C__C * _j__

Isang |ayun|n ng pagkakaroon ng |sang w|kang pambansa ang

pagpapa|aganap ng pagkaka|sang pambansa ang pagkakaroon ng heograp|ko at
po||t|ka| na pagkakapat|ran at mag|ng ang pagkakaroon ng |sang sumasag|sag
na pambansang w|ka ng |sang bansa Unang sum|bo| ang d|wa ng pagkakaroon
ng |sang w|kang pambansa sa |||p|nas noong ba||ktanaw|n n| Manue| Cuezon
noong 1925 ang |sang damdam|n ng pagkab|go ng pambansang bayan|ng s| Iose
k|za| nang h|nd| n|to magawa ng hu||ng mak|pagugnayan sa |sang kababayang
babae habang nasa |sang bangka patungong Luropa
_jj_ * m__C _j__
Noong Nobyembre 13 1937 |n|||kha ng unang ambansang Asamb|ea ang
5ur|an ng W|kang ambansa na p|n||| ang 1aga|og b||ang batayan ng |sang
bagong pambansang w|ka Na|mp|uwensyahan ang pagp||| sa 1aga|og ng mga
sumusunod
1 5|nasa||ta ang 1aga|og ng napakaram|ng tao at |to ang w|kang
p|nakanauunawaan sa |ahat ng mga reh|yon ng |||p|nas apada|||n at
pabubut|h|n n|to ang komun|kasyon sa mga taumbayan ng kapu|uan
2 n|nd| |to nahahat| sa mga mas ma|||||t at h|wah|wa|ay na w|ka tu|ad ng
8|saya
3 Ang trad|syong pampan|t|kan n|to ang p|nakamayaman at ang
p|nakamaun|ad at ma|awak (s|nasa|am|n ang dya|ektong 1oskano ng
Ita|yano) n|g|t na mararam|ng ak|at ang nakasu|at sa 1aga|og kaysa |ba
pang mga katutubong w|kang Awstronesyo
4 Ito ang w|ka ng Mayn||a ang kab|serang pampo||t|ka at pangekonom|ya
ng |||p|nas
5 Ito ang w|ka ng n|mags|kan at ng kat|punanda|awang mahaha|agang
pangyayar| sa kasaysayan ng |||p|nas
Noong 1959 nak||a|a ang w|kang |to b||ang |||p|no upang mah|wa|ay ang
kaugnayan n|to sa mga 1aga|og Nagtakda naman ang 5a||gang 8atas ng 1973 ng
pan|bagong pambansang w|kang papa||t sa |||p|no |sang w|kang |t|nawag
n|tong I|||p|no n|nd| b|nangg|t sa art|ku|ong tumutukoy Art|ku|o kV 5eksyon
3(2) na 1aga|og/|||p|no ang batayan ng I|||p|no nanawagan |to sa ha||p sa
ambansang Asamb|ea na mag"take steps towards the deve|opment and
forma| adopt|on of a common nat|ona| |anguage to be known as I|||p|no"
Gayund|n n||aktawan ng Art|ku|o kIV 5eksyon 6 ng 5a||gang 8atas ng 1987 na
|p|nagb|sa matapos ng pagpapata|s|k kay Ierd|nand Marcos ang anumang
pagbabangg|t ng 1aga|og b||ang batayan ng I|||p|no at m|smong |p|nagpatu|oy
na "as I|||p|no evo|ves |t sha|| be further deve|oped and enr|ched on the bas|s
of ex|st|ng h|||pp|ne and other |anguages (pagb|b|gayd||n |d|nagdag)" 1|n|yak
pa ng |sang reso|usyon

ng Mayo 13 1992 na ang I|||p|no "ang katutubong w|ka
pasa||ta at pasu|at sa Metro Man||a ang ambansang unong keh|yon at sa |ba
pang sentrong urban sa ark|pe|ago na g|nagam|t b||ang w|ka ng komun|kasyon
ng mga etn|kong grupo (pagb|b|gay d||n |d|nagdag)" Gayumpaman tu|ad ng
mga 5a||gang 8atas ng 1973 at 1987 h|nd| n|to g|nawang k||a|an|n ang w|kang
|to b||ang 1aga|og at dah|| doon ang I|||p|no ay sa teor|ya maaar|ng mag|ng
anumang katutubong w|kang Awstronesyo kasama na ang 5ugboanon ayon sa
paggam|t ng mga tagaka|akhang Cebu at Davao





