebat, et de quibus cxteras aniinas trucidabat,
;idversiis populum Dei alieiiigena: dimicarent. Pro- coiiverlunt lingiias siias conira diabulum, el sic Co-^
vucavil unusununi, Goliath David ;

provocavit super- lix de gladio suo capui inciditur.
bia humilitatem, provocavit diabotiis Chrisluin. Ac- CAPLT XI.

«epit arma bellica sanctus David , ut adversus De connuhio Michol jHim Saul.
Coliam procederet ; hxc arma per selatem et parvain 1. Interea victoria David animum Saul regis olTen-
staiuram corporis portare non poluil, abjecit onc- dit, indignanlis quod sibi in mille, ei David in de-
r.iiiiia, accepit quinque iapides de flumine, el posuit cem millia concljnianlium pubtice gralulationis ora
in vase pastorall. insonarent ; liinc invidia Saulis, et semeii odiorum
i. ilis armatus processit, et vicit. Hoc quidem itle adversus David. Quem dissimulator callidus, ui siiie
David. Sed si mysteria perscrutemur, in David Chri- insidiis suis posset ofTerre discrimini, slatuil euin
stus intelligitur. Qui , tempus revelatiunis Novi Micbol ntix sua; 518 nuptiis atligari, si ceiitum sibi
Testameiiti insinuandx et commendandae graiiae Alluphytorum pr.-epuiia victor offerrel.
prxvidens, arnia deposuil, quinque lapides tulit. 2. Pro quibiis ceiituin, ducenta dedit, et unde cre-
Dcposuit ergo corporatia sacrameiila legis, qua; non dilus est regio perirc voiu, inde auctus esi glorio-
sunt imposila gentibus; deposuil qua; non observa- D siuri troplixo. Iia et Jiidxi, dum conlra voluniatein
mus , sed lainen ad aliquam signiricationem prx- Dei Chri-tiini inierflcere nilunlur, per id saliiicm
uiissa el posita intelligiiiius. genlium egerunt per quod crediderunl exslinguere.
o. Deniqiie lixc ariiia deposuil, lanquam oiicra Quod vero David arieiiigenarum prxpulia allulii, et
sacraineiiturum veieiis legis, et ipsam legem accepil. sic denuo niiiR Saiit niipliis lixsit,«signiflcabai quod
Quinqueeiiim lapides quinqiie libros .Moysi signiflcanl. Chrislus non priusSyiiagogam coniiubio suo sponde-
Tulit ergo quiiii|iie illos lapiiles dc numiiie, id esl, ret, nisi aiilea gloriosiis iii genlibus flerel.
de sxculo. Labiiur enim mortale sxculuni 517 ^' 5. Prius eiiim in naiionibus resecavil cnrnis pul-
3. Diversorum eic. Alii Diversorum enim

enim, : non observamus. Ilxc forlasse n librariis omissa
sonorum moderalosque concentiis Uicimus
ralioiiabiles suiil,ex repeiilioiic verbi obsenamus. .Mux forle le-
concordium vurietiitcm compaclam el ordinatam, qmv genduiii, Iransibal super (eos) (luvius. Alicubi lcgi-
EcctesiiE insviuat unilatem. Ariv. Iiir fluvium. Akev.
Cap. X. N. 2. Qii(e nun observamus. A ii addunl : 4. Alii, non queeril nccipcfe, quod foriasse meiius.
(iuanta cuim in vcleri lege el legilima sunl, el non ob- El mox in vase. Aiti.v.
ieivaniui? Alii ^1(1« in veleri leyc el Iftjimus
: , cl
40! QUyESTIONES IN VET. TESTAII. — IN RECUM I. 402
luiionem, el postea copulatus esl Synagogae. Post- A 5. Igitur David regiae manus ietura evilans, ejus-
qnain eiiiin, sicut scripium est, iiiiroieril pleniEudo que persecuiionem declinans, fiigit , venitqiie ad
genliiiin, iiuic oinnis Israel salvus fiel ([iom. xi). Samuelem. El niisii Saul nuntio-, qui apprehende-
Dupla auiem, id esi, ducenia prxpiitia atlulit, sive rent David. Samuel autem erat iutcr prnphetas, et
pro Juilicis pt geniibus acquisiiis, sive quia niajorest coeius prophetaruni qui illo tempore prophetibant.
iiumerus arquisiiionis populi gentiu«i quam creden- C. Nunlii autein, qui missi sunt, accepio ejusdein
liuni Juda;orum. spiriiu, prophetarunt, missisque aliis lnic contigit,
CAPUT XII. el lertiis niliilominus. Pustea vero cum et ipse Saul

'
De David repetlente cilhara spiritum. venisset, factiis est super eum spiritus Dei, ct ambu-
1. Aiixit deinde odium Saul adversus Davld in labat ingrediens, el prophelab.it.
tanium, ut rex ad medelam sui spiritus David de 520CAPUT XIV.

more ps:illenlem jacnlo conarelurcorifigere. Sed quid
De insidiatoribus prophetanlibus.
cst, quod dum S.iulem spiritus adversus invaderet,
1. Quxriliirauieiii quomodo el illi, cum niissi es-
apprchensa David citliara , ejus vesaniam niiliga-
sent ad tcnendum hoiiiinem, ct ad neceni du<eii-
bat?
duin, tales spiritu effici meruenint ; et Saol ipse,
2. Per Saulem enim Jndxonini elatio, per Dnvid B qui miserat, veniens et ipse sanguinem iniiocenteni
autem liumiliias Clirisli sigiiillc.îtur. Cum ergo Saul
quxTcns etfundere, accipere meruit spiriluin illum,
ab inimundo spirilu arripitnr, D.ivid caneiite, ejus
el proplielare.
vesania temperalnr, quii cum sensus Judaioruni per
2. Qii.inlum enim ad iitteram atlinet, non est mi-
blaspbemiam in furorem vcrliiur, dlgnum est ut ad
rum homiiieni reprobum ad moiiienlum transitorie
saluiem mentes eorum qiiasi diilcedine citharie, lo-
propheiasse, diim eliani mulii similes prophelia;
culionis evangelicx traiiqiiillitaie revocentur.
diiiiuni leg;inliir habuisse (// Pelr. ii), sicul lialaain
CAPLT XIII.
ille reprobus, quem non lacet Scripliira judicio di-
De insidiis Saul c ulra David.
vino esse damiialum, sed prnphctiain liabebat.
\. Millit Saiil custoJcs ad dnmum David, ut custo-
3. Nec illa veiba paruin aileslantiir buic senlen-
dirent euiii, 519 cl inlerficerelur. Abscessit auiem
tia!, qiije in Evangelio scripia sunt, miiltos dicturns
David nocie, et fugii, alqiie salvalus est. Cumque
lii illa die : Domiue, Domine, in tuo tiomine man-
veiiissent iiunlii Saul, invenerunt slaluain iii leclo
ducavimus , et bibimus, et in nomine tuo prophcia-
David positam, et pelleni pilusam laprarum ad capiit
timiis, et in nomine tuo nV(ii(.'s mullas (ecimus ; qui-
cjus. Audiaiiius ergo quiJ Iioc significel, qiiod mi-
bus tamen diclurus esi : Son novi vus ,
diicediie
seiil Saul nd cusiodiendam doniiim Uavid, iit eum C
a me, openirii iniquitalis {Matlh. vii).
iiiierncerel. Iloc noii ad cruceni Dominl, sed lainen
4. Mysiire ailein exeiiipliini luijns Saul iiunlio-
ad passionem ejiis pertinel.
2. Crucilixus eiiim Cliristiis, et mortuus, el se- rumque ejiis in hac senleiiiia figural noniiullus h.iTe-
pultiig e^t. Kiat ergo illa sepullura tanqiiain doinus licos, qui aliquid bnni de muneribus siindi Siiiri-
ad quam custoiliendani misil regnum Judaoruin, liis babenl, sicul Testanienta legis el Evangelii,
qiiando cusiudes adlilbili sunt sepulcro Clirisii. Quo- sicul baplisiiii sacranieiituin. Qni cum ad Eitlesiaiii
catholicam veiiiuni, nou esi iii cis iillo nvido violaii-
modo ergo ciistodila est domus, si David ligtirabat
Cliristtim, ui Clirisius iuterliterelur, dum iioii iii dum, aui, quasi noii habeanl , iradeuuum ; sed ta-
cruce inlerfectiis? nien eos non iileo debere saluti couliJere, qiiia non
sepullura Chrisius, sed iii sil
5. Referlur ergo boc ad corpus Chriali, qiiia inter- iiuprobamus quod illos accepisbe credimus.
ficere Christum erat toUere nomen Christi. Neque Scd oporlet eos cngnosccre unitaiem, et socie-
5.
enim crederetur in Christuni, si mendacium praiva- lalein vinculi cbariiatis, siiie qua oninino quidquid
leret custoduin, qiii corrupti siiiit ui dicerent quia liabere pntucrunl, quamvis sancluni sit atquc ve-
dormientilus nobis veneriint discipuli ejus, el abs- neraiidum, ipsi lamen nihil sunl, tanto indigniores
lulerunl eum (i/a(i/i. xxviii) ; hoc est iiaque velie j) gg-gcii prxraio vit» aeiernae, quaiilo illis donis rion
Cliristum inlerficere, nomen resurrectionis ejus ex- btne usi sunt, quae in bac vila, qu3e iransiloria eM,
slingiiere, ut mendacium Evangelio praeferreiur. acccpcruni.
4. Sed sicut illud non valuit Saul ut iiilerlicerel
C. Iiem exempliim, alque iniago Iiujus Saul niin-
David, sicnec hoc polnil regiium Juda;oruin efficere, hoc loco Juilajoruni non incongrue
liorumque ejus in
nt memoriam Chrisii delerei. Isii aulein qni de
gestat personam, qui dum adversari cupiuiit Cliribln,
Saul virtute, id esl, deregno Judaenrum in Chrislum prophetarum aj
habeni in ore sacramenta legis el
prssumere voluerunt, offenderunt in lapidem ofTen- et cum Ecelesia qiiasi cuni
testimoiiium Chrisii , ,
sioiiis, tanqiiain iii staliiain, et ba:dus eis visiis dispuiaul, sicut ilii
521 proiiheti-:, de Sciipiuris
erat agnus, quia in quo peccalum non inveneruiit,
cum proplielis valicinabantur.
qiiasi peccalorem persecuti suut.
Cap. Mii. N. 4. Sic ncc hoc potuil, etc, usquc ad delcrcnt. Arev.
diUret. Alii : Ita nec islis valuit, ut memcriam Clniiti
405 S. ISIDORI IIISrALENSIS EPISCOn 401
C.Al'lJT XV. A prarecpta legis carnalia, crat s^frincium secunduin
De Daiid el Abiir.etech. (irdincin Aaron, el po^tea ipse de corpore et saii-
i. Surrexil ilaquc David ilerum, el fugil in llla die giiine giio instituii sacrilicium secundum oidineni
a [acie Saul, venil(]iie aJ saccrdoiem Abiinelecli, a Melcliisedccli.
(|uo el gladiuin Golia; suslulii, ei panes proposi- 5. Mutavit ergo os suum in sacerdotio, mulavit
li nis accepii. Qua; les et sacerdoii morlcni aiiulit, iii prx'ceplis,(tinsaliud Teslanienium, evacuata car-
el aiiiniadversioiieni religiosK inlulit civitaii. Ilx'c nali operatione, alque inde coll:i|.sus csl in manibiis
itariue gestonim lides est. eornm, qiiando eiim coniprelieiidentes criieifixeriiiit.
2. Sed quantum ad saeramenliim proplietiae perti- Et procidcbat ad osiiuni porla>, hoc esi, liumiliabai
nel, in Cliiisto Domiiio nostro implelum est, qui po- se, linc est eniin procidere usque ad ostiiiin fidcl
siius iii carne, dum iiisectaiionem declinaret Ju- noslrx, ostium enini poria;, initium lidei; iiide inci-
daicani, ad aposlolos liansiit, ciim qnibus et desidc- pit Ecclesia, et pcrvcnit usi|ue ad speciem, ut cum
ralum sibi cibiiin sumpsit; dcsiderio enimdesideravit credit ea quse non vidct, mereatur perlrui, cum eum
nianducare pasclia. facie ad faciem videre coeierii.
5. Ex quilius Goliae, id est diaboli, arma siislulit i. Quod vero in illo quasi fiirore salivoe decurre-
Foilis eiiiin spolia ipse diiiiiiiil. Uis ergo, a quibus D bant super barbam ejus, Aposlolus liac aperil di-
receptus est Clirisiiis, Iriliiilaliones indiivil diab liis, ceiis .Jiulaisigiia petunl,et Gicecisttpienliam quivniiit;
et mortem. Omues enini, ut ait Aposlolus, gMi i'i nos autem pradicamus Christum crucifixum, Judaiis
Christo volunt pie vivere, perseculionem paliuntur ( // quidem scandalum ,

gentibus autem slullitinm; ipsit
Tim. iii). Et Dnminus ail : Si »ie persccuti sunt, et vero vocaiis Judtcis, et Grwcis, Ckrislum Dei virtiilem,
vos persequenlur (Joan. xv). et Uei sapienlium, 523 9'"" 7'""' slultiim est Dei
i. In Dnerli auteiii liIiim.T0 Jiids prodiloris per- sapienlius est liomimbus, et quod infirmum est Dei
sona consisiil, per qiiani ista operatus cst diaboUis, fortius esl hominibus.
iii ejus proditioiie, f icia in ClirisCo, postea persecu- 5. Non tantum salivae a(lendant::r, sed atlende
lioiieiii Ecclesia pateretur, et occiderenlur qiiani- qiiia super barbam decurrunl. Quomodo eniin in
plurimi discipuli Clirisii, et sacerdoies, et pro iio- salivis infirrailas , sic in barba virtiis osteiidiiur.
mine ejus perseiulioncs gravissimas perferrent. Texit ergo virlutem suam corpore iiifirinitaiis suae,
et quod forinsecus iiiiirniabaiur tanquam in saliva

CAPUT XVI.
De David et reije Achis. apparebal ; intus autem divina virtuslanquam barba
1. Inlerea David, cuni fngeret Saul , btere vn- tegebatur.
luitapud regcm quemdam Getli, iiomine Acliis. Sed C CAPUT XYH.

ciim gloria ejiis fuisset commeinorata, 522 "^ P" De chlamijde Saulis prwcisa a David.
livoreni rex, ad qiiem confugerai, aliquid in eum 1. Deliiiic in ereroo Engaddi, cum perseqncndum
inacliinarclur, riiixil iiisaniain, el quasi furore cor- David Saul appeierei, ingressus est David in spcliiii-
leplus, mulavit os sunni, delliiebantque saliv;e in cam, et ibi lalebai, Sed rex improvisis ex<epius
barbam cjns, collabebatiiriiiie in manibus eoruin, et insidiis, quod innocuo moliebalur, incideral. Si'ri.
priicidebat ad osiia |ioil;e. plum esl eniin : Qui fodit foveam proximo suo, ipse
2. Et dixit Achis rex : Qiiid huc mihi udduxistis incidit in cam {Proveib. xxvi). David autem, boiia
islum? numquid deerant nobis furiosi ? et sic eum di- pro malis retribuens, inimicum noii oceidit, sed pio
niisil. Achis inlerpretatur, quomodo es(.'per qiiod lestimonio facti oram cblamydis regiae abstulii, cuin
significntur ignoranlia, et verbum mirantis, et non facilius essei excepiura insidiis adversariuin perdere
agnoscentis. Quod in gente Judxorum implelum esi, magis qiiam fallere.
qiii dum videriiiit Cliiisluni, non agnoverunl, conni 2. Qiiid ergo est quod iste fugiens a facie Saul iii
qiiibus mulavil os suiiin, el abiil. Erant cnim ibi spelunca laliiit? Quareautem laluit, nisi ui occulta-
Cap. XV. N. 1. Siirrexit itaque David. Grialius c(rleri reges Isiael conlinualione sacraKt consueludinis
mendose, iit arl):tror, surrexil aique David. Arev. ^
j.
imgebaniur. qua vnclione fiqurabnlur vnus ve-
In
2. Transiil. Grialiiis, /raiisi;. Arev. rus Chrislus, cui diclum esi : IJn.xii le Dominus Dius
i. Pro (/infco/Ms sacpe znbulus iii Mss. occurrcre luus oleo cxiullaiionis prce pnriicipibus tiiis. . . Pro
iioium esl. AnEv. procidcbtit ad osliuni noniuiUi mss. Gudues proci-
Gap. XVI. N. 3. Muliivit os suuin insncerdolio. In debal ad ostia. Arev.
sacrificio, V;\\. Griai.. l. Aposlolus h<vc ttperit. Alii : .\postolus hoc aperuil.
Ibid. Etprocidebal. Quaedam intcrjecla siiiit aiite Abev.

S.Nonl/intiim salivtr allendantur. E\ Eucli. Al.
in Val. et Gonipl., qiix ciim a leliqiiis
:
ba;c verba
oinnibiis, et ab f.uclierin el lied:i , abessent, iieqtie iVoii tanquam saliva- offendant. Pion tanquam salivam
cohairerent cuni praecedeiiiibus et sequentibus, reci- nltendas, Gompl. Gi\i,vl.
pienda nnn luenint. Grial. Ibid. Ao« tuHtum saliviv, etc. Alii : Salivie eitim
Ibid. Insaceiduiio. Ita leposiii, qinmvis Grialiiis siqnificant stullitiam, snliviv infirmitatem. sigiiificaut
iii lexlu ediileril iii sacrificio ;in iiola prisfeire vide- Sed quod slullum esl Dei fortius cst honiiiiibus. ISon
liir in sacerdotio. Posl crucifixeiunt .Mss. nonniilli tanqitam sidivns altenlas (M., saliia: offenduni), scd
addunl : Xdmonet Dominus, et dicit : yolile tanqtvc allende quia subter batbam dccurruiit. Posl liigebalur
christos meos. Itcgcs iiaiue iii gentt- Israel clirisî np- alii addiiiit Quid enim detrrius pessimo rcge Stiul
:
pelimlur. lloc cnim noineii ernt in rcgibvs, qiiod a qiti clinm pcr itinbeditnliain in Deum pcccavil In '!
Saul capil, cui Daiiil suicc^tit in rrgnum, alque i,dc f/uc;."! eliwn spiriius Domini malus insiliebat. Arlv.
405 Ql^STIONES IN VET. TESTAM. - IN REGLM I. 406
persona.n ligurate gercbal rex isle. qui po

rciur, el non invenirelur? Qiiid esl conlegi srelunca, A Israel
cnntegi terra ? qui eiiim fugil in speluncam, pulus amissurus erat rcgnuiu , dum perseiinitup
iiisi
auleni lerram Clirislum.

lerra tegilur, ne viUoaiur. Porlabai
Jesus, carneui, quam acceperal ile lerra, elin ea se CAPUT XVIIl.
inveniretur Dcus. Si emm De hasta ablnta Sauti a David.

t)ccullal)al, ne a Jiid.i'is
Dominum gtoricc crucifixissent 1. Qnnd et sequenler ileruni deinonslratum es(,

eognovhsenl , nunquani
quando idemDavidfugiens n facie Saul ingiessus esl
(I Cor. 11 ).
5. Quarc ergo Dominum glnria; non invenerunt'/ in casira regis, et cum dormieiileni iiivenisset , non
percussit, non occidii, sed solam lanccain, qu;c erat
Quia spelunca se texerai, id est, csrnis inlirniitalem
ad caput lenticulam dormientibusqaa
oculis objiciehat, et 524 niajestalein divinilalis cjiis, ei sustiilil,
corporis teginine, tanquani spelnncae abdito occulia- ciinciis, egressus de castrls, transivil in cacumiue
bat. Illi ergo, non cognoscenles Dcuni persecuii niontis.

,
sunl liominem; nec mori |ioiuit, nisi in liomine, 2. Quid est hoc? pcrseqiiebantur namque Jud*!
qiiia necieneri |ioluit, nisi iii boniine. Opposuit ergo Chrisluin, sed perscqueudo dormiebant, qiiia non
male qu.Tereniibus lerram, servavitbenc quserenlibus vigilabant corde. Diirilia enim cordis obdorniitioesJ.
viiam. B Dormiunlin vitam veterem, non cvigilaiil in novaiii.
3. Venil Christus, non eos occidit, sed tulil abcis

i. Fiigit e.rgn secundum carnem in speluncam a
scyplium aqu.-e, id esl, graiiaui legis ; tulit el sceptruni
facie Saul, quia passus est usqiie adeo se occultans
Judxis, iii morereiur. Sed quare usqiie ad morlem regale, regui scilicet puiestatem, quam pro maxiimj
viliiii esse paiieiis, ut fugeret a facie Saul in spe- habebaiit, et unde -se prolegcbanl lempoialiier , et
luiicam? Etenim spelunca inferior terra! pars potest quain adversus Deum per incredulitaleni gcrebant.
accipi. Et cerie (quod manifesUim est, et noium Ei dciiide vicior David nosier, de caslris eorum re-
estomnibus), corpiis ejus in menunienlo posi- grcssus, iranscendit lu aliitudincm montis ccelorum.
tum est, qnod erat excisuui in peira. IIoc ergo mo- CArUT XIX.
numcnium spelunca erat, illuc fugit nosler David a De pugna David cum Amalecltitis.
facie Saiil. i. Inlerea fugiens David, dum pergerei cum Acliis
5. Tamdiu cnini perseculi siint illum Judaei, quoed rege Philistinnrum in pr iliura adversus Isr.icl, inr
usque poneretur in spelunca. Sed quid estquod per- surgenles Ainalechiix irrtiernnt in Siceleg, elsuccen-
sccutor ad piirgandum ventreni speluncam ingredi- dcnles eani, caplivarunt orania qiia; eranl David cl
tur, nisi quod iudxi tn Clirislum cnnceptim nientis puerorum ejus. Reversus ergi) Djvid ad perseqiiendns
maHtlam, quasi ndorem feildum einlserunt, ei cogi- C Ainalechllas,invcnityEgy|ilium pucrunilassesceiitem.
tata apiid se noxia, faclis deterioribus, duni Chri- qucin Ani:ilccliiiiB ni?grotiim In iiincrc reliquerant.
stiim perimunt, osienderunt? 2. llunc aulom David iiiventuin cibo releeit , du-
6. Sed tainen David Saulem occidere noluit, et ccmqiie sui 526 itlneris feclt. Sirque Amalecbiias
cuin eum in alidiio occuliatum antro haberet in po- persequitiir, epulaniesque rcperli, ei funditus exstiii-
tcslate, reservare potius quam occidere maluit ; ita guil. Quid esi enim, quud ^gypiius Amalechiiae piier
ei Clirisius, dum esset in spclunca carnls, persecu- in iilncre lassatur, nisi quod amalor pr^seiitis sx>ciili
lorcm populuin In |intestale habuit, et non occidil. peccali sui nigredine operlus, s '^pe ab eodein skciiIo
Scriplum enim erai de eis per prophelam : Ne occi- infirmus despeetusquerelliiquitur, ut ciini eo neqna-
deris eos. Tantuin denique David summitatem clila- quam currere valeal, sed fractus adversitaie torpes-
mydis ojus sllenter abscldlt, ut ostenderet prophc- cai?
tia Cbrlslum Judajos non occldlsse, sed eis tanlum ~j. Sed liunc David invcnit, quia Redemplor nosiep
rcgnl gloriain abslulisse, sicque eos perseculione vcr.iciter maiiu fortis nonnuiiqnam quos despectos a
siia vacuos sede vel iniperio reliquisse. mundl gloria reperit, suo aniore convertil, cibo pas-
7. Chlamydis enim abscisio regui est ainputaiio : cit, quia verbi sclemia rellcii. Duceiii itineris fecit.
lioc eliam alio loco Idem Saul, cuin pcr inobedien- ^ qiiia suum etlain praedicitorem f.icii.
liam peccasset, oslendii. Nam cuni veniam precare- i. Et qui Anialechitam sequi non vuluit , dux Da-
lur, rogarelqne Samuelem ut reverieretnr cum illo vid efricllur, qiiia is quein iiidigiiummiindusdeseruil,
.id placandum Denm, et nolulssel, alqiie, convertens non solum coiiversus iiisuam mentem Di;um recl|iii,
faciem suain, ablisset, lenuit Saul plnnulam vestl- sed pracdicando bunc etiam usqiie ad aliena cordx
menli ejus, et disriipii eain. perduclkQuo videliccl diice, David Amalechliaincon-
8. Et dixil ad euni Saniuel : Disrupit Duminus re- vivaiitem invcnlt, ei exsiinguit, quia Cbrisius, ipsis
gnum Itraet 525 de manu lua hodie, et dabit illud pr.ncdicaniibus^mundi bctiiiaindesiruit, quos nuindus
proximo luo, et dividelur Isruet in duo. Populi ergo comiles habere despexit.
Cap. xvii. N. 3. Nec mori poluil, elc. Alii : Nec iiiiiiMsrcgnum Isiaet a te hodie , el tradidii iilud
niori potuii, nisi in liomine; nec crucijigi potuil, niii in proxiino luo m,iiori te. Arf.v.
honiine. Opposuit, elc. Auev. Cap. xviii. N. 1. 1 ngressus csl., clc. AI.: In castra
7. (irialius lioc loe. cdidit diiupit, et n. seq. ilisiu- reijia, cum donnienleni ojjcndisscl, non percussit, iion
|ji<. Ari:v. occidii, Tro cacumiric inelius Cbset cucunien. Arcv.
8. Vulgita, cap. xv, 28, lib. I Iligum : Scidit Do-
m S. ISIDORI IIJSPALENSIS KPISCOPI
^jjg
CM'11T X\. A fiiiyuntiir mrum rcnim qmrum hnagiiies siiiii iiomini.
De Saute pijlhonistnm consulenle. bus appellanlur, sic liomiiiis piclurn, cum pingilur,
1 Post morlefn auicm Samuelis congiegaii siiiu proprium quodque nomine incunctantir
adliibeliir, et
riiili>lini contr.i Israel. Consiiluili|iie Saiil Doinlnuin, d.ciitir : llle Cieero, i!le Sallustius, ille Aehiiles, 'ille
it iion responiiilei. Cluxsivit auiem S:iul pytlionis- llector,hoc ftumen Simois, illa Homa, cum atiud uihil
saiii, qiine siiscitaret illi Siimuelein. Staiimque susci- sint quam picim imagines.
laliis ait ad eiim Quare inqujelasli mc ul suscilarer ?
:
6. Unde etcherubim, cum sinl coetestesvirtutes, HcKe
Kl quaerilur secunilum liisioriiim utrum pyllioiiissa
ipsuin proplietam de iiirerno evociverii, an aliquam
tqmen 528 «c melntlo, quod impcravit Deus super ai-
cam Jcslttmeiilimagnxrei signijicandivgratia, nonatiud
iiiiaginariam illusinnein fallacia dxmi)iiuiii faci:im.
qunm cherubim itta quoque figmeiila vocubmtur. Ilem
2. De qu:i qiia;stione Leata; iiieiiioria; Aiigiistiniis dumqiiisqiie videt somiiium,non dieit : Yidi imagiiiem
cpiscopus SimplicianoMediolaneiisiepiscopo iiascri- Aiiqustim, sed : Vidi .iuguslinum, cum eo
lempore quo
psit Inquiris, inqiiam, u(riim polucril maHgnns ipiri-
:
(.tlqmd lalealiquis vidit ignorarel hoc
.iugustinus.
lus excilare r.uimam jusli, et tunquam de abdilis mor- 7. Usque adeo mmifestum est non ipsos
hominet, sed
itiorum repagulis, vel receplaculis evocure, ei ul v.deie- imagines eorum videri. Et Pliarno spicas
sedixiividisse
cum Saul.
tur, el Itquerclur
B in somniis, ct boves, non spicnrum,
autboumimagines.
527Nonne majus miiandum i-it quod Satanas
3. Si igilur liquido conslol nominibus earum rerum
qua-
ipsum Dominum a^sumpsit, et constituit super piniiam rum imagincs siiiu easdem imagines appetlari, non niiV
lanpti? Quulibet enimnwdo fcceril, (iiclum est. Ila et rum est quod Scriptura dicit Snmuetem visum, eliain
modus quo Sanuicti faclum est ut excitarelur, simitiler si forte Samuelis imago apparuit ficto macliinamenlo
lalet, nisi forle quis dixerit facitiorein diabolo fuisse li- ejtis qui transfigural se in angetum tucis et ministros
,
cenlium ad Dominum viium unde voluit assumendum, suos ornat velul ministrosjuslitia;.
el nbi voluil constilueiidum, quam ad Samuetis spiritiim Jam vero
8. si illud, inquit, movel, quomodo a ma-
defuncti n suis scdibus exeitaiidum. ligno spiiilu Sauli vera prwdicla sunt, poteU el itlud
•i. Quod si iltiid in Evaugetio nos ideo non conlur~ mirum videri, quomodo dxmones nqnoverimlClirislim,
bat, quia Dominus votuil, alque permisil, nulla diiiii- quem Judcei non agnoscebnnl. Cum eiiim vult Deus,
nulione suce polestnlis cl diviniiatis id fieri, sicut ab eliam per infimos supremosque spirilus
vera aliquem
ipss Judivis, quaiiqiiam perversis alqiie immundis, el cognoscere, lemporalia duniaxat ad istam
mortalitatem
fdcla diaboli fucienlibus, et leneri se el vinciri, et i ludi, perlinenlia, fnciteesl,etnon incongruuin,ut
omnipotens
el crucifigi, alque inlcrftci passus esl; non absurdum justus ad eorum
est el pamam quibus isla pra:dicanluT (ul
(rcdeie, ex aliqua dnpcnsalione divina; volunlatis.pr-
C malum quod cis immiwt anteqtiam venial prwnoscendo
vussim fuisse ut non inviliis, et dominaiite niagica po- pulianlur) , oecullo appnratu mgsteriorum suorum,
lentia, sed votens aique obtemperans occutta: dispensO' itiam spirilibus latibus aliquid divinalionis
impertial,
lioni Dei, quce pglhonissam illam Saulcm
el lalebal, etqnod audiuiit ub angclis prtvnitnlient hominibus.
ipiiilus propheta sancti se oslenderel aspectibus regls, !\ Tanluin aulein audiunt, quinlum omnium Uomi-
liivina eum senlcnlia percussurus. niis alque moderator vet jubet, vet sinil. Uiide eliam
5. Quanqiinm in hoc faeto potesl esse atius fiuilior spirilus pythonis in Actibus aposolorum atlestatur
inteltectus, ul non vcre spirilttm Samuetis excilalum a Pauto apo.-loto, et evnngelisla esse conatur (Act. xvi,
requie sua credamus, sed aliquod phnnlasma, et iina- IC). Miscent isli lamcn fallucias, et veriim, quodnosse
ginariam illusionemilinbolicis mnchiiiulionibus fuclnm; polueiunl, non docendi magis quam decipiendi fme
quam proplerea Scriplura nominc Samuelis nppcUal ,
pronuiitiaiit. Et forle hoc est quod cum illa imago Sa-
quia solent imngincs earum rcrum nominibus appettari muclis Saulem prxdicerelmorilurum, 529'''*"«'""''
quarutit iinagines sunt. Sicul omuia quai pinguntur alque secuin fuluruin, quod ulique fnUum esl.
Cap. x\. N. aliqunm, elc. Al. .inuliqun iina-

1. .4ii : onii-ii, hoc itte, quod cerie necessarium non est.
dicmoniim fnca. Aui v.
giiiaria illusione faltacia AllEV.
2. Auguslinus Simpticiano. Lib. ii, q. 5, etad Dul- ^ i. Non coitiurbal, Nonperiurbai , apud Augustin:
Tiliiini. q. 6. IJRUL. et Luclicr. Grivl.
Ibid. Malignus spirilus. Immundus spiiilus. .\iigiis- 6. Illa qutique figmcnla. Iia apud Angiisl. in qiitest.
liiius ei Eucli., quamvismaligniibidem pusieavocen- ad Dulciliiim. Idiv quoqnc efftgies, apud eumdein in
lur. Gr.iAL. Iibr. ad Siiiiplician. Gria>l.
Jhid. Itepagutis vel. IIx voccs non sunt apud Au- 7.Transfigural se in anqelum. Ila August. ad S m^
giislin. aul Cucli. Grul. plic. Trnnsfufural se vclut augelum, ad Dukil. Grial.
3. enim modo feceril hoc ille, fncluin esl;
Qtiotibet Ibid. Grialius in somnis pro in sumniis; et se velut
iln ct modus qiio Snmueli fiictum esi ul excilareliir aiigelum, quamvis In noia prieferre videalur se in an-
cimiltter tnlel. ila omniiio legendus liie 'cus, cliam I geluni. Arf.v.
rpud Augiisiiniim niancus, iil to facinm esl, (|iiod se- 8. Eliam per infitnos infcrnosqiie spirilus atiquem
iiicl tantiiiii, sed iioii eodeiii iii loco apiid u;niiiii|iie !. r. cogn., utrobique Aiigustlnus. Per infirmos supre-
jiosiiuin eiai, apuil utrumque repeiaiur, aique alier ntosque spiritus, apud Eucli. Grul.
alieri suhsidi isil. Gnui Ibid. Alii, apiid Augusli n, infiTmosinfernosque.
Ibid. Fecerit, etc. Al., fecerit. Facium est islud, ul Alii, infinwiinferosque. Arlv.
frcilareliir. AL: Fecerii , factum esi, itn ul Samuet exci' Ibid. Pro mi/j(<;riorum potioresMss. Auguslini Iia-
tine.tiir, bcnc. Grialius in iioia viJctiir voliiissc:
iniiius IjciiI iiiiiiisicrioni»!, i(( miiiisteria pro miuistris accj-
Quot:bet enim modo fecerit hoc itlc, fticiuin csi. Inicxtu piaiitur. Arev.
;
400 QU/ESTIONES IN YET. TESTAM. — IN REGUM II. *\o
10. Mngno quipiie inUrvntto posl moiUin sepaiari A *-• Sed, quoniam sive iltitil fieri posiil, sive iwn
bonos a malis in Evangelio tegimus, ciim inler super- possil, lamen fallacia Salana: alque imaginum siinu-
iiiim illum diiilem , cum jam apud inftros lormenla tandarum callida operalio dccipiendis sensibus liuiiia-
palerelur, el illum, qui ad ejus jiinuam ulcerosusja- n:s muliiformis imigilat ,

pedeleuliin quidem, ne in-
cbal, jam in requie contliluium, niagnum chaos in- qiiisilionihus diHijenlioribus prirscribamus, ted tamen
lcrjeclum tsseleiletur (Luc. xvi, 20). poliut eiislmemus , lale aliquid (aclum maligno spiri-
H. Aul 51 propUrea Samuel ei dixil : Mecum er.s, tu pytlionissw illius minislerio, quandiu nobis iiliquid
ul non ad a-quaiilalem felicilalis, sed ad parem condi- aniplius excogilare nlque eiplicare non daiur. Ilacc
linnem murlis referaliir, quod ulerque liomo fueril, et stiiu qiix iiiiic de pylhoiiissa et Samuele sciipît
uierque mori polueril,jamque morluusvivomorlemprit- bcatissiiiiui Augnsiiniis.
nuniiabai, secundum ulrumque igilur inlelteclum liabere

5S0 CAPLT XXI.
ciiluin lianc leclionem qui ,
non sil conlra fidem, perspicil,
De morle Saulis el Jonailice.
opiiior, prudenlia lua ; nisi (orle profiindiori inquiiiiioue
iiivei-.ialur ad liquidum, vel posic, vel non posse animain 4. Igiliir Pxorlo praOio, perciisscruiil Pliilistlixi
liuiniiiiam, cum ex hac lila migraveril magicis car- Isracl pl^>ga magiia, corrueruiiti|iie in prxlio Saul
,
minibus evocari, et vivorum apparere conspeclibus , B >^^ i"'>^^^>-'^- Quos deniqne piiis proplie a figuraliler
etiam corpuris tineanieula gesluutem, ut non soliim dellci. Qui cuni potenies essont, et semper liostibiis
videri ra'e'it, sed et agnosci. Et si potesl, uirum etiam prxvalercni, saiiciaii illico ac vulneraii, iii medio
jusli anima non quidem cogalur magicis sacris , sed prxlio corriicrunt.
aignetiir oslendi , occullioribus mysleriis summie legis 2. Quomcdo, inquit, ccciderunt polen'es in medio
oblemperans, ut si fieri non posse ctaruerit, non ulcr- putjnee'! Iloc eliain modo pinin Clirisliaiiorniii ge-
que sensiis in hujus scripturcE iraclatinne admittaiur nus detlel eos qiii , non rcpiignanles d.cmnnibu-», la-
ted, itlo cxcluso, imagiiiaria simililudo Samuelis dia- bnniiir in s.^ccnlo, qiii<d est iubricuin ; ijelboe t\\\\\i
bolico ritu facta intetligalur. monles iuterpretantur tubriii montes.
11. Occultioribiis mgsteriis. Iln Angusl. .id Dulcit. Qii.ne dum miindi desideriis dcriuimt, in
in linjiis
Imperiis, ail Siinpl., ci apiid b.ui li. Griai.. Clirisli cnncii per niiirtein ariieruni.
casii, id esl,
Ibid. Griiliiis distingiiebat prcenuntiabat. Secun- : Et qiiia in eis iinclus rex norporaliler innriliir, ipsi
dum ulruniqiie igitur, elc. Qu;e disliiiclio rclineii ab nmni graiia; rore siccantnr. D>' qiiiliiis et bi>ne
poterit, si lcgiliir:AH< sic propterea , elc. Apiid
sanctiiin Aiigu^tinuni deesl ijidir post Hlniiii/iie; cl
ita clarior est sensiis. Ahev.
q
—
diciliir : jVîjhi; jiii( agri ;)rimi'i(iiHiii. Priiniii:i' quippe
esse iion poaSUiiI, quia superbia' llebritoiuui... pri-"^
mitivos fruclus iion lert, quia in Redeinpinris adv^îi-

.i-i-
12. liiTc suiil qun' tunc de pyihonissa. Sedvidc qu» tu e\ partc maxiina in perlidia remancnles, priinor-
addit postea ad Duicitiuin scnbciis in line quxsiio- dia fidei sequi iiolueruiil. Saiicia njin |ne Ecclesia
nis. Grial. primiiiis siiis mulliludiiie gi'iitiuin fecuiidala , vix
Cap. xxi. N. I. Qui cum polenles. Iiiler Iianc leiii muiidi Juda'os , qiuis invcncrit, suscipit, et
fine
gunlur in Val. pluriiiia Grciôrii veiba c lib. iv Mo- exlrema cnlligenles, quasi reli(]uias fiiigiiiu pniiil.
ral., cap. 4, de inoiMiiim inalcdii lioiio, c|iia; recle De quibus niiiiirum rcliquiis ls;iias dicil Si (uerit :
absuni ab alils libris, ei a Ueda. Nani plaiie iion co- numerus fitiorum hr-iel qunsi arena mnris, reliquiic
iKiTeni. Grul. sulccp fienl. Deliinc iterinn dellet idi^m propliela Saul
Ibid. Deflet. Cod. Flor. iii 1° ct nlii b.rc aildiini, cl Jonalliaii direiis : Quomodo cecidcrunt po'en'ei in
qn:e ohiissa voluit Giialiu> : < Nam rpiid cst, qund medio puguw? Qui cum po:ei:li's ess iil, el jeiiiiicr
ipse David, qui retribiiciilibus inala iion leddid.t, lioslib is praivalcreiit, sauciali illico ac vuluciali.
cuin Saul et Jonailias Iiello occiimberent, Gelboe iii medio pnclio currueriint. Hoc eti.iui niudo piuiii
moniibus mal.-dicii, dicens Celboe monles, nec ros, : (".liiisliaiioruiii, elc. > Pro id cst , ciincli forla-se
nec vluvia veniat super vos, nec sinl ugri priniiiiaruin, legendum, iJ esl,vicli naiii obscurum est cuncli,
;
qiiia ibi abjeclus estctyieus Sciul, quasi non eaet lii :\l~. intiT vcrbum Hebneorum cl primilivos vulf-
vnclus oleo. Qiiid irgo inoiilos Gclbiic, Saul imirii^n- liir scripuiin meiilc; ac l(irt;isse legcnduiii superba
le, deliqucruni, quatenus iii eis ncc los, iicc pliivia Ilebrceorum m ns. Ilaic, ct siinilia fragiiicula, ipia; iii
cadercl, el ab omiii cos viritliiaii> girniiiie seiilen D iiuiiiiiillis Godicibus exslaiit, et a Gnalio aliquaudii
liiC sermo siccaret? Scd iinia Cclboe iiilcr|ireiatur exscribuiitiir, aliipiando iiiniuiiuliir, non ronstal i|iii-
ilecursiis, per Saiil auleiu luutuin el murliiiiin niors dein esse Isidori ; sed iieque dcmon trari polesi i-jus
nnstri Medialoris expriiniliM', iion iiiiiiierlio pei' non esse, cuni a siylu Isidon uuu abUurre.<iii. Aiitv.
Celboc iiiontes superba Judu;oruin corda Hgiianiur.
IN REGUM SECUNDUM.
531 CAl'UT PRIMUM. 2. Quid est igiiur, quod crga exterinra bella labo-
i\'e David lemplum adificel. raiui Divid iiiterdicitur ne doraus Dei ab eo .'edilUa-
!. Posl niorteiii ilaque Saul ungiiur David, cl re- rclur? Templum quippe Dei nos sumus, qui ad
giial , tiansferlque arcam Tesiamenii in civi alein veram vilaiu in ejus iiihabitatioiie conslruiuiur,
siiam; qui cnm vellet templum Domini scdilicaie, rauluattesl;mte, qiii ail : Templum entin Dciiancium
adiiionelur pcr propbctam a Dumino ila Son lu : cst, quod Cifis 105 (/ Cor. iii).
adificnbis mihi domum, quia lir sauguinum cs.
Cap. I. .N. 1. ToliiiD capul e Cieg. , vii .Mural. cap. 10. Gbial.
411 S. ISIDORI !i;SPALENS[S CPISCOPl 412
5. Sed vir sangiiiiium templum Deo sediliciire A leciiim se lavantein, id esl, mundanleni se a sordi-
|iroliibetiir, quia qui adliuc aclibus canialibus incu- bus sxciili, el domum luicam spiriluali conlempla-
bal, necesse esi, ut instruere spirilualiter Eeclesi:ini tioiie iranscendenlcm, alque calcantoni.
non pr*suniat quia nequaquam pure maciilani in 7. Et inclioala ciim illa prim:e convenlioiiis nuli-
,
ineinbro consideral oculus qiiem pulvis giavat, el tia.poslea 533 abeopenitusseparatunidiabolumoc-

siiperjecias sordes lergere non valei manus quse lu- cidit, eamquesibi perpeluo connubio copulavii. Ode-
tum tenel. rinius ergo peccaUim, sed proplieliam non exsiin-
CAPUT II.
giianiiis. Amemus ipsiim David, qiianliim amandus
De peccale David in Bcllnabee. est, qui nos a diabulo per niisericordiam liberavit.
Nunc et pecoalum David qiiid in prophelia
\. ,
8. Amemus isiuin David, qiii tam grave in se viil-
signaverit, quanta possunius bieviiale, perslriiiga- Dus iniquilaiis poenitenlix el bumanitalis confessione
niiis. Nomina quippe inierprclala 532 **''s osien-
sanavii. Sed forlasse qiiis dicat : Si David iiiiagi-
diiiit qiiid eliam lioc factiim pra;figiiraverit. David, qunmodo
nem Cbristi gerebal, niullas uxores el con-
ut diximiis, iiilcrprelalur nia)m foitis, swe deside- cubinas liabiiisse scribilur, cuiu bas res Clirisius et
rabilis. Betlisabee interpretatur puteus salielalis, sivc horrcscat et damnet? Iloc eiiim pro figura fiebat;
puteus sepliinus. B nuilix enim uxores David muliarum geniium ei na-
2. Quanilibci autem liariim noininis ejus inlerpre- lionum iinagiiicm indicabanl, qux per lidem Clirisii
talionein in id quod dicere inlendimiis assumamus, consoiiio jiiiigentur.
saiis congriiit. Nam in Caiiiico canlicorum sponsj, 9. Coiicubin;B vero ejus sigiiificant haereticorum
qu3e ilii Ecclcsia est , vocaiur puleus aqux viv» ecclesias, qux sub Chrisii iioniinis lilulo inanere se
{Cant. iv). Et liuic piileo sepienarii numeri nomcn gloriantur. Sed quia propler carnalia lucra sccian-
in Spiriins sancti significaliune conjungilur, propler lur Chrislum, non conjiiges, sed conciibiiiae vocaii-
raiiunem Pentecosles, quo die de coelo missus Spi- tur. Denii|ue nunc reges, si pliires liabcanl uxores,
riius sani lus venil. concubinas, crimcn est, qiiia jani transierunt li-
el
3. Ad qiiadraginia iiovem auiem, quod esl septies gurae, pro quibus uxoruin vel concubinarum veiiia
sepiem, unum additur, qno uiiilas cummendatiir. In concedebalur; et nunc ,
quia figurx transierunt, ve-
bac ratione vivii apos olica illa sentenlia : Sulferen- nia nulla dalur.
tes invicem in dileclicne, sludcules senarc uiiitalem CAPUT III.
spiiilus invinculo pacis {Ephcs. iv). Dono itaque spi- De Absalom.

riiiuili, lioc est, sepienario, facia esi Ecclesia puteus i. lllud vero quid significei, qiiod parricida filiiis
saiielaiis ,
quia facius est in ea fons aquae salienlis C Abs;ilom patrem insequens, priiiio paier ejns decli-
in vitain a^leinani, qiiani qui biberil, nun silict in nans fiigit ante faciem ejus securus de victoria; qui
alerniim (Joan. iv).
aspiciebat iinperiuni perire, queiii eiiam llevit ma-
i. llrias vero, qui fueril marilus ejiis, quid aliiid gno liiclu, et deploravit eximni parricidae. Scribiiur
qiâm diabulum nominis ejus inierprctaiione signifi- etiam fugisse David a facie bellauiis adversiis se
cat? Iliijus eranl pessimo conjugio deligaii omnes, lilii.
qiios graiia Dei- liberai, ul Ecclesia sine macula ct 2. Et qnoniam scriptum esl de populo Jerusalem :
ruga Siilvatori proprio copuleiur. Fifws enutrivi, et exallavi , ipsi auiem sprevcrunt me
5. Crias namque iiilerpretalur lux mea Dci, lle- Isai. i); Gliiis ergo ejiis impius significatur Iropice,
(
thmus aulem ahscisus, sive qnod in veriiaie iion sie- id esi, populus Judaiciis, qui eiim Iradidit. Absalom
lit,sed a luce sua snperna, quam de Deo habebat, aiiiem, sicui qiiidam iiiterprelainr, iiitclligiliir prt/iij
superbia; nieriio abscisus esl; sive quod cadendo, pax. Quiid mirum videiur in liistoria, quemadmo-
veris viribus pe:diiis, iransfigurat se in angelum dum pairis pax pussil intelligi, qui patrem bello
lucis, aiideiis adhuc dicere : lux mea Dei esl. Ergo perseculus est.
isle quidein David graviler sccleraieqiie peccavil 534 3. Sed qui diligenter ad allegoriam inien-
qiiiid sccliis ejiis eliaiii per piophcla n Deus arguil p duiit, inspiciunt Absalom esse Jerusalem, quae eliara
inrrepando, ei ipse abluii poeniiendo. el ipsa pax iiilerpretatur, a cujiis facie Chrislus fu-
G. VeriinUaineii ille desidcrabiiis omnibus genii- gil, quando, eam patiendo deserens, iii geniibus per
bus, quasi in solario deainbulaiis, qiiia in sole po- fidem successit. Alii Absalom Jiidam iraditorem in-
suit tabernaculum suuin, adaniavit Ecclesiam supcr telliguni ,

quem tanta et lain adniiranda paiieniia
3. Qui adliuc actibns carnalibus incnbat. Ita lib. 0. 7. Ipsum David. AI,, illum David. Quod inelins
Imumbit, apud Gregoriuin. Griai.. videliir. Aiiev.
Cap. I'. li. \. Totiiin caiMit ex Augusl., lib, xxii Cap. III. N. 1. Parricida filiiis... inseqiiens pro
coiitra F.iusl., cap. 87. Gbial. parricidtt filio insequenie, scilicet noiiiiiialiviis
2. Fune, qiwillic Ecclesia. Arfv. pro ablalivu, ut alibi sa:pe. Anr.v.
3. Alii, quemqiii biberit. Grialius, quem qui habueril. Ibid. Qui aspiciebat imperium. Al., quia sciebat
Arev. inipium. Arkv.
4. Alii : Jam vero qiii fueril. Quod Urias allegorice 3. Corpoits el sangiiinis sui fKjuram, boc est, cor-
diabolnin indicavcril, dicium cliaiii iii Allcguiiis, poris cl sanguiiiis siii fncranicnliiiii. 1'ulo aulcm
ruiii. !iO.Ariv. veiba cssc Grxii aliriijus Pairis. Gbiai..
5. Lux mca Dei. .AI., îu' mundi. .\m.v.
, ,
413 QU^STIONES IN VET. TESTAM. — IN REGUM III. 414

Christus pertulii, lanqii»iii Loiiiim, cum ejus cogi- A Unde non bibit oblatam afin.im , sed Doriiino fiulii.
Iflliones non ignorarel , ciiin adliibuil corvivio in significans sitire se Cbristi s:icrificium, non iialiiric
qiio ciirpnris et sanguinis sui (igurain discipulis com- nuentiini, seil illiid sacrificiuiii, in f|no essol reini.-siii
mcndavit et inididit. pcccaloruni, illuin sitirefontcm xlcrniim, non quipe-
i. QiKid deiiiniie et in ipsa tradiiioiie osculum riculisqu:crereturalieiiis,sed pcricula aliena deleret.
accepit, bene intclligiinr paccni Ciirisium exliilMiisse CAPUT V.
Iraditori suo, qiiamvis ille lam sccleratae cogilalionis De psalnw xvii.
inlerno bcllo vastarelur. El ideoAbsalom patris pu 1. Qua;riiur autem cur soins septimns decimns
dicilur, qniapaterliabuitpacem.qiianiille nonbabiiil. psalmus in libris Ueguni reperiatiir conscripliis. Nec
CAPUT IV. inimerilo psalmus isle in llegiioriiin liliris soliis in-
Quod Darid sitirns noluii bihere de aqua veniliir, quia regnum illud significalur iibi adversa-
cistcriicv U( thleliem. riniM non liabi'bimiis. Tituliis eniin ejus est : ln die
i. Iiem ipse Daviil in pr.ilio Pbilislhinorum quaeripuit eum Dominus de manu omniinn inimicoruin
cum siliens conversareliir in bello, et ai|uam quae- ejns, et de manu Saut.
rerel : Qnis inilii , inqnii, polum dabit de lacu, qui 2. Qiiis eniin liguratur in David, iiisi ille qni ve-
est in Betlilcbem? Ei ad porias erat inier laciim et g nil soeiindiim carnein ex seniine David, qui utiqne
David inlerrusus boslis, et incdia lioslillnm cinMer»iit in corpore suo, quod est Ecclesia, adliuc palilur iiii-
sepla castriirnni. Prxciderunt ties viri niuUitiidi- micos? Unde illi persecutnri, qiiem voce maciavit,
liein adversariornm,et liauserunt aqiiani dc. lacu, qiii el, in siiiim corpiis trajiciens, quodammodo mandu-
erat in Buibleliem, et obiulerunt regi biliendam. cavil, insonuit de coelo me per-
: Saulc, Saule, quid
2. Sed rex nobiii bibere, sed profudil illam Do- tequeris?Quando aulem cruetur boc corpns de nianu
niino, disilqiie : Non conlingat mihi hoc facere, ut omninm iiiimicoruin ejiis, nisi cum illa novissiina inl-
sangitinem viroruni, qui abieiuiit in animis illorum bi- mica destrueturmors, ui perveniaiur ad rcgnum Dci ?
bam. Vicil ergo n:ilnram, ul siliens 535 """ l>'be- 536 CAPUT VI.
ret, el exempluin de se prabuit, quo oinnis exerci- De catalogo viroruin fortium.
lus lolerare siiim discercl. Qtiod sialiius vclis spe- \. Deliiiic lexiiur calalogus virorum foriium in fi-
clare, el inlrospicere mysleriuin, siiiebat David, iinii giira sanclorum ;

qui licet virlulum sublimilate pro-
aquam quxestin Bciblebeni,sed oriundum iii eadein ficiant, lamen nsque ad excellenliam divinas Trini-
Deihlebem ex VirgineCIiris um in spiiiluprajvidebat. tatis neqii iqiiam altingnnt. Inde est quod ibi scri-
3.Ergo volebat bibere non aquam nuiniuis, sed plum est ; IJique adlres non pervenit. Quis enim ceqiia-
lavacriim ex latere Clirisli llucns, hoc esl, nnn ^, bilur Domino, aut quis similis erit Deo inter fiHos Dc
aquarum siiiebat elemeiUuin, sod sanguinem Clirisli. (Psalm. lxxxviii)?
4. Quia paler hahuit pacem, quiin ille nnn hahuil. Cah. V. N. 2. Quem voce mactavit. Ita Mss. o. Voce
Verba sunl Augusiini iii Ps:ilm. u. Greg iriiis vero, proslraiil, Eiiclierius, iioii periiiilft eleganier ; •equi-
in prolog. vii p-alin. poeniicnli d. Abîilom autem : tur enim Et in suum corpus irnjicicns, quodammodo
:
patris pax inlerpretatur, nim quod ei pax ul'a rum manducavil. GriaL.
putre fuerit; sed quia quiinlw pncis et palienliiv exsti- Ibid. Voce mactavit. Ita eliam vetits Editin. Gria-
tit, ejus perversitate paler ostendu. Hieronyinus vero liiis iii lexlu conserv:ivit voce prosiravit, quûitUMivis
ct Eu. Iierius non palris |iaceni, .«cd palicm patis in iiola praeferat voce mactaoit. Arev.
inlcrpretantur. Ideui (l.-.idorns), Eiyinolog. vii, cap. (mp. VI. N. 1. Tamen usque ad excellentiam d.vinm
6, pairis pacem per antiplirasin dicliim puiat. Grul. Triniialis nequaquam ulliuijunt. Diversa esl apud Lu-
Cap. N. 2. In animis illorum bibam. Ev •]ivy/_u.i;
IV. clierium allrgoria. Grul.
ccJTuv LXX. Ex quibus suni etiam alia bujiis
Tziofixi, Ibid. In Eililiune Grialii mendose nota in liiinc
loci vcrba. Et animantm periculum bibam? dixit lociiin irrep.ser.il, qua iiidlcîbaiur lolum prn{i» capiit
Vulg. iiilerpr. Ghial. D ex sancio Augustiiio suinpinm; i{U8e nola a nubis
5. Sed lavacrum, etc. Al., sed tavacri aûam ex rejecta esi ad cap. 3 lib. scq., ad qiiod pertinot
latere Chrisli fluentein. Et mox non naluram aquarum quo iii tuco eadom nota aliqiia ex parlc repeiita erat.
fiuentium pro non nalurw jluenlum. Arev. Arev.
IN REGUM TERTIUM.
CAPUT PRIMUM. esscmiis, recnnciliaii sumiis Deo per mortem ejiis.
537 ^*-' Salomone. 2. Idein ipse est ille pacifii nsqiii feril ulraqne uniiin,
1. Snccedii denide Salomon, in qno qiiidcm non- el nifdinm pnrietcm inaccriiu solvens, ininiicilias in
nnlla iinago rei fiilura; facla esi iu eo qiiod teniplum carne sun, lej,'einque niandatorum decreiis evaciians,
afdificavit, el pacein liabuit secuiulnni noinen siiuin. nl iliiiis CMubMct in se iii uniiin niiviini linniinem ,
Salomon quippe iiilerpretalur pacifcus. Ac per luic laciiMis paeeui bis qui longe, ct paccin liis qni propo.
illiid vocabnluin illi verissiine congruil, per quem Ipse m Lvangelio dicit : l'iicem meam retinquo vobis.
meiliatorem ex inimicis, acccptaremissinne peccaln- {Joan., xiv). Ilis et niullis allis lesiinioniis Dunii-
riini , recoiicilianiur Deu. Eteniin cuin iniinici nus Cbrisliis pacilicus esê inunslr.ilur.
Cap. I. N. 4. Iti quo quidcm, u^que ad pacificus, veiba sunt Aug., xvii de Civilale Dci,c.ip. 8. Gr.i x.
41S S. ISIDORI HISPALENSIS KIMSCOri ;i6
CAPUT II. A luit, iini farie quidein per diversas pnrtes ailcnduiu,
De tiiiipli (sdificatione. seil iii uno Inco per posleriora
enlli.ûnlnr; qnid rnim
1. Nam id, quod a;dificavii lemplum eNcellcnlissi- «'i"'' duodccim bnbus quam dnodecim apnsiolos
''•
miim Domino, ei ibi Ciiristum îgnilicat, qui xdilica- credimns ilesignari, qui facie quidem per divcrsa
vit domum Deo in coelestibiis. 538 ^"u de lignis et respiciiiiit, sed iia in labro sniii positi, ut posierio-
lapidibus, sed de liomiiiibus sanctis, lioc est, lidelibus, ribus aduncntiir? Qni iii bac prse^cDti vita ad prae-
qiiilius dicil Apnstoliis : Templuin eniin Dei sanclum dicationis oflicinm iii diversis niundi partibiis sunt
eit, quod estii ros {I Cor. iii). divisi; in illa vcro vita, qu;e Imic vitic posierior csi,
'i. Quod vcro eadein domus japidibus dedolaiis quia posl li;inc videbitur, in aelerna gloriae unitate
atque perreciis xdilicnla est, ct niallens, et seciiris, conveniunl.
et omne rerramentiim non cst audituni in teinplo 8. Per divcrsnm ergo mundum prxdicando respi-
Di'i, cura xdilicarctur; qnid cnini domus illa, iit
ciiint, sed in unum perveniendo cnnsistnni. Ideo au-
prxdicinm cst, nisi sanctain Ecclcsi mi, qiiam in coe-

tem nerci, quia clamor praedicaiionis eoruni in loio
le^libus Dominus iiibabitat, ii;jurabat? Ad cnjns :ctli-

mundo iiisoiiuit, sicul scriptuiii est : In omiiem ter-
ficationem electorum aiiimx, qnasi quidain expolili rain exivit sonus eorum (Psatm. xviii). Labriim autem
lapides, diTerunlnr. B orbem terrae iiiteHigimus, cnjus anibiluni Instrave-
5. Quae cnm xdincatur in coels, nullus iliic disci- ruiit apostoli, docentes gentes, ul baplizarentiir iii
plinx malleus resonat, qnia dolatiati)ne perfccti illuc noQiiiie Palris, et Filii, etSpiriiussancii.
lapideg ducimur, ut Incis jiixla nieriium eongmis CAPUT III.
disponamur. llicenim foris tnndimur, nt iiliic sine Ve sapientii Salomonis.
rcprebensione vcnianms. Aliitudo aiitem lcmpli bu- 1. Locutus esl auteni Salonion tria millia para-
jiis doniinici ad lidem referlur, longiludo ad spein bolas, et fiieruiit rarmina ejus qniiique millia ; quid
,
latiiudoad cliarilatcm. Ilis enini Irihus virtutibus, enim per tria niillia parabolas, nisi pleniindo fidci
in lege et in Evanjjeliis a Cbrisio tradiia designaturT
qnasi lincamenlis, sanclx Ccclesise coelestis instru-
ciura cnnsurgit. Qu:e dum tota muliipliciter per allcgoriarnin sensus
4. Porro quod parietes lenipli interius rgno lcgun- sub myslerio Trinilatis disseritur, quasi tria millia
tur , boc ob niyslerium dominica; crucis imaginainm pnrabolae nuncupaniur.
fst, sub ciijns tulela iirotcguntur omnes samti qui 2. Carmina aiitem ejns quinqne niillia pro quiii-
,
indisriiplae pacis persevcrantia, tanquani lapides vivi qne sensibus corporis intelliguntnr : quos qni iii di-
in structura Ecclesi.x", unila'e fiJei solidanlnr. Et bc- vcrsis virtntibiis bene rcgii, bealus est, el per eos
re inierius vesiiiur ligno templum, qnia corde credi- G quasi quinque millia carinina Domino canit. Dispu-
lur ad jnsliiiani. Quod vcro tempore iledicationis lavit autem Salomon a cedro usqne ad byssopuin.
gloria Domini iinplcvit dnmum, gloria Ooniini intel- CeJri nomine cclsiiudo gloriac iii eleciis accipitur,
ligitur Cbristus , cnjus fide replelus cst iinivcrsus sicul et Propbcta lestatur, diccns : Justus, ut itatma,
inundns. (lorcbit, et sicut cedrus ,

qiiw est in Libimo, multipli-
5. Dc qna gloria ciim pro adorato vitnlo Domiiium cabiliir (Psalm. xci). llyssopiis autem lierlia linnii!is
precarelnr Moyscs, iit parceret popnlo pcccatori, estsaxo bxrens, qua signainr bumiliias Clnisti.
respondit Doininu> : Propiiius ero ilHs ; vciuiiiiamen 5. Redemplorquippe noster a cedro usqnc ad liys-
vivo egn, et vivit nonicii mcnm, quia iinplcbitnr snpum dispulavit, 540 1"'^ '^'' allera exccllciitia
gloria mea umiiis lerra. El sepiuagesimus priiniis coelcsiis gloriae usqne ad cariiis huinilitatein dcscen-
rsalmns caiiil : ImpUbitur gluria ejus omnis terra. dendopervenil, siqiiideinet cedri nomine pravoruni
(Pialm. Lx\i). Unde cl angcli clamabant paslor^bns: snperba elalio dcsignalnr, sicul pcr David dicitur :
Gioria in excelsis Dco, et in tcrra pax homiiiibus bonce Vc.r Doihini confringenlis ledros {Psal, xxviii).
volunlatis (Luc. ii). 4. A ccdro it.iqne Chiistus usqucad hysso(ium dis-
6. Quod antem nebiila implevit domum Dei, et iion putavit,qiiia ipscpravorumcordjet hiiniiliumjiidicat.
poterant sacerdotes minisirare propler iiebulain, hacc ^Superligna aiilcin di^^pnlavit , dum in cruee pcpcn
senientia superlios JiKbcoruni pontifices ac doctores dit. Tiinc enimiiiccdi-osaccnliarroganiiain incliniivii,
iiisiuuat, qui diiin nalivitntis Cliristi sacranienla iii- qiiani eliam ad byssopi iiumilitalein, id cst, usquc ad
vesiigare despiclunt, dcliitiim fidei suae 539 '"'- crucis stultitiaiii ac conlein|itibiIem tidcm deduxii.
nisieriuin per erroris nebnlam pcrdidcrunt. Iia cnim CAPllT IV.
coium nientes infidclitatis c:iligo replevit, iit exigen- De judicio Saloinonis.
liliiis propriis meritis non agnoscant cultum cre- 1. Legiinr quoi|ue idem sa|iieinissimus prinium
diilil.iiis. babiiissc judicinni intcr diias niiilieres dc pieiaie cer-
7. Qnod vero Salomon idcm iii eodem templo duo- tantcs; quaruin in uiia dilcctio ardebat, iii aliera
deciin bovcs ncreos fecit, qiios in aereo labro consti- simiilatio subriplcbai. Iii illo eigo judicio Salomonis
Cap. II. N. I. iVniii id, quod adifieavil, usque ad verba sunt Creg., xxxiv Moral., cap. 20. GnuL.
esiis ros, Aiignsl., ibnlem. GniVL. IbiH. Dedolaiis. Al., dolalis. AnKV.
Ibid. Alii, exielleiitiasimo. .\{\t\. Cac. IV. N. I. VkI. Aiig., .scrin. 200 de tcmp.
2 Qiwd vcio eud.m domus, ui^que ad tejiiamui. Grial.
417 QU^STIONES IN VET. TESTAM. — IN KECUM 111. 418
Cliristi ngiira fuit, ubi mulier ilia iinproba, plebs A temporibus (^xstilit prius bonum, et posterius mii-
seilicet Synagogs, vel baereticorum, versc mairis, lum, lioc in Ecclesia in isto sxculo adhuc siinul et
hiic est, Ecclesiae, filium appeiebat, quem iion ul uiio leinpnre ostendiiur.
reservarei, sed revera, iil iiilcrimeret, cupiebat. 4. Nam bono illius bonos Ecclcsia;, malu aiiicm
i. Sed sicut, gladio Salomonis dirimeiiie, proprise illius malos Ecclesix slgnificaios puin : lanquain in
niatris gemitu teste verus reperlus est partus, ila et unitaie illius arex, sic in uno illo boinine, bonos in
spiritu Jesu Cbristi docente, plerumque lii qui a grnnis, malos in paleis, aut cerie in unitate uniui
iiiatre seducii et capii sunt ei rore baereticorum, non- spgclis, bonos in irilico, malos in zizaniis.
iiuiiquam niereniur pro semelipsis gcnicutcin reco-

gnoscere Ecclesiam matrem. Unde saiis coiivenien-
542 CAPUT VII.
De divisioiie decem irihuum.

tcrqiie apparel banc muliercm b*re'.icorum, vel Sy-
iingngx (igurasse inipietatem, qui et suos iiequiter
4. IIIuil vern, qiiod post morlem Salomonis decem
tribus a templo separaix sunt, et dii:e relici», saiis
nuiriendo interiniiint, ct alienos quousque perdaiit,
indicat qiiod de luta illa genle Apo$loli:s ait : Rcli-
illiciendo persuadent.
quce per cleciionent gratia- saltce [ucla: sunt,
CAPUT Y.
De regina Austri.
B CAPUT VIII.
De Elia et tirlutibus ejtii.

1. Regina autera Austri, qux ab inlervallis uhi-
1. Quid aulem signiricaveriint magiii illi ac insi-
mis eiciiaia veiiiens , Salnmonis audire S3|iieiitiam
gnes prophetae, qui eiiam mirabilia multa fecerunt,
coiicupivii, jani lunc per illam 541 venlura de gcn-
qux Elias, ei Eliseus discipulus ejus?*Pa5citiir enim Elias
tiiius regiiia desiderans Clirisiuin figurakitur,
juxta Prophetamesicircumamicta \arietaie iii vesiitu
tempore famis a corvis mane aflerentibus paneui,
dcauraio (/'>a/. xliv), ei populi sui et paternx doinus

ei ad vesperum carnes, ut inielligas illic Christuin.
oblita.curreljat cum barbara geiitc, iion aniiiio; qii£

2. Cui quodammodo salulcm nostram csuiienti
confitentur pecratores, fidem priiniiias spiiiius nuiic
iii aperlo peregrina , sed in occulio sanctoruin lieri
babenles ; iii fine autem velul ad vesperam sxculi
civis oplabat.
cainis resiirreclionem. Miiiitur Elias pascendus ad
2. Unde non solum prxmio ccelesti resurrectio-
alienigenam viduam, qiix volebat duo ligna colliêre
iiis beaia, sed eiiam potestjie apostolicj de Judxis
priusqiiam moreretur. Non bic solo ligni nnmine ,
ailulteris juilicandis ipsius ore judicis digiia cense-
sed eliam iiumero lignorum signum crucis eipri-
tnr, qiiia Cliristum iii Salomune mirata, verum re-
iniiur.
ginaB c(E'e>tis .-illectum in iinngine mystica Ecclesiam
q 5. Benediciiur farina ejus et olenm , fructus ct
prx'videntis implevemt.
hilaritas cliariiatt« ,
qiix cum impenditur, non defe-
CAPUT VI.
dicilur Hilarem enim datorem diligil Deut
cisse :
De caierit operibut Salonwnis. {II Cor. n). Vidua aniem ista , ut opinor , Ecclesia
1. Jam porru de ca-teris operibus Salomoiiis quid signilii alur ,
quam Cbristus nnn frumenii sed verbi ,
dicaiii, qiieni vchemenler arguit sancta Scriptura paiic pascebat. De qua dicil David Viduam ejut :
aiqiie cundemnai, et niliil de pcenitentia ejus vel in benedicens benedieam (Psal. cxxxi). Illam scilicel vi-
ciiin indulgeiitia Dei omnino commeinorai? Nec dnam qiiam Apostolus ait, mortuo virn, quibiis velit
prorsus occurrit quid sallein iii allegoria bnni signi- nupliis liberam esse(Roi)i. vii), quia, desinente lege,
licet lia.'C ejus ileiida subuierslo. Msi forte qiiis dicai cui finis est Christus , ad gratiac libertaiem traiisi-
iiniliires alienigenas, quarum amoreexarserai,signi- lum faciens Ecclesia, Chrisln, qiiasi vidua legis, nu-
licare Ecclesias electas de gentilius. psil. Ilujusnunc in vasis oleum graiix et benedictio-
2. Posset lioc fortasse iion absurde intelligi, si nis farina non deficil, in oiiinibus foris genlibus
ill.i; propier Salomonem desererent deos siios , ei fainx manenie.

coleieiit Deum ejus. Cum vero ipse propier illas of- 543 ''• Qnarum cibi vilx esuriem et liJei Trini-
feiidit Deiim suuiii, ct coluit deos earum , non est ^ talis incdiani congrue pncfiguravii illa qiioJain irien-
qiiid inile boni conjeciari possil. niu fanies. Quod vero per Eliam in tempore sicciiatis
5. Nec tameii iiibil arliitror significare , sed ma- nubes illa appaniii, ei poslea fulura; pluvix signum
luin , sicul de uxore filialiiisque Lot diximus. Appa- in vestigio lioniinis oslensum esl, sig'iificabat quod,
ret ciiiiii in persona hiijiis S:iloinniiis iiiira exrel- nasceiile Cliristo in vestigio liomiiiis, ad terras iinber
leiiii:i, et niira submersin. Quod igiliir in illo diversis decoelo descenderct, qui iins a peccaio mundarct.
Cap. VI. N. 1. Jam porro. Totum capul ex Augusf., Cap. VIII. N. ?. Non defeciste dicitur. AI., non
XXII coiilr. Faiist.,cap. 8ti.(>RiAl.. dejicil. Akev.
Cap. VII. N. 1. F.x August , xiiconlr. Faust , cap. 4. Qui nos a peccato niundarct. Al., qui fidc sitien-
XXXIII. Cri.il. tet animiis irriijaret. Arev.
il9 SANCTI ISIDORI IIISPALENSIS EPISCOn 4-2J
IN REGUM QUARTUM.
544 CAPUT PUIMUM. A saluti Dei, id est, Eliseo, Judaeorum liabuere perso-
be duobui tiuinquagenariii combustis. nain, quia crucem Domiiii Salvaioris subsannabant.
1. Miltll rex im|iiiis duus qMiiiquagenarios ciim Quod dicuiit : Ascende, calve, asceude, calve, quia
subditis sûis niilililius, ul cxliibeaiit Eliaiii, qui diin Calvaria; loco Clirisius ascensurus erat in cruceni.
viiio igiie cuiisuiiipii suiit ; terlius autein missus sal- 2. Quod vero coiiversus maledixit eos Eliseus, el
vatur. veiierunt duo ursi de silva, et interlecerunt quadra-
2. Quiiiquageiiarius namque numcrus poenitentix ginta duos pueros biasphemantes; ita et Clirisius
toiifessio e>t, quo declaratur remissio peccatoruui. post |iassioneiii suam , et resurreclionem ex mortuis,
Judaei ergo iiolenles Clirisium Deiim csse peifecium, posiea quam ascendit in coelos, sicut Eliseus ascen-
lec piiiicipein poeniteiiiiae, dicunt ad euni: Quinqua- dit Bciliel, id est, doinum Dei, conversus maledixil
ginla aimos nondum habes, el Abraham nosli (Joan. Judxis. El quadragesimo secundo aiino ascensionis
viii) ? Ili ruturo divini i^nis iiicendio evstinguunlur. sii:c immisit duos ursos de silvis gentium, Vesp:>si.i'
Tenius auiem quinquagenarius, quia coiiversus ad nuin scilicel, ct Tituin, eosque crudeli strage dcje-
lidem Triiiiialis poeiiltentiê sacraiuenta cogiiovit, ceruut.
indulgeniiam ineruit. 546 CAPUT lY.
5. ûxritur autcm cur Elias vir sanclus super B De morluo resuscitalo.
quiiiquageiiarios inalcdictionis senieiiiiaiii sic intullt, 1. Mitiit Eli-eus per servuin baculum super mor-
ut perireiit, dum scripluin sit : Beuediciie, et uoliie tuum, el non rcviviscit : veuit ipse, conjungil, et
maledicere. Sanclus ergo Elias nequaquam illos se coaptat se mortuo, et reviviscit. Misii serino Dei le-
iiisiigaiite maledixil, sed quod iu diviiia prxdestina- gein per servum suum, ei non profuit in peccatis
tione cogiioverat, proplietando prxdixii ; iii Dei eniin mortuo generi humano.
disposiiione erat ila perire ei quinquagenaiios ad 2. Veiiit ipse descendens de coelorum subliniiiate,
Eliae voccin, et Simonem ad Petri sententiain. Liide quasi de montis altitudine, humiliavit se ipsum, cnii-
Hon uliionis voio sancti maledicunt, scd Liquuntur furmavit se nobis, moriuisque inembris sua menibra
quod iii Dei voluniate esse noverunt. composuit, nostrxque morialiiaii de suo corpore me-
545 CAPUT II. diiiiiara aptavit. Denique super monuum sepiies
D',' Eliseo , {t aquis saiiulis. oscitai, et sepiiforincm Spirilum bumano dat generi,
1. Postulalur Eliseus a populo, ul aquas Jcriclio per quod vivificaium a morte peccalum resurgat.
Etei iles, el malignas sanaret. Accepit vas rude fictile, CAPUT V.
et adjecit iii eo salem, el demersit illud in fiuniine, De ferro exsiliente e flumine.
et siatim sanatx sunt. C 1. Cum securibus ligna cxderentur, de ligno fer-
2. Quo facto praeiiuntiabat proplieia quod Verbum rum exsiliens iii profundum fluminis mersum est,
c.iro lierei, et liabitaret in nobis : inde in similiiudi- atque in ligmim, desuper ab Eliseo projectum, re-
iiein Yerbi saleni, id est, sapientiara dedit; in vas rersum est. lia cum impios Jud-êos per corpus ope-
ficillc, in corpus scilicet bunianum, immittens in rata prxseniia Chrisii, tanquam infructuosasarbores,
aqiiam demersit, quod quidem significabat quia om- cxdcret, quia de illo Joannes dixeral : Ecce securis ad
v.es. populi, qui sub ligura aquaruiu in toto niuiido radicem arboruin posiia esl (Luc. iii), eis interveiiieiile
steriles erant, per Christi iiicarnationem fecunditaiem passione corpus ipsiim deseruit, alqne ad inferni
el bcnedictiouem accepturi essent. profunda descendit, quo in sepullura deposito, lao-
CAPUT IH. quam ad manubrium spirilu redeunie surrexit.

De parvulis malediclis.
CAPUT VI.
i. Ipse quoque Eliseus figuram Cliristi ge;sit. De- De addiiiune xv annorum EzecUiit.
iiique vocabuluin ipsum salus Dei inlerpretatur. Sa- 1. Decumbentem in lectulo Ezechiam, graviipie
lus auiem Dei quis est alius, nisi Filiiis ejus, qui et xgritudine laborantem, 547 ^^ persuna Dumiiii
Salvator utique vocatur? Parvuli vero illi illudciitcs Isaias propheia adorsus est, et prxdicans illi quud
Cap. I. N. 2. AVi,- principem pcenitenlim . Ita libr. o., D2I0. Gfiial.

et Ueda. Nec priucipem iudulgenliiv largitorem, apud In inferni pio-
Ibid. Alii, ab eis pro eis. Et postea :
Enclierium, qua; scriplura videtur alierius inierpie- fiindum descendens, quod spirila redeunte surreiit.
. lalin. Grial. Arev.
5. Owiiridjr autem, eic. In niultis Mss. omillilur Cap. N. 1. Decumhentem, elc. La omnino le-
VI.
tolus liic iiumerus usque ad linein capitis. Ahev. gendum ex Cassiano, cujus sniit verba, cullat. 17,
Cap. III. N. 1. Vid. August., XII coiiir. Fausi., c. 25, quomodo etiam lib. i, cap. 2, de Ochozia idciii
cap. 55, et serni. 201 de lemp. Gri.vl. dixit Oecumbenli regi exposita veslis qualilale com.
:
2. Sicul Eliseus asccudit. Al., siciit EHseus ascen- periusest. Gbial.

deiat. .\nEV. Ibid. Decumbentem. Al., recumbenlem. Al., recmn-
Cvp. IV. N. 1. Es eod. Augusi. lib. contr. Fausl., bentc. Et inox l zechia, et laboranie. Poslea, ille a„-
et sernion. 206. Grial. tem eioruus, ut sit noniiiistiviis absolutus. El, viium
Cap. V. N. i. E\ eud. Augusl. capile, ei sermoiie dcprecanlit. Arev,
;
«al QU/ESTIONES IN VET. TESTAM. — IN ESHUAM. 422

inntercliir; illo auti'm exoranie Domintim in ipso /i bram legis priscx Chi istiis descendit , ac rursiis pnsi
pta;biiiuio lermino moriis, (onffsiim Doniiniis vocem restiirectidiiein suamsol jiislitia^ Cliristus pcr eosdfin
ejns aiidivit, et qiiiiidecim annos vilae d^-prfcamis gradtis siirsum asceiidit in coeiiim, et otiinein illapi
[Forte dcprccanti| exteiidil. Qui tmmerits quindecim umlitaiii lcgis veritalis ndiis illiislravil, i bsc}ii'a re-
aniinruiii quid sacraincnti comineat mysleriique co- velatts, clausa reseratts, et oiniiia lei ta denudaus.
gnoscinius.
CAI'UT VII.
2. Nam , ut Aposlolus ait : SecHiidum qiiod quis ope-
De divitiis Clialdaîs ostensit.
ralus fuerit, ita recipiet {Rom. ii). Ideoque iste rex,
quia Dccalogura legis cuin quinque 1. Qiiod Ezecliias diviiias suas Cli:ild:eis jacianlia
libris Moysi in-
(egra coiiservalioiie compleverat oslcnlalioiiis proilidil, el proplerfa periluras per
, ideo quiiidecim an-
nos secunduni ICRis niimcrum, qitain cusiodierat, ad
prophclaiti audivii, sigiiifical Dei servuin, qiii dum
viiani aiicios accepil virluies vaiise glorije siiidio maniresiaverit ei prodi-
: per qiiod (iguraliter scirenius
quia quiciinque per numeri isiius mjsierium toiius
derit, mox eas pcrdere, etd«inotics operitm suoriim
doniinos facerc, sicut ille per ostonlationis appelitum
legis pleiiituilinem cusiodiunt, oeternae saluiis pije-
tbesauros suos csse sub doiiiinio Chaldxorum fecit.
niium cnnêqiiutitur, ac per legis consummalionem
ad vitx 3eiern,'R plfnitudinem transeuiit. B CAPUT VIII.
3. Ciijus qitidem regis pro signo confercitdae salu- De transmiijralione Israel in Babijtoniam.
iis deceitt grailiis domiis su;v, iii quibus unibra de- \. Jam ipsa in Babylonium transmigratio, quo
scendere coiisueverat , sol reiroisum ad oriuiu , unde etiam spiritus Dci per Jeremiam propheiaMi jubet ut
dcsceuderat, regressus scribitur. Qui numerus quid pergani , ei oreiil pro eis ipsis in quorum regno pe-
inysTrii liabeai videamus. legrinanlur, qiiod in illorum pace etiam pax e^sel
i. Nain giadus isti teiiiporum ordines sunt, per istorum , et xdiftcareiii domos, el novellareiit vineas,
quos unibra ligiirarum Cbristi descenderal, et per et planlareiit horlos, qiiis non agnoscat quid prxli-
quos iteruiu sol justitix Christus posi resurreclionem guraveril, qiii aitctideril veros Israelitas, in quibus
asreiidit. dolus iion esl, per apostolicam dispensatioiiem cuin
5. Primus iiaque gradus descensionis de Deo in evangelico sacramento ad regnum geiilium transiiti-
»niigeio fuit, quia niagiii con>ilii angelus cral [Isai. grasse?
IX, 6). Deiiique cl Jiicob sic loquitur : Et dixit, in- 2. Uiide nobis Apostolus lanquam Jeremias repli-
quil, angelus Dei : Eyosum Deus, cui unxisii titutum, cans dicii : 549 ^"^" ^"'9" Pf'""' 0'«'i'ti»i fieri depreca-
elvoviiiti votuin (Geiies. \\x\), utel angeluin el Deum tiones, adoralionet, interpellationes, graliarum actiones
osienderel. Secundus gradus descensionis de angelo Q pro omnibus liominibus, proregibus, el liis qiii in subti-
in patriarcliis fuit, quia iii omnibus, ut ail Aposto- mitate suiit, ul qnietam et tranquillam vitum agamus in
lus, ipse esloperatus (/ Cor. xii). emni pieUile et cliaritule. Boc enim bonuin et accepluin
C. Tertius iii legis datione, quia el in iege ipse lo- est corain Satvatore nostro Deo, qui omnes lioniines
cnius est. Quarius gradus in Jesit Nave, ut popiiliim vutt saleos fieri et ad agnitionem verilulis venire
iu tcrram reproinissionis itidiiceret. Quintus in judi- (/ Tim. ii).
cibus, quia eunidem populum per eos ipse regcbai. 3. Ex hocquippeetiam illis credenlibusconstructa
Sextus in rcgibus Juila;orum ,
qiiia in eis ipse regiia- suiit domicilia pacis, basiliciu Cbristianaiuin congre-
bai. Sepiinius iti proplietis, qnia per eos est nun- gaiionum, et noveIlat;e vineae populi lidelium, tt
(ialus. 548 Octavus in ponlilicibus, quia ipse siini- plantati horli. Ubi eiiain intur omnia oiera granuiii
rnus sacerdos esl Patris. Nuiius in liomine. Decimus illud sinapis rcgnai, sub cujus uuibraculis longe la-
iii passione. leque porrectis etiam aliipeta superbia geiiiiiiin,
7. Pcr bos cnim decem gradus, quos ipse per um- laiiquain in coeli volaiilibus, confugiendo requiescii.
Locus Isaix in Vulgata Adinirabitis, consilia-

5. : $vtingelicoGrialius edidit Evangetio. NonnuHi Mss.
rius,Deus forlit. Arev. Evangeiio, oiiiisso sairamenlo. AnEV.
Cm. vii, N. 1; Qui dum. Furiasse dclendum qiii. 2. Vulgaia Obsecro igiiur primo omnium fieri obse-
:
AUEV. crationes, oraliones, postulatioiies... regibus, et liis,
C\p. viil. N. 1. Jam ipsu in Dahylnniam transmfjr. qui... pielale, et caslilale. Hoc enim, elc. AtiEV.
T.uuin piDpe capiit ex xu contr. Faust., a cap. 34 3. C*i)is/ia)i(jr«m. Grialius edidit, Cliristiunorum
nsipie :id 5ij. GuiAt,. el itifia allipeliix pro attipela ; nu\, ui alii liiLciii,
hiil. Qui atienJeril. AL, ijui altendere valeat. Pro appeiila. Pro confugiendo, AI., confiiendo. Anev.
IN ESDRAM.
550 CAPUT PniMUM. prnpheiiam redilnr «x captivitale, et lemplum re-
De LW annis capiiviialis. tiovalttr, qiiis (idelis Cbristi itnn itilell'g:it post evo-
\. Jam quod post l\\ aniios seciiiidiim Je:'emix luta leiiipora quiC septenarii dieruui numeri repeti-
Cap. 1. N. 1. Nam qnod etiam, iisqtie ad compun- Cnui..

gur, verba sun: Augnst., xti coulra Faul.pC. 36. Ibid. Grialiusitt lexUi jniu quod post, in not. hoii
423 S. ISIDOUI QU-EST. IN VETllS TEST.\M. - DE MACII.\n^lS. 424
lioiie Iranscurrmit, eiiain nobis, id csl, Ecclesix Dei A cullni niancipata, rex Bal.yloniiis illalioliis csi, qiii
ridelium popnliini erroriim captivitaic vinciiim de

ad illam coulestfni Jorusalem cx linJHS sseciili pere-
giiiiaildne rcileniidiiin? • Jeiusalcm, id e-l, Ecclcsiain, in Babyloniain, id est,
2. Per qiiem, iiisi per Jesnm Chrlsiiim vere saccr- coiifnsioiiem lia;relic;c pravitaiis, ahdiixit.
diilem inagnum , cujns figuram gerebat ille Jesns 2. Sed et pariem va-onim, i>l est, sacramentorunj
sacerdos magnus illius tciuporis, a quo lemplum siniiil cnin captivis aspoilavit. Nam \asa saeramen-
a^dilicalum cst posl capiiviiaieiii' Qnem pioplieia toruin ipsa sacranienia sigiiificanl, per quae diviiii
Zacliarias vidil in sordidn liabitu,deviclorinc diabolo, ciiltiis perrcciio adimpleiur. Dclulerunt namqne ei
qiii ad ejns accusaiionem slaliat, ablalam ei sordi- eis iioniiiill:i secuin lixretici. In primo nnmcn ipsum
d^m vesteni, et dalum iudumeuiiiin lioiioris ei glo- Clirisli, quo se Clirisliaiios ulique dicuut, asportave-
ria; ; sicui corpiis Jcsu Clirisii, qiioJ esl Ecclcsia, riiiil legcin, Evangelium, Apostolum ,
psalterium,
adversario in finc lenipornm per jiidicium supcrato, biiptismuin, ameii, alleluia.
a luclu peregriuatioiiis in gloriaiu senipilern* saiu- CAPUT III.
lis assuniiliir. J)e reditu populi iii Jerutalem.

.1. Qiiod eiiam in psalmn deJicalionis donius aper- i. Cum auteni rcspectu Dei, ignoranlix conrusione
lissiine cauiinr : Converiisli luctiim meum in gaudinm B reicta, populiis ad Jeriisaleni, id esl. visionem pa-
milii, coiisiidisti saccuiu meum, et aciinxisti me lcc itia, cis, qua; cst Ecclesia Dei vivi, duce Doniino, redire
ul caniel itbi gloria mca, et non compungar ( Vsal. xxix). fe^tinat, hxe vasa, ij est, sacramenta, secum defe-
CAPLT II. reus, non immutat, seJ reportai utique iiitcgra ; nec
De vasis Domini in Babyloniam deporlatis. coiifringit, quasi in nielius renovanda; sed ea tem-
i. Quod autem vasa Domini sacrificiis, vel sacra. plo restituit , usibusque divinis accoinmodat.
mcuiis niyslicis deputaia, rex quondam Babylonius 2. lia ut ea secnm non perdita, sed eiiam apnd
deJcruâlem abslulisse, 551 pariierqne cum ca- impios servata fuisse, plebs restiiuta congauJeat.
ptivis. abduxisse, et suis usibus dopulasse legilur, Wec delemus Evaiigelium, nec oblitteramus Apo-
miseiaiile auiem Deo, post solutam capiivitatera siolum, amen quoque et alleluia non cominutamus,
vasa illa relata sunt noii confracla, et divino rursura bapiisma non ilcramus.
îiorf eiiam post. Alii, jam quod etiam posl. Pro Jere- Q Cap. ii. N. 2. Alii, quo et Christiani utique dicuntur.
iiiiie alii liabent Esdrw. Ari;v. Abev. /
2. Alii, Christum rerum sacerdotem. Et mox, stabat Cap. N. 1. Relieta. AI., reliclus, ut intelligalur
iii.
ollala ci sordida vcste dalum. Arev. rclictUS populus. Arbv.
5. Alli : Caiitem libi gloriam meam. Abev.
DE MACHABiEIS.
552 '• Dc Machabaeis aulem quid frairibus lo- D qux rerum ordine per sua tempora cucurrerunt ad
qiiar, qui sub Antiochorege pro sacris legibus dira mysticas sigiiificaliones interpretaiido veriantur.
lormenta perpessi sunt? Maler pia cum diversis sup- Iloc forte Judxi possuni dicere, sive Pagani.
pliciis urgereliir, noii solum non flevii, scd et gau- 3. Els autem qui se Chrisiianos esse voliint pre-
dcns liortaliatnr ad gloriam passionis. mit cervicem apostolica aiictoriias, dicens : Omnia
2. Sic et maler Ecclesia gaudei, aiqiie in martyri- hoec in figura contingebant illis (/. Cor. x); et li.icc
bus suis collitatur, majoremque gloriam pcr inarty- omnia figurx nostrae fneninl, in quns finis sxrnlo-
ria filioruin consequitur, dum eos per septiformem rum omnium venil, suiitque universa mysteriis con-
Spiriluni superasse diabolum gratulalur. Quis potcrit summata per Dominum nosirum Jesum Christum,
('iiinla qux illis veteribus legis et propbctarum libris cui laus esl, et honor, et gloria, regnum ct potestas
ligiirate annuiitiantur ,
qiianlalibel breviiate per- cum Patre et Spiritu sanclo in sa:cula sxculoruin.
stringere? Nisi quis forle putat ingeiiio ficri, ut ea Amen.
\. Quid jratribus loquar? Al., fratribus quid eloqua- Codcx Florentinus in-folio, quo sxpe
clarius esl.
niur? Aiitv. usus sum, ethlbetin fiiie noiam quu asseriiur de- ,
2. Qitis poierit omnia, nsque aJ figurce nostrce fiie- scriplumeum fuisse ex exeniplaribus satis fidis Mathiie
rimi, e\ eod. lib., c. 37. Gbial. regis Uunyarice. Quo ejus preiinm cominendaiur.
3. Qui se Chrislianos. Alii, qui Chrisiiani, quoj Arev.
:
7^5 SECTIO I. — THEOLOGIA MARIANA. 746

Qiioiiiani vlmo eiiiii adliiii- \irgo in liorlii Eva di- Anleijuam conveiiiienl, tnten!.: e;C tn uleri liaben;.''
geict, pcr comuniaeiain .ipiul Dcimi offoiHloiai, ob c:im causim a.lditiir , ne illorum invalesceiel
i.ico graliiv propria al> Yirgiiic niaiiavil oljedienlia, opinio (jui iiicarnalionis myslerium arbilrantur.
poslqiiaiii circuinfusi coipo:c Veihi siinpilcrnip- virili opera inlcrvenliique perfcclum. Hoc eni^ di-
qiie vilx de coclo cst numialus advenlus. Nani iUic lit :.\nlcqiiamfieretislud,quod fnturum exspcclaba-
ilaserpcnlcin Deus alloquitiir'; Ininiiciliam ponam liir, tametsi nunquam exstitcrit. Ut eniin demns
iiittr te, el inlcr illam ; inler semen hatm, el sen:en iliiid Josephum marilalem cuin Virgine copulatin-
:
illiiis. At';ui misqiiain ejusmodi seinen niiilifiis iii- i!cmsperasse(i|uod quidcm proalTecta jam illiusctlale
vciiiri polcst. Unde non aliter quain per ailuinlira- lieri minime poleral), lamen Scriptiira ipsa pr«-
tionem ac similitudlncm ad Evam iiostilcs illj; niunire nos, et admonere, ac cauliores efliccre vo-
inimicili^ refcruntur, quas cum liiijus slirpe ser- luit. Siquidem vel hoc ipsum, quod lunc leinporis
pens ille, ctqui in serpenle inerat invidia flagrans agebatur, divinus, inqiiam, ille parliis abunde per-
diabolus, cxcrcet. siiaderc potisl , sanctissimam Virginem nullius
XIX. Plene quidcm ac perreete accommodari ad pcistca viri consueludinein admisisse : qiicniadir.o
sed in sanctissima, exi- dnm angelus Jnscpho de illius, quam aiiiuio con-
illam universa nequeunl ;
ceperat, opinionis falsiiatc pcrsuasit. Nani snperio-

niia ac singnlari stirpo, qiise ab soh Virîne Maria,
ribus liisee verbis , anleijiuim convenirenl ,
qiii-
sine ulla viri fonsiietudine, propngala esl, reipsa
biis res in exspectationc posita, non gcsta, ds-
ac penilus implelur. llic enim illius filius ail es-
claratur, similliinum csl quod scquilur : Chiii esset
sringuendam serpcntis ac lortuosi colnljti fuga-
iHsius, iio/!(it i//a»i iradnccre, sed occulle dimitlere
cisqiic\im ac poteiitiam, qui se totuni orbem ter-
quasi maUis jam ob Iraductioiiem illam esset, ciiin
rarum doniinatu siio compieliendisse jactabai, ad
non fuerit laineii. Pcrindc alque angclus docel iis
li.iDC iiifima descendit. Pioplerea uiiicus c mnliere
verbis : Xoli limere accipere Mariain conjugem
Dci Filius processil , ul Perpcnlem, lioc cst iinpia;
luam, qua; nonduni coiijux esset ;
quam lu violaUe
doctrinse corruplelam, ac framleni, et errorem, ac
pudieitia; suspeclam habcs, licel lalis miniine sil,
pravilatem evcrteret. Hic cst qui revera nleiuin
qualeni aibitraris, elc. Nani subinde iii consc-
Malris apeniit *. Nam quotcunque primogeniti
,]uentibus a Idit/. Qaod enim natnm csl in ipsa, qiiasi
illum antecesseraiit, ut hoiicstissimc dicam, istud
jam essel natnm. lllud vero, Pariet liliitm, ai In-
ipsum efficere nequiveruiil, sed snlns lioc iinicns
turuiii tempus referliir. lia eniin se res babe-
Dei Filiiis obtinnit, in quo, cxleris cxelnsis oiiini-
l;il ; sed ad fidcm siabiliendam prius illa ileiiiin-
biis, illud csl perfeetiim. Scd ut alia pr.itcrmiUaiii,
tialio fac la cst ciijusmodi el illa vcrba snni .
vel ex eo ipso, qiiod modo Iraclamus, pnicsl illiid
:
inielligi. Quippe ex Maria siimpta illa ScriplurK Piimquam convenircnt. Ubi sulTiCcre iiobis (!cl;el,
senlentia cst, quam ad Ecelesiam r.ccoinniodarc iiuiu|uam isliid oninino csse factiim : Doncc peperit
possunuis : Propter hoc relinquct liomo patrem filinm suum priniogenitnm : quod cumdem seii-
suum et mairem suam, et adliarcbil u.r-riri su:v ; ct

sum liabcl, tt ad adniiiabilem ilc Virgiiie cogiii-
erunt duo in carnem uiiam'. Aposlolus veio : Sa- lioncm rcftrlur, ciii siimnius lionor a Deo tribue-
cramcnlum bcc, iiiquit, magnum est. r.rjo aulem rclur.
(lico in Clirislum et Ecclesiam *. In qiio accuralam XXI. Vcruni iic qnis cx cu quod sciiptum csl,
sacraruni Lilterarum diligenliam observare licet : Aniciuam convenircnt, convenisse postiiioduiii aibi-
qua; cum do Adanio loquunliir, f.rmandi voeabii- ircUir, iiihil cjiisinodi demonslrare vel derlararo quis-
lum adliibentEvam vero nequaquani formatam,

. piani potesl; sed utlabis omnisexperlcm, eimaeiiUe
sed aedilicatam esse diciint : Sumpsil enim, inquil, Salvatoris noslii partum oslendercl Scriptura, illiid
vnam e coslis illius, et wdificnvil ipsi in muliercn', asseruil. Quamobrem istae voces , Aoii cognor.t
yiio illud iuielligercmiis, Doniiimin sibiipsi corpiis ea-n, ad illius gloriam spcctaiil. Pii;nogen;tum
e Maria finxisse ; Ecclesiam vero ex ipso latcre vcro nominat, co quod anle crenlas res nnines
velut adificatam fuisse, cum cjus lalus esl cuspide geiiitns csl, (.t iil ait Apostoliis ; Prinwgeniius in
s:iuciatum, ab eodeinque sanguinis ct aquse ad lo- mullis (ratribus ': non lespeeUi ;id Mjri^c libcros
lionein mistram prolluxisse myslcria'''. I.abito, quasi alios illa pcpererii ; sed ad eos onnies
XX. Jain vero quod Mariam iosepliiis tognovisse tfii adopiioiie:ii illius beiieficio consecuii
dieilnr, iion ad usnm aliquem corporis. :ilque usi- Siiiil , cuin Mari.c filiiis seeiin liiiii eariie ii icver.>
lat;e ronsncliidinis referenda isia eogiiilio esl. Sed fuit , nc adumbrala solum species cssc vidcrelnr.
ideo Cdgnovit, quod cui divinitus honorcm h:ibcri Igiliir prinicgenilns ac Virginis ipsius fibus appcl-
videral, camdein honore proserulus fuerit. Ncqiic latiir, non (|«od alios, uli dixi, liberos popereril.
enim laulo illam splciidorc ac gloria pr.edilam pii- Eiciiim c=t qiiiddani in co generc ci siinilc, quod
taveral, dnnec e mulieic n;iium Domi- incarnalionem anlccessit. Nam ut Priiiiogenitiis
iium ;iniinadveriil. Quod aulcm scriptum esl , revera Palris ante crcatiiram oniiic.ni cxsiilisse d^
' Cen. i;i, 13. ' Exod. xiii, 2 Gcn. II, 24. • i:;dics. v, 3-2. " Gen. ii, ?1, 22. • Joan. xi\, 31,
' Mal •. 1, 18. * Uom. vni, iu.
Susm.s AUHE.A de IJ. \'. .M.vui.v. \'.

747 PAHS IV. - IN UOXOREM B. V. MAKLE SCRIPTA, ACTA, ETC. 748
posl ipsiim a itiiicra capcssenda niodcrationcni iiostram inipcllal,

citiir ; iieqiio tamcn ideo, <iuoJ alii
sinl, priiriogenilus vocatiir non eniiu c ivendum illud nobis esl, iie effusiora illa beaiae
nalro gciiili :
unigenilus. Virginis prseconia aUerius eiroris ctoffcusiunis iiia-

fralre^ allcrurn liabuil, quippe qui sil
primogonitus appel- leriam alicui foilasse pradicaut.
Ila et susccpto corpore Mariic
XXIII. Etcnim qui in Filium contumeliosi
lamr, tametsi unica ejus proles exslilerit, neque ess*)
sccunilus ex ea sit illi frater in lucem editus. Si- voluerunt, ut antea declaratuin est , abalienare
qui ea sibi fingunt, qu..; ipsuin a Palris divinitate sluducrunt. Alii e con-
leant itaquc liomines isli,
perniciem niagis, quam ulililatem ipsis afferunl ;

Irario diversam in partein abcuntes, quo vehemen-
scJ ille qu.T,so facessat error. Quicunque Dominum tius illum bonorarcnt, euiiide;ii esse Patrem, ct
qui ignominia san- Fillum, ct S|»iiitum sauct'im asscrere ausi suiit.

honorat, lionoral et sanctiim ;
canidcm et Domino suo ignominiain Utrobique vcro iiisanabilis est ac iiiorlifcra plaga.
cium africit,
Sit in scse Maria sanctissima illaVirgo, Iia quod ad sanctam ac bealiiin illaui Virgiiiem
imponii.
vasque illud sacrosancluiii. Ejusmodi vero pesli- pertinet, quidam conlumcliosius in illam invccli
fera aiquc exitialia dogmaia nuUum iiobis fru- sunl, iit, post sumnuiin ilUid et inlegruin incarna-
nosque adeo Iionoiiliccniius de illa lionis Domini niyslcriuin, corporis eam coinmi-
clum afferunl :
discor- stione pollutaiu diccrenl quod ouinem impro-

senlire parest, nc inanimi iiisolenlian), aut
: id
bitateu) impietatcmque superat. C;elerum uon-

diam, aulsiipcivacancam lociuacitalem incidamus.
iiti
nullos tanlum se in scelus commisisse didiciiiius

Qiiippe de onini otioso verbo laiioncm, ul
scri- ,
Krgo nos ipsos cure- sic noii sine ingenli admiratione aliiid quiddain ac-
plum est, reddiluri suinus '.
saiagamus, neve quae cepimiK nonnullos videlicel in iis, qiia; ad san-

mus, lerum noslrarum :
clissiinam Virgiuem spectant eo amentiae pro-

in saiicios proferamus, aut
,
noslii propria suiit,
gressos, ut pro Deo nobis illain oblrudere vellciit,
exiiobis ipsis quKad illospeilinenl, nietiri veliuius.
ac de ea velut meiile capti el furiosi loquerculiir.
XXII. Quippe nonnulli snnt, qni cum ad luxuin
Ferunt enim mtiliercubis quasdam in Arabia, quo
ac delicias cllusi sint, el pcrniciosani meiitcm coii-
e Tbracia profecUe craiit, noviim illud dogiii;i
ccpcrint, jiire an injuria sanctos iisdcm foeditalis
conwnenlas fiiisse : adeo ut in Virginis nomen et
niaculis aspcrgcre cnnanlur : qiio pravo ct im-
lionorcm collyridem sive loriam panis sacrifican-
becillo animo suo honestum aliquein colorem spe-
tes oQerant el conveptus habcant: iii saiiciissima;,
ciemque conquirant. Contra quos Aposiolus ita
inquam, Yirginis nomen modum omneiii
loquitiir Yelim omnes iii«i simites esse^. Ubi illa
:
pr3etergrcssos,iiefariam rcin, el cuin Dci coiituiiie-

vcrba, niei similes esse, de quo alio quain de casli-
lia conjunctam aggrcdi, buc est in illiiis nomcu
nionia intcrpretari possumus? Vertnn proplcr for-
per mulieres sacrilicia facere. Quod quidem ini-
nicalione-i unusquistjue uxorem suam liubeal : sed
pium ac scelestum cst, et a saiicli Spiriuis do-
iu priori partepronomen dctraxit, quod acerLiorem
ctrina prorsus alieiuiin. Quare tulum illud a da;-
alioqiii reprebensionem et castigalionem Iiaberet.
jnoiiis afilatu et impuri spirilus disciplina profc-
Nam cuin dicerc posset, proplcr fornicaliones ve-
ctum cst. lloc enim iii ipsis inipletur : Deficicnt
slras, voccm illam, vestras, consulto pra:termisit,
quidam a sana doctrina, inlendentes fabulis el do-
iie boc ad aliquorum coiitumeliam jecisse videre-
ctrinis dwmonioruni '. Erunt eiiim, inquil, niorluos
liir. Sed ail nonnullos condemnandos est
dicuim,
(Olenlcs quciiiadnioduin apud Isiaelilas lionore
c|ui \acare Deo nolunt : ila ut interim vilam ex ,
suiit affecli. Ita faclum esl, ut sancloriiin, qiii

Icgis pr.Tscripto comparent, el lionesle vase suo
suis temporibus floruerunt, reduiidans Deuni
ad piolcin suscipicndam utantur, qucmadmodum
in
quod gloria aliis, qiii verilatem ininime perspiccreiit,

patres iiostros usos olim csse didicimus :
Rebecca, in- occasiiineni crroris altiilciil.

alicubi Scriptura declarat :
E.t uuo. dixit; ct ut XXl\. Eteiiim Siciiuis, qiix' bodie Ncapolis dici-
quit , ex nno concipiens.
addidit scd ge- tur, sacra qiixdam ab indigenis in boiioicin pucllu:
lionestati consuleret, aliud niliil ,
ncratiouein illam jiislam ac legiliinain fuisse sigiii- celebrantur, quod ab Je|>liie filia inanasse videtur,
ficavil. Quarc post susceptos bbcros nullaui ani- qiia; Deo ciuondaiii saciificata fueral '. Qua; rcf ,
iiiiscris boniiiiibus iduloiati i% iiianissiniiqiic ciillu:

plius ei cuiu illa consueludinem fuisse deiuonblrat.
inaleriam prxbiiil. Quiii cliam Pliaraoiiis filiain,qux
Et quoniam facile ac proclive nobis est mentcin ad
deteriora pnlius quam ad necessaria defleclere; servum Dei Moyseii bonuravit ', ct sublalum eiiu-
cuuiiiue lubriciis sit bominis animus, nec ad re- trivit, propler celebrem pucruli faniain iinpcnsiiis
rtam Doiuijii viam iiiipetiim slatiin suu;n conten- quam par er.il, ac pro Dco vcneranies ./Egyplii,
lioncmque dirigat, sed ad dextram siiiistrjinve istiusmucli supcrslilioncm iii stolidos boiiiiiii scl> ri-
declincl, atque a^gre adiiiodum liuic Salomonis vataii) iitfarie propagaiiiiit. Ergo illi Tbormiiliii
praecepto pare;i(, : A"c declines ad dexteram, nec ad Aiuenophi filiain, boo csl Pbaraoiiis, adorare pcr-
sinislram ' : cum denique circa cas<Iem cogitalio- gunl, (juod, ut aiiica dixi, Moysen eclucavcrit.
nes sesc torqueal ac vcrsci iinprol^t.is, et ad alia Ejusniodi pleraquc ad caecornm homiiiuin fraii-
•
Mallli. xii, 50. « I Cor. vii, 7. ' Prov. iv, -27. MTIid. iv, I. » Judic. xi, 1 s jq. 'Exod. ii, 10
749 SECTIO I. — TUEOLOGIA MARIANA 750
deni el errorein iii imnidiiiii iiiiioiliioia suni, iioii ribiis, qui supcririain aversanlur, qiii Ariaue.riim
qiiod sanoli ciiiquam olleiisionis ansain prifbeant, communioncm cl SabeUianoriim proiervlam ode-
sed quoil eonquicscere mens lioniinum nequeat el riinl, qui consubstantialcm Trinit:.tem profitonlcs
ail prava declinct. Eleniin sive niortua est YirLjo adorant Palrom, cl Filiuni, el Spirilum sauctuui,
saiictissiiiia ac sepulta, suinmo cum splcndore con- trcs personas, ct iiiKiin subst.mtiaiu , ac divinila-
juiicla niors illius cst , cl casiissiuitis exilus, ac tcin, unamque gloriam, qiiique de salufiri incar-
virgiiiilatis ci coroiia conccssa; sive inlerrecla , ut naiioiiis Domini myslerio sincere ae cilra errorem
indicare Scriplura videtur his veibis : Et ipsius sonliunt ,ac Cbrislum plane bominem csse factiim
animam penelr.ihil tjtadius*, gloriam marlyres in- pcrfeciumque Deuin , ac perfectum hoiiii-
ter ac decus ol.tincl, et sacruin illius corpus omiii neiii arbitranlur, peccali omuis oxpiMtem ,
qiii cor-
felicitale ciimulaluin esl ;
per quaiii miindo luiucii pus de Maria siiscepiril, uiia cum anima et iiienle,
illiixit. Polest deiiii|ue ct in vila maiisisse. Pntcst cacterisque, quibus honiinuni natura constal : adeo
enim Deus qiiidquid libueril edicere ;
liain de illiiis ut non duo sint, sed tinus Doininus, unusquc Deus,
exilu niliil certo consiat. Porro ultra quam par sit unus rex, unus pnnlife.v, Deus et boino, hoino ac
s;aulos venerari nefasesl; sed illorum linnorandus Deiis; non duo, sed uiius inquam, cx duplicis ,
cst Dominus. Quaiiiobrem desinal tandcin iiifeli- nalur» conjunciionc confiatus, noii ut aliquid con-
cium ille liominuiii error. >'eque eiiim Maria Deus sed eooinnia
fiisuni, aiil in niliilnm redactuni sit, in
est, neque de toclo corpiis accepii, sed ab viro ac siiil ad suinmam divin;c grali.-c administralioiicm
iiiuliere gcnita, tametsi e.x promissione, ul olim peifecta. Valcle.
Isaacus.singulariDei sit providoiitia concessa.Neiiio
IIoc cpiblol;!.' cxeniplo couleuli, qiiod ad illorum
vtTO iii illiiis noincn saeriUcium oflerat alioqiii
saiis super-
,
refcllenduin errorcni idoncuui est, ac
aiiiinu; siik iiioriciii alquecxiliiim cousciscet.Neque
que egisse nos arbitrati, ab bac hjeresidiscedeiiius,
vero in santtissimam illaiii contuir.eliose perbac- prodeuniis sa-
quani serpentis e foraniine iiislar,
cliari audeal. Absit enim, nlposl editum Salvalo- Dei doclrina ao poteiitia (qu« vcliit
pioiilibsinia
rem, aul antc parluin, corpuscuin ullo conjiinxisse slyrax orbcin lorrarum fragrantia siia, lioc cstsan-
dicaiur. cloruin virginilaiis lilioruin, cujus B. Virgo prin-
XW'. H*c babuinius, qus apud nos medilala cepscst, virlute complevil), el illiiisi pra^sidio, qui
iii corum gratiain brevi scriptione complecteremur, pereamdem Virgiiieui liiiic inundo liiiiien invexil,
qui sacrarum Lilierarnm veriialem percipere stu- cum hacteiuis in lucem criiorinius, alqiie exitialis
deiit, nequc lcincre sernônilius insullare, aut con- illius ncqiiilije virus iiatefecoiiiiui*, ad creieras
Hiineliosaiii sibi ipsis liiiguain producere. Qiiod si oratioiiein proniovebimus, quo buic opori siiigulari
qui rcfragari inalinl, ac S|iictis iitilibus, quie liis
Dei ope suscepto finom aliquando laiideui aJhi-
conlraria suiil ainplecli, a iiobis inlimis usurpan- bcainus.
dum illud erit : Qui audit, audiat; qui confumax
est , (ontuma.r esto* , ac neqiic aposlolis, neque U. \DVER-LS C(II.1,VRIDIAN0S, QLl MVKI.C S\ri,>FI-
nobis amplius inolcstus sit. Qiuc eniiii religiosis- CIIM OFFtRL.NT.
siina etEcclesiie fructuosa csso putabanius, li;cc de
Quce est liwresis LIX, sive L.XXIX.
sanclissima Virgine suinus profcssi, iit cjus palio-
ciniuin susciperomus, quae gratia plonissima est :
I. Post superiorem illam liseresin, proximc ad
ul Gabriel loculiis esl : Avc, rjralia plena, Domiiius nos allerius ciijusd;im fauia pcrlata esl, de qua
tecum^. Quod si cuin ipsa Dominus est, quomodo paulo anle meiilionem in cpislnla illa faciebamus,
allerum conjugium admisisse polesl ? Qiioiiam quain de Maria Yiigine iii Arabiaui scripbiinus.
,
inqiiam, paclo qus carnis consueludinem babcrel, Ha;c oiiiin liaeresis iii Arabiain e Tliiacia ac siipe-
a Domino servari dicitur? Enimveio sancli omnes riore Seytbia diffusa ad aures usque nostras per-
magno in bonore sunl. lloruni esl gloriosa requies ,

venit. Quae qiiidem apud prudentos homines ridi-
lioruiu ex liac vita discessus ad perfeelionem tiaiis- cula ac ludibrio digna ceiisetur. Sed nos crroros
itus est , eoruindem in felicilatc sors , in sani-tis- illius dolegcre, ae qiiid ipsa prolitealur aiiorire
simis domiciliis inler angeloruin choros versantur, conabimur; nec duliilo quiii sUilliti;c pliiiiiuuui,
babUitio in coelo, occupalio in sacris Litler.s est, sapientise ne niiuimum quidem habere jiidicetur :
decus ae splendor senipiterno iii lionore consistil, cujusniodi ta;leras omiies Iiuic alliiies esso cogno-
quein nulla conjecluia potest asseqiii, piiemia dc- vimus. Nam ul paulo antc, qui superiorem illani
nique iii Chrislo Jesu Doinino uostro posita siiiil ; eeclam aiuploxi siint, con!unioliosas in 15. Virgi-
per qucm ct quocuni gloria 1'alii cuni saiicio Spi- iiem opiiiiones hoininum iugeniis asporseriint ; sic
riiu in sscula. .\men. isti contrariam in parlem declinanles , ox-
Oiniies vos fratres plurinium salulaiil. Vos vi- trcmam in noxam ac poiiiiciem iiioidcrunt, ut
cissim salutem omnibus, qui apud vos sunt, fra- genl rmm pliilosophorum celcbre illud dictuin iii
iribus dicite, lioc est fidelibus sincera' fidei cullo- ipsis coinprobetur : Extremilates wqualilales esse.
Siquidoni p.ir et ido.in ex aiubabus bseresibus de-
Luc. II, 55. ' Ezecb. iii, -27. Luc. I, 28.

i;.l PAIIS IV. — IN IIOXOREM B. V. JIAUI.E SCRIPTA, .\CTA, ETC. 752
uiimiilimi acchiil, cii:ii alii saciosaiiclae Virginis dccus sacerdos Dei aUissiini ', ct Isaaciis, qiii Deo
(ligiiilaicm cleveni, alii pr.xier nioduni ac raiii;- placuit: necnoii et Jacobiis, utcuiii|Ue poluit sacra
iieni aUollant. Naiii qiioil ad posleiiiis liec dogiii.') supcr lapidem offerensê lenticula oleuin infudit '.
perlinet, quoMiani, pnvlcr imilieiculas, aiulores Ciijus e libcris postca Levi saccrdoiii dignitatem
ac paironos lialicl ? Quoil genus liibriLum, cl in oliliiiiiit a quo deinceps propagati sunt, qui eum-
crroreni proclivc, ac pusilli adnioiliini cl angiisii (leiii ordincm gradiiinqiic tenueruiil ; quales fiiere
aiiinii cssc solei.Per easilai|ue diaboUis evomuisse Moyses, |iroplu'la siniiil el saeroriim aiilistes, lum
illiid videiur, idenique hac iii parie fecisse, quod Aaron cl Aaroiiis lilii, Eleazar, Pliiiiees, et Itba-
per Qninlillam, ac .Maximillam, et Pribcillam in iiiar liiijiis nepos. QiiiJ aulein eos omnes coiiime-
I idiculis iilis disseniinandis crroribus pracslilerat. nioiaie iieccsse cst, qui in Vetere Tesiamenio Dco
Kl'!iiin miilieics qiiaedam curuim, sive sellam sacrilicasse lcgiintur? Quemadmodum Acbitob in-
qiiadralam adornantes, ac linlcô desuper cxlento, ler cKteros, lum Corila;, Gersonitae, et Merarita-,
solenini tenipore, pcr aliquot dies pancm propo- qui ex Levitarum ordine fuoiunl. Ad b;cc domus
niint, et in Mariie nomeii olleiunl. Tiim ad uiiain Ileli '.cjusqiie succcssorcs, qui ex ipsiuscognaiioiie
omiies illo vescuniiir. De quo in epislola illa, qiiam iii ilonio Abimtlecli cl Abialbar ixsliurunl, uli
in Arabiam sc>ipsiinus, nonniliil dispiiia\imus. Cliclcias, ac Buzi, iisque ad Jesum magiiiim saicr-
Nunc vero accuraiius singiila prosequcnnir, et qiia dniem. ct Lsdiain sacerdotem, etc. Kec unquain
raiione convinceuda sil, imploraia Dei opo, pro inulicr sacerdoiio functa legitur.
•Aii ili dcmonslrabimus, ul luijus liaeresis, qiiae ido- III. Alque iit aJ Novum Tesl luienluin acccJamus,
loialria; superslilioiie iiiiplicaia esi, siiccisis raJici- si saterdolium mulieribus niaiuUilum forcl, aiil c.i-
bus, lanlam cx animis qiiorumdam insaiiiani ac ra- nonieum quiddam prsstare in Ecclcsia licerel, niil-
beni divina ope faciruisevellanuu. li poliiis quam Mari;B illud in Novo Tcstamenio
II. Agiie ergo, Doi famiili virilcs couupiamus commiiii sacerdotis olTicium dcbuit; cui tantus
I
animos , iit mulierciilaruiii islariiin disUirbeinus lionor esl habitus, ut gremio sinuqiie suo regeiu
amcntiam. Niliil enim in tolo illo dogmale pr;cter omniuiii, ac coelestem Deum, Dcique Filium cxci-
muliebieiii opinioneni est, ac decepioe rursus Evae peret : cujiis utcrus,velut templum, ac domiciliumad
morbum ; sive polius serpenlis, incitalricis ad nia- divini Vcrbi incarnationem singulari est benignitaie
lum besti.x", et cum ipsa colloVulae inendax promis- Dei niagno ac slupendo myslerio praeparatus. Ve-
sio, qii;e niliil affert in nicdium, neque promissa rum longe Deo alitcr cst visum , ac ne bapiizandi
perlicil, sed mortcm el cxilium consciseit , 'ium quiJein poiestas cst illi facla , tuiii alioqiii
ca qua; nusquain sinl, tanquam vera et exsislentia lingi ab illa Clirislus polius quain ab Joanne po-
r.oiiiiual. Quin et iilud eflicit, ut ex arboris conspe- tuisset. Veruin Joanncs Zacbariae filius, post com-
clu in Deum contumaces sint, et a verilate ablior- missura sibi baptizandi munus , ad peccatorum
reiitcs ad miilta ac diversa traducanUir. Cujusiiiodi condonationem,vitam in solitudinc Iradiixit : cujiis
«•ero seiniua frauJulentiis ille jaciat, ex ejus verbis pater saccrdolium gessit, ct sub lioram siiliiius vi-
iixistimari polest : Eriiis, inquil, sicut clii '. Alque sum huic oblatuni esl*. Posl haec Pelrus, et Aiulre.is,
eodem plaiie modo besli;c illius arroganiia alque Jacobus, el Joannes, Pliilippus ct BartIiolom;eus,
fastu istoriim spiriins efferuntur. Qiia quidem su- Tliomas, Tliadd«us, et Jacobus Alpha;i, el JudasJa-
perbia proprie, ul diximus, niortem illa conciliat. cobi.ct Sinion Cananacus,ct Maithiasad supplciulos
Nam banc usque diem
ut ab anliquis leinporibus ad liiioJecim suffeiliis'; illi, inquain, omues el apostoli
animo repctamus omnia qiiis non videt diemonuin ,

dclccli sunt, ac loto lcrrarum orbe sacrain Evan-
illam csse declrinam ao spcciem, cl dis- gclii fiinclioncm administrarunt ', cum Paulo Kt
crcpanteni ab recta ralione conatuni? Nunquam Barnaba, ac cxteris : iidemque mysterioiuin au-
cnim, ex qiio nniiidus conditus esl, saccrdolio csl ctores atque condilores fuerunt, una cuin J.icobo
fiincla nrilier. ac iie Kva qiiidcm ipsa : qiiac, tamet- Doniini li alre, priiiio Hierosolymorum episcopa ,
si gravissimuin delictum adiniseril , lam inipium a quo ul et ab aliis, qiios numeravimus, ajioslolis,
facinus perpelrare niinquam ausa cst, sed ncc uUa cpiftcoporiim ac presbyleroruin successiones sunt
filiarum illius : quanqiiam et Abel Deo subinde in domo Dei consiitui;e. Nec inter illos tamen mu-
sacra feceril, el Caiiius coram Domino sacrificia lier u!Ia cooplala lcgilur. Erant quidem, ut Scri-
ininiine tamen illi grata celcbrarit; ut ct Enocb plura narrat, Pliilippo evangclisls fihx iv proplie-
qui Deo placuit, cl iranslaUis esl '. Noevero ex iis, iiss:c'', iion laiiieii s.icerdotes . Similiter et Anna
arca copia redundabat, ad agendas gra- proplietissa fuil Plianiielis filia'", iioii tanien sacerdo-
quorum in
lio praedita. Quippe impleri istud oporlebat, quod
tias oblulit Deo, gralique animi significationem
rtedii, cum in illiiin, a quo servatus erat, memo- estscriptum: 1'rofhelabunl ftlii veslri, ei fiUcc vestrce
aniniiim tcslitus est. Nam ei Abra- suiniiia sviuniabunt , et ndulesceiiles veslri visiones
rem beneficii
f(rft't;()il".Qua!iquam vcio diacoiiissarum in Ecclc-
bainiis ille jusUis Dco sacrilicavit. Tiim Melcbise-
'
Gcii. II, G. » Gen. v, £-2 ; Eccli. xliv, 1:1. = Gen. xiv, !8. ' Gen. xxviii, 18. > 1 Reg. i, 3.
' LuL. I, 5 sq'i. ' Atl. I, 2tJ. * l>oiii. xv, IG. » Acl. x\i, U. '» L:ic. u, 5G. " Joil ii, iS.
To3 SECTIO I. — THEOI.OGIA MARIAXA. Ihi
sia or;lo sii, rion lainen .id sacerdoiii riinctioneui, cnrnc geniius, e coeio .ic paterno sinii .lescendeni.
aul ullani ejusiiiodl adininisiraiionein inslitnlns Qiiaro saiulnni qnuqne nos Evangeliiini prxmnuire
cst, si-d ni iniilicbris sexns lionestali roiisiilaliir, viilnil, in (|iio ila Clnistns loqniiiir : Quid milii el
sive ut baplisnii teinporo adsit, sive ulinspiciat si ''''', mulifr? .\'utnliiinvenil hora tnen '. Ulii idcircii
qiiid passa sit, anl niolesti;e perlulerit, sive ul, cum innlierein apprllavil -.Quid milii, in(|uil, et libi,mu-
niidanilum est mnlieris corpus, interveniat : iie H^r ? ne quis B. Virginem excellentioris alicujus
viroriim, qui sacris opcrantur, aspeclni sit exposita, esse nalur;e crederel, eo.^ne vncabulo qiiasi vali-
sed a sola diaconissa videatur; qiis sacerdotis cinans, ad ea scliismata !TPreses']ue reluiainlas
niandato mulieris curani gerit, qiio tenipore vesli- usus cst, qiias in orlje (errarii.M olim excitandas
Ims exiiilnr. Qua iii re ciiin oidinis illiusmodesliLe, cognoverat: iicino ul sacrosancla; "'rginis vclie-
tum ecclesiastiose disciplina- pnidenter adniodum lueiitiori qiiadain adiniratione pcrinolus sese ad
ex caniinis prsscripto est ac regula consnltuni. illius liaeresis iiugas ac deliria converterel.
Proplerca ne loi|iii qiii^lem in ecclesia niulieri ',
V. Est enim lola ista narralio sane quam liui-
aiit in viros auctoiitatcm liaheie sacia; litiera;
cula, et anicularu 11 luoubraliine digna. Eleniin
piTiniltunl. Sed de liac lola re plura disputari
qiniiam in Scriptura; parle contiiielur? Qnis pro-
possniit.
phetaruni uiiquam vol hoininein a.lorari , neduiii
IV. Illiid vero diligenter oliservanJnin est, so-
niulierem perinisil? Quanquam eniin selecluni
liim diaconissariiiii ollicium ad eccIesiasrKuin or-
quoddani vas alque eximiuin sit, nibilominus
diiieni necessarinin luiise ; ae viduas qiii.loni no-
niulier est, ejusdemque cuin ca^tcris naturae, licct
ininatim exDressas.et inter alias, quse anus esseiit
aniino atquc sensu amplissimis honoribus aOecta
preslytidas vocatas, nuiiqiiain piesliylerldas aut
sit ; peiinde ac reliquoriini saintorum corpora, aiit
saceidotiss.is esse faclas. -Nam ne(|iie diacunis qni-
si qni;I ad gloriain ac splendorein illustrins attu-
ilein ipsis iilluin iii ecclesiastico Oidine sacianieii-
lero. QnemadmoJiiin Elias, qni ab ortu suo virgi-
tnin perficoie conceditiir, sed lioc duntaxal, ut
eo- iiitateni perpeiuo servavit, et in coDlnni evectns
rum qiis perficiuntnr, ininislri sinl. Uniienani igi-
cst '. Ut Joaniics postea, qiii in pecliis Domini re-
lur recens illa nobis est excilala laliula? Undo Iiic ciibiiil ", quem diligebal Jes'.is '. Ut saiiclissima
inulierum fastiis, vel niulieljris potiiis furor? Unde illa Tlieola : cni taiiien longc esl anteponenda .\Ia-
vero nei|uitia illa, quani deniio ninlior al.t ac fovet, ria, ob cueli sie illud inysterium, quod in ejus
effeminatiim i--,tu.I dognia aniinis lioniinuni instil-
titero perfectum est. Atqni nec Elias adorandus
lans, ac libidinem snam exsequens, infelici generis
est, tainetsi adbiic superstes sit ; neque Joannes,
hnmani nalurx vim inferre conalur, ut a propo- lioet precibiis morlem suam adioiralilem ac singu-
sito scopo desciscal? Sed nos Jolii spiiiius illii,-
larem eDTeoerit, vel id poiius diviiio sit beneficio
animo capianiiis, ct :it!ilel;c fortissiiiii robore veli;t consecntus. Sed nec Tliecla, aut alius quispiam c
armis iiidn.-imnr, ae responso illiiis utaninr
Tiin- :
sanctis adoratiir. Non eniin vetus nobis superslitio
tjuam una e stolidis mulieribus locuta es '.
(lominabitiir, ut, vivo Deo derclicto, qna: ab eo la-
Elenim noniie furiosum illnd ac vecordi;e p'e-
bricata snnl adorare velimus : Seriicrimt , inquit,
num dogina videbitur iis q;:i divinitns aceopla sa- el venerali snnl crcaluram polius quani Creatorem,
pienlia prsJiti sunl? .Nonne instiUiUiin illud cuin cl fatui reddi i tunt '. iSam si ne angclus quideni
idoloialria coiijunctuni ac diaboliciis
, conalus adorari periniitit, qiianlo iiiinns id Annae filia; tri-
existimandus esi ? Kam diabolus sub jiistiti;e spe- bni conoesseril ,
quani iili c Joacinio Doi bonitas
cic perpetuo hominnni ineiitibus obrepens, ac mor- indulsil? (|nain precibiis oinniqne animi studio
talein naturam divinis lionoribus consecrans, hu- ac coiitoiitione parens uierquc pronieiuil? ita ta-
inanas clligics arlifioiorum varielate perpolitas lio- inen ut iion aliani quain ca;teri mortales nascendi
ininuin oculis objecit. Quace cuni illi ipsi, qui conditi'.mein habiierit, sed, ut illi, e virili satu ac
adoraiitur, noitui sinl, enrum lanien simulacra, inalris ulero prodierit. Quamvis autein ex Mariu;
qiia; vit;e niliil unqiiam habuoninl (iieque enim hibluria ao traditione illuJ habeauir, Joaoinio ejiis
iiiortua dici possunt illa, qiue nunqiiani vila prx- patri dlvinilns hoo in deserlo nnnlialuin fiiisse • ;
dila fueruni),adoraiida proponunt, slc ut aniinus f.ror (M(7 coH(Y()i(; iion ila tanien accipiondniii esl,
hominuni ab uno solo(|iie Deo nefario qiiodani qiiasi I.oc cilra iiuiitialem consoci;ilioiiein ac viri-
adulterio desciseat velut ineretrix, quae corpnrc
: lom satuiii accidorit. Veinm ,iiiod fi.inrnni erat,
sno qineslum laoieiis mi.illiplicibus iironiisou;e ve- niissns a Deo signilicavil angtliis, iie qiia ilubilalii)
neris sliinnlis agiUir, ot iinius ac Ie,i;itiini niatri- forel proptor illud, qiiod rovora iii lucoin eii-
inonii caslitatom repudiat. Sanclum crat .Mari:c tiiin el a Deo constitutuii) ac jnslo viro natiiin
corpiis, faleor : non lanien deus illa fuit. Eadein et f;iorat.
virgo exstitit, ininime lainen nobis ad adoran- VI. Qiilii eidem rei sacras lllleras aiUlipnl; ri
diim pinposita, sed euin adorans ipsuni, qni e 3ua
V deiniis. .N.iin lsai:is de Uilio Doi s c vatioiiialur :
' l(!or. Mv. ".> 'J"bii, 10. 'Joan.ii.i. ' IV l'o g. ii, 11. » Joan. Xiii, î3. «Joan. x\i, 20. ' noiii-
I, Ht. "1.;,;.,. 13
755 PARS IV. — IN IIONOREM B. V. MARLE SCRIPTA, ACTA, ETC. 756
Eicc rircjo i/i utero concipict, et pariet filium ; i;l lo- uxor tiia concepit in uiero;i ul his verbis fidelis
cabutu luiinen ejus Emnianuel '. Et quoniaiii geni- hominis mciileui in hiijus proiiissi li le corrobora-
Inra viigo ilii;cbatur, ct ulero Miulieris gestanilus rel : quod ipsum lamcn fraudi noniiullis fuit. Atqui
illc, (iiJHs nonicn idein son.il, ac nobiscum Deus, ne fieri noii poiest, ut quis prajter conimunein lioiiii-
qua in prophct* aninio ilc rci vcrilale duLitatio reniiin natiiram iiascalui- in terris. Uni lioc conve-
siilcrel, olilatuni silii visuin instiânle Spirilu san- liiebat illi ; uni nalura cessil. Ilic, inquain, velut
cto propliela narravit : Inijressus esl, inquit, ad artjfcx ac dominus, scmetipsum e Virgine, t-an-
praphelissam^ . Quiljiis verbis Gabrielis introilum quam Deus e coelo dcscendens
e lerra, forinavit :
rtd Viri;iueni declaral, cujiis in Evangelio (it inen- Verbuiii e Virgine susccptum corpus induens ; nop
tio : qui quidcin a Hco niissus cst, ul unici D<m idco tanicn, ui li;ec adorari debeat, aut ut eam di-
Fili! adveuluiii in liunc aiunduin, et ortiim e\ .Mi- vitiam ad naturam conditioncmque transferat, ne-
ria nuntiarcl'. Et conccpil, inquit, ei pcperif liliuni. qiic ul sacrilicium illiiis in nonien offeraiur, neque
El dixil Dominus ad me : \oca nomen ejus : Cito tanto inlervallo mulieres sacerdotes instiluantur.
spolia delralie, ceteriterpra-dcire. .inlequam norit puer Hoc ne iii Salome quidem ficri voluit Dcus, nec in
locarc palrcm el mjtreni, occupabil vires Damasoi Maria. Non ei baptiândi poteslatem feeit, non di-
cl spolia Samari(c ', etc. Qua; omnia nondum iui- scipulis benedicere, non in lerris pr;eesse inan-
plcla fueraut, atque iuFilioDci post annos circittr davil; sed hoc unum voluit, iit sanctum quid el
inille ac sexccnlos perfici debcbant. Quare quse post
consecratum essct, ac coeleste regnuni adipiscere-
tot gcneraliones eveniura oliui erant, perinde aesi eum
tur. Scd nec illi, qua; Uufi nialer appcUaiiir,
facia jam essent, proplieta cernebat. Num igitur liouoris gradiim dctulit : neqiie mulieribus aliis,
ineiidacium ilhid eral?Ncquaiiuam. Veruin quod di- La-
qux e Galibca secutae fuerant ; neque Martli.-e
vinse providciiliic consilio g-,-reiidum et adinini- non denique sanctarum,
zari ac Mariae sorori ; ulli
strandum erat, quasi perfeetum jam essel, certis- quoe salutem illiiis adventu promeruerunt, qu*que
sime nuniiabatur, ne non verilaii fides haberetur, ipsi de suis forlunis necessaria subministrabant.
nevc ad tain slnpcndum ct iiiusitatum mysterium, Neque porro Chanan;ica; niulieri , vel ei, qiiani san-
qiiod aliquando futurum erat, prophelas animus guinis profluvio liberarat, vcl alicui oiiiiiiiio in ter-
bjcsitaret. Nonne vaiiciniiim illud aniniadvertis, ris femin» dignitatem illain allribuit. Qu;c cum ita
quod deinccps sublexuil Isaias, cuni ila loquitur. sint, unde nobis draco istc volubilis emersit? cur
Tcnquam oris ad occisionem ductus esi; et ut aijnus obli(|ua callidaque consilia renovanlur ? Ilonoretur
coram tondenle obmuluil, sic non aperil os suuui. saiie Maria : Patcr vero, Filius et Spiritus sanctus
Ccncrationcm ejus porro quis enarrabil? Quoniam adorentiir; Mariain adorare ncmo vclil. Non
tullitur e tcrra vila ip.^.ius ; el dabo liomines nc.juani eniin miilicri, ac nc viro quidera, sed uni Deo niy-
vro seputlura cjus '' Vidcs iit piiora posteriore loco sterium illud cullusque Iribuitur : adeo ut nec au-
narrcl, ct posleriora tauquam jain facta sint cspo- geli ipsi tanlo lionori pares esse vidcantur. Dcl.ân-
tinll Tunquam vvis, iiiqiiit, ad occisionem ductusest: tur itaque, qiut; in miserorum hominuin cordibtis
quod vclut pr;cleritiimsigiiiricatur. Non euimdi.vit: inale sunt inscripla. Exstingiialur penitus nialus
Duceiur. Atqii nondum diicius ille fueral, de quc ille fetus ad infclicem arborem conceptus. Convcr-
valicinabalur Isaias : et tamen res ipsa tanquam taturopiisipsum ad Dorainum conditoreniqucsuuiii.
pcrfecta a proplieta proponitur. Nam mysteriorum Evam cum .\danio conjugc ad Deuin solum vciie-
illa prophclcc oblala divinilus institutio piwlcrire ramliim pudor landein aliquando compcllal; nove
aul inlecla cssc noii polerat. At deinceps j^rogres- serpeiitis vox illain dccijiiiil, sftd in Dei inandalo
sus ca;icra non jaii) velut facta pronuniial, ne frau- pcrsi&tat De liyuo ne comedas '. Quanquam in ar-
:
dis aiqiie erroris praeberelur occasio. Itaquc, Tol- bore ipsa nequaquam error fuit, sed per arborcm
titur, inquil, e terra vi!a ipsius. Cajlerum duobus coiiliimacia; error adinissus esl. Perinde igimr nemo
illis argiimcntis, oraiuli vei itatem demonsirat. Nani crrorein illum dcgiislet, qui /5ari;ie ocrasione cou-
li:ec vox, ducius est, reni jam lum pcrfeciain llalus est. Licet eniin pulchnrrima arbos essel,
fuisse significai ; illnd vcro toltitur, poslmodiiiM noii laiiicii ad cibuni conslitiila. Ila qiiamvisMaria
esl impletuDi.ut ex co quod factuni dicilur, divinx vcl optima fucrit,ac sancla, et hoiiore dignissima,
pnlliciiationis veril.item ac siabililaiem intelligas. iiiin idciico taiiieu adoralione proscquenila.
Kx eo vero qiiod fulurum dcnunliatur, de myste- VIII. Quamohrem hiijns seclse mulieres illud de-
riorum, qu3P tum explicata suiit, tempore conjectu- nuo oCTereiidiim Fortinui; poculum instauranl, ac
lain faccrcpossis. da;moni, iion Doo, meiisam instriiuiit, uti scripluni
VII. Sie dft Maria prardixil angelus, eaqiic signi- ctl ; ac cibis impiis vescuiiiur : id quod sacia; lit-
ficavil, quoc illius palcr domum rcvcrsus a Dco lcia; tcslanlur : Mulieres subigunl farinam, el fitii
faciant placentas militiw co:li '.

(onsecuturus essct ;
qua! niiuirum utcrque paiens coltiijunt liijna, vt
siiinmis a Dco prccibus poslularei. € Eccc, inquit. Ljiismodi iiiulicrcr.lis .lcrcniias os obslruat ;
ncc
'
La. VII, IL Is.i. viii, 5. ' Luc. 1, 26 sqi]. ' Isa. vii, 3 sqq. " La. liii, 7 sqq. " Gen. ii, 7.
' Jcrem. vii, 18.

757 SECTIO I. - THEOLOGI.\ MARIAXA. 758
rollyridem liuic otios;i2 nuilieres offiriuit; aul pro

ainplius tcrrarum oibem contuibenl neve , istud ja-
Novil Taphnes ipsa absuidam illam et ridiculam oblationein in-
ctitenl : Cceli reginnm Iwtiorannts '.
ulciscendiE sint. Novit Mag- slituunt. Ltrumque vcro stoliduni est,et a d.cinune
queniotlniodum iila;
regio abjecla illarum cadavera ad pu- profectum nihil pra;ler ostenlationem fraudemque
duloruiii
irefaciendum exciperc. Noli, o Israel, mulicri fidem conlinet.
prav» niulieris consilio. Si- Ne sim loiigior, qua; snnt haclenus dicla suCi-
adhibere. Uevoca te a
'quideni mulier pretiosas virorum animas captat. cicnt. Maria in lioiiore sit, Doniinus adoretur. Nam
qnibuscum coiisuescit, ciiin jnsti nemini erroris occasioncm praebent. Deut
Hujus pedes eos ,
inferos dcducunt mala; muliercul* enim neque malis lenlaiur «, nec ullum ipse , vei
morte ad :
servi circumveniendi causa tcnlant Unu^-

aurem animuinque ne praebeas Mel enim e labiis cjns :
:
quod brevissimo tcnipore quisque vero a propria concupiscenlia tentalur abs-

merelricis deslillat ' :
iractus et illcctus. Deinde concupiscenlia

guttur tuuin leniens, poslea felle aniarius inveuies,
peccatitm parit. 1'eccalum vero, cum consummalum
el ancipili gladio mai;is exaculum. Cave igitur nia-
Gdem adbibeas. Omnis enim fuerit, gencrat morlem '.

lae huic muliercula:
Quamobrein ciim hucusque satis de iis omnibus
haeresis mala niulier est ; sed niullo niulierum liae-
qno prima dccepta disputalum a nobis arbitremur, posleaquam can-
resis illa magis, qus ab eo, a
tliaridem, ut iia dicam, islam, colore fulvo, alis
mulier esl, manavit. Evse igilur niatri nostra; bonor
sed ei prKdiiam ac volanicm, sed viruleiilain in primis
habeatur, ulpole qu* a Deo producta sit ;
nc liberis suis persua- aclctiferi veiieni plenam, veriiatis nratione proiri

nequaquam obiemperetur,
mandatum violenl. VHiius, ad aliam, quae una posiremaque supercsi,
deat, ut ex arbore vescanlur ac
Al illam quoque vaiiissimse illius vocis poenileat. iraiiseamus : Deum iii priinis oblcstanles, ut el ad
fo- veritaiis conscctanda vcstigia, et ad contrariam
Redtat ad mentem prae verecnndia, et ficulnels
anioliendam, suam nobis opem
liis Quin el Adamus illam agnoscdl,
inilual.ir'.
laciionem peniius
1 ec amplius morem gcrat. Qiiippe fraudes, impcrtiat.
conlrarium mulieris consilium mor-

blanditice et
lem conjugi p.iriler ac soboli consciscunt. Nam III. — De LAUDIBIS SANCT.E M.VUI.E nElPAR.E OIIA-
TIO.
F.va per conlumaciani suani divinum opificium
evertit, cum serpentis vocc ac promissis iUecta, ab Miser ego sum, qui elTulgcnies .epiendorcs D.i-
saiio dngmate dellectens, aliam ad mcntem sese par» radios, terribilcsetincoiiiprehensas facultaies
translulil. coeli et lerr.T inhabilata; myslcrium, adniiraiidimi-
Dominus omnium ac Salvator, ut
IX. Propterea
qUQ propitiatorium verbis consequi teniavi. Geslie-
crat instaura- bat quidem inlerioris aniini cogitatio :id e.\aclioreiii
ei dolori mederetur, ct quod eversum
qnod defecerat reslitucret. quandoquidem mo.s iiitcUigentiam, qii.-B cxpriniere conabatur prnfunda;
ret,
muliere dcrivala fuerat e mulicre inemoriae ct altissiiiue spcculationis iiiiraculuni.
in inundum a ,
quo et mortem excludeict, et ViTumtamen, charissimi, el linior niulius el gravis

virginc natus est,
quod niancum erat supplercl, ct quod imminutuni contiiiuit me. Nam inenioria conlcmplalionis hor-
perficerel. Porro eadem ilerum iiequitia revolvitur: rendae cxagitans treincbundain aiiimam incam, ct
cor cxhorresccns non mediocriler alHixit, sed tl
ut vitinm ac dL'fectum in orbem tcrrarum inveh;il.
Sed mulieri neque juvenes, neque senes ,
pniptsT graviter vexavil. Conculil enim mentem meam nia-
divinitus prrediti sunt lemperantiam, ob- xiniK contemplaiionis ac vclut incomprehensi my-
eam qua
iEgyplia nmlier castissirao stcrii niemoria, neinpe qua; minimc
illud eloqui
scquunlur. Non illudit
' nec a recta mcnle deducit qnamvis possit. Qiiis enim hiijusmodi mysterio exprimendo
Josepho , ,
omnes adhibeat macbinas, qno dclestandum in qucal sullicere? Quale vero os pronuntiare, qnaivc
Verum ludifi- lingua profcret? Nequaqnam polest dicere quod la-
adolescenlem consilium rxsequaiur.
eum nemo polesl, qui a Spiriiu sancto pruden- let. vcro audebo, dicam de sola Deipara, qua-
Jam
fari
liam acceperil. Proinde neque caslimoniam suam tenus assequor; deniio laiiien vereor, ulpole qui
eripi sibi palitur, ne nohilitali suiC

ignominiam lingna non sim prxditus iJonea ad ea diccnda qua;
et corpnris jactn- sunt valde m;\gna sum cniiii exili voce tardaque
imponat; vcstimenta relinriuit, ;
locum illuni dcserit, iie ii> l.iqncnm lingua, et minime disertns, iit sie veiba faceic pos-
ram non facil;
ad tcmpus sed iu aclcrnum sim dc percelebri, saiicta, iunupta et dcipara Ma-
incidat; poenas luit ,
C(nijii itur, scd mulio oplabi- ria matie Doinini, de qua Icviter loqui iion debet
regnal ; in carcereni
liiis fst in cnstodia mnncre, et in angulo siib huniiiiia lingua. Pertennem enim habet voceni illius
dio, quani cum iiiulicre conlcutiosa ct loqiinci ". iiabita ratioiie, ct imminuta esl lingua, qnae pro
Quam uiulia porro advcrsns illam haercsiii dispn- dignitate facultatcni dicendi non habeal. Illa siqui-
possunt! Nam ant Mariam ip^âm adorantes dcm vel coeloruni viilnlcs iii stnporeni convcrlit.
taii
» 7. Gcn. wxix, T sqq. " Prov. vxi, 9. ' Juc. i, 15.

' Jcrciii. si.iv, Prov. V, 5 sqq. '
Ccii. III,
' ibid. 11, K).

'oO
rARSIV.-ixnONOREMn.V' '^^•^lil-I^ SCRIPTA, ACTA, ETC.
Ol>SU«pucninl o,n„o.s a.ncli,
an 7G0
iK.ngdi, p, inri,,,.
•'.SP0le.s.a.es, lhro„i,,!o,„i„a,ionos, spnnsi desiderium siimmae p^rilalis ! propriam
clK.r,,!,;,,,;,^
se,apl,„„ cl a„gel„r„,„
„„ive,-s„s exercilns,
aneilla„,, s|>o„sa,n ct maucm sibi despondet Ga-
ti,„o'
briel cirerins concilialor V,rginis,
.e.n.,n„rec,„e8,avi.lete„ii.,,„i,,ocr„eb;,niilI„„, coeli et lcrra:
;f|"il...l„l.,i,„c,i.|is, incensnm atqiie si,mme,il„m „na copulans,
perciun versai-i in ic,-,a ,1
quam
cxl,o,,csceba„t. Speelabant qnidcm Virgincn p,ophet;e elare descripscrunt,
Vi,gi„cm. ccelu,;, ' ct
.'.'r„n„n,,etfon„i.|;,,,a„,, dum p,..Tdicarunt se.iem nupliarum nimirum, quo-
,,,„„
,„„spiee,.,,,t en„
'iui pn„e,p,o niodo Virgo invenilur esse ccEleslis sponsa
ca,.et .!esrcn,le„te,„
a tl„.o„o ct ma-
c^.ern-
liiio, ,11 nlero vi,gi„co se(!e,e. lcr, (\\ix, dunorumanlenuplialiumnomiiie, Spiritnm
l,eala radix, q„aa i,anc sancu,m accepit, dotis vcro gratia, coelum
p,.o.i„xii! D,. „na cun,
j.ac Is.ii.s
pro|,heta ,no,.e p.Tvailiso.
hir„„.linis s„h,i,u,.>„„,.at
i.,,e. Vn-
cula,„a„s Q„a;,.ebal igiiur Virgo conspiccc qucm desidc-
g..:> : Exsunia virga de raUiccJesse,
ct
flos de rad,ceasccnde,, nibat, inqnicns : Ubi est sponsus cijus pulcbriiu-
et reriuiescc, ,„per cum Spiri-
tus iiiKons Dei '. diueni exoplo? „bi est pi,lchril„do sole splendidio,-?
ubi tolins forin.T gloîa inelTabilis? ubi
luinen quo,l
1)0 rad.cc Jcsse orlns cxstingni n.N}iiit, qiiod cgo sun,„,o oun, desiderio
est rex Davi.i, cl
de fihu
reg,s Dav.dis sa„cta requiro? ubi sol qui radiu,n exquirit? ubi ipsorum
Vi,go, sancla, inquam,
el sa„-
cloi-u,n v„o,.„„, eherul,i,n cithara? „b( oculns serapbim
(ilia,c„j„spa,c„i,^s fuer.„,iJoaci„, nunquam
t't A„na .,„, .iui,,,,» i„
dormicns Chrisliis? ubi aiigeloriim ailoralio quam
; vita sua Dco placuerunl
='inne ei,a„i
fruci„„, ejus.nodi Cabriel iiidicavit? ubi solus ac solius Patiis
gcr.ni„ar„ni, san- unigc-
iiiliis Filius.qiiem Virgo exoplans
^•l..ni\„.g,ne.„Marian,, tcn.plum redamat, pe,q,ii-
siu,ul et .„al..c,n
Joaci.n porro, ..\n„a cl
I>ei. rcns salulat? Cui Gabriel ait : Ate, Uaria, graiia
Ma.ia, l,i „.cs Trinitaii
pa!a,n sacrificiu,,, |:,„jis plena. Gratia sancloe Vi,.gin;s est immeusa. Are,
offe..ebant. Joacitn cni,„
..•:terp.elalur gralia plena multis vi,l,,libiis exornala Virgo, in
:
praparatio Domini, eo
quod ex ,llo
F.eparatnn, sil
lampade geslans luecm i„exsti„guilii!em , sola
le.nplu.n Do.nini , nc.pe Vi,.o
Anna ru.sum si.niliter gralia
splendidiorem. Ave, gratia plena, bami csca
spiri-
i„lerp,.otatur, i,ro-
lalis; siquidem in le ham„scst
r|o.-ea q„od Joaci.n et A„„a g,.aiia„,
divinilas. Ave, gratia
acceperu„i, plena glori.x spiritalis. Ave, gralia plciia,
in acce.lc„i,bus q„a; es
p,.ecib„s lalan fruclum germina-
reni, sanelam V,rgincm urna aurea continens manna coeleste. Ave, gralia
adepti. Joacim siquidcn
precabaiur plcna, q„;e silienles pcenris foniis dulcediue
,„ monte, ct Anna in horio s.i-
sno. Anna tias.
ve..o grav.da eflecla, c.c!„„,
cl thronnm cherubi-
cu,n pepcrit, sancla.n
puellam Maiia.n. Illa
cnim Ave, gralia plcna,
reper,etur cssc coclum, nia^-e spiril:,lc, babens gem-
leniplum el Ihronus, quia
iUr,i,n „,l„prctari sole,„„s niam cocleslem CbrisUiu, . .\vc. gratiaplena, splen-
dominam, atque clia,n
didum cffiluiii, quoe in
V'em. Pcperil e„im D„mi„„m,
qui csl spcs toti„s
cffilis incomprebjnsum
.....nd,, ncmpeChrist,,,,,.
conlines Dcum. .ive, gralui picia, qxix cl,er„bicum
nursu.n non,en i!l„d Ma- throuum divinilatis fulgore su,je..as.
.•la ,nlcrp..eta!ur myrrha muris. Myr,liam vero Ave, gratia
ali- plena, qu;e cocli
•lii.s (q„od ego eiiam aio) de
d.eet circnlum babcs, et Denm incom-
im,no.iaIitate prchensum in to ve,o co,nprol,e,isum.
eo q„od pa,ii,„.a csset ncc arcla-
gcm,nam im,noriale,n in
.i.ar,, boc cst i„
tum contines. Are. gratia plena, nubes
mundo. Ma,.e aulcm dicet univer. col,i,„naf
si„,ilis, qu* Deum babes,
Siiin mundum, cui Vi,.go qni populum dednxil
scenitatem et tranenilli-
per desertum. Quid dicain? ct qnid
lutemcontu!it,dumpo,I„m proloquar? quo
pe|,crit Chrislum 'r„..- p.ieto l,eala,n
Siim .lanue pra;c!a,.a. p,.;edicabo glori;o radicem?
puella, Maris beatum Solo
nomcn cnim Dco cxecpio, cnnclis
i..lerp,e,atur illuslrala, uipote sup;;rior exsistit : na-
qua; illustrala sit a
t,„.a roru,osior csl ipsis
F.l,o Dci, et cunctos <berubi.„, seraphi.n et
eredentcs usqnc ad lc,.minos
on,ni cxccilu angelico
lerne Tr.nitati illuminavcit. : cui p,a.dica.,d;c coeleslis
Saneta cni„, puella
ac terrca lingua minimc
\i..go Maria est sponsa Triniiaiis,
suHicii, imo veron.xau-
el Ihesaurus dis- gelorum. Elcim
pcnsaliouis ipsi quiden, lijmnui,,, laudcn,
plane arcanus, cui Gabriel i„,,uii .•
houo,.c„
Ave. gratia rleiia, Dominus pi.otule|.uiit : no„ ta,„cn co modo eloqui
tecum'-. Subjunxil G;,-
pio dignilale pot,ier„„t. La;laba„lur
bric! , et Palcr misil ar, vcro angcli,
hal,ono,n ile coelo Spiri- lanqn.im ipsi dunlaxat Dcnn, babercnl
tnm sanctum; p,.s.paravil Virsinen, nnigeniloFilio, quilus :
sauctissiuia Vi|.go supeiior fa. la, Deu,„

eocl.-sli sponso, qnam Paler dilcxil, Fili„5 inhabila- b.il;ita„lem
ii, cojlis concc,>ii iu te....a, ut hac ..aiione exe..ciius
Mt, Spirihis saneuis pereupivii.
Ipsa est eni,n spon-
angelorum t..al,crct in ter,am, el vc,sa,elur cu,n
sa el ibaianiiis, el cx ea
sponsus p,.ocedit Cli,ist„s,
!,0],ii,iibi,s. Ipsa c„i,n esl cccli ct
virgineum indi.mentum, juxla suavein tc..|..x .„edial,.ix,
Davidis p,o-
•lua. uuionem nat„ralitcr peiegit. beata Vi,go,
pliet*; cantionem In soic vosuit tabcrnaculum
:
auum, cohiinba piira
el ipse tanqunm sponsvs procedcns de llialamo
et spousa coelestis Ma,.ia, coclumi
shu\
tcnplun, ct ibioniis djvinitatis, qux coruscanteni
'hii M, 1, I.lK 2S.

