Professional Documents
Culture Documents
101
102
78. Szpital Dziecitka Jezus widok na pawilony szpitala z budynku administracyjnego (pocztwka), pocztek XX w.
103
81. Linia sieci magistralnych do owietlenia elektrycznego oraz plan sytuacyjny wszystkich budynkw Szpitala Dziecitka Jezus
104
105
106
108
109
89. Paac Staszica przebudowany w latach 18921893 z rozkazu cara Aleksandra III w stylu ruskobizantyjskim. W paacu umieszczono cerkiew w. Tatiany Rzymianki i rosyjskie gimnazjum, tzw. ruskie (pocztwka), pocztek XX w.
110
90. Strona tytuowa Tygodnika Ilustrowanego z 1877, zawierajca informacj o pogrzebie i yciorys oraz portret prof. Polikarpa Girsztowta (18271877). Drzeworyt Aleksander Regulski. Fot. Konrad Brandl
111
112
91. Wyprowadzenie zwok prof. Polikarpa Girsztowta z kocioa w. Krzya na Cmentarz Powzkowski, 17 listopada 1877 r. Rytowa z natury Wadysaw Szymanowski
113
92. Wz pogotowia ratunkowego na ul. elaznej (pocztwka, wyd. A.W.E. Varsovie), pocztek XX w.
93. Karetka pogotowia przed wejciem do lokalu Towarzystwa Doranej Pomocy Lekarskiej, ul. Leszno 52 (pocztwka), pocztek XX w.
114
SZPITAL UJAZDOWSKI
Teren, na ktrym wybudowano pierwszy na ziemiach polskich stay lazaret wojskowy, od XVI w. by rezydencj krlewsk. W 1784 r. krl Stanisaw August Poniatowski odstpi miastu zamek na cele wojskowe. Jednak dopiero w 1807 r. przy koszarach Gwardii Pieszej Litewskiej powstaje 1000-kowy Szpital Ujazdowski. 1 IV 1818 r. poczono wszystkie lazarety i utworzono Szpital Gwny Wojskowy dla 1250 chorych. Placwka skadaa si z 4 oddziaw wewntrznych, 3 chirurgicznych i jednego dla oficerw. Jego komendantem zosta chirurg Jzef Przybylski. Po upadku powstania listopadowego szpital przejli Rosjanie. Okoo 1850 r. przebudowano go wedug projektu Karola Vlcka, czc oficyny poprzecznym skrzydem. Po wybuchu I wojny wiatowej pomieszczenia zostay zajte przez Niemcw, ktrzy utworzyli szpital forteczny nr 3, przeznaczony dla okoo 2000 rannych i chorych onierzy niemieckich. Na przeomie 1916 i 1917 r. na zamku ulokowano 350-kowy szpital dla legionistw 11 XI 1918 r. Szpital Ujazdowski wrci pod polsk komend, a od 1925 r. do II wojny wiatowej nosi nazw Szpital Szkolny. W 1922 r. powoano do ycia Wojskow Szko Sanitarn (WSS), pierwsz w Polsce podchorwk suby zdrowia. Studia medyczne Uniwersytetu Warszawskiego odbyway si rwnoczenie z zajciami w Szkole Podchorych. W 1925 r. rozwizano WSS, powoujc do ycia Oficersk Szko Sanitarn, do ktrej wczono Szpital Szkolny, skadajcy si z oddziaw: wewntrznego, chirurgicznego, neurologicznego, psychiatrycznego, laryngologicznego, okulistycznego, ginekologiczno-pooniczego oraz przez krtki czas oddziau pediatrycznego. W 1930 r. ostatecznie szkoa otrzymaa nazw Centrum Wyszkolenia Sanitarnego (CWSan). Komendantem zosta gen. dr J. Kotaj-Strzednicki. 