T.C.

MLL ETM BAKANLII

MEGEP
(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN GLENDRLMES PROJES)

METAL TEKNOLOJS SAC METAL OLUTURMA

ANKARA 2006

Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller; Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarnda amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim materyalleridir (Ders Notlardr). Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeye rehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek ve gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda uygulanmaya balanmtr. Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterlii kazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmas nerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir. rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulalabilirler. Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr. Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlnda satlamaz.

NDEKLER
AIKLAMALAR ........................................................................................................ii GR ........................................................................................................................... 1 RENME FAALYET-1......................................................................................... 3 1. SAC METAL OLUTURMA ................................................................................. 3 1.1. Base Flange (Temel Kvrm Oluturma Komutu)............................................. 3 1.2. Edge Flange (Kenar Kvrm Oluturma)........................................................... 5 1.3. Miter Flange (Gnye Kvrm Oluturma) ......................................................... 9 1.4. Hem (Kenet Kvrma)...................................................................................... 11 1.5. Sketched Bend (Taslak Objeden Bkme) ....................................................... 14 1.6. Lofted Bend (Deiken Kesitli Bkm).......................................................... 15 UYGULAMA FAALYET................................................................................... 17 LME VE DEERLENDRME......................................................................... 22 RENME FAALYET-2....................................................................................... 24 2. EKLLENM SAC METAL ZERNDE DZENLEMELER YAPMA......... 24 2.1. Break-Corner/ Corner-Trim (Ke Krma / Ke Budama)............................ 24 2.2. Flattening Sheet Metal Bends (Sa Metal Paralarn Dz Hale Getirme Anm Elde Etme)................................................................................................. 25 2.3. Sheet Metal Tab (Sac Parasna Ek Yapma)................................................... 26 2.4. Cut Extruded (Kalnlatrarak Kes)................................................................. 27 2.5. Closed Corner (Keleri Kapatma) ................................................................. 27 2.6. Unfold (Kvrmlar A) ................................................................................... 28 2.7. Fold (Kvrmlar Eski Durumuna Getir).......................................................... 29 UYGULAMA FAALYET................................................................................... 30 LME VE DEERLENDRME......................................................................... 33 MODL DEERLENDRME .................................................................................. 35 CEVAP ANAHTARLARI......................................................................................... 36 KAYNAKA ............................................................................................................. 37

AIKLAMALAR AIKLAMALAR
KOD ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI SRE N KOUL YETERLK
482BK0035 Metal Teknolojisi elik Konstrksiyon ve Metal Dorama Sac Metal Oluturma Sac metal oluturma ilemleriyle ilgili temel bilgi ve becerilerin kazandrld renme materyalidir. 40/32 Kat modelleme ve kat oluturma modllerini alm olmak. Sac metal oluturma modl ile sac metal modelleme yapmak yeterlikleri kazandrlacaktr. Genel Ama Gerekli ortam salandnda; istenilen l ve teknie uygun sac metal oluturabileceksiniz. Amalar stenilen l ve ekle uygun olarak sac modelleme yapabileceksiniz. stenilen l ve ekle uygun olarak oluturulan sac metal zerinde dzenlemeler yapabileceksiniz. Ortam: Snf, iletme, ktphane, bilgi teknolojileri ortam, ev gibi yerler. Donanm: Tepegz, projeksiyon, plotter, izim kad, paket izim programlar, programn alabilecei bilgisayar ve ek donanmlar vb. salanmaldr. Bu modl ierisinde yer alan her faaliyetten sonra verilen lme aralar ile kendinizi deerlendireceksiniz. Modl sonunda, kazandnz bilgi beceri ve tavrlarn llmesi iin, retmeniniz tarafndan hazrlanan lme arac ile deerlendirileceksiniz.

