Anket norvegjeze pro bashkjetess me musliman ............................................................3 Vetdija e dobt... defekt pengues .........................................................................................

4 Administrata e Bushit dhe shoqatat fetare krishtere ..............................................................7 A jan t shndosha kto terme? ...........................................................................................8 A e ke lexuar kt hadith.........................................................................................................9 Qndro i mpreht! .................................................................................................................11 "Dhe kur detet t shprthehen (ose t thahen)" (El-Infitar: 3)...........................................12 Kundrthnia mes adhurimit dhe sjelljes ..............................................................................14 Rruga deri n xhennet dhe rrugicat q shpiejn n xhehenem...........................................18 Qndrimi i muslimanit ndaj katastrofave natyrore.................................................................21 Pushimi dimror dhe shfrytzimi i kohs ..............................................................................25 Ajetet mekase dhe medinase ................................................................................................29 Ademi, alejhis selam ..............................................................................................................31 Trmeti msim dhe kshill...................................................................................................35 Dhurat gruas muslimane .....................................................................................................37 Dhurata e dyt pr gruan muslimane....................................................................................38 Merjemeja, alejhasselam, nj frymzim pr n besim...........................................................39 Es Sebii .................................................................................................................................45 El Kadi Ibn El Arabi El Endelusi ...........................................................................................46 El Hafidh El Mundhiri .............................................................................................................47 Jeta e Shejh Abdul Aziz Ibn Abdullah Ibn Bazit .....................................................................48 Tema: Haxhxhi .......................................................................................................................58 Porosi haxhilerve .................................................................................................................59 18. Falja e gabimeve.............................................................................................................62

Fjala jon

Falnderimi i takon Allahut, At e falnderojm dhe vetm prej Tij ndihm dhe falje krkojm. Tek Ai krkojm strehim prej t kqijave t veteve dhe punve tona. K udhzon Allahu nuk ka kush e humb dhe k e humb Ai, nuk ka kush e udhzon. Dshmoj se Allahu sht Nj i Vetm, pa ortak, ska zot tjetr prve Tij, si dhe dshmoj se Muhamedi sht rob dhe i Drguar i Tij. Me rastin e publikimit t numrit t shtat me radh t AlbIslam.Com, ju lajmrojm se mirpresim kritikat, sygjerimet, propozimet dhe kshillat, pr konceptin e ri t ktij publikimi q, inshaAllah, do bhet pr numrin e trembdhjet, n muajin Rexheb 1425. Allahut i mbshtetemi dhe prej Tij ndihm krkojm.

Ramadan Ramadani kryeredaktor AlbIslam.Com

edicion i botuar / viti i par / nr: 18 botues: ALBISLAM kryeredaktor: Ramadan Ramadani redaksia: Bekir Halimi, Talha Kurtishi, Alajdin Idriz, Fatmir Zaimi 2

www.albislam.com albislam@albislam.com str: 386 no: 11 lokal: 44 1000 Shkup fax: +389 2 3290 408

Aktuale
Anket norvegjeze pro bashkjetess me musliman
40% e norvegjezve autokton kan thn se ata nuk nuk i pranojn muslimant n vendin e tyre e as paraqitjen e xhamiave e as simbolet fetare sikur hixhabi etj. Ndrsa 60% e pjesmarsve n anketn q e zhvilloi nj institucion i posam studimesh n bashkpunim me gazetn e prditshme VK, kan thn se ata pranojn q muslimant t jetojn n mesin e tyre dhe gjithashtu nuk kan kundr paraqitjes s simboleve fetare islame. Zhvilluesit e ankets than se ata n anketn e tyre i kan prfshir vetm norvegjezt autokton dhe se n t nuk jan t prfshir t huajt dhe emigrantt, duke vazhduar se 60% e t anketuarve q kan refuzuar bashkjetesn me muslimant jan t moshuarit apo pensionistt apo ata q jan t paaft pr pun pr shkak t moshs s shtyr apo t ndonj shkaku tjetr. Ky studim kta t anketuar i etiketoi me: jofaleminderit nuk kemi nevoj pr xhamia Studimi n fjal tha se shumica e atyre q shprehn vullnet pr bashkjetes me muslimant jan prej t rinjve, mosha e t cilv sillet ndrmjet 16-39-vjet dhe kt grup t t anketuarve studimi e shkallzoi nn emrin: poi pranojm muslimant dhe xhamiat e tyre dhe se ky studim e kaploi tr Norvegjin me t gjitha shkallt arsimore. Poashtu doli n pah se qytetet dhe fshatrat e veriut kishin m pak vullnet t mir pr pranimin e muslimanve dhe Ofe Sajstin, njri nga ata q e zhvilluan anketn i shpaloi kanalit arab nga Katari, tashm shum t njohur n bot al Jazeera. net (el Xhezire), se shkaqet e ktij mospranimi n qytetet dhe fshatrat veriore t Norvegjis jan ato se banort e tyre jan me m pak frkim dhe przierje me t huajt dhe emigrantt, prandaj edhe refuzimi i tyre sht logjik dhe i pranuar. Anketa tregoi se kryeqyteti norvegjez Oslo, ka treguar vullnet m t madh pr pranimin e muslimanve n mes tyre dhe bashkjetess me ta dhe Sajstin ka vazhduar duke thn se nj e treta e banorve t kryeqytetit e prshndesin prezencn e muslimanve nga t cilt do i treti person nga t anketuarit sht pajtuar me iden e paraqitjes s xhamiave n Norvegji dhe liris s veshjes islame dhe e kan thirr shtetin q ti respektoj ata. Nga ana tjetr, Basim Gozlan, kryetari i Lidhjes islame n Oslo, el Xhezire. net-it i ka konfirmuar se rezultati sht n favor t muslimanve nse krahasohet me at se muslimant ka nj koh t shkurtr q jan me banim n Norvegji. Ai vazhdoi duke thn se shumica e atyre q refuzojn prezencn e muslimanve dhe t xhamiave jan t moshuarit t cilt n esenc e refuzojn bashkimin me Bashkimin europian dhe se ata n t shumtn e rasteve nuk dshirojn t futen n eksperimente dhe se i frigohen do gjje t re. Prandaj Gozlani e konsideroi rezultatin si racional dhe t knaqshm. mar nga : al Jazeera. net Prktheu: Emin Limani, 17.12.2004 3

Vetdija e dobt... defekt pengues

Sfidat civilizuese t cilat i prballon ummeti islam, ato politike, ekonomike, ideologjike dhe shoqrore, jan t shumta. Prej problemeve m t dukshme, nga i cili vuajn disa prej nesh sht: vetdija e dobt n perceptimin e ktyre sprovave t mdha dhe dimenzioneve t tyre t thella pr realitetin dhe ardhmrin e ummetit. Manifestimet e vetdijes s dobt jan t shumta, prej tyre ktu do t'i prmendim: Nj: Angazhimi i shum nxnsve t dijes (hoxhallarve), studiuesve dhe njerzve q mirren me thirjen islame me shtje m pak t vlefshme n llogari t shtjeve m t vlefshme. N kto projekte harxhohet shum koh dhe shum energji, ndrsa projektet tjera jan m meritore. shtjet madhore pr t cilat ka nevoj t madhe ummeti, mbeten si shtje t mungueshme, drejt t cilave prmirsuesit nuk e kthejn shikimin e tyre. Shum burra t mir e neglizhojn kt defekt, sepse mendojn pr vete se ose jan t angazhuar me vepra t mira, mirpo nuk kan kuptuar se kjo i ka larguar nga disa vepra q jan m t mira dhe m t dobishme pr ummetin se ato q jan duke i vepruar. Imam El-Iz ibn Abduselami, rahimehull-llah, thot: "Nuk i jep prparsi t mirs para asaj m t mirs, askush pos atij q sht injorant pr vlern e m t mirs, ose i keqi, i cili shtiret si injorant, e i cili nuk shikon dallimin q ekziston mes ktyre dy gradave" Dhnia prparsi t vlefshmes, para 4 asaj q sht m e vlefshme, sht prej kurtheve t shejtanit, n t ciln bin disa burra t mir. Sepse shejtani e ka urdhruar kt njeri me pun q jan m pak t vlefshme "ia zbukuron ato n syrin e tij, ia stolis, ia bn t mundshme t sheh vlern dhe fitimin q ka n to, pr ta angazhuar me to dhe pr ta larguar nga ato q jan m t mira dhe m fitimprurse, sepse pasi q ishte i paaft pr t shkaktuar humbjen e bazs s shprblimit, ai synoi humbjen e plotsis dhe vlers s ktyre dhe gradave t larta duke e angazhuara me vepra t vlefshme e duke e larguar nga ato m t vlefshmet, me vepra t dashura te All-llahu duke e larguar nga ato ende m t dashura, me ato me t cilat jan dakord nga ato t cilat jan ende m dakord". Madje edhe disa qendra shkencore, nga t cilat pritet udhheqja dhe prirja e ummetit, si jan universitetet islamike, akoma i prpunojn disa tema klasike dhe i analizojn ato me nj spitullim t dukshm, larg nga do inovacion shkencor. Prndryshe si mund ta sqarojm mungesn e kontributit t studentve t Usuli Dinit, drejtimet e akides dhe daves mbi rrymat ideologjike dhe apologjetike bashkkohore, t cilat e kan vrshuar ummetin dhe ia ndryshkin bazn me afetarin e tyre?! Ku sht kontributi i studentve t sheriatit dhe degve t fikhut pr shtjet fikhore bashkkohore dhe ato ekonomike?! Edhe nse gjindet di e till, ajo nuk sht br realitet i umetit dhe nuk sht shndruar nga kornizat teorike t

ngushta dhe filozofike n ato pr zbatim t gjr praktik. Kujdesi pr prioritetet sht prej rregullave t qarta, t cilat i ka konfirmuar sheriati n shum tekste dhe jan premisa logjike, rreth t cilave jan tubuar vizionet e vetdijshme, mirpo ka nevoj pr kultivim dhe prjetim praktik, t cilat do t udhhiqen nga shembujt. Dy: Shpikja e betejave t vogla ideologjike, partiake dhe personale q i kan rzuar shum ambicje t prmirsuesve dhe bijve t thirrjes, i kan larguar nga dhnia dhe arritjet dhe ua kan harxhuar atyre energjin n thashethme. Nse dshiron ti shohish shembujt e ksaj q themi, shiko nj pjes t asaj q rrihet n shum qarqe pedagogjike dhe tubime t njerzve t devotshm. Vshtro disa shkrime n forumet e ndryshme n internet. N koh kur toka e bekuar n Palestin sht n flak nga kurthet e ifutve dhe krimet e tyre, i shohim disa djem t ummetit dhe mendjet e tyre inovuese, se i analizon disa shtje sekondare, q nuk t ojn as para e as mbrapa, pr to krijon armiqsi, grumbullon prkrahs dhe sipas ktyre i klasifikon kundrshtart. Brenda Irakut, ku muslimant prballen me projektin m armiqsor, i cili e sulmon ummetin deri n pik vdekjeprurse, habitesh me disa q n mejdan nxisin tema t uditshme, me t cilat i ngacmojn dijetart dhe njerzit e mendimit. Nisin disa divergjenca fikhore mes njerzve t thjesht dhe nxnsve t dijes, krijojn probleme t shumta me vllezrit e tyre n shtje nga ato q jan ixhtihade, shtje kto ku tolerohet divergjenca, duke kthyer shpinn shtjeve vendimtare q ndikojn rezikshm n realitetin e vendit dhe ardhmrin e tij.

far mendje, madje far feje sht kjo q e shtyn njeriun q t'i l gjrat e qarta dhe t mirret me dijen sekondare ose shtjet siprfaqsore?! Pasha All-llahun, na dhemb shum kur shohim se energjia e rinis harxhohet n kto gjra, t cilat e largojn mblsin e davetit dhe dijes dhe e prishin zemrn. Imam Shatibiu, rahimehull-llah, pasi q vrtetoi se do shtje q nuk shpien n pun, futja n te sht futje n nj gj pr mirsin e t cils nuk aludon argumenti fetar, thot: "Shumica e atyreve q angazhohen me dije, me t ciln nuk kan lidhje frytet e detyrave, n kto gjra u hyn nj fitne dhe dalje nga rruga e drejt, grafllon mes tyre divergjenca dhe znka q shpien n prarje, hidhrim dhe fanatizm, deri sa t bhen pik e pes. Nse kshtu veprojn dalin nga Sunneti. Ky sht shkaku i origjins s prarjes, sepse kan ln prkufizimin n dijen q i intereson (prkon) duke dal n dijen q nuk i intereson (nuk u prkon). Kjo sht fitneja e nxnsit dhe dijetarit". Tre: mbyllja partiake, e cila i mundson njeriut t'i shikon gjrat me syza t ndryshme dhe e sjell ate n nivele t ulta t brengave. Brenga m e madhe, pr t ciln lodhet robi dhe prpiqet nuk i kalon kufinjt e udhzimeve partiake, t cilat qarkullojn n qarqe t ngushta organizative, kurse sfidat e mdha t ummetit, shtjet madhore nga t cilat vuajn shoqrit muslimane, ato n shqisat e tija, realisht e jo teoretikisht, jan shtje ansore dhe formale, q nuk e kan tani kohn, ose nuk jan specializim i tij. Prej gjyrmve t ksaj mbylljeje sht edhe: ngurtsia dhe programimi i mendimit, gj q shkaktoi dorzimin ekstrem 5

ndaj prvojave praktike t vjetra dhe grumbullimin rreth tyre. Ato veprime q i kemi br pasa disa dekadash, dikush ende i bn t njjtat me klonim, qarkullon n unaza t mbyllura q e prsrisin vetveten dhe nuk e shtyjn n dhnie t re dhe n inovacion praktik. Lvizja politike, ideologjike dhe shoqrore sht shum e shpejt dhe marramendse, shtypjet nga brenda dhe nga jasht shtohen dita dits, n kt koh kur jan aktiv vesternistt dhe epsharakt pr ta degjeneruar identitetin e ummetit dhe hedhjen e tij n moalet e imitimit dhe imoralit, i shohim disa vllezr tan se jetojn n nj bot t veant t tyre, larg nga ky realitet. Ky edukim e prejudikon rezultatin, i cili sht paaftsia e perceptimit t ndryshimeve t shumta q e kaplojn ummetin nga do an, dshtimi para tufanit t vesternizimit dhe rrymave t hovshme t globalizmit. Katr: Lufta me armiqt e fes ka mar zhvillim t ri, ku mjetet e kurtheve dhe dinakris jan t llojllojshme dhe pr kt qllim jan duke shfrytzuar mjete shpirtrore dhe materiale t hatashme. Ky realitet ua imponon thirrsve nj fikh t ri, ku do t ket mjete t ndryshme prball mjeteve t mbrotjes dhe ballafaqimit. Nse mjetet klasike dhe t vjetra kan qen t dobishme n kohn e kaluar, ato asesi nuk jan t dobishme n kt faz. Andaj, mendojm se prej hapave t par t ballafaqimit sht tejkalimi i fazs s spontanitetit, stihis dhe ixhtihadeve

personale dhe kalimi n fazn e studimeve shkencore q prcaktojn qendrn e fuqis pr ta shfrytzuar dhe pr t ndrtuar mbi te, t prcaktojn qendrn e dobsis dhe mangsis q ta shrojn dhe ta largojn me sa kan mundsi, t parashikojn sfidat dhe pengesat e ardhshme dhe ardhmrin n prgjithsi me nj pikpamje vetdijse dhe t aft pr zhvillim dhe riprtrirje. Ndoshta kto fjal jan t lehta, mirpo realiteti flet se haprimi serioz n kt drejtim jep rezultate shum t rndsishme, kurse kjo pa dyshim krkon pun t palodhshme dhe nj korpus t gjr t dijetarve dhe thirsve: "Thuaj: "Kjo sht rruga ime, e vn n fakte t qarta, e q un thrras te All-llahu, un dhe ai q vjen pas meje. Larg t metave sht All-llahu, e un nuk jam nga idhujtart". (Jusuf: 108). Kontributi i nj individi dhe vetdija e tij, zakonisht jan t ndrlidhura ngusht me ambientin edukativ n t ciln jan rritur, andaj aq sa sht i pjekur ai ambient, aq sa ka metod dhe dije t shndosh, aq do t jen t pjekur dhe t shndosh njerzit q jetojn n at ambient. Andaj, prej prioriteteve prioritare sht krijimi i qendrave edukative dhe t matura, t cilat ndrtojn dhe nuk rrnojn, bashkojn dhe nuk prajn, themelojn institucione pr ndrtimin e brezit t ri t udhzuar, t devotshm, me diapazon t gjr, stoik n bazat fetare dhe i aft pr t'i kuptuar ndryshimet prreth tij. Editorial i revists El-Bejan nr. 206. Sheval/1425- Dhjetor. 2004 Prktheu: Bekir Halimi 24.12.2004

Administrata e Bushit u ka dhn shoqatave fetare krishtere m shum se nj miliard dollar pr nj vit
Gazeta "Chicago Tribun" n numrin e t hns ka treguar se administrata amerikane u ka dhn shoqatave fetare krishtere amerikane m shum se nj miliard dollar vetm pr vitin 2003. Kjo gazet mes tjerash thot: "Qeveria ua ka dhn kto para shoqatave q si baz t tyren e kan besimin dhe ofrojn shrbime fetare, si sht "lutja" dhe "shrimet shpirtrore". Jan befasuar disa shoqata q e konsiderojn vetn shekullare kur e kan par veten n listn e shoqatave fetare, t ciln e boton Shtpia e Bardh. Shoqatat q i pranojn kto donacione nuk i fshehin aktivitetet e tyre krishtere, madje njra shoqat thot: "Qllimi yn sht prhapja e besimit n krishterizm, sepse kjo i bn njerzit m t mir". Kjo gazet thot: "Administrata e Bushit u ka dhn shoqatave krishtere 1.17 milijard dollar pr vitin 2003, kurse npunsit n Shtpin e bardh parashikojn se kto dhurata do t shtohen n vitet e ardhshme. Prej premtimeve parazgjedhore n garat e para pr kryetar t Ameriks Xhorxh Bushi ka premtuar se do t finanson shoqatat krishtere q jan aktive n Amerik, nse fiton postin e kryetarit t Ameriks. Pa dyshim se kjo i shton friksimet pr dobsimin e shekullarizmit amerikane, ku sht e shnuar n mnyre decide se shteti sht i ndar nga kisha. Marr nga: Islammemo.cc Prktheu: Bekir Halimi 31.12.2004

A jan t shndosha kto terme?

Nuk shkon shum koh nga ofrimi i nj termi ose parulle n tregun e gazetaris, ose prej disa njerzve t medias, ose ata q i shohin kto gjra nprmjet kanaleve satelitore, menjher fillojn njerzit ti prsrisin kto terme sikurse t jen t vrteta shkencore, sikurse t jen t vrtet q nuk pranojn asnj polemik. Shum her ata thon: ruzulli toksor sht shndrruar n nj fshat, vall a sht e vrtet kjo gj? Nse sht pr qllim shpejtsia e lidhjeve dhe transportit, ska dyshim se bota e njeh njra tjetrn, ashtu q do gj q ndodh n skajin m t largt t bots skaji tjetr ose e sheh ose e dgjon drejtprsdrejti. Mirpo prmbajtja e diktatit "fshat" jep t kuptosh se ky fshat duhet ta ket nj kultur dhe se askush nuk duhet t ik nga kjo, por njerzit duhet t jen dakord me realitetin e tij, sepse bota sht shndruar n nj fshat kurse lufta kulturore sht detyrimisht duke ardhur. Ky inspirim asesi nuk sht i sakt e as i vrtet, sepse divergjenca dhe dallimi n besimin e njerzve, kulturn dhe zakonet e tyre sht i natyrshm, sht prej ligjeve t All-llahut kosmologjike dhe do t mbetet kjo divergjenc, majde kjo sht pjes e laramanis, e cila e pasuron kulturn e tjerve dhe secili popull prfiton prej asaj q gjindet te tjert. Prej ktyre parullave dhe termeve q i prsrisin njerzit sht edhe se ne jemi n shekullin e "globalizmit" dhe se "ideologjit" kan rn, nacionalizmi ka dshtuar, sht shekulli i "tregut", sikurse t sht shndruar njeriu n "krijes ekonomike", dhe nuk mendon, nuk i prket ndonj gjje e as q ka botkuptim t veant pr gjithsin dhe jetn. Kjo pa dyshim se sht injoranc e madhe mbi njeriun dhe synimin pr t cilin sht krijuar, ose sht kurth e keqe mbi popujt q t ln besimet dhe kulturat e tyre. M dhemb shum kur dgjoj q edhe intelektualt musliman i prsrisin kto terme duke mos menduar thell rreth domethnies s tyre Hamza Mejdani Prktheu: Bekir Halimi

Artikuj
A e ke lexuar kt hadith
Transmeton Buhariu n Sahihun e tij (nr: 6640) nga Semureh bin Xhundub, radijallahu anhu, i cili ka thn: Prej gjrave t shpeshta q i bnt Resulullahu sal-lallllahu alejhi ue sel-lem, ishte edhe ajo q u thonte shokve t tij: A ka par dikush ndonj ndrr? Dhe ashtu shum njerz ia rrfenin tregimet e tyre. Nj dit ai vet na tregoi: Natn e kaluar m erdhn dy vet, m ngritn e pastaj m than: Nisu! Un u nisa me ata derisa arritm te nj njeri i shtrir, dhe nj tjetr i cili i rrinte afr me nj gure t madh. U habita kur ky njeriu lshoi gurin mbi kokn e tjetrit dhe ia au kokn. Guri rrotullisej deri n nj vend dhe ky shkonte prap pr ta marrur gurin, e gjat ksaj kohe, koka e tjetrit u kthente n formn e par. Pastaj prap kthehej te ai dhe ia bnte ashtu si i bri hern e par. Iu thash atyre dyve: Subhanalla! sht kjo? M than: Vazhdo, vazhdo! Vazhduam rrugn derisa arritm te nj njeri i mbshtetur, ndrsa nj njeri tjetr qndronte pran tij me kanxh t hekurt, i cili e kapte njrn an t fytyrs s tjetrit dhe ia shkoqte qoshen e gojs deri n qaf, fejzn deri n qaf dhe syrin deri n qaf. Pastaj i dilte nga ana tjetr dhe vepronte ashtu si veproi me ann e par. Posa e kryente ann e dyt, ana e par u kthente n form t rregulluar. Ky, prap kthehej dhe vepronte ashtu si veproi hern e par. Iu thash: Subhanalla! sht kjo? M than: Vazhdo, vazhdo! Vazhduam derisa arritm te dika q i prngjante furrs - tha (transmetuesi): m duket se thonte - dhe aty dgjoheshin zra dhe ushtim. Tha: Shikuam aty. Aty kishte burra e gra t zhveshur. Atyre u vinte nj flak e madhe prej posht. Kur i arrinte flaka, britnin shum. Iu thash: Kush jan kta? M than: Vazhdo, vazhdo! Vazhduam derisa arritm te nj lum - tha (transmetuesi): m duket se thonte - i kuq sikurse gjaku. U habita kur n at lum pash nj notues, ndrsa n breg t lumit kishte nj njeri i cili kishte mbledhur shum gur. Notuesi, notonte sa notonte, ndrsa ky q kishte mbledhur gurt ia hapte gojn dhe ia mbushte me gur. Vazhdonte notimin dhe srish u kthente te njeriu me gur, do her q u kthente, ai ia hapte gojn dhe ia mbushte me gur. Thash: Kush jan kta dy? M than: Vazhdo, vazhdo! Vazhduam derisa arritm te nj njeri shum i shmtuar, apo njerin m t shmtuar q mundet ta paramendosh. Ky person e ndezte nj zjarr dhe ecte rreth tij. Thash: Kush sht ky? M than: Vazhdo, vazhdo! Vazhduam derisa arritm n nj kopsht t pasur dhe t frytshm. Aty kishte nga t gjitha llojet e luleve. 9

N at kopsht ishte nj njeri i gjat, nuk ia shihja kokn nga gjatsia q kishte. Prreth ktij njeriu kishte numr t madh t fmijve, aso tubimi skam par kurr. Thash: sht kjo? Kush jan kta? M than: Vazhdo, vazhdo! Vazhduam derisa arritm n nj kopsht t madh. Kopsht m t madh dhe m t bukur nuk kam par. M than: Hy aty! Hyrm aty dhe pam nj qytet t ndrtuar me tulla t arta dhe t argjendta. Iu afruam ders s qytetit dhe krkuam leje pr t hyr. Leja na u dha dhe hyrm brenda. Aty na takuan disa njerz, gjysma e trupit t tyre ishte sikurse gjja m e bukur q ke par, ndrsa gjysma tjetr sikurse gjja m e shmtuar q ke par. Kta dy (q ishin me mua) iu than atyre: Shkoni dhe hyni te lumi. Aty ishte nj lum i gjr, rrjedhte dhe uji i tij ishte plotsisht i bardh. Shkuan, hyn n t dhe u kthyen srish te ne, mirpo iu kishte larguar e shmtuara plotsisht. M than (ata dy): Ky sht xheneti Adn dhe ajo aty sht shtpia yte. Shikova prpjet, aty pash nj pallat q ngjante sikurse ret e bardha. M than: Kjo sht shtpija yte. Iu thash: All-llahu ju begatoft, m lejoni t hy aty. Than: Do t hysh, por jo tani! Iu thash: Q mbrm kam par udira,

sht ajo q kam par? M than: Tani do t tregojm. Njeriun e par q e pe, t cilit iu ante koka, ai sht njeriu i cili e merr Kuranin, e refuzon dhe flen n koh t namazeve t obliguara. Njeriun e dyt q e pe, t cilit i shkoqej qoshja e gojs deri n qaf, fejza deri n qaf dhe syri deri ne qaf, ai sht njeriu i cili del prej shtpis s tij dhe gnjen gnjeshtra t cilat arrijn ant e bots. Ata burra dhe ato gra q ishin n at gj q i prngjante furrs, jan zinaxhit dhe zinaqaret. Njeriun q e pe duke notuar n at lume dhe q iu mbushte goja me gur, ai sht q ka ngrn kamatn. Ndrsa njeriun e shmtuar q e pe, i cili e ndezte at zjarr dhe ecte rreth tij, ai sht Maliku, rojtari i xhehenemit Njeriu i gjat q ishte n kopsht ishte Ibrahimi, alejhi selam. Fmijt prreth tij, jan t gjith ata fmij q vdesin n fitreh, disa besimtar than: O i drguar! A fmijt e mushrikve?! Resulullahu sal-lall-llahu alejhi ue sel-lem, tha: Edhe fmijt e mushrikve. Ndrsa njerzit, gjysma e trupit t t cilve ishte e bukur dhe gjysma tjetr e shmtuar, ata jan njerzit q kan br edhe vepra t mira edhe t kqija, e All-llahu ua fal. Prktheu: Omer Berisha Medine 14/12/2004 - 2/11/1425 17.12.2004

