mei - juni / 2014

agenda

IABR 2014 - Urban by Nature citizenM Hotel De stad zit op goud ZigZagCity
Een gesprek over de stofwisseling van de stad

net Opgeleverd interview

actueel

Zigzaggend door het Laurenskwartier

www.architectuurinrotterdam.nl

net opgeleverd

ZZDP ARC HITEC TEN I. S. M. CONc R E T E A R c HI T E c T UR a L A SSO c I aT E S 2011- 2014 G EL DERSEPL EIN 50

citizenM Hotel
Volgens reisgids Rough Guide en The New York Times is Rotterdam the place to be. De Rotterdamse architectuur levert een plaats op in de Top 10 van spannende steden. Architectuurtoeristen kunnen kiezen uit klassiekers als Atlanta en Hilton, designerhotels als New York en Pincoffs, de Stayokay in het Blaakse Bos of uit twee nieuw opgeleverde: het luxe NHow in de Rotterdam van OMA of het citizenM bij Station Blaak. CitizenM is een Nederlands concept dat affordable luxury for the Mobile citizen biedt. De Rotterdamse vestiging is onderdeel van het gebouw Blaakhaven van ZZDP Architecten.
Blaakhaven is een cruciaal gebouw in de wonderlijke architectonische en stedenbouwkundige warboel rond de Oudehaven. Het neutrale, transparante gebouw van staal en glas knoopt de uiteenlopende architectonische creaties van Piet Blom, KOW en Group A naadloos aaneen. Bovendien wordt met het gebouw de stedelijke ruimte tussen het hotel en het Witte Huis afgesloten; het Gelderseplein vormt binnenkort een aantrekkelijk plein met horeca en terrassen. En dat vlak achter het voortrazende verkeer op de Verlengde Willemsburg en de Blaak en boven de voortrazende treinen van de Spoortunnel. Dat was de reden dat dit gebied zo lang onbebouwd bleef. Bouwen boven een treintunnel bleek verzekeringstechnisch zo risicovol dat uiteindelijk alleen NS Poort, het ontwikkelingsbedrijf van de NS, dit voor elkaar wist te krijgen. Het citizenM hotel is net zoals de andere vestigingen - ontworpen door Concrete. Aan hotels is in de regel weinig te ontwerpen. De kamers zijn standaard en liggen aan weerszijden van een middengang. De lobby heeft een lounge-achtige sfeer met Vitra meubilair, grafische vormgeving van KesselsKramer, kasten met boeken, kunst en design, computerplekken en een bar. In Rotterdam ligt de lobby op de eerste verdieping, bereikbaar via een indrukwekkende vrijstaande wenteltrap. Die trap is vooral symbolisch, want de meeste gasten zullen met hun koffer in de lift stappen. De 151 kamers zijn eenvoudig en compact, met de nadruk op de echt belangrijke aspecten van een hotelkamer: een groot tweepersoonsbed, een regendouche en gratis wifi en films. De vrijwel geheel witte kamers hebben een cleane uitstraling, die door middel van ambient lighting en een moodpad naar eigen smaak is aan te passen. Zouden alle hippe toeristen nu ineens naar Rotterdam komen? Of kiezen ze voor een andere hippe(?) stad uit de Top 10 als Umea, Quang Binh of Christchurch? Aan de Rotterdamse hotelaccommodaties zal het niet liggen. PG