MODLN AMACI

ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

LME VE DEERLENDRME

ii

GR GR
Sevgili renci, Gnmzdeki gelien teknoloji, retim sahasnda, firmalarn rekabet halinde hatasz ve hzl bir ekilde retim yapmalarn salamtr. Bu rekabete ortak olabilmek iin firmalar ve irketler kyasya bir yar iine girmilerdir. 20. yzyln sonlarnda ortaya kan bu rekabet ortamnda firmalarn varlklarn srdrebilmek iin hzl ve hassas bir ekilde retim yapmalar gerekmektedir. Bunun iin tasarm alannda yeni gelimelerle CAD (Bilgisayar Destekli Tasarm) sistemleri kurulmu ve her geen gn yenilenerek deiik versiyonlar oluturulmutur. Bilgisayar Destekli Tasarmda, Mhendislik ve retim srecindeki ilk adm, retilecek parann bilgisayar ortamnda modellemesidir. Bu anlamda SolidWorks yeniliki, kullanm kolay 3 boyutlu tasarm programdr. SolidWorks, her trl makine, tesis, rn tasarmnda kullancya ksa zamanda ve planl bir ekilde izim yapma olana salar. SolidWorks, tasarmn her aamasnda mdahale ans vererek, modelin boyutlar, lleri ve ayrntlarnn istenilen ekilde deitirilmesine olanak tanr, ksa zamanda teknik resimlerin ve montajlarn yaplmasn salar.

RENME FAALYET-1 RENME FAALYET-1

AMA
Bu faaliyet sonunda gerekli ortam salandnda bilgisayarda teknik resim kurallarna uygun sac modelleme yapabileceksiniz.

ARATIRMA
evrenizdeki firmalarn teknik izimle uraan birimlerini ziyaret ederek; bilgisayarda sac model oluturmak iin kullanlan bilgisayar programlarn aratrnz SolidWorks programnn sac modelleme blmnn dier programlara gre avantaj ve dezavantajlarn aratrnz. SolidWorks programnn kullanld sektrler ve kullanm nedenlerini aratrnz.

1. SAC METAL OLUTURMA

1.1. Base Flange (Temel Kvrm Oluturma Komutu)
Sac paralarn oluturmak iin izilen temel ksmdr. Daha sonra ilaveler yaplr.Yeni bir para dkman dosyas alr. Sheet Metal ara ubuu zerindeki Base-Flange / Tab dmesine tklanr veya Insert, Sheet Metal, Base Flange yoluyla komuta girilir. Eer Sheet Metal ara ubuu ekranda grnmyorsa View, Toolbars, Sheet Metal yoluyla ekrana getirilir.

ekil 1.1 : Profil

Front (n) izim dzlemine tklanr ve Line (Doru) komutuyla temel kvrmn profili izilir ve llendirilir.

Exit Sketch dmesine tklanarak izim komutlarndan klr. Ekran izometrik konuma geer ve Base Flange isimli zellik yneticisi grntlenir. Ekranda bir ngrnm meydana gelir. Base Flange isimli zellik yneticisinde aadaki dzenlemeler yaplr :

ekil 1.2: Base flange zellik yneticisi

Direction 1 blmnde : o o o Reverse Direction deitirilir. dmesine tklanrsa kalnlama yn

End condition ksmnda kalnlama tipi seilir. Buradaki seenek terimleri Extruded Boss / Base konusunda aklanmtr. Depth ksmna alnlatrma derinlik deeri girilir.

Direction 2 blmnde gerekliyse Direction1 deki dzenlemelerin ayns yaplr. Sheet Metal Parameters (Sa Metal Parametreleri) blmnde; o o Thickness (Kalnlk) ksmna sac parasnn sac kalnlk deeri girilir. Reverse Direction kontrol kutusu iaretlenirse sac kalnl taslak objenin dier ynnde verilir.

Bend Radius (Bkme Yarap) ksmna sac paralarn bklme yerlerinde oluacak yuvarlatmann yarap deeri girilir.

Ekranda bir ngrnm meydana gelir. OK dmesine tklanarak ilem tamamlanr.

ekil 1.3: ngrnm

ekil 1.4: Sac para

1.2. Edge Flange (Kenar Kvrm Oluturma)

Mevcut sac parasnn, dz kenarlarna kvrmlar ilave etmek iin kullanlan bir komuttur. Temel sac parasnn kalnl ilave edilen kvrma otomatik olarak uygulanr. Kenar kvrm oluturmak iin aadaki yol takip edilir: Sheet Metal ara ubuu zerindeki Edge Flange (Kenar Kvrm) dmesine tklanr veya Insert, Sheet Metal, Edge Flange yoluyla komut girilir. Edge - Flange isimli zellik yneticisi grntlenir. Temel kvrm zerinde, kenar kvrmn yerletirilecei kenar seilir ve bir ngrnm meydana gelir.

