SPA2204-APPLIED MATHEMATICS 1

9.1

LUAS PERMUKAAN DAN ISIPADU PEPEJAL

Dalam topik ini, kita akan mempelajari tentang luas permukaan dan isipadu bentuk pepejal seperti kon, sfera, silinder, kuboid, pyramid dan kubus. Jom kita kenali gambarajah bentuk pepejal ini. 1) Piramid Apabila perkataan "piramid" disebut, mesti satu gambar yang terbayang di minda pelajar adalah seperti dalam gambar di bawah.

Secara lebih terperinci piramid adalah sebuah bentuk yang mempunyai tapak poligon dan disambungkan dengan segi tiga yang bertemu di bucu.Tinggi sesebuah piramid pula di kira jarak ukuran yang bersudut tepat dari tapak ke bahagian bucu piramid.

Rumus isipadu piramid V = 1/3 X (luas tapak) X tinggi = 1/3 X A X t = 1/3 (At)

Munirah2009_unit pengajian am_kkkt

Rumus luas permukaan piramid A = (luas tapak) + 4 (luas segi tiga)

2. Kon Sebuah kon mempunyai sabuah tapak bulatan. Kon mempunyai permukaan melengkung dengan satu bucu pada bahagian puncaknya. Tinggi sebuah kon merupakan jarak antara tapak bulatan yang bersudut tepat dengan bucunya. Rajah dibawah menunjukkan contoh sebuah kon.

Berikut adalah beberapa contoh bentuk kon yang terdapat dalam kehidupan kita seharian.

Bentangan bagi sebuah kon terdiri dari sebuah bulatan yang kecil dan sektor sebuah bulatan yang lebih besar. Untuk pengetahuan, panjang lengkung sektor bulatan sebuah bentangan kon adalah sama dengan panjang lilitan bulatan yang kecil.

Rumus isipadu bagi kon

Rumus luas permukaan kon.

Munirah2009_unit pengajian am_kkkt

3. Sfera Tahukah anda perbezaan antara sfera dan bulatan? Supaya lebih faham, sfera adalah bentuk bola, manakala bulat pula adalah bentuk piring.

Berikut adalah contoh bentuk sfera;

Globe

gula-gula lollipop

Rumus sfera

4. Silinder Silinder mempunyai dua bulatan di atas dan bawah dan digulung dengan satu petak segi empat.

Munirah2009_unit pengajian am_kkkt

Rajah di bawah menunjukan contoh bentuk silinder.

Bentangan bagi sebuah silinder pula dapat dilihat seperti di bawah;

Rumus isipadu silinder

Rumus untuk luas permukaan silinder

A = Luas 2 bulatan + luas segi empat yang melengkung disekeliling bulatan

5. Kuboid Munirah2009_unit pengajian am_kkkt

Kuboid terdiri dari segi empat tepat. Untuk lebih jelas, cuba lihat gambar rajah di bawah ini.

Rumus isipadu kuboid Isipadu = P X L X T Rumus luas permukaan kuboid Luas permukaan = 6 ( P X L X T )

Ini pula adalah contoh bentangan bagi kuboid;

6. Kubus Munirah2009_unit pengajian am_kkkt

Gambar

di

bawah

menunjukan

contoh

bentuk

kubus.

Rumus Isipadu kubus V=LXLXL Rumus luas permukaan kubus P = 6(L X L) Ini kerana (L X L) merupakan formula untuk satu segi empat. Oleh kerana kubus mempunyai 6 muka segi empat, maka ( L X L ) perlu didarabkan dengan 6. Sekarang mari kita lihat bentangan bagi kubus. Jika anda bayangkan objek yang berbentuk kubus yang mempunyai 3-D itu dapat dibuka dan dibentangkan, anda akan mendapati bahawa, kubus mempunyai bentangan seperti berikut;

CONTOH Munirah2009_unit pengajian am_kkkt

1.

Sebuah kuboid mempunyai isipadu 120 cm padu. Jika panjang kuboid ialah 10 cm dan lebar = 3 cm, cari tinggi kuboid dalam cm.

Jawapan: Isipadu kuboid = p X l X t 120 = 10 X 3 X t 120/30 = t 4 cm = t

2. Kira isipadu gabungan pepejal di bawah dalam sebutan .

Isipadu silinder = j2t = (6)2 (10) = 360

LATIHAN
Munirah2009_unit pengajian am_kkkt

Kira isipadu dan luas permukaan bagi gabungan pepejal-pepejal berikut;

1.

(Beri jawapan dalam sebutan )

2.

3.

(Beri jawapan dalam sebutan )

4.

Rajah di atas menunjukkan satu bongkah berbentuk kuboid. Sebuah kon dengan jejari 3 cm dan tinggi 21 cm dikeluarkan daripada bongkah tersebut. Hitung isipadu baki
Munirah2009_unit pengajian am_kkkt

bongkah yang tinggal

5.

Rajah di bawah ialah sebuah prisma, diberikan isipadu prisma tersebut ialah 26.35 m3. Dapatkan nilai panjang prisma tersebut.

Tinggi = 2.5 m Lebar = 3.4 m

JAWAPAN Panjang

6.2 m

6.

Sebuah bekas berbentuk kubus diisi penuh dengan air. Jika isipadu air dalam bekas itu ialah 1000 cm, berapakah panjang sisi dalam bekas kubus itu?

7.

Rajah di bawah menunjukkan sebuah prisma. Isipadu sebuah prisma dalam cm3 ialah

JAWAPAN

20 0

175

8.

Rajah di bawah menunjukkan sebuah pepejal berbentuk silinder dengan silinder berdiameter lebih kecil di keluarkan. Hitung isipadu pepejal yang tinggal dalam cm3.

402.1 cm3

9.

24 cm Munirah2009_unit pengajian am_kkkt

7 cm

Rajah di atas menunjukkan bentangan sebuah silinder tegak. Hitung isi padu, dalam cm3, silinder itu.

10.

Sebuah silinder tegak mempunyai luas muka hujung 15 cm2 dan tinggi 4 cm. hitung isi padu silinder itu, dalam cm3. Rajah di bawah menunjukkan sebuah pepejal berbentuk kon. Diameter tapak kon itu ialah 6 cm manakala tinggi kon itu ialah 5 cm. Hitungkan isipadu kon itu.

11.

15 cm3 5 cm

6 cm

12. Sebuah bongkah mempunyai ciri-ciri berikut: Munirah2009_unit pengajian am_kkkt

i. 1 permukaan rata yang berbentuk bulatan ii. 1 permukaan melengkung yang berbentuk sektor bulatan Bongkah itu ialah sebuah A. B. C. D. piramid silinder kon sfera

Munirah2009_unit pengajian am_kkkt