10

Qndro i mpreht!
Nj her nj druprers i fort krkoi pun te nj tregtar i lnds s drurit, dhe e fitoi at. Pagesa dhe kushtet e puns ishin vrtet t mira. Pr kt shkak, druprersi vendosi q ta jap maksimumin. Pundhnsi i tij i dhuroi nj sopat dhe ia tregoi vendin ku duhej t punoj. Ditn e par , druprersi solli 18 dru. T lumt, i tha pundhnsi atij. Vetm vazhdo n kt drejtim! Kto fjal motivuese t pundhnsit e nxitn edhe m shum druprersin q t punoj edhe m fort, por t nesrmoen ai solli 15 dru. Ditn e tret ai u mundua edhe m tepr, por solli vetm 10 dru. Dit pr dit ai sillte pak e m pak dru. Un sigurisht e humbas forcn, mendoi druprersi. Dhe vendosi t shkoi t krkoj falje, duke i thn se nuk e kupton prse ndodh kshtu. Kur pr her t fundit e ke mprehur sopatn? e pyeti pundhnsi. Mprehje? Un kam qen aq i angazhuar sa q skam pasur koh ta mpreh sopatn. Kam qen i angazhuar me prerjen e drurve. Edhe jett tona jan t tilla. Ne disa her jemi aq t angazhuar sa q skemi koh ta mprehim sopatn. N botn e sotme, duket q dokush sht m i angazhuar sa kurdoher, mirpo m pak i lumtur se kurdoher. Prse ndodh kshtu? Si duket ne kemi harruar se duhet t qndrojm t mpreht? Nuk ka asgj t keqe me aktivitetet dhe punn e rnd. Por, Zoti nuk don q t jemi aq t angazhuar dhe ti neglizhojm gjrat e rndsishme n jet, si sht koha pr namaz, lexim etj.. Ne t gjith kemi nevoj pr koh relaksimi, mendimi dhe meditimi, t msojm dhe rritemi. N qoft se nuk ndajm koh ta mprehim sopatn, ne do t bhemi t pampreht dhe do ta humbim efektshmrin ton. Ndaj, fillo sot! Mendo rreth rrugve prmes s cilave do ta bsh punn tnde m t efektshme dhe do ti japsh vlera t shumta asaj. Marr nga: islamway.com Prshtati: Ebu Jsn, 24.12.2004

11

"Dhe kur detet t shprthehen (ose t thahen)" (El-Infitar: 3)

Njerzit vrapojn nga trishtimi i madh. Tjert zgjohen nga zhurma e gjmimit, i cili i ngjante nj shprthimi t njpasnjshm, e ikin n rrug. Tjert hypin n maje t drunjve duke krkuar shptim. Gjat kij vrapimi, shtyrje dhe kaosi burri e haron gruan e tij kurse prindrit i harojn fmijt e tyre. Te secili dominon instikti pr shptim personal. Kto jan disa pamje nga katastrofa e Sunamit n vendet aziatike n bregdetin e oqeanit indian. Kto pamje i ngjajn disa pamjeve t Dits s kijametit, ose pamje t kijametit t vogl n dynja. Edhe pse kto "kijamete t vogla" ndodhin n forma t ndryshme dhe t llojllojshme dhe dallojn pr nga pasojat katastrofale, ato po prsriten. Nse kt rradh ka shprthyer n thellsirat e oqeanin indian, kijametet e kaluara kan marr format e trmeteve n tok, ose vullkaneve, ose tufaneve me shpejtsi marramendse, ose rrshqitjen e toks ose vrshimeve t vrullshme. Vall marin msim njerzit nga kto ndodhi q t prgaditen pr kijametin e madh? Shenjat e Kijametit t madh jan edhe m trishtuese edhe m t hidhura, si na tregojn Librat qiellor, saq kto kijamete t vogla nuk jan asgj krahas tyre. N Kijametin e madh trsish neutralizohen ligjet e natyrs s ksaj bote, prnjher, kurse toka m nuk sht ajo tok, po edhe qielli nuk sht m ai qiell. 12 Qielli ahet, si tregon Kur'ani, planetet biejn dhe rrzohen ndaraz. Dielli del nga perendimi, e pastaj fiket krejtsisht, kurse kodrat barazohen me dheun. Kjo nuk sht dallimi i trsishm mes Kijametit t madh dhe t vogl, sepse n momentin e Kijametit t madh mbyllet dera e pendimit prfundimisht, ather nuk ban dobi aspak pendimi dhe keqardhja. Pra nga mshira ndaj nesh Krijuesi i shkakton kto kijamete t vogla n dynja, her pas here, q t na prkujtojn dhe t na e trhjekin vrejtjen atij q dshiron t besoj dhe t bj pun t mira para se t kalon afati. Madje edhe disa kijamete t vogla, t cilat i prodhon njeriu, kundr ligjeve t natyrs, nuk jan pa kshilla. Ndodhin revoluzione dhe ndryshohen trsisht gjendjet. Njerz t mdhenj e humbin pushtetin dhe pasurin n mnyr t befasueshme dhe e marrin mendjelehtt nga rruga. Ngriten "gjyqe revolucionare" e fluturojn koka. Mirpo srish nuk marin msim zullumqart, t cilt i shtyn prpara lakmia. Normalisht se revolucionet e natyrs mbeten burimi i kshillave t mdhaja. Valt gjigante q i shkaktoi revolucioni i oqeanin indian brenda disa minutave kan glltitur mbi nj qind mij njerz, q sht baraz prafrsisht me numrin e amerikanve t vrar n Vietnam pr dhjet vite luft. Forma se si ka ndodhur kjo katastrof nuk sht m pak trishtues.

Befasisht dhe me shpejtsi t madhe sht mbledhur deti pr 400 metra dhe me t njejtn befasi dhe shpejtsi, sikurse t kishte mbledhur fuqit e tija maksimale, i vrsul bregdetit n form t murit valor, i cili barte me vete me mijra tonelata uj n drejtim t tokave t thata, duke glltitur do gj q rastiste, qofshin njerz, vetura, hotele, shtpi, shtpiza, etj. Me t vrtet nj pamje q nuk mund ta fantazon mendja njerzore, madje edhe ata q kan dgjuar pr rastin, mirpo nuk e kan par, e mos t flasim pr ata q e kan prjetuar kt prvoj llahtaruese. T parafytyrojm trmetin q e goditi fundin e oqeanit indian dhe e shkaktoi kt vrull ujor t trishtueshm n drejtim t tokave t thata t kishte ndodhur n t

njejtn koh me trmete t ngjajshme n t gjitha oqeanet rreth e pr qark toks. Oqeani pacifik do t shtynte kah Kina, Japonia, Lindja e Rusis dhe Perendimi i Ameriks. Oqeani atlantik do t shtynte drejt Afriks, Europs jugore dhe lindjes s Ameriks. Deti verior t shkrihet dhe t drejtohet uji n drejtim t Europs veriore dhe Rusis veriore. A nuk do t thoshte kjo fundi i njerzimit?! A nuk sht kjo domethnia e ajetit Kur'anor: "Dhe kur detet t shprthehen (ose t thahen)". (El-Infitar: 3). Njerzimi sht i paaft edhe prskej mburrjes me teknologji. Kto katastrofa vijn pr tua kujtuar kt realitet. Ahmed Imrani Prktheu: Bekir Halimi Ahmed Imrani, 31.12.2004

13

Hutbe
Kundrthnia mes adhurimit dhe sjelljes
Ai q shikon jetn e muslimanve n sfern e adhurimeve dhe sjelljes do t gjej nj kundrthnie dhe defekt t madh mes asaj q duhet t plotson njra tjetrn dhe t jen n harmoni. N sfern e adhurimit: xhamiat jan prplot me namazli, agjruesit gjat Ramazanit jan m shum se namazlit, dhnsit e zekatit jan n shtim e sipr, numri i haxhive prvjet sht m i madh. Kurse n sfern e sjelljes dhe moralit: sht prhapur gnjeshtra, prgojimi, bartja e fjalve, mashtrimi, manipulimet, moskujdesi pr farefisin, moskujdesi ndaj prindrve, vrazhdsia, ashprsia, ofendimi, nnmimi i tjerve, prdorimi i kamats, lakuriqsia e grave, etj. Musliman t nderuar! Nse analizojm shoqrin do t vrejm shum raste q e vrtettojn kt kundrthnie. - Nj grua e prshkruan burrin e saj se kujdeset pr namazin, pr agjrimin, pr zekatin, pr haxhin, sillet mir me njerzit, mirpo e han kamatn, bn mkate tjera, e kur kthehet n shtpi i nxjer tre gjra: kpuct, rrobat dhe moralin e tij, andaj sht i vrazhd dhe ofendues ndaj gruas dhe fmijve t tij, nuk ulet me ta, por tr kohn e kalon n shikim t televizorit dhe programeve t ndryshme. - Nj fqinj e prshkruan fqiun e tij duke thn; fqiu im kujdeset pr namazin, agjrimin dhe adhurimet tjera, mirpo as14 pak nuk mrzitet pse gnjen, prgojon, bart fjal, shan, ofendon, mallkon gruan, fmijt, vajzat, i edukon n urrejtje dhe dashuri ndaj pasuris. - Shoku flet pr shokun e tij duke thn: kujdeset pr disa rregulla fetare, madje edhe pr disa sunnete, mirpo vajzat i ka t veshura dhe lakuriq. - Studenti i kryen obligimet q i ka ndaj All-llahut, mirpo aspak nuk i zbaton marveshjet q i ka me universitetin ku studion, kurse All-llahu, subhanehu ve teala, i mson muslimant q ti zbatojn marveshjet, duke thn: "O ju q besuat! Zbatoni premtimet (obligimet). ". (El-Maide: 1). Andaj studenti duhet t kujdeset pr rregullat dhe etikn e universitetit, duke u kujdesur pr raportet e tija me profesort, kolegt, administratort, ndrtesn e universitetit, klasat dhe orendit q jan atje. Nnkupton edhe kujdesin pr orarin e msimit, prania n provime dhe marja e notave q i mundsojn studentit t vazhdon msimin universitar. Elhamdulilah q kohs s fundit jemi duke par student q kujdesen pr obligimet q kan ndaj All-llahut, gj q nuk ka qen realitet n kohn e kaluar, mirpo disa prej tyre nuk kujdesen pr kto obligime tjera q jan pjes e fes. - Pjes e moralit sht edhe prgjegjsia dhe zbatimi i premtimeve. Zbatimi i marveshjeve dhe realizimi i premtimeve

sht element pr t cilin njeriu do t jep llogari n ditn e Kijametit. "Meq keni premtuar, pra zbatojeni premtimin e dhn ndaj All-llahut, e mos i prishni betimet pasi i keni vrtetuar ato, duke qen se All-llahun e bt garant tuajin. Vrtet, All-llahu e di se ka punoni". (En-Nahl: 91). Gjithashtu All-llahu, tebareke ve teala, thot: "O ju q besuat, pse po e thoni at q nuk e punoni? Tek All-llahu sht shum e urrejtur ta thoni at q nuk e punoni!". (EsSaff: 2- 3). Vllezr besimtar! Kta njerz kan haruar se ndrlidhja mes adhurimit dhe sjelljes ka ndikim n prmirsimin e individit, i cili paraqet tulln e par n prmirsimin e shoqris dhe ndrtimin e tij, sepse kjo ndrlidhje ndikon n ndryshimin e shpirtrave para se ti ndryshojn pushtetet dhe institucionet, All-llahu, subhanehu ve teala, ka thn: "All-llahu nuk e ndryshon gjendjen e nj populli prderisa ata ta ndryshojn veten e tyre. ". (Er-Rad: 11). Kjo ndrlidhje ka t bj me luftimin e vetvetes, i cili ka prparsi para luftimit t armikut, sepse nse muslimani fillimisht nuk e lufton vetn n zbatimin e asaj me t ciln sht urdhruar dhe pr tu larguar nga ajo q sht ndaluar, nuk ka mundsi ta luftoj armikun jasht. Andaj edhe Pejgambert kan filluar me prmirsimin e individit, n krye t cilve qndron Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem. Pr kto arsye dhe shum tjera del n shesh rndsia e studimit t fenomenit t kundrthnies mes adhurimit dhe sjelljes. Pse duhet folur rreth ksaj teme? Pr shum shkaqe, prej tyre jan edhe kto:

1- Prhapja e ksaj dukurie n mesin e shum muslimanve. 2- Mos njohja e shum muslimanve ndikim q ka kjo kundrthnie n vet zbatimin e adhurimeve. 3- Bindja q gjindet te shum musliman se nuk ka lidhje mes adhurimit dhe sjelljes. 4- Sqarimi i shkaqeve t ksaj kundrthnie. 5- Ofrimi i propozimeve pr shrimin e ksaj dukurie. Cila sht lidhja me adhurmit dhe sjelljes? Raporti i vrtet mes adhurimit dhe sjelljes sht raport prputhjeje dhe harmonie, sipas ksaj q vijon: - Adhurmi i plot shkakton, zakonisht, sjellje pozitive. - Adhurimet q nuk kryhen si duhet, zakonisht, rezultojn sjellje negative ose s paku sjellje t mangta. - Sjellja pozitive tregon se adhurimi sht kryer si duhet. - Sjellja negative tregon se adhurimi nuk sht kryer si duhet. Adhurimi i plot sht adhurimi q kryhet: sinqerisht pr All-llahun dhe sipas asaj q na ka msuar Pejgamberi, sal-lallllahu alejhi ve sel-lem, dhe t jet e mbrojtur nga elementet q pengojn pranimin e ktij adhurimi si sht largimi nga haramet dhe ndalesat dhe nga gjrat q e smurin zemrn. Sjellja pozitive sht: morali islam, i cili ndrlidhet me veprat e zemrs, gjuhs dhe gjymtyrve. Ktu hyn besimi n All-llahun, prmendja e All-llahut, zemr dlirsia, leximi i Kur'anit, thnia e fjalve t vrteta, kshilla dhn muslimanve, mos dshmimi i rrejshm, prdorimi i gjymtyrve pr zbatimin e asaj q ka urdhruar All-llahu dhe pr tu larguar nga ajo q ka ndaluar Ai, 15

subhanehu ve teala. Musliman t nderuar! Cilat jan argumentet pr kt gj? Ka shum argumente nga Kur'ani dhe Sunneti i Pejgamberit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, q flasin n kt drejtim, prej tyre do t'i prmendim vetm disa: Lidhja mes namazit, zekatit dhe sjelljes. "dhe ai q e fal namazin, e jep zeqatin, dhe ata q kur premtojn e zbatojn, dhe t durueshmit n skamje, n smundje dhe n flakn e lufts. T tillt jan ata t sinqertit dhe t tillt jan ata t devotshmit". (El-Bekare: 177). "(Ai ndihmon) Ata t cilt kur Ne u mundsojm vendosjen n tok, e falin namazin, japin zeqatin, urdhrojn pr t mir dhe largojn prej t keqes. All-llahut i takon prfundimi i shtjeve". (El-Haxh: 41). "fal namazin, vrtet namazi largon nga t shmtuarat dhe t irituarat, e prmendja e All-llahut sht m e madhja (e adhurimeve); All-llahu e di 'punoni ju". (El-Ankebut: 45). Xhabiri, radijall-llahu anhu, thot: "I kam dhn besn Pejgamberit, sallall-llahu alejhi ve sel-lem, t fali namazin, t jap zekatin dhe t kshilloj do musliman". (Tirmidhiu, sahih). Ebu Ejub El-Ensariu, radijall-llahu anhu, tregon se nj njeri i tha Pejgamberit, sallall-llahu alejhi ve sel-lem: O i Drguar i All-llahut! M trego ndonj vepr q m fut n xhennet? Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, tha: "Adhuroje All-llahun dhe Atij mos i b ortak, fale namazin, jepe zekatin dhe kujdesu pr lidhjet farefisnore". (Buhariu). Lidhja mes agjrimit dhe gnjeshtrs Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sellem, ka thn: "Kush nuk le gnjeshtrn dhe veprimin 16

sipas saj, All-llahu nuk ka nevoj q ta l ngrnien dhe pijen". (Tirmidhiu, sahih). Lidhja mes haxhit dhe largimit nga fjalt e ndyta dhe mkatet All-llahu, xhel-le shanuhu, ka thn: "Haxhi sht n muajt e caktuar e kush bn (ia fillon t zbatoj) haxhin n kta muaj, nuk duhet afruar gruas, nuk bn t merr npr kmb dispozitat e sheriatit, as nuk duhet shkaktuar grindje. ". (ElBekare: 197). Kurse Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, ka thn: "Ai q kryen haxhin dhe nuk fol fjal t ndyta dhe nuk bn mkate, i falen mkatet q i ka br m hert". (Tirmidhiu, sahih). Prej argumenteve shum t qarta n kt drejtim, q tregon se sjellja e keqe i harxhon edhe shprblimet, sht hadithi i Pejgamberit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem: "A e dini se kush sht i falimentuari?". Than: tek ne sht ai q ska para e as mall. Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sellem, tha: I falimentuar sht ai q ditn e Kijametit vjen me namaz, agjrim dhe zekat, mirpo e ka shar kt, ka shpifur pr ate, e ka goditur ate. Andaj i jep atij nga t mirat e veta edhe tjetrit nga t mirat e tija, e kur ti harxhohen t mirat para se t lahet me ata, i mer mkatet e tyre, i hedhen atij dhe me to hedhet n zjar". (Muslimi). Musliman t pranishm! Cilat jan shkaqet kryesore pr kt gjendje 1- Kuptimi jo i shndosh i Islamit. 2- Dashuria ndaj dynjas dhe dhnia pas epsheve. 3- Mungesa e pruljes dhe frikrespektit n adhurime. 4- Besimi i dobt, sidomos n kontrollin e All-llahut, vdekjes dhe rizkut. 5- Mosnjohja e rezikut t ksaj

kundrthnie. 6- Mendimet dhe filozofit e huaja, si sht ndarja e fes nga shteti, religjionit nga realiteti, dhe besimit nga morali. Si shrohet kjo gj? Do ta sqarojm shum shkurt, vetm sa pr ilustrim dhe orientim, kurse pr detaje duhet ndonj studim tjetr. 1- Studimi i jetprshkrimit t Pejgamberit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem dhe shokve t tij. 2- Veprimi pr t krijuar shemblltyra t vrteta n shoqrin muslimane, t cilt do t'i zbatojn detajisht msimet e Islamit. 3- Shfaqja e pozits s dijes fetare dhe dijetarve. 4- Marrja e Islamit dhe msimeve t tija nga dijetar praktikant dhe t besueshm. Mendojm se ky ngacmim i ksaj teme do t na shtyj t mendojm m shum rreth ktij problemi dhe t mundohemi q ta rrnjosim praktikisht nga jeta e rinis son fetare. Do ta prfundojm kt material me fjaln e Shuajbit, alejhisselam, t ciln e tregon Kur'ani: "O populli im, m thuani pra nse un kam argumente t sigurta nga Zoti im dhe nga ana e Tij, Ai m furnizoi mua me t mira (si mund t mos ju udhzoj n rrug t drejt?) Un nuk dua t'ju kundrshtoj (duke punuar) pr at nga e cila po ju

ndaloj, un nuk dua tjetr vetm t prmirsoj aq sa mundem, por kt mund ta arrij vetm me ndihmn e All-llahut, vetm Atij iu kam mbshtetur dhe vetm te Ai jam i drejtuar!" (Hud: 88). - II All-llahun e falnderojm dhe lavdrojm me falnderime dhe lavdrime t shumta, ashtu sikur dshiron dhe dakordohet Zoti yn. Paqa dhe bekimi qofshin mbi Muhammedin, familjen dhe shokt e tij. All-llahu qoft i knaqur nga katr halift q erdhn pas tij, Ebu Bekri, Omeri, Othmani dhe Aliu, radijall-llahu anhum, dhe me t gjith sahabet tjer. Besimtar! Drgoni salavate mbi Pejgamberin, sallall-llahu alejhi ve sel-lem, ashtu sikurse ju ka urdhruar All-llahu, subhanehu ve teala duke thn: "sht e vrtet se All-llahu dhe engjjt e Tij me madhrim e mshirojn Pejgamberin. O ju q keni besuar, madhrojeni pra at (duke rn salavat) dhe prshndeteni me selam". (El-Ahzab: 56). Kurse Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, ka thn: "Kush drgon nj her salavate mbi Pejgamberin, sal-lall-llahu alejhi ve sellem, All-llahu drgon mbi te dhjet her salavate". (sahih). Prgaditi: Bekir Halimi 17.12.2004

17

Rruga deri n xhennet dhe rrugicat q shpiejn n xhehenem

Pasiq shpesh her njerzit e harojn rrugn e xhennetit dhe rrugicat q e shpiejn n xhehenem, detyrohemi q her pas her tua prkujtojm muslimanve kto gjra duke u mbshtetur n ajetet e Kur'anit dhe hadithet e Pejgamberit, sallall-llahu alejhi ve sel-lem. Njohja e ksaj rruge sht vendimtare pr lumturin ton n kt bot dhe shptimin n ahiret, andaj, t gjith ne e kemi obligim q t interesohemi dhe t prpiqemi me sa kemi mundsi q sa ma mir ta njohim kt rrug dhe ta pasojm dhe t largohemi sa ma shum nga rrugicat q shpiejn n xhehenem. Rruga e xhennetit sht respekti i All-llahut dhe Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]. All-llahu [subhanehu ve teala] thot: O ju q besuat, prgjigjuni (thirrjes s) All-llahut dhe t t drguarit kur ai (i drguari) ju fton pr at q ju jep jet, (pr fen e drejt) dhe ta dini se All-llahu ndrhyn ndrmjet njeriut dhe zemrs s tij, dhe se ju do t tuboheni te Ai. (El-Enfal: 24). All-llahu [subhanehu ve teala] thot: O ju q besuat, respektojeni All-llahun dhe t drguarin e Tij, e mos e braktisni at se ju po e dgjoni (Kur'anin). (El-Enfal: 20). All-llahu [subhanehu ve teala] thot: ka t'ju jap Pejgamberi, at merrnie, e ka t'ju ndaloj, prmbanju dhe kini frik All-llahun, se All-llahu sht ndshkues i ashpr. (El-Hashr: 7). All-llahu [subhanehu ve teala] thot: 18 Thuaj: "Respektojeni All-llahun dhe respektojeni t drguarin!" Nse ata refuzojn, ather atij i takon prgjegjsia me ka sht i ngarkuar ndrsa juve prgjegjsia me ka jeni t ngarkuar, nse i bindeni atij, ather keni gjetur t vrtetn. I drguari ka obligim vetm komunikimin e qart. (En-Nur: 54). Thirrjen e t drguarit mos e konsideroni si thirrjen tuaj ndaj njri-tjetrit. All-llahu i di ata q trhiqen prej jush tinzisht, prandaj, le t ruhen ata q kundrshtojn rrugn e tij (t t drguarit) se ata do t'i z ndonj telashe, ose do t'i godas dnimi i idht. (En-Nur: 63). e kush respekton All-llahun dhe t drguarin e Tij, ai ka arritur nj sukses t madh. (El-Ahzab: 71). Kush i bindet All-llahut, (urdhrave t Tij) dhe t drguarit t Tij, at e drgon n xhennete nn t cilin burojn lumenj. Aty do t jen prgjithmon. E ky sht shptim i madh. (En-Nisa: 13). Ebu Hurejre [radijall-llahu anhu] tregon se Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sellem] ka thn: I tr ummeti im do t hyj n xhennet, prve atij q refuzon. Than: o i Drguar i All-llahut: kush ka mundsi t refuzoj? Tha: Kush m respekton mua hyn n xhennet, e kush nuk m respekton ka refuzuar. (Buhariu). Poashtu transmeton Ebu Hurejre [radijall-llahu anhu] se Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] ka thn:

Kush m respekton mua e ka respektuar All-llahun dhe kush nuk m respekton mua nuk e ka respektuar All-llahun. (Buhariu). Veprat m t mdha dhe m fisnike q e shpiejn njeriun n xhennet sht: krkimi i dijes s dobishme, dijes s Kur'anit dhe Sunnetit dhe veprimi sipas saj. Pr kt Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] ka thn: Kush ec rrugs, n t ciln krkon dije, All-llahu ia lehtson rrugn pr n xhennet. (Muslimi). Robi nse vepron vepra t banorve t xhennetit, arrin n xhennet me sukses nga Zoti. Prej ktyre veprave n mnyr detale jan: Besimi n All-llahun [subhanehu ve teala], n melaqet e Tija, n pejgambert e Tij, n Ditn e Kijametit, n Caktimin e Allllahut, pr t mir dhe pr t keqe. Veprimi sipas shehadetit: la ilahe il-lall-llah muhammedu resulull-llah, falja e namazit, dhnia e zekatit, agjrimi i ramazanit, kryerja e haxhxhit pr ate q ka mundsi. Ta adhurosh All-llahun sikur ta shohish Ate, edhe pse ti nuk e sheh, Ai ty t sheh. T flasish drejt, t ruash emanetin, t prmbushish marveshjen, t mbajsh premtimin, t jesh bamirs ndaj prindrve, t kujdesesh pr farefisin, t sillesh mir m kojshiun, jetimin, t varfrin, robin dhe kafsht. T nderosh mysafirin, t largosh brengat nga i brengosuri, tia lehtsosh atij q sht n vshtirsi, tia mbulosh t metat muslimanit dhe ta ndihmosh muslimanin. T kesh sinqeritet n adhurimet ndaj All-llahut, Atij ti mbshtetesh, ta duash Ate dhe Pejgamberin e Tij [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]. T kesh frik prej Tij, ta shpresosh mshirn e Tij, t pendohesh dhe t kthehesh te Ai, t durosh n vendimet e Tija dhe ta falnderosh pr

dhuntit e Tija. T lexosh Kur'an, ta prmendish All-llahun, ti lutesh Atij, t krkosh prej Tij dhe t nxitosh kah Ai. T urdhrosh n t mir dhe t ndalosh nga t kqijat dhe t bsh xhihad n rrugn e All-llahut kundr kafirave dhe munafikave. Ti ndihmosh atij q largohet prej teje, ti japish atij q nuk t jep, tia falish atij q t bn zullum. All-llahu [subhanehu ve teala] i ka prgaditur xhennete njerzve t devotshm, t cilt: Dhe ngutuni (me pun q meritoni) n falje mkatesh nga Zoti juaj dhe pr nj xhennet, gjersia e t cilit sht si gjersia e qiejve dhe e toks, i prgatitur pr t devotshmit. T cilt japin kur jan shlir edhe kur jan n vshtirsi dhe q e frenojn mllefin, q ua falin (t keqen) njerzve, e All-llahu i do bamirsit. (Ali Imran: 133- 134). T jemi t drejt n t gjitha eshtjet, ndaj t gjitha krijesave, madje edhe ndaj kafirave, tu japim ushqim nevojtarve, t prhapim selamin, t falim namazin gjat nats, kur njerzit flejn, t kemi sjellje t mir, t thrrasim n rrugn e All-llahut, t japim kshilla pr All-llahun, Pejgamberin e Tij, Librin e Tij, pr kryetart e muslimanve dhe pr mbar njerzit, e shum vepra tjera, t cilat jan prej veprave t banorve t xhennet. Duke i br kto vepra, njeriu me ndihmn e All-llahut arrin deri te xhenneti, e kjo sht fitoreja e madhe. (Shumicn e ktyre veprave i ka prmendur Shejhul-Islam, Ibn Tejmiu kur sht pyetur pr veprat e banorve t xhennetit dhe veprat e banorve t xhehenemit. Shiko El-Fetava, 10/ 422- 423). Nuk kemi mundsi detajisht t flasim pr seciln vepr q e shpien njeriun n xhennet, mirpo t gjitha veprat e banorve t xhennetit hyn nn respektin e All-llahut [subhanehu ve teala] dhe Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]. 19

Kush i bindet All-llahut, (urdhrave t Tij) dhe t drguarit t Tij, at e drgon n xhennete nn t cilin burojn lumenj. Aty do t jen prgjithmon. E ky sht shptim i madh. (En-Nisa: 13). Rrugicat q shpiejn n zjar Rrugicat e xhehenemit jan t shumta. Ato prmbledhen n mosrespektimin e Allllahut dhe Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]. Kjo rrug i prmbledh veprat e banorve t xhehenemit dhe shpiejn njeriun n humbje t qart, andaj duhet larguar prej t gjitha veprave t banorve t xhehenemit. Prej ktyre veprave jan edhe kto: Idhujtaria, prgnjeshtrimi i pejgamberve, mosbesimi, zilia, zullumi, imoraliteti, i dukshm dhe i fsheht, mashtrimi, ndrprerja e lidhjeve farefisnore, frika nga pjesmarja n xhihad, kopracia, dallimi mes asaj q e publikon dhe asaj q e fsheh, dshprimi nga mshira e All-llahut, sigurimi nga kurthet e All-llahut, trishtimi gjat fatkeqsive, krenaria dhe mburrja gjat dhuntive, lrja e obligimeve, tejkalimi i kufinjve, nprkmbja e ndalesave, frika prej krijesave e jo prej Krijuesit, shpresimi i krijesave e jo Kriuesin, mbshtetja n krijesat e jo n krijuesin, veprimi i veprave pr sy e faqe, kundrshtimi i Kur'anit dhe Sunnetit, respektimi i krijesave n t brit mkat ndaj Krijuesit, fanatizmi n t kot, prbuzja e ajeteve t Kur'anit, refuzimi i t vrtets, fshehja e asaj q duhet t publikohet, qoft dije ose dshmi, sihri-magjia, mosrespektimi i prindrve, ndrprerja e mardhnieve farefisnore, vrasja e njeriut pa t drejt, ngrnia e pasuris s jetimit, ngrnia e kamats, dhnia dhe marja e ryshfetit, ngrnia e pasuris s njerzve pa t drejt, ikja nga beteja, shpifja ndaj grave t nder-

shme dhe besimtare, prgojimi, bartja e fjalve, dshmia e rrejshme, konsumimi i alkoolit, mendjemadhsia dhe arroganca, vjedhja, betimi i rrejshm, prgjajsimi i burrave me gra dhe i grave me burra, prmendja e ndihmess, shitja e mallit me betim t rrejshm, besimi i fallxhorve dhe magjistarve, vizatimi i krijesave q kan shpirt, marja e varrezave pr xhmia, vajtimi pr t vdekurin, lshimi i rrobave nn zogun e kmbs, veshja e arrit ose mndafshit pr burrin, shkaktimi i dmeve kojshiut, thyerja e premtimit, e shum vepra tjera, t cilat njeriun e shpiejn deri te xhehenemi. Si rezyme mund t themi se t gjitha veprat e banorve t xhehenemit, futen nn mosrespektin e Allllahut [subhanehu ve teala] dhe Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]. Kush e kundrshton All-llahun dhe t drguarin e Tij, dhe i shkel dispozitat e Tij, at e shtie n zjarr t prjetshm. E pr t sht nj dnim i rnd. (En-Nisa: 14). E kush e kundrshton All-llahun dhe t drguarin e Tij, ai sht larguar shum larg s vrtets. (El-Ahzab: 36). E lusim All-llahun me Emrat e Tij t bukur dhe me Cilsit e Tija t larta q t na udhzoj n rrugn e drejt. Krkojm strehim te Ai nga zjari, q sht vendbanim i njerzve me humbje t qart, dhe nga do fjal dhe vepr q na afron kah ky vend. E lusim All-llahun q t na dhuroj xhennetin q sht vendbanim i njerzve me fitore t madhe, dhe do fjal e vepr q na afron kah ky vend. Paqa dhe bekimi qofshin mbi Muhammedin [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem], familjen dhe shokt e tij dhe mbi t gjith ata q e kan pasuar n mnyrn m t mir deri n ditn e Kijametit. Prgaditi: Bekir Halimi 24.12.2004

20

Qndrimi i muslimanit ndaj katastrofave natyrore

O ju musliman! Kjo tok mbi t ciln jetojm sht nj prej begative madhshtore t All-llahut, subhanehu ve teala, mbi t jetojm dhe n brendsin e saj i varrosim t vdekurit. All-llahu, subhanehu ve teala, thot: A nuk bm Ne tokn q n gjirin e vet mban, t gjall dhe t vdekur? (El Murselat, 25-26) Prej asaj (toks) Ne u krijuam ju, e ju do t'ju kthejm prsri n t, e prej saj do t'ju nxjerrim edhe nj her. (Ta-Ha: 55) Ai sht q juve tokn ua bri t prshtatshme, andaj ecni npr pjes t saj dhe shfrytzoni begatit e Tij, meq vetm te Ai sht e ardhmja. (El Mulk: 15) Ajett n kt kuptim jan t shumt. All-llahu me urtsin e tij n brendsin e toks vendos gjitha gjrat e duhur pr mbijetimin e njeriut, e bekoi at dhe caktoi korrn e saj. Pastaj e bri t prqendrueshme, t palvizshme me kodrat e saj duke ia mundsuar njeriut q mbi t t ndrton vendbanimet e tij. Por n disa raste All-llahu kt tok aq stabile e bn ushtar prej ushtrive t Tij, lejon lvizjen dhe zgjrimine saj duke shkaktuar trmete katastrofale, duke i friksuar disa nga robrit e tij si dhe pr t edukuar tjert. Qoft i lartsuar Ai ushtrit e t cilit nuk i din askush. N kto dit bota prjetoi nj termet katastrofal q goditi disa vende duke ln pas vete dhjetra mijra t vdekur, t zhdukur, miliona t zhvendosur dhe shkatrrime vlera e t cilave prcaktohen n milijarda. doher q muslimani ballafaqohet me ndodhi t tilla duhet t ulet t mediton dhe t merr msime Qndrimi i till i muslimanit buron nga besimi i tij sipas t cilit ai n pajtim me botkuptimin islam analizon ndodhit n bot. Ai me kt qndrim dallon nga ithtart e materializmit t cilt ndodhit prreth tyre i analizojn me parimet dhe metodologjin e ideologjis materialiste q e prcakton botkuptimin e tyre. Pr dallim nga ata besimtari me zemrn e tij vazhdimisht sht i lidhur me All-llahun, falnderon pr mirsit q ia dhuron Allllahu dhe sht i vetdijshm se fatkeqsit q e godasin jan fryt i asaj q kan punuar duart e tij, edhe pse All-llahu shum prej dnimeve t merituara i fal Ai e din se tr universi me njrzit dhe xhinnt, me qiejt dhe tokat, me yjet dhe planetat, me krijesat e njohura dhe t panjohura jan nn sundimin e All-llahut i cili me krijesat e tij vepron sipas vullnetit t Tij universal. Akush e asgj nuk mundet ti kundrvihet caktimit t All-llahut. Besimtari me besimin e tij e din se do gj e cila ndodh, e kndshmeja dhe pakndshmeja, trmetet, vullkant, fortunat, vrshimet, eklipsat ndodhin me caktimin e All-llahut dhe me urtsin e Tij t ciln dshiron q tua mson njerzve. Besmitari e din se ajo q i ka ndodhur nuk ka mundur q t mos ndodh, kurse ajo q nuk ka ndodhur nuk ka mund t ndodhe dhe e din se obligimi i tij gjat fatkeqsive sht durimi, shpresa pr 21

shprblim tek All-llahu, pendimi dhe kthimi tek All-llahu Besimtari doher ndikohet nga argumentet kosmologjike q i sheh me syt e tij, kto argumente ia prkujtojn All-llahun, ngjallin zemrn, riprtrijn imanin, e lidhin njeriun me All-llahu, njeri i cili e prkujton dhe falnderon At. Trmeti sht nj prej argumenteve t fuqis hyjnore. All-llahu, subhanehu ve teala, thot: Fenomenet natyrore q shkatrrojn, Ne nuk i drgojm pr tjetr vetm pr friksim. (El- Isra: 59). Thuaj: Ai ka fuqi (t'ju shptoj, por edhe) t'ju sjell dnim prej s larti ose prej s poshti nn kmbt tuaja apo t'ju ndaj n grupe e ta luftoni njri-tjetrin. Shih se si i sqarojm faktet n mnyr q t kuptojn. (El Enam: 65). Muxhahid thot: Dnimi q vjen prej s larti sht britme e tmerrshme (sajha) ose gurrzimi kurse dnimi q vjen prej s poshti sht trmeti dhe hasf (kur toka hapt dhe glltit at q sht mbi t) Nga kjo kuptuam se trmetet shkatrrues ndodhin me caktimin e All-llahut dhe ato n disa raste jan dnim si ka ndodhur me popullin e Themudit: Ata e thern deven dhe me kryelartsi shkeln dispozitn e Zotit t tyre dhe than: "O Salih, sillna at me ka na u krcnove, nse je prej t drguarve". Ather ata prjetuan trmetin dhe u gdhin n shtpit e tyre kufoma t ngrira. (El Araf, 77-78) Sheukaniu, rahimehull-llah, fjaln dridhje t toks e ka komentuar me fjaln trmet. Edhe sharrimi i toks sht nj prej katastrofave me an t cils All-llahu i frikson njerzit. Si pasoj e saj ndodh q nj pjes e tr e toks t zhduket n 22

brendsin e saj A mos jan t sigurt ata q prgatitn kurthe, se All-llahu nuk do t'i trand ata me tokn, ose nuk do t'u vij atyre dnimi kah nuk e mendojn? (En Nahl, 45) Edhe Karunin, Faraonin dhe Hamanin. Atyre Musai u solli fakte por ata treguan mendjemadhsi, ndaj nuk mundn t'i shptojn dnimit. Secilin prej tyre e kemi dnuar pr shkak t mkatit t vet; disa prej tyre Ne i goditm me furtun plot rr, disa i shkatrruam me krism nga qielli, kurse disa t tjer i sharruam n tok dhe disa i prmbytm n uj. All-llahu nuk u bri atyre ndonj t padrejt, por ata vetes s tyre i bn padrejt. (ElAnkebut: 39- 40). A u garantuat ju prej Atij q sht n qiell, q t mos ju shafit (t mos u lshoj) toka kur t dridhet. (El Mulk, 16) O ju musliman, kto trmete dhe katastrofa jan argument i fuqis s Fuqiplotit dhe argument i dobsis s sunduesve kryelart t toks. Si t mos jan kto argumente kur n to shohim se si All-llahu pr disa sekonda shkatrron qindra mijra shtpi dhe vdesin qindra mijra njerz. Nga trmeti q ndodhi ne duhet t marrim shum msime N nj prej trmeteve m par n Japoni kan vdekur 142 000, n Kin 500 000. N Iran m hert jeta morri fund pr 40 000 njerz dhe kshtu me rradh N trmetin e fundit pritet q numri i t vdekurve t arrin 200 000 A thua vall far do t jet trmeti n ditn kur do t thinjen fmijt (Dita e gjykimit). Trmeti i asaj dite do ti shndrron kodrat dhe malet n lesh t shprishur, toka do t bhet e rafsh pa banesa dhe banor

N at trmet toka dhe malt e saj do t prplasen njra me tjetrn. Duhet ta dijm se ata q shptojn nga trmetet e ksaj bote nuk do shptojn nga trmeti i kijametit. O ju njerz, ruajuni dnimit nga Zoti juaj, sepse dridhja pran katastrofs s kijametit sht nj llahtari e madhe. At dit, kur ta prjetoni at, secila gjidhnse braktis at q ka pr gjiri dhe secila shtatzn e hedh para kohe barrn e vet, ndrsa njerzit duken t dehur, po ata nuk jan t dehur, por dnimi i All-llahut sht i ashpr. All-llahun e lusim q t na jap durim n momentin e katastrofs, t na e mundson t marrim msim e Ai me t vrtet ka mundsi ta bj at E thash at q e dgjuat dhe krkoj falje prej All-llahut pr mua dhe gjith muslimant Ai me t vrtet fal gabimet dhe mshiron pa mas. - II O ju musliman! Kini frik All-llahun dhe analizoni gjendjen tuaj duke e krahasuar me at q ndodh rreth juve. Ju jetoni n begatit e All-llahut, t shndosh dhe t sigurt n vendin e juaj. A thua vall e keni falnderuar All-llahun pr kto begati, kurse Allllahu falnderuesve u ka premtuar akoma m shum: Dhe (prkujtoni) kur Zoti juaj njoftoi bindshm: "Nse falnderoni, do t'ua shtoj t mirat, e nse prbuzni, s'ka dyshim, dnimi Im sht i vshtir! (Ibrahim, 7) All-llahu me an t ktyre ndodhive don q ju t merrni msim, t pendoheni. I lumtur sht ai q pendohet dhe ka dshtuar ai q nuk merr msim dhe vazhdon n mkate.

N Librin e All-llahu dhe Sunnetin e t Drguarit msojm se kto katastrofa q i godasin robrit jan pr shkak t mkateve q i bjn si dhe jan caktim i All-llahut. Kur duam t shkatrrojm ndonj vend (popull), i urdhrojm pasanikt (parin) e atyhit (t jen n rrug), e ata kundrshtojn; ather zbatohet dnimi i merituar kundr tyre dhe i shkatrrojm krejtsisht. (El Isra, 17) Imran ibn Husajni, radijall-llahu anhu, rrfen: I drguari i All-llahut, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, ka thn: N kt ummet do t ket sharrim (hasf), shndrrim n form (mesh) dhe dnim me gur prej qiellit (kadhf). Nj prej muslimanve tha: kur do t ndodh kjo? I Drguari u prgjigj: Kur t paraqiten vallzimet (e jomoralta), prhapen instrumentet muzikore dhe konsumimi i alkoolit Kur Aiesheja, radijall-llahu anha, e ka pyetur: A do t shkatrrohemi kur n mesin ton akoma do t ket njerz t mir? Tha: po, kur t shtohet e flliqura. (Tirmidhiu). Nj vend prej vendeve n kt Tok t gjr q ekzistonte dikur, banort e saj i bn padrejtsi vets dhe All-llahu i dnoi: E sa vendbanime q prbuzn jetn e vet Ne i kemi shkatrruar, e ja, ato jan shtpit e tyre, q pas tyre ato pak koh jan banuar prej dokujt dhe Ne ishim trashgues t tyre. (Kasas, 58) Populline Nuhit e shkatrroi tufani, Adin fortuna, Themudin britma e fort, popullin e Lutit e dnoi me gurr dhe praptoi shtpit e tyre: Secilin prej tyre e kemi dnuar pr shkak t mkatit t vet; disa prej tyre Ne i goditm me furtun plot rr, disa i shkatrruam me krism nga qielli, kurse disa t tjer i sharruam n tok dhe disa i prmbytm n uj. All-llahu nuk u bri atyre 23

ndonj t padrejt, por ata vetes s tyre i bn padrejt. (Ankebut, 40) Ky sht prfundimi i mkatit e dnimi i All-llahut nuk sht larg zullumqarve. N do vend ku jan prhapur mkatet sht shijuar dnimi i All-llahut dhe sht par poshtrrimi dhe shkatrrimi i tyre. Mosgoditja e disave nuk don t thot se All-llahu harron e as q ata jan m t mir se tjert. Ndoshta All-llahu e ka vonuar dnimin e tyre q ata t marrin msim ose i ka dnuar me luftra, shkatrrim t ekonomis dhe dnimet e tjera.

All-llahun e lusim me emrat e tij t bukur dhe cilsit e Tij t lart t na prforcon me fjal t fort (shehadetin) n kt jet dhe n jetn pas saj, ti mbron muslimant nga trmetet dhe sprovat, nga fitnet e dukshme dhe ato t fshehurat. Ato q i dgjojm dhe shohim bri msim pr neve dhe tjert, bre shkak q ata ti kthehen All-llahut, Librit t Tij dhe Sunnetit t t Drguarit. Ai me t vrtet dgjon do lutje dhe u prgjigjet atyre Paqja dhe mshira e All-llahut qofshin mbi t Drguarin e All-llahut Prktheu: Talha Kurtishi albislam.com, 31.12.2004

24

Pushimi dimror dhe shfrytzimi i kohs

Dije, vlla i ndershm, se koha sht nj element shum i rndsishm n jetn ton. Ajo sht kapitali dhe fushveprimi jon n jetn e ksaj bote, n t ciln njerzit e devotshm garojn, se cili prej tyre do t afrohet m afr t Gjithmshirshmit. All-llahu [subhanehu ve teala] thot: Pasha kohn! Nuk ka dyshim se njeriu sht n nj humbje t sigurt. Me prjashtim t atyre q besuan, q bn vepra t mira, q porositn njri-tjetrin t'i prmbahen t vrtets dhe q kshilluan njri-tjetrin t jen t durueshm. [Sure Asr] Pra, i Gjithfuqishmi betohet n kohn, e kjo na tregon vlern e madhe q ka ajo, sepse All-llahu [subhanehu ve teala] betohet n gjrat me vler, ndrsa njeriut nuk i lejohet t betohet n asknd tjetr prpos All-llahut [subhanehu ve teala]. T shumta jan ajetet dhe hadithet q flasin n kt drejtim, gj q tregon se sa rndsi ka shfrytzimi i kohs. Mirpo, sa t pakt jan ata q e shfrytzojn si duhet kt dhunti. Ata jan si diamanti, i cili n sasi sht pak, mirpo ka vler t madhe. Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sellem] shum qart e sqaroi kt gj, kur tha: N dy begati jan t paprfillshm shumica e njerzve. Ato jan: shndeti dhe koha e lir. [Buhariu]. Pra, shumica e njerzve nuk e shfrytzojn si duhet kohn e tyre, e ky fakt na motivon q ta kshillojm s pari vetveten, e pastaj edhe vllezrit tan, q ti friksohemi All-llahut e ta shfrytzojm kt dhunti, sepse do t prgjigjemi para All-llahut pr kt gj. Vllezr t ndershm! Ne q jemi n studime dhe n shkolla t mesme, kto dit All-llahu na ka begatuar me kt dhunti, sepse gjendemi n pushimin dimror dhe jemi t lir nga obligimet shkollore, prandaj duhet q kt koh ta shfrytzojm maksimalisht. Edhe pse ky pushim bhet pr shkak t festave pagane t krishtera, q jan Krishtlindjet apo Viti i ri (Festimi i t cilave sht rreptsisht i ndaluar pr muslimant, sepse na sht ndaluar imitimi i pabesimtarve n traditat e tyre n mnyr t rrept. E ka mund t themi n kt rast, kur ata t mallkuar e festojn lindjen e djalit t zotit?), kjo nuk d.t.th. q ne mos ta shfrytzojm kt koh. Prkundrazi, ne i urrejm dhe i kundrshtojm kto festa, ndrsa kt koh e shfrytzojm n gjra q e knaqin Krijuesin ton. T shumta jan veprat, me t cilat ne si musliman mund ta mbushim kt koh, e n vijim do ti prmendim disa prej tyre, duke e lutur All-llahun t na jep sukses. 1. Pastrimi i vetes Me keqardhje themi se ne si nxns dhe student, gjat kohs q jemi n shkolla apo univerzitete, ballafaqohemi me harame nga m t ndryshmet, duke filluar nga planprogrami laik e deri te 25

lakuriqsia e vajzave t paturpshme. Ne mundohemi maksimalisht t mbrohemi, mirpo ky virus l pasoja n zemrat tona, duke i mbuluar ato me pluhurin e mkateve. Kjo gjendje sht alarmante, e rrezikun e ksaj nuk e kupton vese ai q ka zemr t shndosh. All-llahu [subhanehu ve teala] thot: Pasha njeriun dhe At q e krijoi at! Dhe ia msoi se cilat jan t kqijat dhe t mirat e tij. Pra, ka shptuar ai q e pastroi vetveten. E ka dshtuar ai q e poshtroi vetveten. [Shems: 7-10]. Pra, nuk na mbetet tjetr vese t mundohemi ta pastrojm veten ton nga flliqsirat e mkateve, sepse n t kundrtn do t jemi prej t dshtuarve. All-llahu [subhanehu ve teala] thot: Ka shptuar ai q sht pastruar. Q e prkujton madhrin e Zotit t vet dhe falet. [Eala: 14-15]. N kt ajet All-llahu i prmend dy gjra pr pastrimin e vetvetes, e ato jan: 1. Dhikri (prmendja e All-llahut). 2. Namazi. N prgjithsi do vepr e mir sht shkak pr pastrimin e shpirtit ton, kurse do vepr e keqe sht shkak pr flliqjen e tij. Andaj t nxitojm kah mshira e Allllahut me t gjitha forcat q i kemi. Allllahu na dhasht sukses. 2. Kujdesi pr Kuranin Kurani sht libri i All-llahut, fjala e Tij, mesazhi i fundit pr njerzimin, dalluesi i t vrtets nga e kota, sht shrues pr besimtart, kurse zullumqarve nuk u shton vese dshprimin. E zbriti All-llahu nprmjet engjllit m fisnik, Xhibrilit [alejhis selam], dhe ia zbriti njeriut m fisnik, Muhammedit [sal-lall-llahu alejhi ve 26

sel-lem], q t jet udhzim dhe kshill pr njerzit dhe xhint. All-llahu [subhanehu ve teala] thot: Dhe ky sht libr, dobiprurs, Ne e zbritm, prmbanju ktij, ruajuni ashtu q t mshiroheni. [Enam: 155]. Po a nuk u mjaftoi atyre q Ne ta shpallm librin, i cili u lexohet atyre, e s'ka dyshim se kjo sht dhurat e prkujtim pr njerzit q duan t besojn. [Ankebut: 51]. Dhe ajo q Ne t shpallm ty nga libri, sht e vrtet e sakt, q vrteton edhe pr ata q ishin para tij. Vrtet, All-llahu sht hollsisht i njohur ndaj robrve t vet, i sheh t gjitha. Pastaj Ne u lam n trashgim librin robrve Tan q Ne i kemi zgjedhur; e prej tyre ka q jan dmtues t vetvetes, ka q jan mesatar, e ka prej tyre q jan me ndihmn e Allllahut, t part n pun t mira, e kjo sht ajo mirsia e madhe. [Fatir: 3132]. Pra, t bhemi prej trashgimtarve t denj t librit, prej atyre q e lexojn rregullisht at dhe i ndjekin porosit dhe urdhrat q gjenden n t. udi me nj musliman, i cili nuk di t lexoj Kuran, e as q mundohet pr t msuar. Disa vllezr musliman me vite falin namaz, mirpo nuk din t lexojn Kuran me texhvid. Me t vrtet kjo sht pakujdesi e madhe. Si ka mundsi nj musliman mos t dij ta lexoj librin e Allllahut? La haule ve la kuvvete il-la bil-lah. Vlla i dashur! Nse je nga ata q nuk din ta lexojn librin e All-llahut, nxito q t gjesh diknd i cili do t mson, e assesi mos u bn prtac n kt drejtim. Dije se Kurani sht argument pr ty ose kundr teje. E nse je nga ata q din ta lexojn Kuranin, msoj vllezrit tu dhe