Sheet Metal ara ubuu zerinde aadaki dzenlemeler yaplr: o o o o Flange Parameters (Kvrm Parametreleri) blmnde: Use default radius kontrol kutusu iaretli olursa kvrm kelerindeki yuvarlatma yarap nceden ayarland gibi kullanlr. Use default radius kontrol kutusunun iareti temizlenirse, kullanc Angle blmndeki Flange Angle (Kvrm As) ksmna kvrm as girilir. Flange Lenght (Kvrm Uzunluu) blmnde, kvrm tipi seilir ve kvrm uzunluk deeri girilir. Outer Virtual Sharp dmesine tklanrsa Lenght ksmna girilen mesafe d keskin keden alnr. Inner Virtual Sharp dmesine tklanrsa Lenght ksmna girilen mesafe i keskin keden alnr.

Bend Radius (Bkme Yarap) ksmna kendi deerini yazar. o o o o

ekil 1.5: Edge flange zellik yneticisi

ekil 1.6:

ekil 1.7: D

ekil 1.8: Bkm d

ekil 1.9: Keskin keden bkm

Flange Position (Kvrm Pozisyonu) blmnde kvrmn yerletirme tipi seilir. Material nside (Malzeme i) dmesine tklanrsa kvrm kenar i ksma yerleir. Material Outside (Malzeme D) dmesine tklanrsa kvrm kenar d ksma yerleir. Bend Outside (Bkm D) dmesine tklanrsa kvrm kenar tamamen d ksma yerleir. Bend from Virtual Sharp (Keskin Keden Bkm) dmesine tklanrsa kvrm keskin keden yerleir. o o Trim Side Bends kontrol kutusu iaretlenirse kedeki fazlalklar budanr. Offset kontrol kutusu iaretlenirse bkm ileriye yazlan miktarda ileriden yaplr.

ekil 1.10: Budanmam

ekil 1.11: Budanm

ekil 1.12: Ofsetleme

1.3. Miter Flange (Gnye Kvrm Oluturma)

Bir veya daha fazla kenara gnye kvrm eklemek iin kullanlan bir komuttur. Dizayn aacndaki Right Plane (Sa Dzlem) zerine tklayalm ve dikey olarak 60 mm uzunluunda bir doru izelim.

ekil 1.15: Miter flange zellik yneticisi

ekil 1.13: Doru

ekil 1.14: Temel ksm

Sheet Metal ara ubuu zerindeki Base-Flange / Tab dmesine tklayalm.

zellik yneticisindeki Depth (Derinlik) ksmna 60 mm ve Thickness (Kalnlk) ksmna 2 mm yazalm. OK dmesine basarak temel ksm oluturalm. Temel ksmn n yznn sol taraftaki dik kenarn seelim ve Sheet Metal ara ubuu zerindeki Miter Flange dmesine tklayalm. Kenara dik bir izim dzlemi yerleir. Normal To dmesine tklanarak dzlem normal konuma geer. Bu dzlem zerine profil izilir.

ekil 1.16: Dzlem

Miter Flange komut dmesine tekrar tklanr ve profil ngrnm meydana gelir.

seilir. Bir

Ekrann sol tarafnda Miter Flange zellik yneticisi grntlenir. Dier kenarlar arka arkaya seilir ve OK dmesine tklanarak ilem tamamlanr. Miter Flange zellik yneticisinde aadaki dzenlemeler yaplr:

ekil 1.17: Dzlem

Miter Parameters (Gnye Parametreleri) blmnde:Seilen kenarlar Along Edges (Kenarlar Boyunca) ksmndaki bolukta grntlenir. Use default radius kontrol kutusu iaretli olursa kvrm kelerindeki yuvarlatma yarap nceden ayarland gibi kullanlr.

10

Use default radius kontrol kutusunun iareti temizlenirse, kullanc Bend Radius (Bkme Yarap)ksmna kendi deerini yazar. Flange Position (Kvrm Pozisyonu) blmnde gnye kvrmn yerletirme tipi seilir. Material nside (Malzeme i) dmesine tklanrsa kvrm kenar i ksma yerleir. Material Outside (Malzeme D) dmesine tklanrsa kvrm kenar d ksma yerleir.Bend Outside (Bkm D) dmesine tklanrsa kvrm kenar tamamen d ksma yerleir. Trim side bends kontrol kutusu iaretlenirse kedeki fazlalklar budanr. Gap Distance (Uzaklk Mesafesi) ksmna kelerde oluacak boluun mesafesi girilir. Sonucu deiik deerler vererek deneyiniz, kontrol kutusu iaretlenirse kvrm kenar verilen mesafe kadar uzaklkta yerleir. Start / End Offset (Balang / Biti Ofseti) blmnde gnye kvrmn, kenarlardan balang ve biti mesafeleri girilir. Her iki ksma 0 (Sfr) deeri verilirse gnye kvrm kenardan balar ve kenarda biter.