1 IX 1939 r. Szpital Ujazdowski przeksztacony zosta w szpital wojenny. W IV 1940 r. otrzyma status Szpitala Miejskiego, ktrego dyrektorem zosta pk. lek. Leon Strehl. W latach 19401941 zlikwidowano w zamku oddziay szpitalne, a na ich miejscu prof. E. Loth i dr L. Strehl zorganizowali Zakad Przeszkolenia Inwalidw. Bya to jedyna taka placwka we wszystkich okupowanych krajach. W latach okupacji szpital mia 10 oddziaw: chirurgiczny, ortopedyczny, chirurgii plastycznej, chirurgii szczkowej, chorb wewntrznych, ftyzjatryczny, laryngologiczny, oczny, neurologiczny i psychiatryczny. Sta si rwnie orodkiem tajnego nauczania, na czele ktrego sta kierownik prof. T. Kucharski, ktry wsppracowa z profesorami A. Wrzoskiem, J. Szmur, E. Lothem i W. Zawadowskim. Personel placwki zaangaowany by w dziaalno konspiracyjn, zabezpiecza medycznie akcje zbrojne AK, ksztaci patrole sanitarne, zaopatrywa oddziay AK i AL w leki, materia opatrunkowy, odzie i koce, ukrywano take osoby poszukiwane przez Gestapo. W 1943 r. do placwki przyczono Szpital w. Ducha. Dnia 6 VIII 1944 komendant Szpitala Ujazdowskiego pk. Kucharski otrzyma wydany przez Niemcw rozkaz opuszczenia placwki i udania si na Suewiec. Obawiajc si likwidacji chorych, rannych
116
Szpital Ujazdowski
i personelu, rozpocz ewakuacj do klasztoru Sistr Rodziny Marii przy ul. Chemskiej. 8 VIII Szpital w. Ducha oddzieli si od Szpital Ujazdowskiego i ewakuowany zosta do Powsina. W utworzonej na Chemskiej placwce zorganizowano oddziay wewntrzny, chirurgiczny, oczny, chirurgii szczkowej i neurologiczny. Wielokrotne bombardowania i ostrzeliwania zmusiy do ponownych przenosin. Cz szpitala udaa si na Sadyb, pozostay personel utworzy szpital polowy przy ul. Puawskiej. Po kapitulacji placwk ewakuowano do Powsina i Milanwka, nastpnie w poowie XI 1944 r. do Krakowa, gdzie umieszczona zostaa w szpitalu przy ul. Kopernika. Na pocztku 1945 r. szpital rozwizano, a rannych przejy krakowskie orodki. Wntrze Szpitala Ujazdowskiego w czasie powstania zostao spalone, a pozostae mury wyburzono w latach pidziesitych. Rekonstrukcj rozpoczto dopiero w latach siedemdziesitych. Ocalae pawilony zajte zostay przez Gwn Bibliotek Lekarsk, Zbiory Specjalne oraz Instytut Teatralny.
117
97. Gen. bryg. Ferdynand Zwierzchowski (18731949), komendant Oficerskiej Szkoy Sanitarnej w Warszawie, 1925 r.
118
Szpital Ujazdowski
98. Obsada personalna Oddziau Neurologicznego Szpitala Wyszkolenia Sanitarnego. Od lewej: Czesaw Bogusawski (19081940), Jan Koelichen (18711952), Adam Szebesta (18931973), doc. Stefan Piekowski (18851940), 2 marca 1928 r.
99. Wizyta japoskich lekarzy wojskowych w Polsce, Masutami Hiraj (siedzi drugi od lewej), M. Ishikawa (siedzi czwarty od lewej) w otoczeniu lekarzy oficerw z Centrum Wyszkolenia Sanitarnego, 1933 r.
119
100. Gen. Mieczysaw Norwid-Neugebauer (18841954) promuje prymusa w Szkole Podchorych Sanitarnych w Warszawie. W pierwszym szeregu od lewej: NN, gen. Stanisaw Rouppert (18871945), prof. Witold Orowski (18741966)
101. Gen. Sawoj Skadkowski (18851962) wrcza dowdcy szkoy sztandar szkolny ufundowany przez Wydzia Lekarski Uniwersytetu Warszawskiego. W pierwszym rzdzie drugi od prawej gen. Stanisaw Rouppert
120
Szpital Ujazdowski
102. wito szkolne w Centrum Wyszkolenia Sanitarnego w Warszawie defilada. Z lewej, w pierwszym szeregu od lewej: NN, gen. Stanisaw Rouppert, biskup polowy Jzef Gawlina (18921964)
103. Zamek Ujazdowski elewacja zachodnia z wejciem gwnym do hallu, mieszczcym Szko Podchorych Sanitarnych, 1939 r.
121
122
124
108. Koci w. Floriana przy placu Weteranw 1863 r. na Pradze. Na pierwszym planie budynek Szpitala Przemienienia Paskiego. Fot. Jerzy Chojnacki, koniec 1939 r.