. ' p,,!. XVIII, 6,
.
"^61 SECTiO I. - TIIEOI.OGIA .MARI VXA. 7,j2

iri c.oeIo et in lerra solcm liabes CliiisUini; mibes r.xpena, qiiae Vilulum gciiuil ; (iJei nieiisa iiilel-
iucida. (jiiLe fulgur de cn^lo lutidissiinuin ad iliu- letlnalis, qua; paiiem vil,-e inundo suppedilavil.
niiiiandum niundiun dedu.visli Chiisluin. Nuhes Quid dicam, et qnil.us verbis explicabo gloriam
coeleslis, quaj lonitruum Spirilus sancti in se ipsa ladicilus fundalam? De hac sancla p.i.-lla, sêniper
reenndiiuni deduxit in niunduni, el inibiem Spiri- • -
inqnam, .- ' '
'
pnella ct viryiiie. Dcus per prophclani ail ' . . •
lus saiicii in universain lerraiii ad producenduin £.r le inilii exihil dux, qui sit domiuator iii Isruel, et
fidei fructum cuin inipctu dcmisit. egtessus ejus ab iniiio a diebuswlerniialis
; propterea
Ave, gralia pleiia, porla coelorum, de qna pro- dabil eos usque ad lempus parienlis ; pnriel, el re-
plieta vociferatiisest, his verhis '
Lcce porlaclau-
: liqui fHiorum ejus comenentur ad jilius hriiel; asin-
sa, el uulliis iuîredieiur per eotn, nec egredielur, bil el videbil, el pascel orile suum in potenlin Do
prirleiquam Dominus Dtus sulus; ,t eril porla clausa minut». virgo sancta liicis aelernae nialer, lucis,
duci, ijuiadux ipse vucabilur, el in ipsum sperabunt inquain, quae in ccelis illiiniinal copias
angelorum :
«miies gentes. iucis, qiia- illuniiMat Ipsornin seraphim incompie-
bcnsum oculuin lucis. qu:B ilhiininai solein snlen-
^ bac porta
De , .
;
et.am ,n Canticis propheta in dis- didis facibus; lucis, qn;e hnes tcna; illun.inrt ad
cursu orationis plane et aper.e proloqui.ur inck,- tredendnin TniiUa.i ; lucis, qmc di.xit : Eqo sum
eomliKus, funs signalus '. Mansit in vii-inilale ve,ii"> liicis nii-p -iî.n,.-,. „ci .. -u .
sanct, et pia;clara pnella .Maria ,' '"""""^^"
qua. nnhes
nunts
liicida, i,,h
l,„.ii, habens inlus
, n
Deum
-'•"''•-
Verhuin
t)u.i- est
esi
ad uuain vo-
.
,
qu» sunt in c.ehs ct ii, tcrra' Vir.-o san-
nn. la,
.
•
,
'
,
'
cli^sinia, qus exercilus angelornm in s.upoien,

r-,li«„n.,c 1IbSias
,inc F de-
caiissimus tcce nubes , ,
c .
*•, „,
: levis
'
"
ei vpii ,•!
'*""' ,i
''' . .
iloxis.i! Siupeiidum enim est miraculiim in
ccelis,
, .
Agyptum ,
'
: inons iiu
,,
atenns nc siis i,rpi-,,nii,n
'"*î»>'s, pcBiupiaiii > .. "..'>
•
. . ,
„, <-""* i„i,/iern„„c(a so/e"; stnpcndum mraculum incoe- cie

,
habens ;
p.'!rani
,
Chiistuin; de
.
"i- ona
qna sapitniibsimus
sanicntissiin„«
.
,
r s, mulier
gestans liiteiii in u ii s
. , • . . »
n -1 ail
Daniel ,,
Absctssus esl âpis
1
,
stupendiim mi-
Nuiini ini ;
:
de mome
lapis ue monte sme mn
sine ma- „
p< • ,
racuhini i
in coehs, al.er llironus cheruhicus
. . ,
nitus*. hoc esl ahsnue viro solidam ,
,
stu
,
•
«u
"""oani peiram
netram uiin-
Chri • >•> ,
V . pen.lum miraculum
, ,
iii ca?lis , mn icris nni

filius ,
sluiii Virgo pppent, ipsa teiiip uni minime toinpo-
»,'ni",e coinnn- ^. •
,
^
•, et ipsiiis, cl SLCCuluruni est pa.er ""-
„,..,. slnDCinliini nii-
'
s:tnni, qua;
,
lapideni
; "'_"'"""""'
coelcstein h:,het Chris.uni
t.i,iisiuni, •
^,
racnlnm i
in cuehs, i ., ,
Virg
•
ipsa nubes tonuruihiiinib,

. ,,
,.„„ gestat;
utero
qu;u fnlgiir interius
^
sermoniqne ineo ui
°
..,it,,us in
.
nu
Dci, Deuin
,
sponsum n.^
Chiis
t la aiiius
uni
o'""" liabensFiliiim
n s. "•"-cns
'
riiium
; stnpendum niiracn-
h<:"""|" "ii'a«.n
alles.atur
csijiui unina
divina
..
Scripiura, diim ait
..' . .
i
luin m coelis,
r^
Domimis annehii
,
nm, infans Viiînis

Yenter luus acervus fruinenli :
elVetnis est. sanctissiina Viigo nialer Salva.ori.c,

valtalus in liliis '. Ipsa est .ager minime cullus, quae
qiuegeiiuisti priiicipio tarens Veibnni, Filinin scili-
Vcrhnni velut grannm frnnicnli ' .iuscipiens, etiam
ret cnmileni eiim Patre haheii.em Ihronnm, coii-
i:ianipuluin gerininavi.. Ipsa clibanus in.ullcttna-
snbstaiilialeni Patri cl Spiritni sanc.o qn: c-jni
li5, quae ignciu et viUe paiiem hahebat. Ipsa esl
,
Palre et Spiiitu sane.o cst an.e sa>cnla, qni (onc:i-

sancla iiialcr Salvatoris, i\ux Vfrlinni Pa.iis cx se
iiieravil coclos, ct .errain comlidii Ave, sanclissiiiia
incarnatum pcprit.
;„„,,„, ,,,
A.l
.
quani Isaias
,,•
: Ecce virao
' v
>iii;o, qua; velnt iiihiis iiiltllectua is abgque '-""
'^'")'"= con.-
,,,•,, '.
,•
ulero liabebtl.
ti> elpariet
,
fi luni,' et vocabiiut
"'•«'
,
nomen
"<""tn . .. .• ..... •
,, ',, .jaii.oiie uivinilalis igiiem lciies. Clibanus inlelle-

•,
ejus r
Emmanuel \ Viitto pura, sniic.a iiialcr l!o-
'
" r
„., ,sponsa T
' .
'^.
.
' ,
'
.
fluahs, qm ignem el panein viue calidum mundo in
mini, btala
,
Tnin.a.;s individuse, heala
'-'•''" , •.-•
'
tu .,
esuni altulil, i
ile qiio Salvator muiidi Christns aii
c , .
;„,,„ ninheres,
inler ,.
qu.-e
crea.orem velut infaulem

,,
Deum et hoininein omnium
.... , .
i,..;„;,,
.4cfip,a', coineditc.
,-, ,
Iioc esi
.
corpus incum, quud pru
:
lu inter niuheres,
,„Mr.,.nicii
uincepisli .
:
r.... tu
beata
quK solain lerraDeumcflBl..slem
inler
mnlieics, cnjns nhera
in tcrra p.-peristi
,
: heata
,
,
„i .,,•.
,, r
plesest,charissimi,virt'j.ihuspleiian,eiisaviiginea,
„ , ,
,
,
,
,
,
.
. • „ .
,, „ ," ' opiimis qnihuscunque cibisahundans, qnibus lerra . ,
su.xil is qiii alil univcrsa. Santla Mar a \ii'.o

" r , i- .,
•
frualur, hirgiia esl sanc.a \i,go et nialcr Chrisl
Ueipara
npin-,,.., beata
1 „.,... ,
lu inier inu icres, qn*

,•
nunc cc-
nunt
,
". aiise gt
„„,„„
iiuisli
,
eiini, qiii
.
olini in
,. .
»" 'oiniaMi
par.adiso Ada n
foriiiavil Aua.n
qu£c spltiididam
..,,
, , , ,
lucernam relnccnl.-m
.
,
„ ,
in ca.lo el
tcrra Chrisluin ges.av I, ad .
qnani prophela Zacha-

„
e ,,„„
lulo. Dciuara,
T enim
Tu
•
es
r^
K qua; Verbiim
x^.i,.',,, ex
<» le
ic t-
y.^^. f^^^g j , ,
' ' candelnbrum ,
nureum et facula
,
suver
incarnatiim peperisti Dtipara e.xsis.is, qux
Deum ;
i;,sum". Qnineliam David can.icum lioe suavissiinuni

Verbnni in forma servi concepis.i Deipara exsis.is, ;
iiiclanial : Lucerna peilibus meis verbum tuum et
.[uia Diuin Vi'rhuin suscipitns iiicarnatuin pepe-
lumen ieinilis meis''.
rlsli; Deipaia exsislis. qusesola solius
Dei niiige-
nitum Filium gennisli non leniporaneum Oenm ;
canilclahriim viiginenm, quod illnstraît tcnc-
gonnisti
le
a le
e.t, el ante oninia. Ovis imin.icuhua,

intama.um, sed ~
ic.ernnm, qni an.e
^ ' — ' 1 i,-» involt.los.
r^s iii-.uii.ius. t, virgineum repcllens
t;,ndelabrniii virgineuiii
t;>iineiaurniii repcnens
quic pe- t,;„ehras ei Intem splcndere ladens. candela-
pcnl agnura Christum Juvenca niinquaiD jiignin
;
ijn:m virHineuni, qnod ignem ct olcnm ins.parahile
Ezich. xyy, 6 sqq • fanl.
24s,p|.
•
iv, 12. » |.„.
xn. 1. Z.ui. v, {.". » >
Cam mi o . i,,,,, ..,
' sa v„, l.i. «.Mich.v, ->-.l;Mai.h. „, U. •
'
J .n. ni. 12. ,
J, ,,, x„ 4G '•Ap'c'
Mi, I. " Maltli. xvvi. 26-28 Mart. mv, 2-2-2i Lnc. .xmi. 17-20. " Zath. ; ; iv. 2. -'rs-;!. cxmu lÔi
763 TARS IV. — IN IIOXOREM B. V. M.MU.E SCIUPTA, ACTA, ETC. 764
:ul illuminaiiiliini intulil. candelabrnni virgiiicuni, Dcuin iiicompreliensuin, in te vero coinprehensuii)
qiiotl ab aUissinio llirono ;i(Lopil ler lu( iiluni ignein, poitasli. ulerum coelo ainpliorem, (^tii Deum ia
niiuin, iiie.\stiiiguil)ileiii, ciinsubstanlialcin, et ad ille noii coantHasti. ulernin, qui coelum es scpleni
luilrandani lcrraiii rcspleniluit. candelabniiii circulis conslans, et capacior illis exsislis. ute-
virgincuin , de quo pcr Prnpbelain Dcus iiuiuit : rum scplem ca'lis sulirniiiorcm atquc laliorem.
lltuc producain cornu ilavht, juiravi Iticcrnavi Clirislo iiteruiii, qui cs octavum coelum, scptem firniamon-
tnco'. Coroaa regia prcliosissiinuin liabcnslapidcin, tis cclsiorcni. uleruin liabentcra incxsringiiibile
%l gemniis similein (ilirisluin ; purpura regla, quLC lumen scpiics luccntis gratia;. Quid dicain, aut
tali terraequc regem induit, universale corporis quid loquar de praeclara et sancla Virgine? Diisl-
iiidimienlum piirpiirani lercicns , conslanlissima dcrium me Irabil, ut de Deipara vcrba faciain ; et
Clirisliaiioriim fides ; liber incoinprebensiis, qua; forinido nie rclinct in silciitio, ut qiii noii liabcam
Vcibuni el Filiuin Patris iniiiido legenduin e.vhi- facullatem dicendi pro dignitale. Aniiiius horlatur,
biiisti. Beata iiitcr niulicrcs, qiia; Verbum ex le in- cl inetus dctcrret : ille quideni traliit ine, isle vero
carnatum pepcristi,Verbuiii, inqiiam, Patris Fiiium, ine abstraliit. Cuin ergo ab utroque distinear, ex-
Vcrbum aiite sicciila Dcuin, Vcrbuiii iiiilio careiis pcdit niihi ut sermoncm liabeam de percclcbri cl
et Kleinum, Vcrbiiin cuni Palre cl Spiritii sancto sancta Virgine. Dico enim illam esse coeluin, thro-
uiiituin, VerbiiiM cuinilein cuiii Patre liabcns lliro- ntim simulet crucem rextend^ns ciiiiii sanctas iil-
nun;, Vcibuin sedens supcr clieriibiin, ct Vcrbum nas Dominuni porlavit tlironus clierubicus, criici-
quod glorilicaul animalia quadruplicem faciciii ba- formis el coelestis, de qua per Scripluras in coelos
bciilia, Yci buni qiiod creavit angelos, Verluiii! qiiod incunibo, cl coiispicio illani ab angelis adorari.
fccil ul priinipauis el potcstates csscat, Verbum Ilinc Gabriel in priinis Siilulat Virgincin : Ave, gra-
qiKid exicndit c*los cl Icriain condidit, Verbum iia plena, qiia; cs splciididum coclum. Are, gralia
vcium l)eum ipsiiin Chriitum Doniiiuiin nosiriiiii, plena, qua; liabes radium de coelo lucidis facibus
sam tissima Virgo, peperisli, el denuo po.sl par-
qi:cni, coruscaniem, utpote solcm Christum.Yirgo pluriiim
liiiii virgn, qu,c geiniuam produxisti, coronain regiam nominiiin et niullocula effecla est seraphim incom-
plexiiisli. beala Virgo, qua; gloiiam coeleslcni prchcnsa; visioiiis; qu;c inventa csl vclamenlum
porlasti, cl e.t niultis floribus paradisi miindiini quoddam iiilcllijcUiale corpoiis universalis, cheru-
oilore bono replesti. Virgo esl liliuin iiiiniacnlaluni, biiii transcendeiis. lUa eiiim avcrtuntur, cum ne-
quse rosam iiiimarcescibilem geiiuit, Cliiistiiin ;
qiieant spiritiilcm ignein divinilaiis fixis oculis in-
vilis veriiatis fertilissima, ct quod ad virgiiiilatcm tucri : liaec aulcm apertis oculis lixc intueiis inco :-
mininie viudeiiiiata ;
qiut licel nou fossii, iivarum prchcnsibilem ct somiii cxpeiiciii ociiluin Clirisli,
tamcu fcracissima : nenipc qua; malurain uvain ger- cum dcsiilcrio ct osculo s;iliiUili;il. Fxcrcitiis ange-
niinavlt Cliristuni. Qu;.mobrein, sanclissima Virgo, loruin (

qui sunl scabcUuiii pcdiuii Christi )
proci-
fac nnbis ndem, qiia rationc genninavcris, quo dentcs nec videre possuni, ncc contingere : liaec
paclo suscipiens Verbiim, quod cst aiitc saicula, vcro labra labris conjiingens, inconiprchensuin sa-
matcr Dci visa sis supcr lerrain. Ego virgn incor- liilabal. Virgo incomprchcnsi myslerii fcrcns rai-
rnpla, ((ii;!' in iilcro gcstavi, cffecta suin lempluiii ractilum, qtia; (Idcm ter optatam orbi prKdicasti.
Inipolliiliim hablianlis in me Verbi Dei nupiiarum Yirgo sublimior angclis facta est, stipcrior ipsis
cxperlis. chcrubim el seraphim, placcns Clirislo rcgi, a Deo
^
Kinmannelem gesiavi iii iilcro incorriipto, in iii lionore habila, tanqiiam ancilla digna cl inaler.
ven:rc inipollulo, similis cCfi'Ct;i tliroiio clieruliico: Saiicta nialer iiiiiii;i; uhila, qiix gciiiiisu (^hrisliini,
in qiio caro fai tiiin est Verliiim Palris, (|ui Dcus qui est ante te, ct dixit ; Prius quam Abraliam fie-
cst iniliG carciis, et licct iiivisibilis, spccMbilis ret, ego sum''. Qii.e stabulum gloria exornasli, et
tauicn per dispensalioncm assuinpt;c cariiis lactiis pisesipcilbistrasli. Virgosiiiuidcm, speliinca elprc-
pst. Niin cxpciia, non cognoscens viruin, prpcri scpc, cocli eirculiiin pcLC sc fereiitcs Deuin iiicoin-
D(Uin, (|ui est anle sxi iil;i, ipsiiin Cliiistiim. iVJiii piebensum gcstabant ulpots ires Trinitati apcitc:
cliaiii nuiic siim virgo posl parltim, piiiior {si ,li- niinislrantes, quando Virgo in spclunca cilra la-
cerelicet) qiiain anlea sinc labore pepeii, non ut boreiii pr;icgnaiis, coeli ct leriK Di)iiiiiiiiin dcp i-
;
omnes niiiliercs ; dissimiles eniin fucniiil rcs iiie;e siiit in pra;sepio : tunc etiaiu ordines angelorum
ac illariim intcr p;iiicii(liiiii. Noii iiovil naUira lni- circiimstabaiit Viigincm cum claninre dicentcs :
iiiana partiim inciim, c\i cpto sobi Dco, (|ui iii inc Gluria iii aliissimis Deo, el in terra pax hominibus
bonw volunialis^. Qiiaproplcr cliam pastorcs, qui
liabitavit. Virciiicm, stiipcnduin Kcclesia; tlicsaii-
riiin, qiii adi ptus est ingcns mystcrium > Virgiiicm ruri pernoclabant, hiijusmodi gloiificationcm aiigc-
aipclbit velut sacerdotem paiilcr, ct allare qu;e lorum audierunt de Salvatore, et celeri cursu pro-
;
i|iiideiu mcnsain fireiis, tlcdit noliis ca-leslcin pa- peraiites, lucem adoraverunt ; spcclanles iiiiracu-
nein Clii isuiiii in rciiiissinncm pcccaiortim. iile-

lum insolens , ancillain Doniiiii ct viigiiiein iiiteira
rum iiiipolliitiiiu, liaiicnlein ciiciiliiin co;l(iriiiii,(|iii

versantcm, cvasibsc sponsani ca'lcblcm. Ipsa cniiii
' Ps.il. cvx\i, 17. Joaii. viM, .^8. I.tic. II, I i.

;
765 SECTIO I. — TIIEOLOGIA MARIANA, 766

ct sponsa, et lliahiiiiis, ol Dei iualer visa est iii sacirdotes, nianifcblum rcdderetur omnibus coeli el
stabalo, quaiiilo pepeiit iiifantcni Cliiistum : juxla terrse niysterium. Quapiopter ubi cognoverunt
pioplieticaiii Isaias voceiii, iieinp'^ : Puer natus est omnes, rursum apparet stella magis, donec vehisscl
nobis, et [iints dalus est nubis : cnjus imperium su- siipra iiifanlem iii slabulo, vel puliiis iii coelo (ubi
\)er Inimeruin ejus,el vocalur nomen ejus magni con- cuiiii Chrisius, ilii ct coelnm) ; nain stabulum vi-
si/ii Angclus, Deus (orlis, pulestale pollens, Prin- suiii est esse cXeIuui in teira. Illi vero cnm vidis-
ceps pacis, Pater futuri seeculi^ Tuin posl hnec : sent stellam, inio polius Salvalorcin, gavisi siint
il.yp a parlibus Orieiilis, a slella spleiiilida illustrati g:nidio niagno : et incurvantcs se adoravcrunt, ob-
et deilucti, peracla iiiiieris ab Orieiite longitudiiie, lulcruiitque duna, anrum, thus, ct niyrrli:iin : au-
venerunt Bellileliem ad adoranduui parluni. L'nde riiiii i]iiidcni veUit rcgi, thus ;iiitcm lanquam Deo,
ciiui ad civitatcii Jerusalem pervciiisseiit, occullari el inyirliam lanquam innrlali ; vel poiiiis ul iiidi-
coepit stclla ; ijli vero peilurbali, co quod viiB du- carciit sepulturani creatoris cl opificis omnium
ccm pcrdidissenl, necessilaic cogeiite inlerrogabant Clirisli, queni pcperit sponsa cocleslis Maria, quse
iiicidas civitatis, el sciscitabantur ab eis, ubi natus cstcoelum, tenipliini, cl throiicsdivinilalis, inexpli-
esset Cbrisius. QuoJ i|iiidcm niiracuUini iiiauditum cabile paiadisi inonile. Angeli accusabanl Evam,
oiiincs cxisiimabant. De quo cuiu audisscl llero- nunc vero Mariani gloria prosequnntiir, qiiF niu-
dcs, turbabalur vebejiientcr, ct vocalis sacerdoli- lieruni infirniilateni vere gloriosam rcddidil, qua:
biis, porconlabatur eos, ubi Christus nascerclur'. lapsam Evam crcxil, ct .*.damum e paradiso dcje-
Illi auleiii di.vcrunt, ct non negaverunt ; coiircssi ctiiiii in coelos niisit; quae paradisiim clausuin ape-
simt, ct non suiit meiitili. Solis radios abscondere ruit. ct per latroiicm rursuni .•Vdamuni complania-
iion potcriint, voceni sciliccl per proplieiam de Sal- vit. Pcr te ciiim, o saiuta Yirgo, nicdius obstru-
vatore clare pronunliatain ; lestato dixeruul : Iii clionis parics iiiimicilias dissolvit; per te pax coe-
Betblehem nasci Cliristum. Ilunc enim iii uioduin Icslis donala cst muiido, per lc boniincs facii snnt
per propbelani clamat: El lu, Bethleliem, ncquaiinnm aiigeli, per te lioniiiics appellali suni ainici, seivi,
es miniina iii priiicipidiis Juda; ex te enini exiel dux, ct lilii Dei, per te liomincs mcrucruiil csse con-
qui si( dominator in Isracl^. iiiridclem Israelem ! scr\i angeloriiui, ol ciim cis faiidliariicr convcr-
confessus cst legis effcctum, et lcgislatorcni dene- sari, per tc iiotilia coeleslis a tcrra Iransmitlitur in
gavit ; testificati siiiit ipsi, ubi iiasceretur Cliristus, coelos; per le Iiomines liduciam liabent in ceelo
et hi rursus Cbrislum nalum abnegariiiit. erga Altissimum; per le crux resplcndiiil per uiii-
Qnid igilur uiagi ? quoru:ii vis aiiiini prupria im- versam Icrrani, in qua qiiidem cnicc pependit lilius
niutata erat, quoiuin eor adinodiiai lurbabaliir et tuus Chrislus Dcus noslcr ;
per le mors concclca-
exslingiiebalur prae dolore; quoruiii suspiiia flu- tiir, ct .spidialur iiirernus ;
pcr te cecideninl idola,
ctuum violentorum instar navem submergebaiit et excilata esl notitia coelcslis; per le cognovimus
quorum oculi, lacrymis gemmas prse se ferentibus, uiiigeiiitiini Filiiim Dei, queni, sanctissima Virgn,
lerram irrigabanl; quorum alllictio intolerabilis pcperisli, Dominuiii nostrum JcsumChrislum, queiii
cr:it, duLlonni ab Oricnle reiiuirenles, quem iion oiniics angeli alque hoinines adoranlcs, diciinus
habebant, habentcs qiixrilabant, ubi csset niago- principio carenteiii Palrcin, carcnleiii principio Fi-
rum dux slella. \l vero perpcnde vcritatem, quo- lium, ct principio carenlcm Spiritiiiii sanctuni,
nam paclo occuliatiir eis slella, el inlucre luiracu- Trinitatem individiiam et consubstanlialem glori-
lum, et ejiis significationem. Hac de causa abscon- licantes iii sa;cula sa:culoriiiii. Aiiicn.
(Jilur eis siella, ut dum percontarentur iiicredulos
SANCTDS JOANNES CHRYSOSTOMUS.

1. Ciir Josephi, non Maria' gcnealog'a ducatur. ruin insigiiiuniqne virorum. Si cnim niiilla siib-
Ecce jam leitiam disserlalioncni, ct proocmia olisciirc ab inilio loculusesl, Filium hoiiiiiiis scse
n nliim al.solvimiis. Non crgo fiustra dicebam, vocans, nec iibiqiie suam cuin Pntrc aquahtatein
aduioiliim profimdain esse liaruin senicntianim clare revelans, quid miraris si hoc etiam aduni-
iialuram. Age hodie qiiae rcsidia sunt dicaiiuii. bravit, inagna quadam et mirabili usus oecouomia?
Qiiid ergo jam quairimns? Cur Joscplii genealogia Ecqiiid hic niir:ibile? inqiiies. Ut servaret Virgiiicm
ducaliir, qiii nibil ad generalioneiii conliilit ? J.im el a prava siispiciniie liberaret. Si cniui lia'cJiid;ci
iin;iui caiisain divimus : operie preliiini est ut aliam ab initio audisseiil, nialigne rem iiitcr|iiclantcs
dicanius, ma.fis niyslicam etarcanam. Qusenain illa Virsinem lapidassent, atqiic ul adulierain dainnas-
csi? Nolebat Jud;eis notiiin esse ipso partns tcni- sent. Namsi in aliis, quoiuin cliaui exeicpia lia-
pore cx Yirginc nasci Cliristum. Sed ne turbeniini bfbanl ii! Veleri Teslainciilo, iiiipudciiicr palamse
de iiicxspcclata rcsponsi.uie. Neque eniin ineus gcrchanl : si qii.imlodsmoiias ejecit, lUeinoiiiaciim
Iiic cst serino, scd palium iioslioriiin adiniiaiido- vocabant, si qu.a in sabbaio curavit, Dco advcrsa-
1^1. 0. ' Matlh. 11. 1 sqq. » Micb. V. -1.

7C7 PARS IV. — IX II0\0I;E.M B. V MAIU.E SCIUPTA, ACTA, ETC.
.
768
riiiin piil.ibniil, cli.inisl :iiitpa Sabbatiiin ssepe solu- conipendio sliidel, iilpolc (lui jain dicla cl nula rcccii-
linii fiiissct : qirul iioii dicturi crant, lioc aiiilicn- scat. Ciir crgu l.iicas cliam gcncalogiam ct quidcm
tes ? Elenini pio ipsis piignassct loliin! prKleriliim pliiribiis scriliit? Qiiia M;illba!us jiin pr;cccsscr;il
tcnipus, ubi nun(|iiani qiiid siiiiile gesliiiii riierat. Si vi;im(iue paraverat , voliiil llle aliqiiid amplius nos
iianii|uc post tul sigiia illiiin adliiic Juseplii liliiiin educcrc. Qtiisipic disoipiilorum m;igislriim suiim csl
a-ppell iliaiit, qiiuniuilo anlo iilu sigiia ipsum ex Vir- imitaliis; liic Panlum, uberlaie lliiiniiia superaulcm ;
gine Maliiin ircdidissent ? Ideu iiaque ejus geneaio- ille Pelrtim, brcviiati studcnlcm. Cur porro Mallli;i'us
gia diicitur, Virginnnique dcspunsal. Qiiando cnim in exorJio non dixit , sicut cl proplietie, Yisio quuin
Joseph, vir jiisius et ailiiiirandus , ituillis opus lia- vidi, vel, Seriuo '/«i (aclus est ad me? Qnoiiiam ad
hiiil, iit qiiod Ljcsliiin crat cdi^ceiel, aiiL;rIo, visioiie frugi humiiics scribebal, qiii admoduin diclis ailcii-
per somiium , et propliclarum lesiimonio; qiiomo lo dcieiit. Elciiim jam palrata miraciila claniabanl , et
Juilici perversi et corrupii, ct illi infensi, iianc excc- qiii Evangelium accipiebant, plane fideles crani. Pru-
pissciil opiiiionem ? Admodiini eiiiin illos res lam pbetartim vcro tempore non tot eranl miraciila ,
qiie
r.ova , tam iiiexspcciata periuibainra erai , eo qu"d aucloriiatem ipsis iiiderent, cl magna luiic enimpcbai'
progeniluriini suonim a;vo niliil Iiujiismodi gesluin pseuduproplielariini liirlia, qiiibus niagis atlciidcbanl
umquain fuisscl. Elenim qui scmel crodidil illum cssc Jiid;ci. Quamobrcm bie prooeniioruin modnsapud illoi
Dei Filiiim, idbil hac de rc ambigere debuil : qui vero neccssarius erat. Si vero sigiia qtiandoqiie fierent,
illuin scducloicin el Deo adversariiim cxislimarot b;iibaroruin causa, ul miilli prosclyli accedercnl ci\p-
qiioiiiodo noii liac de i e niagis olTendiTettir ,

qiii iii Laiilur. Ficlianl quoqiic sign;i ad Dei pnleiiliam exbi-
illam non deduccrctiir opiiiioiicm ? Ideuqtio aposloii bendain, quaiido adversarii siibaclis Jtid.cis, dcuiuni
lioc slaiim ab inilio non dicunl, sed de resurrecliiino suorum vi el auxilio se vicisse pniabani, ut in jEgy-
miilia s;rpe disscrunl, ciijus jaiii exenipla fueiaiit ptoconligit, unde promiscua liirba profecla est : el
pr.ciciiiis leiiipiiribu^, clsi nnn liuic siiiiilia : qiiol poslea in Babyloiic, qn;c ad fornacem ct somnia spe-
aiilciii deVirgiiic ikiIiis sil, non ila freiiiicnler dicuiii ;

clanl. Eral cliain ciim sigua cdcrenliir in dcserlu,
5ed neniie niater id csl aiisa prufcrre. Vide mimipie quando sui juris eninl, qiiciiiailnioduin el apud nus :
;piid illi Virgo dicat : Ecce ego et pater luus (/iiflTiiin- eteiiiin apud nos ciiin ab errore eiiicrgeremus, signa
mus le ( Luc. i. iS ). >'ani si illud iii stispicioncm multa exbibita sunl ;
post ha^c auteni, ciim vera rcli-
veiiissel, iieqiie Davidis dciiiiim liliiis esse crcdilus giii ubiquc disscmiinila essel , illa cessaveriiul. Qiiud
fiiissel : liac porro stib'ata opiiiioiie, niulla alia siibsi post cxiluin ex deserto sigiia f:icla stinl , illa paiica
oiiliira mala erant. l'ropicrca iie ipsi quidiiii angcli cl rariora fucriinl; ut ciiin sol siibslilil , vcl cum re-
illud dicunt, nisi Mari* laiilum ct Joscplio ; cum irorsum abivil. Signa qnoquc apud nos facla videre
vero pastoribus faiisla nunliarenl, id niinimc ad- liciiit : iiaui n'iaie nosiia siib Jiiliano, qui omnes im-
jccciu I (Ex bom.o in Mtillli. n. I). plelate superavit, niulia mirabiliaque lacui suui. tjuui
jiiim Judaei lempltini Jorosolymilanum rc;cdifioare
II. — Seiiuiiur ile geneiiloyiii C/ir;s.'(.
lenlareiil, ignis c ltiiid:iinculis eriiiiipeiis oiniies dc-
1. Oiiincs generaliiiiics iii Ircs parles divisit, oslen- terruil ; ct ciini Juliaiius fiirorcm suiiiii in vasa saora
dciis illos etiaii' post rcipublic;u forniam plurics mu- exercerct ,
qu;cslor et Juliani avnnculus ipsi cogiio-
lalam iion evasisse meliorcs,^cd sivc arisIocraliM , niiiiis plexi sunl : prinr cniiii a vermibus coriusiis
sive regnn, sive olig;irelii.c p;irercnl, in iisdem vcrsa- inlcriil , aller vcro niediiis dinipliis est; peraclisqiie
Ins malis csse : ac ncqtie duiibiis , neqtie sacerdoli- ibidcni sacrificiis fonles defcceruiit, ei fanies qiirc eo-
bus, iicqiie regibtis rcin publicani adiiiinislranlibiis, dem imperante civitates invasit , inasimum erat mi-
ni.ajorcm penes illos viriiiiis raiiuncm fiiisse. Ciir ati- raculum.
tcni iii mcdia parle IrcspraMcrmisil reges, in poslrema
aulem parle gcncraliouibiis dnudecini lanluni positis, 2. Solet enini Deiis li cc exhibere : quando mala
qualiiuideciiii ipsas csse dicil? Primaiii qu;cslioucni siipra iiiodum augeiuiir, ciim siios iiiaTiiinnisvcrsari,
vubis «olvendam rclinqiio; noii enini oiniiia solvcre advcrsaiiosqiie lyrannica vi debaocbari vidcl , Itinc
viibis necossc est, ne vobis fasiiiliiim gencrenins : sc- su;im ostendil poleiiliam. Id qiiud eliam in Pcrsidc circa
cimdam aiiicm cvpbinabiiiuis . Milii crle videliirca- Jud;cos pra;slitil. Quud ergo non sinc causa Christi
plivitalis lciiipus liic pro uiia gcneralioiie niiinciari, priigrn lorcs in tres p.irtes di Iribucrit, ex supra
scd el ipsnni Clirisliiin [;illeraiii iniplcrc] , quein iibi- (liolis p;ilairi est. Aniinadverlas veliin nbi incipial ct
<|ue iiobis coiijuiigil. E rc aulciii caplivilalcin ill;ini qi:,') desinat : ab Abraham in Davideni ; a Davide in
commemurai , oslendcns illuc deducios , non tcnipe- caplivilatcm Baliylonis; ab hac in ipsiim Cliristiim.
raniiurcs cvasisse; ila ut prorsus nccessariiis vidcaliir Main iiiilio ainbos tina seric posuil, Davidom ct Abr.i-
fiiisscClirisliadvcnlus. Qiiid cigo Marciis iioii idipsiiin lanuiin : dcinde resiinipla goncalugia nlrumqiie me-
agil, ncqiic Jesii gcnealogi;im rceeiisel, sed ceinpciidio muravit. .\ani, nl jaiii dixi , illis factic fuerant pro-
oniiiia refcrl? Mibi (piidein vidctiir Malllucus auic missioncs. Cur porro , til Dabyloiiicam traiismigra-
omnes maiiuin opcri aduiovisse : quaproptergcnealu- tioncni inemoravit, non peiiiide dcsccnsiis iii JEgy-
giam accuralc ponii, ct iii iis quic nccessaria eraiil piuni nienliuncin lccil ? Quia .lEgyplios non uliri nic-
iiisisiit; Marcus vcro post ipsuiii sciipsit, idcoqiic Uiebaiit , B;iliyliiniiis vcro adhuc trcmcbant : illud
,
SECTIO I. - THEOLOGIA MARIANA. 770

eiiini priscum erat , hoc vero recciii; , et paulo aiile nii lciierc , imo eliam nunc id viderc esl : ci L'iii
gestiim ; atqne iliuc ron ob pecrnia ilediicti crant generi cum ipso liabilalianl. Ilabil.ibal crgn ei ipsa
isluc vero scelorum causa transliili fuerant. Si fjiiis ciim Joscplio.
vcro nomiiium inlerprclationein ajgredi velii , niul-
lani ibi repericl speculandi inaiori.nii , ipKC ad Novi 3. Cur Marin non ante sponsatia conceperil. S))iri-
Teitaineiui inlelligcnliam mixinie cnnfcrat; esenipli

lus operalio in Yirgine non ciploranda. — Sed cur iion
c:>usa ox noniinibus Al)raliaini , Jaiobi, Salomonis ,

ante spoiisalia concepit ? Ul, qucmadini)dum dixi,
Zorobabelis : non eiiim tcmere lixc iliis nomina in- res occiiltarelur, et ul Yirgo pravam oiniiem s;ispi-
diia siint. Sed nc longiiis excurrentes inolesiiam in- cionein elTiigerct. Quniido enim ille, qui plus q:iain
fcramus, missis illis, ad magis necessaria vcnianiiis. oiniies zeliilypia corripi polcnil, videbatur eain non
progeiiitorcs onines cnumerassel ct in niodo noii traducere r.cc inbonorare sed cliaiii iii
Ciim ilaque ,
, ,
Josepliumdesiissel.non hicstctil,sedaddidit,yose;)/i conôrtium accipere, ipsique minisirare pra^giiaiili,
virum Muria; : oslcndens se proptcr illam ejus genea- P^lam estcum non sic facturum, iiibi persuasum lia-
logiam diixisse. Deindc ne audiens , Virum Ilariw , buissel eam ex Spirilu sancio concepisse alio.iuin ;
pularcs comniuni nalura: lege Cliristum natum esse: ''•>" "cc apud se rctinuisscl, nec in aliis sun mi-
animadverteqiiomodo ea addal qua: opiniononi islam "isterio dignalus esset. Apposite aulem el illiid ad-
corriaant. Aiidisli, iiuiuit , viruni , audisli malrem ,

Je'''> /"''?"'" esl in ulero habens ;
id quod diei solct
aiidi-ti nnnieii puero datim; audi etiam gcncralioiiis '" '"«'"s stupeiidis qiia; prxlcr spem et cxspecla.
modiiin. 18. Jesu Clirisli auie^n ger.crnlio sic ernl. 'ionem omncm accidunt. Nc igilur iillra proccdas
Qiiam niilii, qu eso, geneialionein iiarra!,? uaiii pro- ''e quid quaras ullra ea qnre dicla siinl. neque dixc-
peiutdres ejus jam dixi,li. At volo eliaiii generalionis '"is, Qnoinodo Spirilus saiicliis id cx Virgiiio openitiis
inodum exponere. ViJeii' qiionioilo aiiililorein e\ci- est ? Si ciiiin nalura operanle nemo potest foriiialin-
taverit?Nam quasi noviqiiidpiam diclurus, se modum nis modiim explicare , quomodo S|iiritu miiabililcr
qiioqun explicaturum promillit. Et vide niilii opli- agenlc ,
poterimiis li:cc cxplanaro ? Ne eiiim evan-
iii.iin diclorum consequenlinm. Nnn eiiim staliiii ad gelistani vexares el imporliinis qua;-tiouibu3 exagi a-
geiieralidnem vcnit : sed nns piiiiiiiiii edoeel, qu iius res, ipsoeniinlialo miraeiili aiiclore sese bis omnibiis
csset ab Abrahaino ,
qunliis a Davide et a iransini- libcravit. Niliil iillra scio, inqiiit, nisi lioc a Spiriiu
gralione B:ibyIoni5, et diligenteni auditorcni pcr lia c facluni essc. Eriibescanl ii (pii supernam generalio-
ad leinporumconniutaiionem iiivitat, ostendens liiinc iieiii cariosius cxplorant. Si cuim lianc qu;e innui;;e-
esse Cliristum a proplielis pricdic:ilum. Ciiiii enlin ris tcslibus celebratiir, ct ante lot s.Tcula pncnuiiliala
fcciieralioncs nuincraveris , alquo ex tciiiporis coni- fiieral.qirr ct oculis et lactui pervia fuil, ncnio po-
piuaiiiine didiceris eiinidem ipsuni csso , f.icile cxci- lest explifaie : in qucm non iiisania; ciiiniiliim ilc-
p cs miriiciibim in ejus ortu patratiim. Quia enini vcniunt ii, qiii arcanam illam ciiriosc scrutantiir d
niagniim quidpiam loquuturus er.il, qiiod ex Virgine cxploraiil ? Nc |uc cnini Cabricl , ncque Maltb:cns
naius csset, priusq-.i:iin t.iiipus com|iulel , subobsciire aiiud qiiidpiani dicere potucriinl, iiisi qiiod ex Spi-
lo:piilur, Virum .Maria; dicens , (piin ot gcner:ilio:iis ritu n:iliis sil ; (piomodo auleni cl (|iia raliimecx Spi-
serieni intersecat : iiisiiperque :iiiiios cmiinorat , ad- rilu natus sit, nullus eorum inlerprclalus cst ; iieque
inoiicns audilorem , luinc ipsuiii csse , ([uem palriar- cnim id fieri poterat. Ncqiie arbitreris tc totuiii edidi-
chaJacob(6'(;ii -19. 10), delicienlibus demuin Jiuliiii is cisseciimaudis, Ex Spir.fii: nam postquamhoccdidici-
principibus, adfilurum dixit : quem propbcta Daniel mus, inulla adliiic igiioramus; exeinplicaiisa.qiioiiiodo
(
Cap. 9. ti. 25 - 27 )
post multas illas hebdomadas is qui iininciisus esl, iii vulva conliiietiir ; qiioniodo
vcnturum esse pncdixil. Si qiiis aiitem vidiieril is qui o:nni:i cdnlinet , in iilero miilicris geslatiir ;
annos illos per Iiebdomad..nim nunieruin ab angelo quomodo Viigo pariat , et Virgo maneal?Quoinoilo,
Danieli diclos ,
ab ledi.lcîtiono urbis enumorans , iii
qu.xso le, Spiritus lcmplum illiid en'oriiiavit ? qiinnio-
ipsius oriiiiii hsc cura illis conseniiic
desceiidere ,
do non tolani cariiem ex inatre siimpsil, sed parlem
dcprebendct. Dic ergo qnomodo iiatus sit Cum esset :
ejiis, qii:iiii niixit ct forniavil ? Naiii quod cx carne
iltsponsala iiiulir ejus Maria. Non dixil Vir^M sed , ,
Viiginis prodieril, dcclaravit bis vcrbis : Quod enim
simplicilcr , Maler, lit seriiio fiieile ca|)crclur. Ideo in ea iialum est : et 1'aiilus , Facivm ex niuliere {Giil.
cuiii prius prurpar.isset auditorein ad aliqiiid eonim, Ex muiiere, ora obsiriieiis eoruin qui
i. 4) : iiiqiiit,
qiise ex more veniunt, audiendum , ct iii hac cogi- dicercnt, qiiasi per qiieiiidam can.ileni pcr eani lians-
lalioiie retiiiuissel , lunc porccllil, lem adniir.indaiii iisse Cliristum (1). N:im si boc essel, qiiid iiieio
eubjungcns liis verbis : ^lii(i-.7i(ui)i convenirenl, invcnla opus fuisset? Si hoc esset nihil balierct nobiscuin
,
en inuiero liabcus de Spirilu saiiclu. Noii dixil, Anle- coniinnnc sed alia esscl illa c:iro, non cxiiia-.si no-
;
quam ducerelur iii (loinuni sponsi : intiis eiiim jam sira. Quoinodo ergoex radico Jessa; ? quoinodo viiga,
£!at. Nara mos priscis eral sponsas ul pbirinium do- vcl Filins lioiiiinis ? .ûnmodo Hos ? quomodo ilaria
i'I) M
V.ileniiiii.Ti,i .liccban», ut hscct Epiplianiiis p 172, cx Ircna-o p. 189, pev .vr.nam perirfnshs'
Velut arjuam Dertubu.ii.
J?! PARS IV. — fN HONOREM R. V. MARLE SCRIPTA, ACTA, ETC. 772
vcl Filiiis lioiiiiiiis? fiuoMiodo nos ' ? quoniodo Maiia itaqiie mtillam Joscpli ostcndil ])hilosnpliiam : neqiie
nvitcrcsset? iiiio paclo ex semiiic David? mioiiiodo cniin accusavit illain, neque exprobiavit illi , scd
foniiani sorvi accepeiil ? quoinodo Veibum caro fa- diniittere laninm cngiiabat. In hoc rerum slalu, et
cliimesl {Joaii. 1. 11)? qua ralinne Paulus Rnmanis iii liac ncgoliorum difliciillate, advcnit angeliis qui
dixil : Ex qnibiis ClirUlus senindiim carncm, qiii fsl anxiciateiu oniiiem tollai. Qu;creiidum autem e^t cui
siijM^r oiiinia Deiis (Rom. 9. 5)? U""'' igil»'' «" ""'>'«, angflus nnii anlc vciicrit, qiiain vir illc h;co in animc
cx niassa iioslra ct ex iilcro Virgiuis prodicrit, palam cum h:i'C ille cogilarcl. lunc venerit
vcrs.ircl, scd
csl cx dielis exque aliis plurimis : qnomodo aulein nam ait:20. HmcHio co(jitanle,ancjelus venil quain- ,
noii ilcin. Ne igitiir id lu quaTas , scd accipeid quod quam ctiam aiitequam illa cnncipcrel, nunlius acces-
revclalur, et uc curiosc scruiaic id quod lacetur. 19. scrit, iiiide ctiam alia qu-cstin orilur. Nam elsi an-
Jaseph aniem vir ejiis, ciim essel jiislus, inqiiil, et not- gelus viro nou dixeral, ciir Virgo lacuit lisc ab angelo
Itl euin iraducere , voluit occidle diinillere eain. Cnm audila, el cum sponsum suuiii auxiuin vidercl, non
dixisset E% , Spiriiu sanclo, et sine iillo congressu, ejus anxietatem sustnlit? cur ergo anlcqimni iUe tur-
sermnnem suum ctiam aliundtf eonfiruiat. Ne qiiis baretur, angelus iion rem illi aperuii? nam opcr;e
enim dicerol, Uiide lioc manifcslum est ? quis novit, prelium est priorciu qiircslioncm piimo solverc.
qiiis audivit tale quidpiam factuin esse? nc suspica- Quare rem non apcruit? Ne dicto lidem negarcl,
illi
rcris discipuliim iu graliam magislri hoc conmien- ct idipsum acciderct illi qnod Zacliaria;. Nara re ocu-
tiim csse : inducit Josephum ,

pcr ca qiue passus cst lis perccpia, facile erai tunc credcre cum aulem :
liis fidem lacieiilcm, ac si diceret : Si mihi fidem iion nondum non facile credi poteral. Ideo
coepisset,
id angelus initio nou dixit, et Virgo eadem

habes, si lestininniuni iiicum tibi suspccuim est, crc- de
di; viro iUius. Josepli eiiim , ait , vir ejus, ciim essct
causa tacuit. Ncque cnim puiassel sibi rem in
Justuin hic oinni virliile pra^ditum dicit ad .sponso ndcm csse haben-
justiis. :
crcdibilem nunlianti a
pertinel non esse avaruni, csiqiie ju- illum in iram concita-
justitiam eiiiin dam; imo timuissel se
stitia oninis virtus : ct hnc niaxinie seiisu Scriplura turam csse, quasi admissum pcccaluni tegenicm.
voce utitur, ul quando dicit
jusliti.e Woiiio juslus, cnini eliam ipsa qua; lantani graliam pcrcc-
:
Si
terar(Job 1. 1) ac rursum, Erant aiiibo jusli (Luc.
; plura crat, humanum quid passa est ct dixit :
1.3). Quomudo fiet islud ,

qiioniam virum non coynostd
(Luc. I. 54)? multo magis ille dubitasset :
i. Joseplii MoTia: viri laudes. — Jusliis ergo ciim

cum maxiroe id audisset a mulierc hinc sibi su-
esset, id est, bcnignus, moderatus, voluit occulle di-
specta.
millere eam. Ideo id quod cniitigil cnarrat ante iio-
dicit angclus vcro
quK 5. Idco Virgo quidcm nihil ipsi :
tiliim datain, ut ne fidem deroês iis re cogiiita

idipsum
fuisset, iion nindo digna tempore congruenli advenil. Quare, inquies,
gebl.i siuit. Corte si talis illa
erga Virginem nnn focil, nec po.n cnnceptionem ipsi
lUam supplicio aflici
cral qux' trailucerctur, scd eliaiu
rem nuntiavit. Ne iii pcrturbatione inagna forel. Nam
lex jubebat. Ycrum Joseph non modo ci qnod tmyis,
rnncndiim eral ne illa rci veritatcm noii clarc sciens,
scd cliaui ei qund niinus crat consuluil, nempe pu-
de 90 acerbiim dcceriiercl, ncu dedecus non
qiiid
duri. Noii modo enim piinire nolebal, sed ne tradu-
feicns ad laqucum vel ad gladiuui properaret. Admi-
ccre quidcni. Vidisliu' philosniihum virum, et tyran-
randa qnippe Virgn eiat, ejusque virtulcm dcclarat
nico illo affeclu vacunm? Nostis enimquantus morbi«s
eam quando salutationem aoccpit,
Lucas cuin ail,
sit zelniypia. Quainobrem is qui id prohc scicb.if,
iioii siaiim gaiidio perfusam fuissc, nec dicta siiscc-
jlixil : Pleiuis zclo .$l (uror viii ejus ; non parcet in
Dnra sicul inferniis pissc ; scd liirbatam quaesivissc qualis esset ista sa-
die vindichv (Proe. i. o-i) ; cl,
lutaiio. QiKC autem sic comparaia crat, moerore con-
aimlalio [Cant. 8 C). Cerlc multos novimus, qui
lecla fui^set rci inf.imiam secum reputans , nef
maliiil animain amittcre, quam in zeloiypi;T; su^pi- ,
spcrans posse se quompiam audiontium ad creden-

rinnem iucidere. Ilic porro non mcra suspicio erat,
diim indiicerc, qnod id non ex adullcrio profccluin
cum ulcri lumnr rein palam faccrct. Attamen ila erat
ne minimis quidem csscl. Ne itaque id cvcniret, ante conceptionem vcnit

ab hoc aninii inorbo liber, ut in
ai.gilus. Eleuim oporlebat imperturbatum csse utc-
vellel Virgini inaisliliam inferre. Qiiia ergo illam in-
rniii illum in quem omniuin Cre;itor ingressurus
tus apud se reiinere per lcgem non liccre videbatur, ,
cral, cl oinni luniuliu vacuain animam illam, quK

Uaduccre auiem illam et in jiidicium irabcrc, id ne-
niysterinriim taniorum niinistra futura erat. Tro-
cessario eral ad mortem traderc : neiitrum fecil, scd
pterea Virgini ante conccpiioncm Josepho autem, ,
supra b^gem jam se gerere cirpil. Oporlchat cnim

cum gestarcl ulernni Virgo, Inquutus est. Qiiod multi
jam advenienle gralia, inulla signa adcsse subliiiiis
siinplicinrum unn inleHigentcs, bic dibSonanli;im csse
liiijusce insiiiuti. Qiieniadniodum enim sol, noiidum
dixeriiiit quoniam Lucas dixit Mari;c nunlinm ve-
radiiis osiendens, eminus tamen partem maximam :
nisse, Matlh;eus auleiii Jnseplio : non advcrlentcs

orliis i'.luslrat : sic qiioque Cliristus cx ulcro illo
ulrumquc gestum fuisse. Id quod etiam in omnibus
cxoriliirus, antequam egrcdcrelur, orbem tolum il-
historiis observanduiii esl : sic enim mullas disso-

luuiinavil. Idtirco vel ante partiini piopliet;c cxsul-
nanlias, nl quidem p;aai,tiir, cxpediemus. Veuil ita-
tahaiil, et niulicres futura pra;dicebant, et Joaniics
pcrlurbato Josepho. Naiu ci propt r ca
qiie angcliis,
iKinJum c vulva CKressus. ab ulcro cxsultabat. Ilic
; ,
SECTIO I. TIIEOLOGIA MARIANA. • 774

773
quae supra dicla suni. cl ul ejus pliilosopliia appa- anle nuplias. Qnid vcro significat illud, Accipere? !>oiiii
rerel, advenliim suuni diffeil. Cum vero res j;im esset, relinere : jaiii eniiii ill;ini animo dimiseral. Ilanc di-
implenda, adveiiit deinnm. Ila-c nuiem eo co'iilaiite, niissam rcliiie , qn;Lin tibi Dcns iradit, nnn p;irentps:
angetus in somuis apparuil Joseph. Viden' viii mode- tradit aulcm non ad nnpiias , sed nlriini illa li;iliilcs;
ralionein ?Non modo non punivit, sed nemini dixit, Inidit porrn per vocem meaiii. Ut illain poslea Chri-
ac ne illi quidem qiia; in suspicionem veniebat; sed sliiS tradidit discipulo, ita el nunc Joseplio Iradilur.
rcin secum cogitabal, ct secfsiûs caiisaniYirgiiii ob- Dcinde reni obsciire indicans ,
pravam suspicioncm
legere sludebat. Neqne cnini dixit ipsum voUiisse nim nicnioravit , scd lionesliore congrucnlioreqne
illaiii usquc .ndco benigniis el

ejiccre, sed diniittere : modo concepiionis cxposila causa, illam suslulit, os-
moderalus vir erat. Hacc autem cogilanti in somnis tcndciis eiiin ,

proptcr caindcm ipsam cansam ,
qiia
apparet angdus. Et cur non aperle, ui pastnribus et timcbat et illam diniitlcre volcbal, jure illam rcciperc
Zacliari.TB visns est, iiccnon eliam Virgiiii ? Admo- cx abund;inti ejus

ct rctinere dcbere : sicqiie inocsli-
dum fidclis vir erai, neqne egebat tali visione. Nîm li;im resolvit. Non modo , i;iquit, illitiio congrcssu
Virgo, cui annunliabalur rcs tanla, et longe ni.ajor pnra cst , scd cliaiii sn|ira naUiram iitcriiiii gcsl.it. Ne
igilur incluni pniias lanliim scd in ni;>gnaiH cruiiipe
quam Zacliaria;, cliam ante rem ipsam cgcbal mira- ,
bili quadam visione : pastorcs vero , ulpote qui I.i tiliam : Quod enim in ea nalum esl , de Spirilu .laii-
agrostiores esseiil, .Tp-rliore vi>ione opiis habcbant. clo esl. Stiipendum diclum , huinanam cngitalioncm
paruiin, cuin prav.i suspiclone aninii siipcrans, lcgcsqiie iinlnnc traiisccndcns. Qnoinodo
Hicaulem post
lencretur, et paratus lami n esscl ad bonani spcm igiuir crcdct vir lalcs non cxiicrUis narralioiics? .\ pirc-
facile rediici, si quis liac in re dux illi apiiareret, toriloriim, iiiquit, revclalione Idoo nmnia qii;c, meute
rcvelationem accipil. Idco pnsl siispicioncm adcst cogitabat, rcvclavit, qu.TC passus esl, quoc tiniuil, qu.e
boiius iiuntius, ut lioc ipsn.ii illi forct vera dicloriim facore mcdilabatur, ut illi.s in mediiim adduclis, eiiim
ciiiiii nciniiii dixiisct, scd aiiiino his fidcm li;iberct iino noii ex pi-a;ierilis tanuiin seJ
dcmonstratio. Cuiii ; ,
lix'CCogilassi!t, et liac do re biqnci.lem ango- etiam ex fiituris ad crcdcndum illiim inducit. 21. Pa-
soUim
angelum riet autem, iiniiiil, /i/ium, cl voc(.bis nonicn ejusJcsum.
luin audircl, indubilainm ipsi sigiiUm erat,
enim so- N( p ues eniii) quia ex Spirilu sanclo esi, le ideo alie-
a Ueo jussiim, h;Ki; dicium venisse : ipsius
Kliaiiisi ciiiin
itaque quanta effi- 'i.,iii Csse a iMiiMstorio u'coiioini.e illius.
lius esl cordis arcana scirc. Vide
oppor- nihil ad generationem conferas , scd intacia Virgo
viri pliilosopliia ostcnJitiir, ct illud
ciantnr ;
attamcn qnod esl patri prnpriiim etsi vir-

rjus riiinaiid;;ni maneat ,
lune ab angcle prolatum ad

;
lidcin
dignilateni non labcfactct lioc tibi confero,
confcrl,dicluiiique ipMiiii siiic suspicioiie maiict.quod ginilalis ,
ostendll ipsuiii ea passuni esse, qua; vir quivis jure nt iiato noiucii iniponas. Tu ciiim vocibis illum. Etsi
iiamqne lilins luus iion sit , Iii palcrnam ersa illiim

pati poterat.
gcres cur;im. Iibo vol ab ijsa noniinis impositione ,
Qiioniodo aulem (idcm ipsi facil angelus? Aiidi n;UO le paiculis loco :idjiiiign. Deinde iie qnis idoo
C.
et iniiare diclornm sapienliam. Acccdens ait :
Josc/Â, 011111 |ialrcm csse siispioaicinr , aiidi qiiam accuratc
lili David , noti limere accipn-e Mariam conjmjem Uiam. scqiiomia ponat : Paricl , iiiquil , filium ; non dicit ,
nasci- scd iiidotoriniiiate posuit iion ciiiin ipsi

Slatini Davidem in incmoriam rcvocat , iiisdc 1'aricl libi ;
:
lurus erat Cbristus ; neque sinit illum turbari , dum pcpcrit, sed imivcrso orlii.
pcr in:ijorum nonicn proiiiissionem universo geiieri fa-
claii> in memoriam rcvocai. Scdcujiis rei giatia liliiim 7. Idenqiic nnnieii ejus ex ca:lo dclnlil angclus
DaviJ ipsuin appellal? .Ve iimc«s ; quamqiiam alibi liiiic nsleiidcns inirabilem esse pirUiin ,
quml Dens
Dciis noii ila fccit; scd iiuodam de iixore .\brali:c se- ipse nnmen cjiis de ca lo pcr angcluiii Jusiplio mise-
cus quam oporiucrat cogitanle , lerroribiis minisque rit.Nequc ciiim ipsum casu ct siiie caiisi daliim fiiit
iii loqiiciido usiis Dcus cst ; etiainsi ibi qiinque res sed csl mille bnnorum tliesaurus. Idcirco ipsiim an-
pcr igiiDiantiani fieret : neque enim rcrum gnarus ille gclus inlerproialiir, 0|itiiiiamquc spcm oircrl cl hac ,
Saram acccperat : atlamen pertencfecil ciiin ; iiic au- rauiine lidoiii i| si conciliat : iiani |)rii|iensiiis incliiia-
lcni mitius agilur. liigens eiiim cr;it rerum qua; agc- iiiur ad rcs Inijusoeiiiodi ; ideoqiie ibis facilius crodi-
baiilur magnitudo, magnuinque inier viruin iitrumque imis. Cuin igilur ex oiiiiiibus ad fidem ci habendaiii
discrimen : quapropter noii erat increpatione opiis. priparasset , cx pr.eterilis , ex fiiluris et ex pncsen-
Cuiii aiilcin diiit , i\'e limens , decl;irat ipsum mctiie- Ijbiis, nccuoii al) Iionore ipsi debito , inducit proplie-
rc iie Dcuni offcndal, si adultcram uxoioin liabeat laiii , o|iporliino liis o;iiiiibns calculuin daiitcm. Prius-
ila nisi lioc fuissct , iilam dimitlere ne cogii:isset qui- qiiam vcro ipsiim indiiral , boiia pcr ipsiini orlii con-
dem. His igitiir omiiibus declarr.tur , a Dco venisse fcrciida pr.xiiuniiat. Qiianam illa suiii? Ercpiio a
angcliim ,
qui omiiia qiix cngilavit et aiiiino passus pcccatis ; 7;;sf eiiim , inqiiil, sn/i'i(m fuciet populum
cstjosppb, in mediiim atlulilctexposiiit. Virginisau- iuum a peccalis eorum. Ilic qiioipie stiipendum quid-
lcni pronunliato nomine, non liic stetil , scd addidit, piani iiidicaUir. Non enim a bcllissub soiisum o.den-
Cnnjuyem luam ,
qii.im nin ila vocasset, si vitial.-' tibiis, iioii a baibaris, scd quod longe majiis eral , a
fnissel. Conjngem vero hic sponsam vocat ; quemad peccatis libcraiidum p'ipul-im ipsius aniiunliat : id
nindum cl gciieros vocare solct Scriptiira sponso-, quod ncmo aiile facere potueral. Et qiia dc caiisa .
775 TARS IV. - IN nONOREM R. V. MAIU.E ^CRIPTA, ACTA, ETC. 776
iiiqiiies, Popnliim suum dixil, ncque geiilcs .ndjtu-il ? essetis,opera ulique Abralue [<iceretis (Joun. 8, 50) :
Ne sl.Tliiii niidilorcni pereclloicl. Alioquiii vcro iii- non eos a cariiali cognationcronioveiis, êd docciis
teiliE;ciili;i pnediliis aiiditdr liic gCMlcs iiiioi|UC miU- aliain bac iiiajorem ac vcriorem esse qiiajrciulam.
iiidicari piirspxil. Popiiliis ciiim ejus sniil iioii Jn- Iloc 1'tiain liic facil, scd iiiodcralius et leiiiiis : iiain
daî laiUiim, sed oiiincs qui accediiiil, cl cjiis ilo- de inatre siia sernio liabcbaliir. Neque eniiii dixit,
clriii.ini rognilionemquc siiscipiuiil. Aiiiiiiadvci lc non est inater mea , ncqiie illl fiatres siint, qiiia
aiilcin quoinodo cjus dignilalciii nobis a|icnieiil, non faciunt volunlaicm iiicaiii ; nciiiie sentonliam
popiiliini siiiini appcllaiis |:o|,iihini Judaiciiin. IIoc tiilit \el condemnavit : soil in arbitrio ipsoriim
cniin niliil a'iiid sigiiific;.!, quaiii cuin, qui nalusesl, rclquit nt id vcllciu, loqnons eiiin maiisiioliidiiie
ess'! Filiuin Dei, ac dc Uege siipernoserino ipsi est. sibi coiigruenli : oO.Q.ii c;i!/ii /',u-!(, inqiiit, ro/idUa-
Neiiue enim alia poiestas peccala remillere valet, tem Palris mei , ille meus frater et soror ct maier
niî ca qu;ead illanisulislantiani pertinet. Quoiiiaiii csl. Quare si sic ctiani esse voliint, hanc iiica;it
igilur tanliiiii acci|iiiiiiis doiuini, niliil non aânnis viaiii. El cuni clamavit mulier dicens Beatus vjuler
ne taiitiini bcneficiuni dclioiiestemus. Si enim ea qnite portuvii , non dixit, Non cst materniea ; sed,
qux aiile liiinc lionorcni gesta sunt, digiia ultionc Si vult esse bcata, voluniatein Palris mei faciat.
crant, multo niagis posl ineffaliile illud bcneficiuiii. Nam qui talis est, et fraler, et soror, et matcr csl.
(Ex Iloinil, iii Mullliwnm l, n. 1-7.) I'ap:o, (|iiaiituni honoris ! pap;c, qiianla est virtus
'
.iil i|iianluni culiiien se adciiiilein erigit qiiot mu-

—
!
lil. Uaria jure beata privdiculnr. lieres bcatam dixerunt sanctam illam Virginem,
H.ec ergo cum sciannis, nec de filiis viriu:e ela- ejusque uterum, et opt,irunt talcs csse niatres, cae-
ris altuni sap:amus, nisi eadem qua illi virtuie leraque abjicere! Qiiid ergo probibct? Kcce laiam
piwdiii siiiiiis; iieque de gcncrosis probisqiie pa- viaiii nobis aperil, et licct non inulieribiis inodo,
tribiis, iiisi siiniles illis riiorimus. Polest cniiii firri scd eliain viris in tali locari ordine ; inio et iii Imige
ut qiii geniiit, patcr noii sil, et qiii nnn geiiuit, majori, Id eniiii longe magis matrem facit, quam
pater sit. Qiiapropler alibi ciini mulier qiioedam partus. Iiaqiie si bealum est illud, nuilto m;ijus el
diceiet : Bcalns vcuter qni te portuvit. ct nbera quee vcrius hoc, utpotc optabilius. Ne igitiir sidiiiii desi-
s xisti (Luc. II, 27), noii respondil ille : Niillus ine deres, scd ct viani, qu;c tc ad reiii desidoraiam
venler poilavit, nulla suvi iiliera ; sed, Quinimo diicit, capesse cum niaguo sliidio. H;ec erô cum
beati qui faciuut vohiutulcm Pulris mei [Ibid. 28). dixissct, cxivit (le donio. Vidi.>tin' quomoil) ct in-
Viden' (luoinodo iioii uspiaiii iKg't naluralein banc crciavit, el lccit id quod (iesiderabant? Qiiodeliam
cognalioiiein ; scd addat illaiii allinitaleni, qiia} seiii nuptiis focit [Joan. 2. 3. 4), Nam et illic in re-
cunduin virtiitem cst? Piiccursorquoque ciini dicit, pavit intenipeslive peleiUeni, neque tanion postu-
Geniminn viperarum, ue videnmini dicere, Palrtm latum negavit; tum ut imbecillita;i mederctur,
habemus Abraliam (Malth. 5, 7, 9), non cleclarat eos lum ut suamerga Matrem beiicvolentiamexbiberet.
non esse sccuiidiiiu iiaturam e\ Abialiaino ortos, Sic ct Iioc loco iiiaiiis glorinc mnrbiiiii san;ivit, ct
sed nihil illis prodesse qiiodex Abrabaiiio siiit orli, dcbituin Malri lionoreni pr;eslitit, licet illa inop-
nisi eliaiii morum cognalionem liabereiit : qund portuna pelcrcl. (Ex Iloiiiil. in Mnltkanm ii, al.
e:iam Christus declaralhis vcrbis : Si til'i Abrahm i5, n. 2.)
rRUDRNTlUS AURELIUs.
1. — Deipara Virgo Cliristum edere meruil. Non caio, iieo sangiiis palriu.i, nec foe la voluptas.
Siint, qui Judaico cngnatuin dognia fiirnrc Iniaclam tliulauii viitns divina puellam
Institiiunt, inedia Clirislum r;itioiie sociili. Sincero llatii per viscera casla niaritit.
lloc lantuni, quod veriis homo est ; et cffliliis il- Inconipcrta ortus novilas jubet, ut Deus essa
[liiiii Credatur Christiis sic conditus; innuba Virgo
Ani;niant non esse Dcum, pletate falcnliir, Nubit Spirilui, vitium nee sentit amoris.
Majcslnte negant, nioruni pro laiide sacralum Piibertas sigiiata nianet, gravis iiitus, ct exlra
Concelebraiit, adiniunt natur;c siimma supern.ic. Iiioolumis, fiorensde fertilitale piidioa
Omne opus egregium, per quod solorlia pnllcns J im Mater, sed Virgo tanien ; maris inscia Mater.
Eiiiicat, iiigenii est. aut roboris ; illud aciito Qiiid reiiuis? quid inane capiit, iion credulc, qias-
Cordevigel; durisexcellit viribiis isiuil. [sas?
Mortale esl sed utrumque liomiiii : nam eana seiie Aiigohis lioc sancto proniintiat ore, placelne
[scuiit Credi're, el angclicis aiirem reserare lofiiiolis ?
Ingenia, ct validos consuiniint sa;ela laccrlos. Ipsa coruscantis monitiim sacra Virgo ministri
Hajc nos in Domini virtute et laudc percuni Credidit, atque ideo concepit crediila Clirlsliiin.
Non se(|iiiniiir ; sequimur, nnllo quod seniiiie torr; Credentes iiam Clirisliis adit ; dubil;il;ile peclus
Germinat : iinmniidum qiiod non de labe virili Siib titubanle fide refiigo conlemiiit honorc.
Suinit prinoipiuin; tcner illum BcmiiKil iûis, Virgiiiilas, clproinpla lides Clirisliim bibil a!vo
;
157 DE FIDE CATHOLICA CONTRA JUDÔS LIBER PiUMUS. 45?

lubo in medio tui, dicit Dominu.i, el aj.piicabuntut \ ,»„, (Ps„/. xxmi, 0); in person.i eniin DominiPalretn
genles mutuv aU Domxnum in die itla, ei erunt mi/ii accipimu»; in Verbo Filiiim creilinus; in spiiidi
in populum, et liabilabo in medio tui, et scies quia oris ejiis Spiriliim saiicium inlelligimus. Quo testi-
Oomitius exey<ituum misil me ad te (Zaclt. ii, 10), monio et Trinilalis nunierus, et coiniiiunio cnopera-
13. Qiiis est igiiur isie Dominus exerciiuum a tionis ostendilur.
Doiiiino excrciluuin inissus, nisi idein Doininus Jesus i. Sic et in coiisei|iieniibus iJein proplieta ail ;
Clirislus? Siiperest de Spiriiu saiiclo, de ciijus dei- Miltel verbnm suum,e! liquefaciet ea;flabit Spiritus ejus,
taie sic ail Jacob : Et quia spiritus Dei eil, spiritus et fluenl aquw (Psal. cxLvii , 18). Ecce iria, Pater qui
Domini fecit me, et spiraculum omnipctentis livifi- iniitlt, ei Verbuni quod inillilur, et Spirilus ejusqui fiat.
cavii me, ecce el tne.sicut et te, fecilDeus {Job. xxxiii, Nam et cum dicitur iii Genesi : In principio fecit Dens
4). De quo eniin dixerai : Spirilus Domini fecit me, caeliim et lerrun, et spiritus Dei ferebutur super aquas
de eo rursiis adjecil : Ecce el me, licut et te, fecit {Gen. 1, 1, 2), ilii in Dei vocabulo Pater inte'l!gitur;
Dtus, iil eiiindeni Splr.tum oslenderet esse Deuin. in priiicipio Filius agnoscilur, qiii dicil : In eapite
libri scriptum esl de me, faciam volunlat.m tuam
CAPUT IV. vl
De Trinilaiis significantia. [Psal. xxxix, 8, 9) qnia dixil Dctis, et fecit Deus

;
1. Faiet Veieris Testaincnti apicilnis, P.itrem, ct jj

:n eo vero qui superferebatur ajuis, Spiritus sanctus
Filiuiii, et Spirituin sanctuin esse Deum. Se I liino significatur.
isti Flliuui, et Spirituin saiictum iion repuiani es~e 3. Nam et cnin ibi dicit Deus : Faciamus liomin in
Deiiiii, eo quod in nionteSina vorem Dei inlcniniis nd imaginein J2 ^' simililudineni nostram [liin. i,
audieruiit : Audi, Israel, Dominus Deus luus, Dtus 20), per pluralil.itein personaruni p.iteiis siguilicatio
W
uiiuin esse
nnus esi {Deui. vi,
Deum,
-4); ignorantes
Paireni, Filium, et Spiiiiinii sau-
iii Tiinitaie Triiiitalis esl.
derel, confesliin adinoiiet, dicens

Ubi laineii, iit unitatein deiiati-. osteii-
: Fecit Deiis livmi-
rluiD, iiec tres deos, sed in tribiis persoiiis unuin netn ad imaginem el similituditiem suam. Et cuin dicil
iiomen individua; inajestatis. idem Deiis : Ecce Adam faclus esl quasi uiius tx nobis,
i. Quffranuis erjjo iii Scripturis Veleiis Testa- ipsa pluralilas personarum Tiiuitatis deiiionstrai
II eiiti eaindem Triiiiiaieni. Iii libio quippe secmido iiiysieriiiin.
Ueguni ita soriplum est : Dixil David litius Jsai. 6. Cujiis Trinitatis saciaiiientum et Aggirus pro-
Dixil tir , cui constitutum est de Cliristo Dei Jacob, plieta ita aperuit, ex persoiia Domini diccns : Spiritus
cgregius psatmista Israel : Spiritus Domini loculus esl meus erit in medio veslii {Agg. ii, 6, 8). Ecce Deii>
p:r me, el iermo ejus per limjuam meam. Quis aulem qiii loqiiilur, ecce Spiiitiis ejiis ; post lixc de terlia
esset, adjecit : Deus hrai:! milii loculus est , foriis C persona, id cst, de F;lio, ita subjecit : Qnia ecce etjo
Israel, dominalor liominum juslus (II lieg. xxiii, 1). commovebo ta:lum et terram , et teniel dcsideraius
.^. Diceado eiiiin Clirisiuin Dei Jacob, et Filium, cunctis gentibus.
et Palrem ostendil. Iiem dicendo : Spiritus Dumini 7. In Isaia (|uoqiie sub propii i jiersoua cujiisqii
locutus est per me, S(iirilum sanctiim evideiiler ape- disiinctio Tiinit.iiis, dicenie eudem Filio, iia osteii-
niit. Idem qiioque iii Psalmis : Yerbo, iiiquit, Domini dilur; Ego primus, et egn uovisstmus; munus quoqui-
cali firmali sunl, et spiriiu oris ejus oninis virius eo- inea fundavit terrum, el dexlra mea inensa est ccelos
10. Ct euwdem Spiritum ostenderet esse Deum. Po-t irent , atque idula grntililalis colirent, quod et feceruni,
lij;c verba in llispaleiisi Codice sei|uebaiiiur illa, sed cum specialiier Cbriitiim teslimoniis proplietarum re-
liinc isli C'/ir/s um non pulanl csse Dtum. Et c;ctera putanl e^se Deum. Pro prwdicla fuiise alii lubriiit
iiiiilta qu.i- qiioinain la.una liilerciia alqiie depiav;ita prtv.ticata fuisse, et spirilualiter pri) specialiler. 0;ia!
,
eraiil, deerantqiie iii aliis CoJicibiis, el proxiiiii ca- duo adverb.a passini iii M<s. ciiiifiindunlur. .\i;Ev.
pitis initio reriiie ad verbiiiii repetiintur, taiiqu^m Cap. IV. N. 1. .\1., unum esse Deum bis pro esse
ailiii:ilia loio iiioviiiiiis. Qiiiiiium tinun c;ipiil, i:i Deum. .Mak.
Exciisis Codicibiis positum, iios liispalenbeiii Codi- I) 2. Inlibio qiiippe secundo Regum. In Hispalen i
ceiii secuti :id linem 3 cap. subjuiiximus, cu.ii (|iio ct Tarraio;iensi miiiori le,,'ebaiur, in libro quoque
ciiiimiodiHs coliarere visiim esl, idinie sine nova primo Ilgum. QiKc lola sis geriiiana Mdori lec io
capiiis distinctione. Tainelsi in aliis Cndicibiis la est. iNani, iil Junilius docot, lib. de Partibus divinw
onuiia deîilerabaiitur peiiitus, ac prupierea suspecta legis, cap. 12, et Hieroiiyni. iu prologo galeaio, lle-
csse vlderi poteraut. Maii. br;i;i diios tantuiii libr is Regu;n compuianl, iiem|ie
tbid. Veiba (|ua; M.iriana in Cod. Ilispalcnsi re- Saiiiiielis libruiii, quo priiuus et secuiidus coinpreheii-
peril exstaiit eiiam in Cod. Floreiit. 1, et iu B.irbe- diiur, et libruin Hegiiin , qui contiiiet teilioin el
riiio sa;ciili prope ociavi, et In multls allis .Mss., qiiarluin atque liaiic coiiiioilandi ralionem Isidorus
;
ipia; propteiea oinnino pra-lermitti noii debeiit. Ea ipse seLUlus esl, lib. vi Eiyinolog., cap. 1. Veruiii
siiiit liiijiisniodi Oslenderet esse Deum. Sed liiuc
: qiKiiiiain alii Codiies discri-pant, et Isidorus iiue iii
isii Clirisluin non pulant esse Deum, eo quod in moive libro PiouiMiioruin qiinuiur liliros Regum facit ,
Siniii audifrint vocem Dei iivonantis : Audi, inquit, diversain leciioiieni pr.tleieiidain judic.iviinus, tan-
Israet : Doininus Deus luus unns est ; et iierum : Ego quaiii Volgit.i; Edilioni, el commuiiiusuiniagis ceii-
sum Ueus, et prtiter me iwn est aliui. El itlud : Ego seutaiieaiii. Mar.
sum Deus, el non mutor, el gloriain ineatn aittri non 4. Al., Domiiii ftrebatur. Ibi lamen. .Mar.
dtibo, Dum licec ergo leijunt perfidia; errore ccecati, , (). De leriia persona. Iloc esl, una ex tribus per-
C.hrisluin Oeum e^se iion credunt. Ergo agnoscunl sonis; de nua lo |uendi lormula erudita est Giialii
proinde, iltis eo lempore hcec prcedicla fuisse, ne forle nota adcap. XLii in Ex,t'duiu, Nuiu. 5. Aklv.
ab uiula:e fidci ret-cdcnles, in mullos ficlos dcos irans-
Patbul. LX\.\I1L 15
*;-5 s. isiooai msrALEN-is EPiscori m
(Jsui. xLVUi, 12, 13, 10). Noii a piiiicipio iii aliscon- A un;> Jivii.iuis iMJicaiiJa esi secuiiduni Moyî gen-
dilo loculus suni; ex lenipore anle(|ii.im fiorct, ibi tenli m ditenlis: .iudi, Isract, fl.ns, Leus luu.'.,
cram ; ei consequenier adjecit : Ei nunc Dominus Dcus unut esl (Deul. vi, .i). El ili rum : Ego tiim
Deus tr.eus misil me, et Spiriiiis ejus. Ecce dux per- Dcus, el me non
prcEler est aliu^ (Isai. xlv, 21).
son;i', Doiiiiniis et Spiritus ejns, qui niiltunl, ei tertia 12. Sed conlra Lxc objicit periiicisa Judfornm
jicrsiina eju^deni Doiiiini, qui raitlitur. perlidia, dicons : Si Pater Deus est, el Ftlins Deuj
8. Iieni alibi por eumdera prophetam Triiiiiasis sic esi ; eryo duo dii sunt, et non uttus Deus. Pro ine crgo
deiiionstralur sigiiificanlia. Ecce, inquil, puer meus, audianl ls:iiam, ulrainque lersonani iinnm Deuin
suscipiam eum, dilectus meus, ccmptitcuit iibi iii ilto d cehicm : Tu es Deus, et in U- est Deus. l.i eo enim
uniina mea, dedi spirilum meum super emn {ha:. \u\, quod dicit : Tu es Deus, Pa:rem o.-leiid t; in co \ei6
1). Pjier Filiuiu dileciura puenim vocai, suiierquem quod subjecii : In le al Deus, Filiuin declarjvit.
dfJit spirilum suiim. De quo Dorainus Jesus Cliri- 13. Sed laraen, ut euindem Pjtrem ei Filiuiu unum
sli-.s propria voce lesialur : Spiriius Domini super Deum oslciiderel, subjecil : xYon esi absque te Deui^
me. vere lu et absconsus Deus, Deus Israel. Alias quo )ue
9. Alio qnoque in Inco idem Isaias loiam Trini- uiiiium iiomen Patris et Filii comprobaiur, ipso
t.niem in digitonim numero compreh.ndeiis , sic B P^tre ad legisljtorem Moysen iia lestanie : Aiiende
prac.iical, dicens : Quis ntensus est pugilo aqtias, ei il.i, el ne inobediens ei [ueris ; ett eniin nomen ineiim
ccetos palio qttis ponderatil? quis appendil Itibus in Uto.
digilis motcm terra:{l ioi. XL, 12)? lu liibus quippe 14CAPLTY.

digiiis prnpheia iraiam divi:ix omnipoteiiliaB sequa- Quia Filius Dei, Deus, hoino [aclus esl.
jiiateiii snb quadam niyslerii lance librjvit, et ex 1. Hucusque riiysieriura coelestis naiivitalis in
par.lit.ue viriulis cooperationem poieniiae, et uiiiia- Cbristo, et sigiiificaniiara diviiiae Tiiniiaiis ostendi-
tem snbsiamia^ qua: una eademque in Triniiate esl, iniis. Deliinc Scripiurae aucloriiate eumdem Filiuin
i:i iribiis digiiis declaravii. Dei natiini in carne raonsireuius , manife^tanies
10. Cujiis Trinitatii mysterium alias se cognovisse priiiium, quia iJem Filius Dei propier nosiiam salu-
teslatur idem prophela, dicend.i : I'idi Dominutn se- tem incarnatus, et homo factus esl. Sx enim de eo
dettlein super sotiutn excetsum, Serapliim siabatit super prxdicat Isaias : Parvutus, inquit, natus est nobis ,
i-lud, !cx alie tini, el sex atceatleri, l^ duabus vcla- el fitius datui esl nobis, et factus esl principaius ejus
iant fac.eni ejus, el diiabus vetabant pedes ejui, el super huiiierum ejus, el tocabitur noitieu ejus admira-
liunbus volubant (Isai. vi, 1); qiiem ut trinum in bitis, consitiarius, Deus [oriis, pater [uluri sceculi, prtn-
persoiiis osieuderei, el unum in divinilaie moiisira- q ceps pacis; muUiplicabiiur ejus imperium, et pacis
ret, sequeiiler ait : El clamabanl atier ad atlerum, el ejus non eril finis {Isai. ix, 6).
dicebant : Sanclus, Sandus, Sancius, Dvminui exer- 2. Parvuius enim Cliristus, quia boino; et naius
ciluum ;
ptena esl omnis tcrra gtcria ejus. est nobis, nou sibi ;
quod eiiiin bomo facics est, no-
II. Ecce trinam sanctilicalionem sub nna confes- bis prufecit , el ideo nobis i.aius est. Fllius autem
si ine coeleslis persultat excrcitus : unam gloriam datus esi nobis : cujus, nisi Dei Filius? principaius
Triiiilaiii Sirapliim iriiia repeiiiione proclamant. ejus suiier humerura ejus : sive quia crucem propriis
Nam qnid ter Sanclus inJicat, nisi ejnsdem triiiae humeris ipê porlavii : sive quia t tulum regni super
Omiiipotenia: gloria deraonstrata est in deitaie trium humerus et taput ejus PiUtus scripîl.
personaruin siguiricaiio? iNon aulcra sicui tres per- 5. Erubescant iiaque irapii Judxi, et agnoscant
tonifi, iia ei tres dii credendi sunt, sed in eis personis vocari Chrislum Filium Dei vivi natum, et per as-
11. Kain qnid tep. s.\nctis indicat, nisi ejiisdetn Ciim (erlio di.Tissel D,um, ul untim huiic esse oslende-
tiinw Oinnipolenlia: glotia demonslrala est in deiiate rel, subdidil : El meltiaiit eum oinnes fines letrw. Hcee
Iritim persoitaium sigitificalio? Hoe loco niaxiinc vj- quidem paucii de TiinHate brevilalis causa nolaiimus,
rlabaiit e.xeiiipiaria. Hispaleiise legil iVisi tjusdein : duin copiosi^siine plunma in votnmtnibus Scripluraruiii
li iiilE Utttnipolenice gtoriain.qucc denionslraia csi in dei pandunlur. Arlv.
lale liiutn personarum sanclificaltonetn. Tarraconense D Cap. v. N. 1. Al., hutneios pr.i humerum. .M.ar
imnus iVisi ejiisdem Ttina: Uinttipoientice gtoria cie-
:
5. .W.. iitvocare pro vucari. Mak.
II otislraa esl, in DA
lamen tiiam f.eisoitaruin sigttiftca- Ibid. Mtnuisti eum pauto minus ab ange/i>. Tarraco-
lionem. In allrro Exciiso lcailur Msi ejusdem Iri- : nensis iii:ijor: .'/inMisii eum paulo tninus a Deo. .Mini-
tia: Umntpvlentice glurtain quie demonsliala esi in ,
ruin iii Hebraico Psahiio viii, t;, legilur: .Minuislieum
dtilale iriuin personarum sanclificalionem, Ex Pari- pauto minus ab Ei..him. Qu.e dicl;o s;epe Deuiu, ali-
sien-i ei Tarracoîensi mjori leciio, quain posui- qiianJo eliani angelos îgiiilicai, uiiJe ulri(|ue iiiier-
desunipt.) est. Suspicor legenduni : Aum quid pieiatioiii Iociin. Sepitiaginla Jixt-rtinl : iltnu.sli euni
niiis,
ter sanclus indical, nisi ejusdem Iriiice Omttipolent a; p.iulo minus ab secutus esi ad
atig<tis. QuoJ i'auliis
qluria demonstraia est, in dclale Iriu.n personarum llebr. 11, ~i. llieroiiMii. auie:ii m sru inlerprelalione
sigiitficala? .M vn. dixit : Minutiiieum pauto minus a Den. Mab.

/tid. Codcx Flor. 1 eialiioiniitunl bunc etsequeii- Ibid. Rursu.n fnluram ejtis in carue nattvilalem os-
leiii iiiimenim , vel |.oliu5 eos pr.Einitiuni, el lioc letidens, iubjecil, dtcens : Ei qjati de tulin orie:ur^ tibi
lor<j tl eiiim personarum Triniias momtra-

addunt
:
rus adulescentice lua:. Locus e-l es Psaliu. ci\, 5. Iii
reltir. terlio Sanclus diciiur. Sed ul unam etse Trini- qiio niiror IsiJorum, com aJduxiiSel illa verha : £.r
talis substantiani appureal, nun Domiiii Sabaolh, sed ueroante luci[erum genni le, ailjecissp, laiiqiiaiii se-
Dutitinus cise perhibelur. Dutid quoque dicil : BeiteA- quentia el quasi de vulia ortciur libi rjs udaiescenli.^
,
iii: iwi Uciis., l>eus ttosler, biucdi.al luj Deus. Qni tua, cum 61'. pulioS cjusdem loci divcria iiiierpre a-
,
m DE FIDE CAT110LIC\ COM U\ JUD.4:0S LlliEl? PIUMIS.

aimos (uissa
4C2
sumplioiieiii cnrpnris parvulum faciuai, de iiuo Da- A liuiil quadi i-iiiii iionagina. IiJko loi
vid ail : Miiiuisti eum paulo ininus ab aitgeHs, quia, cieileiiiluiii cst a Diniiele usiiiie aj Clirlsliiiii. A iei;i-
pore ilaque D.mielis proplieto; usr|ue aJ pr*se;ii

dum in [orma Dei essct, iwii rapiuain arbiiraius est
teinpus plus i|uaiii ceiiluiii quaJragiiila liebdoiiiais
esse se cequalem Deo, sed semctipsum exinaiiivit, for-
AJ qucm eiiumeranlur. Iileoque adveuil Cluislus, riueiii
mam servi accipiens (VkiUpp. ii, 6). 15 jaiii
dum I'."ler iii 1'saliiiis de illa scleriia naiivi:ate di- aiiiuiiiliab.it seriuo prophelicus.
cerel : £x iilfio «H/i; Lucifentm ijeinti te [Psal. cix, 8. Post sepiuaginia cniiii helidoiiiadas el iiatus el
rursum luturain ejus in carne nativilalem osleii- pas»us osleiiditiir Christus, et tivitaiem Jerusalein iii
5),
de vulea otitlur exierminatiuiiem luisse, et saciilicium iinctioneiii-
detis, subjecit, dicens : lil qttasi libi ,
fos adulescenlicc lita:. que cessasse. Sic cn iii subjecit ideni priiphela : Ei
i. Ilanc incorporalioneiii Filii Dei el Spiritus occidetur Clirislus, et civiiw.em, et saitctuarium diisi-
saiictus in l'salmis iia prxMiiiiiliavit, diceiis : Ad pabit populus ciim ducevewuro, et linis ejusvastitas
Sion autem dicetur, vir ct lir nnius est in ea, el ipse et poit liticiii bcUi siaiula desolatio. Post passiuneiii
fuiidavit eam Excetsus. Ecce qui nascilur iii Simi, el igitiir Clirisli venit riliis, et debellavit Jiida;os, et
qui iii ipsa civiiate factus est liuniilliiniis, ipse et deslruxiturbem, ct leinpluin, cl cessaveruiit libaiiiina
qui fuiidavit cani Excelsus; et qiiia ideiii est Domi- B et sacrilicia. Qua; ullra i.bc celebraii noii polueruiil.
iius, sequitur : Dominus nunteraiit, scribeiis populis, lli impleielur (piod luerat airca |iriipliet.i praedicliini.
isie natus est ibi. Qiiis est isle? vir scilicet, et cx;el- 9. S d , duritia lurdis Judaici! qua ipsi Chri-
sus, et Doniinus. Vir, quia liomo faclus est. Excel- sUiiu iiileieinerunt , inde cuin adbuc vciiisse nnu
sus, i|uia eum supra se coeli ct angeli suscipiunl. ciedunl. Pinbaviiiius Domiiiuni nostruiii Jcsiim Cliri-
I)i:niinus, quia cuuclce coeli tcrr.ique creatur.e illi slu:ii secundiiiii tarneiii jaiii iiatani luisse. Sed ailji-
desorviuiit. cil inciedulus ciir iu lariie veiiil? .\iiJi ergo causam.

5. Veruin quolies iniiiiici Christi oinnein haiic Deus cuni hoiiiinem lccissct , suiunia bealituditie
prophcliam iiaiivitalis ejus audiunl, conclusi, duiii pra'diiuiii, el div nx iiiiaginis deeore ornatum, po-
uon liabeant quod propoiiaiil, arguiiieiitantur, dicen- suil euin iii piii.idiso , ut essct Deo subji'clus, e.
les necdum venisse Christuin, de qiio lia:c oinnia c:jcleris cre.ituris prxlatus.
ora priiphetarum prx'sai;a cecinenint. Qiia:ramus 10. llle aiilem rebe lis eir<:clus, coiUempta diviiii-
ergo tempus iiativitatis C hrisli , ulruin jam adveiie- tale, inlerdicluin \iolavit prx'Cepluin : quciii pioje-
ril, 311 vciiturus adliuc exspectetur? In Daiiiele igiliir
cium ob superbiam D>us iioii occidit, sed exsiil m
leinpus advenais ejus ceriissiine ostendilur , ct paradiso fecit , exs|ieciaiis iit per poenilenliaiii rcji:!
anni numeraiilur, et iiianifest.i sigiia ejus proiiuii- C j.iri possel aJ veniaiii ; el cuiii ille iioii rcvocaiclur
liantur , et pusl advenium ejus et moriem fuiura ad viam viriuiis , dedit legeiii per .Muyseii , ui vcl
Judxoruin excidia ibi cenissime manilesiaiitur. per ipsam leverleretur ad amoreiii l>ci, etopcraiio-
G. Sic eiiiin ait ad eum angelus : Daniel, adverle iiem jusiiiia'. Sed cum iie baiic qiiidem coiiiuiiiax et
lermonem, ct iittellige visioitem. Septumiinta hcbdo- iiicreJulus cu;tudirel, vciiil laiidein ^7 Filius Dei, ci
initda; ubbreviala' sttnl super populuiii t::uiit, d super torpus liuiuanuin assii;i psit, ut duiii viJereiur, trc-
urbemsanclain tiiam, ul cunsuinmetitr privvariâlio, et derelur ; ouiissisqiie iiiundiis dseiiiomim siinulacriki
ftiiem accipiat peccaiuiit, ct delcalur iiiiquiiiis, el addu- recoiuiliarelur gratia; CoiiJitiris.
calur justitia sentpiterva, et iinplealur visio, el pioplie- 11. Ilxc esl causa iiaiivilalis Cliristi, quem JuJa-i,
tia, \Q et urgalur saiiclus sanctorum [Dju. ix, 25). ctî palianlur naiiiin , scandalizanlur tamen cruci-
Qiiai scibcet septiiaginla bebdoin:id:c si a liiiipore lixiim el inortuuiii : iioii intclligeiiles quia sicul pro-
Daiiielis eiiuinereiitur, procul dubio Sanclus sa.iclo- pier reJemptioiiem inuiidi illuiii dccuit nasci , iia et
ruuiD jiiiiniis JcsusChrstus olim veiiisse cognoSLilur. pati oporiuii, ciijus passioncin et niortem iii suo luCi
7. Ilehdomada nainqiie iii sacris eloqiiiis se|iteiu Scripuirariim testinioniis approbalJmus. Niinc vei'i
annis lerminalur, dic iite Doinino ad Moyseii : iV«- sequamur dcbitum ordinein , cl ciijus demoiisUai;i
meraOis libi septem Itebdoiitudas anitoruin (Lait. xxv, D est posl gluriam deitalis humana iiaiivilas , dLin
8), id est seplies septem, qui siuiul faciunl aiinus slreiur ei geiius, ct patria iiicipienlcs primuiii Je
qiiadragiiiia novcin. Simililer septies sejiiuaginla iioinine ejus loqui.
lio cx vcrsione Hieronynii. Eodein ineinoriae lap.-u naliis eat tibi. Itaque rcslitui possel populos ex iiiiiltis
iiifcrius, cap. 10, iilrainqiie iiilerprctationem coii- Mss. l-idori. AiiEV.
jiinxil, iihi ail : .\nte lucifirum ijenui lc, ct qucisi de 6. De' sipiiiaginla Danielis hebJoniadibus passiiu
vu!va orietiir libi ros udolescenlite luce Mar. etclesiasliti scriplores.
.Adisis Coteleriuni , Palr.
4. Ad Sioit autem dicetur, Vir d vir naius eslinea, a|Migtulic. tiiin. I, |iag. 49. {âlineliis disscrtationeiii
elc. Luciis csl ex 1'saliii. lxxxm,
3, jiixla virsioiieni de hoc aFguiiienio edidit ante cummentiiriiim iii D;i-
Hieronyini. Codices Colhici, lioiiiani 1'salifrii ioler- iiifleni ; ei iii Bililiulheca sacra (iraeiiiissa Diclionario
pret.itioiieiii setuii , Ugnnl : Mater Sioit dicet, Humo bililico pra'ci|iuos auclures veleres receutesqiie indi-
elhoino fa, tus esl in en, el ijise fundavil eain E.zcelstcs. cal qui iii liat i]U tslione vers.iti siiiii. Arkv.
El lorlas^îs hsec erat liidori gtruiana leciin. .M.ui. 9. Al. decorc Itunoratuiii, \)rt^ decore oniiitum. M,vr.
Ibid. Al., Altissimus pro Excelsus, et popi:los pro 10., Al. corpus Ituinuniiin cuin nniiiiu assuiitpsit.
populis. Mak. Mar.
Ibid. Iii versione lliiTonymi cx llebraio
saiicli ita 11. Incipienles. Refertiir ad seqiiamur. lii Editiona
liabeliif Dominus numcrai.il icribcns popuios : iiic Haânueusi oiuiUilur iiicipicntes,.. loqui. Arev.
4ti"> S. ISIDURl IIISPAI .K.NSIS 1-:PiSC0PI 4Gi
CAVm W. A \'-more meo , el jara pcr Deam cceli (Gen. xxiv, 2).
l)e nomme J ,iu. Quo verbo Chrisluiu Deum coeli de geiiere suo lesla-
balur incarne esse ventnrum. Per leniur enini geiins
1. Priina eiiini appellatio iioininis Jcsu iiivciiiiiir
intelligitiir ;
signiUcabaiur eniiii de seniine Abr;ili;e
in figura Doiniiii noslri Jesu Chrisli antea praedicata.
fntnrnin iii carne Dcuin coeli : de qiio seinine p.L'r
Naiii Auscs quidani, qiii Nave lilius nominabatiir , a
Isaac facta fuerat ei a Doniino repromissio. In se-
Moyse Jesus cogniiiniiiatur [Num. xiii, 17). Ilic posl
iiiin,', inquit, tuo beuedicentur omnes gentes [Gen. xxii,
obituni .Moysi diix clTeclus principatiiin obtiniiil , el
lerraiii pronii^sioiiis li;credilale distribuit. Miitalio

18), id cst, 19 in Cbristo, de ()Uo Psaliniila ail : Et
benediccntur in eo omncs Iribus lerrx , omnes gentes
nominis quid sigiiiOcabat, nisi quia defuncto Moyse,
maynificabunt eum (Psai. Lxxi, 17).
idest, defuncta lege, el legali praecepio cessante
2. Dc hoc semine, et per >« eumdein Isaiam vox
(lux nobis Doniinus Jesus Clirisius erai fulurus ,
qiii
Doinini loijiiilur : Educam , inquit, de Jacob semen,
iios per Jordanis llueiita, id esi, ler graiiani bapti-
et de Juda possidenles montes meos [Isai. lxv, 0). De
smi saiictilicaios , el omnibus vitioriim generibus
quo alibi idein propheia : Aisi Dominus Sabaolh
expiilsis, vel angeloruin malorum hostibus effugatis,
reliquisset nobis semen, quasi Sodoma (uissemus , et
perduceret ad lerrani cocleuis 5.8 rcproinissioiiis ,
" quusi Gomorrha similes [acti essemus [Isai. l, 0).

iiielle, et lacte iiiaiiaiiiein, id esi , vitse setermc pos-
sossionem, qiia niliil dulcius ?
CAPUT VIII.
De tribu Juda ortus est Cltristus.
2. Ideo eniin vir ille hujiis sacramenti iinaginem
1. Va quia de tribu Juda secundum carnem Cbii-
siiscepit, ut Jesus noniinaretur, ad significanduin
siiis exspectandus esset, Jacob patriarclia significai,
illnin vennn Jesuni, de quo iii Psalniis sciiptum eit:
dicetis : Non deficiel princeps ex Jiida, nec dux de
Venite, e.rsuUemiis Domino ,
jubilemus Deo salulari
femoribus ejus, donec veniat qui mittendus est. Et ipse
(Pjfl/. cxLix, i), id est, Jesu palri noslro. Ubi o-len-
erit exspectatio geniium [Gen. xlu', 10). Certnm est
(litur Doiniiinin ei Denni esse Jesnm, de quo el alibi
euiin, usque a:l ortiira Chrisii non defuisse principes
iii Ps;ilii;is ; Q«i'i ptacet sibi Dominus in populo suo,
populi Judiioruiu ex genere Jiida , iiec duces de fe-
et exnllabit mansnelus in Jcsu. Hsec enim iii Ilcbrneu
iiioribus ejus usque ad Hcrodem aiienigeiiam regem,
sic liabentur. >• De quo aperlius Habacuc inlonat di-
qui per ambitioiieni regiii irrepseral putestaiem.
rens : Ego gaudebo in Domino, ei e.tsnltabo in Deo
2. Slaiim enim ul li ic factum est, ei defecit dux
Jesu meo [llabac. iii, 18).
ex seinine Judê , advenii ille qui niiilendus eral,
CAPUT VII. qnem gciites et populi exspectabiint. Judoei aulein
Chrisius ex semine Abrnhce secundum carnem (mt.
p pcrvicacia impudic» fronlis dicuiit nonduni esse id
\. Qiiod aulein ex semine Abraliae fiiturus esset tenipus expletum, inenlienles iiescio qnein regemÔ
Doniiiius Jesus Chriîus , Genesis ostcndit , dicentc ex gencre Jnda; in extrcmis Orieniis pariibus re-
Abrahum ad pueruin suuin : Pone manum luam sub giuim leuere.
C,\p. VI. N. 1. Al., prwdicta prn pra^dicala. Mar. Cap. vii. N. 1. De quo semine per Isaac facta fuerat
Ibid. Nain Ames quidam, qui Nave nomina-
(ilius ci a Doinino repromisiio. Quiiiqne Godices cnnsian-
batur. Tarracoiieiisis inajor, ct excusi le.nunl Nani : lcr pro Isaac legebaiu Isaiain. Iii Golliicis nihi! erat,
Josue qitidam, eic. Noslra leclio in llispaleiisi erat taiiliini ia Tarracoiionsi in.ajori I.-ai,e noineii sub-
ei Tiirracoiieiisi niiiiori ei Nuiner. xiii, 17, iibi nos
; obscnre iii Isaac inutari videl)alur,i|uani iios lectio-
Ifgiiniis Vocaviique Osee V5în lilium NunJosue;
: iieni, ut verain, seciili siimus. T;iiiietsi paulo infe-
Scptu;iginla dixerunt 'Ei:r,nfjtiaus Mcouir^Sf tou AOarj
: rins legebaliir : de hoc semine et per euindem Isaiam,
viov Tiv.m Ilanc Se|itiiaginla interprelaiio-
'iKtrouv. eic. Nam vocem eumdem redundare judicavimus ,
liein seciilus est Isidorus. Touis vero locus, ac eaiin|ue obelo jugulavinius prorsus prxtermittere ,
inagiia cap. 6 pars desninpla est ex Tertulliano, siiie exeniplari iion ausi. Mar.
liljrii contra Jud;Bos, ubi nh : Dum filoysi succes
D Ibid. Grialius edidit per Isaiam Isaac contra men-
sor desliiiaretur Auses jilius iSace , transfertur cerle
inu aniiouuoris Mariaiix, qui taniuni volebat per
de prisino nomine, incipit vocari Jesus , etc. Lnde Isuac. Neque utraque vox reiineri polest aul enim ;
colligimiis eiiam p;iulo iiifeiius legcnduin ,

Qua soliim legeiidiiin, pi'r Isaiam, Milper Isaac. Antv.
nihil diilciu:, puliusipiiiin , Qua nihil est dulcius.
Cap. viii. N. 1. Nec dux dc femoribus ejus. Sic
Tameisi hac leciio iu Tarraconensi minori et Hi- qiiinqiie Codices. Julianus, conlra Jialxus, Hilarius
spaleosi eiai. M\r.
111 Psaliiiuin Lix. i>ieinpe Septuaginia dixcrunt ix Tiv
Ibid. Al., terram proiniisce hnreditatis. Mar.
y/j',wv KJToG, id esl, ci; femuribiis ejus ; ijuain leclio-
2. Deo sulutiiri id est Jesu Patri noslro. Vocem
, ,
iii;m siinius. Licet llispalensis, ei Tairaco-
seciili
l.aiioain per llcliraicam re^ldidit, id lantiiiu indicare
1'ciisis or, ul esi in nosira Vulgala, legeliant
nii :
Voleiis, nbi iii vox salutare, vel saliis

l.a ina veisioiie
i\ec dux de femore ejus. Teriull. ei ipse contra Ju-
iiiveiiitur, in llebiaico respoii lere noinen Jesii. Al-
iheos de femoribus legil. Mak.
que liuc ipsuiii seculus proxiiiio testimonio, quod ex
Psalin. cxlix, i desiiinptum esl, nbi iios legiiiius :
Ibid. Forte irrepseraf polestati. Arev.
Eiidlavit miiniueKis in salutem , ipse Hieroiiyiiii in- 2. Mentientes nescio quem regem cx genere Judce in
lcrpreialioiieiu seculus, dixit Et exaltavit mansue- : c.xtremis Orieniis pnriibus. Huiic locuni leriiie loiideni
tos in Jcsu. Sei|iieiis deiii(|ue testiuioiiium ex liaba- verbis Iranstulii Juli:iiiu^ Tolelaiius arcbiepiscopus
ciic III, 18, t;;u ijaudebo in Domino , et exsultabo in iii suuin opiis coiilra Judios, uhi libro prinio sicait:
Deo Jeau iiieo, qouiii;iiii ad leni in priinis lacit , ad- An foite udliuc in iiiipudicie froinis pertiniicia perdu-
.jecimns obelo laiiien nutiitiiin, quoniain iii Hiipa-
; rantcs illud objicdis, qnod pareiitis vesiri solcnt inen-
lctisi taiiiuMi invcniinus. Maii. liciites propuncre, csse hodic ncscio qnem regem cx (je-
iC", DK FIDE CATIIOLICA C0M15A JLD/EOS LIBEK miMUS. 4'!5 >
3. Noc alleiiilunl, iiuiue cicali, siniiilalionis susn A 4. Qul .leiliricarcl ilnnuini Domini , noii de [Miie-
iiieiidaciuni ilelegi, qiiia jain sicut r.ulluin leiniiluni, iIImis nianiiraciis, sed de lapidiljiis vivis et preliosis,
iiulluin allaio , niillum sacrificium , ila nullus rc\ ,
id esl, snnctis et lidelibiis. Nam et illiid , quod sub-
liullus saceiilos roinansil Juilsis; neqiie eiiiiii men- jei.il : Fidelis eril domus ejus, el regniim ejiis usque in
dax esse poleslOsee propliela ,
qui (Jicit : Sedebunl sempitcrnum ccram me (II lie/j. vii, Iti), allendat c-t
filii liiael siiie rege, siiie priiicipe. siue sacriftdo, sme aspiciat qiiisquam non de Salcmoiie esê prnnuntia-
altari , sine mcerdolio, sinc manifestaUoiiibus (Ose. lil, luin. SaloiiiOii quippcdoniimi plenani fuisse nnilieribus
i). QiiiTc iininia quis nnn videai niinc in ipsis esse alienigenis coleiiiibus idola , el ipse ab eis rex i.lolola-
cdinpleia ? Iria seduclus , atquc dejecius, dum bonus fuisset iii
CAPUT iX. iiiilio, lualos exitiis liabuit.
Qnia de slirpe David natus esl Clirisms. 5. Ergo quis csi isle cujus domus esi fidelis in per-
1. Ecce ex qua iriliii nascilurus est Clinsuis iloce- petiiiiin, ei qui post moriem David promittiiiir susci-
iiiur. Ev David auleni stirie secundiini carneni fii- laiulus? Ille ulique esl de quo ipse DaviJ exsesluans
turus e^se per Spiriiuni sanctuin iia pracnuhiiaius clamal, dicens in Psalino oclogesiino oclavo : Tu
est in Psalniis : JMiaDi( Dominus David veritalem. vero Jistulisti Cliristvm tuum (Psal. lxxxviii, 59).
«I non frustrabitiir eum, de fructu venlris lui poiiam B Non esl ergo ille Salomon, sed nec isle David dilalus
super sedcm tuain (Psal. cxx\i, 11). ^ Et iterum :
eslCluisius. Ecce apparueruiit promissinnes praedi-
Semel juravi insanclo iiieo, si David mentiar , seinen cia?, nnii in Salomone, sed in Cliristo Domino iiostro,
ejus in ceternum manebit , et tlironus ejus, sicut sol in qui ex David gonere orius est, fuisse completa;.
conspectu meu , et sicut luna perfecta in wternum , et C. Iie quo per Jercniiam ipse Doiiiinus diiit : Ecce
lcsiis in cw!o lidelis (Psal. Lxxxviii, 56 seq.). dies ccniunt, dicit Doiiiinus , et siiscilabo David êrinen
i. ItPiii iii libro Paialipiimcnon : Et faclum cst jiistuin, el regiinbit rcx, et snpieiis erit, el faciel judiciiim
verbiim Domini ad ûthan, dicens : Yade, et dic servo et juslitiam in terra. In diebus ilUs saliabitur Juda, ct
meo David : Hcec dicit Dominus : Annuntio libi ijuod Israel liabilabit confidenter, ei lioc cst nomen quod vo-
tedi ficaturus sit domum tibi Dominus, cumque implc- ciibuntcum, Doininusjustus nosler (Jerein. xxiii, 5, (jj.
veris di,s tuos, ul vodas ad p:itres tuos , susc tabo se- 7. Isle est qui per Nailiau ex semine David pro-
nien tuiim pust le, qiiod eri: ile filiis tiiis, et stubHitiin liiitlilur {/ Paral. xvil ; II licg. vil) ,
qiii eiiaiii gg
regnuin ejus, ipsc wdificabit inilii doinum, ei firmubo I
er Isiiaui proplielam ila pronuntiat : Egredie.ur ,
tolium ejtts usque in alernum. Ego ero ei in piilrem, i quil, vlrga de radice Jesse, el flos de radice ejiii ascen-
el ipse crit milii in fiHum, el misericordiam mejin non det (hni. xi , 1). Iliec virga de radice Jesse viigo est
aufirain ab co, sicut absiuli ab eo qiii ante te fiiit , el C Maria, de David radice ex(iria, qiia; genuit lloreii:
slutuam eum in doino mea , et in regno meo hs,«c in Doiiiiiuim Salvatorem , de qiio eliain sequilur : El
sempiternuni: cl llironus ejus eril jirmishiinus in per- requiescel super eum spiiitus Domini, spiritus sapicntice
petuuni (II /?«(/. VII, i; I Paral. xvii, 3). et iniellectus, spiritus consHii et fortiludinis, spiritus
213. Ilacc nnia qui>quis in Salouioiie |

ulal fusse fcieuliie et pielalis, et rcplebil cuin spiritiis limoris
iniplela, nigllum errare videtiir. Naiii qu liler iii Doinini.
Salomone ii lclligendiini esl, quod dictum e t; Pust- 8. Ideo auleiii tanta dona spiritus su|ier eum prjc-
quam dormieris ciim patribus liiis , suscitabo semen luum dicaniur, qiiia iii eo noii ad mensuiain Spirilus inlia-
post le,quod crlt defiliisluis, el stabiliamreguumilliiis ? bital sancius (Jofin. iii, 5i), sicut in nobis, scd tota
Niinquid de .l!o S.ilomone creditiir proplietuiim? incsl ei pleiiitudodiviiiatis et graliarum (Colos. ii, 9).
Miiiime. Ille enim palre suo viveiite coepit regiiaro. Isie est qiii non sccuiiduin visionem oculorum et
Naiii li c dicilur qiiia cum conipteti fuerint dics vincliiie, audiiuin aiirium judicat, sed esl jusiilia cinguluin
eldormieris cum patribus liiis suscilabo semen luum. , luiiibonira ejus, et fides ciiictoriuni reiiuni cjiis(/si7/.
Ex qno iiitel igitiir aliusesse proinis-.us, qui noii anle XI, 3). In ciijiis Ecclesia liabitat hipiiscum agno : ille
moilem D.ivid.sid pusl niortem ejiis proiiuiilialus uiique qiii solebal ab ea rapere pra;dain, duiii ad eaiii
fiier:ii siisciiaiidus. D coiivertiiur , cum innoceniibus coniraoratur,
vcre Jiulce ,
qni in extreinis Orienlis partibus videalur fiim ; Dc fructu ventris tui ponaiii super scdein iiieam ,
regnum leiiere? bt alia niiilla in eamdeni senteiili;iii<. i|uoiiiodo 111 Psalierio Ilispanico legiiur. Ei foriassis
Kl i|iiiileiii Jiidxos mai^no in iiiur.ero in Orieiile iiilia iia eiiun legit Isidorus. .Mar.
inDiites Ca.spios iiicliisos conliiieri, iion ipsi suliiui Ibid. Al., eiini, de fruciu. Et, m alernuminanebic,
f..biilantiir (iiaiiiexsiat de liac re liber llebraice, ipii Mar.
Bablad Siiliiles iiiincupaliir), sed etiam Prnspero Iml 3. Al., dies vitce lui. Mar.
pcrMia-.uiii, lili. de Piicdiclionibiis, paile uliinia, cnp. 4. Qni Domini. Tolus liic locus
a-dificarel duiiium
ii, uiii ait: llic oslenditur quod ex Judceis de tribu obelo noiatiis in Excusis tantniii erat nobis suspe- ,
Dan , quw liodie quoqiie in Perside esl , vcniel Anii- cliis visus esi, iieque salis coliaerere ; reliquiiiiiis ta-
clirisius. llaiic Jiid.coruni opinioiieui Poiclicliis tan- iiieii iiuaeliim, nisiquod ubi iegeb.itiir qui duin boiiui
git priiiia pari. Viri. loiiir. Ju.lros, cap. 2. iMar. fiiissel, ul lalio lir:imiiialica! const;iret, lehiliviiiii
qui
Cap. IX. N. 1. Al. ,
fu.urum esse... pnenunliatum teiinre poîiuin ex|iuiixiiiius. Mar.
est. M.\R. Ibid. Forlassis liabuii pro fuisse. Mar.
Ibid.Jutnvil Dominus. Psalm.cxxxi, 11, iiiGolliicis: Ibid. Fortasse legeiidu n Salomonis quippe...fuisic,
Juravit Doni.nus David in veriiaie , et luin fruslrarit suliiilelleclo consiai, ut alibi passim. Ar?.v.
ÔT S. ISIDOIU IIISPALENSIS EPISCOPI 408
9. Ii) cnjiis (ivill pardiis cum lijrdi) nccubai.A geniiit Olied, el dc Obed Je=.se, et de Jcsse David, el
|icrtnisli scilicet sulnloli cum simplicibu=, ilii cli.im de David slirpe Cliristiini. Montem aiitem filire Sion
viiiiliisde circmiifisioiie, lco de s.mili poloslalp, ovis aiit hislorialiler ipsani iirbctn Jcrosolymam dicil, aiit
i!o populari ordina, siiniil niornntnr, qn a in fide com- jiixla Iropologiam Ecclesiam in specula, id esi, in
iiinnis est condlio oiniiiuni. Piier .iiilein p.irviilus virtutum siibliniilale locatam.
minans eos ille esl uiiqiie, qni se liumiliavit pro
CiVPCT X.
nobis, nt parvnliis. Bos aulem vi leo ibi comedent
p.ileas, quia priiicipcs cum sulijeciis plebibus cnni- Quia Clirislus dc rirgine sine virili coilu genilns cst.
inuneni lialiciit doctrinam 1. Ilactenus de nomine, et genie, el genere Dn-

10. Deleclatur qnoque infans ait ub"rc super fora- niini nostri Jesu Clirisii Tesianienii Veleris fidem
iiiina aspidis, dtim gentes, quae .ôlebant venena ali- perstriiixiiiiiis: dehiiic generaliones cjiis secundum
q'iando prscdicare , conversi eiiam parvuli Christi carnem ile Virgine ostendanius. Isaias eniin 24
(idcm delect iiiiiir aiidire. Caverna aniem reguli cor- sincio Spirilii pleniis futurc incarnalionis Kilii Di-i
ila sniit inliderium, i'i quibiis il'e serpens lorluosns sic prxriuniiat sacramentum, sic enim dicit : Et ad-
requiescebai, qiicm ablacialus comprehensum exinde jccit loqui ac'. Acliaz Doininus, dicens : Pete tibi sigiium
caplivum lra\ii, iit in monie sancto ejus, qiiod cst B n Domhio Heo tiio in profundum inferni, sice iii excel-
Ecclesia, non norcret. siiin supra {Isui. 10). Et siihjccit
vii, : Amlilc itaquc,
11. Adliiic ideiii Isaias de Cliiislo, qtiia ex semiiie donius David, id esl, geniis David.
David nasciliiriis cssel secnndiim carnem, sicinccn- 2. Nain benead domum David loquebatur, id csi,
sequenlibiis ilieit : />i dic illa radix Jesse, qv.i stal in ad 'lirpcm regiani, de qiia siirpe descendit Maria,
siqnum populorum, ips'im genlesf^Q deprecahuniur , el et adjecit : Pro/)(fr Iwc dibit Dominus ipse vnbis si-
eiit seiitilcrum ejus ijloriosum (Isai. \i, 10). In sigîiini gnum : Ecce virqo in ulero coucipiel, et pariet filium,
populonim slat radix Je-se, quando Chrislus signa- ct vocabitur nomen ejus Emmanucl, quod est iiiterpre-
culum crucis expriinit in fronlibiis eoriiin. Ipsum latum Nobiscum Deus. Quia ergo ille, quem in utero
genles deprecabuntnr, qiiod jim hoc lolnin cerniiur Virgo concepil, et peperit, Nobiscum Dcus vncatur,
fiiisse coiiiplcium. Sepulcrum aiitem ejus in laniuni Deiis ^ iiaqiie "j in iilcro virginis conceptus natus-
pst gioriosiim , ul exceplo quod redempti per nior- qiie cognosciliir. Eruliescant ilaqiie Judsi increduli,
t<w cjiis gliiriam ei exhibeiniis, etiam lecus ipse co- ct Christi gralicc sua eolla submittanl.
iiiscans niiraciilis, glori» sua; causa ad se oninein 5. Ecce eniin qiiem Virgo pepcrit nnbiscum Dei:3
conlraliai niuiiiliini. appellalur. Quo Iocd argiimenlanlur Jud:ci qiiod in
1-2. Ilic lociis in IIcliraRO sic habel : Et erit re- G llebraeo non virginem, sed jiivenculam (Slendat
quies ejns gloriosn. Ijiiqiie quia nioriens caro ejns scrmo propheiiciis paritiiram. Adversus quos re-
non vidit corruitionem secundiim Psalnii senlen- spondeiur non esse signiim, si juvencula parial,
liani : Qnia non derelinques animam meam in inferno, qiiod esl setaiis. Scd Iioc csse sigiium ad rei novita-
iiec dabis sanclnm luum videre corruplioncni {Psal. xv, tem, si Virgo parial, qiiod est inlegrilalis. \)m\
10). .lam vero qira ore iirophelico de Moab nasccnti cnim riicit : Dominus dabit vobis signum, insinuat
Christo perhilieiur lestimoiiium, idem Isaias tcsla- qiiodd.im insigne miraciiliim, virginem videlicei pa-
tiir : Ponam cnim super liis qiii fiigrrinl de Moab leo- ritiiram, quod prociil diil.io signum non essel, nisi
nem, el rcliqnis terrcc. Emitle aqnum, Domine, domi- iiiivum Oponcbai cnim Cbristum propier
existeret.
natorem terrw de petra deserli ad montem filia: Sion insigne miraculum sccundum carnem nasci de vir-
{Isai. XV, 9 ; xvi, 1). gine.
13. De liac enini gente Moabilaruin egresstis est 4. Sequilurde eo : Dutyrum el mel comedel. Buty-
Agnus imniaculaiiis, qtii lollit peccala innndi, qiii nim fructus esi Ecc'esioe venientis ex circiimcisioiie,
dominalur iii orbem teirarum. IVtra aiitem deserti quasi bovis sub jiigo, id esi, sub lege posiuii'; mel
Rulh signiGcat, quac, destitula niorie niariii, de Dooz vero Ecclesiae venientis ex gentibus, 25 cujus siia-
D
H. AI ,
peccatoribus pro simplicihus. Mar. mariti de Dooz gmuit Obed, et de
morle viduata,
1(1. IJequli, hnc PSt, b.isilisci. Arev. Obed de Jesse David, e' de David Cliristum.
Jesse, et
11. AI., natus csl pro nasciluriis esêt. Mar. Isidoriis dixit de Daiid stirpe Chrislum. Qnain le-
Ibid. Siqnacutumcrucis c.rprim>l in fronlibuseorum. rlioiiem propter aiiclnriiatem Hieronym. diversa; le-
llnc refiTiiir sive ad sacrameiiHim conlirmalinnis . prmni pr:rtiiliiniis. Nani tres Codices legcbanl, El de
<um piieroriim Ironles cbrisiiiale signanliir, seii ad David slirpc nulu.-i est Clirisliis. Mar.
roiisueludiiieni qiiasingiililidelesconsiieverimtfron- Cap. X. N. 2. Al., vocnbit, pro vocabitiir. Mar.
les signo cnicis miinire. De qiia Tertiill., lil). ii ad lu llebrwo non virginem, sc'd jnvenculiim, etc.
Ti.
iivoreii;. Cvprian. lib. ii conira Jiida}o< , cap. 21,

,
Niin consliliii lioc loco de voce llnlmn, qiia iiiitnr
dixil qiiod iii hoe sii^no salus sit oinnibus, qui iii Isaias vii c.ip., dispiilare, ctim liceai Ilieronyiiiiim ad
ciiiii liiciiin vdere, alqiie Galal., lib. vii de arca-
Ironlibiis iiolantur. Mar.
12. Viilgala : Poiiam enim super Dibon addila- iiis c.Tiholica' verilalis cap. 15. M\r..
menla : his qiii fitgerint de Moab leonem, et reliquiis Ibid. Crialiiis porperain inierpunxerat, dum cnini
lerrw. AiiEV. riicil Dnbitvobis sigiium. Aur.v.

Doininus :
15. Peira nutcni dsscrti fiuth siqnilicat. Ilic locns 4. Scquitur, cl dicil Piiiisqunm coqnoscat puer, elc. :
e\ llicroiiyni. dcsiiniptiis esl ad cap. xvi Nnisc ini- , Uidnriis, sivc meinoria hallucinantc, sivedata opera,
lici, ulii ail De pclra dcs^rti, linc est, Itulli, quw,
:
a Viicaj). Isaix' repcnle ad viii traiisiit, explicalqiie
/,G9 DE F.bE r.ATHOMCA CONTRA JLI)-4:0S LlliEi; PRIMUS. '47«
vliale, ci diilceiliiie operis, el lidei pnsciiur Cliri- A niinus cuni creavii, noii virilis coiimiisiio teiiiiiiis.
slus. Se(]iiiiiir, el d cil : El pntisqiiam cngnoicat pwr 8. Uiide et Isaias ait : Gcncralionem ejus qiiis enar-
U)carc palrein aul mnlrem. Qiicul onim dixil priiisiniim rabil{lsai. Liii, S)? NuIIus enini liomiiiuiii iiativita-
coynoscnl, id est, priu^qu;iiii cogiioscore facial divilis Cbristi in concrpiu cunscius fuii : solo eiiiiii
iiilale Deum liabere se paireni, el cariiis suscepiioiie verbo Dei virgo prargiians apparnit. Qiwd cliain Da-
viigiiiem nialrein, juxia illud quod in Genesi scribi- niel proplieia figuraliler pra;dfxerat, diceiis : Vidi
(ur, dicenle [»oniinii ad Abraliam : iViiiic cogn li lapidem de monte abscissum sine manibus prccciden-
(juod tinieas Deum (Gen. xxii, 12), id esl, niiiic cn- lium, el cum venisscl in lerram, repteiil orbein terrd
gnoscere le Tfci. ALsii eiiiin a|iiid Deum esse igiio- {Oan. ii,5J):Iapi3 isle Ciiristus est siiie inaiiibiii
ranliam, ui lunc cognosceret quod ante nescirei. abscissiis, iniplens oninein terraiii, qiiia iii oiiiiiibns
,S. Quantx autem potesiutis existat idem Enima gentibus regtiiiiii cjus est.
nuel, prsrdictns propliela frequcnter anininliat, di-

0. De qiio lapide per Isaiam Deus loquitur : Eccg
lens : El cril exlcnsio alarum ejus, iinplens luiiludi-
Sion pretiosum,
mitlo in fundanienlis l.apidein clC'
ncm urrce, o Emwannel {Isai. viii, 8) ;
quem qiiia de clum, angularem, el qtii credideril in eum non confun-
virgine naliiiii credinuis, Pairem in 1'saliiiis dicen- detur(lsai. xxviii, Ui). Hiiiic cnim vidil Daniei ab-
tem audiamus. iNam cum dixisset Piopliela «ie ij
scissum de mnnle, id esi, de populo Jud;eoruin
(ibrislo Dixit Dominus Doniino nieo : Sede a dexlris
:
maiiiLius, biic est, sine op r.'l.one virili, ex Marii
i)i€is, confeîiin vox faiiis consccnia cst, diccniis .nd
virgiiie naium, quam sine dubiovirgiiiem fuissecre-
Filinm : .inteluciferum geniti le, etqxisi de tulra orie- diiiius ante partum, virginein permansisse post par-
tur libi ros adokscenlia: tum. Juruvit liominus, et non luin, Ezecbiele proplieta leslaiilc : Ccnverli me ad
poemiebil eum, tu es sacerdos in (Vternum secundum viam porhv sanctuani c.terioris, qute rcspiciebat ad
ordinem Melcliiscdcc. Dominus a drxhi: tuis confregil Urientein , cl eral clausa. Et dixil Dominus ad me :
in die irce suce reges (Psat cix, 1). Et ileruni : ( bi

clausa non aperietur, non hans-
Porla litrc erit, el vir
inhabitet, inqiiit, gloria in terra nostra, misericordia Dvminus Deus
iet per eim, quoniam ingressus esl per
et veritas occurrerunt sibi, justitia ct pax conipttxiv cam, eritquc ciusi (Ezccli. xliv, 1).
sunl te. Veriles de terra orta esl, ct juslitia de cocto

10. Quo teslimoiiio sanclam Mariam et vjrginem
prospexit {Psal. i.xxxiv, 10 scq.).
concepisse ei virginein permansisse confitelur. Gc-
6. Quac esl verilas de lerra oita, nisi Clirisliis de
nitalia namque feminea, pro eo quod clniisira parlus
femina natus, Filius Dei de carne procedens? .Nam
aperiunt, portae dicunlnr, sicnt ait Job : Qiiia nun
caro lerra est; qnaiido eiiim natus esl Clirislus, jii-
clausil porlas veiitris, qui porlavit me (Jub. iii, 10).
flitia de coelo prospexil. Non enim darcinr e coelo fi
Diiminus enim noster Jesus Cbristus iniraljil.ier cl
iustificatio, nisi Cliristus in cariie nascereiur, et ni
poienlialiter natus, lanqnam sponsus procesîi de
ostenOeret quod ipsa veriias de terra oria liomo cs-
ibalamo suo {Psul. xviii, G), id csl, cx Virginis
set, sequenter adjunxil : Justiliaante eum pra'ibil, el
ulero, post ciijus orluin nulluin cum .Maria ciMive-
ponet in via gressus suos. Ilein idein David : Terra,
nisse, nulliim cx ejns ulcro g 'iiiinni exstnisse prii-
inquil, dubit fructum suum{Psal. lxvi, 7, 8). Terra,
litemiir.
Maria, dedil frnctum siium Clirislum ; sed quis est
isle fruitus? Bcncdicnl nos Deus, Detis noster, bcne-
CAPUT xr.
dicat nos Deus. In Belhleltem natus est Clirislus.
7. ilnnc teira; fructum pr.Tdictus Isaias prnpbela 1. PraRJiximus naliviiatem Doniini iioslri cx Vir-
alibi nianifestins annumial, diceiis : Horate, ccE.'i, de- gine, locum qiioqiie 27 originis su:ie rslendninu».
super, el nubes pluanl juslum; tiperialur terra, et ger- Nam in Eetlilebem natus csl, ad (|uani dicitiir per
minet Salvatorcm, et juslilia orialur simut ; eqo Dumi- .Micli.-cam proplietam : Et lu , Bethlchen, dmui
nui creati eum (hai. xlv, 8). Coeli ipsi qui ei nii- Iphrala, >> nunquid parvula es tn millibus Juda? cx
b«s, id est, proplietae, per quos Cliristus adveniens te niilii egredielttr qui sit dominator in Israel, ct egres-
propbelabalur ; terra Maria, 26 li"*» ''dc aperta, D sus cjus a diebus a'tcriiilalis. Propcr lioc dabit eos
iion corruptione, genuit Salvatorein, quia solus Do- usque ad tempus in quo parturiens pariet (.Mich. v, 2).
verbiim
illiid Priusquam cognoscat ptier
: id csl, , Cap. XI. N. 1. £1 (M, Bellilehem, domus Ephrata, >•
cognoscere f.iciat se lialiere palrem
I.riiisqiiam )(» uid parvula es in niillibus Juda?S\c leg baiil ilnn
Deiim, mairein vii-giiiem. Snblililer sane, neqne ab- Ccdices (iiitliici, sic eii.mi Jnliainis, lib. 1 coiilra Jii-
b irrens a divinanini liiieraruin usu. Hioronym., ad d !'0S, pr;cler.|iiain quod genere iniscnliiio dixit r
ea verlia, et Aiignsl., de lempoie, serm. 5-2, facilese .\'uiiqiiid pnrvulus es. Hieriinyin., iii ipsa versione
expcdiuiit explicantcs Anleiuam piier sci;it vooare
: Si-p'iiagiiii;i b;iliel : .ycqittiquam iniii ina es, ul sis in
palriin el nialrein, id csl, aiitpqnani IiOjuo fi;it. .M.vii. nnllibiis Jiida. C\]iriai\., cap. 11, M coiitr. Jiid.eos,
(j. .\I., MOsTii fiirii, pro iiam caro. Mar. oiinulcni .Micli;i'X lo 1111 îo
exigua es, refcrt ; iVo»
7. Al., commis'ione, pro commistio. Mar. nt conatiltiaris in niilhbus Jiida. Ipêmet Isdnr., lili.
8. Sine manibus abscissus, iiiiplens omnem lerrani. II. cap. 3 Et tti, inipii!, BclliLhem, domus Eplirula,
:
Hispalensis Inlorpniiit quaRilam verba, sic enim ait : nun es minima in miiiibus Judu. Iii qnain leciioiieiu
Sine mttnibus complectenlium concisus, id esl, de Vir- 10 âiie loco uinnos Codices c.iiiS|pir:ib.inl, cniii iii
gine svlo Siiirilu saitcto cooperante, sine virtlis com- iiiic, de qiio agimus, pleriqiie alliriiiative logani :
mislione scminis orlus, implens omnein lcnani. Mar. 1'arvula a, sive parvulus es. Tariaconen. iiiiiior taii-
9. Al., ingressuru!, prn injrcssns. Mmi, liiin babcbal : Paivul^.is mn cs. Libai auteui susiii.
471 S. ISIDORI HISPALENSIS EPISCOPl 47-2
2. Sicque pobtiiuarn lociiiii iuigiiiis ejus pr.-cdixil, A niinim et llnis deferenlcs, e: laudem Domiiw aiimiiilian-
rieuule regnuin eji:s fnluruin in loli) orbe snlijecil, les. Ile his imineribiis ei D.ivid pracilicavil, diceiis
diccns : Slabil, et vhleliit, ct pascet gregem snum in Ei diibitiir ei de auro Arabia [Psiil. i.xxi, 1 1). ICt
29
virtule Domini, ei in lionore nominis Dei sui eriint, rursiis : Reijcs Tharsis, et insula munera offerent, reges
fiuoniam nnnc niagnificalur tisque ad terminos terra^, Ariibtim, et Saba dona adducenl. Nam et magos re-
et erit iste pax. gcs liabuit Orieiis.
3. De hoc locn naiivilalis Cluisli el Ilnhacuc pro- CAPUT XIV.

pliela îc ait : Deus ab A[rico veniel. nellilehein eiiim A Deo Patre uiiclus est.
regio, ubi nalns esl Cliiisiiis, dfe Jenisalein sd ineri- 1. Et qnia non oko islo liiiniaiio unctiis est Cliri-
dianani respiril plag:ini. Meriloergoab Africovenisse stus, sicut c.Tctcri reges et pontilices Hebr.xoruin, scd
soribiiur, (|uia a Kethleliem venuirus esse prijcvide- a paterno Spiriiu unctus est, Isaias ex persona ejus-
lalur. deiti Cbrisli sic cecinit, dicens : Spirilus Doniini siiper
CAPUT XII.
me, propler quod unxit me, evangelizare pauperibus
Slellce indxio Christi nativitas monstratur. inisit me, prwdicare caplivis rcinissiuiiem, el caxis vi-
1. Quia slellac iiidicio n:ilivilas ej;is rl.iruii, iii

sum (hai. l\i, 1).
Niiineri^ divinus ille 28 RalaniTi sic cecinil, ilicens :

B 2. Simili modo etPsalmograpIius, divinoafflalusSpi-
Orictur sleUa e.t Jacob, consurget liumo de hrnel. Magi rilii, ita ad cumdBin Christuni loqiiitur, dicciis : Sedes
eiiiin ab Orienlis parlibiis venienles, primi Cliristi
tua, l)eui,in sccculuni swculi, virga iTqiiilulis,virg'i regiii
iiaiiviiatem stella indice nunliaveruni, scilicet, nt tui. Ddexisti justiliam, el odisli iiiiquilalem, proplerea
(|ucm olim prinreps artis eoriini praedixeral, illi in- unxit le Dciis, Deus tuus oleo la^litiw, prw consorlibus
speclo sidere demonsirarent. tuis (Psal. XLiv, 7). In qiia seiilentia primo proplieia
CAPUT Xlll. divinitalem Clnisli ac perpetuitalein denionsirat.
Slunera mngi oblulerunl. 3. Sequenter per a;quil;Uis virgain sceptrum pc-

\. Quia ci munera obiHleriint magi , et Iioc pro- tcstaiis ejiis regnumqiie deniintlal. Poslremo quoj
piielic nobis narrant; sic enim Isaias ait : hi lempore iilem Deus a Deo unctus sil, indicai, nnn (|uidem oleo
illo defiTCtur munus Dumino cxerciliium a pnpulo ili- romniiini, siciit caeteri participes sui, id esl, pridci-
vulso, ct dilacerato, a populo lerribili, post qucm non pcs, qui imaginario pr^cccsseranl, se I oleo laelili:»!,
fuit alius {hni. xviii, 7). Hoc aiilem dicit prnpheta qiio inyslice demonslratiir Spiriius sanctiis, cujus
propier Persarum robuslissimam geiitein, ad ciijns coelesti infusioiie, etvirtule Cliiistus est coiisecratiis.
tunc piitcntiam nullns popu'us romparabalur, de CAPUT XV.

qiiibiis magi venientes, Christo niiinera detuleruni. G Quod pauper et nbjecius priiuo adrenlu venit.
2. Et iterum ipse : Omncs, in |iiit, de Siiba venlent. \. Qiiia paiiper et ahjectiis iii priino adveiiiu suo
cari, Hebraicos Michjesc Codices a Jiulacis e-se vi- niilbs Ralaam nppotcs, qiiosdam ex iilt'mis terrse fi-
liatos, et Sepiiiaginta oliin atqiie veteres lociim eiim nihus veiiisse afiirmare. Isidorus linc capite niapo?
111 est iii MaliIi;ro, ciini negalinne iegisse, lametsi Persas facit. Neinpe e;c genles aslroriim cognilioni
(]uidam nostr.i .netale ila coiiaiilur Malllijei verba cum in priiiiis dcdil* erani, iinile Geneihiaci ( h;ild;cl
Micbnc» locn ronciliare, iit dicanlhoc mndo lle- viilgo dicebantiir, ut e\ GeHin coiislal, lib. xiv,
braica iiilerpret;uula Kl tu, : Belhlchem Epliraia, pa- cap. 1. Ali Hi*riniaide prima Persiilis rcginne magi
riim (supple est libi) iit sis in millibns Jiiila. Niini- llelim.iei vocalianinr. Uiide illiid Actoniiii xiii. 8 :
niiii vofeiii Zahir llebraicam, pio qiia alii parrula, Itesislebal aulein illis Ehjinas mnqiis , sic eiiim inler-
seu purvulus reddiderunl, lii iipulrn genere snnii pretalur nomen ejus. An vero lii ri^ges niagi dicli fue-
nialunt quod si recipialiir, facile Matili.rus ciim Mi-
;
rint a sapientia, iit Origenes jiidiciit, tr;iei. .S in Mat-
clisea (onciliabilur. Hebraica propier eos, qui eani llia!iim el eo noniine reprelienililur a Thi'Ophil., ii
,
lib. Pascliali, an vero a dainnalis arlihiis, ul Ju^tiiiiis

liiigiiani caUenl, subjicimus rinxl : mTl'' ''ZjSxa nVnS
coiilra Triplioiiem, et Basilius de Christi orlu arhi-
-i"i?vnmEN DnSnn Mar. iranlur. magna qiuestio est, iieqiie iiisiitni.T breviiatis.
3. Deus ab Africo veniel. Lociis esl 11 ibaciic iii, 5 ; .. Hierdiiym., D.in. ii, ciiiii in illa verlia Prwccpil rex :
sic Ausiisl., lil). dnil

de Pasinr., cap. I.i et Ki, : ut r.onvocarentur arioli, ait inagnN csse. qiii ile sin-
Deus ab Africo veniel, et Dominus de moiilc umbroso. giilis philosopliaiiliir ; iiidir.U oa voce iion spni|ier
Q'\x lectio in omnibus Isidori Codicihus erai, prx- damii:ilas artes significarl. Qnnil vpio ailj loil ;
lerqiiani in Hispalen.'! ,
qui legit, ut esl in Eiliiioiie I\'am et maqos reges hahuit Oriiiis, ea verha ex Ter-
Vulgala Deus ab Austro veniei. Nos aliorum Codi-
: lulliaii. ilesunipta sunt, lilirn coniia Juhios, et iii
(iini auctorilatem secuii siimiis. Mar. cniitra Marcionem. Cicer., i ile Diviiial. ; Afcc quis-
C\P. XII. N. 1. Divinus illc Dalnam. Vnx divinus qunm, ail, rcr Persnriim polest csse qui non ante ma-
anceps est Josepbus lib. iv Aiitiq., cap. (i, l>a-
; , gorum disciplinnm scienlinmque perceperil. Magos aii-
laam in magnoriim et divlnoruni valum numero pn- tem, qiii ailClirislnm veneriiiU fnissr! regcs, Cypri;ui.,
iiere non dubitat, cui tam frequenler Deus loqueUa- srrni. dehaplism. Chrisli, Alhanas., q. iJ, Hieronyiii.,
UT, per quem Israelitis benedixii, et qui fulura lam iii 1'salin. vii. .Aiigust. Srriii. 'i5. al fralres iii eiprn.,
aperle vaticinalus Aiitiqnorum Patriiin opiiii

est. i Clirisiianiis Drulli., ad cap. n Matili;ei iloceiit. Mar.
resistil, Jiistini, q. 2 Clirysos., Iioinil. 21 in (iene-
;
2. Al., persunat, vel prncinit, ptii prwdicavH. Maii.
siiii; Basilii, epi>lola 80: Angiistin serm. 105. Hi.> ,
Cap. xiv. N. 2. Al. direclionis, (irn n^quitaiis. Mar.
accedit divinarum Liitcrarum auciorilas, cum Jo- 5. Al., imaqiiiarie privcessrraitt. Mar.
Eiie XIII,22, vncetiir nriolus in llebraico. Mar. Cap. XV. N. 1. Sanclus hains sic indirat dicens :
i. De quibus magi venientes. Remigiu<,
Cap. xui. N. Dicile /ilite Sion. Illa verh;i Dic le filiic Sion, siint
.
in Matlli. ii, varias de magis fiiisse opininnes ail, a quidem in I-aia, cap. lvii, II; qm; seqiiuiiliir, Ecce
q'iihiiidam Chald;cos pul.4ri, ab allis Pcrsas, a non- rex luus venit tibi cx 'Aiich. ix, 1!, dcsiinipia sunt.
,
,
473 DE FIDE CATIIOLICA CUNTRA JHDiEOS I.ini-R PHIMUS. ri

vciierit, sancliis ls:>ias sic inJicat, dlcens : Dicile \ eo 'luod irndidit in morteni aiinnam snaui. el cuin
filice Sion : Ecce rex liius 30 '''"" libi jiislus, et siil- !celeinlis repulatus est, et ipse peccala mulli'riun tnHi,
lalor, paiiper, sedens super asinum indomilum {hai. el pro Iransgressoribus craiit.
tii, 13). Ilem apiid eiinuleni ex iiersoiia Dei Patris : 0. Iii qua leciioiie non soluni, qiiia abji'cliis appa-
Ecce inlelliget servus meus, exaltabilur, et elevabiiur, riiil C iiistns, sed eliain ibi cju.s generatio coelesiis
ei sublimis erit vnlde ; sicut obslupuerunt super le expriiiiilur, iiiliriiiiias qimqiie susccpl.i: carnis cjus
tnulti, iic ingluriosus erit inter viros aspectus ejus, et nianifeslaiur , conliiinelia qiioqiie passiimis «ejus ,
foriva ejus inter (ilios homimim. crus, mors, seinilliira ilii miiiislralnr, et iiiiiid inuo-
"2. Isle aspergel genles mnltas, super ipsum contiue- ceiis ibimiialur, ei t:ii;eiis ibi p.illtur.
biint reges os suum, i/Hia quibus non esl aniiuniiatum 7. Dcus eiiiui suscipiens in carne pauperis formani
de eo, videbunt, el qui non audierunl, coniemplati se buniiliare digiialus esl, nnstriqiie caiisa, ut salus
sunt. Qiiis credidit audiiui noslroJ Et bracliium Domini perditis reduerelur, eiiam iisqiie ad inorleni obedieus
ciii revelatum cst (Isai. liii, 1)? El ascendel stcut [jkuis esl, quod alibi idein Is:iias p^sfatus est : iVdii
tirgultum coram eo,et sicut radix de terra sitienti. ifon clamabil , neque aiidiet quis in plutcis rocem ejus ;
esl species ei negue dec.r, ct vidimus eum, et non er..t cnlamum guassatiim non conleret , el liiium [umiiians
aspectus, et desideravimus eum de^pectum, el novissi- B non exstinguet ; sed in veritale proferel judicium ,
miim 1'iVorMm ; i'i/ Hin dolorum, et scienlem ferre in- quousque ponamin terra judiciiim, et in nomine ejiis
firmitatem, el quasi absconditns vultiis cjus, ct di'spe- gcnies sperabunt [Isai. m.ii, i).
clus, unde necrcpulavimiis eum. 8. Et Jereniias, quod veniret Duiis in carne ab-
3. Vere languorcs nostros ipse tulit , et dolores no- jecliis, et buniilis, iia pra,'dixil : Domine, fnc propter
siros ipse porlavit, et nos pultivimus eum qvasi lepro- nomen tiium, quia multa; suitt aversiones nostta:. Tibi
sum, el percussum a Deo, et liumilia um, ipsn aulem pcecavimus.exspeclalio I^rael, salvator ejusin tempore
Itumilialus esl propler iniqiiitates noslras, el at ritus iribulatiunis. Quare quasi cgIuuus futurus es in lei r.i?
est propter scelera nostra. Disciplina pacis ncslrfc sn- et quasi vialOT dcclinans ad manendum ? Qiiare futiirus
pir eum, et livcre ejus sanati sumus. Omnes nns, qiiasi ev, qunsi vir vagus, et forlis, qui non potesl salvare 7
oves, ernmmus. Tu autem in nobis cs, Domine, et nomen tuum invo-
suam declinavil. el Doniinus

i. ['nusqiiifque in viam catiim csl super nos , ve dirdinqnas nos (Jcrein.
posuil in eo iinquilatcm omnium noslrum. Oblalus esl, xiv , 7).

qnia ipsevoluit, el non aperuil ot suum sicut ovis ad ; 9. Duna enim dicil, tibi peccavimus, cxpriinil Jii-
occisionem diicetur,et quasi agnus ^\ coram tondente dsenruiii personani, 32 H"' '" Deuni peccaveruiit
se obmutescel, el non aperuit os sniim. De angus'ia, et C qnaiido venienteni euni in foriiia lioiiiinis (riicilhe-
de judicio sublatus esl, gencrali. iiem cjus qiiis ciiarra- ru,]! ; oliUilit enim se a.«|iei'libiis lioniinuiii, lnni;ii;ini
bit? quia ahscissus cst de tcrra viveiitium, propter scelus v:igiira hoiniiiem, et inqiiirniuni ; illi aulciii piilaiiles
populi mei percussi euin, el dabit impiospro sepultiira, Iioc lantum esse quod videbalur, ncciderunt bouii-
et divites pro morte sua, eo quod iniqnitatemnon fece- iiein, quasi qui iion pnsêl salv.iie.
rit, neque dolus fuerit iii ore cjus, et Doniinus voluit CAPliT XVI .
coiterere eiim in infirniilate ; si posuerit pro peccalo Quia signa ct virtuies fccit.
animam suain, videbit seinen lon2,avum, et voluntas 1. Genera qnoque et virlutes curalionum lanlo
Domini in manu ejus dirigetur. ante pr.-escripta siiiit per Isaiam proplieiam, dicen-
5. Pro eo quod laboravit anima ejus , videbit, et l.'in : Ecce Deiis iiosfer, ipse veniel, et salvabit nos.
snturabitur, in scientiasuajustificabilipsejustus scrvos Tunc aperiuntur oculi ca-corum, et aures surdorum

meos miiltos, et iniquitales eorum ipse portahit. Ideo audieiit. Ttinc saliel claudus, quasi ceivus, et plnna
disjicrliain ci pliirimos, cl foriiuin dividel spolin, pro eiii Ungua muturiim (Isai. .\xxv, 4). El ilerum : Spi-
Isiilorus aiileii) ulraque lanqiiam Isai.T! addiixil. Ne- prelibus. Anliqiii suhjugnlcm dixprnnl , nisi forle Isi-
q;ie niinini, (iiiniido, Marci i, 2. Isais nomiiie citiliir ,
(loriis ad verba sc(|iiciilia re-pe\il, pullum notum, vel
testimoniuiii, cujus prinia pars Ecceego mHtonngclum ,
•
liliinn asiiiaruin, iil asinum indomituin diccrel. .Mar.

meum ante faciem tuam , elc, e\ .Malaclii:e, iii, 1, Ibid. Qdnd iiiiins prnplict;i: iioiiicn pro ailcrn ali-
deîimpia e>l. Taiiieisi ((|iind Pnrpliyr:iis rcpreheii- qii;iiido excidat, cvcnil ctiani iii aliis scri, Inribiis.
dil. ul referl Ilieriinyiii. ;id Mailii. iii, et quidain alii Ar.EV.

aiisi siint coinuiiiiisci . meinoria fiLS<e lapsos cvan- •2. W., ascendit, sicut virgulluin. El coiisi(/i'r.;i'imi/s
gelisla.:, agnnscere nefas esi. Cy|iriaiius, ii contra pio (/("siiicrnrimHS. iMar.

Juda;os, cap. 28, liluin liiiiic lociim tanquani Za- , 3. .\.\., vuhicralus pro liumilialus. MiR.
cliarii', cilal liis v. rbis Q od ipse sit rer in (i'(civii(m
: i. Al., ducitiiT pro diic.lur. Mar.
r.^qiuituTus, apud Zacliariam (supple liabetnr) : Diciie 0. Al., ejus niaivfeslaliir pr.i monslratur. Mar.
filiiv Sion Ecce rex tiius vciiii tibi, justns ct salvans,
: 7. Al., cnrnein pauperis foriiia. Mar.
mitis, sedens super asiniim dumituin, liinle Iria siis- S. Al. , Itbi enim peccavimus. Et polest snlv iri.
picabar primuin, lsid'iriiiii iinn ls;iiaiii, scd Zacha-

:
Mar.
ri.ini pnsiiiise, ei a lilii:iriis Incuni fiiisse muialiim ; 'J. AI., salrnri pro snlvare. Maii.
deiiide legeiiiliiiii juslus et S-,lvans, iilii llispalensis, Cap. xvi. N. 1. Al., pal.'bunt, prn nndienl. Et
cl Tarraconunîs ininor, iit est iii iiostra Vul;;at:i. clarn pro p.'n'i'i. El loi.ril prn tinxcril. El pricdi-
deiniim, iion asiHHiii iiidomi-
leguiil juslus el snlvator ; ciindum pro aniii<m'.'aii(/Hm. El rein'.sîcncm [iro Ti:-
luin legeiidiini , sed doinitum , ut dixit ('y[iriaiiiis, dcinptijncm. Mak.
iiciii[>o JTTo.Synv, qiuc \ox est iii Sepiiiagiuui iiiicr-
475 S. ISinORI inSPAL ENSIS EPISCOPI 4:«5
ritus Dominiiupcr me, eo qucnl unxent mc, ad an- A qiicin Jiidii, si cognovissenl, minquam Do::d!iuiii
nunl andum mansuctis misil me, ut medercr conirihn- glori* crucifixissenl (/ Cor. ii, 8).
lalis corde, prwdicare caplivis redemptionem , et ca^cis 2. De ciijiis etiain corporali visione supradicliis
visum {Isai. Lxi, 1 ; Luc. iv, 18). h.iias ita annunliavit : Inglnriosus, iiiqnil, eril inter
2. Ilaec oninia saniiatum signa in adventu Clirisii

viros aspeclus ejus, el [orma ejus 34 '"^^''
fi^'"^
^^'
prxcedenle minum, quibus non est aiinunliiiluiii de eo, vidibun!,

fflcla sunl. StalinT cnim ut nalus esl,
ei qui non aiidierunt, coniemplali sunt. Et Jereinias,
slclla»adoraverunt euni magi, el nblulerunt nmnera.
Deinde varia adventus ejns reprssentavit niiracula. in libro Barucli : Ilic est Deus noster, et non oesti-
lla-cis, ciiini, nt Deimi cigiioscerent, prnfuiidie noelis mnbilui alius ab eo qui iiwenit omnem viam prudenliof,
caligo detersitiir. Defiinciis rcdiviva; luiis gralia red-

et oslendit enm Jacob puero suo, et Isniel dilecto su'>,
dilur, ul aiiiinne vivificarentiir.