ekil 1.18: Profil

ekil 1.19: ngrnm

1.4. Hem (Kenet Kvrma)

Sa paralarnn ularna kenet eklinde kvrm ilave etmek iin kullanlan bir komuttur. Kvrlacak kenar dz olmaldr. Ayn yzeye ait birden fazla kenar seilebilir. nce temel ksm oluturulur.

11

ekil 1.20: Hem zellik yneticisi

ekil 1.21: Temel ksm

Sheet Metal ara ubuu zerindeki Hem (Kenet Kvrm) dmesine tklanr veya Insert, Sheet Metal, Hem yolu kullanlarak komut girilir ve Hem (Kenet Kvrm) isimli zellik yneticisi grntlenir. zellik yneticisi zerinde gerekli dzenlemeler yapldktan sonra para zerinde bir kenar seilir ve bir ngrnm meydana gelir.

ekil 1.23: ngrnm

ekil 1.22: Kvrm (kenet)

OK dmesine tklanarak ilem sonulandrlr Hem zellik yneticisinde aadaki ayarlar yaplr: Edges (Kenarlar) blmndeki bolukta seilen kenarn isimleri grntlenir. Reverse Direction dmesine tklanrsa kvrm dier tarafta meydana gelir. Material nside (Malzeme ksm) dmesine

12

tklanrsa kvrm i ksmdan yerleir. Bend Outside (Bkm D) lal dmesine tklanrsa kvrm d ksmdan yerleir.

ekil 1.23: Kapal kvrm

ekil 1.24: Ak kvrm

Type and Size (Tip ve l) blmnde kvrm tipi seilir. Closed (Kapal) seilirse kvrm yzeye yapk olur. Kvrmn uzunluu Lenght ksmna girilir. Tear Drop (Yrtk Damla) seilirse, Angle (A) ve Radius (Yarap) deerleri serilerek kvrm oluturulur . Rolled (Yuvarlatlm) seilirse, Angle (A) ve Radius (Yarap) deerleri verilerek yuvarlatlm kvrm oluturulur .

ekil 1.25: Yrtk damla kvrm

ekil 1.26: Yuvarlatlm kvrm

13

1.5. Sketched Bend (Taslak Objeden Bkme)

ekil 1.27: Sketched Bend zellik yneticisi

ekil 1.28: Bkme dorusu

Temel ksm zerine izilmi bir dorudan bkme yapmak iin kullanlan bir komuttur. nce temel ksm zerine bkme dorusu izilir. Sheet Metal ara ubuu zerindeki Sketched Bend dmesine tklanr veya Insert, Sheet Metal, Sketched Bend yolu kullanlarak komut girilir ve Sketched Bend isimli zellik yneticisi grntlenir. zellik yneticisi zerinde, daha nce anlatld gibi gerekli dzenlemeler yapldktan sonra temel ksm zerinde sabit durmas istenilen yere tklanr. OK dmesine tklanarak ilem tamamlanr

ekil 1.29: Bklm para

14

1.6. Lofted Bend (Deiken Kesitli Bkm)

ekil 1.30: Lofted bends zellik yneticisi

ki taslak obje arasn birletirerek sac paras oluturmak iin kullanlan bir komuttur. Taslak objeler ak olmaldr. Taslak objeleri izmeden nce dzlemler oluturulmaldr. Dizayn aacndaki Front dzlemini seelim ve sol tarafa doru 60 mm uzaklkta yeni izim dzlemi oluturalm Front dzlemini seelim ve normal konuma getirelim. Dzlemin zerine yarap 30 mm olan yarm daire izelim. Ayn ekilde dier dzlemin zerine 70x30 mm llerinde st kenar olmayan bir dikdrtgen izelim ve keleri 2 mm yarapnda yuvarlatalm. Ekrandaki Plane 1 dzlemini gizlemek iin dizayn aac zerindeki Plane 1 zerinde sa tklayalm ve kan komut listesinden Hide (Gizle) seilir. Ayn dzlemi tekrar grntlemek iin komut listesinden Show (Gster) seilir.