ndihmoju atyre, e All-llahu do t shprblen me shprblim t madh. Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sellem] ka thn: M i miri prej jush sht ai q e mson Kuranin dhe ua mson t tjerve. [Muslimi]. Nga ky hadith kuptojm se msuesi m i mir sht ai q ua mson Kuranin t tjerve, e rrjedhimisht nxnsi m i mir sht ai q e mson Kuranin. A thua vall, si shpresojm q All-llahu t na ngrit e t na jep fitore dhe krenari, kur ne nuk dim ta lexojm librin e Tij? Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sellem] ka thn: Vrtet All-llahu me kt libr do ti ngrit disa popuj, ndrsa disa t tjer do ti degradoj. [Muslimi]. Vlla i ndershm! E kshilloj s pari veten e pastaj ty, q ta shfrytzojm kohn e lir pr ta msuar Kuranin dhe pr tua msuar t tjerve, sepse kjo sht ndr veprat m fisnike q mund ti bjm. 3. Zgjedhja e shokve Me kt nnkuptojm: Shoqrimi me besimtart e devotshm dhe besimdrejt dhe distancimi nga t shfrenuarit, mkatart dhe pabesimtart. Vlla i dashur! Dije se ky sht nj kusht i rndsishm pr t mos devijuar nga rruga e drejt, dhe se kjo shtje ka rndsi t madhe dhe z vend t posam n fen e All-llahut [tebareke ve teala]. Kur e themi kt bazohemi n hadithin e Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]: Njeriu sht n fen e shokut t vet, andaj le t ket kujdes me k shoqrohet [transmeton Ebu Davudi dhe Tirmidhiu]. Andaj, shoqrohu me besimtart e devotshm, t cilt ta prkujtojn All-llahun dhe t kshillojn pr t mir, sepse prej

tyre do t prfitosh n sjelljen, diturin dhe moralin tnd. Dhe largohu nga shoqria e keqe, sepse prej tyre do t prfitosh shprehi t neveritshme. Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sellem] ka thn: Shembulli i shokut t mir dhe shokut t keq sht si shembulli i shitsit t miskut (parfumit) dhe farktarit. Sa i prket shitsit t miskut ai ose do t dhuroj misk (er t mir), ose do t blesh prej tij, ose s paku do t knaqesh nga era e mir q i vjen. Sa i prket farktarit ai ose do ti djeg teshat ose do t marsh er t keqe prej tij. [Buhariu dhe Muslimi]. Sa t shumt jan ata q kan devijuar pr shkak t shoqris s keqe, sa shum njerz kan rn pre e shokve t kqij dhe kan devijuar nga rruga e t Gjithmshirshmit, jan larguar nga udhzimet e Tij dhe kan prfunduar me nj prfundim t tmerrshm. Sa t dshpruar do t jen ata kur ta takojn Zotin e tyre dhe ta shohin realitetin, mirpo do t jet von. All-llahu [subhanehu ve teala] duke e prshkruar tmerrin e Ditn s Gjykimit thot: At dit zullumqari do t'i kafshoj duart e veta dhe do t thot: I mjeri un, ta kisha marr rrugn e Pejgamberit! O shkatrrimi im, ah t mos e kisha br filanin mik! N t vrtet, pasi e gjeta rrugn e drej, ai m largoi mua prej asaj, e djalli sht ai q njeriun e humb dhe e l t vetmuar. [El-Furkan: 27-29]. 4. Prezentimi n tubime t dituris Tubime t dituris jan ato tubime n t cilat lexohen ajete nga Kurani dhe hadithe t Resulull-llahut [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem], n t cilat msohet feja islame dhe mbahen ligjrata fetare. 27

Nxito q t prezentosh n kto tubime, sepse ecja drejt tyre ta lehtson ecjen drejt xhennetit, prezenca n ato tubime sht shkak pr faljen e mkateve dhe shtimin e dituris. Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sellem] ka thn: Kush niset n rrug q t krkoj dituri, All-llahu do t'ia lehtsoj rrugn pr n Xhennet. [Muslimi]. Poashtu ka thn: Kujt i dshiron Allllahu mir, ia mundson q ta kuptoj fen [Buhariu dhe Muslimi]. Ky hadith na tregon se prezenca jote n ato tubime sht prgzim pr ty, sepse je nga ata t cilve All-llahu ua don t mirn. Krkimi i dijes sht ndr veprat m fisnike, e krkuesit e dijes jan njerzit m fisnik, jan trashgimtart e t drguarve t cilt nuk lan trashgimi as dinar e as dirhem, po e lan kt dije. Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sellem] ka thn: Kush niset pr n rrug duke krkuar dije, All-llahu do t'ia lehtsoj rrugn pr n Xhennet. Vrtet edhe melekt ia shtijn kraht krkuesit t dituris nga knaqsia me veprn e tij. Pr dijetarin falje krkon do gj n qiej dhe n tok, e madje edhe peshqit n uj. Vlera e dijetarit ndaj robit t devotshm sht sikur q sht vlera e hns ndaj t

gjith yjeve tjer (ngase rrezja e hns pr tokn sht m e fuqishme sh.k.). Vrtet dijetart jan trashgimtar t pejgamberve; pejgambert nuk kan ln trashgimi dinar as dirhem, por ata kan ln pr trashgimi dijen, prandaj kush e merr, ka marr hisen m t bollshme.. [Ebu Davudi dhe Tirmidhiu]. 5. Leximi i literaturs fetare Viteve t fundit sht shnuar rritje e madhe n prkthimin e librave fetar n gjuhn shqipe, e pr kt falnderimi i takon All-llahut [azze ve xhel]. Vlla i dashur! T shumta jan ajetet dhe hadithet q na urdhrojn t lexojm dhe t pajisemi me diturin m t mir, e ajo sht dituria mbi fen Islame. Prandaj, mundohu q kt koh ta shfrytzosh maksimalisht pr t lexuar libra fetar. Fillo me ato libra q trajtojn temat m t rndsishme, si jan librat e akides, teuhidit, moralit, fikhut (sidomos pr shtyllat e islamit), historis s Pejgamberit [sallall-llahu alejhi ve sel-lem], historis s sahabeve e kshtu me rradh. N fund e lusim All-llahun [tebareke ve teala] q t na mundson ta shfrytzojm do ast t jets ton pr t br vepra me t cilat Ai sht i knaqur. Amin. Omer Islami 7.1.2005

28

Tema
Ajetet mekase dhe medinase
N kt tem kan shkruar numr i madh dijetarsh. Dobit t cilat fshihen n njohjen ksaj shkence jan: njohja e ajeteve t cilat kan zbritur m par ose m von, ose cili ajet ka ardhur t prjashtoj nj gj nga rregulli i prgjithshm. Ebu Kasim Hasan bin Muhammed bin Hubejb En-Nejsaburi, n veprn e tij ''Tenbih ala fadli ulumi-l-Kur'an'', thot: ''Njra ndr shkencat m fisnike dhe m t vlefshme sht njohja e shpalljes s Kuranit dhe vendeve ku kan ndodhur ato dhe njohja e asaj ka sht shpallur n Meke e ka n Medine, ka sht shpallur n Meke ndrsa rregulla e tij vlen n Medine, ka sht shpallur n Medine, e ka rregull sikurse t jet shpallur n Meke. Si dhe at se ka sht shpallur pr banort e Medines dhe at ka sht shpallur n Medine pr banort e Mekes. Ktu hyn edhe njohja e ajeteve mekase t cilt iu ngjajn ajeteve medinase dhe njohja e ajeteve medinase t cilat iu ngjajn ajeteve mekase, edhe ajo se ka sht shpallur n Xhuhfa e ka sht shpallur n Bejtu-lMakdis, ka sht shpallur n Taif e ka sht shpallur n Hudejbije. ka sht shpallur natn e ka ditn, ka sht shpallur n disa ajete e ka n nj ajet t vetm. Gjithashtu edhe njohja e ajeteve t cilt jan shpall n Medine e ndodhen n suret mekase dhe at q sht shpallur n Meke e ndodhen n suret medinase. Gjithashtu edhe njohjen e ajeteve t cilt jan t shpallur para hixhres n Medine dhe cilat ajete jan shpallur pas hixhretit edhe t ajeteve t cilt jan shpallur para hixhretit n Abesini dhe ajeteve t cilt jan shpallur n prgjithsi dhe ajeteve t cilt kan ardhur q t shpjegojn dhe komentojn ajetet m pak t qart, dhe njohjen e ajeteve t t cilt dijetart kan rn n kundshtim nse jan mekase ose medinase. Kto jan 25 gjra, kush nuk i njeh dhe nuk i dallon mir, nuk e ka t lejuar t flet pr Librin e Allahut t Lartsuar''. Ibnu-l-Arebiu n veprn e tij ''en-Nasih vel Mensuh'' thot: ajo ka dijm pr ajetet kuranore sht se ka ajete t cilt jan shpallur n Meke dhe Medine, derisa Pejgamberi, sallallahu alejhi ve sellem, ishte n udhtim ose n shtpi, ditn edhe natn, n qiell dhe n Tok, ajo q sht shpallur nn tok, n shpell''. Pr at se cilt jan ajetet mekase e cilt jan ato medinase, dijetart jan ndar n tri mendime: 1) Q ajetet t cilat jan shpallur para hixhretit jan mekase, e q ajete medinase jan ato q jan shpallur pas hixhretit, pa marr parasysh se a jan shpallur n Meke ose n Medine, gjat lirimit t Meks, n Haxhin lamtumirs ose n fardo udhtimi tjetr. Jahja bin Selam thot: ''Ajo q sht shpallur n Meke dhe q sht shpallur n rrug pr Medine, para se Pejgamberi, sallallahu alejhi ve sellem, 29

ka arritur n Medine, jan ajete mekase. Ajo q i sht shpallur Pejgamberit, sallallahu alejhi ve sellem n udhtimet e tij, pasi q e ka br hixhretin n Medine jan ajete medinase''. N baz t ktyre fjalve mund t prfundojm se ajo q i sht shpallur Pejgamberit, sallallahu alejhi ve sellem, n udhtimin e tij t hixhretit, jan ajete mekase. 2) Q ajete mekase jan t gjitha ajetet q jan shpallur n Meke qofshin ato edhe pas hixhretit, ndrsa medinase jan t gjitha ato q jan shpallur n Medine. N baz t ktij mendimi mund t vijm n prfundim q pr ajetet q jan shpallur n udhtime nuk mund t themi se jan as mekase e as medinase. Imam Taberani n prmbledhjen e tij e shnon nj transmetim prmes Velid bin Muslimit, nga Ufejr bin Ma'danit, nga Selim bin Amirit, nga Ebu Umame i cili transmeton se Pejgamberi, sallallahu alejhi ve sellem, ka thn: ''Kur'ani sht shpallur n tre vende: Meke, Medine dhe n Sham''. Velidi duke e komentuar kt hadith thot: ''Do t thot n Bejtu-l-Makdis''. Ndrsa shejhu, Imadu-d-Din bin Kethiri thot: ''M mir sht t komentohet se sht shpallur edhe n Tebuk''. Sujutiu thot: ''Nn Meke nnkuptohen edhe vendet e saj t afrta, sikurse qndrimi n Mina, Arefat dhe Hudejbije ndrsa pr Medine nnkup-

tohen edhe vendet e saj fqinje Bedri, Uhudi, Sel'a etj. 3) Q ajete mekase jan ato q u jan drejtuar mekasve ndrsa ajetet medinase u jan drejtuar medinasve. N njohjen e ajeteve mekase apo medinase mund t mbshtetemi vetm n fjalt e sahabeve dhe tabiinve. Nga Pejgamberi, sallallahu alejhi ve sellem, pr kt nuk sht transmetuar asnj hadith ngase ai nuk sht urdhruar q t flet pr kt gj. Njohja e ksaj shkence nuk sht obligim i rrept fetar (fard ajn) pr do musliman, mirpo sht e nevojshme q kt shkenc ta njohin ekspertt dhe dijetart e tefsirit, t cilt flasin pr ajetet e deroguara dhe deroguese (nasih dhe mensuh). Imam Buhariu shnon se Ibn Mes'udi ka thn: Pasha At, pos t Cilit ska Zot tjetr, nuk sht shpallur asnj ajet, e t mos e dij shkakun e shpalljes t atij ajeti dhe n cilin vend sht shpallur ai.'' Ejubi transmeton se nj njeri e ka pyetur Ikrimen n lidhje me nj ajet nga Kur'ani, ku ai iu prgjegj: ''sht shpallur n rrz ktij mali'', pastaj tregoi n malin Sel'a.'' Transmetohet se Ibn Abbasi e ka pyetur Ubejj bin Ka'bin n lidhje me suret q jan shpallur n Medine, pastaj ai iu sht prgjegjur: ''N Medine jan shpallur 27 sure, t tjerat jan shpallur n Meke''.

Marr nga libri: ''Itkan fi ulumi-l-Kur'an'' Imam Sujuti Prktheu nga boshnjakishtja: Ebu Eljesa 17.12.2004

30

Ademi, alejhis selam

Njeriu i par i krijuar dhe njeriu i par i cili ka marr Shpalljen (suhufet, fletushkat), ka qen Ademi, alejhis selam. Se Ademi, alejhis selam, sht njeriu i par i krijuar dshmon ajeti: "Ne ju krijuam pastaj ju dham formn, e mandej engjjve u tham: Bni sexhde pr Ademin. Ata i bn sexhde pos Iblisit. Ai nuk qe prej atyre q bn sexhde." (Araf 11). Ebu Musa,, radijallahu anhu, transmeton se Pejgamberi, sallallahu alejhi ve sel-lem, ka thn: "Allahu subhanehu ve teala e ka krijuar Ademin nga dy grushta t dheut, dhe t cilat i ka marrur nga t gjitha llojet e dheut. Pr kt shkak edhe pasardhsit e Ademit jan sikurse dheu: ka t bardh, t kuq, t zinj dhe t ngjyrave n mes tyre. Ka t gzuar dhe t piklluar, t mir e t kqinj dhe n mes tyre." (Ebu Davudi, Tirmidhiu). Nga Ademi, alejhis selam, si njeriu dhe pejgamberi i par, njeriu i par t cilit i jan shpallur fletushkat, si dhe nga gruaja e tij Havaja, sht zhvilluar e tr gjinia njerzore: "O ju njerz! Kini frik Zotin tuaj q ju ka krijuar prej nj veteje (njeriu) dhe nga ajo krijoi paln (shoqn) e saj, e prej atyre dyve u shtuan burrra shum e gra..." (Nisa 1). Allahu njeriun e par e krijoi nga argjili, balta, domethn nga dheu. Njeriu i par nuk ka as nn e as bab, e as nuk sht zhvilluar nga shtazt sikurse pohon teoria e evolucionit, porse Allahu e krijoi drejtprdrejt n baz t urdhrit: "Bhu!". Pr Ademin,, alejhis selam, dhe krijimin e tij i Lartsuari na tregon se Ai i sht drejtuar melekve me fjalt: "(Prkujto Muhammed) Kur Zoti yt u tha engjjve: Un po krijoj (po prcaktoj) n tok nj zvends!..." (Bekare 30). Ai i ka lajmruar melekt q t theksoj rndsin e krijimit t Ademit, alejhis selam, dhe t pasardhsve t tij, sikurse q zakonsisht gjja me rndsi lajmrohet para se t ndodh ajo. Melekt, pr t kuptuar dhe zbuluar urtsin e ksaj, e jo pr t kundrshtuar, pr t zvogluar vlern e gjinis njerzore ose nga xhelozia, kan pyetur: "Ata than: A do t vsh n t at q bn rregullime dhe q derdh gjak?" (Bekare 30). Qndrimi i Katades sht se melekt e kan ditur se do t jet ashtu, ngase kt e kan par nga xhint t cilt n Tok kan qen para Ademit, alejhis selam. Abdullah Ibn Omeri,, radijallahu anhu, ka thn: "Xhint kan qen n tok 2000 vjet para Ademit, alejhis selam, edhe kan derdhur gjak. Pr kt arsye Allahu kundr tyre ka drguar nj ushtri t melekve, t cilt i kan przn n ujdhesa." Allahu subhanehu ve teala iu prgjegj: " Ai tha: Un di at q ju nuk e dini! (Bekare 30). Un n lidhje me krijimin e tyre e di arsyen t ciln nuk e dini ju. N radht e tyre do t ket, pejgamber, t sinqert, shehid dhe njerz t mir. E pastaj ua tregoi eprsin e Ademit, alejhis selam, n lidhje me dijen duke thn: E Ai (Zoti) ia msoi Ademit t gjith emrat (e sendeve)..." (Bekare, 31). Ibn Abbasi thot se ato jan emra prmes t cilve njerzit i dallojn: 31

njerzit, kafsht, tokn, ultsirat, detrat, gomart, popujt etj. Allahu subhanehu ue teala n vazhdim thot: "... pastaj ata ua prezentoi engjjve dhe u tha: M tregoni pr emrat e ktyre (sendeve t emrtuara), nse jeni t drejt (ka mendoni)? (Bekare 31). Hasan El-Basriu thot: "Kur Allahu deshi t krijoj Ademin, alejhis selam, melekt kan thn: 'Zoti yn nuk do t krijoj asnj krijes tjetr, e q ne nuk do t jemi m dijshm se ajo', e pr kt arsye jan vn n sprov. Kto jan fjalt e Allahut: nse e flitni t vrtetn!" "(engjjt) Than: Ti je i pa t meta, ne nuk kemi dije tjetr prve at q na e msove Ti. Vrtet, Ti je i Gjithdijshmi, i Urti!. (Bekare 32). Ajeti i prmendur do t thot: I lart je nga ajo q dikush t dij dika nga dija Jote e q Ti t mos e msosh. "(Zoti) Tha: O Adem, njoftoi ata (engjjt) me emrat e atyre (sendeve)! E kur u rrfeu atyre pr emrat e tyre, (Zoti) tha: A nuk u kam thn juve se Un, m s miri e di fshehtsin e qiejve e t toks dhe m s miri e di at, q ju e publikoni dhe at q e mbani fsheht! E kur u tham engjjve: pruluni (bini n sexhde) Ademit, ata menjher iu pruln, me prjashtim t iblisit (djallit). Ai rrefuzoi dhe u mbajt n t madh dhe u b pabesimtar" (Bekare 34). Hasan El-Basriu thot: "Ktu Iblisi ka br analogji dhe ai sht i pari q e ka br kt." Muhammed Ibn Sirini thot: "I pari q sht shrbyer me analogji sht Iblisi. Dielli dhe Hna jan adhuruar vetm prmes ksaj." Do t thot se Iblisi duke e krahasuar veten me Ademin, , alejhis selam,, erdhi n prfundim se sht m i vlefshm se Ademi, alejhis selam, dhe refuzoi ti bie n sexhde, edhe pse ishte i urdhruar q ta bj kt 32

bashk me melekt. Nse analogjia bie n kundrshtim me tekstin (Kur'anin dhe sunnetit), ajo sht e gabuar dhe si e till nuk mund t pranohet. N rastin e prmendur analogjia nuk ka qen e drejt, ngase toka sht m e mir dhe m dobishme se zjarri. Toka sht e qet, e mir dhe fisnike, ndrsa zjarri i paqndrueshm, i uditshm, i paparashikueshm dhe i prirur t shkatrroj do gj para vetes. Prve ksaj, Allahu subhanehu ve teala Ademin, alejhis selam, e ka nderuar me at q e ka krijuar me Dorn e Tij, dhe me at se i ka fryr nga shpirti i Tij. Andaj edhe ka urdhruar q melekt ti bjn sexhde. N lidhje me Iblisin Hasan El-Basriu thot: "Iblisi asnjher, n asnj ast nuk ka qen melek." Shehr Ibn Hushibi thot: "Ka qen njri ndr xhint, andaj kur kan br trazira n tok, Allahu kundr tyre ka drguar ushtri me melek, t cilt i kan vrar dhe i kan przn n ishuj. Iblisi ka qen ndr t burgosurit, andaj melekt e kan marrur me vete n qiell, ku ka qndruar nj koh. Kur melekt jan urdhruar t bjn sexhde, ai ka refuzuar t bj." Pas refuzimit t urdhrit t Allahut, Allah subhanehu ue teala e ka mallkuar dhe e ka larguar nga Xheneti, pas s cils Iblisi ka krkuar leje deri n Ditn e Gjykimit q ti takoj njerzit n rrug. "(Zoti) Tha: O Iblis, ka t pengoi ty ti prulsh atij q Un vet e krijova? A bre kryenesi, apo ke qen prej atyre q shesin fodullk (mendjemadhsi)?. Ai (Iblisi) tha: Un jam m i mir se ai, mua m ke krijuar nga zjarri, e at e krijove nga balta!. (Zoti) Tha: Dil pra prej tij (prej Xhenetit), ti je i mallkuar. Dhe largimi prej mshirs Sime ka pr t prcjell deri n Ditn e Gjykimit! Ai tha: Zoti im, m jep afat deri n Ditn e Ringjalljes!. (Zoti)

Tha: Po, je prej atyre t afatizuarve. Deri n kohn e dits s caktuar!. (Sad 75-81). Ebu Hurejre,, radijallahu anhu, transmeton se Pejgamberi sallallahu alejhi ue sellem ka thn: "Silluni mir ndaj grave. Gruaja sht e krijuar nga brinja, ndrsa brinja sht m i lakuar n skaj (pjesn e eprme. Nse prpiqesh ta drejtosh do ta thesh, nse e len, do t mbetet i shtrembr. Andaj ndaj grave silluni mir." (Buhariu dhe Muslimi). Sa i prket Havas, at Allahu subhanehu ue teala e ka krijuar nga brinja e Ademit, alejhis selam: "... dhe nga ajo krijoi paln (shoqn) e saj." (Nisa 1). Transmetohet se Ibn Abbasi, Ibn Mes'udi dhe sahabet tjer, n mes tjerash kan thn: "Iblisi sht przn nga Xheneti, ndrsa Ademi, alejhis selam, sht vendosur n t. Ademi, alejhis selam, sht mrzitur duke u endur n Xhennet vetm, pa ndonj grua n t ciln do t qetsohej. Kshtu nj her ra pr t fjetur, e kur u zgjua, pran koks s tij e pa nj grua duke qndruar. Allahu e ka krijuar at nga brinja e Ademit, alejhis selam. E pyeti 'ka je ti? 'Grua', iu prgjegj. 'E pr ka je krijuar?', e pyeti prsri. Ajo iu prgjegj: 'Q t gjesh qetsi n mua.' Melekt duke dashur ta provojn dijen e tij, e kan pyetur: 'Adem, si e ka emrin ajo?', 'Hava' iu prgjegj. 'E pse e ka emrin Hava?, e pyetn. 'Ngase sht krijuar nga dika e gjall', iu prgjegj." Ademi, alejhis selam, dhe qndrimi n Xhenet Allahu subhanehu ue teala e ka urdhruar Ademin, alejhis selam, q bashk me gruan e tij t vendosen (strehohen) n Xhenet me fjalt: " E Ne i tham: O Adem, ti dhe bashkshortja jote banoni n Xhe-

nnet dhe hani lirisht nga frutat e tij kah t doni, po mos iu afroni asaj bime (peme) e t bheni zullumqar (t vetvetes suaj)" (Bekare 35). Kur bhet fjal pr Xhenetin n t cilin sht vendosur Ademi, alejhis selam, mufesirt jan n kundrshtim, se a ka qen n Tok ose n Qiell. Pr kt ekzistojn mendime t shumta, andaj do ti prmendim disa: Mendimi m i sakt, e ky sht mendimi i shumics s dijetrve, se ka qen qen Xheneti i prjetshm, gj q nnkuptohet nga shum ajete e hadithe sikurse jan fjalt e t Lartsuarit: "E Ne i tham: O Adem, ti dhe bashkshortja jote banoni n Xhenet..." (Bekare 35). Lami dhe Elifi nnkuptojn se nuk ka qen fardo Xheneti, por ai q sht i njohur. Hudhejfe,, radijallahu anhu, transmeton se Pejgamberi, sallallahu alejhi ve sel-lem, ka thn: "Allahu do ti mbledh tr njerzit, e kur besimtarve tu afrohet Xheneti, do t shkojn te Ademi, alejhis selam, e do t thojn: Baba,...lutu q t na afrohen dyert e Xhenetit!, e ai do t prgjegjet: 'E ka ju ka przn nga Xheneti, prve se mkati i babait tuaj?..." (Muslimi). Se ai ka qen Xheneti i sprovimit t cilin Allahu ua ka prgatitur t dyve, e jo Xheneti i prjetshm i cili fitohet si shprblim. Se ka qen Xheneti n Tok. Se ka qen Xheneti n qiell, e jo Xheneti i prjetshm. Allahu subhanehu ue teala m tutje n Kur'an thot: "Po djalli i bri q ata t dy t mashtrohen n at (pem ose Xhenetin) dhe i nxori ata nga ajo (e mir) q ishin n t,..." (Bekare 36). I nxorri nga mirqenia, dfrimi dhe knaqsia dhe i la n kt bot ku do t sprovohen, vuajn dhe pikllohen. Iblisi e ka br kt duke u pshpritur dhe duke ua zbukuruar n zemrat e tyre premtimet e tyre t rrejshme. N kt konstekst Allahu 33

thot: "Shejtani i nxiti ata t dy (i mashtroi), q tua zbuloj atyre pjest e turpshme q u ishin t mbuluara dhe tha: Zoti juaj nuk ua ndaloi ju dyve at pem vetm q t mos bhi meleq (engjj), ose t mos bheni prej t prjetshmve'." (Araf 20). M tutje Allahu thot: " Ather me mashtrim i zbriti (n nivel t palakmueshm). E kur e shijuan pemn u zbulua vendturpi i tyre dhe filluan ta mbulojn at (duke vn gjeth mbi gjeth) nga gjethet e (pemve) t Xhenetit. Zoti i tyre i thirri (duke u thn): A nuk ua ndalova ju dyve at pem dhe a nuk ju thash ju dyve se shejtani sht armik i hapt pr ju?! Ata t dy than: Zoti yn, ne i bm t padrejt (e dmtuam) vetvetes son, n qoft se nuk na fal dhe nuk na mshiron, ne me siguri do t jemi prej t shkatrruarve! (Araf 22-23). (All-llahu) Tha: Zbritni, jeni armik i njri-tjetrit. N tok ju e keni vendqndrimin (vendbanimin) dhe prjetim deri n nj koh.' (Araf 24). K-

to fjal u jan drejtuar Ademit, alejhis selam, Havas dhe Iblisit, e sipas disave edhe gjarprit. Ebu Hurejre,, radijallahu anhu, trasnmeton se Pejgamberi salallahu alejhi ve sellem ka thn: "Dita m e mir q ka dalur dielli sht e premte: at dit sht krijuar Ademi, at dit ka hyr n Xhennet dhe n at dit sht przn nga Xheneti." (Muslimi, Ahmedi dhe t tjert). Ibn Abbasi, radijallahu anhuma n lidhje me fjalt e Allahut: "E Ademi prej Zotit t vet pranoi disa fjal (lutje), prandaj Ai ia fali (gabimin)..." (Bekare 37), ka thn se Ademi, alejhis selam, i ka thn Zotit t tij: 'O Zoti im, a nuk m krijuar me dorn tnde?' 'Po', iu prgjegj. Pastaj e ka pyetur: 'A nuk ke fryr n mua nga shpirti yt?' 'Po', iu prgjegj. 'A nuk m ke thn, Allahu t mshiroft, kur kam teshtitur. A nuk sht mshira Jote mbi hidhrimin Tnd? 'Po', tha. 'A do t m kthesh prsri n Xhenet nse pendohem?' 'Po', iu prgjegj Allahu (El-Hakimi). Marr nga: medinabosna. net Prktheu nga boshnjakishtja: Ebu Eljesa. 24.12.2004