interview

De stad zit op goud

Een gesprek over de stofwisseling van de stad
Urban by Nature of stedelijk van nature is het leidend thema van de zesde Internationale Architectuur Binnale Rotterdam. Het indrukwekkende cijfer dat in 2050 meer dan 70% van de wereldbevolking in steden woont, is de continue drijfveer achter dit tweejarig evenement. Dirk Sijmons, curator van deze zesde binnale, kijkt vanuit het perspectief van de landschapsarchitect naar deze immense opgave. Hij stelt dat we de globale milieuproblemen pas oplossen als we de stad beschouwen als onze natuurlijke ecologie, haar structuur en stofwisseling analyseren, begrijpen en leren gebruiken. Pas dan kunnen we volgens Sijmons concreet werken aan een veerkrachtiger stad, en daarmee aan een duurzamere toekomst.
Drie projectateliers geven deze binnale handen en voeten door het onderzoek te koppelen aan bestaande ruimtelijke opgaven. Het atelier in Rotterdam onderzocht onder leiding van de gemeente Rotterdam en curator Sijmons, Eric Frijters (Fabric.) en James Corner (JCFO) de stofwisseling van de stad. Sander Klaassen, landschapsarchitect bij de gemeente Rotterdam -Stadsontwikkeling, legt ons uit wat de stofwisseling van de stad is, hoe het werkt en waarom het kan bijdragen aan een duurzamere toekomst van de stad. Wat moet ik me voorstellen bij de stofwisseling van de stad? SK: als je kijkt naar de stad als een levend organisme, dat ademt, drinkt, eet, zijn zintuigen gebruikt en zich ontlast dan gaat het metabolisme van de stad over de stofstromen die door de stad gaan. In het projectatelier hebben we er negen onderscheiden n.l. goederen en mensen, biomassa en voedsel, afval, zoet water, zand en sediment, energie en informatie. Deze stromen hebben allemaal hun eigen infrastructuur. Ze zijn zowel belangrijk in het dagelijks leven van de inwoners van de stad als bepalend voor haar ruimtelijke inrichting. Als je daarbij optelt dat grondstoffen almaar schaarser worden en de milieudruk op het stedelijk gebied toeneemt, dan wordt het interessant om te kijken hoe deze stofwisseling in elkaar zit en hoe deze efficinter of meer productief kan worden ingericht. ter dat nu simpelweg wordt gezuiverd en vervolgens geloosd. Rioolwater zit echter vol met bruikbare stoffen, zoals fosfaat, die kunnen worden teruggewonnen. Fosfaat wordt schaarser, maar is nodig bij het verbouwen van ons voedsel. Een ander voorbeeld is restwarmte van de haven industrie dat in de rivier wordt geloosd door bedrijven in de haven. De warmte stroomt nu doelloos naar zee, terwijl deze door andere bedrijven juist goed kan worden gebruikt.

Komende jaren wordt een stoompijp, een netwerk waarmee bedrijven warmte uitwisselen, dat nu al in de Botlek ligt verder uitgebreid. Op deze manier kan niet alleen de industrie maar ook de stad van warmte worden voorzien.

Het gaat Stadsontwikkeling in het atelier over de stofwisseling van de stad om een manier van denken, stelt Klaassen. We hebben nu een lineaire stad als het gaat om deze stromen, mensen produceren afval, koelwater wordt geloosd in de rivier etc.. Tijdens het projectatelier is een cirKun je een voorbeeld noemen dat tot de ver- culaire manier van denken onderzocht die is ontleend aan ideen over de circulaire beelding spreekt? Een voorbeeld is bijvoorbeeld het rioolwa- economie. Het gaat dus niet alleen om het >>