/'o.sf litvc in terris visus esl, et cum liomiiubus co?:-
rersntus est.
0. Snrdi, iit aiidiliim fidci siisciperent, aiidire rce-
3. Et Habacuc : Domine, inqiiil, audivi audilirn
pernnl, Claudi, ut ad Deum currerenl, iiicessii .Tlacri
liium, el tiinui; considcnivi opera lua, et expavi, in
vcgetanlur. Mutl, iit De.im conliterenliir, claris vo-
mcdio duorum animaHum coijiiO'ceris; duin ap;ro-
fibiis claniaveriini. Leprosi pro aliolcndis contigiis
piiiqunverini. anni, innolcsceris, dum advcnerit lempus,
aniinx liirida rnenibra deposiierunt ; clTeclii eiiiin
ostenderis (Habac. ii, 10). Item ipse : Videbunl le
niajeslatis siia; miilta fecit, qu:e prxleremida fuiil,
genles, et dolebunt populi, id est, Jiiibci.
dum cuncta lcganliir.
i. Siquidem el prsdictus Isaias de ipso sic cecinil ':
4. Nani cxcellcntia; sua; viriute pendulis grcfsibiis Propter Sion non larebo, el proplerJerusalem non quie-
liimenles a^qiioris fliictiis calcavit, et niaiis inagiii
scam,donec egrediatur, ut splendor,juslus ejus, el Sal-
procellas sun imperio niiligavit. 33 •'•'"' ^'''''''
P^'" valor ejus, ul lampns, accendatur , ei videbunt gentet
sionis ejiis nbitum etiam elemenia treinuerunl, dum ju$ium tuum, et cuncti reges inclytum tuum. Et iierum :
sol Iiigil, dum telhis concutilur, saxaqne sese illi-

Voxspeculalorumluorumlevaverunlvocem,simul lauda-
deniia dissolvnntur, (*< siquideni et ipsa mors eiim bunt,qiiia cculo ad oeulum videbunt. Elinfra: Paravil
lenere non potiiit. Dominus brachium sanclum suum iii conspeclu omniiim
5. Nam resnrgens die lertia, ad sedem palcrnani geiUium, et videlnint omnes fines terra: salulare Dei
rcvolavil, niinisteriisqiie angeloriim rediiciiur a noitri (Isai. lxii, 1 ; lii, 8, 10).
lerris ad coelnni. 1'liira qnoqne, et Iiis siniilia ejiis CAPLT XVIII.

oinnipotentii facla sunt. Sed dirii inerediilus qnod > t Judcci «011 eranl eiim agniluri.
pro|iIielne miracula ninlla fecerunt. Veiiiin esl ; nnl C 1 . Et quia eum Jion eranl agniiuri Jnd;ei, sic pr.T-
lus tamcn eorum inortiiiis lesiirrcxit, ct in ccBluin dixerat Jcremias ex persona Domini : Prwvnricatione
ascendii. pra'vnricala esl iii iiie domut Israel, el doinus Juda, ait
CAPUT XVII.
Dominus; negnverunt mc, et dixerunt, Non est ipsa
(Jerem. v, II). IIoc eiiam iiuiic usque Jud.-»i do

In rorpore videndus erat.
Clirislo dicnni, Non esi ipse, exspcciantes alium, qni
\. Quia i^lem Pciis in corpore ab lioniinibus esset csl Anticlirisliis.
videndus, per Isaiam lesiaiur dicens: Propier Iwc 2 Et ls;iias : Non esl fpecies ei, neque decor, et vi-
sciet populus meus nomen meum indieilla, quia ego diiiius eum, et ncn erat aspeclus, et desideruvinitis euin,
ipse, qiii loquebar , ecce adsum (Isrii. Lli, G). Kt despedum, ct tiovissimum virorum virum doloruni,
David : Ambulaluint de virlule in virlutem, el videb tur
scienlem ferre infirmitnlem, el quasi abscondilus vultvs
Deus Deorum in Sion (Psal. lxxxiii, 8). El ileriim :
ejus, et despeclus. Unde nec repulavimus eum {Isai.
Visi siint ingressus lui, Deus, ingressus De.i mci reijis Quilins verliis incrediililalem Jiidaeorum
Liii, 2).
{Psal. Lxvi! , 2"^) : ut'qne qiiibns vcnil in miinduin, signifieat, quibns visus est Chrislus iion baliere spe-
el qiiiliiis ileriiinascondit in coeliini, (unc enim ina- ciem, neque decoieni, unde nec repuialus est cs-e
nifeslalus esl, el revelaiiis oceiirsiis adveiitns cjiis, n Deus.
2. Al., detegilnr pro dclergitiir. 5Ur. lefeit redcniil hrnel. Ar v.

3. Al., n/)/i(('»(/','i prii ft(io/t')i(/is. .M.\R. Cap. XVII. N. 1. Al., occulltis prn occursus. Mar.
Ibid. Iii not:i Edilinnis (Jrijliaiwe eral nbluendas, 2. El Jereinins, in libro Bnriicli. Cuiii IJaruili
qiioil ex texlu iiuit:ivi in nbliiciidis. AnEv. fiierit :iin;iiiiieiisis Jereniia;, passim ejus vaticiiiiiiin
4 AI., obitu pro obilni,,. Maii. Ihnqiiim Jerenii:e cit.itiir. Sic Aiignsliiius, oratione
Ibid. .\U\, etiam clemenla liinnenint. Ahf.v. conlra .luil;i'os. Pagaiins et Ariaiios, cap. 13; illa
.'). Ciid. Klor. Iiiie liici addit :iliiid cîpnt : Qiiia veba Barneli iii, 5S, Post bwc in terris visus esl,
teiitnndus ernt n diahoin. Quod vcro lenlnndus esset a Jereini.i; noinine adilucit idiMU f.icil lili. xviii ile ;
diabolo, ei vinceiel dabnluni, snncnis Xnrliaiins pro- (livilale Dei, cap. "i"). Sic Cleniens Alexandrinns,
plieta dicil : Virli Jesuiii snccrdoleiii s'antem corain lih. P.Tilag., cap. 10; Hasilins, iv eontra Eunnm. ;
I
ungelo Domiiii, el Snlan slabal n d xlris ejus, ui ad- Cassioddnis. in Psaliii. ixxli. Sexla synoiliis, act. 8,
vrrsarelur ei, elc. Il;reilesuinpla snnl (!x cap, iii siiiiiles ex Darnib locos l:iiiqiiam Jereiiii:e citanl,
Zacliari.t!, I seqq. Et oslendit niilii Dnniiius Jesuin
: qiiaiii iiii:iiii eaii^âni fuissepino ciir in catalogo divi-
sacerdolem , elc. Qna; verba iriifernnliir li.iin in i
iianini Scripliiraniin a P:ilrilHis oliin et comiliis
Etymologii-, lib. vi, c:i|i. 19, n. .'(.'i. Ped ulii Viilg:ila iinlla (le Hann li vaiicinio prnpria ir.ciitio exstet.
Ii;i!)Cl clcyit Jerusnlem, Cod. ms. lî lori Iioc Ince Mah.
477 DK FIDE CATHOUCA CONTlÂ JCD.EOS LinEP. PRIMLS. 478
5. Quein tamen, qiiia non essenl agmiiiri, neque A 2. Ei iicnim ex ejusdem Domini persona : CircHin-
rerepliiri, itleiii 35 Iâias alins appronat, di cns : dederunl me gS i^nnes mnlti, concilinni mnlijnamiuni
Andite, coeli, ef auribus percipe, lerra, qiiia Dominus obseilil me {Psal. xxi, 17 I. Caiuini .'iileiii nnnien iii
loculnsest : Filios enuiriri, et eiaitaii, ipsi aulein ens osl eliain per propheiain nUeiiim con>lilutuin. Iii
sprevcrunt me. Coqnovit tws possessorem suum , el lsai:i eniiii scriplmn esl : Omnes canes cceci, nescicn-
asinus prcesepe domini sui. Israel autem nie non les lauare. Cannm eiiim nios esi, u( ait iiosler Hihi-
coqnoril, populus aulem meus we non inlellexil (Isni. riiis, PjHori alludere, grenem nosse, insidianles feras
1,2). Et ileriim : Audilione nudielis, el non inteUi- perseqiti. At vero isli ca-ci cancs, pasioreni siiiini
getis, et cenienles videbilis, et non scietis ; incrmsnlum iiKi videnies, officiiim nim inielligenics, lair.iUis
est enim cor populi liujus [hai. vi , 9 ; Malili. svios a firis ad gregein, a furilnis ad noniinnni rc—
XIII, 14). Uirsernnt. Cnde el aliiis prnpliela de lils ita dicit :
-i. Unde el Ezecliicl : Faetus est sermo Doniini ad Facli suiil iiiilii iii siqillnm reciprocam,
me dicens ; Fili liominis, in medio doinus exasperantis CAfLT XX.
tu liabilai, qiii oculos liabeut ad videndum, el non vi- Veniindnlus est.
dent , el aures ad aiidiendiim, el non audiunt {Ezecli. 1. yiiia irijjinla argeiileisapprelialiis.el venundaliM
xii, 2), Slc enim exca-caii snnl, ut Salvalorein nec B est, per Zacliariam iia inse pr.Tnunliavil : Si bmum
agnoscerent, nec suscipereiit. Ei cujus dieni .\bra- esl, inqiiit, in conspec:u vcslro, dale niercedem meain,
liam vidil, et la;lalns cst, el cnjiis adveiiluin proplie- et appendeiunt mrrcedem meam triqinla nrgenleos. IJ
tie mngiio cum Jesideiio ex.speclaverunl (Joan. viii, Jixii Dominus ad me : Projice ittud ad sla!ua>ium, de-
£G), isti el videnint, el non ciignoveriint, insu[;er et coriim prelium, quod appretialus sum nb cis,
blaspliemaverunt cl.imantcs . Non liahemns regem, 37 -• ^^^^ enini nuta umnilius caiisa esl. Judas
nisi Ca^sarem, el ca'ieia qiix seiiuinttir. Ciijns pn- e:um, locniienlia inoins, pefuniain repinlavit, ct
puli duritia sic non ninlatur, quoniodo n-c /Eiiiiopis projecit in leinplnni, et abiii, ot laqueo se suspendil
color, aul pardi vaiielas, Jereinia le^tante : .Si niu- (ilalili. XXVII, 4). Ll imidereiur, quod dixeiat
lnrepolest ,£iliiops petlem suain, aiit pariius varietales Isaias : Tcstis falsus non erit impun.tus, pro eo quod
suas IJerem. xni , 2r,). vendidit argento Justum (l'rov. xix, 3 ; Amos ii , 6).
CAPUT XIX. 5. (Jnain pecniiiam bone Dnininus niorcedem Miain

Quia eum nnn aqnnscenies Judai, congregali dixit ; inulla eniin opera .i|iiid eos feceral, redJens
suiil advcrsus eum. mnrluis, lucem CKois, sur audiluii, gres-
vilani lis
1. Sed qiiia eum J:idoeJ iinn agiioscenles, cangre- siim claudis ;

pro quibus omoibns Jn \.ri nerauila
gali sunt ad interficieudum cnm, et nniversalcm C a^stimatione mdrlem tr ginla arjeulorum merceaeni
assenûin in passione ejus pradmerunt, ila b gitiir :
illi resiituerniit.
Quare fremuerunt gcntes, id osi, Uoniani, el populi CAPLT XXI.
tneditali sunt inania, boc e>l, Jnd ri. .\sti!eru:il rcges Quia a disciiiulu suo iradilus est.
lerra', boc esl, llerodes et Pibiliis ; el principes con- i. N:irn el quia Dniiiiniis Iradiloroni suum per
lenerunt m unum, scilicet priiicipes s:icerdolnin, et panein porrectum oslondit aposlolis, eti:iin iii Psal-
seniores Judieoriini : adveisus Dominum, et adversus niis cininiemoravit in se iinp'etiiin dii ens : Qiii ede-
Chrislum ejus [Psat. il, 1). bat panes mcos, ampliavit adversum me supplantalio-
Cap. XVIII. (col. pra^ced.) N. -i. Al., daneulia pro lorprelnm Codicibus ex<t:>nt. Veriim, tit ad Isidoriim
duritia. Mar. Toileannis, suspicnr ca verb:i ex 0-eo vii, 16,desnnipia,
Cap. xix. N. 2, Onnies canes cxci. Ilispalensis et ubi dicilnr fienorsi sunl, ut csseiit absque jugo ; facli
:
Tarrarnnensis niinnr lei'elianl Oinnes canes niuti, : sunl quasi arcus doto:ûs. Mar.
iil osl iii vidgita Editiuiio Is:ii;c Lvi, 10. Nos prinroiii Ibid. .\i\ lib. xviii Eivinolng., cap. 7, Num. 7,
lociionem seciili siiniii», qund infeiins dical : Ai vero nolavi sagiltiiin reciprncain voiâlam rnisse c:iloii'ii :
isli ciTCi canes. paslorein suuiii non videnles, elc. Qii:p quam, ex Sorv evplioaii;ino, in hoslem
i jaciilanles
aiitem ex llibirio veriia siibjiciiiiilur nullibi suiii, tineis. quibiis enm adnexueranl, reciprocam facichanl.
qu"d sciain, in ejiis operiliiis. Mar. Vide eain iiotani, cl 1-idniiana, oao. S7, ii. "io, si'd
Jbid. Fiicli sunl milii in saqillam recipro'am. Ilnec '

qn:n iii I-iiloriaiiis de sagilia roci-
ex Ni;-. Aiilniiin
verlia non invenininur in saoris libris, qiiilius boc piora Ira liia snul, rofnmanda polius siiiil e\ Seivio,
oqnidem lenipore Ecclesia iiniur. fiiiniriim Isidorus nt sagilla rociproca inlelligalnr, nnii ea qnae peioiint
Edilione Latina ulelialur diversa a nnslra, iinaqne oiini (|iii letendii arciim, seil qine :ib ooilein ad se
ox illis, qnas iiinnnieras fiiisso, Aii;;iisl., ii de Doc- reiraliauir. Iternm, cap. 47 lioiiis libri, lo. us O-ie
liin. Cliristian., o:ip. II, ariiiinai. Lnde loulli divi- ocourril. Versin :Hiliqn;i ila evbibol: Convcrsi hunl in
iiaruin Scri|plurTrnin loci iii oominiini uso, cl anli- iiililiiin ; facti siuil qiiasi nrcu^ intenlus. .Ariv.
qKirnin Palrnin srriptis reJicti sunl, quimndo-nin Cap. \x. N. I. Qiii'd apiirclialus sum ab e:s. Lnoils
iiiveniiinlor, iisdeni cerle veibis, qnale st ilind i : csl Z clwri ! XI, |-i, iibi Vulgila legitnr qiin np-m :
Siiper quem requicscct spirilus mens, nisi siiper liumi- prelialus siim ab eis. qiuc Odiniiiodinr leclin viileliaiiir.
tein, el quielum, e' tremenlem sermone^ meos ? .\:qiie Verum in millo Coilioe iovenla csl, el ipse llieron) iiii
illiid : Son wdificabis milii doinum, qiiia vir suniiiiinis lexliis, q:ii adjinrtus e-i ipsiiiscoiniiient:irlis iii pro-
cs. Tenlatio esl vita hominis supcr lerriim. ilaledicliis apprelialus suin. Mar.
pliet.is, b:ibi'l qi.od
q'ii opus Dei facil negligenlcr. Et Anibros iis, i de •2. Qfod di.ieral Isuias. Corila.' Verba qu*allegan-
Olficiis, c.31, ex Proverb. x\i, I, ad lucil illa ver- tnr suiit Proverljioiiiin, et Amns prnpbeise. Ergn hoc
lia Quia talia te oporlet pra^parare, qux iii noslra
: oliain looii nninen Isaiic jniporlime inlrnsuin fuit, qund
Vulgala iioii siinl. Aliiqjc iTiinimera alia, qiioriiin iiifia .Mariani, ad o;'p, "20, iiuin. 2, ailinoiiuil. .Ak» .
pars maxinia, ne in Grsecis quidem septuaginia hi- j. .\\., mercedc illt resituerunt. .Mab.
rs S. ISIDOIU IIISPALENSIS EPISCOPI m
nem. El ileriim : Tu tero Itomo unanimis, dux nipus, A lum coram le feci , iit justi/iceris in termonibus luis.
et noliis meus, qui siniul vtecum dtilces capiebas cibos e: vincns, cum iudicaris (Psal. l, 6). Veniens enini
{Psal. XL,IO ; Liv, li). Clirislns in corpore, tanqiiani reum se coiistiluit, ct
2. Di! ipso aiilem Jinla pKiJitore Jercmias pr.x- jtidox liominnm lioininibus jiidicandiim se pr:»'liiiii,
sciiis it;i antc pr.-eilixil : Peccatuin Jnda scripluin est sicijiie miiis, el patiens, dnin judicatus esi, viiii,
slylo (erreo in ungue adamaulino (Jerem. xvii, 1), quia niliil iii eo dignum, quod jiidic:iretur, populns
(liiod sive ad Jiiil.iin, sive ail Ju(l*os non incongnie perseciilor invenil.
(iiiivcnil, qni sic pecc:ivernnl in Clirisium, iil noii 2. Uudeet proplicta, advcnluin jndicii ejus aiinuii-
sil pcccaliim eonim aliaineiilo conscripliin), qiioii tians, sic comniinalur ronlr.i eiimilem popnlum , di-
deleri foisiian potcl, sed stylo lerreo in iingiie ada- ccns : Audite qtix Duminus 39 loquitur : Surge, el
inaiiiino evar.iiuin, id est, quod deleri non | ossit prx conlende judicio alvcrsus monles, el audianl colles
d;irilia cordis ;'oiiiii), ni-i crediderint. vocem luam. Aiidianl montes judicium Domini, el for-
CAPIT XXII. iia fundanienta terra; (Jlicli. vi, 1 scij. ). Quia judi-
,4 semetlpso Iradilus esl. cium Doniiiii cum populo suo, et cuin Israel dijmli-
\. Nani, (|iii.i ct ipse sponle pro nobis semelipsnm caliitur, dicens : Popule meus, quid (eci libi ? et quid
liadidil, 33 lsai:is dicit : 0/)/a(HS es(, (7«irt ;'^se i'o/Mi(. 1} molestus jui? responde milii, qttia ediixi le de lerra
El infra : Pro co quoi Iradidil in mortem ammnm /Eytjpli. ct dc doino servientinm liberavi te, el misi anic
snain, videbii seineii lougiTrum, el volnnlas Dom ni in (acicm tuam Moysen, el Aaron, el Mariam?L\\n os-
manu ejus dirijelur (Isiii. i.iii, 7). El ipê piT Jere- leiidit lienefii ia populum suuni,
Doinini prxslita in
ini.iin inoplielaii) sic loqiiilur : Pieliqiti doninm mcam, et coiilra liaec adversus euin mala eorum. Et quid
diinisi harredilalem meam, tradidi dileclam animam jiixla liaec eidini populo venturum sii, deiiide suli-
vicnm in manus inimicorum cjus (Jerein. xil, 7), jungit ; .\udile, iribtis, qiiis npprobnbil illud ? adliuc
liiiC esi, iii inanus Jud.ioriiiii, qui euiii iiilerfcccrunl. ignis iii domo impii, Ihesauri iniqnitatis.
CAPUT XXIII. CAPLIT XXV.

Comprehensus al. >< In passione a cliscipulis descritur.
\. Quia comprelieiideudus erat, Jereniias prophcia 1. Quia in passione sua a snis disiipulis dcsolan-
loiige anle ila pridixit : Spirilus oris nostri Christits dus essel, per David proplntam idciii Diuiiinus lo-
Domimts captus est in peccalis noslris (rhren. iv, 20). quitur : Omnes amici mei obliti sitnt me, longe fecisti
Qiio valiciiiio demonstravii aperle et Clirisium Do- iiolos meos a me {Psal. Lxxxvii, 9). El Zacliarias :
niiiiiim esse, ol Iraditiim pro peccalis iioslris Cuisse. Percule pastorem, el disper.jenlitr oves (Zach. xiii, 7;
2. Ilem S:ipicnli;ie lilier liicit : Di.rerunl inter se C Mattli. XXVI, 51). Tiiiic discipiili confiigerunt.
inipii : Comprehendumus Juslttm quia ,
inulilis esl nobis,
CAPCT XXVI.
et conirarius esl operibus noslris : promittit Siienliam A (uhis lestibu^ accuâlus est.
Dei te habere, el Fi'.ium Dei se nominat. Et infra : 1. Qiii:i a faUis lesiibus accusandiis erat, per Osee
Si est verus Filiiis Dei, snscipiel illum, el lilerabil eum propliel.im idem Dominus sic dicil : Yce, inquil, eis,
de maiu conlrarioruin (Sap. ii, 1-2, 18). Et infra : quoniinn recesserunt a me, vastubunlur, quia pmvari-
L't sciamus reverenlium illius, el probcmus patienliain cati sunl in nie. Ego redemi eos, ct ipsi locttti sunl
ejus , morle tttrpissima condemneinus cum ; id est coiilra nte meiidacia; el ego e udivi eos, et con(urtavi
aHixione crucis. br::clna eornm, et ipsi in me cojilaverunl malitiam, re-
CAPUT XXIV. versi sunt, ul cssent absque jiiijo ;(acli suiit qnasi arcrs
Judiculits est. dolosiis {f)se. VII, 15).
l. Qnia jiidicandiis eral, claniat D.ivid siil) figiira 2. Et Zjcliarias : Si invaluerunt super me verta
pîpuli peccaiilis in Deuin : 7'i6i soli peccavi, el nin- veslra , dicit 40 Dominua, el diiislis : Quid locuti
Cap. XXI. (col. prwced.) N. 2. Al., iradilore pro liipsu cap. 2'J liiijiis liliri tanqiiani Jeremi:P ciial illa
prnditnre. Kl pn.ss. ( j.ro putesl. JIar. vriba i-apulas mnts ad flagetla. et maxillas
: Posiii
Cap. XXII N. I. A niortc pro murlem. El manu D /»fns nd palnias. Qiii locus ex Isain' L, 6, deMiiii|il!is
pro manns. .M \R. esl. Nam ubi m
Vnlgaia lejiiuius Corpns meum drdi :
Cap. x\iv. N. 2. Al., seri'1/uli's pro servientiuin. percutieniibiis, et genas nieus vellentibi.s, qiiiE verlni
j:iiii Isiilorus cilaverat, Seiitiiagiina legebaiil . Dor-
Cap. XXV. N. In passionc a discipiilis. IIoc ca-
1. sum meum dedi ad g nas meiis ad alapas.
flaijelia, cl
Iiiil 25 iii Gniliicis lantiim crai, ideoqiie olielo signa- A Cypriano sane ii, coiitni Juda;i)s, cap. 12, pl La-
lii 11 iii pnslicmis verliis
esl, ei viiletiir lcgendum : tianl., lib. IV dniiiarum liist. cap, 18, Isai;e iio- ,
Tunc enim discipuli con(ugerunl. .Mak. iiiiiie adducuiiliir. Jaiii qiiod c;ipiie
51 bii,iiis libii
CkV. xwi. N. 1. .\l., aversi pro reversi. Mar. Isidoru» illa verba : Spinis peccalorum siiorum cir-
2. Teslis (.ilsns non erit impuniiiis, pro eo quod ciimd dit nie populn.'' Iiic, laiiqnain .lcrciiii:i: addiicil,
vendidil arjenlo justitm. Hujiis lcsniiioiiii piiorpars ei)ruin vcsliaiuiii nullibi poliii iiiveiiire, (pieniailino-
siiin|ila est cs Provcrb. xi\, ^>. Po-t riiir cx .Amo- ii, (luiii qiiod a Lai tanlio cjusdein Jcrciiii;e iioiiiiiie ;iil-
ti. Utraniqiie Isi.lorus U;ii;e Iriiiiiil, iiisi (iiiiies Cnd - di:ciliir di: (.liritlo, lib. iv, c.ip. S Deatiis qui erat :
ces siint viiiali, qu id iio videlur, ciiiii i cap. 20 ea- antequam nasccretur. Et cap. 12, illinl e\ Saloiniinc:
dein veilia podciii Isai;i' iioinine referanlur. Lliieliam Jnliimatus csl uterus virginis, el aicepit (orlem , el
verba illa Si i)iiifl'Ui:r!(/i( si/.;)fr me v,rba resira, dicil
: qraiala esl, et (acta esl in muUu miseratiune niatit
Dominus,elc..(]u;c suiit ex .M.il.icliiic iii, 15, Z;ichiri;n ririje, ubi iiivciiias? Mu;.
ii'K!ii:e per errorcin aJduciiniur. tîiiiili iiieiiioii.i'
,
,
481 DE FiDE CATUOI.ICA CONTP.A JtU EOS Lliir.U PRIMLIS. 1(2
suinus contra le? El iii I'saliiiis ilicit : liiiurrexerunt A ruin : Coiujrogaia siint iii ine jlacjdla , et iijnoiati
in me lesles iiiiqui, ct inentitn est iiiiqiiilus sibi (Pio!. (/'sa/. xxxiv, io).
XXVI, 12). El 1,-aias de Jiida dicit : 7ts(i< falsus non 2. Siiiiiliierei perUaiam : i\'oii siim, iii(|uil, cunin-
erit impunitus, pro eo quvd vendidit argenlo jiislum. max, neque contradico : corpus iiieuin dc i perculien-
tibus, el meain nnn
CAPUT XXMl. geiias tneas vellenlibus : faciem
averli ab increpantibus, et cunspuentibiis iii mc (Isni.
Ctamnieninl Jiidiei ut iruci/igerelur.
cnicifigeielur, lioc
I., 6). Et per Jereniiani dicit : Posui scapulas ineas
1. Qiiia claniiiveruut Pilalo iit
ad (layella, et maxillas ineat ad palinas (Tliren. iii,

jam per Jcreiiiiaiii Clirisiiis de Synagoga pra^diserat,
domum meam, liaredi-
oOj. lleiii de ipso iJeiii JtTciiiias : Oabil , ini|uil, pci -
direiis : Rel.qui facla cst iiiilii
culienti se muxillam, sa!iirabi:ur opprobriis,

tas mea, quasi leo in silca, dedit conira ine rocem
suam (Jerein. xii, 7) ; bl.ifplienians ulique, etdiciis: 42 CAPUT x.\x.
Crucijige, crucifige {Luc. xxiii, 21 ; Joan. x;x, 6). .Aruiidine Cbrisli capul pi'ycussun esl.
2. Et alilji ipse dicit : Super qucin aperiiiitis oi 1. Qiiia arundiiie caput ejiis perciissuiu cst, et
restrum ? et adcersus quem laxastis linguas testras suslinuit paiieiiter, Isaias prxdi.\erat, dicens : Arun-
(hai. Lvii, i)? El Isaias: Huit, inquil, Jerusalem, et dinem quassalam non conterel, >• el linum fumigans
Judas concidil, quia lingua eorum conlra Dominum " uon exstinrjuet, culamum quassatuni, sive confraciuiii
(!sM. III, S). lleiii ipse : Exspeclavi ul faccrenl judi- non conleiel, cunclis eniin pla ubilis erit, cl veniam
cinm, feceriinl auUm iitiqnilalem, ct non justiliam, sed dabil peccatoribus, dicens : Confde, filia , diinillunUir
cliinorem (Isai. v, 7). tibi peccuta (Isai. xi.ii, 1 scq }. El linuin ruinigaiis ,
sive, ul caleri transluleruiit oLiscuruni alque tene-

41CAI'LT XXVIK.
Lrosiiin noii exsiinguet.
Juilcei posleriiaiein svam damnaveriint.
2. Qiii vicini erant exitiiictioiii, Doniiiii cleiin nlia
i. Nam quia peecaiiles Jiidsei etiaiii in Chrislo
servabuiitur. Qiise siiper Jud.cis, et iialionibus , iii
posterilaieiii siiain diininaveriint, diceiiles : Sanguis
-Mipradiclis opusculis disseruimus ; sed cum verilaie
ejus super nos, el siiper filivs noslros (Mailli. xxvii ,
oiiiiiia judicabit , iieqiinfiiiain nieluens Scribas cl
io), oliin cuin ol'jiiig.itioiie Isaias illis prx'dixi r;il
Pliarisaos, quos coiiDdenler liypocrilas appellabal
diceiis : Senien pessiinum, proepurale filios veslros oc-
(Mallli. xxiii, 13).
cisioni in iniquilaie patrum suorum (hai. xiv, 20). Ve-
iiieiitibus enini in Judaani geiitibus, pro scelere pa- CAPLT XXXI.
Irura ctiaiii lilii iruciJali suiit. Spinis coronalus est.
Sub quiiruni persoiia et Jereniias iiiieritum eo- ^^ '""'^ 'P'"*^^ ^"''''"^ *^"''''' *'J"* '"'?"*''•'' «'.
2. r ''
scribilur lioc iii Canticis caiilicoruin ex persona
ruin ila deplor.il, iliceiis : Patres nostri pcccaverunt
Palris, de cunlunieliis Filii iiiii|uilalein Jerusalciii
et non sunt, nos aulcin iniquilales eorum exsolnimiis
niiiamis, ati|ui; dicentis : Exite, et vidcte, filiw Jeru-
(Thren. v, 7). Iteiii Jereiiiias : Sucerdotes iion dixe-
riint, Vbi est Dominns? el lenenles legem, ncscierunt
salem, regcm in roronu ,
qua curonavil eum tnaler
ejus (Cant. iii, 11), id est, coroiia spinea, quaui ca-
me, et pasiores prwvaricatisunt in inc. Proplcrea adliuc
pitl ejus iin|iosuil Syiiagnga.
judicio conlen âin vobiscunt, ail Doniinus, et cum /i-
2. Sed et pcr Jcremiani idem Filius sic dicil :
Uii vestris disceplabo.
3. >• Ileni ipse : Qnare crijo esl facliis in pradani ?
Spinis peccatornm suornin circiimdedit me populus
liic. El apud Isaiam Plaiilavi, inquit, vineam ele-
super eum rugieriinl lcoiies, et dederunl voccm siiain,
:
ciam, et exspeclavi, ul fnccret iivas, fecil uutem spi-

posnerunl terram ejus in soliiudinem, ei civilates ejus
exuslce sunl , et non est qui liubilel in eis (Jerein. ii,

nas (lsai,\ , 2) ,43 u'"l"ft 1"'^'legeiieraiis a patriar-
cliaruni fiuilu, non fructus jiislilis, sed spinas raor-
8, U).
liS ct crucis altulit siio Creatori.
CAPUT XXIX.
Flagellatus, et pidiiiis cwsus est. CAPUT XXXII.
1. Quia (lagellalus est, et palmarum sustiiiuit I) Ve:le coccinca indulus est.
ictus, Jiib deeo sic dicit : Exprobranles, et conspuen- I. iNam cl qiiod milites illudenles vesle coccinca
les, percusserunt maxillaiii meum, satiali siint poenis iiulucriiiit euin, pruiiiunliavil hoc Isaias propbeia di-
meis l^Job. xvi, II). Et iii Psalinis ipse dicit : Ego ceiis : Qus esl iste qui venil de Edoin, linciis venibus
oU flagella paratus suin (Psalin. xxwii, l^). El ilede Bosra? quare rubrum est vcsiiincntum luum, el in-
Cap. xxviii. N. 1. Al., vestrorum pro shoikhi. Mar. Ibid. Pro el linitm, usque :ul liijpocritus appellabat.
2. Al., porlamus pro exsolviinus. M.Mi. Flor. 1 h.TC taiiluin liabet : Et David ail : Quoniiim
Cap. xxix. N. 1. M. , lynoraverunt \>ro ignoravi. qucm percussisii, persecuii sunl, et super dolorem vul-
Mar. neriiin meoriim addidcrunl. Arev.
Cip. XXX. N. i. Et linum fumigans, elc. Haec om- CaI». XXXI. N. I. Al., diademale, quo coronavil.
iiia usque ad fiiieiii capilis eraiit iii uno laiilum Tar- -
Mar.
raconensi iiiajure, qiia; obelo iicitaia siiiit , quoiiiaiii Per Jeremiain. Jam adverlit Mariana ad cap.
2. ,
iioii salis placebani, iiec erat laincn unde veia le- 26, 2, millutn te apud Jereiniain invenire p.otuisse
II.
clio restiiuerelur. ê(|ue satis inlelligebam quie es- vesi gium liuruin verboiuin Spiiiis peccalorum suu- :
senl supra dicla opu.sciila, iii quibus hidorus de liis Ium. AiiF.v.
rebus disseruisse se dicii. Maii.
485 S. ISIDOIU mSP ALE.NSIS EPlSCOri 484
ditnienluin luuin, lawiuani calcanltuni inlorculaii (Isai. A lal, et non aut in capile coronaiii, aiil aliqiia pro-
Lx:i!, 1) '!
Al ille res|ioiiilons : Torcular, irii|iiit, cat- pri;c veslisoinanientaV
cavi siilus. C;ili;iie cniiii torciiljr soliini se dixit, (|iii,i 2. Sed soliis lie\ saciiloriiiii Clirisins gloiiani po-
solii-i priipiei- iimiiili |ieccaiiiin passinnwn suscepil teslaiis su,c et siililiiiiil;ilis iu liumiTis extulil, i|uod
s>jlus(|iie dclictaoniiiiijiii snngiiinesuo lavit. eliiiii Kaac lignravii, ijiii ciiin a paire lioslia ducere-
tiir, ligiia ipse sibi porl;ivii (Ce«. xxii G),
CAPUT XXXIll. , Cliiisti
exiuiiaiii iiiiie pi.a^nguraiis passioiiein, ligiiuin passio-
Dum i>aterelur, lacuit.
nis sua: ge:>laiitis.
1. N:im quia (liiiii iialerctiir, lacui.^se sciiliilur, linc
proplieiariiin voces lesi.iniur. Isaias eniin slc de illo CAPLT XXXV.

ail : Taiuinain oris ad occisioiiein duclus esl , et sical Cruci affixus est.
agnus coraw londenle se, sic non upendlos suum ilsai. 1. Quia ligno crucis suspeiisus esl, alqiie siiflixiis,
Llii, 7). Ilic eiiiin iii passione Pilalo intiTrogaiili iii- Jeieinias prophela ex personaCliristi pnedixeral, di-
iiil locutiis t-sl; seJ in liuiiiililale jndlciuiii cjiis sub- cens : Ego, quasi agnus mansuetus ,
qui porlatur ad
laiuin c>l ; ile (luo et ipse alibi : Non clamabit , nec victimum, et non cogncvi, qiiia super nte eogitavcrunl
audiet (/iiis iji plauis voccm ejus (Isai. XLil, 2). censilin, dicentes : ililUfnus lignum in pauem ejus
2. Ileiii ideiu Cliiistus per cuindeiii piO|iiietarii :
45 ^' eradamus eutn de lerra viventium. Ilaec euiiti
Dominus Dcus nperuit niihi aurem, ego autetn noiicon- qu;e passurns eral Di.nrmus a Juduiis ,
quasi si jaiii
tradico. Corpus mcuin dedi peiculientibus {Isai. L, 5). f.icla liiissent, propbeta comineiidat.
Ei i|ise alibi : Tacui, silui , nunquid semper laccto 2. N.iiii qiiid cst lij;niiin iii piiie inissum, nisiCliri-
(/sa. .'iLil, 14; ? Piiiiio eiiini laLiiil, ui jiidi(;iieliir, sti aflixio larnii in ligiio? Paiiem eiiim c>irpusejii3
qiiiiiido sicul agiius coiaiii tuiiddile su luil siiie voce, agnosciinus; lignuiii iii paiie esse, liJes nostra cm-
nec aperuit os suuiii , suaiuque coiiipebCnil poicsla- cem agnoscitin corpnre Quia vita corporis sui pa-
tcim. nis est. Sci ipluii) est enim : El erit vita lua pcndeiis
5. In novissiino aiilein sic de (O scriliilur : DlUS anle oculos luos, et timebis die i:c nocte, el non credes
tuauifesle Vfiiiet. Dcus nosler, el non silebil ( Psal. vila; tiia- (Oi'«(. xxviii, (iC). Sed ei iii Psalinis ileruni,
xLix, 5). T.icuii eiiini ut judicaretiir, (juaiidu venit quia cxleirJit inaniis suas in ciuce, sic dicit : Ele-
ccculliis ; ne(|iiaqiiain aiileni taccbil qiiaiido veueiit vatio manuum mearum sucriftcium vespertinum {Psal.
ni.inirestus ut judicet. txL, 2). Sive quod venicnie qu;isi muiidi vespera, sivc
i|Uod declinanle j;iin sole ad vesperam, Doiiiiiiiis iii
44 CAPUT XXXIV.
cruce aniinam posuil, elevans nianus siias in eoile'ii
Crucem porlavit. f' crucis ligno, alque offerens se ipsum Dco pro nobis
1. Qnia criicenn suani ipse porlavit, Isaias pritdi- sicriliciiim, ut per illud sacrilicium dclereiilur pec-
Jiit : Puer nuius est nobis, et filius daius est nobis, el cata iioslra.
faclus cst principaius super humeros ejus (Isai. ix, (i). 5. Apud Isaiani quoque de crucis ejus praidicalio-
(juio eiiiin regum poleslaiis iiisignia in liuinero por- nc ita scribitur : Et erii principatus ejus super /ikihc-
Cap. xxxiii. N. 1. Al., tondcnle se, ol^mutesccl, sic vespcram. Mar.

uon up. 0. s. Mais. 5. Dominus regnavit a ligno. Lociis est ex Psalino
Cat. x\mv. N. 1. Al., hunierum ejus. Mar. xcv, 10. Nain ulii iiindo legiiiiirs Dicile in gentibus :
Ihid. Quis enim reiiuin polcslulis insignia. etc. H;cc quia Dominus retinavit, olini lcgebaliir Dominus re- :
Teiliillj.in. ciiii!ra JiKhfOS i>ic ail : Quis oinnin i ret)uin gnaviia ligno. Jiid;i-i aiiteiii liiiiic lotuiii, siciil supe-
iiisigiie poieitatis siia; in humero pncfert ? et non aut in lioiein, alisiuleriiiit, iit Jiisliiius ait cinitra Trypho-
citpile diadeinn, aut in manu sceptruni,aut aliijua iiro- nein, i|uoiii.iiii inaxime oiniiiuin preinebat. Kxslaiqne
prieluti' ui,us nova ? Foilîssis leyei diiin iiiTerliill. ex iii ISalieriis Uiiinano ei llispaiiico lociis inieger licc
Isiiloro, aut uliqtia proprielaie veslis novn. Mar. iiKido : Dicite in nntion bus qiiia Dominus regnavit a
Ibid Al., .si^()i'r liuiiieros pro in hniito. .Mar. ligno. l'nile Fuiluiia us episcopus, in liyiniio de crucc
2. Ligna ipsc sibi portuvit. Tarraconeiibis inajnr, dixil :
LiijiKi ipê portivit. Terliillianiis tanicii ciinliii ,lii- lni|ilela siint, quxcoacinit
(l;i;iis >ic ail Itaque in priini. huuc, cumn Palre lio-
: David li teli cariiine,
stii! duccrctur, lignunuine ipse sibi iiortans, etc. Itaipiu Diceiis : lii nalioiiibus
ca lcciio |ilaciili. Mar. Kegu.ivil a ligno Deus.
Cap. XXXV. N. 1. Mittaiiius iujnunt in panein ejus. Siiniii audacia, idem Jiistinus aii, Judxos ex sacris
Lociis esl Jereiniii' .\i, IJi, iii rjuo oninium Ecclesiarum libris abstulisse dla verba lloc pascha Salvator no- :
cunsensus est, iit llieriniyini verliis iiiar, sub persona sler est el refuqiuin itostrum; cogitale, et ascendat in
Jereiiiia; de Christo hccc dui. Cyprianiis, lili. li conlra cor vestrum, qitoniant habcmus humiliare eum in tigno,
Ju(l;e()S, c. U. Ladaiit., lib. iv, cap. IS. Teilull., et poit hivc sperabimus in eum , ne deneratur hic locus
coiitra Judx'OS, niî iiuiid Itgil : Miliamuspancm cjus in (Tternum lenipus, dicil Dominus Detis virtnium. Qu;e
in Jignunt. Uiiincs s.nie ad Chi'is:iiiii leleiuiit, lii cii- vcrba a Laclaiilio (piideni addiiciiiilnr, lili. iv, eap.
ju» cuipns, i|U()d veie paiiis el vila ol, liginiin e-t 18. In saciis liliiis nc vesligium quidem enruni ex-
:ii;ss;iin, ciiiiicinci allixns esl. Jiiîiiiiis, (ontra Try- siai, ac iie ab Isiduru quideui luto iiov upere citantur.
plioiidii. a Jiiihri: oliin liiiiic locniii ile ip-oriiiii Cu- Mau.
(licibiis expiiiKliiiii alllrinat iii odluiii Ciiiisli. .Mau. IbiJ. In Editione Gridii erat el pnst hwe snperabi-
Ibtd. Jerciiiius prophelu. Cud. LJurber. uuiitlil. nius iii virbis a Jiislino laudalis, lloc pasilin, elc,
AHi-v. qu;c (X libr.s Esdr.c sulilal.i esse dicunlur. Vide ip-
2. Al., cainis iii lignum. Mar. suiii .Marianam 1 itius dc liis disserenicm, cap. 7,
Ibid. M , in vespera, \i:l untc vespcram, pro ad pro L.dilione Vulgata. Arlv.
48,1 DE FIDE CATIIOLIGA CO.NTIl \ JUD.-EOS L Ui.Il fUI'JL'S. m
ri-j ejus (hai. K, 0), id e^l, vexilluiii sti.c crucis, A niti(Zaili. xii, 10). llnc enini facluiii deprelieiidiiii;is
qiioj sui^ prajiulil liuiiieris, juxia valiciniuu) David iii Jesii, qneiii coiilixernnl JuJai iii cruce, i|ueiii Ji>-
proiiliel;u, qul dieit : Vominus regnai'it a tiijno. Ila- lebunt a se criiciiixiiin in jndicii dic, ciiin vidennl
bacuc quoque passioiiera crucis Olirisli iia pr.iMiuu- ciim in Pairis ac sua majcsiate regiianiem (Lue.,
liavil, d.cens : Coruua in mnmhus ejus sunl {Habac. IX, 2(i).
111, 4). QuoJ quidesl aliud, iiisi inipsuin crucis ? Ilem 47 CAPIT XXXVII.
qna evallaius oninia Inter duos latronis crucifius esl.
i; se de ascenîone crucis, iii
Dominiis, forliiudo mea, \. N;iiii qiiod inler duos latrones cruciligendus es-
iraxil ad seipsuin, ila dicii :
sei, longe anie per Isaiani pi;cJicliiiii esl Et inltr

consliluit pedes meos in consumnaioneni. Super ex- :
ejus {Habac.
ii.iquos depulatus est (Isai. 1.111, 10). Et Il.ibicuc prn-
reha imponet me, ut vincam in clurilaie
l'l|.
plieta : In medio, inquil, duorum animatium ccgno-
III,
4S c\Pi:r xxxvi. sccris (llabac. ui,^), id esl, iii iiieJio Juoiuiii la-
Ctavis maaus ejus, et pedes afii.ti sunl. iroiiuiii.
\. Quia crucifixus esl, et iiianiis ejns, ac pedes CAPLT XXXVIII.

clavis afli.vi sunl, per David ipse loqultur, diceiis : Quia divisa sunt leslinienta ejus.
Foderunt manus meas, el pedes meos, dinumeravertinl B 1. Post crucis sciiteiilian) sequiiur reruiii divisio,
omnia ossa men, ipsi vero confideraierunl ct conspexe- et sors super vesieni ;
quam per Da\id iJem Doiiii-
runtme. Quibus uliqiieveibis in cruce coipus sigiii- iinsante prjcdixeral, dicens : Diviseriint sibi vesti-
fical exieiiluiii, inaiiibus pedibusque coiifisis, ct cla- minla mia, et super veslem meain niiseruul sortem
vuium IransverLeratione coiilossis. Quod David pas- (Psat. XXI, i\}j. Qiia; proplietia, queiiridinoduiii sit
sus iion est, qui sine ulla corporis passione legilur iii
expleia, evangelica narr.il liisioria. Mani duni vesti-
p:ice quiescere. nienla alia a iiiilitibus fiiisstiil divisa, pro tunica au-
2. Sed hoc de Christi prxdictiini est lassione, qui tein dicuiit : i\on scindamus eani, sed miltamus sor-
a po|iUlo JudJ:orum ciavis in liguo confixus esl; ma- lein, ciijus sii (Joan. xix, '21). F.ral eiiiiii liiiiiea s- lii-
iius eiiiin et pedes non confodunlur, iiisi ejus qui conûtilis, 1 id esi , ex oiiiiii | arle coniexia.
in ligno suspcnditur. Iteni iii Canticis caiiticoruiii : 4g CAPur xxxix.

Manus mea; iHstittavirunt mijrrltam, el dijili mei ple:-i Fclle el acelo po alus est.
mxjrrha probatissima (Cant. v, 5). Quod specialilor l.Quod auteiii pcndenliin ciuce accluni euiii felid
dixitpropter lixuras clavoruin. niisiuin deJeiunt , lioc jiiii luer.ii in Psaluiis pr.edi-
3. El per Malacliiain, quia crucifigendns erat, ila cluni a Doiuiiio : Uederunt, iiiquit, in escnm meum fel,
prxniisit idein de senielipso Doniinus, dicens : Si C et in $ili mea polaverum me aceto, qiiud quidein el
afftget, imiuit, liomo Deum, quia voi configilis me, el alias ad Jcrusalcni ipse sic proclamat , Jiceiis : Eyo
diiistis : In quo confiximus le (Matacli. iii, 8) .'
Et te ptantavi vineam eteclam ;
quomodv facta est in amu-
siibjecil Deus posi lixc illis : Me vos configitis gens riiudiiiemvitis atiena (Jerem. 11, 21)?
tota, quod pertinel ad mysleriuin dominic* passio- 2. Deus eniiii buiiain plantavcrat viiieam, lioc est,
iiis, iii qua Judaci Christuiu crucifi.verunt, quanno Jnd.eoruiii geniein : ilia aiiieiii viiio suo depiavata
sceleratas nianus injeceruiit iii eum. Conitiioreui aiiiariiiidiiie pntavil. Pi (|iio ct .Moyses ;
4. Qiiod etiam per Zacbariaiii iteruni Deus sic nie- Uva, iiiquil, eoiuni, uva jellis, et botrui amaritudinis
iiinral, diceiis : Et aspicienl adme,quem confixe.runl, ipsis (Deui. xxxii, 52). Uiide et superiiis ohjurgans
el ptangent eum planctu, qunsi super unigenitnm, et e s, Jicit : Sic plebs faiua, et non sapicns, Ikcc Iio-
dotebunl super ewn, ul doleii sotet in morle primoge- mino reiribuisti (Ueut. .\xxii, 6)?
Cap. \xx\i. N. I. Foderunt mnniis meas et ptdes ytzMva vocaiit. Giijns roriiiain Nnnmis explicat lu
meos. I';al. xxi, 18, iibi l.hristi heJemploris crucia- euiii EvaiigKlii lociuii, liis duubus versibus :
lus sigill.ilini receiisenlur. Veriiiii liunc cliaiii lociini

foderunt mu pm "Ogti^ oaOs y.y.i Okic,Qzv ofxov y.ui £'jt'.Os tôor,o;
Jiulaeni iiiii pirlidia ilepiavavit. Et
iiiis meab legiinl Sicut leo manus ineas.
ii'Si llebiiiice :
Apfayo; Titv •jtfj.vzog otr:^ «u/ivoj £:, ffyuoa y.rtyuv.
SJiie l.-a:iC, (iiiaiiivis Jndaeusgenere.eo libeJo, iii i.iuu Isidorus, lib. xix Elyinologiaruni, cap. 22 : neclu,
pro Uebraicoruiii Ciidicuni liJe disputal, liuiic locuiii inquit, dicilttr veslis, quain sursum virsus slaiilesque
esse dc|iravaluiii conliielur. AIar. lcxitnt. Iiaque Isidorus et Festus sursuni versus texi
Ibid. Al., injuiia tegitur. Mar. rectani tuiiic.nii Jicunl; Evangeiiuin ei Noniius a su-
Cap. xxxvui. IN. 1. iiral enim tunica inconsuliti-, [leriori parie iiiclioari, niniiiuin Jeorsuin veisus. Et
id est, ex omni parte comexta. Locus esl Jnaii. xis, fortassis ulroque iiiodo iJgenus vestinienti lexebatur.
25. et qniilciii iii Tarracoiieiisi iiiinori Iniituiii vo\ Mar.
illa iiROiisiKi/i.s legebatur, iii aliis oiiiiiibus dceral.
Ibid. Lib. XIX Etynioliig., cap. 22, 11. 18 : Iteeta
Qiio circa obelo sigiiala est. lii Edilioiie vulgit.i le- dicitur vcstis, quain sursuin versum stunlesque texunl.
giinus Frat enim lunica inconsutili-^, desuper con-
:
Conler iiolaiii ad euiii locuiii. .Abev.
lexta ptr tolum : iieiiiie Grxia discrcpant 'Hv oi o lxviii, 22, esca mea.
Gap. xxxix. N. i. I'saliu.
vtTwv «ppVô? iy. Tf^fV avwOtv ijâvToff St' o)ov. IsiJoriis, Mah.
iilii Vulgata dixil per lotum, omni ex parle posiiil.
Ib d. Al., atience pro atienn. Mar.
Geiiiis aulein vestiinenii Jequo ibi ine nio lit a Fcslo Ibid. Manana rortassc voluil iiiilicare vaiiani le-
Poinp. vocaiur liinica recta, ulii ait liecta appctlan- :
esca ntea pro cschiji menm. Ac
clii'iiciii ic vera in
tiir veitiniinta iritin, quie palres tibens suis confcicn- Et
ISalierio Gnrbciciisi apiij Sabalieriuiu legiiur ;
da curiiHl oininis causa. ila iisurpnta, quod a slanttbus dedertini in eua m:a jel. Arev.
et in uliiladuicin tt.xiintur. llaiiC Gia;ti i,.(/o(;-zî9v
^j;7 S. ISIDORI IIISPALKNSIS EPISCOPI m
CAPUT XL. A CTucllixiis est, Isai.is dicil : Pro iwquitatiiius populi
sui diictus esl ad mortem, dabo impios pio sepultura

Quia htjssopo cnTuiudedetiuit spoiigiam aeeto plenain.
spongiam ejuf. El llerum Vulneralus ct propter iniquitales
i. Niiiii ciuoil hyssi.po circumJeileruiit
:
aceto pleiiaui, iii 1'saimis dicUim fiierat : Asperges nostras, el allrilus en propter sceUra iwslra; litoreejui
me hyssupo, el mundubor (Ps.il. t, 9). Undeet in legc sanati sumus. Et ilerum : Omnes nos, qitasi oves, er-
rnvimits, loiusi/iiisY/ue in viain stiam decliiiaiii, ei Do-
per liyssopi r.sciculum :ispeigeljautur agni saiiguiiie,
qiii iimmlari viilib.nil (E.iorf. xii, 2-2), qiio sigiiili- iiiiHHS posuH in co iniquilales ownium noslruin {Isai.
c:ire;ur pei paEsionein Domiiii peccala alJui muiidi. Liii, S sc; )• Juxia Apostolum, (|ui dicit : Quia cum
CAPUT peccatum iion cognovissel, ipse pro nobis peccaliim [a-
49 XLI.
Quiu litidits crucii ejus corruplus iion est. etus esl (II Cor. v, 21), id esl, sacrincium pro pecca-
dixeriiiit Jud.ei i\o/i scribere tis nnsuis. Qiiaie aiiieiii pro uoliis passiis esl, liac
1. De tiliilo criji is :
r.ex Judceurum, » Std quia ipse dixit : Rex sum Ju- esi caus;i.
diBonim. -j
El respondt l'ilatus : Quod scripsi, scripsi
C.APUT XLIV
{Joan. XIX, 21). Jaiii eiiim iii Psalmo lm fuerat pro- q^^-^ morluus est.
u\teUlmn : ^'ecorrumpas tiiuli inscriptionem, \n ca- „ ,, , ,,
'
T. Post llaKella
1. el cruceni, fellisque et aceii poia-
jus psaliiii serie
.
non soluin passio,

.
vel
,
mors, seJ
,
" "
,
tioiiem, dciiide sequitur mors cjus. Quain lex ipsa

eli:iiii resurrectio et asceusio Doiiiini pradicalur.
iioii siliiil, dicens : Piecubans dorinivil, ut leo, et ul
CAPUT XLII.
calulus leoiiis; quis suscitubit eiim (Gen. XLix, 0)? Cla-
/)i cruce pendeiis, Palrein pro iiiimicis suis deprecu-
tus esl.
iii:it etiaiii eaiiidem iiiorteni ejus ei lxvii Psiiliiius :
i. Qiiia iii cruce pendens Palrem pro iiiimicis suis

Deus nosler, Deus salvos faciet nos, el Doinini mors, el
Ipse peccala mullorum

Domini exilus morlis.
eprec:itus est, ls;iiiis dicit :
lutii, el pro irunsgressoribus oruvit (Isai. r.iii, 12). Et 2. Quid aperlius diceretiir? Ddmiiius eiiiin Je us,
in Psalmis sic : Pro co, iiiquit, quod eos diligebam, qiii iiiterpret:itur Salvaior, ipse esi Dous nosier, sal-
adversabaniur milti ; ego aulem orabam pro eis (Psal. vos faciens iius, quem 51 luia oportuil iias<i, et a
cvill, -i).
viia exire per inoilem, ideo subjuuctum est : Domiiu
2." liem llabiicuc ciim dixissel de eo : In medio niors, et Doiiiini cxi.us. Item per U:iiam : Tanquam
ducrum animaUuin cognosceris, sulijecil : Cum contur- ovis ad occisioiiem duclus esl, et sicul agnus corum
bala fueril anima mea, in ira misericordice tuce memor tondenle se sine voce, sic non aperuil os suum. Pro
cris(Habac. iii, 2). Prafiguravil enim proplieta sub peccatis populi sui duclus est ad mortem {Isai. liiI, 7).
liac seulenlia in semetipso Jud«oruiii persoiiam, qni q 5. Jud;ei auiein Christum, quem speranl ventu-
Cbrisiuiii 50 conimoti ira crucilixeruiit. Lbi lameii rum , moiiturum non speraiil. Ideoque lespondeaiu :
ille, memor misericordice sute dixil : Pater, igiiosce Qiiis est iste quem propbeta aiinuntiat ? Itein apiiJ
illit, quia ncsctunt quid faciunt (Luc. xxiii, .54). Jeremiam sic dicit Inebriavi aniinam lassam, el om-
:
nem animam esurientem saiuraci, ideo quasi de somiio

CAPUT XLIIl.
Pro nostris pcccatis crucifixusest. suscitatus sum, et vidi, et soinnus iiieus dulcis mihi
(Jercin. xxxi 25).
1. Et quia non pro siiis, seJ pro nosiris peccatis ,
Cap. xli. N. 1. iVe forninipns tituli inscriptionem. r.AP. xliv. N. 1. Dcus nosler, Deus salvos faciet nos,
Tiiulus cst Psaliii. Lvi, iieqiie in Gra:co tamen, ac ne et Domini niors, et Vomini exitus morlis. Ex Pâliii.
in bdili"ne quidein Vulguta, scd iii iiiio taiiiuiii Psal- Lxvii, vers. 21, voce inorlis ex Tarracuneiisi miiinri
leiio llispaiiico Iwc verlia rejierio : In fmein, ne acljecta, inquo lanluin eral. Cnjus lestiiiionii piiora
corrumpas Duvid in liluli inscriptione. Augustiniis, qiiiiieiii verb.i : i*i;i(s nosler, De: s salvos faciet nos,
comiiu iit. ad eum
!Se corrumpas ipsi Da-
H.âliiiuiii :
iii Psalieno llispanico inveni, posteriora lioe
111.
lid iii liluli inscriptioiiem. Commentarii> qu;e lliero- inodo iii eodeiii Psaherio legebantur, et Domini Dei
iiyiiii iioiiiine ciicuiiir< ruiilur Ipsi Duvid in lituli :
e.ritus nioriis. Et fonassis ila lei;enduiii erat in Isi-
inscripliunein , iie disperdas ,
lioc esl , ne coirunipus duio, sed Codices omnes disciepabanl. Mau.
tiluli inscriplionein; qnx suntêrba Isidori. Ilebraic.i
sic liabeiu : CPZî Vvh TrWi\ S.S boc tst, ne cor-

D 2. Al., etad vitam exire. Mab.
Ti. AL, esi milii, | ro dulcis iuihi. Mar.
ruinpas David Michlain, qiix dictio a iioiiniillis iii Ibid. Posl verba soiiiiius iiitiis dutcis at mihi in
aureobe Sepliiaginla el anti-
siîiilicaiione biiiniinr. Cod. 2 Flur. esi satis lo. guiii Ir.iguieiituiii, qiiod luc
qui Paties titiili inbcriptionem sigiiiliraie putaruni, npra^seiito : i ht quidem du cis sumiius, quuniaiu
ci ad Chiisti (ruceiii reiuleiunt. Pagniiiiis iii sua ex illa provenit inebriatione, de ijua ibi scribitur :
verinne iiitactam reli|uil, oiiinionuiii varielateiu Inebriaiiiini, charissinii. Qua inebriaiione inebriaius
veriliis. iMar. fiiit Josepli cuiii fiairibus suis iii inerulie : b.c, Christi
Ib d. Allogal Sabatierius Psalt riuui e Ms. Valic. leueiis liguram, aniiiiam lasâiii inebiiavil, et esurien-
iipiid llilaiium, ne dispcrdas; sed iia ul ililarius ne leni saiuravii, ideoque de soiniiu suMilaius. El ipse
corrumpas piulerre viiieaiur. Arev. quiileiii suinnus sibi 1 1 iiuliis paiiter uulcis, c|ii(iiiiaiii
Cap. xlii. IN. 2. Al., duin dixissel. Mar. quidein in Joaniie scnbitur qiioj U.imiiius lui|uens
Ihid. aI., mfiHora/«j i):i ericordia; suce. .Mar. discipnl.s vulebat gaudium ipsius iii eis es-e, ei gao-
N. 1. /d est sacrilicium pro peccalis no-
CaI'. xliii. diuruin inipleri debeie, quod bi iii eis qui post gra-
verba in uiio tacituin Tarracuneusi iniiiori
clris. ll.Tic tiaiii Clirisli quieveruiit sopore ninrtis, eaJe.ii giaiia
eraiil. Qnod vero sequitur Quure aulein pru nobis ;

ici gluiia resiirreciuri. illurum sciticei iiuelliêndum
pasius csl, exi^liinu ;.d\ers;ilivaiii piu illativa sunii, [Forte supplendum gaud.um], qui torda siia direxe-
quoJ vitiuiii llispaiiis lanuliaie est. .Mar. runt 111 V!um rcciani, iii qua v.dcliccl aiiibularunt,
. ;
481 11E FIDE CATIIOLICA CONTIIA JUDÔS LIBER PKIMUS. 410
52 1. Danieli qooqiie angeliis de occisioiie et A o\is similiuidine; iii qiia Doiniiiicae pnssionis 53
iiioi le Clirisli sic loqiiiliir, dicens : SrUo et miimad- uinbra pr«ces>eral, qiii tanqnain ovis ad orcisioneni
Virle, ab exilu sermonis, ut il.rum wdijicclur jerusa- ductiis esl (Isai. liii, 7). Illa eiiim fii;iira agiii Cliri-
lem, usque ad Cliristum ducem hebdomada: seplem el s(i passionein signincabal.

liebdomada: i.xii erurit, el post liebdomndas LXii occi- CAPUTXLVII.
delur Cliris:us; >• id esl, post qiiadringeiilos noiia- Lancea percussus est.
!;iiiia aniios, et non erit ejus populus <]ui eum negalurus \. Et qiiia lancea latus ejiis percussiim est, sic
csl. llnde el ili seqniliir clades .ludaeonnii, quae posiea pr<'£nunlialum est ab ipso per Job : Confregit me, ct
coinplela est : Et civilalem, et sanctuarium dissipabit posuitmequasiin tignum; circumdedit me lanceis suis ;
piipiilits cum duce ventiiro (Dan. ix, 25), id csl, Ito- convulneravil luinhos meos, concidit me vulnere supe''
nianiis evcrciins riini Vespasiano. vulnvt (Jofc.xvi, 1"), id csl, viilneie laiice.i; super vul-
). Itcm in Sa]iieiiiia sic legiliir de niorle cjiis : nns clavoruin.Uiideeliani cl perDavid: Super dolorem
Contumetiis et lormentis inlerrogemus eum, ut sciiimiis viilneium ineortim addideruiit {Psal. Lxviii, 2"), sic
reverentiam illius, et probemus patientiam ipsius, morte est ab eo prauiiuniiaium.

lurp ssima con.lemiunms cum {Sap. Ii, 19). 2. Et per Jeremiain : T^lrndit arcnm suuw, rl ;o-
CAFUT XLV. B suit we, quasi signum ad sagillani, misit in renibus
Quia in passione ejus lenebrce faclcc sunt. meis fitias pliarelrce suw [Tliren. iii, 12). Et iieriMii de
1 îiiid vero liiedia die in passione cjiis teiie'. rsc ipso p"pulo sic ail idein Duniiims per pioplielain :
faciaB siinl, el sol ipse rerugil, Iioc etiain diviiii liln i Facti sunl mihiin sagiltnm reciprocam (Osce vii, 10).
liiquui.lur, Ainos proplieia le.~t.inlc : Et erit in die Lt Zacharias : Mdebunl, in quein coiifixcrunt. Utiqiie
illa, dicit Dominus. occidet vobis so/ mcridie, et lene- lioniiiiiin queni crui ifixerui.t. Qiio etiaiii lesiiinonio
brescere (nciam terram iii die luminis [Amos \ui, 9). proinissiis esl Chrislus iii ea qiia criicilixus cst caiiie
2. Et Jereniias : Exieirita est, inquil, qux parturil, venluriis.
il ist, JeiUHaleni, et afflicta est anima ejus : occidit ei CAPUT XLVlll.

sol, cum nuliuc iiifniiis dics esset; confusa est et male- Dc latere ;y.anaiil sanguis et aijua.
diclu; reliquias eoriim in gladiuin dabo [Jerem. xv, 8). i. Nain quia cx latere ejiis sangiiis ct aqe.a inaii.i-
Quod raclum esi per Vespasianuin. vit, Zacharias dicil : Tu qiioquc in sanguine Testa-
CAPUT XLVI. meiui lul emisisli vincios tnos de tacu, in 7110 »011
Non fregerunt ejus crtira. est aqua(Zach. IX, 11). Et iteriim : Ckhi egrederetui
i. Porro, quia noii rrcgeriint ejns criira, iiisi laii- vir ab Uriente, ecce aqucv tedunduntcs a latere dexlrn
tiini latninuiii, jani pradictuin fuera! : Os ejus uon G (Ezech. xLvii, 3), sciliicl, Clirisii.
commiiiueiis (Exod. xii, 46; iYmhi. ix, 12; Joan.\\\, 2. Iteni (le cadein aqna, (pi,c ex lalere ejiis pnillnil,
56); pr.iciptiiin enini fuerat eis celebrarc pasclia iii propliela 54 ''''"* ^'*- '^''-''- • Ptumina aquiv vivcnlii
qiii nicnies mus in ccBlesli via jnstilije, qiia in lia- scilicet iniiocenler apiid Deuin el juste vivere memi-
plisiiio iiinlinlaliirns se proniiseriiiit, et sei nndiiin nii. Sed justus cum in mnrte dorinieril, noii
et
iloclrihain perêre (lccrcvcrniit, ncc
Si:ii|ituiariiin soliiin polentias inalignornin spirituiini iioii nieliiil,
deva prr viain] ciroris, nec per liixiis
[/'oilf, iiec scd oliaiii iii pace qulescit, et securns doiinil, ct
sicciili decliiiare, veiiiiira viiioriiin ceitainina ex alia dicin resurreclioiiis exspectal. Si tain dulcis creatn-
pr.eiioscenles coiisiili;ialiiint'. Qund tnnc apiMlissiine ris lia;'c agentibus, quani dnlcius [Foile, diilciorj illi,
deîgiiatiir, cuin silii iin iis elecli ainariliulines p 'iiil a (|iio isla, qiiiu diiia sunl agi doiiantiir? >
pr:i- oenlis cordis, qii.iiido elinn iii \irtuiuin pace llacleiius Codex 2 Flor.. qui tinneii oiniitil Danieli
coiistilnla, dniii niala insidiaiilia conspicit, seciira (/iioijHcusqiiead lineincaiiitiu-oiKii^miKj/HiisdKiH. Ahev.
qniescere noii ciinseniii. Cap. xlv. N. 2. Per yespnsiuiium. Alii pcr Vcspa-
I 1'rinio nainque siatuere inlra se lirmo propnsilo siaiiiim et T.tum. Arev.
habet [Fvrie, delJei], ne inala iin.-Blibct agal. Secuinlo CaI'. xlvii. N. 2. Vi(/e6i(H( in quem con/ixerunl.
ve.-o coiisidcra; ne lion incante faciai et postiiiiani 1 ; Zacliar. xii, 10, iilii Se|iliiaginl;i diveriint : Aspicienl
prava egeril, ipsa eliain reda sibi subjiceie cnnleii- I) ad me pro eo qiiod insiitlaveruiil. Jnaiines evaiig., xix,
(lil, iie si ineniis doiiiiiiiinn iianseat, et in elalionis r«7, dixit Vtdebnnt in quen' traiisfi.veruiit. Porro in
:
ciilpani vcnianl, cx iosis bunis inciiii.c vilio (n/i(/«3ii- coiiscqiieiitibiis verliis, ubi iio> 1 osiiimiis t/lii/ue /10-
luluin obscura Codice) iiiala iiascantur,
hcec ertinl in minem quein crucifixerunt, iileri|ue Tarraioiiensis le-
ex dociriiia airiigaiiiia, ex jîstilia cruddilas, ex pie git : Uiique hominem, quein ciucifiieruiit. Ilispaleii-
lali' reiiiissio, ex zelo ira, ex maiisueiniline loriim, ct sis Vlique homincm queoi confixerunt, et non Deiini.
:
liiijiisin<<di. Veriiin lllam vocein, Et non Deiim, nt additiiiam ex-

< Attendanlqiie ad illud propliela; singulare d.cn- piinxiniiis, qiiia in aliis exeiiipl iribus deeral, el nu
menluin, dicenlis : Dirige, iiiquit, tor (hijih iii viain javere videretur iis (|ui coininunicationein idioiiiatuiii
recwm ;
qiise ijiiidein est j,einila inandiloriim Dei, in negabant, in qno numero fu.t Theodoretus, utconstal
qua anibulaniUiin, iieqiie ad siiiislrani (lecliiianduin ;
ex ejiis dialogis. Mar.
sicqne de soniiin tadii et tiistitise divina revelaiione Cap. XLViii. N. 2. Al., qucB a latcre ejus profluil.
snscitali, somnuin quielis el pacis pr;edictuin siisi i- Maii.
p.Te posfînius, qnoii divinis proinissionilnis consola- Ibid. Flumina aqiice vivenlis cgrcdienlur de ventre
11» dabiiur iiivcnire. Unde illiid coiiveiiienler veii 1 iltius. Joan. vii, 58, sic legiiniis : Qui credit iii nie,
per experieiiliain, qiiiid pro niititur, qiieinadinoduni siciii dicil Scriptura, flaiiiinii de veiilre ejus, elc. Quo
lenent el illi qui inis pra;cesseruiil. (luod 111 sacris taiiien ex loco Scripiiir;e diviiia; lioc lc.-.tiinoniuni
(Scripliiris) sciibitur :Si dormieris , non limebis desumptiiin sit, noii saiis consial. Ilieroiiymiis pro-
qiiiesces, el suavis erit snninus tuus. Jiixla illiid liic se- liigis in Pentaleuchuni ei 1'aralipom., absjpie loci dc-
furus doriiiii, cl vigilai, qiiicscil, et aiiibiilat, qai signaiione, in HebrMO lanluir. inveniri ait. Quidaiii
p.triiDi. i.xxxni. 11;
431 S. ISiDOUl IIISPALENSIS EIMSCOPI iJ«
egrediciil.li de vciilreillius, aqiiae scilicel hapiismalis, A er»»' a diabolo eruit, ct sic iteriim aJ coelesiia ro-
qiiae crcJenlcs vivifinaiit, ct qii.TB silienlibus largiiin- ineavil, idem per Osee ita anle pranuntiavit : Ego,
lur, (inaMilo inipleiui- qiiod sciiptmii esl : Lavamiiii, inqiiil, ego capiam, el vadam ; tollam, el non est qui
miiiidi estole {hai. i, 16); et : Lavabis me, ct siipcr erital ; vudens reverlar ad lociim meuin ; id est, ad
nivem dealbtibor {Psal. l, 9). coelesie soliuni. Et iiifia : De manu, inquit, mortis
CAMJT XLIX. liberabo eoi, de mortc redimain illos. Eromonlua, o

Sepul us csl. mors, ero morsus tuis,inferne [Ose. v,U; xiii, 14).
1. Qiiia sepultiire Irailitiis est et Immatus in
53 CAPUT
, ,
Llll.
rsaliiiis ditiliir : Collocaverunt me in obscuris, sicul
C'irpus Clirisli in sepulcro non vidit corruptionem.
morluos sivculi. Quasi dicerel : Sicii( lioinines, uliqiie
(jiiia ipseDeuseial. Iteinlsaias: Et erit Dominus iionii- 1. Qiiod corpiis Cltrisli in sepulcro corruptionem
nolus, in sitiiiim wlcrnuin, quod non oufereliir. El cril mn vidit, sed statirn, devicla nnirte, resurgens, ab
sepukrum ejus (jloriosum. El alibi : Dabo impios pro inferis renieavil, ei boc per proplietam idein in Psal-
sepullura ejus, el divites pro morte ejus {Isai. lv, 15; inis pr:eilixil : Caro mea requiescil in spe. Quoniani
M, Kt; 1.111, 9).

non derelinques animam meam in inferno, nec dabis
CAPUT L. , sanctum tuum videre corrupiionem. De qiia resurre-

]
Lapis ad oslium monumcnti rosilus esl. clione et in psalmo terlio ita caiilatur : Ego dor-
1. Qiiia po8ti|uaiii scpiiltiis esi, lapis ad ostiuin mivi, et requievi, et resurrexi, quia Doininus suscitu-
nionumeiiti posiiiis esi, per Jeremiani idem ait : La- vit me.
psa est in larum vila mea, 55 *' posuerunt lapidem 2. Ubi quid aliud inJical propbela, quod dormie-
super me. Et ileriim : ConcliMt vias meas lapidibus rit, el resurrexii, niî quod somnus iste mors essel,
quadris,circuin(Bdijicavit adversum me, ul iion egrediar. el evigilaiio resurrectio ? quod in quadragesiiiio
CAPLT LI. psalnio manifestius ostenditur, ubi dicit : Tu autem,

Descendit ad inferos. Domine, miserere mei, el' resuscila me, et retribuam
1. Qiiia in iiirernum descendii, sic idem Dominiis eis {Psal. xl, H). El iteruin : Nunquid qui dormil,
in Ecclesiaslico dicit : Penelrubo omnes inferiores non adjiciel ut resurgal {Psnl. xl, 9)? Item iii
partes lerree, el inspiciam omnes elormientes, et itlu- psalmo (|n.irto : 1n pace dormiain, et requiescam, quo-
minabo sperantes in Dcuin {Eccli. xxiv, 45). Itein in nia:n lu, Doinine, singulariler in spe consliiuisti me.
Psalinis: Vila mea inferno appropinquavil, attimatus Singularitir, quia solus ipse sic requievit, ut coii-
•Mim tuiii descendentibus in lacum, factns sum sicul festiin posl moj-lem resurgerel.
homo sineadjulorio inler morluos liber {Psal. lxxxvii, 3. Itein per Isaiam de eadein resiirrectione sua sic
4). Desceiidit cniiii, sicut liomo, in infernum, stii C chmM : Nunc exsurgam, dicit [Jominus, nunc exalta-
soliis intcr iniirluos liber fuit, qiiia mors illum icncie bor, el nunc subUvabor {Isai. xxxiii, ID). Ubi aperte
testimoniuin resurrectiouis et ascensionls ejiis osieii-
11011 poUiit.
CAPUT LII. iliiur. Uiide el ibi ze'um Juda'orum subjecii, dicens:
Desccndcns de morte quos voluil tiberavil. Concipietis errorcm et parielis. Spiritus vester , ut
1. Oiiia in inferiiiim descendens eos qiii capiivi i;i".is, vorabil vos.
piilant desiiinplum c\ Proverb. V, 16, ubi dicilur : critsiinclorum de Deo in conlemplatione qaudiuni, ut
Derivcnlur foiiles tui forns. Vcniin eo locii Coilices niillus Iribuaiur iniroilus. Sicul comparalits
liisliliiv
.êpuiaginla ab lleliraicis noii (liscrepinit. Cliryso^loco'or caiididus nigro colori fit pulclirior, ita elsanclo-
nius ail cuni Jo.inn. locuin censel niillibi exstarc iii rum rcqu.es comparala dainnalinni malorum gloriosii^r
Veli'ii resl.unenlo, sed cilari ex libro aliquo qui iioii eril.Sic juslilia, etc. Iia proseqiiiiiir Codex, ut lib. l
ess:al. M\r. cap. 50, usqiieail axcensuri sumiis. Qiiod
Spiileiiliiir.,
Ibid. Al., cgredienlur de lalere, vet deventre illiits. cuin plnnuin sil, non aliis deduco lestimoniis. Atqiia
5Ur. ila idcin Codex coiicludit opiis Isidori de Passiune
Cap. xi.ix. N. I. ('.ollocave.runl nie iii obscuris dominicn. Arev.
psal. csLii, 5. Ci'teriiiii iii IValleiiis oiiiiiitius singu- )
Cap. li. IN. 1. Al. Illiiminaii omnessperantes. Mar.
lari iiuiiiero legi iir : Collocavit me in obscuris. Isido- Ibid. AI. Approprimil pio appropinqnavil. Mar.
nis, ut puto, CUMI lios nuiiieios alUTiiaii s;cpe vide- Cap. lii. M. 1. Al., cceles'ein sedem remeavil. Mar.
ret, locum kgit iiunicio iiuiltiluduiis, quo modo Cap. liii. N. 1. Quoniam non derelinqnes animani
insliiuto niiigis favebnl. Mar. mcain tii inferiio, Psaliu. xv, 10. Qiia; verba a Poiin,
Ibid. Al., dabil impios. M.vR. Act. 51, de Cbiisti resiirrectiiine citaiitur. .Mar.
II,
C\v. L. M. 1. AI., taboravit in lacu, Tliien. iii, 55. Ibid. Egodormivi,elrequievi,el resurrexi,qii.ia Donii-
M.\a. nus suscitavil me. Ex Psaliii. iii, 6, juxta Psalleriuiii
Jbid. Al., concluserunl pio coHc/usi/. Ibid., vers. 7, llispaiiicuin, qiiod sa^pi^ nona Gallicuno taiiiniii, scd
:i. Mar. cliaiii Komaiio discrcp.il, ut superius diciiim est. .Mah.
Ibid. Cod. Flor. 2, post ul non egredinr ita pergit : Ibid. .Mariaiia etiaiu in iract. pro Editioiie Vul-
Hoc toliim in carne, ifuain duin duibulus impclil, quce gaia, cap. 19, observiit discrepaiitiani inier Ps;ilie-
iKorle, quia\ palebal, quasi liatiio dtviitilulis ejus captus Iiuiii Ciilliiciim ei Homaiiiini iioiuiullis iii lucis; el
esl, qiii |K(irte, (/!!«'] lalcbut. Esl e-niiu in Chrislo Do- ex Psalterio Komauo iia aliegat buiic loiiiui Eijo :
minu luiinits divimuis, etc. (iit lili. i Seiiltni., cap. 14, dormivi, elsoporatirs suin, et e.xsurrexi, quia Doniinus
ii8([uead revcric di od caios). Qui, gloriev spleiidori- susctpit me. Cuirfer Isidoriana, cap. S7, iium. 15 (t
kus redimili non poUiunt ci.r Irisle gerete dc danina- 16. Arev.
tn. Ao'i faciel in fiiluruin ju.-.lorum cor miserum coin- 1. Al., iii idipûm dvrmiam. .Mar.
pastione daninaurum condoleiidi i-fjClio, ubi lnnlum 5. Al., subliiiiabor [iro Hiblevdbor. U.^r.
,
493 DE FIDK CATIIOIICA CONTRA JLD.EOS LIBER PRIMU^. 40»

57 CAPUT LIV. A totirje, el ad eos qui non auilicrunt <le vie, ct twn vi-
Itesuirexit ab inferis. derunt (jloriam mcain {Isai. Lxvi, 18, 19);in qua
1. Quia ab iiiferis leiiia die resurrexil, 0-ee pro- senteniia specialitcr missi aposioli propiielantur.
ptieta prKclixeial, dieeiis : Venile, ct rev^rtamur ad i. Simuli|iie et quod per tolum muiiduiii prxdi-
Dominum, quia ipse cep t, et saiiabit nos, vivi/icabit caverunt Evangelium, id ipsum proptieix nnii ta-
nos post duos dies, in die terlia suscilabit nos, et vive- cucrunt ; de qiiibus eliam iii Psalmis aiile pr;edi' tiiiii
mus in conspeciu e/ns {Ose. vi, 1). Omnia lisc iii est : iVoii sunt loquelce, neqiie sermvnes^ qiiorum tion
Cliri>.lo ita coiDplela siini. Qiiiiila eniin feria Iradi- audiantur voces eorum. In oinnem lerrnm cxivit .so-
lns, Parasceve passus, Dnininica circa diluculum nits eorum, et in fines oibis lerrce verba coritm. {Psnt.
resurgens, at) interis remeavil. xviii, 4).
2. Unde el subjiinvil proptitta : Quasi dilucuto CAILT LVI.

prieparatus est cgressus ejus. Quod aiileni dijtil re- In coelum ascendil.
suigcinus et viveinus i»i conspetlu ejus, liuc prnplieta \. Jamvcroqiiia pn.-l resurreciioncm siiaiii iiiliomi-
d« iua per.-ona, vet sauctoruin, eliiqiiitur, ipii in iii* iiis fnrma Ctirisius in caelum usque ad 1'alreni a-ceii-
feriioerant, ei ciim illo tertia die resurre\erunl. dii, Daiiiel dicil : Afpiciebain in visu noniis, et ecce in
CAPUT LV. R nuhibus ceeli quasi fitius homiiiis veiiiebai , ei usqiie
Aiwstoli ad prcedicandum missi. ad Aiiiiqttum dinum pervenit; id esl, iisuiie ad P.i-
i. Qiiia post resiirrpctionein suam Clirisliis pisra- treiii. Post liKC acljecil : fc'( in conspectu cjus obiu-
toribus apparuil, et pradicare cos geulibus niisit, terunt euin, et dedit ei potestatem , et regnum , et
per Jereniiam anle sic niemiiiit, diceiis : Ego mittam oiniiis populus, iribus el tingiice ipsi servient, potestas
piscatures mutios, dicii Deniinus, et piscabunlur eos ejus poieslas wterna qiice non auferetiir, el regtiumejus,
(Jerem. xvi, IG). Deniqiie secumluui Maltli.ti Evan- quod nen corruiiipelur {Dan. vii, 15).
geliuHi legiliir quoJ Jesus veiiiens juxia inaie Gati- 59 - llujiis ascensioncm iii cctlis rursiis Psa!ini>i:i
le;i', vidit Pelruni et Aiidieam, fiaireiii ejus, iiiit- siciiidicat: I pse lanquum sponsits proceilens detliatamu
leiiles retia in mare, quibus dixil : Venite post suo; exsuttavit, ut gigas, ad currendainviam, a summo
me, et (aciam vos fieri plscatores hominum {Matlli, ccelo etjressio ejus, et occiirsus ejiit usqiie ad summum
IV, 18). ejus (
Ts' /. xviii, 6). Veiiiaiis eiiim de ca-lo, usiiue
2. Simililor et duos atios fralres Jacolium Zebe- ad iiiterns descendil; regressusque, rejietiit maiisio-
dici, et Juaiinein (rairem ejus, dum vidissei iii na- iiem suaiii, asceiidens el hedeus ad de.xieiaiii Patiis,
vicula cuiii patre Zetiedaeo le\cntes reiia, provo- dc qiio aniea solus exivit.
caiis eos, de [liscalorituis pisciiim piscaiores 58 '"fiJ- C 3. Ciijiis ascensus in coeliim, vel iiiiroitus, qiiibus
didil boiiiiiium, sciiicel, ul prsedicaliunis reli cuii- gaiidiis declarelnr, P alinograiilius iiidic.il. Videntes
ctos credeiites de prnlundo sieciili titijus extiaberenl. enim pntestatcs a'ihereae carneni Clirisli ascenden-
Post lios piscalores sequilur : El miltam venato- leiii iii riubibus, et porlas coeli iiigredieiilem. dixe-
res et venabuntur eos de montibus , et de collibus, riiiit : Toltite portas, principes, vestras, et elevainini,
el de cavernis petrarum (Jtrem. xvi , 16); quod portx ceiernales, et iniroibil liex glorice. Quis est iste
specialiier ad convcrslouem perlinet geiiliuin, qiias tlex (jluriii? Dominiis forlis et putcns, Duininus polena
undiqiie apostoti ceptrunt , qni super assuiiiplio- in prcetio (Psat. wiii, 7).
iiein coiisliluti suiit aiiiiiiarum. i. Ilunc ascensuiii ejus et alibi conimciiiorjiis
5. Quos quia post gtoriam resurreciionis su>c Do- David dicil : Ascendil super cherubim, et votavil, vo-
niinns ad praedicanduin in genlibus mitterei, et per luvit super i^êniun venlorum (Psal. xvii, II). El ile-
Isaiam sic iira:tocuiiis e-i, diceiis : Venio, iiiquit ,
nim : Ascemlil in altum, capiivam duxil caplivitalem,
ut congreqem cum oninibus yenlibus et tingui^, et ve- dedil dona liummibus {Vsal. lxvii, 19). Qui ulii|iie
nienl, et videbunt gloriam meam, et ponair, in eis iiisi fuissei iii lei ra, iion diceretur asceiidere. Sod
signum, ulique crucis ; et mittam ex eis qui salvali quid e l captivam duxit captivitatem, iiisi quia, de-
(uerint nd geiitcs in mare, iu Africam, et Lijbiam, le- j) vicui iiiorie, ipsaio carnem, quain e terrisassumpse-
nentes sagillatn, id esl, VL'locem praidicalionis ser- rai, qii.isi capiivain iii coeliiin (liicebai?
moiiem, in Itatiam quippe et Grceciam, et ad insulas j. Unde et post lia;c propbeta Iiortaiiir oniuos
Cap. Liv. N.
Quasi diluculo privparatus est
2. prn specialiter. M\r..
Osee VI, 5. el Vulgala, quasi diluculum
llier.Miyiu. Ibid. lii Vutgaia In A(ricain : et Lydiiim, lendentes
dixere. Isidorus aiilein, ut liis verbis comprnbarei, sa:iiiiiini. Idem tesliinoiiium iteruin lib. ii, cap. 1,
Cliiisliim maliiiino teinpore in vitam rediisse (<|u it iiuui. 9. Arev.
muttoniin opiiiio est, tametsi alii inagno numero el Cai>. Lvi. N. 2. Al., scdem, prri dexlcram. Mak.
aiictoritaie de inedia incie piit.iveruut) casuni niu- 5. AI., Chrisii, pro Dei. Et ejtts, pro Chrisli.
tavil. Et qiiidein Ibbr.iic.i Isiclori leciioiiein ferre Maii.
inissiiii, dictioiie, iru.'. aclverbii loco suiiipla. N.iin Ii'id. Idem tocnsin Orientis partibus est. Non taii-
Cr;eca vox. ofOfjv, id iion recipit, cuin ab advemio tiiiii I iciis, uiide Cliristus ascemlil, iii Oiienlis parli-
rzpoii disliiigiialiir. Maii. biis esl, sed eliaiii facie ad Oneiilem cniiverâ in
CkP. LV. N. 2. Al., sp rilualiler, pro speciatiter, coetuiii asceiiilil, ut vesiigia peduin iiidicaiil, qiia; ad
.M.\H. liiinc lisque ilieiii loco iiiipressi ceriiuiiliii-. De qii -
3. .\l., veiii, vel vcniam, pro venio. Et spiritunlitcr, biis SevKnib Sulpic;u5, lib. ii lliolor., ci P.mliiiua,
405 S. ISIDOUl HISPAI.ENSIS EriSCOPI m
eeiili'S, piovocaiis eas ad laiulem D.2i , eumJeiii- A slas ejiis poiesias aelerna ,
qiiae non aiif.Teliir, n
qiic ascensiiiii Cliristi eisJem iUTUin sicpr:cnuniians, regnum ejus ,
qiiod nnn corrumpetur t {Dan. vii,
ait : [icgna lcrrw, canlate Deo, psallile Domino, psal-
lile bco, qiti asccnitil supcr coclos ccrAornm ail Orienleni. '2. Qiio lestimoiiio oslenJilur ila acccpi^se Cliri-
Ei hene atijccil.nrf Urienlem, (luia iJein locus in s:nm ab oinnipotenic Dco Jomiiiaiionem el regnniii,
Oilrnlis pailibus esl, ul)i Clirislus resuirexil, cl nt potes.ias ejns aeterna sii, et regnuin cjiis sine ullo
iiiiJe iii coeliim ascenJil. El posi liocc siiljdiJii : Visi conuptionis riiic periiiaiieat. Et ileruiit iJetii D:iniel :
yunl ingressuh lui, Deus , ingrcssus Dci viei regis < lii dielius illis susciiabit Doininiis cceli regein,
Psiilni. i,\Mi,25). ViJenlilius ciiini oiiiiiilius ;iposlolis
(
i|ui in a'leviium noii (nniiiiovebitiir, el regiiuin cjus po-
aU|iie riniiigciilis viris, sic :isceiiJit iii cubliini.
pulo alleri iioii traJclur. Percutiel elconioret iiiiiversa
QQ 6. Iliijiis asccnsionem et Salomon in Canticis
regiia, et ipsuni stabit in aRleriiuin (/>«)!. ii, i4).
raiiliconim piaeJieat : Ecce liic venit , saliens supra .1. Et l>aias propliela Je eoJein : Muliiplicubilur,
montcs , trumiliens su)ira collcs ( Canl. ii , 8 ). iiiipiil, cjusiinperiunt, el pacis uon eril finis {hai. w,
Et Amos dicil : .EdijicMit Dominus in cgHo as- 7). Et iii psiliiiis sic legiiur : Orietur in dicbus cjus
censum suum , et pollicilatwneni in tcrra firmavit justitia, ei abunduntia pacis , doiicc exlollatur luiia
{ Amos IX, C ). SeJ et illud, qiiod per I saiam B (Psa/. lxxi, 7); id esl, usque aj consninmaiioiieiii
Doiiiiniis Jicil : Nunc e.tsuryam, uunc exallabor,iiunc s;cculi.
sublimabor {hni. xxxiii, 1(1), lesliiiioniiim rcsiiric- CAPUT LIX.
clioiiis el ascensioiiis Cliristi declaral, qiiasi aperle Cliri^tus posl nscensioiicin suttm Spirilum snucliini
diceret : Kunc exsurgam a mortiiis, nunc exallabor in siiper aposlolos misil.
cxlum, nunc sublimabor in rcgiio. Uiide el alibi ipae i. Quia post ascensionem suain Spirituin sancium
Isaias : Ecce inlelligct servus meiis, exiiliabilur, et ele- siiper aposlolos niisit, DaviJ il.i dicil : Asceniiil in
robilur, elsnblimiscritv'.ilde{hai lii, 15).Qiioduliipie allum, ccpit captwitalem, dedil dona liominibus {Psul.
aJ asceiisioiieiucocli et ad gloriain pertinet regni. Lxvii, 19). Posi asceii6ioiicm eniin suain inisii Spi-
CAPUT LVII. riium sanctiiiii , in qiio oinnium est plcnitudo doiio-
Sedct ad dexieram Palris. rum.

2. De quo et per Joelem propheiam anniiiiiiavii
I. Quia scdet aJ dextcram Patris, iii Psalinis scri-
dicciis : « Erit, iiiquil, posl ha^c cffunJani Je spirilii
plum est : Dixil Dominus Domino meo : Sede a dextris
nico siiper oniiiein carncni, et proplietahunt lilii ve-
meis ; donec poniim inimicos hios scabellum pedum
slri, el lilia; vcstrdc, senes vestri ôninia soinniabunl,
tuorum {Pscd.r.fi, 1). Inqniraiil crgo JuJaei cui Jicliiin
C «t J"venes vesiri visiones videbunt, sed et super
est a Dooii.io Scde a dextris m.,\s. Nuiiqiiid arcliange.
scrvos ineos ei ancilhis in Jicbiis iliis effnnJam Je
lo? non opiiior, neque aiigelo, neque prophelae. Nain
spirilu ineo i {.loel. ii, 2.S). Ei Zacharias : Effundam,
iiiilliis eoruin iii ea gloria cst, scd ille qiieni dignuni
scdet ad dex-
inquit, supcr dumum David et super liabilantes Jeru-
consessu suo iiivisihilis Deiis liahet, liic
snlcm spiritum grnlice et prceiim {Ziiclt. xil, 10).
teram Paiiis.
2. Qui sicnt cniise->su Dei Jignus est, iia et nalura S2 CVIUT LX.
Apostoli vuriis liiigiiis loculi sunl.
dignus esl, el iiomiiie. De quo dicil ct psalmus :
omnes genles Dcus sedil su-

1. Quia apostoli Spiritu saiicto repleii, lniguis uni-
Itcgnabit Dontinns super ,
vcrsarum gentium locuti suiit magnalia Dei, et lioc

per sedem sanclam suain {Psal. XLVi, 9). El iteruin :
regnum aiiie pixnuiiiiatum est, diconie Psalniista : i Nnn

liominusin cuelo paruvil sedem suam, el ejus
siiiil loquehc, neque serninnes, quorum non au-
omnibus domimtbitur {Psal. cii, 10).
diantiir voccs coriiin. In oniiiem lerrain exivit sonns
CAPUT LVIII.
perpelnum coruin,et ii linesorbis verbaeorum » (P«a/m. xviii
Regnum Cliristi erit. ,
-5}-
i. Qui.i regniiiii cjus in ciclo, el in leria x-leriiniii,
acpcrpeluiinipcriiianebil.Daiiiel Jicit : « ViJcbain in
CAPUT LXI.
D Venlurus esl ud judicundmn.

visione nociis, el ccce 61 in nubibus (oeli, qnasi
1. QuoJ auieni veiiuiruni Cliri.Uiim de caJis juJi-
lilius hominis veniebat, et iisqiie ad Vetusiuin die-
cem speraiiuis, et quod ei oniiie judicium deJit Pa-
nim pervcnil, et iii conspeclii ejus perlaiiis est , et
regnuin, et t.r, per !• zecliielcm i:a annuntiatur : i IIxc dicit
ipsi dauis est priiicipaius, ei lionor, et
servieiit, poie- Dnniinus Deus : Aufcr cidarim, tollecoronani.nonne
omnis popnlus, iribus ei lingu.-c ipsi
Cap. lviii. N. 1. Vulpala : Et vsque ad an-

cpisl. 10, scrihunl; iinde traditio ad orieiilalem cceli
parlcin coiiversa lacie oranji aliiue teiiipla icJili-
tiquum dierum percenit, et in conspectu ejus oblule-
runl eum, ei dcdil ei polestatcm, et honorem, et ri-
candi, nl Joccl IJasiliiis, lib. de Spiriiii s;inclo,
cruce penJeiis, lacieiii aj occ;i- gnuin, olc. AliEV.
cip. 27. Ciiiilra iii
Cariiii-
,">. Al., pacis ejits non eril finis. MAn.
siiui conver-am liaboil, ut Scduliu-, lih. v
auclor csl, iihi ait Cap. lxi. N. 1. Aoiine liic esl gui liumiles subleva-
iiuin, :
colligil oibis. vil, Ezech. XXI, 26; nisi quod in liiigiiis oiniiibiis
yualluor iiiJo plagas quadrali
liUiu gciicre leniinino legiliir ISonne bivc est quic liumi- :
0. Al., iii cmlu, vcl in cceiis, pro in cm um. Et pticr, les sublevuvit. Veruiii Ilieroiiym. , commcnl. ad enni
lociiiii,ca vcrba nihiloniinus dc exiremo jiiJicio ex-
pro scrvus. M,\u.
Clv. lvii. N. 2. ;\l., oiiiHiiaii pro omnibus. .Mah. plical. M\K.
,
4!,7 1>E FIDE CATIIOLICA CONTRA JLD.EOS LIBER PRIMUS. 40S
Iiic csl qui iHimiles sublevavit, ei siililiiiies liiiiiii- A dicens : »Audite, colles, jiidicium Domiiii, el jouia
liavit? liiiquitalein, iiiiqiiilalcin, iniquitalein ponam fundamenta terrce, quia judicium Doinini cuin populo
cani ; el Iinc non f.icinin est, iloiiec Vfniat cUjUS csl suo cl cuin Israel dijudicaliiltir, dicens : Popule ineus,
jiiiliciiim, et iraclam ei. ) quid feci tibi, atil quid inolcslus fiiitibi? rCipondc inilii
(Micli. VI, i).

2. De qui) Isr.ias : < Doniiiiiis, sicul fortis, egreilie-
tor, suscilabit zeliim voci- 7. Tiinc enim, juxia Zachariam, Videbitnl, in quem
liir, el, sicut vir pra^li ,
supor ininiicos suos confnr- confiierunt, et plangent cum plnnctu, qnasi super itii-
ferabiliir, el elanialiil, el
geiiilum, et dolebunt super eum, ut doleri solet iit
labitur. Tacui seniper, silui, patieiis fui, sieut paries,
loqu:jr, ilissipabo, et alisorhebo simul » (hai. xLii ,

ntorte primogeniti (Zach. xii, III). Dolebunl cniin g^
1"«). Iloe ad secniiiluin inlvenlum atlinel, in qiio a se crucilixuin , cum viderint juilicanleni , el iii
sed judex e?re- Patris ac sua majestaie regnaiiten), Job qiioqiie, ane
non humilis, ul jiidicelur, ul fi rtis
priori adieiiiu
legem evangelicis virliitibiis clarus, rcdiinenduin se,
dietur ; ncque laceb'I, qiiod iii fecit.
passione carn s, £ed el re-iiscilandum, et Deo judici, qui venturus est

aul paliens erit , sieut fnit in
judicarc vivos et mortuos, praeseniandum, proplie-
judicans vociferabilur, loquelur iit paries, qiiia re-
tica aucluritale pronuntiat di< ens : Credo cnim quod
pcnie, quasi paries corruens, suos Iiosies esi oppres-
surus.
B redemptor meus vivit, et in novssiino die de lerra sur-
recturus sum, et rurstim circumdabor pelle mea, tt .»
63 3. Hiic eliani ct lesiimonio PsalniisCe doceuir,
carne mea videbo Deum >- Salvalorcni meuii. Qneni
iibi dicii : Deus mnnifesle vcniel, Deus uoster, et non
primn
Deum, nisi qui videndus est in juiiicio? siciil legiuius :
silebit {Psal. \u\, 5); uliqiie quia elsi in
yidebunt in quem confixcrunl (Zacli. xil, 10).
liumililaiis siia; advenlii lacuil jiidicalus, in secundo,
dum manifesliis veneiil, nt jiidicel, non laccbit, sed
8. Quem quidain dicunt iii eo loco jiidicatiiriim
impios, ubi ipse est judicatns, Joele propheia lcslan-

elamabii, ut reddai singuiis secundum opera eorum.
le : Exsurya t, inquit, et asceiidanl omnes geiites in
4. Scquiliir : Ignis ante eum ardebit, quia, ul ligna,
valte Josapliat, ibi sedebo, nt judicem omnes genles in
reniiin, stipulain, delinqiieilinm consumplurus est
circtiiiu [Joel. iii, 12). Nam pluri:(iie ibi asserunt fn-
opera, ac, sicut aiirum, argentum lapidesque prelio-
liiriim jiidicium, nbi pas-iis esl Dominus, Isaia pro-
sos, justoriim probaturus est gfsla (/ Cnr. iii, 1:2).
bante : Consunimntioiiem, et abbreiaiionem Dominus
Qui dieturi suiit : Tranmimus per ignent et aqjam, el
Deiis exercituum faci.t in mcdio irbs t.rnB { /sni.
imluxisli nos in refriyerium. Advocabit coelum destirsu ii
X, -23).
el terriim discernere popnlitni siium. Congregale illi
9. Qii* consiimmaiio ct ablircviaiio pr;ecessu!a
sanctos ejus, qui ordinant teslamenlunt ejus supcr sa-
C quae poiest esse, nisi judicii fuiiiri? Sed ubi sit me~
cri/icia, et annuiiti:.bunt coeli jusliliain cjus, quoniam
dium lerrae illud, fidele de passione Doiiini lestimo.
Deus judex esl (Psal. i.xv, 12 ; xlix, i).
nioin David osiendii, qui liial : Dcus auiem rex losler
3. tl Isaias, Audiiiiin, i: iiuil, faciet Dominus glo-
anle scecula operalus est sulutem in medio terne (Ptai.
riam vocis suw, et lerrorem bracliii sui oslendi.'t in
Lxxi'1, 12). Niilla cnim alia est salus iiostra, nisi
comniinntione furoris, cl fliiinma ignis devoranlis. Alli-
redeniplio Domini noslri Sahatoris et judicis, qiias iii
del in ttirbine et in lupide gtandinis (Isai. xxx, 30).
niedio lerra: orta est.
r>rachiuni enim Dei Chrisliis esl, qui In flamina et
CAPLT LXII.
lerrore leinprslatis ad judicandum venturus est. De
ciijus ileruiii jiidicio idem prnplieta sic dicit : Cuh Epilogus operis.
surge, sicul in diebus anliquis, in generalionibus sa^cii- I. Ecce novi teslimonii judicrm el regem de pro-
lorum. ^lmquid non lu percussisli superbum, vulnerOili phetis, ecce Christnm ex lege oiniiiinn Doininnm
drnroiem? (Isai. u, 'J.) nsiendimus. Tenent i«ta omiiia libri llehrseoruiii,
6. Hic secundus Chrisli praedicalur advenlus, ut legiinl ciincta JudJei, sed non inlelligunl. Quia oiiinia
ea virlute consurgat ad jiiditium, ad separ.itionem signaia siint illi^, prophola lesianle : Et eruni seniw-
bonoriim atqiie maloriim, qiia virliile snrrexit in iies libri litijiis, sicut Strniones tibri signali, qu:m si
generalionibus s.ecnlornni. Iloc esl in priiicipio ,

" quis dederit liomini nescieiai lilteras, et dicat Lege,
quando percussii siiperbuin, id esi, diabolom, sepa- respondeal Nescio lilleras, el gg rtirsum det alteri
rando euin a bonorum consortio angelorum. De qiio scienli Ulteras, el dicat Lege; ille vcro respoii.deat A'cm
ChrUli judicio el Micha;as proplieia sic loquilur, possuin, signanis est eiiim iiber (Isai. \\\\, H).
'i. Sicul paries loqiiar, l>a\. slii, 13. Ilispalen.^.is 0. AI., Inpidibus grandinis. .M.vR.
legit Parliiriens loqtinr. Tarraconeii. niiiior, Pariens 6. k[., principibus, qiiando. Mar.
ioqtiar. Qu;c vera leclio esi. Nos aiiteiii viliosam le- Credo eniin qiiod Redeniplor nieus vivil, Locii-i
7.
Ctionein nece.s-ario relii|iiiiniis , qiioiii:im iiiferiiis, esl Job, XIX, 2o, iiuo Ilieronvm. ad P:iiiimacliiiiin
iibi linc tesiiiiioiiiiim expllcainr, Isidorus ipse ait : aflirmal nulbimaperlins in Veleri Te^lainenlo exsiaie
Judicans vociferiibiiur, loquetiir tit parics. quia repente, ad futiiram corpuruni resurreeiiimein comprnbaii-
quasi parics corruens suos liosles est oppressurus. , dam. M.kR.
Mar. 8. .M., eUvationein, pro abbrerialionem. V.KR.
Ibid. AI ,
jiidicet, prn judex.Jil.KR. Ibid. Inlerdiini Editione Crialii occiirrit con.^û-
iii
1. Al., 5i()'si(»i, cl'eirHiii, ut disrerncret popultiiii. malio ct con!.umiilioneni, pro corts«)Hi)i(i(io el coniidii-
Mar. iiint:oncm. qna; rei.ta esl scriptiira. Akev.
i09 S. IS1[) ni IIISPALENSIS EPISCOPI son
2. Ilic Minl Tesianieiili Veleris sigiiacÎa, qua! ^ el gpiins, pniriam. nalivllaieni, viriiHes ei niraiio
Clius cl Iiacies resigiiavii, conlis nosiri ociilos illunii iics, >- coiii|ireliensiones, palmas, Ibgidla, C(iiis|iiiln-
II311S, sicut scriptiini cst : Liga teslimotiium, sigtia liones, fellis ei aceii polaiionein, moriem, sagitiam,
legem indiscipulis meis. Il.ibemus enim, ad iiitelligen- sepulcruni, inrerniim, incorriipiionemque corporis,
iluni Clirisiuiii, ducem legem, tesies proplieias, ex resurrecli ineni carnis, ascenîonein ejus in cceIiimi,
«iuibus diviiiiiatcm ejus et nomen, genlein quoque, r.^gnum atque jud ciiiiii declaravimus.
Cap. lxii. N. 'i. Comprelu-nsioties. pa!mns, flagdla, Jhiit. M., eoelis pro f(p/»m..M>R
conspulalioHes. Ila'c deeraiil iii llispalensi, et nobis Ibi>l. TdIiiiii Ih>c capiil iii inullis .Mss. non epitogns,
videbantur additiiia ; reliqiiimiis laiiien obelo iiolala sed snperdictio vocalur. Arev.
adinoiicndl lecloris ciusa. Mar.
LTBER SECUINUUS.
66 PROOEMIUM. 15 poputum tuum , el domum palris liii
,
quia concupivit
1. Qiiia Dreviarium pracedentis libri quadain cx re.x spe.iem tiiam {Psal. xliv, II). Provocat euiin
parte Doniini, el Salvaloris no^lri iialivilaleiii, pns- propliela plebem geiitium oblivisci populuin .iiiiiin
,
sionem, resurreciioneni, coeliqiie asc nsionem expli- id est, inlideliuin coetum ct domiim palrissui, Ba-
cuit, sequeiis opusculiiiii ulriusque popiili pro)ihe- byloniain scilicel quae di.iboli et domus
, , et conjux
tiam, id est, Judaeorum ac genlium denionstrabit. In est, ei Clirisio fidei conjugio copulari.
qiio opere, sancta soior, poteris ex paucis animad-
5. Ad cujiis populos Isaias clainat, dicens : Cuii-
venere , qiianta prophelarmn voces in abjeciione gregainini, el venile, et accedile simul, quia salrati estit
Judaic*» plebis el caTi^nioniarum cecinerunl, qnan-
cz genlibus; nescierunl enim ,
qui levant signum s ul-
laque in laude populi Novi Tesiamenti ininnuerunt.
pturw sua;, et roganl Deuin non snlvanlem {Jsai. xlv,
C.APUT PRIMUM.
20). Qui suiit isli .-alvali ex genlibus, iiisi qui credi-
De geniium vocalione.
ilcniiit e\ gentibus ? Quod vero dicit : Conyreganiiii
i. In principio aiilem opusculi bujus de gi'iiliiim
ct audile simul , ostendit in nnam debere geiiles
credulitale loqueudiim est, iit facilius reliqua cou- (ideni, communionemque conglnbari.
tueaiitur, dum ipsa fides Ecclesia; aniea decl.iratur.
Denique cuin pro adoraio vitulo Dominum precarc-
C. Ilein ipse : Convertiinini ail me el salvi eriiis,
C omnes fin.s terrai, quia ego Deus, el non est alius. Jn
lur.Moyscs, ul parccrel popnlo eccalorl, riS|iondit |
memetipso juraii , egredietur verbum de ore meo , et

Doniiuns : Propitius ero illis; tcrumlamen vico ego, el
wo« reverlc ur, quia mitii ciirv ibuntur onmia genun, et
liiit nomen mcum, quia imptebitur ijloria mea omnia
terra (.\um. xiv, 21).
jurabit omnis lingua in Domino. Huc jam ciinliieniiir
luisse coiiipleiuin , quaiido in omnibiis terr.c linibus

2. Proinde quia oinnes gcnles ad iiniiis Dei veri
Dei dilataiur Eccle.-ia. Qiia pioplielia eniliescaiil
culliim esseut vicandx', David proplieta leslalur,
diccns
Juda>i quidem , Deuiii sibi pecullariter derendeiiles ,
: Remiuiscentur, et convertenlur ad Dominum
universi pncs dum audiunl : Jurabit oinnis lingna in Doinino, id
lerra:, et adorabunt in conspeclu ejus
est , iion taiiuim llelinoruin jam popiilus , sed et
omnes patria; genlium, quoniam Domini est regnum,
elipse aominabilur gentium {Psa!. xx',2b!). Et rursuin:
omnis geniium mulliiudo.
l.nnlate Domino canlicum novum, quia mirabilia fecil. 7. Adbuc idem Isaias ,
posteaquaiii Clirisii , quam
-Vo/iim fcii Domiuus sulularc suum, anle conspeclum iii cariie periiilit, liumilit tein digessit, denuo laiidein
(jentium revelavit ju^litiam siiam {Psal. xcvii, Ecclesi.e geiitiuin, pro qiia lalia perlulil, i;a pricdiea-
1).
o. Quaui pluralilaiem genlium ita deilamat adnnari vil, simiilque qiiod per uiiiversum niundiim sil ip-.a
ad uniiis Dei 67 cultum In conveniendo, inquil, una.sic propbeiando aperuil dicens : Lauda, slerdis.
:
D
populos in unum, regna, ut serviaiit qua: non paris, dccanta taudem et hinni qute non pa-
et Domino (Psal.
, ,
ti, 25). In uniini ulique, id esl, in iiuuni regein, ut riebas :

QQ qnoni m jim mulii filii deseriee niagis
c|ui diversorum ritn simulacrorum regna mulla, cl quain ejus qnw liabebat rirum, dicil Doniinus : J)ilata
populi inulli dicebanlur, in unam cnnveniendo fidom, locum lenlorii tui , et peltcs tabeinacutorum luorum
unus Dei populus, unumque rcgnum voceliir. cxtende, ne parcas; longos fac ftiniculos luot, el clav"S
•l. Hiijus pnpuli coiigregMtio ex gentibus ipsa lu- 1 consolida. Ad de.rteram eiiim et tanam penelrabis,
esl
Eccle-.ia ,
cui in Psalmis voce proplielica dicitiir
et temen tutim genles licereditabit , et civilales decerias
:
Audi, fUia, et vide, et iiiclina aurem inum, et obtiviscere

iuliabitabit {Isai. Liv, I).
pROOE.'». N. I. .\|., ascensum, pro ascensionem. Eiuliescanl Jud*i quscdam iii Deum ; Eafii.'î, E.'rii-
M.VR. lieseanl Jud.ei qui duiii lieiim. sibi. Tarraconensis ,
Cap. 1. N. 1. Al., Teliqna conliiieanlur, pro r,liqua Krnbescanl JiidLci i|ui(lein , Deiiiii >ibi peiiilianter
coniueantur. .Mar. defendeiites. Jlnnc nos tcclioitein ninplcxi sumus. .\1ak.
3. Al., gregem, pro regem. Mar. 7. Al. ad hic ideiii l..iaias. Mak.
(J. Al. oinnes (f..rle omnis) lines
lerra-. Mar. Ib. Isidorus scqiiitiir Viilgatam : sed baic exliihei,
/i. Erubescaiil Jud.ci qiiidcin. UiipQtaisis legil (/«(C liabet lii.m. .Vrev.
:,
501 DE FIDE CATIIOLICA CUNTRA JUDÔS LIBEU II. 102
8. Kl ilenini : Creavi (riiclum laHornm pacem : A '"«c reddum populis labium electuiu, ul vocriil omiies
qui prope(hai. Lvii, 19). in iiomine Doiiiini, et serviant ei liumcro uiio (Sopli.
pacem ei qui lovge etl , el ci
prn Ecclesia ex El post liaec Adorabit euin vir de loco suu,

Hoc el Aposlolus exponil, iibi dic.t 111, IJ). :
circuaicisinne cl e.\ praepulio veiiieiile : Evanfjeliza- omns insidcB gentium (Sopli. ii, 11). In qn" cli.iin
qui prope (Ephes. loco vociiio genlium proplieialur ; nec jain lociim
vit paceni his qui loiiije, et paceiii liis
II, 17); el ileriim : Qucesieruiil me qui aiiie noii inler- unum, in quo c;irnalis populus Deum quo-
<]r;ilionis
rogubanl ; invenerunt qui non quwsierunt me. Dixi d.immodo videbatnr includere, sed pro uno omnem
locuni esse oralionis oslendit, duin dicii Adorabit
Ecce ego, ecce ego, ad gentem quce non invocabat no- :
fiwi mcum, erpandi miinus meas tota die ad populiim eiiin vir de loco suo.
(Isai. i.w, I). li. Micha.as quoque congregari omncs gcnles

incredutum
prBcnuiilial, iit fidei disciplinain percipiant, ita : Et
9. Ileni iilem ipse : Domus mea , domus oraiioiiis
eiil, iiiquii, in noiimino dierum moiis domus Uomini,
vncabitur cunctis populis, uil Dominus (Isai. lvi,7).
pnrparalus in verlice montium, et elevattilur siipcr
Ail ulllmiiin aiitein sic ail : Venio ut comjregem cum
colles;ct fluenl ad euin populi, et properabuni genles
omribus qenlibus, ei linguis ; ei veiiicnl , et vidcbunl
niulia!,ei dicenl : Venile, ascendaiiitts ad monlem Do-
ijloriam ineam, ponani in eis sigiinm, millam ex
eis qiii
.,.'.., el
salvaliuerint adqentes,mmare,in Africam,in

, . •
et
(f • •
n mini. ct ad doinum Dei
li '"""'''
' Jacob, et docebii nos de viii
. „.
suis, et ibimits in semiiis ejiis, quia de Sion egredietur
Libijam tenentes sagittam {Isai. lxvi, 18). Ilaec Is.ii.is.
lex,et verbumDominideJerusalem.efJQindiciibit pu-

10. Jereinias aulcm genlium compromissionein sic
usque in lou-
pulos inultos, el corripiet genlcs forles,
oslendit :
QQ Ei congrcgabunluromnes gentesin iiomi-
ginquo (Micli. iv, 1 ).
ne Doinini iii Jerusalem, et non ambulabiint post pra-
15. Novissimi dies hi suiil, in quibus Salvaloris
vitatem cordis sui [Jerem. iii, 17). Et posl pauliiliini :
resplenduit fides.Pricpaiaius auiem monssupcr vcr-

Jiiravii Dominus in verilaie, el in judicio, et benedicent
ticem nioniium Cbrisius esl, qiiia ipse csi ca|iut
eum genles, ipsuinque laudabiint (Jerem. iv, 2). Itein
aposloloruin el proplielarum. Domiis V(.ro Doniini
idem ipse de vocaiione genliiim : Doinine , inqiiit ,
erclesia Christi e>l, super eumdeni slabiliia, ad quam

fortitudo niea , ad te gentcs venient ab e.xtremis terrw,
geiiiium congregauir diversiias. Lex aiilcni de iîon
rt dicent : Vere mendacium possederiml pdtres nostri
exiil, et verbuni Dciniini de Jerusalem, sivc iit vini-
(Jerrm. xvi, 19). Ilem idein Jereniias ad popiilum Is-
rei in genles, reliciis ob incrediilitatcin Judxis, îve
raelilicuin : Audiie coccin tuba', et dixerunt : Non aii-
diemus. Propter lioc audile geiites (Jerem. vi, 17).

i;uia in eadem plelie posiius Jesiis dixil discipu'is
siiis : lte,docete omnes ijentes (Mattli. xwiii, 19).

11. Iiein in Osee : Et miserebor ejus, qui fuit sine
misericordia, et dicam iioii populo meo : Poptilus mcus li. Ilem Zacharias de Ecclesia genlium sic dicil :
es lu, et ipse dicet : Deus meus es tu; et crit, in loco < Lauila, el tetare, filia Sion : quia ecce veiiio, cl
ubi diclum est ei, Non plebs mea vos, ibi vocabunlur liabilnbo in niedio lui, ait Domiiius, el ap|ilicalmii-
filii Dei vivi ( Ose. ii, 25). Ileiii in Siplionia : Qiiia lur geiiles miiUje ad Dominum in die illo, ci erunt
Al., Iiinm, pro iiieHiii. M,vr.

S. onines Codiccs discrepabant el lib.
, c. 55 ub; i , ,
Ibid. In noiinullis MsS., ut iii Flor. 1, ct in Lii- idem ipslimnniuin aflferiiir, omncs didices ciuisl iiiler
Censi post verba , toia die ud populum increduliim , l.ibyam legeljanl , ejiii vocem in texlu reliqiiinius.
alii addiinliir, scilicel QiKVsierniii eiiim nnnc gentes,
: .M>n.
quo' non inierrofiabanl, quia ad eos propliela: iion veli>. .W., repromissioncm prn coinpromisxioiiein. .M,vi\.
iiiebani, cl invciienint ,
qnando illis Clirisluni nunlia- Ibid. Iii iioia Maiiiiia! eral repiomiss oiie, i|ii(id iii
Quid vero Jndira
rcruiii. qnod seqiiiiur : i-lebs, iiisi rcpronii.îsioneiii iniitavi ; ikiiii iil, iil piil", viiliiil .M:i-
Expandi nianus ivcus ioia ad populnm increduliiin ? die riiiiia, el id nnslri Codices mss. etliiljenl, qiii iiiagii:i
1:1 iurum de endcii repromi.'Sione iieiilium : Kl erunl cx parie cum MariaiKc exeinplarilnis ciiiseiiiiiini.
riimpcsiriu canlns ijregnin, ct vallis Aclior iii cubile
iii Ar: V.
nrmciitiirnni papnlo me:>, qni qua'sivii nic. El vos qni ,
II. AI., ailorubunl eum viri de loco sno. El, Siii
reliquistis lloniinum , nnnierabo qluilio ct omiic^ in , D /"r Oiiincni niiuhlnin locnm esse Oiuiinnis. M.vn.
cicde conueiis. Cujns ergo populi snnl isia; com ro- 12. Al., ricipiuiit, \)ni p rcipianl. ['A propliciiihuir,
missiones, iiiii gcntium, qiicc requisierunt Doniinnin? pro properulnnit. \il unibnlaliiinus pro ibiinns. Mau. ,
Dc qiiibus snpirins nit : (jnirsierunl nie , qui aiiie non Ibid. Coiripicl geiitcs forlei nsqiie in lonqiniino.
inlerroijnbanl. Et qui sniil qiii rclinqnerniil Deum , et Lociis esl Mlclie:ie IV, 5. Veriiin Isidoriis iiilcriiis,
corruent caidc , nisi Judicoruin popntns? De qun ail : cap. II). Is;ii;i' niiiiiiiie (ceiic II, 4) illa verlia addu-
Expandi inanns nicns aJ populnm incrednlnm. Conira cil Judicabii yenies et nriinet popnlos mulios, usijne
;
liiinc suiii et qna; seijunntur. Ecce scrvi niei comedent iii tonqinquuin. Quoil siinili errore facil Jnilaiiiis,
et vos csurieiis , quiu vescenle paiie verbi Dci vocalo cc Isidjriiin iniilalin, lib. cnnlia Jiiilcos; dielid enini,
i
gcntibns popn/o, Jnda-a urescit jejnnio. liem idem ipse iisque in lonjinqinm, lsai;ie verliis adjiiiicl;! esse iiiiii
aii, Doinus mea, etc. Coiireiciida li rc siinl ciiiii liiie del e', el iii .Micb.ea, iilii ea diilin adililiir, ilici iioii
cap. liiijiis liliri sed aniiiMilveileii liini lsidi)ruiii
; deliuil, usqne in longiiiquo, ii'i\ usqne in liingini;nniii,
ciiiii in liDc 0|iere sa'pe, linn in aliis ideiiliileiii ea- iil esi in oiiciiiliiis verîoiiibus, et r.dio ijrainiiiaii. ue
lcni epelere, iit iiiiii prnpterea exislimcinus, aiblilili
I i posliilabal. .M.vR.
csse illa oiiinia, de quibus alibi Isidorus aui iiberiiis, 15, A\., gentibi!S,rcliclis, elc. Mar.
aut conlraciius disserit. Arev. Ibid. Alii,ingentesJuda;isiiisteiilitale r^mancnlibus.
9. In mnre in .\fricam , Libyam. Ilispalens,. ia m AllEV.
mare, in Africam, in Lyiiam, qiue leilio (•oiiiniodinr li. AI., Iiabilabuiil, ]'r(> liabiiabo. \''.l popiilus, |iro
rrui iiam ila llcliiaiia, Gr;i;ca, el Viiloaia Ediiio b - iii pupulum. El utscias, pro el scics. Mvu.
hi-iii, l>ai, Lxvi II». Veiuni quoniaiii hoc loco a'li
,
S. rsiioni HISPALF.NSIS KPiscori
Siii
iiiilii iii populiin), ».1 lialiil.ibo iii iiiedio liii : el scies A <los iii .rlenitiin scciiniluiii (ir.linem .Mel( liisedecli
ipiia Doiniiitisexorciliiiinimisilmeadte» (Zac/i. ii.lO) jiidicabil iii nulioiiibns, iinplehit riiin:is, con(|uassa-
llcmilii : < l!ac dicil Dotiiinus exertitiitim, iisîiieiiuo bil capiin in lena miilloruiii i (l'sal. a\, 3). Et
vcniciit po;iiili, iii liabiient iii civitalibiis innltis, et lsaia.s lii die i!la eril radix Jase, qui
:
5f.1i in signum
vadanl babilaiores unus ad alleriim,dicentes: Eamiis populorum, ipsum gnilcs deprecubumur (Isai. xi, 10).
cl deprecenitir faciem Doniini, et qua.'ramus Detim Kt post alia Lcvahil signuin in ualionibus procul, el
:
cxeiciiunm, vadani eiiaiii ei ego, ei venient popiili sibiliibil ad cuin dc finibus lcrrw.
iiiulii, el geiiies ridiiisl:e ad qii:crendum Dominiim Iiem idein Isains, de Cbrislo Domiiio nostro in
5.
e\ercilmim Jcriisaiem (Zuch. vui, !20)?
iii »
genlibus rei^-naluro 72
t Il:cc diiil Doiiiiniis Detis :
lo. Ilis ergo tut lantisqiie tesiimoniis erubescant tre.ins cuelos, et extendens eor,, lirmans torr.im et
Jiidai genliiim coiivcrsarum .Tiiinlaiores, landemqiie e genninant es ea, dans n.itiim
(111 poptilo, qni e>l
coiivicti cognoscanl alqiio audiaiil in Deuleronomio super eaiii, et spirilum calcanlibiis eani, ego D<iiiii-
Doiiiiiiiim procl:iiii:iiiiein Eriiis genles ad capul, in- nus vocavi
:
le in jusiiiia.et appreliendi iiiannni luaiii,
c-edulus ttulem populiis ad caudam [Deul. xxviii, 44) et servavi le, et dedi le iii fojdus pnpu!i in liicem
CAPUT II. geiiiiiiin, iit .tpeiires oculos ca.-coriini, et educeres
Ctmclis geniibus in Christum credere jussum esl. « de contlnsione vincliim, de domo caiceris sedeiiles
1. Quia in Cliiislo Filio Dei

in lenebris. Kgo Doininus, hoc cst noincn meuni »
credere cunctis gcn-
libiis juisiimesl, J;icob iii benedictioiiibus palriar-
(Jsai. XLii, 5 se(/.). lloc jam cotituemur esse com-
(baruin divit plcliini per Clirislnm, qni luv fnctus est canie
: I\'on
7J deficiet princeps ex Juda , nec iii
du.Trie [cmoribus ejus, donec veniat qui miltcndus etl, ignorantiae geiiiiutii posilaruin.
6. De quibus et alibi ip^c dixit El ducam ca;cos
el ipse erit exspecttttio gentium (Cen. xux , 10). Et
:
D.ivid cx persona ejusdeni Cbristi in viam quam nesciunl, ei in semilis quas ignoravcrunl,
in Psalmis : c Do-
iiiinus (lixil ad ine, Filius meus es lu, ego liodie ge-
ambtilure cos faciam, ponam lenebras coram eis iu lu-
imi cem, ut impleretiir (|iiol per euiiidem proplieiain

tî ; pele a nie, cl dabo libi gcnies litirediiaiem
tiiam, et posse^sionem ln:iin lenninos terrse
fiieiat diclum : Genlium populus, qui sedebal in tene-
> [Psal.
Et ileruin
biis, vidii lucem magnam, linbilanlibut in regione um-
II, 7). : Constilues me in caput gentium, po-
brce morlis lux vrta Cit eis [Isai. ix, 2). Iteni de
pulus, quem non cognovi, servivit mihi, obauditu auris gcii-
obnudiiit mihi. lium vocalione ad Ciirislumsic ait : i Altendilead

•2- Similiier ct alibi dc eodein Psalmograplius
me populus ineus, et ir.bus mea meaudiie, (piia lex
""^ '''"^'' ciiim nienm in liice populoruiii

ideiii sic dicil : .inle solem permanel nomen ejus, el r^ •*' J'"!
aiile lunam sedesejus. el bencdicenlvr in co omnes reqiiiestet, prope cst jusius meus, egressus est Sal-
tri-
i'us lernv, omncs genlcs scrvienl ei (Psal. lxxi, 17, 18).
valormeus (tsai. u, 4).
De ctijus domiiiaiinne eliain siiperiu^ (Vcrs. 8) sic 7. Et post li.TC : I Gaiidele ei buKbile siniul
liierat praliiceliis Et dominabilur a mari vsque ad
: deserta Jerusalem, quia consolatus esl Doiniiius pn-
mare, et a flumine usque ad lernnaos orbis lerrw. puluiti siium , redemii Jerusal ni, paravit Doiiiintis
o. Qtiod testimoniu:n nec Sa'omoni congruii, biacbium sanctiim siiiim in oculis omniiim geiiliuin,
ncc David. iNdluni est enim qiiibtis lermiiiis regiium et viderunt omnes lines lerr;e salulare Dei noslri ,
cdnchisum exslitil Salomonis. Sed boc in Cbristo (Isai. Lii, 9). Ad li.ic per prredicluiii Isaiam vox
videmus fdiisecompletuiii, Ciijusab ortu solisusque divina Cbristiim in carne jiidicem geniiiim ita an-
aJ occ:iSuin maiiniim est nonten (jiis in gedlibns. niiiitiat : « Eccc , inqnit , serviis nieii- , siisci|iiaiii
Ilic el a lluniine doniinandi siinipsit exonliuni, nbi eiiin, eleclus ineiis, complacuit sibi in illi» .•iiiiica
Iiaptizatiis est a Jdanne, ct pervenil per fidem inea, dedi spiritniii nieiim siiper euin, judicium gen-
in
gcnlibus usqiie ad terniinos tcrr.i tibtis proferel. non clamabit, neque accipiel perso-
'. llem iii eisdein Psalmis de ejus iClerna nalivj- nam, nec aiidietnr foris vox ejiis, calamuni qiiassa-
laie et poiestate in gentibiis, Doniinus loquiiiir tuni noii conleret, et liniim fumigans non exslingiiel.
:
D
< Anlo luciferuiii, iitqiiil , gciiui te; tii es .'acer- In verilale ediicel judicium, iion cst Iristis, nec lur-
IS. Erubescanl, etc. Cnd. Palalii'. 278 sic liabet : cx cap. v, 2(5, (lesuinpla siini. Isiduriis meinori%
Enibescaiit Judiri; wmulamiir cadem quce vicli cogno- bipsii, ft loci similitudiiie priora eraot deceplus, (|u;e
scant aiqiie nudiaiil, in Deuleronomw Doniino procla- (|u:isi posleriiira el coiise(piiiili:i citavii. Tariacoii.,
maale : Eiilis genlcs, etc. AnEV. pro dbilubil, legit sibilabunl, sed ciiiriiple, iil alii
Cap. II. N. I. Obaudilu uuris obaudivil mihi Codices declaranl, VulgaUTe iii liac parle et Edilioni
lisalm. xvii, .45. i|is|ial., in auditu nuris nbedivit m:- Sepiuagiiita cnnseiilieiites. Mar.
lii. iit csl iii P.-allerio C;illiio. iNiis leclinnein qu:c 5. Al., calcaniiiim, pro calcnnlibus. El, hocenni
• cxiusis, pr.i tnliinus (piiiiiiim erat iii psalle-
r:it iii
conluemur. Mah.
riii HisDaiiieo, qiio Irequeiis Isidorus loto lioc opere Ibid. Flor. 1, »1 carcere iqiioranlia', pro in carnc
uiiiur. .Mar. i^liiorantia', q<iod esl in Ediliniie (irialii. Scd niagis
2. Al., sanctificabunl euin. pro servienl ei. MvR. jilacet in carcere. AsEV.
4. Et post alia
Levabit signuin iii natiouibu.'! pro-
: 6. educam, pro et dueam. .Mae.
Al.,
cul, ctsibilabil. Verba, qiix praicesseranl, iiiininnK, Ibid. Al., ambulat, pro icdcbcl. Et c.tin'(, vcl exiil,
I» die illa crit rndis Jesse, clc, lcguntur Isai m, 10. pro cxict. MvR.
ty^x conscquunlur, letabit signuin in nnliouibus,c[c., 7. .\1., adliuc, pr.i ad liivc .Maii.
;,
"
505 DK FIUV: CArilOl.lCA CONTRA JUD^COS I.IBKR II. SOft
buleiitiis, donec ponat iii teria jiiilieimn, ct leg»;ni A nni per Jcreniiiuii ilicit: Coivertiniiiii, fdii wvsrtenieK
(hni. xli!, iliiil Dominus, quia cgo vir vesler, il assiimam ros,
eju« insH'ae exspcclabimt i i ).
8. ServHS qnippc, seil ex suscepiinne homin s, ur.utn de civilale, et duos dc coijnnt o»e, ct dabo vobii
Clirislus, qui (iiinnlam piins ml Jui!;ros vcniens non pasiores jiixta cor nieum, et pasiciil ik.s scieiUia et
esl rece|iiiis, judiciiiin in geniibiis priitii'it : qiiale doctriiia (ierein. iii, 14). Siipcrbis naiiiqiie dixerat
jiidiciuni, nisi ul ex fide jnsiilicarenliirV 73 Ejiis per Isaiain: ISutriel lionio vaccain uiiain ct duas ovcs
vox iion iiudieliir foris, liiic e^l, in liirresibus, etJn- (|ueni liDinineiii Deiis nuiic senieiipsiini csse oslci.dil,
dieis cxira Dei Ecclesiam posilis. Iteiii de ipso in qni assuinel diios de C(igiialionc,et iinuiii de civiiale.
Isaia : i Ecce inlelligel serviis ineiis , exaltabitnr, el (|iii;i iiiinoresl niiinerus creilintiiim cx circniiicisione,
clevabilur, et siibliniis erit vakle, sicut obsliipiieriint qiiam cx pr;(!piilio.
siiper te multi, sic iiigloriosns erit inler virns aspe- 3. Ilaiic aulein civilatem Jnd eam dieii.sive Jerii-
cliis ejus, et foriiia ejus iiilcr filios boininum, isle salem ; ci gnalioncm vero geiiles; pasloies autem
asperget gentes multas , siiper ipsiini conlinebuut aposliiliis, vel Ecclesi» doctores, Cliristi graliain
rcges os smini, qiii;i i|uibiis iioii est iiarraluin de eo, prxdic.iiiies. Sic el alii) loco ideni ipse Jereniias Jii-
videriinl, et qui noii audierunl, conlcmplati snnl »
dsros servirc Clirisio proclainal: El er.t in dic Hlu, nit
{hni. Lii, 15). B Dominus exercitunm, conlerani jiiijum meum de collo
9, ilein qui supra de eo : Ecce leslem populis d.iii disrumpam, ctiioii doininabuulur eis
luo, et vinculaejns
eum,ducem uc prcecepiorem genlibus, ecce rjenteinquain (imiiHiis uliem, sed seriient Dnmino Deo suo, et Daiid
ncsciebas vocubis, el genlcs, ijiia; iion coijnoierwit le, rcijimo, quem De qnii
suscilabU eis {Jerein. \ji\, X).
ad te cuirent, propter Doininum Dcuiii luHni, et Sanc- Jeiemas; i Ecce dies ven eni, dicit Doininiis, et
luin hrael, quin glurificavit te {hai. lv, i). Qii:e |iii>- s isciiabo David germen jiislnm, et regniibil iev,cl
pliclia oinnis de vocalioiie gciiliuiii iiiaiiiles<a esl, sapienserit, el faciel JMilicium etjuslitiim -.iipor ler-
qiii;i iii Clirislo essent creillliira'. n.iii. Iii (liebiis illis salv;ibitiir Joda, el Israel liabil;i-
lU. El llabacuc ita ini|uit: Dominus loqnilur: liil coiirnlcnler, et linc est nniiicn ipinil vncabuiit eniii
Scribe visum aperle, el explann euin siipcr lubulas, ut Diiininiis iu~liis iiosier » {.lerem. x\ni, S).
fercurrat quilegerit eum, quia odliuc visus procul appa- 4. Ciijus orlum propler nlramiiue gciilein v.ix pa-
êbltin fincin, et non mentietur ; si morum (cccr.t, ex- iris per Psalmislaiii ila aniiiiiiliat: I Commemorabo
specta illum, quia vciiicns veniet, et non tnrdabil. De siipeibi.i; et B;iliyli)iiis scicnliiiiii iiie. Rci e I':il:estina .
iiicrcdidis aiileni Jinljeis ila se-|iiiiiir : Ecci^ qui iiicre- ct Tynis cinii yEibiopij, Islc n;iliis esl ibi. Ad Sion
dulus esl, non cril recla iinima ejus in semctipso {lln- aiilein dicelur: Vir el vir iriliis esl in ca, el ipse fiin-
bac. II, 2, i). C davit eain Exccl<us. Doiiiiniis iiarr;ili t scriliens po-
H. Siquldem et per Agg;Bum de Cbrisio iii genii- piilos. Iste iialus est ibi. i Ii» llibvlone, P.ilsesiina,
bus rcgnaluro sic cecinit idem Doiiiiiius, diceiis : Spi- Tyro,/'Etliii)pi;i geiiies significniitiir. 75 '" ^'"" ^'''''"
rilus mcus crit in medio Vfslrum, nolile iunere, qnia llebr;fioriiin popnlns, qnia pi o iurariiinqnc saliite
hccc dicit Doiniiius : .\dliuc iiwdicum, el ego cominovebo gcniiiiin iialus esl Cliristns.
cocluin et terram, el niare, et aridum, et movebo omnes 5. Iiem Ezecliiel Chiistnm snb persr.na David sii-
genles, el reniel deiideratus cuuciis genli'us (.igga;. < Rex,
ii, per iilramquegenlem sic preilical re,i;naiiiriii.i :
t>). Qiiod si de Anlicliristo iiaiie pioplieliam inlldelis iiiquit, iiiiiis erit oniiiibiis iinperans. et non eninl iil-
inlelligat, meiidaciiini est procul diibio. Illuin ciiim tra du;c gentes, nec dividenliir ampliiis in ibin reg la,
iion geiitts desideranl, sed soli Judaii exspettaiil. iiec polliientur iillra in diis sirs, ci ab iminilioiiibiis,
el in cunctis iiii>|nilalibus siiis, et salvos cos faciam
c\ruT III.
de uiiiversis sedibiis suis, in iiuibiis pcecavernnt ;
Juda:i el qentes ad Clirisium vocantur.

et munibibii eos, et eriint niilii pnpniis, cl cgo ero cis
i. ynia iilcniue popiilus Jud;ei)rum et genliiiin snb Deus, et scrvus meus David rex siiper eos, et pastor
Clirisli74 ''cginiiiie v.liciniis proplielaruin vocantur, uiiiis critomnibns eoriim {Ezecli. xxxvii, 22).
Isaias dicit: El erit in die illa, nulriet homo vaccam c. Qiiia Cliris'ns lex Jndeorum esl, Isi as indic;it
boum, el duas oves, et pra: uberlale Inclis comedet bu dicens : Dicile fHice Sion : Ecce rcx tiins venil lihi jus-
tgrum (Isai. vii, 21). Vacca boiim plebs est Jiid;e;e tiis, et salvaus, panper, sedcns super aiinum inflomi-
veniens deseniine pairiarcliariim. Oves diia; Ecclesi;i iiim. Daiiiel autem proplieta pi.leslaiem (ilirisli, non
veniensdegentibus, etidcirco diiae oves, et iina vacca, soliim super geiites, sed eli;i'ii siiper Jiid;Bi)S a Paire
quia aiiclior est cx geiilibiis Ecclesise numerus, qnam daiain, scribens, sic ait: i Aspiciebam in visior.i»
cx Judxis. iinelis, el eccc ciiin niiUibiis (fleli, qnasi Filiiis boini-

2. Ilomo aulem, ipii niilriet eas, ipsc est Clirisiiis nis veniebal, et usqne ad aiitiqiinin (licrnm pervciiil,
10. AI., labuiis, pro labulas. El fme, pio finem. Difi.Excusi, sHper/jiic Babylonis scientibus me. Jam-
iMah. con., suptrbia; Babylonis scienlibus me. Nos llispa-
et
1 1. A/., veslri, pro veslrum. Et moncbo, pro comnio- leiisis leclionem secuii tuinus, quoiiiain erai iiiliic-
vcbo. SIar. ronynii ver-ii>iie, iiisi qiiod pro coinmemorabo legilur
C,u>. !ii. N. I. Al., Judira, pro Judwii. Mar, coinmcmorabor. Mar.
.").
Al., In lerra, pro tuper terram. Mar. (i. Al., in viiu, pro i» tisio le. Mar.
i. Comnicmoralio supcrbia' , el Ilubijioais scicnHum
507 S. l?inOUI mSPALKNblS KlMSCOrl 508
tl iii c>iiis|ii^ctii i'jiis oliinleruiil ciiin (Daii. \\i, 15j. A CArUT !V.
^'''- ôailiciu- ,jen!'utin ad ftdtui unte lltbrtcos.
7. Naiii pnsioa nuaiii dixil assuni|.luin ouui iii coe-
luii), et |icrducluiH iisi|ue ad P:itreui, adjecil; £/ d«(« 1. Jam el i|uia prius geules ciedere pntcranl in
est ei potestas, etlwnor,el regiittm,et omnes popuU^tri- Clirisliuu, ct poslea Jiid;ei, David prnplieia osleiidil
bus el rmqiiic ijisi servient. Qiia; tribus, nisi llel>ra'o- viilins enim qiiod ad Judaam redimendam veiiisset
ruin popiilus? Qiis; lingiia', nisi gcnliuni nniones? Dnmiims, sed anle gentililas ciederet, et poslmodum
Anios quui]iie proplieta ad Cliristi regnum Jud.<'0S a Jiidaea sci|uereliir, dicit : /Etliiopia prwvcniet tnanui
I)eo sic provncat diceiis : « Prspara le in ocoursiim eûs Deo (Psal. lxvii, 52), id est, priusquam Juduca
Domiiii Dei liil, Israel, qiiia ecce ego lirinaiis toni- cred .l,salvaiidaiu sc nffe 177 omiiipoteuli Deo pcc-
truum. elcreansspirilum, elaiinunlians iii hominibiis ';alis nigia geniilitas. Sicut el Isaias ait : Donsc pleni-
Ciirisuim siiuni » (Amos. iv, 12). ludo tjentium introeal, el sic onmis Israel salvus fial;
8. Sic el Isaias : Dnnnts Jacob, venile,et wnbule-

et iii Demeronomio Erilis genles ad capul, inciedu-
:
liis auleni populus udcaudum [Deul. xxvili, 4i),qiiasi

tnus in liimine Domini {Isai. ii, .'>). De quo David .tIi :
Inluiine luo videbimus Inmen {Psal. xxxv, 10). Iii-

in noviisimo cunveisurus.
ter liaec el Michaâs proplieta, dum locum originis CAPUT V.

Chrisli declararel, ila cuiii super Israel di.minatunim Q„,a ;„ /;„j ^„„rf| j„ Chrislum crediluii siinl Judni.
siibjunxil : El lu, iiiqiiil, Belhleliem donius Ephrula,
1. Transeiiniibus qiiide n i«tis carnalib.is .linhcis,
non es miniina in mitHbus Jitda, ex te milti prodiet Do-
pnslea in iiovissiinis lempnribus 0111 eoruiii iii Clirislo
minaior in Israel (Miclt. v, 2).
ciediiuri sunl, Osee prnpbeia testauic : Qiioniam
76 !1. Qimlocn osteiidit Cbrislum dominnm cs e ,„„„;, j,^,„„,„ /;,;,• „.„g
,i;,^^,, ,^,.gî ^^^^ ^ ^;,,^
Jiida.'orum, cjiisque rcgimine eumdein pnpuluin suli-
principe, sine sacrificio, sine altari, sitte tncerdotio,
jugandum, iibi ei poiesiaicin ejus per uuiversuin
sine manifesialionibiis (Use. iii, i, 5). Uiiqiie qiieiii-
mundum ita prxnunliavit: i Stabii, inqitit, et vide-
almndiim iiunc esse videntiir; deinde scqiirnlci
jiil. et pasccl gregein siium in virlute Domiiii, el in
ailjiMixit : Et poslea revertenittr filii Isrnel, clinqîrent
lionore iiomin s Dei siii erunl, qunni .m nunc niagni- Dominum Deuin situiu, et David regem suuin, el slu-
<icalur usiiiie ad lerminos terr.t, etcrit iate pax. »
pescent in Domino, et in bonis suis, in novissimis diebus.
10. Ciijiis adventuni Judicis praedicanduni Isaia;
Qunc oninis prnplielia
2. prociil diibio de Clirislo
sic Doniiiius loi|uitur: < Super inontem cxcelsiim David nnmine
Cit ,
qiii in significatiir. De ciijiis
ascende lu, qui evangelizas Sion, exalia in fortiiudine seminc secundum carnem est geniiiis, de quo Jere-
vocem luam, qui evangebzas Jerusalem; dic civitati-
q „,;^^ j|,,jj .
^,.,^ ^;^^ veniunt, dicil Dominus
luis Judx- : Noli lirnere. Ecce Dciis vester. Ecce Do- suscilabo David gcrmen juslum, et reynalit rei, ct
minus Deus in fortitudine veniet, el bracbium cjiis
sapicns eril, el faciel judic.uin et juslitiam in lerra.
domiiiabitiir. Ecce luerces ejiis cnm eo, et opus illiiis In diebus illis salvnbitur Juda, et Israel habilabit con-
coram eo, sicut paslor gregem snum pascil, in lna- fidenler, el lioc est nomen quod vocabunt eum, Do-
cliiosiio cohgregaliit agnns » (Isai. xl, 9). nii'ius jiisius noslcr (Jerein. x\lii, Ei).
11. Zacliarias autem proplieta de Cbristi regno iu 3. Miilai bias qiioqiie ante finem muudi Eliam sic
Jiidicis cl gcniibus ila proclamat: Exsiilta salis, lilia dicit esse niiiieiidiim ad conversionem Juil.Torum ;
Sion, jiibila, lilia Jerusalem, ecce rex tiius veniet libi, < Ecce ego iiiiltam vnbis Eliain pro)ihelam, aiileqii.im
juslus et salvator, ipse paiiper el ascendens super venial dies Domiiii magnus, el bnrribilis, ei con-
asiniim et super pulliim asince, et poiesias ejus a verlet cor palriim ad filins, et cnr filiornm ad patrcs
mari usqiiead maie, eta (luinine usqiiead fines teira; ennim i (Maiach. iv, '>). Anle advenlum eniin judicii
(Zach. u, 9). QiiiB propbetia quonindo fuisset com- miilct Dominiis Eliani ad converteuduui cor (iliorum,
pleia iii Ciiristo, Evangelia ipsa testantur. a I cor patriarcharuin el propbetarum, 78 "' credat
7. Iii lextii Grialii cral Domini Dei tu Israel. Qiiae D ("ap. IV. N. I.SicKl el Isaiiisaii : Donrc plenilu lo,ctr.
scipiuiiiur a Viilgala mulliiiu disi rcpant. .\ri;v. llla equidem verlia. Dowc pleiuludoiienlium 'nlrocai,
8. scrv.il Mnriana, iii Iraei. |iri) Edi'. Viilg., P;iiili siiiil al Itnin. XI, 2.ji, i|ii.h seiileiili;i ciiiii Isai,
rap. 6, iii liililiis Gulliiiis, i|ii:i' in 'roleiaiio icim|iIu Lix, 20. iis verliis ciiiiiiiiialur : vcnie! rx Sioii,eW.,
servaniur, ita leî locum Micli;)'», iili ab Isiilnro le- Isidnrus Is ii' vcrba iii faiili ci>n) iiiit;ivil. Mau.
i;iliir cap. 11 libri conlra Jiid;ens, et simili fere
i
nnvissinio cunversiiriis. Id est, conver-
Ibid. Qiinii iii
iniido a jiiliaiiO Tulelaiio, lili. cnnira Jiideos, scili- i ((^«dHs Isidnrus enim siio innre ariivis iililurprn pas-
cet ciiin iiilerrngalinne. C;eleriiin ciiin iiegitione, ui j.i\i5, ipia de causa llisp;ileiisis lcciinnrin repudiavi-
lioc loi olsidoriis. Iegiiiitfli:iiii HieKinyiiiiis, Cyprianus niiis, ipii qunsi in novissinio coniersus, la-
liabel>:il,
clOrigeiies. Alii (oiitoiidiinl locum Micliaeaiaflirmalive .5, exlreino,

nielsi ciiiiiiiiniliiir videb;ilur. Uiirsiis c:io.
issc legi'iiduin. ABr;v. iihi Exciisi el llisp:ilensis legebaul, i/i novissiniis con-
10. Dic liintatilius Judiv: Xolitimere, Exciisi et T;ir- 1'frsiirHs ; iios ex T.irracnneii. di.ximus, in novissimis
racoii ,noli!e tiinerc, qii.c leciio inniiuodinr eral. iiisi convcrtcndiis ; el p:uilo pnsl, iihi iiilem Codices lege-
iiido esset pia;|>osteiiis. Iii vulgalaeuim legiiur, I>;ii. hnd conv-r iiu snni, ex enilein Tarracoiieiisi, ciii po-
XL, 9: Nuli liniere, dic ciiilalibus Juda:. liaqiie iiolili- tissiniiim liilebamiis, coin\'rsi fuenni posiiimu?. Quani
mere ad proplieiam referri dehel, unn ad civiiales. varielatem noluimus leclnrem ignoiaie. Mar.
I!. .\\., I ttnndo fiiissclin Christo implda, Evangc- Cai'. V. N. 2. AI., vcnicnt, pro venunt. Mar.
lislu tislulur. Mxii.
509 DE FIDK C.\T1I0I,ICA CONTP.V .lUD EOS LIBER II. 510
posleritas eonim in Doiniiio Jesu Cliristo, qiieni illi A tlnn S'i|ier vos aTi:im muinlnm, el mund.ibiiiiiiii ab
proplietantes exspci taveriinl oniniliiis inqiiinamcni.is vesiris ct ab universis iilolis
i. Nam si baclenus Judaei reete creilunt, (|Ui(l esl, vestris miindabo vos, ct dabo vobis cor noviim, el
in quo per Eliaiii converli eos in novissimo propheta S|iiriiiim iioviim ponani in inedio veslri, el auferam
leslalur? Nnnc enini inente csecali sunl, nec poss'inl cor l.i|iideiiin de ciirne vesira, el dabo vobis Cir
inlelligere Salvntorem, qui aiiiliiint , nisi in fiiio canMMiiii, el spiritiiin iiicum p.iiiam in nied io veslri,
niiinili, ilum riiirit tonsiimmalio saeculi ;

pi<iiiiinlial el rniiam m iii pia^ce|iiis nifis aiiiliiilelis, et jiidicia
eniin lioc Duminus per Isaiain pniplielain dicens : ine.i cii-tmliaiis, et iipereiiiini. <-t liabiialiilis in lerra
I Audite audienles, ct nolite intelligere; el videte qiiam dedi palribus ve-lris, el eriiis inilii iii popnlum,
visioiiem, el nolite cognnscere ; excaeca cor pojiuli et ego ero vobis in Deuin, et snlvibo »0-^ ev iiniversis
liujiis, el aiires ejus aggrava, el oculos ejus claiide, inqiiiiiamentis vestris i {['.zeih. xxxvi, 2i).
iie rorle videant ociilis snis, el auribus siiis audiani, 8.Hice-i eniin p6pulus in novissimiscoiivcrlcndiis,
et cordc siio iplelligant, et converlanliir, el sanem qiieni Jnciili I

airiiirclia siib figura Cimjaniin lupuin
illos I (Isai. VI, 9). iiiaiie ciiiiiideniein pra^dam, el vespiê spolia divi-
5. El dixit propliela : « Usqiiequo, Doinine? > et deniem prnplietal {Gen. xlix, 27). Uiiqiie quia ini-
dixii Dominus: f Donec desolentur civitaies absqiie H lio niniidi idem pnpulus quasi in inane legcm accepit.
babitatore, et doiiins sine linmine, tcrra reliiiqnetiir in vespere aiitem niiindi, duin fiierit creditiirus,
(leserla, et longe faciet DoiiiiMiis lioinines; liiiic cnn- dividet intiT Novum Tesiamentum et Velns Nam
verieiur, elerit in oslensione, sicul tireirnitbis, ct de liis (|naB ad Israel in fntiirnm prnmitiiinior, ad
sicut qucrcus, qux expandit ramos suos, semin sau- eamilem parlem dicitur, qu« creditura «st in Cbrislo
cliiin erit, qiiod sleleiit in ea. i Ecce apiiarel cos qiiandi) iii novissiniis lemporibiis conveisi fiierint,
niinc a luniiue fidei et veriiatis csse alienos; aiidiunl qiiale est illud apnd eumdem ee : Et erit in loco
enim Cliri^lum, el noii intilligiint ; videiil, el non uhi dicilur ei : Nun populus nieus, dicelur ei FiHi Oei
agnoscnnt. viveniis, et coiiijreyabuniur lilii Juda, e: filii hraei
6. Sed quandiu iia eriini? Qnousque subvertauiur pariier, poneni sibiinet caput unum {Ose. i, 10).
iirbes, et terra pene ri;di'al in dcsertiini ; luiic emm 9. lloc iii novissiuiis erit teiiiporibus ,
qii.indn,
conversi videhunl, creditiiri in Clirislo, aique iiitel- Elia pranlicnle, coiivcrtetiir Jiida :id Cliristtini, ut
ligenies sanabunliir, el cogno'cent ( niiiia. Jiixia qnnd sit miiim cuni Isrnel spiritii:ililer, boc cst, cuin po-
el Jeremias eis dicil : In novisiimo dieritm coynosceiis pulogentium, jaiii Denni ex fide Ni.lenliuni, poiicntes
ea {lerem. xxx, 24). De liac noTissima creduliiate sibiniet*caput uiiuin, quod esl Clirislus, asceiiden-
Jndxorum ei Snplionias sic dicil : « Iii lcmpore illo

C lesqne de lerra, 5- hoc est "j a carnali tcrrenaque
salvabo claudicantem, et eain (|ii;e (ijecta fiienit coii-
jjm mi proiiiissa coelesiia.
gregahii ; et ponam ens in laudem, et in nomeii in CAPUT VI.
(iinni terra confiisinnis eoruni , in leinpi re i!lo qiio PLiiriiiii cx Judasjruni populo non erani creilituri.
adducam vos, et in lenipore, qno congregaho vos. 1. Sed qiiia plurimi ex Judscorum pnpiilo nnn
Dabo enim vos iii nnmen et in laiidem in omnibiis essoiit crcdiluri in Cbrisliiin, Mny-es legislalor eam-
populis lerrx, cuin convertero ciiptivitalem vestrain dcm cornm iuciediilitalein aiile |iraMiuiiliavil : Et
coram oculis vestris, dicit D nninus i {Sopli. iii, 19). erii viia lua peiidens ante oculos luos, et liinebis liic ac
{Deui. xxvin, (jti). Unde

79 7. Claiidicaiitem plebem Jiid.-eam dixit, qua; noiie, et non credes viKe Iiicb
.nuiic a semitis lidei cluudicat, siciit psalinns lcstatiir et Is;iias : Doinine, quis credidit auditui nosiro? et
dicens Ctaudicavci unt a semilis siiis rsal. xvii, bracliiuin Domiiii ciii le.elniuin esl? b.t vidimus eum,
: {
4C) ; el Iianc se salvaliiriiiii iii novissimo Deiis pro- el non erut aspcclus {Isai. Liii, 1). IJuihus verbis iii-
nuntiut, duin dicil : Salvabo claudicantem. El pir crcdiililalcn Jiidaorum designat, i|iii Chiistiim vi-
Ezccliielem : Posl dies, injuit, n.nllos visiiuberis, ei deiites iion recepcruiii, qiieiii ipiia nec credeie, iiec
in novisiiino annorum venieslEzech. xxxviii, 8); et cngnnstere poineriiiit, illico excidiiim Iiabitiiri.
paulo superiiis qnia I aptizandi sunl : < Tollain, iii- I> 2. Sic Jeremias pnedixil: i Asccndiie innros ejus,
quil, vns de gintib.is, et congregaho vos de iiniversis el dissipate, auferte pmpagiiies ejiis, qiiia iion snnl
terris, etadducaiii vns iii teiram vcslram, et eiriin- Duiniiii. Praevaricalione pr;evaricata est in me dniiius
4. AI., Quod pcr Eliam converli eosin novis. Mar. saiinbuniur. Mar.
Ibid. .iures ejiis aggrava, ei ocnlos cjus cliiiide, Iii Ibid. Iii lexlii Grialii, meiiJose, crudeliiate, pro
Tarracon. di'esl relativinn eius, in Excusis illiid ejus crediUitate. Arev.
claude iinii ponitiir, qua> forte vera Isidor. leclio cst, 7. Al., iiieum ponain, pio nuvum ponam. Et novum,
nam in Juliano, coiiir. Jinlxos ea diio verba eiiain
i pro cariieum. Mar.
desideranlur. Nos llispalensis leclioneiii |ir;etuliiiiiis, 8. AI., finem nu.em, pro vespnre aiilein. El fnturi.i,
quoniam erat in Vulgnta porro locus est Isaijc vi, lU. ;
pro [uiiiruin. Mar.
Mar. !l. AI., ponenl anlem, pro ponenles. Mar.
Ibid Al., converiantur adme, el. Mah. Cap. VI. N. 1. Al., iioii criil ei (ispeclHS. Mar.
Ibid. Iii Edilinne Crialii nota est (/'(«(i pro inûo. Ibid- Alii, excidium habiluros sic Jcremins prce-
Fortasse Mariana voliiii quid esi quod. AiiEv. dixt. Akev.
Al., dissolvanlur pro desolenlnr. M\r.
."). 2. Al., iion est Domini. Mar.
U. .VI., tandiu, pro quandiu. El salvabuniur pro
511 S. ISIDUIU HlSPALt.NSIS KPISCOPI 513
Juda, ait Doiiiiims, iiogavcriint nie ei dixcruiit ; Noii A < Qiioesienmi ine, qiii anlea iion inlerrogabaiil , iii-
esi ipse > (Jerem. v, 10). lloc nnnc iisque Jiidxi pro venerunt ine, qiii noii iiKpiisicrnnl me ; dixi : Ecctj
Clirislo di(uiit : ISott esl ipsc, exspeclantes aliiim, ego, ecce cgo, ad geiiiem, qua; noii invocabal noineii
qni est .îiliilu istiis. Unde fl Doininus : F.go, inqiiit, ineiiin, expandi inaiuis nieas lola die ad populum
veni iti noniitie Palris ntei, et non recepistis me, ulius incridnlum i {Isai. l\\, 1,2). Qiioes eruni enim nunc
veitiel in notiiine stto, el rccipielis eiiin {Joan. v, 43). gentes qnsB anie noii iiiicrrngabant, qiiia ad eos pro-
5. Iiem apud euindeni Jeiciniam : Ecce sernio Do- pheix iion veuiebani, cl iiivencrunt, quando illis
niiiti faclus est eis in opprohriuin, et non suscijiitnl Clirisliim nunliaveriiiit.
illuri {Jeiem. vi, 10). Adliuc qiiidcm quia, gentdms 8. Quid vcro Jiiikea picbs, nisi qiiod seqiiitiir/
obediciitdins Cliri^to, Jiida-i eum non esseni recepiiiri, Exptindi iiiaiius ineas lolu riie ari populum increriulum.
in Psaliiiis oslenditnr. Nam cniii per propheiam Et iteruin de eadeiii repromissione genlium: < Et
dicerel idein Cliristus : Conslilues me in lapttt erunt canipestria in caulas greguin, et vallis Aclmr
gcittium, et, populus, quem non coynovi, servivil mili', in cubilearnientoruni populo ineo, qui re.iuisienint
eontinno siibjiinxil incrednlilalem Judaicani, diceiis :
nie, 82 e' vos, qni reliquislis Deum, nuinerabi)
Fitii n.enlili alieni suntmihi, jilii aiiciti inveteraverunl, vos gladio, ct omncs in csede corrueiis {Isui. lxv.
et clauriicaventnt a semilis suis I'sal. xvii, 41). '0 "''?•
{ Qiii B
Siint alieni, nisi Jiid;ei? qni rei ie alieiii iiuncupaiitur, 9. Ciijus ergo popuii suiit istae reproniissinnes,
pro co quiid ii) perlidia perinanentes, ab aiteiiuc nisi geiiliiiiii , qui requisieruiit Deuin? de qnibiis
vilx preiniis abdiiati siint, qnai nobis secniidnin snperius ail : Quasierunl we, qui aiite non interroijn-
fidem a Dei Filio proiniiiuntur. baiti. Et qiii suiit qui reliquerunt Deum, ei corriie-
•}. II.TC qiioqne iii Chrislo Judxoruni prava incre- nint iii c;i'de, nisi Judx'orum populiis ? de quo jam
dnlitas cti;iin per Isaiain pst annotata , dicenle Do- ait : Expanrii iikiiius iiieas ari populum increduluin.
Conlra liunc qu*
niino illis : < Au.lile aiidieiiles, gj ei nolile iiilcl- suiit el stqiiiiiiiur : Ecce scrvi niei
ligcrc; el videie visioneni et nolile eognnscerc; comerient, et vos esuriclis, qnia, vcscenie pane verlii
,
excseea cor populi liiijiis, el aures ejus aggrava, ei Dei vocato ex genliLus popul.i, Judaia arescii je-
ocnlos fjns clandc, jun;i.
ne forle videant ocnlis sni-, et
auribiis snis andiaiil, et corde sui) inlclliganl, et CAPLT VII.
converlanlnr, et saiiein illns » {Isai. vi, 9). Et alio Ob incrcriuUlalein Jiiriieorum Cliiislus ad geiiies
loco cral Iransilurus.