ekil 1.31: Dzlemler

ekil 1.32: Yay ve dikdrtgen izimi

15

Sheet Metal ara ubuu zerindeki Lofted-Bend dmesine tklanr veya Insert, Sheet Metal, Lofted Bends yoluyla komut girilir. Lofted Bends isimli zellik yneticisi grntlenir ve gerekli dzenlemeler yaplr. Objeler arka arkaya seilir. Bir ngrnm meydana gelir. OK dmesine tklanarak ilem tamamlanr Tabanlar farkl geometrik yapda olan sactan yaplm ve simetrik olan paralar yukarda anlatld gibi blmler halinde izilirler ve anmlar elde edilirler. retim aamasnda anmlar birletirilerek yaplmalar salanr.

ekil 1.33: Sac paras

16

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Aada teknik resmi izilmi ve llendirilmi resmi bilgisayarda iziniz.

lem Basamaklar
izim ara ve gerelerini hazr hale getiriniz. Bilgisayar programn yaplacak izime ve llendirmeye gre ayarlaynz. izimin ilem srasn belirleyiniz

neriler
Temiz ve dzenli olunuz. izimde kullanmanz gereken ara ubuklarn anz. Yapacanz izim iin ncelikle bir ilem sras belirlerseniz iziminizi daha basit yapabilirsiniz Yaptnz izimi, retmeninizin syleyecei bir klasre isim vererek kaydediniz. Kaydetme ilemini izime baladnz andan itibaren yapnz ve bunu iziminiz ilerledike belli aralklarla tekrar ediniz

izimi kaydediniz

Aadaki gsterilen ilem basamaklarn takip ederek resmi tamamlaynz.

Front dzleminde sketch oluturunuz ve parann yanda grnmekte olan profili iziniz.

Oluturulan profile base-flange komutu ile temel flan biimi veriniz.

17

Oluturulmu olan katya normal plane (Normal to Curve) oluturunuz.

Oluturulan plane zerinde bir sketch anz ve yandaki grn iziniz.

Miter-flange komutu ile ke flan oluturunuz.

18

Mirror komutu ile katnn tamamn aynalaynz.

Parann yanda grnmekte olan yzeyi seilir ve bu yzeyde sketch oluturulur

Yandaki iziniz.

profili

19

Base-flange/tab komutu ile profili sheet metal haline dntrnz.

Parann yanda grnmekte olan yzeyini seiniz ve bu yzeyde sketch oluturunuz.

Yandaki iziniz.

profili

20

Sketched bend komutu ile izilen profilden bkme ilemini yapnz.

izimi kaydediniz.

Son olarak kayt ilemini tekrarlaynz. Gvenlik tedbirlerine uyunuz. etiine uygun davrannz. Bilgisayarnz dzgn bir ekilde kapatnz

21

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Bu faaliyet kapsamnda hangi bilgiler kazandnz aadaki sorular cevaplandrarak belirleyiniz.

A- OBJEKTF TESTLER (LME SORULARI) oktan Semeli Sorular

1. Mevcut sac parasnn dz kenarlarna kvrmlar ilave etmek iin kullanlan komut aadakilerden hangisidir? A) Edge flange 2. B) Base flange C) Miter flange D) Hem

Sac paralarn oluturmak iin izilen temel ksm oluturan komut aadakilerden hangisidir? A) Edge flange B) Base flange C) Miter flange D) Hem

3.

Bir veya daha fazla kenara gnye kvrm eklemek iin kullanlan komut aadakilerden hangisidir? A) Edge flange B) Base flange C) Miter flange D) Hem

4.

Sac paralarnn ularna kenet eklinde kvrm ilave etmek iin kullanlan komut aadakilerden hangisidir? A) Edge flange B) Lofted bend C) Miter flange D) Hem

5.

ki taslak obje arasn birletirerek sac paras oluturmak iin kullanlan komut aadakilerden hangisidir? A) Edge flange B) Lofted bend C) Miter flange D) Hem

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrar inceleyiniz

22

DEERLENDRME LE KONTROL LSTES

Yaptnz uygulamay kontrol listesine gre deerlendirerek, eksik veya hatal grdnz davranlar tamamlama yoluna gidiniz.