actueel

Zigzaggend door het Laurenskwartier

De tweede editie van het architectuurfestival ZigZagCity (29 mei t/m 9 juni) is een reis door het Laurenskwartier, van de Luchtsingel naar het Blaakse Bos. Het Laurenskwartier is, dankzij de historische gelaagdheid, te zien als een lappendeken van kleine gebieden met een eigen identiteit en sfeer. (Urban Fabric, 2007). Een bloemlezing van Rotterdam, waarbij de architectuur de veranderende opvattingen over de stad en het stedelijk leven toont. Architectuurpublicist Paul Groenendijk en fotograaf Rob t Hart geven alvast een voorproefje van hun verbeelding van het gebied die ze speciaal voor het festival maken. Groenendijk doet dit aan de hand van archieffotos en krantenartikelen, t Hart met fotos van het huidige Laurenskwartier en persoonlijke herinneringen. Blaakse Bos 30 jaar De Spaansekade en de Blaakoverbouwing met kubuswoningen van Piet Blom staan er inmiddels alweer dertig jaar. Het ooit omstreden project is een vitaal onderdeel van de Rotterdamse architectuur. Net als het Witte Huis, ooit als Amerikaanse wolkenkrabber in Rotterdam neergedaald, worden de in Helmond ontwikkelde kubuswoningen als cht Rotterdams ervaren. Wie weet wordt dat Duitse bakstenen gedrocht van Kollhoff ook nog eens onderdeel van de stad. Alles went. En alles kan in het architectonische rariteitenkabinet rond de Binnenrotte. De meeste Rotterdamse architecten en Delftse architectuurstudenten moesten anno 1984 weinig hebben van de kleinschaligheidsmanie van Blom en consorten. Toen Blom later allerlei wonderlijke plannen met uivormige byzantijnse elementen tekende werd hij helemaal niet meer serieus genomen. Collegas zullen wel weer zeggen, daar heb je die malle idioot weer die overal toeters en bellen aanplakt, vermoedt Blom >> hergebruiken van de stofstromen en het efficinter inrichten van de infrastructuur. Het gaat ook om het denken over nieuwe verdienmodellen. Herwonnen grondstoffen die worden gebruikt in de 3d printtechnologie. Deze ontwikkeling staat nog in de kinderschoenen, maar lijkt de aankondiging van een nieuwe, schone maakindustrie. Misschien vloeit hier een re-industrialisatie van de stad uit voort, waar nieuwe vragen voor Stadsontwikkeling uit voortvloeien. De gemeente gebruikt de binnale als vliegwiel voor het denken over de stad als onze natuurlijke habitat en haar metabolisme. In het atelier heeft zij ruimte geboden voor onderzoek naar het metabolisme in het Parool. De laatste jaren is er weer wat meer waardering voor het werk van Piet Blom, die in 1999 onverwacht overleed. In twee boeken van Jaap Hengeveld zijn de >>

Gezicht op de Blaak en de bouw van de kubuswoningen aan de Overblaak, 1983. Foto: L.De Herder

en de mogelijkheden om dit productief te maken voor de stad. De gemeente probeert met deze voorzet ondernemende en betrokken Rotterdammers op dit thema met elkaar verbinden, zodat de kansen die zich aandienen worden gepakt en op deze manier een duurzame, veerkrachtige stad wordt gemaakt.

Marieke Hillen, architectuurpublicist

Van donderdag 29 mei tot en met zondag 24 augustus is de zesde Internationale Architectuur Binnale Rotterdam. Naast tentoonstellingen in de Kunsthal en het Natuurhistorisch Museum is er een uitgebreid conferentie, debat- en lezingenprogramma, en worden events en rondleidingen georganiseerd. Zie www.iabr.nl en deze agenda voor meer info.

actueel

>>

De Overblaak met kubuswoningen, 1984. Foto: L.De Herder

>> ideen, projecten en gebouwen van Blom gedocumenteerd. Lezend in Het Rotterdam van Piet Blom word je vanzelf enthousiast voor het Blaakse Bos; de twijfels van Blom, de moeizame totstandkoming, de financile problemen. Het is er toch gekomen en niet meer weg te denken.  RP tram lijn 5 naar de stad. Vanaf tramhalte Hofplein wandelen we via de Delftse poort langs het politiebureau aan het Haagse Veer waar een luchtstroom uit een ventilatierooster mijn haren doet wapperen. Op de Binnenrotte hoor ik de herrie van de treinen over het luchtspoor. Hier is de stad. De sloop van het luchtspoor in 1993 is een omstreden ingreep in het Laurenskwartier. Stedenbouwkundige ambities De als hard ervaren wederopbouwarchi- Rotterdam verliest stedelijk karakter in ruil tectuur blijkt in de afgelopen veertig jaar voor alweer een open plek midden in het moeilijk te verzachten. Dit is heel goed te centrum. De afgelopen decennia is dit gezien in het Laurenskwartier; een compact lukkig ingevuld met woningen rondom de openluchtmuseum van wisselende steden- Binnenrotte en binnenkort de oplevering van de markthal van MVRDV die een grote bouwkundige ambities van de stad. Ik herinner me de wandelingen door deze impuls zal geven aan de levendigheid in het Rob t Hart buurt als kleine jongen. Met moeder in gebied.