34

Trmeti msim dhe kshill

"e fenomenet natyrore q shkatrrojn, Ne nuk i drgojm pr tjetr vetm pr friksim". (El-Isra: 59). All-llahum e falnderojm, paqa dhe bekimi qofshin mbu t Drguarin e All-llahut, familjen, shokt dhe ata q ecin pas udhzimit t tij. All-llahu, subhanehu ve teala, sht i Urt dhe i Ditur n gjrat q i cakton dhe gjykon, ashtu sikurse sht i Urt n gjrat q i ka prcaktuar dhe i ka urdhruar, sepse Ai, subhanehu ve teala, krijon argumentet q dshiron dhe i prcakton pr t friksuar robrit e Tij dhe pr t'ua prkujtuar detyrat q i kan ndaj Tij, pr tua trhjek vrejtjen nga idhujtaria dhe kundrshtimi i urdhrit t Tij dhe zbatimit t ndalesave, si ka thn All-llahu, subhanehu ve teala: "e fenomenet natyrore q shkatrrojn, Ne nuk i drgojm pr tjetr vetm pr friksim". (El-Isra: 59). All-llahu, subhanehu ve teala, ka thn: "Ne do t'ua bjm atyre t mundshme q t'i shohin argumentet Tona n horizonte dhe n veten e tyre deri q t'u bhet e qart se ai (Kur'ani) sht i vrtet. A nuk mjafton q Zoti yt sht dshmitar pr do gj?". (Fusilet: 53). All-llahu, azze ve xhel-le, thot: "Thuaj: "Ai ka fuqi (t'ju shptoj, por edhe) t'ju sjell dnim prej s larti ose prej s poshti nn kmbt tuaja apo t'ju ndaj n grupe e ta luftoni njri-tjetrin. Shih se si i sqarojm faktet n mnyr q t kuptojn". (El-Enam: 65). Transmeton Imam Buhariu n Sahihun e tij nga Xhabir ibn Abdullahi, radijall-llahu anhu, se Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, kur ka zbritur ajeti: "Thuaj: "Ai ka fuqi (t'ju shptoj, por edhe) t'ju sjell dnim prej s larti.." ka thn: "Krkoj strehim n Fytyrn Tnde". " ose prej s poshti nn kmbt tuaja" tha: "Krkoj strehim n Fytyrn Tnde". Transmeton Ebu Shejh El-Esbahaniu komentin e Muxhahidit rreth ktij ajeti, i cili ka thn: "Britma, gurt dhe era vijn nga lart", kurse "Dridhja dhe glltitja e toks vijn nga posht". Ska dyshim se kto trmete q ndodhin n kto dit n vende t shumta jan pjes e ktyre argumenteve me t cilat All-llahu i frikson robrit e Tij. do gj q ndodh n gjithsi, qoft trmet ose di tjetr, gjra q i dmtojn njerzit dhe u shkakton llojlloj pengesash, t gjitha kto vijna nga shkaku i idhujtaris dhe mkateve. All-llahu, subhanehu ve teala, thot: "fardo e keqe q mund t'ju godas, ajo sht pasoj e veprave tuaja (t kqija), e pr shum t tjera Ai u fal". (EshShura: 30). All-llahu, azze ve xhel-le, thot: "fardo e mire q t vjen sht nga All-llahu, e ka t ndodh nga ndonj e keqe sht nga vet ti. Ne t drguam ty Pejgamber pr mbar botn. Mjafton q All-llahu sht dshmues pr kt". (En-Nisa: 79). All-llahu, subhanehu ve teala, duke folur pr popujt e kaluar thot: "Secilin prej tyre e kemi dnuar pr shkak t mkatit t vet; disa prej tyre Ne i goditm me furtun plot rr, disa i shka35

trruam me krism nga qielli, kurse disa t tjer i sharruam n tok dhe disa i prmbytm n uj. All-llahu nuk u bri atyre ndonj t padrejt, por ata vetes s tyre i bn padrejt". (El-Ankebut: 40). Andaj t gjith muslimant e moshrritur po edhe t tjert obligohen t pendohen te All-llahu, subhanehu ve teala, t prqndrojn n fen e Tij, t ikin nga t gjitha veprat e ndaluara, qoft idhujtari ose mkat, nse dshirojn t arrijn shndet dhe shptim n dynja dhe ahiret nga t gjitha t kqijat, nse dshirojn q Allllahu tua largon t gjitha belat dhe tua ofron t gjitha t mirat, si ka thn Allllahu, subhanehu ve teala: "E sikur banort e ktyre vendbanimeve t kishin besuar dhe t ishin ruajtur, Ne do t'ju hapnim begati nga qielli e toka, por ata prgnjeshtruan, andaj i dnuam me shkatrrim pr at q merituan". (El-A'raf: 96). All-llahu, tebareke ve teala, pr ithtart e Librit thot: "Dhe, sikur ta zbatonin Tevratin, Inxhilin dhe Kur'anin, q u zbritn nga Zoti i tyre, ata do t kishin furnizim me bollk nga qielli dhe toka. ". (El-Maide: 66). All-llahu, subhanehu ve teala, thot: "A mos u siguruan banort e fshatrave nga dnimi jon kur ata ishin fjetur (natn)? A mos u siguruan banort e fshatrave nga dnimi jon paradite, kur ata ishin duke luajtur? A mos u siguruan ata prej ndshkimit t All-llahut? Nuk sigurohet kush prej friks s ndshkimit t All-llahut pos njerzve t humbur". (El-A'raf: 97- 99). Al-lameja Ibn Kajimi, rahimehull-llah, thot: "All-llahu disa her i jep leje toks q t

mer frym, e kjo shkakton trmete t mdha, kurse kjo robrve t Tij u shkakton frik dhe prulje, pendim dhe largim nga mkatet, prkulje para All-llahut dhe keqardhje pr kto vepra, si na kan treguar disa dijetar t selefit duke thn pasi kishte pasur trmet: "Po ju qorton Zoti". Omeri, radijall-llahu anhu, pasiq ndodhi trmet n Medin u mbajti nj hutbe dhe i kshilloi duke u thn: "Nse edhe nj her ndodh, un nuk do t banoj n mesin tuaj". Tregimet nga selefi n kt drejtim jan t shumta. Andaj e kemi obligim q gjat trmeteve dhe rasteve tjera, si sht marja e diellit ose hns, errave t fuqishme, vrshimeve, etj t nxitojm n pendim te All-llahu, subhanehu ve teala, ti prkulemi Atij dhe t krkojm nga Ai shptim, ta prmendim sa ma shum dhe t krkojm falje prej Tij, si na ka msuar Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, me rastin e marjes s diellit: "Kur ta shihni kt gj nxitoni n dhikr, lutje dhe krkim falje nga All-llahu". sht e plqyeshme gjithashtu q t jemi t mshirshm me t varfrit dhe t ngratit duke u dhn sadaka, sepse Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, ka thn: "Mshironi q t mshiroheni". "T mshirshmi i mshiron i Mshirshmi. Mshironi ata q jan mbi tok q t ju mshiroj Ai q sht mbi qiell". Dhe hadithi i Pejgamberit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem: "Ai q nuk mshiron nuk mshirohet". Transmetohet nga Omer ibn AbdulAzizi, rahimehull-llah, se u shkruante guvernatorve t vet kur ndodhte trmet q t friksohen. Prktheu: Bekir Halimi Imam Abdul-Aziz ibn Abdullah ibn Bazi, rahimehull-llah. 31.12.2004

36

Gruaja dhe familja

Dhurat gruas muslimane
Shkndi: la havle ve la kuvvet il-la bil-lah Shufra e par e arit: nj grua q sfidoi tiranin Ajo q ka kaluar ka ikur, e shpresuara nuk dihet Ty t takon vetm ora n t ciln gjindesh Shiko citatet e sheriatit, qofshin ajete t Kur'anit ose hadithe t Pejgamberit, do t shohish se All-llahu, subhanehu ve teala, ka lavdruar gruan e mir, e ka lavdruar gruan besimtare. All-llahu, tebareke ve teala, thot: "E atyre q besuan, All-llahu ua solli shembull gruan e faraonit kur ajo tha: "Zoti im, m bn nj vend pran mshirs sate n xhennet dhe m shpto prej faraonit e brutalitetit t tij dhe m shpto prej popullit mizor!" (Et-Tahrim: 11). Shiko se si All-llahu e bri kt grua, Asien, radijall-llahu anha, shembull t gjall pr besimtart dhe besimtaret, si e bri simbol dhe sinjal i dukshm pr secilin q dshiron udhizmin dhe t pason ligjet e Zotit n jet. Sa e menur ishte kjo grua dhe sa e udhzuar. Ajo krkoi t jet afr Zotit Fisnik, i dha prparsi kojshiut para shtpis, doli nga respekti i kriminelit, tiranit pabesimtar, refuzoi jetesn n pallatin e tij, me shrbetor, nga luksi e mbeti duke krkuar shtpin m t mir, m ymrgjat dhe m t bukur, e ajo ishte afrsia me Zotin e botve, n kopshte dhe lumenj, n pozitn e vrtetsis tek All-llahu i Gjithfuqishm. Ishte nj grua e madhe, pasiq ambicja dhe vrtetsia e saj e shpien deri te publikimi i fjals s vrtet dhe t besimit para burrit t saj tiran, andaj sht torturuar pr hir t All-llahut dhe prfundoi udhtimi i saj n afrsin e All-llahut. Mirpo pas tr ksaj All-llahu, az-ze ve xhel-le, e bri shemblltyr dhe yrnek pr secilin besimtar dhe besimtare deri n ditn e Kijametit, e ka lavdruar n librin e Tij, ia ka regjistruar emrin, ia ka lavdruar veprn dhe ia ka shar burrin e saj, i cili kishte devijuar nga Ligji i All-llahut n ruzullin toksor. Shndritje: ji optimiste edhe nqoftse je n kulmin e katastrofs. Aid El-Karni Prktheu: Bekir Halimi 24.12.2004
[

37

Dhurata e dyt pr gruan muslimane

Shkndi: me t vrtet me vshtirsin vjen lehtsimi Shufra e dyt e arit: ke nj thesar shum t madh t begative Motr e nderuar, me t vrtet me vshtirsin vjen lehtsimi, baz lotit vjen buzqeshja, pas nats vjen dita, do t largohen ret e pikllimit, do t ik nata e brengs, do t eliminohen problemet dhe do t prfundon ngushtica, me lejen e Allllahut. Dije se n t gjith kt durim do t kesh shprblim. Nse je nn, fmijt tuaj do t bhen prkrahsit e islamit, ndihmsit e fes, kontribuesit pr kt milet, nse i edukon me edukat t mir, ata do t luten pr ty gjat sexhdes, n kohn e syfyrit. Pa dyshim se kjo sht nj dhunti shum e madhe q t jesh nn e mshirshme dhe e kujdeshme. T mjafton pr nder pasiq nna e Pejgamberit, alejhisselam, ia dhuroi njerzimit imamin m t madh, Pejgamberin fisnik, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem. Ke mundsi t'i thrrasish n fen e Allllahut femrat tjera, me fjal t but, me kshill t mir, me urtsi, me debate t urta, me dialog, me dhurata, me sjellje aromatike, me metod fisnike dhe t shklqyeshme, pasiq nj grua me sjelljen dhe veprat e saja t mira mund t bn at q nuk e bjn hutbet, ligjeratat dhe tribunat. Pr sa e sa gra q banojn n lagje t ndryshme tregohet pr fen, edukatn, mbulesn, nderin, mshirn pr fqinjt, respektin ndaj burrit, ashtuq jetprshkrimi i saj u b nj ligjerat q lexohet, kshill q transmetohen n tubime dhe bhet shemblltyre n mesin e femrave. Shndritje: Nesr do t el rejhani, do t ik mrzia dhe do t vjen ngushllimi. Dr. Aid El-Karniu Prktheu: Bekir Hailimi 31.12.2004

38

Merjemeja, alejhasselam, nj frymzim pr n besim

Ah sa mir do t kishte qen pr mua t kisha vdekur para ksaj e t isha e harruar q moti. Kjo ishte t vajtuarit e nj gruaje t re n nj stres t madh, e cila ishte aq afr Allahut. Aq afr, aq e dashur dhe aq besimtare ndaj Allahut, n fakt, q mund edhe t frymzohej. Kush ishte ajo? Cili ishte stresi i saj? Dhe m e rndsishmja pse duhej ajo ta mbante kt stres prkundr devotshmris s saj dhe besimin tek Zoti? Ajo ishte Merjemja, vajza e Imranit, alejhisselam,. Ajo i tha kto fjal stresi pasi ngjlli Xhibril i dha asaj prgzimet me nj djal mrekullie i cili do t lindte pa baba, vetm me urdhrin e Allahut. Sipas disa transmetimeve, shtatzania e saj u arrit vetm pr pak or. Ashtu si ndjente dhimbjet e mdha t barrs dhe po ashtu ajo duhej t prballonte shpifjet dhe poshtrimet nga duart e disa njerzve t prishur t popullit t saj, andaj ajo qau n dhimbje. Agonia e saj do t ket qen e thell dhe e paprmbajtshme. Pr njerzit e saj, ajo ishte nj shembull, nj frymzim, nj shembull e thjeshtsis dhe nj adhuruese e devotshme. Shum prej njerzve t saj, q ajo i njihte, nuk ishin t besueshm dhe t thyer nga smira, aq shum sa q kujdestari dhe kunati ( Profeti Zekeria i cili ishte gjithashtu Prifti m i lart i njerzve t saj dhe i cili e kishte rritur at nn udhzimin e tij) ishte shum i shqetsuar se far do t ndodhte me njerzit e tij pasi ai t vdiste pa nj trashgimtar mashkull. Nj trashgimtar mashkull i cili do t trashgonte pasurin e tij - pr Profett e Allahut nuk ln pasuri mbrapa - por dija dhe roli i tij si nj udhzim pr tek njerzit. Prpara se Merjemja t lindte, nna e saj e drejt, emri i s cils sht thn se ka qen Hannah, ishte betuar se do tia kushtonte fmijn e saj n mitr Allahut, subhanehu ve teala. Dhe Allahu, duke par sinqeritetin e saj, e kishte pranuar lutjen e saj. Por Hannah pa, pr habi t saj, q fmija i lindur ishte nj vajz dhe nuk ishte zakon i shoqris patriarkale t pranonin grat pr shrbimet priftrore (fjala priftrinj ktu sht e prdorur pr t prshkuar dijetart besimtar t kohrave para ardhjes s islamit dhe nuk nnkuptojn priftrinjt e sotm me teorit e tyre fallse t trinis). Pak dinte nga fakti q Allahu ja kishte pranuar duan e saj dhe ajo lindi gruan me shembullore dhe m t devotshme t t gjitha kohrave. Libri i Allahut e prmend kt histori tepr prekse e dedikimit dhe devotshmris ndaj Allahut n ajetet vijuese: (Prkujtohu) Kur gruaja e Imranit pat thn: Zoti im, Un kt q sht n barkun tim, vendosa ta kushtoj thjesht vetm pr shrbimin Tnd, pra pranoje kt prej meje, vertet Ti je Ai q dgjon e di!E kur ajo e lindi tha: Zoti im, un e linda femr! Po All-llahu e di m s miri at q ajo e lindi. E mashkulli nuk sht si femra. Dhe un e emrtova at Merjeme, e at dhe pasardhsit e saj po t'i l Ty n mbrojtje prej djallit t mallkuar. Zoti i saj e 39

pranoi premtimin e saj si sht m mir, e rriti me nj edukat t mir e t plot dhe e vuri nn kujdesin e Zekerijas. Sa her q hynte Zekerijaja n mihrabin (dhomn) e saj gjente te ajo ushqim e thonte: Ai sht nga All-llahu, se All-llahu at q do pa mas e furnizon! [Ali Imran: 35-37]. Ashtu si Merjemja, alejhisselam, alejhisselam, rritej n mbrojtjen e Profetit Zekerijah, i cili ishte gjithashtu edhe udhzuesi dhe prifti i lart i njerzve t tij, ishte vet i mahnitur nga besimi dhe mbshtetja e saj tek Allahu. Besimi, me t vrtet, sht nj bekim i pa krahasueshm, vetm nj rehati n kt bot t prkohshme: Zoti i saj e pranoi premtimin e saj si sht m mir, e rriti me nj edukat t mir e t plot dhe e vuri nn kujdesin e Zekirjas. Sa her q hynte Zekirjaja n mihrabin (dhomn) e saj gjente te ajo ushqim e thonte: Ai sht nga All-llahu, se All-llahu at q do pa mas e furnizon![Surah Al Imran:37] Ky besim ende i thell dhe i paprdhunuar n furnizimin e Allahut e frymzoi edhe Profetin e madh Zekerija, i cili kishte flokt e thinjur dhe shpindn e drmuar nga lutja ndaj Allahut pr nj trashgimtar i cili do ti udhzonte njerzit e tij pas tij. Duke e par besimin e patundur n mshirn e Allahut, ai u fal edhe njher. Allahu e ka prmendur duan e tij n vargjet e madhruara q hapin suren ose kapitullin e quajtur Merjemja: Kaf Ha Ja' A'jn Sad!(ky sht) Prkujtim i mshirs s Zotit tnd ndaj robit t vet Zekeriait, Kur ai iu lut Zotit t vet me nj z t ult, e Tha: Zoti im! Vrtet, mia m jan dobsuar eshtrat, m jan prhapur thinjat n kokn time, e me lutjen time ndaj Teje o Zoti im, asnjher nuk kam qen i dshpruar. 40

Un ua kam frik pasardhsve t mi pas meje (kushrinjve se do ta humbnin fen), ndrsa gruaja ime sht sterile, pra m fal nga ajo mirsia Jote nj pasardhs (nj fmij).T m trashgojn mua dhe t'i trashgoj ata nga familja e Jakubit, dhe br at, o Zoti, t kndshm! (t vyeshm)! [Surah Merjeme: 1-6] Pr kt arsye, kjo surah e Kuranit sht e emruar pas Merjemes dhe sht e vetmja surah e emruar pas nj personi i cili nuk ka qen nj profet por nj grua e mrekullueshme. Agonia e Merjemes, dijetart thon, ishte q nj grua e ndershme e cila sht duke pritur q t sprovohet prsa i prket statusi t saj m t dashur, devotshmrin e pa njollosur. Dhimbja fizike e lindjes duhet t ket shtuar shumfishimin e dhimbjes s saj. Fjalt e Allahut, subhanehu ve teala, jan m t prshtatshmet n prshkrimin e dhimbjes dhe vuajtjes s saj: E dhembja (e lindjes) e mbshteti at te nj trup i hurms. Ajo tha: Ah sa mir ka qen pr mua t kisha vdekur para ksaj e t isha e harruar q moti![Surah Merjeme:23] Por Allahu sht i Gjithmshirshm dhe i Gjithditur, kshtu q e ngushlloj at menjher: E prej s poshtmi at e thirri (Xhibrili): Mos u brengos, Zoti yt bri pran teje nj prrock (uji).[Surah Merjeme: 24] Ai z, sipas disa dijetarve ishte zri i Xhibrilit, ndrsa t tjer thon q zri ishte ai i Isait (Jezusit) alejhisselam,. N cilindo rast, lexuesi i ktyre fjave t Allahut sht i prekur nga mshira dhe dhimbshuria e Tij pr Merjemen. Nj vmendje e till e menjhershme sht e fituar vetm me nj zemr tepr t pastr dhe Merjemja m t vrtet q kishte nj t till. Madje edhe mesazhi i fundit i Allahut q

ishte pr tu shpallur pes shekuj m von n nj vend t largt arab nuk do ta linte pa e prmendur emrin e saj t nderuar: Prkujto kur engjujt i than: Oj Mejreme, All-llahu t dalloi ty (me besim e karakter), dhe t lartsoi mbi grat e bots.[Surah Al Imran:42] Dhimbja dhe lindja uditrisht, dhimbjet e padurueshme t nj gruaje q prballon gjat lindjes jan interpretuar shum ndryshm n traditn e krishter n krahasim me traditn islame. N traditn biblike, lindja sht portretizuar si nj ndshkim pr t gjitha grat pr shkak se Havaja e bri Ademin t haj frutet e ndaluara t Parajss dhe si rezultat ata jan t dnuara t jetojn me kt ndshkim gjat jets. N islam, Allahu me mshir i prgjigjet dhimbjes s lindjes s Merjemes dhe e ngushllon at: E prej s poshtmi at e thirri (Xhibrili): Mos u brengos, Zoti yt bri pran teje nj prrock (uji). E ti shkunde trupin e hurms se do t bijn ty hurma t freskta. Ti pra, ha pi e qetsou, dhe nse sheh ndonj prej njerzve thuaj: Un ka vendosur heshtje pr hir t Gjithmshirshmit, andaj asnj njeriu sot nuk i flas![Surah Merjem:24-26] Pr muslimant, veanrisht pr grat muslimane, Merjemja alejhisselam, sht nj shembull, nj ideal. Ajo sht model i ndershmris dhe i devotshmris, nj shembull i madh sesi Allahu i prgjigjet shpirtrave t pastr. N fakt, shum gra muslimane t devotshme prkujtojn shmbullin e Merjemes kur kalojn npr dhimbje dhe kjo i jep atyre nj sens t thell lidhjeje me Allahun dhe sesi Allahu i prgjigjet thirrjes s dshpruar t robrve t Tij, veanrisht gjat dhimbjeve t lindjes. Dhimbja e vazhdueshme e prjetuar nga nj grua gjat lindjes sht e konsideruar nj shpagim pr

gjynahet e saj dhe nj mnyr pr t prfituar shprblime m t mdha me Allahun, sipas hadithit t Ebu Said el-Hudrit i cili ka transmetuar q Profeti, salall-llahu alejhi ve sel-lem ka thn: Kurdo q nj muslimani i bie nj vshtirsi, nj smundje, trishtim, shqetsim, dm, ose dshprim madje edhe nse pr nj t shpuar nga gjmba, Allahu shlyen gjynahet e tija ose t saja pr shkak t saj. [Buhariu]. Sipas nj hadithi tjetr, nj grua e cila vdes n lindje sht e konsideruar midis shtat kategorive t martirave t cilt nuk vdesin n betej, por jan t shprblyer si t till pr shkak t vshtirsive q i kan rn. Sigurisht, arsyeja pr kt qndron n interpretimet islame mbi rolin e gruas dhe rolin e saj si nn, pasiq sipas historis s Kuranit mbi krijimin, Havaja nuk e udhzoi Ademin, alejhumasselam, por ata q t dy s bashku bn nj gabim dhe e pan veten gabim dhe u penduan, dhe ajo q sht m e rndsishmja, ata u faln nga Allahu, I Gjithmshirshmi dhe Ai q fal shum. [referohuni tek sureja El-Bekare :37]. Historia e krijimit nuk ishte ndonj paknaqsi nga ana e Allahut, por ishte nj msim i paraprgatitur pr qniet njerzore pr t njohur armikun e tyre t prbashkt, Shejtanin dhe mashtrimin e tij, pr t msuar q krkimi falje dhe pendesa jan elsi drejt suksesit dhe pr t msuar q urdhrat e Allahut nuk jan aty pr t na larguar ne nga progresi dhe knaqsia por me t vrtet vetm pr dobit tona t prjetshme dhe ato me terma t shkurtra. Por imagjinoni, edhe nj her, durimin heroik t Merjemes dhe bindjes ndaj urdhrit t Allahut, n nj moment kur agonia e saj ishte shum e madhe sa q ajo tha: Ah sa mir do t kishte qen pr mua 41

t kisha vdekur para ksaj e t isha e harruar q moti por menjher pasi asaj ju tha t agjroj, q n sheriatin izraelit nnkuptonte qndrimin e heshtur duke mos i falur asnj personi. Ashtu si dshira e saj pr t mbrojtur veten ishte shum e madhe prball akuzave dhe shpifjeve pr zina (kurvri) dhe tradhti, ajo mbshtetet n caktimin e Allahut: Ti pra, ha pi e qetsou, dhe nse sheh ndonj prej njerzve thuaj: Un kam vendosur heshtje pr hir t Gjithmshirshmit, andaj asnj njeriu sot nuk i flas! Dhe duke e bartur ngryk shkoj me t te t afrmit e vet ata i than: Oj Merjeme, ke br nj pun shum t keqe! Oj motra e Harunit, babai yt nuk ishte njeri i prishur e as nna jote nuk ka qen e pamoralshme! Ather ajo u dha shenj kah (Isai). Ata than: Si t'i flasim atij q sh foshnj n djep?. [Merjem: 26-29]. Me lejen dhe mshirn e Allahut, fmija i porsa lindur foli dhe mbrojti ndershmrin e nns s tij: Ai (fmija i porsa lindur-Isai) tha: Un jam rob i All-llahut, mua m ka dhn (ka caktuar t m jap) librin dhe m ka br Pejgamber. M ka br dobiprurs kudo q t jem dhe m ka porositur me namaz (falje) e zeqat pr sa t jem gjall! M ka br t mirsjellshm ndaj nns sime, e nuk m ka br kryelart as t padgjueshm! Selami (shptim prej All-llahut) sht me mua ditn kur u linda, ditn kur t vdes dhe ditn kur t dal (prej varrit) i gjall![ Merjem:30-33]. Kush e ndjek Merjemen sot? T krishtert dhe muslimant q t dy besojn n figurn e mrekullueshme t Merjemes, si nj grua me karakter t panjollosur. Por kush e ndjek shembullin e saj? Kush vepron dhe kush vishet si Merjemeja? 42

