Phn mm V hnh khng gian vi Calques3D

1. Gii thiu phn mm Calques3D Calques3D l phn mm c vit bi tc gi Nicolas VAN LABEKE hin ang sng v lm vic ti Anh. Website chnh ca phn mm l http://www.calques3d.org/. Phn mm l kt qu ca mt lun vn tin s ca chnh tc gi bo v nm 1999. Sau lun vn, tc gi pht trin cc tng v nay tr thnh mt phn mm kh hon chnh. Calques3D l phn mm cho php to cc i tng ton hc trong khng gian 3D. Khc vi phn mm Cabri3D ni ting hin nay Calques3D c mt cch tip cn khc rt th v. Mt c im ni bt nht ca phn mm ny l hon ton min ph. Tuy cha phi l mt phn mm hon thin nhng Calques3D l phn mm rt mnh vi nhiu tnh nng ni bt. Phn mm s l mt cng c rt tt cho cc gio vin trong vic ging dy hnh hc khng gian trong chng trnh mn Ton bc Trung hc. Cc gio vin v nh trng c th download trc tip phn mm Calques3D ti y. 2. Gii thiu mn hnh lm vic chnh ca phn mm Mn hnh phn mm Calques3D c dng nh hnh di y:

2.1. Thc n chnh Thc n l ni thc hin tt c cc lnh chnh v quan trng ca phn mm. c bit tt c cc cng c thit lp cc i tng hnh hc u c trong thc n ca phn mm. Cc bn ch n hai thc n Objects v Construction. y l hai thc n lin quan trc tip n cc cng c khi to cc i tng hnh hc v quan h gia chng.

Thc n Object bao gm cc lnh kin to cc i tng hnh hc chnh trn mn hnh. Tt c cc lnh ca thc n ny u c biu tng tng ng trn thanh cng c Object ca phn mm. Thc n Construction bao gm cc lnh kin to quan h gia cc i tng. y l nhng lnh quan trng nht ca phn mm. a s cc lnh ca thc n ny khng c trn thanh cng c Construction ca phn mm. Do vy trong Calques3D, ngi dng s phi lm vic rt nhiu vi cc lnh trn thc n ca phn mm. 2.2. Cc thanh cng c chnh Bn di thc n l cc thanh cng c chnh ca phn mm. Ch rng thanh cng c ch cha mt s lnh chnh nht hay dng ca phn mm. Cn rt nhiu lnh quan trng ca phn mm khng nm trn cc thanh cng c ny. Nhy chut phi ln khu vc thanh cng c s xut hin bng chn cho php lm hin hay n cc thanh cng c khc nhau ca phn mm.

2.3. Thanh trt xoay trong khng gian xoay c cc i tng hnh hc trong khng gian chng ta dng hai thanh trt trn mn hnh. Thanh trt ngang (pha trn) dng xoay ton b khng gian theo chiu ngang vung gc vi trc z, song song vi mt phng Oxy. Thanh trt dc (bn tri) dng xoay ton b khng gian theo chiu thng ng, vung gc vi mt phng Oxy. 2.4. Khu vc chnh th hin cc i tng hnh hc Chnh gia mn hnh l khu vc hin cc i tng hnh hc. C 4 ch hin cc i tng hnh hc ny trong khng gian c km theo v d trc ta , mt phng nn hoc 3 mt phng vung gc. Nhy chut ln biu tng lm hin mt bng chn cc kiu th hin nh hnh di y.

3. Bt u vi cc hnh v i tng 3D n gin. Cc lnh n gin By gi chng ta s bt u vi mt s i tng hnh hc n gin nht. 3.1. Thit lp cc i tng im t do trong khng gian im t do l i tng hnh hc quan trng nht, c dng nhiu nht trong phn mm. Ngi dng cn nm vng cch to cc im t do ny trong khng gian. Cch to i tng im t do nh sau: - Chn cng c im t do bng cch nhy chut ln nt trn thanh cng c hoc lnh Object-->Point t thc n Object ca phn mm. - Di chuyn ln vng bt k ca mn hnh v nhy chut. Ti bc ny ta xc nh ta (X,Y) ca im cn khi to. Mn hnh c dng nh hnh di y.

- Bc tip theo l xc nh ta Z ca im cn khi to. Nhn gi phm Shift v di chuyn chut. Chng ta s thy im s xc nh dch chuyn theo phng thng ng.