125
109. Dom Sierot przy ul. Litewskiej. Rycina Ksawery Pillati, 2 poowa XIX w.
nia warszawskiego personel szpitala udziela pomocy powstacom i ludnoci cywilnej. W latach 19491950 szpital nosi nazw Klinika Chorb Dziecicych nr 1, jej kierownikiem zosta prof. M. Michaowicz. Od 1950 r. Klinika podlegaa Akademii Medycznej jako Pastwowy Szpital Kliniczny i miecia si w nim II Klinika Pediatryczna. W latach dziewidziesitych szpital zmieni po raz kolejny nazw na Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. prof. M. Michaowicza. W 2003 r. poczy si ze szpitalem przy ul. Dziadowskiej.
110. Klinika dziecica przy ul. Litewskiej. Widoczny m.in. prof. Mieczysaw Michaowicz (18761965), ok. 1957 r. Fot. PAP/CAF
111. Klinika dziecica przy ul. Litewskiej. Widoczny prof. Mieczysaw Michaowicz, ok. 1957 r. Fot. PAP/ CAF
127
zyska nazw im. ksinej Anny Mazowieckiej. W 1926 r. po lustracji szpitali warszawskich zarzdzonej przez Departament Suby Zdrowia Ministerstwa Spraw Wewntrznych, postanowiono go rozbudowa, co nastpio w poowie lat trzydziestych. W latach 19391945 placwka przyjmowaa pacjentki oraz dziaaa tu Warszawska Szkoa dla Poonych. Po wojnie w 1945 r. szpital zamknito, a w budynku dziaaa Wojskowa Komenda Miasta. W 1950 r. Wydzia Zdrowia Publicznego m. st. Warszawy przy Prezydium Rady Narodowej odzyska od wojska gmach, w ktrym po wyremontowaniu od 17 I 1951 r. dziaa Oddzia Pooniczo-Ginekologiczny na 30 ek. W maju tego roku zwikszono liczb ek, dla poonic do 160, a dla noworodkw do 80 ek. W 1952 r. wadze Akademii Medycznej przejy szpital, tworzc tam II Klinik Pooniczo-Ginekologiczn, wczon do Pastwowego Szpitala Klinicznego Akademii Medycznej. 1 I 1955 r. powsta tu Pastwowy Szpital Kliniczny nr 2. Kierownikami II Kliniki Chorb Kobiecych i Poonictwa byli prof. Wilchelm Sowiski w latach 19511955 oraz w prof. Ireneusz Roszkowski (19551979), prof. Jadwiga Kuczyska Siciska (19821999) oraz od 1999 r. do chwili obecnej prof. Krzysztof Czajkowski. W latach 19601964 rozbudowano szpital o now cz z nowoczesn na owe czasy sal porodow. W szpitalu wprowadzono w tym czasie po raz pierwszy w Polsce system rooming-in zdrowe noworodki mogy przebywa od tej pory w salach razem ze swoimi matkami. Do 1975 r. stan techniczny budynku pogorszy si do tego stopnia, e zagraa bezpieczestwu pacjentw i personelu. Okazao si, i w czasach carskich szpital zbudowano na grzskim gruncie, dawnym wysypisku mieci. W tym czasie powsta Instytut Poonictwa i Ginekologii Akademii Medycznej, w skad ktrego wesza dziaajca w szpitalu klinika. W 1979 r. szpital zamknito, a personel przeniesiono do klinik pooniczych przy pl. Starynkiewicza oraz szpitali Brdnowskiego i Bielaskiego. Remont trwa do pocztku 1983 r., kiedy ponownie uruchomiono placwk. W 1992 r. szpitalowi przywrcono imi patronki: ksinej Anny Mazowieckiej. W 1998 r. otwarto Oddzia Onkologii Ginekologicznej, a w roku nastpnym Oddzia Intensywnej Terapii Noworodka. Od padziernika 2002 r. uruchomiono Klinik Neonatologii kierowan przez prof. Mari Borszewsk-Kornack. Od 2008 r. jest to Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka. W 1999 r. do szpitala przy ul. Karowej przeniesiono Klinik Endokrynologii Ginekologicznej prof. Stanisawa Radowickiego. Szpital jest cigle modernizowany, podziki czemu zdobywa wspczenie certyfikaty jakoci oraz najwysze nagrody w oglnopolskich konkursach wyrniajcych zakady opieki zdrowotnej, przedsibiorstwa i podmioty gospodarcze.