Shumica e njerzve t saj, bijt e Izraelit, e refuzuan dhe shpifn mbi Merjemen dhe refuzuan profetsin e Isait (Jezusit) alejhisselam. Edhe pse ajo kishte marr nj fjal t mrekullueshme nga Allahu, ata e konsideruan at si gjynahqare. Ata q m von besuan tek Jezusi, alejhisselam, u quajtn t krishter nga kundrshtart e tyre. Me kalimin e kohs kur kristiant morn fuqi pushtetare dhe u vendosn si nj Kish n vendin e romakve pagan, ata e pranuan idet e huaja pagane n fen e tyre dhe Kisha prfundoi n shpifjet dhe mbshtetjen e konceptit t Trinitetit, ndrsa disa prej tyre madje edhe e quajtn Merjemen robreshn m t devotshme t Allahut si Nna e Allahut (Zotit). Merjemeja, alejhisselam, do t jet tmerruar nga kto sinuacione (shpifje). Fatkeqsisht, si na tregon Kurani, t krishtert nuk kan m msimet origjinale dhe t pastra t fes s tyre. Krishtrimi nuk prshkruhet m si nj mnyr jetese pr pjesn m t madhe t krishterve n at mnyr si sht islami pr muslimant. Pjesa m e madhe e t krishterve e pranojn kt fakt dhe ndihen krenar pr t, feja sht br vetm nj komoditet midis komoditeteve t jets. Shum pak t krishter sinqerisht i nnshtrohen Zotit t vetm, n shpirt dhe n ligj, pakushte dhe trsisht, si muslimant. Nuk sht udi, se ne shohim muslimant sot q jan m afr msimeve t Isait (Jezusit), alejhisselam, dhe shembullit t nns s tij t nderuar Merjemes, m tepr sesa t krishtert. Dhe ssht udi, q jan muslimanet, jo grat e krishtera , t cilat i ngjajn Merjemes n veshjen modeste gjithashtu si n devotshmrin e tyre ndaj Allahut. Muslimant e nderojn Merjemen, alej-

hasselam, duke besuar n njerzillkun dhe ndershmrin e saj, duke besuar se ishte nj grua e zakonshme mirpo nj grua jashtzakonisht e ndershme dhe e devotshme s cils i sht dhn nj mrekulli nga Allahu. Allahu, subhanehu ve teala, thot: Edhe Merjemen t bijn e Imranit, q e ruajti nderin e vet, e Ne prej ans son i frymzuam nj shpirt e ajo i besoi fjalt e Zotit t saj dhe librat e Tij dhe ishte e devotshme.[Et-Tahrim:12] sht si rezultat e mundshme pr do grua me besim t vrtet pr tju prmbajtur nivelit t saj t ndershmris. Pse Merjemje sht nj dshmitare e t vrtets islame? Prmendja e vazhdueshme e Merjemes, alejhasselam, n Kuran ka br q shum lexues t Kuranit, veanrisht jo-muslimant, t uditen pr paanshmrin e dhe universalitetin e Kuranit dhe besimin n origjinn e Tij hyjnore. Nuk ishte gruaja e devotshme, mbshtetse dhe besimtare e Muhammedit e as vajza e tij Fatimeja apo ndonj grua tjetr arabe e cila mund t prmendej me ato lvdata n Kuran aq vazhdimisht dhe aq madhshtore. Ishte Merjemja, nna e Isait (Jezusit), Profetit t Krishtrimit (dhe zotit t tyre sipas tyre) nj rival i paganizmit arab dhe dukshm nj rival i islamit q ishte zgjedhur nga Kurani. Nse Profeti, salallahu alejhis ua selam, vet do ta kishte shkruar Kuranin (eudhu bilah - ne i krkojm Allahut mbrojtje nga t tilla shpifjeje), pse ai duhej ta lavdronte rivalin e tij?! Nuk mund t jet ndryshe por vetm nga Allahu, Zoti i Merjemes, Isait (Jezusi), Musait dhe Muhammedit, paqja dhe mshira e Allahut qofshin mbi t gjith ata. As Muhammedi, salall-llahu alejhi ve sel-lem, nuk kishte asnjfar dobi t pr-

ceptueshme q t lavdronte Merjemen ose Isain. N fakt, lavdrimi i Isait (Jezusit) dhe nns s tij ishte politikisht jo korrekt n at koh, pr publikun e Kuranit, arabt, ishin t zemruar q kurani ishte duke lavdruar zotin e t krishterve (duke e quajtur at nj Profet t ndershm t Allahut) ndrsa duke mos i ofruar t tilla lavdrime pr zotat e tyre pagan prej druri dhe gursh: Kur (Isai) biri i Merjemes sht i mbajtur si nj shembull, ndrsa njerzit e prqeshn! Dhe ata than: A jan zotat tan m t mir apo ai? kt ata e nxorn vetm pr t kundrshtuar, ata jan njerz q kundrshtojn.[57-58] Prkrah ksaj, shum besime t tjera t komunitetit judeo-kristian n gadishullin arabik ishin kritikuar dhe korrgjuar n Kuran por Kurani ishte shum i mpreht dhe preiz n censurimin e msimeve jokorrekte t krishtrimit ndrsa n t njjtn koh duke e lavdruar Isain dhe nn e tij: O ithtart e librit, mos teproni n fen tuaj dhe mos thuani tjetr gj pr All-llahun, prve asaj q sht e vrtet. Mesihu Isa, bir i Merjemes, ishte vetm i drguar i All-llahut. Ishte fjal e Tij (bhu) q ia drejtoi Merjemes dhe ishte frym (shpirt) nga Ai. Besojeni pra All-llahun dhe t drguarin e Tij e mos thoni: Tre (trini). Pushoni (s thni), se sht m mir pr ju. All-llahu sht vetm nj All-llah; larg qoft asaj q Ai t ket fmij. 'ka n qiej dhe ka n tok sht vetm e Tij. Mjafton q All-llahu sht planifikues i pavarur.[Surah Nisa:171] Nuk sht pr tu habitur q madje edhe sot, shum t krishter e shohin objektiv dhe t paanshm trajtimin nga Kurani t Isait (Jezusit) dhe nns s tij besnike Merjemen. Askush prve Allahut 43

nuk mund t jet autor i ksaj fjale universale, objektive dhe t vrtet. Allahu e bn kt pik t theksuar n Kuran: Kto jan nga lajmet e fshehta (t hershme) q po t'i shpallim ty. Ti nuk ishe ndr ta kur i hidhnin shortet se kush prej tyre do t bhej kujdestar i Mejremes, nuk ishe pran tyre as kur ata ziheshin mes vete.[Surah Al Imran:44] sht vetm shpallje nga Allahu pasiq ju i dini kto gjra me aq detaje t sakta. Ajo pr t ciln Allahu, subhanehu ve teala, i kritikon njerzit dhe i dnon ata me fjalt m t forta sht sugjerimi q dikush mund t jet biri i zotit apo nna e zotit. Kurani nuk e ka prdorur gjuhn e t Atit dhe t birit madje edhe n mnyr figurative, sepse gjithmon on n antropomorfizm (duke menduar Zotin si nj qnie njerzore) dhe kshtu n vend q t adhurohej Zoti n madhshtin e Tij, njerzit bhen t lidhur me nj tjetr qnje njerzore apo imazh. Njerzit e devotshm mund t jen t drguar t Zotit dhe shembuj t mir, ata mund ta duan Zotin dhe t duhen nga Ai, por ata nuk mund t bhen zot n asnj mnyr. I drguari i Allahut, Muhammedi, salall-llahu alejhi ve sel-lem, ishte aq i vmendshm rreth do shoqrimi t mundshm me Allahun, madje ai nuk plqente q emri i tij t prmendej me emrin e Allahut kur subjekti sht nj urdhr, gj q sht ekskluzivisht pr Allahun. Kur njri nga shokt e tij tha:far t dshiroj Allahu dhe i drguari i Tij n nj shtje q si duket ka patur t bj me shtje q Profeti, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem sht urdhruar, Profeti e korrigjoi at duke i

thn: Jo, n vend t ksaj thuaj: far Allahu dshiron dhe pastaj far i Drguari i Tij dshiron.[Nasaiu]. Merjemja si nj ur Shembulli i Merjemes sht shum i rndsishm sot pr t lidhur hapsirn midis dy qytetrimeve t mdha dhe dy feve t mdha, Islamit dhe krishtrimit. Me t vrtet kristiant e sinqert duhet ta shikojn islamin, veanrisht hixhabin dhe mbulesn e grave muslimane, si nj imazh i ndershmris s Merjemes. Asnj fe tjetr sot nuk sht m kmbngulse mbi ndershmrin dhe frenimin e marrdhnieve jolegjitme seksuale si nj virtyt i kndshm i treguar n krishtrimin origjinal ashtu si edhe n islam. Kur engjlli iu paraqit Merjemes kur ajo ishte n vetmi, Allahu na tregon n Kuran, q ajo menjher thirri emrin e Allahut. Duke menduar q po i afrohej nj burr, ajo ia prkujtoi atij Allahun: Ajo tha: Un i mbshtetem t Gjithmshirshmit prej teje, nse je q friksohesh Atij (pra m le t lir)![Surah Merjeme:18] Kjo sht nj model i ndershmris q do grua e devotshme muslimane duhet ta ket. N fakt, hixhabi islam sht mnyra e grave muslimane pr t dshmuar t njjtn ide vazhdimisht: Prkujto Allahun dhe limitet e tij kur m afrohesh mua. Me fjal t tjera, hixhabi sht nj dshmi e ndershmris dhe pastrtis dhe i prkujton (do mendjeje t prishur) pr Allahun. Ka sigurisht armiq t Zotit dhe avoketr (shumsi i avokat) t dshirave satanike t cilt e shikojn kt simbol t bukur hyjnor si fyrje ndaj mnyrs s tyre t jetess. Uvejmir Anxhum Marr nga El-Xhumua volume 16, nr. 3 Prktheu: Ammar Ardit Kraja 7.1.2005

44

Dijetart dhe mendimtart

Es Sebii
Dijetari i Kufs, Ebu Ishak Es Sebii. Hafidhi dhe dijetari i Kufs, njri prej gjasht imamve q njihen si mbrojtsit e dijs, prej dijetarve q njohurit e tyre i zbukuronin me vepr. I respektuari q pandrprer krkonte dituri. Njri prej dijetarve q lan gjurm n historin e shklqyeshme t shkencave islame. Jetoi n kohn kur akoma t gjall ishin shokt e t Drguarit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, prej t cilve msoi dijn, t ciln pastaj me besnikri ua barti gjeneratave pas tij. Quhet Ebu Ishak Amr ibn Abdil-lah ibn Ali ibn Ahmed ibn Dhi Jahmed ibn Sebi Ka lindur n kohn e hilafetit t sahabiut t ndershm, Uthman ibn Affan, radijall-llahu anhu, gjegjsisht dy vjet para se padrejtsisht t mbytet halifeja nga dora e vrassve kriminel. Koha n t cilin ka lindur ishte periudha kur akoma t gjall ishin ashabt, radijall-llahu anhum. Prej ashabve, ai sht takuar me Ali ibn Ebi Talib-in, El Mugire ibn Shube, El Bera ibn Azib-in, Adijj ibn Hatim-in, Zejd ibn Erkam-in dhe Numan ibn Beshir-in, radijall-llahu anhum. Seid ibn Xhubejri, Shabiu, Mesruki, Esvedi, El Harithi etj, ishin msuesit e tij nga gjenerata e tabiinve. Pasi q u pasurua me dije u b i njohur n mesin e imamve, t cilt pr t kishin fjal plot respekt dhe mirnjohje Ameshi thoshte: Kur nxnsit e Abdullllah ibn Mesudit e takonin n rrug thonin: Ky sht Amri, i dituri q nuk e kthen. Mugire: Kur takohesha me Ebu Ishakun mi kujtonte t part (ashabt). Xherir ibn Abdul Hamid: Thonin se ai q ulet me Ebu Ishakun sikur sht ulur me Aliun, radijall-llahu anhu. Ali ibn El Medini: Dijn (e fes) e kan ruajtur gjasht dijetar: Ameshi dhe Ebu Ishaku n Kufe, Katadeja dhe Jahja ibn Ebi Kethiri n Basra, Zuhriu n Medine dhe Amr ibn Dinari n Mekke. Ebu Davud Et Tajalisi: Hadithin e gjetm tek katr persona, tek Zuhriu, Katadeja, Ebu Ishaku dhe Ameshi. Zuhriu m s mir i dinte zinxhiret e transmetimeve (esanid), Katadeja i dinte mendimet e ndryshme t dijetarve (ihtilaf), Ebu Ishaku ishte me i dituri mbi hadithet e Aliut dhe Ibn Mesudit kurse Ameshi i kishte tubuar t gjith dijet. Nga es-Sebii, ky kolos i dijs, prfituan shum nxns q m von u bn dijetar q mbanin flamurin e dituris n kohn e tyre. Prej tyre do ti veojm: djalin dhe nipin e tij Junusin dhe Israil-in, Kadate-n, Amesh-in, Sulejman Et Tejmi-n, Xherir ibn Hazim-in, Shube-n, Sufjan Eth Theriu-n dhe Sufjan ibn Ujejne-n etj. Fragmente nga jeta e tij: do tre dit prfundonte leximin e Kuranit (bnte hatme). Thoshte: Pasuria t ndihmon ta ruash fen tnde (e t mos biesh nn ndikimin e 45

pasanikve). Fudajli rrfen: E vizitova pasi q u verbrua dhe kur hyra tek ai e pyeta; A m njeh? Tha: Po ti je Fudajli. Thash: Po un jam Fudajli. Pasha All-llahun un t dua dhe po t mos turprohesha prej teje do t kisha prqafuar. Ai m prqafoi dhe lexoi ajetin: Dhe Ai sht q bashkoi zemrat e tyre. Edhe sikur ta shpenzoshe gjith at q sht n tok, nuk do t mund t'i bashkoje zemrat e tyre, por Allllahu bri bashkimin e tyre dhe tha:

Ky ajet sht shpallur pr ata q e duan njri tjetrin pr hir t All-llahut. El Ala ibn Salim rrfen: N dy vitet e fundit t jets s tij u smur dhe kishte vshtirsi gjat qndrimit n kmb. Pasi q i ndihmonin t ngrihet n kmb pr tu falur lexonte nj mij ajete n kijam (gjat qndrimit n kmb n namaz) Sipas disa historianve ndrroi jet n vitin 127 H, ndrkoh q tjert thuan se ka vdekur n vitin 129 H. All-llahu e mshiroft m mshirn e Tij t gjr. Talha Kurtishi, 17.12.2004

El Kadi Ibn El Arabi El Endelusi

Ai sht Muhammed ibn Abdull-llah, Ebu Bekr El Me'afiri El Ishbili, dijetari i Andaluzis, autori librat e t cilit jan referenc e domosdoshme n hulumtimet q bhen n shum lmi t diturive fetare. sht lindur n qytetin e Sevilas (Ishbilija), Spanje q n at koh ishte pjes e pandar e perandoris Islame, n vitin 468 H. Msimet e para t Kur'anit i ndoqi n qytetin e tij ku msoi Kur'anin dhe mnyrat e leximit t tij (el Kira'at). N krkim t dijs vizitoi edhe shum qytete t Andaluzis duke u prqendruar kryesisht n qytetin e Kordobas (Kurtube) q n at koh ishte qendr e vrtet e dijs ku lulzonin shkencat. Gjat msimeve u aftsua n lmi t ndryshme si jan fikhu dhe bazat e tij, hadithi, tefsiri, letrsia dhe poezia. N kto lmi ai u b autoritet q ishte referenc pr krkuesit e dijs. N krkim t dijs prpos n Maroko 46 udhtoi edhe n vendet q sot bjn pjes n lindjen e mesme. Vizitoi Tunisin, Egjiptin, Shamin, Hixhazin dhe Irakun ku u prqendrua n Bagdad. Gjat ktyre udhtimeve psoi shum fatkeqsi dhe nj her vetm se nuk prfundoi n thellsin e detit pasiq u fundosanija me t ciln udhtoi. Pas ktyre udhtimeve u kthye n vendin e tij duke bartur me veti dijn q e tuboi n dy skajet e hilafetit Islam. Duke e prshkruar thonin: I pari n shum lmi t shkencs, q arriti t thellohet n t, kujdesej q dijn q e ka tubuar t'ua kumton tjerve, me edukat silleshte ndaj atij q nuk pajtohej, me t, durimtari n prezencn e t cilit gjith ndiheshin mir. Ishte prej dijetarve q dijs ia bashkangjinin t vepruarit sipas saj. Ishte njeri q e bashkonte popullin, bujar me sjellje fisnike

Gjat ushtrimit t postit si Kadi u b i njohur me vendoshmrin dhe ashprsin me t ciln luftonte q e drejta t'i kthehet atij q i sht br padrejtsi. Zullumqart ia kishin shum frik. Pasiq la postin e Kadiut vazhdoi t punon n prhapjen e dijs. Tubimet e tij ishin plot dije, edukat, kshilla, poezi dhe mirsi. Ai q i shfleton librat e tij do t vren drejtsin me t diln debaton me at q nuk pajtohet me t n ndonj shtje edhe pse n disa raste del n shesh ashprsia q nk mundet t komentohet ndrysh pos si Trashgimia q e la pas vete edhe sot sht baz n shum lmi t shkencave. Prej veprave q i shkroi do t'i prmendim: Kanunu Te'vil Ahkamul Kur'an En Nasih vel Mensuh Envarul Fexhr

El Kabes Fi sherh El Muvetta El Avasim minel Kavasim Veprat e tij dshmojn pr gradn e lart q e arriti n lmit e shkencs dhe me t drejt konsiderohet krenaria e Perendimit Islam (El Magrib El Arabi). Vrejtje: Q t mos ndodh ngatrres duhet prmendur se me nofkn Ibn Arabi n literaturn islame prmendet edhe nj person. Ai sht kreu i sufive t lajthitur dhe koka e devijimit, thirrsi n vahdetul vuxhud (sipas t cilit Krijuesi dhe krijesa jan nj) Muhammed ibn Ali ibn Arabi El Hatemi Et Tai i linduri n Mirsije (Andaluzi)e q ndrroi jet n Damaskun e Siris. Pr t br dallimin dijetart kur t prmendin dijetarin e tefsirit dhe hadithit thonin Ibn El Arabi n koh q t dytin e thirrni Ibn Arabi pa pjeszn El pr prcaktim Talha Kurtishi, 24.12.2004

El Hafidh El Mundhiri
Njri prej hafidhve t njohur q jetoi n shekullin e ringjalljes s Sunnetin. Dijn e tuboi n qendrat e ndryshme n botn Islame dhe arriti gradn e hafidhit e cila sipas Ibn Haxherit nnkupton q njeriu i cili titullohet me kt titull ti plotson kto kushte: - T dijn prmendsh shum hadithe dhe transmetuesit e tyre - T jet i njohur me krkim t dijs prej dijetarve e jo prej librave - T njeh gjeneratat e transmetuesve dhe shkallt e tyre - T njeh shkencn e xherh ve tadilit e cila merret me vlersimin e transmetuesve si dhe dallimet mes haditheve autentik dhe joautentik. Quhet Zekijjuddin Ebu Muhammed Abdul Adhim ibn Abdul Kavijj ibn Abdil-lah ibn Selame Ed Dimeshki El Misri El Mundhiri. Fisi i tij prej Damaskut u shprngul n Egjipt ku jetoi dhe veproi El Mundhiriu. Ka lindur n vitin 581 H dhe n fmijri ka msuar Kuranin prmendsh. Pasiq ka msuar shum lmi fetare i prkushtohet studimit t hadithit n t cilin arrin nivel t lart. Gjat krkimit t dijs dgjon ligjeratat e muhadithve t njohur n Medine, Da47

mask, Nexhran, Aleksandri, Kuds etj. Msues t tij ishin: Ebul Hasen Ali ibn El Mufeddal El Makdisi, Hafidh Xhafer El Memuni, El Mutahher ibn Ebi Bekr El Bejhaki, Omer ibnTibrizda Muhammed ibn Vehb Esh Sherif etj. Pasiq tuboi at q All-llahu ia kishte caktuar prej dijs angazhohet si ligjrues i hadithit fillimisht n xhamin Zafirij e m pas n xhamin Kamilijj n Kairo. Pas njzet vjet angazhim largohet prej ligjrimit n xhami dhe i prkushtohet prhapjes s dijs. Nga ky dijetar msuan shum imam t hadithit si ishin Hafidh Ed Dimjati, Ibn Dekik El Id, Ismail ibn Asakiri dhe Esh Sherif ibn Izzuddin. Nga penda e ktij autori u shkruan shum vepra t dobishme nga t cilat do ti prmendim: Et Tergib Vet Terhib Muhtesar Sahih Muslim

Muhtesar Sunen Ebi Davud Sherhut-Tenbih li Ebi Ishak Esh Shirazi Erbeune hadithen fi fadli istiinail marufi El Ilam bi ahbari shejhil Buhari Muhammed ibn Selam MuxhemuSh-Shujuh Amelul Jeumi vel Lejleti Virtytet e tij: Shum burime biografike flasin pr cilsit e tij, n veanti pr devotshmrin e tij me t ciln njihej. I njihte mir dispozitat e fikhut por n mnyr superiore e njihte lmin e hadithit dhe kshtu arriti t titullohet hafidh i hadithit titull q ia dha hafidhi tjetr i hadithit Edh Dhehebiu. Njohurit mbi kt lmi ishin shkak q kur t prmendt emri i tij t thuhet imami i fort dhe i besueshm hafidhi i hadithit. Pr virtytet e tij mjaft flasin edhe librat e tij. Ndrroi jet n vitin 656 H. All-llahu e mshiroft me mshirn e tij t gjr. Prgatiti: Talha Kurtishi

Jeta e Shejh Abdul Aziz Ibn Abdullah Ibn Bazit

Falenderimi i takon Allahut, i Prjetshmi, i Cili nuk vdes, megjithse njerzimi dhe xhindt vdesin dhe paqja dhe bekimet qofshin mbi t drguarin e Tij, Allahu, subhanehu ve teala, ka thn: Me t vrtet ti (O Muhammed) do t vdessh dhe me t vrtet ata do t vdesin gjithashtu.[Surah el-Zumer 39-30] Falenderimi i takon Allahut, i Cili sht i vetmi t cilin ne e adhurojm, madje edhe kur fatkeqsit ndodhin. Ai e prcakton jetgjatsin e njerzve dhe ai sht q prcakton gjithka. do gj q ai krijoi sht 48 n mase t balancuar, I Gjithdituri i padukshmes dhe t dukshmes, m i Madhruari. fardo q do t jet n tok do t shkatrrohet prpos Tij. Nderi i dijetarve sht i madh. Zoti i tyre i ka br ata dshmitar pr t vrtetat e mdha dhe e ka prmendur dshmin e tyre prkrah t Tijs dhe at t engjjve t Tij. Allahu thot: All-llahu vrtetoi se nuk ka zot tjetr prve Tij, edhe engjjt e dijetart, dhe se Ai sht Zbatues i drejtsis. Nuk ka zot prve Tij, Fuqiplotit, e t Urtit.[Surah Al-Imran:18]