: To:a die expamli iitanus mers ari popuhim iion
crerienlein, et contrariicenlem, qui ambidanl vias non 1. El quia ob incredulitatein Judoeoruin Chrisuis
bonas {hui. lxv, 2). Q Jud;eam desereret, lr;insirclque ad geiitcs, Jereinias
5. Qnilius Jercinias : < Audi luEC, popule suille el propheta prjcdixerat, dieeiis ; < Tibi peccaviinus,
sinc corde, oouli siint illis, et noii vident, aiires siint exspectaiio hraei, Salvator eju<. Quaresicui colonns
illis, ei iion audiiini ; aiil ine non liinebi is, dicil futurus es in lerra, ei quasi viator decliiians ad ma-
Dcniinus, ant a f;icie niea non formidabilis ? qiii iiendum ? quare futurus es quasi vir vagus et qui
ccnslitni leniiiiiiini inaiis arenain, iinperiiini a^tcr- iion poiest salvari i (Jerem. xiv, 8)? Quid euim
iiuni, ct non Iraiisgredielur illiid, et turbaliliir, cl iii hac seiiteiitia inlelligiiur, nisi quia videbat pro-
nnii poterii , et intuiiicsecnt lliicius ejiis, et non pluta iii spiritu quod veniens Cliristus relicturus
Iraiisgredietnr illiid ;
popiilo aulein linic faclum esl esset Judâin, et iret per fidem in genlibus? Idcirco
cor iniibeliens cl incrediilum > (Jerem. v, 21). dicebal : Qitare sicut colonus fuiurus es in lerra, et
6. Et al bi idcni ipse : Quomorio dicilis : Sapicnles quasi vialor dccUnans ad manenrium ? IIoc est, ve-
iws sumus, ct lexDomini nobiscum esl (Jerein. viii, 8) ? nisti iii terram , cilo recessurus a Jiidxis.
Vere niemlaciuin operatus esi stylus inendax Scii- 2. Sicut et alibi ex persona Dninini ideni propheta
banim, confusi siiiit sapieiites, et perlerriti, et capti diiii : < Quis dabil ni4ii in solitiidine diversoiiuni
sunt. Verbuin eiiiin Doinini projecei unt, et sapientia vi.itorum ? el deielinquain populuin iiieuni, et rece-
nnlla esl in eis. Dc qnilnis Isaias : Qtii peccare, iii- [) d.iin ab eis, quia omncs adulicri sunt, coetus proeva-
quit, fnciebnnl hominei in verbo,ct deciinaverunl (rusira ricatoruin, et extendunt liiign.iin suam, qiiasi arcum
a jusio (Isai. xxix, 21). Pio quo eos idem proplieta nieiidacii, et non veritaiis • (Jerein. ix,2). Vox eniin
ii:i increpai diceiis : < Audile me diiro coide, qiii ista (Mirisli est, qui in solituiline genlium diverso-
loiige estis a juslitia, prope feci jnstiliam meam, liuin, id est, Ecclesiain consiiiuii, in qua converie-
iion eloiijiabilur , et salns iiiea noii nioraliiuir. Dalio reiitur errantes, derelinquens popiiliiin Judaeornm.
in Sion saliilein, et in Jcrnsalein gloriam ine; i Qiiibus per Malacliiam dicit : < Non est ultra inilii
7. Ipse aulein propheia etcrcduliialem gentiuiii et volunias in vobis, dicil Dominus exerciluum, et niii-
incrediilitalcm Judaôrnm iii Ciiristo ila aiiniinliat : nus non suscipiaui dc manu vestra ; al) ortu eniin
3. Forle, illum pro illuri. In Vulg. al illitri, qiiia 0. Al., est justitiamea, pro feci jusliliam meam.
pr.Tcedil verbttm pro sermo. AiiEV. Mak.
4. Al., atnbuUiitl, pro ambulubal. Mar. y. Al., corrucni, pro corruerunl. Et jejunio, pro
5. Al..
,'
rcsonabunl, pro inluinescenl. Mar. jejiina. Maii.
Jbiri. Kiirlassis, an me non limcbitis, etc. Iii Vnl- CxT. VII. N. 1. Al., sicut vialor. Et polcst sal-
cala decsi aiit. Ar.Lv, vare. Mar.
•;ir) DE FIDE CATHOLICA CONTllA JUD.EOS LIBER II. ;ii
solis mqne ad ocpasuin niagnum e.-l nonieri rneuni in A noiuni i (/sni. xxvi, I). Qno v.uicinio oslondiiur jn-
ijeniiliiis » [Mulach. i, 10). stuiii huiiiiieinqiic gcntium popiiluni sueccssisse iii
S3 3. Cuni illis enim anle fuil Deus, sed post- lociini queiii superba plcbs Jud.inruin perdidcrat.
quani pro peccalo snoabjecti suiit, Reilenipior uiundi 3. Talia el alibi idem pro| hela siib graliariiin
iii populo genlinin transiit. Ciijns uiiive silas nunc aclione Doniino dicit : t Doniiiie, Deus ineus es lii,
per totuin orliem lerraruni exsiilt.ins dicil : Muijni- et exahabo te ; coulilcbnr iioniiiii tuo, quoniani fe-
ficavil Dominus faceve cum illis, magnificaiil Dnmiiiui cisli iiiirabilin cl cogil:iliones anii>|uas ndelos. Aineii.
facere nobiscum, facli sumus lceianlea (Psal. cxxv, 3). Qiiia piisuisii civituleui in luintiluni , urbeiii forteni
Ad populum eiiiiii Israel prlus venii Cliristus, se.i iii ruiitam, doinuni alicnoiuin, nt nnu sitcivitas, el
(|uod non esseiil credilnri ,

propliela non l:icuit, i.i seiiipliernittn nnn a^dificeliir, super boi' laudabit
diieiis : Prius ad Sioii dicet : licce u(lt,uin, el Jciua- 1« populus foriis, civiias genlium robuslaruiii titne-
lem ecangelisiain dabo, ei vidi, et ncn erut neqve ex bit te > {hai. sxv, 1).
istis quisquam, qui iiiiiel consilium, et inlerrogalus 4. Alio qiioque iii loco ad eosdein Jud;cos sub ex-
responderet verbum (Isai. xLi, 27). Sed quia ad geii- prubratione iia loijuiiur, dii cns : < Et diinillelur no-
tcs innsiil, se jidtur ; « Ecce servus ineus, susci- nieu veslnim in jiirain.-nluiii cbctis iiie s ; vns auieiii
piam euui; ebcliis ineus, Ciimplucuit silii iii ilb> B inicrliciei Doiiiinus Deus, el servos suos voc.bit iio-
nnima niea, dedi S|iiriluiumeiiin supcr euin, judiciu:n iniiic alio, iii quu qui bencdiclus csl super lerram
gntibus prnferet » (Isai. xlii, 1). liciied ceiiir a Domino, amen, et qui jural in lerra,
(AFUT VIII. jitrab.t iti Deo. Anieii » (Isai. lxv , 15). In leira qui
Quia, projfclis Juda: s, genlts inlroienml. jiiral, i I esl, iii carnca Cliristo accepla, iii i|ua qtii-
l. Ecce osiensuin e>l Juduios pio scelere, quo in cunqiie jui;it, vere in Dco jiirai.
Cliristo pecaveriiiii, abjectos, dls|iersosque fuisse. CAPUT IX.
Sed qiiia, projeclis illis, geiilis iii eoriiui sedibus
Ju(la'i proplir pcraluin iii Clirisluin debeUuli uique
per liilein eraiil siircessure , ikui siliieiiint et li.i;c ili'pcrti siinl.
propliela;. Isaijs eniin sic diiit: « Educ foras po- I. Qiiia propler peccatum quiid iii Cliristo prac.
puluni cseciim, el oculos babenleiti, surduin, ci atires varicali stiiil Jiidx-i debellati aique dispersi suiil,
ei suiil. Omnes geiites coiigi-eg:it:B suni simul, et Isaias prseiiiiiiiiavit, ditens : i Ipse redeiiiit uos, et
coileci.-e sunl Iribiis. Qiiis iii vobis annunliet isiud .'
piirlavil eos, ct levaîl eos cunciis diebus sa^culi,
el ilii.e piiina sunl, :iuJire iios laciel » (Isui. XLi i, k)l ip-i auteiu ad iracundiain provocavertiiil, et afilixe-
Ecce loias euuciinr Israel, babens oculos el aiires. riiiit spiriluni saiicti ejus, et coiiversus est eis iii
ad lerrcnas promissioiies ; et collig tiir in uiium C j,|i„|ig||,„_ ggg^ jpsg j^ligHgyjl g^j , ^/^y,- j^^,,, ,jj_
diversitas gentiiiiii, ut, ubi illi vocaii siini, iîi in- lleiii per Osce propbelam : i \;c, iiujuii, eis, (|nia
grcdiantur, el ad istos perlineal bxreditas qua: illis recesserunl a nie. vasiabuiilur ,

q'ii.i pr.evaricali
fiierat repromissa. sutil in ine. Ego rcdeuii eos, et ipsi loculi sunt con-
2. Adliuc qiiia ea^dcni gentes in sedibiis Jud:eo- tra iiie niend;icia, et recesserniit a nie, ei eô cru-
runi succcsstira; eraiit, ideui proplieta alio loco ap- div; eos, et conlorlavi bracMa eoruin. El ipsi iii iiic
probat , dicens : lii die ilia cantabitur canlieum cuj;it;iveruiit iiialiliain, reversi sunl, uless^jit absque
istud in terra Juda. Irbs forliiudiuis noslra: Sion, jugo. Facli siiiit quasi arciis dolosus, abjecil eos
Salvaior punelur iu ea, murus, et aiiieiniir;ile ; :ipe- Dtu- nieus, (|ui.i nnu au.li runt eum , et eiuut vagi
rite porlas, el ingredielur gens jusla, et custodiens iii naiiotiibtis i (Osc. vii, 15 ; ix, Ki).
veritatein, veius error abiii. Servabis pacein, quia -1. Et l>aia- posleaqiiaiii pra'dicaver;il de Cbrislo
in le speraviiiius, incurvabil babilanlesg^ inexcelô, dicens : Tanquan: ovis ad occisionem duilus csl (Isai.
civilalcin subliniein buitiiliabit : >• buniiliabit caiii Liii, 7), subjecit ^tatim : Propter scelus populi mei
"i
iisque ad terr;itii, delrabel eain usque ad piihe- peicussi eum; et dabo inipios pro sepulluru ejus, et di-
reni, et cuiiculcabit eani pes pauperis, gressus ege- viles pro iwjrie ejus, el reliqua. El per Jeieiiiiani ideiii
5 Al., essel cr^diUirus, pro fsse;it crediluri. Et ad D Cai'. IX N. l.AI., proiiuiiliavil , \e\ pronuiitial, pri>
Jerusalem. El criit quisqiuim, pro e.T isi.is quisquain. pnviiunlial. Et sancluni ejus, pro sancli ejus. Et i;iim
Mar. oderiinl euiii, prn quia iion audierunl eiiin. Mai;,

lOid. In Ediiione Grialii, gcnlibus proferl, qiiod 2. Muiiqitid iivis linela per loliim Jaieiuia; xii, 9. ,
inciido uiu piito. .\nEv. nis;ialeiisis lcgil, nunquid rris diiiiiicla per loluin ?
Cap. vm. N. I. .\l., iios faciel, pro iios faciel. qu;e lectio Ciiunnodiss iiia \i lebalur ; iiaiii ea;iideni
Wab. discolorein priorilins verbis vocaial, el Hebraica coii-
-1. Al., et egressus egenorum. Mar. senii-jbani. " i"2 •cvn "' V rzz "CV.I 'b wn:, boc
3. Quia positisli civiiatem in lumulum.Sic lego,
esl, nu-1'iuitl uvis discolor Iniredilas mea milii, nun-
quaiuvis oiunibus Ccidicibus discrep:inlibus, legeiiii-
qnid avis circiiilu super cain, subaudi, dicolor, sive
liiisque partiin iii cumutum , partiin in lumullum.
diilincta. Ilicionyiniis pavoiieiii putai iiileiliî, eiqno
Nulgal.E saiie leclionein pra;rerendara judicaviuius
Hierusolyiiiaiii coinparari propler insigiiein plunia-
Isai! XXV, 1, i, pr:eserliiii cuin infnrius, cap. 1-2, ulii
r;iin \aiielaiei:i. Sed iieque ip-e, neipie Viils:iia, ac
ilein teslitiioiiitim ab Isidoro repelilur, ointies Codi-
ne alii qiiiclein Isidori Codices llispalensi couseiiiie-
ccs legaiH luinuluni, pniler lli!-p:ilenseiii, qiii legil
banl. Qiiocîrca alleiam leclioiiein prajtuliinus. Mah.
lumulium, viiiore, liaud dtibiuiii. Mar.
4. .\1., ilaque juinl, prii qiiijitral. Mab.
51: S. ISinORl lllSPALKNi^lS Ll'iS;.o:'l 5S(i
Filiiis pio sua passionc Jiiil.ioiiini sic infoil fiiisse A el iii scaiidalum. EITuinIc siiper eos ir.im Inain , el
pcrdilidiieiii ; dicic eniiii : Faclii c$l milii liaredilus itidign:Uio ira; lus apprcliendat eos. Fial babilalio
niea, qtiasi leoin^Hva. declit conlra me vocem, iileo coruin de-erla, el in tabernaculis eorum iioii sit, qiii
odivi enm. Nuiiqvid avis discolor lucredilas mea mi- inlialiitet (I'saL lxviii, 2i).
hi?nuiiquid avis tincln per tittuin? Veiiile, congyiqa- 5. lloc ciiiin posiea ex|ileluin est ,
qiiod fnerat
mini , omnes best\w lerra; ,
properute ad devorandnin ante pr:r(licitini ; factuin csl enini in liae ips:i urbe
{Jerem. xii, 8). Coiignganiiiii dixil; veiieuiiil eniiii Jrrnsaleni ; nain poslqnani (.liiisiuin aniaiiiiiiline
beslia: agri , lioc csl , li riices priiicipes geiiliiiin, (I piaaverunt , et poslqua.n elainaverunt adversus Fi-
tradili suiil iilis ad deviiraiiiliiiii po|iiili Judxoiiiiii. lititn Dei, ut occiderelur, successit deiiide vindicta a
5. Prop:erea (]uod coiil a boiiiiiiniii vocciii ilede- Diiniino, debelhila e^l civitas, expiignali Jiid:ci, inul-
ruiil, uiide ei sulijniigil : Pnijiier me exl rminuta cst laque niillia intcifecla; nullusqne illiic iiiodo per-
exterminio oninis terra. II.tec eiiiiH Clirisli vox esl. niilliliir accedere Judseorum, ubi Clirisiuin crucili-
Miilia eiiini pecc;ila priiis IVieranl lilii Israel , sed geiidiini acclaniaveninl.
iiuiiqiiain sic Iradiii sunl peidiliuni ct
l:iin luiig.ê
37 i- ''6'" '" Daniele angelus ille, postquam oc-
capiiviuui ;
qnaiidu auiciii coniplcveiiinl iiiensur.iin cisiouein Clui^li pr:edixil, subscculam priitinus siib-
palruni siinruni posl pro|i|iol:iruin iieccni Cliii- R versioneiii Jeriis:ilein priinuntiavit , dicens
, et Et civi- :
itiiiii iiiUrfeieriinl, lunc, peccala peccaiis cnniulan- tatem, el sanctuarium dissipabil populus cnm duce
les, Ir.idili suiil iii longain exlcrniinationein. Idcirio venturo {Dan. ix, 26), id esl, lionianiis exercilusciim
niiiic dicitur : Proplcr mc exterminalione exterminuta Vcspasiano. Ciijiis vaslaiionis Isaias pi(q)lieta lanieii-
esl oninis teira. tabile caiineii coiii|iosuit quo eadeni
, iii Jerusaleiii
4. (Jurd.qiiia non inUlligiinl, proinde se ir:iiliios
plangiiur, ct riiiiia illius perpetua seriiKuie proplie-
direplioni ls:iias proplieia lioc aiile pnfiinniiavil,
,
licodecantalur sub simiiiiiidine viiK'ie,in qna plaiila-
dicens : Effudit Dominus 8Q super populum srum verat Deiis lurreiii, et torctilar, lempliiiii scilicet et
indignationem furoris sui , el [orte bellum ; el combus- altare (Isai. v, 2).
sil eum in circuitu, et non cognovit , et succeudit eum,
S- IIa'C igiiiir vinea , quandiu uberrimos atiiili'
el non intelicxit (Isai. \\.\\,i^). Qiioruni inleriluni
frutiis, liabiiit custodem Deuin, de qiio scribilu; :
niflprens Jereniias proplieia ila deplorat : Facti suui,

Nun dormitabit neque obdormiet, qui custodit Isriiei
ini|uil , filii mei pcrdili ,
qiwniain inialuit iuiinicus
{Psul c\\, 4); posiqiiatn vero spinas atlulit Crea-
(Threii. l, 16). Et iteroin : Quos educavi et nutriii,
lori siio, reliquit eam Deus, el staliin v:islavil e:im
inimicus nieus consun\psil i os (Tliren. ii, 22).
aper de silva {Psal. lxxix, 14), et vindeiiiiaveriint
CAPLT .\.
'am oiiines Iranseunles viain, ita dicenle Domiiio ;
De ruina Jcrut.ulcni.
Et nunc ostendam vobis quid fac.urus su\n vinew meie ;
1. Quia propter quod iiegaveruiit Cliiisluni Jn-
auferam maceiiam ejus (Isai. v, 5), lioc esl, lollam
d*i, siibversa esl Jcrusaleni, per Jereiuiani sic pi;c-
aiigelorum auxilium (de qnibus iii Psalmis scripluin
tlical idein Doiniiius, diceiis : < Asieiidiie iiiunis ijus,
Cst : I Emittel angeluin Dominus in circuilu linien-
cl dissipale , iiulcrlc propagiies ejus ,
quia iioii sniil
liuin euin, ei eripiet cos [Psul. xxxiii 8]). Et diripie-
Doiiiiiii, prxvaricalione eiMU pravaricalu esl iii iiie
lur ab adversariis, destrtiain inurns ejus, ut inimicis
doiiius Juila , ait Di iiiintis , iicgavcrunt nie el d xe-
geniibns pateat, el niiliilnis inandabo desuper , iie
lunt : Non est ipse (Jercin. v, iU). llein Jsuius :
pluant siiper eain |iliiviaiii » (Isui. v, 6).
Uuit Jirusaleoj , rl Jiidas (Oncioit, quia lingiia eo-
0. Qui d iion de piiore captivilate proplictalutii
ruiii et adiiiveiiliuiies euruin ctinlr:i Doniinnni» {^hai.
esl ; illo eiiini lempore posl captam urbem et Jer^.-
III, 8).
2. Quo le^tinionio demoiisliatiir iirlieiii Jeriisaleiii
iiiias proplieiavil, et Dauiel, clAggins, ei Zaclia-
rias futura dixeruiit. Se'd lioc de iiovissima captivi-

el proxiuciam Juda^se pariler toiicidisse ,
caus:iiii-
quia comia t.ile pradictuiii cst, qiiia posl passioneiii Doniini

que osleiulii sceleris eoruiii ,
Diiniiiiuiii
"<^c propheias, nec aposlolos habuerunl Jiidici, qui
blaspl.einaverui.t , dicenles : Tulle, lolie , crunfuje. p
iiiilires piitbereiil virtiiiuin, sed econliario illud eis
Jiosnon liabemus regtm , nisi Ca!sare\n (Junn. nw,
accidit qiiod iii Levilico peccaniibus eis promislt Do-
15). Siquidem et David proplieta proper Clinsii
passioi.eiu rulurain nrbis , -^c Judaeoruin calainiia-

miiius : Ponam coeium vobis icreum, et lerram fer-
qnan- reain (Levit. x.xvi, 19).

lem ex pcrsona ejnsdcm Clnisii, ila piadixii :
do illi, sicul Evangeliiim loqiiiliir, dcdiiiiiH lel al- 7. Et iii Deuleioiioinio : Erit ccelum super te a'-
i|tie areluni : <Di'(lcrunl, iiiquit , in escain iiieam reum, el lerra subur le (errea (Deul. xxviii, 25). El
Isl, ei iii siti niea pulaverunt iiie atelo. Fiat inensa ruriiim : Dubit Do^nnus pluviam lerrcB (lor, puiverem,
eoruin coram ipsis iii laqiieum , et iii reliibutioiieu', el cinis de coclo descendet super te, dunec tradat te
5. Iii Yulgala ila iil proferliir : Pnsuernnt eam in vcnUirus, pro venluro. Ei va>.titali, pro vastationis. Ll
d\ssipaiione\n iuxitque super me ; desolatione desulaia
, qui.m pianUnerut, pro iii qua p. .Mar.
est emnis tirrn. Arf.v. 5. Al., pateaiH, pn» paleiit. MaR,
i. Al., wd\licavi pio educari. .MvR. (i. Al., pluerent, pro pra:'jerent. U\R.
C*p. X. N, 2. Al., cruc^fiqe tale\n. M.Mi. 7. Al., quo loeileratum est, pro quo lociferali
i. Al., eanidcm in Vauiele, pro ilcm tii D. Ll s-.nt. Mak.
'.17 DE FIDE CAIHOLIUA CONTIiA JUDÔS LirsEU IL SIS
deleat {Ibid,, 2i). Seii quare isla accidcruiit illis? A J ceiis : i Doiiiiiius Ueus meus es lu, et exallabo le.
quia exspeciavii Deus ut lacerent jusiitiam, ei hv- coiililebui- nomlni tao, qiioniam lecisli iiilrabllia, co-
glturem laiuorum iniineruiii susciperenl. Illl autem gilaiiones aiuiquas fldeles. Aiiien. Qiiia posuisii ci-
lecerunl spinas, qu!bus Clinstuui coronaverunt , fe- vitalem iii tuiimlum, urlieni foilem iii ruinain, du-
ceriiiilque QS clamoreni, quo vociferall sunlconlia niiim alieiioruiii. ut nuii sit (ivitas, el iii seiiipiter-
Dipniiniiin, ?^ id esl, coiitra Clirisluin ul crucili- niiin iioii xdilicetur. Sujier lioc laudabit te populiis
"J,
gereiiir. forlis, civitas geiitium robuslarum limebil te, qiila
CAPIJT XI. factus cs foiiiludo pauperi, fo. titudo egeiio lii Iribu-
De spreiis Judmis et Synacjogie reprobalione. iatloiie sua. Spes a luiblne, umbraculuin ab ;cslu.
i. >" De qiia tiviiaie "^ por IsaiLim sic Dun iniis S|iiriliis eiiiiii roLuslorum, quasi turbo impellenj
loiiiiilur, dicens : i Quis est liio liber repudii inalris parielein; slcul xsius in sili, luinuUuin alieiiorum
vestrx, quo diiiiisl e.im ? aut i|iiis esl crediior ineus, Imiiiillabis ; et quasi calore sub iiube lorienie, pro-
cui veiididi vos? Ecce iii iuiqiiitalibus veslris vendi i
pagiiies forllum iiiar>escere facles. Et laciet Doiiii-
esiis, ei iii sceleribus vestris diinisi mairem vesiraiii iiuse.\er<iluum omnibus populis iii nioiite liiiccoiivl-
(Isai. L, 1). > Simililerel per Osee : Judicale ina- viuiii pinguiuin inedullatoruni, vlndeinix defa;calx'
iremveslram, judicate, quoniam ipsa non est uxor mea, n {Isai. XXV, I).
nec eijo vir ejus (Ose. ii, 2). De cujus populi reproba- 4. El Ezecliiel : Porro cum dedero, inquit Domi-
lione, et per Jereniiam }>» sic loquiiur Doniiiius di- nus, gloriam in terra virentium {Ezecli. xwi, 20, 21).
cens : n < Reliqui duniuin nieain, diniisi iiu:redila- lioc verbo demoiistrans fuiuram l'kc!esiie ex geiitl-
tem ineain. Facia est milii iieredilas niea ,
quasi bus clariiaiem, ad lerrenam Jerusalem veriit sen-
leo iii silva , dedit super iiie voceiii suain ;
pro- lentiain oracnli, dicens In nihilum redigam
: te , el
pterea odivi eain » {Jerem. xii, 7). non eris, et quKsita non invenicris uilra in sempiur-
2. Isaias autem Juda:oriiin c.ipiivitatem aeternam num. De bujus quoi|ue urbis ruiiia perpelua sic
sic esprimit, dlteiis : « Terra vesira deserta , civi-
eliam Douiinus ad Jcreiniam
dlcit : < Et coiiieres
lates vestrse succensa; igni , regioi em vestram in
iagunculain iii oculis eoruin, qiii Ibunl lecuiii, et di-
cunspectu ve^tro alienl dcvoranl et desolabiliir
,
ces ad eos : Ha.'C dicii Dominus exertltuuni : Sic con-
slcut iii vaslllate boslili > {hai. i, 7). Qux capli-
teram populum Istuni, et civilatein Istaiii, slcut con-
vli-.is, ^ et "j licet sub Babylonls lempiire ex parie teriiur vas ligull, quod iion poterit ultia resiaurari
complela sit, plenius taiiien sub Runiana caplivi- {Jerem. \ix, 10).
late implela est, quando uinversam Judaain Uo- _ „ t, , • . .
. . . , C. 0. Soplionias auieiii uiieiiiam deêrlioiiem iiisius

iiiaiius vastavit exertiliis , atque urbs Jerusulein
civitatis sic pritdic.it : < Hac esl, inqwt, tiviias glu-
eversa atqiie succen.sa esl.
riosa, babilans in cunliJeiilia ; gQ quu: diteb.it lii
CAPUT XII. corde suo ; Ego sum, et exlia ine noii est alia am-
De perpelua ruina Jerusalem. plius; quoiiiodo fatla est in deserluiii cubile bestia; ?
i. Isaias ail : Desolabilur , sicul in vastitate hostili, omn s qui tran^ît per ejin sibilabii, et movebit ina-
nuiii suaiii. Va; provocalrix el rtdeiiipia civilas, co-
et derclinquetur filia Sion , sicut umbraculum in vinea
{Isai. eversa est Jenisalem, luiiiba iiiiii audivit viicem et iion susctplt distipli-
1, 7). Ila eiiiiii et desli- ,
lula, nianifeslatis sacranientis Cliristian% veritalis,

iiam > {Soph. II, 15; iii, !)
queiiiadiiioJum deSBriint tabernacula vincaium , ex- 0. Ad uiriiiiuin (|uui|ue D.iniiT Jerusalein deslru-
pli-li^ viiideniiis. g9 iNaiii siciit taberiiatuliiiii noii cllunem ila sigi.ilitat usque ad cipiisuiniiiaiionem
.sui causa, sed vindeniia; lil, ila et velus popiiliis, iiuii iiiunili persevtrare : < I>usi bebJuinadas, inquit, sc-
sux causa snlutis, seJ Cbrisliaiix exstitit veritalis. pluiigiiita du.is (ictid tur Cliri.slus, cl non erit ejus
2. Itein ipse : Super humum, inquit, populi mei popiiius, qiil eiim iiegaluius est, et clvilatem et
spinai , et Vfprcs a^cenderunt {Isai. xxxii, l."i). s.iiicluariuiii dissipahit i
opulus cuiii duce veiiluro.
Qiianto niagis suîer oiiines doiiios gaudli, civilalis et liiiis cjus v.isiitas, et pust linein belli slaluta dCMi-
exsullallonis? < Domus enim, inquit , diinissa e>l, lalio, el delii iet liuslia, ct saiiciuariuiii, el iii teniplo
iiiuliiiudo iirbis relitia est , tenebrae et palpaiio la- cril aboiiiiiialio desolauo .is, et usqiie ad cuiisuin-
I t.e siinl suiier spcluiicas usque in aeleriiuni. > matiunem el fineni perseveiabit desoLitiu > {Dan. ix,
3. Iiem idem Isalas perpeliiain ruinain lerreii:e 2G).

J.TUsaiein, et vocalionein genllum ila pronuiili;it,
Cap. XI. N. 2. Al., deiorabunl ,

pro devorant. El 5. Al., operuisii, pro posuisti. El suptrborum p o ,
pusl Iwsiili alil addiiiil. Ueretinquelur (ilia Sion, siciit aiienoruin. Ki denf.ilaie, |ir(i def:rcata'. Mar.
umbiacuium in linea. iMvii. i. Al., Iia'c v.rba deinonstrant, fulurain. Lt iibuul,
Ibid. Indltai .Mariaiia reduiidire et aiite ticet. Sed jiro ibum. .M\ii.
liiriasse pru et licei legeiid nn etsi. Vcrbi qiKc alii 5. Al., draconum, pro beslia:. Et caput, prn ina-
adiliint pusl hoslili occuriuiit c;ip. sei| , n. I. AiiEV. nuin. Et vere, jiro va'. .Mvn.
C,vp. XII. N. 2. Al., orbis, pro urbis. .Mar. 6. AL, dissolulionis , pro desolalionis. El dlssula-
Ibid. Iii Vu'g:ii.i Vcpres a ,ceiident... giiudii civitu-
: (ii), prj (lesotatio. Mmi.
(is ex>iillantis. .\klv. tbi:t. VulijMla, scxajinta Uuus. .\niiv.
o19 S. ISIDORI niSPALENSIS EPISCOPl £2!)
CAI'L1T XIII. A Iriillum medio popidi hruel, non ailjiciam uUra

iii
De irrepurabili deiolalione JudiCorum. S'iperindaccre eum. Terlio quoque d.cit Yenil finis :
1. Quia Ju(J*i jiixia speiii sunni iiunquam repara- super populum meum Jsrael, non adjiciam ullra ul
limitur, Jereiuias dicil : Civilules Auslri claufo: sunl pcrlranseain per eum [Amos. vii, 8).
trunslata esl omuis Judwa transniigralione perfecla 5. Quae oinnia perlinenl ad carnale ipsius populi
(Jerem. xiil, 19); id esl, irrevocaliili capliviiaie. regniim , vel olis«rvantiain, quia ulira irreparabilia
Ileni ipse : « Quia oblilus esl niei popiilus meiis , eruiit. Nain illx lepromissioiies reparalionis, qiias
riu.^lra libanles, el iiiipingonles in viis suis, el in se- eoriiin proplielaruin serino comiilectitui , illi parli
iiiilis Israel, iil yniliularenl per eas iii iliiiere iioii proinitliiiilur qiia; ex Jud:eis iii Deiiin credilnra est
trilo; nl lierct teria eoruiii iii desolaiioneni el iii niiii iiiqiie oinnes Jud^ti reiliiiieiidi siinl, nei|uo oin-
siliilinii scinpileriiuin. Oninis qiii pra!terierii per eain nes salvi erniil. Sed sceleralis, ct peccaluribns con-
(il)Slupescei, el nioveljil caput sunin, siout vciiliis trilis aiqiie coiisumplis, lii qiii lidc elecii riicriiil sal-
iirens ilispergain eos > (Jerein. .wni, io). Miliiiiiliir. nixiiiiiis de populo cl de urbe : dicaniiis
2. Ilanc eiinni seinpiienKnn earnalis Israel de>o- quid pro diekc leiiuerunt de Novo Teslaiiienlo.
l.ilioiieni idem proplieia alilii pioclaniiit, dicens :

CAPUT XIV.
Aryentum reprobum vocale eos, qiiia Dominus projecl \i
^„„,1 ^ v>/€/i Tcslawenio evacuato, Novum {ulutuin
illos (Jnem. vi, 3!.l). f'.l posl pniiluluni : Ei derelin-
quam populuin meuin , et recedain ab eis (Jerem. w 1. Sed qiiia, evain ilo carnali eodein Veleri Tes-
2). Et alio loco : « 1 l dereliiiqiiain vos, el civiialeiii tamciilo, iiovum 92 Teslanieiiinin il.iturns esset
vestram, qiwni dedi vobis et palribiis veslris. Kt Ueus, clarissiine per Isaiam proplielain Doniiiius aii-
dabo vos iii opprobriiim senipilernun) ct in ignoini- liiiiiti:it, diceiis : Ne meiniiicrilis, inquil, piioruiii,
niain alern.ini, qu:e nunqiiam obl.vione delebilui » et aiiliqiia iie inliieamini. l£ccc ego lacio iiuva , et
(Jerem. xxii , 50). iiuiic orieiilur. Llique cngiiiiscetis ea : | onani iii de-
3. Amus qiioqiie propliela de bis plenissinie serlo viaiii, et in invio lluiniiia. Glorirnab.t iiie bes-
pr.Tcdicai, aique 91 ita aversaiuin Oeuiii dicii ab tia agri, dracones , cl slriilbioiics, quia dedi in
Israel, ne illis unquaui miserealiir, sed inseparabili- deserto viain, lluniina iii invio (/sai. xliii, 18, 22). >
ter in a terna desolationc periiianeinl. Sic eniin 2. Talibus eiiiiii valicimis Ugeni Veleris Testa-
ait : « Andile verbiim lioc, qund ego levo snpcr iiicnli coiiiinendat oblivisci, el novi facil ineiilioiiem,
vos plancliiin. Diimns Israel cecidit, luin adjiciet nl dicendo : A/e HU'Hiinen(is priorKm, ecce facio nova; et
resurgat. Virgo Israel pr jecta est in lerrain suain. ul demonslrarct qna: esseiil nova , liiin adj>'Cil : Po-
iioii e^l, qui susciiet eain (Aiiios. v, 1 ). » Ecce ubi C nam in deserto vium, et in invio flumma. Quo sigiiili-
sic cecidii plebs illa, nt non resurg:it. Siqiiidcm et carel iii geniibus siiani dedi>se docliinani, ubi giori-
ca;renioiiias carnales cjiisdem plebis sic c:ideiido licat euni lieslia agri , duiii ipMini cndeiiles collau-
evacuat veiiienle verilaie, iie aliqiiaiido qiieant re- daiil, el rcgna niiindi,i|Uein pnpuhimsibi arqiiisituni
suscitari, cuni dicit : Projccta est in terram suam , dicit. Cu;leruin contralsrael qu:e sei|uunlur adjungil:
non esl qui suscilei eam. P<un mc iiivocasti, Jacob, iiec ti.borasli in nie, Israel.
4. Quod ver.icitcr do ipsa terrena accipilur Juda.'0- 3. Dc ciijui qnidoin Novi Tcsiaiiicnli promissione
ruin spe ; seqiiiliirqiie iii eudini projiliela : « Veiiil seqiieiiler ideiii D .miiiiis per ounidein propliclam ila
fiiiis super populinii ineniii Israel, non adjicinm aiiiuiiiliat : Qua priiiia fuerunt, ecce evenerunt; noca
ultra ul periianseain per eiiin, et siridebnnt car- quoque eqo annuiilio, unleqiiam oricntur, uuditavobis
dines leinpli in die illa, Oominus Dcus. Multi
dicit facium (hai. XLii, 9). Quibus verbis el Vetus Tesla-
nuirieriliir, iii oiniii loco pnijiiietur silciilium (Amos iiieiiluiii vonisse declaral, el iiovuin anniintiat, qund
Mii, 2). » lii ciijiis piopliclico lexlu teriio reperil sic Cliiisiiana atale c inpletum esl. I'riina ciiiin suiil,
se aversaluni (uisse ab Isr.iel Doininiim , iie illis, ul volcra novoiuin , sed ordine , non dignitate ;
pra:dixi, jii.xla spem ipsorniii unqiiam misereatur. Iii p. uiide et pact;i qua; lenipore posleriora sniit, cva-
prioribus eiinii dicit : Cecidil, nun adjiciel ut resur- cualis aiileriuribns, iiiajora priorum liabontur.
ga/ rirgo /sr«e/. In secundo dixit : Ecce eijo ponain 1. I'er Jeremiam qiioque proplieiain, Tesiainen-
Cap. XIII. N. 1. Al., perpeliia pro perfecla. Et gala vencriinl, pro evenernnl. Annv.
luto, pru (ri(o. Et disperdmii, pro dispergum. MaR. •4. Faedus novuiii. non seiundnm paclum, etc. Jert!-
2. Al., Ji-rusalem, pro /srai'/. M.iii. niia: xv\i, 51, nl llieioiiyiiius veriii, el iit est iii Edi-
3. Al., Jerusaleni, ne illis. M.\ii. liiine \uli;:ila. Miilloaiilom conimo.lius L\X. Dispo-
Ibid. Vurie. sed irrepurabilit-r. Arev. niiin, iiiqiiiiiiil domui hrael et duinui Jnda Tesla- ,
i. Al.. ip.su cnphviiale J udaorum accipilur...

werna menluiii i\uiuin, iion secundnin lcstamentuni ; iil lle-
projicieniur sceUrali. In cujus proplielin: cunlexlu. ht braica diclio Ueriili siîii lai. S:c aiitlqui 1'airesbiinc
pouuin li ibulalioiiein in nicdio. iMak. lociiin reluleriinl. Cyprianus, i roiilra Jud:ciis cap. 1 1 .
5. Al., reparaiones pio repiiraiionis. Et crediluri, Aiigiislinus, lib. xviii de (ivilaie Dei, c:ip. 55. Sic
pro rediinendi. Mar. r:iiiliis ad llebra;os viii, 8. Qiiin .polius ex propri:i
Cap. mv. N. 1. .\\., quce nunc, pro e( nuiic. Mak. Tesl.iinoiili r.ilioiiequi Novum colligil, Clirisuim,
3. Al., venteul. Et Clirisli a nalinlale, pro t'/iri- Tesianieiilnni nnncupavii, necessariii, iil esset va-
sliaiiiz wlule. Mar. lidiiin, fore miniliirnni, cap. ix, IC Tcslamcnluin :
Ibid. Diibiiiiii esl Maiiaiia ilivers:ini lectioiieiii aii iiiquit , in mnrtuis cunfirmalum cst ; alioqui nnndnm
i'«i(ie;i(adjeceril pro cvcucrnnl, aii pro orianlur. Yul- valel, diiiii vivit,qni leslnlusesl. MaR.
'
^-' I>E FIDE CATIIOLICA r.ONlUA JliD.COS Ldir.P. IL

522
iMin Nnvnm so dali.riim. cvacii.ito prinro, sic Domi- A cibns coeli, el cuni replili tcrr ei arcuin ct g|;|.
. ,
iMis pc.lliceliir Lcce dies vcnicnt,
: i
(iicil Doniinus, dium, et bcilum conteram de tnrn, el doniiie cos
et feriam donmi Israel, et domiii Jnda foedus novnm, faciam fiducialiicr, et spnnsabo le iiiilii in sempiter-
93 •>"" secuiidnin paclnm, qiiinl pepigi cum nnm, et sponsabo le milii in justitia, eljudicio, et
palribus veslris, in die qiia appTcliciidi manuni miscricordia, et miscraiione, et
sponsabo tft mibi
eorum ,
iii ediicerem eos de lerra ^gypli p:icuim fide, ct scics qnia
irt
, ego Domimis {Ose. 11, I6). ,
qiiod iriiliim fecerunl, cgo dominatiis
et sum co- CAPUT .\V.
rum, dicit D:)iiiinus. Sed
pactum qiiod
lioc csl ferinin I)e cessalione Sabbali.
cnmdomo lsracl,dicit Dominus, dalio legeiii meam I. Merilo Sabbauim .arnaliier Jii,|;,.i custodirriij
in viiceribus eoiuin, el in corde eirum scribani eam. si q.iid sil Sabbalum iiossent. .Monien qiiidem
Ti. In quo loco Sabbati
valiciniis
prophetaruni Tettamenii iisurpanl. sed quid ipûm
valeal ignoraM. I e 'eni
Novi esl facta commenioratio, quod quia
discrcpaie carnalilcr cuslodiie delectanlur,
poiu:t a Veieri Testamenio, inde
dum tola spirilua-
adjiingit Non se- : lilcr intelligalur, dicente Doniino
cuniium Teslamntum, quod decli per propbeiaai •
palribns eurum. Lst Apenam in parabol.s os meuw toquar propositionn

enim in ulroque mirabilis d-irerenlia ,
prieceptorum. ub mno rwculi {Psal. lxxv.i. 2).

Ergo lev et pro-
^ZlZZ' " '" " '""
si
i<. e.ceptis sacrauientis qu:e um;,.
i..o,
^;;^;::: 3
"' ..; p o .
"^'''." '" •»-'"i;"'aiibus constil,
lurorum. caetera
iiirorum, non
ca;teranrn„,i«. tempoialia siua , .....
promissa ..,..„„...,:„..... . r_
Sahl.a esl accip.enda Sabbali obseivalio,
luin scilicet, et circumcisio, nisi spiritiialiicr.
el muliiplcv sacrificio- 2. Nam cirnalia ejus otia a Domino ct a Paliibiis
rum iitus, cibnrumque observantia, ac dii.ruin rfissolula sunt. Nam si crimen esl Sabbaii ot u,n
cajreraoni.-ie quoe oi:inia carnali congruunt
:
vetnsiaii. no„ observarc, cur Deus
Ai conira Te^tamenlo Novo operaiur in Sabbaio' .Slc
cordis bonum pn.niiiii- onim scripuim csl in Genesi
lur; vitse jeternsc feliciias
: Compleviique Deus ,!-e
polliccuir. >. Et noii êplimo opus sunm, quod
feceral {Gen. 2)- cr..o in
quidcm foris in
lapideis diptychis, sed
11,
inirin.êcus pniicipio Sabhalum dissolutum
in cst, dum Deusôpe-
labiilis curdis. -j
rainr ,n ipso, explens cuncla in
e. Uiide el eo, et bcnedicens
ita sul.jungii : Qi.ia l.oc ,sl Tcstumcn. •psi d.ei, quia
iiniversa in illo complevi
tum quod ordinabo domui hrael. Post
dies illos,
hem si
dicii ciimen est Sabbaii otia i.nn
Dominus , dabo legem mcam in cordibus eoium ,
obseivare, cn.- Jesus
'
el in Nave, discipulus ac successor
menle eurum scribam eam (Jerem. Moysi pr;ccip;enle ,
xxxi, 53). Quo si- Doin.no.
gnificaret eam spiiiiualiierin coidibusnosiris operari
..cpte.n
Sg diebus
,|uos cniinuis. intcr
nlique ei Sabbatuni erai, ck,.,
eitum, el arma pro.luxit
debere sccundum inieriorem hominem . vetustaie ati)ue circunieunle arca,
lubisqne clanseuiibu. Jeri:
carnalisoperatioiiis mi.tata. Iiitus cnim
crcumcisio. ^ clio muros subveitil Uosue vi Tj)
nnn p,a,ciHone caniis sed cordis ^ '
purgatione. Intus, 5. Quid iteu. de .Macliab.cis

m\ eloq.iar? dc quibus
Sabbatum, non per absiinenliam serviiium
oj.eriim, sciipluin est : Et nolebaui Judiei in die
sed per absiineniiam peccalornm. Saibaii
vindicuie sede alienigenis (/ Macliab.
Quam legem i|).
94 7. etiam gentibus claris-ime
re- cniisilio acceplo,
puguaverunt die Sabbaii, et Irium-
11, Posiea
velan, per Isaiam sic Dnini.ins
proiestatur, diccns phaverunt de bosiibus. Quibus
Le.t a me exiet, et judicium tesiinioniis edocemur
meum in Incem geniium noii i.enineie al fidem islnni Sabbali
reqi,iescet{lsai. li, 4); per qnnd elcmenlariiim
nsiendiiur commuiie diemseivare, sedalium spiriiu.alem
essefoedus Testamenii Novi
nam hoc car- ;
Judieis et geiitibus, iialeSabbaium non est daium propier

Oseeeiiam propbeta lesianie . In dic illa, purilicalioncm
ait Do- :
sed propter tentatinem, ditente in lege Douiino :'
ininus,vocabitme vir meus, nnn vocabit me ulira
It lcntem eos, ntrum ambulent in
liaalim, et referam lege mcn, an non.
nomiiia Baalim de ore ejiis , et S.^xdiebus
iion reconlabitur ultra
colligelis manna, seplimo non collmelil
nnminis enrum. Et perci.tiani
(Ejoi/. xvi. 4, 2;i).
cis foedus in die illa cum besijis agri, el cuin vnlu-
i- llaqiie dum dicil : Ul lenteir, eos, appare! Sab,
JM. Al.. quando apprehendi, pro gua apprel.endi.

D tinicn bo<. l„co
.raduxii vocm ad legis "..".i.u.i
ma,„h,a m- si-
V cni icaii, n ?
S.
..
Al., ia'ic:nii, vel vocnlionis,
Knilic:.i„la, dnabus ..•
oiin.ilQ... .(..„1
quoniam .
ctiam tabnlis d,.'s,'Tipta'"

ro rarcinii': Et
pacium. quod pep.gi ,um
|
ei a Moyse veleri populo irartila
suni. Mux
'^ '
p.UiVm.. Et cordc bonis
vilir icierncr, etc.
Ibul. De varia diplychi sigi,ificali,.ne
Mar. (ilura U,,,.
vvcydus, in Onniiiaslico. p„st
>. lu 7ion quidemfoiisin lapideis
/tirf. Viias P: trum
dinnqchis etiam hunc Isi.lori locum allegat. , l.i
std inlrinsecus m
tabulis cordis. -1 ||;cc omni')
vcr'.'!
Ai;ev.
deeraiit in llispalensi Co.lice, el 6. Al., retusta caniis operutlone mutaln
q'uia suspecia vide- Mir
baniur obelo signata Erant aniem 5ir-.vy„nn.
siiut. ^' *' ^^- '"""""""'''"" Pô' cnstoili.
prie l:.bula'ecclcsiaslic:E, qnibus re,n'luR:
episco|,oruin noo.ina Ibid.
scnbebanlur, iit conslai ex divi Si giiid
sil Subbt.tum nos.3tnt, eic Finr •
Givgorii Vila Si onum
Subluui cnr dalum essel s.-ircnl.
1
U\>. IV. cap. 2., el Tl.codor '

el non eliam
ca , lib. v llistor:», noincnquulem SabOali usurparenl.
c>t,o.^. tr.mlquegeniiuaB, ut iionien
ipsum declaral Sel quid ipsnm
in aliera vivnnim nnmiiia eraiit, '*"'"'""' ''"'" ''3ein carn Uiwr
dclunctorum in •il- cusiodirc.eic,
lera, cujus rei in Jlissali iMozarabiim
A,!ev
et Gr.ÊCOrum
liturgiis expressa vesligia exsiant 2. Al., ilidem prn iiem. Mar.
Diim eniin sacris
operaniur, duo caialogi referunlur 5. Al. r„s meis, pro lcje mea. Et
vivonim el de- pnrif.caiionem
liin. lonim pomificum,
\y.-i> jusltlicnlicncm Mar. »
id Sinr.jy». significant.
Isidon.is
P4T110I.. LXXXIIJ.
n
6*3 S. ISIDOIU UISIWI.F.NSIS F.PISCOPI
Ifilum i;on fuisiC prrECi'|itiiiii propler jiislilicaiiDiiom, A iiviirJ ii»iiiis ri:ro ndornre iii Jerusiilciii, iliiit Domiiius
sed proplerleiilalioncm. lliiic esl, iiuod loqniiur Deus {Isni. lxvi , 55).
ner Ezochirlein propliflam, iliccns Dedi eh prcrce- : 8. Seciiiido etiani qii eritiir quare dixerit Jercmias :
jiia iion bona (Eiecli. \x, ^5'; nlique iiiiia qu;r(]ain < Ciist dite aiiimas vcslra^, et nolile pnrlare poii-
carnali populo i" cariialiler "j agpinla perniissa siiiil, der.i iii die Sabbati, iicc inferatis i
er pnrtas Jerusa-
(jiia! lanien advcniente Evangelin cessaveriint, sicut leiii, el iiolile ejicere oncra de dnmliius vestris iii
cl per pnipliciain dicil : Cessnre faciain oinne g':u- dle Sabbiti (Jerem. ,\vii , 21)? > rrgo audi ejiis
d<.umejus,el Sabbu!a ejus (Ose \i, 11), qii e qiii(lem proplierLC mysteriiim : pondera porlat In Sabbato,
lUias idein Dimiiiius odisse se dicil : ?ioeinenias, in- qiiein dies jiidicii iiivenerlt ciim siio dcdicto; pnndera
qiiit , el Sabbiila veslra odivil anima mea {hai. 1,15). jiortal iii Sablpiito ,
qni, credens iii Clirislo, non
."i. Ideoque -i Sîbliala »leriia sunl, cur ea Deus drsiiiit97 •• peccalo. Ipse est enim reqiies anima-
ressare mandavit? >i lioiia suni, ciir odivil? Sablia- rum, sicut et idein ail : Oiscite a me, quia mitis s m,
liim eiiiiii (|uod Israelii.TC acccperiinl iii nniiiere si- el humilis corde, et invenietis requiem animabus vestrit
gnilirabat rciiiiiem inenl s, iiL iui^lo iu liac vila ter- (Maitli. XI, 29).
renorum de-idcrimiim a|ipe;itii faiigeliir. Nain Sab- 0. Aiiliuc lerlio qu^critur qiiaro liomi ille iiiii li-
batum requics inlerprcatur. Isla autem Jud;ctfruin p gna cnlligcbat in die Sabliali t:ini atrnci'er jiis>u Dci
olinsa festivitas ciiiiSiiinilur in luxuriis, et ebrielati- fuerit a pnpiilo trucid:itus? Q ind farile ab iiifiJelibiu
bus, ct coniessalioiiibus, dcilits omnibus iii libidine, pnrpoiiitiir. Intelligant crgn qiiia lia;c omiiia in typo
el in fruclum lemjii.ralis vitae , veiitri veiicrique acciileriinl illis; scripta sunt eniin ad correplirneiii
servieiitibus. noslraiii. Ille eniin pristinus carnalisiine, qui diem
6. Scd quaeriuir : Si non esl, inquiiinl, custndien- Sabbaii violareauûs esl, dum ligna colligerel (pro-
diim salibalum, 93 quare diclnm sit in m.iiidalis p;er qiiod esi cl punitus ) formam inslnuabat ejns
Dci : « Memeiilo iit diem Salibali sanctifices, el sei qiii iii die judicii cum carnali opere fuerit invenlus,
(liesoperabeiis, et facics umiiia opera tui, septimo idesl, coniraxissi; ligna, feniim , vel slipuâs ad
i.uieui die S.ibliaium Domini Dei lui est, non fa. ies escaiii igiiis aeieini conveiiieiiie'<. Ilxc enim cnlligeiis
in eo omiie npus {Exod. x\, 8)? • In opere enimsex iii siiam lerniciem, dnni fuerit iii die ultimo judica-
dieruiu scs millium annnrum opera demonslrantur. tiis, pclleiidiis e-t ab omnibus angelis, et slatiiii
Mille eniin aniii apud Djuin uiii diei compar.inlur, inortc novissinia piiniendus. Sic ergo oinnia, qu:e-
sicut tcslalur proplieta : Quoniam mille aiiiii ante riiiique illis Jiiila;i- per legi'm acciderunl , formida-
ociiloi luos lanquiim diet uiia ( Psal. Lxxxix, 4). biliter inielligenda suni.
Iloriim dieruin Sabbatuin seplimi millesimi annl q C.\PUT XVI.

lempus, ac requies fuluri regni ac saeciili est, iibi De circiiincitionis consummutioiie.
j\m nulla erit operaiio reruui, sed requies sola saii- i. Jain libi post populi perpetiiain capiivitalcm,
cwrum. post urbis a-ternani ruiiiam , carnales Judxoriim
7. Nam ista lemporalia Sabbaia odit Deus, du ii obseivantias et celebrationes evacuaias enuntiabo.
(Jicil : Neomenias cl Sabbata lesira odivil aniina mea. Accipc ergo primuin causam circuiiicisionis. Quia
Kl beiie ilixil Dt.'s(ra, quia non sunt illa quai Deiis cnim ex seniine Abralis secuiidum cariiem futurus
pr;jcepit, sed qua; sibi pnpulus canialis elcgit. Nam de erat Clirisius, in iiuo cnnciaruin gentium fuerai be-
illis dixil : Sabbata mea profanastis {Eiecli. xxii, 8). nedictio repromissa, et ab Abraham usque ad Chri-
IJiide dignosciliir Sabbaium temporale huinanum stiiin inulia eraiitsxcula post fuiura,pr£videns Deug
1 sse, S.ibbatum autem diviniim illud a;iernum csse, ne genus Abrahana reliquis geniibus inisceretur, el
de quo pcr Isaiam di.itur : Et eiit, inquit, mensis piulatim propago ejus fierei incerta, populum Ju-
cxme.se,et(!iesexdie,et Snbbaluin ex Sabbato, et daicum circuincisioiiis signo notavit, ut vivenles intcr
5. Si fcoiia suiit, ciir odivit? liispalensis, cur ea D mo proles vivus iranslatiis ('.'-l. Hanc opinionera Pa-
Z)t'i(scdi.il? iibi li;vc seqiicbaiitnr : iffîu (jiiw primn tres aiiiiqui seiuti sunt : Irensiis. lib. v, extremo
(uerunl, ecce leiierunl. lsai;e xlii lleni Sabbntiim : Lai taniius, lib. vii, ca|i. 14; Terlull. ; Victorinus;
non (uil dniiini, n:si nd probatiunem. Exod. 16 hem : Apol.iiiarius. Laiii Lpipbanius h;i'resi 77 impugiial.
Elias ninbiiUiV:t quadr..giuta dies, iiUcr quosaiiibulubal l';ipias Jo niiis aposioli discipulus in errorcm indu-
dic sabbaii. \A i|ii;i;ilaiii alia ejusdeiii fiirin;i', i|ui' ex xii, iia se ex Apnslnlorum nre accepisse coiifirnians,
niargine iii fniiieMum prucul dubio iiiigiarunl, ideo- audnre Liiscbio, lib. iii Histori;p, cap. 5'J. Quisenim
que rcji-cla suiii. .Mvii. taiii;e auctontati resisieiei? llanc seiiteniiain Isido-
Ibid. Al., viveiuibus, i
ro serricnlibus. Mar. rus laiigcre ac vcro sequi lioc loco videri possil. Sed
U. Horum dierum Subbaium iepliini milicsiini nnni loiige aliler est. Tantuiii coiitendit Jiulaeoruin argu-
teinpus, ac requics ju uri rcgiii ac sa:cuH esl. Tarra. o- iiienlo respoiiilore, Sabbiti observati.iiiem inducen-
iieiisis : Se)iiiiiii nnlleiiniuinn: tempus, requies (uluii, tiiiiii, qiioil Decaliigo essct prscepta ad inyslicas
iii ;
regnum suculi csi. Tu t opiiim Judx'uriiin, llb. San- eaiii slgiiificatiniies tradiicens, ac nquiein luluri
liediin. c;ip. Heliili, et lib. Havnila sacra, c. Libin', s.cculi sigiiilicaie cnnlendeus, Augnsiini exeroplo,
inuudii II scx iiiillia aiiuoriim lore duiaiurum, in lib. XXII de Civit. Dci, cap. ultinio. Jiilianus saiie
.septimo reqiiiein fore. Ili» ait;uineiitis qu niam sex primiim libriiiii coiitia Juilxus ea opiiiione convel-
diebus coiiiliius esi mundus, mille ainii apud Uen.n ieid.i caiisuiiiit. Mar.
laui|Uaiii dies una suiil, psalin. lvxmx, i. Alepli, 9. Foi te, proiioniiiir, pro prceponiiur. Mar.
lillera, qua; millenarii nuineri no a esl, in p imo Cap. XVI. M. 1. Al., enunliavi, vel annuntiavi, pro
Geiies. versu sexies ponitur. Enocli sepiiina ab Ada- efiiiii(iubo. Mar.
, Z
DE F.DE CATIIOLICA r.UNmA JUDÔS LIIJKR II.

sta
^;gyialos alque A.synos. i„,er Ii.l,yl„„i,..s , sive A e. aDo.nino Salvainre cordis circumGisione
posmj,-
(;i.ald;cos, lioc signacnlo ab iis, vel a c;tlei is Kenlibiis duin credei.ies esse miindandos. Et
beiie culiiis
ralioiiil)usqiie disliiiguereiiliir.
lapiileis secunda cireumcisio fil, quia pelra Cbrislus
-2. ne„i(jue per quadr.iginia annos eremo ouliis
i„ esi, p(-r quem spirilualicircui.icisione credenles pur-
est circimicisus, soli qiiippe siiic gcnlis alleriiis ganiurab omnibus illecebris viiiorum.
comniislione viveba„i. Ai ubi Jordanis alveum
po- CAPUT XVIl.
puliis I.Matliiiciis iraiisnieavit, al(|ue i„ 9g lcnam De sncrificiis.
rfprooilssioiiis perveiiii, signiiin circumcisioois fu-
tiiio en.
i.him
vero de sacfifuii veieris reprobalione,
co„i„iisiioiie gcnlium provi.lit errori, quain
quodvictimoeeoru„.abjeci3esi„i,elinal)omiiia.ione.n
raiionabililer custuditam esse credimus, quousque l.a„sierinl, perlsaiam sicDuminus dicit: Quo mibi
nascereiur Clirislus, qui ex seuiine Abrabse fuerat
c
mullitudinem viciimarum vestrarum?

rcpromissus, qui non jam per ciicunicisionem dicit Dominus.
carnis,
Plciius sun. bolocauslis arictum, et
scd per ampulatioi era viiionim muiidaret adipe pinguium,
curda et sanguinem viiulorum et agnoruin, et hircorum
oiiiiiiiim geoliuni. ,
nolui. Cum veneriiis anie conspectum meum, quis

3. Quod non caniis ciicumcisianem , sed cordis
qua;sivit b<cc de manibus veslris, ul ambularelis
Moyses liliis Israel ita fulurain prxnuntiabat direiis in
:
R 3",!
iis >• sanciis "j meis ? Ne affeiatis ulira sacrificium
Iniiovissiiiiis tliehus circumcidet Domiimi cor luum, et
fruslra; inceiisum abominalio est
corseminis (Deut. xxx, U). raibi. Neoineniam,
liii U„de et Jereiiiias pr.c-
et Sabbata, ct fesiivitates veslras alias
viden- jam illud pro.xiiniim no„ feram'
tempus, Jud:Eos ad No-
iniqui sunt cceius veari.Kalendas vcstras etsolemni-
vum Tesia„ie„lui„ et ad lircuincisionem cordis,
„011 taies vesiras odiiit anima mea
corporls, ila provocat, dicens ; facia sunt mibi mo-
: » Ua;c dicit Dominus lesla, laboravi susiinens ct cum enlenderiiis manu»
viro Jiida, el Jeruialem Novale vobis
:
iiovale, ct vesiias, avertam (leulos raeos
nol le serere iuper spiiias
a vobis, et cum mul-
; circumcidimini Domino lipliravcriiis nraiionem, non exaiidiam. Maniis >-
vcslro, ct auferte pia.-putia coidium
voslroruni, viri enid. -j vcstr;B sangninc
Juda, et babiiaiores Jerusalem,
„e lorie egredi.iiur ut
ple„,-c suiit (Isa-. t, M) ,
2. IU'm ipse de Judj!orum
igiiis iiidigiiatio mea, el succendatur, el „011
saciificiis : Facia t,m
sii qui morlicinia eorum i/,wsi sl, rcus in medio
Dxslingual {Jerem.iv, 3). »
plalearum
(Isai. v, 2.5). Qua> sunt baec niorlicinia , nisi veteris
i. Quibus veibis adinoueiur Jcrusalem
a vetusiaie legis sacrificia, qiiae,
ciicumcisiouis ei qunniamjam remola sunl, velut
lcgis, quc spinis comparalur, et
abjecta stercora reputantur ? Unde el idcm propl.eta
vepribus, ad graiiam Novi transire
Tesiamemi, et alias de ipsis eorum sacif.ciis sic dicit Qui ,mmo-
per (idem Evaiigdii cordis circumcisionem
ipnpre C. i„, l ... :
non carnis. juxfa quod lcgimus Peiro

osio Id
'
"'"' """' ^'"'/"'^'•^^ <" "-""' <?"' -"" P-
W»"- XV, tion.m
Qu.im
/),,„,, .;,„:;, \.ri
jj. , qtiasi qui sangmnem suilum offert.f oui
siiiii l.rl.dem.jamno„per prisca sig„acula recordatur tlmris, quasi qui benedicat
eneaicat idol
car„is,etii.junamcor,,oris,sedper oovamgialiam
,tioto (ha,.
i
..xv,-
lavacri spiriiualis adipiscendîro,
Dominus per Isaiam 3. Item Jeremias de repulsis a Domino viciimis
aniiuntial, diceiis el
: A'e memineiitis priorum, et antiqua
lioiocausiis Judxwum . Ul quid niibi thus de Sab.i
:
ne iiitueamini. Ecce nova faciam,
quw nunc orientur, oirLTiis, et calamum suaveulenlein de
el eogr.osceiis ea;ei ut terra longin-
osieoderet qua essenl ipsa
qua? bolocaustoinata vestra non snnl accepta
nova, subjecil Faciam in deserto viam, et flumina in et ,
:
viclimsB veslia: non placueruni mibi.

loco inaquoso, adaquare genus Proptcrea
iiieumelcelum, et plebem bscc dicit Doraiuus : Ecce ego dabo in populum isium
meam, quam acquisivi (Isai. xli.i, 18).
ruinas, ei ruent in eis paires, et lilii siinul, vicinus et
5. Quid
eigo hoc indicabat, nisi b.piismaiis
puri- proximus, et peribunl (ierem. vi, 20). 1 Vide quia
llcalionem fuiuram? in qua non jam
vetusta circum- eoru.n sacrificia non propter se carnaliler comraen-
cisione can.isquisqiie signalur, sed
sola grati;i saci.-ic daniur,sed propter solain cordis ci fidei obcdieniiam.
"•ndse ,er fidcm ablu.tur. Verum quia hanc cordis D ,,i.am increduli amisen.nt
c.rcumcsKinem llcbra.i non recipiuot , Jereinias 4. Unde adbuc idcm propbetasic dicil . Holo- :
prrcd,Mt99d,ce„s:Ommg.,„.Wz«0.„,pr<.p«,m,», causiomata vcstra addite victimis veslris, comedito

curumcisus est corde (Je- c;,riie=, quia non sum
Zm\TZ
"!!' '*' " ''
locu.us pa.ribus vcstris, et non
pr;ecepi eis in die qiia eduxi cos de lerra i€gypti, de
o.mm-,^ quod et a Jesu diice secundo legitur
-j vcibo l.olocausiomatum , et victimarum Sed lioc
populus circum,isus, ut significarct i„
eiemo ces- verbum pr.-.cepi eis, dicens : Audi.e vocem raeara
sasse circumcisiooem, qua. i„
.Egypio exercebatur, et ero vobis Deus, el vos critis mibi popiilus el
5. Al., Jiidn, et habilaloribus Jerusalem.

Et innre- i. Al., Israel a vetustale. El priora,
diatur, pro egrediatur. Mar. pro prioruin
Mar.
ibid. lii „olis Marian» ad verba carnis Quod non
:
6. Al., exigcbaiur, pro e.rercebatur. Mar.
appositiim eral /•oi/assis,- sed qiiaiiiam fiieri.
con- Cap. N. 1. Al., nbjectione, pro revrobalione,
XVII.
jeciura illiiis, in Eililione Grialii cxcidit,
ac niliil El levavcrins, pro extendeiiiis. Mar,
iwnnino post [oriassis addiiur. Arev.
2. In Vulgata, monicina. Arf.v,
527 S. ISIDOUI IUSP \LKNSIS EPISCOM 128
aml)ulale iii oinii'a, qii r nimula.i vobis, ei bnn^ sil A iniiniiiuloniin, reciius derivantiir in innribns bomi-
\(ibis. El noii auilieruiil, iicc inclinaveiuiil aureiii iium.
suain, sed abierunt in voluptaiibus , et (iraviiale CAPUT XIX.

cordis sui inali. > lii qua seiitcntia siibMihiicniliiin De sacrnmenlis [idei ClirisîanT.
esl : Soii prwcepi ein de verbn holocauslomaluiu, qnasi 1. llaeleiHH ritiis Jiuiaicos i'l cilebraiiones divinis
ilta per seipsa diligerem,secl ut eoriun jidei obcdienlinm lesli iinniis conrulaviinus ; deliiiic safraiiienla noslrK
approbarem {Jerem. vii,2l). (idfi perslringainiis , nianileslantes primiim qiiia
S. Ilem ipse qiii supra : Snibaiii, inquit, mnllipli- iion soliini propier Judoeos Ti stamentum legis da-
ccs leges mcas, quce vclul alieiia.' compulaw siinl. liiin esl, seil eiiini propler oiunes gcnle?. Ilaec enim
Hoslias iifferenl, immolabiinl carnes, el comedeiit , el prophcla David J02 '^^'^''"'i diceiis : .innuntiabilitr
Dominus non suscipiel eas. El pnst livc ilelesians Domiito generalio veiitura, el annuntiabunl coeli justi-
eoriini sncrilicia : lYoii libabunl, inquil, Domiiio «i» tias I jus populo qui nascetur, quem fecit Dominus
miiH, nec ptacebunt ei sacrificia eorum, qitasi pnnii {Psal. XXI, j2). Et ilcruin ipse : Donec annuntieiu
liigentiuin ; omiies, fjui comedeul eum conlamiiia- bracliium tuum genernlioni oinni qnce veninra est, pn-
bunlttr , non intrabi.nt in doiiium Domini {Ose. tentiam liiam, el justilium tuam Deiis {Psnl. l\\, 18)
IX, 4). B 2. Et Isai:is : i De Sion egredietur lix, el verlunn

(i.Et Joel I ln:eiiililedcinioJ)ei veslri sacrifioiuincl Domiiii de Jprnsalrm ; et jiidic.ibt geiiie;, ct ai-
iibatio (Jor^ 1,15).) Ilein Malacliias : < Non csl inilii gnet popiilos niiiltos usq:ie iii lonînquuni {Jsai. ii,
volunias in V''bis, :>il Doininiis, el muiius non siisci- 3 ). > Daviil eliain in Psalinis : « Tiinc dicent inler
piaii de inanu vi:stra. Ab ortn eiiiin solis iisque ad genles : Magnificavii D.iniinui fireie ciiin illis ; ina-
occasuin inaginm e^t noinen ineum in geiitib:is, ei gnidcavit Domiiins ficere noh sciiiii , facii piiiiius
iii oinni loco sacrilicalir, 101 et off-riur noiniiii betaiiles {Psal. cxw, 2). i QnibiK tpsliinoiiii-i niani-
nico oblalio iuniula, quia niagnuin nonien nieiiiii reslatnr, priiis Judiis Teslaineiitiiin legis esse ci n-
iii genlibns , ail Douiinns. ( ilnlacli. i, 15 ) > Quo cessn-n, po-lea vcrn geuiibiis ;
qiind proplcrea col-
lestimonio paiet sacrilicia Juda;oruiii iinniundi esse, I ilnin csl illis. qiiia in eo cngnnscere poleranl Cliri-
ei reprobala, et solam oblarmneni geiiiiiiin DuMiino siiiin, qiiein Jnd.i i mente cxraii nequaquam iniel-
esse aceeplam. ligniil.
C.^VPUT XVIII. CAriT XX.

De escis. Scriplnrn non solum hislorialiter, sed eliam mijs'icc
1. In Uegiim libro sic dicit : i Facius esl scrmo inlelligenda est.
Domiiii ad Eliani, dicens : Surge, el vade in Sarepta *-- 1. Qiiod legis seripiura non solum liistorialiier,
Sidoiiiorum, et niantbis ibi. Pisecepi eniin ibi nni- sed eiiam inysiici) sensu, id esl, spiritiialiier sen-
lieii vidiice nt pascai le. El surrexit, et abiil in Sa- ticnda est, docet Dominus in Psalmis : < Allendile,
repia Sidoiiior im ; cuiniine venissel ad poriani civi- poiiiill mei, legeni meain ; iiiclinate aurem veslram
tatis,appariiili:i inuier vidua, et accepit ab ea escain,- aperiam
iii vorba oris mei, in parabnlis os memn,
et maiiducavit (/y/ Iteg. xvii, 8). > Tiinc Cliasjnssii loqiuir propositiones ab initio (P.-n/. lxxvii, I). >
Di'i vasa ejiis leplevii, et apiid ipsain alieiiigeiiam Quod etiam proplieta in alio psalino confirmal, di-
iinspitaliis esci» giniijibiis vixil, qnnd fieri iioii lice- cens : Inclinabo ad si nilitudinem aurem meam, npe-
lei, nisi lox spiiiina iler dala fiiissel. riam iii psalterio a-nigmata niea {Psal. xlviii, S).
i. Duin eiiim qiixilain in lege, qiiasi nnn iniinila, 2. In similiiudine enim, el aeiiigmale seniiiinliir
iii cibo ilainiiaiiuir, niorcs boiiiiniiin prociil dubio sig- omiiia legis ; ajnigma enim est obsciira siiiiililiido,
iiiGcantiir, qui:i non adinillit Deiis iii sanclis suis, pcr qii 1111 iniiiiilnr liomo iit cor snuin acual, cl ad
qui ad a;:ciii:iin vii.nn piaedtsl nantur, qnidquid pcr inlcriora inleliigeiula cnfugiat. Sic qiioqne S:ipienlia
ill.i iiiinuinda aniinalla iii nuirilnis Iiominum coinpa- per Salomoiiem dicit : Scribe legcm duplicitcr, el
ralur. Uiiinia eiiiin qua:cuiii|iie a Deo in ipsis pri- triplicit.r in corde tuo. Dupliciier enim sentilur lex,
moidiis iniindi creala siiiil, Mia; vocis aiictorilale nnn D ut prius secuiidiim liisloriain, X03 ^*^'"*'^ secun
tan'u:ii boiia, seil cti;iiii valde bona probanuir. !()(!()- diiin âcranientoruin iiitelligenliam scnlialnr. Tri-
qiie qii:cciinijiie iii goiicre sigiiifieanlur aniniali iin pliciler atilem scriliitur, duni non solum liistorialiler,
t). llem ipse qui supra. Ftiam lioc libro, liallnci- 2. Al., postea, pro proplerea. .Mah.
naiiie inemoria, ahi pro aliis lihris cilaiUur, uti lioc (ÂP. XX. N. I. Al. , nccipieiirfa, firo senlienda. Mar.
loeo lestiiiiniiiiiin 0>ec vm, 1'*, Jcreinia; noiniiie. ^. Scribe le.jem dufiUciler el tripliciler in corde luo.
Inlfrius, cap. 22, eslreiiio, illiul : Qiiia mei obliliis Provcrli. XXII, 20 : Ecce descrpii eam tibi IripHciter
es, ecce ego aiinunliabo jitsli iain Utum , ex Uai. in co litalionibus, el Seplu:iginla Describe
scienlia. :
Lvii, 12, cjiiidein Jeieiiii;e iioinine adiliu ilur. Mai>.. enin libi ipsi tripli iicr, in coniiliitm, et coqi>aiion,m,
Cap. xviii. N. 1. Ko te, sic dic tur : Faclns. Aurv. qno.l nisi ex lioc loco, nescio iinde ea verba de>iiMii
2. Al.. suis ad wlernam vilain piwdeslinalis. Mar. poliicruiil. Niiniiiim Isidonis diversa Edilione uîis
Cap. XIX. iN. t. In Ciid. Flor. 1 il:i eireiinr runliis esl. Qiiod, pr.eler ca qiia; di;ia siint, declarat lociis
liiiJHS Quia T estamenlum VeiWi noii solum
c:ipitis ; ll:iliacuciii, vers iilliiiio,alilsidoro aililuctussnpcriori
iropler Judivos iiaium est, sed propter geiites. P.i-siin lib., cap. T:') naiii ubi a ii omnes le..iiiiil ut vinenm
;
(iiijiisiiiodi insori|iti()nes in M>s. discrepant ali Kilili<. in tjnntico rjns, sive viclor in isnlmis canenlem, Isiilo-
.\rev. rii5 legil )/( vineam in ciurilale cjus. Mar.
.'i20 DE FIDE CATilOLICV CONTIIA JID.COS LIBEU II. 5")0
vel niyslice, sed eliaiii moialiler, quiil in umimquod- A es', quia cred dil Deo, et repulatum esl ei ad juilitiam
que gerere debeal edocelur. (GcH. XV, 6 ). Isii auiem quanivis legeni el propbetas
5. Unde el arca, qu* conslroebalur a Ndc, bica- leneaiil, laiiien non esl indulgendum eis, Jeremia
niorata el Iricameraia lieri jiibelsjr qnod iiilra Ec- le-.lante : < Ei di.xil Di.minus ad nie : Sl sleteril Moy-
clcsiam nmiiis Ifgis maieria, tl liisloiia lorum lia- se>, et Samucl corain nie, non est aiiiina ii ea ad
beai, el n yslicuni seiisuin retipial, el iiifnrmaiio- populum isluiii; ejice illos a f,icie inea, et egrediantur
nem inorum conlineat. In parabnlis eniin el aîiig- {Jerem. xv, 1) . »
nialibiis scripla esl les, el ips.e parabola; H prnpo- 2. Per .Miiysen quippeles, per Samueiem propbe-
siliones. Ilinc est quod Judais (iblecla el clausa sunt IX inleHigimiur. Quos quaiinis Judaei liabeant, prcp-
oinnia ; i|ui nisi crfdid. riiil, ad eori in inlell;gen- ler erroris tiimeii impielilem pnijecti sunl. Opeia
tiaiu perveiiire iion p.osjunt. eiiiin eorum cl juslitia sine fide Cbristi nibil eis
CAPIT XXI. prodesi, tcslante Doniino per Jeremiam : Quia mei
Qitia Teslamenlitm legix Judwi iion inlelHgunt. oblilus es. ecce ego annuniiabo juslilinm luam, e.t
i. Signala enlni Iiabent isia oinnia sacraineiua opera tua non proderunl tibi {Isai. lvii, \i).
Scripluraruin , ct i;;noianl quud leguiil : legunl CAPUT XXIIl.
quippeomnia, ei nuii intelligunt, sicut dc eis cecinil B Quod duo Teslamenia a Oeo sunl Irudiia.
Dominusad proplietam :t Dic, i inqiiit, < pnpulohuic, I. Sed quoniam diio Testamenta, iNovum >• scili-
auditione audietis, et non inieligeiii ; el cerncn- cel"j,el Yetus ab omnipotente Deo siint ir;idiia,
les videbilis, ct noii scietis ; incra.^satuni est eiiiin Salonioii in Canticis caiilicoruin 205 dcc'aral : In
cor populi liiijus (Isdi. vi, 9). i El ileruin : « Aufc- januis noslris omnia poma noia et telera, fraler meus,
rel Diiniinus a Judi, et a Jerusalem validiim, ct servavi libi {Cant. \n, ici). De qiiibus cl Doininiis in
forlcin, judiceni, et propbe;am , cl sapienieiii dc Evangelio dixil : Simile est regnum caelorum patrifa-
arcbiteclis, et prudentcni eloquii mystici (/.«li. milins, qiii profirt de Ihisauro suo nova et velcra
III, 1). > {Mallh. XIII, 52). Et aliu Scriplurae loco ita repro-
2. liiBC qiiippe ciincta ab^tulit ab eis Deus, ct mittit Deus : Dabo, inquit, loiis pliiviam temponi-
sigiiavit illis oiiinia sacramenta jiixla duritiaiii cui- neuni, et scrolimm, Vetus scilicet Teslamemiim, cl
clis eorum, ne foric iiitelligaiii, endem Isaia testanle Novum, et ulroque inibre vos irrigaio (Deut. xi, tlj.
de ipsis : < Ei erit, > iiii|uil,< vobis v sio, siciit verba liiiber enini doclrina accipitur Teslaineninru.n, uiiilo
l.bri signati, qucin cum (icderii.t sciciiii liltera.';, cst iliiid : Ex^pectetiir, sicut pluvia, sermo meus. el
diccnt : Lege istud, el rispondibil ; Nun posûm, effundcl super lerram imbrein.
signaliiin est enim (Isai. xxix, 1 1). < Sed quid ud- CAPLT XXIV.
jecit de gentibus ? Inilla, iiiquil, </i£ audienl k,urdi Quod peccalorum remissio fulur eral pn- i bupli!,inum.
verbu tibri hujus, el de tcnebiis el cal^gine oculi cweo- 1. Quod per bnpiisnium crat purgalic. peccafiriiiii
rum viilebunl (IbiJ., i8). » Palcfacia sunt eiiim !• gis fiitura, noii per ciicuinciîoiiem, qus: baptismiluer.it
iiiysieria. fjrina, Scripturarum voces idipsuin aperiedeclarant.
5. Judxis vero clausa Eiint, sicut el Daniel dicil : Isaias cnim fulunira baplisiiii mystcriuin sic prj'ci-
Claus I sunl, signaiii/ue srrmones usque ad lempits con- ncbal futuiis credentibus, dicens : llnurietis aijuani
summaliunis, quousjue adiiiscant \Q[^ nt' Iti, et ini- cum g itdij de fonlibus Sulvaloris {Isai. xii, 3). Qui-
j)lea ur vis:o, el cngnoseanl omnia luvc [Dan. xii. U). biis verbis eliani ipsuiii Salvatorein ostendit propheta,
Nam qiiod et Moysi facies velamine legebalur, dimi de cujus fuiilibus afjuas purificationis pr^cdicat hau-
descenderet de muiiie ciim t^buls, id signilicaliai, r.eiidas, id est, de fontibus Jesu. Iloc enim non:iiie
quia prae csecilatis caligiiie Jud.icus populus legem IIcbra;oruiii liiigua Salvator esprimitur.
ipsam tion possel agnoscere, duiii eiiiiii legilur Moy- 2. Unde ct ipsc clumabat ; Si quis silit, venial ad
scs, velamen est posiium super cor enrum. me, ei bibal (Joan. vii, 37J. Ad qiiod baplismi sacra-
CAPLT XXII.
D
nienlum idem Isaias Jud;eos et geiiies iia provocat,
Quod Judai, nisi credant in Cliriitum, nvn inlelligenl dicens : Vmiiis silienles venite ad aquas (Isai. lv, 1).
Scripluras. Has aqiias cl hunc fontem el par J.ielein praenuiitia-
1. Neque eiiini pnssunt lcgeiii et propliclas iiilelli- bat Spiritus sanctus, dicens : Dis.illnbunt monles diil-
gere, iiisi anie in Cbrislinu crediderint, loquenle cedinem, et colles fluenl lucte, et per omnes rivoi Juda
Isaia : Si non credideriiis, noa intelligelis; juslus enim ibunl aquw, et fvns de domo Domini egredietur, el ir-
ex fide meo vivel, ail Dominiis per propbelam {Ua- rigabit orbcin terrarum (Joel. lii, 18), id est, iiliiver-
bac. 11, 4). Liide el Abrali.m pater geulluni factus sitateiii omnium gentium,
3. \1., consliluehalur, prn consiruebalur. Et oiiiHiiJ Cai". XXII. N. Christn, pro in ('.liristum, lA
1 .Al., st
legis mysteria. et hisloria, Mar. iion crediderilis inihi, inlclligelis. .Mar. non
Cai'. \xi. N. !. Al., iisionem cernenles. El iiiov i. Al., non proderunl rnihi. .Mab.
lenlielis, pro sr.iclis. .M.iii. (^\p. xxiii. N. 1. Al., dilecte mi, pro fraler nieus.
2. Al., equidem, \o\ el quidem iro htec quippe. Et Mar.
scienlibus, vel legeniibus, pro genlibus. Mar. Cw. xmv. N. 2. Al., El
tac el mel, pio lacle.
3. F(irias?i-, clausi sunl, siifnaliqiie, ut in Vidâ- ftncnl, pio ibunt. Mak.
la. Ai.tv.
mi S. ISIDORI IIISPALENSIS EIMSCOI'1
3. De hoc foiiie el Zaeli;irias, lii die, inqiiii, itla A ejiis, ex tiiniqiie parte omne ligniini pnniireriiin, non
eril fons jmleiis doiiiiii Daiid, el hubilantibus Jcrusn- deficiet folium cs eo, et non defitiel fructus ejus, per
lem in ablutionem peccalorum, el mensliuatie [Zacli. fingiilos inenses alferre priniiliva qiuie aquaedesan- ;
\iii, 1). Die, qii.Tso, quis esl isle rons pntens, nisi in cliiarin egrcilientnr, et eriint fructiis ejiis in cibiini,
quo f)Rine> leiiasriiniir, pet quem percatorum piirifi- et folia ojiis ad medicamina.j
fanlur dcliclii, et sordes meiislruatne, lioc esi, im- 8. Micb.Tas qnof|iie propliela ejilsdem baptisnii
nnind:r niiiir.:!' salulari lavacro abluunliir? De cujns .sacramenla snb (ignra Iransiius maris ita revelal^
.iquis et alibi idem prnplieia lestalur: 108 • '^' erii,> dicens ; « Seciindiim diem egressinnis tii.Te de lerra
ihqiiil, » in die illa, exibunt .nqu.TS vivie de Jcriisalem, /Egypli oslindam eis mirabilia, videliiiiiL geiites, cl
iiiedium eariim ad niare orienlale, ct medium earum confundenlur in forlitiidine sua, nianus snas poiieiil
ad mare novissiniiim. In die il!a eril Dnminiis unu":, snper os sinim, aires ^nx snrdoe erunt. Dnniiiiiim
cl noinen ejiis ununi, el reverlelur Omnis lerra lisque Deiim nostrum desiderabunl, el limebuiit tc. Qiiis
ad dcserlum {Zach. xiv, 8).» Deiis siniilis libi? qui :iufers iniquiialem, ct transf. rs
i. Quae siinl igilur isloe aqii.Te vivae, ni-i baplisnia, pecclum reliqiiiiiniin l-rael? Qiiia misericors esl,
quod liominem sancli Spiiiiis infnsinne vivTical? Scd cnnverletiir, et niiscreliitiir noslri, deponi't iniqiiita-
ciir de Jerusalem exire annimtianlur, nisi quia Doini- les noslrns, ct projiciet in profundnm maris oinnia
hus in populo eodem (onsi-tens, ail discipulis : Iie, pi ccata nosira (Mich. vn, 15, 19). >
dorcle omnes genles, baplizantes eos in nomine Patris, 9. Iii qua s.'nienlia leclnr animadverlet n aiiife-
el Filii, el Spiriius saiicli (Malth. xxvir, 19) ? Sed sliss'me revelaii > sacrnsanclnni 1 niyslerium
earum pars niedia vadil ad maie oiienlale, id ei-t, ad baplisini. Secunduin, inqnit, dieiii e.jressionis tme
populuni circumcisionis ; et niedia ad mare novissi- de /Egypto oslendam eis niirabitia, deinde liostes se-
nium, quod esi ad populum gentium, fide poslremum, (luentcs, id csi, delicia nnstra praeierita, siciil i€gy-
Ul omnibus silicn ibus largiatur lam Judaeis, quam plins iii inare prnjectos, ita in ba|ilisino deleta atqiie
peniiliiis, qiii iii Domino crodimi. exslincta, ita pronunliai, dicens : Quouiam miseri-
5. De iis aqiiis adliiic et per eunidem proplictaiii cois esl, converlelur, et miserebilur noslri. >< Demer-
tliciliir, qnod egredianliir de domo Domini, et cre- ijel dclicla noslra, "] et projiciet in profundum maris
sonl in nnviiim, et pergant ad snlitudinem, sive ad omnia peccala no Ira.
inare Mnrliiuin, et omnia ad quaccunque venerint, 10. Qiiid enimclarius boc lcsiimonio? qnidve.ipcr-
vivificeniiir atque saiienliir. Sic enim idem prophea lius? omnis enim pcr fideni verus Israel exit »b .lEgy-
dicit : < Converti me
domus Domini, et q pio, dum rehnniiai sscculn; ingrediturque mare Hu-
ad poriam
ecce aqua egredicba:ur subter linien domusad Oricn- brum, baptismum, scilicei, Clirisii cruorc signaium.
tem. Facies enim domiis respiciebat ad Orieiiicni, Tunc liosies inseqiientes iniereiini, qiiia slatim de-
aqii:i-aulem descendebanl in lalus templi dexlrum ad licia moriuiiiur, ulii aniniaeregeneraioriim resurgunt.
meridiem allaris. Et converli me ad viani foras por- Legimus qiioijue Aiiron in prrBligiiraiione bapiismi
tam exleriorein, quse respicicbaiad Orientem, et ecce aqiiis ablulum, ciijiis filii sacerdoiio paterno pariicipes
aqux redundantes a Ia'ere dextro (Ezecli. \i.vii, 1 lalicis clianl saiiclilicaliniie pnrificantnr. (/rxorf. xxx,
ieq.),> id est, a Christi lalere. 18; Lrvil. VIII, C). Jain lunc quideni purgalio illa
6. Deinde dicit : i Ei traduxit nie per aquas, et baptismi fonnain gerebat, cnjus nunc lavacri sacra-
iiil ad me : Aqua; isla-, qu:c egrediuntur ad oricii- meiiio abluilur oinnis populus Ecclesice, qiiod est
lales. et disrendunt ad plana deserii, utiqiie ad gen- corpns veii et magni sacerdniis, in reinissioncin pec-
les, intrabunt mare, el exibunt, el sanabunlur aqii;e ciloriim, et, lotis sordibiis, in sanciificaiioneindivino
;
ctomnisanima vivens, qiiairespicit, qiiociinque veiie- cullui consecranlur.

rii torrens, vivet; ei erunt pisces miilti satis, » id esi, 1 1. 108'saiasnamque|irophetainlcrca;tera oslen-
regeneraii. Et adjecil : i Poslqiiam vrnerint aqnae dit neqiiaqiiam posse delii ta JudiBnrum dimiiii, nisi
illae, el sanabuniiir, ct vivent oinnia, ad qu.Tcunqiie
jj
abluii bapiismo fnerint. Dicit enim per eumdem pro-
venerit lorrcns. Etsl:ibunl siiper illa piscatores, i Iinc plieiain Spiritiis sanclus : Laboruvi siistinens, si mul-
csl, apo-to!i, alqiie doctores, plurim:e species ernlit liplicaverilis oruliones, non exaudiam ; nianus sx
piscinin ejiis. eiiim ] vestra: sanguine plence siint. Lavamini, mundi
7. 107 llncdixitad significandam varielaiemgen- esUte {Istti. I, 1 i). Pro omnibus quippe viciimis, quas
liiim ad undim lavacii venienliniii ; imde et adjecit : memnraveral idem propbela, pro cunciis neomeniis,
4 Sii ut pisccs niai is inagni, niuItiliKlinis niiniac in ripis eiSabbatis, alque solemnitalibus solam liaptismi pii-
AI., onenlale vadil, etc. M.vn.

.5. qiiando iiniiis proplict.t! nomen pro alin ablsidoroet
4. AI.,
fff/es/is snirilus in usiune. El largiautur, aliis anliiiiiis mcmoriae errore pnsitiim luerit, non
pro laigintur. ;Mai;. seiiiel supr.i jain iinlainm cs'. Aiiev.
5. Al. res)wudfbat, pro re piciebr.l. Et joris purlam, C. X\.,snnabuuliii aqua El i/'as pisraforfs. M*R.
pro foras porlnin. Mar. 7. AI., ejiis r.xist(nl ex utraque. M.»R.
Ibid Idein pro;ilieln. Propliela provinie laiidatiis Ibid. Qum nguie ; furle, quia aqna; ciini Viilg.
est Zacharias; scd verlia siint Ezecliielis. Iii Vulgnia 8. AI.,s«/ic(i/!c«/)Hii(, pin (y(?«i(/i.')a6H/i(. Mar.
liis esl convertil wc pro conveili nie. Se fnrl.isi-e 'f nd I 9. \\., aniinadicitc, \<vu iiiiiiiiadvei lct !\1ai<..
Isidoruni qii"qiie legcndum coiwrrlil me. Qiiod ali-

f:33 DE FIDE CATIIOLICA LONTUA JUD/EOS LIBEK II. 531
riflcalioDem pr.xcepit, pro cunciis quoque inquina- A Rrnnl saricl.i sanctorum ;
qui leligeril ca , ânctifi-
laeniis peccaiorum soluni regeneraiioiiis lavacrum, cabilur. Aaron, el lllios ejus unges ; sanciificabisquo
quo laiituin |iecc.'itn abluuntiir. eos, ut sacerdntiu [iingirtur inihi, filiis quoi|uti
12. Qnod i\\m Judoei rtspuuni, andiaiit Doniinuin Israel dices : iloc oleum unctinnis sanclum erit inilii
pcr pniplieiam Ezecliiei îlii coiiimiii.Tntem : « Kt fa- in generalioni's veslras (Kxod. xxx, 23). >
ctus esl, < inqnil, > seniio iioniini ad nie, diceiis : Fiii 2. Figura cnim liiijus prioris liibernaculi ad typuiii
linniiiiis, noias fac Jerns:ilom ab 'ininationcs suas, el Ecclesiac ducitur, ciijiis oninis iliversil:is populnruiii
dlces : Hxc dicit Doniiniis : Jenisalem, r:idix tua, el in lesliuioiiio sancliiatis porungilnr, qii.i? per illam
generallo tua de terra Ch:inaaii; paier tuus Aniur- universitatem opfrum figiirabaiur, ut sacri chri-
rliaDiis, et mater lua Cetli:c:i, et qiiaiido nala es in die sin:ilis uiiclioiie delibuli oiiines sanctilicentnr, alque
orlus lui, noii est prscisns umbilicns liiiis, et aqua saniiiicaii in Dei glnri.ini prx|inrenUir.
non es lota in s:il'item (Ezech. xvi, 1, 5). » Ibi CAPLT XXVI.

}stendilur quod in peccalis gravibus sit Jeriisalen), Quia per sirjiium ctucis credeiUes satvarenlur.
l. Crucis autem lijjiira, qux fidellum rroutes ad '/

et iiide periiura e^Sft, quod non sit loia aqna in salu-
leni, qiiod est plena significalio bapiisnii. Ad eos au- tutelam salulis prasignal, per Ezecliiclem prophe-
teni qui coiiverlnntur ad Christum, el liaptizaiilur, B lam legiliirdemonslrata : i Et vocavit, > inquit, i vi-
sic ibi sermo Dnniini seqnif.ir : Et ingressus lum pa- ruiii qiii iniUiUis erat lineis, ct alranientariuui scri-
ctum tecum. ail Dominus, et luvi le aqua, et emundavi ploris liabebat in lumhis suis, et dicit ad eun) : >•
sanijuinem tuum ex te, et unxi le oleo, significans per Transi per mcdiam civitatem , in inedio Jerusalem '[
partiiin Teslamcnliim Noviiin, er ai|uaiii et olcum signa Thaii in fronies vir.iruin gcmenlium , ei do-
[
baptisniniii ctcbrisnia. lenlium siiper cunclis aboniinatinnibiis (|u;c fiiiBt iii
13. Ciijus b:iplisini pnnlicalionem sic Spiritus nipd o ejus ( Eiech. ix , 3 ). > Et posl bacc adjecit :
sanctus per eunulem propbetam illis futinani pro- f Transile pcr civitatem , ct perculiie ; non parcat
miltil, dicens : i Tollani qiiippe vcs de genlibus, ociilus vesler, neque iiiisereamini seneni, adolescen-
et congregabo vos de univeisis tenis, ct adducim liiluin , 110 el virgincm, parvulum et mulieres ,
vos in terr:im vestraiii , et effundain super vos interfitite usque ad inleriiecionein. Oiiinem auteiii
siiper qiiem viderilis Tliaii ne occidalis (Ibid., 5).»
aquam innndam, et miindabimini ab oiiinibiis in- ,
quinainenlis veslris. > El, nl Noviim Testamentum 2. Intelligere ergo nos oportet banc senteniiani.
suscipiant, sic sei|uilur : c Et dabo vobis cor novuni, Thau quippe littera specieiii cnicis demonstrat, cu-
et S|iirltum nnvuin pon:im in medio vesiri, et aiife- jus signaculo prainoiaii siiiit quicunque ab cxjlu
piileum de carne veslra, cl d.bo vobis C l'"J"S sicculi liberaiilur ;

ejusdem typum pneligu-
nibal in ."Egypto saiiguis ille agni caiididi el iiiima-
cor carneum, et spiritum ineum ponaiii in inedio ve-
slii et faciain iit in pr;Eceplis nieis anibulelis, et jii-
culaii , qiio imagin irie s gnaiiiur pusles ci rporis
dicia iiieacustodialis, el opereiniiii (fc":er/i.xxvi,2i).i

noslri , ut iiieriio loiiuainur diccn:es : Signatum est
supcr nos tuinen vultus lui , Domine (Psal. iv, 7).

109 CAPUT XXY. 3. De hiic sigiio dicit Isaias ex pcrsona Oomiiii :
Quod chrismale gentes santilicari debeanl. Ecce venio, ut congregem cuin omnibus gentibus , et
\. Qiiia chrismrite omnos '<• gentes q sancti- t nguis, et venient, ei videbuni gtoriam ineain, etponam
ficareniur, loquitur Doininiis ad Moysen ,
diceiis : in eis signuin {Isai. Lxvi, 18), mique crucis. Et ali-
« Suine libi aioniala prima, el oleum de olivelis , bi : El erit , inqnit , Dominus nominalus in signum
[aciesque uiiclioiiLs oleuin sanclum , ungiientuiii aternum, quod noii anferelur (Isai. lv, 13). Qiiod
coinpositiim , et unges ex eo laberiiaciilnm lesti- eiiain ei alibi idem propheia significare voluil de
inoiiii , et arcaiii Testamenti , niensanique cuin va- Chrislo, dicens : Et levabit signtim in iialionibus{lsai.
sis suis, candelabnim , el ulensilia ejns , altaria v, 26). Lbi osiendit quod , elevalo signo crucis, gen-
Ihymiamalis, el bolorausti , et nniversa (|ii:e ad tes ad euin veiiirent, atqne credereiil.
cultum eorum peilinent, saiictilicabisque omiiia , et i. Cujus sacrs crucis gloria iti est el iii fsalinis
pro respnunt. Et Chananwa,

12. Al., d<;s;;iciuiit, D nunc eniin alia fornia esl. Hieronymns ad ea verla.
pro Chananm. El sanctiftcalio, pro siqnificnlio. Et cre qiia: Ihic liico ali I idoro addiuuiiliir ex Ezecbielis
(lunt in C/irislo, rni convefunlui ad Chrislum. Mii;. IX : El ul ncl
, uostra
iiiqiiii, veniiiniis, anliquis lle-
Ibid. \n Edilione Grialii, ingressus suin paslunt. bnvurum qntbus usque hodie uluiilur .Samari-
tlteris ,
Abev. tniii, e.rlreinn ThnU liltera crucis hnbcl siiinliliulinein.

13. AL, spiritum novum , pro spiritum meuin. qucc in Cliristianorum fruntihus pingilur, cic. Porro
Mar. ali i^silra veleros cliaracieres llebrieoruin luisse ini-
Cap. XXV. N. AL, Prima myrrha et olemi. F^t , iiiiiiaiiK , llieronyiiiiis ip-e lestis esl iii prologo Ga-
cullum labtrnaculi pertinenl. El erunt oinnia suiuiu kaio. Mau.
sanciorum. Mak. Ibid. Al., hiibet pro denionstrat. El pranotantuy,
,
2. Al. universitale
, pro «iiiiiersila/em. El rjrn-
, pro prcenotnli snnt. El p rles, pro posles. Mak.
tiain, pro gloriain. Mar. 3. Al., ostenditur, iinod elevniione crucis genes itd
Cap. XXVI. ."S. I. .\l., demonslranlem pro de- ,
euin veniunl ,
quiv crediueriM. Mar.
monstrwa. El simul, pro senem. Et faivulam pro ,
i. Dominui regnnvit a ligno. Post li:ri- verhii iu
pariiulum. Mar. lli^^lialcnsi i-eiucb.itur illnd El alibi : Ecce ponnm :
2. Thnii iiuippe litlera speciim crucis demunsirnl. iioineii iiicuin in f/ciili/ius qiisc vrrba nl iii.ilc as-
, ,
Iiilelligc dc vcteribus lIelir«oruin characlenbus, siit.i, iii liiii.i: loriiin rcjicieud.i judic.vuuus. JUr.
833 S. ISIDOIll IIISPALENSIS EPISCOIM SSG
lir.-editta : Diciie in nationibus , Dominus regnavil a A excidii coliimnns 'eplem , immoIavH viciimas suas,
fyno. Dc qua ciuce Doiiiini J."mi Cliiisii per Eze- niiscuil vinuiii suuni ,
proposnil niensam siiam , mi-
cliielein ila Dnminu- ioquilur : < Cadius e^taculiis sil servos siios, dicens : Si (luis esl parvnlns, ve-
f si , el liiiatus, ul cidai vidimas. Exacuius es ,
nial nd me ; cl iiisi|iienlil)us loqiiitur : Venile, ro-
f]»i moves sccpirum Filii mei , siiccidisii liginim, el medile panein iiieiim , ei bibite viniim quod mi-cui
dedi eum ad levigandum , ut lcneatur manu {Ezecli. vobis ; deielin']uile in-ipieiuiain, el vivelis, et amlm-
w:, 9). i Qii) les'.imcin'o el Fiiius Dui cruc fixus lale per vias prudenlie (Proverb. ix . i). »
osiendiiur, el crucis BjUs signum suscipiendum ab 5. Dei erg'1 sapieniia Clirisliis conslimil sibi div
omnibus voce divina prsciiuntiatiir. miini sacrnsaiiciam Ecclcsiam , in qiia maclavil sui
5. Cujus cnicis (igiiram de du bus lignis cnmpo- ccrpnris bosl as , in qua mi-ciiit viniim siii sangui-
siiam idem Fzecliiel iia figiiraliler procnoiai , dinis in calice sacramenti divini, cl prjeparavit men-
tens ; i Faclus esl sernio Doniini ad me, diccns : El sam , boc est, alia'e Doniini , niiiici.s servos suos
tii, flli bnmiiiis , suine 1 bi ligniim unum , et cribe apo>tolos at ;ue rinct'ires ad insi, ientes, id esi, ad
111 sujicr illud Jud:e, cl liliDrnm Israel sncinrum oinnes genles venini Deuni ignoranies, dicens eis :
cjus, el tolle ligniim alieruin , et scribe siiper ilbid Vfiiite. comedite paiiem meum , et b.bite vinum quod
Josepb lignum Epbiaim, et cuncla; domns Israel miscui rohis ; id est , sancti corporis es aiii siimite ;
sociorumi|ue ejus, el adjiinge illa unuiii :id alierum ei liibile vinuin quod iniscui voliis . id esl, piculiini
libi in ligiium uiium, et erunt iii uniunem in niaiiu saiigiiinis sacri percipite.
lua (Ezecli. xxxvii , K ). > i. Cujus qii dcni gratiam quia genles sumnnt, ct
6. Ebi nsiemliiiir Jiidam et Jeru alem in nnum Judaei non merueruni, declarat boc proplicta I-aias
converli debere, ei cnicis signum snscipere, qund dicens : i Wxc dieil Dominus Deiis : Ecce servi mei
per diio ligna sinifi aiiini esi. llaee suni diio ligna comedent, ct vos esurieiis ; ecce servi niei bibent
nna: illa vidua alieMi;.'rna , ad quam miltilur p.TScen- et vos sitietis ; ecce servi mei laciabunlur, ei vos
titis Elias, vnlebnl cnl igcre, priusqiiam iiinrcrelur. confundeiiiini. Ecce servi mei I.Tlabunliir prae exsul-
rbi nnn solnm ligni i omiiie , sed eiiam ei numero laiione cordis , cl vos clamabiiis pr.-e dnlore cordis,
lignorum >igiium criicis cvprcssnm csl. e! pra; contrilione spirlliis ulnlabilis, el dimillclis
CkVM .\XYII. nonieii vfslnim in iuramenliim elcclis meis , et in-
Quomodo iacranie:.tum Ettcliaristice prwffjiiralum est. lerficiei le Dominus Deus , eiservos, « id csi, chri-
1. Ei qiia paiiis ci cal cis sncramenium Deo pb- siianos, < vocabit nominC alio, in qiio qui benedictus
Cilum cssel iii bolocanslo , Scripturariim leslimon'is q est super lerram lienediceiiir in Dco. Ameii ( Jsii.
non tacetur. Hiijus eniin sacrifioii pra:ligiiratio i i s:i- ixv, i'i. >
cerdotio Meleirsedccb aiilea fnit oxpressa. Isle enim 5. Iiiierficiliir eniiu Israel, siiccedil. cx geiilibus
sarados Dei excelsi, cui!! benediccret Abralia;, ob popnliis. Tollitur illis Vetus Tesiamenlum, reildiinr
liiysierium fuiQri bob cansii paoem ei vinum in sa- nobis iNovnm ; conceditur nobis sabitaris cibi gralia,
I rificio Doiirno obliilil. Iloc ciiim i'le priir.um in el poculiiin sanguinis Cliristi , illis fanie ei siii aren-
lypo Fili Dii expres-il : ad fjueni Psalmisla cx per- libiis. .Mulaliir ei uovo po|)ulo nnnien aliud , scilicet
Sina P.ilris sx dicil : Anle luciferum genui te. Tii es Cliristiannm ; el oirnia qiiK sunl gesia novilalcm
sacerdos in ceternum secundum ovdinein ilelcliisedecli graii» resonant.
(Psnl. cix , ':). II c cst juvia riiiim l.ujusmodi sacri- 113 C.\PUT XXVIII.
liiii, qund el in pasîone sua pci fic ens Clirisliis Ptcc.pitulatio operis.
i;iiplev:l, qiii.dijuc ctiain a| o^lolis iu comiiiemoratio- 1. infelicium Juilajoru n deflenda demcnli;i! Ecce
iiem suain fieri jiissit. Salvaiorisadvenlum necTestamenti Veierisauciorita-
2. Noii ergo jani victimas Jiidixis, qnales sacer- te iiitelligiiiit, nec eum Teirsse accipinnt. Centium
dos .\aron obinlii , credeiiles nfreruit ; sed quales conversioneni legiiDl, et de siia reprobatione niiiiiine
iJem 5Iclc!;isedech rex Salein imnio!avil, id esl , p confundunlur. Sabbali observalionem suscipitmt ,
] aiiein et viiinni, qiioJ cst corpniis cl sanguinis quanireprnbalam Scriptiirxtesiifieaiione cogiioscuiit.

Doniini vcrissimum sacr.iiijcniuni. De quo idem Do- Circumcisionem carnis vencranliir,qui cordis mundi-
minus dicit : Qni manducnveri: carnem nieam , el bi- tiam perdiderunl.
bcril siiuguineni meum , 112 '" '"« mancl , et ego in 2. Nos auiem , sub graiia posili, oninia Ii.x-c facia
eo (Joan. iv , 56). Cujus (|iiideiii sacrificii saciamcn- cl telebrationes ,

qii:e fuliirorum cranl indicia, j.i:ii
tiim ei in Salomone per iminolalionein panis ac viiii cognoscimus csse coinidela. Quidqu d cniin biijiis-
ila nicnslraliir : < S.ipi'iilia adificavit sibi domuni. modi sacramenti propbeiabatur jaiii Clirislus iinple-
6.Al. njn solo tigui noinine. .Mar.

, Isidoro conbrl Lesleus in nutis ad Rreviar uin M.i-
CiP. xsîi. iN. i. AL, Dio e>s^t holociiU!,lum , ct zaraliiciim. .VnF.v.
liolocauslum. F.l sacirdole, pio sacerdolio. .Mau. i. W. , cordis, pro spirilus. Et scrvos suos vocubil
Jbid. Ji>. Iiclocuuslo Siinili nifdo loijii iidi iii Div- iiomine alio , id esl, Cliristiano. Mtlt.
vlarin hiiloriano, scu .Mozmal ico in Je^tu a|iosir.lo- 5. Al., miUutur, pro miilflJur. El aliud daliir, sci-
rum Siinoiiis el Jud;c, in oralioiie Posi priUie dici- licel. M.Mi.
lur Panis ac vini ab unigenito luo Domino uustro
: C.\r. xxvii;. N. 2. .VI., ri.'a', pro quiclis. Mar,
liolocauita instiiuiti priiponimus, Qiieni locuin cum
»-,5^ SENTI.NTI.VlitlM I.llil.R nu.Mus. -'S
vil, qtiia non venHtolwe legem,sed adimplere{Malili. .\ ill.i s,iir tinlilcr difi rniiviiis iii ninriliiis lioiniiniHi
V, 17). Advenienie ergo verilate , umbra cessavit, qiia; iniiniiniliTMni sigiiilicalial dveisilas aiiinialimii.
ideoque j;im farnnl ter non circuinciiliniiir, quia in i. De agiii csu pascha noii cekbrsniiis, qiiia
circuiiicisionis lypo proniissi baplismalis sacrainento pasclii nohtrum 114 j''"' imino!atus cst Clirii^lui,
inundamur. Sabbali olium supervaciium ducimus, qiii ler illiim agiiuin neiirabaliir, qni lanqiiam oris
(jiiia reve'alam speni quieiis aleriia; lenemiis. ad occisiiinem dnctus est , el quasi agnus coram tnn-
5. Sacrificia veleris legis noii imtiiolaiiiu;, quia dcnte se , sic non aperuit os suum {I Cor. v, 7)
per endem sacrificia aut Christi passiiMirm , aut car- Nenmenias nnv.-e lune non cuslodiiniis, qcia j in
nnliuin vilionim nioriificatioiicin insinuatam cogno- iii Chrislo nova crealura, vetera traiisicriini, ci ece
.sciiiiHS. Azynia iion observainus, quia , expurg:ila facia suiit i;ova. Scenopegias, id esl, solemi.it.iles
VI icris vilae nialilia, in nnva fidei gratia aiiibulaiiius. laberiiaculoriim non observamus, quia labernaculuiii
Diffcreiilias ciborum iioii custoJinius ,
quia ciincla Dei saiicti cjiis suiit, in qiiibus babiiat iii xteruuni.
3. Al., iiisiivâri, prn insinufnam. Et in twnm fid,'i ciinclis palerci , sanftnmiiue ciuiihiis , e m:irg:iri|is
(jraliam amhiitamus. Et immnndorum significubaliir piTcis c.xpnnerct, nt vere csl illnd coIiiihIkp dc:ii-
diversitus. Mar. geiilaia" n.cdiiiin, cujiis poslerinra spei ic aiiri splmi-
4. Iii .Mss. Iioc loco pnst iriinium lapiil
nniinullis deiitis iiradiant. !t:i Srripliir:c iliviii;i' prinia qiccqiie
dedicatio isidnri ad Flnreiiliiiaiii, iani|i nm Kocifi
p argciuo fulgercnl, aiiro orciiliini
.npiioiiiliir p :i i iililareiit.
rpilogii«, qiiae rcctius in reliqiiis, uiiiqiiam piolnjjiis, itaqiieprocuraliim esl nl illa eloiiuinruiii c:islit:is
priecedil. Editiones aiitiqu:»', llaganoeiisis, Bignaia- promiscuis cunctnriim oculis abditu mio, qiiasi qiio
i.a et Breuliana, post verlia , habilat in wiernum, dam velaiiiine pudiciti.i;, conlegerelur. Ilac divina
addiiiil alia , iii Eiliiiniie Grialian niiinino prspter- i npiime dispeiisaiionc pro\isum es' , ut scripia ipsa
iiii>sa , qiiE lioc liico a niibis adjicii:iiliir. < liicis ili lesercntiir ccelesiihiis nbumbraia mysleiiis, sicul
birmiilas spiriiu:ilis inteliigeiiiia; loiiiiioncndas, ti- secrelo siio ipsi Divinilas operi baiur. Iîiur cinn iii
bii|iie milleiidas pm
sludio patirii:!! cr;â te sol ii i- libiis sanclis ofuli Dnmiiii, utirus Di)iiiiiii. pcdc.
tiiiliiiis a'Sliiii:ivi ,
qinbiis perceplis, in oiiini Scri| lii- ariiiii eliain Dnmiiii scripia rc|ii'riaiilnr, liingeqiie
ra divina facile n: ad inlelleciniii sciimis iiitendercl. ihsii a c:illiiilica Eccle-iariim iilc, Dciiiii cnrpore
Miin cum liltera occidat , Clirisiiis ;.u ciii viviliict, dcieriiiinari ,
qiii sil invisilnlis , iiii nmiiriliciisibilis,
iiecesse esl ad illa spirilualiuin iiiierii)ra >eriniiniiiii, infiiiiiiis, re |iiiieiidiim cst qiialiier isia per Spiriliiiii
spiritii vivilicaiite, ppnetr.iri. Uiiiversaiii ftiro S ri- s:influm ligiirali exposiiione rcscreiiliir. Iliiic eiiiin
piiiram l. m
Veieris liisiruinenli , qnam Movi, ad iniii.eiiiiiiiiiir l>oiiii:iici lcmpli
inlerinra : liic illa sau-
lcllectniii allegnric 111 cs^ê suiiieiidam. admniiet iios ( la Minctnriiiii. Corpus crgn Scnplnra; s icr;c , sicul
vel illiid qii d in Veieri Teslannnio legiiiiiis
,
Ape- : tradiliir, iii lllera e>t. i llnc fra.;iiieiiluni Isidnri
riam in piirabolis os meum, loqvar wnifimaia anliqun ; I 011 vidcii dixi in Isi.lnriaiiis, caii. 80, iiuiii.l I. Iii
vel illu I ilciii {quod) \n ôvo Te^tanicnio scribitiir, Eiliiinne liigiixain , et ll;ii;an"Ciisi lcgch:ilur, iiicii
lia'C onviir. loculun csl Jestts in purabolis ad lurbas , el dose in omni Scripiura diviiia sed ad iiilclliclum se,
,
.MfiK parabolis non loijuebatur eis. Noc niir:iiiiliim i|iiod qua sensus nvcndera. .Miqiiis orrcxcrat, (acile se ad i
seriiio diviiiiis , prnplielarum , aposto oriiniquc oie C intellecluin spiiilunlem sensus iiitenJerel. l'rn cohim-
prolatus, ali usilaln illo hiiiniiiibiis scribi'ndi iiindn ba: d:'iirijcnlatK medium eiat iii cisdciii Rdilinniliiis
iiiulliiiii recesserit, lac li-i iii proiiiplu habuiis , in:i- columbiv denrijciiluta' modum. Drciilius sic rcliirina-
giia iiilcrinribiis snis coiilineiis qiiia ei rcveia luit
, vli, c.r, oiêfc/; ut sicut penna: colunibx deoriicntatie
coi griniiii iiL sacra Dci ilicia , siciil a CiCleris sciijilis iipparcnl, et ejus posieriora specie auri , eic. Locus
incriio, ilaetspicie disceriiercntiir, iicc illa coile- est psalnii LWii. .Arev.
sliiini aicaiioruni digiiiias pas-im, aiqne iudiscrela
BANCm ISIBOIII
UISPALENSIS EPI3C0PI
SENTENTIARLM
LIBRI TRES.
LIBER PRIMUS.
esi, et corrumpi omnino non potesl. Creaiura vcnt
125 CAPUT PRIMUM. 1
bnnuin. sed non sismmnm est 116- l"''' miit:ii) li-i
Quod Deus summus et incominulabilis sit.

esl et diini sit qiiidem bnnuin lOii laiiicn esse po-
;
1. Sumiiium hoiiiiin Dous est, quia incoinmutahilis lcst cl suii.miim.
C.vp.i. N. I.lliucnrlun habuit iilliiciihei deSmnino :iiiclor cst liraiilio C;csaraiigusl.inus anlisles, coiiseii.'
Bnno prima voce liliiliuu
a qiiilinsdam .ippclbiiCMir, a ticnlihiis eti:iin niiiiiibus Coil. iiiss. ct Cratiann, Ivone
libro iinponeinihiis, inoie Hchra;oriim, cuiii laineii a (.'arniiteiisi, aliisijiic dccrct .niin cidlccloiihii^. In
lcalo hiduio iiisi.riplU5 sil ScnUnliarum libcr, ul Coiicil. cliaiii Tolct. viii sic icriplum e t : .Vo4.'ii av-
539 S. ISIDOUI II.SPAI .l'.NSIS EPISCOn 54»
"1. QuiJ esl Dei iniiiiorlalilas, nisi ejiis iiKoiii- A eixlenius, quid cuique r.oii<>ruuin esset leinpori, al»
iiiutaliililas? iNaiii et ai)g''lii-t aiiinKi; inim n lalis .suiil, ipsa lainen .tleriiitalc iii cjiis mansit dispositiono
tgd iiiiMiulaliilcS iioii suiil; iden.|iie solus Dens dici- ciinsilii.
lui' iniinorl;ilis, qnia solns iiicnmniutobilis esl. iNain .'>. Noii iisii noslro aliiid Dcnin piilare , aliuj
aiiiina iiiorilur, dmii, deserenie Deo, de l)ono iii pulc.liritudineni ejiis, atqiie alinj niagnilujineiii i|i-
maliiiii inutalur, sic et angelus, duiii, desereiiie siiis (Jcbeinus) sicnl aliiiJ esl inimo, aliud pulcliii-
Deo, esi lapsus. liido ; i|iiia, dcsislenle pulcliritudine, liomomanei. Ac
5. Quud inaleriaiii lialiel, uiide exi^tat, miilabile per liiK , i|ui ila inlelligit Dcuiii, corporeiiiii esse cre-
csl, quia de infoniii ad fnriiiani Iransil. Quod vero dii, diiin pulcliriluJo el iiiagiilliiJo Dei ipse Deiis sil.
iioii lialict inateriam, iiiliiuiabile esl, sicul Deus uli- 6. IJeo Dius Jiciliir siiiiplex , sive iion aniil-
que-est. Bene, ac substantialiler siint isia in Deo, lendo quod li ibet, seii qnia iioii aliud esl ipse, el aliuil
iJ esl, incorriiptio, in morlalilas, incomninlaliiliias. (|uiid in ipso est. Inorijiiiate dici seu coiiferri viiiis
Unile el merito cuncta; praponiiiir cre;aiira;. ea qiuc nrdinata siiiil iii Deo (palel) iilpote simpli-
i. Opiis iioii coii?iliuni,apud Deiiin^crcdinius) mii- citas, qiij! aliquando dicilur pro stullitia, et noii esi.
lari; nec WJ vari;iri eniii, qnia [ler varia leiiipora Apiid Deuin vero sumina siiiiplicitas esl. Juxla lianc
diversa prseciiiii, scd maneiis idem incommulabilis, regulaiii, el ca;tera aestimanda suiit.
fi(/i doclor eqreqius, Ecclesia' cnlholica' iiovissimum Ibid. Alii, sif et angelus i« malum mutalur de. bono,
ileciis, tirircejciilibus iclate roslremus, doclriiKV coni- dum, deserlo Dco, esl lapsus. Arev.
partilione noii inlimus, alqui' (/»0(/ niajus esl, jain soe- 3. Aiigusl., VIII siip. Gen, ad lilt., cap. 2), ii.
rulorum liniloruni dociiisiiifs, cinn reverenlia noni- Oinnis varialio et pprinnlalin reriiin a mnleria or-
naiidus Isidorus, in libro Sentenliarum ii. Qiio lii liim liab;l, en materia liabel concretain priva-
qiioil
loco Pelriis Ciabb', ei Joverlns pro Keculorum fini- tioneiii e\ privaiioiii; aulem nasciiur appeitos, et
;
inruin, legiiiil in sn'cutornm ftne. Senleniia ameni ex appeiUi impnlsiis aJ aliam forniain, iil Aristole-
l~iilnri qii:r illic cilaUir, esl lib. li, cap. 31, de Jiira- les Jociiii lili. 1 Pliysic. Deiis vero alieiius e>t ab
nienlo, 1 1 liahetiir apiid Gral. 2'i, q. i, cap. Noii omni iiiateria, iil pr.Tclare docet D. Tlioin. lib. i
csl observaniluni. Loaisv. conlra Geiites, cap. 16 et 17. Loaisa.

Ihid. Crealura vero. Fiilg., de FiJ. aJ Pclr., cap. Ibid. Bene ac subslantialiler. Aiigu^t.,lib. v de Tri-
5, 21, 3-2. et Aiis;., Je iâl. b"iii iii princip. Loais.v. liit., cip. 1, prnbai ipioJ aliqiia sinl qiM pmprie pr;c-
Ibid. Iii IsiJnrianis dno sunl cîpila de Imc opere. diceiiliir de Deo, ul est illuj Erjo sum qiii sum, et ;
Alleniin Libri tres Senlcniiarum

(i7, sic inscripliim : quoJ sil iinmorlalis. Loaisa.
sancii Isidori, sirc de siimnio boiio. Euiliones el niss. Ibid. Ex Greg., lib. Moral. xvi.cap. i. Et lioc esl,
(',odi:es liujus operis. IVr.sio Ilispaiui. Jutianas Tole- qnod eleganler asscrit Ang., lib. Je Clvit. Dei, cap. i
lanus, Taus, Petn.s Loinba diix, ei alii post Isidunim 15 Novil quiescens agere, et agens quiescere, et po-
:
Sententiiirum scriptorei. Quirtiis Senlenliaru.n libcr test ad cpus n.ovuin, non novum, sed sempilernuin ad-
tiuin Isidoro snppositiis V.riidi m Ilnijerii aiiimadver- '!

Q hibere consilium. Diviis Anibros., Iib. ii Ollie., ta|i.
siones de linc libro. Alleniiii capiit i8 sic iiiscribiliir: 10, probal Deum freipienler tare senleiitiam, re-
l'ra'lal oni's in libros Seiilentiariiin lulilionis anni prelienJeiis juianieiiiuin lleroJis, el iinpinm Jeplue
1558, el (•nyciii' Loai.îiv in suani Editioiieni. E.tcerpta faciiius. Esl Je liac re longa dip ilaliu in coiicil.
ex libris Senlentiarum. fni (ationes iii Excerp'n Scn- Tolei. VIII. Loaisa.
leniinrnm. ^ciicel in librinn de Conversis, et lu aliuin Ibid. Ciedimus. Oeesl iJ in Mss. pleris(|ue, ul alibi
de Prcelaiis inscripiuin. L'):iisae notis Joctissimi^ diciinus, constal, ac similia verba, qua; ah EJiloribns
qiiidem, sed iiiterdiini prolixiorilins quaiii par sil, aJdita sunl, iil sensiis elarior redJaliir. Cicleruni
inoas .idjuiigam, et cx aioriim amioialioiiibiis, nli s;epe per verbiim inliniluin Isidoiiis loquilur sine
Vezzosii, qiii fere iii notis cum Loaisa conseiitl, alio expresso verlio, a qno regaliir. Alque ila in Edi-
iiisi qiioii lextiiiii lireulian.e EJilionis sequiiur, ct lis quoque interJiiin accidit. AnEv.
iiiinnullas EJilioiiuin aliarnni vaiielales inJical, 5. Divus Greg., lib. xviii .Moral., cap. 28, Aug.
Cnnslaiitini Cajeiaiii in Iragiiientuiii de Conversis, et lib. VI de Trin., cap. (!. ei lib. v, cap. 8. Loaisa.
Coldasli in friiginrntiiin Je Pra;lalis, snniniain col- t). Ex Euclierio, de Foriiiiil. Lomsa.
lig.iin.ln laioiiis Sentcnliis capul primuni inscrilii- Ibid. Dici, eic. Est apuJ .Magislrniii Sciileiiiiariini
liir : Quod Dcus incommutabilis, sunimus et (Bternus lib. 1, dist. 5, ev Greg., lib. xvi Mural., cap. 20.
exislat. AnF.v. LOM-A.
2. Ex divoGregorio,quemiiiliisSenieiiliis potissime Ibid simplicilas. llicroiiymus, iii libello de his ipi r
sequitur IsiJorus, ciim propler aJmiraliilem iiieo san- p. Deo in Scriptiiiis auribuiiiilur. Et Isidoriis ipse luse
clissinio viromorum J. clriiiaiii{qiia; in ejus sciiplis explicat hanc senleiiliain lib. vii Elymol.. cip. 1, de
pra;ier caeieras qnain plurimas niaxiiiiasqne virliiles Dei). Quein lociim s;iin|isit ex Greg., lib. xxxu.Moral.,
iiiire eli;cei) luin prnpUT aiiiorcin e\ niuiiia fani lia- cap. U, duiii iiilerpicUilur illiid Jobi : Commovisti uit:|
rilale fralris LeanJii ct Gregorii ciiiicepluin, ul cx adversus cuin. Ibi cnim iiiqiiirit an sit iii Deo coni-
lib. I Epist. Greg., inJict. !), epist. aj LeaiiJrinn, li- molK). L"AiSA.
quiilo coiislit. liiJe ejiis scripla veliit aiigiisl.^sinu Ibid. Pio siullitia. Gregorius, epist. 78, aJ Maiiri-
ciilil ac veneraliir. Gieg. iiaque.lib. Mnral. x\v, liiini Augiislnni Simpliciialis vocahulo, iiiquil, me [u-
:
«•ap.4 Qiiid eniin, iii |iiii, niiiiiibililax, iiisi niorsquiv-

: tunm appeltiit. ['.tsiini.lcx suiiiiuir pro noii inalo, iioii
dnincst? eic.Tolius êiileniia; ex|ilic.iiioiieni viJe apiiJ Vi rsiit I. Mallli. X Ef.tote prudenlcs sicul serpentes, ei
:
Aiigii-I., lili. III coiilra Mixiinuni c:ip. 12. LoAisv. siinplic s sii-i(( cclaniba;. Et Proverb. x : Denedicta
Ibid Onines niss.CoJ. conjiinct;oiieni pri reinreji-
.
onini.t aninui simple.x. Et Qui iimpliciler ambulal iii :
ciunt : ynmanqeliel animw ^seii ieliiieiiila,uliii Edilis. liducin unibuliit. Loaisa.

Locus eslaiiuii Gregor., lib, Mor.J. i'i, cap. i. LoaIsa. Animadvertit Yezzosiu<, camJeoi senicii-
Ibid.
Ibid. Aii;;iis!., lib. de duabiis Aniniabus, cap. 8, li;uiide simpliciiaie Dei ab IsiJoio ex|dic.iri, lib. vii
iiiorteni aniina; aviisioneiii csse a Deii dlcit, et lil). iv Ftymolog. cap. 1, alque il.i nl pUiia add.il qti;t reni
ilt: Tiiiiilalc, cap. .'
; Sicul iiHiniu Dco dcfiiicnte, clc. tlarioreni reJdjiil. Pro non csl aliqnl cxliibenl non
LOAIiA. cst in Dco. .\Rt.v.
,
SENTENTIAU13M LlUER PIUML'S. •12

t,4l
Consiimmaiio alicujus diciliir perfectio

CAPUT II. A i. facli ;
Quod immensuf el omnipolens lil Deus. Deus anleni, qui iioii est f.icMis, qnoniodo est per-
1. iNoii ideo ccEliim et tcrrani iniplel Dcus, ut coii- fecins? Sed liuiic sermonem de iisu iiostro sumpMl
liheaiit eum ; sed iit ipsii polius conliiieaiilur al) eo.
liumana inonia, sicut el reliqia vrrba, qn:ileiins id
Nec particulalim Deus 118 i"iplet omiiia, sed cuin

quod inelTabile esl, «lcunipie dic possil, qiioninm de
sit idein unus, ubique taiiicii esl tolus. Non ila pu-
Deo iiiliil digne humanns senno dicit.
taiidus est csse omniliiis Deiis, iil unaqiueque res lamen in snis
iii
5. Dnm localis non sit Dcnsloi aliier
,pro magiiitndine ponionis suae capiat cum, id csi, de loco in lociim prfB-
ambulat 119 sanctis, diiin
maxiiiia iii;ijus, et miiiiina iiiiiius, duiii sit putiiis ipse
dicatur ab eis. Nam Deus, qni nec loco movetnr, nee
loius iii oniiiibiis, sive omnia iii ipso {Eplies. iv, (i.)
temporc, in servis lamen siiis el leiiipnre el loco mo-
2. Omnipotenlix- diviiis iiKijeslis cuncta potestatis velur, i|iiolies ab eisdem localiter prxdicatur.
61136 immeiisitnle concludit rec cvadeiidi poteii- 6. Dninde l>eo nec scciindiim qiiantilalein,nec se-
ti.im ejus quisqnam i^diluiii iiivinire potei it, quia iile
cundum qualilnlein, nec secuniliim situm, nec secnn-
oninia ciicuniqiiai(ue lonslriiigii. Cuncla eniin inlra diim bDbilum anl moluin nliqiiid digne dicauir, imsl
divini judicii omnipotentiaiii coarclaiitur, sive qii:e
tamenei qiiodainniodi» latitndo (Eiilies. iii, 18) cha-
continenda suni, ut salva sinl, sive qux amputanda B riiaiis, qiia nos el ab errnre colligit, et continct in
sunl, ut percanl. Niil alenus crgo (dicimns) posse veritale. Iiiest ei ei longitndo, (|iia iios longanim tcr
clTiigiTe Deum quempiam. Qni eniin euiii noii liabcl

pnrlat, doiiec emendalos palri.-e fulura; resliluit.
placalum, neqiiaqiiam ev:idfire potest iralum. Iiiest ei et allitndo, per qiiam omnem sensuiii siix
3. Immensitas diviiix niagniludiiiis ila csl, ut iii-

scienti;e inirnensitate exscperal. Inest ei et
profun-
lelligamus eum iiilra oniiiia, sed nnii inclusiim ; ex- dnm, quo d.iinnandos inferius jusla x'quilate dispo-
tra oniiiia, sed iion excliisum. Et ideo inleriorem,
neiis prxordinat.
ut oninia conliiual ; iJeo exleiiorein, ul incircum- CAPUT III.
scripta magniludiiiis siiaj immelisilalc omnia concln- Quod iiiviiibilis si( Deus.
dat. Per id ergn, qnnd cxterior esi, ostendiiur essn I. Dum deDeo loquens Scripiuia plerumqiiedicil :
creator; perid vero qnod inierior, gubernare omnia Ecce Deus, noii quasi visibilem oslendit, sed ubiqiie
demnnslratur. Ac ne ca quae creaia simt sine Deo cssc prx'seiileiii significat. 120 P^r "^ '!'"''' ^'"^''
'
essenl, Deiis intia omiiia csl. Vcruin ne exlr:i Deiim Ecce Dominus,\e\ (\uoi\ niagnitiidiiiein diviiiilatis ejin
csseni, Deusexterioresi, uioiiiniaconcludanlurabco. nullus possil sensus ailingere, eiiam iiec angelicus ,
II. N. I. Interprctainr lofum.Ierem.xxv

Cap. C(K- :
C iili exronil illnd ; Ecce OeMsmnj/iiwsîinfoisscicndu.-M
Ivm leiram eqo implen, dicil flo:)iirtH.s.(Jnem locnin
el noslrnm
sic feiead veriii explicatauclor Siecii'., apml Aug.,
\- Ibiil. l'ar. Lncus esl Panli ad Pliilip. iv. Aug., iii
csp.21 cl22;Greg., lioin.Xsiiper Ezccb.; ei Chiys.,iii Enchir., ad L;iiir.. cap. Il-") ; l'n.t l)ei , uu\<i\l, fjmt
liom. de sancti el adnrando Spiriiu, loin. III. Loaisa. prwceUit omnem intelleclnm , ut in eo qnod dint
Ibii. AVc porticulnlhn. 1'lirasis est anctnris Spec., oinnein, ne-inse iiveHeclns snnclnrum angetorum cse
cap. 2 c 3. Viile Ilihir., ii de Trinitale. Loaisa. possil exemptus, sed Uci solius. I.oaiSA.
Ibid. Apud TaioinMn liliiliis liii|us capitis esl Dc : Ibid. Sola, eic. Videiur respexisse ad liic:irnatio-
imniennitale, rel oinnipoUnlia Dei. AnEv. nis inysleriuii), aut etiai)) ad illud misHDius geniis
2. Exaiiciiire Spi'C., cap. 22. Loaka. qiio Verbiim a Patre el Spiniii .>.anclo niilti perliibe-
Omnipotentia; divinw majesla.i. Al. omnipo-
Ibii. lur, qua ralione Cbrlslus lcrlia dicilnr ab eoilcin
lentia diviiKC majeslatis. Ibid. evaderr polest.M., Isiiloro persona, lib. i ailvor^. Jud., c:ip. -i Cnjhs :
etadel. Arev. Trinitalis sacraneiitiim et Agqa'us proplieta ita aiie-

3. Ex aiictMre Spec, cap. 23, et dc Essent. Divin., ruil. ex persoiu: Doiiiini dicens : Spiritus meus erit in
cap. I: ei Gregor., ii Moral., cap. 16. Loaisa. niedio vcslri. Ecce Deus, qiii loqiotur , ecce Spiritus
Ibid. Petavins, toni. I, lib. lii, cap. 9, n. 7, simi- pjiis. Posl tifec de terlia peisonn, id ei-t, de Filio ila
lia veiba El ideo inlerior es, etc. Ex veleri aiictore
: subjecit. El mox ex Isai. Ei nnnc Doiiiinus meus misil
:
libri de Speciilo inler appendices sancti Angiistini me, Spiritus ejus ;

el ecce dnct; penoniv , Doininus ei
allegat, el ab Isidnro, Alcuino et Petro Damiani de- Spiritus ejus, qui mitlnnl. et tertin persona ijnalem
scripla esse observat. Pliires alios P.ilres moie siio n Doiniiii,qui millilur. Miiiiânieni Eiliiim iion laiiliiin
Peiaviiis in eaiiidciii senlentiam excitat. Anctorem a Palre, scd eiiam a Spiritii saiicio ideiii conliniiiit
Speciili jam iiidic.iral Lnaisa. Arev. hoc lib.,cap. \:,, <:\ eoil. Is:ii. Iiicn Et niinc Doini- :
4. Ex aucl. Siiec, ca|i. 7. Loaisa. nusmisitme,ct Spirilns ejus.\'i'\inl fortiisse Isid. Iioc
Ibid. Inopia. Aiignsl., super Joaiiii., Iracl. 15, elc- geneielocntionis Ariaiioniio el Nesloriaiiornin linnre-
ganler hoc dixil : Omnia, inqiiil, possniit dici de Deo, sim refcllere,quoruinilli secundain Divinilaiisperso-
et iiiliil diijne dicitur dc Deo ; sed iiiliil lutius liac nam iiiipie negabanl, hi qnarlam iiiiiqiie (ut Maxen-
inopia. quw congruum noineii non invenit. Loaisa. lius adversns cosdem aii) nefarie adilelianl. Loaisa.
5. Ex lil). de Cognit. vor. vitae, apud .4ug., cap. Ibid. Taio, iii lilulo Dc id (pro de eo) qiod inv:-
:
29, eldeEss. ilivin., cap. I. Et Augiisi., ipisl. 2S, sibil s, vel incircumsciiplus sit Deus. ôiai
Vezzosiiis,
ad Ilieronyni., deOrigine aniin«, oslendit quo pa' to non dici Divinitiiein, sed niagiiiliidineiii Divinilalis,
Deiis iii siiis ambulel sanctis. Loaisa. iil locum accipiamiis, noii de visione simpliti, scd
G.Lociis 1'aiili ad Eplies., iii, iii Spec.,cap.15elli, de coinpreliensiva, ut tlieologi dicunt, qiia res lnl.".,
cl in episl. adPauliniini 112, cap. 13, etaGreg., lib. qiiantii esl, comprchendilur. Q»x Dei comprehen-
iMor.il. X, cap. 7, sicutab Isidoro expliealur. Loaisa. sio iii creatiirain non cadit. Qiio autein sensn linina-
Ibid. [iwi, lili. II, rap. 15, hoc ipsiim expriniil, iiiias a Chrivto snscepla dirainr lcriia iii I'niiilale
sed pio jusla (rquitute lialiel Jii.r/a a-quilulem. Alii persona, Gri:ilius abinide explicnil in nnt. ad Exod.,
etiam apud Isidornm iu/cr/iis juxta a'quilulcm. Aitev. rap. 12, mjiii. 5, videlicel quod Verbuni sil niia ex
Cac. III. N. I.lixGrcg., Iih. xxvii .Moral., cap. l, iribus persoiiis Triiiilaiis. Aisev.
SiS S. ISinOIll mSPALCNSIS KPiSCOPI 511
(iiinmvis iisqiicail p.irililalsni angoliram lnniiaiia posl ,\ "•. Oiiil)iiMl:iii) (jiaijilnis iirclli?ciili:p percrr.iliirani
resurrettioncm n.Hiiia prolicial, ei aiJ cnnleinplan- progrcdiiiir lioiiin ad inlelliiieiiiliim Deiim crealorpiii.
diim Deiim inilercssa consiirgai, videre lameii pjiis id pst, ab inseiisibililius siirgens ad sensibilia ; a scn-
csscnliain plen»^ nnn valel ,

qiiam ncc ipsa porfeciio sihilibiis siirgius ad ralionabil a ; a raliiiiiiibilibiis
angclica in lntiiin allin;;il scire, seciiniliiin Aposio- siirgeiis ad Creatorem. Iiilellisiliilia per se collau-
liim, qui ail : Pax Dei, qun' e.ranpcrat omnem seiisuin dani Dciim, irralinnabilia et inseiisibilia nnn ppf se,
(Philipp. IV. 7), ul siibaiiilias, cliani angelornm. Sola sed pcr nns. diini ea cnnsideraiites Denm laudainiis.
eiiiin Trinitas silii inlesre iiota cst, el liiimaniLas a Sed ideo dirunliir laiidare ipsa, qnia cadem laudeni
Cl.ri-to siisc pla,qn:i' lerli i est in Trinitalo personn. enriim pnrlnril cansa.
2. Inli-lligiliililcr (iiiodam iniro mndo Dei essen- i. nixeninl .nliqiii, qiioil nilil! laiii liebessil, qnod
tia sciri polcsi, duin csse crcdiliir. Opns vern ejus, nnn sensiiin Iialieai iii Deiim. Ilinc est illiid qiiod cx
qiiod utiqiie a^qnari ei non pole-t, atqiie jiidicia a silice diirn scinlilla excntiliir. El si igiiis iu saxn,
nullo penitns scinntnr Dei scrreia iiidicia nnn posse uiiqiie ibi sentiliir seiisiis, nbi se vita non sciilil.
sensu penctrari, vel angelico.vcl liiimaiio (coiislal). 122 CAPUT V.

Et ideo qiiia oceulta, sed jnsia siini, lai iiinideni Qiiod ex usu noilro (jua^d im specien ad Deum rcfi--
•
rnnliir.
Tenerari ca opns est, et timere, non disciiicrc, aiii
secnndnm Apos!o'iim, ait Q'iis 1. Nosiro usu zelare Deiis dicilur, vel dnlcri'.
inqiiirere , qiii :
enim cognovit sensum Domini, aitt qni'; consiliaiius

lioriini cnim inniuum apud Deiim pcrliirbalin iiiilhi
ejus fuit (/ Cir. ii, 10)?

esl, apiid quem Iranqnillilas sumina e-l. Noii ila esl
pracipitaiula iiientis sen:enlia, it credamiis po-se.