agenda
Stimuleringsfonds Symposium over bottom-up initiatieven, projecten die bijdragen aan het leCreatieve Industrie ven in de stad. Centraal staat de vraag: Wie maken, bedenken, ontwerpen en Stipo financieren de stad. Met excursies en parallelsessies. i www.deenergiekestad.nl / www.stimuleringsfonds.nl Het Gele Gebouw, Zomerhofstraat76-90, Rotterdam tijd bij druk nog ntb aanmelden noodzakelijk RAvB AIR De Rotterdamse Metabolisten

di 13 mei DE ENERGIEKE STAd

di 13 mei ROTTERdAMs METABOLIsME 

do 15 mei

Lezing en debatavond over de stofwisseling van de stad. Over denken in stromen, het sluiten van kringlopen en ontwerpend ondernemen in een circulaire economie. Vandaag gaat het over De Rotterdamse Metabolisten , wie zijn ze en wat doen ze? i www.ravb.nl Zaal De Unie, Mauritsweg 35, Rotterdam 19.30 uur toegang vrij reserveren aanbevolen

di 20 mei

RAvB HARMEN VAN dE WAL Hoorcollege door architect Harmen van de Wal (Krill) in de collegereeksTypologie & Morfologie van de Academie van Bouwkunst Rotterdam. i www.avbr.nl Auditorium Academie van Bouwkunst Rotterdam, Directiekade 23, Heijplaat, Rotterdam 19.00 uur toegang vrij reserveren aanbevolen

do 22 mei

RAvB STRAATGEsPREK BINdELs Vs NIO Debatavond met architect Edzo Bindels (West 8) en co-referent Ivan Nio (Nio Stedelijk Onderzoek) over de rol en betekenis van de straat als sociale ruimte. Eerste in de serie Streetwise-avonden (zie ook di 3 en 10 juni). i www.avbr.nl - De Unie, Mauritsweg 34-35 Rotterdam 20.00 uur toegang vrij reserveren noodzakelijk RAvB PETER DRIJVER Architect Peter Drijver (Scala) spreekt in de openbare collegereeksTypologie & Morfologie van de Academie van Bouwkunst Rotterdam. i www.avbr.nl Auditorium Academie van Bouwkunst Rotterdam, Directiekade 23, Heijplaat, Rotterdam 19.00 uur toegang vrij reserveren aanbevolen

Bouwend Nederland DAG VAN dE BOUw EN NIEUwBOUwdAG Niki In Nederland zijn vele nieuwbouwprojecten open voor publiek, met rondleidingen en extra activiteiten. Bijzondere locaties in Rotterdam zijn o.a. het Timmershuis en de Markthal. i www.dagvandebouw.nl / www.nieuwbouwdag.nl diverse locaties, Rotterdam 10.00-16.00 uur toegang vrij Archikidz Rotterdam ARChIKIdZ ROTTERdAM 2014 Driehonderd kinderen (tussen 7 en 12 jaar) bouwen onder begeleiding van architecten aan hun eigen droomhuis, kasteel of ander fantasiebouwwerk gebaseerd op het thema Archikidz in space! Bouw je eigen ruimtestation. i www.archikidzrotterdam.com LP2 in Las Palmas, Wilheminakade 326, Rotterdam 13.00-16.00 uur toegang vrij aanmelden noodzakelijk

za 24 mei

za 24 mei

zo 25 mei

RAvB AIR De Rotterdamse Metabolisten

di 27 mei

AIR ZO wIL IK wONEN: HOEVE NOOITGEdAChT Rondleiding door Hoeve Nooitgedacht, een zuivelboerderij uit 1850 dat nu woon- en werkplaats is van architect Gerard Jan van Leer (architectenbureau dit). i www.airfoundation.nl locatie wordt na aanmelding bekend gemaakt 12.00 & 13.00 uur deelname gratis reserveren verplicht

