Filipino IV Mark Anthony Y.

Alit 29, 2010 IV- Bernoulli Marso

Critical Analysis Ang Bapor Tabo, sakay ng maraming mayayaman, kilala at maimpluwensyang mga tao at mga indiyo ay naglakbay patungong Laguna mula sa Maynila na hirap na hirap sa pagsalunga sa agos ng Ilog-Pasig. Kabilang samga sakay nito ang mga reyerendos, ang makatang si Isagani, ang manunulat na si Ben Zayb, Donya Victorina, Basilio at Simoun,ang nagbabalatkayong mag-aalahas na itinatago ang lihim ng kanyang buhay at pagkatao,walang iba kundi si Ibarra. Si Basilio, sa pagmamalasakit ni Kapitan Tiago, ay nakapag-aral ng medisina sa isang unibersidad na pinamamahalaan ng mga pari. Tuwing uuwi siya sa San Diego ay hindi nakakaligtaang dalawin ang pumanaw ng ina. Minsan nga, sa isang di sinasadyang pagkakataon, sa pagdalaw nito sa puntod ng magulang ay nakatagpo niya ang mayamang mag aalahas na si Simoun, bagamat nagbabalatkayo ay nakilala parin siya ni Basilio. Sa pangyayaring ito, tinangka ni simoun na patayin si basilio upang hindi mabunyag ang kanyang lihim ngunit naghunos-dili siya at sa halip ay hinimok niya ang batang umanib sa kanya at maghiganti sa pamahalaan kastila ngunit, ang binatay tumanggi sa alok nito sa kadahilanang nais niyang makatapos ng pag-aaral. Sa pamamagitan ni Padre Irene at Don Custodio, naghain ang mga estudyanteng Pilipino ng kahilingan sa Kapitan-Heneral upang phintulutang magtatag ng Akademya ng Wikang Kastila. Itoy pinagtibay ayon sa nais ng mga estudyante sapagakt ang mga mamamahala nito ay ang mga prayle at ang mga estudyante ay magiging tagapangilak lamang. Samakatuwid sialy mawawalan ng karapatan sa ano mang pamamalakad sa nabanggit na akademya. Sa kabilang dako, si Simoun ay muling nakipagkita kay Basilio upang hikayatin ang binatang umanib sa balak na himagsikan at upang manggulo sa gagawing paglusob sa kumbento ng Santa Clara upang kunin ang kasintahang si Maria Clara ngunit dinamdam ni simoun at labis na nanlomo nang malamang namatay si Maria Clara ang hapon ring yaon. Ang mga Estudyante ay nabigo sa panukalang pagtatatag ng Akademya kung kayat mapawi ang sama ng loob, nagdaos sila ng munting salusalo sa Panciteria de Macao. Habang kumakain ay nagkaroon ng talumpatian kung saan tinuligsang mabuti sa talumpating ito ang mga prayle ngunit may nagmamanman pala sa kanilang ginagawa sa labas ng panciteria at ang panunuligsa ngang ito ay nakarating sa mga prayle, kaya kinabukasan, may nakitang paskin na nakadikit sa

pinto ng unibersidad na naglalaman ng babala, pagtuligsa at paghihimagsik. ang pagdidikit ng paskin ay ibinintang sa kasapi ng samahan ng mga estudyante kung kayat silay dinakip, kabilang na sa mga ito si Basilio. Isinulong at nilakad ng mga kamag-anak ng mga estudyante na mapawalang sala ang mga ito kayat sila ay nakalaya maliban na lamang kay basilio dahil walang tumulong dahil patay na si kapitan tiago dahil dito, ang kasintahan ni Basilio, si Juli ay nakiusap kay padre camorra na tulungan ang binata upang makalaya ang binata ngunit sa kasawiang palad, ito pala ang magdudulot ng kanyang kasawian, ang kanyang pagmatay dahil sa pagtalon sa bintana ng kumbento dahil sa kahihiyan sa sarili. Si Paulita, ang maganda at mayamang dalagang katipan ni Isagani ay nakipagtalusira sa binata dahil sa pagkakakulong nito at dahil sa magkaiba nilang simulain sa buhay. Sinamantala ni Simoun ang pagkakataon na ipagkasundong ipakasal si juanito kay Paulita, nakipagsama sa negosyo kay Don Timoteo na ama ni Juanito upang maisagawa ang planong paghihiganti. Sa tulong ni Simoun at nabili ni Dont Timoteo ang dating bahay ni kapitan tiago at ditto nga gaganapin ang handaan pagkatapos ng kasal ng kanyang anak kung saan halos imbitado ang lahat ng may mataas na katungkulan sa pamahalaan, mga tanyag na tao sa lungsod at maging ang Kapitan Heneral na Ninong sa kasal. Sa tulong ni Simoun ay nakalaya rin si Basilio pagkatapos ng dalawang buwang pagkakapiit. Kaagad siyang tumungo kay simoun upang sumama sa paghihimagsik at dito ipinakita ni simoun ang isang lamparang hugis Granada na kasinlaki ng ulo ng tao na magsiislbing regalo niya sa kasal. Ilalagay ito sa gitna ng kiyoskong kainan ngunit paglampas ng dalawampung minute ay manlalabo at kapag itinaas ang mitsa ay puputok ang mitasang laman nito dahilan upang sumabog at mamatay ang mga naroroon. Samantala. Sa tapat ng bahay ng ikakasal ay nagtatalo ang loob ni basilio, namamayani pa rin ang kabaitan sapagkat naisip niyang maraming tao ang madadamy sa pagsabog ng lampara subalit namataan niya ang dalawang prayleng kumbidado sa kasal kung kayatt ang pagmamalasakit ay napalitan ng pag-init ng kanyang damdamin dahil sa sinapit ng kasintahang si juli. Maya-maya ay nakita niya si simoun na papaalis upang lisanin ang bahay, susundan sana niya ito subalit ang kaibigang si isagani ay pinagsabihan niya itong tumakas at lumayo sa bahay na iyon ngunit hindi siya nito pinansin dahilan upang ipagtapat niya rito ang tungkol sa lampara. Nang mamataan ni Isagani na lumamlam na ang lampara ay buong bilis niyang pinasok ang kabahayan at kinuha ang lampara at inihagis sa ilog kung kayat di natuloy ang balak na pghihimagsik ni simoun at sa pangyayaring iyon ay napag-alamang siya ang may pakana ng lahat dahilan upang siyay pinagusig at tinutigis ng may kapangyarihan. Tumakas siya at nakituloy kay Padre

Florentino dala ang kanyang kayamanan sa may baybayin sa dagat pasipiko. Ipinagtapat niya sa pari ang tunay niyang pangalan at pagkatao. Uminom ng lason at pagkatapos ng mahabang pangungumpisal ay namatay at ang kanyang kayaman ay inihagis ng prayle sa dagat. Habang pinagmamasdan ang talampas ng dagat na iyon ay muling masusumpungan ng tao ang kanyang itinapon sa kapahintulutan ng Diyos.. kapag ang dakilang at banal ang kanyang layunin, makakabuti na itoy manahanan sa pusod ng dagat kasama ng mga perlas at korales upang din a makapagliko ng katwiran at mag udyok ng kasamaan at kusa itong magpapakita at mahahanap ng taong karapatdapat.