CAPUT IV.
Qiiod ex creatura; pulchriiudine agnoscalur crealor. Deo fiiroris vel innlalioiiis accidere pcrUiib ifionem ;
l. Stepe ad iiicorpoream Creatoris magnitiidi- sed ipsam rrquiialcm jiislili.T, qua reos puiiil, irain
nem creaiiirariim corpnrea niagnitudo cnmponiiui- sacra ledio noiiiinavil, qiioniam qiind judicaiilis
iit niagna cniisidereiiiur ex parvis, el ex viîliilihii'; .Tqiiiim ('.«t, fiiror esl, ct indigualin palieiilis.
iiivisiliilia a'Sliin('iiiur, alquc c\ pulcliriuidinc 5,21 2. Iia eigo iiitel i^rcre opiis e-l et alias passiones,
faclnruiu efTectnr operum agnnscaiur, non lamen qu s de afTectioue liuicana diicii Scriptura ad Deuni,
p.Trililale consiniili, sed cx quadiim subdila el creat i ut et jiixla se incommiilabilis sit credendu< , et
spccie bniii. lameii pro caiisanin) elff ctibiis, ui facilius inlelligalur,

i. Siciii ars in ariiliceiu reiorquct laudcin, iia iiostra; locutioiiis el niulabililalis genere appelleliir.
rerum Creaior per crcainr.iin snain laudalur ; ei 5. Tam clemeiiler Deiis liumana; consnlit innr-
quanlo Ai exccllcniicr, ex ipsa operis couditione ^ mitati ? Ul qiiia eiim sicul esi non possiimus agnos-
nioiistralur. Ex piilchritndiiie circiiinscriptfe crealurx cere, nnsircc locuiionis inore seipsum nnbis insinuei.
piilcliiiliidiiieiii suani, qiise circiiinscribi neqnii, facit Uiide et inenibroruin nosliorum qn.ilitalem babpre
Deiis iiitt^!liî, ut ipsis vesligiis rcverialur linmo ad describilur, cl passionum indigna dici de se vnlnil ,
Dciiin, quibus averiiis esi, ut qui per aniorcm pul- 1.23 quaienus ad sua ,
per nostra nos Ir.aberel ,
cbritiidiiiis crealura>, a Creatoris foriiia se abstidii, et dum coiidescendit nobis, consurgeremus ei.
ruriiim per crealura; decorem ad Creatnris reverta- i. Miiliis niodis Deiis ad significandiim se boinini-
liir pidchriludinein. bus de inferioiibus rcbus species ad se irahii; qiieni
2. Greg., lib. Moral. v, cap. 20, et li'i. Moral. nascuniiir animalia vitam et spiriliiin ca(ii.int, quan»
xxvii, cap. "2. LoAis.v. s nlenliam Virgiliiis mire expr''ssil.
Ibid. ()i>us. Ex^lreg., lih. ii Dialog, cap. I-t. I.oaisv. Principio ccelum, ac camposiinc li iipiitps.
lerr.TS,
Ibid F.t itlco. Greg.. lih. xxxii Jloral.,cap. ,">, undi; Liicenlemqiie globum hiiii', T l.(niaqiie asira.
Icciis Isiilnii ilesiimpliis : Superna. iiiqnil, sententin. Spiritus iniiis alit, loiamqiie iufusa per ariiis.
elsi noii csl fof/ii/ii,(niiir-n crcdalur inju^la, sed
i'Oii .Meiis agital inolfU), el rangno sc corpore niiscet.
co sallcni jusluin crcdntur oinne quod paliiur, qwi ni- Vide Salvianum, lib. de Provideulia. Loaisa.
mirum conslat qnod Dcu aiictore paliliir. (jnAi-A. Cap. v. N. 1. Ex D. Greg., Iib. xx .Mnral.,cai).2r>, ei
CaT. IV. N. 1. Ex Giegnr., lih. Mnral. \xvi, cap. D Aug., Iib. Ou;csl. ad S iii!'Iic., q. 2. De nnniinibiis ipi.-e
8. LnAi-A. Deo atlribnuniiir diviis llieronymus lihriini scripsii.
Ibid. Ab hnc capiie Tain divcrsuin nrdniem senlen- Esl eiiani apnd Angnsl. liherde Essenla Divinituis.
liariini sei val, et de liac aît, cap. !! Pro crealura- : qui de «piriliial bus formniis apud Euclierinin appcl-j
ruin... coinponitur, Ancreiiliiriv... coinp irniur. Aittv. laliir, a qiiilins Isiilorus b c Ireqiieiiler EenlenliaS
2. Similis esl seniCMlia iii Angusi. lib. iidelibero accipit. Loaisa.
Aibil., cap. 7. LoAlSA. Ibid. Iram. Augn-l., conlra adversariiim legis
lili. i
Ibi:l. Al. , Sicut opus, el ars. . ul quia p r amo- .

cl prnplift., cap. 20
Dii non habit perturbali
; Ira
rem. .AiiEV. aiiinii ardorcm. E psalm. Lxxvlii Ira, et zelus, noii :
0. Ex Aug.. psalm. cvLvni I :isa ijiiidem per ie (lo-:

suiit pertwbalioiies Dei. D.io Cnd. iiiss. Iram sacra :
iiuiliir de irr.it. niiahilihiis) roesua el co ile siio non lectio nimiinavit, iiiius Ms. conscnlil ciim Exciisn.
l.tudiiiit Denm, sed lib intelliqeiiiibus ciim-ideraiVhr Irain el iracniidiam proinisciie in divinis liiiens in-
jHT ipsa laiidatur Deus. Loais,».. veiiin Den allr.bni. De ira .Inh. \x. Deus, ciijus irx :
Ibid. Ai., quia eaindeni laudcm. Ar.Ev. neino resisiere poiest. El p-slin. ii L queliir ad e:is :
4, .Aiitiipios philn-oplios vncal, ipiide Dei naliira in ira sua. Panlus rcvclubitur ira Dci. Et Ihesanr,-
: :
vavii! -ciipserunl, et senseriinl, iit Cicero iii liitris de zas libi irainin die irtr ; et alia. Dc iraciuidia apiul Isai.
Nauira dcoruin docii I. et inler alia essc Deiiin ani- 1 cl x\x: .Ueiid iiacundiam provocar^tis. Ei Jerciii.
iiiiim per uuiiies miiiidi parics iiiidii|iic diliiisuiii , ct IV ; et .\poralyp. xv, plciias irucundiiv Dei Loaisa
pci oiiiiicin naluraui coniuicaiil iii, a qnii tuiirla (|ii;k /iii/. Confcr laiuiiciii,xap. 10, dc hoc codciii ainu-
: ,,
uti SENTENri\!;i:\i uii!.!'. 1'Ftnii's. 5:6

re Tera juxla propriam siibslaiUia^n iiivisibiieiii esê, 4 iiloo per figiiraiii Clirisliis, iiiia iiiliil esl lioniin ;ul
cl iiicorporeum coiisial. Plerumque de corporibii^ ad proprieiaiein subslanlix' c jns.
Otuni suiiiuiitur qualilaluin species, qu.i; laineii in 7. FalliinUir quidam sliillonini, dum legnnt, ad
1.1(0 iioii snni.quia in propiianatura iiicorporeiis est, iinagineiii Dei factiim csse lioinioein {Oen. 11) , ar-
rt iocircninscripiiis, sed ^ro eriicienliis cau-;iruin in bilraiiie^Drinn csse coi'|i(ni'iini,diiin iioii caio, J,25
ipso -pecies leniin sciibuiilur, utquia oninia videt quod esl corpus, sed iiiiiina, quod esl spiritns, Dei
dicatur oculiis ; et propterquod audil omuia, dicalur iniaginem liabeat. Nnn ergo esse torpuris lurniain in
iuris ; pro eo autein quod averlitur, ainbulal; pro Deo credanius qui liominein ad iiiiagincmsn.iin fccit,
eii quod cxpeclal slat. (piia nienlein, non carncni , ad siniililiidincin siiani
5. Sic et in caetcris borum similibus ab liiinianis creavil. Cogila igilur cpiale cor(ius liabeat verilas ,
inoiibns trahiiur siinilitudci ad Deiiin, sicul est obli- et duin non invoneris, lioc esl Deiis.
visceiis, ci incniiirans. 124 H'''C est quod proplieta !<. Facies Dei in Seripiuris sacris, non caro, seJ
dicil : Jitravii Dominus e.xerciluum per animcim suam divina ccigniiio inlelligiiur, ea qiii(l(>ni raiione , qua
(Jerem. 1.1, 14). Noii qnod Deiis aiiiinain babeai,sed p r f:ii icni . conspeclain (|iiS|iie cogniisciliir. Iloc
lioc noslro narrat affcctu. Et alibi siinili ngiiia el eniin iii oraiioiie Deo dicilur : Osleuile uobis fa-
vcrmis cl s-anibeus iotelligilur (Psnl. xxi, 7). B ciem Inam, ac si dicalnr : Da nobis cogniiioneiii
G. Ncc iiiiriim si vilibiis signincationiliiis ligiiretiir, l.iaiii.
qui usque ad nosiraruin p;issioiiuin seu carnis coii- !'. Os Dei Unigciiiliis ejiis esl. Nam siciit pro
luniclias descciidisse c(rgnosciliir. Nani el Cliristus verbis ,
qnrr per lingiiain niinl, s:cpe diciiniis illa et
agiius, iioii pio iialura, sed pro innucemia ; et leo, '"« Hufjua, iia pio Dei verbo os ponitur, quia mos
pro forliludine, ncm pro n.ilura ; et serpens , pro cst nt verba ore formenliir. El si voluerls genere lo-
niorlc cl sapiiiiia, ncin pro iialura scribilur. ciilionis illo demonsirare , quo is qiii efficit per id
Naiii ct iii propliela pl.iuslri poitantis fenum spe- ijuod eflicitur noiniiialur, bene os pro verbo pouis
cies diiciliir :id Dcuin {.\mus 11, ITj). Et li:ec omiiia siciil liiigii:im pro verbis , sicut nianuiu pro lillcris.
incnlo. Pi>lavius, I. 1, lib. 111, cap. 3 n. 17 et seqq. cviii. Etnun hninn, iJ esi, iion vir rorlis el roLust.is
ex liis l.-iilori senteiiliis, qiMs ex .Aiigiis:iiio Isiddiinn qiiain ciii|)li:i>iiii
Clialil:i'iis p;iiaplir:istcs cxprcssil
:
mmpsisse advenil, b.crelicum Vorsiiiiin di-coiilra Ego uutiin sum vennis, el debilis, el non forlis, pnrtans
spiilat, qiii voliiniale Deiim iniiiiulabilein csse iie- vitupi-raiioncs huminum. Grcg.. lili. x\x Mciialiiiin,
gare aii.iiis esl. Apiid Isidoniin alii legiinl vel lurha- cjp. '20, sic iiiipiii, exponeiis illnd Joli xmix : (juil
lioui acceilere permuliitionem. El niox, irnciindiam diiuisit onagrum liberuin?
^'cc i'idiqnuin quis judicel,
pro iram, qiio s|ii'ciat nota Loais.'c. Ap.ev. per ta'e ui.imal Dominum p •sae ligururi , dum coiistat
5. Tain cieiiicnler Deus. Ex AuctoieSpecl.,cap. 12. vninibus quin per significali nein quamdam in Scripturii
LliAISA. siicra,ot vermis, et scaraba:us puiiunlur. Sicut scripiuni
iii Excus. ex fide omniinn
i. Lociini iiiiuiliim ms. Q est: Eqo auUm sum vermis nou liomo. El siiul , el
resiiliii de Specuio apud Augiist., c:ip. 15
, ei lib. apud Septuaitinta Inlerpretes : Scarabwus de dicitur
ex qiio Kila senlcMitia Isidori dcsum|ila e-t Mullis : lUjno clamabit. llaic Creôiius. Est autcni liiciis
,
siquidem modis, inqiiil,(i(/ s.gnificaudumle lioiiiinibus, qiiein iniiiiit apiid ILibaciic. 11 Lapis de parielc cla- :
ete rebus inferioribusad te species ducis, quem revera, vialiil. Pro (juo Septiiaginta posuerunl nai KavSapo,- :
juxla proprium naturam. inviiibilem constbt esse el in £/ |,X'j'j /jiy^nai xajTK. Id est S arabwus de liqno :
totiim incomprehensibilemct incircuniscripium. Loaisa. loqueiur ea. Syiiiinaclius aUler Junclura cedtlicii li~ :
Ibid. Eiicliciius.de Spiritualibiis loriiiul.,dupliciler ijnea Inqunur eu. Vide divum llieriinyniuin. Loaisa.
explicat sigiiilicationeiii biijus vocis in Deo : Ambu- (5. De diviiiis noiiiinibiis proli\:i et vaia esl d.spii-
lare dicitur Deu^, inquit, non de loco ad locum trans- UHo. N:iinalia essentialiler dicuiitiirde Uen, ulsiint
eundo, quod impium esi iia credere, std deamhulalio :iflii nialiva, qii;i' perfeclionem signifraiil ; alii cle
Deo
ejus esl in cordibus >an>torum delecUiri, sicut scriplum 1'alie , alia de Spiritu saiicio per •ipprii|irialioiiem ;
*s( Et inbubitabo in eis,el inanibul .bo, et ero illorum

.' :dia siiniliiudiiie sumpta e\ passionilius ei pcrturba-
Dcus. Vel cerle ambulare Dei esl in sanclis pra'dica- lionibus crcatiiraruiii ; alia vero per ligiir.iin qiiaba
toribus suis de loco in locum Iransire. ll.tc Aiig. Hiijus siiiitagiius leo , verniis. De liis omnibus Dionysius
po-leriiiris ai cepUoiiiS Isidorus ineniinil sii|iia, ciip. Areopagila priinus occnlte et biconice disseruit', po-
2, seiilentia 5 Dum /ora/is, in-iuit, nun sit Deus , locali- slea lliercinyinus et Eiiclicriiis, iiltiino djviis Tliijnias
ler laiiien in suis umbulat sanclis, dum deloco iid locum via et ralicine aiiiiiiiini inforniavii. Neoierici
aliqui
pricdicalur ab eis. Aliter \ero deainbiilaie Dei iiiier- non indocie iu coJein argiiiiiento versanlur, qiiainvis
pretatnr ab Aiigiislino, sermone 5 de VcrbisA|ios!oli, diiin .1 Tlioiiia recedunt, ncc sibi, necaliis sunl ad-
siiper Spirilu ambulate , et dcsiderta cariiis
illiid : D jiiiiieiilo. LiiAisA.
ne per(ixerilis. Deainbulat , inquit, in nubis priesenlia Ibid. Loaisa iii nola forlasse Ludoviciim Legio-
majeslatis, si laliludiueni inveneril cliarilatis. Loaisa. neiisem innueie voluil, cnjiis liber de iliv,iiis Noini-
5. Locus est apiid llieronvmum, ibidein, c:ip.ol : iiibiis passim iiiagnis lauilibus e\lollilur, sed ila ut
Juravit Domiuus excrciluum per animain sunin. Jur:iie qiueibiin in eo reprelieiidanlur. Ahev.
Dei, Aiigusliiio aiiclore, proinibsiiinis e.^t firinamen- Ihil. Pcssiina diîiiiictiont' biciis crjl corriiplus iii
luni. Sic super iltiid p-alm. cix : Juracit Doniinus, aliqiiibus Excusis. Freqiieiis aiitein est indivinis litie-
cl sermoiie 17, de Advenlii Doinini in carne, ei iib. ris inorlcin, cl sapieiitiain seriienlein appellari.
Au-
de Civii. Dci xvi, cap. 32. Loai.-â. gusl., hb. iii de Irin.lale , cap. 10 Pcr serpenlem :
Ibid. Verniis dicitur pîalin.xxi. Egosumvermis, et enim mors, qucr facta ej( a serpente in p.i-
intelligitur
non liomo, opprobrium hominum, el abjeclio plcbis. M radiso, moiio loculionis per eflicientem idquodefficilur
O-iee V : Ego quasi linea Epliraiin , et quasi putredo denionstrante. Loaisa.
doinui Jucob. Ei Job 2.5 llomo pulredo , et filius lio- : Ibid. In propheta. Ex Greg., xxxii, Moral., cap. 6.
niinis verinis. Exponniilur li;ee ab Aiigustino, snpcr LoAISA.
Joaiiii.; lom. II. Verniis significaiur abjectu-, ei con- Ibid. Siibblanti.Te ejus. Noniinlli adduiit qurm re
lempius.ei sine specie,etdecore,ls. xxxiii,et psalm. vera juxia propriam subsUtnliam invisibilem ase el
S. ISIOOni IIISPAI.ENSIS EPiscon 54«
10. Vesiigia I>ei siiiii, qiiiliiis nimc Deiis per spc- A e.is creaiiiras, qiiae supra coelos siini, seil .iil ea^ qii»
culiini agiiosciliir. Ad poirecluin vero iiiiinipoleiis sul) coeli) sunt peninere (coguoscitur). Noii eiiiiii
leperiliir, dgm iii rnliiio faoie ad f.iciciii quibnsqiie aiitje is acceiluiil leinpora, vel siiccedunt, sed nobis,
eleclis pr;c>cnlal):lur, iil ipsaiii speeiem comcnipleii- ipii sub coclo verâiiiur iii hoc inliino niundo.
lnr, (iijiis niinc \esligia comprehendere coiiaiiiur ;
127 CAI'L'T VII.
el lioc esl qiiod per speculiim videri Deus dicetur De lemporibus.
(I Cor. XIII, \'2). Sic el c.Tlera. i. Nulla ante priiicipiuin niundi fuisse tempora
126 CAPUT VI. niaiiifestiim e>l, quia, diiin sit ipsum lenipus crea-
Quod Deo nulla leniporiim successio nuribalur. tura, iii priiicipio tauieii niiindi factum esse creden-
1. Oiiinla lempora pr«cedii diviiia a-lernilas, iiec duin e--l. Ideu ergo principiiiin dicitur, quod ex ipso
in Oeo piaetcriluni ,
prKseiis, fuluriiinve aliquod coepit renini uuiver.-arum exordiuni.
crcdilur, sed oiniiia pra;senlia iii eo diciiiitiir, quia 2. Nulliiin spatiiim corporaliter liabent tempora,
a^lcriiiUiie sua cuncla ciimpletlitur. Alinquin niuta- quia anteabsredunt pene quam ven ant. Idcoque m
bilis esl Deiis credendus , si ei successiones lempo- rebus nullus staius esl leniporuiu, quia celeri ciea-
runi ascriliuiiiur. Si semper aliqua esseiit cum Deo tur* niotii niuiaiiiur. Nec ceiituni auiii ununi tempus
lempora, non esset leinpus, sed ;cleriiiias ; iiec niu- esl;ncc iiiius aniiiis unum lenipus cst ; nec unus
larenlur Irinpora, sed siarcnl. nieusis iinuni teiiipiis e t; necdies, ncc bora, quia,
2. Pra;sens, prjeterituni el futurum nostrum e t diiui lia:c omnia particiilis acceduut siiis, el dccedunl,
liabere, noii Pei. Verbi causa , diciiniis pro prae- qiiomodo iiiiuiii dicenduui est quod iiou siinul est •
senii, leneo Codiccni; pro pr;t'lc:iio, lenui; pro riuuro, 5. Ulruui fii praeiciiluiii, fuiuiuinve lempus, si-
lenebo. lniversila;eiii vero D.:us leiiet ; cl pro /e/!iii(, cut praisens ; ei s-i est, sc re opor:et iibi esl ; sed
rt lenelni , lenet dicitur. adverie qund cuiici:i, et futura ct pra,'ieriia ei pra;-
5. Sed nec ipsis aiigelis decessio accessiove esi sentia, in animo sunl poiius rcqulrenda.
leniporum. Nam duas esse in creaturis res, quilius 4. Tria isia ,
praeierita, praeseiiiia et fuliira iii
vicissiludo tcniporum noii valel, aiigelis scilicet, aiiimo laiitum iuvcniri consiai, pra:lerita rcinini-
propter quod inconinnitabili iiili;«Tent Creaiori ; sive scendo, pra'senlia cuniuendo, fulura exspeclando.
materiac illi iiiformi, priusqiiam ex ca oniiiia isia Sperainus igitiir ndvenicntia, iniiiemur prxsentia,
quK temporal ter jam volvuniur forniareiitur, nec recoliinus transeunii:<. IIxc noii ila iii Deo sunl, ciii
ipsi ulique valebal leiupus. Tempus igitur non ad simul nmnia adsiinl.
incorporeuni comtnl, qiiod j:im pr.vcessit. llanc pes'" C Videnius nunc per speculum in ccnigmate, ut Augusti-
s'iiii;ini distinctioneui Loaisa appellat. Codex ve- iius, uliiniode'1 riiuiaie, cap. 8ei y. Gicgorius vesii-
lustiiir liililiotlieciE Sancti- iMarei Floreiiti;i! pliira gia Dei qiiibns ad speciein supeinaiii lendimiis, mul-
,
iiiterseiit, videlicei, substanliiv ejus. ISon serniiduin lipliciter interprelaiur, lib. Mor.il. x, cap. (i. Luaisa.
scientiam, sed sccundum similitudineni species ducun- Cap. VI. N. 1. Ex Aii(;usi., iii Dialo;;. ad Oros , cl
lur ad D.um, neqiie pro siibslanlia' proprieiulc , sed Greôr., lili. xx Moral., cap. 23. Loaisa.
pro efficienlia causarum; unde ei appuruiss' homini- y/ji(i. Sisempcr..\iig., Iib.de Civ.Dei XI, cap.ti.LoiisA.
biis non l giiur, nisi pcr assumptam creaturaruni spe- Inid. Ilaec senlciitia apud Taioneni e\stat iili. i,
c:e,n. Fulluiitiir, cle. Arf.v. cap. 8. Petavius, l. I, lib. iii, ca^>. 4, cuiii Mdoio
7. Exauctdio Speiiili, cap. 13. Fa//i(HlHr, inqiiil, iiustro pliires alios Gruicos, Laliiiosque Patics de Imc
Aiilhropnniorpliiuirum hceresis sectalores qiii diim le- ,
argiiinento agentes descriliit .Ahev.
iiuiit hominein ad iniagincm ctc. Iileni Gieg., Iih. , 5. Ex Aiigustino, lib. xii Ciinfess.. cap. 12. Duo
Aloral. ^xxii, cap. 6. Cassinnns , de Origine liu|iis reperio, iii(|i.ii, quiv fecisti, eic. ; ubi iiilerpreiaiur
li,vre-is disseiil collai. 10; Nicepb. Iib. .\i, cap. 14, luiiim Geiies. i : In piincifiio creavit Deits cizli.m el
cl Cyrillus ad eiiiscopum Calosiriuni. Loaisa. terrain. Ei per cceliiii! iiilelligit natuiain iiitellecli-
8. Locusesl apud Hieriiiiyinuin el Eneli. de Porniul., vaiii ;
per leiraoi, |
riiii >in Teira
niateiiani inrorineni.
ol Grcgor., Iib. .\loral. xMv,cap.5;etaddui ilillndGen. enim eral iuaiiis et vaeua. quippe niaieria priiiia,
Eiit
xxxii Et posttiuamJacub cum anrjclo luculus esi, ait :
; auclore Arisiotele, i Piiysicoruin, ab omni exspoliala
Vidi Domiiium (acie ad facicm ; acsidicat :lôgnin'i Do- ct denudala lorma ac spccie. L''aisa.
minum guia me cognosccre ipse dig atus est. LoAis.v.
, ]
Jbid. Al., Sed nec ipsorum angeloru'n discessio. Arev.
Ibid. In orutione. Ul niiiio iii nralionilius Ecclesia- Cai>. VII. N. 1. Lx .\iigusl., Iil). 1 super Geiies. ad
slicis pr,epoiiunliir lii verMis Uslende nobis faciem : liil., cap. o.Geiiesis piiiiio dieilur /n principij crea- :
tuani. Et salutare tuum da nobis, ex ps;iliii. i.xxix. El vil Deus ca:luin i( lerram. Ex niultis iiujus l.ici iiiler-
Aiigiisi., vil Eiiilierins, lili. de Ksseulia l).viiiil:ilis . prelalioiiibus, qiix a Basiliii, llilario, llieroiiynin et
Oslciide nobis, Doniiiie fuciem tuain, el salvi erimus, Aiiiliro-io lradiiiitur,illaui ainpleciitui , ul m principio
livc esl, in |uit, da nobis coguiiioiiein luani. Liiaisa. sigiiilicel in exordio leinpoiis lormatuu) cueluin el
9. Os />fi,ex Lticli. el Greg., xxvii .Mor., c;ip. lU. lenaiii fuisse. LoaIsa.
LOAISA. 2. Lx Aiigusliuo , lib. XI Coiifess., cap. 12, et
Ibid. (Juo is cjui. Ilujiis ligura; usum agnoscit Aii- feqnentibiis, ubi dlssoivil baiic qua:st.oneni, qii d
gnslinii^, lili. 111 de I iiiii;ale, c:ip. 10, CNplieans lo- praiieriluin, et riituriiin, cl praseiis, non eslspaiiuni
( iiiii Jnaiinis iii : Sicut c.xaltacit Moyses serpeii-
illuiii in rebus, sed cogiinsciiulur iii aiiiino, qui specl.il
t.m i/i desertn, etc. Sic, inquil, per serpeuteminlelli- luiuruni, aiteiulit pra'beiis, prxteiiloriiiii meminii.
gitur inorn, qua: ficta est in puradiso, modo loculionis Pliilosoplii iiiire se torqueiil in iiilelligentia illius
per efficienwm, id quud cfficilur, demonslrante. Et senienti.e Arisiolelis, iv Pliys. Tempus non est sine :
rursii-, eodciii lih., c:ip. 11, sie cxpoiiii locuin illuiii anima. Vide Gregnr., iv, cap. 2. Loaisa.
lili. Moial.
Genes. xxii A'«nc cuiinovi quia iiineas Deuin. Loaisa.
: 5. Ex Augiisl., Coiile-s.,cap. 2U. Sunteiiiiii
Iili. XI
Jbid. Al., ita el pro verbo os Dei poiiitiir. AnEV. lixc iii aiiinia trla qiuereiida. Luaisa.
10. Interprelatur locum Pauli l ad Curinth xiii : 4. £x Augusiiiio in eudeui loco. Loaisa.
,
r.;9 SENTEMIARIM L!Bi:U pniMis. • ,«,:iO
158 CATi; r viii. A ille ad iitieiii pcrtiiiol canlus prior esl, id est, soniis.
Di; iiiuikJo. 7. Miteria ex qu» tcelum lerraipie fonnaia esi,

1. Miiiidus ex rebiis visibilihus, sed laiiien iiivc- ideo inrorniis vncala e.st. quia iiondiim ea foiîiala
sligi>liiiibuscoiistal. Iloino aiilein ex lenini iiniver-i- eraiil qiix formari reslabaiil, veriiin ijisa iiial»ria
lale con)|)osilus, aller in brevi quod.ini nKulo crcalns cx iiiliil» fjclj erit.
est muiidiis. 8. .\liud es! aliqiiid fieri posse, aliiid fieri iiece^sfi
, 2. Ualio niundi de uno coiisidcrandii csl liomino. es-e. Eieri necesse esl, qiiud Deus nalnris inservit .
Nam .sicul (ler dimensiones seiatum ad linem lionio lieri autcm pnsseesl, qnoil extra cursiim indilum iia-
vergit, ila et niiiiidus |ier bnc qiiod disleiidilnr luraruiiiCre:itor, tit lacerel,qnandovoluil, resarvavil.
tciiipore, deliiil, qiiia uiide homn alqiie inundiis 9. Ndii cx buc substLiniinin liabere ciedend.c suiil
crescere videtiir, iiide iiterqne miiiuitnr. leiicbr;c, qiiiadicil Diiiiiiiiiis per p oplielain :EtjO Do-
3. Frustra diciitir per tanla retro tempora Deo miiius fornians lucem, el creans tenebras (ha, XLV.
vacanli iiovam pro inundo faciendo ortiiin fuissc co- 6,7) ; std quia angelica nalura, qua: non cst pr^cva-
gilatinnem, qu;iiido in suo opterno manerel consilio ric;ita, lux dic.tiir ; illa ;iulein quK pr.Evaricata est
liiijus niiindi constriictio ; nrc lempiis anle princi- j, tencLr;irnni nuinine nunciip.ilur. Lndeei iii principio
piuiii, sed seternilas. Timp.us vero a siibslilulione hix a tenehris diViditur. Sed (|uia et bos cl iilos Deus
ciealura", non creatura coepit a teiiipnre. creavit, iiidc dicitttr : Formans luce.n et creans tenc-
1. Quid'im aiuiit : Qiiid lacieb.it Deus aiilequam bras. Veruiitamen honos angelos non lantum creaiis,
coelos faceret? Cur iiova volunios in Deo iit munduni sed etiaui forniaiis ; malos vero I.iiiuim cieaus, non
conderet orta esl ? Sed nova vnliiiit;is in Deo cxnrta fnriiiaiis. Iluc ei de lioiniuibus buiis malisque acci-
iion cst, quia elsi in re inundus inn eral, iii xlerna picn liim et.
lamen ratione et roiisilio icniper erai. 10. Piist annumeralain coeli lcrra?qiie creatiiram,
5. Dicunt quidam : Quid sulilo voiuil Deis facere ideo noiiiiiiatur iii Geiieî Spiriius s;inctus, ut quia
miiiiduin, queni anle Run facit ? VnlunUitim Dei superferri euin diti opiMlebal, anic illa noniin;iren -
iinuuiiari arbitr.mtes, qui aliqii;indo vnluil qiiod ali- tur quoriiiii cre;itor Spiiiius saiiclus siiperferri dice-
quando nnn voluit. Qiiibus respuiideiidnm est : Yo- rolur. Quod et Apnsiulus iiidicat (Ephes. iii), duiii
luntis Dei Deiis esi, quia non ipsc aliiid est, aliud vo- supereiiiiiientein viain cbariiatis demonsirat.
luntas 129 i'j'is, sed liocest illi velle qiiod ipse est 11. Idco superferri aquis sanclus dicitiir Spirilus,
el qiiod ipsc e^l, ulique .'ciernum et inconiinuiabilc quia donuiii Cst Dei in qiio siibsisteiilcs requiesciiniis,
est. Ihcc esl ergo volunlas ejiis. C atqiie protegeiido nos superfertur nobis.
6..Materies ex qua foniiatus e^l nuiiidus {Cen. /), 12. L'naipi;i'qiie natiira suo poiidere nititur. Ignis
crigine, non leinpore, res a se facias pra'ces-ii, iit aiiiem et 130 ' l''"in nieriio superiora seinper ap-
sonus cantuin. Prior enim estsnnus ciinlu, qiiia sua- petiinl , qiiia |ier ipMiriini ligiir;iin superferri uiii-
viias caiiiilenK ad simum vocis, non soiius peranet vers;u Cieaiur.i' Sp rilus simclus iTobalur.
:<J suavilateni ; ac per boc uiruinque siinul siini, sed 13. Dies prior faclus angeli suiit, qnorum pro-
VIII. N. I.Taio de boc argumento, cap. 16

Cap. c:ip. 10, ei divus M.iximus in prima Ceniuria tlieo-
libri ubi qinrdain ex Isidnro suinii. ,^rev.
I, log., el (ônsiiiiii. aposliiloruiii ; Clemens, lili. viii,
2. Unde a raiilo appellatur creatur;i nnindi, ad et Grcgor. Nazimiz., io seriiioiie de Natali Clirisli,
Roin. I ; Iiivisibilia Dei a crealura mundi, eoqiiod sua et in seiiiiidi) de 1'asclia ; et Damasceniis, lib. ii or-
iialiira complectalur oiiinia. Quaiiivis liuiic lociiin tliodox;!' Fidii ; ti Epipliaiiius , adversiis iucrescs,
aliterinlerprelatur lliernnyuius, el Tlieopliil. : n crea- dispiilaiis conlr;i li;eresiiii l*.iiili Saniosaieni , ei in
lura mundi, iiiqiiiiiiit, id esl, a crcatioiie et consli- .'ynodica episiola Soplironii laliiartlia Jeroso yniitani
lulioiie, id eiiiin etiain sigiiilic.il vox Gr;ica xrio-!? : iiiissa ad Ihiiioriuui priiicipeiii. Qu;e eiii-loli rec-
sed priiiis exposilioni fivet illud Quod contintl : lata se\la syiiodi), aclione undetima, Versal
fiiil iii
omtiM, scientiam liabet locis; el Grcgorius, lib. .Moral. qiiestioiieiiibane Augiislinus, lih. i siiper Geiie-im
VI, cap. 7, duiii de lnMiiine inlerprelaiur.Marci laciiin ad lilicram, cap. 2 , et coiicliidil rem esse secretis-
cap. 6 Prccdicale Eiangetium omni crealurae, id esl,
: siniain , et humanis conjeclnris iiiipenetrabilein. At-
liomini, qui coiiiniune aliquid h.ibel ciim umnibiis que hi omnes in eo coiiseiiiiunl , (|iind alliniient an-
crealuris ; esse, augeri, seiilieudo vivere, et inlel- D gelos creaios ante muiidi formaiionem. Loaisa.
ligere. Loais.v. Ibid. Creaiuraruni apiid Luc, pro crenlurx. Loaisa.
5. Augusiiii., de Civii. Dei lib. xi, cap. 6, et lib.v hid. Yesperascebal. Iljec ex .\iigiisiiiio. i\jui, ut
super Geiies., cap. 5. Loaisa. Aiiclur est divus Thom,is, in p. I ([. o8, art. 6, lioc ,
4. .Angust., Iili. 111 coiiira .Mixim., cap. 2. Loaha. qtiod dititur de cngnilinne niatnlina el vesperlina an-
5. Anguii., lib. de Geiiei. coiitra Maiiicb., cap. 2. geloriiin , inlroductiiin esl ;ih Aiigiislin i, lih. ivsu-
LOAISA. per Geiiesiin,iap. 22, ei lih. v, i-ap. i, et lih. xi de
MiCoiifess. cap.29, et lib. i.Loaisa.
6. Aiigiist., lib. Civiiate Dei, cap. 9. Qna de re subtiliter et doi lis-
7. Tiohdum Sondum ex ea. Aittv.
ea. Al., sime disseriiii Joaniies l'icus Miraiuiiila in lleplaplo.
9. Ex Augusiinii, lib. xi de Civii. Dei, cap. 9, ct Diviis Thoiiias sic explicai seiilenluim Auîisiini, ut
Augusl., Iib. d G iies. ad lil , cap. 7>. Loai«a. hic Isidonis Siciil die consuetudo (inquil) mane
: m
II. Ex Aiigiist. lili. 111 Coniess. cap. 9. Liiaisa. es' priiicitiium diei. vcspere autem lenninus ; ita cocfni-
13. QuKiii be.ilus Atiiaiiiisius in Qujesiion. ad lio ijisius piimurdialis esse rerum diiilur cognilio ma- ,
Aiiliiicliiiin priiic:pcni, qua;siioiie priuia, tiiide facii tutiiia. Et liar est sccundum quod res sunt in verbo.
sunt :ingeli. Cicalos veio angelos ;iiite iiiundi cnn- Corjnilio auiem ipsius esse rei crcata: , secundum quod
sliluiioiiem ceiisuere mulli ex aiii.i(|iiis Pairibus in propiia naiu!a consistU, diiitur cognilio vcspertina
l''iuny&ius Areopagitu , lib. de Coelesti ilierarciiia ,
LoAlSA.
ôl S. ISiDOlll IIISPALENSIS EI'ISCOI'1 .i:.i
|i(tir v.nilatom iiisin>iaiid;',m iioii dies priiniis, sid A bomini ; ideo auieo illa apia ,
quia non sibi , sieut
dies dicliis esl iiiiiis ; et idcirco ip c repetiiiir seiii- liuiiio, pnlcliia, aut ad se , sed ad aliud , id est , ad
pcrîii exseiîti iie crcaiiir.T.-y li dies , lioc csl lioniiiiem accoiiiinodala , noii siliiinel iieccssaria. Iloc
naiurn aiigiliiriiin , ip.iiiidii creaiiirain ipsaiii contcm- el de c.Tleris elLmeiitorum natuiis dicenduin esl.
pl.ilinniiir, i|iiod:iiii.iiudo vesperascebat ; iion aiiiem 19. (ûncia qiiie sunt, et lacta sunt , mira valde
peMiiaiifiulc) iii ijiis ciealur» conliiilu , sed lauilem siint, sed coiisueJudine viluerunl. Idenque sic diviiia
ejiis ad Deiim nfiMins, canique nielius iii liiviua scrutare opera , iit semper ea cogiles imuiensa.
ralione corispicieiis , coiitinuo nr,iiie lieliat. Si vero 132 CAI>UT IX.
periiiaiieret , iicgloclo Orealore, iii crealura; aspeciu L'nde niulain.
j:!iii I 011 vespera ,
scil nox utique fieret. 1. Maliim a diabolo non est crcalum , sed inven-
11. Diim se crealma nielius iii Peo quam in so tuin ; el ideo niliil est nialiim , qnia siiie Deo fictiim
ipsa ii!iverit, ipsa s li cogiiilio, qua; niajrr in Dco csl iiiliil, Deus aiiiem nialuin iiiui fecit. Noii qiiia
cst , dirs el liix d citur. Cognitio vero sua in seipsa,- alii ubi nut aliquando erat maluin , unde fierct dia-
ad compensatioiiein cogniilonis illius, qu.T est in bulus nialus , sed quia vitio suo, dum esset angeliis
Deo, quia longe inferior es t , vcspera noniinaiiir. boiius, siiperbiendo efTectiis est nialus; ei ideo recte
Ide ;que |iosl visperani iiiaiie fiebal (6'i'ii. i). Quia |} dicilur ab co iiiveiituni maliim.
dum siiam in se eogniliniiem silii satislacere non 2. Null.im esse iialuram luall conslat ,
quia na-
agnoscerei, ul >e pleiiius nosse potuisset, ad Deum tura omiiis aut incommutabilis ut Deus cst, aul com-
esse relerebat creatura, in quo dies i-e agnoscendo iiiutabilis ul irealur» est. Maliiin vero idco natura
nieliiis fierct. niilli esl, qiiia acccdeiido in bonam naluram elficit
J31 13. ISoii sic qiieiiiadini diim n s ir.msilorie eaiu vilioâm ,

qiiud c .iii discedii, naliiia manet, ct
diciiiiiis, li.it alii|iiid, sic Deiis di.vil Fiat ccelitm In nialiini qiiod iiierat iiiisqiiam est. Ex eo qu.ul viiiuni
principio. Illud ciiiiu seiiipiicrne in verbo uiiico di- iiocet naturae, agnosciliir vitium naiurain iioii csse,
eliim est. Si traiisilorie dictiim est a D, o Fiat , qiiia iiiliil qiiod naturale est nocet.
er,il uiique cre iluia aliqua , unde jiin lalis lierel 3. Duiii nalura buiia (l.iiniialiir pro| ler voliiiiti-
vox. Sed qiiia aiiieqiiam (Jiccret l''ial , iiulla exsliiit leui nialaiii , ipsa vuluntas inala testis est i.aliir;c
creitura, ipsiim I'-iai qiiod dictum est, in ateriiitaie boiiK ,

qiia; in tanlum lestaiur eain csse bonam , ul
VerM , n n iii votis soiio, cnuntialum est. illam Deus pro nialo iion le inqtiat inullam.
IG. ISon sei ties a Deo visa , septiesque laudala cst i. Crcdiliir ab bareiicis iiu-nicin a Deo, vitia a
«realura, qua; antequam fiercl perfeele ab illo est diabulo fiisse creata. l'mle et a!) ipsis dua; natuia;,
visa ; sed dum iins singu!a videntes laudamus, fit C buiia el iiiala piitantur. Sed viliiim nalura non esi ;
lamiuam ipse videat , laudetquo per iios , sicut esl et dum vere a diabolo sil iion t.imen creatiim est. ,
Uliid : ôn csl.s vos qiii loquiiiiini , sed Spirilus Pa- !). Quam ob causam permiserit Deus mali oboriri
,
/ris icslri, qiii loquitur in vobis {Mallli. x, 2(1), staliim , nisi iit ex cunirariis malis boiix nalur.e
Proiiide sicut ipse et per nos loquitur, ita videl et decor euiiiiereiV MoJus iste etiam iu verbis essecom-
laudal per nos ; sed per sc pcrenniier ac sempilcrne pcrilur. Qiii niodiis antitheloii Gr.x-ee dicitur, quod
vidct, per nos vero temporaliier. Laiine oppo-ituin, vel contrapositiim nominatur
17. Atleiide uiiivcrîiliter creaiuram iii principio 133' ^' fi' pulcbra lociitio, quando inox coniraria
valile bonain vocari , singnlariter vero tantiim bo- pusiils pruferuiitur. Iia ei in rebus perniisiuiii esl
imin ,
quia et mcnibra corporis , cum siiil tingiila nialuiii , ut iiaturx bonum ad comparationem excel-
bona , majus tameii bonuin iaciunt, dum singula lerut iuali.
omiiia valde boniim ci.rpus cfficiuiit. 6. Fecii Dcus oninia valde bona. Nihil ergo na-
18. Dccur cleinciitoriim oiiiiiiuin in pulcliro cl tnra malum ,

quando et ipsa qn;c iii creaturis vi-
.ipio ciinsistil ; scd piilclirnni ei qiiod se ipsum esl (leiiliir esse poenalia, si bcne iilantiir, et bona , et
puli brum , ui Iioino ex aniuia ei niembris omnibus prospcra siinl , si niale ulaiitiir, noceiit. Ila ergo
consians. Apiiiin vero est, ui vcsliinentum el victus.

D pcrpendenda est crealura ex iiosiro usu noii bona
I.leogue Iioininein dici piilcliruin .ad se, qnia noii naiii cx sua iialiira valde boiia.
ve-tiiiieiilo et viclui est lioino necc^sarius, sed ista 7. Si radas superciliuui lioniinis ,
parvam rcm
14. Angusi., lib.xi de Civit. Dei, cap. 9, et lili, iv et nialii pnlantw. Scd viiium naturn non est et diint ,
siiper Geii. ad lit. Lo.\isa. vcre a diabolo sit, iion tiunen crcnlnm est non quia ,
io. Let;eliatiir antca iXam sic, verum ni.ile.c.nispn- nlicubi , aul aliquaiidn. Vemni Ikcc seiileiilia esl
iieiitibus omiiibiis vel. sentenlia, Coil. et seqiienti quarla iiilra. Aiigiisliiiiis , tracl. 2 exposilionis iii
et Aiigiistino , lib. i sui er Gciies. ad litleram , cap. .loaciieiii iiilerprilalur illud : Sme ip.so factuni est
i, ei cap. !), iibi de bac re aciuraie agit. Loaisa. iiihil , de peccato.ei inao, quiid iiiliil cst. Li lib. de
Ibid. Tiansilorie. l'ro quo divus Augiisiinus dicit âliira boni. Loaisa.
Klriim leiiiporiitiier, an iii Virbi wterniiale, bb. l su- Ibid. Taio, undenain sil maliim. inquirit rap. li>
er iienesiiii ad liileram , cap. 2 el 9. Loaisa. lib. j, ex Isiiliiro prolicieus. Theolugi in cadem
I
18. Pii/i./(rum ei,quod. Al., jiulclirum esl, quod. i|u:i'slioiie vcrsaiilur cuin saiiclo Tliunia, parl. i,
Abev. q. 49. Akev.

Cap. IX. N. 1. Iii Codice Goib. secunda senleniia 2. Ex Aiigiisiino, iii Eiichir. ad Laur., cap. 12,
est : '.rcdiliir ab hirrctiiis mcnlcin n Dco, ritia a dia- ei lib. de iNatura boui. Loaisa.
bolo fiiiisc creala ; unde ab i/isis rfiiiz' iiaturtv boiia ,
,;
555 SENTI-NTIAKUM MBEI4 PIIIMUS r;s4
deines, sed loliiis corpons injciis foeJiiatcin ; ila cl A (;ai>ut X.

III uiiiversit;ile cre:Uiii\c esl : si evticimini vcrinicii- 4}e aiujclis. *
iiiiii miiira maluin dixeris, univcrs* creaiura; iiijii- 1. Aiigeloron) nonieii ii((l ii ost , non natiirx'
riain facis. iiain sccuiiduin naluram spirilus nuiicupantui'. Quan-
S. Ciincta niala per peccalum prinii lioiiiiiiis pro do ciiiin de (Oclis ad anniintiaiidum huininibus init-
pocna sunt iranslat:i in universum genus liuinaninn. luiiiur, ex ipsa aiinuiiliaiioiie angeli iiominaiilur
Proinde quKCuiique videiitur mala, parliin iiobis sae- natura enim spiritus sunt. Tunc autein aiigeli vo-
viuiit origine, pariirn culpa.
'
cantur quando niiltuniur.

9. Mala dicuiit niulta in crealuris perversi, iii 2. Natiira angelorum inulabilisest, quia iiiest illii
ignem, quia urit; ut rerrum, quia occidit ; ut feram, inuiabilitas in natura ; .sed facil eos incorrupios
qiiia niordei , sed coiiiinoda ipsorum non iiilendens cliaritas sempiterna. Craiia dicimus, non natiira csse
lioiiio, accusatin illis qiiod sibi dcbel poiius iinpiiia- incomniuiabiles angelos. Nain si iiatnra incoiinnula-
le; cujns pro peccalo ista cffecta sunt noxi:i, quaj illi biles esseiit, diabolus non iilique cecidissct. Miilabi-
ciiiiii ex p-^rte rneruni ante peccaium subjecta. No- litaieni iiaquc naiura; suftragaiur in illis conteinpla-
Stro vilio , iion sna natiira, nobis mala siiiit ea qiix lio Creaioris; inde el privaliis est 135 ypo-^laia aii-
iiobis iiocent. N:iin lux, dnni sil bona, iiifirmis ociilis B gclus, diim foiiiiiidiiiein siiani, non a Deo sed a se
iiexia esl, et lunc oroloruin vitiuui, non lucis est ; sic voluit cuslodiri.
". Ante (ininein crealiiram angeli facli sunt, duin
ei cajiera.
10. Cum creaiurarum stimulis ct eleinenlorum ad- diciuin est Fiat liix; de ipsis eiiiin dicit Scriptiira :
versitatibus lionv) veiberaiur, peccati lioc exigere Prior oninium creata est sapienlia. Lux cniin dicuntur
pun-ain, ut l>eo superbiens lioiiio ea qiiae iiirra ipsiini [laiticipnndo luci a;l;'rn;L'. Sapientia enini d ciinliir
sunt patiatur adversa. lliide et in Sapieniia Kgiiur ingeiiila; iiiharendo Sapieiitia'. Ll duni suut iniila-
pro lieo : Pugnabit cum eo orbis terrarum coiilra in- biles natura , iion lanien sinil cos conleniplalio iiiii-
scnsalot. Merito ergo peccaloruni lioc actum cst , nt tari divina.
naturaliter prospera iiiuteiUur lioniiiii in adversa. 4. Aiiie omiiem creationem mundi creati sniit
fnde et Saloinon : Creatura exardescil in tormenluni, angeli , et ante omnem croaiiouein an;e!oruMi dia-
atliiersus injustos,et lenior est ad bencfaciendum liis qtii bolus conditui est , sicut scriptum e>t : tpse cst
in Deo confidnnt. principium viurum Dei. Uiide et ad Ciiniparationeni
134^'' Non erit caro subjecia anima;, nec vitium aiigelorum arcbaiigelus appellalus cst. frius eiiini
raiioiii , si aiiimus non est subdilus Coiiditori. Tunc crcatiis exstitil orJinis pra;latioiie , nnii icm|ioris
aulem recie siibjiciiiiUur nobis oiniiia quu sub iiobis C qiiaiuiiaiu.
Buiit,siiiossubjicimureiaquonobis illasubjeclasunt. 5. rriinalum liabnisse inier aiigelos diabohiiii, ex

Nametqiiae \ideiiluresse subjectaeiqui Deo subjectus qua (iducia cecidit,ila ut sine leparatione laberetur.
iion csl, ille potiussubjiciuir cis, qui suam voluiiiatem Cnjus prcelaiionis exce!leiUi:iin |iroplieia liis ^crbis
subjugat amori eorum qna; sibi subjecta exisiiinai. aiiiinmiai : < Cedri non fuci iiiii altiores illo, in para-
<j. Si bene uiantur. Scilicet creatura», vel potius abtjssi, el calenam mnqnain in manu sua, el apprelien-
passivo inore Isidorus iilor adbibei. Auev. dil draconem, seipenlcm unliquuin, qui est di.ibolus el
10. CrealuKB. Locns esl Sapieiuia; xvi : Crealura Salanus,et liynvit cum per aiiiios mille,et ndsil eum iii
(inquit) libi jacloii deseniens exardescit in lormeiUuin ubyssuiii. Et illudquol est iiilra Cum compleit fiieriui :
uditrsns injuslos , elc. Pro exardescit aulem iii a!i- mille aniii, solietur Satanas ; ulii sic iii(|iiii llle ennn :
quilius inss. esl excandescit. Lo\iiA. apoiUila anyelns, qui ita condilus fueral, ul aiujclorum
Ibid.ETiijere poenam. Al.,exigit paena. Veiiis Editio cceteris legionibus einiiterel , ita superbiendo snccubuil,
exiijetite piciia. Iro lugnabit ctim eo, meus Cod. ms. ul Itinc slanitum ungelorum diiioiii subslmtus sil. Qua
pugnabit pro eo. Oeiiide pro leiiior alii leiior. Aar.v. Wnus , velnuitc ad utililalem noslram cis ininislrunti-
CkP. X. —
N. 1. ISoinen. Ex Greg., Iioiii. 54 iii bns reliqatus tatcat , vel tunc ad probationein nostruiii,
Rvang. LoAiSA. eis conUu nos viribus solulus
relaxantibus, lolis se suij
Ibid. De angelis ajiit Taio, cap. 12, 13, 14, Iib. i. exerceiil. Loaisa.
Iii Isiiloriaiiis, cap. 72, n. 20 el seqq., obsfrvavi lo- 'i. Anic omnein. Gregor., lib. Moral. xxxii, cap.lS.
f.
luiii bdc caput iii ii"iiii;illi^ Mss. exliiberi sub liliilo LOAISA.
seniioiiis saiicii Uidori, iiDiiiuiIlis ex saiicin Gicgo- Jbid. Isa;us, iii iiot. ad Laciaiitiuni, lib. ii de lii-
rio ,M:igiio ;idJilis. Munitiiin ipiod Ci,nstaiiiiiius Ca- slilui., cap. !), agit de lcm;jore crcali.inis angclo-
jitaiiii^ ad liuiic serniuiiein pra;niisit, loc. cil. repr;e- riiin, qiiaiii inulii-: aiile buiic iniiiidiiiii sa;culis per-
seiitaîi. .'iiicv. aciaiii Isidoriiin lioc loco clocerc ail ciiin niultisaliis ;
2. Mniabitis. (^rcgnr., v Moral., cap. 2I),et

lib. ac iiotat noiiiiiillos ex scliola s;iiicti riioiii.e inale as-
lib. XV, cap. 4, ct ! ulg., de Fid. ad ['tl.,cap. io. L. seruisse bnnc erroreiii esse iii licle. Ceiic aiaii|iiis-
Ibid. Cliariius. Iii aliquilms niss. Cod. cst clarilus siiiii quiciue i'alres, pra:scriiiii Gi;eci, aiue coeluiii
sempileriui vcruni legciidaiii, iitiii Edilis, chariias ; mc
; c«>rpor;i'iiie oiiinia a'ii;cIos cor.ditos luissc doceni.
eimii h.betCng n'., lib. Moral. v, cap. 2'3. Unde Vernin Isdori iiieiuem anibiguani videri 1'elavios
Seiiteiilia li.ic dcsninpla esl : Quia ergo ipsa gnoque asscrit lib. i de Aiigelis, cap. 15, num. 5. Isicloni^,
nulura angeiicu cst tn semciipsa mulabilis,, qtiam videli- ot ego arbitior, seiilciitiaiii Gregorii Magni (ciici,
cci inulabi ilaleni ricit per Iwc quod ei qui semper idem lib. XXVIII Moial., cap. 14, qiii angclos niatciliiii
esl vinculis amoHs altigntur, eic. Loais.v. .
asLia vocari aii, qiiia priini iii lempore coiidili crc-
thtd. Aposiiitu. Grcgurius, Iib. Mnral. iv, cap. 15, dcinlur, nequc laiiieii prini:i die uiia cum luce, scd
Je aposUiia aiigelo iiU'.'rpictat!ir illu:l Apoc. xx : Vidi aiiie liaiic |ncuUiclos indicat. AnEv.
Anijclum descendenlcin tU coe!» , et habciitein clni-eiix 5. Ex qu.i ji/.lucia cecidit. Foi le, ex qiin [iducta
i'4!K0L. LMXXIJL
."iSS S. ISIOORl IIISPALLNSIS triSCUfl 5r,8
<lisu Dci , abioios iion aJxqu.iveiuiil suiniiiilateni il- A firmam,iituiii, el vdcilimi es,l lliniamciiliiiii copliiin.
liiiS): Oiiiiie ligniiiii paradisi yon esl .issiinihituiii Niiniiiiiii osloiidoiis (|ii(hI posi angeloruiii ruiiiaiii
illi I ; (iuoiii:flii s|ft>ciosioreni fecit euin Deiis. 137 '' 'I"' periiiaiisfruiil lliiniialeiii nieruerunlx-ler.
6. Dislal con(lilii) aiigeli a condilione lioiiiiuis ; 1183 perseveraiiiia; et beaiiiudiiiis quani aiiie.i iniiiiis
hioino enini ad Dei &ini:liludiiicni condilus csl.arcliaii- acceperant. Uiide oi.orlcl agiiosci quod iiialoriiiu ini-
gelus vero qui lapsus cst signaculuin Dei siinirniulin s (|uitas saiicluruin sciviat uiilitati ,
qiiia unde iiiali
:i|ipellaliis esi, lesianie Dmnino pcr Ezecliieleni : Tu coiruunl, iiide boni pruficiuut.
iiijnaculum iimUiludijiis ,
plenus siipienlia , pcy(i'Clus 15. Uonoruiii angeloriiiii iiunierus ,
qiii post ruiiiam
ilecore , iu deliciis pnradiai Dei fuisti. Qiianlo eiiiin niigeloruin iii:iloruiii est dimiiiuuis, ex nuniero cle-
subiilior esi 136 •^J"* nalurj, laiiio ideiiius exslitit cloruni liominuin supplebitur, (pii iiuineius suli Deo
ad siiiiilituJliieni clivinse verilalis espressa. esi cogiiiius.
7. Prius de ccelo cccidisse diabolum (creditur) 14. Inier angelos dislamia potesiatuni esi, el pro
quam liomo conderetur. Nain niox ut facius esi , iu giaduiim digniiaic iniiiisleria eisdeiu siini disiributa;
.siipeibiam erupii , ei praecipilatus esl de coelo. Nain aliique aliis prailerunlur, lani cuhnine poiestatis
jHxla veriiaLs testiiiiouiuin ab initio menda.? fuit, et qiiain scienlia viruilis; subininislraiit igitur alii alio-
in verilalo iion slelit, (|uia sialini ul f.iclus est, ccci- j, riini praiceptis , alquc oliediuiil jussis. riide el ad
ilii. Fult (luidem iii verilale conditus, sed noii staiido pioplieiani Zicharijin Angelus angeluin mitiit, el
« infesliin a verilate est lapsus. quaciiiii|ue ainiiinliaro debeat |ira;ci|iil.
8. Uno superbiae lapsn, duin Deo per lumorcm se 15. Novem es-e dislinciiones vel ordines angelo-
coiiferunt , ci lioiiio cecidit , et diabolus ; sed liomo rum sacroe Scripiuroe lesianlur, ij est : angelus, ar-
reversus ad poenitentiam Deo se iiiferioren) esse co- cbangelos, thronos, dominatiohes, virtules, priii-
gnoscit. Di.ibolus vero noii solum lioc conientus , cipalus, potestales, clieriibim et seraphim. Iloriim
quod se Deo a^qualem exislimans cecidit , in-iiper oidinum nuineruni eiiain Ezechiel propbeta descri-
ctiam superiorem Deo se dicit secundum Anosloli , bil, sub lolidem nominibus lapidum , ciiin de primalii
diclum qui ail de anlicbristo : Qui adversalur, et aposlaia! angeli loi|ueretur. Oiiiiiis, inquit, Ia|iis pre-
,
extoltiiur supra omne quod dicitiir Deus , aiii quod tiosus operiiiienium tULMii : sardius, lop:iziu3,et jis-
colitur. pis, (lirysoiillius, el onyx, beryllus , sapphirus, et

9. Diabolus ideo jam non .petel veniam ,
qiiia non caibunciilus,et smaragdus. Quo nuinero lapidum ipsi
compungilur ad poenilenliam ; inembra vero ejus per ordines desigiiali suni aiigeloruin, quos aposiata aii-
liypocrisim deprecanlur, quod lamen pro mala coii- gelus anle lapsiim, qiiasi in vesliinento ornamenli
gcieniia adiiiisci iion mercntur. C sui ,

allixdS b.ibuil , ad qiioruin coinparalionem, diini
10. Discat humana miseria quod ea causa citius se clariorem cunciis aspexii, confesiiin inluuiuil, et
provocciur Deus prsesiare veniain, d*im iiilirmocom- cor suum adsupeibiam elevavii.
liaiiliir hoiiiiui ,
quia ipse iraxii ex parie inferiori 16. Angeli seniper iii Dco gaiident , iion in se. M.i-
jieceandi iiiririnilaiem, hocesl, ex carne, qua inclnsa lus vero ideo est di:ibo!us, quia non qiiae Dei , seJ
aiiima dclinetur. qux siia siint reqiiisivil. Nulla aiiiein iiiajur iniquilas
il. Aposlaia; angeli ideoveniani noii habenl, quia quam iion in Doo sed iii se velle queinpiaiii gloriari.
,
carnalis fragiliiatis niilla infirinitaie gravaii suiii, ul 17. Aiigeli iii virbo Dei cognoscuni OMiiiia , aiiie-
peccarent ; homines autem posi peccaium idcirco quam iii ro li:iiit; et qiia:apud honiines adliiic lulura
revertunlur ad veniani, propter qiiod cx lulea smil, angeii jaiii , revclante Deo, noverunl. Praiva-
inaleria pondus Iraxerunl inlirinilalis : idcoque ricaiores angeli , eliaui sanctiiaie ainissa, noii taineii
pro infirnia carnis condtlione lediius patei bo- aniiserunl vivaceni creaturse angelicx sensuin. Tri-
miiiiad saluteni, sicut el Fsalmus dicit Ipse : scit plicienim inodo pisescicnii.e acumine vigeni, id cst,
figmenlinn noslriim. Memenlo, Domine, qnod terra sii- siibliliiate naliirx, 138 expcrieiiiia lenipurum , re-
mus. Kl ilerum : Meinorare, iiiquil, quce mca subslaulia. velatiiine superioruin potesialum.
12. Posiqiiam aposlatae aiigeli cecideruiii , c.tieri '^ 18. Quoties Deui quocunque Ihigello huic iniindo
pcrseveranlia Klerna! bealiludinis solidali sunl. Uiide inscilur, ad ininisieriuin viiid ctie aposiaiae angeli
ei post coeli crealionem in piiiicipio rcpeiitur Fiai niiilunlur: qui laiiien divina poteslaie coercentur, ne
cccidil. Nonniilli inseriinl, ijiêr angelos diabolum dil sentenliae Greg. ; sic cniin psl apud eiim . lib.
cuiiatal e.Tcelleulia prcelalwnis, ex qua fidiicia, elc. xxMi M()ial.,cap. IS : l'it quo siiblilior esi ejus nulur.i,
Oiiali siiperliiic gciiere, aul i|ua roiiilalioiii! di:il)olo3 eo in illo simililudo

iJei pleniiis credilur cxpressn. L.
iiiiiiueril, ini|uirunt llicologi. Vide coininenl. aj 7. l'rius de Augusl., xi (lc Goii. :id lilleram. L,
coula.
iVudciitiuiii, llaiiiarlig., vers. 169 : 10. Discal. Ex Gregor., lib. .Moi:il. xxii, cap. 5. L.
11. Meineulo. Locus esl ps:ilin. cii. Iii Vulgala ba
Ii.flaiur, duin t;r:iiide tuniens, sose allius elTert,
bclur : riecordalus csi quoniam pulvis iumus. L.
UsiciiUliiuc suos licito jaciaiilius igaes.
1.3. ^•ionieii. \'.\ Giegor., Iioinil. 34 iii Evaiig., cl
Abev.
lib. xxMi Moral., r:ip. Ibl. Loais\.
6. Diilat. E% Giegor., ibid. Lomsa. Ibid. De ordiiiilius iingebiriim Vezzosius pliir:i
Ibid. Verilatis. In Eililis eial virlutis. veruin posni noiavci:u aj cap. :)8 Eiiciiiridii .'\ugusliiiiaiii, part.
reiilflli.s, consenlieiilibin oinii. niss.i:. El qiiainvis lo- II, pag. 4-43 cl S(qi|. Arkv.
cus sit cteilucius exGregor., hanc voccm Isidoriis ad- 17. A»3i'/i. Augu^lin, ijein, lib. xii deCivii.,c. l.L
. ,
' &KS
SKMENTIAnU.M I.IBEH 1'U1MDS.
557
"'^' '" '""'" """'" '''"'"' ""'""-
lanluiii iioociinl n^mMM cupiunl. liu.ii l:.nicn ans.''i A 'i''- U»"i '<V' '='1
(luc i'n;.l:iiuiis, ciiiia cl desiiler.iiil ul s.ilianliir ? Si!tl

iiiinisttriuin siilulis liuiiiaiue depiiiali sii.il, utcii-
,
ad
et regaiit o ia jussu Dci, ilciiil.ranl sini; lab&ie, cl saliaiiinr .i.iiie lastidio.
ras adniiiiistrcnl iiuindi ,
inquil, stml admi- INc eiiiin sil in liesideiio iiecessilas, dcîdcraiiles

lestaiite Apostolo: A'eimc emnes ,
nislralorii s/)in"(i(s, iii iiii'.is(fi-iMin missi ,

propter eos saii.iiiiiir. Ei iieruin , iic sit iii saiieiale rasiidiuin ,
fjid liwr edxlatein capiunl s:iliitis? saliari dcsiderant. Videiil ergo aiigeli faciein l'a-
corpora in quibus hoiiiinibus appa- liis per sat;cl;ileiii ; &ed quia salietas ista laslidiiiin
19. Aiigcli
prospiceie scniper.
rcnl, de siipcriio aere fuiiiunt, S(ilidaiii(|uc speciem
luscii , aiigeli ilesideraii! iii euiii
ex coelesli clemenlo indiiiiiit per quan liuinaiiis oli- , a.j. Lbicunque in Seriptiiris saiiclis, pro Deo
lutibus nianifestius denionstreiilur. aiigclus poiiiiur, iioii Paler, iiuii Spirilus sancliis ,
20. Singulu! geiiics prxposiios augclds linbftie j^gj j,io iiicaiiialionis dispciisatione soliis Filius iii-
crcduiilur, qiiod osleiulilur tcbliiiioiiin aiig'li Daiiicli lelligiiiir.
loquenlis: E,jo (imiuil) veni ul ,iuntiur,m iibi,sed

,_,^_ ^^^,^ douiinicrc iiicarnatioiiis adveiitum dis-
princeps rcijni Persuru.n reslitit milv. Kt post alia :
^^^.^.^ .^^^^^, ^^^^^,^^ ^^ boiniiies fuit. \ciiicns aulein
J\'o» esl </m ui.' adjuvel,„isi Micliael prwceiis vester. .__
^,^^.^^__^ ^^^^^^^^ ^^^ ^^ ^^^^^^.^^^ ^^ iKiniiuibus fecit.
'-1. len. oii.nes boiuii.es augelos b:.l,cre proban- ,,.^^
^^^.^^^ ^^^^^^ clamaveruiil angcli : In terra pax lio-
lur, loqueule IJouiino in Evangclio: Amen dico vutns
^^^._.^^^^ ,^^^^^ volunlalis. Pcr i.icarnalionem igitiir
qiiia angeti coruin scmper vident faciem l'ulris iiiii ,
Cbiisli iion Hiluin Oeo lecoiicilialus esthoiuo, vcinni
qui cst in caHs. Uiidc el Petrus , in Actibus apiislLdo-
eii:iin pa\ iiit.r lioiniiies et aiigelos lerorinala esi.
ruiii , miii pulsarcl j.iuuam, d xeruiit intus apo.toli:
27. Ilisciirdia igitiir ante adveiuuin Clirisli bo.iiiniiin
Non cst Pelrus, sed nngclus cjus cst.
el augcloruiii iuisse per id inaxime agnoscilur, iiuoil
2-2. Si Deuiii ai.gcli C(.iiiueiiti.r et videiit , cur
salui:iii i:i Yeleri Testamciito ab i.oniiiiibu^ angeli
Peliiis aposlulus dixit: In qnem desidcrant angeli Dei
despiciuiit se saluiari ab cis. Quod in Novo 'lesta-
conspicere? Ilcruni . si cuiii iioii eontueiilur, nec vi-
ineiilo a Joaniie lactuin uon soluin rcvercnicr aiigc-
dcut quoinodo jii.vta sentcistiam D iii.ini , angeli
, ,
liis suscipil, veium etiain iie faciai inierdicit.
eorum scmper videiit faciein Palris ,
qui in cirtis esl ?
28. Ob lioc horno in Vcleri Testamenlo despicitur,
Sed binc iilruiuque csl. Nain veraciter ciediinus qund
nec resalulaiur ab angelo, eo quod lionioadliuc iiuii-
Deiim aiigeli et videut et vidcre deiidcrant, et habeiil
dum transissei iu Deuin.
el liabere lesiinaiit, ci ainantet ainare iiituntiir.
23. Si ei.iiii sic viderc desideiant, ut effectu desidcrii „ 29. Suscipilur autcni liomo a Deo , et rcvcrcnter
. i. . 1 - I • . I . . :..... 1 1 . ^ ^. .»..., 1.^ V r.A M
salutalui'ahangclo.140 I.
'^'""
. .^1 iii,.„;
^' Mariaiiiangelus
„..t..^ />..
Ga-
iion perrruanliir, dcsiderium boc nccessilatcin h:.bel,
i.ecessitas isla puenalis est ; 139 ^C'' abeatis ai.gelis briel legiiur salutasse,ei Joai.ni ai.gcluni salutaiiti ab
iiiiiiiis pcena longeest.quia nuiiquamsiinul picnaethe..- eodem angelo dicitur : Vide ne feceris, conservus enim
titiulo coi.vcuiuiit. Uursuinsi eos dicinius Dei visiouc tuus sum,et frairuni tuorum. Per quod agnoscitur
satiari, satictas lastidiuin i.abere solet, ctsciinus illus 141 P^'' iucarnationera doininicam paccin lioniiiii-
Dci visionem.qiiaui et dcsideranl, faslidireiion posse. bus fiiisse clangelis reddilam.
10. Angeli. Angi.sl., lib. xv de Civilal., cap. 23, le; protii.usrespondetur Clari/icavi, et ileruin c'.a- :
et lih. dc Mirab. âcne Scripiurx-, lib. iii ; et Gregor., rijicabo. Neque

eiiini Deus, qui sine tempore iiiipiil-
lih. xviii Mi.ial., cap. 2 lib. xvii, cap. 8. Loaisa.
; sioiiis inliinai clamal, in teiiipore pcr suain subslaii'
21. Aniidos lialicre. Augusl., scrin. 68, ad fralrcs liam illani vocem cclidit, quain circun.scriptain lein-
iii crcm. Mattli. xviii. Loais.v. pore pcr liumana verba (Jistinxit. Sed niniiiiiiii de
Ibid. Qiiodgeiitcs, cl oinnes honiiiies
sii.giiKe cocleslibus loqueiis, vcrba sua, (|ua: aiidiii ab hoiiii-
augelos lutclares l.abeanl, osiendit Pctavii.s, lib. ii iiibus voluil, rationali crcalura adinini^lrante fur-
ile .\..t'clis, cap. 8, iisdein Scriplune locis quilnis inavit. Aliqu.mdo icbus pcr angelos loquitur Deiis,
iiiiiitiiiir Isidiirus, cjusdonique Isidori ct alioruni P.i- cuin iiiliil verbo dicilur; sed ea ipia: fiitiiia suui,
(iiiiii aucliirn:.le. Ain v. asûiiipta de elcmcntis iiiiaginc iiunliaiilur. Sicut
22. Si />tim(. Ex Gregor. tota .'cntenlia, lib. wiii jy Ezicbicl liil verboiuiii audicns (cap. i) eleilii spc-
Moial.. laii. 28. LoAisA. cieiii iii iiiedio igiiis \idit, iil videliccl, duiii sulain
25. Saiicliis Jiiliaiius Tolelaiius, lib. ii Anlikei- specieiii aspiceret, qu.c e^scul in iiovissiiiiis vcnlura,
inciiou, iuterrog. 78, eodciii iiii.do liaiic dillieutui- sc.iliret. Vclut ad Daniclciii angclus Gabricl loqui-
leiii solvit; scd ul.i Isiduriis liabel neccssitnlcm, ,ie- lur, ipso diceiite Fuctum esl uulem, cum viderem
:
cessilas, cic, Juliiiuus an.cietalein, unxiclas, etc, ego Duiiiel visionein, etc. (Ilic iniilla icleriintur ad
seniper rc|ictit; quoil fmiasse iuelius esl. Aiilv. verhum cx D.iiiieHs cap. viii, x, xii Aliniiaiido per )
25. IJhcnmque, (tc. Aiigusl., lil). II ilc Triiiii. L. aiigelos ve.bis si.iinl et rcbiis liiq.iiinr D.us ciiiii :
26. Av.f Doin., clc Gre^., Iili. \x\li .Miir.,cap. V,. L. qiiibusdaiii luiilibus iiisii.ual liiic, quod scrniuiiibus
21). Ii. scriiioiic qucin Isiduri iii.iiii.ie ediliiiii a iiariat. Neqiie eiiiin Adaiii piiji culp:iiii in diviiiilalis
Cajclano dixi, post el angelis reildi ain l.;cc addiii.lin- siibst:iiilia scd ii.crcpatiunis
viileie Deu.ii puluil,
ex saiiclo Gregoi.u d.epri.iii;iia, i.t adverli in Isuln- vcrha pcr aiiêluiii audivii. Aliqu.iiido iiii.iginibus
rianis, cap. 72, ii. 20. i Nuniiiiiiquaiii vcru ctiaui coidis oculis ostcnsis pcr aiigelos liiqiiitur Deus,
per aii;:eliiiii biiniaiiis cordihus ila loquilur D.^îi-, i.t sicul Jacob (Ci;)!. xxvii.) s..bi.ixaiii coclo scalani dor-
ipse quoque aiigelus ineiitis obtiitibus praisciitclni i..ie..s vidil, ct sicut 1'ctiu..^ liiilcuin replilibus et
Verhis iiaiiiqiic pei aiigcluni lii.piil.ir Deiis, c.i.ii iii- i|.i.ulnipedlbus plcnuiii {.\cl. \) iii cxlasi laplus
hil iii iiiiaginc ostendiiur, scd siiiiciiix vcrua locu- aspcxit ;
qui iiisi iiicorporeis li:cc uculis ceniercl,
lionis audiunti.r; sicul dicoi.ic Doinino (Juan. \) : In cMasi iiiiii liiixscl ; siciil 1'aulo iii visioiic iuiclii
Pater, clarifica filiuin tiiuin, ul (dius tuus clurijtcct vir .MaccJo a;n)-iuit (.lc/. xvi), qui liaiis.rc cuiu
f'W « s. isinoni nisi ALENSIS EPISCOPI .',;;o
(AITT XI. A disriiur creaiionis, diini per nmnia dixil Deus : /mf
De Itumine. et [acla sioil , croare vcro lioininem ciini (lu.idani
HJOinni.i siil) ccc'o proplor Ikoiiiinem facia siinl, :cli'iiii coiisilii dclilieralioiie viiUieril, diceiis : Facin-
lioiiio auldii pii>pler se ipsiiiii ; iiule el (iiiiniii per miis liomiiwm ad imagiiiem et simiUludinem nonram.
(igiiraiii ad ejiis sliniliuidincm rereriiniiir. Coiiiitiu- 2, Qiiia enini boni sninus naturaliier condiii, ciil-
iiia liomiiii onnrui nniuralia esse ciini uiiiiiit>iis (|iu)! p;r. quoilaiu inodo nierilo conlra iialurani iiiali su-
coiisiaiil, ct iii lioiniiie oiiinia cniiiiiuri, ;ili|ue iii eo nius elTecli.
riiiiniuiii reriiin ii;aiiraiii cousislere (p.ilel). I. niveisi- 5. Sicut prsescivit Deus Iiomiiiem peccalurnin,
lalis cre;iluiac lio.i o iiiagna qu.cdain jiorlio esl ;
iia et prajscivit
142 qudiier illum per suani gra-
I.intoque gradu c^t cacleris excellenlinr , i|iiaiilo tiam repararet, qui suo arbitrio deperire poiuissct.
iiiiagini diviii;B viciiiii r. Qiiantuni c;i':€ris (rfaluris i. Origiiialiler Ad;im ei Eva simul cr.-ati sunt,
pia'Slat lioiiio dignilaie virliiiis, ex ipsa reverenlia specialiler vero postea niulit.r de latere viri for-
Maeednni.ini vngavil. Aliqiiaiidn imaginibiis, et anle Cliristuin, qui cuni Patre, et Spirilu sancto, vivit ct
corporeiis oriilos ad lenipus ex acre assiiinpiis piT rcgiiat in saicula saeculoruui. .\nieii. Kxplicii. »
angclos loqiiiiiir Deiis, .'•icut Abr;ilKiiii non soUiiii Abev.
Ires viros vileie pnliiil {Gen wiii), sed etiani ler- "
Sancti iiiler|ireianlur Cap. XI. — N. i. Cnmmunia. Ita
reno liabiiaciilo siiscipeie; cl noii soliiiii siiscipere, illud Sapieiitiic
oinnia scieniinm i : !Ioc quod conlinet
sc cnriini usibiis eliain cibos adiiiliere. Nisi ciiini
I linbet vocis. Et ilbid Matlli. ultiiiin Prai.iicnte Kvaii- :
:in;;cli qu.idam noliis in leira nniiiiaiites, ad teniiiiis (jeliiim omni cienljinr, utiioiniiic oniiiis crcalui;c linmo
ex aere coipora suinereni e\tcrioiibiis prn:cclo ; inlclligaiur; proesertim C.regnriiis, linmil. iy, in As-
iiostris obtnlibiis non apparcronl, iiec cibos cuiii censiniic Itniiiiii, et lib. vi .Moial., cap. 7. be liac re
Abraliam caperenl, iiisi propler nns siliilniii a'i |uid supr;i, cap. 10. Lo.visa.
e\ ca'lcsli cieinento gesiareiil. Nec iiiiriun, i|iioil il- Ibid. Ca:teris Grcgnr., lib. Moral. ix, cap.. 3(>, et
lic ipsi, qni snscepti siinl, iiiinlo angcli, mnU> b - Augnst. su|ier Gen., iii lib. Imperrccio. Eoaisa.
iiiiiins voc;iiilur, qiiia aii;;eloriini vocaliulo cxpi iiniiii- ibid. VezzDSus celebreiii es-e aiiiiii;iilveriii seii-
liir, qiii cxtorius niiiiisiraliaiit ; el appelhilioiie [)i- lcnli;ini saiicli Giegorii, liniiiiiiem cniiiiiiune aliquid
iiiiiii (istenditur, qiii eis iiiieiius imceral, nl p^^r iioc liaberc cuai omnihu-i crcatiiris. Aiiev.
pv.csiiieiilis iiii|ieriiim, et por illnil clare>ccii'i olli- 4-. .Si»i«; creati sunt. Id paii-t ex illo Genes. i : Fn-
ciuin niinislr;inliuiii. Alii|u:iii(lo coelcsiibus siib>taii- ciainus tiominem ad iiiiagincmcl siiniluudnein iiostrum.
liis per angflos loqiiiliir Dciis, siciil liapli/,atii L)n- iloiiio cium uiruiiiqiie sexuni coinprelieiidil. Uiide
niino sciiptniii csl (Mallli. iii, xmi) : Qnia de nube Eva vocaliir virago, et imago viri, liniiin \crn iniago
eox soniiil dicens : llic est Filiiis nieus diLctus. in et gloria Di i. a Pauln, I Cnr. xi. Iia inierp elatur a.i-
quo m,lii coini>!acui. Ali'iuaiido lerrenis siibsiaiiliis gu^t., lib. dc Tiiiiit. XII, cap. 7 ; eiGeii. v d:c iiir llic :
|icr angibis loipiiiiir Deu>; sicut ciiiii Ualaaiii cnrn- _ esl libcv giiieraiioiiis Ad,ant. In die qiia crtavil l)eus lio-
piiil (>Hiu. xxii), iii (oe asiiiie liuiiiaiia vcrlia Inr- *- inincm.udsiinililudincmDei (ecil illum,inasiuluiii ei fe-
iiuivii. Aliquaiido sinul ti^rrcnis el coeleslibii-! siib- niinamcieavit cos. El Paulus, I ad Cnr. xi, cum dicai :
st;iiiliis per angelns loipiitiir Deii;. ; sicut ad Mnysen Sicut mulier de viro.itaetvir per imili; rc», cnncliidil :
iii nioiile (K.vcd. iiijciini jussionis .û.e vcrba dedil, Vmnia autein ex Dco. Ambios., ibi Amho unum sunl :
igiiem rubuinque snciavit; aique aliiid su(ier;iis, in natura. I.l vncai Isidnrns nriînaliter esse uiiinii,
aliud isireriiis jiinxit quod laincii tnnc snluiii ;ii:iliir,
: specialitcr vcro postra mulier de latere viri foriiiat:i
ciiin cx ipsa ali(|iiiil cniijiinciiniie sigii<(tiir. Naiii pcr csl. Ilaiic Senlenliam prnbat Giegorius Illi. xxxiii
siiccciiîini rubuiii Mnyseii alloqueiis, qiiid aliud Moral., cap. iîlleiutii quifipe, inquit, subslantiti
o^leiidil, iiisi (lund cju^ populi ductor lierct, i|ui et simul cruita esl; sed simiil species formnlu not
lcgis llaniinaiii porcii eiel, cl laiiun peccati ptenaiii esl, clc. Observa obiler Aiigiistiiuiin et Gregon'iiu
iicqiiaquaiii \ilaret? Vel quod ex illo populo cxiret, iii reruni lurmilioue disscn.ire, ciim Augus imis
i|iii igiie dcilalis, cariiis iioslra; pecc;ita, qu;isi nibi imillis III Incis super Genesiiii prubet omiila esse la
'piinis absiiiiiiiet, ct iiicoiisiiinplain liuinanitalis iio- cla siiiiul seciindum subs!aiiliaiii, el secuiiduiii spe-
sira; siilislaiili.ini, cliam iii ifisa divinilalis llaiiiina ciem, praiserliin lib. iv super Gcnes. ad liiteram,
servarei? iNoiinuiiqiian; vcro liuinaiiis cordibus eli:iiii cap. ..4. Gregurius vein dicit,iii s ib-ilaiuia es>e lacla
pcr aiii;clns Dcus sccrcla enriin) pricse itia viriiitciii siiniil, sed nnii i;i spec.e. In qiia senieiiiia esi l&iilo-
si::c a.^piralioiiis inliiiidil. Uiule Z.;>cliarias a.t [Zucli. rus liic, cl lib. II DilTereiiiiariim, cap. 10,7« c.ea-
i) : bixit ad we angclus qui ioqucbmur tn ine. Duni tione. iiiquit, inundi el furinationc, iii qua lusc esl dv,-
ad i-n (piidciii, scd laiiicn iii se Inqui ;>iige:iiiii ilicii, ferenlin, quod originnHier secuiidum materii.e subsli.m-
liiiunlo osiendil ipinil is qui ad ipsiiiii vcilia feceral D liain simiU cuncta creaia iunl, secundum dislincttonein
pT cojporcaiii S|)eciciii, cxlra iioii cssel. Lliiile et vero reruin pcr sex dierum ulternnlionent forin.Ua sunt.
p;iuln post subdiiiil : El ecce aiiqe i'S, (/»j loiiuebalar Pliilu, lib. 1 legis Allegnriariiiii, ruslicanic siniplici
iiime, eqrediebatur. S.cpeciiiii noii exierius appa- lali^ es!-e ic.lMil piitaie,sex dicbus, aut uli.pie cerio
icnl, sed sicut aiigclic s|iii it is vnliiiitalein Dei pro- lenip.ire, niundum coiidiiiim. liic Isidurus
Ucleliil
phctaruiii sci'Sibiis iniiole-cnnl, ali|ue ila ens ad su- sciilcnliam enriiiu ipu dicunt aiidrogynos crealos
idiiiiia fiiMevaiit, et qinciiiie in rcbiis bitiirf. siiiii, iii Adaiii et Evatn, id est, hoiniiieni iii .juo iluo jint
I aiisis oiiginalibijs pncsenlia deiiiniisiraDt. Hiima- corpora niaiis scilicet et leiiiiiue ciica duibuin cu-
iiniii naiiiquc cn.' ipsiiiii carnis cniiiipliliiis pnnder.'; piilatos, ita iil esset lioino a priiicipio geiiiinus, ui
gravatuiii, liaiic ipsaai orpiilenliaiii Miaiii qu.i.-i obi- l'lato, iii Cniivivio, seu de Aii.ore, .isêiuil, posloa
cciii suslu eiis, intcriia iu ii ic;i. tral, cl grave cxlo- vcro secius, ui ex adveiso ad prolis procroaiioiieni
riiis jaccl, qui.i •lcvaiilciii luaiiiim iiilcr:iu, lioi liu- coiijiiiigerenlui ; e lalere eiiim pioioplasti, noii e
bcl. Uiide li;, sicul dicliini esl, iil pinplieiuiiuii sen- cosla iiiuliereiii iuiniatim uriiruiani, vuce iiebra;a,
sibus 'psa, ut est, subliliias angcbca'. virtulis a.pa- zela, latus et cuslaiii sigiiilicanle. Iii li.ic sciuonlia
icat, curuiiique inciis (|iin sulitili S|ii:ilu laiigili.r luil Franciscus Georgius. \eiuiii divus Aiigiisl. Pla-
levctur, ct 111)11 j )iii iiigra, lorpcn-que iii iiiia ja. eal, luiiicos iiiseciatur, lii>. iii de Genes. ad lii., cap. ii2,
teii lepieta inlnnis alll.iiil)Ub., ad snperna coiisccniJal, inquieiis : luirsus, ne in lioniine ulerque sexus es e
alque iinle quasi de (piodaiii eriiiu verticc, qiia; iiili a
i p'-larelur, sicut ;n Itis quoi Aiidrugijnos locuiit, pluru'
se veiitura sunt, vidcat. IVr Douiinuiii nusti um Jusuni lilcr subjectii m:isciduin el [einin.im crcavit eos. l..
,:
5Cr SE.NTENTIAKUM I ,IBEn P«!"dl'S. 5S2
mata est. Pariter ergo conilili siinl iiieniiie, raiionis A diiiiicinon suriicil, miital:i inleiili mc, ad ali .s :ii-
ordinf, non pariter teinporis uiiitale. qiie alias actiones tr.msit ; duinque per div(;rs.T*rc-
5. Vir ad iniaKiiiein Dei hiclus esi, iimlier :i(l (liiiein soliilam quxrit, iiec invcnit, iii labore inissT
ioiaginem viri forinata esi ; unde el illi lege naliiraj et v.iriciatc vivit, ct vacnus a reqnic mauei. Qiiani-
subjerta csl. vis caiiein niiilabililas non sit lioiniui coiicreaia, sed
6. llem vir propter semelipsiim factns est, n:ii- pro incrilo priinae pr;evaricalionis illi accesscril, jaiii
lier oli ailjiitorium viri crcala esi. l.inien iiaturalis facla esl, quia originaliicr, a prinm
7. Iloino propler peccatuni liinc Iraililiis est ilia- bomiiie, s:culel inors, iii oiiines boniiiics Iransit.
bolo, quanilo 143 "'"'''^'l Te'''" «, « in lerram 144 CAPUT XII.
ibis. Tiinc enim (liclnm csl et riiabolo : Tcrram rtiiin- De auiina ca:terisque sensibus.
diicabis. (JniJe et proplieta ait : Serpenli pulvis pa- \. Vila corpnrls anima, vita aiiiin.^R Deus csL.
nis ejus. Serpeiis eiiiin diabohis est; piilvis, inipii ;

El sicut corpiis inurluum est siue aiiiiii:i, it;i aiiinia
et ipsi suni cibus diaboli. inortiia esl sinc Deo.

Quia prava voluntale ad ima collabimiir, rccle
8. 2. Aniina bominis non esl bonio , scd corpiis,
ad bene agendum cum labore consiirgiinns : qnod quod ex buino factnin est, id taiitiiin bonio Cil. lu-
non ita essel, si delectaiio fligiiiuin primorum liiiini- liabitando autein in corpore aiiima, ex ipso panici-
iiuin non persuasissel (luibus ad bcne vivenilnni pio carnis liomiiiis noiiieu accepii, sicui Aposiolus
taniuin velle snllicerel, et siiie dinicultaie st:Uim interiorein lioiniinm dicit :iiiiniain, iiu:i (ariiciu,
aciio obtemperaret. condilam csse ad Dci iiuaginciii. M;ile cigo a iiui-
9. Divisio el pugna, ut sit iii bominis aninio, busdam credliur aniinam boini:iis esse corpi)reaiii,
poena peccati esl, ex primo liomino in onines ejiis fi- qtia; pnipier id ad Dii iinagiiicin facta est, nt si ikiii
lios propagaia, iit qui noluil cum Deo esse uiiilns, ircomimilabilis ut Deus essei, tamen iiicorpurca iit
essel in seinelipso divii^ns, el qui iin)icraiili Dniiiino Dcus cxisteret.

iioluit esse sulijectiis, fierel slbimetipsi robellis :it- 145 o. Siculangeli, ita ei anima! ; b.ibcnt cnin»
que coiitrarius. Unde ncc silii poleril sul)jng:iri, si iniliuin, Uncm vero nullum. Nain (|n:edam in rebns
prius Ueo non liierit subjugalus, sibique serviel no- tcniporalia suiit, quivilam pcr. elua, quxdain vero
le«is, qui Deo noliiit volens. sempitcrna. Teinpnralia suiil qiiibus inesl ortus et
10. ynain varie perdiversa bnnvinuin defliixit ge- (ibitus ;

perpeuia qnibus orliis, non terminns; scni-
nus, duni se ab una stabili semperqiie manenie divi- pitcrii;), quibiis n^c orlUb, ncc lenniniis.
nitalis soliililate snbiraxit! Nani dum opus qiiodlibct 4. Aiiiinam non esse parlem divinaj snbitantiaB, vel
appetit, qu:isi ibi j:im rcquiein mentis infigit. Sed natuise; nec esse eain piiusquaiii corpori misccaiur,
]bid. Mendiim erat in nota Cditiuiiis Grialii ; In C tenlia Varionis, qui lioniincm dici piital proprie en
die, qiia; cieavit. Aiiev. niraiiue sulisianlia compDsiiuin, aii;nia el corpore ;
5. Kx l'aul., I Cor. xi Yir iinttgo el yloria Dei esl,
: ei lil). de Moribiis Eccl.s., cap. i, dillicile dultesse
mulier auicm gioriu viri. Miilier dicilnr gloria vlii, banc contioversiam dijiidicare; ant si ratinne l;icilc,
.•iciit opillciiiin ex viro. Augiisl., de Calecliiz. rndi- (iratione longuni esl. Mciii llicroMyinus ad Dainaîini,
lius, evplioat qiio pacto vir pollssimum dicauir iiiiago iiiexplanaiioiie Syinboli, ct M:igi^ter Sententianini,
111, dist. 2, crrare eos afliiniai qui diciiiil
Dei per subjeclionein, uude Actoniin xvii Fecil ex : in liiiiii-
uno omne ijcuus lioiiiinnni. Loai-a. iiem iioii a subslantia, sed a proprietale dici. Vcrniii
• 7. Terrum munducnbis. Ila inler(irelatur Gregorius, nosler Isidorus vocis elyinon cxplicat, iion bomiiiis
in Eiiarratione in septeni psalnios pcenilculiales niituraiii. Ll de boniine exleriori dissent, de qui) 1'aii-
lisalin. )v, exponcns illinl Fa lerrx ejus mii,erebilur
: lus, 11 ad Cov.:Licetisqui[orisest nosler Uoino corruin-
Perlerram, inquit, accijiinms pcccatores; nnde serpenii a pitur, tanicnis qui inlusest reuovatitr dcdiein diein. L.
Diimino diclum est : Terrum coniedcs vmnibus diebus Jbid. Male ergo. Id divus Angusl., lib. de llnrcs.
vilcB lucB. Idem, lib. ii Moral., cap. 50. Idein ei Ain- cap. 8(),altribuitTeituHiano. Lt lelellii lib.de Qu:in-
bros., Iib. de Pflenitentia.cap. 13, et August., lib. de lilaleaiiiinai.De Terlulliaiio auieni Afiicie pioviiici:e
Agniie Cbrisl., cap. 1. Loaisa. pre5liytero,qni priiuo illicillustiis babitiis esl, poslca
Ibid. Propliela. Ilieronyujus interpretatur locuin vero in turpem ba;reslm Moniani iuipostoris ei aliii-
eortem nioilo. Loaisa. rum prolapsusesi, llieninyinus in c;iis!ol.i adMasniini
10. Jn labore miser, etc. Aureiis Isidori lociis (ait oiaioreni ; Nicepli., Iili. iv, c.ip. 3-4; Vincentius Liii-
Vezzosiiis) M:igni Gregorii ingenium redolens. Ahev. D iicnsis; el llilarius, in ciiinmentanis ad .Ma tli:ciiiii. L.
- Cap. XII. —
N. 1. Vila corporis. E\ August. de Spi- Jbid. liumo /|ic.Mm.Ub^crvat Vczzoslns quod ctî
Ex
ritii el Aniina.LoAiSA. non cst, quoil Isidoius cum saucK»
iiiipiignandiiiii
Jbid. De hoc arginnento Taio, cap. 21 lib. i. Arev. Gregorio (iocel, tainen cnnsiat lioininem dici sn|-
'i. Animii... non est liomo. Isidorus vocls Kiyniolo- |)osilum, sive personain ex dunbus iiauiris, auiiiui ct
giain consideravlt iii liac scnteiitia, iit liomo ilicalnr eorpore coii-taiitem. Elsi liomo ab liuino V(it:itiis
ab bunioquod est cnrpus,et non ab aniina. Id espli- esl, qiiod iii Genesi diciiiir formatus de linio terue,
cat lib. Etyiiiolog. xi, cap. 1 Jlomo proprie ab liumo : cerie qnod ideni lioino dicilup laclus ad imagincin
dicilur, abusive vero pronunlialnr ex ulraque subfliinlia et simlliliidinem Dei, iiou dicitur, eudeiii laieiite
tiiluslioino,id esi, i.r sociciate iininuv cl corporis. Nnm Isidoro, i|nia de linini. est,aninia coii-
sed i|Uia il
proprie lioino ab liumo. Iilein, llli. ii DiiriMeiiiianiin, stal, liiiiu de bniiio iiiin cst. Veruui bis pri) Isidoio
ea|i. 1-; divus Greg., lili. xii Moral., lap. 16 : Fo enini, jaiii ocuiireral Loaisa iii sna iioia,si recte pcrpcnda-
inqiiil, quod dicilur homo, lerrcnus exprimilur, el iiijir- tiir. Arev.
mus; liomo enim ab liumo appctlulus est. Cicero de 4. i\oii esse pnrlcm. Aii;;iist., de spirilii cl aiiima.
N:iliiia Deuriiin : J)cus Iwmincni. inqiiil, liinno cxcla- Et idem Isid., Iib. ii lliHcrent., cap. i7, ei Coiicil.
tum,cclsum et erccluin consiilml. ^criiiw Aiig.Jd). xix Dricarciis. I,can. .">. Loaisa.
iluCivitale Oei, cap. r>,diluit lianc qii:csliuiieni cx bcii- Ibtd. Pliilosoi>lioruin, ctc. Aiiimam csse corporis
ti63 S. ISIDOIU IIISPA l.ENSIS EPiSGOPl 504
CMRstnl; si'i! liMic cm rreari ,
qnniulo ct cnrpiis A Inci, ci scniicndi Innginqniiate, sie aiiiis edorntu.
crc»liir, ciii :icliiiisccri viilcliir. Pliilosnpinnmi sen- I.niigiiis ciiim audimus quani odnranius; cl sic oeuli
liiili;R (liciinl essc niiim.ini, priiisiiniin iinsc.Tlnr iii auribns : bingins eicini videiiius qiiaiii aiiilimiis.
cnrpnrc. ynoil veriiiii c-sc iinllis npprolnliir iniliciis. 5. Animus antem et loco, et meriio his universis
^nin nlriini aiitcn rnissemiis, iicc ipsi nn\imiis, nec sensibiis siipcrfertur. In arce cnim capitis coiisiiiuuis,
(jiils homiiinin dicnt h:iljemiis. Nnn est ergn qiix- (piod illi corporaliler non allingiinl, isie iiilellectiiali-
rcniliim qiiml (iiinprciulo mngis cst irridendiim. tcr ccinlnetiir. Ampliiis exccllit ncnlornui sciisus
c.t-
5. Gcntilcs et IriTCtici dc; nniiiia dispiilaro cnnnn- lerJs scnsibiis, quandoiiuiclcui qii:i> ail alins pcrlinent
!ur, sed qnoniodn dc? illn aliqiiid rette seniire pns- scnsiis inde dicamus, veliili ciim dicimiis : Yide
siinl, (ini aiiclorcm ad cnjns iiongineni facta cst qnomedo sonnl, vide qnomndo sapit, clc.
iioii iinYcriint ? El idcn ninltn crnire dignn dixeriinl. /. (jncmadmodiin) nculiis, im ct aniiniis cclera
f). Mutabilis est aiiiiiia, nnn Incaliler, scd lcin- videl, sesc non intuctiir. Aliariim eniin
origi- rerum
pcpralilcr, siiis affc-clionibiis. Ccirpns anlem, cl Inen, ncs, sperics, et magnilndines perspicit; de se aiilcm
ci lempore miitaljile csi, (jiiin el lempnre nuiiauir ,
tnnla veri ignoranlia inficilur, ut in hisomnihus ni-
ct Incn variatnr. Qnnd cst ad corpns niniatio locn- Iiil incertiiis cnnlempleliir.
riim, hoc esl ad nnimam iiintaliiliias cogiiatioiinin. r> 5. Ilomn, qiii miraris sidernm allitiidineni, cl ina-
QiiT. vnriclas mahe moliniiis liiicc mcnli iiduisil ,
risprobindilnlem,nninii lui abyssum intrn,et mirare,
piando ab relcrnorum cnnlemplnlinne priiiius linmn si pnles. Miilla cogilanies 147 sine sencsu cnrnis, el
lecedcns in illo siare noluit, a qiio iiinle reces«il, et siiieimaginihus vivis.aniiiin laniiim ceriicniesintii.c-
jiisin dnmnntiniie inconsians, per reruni rapliis vn- miir, inemoriaqne nienle sibi eas figcnle, leiiemns.
riclnlcin defliixii. Rliilia qiiiiqiie intelligiinus sensu qii.-e lingua explerc
7. Miiliuin ex sua nalnra splendorein possidct non possumiis.
aiiima, scd fuscalur comniislioiie cnrnis, qnn reii- G. Innnxins csse infanlcs opere, nnn esse innoxins
iieliir incliisn. Ex cjns eniiii \^Q pnrie vcniinr ad cngilaliniie, (|iiia motiim qiiem geriint menlc iiondiim
peccaiidi iiilirmitntcui, Salomone dnccnt' : Cnrpns po-siiiit cxplere operc, ac per hoc in illis ?ctns e^t
CfirruptiHle arjqrnrnl aniinnm, cl dcprimit lerrena in- nnn aninuis. Ad nuliim cnini volunlalis
imbeciilis,
liabitalio sensum multn corjitanlcm. nondnin oblemperat illis fragilitnscorporis nee adeo ;
CAPUT XIII. opere nocere possiint, sicnt rogitntione mnvcnlur.

Dc sensibus carnis. 7. Ex caiisa vocnliiilnm sorlita est cogitatio. Gi-
l.Non virlnie, noii sciisu corporis, scd raiioni^ geiido ciiim animiim rcminisci qnod mcmori.Te cnin-
meiitis eicellimus animalibns c.ttcri?. niendnuim cst, diciiur cogiialio. Iterum omniiini
2. Pro rcbus corporeis uiendis snfricil sensus tliesaiirns inemoria est. Ipsa esl enim ciislos rebns
c.irnis, non pro spirilunlibns capicndis. Illccli aiitcm invciilis, ipsa cogilalis; de qiin ad liqniduin difficile
lioniines usii cnrporcarum reruiii niliil piilant aliler cft aliqiicm dispiilnrc, qiiia grandis ejus prrplexilas
esse practerqiiam qiiod carnis sensii concipinnt. S c- csi, ct aiitmiis ipsa cst.
!it prsecelliiiit sibi corporci sensiis divcrsilaie Inco- 8. luiago a seiisibus corporis remotn, su;n spc-
riiin, ita siliimel viriiite seiilteiidi pr;ccilliint ; nniii ciei siiiiilitiidincm relinquit in mcmorin ; bealiliidi-
«ioiil pra;slantior cst odnralus sapnrc, et pnsilinnc ncut aiiicm non per iinagiiics siciii cactera, sed sicut
Inrniam probavit conc. Yicnn.,siib Clcni. V, ct cnnc. 7. C'igiia!io a cnqrncio ilicta, iit Aiisust. dncel lib.
I.nlcrnn. ses';. 8, siib Jiilin II ci I,'oiic X. Aiigii^l., X Cnnlc-s.. cap. II. Larlanlius, lib. vi de veio
lib. dc ecclcs. Dng., csp. \T,, pl (Ircj;., lib. vii cpisi. Ciillil : Cogtftio niliil nliiid esl quam mcnlis nqitatio.
Ue;;isl., cnp. 5'i, Seciiiidinn. Oiniics lcic li.rrescs de 'jr/vjiK ali Arisinlcle vncaliir, iii bnilis ncsiiniaiiva,
:iiiima in liac seiilcniia lsiil"rcis coiiiplc.\iis c^t, qu.is et iiilcr scr.sus rnnimiincs reponiliir. Luaisa.
iccolcricicopicse rclclliin:. Lo.msa. Heruin iimnium. De meinnri;i aciitissimc scri-
Ihiil.
(i. Crcgnr., lib. x\v .Mnral., cnp. j; cl
Miilnliilis. psii Augusl., lib. X Conres, cap. 8, a qiin Ii.tc oiniiia
Aiig., dc verip vitn' Cngnilinne, cap. J>. l.nAisA.
p fere dcprninpla siiiit. ibidem, rap. \i, qiiod sit vcc-
7. .M., qnad corriimpilur, pro corruptibilc, ct habi- lerniiimi; cl lili. iv cle Triicil:iic, cap. II, qiiocl iioii
liitin, prci inliab tntio. Arf.v. srliim sit pra^lcriinriim^sed ctiam pncspniinm idcin ;
Cap. \iii. — IN. I.t^nclcx Liicensis, nmisso litiiln, Isidonis, Dilfeienl., cap. 21. Arislnleles, qiiOil
lib. ii
sic capiit cnnliniint : Pcr senstis cnriiis morbusirrepil sit pr.Telcriloriim (lib.dc Mcmoria et reniinisrenlin)
iiicnlis, etc, iit cnp. 28 bb. ii. .\rev. rrsum; lin alicnjiis npprclicnsi sciisii vel inlclleclii. L.
"i. ICx Aiigiist., lib. Cniifcss. x, cap. 3'i. I.oacsa. Ibiil. Ei animus. Aiigiisl. id probal lib. x Coiifess..
Ihid. Sicul prwcellunt. Dc v:crin biiinniinriiin scn- c:ip. LoAisA.
li.
siiiiiii pnsllione ct prxciiiinciilin inlcr sc Galcinis. do 8. Aiislnicbs, lib. ile Mcmnria ct rcminisceniin,
llîi parlicim ; (îrcrn iii libiis de Naliirn dconiin; cnp. I, iiiinginis n.iliirnm cxpriiiicns, sic incpiit :
l'nsiliiis, et Aiiibr., in llcxaemern, et Gicgnr., Iib. (li enim aniiiwl pictiim in tnhula nnimnt esl.et imnqn
Miiial. XI, rap. 5. I.haisa. ct ciiin luinm idcmque sil, utrnqu est ; scd Inmrn rulio •
Ti. Exceliii. Id .Arislnlclcs probnl lib. li ile .4iiiiiia, diversa e.rsiitit considerariqiie polent ut aiiimnl rst, et
cap. iili. Yisus, iiiqiiil, Hia.rinic cst scnsus, Lomsa. nt iinnqo.Sic de plinu!nsmnle,qnodinnohis csl,censere
Ihid. Indc, e:c. Intrgrn srnioiilia est ex Aiigiisl., opiiriel, et ip.niin quidpiam
simulacniinin sr el allcriiis
lib.Epistnlaruni, episl. 112. l.nAisA. essr. seorsunique speriaiur, spe-

ISnin qunte'ius in se
.'>. Aiigcist., Ccinfcss. X, cap. 8. Loaisa. ciruin nc vimm esl ; quatcnus rero ad nliud refcrtut
Ihnl. Memi^riniiue mcn'e, clc. AL , i;ii"»iniirt7Hi- imnqn el mminmeniuin. Ibicc dc imnginis natiira cx
/neiiiisibi cas firirnlc. Egicgic de liis Augii.^-lillilS loc. Arislolelis sciilciilin nmxinic nd linjiis Inci iiilclli-
cii. Ccinlcss., i;"ip. S ct 0. AnEv. gcnliain comUic.iini, cl sd (]iixsiioiiein de iinîginiim

:
Sii5
565 SENTK.NriAUfM LIUER PUIMDS.
Diini oblivio- A feoit, ipse qni f;u tns csl ; ipse dc Palrc sine n:aire,
gauiliutn siiie imaginc reminlseini nr.
Qiioil ipse de iiiaire siue Palre; ipse conditoris temiilmn,
nem memornmus, iinn per seipsnm ndi-si. si
ipse condilor temp!i; ipse auctor operis, ipse opus

per seipsam ailesset, utiqiie nou olilivisccieniur.
Aiictoris manens unus de utroqiie, el in ntraque iia-
Conmiuiifm aninialiumque esse ;
148 3- lioniinis
lura, nec naliirarum copulalioiie confusus, nec iwlu-
mKmoriani.iiulluni aiilein aninuililms irnlionabililiiis
rariini di^liiiciionc gemiiialus.
inlellecliim inesse, nisi liomini tanlum prsdito ra-
ti. lilco Deus in liomine venit, quia pcr seipsiiin
lione. C.neleris enini in ipsa qualitaie consideralionis
non inielligcniia menlis est. ab linminibus cngnosci non polult. Sed unJe nubis
sux seiisus caruis,
consubiil, inde despectionem tulit, quia inrirmitalem
CAPUT XIV.
Ob
De ClirUio. quam pro nobis suscepil, banio supcrbiis despexil.
coepit esse, boc iiilirma et slulta mundi clegit, nl fortinra et sa-
i. Filii Dei perfecia nativiias, nec
nec desiit, ne prccteriia sil, si de-iit, ei ne imper- piintinra perqiiic non rognoscebalur confuiiderel.
sed stlerna, sic ei per- 7. Sicut cibnin loriem invalidus infanscapere non
lecta sii, si adliuc fit; siciit
ea nativitate xlernilas et per- polesl, a mntre piiiis edilns, in Inctis siiecuni

fccia, quaienus in iiisi
verlaiur, ut qiiod in cibo nnn poluit iili, sugendo po-

fcciii) liabeatur.
dicitiir PaireCliristus, B leiiir in lacle per carncni iia et nos, diiin essemiis
2. Ex utero Virginis minor ;
videlicet juxia liunianam assunipiioneni, non jnxta iiilirmi ad conspiciendam Verbi a;ternitaiem, facluin
diviniiaiem. e-i ipsnin Verbum caro, ul enutriii percarnem, for-
in forma servi servus, et in lioresqiie eirocli, cibum solidum, id est, vcrbuin Do-
5. Clirisliis et
fornia servi non servus. In forraa qiiippe servi Do- inini cum Paire senipiternum coniemplando, ut an-
inini servus ; iii forma servi oinnium Dominns. gfli saiicniur.
Clirislus in forma servi, propter conceptionis excel- 8. Prima Dei dona Cvse, quibus nos nobis reos esse
lentiain, Dnminus est omiiiiim, qiiia elsi stisceiiil osiendit. Qui dum jaccrenius sub reaiu culpse, jiisto»
vul-
carnein, non lamen ex carnis libidinosa conlagione. no5 essp credebamus. Venit niedicus, paiefecit
i. Mediaior Dei el linmimim liomo Cbrisius Jesus nns, composuit senieiipsum, et de sua morie 150
neqnaquain alter in bumaniiale, alier In deiiaie est, nnbis medicinam aptavii, ut non essel oslensor laii-
sed in iiiraque natura J49 'J^"" unusest. Nec purus luin viilneris, sed etsanator.
nec editus csi, nec Priinum ad Israel venit Chrislus, sicut et aii
linmo conceptus est, piiriis lionio 9.
piistea merilum ut Deus esset, accepii; sed Deus JVoii SHiii missus nisi ad oies quce perierunt domus h-
Verbum, manente incninmuiabili esseniia, qux ill rael. AJ popiilum enim Israel priiis venit, sed qiiod
I Patre, etSpiritu saiicio, estco3Blerna,assumpsit G „011 esseiil credilnri, proplieia non lacuit dicens:
qua Privms ad Sion Adsum, elJerusalem eiangeli-
carnem prosaluse linniana, iii et inipassibilis pali, dicel :
non erat, neqne exslitil quis-

iinmorlalis mnri, el xlernus aiiie sa^cula teinporalis stam daho. El vidi, el
possel osiendi. quam qui inirel consiiiuin, el interrogalus responderet
5. Mediaior Dei ei hominum bomo Cbristus Je- verbum. Sed quia ad gentes iraiisivit seqiiilur : Ecce
sus, quamvis aliud sii ex Paire, aliud ex Virgine; servus. meus, suscipiam eum, eleclus meus, comptacuil
non lamen alius ex Patre, alius ex Vir|;ine;sed ipse sibi in. illo aiiima mea; dedi spirilum meum super
a'ternus cx Paire, ipse teniporalis cx matre ; ipse (|ui eum, judicium genlibus proferet.
adoralione enodandam adversus Iioereses nosiri lein- nus. Clirislus in forma servi propler conccplionis excel-
poris, et landein divi Thom* verani sententlam lenliam dominus est, etc. Arev.
explicandam. Loaisa. 4. Medialor. ExCreg., lib. Mnral. xviii, cap. 27.
Ibid. Deatitudinem. In Edilis rst similiiiulinem, sed Ani., lib. MeJii., cap. 10. Lomsa.
Golliicus bealiiudincni liabet, et .'ilii iii>s. Cod.; qiiam Ibid. Sed in ulraque naluru. Iloc Christianorum
lectionem posiii,duclus auctoritate.Angust., lib.Cnii- dngnia quibiis verbis Daniascenns loc. cit. a Loaisa
fess. X, cap. 21, unde Incus iste desnmplus cst. Ilii fxplicueril, oinilli noluit Vezzosius. Ea aiitem suiit
enim prob-it qiiod ineminiinus eoriim (|iinruni nun- D liiijusinoJi Qiiocirca etiani post liiimaniiatem assuin-
:
qiiam specieiii habuiiniis, ut bealiludmis et !;aiidii. Kt ptam unim Dei einndemquc

liliuin ipsuoi conftlcinur,
iiifra, cap.SS, ini]iiireiisin qiio nieiiioria; tiraJii repe- fxliuin hoininis, unutn Doininum,
uiium Cliristuin,
riatur Deus, sic iiiqiiit Qnia sicut non esl imaqo cor-
: unum unigenilum filium, ac Dei Verbum, Jesuin do-
poralis,nec offectioviventis,iiualis cum la:iamur,conlri- minuin noslrum. AnEV.
stamur, cupimus, metuinius, meminimus, obliviscimur. .'). Mediutor. Ex Greg., ubi supra. Loaisa.
LoAISA. Ibid. Nec naturarum. Al., nee nulurce; el siraililer
Ibid. Memoramns. Al., remr-morainus. In nola crat paulo iiost. Arev.
i'i bealitudinis, pro ul b. .\rev. 7. Editum in aliquibus.Mss.Similitudo ha:cdesum-

9. Cvmmunem. Arisioteles id probal lili. de Memo- pta esi ex Paul., 1 Cor. iii, el llebr. v, et l Pei. ii.
ria el reminisc. LOAISA.

Cap. XIV. — N.
1. Tcla senieniia est ex ('rcg.^Mo- Ibid. Pnsthanc sentenliam Cod. Luc. addit sfi- :
ral. XXIX, «ap. I. Vernin de duplici Chrisii Nativiiate, tiemitr. Contra siiperbium diuboli succurrit liumilitas
Lactant., lib. iv, de vera Sapienlia eleganler disserit, Cliristi. Sed qui imilali sunl liiabolum, contempserunt
cap. 8. ElDaniasc, lili. iii dcorlliodox.fi Je,cap. 7. L. liiimilen Deum. Ueu^ vero humilia elegit, el abjecta
Ibid. Taio de liis ilisêril, cap. Ti lib. i, aiqiie ila per qum confunderet foriia, ut quia supcrbi uon con-
fere inverso lieei oidine eailem senteniiaruin argu- vertcbanlur per liumiUtatcm Dei, virtus miraculorum
nienta, qiia; in hijoin exstanl, pcrsc<4uilin'. Aki:v. rresccret, quam superbi videntes obslupncrunt, el con-
5. El informu, clc. M. f( in sciiii, lioniiman donii- fusi conversi iuni^ Piima Dci dona essc, etc. .\rbv.
"^7 S. ISIDORI MISPALENSIS EPISCOPI
56S
10. QiKTnv s ordinoiii nn^li* liberuionis nescic- A iii Deum, dicens Qiii fuit Ileli; cl perficiens
:
lineam
rii dialioliis, scivii lanieii qiuid (iro saliiiaiione lio- generis, ait : iyi(i fuil Dei.
iiiiiiiiin Clirlstiis ndveiiii, setl (|iioil sui idein nos l"i. Idcireo Dnmimis iii inferno (losceiidit, ul bis
iiiorlft rfdiii;crol igiioravit ; iinde et eiini oi cidit. N.ini qiii abeo iinn poenaliicr deiinebanlur viain aperirel
si ille (".liii-lnin [lei' nifirtein rediniiTC liuinaiunn ge- reverteii.li ad coelos, seciindiim leslininnium Isaia;
nus ffisset, iion eiini utii|iic pereinisset. diceniis : Posu sti profiindum maris viam, ut transirent
11. Quf.-il Moverit diaboliis |irofaliile liuinani genc- Ul'era:i. Viaiii (iiiippe Christiis in prnfnndum «laris
ris Clirisluin venisse, Evanijclii tesliinonio ilncetiir; posuit, qtMudo, iii inlernnm descendcns, sanctis iter
iincni iitvidil, cogiKiseenilo perlinmil, dicens : < Qiiiil ad eceios revertendi monsiravit.
noliisei lilji, Fdi Dei? Vcnisli niiie leinpus pcrdere 16. S:incii ex tcmporu resnrreclionig Chrisli,
IKIS. >
statini iit de corpnre exeuni, mox ad coelesteiii liabi-
12. Ciiris:i!s, ficnt percaiuin, qiiod pocna dignum talionein aseeiidnnt, r|uod antiquis Palribus nnn da-
csi, niin adiiii-ii; poeiiain peccaii noslri susce|iii,
iiii
baUir. Nam aiile adventum Salvatnris, quaiiqnam sinc
II per inUebUiini pQenaiii siiani debitain aboleret cul- pocna supplicii, lamen noii iii coelo, sed in inrerno
pain nnstram, iil pur lioc amitiuret diabolus quos sanctoniin aniiux tenebanliir, pro qiiibus absolveii-
icos lcnebat, diim uimm intcrrecii, qui niliil peccati fj jis Dominiis iii infernnm desceiidil.
ailinjseral. Meoquc qiios ijiiasi jiiste lenuit ainisil, 17. Cbrisins iii (Oe)uin ascendeiis discessil qiiiibni
qnia iiijiisle Kedeniploreni iiosinim occidit. ciirne, 152 *cd prcesens est inajcsiate, seeundum
17). II iisiis esl (!iabi:IU5 nioile Domini, quasi avis. illiid ipiod ail : Ecce ecjo vobiscum sutn usque nd cen-
Nim osicnsa Cliristns su.c carnis niortaiiiaie, quam summaiionem swculi.
inipriiiieiidam illc appelebal, nbs.diidil divinitatcin, 18. Scdci Christiis ad lievieram Datris, non ut
111 laqneiiin qiio eniii, velut avem iniprnvid.im, prii- destfrani eoi'|ioie:iin Inibeai Paier; sed dextera Pa-
denii irieliiel decipiila. Nam si innox Cbrisiiis non tiis bcatitiido csi, sioiit sinisira miseria.
ntcidiTctnr, hoino diabnloaddiiins pcr prxnaricatio-
CAVVT XV.
ncm non absolveretur. I)e snnc:o Spirilu.
151 '*• Diabolu^ diim in CItIsIo carnem biimani- 1. Spiriliis sanclns creatnr est, siciit P.iter el Ver-
laiis impetit, qiia; pucbat, qnasi homo diviniiatc bnm, lesianle prnplieta : Spiiilus Domini (eiit me,
?jiis CMptiis est, qu:E lalebat. Est enim iuCliri^to ba- el spiraculum omnipotentis vivificuvit me.
miis divinitas,csca aiiien caro, linea geneilogia, qua; 2. S| iritis sancins Pairis el Fdii est; inde
et
3X Evangelin reciiatnr. Tiiicns vero hanc lineain uiiiim siint Pater et Filins, qiiia nibil liabet Pater
Ociis Patcr cst, deqnoApostoliis :Cjp«(C7iWs;i DcHs. C qnod noii babct Filius. N.m cnim res una et duo-
l'.t Lueas lineain gencratimiis Cbrisii ab imis ad riiin consnbstaniialis poierit simnl ab eis procedeie
summa cor.lexcns inchoai a Joseph, et consunmiat el siniiil inessc, iiisi miiim fnerit, a qnibus procedit.
\y\. ExCrc?.,lili.Mnrnl.xxMii, cap. 7 et 9. Loaisa. esse snperiora inferni loca,essc nlin inferiora credenilii
12. (;reg., Iib. iii Moral., e:>p. 11. Lcaisa. sunt, nt et in superiorihus jnsti rcquiescerent, cl in in-
15. Iimox. Endeiii mo.lo inl.,cap. 27 Consniiiiiur
;
feriuribus injnsli cruciareniur. Uiide et \'salinisl:i,
(t Deo iniio>\ elc. ; el paiilo pnst (Uinsnmitur itino.r,
: pvjilni.Lxxxv, propler pra^venieniem se Dei graliani
el impivs. Vx Etyiii log. Ilb. x : Iiinox, ijuod non no- dicil Eruisli nnmnm inenm ex infcrno inferiori. L.
:
ical. El Gl.iss., Iniwx, a'j\a^.rs. Lo,vi-a. 17. Ad consummalioncmsiccnli. I!i','nrciis dia ad.lil,
Ibid. Snnox. N.iiinnHi s:yli Isidoriani ignari Hil.sli- parenlliesi inclusa , qii.e noiu (ieesse in vuls;:.tii
luernnt iiDio.Tius, (|nnqne f:iciuin. .Arev.
qiiiid .ilibi E.liiione, baberi i:iiiien in antigriipliis Mss. Ea ita se
1 i. Ex Creg., lib. xxxiii Moral., cap. 7. Loaisa. balieiit : Vbi fnrsilan pereunctalur quispiam qnil sit
Ibid. Qunsi liamo. Ita in niss.omnibiis. Qnani loiiio- qnod leijitur : Nemo nscendil in coelnni, ni.n nui de-
liiiii amplcctnr leslimoiiio (Jregor. iliiclns, lili. xxxiii scendit de cirln, Hlins linmini', qni est in coeln? Qno-
\ior:;l., c. 10 Qiiasi luimus qiiippe fnuces tjluiicnti-i te-
: mido promiilitnr lioininibu.^ coiloruin ascens o, el ma-
•luit; dum in illo et cscii carnfs piiluil,
devornlrr qunm qis, dum ipse dicat : Pnec, votn ul ubi snm eqo, et
jppeteret.ctdiiinilas passionis tcmpore laluil,qu(e no- [) iîi si»( mecum, si tnmen ipse solns nscendit in cer:
cerel. LoAlsA. luni? Sed si membrn conjnnxeris cnriii, nnns in se ct

Ibid. Esl cnim in C.lirislo. Ex codeni Grcj., lib. in nobis Clirislus. liecle eiqo et ipse ascendit soliis,
xxxiii Miiral., c;ip. 12, iibi cNponil illnd .loh : An e.r- iinia nos ni ipso nscenswi siimtts. Exsiant ccile
et
triilierc poleris LeviiiVinn /i(!i«o!'Quod eliani Ez.'. Iiiel, b:i c verba iii Cinli.o velnsio Fbirentino sancti Marei,
(•:ip. 32, luliinmi E.rtmliam le m liamo
pne.lixerat : qiii Sicciiio XI aniiqiiior csi. Arkv.
meo,et extendam te siifer te rum. Et llaliac. l Totum : 18. (ireg., lili. II Moral , cap. 21 : Dextera liei nn-
IK liiimo sublcvaiit ; Irn.vil illum in sagena sun. Loaisa. ijelorum jtars eleclu, sinistra aulein Dei pars anijilo-
15. Iicfuial bicrcsiiii cormii i|iii dicebaiit Dominnm riim rcprobadesiqnalur. Idcin Isidonis, lib. Oflicio-
iii infernnmdescendisse, ct omiihs ibi eum conliieiites runi II. Loaisa.
exiraxissc et salvasse. Qiiam Greg. iiiiprnbat lili. vi Ibid. De dcMra Patris iii divinis .igit eliam Fiilgen-
Ep.stiilariim, episi. 171). Loaisa. tiiis :ipiid Ve7./.osiiim, qni ipi:ed:iin iii liaiic rcni aii-
Ibid. Non pwnaliler. Claiiiis niim.
scqq. explicat pag. 26'i toiii. IV liistiiiit, tbeolcgic, cx saii-
iiiitavit
Isidiirns qiiosiniin Cbristiis liberavit, ciim a.l infcros cto Angiistino, cap. 7 de lide ct symbolo. Ahkv.
descenilii. Ar.r.v. Cap. XV. —
N. 1. Ex Augusl., iii Episl. ad Do-
l(j. Totus sententisc sensus ct ordo est apud Greg., iialnin 10(1. Loaisa.
lib. IV M.iral.. c:ip. 52. Loaisa. Ibid. Taio seiiientiiisdeSpiritusancto col'egit lib. i,
Ibid. Do diipliei iiilerno ila Greg., lib. Mornl. xii, rap. U. Tli.oilulliis, qni in opi ic de Spiritn s:iiicIo
cap. 7 : Nec lamcn ila juslornm animns ad infcrnum di^ siope Isidori aucioriliiloiii allegu, bimc eti;im locuiii
Cimui desccndisic ut i» Ivcis pccnalibus tencanlur. Scd prufcrt, et pro .ipiruculum legit inspiraculum. Aiiiiv.
569 SENTEMIMIUM LIBER Pr.l.\UlS. 570
Sirnimni snncltim pignus accepit Ecclesia, ul pcr A habeliir. Ipse cnim eiiam inclTabilia doce!, quxpro-
eiira in uno corpore uniim fierent credcnies, per ferre bmn.inns sermo non potcst.
qiiem Paier ct Filius iiniim esseniialiier sunt, ip-o 7. Aiiie adventiim Doniini lanium prophet.T, ei
oalvalore ad Palrein dicente : Ut sinl unuin, sicut paiici ex oiiiiii popnio jnsli, doniini sanc ti Spir.ilii£
el noi umm sumus.' nierebantiir; post adveniiim autem Domini Spiriius

5. Clirisins iioii lanUim a Palre sedeiiam a Spiriiu sanctus cunclis est credeniibiis distribiitus, juxla
sancto 153 ^^ missum leslaliir, dic^Mile pro|diela : qnod per propheiam Doiiiinus loqiiilur, dicens :
Accedile ad me, et audite lioe : Non a principio m 154 '-' ^'" '« novissimis dicbus, effundnm de spiritu
nhscondito locutus sum : ex lcmpore, antequnm fieret, meo super omnem carnem, et prophetabunl ftlii vesui
ibi cram ; et nunc Dominus misit mc, et spiritus ejus. ei filiiv vesircc. Cunctis enim nunc gentibus graiia
i. Spiritiis sanctiis, pro eo qiiod consolator sil, sancii Spiritiis tradiia esi,. ncqiie in paiicis, ut in
P.iracletus nuncupatiir. Nam laiine paraclesis con- pnpnl 1 Israel. sed in nmni credenliuin inullilinline
solalio dicitiir. Et re vera, dimi dona sacr.nnienloriim Siiiriliis sancli graiia manel.
disiribuit, consolalionem animne pr.ebet. Credo 8. Aliqiiando non d enis el reprobis dona Spiritiis
cipiidem quod magnam la;iitiam scntil ,
qui aliquid, sanrli coiiferuntur, sicut Saiili data est prnpbciia
,
rcvelanie spirilu Dei, diEcit. B el Balaam. Unde ei niiilti in finc ilicinri suiit :
5. Donum sancti Spiriliis in membris Ecc!e>ia; Domine, virtutes in tuo noinine fecinms; qiiibus dic-
s'ngillalim dividitiir, et in singiilis singiila dona Iri- liMUS cst Dominns : iSescio los unde sitis.
bnimiur. Clirisiiis auiem omiiem pleniiudinem gra- ;i. Christi adventiim non lanium plebis iudex
l ariim h;ibiiit, de qiio ita legitur : Plenus griitia sancli proplieiantes exspeciaverunt, sed fuisse eiiaiii
et veriiate. In Chrislo ergo omnis pl«niludo gratiain nationibiis plerosijue sanctns viros prophetia; do-
rum esi. Nam singulis eleclis siiigula doiia Iribuiin- iiiim habenies, qiiibns per Spiriium sancium Chii-
liir. stus revelubatur, el a quibns cjns ex5peci:ibalur ad-
6. In Spiritu sancto omnis gratia donorum con- ventns, sicut Job, sicul Dalaam, qui Cbrisli uliqiie
sistit. Ipse enim, prout vnll, graiiam donormn lar- pr;cdicaverHnt adveiiiiiin.
gilur, aliis dans sermonem sapienlise, aliis scienlia;,
155 ''^- Conversio genlium veieri populo laie-
aliis fidem, aique il;umicuique virtute Spiritus sancti bal, sed lanicn in consilio Dei eral iit (ieret ; et limc
divisiogratiarum tribuilur, et in omnibus idein unus a sanctis propheiis occulic per Spiritum sanoiura
3. Lociis esl apuH Isaiaiii slviii. nioronym. in C "i'«! ille warinus et iltusiris. In Ilelirnira verilalo , di-
codeiii loc.o Hrevi versiculo, inqiiit, Trinilaiis nobis
: citiir liorribilis. In versiine LXX, illusiris. I|icr,i,i'yiii.
os:endit mijsUriuin. Loaisa. diem bunc, aiu resurreclioiieui piilat i's«e, aiil cerie
l. Idein Cypri.)riiis. in liliello de Spiriiu sanclo : iiinlla posl ipiiipora diein jmlicii, qiii vere
niagnns
.\desto, inqiiil, Snnde Spirilus. el pnrnclesim liiam ct horribilis eril. Loaisa.
exspectunlibus illabere ciclilus. Ideni Isidor., Elym. S. Sic esi apiid 'reilnll. lib. de Aiiimi ncnque, :
lib. VII, cap. 3. Loaisa. Siiulein. inqiiil, l.nn Dei spirid/; poslea vcrlit in aliitm
Ibid. Goihiis unus liabet neveta<ile Spirilu sanclo. : viriiiit, id ("!(. in prophetcin,cum dictinn c<( ; Quid
lioc
Alii C"d. fOMscnliiinl cuni Edilo L"a;sa. jilio Cis : An Saul el in Prophe is? Quem ct nialits .\pi
f>. Ex Aiigiisl.,siipcr Joan. traci.,ei Crig. lib. xxiv, i.ti-s poslea verlit in alium virum ; scilicel, id consiat.
Moral., cap. 10. Loaisa. I. Ile;,'. X. Caiis;c damnalioiiis Saul Siiiil apnd Grego-
Ibid. Joann. i. cap. Plenus iirnlia el reiitn'e. Viil- liiiiii, lib. .\loral. xxm»-, cap. 15. Neinpe, qiiia rastii
gaia Ed t o, pleniim (iratiw el !'f)i(rt(/.s. Siinl qiii leiiant siispi-cl:i' polcslalis inlumiiil, iit conslal ex divina in-
jr/riji);,-. id esl. plcnic (sci icel) qratUv ei verilut s. L. crepaiiiine. Wei. i, xv. Nec viti; a Jnd ris excusalnt
(i. I'aul., I (or. \ii, ad (i.^lat. Loaisa. viicalnli anilii-juiiate, iit in BilidolbecaSixtiisSeinMis.
7. Lx 1 erliill. dediitliiiii piit^', iib. de Triiiil.Tle. adiiiilavii, lili. m, ei nlii siiper lili. I liegnin. Aii
Sii-, iiii|iiii, unus ergo et idein Sfiritus, qui in jiro- gU5i. lih. XVII Civila is Dei eli'i::iiiti~siiiie ihlerpr.'la-
plielis et in tipnslolis, nisi tiuonnim ibi inl momciituiii. iiii .lisMiplioiiiin regiii Isratlis in persona Saiilis. I..
Iiic scinper. Lceteruin iii.non ut sciiiper illis iuessel :
Ibid. Ei Ralanni. Terliill., Iib. iv :iilversiis Manio
ut in seuiper maiwrct cl ibi mediocrilrr rfi.s-
D vm.
liic, i//i.< ;
et t^regor., lib. siiper Lzerh., Iioiiiil. III; Ori
i
tribuius, liic tolus rlpiisus, ei aHerl Joelis pioplieuc gi'iie>, liiiiiiil. 13 in îiinero?, afliiiiMi liliros Divina-
test nii;niiiiii nt Kiil. Loaisa. lioiiiuii siiariim reliquis-e. Ejus doclriiiani rccciisel
Ibid. Joel. II ; el balioliir .\r!nnrii ii. iibi liioiliir n Apocalyps., cap. x. Loaisa.
Peiro Et eril in
: vnvissimis diebus. Effundam. elc.
Ibid. lHcluri suiit Doinino habent. Coil. mss. I.ocii-
.Apud Joelein esi :
/',"( erit, posl lurc effundam. lliero-
iiyiiiu>. in Coinmenl. inJoel, Kddnceiis loriun Acto- est .M:Ulli. \ii In noininc luo virlutes inultas feciinus,
:
riiin II, li'gil : Et

post liivc, /•j.i i<j-.it.i ixi-u. txGtk,
cril
Illud iiiiod ê.juilur : ISescio vos unde csiis, esl apml
siriil esl apii'l J.cleni. Isiias rbirius eanideiii senlen- Luc tjuoquo
xiii : sitis. llabent cod. luss. sicut ip^c
liani expressil, cap. xi.iv Liicas. Loaisa.
Effundam miiias super si- :
tienlem, fiumina siiper nridum ; ejjundam spiritum

el Ibid. Iii iiola Loaisae forte legnndum liinc Dei
meum super aCHicn luum, et bencdicliuncm menm super spiritus, rejeclo uiio inquit. Akkv."
Mirpein lutim, el germinabunl iuler lierbjs quasi snli- 9. Sicut Job. yund piobal (iregor., lib. xt\- Mnral.,
ces, juxta priitcrfiuentcs iiquns. Utc Isaias. Qiiod cap. i!'i, e\ illis verbis : Scio eniin quod lUdemvtur
vi-ro diciliir opiid .liieieiii anWquam veniat dies Djini- meus vivil. LoaiSa.
ui magnus et iwrribilii diciliir Acl. ii : Anlepiain ve- Ibid. Sicul linlaam. NumerOriiiii xxiv OrietuT :
iiiat di s Duniiui mnijnus, el inunifestus. Slc Gr.êca ste lu e.c Jncub, et cousiirget virqa de hraM. yiicin
Cllllip!utl,ll!-IS l.dltlO tililliliruill, Tliv (liyyli-J y/A i-f I.Kiiiii ilaexii.inilCyiMia.un iii lili. ailviTsns Jiid.ros
fu-j-n, vcrlil tim.îiKS £( illustris. Thciipbvi.icli inlcr- cliii libillii ile Slella et Magis, in principio.
l.oAisit.
pres Atl. apuituloiuai Anic<]Uuin venuit dics Do- iU. Lt liabel Paulus ad Lphes. iu.
iii :
Quod alin 'jvn-
S7I S. ISIDORl IIISPALENSIS EPISCOPi
pr:i'iliMbaliir :nlvenliis Clirisll, sicnl dicil propliela : A pionlin, cuni loiilnliir veibis exercclur pntenli:i,
Ciim nppropinqiiiireninl niini, co^jnosccris; rtuin adre- 156 '^'"" lenUiliir ghidiis. Niinc oiiini perscciitinni-
•nrrit '.empus, oalenderis. Nnnc vero revel:ilnm palel, biis appeiiliir, nnnc falsis assertioiiilius lacessiiitr.
<\i\cmI liinc rariinlibns lalebat, spiriliialibns vero no- 5. CaMsa pravilalis lixrelie e doclr iiis esl prn-
luin er:it, iiomluin laincn ninnifestc dicebatiir, eo pagnin Eccle>i;i ; nani niilea siniplici lanliim fide vi-
()iiO(] tcinpiis oslensioiiis non essel. gcbal. II:rrelicorniii igilur occasinne |iropagali suiil
dortorcs iii liile, et per acumina h;cresiiin EcclesisB
CAPl.T XVI.
De Ecclesia cl hmres-.hus.
magislri creveruni. Nam tunc clarins manifeslaiur
1. Geniina est Ecclesioc piilcliritudo : nna qinni

veriiatis asseriio ,
quando patiierii qiiaclibel dis-
liic hene viveiido conseqnilnr; aiicra, per sensio.

qiiani ii-
lic ex retribiiiione glorificaliitur. 6. Sancia Ecclcsia idco dicitiir catliolica, prn co

2. Ecclcsinc prnpier Chrisiiim geiiiinx' Iribiila- qiiod iinivcrsaliler per omnem sit mundiim difliisa.
liones existnnl, id psl, sive qiias a pag;inis perlulit Nam lirtMClicorum Ecclesi.Te in parlibiis miiiiili coar-
In marlyriliiis, sivc qiins aU li;creticis perfert in di- clanliir, haecvcroin lolnnrbediffnsaexpanditiir, P;iuli)
\crsis coiicertaiionibiis. Lirasqne aiilcin per gra- altoslaiite .npnstolo : Gratias (inqiiil) ago Deo nieo.
ti»in Dei exsuperat, partim ferendo, parlim resi- H proomnibus vobisyqvia pdes vesira aimuniiatur in uni-
stcndo. verso iHB/i(/o. H;creses nulem in aliiilio sngiilo iniindi.
5. Snncia Ecclesia calholica, siciil male vivenles aul in iina genle 157 inveiiiiinlur versari. Etcle-
in se palientcr toleral, ita male credcntes a se re- sia vern cnlliolica, sicnl per lolnin niniulnni exltii-
pellil. ditnr, itn et oniiiiuui genliliuin socit^tnie conslniitiir.
i. Sancla Ecclesia contra gemilium alque bae- 7. t,'iii sunl h;rrctici, nrsi qiii, relFela Dei Ec-
relicnrinn pervicaciain sumnioperc sapientinni ct clesia, privataselegerunl socieiates? De quibus Do-
p:itioniiam opponere sludet ; sed e\ercetur ejus sa- minus dicit : Duo nialn fecil populus ineus, me dere-
lihus, inniiil, iion est aqniluin [iHis hominuni, sicut fusa posimodnm in plerisqiie aliis collectionibiis
ii"nc reveliiliini esl. qcnles rsse coluvredes.el roiicorpora- concilionim. Ar.r.v.
les. el roiniinrlicipes promissionis ejus in Cliristo Jesu C. Quid vox caiholica sigiiificel,d"Cuil Pncinniis iu
per Evanficlinm. El Act. x, dicilnr in roiiversione episl. ad Semnronianiini, el Vincenliiis Lirincnsis
1
Cornelii ctiiliiijniiis colioriis llalica^, qnod stiipue- linllus in illo liliello aireo :itlversus ha;reses. Cle-
riinl t'.r circiiincisioiie fideles. ijiii vencrnnl cuni Petro, nions Alexniiilrinns, libro Slroin. vii, uiinin es-e ca-
qnia et ii: niliones griit.n Sp ri us sancti elfusii est. lliolicnin Eeclesiain ; li;ereiicornm vero hicclesiain,
El ca|i. 1 ( , tliclnin cst Pelro : Qunre inlroisli ad viros seii polins conciliabnla, nnn cs-e unain, neqiie ca-
prcepuliuin hiibenies? El.audiio Velro.tticuerunl oinncs, r lliolicnm. .Nain liaereses haiic iinit:ilein in muliitudi
,.. n I .. . ,- .. .-.
ri fflorilicahinl Deum dicentes : Erqo ct qentibus pieni
_ . . . . ^ .,„:...!
iieni scinilunt.
n...j.. .,1;.^, n- - .... :„..
lliitle ali:i! appeliantur ex noniine, ut
tentiani dedit Deus ad vilam. Greg., Iib. x. Mornl., ex Valeiilino, Marcione et iiasilide ali:E ex loco, iit ;
np. ">.'<, irobît qnnil vncaiio genlinin ali aiiliqiio in Poralici nli:eanlem ex geiile, iit Pbrygiim lceresis ;
:
Dei foiisilio nbseontliln sil. Oe veniiuin vocatioiic vi- ali;e anlem ex operslione, nt F.ncrniilaruin ali;e ;
(le Isidoii cleganlcm lilielhini. Iôaisa. aiilcni ex propriis dogin:itibns, itl Diicilariim et ll;r-
Ibid. Verlia liabncuc Iniigc dlvciso niodo refernn- inatilariim, elc. Iii qiio loco ail viviiiii a>picere licet
tiir in Viilg:ila. Coiifcr c:ip. 17 libri i conlra JuiUeoS. iioslri ifinporis Iri^resiim noniinn vnrin et nncipiles ,
Anr.v. repiigiiantesque secias, in quas insniium vulgiis el in-

Cap. XVI. —
N. 1. Ex divo Greg. Moral. lib. ix, (lociuni scindiuir. Loaisa.
cap. !). Loaisa. Ibid. Ad Ilnin. i : Gratias agn Deo mco per Jesum
i. Grcgor., ibitl. Loaisa. Christuin pro oninibiis vobis quin fides vestrn nniiun-
.
.">. l.rior es!, qnnslilict percnlnres exlra Eccle- lialur in uiiiversn niuv.do. Cypiiaiiiis vocal Ecclesiaiu
sinin esse. \itle Tiirrecreinainin, de l^cclesia ; Mel- Itomannni fortem iiilide, eo qiiod in calliedia Pctri
cliifrcin ('niiiiiii, liellnrininiiin, elc. Arrv. sit fnn.intn, ci iii ejiis iinii.iie, lib. de Cnitaie Eccle-
ApiidGreg.,lib. xviii Mornl.,c:ip. 5el in,c. 8. L.

I. sin;. Notns vero EcclesiiE catlinlic;r! AiigiKiiniis essc
Ibid.Hunc enim. ll:cc in niillo nis. exslniil. Veinm iii IlonKina Ecclesia docuit libro coiitra Epistolaiii
retiiiend:i piito, eo t{noil siiiil iii niitiqiio edilo. ei npnti Manich;ci, cap. i. Multa siint, inquit, quiB niein Ec-
Gregoriimi,t|iil lili. xnhi Moral., cap. t: Sniii/fl, inqiiit, cle:ia; gremio iiislissiine tennil. Teiut me consensio po-
Ecclcsia iummopere hnbere sapienliain etpalieniiam slu- D piiloriiin atque genlium; tenel auctoritos niirncnlis iii-
dcl ; sed exercetur c;h.s snpuntia, ciim teniatur gladiis. choala, spc nutriia, chnrilute auctn , veliislnle firmnta ;
[^'iincvcrode en pci scculiune ioqiiiliir in qitu non gludits, ttnei iiie ab ;; sh sede Petri apostoli, cui pascendas ovcs
ted [nl:is asseriionibus Incessiiur. Ilnclenus Grego- iuns post resiirrcciiouem sunm Dominus commcndavit,
lillS. LOAISA. usquend prirsenteiii cpiscopuliim successio saccrdelum;
5. Idein Gregnrins, lib. vii Epistolaruin , epistola teiiet poilrcmo ipsum cnlhoiiciv nomen, quod noH sine
nd Aiiaslnsiniii jntlicl. \. Leanilcr llispalensis
,
causa inler tnm niullas hwreses sota obtinuit. Ila.'C Au-
rpisciipiK s:inclissinins, Isidori Irater, in boniilia lin- gllSlillUS. LoAISA.
lnia iii lcrlio concilio Tolelnno iii conversionegeiiiis 7. Ibcrcsis ali f/ef(ione dicitnr,tesle llieronynio, in
(iotlioriim ,
qunni apiitl iiic linlieo iioiiclnm lypis cx- epislolain ntl (ialnl. v. Ll Clcmens Alevaiulriniis, lili.
1 iis:uii, clfginlissiine pnip;ignliniiom EcclosiiC depiii- Siroiii. VII : lliviesis, iiiqnil, p/ec/iofsf. Et Terlullia-
Ml, diiiii nli liajieiifis infislalur. LoAlSA. liiis, iib. de Pnrscripl. adversns lisereticns. Elegans
Ibid. (Iiirius. Augn-liiiiis, trncl. in eons. M:illli. el de>cr:plio iKcrcticoriiiii esl apud Cypriannin, lili. de
l.iic;e : Vtiles sutil, iiii|nil, hwretici ad iiiveniendnm Liiilale Ecclesia;. El intor alln IIi sunl, iiii|iiil, qui :
verituteni, duni calunininiilur ad seducciidiim in erro- se ullro apnd lemerarios conrenas sine diciiin disposi-
rem ; negligenlins cnin reritns qunrcreiur, si nicndiiccS tioiie pra'liciuiil, qui se praposiios sine ulla ordimitio-
adiersarws non hc.bcrel. Loaisa. nis lcgr coustitiiuiil, qui, nciiiine episcopntuni dnnle,
Ibid. llomili;< saiicli Lc.iiitlii qnain niorilo Lo.iisn cpiiCopi sibi noinen assiimunl. \.l inlrn : llos cosdeni
l<iud.it, ab ipso iii C(*iicilitS Uispani.c cdiln fnli, ic- dcUHO Ovininus dcsigniil cl dcnotnl, diccns : Mc dcrt-
573 SENTtNTIAUUM LinKli PliHIUS. 57i
Hqucniut fonlem aqnwvhm, ct [udcruiit sibi cislernas A niea nU populum islum. Ejicc eos a facic mea , el e(irc-
dissipiila!:, quie ciiniinere non ralent aqnas. iliantiir. l'cr Miyscm (piippe el Sainneleni li'gcni
8. C:iiis;i li;vrosis oli c|iiani lem lil?Ail cxerci- aicipp, 61 priiplieias, ipios qiianivis liiBretici opcre
laiionem (idei. Via vero per «luani lil nlisciirilas i'sl iniplere coniciidiiiii, propier erroris lamen irapicia-
divinariini Scripliirnruni , in qii:i calig.inles iKereiici iciii a viiliii Oei projiciiiiitiir, et a jiislonini coeiilnis
aliiul qiiain si- rcs liabcat iniellisnnl ; nec esse pns- sopar.'iiilur.
sunt, qnia iil ipsum qiinil evislunl li.vreses, jain noii 1-4. Pagaiiiis Ct Ii;vreliciis : ille qui niiiiqiiam fii I
siinl. 153 Mae eiiim senliendo scicnliani non ac- ciiiu Dei populo ; 159 'sle. n'iis reces.>'il a Dei po-
qiiiriiiil, ail niliiliim cnim tcndunt. piilo; ulerque recedeiiies a Clirisio, ad diabuli per-
9. Il;crelici iiigcnli slinlio inondacia siia disciint, et tinciit corpus.
labnre velicnienti, ne ad iinii.ilcm Ecclcsia; venianl, \o. Qiii ab idololalria ad Jiidaismum vel liscresim
dccertaiittde fiiiiliusper prnplielam congrue diciliir: Iranseiint, juvta prophelam, dc nialo ad niidunn
Docucrunt tinguamsuam loqui mendaciuin, ct iit ini- cgressi sun!, et Dominum noii eognovcriiiit, quia de
qne agcrenl, Uihornveriint. inlidclit;ilis errore in errorem alium Iraiisierunl.