ROTTERdAMs METABOLIsME

SG Erasmus Erasmus MC e.a ROTTERdAM LEZING: LANG LEVEN IN ROTTERdAM Waar moet je wonen in Rotterdam om de beste gezondheid te krijgen? En welk verband is er nou echt tussen de concentratie fijnstof en de lokale gezondheid? De twaalfde Rotterdamlezing wordt verzorgd door Lex Burdorf, hoogleraar Determinanten van Volksgezondheid (Erasmus MC). i www. studiumgenerale.nl - Bibliotheektheater, Hoogstraat 110, Rotterdam 20.00-21.30 uur toegang vrij reserveren aanbevolen

wo 28 mei

Lezing en debatavond over de stofwisseling van de stad (zie di 13 mei). Welke ontwikkelingen zien De Rotterdamse Metabolisten in de toekomst? Wat is hun agenda voor de stad? iwww.ravb.nl Zaal De Unie, Mauritsweg 35, Rotterdam 19.30 uur toegang vrij reserveren aanbevolen

do 29 mei t/m IABR 2014 - URBAN BY NATURE zo 24 aug

IABR

beeld: Project Waste Incubator Mako

De zesde editie van de Internationale Architectuur Binnale Rotterdam stelt dat we de globale milieuproblemen alleen kunnen oplossen als we eerst de problemen van de stad oplossen. De hoofdtentoonstelling staan in de Kunsthal en het Natuurhistorisch Museum te Rotterdam (zie tentoonstellingen). Er is een uitgebreid conferentie, debat- en lezingenprogramma, er worden events en rondleidingen georganiseerd en er vinden activiteiten elders in Rotterdam plaats. Een selectie is uitgelicht in deze agenda. i www.iabr.nl Kunsthal Rotterdam, Westzeedijk 341, Rotterdam

do 29 mei t/m ZIGZAGCITY EEN REIs dOOR ROTTERdAM  ma 9 juni Architectuurfestival ZigZagCity
ZigZagCity neemt je mee op een reis door AIR het Laurenskwartier; van de nieuwe Luchtsingel naar het Blaakse Bos met de kubuswoningen. Een programma van optredens, kunstwerken en tijdelijke ontwerpen op onverwachte plekken geven een beeld van de geschiedenis en ontwikkeling van het gebied. i www.zigzagcity.nl diverse locaties Laurenskwartier, Rotterdam

foto: LANDLAB

Centrale Bibliotheek Museum Boijmans Van Beuningen krijgt een nieuw depot, dat voor het publiek Rotterdam toegankelijk wordt. Architect Fokke Moerel van MVRDV vertelt in het Bibliotheekcollege over het ontwerp en hoe de Rotterdammer wordt uitgenodigd het gebouw te bezoeken. i www.bibliotheek.rotterdam.nl Bibliotheektheater, Hoogstraat 110, Rotterdam 16.0017.00 uur 3,50 / 2,50 bibliotheekleden

vr 30 mei MVRDV OVER NIEUwE KUNsTdEPOT BOIJMANs 

IABR zocht die voorbeelden zijn voor hoe de stad omgaat met de verschillende stroGemeente Rotterdam men die in het IABR projectatelier Rotterdam: Urban Metabolism (zie tenStadsontwikkeling toonstellingen) aan bod komen. i www.iabr.nl / www.rotterdam.nl diverse locaties, Rotterdam

vr 30 mei t/m HET METABOLIsME EN dE sTAd  24 aug Met een routekaart en excursies worden pilots, showcases en projecten be-

zo 1 juni BALKONsCENEs DELFTsEVAART 

ZigZagCity De jaren zeventig woningbouw aan de Delftsevaart vormt tijdens ZigZagCity het podium voor culturele programmering. Op de balkons, loopbruggen en vlonders zijn dichters, muzikanten en operazangers. i www.zigzagcity.nl Startpunt: ZigZagTravel, Haagseveer 13.00-17.00 uur reserveren noodzakelijk

IABR ins t aprondl e iding Rotterdam Archiguides neemt een ArchiGuide je mee langs de highlights uit de tentoonstellingen in de Kunsthal en Natuurhistorisch Museum Rotterdam (zie tentoonstellingen). i Start: Kunsthal Rotterdam, Westzeedijk 341, Rotterdam 14.00-15.00 uur 5,00 (ex entree tentoonstellingen) reserveren aanbevolen