DEERLENDRME KRTERLER 1). 2). 3). 4). 5). 6). 7). 8). izim ara ve gerelerini hazr hale getirdiniz mi? Bilgisayar programn yaplacak izime ve llendirmeye gre ayarladnz m? izimin ilem srasn belirlediniz mi? Resmi doru izdiniz mi? llendirme ilemlerini yaptnz m? izimi kontrol ederek izim zerindeki eksikliini, fazlaln giderdiniz mi? Bkm ilemlerini gerekletirebildiniz mi? i zamannda bitirdiniz mi? izgilerin

Evet

Hayr

DEERLENDRME
Yaptnz deerlendirme sonunda hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ederek veya aratrarak eksikliklerinizi tamamlayabilirsiniz. Cevaplarnzn tamam evet ise bir sonraki faaliyete geiniz.

23

RENME FAALYET2 RENME FAALYET-2

AMA
Bu faaliyet sonunda gerekli ortam salandnda bilgisayarda teknik resim kurallarna uygun, ekillenmi sac metal paralar zerinde dzenlemeler yapabileceksiniz.

ARATIRMA
Sac modellerken sac metal zerinde SolidWorks programnn dier programlara gre avantaj ve dezavantajlarn aratrarak bir sunum hazrlayarak snfa getiriniz.

2. EKLLENM SAC METAL ZERNDE DZENLEMELER YAPMA

2.1. Break-Corner/ Corner-Trim (Ke Krma / Ke Budama)
ekillenmi sac paralarnn kelerine pah veya kavis krmak iin kullanlan bir komuttur. Pah veya kavis krldktan sonra fazlalklar otomatik olarak budanr. nce sac paras oluturulur.

ekil 2.1: Sac paras

ekil 2.2: Break corner zellik yneticisi

24

Sheet Metal ara ubuu zerindeki Break-Corner/Corner-Trim dmesine tklanr veya Insert, Sheet Metal, Break Corner yolu kullanlarak komut girilir ve Break Corner isimli zellik yneticisi grntlenir. Kelere pah krlacaksa zellik yneticisi zerindeki Break type (Krma tipi) ksmndan Chamfer (Pah) dmesine tklanr. Distance ksmna pah mesafesi girilir. Keler yuvarlatlacaksa zellik yneticisi zerindeki Break type (Krma tipi) ksmndan Fillet (Ke Yuvarlatma) dmesine tklanr. Radius (Yarap) ksmna yuvarlatma yarap girilir. Gerekli dzenlemelerden sonra yzeyler seilir ve OK dmesine tklanarak ilemler tamamlanr.

ekil 2.3: Kelere pah krma

ekil 2.4: Keleri yuvarlatma

2.2. Flattening Sheet Metal Bends (Sa Metal Paralarn Dz Hale Getirme - Anm Elde Etme)
ekillenmi sac paralarn dz hale getirmek yani anmlarn elde etmek iin kullanlan bir komuttur. nce i paras oluturulur veya ekrana getirilir.

ekil 2.5: Sac paras

ekil 2.6: Sac parasnn anm

25

Sheet Metal ara ubuu zerindeki Flatten (Dzletirilmi) dmesine tklanarak sac paras dz hale gelir. Ayrca dizayn aacndaki Flat-Pattern 1 zerine sa tklanr ve Unsuppress komutu verilir. Dzletirilmi sac parasn tekrar eski haline dndrmek iin dmesine tekrar tklanr veya dizayn aacndaki Flat-Pattern 1 zerine sa tklanr ve Suppress komutu verilir.

2.3. Sheet Metal Tab (Sac Parasna Ek Yapma)

ekillendirilmi sa paralarna ekler ilave edilebilir. Eklerin kalnl, sac parasnn kalnlna eit olarak otomatik verilir. Ek, profili seilmi bir yzeyin veya dzlemin zerine izilir.

ekil 2.7: Ekin profili

ekil 2.8: Ek

Sheet Metal ara ubuu zerindeki Base-Flange / Tab dmesine tklanr veya Insert, Sheet Metal, Tab yoluyla komut girilir. Ek' in profili seilir ve ilem tamamlanr

ekil 2.9: Anm

26

2.4. Cut Extruded (Kalnlatrarak Kes)

ekillendirilmi sac paralan zerinde deiik ekillerde boluklar oluturmak iin kullanlan bir komuttur. Yzey seilir ve Normal To dmesine tklanr. Seilmi yzey zerine, elde edilecek boluun profili 2 boyut izim komutlaryla izilir Sheet Metal ara ubuu zerindeki Extruded Cut dmesine tklanr veya Insert, Cut, Extrude yoluyla komuta girilir. Cut-Extrude isimli zellik yneticisi grntlenir ve gerekli dzenlemeler yaplr. Ekran zometrik konuma getirilir. Ekranda bir ngrnm meydana gelir. zellik yneticisindeki OK dmesine tklanarak ilem tamamlanr .