10. Diiiii vicissim lia^rctiii niiiliio se lacerant. Ui. Ciijiis docirinani quisqiiesequiliir, liujiis cl li-
qiiandn aUeriitriim .sese iii prnprias scclas iniliicunt, " liiis niinciipaUir, siculel per proptieiam Amorrliapuni
sictamen invicem sese cidrnliiul, iit conira Eccle- patrem, ct Geiliaeam inatrcm esse Israel Dnmiiiiis
siam pari erroris spir'lu decericiit. Et qiii inviccin dicil, n in uliqiic nascendo, sed imilando. Sic cl in
divi.-i funl, in adversiiate Ectlcsi.TR simul e.xisUiiil nielinrem parlem Filii Dei iiiinciipantiir, qui pra--
iiiii ; elsqiie qiii pro eo qiind liiiiiiim valeant lixrescs Unde el nos, non iiatiira, sed
cepla Dei cuslndiuni.
videntiir liaberc verilatem, linc respiuidcnilum esi : adoptione clamamus Dco diccnte- Palcr tioster, qiii :
Non ideo .«aliiti pr.Tponeiidi siini niurbi, qiiia plerum- es in cmlis.
qiie ila generaliier mundiim oiciipant, iil paruni sa- 17. Non snlum nativitale, sed cliam irr.italione fi-
hi i loci reliiiqiianl.
lijs pos'e aliciijiis vocari. Nam Jiid.Ti , seciiiidiiin
K\. Non posse li.Tcreticos lialnrc vtniam, nisi per
canieiii , lilii Abrali.ie ; seciiiidiim ciiiivcrsationem ,
Ecclesiam catliolicam (consiai), siciil ct ainici Jnb filii di;iboli niinciipanliir ; ac per lioc illi siint semen
iion per se placare sibi Deuin poluerunt, nisi procis AbraliT, qiii ejiis iinit;intur fidem , non qui ex cjiis
Jnb sacriliciii ii oblnliss 'l.

gciierati sunt carne.
12. Opcr;i bona, (\nx birretici raciiinl, ct jiistilia
18. Dc erroris auctore traliiiiir a qiiibusdam cJ
corum, nil.il eis prodesi , lesiaiite Domino per vocabuln cencealiir
^ ^^^^^^^^^ ^^ ^,,,p^_ ^^ jpji,,^ ciij.is
Isaiam : Quin inei oblitus es, ecce eqo anniiiitiabo Ecclesi.c Per^-ami in
ct eriorcm iiisiqiiitiir, siciil
justiliani luani, et opera tiin non proderunt tibi.
Apncalvpsi dicilur; llabcs lencnlcs dvclrinam Baluam,
15. Ilasreliei, qtiamvis legem et proplietas adim-
et Jezabel; AocUhiam igitiir Dalaam diciliir liabere
pleanl, ex co tamen qnod cailiolici non suiit, non est
Tbyaiiris, propier imilalionem, noii prnpter piajseii-
Deiis in eonim conventibus; ipso Doniine lestanle :
tiaiii cnr|ioralem.
.Si fteterit Hloiises et Sainuet coiam ine , non esl nnhna
iiqiierunt (iintein nqum vivir, et effoderunt sibi lacus piiin snbornanlur. Loais.\.
ditritos, qni nim possiiiit iiqiinm porlorc. Aiigiislinns, Nec esse possunt, etc. Obsciira Ii.tc Siinl
/(ii(/. , ct
lib. de Ulililalc credendi, ad lliiiii-iiiiiii, rap. 1; furlassc aliqiia verba (lesidiTniiliir. Aiir.v.
llirrclicna cst, qiii nlicujiis teiniiornlis cnniiuiidi , cl 10. Innoceiitiiis IIIelcganlcr bnc iileni dixit, ficies
vinxime vaiiw qloriiv. princiiHilii.<que qratin. fiiLins ac qnidcin divcrsas babere, sed caiidas ad iiiviccin
nvviis opinioncs , vel ijiiinii, vel s qiiiiur. Vivain lin- rnlligatas, qui;i de unitate cniivenirent iii id insiiin
iu- rci bis caliiinitosis lcinpnriliiis lialiciiiiis iina"i- Ibilicniir de llicrcs. lib. v, c. K.vconiniiiiiicaviiiius. L.
iiem. I o,\s,\. Ibid. E.xislnnt uni. AI., e.tistunt unili, ipiod clarius
Sic Paiilns, I Cor. xi Oportcl liwreses esse,, ut cl : vidctnr. Aiiev.
qui p obati siint mnnifesli fiant in vobis. Terliillianiis, D 1-2. In Excusis legcbaliir per Jereminm, veriim
lili. Adversiis b:ci'eses,iii principn llirreses, iiiquil, : pnieiidavi Isainm, rnnsenliciitilius omniliiis Mss. ei
«'/ Innciuornn fdci prcidncuis. Loais.\.
ci iiilerilum verilate. Lnciis est Isai.T cap. lvii. Ex divo Greg.,
Ibiit. A ver.talis obsciint:ile nrlas essc bicreses do- lib. x\xv Mnral., cap. 7. Ln.vis.v.
cct elegaiilissiiiir Clenuns Alcxaiiilriinis, lib. Slr im. Ibiil. Similis conriisio noiniiuini, iit nniis propbeia
VII, el Tcriiill., Iib. Praescript. adversns li.Treticos. prn alio poii.ilur, iinn seiiiel iiot;iliir in libris rn(itr:i
Aiigiistinus nrigiiiem et progrcssiim Ii.xmcscoh varie Jiidisos, qiiiid ex Marianae aiiiiot;itionibiis facile est
Iradit; naiii lili. ile Gencsi conlr;i .M;iiilcli;cns, li.ie- colligere. AiiEv.
icses (irtiis (licit a snperliia : )lnler, iiiqiiil, omniiim !,>'. Cvprian., del]nit:iteEccIes.,Aug.,Iib. xviii do
liwrciicoriim es! superbia lxxxiii Qiiaesl., (|iiod
; lib. Civilatc."Dei, cap. .5. Ln,MSA.
inaii.iiit a lalsa Scriptur.T inlelligoiilia. ISon posset , lilteris appel-
1(j. Jnstniuiii vari;e siiiit in divinis
iiiipiit, error ohoriri palliatus nomiiie C.lirisliano, nisi laliones. Dei , iit Joan.. viii, illos
Voc;iiiliir Filii
de Scriiiliiris nun inlellcciis. Vidc llicionviiiiim, ad dixil dens, ad qiios scrino Dei racliis esl. Joaiin. i :
Galal. V, el li;ibeliir q. 5, c. Hivresis. Il.crelieum Dedit eis polcslalem filios l)ei fieri. liom. v In :
appellat einii qiii aliier Scripliiraiii intelligit nnam sncm tfloria: filioruni Dci; el viii : Quicunqne enim
ceiisiis spiriliis elllagiiiit; et llilariiis : De intiiliijt'n- spiritii Dei ariunliir , lii sunt Filii bei. f.t Geiies. «i
lin, inqiiil, dc scripturn est ; sensus, ct
liicresis, noii vocaiuiir Eilii Dci ipii iii lide iiiiiiis Dei ."iilissinii.
non sernio facil crimen. Terliill., rie
, Pr.csciipl. ct ('iiis cului , virlulc , plctiilc , et nbservanlia ,
a Ivcrsiis b;crclicos pliilnso|diia essc nalas li.Tro.

ii Iiini4;illbiis rellquis vciilri dcililis, qiii vilaiii ilii-
scb ti'adil Ipsrc dcniqnc liaicscs, iirpiit, n pliilose-

; (iiiil impiani, cl cxlegcni, it idololairis luiige ex-
5"5 S. ISIDOIU HISPALE^SIS EPISCOPl 576
160 CAPUT XVH. Agradiliir, non prodcieiitlo; qiiaiiio(]iic plus aiiibiihit,
De gcnlibus. lanlo magisab eo qiiod qiKeril eliing:itiir.
\. Philosophi genliiini 6. Qui viiiii regiani, lioc esi , Cliristnni, deserii,

nnii, sii iil oportel, Deiim
elsi viileatverilaêm.a longe vidfi, (|iiia iiisi per viani
(!ii;iTeiitvs ,
iu angclos incidiTiiiil pnevarieaiores ;
faci.usqiie cst
non osl fpiomndo ad eani \Q\ appropiiiqiiet. Qnoa
illis niediator diaboliis ad mortem,
sicHt nobis Clirisliis ad vilaiii. si gradiens per deserlum leonein incnrreiit , semct-
2. Miiitiim miindi ipsiim redargiiai, diim in diaboli faucibus haeseriti.
philosophi praedicanlnr in di-
meiisioiie lcniponim, ciirsiii|iie sideriim ac disciis-
,
CAPUT XVIII.
sioire eleiiientoriim ei lamcii hoc non hlsi a Dco
;
De lege.
liabueriint. Vebindo eiiiin siiporbe, ut aves aercm 1. Vi,i, per qiiani iiur ad
,
; Chrislnm lex est . per
ei demergcnics se in prornndiini, iit piseeSj inare; et qn.im yadunl ad Denm hi qiii nt est inlelligunt eam.
nt pecora gradienlcs, lenam descripsertiul, veninila- 2. Sanclarnin Scriptiirarum altitiido quasi mon-
nien toia menle Auciorem eoriim inielligere nolue- tes pascua- sniit {Psal. vi), ad qiios dum quisque jii-
"""'• storum ciinscendil, pascua; indeficieniis refcciionein-
3. Qiiare non possiint animalia brnla interrogare? _ invenlsse se (ong.Tudel.
Qiiia nesriiiiit ratiocinari. Ideo non dissimilcs gpnli- o. In scripluris sanclis, quasi in niontibiis excel-
les bomines animalibiis exslileriint ; i|ui lalia iion sis, ct viri perfe( li habent siiblimia inlelligeini;p ,
consideianf.es, el ipsa aniplitis diligenles ns-pie ad qnibus gressns contemplalionis iiuasi cervi erigaiil,
eorum cullum eva.iuerunl. et siinplices qms\ parva aiiiiiialia iiiveniunt n.odicos
4. Via ChrisMis esl ;
si quis in ea nongraditiir, non inlellecHis, ad rpms humiles ipsi refiigianl.
est .|uoiiioi!o veni.itad Deiim. Pliilosopliiaulemmiin- 4. Scripiuia sacra infirmis et sensii parvulis, se-
di iitiqiie Driim cognoverunl, seil qiiia displiciiii il- cnndiini bisloriam bumilis videtiir in verbis , ciim
lis biimililas Clirisii, in invio liansieiniit, el nnn autem
iii excelleiiiioiibus viris altius iiicedit , dum eis
via.Ideoqueevanescentes, gloriani Dei iii mendnciuni stia pandit, ac per hoc
iiiysicria tilrisqiie, manel
inulanirunt, etrcciiludinem vix rcjlinqueiites, iii aii- coiiiniuuis, ei parvulis, ei pirfectis.
fracuis iiicidcruni errorum. 5. Scriptura sacra pro uiiiuscujusqiie lectoris iii-
C. Primiinumiciiiquc esl scirequid .nppetat; secun- telligeniia varialur, \Q2 sicut manna, quod populo
riiim vcro est tit id qiiod appelil apprehciidai. Iinper- veleri pro singiilorum deiectatioiie varitim dabal sa-
fecta quippe sapieiitia est, qiio tciidas scire, cl nes- poreiii. Juxla sensuum capacilalcm singiilis scraio
circ iter per quud expcdiat irc. Qiiid eiiini prodesl s domiuicus congruit. Et dum sit pro uiiiiisciijiisipie
<]uis Caiiiis lempore ulieiiaiis rcgioneni videal , et C- inlelleclu diversiis, in se tainen pennanet uniis.
viam per quam ad illain peigat igiiorat? Ecce pa- (j. Ideo in libris sanctis quaidam oliscnra ,
qtiiu-
Iriam quisque quierii, sed qiii viain perdidit crraiido dam aperla reperiuiitur, ui intellectus lectoris et shi-
celliini; iinde et per evccllentiam sunt nppellati spicit montes pascua suoe , et virentia quaque perquirit.
Filii Dei. Vocaliir eiiiin Clirisuis D. N. Filiiis Dei LOAISA.
Allissimi, piT iiaiiiram jiisli autem per graliani
; 3. Seiisiisest apud Aiigustinum, diim exponit lociiin
adoplionis. Aliis eliain iioiniiiibiis jiisii appellaiilur, illuin Psiilin. ciii Montes excelsi cervis, petrn refu-
:
nl libi resiirieclionis, Iaicx xx; et lilii regni, Marc. gium lierinaciis. Vb\ Aiigiislin. legit Pelra refugium :
xm ; lilii iiiipliariiin , Marc. ii ; liiii spniisi, Liic. v; /«rds c( /t!f)ori/)i(s. Perpendit liuiic lociim diviis Hie-
lilii pacis, Lur. x ; lilii lucis, Liic. xvi, et Joann. xx. ronymus, snper Ezecii. Iib. xiii, c:ip. io Ilircus, :
Jiislinns inarlyr, .Insepbns IIcbra'iis, Tcrliilliiniii, et inqiiieiis, /jnimn/ est semper ad excelsa (estinans, et
Laciaiiiius Fiiiiiianiis angelus, Geiies. vi, lilins Dei niliil perieuli siistinens in pra;eipiliis ; el ibi inveiiil riam,
appellatos exisriinaiit. Q\iam sciileiiiiaiii gravissinie iibi caiteris (iniinaiitibiis interitus est; umle et Crmco
relellii Theoilnriiiis, Ouicsl. in Geiies., (|u;»'St. -47, scrmone caprarum et hircorum grvx subtimiuin con-
et sic inierpreiattir i!lud de Fiins,(jeiies. iv hlc C(e- : versalw dicitur, lincest, airroliov, quasi aiizoTiohov, si-
pil iiivocare nomen Doinini, ex vcrfione Aquikc: Tiinc quidem aiizo cxreisum, no).i.ov conversationem signi/i-
cxorsHS cst appellalione in iininine Doinini, qiia; vcrba cnt. Ideni ad Deiiielriadeni Sic, \u(\ml,statui supra
;
signilicare videiitiir qiiod hic siia pietate priiniis di- pelrnm pedes meos et pelra refuyium teporibus, pre
,
viniim iionien adeptns esl, ut a consangiiiiieis dctis ipio mutti lierinucios tegitnt, aniniat parvum nc [uaax,
appellaretur, a quo deimcps pnsleri lilii dei, per- ct ipinarum senttbus prcegravalum. Et ad Snniam^ se-
iiiiie ac nos a Christo Chiisiiaiii. IIjcc Tlie.idu- pli;iiiiiii aiiiniul esse ait, iioii majus hcricio, habcns
reliis. LoAisA. simililiidiiieinmiirs ct iirsi, el in Pala3slina «pz-
Cac. XVII.— N. 1. Giegor. lib. Moral. xxv , TGf/uv dci, niagnamqiie illnrum iii ea regione esse
c;ip. \i. LoAiSA. abundaiiliain, ac seniper in cavernis petrarum et
5. Ad Rom. i Evanueiunl in cogilnhonibus. L.
: icrra; foveis hahitare. Ilsec ex llieroiiynio. A!ii cuui-
5. Ignornl, lorlasse legenduiii, igiiorel. Arev. culiini. LoAiSA.
Cap. XV|1I._N. l.Posl li:incsciile..iinmLiic. Cnd. 5.Gregor., lib. Moral., cap. 21, cl Aiigiist., lib.
i i
addit: Vifl, per quam ad Deiini ilur, terlio esl uiiicta- siiper Geiics. ad litleram, cop. tiliimo. Loaisa.
ruin Scrjpluraruni. Ercjo (jui vull Deiim scire, niipelat Ibid. Juxta seiisum. Gregniiiis prnbat liniisil. lOsii-
vain Scripluroc siicra\ per iiiuim p^tsit sapientiim in- per Ezecliiel., lib. i, et hoiiiil. U Qitid autem roia, :
vciiire. Pcr ipsum ciiim ll.eiis inlclligiliir, per ipsain iii(|uit, nisi sacrum Scripturam designat, qitw ex omni
iiumrilur, pcr ipsnm (juotpic itil cunteinptationis ejus parte ad niidilorum meiiles volnlur lîiwax. '.'
piirticipium perveiiilur. Aiirv. y/)!i/. Grcgor., lib. snpcr Ezccbicl., bniiiil. C, et

i
2. Est apuil r.icj;niii!iii, lili. xx\ MMr:il., cap. 1,">, lib. XXXI Mnral., c;m>- \'i- Loaiâ.
liuni iiiicr)ireialur locuni iliuiii Job. xxxix : Cncuin- (j. Crcg., lib. Moral., ca]!. '21. Li>aisa,
I
A ,
577 SENTEMlAUmi I. IIlKll PEIIMUS. 578

diiiin auReatur. Nain si cuncia patereiil, slaiini iii- pra:seiitlbus iniscet 1S3 rebiis, nl ita crndanliir ill.i
tellecia vilescerenl. Itur.sus si ciincla clausa exisie- liiluia, queiiiadmoduin ista cerniiiilur esse coiiiplcta.
rent, coiiresiiin diriidciiiiani gigiierciii. Ne ergo de Mure eiiim suo per piu-senlia de ful'iris loqtiitiir, si-
ubscuris desperatio liai, ea qiue inaniresia suiil sa- ciit in persona Jeriisalem de Ecclesia, et sicut iii
liant; el ne ue inlcllectis faslidiiiin existal, ea qiia! persoiia E|ilir:iiiii de liaereiicis.
dausa suiit desi^deriiini excilaiit. JNîiii pUTaqiie i). Pro f.iclis dlvini-, plerumqiie et dicta ponuntiir;
(juaiito inagis laleiii, lanio iiiagis exerciliuin pra;bent. idcirco, quia noii operalioiie iiianuuin Deus, sed di-
7. In Scripturis saiiciis sx|ie ea quse fnliira sunt ceii.li iiiiperio operalur, sicut scriptuui esl : Oixit,
qiiasi facta narrautur, sicut est illud : Dedcrunl i» ei [acta sunt; mundavit, el creala sunl.
escam meam fel, et in sili mea polaveruiit me aceio. iO. Qiiod in Scripturis sacris una bis repetitnr
Sed cur futiira quasi prêierila scribunlur, iilsi qnia seiitcnlia, aiit coiiiirniatii.iiiis causi esl, aut inysterii,
ea, qii.-e adhiic lacleiulii sunl iii opere jani facia sunt siciil ,'ex el gralia , sicut iiiitiuiii et perfeclio , siciil
in diviiia proedeslinalione? Nnbis igiliir leinpnraliier boiiiim el iiiellus.
accidunt, quae condiiori oinniuiii slne teiiipore pru- II. Le\ diviiia in tiiliiis disliiiguitur partibiis : lii
videiilur. liisluri:i, 164 i" pra;L'eplis,cl lii propUelia. Hlstuiia

8. Propterea prophelia reruiii fuUirarum gesia cst in liis qu;e gesta suiil, pra'Cepla iii lii> qiia' jiissa
Ibiil. Exeicititm pra;bent. Al., tleiiderium pra'bt'iii. C et dico salutcm. FA illiid ; Dic iit lapidcs isti pancs
Arkv. flciiil, iilesl, jiilie ut lap;di's, elc. LoAisA.
7. De usu pneteriti et fiitnri dissi'rit Gregoriiis, 10. llieiuiiymus, snper Lyecli. xxxiii, adnolivit iii
lib. XXXIV Moral., cap. 5; et Aiignstinus, lib. dt: Vcr- Sciiîliiiis saciis liuc idisiivaii debere nlii vid. tnr :
bis aposLuli, senii. 'i, ct lib. iv siiper INuiii., et in aiiqiiu siiniUliido esso senii'iiii:e, iioii iii iiiiinllins
cnarralioiie psaliii. cni; et Terlull., lib. iii ailvcisiis eaileni ilici, sed vei siibtralii plerumqne, vel aiUli,
Marcioiiein. yuain tciiipuris enalbigeii freqiieMileiii cl singiiloruiii iiiier se xerbiiriiiii diSLrep.inliiiin ba-
esse iii divinis lilierls, iit lutiirimi pro pi.Tjleriio po- beri raiioiiein. Loaisa.
Iialnr, prubat psalin. vi Lavubo per siiujutnn noctes
; 11. Lex a dele.lii dieta ; juliei siipiidein qiiae eli-
tcctuin meum,
pro Iwvi. Lt psabiv. l\v Iii flumiiie per- ; geiiiia, l;iciciul;ii|iie siint, iit Ciceru, liU. i de Lcgibus
traiisibunt pede. El Isai. xxxviii .Siciii pullus liirun- : iiucuil. biide Pauliis, :id Uinii. iii : Per leqein,\i\t\\\\[.,
dinis, sic clamabo, el midilubur ut coluniba, pro me- coyiiiiio pcc.uii. Lex acclpliur pru Vileris Testaineiili
dilalus sum, et clamavi. PrxieiiLiini puiiiliir alK|iian- lilins. Iâi. II l)e Sion exibit lex. Et apiid l';iiiluiii
:
dii pro luluro, iit psalin. i.iv Ego autein ud Oeum : ad Koni. 1 ; Si aulem Judwus coiinominaris,etreiuies-
clamavi, et Doininus ialvant nie; lioc est, saUabit me. cis IH Uge , et qloriaris in Deo , et nustt vuluntiileni
Sei|ullur eniiii Et exuudiet vocem meam. Kuturum
; ejus, el probus uliliora, \'A cap. insiruclus per leqein.
pro praeseiili psalni. cxliv (Uartam recjui lui diccni, ; Mi : Lex PsaUiniriim lex a Clirisio
sniicla. lil liUcr
et potentiam tuam toquentitr. Loaisa. D. N. apiiellatiir Juaiin. x : Jn lege vesira scripliun :
X. Id Irequeiis est iii dlviins liiteiis, ut constat ex Qma eyo dixi : Dii aiis. l)t Aiignsi., lUid., iracl. 4S,
Gregoiii), iii Caiil. vi, ei llieroiiyiiio, siiper lizecli. ., HiiiiiilaviU Ll Ainalaricus Taui lens., lib. de Ufliciii
XVI, el ex Augn?liiio lib. xvii de Civilale Uui, cap. 5 ; iMiss*. Disliiigiiitui' eliaiii lex a pN:iliiiis et pro)ilieiis.
Tripanila, iiii|uil, repcriuntiir eloquia pruplielitrum ,
M.illli. XI : Lrx et proplieiu; nsijite ud Juuniieni. Et
siquidem uliijuu sunl ad lerreiuim Jcnisalem speiUuiilia, illiid Oporiel iinpUrt quiv scrip.u sunl iii leije, et pio-
:
utiqua ad cwlcslcm, iioiiiiullu ud uiramque. Ilierony- pliclis, ei pialmis de mc. Matlli. \\ii. LuaIsa.
iiius, super Ezecli. xn Quod qiiutuor mudis dicilur
: Ibiit. Uistiiiijuiliir. De p:irlilioiiiUus Veleris et Novi
Jerusuleni, exemiila nos puneinu.i : priino iiiudo diii- Testaiiieiiii Miie Lpiplianiiiiii, Ub. dc Mensuris ei
lur,juxla Judaus, i.laciviius pUf.xil
tcrrcstris, qnuiii l'oiideribus, eljuaniieiii Damascenuin.lib. ivdeOrtliu-
Clirislus. ilultli. xxxiii : Jerufalein, Jerusnlein, quie ilox. lid., ci Giegur. N;iziaiiz. in C;iriiiiiiilMis, el llie-
occidis proplietus, el lupidas eus, qui ud lc iiiisst siinl. ron. iii pr;elaliuiie lib. Keguni, et Uiilor. liU. vi Lty-
Secundo, saiictoruin est cuiiiireijuiio. 1'snliii. oi:titn- iliolu;;., cap. I. Obiler annolandiim duxi, nou aliler
dumenla ejus in moniibus suuclis : diliijit Domiiius lilc Ibiiionini de pariibus divinse legis disserere,i|uaia
purtas aion super omnia tabcruacula Jacub.Tcilio, esl iii lili. VI Eiyiiiolog. Nam ibi poit Veleris Teitaiiienii
iiiullilndo imqetorum , doiiiinulioniim ,

polestntiim , et partiliuiieiii iii legilla, pruplietica et liagiograplia ,
ctjelestis parudisi. I'aulus ud Calatus iv : Qiui' aulein sic iiKiuil Sttinma ulriusque Testiimenli (ri/arie dis-
:
sursum esl Jeruialein , libera esl, qucs esi nialer oni- tiiifjuitur, idest, in liistoiia, ia moribus, in allegoria.
nium nosiruni. Ad llcbraos xii : Sed acccssiitis ad I!a;c illi:, lU iiuelllgas praicepia ail inures, propUeias
Son inonlem, ei civilalem Dei viveiitis, Jerusidem coe- ad alleguiiain pertincie. Naiii (Uvisiu illa ccleUns ac
lestem,cl licec est ijuiv dcscribilurApoculijp. xii. Quurlo, peria,iula, iii lies explauationis speiies, seu parles ,
pro Ecclesia mililunle el Iriuiiipliaiile. Apocalijii. xxi ; all. goricani, trupologicain, aiiagoglcjiii, jiixla lnpli-
tidi civilatein sanclam Jerusalcni. Ilieroiiyiiius cliam, D cciii pricieriii, pi;csei tis ac
dilierfnliani, aii liiluri
in tLZecli. xxili, aliuinai quod i|niilqiiid de Jeru>ab:m aiiliquis I'aliiUus allegurica expusiiio
tmdilur, ila nl
dicitur, ad aniniaiii rcleni pussit. I.oaisa.
T/-/07ri)(wj pra.Herilaiiini lii veteri lege iiniUraruin uc ligurarum
Ibid. Osea; iv : l'arliceps Epltruim iduiuriiin ctiiniile prxMiolioiies el proiligia iiianilestel, uiiile proplieta;
euin. Et ca|i. v : Caluinniam putiens Epliruim, Iruclus ad allegoricamexpuneiidi raiiuiiem peri.iir.aut. Adde
judicio quia ccepit abire post sordes. El ilUid
, Ero : eliaiii liierilo pro|iiiilis iriUiii liiccndi geniis allegu-
linea Epliraim, et piitredu Jucob. Tinea eniiu toliiiu ricuni, pro|.ter Iropos, vciUuiuiii ;eiiigmala el lra.'.s-
\esliiiienluiii consiiinit. Jub xiii Sicut vesliinenlum , ; laliones, ut rcrliillianus aiinotavii adversus Marciu-
in(|uit, quod coinedilur a tinea. Puiredo iion ila. Sic iieiii, liU. III. LoAisA.
eniin iixreîs est tinea Epiiraliu, peecatuin vero pu- IbiU. In /(i.s/o)i(i. oinnes Cod. niss. L.
Iia liabeiit
tredo Jacob. Luaisa. Ibid. Lauitatui' a Loaisa Aiii:ilaricus TaurieiiMS
'J. 1'salm. xxMi. Dicere eiiiin jussioiiein iinportat (|ui viileluresse .\ina aiins Tievirensis, cui a iiiuliis
multoties iii divinis lilleris, ui esl illud l'aull ad Itoiii. iiscriUitur us de cccleslasiicis olliciis, aU aUis
o;
XII : Dico aulein per tjraiiani, quce dula et milii, oiii- Aiiialario Meieusi, ab aiiis Ainalario Lugdiiitensi ai-
nibus qui stiiil iuter vos, nun plus snpere quum oporlet inliuuun. Vide FaUric, biUI, ined ., cuin nuiis
tapere. Gruecc Aiyo, ul Littiiii dicuiil Jiibeo sulvere , : Mansi. Arev.
.^79 S. ISIDOUI IMSP Al.KNSIS r.l'ISCOI'1 580
suiil proiiliLlia lii liis ipu»! Iiilura ).iaMMiiili:aa :\ scripla riierunl, reli<|ua septcin iii secuiida. In priinu
,
Mllll. Uibiil.i Iriuiii luandatoriiiii liue prin.uin e^l : Dilhjei
1-2. Lex (liviiia liiiilici seiilieiida esl inoilo. rriini), Doif.iiiuin Dciim tuiiin, lii secuiida : llonuia puliein
iil liislorici': :
J65 seniiido ul Iropoloîce , lerlio tnuiii et inulrein.
ul iuysiice iiilcllisaiur. llisUirice naiiiqoe jiula lilli. lliiic csl, (|iiod Salvalor seriLi;e interrogaiili
leraiii, In.pologice juKla inuralcni siiciitiain, iiiyslice quod prxccptuiii est priinuiu iii lei;e ? ail : Audi,
jii.\ia spirii:dciii iolelligeuliain. Eii,"» sic liisiorice hiaet, Douiinus Deui luus Deus unus eat, lioc pii-
oporlel lideiii iciiere, ul cani ei inoialiler debeauiiis niuin est. Sicinuluin veio siinilc est liuic : Diliges
iiilfr|iiel:iri el s|)iiilaliler iiilelligere. firoxiinnin luuin, siiut lc i;)S!im. Unuin iiaiuque pra;-
15. Tiia el s>.'pleiii deceiii pra cepla suiil; scd lii:i cepiuni de priiiia labiila di.\il, qiiod ad Dei periiiiel
ad ainoreiu Dei 166 lerliiieiil, seiitein ail lioiiii- ainoieiii ; aUeruiii vcro de alia labula, quod ad liu-
iies. llla iria qua: ad Deuui pertineiil iii uiia labula iniiiis iiertip.el 'Jilccliuiicin.
12. Aiignsiiiius. lil). unico siiper Genesiin ad lille-

spirilualem inlclligeniiam. Ilieronymus, cujus diviii3e
raiii , ca|). ii : Quntnor a iiuibnsdam
Scri|ilura; |)aitilioiieiii Isidorus sequilur, sic li:!bi^t iii
viodi, in iiiit ,
Scriplururnin irnclnioribus truduitliCr leqis cxi)On:'ndiv, \i qii:i'sl. iii .\lidlaiu Triijlex in corde nostrodescri- :
secunduin liistoriiiin, seiuuduin ullcijoriam. secninluin R Idio, cl reiiula Scrii>iurarum cst: primu ul iiilelliiiumus
analoqiain, secuinhun ciijmolotiiaiu. Hisloria est, cuin cas jiixla liisloriam; sccuiida juxla tropologiiiin ; tertia
siri; dirinitus.sireliuiiianiins, res fiesla coinmemorutur. juxta ufelliijcnlium spiriiualem. In liistoria eorutii
Alleiioria, cuin fiijurale dicla inleltiguiitur. Anidoijia quit; scripta suiit ordo scrvatur. In iropoiorjiu de lil ,
cuin Yeteris et iSuvi Tcslainenti eoniiruenlia demonslra- lera ud majura consurciimus, et quinquid iii priori po
tur. Elymoloiiia, cuoi dictoruin factorumquecuusa: icil- pulo ciiriiuliler fnclum est juxta tiiorulem interpiela- ,
duntur. Idein, de UliliUile ciedendi ad lloiior.Huni, mur iocum, et ad aninuv nosirir cmolumenta conver-
,
cap. 5 dividil Sciipiiiram secuiiduiii liistori.ini ,

,
liinus. Iii siiiriluali Ozcciu. ad sut>limitjra traiisimus ,
elyiiiologiaiii, aiudogiain et allegoriam. Loaisa. lerrt'nn dimitlinms, de' fuluroriim benliiudinc et cw-
'ibid. Ilistorice. Seiisus liistoiicus Sciiplura>,qiii lit- lestibus disputamus , ut prtvseutis viim medilatw umhrn
leialis est,imer oiiines est polcntissiiiiU3,cI ellic:icis- fulurtv lientiivdinis sit llacleiiiis llieroiiyiiius. Diviis
siinus, et ad piob.iiidam (idei aucloiilaiem leliqiiis Eurlierius, in libro spiritiialium roniiulai iiiii, i|uattior
niiillu illustrior eslque liiiMlaiiieiitum et basis oiiiiiiuin
;
punil diviii:iruiii e.xpiisiliuuuiii geiieia liisloiicum, ,
exposilioniim divina; Sciip:ur.e, ciijus diflicultaleiii Iropoloîcum, alUgoricuiii, anagogiciim. De hi!.lo-

anni:tavii llieroiijmu-. iii pr.i lalioiie coiuuienlariorum rica, iropulugiea, el allegorica exposilioiie , j:iiii ex
iii Abdiaiii, el Aiiyu^liiius lib. l Uelraclilioiiuui. Ve- iiiciite Aiigusiiiii dispulavimiis. tSuiic ile aiiagogiea
luiii si sola liislona.et iiuda legalur, iioii iiitellectus cxpositioiie, qiiam tiuclierius vocal , quse ad sacra-
liltKr:e siiirilus, iiiiidic:ini liabet ulilitalein, et ila ap- lioi a cueleslimii iiguraruiu secrela peidiicit , ul si
pellalur ab llierunynio , Lzecli. iv , vilior inlelligeii- aquam c.\pou:iuiiis de a'leriia bealiliidiiie, ul in Je-
tia ; et Augiisiinus lib. 15 de Civiiaie Dei, cap. -11
^ l'emi:e ii : Me dereliquerunt foiitem aquw vivic. Et de
iion csse illis coiiseiilieiidum asseiitqui solam liisto- aiigelis ,
psaliM. cxlviu : Aquie , quiv super coelus
riam lecipiuut sine allegorica signilicalioiie, iiec illis suiit, laudent iiomen Domini. I'uleiis siib iiiystica el
qui solas ligura^ ilelenduiit lepudiaia liistona; veii- spiiiluall iiitelligeiilia ullegorlca el aiiagugica collu-
lale. Seiisus eniin iililis Scriplura; ad doi enduiii, ad care. Ita Eiiclierius , llieronymus, Augusliuus el
arjuendnm, ad corrigeiidiim, et ad justa ei udiciidum, Isidunis conseiiliuiil iii iiiulliplici et vuria Scriptura-
iil' perrecliis sil lioiiio Dei, ex lilleia, el spirilu runi parliliuiie. Loais.v.
coiislal ; littcra ciMii sola uccidit , spirilus auteiii 15. Tria et septem decem pracepta liabenl onines
vivilical , aiiiiiiiinKpie In (iiiiiie opiis boniini inslruii. Cud. iiiss., quam lectioiiein iuaxime probu. Sic eniin
Uiide Gregorius, lib. xvi Moial., cap. Wt Vl, iiiquil, ; cst a|iiid Aiig. , lib. dc Deceiii Cliurdis, ca|i. :> (unde
inodo nos nuda puscui liiitoria, viodo :ub lextu liilenc seiileiiliiiii iieaiiinpsil Isid.), el Iib. .\v cuiilra Faus-
vetata medullitus nos reficiat spirituulis alleijoria. L. luiii, cap. i. LoxisA.
Ibid, Tropuloijice. Tropologica evposnio ideiii esl ibid.ln uiia lubuia. Hanc parlitioiieiu piaiccploruni
qnod ii.oralis Exemplii o poiiamu^ aqua: c.\ illoGeiie- iii taliulis, iieiiipc quud lueriiit liia iii iiiia, cl sepic.ii
seos 1 : aiiuw in locnm uiium, signilical
Comjreijiila: iii alia scripta, seqiiuiilur piuilnii Lalinuiuin saiiclu-
aqu:iiii eleniciitalem, veiiiin tropologue inbuUilioiies I iiiii, ul Angust. iii locis citatis ; ei lib.de deceiiiClior-
sigiiilical, ul iii illo psaliu. L\v Tra.siiiinus per : dis, cap. :"), piobat suaiii senieiiliam ex
Vri- illo l'auli :
utiuum, et ijiuin, et eduxit iios iu rejritjirium. Lt Is.ii mnm ii.atidutum iii seu-
reproinissioiie. Veruiii iu iiac
XLiil Cum truusieris per iiquas, tecum cro, et jluiniua
: teiiiia iioii csl coiislans, coin lib. Quaistioiium Veteiis
uon
...... operient
..^... te. Ll illiid
.-- : lulr..verunt ciiutu
,
ustiue
I
-
^
ad 1 estaiiieuii, ij. 7, qiiatuor veiba
--7-1- -r-i -— aillriiiel esse exarala
d/iiiiium iiieuiii.Signilicaietiaiii liupulogicesa|iieiiliam. -L' jn piima labula, quuruiii piiiiium slatuil : iVuii siiit
Proverb. xviii Aqua profunda veiba ex ore viri,et lor-

: /i('i prwter nie ; secuiiduiii
dii ulieni jSoii lucies libi :
reus reduudans, funs sapientia'. El illiid Ftet ei funs : ulliim stmilitudinem ; lerliuiii JSon suines nomen Dei :
uqua: saiienlis in vitam wiernam. Eccles. Aûa su- : lui in vaiihin; quarliim Sabbatum Domini Dei lui ;
pientiw saluiuris polubil eus. Sigiiilicai eliain iucreaes, seroubis, el non jncies in eo ullum opus servile. llei'i-
l'roverb. ix Aiiuiv furlitw duiciores sunt. Et liiiina-
: (|ua iii seciiiida, ita ut piiiuuiii verljiiui êciiiida: la-
iias pru^perilalLS, Joaiiu. iv : Omiiis qui Inbcrii cx biila; sii ; lloituru paltem liium el mutrem ti.am , e\
liac aqua siliet ileruni. bpirilus saucii iiilUbUiiicm , illu A| oslnli ad Lpbes. vi llonora palrem tuum et
:
Juauii. \ii : Qui credit in nie, sicut tiicit Striptuiu , iiiatreiii, qiiod est maiidnluiiiprtiuuiiiin rcpromisstone,
flundna uquiv viviv de lenire ejus ihient. Evaiigeli>ta îiumodu, iiiquil, esset pilnium liisi iii secuiida ta- ,
iJ iiilerprelatur lluc auiem, iiiquil, dixit de spiriiu

; bula ab ipso cuepissel? ilii repromissione auiem ideu
quemaccepttiri erunt,credentesineum. Sigiiilic;;t eiiaiii dicilur, quia slaiim jubjiciliir : lll sis longtvcus super
popiilos, Apocal. XVII Atiuiv teru pupuli sunt. De : tvrrum, ei bcite sit tibt. Ila-'C est promissio lacla lis
seiiMi iropulogicu llieionymus sic sciibii iii Ezecii. (|iii maiiilata cusiodiiiut. Josepli., lib. iii Aiitiq., cap.
l\ : Eisdem litteris liisioria lunit, et tropoloijta, scd 0, el l'liilos. iii lib. Quis rcrum divtiturum liares s.l,
,
ilta humtlior est, istn subiilior ; ilta liaret lcrrw, isia in ulraijue labula quiinpie csse pi',i-'Cepta iiadita al-
ud caelestia sublivitt. Luaisa. liriiiaiil. Siiiil iiui il.cuiii lias labulas leiiipore iilliini
ib:d. Mtjsttce. llysi.cum seusuiu bic l=idunis vucal Jerusulyiiiilaui cxcidii sub Kuuianis iiiiperalunb..s
:
581 SEiNTENTI.XUUM I .IliEU PRI.MLS. 5S2

CAPUT XIX. A 3. Naiii altera p:irs esi ciii pecfala ilelcvii, ei ciii
De seiilcm regulis. dicit : 1'uer meus cs tu. Lt alteia cui disil : Courertere
i. Scpieiii csse, inler ca'leras, regnlas locuiioiiuiii ad me, ct redimam te. Uui si couverlantur.eorum pec-
«aiiclaruiii Scripluranm) quiiJaiii sup eiiles dixerunt. cata deleniur. Per baiic euiiii regulaui sic ad oinnes
ejus cor- Scriplura, ul el boiii redarguaiilur nia-
167 -• P'ii»a rcgiila est de Uoiniiio et loqiiitiir ciiiii
pore, qu.c de uuo aul ad uiium loqiHiur.alque iii uiia lis, etmali laudeiitur pro buiiis. Scd quid ad quem
<pei'SOMa, niode caput, mudo corpus osteiidii, sicut perliiieat, qiii prudeiiler legeril discet.
Isaias ail : Iiiituit me veiliinento salulari, quasi spon- 6. Tertia regula cst de littera, et spirilu, id est,
sum deioralum corona , et quasi sponsani oniulum de lege et gratia : lege , per (|uam pr*ccpia facienda
monitibus suis. lii uiia ciiiiii êisoiia duplici vocabiilo ailniuiieiiuir ;
gralia ,
per (|uaiii ut operemiir juva-
noiniiiata ciipul , id est , spuiisuin, et licclesiaiii, id niiii'. Vel (|iiod lex iioii taiituin bislorice , seJ eliaiii
«sl, sponsaiii , niaiiirestavit. spirilaliter sentienda sit. Namque et bisiorice opor-
5. 1'roiiide iiot iiiduiii iii Scripluiis qu:iiidi) specia- let (ideiii teiiere, el spiritaliler legem intelligere.
Hter -capiil desciiliilur, quaiidu et caput, el corpus ;

7. Quarta regiila esl de specie el genere, per quain
aut quando es uiroque iraiiseat ad u:ruiii(|ue, aiit ab pars )iri) loto, et lolum pro parte accipilur, veluti si
quid corp'jri B mii geiiti vel civitali loquaiur Deiis, el taiiien iiitelli-
allero ad alterum, sicque quid caiiili,
conveniat, prudens lccior iutclligat. galiir omnem coiitiiigere niuiiduiii. sicnt in Psalmis
4. Secuiida regula est de Douiiiii corpnre vero /','f advrabunl, inipiit, eum fttia: Tyri in muneribus.
eonven re Kilia;Tyii,lilia:genliura,ab specie ad geniis; perTy-

•el perniislu. Naiii videuduiuqu;cdani iiiiius
ul esl illud riiiii eniiii vicii:am luiic buic leir.e ubi propliriia
persoiise ,
qii;c laiiieii iioii suiil uiiius , :
Puer meus es ta, Israel, ecce dctevi, ut mibem, iniqu tn- erat îgiiilicabat omnes geiites creililiiras Cliri^lo.
les luas,et siiut nebulam peccala tua ; convertere \QS 8. Unde et beue sequilur : Vu/(iini tuum depre-
ad me, et redimam te. Iloc ad unBin non congruit. cabunlur omiies diviles terrw. Sic ct per Isaiain pio-
2. 0""' ""^ '"^ """'" loquiiur, iii Lxciis. esl.

in lemplo Dei fuisse, iiideque a Tito Augusto inler ''"'
yiiaiii leciioueni iion probo. N:im .veusus ila est, iit

Cilera capl;c urliis spolia iii triuiiipliiiiii a!l;ila<.
ralioiie discerii:itiir coiii lii iiii:i ersiiua diiu
Ibid. ^.>iiod cx i|iiiirunidaiM opiiiiuiie Loaisa refeit, s(il:i , |
labulas leîs a Tiio iii liiuuiplium lloiiiain luisse disiiiigiiuutur ratioiie et cogiialioiie ollicia. Uode
allaias, falMini esse alii putani, cuiii Josepiius referat sola raiioiie complecieris qiiaiidu a capiie ad corpus
Iraiisitiim sit. Loaisa.
niliil a Tito inveiitum iii saiicluario teiiipli. Vide
Commeiit. ad 1'rudeiit., pag. 034 et l:i34, et disser- Ibid. Isaias. Lsl hoc excmplum Isai. cap. l\i, apud
laiionem Calmeii de arca fa-deris pixlixam libris Ticoniuin ct Aiigusliiiuiii.qiiaiiivis utuiiliir ver- LXX
sione Sicut sponso impusuil milii niilram, et sicul
Macliabcorum. .\kkv. :
Cai'. XIX. —
N. I. Ilasseptein r(>gu'as veliili claves C, sponsam ornavit nic ornalu : 'il,- vj^yiu iztiitiBny:; (io«
aperiendi sensus divinac Scripliir.-c recoiid.tos cxcugi- uizpm, z«t wr v'j,Z(friv y.'xTzy.aîJ.rini ue zoffuto. Isidoru.S
lavilTiioniiis. Augiist., lib. iii de Ductriiia Clii isliaoa,
Vulgatain seniper amplecliiur veisionem. Loaisa.
c. 50 ; Tiroiiiiis, JHiiuil, quidam, qni ronlra Donulislas i. Ticoiiiiis dijiit de Doinini corpoie 6/pur(i/u;i|uaiii
inviclissime scripsit, cvm (ucril Donniisln ; cl lib. ii vncein Augiistiuus correxit, aliiruiaus quad iiuii de-
Contra episiol. l'arnieniaiii, cap. H.H, vocai eiini ina- buil iia appellari, seJ potius de Doiiiini corpore vero
gistruin, ejusqne iulerprciandi diviiiam Scriplur.im, alqoc misio, aui veru alque siinulalo, vel de per-
leges et lormulas, laiiiifecil, ut Cvpriaiii expositio- inisia Ecclesia. Loaisa.
(i. August., lib. 111 de Docirina Cbristiana iia senilt,
iiibus pricliilerit, iil coiisiat lilj. ii Uelrai lal. , et
lib. 111 de Docirina Clirisli;iiia, c;ip. 5il, iibi de b.iruiii
qiiod poiius sil magiia quiesllo quaiu legula. Tico-
regularuiu uliliiaiesic imiuil ISccessariuinduiiaule ;
nius appillat liaiic regulani lerliam de Pioinissis el
omnia quee milii videnlur , libelluin lleyuhirum scri- lege, de Spiatu et litteca , vel de Graiia el
Aiigiist.
bere, et secretorum leyes , veluli clares el luinina , iiiafidalo. LoAiSA.

fabricare; sunt enim quirdain rcguUv imsw, (/iiic uiii- 7. iota li.cc regula corrupte legiliirin Excns. Eain
receaus obtineni, et veritulis iliesauros ali- reslitiii ex cod. Gotb. ms. aiitiipio. Kjus luemiiut
versa; legis
qvibus visibilcs faciunt. Quuruin si ra'io regitlaruin, Greg., lib. iii Muial., et liomil. Iti iii Evaiig., super
illuil ]'K/t'ri(ii( Doiniiium uieum, et nescio ubi po-
$ine inridia, ut comniunicainus, acccpla (uenl, clausa :
quceque palefient, ei obscura dilucidabunlur, ul quis- siierunt cuin. Loaisa.

Ibid. Pâliii. XLiv Adorahunl eum lilice Tyri in mu-
que proplieiinrum inimensam silvum perambulans. Iiis
:
regulis quodammodo quasi lucis Iraniitibus dediicius ub ncribus, vullum luuin deprccabuiilur umues diviles
Ciiii(l' saiie lcijeiidns
q plebis. Sic Aug. supei' psaiiiios legit : Adorabiini eum
errore defendaiur. Lt subdii :
est, »011 solum proplir quwdani, >n qiiibus, ui lioino, filix Tyri, iia ul senleiili;e periodus noii cl:iudaiur lii
erravil, sed maxime propler illu quti' sicul Donuliila ailorubuiil eitm, ui in niultis Cudicibus iiiterpuiictuiii
i:iveiiio. Idein FiUa; Tijri /i/i(B 3.?)il.iim ; u purle
liareticus loqutlur. .Meiiiinll et Cassiodnrus liaiiiiii : ,
regulaiiiiu comineiil. iil Ps;iliii. Scripsil

iu l'r;clal. rcferliir iid lohtm. Tyriis, vtcina Itu c locu ubi prophe-
lia cral, siyniftcabul genles crediiiirab CluMo. Tbeod.,
idein Ticoiiius c\posiliunes iii Apocalvp. Joaniiis, iit
siiper l's;iliii. bic Qiiuniatn ipse est Duininus
legit
auctor est Geniiadius el lieda in A|ioi-. K\suil iiuiic
:
Deus lutis, et adorabis eitm, et lilitt Tyii in inuiieribus.

Iibcr Uegularum edilus iii Ifibliollieea Sam toiuiii a
Et allert iiilerpreuiiii diverâs seiileiiLias cl per
Margariiio tlieologo Parisiensi coiiipil.ita, loiii. \1. ,
lilias Tyri toiaiii iiupietaieiii sigiiilic:iri aliirmai.

Floruil Tlieodosio et liliis ejus iiiipeiainibus aiiiio
Jl/os cs(,'iiiquit, sacrte Scriplurie a pane tolum de-
Domiiii rv'JO. LoAi-A.
trare. Sic alibi pir Libaiium oanuni superslilionis
Ib d. Ticoiiiiim i^frum auelnrem liaruin regularuin 1/10(1
cessaliunein privtlicii ; itum Libaiitts, iiiquil, cum ei-

lioii soluiii Donalislam, sed eliam Cliilia!>lain ruissc
celsts cadel. SiC eliaiii diviis Disilius , a qiio Tlieu-
advertil Veziosius. Mul.ii scnbunl Ti:lionius. Loiisa,
doreius scliolia iii Psulmos leie cullei.'it. Loaija.
sive Giialius iiialiiit Ticenius , quod alii etiam se-
qiiuiitur nonuulli fyclionius. Dc eo Fabricius in S. Isaias, c.ip. xiv, ubi llieroiiyui. iluc luco quitlam :
arbilramuT gcnemlem esse cviiira itneni orbetu proplic- i'.

îblioth, nied. sevi. Arev,
•''«3 S. ISIDMUI IIISPALENSIS EPISCOPl f;84
plipinm (I.iMi ndv.MSiis Assyiiuiii JQJ Doiniiiiis A ii. Qiiiiila le.îila csi ile leniporibns , pcr (iuain
rmiiiiiiiiiitiir, (liceiis : f.'( coiKi'!.'!»! .•l.vs;;/iH;ii (n lena aiitpais iii.ijor teiiiporis per parlein ininorem, aiit
vien, cl iii iiioiilihus meis coiicu'c<.'iii cuiii. El crd lla- pars niinor leinporis per partcm inajoreni indiieitur,
l>ijlan illii (itoiiosci et reiinis iiiclijtii sicul sulwcrlit
, ,
siciit est de iriduo Dominicx scpultnr.c, duin nee
Oominus Soiloiiiain et Goiiiorrluim. Naiii li(;el ad- trilius plenis diebus ac iiociibns jaciierit iii sepulcro,
versiis iiiinin civilaieiii Kabyloiieiii per Isaiaiii pni'- sed lanieti a parte loliiiii iriiliMiin accipitiir.
laliiiii Diiiiiiiiiis ciininiineiiM' , tamen (liiiii coiitia 13. llciii pars a tolo, iit est illiiil : Et crunt dks vilm
eaiii liiiiiiitur, iraasit ad !;eniis da specie, ei coiiver- liomiiiis 17Q onni ccntum viginti, duin lanliiin ceii-
til generaliter contra lutiiin imiii(liiin seinioiien. Iiim nsipio addiliiviiiin iiiveiiiaiitiir,exqiio hxc a Do-
9. Cerle si noii tlicereladversiis imiversnm orbeiii, niiiiii siatiila siiiit ; vcl siciit ilUid, (piod (luadringen-
iKiii adiieret iiilra generaliiec : Et dispcnlsm onmem los aniios pnvdixerat Deus filiis Isracl in ^gypio ser-
lerraiii , el visitabo sujier orbeni maia, et calera <fuce vitiiros, el sic inile egressnros : ipii i:,nieM qiiadrin-
sequunlur ad iiiternecionciu muiidi perliiicutia ; umle geiitos aiHios iioii scrviernnl, quia, dominaiilc Joseph,
et ailjecil : lloc esl cou.-iiliuni , quod carjitavi super jEgypio (loiiiinali sunt nbi iieruin a partelolum siib-
;
oimeni lerram , el liafc csl miiuus ejus ejctenta supvr jungilur, niiia noii slatiin po^t qiiadriiigentos annos
iimvenas gentes. egressi siiiil, ut luerat reproniissuin, sed, quadrin-
10. Ilem, dum suh |iersoiia Baliyioniae argnit uni- gentis Irigidla peraciis, ab ;Cgypto recesserunl.
Vc Tbum iMiindiiiii. diceiis ; Oispcrdain oniiiem ter-
14. .Ad lianctciiiporimi regiibnii periiiieiiietillaquaj
rain, et visitabo super orbis mula, el cattera (|ii;e
dum adliuc fiiiura sunt quasi jam gesta narraHlur, ut
se(|iiuiilur, ad interiiecioiicm iiiuiidi peitineiilia est Foderunt
; illiid :
Y71 »ianus iiicas ct pedes meos,
rursus ad eanidem qu.isi de gener») ad speciem re- dinumcraveruiit omuia ossa luea; et diviseiunt sibi ve-
verliliir, diceiis quiu eideiii civilaii specialiler ciiiili- stimenta mea, el liis similia. In (piibus qurc adliuc fa-
geruiil : Ecce cijo suscitabo super cos Medos. Nam cieiida eraiit jain facia iiarrantiir.
regiianie lialiliaâr, a iMedis cst obteiita lialiylonia. 13. Sed quaiido aliquid facieiiduin esse pronuntia-
11. Sic el oiius ./Egypiiex persona ejiisdein loluin tifl', sccunilum nos diciiur; quaiido vi ro qua; fulura
viilt iiilelligere muiulum, dicendo : Et coiicurrcre /a- suiit jani facta diciinliir, secumJuni Dei :i,ternitatem
ciam /E(jijpiios adversits .Egijptios, regniim adversus
accipienda sunl, quia qua: nobis adbuc futiira sunt,
rcguitin, ciiiii jEiiypiiis noii mulla regiia, sed unum apud Dei iinvdesiinationein jain facia sunt, apud
lialjuisse scriliatiir regnuiii. quem omnia facta sunt quae fuiuia suii!.
ticim. Qiiibus imiuatiitam contradiiimus, dum sciamus C Patrum in Pcnlalcuclium. Qnod vero Deus iil cen-
luc onincin tcrruin Assijrioruin \irojirie sitjiiijicari. L. sel llieronyinus, vigiuti aniios ainpiilavit cx decreio
Ibid. Et eril. Locus est apud eumdeiu l.-ai., cap. tempure liquei. N:iiii Geiies. v liicnur : Qttingenioruin
Xlll. LoAISA. uniiorum erttt iSoe ciim geituil Sem, Clium et Japliel.
Duobus moilis dicii Ticimins linnc vigere r(»gii-
12. Cap. VI diciiur : Eruiil dies vitte illius cenlum vicjinli
lam,aut per synecdoclien.aiit per legiliiiios iiiiiiicris. unnoruin. Dcinile cau. vii : Stxcenlorum annoruin
Vocat legitiiiios iiiinicios cos iiuos eniiiiciiliiis erat i\oe, cum uquce dilitvii inundaverunl super ter-
Scriptma coiiiiiieinlat iit cst sepienariiis, deiuiriiis , rani. Loaisa.
,
duinlenariiis. Vide ipsuiii Ticon. ei Augusl. Lo.iisA. lliid. Velsiciit. Geiie-.
xv diciliir qiiod (piarla gene-
IbiU. De Iriduo. Augiist., lib. iii de Doctiina, et latioiie levcrtercutiir in leirain pi'oiiii>sloiiis, qiiod
lib. IV deTriiiit., cap. 0, el Tiicoiiius, in regulis, eliam ita iinpleloiu est. .Naiii priiiius J.icidi cuiii lilijs
liuiic lo(um lale veisant. Loaisa. iiigressiisest.ii^^yiiliiiii, Jliiyses vero quartus a Jacob
15. El eruul dies viuv liomiitis cxx, diim tnntuni ceii- P"tiuluiii eduxil. i)d fompiilatoiie lioiuiii annoriiin,
tum usijite ad diluvinm iiivciiiaiitur exgiio liac a Do- lige Miiiiliuiii iiosliuni Cliroiiicoii Uidori.
iii Loaisa.
mino stalula sunl. Vcl sicul iHiid iiuadiingcnlis, e c. l't. lu Excusis legiiur : csi et aliii tlc teinporitus ji-
p;st vero lociis iile Geiies. vi : lli.ritiiiie D.us : i\on giira per tiiiain tiiuvdtiin iiuic ftiiurn suiU 1,1(1151 jant geda,
pcrinaiiebit spiritus niriis in lioiiiine in iciernuni, (juia eic. Venim Mss. leriiiiueiii piiilio. Uiiiiimijiic supra
ciiro est, eruiiliiuc die.i illius ccntum viciiiili unnoruin. cap. It;. (le lege iiiiiiier.7. |iosita siinl, ibiipie adiiota-
yiieiii locum Laciaiiiiiis Firiiiiainis, liii. ii diviiiariiiii _ tiiinseuiciitiam e^-e ab Augustino desuinptaui, lib. de
inslitulidii., cap. li , iia exponit, ui dicat Driim " verb. Apo-loli. L iaisa.
iraluiii brevKiri spaiio vitain lioiiiiiiiiiii circiiinscii- Jbid. In quibuf, eic. Alii sic li;«c leformanl : In
psis-.e, et abrogaia viveiuli loii-iludiiie, quaiii aiiie qnibiis fuliira, lanquam jam facla, ila diCiinlur. Sed
diUiviiim liabueraiit, intia centiiin et v;;iiiii aiinoriim citr qiicv adliiic
fncicnda eranl jam facta narrantur?
spaliiiiii coercuisse. Id.jiie ex Joseplio accipit Fir- Quiacjuai nobis iidliuc fulura sniii, upitd Dei irlernitu-
iiiianiis. lib- Anliquii. Veriim aliler iiiieriirelatur
1
tcm jaiii faclci sunt. Qiiapropler quando aliquid facien-
lociiin Iiiei''Miyiiiiis, lib. Qiia'Si. ilebraic. lloccsi ,
: duin esse pronunliatur, secundum nos diritur; quundo
jii(|iiit ; Daho ceiitinn viginti iiiinos ad po-niuiUium. vcro qua: fuluru sunl jctm facla dicunlur, secundum
JSon igilur liumana vita, ul miilli erriinl, in ccnluin Dii ivternnatein accipienda sunt, apud qitemjam omnia
viijiiili anitos contractti csi, icd ciCni'rtt'ioiii ilti ccnlum jitcta suni, qua: fulura sunt. tii oiuiiibus bis
regiilis
viginii tiiini ad pwnitentiaiu dali suiit. Qiiia vcro poj describeiidis magiia est uiss. cxemiilannm discre-
tiiienliam agere continipseruiil., nuliin Hchs tenipus pnilia. AuEv.
fxspcclttre dccrelum, scd viginti aiinoiuin spnliis aiit- 15. Gotbiis ftl alii diio Cod. anliqiii sic liabeiit : Jn
pitiatis, iiidii.iil dtluvium aiiiio ceiiicsiiuo ageiidtv pa> quibus adliuc fticiciida eraiH jutn facta itiirrunlttr.
qt.iu
'lientia: deslinaio.yiiani eliaiii cxposilionem Ciii \- S.d quautlo tdiqiiid faciciidtim pronunluitur.secuiidum
iustomiis csl aiiiplexus, lioiiiil. 'i-^ iu Geiie^. Vciuiii iws dicititr, elc. Ueliqua vcib.i
Editis et abis ip,.iL' 111
eam iiiipriibal Geiiii:i(liiis vcliili absiinlaiii, et a Deo I\!ss. rcpcriiiutiir duubus
111 ex-iaui. Loaisa.
li:s noii
peiiiliii iiliciiaiii , ciiiii seniper Dcus ad viiuliitiani i(i. Aogiist. de li;ic rcgiila sic scriiiit Scxlipu le-
:
i.rilo iiigiedlatur [lassii. Vida cateiiam Grxcoiuiii (julain Ticonius recapiiulat.onein vucttl in obscuriiaie
5^H Sl NTENTIARUM MBER PRIMUS ^.f,">
16. Sexla rpgiila esl ilerecapilulailone. Ri^caiiiliila- A 28), liomifie:n ipsiim diabolum vocnns, el ei noiuiiie
lio enim est, duin Scriplura redit ad illud cujus nar- capitis signiricalurcorpus, sicut iii Evangclio diciiut :
raliojam lransieral,siciilCHni lilios lilioruin Noe Scri- Duodccim vos elegi, sed iinus ex vobis diaiolus es' {Jonii.
puir.i cominemorassel, dixil illos fiiisê in linguis et VI, 71 ; Judam utiqiieindicans, quiadiabolic.irpiHfuiit
j^cntibus suis etlainen postei, ijuasi hoccliam in or- Apostata quippe angelus omnium caputest iniiuo-
dine tenipnrum sequerclur : Et eral , iiiqiiil, oium» riim, et liujus capitis corpussunt omncs iniqui.
terra labium mum,elvox tina omnibus erat {Gen. xi, I). Sicque cuni membris suis unus esi, ut s:epe, quoj
Qiioinodo ergo secunduin suas geiiies el suas linguas corpori ejus dicitur, ad eum potius referatur ; r:ir-
craiil, si una Ingiia erat omniUus, nisi quia ad ilhid r|uod suin quod illi , ad menibra ilenim ipsius dcrivctur.
jain transieral recapilulaiiJo esl reversa narralio ? 173 CAPliT XX.
17. Recapiiulatioeniin est,dum reruin prxteiitariiiii De dilfer,n:ia Testainentorum.
causse fulurismiscenturgeslis, sicut ei in Geiiesi,diiin 1. Quidam ideo non rtcipiunt VetusTestamenlum,
sc.xlo die liomineiii dicil ractuin fiiisse, deiiuo recapitii- pro eo quod aliiid in tenipore prisco, aliud agatur
lal ronnaluin dicens : Formavil Deits homiiiem ud in novo. Non intelligcnles quod D.,'us quid cniqiic
imnginem siiiim {Cen. ii , 7). Nec non el ubi ex- congruerit lenipori magna qnad.im disiributione con-
plelis omnilius opcribns, diiin Denm dicil seplimo [j cesserit:sicut inlege iinperat nuplias (Dculer. xxv), iu
die requievisse, recapiiulando subjui.git : lit(e cjene- EvangeIiovirginiiatemcommendat(iW,;((/i. .xi\); in le-
latioiies cxli et terrce ,

qnando crcalm sinit , in die quo geoculum pro oculo aufcrre {Deuter. xix), in Evange-
creavil Deus ccelum,et terram, etomne virgutlum agri, lioallernam praebere p rculienti maxillaui (.Va((/i. v).
anlequam orirelur super terram. iSundum cnim pluerat 2. Sed illa protempore fragili populo, istaveroper-
172 Doininus Deus super tcrn^m, el homo non erulqui feeio, iitrique tamen pro lerapore sua qu'.£qiic conve-
operweitir terram; fed fons ascendebat de terra irrigans nienlia commodans. Et tamen proista mulatione non
univeriam superficiem terroe. Ihec oiiinia recapiti- esl credendus Deus muiabilis, sed poiius iiide ad-
laiidii in serie n:irialiiiiiis rebus futuris nectiintur ; niirabilis praidicandus cst, quia mmens incoiiimiita-
cum inira sex dies etiam h.xc patrnia vidcantur. bilis, ([uid cuique (nl diximus) tenipori cuiiiiiioduni
18. Sepiima regula el de diabolo et cju? corpore, fuit, magiia cum distribuliune concessi'.
quia s«pe dicuiitnr ipsius capitis qu;i' suo niagis 5. SubVeteri Testainento minoris culpae eranl pee-
,
coiivciiiuiit corpori ; s:t;pe vero ejus vidcnliir dicta cala, quia in eo non ipsa veritas, sed unibra veriiatis
nienibrorum, et nonnisi capiti coiigruunt. Sicut in aderat. Nam in Testamenio Novo praEccptis altiorilius
Isaia, ubi diiin contra Daliyloniam, hocesl, contra manifesta facta quseJam, qu.ê in illo populo uinbra;
veriiatis deservieraut, deserenda noliis pracipiunlur.
diaboli corpiis mulia dixisset sermo propheiicus , G
rur!.us ad c:ipul, id est, ad diabolum, oraculi senten- lllic enim fornicatio et retribuiio iiijurise permiss:»
liani derivat, dicens : Quomodo cecidisti de calo, sunt, nec nocebant; in Tesiamento aulemNovo gravi
Lucifn, qiti mane oriebaris {Isai, xiv, 12). ? aniinadversionc dainnantiir, si admittaniur.
19. Ex nomiiie qiiippe corporis intelligitur caput, CAPUT XXI.

01 esl illiid in Evangelio de zizaniis tritico admistis ,
De sgmboio et oratione.
dicente Domino: Inimicus hoino hoc fecit {Matlh. xiii, ). FiJei syrabolum et dominica oratio pro luta
scrij)turarum satis vigilanter inventam. Sic enim di- apparcnt, ila ordo capitum et reriim in
uisi qiiod
cuntur qua'dam, quasi icqunntur in ordine teniporis, inuliis turbaius est, ut non mirura videri de-
iMss.
vel rerum conliimalione naircnlur, cum ad priora quce beat si in aliquo exsleni. Arkv.
prcetermissa fiieraiit, latcnler tiarratio reiocclur, quod 18. Qiia; in parenllnsi iinludunturin Gotliico tanliiin
iiisiex hac regula intelliqatur, erratur. Loaisa. Ci'd. Ecclesix Toleiaiis in niargine aJdila inveni.
cum. Coilex (iiiadal. sic liabet : Sicut in
Ibid. Sicut Locus esl lsai:p, cap. xiv, et apud divuin August., iii
Isaia, ubi ilumcontra Babijlonem, hoc esl,conira diaboli exenipla si'pli ii:erei;ul,c,et apiiJ Tichonium. Loaisa.
coniustnnlia dixissel serir.o prvpheticiis, rursusad caput, 19. Angeius apost iia esl Liicifer de quo Isai. xiv :
id e t,ad diabotum, oraculi s nlentia diriiatiir, dicens: Quomodo cecidisii de coelo, Lucifer? IJein vocatur et
Quomodo cccidisti, Lucifer, (yiiMH«iie oriefcaris.' iiicuf D draco, el serpens anliquus, diabulus, et S.ilanas,
eiim filiorum Soe Scriptura commemoras.>et, elc.
filios Apoc. xii. Loai-a.
llaec habeiilur Isai. xiv. Veniin aJ liaiic regul:ira Cap. XX. N. 1. Qitidain. Al., qnidam hcereiici. Et
iion pertineiii, sed aJ scpiiinain de Jiabolo et ejus inox, incognila quadam pri iiiayin quadain. .\i'.Ev.
coiîiori", ut patel cx Angusliiio. Liaisa. 3. ilanifesta. Al., veri ate mimijesla. ,Arev.
17. lUcc iim:iia iii nulln exsiaiit CoJ. iiis. eoriim Cai'. XII. N. 1. Symboliiiii el domiiiicani orationeni
qiios iiaclus suiii ad liiijiis operis correciionein, inler continere liilem, spein, cliariiat.'iii, Jocel .Aiignst. i:i
(pios diio raiit nienilirinei aniiquissiini lit:eris Go-
I E.ichir.,cap. (5 et 7. Syiiiliolnin autem illud ab ipsis
iliicis scripli, iiniH Eei lesiê roletan;e, seia dô exa- (Apost.ilis) eilit III inagiia cuin ura et Spiritus saiicli i
ralus ; alius ex insigiii colltfiînOveiensi apnd Salnian- insiin: tu. apertiiin estex Uiiriino in f xpusit one Syiii-
liciiii eo anti'|uior. ut cx litieris iiiir:iiii vttusiaiem bo i, el .\ugiist., inseriiionesecuiidoDoniiiiic.i' Paliiia-
pr:i' se fereniibiis coliigere licet. Qu:iprii[iler oinnia, ruin, ulii qiiani singuli .Vpostiji parlein coiilulei inl do-
veliit aliena , :i germana lecliom; rejeci. Loai*a. cel hiinc niodinn QuoU Grccce Symbotum dicitur, La-
iii :
Ibid. Recapituluiio eniin esi... hwc palrula ridean- tine Goll ilio noininatur. Collalio ideo dicitur, quiacvt-
tur. liignaus liacc aii a se repeita in .Mss. txeiiipl:i- laia in iinum totius Catliot ca' leijis fides Sijmbuti coll>-
1 ilii.s, 111 qiiibus deeraiil praecedeiilia : llecapitulaiio bredtate cujus texlumvibismodo, Deo aunuenie,
ijitur ,
enini est... reversa narratio. H;cc (|uidein ullinia ex- dicemus. P( trusdixil : Cri do .ii ununi Deum Palrcm oi"-
stiiil in EiliiHMiihns aiitiquioribus. Ali.i deesse iii nipotentein. Joannes dixU : Creatorem cceti . ( leirie. Ja-
suis Jlss. LoaiEa leslalur; iieque iii iioslris qiiiueni cubus dixit : Credo e. iii Jesum Cliiistum Filium cjus
Patrol. LXXXIII. 13
S. ISIDimi lll.-l-Al.tNSIS KllSCOI'! 58S
r,bi
regna suincii A Dniiins ipiiipo Divid, el Ji'rns:ilcin, C.brisii

Irge parviilis Ecclesiae aJ cfKloriim
c:i- XIII, 1).
Oinuis enini laliludo 174 ScTlpliiiannii iii Kcclc>ia eslinqua nianai lon» iii idiiuiioiieiii pcccaio-
pessenil;!.
el syinlioli breviiale cnn- riini. llaeretiC' aulein id solnin iniagiii:iria osteiilalione
eaJein oraiione (lominica
(ludilur.Undecl propliela Is.iiasilicil : Abhrevialion m iac iint: idcoqne illis bapiismiis non ad reniissinnem
aui/ii'i a Domiiw Deo exerciliimn, y.ipcr unncnaiH ter- pecciiltruni, sed ad supplicii lesliinoninin datur.
Tam.Allenilile, el audiie etoiiuium meum (Isai. v, -25). 2. Prosoli) originali realii luiint in inrernonupern;ili
abbreviaiio aiii illud inlelligiiur, quod infanluli 176 pa-iias, si rcnovaii per lavacruni non
2. SeJ liacc ,
Oinnein legein et proplietut iii duobus fueriiit. Pruiiule cuni cau-;a niiper naius daiiiniilnr
Doininus dicit ;
pio- iion regeneratnr, quia originis uoxielaie

prffccptis dileclionis Dei el pioximi pendere : aiil inf.iiis, si
vel symboli brc- periiniiur.

pier ips.uii Oraiionem dmninicani,
5. Cur parvnli peccalo orig nali carentes per baptis-
vilateni, in quibus (ul pr«d clum est) onineni Scri| tu-
laliindinem. miini, ei necdum proprinni habentes deliciuin, a bes-

raruni coarciari (cerninius )
175CAPUTXXI!. liis poeiiisqiie c;eteiis lani.inlnr? Ilx-c igilur caiisa esi:
De baplismo et coiiiinunione. bapCsinus enim a pceiia a>ieina, non a pneseniis viiss
supplicio libeiat. 0'K'il si a poena praesenli ho ines

Solam Ecclesiam caiholicam habere baptisnnim
i
i.
B liherarenlur per bapiismiim, ipsum puiarcni bapii-
aJsaliitem Zachariasi rophela icstniur: /Hdieînquii,
David el liabiiantihus in Je- smiprKmium, non illud a;leriium. Ergo, solulo rea-
).'/ii er.i [oiis palens domtii
rusalem, tn ablulionem pecca oris el inenstruaice {Zacli. lu peccali, mamt taiiien quaedain teniporalis poeiia,
tamen illis remissiouemi|iie peccalorum

aJ s;iliilem
uiiiriim, Domnnm nostrtim. .iiidreas dixil : Qui con-
de Spiritu sunflo, nuliis ex ilariit Virqinv. pro'ie-1, quonsque ah Eccicsia suscipi.ilur. .Vo» ei.im
crp'us esl
i(/!S iid rcmissionem peccalornin, iziquil,
sed ad siippti-
riiiiiiipus cit : Poîsu.s siih frmtio
1'ilato. criicifi.xus,
ail : Descendil ad infernn, cii lestimonium diilur. Quam senleiili;im probal An-
nioi/iiii.s et scpullus. Tliomds
pusliiuis, lib. 111 coiilra Doiialislas, cap. U, ei lih. ds
die reûrrexit a inorluis. Dartliolonuvus dixil
:
lertiii
Ptinis o iii- "Hapiismn, cip. 12, el habeiiir ile Cohsecr.it. d. 4, c.
Asceiidil ad ccelus, scdet ad dcxleram Dei
i
hule venturtis es: jitdicnre vi- Tunc valere incipil ad saluicm baptismtts, cum ficiio a
po(«nlis. MiilllM s di.xil :
Credo el in Sinivum veraci confessione recessit. Id in Cregorius ad Qiiiria-

vos etmorluos. Jacobiis .Xlpturi :
eiim, Epijtola 61. liii. iv, Uegistri, ei Nicolaus p<.n-
sanclum, sanctain Ekclesiam cntlioticam. S:inon Zelutes
commuiiionein, remissionein picca:o- lifex :id coiisulla liiilgaroruiii, cap. 3. Quid veru de
di.ti( : Sanctorum
resitrrectioiiem. Mi.tlh.as b,ipli>mo:iblia;relicis collalo senseril Isidorns , liqiiet
riim. Judas Jacobi : Carnis
b. II >le OMiciis , cap. 24, dum inquil :
Hxrtlici autein
rompi.evil : Yitam alernam. Amen. Anib osins
il ain, I
si lamm in Palris el Filii et Spirilus

sancti altestaiioiie
sermiiiie 58, de jejnniis el qnadmges.,
Synilinlniii
fidciclivrni duodocim ailificniii operaiioiie doceanlur bapltsma iusc-yisse , non ilerum sunl bapii-
•ippcllal
zandi, sed solocltrismale el manus imposilionepurfiaiidi.
roiillaiainIrenaus lih. i, cap. 2, lesseiam hdei
:
Leo in ep smla ad Pulelieriam > Baplismus enimnon est liominis inerilum scd Chrisli. ,
unanimcni ei ; ,
Aunustain. Ambrosius b. iii de Virgimlaie vncai 1

'
Ideoque niliit mlereit Itocreliciis an fide.is bapiiiel
el esse anlelucnnis l.oris qii'ilidie quod sacramcntuin lam saticlum «(, ut nec homiiida
signaculnm corJis ,
auiem Syniholo Ap siolor.iiii minislranlepotti altir. Habel eiiim lianeticus bapiismtm

reciiandiini. l'io Odci
4(i : Baptinilos Chris'.i;sed quia exlra fidei unitah m esl, iiiliil prodest. .it
inlelligiiur, ul in loncil. Laod. cap.
ubiingressusjucrit, stalimbapti^ma, qiiodhabuenitfuris
oportei fidei Symbolum dicere, el cap.
-17. Siniiliier in
ndperniciein,incipH :lli jam prodes.se ad satutem. Quod
conciiu Aîilhensi, can. 'J,in cnncilio .Mogunliio, suh
enimaccipilur iipprobo, sed qiiia foris accipiiur iinpro-
Carolo M:u;no, cp. 45. De Syinbolo Aiiosluhniim,
P.iiiimacliiiim, el Au- bo;duin autem venerit, non muiatnr , sed agnoscilur.
lege Dieronymum iu epislola aJ
Cenieiitein Uomanum, ClKiracler at eniin regis mei, ncn error sacrilegus : reccr-
Rusl., Iih. ad Calech., el
Domini. Loaisa. riqo desertOTim, non mulo characlerem. Mac Isidorns.
in episi. ad Jacobiim fratreii!
A Patribus qiiotidiana oialio Novissinie saciaTriJeiilina syiiodns, sess. 7,caii.4,
Ibid. Domir.ica oraiio.
niCyiTiaiio evpositione, el Angnsii-
iii ejiis verum esse Uipiisina, inquii, quoJ dalur in loruia
iliciiur,
27, et coiicilio Tolelano iv, Ecclesi* ah lia;reiicis. Loaisw
110 lib. XXI Ciîl., cap.
delel mi:.iina el Ibid. In nola Loaisx era'. quod datur in canone
rap. il. quia qiiclidie dicilni-, et quia
forma, elc. Arev.
iiuoiidiaua peccai:i. Loaisa.
2. liilcrnns iniilliplex est, ut ndiiolavil doclissime,
]bid. Isaias, ulc Locus esl apuJ lsai:im , cap. x,
sicnt oinnia, divus Thonias Aiiiiiiias Inferims. inqiiit, :
nbi Hieroiiyniiis sic inquil : Vro

cunctis laciniosa: tegts
ddeclionts et quadruplex : scilicel dainnalornm, puerorum, pttrgnto-
ca-remoniis dedit prwcepttim brevissimtiin tria,t(nebrce
lium.
iium. saiinoriim ,ii priino
Patruin. In
sanctortim ratrum. siiiit .,..,..,....,.
p,,,,,,,,.,,,.
doinii.K se lo-
doiiiiincse lo et
inriiii in Exposilioiie oialionis
fidei. Cvpriaii.
10 melalur uc Syiuliolo
de oj —
lldei , el Aiigusl., lih. D graiiiv, tenebrw gloriw . et pcena senstis. .4
quo itt.rno
tnm ii.iv.i..^
lcrpieL.iuii -j ~
.'.„.,.," ,1 ,1. , nsecundo
:.„„„ii..;„„, :„,.,„ l,hfrpmiir. /"
supp/in"oii(mi(in'/i/)erenii<r. secundo snta auoprima,
sntdduonrima.
Pcrfeclione jnslilie lioiiiiiiis. respons. 11; .t
rie
lencbrm gratia- et gtoriiv. ht lertio tantum secundum
cnnlra Fansiuiu, lih. w,
cap.4. Oipiychium Ecclcsiai
et poeua sensus. In quarlo
terlium, lenebric ylcria;
appellal diio dilecUoni-. pra?cepla. Loaisa.
ct
lantuin secundtim, le.icbrce gloriiv, voculurque Itic si-
Ibid. In Ediii ne Grialii cr.-l
capescenda pro ca-
î)in/i(B.DequoTerinlliai.iisadversusMarcioiiem,
pesseiida; el iii nota ab ip.sis edilttm; supplevi aposlo- uits
lili. IV. Divns Gregor., lih. vii Epijlolarum, episl.
lis. AiiKV. agt aiiinuiroin
5.5, aJ Secundinum, de receplacnlo
. , . ,
bapiisma hx-
CiP. XXII. N. 1. IsiJorns non daninal Loaisa.
dequo parvnloriiiii qni sme l.aplisinn disce.lmil.
lelicornm, ulCypranuscnm episcopis Africne,
IbidProinde, eic. Ila CodexCoh. cialii Mss. Locus
llieronymusinDialogncnnira Luciferiaiios sic in.|nil: niacnlaiii esse ni
iii;iiiilesliis aJ prohanJnm or giiiis
Ciiprtaiiustncuscontrtlo:ifugerc,necbiberedeaquaaliena
piiens a parenlilus coiilraclaiii , el esse omnes
na-
votuit ; idcirco l,arcticurum baplisma
reprobnns ad Su-
procielos filios ir;e. Loai-a.
pltanum mnc riomana;u>bisei,iscopum, qttia beatu Petro liiia
siinodum ;/)/(/. elc Al., proinde Adw CMisa nupcr

Pi-oii.rfe,
rigesimus se.xlus fuil,super liac re Africannm quia etc,
nalu iiifuns, si non legcncralur, d.imn.itur , ,
direxit;sedconatus ejtts frus ra/Kil.Verum hmlsidorus ecclcs.

|. qniliir de baptismo adullis
collato ah h:Ereticiscum De liap;iMiio i;on solum cii. loc. de Olhcii-
Ji.dsos. cap
agii 1 iJorus, sed eli:iin lih. ii conira
iiivocatiiiiie sanctissima; Tiinitatis,qui liceisit >acr i-
In aniino ihsignei, n:liil 21. Ar.EV.
liici.ium, charactercmquc
580 SF.NTF.NTlAmiM UWEW 1'RIML1S. .-.OO
(11 illa vil3 fervcnliiis rciniiraliir qui' eril a |oenis nm- \ dieente propliela : Qivdt-Hquoi dUeciittmeus in dumn
iiihiis alien:<. niea (etit scelera mulla? iûuqtiid carnes lanctx auftrein
4. Niilliis nfgat lidelium etiam posi baplismum a le malitias tuas{Jer. si, 13)? Et Apostolus : Pro-
qiio peccata ileleniiir, (|tioiidie, quandni in istosaculo bet, iiiqiiit, se Itomo, ft stc de pane illo edat et de
sinnus, ad Deum nos debere converti. Quod quamvis calice bibal (I ad Cor. xi, 28).
siiie iiiiermissione sit quoiidie agenduin , nuiiquain CAPUT XXlll.

lameu fecisse suf(iciei. De marlyrio.
5. Qui in malernij uieris sunl ideo cum nialre ba- 1. Dei servus adversitaie ulla nou frangitur, seJ
plizari non possunt, quia qui nalus adlmc sccundiiin pro veritaiis defensioiie uliro se ceriamini ofTert, nec
Adam non esi, renasci secundum Chi isiiim non i>utesi. uiiquam pro veritale diflidit.
Neque enim dici regeneraiio in eo poleril quem ge- 2. Ssep' ex diseipiilis ad marlyrium eli.;untur, qui
iieratio non prxcessit. suos doctoresadcoronampraecedunl; et qui sunt ordi-

6. Qui iiitra Ecclesiain non ex digniiate Ecelesije ne poslrcmi , fiunt nonnunquam iii cenamiiie primi.
\ivHnl, sed fidem, quam 1^'J'J \ei\io teneni, (iperibus 3. Vir sanctus ultro se pro ngone ceri:imiiiis de-
destruunt, de ipsis legitiir : MuUiiilhati sunl supcr tiu- bet offerre jiisiitiae; sed tamen .Tgoiiis friiciiim videns
merum {Ps. \\\iX , G) , ut subaudias, in regiio pne- B iiberrimiim, iioiidebei 173 declinare laburis pericu-
dostlnatiiiuin. luni.Quod si major esl laborqiiam aiiimarum lucrum,
7. Qui scelcraie vivu!;t iu Ecclesia, et coni.miini- declinandus esl labor, queiu mininiiim coniilatur au-
care non desinunl, pulanles se tali communione mun- giiientiim.Utrumqueeniin fecit Apostolus qui ei peri-
dari , discant niliil ad emundalionera proficere sibi. ciilis se ultro dedil, ubi maxiinum animarum lucrum
5. Halieiiir Uxe sonientia in colleclaneis Gratiani Epist. 85 Domiiius conjileTi nos magis volttitquampro-
:
detôns. d. 1, etapiid Ivnn., p. i, cap. 18.j, et apud fiteri.Veriim qiiid de virginibus illis diceinus qu;c ob
Mngistrum, lib. iv Seiil., disi. C. Loaisa. ra-iilais ei pudiciti;c ainore >, ne lurpiler violaren-
Ibid. Id non obslat qiiominus probabi!is aut vera iiir, nioriem sibi aqiia, vel ferro, vt-l laqueo consci-
sit oi>iiiio qu'irum:lani lecenliorum, qui doceiil con- verunl? Quas eliam sanela Errlesia inler divas niar-
ferri posse bapiismuin in casii necessitaiis piieris tyres connunieral, nl roiislat ex diso Aiiibrosio, lib.
qiii iii uteris maternis suiit, si ad eos pervenire pos- III de Viiginibus, ad Maicelliii:iin sororem, de Pelagiaj
sil aqua baplisini. .Arkv. et filiarum niorle, et Eusebio Ca'sar:ense, lib. vi;i
6. Psaliii. xxsix. Ila intcrpretaliir et Augusiiiius. Eccles. llistor., de virginib is Aiilioclii;«, ei Sophro-
Verum Tlieodoretus aliter locuui iiiierprc-
nasiliiis ri ni;i, quse se occidii, iie vim a Maveiilio pateretur ?
l.iiitiir iii scliiiliis Psalinoriiiii. Loaisa, llifroiiyiiuis, super Joiiain, expnneiis illiid cap. i :
Ibid. Pi(rdcsliualorum. S\c liabentomnes Cod. niss. Tollile me ei mitlite me in mare, sic iiii|iiit iVo.t esi :
pt ediius aiitiniiiii qiinm leciionem (losui et delevi

, C noslrum mortem urripere, sed illa'ain ab aliis libeuler
1/1 rcguo reprohorum, e\ (iregorio et Aiigusliiii expo- accipcre, unde in perseculioitibus imn licei propria perire
silioiie, unde Gregoi iiis subjnngil de illis qui siiiU sii- minu, absque eo ubi cislilas pericl.tatur , seil perculieuli
per miineruin liic euini fideUbus per confessioncm
: collu submillcre. Augustinus vero lib. i de Civit.
tidmisii suitt sed piopler vititm reprubiim illic ittime'
, Dei, miillis capitilius probal niilla pror-us caiisa fas
rari in sorle fidelium non mereniur. Loaisa. esso sibi moriem iiiferre. Qiiod sl dixeris id licere ne
Ibid. Vezzosius asseril Loiisani et lireulium aniin- virginitatis integrilas omiUalur, respondet corporis
advertere legeiidum poliiis esse in reyno reprobo- saiicliiaicm, sam
litale nianeiile, nnn aniilti.
aiiimi
rum; quam dicliunem adoptavit l!igiia'US. Veruin Veriiin eodem de senlentiie suae ligore iion-
lib., veliii
Breulius iiiliil habet pr;eler Loaisoe iioiam et Loaisa ; niliil reuiilieiis. qua^siioiiem hanc sic concludit Sed :
aperte docet pra'fereiidum in regno pradestinalorum, qua;dam, inquiunl, sancla; femiuw lempore perseiutio'
(;und allala saiuti (iregorii verba coiirnmant, ut nis, ul insccluiores sua; pndictlia- de iliircnt, in raplU'
niiruni sit Ve7zi>sium in tam pers^>icu.i re halluciiia- rum atque necnturum se fluinen projeccrunt evqtte ,
luin fuissc. Ancv. modo dc\unche sunl earvmque marlijria in Ecclesia

,
7. Ilalieiur tota sciileniia de Consecr., d. 2, cap. cailtvlica vetteralioue celeberrima frequcntanlur. De liis
0«! scelerati vivunl; Iragiiientum veroejusde Con^. d. niltil lentere audeo judicare. Llrum enim Ecclaiiv a/i-
4 , cap. Qiii in maleruis uteris, in fiiie capitis. Loaisa. quibus ftde digiiis lestificationibus , ut earttin meiiioriam
Cap. x:\iii. N. 2. Isidorus martyris noiiien lioc capite sic Itonorel, diiina persuasit aucloritas , itiscio. Et fi,-ri
111)11 lanliini illisiribiiit quiextremam morteni fecerunl non humamlusde-
glorio-e poiest ul ita sit. Quid si Itoc
proChristo passi snnl.sed iUiseliamqui aconlessione ceptw , sed diviiiiius jusso', nec enanles, sed obedieiites?
j^
iioniinis Ciiristi luilla tormenioruni alrocitate abdiici Sicul de Samsone aliud nobis (as uvn esl credcrc. Cuni
piitiieruiil. Idi'in facil ubique Cyprijiuis, marlyruin aiilem Oeus jubet,scque jtibere siue ullis ambagibusim-
exiiniiis laiidaior. Terlulliaiius auiein lios designaios timal , qiiis obedieuiiam in irimen vocel?Qus obsequiuin
iiiartyresappellaI,illosver(>abs(iliiteiii:irlyres.Lo*isA. pictaiis «iTi.'Sf( ? lla'C Augustinus ex ciijus verbisilliid ,
5. Vel. Coil. ad uiium oniiies legiiiit : Vir sancius îilversus ha;reiicos noslri leuipor^s obiler nolaiidiini,
uliro se in agone pro cerlainine debel offeire jusitlice. Ecclesiain sanclossiiosdivina persuasione ;u'iam hon»-
Tolliint eniin iiegationem non, veruni ila seiisiis iion rare. Iliceliamiiiqiiaeslionem facliim llazi;t (dequoJLi-
sed tamen acjonis fructum
coiiveiiil iis qua: sequuiitur : chaliKorum ii, 14),soIel vocari.Quuddivus Aiigiistiiius
videns uberrimtim, non debel decliiiare la' oris peri- improbai l. ii coiitia secundam epist. Gaiideniii, cap.
culum. Quapropler existinio negati iiiein, iii in Ldiiis eplst. 61 ad Dulcitiiiin, ulii eum laiidaii ait, iion
'i5, et
e-I, reliiieiidam. Thom;is,2 —2, i;u;vst. i'liMarty- : q;iiaseip«uininlerfecil,sedqiiode5selvirsirenuus,civi-
r.tim, inqiiil, oblatum debel lolerari pulienter, scd non taii-queacpatrixainalor.Namalioqulturpc esli laiiimi
debil qua'ri, quia non debel dari occasio agendi iitjusie. iinpatieiitis sibi manus iiiferre, ut docel Arist. , iii
Il;ec ille. Uniie Cyprianus fugit mariyriuin iil constai , Lihicuruiii, cap. 10. Unde labitiir Cicero, Offic. l,
ex priiiiollb. Lpisiol., et Allianasm», ut patetex ho- diim, Catnuis niorlem laudans, lionestuin ac licitum
iiiilia; super Malliseiiui cap. s, et ex aiiologia de fii',;a e-se asserit virum forlem, ulu res postulaverit, se
S'.ia, prope niediiim. Ilinc elcganter Cypriaiius aii. violenia manu perimere. Loaisa.
m s. isiDoiii iiisr .\LE.NSIS EPISCOP? 592
viilil ; cl s.ipienlor se |iciiciilo aijslulil, iii qin) |io- A sub apostols laciebai, e.i causa esi, quia lunc opor-
lidrcni jaliorcin qiiain liicriim csse iicispexil. Ultro tebat iiiundiim niiiaculis credere, nunc vero jaiii
se Paulus apud Eplie-uinpcriciilis obuilit, (jiii.i

J79 credentein (iportet boiiis operibus coruscare. Naui
poiius pcriculo hicrum vidil. D.imasci autem iden idi'o tunc sigua (iebant cxtcriu?, ut intcrius fides
I
ericulo siililr.Txil semclipsuin, qiiia nullum periciili rnborareiur.
ipsius arliiiratus est frucium. j. Jani in fide miracula qiiicunqiie reipiir t, vanain
4. Disce quomodo ad martyrium se offerat qiiis- gloriam, ut laudeliir, quierit. Scripiuiii esl eiiim :
que uliro, vel qunmodo jiixta .ênieiuiain Dci ciiiga- Limjtiw in signum sunl, non lideHbi:s, sed iiijidelibui
liir al) altero, et, quo non vult ipse, ducalur, nisi (1 Cor. xiv, 22). Ecce signiiin non esl fi.lelilius iie-
qund ct propier gloriam fuluram de lertamiiie jiislus cessariiim, qui jain credideruiii, s.'d iiifidclibns, ul
gaudel, el propler passiMnis violeiitinm refiigit subire couvertantiir. iNain Paiilus pro i;on credeiilium infi-
quod dolel. delilate patrem Publii de innrmiialc f.biium virtu-
5. Accipe exemplum adeundi sub irepidatione til/iis curai {.\ct. xxviii, 8), inlirmanlem vero Tiiiin-
niarlyrii de usu liellaiidi, iii qno exercitatiis quisqiie tlieiim fideleiii, non oralionc, se I inedicinaliier leiii-
iii pr:iIio et per ainlariam cerlanicn aggrediliir, el perat, ut iioveris, miracula pro incredulis, iion pio
pcr rniinrem cuiictaione moveiur. g fiilelibiis fieri.
6. Iiem accipe exiMnpliMn mariyrii de reparaiioiie 4. Aiileqnam Anticliris'us appareat, virtiitos ab

liumani oorporis ad salutem ; dum quisijue el de spe Ecclo.sia , ct signa cessabuut, quatontis eam qiiasi
Tepaiaiioiiis gaudel, ei de iiicisioiiibus ceu amarissi- al.jeciioreiu perseiiualiir auilaciiis. Ob lianc uldita-
mis poculis ma>re .
^
lem cessabiiiit sub ,\nt;cliristo ab Ecccsia iiiirai ula
*
CAPUT XXIV. ei viruiics, ut per boc et saiicturum clareat paiieii-
De sanciorum miraculis. tia, et leproborum, qiii seandalizabuntur , leviias
!. Etsi .iposiolis virtus data est signnruin propicr oslenilaiiir, ct persequeniium audacia ferocior cfli-
fidem geiilium luiliieiidain, EccIesi;B lanieii dala est cialur.
virtus operuiii propier eainiJem igO fidein ornan- 1§1 CAPLT XXV.
dam. Et lamen in ipsis apostolis plus erat mirabilis De Antirliristo et ejus signis,
virtns operum quam vii tiis siijnorum. Ita ct nunc 1. Omiiis qiii secuiidum Clirisliana; proressionis
in Eccleîa p us esi bciie vivere quam sJgiia facere. iioriiiam aiit iion vivit,autaliti'rdocel, Autii bristusesl.
2. Qiiod luinc Etclesia noii ea miracula faciat qiia; 2. P;eri(iiie auiem Anticbiisii tempora nnii visuri
Ibid. Paulus,elc. Id liquei ex Acloriim xix. Paulo noinine luo da^monia ejecimus et in luo nomine virlulcs
f,
,
enim volente e;reili ad pipuliim iion permiserunt

, miillas feciinu:? El lunc dicum illis : Nunqiinm vos
di-ciiiiili ijus. LoAi .1. cognovi reeedite n me, gui operuniini iniquitalem. Sic
,
IbiU. Vizzosiiis iioii probat rationcm Loaisae, quod eiiiui lcgilur a|iiid Cyprianum pro quiims in Edi- ,
si tolhuur negalio, seiisus iioii convenii iis qii:e se- lioiie Vulgala esl il/u/(i diceut in illa die
: eio. ,
quunliir, s d laitien ngnuis fruclum vidcis , ele. I.i Et lunc confUebor illis qiiia nunquam novi vus. Disce-
iinta LoaisBC meiiiluin eral, sed laiuen si ngonis fru- dile a me. Idem probat divus Ambrosius in comment.
(liim videns, forlasse inde crluiii, qiiod in nonnullis epist. I ad Coriiub. xii, exponens illud : El adhuc
,
Editis legiUir sed tanien si afionis fruelHin videt , elc. excellentiorem viam voliis demonslro. Loaisa.
In eadeni eli im nnta correxi de senlentim suiv rigore /(ii(/. Iii nnta Loais* erai Ecce dedit vobis, quod :
pro de senteiuice vigore. Ca.'lcrum neg.iri niqiiii, i|uod cx Evangelio cnrrexi. AnEV.
coiiiiiiiulinr sensiis eiuitnr, ei appnnauir negaiio. 2. Qinire miraciila in Eeclesia nunc cessaveriiit
Floreziiis loin. X llisp. sacr.
, c. 10, apologiam , causas eliam reddit August. lib. iletracl., cap. 15, i
lexit niarlyrum Cordubensium in persecutione ei I. de Vera reli.rjione, cap. 25, et Ambros. siiper
Saia. enic.i, qui se uliro pro veritatis delensione priinam Epistnlain ad Corinlb., xii, in fine. Divus
certaiiiiiii obtulcriini, quos defendit etiam glorinsis- Gregoriiis, lib. x.wii Moralium docet eliam Ecclesiam
simiis ipse Clir.sii marlyr sanctus Riilogius Cordu- olim adminiculis miraculorum indiguisse, nunc vero
beiisis. Advcriil Flnrezius verba sancti Tliomae a noii ilem P«M/iis, inquit, egrcgiMS pricdicator Mile-
:
Loaisa citala iion reperiri ea qu.-est. 1-21 2 2, qui , — luni veniens, plenum infidelibus, sciens patrein Pubtii
pnlius arl. 3, ad 1, ait ex zeto fidei et ckaritnle
: dijsenleria febribusque vex itum, orando salvavit ; et
fraterna inulloties legunliir sancli nuirlyres sponte se D tamen cegrolanti Timolha'o prwcepit dicens : Modico
obluliise maitgrio. Au el quandonam licila sit spon- vino utere propter stomachum tuum et frequenles tuas
taiica nbbtio ad marlyrium , niagna erudilihiiis injirmitales. Loaisa.
copia esplical Benedictus de Beatif. sanclor.XV ."). Ex Gregor., lib. xxvii Moral., c. 14. Loaisa.
lib. III, cap. IC. AiiEV. Ibid. Medicinatiler temperat. Al., medicinaltler
(i. Alii, de incisionibun muiurum. \rev. reparal. Arev.
Cap. x\iv. N. 1. Ex Gregor. hoinil. 29. Lo.viSA. 4. Ex Gregor., lib. xxxiv Moral., cap. 2. Loaisa.
Ibid. pius era', elc. Id constat ex Luc;c x Ecce : Ibid. 1'erocior. Vetus Edltio, fortior. Arev.
ricdi vobis putestuiem caicandi serpenles, el scorpiones, CAr. XXV. N. Anticbristus Laline dicitur con-
1.
et super omnem virtutem inimici, et nihil vobis nocebit. tr;irias Cbristo, ut aucior est Aiigustiiiiis iii primam
Verumlamen in lioc uolite guulere. quia spirilus vobis canonicaui Joaiin. iract. 3, et in libello de Anti-
subjiciuntur. Gaudcle autem, quod numina veslra scri- clirisio, si modo cjus esi, et Gregor., lib. xxix
pln sunt in coelis. Qund docie eliam piobat veiiera- Moral. , c. G. Kebellis Chrislo vocatur a Tertull., lib.
bilis el sanctus Beda, super Joaiin. i. Loaisa. de Pr.escript. adversiis bxret. A Joann. I, u, meiidjx
Ilid. l'lut est bene, elc. Ll eleganler prnbat Cy- dicitur. Qiiis esi, iiipiit, mendax, iiisi ijui nejal, quo-
jirianus in oratiniie de llniiaie Ecclesiac ex illo ninm Jcsus nu» esl Clirislus? hic esl Anlichristus.
Matili. vii Multi enim diccnt iii ilia dic : Uoniine
: Apuc. xiii iie^tin nominaiur. Ilonin peccati, ei liiins
Dum.ne, nonne in noinnc luo propheluvimus, ct m pcrtliiiouis a Paulo II Tliess. ii. Ili«;c aliaque luulia
5y3 SElNTEMIAIUIM LllJEIl rUIMUS. £01
suiii, et l.imen iii nienibris.ViiticliTisii invenieiuli suril. A tantn crudclius perseeiitionesi cxcrcel, ul qnia se
5. Aiiieqnam veiiiai Anlicliristus, imilia ejiis inem- conliiiuo damnniulum cniispicit, s> cios sibi multipli-
bra piscesseruiit, et prav.c actionis ir.eriio capiit cet, cum quibus gelnnns igniliiis addicalur.
propriiiiii prxveneruiit, secunduiu Apostoli scnieii- 9. Qnanto breie tempus videt sibi restare diabolifs,
li:im , (|iii jam iniquitatis niyslfcriiim operari ilium ul damnetur, taiilo iii iiiagna perseciilioiiis ira mo-
aflirmat, eli in antcipiam reveletur (II Tliess. i , 7). vetur , divina jusiitia permilientc, ut gloriliceiiUir
i. MagniUido signorum faciet sub Anlicliristo iil clecli, sordiden'ur iniqiii, ei ut diabolo durior crescat
clccii, si lieri pDiest, in errorein ntiitantur (ilaitU. damnationis scntenlia.
XXIV, 24). Scu si clccti, quomodo suiit in errorem
Miillenili? Ergo ibunt in eirorcm litubationis ad 183 CAPUT \X\T
modlcum pr.-e mulliludine prodigiorum, non lamen De resuneciiotie.
dcjiciendi suni a stahilitale siia tcrrorum iinpulsu i. Inclioaiio pacis sanctoruin est in liac vita, naii
alque signorum. Uiule ct idoo ponilur ii peri polest, perfectio. Tunc auteni erii pleiifiudo pacis, duni ad
qiiia clecii perire non possimi, sed ciio resipisceiucs Dei conteinplationem absorpia cariiis iiiliriniiaie co :-
cordis errorem leligione coerct-bunt : scientes |ira;- valiierinl.

dictuni 182 i* Doiiiiiio e-se, nt dum boc rtcerint [( 2. Resnrrectio niortuonim, ut Apostolus ait, iii
advcrsarii, noii coiilnibenliir saiicti. viruin perfeclum in nicnsnrain a_>tatis plenitudi'iis

,
6. Tam miia faciurus est piodigia et s gna, dum Cbristi fuuira esl (Eplics. iv, lo); in «laie sciiicet
vi;ncrit Anticljristus, ut eliam cleclis quidam cordis jnvcntntis, qii;c profcrtn iion imliget, ct absqiie in-
gignainr scrupulus, quod taineii cito exsnjicici in clinationedefcctus in perfcciioae cx ulraipie parie ct
iliis ralio, per qiiam scient iii dcccplioneiii reprobo- pleiia csl, ei robusia.
ruiii ei elecioruiii probationem eadem iieii signa. Iii
5. Qiiainvis nnnc filinrum Dei nomiiie lioinines
<|iio leinpore per paiientiam gloiiosi eriint .caiicii,
(idiles voccnt:ir (Row. viii, 14), lamcn cx co qiiod
non per miraciila, sicut martyres fiieriint priores. !!Ii
liaiic servilulcni c iriiiplionis jiaiinnlnr adliiic jugo
ciiiin ct per!.eciiIores susiiiitbiint el bicieiiies pro-
,
servitntis addicli, snnl accepliiii plcnain lilioium Dci
dig a. Pioinde et durius belluin siisliiicbunt, i;uia iion
liLertat''ni, Dnm corruptiiile liociiulnerit incorniplio-
soliim ronira per-eqiienies, sed ctiani contra iniracu- rum {I Cor. \\ 5o).
,
lis ciiniscantes diniicalnri sunt. 4. Nunc Dc.is per spcculum agnos-cilir, in fiiiuio
6. (;raviiis sub Anliclirisli lemporibus conlra Eccle- aiiiern qnisque electns facie ad lai iein prxseirabitnr
siaiii iles.cviei Synagoga, quani in ipso adventu Sal- ut ipsain specieni contiinpletur,
(/ Cor. Mii, 12) ,
vatoris Clirislianos esl per-eciila. « quam nunc pcrspecnlum videic conaiiir.

7. r>nm in martyres diabnlns jani exeiciicrit ina-
5. Iti bacvia electorum nninero ad dexteram per-
gnam crudelitatem etiam ligains, crudelior cril tanien
linentinm, ct reproboiuni, qni ad sinistram iluii
sub Anticbristi temporibus, qiiando eliam eiit sol- siinl, EciTesiain Dci coniplcri (diciliir); iii (ine auttiiii
vendus. Nain si tanta ligalus, qiianta solnlns faciet ?
sxculi sicut ziz.mia a Iruiiieiiio di-jtingi.
8. Quanto propinquius finein inundi diabolus vidct.
nomina per iranslaiionein et allegoriam in diviiiis

illi concilat tcrram,commoiel rcfics, qtd ponii orbem terrw
iitleris tribuuiiliir.Loaisa. lotum desertutn. Sic enini legil CypriaiuiS, inierpie-
Ibid. De Aiilicbrislo notnm est opus doclissimi tatuniue de .\nticliristo, lib. iii Tesiiininiiiiruni ail
Malvcnd.t, iit alios nniilt.iin. Arev. Qiiirinuin. Vnlgaia Edilio ila babct iAii'i';»i(/ iste :
3. Menilira Aiirubri-.li sunl liKrelici ct improbi est vir qui liirbavit ierriim, qni
rcqiia, qui coiicussil
Cbristiani; qui ore Cliristiiin coiifitcntiir facl s au- , posu't orbein descrtum, el tirbes ejtts deslru.cil ? Loaisa-.
lein iicganl, ex .îigust., tinct. 5 snpcr primaiii Ibid. Scriipulus , qnod lumen. Melius videreliir
Episl. .loaiiii. Quisjuis [actis, in.|uii, ncgil Cliriilum, scrupulus queai lainen. .-îir.v.
Anliclirisius est. Qniilqnot enim liabct lirclesia pcr- 7. Crudclior crit clc. Al., crudelior cril taineii sub
,
juriis, frandatores, adulatores, cbriosos, fencraloies, Anliclirisli, clc, tiqalus facere poluit. quanlu, eir. ..\hev.
aliosqiie id gcniis sceleratos boiiiincs, anticlirislos, l). Ita in Mss. ei iii Edilione vetrri. De teinpore ad-
lioc est, adversarins Cliiisli e.sse, iileiii rccte asserit. veiilns Anticliristi vide piam ac prndcntiiii scnteii-
Quod ipsum eiiani de liDerelicis censci,
ex illo cins- D li.iin Angiisl., !il). xviii dc Civii. Dei cap. 93, et ,
deni lori Aii!ic/ir!.s/!is est qni negat Palr.m cl Fi-

: Greg.. xxxiv Moral., cai). 10. Loaisa.
lium. Oinnis spiriius, qvi solvit Jesuin, e.t Deo non Ibid. Al., quanio hrevius. Codex niens, videl se re-
esl, el liic cst Anliclirislus. Lomsa. gunre diabolus. Arev.
Ibid. Lociis Paiili o-lTbess. ii. ISnin nuisWriuin II Cat. xxvi. N. 1. Ex Grcgor., lib. iv Moral., cap.
fam opcratur iiiuiuiialis. In fiuem locuin diviisTlio- 22 el 25. LoAiSA.
inas Aquinas sic ait Sicut oinnia bona saiicioniiii
: 2. Augnst., lib. 22 de Civit., cap. M et l.">. Loaisa.
uiite Clirislum fueiunt ligiira Clirisli, sic in oniiii pcr- Ibid. Saiictus Aiigusliiius Pauli ad E|ilic'ios locimi
seculioiie Ecclesicc Uiranni fuerunt, qiuisi fiquru Aiiii- inierprctaiiir, ei de a;iaie di^serii qua resurrefturi
cliristi. Gr.rri bunc Panli lociini de INenine dicliiin sumus. Arf.v.
accijiiiinl, in qiia senientia etiain diviis Ainbrus. esl o. Fidelesvofantnr filiiDei peradoplioneni Episl. I.
iii liiinc locniii. LoAisA. .loann. iil. Yidctc, iiujuit, quîlLin cliurilalcm dedil
H. Niim vera fulura siiit niiracula ae prodigia An- nobis Paler, vt fiiii Dei noininetnur, et sitnus. Kt sta-
licbristi, vide Augiislin., lib. xx de Civit. Doi, eap. liiii : bci sutnus (prr graiiani videlicel), el
!^'unc lilii
111. LOAISA. . nondum apparuil qiiid erimus. Scimus quoiiinm cttin

/i.i(/. t/«nH.'i('c/7«i)i. Qiiam alrox .\nruliri!.li licllnni apparuerit, similcs ci crimus, '/uoiiwm videbimus eum,
(uiiirniii kit palcl cx illo Ijaj. xiv : Ilic lumo, qui ;,iculi cst. Loaisa.
51/5 S. ISIDOUI HISPALEMSIS EPISCOPI 596
CAPUT xxvn. A rain et jusius ei inopius revcrluntur (Eccle. ii, IC;
De judicio. 111, '20). Retributio aulem dissimilis, siciiii iier euiii-
i. Judicii diein novit Christus, sed in Evangelio deiii Salomonem dicilur : Quid pliis liabet sapisns a
dicere et scire 184 discipiilos noluit. Nain diim slu'tu, uisi qiiod illuc pergit ubi vita est (Eccle. vi, 8)?
tlicii ideiii Domiims per propbet.ini : Dies ultionis in Ergo oranes iii terram pariier redeunt. Nain ubi vila
corde nieo (hai. lxiii, 4), iiidical se non nescire, est, non pariter pergunl.
sed iiolle iiidicare. 6. Gcmina pnnitur seiiteiilia impius, dum aut Iiic
2. De doinii Doinini , sicul scriptuni esl (/ Peir. pro suis meriiis meniis ciecitale percutitur, ne veri-
IV, 17), incipit judicium ,
qiiaiulo elecli, id esl , do- tatem videat; aut dum in fine dainnabilur, ul debiias
iiius Dei, liic per flagella judicantur. linpii vero illic poeiias exsolvat.
ad daninationein judicandi siiiii. Unde et seqiiitur : 7. Gemiiium est divinum judieiuni : iinum qiio et
Si aulem primxim a nobis, quis finis eoruin qui non liic judicaiitur liomines, et in fuluro ; alieriim, qno
crediderunt? propterea liic judicaniur, ne illic judicenliir. Ideoque
3. Ad districti exanien jiiJicis nec justiila justi quibusdaui ad purgaiionem tempnralis proficii poena ;
serura est, nisi pieiate diviiia,met ipsa jusiiiia, quibusdani vero hic inchoat daninatio, et illic perlecla
qua quisque jusius est, Deo juslilicanie, justificeiur. y speralur perdiiio.
Alioquin apiid Deuiii ct ipsa peccatuin esi. Iiide est 8. Iii judicio reprobi Immanilaiein Cbristi, in qiia
qiiod ait Job : Innocciiiem cl inipium ipss cunsumit. judicaius est, videbunt, ut doleant, diviiiiiatein vero
Consuiiiitur qiiippe a Deo innox, quando ipsa iiino- ejus non videbunt, iie gauileant. Qulbu^ enim diviui-
centia Ilquidius requisita, et diviuae innucentiê co;n- tas osteiiditur, utique ad gaudluiii demoiisiralur.
parala nibil efficltur, iiisi el ibi per divinx iiiiseri- 'j. Pro Uiversiiale conscieniiarum cl miiis appare-
ciirdia; jiieiattm boino justificetiir. Coiisumiiur item bit iii judicio 186 Christiis electis, ct terribibs re-
185 > C)<ô impius, quîndo examlnis divini subtili- probis. Nam qualein qiiisque cinscieiiliain lulerit,
laie requiritur, cjusque deiecia impielas judicala talcetjudicium habebii; ut, mancnie in sua iranquil-
damiialur. litatc Christo, illissolis lerribilis appareal, qiios coii-
1. Consuiiiiiiir innox et im|)ius siinul fine carnis, scieiiti.i iii iiialis acciisal.
non pociia daiiiiuiliiinis. lU. Dua! suiii diflêreiitiae vel ordines boininum iii
5. DoclHS p:iriter et indoctus moriunlur , scd jiidicio, id csl, elecloruin el reproboriim; qiii lainen
iiiorie carii s, m n poeiia damnaiionis. Omnia auiem dividuntur in qiiatuor. Perreciorum ordo uiius est,
|'erguiitad iinuiii locuni, dum iiiorle corporali in ler- qui cuin Doniiiio judicat, et alius, qui judicaiur :
C\p. xxvii. N. 1. Sed in Erangelio direre se scire C de doino Uei, ubi jiidicium Graece y.otfiu pro afjlictio'
discipnlis nolttit Jl/js. legiinl nnniiiilli. Coeleruiii Go- nibits accipiendum. I.oaisa.
llius Toleianus oiuiiium lidelissiinus cuni Eililo con- 3. Ex Gregor., lib. ix .Moral., c. II et 12. Loaisa.
seiitit.Liicus vero est Marc. verbis
xiii, De bis : Ibid. (Jt ci ipsa, etc. Pulchie dlfferentiaiii justilia',
die autem illa vet liora nemo neque angeti in
scit , qua Deiis et boinojusti diciinlur, expressit adversiis
caelo, neque Filius, nisi solus Paler. Et Millb. xxiv : vesana bairctirorum biijus temporis dnnmala, de qua
De die auleni illa et liora nenio scil, neque Filius sic eiiaui iu Conc. Trid., sess. 0, c. 7, scripliim est :
hominis- Qunriim loconim iiilerprelationem vide Demum nnica formalis causi est jiistiiia Dei, non qiin
aiiiid Aiigiist. Lxxxiii Qiiaest., q. (j; et llieron., in ipsejiislus esl, sed qui nos juslos facil; q'ia Videlicel
Xlattb.; Ambriis., lib. v de Fide, cap. S Tlieo|iliil., ; a Peo dunali, rcnovainur spirilu menlis notlnr, el noit
siiper .Marcuin, cap. 15; Gregor., lib. iii siiper Kcg. I modo r,putiimur, sed verc jusli noniinainur, el sumus,
III. Qui oiniies l'jires ideo diciint Filiuin jiid cii justiliam in nobis rccipientes. Loaisa.
dieiii nescire qiiia euiii iiulicare iioliiil Iiomiiiib 's.
,
7. Nec iltic judiienlitr. lia e^l iii oiniiibiis .Mss.; qii.e
Alii doctores neolenci diciiiit Cbristuin, qiiateniis leciio viileiurcuin illo l'au'i i|iiadrarelCor.xi -.Sinos-
linnio eral, diem judif ii non cognovisse inlurali no- melipsos judicareinus, non uliiiuejudicareinur. Elcuiii
iilia. âm solus Deiis iiovit ex sua nalurali noiilia illo Sapiciit. Aiile jusliliain pnvpara judiciiint. Loaisa.
tempora ei momenla (|u* Paier posuil iii su:i pn- Ibid, Ad piirgiitionem. Joan. xv Uinneni palmilem iii :
lestate. Unile aiuid Malili., cap. xxiv, addilur, neqne menon ferenleinfructum, lotlet eum,et omnemquiferi,
Fitius liominis. Naiii, quaieiiiis Veibum, nnvil, siciil purijabit eiim. Gref^.: Palmes fructuosus purgari dici-
l'aler. Quam videlur eliam seqiii
iiiterpreiatinnein n lur, quia per disciplinam recidilur ud uberioreni
iiasilius, iii epistida :id Aiii|iliilocliiiiin, duin Mallliaî graliam. Loaisa.
cl Marci liac loca inlerprcliliir. Csleiis vero oiiini- Ibid. Noiiiiulli impressi, nec iUx damnentur, quod
bus occullum esse, niulus sacrarum lilleraruni lesii- recie rejiciiur. .\iiev.
iioniis coiilii iiialiir. M<llli. xxiv Sicul autcm in : 8. Gollius, in qua judicants esl videbunt ; iioii male :
diehus Noe, ita erit el ndvenlus Filii lioniinis. Luc. seiileniia h.-rc esl apuil Augusliiiuiii, siiper Jo:in.,
xvi : Sicut in diebus Loi , pIc. Ki I Tliess. v Citm : Iracl. 23, et de Triiiil., lili. !G et 17. Est
i. cap. 3,
dixerinl lioiiiines pa.r et securilos, veniel reiientinus eliain in Magislro Senleiil., 48. Loaisa.
lib. iv, disl.
inlerilus.Ei ibideui. Dies Domini sicut fur in noclr, Ibid. Ilivinilalein. F.t illo Isai. xxvi Tollatur im- :
et Liie XII .(Jiiando nvn putuiis Filius liominis veniet. piiis iie videal gloriam Dei. Loaisa.
F.l alibi : Yiijilute, quin nescitis diem, neq:ie lioram. !l. Gregor., I.b. xxv Mnr:i|., cap. 5 et 0. Desiiini-
Apoc. III : Veniim ud le tanquum fur, ct nescies qua liir aiilem seiilenlia ex illo Pauli, Uo;ii. ii 7'cslmio- :
liira veniani iid le- Loaisa. niuin reddenie illis com^ciemia ipsorum, el iiiter se iii-
Ibiil. De gciieie cogiiiiionis qiio Cliristiis die n vicein cogilalioiium accusanlium, aut etiuin defenden-
jiulicii iiovii, consiileiMiiis eiiam Vezzosius iiol. tiwii,in liie cuinjudicabil iJeus occulla liominum. Qikiii
I
, iri
atl Epiplianii t. 21 Aiicorati, pari. ii liisliliii. 1 lico- lociiin iia tiaiii, Aiiibroîus
I liiier|>rel:iliir. Lovisa.
lo^. AllKV. 10. Lx Crcgor., lili. xxvi .Mor;d., c. 2i, ct ,Mai;ibti.
-. 1 Pel. u : Quoivam tempus esl ut incipialjudicium il. IV, disl, 'J7. LoAISA.
: ;
507 SENTENTlAnUM LIBER rRIMLS. hia

iiiMiiiii' innitfn cnm Clirisio rpgnabiint. Simililer A CArUTXXIX
Diilo repiuboruni p.irlllur in (luoliii';, diim lii qni in- De piBnis impwrum.
ir.1 Cccleshiin siinl niali judicandl sunl et dainnandi 1. Sicut fasciculi lignorum ad combustionem de si-
(|ui vero eicira Ecclcsiain inveiiicndi siinl, iion sunl niilibiis Cdlliganliir {Malth. xiii, 50), ila iii judicii
jiidicanili, sed lanluin d:iniii.iiidi. die similis ciilp» rei suis .<;iiiiilibus jiingciilur, ui ex
II. Priniiis issiliir oido coriiin qiii judic.iiiliir cl n^quopoenaconsiringat quasi in rasciculuin quos acliu
pcrcuiil oppoiiiliir illi ordini boiioriiin de quo snnl similes Tecit in inaliim.
q"l jiidicunlur el regnanl. Scciiiidus ordo eoniin qni 2. Sicut uniisqiiisque sancius in ruiiiro judicio pro
iiuii jiidicaniur ei pereunt opponiiur illi ordini jiisio- quanliiale 188 virlnluin glorilicabiliir, ita cl uiiiis-
riiiii iii qiio suiit lii qui non jiidicaiilur et rogiiaiii. qnisqiie iinpiiis pro quaniiiaie facinoium condcmna-
Terlius ordo eoriim qiii jiidicaiiinr et regnaiil illi ur- biiiir; iioe dteril in supidicio fiituro damnaiionis
dini est contrarius de quo sunl qui judicaiitur et | e- ordi), sed juxta qiialilaiein erimiiiiim, Piopbeta aflir-
reiiiit. (juartus ordo eorum qni non jiid eaniur et niaiite, discretio erit poenaruin.
regiiaiit oppoiiitnr illi contrario ordiiii iii qiio illi 5. De cbaroruro qiioqne suoriiin suppliciis additur
suiit qiii non judicanlur ei pereiint. ctiam poena defuiictis, siciit apud inferos diviti .ser
CAPUT XXYIII, B mo pr.Tdicat evniigelicus {Ltic. xvi, 19); sicut pro

Ue geheiina. angendii Jiid.^B siipplicio d cit cti ini psalinus : Com-
1. Oiiplex daninatoruni pcena est iii gelicniia, quo- m lione muvemliir fiHi ejus , et mendiceui ( Psal.
ri;in etinentein 187 '"'i^ trisiitia, ct eorpus ilnmnia cviii,9).
jii\l.i vicissitiidineiii , ut <|ui iiienle Iraciaveruiit i. Impii ex brc durius in judicio puniendi suiit
q"(id pcrlicereiil corpore, siniul et aiiiino piiniaiitur mentis dulore, ex quo visuri sunt jusios gloriac be:iti-
cl corpoie. ludiiicm meriiisse.

2. Igneiii gclieiiiiae ad aliquid lumen liabere, al 5. Cunclis videniibiis est prxcipitandus diabolus,
a'iquid iioii liabere; Imc esl, babere lumcn ad dnm- quanilo sub aspcciii oinnium boiiorum angclorum et
iiaiioiiein, ui videani impii unde do!eant; et non lia- bominum ciim eis ipii dc partc ejus erunt in igiicni
bere ad consolaiioiiein, ne videanl unde gaudeaiil. aelernum mittendiis est.
o. Apia (il comparutio de camino triuin piieroruin G. Dum sublatus fnerit diaboliis, ut damueini'.
ad excmiiluiii ignis geliciina:. Nam sicut ille ignis mm inulii electi, qui in corpore sunt inveniendi, Doininj
arsit ad triiim pueiornm suppliciuin, et arsii ad com- ad jiurniiim veniciile, mctu conculirndi sniit, vidoii-
buieiida ligamina vinciilorum, ita ignis gebennae et tcs tali sentenlia iinpiiini csse piiiiitum : quu terroie
lucebit niiseris ad angmenium poenarum, ui videanl C purgandi suni, qui:i, si quid eis ex corpore adliiic
iinJe dnleant, et non luccbil ad consolationem, ne peccali romanseril, metu ipso quo diabuliim daniiiari
videaiit unde gaudeanl. cunspiciiiHl purg.ibiiniur. lliiic est quod ait Job : Cum
i. Iiiier hujiis vita; et fuiurae infeliciiatis miseriam subtaius fuerit, limebunt anqeli, etexterriti purgabunlur
iiiulta discretio est. Ulic enim et miseria esl propler {Jub. XLi, 16).
cruciationem doloruni, et tenebrac propicr lucis aver- 7. Multos posê perire ex eis in die judicii, qiii
sioiieiu : quorum uiiuni in liac vita, id osi, niiseria niiiic elceti esse videntiir, el s mcti, dicente propbela :
esl, aliud noii esl ; in inferiio aiitem uirumqiie esi. Vocabil Dominus judicium ad ignem, et dcrorabitabys-
: Secnndum illiid
Ibid. ^ôn svni )xuiicainli Jnann. adjiingit; sed advenit niilliini dc co igne (Orporco
III Qui nnn ciedit, jain judicalus esl; ot illud I*.iuli,
: exstare decrelum lidei. Arev.
iSom. II Quicuiujiie enim sine leije piciaverunt, siiie
: 3. Gregor., ibid. Loaisa.
lege peribuni. Loaisa. 4. Ex Gregor., lib. ix Murai., cap. 58. I.oaisa.
Ibid. D soriiiieii iiiier iinpios, sive incieiiulns, tt Cap. XXIX. N. 1. Ex Gre^-or., lib. ix Mur.il., cap.
peccaloros Clirislianns, aeiii sciiiit iiinlti alii Paties, 39. LoAiSA.
qiii diniiit procaldns jiiilicanilos esse, iinpios jam ,
]bid. Fasciculi liijnorum. Vide a nic iiotal;i ad vcrs.
|
esse jiiiiioatiis. Vdc Prudentiana, pag. 153, iiuiii. GNI lili. 111 Dracoiitii :
179. Arev. El graies exceplus agam de f. sce nialo nrn.
Cap. xxviii. N. I. Tbeopbyl.iclns, siipor Mattli. x Ari.v.
expnnons illiid : Tiinelc nulem mayis euin qui poteat 2. Ex Gregorio, ibid. LoAiSA.
et aninuim el corpu.i perdere iii gehennam. Gehennain,
Ibid. Nec dierit, etc. Ila in Golli. et aliis mss., iii
iiiquit, ciim diiil, signifuat perpetuam jwnam; Ge- uiin vcro perantiquo sic legitur, nec dcerit in supplicii
henna enim dieitiir a seinper nasccndo. llic ost ille
die fulurus damiialionis ordo. Loai-a.
vermis de qiio ait Isaias Vermis corum non morieiur, :
3. Psal. cviii legiliir(|iie in Eilitione Viilgata
: : Nu-
ct ignis eorum non exstinguetur. Cui convenil illiid
tantes transfcrantur filii, et mendiccnt. Ilebrsus seiiiin
Tilyi (ut esl in fjbulis*
liabet Oberrcut liberi ejus. Nutaules aiiieni est iiisia-
:
....Iôslroque iiiimaiiis vullur ibuiic >, biles vageniur, orrantes mendiceiit, fiant vagi el
Iiinnoitale jecur Uiiiiieiis, feeiiiiilaque iiocnis erranles. Loaisa.
Viscera, riinaiurque epiilis, habilalque siih alto
ri. Apoc. XX pnniuir ordo jinlicii, et apud Pauliiin,
Pectore. iiec lilns reuuie dauir ulla ron lis.
I CiT. XV. L0\ISA.
LoAiSA. IJ. Qiii in curpore tunl invcniendi. Vide snnctiim
2. lis Gregor., lih. ix Mural., c. '9. Loaisa. Grogiiriiini, lib. x\xiv Mo al., c. 7, et sam timi Au-
Ibid. Petiivius, lib. III de Angelis, c. ^, igiieiri giislinuin, de Civit. Doi, cap. "20. cuiii nola Vcizosii,
inloniriiin es-e cor|inicuiii prol al |irasorliiii tcstimii- p.iri. iii liistit. Tlie.ildg., ag. -iSo ot seq. Ari.v.
i
niis Augusiiiii cl Crcgi.rii, (|iiibus Isidoiuiii quoiiuo Locus

7, cst Aiiios ,11 : tccc vocabil judicium ail
5,9 S. ISIDORl lllSPALLNblS tPlSCOPI 6(jO
ium niuttain, cl eomeiUl parlem dontus. Pars quippe A lanlnm crit sanctoiiiiii de Dii «.• ntemplalioiie gau-
il iii!is liivonbiiiir, quia illos eliam iiifernus aljsor- diuni, iit trisliliae millus tribiialnr introilus.
lieljii, qui luinc se csse in praeceplis coeleslibus gln- 2. Sieut compaiatus ciibir caiididus iiigio culiiri
rlaiilur; ile i|iiibus Diiniinus dicil i Mulli ilicenl piilclirior, ita et sancioruin leiiuies
: lit coinparata
niilii in illa dic : Doinine, Doinine, iS9 noiine in damnalioiii malorum gloriosior erit.
iiio iioiiiiiie proplielavimus, et in luo noinine doemo- 3. Sic jusiitia injiistitiae, sic virtiis vitio crescit.
iiia ejeciiniis, et virtiiles niultas recimus? Tunc confi- Ergo sanctorum crescel gloria, dum dcbita dainiian-
lebrir illis qnia nuniiiiain novi vos. Discedi:e a me, tur iinpii poena.
•iniiics qui operaiiiini inii|iiilalein, n 'scio qui eslis i. Post resurreciioiiem saiiciis in carne promssa
{.ilaltli. \v, aî, 23). . esl coeloriim asccnsio, diccnte ad Patieni Cbrislo :
CAPUT XXX. yolo ut ubi sum eijo, et ipsi sinl mecum {Joan. xvii,
De (jloria snnctorum. 24). Si ciiim membra capitis suiiius, et uiius in sc, et
1. Non faciet in fuiuruin cnr niiserHm justorum in nobis eslCliri tus, utique ubi ipiê ascendit, etnos
compassione damnaiorum condolendi affi ctio , ubi ascensiiri sumus.
iijnem. Doiniiius Deus, devorahil nlnissuin midlain, e!

et Et [acla est purs Domini pnpnlus ejus Jacoh. Loaisa.
B
eoiiiedet siinul pnrleiii. Vox
aiueiii doinus, qii:e a|)iid Cai'. XXV. N. 1. Ex Gieiôriii, lioinilia 40. Esl
Isidonini cst, iii niilli Bhlioruiii exemplari lcgiiur, apiid Magistriim, iii iv, di<t. 50. LoAis*.
iieqne versioiie
i LXX, eiijiis Ii.tc suiil verba kki
i : 3. In Exciisn eriit sicul ; verniii Gnllius legit : Sic
ExxXjcev T/iv or//]v ev nx/pi. y.ui x«7£'faêv Triv jiii/sioa , jnstitiainjuslitia, sic virlusvilio crescii. Knjo sancioruin
ubi llieroiiyniiis Comedil partem, iniiuit, hoc est, ait
: excrescil ijtoria, ul sit siiiierioris sciileiilix reddilio;
sanctos iltius pereenit, qni in prculio Domiiii, el in rjus siinililcr est in oinnibus lere vet. Cod. Loaisa.
parle repuitmlur. TlieiHlorclusiii ('iinKlemlociim -.Piir- Ibid. Alii, sic virtus vitio. Crescil ergo stmcloruin
lem, inquil, appcUui hrael.iiicenimel.amMosesinquil: ijloria, dum. AnEV.
LIBER SECUNDUS.
190 CAPUT I. 6. Inlerdum quKd.im nescite ci nveiiii. Nnllus aii-
ii>m in culpa niajor esi quain ille qui Deuin nescit.

De sapienlitt.
7. Investigaliunem veri multorum est qiiaerere, seil
i. Omnis qui secnmlum Deum sapiens csi beatus
paucorum est invenire. Ea autem quae siipra lioiiiinis
est. Deala viia cogniiiu diviiiiiatis csi. Cognitio divi-
iiitclligeiiliam sunl, scrutanda nnii suiil. Quiilqiiid
niiaiis virtiis b mi operis est. Yirtus boni operis fru-
^ supra lioininis intolkciiim est quacreiidum non esi.
clus sEierni atis esi.
Consilio auicni diviiio rescrvanduin esi, iit lioc cre-
2. Qui secunduin s;ci-.uluni sapicns est, secnndum daiur esse justitia, quod divinae placuerit voluniaii.
Deum slullus cst. Lndo ct propliota : S(w/(«s, inquil, Non enim poterit esse iiijnslnm qiiod jn^to cnmpla-
factus est oniius liomo u scientia sua [Jtrem, \, 14). cet judici.
3. Priiium est scieniioa sliidiiini qua^rere Deuni, 8. Omiiis sapientia ex scientia et opinatioiie con-
deinde boneslaiem viiai ciini innocentiae opere. sistit. Mclior est autcm ex scieniia venieiis qiiani ex
4. Nullus sapieniiam Dei pleiie recipii, nisi qui se ab ojiinatione sententia. Nam illa vera esi, i^ta dubia.
onini abslraliere actioiiuin cnra Cdnlendit. Unde et 9. Ad majoris culp:c cuimiliim pertiiiot i-ciie quem-
scriptum e.-^t : Sapienlia scriba' in leiiipore olii, clqui quam quod scqui debeal, et sequi nolle qiiiid scial.
minoralur aclu, ipse percipiel eam (Eccti. xxxviii, 25). Uiide el Dominui : Servus, iiiquit, sciens votnntalem
5. tSon ail parv* inielligcnliae arcein pcrvenit, qui Domiiii sui, cl non faciens, diqne ptagis vaputabit
scit secreia Dei ie peneiran: non posse. Tnnc autcm muttis {Luc. XII, il). Et Jaciibus : Scienii bonuin it
Deum recle ciigno^-ciiur, ^Q\ qiiaiido euin perfecie non facienti, peccaluin esl {Jae. iv, 17).
scire nos dencgaiiiiis. 10. Siinplicilaieni cuni ignavia vocari slulliiiam,
Cap. I. N. 2. Jeremias, x Slutlus factus est omnis :

D qui sapieniiam legant, et tiinc seribtv esl nominati-
lionio nsciemia; iii Edilioiic Vulgata noii est sna, iie- vns, ita ul sitsensus: scribic lioc esl, legis ilociorcs,
que apiiil Septuagiiit. : '\i,jj.r,>pa.v(in ttk,- o.vOpr,i7voi u.-ko saiiientiam percipient iii lenipnie (iiio vaciii ct liberi
yvwasw;. Vrruni a\vn\ Ili'br:i'OS est a icientia sua, et simt ab operibiis servilibiis ct illilifialibiis, tolos se
iia vcriit diviis lliiroiiym., Jereni. x, (luainvis cap. veritatis speciilalioni liailentes. Sed liaec inti'rprela-
61, (7 lanliim. Loaisa.

sriViifi'! liii, licct a doclis prolielur, (ira^cae Ediiioiii noii coii-
3. Ex divi) Grcgor.. fere ail verbiim, Ii.tpc feiilen- vciiil. Isidoi us lociiin ilesuinpsil ex divo Girgnr., lib.
tia el sequens lib. xviii M iral., cap. 2."). Loaisa. xviii cap. 2j
Mor.il., iSultiis qitippe, iii(|iiit, eum
:
Locus e^t Eccle. xxxviii.ulii in Ed tione Viilgata

i. ptnne recipiel, nisi qui ab onini se ahslraliere nciioiium
sic csl Sapienia scribtv in tnipore vacuilalis, el qni
:
carnntium ftucluaiione cunlendil; unde el nlias diciliir :
minoralnr aclu sapientiani peicipiit. Diciio scr/i'»' iiiin Snpieiilin scribiv in Umpore olii, et qni minoralur
e-t verbum imperaiidi, scd geiiitivtis, iit constat ex ncln, ipse percipicl eain. Loaisa.
Graecis : So^^^ta YoaauaT/o^ iv ixjy.v.tpi^ fTyo).?,^. Et U. SenMiin de Siripliiia suinit. el unn verha. Lo«
Coiiiplul. Edilio ila liiibet Sapienlia scribti; in oppvr-
: ciis est Liica: xil : lite aulein servus, elc. Loaisa.
lunilule otii, sciiicct coiisi.-tii, aut comp:ir;a :r. Siiiii i/'ii/. Peccnlum al. Al., yeccalnm est iili. Arkv
, ;:,
6J1 SENTENTIA.kLM Lll!. II. f);;9
siiiipliciiateiii vero cum pniJenlia vocari sapieii- A corde leiieliir, si ore non proferiiiir. De l.ili eiiiiii
tiaiii. fiJc propliela ila quosdam olijiirgal, dicens : Periii
U. Utile esl mulia scire et recle vivere. Quod si fittfs, abtala est cle ore eonim {Jerem. vii, 28). Fides
utrumqiie iion valemus, nielius est ut bene vivendi enim iiuae corde crediuir, confessione oris ad saluiein
studium qiiain imilta scieiidi sequamur. proferlur (Rom. x, 10).
12. Non perlinere ad bealitudinein consei|uendam 8. Vaciiam esse sine oper bus fidem, el frusTa
scienliam rerum, ncc esse beatura niulta scire, sed sil)i de sola lide 193 Idanditur, qni bonis operibus
esse magnum beate vivere. iion ornaliir.
13. Niliil prodesse omnem st'ire prudentiam ciim 9. Qui crncem porlat debet et mundo mori. Nani
igiiorantia Dei, et niliil obesse scieniibus Denm igno- lerre cruceni , et mori , moriiHMre seipsiini est
raniiam inundi. Perlecte auiem scit, qui poiius Deum ferre, et iion mori, simulalio bypocritarum est.
ei ist:i non pro se, sed pro Deo scii. 10. Qui per fidem cognitionem Dei habeiil , et
14. Niliil obesse cniquam si per simplicitateni ali- operibus obscurjnlur, exeniplnm Balaain si-quuiitur;
i|uani dc elemcniis indigne sentiat, dumniudo de Deo qui cadens opere, aperlos oculos liabuit per toniem-
vera pronniilicl. Nain quamvis de iiicorporeis eorpo- plalionis fidem.
reisqiie iiatiiiis nequcal qiii?i|ue dispulaie, beatuin B 11. Caniales fidein non pro virlule aiiiini, s-d pro
lauieii illnni faiil vila recla ciim (ide. coniinodo qu«rere teiiiporali. Lnde et Domiiius d cil
Quaritis me, non quiii vidislis signa sed auia muiutu-

192 C\PLT
,
II.
cohtis de pnnibus (Joan. vi, 26).
De jide.
1. Non possc ad veram beatiiudinem pervenire, 12. Chrisliaiius malas, dum secnndnm Evangelii
iiisi per fidem ; bi'auiin auiem esse, qui et recic doclrinain iion vivit, eti im ipsam fidem, qnam verbo
<redendo bene vivii, et bene vivendo, fidein reetain colit, (dioria lciilatione, facile perdit.
Ciisiodii. 15. .Miilii fide lantiiin Cbrisiiani snnt , opere vcro

2. Deus, si creditur, nienlo invocatur et qnaeri- a Christiana (Tocirina dissenliuut. MiiliJ qiioqne lidem
Inr; ac per lioc tuiic perfei te laudalur, quand') invo- Cliristi ex corde noii aniant, sed Ir.niano ie;rore
eaiur et cridiiur. eanulem per liypocrisiin leiierc se siinul ini. Et (lui
3. Noii tantuiii id crcdeiidnm est, qii.id scnsu carnis esse iiOii pussuiit aperiemili, pcr lcrroicni ficiebnni
dignoscimus, sed magis etiam qiiod iiiiellectu mentis nosciiniiir.
conspiciinus, id eti, Denm. Siiie fule iieii;0 potesi 14. Amatores mundi pngnant aliquando pro lide
placcre Deo {Ihbr. .vi, G) : Omne enim quod non est ei aliis qiiidem proficiunl ; ipsi vero, aiiore lerieno
ex fide peccaiuin e.s( {Uom. xiv, 23). C iiiiplicati, coelcslia iion requirunt, sed verbo i:iiitiiiii
i. Fides neqnaqiiam vi extorquetnr, sed ratione fii'eiii defendunl.

aique exemplis suadelur. A quibiis autem exigiiur 15. Qiiidam pro fide eliani liajrelicos iiiHMiiiiinliir,
violeiiter, perscverare in eis noii pousi : e.vemplo, sed per arrog;iniiam eos qui iiilra Ecclcsiam suiit
Hl quidain ail, novelhe arboris, cujiis si (|uis cacumen conlciiimiiil. Adversarios qiiidem fidci confuianl |
ro
violenier iniprcsscril, deiuin, duui laxaliir, in id qiiod infiJelilalo, scd fideles premniit 1'ascc siipcrbix.
luerat, coiifesrnn revertitnr. CAPUT III.
5. Sicul liniiiu, lilieni arbilriocoiidltus, sna spoiite De cliarilaie.
divertil a 0(0, iia ex propiia mentis couvers oiie 1. Quamvis nonnulli fide atqiie operibus sanctis
credembll recurrii ad Deiiin, iit et liberias agiio.-;ca- videaiitnr esse pariicipes , lanien ,
qiiia privaiitur
tnr aibitrii pcr pnqiriaiii voliiiilatem, et beiieliciuin cliarilate fraterna; dilcclionis , 194 "u"u"' ''•>'"'"'
gratix per acceplam fidei verilaiein. increnientum virtutis. Nam sicul ail Aposloliis : Si
6. Iii corde respicil Dens fidem, ubi se non pos- Iradidero corpus meum , iit ardeam , clinrila!em non
suiit lininines excus;ire, qui ore simulanl veriialis liabuero, niliil milii prodest (I Cor. x'ii, ").
professionein et corde retenioni erroris inipieta- 2. Siiie aniire charilalis, qnaiiivis quisi|uc rccie
tem. D credai , ad bealilndinem pervenire iion pniesi, quia
7. Sicut niliil proficit fides qiia) ore reiinetiir, ct laiita esl chariiaiis virlus, ut etiam pruphetia et
corde noii creditur, ila nihil profutura fides, qu;c mariyriuni sine illa niliil esse creilantnr.
15. ProJexse omnem. AL, prodest liomiui. Ar.Ev. Ibid. Carnales fidem. Al., carnalium est fid^mi Scl
Cap. II. N. o Fidei veriiatem. Al., pdei f.rmitateni
: 1 ihil iiinlcs, qiiaiiivis boc clarius \i.Ie;iliir. AuKV.
Abf.v. 15. Greg., lib. xxi, cip. 10, et lib. xxvii, cap. G,
1. In omnibiis Edilis er.it confessi nis oris, n;ale : Moral. LoviSA.
sed inomnibus ^\is.,con[essione oris, i|uiiii leitiiîiem 15. Fasi-e supeibiK. Meus Codex nis. f(is.';i super-
prob.i ; sic csl a;iud Paiil , Uuiii. x : Corie credilur ad bia\ qudd forlasse nieliiis. Arev.
justitiam, ore aiilem cvnfessio jil. Lo.vha. Cap. iii. N. 1. ExGreg., lib. xviiiMoral., cap. U;
Ibid. Proferatur. Al., prnfiiealur. Arev. alTeriqiie id le-tiiiionium l'aiili, I Cor. xiii. Loaisa._
Cregorius, lib. viii MoraI.,cap. 2 i. Lo.visa.

y. Ibid. Si tradidero. Sic oinnes Co;ld. nis^., et (^y-
I.
10. Gregor., lib. xxv Moral., ca •. 10, ad verbiim. priaiins, de unitaie Eecl., et Ca>siaiiiis, collal..
Loai-a. i\,\ .Moincli. destin., cap (i. Lociis cst apiid Paul. l
ll.Juiiin. VI. Est eiiam apud Greg., lib. xmii Cur. xMi. Gracce, 'tv« zauOiiô.ixai. Loaisa.
Mural.,c.ip. 1". L"AiSA.
(03 S. 1SII»0UI I1IS1'ALENSIS EPlSCOri m
5. Nnllum piiniium cliariiaift pensanir. Clnrii^s A CAPUT V.
riiim vlrlulum oinniuni obtiiiet principatiim. Unde De gratia.
ol viiiculum pcrrcclioniscltariiasab Aposlnlo dicitur 1. liilerdiim peceanlibiis nobis sua Deus dona iioii
(Co/oss. iiT, 14), co quod univfiisoe virtuies fjus vin- rclraliit, iil ail spcin divlii.i; propillaiionis inciis Im-
tulo religeninr. iiiana consnrgal. Naiii non polest conversiiin sper-
4.1)ileclio Dcimorli coniparalnrdicenteSalonionc : iicre, quem pcccanicm suis beneficiis provocat ad se
Vnlitta est ut iiiors dileclio (Caiif. viii, 0); idcirco, rcdire.
quia sirnt mors vinlenter separat animain a corpore, 2. Confessioneni hominis uon esse humanae viriu-
ila et dllectio Dui violenter segrcgal hoiniimm a lis. Nam si confessinnem boni operis noii in nobis
inuiulano el carnali aniorc. Deiis opcratiir, cur per proplieiain dicilur : Coiifessi-y
5. Qiii Dei praecepia contemuii, Deum non ililigii. et magmficeniia opus ejus {Psal. cx, 3)? .Ab illo cniiii
Neipie enini icgein diligimus, si odio leges ejus lia- iiobis oiiinia lioiia, gratia prxveniente, donauiur.
licinus. Nam niliil biini operis dedimiis, per qiind confessio-
(i. Tcncnda est cum sanctis viris unilas cbarilatis ;

nem (idei accipere iiicreamur.
ct ipianlo se quisque subtraliil mundo, laiito opus 3. 1'rnfertiis liomlnis donum Dei esi. Ncc a .'c
csi iil sc associet lionornm coiisortio. H p ilest qii sqiiain, sed a Doniino corrigi. Nnn eniin
7. Chariias in dilectione Dei et proximi cousiai. (luidqiiain boiii liabet proprium liomo , cujus via iioii
SiTvai aiilem iii sc dileciioiiem Dti qiii a cliariiaie est pjus, lestanlc propliela : Scio, Doinine, quia non
,
11011 dividiliir pioximi. Qiii a fialcrn;» socieiate se- cst lioii.inis riu ejiis; nec viri est ut ambulet et diriijnl
ceriiitiir, a di\iii% chariiaiis participalionc privainr. grcinua suos {Jerein. x, 23).
Nec I
olerit Deuin diligere ,
qui nosciiur in proximi 196 '• Siiantliberi arbilrii defensorcs iiiliil posse
dilecliiiiie crrare. Clirisms Deus el liomo est.Totum iii liiiniini siia prxvalere virtule, nisi divin:e graliai
ergo Chrislum noii diliîl qiii lioniinein odil.

siistenieiiiur jiivaniine. Uiide ei per prophelam Do-
,
ininiis dlcit ; Perdiiio cx 'e 'ua, hrael , liinlum in me

8. Bonoruni disereiioiiis esi, non ndire personas,
au.iilum tuum (Osc.\iii, 9). Qnasi dlrercl : Ulpereus,
sed culpas; et recte dicia pro falsis no i speriicre, scd
Ivo merJto; ul salvcris, mco au.rlio.
probare.
5. Iliiniinls nierilnm superna graiia non iil vcniai
9. Qiii iniperfecli sunl in Dei amore , sa;pe viiia inveiiii sed posiqnaiu venerit facii ; aiqiie ad indi-
,
siiperare disponunt; sed poiidere viliiiriim grav li, giiani incnieiii vciiiens , facil in ca nierllum qiiod
,
riirsus ad ea viiia quae optanl relinquere revol- reniuiieret qiii soliim invenerat quod punir'l. Qiiid
viinlur. r eiiim ex se ille lalro mernit, qiii de r.iiiclbus dlaboli
195 CAPUT IV. cruceiii asceiidii, de cnice paradisum adiit? Reus

De spe. quidem ille, et fratcruo sanguine venit cruenius , sed
J. Qiii niale agere noii desisluni, vana spe indiil- diviiia gratia in crnce est mulalus. Sciendiim qnod
geiiiiaiii de Dei pietite reqnirunt; qiiam rccle qnx- ct iiostra sit jiislitia iii liis qua; recle agiiiiu>; et Dei
rerem , si ab aciione prava cessarent. gralia, co quod cain iiicrcamur. Ilxc enim ctdanlis
2. Mcliu'11'lum v:ilde est nt neque per spcm vcnise ,
Dei , (t accipicniis est hominis. Sicul et pancm
f|iiain promiiiil Deiis, persevcranter pecceniiis; ncqiie nosinim dlcinuis, queni tamcn a Deoaccipere poslii-
<|uia jnste pcccata dslringil, vcniaiii despereniiis; sed laniiis.
iiirNqiie periculo evilati), el a ninlo declincinus, ct 6. Spirilualis gralia non omnibus distrilîtiir, .'-cil
de pieiale Dei veniam .'peremus. Oinnis quipi e jusliis tanliimniodu eleciis donatur. Non eiiim omnium est
spe ct fnruiidinc nitct, qiiia nuiic illuni ad gaudium fides ,

qiiaiii qiiideni etsi phiriini suscipiunl , opiis
spes e<igit,nuiic ad funnidineiu lerror gcliennx lanien liilei non conseqnuntur.

addicit. 7. Iii divisicne donorum diversi percipiuni diversa
3. Ex Gregor. ,lib. xxviii Moral., eap. H. I.o.msa. D voiiis EiHtl'! cum Viilgata facit, excepto tantum pro
4. Ex Creg., lib. x .Moial., cap. 12, afTertqiie illud tanluinmodo. AiiEV.
Cantic. mi : valida. Loaisa. .j. Ex divo Grcg., lib.Mnral., xviii, c. 23, fcrc ad
9. Oreu'., Ilb. XI Mnral., c. r>. Lo.visa. verbuni; iilnd aiilem ilelalrone adnolandiim, proptcr
Ibid. Alii Eilili ct .Mss. S«'pe sc a viliis srpnrarc
. Irairicidiiiin luisse iii siippliciiim acniin. Loa"sa.
disponunt. AiiEV. Ibid. Lalronls, iitil in cruce Salvalorem confessus
CkP. IV. N. 2. Gng., I b. xx Moral., c. 7, et cx ei experliis esl, criiiieii fialrlcidlum rulsse, dc-uiii-
llb. XXXIII, C. LoAISA. 1 1. ptiiiii, opliioi-,e.slex libris apocrypliis et pseuilepigra-
Ibid. Alil, adducil pro addicil ; sed addtcil geiiui- plilsqiii magnaiopia prlinis Ecclesise saecullscoiilbii
iiiiiii est ex iiiit:ilis :iil Heul., \i<, '>. .Arev. siiiit. AnKV.
Cai'. V. N. 2. Ex Greg., lib. xviii Moial ., cap. 23. 0. Loqiiiturile Gratia peiscveranli.T?; nnin de ju>-
L'iAISA. lilicaiiie ciincil. 1 li I., se.ss.ti, cap. 17. Loai-a.
4. Ose. xiii. Vulgat.i Eiliilo sic liabel Perdilio lna, : Ibid. Opiis (idei pni iloi:o perscveranlla: Isidonis
Israel; lantuiiuiicdo in ine au.riliuin lnuin. Iii Si'iiliia- accipere vidcliir. Ahev.
piiita est : Corruptioni tua', Isracl, quis au.i:il!iibiliir > 7. Gre^'., lili. xxiv Moral , cap. 6, ct lioinil. 10 lii
i|iieiii sensiiiii dlvus llioron. in Oscain interprct.ilnr. Ezcrll. L'iAISA.

I.OAISA. Ibid. Nain quod, etc. Eisecli. i. Iii iiiterpreiatiir
Ibid. Nthil posH. Al., iiiliil potsc Iwmincs. Inlra (iiciîii . , lioiiiil. 3 in Eîcb. Loaisa.
: ,
C03 SENTEMlAr.UM Lin II. COG
Diii miiiicra ; non lamen conrednnlur \ini oninia ,

iil A 198 caput VI.
sit pro liiimilUaiis siud o qiiod alier admirciur in De prcedestinalione.
allero. Nam quod in Ezecliiele animalium alae altera

1. Gemina est pra^destinalio , sive eleclorum aJ
ad nlierani p. rcutiuniurffecA. i), virluiesdesignan-
requiem, sive reprobnnim ad morlem. Utraque di-
lursancioruinmuluo sese affeclu provoc;mtium alque
vino agiiiir judicin , ut semper electos superna ct
allerno exeniplo inviceni sese enidienliuiii. interiora sequi faciat, sempcrqiie reprnbos iit inflmis
8.Munera (jraliariini alii isia alii vcro doiiantiir ,
et exterioribiis delectenlur deserendo permiilal.
illa. Nec daniur iia liabere uni, ut noii egcal alieriiis. 2. Sicut ignorat homo lerininiim Iiieis et tenebra-
197 9- ''osse fieri non est diihium ut hi quos rum, vel utriusque rei qiiis fiiiis sii, ita plenius
qiiidam virliiium excelleniia antcceduiit, Dei repen-
ne-cilqiiis anle suumfinein lucejusiiii.T; prxveniatiir,
tina prxventi gratia, qiiosdam compendio ânctiialis
vel quis peccalorum tcnebris usque in suum terini-
praeveniant ; et diim sint cnnver-ione postremi, su-
niim obsciiretur, aiit qiiis post lapsuni lenebrarum
bilo efllciiinliir virliilis ciilmine primi. conversus resurpal ad lucem. Cuncia liaec Deo pateiit,
10 Duni qnisque aliquod donum accipil, non ap-
liomini vero latent.
pelat ainpiius qiiam quod meriiit , ne, dum alieriiis
3. Quamvis jusioruni conversatio in liac viia pro-
membri ollicium arripere leiitat, id qiiod mcriiit B liabilis sit, inccrtiiin tamcn boniinibus essc ad qiiem
perdat. Contmbat enim corporis ordinem loiuni, qui
siiit finem prxdestinati, scd oîinia rcservari fuluro
non suo cnnlenlus officio subripit aliemim.
examiiii.
Mali dona iden ad daninatiniiem acci|]innt,
II.
4. Mira disposiiio est supernx distributionls, per
qiiia nim ad Deilaudem, sed ad suam vnnitalcni
(jiiain bicjustus amplius justificatur, impius ampl:U3
ntiinliir. Biiiis niale nlunlur qni ea qn:c a Deo illis
sordidatur {Apoc. xxii); maliis ad bonum alii|iiando
(Iniiala si nl i-i malos nsus assumunl, sicut ingeiiiiim,
coiivertitur, bonus ad malinn aliquando reHecIilur.
s'ciil et oaelera Dei dona.
Vult qiiis esse bonus, et non valet; vult alter esso
l-i. Multis Dei donis gaudemus ,
qâ; nnf ab eo
malus, ct non permiitilur interire. Datur ei qui vult
percepisse cognotimus. Nani qiiod sapicnles siinius,
csse bonus; alius nec vull, nec dalur ei utsit bonus.
qiiod potentes exisiimus, non alteriiis, scd pot us
Iste nascitiir in errore, ct moritur; ille in bono (|uii
divino muncie sumus. Ulaniur ergo oplime divinis
coepit, nsqiie in finem perdurat. Taiidiu isle slat
beiieflciis, quatenus et Deuni non pocniicat dedisse,
quousqiie cadat; ille diu male vivendo iii finc salva-
et nobis aecep^sse sil uiile.
lur, respeclusqiie converlilur.
15. Aiiferre Deus dicilur liomini doniim aliqiiod,
r 199 ^ ^"'' prode.-se in bonojustus, nec prava-
qiiod liomo ncn habuit , id e-t, quod aeeipere non C
lel; vult nocere iiialiis, et valet. Iste vnli Deo vaearr,
lueruii. Sicut et obdurare dieiiur Deiis liominem ,
et sajeulo impediiur; ille negoiiis iniplicari cuj.il, iicc
iion ejus faeiendo dnriiiam, se I non aufereiido eam
perlicii.
quani silii ipse iiulrivil. Noii aliter el obc;c(are dici-
C. Dominatur malus bono , bonus damnaiur pro
liir quosd.iin Deiis, non iit in eis caiiideni ipse ca;ci-
impio, impius lionoratur pro juslo. Et in hac lanta
laicm laiiai, sed quod pro eorum inuiilibus nieritis
olisciiriiate non valei horao divinam pcscrutari dis-
caciiaiem eoium ab eis ipse non auferai.
posiiionem, ct occultuin prse.desiinaiionis perpcnderc
14. Clerisiiiie Dei dona ilantnr, perscvcranlia vero
ordinem.
diini iioii datur. Et inJe est iiuod quidam principia
,
CAPUT vu.
babent conversioiiis bons , fine vero malo claudun-
De conversis.
lur. Electi vero accipiiinlei conversionis doiiuni, el
perseveranli:iin doni. Eaergocausa est, quodqiiidain i. Non inchoanlibus prremium promillitur, scif
ct bene incipiunt, el beiie flniunt. perseveranlibus, sicut scriptum est : Qui persevera-
9. EfficimiiuT. Forlasse bgendum erit efficianlur. dclcclari, pro infimis et exlerioribus dilectari. Vide lili.
Ariv. P,
II Synonymoriim, num. "i, cuiii nota , cl Isidoriina,
11. Qnia non nd Dei laudem. Al., quia illis non ad cap. 45, n. 54, et eap. 1)4, num. 57, iibi ex God.
Dei landem. AnEv. Valie. ().')7 noiavi liane varielatem, ut in inlima et rx-
12. Alii, quod savientes sumus, quud difites, quod t riora deleclenlur. Religpndiim eli;iin iii hi.ioiiaii.s
potenles. Arev. caput 511, docirina saneli Isidori dc pr;«dc-
in (|iio
13. Exiiil. IV, ad Mosen dii itur de Pliaraone : F(/o slin;iiionc defeiiditiir comr.i Hineniariini Rliemi-nsein,
obdiirabo car cjus. Gri'giir., Moral. xi, cap. ; Olidu- .")
qiii eiaiii ipse apiid Isidornm legeb.it Ut infima et :
rare, imiiiil, quipjie pei juililiam dicilur Ueus. quaiido exlcriora deleclenlnr. Ar: v.
(or reiirobum per (iraliumnon cmollil, el liomil. I I, iii 4. Dalur eiqiiivull, eic. Tola sementia ilcsinniliir
rzfcli. eTipiiiieiiS illiid Eijo indurabo cor l'liaraoiiis
: e\ (Jivo r.regor., lili. xxix Moral. , cap. 18. Loaisa.
iVoii eiiim cnr pcccanlin Duminus obdnral , sed obdu- Ibid. Vitiiise iionniilli dalur ei, quod sil mahis qni ,
rurc dicilnr, cum ab obdurationo nun liberal. Lomsa. rult essc boiius. Minus d splieel qiiod alii exliibent :
Cap. VI N. l.ExGreg., lib. SiXMiiMoral., ea|). 20. Tandi'i in boiio isie stat,quousqui', elc. Arev.
LoAISA. Cap. VII. N. 1. iii universiiin vocaiiliir
Conversi
Ibid. Alii, semperque reprobos infima ct ixleriora, OMines qiii in moiiaslic:i vita Deo niilitaiit, nl cst
diserendo, sccluri permillal. Ciuiices niss. plciiqiie , a|iiiil raehoiiiiiim, iii regiila, e! apini Cass., I iv de
semperqiie reprubos, »1 infima et exlcriurn dclcclrnlur, Inslitiilis renuiiliaiiiiiiiii, e:ip. I. Ileniiiili:iiilcs vo-
ilfserendo, p,rmitlal : ul iliibilaii pnssit :iii IsiJoriani (':iiiliir converbi; niiiie iii iiiiiiiaslieis iiidinibiib laiii
siiuli piopr.a sit ii.cc lociilin, infima el cxtcriura a|'pcll,iiilur ci^nvcrsl. Loaisa.
607 S. ISIDORI IIISP.VLENSIS EPBCOPI cos
retil usque in fiiiem, hic snlvus erit {ilanh. a, 'il ; A tandiu exspeciati siini iit redireni. Nam luiiic iiiiiii.'^,
XXIV, i:.). iiiinc plagis, niinc revelalioiiibiis quosdim (oiiculil,

2. Tuiic ciiim placcl D o nosira conversio, qiiaiido ui qui voliintale convcrti dcspicinni, cuminoii ler-
l);inMiii, qiiod inclioniiiiis, perseveranli fine coinple- roriliiis corriganliir.
nins. Nani sinil scri|ilniii esl : Vw hisqui iustineutiam 9. Pleriipie cx sola menlis dcvoiione convcrtiiniiir
perdUlerunt, id esl, opus boim.ii iion coiisniiiiiiave- ad Dcniii ; no; nuli vero coacli pbigis convrrlunlur,
niiil (Eccle. ii, 10). cx dev
q:ii liiine iion ciinverlebantur, jiixla capilu-
5. Indiilgentiapeccalnrnin, sciend m), ubi, (|nnndo, Inm psalini dicenlis cawo muxillas eorum
: lu freuo el
vel qiialiljiis dilur. Ulji quip|.e? iiisi inlra Ecclcsiaui cunUriuge, qui uou approiimant ad le (Psat. xxxi, 9).
calliolicani? Quaiido, iii.si anle vcninri exitiis dicni ? M. Pleriqiie auiem, dum devotione non conver-
eece nunc lempus acceplabile
Oiiio , ecce uunc dies luii iir, plagae 201 stimulis leriniiliir ;
qui lanieii
salulis {II Cor. vi, 2). Qualibus, iiisi conviTsis , i]ui nec sub verliere sciitiunl, ut aliqii;ilcniis corrigantur,
pcr lininililalem 200 -id pai viiluruni Iranseunt iiiii- sicui ^•Egyptns, (jui el pociias luil, et einendari iieqni-
lalioncin?de ijiiiljns dicilur : Talium esl enim regnum vit. De lalibus eiiim ait proplieia : Percussisti eos, et
ccelurum (Mallh. xix, 14). non dolucrunl; allriiisti eos , et renueiunt suscipere
4. Neiiio per()ciidere polcst nnanii sit pondcris iii C disciplinam (Jerem. v, 5.)
jiivlitia, vel quanii fnl.opis radio jusliiia cl.ireai, nisi 11. Noiiniilli viri siECulares elaiione meiitis lu-
qui prins tol.i meiilis iiisii convcrlaiiir a I Denin ,
niiiilcs. postr.iidiim convirsi ad Deuin, rcligiosa se-
qnateniis ipso lumine qno illustralur et siiain fa'di- qiiuiitnr ob dicntia Cbristuin; ei qui anlea celîtn-
latcni agnoscat, et lumen (]iiod caico cordc non in- diiie iijuiidi.ili limiebanl, posiea ipsam elalionem in
Inebatnr in ellig;il. slu lio lii.;milil itis comninlanl.
5. Tnncautcin inallingibileminlelligi pos cdiviiiani 1"2. Quidam siinl qui jim secrcle cnnversi sunt
jiisliliain, iluineim qnisque seipii coiivcrsus teiita- (pioruin con>cr;io, quia non procedit ad publicuiij,
verii, qnia liix non iiitelligiiur, nisi ciim videtur. apnd .tsiimalionem humaiiam, qiiales fuerunl, lalea
6. Jndxium qnod in liominis poteslale consistil adlinc esse puianlur; jain tamen iii Dei oculis sur-
conversionis cst gratia , per quani nosiKciipsos jndi- rexeninl. Ilcm qnidain adluic liiini:iiio judicio stare
caimis, qu.indo llentes mala nostra puninius, ct boiio cciniinlur; jaiii lainen iii Dei ocnlis cccidcriini.
qiiod ex Deo nobis est solidiiis iiili;erei;iiis. 15. Miilti apiid iKimines reprobi siinl, et a; ud
7. Triperiitus describitur esse uniiiscujusqiie cmu- Diuin e'ecti; aiqiic item iniilti apud lioinines clecii
versi profecius, id esi, i)iiinus, conigendi a iiialo; pulantnr, et apnd Deum reprobi existunl, Saloninnc
secundus, lacicndi boniini, lertius, conspquendi bnni C diCiMile : Vidi, inquil , impiossepullos, /jui cum adhuc
operis pr:ciiiiiiiii. Nain qnod ait propliela : Sohe viverenl, in loco sanclo eraul, el landabnnlur iu civilale
fasciculosdcprimcnUs (Istti. Liiii, C), mali est enicn- quasi jusloium operum (Eccle. viii, 10). Nullus ergo
datio : Quod vero adjecit : Frauge esurienti paneni se pulel eleciu II, ne lorie jaiii apiid Deuin sit rcpro-
luum, operis boni est actio. In eo vero quod subjun- bus.
gil : Tuuc crumpel mnluliuuiu lumcn tuum operis , C.\PL'T VIU.
l)oni esi rctriliuiio. Eign non proficit lacere bonum, De primordiis couversorum
iiisi correcliim fiierit nialum. Nnn poteiil qiiisqiiam 1. Triiiiodum genus est conversionisad Deiim,in-
ad conlemplatioiiem Dei prolicerc, iiisi se priiis iii clioaiionis cum dulcedine, melielaiis cum labore ,
boiiis stiidueiil act bns exeicere. perfectionis cum rei|uie. Sed lamen pleriimquc alii
S. .Muliis inodis lcrret Deus lioniiiies, ui vol sero incipiunt a diilcedine, alli a leiitalionuni ainaritu-
coiivcitaiilur, aique cxiiide niagis erubescant, qiiod d.ne.
Ibid. Non
inchoanlibus, elc. Ex velcribiis impres- nenli non perdiderimus,id est, opus bonum, elc. Anr.v.
sis. Non
inchoanlibus prccmium promillilur, sed per- 5. Id probat Gregor., lib. Moral. v, cnp. 8, et lib.
severanlihus dalur, niss. oiniies. LoAis.\. IX, C. Ult. LOAISA.
JJ
Ibid. omiltunl non,
Alii alii aild;inl da ur post 9. Locus est psal. xxxi, ubi ila legiliir In raiuo :
;)C)sei'f™>(/i(iHs. Meus Cod. inchoaniibus prwniia: Son et freno maxillas eorum conitiinge. Sic Seplii g. le-
pruniillunlur, scd perseveraiilihus dantur. De coiiversis giint, el Da^ll., el Tlieod., percamnin ct Ireiiuin
alia eliaiii nolavil L<>aisa lili. iii, c. 15, n. 5. Excei- (lisciplinain iiitelligenles. Canins Gr.-ccis csl geniis
jitum ex liis capilibiis inscriplnin De conrersis ipiasi vinruli.znao--. Siintqni veriant /«/jnlo c( freno, vcrum
distiiiclnin ojins Milori a nonnullis cdiiuni luil, iit in Psall. Isidor. est iu freno el camo. Loaisa.
expliciii in Isidorianis, cap. 08, num. 7 seqq., u'ji Ihid. Knric, /Ei.yvlus, qua\ Ar.Ev.
etiam cxcripsi prirfaiiones Caiiisii et Coiisl:iiiliiii 11. Grcg., lib. II .\Ioral., cap. 19, ct lib. xviii, cap.
Cajeiaiii. iln- nnia^ aliqiias, scu vaiias lectioncs e li. LOAISA.
siio exeniphiri nis. ailjecil, (pnirnni iKiiinull.e nobis ;i 12. Kx Greg.ir., lili. xxv.Moral., c. 7(1 10. Loai-a.
indiciibuiiinr ; reliqnas sai.ns esl omilt.ri'; nani cor- Ihid. Surrexerunl. Al., se cor.rexeruni. .\iiev.
riiplissiiiium erai illnd exenipl.ir. .\rev. 15. Quasi jusloruni operum. Ita Golh. Totei . Quasi
j
-1. Ecc!e. II. Greg., lib , vi , exposit. in piiin. juslorum auiina', Salm. Coth. LoAis.v.
I rcgnlain, c.ip. 13, inlerpreta ur loriini : Snstin-niiaiH, //)/(/. Juslorum oiicrum. Al., jnsloriim opcra. Ar.F.v.
' iinpilt, pcidunl qui bona quw iuchoaut non consunfnanl. Cap. viii. N. 1, Ex Grcgor.., lib. xxiv .\loial.,ca').
I L"A|SA. 7. L'>AISA.
Ibid. teiscvcranli , ctc. iil.jperscveraulc fiuc conli-
; ,
GOO SENTENTIAUUM LiB. II. (ii;t
a. Oninisconvcrûs an!e cx Octu inclioet peccaio- A nim .ignnscil, (liiin .ij cognilionem D«i accessciii.
rum, t'l sic iiaii>e:il ad cie!.ideiiiini su|)ernorum. sicul p piihis Israol ijraviori onere alj /Egypliis pre-
Prius enini lacryiiiis jiurganda sunl viiia (|u;r. gc^si- niiiiir, diini per .Moysen divina illi cognitio apcriiur
inus,ettunc inunda nienlis aeie id qiKid 202 ilua-Ti- {Exuil. v).
nius coiileinplemur, utdum aniea llenJo peecati a nobis 5 Vitia eniin anle convcrsionein qnasi pacem in
ra'igo deteigiiiir, inuiidatis eordis oculis liljcre su- lioinine lialient, qiiando aiileni expclluntur, acriori
periia inspicianiur. virluie cnnsurguni. Fiuiit aiiiem ininiica coiiverso
3. Anie necesse csl liinore cfinverii ad Deuni, ut
qu:c pcccalori pros|icre blandiehanliir ; atque ilciii
mctu futuranim poenaruin cariiales illeccbrae devin-
liiinl bianda converso, qiuc peccalori adversa exsli-
canliir. Di!inde oportei, alijecio limore, ad amorem lerurit.
viioe iviernx Iransire. Perfeca enim chniiuis furas 4. Mulios habet conllicius Dei servus ex recorda-
niillii liiiwrem {IJodii. iv, IS) qui auteiii tiniet. poe- lione operum
;
pr.Tleriloriiin ; niullique post conver-
nani lialiel, el r.on est perfectiis. llndeet Aposlolus sionem eliam iiobnles moluin libidinis siisliiient ,
ISon eniiii acctpislis sinriltim seivilu is icnum iu li- quod tamen ad dainiialionem non loleranl, sed ad
inorc, sed accepislisspirilumadoplionis (fiom. viii, l,')); probalionem , stilicel ul seniper liabcani pro cxcu-
pcr iiiiem scilicel jain nori pei cali i.oeiia servos com- B lienda inenia hoslem , cui resisian', dunimodo iioii
priiiiil, sed anior jiisiilioc llberos rcddil coiisentiant. Unde et iiovorint servi Dei se eiiam a
'i. êcesse est nmni conver.-o ui post limorcm peccalis jani essc niundaios, sed laineii cogiiaiiouum
consnrgere ad (liiritaiem Dei dcbeat, quasi lilius, turpiuni aJlnic iiiler|iellaliono pnlsari.
iiec seniper .sub liniore jaccal ,
quasi hervus. Tnnc .5. Ante conversioneiii pra-ccJit inrba peccalorum,
eniin anioreiii nostr» convcrsioiiis osieridinius, side- posl convcrsionem seipiilur lurba leiilalloiiuin. Illa
nuo ul palrcin (liliînius , qiiem prius scrvili meiile se olijiciunl, ne ad Deuni converlaiiiur; isla se inge-
vere ui Domiiiuin lorinid.ibamiis. runt, ne lilieris cordis oculis Deiim cernainus : ulri-
5. 1'rimordia conversornrii blandis refovcnJa suiil usque tuiniillus insolenliam nobis gignit, inientio-
inodis, iie si ab asperitaie iiici|iiaiit, cxterriii aJ piio- nemque noslram sa?|ie fraude miiUinioJa inlcrcludil.
res lapsus recurraril. Qui enim conversuiii sine lc- C. Ulile esl D;'i scrvo posi cnnvcrsioncm lenlari ,
nilate criidit, exasperare poiius quam corrisjereuovii. qualcniis a Inrpnre iiegligentix', sollicilaiilibns viliis,
6. Convertus i|uisque aiiiea ab opcre corrigendus ad vinuies animiini per exerciliuni pneparet viiio-
est, posiea vrro a cogiialione, ut prius refrenei pia- rum.
vuiii ai tiim, deinde a] pcliluni dclielum, ul iiiiod jaiii 204 c.\ruT X.
iii opere non a|>paiel, in cigliaiione neijua luain pcr- C De remissa cnnteisiuiie
durei. 1. Miilliis remissa convcisio in prisiinos errorcs

7. Omnis iiova coiiversio adhuc piislin» vilx lia-
reJucil, ac vivenJi leiii|ore resolvit; boriiin ergo
bel comnrislioi.eni : pioplciea nequai|unni ea viitus cxcmpla qiiisiiiie coiiversus evita, iie Jiim liniorem
procedere ad liominum oculos debei, donecconver- Dei a torpore incipis, rursus munjuniserroribus iiii-
salio veius fiindiuis ab aiiimo exsiirpclur. iucrgaiis.