Elk zo 1 juni t/m INsTAPRONdLEIdINGEN IABR 2 aug Tijdens de IABR-

foto: Ossip van Duivenbode

di 3 juni STRAATGEsPREK VELZEN Vs DE JAGER 

AvBR In een debat bespreken architect Endry van Velzen (De Nijl Architecten) en co-referent Nel de Jager (winkelstraatmanager) de rol en betekenis van de straat als sociale ruimte.Tweede in de serie Streetwise-avonden (zie ook di 20 mei en 10 juni). i www.avbr.nl - De Unie, Mauritsweg 34-35 Rotterdam 20.00 uur toegang vrij reserveren noodzakelijk
Prijsuitreiking van de prijsvraag De stad als ecosysteem: ontwerpen met stromen. Een ontwerpopgave voor het stadsdeel Blaak/Westblaak uitgeschreven door de gemeente Rotterdam i.s.m. BNA, NVTL en BNSP. Onderdeel IABR (zie 29 mei en tentoonstellingen). i www.iabr.nl / www.ontwerpenmetstromen.nl Kunsthal Rotterdam, Westzeedijk 341, Rotterdam 14.30-17.00 uur toegang vrij aanmelden noodzakelijk

wo 4 juni PRIJsUITREIKING ONTwERPEN MET sTROMEN 

IABR BNA NVTL BNSP

ZigZagCity De Rotterdamse muzikant Machinefabriek maakt genspireerd op buizenstelE.ON sel van de centrale een beeld- en geluidsinstallatie in het historische pand van de stadsverwarming. Onderdeel ZigZagCity (zie 29 mei). i www.zigzagcity.nl startpunt: E.ON Stadsverwarmingscentrale, Grotekerkplein, Rotterdam 19.00-23.00 uur reserveren noodzakelijk

vr 6 juni MAChINEFABRIEK

ma 9 juni BALKONsCENEs SPAANsEKAdE

ZigZagCity Het gehele wooncomplex rondom de Oudehaven, ruim 400 woningen, met balkons, loggias en passages vormen podium voor optredens, waarbij je op bezoek komt bij de bewoners. Onderdeel ZigZagCity (zie 29 mei). i www.zigzagcity.nl startpunt: ZigZagTravel, Haagseveer 13.00-17.00 uur reserveren noodzakelijk  RAvB Debatavond met architect Hans Kollhoff (Hans Kollhoff Architekten) en coreferent planoloog Errik Buursink over de rol en betekenis van de straat als sociale ruimte. Laatste in serie Streetwise avonden (zie ook di 20 mei en 3 juni). i www.avbr.nl De Unie, Mauritsweg 34-35 Rotterdam 20.00 uur toegang vrij reserveren noodzakelijk

di 10 juni STRAATGEsPREK KOLLhOFF Vs BUURsINK

vr 13 juni URBAN dELTAs IN TRANsITION

 IABR In het kader van de gelijknamige presentatie van 8 stedelijke deltaregios in TU Delft de hoofdtentoonstelling van IABR (zie 29 mei en tentoonstellingen) bespreken wetenschappers en ontwerpers tijdens dit symposium de bedreigingen en kansen van de verschillende deltaregios. i www.iabr.nl Kunsthal Rotterdam, Westzeedijk 341, Rotterdam 9.00-17.00 uur

za 14 & zo 15 juni VERBORGEN TUINEN

 Verborgen Tuinen Tientallen tuineigenaren stellen hun verscholen buitenplaats een weekend lang open voor publiek. De tuinen zijn verspreid over heel Rotterdam: van Vreewijk tot Prinsenland en van Delfshaven tot Kralingen is er van alles te doen in het groen! i www.verborgentuinen.nl diverse locaties, Rotterdam 10.30 -17.00 uur 6,00 (Rpas 4,50)

LEZING PRESENTATIE

DEBAT SYMPOSIUM

CONGRES BEURS

EXCURSIE rondleiding

workshop

ma 16 & di 17 juni CONGREs VITALITEIT IN sTAd EN REGIO 

Verdus Congres over het verbinden van duurzame steden. Voor professionals die zich Platform 31 bezighouden met stads- en gebiedsontwikkeling, verkeer, vervoer en econoNWO mische vraagstukken. i www.verdus.nl WTC Rotterdam, Beursplein 37, Rotterdam 9.00-17.00 uur toegang vrij aanmelden noodzakelijk AIR MAKEN dE sTAd  Bewoners zitten steeds vaker zelf aan de knoppen van hun gebouwde omgeving. Iedereen kan immers met eigen initiatieven de stad verbeteren. Ruim twintig gebouwen en locaties zijn opengesteld voor publiek. Ontdek in tours, lezingen en workshops de verhalen bij (on) bekende plekken en gebouwen. i www.dagvandearchitectuur-rotterdam.nl diverse locaties, Rotterdam 10.00-17.00 uur toegang vrij (m.u.v. tours)