- Nhy chut ln th hai kt thc qu trnh to im t do trong khng gian. Nh vy mi im t do trong khng gian cn c thit lp theo 2 bc. Sau khi xc nh c cc i tng im t do, mun dch chuyn cc im ny hy chn cng c Di chuyn (Move) bng cch nhy chn biu tng trn thanh cng c hoc thc hin lnh Exploration --> Move hoc n gin l g t hp phm Ctrl-M. Cch di chuyn im t do nh sau: Di chuyn chut vo gn im, con tr chut s i thnh hnh bn tay nh hnh di y.

Khi nhn gi v ko th chut trn mn hnh dch chuyn im trong khng gian. Khi dch chuyn ch nhn gi phm Shift nu mun im chuyn ng theo chiu thng ng. 3.2. Thit lp mt s i tng hnh hc n gin By gi chng ta hy cng nhau thit lp mt s i tng hnh hc n gin trong khng gian. V mt ng thng i qua hai im cho trc Gi thit rng c hai im trong khng gian. Chn cng c hoc lnh Object --> Line. Nhy chut ln lt ln hai im c trc to ng thng i qua hai im ny. Tng t c lnh to mt tia ( Object --> Ray) hoc on thng ( Object --> Segment Line) i qua hai im. V mt mt phng i qua 3 im cho trc Gi thit rng c 3 im trong khng gian. Chn cng c hoc lnh Object --> Plane. Nhy chut ln lt ln ba im c trc to mt phng i qua ba im ny. V vng trn i qua 3 im cho trc Gi thit rng c 3 im trong khng gian. Chn cng c hoc lnh Object --> Circle. Nhy chut ln lt ln ba im c trc to vng trn i qua ba im ny. Tng t c lnh to mt cung trn i qua 3 im ( Object --> Arc of Circle). V mt hnh cu vi tm cho trc v i qua mt im cho trc Gi thit rng c 2 im trong khng gian. Gi s mun v hnh cu vi tm l im th nht v i qua im th hai theo th t trn. Chn cng c hoc lnh Object --> Volumes --> Sphere. Nhy chut ln lt ln hai im cho theo th t to hnh cu vi tm l im th nht v i qua im th hai.

V hnh tr vi hai im cho trc nm trn trc v i qua im th ba Gi s c 3 im trong khng gian. Cn v mt hnh tr c trc lad ng thng ni hai im th nht, th hai v i qua im th 3. Chn cng c hoc thc hin lnh Object-->Volumes --> Cylinder. Nhy chut ln lt ln 3 im cho. Hnh tr c to s i qua im th ba v c trc i qua hai im u tin.

V hnh lp phng bit hai im nm trn mt cnh cho trc Hnh lp phng l mt i tng kh v trong phn mm. Yu cu cho trc hai im l hai nh ca mt cnh hnh lp phng. Sau y l cc thao tc khi to hnh lp phng. Nhy chn cng c hay thc n Object --> Volumes --> Cube.

3.3. To i tng im nm trn cc i tng khc Trong Calques3D vic to i tng im nm trn mt i tng khc c phc tp hn cc phn mm khc. Trong phn ny s m t ngn gn cch to ra i tng im chuyn ng t do tng i trn mt i tng khc nh ng, on thng, mt phng, hnh cu, tr, nn.

Tt c cc lnh to im trn i tng u c thc hin t nhnh thc n: Construction-->Point on-->.... Sau y l m t mt s lnh nh vy. iu kin thc hin lnh l c i tng trn hnh v v ngi dng cn chn cng c trc khi thc hin thao tc to im. To im trn ng thng, on thng, tia Nhy chut ln ng thng sau dch chuyn chut n v tr mun to im v nhy chut ln th hai. To im trn vng trn Nhy chut ln vng trn xc nh i tng, sau dch chuyn chut n v tr mun to im v nhy chut ln th hai. To im trn mt phng Chn mt phng cn to im bng cch nhy ln khung vin ca mt phng, sau dch chuyn chut t do trn mt phng xc nh im cn khi to. Nhy chut ln th hai to im. To im trn hnh cu Chn hnh cu mun to im nm trn bng cch nhy ln vin khung trn ca hnh cu. Sau phn mm cho php dch chuyn chut chn tip mt im trn hnh cu nh hnh nh di y. Nhy chut ln th hai chn im.