ekil 2.10: Boluun profili

ekil 2.11: Boluk

2.5. Closed Corner (Keleri Kapatma)

Oluturulmu sac paralarnn kelerini kapatmak iin kullanlan bir komuttur. Sheet Metal ara ubuu zerindeki Closed Corner dmesine tklanr veya Insert, Sheet Metal, Closed Corner yoluyla komuta girilir. Closed Corner isimli zellik yneticisi grntlenir. Kedeki yzeylerden biri seilir ve ismi zellik yneticisindeki Face to Extend ksmndaki bolukta grntlenir. Corner Type ksmndan ke birletirme tipi seilir. Butt (Ayak), Overlap (Bindirme) ve Underlap (Alttan Bindirme) tipleri vardr. OK dmesine tklanarak ilem tamamlanr

27

ekil 2.12: Closed corner zellik yneticisi

ekil 2.13: Seilmi yzey

ekil 2.14: Sonu

2.6. Unfold (Kvrmlar A)

ekil 2.15: Unfold zellik yneticisi

28

Dier komutlarla olumu kvrmlar amak iin kullanlan bir komuttur. Bir, birden fazla veya tm kvrmlar alabilir. Kesme ilemlerinin yaplabilmesi iin kvrmlarn almas gerekmektedir. Sheet Metal ara ubuu zerindeki Unfold dmesine tklanr veya Insert, Sheet Metal, Unfold yoluyla komut girilir. Unfold isimli zellik yneticisi grntlenir. nce sabit kalacak yzey seilir. Daha sonra kvrm alacak kelerdeki kavisli yzeyler seilir. zellik yneticisi zerindeki OK dmesine tklanarak ilem tamamlanr. zellik yneticisi zerindeki Collect Ali Bends dmesine tklanrsa tm kvrmlar seilir ve alr. Alm kvrm zerinde keserek boluk meydana getirilecekse, anm zerine taslak obje izilir. Extruded Cut komutu uygulanarak boluk oluturulur.

ekil 2.16: Sac paras

ekil 2.17: Sac parasnn anm

2.7. Fold (Kvrmlar Eski Durumuna Getir)

Anm yaplm sac paralarn kvrmlarn tekrar eski durumuna getirmek iin kullanlan bir komuttur. Sheet Metal ara ubuu zerindeki Fold dmesine tklanr veya Insert, Sheet Metal, Fold yoluyla komut girilir. Fold isimli zellik yneticisi grntlenir. Unfold zellik yneticisinde yaplan ayarlar Fold zellik yneticisinde de aynen yaplarak kvrmlar tekrar eski haline getirilir.

29

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Aada teknik resmi izilmi ve llendirilmi resmi bilgisayarda iziniz.

lem Basamaklar
izim programnz bilgisayara ykleyiniz. izim ara ve gerelerini hazr hale getiriniz. Bilgisayar programn yaplacak izime ve llendirmeye gre ayarlaynz. izimin ilem srasn belirleyiniz izimi kaydediniz

neriler
Temiz ve dzenli olunuz izimde kullanmanz gereken ara ubuklarn anz. Bunun iin bilgi sayfalarndaki Ara ubuklar konusunu inceleyiniz Yapacanz izim iin ncelikle bir ilem sras belirlerseniz iziminizi daha basit yapabilirsiniz Kaydetme ilemini izime baladnz andan itibaren yapnz ve bunu iziminiz ilerledike belli aralklarla tekrar ediniz

Parann yanda grnmekte olan yzeyini seiniz ve bu yzeyde sketch oluturunuz.

30

Yandaki profili iziniz.

izilen profili cutextrude komutu ile paradan karnz.

Fold komutu ile alan flan kapatnz.

31

izimi kaydediniz.