bA1AS KOMONWLL1 bL. o7U 1 hUL1O k, Hk6 ) ang W|kang
ambansa ay tatawag|ng W|kang ambansang |||p|no ay mag|ng |sa nang
w|kang op|sya| ng |||p|nas
KOKLAMA bL. 1 MAKSO 6, Hok ) n||agdaan n| ang kamon
Magsaysay ang pagpapahayag ng pagd|r|wang ng ||nggo ng w|ka s|mu|a sa
Marso 29 hanggang Abr|| 4 at araw n| 8a|agtas tuw|ng Abr|| 2 na kanya r|ng
kaarawan ayon sa mungkah| ng 5ur|an ng W|kang ambansa
KOKLAMA bL. 6 1 SL1 , Hoo ) n||agdaan n| ang Magsaysay
ang susog sa rok|ama b|g 12 na |n|||||pat ang panahon ng pagd|r|wang ng
||nggo ng W|kang ambansa taun taon s|mu|a sa |ka 13 hanggang 19 ng
Agosto b||ang pagga|ang sa kaarawan n| ang Manue| Cuezon "Ama ng W|kang
ambansa"
KAU1USAN ANKAAWAKAN bL. 7 1 HoH ) sa pamamaha|a
ng ka||h|m ng edukasyon Iose 8 komero |p|natupad ang pagtawag sa W|kang
ambansa na |||p|no b||ang pama||t sa mahabang |t|nawag ng 8atas komonwe|t
b|g 570
KAU1USAN ANKAAWAKAN bL. k 1 Nob. k, H6 ) ang
mga sert|p|ko at d|p|oma ng pagtatapos s|mu|a sa taong ara|an 19631964 ay
|pa||||mbag na may sa||n sa W|kang |||p|no
kAU1U5ANG 1AGAAGAGANA 8LG 96 ( Ck1 24 1967 ) ang |ahat ng
ed|p|syo gusa|| at tanggapan ng pamaha|aan ay panga|anan sa |||p|no Ito ay
n|agdaan n| ang Ierd|nand Marcos
MLMOKANUM SKKULAK bL. 7 1 MAKSO 7, H6 ) |p|nag
utos na ang mga |etterhead ng mga tanggapan ng pamaha|aan ay |su|at sa
|||p|no ka|ak|p ang kauku|ang teksto sa Ing|es Ip|nagutos d|n na ang
pormu|aryo sa panunumpa sa tungku||n ng mga p|nuno at kawan| ng
pamaha|aan ay sa |||p|no gagaw|n n||agdaan |to n| ka||h|m tagapagpaganap
kafae| 5a|as
SALAN bA1AS N H7 AK1KULO 7V SLKS1ON ang
pambansang asemb|ea ay gagawa ng mga hakbang tungo sa pag||nang at
porma| na adapsyon ng |sang pan|ahat na W|kang ambansa na tatawag|ng
I|||p|no nangga't d| napapagt|bay ang batas ng na||ba ang |ng|es at |||p|no ang
s|yang w|kang op|sya|
KAU1USAN ANKAAWAKAN bL. o 1 hUL1O U, H7k )
|t|nakda ang mga panuntunan sa pagpapatupad ng patakarang edukasyong
b|||nggwa| sa mga paara|an na nags|mu|a sa taong panuruan 19741975 Ang
patakaraang |to ay naguutos ng magkah|wa|ay na paggam|t ng |||p|no at Ing|es
b||ang m|dyum ng pagtuturo na mga t|yak na as|gnatura sa pr|mary |ntermedya
at sekundarya
KAU1USAN ANKAAWAKAN bL. o 1 H7 ) |s|nasaad ang
pagbabago sa patakarang edukasyong b|||ngwa|
KAU1USAN 1AAAAANA b. 7 1 LNLKO, H7 )
n||agdaan n| pang Aqu|no ang pag||kha sa ||nangan ng mga w|ka sa p|||p|nas (
LW ) b||ang pama||t sa dat|ng 5W at makatugon sa pan|bagong |n|atas na
Gawa|n n|tong patu|oy na pagsasa||ks|k at pagpapaun|ad ng w|kang pambansa
bA1AS KLUbLKA bL. 7Uk 1 Agoso k, HH ) |t|natag ang
kCMI5CN 5A WIkANG IILIINC ( kWI ) b||ang pagsunod sa |t|natadhana ng
5a||gang 8atas 1987 sek 9Ito r|n ang pama||t sa dat|ng LW at 5W
KOKLAMAS1ON bL. Uk 1 HH7 ) ang taunang pagd|r|wang ng
buwan ng w|kang pambansa Agosto 1 31 N||agdaan |to n| ang kamos
kAGAWAkAN NG LDUkA5CN CkDINAN5A 8LG 74 ( 2009 ) |s|na|nst|tusyon
ang gam|t ng |nang w|ka sa e|ementarya o mu|t|||ngua| |anguage educat|on (
MLL )