Allahu e ka ngritur statusin e tyre n kt bot dhe n tjetrn, ashtu si Ai thot: ...All-llahu lartson ata q besuan prej jush, i lartson n shkall t lart ata t cilve u sht dhn dituri...[Surah elMuaxhadele:11] Ata jan trashgimtart e profetve t cilt kan marr rolin e tyre n prhapjen e mesazhit dhe n thirrjen e t tjerve n islam. Ata jan njerz me fat t mir, muashtu si i prshkruar Profeti salallahu alejhi ua selam: Dijetart jan trashgimtart e Profetve, sepse profett nuk ln mbrapa as dinar e as derhem por ata ln mbrapa diturin. Kushdo q e merr kt dituri ka marr nj fat t madh.[ Tirmidhiu, 2606] Allahu dshiron mir pr dijetart, ashtu si Profeti salallahu alejhi ua selam ka thn: Pr kdo q Allahu do t mirn, ai e bn t aft pr t kuptuar fen n mnyr t rregullt.[ Buhari, 69] Ata jan njerz q i kuptojn fjalt e Allahut, subhane ua teala, ashtu si Ai thot: ...... Edhe nga njerzit, nga gjallesat, nga kafsht po ashtu ka t ngjyrave t ndryshme. Po All-llahut ia kan frikn nga robrit e Tij, vetm dijetart...[Surah Fatir 35:28] Ata jan njerzit m t ditur rreth t keqes dhe asaj far shpien n t, kshtu ata i paralajmrojn njerzit prej saj. Allahu thot: Mandej, n ditn e gjykimit Ai i turpron ata dhe thot: Ku jan ata q m'i bnit shok Mua dhe pr hir t tyre grindeshit? E ata q ishin t zott e dijs, do t thon: Vrtet, sot turpsia dhe e keqja i prfshiu jobesimtart.[Surah el-Nahl 16:27] E ata q ishin t zott e dituris than: T mjert ju, shprblimi i All-llahut sht shum m i mir pr at q besoi dhe bri vepr t mir, po at nuk mund ta arrij kush prve durimtarve![Surah el-Kasas 28:80] Shptimi i njerzve sht i lidhur m

prezencn e dijetarve, nse dijetart ndrrojn jet athere njrzit jan t humbur. Abdullah Ibn Amr Ibn el-As ka thn: Un kam dgjuar t drguarin e Allahut salallahu alejhi ua selam t thot: Allahu nuk e largon dijen duke e nxjerrur at nga zemrat e njerzve, dija largohet me vdekjen e dijetarve (kur dijetart vdesin) dhe kur nuk mbetet asnj dijetar, njerzit do t marrin lidert injorant t cilt kur do t konsultohen do t jepin fetva pa dije. Ata jan t lajthitur dhe q lajthitin t tjert.[ Buhari, 98] Fraza Allahu nuk e largon dijen duke e nxjerrur at nga zemrat e njerzve nnkupton zhdukjen e tij nga zemrat e tyre. Gjat haxhit t lamtumirs, Profeti salallahu alejhi ua selam, ka thn: Msoni prpara se dija t humbet ose t ngrihet. Nj beduin ka thn: Si do t ngrihet lart? Ai ka thn tre her: Dija zhduket kur mbajtsit e saj zhduken. Profeti salallahu alejhis ua selam ka thn: Allahu nuk do ta heq dijen pasi ju sht dhn ju. Sipas nj transmetimi tjetr, ai ka thn: Dija nuk do t hiqet nga njerzit. Ose nga zemrat e njerzve. Nj beduin e pyeti: O i drguar i Allahut, si do t hiqet dija midis njerzve kur ne i kemi Masafat (kopjet e Kuranit) midis nesh dhe ne e kemi msuar far sht n Kuran dhe ja kemi msuar at fmijve dhe familjeve tona dhe robrve? Profeti salallahu alejhi ua selam shikoi i zemruar nga ai dhe tha: Kta ifutt dhe t krishtert i kan librat midis tyre dhe ata nuk ndjekin asnj germ t asaj q profett e tyre u kan sjellur atyre! ka t tjera transmetime q verifikojn shtesat tek hadithet. sht transmetuar q Ebu el-Sanah ka thn: Do t vij nj koh kur nj njeri do ta ngarkoj veten pr tu prgatitur pr udh49

tim dhe do t udhtoj n vende t ndryshme duke pyetur diknd ti jap atij dije nga Sunneti q ai ta ndjek dhe ai nuk do t jet i aft t gjej asknd pr ti dhn atij fetva prve me pasiguri dhe kjo me t vrtet ka ndodhur. Umar Ibn Abdul Aziz i shkroi Ebu Bekr Ibn Hazmit pr t gjetur far kishte nga hadithet e Profettit salallahu alejhia ua selam. Ai shkroi: Tuboi hadithet dhe shnoi ato, sepse un jam i shqetsuar q dija do t zhduket kur dijetart t ndrrojn jet...shprndaje dijen dhe ulu pr t msuar at q nuk di, sepse dija nuk do t zhduket derisa t mos mbahet e fshet.[Sahih el-Buhari, Kitab el-Ilm, Baab Kejfe jukbad el-ilm] Imam Ahmedi rahimahullah ka thn: Njerzit kan nevoj pr dije m tepr sesa kan nevoj pr ushqim dhe pije, sepse ata kan nevoj pr ushqim dhe pije dy ose tre her n dit, por ata kan nevoj pr dije gjat gjith kohs. Kshtu humbja e dijetarve sht nj fatkeqsi e madhe sepse vdekja e nj fisi t tr sht m pak vshtir sesa vdekja e nj dijetari[Mexhme Uz-Zevaid, 1/201] M 27 Muharrem 1420 (maj 13, 1999), islami dhe njerzit e tij u ka rn nj fatkeqsi e madhe me vdekjen e dijetarit t madh, babait dhe msuesit t aft, Shejh Abd el-Aziz Ibn Baz dhe prfundimi i nj jete t gjat nntdhjet vjeare, nj muaj dhe pesmbdhjet dit, nj jet e mbushur me bindje ndaj Allahut dhe n shrbim ndaj muslimanve. Shejh Ibn Bazi rahimahullah ka lindur n 1330 hixhri dhe u rrit n nj famije t mir. Ai e ka memorizuar tr Kuranin prpara se t hynte n moshn e rritur dhe ka studiuar me dijetar n vendlindjen e tij prpara se t udhtonte pr t 50

krkuar dije n vende t tjera. Ai humbi shikimin trsisht n moshn nntmbdhjet vjeare pr shkak t smundjes. Allahu e di m s miri, por un mendoj q ai sht nj nga njerzit e prmendur n hadithin e profetit salallahu alejhi ua selam: Allahu ka thn: Nse un do tja heq (dy syt) e dashur nj individi dhe ai e mban veten me durim dhe shpreson pr shprblim, pr t nuk ka shprblim tjetr prpos Xhennetit.[ Tirmidhiu, 2325. ] Ai ishte aq i fort sa mundet kur vinte puna tek shtjet e islamit. Kur nj nga qeveritart shtyps tha q gjenden mite n Kuran, t tilla si njerzit e shpellave dhe historia e Musait, Shejh ibn Bazi i shkroi atij duke i shpjeguar q kjo dshmi ishte kmb e krye nj mosbesim dhe herezi. Kur sekretari i qeveritarit i shkroi atij pr ti treguar q kjo nuk sht ajo se far ai kishte patur pr qllim dhe q njeriu trhiqej nga far ai kishte thn, Shejh Ibn Bazi i shkroi atij q nse ai ishte i sinqert, ai duhet ta lajmronte pendimin e tij publikisht ashtu si e kishte br kufrin e tij hapur, publikisht. Shejhu gjithashtu ka denoncuar ata t cilt refuzun Sunnetin dhe ndjeksit e devijimit dhe bidateve, duke i refuzuar ata n t gjitha thnjet e tyre. Ai shkroi kundr festimit t festave t shpikura dhe jo islame, t tilla si festimi i ditlindjes s profetit, prvjetorit t Isras, mesit t Shabanit dhe t tjera bidateve q nuk ishin t kryera nga profeti salallahu alejhis ua selam ose sahabet e tij. Ai ishte nj lidr i vrtet, Imam i Ehlu Sunnetit dhe reformator (Muxheddid) i fes n kt koh. Sa sunnete i ngjalli Allahu prmes tij dhe sa bidate u zhdukn prshkak t tij. Sa njerz u zgjuan nga gjendja e tyre e neglizhencs dhe u udhzuan nga devijimet! Ai ishte nj nga lidert e

devotshm pr t cilt n nj ajet thuhet: ......neve na bn shembull pr t devotshmit.[Surah el-Furkan:25:74] Ai ka luftuar kundr t keqes dhe sa gjra t kqija jan larguar dhe sa bidate jan ndaluar pr shkak t prpjekjeve t tij. Ai ishte i njohur pr kt q n mosh t re, Allahu past mshir pr t, Msuesi i tij, Muhammed Ibn Ibrahim rahimahullah e ka lavdruar at pr pikpamjet kritike t tij dhe pr ekspozimin e kotsis s nacionalizmit arab (Fataua Ibn Ibrahim, 13/148), Shkruante duke shpjeguar rreziqet e revistave t tilla si el-Musauar, Rozi el-Jusuf dhe Ahir Saah, t cilat n at koh u prhapn (Ibid, 13/119). Gjrat q ai denoncoi dhe pr t cilat shkroi kundr jan t panumrta dhe nuk mund t numrohen sesa letra dhe mesazhe ai shkroi duke thirrur ndjeksit e devijimit pr t diskutuar shtjet dhe pr t ofruar argumenta. Un mendoj n kt aspekt q ai ka qen duke vepruar n lidhje me fjalt e Allahut: E, pse paria fetare (e krishter dhe jehude) t mos i ndalin nga ato thnie t tyre t rreme dhe nga ngrnia e haramit (e ryshfetit)! Sa pun e keqe sht ajo e tyre (e paris fetare).[Surah el-maide 5:63] Ai i kshillonte njerzit dhe i paralajmronte ata kundr punsim haram dhe fitimeve t palejuara. Ai i shikonte shnjat e t keqes dhe nxirrte paralajmrime rreth tyre pa vonuar, t tilla si satelite dhe udhtimet jasht dhe efektet e dmshme t muziks dhe filmave mbi rinin islame. Ai shkroi rreth rreziqeve t shfaqurit pr sy e faqe, zbulimin e grave dhe przierjen e lir midis tyre dhe burrave, pr hir t xhelozis dhe nderit t Allahut dhe shqetsimit pr nderin e grave muslimane. Kjo dhe t tjera shkrime treguan vetdijen e tij pr shtjet e Ummetit dhe shqetsimin e tij pr mirqnien e njerzve.

Ai ishte nj imam dhe nj muxhtehid i cili, me dije, t kuptuarit dhe urtsin q Allahu e vendosi mbi t, dha fetva mbi shtjet e mdha t jashte dhe t vshtira, shtje tepr delikate. Ai ishte gjithashtu kreu i Kshillit t Jurisprundencs Islame (Maxhma el-Fikh el-islami) i cili nxjerr fetva prsa i prket shtjeve bashkkohore serioze. Fetvat e tij mbi divorcin jan treguese t kuptuarit e tij t thell dhe aftsis s tij pr t br ixhtihad. Fetvat e tij ishin t bazuara mbi t kuptuarit t shtjeve, dhe kjo ishte nj begati pr t gjith njerzit, meshkuj dhe femra. Ai ishte nj muxheddid i cili e kombinoi dijen e fikhut (jurisprundecs islame) me dijen e hadithit. Ai i njihte hadithet dhe saktsin dhe dobsin e tyre. Ai kishte memorizuar shum volume hadithesh, ai dinte do gj pr transmetuesit e tyre dhe prononcimin korrekt t emrave t tyre. Tekstet u korrigjuan me ndihmn e tij, edhe pse ai ishte i verbr. Ai ishte nj oqean me dije, nj bisedues me opinionet e dijetarve t ndryshm dhe n hasmri me asnjrin prej tyre. Dikush vshtir se do t gjinte ndonj fetva t uditshme nga ai. Ai mori rrugn e mesme midis dy anve, ata q prqndrohen n hadith dhe nuk i ven vmendje shtjeve t fikhut ose opinionve t dijetarve, dhe atyre t cilt prqndrohen n fikh dhe opinionet e fukahave (juristt islam) dhe nuk i ven vmendje haditheve. Ai i kombinonte avatanzhet e t dyja fushave, fikhut dhe hadithit. Ai ishte lideri i atyre q opinioni ishte deiziv, t gjitha palt n kundrshtim do ta pranonin opinionin e tij. Dijetart mund t angazhoheshin n nj diskutim n prezencn e tij, por kur ai fliste, ajo do t ishte fundi i diskutimit, ata do t pranonin dhe do t ndiqnin opinionin e tij. Ata i dhan atij dy vota ku antart e tjer t Kshillit t Fetvave (Lexhnet el-Fetva) kishin vetm nj. Prsa i 51

prket njerzve t zakonshm, shum prej tyre do t pranonin vetm fetvat e Shejh Ibn Bazit. Nse nj shtje do t kishte opinione t ndryshme midis dijetarve. Nj njeri i zakonshm do t thoshte:Mjaft, m bn t ndihem i qet. far thot Ibn Bazi? Nj nga begatit m t mdha q kan ardhur me t sht q dijetart dhe njerzit e zakonshm do ta pranonin at si nj lider. Ky sht nj dallim i cili nuk ka ndodhur me asknd n kohn ton. Ne nuk jemi duke thn q Shejhu ishte m i ditur sesa el-Shafiu ose Ahmedi ose ibn Tejmijah. Larg qoft! Por rndsia e tij n kohn ton nuk ishte m pak e rndsishme sesa rndsia e tyre n kohrat e tyre, me t vrtet, mund t ket qen edhe m e madhe, sepse nevoja e njerzve pr t ka qen e madhe, prshkak t mungess s dijetarve n kt koh duke u krahasuar me kohrat e tjera. Ai shpesh ulej n nivelin e njerzve t zakonshm pr ti ndihmuar ata ti kuptonin gjrat, ai nuk i adresoj ata m nj sjellje mendjemadhe. Shum shpesh ai do ti fliste atyre n mnyr popullore kshtu q ata t mund ta kuptonin at. Ai ishte nj muxhahid n sfern e fetvas. Fetvat e tij ishin t bazuara duke br lidhjen midis gjykimit t tij dhe Kuranit dhe Sunnetit dhe ai mund t prmendte n fetvat e tij opinionet e disa dijetarve. Shum prej fetvave t dijetarve t cilt kishin jetuar para tij ishin t dalluar nga fakti q ata ishin vetm transmetime t komentimeve nga librat e fikhut t shkruara nga medhhebet e ndryshme, por fetvat e Ibn Bazit ishin t bazuara direkt nga Kurani dhe Sunneti. Ai kishte dshit ti bnte mir t gjithve gjat gjith kohs dhe ai shfrytzoi do mundsi q dilte pr t ndihmuar. Pr shembull, ai do t ulej n xhami dhe do t priste pr faljen dhe ngandonjher do t 52

dgjonte ndonj person afr tij t lexonte Kuran. Nse ai do t shkonte tek nj fjal e vshtir, ai do ti thoshte lexuesit: A e di se cfar kjo fjal do t thot? athere ai do ti shpjegonte kuptimin e saj. Ai u ul prkrah tij shum her n shtpin e tij dhe priste telefonata, kur bisedimet mbaronin ai do t kthehej nga un dhe do t m thoshte: Ky person m pyeti pr kt dhe kt dhe kjo ishte prgjigja e jon. Nse nj pyetje do t ishte zbavitse, ai do t na tregonte rreth ksaj dhe do t na jepte nj ndjenje lehtsie dhe miqsore. Ai ishte i thjesht n maksimum. Nj shenj e thjeshtsis s tij ishte q ai shpesh do t bnte komente mbi msimet e tij, fjalt e autorve t librave ishin zakonisht mjaft. Ajo ishte sikur t ishte msim pr t ose nj rishikim ose nj prkujtim pr dobit e tij. Komentimi i tij i feth el-Barit sht shum i leht, ai vetm komentonte kur ai e ndiente q ishte shum e domosdoshme. Ai shpesh prmendte shejuht (msuesit) e tij dhe do t lutej pr ta. Ai shkruante n librat e tij: Nga ai i cili sht n nevoj pr mshirn e Zotit t tij, Abdul Aziz Ibn Baz. Nj tjetr shenj e thjeshtsis s tij ishte q ai do t ngrihej dhe do t takohej me grat q qndronin n derne tij, pr tu prpjekur dhe pr ti ndihmuar ato me para ose duke ju prgjigjur pyetjeve t tyre etj..N nj rast ai e ndrpreu nj bised me disa diejtar t mdhenj pr tiu prgjigjur nj gruaje e cila ishte n telefon. Nse atij do ti bhej nj ftes nga nj prindr apo nj roj n Universitetin islamik, n at koh kur ai ishte rektori i Universitetit, ai do t pranonte. Madje edhe pse ai ishte shum i zn, ai ishte shum i prirur pr t pranuar ftesat e dasmve, se pse sunneti na urdhron ti pranojm t tilla ftesa.

Nj tjetr shenj e thjeshtsis s tij ishte q ai do t ulej n dysheme pr t ngrn dhe do t vishej thjesht. Ai vishte nj rrob t gjr, t bardh dhe nj abaja (veshje tradicionale arabe) t thjesht. Rrobat, kpuct dhe shkopin e tij t holl tregonin se ai ishte nj asket (q nuk i vinte prparsi ksaj bote prpara bots tjetr). Ai do ta shpenzonte rrogn e tij dhe madje edhe t merrte hua pr t ndihmuar njerzit n novoj. Nj her nj letr erdhi nga Filipinet pr Shejhun , allahu e mshiroft. Ishte nj letr nga nj grua e cila thoshte: Burri im ishte nj musliman. T krishtert e morn at dhe e hodhn tek nj pus dhe un kam mbetur vejush me fmijt e mi jetim. Un nuk kam tjetr prvd Allahut, subhane ua teala. Un i thash vetes, kush mund t m ndihmoj mua n kt bot, cilin mund t m ndihmoj pas Allahut? Nuk sht kush tjetr vese Shejh Abdul Aziz Ibn Bazi, kshtu un shpresoj q ju do t m ndihmoni. Shejhu, rahimahullah, i shkroi autoriteve prkatse (n Filipine) pr t krkuar q ta ndihmonin at dhe ata ju prgjigjn q atje nuk kishte fonde pr ta ndihmuar gruan t cils ja kishin mbytur burrin n pus dhe se ato pak fonde q ishin, ishin shum t kufizuara. Kshtu Shejhu i tha shkruesit t tij: Shkruaj nj letr pr mua pr t besuarin e fondeve: Me selame, merri dhjet mij rijal (para saudite) nga paga ime dhe drgoja ksaj gruaje. Ai ishte shum i devotshm dhe besnik. Atij iu besuan miliona para n bamirsi dhe zekat nga muslimant, t cilat ai u prpoq ti shprndante n mnyr t duhur. Nuk sht pr t ekzagjeruar pr t thn q far sht shpenzuar nga ai ishte m tepr sesa nj mij milion. Ai kujdesej pr studentt e tij. Kur ai jepte m-

sim n el-Harxh, ai krkoi pr rregullimin dhe komoditetin e tyre. Ai do t mbate klasa dhe ligjrata pr ta pas s mngjezit, pas faljes s dreks, pas faljes s Ikindis dhe midis faljes s akshamit dhe Jacis. Disa nga studentt e tij t cilt i lexonin Tefsirin e Ibn Kethirit atij midis Akshamit dhe Jacis prmenden q shpesh ai do t emocionohej dhe do t qante dhe ngandonjher ai do t qante aq gjat sa msimi t zgjaste, pa e kuptuar ai se ajo kishte mbaruar. Athere kur e merrte vesh, ai do ta prfundonte msimin dhe do t falt Jacin. Ai do t angazhohej n diskutime me studentt e tij, veanrisht n dshtjet e trashgimis. Ai do t shikonte rrethanat e tyre dhe do t prpiqej ti ndihmonte ata dhe do ta shkonin me ata n udhtime jasht qytetit. Ai kurr nuk harroi t kujtohej pr nevojn e tyre pr ushtrime fizike, t tilla si strvitja me vrapim dhe gara, si sht e prmendur n Sunnet, Kur qyteti i el-Dalam u prmbyt nga reshjet n 1360 hixhri, ai doli pr t inkurajuar njerzit e qyetetit pr t ndrtuar barriera. Ai soli hurma arabie dhe kafe nga vet shtpia e tij pr ti shrbyer njerzve ku ata punonin. Kur nj turm e madhe karkalecash goditi qytetin, Shejhu doli me njerzit pr t vrar insektet me gjethe palmash.. Kur ai ishte caktuar t administron Universitetin Islamik t Medins n 1381 hixhri dhe pastaj, ai kontrollonte klasat dhe studentt. Ai u kujdes pr ata q vinin nga vendet e tjera, duke i siguruar atyre libra dhe duke i msuar atyre arabisht. Ai merrte hua nga fondet e Universitetit, q t merreshin pastaj nga paga e tij, pr t ndihmuar studentt e varfr. Nj dit ai e gjeti veten n borxh ndaj Universitetit, duke i patur borxh 400 rijal nga muaji i ardhshm i pags s tij, 53

kshtu ai mori hua nga disa Shejuh pr ti dhn para njerzve t varfr. Kur ai u caktuar si kreu i Byros pr krkime akademike dhe fetva n 1395 hixhri dhe e la Medinn pr t shkuar n Rijad, ai mbajti nj ligjrat e cila i preku kolegt dhe studentt e tij q filluan t qanin. Gjenden shum pak njerz q kur caktohen n poste t larta sht vshtir pa u rritur n mendjedmadhsi dhe pa u br shtyps. Ai ishte nj administrator i aft i cili ishte caktuar tek administrata e Universitetit Islamik n Medine, Byroja pr krkime akademike dhe Fetva dhe Komisioni i Dijetarve t mdhenj (Hajet Kibar el-Ulema). Ai ishte nj njeri i cili ishte shum i organizuar prsa i prket kohs, puns, msimve, ushqimit dhe takimeve t tij. Ai do t kushtonte vmednje t gjith shtjeve dhe t gjith njerve. Ai ishte prapa shum projekteve bamirse t tilla si ndrtimi i xhamijave dhe institucioneve pr memorizimin e Kuranit, qendra islame dhe institute t Sheriatit. Nj nga arritjet m t mdha ishte prpjekja e tij pr pr t themeluar departamente pr punt islame n t gjitha departamentet qeveritare dhe zyre, pr t organizuar ligjrata dhe kanale pr pyetje dhe krkesa pr fetva. Pr shkak t ksaj, gjra t mira u arritn, gjrssia e t cils sht e njohur vetm nga Allahu. Ne i krkojm Allahut ti bkoi vepra e tija t mira t peshojn rnd n opesh pr shkak t puns s tij. Ai kishte nj aftsi t papar pr t dalluar zrat madje edhe kur kishte shum njerz prreth. Ai do ta njihte folsin madje edhe nse ai nuk e kishte dgjuar zrin e tij me vite. Ai do t mbante mend detajet rreth njerzve dhe do ti krkonte atyre rreth rrethanave dhe gjendjen e punve t tyre n vendet e tyre dhe pr t afrmit e tyre, 54

edhe madje pse ishin shum n numr. Ai e prkujtonte Allahun shum shpesh, madje kur hante dhe midis do kafshate. Ai thoshte:La haule ua la kuuete ila bilah-nuk ka fuqi dhe ndihm prvese me Allahun dhe ai do t drgonte salavate (bekimet dhe mshirn) mbi Profetin salallahu alejhi ua selam shum shpesh. Nse dikush n prezencn etij do t thoshte dika q nuk kishte kuptim ai i thoshte thuaj:Subhane Allah-Lavdi Allahut. Ai shpesh rrinte i heshtur, i thelluar n mendime dhe kur ai dgjonte diknd, ai do t ulte kokn dhe do ta dgjonte m vmendje. Ai kishte nj fuqi t jashtzakonshme mprehtsie q mund t dallonte ata t cilt ishin duke thn t vrtetn dhe atyre q gnjenin. Ai gjithashtu ka br zgjedhje t mira kur zgjidhte njerzit pr t br pun t ndryshme. Ai ishte shum i kudesshm kur jepte fetva. Shpesh ai thoshte si:ne kemi nevoj q t mendohemi rreth saj ose ka nevoj pr tu menduar. Un do ti shkruaj Kshillit pr nxjerrjen e fetvave kshtu q ne mund t diskutuar dshtjen me vllezrit tan. Ai m ka treguar mua shum koh prmes njzet viteve kur un e pyeta at pr qindra pyetje. Kur po mbante nj msim n Xhamin se el-Haremit n Mek e cila ishte e mbushur me njerz, ai nuk do t turprohej t thoshte:shtja nuk sht e qart n mendjen time. Ai ishte i mbushur me frik ndaj Allahut, ai do t qante dhe do t prekej shum, aq shum sa q ai do ta ndalonte msimin kur ai ishte i pushtuar nga emocionet. Allahut thot: ... All-llahut ia kan frikn nga robrit e Tij, vetm dijetart....[Fatir 35:28] Ai e adhuronte Allahun vazhdimisht dhe prpiqej pr tju bindur Zotit t tij. Nj nga