Son olarak kayt ilemini tekrarlaynz. Gvenlik tedbirlerine uyunuz etiine uygun davrannz Bilgisayarnz dzgn bir ekilde kapatnz

32

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Bu faaliyet kapsamnda cevaplandrarak belirleyiniz. hangi bilgileri kazandnz aadaki sorular

A- OBJEKTF TESTLER (LME SORULARI)

oktan Semeli Sorular
1. ekillenmi sac paralarn aadakilerden hangisidir? A)Break corner 2. B) Hem kelerine pah krmak iin kullanlan komut

C) Sheet metal tab kelerini kapatmak

D) Cut extruded iin kullanlan komut

Oluturulmu sac paralarn aadakilerden hangisidir? A)Break corner

B) Closed corner

C) Sheet metal tab

D) Cut extruded

3.

Anm yaplm sac paralarn kvrmlarn tekrar eski durumuna getirmek iin kullanlan komut aadakilerden hangisidir? A)Break corner B) Closed corner C) Sheet metal tab ilave etmek iin D) Fold kullanlan komut

4.

ekillendirilmi sac paralarna aadakilerden hangisidir? A)Break corner

ekler

B) Closed corner

C) Sheet metal tab

D) Cut extruded

5.

ekillenmi sac paralarn dz hale getirmek yani anmlarn elde etmek iin kullanlan komut aadakilerden hangisidir? A)Break corner B) Closed corner C) Sheet metal tab D) Flattening sheet metal bends

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrar inceleyiniz

33

DEERLENDRME LE KONTROL LSTES B. UYGULAMALI TEST

Yaptnz uygulamay kontrol listesine gre deerlendirerek, eksik veya hatal grdnz davranlar tamamlama yoluna gidiniz.

DEERLENDRME KRTERLER
1). 2). 3). 4). 5). 6). 7). 8). 9). izim ara ve gerelerini hazr hale getirdiniz mi? Bilgisayar programn yaplacak izime ve llendirmeye gre ayarladnz m? izimin ilem srasn belirlediniz mi? Resmi doru izdiniz mi? llendirme ilemlerini yaptnz m? izimi kontrol ederek izim zerindeki eksikliini, fazlaln giderdiniz mi? Bkm ilemlerini gerekletirebildiniz mi? ekillenmi para zerinde dzenleme yapabildiniz mi? i zamannda bitirdiniz mi? izgilerin

Evet

Hayr

DEERLENDRME
Yaptnz deerlendirme sonunda hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ederek veya aratrarak eksikliklerinizi tamamlayabilirsiniz. Cevaplarnzn tamam evet ise modl deerlendirmeye geiniz.

34

MODL DEERLENDRME MODL DEERLENDRME

PERFORMANS TEST ( YETERLK LME )
Modl ile kazandnz yeterlii aadaki kriterlere gre deerlendiriniz.

KONTROL LSTES DEERLENDRME KRTERLER

1). 2). 3). 4). 5). 6). 7). 8). Bilgisayar programn yaplacak izime ve llendirmeye gre ayarladnz m? izimleri yaptnz m? Geometrik izimlerin doruluunu kontrol ettiniz mi? llendirmeniz doru mu? Bkm ilemleriniz doru mu? Kesim ilemleriniz doru mu? Eklemeleri doru yaptnz m? Sreyi uygun kullandnz m?

Evet

Hayr

DEERLENDRME
Yaplan deerlendirme sonunda hayr cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz modl tekrar ediniz. Btn cevaplarnz evet ise modl tamamladnz, tebrik ederiz. retmeniniz size eitli lme aralar uygulayacaktr. retmeninizle iletiime geiniz.

35

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI

RENME FAALYET1N CEVAP ANAHTARLARI Sorular
1 2 3 4 5

Cevaplar
A B C D B

RENME FAALYET2NN CEVAP ANAHTARLARI Sorular

1 2 3 4 5

Cevaplar
A B D C D

36

KAYNAKA KAYNAKA
BORA Halil , .Zeki EN Bilgisayar Destekli Tasarm izim, DE-HA Yaymclk, stanbul, 2005 Kat Modelleme SolidWORKS Ders Notlar, Erkek Teknik retim Genel Mdrl, Ankara, 2004 SolidWORKS Ders Notlar, Bursa Atatrk Endstri Meslek Lisesi, Bursa, 2005 BORA Halil , . Zeki EN, , Bilgisayar Destekli izim Uygulama rnekleri, stanbul, 2004.

37