za 21 juni DAG VAN dE ARChITECTUUR ROTTERdAMMERs

foto: Marco de Swart

IABR Excursie langs een aantal bijzondere locaties, gebieden en gebouwen in het Havenbedrijf Rotterdam 40 km lange havengebied van Rotterdam. Onderdeel IABR (zie 29 mei en tentoonstellingen). i www.iabr.nl / www.portofrotterdam.com start: Kunsthal Rotterdam, Westzeedijk 341, Rotterdam 13.0017.00 uur - 5,00 ( 15,00 met entree IABR tentoonstelling) reserveren noodzakelijk Het Nieuwe Instituut Divers programma naar aanleiding van Open: A Bakema Celebration, de bijdrage van Het Nieuwe Instituut aan de binnale van Veneti, en Het Nieuwe Paviljoen, het tijdelijke paviljoen naast Het Nieuwe instituut. Verder ook instaprondleidingen door tentoonstelling Hout en bezoek aan Huis Sonneveld. i www.hetnieuweinstituut.nl - Het Nieuwe Instituut, Museumpark 25, Rotterdam 10.00-17.00 uur Parfum de BoemBoem Zinnenprikkelende tours naar het thema Maak je eigen stad. Gidsen nemen je mee naar onontdekte locaties in Rotterdam die door stadsbewoners tot iets bijzonders zijn getransformeerd. i www.parfumdeboemboem.nl startlocatie bij druk nog ntb 7,00 reserveren noodzakelijk Chabot Museum Tsjechisch Centrum Rotterdam Goethe-Institut Rotterdam

za 21 juni ARChITECTUUR IN dE hAVEN 

za 21 juni DAG VAN dE ARChITECTUUR 

za 21 juni PARFUM dE BOEMBOEM - MAAK JE EIGEN sTAd

za 21 juni HAUs TUGENdhAT

Vertoning van de film Haus Tugendhat, de modernistische villa uit 1930 naar ontwerp van architect Ludwig Mies van der Rohe. Met een inleiding door architect Wessel de Jonge. i www.chabotmuseum.nl Chabot Museum, Museumpark 11, Rotterdam 19.30 uur 5,00 (excl. entree museum: 6,50, Rotterdampas / museumkaart gratis)

zo 29 juni ZO wIL IK wONEN: HUIs IN KERK

AIR Rondleiding door een voormalige gereformeerde kerk, die door Ruud Visser Architecten naar een woning is getransformeerd. i www.airfoundation.nl locatie wordt na aanmelding bekend gemaakt deelname gratis reserveren noodzakelijk

ma 30 juni HILdE HEYNEN

RAvB Professor Hilde Heynen spreekt in de openbare collegereeksTypologie & Morfologie van de Rotterdamse Academie van Bouwkunst. i www.avbr.nl Auditorium Rotterdamse Academie van Bouwkunst, Directiekade 23, Heijplaat, Rotterdam 19.00 uur toegang vrij reserveren aanbevolen

Kijk voor actuele informatie op www.architectuurinrotterdam.nl

Naast informatie over Rotterdam, vind je hier fotos en beschrijvingen van gebouwen, architecten, themas en actualiteiten en een actuele architectuuragenda.