Isang ark|pe|ago ang |||p|nas kung kaya nagkaroon |to ng maram|ng katutubong
w|ka Ang maganda sa penomenong |to ay nagkaroon d|n ng kan|yakan|yang
||teratura ang bawat etno||ngguw|st|kong grupo Dah|| d|to maram|ng mu|at na
mga kr|t|ko katu|ad n| Isagan| k Cruz ang nagsasab|ng "|sa sa p|nakamayamang
||teratura sa mundo ay ang ||teratura ng |||p|nas

Noon pa mang s|nu|at ang 1935 konst|tusyon nabangg|t na ang pagkakaroon ng
w|kang pambansa Nakasaad sa Art|ku|o 14 5eks|yon 3 na "Ang konggreso ay
gagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaun|ad at pagpapat|bay ng |sang
w|kang pambansa na batay sa |sa sa mga um||ra| na katutubong w|ka (Art 14
5ek3)

Noong 1936 |t|natag n| angu|ong Manue| Cuezon ang 5ur|an upang mamuno
sa pagaara| at pagp||| sa w|kang pambansa 1ungku||n ng 5ur|an na magsagawa
ng panana||ks|k gabay at a||tuntun|n na mag|g|ng batayan sa pagp||| ng w|kang
pambansa ng |||p|nas 5| Ia|me de Veyra ang nag|ng tagapangu|o ng kom|te na
nagsagawa ng pagaara| at nap||| n|to ang 1aga|og b||ang batayan ng "W|kang
ambansa

Ip|na|abas n| angu|ong Cuezon noong 1937 ang kautusang 1agapagpaganap
8|g 134 na nagaatas na 1aga|og ang batayan ng w|kang gagam|t|n sa pagbubuo
ng w|kang pambansa Dah|| sa pagsusum|kap n| angu|ong Cuezon na
magkaroon tayo ng w|kang pagkaka|||an|an h|n|rang s|yang "Ama ng W|kang
ambansa

Noong 1940 |p|na|abas n| angu|ong Cuezon ang kautusang 1agapaganap 8|g
203 na nagpapah|ntu|ot sa pagpapa||mbag ng 1a|at|n|gang 1aga|ogIng|es at
8a|ar||a sa W|kang ambansa |nas|mu|an d|n n|to ang pagtuturo ng W|kang
ambansa sa |ahat ng mga paara|an sa buong bansa

Noong 1959 nagpa|abas s| kagawaran ng Ldukasyon ka||h|m Iose komero ng
kautusang 8|g 7 na nagsasaad na |||p|no ang op|sya| na tawag sa w|kang
pambansa

5a 1973 konst|tusyon noong kapanahunan ng d|ktador na s| angu|ong
Ierd|nand Marcos nakasaad sa Art|ku|o 15 5eks|yon 2 at 3 na "ang 8atasang
ambansa ay magsasagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaun|ad at porma|
na paggam|t ng pambansang w|kang |||p|no nangga't h|nd| b|nabago ang
batas ang Ing|es at |||p|no ang mananat|||ng mga w|kang op|sya| ng |||p|nas

Noong panahon naman ng kebo|usyonaryong Gobyerno sa ||a||m n| angu|ong
Corazon C Aqu|no mu||ng b|nago ang konst|tusyon noong 1987 kung saan
nakasaad sa Art|ku|o 14 5eks|yon 6 na "Ang w|kang pambansa ng |||p|nas ay
I|||p|no 5amanta|ang n|||||nang |to ay dapat payabung|n at pagyaman|n pa sa||g
sa um||ra| na w|ka sa |||p|nas at sa |ba pang mga w|ka

Maha|aga ang pape| ng mga w|kang katutubo sa pagpapayaman ng I|||p|no na
sa ngayon ay nagbabago ang anyo Id|nagdag sa a|fabetong ga||ng sa 1aga|og
ang mga |etra na f [ q v at z Dah|| d|to ang dapat na mag|ng baybay ng
panga|an ng at|ng bansa ay I|||p|nas at ng pambansang w|ka ay I|||p|no gaya ng
|p|nanuka|a ng ambansang A|agad ng 5|n|ng para sa L|teratura V|rg|||o A|mar|o
sa kan|yang ||brong I|||p|no ng mga I|||p|no Mga rob|ema sa Ispe||ng ketor|ka
at agpapayaman ng W|kang ambansa