113. Szpital im. ks. Anny Mazowieckiej dziedziniec wewntrzny, grudzie 1912 r.
129
130
116. Akt pooenia kamienia wgielnego pod Szpital im. Karola i Marii, 8 wrzenia 1911 r.
132
133
118. Jzef Polikarp Brudziski (18741917) pediatra, wspzaoyciel i pierwszy kierownik Szpitala im. Karola i Marii, pierwszy rektor odrodzonego w Uniwersytetu Warszawskiego, 1915 r.
134
135
122. Oddziay Wewntrzny i Chirurgiczny Szpitala im. Karola i Marii, ok. 1913 r.
136
123. Fragment Oddziau Wewntrznego Szpitala im. Karola i Marii, ok. 1913 r.
125. Fotografia zbiorowa w Szpitalu im. Karola i Marii, porodku siedzi prof. Wadysaw Szenajch (18791964)
137
127. Zdjcie grupowe personelu i maych dzieci ewakuowanych do Wodzimierzowa, na stopniach willi Kace Nelson, w drugim rzdzie pity z prawej stronie prof. Jan Bogdanowicz, 1945 r.
138
140
129. Gmach Medycyny Teoretycznej przy ul. Krakowskie Przedmiecie 26/28 mieciy si tam zakady: chemii fizjologicznej, farmakologii eksperymentalnej i fizjologii, 1931 r. Fot. Henryk Poddbski
141
130. Uroczyste nadanie godnoci doktora honoris causa Wydziau Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego Jzefowi Pisudskiemu 2 maja 1921 r. Na fotografii marszaek (porodku) w otoczeniu senatu UW, obok (po lewej stronie) siedzi rektor UW prof. Jan Kochanowski
131. Marszaek Jzef Pisudski (18671935) w otoczeniu senatu Uniwersytetu Warszawskiego i zaproszonych goci, m.in. korpusu dyplomatycznego. Fotografia wykonana w auli uniwersyteckiej w Paacu Kazimierzowskim, 2 maja 1921 r.
142
132. Gmach Katedry i Zakadu Medycyny Sdowej Wydziau Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego budowany w latach 19211929, obecnie mieszcz si tu Zakad Medycyny Sdowej oraz Biblioteka Gwna Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
133. Muzeum Anatomiczne w gmachu Collegium Anatomicum, dziaajce przy Zakadzie Anatomii Patologicznej Wydziau Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego, 1939 r.
143
134. Otwarcie Kliniki Ocznej Uniwersytetu Warszawskiego w Szpitalu Dziecitka Jezus. Widoczni m.in. minister owiaty Janusz Jdrzejewicz (18851951), prof. okulistyki Jan Lauber (18761952), ks. biskup Antoni Szlagowski (18641956), 1932 r.
144
135. Wykad prof. Franciszka Krzysztaowicza (18681931) w sali budynku Kliniki Chorb Skrnych i Wenerycznych przy ul. Koszykowej. Fot. Jan Stroszyski ok. 1926 r.
136. Gmach Kliniki Chorb Skrnych i Wenerycznych, widok od ul. Koszykowej, odstpiony uniwersytetowi przez wadze polskie w 1919 r., przebudowany z byych koszar rosyjskich w latach 19201921. Fot. Jan Stroszyski ok. 1926 r.
137. Pracownia Analityczna w Klinice Chorb Skrnych i Wenerycznych. Fot. Jan Stroszyski
145
138. Pracownia Rentgenowska w Klinice Chorb Skrnych i Wenerycznych. Fot. Jan Stroszyski
139. Oddzia mski Kliniki Chorb Skrnych i Wenerycznych. Fot. Jan Stroszyski
146
147
148
149
150