8. Quisquis ex deieiiore jam mclior esse coepit, 2. TepiJns in converi-ione oiiosa verba et vanas
caveat de accepiis extolli viriniibus, ne gravius per cogiiaiiones noxias csse iion conspicii qiioJ si a
;
Tanam gloriam corrual, quaiii priris per lapsuni vi- torpore menlis evigilavcril, ea qux levia exislima-
lioruin jaccbat. bat confestim, quasi horrenda aique airoiia peni-
203 CAPUT IX. luescii.
De conjlictu conversorum. 3. Frans ct desidiain oinni bono opere formidanda
\. Qiiisque conversus mox omnes carnis siinni-
si esl. Fraudem faciinus Deo, quoiies de bono opere
los ciilcare cupiai, et summa virtuinm siibire conlen- noslro iiosmeli|isos, noii Deum laudainus. Desidiain
dal, si forie adhuc allqua adversa de cariiismolesiiis vero agiinus, qiiulies per torporem languide ea qux
liilerai, non frangalur, qiiia dispeiisalor bonorum Dei suril operamiir.
iiovii adversiiaies leprimere viiioinm successione 4. Omnis ars sa;culi hujus sirenuos amatores lia-
viitulum. bet, etad exsequenduin pr.implissimos;ethoc proinde

2. Tunc magis gravavi se quisque impulsu viiio- fii, quiapraeseiilem liabet operis sui remuneratioiiem.
i. Munda. lla Salm. Golh. Mundnla, To/ef. Loaisa. vilenHoncm ,

qiia: nostra scepe fraude muUimoda inlra
.".(;regor., lib. iMoinl. ix, cap. 22. Loaiâ. concludtt. Arkv.
5. (ireg., lili. XXIV Moral., c. 7. Loaisa. Cap. X. N. 3. De desidra el fraude fiise disseiii
G. Appeliliim dclicliim. Al., nppcliuim ud deUtlum; Gre^'., lib. Moral. ix, oap. 17, ex
tola liic quo loco
vcl, appelitum nc deliclum. Aiiiiv. seinentia deduciiur. Loaisa.
C\r. IX. N. 4. •'rcg., lib. Mor. xxiv, c. 7. Loaisa. Ibid. Quolics, elc. Al., quoties de ipsius donis cl
3, Tota hiec senlenlia (lesnnipla csl ex Greg., Iio- mnneribus ijlorinm propriam el humauiim laudcm ap-
inil.2iii Evang.Luc. xviii, de cicco illuiiiinaioexpo- petimus. et dc bono opere, elc. A. ev.
iieiite illnd mysiice : £((/«1 prxibnni inciepabanieum, 4. Divini limoris. .W., dicini nmoris. Ibid. prwpara
tu laccrel. Luaisa. lur. Al , pra.iualur. Aiiiiv.
Ibid. Insulenliam, ctc. Al., iusolenlia nobis gicjuit
Pll S. ISIDORI HISPALENSIS EPISCOPI C12
Ars vero tlivini liiiKiris plerosque liabet seciaiorcs A veiii:ini , diiin conspicii sanciurum reparaiioiieui
hiiiguidos , lepidos, pij,'riiiai incrtia congelatos ; seJ fuisse eiiam pnsl ruinain.
Iioc proiiitle ,
quod lalior eoruni noii pro prxsenti i. Sciant flagilio dediii ad quani utilitalem eoruin
sed pro (uuira reiiiuneiatione diflertiir. Ideoque duiii cxenipla propoiiaiitur saiirtoriiin, scilicei, ut aut siiil
euruni lalioreni niercedis retributio noii statiin cuiise- quos iiniientur ad reparalioneni, autcerteex eoriiiii
quilur, spe pene dissuluta languescuiit. Unde et nia- :oinparaiione durius de inubedieiitia punianlur.
giia ilioriini gloria pr;iparalur,i,Mi boiia; conversionis 5. Propterea viitutes sanctorum ad exein|>lum
vitLC principia .lugiiiento solidiore consuminaiit, at- nostniiii Deus proposuit , ut quaiito de iinitationc
qiie eo ai promerendam leiribuiiunem clariores pra;- euruin conTerri possunt nobis JustitLe prxmia, taiiio
parantur, qiio riniiius diiri itineris labures et inclio- de perseverantia niali sint graviora tormenta.
anl et consiiiiimant. (i. Si enim ad bohi inciiaiiientuiii divina, qiiibns
5. Qiiidara priiiio convcisionis ealore ad virlules adiiioneniur ,
prajcepla deesseiit , pro lege nobis
scse acciiiguui , accedente vero progressu, dum ini- sanctoium exenipla sufficereiii. Al coiitia, diiin el
inoderaie lerreiiis relius iiicumbunt, pulvere infimi nos Deus prcceptis suis adiiioiieai, et vitse saiicio-
appeliliis obsciirantur; uiide cl Doniiiius de boiiis rum boiii operis noliis exeinpla proponal, nulla cst
semiiiibus dicii : (3«(w/ aufem m/di( i/i spinis, /i! suiii B ja»' tle reatu excusatio ,
quia ei lex Dei aures
qui 2Q^ auiliuiil verbmn Dei {M ///i. xiii), et siillici- nostras quotidie pulsat, el faeiorum documenta bo-
ludini^sa;culi, vel fallacia divitiui um suirucant verbum, nuruin cordis iiostri iiiiima provucant.
et siiiefructii elliciiiir. 7. Et si pravorum sxpe secuti sumus exenipla,
6. Niiper conversi nequai|uani debent in cnris cur non imitemur s:incturum digiia, et Deo placila
exierlnribus provclii. Nani si iiiiplicentur, coiifestim, facta? et si apii fiiimiis imiiari iniquos in inalum,
quasi plantaia arbuscula, et nicdum radice prxlixa, cur pigri sunuis iinitari jiislos iii buiiuni ?
cuncutiuiiiur pariler et aresciinl. 8. Oiandus est Deus, ul virtutes quas sanctis
7. Yalel iiitciduin convcrsis pro aiiiinx salule prsparavit ad corunam, nobis ad profectuni sint
niutaiio loci. Pleriiniqueenim, dum muiatur locus, positse, nonad poenain. rroficientauieui ad p>orectuin
mulLitur et nioniis aflêctus. Ciuigruum esl eiiiin inde nostrum, si tot exeiiipla voluerimus iiniiari virtuium.
eiiam corporaliier avelli, ubi quisque illecebris Ccrte si eapotius aversaii quam iiniiati fuerinius, aJ
deservivit ; nam locus ubi prave quisque vixit, lioc daiiinationem nosirjm ei unt, qui ea legendo iinplere
iii aspeciu iiieniis oppoiiil quod semper ibi vel cogi- iiegleximus.
tavii, vel gcssit. 1). Multi vilam sanctorum imilantur, et de moribus
CAPUT XI. Q alterius elligieiu virtulis suniuni, tanquain si iiiiago
De exeiiiplis sanciorum. qua;libet iiiieiidatur, et de ejus siinilitudiiie specics
1. Ad conversionein sen C' rieciioiicm niorUilium picla foruietur; sicqiie lii ad iinaginem similis iLo
iiiulium prosuiit exempla boi.oruni. Mores enim qui ad siuiililudinem vivil iinaginis.
inclioaniium non queuiilproncere ad bene vivenilum, 10. Qui saiictum virum iiiiitatur, quasi exemplar
nisi perfectorum tnfurmentur exeiiiplis palruni. aliijuud inluetur, seseque in illo, qiiasi in speculu,
2. Ueprobi auteni non alieiidunt documeiita bono- perspicit, ul adjiciat quod deesse virtutis agiinscit.
I iim, qiia; iniiteiitur ad iiielins ; scd proponunt sibi Miiius enim seipsum lioiiio ex seiiietipso 207 '^'''i'
cxenipla maloruiii, qiiibus ad suurum inurum per- sideral; sed dum alteruin iiitendii, id quud niinus
versitiiteiii utaiilur in pejus. csl luininis ailjicit.
5. Oli lianc uiiliiateni sciibuniur saiictorum ruinse 11. Perlectoruin esi jam viroruni nnn queinlibei
et rcparaliones, ul spem faciant saliilis liunian:p, iie sanciorum imitando, sed ipâm verilatem iiituendo,
qiiisquani post hpsuiii 206 poeuiteiido desperet ad ciijiis iniagincin facti sunt, jusiitiam opcrari. Iluc
.';. Infimi. lla Gotb.Tolet. /ii/irmi.Salmant. Loisa. Ibid.Bonorum, elc. Al., snnctormn. Nam ad ca'-
Ibid. Seminibus. Al. , seminibus in spinis jaclalis. tcra perfeclorum exempta mores inchoantium non
AllEV. D queuiil projicre ad beiie vivendmn. Iteprobi uuteiii ,
6. (-1(1/4 exterioribus. Al. , curis cl exlcrnis rcbut. etc. In lexm Grialii eral per/icere seil reposiii pro- ,
AnKV. ficere, quod Loaisa voluisse videtiir, ac in ejiis piiiiia

7. Est apiid Cratianiini, disl. .Sl. Iii Editis el iii Editioiie Vezzusius rcperit. l'crficere lociini babebil,
decrelo Gregoriaiio esl pro oiiiiiice sulute. Iii Golliicis si legalur, ut in nieo Cud. Nain catera... non qneunt
oiiinibus iiiss. est pro aniini sulule. Lo,visA. perfcere, etc. Ansv.
i.KP. XI. N. I. Gutliiis Ciid. ct niiilti ex Mss. sic 7. Gregor., Iiomil. 25 iii Evaiigel., iii fiiie. Liiaisa.
baliciii Nuin calera perfeclorum exemplu nivr,s
: Gregor., lib. ix Mural., cap. 55. Loaisa.
5.
inclioantium iinii queunt perjicere nd bene vivendiim, 8. Alludit ad illud (jregur., lili. xxiv Mural., cap.
lieptobi auicin nun allitKtuin Aoc.inenlabonoruiii, cle. C: Vii'n lectio est vitu boiioruin. LcAlsi.
Lliiiis (Juil. Icgii ISum cerla. Illud vero
: iiisi per- , 9. Iiiiaqiiiis. Liic. (îxl. adlil : Quemadmodiim
jecturuin iiilurnietur exemplis palrum, iii iiiillii Cod. iiiiugo lioiiiini, non lioinii imaqiiii similis dicitur, quia
iiis. est. Veiuiii reiiiiui lect oiicin esciihi (>(iil. co noii himo ud picitiram, sed picima
hominisspeciem iid
iliKid si iibus e^t diliiciiliiir , ct aiii lurilale (ircgurii fiquratur, ilnivn ille dicitur similis ud cujus imuiji- ,
iiixiis; iii (|uo, llb. XXV .Moral,, cap. 7,sieest: A'(im nem ulier vivil, Sid ille qui exemiiluiii ex all'r,us
1,11«.«' qiieediim fuiiicula iijiii diire est , iii erercitalioiie rirlutibus sumil. Is'e enim cx praccdeuli fp,ii.
cliaritaits, vrt cxempla palruiii, vel pxercpUi iloiiiiiiica lirlutis vivil; ille enim i:on est eljiijies virtuiis uheuir,
nihiislrHre. Luaisa. ied inveiilor, it maijisler. Anr.v.
(''•'->
sr.ME.NTIAIlUM LIB. I(. ri|
iiiilicat, quod sciiliitur : Fnc amiis homiiiem ad ima- \ noE palrl.-e, qiialeriiis ad earii qinnlociiis valeal per-
yinem et similituiiiiiem nosiriim [Gcii. i, iJh) , i|ni:i vcnire.
i|>saiii inlelligenilo iniilalur diviniialem, ad ciijiis 5. Qiiisqiie peccatiiruni meiiioiia cumi ungitiir ad
factiis esi siinili'udiiicin. Iste ergu laniiis csi, ut non lamenla, liinc Dei se sclat visitari pr;iesentia,qiiaiulo
egeat hoiiiine den.oiislialoie jusliiiae, sed ipsam Id, quod se ailiiiisisê recolit inleriiis eruhesct, suo-
cuiitcni|ilaiido iinitelur jiisiiliani. quejudicio poeiiiliiiilo j:ini piiiiit Naiu tiiiic P.trns
12. EiLeiii{ila sancturum, quiLus sedificatur liuino, llevil, qiiaiulo iii cuiii Clir stiis lespixil {Maith. xxvi,
varias (fjciuni) co-iseciari virtutes : huniiliiatis ex 75). Uiide et iisa'iiius : Itespexit, inquit. et commoia
Chiisio, devutionis e\ Peiro, chariiatis ex Jojnne, est, et contrcnuit teria (Psal. xvii, 8).
(ihedieiitia; e.\ Abr.ihain, paiieniix ex Isaac, lule- 6. Gressus Dei stiiil iii cor lioiiiiiiis inlerior vis,
ex Jacub, casiinionia; ex Juseph, qua hona desiileria surgunt, iil calceiiiiir inala.
raiiiise inansuetu-
diiiis de Moyse, coiisianii:e de Jusne, benignitails de (Juaiido ergo Ista iii corde hoiiiinis liunl, sii.-iiduni
Samuele, esl luiic esse Deuiii pergiatiain cordi humano prc-

inisi ricordiae de David, ahstineniia; de Da-
iiiele; sic el cxtcra hicia priorum quo labore, qiio
seiilein ; uiule se Innc magis honio acuere ad coiii-
puiiclionem debel. qusndo sentii ei Deiim inierius
iiioderamiiie ,
quave intentione, vel compunclioiie
geraiilur, vir sanciiis iiniiando consideral. operaiilem.
7. Qiiomodi) iiieiis hoiiiiiils jiisti ex vera cym-
CA1'UT XII. puiiciiuiie rapiaiur, et qualiter inlirinata reveriatur
De compumlioiie cordis. degustaia! lucis iiiagnUudlne, illum iiosse possequi
1. Cuirpunciio cordis cst huinil las nieiitis cuin jani :i!lijiiid exiiide giislavii,
l.iciymis, exoriens de record.itiiiiie iieccali tl timors 8. Suiil qiii iiiin ex vera ( ordis compunctione sui
judicii. ac(U>;itiires riiii.t, sed taniiiin ad lioc essc se |iecia-
::! Illa .•stconêrsis perfectiur ci)nipuiiciii)nij af- tores assigiiaiii, ut ex licta buiiiilit le coiifcssiuiiis
feiliu, quse omnes a se carnalium (lcsiderioruin locuin iiivcniaiii sanctltaiis.
allecius repcllil, el inieiitionem suam tuio meniis CAPUT XIII.
siiidio iii Dci cuiiiciiiplalioiie deligil. Ve coiifessioiie peccuiorum, el pceniieutia,
3. Geniiiiain esse coropuin liuncMii, qua propter l Ex eu uiiusquisipie jiiîus esse iiicipii, ex qiio
I>.uin auiiiia ciijii^qiic eleclialficitur, id e»t, vel dum sui accusator e.vsiiterit. Mulli ainem e ''untra se-
0|>cruiii suoriiiii niiila considerat , vcl duiii desiderio lucllpsos peccatores faieiitur, et lameii semetipsos a
iileriix vilx stis|iirat. pcccalo nun suhlialiuiit.
i. Qiiaiuor esse (|ualitateE alTectionum, quibus •1. Magiui jaiii jiisiiiix- pars cst, scipsum iiosse
meiis justi l;i'dio suliihri compuiigitiir : hoc est, lioniiiiein, quoil 209 I
ravus est, ut ex eo diviii;u
iiicmoria practcriioriiiii faciiionim, recordalio futura- virtuii siibdalur liumilius, ex ipio suam infirinitatein
ruiii |ioeiiaruin , consideralii) peregrinationis sii:c agnoscil.
20R '" hujus vila; longinquitaie, desiderium super- 3. Ucne se judicat jiistus in hac vita, ne judicetur
1-2. Giesor., lib. xxvii Mor:il., cap. 5. Ldaisa. sicut iiiuhedicntes pecc:ilores. Et I Cor. iii : tiim sit
Ibid L'l li;ic sancldriiiii exeinila iiiiileiiiur, Isi- inlcr vos zelus et coiileiiiio, nonnc carnalcs eslis, et
doriis suiiiii de Ui tu ct Uliilii i';ili iiiu libruai adurnavil. secimdumhomiiieni ambulalis '/ l'ro rr:ig lilale, Jeieiii.
AllKV. .wii : ilalediclus huino, qni ^pem suain poiiii in
;
Cap. Gicg., lih. xxiii .Moral., c. 13,
XII. N. I. et honimi' 'dc i\ :ipcrie dicai, iii iiilirinilaic ei f/agili
liiimil. --"1 III Lzecli. Luaisa. fuiidaini-iilo iiinitiiiir. Ll ls;ii. xxxi : .Eqijptns hoino,
5. Grcg , hoiiiil. i! in Ezech. cl alibi. Loaiâ. el non Deus. Ilonu) cliani voc:iliir i|iii hiiiiiana sapii'
i. Gri g., lih. Munil. xsi:i, c. 13. Luaisa. iil ailiiiii:ivit (iiegoriiis, llb. XXIV Moral., c.i|i. 0, ei
."). Ex duiilius psaliiiis, psaliii. ciii : Qui respicit addiicil illud I Cor. ili : Sviine lioiiiiiies es is ? Vuca-
tirram,el facil eaiii tiemere; et p-alni. xvil : iloin- Iiir ei qui c:iriils illecehrls ct coiicupiscenll:»! anlore
iiiula ett, el conlremuii lerra ; el psaliii. Lxxvi : viiicitiir, Liecli. xxiv: \'os outcm grex pasciia; iiiece
liluxeruiit coruseulioties tiia: orhi terra:. Commola esl, J) liomines estis Et Isai. II : Incurihivil se homo, el
cl cowremuil lerra. Iii rs-allcrio Isidiiriano, iii hoc huiiiiliulus tst vir. Inde liunilnes cariiales juiiicnia
lucii psaliil. i.xxvi, slc est : 1 lu.rtruiit fulgura lua V(ic:iiitur, et anediis hesliariini illis iriliuuiiiur. J el.
orln lerra;; vidit, et coiniiiota est terra. Liiaisa. 1 : Compulrutruiit jnmenla in stercure suo. Et illud
Ibid. Quisque pcccalorum, Al., quisqne dum pec- Jercm. i nusiiuistiue iid uxurcin proxinii sui liinnie-
ca.orum. bed quisijue accipi etiain solei pro quisquis, bat, el Izecli. nxiii : It cariies asinorum cnrii,s
Arev. eorum, equoriim //».tus eoriim. Ul Davidiiiini
el jlu.ius
8. Gregnr., lil). Moral. xxii, cap. 10, et lih. xxiv, illiid ex; riiiiatiir ps.ilm. xi.viii : llomo cuin in lionore
cap. LoAis».
(). essel , nun inielltiit coniparulus esl jnmenlis insi-
,
("ap. XIII. N. 1. Greg., xxii Moral., c. 10 ei lil). ; picn ibiis, ct siiiiilis fuctns cst illis. Loaisa.
XMV Moral., c:ip. (j, clica liiieiu. Loaisa. Ibid. Iii iiiiiuiluis Excus s eral quod parvus e l,
1. Golhuscl a!ii .Mss. h:>heiil seipsum nossc homc. veiiiiii cuiisciiiieiitll.us uiuiiihus Cudd. mss. pusui
Ulilier ohserv:)iiiliJiii est, ad liiielllgeiiliaiii dlvina; qnod praius est. I.uaisa.
Scripliirae et iiujns loii, quod vi x humo iii dlviiiis Ibtd. (Jiiod pravus est Seiisus crii, inquil Ve/.zo-
liUrris iiiultis f.uii ilur inodis alli|uaiido pro iiauira, : siiis, Iii3gii:>iii esse juslili.c |):)rteiii, cogiiu-
lii)iiiii:eiii
alliinaiido pro culpa, aliipiaiulo ro Iragilliale. Pro ( scere se ad iii.iliiiu iiuliiiiiiuin esse. (Jajeta.ius c iilit
II Iiira luiniaii:! , (icoos. ii : Facinmus hominem ad nosse. llomo qiiid iiisi cinis esi ? ut ex eo. Arrv.
iinagiiiem el siiiiililudiiieiii uosirum. Piociil|ia, p:-alni. 5. Ex illo Paiili : Quud si nosmetipsos dijudienre-
i.xxxi : Vos aiitim iicut hvmiiics mvricmini, hoc e>l. iiiiis, iio.v uiiiiue jndicareinur ; dumjudicainur aia,'in.
Cir; S. ISIDORI lllSPAI.iNSlS EPISCOPI r.;c
:i Dco danin:ili"nc periieliia. Tiiiic aiiteni judiciuiii do A poenileniiam, seJ ad peccaiuli usuipaiil audaciaiii.
.^s quisqiic suinil, i|uanilo per (ligiiam poeniten;iam A nKilo auteni in deterius vailil, qui lem|ius sibi ad
sna prava dicla condeninai. pucnileiiiluiii inilulliiin, ad liberlateni pravi uperis
-4. Aiiiai iludi) pcciiiteiilix' facil aMiiiiuin, et sûa facla vertit.
subiiliusdisculere, eidoiia Di'i, iiii;econieiiipsii, lleii- 15. Fesiiii.irc dcbet aJ Deum pceiiiteiido uiiiisquis-
do coinmemorare. autein cjus quain culpaiii dum dum

Niliil | qiie 211 polest, ne, si polest noliieril,
aiîiiiscere, nec dellere. cuin larde voluei ii, oninino noii possii. Prcinde pro-
5. Diipliceni lialierc deliet flnUiui in poenitciilia pbeta ait : Quarile Doiuinuiii, dum invcniri potcst,
oiiiiiis peccator , sive qui;i per negligciiliani biiniim invocnte eiim, ditm prope esl (Isai. LV, C). Et ubi in-
iion fei il, seu qiiia nia'.uin pcr audaciain perpelravit. voniri potest, nisi in bac vita, in qiia eliam el prope
^Juiid ciiiin oporluii non gassit ; ei gessit quod agere estomuibus invotanlibus se? Nani tiiiic jam loiige
iion oporluil. oril, qiiaiido dixoiit: /;e iii iijnem (vlernum (Maitli.
0. llle poeniteniiani digne agit, qui re:itiim suiim XXV, i\). Modii eiiini non vidolur, cl prope est ; tiinc
saiislaclione legiiinia plaiigil, coiideiiinando, scilicel, videbiliir, el prope non eril, quia videri poterit, et
ae dellendo qu;e gissit, laiilo in doplorando profu- noii poioi il iiiveniri.
siiis, quaiiio exsiitit iii pcccando proclivius. ] I 1 i. Si i|ii:iiido quisqiirt peccarc polesi, iceiiiici,
7. ll;o poeiiilenliain digne agil, qui sic praterila vilainqiie siiain viveii^ ab oiniii criniine CDrrigil, noii
miila deplnral, 2],0i'l luliira iicruiii non coiiimittal. dubiuin i|U0il niorions ad selernani iransâl reqiiiom.
INam qui plaiigil peccaliim, el ileruiii adiiiiltil pec- !.">. Qiii autom pr.ive vivendo poDiiileiitiam iii iiior-
catuiii, quasi si qiiis lavct laierem cnidum, queni lis agit periciilo, sicut ejus damnaiio inceiia est. sic
quanlo magis elucrit, laiiio amplius lulum fecit. remissio diibia. Qni crgo cupit certus esse in niorie
8. Qiianivis qiiisqiie sil peif alor, ct inipius, si ad de i>idulgcn'ia , sanus poeniteat, saniisque perieirata
poeniteiiliam converliilur , coiiseqiii posse veniani facinora ilclloat.
i.rediiiir. 16. Sunl qni loenitentibus securiiatcm cito polli-
9. Nullus de bonii:iic D.-i dubilai, .'êd sola .'icci- centur, qiiiliiis bene per proplietim dicitiir : Curant
pieniiuni praviias conferri sibi indulgi'nti;in) abnegai. contritionem filim populi mei cum ignominia, dicenles
10. In bac viia lanlunidcm pcenileniia! paiet pax, par, et non esl pnx. Cum ignoiiiinia igiuir curat
libeilas ; post mr.rlem vero iiullam corrcciinnis e?se contritioneiii , qui peccaiiii ei non legiiiiiie poeiii-
liceiiiiam (conslal). Uiide et Do i inus dicit : Me leiiii proiiiittil securilatem. Unde el seiiuiiur : Ctiii-
oporiel operari opera ejus qni me misil, donec dies (usi sunt, quia abominalionein fecerunl ; id esl , coii-
est; reniet auteni nox, quando nenio poiest operari Q fusi suiil noii pfleiiiloiido, sed poen:is liieiido.
{Joim. IX, 4). liinc el propbela : Dnle, inqiiit, Do' 17. Aliier e.iini ciiiifiiiiditiir coram jiidice iciis,
niiiio Deo uestro (jloriam, anti-quain teitebrencal {leretn. diim plei titiir, alqiie alilerqui de inalo opere eriibos-
xni, 10); id esl, anlequain niois seteriia praveiral. ceiis corripitiir. llle cniin , q ia repn bensus cst,
In liac vila duin esiis , Deum por pcenilenli:im confunditur; iste, quia se iiia'um fecisse niemnraiiir.
gloiificale. 18. Quaiiivis per poeiiileii:i nn propiliatio pecca-
11. Adbiic iii lioc ssciilo poeiiilcnii iin ojierantibus loruin sil , sine meiu lamon boiiio e.-se iion dobel,
Dei iiiisericord.a siibvenit. In fuiiiro aiiieni jam non quia p(Hnitenli:c satisfactio diîiiu laiiliiin pensatur
-jperaniur, sed rationom nostroriini operiiin poiiimus. judicio, non buniano. Pri.inde, ijuia iniseralio bei
12. Per id deterioraniiir pbrunique iniqiii, per occulla est, sine intorniissione {lore iieccsse esi. Ne-
qiiod per patienliam Dei spatiuin accipiiiiil enien- qiie enini umiuain oportet iceniicniern babere de
dandi ;
qua illi mora vivendi non uluiilur ad peccalis securitatem. .Nam securiias negligfnliani
(I Domino corripimur^ ut non cuin lioc muiido damne- committat [aliiis, admittal], natn qui plangit peceatum,
mur. LoAisA. T\ et ilcruin coininitlitpe.caium, qunsisiquis laiet laleretn
A Kx Cregur., II.Loaisa.
lib. viii Moral. cap. crnduiii, qucin quanlo magis abluerit, tanlo ainiiliiis
7. Esl ap'id Magistr. sent. lib. iv, d. li et Snia- luluin fncit. Loaisa.
r.igd., cap. 4 iii Ueg. sancti Bonedicii. Et in decrelo Ibid. Alii, quasi lavet lat,res...qiianlo magis laverit.
Gr.iliani, disl. 5, lap.O, sic liabotur llle pmniien- : Yide nol. ad cap. IC, ii. 5. Ahev.
liam diyneagit, qui quiu coiiiniisit, sic prmtcrita maln 10 Paulo aliierest iii Ediiione Vulgala Joann. ix.
deplori l, ut [ulura iternm nun coiiiiniltat; num qui LOAISA.
platiqil peccatum, et iteruin adntitlit peccat m, quuii Ibid. Dale, clc. Locus csl Jorein. xiii, quem llic-
si quis liivct lntciein crudnm, quia quantomugis laverit, roiiyiniis de captivitale liabylon ca, aut de cxlreuio
li.nlo nuigis luluin fucit. lliijus canonis leclioncm a jiidiiio int' riireiatur. I.,oaisa.
vii isdociissiinis iii:igiio sliulio el accuraia diligCiilia Ibid. Tencbrescal. Iia Viilgaia. Alii, co«/(;ii(!6)-«scnl.
per-poctaiii in siiniiiin loco b:ibco. Tnnioii <>iiam | Iii iioia Lo.ii^:c indicabaiiir cap. 1-2, pro quo posui
alioiuin Ciidicum lctiiones, iii docliis liclcr iiiiel- 15. Arev.
ligat iiie qiioi|ue 111 oiiieiidaiioiie liiijus libii oniiiein 15. lietitissio dubia. Quia diibium e.'.t, ail Vezzo-
c.ram ct !.|'idiiini adbibiii^se. Siiiil :ipiid iiic diio siu^, aii qiii iiistanlc ni irlis discriiiiine iioeniiel sin-
(lodd. veiendie anlKpiiialis, :iller ox biliiiotlicca saii- cere poeniie.it. Aiif.v.
ci* et auûsi;B Ei clesia; Toleiaii;e, scripius:rra 955; Lociis est .lerciii. vi el lola f.onloiitia videtiir
l'i.
allor ex insigni c lii gio Uvetonsi apiiil S:ilni.iiilic:iiii ex divo llicro ynio di'>uiiiiil:i, iMd. Loaisa.
aiiliqiiior, ulcrqu liUcris l.oiigobardis iii poigîiieiiii Ibid. Curiint'. Alii, Ciiin Viilgaia, cuiabant, Ibi alii,
scrptiis, ipii sic ti:ilie:il : llle pccni:cnliam d gneagit, nun crai pax pro nvn est pax. AriEV.
j:,i sic pra:terila maln deploiai, ut jutura itcrum non
;
017 SEMLNTIAUL.M Llll. II. Of^
liarit negligeiilia ;uilem sa?pe iiieauluin ;iJ vilia .\ lur offerri i;i liusliam, iJ esl, vila; cx!i-enKi iii (i.-c-
iraiisacia reJucit. iiilcntiam.

7. Miilii supenia respecti graiia exiremis
212 '9- Duin per foenitenliam expulsa lueriiit in siiis
:ib luunine vitia, si forie post h;ec, iiitercedeiite se- ad Deiiin levertuntur per piEnilentiam , et qiia-cun-
curituie, qnaelibet culpi subrepseril, coufestiiii de- que mala gesseran!, quotidiaiiis fletibus purgaiil.
leclaliones prisiin» \ilioriim raeutein avidius irre- ali|ue iii bonis factis niala gesla comniiitant ;
qiiibus
puiii, pulsantesque boiiiinein in consuetis operibus jiisle totuin qiiod delii|iicraiit ignoscitur, qiiia ipsi,
graviiis pertraliunt, ila ut sinl novissiina ilUus pejuia quod m;ile gesserunl, poenilenilo cogiioscunl.
prioribus. 8. In vita liomiiiis liiiis qu;ereiidus esl, quoniain
CAPUT XIV. Deus iiuii respicit qiiales antca viximus, sed quales
circa (inem vitaeexistinius.
De desperalione peccantium.
CAPUT XV.
i. Non per locorum spatia , icd per affeciuin bo-
De liis qui a Deo deserunlur.
iiuni, vel inaluni ilur, recediturve a Deo. Neqiie
1. Deo deserente, iinlluiii poeuiterc; Deo res|iicien-
eiiiiii gressu pedum , sed gressu morum elongamus,
le, siia niala unuiiiquemque videie, et plangerp, el
vel propinqnamus ad Deuin.
B nnde ceciderit, cogitare. N mi nonnulli ita despiciiin-
2. Perpeirare flagiiium aliquod mors aniina; est tur a Deo, ut deplorare mala sua noii possinl, eliam
conlemnere iioenitentiam , et permaiiere in culpa, si velliit.
descendere iii inrernum post mortem est. Eigo pec- 2. Consilium immundorum spirituum lioc cst, ui.
caie ad inoriem pcriiiiet, desperare vero in infer- quia ipsis negatum est posl pr;iv:iricaiioiieiii regreJ^
num descendere. Unde el Scripiura ail : Impiiis iluni ad justiiiam, obseraic aditum oeiiitenii;* lioiiiinibus
i
in profundum maloriiin venerit, contemnit {1'roverb. cupiant, ne vel i;isi reveriaiiUir ad Deum; co^qiie
xviii, 3). socios in perdiiioiie babeie conitiidunt, quibusciii-
5. S»pe diabolus eos quos converli aJ paeiillen- que fraudibus insistenles, ui aut descraiitur a Deo,
tiam aspicit, iiniiianitale scelerum perculsos ad dc- autflagelli immanitate desperent.
speratioiieiii dediicit , ut, siibtracta spc \eiii*, tra- 5. Ingeiniscendiimest jiigiter, et, postpnsila secnri-
liat In diflidentiam quos iiun poiuit reiiiiere perse- laie, lugenduin, ne Dei secielo et juîo jiidiciu dese-
veranter in culpa. Sed poeniteiis praivideic debel ratur liorao, ci perdendus iii polesiaie djemoiiuni
caliidas contra se liosiis iiisidias ; sicgue Dci ju^ti- relinqualur. Nam revera, qucin Deus deserit da:ino-
tiam metuat, iit tainen, quaiiivis iii inagiiis sceleii- iies suscipiunt.
bus, de misericordia ejus conlidal. C 214 ^- Dominici coiileraptores praccepli, si.itim
i. Amplius la:tatur Deus de anima desperata, et ut averuinlur a Deo, a iiialignis spiriiibiis occupan-
aliquandu cunversa, qiiain de ea quoe nunquain tur, a quibus eliam, ut lujla faciant, persuadenuir.
exstitil perdila. Sicul de prudigo lilio, ([ui moriuus Hinc esi illuJ prophelicuin : Iniinicos Dei persequmi-
fuerat, et revixit, perierai, ei inventus est, Je lur lenebrcE (.Va/iuiii. i, S), qui intelligiiiitur dxiuoiies.
cujiis regressu inaguum lil gaudium patris {Luc. xv). Lnde et iii psalmo legilur : Immissiones per angclos
5. Nun aliier coram Deo 1 1 angelis copiosius est malos {Pial. lnxvu, 49).
gaudium de eo qui a periculo liberatur qiiam de co ."i. yuidam reproborura in potcstatc d:Einoiium
qui iiuiii{uam novil pecc:ili peiiculuin. Qiijnlo eiiim occulio Doi judicio et justissimo rediguiitur, Isaia
contrislai res perdita , lanto inagis, si luerit inveiita, leslaiite : Ipse misit eis sortem, et manus ejus divi-,it
l^tilicat : sicut in Evangelio paslor ille exsullat (jui eis eain in mensura, usijue in wternum possidebuiU
perditam ovem invLniam liumeris suis gaudens re- eam {Isai. xxxiv, 17).
porlat (Mallh. xviii, 1-2; Lnc. xv, 5). C. Quidam eleclorum diiiiitiuiiUir divina jiislili.i
U. Nullus desperare debei veniaiii, etiamsi ciica incidere iii errorem peccali , sed laineii niiscialiune
(ineni vit;e 213 "! poeniteiiti;im converiaiiir. ejus rediiuti deiiuo coiivertunlur. De lalibuseiiiin per
Unuiiiquemqiie enim Deus de suo line, non de vita D propbeiam Doniiiius loijuilur : Et dimisi euin , et re-
praelerita judicat. Hoc quippe el legis lestiniOMio duxi eum, et reddidi ei consolationem {Isai. lvii, 18).
edocetur, quod honio de suo evireino ju-.iilicatiir, 7. NonnunqiMin ciiim revenens Deus, hoiiiinein
quando Deus pro asiiii priinogenito ovem jiissit queni Jeseruerat rursus affligens visitat, et per la-
offerri, lioc est, iramuiuliliam vitc prioris mulan- nienla lacryinarura ac poeiiiieiili;e arniclioiieni a pec-
dain in iniiocenliam boiii liuis. Unde et cauda jube- calis expurgai , dicenle Job ad Deiiui : Propler su-
cum Vulgaia, lioininis illius. Arkv.

19. /1/i'is. Alii Cap. XV. N. 1. Gregor. , lib. xi Mural., cap. 3.
Cap. N. 1. Alii, sed gressu operuin vel inorum.
XIV. LoAISA.
Forle, elongumur. Arev. 2. Ex Gregor.,
lib. Moral. iv, cap. 2&. Conlra bonos
6. Iii E.xcusi.s er;it, pro innocentiam boni linis, pro consilium matiqni spifitus ineunt. LoaISA.
(iiiqiill)
quo posui i" innocentiam, coiiventieiitibus uinnilios K Greg., lib. -.xv .Mural., c. H. Loasa.
.Mss. el divo Creg., lib. xxvii Moral., lap. 11. Ex Ibid. Qui intelliguntur dcenwnes. Il;i recle ex liJi".
qiio loco desuniilur h;ec SLiilciilia Asiiii ergo, ini;ijil, : Ms-. îde nouiii Griaiii ad Exod. xlii, 5. .Alii iiiepte
primogenita ove mulare, est inimundce vilce primordia corrigeie vuiuerunl quce pro qni. AiiEV.
m innoceutia; siiuplicitate convcrtere. LoMix. 7. Greg., Iib. is .Moral., c. 5i. Loaisa.
Pathol. LXX.\!!1. 20
bJT S. ISIOOIU UISPALK.NS13 LPiSCOPI G20
;;ei(;iiHi, inquil, (/««51 /rffnam eij/jics mc, rcicisiiii/iit; A 'l«l'^'"^'<>'"i fLilioiiis. Opere : niinc laleiiler, iiunc
mirabUilfr me criicias (Joh)i, 10). ricverleiis eiiim palain, nunc consneliidine, luiiic (le^^peraliune. I>lis
Ueus lioiniiiein cnicial, iniando quem peccantein Je- erjo 216 8''''"'''>"s «' corde deliniiuiiur, ei opeie
serner.-il flageliaiido Iteruin visilal. niiililia perpelratur.
8. Malis aciilius conlra nos aniplius cneleslein ira- 3. Tiilius niodis |ieccatura geriiur, lioc esi, igno-
cundiam ne(iuai|uain provorare delienius; i|uin po- raiitia, inliriiiitate, iiKlustria ;

periciilo aulein poena-
4ius, si paMiilendi) disna Deo acta g. sscrimiis, seve- ruin diverso. Ignorantix namiiue niodo peccavit Eva
rilalein ejus in cleraentiam coinniutaliiinus. Nam ille in paradiso {Cen. iii), sicut AposloliiS ait : Yir noti
<|ui iios inalos toleral, iion diibium est quud conver- esl snhiclus, mulicr iiutem seducla in prwvaricalione
sis clementer ignoscat. NjIii qnod servaliir nobis fuil [1 Tim. u, 1 1). Krgo Eva peccavil igniirantia ,
lempiis poenitentitc, ut non siinul niorte nbruamur Adani vero induslria, quia non seductiis, sed scieiis
praecipiii, sed detur loctis satislactioni.?, lioc lotuiii prinleiisqne peccavit. Qui vero seducitur, qiiid con-
ile Dei procedil clementia, ut iios noii daninel cru- seiitial evidpnter ignorat. Da infirinitate aulein Pe-
deliter, sed exspectet ad poenilenliani patienter. tnis deliiinil, qnando ad nietuni inlerroganlis aiicilhe
CAPLT XVI. Cliristiini negavii ; unde et pust peccaiuai amarissime

De his qui ad delicUm pusl tacrymas reverUiiitur. B llcvil (Matlli. x.vvi).
1. Irrisor esi, non poeniiens, qiii adliuc agit quod i. Cravius est infirniiiaie quam ignoraiitia qnem-
poenitet ; 215 "fi'"- videlnr Deuni puscere subilitus, (|uim delin.'|iieie; gravinsque iiidnslria quam Inlir-
sed subsannare superbus. niitale peccare. Induslria nainqiie peccat qui studio
2. Canis reversus ad VDinitum est poenitens ad pec- ac delibera.iune menils iiialum agit ; inliriiiilaie au-
catuni. Multi cnim lacrymas iiidesinenter fi.ndunt, lem qiii casu vel prx'cipitatione delinquit. Neqnius
et peccare iion dcsinunt. Quosdani accipere lacryinas aiitem ct de induslria |ieccant qiii non sohini iion bciie
ail paMiilcntiam, ct ellectum pcenitentiie nciii bnbere vivnni, sed adliuc et beiie viventes, si possunt, a
(conslat), quia inconstantia inenlis, nuiic lecur.la- vcril.ile divcriiiiit.
lioiie peccali lacrymas ruiidunt, iiiinc vero, revivi- Jj. Sunt enim qui ignoranter pei^cant, et sniit qni
scenie usu, ea quje lleverant iierando coininiiiuiit. sclenier. Sunteiiain et qui pro igiioranii;e excnsa-
5. Q il et pnelcrlta vult plangere, et actionibus sae- lioiie .'cire iiolunt, ul ininus culpabiles liabeaninr (iiii
culanbus Incubare, isie inuiidatioiiein noii liabet, taincn seipsos noii niuniunt, sed magls decipiHiil.
(]uoniam adi.ue agit ([uae poeniiendo dellere possil. 6. INesclie siinplicller ad ignorantlam perlinel;
4. Isalas peccatoiibus dicit : Lacamini, mundi es- noluisse vcro scire, ad coiitiimacem superbiain. Vo-
tole (Isai. i, l(i). Lavatur ilaque et mundus esl, qul Q Inntatciii qui|)pe proprli diiiiiliii vclle iiescire, qiiid
et pra;terita plangil, et Ikiidu ileinin non adniittil. aliud cst qnain velle dominuin superb.endo conteiii-
Lavatur itaque , et nuii est mundus qni plangit qu.e neie? Neino igiiur se de ignorantia excusel, qnia
.ges&il, nec deseril, el posl lacrymas ea quae Ueverat Deus iiun ôlum eos judicat q.ii a cognitloiie sua se
repetil. Sic deniiiuc et alibi aniinain poeniienteni at- averlunt, sed etiam illos qui nescieruiit, lestante eo-
qiie lleruin delinquentem scrino di\liius increpat, deni Domino per \>ro\)htiUm : Disperdam, liiqiiii ,
jlieciis : Quam cilis [acta es nimis, ilcrans vias luas Iwmiues a facie lerrw, et eos qui avertuntur post ler-
{Jerem. ii, .()) ! Qiiisijuis ergo cnlpas piaeieritas plo- (jim Domini, cl qiii non quirsierunt Dominum, nec in-
rat, liuiic necesse cst mudum tcneat, nl sic admi.ssa veUiijdvcrunt eum {Sopli. i, 5, C). Et palinus : E/fun-
defleal, ne iterum (lenda committal. Vie nulii inisero de, iiii|uit, iram luam in cjenles quce te nnn noverunl
i>idoro, qui et pceiiitere retro acta neglig.i, et adliuc {Vsal. l.wii;, "l''].
l.aj.iiieiida cominiiio. „
CAPUT XVIL ^^' C\PUT Wlli
De peccalo.
^' levioribus pecctttis.
1. Duobus modis peccatum commiltitur, id est, 1. Multi viiam sine crinilne babere possuni, siiie
aut vl cupiditatis, aut inetu limuris, dum vel quisque D peccato iion possunt. Nam qnamvis in liuc saeculo
niagna justilla; qiiisqiie clarilaie respleiidet, nunqiiani

vull adipisci quod tupil, vel liinet ne incurral quod
l.meii ad purum peccatorum sordibus carel, Juanne
,„e(uil.
Quatuor modls commlttilur peccaium In cor.le, apostiilo attestant.', iiui ait: Si dixerimus quia pecca-
2.
tum non liubemiis seducimus, et veritas in
quatuor pcrpctratur tl opere. Cinde suggeslione : , ipsi iios
daMiionum, delectatione carnis, consensione nienlis, uobis non esl (l Joan. i).
CiP. XVI. N. 1. Ex Angusl., linmil. il, liabetur, 51. Eslque lucus apiid Isai. i. Loai«a.
:ipnd Grali.innin de iia^nil. disl. 5, cap. 11, et apud Cap. xvii. N. 1. Apnd Magiair. sentent., Iib. ii,
!\iag., in iv, disi. 11; lainen in ntroqne Cod. peraii- disliiici. 42. Loaisa.
liqiio G.illilco esl e/feciiim pa^niieniia; nun liabere , et 2. Gieg., lib. iv Mural., c. 2.5. Loaisa.
[lenda ilenim non adiW.tere. Loaisa. 5. Ex Grcgor., lili. xxv Moral., c. H, est apu.l
5. Deflere iwssit. Alil addunt, qiii plaiigil pecealtnn, Magl<ir. sciil., ii, dist. 2-2. Loaisa.
elc, ulcap. 15, n. 7, sed in liue, qiianlo magis lave- (i. (jiciôr., ibid. LoaIsA.
ril, taiilo amplius lutiim faeii. Akf.v. Ibid. Sc averlunt. Al , reverliinlur. AnEv.
i. Cregor., lib. Pa>iur. cura; pari. iii, aJuionit. Cap. xviii. N. l. E.\ Gng., Iib. Moral. xxi, cap. •> :
621 SliMliNTlAULM Lli!. U. i;22
'2. (Jua dam siMil ficla [lecealis jiiiiilia; seil slbono A -i. l'oeiia peccaii pcccaluin aJniiUilnr, (luamlo piti
aniniu fimt, noii siiiit peccila, ul pula, polesias, si nieritii ciijuqiie peccali, Deo deseientc, iii aliiul
non se niciscemli ciipitliiaie, sed mogis corrigeiidi peccatuni delerius ilur, d.^ qiio anipLus qiii adinise-
sludio ulciscatnr in lenm. rii SDidideiur. Eigo prascedens peicatum causa est
3. Item suiil peccata levia quaeabiiicipientil)iisi|iioli -

sei|uenlis peccati : seqiiens vern peccatuin poena est
diaoa salisfactiune piirgaiitur, qiia; tainen a p rlecLs pr.ecedeiitis delicti. Pra;cedentia ilaqiie peec.ila se-
viris, velutniagna criinina eviiaiitur. Quid aiiiein liij- qucnt.uni sunt criniinuin causa, ut illa quue seqiiun-
inines peccalores de niagnis sceleribus agere d.:benl, liir siiii prcecedeniiiim pcena.
quando eliain perfccli levia quaque dclicla, qup.si

219 •''• 1'raecedentiiiiii pcccaiiirui!! pivna ipsa vn-
gravi.^vsinia, liiijciit? cau.r iiiiluralio veiiieiis de divina jiislilia. lliiic esl
4. Noii S'iluin gravia, si'il et levia suiit cavenda qiii.d ait pmplieta : hiJiirasli cor noslruiii, ne liinere'
peccala. 218 Mnlla enini levia unuin graiide efli- mus lc {hai. l.\iii, 17); neque eniiii duiii i|uiciinqiie
ciunt, sicui solent de parvis et iiiinuiis guttis ini- justi siiiil, a Deo iinpellunlur, ul niali fiani; sed dniii
niensa fluniina crescere. Nunierosilas eiiiin in ununi iiiaU jain sunl, iiiduianlur, ul deierinres exi>tuiil,
coacta exunjaiilem eHicit copiinn. sicnt et .Apostol.is dicit : Qv.oii.am churilaiem veritctis
o. Peccaia, (|u;c iiicipienliiins levia snnt, pe. feclis [>, Dci uon rccepsrunl, ut salii fierent, immisil iliis Dei:s
\iris gravia depiilantur. spiriltim erroris {II 1'liess ii, 10). Facil ergo Deiis
U. Tanlo enini majus cognuscilnr essc peccatoin, (|uosdani peccare, sed iii quibiis talia j.nii peceaki
quaiito major qui peccat b.ibetiir. Crescit eniin delicli pncce seriiil, iil jiilo juJicio ejus iiiereaiitiir iii de-
cuninlus ju^ta ordiiieiii iiieriloiuiii, et siepe quod teriiis irc. Talia qiii|j;ie peccata piiecedenlibns aliis
ininoribiis igiiD^cilur, iiiajoribus iinputatur. peccalis prolabuiiliir in poeiiaiii quaiu peccata nie-
C.\PUT XIX. leiii :r.
De yravioribus peccutis. 6. (juxdam de ira Dei veniunt pcccala ,

qu.c pin
1. Experiiiieiilo niinoruni peccatoruni ninjora coin- ii;erito alioriini conipunsanlur peccaioruiii. Uiide et
railti pecc4ta, ul diirins leriaiitiir pro inagnis sceleri- priqiliela : Eccc, inqnit, In iratus es, et uos peccavi-
Lus, qui de p.irvis coriigi nuliierunt. Judicio auteni mus, m ipsis fuimus simpcr {hai. LXiv, 5) ; tuiiqu.ini
divino in realum iiequiiirein labuiiLur qni distringere si Jiceret : Quij êmper iii peccatis fuinius, iralns
uiinora sua facta conteinnuiit. es, ut delerius peccareiiiiis.
2. Multi a crimine in criineii corruiinl, qui Dei 7. Quid eiiiin sil irain Dei niereri, (|uid vero prn-
cognitioneni liabenles, tiiiioieni ejus nej^lignnt el
;
vocare, prudens lccior >cire dcbel. Giaviorest nain-
quem noveruni perscieniiam, per actioiiem nun ve- c que ira qu* pru\oc.itur qiiain ca qu;e inerclur.
lierantur. IJeoque caecaniur divino juJicio punienda Nam nieremur, quanJo igiiur;indo peccamiis pro-
;
commilterc, el in poenain coiiiinissi facinoris facinus vucamus, quaiido sciinus bonum lacere, nec voln-
delerius adderc. mus.
5. Saepe peicatum alicrius peccaii causa est, quud 8. iNuiic iiam llei, dum viviniu-, vitare possumns.
cnmmitiilur, cuni aliiid ex ipso quasi sua soboles Tinieanius ergo ne, veniente illo terioie juJicii, seii-
oriiur, sicut lieri solei, iia^ci tibidiiiein ex niinia tiri possil, viuiri iioii possit.
veniris ingluvie.
Peccaluni vocat quod iion esl capitale scelus ;

liic per voluniaiein, per ubreiiiionem per soniniuin ad- ,
crinieii vero, quod

peccatiiiii ad niorlein dicitiir. Sic i|ii;e licet ab iilo peccato, (|uii(l
inilluiilur, iiicurreie ;
Cassian. explicat cullal. II, cap. 10 Umnis (inquil), ad inorlem diciuir esse, alieiia .•.int, culpa t:iiiien ac
qui uatus est ex Deo, pcccalum non facil, quia semen re|iielieiisioiie iion caieui. Eu.visa.
ipsius in eo cst; et non polesl pcccare, quoniani ex Deo '1. hi reum ; alii CuJd., iii euin ,
gui deliuiiuil.
nutus esl. El iteruin Scimus quia oinnis qui nalus
: Ai;ev.
est e.c Veo, non peccat, sed generalio Dei conscrval i
,
-1. Posiii ex pirvis el ininulis (iiiiiis : ui esl iii Guili.
eum, el mulignus non langit eum. Qiiod iitlelligeiuluiii Ovet. Siniiiiludu esl apn.l Creg . I. iii P.ist. ciir.-K
esl iion de oinni gencre peccaii, .ed Je capil:ilibns aJiiiunit. ")i Atlos quippe gurgiles Ihiiuinuni parciv,
:
lanluni criiuiiiibiis Jici, a (|uibus quisquis se abslia- sed iniiuinera' replent gulUv plmiaruti. In Tulel., ex
bere alqne eniundare nolueiil, pro illo iii alio locu parcii el miniinis. Inleliigilur ai»p-.jS.tive levia Jiopo- :
pra;Jiclus Apo^toliis iie orari (|iiiJeiii debere prunun- liiiiil :iJ iiiurliilia. Lu.vis.v.
tral Qui scit, inqniens , fratreni suum peccare pecca-

: Arev.
Ibid. Alii, solcnt ex parvis imis ijuiCs.
tum non ad morlem, iielat, el dabil ei lilam peccanli (i. Oinne aniiiii vilium laiito coiit,pectius in
.Iiiveiral.
non ad mortem. Eel peccalum ad morlein, non pro illo se ciiinen liabet, quaulo miijoy qui pcccat liabelur.
dico, H/ rogel quis. C;eteruiii de ill.s qna; prdiinnliaii- LoV!.'>A.
lur n(>n esse aij niorlein, a quibus etiani hi qui lide- Cvf. XIX. N. l.Gregor., lib. xxv Moral., cap. 9. El
liler Cliri^lo deserviniit, quaiiialibet seinetipsos cir- esl apud .Magistr. ênt., in 2, dislinct. o(j. LuAi-iA.
cumspectione custoJiaiit, iiniiiunes esse noii possiinl, Ib:d. Experimento minorum. .\l., experimento vei
ila Jiciiur Si di.veriinus quoniam peccatum non lia-
: contemplu minoruni. Arev.
bemut, ipsi nos seducimus, cl verilas in nobis non esl. o. Locus est apudP:iui., II Tliess. ii. Eo quud clta
Et ilerum Si dixerimus quia non peccaiimus, nien-

: rilalcni veritatis non receperutil ul salci fierenl, idco ,
dacein facimus eum, et verbum ejus nun cst in nobis. miltit iliis Dcus operaiionem crrori.i, ul credant men-
Inipossiliile namque est quenilibet sanctoium iioii in dacio. LoAiSA.
islis niinulis, qu.c per serinoiiein, per co'îiaiioiieiii, 7. Greg., 1. xxvi Moral., c. -28. Loaisa.
per ignorantiam, per obllvioiieni, per necebsUutem,
s. isiDOia insrALENSis episcopi c-j
CAPUT XX. A lur. Siccnie aJ comprir.Tiioiieni m:ili fii deioriiis, flin
[>e uiitn'i(i'sl'is occiillisque peccal.s. (le viliis gratnlaiitcs. exlollunlur in pijiis. 221 ""
1. Miijori,'; psl ciilp.r iiia;iife<lo iinain occiillc pcc- laliliiis ail Salnnion : Qui lcianlnr , cum male fe-
c.ire. Diiplirilcr ciiiin reus esi niii aperle ilelini|iiil, cerinl, el exsuliniit in rcbus prssimis iPioverb, xi, U).
i|iii:i ci agii it ilocei. De lallbiis Isaias dicit : lu iiec- CAPUT XXII.
eiila siin, qvnsi Sodoma, prwdicaveniiil, nec nhscoiide- De peccaiiiH neeessilnle.
runl {Isai. iii, 9). 1. Inlercliini niali i|n:ul snnins, nccess'lalc piiiiiis,
2. Miilii cnim piiblice ileliiiquenles, .'ine nlln i

u- iioii voliiniate 1'xisliniiis. Veiieinla csl auleiii ncccs-
iloie siia flagilia pra:ilicanl, iiec ulla uuintur sccleris sitas inali in voliiniateni lioni. Pleriiiue non voliin-
verecuinlia. tatc, sed sola necessitate peccant, pertiiiiesceiUcs
o. Qinedam enim jam jiislitiiB portio csl inii|iiila- teniporaleni inopiaiii. Ei diini prnRsenlis s;rcnli iie-
tcni snaiii 220 liomineni absi oiulere, el iii seniet- tessilalem reriigiunl, :i fiilnris bcinis priv.mlnr.
ipso ile peccaiis propriis erubcscere. 5. Itein noniinlli peccaiiiiii volnnlatc, min ncces-
4. Peccaliini perjieirare crinien esl, peccaliiin pra;- sitate commillunt, nullaque coacti inopia existnnt
rlicaie clamor csi, de quo etiain dicit Aposlolns : Et iniqui ; sed tantum gratis cnpiiint esse niali. Neipie
clainor niiferalur a robis cum omni malilia (Eplics. B eniiii ipsam rein aniant. qiiani appelunl, seil ipsa
IV, 51), id cst, cnm ipsis peccalis. laiituni peccali iiialilia delectanlur.
5. Ex eu ipso qun qiiisque peccalum quod agit CAPUi XXIII.

sbscoiidit, jiidicii jam esi indicium ,
qiiia iion crii- De peccandi consueludine.
besciiiir, nisi de conscieiiii;e reatu. Ergo ex hiic ipso i. Melins esl pcccatum cavere qiiam cnieiidare.
qiio qnisi|ue de lacio suo erubescit, ipse sibi jain Farilins enim resislimus bosli a quo iioininiii \i(ti
jiidex lil. sniins, quam ci a quo jam snperali ac ilevicti co-
CAPUT XXI. gnosciinur.
De peccali ainore. 2. Omne peccalnm, anteiiiiam admittatnr, ampliiis

I.AIiiidest non peccare amore dileciionis Dei, pertinic^cilnr. Qiiantunivis auteiii grave sit, dnm in
aliiid llninru snpplicii. Qui enim ainnre cli.irilatls usu veneril, leve exisiiinatur et sine nllo metu coni-
Dei niin peccai, liorrescit onine mahim, ainpleclendo miitilur.
jiisiiii.e liomiin ; iiec eiini deleclal pci-catum, etiam 5. Istis lomitibus, quasi quibusdam gradibus, coa-
si scelcris inipnnilas priiniillalnr. Qni vero pCBiia Icscii omiie pcccaliim. Cogitalio namque prava de-
siila siipplicii in se vilia repriinll, quamvis iion ex- leclalionem paiil, deleclatio coiisensionem, con.-eiisii)
pleat opiis peccati, vivit laioeii iii eo voluntas pec- G actionem, aciio consuetiidinem, consueludo iiecessi-
caiidl ; doletquc sibi iilicitum, quod lex proliibere talein. Sicque his vinculis boiiio implicalus, qnadain
dii,'iiiisLitur. Ille ergo mercedem boni operis perci- caleiia vitiornm tenctiir astrictus, ita ut ab ea evelli
pil (pii aniaiido juslitiain facit ; iion is (|ui eain sulo ncquai|uaiii valeat, iiisi divina gratia uiaDnni jacentis
inetii pa;iiarum Invilus ciislndit. a|iprclieiiilat.
2 Qiiiilain et diligiiiit peccaiiiin , el faciunl ;

qui- 222 -^- Peccatiim adinitiere cadere est in pn-
d:ini dirigiinl lantuin, et noii faciunl ,
plerique vero lcum; consuetudinem vero peecandi facere, os putci
lcciiint lantnni, el non diligiiiit. CSoniiiilli peccalinn esi angusiare, ne is qui cecidii valeat exire. Sed
non f.iciiiiii , el lanicn jusliliain oiliunt. Gravius inlerdum ctiaiii tales Deus liberat, duiii eoruni de-
aiilcin pcccat qiii i oii solum peccalnm diligil, sed et spcraiionem ad conversionem liberiaiis coinmutat.
facil, i| aiii ipii niiii lacil, el diligit; gravlusqiie iii- Ipso enim miscrante, peccala dimitiuntur cpio pro-
t iduiii, qiii diligit et 11(111 facit qnain qiii lacit, el tcgente fit ne in deterius peccando catur.
odit. (>ravls9iiiinni esl noii boliiiii facere, sed el Jili- .';. Neqnissiinum est peccare ,
pcjus est peccandi
gcre peccatum. consuetudinem facere. Ab illo lacile, ab hoc cuni la-
5. âin siint quidam qni ciinrcstini peraclo flagiiio bore resurgilur , dum mal3e coQsuetudini repugna-
ciiiifiiiidiintiir, et Mnitipii iinn soluin non dolenl ges- ^ iur.
sisst :naliiin, scd eliani de ipso nialo opeie gloriaii- (>. Male agendi consueiudinem recessum esse
Cap. XX. N. 1. Ex r.reg., lib. iv Moral., c. 2.j, et 2.'i. LOAISA.

alib. iii ciira Pa;-!. Lo.visa. 3. Alludit ad illud socrns Simonis febricilantis,
4. De clainore viili; Crcgnriuin, iii evpnsitinnc se- Marc. Aicedens, inqnit, elevavil eatn opprJiensa
1.
cnndi p«alin. pceiiil., iii illiid, (JHo/iiom/Hcui, et psalin. niauu ejus, et coiitinuo diniisil cam febris. Loaisa.
VII, ei Paslor. ciirai, adiminit. 10, ibi : C7«-'
III iili. 4. Liii'.. xiv Cujus iieslrum asinus aut bos in pu-
;
niorem liberlalem pcciundi vocal. Loaisa. leuin cadet, el non continuo extrahel illuin die Sabbali ?
Cap. XXI. N. 2. Es' nun solnin. Alii, niinus bene, Viile August., de Qn.csl. evangel., lib. ii, q. 2y.
jiOM est solum. Arev. LOAISA.
5. Cieg., li!). VI Mciral , c. 11. Loaisa. .")
Ncquissimum. Al.. mahon. Arf.v.
Cap. x\:i N. 1. Loqiiiiur Isiilorus de iiecessiialc, 6. Lcicns cst Isai. xsxi : Convertimiiii, sicul in prn-
qiiiH iioii rejicit vciliinlariniii, ciim duplex sit peica- fuiidum reccsseraiis , lilii Israel. Uln S.vmniacliu,-. :
tiiin absoliitum, ctex cundiliune. Magist., Ilb. ii di^l.

: Aijite pie.iiiieiiliam, qui profundo consilio alquc pcc-
5Ii. LOAISA. calo a Donuiio receisisiis. Ex llieioiiynio. Loai^ja.
Cai'. xmii. N. i. Ex Cre^cr., lib. iv .\Ioiul., cap.
,
r.r; SKNTK.ntia !U:M Llii. !l. (TiC.
|)io|)ln-ia a seiii (Isii. xxxi, 6), in profnnflimi, ciijus A enim non oporiel remiiiisci peccati .illeciuii) sic ,
iisii, f|u:isi q«;iJnm lege, lioiiio leneUir aslriclus, semper necesse cst iuiumqueraque suuin in flend.i
iil eliain qiiamlo nnn viill, peccaliini comniiUat. comnnemorare peccatum.
A lapsu vero cilo resiirgere, non est in profandum 2. Apiid justiiin recordaiio peccati facil Ixdiuin
irc. animi. Qui auiem luvuria; et ciipiditati sulidiii siini,
7. Aposlolus legem peccaii ilicit in niemhiis no- cnniumari superbia etiam de ipso peccali opere glo-
siris {Rom. vii, 23), qux lcx consueiuilo est, quani riaiitur.
peccnndo conripiinus, et noii ab ea, cuni voluiiUis, 0. Servo Dei tanta recordatio esse delet peccali
discedimus, qnia jam iiecessilatis vinculo per con- ul ea qux gessil semper iacrymis confileatur. Unde
siieiinliiiem retineinur. et psalmiis dicit : Conversus sum in irrumna, dum
8. Multum veri amor agit in li.iniine , sed rcsiiliat ccnfx',iliir spina. Peccr.tum meum rognitum libi feci.
caro mali« consiietudinis [ep\ P.ene auteni audacler Di.ri : Pronunliabo adversum me injuslitias meas Do-
pro -byiia conscieniia exsiiliai, qiii valenler in se mino {Psal. xxxi, .i). Siipra eniiii dixerat : Qiioniam
lepriiiiit qiiod iiisolenter impiignal. tacui , hoc est , non sum confessiis , inveleraverunl
9. Fref|iiciiter peccare cavcnduin est; nam lioc omnia cssa mea , dum clamarem tota die. Quid ergo
ipsum, qimd de nialo iiosiro pleiumque Deus iiobis B lacuisse se poenitei , nisi confes>ionem peccainruin ?
saluiem operaiur, quanlo mirabile esl, lanio perra- Quid clamasse se do'ei, nisi defonsionem malorum ?
ruin esi. Propterea meluenduiii est confidere iia sal- Qui ergo peccatorum suorum defeiisor exstitii , ne-
varl, ne forie dum exspeciamus a vitiis sanari, et cesse est ul poenitendo accuset quod superbicns prave
vitia miiliipliceiniis , et saliiiem nun adipiscamur. admisii.
Krgo sludeamus aut non cadere, aut cito coiiversi a 224 c.vpuT ^w.
lapsii c^nsurgere. De cogitatione.
10. Omnino pcccare cavendiini esl, qiiod si liu- 1. Dipariiia est causa peccamli , id est , nperis et
inana fiagiliiaie peccaium subrepserit, confestim erit cogilaliunis ,
quoriim uiiura iiiiqiiilas dicitur, quod
ccriigeniliim ,
qiind neqiiiler senlilur commissum. operc geriiiir; aliud injustiiia ,
quod cngitalione
r.iio eiiim corrigitur ciilpa qua; fito cogiioscitur; admitiiliir.
lardius aiiiem sanaiur vuliius quod jam putrescen- 2. Prius auiem aclio resecanda est , postea cogi-
libus meinbris longo post lempnre curntionibus adlii- tatin; prius prava opera ,
pnsimodum desideria. Vi-
beiiir. cissim auiein et a cogiiaiioneopera proeediini, et ab
223 H- Iteraiio peccaii gravior esi , sicut si opere cogitatio nasciiur, qnamvis etsi ab opere nialo
iiiorbiis siiper morbum veniai , siciM si imber super C qiiisqiie vacet ,
pro solius tam^^n prava) cogiiaiionis
iiniirem occurrat. malitia iiDii erii innocens. Unde ei Dominus per
12. Mora percandi inimaniiatem facilsceleris, unJe Isaiani : Anferte, inquit, malum cogilationum vestra-
et Propliela : Yce, iiiqnil, qui iraliitis niir/Kifnr-m in rum ab oculis meis (Isai. i, lli).
funiculis vanilalis , el quasi v ncidum piaustri yecca- 3. iNoii enini solum f.ictis , sed et cngiiationibus.
lum (Isai. v, 18)! Traliil enim iniqiiiiatem ut funi- delinquimus, si eis illieiie occurreniibus delecicmur.
ciiiuin ,
qui tiirdat converli ad Dcum. Trabere enim 4. Sicut vipcra a filiis in utero positis lacerata
inii|iiil:ilem est moram Unde et
facere iniquiiali. perimitur, iia nos cogilationes nostrx inira nos enu-
psaliiiiis : Prolongnvernnl iniquilates suns; Dominus iriix occiilunt, ei concepia; inierius vipereo veneno
jnstus concidel cervices peccaiorum {Psal. cxxviii ,
consumunt , aniinaraque iiostram crudeli viilnere
2,4). perimiiiii.
CAPUT XSIV. ."). Nnn esi arbilrii nostri cogitaiionis pravK sug-
De peccali recordalicne. gestionibus priEveniri ;
jacere auiem in aiiiino cogi-
i. Doiuini est liomini seniper ante ocnlos propria talinnem noslrae atlinet voliiiil:ili. Illnd ergi) ad
ailliibere delicta, secundum psalmi senieniiani : i/ culpain nnii redigitnr , istuJ culpne pr"pri:« 225
}ieccalum meum ante me esl semper {Psal. l, 5). Sicut D imputatur. Nam cogifatioiies illiciias occurrere, da;-
7. In membris nostris. .41., in membris suis. Arev. ut violenler exeal

, et cum malris siice exslindione pro-
12. Es Gregor., lib. .Moral. xxxiii , c. 9. Isai. v. ducalur. Qiiod vero f 1511111 sil viperariiin fflus vis-
LOAISA. cera pareniis perforare docei Aristoleles , lib. v de
Ihid. k\.. trahit enim iniquilaiem in funiculo. Arev. Ilisl. aniinal.. c.ip. 39 : Vipera , inqiiil , paril caluloi.
Cap. xxiv. N. 1. Alii, projiria liiibeie, foilasse ine- obvolutns membranis, quce le. tiii dic rumpuntiir. el sin-
lius. Arev. riu'is diebus singulos purit, plnsquaiy. viqinli. El ereiiit
5. E\ Grcg., ibid., et .\ug. Lomsa. intfrdum quod qui in uiero sunl , ahrosis •neinbruiiis ,
C.4P. XXV. Sic Gregor., lib. .Mnral. x, cap. 11
.N. I. : prorumpdnl ll.cc Arisloieles , qiinil et aiinît:ivil Al-
.
Onvw peccatuin aul lola crgitalione commiililur, aul lierlus .\I;ii!ii., lib. xxv, eo in loco. I'liii., Iib. x liatiir..
cogiialione siniul el open' perpetraiur. Iniquiias ergo Ilisliir. , lap. <ii , eadem. Sed aiidit Ilaque canercs :
iii mnuu est. cnlpa iu opere. Loaisa. tardi'.!it',s impatientes prceruwpunl tatera , occisa pa-
Ocidel euin iinqua vipercc iibi Gregor.,
Jiib \x. , renii'. LiiAisA.
lili. XV Moral., c. 9. Vipera' uutem cum conceperint , Ibid. Al., el concepto interius. Arf.v.
/i'!i carum in rentre saviunt. Qui, ruplis latcnbus nia- .">. \ i'ins , cogitaliones praviv suggestionis
Ldiiio
irtim, e.vearum ventribus procedunt; undeet vipera, eo prwvenire. Qiiod clarius esl. Mnx pro occurrerc alii
quod vi pnriii! nominatur. Vi/u'ia itaque sic Hasciliir,
,
suggcrere, quod ctiam inagts placcrct. Aiitv.
'21 S. ISIDORI !!ISP U.filSSIS KPISCOIM
C g
tnonum esf ;
cnpiiaiiitnibus olilectari rerversij, no- a malimi esse qiind gflssit. Diiplex fii er^n in eo ju.li-
stniin efl. ciiiiTi, qiiia el hie su.t? conscientie roatu piinitiir, et
C. Pierumqiie (ieri snlet iit inimiiiida! corpor.niiiim iilic perpetuali [loeiia daninatiir.
rerum species ,
quns didiciniiis , nostris menlil)us 4. iloc eiiim signifieat : Abyssus abiissvm invrcnt
i>!'PM\annir, et nnleiites cas cogilcmus ;
qnanliimqiie invoce calnracUirum {Pinl. xi.i , 8). Aliyssuni eiiini
ah eis acieiii menlis avertere niliinnr, lantn ilLc se abyssnm iiivocare est de judicio suse conscientiae ire
magis animo ingernnt, obscenisqne in nobis moiii>ns ad judiciiim damnalionis pcrpelua;. In voce calara-
nbrPiHinl. Sed fil hoc pro coiidilione i!iorl:i!i , fpiani ct::riim, id esi, in |ira;dicali(ine sanctornm.
meniit priinus liouio in pcenîin siii peccali.
c.\Pi3r XXVII.
". Duin uniisqiiisqiie divina illuniiiialion > p'ncveni- De mteniione mentis.
liir, siatini nioiestiis lurpiuni cogii:i!ioiiiim pulsiiliir.
i. Oculiis boininis intentio operis ejiiscst. Si cgo
Sed Dei servus judicio limnris Dei earuni dcleci:i- inlenlio ejus bona est, ei opus intentionis ipsins bn-
inenla a semfetipso rejicit , bonisqiie cnntra olijeclis iiiiin est. Alioqiiin nialae inteiilinnis etiam si boniiiit
cngii:itionibus tiirpes a se repellit. appareat
in l:iclis opiis , boniim tamen jani nnn est ,
8. Magna objervantia circa conlis esl ciistodiani quoniam ex sua iutenlione aut probatur lioiiuin, aiit
adhibenda, quia aul bonae, aul maUe rei ibi consistit B reprobaiur indignum. Boiia esi ergo inten;io qiia;
,
origo , naiii , sicnl scriptum est : Ex corde exennt co propter Deuni est ; mala vero, qua; pro terreno lucro
ijiialiones mnlce (itnlth. xv, 19). Ideoque si prius aiii vana gloria est.
lapsuin operis non
pr.ava! cngitatioiii resistiinus , in
227 - Q'i' "Piis bonum bona intentione non (a-
iiiciirriins. ciunt, per boc magis cxcaiUur opere per quod itlu-
t). Non osl limenduin si bona nialaqiie in cogiia- ininari potuerant.
lionem veiiiant; sed inagis gloriandum, si mens mala 0. Uiiusqnisque bonum opus, quod agit, iiitentione
a bonis intelleciii rationis discernat. bona ag:U quoniam pro mala
iiiientione plerumque
;
10. Ilcm niliil jiivai quod inler boniiin el malum opus bonuin, quod agimus, perdimus, et ininus a ciilpa
scnsu prudenliori disceriiimns , nisi opere aut nial:i vacamus.
cognita caveamus, nut liona intellecta f iciainus. }. Saepe quae apnd hominupi judioium bona appa-
CAPUT XXVI. reiil, apud examen diligeiuissinii el aculissimi judi-
De conscientia. cis reproba deieguntur. Ideoque omnis sanclus vere-

1. ihimaiia cnnditio , dnm iliversis vitiosilatibus inr ne fiirie bonum qiiod agit, pro aliqua animi in-
mcnicm conliirbat , etiam ante poenas gcbennx per leiiiione in oculis Dci reprobuin slt.
incfigniium nniina! appeiiiuni jam poeiias cnnscientia: '-'

CAPUT XXVIII.
p:iti;ur. Dc sensibus carnis.
"1. Omnia fiigere poteril Iinino prstcr cor suum. 1. Per sensus earnis morbus irrepit mentis. Undc
Niin enini potcst a se quisqiie rcddere. Ubicunque et per prophetam Dominus dicit: Oinnes cognntiones
eiiiiu abierit , reaius sui conscientia illiiin iion dere- terrce ab Aquiione venienl, et ponet ttnusquisque soliunt
linquit. SHuni in inlroilu portarnm Jerusnleni (Jereni. i, 15).
5. Quainvis biimana jndicia subterfugiat oinnis Itegiia Aqiiiloiiis viiia snnt, qna; sedes suas in pnrtis
poniiiit, quando per sensus carnis lahem animoe inge-
qui niale agil , 226 judiciuni t:iinen conscientia;
siie effugi rc noii polesl. [Sani elsi aliis cehu qiiod riint; ideoque in ipsis pnriis, id est, iii ipsis sensi-
egit , sibi tamen celare iion poicst ,

qui pleiie iiovit bus regnanl.
7. Sanclns Nicolaiis m.irlvr iii SeiilPiiliis : Coyila- linn corpus tuuin lucidum eril, quia si recte intendinius,
tione^ priivns coqilaiionibus bo:iis ilepelle. Loaisa.

iiliis per siiiiplicitalcm cogitntionis bonunt opus e/ficitur,
Ibid. Delectiimcnla. Al., lentameiitn. Arev. ciiain si minus bonuin esse vidcatur. Et si oculus tuus
Cap. xxvi. N. 2. Ex Gregiir. . lib. xxvii Mnral , J) neqiiam fucril, lolum corpus tunm tenebrosum
erit, quia
cap. Ifi. LnAi-Â. cum perihrsa inlcntione quid vel rectuiK agitur, etsi
3. Gicg r., iliid. LoAisA. splendere cniain Iwmimbus cernilur, npud examen ta-
Ibid. In Ediliniie Gri:ilii et Vezzosii scribitur crt'/««, men inlcrni judicii obscurntur. Il:i cliaiii interpretalur
cailarc, qnnil iioii est rcreiidiiin. Aiirv. Clirys., Iioinil. 2 in Malth., e't Auiîisl., de serm. Do-
iniiii, et coiilra incndaciiiiii, c:ip. 7. Theolngi discri-
i. Ps.il. xii, el ibi Augiisl. I.oai a.
Cap. xvvii. N. 1. Alludit ad illn.l Millh. vi : .Si nieii staiiiiint inler (iiiem,vnliiiitaiciii, et inteiitionein
oculuf tuus fueril simplcx, tonm corpus tuum lucidi m de qno Magist., Iib. ii, disl. Ti!'. LoAiâ.
cril ; si aiilcm oculus luus fiitrii nequiim , lolum corpus
Ibid. Si erqn. Amluosius idem sed paulo aliter, ,
liium lenebrosum eri/.tjiicin lociiin de cnrdis intenlinne lil). 1 Oliic, ca|). 5J Affeclus luus opcri tuo uonun
;
interprel:iliirGre^'nr.,"ril). .Moial. xxviii, cap. G : Vude impoiiit. Lii»isA.

Siipr:!, cap 7 l.b. S •nlent., iiiiin. 15. Lousa.
bene in F.vaugelio Vcrilas dicil : Luccriia corporis lui -4. ii
esl oc«/iis tuus, etc. C'""' «"'"' P^'' oculum e.rpriinilur, Cap. xxviii. N. 1. Excusis cngilationes. i|U"d
In
abstuli, el reposiii coqnaliones, ex Jereiii. i: Ecce cgo
iiisi opus .suHHi prmveniens cordis inlentio? quiv prius-
quam se in nciione excrceal, lioc jam qiioJ appelil con- cnnvocnbo nmncs coqnaliones reqnorum Aquilonis. Ai-
lcinplalnr. El quid nppellalione corporis desiqnuiur, queitacniistaiiicr legnnl Hieroiiyin. cic;eteri ncotcrici
iiisi iiunquivque aciio, qiuv inlenlioncm sunm quasi in- ,
inlerpieles; Se|ilu:igiiita aulein iioii balie.U cognaiiones,
luentcm ocnlum, sequilur? Luccrnn iiaqui' corporis c.^.t sed laiiluni ; Ecceego convocabo umnia rcgna ab Aqui-
lonc eyw jrcisKj TKf (5«(rr/Ei«» «tio
ficulus, quia pcr bonw intcnlioiiis rndium nieriia iltu- : looij (Tvyz«).(w
>t'aiilur ntUcinis. L'( si oculiis luus siivpUx fucril, lo- ôifi.. LoAlSA.
;
(•^'>
62<)
SEMENTI.VIUM l.!U. H.
2. Neqne ciiim armiide peccniiius, iiisi videintii, A in oplielani 226 at!f nd.int : Vir qni s«; ieiites estis iit
ocidis vestris, et coram vobisnict-psis prudentcs {hai.

aiidieiuio,alireclamlo,giistan(io,ntqiielangei.do.L'nile
iwftras. Kl V, 21).
el Eliasditilur: liilravil iiiors i>er (tiieslras
el super 10 r.ecte ex seiilentia dicil, qui vor.iiii sapienliam
HJihi: Exlranei ingrediebaiitur per porlasejus,
Jernsa'eiii millelmnt iortem. Exlrancos quippe
immuii- guslii iulerni saporis seniil. A seii/iijndo cnim Sfinlen-
laiiquim per porlas, ila per lia dicilur. Ac per hoc arrngantes, qui sine ImirPilate
dos esse spirilns, qui
animam irrepunl, el eam illccebiando dicuiit, de sola scieniia dicuiii, non de seuleiitia.
sensiis carnis
11. Ille enim sapit, qui recle el secundum Uouiii
devincunt.
228 c.\ri]T XXIX. sapit.
12. Iu suam diciiul contumeliam doctores, si duui
De sermone.
veiba non cviia- sint ab eis dicta sapienier, nimium tamen eloque:iier.
J. Dum qu:Edam parva viiiorum
sapienlia spuuieum verburnm ainhiliiiii
mus, in m^guum lingnre prolabiniur crimen el dum ;
Ihiriet cnini
coin- ac fucum niundialis eloquenlix iuflatis sermonibus

facia qua.'dam nun gravia libere ae sine luelu
iniltimus, ad poliora scelcra cl horrenda peccandi perornaium.
15. Quidam cuiiosi delectantur audire quosbbol
consneiudiiie labimur.
•i. Sicut plerumque muliiloquorum siuliiiia repre- B saiieiites, non ul veriiatem ab eis quaerant, sed ui
rursus nimis taceiilium vilia denolan- facuiid.am sermonis eoriim agnoscant, more poela-
lieiidilur, ila
linguam leviiatis vitio runi, qiii magis composiiionera verborura quam sea-
tur. lllipnim satis laxando iii
reiicendo ab utililate Inrpesciinl. lentiam veritatissequuntiir.

dinuuiii, isii niiiiis
5. Iniperili, sicut loqui nesciunt, it-i lacere ikui 14. Quadrimoda est dicendi ralio, qnia praevideii-
possunl. Meiile enim inerudili, ore loquaces, voibis dum est quid, cui, qnando, vel qualiier aliqnid pro-
|,erstrepnnl, sensu nihil dicunt. feratur.
4. Sicui falsitalis crimina a profn ienlihus perliiue- 15. Item quadrimoda est dicendi ralio, cum aiit
sciintur, iia oiinsa verba a perfectis viris vitaninr. Nam bene seiiliendu quid hene profertur, aul nihil seu-
siciil a l quidain : Siciit pro olioso icrbo ratio poiii- tieiidu nibil dicilur, aut paruin seiitiendo loquacitas
liir, ila pro sermone injwlo pociia cxsolvilur {Hlallh. sola ostentatur, aut opiime seiitieiido non cleganter
3111, 56). proferiur quud iutelligitiir.
5. Vani sermnnes in ore Chiisliani esse nnn debent. 16. Iteiii quadrlparlita esl loquendi r.itio, qua vel
Nain sicul inalos mores bona colloquia corrigunt, iia bonum bene, 230 ^'^' milum luale, seu bouiini male,
pravn lioiios inores corriimpiiiil (/ Cor. xv, 53). vcl maliim Lene proierliir.
6. Cusiodia ori ponitur (l'sal. xl, C), dum quis- G 17. Bouum quippe bene loquitur, qui ea qnx
(jtie nnii se justum, sed, quod inngis verum est, pec- recta sunt, liiimiliter aniiiinliare vidotur. .Malum niale
calorein fatelur. loquitur ,

qui quodlibet llagitiiini persuadere coiia-
7. Maiium super os ponil, qui bonis operibus lin- lur. Boiiuni male loqiiitur, quid quodciinque rcctum
(;u.c exressiis operit. Mannm super os ponit, qui ma- anogaiiler prasdicare sentiliir. Malum bene loijuilur,
hc locutionis culpas bonse actionis velaiuine tegit. qui aliqiiod narrando vilium detestatur, ul ab eo
8. Loquens quae ad Deum pertinent, nec faciens, homiiies averiantur.
etsi iniitilis sibi est, audieniibus tamen prodesi. IS. Corde hene loquitur, qui cliarilatem iiori si-
;). Qui de sapieiitia se lauduri affecianl, loquentem mulat. Ore ben& loquitur, qiii veriiaiem aimuntiat.
2. Crog., I. Mnral. x\i, c. i. Loai?a. sine charitate dicil, lanquam (rs aut ctjmbnlum sonitnt
Ibid. Itl cebrimdo devincunt. Forle, iltecebrando dc- [acit aliis, ipse tainen sibi maiiet insensibilis. Arev.
vinciuiit. Arev. 14. Itaesl apudCrcgor., lili.xxiViMoral ,cap 13. Ve-
Cap. XXIX. N.I. Kx Gregor., iii part. Cur.T pastor., ruin Hieronynius onineiii loqui-ndi ratioufiii lii-; lernii-
adnioiiii. !'>. Loaisa. p. iiiscii'cuniscri('sitcap.iv ad E; he-ins: Quott,svero,\n-
i. Grcgor ibid. Loaisa.
, i|uit, loqiiiiiiiir, aul noii in leinpore, aul iniportuno
4. Giegor.. Iib. Moral. xxxii, cap. 2. Loaisa. loco, aut non ul convei it aitdicntibus, toties sermo nia-
G. Ex Grcgor., parl. iii Cur* pastor ,adiiioiiil. 15. liis proccdit de ore nostro ad desiructionem eoriiin qui
LOAISA. nudicrunl. Qiio! seiiteiitia babetiir 22, q. 5, cap.
7. Alii, liiuiuce e.xcessum corrigit. Arev. Quolics. L"AI?A.
5. l'osl prodest alii ad>luiil : Mulli suut vani, qui 1.^. Iii omiiibus Excusis erat sentiendi, sed nnii
in vcrbo doclrince non arroganles e.iislunt
liuiniles, sed beiie. Nam lncus est apud Gregor., lib. Jloral. viii,
quique ipsa rccla qua' pnrdicant, iion sludio correctio- c:ip. 22 Vis quippe suinina loquenlium quadrijaria
:
ws, sed viiio elationis aiiiiuiitianl. Arev. qiialilate distinguitur. ?iam sunt nonniilH quos scnticndi
10. Alludil ad illud Sapient. vii .Uiiiiaulem dedil : simul ac dicendi ampliludo dtlatal; el sunt nonnul-
Deas dicere ex sententia. Quein locuin Gregor. inter- li quos senliendi siinul ct dicendi iiiopia anyusiat Sunt
prct.iliir lili. Moral. xxill , cap. 10 Unde beiie quidam : nonnulli qui elficaciain diccndi habent, sed acumen
sapieiis diiil autem det Deus hwc dicere e.r sen-
; Milii sentiendi non liabenl. Et sunl nonnuUi qui acuinine
tentia. sciilcnlia quippe ex seiisu vocala est. El recla sentieiidi subnixi sunt, scd ex inopia loculionis obmu-
quw iiittliiqit noti est sola scientia, sed ei sententia testunt. LoAiSA.
dicere appelil, qui ncqnaquain tanluinmodo sciendo di- 18. .Mliidit ad illud Lucae vi; Boniis liomo debnna.
cere.sedsentiendodcsideralexperiri quod dicit. Loaisa. tliesauro cordis proferl bonum; ei abunddntiu enim.
12. Alii, ac juco, qiiod nielius forlasse est. Arev. cordis os loquilur, Loajsa.
15. Pnsl jrTyuHiKu)' atii MbS. adduiit Qui tonuni :
(151 S. ISIDUIU UISPALEN.SIS EPISGOPI C52
Fanis liPDc loqniliir qiii alios lionis exemplis a:di- A CAPUT X\X.
liciit.
De menriacio.
19. Corde ni.ilc loqiiiiiir qui inierius cogilalioiies
i. .Mendaccs faciuni ut nec vera dicenlibus cre-
iiosi.i.s niP(iit;iiur el cogiial. Lingna niale ln(|iiiliir
datiir. Reddil enim sxpe liominem niulia falsiias
qui pro 80 (inoil niale agil (lagellaUir, el niurniiirai.
eliaiii in veriiate siispccliini.
Faciis male loqniiur qtii male vivenJo e.\emjilis
2. S;cpe veia pr.cniiiiit, qui falsa dicliirus esi
suis alios sd prave agcndiim informat.
iit cuui primiiin acqnisiciil fideni, ad reliqna inenda-
20. Semcl l)eiie loiiniliir {Jub. xxxiii, 1 i) qiii se
cia aiidienies credulos f.iciat.
pcRnilenili) icdargnil. |!is Lene loi|iiiliir qni lieiie vi-
o. Miiliis videniur vera esse qu;e ialsa siiiit, cl
veiido cl aliiis inslrnil.
ideo non ex Deo, sed ex suo ineiidacium loipiiininr.
21. Seiiiel male loquiliir qui posi vitiiim ciio coi-
4. IS iiiiiunqiiaiii falsil;is verilo |uio ailjungilur, et
rigiiiir. I5is malc loquilur qui male vivit ei ni;ile
plcium>|ue a veritale incipit, qiii bilsa conlingit.
docet. Ilein l)S niale loqniiiir qni el niale cogital, et
5. Lateiit sa^pe venena circumlita melle verboruni;
inale rcfcrt cngilala. Iieiii bis niale loqniliir qui et
et landiu deceptor veritalem siiuulal, quousque fal-
l)!inum (;» ;d dehnil noii egil, el m.iliiiii quod noii
lciido decipiai.
oporiebai, admisii. B I!. Nonniinqiiani pcjus est mcndaciuin ineditari,
•Zi. Mali iiKila re<pondent pro I) mis, ct adversa
qiiani loqui, nam inlerdum quisque incaulus solet
pro opiiniis. r.oiii boiia respoiideiit pro iiialii. et pro-
ex pr;ccipilalioue loqui raendaciuin; niedil;iri auleni
spera pro adversis.
iioii loiesi, nlsi per studinni. Gravius eigo ille e.\
-3. Adversus conviciuin liiigii;e forliluJo adbi-
sludio menliri perbibetur, quam is qui ex pra;cipi-
lienda esl p;Uienliie, lU leiilatio verlii, qnse foris ini-
t.uioiie sola uieiuitur.
piignal, loleraiili;c virliilc devicia discedal.
21. Koii oiiinis qui paiiiur probra jiistusest

7. Suminopere cavendum esl omne mendaciuin
; sedqni
pro veriiaie innox patiiur, ille laninmniodo juslus est.
quainvis nonnunquam 232 ^'^ aliqund iiiend icii
genus ciilp.T; levioris, si quisqnani pro salnte lioini-

23. Iiiirr viiuperaiiones iinguai et opprobria hn-
niiin meiiliatur. Sed quia scriptum esl : Os quod
n;i;ium isio reiiiedio mens jnsti se corroborat, ut
nientitur occidit animam {Sap. i, II), et : Perdes
tanio solidiiis in Deuni (igaiur interius, quanto exte-
eosqui loqunnlur mendacium {Psal. v, 7);hocquoque
jiiis ab linnianis spernitur sensibus.
nieiidacii gcniis perlecii viri suniniopere fngiunt, iit
26. Qui illalas sibi conliiinelias Iranqnillo animo
prodit, dnloreui cordis aperit, et virus
nec viia cnjuslibet per eoruin fallaciam delendaiiir,
quod fervet
in aniino f.icile rejicit. p ne sux animx noceant , duin praeslare alienx carni
L* . ,
.
r *
II'
nitiiiitiir, quanquam boc ipsurapeccati gcnusfacillime
231 -'' Vulnera eniin nienlis aperla cito exba-
creJimns rclaxari. Nain si qu;i'libel cnlp;i sequcnti
bnil, claiisa niiiiis exiilceraiil.
28. iiiercedepurgalur, qiianlo niagis hsec facile abslergi-

Qiii dolorein iiijiiri:e clauso pectore tcgit,
iiir, qiiain merces ipsa comitaiur?
i)iiaiitu auip!iiis silcnlio linguaiii preuiit, laiilo acrii-
rem dolorcm iiilrinsecns niilril. Uiide et vere qni- 8. Miilia mentiiiniiir multaque nnguiit boniiiies
(lain poelanini geniiliuiii dixil : Quoque wagis legilnr, piopter bominuin lauJem; sicijue (it ut et isti uien-
teclus magis asiual iguis. Caecus cnini langunr velie- tiendo peieant, et eos quos laudant ad vanx gloria;
inens est ac nimius, quia lacitum vitit sub pectore ruiiiam perducani.
vnlnus. 9. Sicui beiie sibi conscius noii nietuit alieii.c
20. Verba .lobi : Semet lcquilur f e«s, et secnndo od mortem quccsilum prodere menliatur. Et concilio
id insuin non rep,'iil. Aiirv. Tolelaiio VIII, c. 2, duo ponuiilnr genera ineiidacio-
25. Mi\,i(t lenlntionis verha quce foris impugnunt, riiiii, iii (|iiil)iis iioii est inagna culpa, sed laiiien om-
ivlcrunlin' lirlnle dericla diiccdant. Arev. 7) iiino iioii siiiii siiieciilpa, riini
aul jocainur, aut, iit
28. Ex Ovid. Mel;iii!orpli., lib. iv. Qu» scqiiunliir proxiiiiis pnisiniiis, ineiiliinnr. Lomsa.
veilia : Circus eniin Uinyuor vcliemens cst ac iiiiniiis , Itiid., 1'ricslare. Ita qiiidein apud Greg., el iii
)iii!aiiiiis vcrsiiiii qnoqne fiiissc ex aiio loco peniaine- Colli. CoilJ., scJ recie loitasse V"X vilam ah Excii-
liuiii iia lortassc concepluiu : sis aliest. Ita enini ssepe alias luqiiitur, ut pra:stare
pro pro^/essc nsur[iel. LoilsA.
Ciecus enim langiior, vividusali Dimium.
Ibid., Sequeiili, elc. Verba Crcgorii sensuin hujiis
!
Ibid. Ulliiiia capitis verha, Taciiuin virit sub pec- scnienti;!' evplicant., lili. .\lor;il. xviii, cap. 4. Nam si
tjre vulnwi, siinl cliiiii lienilslicliiiiui ex Virgilii lili. qiiirlihet culpa seiincnli solet pia operatione purguri,
IV yEii.,67, de qiio vide M.icrobiuin , iib. vi Satur- quanto inagi^ Imc facilliine absteryilur, quam mater
nal cap. (i. .\nv.\\
,
boni operis rielas comiialur? Loaisa.
Cap. XXX. N. i. Loius llieronym.. epi^t. ad Ju- Ibid. Pra^starc nro prodesse ;ipnd .ilios eiiaiii , et
li;iii. I)i;ic. Aniiiiiius serino ent : Mendaces [acinnt ut apnd Isidoriiiu ipsuni alibi occun il Cl in vcleii Edi- :
vec vcra dicenlibus credalnr. Lo.\is.\. liiiiii' ;ic iiieo Ms. ahesl vox viiam; iiaqiiceain dclevi,
(1. ti. Qiiast. {; ct ."ipiid .Magistr., in 3, disl. -"0; (;ii;iiiivis Loaisa edideril pixslare vitani alienai cnrni.
Pt Pniycarp., 1. vi, lit. 12: ISiircli., 1. xii, rap. 20; Vide nol. ;id liraciiiiliiiin in salislacl , vers. (ii. .îiev.
Ivnn., p. XII, c. 7 P.iiinrin., Iib. lxxxviii. Loaisa.

;
!i. Iii Eilitioiie drialii indicaiui pro liac senleiiiiu
7. Augiisliii;is octo goiicra meiidacioruni enniiHiat :iiiiii|atio,qii;e excidit. Ac (biias e bocsolnni dcest:
lib de MeBdaCi, cap. 1 1, sfpiiinnnii|ue esse ;iil qnod l.x Cicyur. lib. IX, cpaioli ad Tluolislum 1'atnium.
iiulli ohcsi, ct prodcJ nlicui ; vcluli si nolcns homiiiem Arev.
SENTENTlARCll IJl?. If. C3l
G5*
li>ii<1a"i>' al* alin A imis jiirnrc Cdiiipclliinu'', liliiiue ncoessilalc jiirandi
liii"iisc convicium ii;i el fi"'
eirorem alicnae hnulis aUciiilcrc; scd cnnsnctudinem f.icimu=.

iiin ileliel
cniiscienli.o su:c 7. Siint miilli ad crede;iiliim pigri qiii unn mo
niaîs unusquisque tcsliuinniiim ,
qui euni veiilur ad fidem verbi. Graviicr auicm deliiHiininl

quaerai, cui plus ipse prsesens esi, quani
ill«
qiii sibi loqnenles juxare coguiit.

lauilat.
10. Opus cnim suuni uiiusquisque proliei, ui

ait 234 *>• Qiiacunqne arte verbornm quisque jurct,
I»cus lamen, qni conscienliu; leslis esl, iia boc
g'oriani
Apnslolus. Etlunc in seipso lanlnni qnisque
accipil, sicut ille cni jiiriinr inlelligii. DnidicilCf
li ibebii, id est,
occulte iii sua conscieniia, nun palam
anlein reiis fil qiii el Dei nomen in vaiuim a^sumil,
in aliena liiigua.
et proximum dolo capii.
H. rerfecli, qui alla radice fundali suiit , ctsi
!). Noii csl conservandiim sacrameiitum quo ina-
naniine laudis ac viiuperalionis utcunque quasi ven- quispiain adul-
inm iiicaiiie prnniitiiiiir, vclnli si
loiuni iiiterdum curvenlur impulsu , fuiiditus
tainen
lera; perpctuo caiii ea permaneudi fidcin pollicealiir.
ni.n dejiciuiitiir, ted prnlinus firiuiiate radicis ad se
Toleraliilius est enim non implere sacranieuluiii ([uam
redeunl. crnianerc in stnpri flaîiio.
I
'-• """'' '"eiisaJ nialiim nec pra-nnn,

ncc p non
233 jq^ jiirare Dei est illa provideiilia, qiia staluit
lerroribus viucitur. Nam iiiiiini tfrrorein blainlitiis convilleie slalula. Poenilenlia aiilein D.'i reriiin mu-
misceiil, ul aut obleclalione quemquain decipianl, aut la;io esl ; iiou poenitereaulem, slatiila nun revucarc,
lcrroribus frangant. iit illiid : JuravH Donunus, et non pa;nilebit eiini
io. Qui laudaiur iii audiiorum amore inseriiur, (l'sal. cix, l), id esl, qiia; jiiravil non iniilabit.
sed si vcraciier et non ficie laudetur, boc esl, si

CAPUT XXXII.
vcra sunt qu,T dc illo diciintur.
De vitiis,
CAPUT XXXI. Recedcns lioino a DiO statim vitiomm iradilur

1.
De juramento. poiesiaii, nt diiiii paiitiir infesta vilia , revertemlo,
i. Sicul meniiri non potest qui iion loquiiur, tic uiide ceciderat resipiscai.
pcrjuraie noii poteiit qui jurare non appciit. Caveu- 2. Et si sancti tolo nisii conlendiint superare
est igitur juratio, nec ea uteiidum nisi iu sobi vilia, nec exsiinguunt, qnid agunt lii qiii noii snliim
da ,
nicessitnle. noii odiuiit viiia, sed loto ea amore secianiur?

dum 5. Salis dclicale se palpal qui vult siiie labore
2. Non est contra Dei praccepium jiirare, sed
perjurii ciiiucn incurrinius. \ vilia siiperarc, diim peccali legem, quam sibi deser-
iisum jurandi faciinns,
viendo vitiis fecil, sine violenlia doloris resecari;
Niinquain ergo jurel qui perjurare limct.
noii possit.
Mulli,dum loquiintur, jurareseinpcrdelcnlaninr,
5.
i. Perfecle renumial viiio , qui occasionem evi-
<lum oporieat hoc lanluin esse in nre Est, cst. Nan, :
tanlunidem
lat in perpetrando peccalo. Nain si velis
non. Amplius enim quara esi, et iioii est, a nialo esi tu cl
iioii peccare, et data occasione iieccaveris , libi
{ilatth. V, 37).
reiis, eljudex es, (|uia ct commissa damnas, et d mi-
4. Mult!, ul f.dlani, perjuranl, ut per fidem sacra- nata committis. Se auieiu judice reus est, qui viiia
inenii fideni faciant verbi sicque fallendn, duin
el accnsat et perpelral.
pcrjurant et meiiliuntur, lioininem incaulum deci-
235 ^- Qiioedsi" ^''i'i ('"ni """ perfecie viianlur,
pinni. siios iii se faciiiiil rdabi auctorcs. Nam si iimim
5. Iiilerdum el falsis lacryinis sediicii decipiinur, vitium disiricte vilelur, el alia iicgligaiiliir, inaiiis
ii crediiur, duiu ploraut, quibus credendum non labor est. Non eniin potest in nnius observalione
eral. viriulis foriitcr perdurare, ciijus alia vitia dominan-
6. Pleruinque sine juranienlo loqiii (lisponiinus Uir in cordi'.
sed incredul.late eoruiii qui non creilunt quod dici- D G. Noniiiiiiquam hominem sua viiia perseqiiunlur,
10. Simililudo lucc dediicla esl cx P:uili), Galal. 9. 22, qiijcsi. i, et conc. Toletan. viii, cap. 2
VI : O/nis enim snum, inqiiil, probet unusquisqiie, el sic Ma'jist., in iii, d. 50. Loaha.
i/i scmelipso gloriiim hiibebit, et non in alio. I.oaisa. Ibid. Alii, non cst ohseriaHdum /aramentum. Sed le-
Cap. XXXI. N. I. Etsi liequenliiis dicilur pcjernre, clio geniiiiia e>I, (|uam exhibemiis, et lennit conci-
lanieu eliain perjurare apud optiinos Latinilatis au- lium Tolet. viii,iilii legiliir (jHoti malc incnule, .iMquod
tiores reperilur. Arpv. miilum in caulc, aiil quod male ei incaute. Iii eainJem
2. 22, q. 1 ; el apiid Magislr., in 5, d. 50 ; et Po- senieiiiiam allegaoliir a cnncilio verba siniilia ex
lycaip., lili. VI, lil. 12. Biireli., bb. xii, cap. 20.: Syiioiivniis sf.ncti Isidori. Aiii;v.
Ivon., p. Mi, c;ip. 7; Panorm., lib. lxxxviii. Loai«a. 10. Eilili lib., permutatio, Mss. mwin(/o ;
quoruin
5. Aut:iistiuiis, ccmmenlariis super epislolam
iii
lcclionen) seqiior. Naiii sic baliel Aiigusliiius iii psaliii.
.id Calai., r;i|i. 1, sic biinc Mailliî loium inlerpre- Cix Pocnitentia mulutio nruin significatur. Loaisa.
:
lalor. Qiiumvis, iui\\ul, juramentuin ampliiis sil qunm Cap. xxxii. N. 5. Ex Gregor., Iib. vii Moral., c.ip.
Est, est; Nnn, non, cl iileoamalo sit,non tamcna malo 12. LOAi A.
tiio, scil infirmitatis aul ineredulilatis coruin qui non fi. Gregor., ibid. Lomsa.
fl/idr nnnenliir ad liiiein. Loaisa. (i. Ex GiTgiir., Iib. VI .Mural., c;ip. 13. Loaisa.
8. 22, q. ;.; .Magi>l. Senl.. iii, d. 51. Loaija.
6". S. ISIDORI llISPALEiNSIS EPISCOPI Gr.fi
i|ni;( niinirnm qni inins volondo ca sibi fecit soci:i, A srir.int : qmd El per inimmiiraluin aninii appclilum.
pn>lea seiilil eliam nolciis simmlosa. cni non snfficit doiinm qiiod mcruil, nisi inde aiil
7. Noiinulli iion anlea in errorem viliorum labiin- laiules aul liicra damnanda qnoesierit.
inr, iiisi priii^ inlerioiis ralionis penlidcrinl ociilos, 2. Interdnm virliites vilia gignunl, diiin aliqiiando
sicnli Sainson iion aiilea ab Allo|iliylis ad crroris pio lempore opporluno miiiimc rclax:iiilnr. bicque
ligatns csl mncliinain, iiisi poslqiiam ei sunt Inmina lii, nt qu;e con^ruo loco virlutes siint, incongnio
ociilornin essliiicta (,/Mdii;. xvi, 21). vilia depiitcnlnr, velnti si pro fralris adventu caiio-
8. Quidam, vegeiantc mentis ratione, vitioriim nicnm noii solvatur jejunium.
Eii|icranlnr iiiciirsii, sicqiie ileintle intentionem bono- •1. Virlulnm discretionem a Paulo apostolo
igitiir
runi operuin perduni. Siciit rex Baliylonis in onilis snine, qiii ad leinpns egil,.quod agendnm esse om-
Sedeiiie priiis lilios ipsius intcrfecil, et sic poslca iiino proliibuil.
oculos ejns evulsii, ac per lioc posl maloriini ope- i. Iiem i|ii:i'dam virluies, rium discreiioni non
tiiiii consueiudinem et interemptionem bonornm, serviuiil, in viiia traiiseiiiit. Nam saipe jnstiiia, duni
pci il qnornmdam et ralio. sniim moduin excedil, crndelilalis s.Tviiiam gignl
CAPUT XXXIII. cl nimia pieias dissolnlioncm discipliiiGe parturit, cl
Qiwd cx vitiis vUia , el ex virlutibiis virlutes

P zeli siudium, diim plus est qnain oportet, in iracun-
oriuntiir. dia>, viiinm transii, el mulia mansuetudo lorporis
i. Sic gignunlur e\ pcccaio peccata, ui dum non segniiiem gigiiil.
cvilanlur parva, incidaliir iii maxiniis, ct dnm de- 237 5. Prudeiitis aulem viri discrelio solerler
fciiduiilnr admlssa, nec lanieiitanlur, ex llagilio :id priispicit, ne bonnm inlemperanler agal, et de vir-
siiperbiam itur. Undc lit nt duplicali sit criminis Inle in vilinm Iranseat.
rciis qiii el admittil scelcra per voluiitateni, cCde- C. Iteni apud quosdam ex virtiiie vitium gignitiir,
feiidil ea per conliimaciae lumorern. dum qiiisqnede casiilatis et abslineniiae ineritis glo-
2. Sic vilio vitium gignitnr, sicnt virtus virliile rialur. Nam et qiii eleeniosynam v:inaB gloriac cauâ
concipiiur. Ex viiio eiiim gignitur viiium. Sicuii iinperlii, ex viriuie viiium facit. Sed et is qiii de
David qui, diim non evital adullerium, perpetr.ivit et sapicnlia arrogantiam babet, et qui pro jusiitia pra;-
linrriicidiiiin (// lieg. xi, 6). niium appetit, et qui aliquod donuin Dei qiiod me-
5. Iiem viiliis viriuie coniipiliir, sicul per virtu- niit in suain laiulem convertil, aut in malos usus
lcm evangelicic pr,X'(licationis 236 virlulem marly- assnmit, procnl diibio virlnlem in vitium transferl.
rii apiisloli ineruerunt. 7. Iloinines de virtiitibus vitia niitriiinl, ex qiiibus
i. In cordibus siBcnlariter vivcnlium iiivicem sibi C pereant. Iternin Deus arle polefitissima ex nostro
siicced iiit vilia, ul diim unuin abicrii, siiecedat aliud, vitio virlules format, quibus nos ab iniquilalc re-
lii\ia Joclis propbekc testimoninm, i\\\\ ait : /le.î- forniet.
itiium aiicK comeclit loctisia, et residuum locustcc
CAPUT XXXV.
eomedil bniclius, et rcsiduuin bruchi coniedit rubigo Dc simulatis virtutibus.
(,/o /. 1, i, 5). Per id ergii ista sub vitiornm allegoria i. Qusdam vitia speeies virluliiin prseferunl, iiteo-
collignniiir, qiiia scquiiur : Exi>crijisciinini, cbrii, et

qiie perniciosius suos seciatores decipiunt, quia se
Ih-le. sub velaiiiine virlulum legiint. Naiii viiia, qux stalim
5. Aliqiiando ntililer peccalnr in miiiimis viliis, nl virlntibus conlraiia apparent, cilo, dum palam ve-
in:ijora utilius caveanlur. Lege Paulnm aposlolnm iicrint, emeiul;intiir, propter quod sequaces eorwn
minora permit;enleni peccala, iie inajora perpelren- de lalibus criminibus erubescunl.

liir. Veracilcr aulem sananliir viiia qu;c viitiilibns, i. Carnales auleiii plerumque per insensualitalem
11(111 viliis, exclndunlur. Qiioinmilain anlem quaedain meiitis non agnnscunl vitinm esse culpabile, quod
lateniia vilia lunc apparcnl, qnaiido ab aliis viliis dignuin videlnr damnatione.
dcsiniinl. 5. Iteni quaidam vitia specics virtutum esê videii-

CAPUT XXXIV. j) tur, sed lamen virtules iion sunt. Na;n inierdum suh
De male usis viitutibus. prailextii justiliae crudeliias agilur, ct pulauir esse
\. Inlerduin et male usa; virUiies ex se viiia gi- virtiis quod nimirum est vitiuin, sicut et rcmissa
7. Ambros., lib. i Of(ic., cap. 29. Adversarios suos liberiatem venienies circumcidi proliibuit, et tamen
II(bra'i Allnpliylns, id esi, alienigeoas Laliiio app^ 1- Lysirain, ei lconiiim iransiens, Tiinollienm, qni gen-
l:inl viicabnlo. Iloc iiomino dicli siinl PalaiStini, qni !ili paire natus fucral, circumcidil. Gregor., lib.
1'liilistlixi <f
iii ;r niuiato, aucture divo ilieronymu. .Mor.il. xxviii, c. 0. l.OAiÂ.
LOAISA. i. Kx Gregor., lib xxxi iMoralium, cap. 7, el xxxii,
Cap. xxsiii. N. 1. E.n Gregor., lib. Moral. x, cap. 9. cap. 17. LoAisA.
LoAis.v. Ibid. Alii, ditm discrelionem non servanl. Arev.
Jbid. Taio, lib. iv, cap. 12, onines biijus capitis Cap. XX XV. N. 1. Ex Gregor., lib. Moral. xxsii,
senlentias sunipsil. Arev. cap. 17. LoAisA.
i. Ex Gregor., lil). xxxiii Moral., c. 25; et in 2. Alii, per iiisensibilem menlis ccscitalem non agno-
Iui'( li. Iiomil. J2. LoAisA. scunl. Ari.v.
Cj\r. xwiv. N. 2. /'ri) (ralris ndvenlu, elc. Iluc 5. Ex Greg., ibid., el lib. pasior. Cur. parl m, .
Monacbiirum, c. 10. Arf.v.

f.icit [\cgiil:i adinonil. 17. Loaisa.
o Actorum xv. Nam Paulus genlilus ad Evaiigelii
;
051 SENTENTIAIILM L'B. II. u.-jS
segniiies iiiansiiciiiJo esse crcditiir, oi qnod .igit A laniia, fi.ies ciim perfiiiin, oasiiias cum liixuria.
lornens npgligenlia pulatiir ngi>re imlnlgentia pieta- 7. Qii;i3dam sunt siinim.'e virlnles, qiiad.uii vero
lis. Nonnunquam eiiani viituiem largitatis imilatiir niediv. FiJes, spes el cliaritas snmm:c \irlnlps snnl.
viiium prodiga; efTusionis , et virtutem parcilatis Nain a qnibus babenliir, iitiqnc vcraciler lialienlnr.
tristis lcnacilas imitatiir, el vilinm periinacise abs- Alia; vero virtules mediffi sunt ,
qiiia el ad uliliiatem
cdnJilur sub vlrlute consl:uilise. liein timor snb ei aJ piTniciem possiint liaberi, si Je his arroganter
specie oboJienti» occultatur, el diciiur virtus biiini- qnisqne inniiierit, nlp ae doclriiia, JHJuninni, casti-
liiatis, quoJ tamen vitium esl timoris. SeJ el proca- las, scienlia, sive tempnrales divilise, de qnibus sci-
ciias vocis pro veriiatis libertaic accipilur, el vilium iicel et bene operari possuinus, el male.
pigrili.T! quielis 238 virlnlem imitaliir. Porro 8. (Juisquis ex deleriore jam inelior esse coepil,
vitiiim inqnietudiiii^ virliUeni se vultvoc:iri sollicitu- caveat de acceptis exlolli virtulibiis, ne gravms per
dinis, el praxipilalionis faiilitns fervor b»ni stnd i virintps corrual, qiiain prius ex lapsu vilinrum ja-
creditur, ct bene agendi larJiias eonsilii mora esse ctbal.
videlur, dum larnen ista sit virtns, illa viiiuin. Tali <j. yuem Deus jusliCoat, ne iieruin se de virlutibus
igilur exeinplo vitia specie^ virtiiliim imilanlnr;et erigni, qn.-eJam illi virtnlnm dona Iribuil, qux'dam
indese nonnulli cssc justns conliduiil, iinJj? inaximc B rctraliil, ulJuni niens Je boc qiiuJ babet crigitur, ite-
reprobaniiir. ruin Je boc qiiod nequaquam babeie cog:!Oscitur

i. Apliim exemiJum viiioiuin Je lalronis specie immi ietur.
siimitur. Nam sicut ex insiJiis latio proJii, soqne |o. Quisquis dono coeleslis graliae inspiraius ad
iler ageiiiibus jnngit, fingeis se sneiuin, dune; deci- vjriules crigilur, si forle moJerantis Dei nianii ;Ji(iiia
piat improvisum, et Jiim subilo eruperit, aJ e\ilinni ;ijver.-ilaie repriinilnr , iie Je acceplis virtuiibns
latro maiiifeslus osteiKliiiir : ila se mi-cent inicrJiim aitnilalur, fraiigi noii Jebel, quia et boc i|isuin, quoJ
periculose 'irlutibus vili;i, quonsque oinnem boni plagis liumilialiir, xquaiiiiniler ferre procul dubio
operis effic;iciam in suis usilins rapianl, el anima qiKne vii iiitis est magini'.
sjbi erat placens de virtuiibiis deceptam se conspi- CAPUT XXXYil.

cial vitiis damnabilibiis. De pugna lirlutum adversus vilia.
CAPIT XXXVI. 1. Tunc se viri saiicti verariiis a viiiorum collu-
De appetitu virtutum. vione detergunl, dum ab eis conlra singula vitia
i. Ad virlutes diflicile cnnsurginiiis, ad vitia sine virlutes singulae opiioniintiir. Inlerdiiiii vitia cuin
iabore dlhibimiir. Isla enim prona, illa ardiia sunt. T.i luiibus ad nlilitatem coiifliguiil, nl ipso certamiiie
Grandes cnim suJores perpetiniur ui ad coiluin con- G vel iiieiis exerie:itur, vcl ab elalioiie cinversus ani-
scendere valeamus. iniis restringatiir.
2. Quemadniodiim ad virliilum tciidenlcs ciilnien, 2. AJversus impelns viiioriim conlrariis virliitibiis
non a siiminis inclioant, sed a nioJitis, ut sensiin ad esl pugnaiiJiiiii. Conlra luxiiriam enini cnrJis csl
aliiora perlingaiil, ita ei qui JiUiliuntiir aj vitia, non aJbibenJa miinJilia , conlra o liiim 240 Jiêcio
staliiii n n.agnis criminibus incipiuni, seJ a nioJicis pr.X'paranJa, contra iracunJiaiii palienlia proponenda
assuescunl, et sic in maximis proruunt. csl. Porroronira limnrem (iJucia- adliibenda est vir-
3. Siciil paiil.iliiii lionio a ininiinis vitils iii maximis lus, cmitra liirpurem zeli pra;lium ; trislitix' qiinque
proiuil, iia a modicis virliilibiis gr.idatiin ad ea qu;e gauJium, acciJia; foi iitudo, avariti;» l:irgilas, super-
sunl excelsa coniendit. lii.c biimilitas op; oneiida esl. Sicqiie siiignl.x viiiiites
i. Qui anlein iniirdin;ite virtutes conipreliinJeie ii;iscenlia coiitr;i se vilia rcpriniuiil, ac Icniationum
iiiiitur, ciio pericliiaiiir. Ilaec esl causa in rerum n:i- iiiotus virlute divinx cbaritatis exstinguunt.
lura, ut quaecunque velociter aJ piorecunii tenJunl, 3. LibiJiiiPm absiiiientia Jomal. Nam quanlum
sine dubio ce!eriter finianlur; sicut lierbae, qiue taiiio corpus ineJia frai gitur, laiitum mens ab illiciio appe-
lesliniiis pereiini, quanto celerius crescu.il. At vern liiii revocatur.
cuntra arbores alta raJice funJata; iJeo perdurant f) .1. Adver=us iram toleranlia dimicat; ira aulein
diutius, qnia gradatim ad profeclum perveniunl. seinetipsam iiecat, susiinendo autem palientia viclo-
5. Nihil prodesl, adinislo iiialo, agere aliqiiod hu- riam portat.
num; sed prius esl cohibeiidum a malo, deinde exer- 5. Tristiti.fi mcerorera spes apierni gaiidii superat
Ceiidiim boiium. Hoc enim indicat prnpheta, cum el quein tiirbnta iiiens ile exierioiibus aflicil, Julcodo
Jiiit : Qniescite agerc perverse, discite bene faccre iiiierioris iranquillitatis lenit.
(Isai. 10).
1,
6. Adversus invidiam praeparetur charitas, el ad-
239 6. Trius viiia exslirpanda sunl in liomine, vi rsiis ira; incendia mansuetudinis adliibeatur lian-
deiiii'e inserend» virtules. N;iin colia;rere et cnnjun.fi qiiilliias.
non potesl veritas cum meiidacio, pudor cura peiu- 7. Superbiam autem JiabiJi imitaniur superbi,
i. Gre?., Moral. ix, c. 13. Lo.msa.

lib.
hac virtiitum pugna agil, pro coiiversus habet lon-
Cap. XXXVI. N. 2. Ite increniento viiiutiim Grig., ciissus. Ita eliaiii inous ticJcx lus. Yclorcs Ediiioiies
Ijl). .\loral. xxii, c. li. I.oaisa.
nb elationis cvncunu. Arlv,
• Cap. XXXVII. N. 1. Taio, qui lib. iv, cap 2S, Je
K
G39 S. ISIDORI IIISPALENSIS EP.SCOfl fi'.0
aJversus quam opponiiur liiiniiliias Clirisli, qua Imi- A per vilia liumanam menicm exlerminat.
iiillianliir clali. S. I!)i cailere supcrbiam, ulii el iiasf i, ni noii sii
8. rrincipaliiiin 5epli'iii viliormn rrfjina et maler superliis aliud ciilpa, aliud poeiia, sed ipsa culpa sii
siiperbia cM, eadeinqiic scpli m princi|ialia nnilia dc illis ei po'iin.
s>! parliiriunt vitia, qiix ila sibiiiiel qiiadnin cogiia- 242 9- l>« superbia nasci arroganliain, non de
lione jiingiiiitur, iil ex allero alteruin oriaiiir. arriigantia iiasci siiperbiam. Nain nisi praicesseril
9. Sidit priiiceps septcm vitioriim supcrliia ni.s occiilla elatio meiilis, nnn spquiliir aperla jaciantia
eorum poieslalilius siilKlil , ita Cliristiis septilormi laiiilis. Iia ergo in ciilpa prspoiiitur superbia arro-
gralia pliMiiis a domiiiaui vilioriim nos eruit; et qnos gantia;, sicul pra;fertur origine.
illa addicit sepleiiiplici vitio, iste liberat sepliroriiiis 10. Plermnque ad elatinnis emendaiionem provi-
graiioc dmio. deiitia De.i aliqiio casu nnnnulli cadiint , pro quo
CAPUT XXXVIII. lapsii repreliensi a semelipsis biimiliter sapiiinl, el
I)e siiperbia. (le niuiieribus Dei laudari non appeliinl, scd laudaiil
1. Onini vitio deieriorem es«e supcrbiam , seu Deum, a quo acceperunl, unde laudarl se volunt.
pioptcr quod a siiinmis personis et primis assiimitur, H. Ulilius pst arroganti in qiiocunqiie vilio labi,
seu qiiod de opere jiisiilia; et virtulis exoritur, ini- B ct liumilem post casuiii Deo fnTi, (piaiii pcr elalionem
iiiisqiie ciilpa ejiis senliiiir. Liixuria vero carnis snpeibire, gravioiemqiie ruina; dainiiationem per su-
241 i'''^" noialiilis iininibus esl, quniiiain slaliin perbiam siiinere.

per se lurpis est. El lamen, pensante Deo, superbia CAPUT XXXIX.
minoresl. Sed qui deliiieliir superbia, el iion scnlii, De [oriiicalioiic.
labitiir in cariiis liixiiria : ut per liaiic liuiiiilialii-i, ct 1. Ex culpa siipcrbia! pleriimqiie in abominandam
a conrusioiie suigat ct a kiiperbia. carnis imiinindiiiam iiiir. Naiii alieruni peniiet ex
-. Omiiis peccaiis superbus est, eo qiiod raciendo aliero; sed siciit per superbiam mentis itur iii pro-
vciiia conlempiui liabeat divina piwcepta. Hectc siituiionem libidinis, ila per liiimilitatein meiiiis
ergo iniliiim viniiis peccali supeibia (Eccle. x. 15), salva fit caslilas carnis. Deus aiitein iionnunquam
quia nisi praecesserit mandatornm Dci inobedientia, dejicii occiiliam inentis superbiam per carnis niaiil-
Iransgressionis iion sequitur ciilpa. feslam niinam.
5. Omnis superbia lanto in imo jacet, quanlo jn 2. Libidinis nasci immuiiditiani de animi (icculla
aUnni se erigii; lantoqiie prorundiiis labitur, qiianlo coiislat siiperbla, exemplo priini lioininis, qiii niox ul
excelsius elevainr. Qui cniin per propriam superbiam per superbi.im conira Deum tuuniii, siatim cariiis
atioHitiir, per Dei jusiiiiam incliiiatiir. C libidinem sensit , et pmlenda opeiuii. Quaprnpier
4. Qui iiillaniur siiperbia, venio pasciintur. Unde unusi|uisqiie suaj deputet culpoe quod cecidii,
et propliela : (Jmnes , inquit, pasloies liws pascit qiioiies libidine vincitiir , quia nisi praecessissei
VP.iitus(Jerein. xxu, 22), hoc est, snperbiai spiritiis. lateiis superbia, iion sequeretur libidiiiis manife.sla
5. Qiii de siiis vii liililjus superbiuiil, ex ipsis jii- ruina.

dicaiidi siint operibus qiiibus pro virtulibiis uluiilur, 5. Nonnunquam gemino vitin Cliristianus a dia-
qiiia rein bnnam noii bona voluntale faciunt. Nain bolo appeliiur, et occulto per claiionem, et piiblico
revera sine liiiniiliiaie virius quajlibet, ei siiie cba- per libidinem. Sed dum evit;it qiiis libidinem, cadit
riiate iii viiio dipiiiaiur. in clalioiicm. Item dum incaiile declinat elationeiii,
(). Merito snpcrlii.Te diabolus a siipern.i bcaliliuline cadil segiiiter in libidinein; sicipie ex occulto viiio
corniit. Qiii er.no de viniitibus atuilliinlnr, diabnliini elaiionis iiur iii apertum libidinis, et de apertn libi-
iinilanliir; el exiiide gravius ciirruiiiit, quia de cx- dinis, itiir in occultum elationis. Sed Uei servus di-
celso iabunlur. screic utruiiique pensans, sic cavet libidineni, iit
7. Supeibia, sicut origo est omniiim criiiiinum, iion inciirrat elalionem; et sic premit elalioneni, ut
ita ruiiia cnnctarmii viriiitum. Ipsa cst eiiim iii { ec- lioii resolvat animiim ad libidinem.
ciito prima, ipsa iii cunlliciu pnstrema. Ha;c enim aut ^ 243 ^- Liixuriosis atque superbis dxinones pliis
in exnrdio mentetn per peccatum prosternit, aut fauinrcs exislunt, dumqiie in cxieris viliis spirilus
r.nvissime de virliilibiis dejirit. Inde et omnium pec- maligni deservianl, liis tamen niajori faniiliarilaie juii-
caionim esi maxiina, qiiia tain pcr virluies qiiani guniur, eisque amplins juxla desiderinm fanujlantur,
8. Ex Gngor., lib. Miiriil. xxxi, c. 17. Loaisa. vei. Edit., tabilur cariiis luxiiria. Ahev.
Cap. xxxviii. N. i. De supcibia elegaiiter disserit ,"). Ex Gregor., lib. Mural. xxxii, c. 7. Loaisa.
Jiianncs Cassiaiiiis oremitii, lib. xii, cap. 1, bis ver- 4. Glossa ordiiiaria pascet ventiis, id est, iiianis
:
liis Octuvum. quod et cxtremum

: adveisus spiriliim ,
n,i„cia. Qiioilin Excusis ad iiiaiginein e!.l, superbut
superhiw nobis ccrtamen est, Qui tnorbus, licet uliimus
spiriius; id veio mss. nostri Codd. nou agiio^cum.
sit atque in ordinc poniitnr cxire-
in confliciu vilioiuin
Loaisa.
mus, (triqiiie tiinien et csl ; swvissimn et
lemporc primus
Cap. xxxix. N. 1. Ex Gregor., lib. Moral. xxvi,
supiiioribus cunclis imnianior beslin, perfeclos maximc
piopemoduin jam posilos iu consummalio-
lciiluiis, el
cap. 15. Loaisa.
ncm lirlutuin morsn diriore dcpascens. Loai>a. 2. Gregor., ibid. Loaisa.
lOid. Vensanic. Al., dispensnnlc. Fortiisse pi*sli- 7). r.rcgor., loto ciiatii. Loaisa.
leiit legerc, labitur in ciiniis lu.turiam , aui , ut iii
I
(iil S!'NTENT1 ARll.M t Ili. II. 652
.j. Principalilei liis (liii)biis viliis iliiilioliis liumano A primiim foiiiicationes sunt auferend:»;, el iion pro-
gcnori doiiiinauir, iJ esl, supcrliia ineniis el luxnria rnnipenl in Hinc esl qund per proplutani
operc.
i.tniis. Uiule ct Dominus in Job loquilur de diabolo dicitiir : Accingilc lumbos veslros super ubera vestru
dicens : Sub vmbrn dvnnil in secreio cu'iniii in l< cis {Isiii. xxxii. II); lioc esl, in corde libiilines reecate,
liumenlibus (Job xi, ,

lli). r'er calanium pniin innnis qii:c iiil luiiibos pertineiit. N:im cor super iibera est,
superbia, per loca ven) luiiiiect;i carnis deiiiunslraliir iioii in luniliis.
liixnria. Per bxc eniin duo vilia dialjuliis liiiiiiaiiiiiii 15. Libidihis immoder.iia licentia nescii babere
possidei genus, vel duin mentem iii superbiam erigii, niodum. Nam duin se vitiosus aiiimus iii explenda
vel diiin per lti\iiriain caniem corrumpit. foinicaiioiic, cariie luxnriante, laxaveril, iiiliilomiiiiis
0. Miilli luxurix siihdili suhl, el eoiitiimaci snper- ad alia nclanda scelera siiadeniibus d.cmonilius
liia de ipso luxiirioe npere gloriaiitiir ; el iiide iiiagis iraiisit ; dumque immoileraie metas piidoris exces-
eliid siinl, iiiiile liumiliari deliueraiit. si rit, criinen crimiiiibus adjicit, paulaiimqiie ad
7. Ad cmiiparalionem mali lil dclerius, quando deleriora procedit.
iion soliiiii lliLiiia commilluiuur, sid eliaiii de ipsis IG. Nun iia suavis est ainanlium, iino amenliuin,
flagiliis vaiiitaie hiiidis perditi exlolliiiilur , sicut inexperia cariiis libidu, sicul experia ; iiec iia dele-
scriptiim esl : Laudalur jieccalor in desidcriis animce B ciat loriiicatio, duiii prinium commiliiuir, naiii rcpe-
suce (Pml. \\, U). Qiiid eiiim pejiis (|iiam in flagiliis lil.i nuijorem delectalionem iiigent. J:im vero si iii
iiiiseros gaudcre, de qiiibiis jam debeiil copiosiiis iisiim veiierit, laiilo perditis dulcior lii, ul supiTare
plorarc ? dillici!e sil. Uiide el suiiie ex consuelinliiie dcliii-
8. Libido lunc niagis i|U:i^riliir, dum videlur. Nam (pieiiili quasi captivi ad pcccandiim ciiiii qiiadam
sicul quidam sapi''ns ait : Prima fornkalionis oculo- violenlia irabiniur, sensusque nosiids coiitia rccl:ini
runi tela sunt, secimda vcrborum. Sed i|iii iioii capitiir voluiitalem in iiobis rebcllare seiilimus.
ociilis, poiest verbis resislere. SiiHicit iialura, iibi 17. Siplusobleclal ineiiieiii delectalio lornicalioiiis
adbuc liber aflecius est. qu 111 amur caslilalis, adbuc iii lioiiiinc peccatiiin
9. Qiii delecialioiiem libidinossc refrenat sugge- regnal. Cerle >i ainpliiis delcctal pulclinliulo iiilim.-E
siionis, non transil ad consensuni libidinis. Ciio eiiiin castilalis, jam non regnat peccalum, sed regiiat
rcsisiit operi ,
qui liiillanti se iioii accoiiimodat julilia. Nam iion soluiii de comiiiis.â lornicalione
delectaiioiii. 245 pcc aliim regiiat in boiiiine ; sed si adhuc
10. Diirius impngnalur qiii usque ad cnnsensio- delectalur, alque aiiimum lenejl, procul dubio re-
iiem, eisi non nsqiie ad peipe:raiionein leiilatiir, gnal.
(|uam is qui sola snggestione pro cundilione carnis Q 18. Fonii.atio cariiis adulteiiiim esi, foriiicaiio
leiiiaiiieiiiis solliciiatur. aniinie serviuis idolorum est. Estauiem et spiriiualis
11. Siimuli cariiis, qiii in Paulo, excilanle Sala- foriiicalio, scciinduiii quod Domiiius :iit : Qui vidcril
n* aiigelo, ineiant (7/ Cor. xii), ex lege |ieccali mulierem ad cuncupiscendam eani, juni ni(eclialus est
erani, qoi in niei!ibris liominum de necessitale libi- cani in curUe .m*o (ilatlli. v, "2is).
ditiis 244 liabit:inl. Quam reluciaiitem, diiiii in se 1:1. Uiniiis iiiimuiid:i pullulio fornicaiio diciliir,
ex|iugii:it, perricitiir, el de iiilirmiiale libidiiiusa; qiiaiiivis quis(|iie diversa liirpiliidiiiis voliipiate

liiillalioiiis viitulem suscipit gloriosi cerlamiiiis. prosiitu.itur. Ex dcleciaiione eiiim lornicaiuli varja
12. Servis Dei iniilia cerlamina de sua cariie nio- gigiiuiiliii- llagiii,!, quibus regnuni Dei claiiditur, el
ventur ; iiam qiiamvis in ainore Dei eorum sii in- lionio a Deo sep:iralur.
conciissa inlentio, niens lamiii in canie, qiiam 20. Inier cxtera sepieni vitia fornicaiio maximi
exterius gesial, iiilerna pralia loleral. Deiis aulem, esl sceleris, qiiia pcr carnis iinmuiidiliani tciiipluin
qui b.cc :id piobalioiiem peiinitlil, giaiia prolegeiile, Dei violal, et tulleiis nieiiibra Ci.risli, f.icit nieiiibni
siios 11(111 deserit. mcretricis.

15. Idco iioiiiiunquam elecli lapsu carnali corniuiit, 21. Magis per cariiis luxuriam iiumanum gciiiis
ul a viiio superbi.^, qua de viituiibus lumeiit, sa- rt snbdilur diabolo, qiiam per cxtera viiia. Cuiii eiiiin
neiilur ; el qui de virlulum aflei libus existiint superbi, ille variis tcnlamenlis illectos boniiiies conetnr per-
ul cadaiit, carnis vitio buinilieiiliir, ut surganl.
vertere, magis laiiien moecbandi desidcriiim siiggeril,
11. Aiitequam perficiauir adiillerium in opere, quia iilrumque sexiini in boc vilio amplius a>grolare
j:iin adiilierium exstat iii i ogitaiioiie. Ex corde eiiim iiitrndil.
5. Ex Cregor., lili. xxxiii Moral., c. o. Lo,viS4. ineritorum fuit, Lo,viSA.

Ibid. Ilnmerla. Al., Iiummlia. Arev. li. l.ociis lsai;i; xxxii sic in Eiliiione Viilgali est :
7. Greg.. lib. iv Moral., c. '2.'j. Lo.visa. Accinijile lunibos veslros, supcr ubera ptiingite. Sep-
Ibid. Alii : Quoniam lnudaliir. AisEV. llMgiiila : U-fiiCiiauaOi aa.y.y.oxi; oayjr/i -Ijim-j, y.u.i iizl
II. F>aiiius, II Cor. xii. Uutus eat milii stinuilus Id eet, acc.ng mini suais Inin-
zw-j p.arrziiv y.oK-zirOe.
carnis ineiv nnqehts Hutanir, ut ine colapliizel. De lioc bus vc.ilrus, el supcr ubcra plaiigile, qiirni lociiiii, iit
St.inulo 1'aiili varie soiit saiictoriim seiileiili:e. Gre- iiistilulo siio accoiiimodaret, decurt:ivit. Loai->a.
gor,, lib. xxxiii Monil., tap. II. Pauluni, iiii|uil, post 11^!. Augiisiin., lib. 1 de Serin. Doniini iii inonle,
101 revcUilioniini sublin-ia sliniulus carnis lujilubat. Ll Loaisa.
cap. 1 1.
iiilra : Tciilalw ilta non voraijo viliorum, sed cuslodia
(,43 S. ISIDOIU IIISPALK.NSIS EP1SC0I'I Oil
22. f);einoiics scieiilcs [iiilcliiiiiidinoni esse aiiini:c A sl:ila dclecl.ilio ilnlciorinvenilur (|nain c:iniia. Oabiilis
caslil:ilcin, ct pci- lianc lioininein angclicis iiieriils, eiiiin fructiis suavilaiis cst , el pulcliiiluilo i iviofita
e qiiibus i li lapsi siint, coaeqnari, livore perciilsi saiictoruin. Castilas securilas menlis, saiiilas corpo-
iiividiac, injiciunl pcr sciisiis corporis opus deside- ris ; uiide et aliquos genlilium gyninicos (legiinus)
liisiiiqne libidinis, (|tiateiiiis a coeleslibus dcorsuni perpclii:iiii Veneris absiinentiain eiercuissc, iie vir-
dejeclain aiiiinain pcrlniliaiit, sccunique qiios vice- tiilem libidine Iranijerent. Luxiiriosa iiain |iie viia
riiit gloiiantes ad t:iriara dncaiil. cariicin cilo dcbililal, fraclainque ccleriter ducit ad
25. Quando iinpulsu dscuioiiuin mens ad dclecta- scneciiiicni.
lioiiem fornicatioiiis iinpellitur, divini jiidicii ir.eliis i!. Omiie peccaiuin per poBniieniiain rccipit vnl-
elsterni lorniciita iiiccndii anlc ocnlus proponantiir, iieris saiiii:iteiii ; virginitas anlciii, si l:ibiliir, iiiilla-
ijnia niiniruin oniiiis poeiia gravioi is supplicii foriiii- lenus reparaiur. Nain qnaiiivis pipiiiieiKlo 247
diiie superalur. Sicut eiiiin clavus clavuin cxpellit, veniu.' Iiuiluiii percipial, incoirupLioiiein Uiiiieii iiiil-
iia sa'pe recordaiio aidoris geliennsc ardorein rc- laienus recipit prisiiii:<iii.
niiivct luxuri.c. 7. Virgo cariie, noii niciUe , iiiil'iiin piaeniii:m
-4. yuidain iii jiiveiiiute lnxuriose vivenie.?, iii lialiet iii repioiiii-sii)iie. Uiide cl iiisipienlibiis viit;i-
sencctuie conliiicnies licri deleclanlur, et tnnc eli- '^ "il>us Salvalor in judicio veiiiens, dicit :
Amcn ,
dico
giiiit servire castitati, qu.indo e:)s libido servos babeie 1'oiis, uesrio voi {Malllt. xxv, 12). Ubi eiiiiii judicans
cfiiitemiiii.
ineiiiem corruptam inveiieril, caiiiis procul dublo
Neqiiaqunin incoi riiptiuiicin d 'iiiiiabil.

2."'. iii seiiecliile coniineiiles vocaiidi
8. Niliil prodest incoiruptio carnis, ubi iioii esl
suiil, qni iii juvciitute luxuriose vixerunt. Tales iion
iiilcgrilas meiiiis. Niliilqiie valct iniindum esse cur-
habeiit prxniium, <|uia laboris ceriameii iion liabue-
ore cuiii qiii pollutus est ineiitc.
lunt. Eos ciiim exspeclat glnria, in qiiibus fucrini 1
9. Multi suiu reprub(iru:ii, qui carnalis corruptci.e

laboriosa cenamina.
contagium nesciunl; qiii sicul inlccunili siiiil cor-
246 CAPUT XL. pore, ita sleriles nianeiit iiienle, operi:^que boni lc-
De continenlia. Lunditate; qui recle de viigiiiitate gaudercnt, si aliis
i. A Deo datur coniineinia ; sed petitc, imiuil, et piavis opei ibus non inbervirenl.
accipielis {ilatth. mi, 7) . Tuiic autcm tribuitiM-, 10. Quisqiie coniiiieiiliam profiietur et ali aliis
quando Deus geniilu iuteriio piilsaUir. tcrreiiis desideriis non subtialiiiur, quainvis liiinc
2. Prselalam virgiiiitalein esse nupliis. Illud eniin luxuiia cariiis mm pollual, divcisa lanieii muiidanx
boiiuin, lioc opiiinum. Cunjugium concessum est (i C conversaiiunis opeiatio maculai.
Cor. vii), virginitas admonit:! taiiium, non jussa. Sed 11. Yirgines de suis mcrilis glorianlcs liypocritis
ideu lanlum adiuonila, quia niiiiis cxcclsa. cuiiiparaiilur, qui gliiri:iiii buni opcris fi/ris appcliinl,
5. Geniiniim cjI boiium virgiiiilas, quia et in lioc qiiam iiiira conscicniiain luiiniles liatKre ilebnerimt.
mundo solliciiiidiiicm sxculi aniitiit, ct in fuluro Talcs igitiir ad proinissa coele^tia luin perveiiiunt,
selernum casiitatis pra;niium percipit. qiiia ipsi sibi virginitaiis praimiuni psr elatioiiis vi-
i. Virgines felii iures sunl iii vita iclerna, Is.iia iiiim auferunt. IIoc est ciilm in 'Evaiigelio non iia-
lestanle : IIa;c dicit Doniiiiiis eunucliis : < Daliu cis beie viigines in vasis oleuin, id esl, iioii scrvara
in doino mea, et in muris nieis locuin ; et iiuiuen inlra conscicntiain buiii opeiis tesliiiionium , scd
nielius a filiis et liliabus, nomen sempileriiimi d.i- iii facie glnriari apud lioinines, iioii in cordc apiid
bo eis, quod non peribit » {hai. lvi, 4, 5). Nec Deuin.
diibium quod qui casli perscveraiil , et virgiiies, 12. Riiin:i adiillerii excipiliir deslina matrimonii ;
aiigelis Dei eHiciuntiir a;qua!es. iiieliiisque est 243 uxorein duccre quam per libi-
5. Amanda est pulcliriludo castilaiis, cnjus degu- dinis ardorem ptrire.
Cap. xl. N.
1. Alii, appelilc pTopelile. An::v.
p 11. Greg. , lib. Moral. xxiii, cap. 4, el lib. ix
2. Pauliis, Cor. VII. Igilur qui malrimvnio juiiqii
I
Epistolaruin, cpisiola ad Tlieoiisiam. Luaisa.
virciinem sxmm, bene facit ; et qui non jwigil, melius 12. Expressit Ansnstin. senlciiliain, lili. ii, cap.
(acit. Aiiibios., iili. i de Vidiiis. Lomsa. 12, de adiillerinis ciiiijn;;iis ad Polleiilium. Cum
Iliid. Ibiilem Paiiliis : Unu.iquisciiie proprium donum iiiique diccbat, v^do juniorcs nubere, lioc, inquiim, mo-
liubet ex Den, ulius quidem sic, atius vero sic. Mallli. nehat propler ruiiinm iiicontinmliw fulciendain. El ad
.\ix, dc fjiiiiichis piopler rcgnuin coclornm casiratis Julianiini, lib. v, c. iilt. : iVoii dicimus turpia esse
dixit Qui potest capere, capial. Loais.v.
: covjuqia, quiindvquidein ne incontinentia in diimnnbilc
Jbid. Ai/pdis. Al., nnplinruin conjui)io. Arf.v. cacial llagiliuin, fulcienda est lionestute iiuptiarum. Et
5. Ainitiit. AL, adimit, quoil forlasse nielius. Ari;v, lil). dc Nii|ii. el Coiicnpisc. ail Valeriuni, cap. Iti.
1
i. Gregiir., Iib. pastor. Cura', admoiiit. 2!), parl. Ac sic infirmilus, aii, incoutinenlia; , ne cadat in riii-
III. Locus Isai. lvi. Loaisa. nam fuigitiorum, c.tcipialur lioncslatc nuptiarum. Ve-
Ibid. Grialiiis indicabat Isai.
xxxvi. Ar.EV. riim obscura verlii deslina, qno iisiis csl Isidonis,
Tiiplex est caslitas, cuiijugalis, vidiialis, ot
5. sigiiilicatio (ita ciiiin exslat in mss. excnipfirilius,
virgiiialis. Anibros., lib. i de Viiluis. Ideiii, cpisiola Golliicis praseriim, qnoruni ut vetusiaiein colo, sic
ad Syagriuiii, eîstiiaiem in saccidoiibus iii priniis scriplurain et poslerioruiii
litleiii Iiilicns scqnnr
)
esse debere alfirmal, lib, de P.ilriarcli. Loaisa. lemporuin e.vscriplorcs viin numiiiis dcslina noii
7. Gregor., lib. vi Expoiil. in I Rcg. Loaisa. satis peicipienies in eriorem induxit, clTeciiquc ui
;
61-; SENTKNTlAUliM LIU. II.
15. Qiiosdam conjngalc Jecus iion pro gignendis A 4. Cn|idi!as omnium criniiimm nialer est. Liide ei
liliis delectat , sed linc pro luibulenia carnis et Aposlolus ail : Radix omnium mulorum cupidilus csl
liliidinosa cdiisncludiiie appelunl, sicqne bono iiiale fjuam quidum appetentes crraverunt a fide (1 Tiiii. vi,
utuniur. !U). Si ergo siicciiiitur radlx criniinniu, iion piillulaut
14. Vilia per se mala snnl, cuiijugia vero et po- C:Cieia; Soboles peccaloriiin.
lesiaies per te (]iiideni liona SMiit; per ea veio (iii:c 5. Mulii caiisa cu|dditalis tcrreiia; etiain ipsani
clrea ea sunl, inala exi.slunl. Coiijngia enini iier id fidein renuntiaverunt. Cupiditas eiiiiii C.lirislum vcn-
iiiala bUiil, per (|iicd dicil Aposiolus :

249 0"' «"* didit. Nam et plerisque tautnin in rcbiis alienis est
leai cum iixore cs( cofiiial (/mt' inuiidi iuiil ( 1 Cor. desideriiim, iit eiiam lioinicidiuin perpetraie nou
Mi, 35). Kt : Propier joinicutionem uiiusquimiue suam vereantur, sicut .Acbab ,
qui appeliliim cupidilatis
uxorem luibeai (Ibid. vii, 2). Sic et poieslates per Siue sangninis explevil effuiione (/// lieg. \\l).
eliiti. nciii ,
per oppressionein, per jusiili* (innqne 6. 5:i'pe iniqui niala ijus coiicn|dscuiu assequu!!-
pnevaric.ilioneiii niake exisiunl. Nucent eiiini divi- tur, quateniis de affectu iiiali desiderii loriius puuiaii-
li;e, iioceiit cl |:Olest:jles, sed per id, (|uod eis juvla tiir. Elecius auleu! suos Deiis iion diiniilit ire in de-
puiiitiir, iioii per se ; exeniplo iliiieris redi, jnxla sideriorum nialoruin perfeclioiiein , 250 '<^'' '"
(inod spiiiic nascuniiir, quse surgeules a latere i.oceiit £ dolorcm nien;ein converlit eorum, pro eo <pi(id iii
eis qiii recto itinere gradiuntur. sajculo iiequiier appeiunl, ut liac experieniia rcsi-
CAPUT XLI. piscanl reveiii ad Deuiu, quod liis iiiente recejseruni.
Ue cuindilute, Deiim ergo sibi pr"piliuiii iioverit advcrsari ,

qiii
\. Non posse i|ueiiiiiiain spiriiualia bella suscipcie, quod leniporaliler coiiciipi~cit iiou peniiiitiinr ad-
iiisi prius carnis eduiiiueiit cnpidilaies. iinplere. Sccrelo aiitem Dei jiidicio fieri credilnr iit
2. Non poiesl ad ciiileiiiplanduin Deuiii mens e>se durius pereant lii ([uoruin cupid:talcm cirectiis slaliin
liliera, qna: desideriis liiijiis iiiuiidi ct cupidilalibns seMiUur aclionis.

iiiliiat. Neqne ciiiiii alta conspiLere poterit ociilus 7. .Nuiiquaiii saiiari novil cupidita^. Semper eniiii
qiiem pulvis claudil. avarus eyet ; quaiiloque iiiagis acqiiiril, l:iiUo aiii-
5. Oiiiiii peccaio pejor esl avaiitia el amor pccu- plius (iua^rit; nec solum desiderio augendi cxcni-
niaruHi. Unde et per Salonionein dicitnr : ISihil est cialiir, scd etiani aniiileiidi iiietu aflicilur.
sceleslius quain ainure pecuniam [Lccles. x, 10); liic 8. Iiiopes nasciinur iii liac vita, inopes reces>uri
eiiim aiiiinam suaiii venaleui facil, quouiam iii vila suiiius a vila. Si bona niimdi luijus peiitnra credi-
sua projecit iiitiiiia sua. nius, cur peiilura tauto ainoie cuiiimus?
pro dfstina alii causam, alii doctrinam inalrimonii, Q duplices relalis labulis et calenis colliy.ita;, in eo loco
alii conlempluni, alii alia perperam sulistiluerinl. K-l qiii liniins erit consiiiunntur, et inler destinnias cretii
au;eiii desiina fulcrnai, quod parieti ruiiios >, iie ca- merombus ex ulva pnlustri jactis calcetur. in Ms. iiiler
dal, sii|iptinilur ;
quo nsus csl Corippu.-, l'oeia Afer,dj destiniis iegi ait 1'liilaiider, qnod magis iirobaiim.
Laudibus Juslini Junioris : l'ro (/(.'stijm ii! alio Co(/. iiis. lej[r.r disiinulione inn-
Et Thomas Llbjca; uulaalis deslina lerra;. Irimonii, ndatione facta antiqua; bjrinula; qna iixores
dici-baiiliir de->tinari. IJI(ii;in., iii I. Tutor., IL de ritii
Arnob., lib. II. Quando, ait, sideriim motiis, aul
iiu|il. : Tulorvel curator adultani uxorem di.cere non
ralio curpla est genelldiuca sciri? iion post Ailunieiii
potest, nisi a pntre desponsa, desiinalave teslninenlo,
(iil iiuidnm (erunt) ije^tatorem, biijnluin . tibieineni
iiominata conJilione, nuptias Sicutu fueril. El in I. Qiii
iltuin, ac destinam coeli? CoiV\ deslinam vocat All;iii-
pup.llam, IL ad Legeiii Jul. de adiilleriis : .îsi a
liin, qiiod eo, veliit lirino pr.êsidio, iiupeiideiis ca;li
patre desponsa, desimatnve, lestainenlove nominata,
luiiia (nt liiigebat aiitiqiiilas) susiineeinr; qiioseosii
conditionem nuptiaruni secuta fueril, (|uod freqnciiler
liraiilio Casarangiisiaiius episcopus in Vita divi Isi-
iisurp:il iii I. iiliiin., § uliini., !f. de divortiis, ei iii
ijoii s. riliit. (fuein (scilicet Isidoruiii) />t'Ks post lot
1.7, § 1, ff. de jire ut docie ol)>ervavii Jacob.
.lol.,
defeclus IJispanHV novissimis lemporibus suseitins ,
Cnjaciiis, lib. xvi Observai., cap. 33. Loa!--*.
credo ad reslnuranda nnliquorum monuinenla, ne usiiue-
Ibid. truiliia Liialsa; niila de voce de!,tina lireiilio
quuque ruslicitate velerusceremus quasi quamdam ,
a VeiZosio tribuitur iion alia ratione, iiisi quia IJreu-
destinnm apposuit. Sic eniiii resiiiuenda liiler:i ex
liiis iioias Loais* ex Edilione Grialii traiiscripsit.
vet. Cod. ins., ciiiii aiite noii rccle legeretur, qunsi
Viiaiii Isidori, qiiain Brauliu scripsit, vide iii Isido-
quanidam luceni apposiiit des:iiiuri. Ab lioc iioniiiie
verbiiin , qiiod liiiiiare et liilcire
" cap. 5 et 4. Aiilv.
ii:iiiis,
desiina destiiuiri
li. Iloc loco in Editioiie Grialii erat sigiiiim ali-
signilicat, lluxii.Vitiuvius, de Poitubus et Siiuclu-
ca|i. l"i Portetnr, ii- cujus iioue, que desideiatnr. AriEV.
lis iii aqiia ruciendis, lib. v, :
Cap. xli. N. 2. Greg., iib. I Keg. i. Lo.visa.

quil, ;m/iis a regionibus quiv sunt a Cuinis continuala:
5. Eccle. X. Gre^'., lib. xx Moral. ca(). l~l. Loaisa.
ud promonloiium Minervo', isqiie miiceatur, uti in
h. lienuntiaverunt. Al., ubneijaierunt. Arev.
mortario duo ad unum rcsiiondemit. Deiiide tune in eo
(1. .Alii, resipiscant et convertaniur ad Deun, a qiio
loco (/'11 dejinitus eril ai cce sti\nlibus robusiis cl cnte-
iiis inclusie in aquuin riiniiltendiv de-.tinnndivqiie sunl.
nienl' recesseiunt. Arev.
Ilic est destiiiis l'ii!cieiid,e et firiii:indje. Nam sla-
Greuor., lib. Moral. xv, cap. 12. Semper avn-
7.
ru> ege' suiu verba lloratii, lib. i Epistolarum ,
liiii subjiiiinil: Sin autem propter fluclus. aut impetus
,
aperti pelaiji destiiialce urccc non putuerinl cunlineri, epislola 2. LoAisA.
tiinc ab ipsu terra, sive crepidine pulvis quuin lirniis-

Ibid. Verba lloratii iioluit prsctermissa VezzD-
sime siruaiur. Plnlander iii Coii. nis. logi scribii, Sius :
destincB areas non potuerint conlineie, quod eo in loco Sperue volupiates, noeel empla dolore volu|ilas.
ad Viiruvii meiitem vjdetur prnpius accedere. Sicut beiuiêr avarus egel : certuin voto pele li.ieiii.
ei inallero, qiii sequitur In quibus aulem locis pul-

: Aruv.
vis non nascilur, iisrutionibus erit jaeinnium, uti erca:
Gl7 S. ISlHOr.l IllSPAM .NSIS KPISC.OPI liSi
9. rieiicpie poleiiles l;inl;i ciipiililaiis r;il(ie iiilhiiii- A .Apii-lolo, ac dicenle : Deiis uH/ci/i ei hunc, el lianc
iniiiuur, iil ile coiidjiiis siiis paiiperes excliulant, iiec dcstruel (I Cor. vi, 13)?
lialnlare pcriiiiuaiii. Qiiiliiis ie< le per Piopiielam 4. Proxima esl veniri libido, sicut loco, iia viiij.
(lieinir : Vce qiii conjuiigilis dumim <ict domuin, et Lbi eiiim veutris cura, ibi et eoruiii qu;e circa veii-
agriim agro copiilulis usgue ad tcrmiiiiim loci. Nuiuiiiid Irem sunl pioxima. Iii ordine namque membrorum
solivos liabiiubilis iii medio lernc ( Jsai. v, 8, 14) ? genilalia veniri junguniur. Dumqiie unnm ex his im-
Tales iiiiippe lioniiiies iiireriunii , id esl, diabolum moderale relicilur, aliud ad luxuii:im excitatiir.
laperead perdilioiieiii ideii: ii!o|iliela seiiiieiiler an- .S. Non ad liixuriam, vel ad satietatem, sed tan-
iiiiiiliat, diceiis : Propterea clilalavil infermis animam liimiiiodo, ul corpus susienletur, epiilis est uteniluin.
sitiim, et aperuit os suum absque ullo termiiio, et ^'ain, ut pliilusoplii dlsserunl, cibiis iiiventos esse u(
descendent (ortes ejiis, et sublimes, gloriosique ejiis ad conlineaiil aniniam , non nt corruinpant.
eum. Nee niiruiii, quod iiiorieiiles iiiferni ignibus (i. Uui niiiiiiim tibis ulunlur, quaiilo magis veii-
(!e[iuieiiiur, (;iii viveiiles llaiiiinani cupiditalis sii:c irem pascuiil, 252 ':i>ili> amplius scnsiim menlis
njiiiiiiie exslinxeiunt. obtmidunt. âiii Gncci dixerunt ex crasso venire
1(1. Qiii di si^lerio eiipidilalis exicsuianl, nalii liiaho- sublilem sensningigni noii pusse. N:iin giilu! .satiirilas
iicx iiispiialioui-. uiuiitur. Acceiidit eniin iiieiileiii H nimiaaciemnieiUisobtundit, ingeniumqiieevanesceic

inanducaret. Acreii- fac t.
Kva^ sijpeibia, ut de ligiio velito
ul fialreni occideret ((.'«».