tentoonstellingen
T/M 16 MEI TRACKING TRACEs GROOT MUsEUMPARK Expositie met werk van de kunstenaars(groep) Observatorium, De Urbanisten, Yasser Ballemans, Maurice Meewisse en Daan Draait voor een Groot Museumpark. Het Nieuwe Instituut, Museumpark 25, Rotterdam, di t/m za 10-17, zo 11-17 uur, www.hetnieuweinstituut.nl 21 T/M 23 MEI WILd SITEs IMPULsEN VOOR ROTTERdAM Tentoonstelling met werk van Thomas Rustemeyer, architect-in-residence bij het GoetheInstitut Rotterdam. Goethe-Institut, Westersingel 9, Rotterdam, wo & do 13-18, vr op afspraak, www.trusturbanism.net 29 MEI T/M 9 JUNI ZIGZAGCITY - RECREATIE DELFTsEVAART Het architectuurfestival ZigZagCity toont vier installaties in de Delftsevaart. De ontwerpen versterken de recreatieve functie van het binnenwater en daarmee ook de vitaliteit van het gebied eromheen. Delftsevaart, Rotterdam, ma t/m zo 11-17, www.zigzagcity.nl 16 MEI T/M 10 AUG HOUT DE CYCLIsChE NATUUR VAN MATERIALEN, PLEKKEN EN IdEEN Het verhaal van hout en bos wordt verteld aan de hand van gebruiksvoorwerpen, kunst, design en architectuur, maar ook met de Deutsche Autobahn, Ikea meubelen, het potlood van Milton Friedman en de terugkerende bossen van Chernobyl. Het Nieuwe Instituut, Museumpark 25, Rotterdam, di t/m za 10-17, zo 11-17, www.hetnieuweinstituut.nl 29 MEI T/M 24 AUG IABR 2014 - URBAN BY NATURE Met de enorme groei van de steden zijn beeld: Ornella Orlandini stad en natuur niet langer twee aparte werelden. De Internationale Architecture Binnale Rotterdam laat met meer dan 100 projecten vanuit de hele wereld zien hoe er naar nieuwe stadslandschappen gekeken kan worden en wat die voor ons leven betekenen. Van de reusachtige dichtbevolkte deltas tot de postindustrile parken en de stadslandbouw, van de nieuwe aanpak van het Wereld Natuur Fonds tot die van Texel, van de stofwisseling van een stad als Rotterdam tot wat er allemaal gebeurt in onze ondergrond. Films, infographics, fotos en maquettes nemen de bezoeker mee door het heden en de toekomst van het stadslandschap. Kunsthal Rotterdam, Westzeedijk 341, Rotterdam, di t/m za 10-17, zo 11-17, www.kunsthal.nl, www.iabr.nl 29 MEI T/M 24 AUG PURE VEERKRAChT - dE sTAd Is OOK NATUUR Tentoonstelling die laat zien en voelen dat de stad ook natuur is. Onderdeel van de IABR (zie tentoonstellingen). Natuurhistorisch Museum Rotterdam, Westzeedijk 345, Rotterdam, di t/m zo 11-17, www.hetnatuurhistorisch.nl, www.iabr.nl 29 MEI T/M 28 SEPT HET NIEUwE PAVILJOEN 2014 YOURTOPIA BY SEARCH Naast Het Nieuwe Instituut staat een tijdelijke woning naar ontwerp van architectenbureau SeARCH, een utopische visie op het wonen in de vroege 21ste eeuw. Zie de website voor info over het randprogramma van lezingen, performances en workshops. Het Nieuwe Instituut, Museumpark 25, Rotterdam, di t/m za 10-17, zo 11-17, www.hetnieuweinstituut.nl 18 JUNI T/M 3 NOV JAN KAMMAN, JANNEs LINdERs - FOTOGRAFEN VAN hET MOdERNIsME Expositie met werk van Jan Kamman, bekend als fotograaf van de Van Nellefabriek, en hedendaagse geestverwant Jannes Linders, fotograaf met een grote voorliefde voor modernistische architectuur. Chabot Museum Rotterdam, Museumpark 11, Rotterdam, di t/m vr 10-16.30, za 11-17, zo 12-17, www. chabotmuseum.nl

Colofon: Redactie: Ossip van Duivenbode, Paul Groenendijk, Pieter Kuster, Sascha Jenke,

Patrick van der Klooster, Jan Duursma Eindredactie: Paul Dijkstra Vormgeving:Trichis communicatie en ontwerp Druk: Quadraat Drukkerij Oplage 5.000 Uitgave: Rotterdam Partners Redactieadres: Coolsingel 195-197, Postbus 23514, 3001 KM Rotterdam.

De Architectuur Agenda Rotterdam wordt financieel mogelijk gemaakt door: