Wincenty Koman

Anna Walentynowicz i jej obecno w filmach dokumentalnych i dokumentach

d 2011

wolno i prawda

Spis treci
Przedmowa .. 3 Wstp 18 Rozdzia I ANNA WALENTYNOWICZ. ... 23 1.1. Robotnicy 80.. .. 35 1.2. Anna Proletariuszka . 41 1.4. Podwjne Dno .. 49 1.5. Najmniejsza suwnicowa wiata.... 60 Rozdzia II SOLIDARNO GENEZA POWSTANIA. .. 71 2.1 1980 Solidarno 1990 10 lat pniej.. 84 2.2 Suby specjalne i Solidarno.. .. 92 Rozdzia III.STOCZNIA GDASKA SYMBOL WOLNOCI KATY.... 103 3.1. Anna jako czniczka walki o Stoczni, przez walk o prawd, o Katyniu.... 108 3.2. Kontynuacja dziaa Pani Anny przez Stowarzyszenie ARKA .. ...... 117 3.3. Postawa telewizji publicznej odnonie Stoczni i filmw z Pani Ann...... 119 3.4. Postawa Prokuratury Gdaskiej w sprawach stoczniowych..... 124 2

wolno i prawda 3.5. Postawa Rzdu wobec Stoczni, bronionej przez ARK. ... 133 Zakoczenie. .. 148 Posowie 174 Filmografia ..... 179 Bibliografia .. 183

Przedmowa

Bdc modziecem, dziwiem si, e jest tylu wiatych i wyksztaconych ludzi, mamy telewizj i nikt nie nazywa rzeczy po imieniu? Jeszcze mgbym zrozumie filmy fabularne, e nie poruszaj aktualnych tematw, ale, e telewizja i film dokumentalny nie zajmuj si aktualnymi problemami powstao u mnie pytanie dlaczego tak si dzieje? Na ktre nie byem w stanie sobie odpowiedzie.

wolno i prawda

Przygotowujc si do egzaminw wstpnych do Szkoy Filmowej, zafascynowaem si filmami Luisa Bunuela. Powysza fotografia jest to jedna z prac wykonanej w rodzinnej wsi, ktra umoliwia mi dyskusje z wykadowcami Jerzym Wjcikiem, Januszem Tylmanem, Jackiem Korcellim, Mieczysawem Jahod podczas egzaminw wstpnych na Wydzia Operatorski i Realizacji Telewizyjnej. Dyskusje te oraz filmy Luisa Bunuela spowodoway, e jako mody czowiek, zainteresowaem si losem czowieka, w szczeglnoci sowami wolno i prawda. W przygotowaniach do egzaminw wstpnych, przeszkodzio mi powoanie do wojska. Dowdca kompanii jednostki liniowej w zasadniczej subie wojskowej, nie wyrazi zgody na zdawanie do Szkoy Filmowej, std moja decyzja o egzaminach do Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie. Jednak po krtkiej przygodzie w najlepszej technicznej szkole wojskowej, w Polsce, jakim by WAT, skierowaem si ponownie do mojej wymarzonej jedynej w Polsce szkoy artystycznej. Egzaminy do szkoy filmowej i uzyskany status wolnego suchacza umoliwiy mi staranie si o podjcie pracy w Telewizji Polskiej. Z uwagi na zwizek emocjonalny z Gdaskiem, wybraem Orodek w Gdasku.

wolno i prawda

Pracownicy wydziau filmowego TVP Gdask, kwiecie 1989 r., fot. W. Koman Prac zawodow rozpoczem w styczniu 1988 r. w Oddziale Gdaskim Telewizji Polskiej od funkcji asystenta operatora obrazu. W maju byem bezporednim wiadkiem strajku stoczniowcw Stoczni Gdaskiej. Nie byo to przyjemne przeycie, kiedy naleao wczeniej wysi z samochodu (kawaek przed bram stoczni) i pieszo przej przez kordon milicjantw, przy okazji odbya si kontrola dokumentw. Strajkujcy stoczniowcy, kordonem milicjantw, zostali odcici od spoeczestwa. Pomimo tej psychologicznej wojny przemocy stoczniowcy tu przed bram nr 2, na asfalcie wymalowali potny napis: STRAJK DO ZWYCISTWA. Z napisw wywieszonych na bramie mona byo jeszcze przeczyta: Strajk jest prawem pracownika a nie PRZESTPSTWEM. To ostatnie haso jake jest aktualne take dzisiaj ad. 2011 r. Nasuwa si natarczywe pytanie po co to wszystko byo?

wolno i prawda

wolno i prawda

Strajk, Stocznia Gdaska 1988 r., sierpie, fot. W. Koman Powysze zdjcie stanowio inspiracj tematu do pierwszego mojego filmu Ja Jestem. Zdjcie to mwi o tym, czym zwyciyli pracownicy Stoczni Gdaskiej SA podczas strajku w 1988 r., a take definiuje wadz poprzez napis na plakacie z karykatur gen. Jaruzelskiego z karabinem i napisem: GDZIE NAS LEPCZE PROWADZISZ. Z drugiej strony s tutaj dwie przestrzenie: lewa strona, przedstawiajca wadz ciemne to, prawa strona, przedstawiajca wiar ludzi jasne to. Cao spajaj modlcy si ludzie, gwnie mczyni, w wikszoci modzi, na dole jak i na grze, skierowani w kierunku krzya i kapanw celebrujcych Msz. Tu nad stojcym krzyem, praw cz gry zdjcia, zamyka orze z koron i napisem: DZIKUJEMY ZA DOBR PRAC. Temat tego zdjcia by i jest dla mnie podstaw do uznania odwagi stoczniowcw, e w tych latach mieli na tyle siy i odwagi, aby publicznie powiesi plakat odnoszcy si do wadzy aktualnie panujcej. Z innej perspektywy, do dzi pozostaje przeycie,
7

wolno i prawda

ktre wbio si w pami na cae ycie: modlitwa Ojcze Nasz paru tysicy przewanie modych i w rednim wieku mczyzn, gono wypowiadajcych te sowa na terenie swojego zakadu pracy: Stoczni Gdaskiej im. Lenina. ycie i postpowanie dziadkw niewtpliwie wywaro na moj postaw w yciu i dziaaniu jaki okrelony wpyw. Jako mody chopak duo czasu spdziem u dziadkw bawic si i pomagajc im w ich pracach, przez co doskonale poznaem trud i wysiek przy pracy rcznej na roli. Przy pomocy prostych narzdzi i siy napdowej w postaci konia. Ta okoliczno i obcowanie z dziadkami zaszczepia u mnie pewn prostolinijno. Tutaj te spotkaem si z marzeniem o wolnoci Polski, ktr zdaniem dziadka i jego ssiadw mogli przynie tylko Amerykanie. Dziadkowie ukazali mi te przykad i znaczenie codziennej modlitwy. Dziki dziadkom, miaem wspaniae i cierpliwe osoby do fotografowania. Dziki nim, midzy innymi, zaliczyem trzeci etap podczas egzaminw wstpnych na Wydzia Operatorski w Wyszej Szkole Filmowej w odzi. I dziki temu zostaem wolnym suchaczem na jednym semestrze. Dzisiaj ta fotografia tych doni jest wiadectwem pracy i wysiku, moich przodkw. Tak uczciwa praca i wysiek oraz modlitwa to charakterystyka moich dziadkw.

wolno i prawda

wolno i prawda

10

wolno i prawda

Dziadek by od zabezpieczenia symbolicznego chleba dla rodziny wok rnych zawieruch dziejowych I i II wojna wiatowa, wysiedlenie, obozy: podczas II wojny by zakadnikiem, ktry pod karabinem Niemca wykopa dla siebie d wraz z innymi zakadnikami. Fakt, i nie znaleziono partyzanta spowodowa, e nie zosta rozstrzelany. By take wysiedlony z ca rodzin (5-cioro dzieci) do Zwierzyca, Majdanku i obozu na terenie Niemiec.1 Kilka lat po powrocie z Niemiec spalenie doszcztne wsi i jego dorobku. Zmaga si z postaw bylejakoci komunistw i narzucon si niewol. Tskni za wolnoci w ktr wierzy, e przynios amerykanie. Nigdy nie opuszcza modlitwy rannej i wieczornej co doprowadzio go do wielkiego zaszczytu w chwili mierci, dla niego, jak te i rodziny. Pozostawi wiadectwo, e jest odpowiedzialno przed Bogiem, kadego czowieka za swoje czyny: te wykonane, jak i te, ktre czowiek mg wykona a z jaki wzgldw wstrzyma si przed ich wykonaniem: strach, lk, egoizm, lenistwo itp.: Z jednej strony byo mi al, e odesza od nas kochajca nas osoba, z drugiej strony odczuwaem rado, e miaem w rodzinie tak osob, ktra umieraa w obecnoci witych. Na tyle byem ujty tym wiadectwem mierci dziadka, e w podrach pocigiem podejmowaem ten temat z ludmi. Okazao si, e s ludzie, ktrzy umieraj walczc z diabem. W oparciu o wiadectwo ycia Dziadka i wiadectwo jego mierci (a t chwil uwaam za najprawdziwsze wiadectwo w yciu czowieka) uwiadomiem sobie: kady czowiek odpowie tylko za swoje czyny dokonane kady czowiek odpowie za czyny, ktre mg wykona a nie wykona ich ze wzgldu na:

a) strach a) brak wiary b) boja

Za dobre uczynki jest nagroda a za ze pokuta. Dobrze jak t pokut czowiek moe dokona tu na ziemi. Jestem przekonany, e to moja modlitwa w Czstochowie przed obrazem Matki Boskiej Czstochowskiej w pewnym stopniu przyczynia si do szczliwej mierci. Tzn. Dziadek zmieni swoje stanowisko wzgldem sakramentu Spowiedzi i Eucharystii.
1

Wincenty Koman, Obraz, Gdask 2002, str. 5.

11

wolno i prawda

Okolicznoci mierci Dziadka odmienio moje ycie wzgldem wiadomoci, osobistej odpowiedzialnoci, za moje czyny w yciu.2 Umierajc dziadek wypowiedzia ostatnie sowa w yciu: Najwaniejsze w yciu czowieka to jest eby y z Bogiem3. Wanie na tym polega caa rzecz, eby zawierzy Bogu, skoro sam przyszed i da wiadectwo sob. Ale my, ludzko, chcielibymy uwierzy nie Bogu, a sobie. A przecie jeli wasnymi zmysami nie moemy oceni nawet wiata ziemskiego, jak oczyma biegu atomw, a rkoma ich ciaru, tym bardziej nie moemy pozna wiata duchowego. Po prostu jest za subtelny. Istnieje, ale to my jestemy zbyt prymitywni, aby mc Go rozpozna, pki yjemy. Nie On jest mao realny, ale my, ludzie, jestemy gruboskrni jak dinozaury. Owszem, mamy umys, mamy rodki przekazu, mamy logiczne sprawdziany, mamy sumienie, ktre nam mwi, i to jake wyranie, co i jak, ale chcielibymy ten wiat mie, widzie, dotyka, zanurzy si we, a wtedy dopiero raczy przyj. No to po co byoby ycie na ziemi takie wanie, ktre jest prb naszej wiary, naszego zaufania, naszej dojrzaoci do tamtego wiata?() Wanie yciem mamy da odpowied, czy pragniemy rozwoju w nas dobra. I do jakiego stopnia pragniemy: czy troch tylko, czy pomimo wszystko? I co w ogle uznajemy za dobro? Trzeba wybra i dy, po prostu co pokocha i dy do zjednoczenia si ze swoj mioci, i ku niej. Tu dojrzewamy, ale wybr, wybr jest wasz, pki yjecie i tylko wtedy!4

Ibidem, str.6. Ibidem str. 5 Zofia Woniakowska, Anna, wiadkowie Boego Miosierdzia, Wydawnictwo Wam, Krakw 1995, str. 208/209.

12

wolno i prawda

Babcia bya osob, ktra wiernie uzupeniaa dziadka, jak dziadek by od zabezpieczenia chleba tak babcia od zabezpieczenia tej przysowiowej cebulki, czyli wszystkiego czego nie mg zrobi dziadek. Dziadek nie by atwym czowiekiem do wspycia. Mia wady, bo by szybki i nerwowy, i ona z powodu tych wad miaa cikie ycie. Jednak onie tu przed swoj mierci powiedzia: Ty nie wiesz gdzie ja Ci doprowadziem w jakie piknoci, jak tam cudownie, jak tam piknie! Ciocia Kasia: Czy ty masz takie piknoci? Dziadek:
13

wolno i prawda

ja jeszcze nie! Mama ma ju odpuszczone wszystkie grzechy a ja jeszcze nie. W niedziel bdzie bardzo wielka, wielka uczta! Ciocia Kasia, nie zapytaa jaka to bdzie uczta, poniewa pomylaa, e kto bdzie ucztowa, gdy tato jest tak chory i kto tu bdzie ucztowa? Dziadek: Taki Dziadek jak ja bdzie tu dopiero za 100 lat.5 By moe Dziadek swoj postaw yciow zasuy sobie na takie wyrnienie: Jednoczenie nie kama nie faszowa nie tkn czyje wasnoci ze wzgldu, e by bardzo uczciwy i porzdny. P roku przed mierci z drugim moim dziadkiem zwozili jakie plony z pola i spad z furmanki co sobie uszkodzi w przeyku i w sytuacji, gdy co za szybko zjad (a rwnie szybko jad ) to musia zawarto. Bya to dla niego straszna dolegliwo, gdy to go bardzo zawstydzao a by czowiekiem honoru. Dziadek w niedziel i wita nie wzi si za dn prac. Nie zjad niadania i nie pooy si spa bez odmwienia pacierza na klczco. W moich oczach nie epatowa t wiar. Przestrzega cile 10 przykaza Boych caym swoim yciem. Nie znosi kradziey, kamstwa i obudy. Tych rzeczy nie lubi najbardziej i z nimi walczy. Cika praca bya dla niego przyjemnoci majc ponad 80 lat jeszcze bardzo chtnie kosi.6 Dopiero teraz szukajc materiau do pracy znalazem sowa potwierdzajce moje odczucia zwizane ze mierci dziadka i babci: mier tych, ktrzy nie odrzucili w yciu Pana, jest spotkaniem dziecka z Ojcem swoim i jest najwaniejszym momentem ycia przede wszystkim dla niego samego, a nie dla tych, ktrzy patrz, s obecni itp.7, Stao si tak dlatego, e ojciec twj wiedzia, z kim si spotyka. Dalsze istnienie trwa w wiecznoci, a tym samym staje si nieosigalne dla zmysw czowieka. Podzikuj wic za szybkie
5

Ibidem, str. 2 Ibidem,str 5/6. Zofia Woniakowska, Anna wiadkowie Boego Miosierdzia, cz. II, Wydawnictwo WAM, Krakw 2008, str. 281.

14

wolno i prawda

bezbolesne przejcie, gdy gdyby nie wstawiennictwo czonkw rodziny (), mogoby by cisze. Bycie przy mierci swoich najbliszych bywa ask i przywilejem, a jednoczenie zwikszonym cierpieniem, ale pamitajcie, e jest to wycznie asystowanie przy spotkaniu, ktre rozpoczyna ycie duchowe 8 w wiecznoci.

Kolejn osobowoci majc postpowanie by papie Jan Pawe II.

wpyw

na

moje

ycie

Ibidem str. 282/283.

15

wolno i prawda

Bardzo wiele wniosa w moje ycie Maria Jesus Belzunce, a by moe najwaniejsze nie wstydzia si swojej wiary, co w latach 80 byo dla mnie bardzo wanym wiadectwem.

16

wolno i prawda

Dziki Joannie Orze zdecydowaem socjalizacjach rwnolegle.

si

studiowa

na

dwch

Po teoretycznej zmianie wadzy w 1989 r. nie odczuem zmiany podejcia urzdnikw prokuratury i sdw do moich osobistych spraw rodzinnych. Po wielu staraniach, aby znale dziennikarza do realizacji tematw zwizanych z rodzin, ktra spotyka si z sdami. Chodzio mi o to, aby zmusi sdy i prokuratur do dziaania zgodnego z prawem, odnonie praw dzieci, gdy dochodzi do rozwodu rodzicw. Poprzez dziaania antenowe chciaem uwiadomi obojgu rodzicom, jakie znaczenie dla ich dzieci i wpyw na ich wychowanie. Ma ich osobista troska, wanie tylko i wycznie ich dwojga oraz dziadkw. Praca w telewizji daje czowiekowi pewien szczeglny wgld w rzeczywisto nas otaczajc i w ycie innych ludzi, jakiego nie posiada chyba nikt inny. Jest to medium potnym narzdziem wpywania na rzeczywisto i na ycie ludzi. Czego dowiadczyem po emisji w TVP 1 reportau pt. Ojcowie, jedna z matek napisaa do redakcji Zawsze po 21-szej, e powiedziaa ojcu dziecka od dzisiaj masz drog otwart do dziecka.9 Cena jak zapaciem za zaistnienie tego reportau bya utrata pracy. Jednak w dorobku twrczym ten reporta da mi najwiksz satysfakcj moraln
9

Barbara Jakubiec, Ojcowie, TVP 1 Zawsze po 21, kwiecie 2003 r.

17

wolno i prawda

zwizan z wykonywaniem pracy zawodowej. Chciaem dalej kontynuowa temat sytuacji dziecka kiedy rodzice rozstrzygaj swoje sprawy przed Sdem. Kierownictwo Panoramy nie pozwolio mi cignc tematu. Wobec powyszego zajem si tematem Stoczni Gdaskiej SA. Dla mnie jako obserwatora dziaa Stoczni Gdaskiej upado Stoczni Gdaskiej jako nie miecia mi si w gowie. Jake wane w tamtych cikich czasach dla mnie i mojej rodziny byo wiadectwo filmw Bunuela, ktre intuicyjnie wyczuwaem jako idce w kierunku wolnoci czowieka i sprawiedliwoci, co potwierdziy sowa, ktre przeczytaem w jednej z ksiek powiconej Bunuelowi: () Luisa urodzonego w 1900 r., i szstki jego modszego rodzestwa. Po ojcu, postaci bardzo interesujcej, jego najstarszy syn odziedziczy najlepsze cechy: wraliwo () umiowanie wolnoci 10 i sprawiedliwoci. Szczeglnie napis kocowy w filmie Mleczna droga cytuj Wszystko, co w tym filmie dotyczy religii katolickiej i herezji, szczeglnie dogmatycznego Punktu widzenia jest autentyczne. Teksty i cytaty s zapoyczone z Pisma witego, z dzie teologicznych i historii kocielnych dawnych i nowych.11 Dla mnie przeywajcego wasne dowiadczenie wiadomoci wiary i fakt, e kto nie wstydzi si o tym mwi, ba dosownie cytuje Pismo wite, byo wyrazem najwyszej odwagi i godnym autorytetem do naladowania. Przez Szko zosta wyprodukowany film Anna Proletariuszka, gdzie umieszczona jest scena filmu w ktrej: Pani Ania Walentynowicz wypowiada si na tle wodowanego statku: Upyno ju prawie 30 lat, ale ja dokadnie pamitam ten dzie, peen niepokoju, nie byam pewna czy mnie przyjm do pracy w Stoczni. Tak bardzo w Stoczni chciaam pracowa i rozpoczam prac po trzy miesicznym kursie w eskiej brygadzie im. Ry Luksemburg. Byam szczliwa i dumna, e osignam to na co czekaam! Waciwie znalazam swoje miejsce! Dla mnie sponiewieranej dziewczyny, bez domu, bez rodzicw, byo to naprawd wielkie szczcie! Z wielkim zapaem zabraam si do tej pracy. Modliam si dzikujc Bogu, za to co osignam. Przyrzekaam sobie w sercu, e bd tak pracowa, e mnie nikt i nigdy nie bdzie chcia zwolni!12.
10

Miesicznik Film za Positif nr 146/1974 Tumaczy i opracowa Adam Horoszczak Iwona Kolasiska-Pasterczyk Pieka Luisa Bunuela, RABID, Krakw 2007, str. 475.

11

18

wolno i prawda

Jake te sowa wspbrzmi ze sowami byego Rektora prof. Henryka Kluby, wwczas Dziekana Wydziau Reyserii, ktry udzieli wywiadu Wadysawowi Wasilewskiemu jako prowadzcemu cykl Lustro PRL w filmach studentw dzkiej Szkoy Filmowej realizowany przez: Andrzeja Bednarka, Jarosawa Kamiskiego, Zdzisawa Kuczyskiego, Janusza Tylmana: Film ten zawiera pewien obraz klimatu tych czasw, owego napicia a wreszcie najistotniejsza sprawa dla mnie: to, e zostaa utrwalona wyjtkowa osobowo. W gruncie rzeczy historycy kiedy napisz, e to od niej, e to w obronie jej statusu, e to w obronie jej godnoci, w jej obronie, to by ten maleki kamyczek, ktry pocign za sob lawin i w tym sensie mam malek satysfakcj, e ten film powsta, e jest i bdzie! Ciekawie brzmi te zapowied filmu przez Wasilewskiego: W Archiwum Filmowym dzkiej Szkoy Filmowej ley dorobek 40 lat istnienia Szkoy w tych pudekach znajduj si stare tamy filmowe swoiste lustro ycia w PRL-u. Chciabym Pastwu przedstawi film dosy niezwyky. Film skierowany do produkcji tu przed stanem wojennym i by koczony w 1982 r., kiedy na zewntrz Szkoy szalay komisje wojskowe wszelkiego rodzaju materiay byy konfiskowane zwizane z Solidarnoci. A tutaj w Szkole powsta film o Annie Walentynowicz i to w tym 1982 roku: Henryku bye wtedy Dziekanem Wydziau Reyserii powiedz jak to si stao, e tego filmu SB-cja nie skonfiskowaa? Ja chciaem powiedzie, e Szkoa jeli chodzi o tak zwane wydarzenia historyczne (z przymrueniem oka dziekana), a moe nawet nie tak zwane! Zawsze zachowywaa si dosy odwanie. Bym sign do lat 56 nakrcilimy prawie godzinny film na 4 kamery. Krcilimy take pniejsze wydarzenia i w momencie kiedy Marek Ciecierski zgosi si z takim projektem nie ukrywam, e mj podpis (i tutaj znaczce chrzknicie), decydowa o skierowaniu tego filmu. Nie chc tworzy tutaj jakiego wraenia, e to by akt jakie ogromnej odwagi nie, ja zawsze uwaaem, e to jest pewien obowizek historyczny, podkrelam, nie, e tam inne opcje polityczne, z ca szczeroci powiem, e by te wspudzia Wytwrni Filmw Owiatowych. W pewnym sensie i to, e w zasadzie nie mona sprawowa jakiego stanowiska jakie funkcji w klimacie obaw, jakiego oportunizmu. Uwaaem to za tak prost i naturaln rzecz, skierowanie tego filmu
12

Marek Ciecierski Sawomir Grunberg, Anna Proletariuszka, PWSFTviT, dz, 1980/81, film dokumentalny.

19

wolno i prawda

do produkcji, e ani przez chwil si nad tym nie zastanawiaem. Ani te nie uwaam tego dzisiaj za szczeglne bohaterstwo.13 We wspczesnej dokrtce zaczonej do filmu jest zaczona rozmowa z Pani Ann Walentynowicz: Wasilewski: A czy Pani sama czasem nie czuje si samotna? Anna Walentynowicz: Bardzo czsto, bardzo czsto czuj si samotna bezradna i jest mi al, e tak wielki zryw narodowy, zreszt wiele byo zryww naszego narodu, przypominajc rok 56, 68, 70 wreszcie 80 no i wanie ten ostatni, ktry dokona wielkiego wydarzenia, kiedy zadziwilimy wiat! To my jako spoeczestwo w tej chwili nie potrafilimy ju tego utrzyma!

13

Przytoczona rozmowa pochodzi z dodatku zaczonego do filmu Anna Proletariuszka w postaci rozmowy przed kamer.

20

wolno i prawda

Wstp

W radosny poniedziaek Wielkanocny wybraem si na spacer do lasu. Po powrocie dzieliem si z rodzin swoimi spostrzeeniami, e ilo i wielko poamanych drzew w lesie budzi jak trwog nie wiadczy to najlepiej o przyszoci.

21

wolno i prawda

W sobot rano mj tato przynis informacj o tragedii w Smolesku. W czasie ledzenia informacji na antenie TVP 1 i 2 oraz Polsat. Uwiadomiem sobie, e mam temat pracy teoretycznej. W Polsacie porwnano nawet katastrof lotnicz z wieami Word Trade Center jako wydarzenie bez precedensu. W pracy podyplomowej: Stocznia Gdaska obraz zmian wasnociowych w wietle dokumentw. Jak fikcja medialna sprzeday z dnia 08.09.1998 r. staa si rzeczywistoci., dowiodem, i te wiee ulegy kontrolowanemu wyburzeniu. W prezentowanych rozmowach na antenie TVP SA po katastrofie rozpoczto przedstawia Prezydenta w innym wietle co obnaao miako i lisko ludzi, ktrzy przedstawiali spoeczestwu okrelony obraz Prezydenta Lecha Kaczyskiego. Od razu przysza myl o dokonanym zamachu na ycie Prezydenta odnonie katastrofy w Smolesku. Dodatkowo piknym przykadem manipulacji funkcjonowania telewizji publicznej i prezentowanych przez ni filmw dokumentalnych chociaby o Annie Walentynowicz i z jej udziaem. Okazuje si, e TVP SA nie wyemitowaa wikszoci filmw dokumentalnych, chocia bya ich producentem. Pani Anna Walentynowicz piknie te spina Stoczni Gdask poczwszy od filmw: Robotnicy 80, Anna Proletariuszka, Podwjne Dno, Najmniejsza suwnicowa wiata, Kapitanowie nie umieraj, interesujce wydaje si dla mnie badanie czy dojdzie do emisji cyklu filmw dokumentalnych o Annie Walentynowicz. Jako tej osoby, ktra
22

wolno i prawda

jest filarem walki o wolno, godno i prawd wspczesnego czowieka, i Polski. Skupi si na podstawowym pytaniu zwizanym z jego zawodem i rodowiskiem twrcw filmw dokumentalnych, jak te pyta, ktre zadawa sobie autor w modzieczych latach odnonie przedstawiania rzeczywistego wiata w telewizji, czy dalej fikcja i komercja wemie gr nad prawem, rzeczywistoci? Czy te bohaterw pracy autora spotka los w oparciu o analogi w twrczoci Luisa Bunela? Poczwszy od Viridiany: jak uwaa Bunuel, jego najwaniejszego filmu a take z punktu widzenia tytuu niniejszej pracy. Mamy z jednej strony ch ycia wedug woli Boej, czyli pewnego rodzaju wolnoci a z drugiej okrelone postawy ludzi, ktrzy tworz przeszkody i utrudniaj realizacj obranych celw. Bunuel przeciwstawia si kamstwu. Odwanie te przedstawia si wspczesnej mu rzeczywistoci. Szczeglnie inspirowa mnie, gdy w swoich filmach przeciwstawia si tyranom. Bunuel przedstawia informacj jako jednego z czterech jedcw nowej apokalipsy, nioscych zniszczenie ludzkoci. Zdecydowaem si na szczegow analiz okrelonych fragmentw filmw. Moim zdaniem dopiero drobiazgowa analiza moe prowadzi do trafnych wnioskw. Wedug mdroci ludowej: Nie lekcewacie sobie drobiazgw, bo w drobiazgach ley doskonao a doskonao to nie jest drobiazg.

Anna Walentynowicz prosta i skromna kobieta, jednak kobieta wielkiego ducha, ktra dojrzaa do liderki walki o wolno czowieka w Polsce. Moim zdaniem jest to jedyna posta z filmu Robotnicy80, ktra podczas strajkw sierpniowych zachowaa swoj niezaleno, dotrzymaa swoich sw i znaa te swoje miejsce w szeregu. Dziaania Anny Walentynowicz dotyczyy Polski. Wolno Polski widziaa przez ujawnienie prawdy o Katyniu std troch czasu powiciem Katyniowi. We wspczesnej Polsce okamuje si i okrada pracownikw z majtku. Okrada si ludzi z majtku, ktrzy go odbudowali, wypracowali i wywalczyli. Walczyli o wolno i godno dla Polski i Europy,
23

wolno i prawda

przykad Stocznia Gdaska i Pani Anna Walentynowicz, ktra tak widziaa rzeczywisto: Pani Walentynowicz sprawy Stoczni Gdaskiej, zostawia Stowarzyszeniu ARKA do zaatwienia a sama bez reszty powicia si wikszemu wyzwaniu ujawnieniu PRAWDY O KATYNIU, gdy jak mwia, - (...) wiksza jest szansa na uratowanie Stoczni, jak ujawni si prawd o Katyniu, bo SB-cyi komunici w dalszym cigu tym wszystkim rzdz i nie ma Sdu, ktry przestrzegaby prawo i sprawiedliwo.14 Z prezentowanym pogldem Anny Walentynowicz koresponduj materiay rdowe o dziaaniu wbrew prawu sub WSW, SB i WSI, na rzecz KGB i GRU, zamieszczone w raporcie ogoszonym przez Prezydenta RP na podstawie ustawy sejmowej. Likwidacja Stoczni Gdaskiej jako symbolu wolnoci Polski i Europy Wschodniej czy mier Anny Walentynowicz w katastrofie Smoleskiej. Jest to jej owoc walki o prawd o Katyniu. Jednoczenie wiadectwo w jakim towarzystwie umieraa. Czy nie jest to ukoronowanie jej wysikw na rzecz prawdy i prawa? Prof. Jerzy Doerffer nestor polskiego przemysu okrtowego stwierdzi, e jeeli Europa ma funkcjonowa to musi produkowa statki. Niemcy wschodnie produkuj statki chocia pochodz z tego samego obozu co my.15 Nie sposb w tym kontekcie nie uj w oparciu o dowody sposb postpowania wadz, prokuratury, telewizji publicznej. Gwnym moim zamierzeniem jest postawienie tezy, e jedna z pierwszych ustaw: o radiofonii i telewizji publicznej, ktra bya uchwalona jako warunek konieczny wejcia Polski do Unii Europejskiej, po prawie 20 latach obowizywania nie istnieje w praktyce na antenie. Zatem pozostaje pytanie, kiedy misja mediw publicznych znajdzie swoje odzwierciedlenie w postaci rzetelnych informacji o Stoczni Gdaskiej SA w upadoci a take katastrofy w Smolesku? Co z kolei rodzi nowe pytanie czy yjemy w demokratycznym kraju, w sytuacji gdy media publiczne nie kontroluj wadzy? Od kilkunastu lat walcz o to aby instytucje pastwowe: prokuratura, telewizja postpoway zgodnie z prawem. Ze zgromadzonych dokumentw wynika, e to jest walka z wiatrakami. W mojej pracy odchodz od standardowych podej, na korzy fotografii czy te niektrych bardzo istotnych dokumentw: Tak
14

Pismo procesowe Stowarzyszenia ARKA, do Sdu Apelacyjnego w Warszawie, sygn. akt XXI P 95/05, z dnia 15.01.2011 r.

15

Szkic do projektu Centrum szkoleniowo-dydaktycznego im. Andrzeja Gardyjasa, Wincenty Koman, Nowiny, 2010 .

24

wolno i prawda

ale jak Pani wie, odchodz od takiej sensu stricte pracy. Mnie interesuje czowiek i temat. Od biografii i yciorysw s literaci, od tego s historycy, od tego s pisarze i rni ludzie, dla ktrych to stanowi profesj i tym si zajmuj. Ja tego nie zrobi lepiej, od nich. Natomiast, z uwagi na to, e w jakim tam sposb przykadano wag do pracy i do wolnoci w mojej rodzinie, i moe to wpyno, e czowiek w ocenie wspczesnych ludzi sta si, jakim tam idiot, e si zajmuje tymi sprawami, frajerem delikatnie mwic uywam tego okrelenia (dopowiedzenie Anny Baszanowskiej) tak czowiek uczciwy, ktry nie jest cwaniakiem to , e kontynuuj dziak kpt. .w. Bolesawa Hutyry, ktrego zabito 15.09.2000 r., tylko dlatego, e ratowa Stoczni Gdask przed upadoci i sprzeda, nielegaln upadoci i sprzeda na yczenie paru ministrw, ktrzy jakby wyczuli interes w tym: Balcerowicz Lewandowski i Olechowski to s ojcowie. Za pienidze amerykaskie i by moe rosyjskie dokonali tego czego dokonali, co jakby mamy dzisiaj. W 90 latach miaem do dziaalnoci spoecznej w 1997 r., poznaem Hutyr, z uwagi na to, e miaem kamerk to po prostu w oparciu o sowa, ktre usyszaem od niego w kociele, e on ma w sercu Bg, Honor i Ojczyzna i wierzy w to, e s ludzie, ktrzy rwnie w sercu to maj. Ponadto wierzy w to, e stoczni naley poda hol i z mielizny j cign. Najbardziej uderzyy mnie sowa Bg Honor i Ojczyzna, e on ma je w sercu, te sowa i wedug nich yje. Tak troch przez przekor postanowiem sobie to ja ci czowieku sprawdz i bd ci nagrywa. Majc pewne dowiadczenia yciowe i nawet jeli czowiek deklaruje si jako osoba wierzca i zdaje sobie z tego spraw to nie jest atwo tak w 100% toczka w toczk, to ycie przej wedug tych kryteriw. W tym okresie znajomoci czyli 16.03.1997 15.09.2000 r., a jeszcze wczeniej by przypadek kiedy go posdzono niesusznie zreszt o wspprac z SB w lipcu 1998 r., przez rodowisko zwizane z Radiem Maryja, czyli kpt. .w. Zbigniewa Sulatyckiego i dr Felikasa Pieczki. W ten sposb odsunito go od ratowania Stoczni Gdaskiej w Spoecznym Komitecie Ratowania Stoczni Gdaskiej i Przemysu Okrtowego, no to powiedziaem wwczas: ja ci czowieku w tej sytuacji nie opuszcz, chocia mam do dziaalnoci spoecznej w moim yciu, bo nic z tego nie mam, ale ci nie opuszcz jak ty tak postpujesz a oni tak niegodziwie z tob postpili16 Robic film na zaliczenie II roku licencjatu Po co to wszystko byo w oparciu o film Robotnicy80 i postaw Anny Walentynowicz
16

Wywiad z Ann Baszanowsk, 26.05.2011 r.

25

wolno i prawda

uznaem, e jest to jedyna prawdziwa wystpujcych walczca o wolno Polski.

osoba

ludzi

tam

Moim zamierzeniem jest doj do poznania przyczyny z powodu, ktrej Pani Anna Walentynowicz w 1980 r., nie przedstawia spoeczestwu sposobu bycia i postpowania Lecha Wasy podczas strajkw sierpniowych w 1980 r., w Gdasku. Mam te wiadomo swoich uomnoci, lecz nikt inny tego tematu si nie podejmie, gdy po prostu to wymaga ogromnego czasu i wysiku, ktrego inni nie maj lub po prostu najzwyczajniej w wiecie nie chc mie, lub si boj. Wreszcie dla mnie istotne jest, aby praca ta, bya pomocna spoeczestwu. Na zasadzie zwierzt amoniotelicznych, czyli bezkrgowcw wodnych, gdzie w oparciu o przemian biakow produktem kocowym jest amoniak, jake niezbdny w gospodarstwach domowych a szczeglnie w przemyle chemicznym i chodnictwie.

26

wolno i prawda

Rozdzia

Anna Walentynowicz

Charakterystyk osoby i sytuacji rodzinnej chyba najlepiej oddaje cytat z ksiki T. Jastrun, ycie Anny Walentynowicz: Poszam na kurs dla analfabetw. Nie doceniaam siebie, uwaaam, e nie nadaj si do zwykej szkoy i musz zaczyna wszystko od pocztku. A przecie ukoczyam cztery klasy. Na Kusie rwaam si do odpowiedzi i nauczyciel powiedzia: Dziewczyno, ty nie masz tu czego szuka. Tak zakoczya si moja nauka w szkole dla analfabetw. Do zwykej szkoy nie poszam. I chyba jednym z powodw byo to, e nie miaam w co si ubra. Dla dwudziestoletniej dziewczyny by to duy problem. Wracaam z pracy w roboczym kombinezonie i w gumowych butach uszczelnianych gazet.17

17

Anna Baszanowska Cie przyszoci, Wydawnictwo Arcana 2009, Krakw, str. 32

27

wolno i prawda

Znowu byam pena nadziei poniewa wychodzc za m miaam syna.18

To jest owoc mojej mioci sama go wychowywaam.19

18

Kadr i zapis z filmu dokumentalnego Najmniejsza suwnicowa wiata, WDR 2002. Ibidem

19

28

wolno i prawda

A tak t sytuacj widzia syn Janusz: To okrelenie psierota sprawiao takie wraenie p czowieka takiego nie penowartociowego a to u jednych wzbudzao lito u innych szyderstwo nie najlepiej mi z tym byo. Kiedy mama zdecydowaa si na rozmow ze mn o tym, to ja powiedziaem oczywicie pewnie. Pamitam, e jak wyszli z Kocioa ju po lubie ja staem obok i mam za rkaw sukni lubnej cign, mamo czy ja teraz mog mwi tato do taty, tak moesz. Bo ten wujek to taki no!20

Po tym jak wyszam za m chcielimy mie dziecko. Powiedziaam od razu, e ja nie mog zaj w ci i eby od razu zrobi jakie badania. Przyjechaam z bada do domu i do ma powiedziaam mu wtedy, e w najlepszym razie bd miaa pi lat ycia.21 Wedug jej syna Janusza, lekarze Annie Walentynowicz dawali w bardzo optymistycznym wariancie pi lat ycia: Szczeglnym zdarzeniem w jej yciu naszym rwnie byo to kiedy miaa operacj na raka. Lekarze dawali po operacji trzy do szeciu miesicy ycia i koniec takie byy rokowania. Mama po tej operacji przeya te pl roku potem kolejny rok i zacza si zastanawia o co chodzi. Dlaczego ona jeszcze yje skoro lekarze stwierdzili, e ma maksimum p roku?22
20

Wywiad z Januszem Walentynowicz 28.05.2011 r, zapis cyfrowy dwiku Kadr i wypowied z filmu, Najmniejsza suwnicowa wiata, WDR 2002.

21

29

wolno i prawda

I mino pi lat, po piciu latach yj! Widziaam, e on nade mn ubolewa. On nie wiedzia co mia robi ze mn, a sam ju by miertelnie chory. To by nowotwr nerki. On dowiedzia si w 1971 r. w czerwcu a w padzierniku ju nie byo czowieka. Uznaam, e Bg by tak askawy, e podarowa mi ycie a odebra jemu. W zwizku z tym cay czas zastanawiaam si, jakie zamiary ma wobec mnie. Co powinnam zrobi i zastanawiaam si czy to co ja robi jest zgodne z wol Bo? 23 Jak zmar Tata, czyli jej ukochany m, te na podobn chorob bo te na raka. Wwczas zacza sobie zdawa spraw, e Pan Bg czego od niej chce. Ona co musi zrobi. W zwizku z tym, e on podarowa jej gratis kolejne lata ycia to ona musi si czym odpaci. Musi si zrewanowa Panu Bogu i rzucia si wanie w wir walki z niesprawiedliwoci a jednoczenie wszem i wobec gosia pokazywaa wiar, e to jest jakby punkt odniesienia, z ktrego ca reszt mona zacz robi, ale trzeba mie jakie podstawy. No i tak pniej wygldao jej cae ycie.24 Jake to znaczce wiadectwo osoby, ktra publicznie deklaruje, e jej ycie podporzdkowane jest woli Boej. Mnie najbardziej interesuje ten wtek cisego zwizania podporzdkowania swojego ycia opatrznoci Boej z takim problemem zwrciem si do syna Pani Ani Janusza Walentynowicz: Czy to w jaki w jaki sposb odczuwao si w rodzinie, czy mia Pan tak wiadomo, takiego podejcia do ycia mamy, czy to byo odczuwalne, czy nie byo?
22

Wywiad z Januszem Walentynowicz 28.05.2011 r., zapis cyfrowy dwiku. Najmniejsza suwnicowa wiata, op. cit. Wywiad z Januszem Walentynowicz, op. cit

23

24

30

wolno i prawda

Wie Pan byo to na pewno wyczuwalne, natomiast tak jak sigam pamici, mama zawsze przywizywaa wag do wiary do uczestnictwa w naboestwie coniedzielnym. Ju jako dziecko pamitam, e to by taki specjalny dzie mymy zawsze bodaje na godzin 10-t w naszej Parafii byy msze dla dzieci i modziey i mama zawsze na t godzin szykowaa mnie i siebie, eby uczestniczy. Pniej kiedy zaczynaem dorasta kiedy by ten okres tego buntu modzieczego, ja si nieco oddaliem od Kocioa natomiast mama trwaa. 25

Potem kiedy m umar ten Koci by dla mnie schronieniem, bo zajam si prac opozycyjn.26 Tak widzia ycie maeskie syn Pani Ani: Ojciec by wspaniaym czowiekiem, pomaga jej przez to wszystko przej agodzi jej stresy stany depresyjne. Bya to wspaniaa para .27 Mamy tutaj bardzo wyrane wiadectwo roli kocioa jako schronienia, kiedy czowiek zajmuje si dziaalnoci, ktra stoi w sprzecznoci do poczyna wadzy, ktra postpuje wbrew obowizujcemu prawu. Kadry z filmw dookrelaj nam szczegowo, klimat jako taki, klimat wntrza, przestrzeni, emocje i odczucia. Dlatego te nie mogem postpi inaczej jak napisa o niej prac, tym bardziej, e dopiero teraz przy analizuje postaci Anny i jej podejcia do ycia
25

Wywiad z Januszem Walentynowicz 27.05.2011 r., zapis cyfrowy dwiku. Najmniejsza suwnicowa wiata, WDR 2002 Wywiad z Januszem Walentynowicz 27.05.2011 r., zapis cyfrowy dwiku.

26

27

31

wolno i prawda

a szczeglnie jej odniesienie do wolnoci: troska, aby stara si odczyta wol Bo odnonie roli jak miaa speni w darowanym jej yciu. Interesujco zapowiada si rozdzia gdzie bohaterem jest osoba entuzjastycznie wierzca w Boga.

To jest moja chrzeniaczka!

Jak otrzymaam zaproszenie, to mi nie wypadao nie pj. Tym bardziej, e zapytaam Magd, po wyjciu z kocioa, skadajc
32

wolno i prawda

yczenia parze modej. Mwi: mam dla Ciebie prezent, jak to mam uczyni, kiedy mam Ci go poda a ona zapytaa: nie bdzie chrzestnej na przyjciu? Takim smutnym tonem gosu.28

Powiedziaam, e bd.

28

Najmniejsza suwnicowa wiata, WDR 2002.

33

wolno i prawda

Ale do mnie dotary informacje, e ja miaam do niego pretensje. Wyraaam te pretensje publicznie a poszam na uczt weseln.

Wic ja odpowiadam, e poszam na uczt wesel do crki chrzestnej a nie do Wasy.

I dzisiaj jemu tego nie daruj, nie wybacz, ale nie byo na to ani czasu, ani miejsce na weselu chrzeniaczki o tych rzeczach mwi!
34

wolno i prawda

Musz tutaj doda sowa wieloletniej przyjaciki, nie z czasw kombatanckich, nie bya ona stoczniowcem, nie uczestniczya w wiecach, sympozjach i nie wznosia okrzykw ona po prostu bya przyjacik Pani Ani Walentynowicz: Tu warto by sprostowa to oglne przekonanie, e ona bya, jak to powiedzia, elegancko Pan marszaek Niesioowski, krwaw babci. Ania nie bya osob ani mciw, ani tak nieracjonaln ona twierdzia zawsze w spokojnych rozmowach. W bardzo wielu rozmowach i zawsze tego si trzymaa, e Wasa zdradzi, i e ona i wszyscy mu wybacz jeli on przeprosi, przyzna si i przeprosi to by jej podstawowy warunek. Powiedziaa, zawsze tak mwia, wybaczy mona, ale tylko wtedy kiedy, winowajca poprosi o wybaczenie. Wobec czego oczekiwaa od niego, wielokrotnie apelowaa: Lechu przyznaj si i przepro!29 W trakcie wywiadu podniosem: Wasa w 2002 roku wystpi, na pimie, eby si pojedna i pogodzi Ania postawia warunek jeden i niezomnie przy nim trwaa do koca: tu nie ma mowy o tym, e ona zostanie przeproszona. Ma si publicznie przyzna i przeprosi nard, bo to nie ona czua si uraona. Dlatego, ona jako tak wydaje mi si, pragna speni rol narzdzia takiej inspiratorki. Dla niej warunkiem wybaczenia byo wanie pokajanie si, przyznanie do winy przeproszenie wszystkich i wwczas twierdzia, e jest w stanie pojedna si, wszystko jest do spenienia pod warunkiem, e on publicznie si przyzna.30

29

Wywiad z Ann Baszanowsk, autork ksiki Cie przyszoci 26.05.2011 r., zapis dwiku cyfrowy Ibidem

30

35

wolno i prawda

Powiem tak, krtko Anna nie miaa siuraka, bo jak by miaa siuraka, to Anka by bya Przewodniczc tego strajku a nie Lech Wasa. Lech Wasa przywieziony zosta motorwka o czym doskonale wiedzia. Ania bya dla niego wielkim zagroeniem: bya osoba inteligentn, mdr, potrafic kontaktowa si z pracownikami. W tej sytuacji potguje si pytanie dlaczego Pani Ania Walentynowicz milczaa o wyczynach Lecha Wasy?

36

wolno i prawda

Zostaa utrwalona pewna osobowo w gruncie rzeczy historycy kiedy napisz, e to od niej, e to w obronie jej, w jej obronie zaczo si waciwie 31

By to ten maleki kamyczek, ktry pocign za sob lawin.

31

Rozmowa Wadysawa Wasilewskiego z Henrykiem Klub, Dziekanem Wydziau Reyserii PWSFTviT w odzi, prowadzcego program Lustro PRL-u, 1994 r.

37

wolno i prawda

W tym sensie mam t malek satysfakcj, e ten film powsta, e jest i bdzie.32 Tak oto Henryk Kluba, Dziekan Wydziau Reyserii,. Szkoy Filmowej w odzi wspomina o wyjtkowej osobowoci, Pani Anny Walentynowicz i o powstaniu filmu o niej w stanie wojennym w Uczelni.

Niewtpliwie by konflikt polityczny. Ania bya osob na wskro uczciw i trzyma si swoich zasad. No po prostu trzyma si!33

32

Ibidem Najmniejsza suwnicowa wiata, WDR 2002.

33

38

wolno i prawda

Najbardziej przykro, e to wadza w imieniu prawa dokonywaa tych naduy!

Wchodz na sal BHP i oni mwi, e ja mam stan na czele strajku. Odpowiedziaam im, e niestety nie mog. Mwi si o rwnouprawnieniu kobiet. A jeeli na czele stanie kobieta to ranga strajku upada! I dlatego uwaaam, e powinien by Wasa i Wasa stan na czele. Tutaj rodzi si u mnie pytanie dlaczego nie wybrano innego czowieka na przywdc strajku? Dlaczego Anna Walentynowicz nie miaa spokojnej emerytury?

1.1 ...Robotnicy 80

Forma Zwizkw Zawodowych, jakie Pani proponuje, to forma samorzdu robotniczego byby to ewenement pewien?

39

wolno i prawda

Tak to jest przemiana. To jest wielka przemiana, jak tutaj sysz, opowiadania, to jest drugi cud nad Wis i sta nas na to. Sta nas na praworzdno, na uczciwo i rzetelno. Nard Polski jest taki! Tylko jako tak wadza ukierunkowana bya zupenie inaczej np. kiedy si mwio o walce z alkoholizmem to akurat odwrotnie byo. Akurat tej wdki byo tak duo. Wszdzie j pio. Prosz spojrze dzisiaj, czy wrd nas, wrd tylu ludzi, jest kto pijany? Trzeba tylko, po prostu, zmieni polityk zakamania! Pamitamy wszyscy 56 rok, kiedy Gomuka przychodzi, jak wszyscy chtnie oddawali, nawet wasn biuteri!34

34

Anna Walentynowicz - Robotnicy80, WFDiF 1980 r.

40

wolno i prawda

Nie dobrze si stao, e tak si stao, e tak to dugo trwao bo my mielimy rzeczywicie koncepcje inne i bymy naprawd bardzo szybko zrobili dobr robot. Teraz komplikuje si ale nie, ale nie przez nas i dlatego te my mamy i w tym temacie jeeli chodzi o dugi o zaduenia, i o inne sprawy mamy swj pogld, i wiemy jak to zrobi. Jestem przekonany, e bd tak szybkie zmiany tak wielkie osignicia, e przecigniemy nawet w tej szybkoci Japoni. Poniewa to naprawd wydajnoci pracy organizacja pracy oszczdzania materiaw, poniewa to bdzie kontrola, kada rubka to nie przejdzie nikt obojtnie papier czy co. Tylko powie ty suchaj, to jest moja zotwka. () Musz si z tym liczy, e ja jestem tylko robotnikiem i w zwizku z tym oparem si w tej drugiej fazie na ekspertach i na caym plenum nawet na wszystkich delegatach i tu nie moemy, ja nie mog wyprzedza niektrych rzeczy, ktre w sumie mog si okaza, ja si mog myli. Do tej pory rzeczywicie przygotowaem, byem przygotowany dobrze a ju teraz musz liczy na pomoc taka jest kolej rzeczy.35 W tych dwch wypowiedziach wida rnice postaw o osobowoci a jak do tego dojd sowa Anny Walentynowicz z jej mona powiedzie autobiografii Cie przyszoci: Modym bezrobotnym dawalimy zwykle po 2 tysice zotych na miesic () Wasa, ktry od lutego 1980 r. by bez pracy, otrzymywa 5 tysicy, ze wzgldu na liczne rodzin mia wtedy picioro dzieci. ()
35

Lech Wasa - Robotnicy80, WFDiF 1980 r.

41

wolno i prawda

Komitet Obrony Robotnikw, chronic Was przed przyziemnymi kopotam, hodowa go na robotniczego przywdc.36 Z tego mocodawcw. cytatu wynika uzalenienie Wasy od kasy i

Natomiast Pani Ania Walentynowicz: Umiaa fantastycznie dedukowa> Jestem matematyczk potrafi to oceni. Wycigaa czasem takie wnioski poraajce, ale ja doszam do wniosku, e jest to efekt take genialnej intuicji. Intuicji, ktr my zabijamy, gdzie tam w procesie ksztacenia. U niej to pozostao chyba od dziecka. Wielokrotnie si przekonywaam nie tylko ja, jej najblisze otoczenie, e czasem Ania gosia co co wydawao si absolutn herezj a ju na pewno przesad nadinterpretacj. Pniej si okazywao, e rzeczywicie, e ona miaa racj ona susznie co przewidziaa. Ona waciwie ocenia kogo, kto wydawa si nieskazitelny.37

Przyjechalimy tutaj wieczorem z Apelem, wtedy 64 intelektualistw warszawskich z rnych rodowisk.38

36

Anna Baszanowska Cie przyszoci op. Cit str. 70 Wywiad z Ann Baszanowsk, 26.05.2011 r. Tadeusz Mazowiecki -Robotnicy80, WFDiF 1980 r.

37

38

42

wolno i prawda

Warto jeszcze doda, e od samego pocztku, gdymy przyjechali intencj nasz byo, no powiedzie, e caemu krajowi zaley na tym, aby to jak najszybciej si skoczyo, tzn. aby doj do porozumienia i obu stronom to powiedzielimy, czy zanielimy nasz Apel zarwno do Komitetu Strajkowego jak i prosilimy o przekazanie Komisji Rzdowej.39

39

Bronisaw Geremek - Robotnicy80, WFDiF 1980 r.

43

wolno i prawda

No i wtedy usyszelimy pytanie: Co nam moecie pomc? No bo nam potrzebna jest jaka pomoc, jaka rada, jakie rozeznanie prawda. No i wtedy pado sowo ekspertyza. Zwrcono si do mnie o sformuowanie Komisji Ekspertw. Nastpnego dnia ta Komisja zostaa sformuowana cignlimy kilka osb jeszcze innych, ktre tu przyjechay weszy w skad tej Komisji Ekspertw jeszcze innych, ktre nam z kolei doradzaj no i w ten sposb poszo to i zaczlimy pracowa. No wsppraca jest bardzo cisa z tym, e mymy od razu zaznaczyli, e my moemy tylko radzi rozeznawa pomaga prawda, natomiast decyzja musi by decyzj Midzyzakadowego Komitetu Strajkowego.40

Dlaczego Dziennik Telewizyjny nie pokazuje w Polsce co si dzieje w Gdasku? Tylko po prostu na kanay przeczaj, jedynie na program, powiedzmy na cae Pomorze. Dlaczego Wrocaw nie wie o tym? Dlaczego Warszawa nie wie? Wczoraj rozmawiaem z Warszaw i nic po prostu nie wiedz co si dzieje w Gdasku? Uwaam, e my jestemy wszyscy Polacy i powinnimy wiedzie w caym kraju, co si dzieje o sytuacji na Wybrzeu.41 Po tych paru wypowiedziach zacytowanych z filmu Robotnicy 80, sami siebie przedstawili: Anna Walentynowicz, Lech Wasa, Tadeusz Mazowiecki i Bronisaw Geremek, jednoznacznie wynika, kto by samodzielny a kto sucha doradcw. Z tych wypowiedzi wynika take, kto jak podchodzi do spraw Polski
40

Robotnicy80, WFDiF 1980 r. Ibidem

41

44

wolno i prawda

i spoeczestwa. Ewidentnie Pani Anna Walentynowicz stoi na stray niezalenoci Polski i wierzy, e nard sobie sam poradzi bo jest: () sta nas na uczciwo, praworzdno i rzetelno, () tylko trzeba zmieni polityk zakamania Rzdu. Pozostae osoby jako nie widziay tak tych spraw i do dzisiaj nie widz. Byy i s pod wpywem bliej nie zidentyfikowanych doradcw. Postawa Anny Walentynowicz jest zbiena z postaw i sowami Tadeusza Szczudowskiego: Nie ma te miejsca dla niepodlegoci Polski w obecnej Konstytucji PRL, ktra ujmuje nard Polski w podwjne kleszcze: od zewntrz przez Zwizek Radziecki a od wewntrz przez totalitarn PZPR tzw. przewodni si narodu. Dlatego znw idziemy w bj. Idziemy w bj, jak zawsze Za nasz i wasz wolno. Zgodnie z t ide i w imi powszechnego dobra, zwracamy si do was Rosjanie: opucie dobrowolnie nasz Ojczyzn, opucie te wszystkie inne kraje, do ktrych wpdzono was celem realizacji obdnej ideologii komunistycznej nioscej wiatu ndz i wizj cigle czynnego wulkanu, a wam wzgard, nienawi i miano wspczesnych Hunw. Niech bd, te dla was ostrzeeniem sowa papiea Jana Pawa II: Nigdy jeden nard nie moe nie moe si rozwija kosztem drugiego, nie moe si rozwija za cen drugiego, za cen jego uzalenienia, podboju, zniewolenia, za cen jego eksploatacji, za cen jego mierci Jednoczenie apelujemy do tych Polakw, ktrzy wspuczestnicz w zniewalaniu narodu polskiego: pamitajcie, e stoicie w obliczu szlachetnego narodu, dla ktrego honor i moralno jest istot ycia. Pki czas, opamitajcie si i odstpcie od tej zdrady bo miano uzurpatorw, targowiczan lub kolaborantw jest trudne do zniesienia.42

42

Tekst przemwienia, Tadeusza Szczudowskiego, pod pomnikiem krla Jana III Sobieskiego, 11.11.1979 , Gdask.

45

wolno i prawda

1.2.Anna Proletariuszka 1981/82

Bardzo czsto czuj si samotna, bezradna. Jest mi al, ze tak wielki zryw narodowy, kiedy dokonalimy wielkiego wydarzenia, kiedy

46

wolno i prawda

zadziwilimy wiat. To my jako spoeczestwo, w tej chwili nie potrafilimy ju tego utrzyma.43 Ten kadr i cytat nie pochodzi z filmu Anna Proletariuszka. Wypowied ta pochodzi z rozmowy Wadysawa Wasilewskiego jako dodatku, z cyklu programu telewizyjnego: Lustro PRL-u prezentujcego filmy z okresu PRL wykonanych przez studentw dzkiej Szkoy Filmowej. Cykl ten powsta w 1994 r. Teraz przechodz do analizy filmu:

Robotnik stanowi, robotnicy stanowi si, ale sia rozproszona nie jest adn si. Inteligencja, ktra czua si winna po 76 roku chcieli si zrehabilitowa, e nie dotrzymali kroku w adnym zrywie robotnikw w naszym kraju. W tej chwili t opiek nad wiatem pracy przeja Solidarno i praktycznie KOR-u nie ma. Solidarno nie ma dojcia do Telewizji, nie ma dojcia do prasy. Bo jest maleka szpalta tylko w Dzienniku i co tam mona napisa? Wszystkie nasze komunikaty nie wszdzie docieraj.44

43

Rozmowa Wadysawa Wasilewskiego z Ann Walentynowicz, 1994 r.

44

Anna Walentynowicz - Robotnicy80, WFDiF 1980 r.

47

wolno i prawda

Dla mnie wytyczono cile wedug tej barierki przejcie. Tam za tym dwigiem ju by teren zakazany z tej strony na wysokoci jak stoi przyczepa. Tak samo gdybym si tu znalaza i zobaczy by mnie to byaby kara zwizana z potrceniem finansowym. Tu wielokrotnie byam kontrolowana przez stranikw. W czasie zatrzymania dokonywano bardzo przykrej rewizji osobistej. Zamykano mnie w pomieszczeniu przy oknach zakratowanych elektrycznych zamkach. Otwieraam okno prosiam ludzi, eby powiadomili moj brygad, e jestem tutaj zatrzymana. Ludzie bali si podej do okna. W odlegoci 6 metrw stawali i kiedy mj krzyk by coraz bardziej natarczywy, postawiono pod oknem duy ciarowy samochd. Udaremnili mj krzyk bo nie wiadomo byo skd on pochodzi. Na hali Berlin nie byo roboty na cae 8 godzin a nie mogam bezczynnie siedzie w kabinie. Schodziam na d. Dla mnie urzdzono t wanie szatni, taki metra! aden z pracownikw nie ma, na Stoczni, eby tyle pomieszczenia zajmowa na szatni. eby w ten sposb nie mogam nawiza kontaktw z ludmi. Za to dyscyplina bya zupenie inna. Wprowadzono zeszyt i kade moje wyjcie musiao by rejestrowane w zeszycie powrt tak samo. Przedtem jeszcze uzgodnienia z Kierownikiem, kade wyjcie. To byo po to, ebym nie moga skontaktowa, ebym nie moga utrzymywa kontaktw z zaog.45

45

Anna Proletariuszka, PWSFTviT 1980/81

48

wolno i prawda

Czy mona jeszcze bardziej upokorzy czowieka. Pozostaje pytanie skd czerpaa siy, aby to wszystko wytrzyma? Chocia waciwie odpowied ju pada Koci i Wola Boa. Tak t kwesti widzia syn Janusz To jest ciekawa sytuacja zawsze ycie weryfikowao na jej korzy czyli potwierdzao to co wczeniej mwia to miaa racj i to jest dla mnie zadziwiajce? Moim zdaniem jest to wynik ycia duchowego. By, moe. ycia duchowego i tej cisej cznoci, zabiegania o t cis czno z Bogiem i to jest wanie to.46

Ja nie rzucaam kolportowanych ulotek. Pierwsze to ja kademu dawaam do rki bardzo oficjalnie, bo uwaaam jeeli oficjalnie daje ulotk, ktrej by zakaz czytania i rozpowszechniania a jeeli daj, to dawaam jak miar odwagi. Niezalenie od tego, jak przyszed Kierownik a ja nie schowaam si i nie uciekam mimo protestu jego, e powinnam wrci na swj wydzia. Ja uwaaam, e mam je rozda wszystkim i nie chowa gowy w piasek, jak to si mwi. Rozmawiaam z Kierownikiem i rozdawaam ulotki.47
46

Wywiad z Januszem Walentynowicz, 28.05.2011 r., w Gdasku.

49

wolno i prawda

Tutaj mamy jednoznaczny przykad na to, na co moe pozwoli sobie czowiek jeeli jest w cisej cznoci z Bogiem. I adne przeszkody i upokorzenia nie s go w stanie odwie od celu. Tak obrazuje si w yciu czowieka wpywu Wolnoci wynikajcej z penego zaufania i zawierzenia swojego ycia Bogu. No i czerpanie ze rda jakim jest, aska Boa i Eucharystia.

Zabierali nam rwnie wszystko co byo zwizane z rocznic grudniow np. u mnie ju 16 dokonano rewizji w domu zabrano 70 miseczek, ktre przyniosam z cmentarza, aby zrobi znicze na rocznic grudniow. eby mona byo tam zapali . zabrano podczas rewizji 4 kg. Parafiny. Zabrano nawet sznur baweniany, ktry mia suy jako knot do tych zniczy. Uniemoliwiali nam jak tylko mogli. Suba Bezpieczestwa docieraa wszdzie, eby tylko nie doszo do obchodw rocznicy.48

47

Anna Proletariuszka, PWSFTviT 1980/81 Ibidem

48

50

wolno i prawda

Przecie robotnik, nie mia on, nie mg dotrze do tych wszystkich spraw. On nie zna, my nie wiedzielimy o tym, e Polska podpisaa Konwencj Midzynarodow, e my mamy jakie prawo. To byo przed nami ukrywane. My nie mielimy dojcia i dobrze, e to robotnikom pokazano. Nauczono nas jak naley broni swoich, nauczyli przede wszystkim, pokazali nam prawa. My poznalimy je i nauczylimy si da, respektowa te prawa. W naszym Rzdzie trzeba byo uy, a siy strajku, bo ustpuj tylko pod naciskiem takiej opinii publicznej, takiej wanie siy, eby respektowa te prawa. To bya jedyna szansa. Dlatego powsta ten strajk a nie mielimy ju nic do stracenia, prcz kajdan. Gdybymy jeszcze kilka lat czekali to pozostaoby ju mam tylko dobrowolnie wycign rce pod kajdany.49

49

Anna Proletariuszka, PWSFTviT 1980/81

51

wolno i prawda

W tym czasie byam szefow Komisji Socjalnej na Wydziale. Ujawniam malwersacj finansow, jak aktywici zwizkowi przegrali w Totolotka pienidze, ktre byy przeznaczone dla ludzi najbardziej potrzebujcych. () Posyaam pisma w tej sprawie wszdzie. Wezwano mnie do Rady Zakadowej, gdzie pojawili si i przedstawili si, e s z Najwyszej Kontroli Partyjnej. Podali mi pismo, ktre wysaam do Telewizji i zadali ode mnie odwoania sprawy, jakoby sprawy nie byo. Chcieli mi da gwarancje na pimie, e wos mi z gowy nie spadnie.

52

wolno i prawda

Odmwiam i jaki czas pniej dostaam wymwienie z pracy. Uzasadniajc, przeszkadza w pracy kolektywowi.

I to ju wtedy rodzia si jaka taka myl, eby si nie podda, eby pomc innym, eby zdoby si na jaki hart ducha, e ycie to jest nieustanna walka!

53

wolno i prawda

Byam szczliwa i dumna, e osignam to na co czekaam, waciwie znalazam swoje miejsce. Dla mnie sponiewieranej dziewczyny bez domu, bez rodzicw, byo to naprawd wielkie szczcie! Z wielkim zapaem zabraam si do tej pracy.50

Modliam si dzikujc Bogu, za to co osignam! Przyrzekam sobie, e bd tak pracowa, e mnie nikt i nigdy nie bdzie chcia zwolni!

1.4. Podwjne Dno 1994

Trudno sobie nawet wyobrazi, co to jest praca w kadubie okrtowym, w podwjnym dnie. Panuj tam egipskie ciemnoci, pezanie si przez grodzie z wem spronego powietrza przewieszonym przez rami, z kablem i lampk, ktra rzuca mde wiato. Jest si zupenie samemu, w czeluciach unosz si trujce
50

Anna Proletariuszka, PWSFTviT 1980/81

54

wolno i prawda

opary, czowiek si dusi. Czsto nie mona wzi ze sob maski chronicej twarz, nie ma na ni miejsca. Poparzenia byy wic czym normalnym, a oczy bolay potem strasznie. Z o cementowanego dna odpryskiwa beton i kaleczy. Nadzr by saby. Wydano polecenie i trzeba je wykona. Nie wiesz jak? Trudni, rad sobie sam. Stosunek majstrw do nas kobiet, by zwykle pogardliwy i wulgarny.51

To bya ogromna satysfakcja. To byo rado pracy, ktr ja wykonywaam bardzo ochoczo i z wielkim powiceniem. Ja cay czas miaam w wiadomoci, e ja jak cz na statku spawam to musz tak dobrze to wykona, eby ona bya gwarantem bezpieczestwa dla ludzi, ktrzy bd na tym statku pracowa.52 Ilu jest dzisiaj ludzi z tak wiadomoci?

51

Za T. Jastun, ycie Anny Walentynowicz, Anna Baszanowska, Cie przyszoci str. 33 Podwjne Dno TVP SA Dr Watkins 1994.

52

55

wolno i prawda

Kiedy po 16 latach zmieniam zawd z koniecznoci. To z kolei usugiwaam ludziom, ktrzy wykonywali prac, ja byam jako pomoc. Ja wiem jak ciko pracuje lusarz, czy spawacz wic ja w tej chwili su jemu pomoc. Chciaam tak ustawi to godnie. Tak podnie ten element tyle razy go obrci, eby jemu najwygodniej, najdogodniej byo t prac wykona. Czy nie jest to wzorzec? Czy mona pikniej suy drugiemu czowiekowi?

56

wolno i prawda

Ludzi, ktrzy ciko pracowali, byli pokrzywdzeni, byo mi ich al, dlatego wytaam swoje siy dla nich. Co robiam to chciaam ich nauczy, bo ja ich nie obroni. eby oni nauczyli si, eby oni mieli odwag sami si broni. Jednego dziaacza z Wolnych Zwizkw Zawodowych, nijakiego Antoniego Sokoowskiego kupiono za 204 tys., wtedy w 1978 r., kupiono go za jego wasne pienidze, ktre mu si naleay jako odszkodowanie za utrat zdrowia. Nabawi si pylicy a jego zwolnili z pracy, a jemu te pienidze naleay si. Kiedy wczy si do WZZ podsunito mu te pienidze, dostanie te pienidze, jak nie bdzie dziaa. Perfidia dziaania Suby Bezpieczestwa.

57

wolno i prawda

() Dyrektor samochd przysa po ciebie masz jecha do stoczni. Powiedziaam, e Dyrektora samochodem nigdzie nie pojad, bo wiem, e jest strajk a ja tutaj jestem pilnowana. Pokazuj za firanki te osoby, ktre mnie pilnuj, ale mwi, e w samochodzie s stoczniowcy. To popro ich, aby podjechali pod klatk schodow tego budynku i tak te zrobili. Ja z klatki schodowej wskoczyam do samochodu. Przyjedamy do Stoczni, otwieraj bram i na wysokoci jakie 50 m. od bramy jest duy tum ludzi. Podchodz jakie Panie wrczaj kwiaty. Musz si pokaza ludziom. Musiaam wej na kopark. Pokaza si ludziom, e ja jestem, bo ludzie nie wierzyli. Nie wystarczyo im powiedzie, e jestem, musieli mnie zobaczy. Wtedy mi zawirowao w gowie zobaczyam ogromy, ogromny tum ludzi a ponad gowami na takim kawaku pyty pilniowej, przybitej na kiju napisane kred: Przywrci do pracy Ann Walentynowicz i 1000 z dodatku droynianego.

58

wolno i prawda

Po ruchach Solidarnoci to byo wida, e tak jak myliwy krzykn do duej nory Uchu, Hu, Hu a tu wylecia pocig popieszny. Oni wyranie chcieli jakie mae rozruchy, ktre by tak atwo pozwoliy zmieni sekretarza, tak jak poprzednio si zmienio i tu im wyjecha w kocu czarny pocig popieszny.53

53

Andrzej Gwiazda, Podwjne Dno, 1994.

59

wolno i prawda

Konflikt zacz si trzeciego dnia strajku i tu ju taki powany konflikt. Kiedy on zakoczy ten strajk. Nie rozpoczyna strajku, chocia mia obowizek. On powinien zrobi ten strajk. On tego nie zrobi, zrobili inni. On trzeciego dnia zakoczy. Ja musiaam z Alin Piekowsk odbudowa ten strajk. On mnie jeszcze tolerowa, ale ju mymy si nie zgadzali. Biegniemy obie ja z sercem w gardle, myl sobie, jak ja teraz poprosz tych ludzi to na pewno zatrzymaj si, bo ja ich nie prosiam a jednak zrobili strajk w mojej obronie i uda si. To teraz jak ja poprosz na pewno zrobi! Oczywicie dopadymy do bramy i mwi do nich, e dalej musimy kontynuowa strajk, bo te zakady, ktre nas popary to przecie ich rozwalcuj. Teraz ja staram si to ludziom wytumaczy a taki dziaacz, nie pamitam jak si nazywa, dziaacz Rady Zakadowej mwi: chce Pani strajkowa to prosz bardzo, ja ma dosy, ja trzy dni w domu nie byem i ja id do domu. Ja przez trzy dni nie jadam, nie spaam, byam tak wyczerpana, e ja po prostu, po babsku rozpakaam si. Dziwnym zrzdzeniem losu w tym dziaaniu pominito rol Tadeusza Szczudowskiego: Podszed do nas Marek Mikoajczyk, Tadeusz Szczudowski i mody lekarz Darek Kobzdej z Ruchu modej Polski.54

To by najtrudniejszy okres w moim yciu, te p roku wsppracy w Was. Ja w swoim yciu a nie atwe miaam, ycie od dziecistwa.
54

Anna Baszanowska, op. Cit str. 90

60

wolno i prawda

Nie przypominam trudniejszego w moim yciu, jak wsppraca z Was.

okresu

Pewne cechy charakteru tutaj wodza powodoway, e on j zdecydowanie zwalcza. Dlaczego? Bo ona bya wrd ludzi popularna no prawie nie mniej, jeeli w ogle mniej, ni Lech Wasa. Liczc to w oklaskach to mona powiedzie, e oni rwn ilo oklaskw otrzymali. No takiej rzeczy, to obecny Pan Prezydent nie lubi. Nigdy nie lubi. Jak ja go przynajmniej znam. Natomiast od 80 roku to ona bya konsekwentnie eliminowana, kilkakrotnie uderzona w czue punkty, jak np. osoba tak gboko wierzca, jak Pani Anna Walentynowicz, nie zostaa zaproszona, wzita waciwie, nie tyle zaproszona co wzita na spotkanie z Prymasem. Wtedy wanie, spotkanie z Prymasem Kardynaem Wyszyskim, to byo dla niej straszne przeycie, to by straszny cios.55

55

Lech Kaczyski, Podwjne Dno 1994 r.

61

wolno i prawda

U Papiea jak bylimy z t II wizyt. Po niadaniu Papie wzi mnie za rk i weszlimy do biblioteki i ja tutaj weszam pierwsza, przed Was, ju wida byo bardzo due jego niezadowolenie. W momencie kiedy Papie, powiedzia, e ksiki, ktre s na stole s dla nas, moemy je sobie wybra, wic ja wziam dwie ksiki z myl, e jedn dla mojej podopiecznej. Chciaam jej przekaza i bardzo zaleao mi na tym, aby tam byo Bogosawiestwo dla niej. Jest to osoba w moim wieku, ktra od 30 lat nie chodzia i nie chodzi nadal.

62

wolno i prawda

Zapytaam biskupa Szczepana Wesoego czy nie popeni jakiego nietaktu, jeeli poprosz Papiea o t dedykacj Bogosawiestwo. On powiedzia, e jak najbardziej wypada. Wic podeszam wtedy do Papiea i prosz go o t dedykacj. Wzi tak rce i mwi, ale ja nie mam czym pisa? Wic podaam jemu dugopis i otwart ksik. On podchodzi do stolika nachyla si, eby napisa i w tym czasie Wasa ju nie wytrzyma. Wychodzi z pord innych no i oczywicie robi mi wymwki : jak Pani mie, ja mam dzieci, ja mam pierwszestwo, Pani jest bezczelna i wtedy zrobio mi si przykro. Mylaam, eby si ziemia rozstpia, ebym ja si tak zapada i nie bya wiatkiem tego wszystkiego.

Papie wyprostowa si i powiedzia swoim dononym gosem: Panie Wasa zaatwicie te sprawy pniej dobrze!

63

wolno i prawda

Wachowski pojawi si u nas w Zarzdzie Regionu, bo my potrzebowalimy zaopatrzeniowca. Po prostu tworzyo si biuro i on si zgosi. W okresie prbnym w cigu 7 dni sprawdzilimy, to chyba Henryk Jagieo, bo kto by tam odpowiedzialny, sprawdza pochodzenie tego czowieka. No i przychodzi do nas na prezydium, e Wachowski jest kpt. Suby Bezpieczestwa aktualnie. Kazalimy jego poprosi na Prezydium i przy Wasie powiedzielimy, e my ludzi z tego rodowiska nie zatrudniamy przynajmniej w Zarzdzie Regionu. Tu nie moe taki kto pracowa.
64

wolno i prawda

Wasa si podrywa: a ja go bior za swojego kierowc i tak kieruje do dzisiaj!

Trzeba byo mnie usun, tak jak ze Stoczni usuwano, bo ja dochodziam, e aktyw przegra pienidze w Totolotka. Pienidze przeznaczone dla ludzi potrzebujcych jako zwrot kosztw za lekarstwa. Teraz aktyw zwizkowy Solidarnoci usun, mnie bo ja niegodnie reprezentuj zwizek, bo ja przywouj Was do porzdku. Tak bardzo krtko ilustruje cytat: () zwrci si do mnie Lech: Niech Pani zoy rezygnacj. Nie odpowiedziaam bdziesz musia sam mnie wyrzuci, a ja ci tego nie uatwi. Wyrzuc. Zniszcz Pani. Mam takie moliwoci odpowiedzia Wasa.56

56

Anna Baszanowska, op. Cit str. 113.

65

wolno i prawda

Zadzwoni, ebym przyjechaa do Belwederu, ja mwi, e nie mam pienidzy na rozjazdy, ja pac. Taki Chojny jeste, ja Pani dam duo pienidzy. Lechu Suba Bezpieczestwa proponowaa mi bardzo due pienidze i ty o tym wiesz, i ja nie przyjam a teraz ty mi to samo mwisz! Ja jak do Belwederu... Do Belwederu prywatnych wizyt si nie skada. To ja Pani dam stanowisko Ministra Spraw Zagranicznych. Mwi Lechu uwaasz, e niedouczony Prezydent moe dobiera takich samych Ministrw i Rzd Polski wystawia na pomiewisko wiata. Ja znam swoje miejsce w yciu. Ty mnie Belwederem i pienidzmi nie zaimponujesz. Jak ja pojad do Belwederu, to pamitaj z kos na sztorc a ty wiesz czym to grozi. Pamitasz kiedy si kcilimy, kiedy ja powiedziaam tobie, e ty w PRL bdziesz dy do najwyszej funkcji, najwyszego urzdu. Tylko ta droga doprowadzi ci do szubienicy a ja bd musiaa stan pod szubienic w twojej obronie. Tylko sytuacja w tej chwili jest o wiele gorsza, bo osigne wikszy urzd ni w PRL-u, bo moge by Premierem lub sekretarzem a teraz jeste Prezydentem. Teraz oby druga cz mojego proroctwa bya pustym krakaniem, bo tym razem, ja ju nie zd pod szubienic. Praktyczny obraz postpowania Lecha Wasy jakby puenta efektw jego dziaalnoci jest ujta w nastpujcych sowach Anny Walentynowicz: Dzi, po tylu latach walki i nadziei, widz , e liczba tych zagroe wcale nie maleje. Dlatego ja, stoczniowa emerytka, nie umiem zrezygnowa z aktywnoci i biernie przyglda
66

wolno i prawda

si obudzie i oszustwom, szarganiu witych idei, rozkradaniu Polski w majestacie prawa, niszczeniu rodzimego przemysu, ndzy i bezrobociu, uzalenieniu gospodarki kraju od obcego kapitau.57 Do czego ludzie tsknili wiadcz sowa Tadeusza Szczudowskiego: Zawsze, a dzi szczeglnie, nasze myli i serca cz si dla Polski dla Polski, ktra wrd powodzi absolutyzmu i despotyzmu bya zawsze dumn wysp swobd, ktra amaa si chlebem wolnoci z innymi narodami, w ktrej zdrada nie bya polityk a przemoc bohaterstwem, dla ktrej pastwo nie byo celem lecz rodkiem, a celem by czowiek i jego godny rozwj.58

2.5. Najmniejsza suwnicowa wiata 2002

Was przywieziono motorwk, bo mia zrobi strajk, ale nie zrobi. Przyjecha z Gdyni z Marynarki Wojennej. W tym czasie strajk si rozpocz. Ale teraz po czasie, eby zrobi wikszego bohatera. Bohater przeskoczy przez pot i kawaek tego muru tam gdzie pocig wjeda na teren stoczni, od ulicy Jana z Kolna z podpisem, e to jest
57

Anna Baszanowska Cie przyszoci op. Cit. str. 17/18. Tekst przemwienia wygoszonego przez Tadeusza Szczudowskiego pod pomnikiem krla Jana III Sobieskiego, 11.11.1979 r., Gdask.

58

67

wolno i prawda

ten mur. Tu powinna sta motorwka. Starsi ludzie o tym wiedz i umiechaj si pod nosem, ale nikt nie reaguje, by to kamstwo zlikwidowa . Modzi ludzie czytaj t tablic, ktra tutaj jest i prawdopodobnie wierz, bo jak jest napisane, to trzeba wierzy. Takie jest to perfidne kamstwo, z tym murem.

Poszam na I pitro na pododze by taki baagan, jak tutaj to wszystko porozbijane i pooyam si przy kaloryferach. Miaam dwie noce nie przespane. Naraz sysz piew jeszcze Polska nie zgina wic wybiegam z pomieszczenia i na porczy schodw zjechaam jak straak. Jechaam, bo nie byo czasu schodzi schodami. Pytam co si stao,? Ludzie mwili, e onierze spacyfikowali bram czogami.

68

wolno i prawda

Byy dwa uderzenia jedno byo uderzenie potem drugie czogiem i wsplny piew. Mylaam, e wszyscy s zmiadeni czogiem i wybiegam pod czog, i mylaam, e jak go nie puszcz, jak si poo to nie pojedzie dalej. Ale wtedy dwch ludzi chwycio mnie pod rce i powlekli mnie do tyu, bez mojej zgody.

Nie wiem co by byo, gdyby ludzie w mundurach wojskowych nie opanowali Stoczni?

69

wolno i prawda

Na mskim oddziale siedziaam, eby byo mieszniej.

Wic mczyni ja nie wiem jednak informacje bardzo szybko si rozeszy po celach. I chcieli mi jak gdyby da jak satysfakcj i zaczli we wszystkich celach krzycze: Solidarno, Solidarno, Solidarno

70

wolno i prawda

Tak to by pikny moment! Prosz zobaczy Solidarno ludzkich serc!

Serce byo jedno! Reakcja na informacje, e Rzd wyrazi zgod na wolne zwizki zawodowe!

71

wolno i prawda

Strajk trwa, na co s dokumenty, 18 dugich dni. Zostay podpisane porozumienia do dzi nie s zrealizowane. Wyjtek stanowi tylko msza w. w radio.

72

wolno i prawda

Tylko akurat komunistw to nic nie kosztuje a poza tym postulatem, to nic wicej nie zostao zrealizowane!

Reakcja Anny w 2002 roku na widok dewastacji Stoczni Gdaskiej SA.59

59

Kadr z filmu dokumentalnego Najmniejsza suwnicowa wiata, WDR 2002 r.

73

wolno i prawda

Udao si raz, e za moj przyczyn powstaa Solidarno z czego byam, ale nie tylko ja byam dumna, ale cay nard! Bo rozbilimy waciwie ten cay ukad bloku prosowieckiego, e stawilimy czoo wielkiemu bratu. Nie wiedzielimy czym to si skoczy potem to zostao zmarnowane! Ale ja nie przestaam dziaa.

Ja nie mogam dziaa politycznie i w zwizku, nie jestem politykiem. Ale zajam si dalej, eby utrwali, t nasz rzeczywisto.

74

wolno i prawda

Martwi si!

Chciaam im powiedzie, e s aktualne w dalszym cigu nasze postulaty z roku 80 i syszaa Pani aplauz.

75

wolno i prawda

I kolejne postulaty o godne traktowanie, to ju naprawd skandal!

Woanie Dzikujemy!

tumu

mczyzn:

Dzikujemy!

Dzikujemy!

76

wolno i prawda

Westchnienie Pani Anny: O BOE DROGI! Jake identyczne co do wymowy zakoczenia filmw: Bunela Widmo Wolnoci i Najmniejsza suwnicowa wiata. Mamy ogrodzenie: w jednym przypadku ZOO w drugim Stocznia. Podobiestwo jest take w podziale na ludzi. Wystpuje podzia ludzi. Jednych, ktrzy maj dobra i prawa oraz drugich, ktrzy s pozbawieni praw i dbr niezbdnych do ycia. Pozwolenie tym drugim ludziom, na prawo do egzystencji, moe naraa innych ludzi, na uszczuplenie ich dbr.

77

wolno i prawda

R o z d z i a .II SOLIDARNO GENEZA POWSTANIA

Chcc cokolwiek powiedzie o Solidarnoci moim zdaniem naley sign po genez tego sowa: Rodzina przymiotnika solidarny bierze swj pocztek w jzyku francuskim (solidaire i solidarite), ale ju w XIX w. rozprzestrzenia si na wszystkie jzyki europejskie.60 Pierwsze odniesienie sowa dotyczyo jzyka prawnego: Znaczenie przymiotnika byo nadane w jzyku prawnym temu, co jest w caoci, zgodnie z aciskim wzorem solidus, () W tym pokrewiestwie czy pojcie caoci i nienaruszalnoci z kondycj ludzkiej istoty, co w konsekwencji daje zapewnienie czowiekowi bezpieczestwa w jego egzystencji ()61 W Polsce: () rodzina przymiotnika solidarny ma stosunkowo mody rodowd. Sowa solidarny, solidarnie, solidarno wystpiy w pimiennictwie polskim niedawno, bo dopiero w r. 1861. Najmodszym, bo powojennym, sowem jest przymiotnik solidarnociowy, czyli taki, ktry odnosi si do Solidarnoci ruchu spoeczestwa polskiego lat osiemdziesitych i jego instytucjonalnej kontynuacji w latach dziewidziesitych62 Przymiotnik Solidarny i przykady uycia go w jzyku pozwala ustali nastpujce znaczenia:
60

Teresa Grabieska, Mirosaw Zabierowski O znaczeniu sowa solidarno i ruchu Solidarno, str. 1/2, III Sympozjum w trosce O dom ojczysty 1-3 maja 1997, Krakw - Oleandry Ibidem Ibidem

61

62

78

wolno i prawda

odnonie indywiduum zgodny z kim drugim w dziaaniu, ocenie, odczuciu wierny przyrzeczeniu danemu komu drugiemu odnonie grupy zjednoczony, poczony z innymi w dziaaniu ku jakiemu dobrze okrelonemu celowi ()63 Tyle odnonie znaczenia sowa a teraz spojrzenie na zakoczenie ruchu spoeczestwa polskiego lat osiemdziesitych w Gdasku.