7. Libidinis igiies ciborum fomenlis iiicrescunl;
dit Caiii iiieulein iiividia,
Acceiidit Salonioiiem luxuriiie lacibus, ut per

corpus aiilem qnod absliiienlia fraiigil, tentaiio iioii
«11, 1).
anioreni libidinis idola adoraret. Accendit Acliali

e.xurii. Unde et tres pueros absliiientes llaimna I5a-
ciipidiiaie, ui lioinicidiuin avariiiic aiiiiecieret (III bylonii incendii, etsi letigit, non combiissii, qiiia iii-
diabolus corda miruin etsi desideriorum cariialnim ignis abslinen-

lleg. \\i). Ilis ergo inspiraiioiiibiis
tium mentes innamiiial, usque ad conseiisuin laineii
noiiiimJiii occullis ilepravat cupiilitalibus.
conciipiscenliiB vel operis noii exurit.
251 C.V1'UT XLII.
I)e gnUi. 8. C.ui abimdanlia esl epnliruin, ardiiilis divilis
1. Priina concupisceniia; siiggcsiio panis esl, cui inleiidal suppliciuiii, ciijiis laiila iii inleriio inur
ignes eral iuopia, qu:iiJia liic epiilaruni fuerjt copii.
si niiiiiiiie ceditur, diversa edacitatis desideiia coin-
Vanein, inquil, dcmlerii In Iidc eiiim saiculo esiirire el sitiie noluil, proplcr-
priiniiiitui. Undeel Oauiel :
cjmedi (Dan. \, o), boc esl, ejus coiicupiscen- ea illic iiiter flainiiias siticns, siillam aquoe qiucsi-
,iou
vit, nec inernil.
tijiiii iioii implevi.
Unde C 9. Consideraiidiim quaiii velienienter argnahir
-2. Prinia est luMiii e niaieriessaluriias paiiis.
cl propbeta Sodomam de paiiis saiieiaie accusat,
comessiilio, el sumpluiisa couvivia. Nam per proplio-
Sodomorum, siiperbin, m- tam coniininatur Duininus se noii banc relaxaie ini-

dicens : Ilwc [uil iniquilas
luritaa piinis, et ahnndanlia (Ezccli. xvi, -'i9). Paneni quiiaiem liis qui eam libenter amliiunl. Dicit enim
immoderaie siinieiilcs in turpitu- per Isaiam ; « Ecce gaudinm et Iseiiiia occidere vi-
quipiie Soduinita; ,
tulos, el jugnlaie arietes, couiedere cariies et bibere

diiicm defluxere flagitionim, atipie inde ineruerunt,
comiiaiite superbia, ccelestibus aduri inceiidiis, e.x vinmn. Si diinitlelur iniquitas b;ec vobis, doiiec iiiu-
rianiini (Isai. xxil, 13, ii).

quo modum iioii leiiueiuui edacitaiis.
ebl caveie t;ulain ciboriinique concupi- 10. Sicul omnes carnales cupidilaies abstiiientia
3. lltile
steiiiiam. Quid cnim taiii noxiuni quani ut aniinus resecanlur, iia omnes annia! viriuies edaciiaiis viiio
seniat veiilri et escoe, qiiae sunt destriienda, testante dcsiruuniur. Inde est qnod et princeps coquoruin
9. Grcg., 111 part. pastor. Cura;, adinoiiit. 21. pit, v.A Tx; •!^xiyv.; TTOtifTc.i ^pauvxifû;. Multa, inqiiil,
LoAlnA. edcre et carnibusvesci, rationis vim tnllit, animosque
Isai. V.
Cap. xLii. N. 2. ExGieg., lib. Moral. sxx.cap. 13. li efftcit tardiores. Mmilo itaqiie lauiiauiur plalniiica;
ilkc Cffina; apud Alben.eimi, x, et apud Ciccr. lili.
Lu.VISA.
part. paslor. Curae admonit. 20. lib. V Tiiscnlan., proplerea qiiod noii taiii praisent ,
5. Greg., iii ,
qiiani po^ler'i die jiii iiuda; esseiii. Loaisa.

LilAISA.
Leo papa, serin. 3 ile jejiiuio. Loaisa. Ibid. F.vnncscere. Hiiic illuil, ipiod ex Tbeopompo
f).
jani reluli. Poiro lucus bic esse videlnr ex Hiero-
Ibid. Aln, ul pliilosuplii diterunt, cibundus cst veii-
ijynio, epislola ad iNepotianuiii, de Viia clericorum
ler, ut cotuiiieat animam, iwn ut corrumpal. Clariiis
is eiiiiii lioc pacto : Pulchre diciliir apud Grwcus, et
ctiaiii essBi, JSum pliiLosophi disserunl cibos, elc.
nescio an apud nos wque resonet : 1'inguis venler
AliKV.
(j. Catonis Majoris apud Cieeronem , in
Iliiic illud
non gignit inentem tenuem. Gia;cus senarius bujus-
lilielloile Seiiectute Tantum cibi et polionis adhi-

:
modiest
Oeinluin, ut reficiunlur vires, non opprimantur. Alioqui, Uayela. yauT/ip ).£7rT6v oj Ti/.zu •joov.
ut lecie coiilirmat Tlieogiiis :
Loaisa.
no/Aw TOv 7r).£0VTKj ).t_aoO cj^jcev tOV5 Ibid. Evanescere. AI., hebescere. Cod. ineus labe-
".Vvofaj 070[ fj.oirM; 7v).oiov ejÊtv e'6c).ov. scere ; forle labare. Ar.EV.
Qiionim veisunin Iia;c fere senleulia esl lungc plii- : 7. Greg., Iib. Mural. xxx, c. 13. Loaisa.
resniiiiia cilii potusque ingurgilalionequam fame per- 8. Gng., boiiiil. -ii) in Evang. Loaisa.
iisse. Beiie itidem riieopoiiipns, lib. v Pbilipp. To : 10. Ex Greg. lib. ui \.an. Ciii* adaionil. 20
, ,
iidiia noX/.x, y.».i zf i'/ (payetv TOuf (xiv loyiTu.aj; Um- LOilSA.
,
C49 SENTENTIAUIM LIB. II. C50
i;:iiros Jerusalem subvenit, qiiia et venler, cui servi- A menlem .ilienat. ni ulii
2. Fbrielas iia sit riesciat.
Inr a roquis, îrtutes aniina; destrnit Neque enint Unde eliaiii el malum non sentiliir qiiinl pir cbritna-
pdsse quenipi:im virtulum |ierfcciionem attingere, tcm coinniitiiiur. Verum est quod jiixia proplietaiii
nis' prius ventris edomuerit ingluviein. iWctlwr : Fornicalio et ebriela$ auferunl cor (Ose. iv,
1 1. Nomo pnlest doniiiiari csteris viiiis, nisi prins II). Foriiicatii! eniin, sicut in Salomone ( /// fteg.
iiigluviem veniris restrin\erit. Nec qui-quam f.icile xi), iiifaluat sapieiitem. Ebrietas, siciit iii Lot [Ceri.
poterit a seinetipso spiritus 253 immnndis evpel- xi\), sensiim ralionis c;'ptivat.Unde et in Proverbiis :
lcre, iiisi per abslineniiam gulae. Tunc eiiim liostes Potenles , in'|uil, irncundi sunt, vinuni non bibanl
qui extra nos sunta nobis forlius superantiir, quando ne cum biberint , obliviscanlur sapieniiam ( Proverb.
prius qua; intra nos suiil viiia exslinguuntur. Nam xx\i, 4 ).
Irusira foris agil bellum, qni intus Iiabcl periculum. 3. Plerisque laus eitmullum bibere viniiin, el non
12.Non qualitatem ciborum, sed eoriira cupidita- ineliriari. Aiidiant bi adversum se dlcenirm proplie-
lem cavendum. Nam sape accuiatius pr,Bparaia sine tam : Vw qiii polenles fsfis ad bibendum v ninn, el viri
giiljR concupiscenlia degustantur, et sxpe abjecta et fortes ad miscendam ebrielatem {hni. v, 22).
vilia edenili cupidilaie siimunlur. Sicqiie lit ut non 4. Yino multo dediios, etlusurinse viveiiles Isaias
sit in ciilpa ciborum qualilas, sed illud reputeUir in B sic arguil, dicens : Va; qui consuryilis inane ad ebrie-
vilium, quod cuin desiderio degustalur. lalem sectandam, et potandum usqiie ad tcsperum, ut
13. Quatuor sunt genera disiinciioniim in gula; vino (rstiielis (Isai. v, H). De talibus ct alio loco dici-
3ppe:itu, id est: quid, quando, quanium, el quonindo liir : YcB libi, civilas, cujus rex juvenis csl, et ciijus
apiieiaiur. Quid ad rem ipsain pertinet qiiae appetilur. principes mane coniedunt (Eccle. x, I ).
Qunndo, si ante legilimuin lempus qiiid appetalur. 5. Miilti enim a mane usqne ad solis occubituiu
(?i(a«/Mmvero ad iinmoderationem rofertur. QuomoJo ebrielali et 255 8"'* voluptaiibus srrviunt, iiec in-
ad iinpatientiam festinationis ascribilur. telligunt cur naii suni ; sed, consuciudiiie belluina
14. Nulliis liomini tam imporiunus exaclor est detenli, luxurix tantiim tota die cpulisque inser-
qiiam venier, qiii qiiotidianam refectinnein qiioiidia- viunt.
na faiiiis cxactione adimplet. Cum cxieris eniin vi- 6. Clamat Joel propliela bis qui eb;ictali deser-
tiis elsi interdum nascimur, inlerdum tainen cum viiiflt, dicens : Experyisciniiiii , ehrii ; et pele, et ulii-
eis non morimur; cum isto autem cl iiasciiniir, cum lale, omnes qui bibitis vinum in diikedim {Joet. i, 5).
isto ei moriinur. Quo tesliinonio non ait tanium : Flete, oinnes qui
I.J. Pleruiiiqiie vnluplas vescen li ila siib obtcntu bibitis vinuin, ut bibere omniiio iion liceat ; sed adje-
ncce-siiatis subrepit, iit dum pntatur serviri iieces- C cit, i'« dutcedine, quod ad voluptunsam peitinei et
siiaii , voluptatis desiderio scrviatur ; nec f;icile prodigam effusiunern. Nam quaniuin saiis e»t neces-
discerniiur ulruin qund accipiiur, guUc, an indigen- silati, edoeet Timotbeum bibere Aposlolus, dicens :
tix depulelur. Vinc modico ulere.
254CAPUT XLIII. 7. Non solum cx vino inebriantur bomines, sed

De ebrietate. etiara ex ca;teris potandi generibus, quae vario modo
1. Esca crapulam ,
poius ebrielalem generat. conficiiintur. Uiule ei Nazaraeis, qui se sanciificabant
Ebrietas auiem pertuibaiioiiem giguit menli<, fiiro- Domino, pr:rceptuni est vinum et sicerain nnn bibere.
rcni curdis, flammam libidinis. Utraqiie enim statiim meniis everlunt, et ebrios fa-
12. Greg., lib. Moral. xxx, c. 13. Lomsa. a Aristnicle~ prolilem., secl. iii, lexl. 17, crapu-
iiie.
15. Tnlius seiitenliae suniina deducta esl ev Creg ,

l:ini aperle ex viiio esse teslatur. Ad.lii pr;eiorea :
lih. Moial. XXX, cap. 13. Venim is quiiiiuin j;eiiiis Esl enim crnputa fertor quidam, et desnens injtam-
addit : Scienditni, iiiqiiit, prceterea est quia quinque nialio fliin' plus confliclat quam lemuleniin , quod
,
nos modis qnlce lifium lcnlal, elc. Cassimus, lib. menlem itla qnaiit et ali nat ; crapula auleii, mente
qniiito, cap. 53, Iria laiituin sjeiiera enuinerat Tri- : sibi constante, dotorein nrfnioivl. Loai-a.
plex, ail, nalura esl gashimurqia; : una qucc canoniram r\ 2. OiC. iv Fornicatio, el vinum, ct ebrielns, auferunt
refection s lioram prcrvenirc compellit; atia, quce lan- cor. Ij"aisa.
luininodo ventris ingtiaie et saiuritate quaruml.bel Ibid. Iii Exfu<is C5l ; Siiul ait Saonion ; veriiin
giiudel efcarum ; terlia, qna: accuratioribus ei ulis et male. Cnth. Furnicaiin enini. sicnl in Salonione,
:
e^culenlioribus oblectalur. Videeurodem lalius ibidein. infaluat sapienlem ebrietas, i.icul in Lo' .<;eiisum ra-
; ,
Lkaisa. lionis captival ; unde in Proverbiis, elf. Ksl eniin cx-

i4. Piilcbre Seneca in episiolis : Venter prmcepta plii-alio verboium Ose. Furnicalio el ebriclas aufe- :
(101!audit, puscit, appettut. Non est lamen moleslu^ runl eor. Fiirnicalio nempe, ut in S;>Iomnnf elirieias, ;
credilor : pnrvo dimittitur, si modo das ilti quod iit III Loi. Pr«terea non eksiat in Proveibiis lisx sen-
debes. Loaisa. timtia. LoAisA.

l'i. Iloc eiiam loco iiidicaiur noia Loais3e,qii* non i. Fccle. \, nbi Septnaginta hoc moilo oOat (roi, :
apparet. Ac foriasse ea exprimebat lociim saiicti Au- T.oU:, -o; (Bko-iaeO; aou ^'.i-ziptt;. xat o! vp/jj-jri; ao-j
giisliiii, lib. X Coiifess., cap. 51 : Saye incertum fit £v T:p-M'x £(70io'ji7t. Id est, Vee tibi , civilas cujus rex
uirumadliuc necessinia corporis cura subsidium pelat, luus junior. el piincipes tui in hora inotulina comedunl.
un votiipiaria cupidiialis [atlacia minislerium suppetal. \n viilgala Editione ita est Vce libi, le.ra.cnjus re.c :
AUEV. puer Cit, et ciijus principes mane comedunl. Qiiain vcr-

Cap. xliii. N. I. Sic inlelligo illud Augustini, lib. sionem eti.un Gregorius sequitur lib. xvi .Moral.
Coiiress. X, c.ip. 51 :Evriela» longe esl a me ; misere- cap. 15. LoAisA.
berif,ne appropinquel servo tuo. Craputa vero non- 1. Niizurcvis. Sic rescripsi, cu u in EililioncGiialii
nun(fuam subiepit seivo luo ; miserebcrisûl tonge fiat esset yaiiirxis. .\m.\.
Patiioi.. LXXXlll 21
f..';i S. ISiDUni 11L-,I'.\LENSIS EPISCOPI C5*
duiil; liisnriam iiurtqne cnrnis nir.ujne .Tqnaiiler A ninani, ui solus Dtni5, qiii inspiiit omuia, incrilum
gignuiil. (iperiim lionoriim repciid.il. Nam qui ea snb poinilari
8. Qiiiii.im cnnliiienles, sioiil panciii cnni pondiTe maiiifeslalione faeiiinl, iiequaqiiam a Deo juslili-
rdnnt , iia cl aquam ciiin mensura sumiinl nssercnies , caniur, quia juxta sermonem evangeiicum merccdcm
aii caslimoniani carnis ciiam aqiKB abslineniiam suam ob lioininibus rccf^peruni (Maitli. vi, 5).
convenirp. 8. Jcjunia cnm bonis opeiibos Deo aeceplabilia

C.\1'IIT XLIV. siinl. Qiii auuni a ciliis abslinenl, ct pravc agiint
Dc abstincnt:a. dxmoncs imilanlnr, qnibus csca non est, et neqnitia
\. Hoc esl pcrfefUim ct r:iiion:ibile JKJiinium, .sempcr est. Ille eiiim bene abslinel a cibis, quieia
riiando noslcr lionio cxlerior jejnnal, inleiior nral. inalitiai act biis, el a mundi jejunat .mibitionibiis.
Faciliiis pcr jijnninm oraiio peneir:U coeiuni. Tunc 9. Qui exi(cr:ilionis stuilio, non abslinenliai voto
cnim liomo, spiiiiiialis effeclus, angelis cOMJiingilur, ab cscis carninni se suspeiidnnt , lii poiius exsecrandi
Deoqne lilicriiis copulalur. sunt, quia Di i ereaiunim usibus liiimanis concessam
2. l'er jejuiiium eiiam occulla mysierionini coeles- rejiciiml. Niliil cnim fidelibus inquiiiatum, niliilque
tinm revelaiilnr, divinique sacramenli nrcana p.Tii- csse jiidicaliir inininiidum , Paulo allesianteaposiolo:
diiiiUir. S'C nnmque Danicl, angelo revel:inle, my-;- B Oirnia mundu innndis; coinquinalis autem, el infiile-
icrioru'n sacramenla eognoscere meruii (Dai?. x,5). libus, niliil est 257 mundum, quia polluta suiit eo-
Il;«e enim virtns et angidorum inanilcsiaiiones, et rum et inens et conscientia (Til. i, 15J.
loriim annunlialioiies osiendil. 10. Spernilur jejiiiiiuni quod iii vesperum reple-
'. Jejiin.a fortia lela suni ajversiis lcniaminta lione ciboruiii refieiliir. Nequo enim repulanda est
(l.emoniorKni. Cilo enim per alistineniiam deviRcnn- abstiiicntia, nbi lucrit saiiiriias ventris subsecula.
lor. Dnde eii.im Dominus et Salvator nosler eorum 11. Spernitur Jejunium qiiod in vesperum deliciis
inriirsiis jejuniis ei orationibiis pra:nionel super;ire, compensatur, dicenlc Isaia proplieta : Ecce in die
25S ilicens : lloc (/eiiMs iioii cj citiir nisi per orutio- jejunii vestri invenilur voluptns icstrn (Isai. LVlli, 5);
ncin et jcjuniuin {Mutlh. xvn. 20). Imnuindi eniin Toluplas eniin deliciie inielligniitur. Sicut enim repe-
spiriiiis ibi se masis injiciunt ubi plus viderint titio debiti, et lites, et contentio, et percussio, ita et
escam et poluiii. deliciic improbantur a proplieia iii jejiintt),
A. Sancii , qiiaudiu in biijus saecuii vita liabil.inl , 12. Tiila ciiim die cpulas i i coiîiaiionc ruminai,
iêsiderio snpcrni roris corp;is sunin ;;iiilnni poiianl. i;ni ;;d cxpKiidam gnlam vc^peie sibi delicias pra;-
<'iiile et psaliiins : Sitivit, iiiq:iil , i;i ic anima nica. parat.
qiiam muliipliciter el caro mea (Vsal. lxii, 1). Caro G 13. Non est corpori adhibenda iinmoderata absii
eiiim tune Denm sitit, quando per jejuniiim absiinet, iientiD, ne Juni amplins gravatur caro pondere In-
1 1 arcscii. Ab>iinentia et vivificai , ci oiciJii : vivi- cdia;, iicc iiialum agat posiea, iiec bene f.icere inci-
(ieat aniniain , coriU! necal. piai, et qii;c adJiciiur ut usu mali care;it, siiiiul et
5. Ssepc absiinentia simulale agitiir, jcjunijqiic Loiii oflicium, diim plus prcinilur, perdat. Sollicila
per li)p crisim cxerceiitur. Quidam enini niira in- igilur discreiione c.iriiis esl moderanda materics,
eiita corpus siium laniant, exlerminantes, sicul ait scilicei, ne aul iiiicgre exslingiiaiur, anl immoderate
Evangeliuin ,
facies suas, ut appareanl liominilius jeju- laxelur.
v.aules (Mattii. vi, 16). Orc namque p:illesciint , cor- 1 i. Iiilirmiiaie carnis niinia pr;evaleiite, ad per-
pore aticriinti.r, cordis alta suspiria ducunt. Antc feclioiiem periingerc nemo polesi. Nam qunmvis
morlem qnoqne morliferis se snppliciis tradnnt; saiirtiiatisainorem quisqueliabeai, exsequi tamen non
laiiliimqne miseii laboris exerciiium, non pro Dei valct o|ieiis meriuiin, ciii inleiitione ccrdis deser-
:imore, sed pio sola launana; laudis adniiralione virc conatur.
scciantur. 13. Corporis debilitas niiiiia eiiam vires animo!

G. Quiilam incrcdibililcr abstincnl,ut bomiiiibiis frangii, meiitis quoque ingeniiim facil inarcescere.
curiosis sancii aiipaicanl; scd liuc boniini absiiiieii- D nec valct quidiiiiam boiii per iinLecillilatcm per-
ti;c ia'.ibns 111'n csl virlus repulaiida , sed viiiiiin, iicere.
qiiia b;ino malc iituiilnr. 10. Nc qnid niiiiis. Nam quidi|iiiJ cuin nio>:o et
). Jejiiniuni cl eleeraosyna iii abscondito csse leinpcramciiio lit, saliitare est; quidquid aulem ni-
Ca[>. xliv. N. 2. Grcgor., lib. Moral. nxx, cap. 9. 10. Ad Innc ei seqiicntcm proxime snmiiii viri
LOAISA. seiilenliani atiendaiiius, velim, aicbat Vezzosius.
i. Alii, libi earo pro ct caro. Arev. Ar.EV.
5. Greg'ir., lib. Moral. vui, cip. 20. Loaisa. 11. Ita qnidein Golli. et alii mss. elexrnsi libii.
7. Gieg., lil). VIII Mor;iI. c. 2i. Loaisa. At llieronymus, volunlas vcs'ra; et Sepluaginta, ut
8. 1'iiis 1'!'. yHiil prodest honiini jejunare, et ora-
: idein aucloresl, voluntales veslra:. Loaisa.
xe, et aliii reliqioiiis bona aqcre, nisi incns ab iiiiqiiiiate Ibid. Voluptas vesira. Ita legendum siiadet oralio-
icnovetur, de 1'oeiiil., il. 3. Loai-a. lis contcxtus et ila quoquc legiiur iii llreviario
:
!l. Leo l'l'., senn. i de qnadiag. Lkaisa. iMiizarabico, iii noiavit Mariana, lib. i coiitia Jiidaos,
Ibid. (jui exsecratiows studio, elc. Ilo.- eral vitiuiii caji. 1,0.5. AnKv.
Mauiclixoruin, ut Yez2osiii- aiiiioial. Aia.v. 1.^. Cassianus, coll. 2, de discrction. LoiiSA.
053 SENTENTIARUM LIB. III. GSi
luis, el ulira nnuluii! cst, pcrniciosimi (il, sluilium- A orai.e quod exceJil periculosum esl ; siciU aqiia, quoo
quesuum iii ciiiiiraiiiiui verlii. In omiii crgo cpere si niuiios iinbres | rjcheat, non solum nulluni usum
niudum e;- leniperanienlu.m oporiol li:.b_Me. Nam adhibel, sed eiian) periculum exliibel.
LIBER TERTIUS.
253 CAIUT FRiMUM. ctbonorum dolor Iranquillus. Nam iniquus post mor-
De (Jagellis Dci. tem duiiitiir cniciandus ; justus vero dormit post la-
1. Diviiiae Sapicnlix siibtililas , sicul inlLriiis, ut borem securus.
leslis, scruialur conscieHtias, sic esterius, ui judex, 8. Non laiitum de corporalibus passionibus, sed
irrogat poenas; ui verum sit lestimonium propliei.Ê : eliam de spiriiualibus oportel iiitelligi, ut quant.o
Quia ipse est et leslis el jiulex (Jerein. xxis, 2^). Mi- qiiisque aiit in corpore aut in niente flagella susii-
serere, Doinine, miseri) Isidoro, indigna agenii, et nel, tanto se in (iiie romunerari speret.
digna paiienli , assidue peccanii , ei lua fliigelia quo- 9. Sirpe occulto Dei judicio extra flagelli corre-
lidie siisl nenli. piionem sunl reprobi in buc munda : dumque iiiulia
2. Onlinala esl ir.iîcratio Dii, qiia> priiis liiclinmi- B d.inuiabilia commisisse videantur, despecti taiueu a
iieni per llagelâ a peccaiis enicnilal, el poslea ab Deo, ntillo emcnilalionis verbcre feriuiilur.
.Tleriio fupplicio liberal. Eleclus eiiim Uci doloribiis 10. rlus corripilur flagello, qiii a Deo diligitur,
liiijus vil.-K aiteritur, ul perfcctiora vil;c lulur.TC liisi peccaverit, dicenle Amos propliela : Taniu.nmoUu
crelur. vos cogiwvi ex omnibus iiationibus teirw, idcirco viti-
5. Neqiiaquam Deus dclinqiicnli parcit ;
quoniiim tubo supcr vos oinnes iniijuiiates vestras. Quem cniun
pftccatoreiii aiil (lagello te.ii|iora'i ad purgationcin d liîl Dominus corripit, (1 igcllat autcin oiiiucm (i-
liiril, aul judicio scleino luniendum relinqiiit, aul liuiii qii''in rccipil.
ipse in se liomo poeniiendii punit (juod ma!c adli. Valde iiccessarium cstjustiim in bac vita el
inisil; ac proinde esl quod Deus delinqucnll non viiiis tcnlari, el verberari fl.igello, ut dum vitiis piil-
parril. satur, (ie virtuiilius iion siiperbiat. Dum vero aut

259 ^- '"''''"^"'P'"'''''* '^*3^"'' '"^ Kterna pro- aninii, aiit ciirnis dolore alle.-iiur, a niuiidi amore
firiuni gaiidia; ideoquc el jiisliis in poinis gaudcre reiservatiir. Toiit.iri aiitem oportei jiisiiiin, sed lcniii-
debel, ct iinpius in prospcritalibus limere. tionc p!ag.-B, noii lentatitme luxuriiE.
5 Neque justo, iieque reprobo Deus misericordiam 12. Durius circa suos elcctos in liac viia Deu3
cl jiisliiiam abstraliit. Nam cl bonos liic per affliclio- Q agii, ut dum fortioiibus nagclli Miniu is feriuntiir,
nem jiidical, et illic reniu icria per miseralionem ;
iiulla obleclamenla pr.cseiilis 280 ^'''C deluttcnt,
ei nialos lii" remuneraipcr lcinporalem clcnnenliiim, sed coelcslem palriam, ubi ceria requies exspcciatur,
cl illic piiiiil per aleriiam jusliliam. iiidcsinenler dcsiJcrini.
G. In liac enim vila reiis parcit impiis, ei lamcn 15. Llecios viia; islius adverjiiaie prubari, iit, se-
non parcii tledis ; iu illa jjarccl electi-:, noii lainen cuiidum f'e riiin, judicium a domo Dei incipiat (I Pe-
piirrct iiiii|uis. Iri IV, 17), diiin in bacvila clectos siioj Deus judieii
7. Pcriculosa est seciiriUis iii Iiac viia malorum, n.igello casiigat.
Cap. primum. N. I. Ex Grigor. , lib. ix Mor.il., voiiliir iniilla. Loaisa.

cap. 12. Ei in comprobiilionoiii lesiiiiionii JereiiiiiC 4. Giegiir., lib. viii Moral., cap. 32, de jiislis :
:
Eyo sumlestis el judex, airerl illiid lâi.c xlii Tacui, Gauileiil ilespici, ncc lioient se necessilatibiis nfjliqi.
:
seiiiper siiui, paiims [iii, iicul parluriens loqiiar; vuces Idcm Angiisl., i-erm. IUd de lempnre, ctGreg., Iib! v
aiiiein i(( jiii/i'i absuiil a Goib. el aliis. Loais\. Moral., cap. 1. Lmaisa.
Jbid. Proplietce. Jerein. \xix. Apiid Jfiieiiiiam sic 5. Ex mullis locis Gregorii, lib. v .Moral., cap. 1;
jj
li.Tleuir : Kgo sum judcx et leslis. Et Greg., lib et XXVI, cap. 18. Loai^â.
Moral. cap. 12. Goilex ciEiiob;i de la Oliva iii rc- 11. Gieg., XXVI .Moral., c. 17, ct lib. xii et xi'.
giio Niiv-irric logit : Ego suvi lesiis et vindex. Sepliia- Loaisa.
tiiiilaK«i iyj 'j.ap-\>q
:
,
y»i!rt Kupiof. Et ego tcstis dicil 10. Giigor., lib. VII, cpisl. 32, ei lib. xviii Mo-
Oomiiius. LoAlSA. r.il., rap. 1 'i, el lib. xviii, r. 7, el cap. 12. Loaisa.
Ibiii. Misi'rere. In Cod. Golli. Tolel. b.iec non lia- 11. lieservatiir. Al., relralialur. AitEV.
liciitiir. Codex cuenobii de la Oliva, indigno IsiJoro. 15. Locus est retri I. iv. Tempus est, inqiiil, ii( in-
LOAISA. cipiat jiidicium a domo
Dei. Iluiic cum explicit Isi- I
2. t.ri'g., lib. VII Moriil., cap. 8, exponens illud dorui siipra, lib. i, cap. Si.sentenl. 2. El .\uguslin.,
Jiib. : llitc milii consolutio est, nt iiffl gens me dolore, Mijicr p-iilin. xciii : Tem rus est, i\ii]tiil, ut inciiiint
non piircnl. Ideo. iiii|iiil, liic gmbusdam inrcil, ul eos j idiciiim a domo Dei, id e.si, icmpui esl ut niodo judi-
in pirpi-lnum (erint. hlro nie litc feriiit non parcemio, leiittir qui perfiiicnt a'i ilomiim Dei : ;i flagellanlur
ut in peype:uuni pncut. Loaisa. /ilii Dei,quid debenl spe.rarc serii ncquissimi ? Venerii-
Jbid. Eleclus. (jregor., lib. xxvi Moral., cap. 17. bilis Hcda, in psalni. ix, explical l'eiri lociim de n.--
Eleclorum niimque est liic conteri, la ad prannia de- ciillo et juslo jii licio, qiKid in piasciiti ad purgiiliii-
beanl wler-.ia; lia'redttat:s cru:iiri. Loaisa. iiein exeicetur indoiiio Dei, id est, in infidclibiis. Gre-
Ibid. Ut pcrjectiora. Al., ut pe.fectioneni. Anrv. g.ir., Iib. XXVI .Moral., c:ip. 17, ul hijurus locuni iu-
5. Viile Grcuor. li' xwi Moral.. 17. iibi ilissiril
, .
i. r.iCaiiir. LOAISA.
eur qiixdam a Domno lnc lori.miiir, n qncilaii s-r-
C'i& S. ISIDOUI HISPALliNSlS EflSCOlI 606
CAPUT II. A insilganle, cariiis lolerabal 262 siimulus. Flagella-
De gemina perciissione Dci. iiir aiitem ^t pnsi peccatnm, ul corrigatur, sicut ille
i. Giiiiiiia esi percussio diviua. Una in bonnni in Apostolo, «|ui iradilus est Salanê iii interituiii
parlem, qua perculiniur rarne, iil enieiideiuur. Al- carnis, ut spirilus salvus essei (7 Cor. v).
leia, qua vulneramur conscieniia ex cliariiaie , ul 5. Non lamen juite mnrmurai, eiiani qui nescil
Dcuin ardeniius diligamus. cur vapuUt. Nam Deus idi-o plerumque justum lla-
2. Gcniino more Deus respicil vcl ad vpiiiain, vel gellat, ne de justitia superbiens cadai.
ad vindiciam. Ad veniam, siciu Pclruin (Luc. \xii, G. In liac viia Deus tanlo magis siudet ut parcat
61). Ad vindictam, sicut dum facla Sodoinorum se quanto magis exspectando flagellal ; sed alios fe-
dcscensurum el visurum teslatur (Gen. xviii, 21). riciido corrigil, alios vero feriendo inierficil. Fe-
3. Trimoda ratioiie Deus quos voUuTil percutit, riendo namque corrigil de quibus dicit : Ego quos
id est : ad damnalionem 261 reprobos, ad purga- (imo arguo et casliijo (Apoc. 111, 19). Feriendo peri-
tionem qiios errare videl eleclos, ad propagandam iiiit quos incorrigibiliter dclinqiientcs aspicil, qnos-
meritorum gloriam juslos. Primo nainque mndo qne noii j:im snb disci|>liiia, ut niios paler, sed
;Egyptui cacsa esl ad damnaiionem (f.xud. vii, S). dlsliicla dainnatioiie, ul liosies advcrsarius, perculit.
Secundu modo pauper LazarusaJpurgationem (Luc. g De quibus dicii : Flagetlo inimici percussit le casii-
xvi). Tertio modo percussus cst Jub ad probationem gntione crudeli (Jcr. xxx, 14). Et ilcrum : Quid ela-
(Job. 11). mas ad me super contriiione tua? insunabilis est dolor
4. Flagellatur bomo plernnique a Deo ante pec- luus (Ibid., v, 15). Unde unusquisque festinel, et
catum, iie maUis sil, ut l'aulus, qui, Salanae angelo limeat ne simul feriatur vila ejus cuni culpa. Fla-
Cap. 11. iN. 1. Qiia pircuiimur. Sic omnes Codd. landum, non opprimendum ; purgandum, non evet-
IIIS-. L0AI<A. tendum, aut forie nec purgandum, sed prvbandum.
Ibid. .\\\\, in cnvne... in ctiarilale. .\rev. Ejiis builos coinmeiDoral dregor., lib. xxviii .Mural.,
2. Anilird-iiis , (jiHiniodo respiciai Deiis snper ju- cap. 1 et expoiieiis illud
; In omnibus his non pec- :
sliis ct |icccatores, libro siiper Bcuti immaculati, cl cavit Job labiis suis, nec stulluin quid coiitra Deum
I. I ile Apologia David, ct iib. v. Lcvisa. lociitus est, cl I. II, cap. 19. L>>AisA.
Ibid. l'elrum. Rcj-pcxit eiiim illuni oculis grali;r, •4. Cor. xii
II Kl ne magniiudo revelationum ex-
:
iion corpnris, ciim ex .MallliLto ct Marco constet lollat mc, dalus csl milii stimulus carnis me(B, angelus
ClirisluiiiInnc fnisse in alrio interiore domus, Pe- Salan, ut me colaphizet ; ubi Gr.cce K«i to 'JTrEpgo/rj :
irum veru in atrio deorsura foris. Ex .\iigusi., cap. Twv K7Toxa).'J-j^£wv "ivu uri v7zirjrAp'.i'j.at,i^60-n p.01. tyy.oio'^
(i.Lo.MSA. tn (Taoxi v.y/slo; Sv.reiv, hu. ut xoAa<pi?>]. Quo ill loco
Descensurum. Genes. xviii Di.rit Dominus
Ibid. : czii/.oj/ csl siiiiiuliis, per caiiiein, sive in carne. Qui
Descendnm, et ridebo ulrum clamurein qui venit ad me *

>
stiniulus quomodo liic iiiielligendiis sit non bene
opere complcverinl. Loaisa. iiitiT iiilerpretes coiistat. Alii libidiiiis alfecium, et
3.Quinque inodis (lagella coniingiiiit, lcste Beda moiuni accipiuiit, ut Isidor.. lib. 11 Seiii. , c. 59,
in Maith;Knm, etAugustiiio insermonede giati:i:vel sent. 11 : Sliinuli carnis.qiii in Paulo, excitaiile Sa-
jiis-lis, ut pcr paticniiam merita augeaiitnr, ut Job; tanw anijeli, ineranl, ex lege peccali eranl, qui iii
vel ad cusiodiain virtiilum, ne snpeibia lenlel, ut nienibiis huminum dc necessitaie libidiiiis tiabitant.
Paulo, II Cor. xii vel adiorrigeiida (leccata, ui Ma-
; Iilein vidiiur !.eniire Greg., in boc loco. Alii.ul refert
ri* lefira, Niiin. xii; vel ad glmiam Dei, ut de cjeco Ilieioiiyiiiiis, commeiit. in Epist. ad Galalas, corpo-
nalo, Joan. !i vel ad judicium poenae, ut llerodi,
; ris adversain valeiudincm, quod capitis dolure so!i-
.\ci. xii. Qua; oiunia Uic coniplectiiur Isidorus. ita eiiam Tbeopliy-
lus sit frangi et niolesiari, alque
Loaisa. biclus. Tliomas Aquinas, quod bierit iliaco murbo
Jbid. .Ad damnaiionem. Gre^ , lib. ni. Moral., cap. obiio.vius. Ambrosius stinmlum api>ellal iiisect iiio-
10, expdiieiis illud I Tollam a robis cor

zecli. xi : la- lieni inalorum bomiiiiim, et afllieiionem ab inimicis
pideum, ei diibo vobis cor carneum. Lhaisa. illalani. Iii qna senlenlia esl Tlieudureliis prubat ;
Ibid. Ad purdiiliuiiem. Idcin, xxi, cap. i, ubi

lili. vcro ex sequentibns iioii esse siiiimliim carnis cur-
prolial qiiod jusli, riJiin teiiijioraliier (1 gellaniur, poris inliiinitateni Propier quod placeo miliiin in-
:
probantur; reiirobi vero, qiii iii labiiribns liominnin meis, in contumcliis, iu necessilalibus, iii
liriiiilalibiis
iiiodo non sui;l, aleino aiiaUieinate coiidemnanUir, pcrsecutionibus, el angusliis pro Ctnislo. Albanas.,
et lib. XVI, cap. 10, el lili. xi,cap. 21. Li>ai-a. t|. 139, Alexandruin aTariuin fabrum, el vocat sli-
Ibid. /Eijypnis. Ilieroiiym., in Nalmin cap. vii, cx- . iimluiii cariiis. Vide lucum. Ego exisiiino carnis sii-
ponens illinl i\on consurgcl dup'ex tribidalio, vcl,

: nuiluni iiilelligi coiitradieliones et molestias a Juda:is
non vindicabil bis Deus in idipsum, videlur senlire ill.itas (qiii eraiit cognati sccundiim carnein) ne
ejiis
iEgyplio.-; iioii flagello daniiiaiionis, sed purgationis Lvani:elii diiclrina iiicremeiilum susciperet de qnc- ;
punilos. Sic eiiiiii inquit : Quod si rvbis videlur crn- ruiii persecutione sic ail Tbess. 11 Vos enim iinila-
:
delis, riijidus, et crueiitus, quod in diluvio genus dele- tores (ucli estis (ratres 1'cclesiarum Dei, qu(B sunl in
I iJ humanum , siipcr Soitomam et Gomorrliam igiie Juda:a, in Christo Jesu, quia eadem passi estis el vos
plttil, Jiiijgplios siibmerserit pvclibus Israeiiiarum , a conlribulibus vestris, sicut ct ipsi a Judais, qui et
luduvera pioslraverit m cremo, sciioie ideo ad pra'srns Dominum occideruiit Jesum, et proplieias, et nosper-
reddidisse supplicia, ne in aternum puinrel. Q.en lu- seculi sunt, et Deo non ptacent, el vmnibiis hominibus
cuiii .Magisicr Senleni., I. iv, dislincl. 15, iiiiclligen- adversantur prohibenles nvs genlibus loqui, ul sa/ric
diim ceiiset noii priimisciie de oninibus, sed de ill s liant; ut impUant peccaia sua seinper; pervenit enim
laiiiuiii (|ui iiiter ipsa Ibigella puniteniiani cgerunl. ira Dei super itlos usque in finein. Loaisa.
LUAISA. 3. Gregor., Iib. xxxiii Moral., cap. 23. Loaisa.
Ibid. Dc Job, quod de genie Idiimxa duxerll geli. Ex Cregor., lib. Mural. xviii, c. 13. Loaisa.
11119, prob.il Aiigiislin., lib. xviii de Civil. Dei, cap. Ibid. Cregur., Iib. xviii .Muial. c. 12. Flagellmn,
47; el de l> iilalKnie Abrali.c, cl Tobi», et Jub, iii iiii|uil, lunc dituet cu'jHim, cum mutaverinl vilam.
lili. Qiia>st. Veleris el Novi Testam , lili. 11, q. Do
'.19. LUAISA.
tjus leiilalioiie p^-aliii. c Accepil, : iiiqiiil. u Dco Un- Ibid. Alii, ut liostes et adversarws percuitl. Arkv.
:
6j7 SENTENTIARIM LIB. III. G-iS
gclliim namque luiic diluil culp;im, cuiu nnitnverii A et in aclerna percussione damnanlur.
\iiam. Nam cujus mores non inutat, aciiuiies non 11. In lanlo immergi quosdam desperationis pro-
cjpiat. fiindo, ul nec per flagolla valeant emendari. De qui-
7. Omnis divina percussio ant purgatio vii;c pr.T- Lus lecte per prnplielnn» Domiiius dicil : Fruslra
seniis esl, aut initium pcenae seqnentis. Nam qui- percussi filios veslros ; discipiinam non recepfnml (Je-
busilain flagella ah hac viia inclioanl, et In ."Eterna rcm. II, 30).
pfrfussione perdurant. Liide pcr Muyseii Dnminus 12. rierumque juslus plangit, el nescit ulriiin pro
(lirit : Iqnis exarsit in ira mea , et ardtbit ttsijue ad oinnibus suis peccatis praeseniia patiaiur (lagidla, aii
iiijcros deoTsum {Deut. xsxii, 22). pro uno lantum, el nescil quae sil culpa illa pro qua
8. -A quibusdam dici solei : lyon judicai Deus bia ineniit ejusmodi pati supplicia, cl pro Ipso ambiguo
iilipsiim; q\n lainen non aiteiidunl illud qiiod alilji iiiaxime io moerore versalur.
scrlpluni esl : Jesus populum de lerra /Egijpti libe- 13. Qnamvis llagella prsesenlia jiislum a pcccûis
rans, secundo eos qui non crediderunt perdidit (Judcc absidviint, adluic tninen sub nielii vindicuie turbiliir,
I, 5). ^''"'^vis eniin una culpa bis non perculitur, ne inslanles ei plagne non suHii i mt ad purganda
una tamcn 263 perciissio intelligitur, qusc liic delicla. Proinde ergo, dum pra^scniia patilur, el
cn-pla illic p<^rlicitur, ut in his qui omnino non cor- n fiitura perliniescit, qnodammodi), sicut ait propbela,
riguntur prxcedeniiuni percusaio fl:igelloruin se- pro suis peccalis duplicia reoipil (Isai. xl, 2)
(jiientiiini sit inilium lorinenlnrnm. ^G^f^-APLlT III.
9. Ilinc est qiiod in psalino scribitur : Uperianlur, De infirmitate carnis.
sicutdiploide, coiifusione sua {Psal. cvni, 29). Diplois 1 . Sunt nonnulli iiiijus qiialiiaiij hoinincs , qui
enim dnplex vcsiimenliini est, quo tiguraliier in- nesciani corrigi , nisi alios viderini flagdlari ; îcqiie
dmiiitnr qui et lemporali poena ei slerna daninanlur. prDficiunt comparatione maloruin, diini sibi id acci-
L'iide el Jereniias ail : Conlrilio super coulritionem dere tiinent, in quo deperire alins vldenl.
{Jcrem. iv, 20), id esl, gemina dainnalio, ct liic, et 2. Quusdam Deus videiis nolle pioprio volo cor-
iii fuluro sseculo. Et idem alibi : Duplici contritione rigi, adversitatum tangil siimulis. Quo$dam eiiain
coniere eos (Jerem. xvii, 18), id esi, gemina ptEiia, prssciens multum peccare posse, in saluiem n:igel!at
pra-senti scilicet etfu:ura. cos corporis inlirinilalc, nc peccenl, ul cis uiilius
10. Quibusdani secieio fei judicio liic niale esi, sit frangi languoribus ad salnleiii animae quam ina-
illic bene, scilicet, ul dum hic caitigati corriguntur, nere inco!uines ad damiiaiionein.
ab neterna damnalione liberentur. Qiiibusdain vero 3. Visitatio Dei nec semper in bnnum accipitur,
hic bene est, illic male , sicut divili illi accidit qui, _ nec semper in malum. Iii biniuni eniin accipiinr, sic-
liic potentise claritale conspicuus, post monein ge- ui est illnd : Visiia nos in saluiuri luo {Piul. cv, 4).
Iiennae incendiis Iraditur cruciandus {Luc. xvi ). In maluni vero, jii\la illud : /d lcmpore visitalionis
Porro quibusdam et hic niale, et illic inale est,quia, suce peribunt [Jer. s, l"i).
corrigi nolentes, et flagellari in bac vita incipiunt. 4. Tribus ex causis iunrmitaies accidunt corporis.
7. Aliqui mss. habenlin liac li/a inclioant ; nielius, nielech regem Cesara;, ne peccaret in Saram, coii-
ab hac vi a. Sic est apud C.regor., loco siipra ad- silio Dei, infirmiiaie percussum. Loaisa.
duclo His flagcUa ab Itac vila inchoanl, et in wterna
: 5. Pulcbre Isidonis cnmplexus esl visitalionis iii
percussione perdurant. Loaisa. divinis litteris signific:itionem ; iiam et in inalani ct
Ibid. Dent. xxxii. Sic habet Vulgaia Editio Latina in bonam partem usurpatur in bon:im, ul iltnd :
nosira hinis succcnsus est iii furore meo, et ardebit

; Luc. XIX : iVo« cognovit tempua visilationis siiir; et
uscjue (id inferni novissima. Isidor. legit ul Gregor., Ose. IV Non visitabo super filias v,stras. cuin furni-
:
I. XVIII, c. 22, vsque ad inferos deorsum. Loaisa. catm fuerint ; Exod. v Visilando lisiiaii vot, el vidi :
8. Ex Gregor., ad verbum, lib. xviii, cap. 12. afflictiones veslras. El alia mulla Inca in sacris
LOAISA. lilteris cccurrunt , in qnibus iv>iiare el visiialio
Ibid. Jud. E|iist. 1 Quoniam Jesus populuin de
: n demonstrat Dei curani erga gonns hniiianiini, i-jiis-
terra .-Egypli sahans. secundo eos qui non crediderunt qiie pnividentiam, niisericordiam et beneficia homi-
perdidit. Explanai hunc locuin Jud« Greg., I. x nibiis exhibita. Signilicat eiiani visilare pra^siare
Moral., cap. 33. Loaisa. Deuni quod promisil, ul in ilbi Genes. xxi : Oominut
9. Psalm. cviii. Lociis ad verbuin es Gregor., visiliivii Sttrain, el rcdem-
Lucae i : Visiiaiil, el fccil
)il). Mcir-I. i\, cap. 33. LoAiSi. ptioncm populo svo. Iii inalnin eliain nonnunquaiii
Ibid. Coniiiiio super contriionem. Ilsec e=l Vul- sumilur pro eo quod est punire, c:isligare, viiiJic:ira
gaiK leclio, (|iiam ad Isidnri sciipnm bene facere, scelera adversus divinam majistaleni cnminissa. Sii:
ili iiotis siiis oliserv:il VeizDsins. Arf.v. Exod. xxxi Ego auleni in die ultiows visitabo Imc
:
12- Ex Giegor., lib. iv M-iral., c. 2i. Loaisa. peccolum ; et Isai. : Visilalo siip r frucium maciniiH-
15. Esl apiid Isai. xl Suscepil de mnnu Dotnini
: dinis cordis regis Assur ; et xiii Visilabo super oibcm :
riuplicia pro omnibus peccatis suis. Kt .leiem. xvii : niala ; et psalni. lwxviii Visilabo in virija ini- :
Dnpl'ci conlrilione conltre ees. Loaisa. quilaies eorum. Ibi voces illae, iii virga siipplicii iii-
Cap. III. iN. I. Fere onmes Ci)dd. iiis?., esse non- crenienlum denotant el Ose. Quoniam adline ; i :
nullos ejusdein qualilaiis homines. Codcx i.niis papy- viodicum visilnbo sanijuinem Jczraliel ; et psalni. 18:
raceus peraniiipius, esse nonnuilos e;«s r/«i,/i(n(is lio- Visilalioncs Dumini recKs lcc.ificantes curda ; denotunt
mine$. Locus apud Gregor,, lib. xviii .Moral., cap. 15. jnsiitiam lisitationis. Visilalioncs eiiim Sepliiagiiila
Liia:sa. verternni or/Kicijâra. Loaiâ.
Theodoretiis, Qiixst. in Geiies., ex illis vcrbis
2. 4. Ui e->l illii(l Pauli, I Cor. xi : Proplcr quod iin-
Ll idco cuslodivi le, ne pcccares iii me. colligil, .Mii- bctillcs, cl infirini, e: don>iiunl niulli. Loaisa.
C';9 S. ISIDOUI lliSfALENSiS EPiSCOPl CCO
id esi, ex peccaio, ex loiiiaîoiip, ei ex iniemper;tii- A lier linc j.im jusiiiicaiur, pro quo el seipsum accusai,
lix pasîoiie ; sed liiiic tanlun) 2@5 novi^simx liu- el Uci jusliiinin laudut.
luaiia poiesl uiedicina succurrero, illis veiosola pie- 3. Dum ex relius pr speris uiilia ju?tus exempla
las (livii.a; uiiseriiordi:i'. pr.rslal Ii(iniinil)us, neccsse cst cuiii ilerum el ad-
5. Qui valenliores sunl, ct sajii, ulile est illis in- vcr-itaiibus l;uigi, iiiiileims ejus piilientia couipro-
liniiari, et i.on pccc.nre, ne per vigorem salutis illicitis belur, ul denuo roriiuKlinis dociimenla ex co suinant,
sDrdiJt niur cupidilaium, ei luxnria; disidtriis. qiii prosperilatis ejiis lemperanliaai agnoverunl.
6. Diirilia, (pi;e iiienleiu piciii t, nec sentilur, uli- 4. Qiii passionibus aiiiiii:c insidianle ad\ersario
lilcr uiulatur in (arnc, nt soniiaUir alqua inlellecta cruciatnr, noii idcirci se credat alienari a Ciirislo,
ciiieniieiur. Nam cititis viilnera caiiiis seiiliiiniiir qnia lalia paliliir; sed magis per lioc Dco coninieo-
quamanima;; ideoque pcr carnis llagclla errantes dabilein se es.sc existimet, si.diiin lia;c palilur, lau-
citius corrigunliir. IIoc qnipiie in;licant in Pauli det Deiini potiiis, noii aecii^ct.
oculis squani?e infideliiaii';, qu.t; diim iiiutaia: siint 5. Ad inagnani ulilitale;ii divino jiiflicio ir.ens
per increpaiidneni in nculis carnis, confesiim reso- jiisii diver.-is p.issionum tt;ntalionii)iH agitatur, pro
Inta est diiriia nienlis {Act. iv, 18). qiiibus i-i Dco gralias cgerit, sua>qiie cul|ia;, (|U(k]
1. Est perniciosa saniias, qu.-c ad inobcdieniiam B talibus dignus sit, dcpntaverii, lioc, quod e\ passioiia
linniinem ducit. Est et saliibris iiifirmiias, quje per toleral, ei pro virlulibus repntaliilur, quia et divinain
divinaiii corrcpiionem menlem a di rilia fiaiigil. agnosclt jiirtitiani, cl suaui intelligit culiaiii.
8. Laiiguor anim.T, id esl, peccaiorum inrirniiias

CAPur V
pcrnieiosa cst, de qua etiam Aposlolus ail : Qiits infir-
De tentalionibus diaboli.
matitr, cl ecfo non inprmor? Quis scandnlizalur, et ego
non vror {II Cor. xi, 29)? Nam inlirniiiaieni carnis 1. Muliis calamitalum teniationibus mens jusii in
iiiileni esse idem Aposiolus a}iprobat,dicens: Qitniido liac viia pulsatur; uinle et oplat ab lioc s.tciiIo Iuii.
iiifirmor, lunc [orlior sum {II Cor. \i\, 10). ditus evelll, qiio el Triininis carcat , et fixaiii illic
securilatcm inveniat.
CAPUT lY.
2. Inler eas poeiias quas jiistus in corpoie patiiur,
Dn lolcrautia diviiice corrcptioitis.
atque eas 267 lu^s mente per fraudom ilialioli loleral
i. Murniiirare in flagrlMs Dei peccaior linmo noii niultum interest. Nliiii gr.ivius ferl, qu;is inlcriu< lii-
debel, qiiia maxime [cr lioc qu id corripiiur enieu- gei, quam eas qu.ns exlerius snsiinet. llas eiiini el
da'ur. Uiiusquisquo aiilem tunc lcvius pnrlat quod loco eviiat, et tempore : illas ncc loco poeitevita-
p titur, si siia di-cusserit mala pro quibiis illi infer- C re, nec tempore.
iiir retribuiio justa. 5. Non amplius tental eleclos di:ibolus quaiii Dei
2. Discat non iniirniiirarc qiii niale palitur, ciiam voluiiias perniiitii. Teniaiido auicin , saiicto:u!ti
si ignorat cur inala p;ili,Tliir; et per boc jiisle sc profeclibus servil.
p:iii arbilreliir, perqnod 266 •''' iHo jiidicatiir i. Etsi nolens, utililaii tameii sanclnrum servii
ciijiis nunqiiam injusta judicia suni. Qui llagella diabdliis, qnando ens le.itatinn bus suis non dejicit,
siMinei, cl cnntra De:im murmurat, jnsiiiiam jiidi- sed potiiis eriidit. Nain teiiialiones, nuis ille ad liii-
ciniis acciisat. Qui vero se cognoscil a jiisio judice m:inuin inteiiium innvct, inlerduni Spiriliis sancius
p:iti, qiiod susiinei, etiam si pro quo paiitiir ignoret, ad cxcrciuum viriutum salubri uiilitale convenii.
Ibid. Diviiue viisericordice. Donando iiimiriim , nt (/ gniis s't , repiilaveiit. Cuin eo consenliunt diio
iiiitat Vc7.7.osius, divina, quibus dcpellantur, auxiliii. Cijilil. Mibicitanus, el alius , c:iieri cuni Ediiis.
Ai;r.v. LoMSA.
•i. Iloc probai August. siiper Joannem iract. 7. C.\p. V. N. I . Ut esi illiid Paiili, Pliil. iDesideiium
:
1.(1AIS.\. liabens dissolci, et esse cuin CJirisio. Et niisiis In- :
Ibid. Ne
per rigorcni. Ita in oninibiis Ms';. Loais.v. D [clix ego liomo, quis mi' libcrabil de corpore moriis
G. Acl. IX. Iluiic lociim fere simililer intcrproia- liitjtis El illud Oavid Ihu milii, qiiia incoliuus mciis
'.'
;
liir ad nioics Grcgor. lili. xxxiii Moral., cap. 51. Et pruloiigatus esi Vid. Greg., ix Moral., c:ip.
.' 1..
Aiiiliros., lib. siiper ^(;a(i imiiKJCii/n/i. Sinutt oculus LOAISA.
iiniiiit, corporis, aiiimirque saimlus. Loaisa. 2 Grcgor., ibid. Loaisa.
Cap.IV. N. I . EsGregor., lib. vi .M()ralium,cap. 17, Ibid. iSain tjrnviiis. Sic liabet Gregoriiis : Ciiin
I.OAISA. (liigilla cxlerius lolerat illud esl gravius , quod de ,
-. Circg., lib. xxxu Moral., c. 3. Loaisa. lentalione adversarii iii inliniis porlal. Loaisa.
ibid. Vezzosius reclius pulat mala palilur, qiioil 0. Di; potentia diaboli et cjus vobintaie noccndi
liiibent alii, pro niale patilitr. .\rf,v. elcclis recle dixil Gregor., Ilb. ii Moral., cap. G, et
babei Codex Tolct. et ccenoliii do
4. Si idcirco se cap. 2,T. Salame volunlas semper iiiiqita esl, sed nun-
la Oliva in Navarra. Cateri cuiii Editis conscnliunl, quiim polcslas injusla , quia a scinetipso volunlulem
qiiam leclioneni probo. LoaiSa. Itabct, a Domino yoleslalem. Uiidc Aususliii., siiper
Ibid. Golbus , ei alius papyiaceiis malacilanus Joanii. tracial. 7, capii. 1 Diabolus non tenlat , >iiii :
correctiis liabcnt : l.audel Deum potius, non accuset. pcryix'issus, aut missus. LoXisa.
Ca'Icri Mss. consentiuiil cum Edlii-;, qiia; leclio nuii nO'
Ibiil. Alii itadisiiiiguunl, profcclibtts servit, etsi
diSpliCCl. LoAlÂ. lciis. Uiilitati tamen sanclorum scrv t, eic. AniiV.
0. Tiitius scnii iiii.i: sciisus desuniptus est ex Grc- 4. Decipit, Excusi libri , liaud iccle, \irD dejicit.
gor., lib. xxxii, c:ip. 5. Loaisa. LOAISA.
Ibiil. Cod. Tolet. Laiinus habct ,
qiiod tulia paii
,,
SENTKNTUHUM LID. 111. 002

^Q^
iiuDnivis linc A se.lncla iioii liuieiiscr lOie. vii 11). Scd iilcD
5. Iiisidis ilial:oli, atque ysuiti.u, , ,
devorent difrund^mlur coluinlja, quia simplex ideo aiilem cor iiou liabeiK,
atque illuc quoerenles quera ;
poleslaie tamen'divina non egre- q'iia ignara pruJenliae est.

(/ Petri V, 8), a
diuntnr, ne lanluni noceant, nuantum inaliliose con- 0. Soepe fraus Salanse sanclorura cordihus aperilur,
virtiis tanta lole- quando per speciem boni angelum se simulans lucis,
lendunt'. Nam quomodo sanciorum
rare posset, si superna dispensaiio pio moderaniine duin niiilur eleclos declpere, detegiiur aique cmi-
neiiuiliani damonum non fronaret? Kt licet

diabolus lemnitur. Sic ctveibafaUacisdocirinaeUeussanclos
s ;os facil inlelligere , quatenus diabolicuni
errorem
leniaiionem justis êmper inferre cupiat, tamen, si
adipisci iuijrluscognoscant, ac soUicite caveant.

a Deo poiestaiem non acceporit nullatenus ,
Unde et onuiis volunius diabolL 10. Discrelio sanciorum tanta esse debet, ut inter
polest qnod appetit.
Imnnm et iiialum priditi ralione dijudiceni ne cns
injubta esi, el tiiinen , perinilieiite Den, oninis po- ,
quoslibel injusie diabolus per speciem boni fallat. Ha;c est eiiini
lesias jubta. li\ se en;m leniaie
porcunctatio Josne ilicenlis Sosler cs ? aii cdversa-
scd eos, qui tent.Midi sunl, et prout lciiiaiidi :
a|ipetit,
ilorum (Josiiev, 13)? Propter lioc ct Jeremia; dici-
sunt, non nisi tenlari Deus jusie permitlii.
C. Lnde eliam in libiis K' giim de diabol» stii- lur : Si separmeris prcl'm:m a liU^qunst os meum erii
ptum esl quia Spirilus Domini malus irruebiil in

p (Jerem. xv, lll). Tunc eiiim benc de se 269 i"'''-
Saul (I lieg. xvi, 14). Ubi jiisteiiu.fritur : si Domini, canl sancli, quando :ib eis Deus falUuia da,'moiium
cur malus?si maliis, cur Domini? Sedduobus verbis teiitameiila f.icii inleligi.
compreliensa est et Dei potesias justa , et diaboli 11. Miilii decipiunlur a diabolo, ct i;;nor3nt so
volunlas iMJusta. Nam spiritus maliis per nequi>si- csse deceplos, Osea; propbeia; tenimonio decbiraiiie:
idem Dominus per acceptani Comederuiit, inquil, aliciti robur ejus, el ipse iyitora-
Hiam voluntatem , ct
jusiissimam polestatem. vit (Ose. VII, 9). Alieni namque m.-.li^ni S|iiriius si-
mentis comeduiit; scd boc

268 ^- Diabolus non est immissor, sed incenlor giiilicantur, qui virluies
potius vitiorum. Neque enim alibi concupiscentia; corda negligentium non inlpllignnt.
fomenta succendit, nisi ubi prius prav;e cogitationis 12. Tanqiiam inennis diabolus vincilur, quando
delectationesaspexerit;quas sia nobisspernimus.sine aperla iiiiquilaie liominem dcpravare conalur; ar-
dubio ille confusus absccdit' slatiraque franguntur matus vero tunc incedit, dum per speciem sancliiaiis
j 'Ciila concupisceniise cjus •

ct virlulis ea quae sancta sunt destruit, quando el
Contemptaeque jacenl, el sjne luce faces qui decipiiur siia delrimenla non seniit, sed , lan-
iliius. quain sint virlutes, qua; sunt vilia sectatur et diligit.
8. Sollicite liostis insidias inlelligere paritcr, et 13. In oculis carnalium diabolus terribilis est, iii
q
ravere Dei servum oportet; sicque in iiinocentia cleclorum oculis tcrror ejus vilis esl. Ab incredulis,
vit.Ê existere simplicem , ut t:imen oprleai cuni nt lco, timciur ; a foriibus in fide, ut vcrniis, cun-
i-implicitate esse prudeniem. tlui i

rudeniiani sim- lenmiiur, alquc ad niomenium ostensus rei elliiur.
plicitati uon misiet ,
justa proplietam , culumlia est M. Qui siiggeslioiies diaboli non recipil, in ejus
5. Frenarct. Ila Salmant. Golli. [{eprimerct, Tolel. XVI Yolo ros snpiiHtcs esse in boito, simplices nutcm
:
Ksi autein locus e Gregor. , x .Moral., cap 51. . in malo. Ilcm illud Cnr. xiv yolite ptieri e[tici
i , :
I.OAISA. sensibus, sed mnlilia pani estole. Loaisa.

Ad verbiim ex Greijor., lili.
Ibid. L'nde et oiiviis. Ib.d. Prcplietam. Ose vii. Sic iiilcr|iretatur Ilie-
II Moral.,C3p. legeiulum iio/«n(ns, non votuptas,
6, et roiiym. iii Use Columba lactata, sive insipicns et in-
:
litest in mullis Mss. Loaisa. scnsata. Scpliiaginia, Svo-j;. Loaisa.

ll)id. .Mii iniiius bene, dispensatio, pro moderamine !l. Greg. lib. .Moral. xxmii, c. 28. Loaisa.
ut pro sil pro pio. Arev. 10. Tota bsec scnieiilia cum leslimoniis ex Josiie
7. Sic legeiiduiii , iion inceplor iil liabent aliquot , v et Jerein. xv, ex Gregor. esi concinnaia, lib. Mo-
Codil. mss. Ex .\iiiliro-., lib. siiper B.aii immaculali ral. xxxiu, c. '28, et cap. 2i. Loaisa.
de diabolo : Ipse esl inccnlor , ipse a,-cusalor ipsc in , 11. Ex lircgor., Iib. xxxiv Monil., e. 9, ubi lociini
ludum introi it. Iiiiinissor auleiii dixit, <|uia viilunlale 0-r;c intirpnlalur, et alienos in Scripliira iiililligi
iioslra vilia aiii|rleciimiir. Neque ille iiiinillit, nisi allirmal angelos aposlaias. Ose;c aiilein vii Vulgata
bomo fenesnam imuiissioiii apiriat. Uiide .\iigusl. : Ediiio liabet, ct ipse nescivit. Loaisa.
(\on enint diabolus coijcndo, sed sundcndo nocet, nec 12. .Ipcrta. Sic legunt pleriqiie MS3., auam le-
cxtorqnet a nobis consen/iuiii, sed pclit , biiinil. \'2 ctionem prubo, non ul Excusi de apcrta, cuiii Greg ,
Kim. X. Nec obsial illiid quoil est :ipuil Jikuiii. mii: lib. VI .Mural., c. 5, ita habeal (cx qiio Iocd di'siiiiipia
("«»1 diubulus jam iiiisisscl in cor, ul trudcrel enm est senlentia liKc) Antiquus nanuiue liouis, qimii
:
Judas Siinonis Iscariotes. Nim enim inlrassc!, ul ait inerinis vincilur, cum, ntala aperta sutjtjerKns Itumnncc
Angusl. super psalin. cxxxvi , iiisi locum dedisset. menti, bonn ontnia sitnul deslrucre conatnr. Loaisa.
Uiide locus iiilerpretandiis de missione qiiif ali- e:i Ibid. Eaqucc, etc. Ila liibcnl oniiies Mss. Loaisa.
cit el iiupellit suggcreiidn, non de ea qiiae elficit im- Ibid. Iii Editioiie Grialii contra Lnaisai inenlcm
pcraiiilo. Liicus .lo.iiinis Gr:cce esl ToO Sta*o),ou : iiitrusuiii fuil dc apcrta pro apertn siiie de. Akf.v.
r.oi ^£*).nzoTOf S(f T/iv zacoiav "louoa 2i^'..vo; 'lazactw- 13. Dialiidus inyriiiicoleiin dicilur a Seplii i£;iiila
Tou tva a'jTov Trotf af^M. Ksi eliain numinis i:ilio lia- pid eo qiiiid scripiuin e-l apud Job Tijris periit, co :
beiida. ISain aliud est mitiere , aiiud ii/imilliri;. quud iion Itaberet pradam ; est citim , iiiquit Greg.,
LOAISA. lili. VMnral., c.ip. 17, foriniC'i, ei leo, aliisqiic lca
}bid. Conit;ntptctiiue,clc. Versus esl Ovidii. Loaisa. csl, aliis jurmica. Vide lucuin. Loaisa.
8. Sic F>aiigp|ica exliorlalio lialici iînipliccs ul : \i. Grigoi., Iili. xvii Morai., rap. \1\). LoAisA.
cct'tmba',prudcntcs ut scipciiln,. L; illud r.iuli, fvni.
•
(65 S. ISIDpRl IIISPALENSIS EPISCOPI CCi
iiisiJias nriiiimc transit. Nam facilo in conseqiienli A cupimuSjSiiie lineniiissione Iftntanl iterumsordiJare.
o|'cre repeilitiir, si prinia oblcciamenia illius re- Sancii auteiii eoruin insidias praesago spiriiu prx-
spuaniiir. Diabolus eniin serpens est lubriciis, cujus cijgiioscuiit , et qiiidquid in seineiipsis lerrenuin
si ca(iill, id est, prinia! suggestioni non resisiitur, seiiliiiiit, inde.sinenler operibus saiiclis exbauriuiil,
lolus iii intenia eordis, duin non seiuilur, illabiiur. ui de iiitimis puri liiveiii:iniur.
270 ^^- Tenlationum diabolicarum initia fragi- 22. Eudem blandimento decipiunlur iiiinc per dia-
lia siiiii, quae, si non caveanlur, seil per iisum in boluiii homines,quo proloplasli iii paiadisu siiiit
toiisueliidinem transeaiii, in novissimis foitiiercon- deccpli. Mullis enim vitiornni pra;-tigris ii emes re-
vile.sciiiit, ita ut aiit nuiiqiiam aiit cuin difricuitale proliorum Saianas piKieniaiido deluilii. Nunc enim
vincaniur. proinissis decipit ; niinc rebus traiisituriis, qiiasi nc-
10. Dum in loia vit) diabolus hominem prsevari- cessar.iis, illicil; nunc etiam ipsiinferni siipplicin,
lari cupiat, aniplius lainen in rme molitur decipere. qiiiisi levia, et transitoria, snggeril; qualenus mise-
Ilinc est, quod in principio contra protoplastuiii roruin corda in cnpidiialein, lasciviaiiique dissolvat,
scrpenti est dictum ; Et tu insidiabcris cakuneo ejus, seciimque ad lartara (iiicat.
qiiia iiiinirum homineiii ,

qnem diabolus in cursu 23. Argumenta machiiiationum malarumqiie cogi-
prseteritse viiae noii decepil, in novissimis supplan- lationum semiiia, quae in cordilms homiuuin diabolus
'JHTC di»ponit. Proinde qiiamvis quisqiie sil juslus, fundit, iia saepe uiidique capiam iniplicinit nieniom,
nuiiquam necesse esiut sit in bac vita securus; sed ut ex qiia parte evadcre quisqiie leniaverii, siiie pe-
semper hnmilis caveat, semperque, ne in line cor- riciilo exire iion possit, veliiti si jures hoc facere,
ruat, sollicilus periimescat. quod si feceris, peeces ; si non feceris, reiis perjurii
17. Diabolus suis fauloribus blandilur, Dei vero sis. In taiilo ergo malidiscrimine, ut evadeiidi adiius
servis moiilur tentamenta contiaiia, exemplo Do- paieai , minora potius eligenda suiii , ut ni.iji.ra vi-
niiiii qui se post baptismum passiis est a diabulo teniur.

,
tentari {Mutth. iv). 24. Diabolus, quando decipere qiiemqiiam quxrit,

18. Diabolus sancios onines non lenendo pnssidei, prius naturam uiiiusciijnsqiie inicndit, ei inde se ap.
sed teniando persrquitiir. Nam quia noii in eis iniriii- pliiat, iinde aptum liuininem ad |iecc;indum in-
secus regnat, conlra eos extrinsecus pugiiai. El qui spexerli.
amisit dominium, exterius commovet belUiin.

iijteriiis io. Ex ea parte diabolus homines lenlai, qiia eos p- r
Tunc contra eum quem possidet diabolus

19. excresceiilem hiimorem faclleinclinaiiad viliaconspi-
acrius sajvit, quando se virtule divina ab eo cxpel- cil, ut socundum huinoris conspersicnem ailliibi'at ol
lenduni cognoscil. Unde iinmundus spirilus lunc r tcntaiionem (A'Hm. 25). Lege Halaam qui in figura ,
discerpsil gravius puiTum in quo liabilabat, quando diaboli contra populuin Dci cx ea parte pra;cipit
ad Chrisii imperium exire ab co coaclus est {Uarc. pcrniciosos pr^tendcre laqueos, ex qna senlit eos
ix). Qnod factura et ab Job verba respicit, ubi in facilius esse lapsuros. Nam et qui aquam alicubi de-
liovissimis Behemoth caudam siiam, quasi cedrus, ducit, non e;iin per aliam parlein miitit.iiisi iibi
aslriiigit {Job. xl, 12). iiiipeiiim ejiis intendit.
271 20. Plus contra eos diaboius diversis leiiia- 272 -''• Nullus culpam exisiiinet, quam ex cnn-
tiunibus !iisisllt, qui possunt et aliis sua ulililiiic spersioiie propria sustinei; sed , qiiaiiiuin valit,
prodesse, ut, dum illl impediunlur, non proQciant coiiira Id quod toleral piignet. Nam si conspcrsioiii
qiii docendi sunt. cediiur, lenlationl vel vilio nequiqiiam rcsisllliir.
21. Malignl splritus" lioc, quod inlra nos mundare 27. Ideo diaboliis in sacris eloijuiis Behemulli, id
Ibid.Dinbolus, elc. Coluber lubricus et torluosiis 18. Gregor., lib. in Moral., cap. (i, interpreialiir
a|ipellaliir in sncris lilteris. Job. xxvi Eductiis est : illud Isai. xlv. Ego Uominus formans tucem, et creuns
coluber tortiiosus. El Isai. xxvii Levialhan serpentem, : lenebras. Loaisa.
vectcm tortuosum. Toia sentenlia est apud Greg., lib. ij l'J. Est apiid Gregor., lib. xxxiii Moral., cap. 18.
XVII Moral., cap. 20. Loaisa. L'bi expoiiil illnd Job. xl. Behemoth caiidam suam,
Ibid. Vupiti. Videtur alludere ad illiid Geiiesens : quasi cedrus, astrinqet, hnc est, nioêbll et agital.il,
Ipsa conleret caput tuum ; quo docelur caput essc vclul ccilrus agiiatiir a vcnlu, vel arrigel meiiibruin
conierendum serpeniis, hoc est, primum dialioli in- veluti cedrus arrecta et iiigens.- Luaisa.
cursum, qiio inlendit iit anliiius dedltionem laciat, 20. Gregorins, lib. Mural. xxxi, cap. 29. I.oaisa.
esse propulândiim. Loaisa. 21. Gregurius, lili. vii Mor;il., cap. 8. Loaisa.
-
15. Genes. iii. Gregor., lib. Moral., cap. 38. Cal- i 22. Angusi., lib. II de Gcnes. contra Manicli., 1. 1.
cancum fincm aciinnis inierpreiaiur, exponens locimi LOAISA.
psalm. LV Ipsi calcaneum meum observabanl. Et iii
: 23. Totam lianc senlcntam mire versat Greg.,
iociim Geneseos. Loaisa. lib. xxxiii Mural., cap. 18, cl 79, ct20, iibi exp.i-
17. Alexandcr primiis, epist. 2. Jiain sicitt !eo ru- nit illiid Jub ISeni tesliculorum ejus periilexi sunt.
:
giens, circuil qiia;rens quem devorct, sic diabolus non LOAISA.

cessat circuire, et qunrere quos ex fidelibiis perdnl, el 2G. Ita qiioqiie Rdilio aiiliqua. Loaisa.
maxime illos quos artlentiores in scrvitio Salvaioris, Ibid. Alii, niillits ciilpain nvn existiniet. Akev.
eique familiares iiivenrrit. Loaisa. 27. Tola lix'C seiitfiuia ilediiciuir ex Grcgor., lil).
Ibid. Qiiod Loaiâ aliipiaudo episiolns primorum xxxiii Moral., c:ip. li, iibi ipncrit ciir dialiolns liehe-
puiilificum, quae nunc apocrypli:e ccnsentur, allegel, iiii.lh bcslla (|ua(lrupes, cur Levlatl.an serpens in
iioii cst cerle Bilrandum, cnm eo tempore pleriqiie aqiiis, qiii Iiiimo ciipiliir, dicalur. Quoriim iiuiiiiiiiim
C36 vro lcgitimis babuerinl. Ablv. T.ûuiitiii liic Ibidorus cx Grcgor. rcddil. liiter iio-
,
663 EENTENTIAni'M LIB. IVi

•
6Cfl
esi, aninial diciliir, rjuia de coelis lapsns ad terras A ejus ore eripitinlur, et saluli resiiluiinliir. Naiii sspe
cecidii. Iden Leviallian, id est, .«erpens de aquis, niultos, quos aniiquiis liosiis luxiiria! voragine iiu-
qiiia in liiijus s;rculi niari volubili vcrsaliir asuitia. niersns lenii t, poienlia diviiia per pouiiitertiaui ab
Avis veri) propterea nominaiur, <|uia per siipfirliiain ejiis f;iucilniS Iraxil.
ad :ilta susiolliuir. El recie liis Irilius vocabulis ap- 31. Quoniodo bonorum interitiini Projiliela elcclani
pellaliir, quia pro suo merito aerem, quasi avis, pro dicit esse diaboli escam, dum alibi scripiiini sii de
c;ircere nieruil ; terram, ul aninial bruliiin sil; ser- illo : Fenum sicul bos comedei, nisi qu 'd iii ociilis
]i'ns, ul in liuj:is sa,'culi niari insana jac(eiiir fiu- Dei feuuiii sunl qui electus ciltiis seruiiiliini lioiiiincs
ciiialioiie. esse viileniur? Ac per ba;c, qui de b' nonini niiniero

pereunt, apud liomines apud Deuin fenum
273 -^' ^^ ^" enim qiiod per nienibra siia dia- elecli,
liuliis operalur, soriiiur vocabula : ita ulqiiod sin- exisiiint.
ytili aguni, inciiaiite illo, ipse noininetiir ex eo. yuein 3'2. Eiim diabolus jain deglutiisse dicilur, queiii
eiiini non dccipit diab"lus ? Unde aninial esl, lioc est, jam pei feclo scelere devorasse vidclur. Eiiin veni,
per cariiis liixiirian) tentat; iiiide serpens esi, lioc queiii iion deglulivil operis perfectione, sed lenialio-
est, ciipidltatis ac iiocendi malitia. Quein auiem nec nuin illecebris niordet, ut devort t, adliuc qiiasi iii
sie decipit, insidialur ei ; unde avis esi, Iioc csl, su- B 'uaxiHa niandit. Unde el Pauliis babet stiniulos car-
perbioc ruiiia. Undique enim dolos pra;parat, quous- iiis, quibus buiiiilictur (// Cor. xii), non babet pec-
qiie inveiiiat viain pcr qiiani incautiiin deeipiat. candi perfeclionein, ijua degluliatur.
'•29. Aliud cst idlrare nienleni cujusquam dialiolum, 274^3. Os diaboli verba ejiis siint. Vciba vero
aliud vero inliabilaie. Nain et in curdibus sanciorum ejus inspiraliones occiilla; suiil, qii bus corda lioiui-
ingrediiur, dum nialas sugge^tiones insiiiuai; sed iiiim alloquciis occultis urit cupidil;itibiis.
iioii babitat in eis, qui i iii suo corpnre non cos 31. Qiiidam ob incorreplibilem iniquilalein, qiiia
iransducit. Qui vi ro in corpore ejus siiiil, ip os in- sponte noii corriguniur, imn.uiidis spirililuis ve.vaudi
lialiitat, (|uia ipsi siint lempbnn ejus. Et si siibrepat Iradiiiitiir, ut arripiendi e^s (beniiiiics lorpnr.ililer
mentibus electoruin diaboliis, non aiiieia in eis re- babcant putestatem, tenoribusque eoiuni alflicli liu -
quiescit, sicut in cordibus reprobonini : nain c.ilure inilieiilur, poeniieant el salveniiir, siciii ct Aposiolus
lldei niox exciialiir, ut i xeat ali eleciis. Cnrinlliiisscribeos, dicit : Tradere hujusmiidi Sntana;
30. Noiinulli, qiios jani avido ore diabolus devora- iii inlcrilum carnis, ut spiritus salvus sil (I Cir. \, 5),
veral, rursus divini judicii occulia miseratione ab Utile est enim quosdam peccantes, iit iii aiiiiiia sal-
mina aiilem diaboli, qtioe varia et niiilt;i oeciirrtiiil gelii rolucres coe'i. Loaisa.
in divinis Mbris, h;vc Iria Bclieniolb, Levlailiaii, el î Ibid. Alii, cecidit, jurta Psalmislam jumeniis inu-
Avis, polissiina Dieilur eiiain leo, Baal, aquilo,
siinl. pientibus coiupnraius. Ideo Levutlhnn, ete. Lt iiirra,
lalro, Satan, caiida, baMlisciis, Belial, iiialiis, leiila- meruil lielwnwlli lerram, quia ul unimnl bruluin iti
tor, caiiis, iinpiiis, .idveisariiis, alieniis, lupiis, exa- miis dclectnlur ; serpens eo quod, elc. Ksilra; libriiin
ctor,aspis, boniicida, neiiiissiiuus, snaligtiiis pr;ivus, ;
IV, qiii a Loiisa laud;ilur, apiicrypliiim e^se, prae
asper, Liiciler, clibaniis, loriis, poteslas leiiebr;iruni, OCiilis li;ilieiiiliiiii. .\iiEV.
caiulus leonis, princeps pnlestalis, deus liiijiis s;c- 2.S. E.iindc enim, quod piT sna lialient Ex-
iHt')n!irii
Ciili, leo riigiens, ap.sLila el pi;evancatnr, absque cusi. liregur., lili. xwiii 'ii, v\ qiio est
Miir;il., cap.
jiigo, lilius lielial, iit luliioiavit llieriinyiinis , l»;ii. Iia!c seiileiiiia ex ipso, iiii|uit, siinnDii «e 10)1111)1 )io-
:
XXVIII, et ila iiilerprel;itiir ilud psaliii. xvii. Turmilts ii.inc vucalur, cum jnmenlum, draco, vel aii. dicilur.
iniqulalis conliirbnvcrunt nc, id est , iih/jc Hosit iii- l.OAISA.
cuisiones dwnionis, lielieniiiih aiileiii pliiiale est Gregiir., lib. Moral. xxxiii, cap 28. Loaisa.
'i'J.
apud Helireeos (iil hoc obiter annnlcin), ideiii qiiod 31. Si.i ilis est inierrogaiio apiid Giegor., Ilb.
lieslia;, eo qiiod uiinm aniniai ciiin sil, ex iiiull.iium xxxii Mnral., cnp. 10, iii line, ei apiid Jiili;iiiniii,
besli;iriini iiiagiiiludine el iiiiinanilale est co.igineii- arebiep. Tolel.ni. saiicliss., In Aniicimenon lib. e.t
taiuiii; cslqiie aiiiinal leireslre, vasluni. cl exiniiie Jull., Iliterrilg. l~d. LoAISA.
m;i!:niliiiliiiis. I)e eo (liciiiir J..b. xl : Beheinolh 32. Gegor., Iib. xxxiii, ca|i. 17, .M^ral. Loaisa.
qnem feci lecuni, ftiiuiu qnasi bos cumcdel. Juxla iion- Ihid. Quasi in i)H(.u//«. Tola senleiilia ex Gicgor.
liullus est elepb;is. Loaisa duiii iiilerprei:ilur illiid Job : .4rmi//(i perfornhii
/6i(/. Leviaiban dixernnl antiqui, tesie Hieroiiymo, jj Hi(ni//u)»
cjns, lib. .Moral. xxxiii, cap. 40, et c. 1/
lib. VI, in La. xiv, esse ptrein diaboli; quaiii seii- Loaisa.
tenii;iin i|:se refellii, sigiiilicaique di:icoiiein. Uiide 3. Ex Gregor., diim illnd Job explaoiit, rap. 41 :
illud Lzecb. xxxii. Leoni yentiuin nssiniilaius esl, el Et flamma de ore ejus egredielur, bb. sxxiii Moial.,
draconi qui cs( i)i mari. Aquihi pio dracnne posiiit C. 41. LOAISA.
Leviallian, aiictore llieioiiyino. biiiiililer ps;ilm. xc, 54. Liiciiin Paiili, I Cor. 5. Isidorns interpreialiir
diiiii dieiliir Concuiciibis leumm el diaconem, le;;ilur (le corporali ir.idiiione, ut llieronyin. et Ijregor.,
Levialliiin. Vucatur liic celus ni;ignus, de quo, qiiod Iib. xxxlil Moral., cap. II, el .Auselinus, ruin alii
a Clirislo rapiendus îi, iiiyMlicu 111 .lob sermone saiicli 1'alies ile separatioue a Cbrisii corpoie spiri-
narralur. Lst iîliir Leviaiban piscis inaiinus iiigens, tiialiqiie tradilione iu Saian.TC puiest;iteiii iiiielliginl.
Job. XL An extrahere pnteris Levintlian lianio, el fuiie
: Lilerijue seiisus ecclesiaslicje evcoiiiiniiiiicationis vini
licjabis linynam ejtts'.' Septuagiiil;i ihi pro Leviailun iiiqiie aiictoniaieni piobat, e:iiiu|ue esse poeiiani gra~
posueruiil celuiii.et iti aeonein, sieiit l 111 illo Joli. lii < : vi>siinani, ct m;ixiiiie riiniiidaniiaoi, ciiiii ali Eeclesia
Dui parati st.nt skjc lare Liviuilwn, veilinil illi eeliiin, rjicial boiiiiiiein, dialiolii|iie inaiieipiiiiii efiieial, et
alibi dracoi.ein ii.terpretaiuur, ut |>s;iliii. ciii, hraco ab (iiiiiii s:iciaiiieiit.ili virluie redibil alleiiuiu ; iiiide
itie, quem fuimaili ad Hludeudum. De rre ilioiie Le- lllud Pelagii PP. :id Aiiylia; episc. Apostuiictr uuclo-
viiitban, et lleuecli babetur Esdra; iv, 6. Loaisa. ritaiis exiniplo didic.mus, errnntium et in crruicm iiu-
Ibid. .h'is. Dauiel v:i, ei Isal. xxxi el illud Lvaii- ta'itium spiriius iraUiiidus asv Sulancf, 11/ blasj heniare
0C7 S. ISIDOR! IllSPAI.KNSIS EPISCOPI Sfili
\ciiliir, SiUiiiiai coipor.ililor il.^puiaii, iiii;iioiiiis e\ ,\ C.vrUT VI.

piaiSiTili c'orr.'|'t'i)ii(i fiiliiroruMi jiiili.'iiiiii liiiieaii!, De tentumenlh somnUrum.
et (li; c;i'liMO ilLiiiupierc rave:;iil. Qiiiilani :iiit iii
I
i. rieriinKiuc iliiiiioiies iii iinclilms occiirrenles
iPSiali iJ;fiiioiiuiii ail ciiifiulalionem (leput:iiilur ; Ijiiiiiaiuis sei.siis per vlsiones cniiiurlianl, ul fariiii-
qiiidam vern despecli ail solam pcrditiont^m tia- doiosrs el tiiiiid.^s l:iciaiit. Aliquiilies etiaiii ex despe-
diiiilur. r:ilioiie peccalnriiin iiientein loiivcrji per sopiireiii
55. Niinqiiaiii vacal diabolus adversiis lioiiiiiieiii (-0111011)3111, liiirridaqne ijelicniirK siipplicia nruiitaiit.
jiKiiiiii. Aiit iniiii lr;biilatiuiies cordis illi e.\ayger.il, Ni)niini;i|ii:iin auleiii el aperla iiiipngnatioiie gra.-san-
aiil ilidore^ cnrpoiis suscilat. Ilinc esl, qiird Apnsio- lcs limnana corpura 276 verlieiaiit, qiiod lainen,
iiis ail : Datiis esl milii stimnlus cmnis nmjelus Salainv, Deo perniilteiite, iiialis lit ad \iiidi( taiii, jnslis ad lo-
qni me culiipliiiel (II Cor. xii, 7). ler;iiit ;e j;loriain.
5). S;rpe menlein jusli v;ii'iis vexaliomini iloloii- i. IMei wni(pie iiiiiiiuiidi spiritns eos quos incum-
bus vis da'nionuni crucial ; uiide inlirdum nvipu.' ad licre iii saculi aniore conspiciiiiit , doriiiientes
dcspera:ioiiis angnsliam 275 coarclalnr. Periiia- qii.idaoi vaii:i spei piosperilale iilndunl. Quosdain
nenli aulem in Dei amore aiiiin.T el ipsa lalis angn- v:ro, ijuos ronnidare aliqna adversa pra,'senliuiil,
stia ad n;er,tiim proficil. Nam sive iii aniino, sive iii B doriiiiciitis inaiii leirore concnliunl. S cqiie iniêro-
eiirpnie, per inslinetiim iminiindoruin spiriinum qiiu;- rnni corda v.iiiis illusioiiiliiis intcntantis , modo
lil).'l advcrsa jiistus pati;ilur, ex Dei ntiquo permi^sn varua prosperitale deniulcent, moJo vana formidine
id palliir. Quod si lioc ipsum ad Dei gloriam liiiniiiis lcrieiit.
referat, ct diiat quod pro ciirporis passione Job di\it : j. Qni :iut nullis, aut raiis conscii s-unt deliclis,
Si boiia suf.cepimus de manu Domini, niula ijunre non anl niiiiqiiain, aul raro leirnrilius faiigantur noctur-
suseijiiamiis [Job. 11, 10)? isle iion separatur a D. 0, nis; sed placalo sonino qniescenies, inlerdnm etiam
seil conjuiigilur, quamlibet airoci angustia torqneatur. per soporem quxdam arcana et mysiica conlncnlur
57. Miilia juslus adversa in aninia palitur insiiga- ac videnl. Qui vero corda sua gravioribus viliis pol-
liiine d;ciiioiinni, sed cilibns teiilainenlis porire vilai liieiiini, coiiscienliic pavore illiisi species Iremciiilas
;i lein.K iioii polesl, (|nia pius D.minus ad damnalio- .Tspicitinl. Fallax enini iinagn nienies niiseronmi
neni culpse iioii reputat quod de sure irajestatis per- diveisis illiid.l imagiiiibiis ; el quos vigilaiiles iii vila
ini;su iiolens qui palilur poriat. Nnm ibi peccainiis iia.xii, dorinienies faiigai, ul nunqujin secnros re-
iibi ciipidiiate vel voluntate deflectimus. Ubi vero quiecere siii;il.
violeiitcr addiciiiinr, cisi facinns aiil flagitium iioii i. NoMiiunipiaiii el::iiii elccloniiri nienles borreiidis
est, 11 iseria lanieii pro llagilio cl facinore cst. Sed G iiragin biis £77 somiiinruin spiiilus iminuiidi lerri-
qui Deuin pro irrogaia laudat miseria, cominisso firarc conaniur;ei qiios vigilantes viiiis lentani, iicc
procul diibio carei facinore. superanl, acnier dormientes inipugnant.
dediscnnt ; et Urban. PP. C. Notandum, 2i, q. o. qiii livenios babiiisse scapulas et plagas sensisse se
Cassian., lil). 11, cap. IC, Pauli loruiii inlclligit de pnsl somniim ait ad Enslncbium De cnstodienda
cn qui :ib oralione suspeiidiinr. Origines laiiien. ho- virginitale, et iii opologia ad Hiiflinum. Loaisa.
ii.il. 2 ad ca|i. II Jiidiciiin, qnas qnia liealiis Iliero- Ibid. Minitiint. .W., iinmittunt , qiiod Vezzosius
iiyiniis L.ilinas fecii, ei Irilmiiiilnr, cvplicat ctiani nie'iiispxisiimal. Sed vcrum videlur miiiiiant pro
liiiiic de excommunicalione ecclesiastica, el
lociiin m:nitanlur , ni apud Plaiituin , IS;cvium el alios.
(Inpliciler honiiiicm Sat.nue liaili osteiulil exromiiiu- AliF.V.
iiicaiiiiiils viiiciilis irreiiiiim. Sie cl .\rgnsliniis, de ."). Ex Gregor., lib. viii Moral., cap. 18, et lib. 1
veibis A|!0^toli serin. C< Omnis, inqiiil, (^liris'ia-

: Dialog., rap. i'i. .MXerl de qiiodam divile, cni diabo-
nus, dilectissimi, qui a sac^rdotibus excommuuicaiiir, pir somninni loiiga vilac .spalia promisil; (|ui, liis
Satnnic tiaditur. Qnomodo? Scili el, quui extra Eccle- imillas pecunias pro longioris vilK stipeiidiis ciiiii
sain di bolus est, sicul in Ecclesia Cliristus ; ac per lioc collegissei, rcpenie defiinclns est. Loaisa.
qiuisi dinbiilo iradinir, qui ab ecclesiaslica cvmmuiiione Ibid. Interdum. Seiitenlia esl Arisloielis lib. 1
reiiioviliir. Loxisv. Tj Etliic, c. iiliimo, viriule pra>ditos per qnieiein nie-

Jbid. hicurriptibilem. .\l., incorriqibilem. Vezzo- liora liabere iheoremala, qnam iniprobos. Ciide cliaiii
siiis, leen lo-e, incurruptibilem. Ari; v. Kccle. xxMv, soniiiia male facieiiiium vanitatem vo-
ob. Si'Sci;;i")Hi(s Iia Golb. Salni., et alii Mss. Siis- cat Sapiens. L"aisa.
tiiieamus, Go.b. Toletan. Loaisa. i. Somnia liona imniilti a Deo piilclire demon-
Ibid. Alii, isle, qui sic loquitur, non scparatur, elc. slr;itur Eccle. xwiv Et sieut iiarturientis cor luum :
Aniiv. plinntnfias iiatitur, nisi ab .Altissimo fuerit immissii

Cap. VI. N. \. Gregor., lib. viii Moral., cap. 18, et visita io, ne dederis illis cor luum. Sic Salonion in
lib. IV Dialog., cap. 48, sex modis docel .'-oniiiia aiii- soinnis cu'litiis divinam accepil sapienliani, III li.g.
iiiam langere piimo ventris plenilndliie secnndo
: III LviyHavit Sulomon, el iiitcllexil, quod essel som-
,
:
iiiaiiiuile, lerlio illusione, quarto illiisiinie siinul et nium. Aliqiii boc suiiininm noii fiiisse nalurale, sed
cogilatione, quinlo revelalione, sexln cogilatione si- proplieli:r, dicnni, ul est illnd Nuiii. \l\ Si quis :
mul ct revebiliine. Aiigiisliiius, in lib. de iliviiriliinie l'uerii intcr vos proplieta Domini, in visione apparebo
pei- soiiininni mnlla de Mimnis i|uaed;eiii(iiics iiiimit- ei, vel per soiiin um Ivqiiar ad eum. Iii soiiino lamen
liir.l tiadil. Sex aiitem illns Gregorii modos b;c iiii?Ier

priipliiii:e vis noii lig:iiiir, el exeicilinm lilieri flrbi-
Isidoins cnmplexus esi. Loaisa. iiii, sed lilieinin iiiain I. Priiplicue siiinliler dnr-
lliid. Mmilaiit. lla Gotli. Salm. el alii iiis.; iiii- iiiieiiilo eriiilicli;iii iir Deo, cl de arcan;s el inysiicis :i
nanl, Tolelan. Loaisa. docebantiir, iil Josepli. Nam diirinicnle liomiiie, iii-
ibid. Verbcranl. Alludit fortc .id vcrlicra Iliiri)- lellrctcs cjiis polest iii I) 11111 lerii ; cnjiis iiiimns cst
jiMi.i (;b Ciceronis el pocl.irum lcciioncm accejta, |icrcipcie ei jndicuic. l iidc diim doiinii, de liis (jua
liG9 SENTENTIARU.M L!D. i;i. CTO
5. Sancii aulem elsi aii nioiiieiutijii linjusinodi A 8. Quanivis nonniiil.i vera sint .'om.-.ia, ririlt tr,-
visionibus coiiimoveanlur , mox laiiien evigll.imes iiicn cis ciedi g78 "''" ''("'^ *^'> 1"''' '''^''"'"^'* ''"2-
illusionuni vanilalesilespiciuni, iiilcnlioiieinfjuesuani ginaiionnm i]iialila!iliii3 oriunlur, el uiide veiiianl
I
Tiilinns ad Dciiin converliint. raro consideratur. Tam facile igiiiir soniniis fiilfs
6. Diveisa; qualiUiles sunl somnionnn. Qiia-d.iin aJiiiljLnda nnn es!, ne foile S:ilanas, in angeluni lui is
eniin ex saturilale, seii inaniiioiie occiirruni, qu.i; <e transformans, <iiicn.libel inciiulum lallal, et aliiina
eliani per experienlinin noia suiit. Qiiadam veri) ev eiTiiris fraiulo deci|ii:it.
propria cogitalione oriniilur ; nam sajpe quia in die 0. Niiniiiinquam daînoiies deceploria frande in
togiiaiiius, in noctibus recognosciiiius. qiiosdani curiosos nbservant, eisque illudiint , ul
7. Nonnulloe aulem visiones spiTiluuin immnndo- quiicdain somnia nnn aliler eveniani quani oilendnii-
runfi fiiint illusionc , Salomone proliaiite : Multos, tur. IJi eniin iii niiilt s fiillaiii, iiiterduni el vera prn-
in(|uil, enare feceiunt somiva, et illusiones vaiicB. niiiiliant. Sed quiiiiivis ita accidanl, coiileninenda
Porro quijeilam justo liunt modo, id est, superiiiB siinl, ne forte de illusione procelant, recolcnles
revelailonis niysterio, sicutlegiiur in lege de Josepli lesliniiiiiiiim Scriplura; dicenlis : Si dixerint vubis, et
(ilio Jacob, qiii soninio fralribiis prxferenilus prsdi- itd evenerit, non credatis (Miltli. wi\, 23).
tilur (6'eii. xxxvii). Vel sicul in Evangebo ile Josepli |{ lo. Suninia siiiiilia sunt angiiiiis, et qui ea inten-
sponso Marioe, qui ut fugeril cum pnero in ytgy- duni , revera aiigurari iiosciintur. Non esse vera
piuin soinnio adinoncliir (Multli. ii). Nonnnnquain soinnia, quac cogilans aninius die iincluque sibi ima-
etiam el permisie accidunt visiones, id esl, cogita- ginatur. Menies enim nonnunqiiam ipsie sibi soninia
lione simul el lllusione, alque ilein coîiaiione ct ringiinl.
revelalione, Danieledicenle : Tu, inqiiii, rex,coijilure II. Saepe dum priora mala per Irislem mcmoriaui
coipisii in slratu Ino quid esset [uluruiii post l'.a:c, et ad menlcm rtduciiiiliir, per liisc gt Iieiina! vindiclan)
qui revclal mijsteria oslendit tibi qmv futura sunt (Dan. iii nobis ipsis recolendo imaginainur. llujiisiiiodi
]l, 29). Eteniin sicpe ea in quibus cngilalionuiii no- meiiiis imaginationes, qii% aut de pricleriiis admis-
sirarum sensiim porriginius, quodam nienlis excessu s;s , aut de fuiuri supplicii meinoria vigilantibns
roveliiniur, dum rei|uicsciiniis. fiunt, et per visiones somniaque occuiruni, et cogi-
antea consideravii aliquid percipit, et raiiocinaiur, fecerunt somnia, et e.rciderunt tpcrantes in illis. Gre-
ct arginneiitoriini nodiis dissnlvit. Sic Augiist., ile gnr. lainen lib. viii .Mural., cap. 18, ut Isidorus Iegit._
Ciira pro niorluis agenda, cap. 12, narriil Enlogio Lo.usv.
disci|iiilo siio, ({iii iliiin rliclorirdS ('.iciTiiiiis libros y. .\ugiist., lib. wii deCiiiiiile. c. 2"2, de lalsilale
<;artliaginc iiilerpreliirpiiir, iii qiieniilam liicinn (iirfii- soniniiirnin, i't dilliinli.ile i'a ilisrtMiifiiili, ci i{ii(i
dit obscuriim, qiio non inlellfcli', vix poiiiil dormire p:i( ln
, animain niisiMiini M'nsiiiii.|iie p'-rlui bpiil,
, .
dis-
oliiciliis; qua iiocie soniniiinli sibi cxponere visiis G seril. 1'liiiius nitur. Ilislor., rap. 75, ({iiicilt
lib. xi
est qiiod iion iiilelligoliiit. Ilunc eliaiii oiliim bal>eiit uiruinno siiit ajiipia pr;i.'scili aniiiii qniesceiUis,
vencreariini rfruin soinnia; qine non coniiiigiinl, nisi qiiaqiie fi.inl raiionc, el alia, ({ii.e illic vidi'. 1 lib. I-
aniea vigilanles de illis aiijnii vel leiiiiiiilnr, vel o- vii, ca|i. 50, de ['nlilii) Coriielni liiiln, qni dorniieiis
gilanl, nl Iradit Augusl. lib, xii su(ier Geiies., cap. iieiiloriim visiiin aiinsil, cuin id sibi accidore smn-
15. Ali({iiandii Vfio iniellcctus niovelur in somno niaiel. i\lelanclitilicos magis ver.i , soinniare , ait
illuslraliono iiliinjns siiiicrioris el iioliiliorissubstaii- Arislolelrs, lib. de Somn. et vigil. Cleiiiens Alex.
liif, ad cnjus eriKlilioiiem el disci|iliiiain inielleclns lib. 11 PiPdag., c. 9, ail ea (|iiie sniit vera somnia re-
i|uiescenlis esl proniplior, el babilior, propier sen- pnlari sobrix aiiiiiiii' cngilala. Loa;sa.
Miiiiii, Cogiialioniim, et idiaiila-ianiiii allluenliin
el Ibid. Apnd Miiilbiviini, cap. xxiil, sic esl : Tuiic
i|iiielein, ciini lii-. leinpesiatibus libcia, loia sibi sna 5! quis di.Teril : Ecce liic esl Clirit,tus, aut itlic, nolils
sil. Canlic. Ego donuiu, cor iiieum viqilat ; el Job.

: credere. iileiii .Miirc. xiii, et Lnc. xvii. Lums.v.
Sxxviii l'er soninium in visioiie nvciurnn, qunndo
: lO. Arleni aiigiiiandi jier soiniiia iioii rejicit llip-
fopor solet cccupaie liommes,dorniiunt iii ictulo et pncralcs, lili. de Siiiiiniis, apo;el. 2 el 3. Arisloiel.,
suo, tiinc nprrit aures virorum, erudiens cos, instruit et lib. dc ôiniio, el visil. soniiiia reitucit ad caiisas,
discipliiia. Tliiiiiiiis Ai{ii iias, 2-2, q. 'J5, arl. C, ad sigiia et accideiiiia. I'lin., lib. xwvn nauir.il. 1II>|.,
causas iiiiernas aiiiini oi corporis, quiB ex Dei reve- cap. 10, de lapde eunielrili', ail qiiod capiii .siip- ,
laiione et coebsti iiiduxu dinianaiii, rl ad exlcrnas, posiins, visa iuicturna oriicnli modu reddal. Klfiii
qiiiE cx vigilia ei lnimoris copia oriiintnr, omiiein lacit .Ampliiclyoneiii iiilerprelaiidnis osleiitorum el
soinniiiriim laiioneni relnlii. Siniililer llipiiocr., Iib. n soiiinioriini primuni auclorein ; llb. vii, e. oG, dixil
^ ' ..• i
de soinnis. LoAiSA. de "
laiiro,
' -
sn|iposila pnlvino, qiiod soinnia
'
vera la- .
G. Sic ait de se Aiiguslinus, lib. x Conress., cap. cial. Ab Ecclesia somnioruiii inlerprelfS d;imiiaiilur
50, vigilanli illi occiirn re iniagiiifs reriini, iili-cebiii- coiicil. II Aiicyriin., c. 2'J, ei iii c. Eptscopi, 2G, q.
nini carentes liribus, ({u;e liimcn in somnis usque ad 5. LOAISA.
consciisioiiem aniiii;iiii Iraliebanl. Loaisa. Ibid. J'liniiis, lib. xxviu, cap. S, a Democriio tra-
Jbi.l. Seiiifiiiia lia c ct .sf(iiiina csl apiid Crego- diliini scribit sinisiruiii cbaniieleoiilis armiiin, ijiia-
riuin, lii. viii .Mor..|., cap. IN, el lili. iv Diiilng., liier soiiiniii quii! velis, et qnibiis velis, iiuinltlaiiiur
rap. '18. Sfx soniinornin cansas disliiignil, ui siipia reifrrf. Loaisa.
di.ximiis. LoAisA. Ibid. .\\., ilentes emm iwstrw iwiinuuijuuin, elc.
7. Diiirna! acliones siepe reprac.cnliinlur in soin- Virgllius, eclog. 8, 108 :
iiis, iil iradit lli{i ocrali s, qiii eliam exi-liinai Imjus-

... An qiii ain;inl, ip>i silii somiiia fin,miiii?
iiiodi suiniii : ciiriioris saiiil;ilcm iidiciirc. Sinuli! est
Alricani illu.l Ciceion., cui earuiii
soiiiiriiin apiid nm:uiies eiiiin non-
Iiiiic cciijicieliiini ainiil Isiilnrinn :
reruiii siiecies obiiciuniur pcr ijuieiem , de qiiibus nunqiiuni ipsi siOist.innia jiutjunl. Vidf eliaiii de boni-
pridie scrmoncin li.ilc ciul. Loaisa. iiiis Oaiuli liiuiii, pricl. ad vi co:isu .iiuiii llonurii.
lb:d. Licle. xvxiv i;a lcsilur .Mullos eiiim err.nc : Alii.v.
C7t S. ISIDORl HISPALENSIS EPISCOri 672
Uiiunuin meiiies 279 conculiiinl. ^,ini una vi me- A lies ad oralionem se subdat, quia freiiuens oratio
morliL' fiiint ulraque, sive vigiianiilii«, si\e dorniien- viiioinm impugnalionem exstinguit.
libiis nobis. 2. Tain perscveranier inlendere oporlei animiiin
12. Tali eniin aninii molione liorribili pavore eliam nostrum oraiKlo, atque pulsando, quousque iinpdriu-
jier quielein coiiciiliinur et quani gravia sunl qu;c iias desideiioruui carnaiium suggesliones,
;
quae no-
cominisimus , ei quani dura qn.ne pertimescimus, slris obrepunt sensibus, fortissiraa inieniione supc-
nicniis aspeciu eiiam in soninio cuiiiemplaniur. remus ; ac landiu insisiere, quousque persistendo
15. Non esse peccatmn, quando nolentes iniagini- vinc.iinus. Nam negligenles orationes nec ab ipso
lius nocturnis illud'mur ; sed lunc esse peccaium, si, liomine impeirare valent quod volunt.
aniequnm illudaimir, cogilaiionum alTectilius praeve- 0. Quando qnisque orai, sancium ad se spiritum
niamur. Luxurise qiiippe imagines, quas in veritaie advocat. Al ubi venerit, conlesiim leiilamenia d;fi-
gessimus, sxpe dermieniibus animo apparenl, sed
iii nioiiiorum qiiae se menlibiis 280 bumanis immcr-
innoxie, si non conrupisccndo occurrant. giint, praesentiam ejus ferre iion sustinenles, elTu-
14. Qui nociurna illusione polluilur, quamvis elsi giunt.
extra iiiemoriam lurpium cogilalionum sese persen- i. Oralio cordis esi, non labiorum. Ncque eiiiin
liai iiiquiiiatum, lamen boc, ut tei.taretur, culps su.-e B vcrba depiecantis Deus iniendil, sed orantis cor as-
Iribual, suainque imniundiiiam staiim flelibus tergat. picii. Quod si taciie cor oret, et vox sileal, (]n:imvis
CAPUT VII. liominibus lateat, Deo latere non polest, ipii con-
De oralione. scieiiii;E pr.Tsens esi. Melius est aulem cum silenlio
1. IIoc est rcmcdium ejus qui vitiornm tenlamrn- 281 orare corde siiie sono vocis, quam solis verbis
tis exxstuai, ut qnoties quolibct tangltur viiio, to- siiie inluitu roentis.
io. Gratian. : Sed twic esl peccalum in animo. qiiirii ul sit vocalis. Et inde orliim babuii Ecclesias
Ssiisiis liiijus desuinitur ex r.regnr. in
senteiui;e caiiliis, qiiem Paiilus probat ad Ephes. v Loquentes, :
cpist. ad Aiigust. Anglorum episcopuni, et habftur inqiiil, volismetipsis in psalmis, hymnis et canticis spi-
ilisl. 6. C. Teslamentum. Ivo, part. ix, cap. 112. ritnalibus, canlanles et psallenles in cordibus vestri$
LoAISA. l)Hmino, et ad Colos. iii. Ideiii Actoriim eiiaiu vi :
li. De piiliiilionibus et eanim diversiiate ct can- Media nocle Pnutus ct Silasadorantes laudabant Deum,
si>, dissent doctissiiv.e Tlionias Aquinas in opuscn- et audiebant eos qui in custodia erant. Hanc anliquam
lis de puritate conscientia; , ei officio sacerdolis. iii Erclesia raiitus cnnsueludinem pntter uiulla tesli-
LOAISA. nionia saiiclorum Pionysii, Tertulliani, et usus an-

Ibid. Qiiamviseisi. Pleonasmus , forlasse ab ex- tiphonarum, el rosponsorioriim, et hymnorum, eo-
£cr4>loribus indiRlus. Arev. rumque modulaiionem Nicepborus aposlolis Iribuit,
Cap. vii. N. i. Idein Aiigiist., lib. de salularihus I. xvui, cap. .')!. Suiii eiiam concilioruin loca insi-
ducunienlis, cap. 28. l'et. iv : Eslole ilaque pxuden-
I giiia, ul Tolel. iv, cap. 14, 15, ei Turon. ii, sub
irs, vigilate in oralionibus. Lst auteiii subdal in Mss. i'ela;;io priino, et Laodic, siib Liberio, cap. 59, ubi
o. el Kdil. vit., non convertnl. Loaisa. slaliiitiir qu:e psallereet legere in Ecclesia convenial,
2. Alii, psallendo pro pulsando, et obslrepunl pio ei caii. 15 psaliiiislarura oflicium praescrihiiiir. Ai-
obrepnnl. Arev. que liacienus de cnnimuni seii publica oralione, in
•i. Id Giegor. probat lib. xxii Moral., eap. 18, (|ua excolend I mullum laborarunl Hilanus, Grego-
diini exponit illud Job : Quis niilii iribuai audilorem, rius, Aiiibrosius et Isidorus. Oratio vero privata et
iil desiderium meiim Omnipolens oiidinl Neque lanien .' singiilaris poie^t esse sine voce, de qua loquuntur
lejicii lioc loco Isidorus vocalem or.ilionem. Nam sancli, cum orationem cordis laudant, ut Cypriainis
ciini duplex in Ecclesia sit oraiio, coinmuiiis ei pri- iii expositione Oralionis Doiniiiie;e, et August., psalin.
vata, communis lit in persona toiiiis Ecclesi;E, et ideo cxviii, el Gregor., lib. xxii Moral., cap. 18. Qiiamvis
cst voc;dis, et alla voce prolata. Prob:it id Inriia vox cnrdi adjiincia excilal et promovet pluriiuum
(iiandi a Chrisloaposlolis pruiscripla Millh. vi. Oruii- inliTiorem aninii allecluin, ut qui hahilat intus ia
les nolite mullum loqui, sieul etlinici faciunt ; putanl peciore, ipse sit ei in voce,
lolus hoino aniino et
ei
enim quod in mulliloquio suo eiaudianlur. Et Jnfra : corpore Deo servial, et, ul inquil Cyprianiis, diviiiis
Sic ergo vos orabitis : Paler nosur : qiio in loco ora- ocnis pl.iceal ct habitu cnrporis, el modo vocis, dura
lionem haiid diiliie iii voce cunstituit. Ci Luc. xi Deo reddit labinrnm vitulos, ul ait Oseas, el affeciuni,
apparel, quod Doiniiius voce orarei h^t fnctum esl, : amoremque animo eoncepium ex qnadam redund:in-
iiiquil evangelista, dum esset in quodam loco orans, ut lia voce exprimai, unde Pauliis corde credil, et ore
cessavit, dixit unus er discipulis suisad eum : Domine, n confilelnr. El David psal. xv Latatum esl cor ineum. :
doce iios orare, sicul doniit Joannes discipulos suos ; et et cxsuliarit lingua mea. Et Job Concepitim seimo- :
ait illis : Cnmoralis, dicile : Paler nosier. Dum vralis, nein tenere quis poteril ? Mults sunl coinnioditates el
iiii|uil, dicite : i|iind omniiin voce (il. Ilinc coiicil. nlilitales aiiinii, quae ex peifecta oralione vocali
lolelan. teriio, c. 2, praeciiiitur in oninibiis ccclesiis hoiniiii proveiiiuni. Verum si ab ea sejnngas cordis
Synibolum lidei recitaniliiin, priusqiiani Oralioiiein alfecluin, el iiilentionem, soliiin(|ue sil vohibilis, vl
Doiiiiiiicaiii voce clara |ir;v'd,caiid;iiii, qiio liiles vera vaga oialio, alque verhosa, longe pra;slal ea (juie
inanifesta sii, el lestimoniiiin liahi':il, et ad Clirisii corde laiilum fil; quod prob.il Cypriinus ile Oralioiie
corpus et pr.tlihanduin (lecuira populo-
saii;;iiiiieni Domiiiica, diini ait noii p:issini oporleie veiiiilare
riiiii fide purilicata accedant. El cmicil. Tolci. iv, preces iiostras incoiidits vocihus, iiec pelitionem,
csp. !t, Oralioneiii Doniiniiam quoiid e diceiidaiu couiiiieiidand iin niodesie Deo, tuiiiultiiosa loquaci-
esse iii publico, aut privalo olliclo deceiniiiir, iilqiie l:iie jactare. Quia Deiis iioii vucis, scd cordis audilor
piobalnr aucinritaie Cvpii:iiii, llilarii, Augu^lioi. El cst. Et Augusi., iih. de Vcrhis Doniiui, serui. 18 :
concil. Ceriiudens., caii. 10, diiiur. |iosi n.aliiliii.is l\e slTepentcs, iii.iii!l, simU' vocibus, el inuli moribus,
el vejperliiias preces Or.ilionein Diuiiiiiicaui proft- ei scriii. 2 de oiatioiie Melius esl orare corde sine
;
rendain. llx'C Oinnia, ct alia c<ini|iluia, i{ii:c a viris siino rocis, iiuim s Hs v^rbis suie inluitu menlis. E'
docti>siinis CullcCta i<uiil, ad oialioi.ein puhlicaiii llienii. cujiis vcrh;i h.ibenlur dc coiiscciat., disl. ."',
asuueiidam speclHiit, cmjhs laiii» aiiiuc iiaiuia rc- (ap. Acii medionitcr. I.oaisa.
(j-o SENTENTlAaUM I.IB. III 67«
5. Nunqiiam esl sine gemiia orandum ; nani pec- A se niens libera aJ tcclesie desideriuin erigat.
catortim recorduio nicErorcm gignit. Diiiii en;m 10. Piirgaiidus est ilaqiie prinium aninius, atque
onmus, ad niemnriam culpam reducinius, et mngls a lcinporalium rerum ccigiiationibiis segregandtis, ut
rcos Innc nos esse ciignoscimtis. IJeoqtie ciim Deo piira acies coidis ad Deuin vere et sliiipliciter diriga-
assisiiinus, gemere et (lere debenuis, reniinisrentes lur. Nain revera tuiic iinpelranda diviiia iiiuneia
qiiuiii gra\ia sint scelera qux comiiiisiinus, quamqne credimus ,

qiiando siinplici alTeciu assistiinrs cuiu
dira inlVrni supplicia qiiae tiinemiis. oranius.
ti. Meiis qualem se in oratione oircrt, talem post 11. Miiltis modis interrumpitur orationis inteniio,
oraiioncm conservet. N:im niliil prolicit oralio, si diini se per incuriam vaiia miindl ingerunt iii cnjus-
denuo comniitlitur unde j:iin ileriim venia posluletiir. cunqiie oianlis animo. Tunc aiilem magis dialw-
Ille enim precis desideratum elTectum sine duliio lus cogiiationes curarum sxcularium liumaiiis men-
percipit, qui quod orando ablui i
o lulat delinquendo tibus ingeril, quando orantem aspexerit.
n"n iicr.it. 12. Duobus modis oratio iinpeditur, ne impelrare
7. Mens nosira coelesiis esi, et iiinc oraiido Denm quisqiie valeat pnslulatJ : hoc est, si aul quisque ad-
bene conte.iiplaliir, quando niillis lerrenis curis aut buc mala coiiimillit , aut si dclinquenli sibi deliila
erroribu-i impedilur. Apta est eniin ad boiium in g non dimiitit. Qiiod geminum malum, dum quisque a
sua naiura, in alieiia vero lurbatur. semeiipso absierserit, proiinus securus studio oratio-
8. Pura est oraiio quani iii sun lempore sacculi nis 283 incumbii, et ad ea qux impelrare preclbus
non interveiiiunt 282 cur*; longc autem esi a Deo ciipit, mentem liliere erigit.
aiiimiis qui in oiaiiune ciigiiatioiiibus ss>cull fucrit lo. Qui l.Tdiliir, noii desi-ial orare pro se bcdcnii-
occujiaius. Tunc ergo veraciter oiamus, quanilo l:us ;

aliiiqiiiii, juxia Doinini senlcntiam, peccat qui
aliiinde non cogilamus. Sed valde pauci suiit, qui pro iniiiiicis noii or.il {Maillt. v, 41).
tales oiationes habeant. tl licet iii quibusdam siiit, 14. Siciit nulliiin prolicil in vulnere mcdxainen-
difiii ile laiiien ei-t tit seniper sint. luin, si adliuc ferruin in en sii, ita iiiliil pioncit ora-
y. Mcns qua; anle orationein vacans a Dco iii illi- tio illiu , cujiis adhuc dulur in mente, vel udium
citis cogilationibus occupalur , dum in oratioiicm manet in pecinre.
venerit, confesrnn illi iinagines rerum qnas niiper 13. Taiiius debct esse oranlis erga neuiii afTecius,
cngilavii otcurrunt, ailittiiiiqiie preiis obslruunt, iie ut non despcrLt precis effecinm. liiaiiitiT aiitem ora-
Ibid. Solis veibis, sine iiiluilu iiicii:'s. llaec est ora- (]

Loaisa
lio Vdcis, quani Isidoriis riprrhendii , iit ailveilil 12. Lslapiiil Giegiir. biijns SPnlenlia; sensus I. x
Vtizosius. Vcii. Thoiiiasiiis , iii siio opere llalico ile Moral. cap. IS. Vennn Augii^lin. , serin. 2 de ora-
,
vera iiorina Deuin glorilicanill, ai(|iii; exnrandi , do- tioiie Tribus, iiupiil, modis oraliones iiniiediunlur
:
cet corde siinul ac voi e Dciiin exoraii recte p sse , aul cunxiuis a beo peiil quud siuv saluli resislil , aut
quod ex Aposlnlo ikI C.orimhios scribente , el saiicti cuni oral, et ab iniiiuilate noii cess it, aul si deliiiqueiiti
Aiiibrosli hytnno deilui il. Ar,i:v. in se debiia non reliixiil. Quod triplex nialuin, duin a
oratio iiiulluin valet apiid Deum.
5. Lacryiiiosa se unuiquisque sludiosius abslraxerit secuins stiidio ,
fircgor. I. X .Moral., cap. 17. Ainbros , niullis iii lo- oralionis incuiiibal, clc. Gregor. ita Tuiic itjilur vere :
cis lib. super lienii imiiiaiulali, el ps,-i|in. xxxvii. Et sinemuculii faciem levainus,ciim nec nos prulitOila mala
Cvprian., egregie, episl. ad cleruin et lebeiii , de |
comiiiilliiiiui, nec ea qutV in nos a proiimis cominissa
precando Deiiin, in line. Lo.usa suiil cx priiprio s.elo lelinemus. Griivi iiaiiique mens no-
G. Lx Gicgor. , ibid. Lt m
lioc sensu inlerprctor slra oraliouis suir lempore con(usi.ne deprimilw, si
il.iiil fccle. vii : Me ilres lerbuni iii ore tuo. Ln.viSA. liunc atit sua dliuc upemlio inriu^nul, aul iiliente mali-
<
Augiisiin., lib. de .'aliiMi ibii- Docunientis, hinc

!>. tia: icrvalus dolur uccusai. Lxlsiiiin) iiaijiie IslJorum
ii.eri;o aii, cap. 28 Hoc, nii [ruter, siude iu lua ora-
: ex Augiijiln. quain ex Gregor. iiaiic seuicn-
puiiiis
tione, ut oratioiiem puram ofleras Uuinino Christo, elc. liaiii h.iiisi--b.e. LoAisA.
LOAISA. 15. Sic eiiliii liabetur Mallli. v Orale pro perse- :
Jbid. Paul., Cor. XIV Ornbo spiril i, orabo niente.

1. : queiilibus ei cuUtmiiiant^bus vus. Et Luc. vi. I'ro iiii-
Vigilia eiiaiii in oralione requirltnr. lllnc Alarc. , iiiiiis iliiqiie orare In orallonibiis comniiiiiibiis qnls-
XIII :Yiileie, liyilale, et orul-; el Lnc. xxi: Vigilale T) ip e cx lecessilaie lenotur, ei esset peccaliini inimi-
i((if/ii6, omni (iiii,. ciie oranies. Kl i Tliess. v Siite in- : C05 txclpeie. Tliiini. 2-2, q. N5, art. 8. Specialius
terniissione orale. El I lini. ii Vvlo viros orare in : aiiicin pro illisoraie esl perfectioiiis opus. Id probal
oiniii loco, levunles puras maiius sine ira el disieplu- .Augiisliiiiis lib. III de verbis Doinini serin. III, lo- ,
( oiii'. Iliiic etiaiii lliiTOnym., ad llii>l. de vnendi , qiieiis ijc uliliiaie liiimicornm et Ainbros. psalm. ;
rorma. Vigdel sciisiis, lui; rnr/js cotjiinlionibu^ pulens xxxviii, expoinMis illuil l'ro eo ul dilitjerent me, :
(orpus I arilertiuii animus lendul tid Domiiiuin, clc. delruhebanl milti. Fajo auteni oraiam. S^c Gregor. iii
LoAISA. cp;sl. :itl ên elleiiseni e|ii-c., Iil>. x Episiolariim,
Ibid. Sed valde. Probat id Aiigiisliiiu< iii cnarra- cplsl. 82 ; t!!i;;i3i'/ii pleitiiudo, lni|iiil, pro calumniun-
lionepsalin. Lxxxv, exponens illiul Quialu, Doniine, : tibus pirsequeniibus nos jubel orare, ut peccaln
el
suavis cs ac milis ; et addiicit illinl il Keg. (Juoniain : corum veiiium ijoslulemus. etc. Loaisa.
inveni, lloniine, cvr nieuni, ut oraieni ad le. Loaisa. 14. Giegor., Iili. Moral. x, cap. 17, idem aii, sed
9. Lx (_.regor., hoinil. S in Kzecli. : Accendinir ad aliis verliis : ileiili naniqiie, ul qladius, /igiiur , el
eonipitnclioneni aniniits , s d earum rerum quas egi- mucrone viicerum occulla prnfuranlur. (Jiti
itlius ipsn
i/iiis, el . El I. X Mor.il., cap. 17. Lst autem coyilavit scUiccl a transfixo corde si prius non cduci ur, niltil
iu Golh. Salin , iiun ugilacit. Loaisa. 1)1 precibus diviiitv opis oblinetur. Loai a.
10. Id ir.idil Aiigu^tin. p->:iliii. xxxiii. Nam oralio, 1j. Est a|:ud Jacobiim, cap. i: Postnlel, inquit, iii
III iiiqult Bernaidiis, duas alas habet, C"nlemplum fide nihil littsilans ; qui enim Itivîlat similis est jjucliu
iiiu di, et cariiis allliciiones, soriii. 5 de Epiph,iiji:i. ir.aris, qui a lenlo inovelur, ei circwnfertur. Loaisa.
rr.r, ?. isiDORi insPAi. KN.S S EnSCOPI g:6
iiius, si spei liiliKiam i:oii lialjeiiiiis. Pii;ii eigo, ui a opeiari iicce.-se Cii, ct orare, beue jiixia iitruni'iii3
Apuslolus iiil, iiiiiisquisrinf; iii flJe iiilril diiliil.ins 2S5 dicluin esi : Levemus corda nosira cum niani-
{Jac. I, G) ; nain qiii diibilat siniilis e>l unilx inaiis, Inis ud Deum ; ne de.negligcniia iiiauilatiiruiii corde
quae a vonlD fiilur, ali|iie (l'S|ieigiliir. repreliciiilaiuur, duin s:iliileiii iioslraiii obiiiiere aiit
!(i. Diflidenlia iiascilnr iiiipelrandi orala, si sc sola (rîlione, aul sola oper;iti.iiie, cunleiidinius.
adliiic aninius senlialcirca peccandi afrecliiiinMii ver- 1:). Fo^ti|ii;iin boiiuui opus agiiinis, lacryinae oFa-
saii. Non cniin poiest liabeie precis cerlain lidii- tiouuiii fiiiidaiitiir , ul nicriluui aclioiiis liuniililas
tiaiii, qiii adliuc in piicceplis Dei pigrilai, el peccali ini|ictiet prccis.
rccordaiione deleciauir. îO. C.ulp.ibiliter niauiis ad Deuiii expaiidit, qiii
17. Qiii a praiceplis Dei avcrlilur, quod in ora- facla siia (iraiidu jactanter prodil, siciil Piiarisa;us
lione posuihu accipere non iiiereiur ; nec impeirat iii leiiiplo jaclaiiler orabat , sescque inagis quam
ab illo iKiiiiini qinid poscit, 284 c"i"S ''oi "' " "''•^' Deuin de opeiibus juslis laudari vulebal {Luc.
dil. Si eniiii id (|iiod Deiis pra'cipit raciimis, id qiiod XVIll).
peliiiuis siiie dubio obtinenius. N.iin .îcul scripluiii 21. Qiiuruiiidaiii oratio in peccatuin conveilitiir,
est : Qui averlll aiircm saam, ne audial lcijem, oralio sicut de Jiid;i prodiiore scribilur (Ps. cvi i). Qiii
ejuD exsecrabilis eril (Proverb. xxviii, 9). B ci.iiii jictiinler urat , laudeiii appeteiido liiiinaiiani,
18. Miiltuni apud Dcuin ulraqui; silii iiecessaiio iion soluiii ejiis oiatio nuii delct peccatuin, sed et
coiiinieiulaiiuir, ut oratioue oper.dio et opere fukia- ipsa verlilur iii peccaluin. Sicut Jiidx-i, et lix-ielici,
turoratii). Uiide etiaiii Jereiuias ait : Leicmus ctriia qui licet jejunare et orare videantur, eoruui taiiien
uontra ciim maiiibm ad Deuin [Tliren. iii, 41). Cor oratio non iliis ad pnrgaiioiiis proficit iiieiiliiiii, sed
eniin cuin niaiiibus levat, qui orationein cum opere inulalur poliiis iii peccatuui.
siibievat. Nain (|iiiciin(pie oral, el noii oporaliir, cor 2'2. Ideo iiiierduiii or.itio electoruni iu pressiiiis
levat, et iiiaiiiis iKin leval. Quisquis vcro operatur, coruiii dilfertiir, ut iinpioruiu perversitas augealur.
et iioii orai, levat nianus, el cor iion leval. Sed quia Veruiii iliiiii jiisli temporaliter audiuniur, pro eiiriuii
10. Ccriam. Ila Gotli. Tolel. Perfcclam , Goib, IX Scimus, qiiia peccutorcs Oeus ncn audit. lilud,
:
Saliii. LoAisx. iiiqiul,reium csi cicci adliuc inuucli id esl, uondti.ii ,
17. Oralio peccatoris dainnaliir in iiiiillis sacr« perfecte ilium.nati. A'«ih ;.i peccatores Ocus non cxau-
S:ripliira; locis. I'salin. xvi Aiiribus i:eicii>e orutio- : dil, jruslra puilicunus dixissel : Oomiiie, pnipilittseslo
iicm mrani iiiiii iit labds doloîs. l's,din. i.w Iniqni- : inilii peccuiori. Iiieui Cliryso tuiiius, bniiilia 18, iii
.((!(( msi asfcxi i/i cordc mco , uon exaudiel llominus. opeie iniperrectu, cxpoiieiis illud: Omnis qutpelit ac-
lit 1'salui. cxi.iv : Prope cst Domiuus omnibiis iiivo- Q cipil, stvc justus,
iiiiiuil, sire j/cccd/of. Sic b.ickica
canlibns eum iu viilut-. Kccle. vii : Aute oralioucin discrepaiiua (iiu. ilcimla suiil, ei iutcrpreiaiiila, (icc-
prieimra aninnim liinm ; noli esfC qniisi lioino iiui lcn- cauiiciii iii bipsuiu absqiie airectii peccati
pcccatiini
uil Deum. Kl Kccle. iu Qui dilitjit Oeiim , exornbit : reliuip.eud: claniaiileni lieusnon audit; al peccalorciii
pro peccalis, cl cnnlincbil se ab iliis, et in oralione die- liuuiileiii e\ b.iiio d s deiio naiurie petcnteiii, ct Deo
rum exuiiiti.lur. 1'roverb. l : Tuuc invocabuiil iiie , el se priislei iiciilcui Deiis cxaiidil, ut iiii|uit Tlioinas
11(1)1 cxnudium cos, cl cap. Li\; etJcreiu. Tliien. iii : Aqiiiii:is, 2--, q. t>o. Iloc vcro
lil, quia iioii ex justiiia
A'()S i»i(/i(e ad iracnndiam provocuvimus ;
ciiiniiis, el lioc pcccaiur sed ex pur;i iniser.cnrdia.
111)11 iiierelu ',
idcirco ine.iortibilis es. tzecli. viii Cum clamaverinl ; Ubbervaud.e veio siiiii in liac peccatoris pctitioiie
ad aures meus vocc inaiinu, non exaudiam cos, el Usca; qualiior legc>: priiiia, ul pro se pelat; secuiiila, iit
vii : V(C eis, quoniam recesserunt a me ; vastabuntur, iiecessari.i ad saliiteni tcrlia, ut ple, id esi, ad pie- ;
quifi pravaricLili sunl in iiie ; ct subdit : iSon cUimace- laleiii speciaus quaria, ut peiscveianler pctai. Ac
;
ritnlad mein corde siio, sed nluliibant in cubilibus suis. luiic (iralio cril iiii|ielraIoiia, licct iioii iiieriluri:i.
I'i;ccepla or.iiidi IraduuUir a Cliiislo Doiiiiiio iiosiro Ibcc de peccatoi' s or;iliuiie ailiioiaiida diixi, qii.a ;id
M;mli. VI Cnm oraiis, ctc. El xiii. Et Luc. i et xx.

;
lolius ca|iilis iniclligeiitiaiii niaxliiie ciiiidiicunL.
Ll 1'aiil., ad l'bil. i\ : ISilitl ioliiciii silis, scd inoinni Lu.VISA.

vriilioiie el obiiccrationc, cum ijraiiaiuni uclione, pili- 18. Ad vcrbiim ex Crcgorio, lib. Moral. 18, cap.
liiines i'fs.'r(C inuoiacant apud Dcum, Jac. iv l'clilis, : 5, iiisi (luiid apiid cuiii opcrulione pro operc. Lu.msa.
(/ noii accipilis, co iiuod male pelilis, ut iii cciicupi- 2:). Ilabelur siiuiie cxcui)ili;iii a|>ud r.\pr:aiiiiiii,
Sieiiliis vcslris imuinulis. Sic Aui;ii5liiiiis niiillis iii de Uraiidne lloniiiiica ; Cst auUiiii oraliu P.iaii^xi
locis orarKiiuin pci calcris iiifccuiiilani et inexaudi- D apiid Luc. xviii. Loaisa.
liileiu dicil, prjserlini libiodc vcra iuhoccniia, c;ip. 21. fcic scriptiim esl psalin. cviu de iiiipii) : Oralio
Ti.îj, el lii episl. ad 1'rtib., cap. 15. Lt Anibrosms, cjns fial in peccalum. IJbi llieronyiiiiis sic ;;it ; Ptciii-
(|ii(id (iraiiiis aliccliis ilel:eil csse piirus, cl quiclus, lenlin Judtc pcjus peccultiin faclttin csl'. Quomodo pejus
t:i vacuus ab oiiiiii oiiere delicloriiiii , libio super peccalum csl poenitenliii Juda:'/ Ivit, et suspeiidio peviit,
Beali immacuitiii, el lili. l de Cain ct Abcl, cap. !). cl qui prodittir Domtiii fucius csl liic inicremptor siti ,
ilemtu.ia Doniini lioc dico, qu:a ninijis ex

Cyi naiiiis de Uralioue DiHimuca. Lxslal cliaiii gia- exstilil ; pro
vis e|iisud.i Grcgdiii ILigui ad Tlieiidoricuiii Kian- iioc ojfendil Oominnm, quia se susiiciid l ,
quam qnod
corniii rcgeiii (ie clerxls siiiiouiacis, ubi ail : ilajor Oont.num prodidit. Opotteba: oralionem ipsiiis isscin
erijo mctuenda e.^t iocis iliis cidamilas ,
ubi Inlcs inler- Vides tia:relicum
puluilcittiaiu, ct virsa csl in peccaluin.
Crssoies itd i ctiin rcyiminis ndduiunlur, qui Dci mag s orautem, vides Judtcum, vides Mnnicltauim ; licet jeju-
ir. se irucui.diitm piuvocuul, qu:iin pcr scmt-iipsos pia- ueut, iiccloreui, tamen oratio ipsorum verlitur iii pec-
cure debiteruiit. Lleiii, lap. o, pia:lal. iii Joli., cxpii- latum Ihec llicKiiiyihUS, qu.e oiiiiua, pauciilis ler-
iiciis ilUid ; Viclimif impiorutn abouLnubilcs Dco suiit. bisaddili- el iniimilaiis, siia fec iLeoMagiius. lCaduiii
Et li:ilieiiir cap. Cratibns, o, (|. 7. Dciiiaid., siiper l.iegor., Ikiiu 1. 2i iii Lvaagel. LnAis.i.
(,aiilic;i, seiii). 1)5, ex|ilicaiis illuJ : Oialio jusli pcne- Ibid. Alil, oi'n/io dclei pcccutuiii, nec iid pKrga-
Jioii
irut calos. Si igiliu iia cbl, (|Ui»d oraii.uics hoiiiiiiis lioii.s projicil ineriiuni. An!;v.
peccaloris Dcus iioii audit, ipio paclo iiitelligeiuliis 2'i. l£x Gvrg., lib. .\lural. xxvi, cap. 13. Loaisa.
ciil Augustiiius, IraclMl.ii iii Jij.iiine.ii, ad llliul cap. ii';(/. 7'riiii/i ();(iTorHi/i. V,\ Augusliii., in expnsi-
: ,
tnl SKNTENTiARUM L!D. III. 07S

lii salute qiii eos :ifil'giint, ul (liim illis lemponll j^
Oralio privatis locis oppnrliiniirs finidiiur,
rcmedio siibveniiiir, pravoriim oculi ad conTcrsio- iiiajrHijue obleiilniu impetrat, di;i!i Deo t.iiiiuiii lesie
Deiii a|ieri.inlur. Uiide et trium ;nierorum frigidus deproiniiirr.
ignis fiiil (Ofl». iii), ut 286 NiiLiuiliiidouosor Deum 25. rroprium aulem liypocriUirum est olTerrc S8
\erum agnosceret. Sicut ct proplicia in Psîlniis ail in oratione videnlilMis ;
quorum fructus esl , iiO!i
Viopter inimicos meos cripe nie {Pial. lxvi i, l )., Deo placere, sed gloiiain ab iioniinibus coinparare
23. Pioinde l.irdius ex.Tiidiuniur quonimdam ora- (Matili. VI, 7).
tiones, ut diim difTeruritrrr, fiTtius extitala; niajori- 29. Non iii muliiloqiiio exaudinntur liourines a
bus pracmiis cuniuleniur : exenrplo pruiiiaruiri , el Deo, quasi pluriiiiis eum verbis cunentur iiiQeetere.
lepressione niessiiim ,
iu quiluis quanto sardius Neque enini coirc lial eum niuliiplex oianlis serino,
saia semina exeuirt, tanio ad friigem cumulatius sed pura sinceraque oralionis inienlio.
^'^'^*'^""''
287 3'^'- Boriuin est corde semper orare, bimnrn
21. Quolies orantcs non cito exaudimur, nostra etsono vncis Denm spirilualilius bymnis glorific iro.
nobis lacta in ocnlls proponamus ,
ut boc ipsum Mbil et sola vocecaneresine cordisinlemione ; sed,
qriiid d.ffertur divina; rcputcliir justilij!, el culpiE sicut ait Aposlidus ; Cmitanles in cordibus lesiris
i'"''li":e. B tjipiics. V, 19), lioc est , non solum voce , scd cl
23. Iiilcrdum qiiod pf rseveranler orantcs non ciio ciirde psallpnles. Undc et alibi : rs.i/;iim spiritu
eâuiliuiur, iiiililalis nnstrx esi, noii adversilalis. psallani ct menle (I Cor. xiv, 13).
S.ipe cnim niultos Deus noii exaiidil ad voluniatem, ."^1. Sicul oratiiiiiibus regimur, ila psalmoiMim slu-
ul pxau.lial ail salulem. diis delectamur. Psallendi enim uii'ilas tiis:i.i corda
20. .Mulii oiair.es non cxaudiunlur, piovideiido consolatur, gralioics meirtcs lacil, fa^tidiusos oble-
ilis Deus meliora qiiam Fetiint, ficut conlingere so- ctal, inertcs exsiiscilat, peccalores ad lamenta iii-
lei parvulis, qui, ne in scbolis vapuleni , Deum ex- viiai. Nam quamvis dura siiit carnalium corda, siaiim
oranl. Sed noii dalur illis postulationis effeclus, quia ul psaimi ilulccdo iiisouuerii , ad effeclum i.ieialis
iiiipedilur lalis andiiio ad profectum. Non aliler qui- aniimini eorum innettit.
busdain conlingit eleclis. Deprecanlur cnim Deum 52. Du:ii Cliristraiium non vncis modulatio, sed
pro iionniillis vitaj bujus commodis, vel adversis. tantum verba Jivina,qua;ibi dicunlur, debeant coiii-
Providwitia vero diviua temporaliter eorum deside- movere, nescio qiio lamcn pacio inodulatiooe caiieii-
riu miiiime consulii, quia meliora illis in a;teriium l^s iiKijor nascilur compunciio cordis. Mulli enim
r romittil. rcperiimtur qui, caiitus suavllate couimoti , sua rri-
lionp psalm. lxviii, concione 2. Ilalieliir bistoiia C Clirisli inagiiificain gloriam obsciirani , diilcc cirra-
Oaniel. iii. Quod fneril ille ignis liigiJu-, appaici e.x rrriii liv:iiiicn everliint
nidinis ec< lesiaslici liienir-
,
Seri('lur;e ciurlexlu : An iclus nutein Domini descen- cliiain co dundunl, pulcliriiuibiiem iiriialiimqne aj-
dit cuin Azaria et sociis ejus in loritacem, et cxcussit nir iliilern Clnisii ^poirsie firdant deiiium Irrceiii ;
pamntum de fornace, et fecit ntediuin fnrnacis

iiinis quasi e iiiu do lollere n tnntirr, qiii clioios ecclesia-
nunsi veulttin roris flantem ; it non teliijil eos oiiiiiino Slieos ab Ecclesia aliesse cniiicn lunt. Siciit enini
iiViis, neque coiiirislniit, nec quirtquain inolestia: tntu- luce luic n.itnralituncla Stileiidoiern, pu'cliritiKlinem,
lit. El iiifra dicilrir quod tal T igrris iion lr;insi;t pcr ordiiiem viLimque Siisci(riunt, ijux- iii li;ic inui.ilaiia
cos. Nic lau^ l.yranns vrrsal lr:rnc •|na-sli'iirem boc iriarliini toiriiirentiir; sic tiuiris etclesiaslicis oiiiiiia
lnco, aii igiiis ille fuiril aclivus, csiqrre iii e:i seii- Etclesi.e uiniiia illnsirantiir, auêiiur, amplilicau-
lerilia nl evisl iiict igireni Irune ir;ibuisse qiiidem
. lur, et in (Ubito oflitio coiiservai:liir. Quaproplor
ignis formaiii el iiaurain, scd oinbnieiidi 1 agendi i 1 saiKll cl aiili |iii Patres in sUiliienills , coiiipoiiendis,
atlnm fnisse virtnlc divina coliibitiiirr. I.oaisa. ordiiiandisqiie etclesi,.slicis ofliCiis miiltuni diuqiie
j7. Loquilur de privala oraiinnc, de qria Clirislns inaud.iriini. Vide Aiigiist., psalm. c\Lviii; lliero-
Diimimis apuslo'osdocriit. .\laiili. vi Tu auttm, cum

Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 83.

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 83.

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

iMVil'!

.;,;,!,«;;,;/'/.,/ ;.,(;;; ;,/;.

PATROLOGI CURSUS C03IPLETUS,

Omm SS. PATRliM, DOCTOnOl SCHIPTOROIOIE ECCLESIASTICOUOI,

LaRUM 1'AGINARUM MARGINEM SUPElilOREM 'JISTINGLENTICUS SUBJECTAMQUE MATEUIaM SIGNIFICAN-" • ,

ORDINE AD TRADITIONEM ECCLESUSTICAM lOLI ENTIRUS, AMPLIFICATA ;

PBIMO GENESEOS USQUE AD N0VI3SIMUM APOI.ALYPSIS, COMMENTATI SINT. . ,

EBITIO ACCURATlSSlllA, C«1ERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEI ONEND» Sl

SKinKS LATiNA PRIOR,

PATROLOG LE LAJINM TOMiS LXXXlll.

EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOUEM,

RECENSENTE FAUSTINO AREVALO,

ISIDOniAM PUiflMlSlT; VARIORUM PR^FATIONES, NOTAS, COLLATIONES, QUA ANTEA

ET CODICES MSS. UOMANOS CONTULIT :

nOVA NUNC ET ACCURATIORI EDITIO.NE BONATA PRETIOSISSIHISQUE HONUMENTIS AUCTA :

ACCURANTE ET DENUO RECOGNOSCENTE J.-P. MIGNE,

CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTI^E ECCLESIASTICiE RAMOS EDITORE.

VENEUNT QUATUOR VOLUMINA 28 FRANCIS GALLICIS.

EXCDDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM,

Differenliarum, sive de ProprietateSermonum libri duo. col. 9

{Elenchum Operum qua; in lomo VI continentur, 'vide, col. 447; quoe in

Parisiis. — Ex Typis J.-P. MIGNE.

ISIDOnUS I.ECTORI SALUTEM.

libique, leclor, pro deleclatione [legeiilinni] sitbitutavi.

ad piTpeluuTn. amorem el bomi n di.veTnnl ct

5. Inler ^moretii et cnpidinem. Aliud est , inqiiit Iiintnr et cntisequiuilur.

Patsol. LX XXIII. \oW 1

discedil. num, lioc prnjicitur. Projicere autem dictum, quasi

l^.luler Adullerium el foniicationem. Quod adul- porro abjicerc.

s(i!ulis moecbari. p modo aliquiJ oslcndcrc,et5 patefacere est. Viigilius

aliqua dignitale; arduum, excelsum est 4 om ali- me, eliditur longe.

AllEV. — SubLme. Eiymolo;!. L, T, S. lili. x,

—Arcenl. Visuin est in Elyinolog. — Ubnixitm. Velus glos^aiium, «vrio-xovTa. Nonius,

spicimiis circumqunque. liem aspic^mus praesentia, P'>test.

cuinspicere ], qii» nec cernere p(issis[ A/. ,

esi qiiaeicre. 53. Intcr Ar/)i7n(m et jHdicem. Arbiter ex volun-

liir ], el denunliatur [At., deiiuiiiiatur el renuiitiatur].

jequium. vcio, ut velit, aut possil discere. Practerca iioii-

AbJucitur quis ad rem inlionestam ,

jur!a. ilonlani quoque venler adesl. Uterus a lem propi ie

28. Agracl, ajficimus lionore, af/icimus injuria, qiii

liuni. 9 IS. liiler Aiiyucm, kerpenlein et drnconem. In

Anioena aulem dicla eo quod ainentur. alinuii ileiieg;it.

plus significat iminalurnm.

dicii. qua; crgo rcilduiiiur, apud te Iialeo; qua; possideii-

— Serv., ad ill. ix /En. : Telorum ejfundere conlra 45. l.x AgraM.

Molein. AI. mnbilem. Agraitiiis inale.

liuin. Iii Vat. Cod., eoiisunimalio cst. Arei".

licum. 48. Ex Servio, ad locuni ii iEii. ciialumad verbum.

uliunde rccepit, aquos.

Si qiia id fortuna vetabll.

05. Inier Auferrc, adimere et eripere. Aiiferinius quem-

quani deiliinus, ailimimus jus, eripimiis qiioJ cuiique] lalioieii).

niis, dicit reus. 17). Iiiter Bealus, lioriestus, forlunnlus. Bcatus

65. Inier Aquam undam. Unda seraper in inoln

el in sa:ciilu scvculorum dicinuis. 12 "^- '"'Si" Bucinam et bucinum. Rucina cst

Eive aegrotnns tantunimodo niale valeiis.

civile, Punicum. Pngna

— Sepelire. Eiyninlog. lib. xi, cap. 2-2. av.y.otpto;.

Ibid. Fortasse legeiuluni fx ulraqne parts, ,\Bt;v. — iis feiix. Ex

bens. ila Inler bberect poare : bihinius necefsi-

Iiilerpretes Teientii, Acl. i, scen. 2, .AiiJr. tequantur.

pars est, in qiiosidera consiiluta sunt. Sane ei a;lher