ata q e shoqruan at nga Taifi n Rijad than: Kur ishte mesi i nats, rreth 2 e nats, shejhu i tha shokve t tij: Duket se ne jemi t lodhur. Le t pushojm nga udhtimi yn dhe t flem. Kshtu ne u ndalm dhe mezi q kmbt tona takonin me tokn por ne ram t flinim. M t mirt nga ne faln nga nj rekat apo tre rekat prpra se t flinin. Shejhu gjithashtu filloj t falej dhe kur njerzit me t u zgjuan prpara mngjezit e pan at q ende falej. Un mendoj dhe Allahu e di m s miri, q ai ishte nj nga tre nga ata t cilt Allahu do ti qeshi, si profeti salallahu alejhis ua selam e ka prmendur n nj hadith: Nj njeri i cili e takon armikun n betej dhe prballet me t derisa vritet apo ai hap rrugn pr shokt e tij, njerzit t cilt jan n nj udhtim dhe kan udhtuar pr nj pjes t mir t nats derisa duan t pushojn, kshtu ata ndalojn, dhe nj nga ata distancohet pak nga ata pak dhe fillon t falet derisa ai i zgjon ata n koh kur ata duhet t vazhdonj udhtimin e tyre dhe nj njeri i cili ka nj fqinj q e shqetson at por ai e duron at derisa ata t ndahen ose nga vdekja ose nse ndonjri prej tyre t lvizi.[I transmetuar nga Ahmedi n elMusnad, 20377, Sahih el-Xhami, 3074] Allahu e ka begatur at me pranueshmrin nga tr bota. Nj nga ata q jan aktiv n davet tha q ai shkoi n nj udhtim n nj nga kombet e Afriks qndrore: ne u takuam me nj plak e cila pyeti: Nga jeni ju? Ne i tham se ishim saudit dhe ajo tha: Drgoji selam Shejh Ibn Bazit. Disa njerz t varfr t Nepalit t cilt erdhn t krkonin pun n Arabin Suadite i pyetn disa nga ata q bnin kontratat rreth Shejh Ibn Bazit. Ai ishte nj dijetar i madh i cili i dha rndsi prioriteteve kur i msonte njerzit,

n prputhje me thnjen q njerzve duhet tju tregohet rreth shtjeve t mdha prpara se shtjeve t vogla. Ai do t ndalej prgjigjurit t pyetjeve kur dgjohej muezini (personi i cili thrret Ezanin) Nse ai shkurtonte dose harronte dika, ai do t korrigjonte.. Ai do ta ndrpriste bisedn pr t recituar dhikrin (prkujtuar Allahun) pr dalje nga xhamija. Ai ishte gjithmon i drejt me dy grat e tij dhe do ta falte sunnetin e Akshamit n shtpin e gruas n shtpin e s cils kalonte natn. Numri i herave q ai ndmjetsonte pr njerzit sht i pallogaritshm. Kshtu vepronteduke i zbatuar fjalt e Profetit salallahu alejhi ua selam: Ndrmjetsoni dhe ju do t shprbleheni. Ai ndrmjetsoi pr pleqt dhe t rinjt dhe puntort. Sa student u pranuan n universitete, sa njerz t varfr ju dha bamirsi dhe sa puntorve ju b e aft t sillnin gart e tyre n Mbretrin e Arabis Saudite pr shkak t ndrhyrjes s tij. Ai prpiqej t ndrmjetsonte midis grave dhe burrave dhe midis do njeriu q gjednej n ngatrres. Ai ishte shum i duruseshm, tolerant dhe i kndshm. Nj dit kur ai ishte gjykats n el-Dalam, nj burr erdhi duke e shar dhe fyer Shejhun me fjal t ndyra, por Shejhu heshti dhe nuk ju prgjigj. Pastaj Shejh Abdul Aziz Ibn Bazi udhtoi pr t shkuar n haxh dhe ai burri vdiq. Kur ata e nxorn jasht pr faljen e namazit t xhenazes, Imami i xhamis refuzoi t falej pr t. Ai e dinte incidentin dhe tha: Un nuk do t falem pr diknd q fyen nj dijetar. Ju vazhdoni dhe faluni pr t. Kur Shejhu u kthye nga Haxhi dhe dikush i kishte thn q njeriu q e kishte shar kishte vdekur dhe far kishte ndodhur (me imamin), ai bri dua pr t dhe e kritikoi Imamin (q nuk ishte fa55

lur pr t). Ai i krkoi atyre q ta shpienin tek varri i njeriut, ku ai bri dua pr t dhe fali namaz pr t. Pak dit m von prpara se t vdiste, un i thash atij: O Shejh, Un dua t krkoi t m falsh mua pr shkak se mund t ket disa gabime q un kam br ose kam thn n lidhje me ty, ose kur un e kam keqkuptuar dika q ti ke thn dhe un mund ta kem prcjellur keq dika q ju mund t keni thn. Ai m ka thn: Un t fal, un t fal, Allahu t falt. Ai ishte shum bujar pr t dhn. Un e kam par at t jap abajan (veshje tradicionale arabe) e tij dikujt q e krkoi. Ai kurr nuk do t ulej vetm. Ai gjithmon ka patur shum mysafir dhe ai nuk do t hante derisa t tjert t uleshinme t n tavolin. Kur ai u smur ai na tha ne nj her kur ushqimi ishte gati:Ju lutem shkoni prpara dhe hani dhe m falni mua. Ai punoi deri n frymn e fundit dhe msimet e tija vazhduan derisa ai u smur. Msimi i tij pas mngjezit t enjteve zgjati m tepr sesa tre or. Ai punoi pr pesdhjet e tet vjet dhe kurr nuk mori pushime. Ai kurr nuk fjeti m shum sesa katr ose pes or n nj dit. Ai ishte i titulluar t trhiqej n pension me nj pag t plot njzet vjet m par por ai vazhdoi ti shrbej islamit dhe pr tu prpjekur n mbrojtje t fes. Pasi ai u smur, kurdo q ndiente dhimbje t fort, pasi e merrte veten i thonte shkruesve dhe mbshtetve t tij: Vazhdoni dhe lexoni pr mua ato far keni. Kshtu ata do ti lexonin letrat, mesazhet, krkesat e divorcit dhe ankesat e kundrshtarve dhe ndrmjetsimin etj... q do ti ndihmonin njerzit dhe vendin. Mbrm, t mrkurn, ai ishte i ulur me familjen dhe fmijt e tij deri n dymb56

dhjet, kur ai shkoi n shtrat. N orn 2 t nats dhimbja u keqsua dhe shpirti i tij u nis pr tu takuar me Krijeusin e tij n mngjezin e t enjtes 27 muharrem 1420 hixhri, n qytetin e Taifit, n zonn perndimore t Mbretris s Arabis Saudite. Shejhu, Allahu e mshiroft, kishte filluar t vuante nga dhimbja dhe infeksioni n ezopang n agjrimin e fundit t Ramazanit. Ai ka qen disa her i shtruar n spital por ai kurr nuk u ankonte dhe murmuronte. Kur dhimbja ishte shum e rnd, mund vetm t shihej n nj ndryshim t fytyrs s tij dhe e vetmja q q bnte ishte vendosja e dors mbi vendin ku i dhimbte. Vdekja e tij sht nj fatkeqsi e madhe dhe njerzit e Teuhidit jan goditur me lajme t hidhura dhe t dhimbshme, por e gjitha q ne duhet t bjm sht t pranojm me durim prcaktimin e Allahut dhe t themi at q e knaq Zotin ton: Ai do ti mungoj plakave, t cilat qanin shum pr t. Shum gra u smurn kur ata dgjuan lajmet. Ai do t mundohet nga fqinjt, t cilt ai i zgjonte pr t falur mngjezin do dit me t tingujt e shkopit t tij q binte mbi dyert e tyre kur ai shkonte pr tu falur, pr ti dhn atyre pr t kuptuar se ishte koha pr falje. Ai dot mungohet n qoshet e xhamive, n mihrabe dhe minbare. Ai do ti mungoj toks t ciln ecte pr t shkurat pr tu falur apo pr t dhn msime, por ajo do t dshmoj n favor t tij, inshallah kur toka do t flas pr t gjitha gjrat, e mira dhe e keqe, q jan br n t. At dit, ajo (toka) i rrfen tregimet e veta, ngase Zoti yt e ka urdhruar at. [ez-Zelzele 99:4-5] Dy lloje armiqsh t Allahut do t gzohen nga lajmet e vdekjes s tij, hipokritt t cilt duan t heqin islamin nga zemrat

e njerzve dhe ndjeksit e turbulluar t bidatit dhe dshirave. Fetvat e tij zbuluan planet e tyre t kqija dhe m an t tij Allahu asgjsoi shum t kqija. Ata ishin t irrituar nga ai dhe shpresuan pr vdekjen e tij dhe disa prej tyre madje edhe than: "Grat do t jen t afta t bjn kt dhe kt kur Shejhu t vdes dhe ne do t bjm pushim nga fetvat e tija. Shejhu ka vdekur dhe ata ende jan t pashpres. Allahu i bft ata q t mos arrijn asgj nga dshirat e tyre. Dhe tani far....? Humbja jon sht e madhe dhe dhimbja jon sht e gjithanshme, por ne mund t gjejm ngushllime n t mposhtmet: S pari, vdekja e Profetit, salallahu alejhia ua selam. Aishah ka thn: I drguari i Allahut hapi nj der n shtpin e tij ose lvizi perden dhe i pa njerzit q faleshin prapa Ebu Bekrit. Ai falenderoj Allahun duke shpresuar q Allahu do ti kompensoj ata pr humbjen e tyre t tij me dika si ajo q po shihte. Ai i tha: O njerz, kur ndonjri nga njerzit ose besimtart t goditet me nj fatkeqsi. Le ta ngushlloj veten me mendimin q kjo sht fatkeqsi (vdekja ime) sht m e madhe se fardo q sht duke kalura. Pas vdekjes time, asnj individ i Ummetit tim nuk do t goditet me nj fatkeqsi m t madhe sesa humbja ime.[I trasmetuar nga Ibn Maxhah, 1588, Sahih el-Xhami, 789] S dyti, ne e dim q islami nuk varet nga askush. Allahu sht i mshirshm dhe Ai do t sjell nga ky Ummet diknd q do ta udhzoje at dhe do ta udhheq n rrugn e dijes, drejtsis dhe trashgimis

s Profetit salallahu alejhi ua selam. S treti, studentt e Shejhut, dijetart dhe krkuesit e dijes t cilt ai i ka ln prapa. S katrti, Fmija e tij t pavdekshm, librat, fetvat, tezat dhe ligjrata e regjistruara. Dija e ln prapa nga nj dijetar sht fmija i tij i pavdekshm. S pesti, ndrrrat q jan par rreth tij, t cilat jan nj shenj e mir pr t dhe nj nga pjest e Profetsis, si Profeti salallahu alejhis ua selam ka thn. Tani sapo m tregoi nj grua se kishte par nj ndrr, netn q shejhu kishte vdekur, q ajo kishte par nj drit q ngrihej lart nga toka dhe ngrihej n qiell. Kur ajo u zgjua n mngjez, ajo kishte dgjuar se Shejhu kishte vdekur. Ne nuk duhet t harrojm detyrat tona drejt Shejhut tani, t cilat jan, pr ti krkuar Allahu ta mshiroj, pr t br dua pr t, pr t prhapur msimet e tija, pr t prhapur lajmet e virtyteve dhe karakterin e tij dhe pr t ndjekur metodologjin e tij, t cilat jan t derivuara nga Kurani dhe Sunneti. O Allah, fale Abdul Aziz Ibn Bazin, ki mshir pr t, bja varrin e tij t gjr dhe mbuloje at me drit. Ngrije statusin e tij midis t udhzuarve dhe sipr shum nga krijesat e Tuaja n ditne Gjykimit. Na fal ne dhe at, O Zot i t gjitha botrare. Ngrije at n nj vend nderi n ditn e gjykimit. O Allah, kt musibet zvendsoe pr muslimant me mirsi, sepse Ti je dgjuesi m i mir i cili prgjigjet lutjeve dhe Ti je m afr se askush. Kjo biografi sht shkruar nga Nxnsi i Shejh Ibn Bazit, Shejh Muhammed Salih el-Munaxhid t enjten n mesdit m 27 Muharrem 1420 hixhri. Shejh Muhammed Salih el-Munexhid Marr nga islaam.net Prktheu: Ammar Ardit Kraja Redaktoi: Talha Kurtishi 57

Pyetje dhe prgjigje

Tema: Haxhxhi
Pyetja: Qka mendoni ne lidhje me Shqipetaret te cilet shkojne ne haxh e me pare nuk kan e falur asnje namaz? Prgjigjja: E falnderojm All-llahun, kurse paqa dhe bekimi qofshin mbi Muhammedin alejhisselam. Sa i prket haxhxhiut i cili shkon n haxhxh, kurse m par nuk ka falur namazin, mbetemi me shpres se haxhxhi do t ndikoj q t pendohet nga ky mkat i madh, si sht lnia e namazit dhe n t ardhmen do t bhet i rregullt n faljen e namazit. Sepse Haxhxhi i shlyen mkatet q i bn njeriu m par, e me kt mund tia fal edhe mkatet e mosfaljes. I lutemi All-llahu ti udhzoj muslimant tan dhe t jen t kujdesshm ndaj namazit. All-llahu e di m s miri. Bekir Halimi, 28.02.2001

58

Albani
Porosi haxhilerve
Kto porosi dhe kshilla ua ofroj vllezrve t mi haxhiler para se t nisen n haxh: Nj: Haxhiu duhet t ket frik All-llahun, t kujdeset me sa ka mundsi q mos t bjer n gjra q i ka ndaluar All-llahu, sepse All-llahu, subhanehu ve teala, ka thn: "Haxhi sht n muajt e caktuar e kush bn (ia fillon t zbatoj) haxhin n kta muaj, nuk duhet afruar gruas, nuk bn t merr npr kmb dispozitat e sheriatit, as nuk duhet shkaktuar grindje...". (El-Bekare: 197). Kurse Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, ka thn: "Ai q kryen haxhin dhe nuk fol fjal t ndyta dhe nuk bn mkate, kthehet nga haxhi me mkate t falura si at dit q e ka lindur nna". Nse haxhiu vepron kshtu haxhi i tij do t jet i pranuar, kurse Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, ka thn: "Haxhi i pranuar nuk ka shprblim tjetr prpos hyrjes n xhennet". (Buhariu dhe Muslimi). Andaj duhet kujdesur nga disa gjra me t cilat jan sprovuar disa nga injoranca ose devijimi i tyre: Brja shirk All-llahut. Kemi par shum njerz q bjn shirk si ht krkimi i ndihms nga dikush tjetr prpos All-llahut, krkimi i ndihms nga t vdekurit, qofshin ata pejgamber ose njerz t devotshm, drejtimi i lutjeve atyreve prpos All-llahut, betimi me ta, n shenj madhrimi t tyre, e me kt e asgjsojn haxhin e tyre, sepse Allllahu, subhanehu ve teala, ka thn: "Nse i bn shok (All-llahut), veprat tua jan t asgjsuara dhe ti do t jesh prej t humburve". (Ez-Zumer: 65). b) Stolisja e disave duke i ruajtur mjekrat, sepse kjo sht nga fisku dhe n te ka katr kundrshtime, si e kemi sqaruar n librin baz. c) Veshja e unazs s arit, sepse sht reptsisht e ndaluar, sidomos ajo q sot quhet unaza e martess, sepse n kt vepr ka prgjajsim me t krishtert. Dy: Secili q dshiron t bj haxh dhe q nuk ka mar me vete kurbanin e haxhit (hedjin)[i] le ta bj nijet pr haxh temetu', sepse kshtu i ka urdhruar Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, shokt e tij n fund dhe sepse sht hidhruar me shokt e tij q nuk kan nxituar ta zbatojn urdhrin e tij, pr ta shndrruar haxhin n umre, duke thn: "Ka hyr umreja n haxh deri n ditn e Kijametit". Kur i than disa sahabe: ky haxh temetu' vlen vetm pr kt vit ose prgjithmon? Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sellem, i grshetoi gishtat e tha: "Kshtu ka hyr Umreja n Haxh deri n ditn e Kijametit. Pgjithmon, prgjithmon". (Shiko: "Sahihu Ebu Davudi", nr. 1568 dhe 1571). Pr kt qllim Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, ka urdhruar zonjn Fatime dhe grat e tija, radijall-llahu anhune xhemian, q t veshen nga ihrami pas 59

umres s haxhit. Andaj Ibn Abasi, radijallllahu anhu, thoshte: "Ai q ban tafaf Qaben sht liruar nga Ihrami, ky sht sunneti i Pejgamberit tuaj, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, edhe nse nuk ju prshtatet". [ii] Andaj secili q nuk ka marr me vete kurbanin e haxhit ta bn nijetin pr umre n muajt e haxhit, kurse ai q bn nijet pr ifrad ose kiran, e pastaj i vjen urdhri i Pejgamberit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, pr shndrim t haxhit n umre, duhet t nxitoj n kt gj edhe nse ka arritur n Mek dhe ka br tavafin mes Safas dhe Mervas. Ky duhet t lirohet nga ihrami, kurse n ditn e tet, ditn e tervijes, e ban nijet pr haxh. "O ju q besuat, prgjigjjuni (thirrjes s) All-llahut dhe t t drguarit kur ai (i drguari) ju fton pr at q ju jep jet, (pr fen e drejt) dhe ta dini se All-llahu ndrhyn ndrmjet njeriut dhe zemrs s tij, dhe se ju do t tuboheni te Ai". (El-Enfal: 24).[iii] Tre: Ke kujdes dhe ruju e mos e le bujtjen n Mina natn e arafatit, sepse sht obligim, e ka vepruar Pejgamberi, sal-lallllahu alejhi ve sel-lem, dhe ka urdhruar duke thn: "Merrne nga un haxhin tuaj". Buj n Muzdelife derisa t agoj mngjesi, e nse t ik bujtja, mos t ik namazi n at vend, sepse sht obligim, madje sht rukn i haxhit, sipas mendimit m t sakt t dijetarve, prpos grave dhe t dobtive, atyreve u lejohet t ikin pas gjysms s nats, sikurse do ta sqarojm m von (brenda librit). Katr: Ruju sa t kesh mundsi q mos t kalosh para atij q falet n MesxhidulHaram, e mos t flasim pr xhamiat tjera, sepse Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, ka thn: "Po ta dinte ai q kalon para namazliut 60

se far mkati bn, do t ishte m mir pr te t qndron dyzet se sa t kalon para tij". Ky tekst sht i prgjithshm dhe e kaplon secilin kalimtar dhe secilin namazli, kurse nuk ka asnj hadith t vrtet q bn prjashtime pr kalimtarin n MesxhidulHaram. Duhet t falesh sikur n xhamiat tjera drejt sutres, pr shkak t haditheve q flasin pr kt dhe ka disa gjurm t sahabeve q flasin enkas pr kt eshtje, ato jan n bazn e librit. Pes: Dijetart dhe njerzit me vler do her q takohen me haxhilert duhet tua msojn rregullat e haxhit sipas Kur'anit dhe Sunnetit dhe kjo nuk duhet ti angazhoj ata nga thirrja n tevhid q sht baza e Islamit, pr te jan drguar pejgambert dhe kan zbritur librat. Shum prej atyreve q i kemi takuar dhe q konsiderohen si dijetar i kemi gjetur se kan injoranc t madhe mbi realitetin e tevhidit dhe cilsive t All-llahut, ashtu sikurse jan n neglizhenc t plot pr domosdoshmrin e kthimit t muslimanve, pa mar parasysh dallimin e medhhebeve t tyre dhe sasin e partive t tyre, n unifikimin e fjals dhe bashkimin e rradhve n baz t Kur'anit dhe Sunnetit, qoft ajo n akide, dispozita, raportet shoqrore (muamelat), moral, politik, ekonomi, dhe eshtjet tjera t jets. Ata duhet ta kujtojn se secili z q ngritet dhe secili prmirsim q nuk ngritet n kt baz t fuqishme dhe rrug t drejt do tu sjell muslimanve prarje dhe dobsi, poshtrsi dhe nnmim. Realiteti sht dshmitari m i madh n kt drejtim. All-llahu na ndihmoft. S'prish pun t debatohet n mnyr t mir, kur t ket nevoj, sepse polemika e ndaluar n haxh sht polemika me t kot, i cili edhe pas haxhit sht i ndaluar, sikurse

puna e fiskut, i cili gjithashtu ndalohet n haxh. Kjo polemik dallon nga ajo q sht prmendur n Kur'an: "Ti (Muhammed) thirr pr n rrugn e Zotit tnd me urtsi e kshill t mir dhe polemizo me ata (kundrshtart) me at mnyr q sht m e mira". (En-Nahl: 125). Mirpo srish thirrsi duhet t kujdeset q nse i bhet e qart se nuk ka dobi nga debatimi me kundrshtarin pr shkak t fanatizmit t tij pr medhhebin ose mendimin

e tij dhe nse vazhdon n debatimin me te ndoshta rezulton gjra q nuk lejohen, ather ma mir sht q t lihet polemika me te pr shkak t asaj q ka thn Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem: "Un i garantoj shtpi n mes t xhennetit atij q e le polemikn edhe nse sht e vrteta me te". (Hasen, shiko: "SahihulXhamius-Sagiri", vllimi i dyt, nr. 1477). Marr nga hyrja e librit "Menasikul-Haxhi" t Imam Albanit, rahimehull-llah.

[i] Si veprojn shumica e haxhilerve sot, rrall jan ata q marrin me vete kurbanin e haxhit (hedjin) nga vendi vet, si ka br Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, andaj q e ban kt nuk duhet mohuar atij, mirpo ai q nuk ka marr me vete hedjin dhe ban nijet haxh kiran ose ifrad, ai ka kundrshtuar veprn dhe urdhrin e Pejgamberit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, edhe nse insistojn njerzit n kt gj, si ka thn Ibn Abasi, radijall-llahu anhu. Transmeton Muslimi (4/58) dhe Ahmedi (1/278, 342). [ii] Baz n kt thnie ka thnien e Pejgamberit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem: "All-llahu n haxhin tuaj ka shtyr edhe umren. Andaj kur t vini ai q ban tafaf rreth qabes dhe mes safas dhe mervas sht i lir ngha ihrami prpos atij q ka kurbanin e haxhit me vete". ("sahih Ebu Davudi", nr. 1573 dhe 1580). [iii] Kjo nuk sht n kundrshtim me at q transmetohet nga ibn Omeri dhe tjert se haxhi ifrad sht m i mir, pr shkak t asaj q e kam prmendur n librin baz. Pastaj pash se edhe Shejhul-Islam Ibn Tejmiu e komenton kt duke thn se ka patur pr qllim veimin e umres gjat nj udhtimi dhe haxhit gjat udhtimit tjetr. Referoju atij n vllimin e 26 t "Mexhmuul-Fetava" sepse sht i rndsishm. Muhammed Nasiruddin Albani, Prktheu: Bekir Halimi 17.12.2004

61

Libri - Katrdhjet hadithe mbi moralin

18. Falja e gabimeve
Transmeton Ebu Hurerja, radijall-llahu anhu, se Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, ka thn: "Asnj lmosh nuk e pakson pasurin, ai q i fal gabimet Allahu ia shton krenarin kurse ai q pr hir t Allahut bhet modest Allahu e ngrit".( Transeton Muslimi) Allahu, subhanehu ve teala, thot: "Le t'ua falin (gabimin) dhe mos t'ua zn pr t madhe. A nuk dshironi q All-llahu t'u fal. All-llahu fal dhe mshiron shum." (Nur - 22) dhe: "Ti (Muhammed) merre t lehtn, urdhro pr t mir dhe hiqu prej t padijshmve." (A'raf 199) Dijetart rreth hadithit t lartprmendur kan dhn dy mendime: -Mendimi i par: nga hadithi mirret kuptimi i par q na bie n sy e ai sht: dokush q njihet me falje t gabimeve bhet prijs i njerzve, i madh n zemrat e tyre dhe me kt i shtohet krenaria dhe nderi. -Mendimi i dyt: ai i cili i posedon ato cilsi shprblimin dhe krenarin e gjen n Ahiret. Dije se knaqsia e flajes s gabimeve sht m e mir se knaqsia e hakmarrjes sepse knaqsin e t pars e pason prfundimi i lavdruar kurse t dytn pikllimi i keqardhjes. Omeri, radijall-llahu anhu, ka thn: falja m e mir sht kur ka mundsi pr hakmarrje kurse synimi m i mir kur ka aftsi pr t kryer veprn. Seid ibn Musejjebi, rahimehull-llah, ka thn: t gaboj gjykatsi e t fal gabimin sht m mir se t gaboj e t dnoj veprn. Transmetohet se Lukmani i ka thn birit t tij: ka gnjyer ai i cili thot se e keqja e shuan t keqen, nse kjo sht e vrtet le t provoj zjarrin me zjarr, pastaj le t shikoj a e shuan njrin me tjetrin! E vrteta sht se e mira e shuan t keqen sikur q uji e shuan zjarrin. Transmetohet se nj njeri i ka thn halifes Mensur kur ai fitoi luftn n Sham banort e t cilit luftuan kundr tij: o udhheqs i besimtarve! Hakmarrja sht drejtsi kurse falja vler e lart, e ne lusim Allahun q udhheqsi yn t zgjedh pr vete gradn m t lart e t mos zgjedh gradn m t keqe. N nj fjal t urt qndron: prparsi m t madhe pr falje ka ai q ka m tepr mundsi pr hakmarrje kurse mendje m t mangt ka ai q i bn padrejtsi m t dobtit. Halifja Me'mun ka thn: dshirova q kriminelt t dijn mendimin tim rreth faljes q t'ju rehatohen zemrat. Ia solln Me'munit nj njeri i cili kishte br gabim dhe i tha: a je ti ai i cili ka br kt e kt? Ai u prgjigj: po, un jam o prijs i besimtarve! Un jam ai i cili e dmtova veteveten duke u mbshtetur n zemrgjrsin (faljen) tnde. Me'muni pas ktyr fjalve ia fali gabimin. Zoti yn! Sikur t mos ishte dshira yte pr t falur nuk do t ekzistonin ata q t kundrshtojn me mkate, dhe sikur t mos ishte falja yte nuk do t hynte askush n Xhennet, na dhuro faljen dhe bujarin tnde, o Dhurues i Madh! Ahmed Muadh Hakkij Prktheu: Agim Bekiri (pjes nga libri: katrdhjet hadithe mbi moralin) 62