3.4. To i tng l giao ca hai i tng khc Hai i tng hnh hc trong khng gian 3D c th giao nhau v to ra cc i tng hnh hc khc. khi to cc hnh giao nhau ny cn thc hin cc lnh t thc n: Construction --> Intersection --> ..... Cch thc hin lnh ny kh n gin nh sau: Chn cng c, sau ln lt nhy chn hai i tng mun khi to i tng giao. Hnh di y m t giao ca hai hnh cu to nn mt vng trn. 3.5. Thit lp mt s i tng c quan h vi cc i tng khc Trong phn ny s m t mt s thao tc thit lp cc quan h quan trng gia cc i tng nh song song, vung gc, ... Cc lnh ny rt quan trng thit lp chnh xc quan h ton hc gia cc i tng hnh hc. T mt im k ng thng song song vi mt ng thng khc

- Chn cng c ng thng song song trn thanh cng c hoc lnh Construction --> Parallel Line. - Nhy chut ln ng thng. - Di chuyn chut n v tr im mun k ng thng v nhy chut.

T mt im k ng thng vung gc vi mt ng thng khc - Chn cng c ng thng vung gc trn thanh cng c hoc lnh Construction --> Perpendicular Line. - Nhy chut ln ng thng. - Di chuyn chut n v tr im mun k ng thng v nhy chut. T mt im k ng thng vung gc vi mt mt phng cho trc - Chn cng c ng thng chun trn thanh cng c hoc lnh Construction --> Normal Line. - Nhy chut ln khung vin mt phng. - Di chuyn chut n v tr im mun k ng thng vung gc v nhy chut.

K mt mt phng vung gc vi mt ng thng ti (i qua) mt im cho trc bt k trong khng gian

- Chn cng c mt phng chun trn thanh cng c hoc lnh Construction --> Perpendicular Plane. - Nhy chut ln ng thng. - Di chuyn chut n v tr im mun k mt phng vung gc v nhy chut.

Thit lp trung im ca mt on thng S dng cng c hoc Construction --> MidPoint. Nhy chn chn hai im bt k trn hnh s to ra trung im. 3.6. Thit lp mt s thuc tnh cho i tng Xa i tng Mun xa mt i tng thc hin cc thao tc sau: - Chn cng c xa bng lnh Object --> Suppress. - Nhy chut ln i tng mun xa. S thy hp hi thoi cnh bo sau xut hin:

Nu i tng c quan h logic vi cc i tng khc th c th nhy vo nt Show list hin tn cc i tng ny ti ca s bn phi. - Nhy nt OK tin hnh xa i tng hin thi. Thay i mu sc v kiu ng th hin ca i tng Tt c cc i tng trong phn mm Calques3D u c th hin bng

nhng ng khung vin hoc im. thay i mu sc v ng th hin cc i tng trong phn mm cn thc hin cc thao tc sau: - S dng cng c Chn i tng bng cch nhy nt nm pha tri cng trn thanh cng c. - Nhy chn i tng mun thay i thuc tnh mu sc hoc kiu th hin. - Nhy chut ti nt , sau hiu chnh mu sc ngay trn bng mu ca cng c ny: - Nhy chut ti nt thay i kiu th hin ngay ti bng chn kiu ng ca cng c ny: n / hin i tng trn mn hnh Mun lm n mt i tng trn mn hnh hy thc hin cc thao tc sau: - Lm hin ca s Attribute thuc tnh i tng bng cch nhy chut phi ln khu vc thanh cng c v kch hot chc nng Attributes. - S dng cng c Chn i tng bng cch nhy nt nm pha tri cng trn thanh cng c. - Nhy chn i tng mun thay i thuc tnh mu sc hoc kiu th hin. - Ti ca s Attributes s xut hin bng thng tin thuc tnh ca i tng ny nh hnh di y.

- t thuc tnh Visible v trng thi Falsenh hnh trn m t. Cc i tng sau khi b lm n i ri mun hin li th thc hin nh sau: - Nhy chut chn cng c trn thanh cng c. Khi tt c cc i tng b n t trc s hin m trn mn hnh. - Nhy chut ln i tng mun hin li. - Trong ca s Attribute, t li thuc tnh Visible v trng thi True. i tn v thit lp nhn cho i tng i tn (hay nhn) ca i tng bng cch sau: - Lm hin ca s Attribute thuc tnh i tng bng cch nhy chut phi ln khu vc thanh cng c v kch hot chc nng Attributes. - S dng cng c Chn i tng bng cch nhy nt nm pha tri cng trn thanh cng c. - Nhy chn i tng mun thay i tn (nhn). - Ti ca s Attributes s xut hin bng thng tin thuc tnh ca i tng ny nh hnh di y.

- Nhy chut ti v tr Name v sa tn ca i tng ny ngay trong ca s ny. Thit lp nhn hin cho i tng im Phn mm Calques3D ch cho php hin nhn cc i tng im. Cch thc hin n gin nh sau: - Chn cng c nhn bng cch thc hin lnh: Exporation -->Label. - Nhy chut ln i tng im hin nhn cho im ny. Ch : mun xa nhn th thc hin thao tc xa i tng nh trnh by trn. 3.7. V mt s hnh hnh hc n gin By gi vi cc cng c bit chng ta c th v mt s hnh khng gian n gin sau. V d 1 (tp VD1.c3d)

V d 2 (tp VD2.c3d)

3.8. Xem trong khng gian 3D tht (3D Render View) Calques3D c mt chc nng c bit gi l 3D Renderer. Chc nng ny c thc hin t thc n View. Chc nng ny cho php xem hnh nh tht ca cc i tng hnh hc trong khng gian 3D vi phi cnh chnh xc.

Trong khi xem phi cnh 3D c th dng chut thay i v xoay cc i tng hnh hc trong khng gian bng cch r chut theo cc hng khc nhau trn mn hnh.

4. t vt, qu tch v animation Trong phn ny s trnh by mt s thao tc c bn rt hay dng i vi cc phn mm hnh hc ng bao gm t vt cho i tng khi chuyn ng, to qu tich v animation. 4.1. t vt cho i tng im khi chuyn ng Phn mm Calques3D ch cho php to vt cho cc i tng im. C th to vt ng thi cho mt hoc nhiu im. Sau y l m t cc thao tc

ny. t vt cho mt i tng im trn mn hnh. - Chn ch lm vic Move bng cch nhy chn biu tng trn thanh cng c. - Nhy chut phi trn mn hnh, xut hin bng chn nh hnh di y.

- Nhy chn chc nng Traces... - Di chuyn chut vo i tng im mun to vt (ch con tr chut thay i nh hnh di y) v nhy chut.

Thc hin li cc thao tc trn cho mi i tng cn to vt. Mun xa cc vt v hy to vt ch vic chuyn sang mt trng thi lm vic khc bng cch nhy chn biu tng bt k trn thanh cng c. 4.2. Qu tch v th hin qu tch Qu tch trong phn mm Calques3D c hiu l mt hnh hnh hc c xc nh bi s chuyn ng (xc nh) ca mt im ph thuc no . im ny s c lin h v ph thuc vo mt im bn t do ban u. im bn t do ban u ny c th hiu l im iu khin. im iu khin thng thng l mt im chy t do trn mt ng thng, on thng, tia, ng trn hoc cung trn. Cng c qu tch c tnh nng xc nh mt i tng hnh hc l mt qu tch ca mt im no . xc nh mt qu tch cn ln lt ch ra 2 im:

im iu khin ban u v im xc nh qu tch. Cc bc to qu tch nh sau: - Nhy chut chn cng c qu tch trn thanh cng c (hoc thc n Exploration --> Locus). - Nhy chut chn im iu khin. - Nhy chut chn im xc nh qu tch.

Ch : - im iu khin phi l mt im bn t do tc l im chuyn ng t do trn mt ng, on, tia thng hoc ng trn, cung trn. - im xc nh qu tch phi l im ph thuc logic vo im iu khin ban u. - Qu tch s hin trn mn hnh nh mt i tng hnh hc bnh thng v ta c th thc hin cc thao tc nh vi mi i tng hnh hc khc. 4.3. To animation Animation l chc nng ca phn mm cho php mt im t chuyn ng trn mt i tng khc v d ng trn, cung trn, ng, tia hay on thng. Khi mt im t chuyn ng trn mn hnh n s ko theo cc i tng khc cng chuyn ng v ngi dng s quan st c ton b s chuyn ng ny. thc hin c mt Animation thc hin cc bc sau: - Nhy chn cng c trn thanh cng c (hay thc n Exploration --> Animation). - Nhy chut ln i tng im mun thc hin Animation.

Ch : mun iu khin tc nhanh, chm ca im thc hin nh sau trong qu trnh nhy chn im: nhy gi chut ti v tr im v ko r chut, ta s nhn thy hnh nh mt l xo xut hin nh hnh trn. L xo ny cng di th tc chuyn ng cng ln. Nh chut kt thc qu trnh chn im Animation. Kt lun Nh vy chng ti xin kt thc bi vit gii thiu cc phn mm Ton hc ng ti y. Bi vit ko di sut t thng 9 n nay sp sang tt K SU 2009. Chc cc thy c gio mt nm mi an khang, thnh vng v c nhiu thnh cng mi trong vic ng dng CNTT trong ging dy, hc tp ca mnh c bit l mn Ton hc. Ngun:internet