Latem 80 r. doszo nawet do takiego stawienia spraw, aby Was usun z WZZ to byo tu na pocztku wakacji. Ze wzgldu na to zagroenie niech sobie robi, ale niech robi gdzie indziej. Bo dla nas zaczy pojawia si wtpliwoci, nigdy nie mona mie ju pniej 100% pewnoci jak i 100% zaufania do niego, do tego czowieka. Sprawa zostaa do zastanowienia si po wakacjach, ewentualnie jak si wszyscy zbior. Niestety w midzyczasie zosta przywdc strajku. Tak sytuacj przedstawia Andrzej Koodziej, czyli mamy podstawy do usunicia Wasy ze struktur Wolnych Zwizkw Zawodowych. W tych Zwizkach dziaa take Bogdan Borusewicz,
63

Teresa Grabieska, Mirosaw Zabierowski O znaczeniu sowa solidarno i ruchu Solidarno, str. 1/2, III Sympozjum w trosce O dom ojczysty 1-3 maja 1997, Krakw - Oleandry

79

wolno i prawda

ktry wzgldem skruchy Antoniego Sokoowskiego okaza si bezwzgldny: Bardzo szybko zaczy drczy go wyrzuty sumienia. Nawet pienidze ogromna przecie kwota wcale go nie cieszyy. Przyszed z nimi do Borusewicza, chcia je przekaza na dziaalno opozycyjna, baga o stworzenie mu szansy powrotu, ale Bogdan by twardy. Dla sabych, chwiejnych nie ma u nas miejsca.64 Natomiast Anna Walentynowicz spraw widziaa tak: () jak to moliwe, e Wasie tak wiele uchodzio na sucho, podczas gdy na przykad Antoni Sokoowski, jeden z zaoycieli WZZ, zosta bardzo surowo oceniony i natychmiast wykluczony ze Zwizku za bd, do ktrego si przyzna i ktrego chyba sam sobie nie wybaczy do mierci.65 Mamy te drug odson wynikajc ze spotkania u Dykw, najwikszego mieszkania w Trjmiecie nalecego do opozycjonistw, 10 sierpnia 1980 r. Pretekstem spotkania byo powitanie Tadeusza Szczudowskiego i Dariusz Kobzdeja, ktrzy opucili areszt, do ktrego trafili prosto po trzeciomajowej manifestacji: Arkadiusz Rybicki: W obecnoci 3 tysicy demonstrantw Szczudowski z Kobzdejem wygosili pikne mowy, domagajc si wolnoci oraz przypominajc o Katyniu66 Po godwce w areszcie wyszli 5 sierpnia 80 roku. Caa historia z aresztowaniem i godwk elektryzowaa Trjmiasto: w kociele Mariackim odbyway si caodzienne modlitwy, w stoczni zbierano datki, a opozycja wydrukowaa 100 tysicy ulotek wzywajcych do ich obrony () Witamy bohaterw! krzyczy cae towarzystwo na widok Kobzdeja i Szczudowskiego. () Walendziak: Na tej balandze byo czu entuzjazm, rodzce si poczucie siy. () Ulotki plakaty byy wszdzie: na ulicach. W tramwajach, na przystankach. Czuo si, e jest jaka inna atmosfera, e co si zaczyna, co dojrzewa, e opozycja wychodzi z izolacji. () W trakcie popijawy u Dykw stoczniowcy zobaczyli, e inteligenci nie zadzieraj nosa , a ci, e robotnicy maj swj rozum. () W pewnym momencie pojawia si Anna Walentynowicz, suwnicowa ktra wanie zostaa dyscyplinarnie wyrzucona ze Stoczni Gdaskiej.67 Na tym wanie spotkaniu: Zdaniem Bogdana Borusewicza to wanie tam na spotkaniu pod klonem zapada decyzja o
64

Anna Baszanowska, op. Cit. str. 62 Ibidem str. 62 Micha Majewski, Pawe Reszka, Sierpniowy strajk zacz si na balandze Rzeczypospolita, 21-22.08.2010 r., str. P4. Ibidem, str. P4

65

66

67

80

wolno i prawda

rozpoczciu historycznego strajku 68 w Stoczni Gdaskiej 14 sierpnia. Przy czym Borusewicz twierdzi, ze rozmawia wtedy z Was, Jerzym Borowczakiem, Bogdanem Felskim i Ludwikiem Prdzyskim a ci z kolei podaj: Borowczak zapamita to zupenie inaczej: Na podwrku rzeczywicie bya dyskusja o strajku, ale rozmowa si nie kleia. Wasa nie mia ochoty na protest my te. Mwilimy Borusewiczowi, e Stocznia nie stanie: Nie stanli po zwolnieniu Walentynowicz, pac dobre pienidze, cigle nowe wodowania, ludzie nie pjd. Felski opowiada, e w lipcu wzywa do strajku i te nie byo adnego odzewu. () Dopiero nastpnego dnia Borusewicz przyszed do mnie na kwater i powiedzia zdecydowanie: Robimy strajk.69 Ludwik Prdzyski: Najciekawsze jest to, e wbrew temu, co pamitaj Borusewicz i Borowczak na bankiecie mnie nie byo, bo w ogle byem poza Gdaskiem. Wiem, e tam zapady decyzje ale ja pniej. Nastpnego dnia zostaem zaproszony na ulice Ojcowsk do mieszkania Felskiego. Borusewicz nas jeszcze sondowa, czy jestemy gotowi psychicznie na strajk. Trudno nam byo odmwi. Wtedy jeszcze data rozpoczcia bya roda 13 sierpnia. Nastpnego dnia si okazao si, e ulotki nie bd wydrukowane na czas. Wic termin zosta przeoony o jeden dzie. Wtedy posano mnie do Wasy. Obawialimy si podsuchw, wic na kartce napisaem mu dat strajku 14 sierpnia. Wedug relacji bezporednich wiadkw wydarzenia spotkania opozycji 10 .08.1980 r., KOR reprezentowa Bogdan Borusewicz, Ruch Modej Polski Aleksander Hall oraz WZZ Wasa. Jak si okazuje po analizie relacji to Borusewicz skama przynajmniej ze dwa razy: Zdaniem Bogdana Borusewicza to wanie tam na spotkaniu pod klonem zapada decyzja o rozpoczciu historycznego strajku w Stoczni Gdaskiej 14 sierpnia. Nasuwa si pytanie kto i kiedy podj decyzj o strajku Pozostaje zatem pytanie dlaczego Borusewicz kamie? Odpowied jest w jego wypowiedzi pochodzca z filmu Podwjne Dno

68

Ibidem str. P5 Ibidem str. P5

69

81

wolno i prawda

Strajk si rozpocz od naszej desperackiej decyzji, czyli take mojej desperackiej decyzji, e jest to co chcia zrobi czyli izolowa t grup robotnikw, pracownikw, ktr udao si zorganizowa w zasadzie to ju jest realizowana. Zwolnienie Pani Anny Walentynowicz byo kolejnym w caym szeregu swoim. Zdawaem sobie spraw, e przegramy. Przegrywajc walk o to rodowisko robotnicze, przegrywamy tutaj swoj szans w ogle. Pozostaje pytanie czy przypadkiem na spotkaniu 10.08.1980 r., Borusewicz widzc tryumf Szczudowskiego i Kobzdeja nie zorientowa si, e poparcie i uznanie dla ich dziaa przez rodowisko opozycyjne Trjmiasta moe zaszkodzi w planowanym przejciu wadzy w Polsce przez KOR? Bardzo wiarygodnym rdem wydaje si praca Arkadiusza Kazaskiego, historyka wspautora encyklopedii Solidarnoci, ktry zwraca uwag na biuletyn Komisji Zakadowej Solidarnoci nr 16 z 11 sierpnia 1981 r. a w nim wywiad z Borowczakiem, Felskim i Prdzyskim robiony niecay rok po imprezie u Dykw: Borusewicz powiedzia mi, e zrodzia si myl o strajku, ale ostateczna decyzja zapada pniej: 11 albo 12 sierpni, na spotkaniu w wskim gronie, w skadzie Felski, Borusewicz, Prdzyski i Borowczak.70 To odsonicie kulisw podjcia decyzji o strajku jednoznacznie wskazuje, e Borowczak kamie, co rodzi pytanie jaki jest udzia sub

70

Micha Majewski, Pawe Reszka, Sierpniowy strajk zacz si na balandze Rzeczypospolita, 21-22.08.2010 r., str. P5.

82

wolno i prawda

specjalnych PRL w tym przedsiwziciu i kto wpyn na zmian planw Wasy? Jasn spraw dla opozycji byo, e mieszkanie Dykw, szybko namierzyo SB, e jest podsuchiwane przez SB, e ssiadem jest funkcjonariusz SB, std wyjcie Borusewicza pod klon: Arkadiusz Rybicki: SB zorganizowao, bezporedni transmisj na komend milicji z kilku spotka i zjazdw opozycji, ktre si tu odbyy. Dlatego wane sprawy omawiaj tradycyjnie przed kamienic pod klonem.71 Std by moe wynika ograniczanie Walentynowicz przez WZZ a tolerowanie Wasy: swobd Annie

Na tych naszych spotkaniach tego grona WZZ, ktre byo w prezydium, ale ju bez Wasy nie mielimy zudze, co do tego kim on jest i e to moe by niebezpieczne, wtedy jednak ratowalimy si ty, e moe nam si uda kontrolowa jego poczynania. Dlaczego w przypadku Wasy Borusewicz nie by tak radykalny, jak w stosunku do skruszonego Antoniego Sokoowskiego?

71

Ibidem str. P4

83

wolno i prawda

Te problemy i kopoty, ktre si zaczy w tej grupie w zwizku z zupenie inn sytuacj. Nastpia zmiana przywdcza. Zmiany przywdcw. Walka pewna o to przywdztwo!

Trzeba byo mnie usun, tak jak ze Stoczni usuwano, bo ja dochodziam, e aktyw przegra pienidze w Totolotka. Pienidze przeznaczone dla ludzi potrzebujcych jako zwrot kosztw za lekarstwa. Teraz aktyw zwizkowy Solidarnoci usun, mnie bo ja niegodnie reprezentuj zwizek, bo ja przywouj Was do porzdku.
84

wolno i prawda

To byo takie przeycie ten okres, e cz moich dawnych przyjaci, patrzy na wiat nadal pod tym ktem. A wiat si zmienia Polska si zmienia s nowe wyzwania na ktre trzeba odpowiada. I to nie jest tak, e jedni byli moralni a drudzy niemoralni. To jest tak, e ci ktrzy nie odpowiadaj na wezwania po prostu zostaj w tyle. Czyby uczciwa walka o wolno Polski, bya dla Borusewicza zostawaniem w tyle? Dlaczego jest taka rozbieno midzy postpowaniem Anny Walentynowicz a Bogdanem Borusewiczem wynikajcego chociaby z treci pisma: Spoeczestwo dugo nie mogo uwierzy w prawd o swoim wielkim i charyzmatycznym przywdcy. Lecz prawda, choby opluta i najgbiej zepchnita, zawsze utoruje sobie drog. Nie pomogy chry sprzedajnych dworakw, ktrzy kreowali wizerunek Wodza, doskonale znajc jego poziom umysowy i moralny. Nic nie zmieni faktu, e mona byo nie podpisywa wsppracy, nie bra za to pienidzy, nie utrzymywa w tajemnicy kontaktw i naciskw ze strony SB. Nadszed czas, by wyborcy Lecha Wasy przemyleli sobie fakty z przeszoci i powizali je z teraniejszoci.

85

wolno i prawda

Miaam odwag mwi publicznie o tym od wielu lat.72 Przykadem jak daleko SB kontrolowaa Solidarno s okolicznoci obchodw I rocznicy sierpnia 80. Znamiennym jest, e od uroczystoci I rocznicy sierpnia odsunito dziaaczy KOR-u. Za staraniem Tadeusza Szczudowskiego obchody odbyy si 14.08.1981 r. a nie 31sierpnia, gdy uwaa i uwaa, e 31 sierpnia dokonano zdrady narodu a rocznic zdrad nie naley obchodzi. Z grona zespou redakcyjnego w skadzie: Stanisaw Bury, Jan Koziatek, Jerzy Kozowski, Eugeniusz Myczka, Alojzy Szablewski, przygotowywanego przemwienia Tadeusza Szczudowskiego, SB w dniu 14.08.1981 miao tekst wystpienia i wiedziao o kadym szczegle zachowania si czonkw zespou redakcyjnego przy jego opracowaniu, akta IPN Gd 013/136 t. II. Pierwotnie planowano, e przemwienie wygosi Tadeusz Szczudowski, jednak SB, ktre chciao wycofania tego przemwienia, jedynie udao im si wyrzuci fragment o sprawach 1939 r., ziem Polskich na wschodzie o aktualnej polityce oraz sytuacji w innych krajach obozu socjalistycznego.73 Akta zgromadzone w tej teczce obrazuj jak bardzo dokadne informacje miao SB o dziaaniu tak wskiej grupy ludzi. Odsunicie Tadeusza Szczudowskiego od wygoszenia tego przemwienia wiadczy te dobitnie o wpywie SB na Solidarno i to na Komisj Zakadow Stoczni Gdaskiej w sierpniu 1981 r., jeeli SB poradzio sobie czciowo z Tadeuszem Szczudowskim, to c dopiero mwi o sierpniu 1980 r. Po Tadeuszu Szczudowskim pozostaa historia i al, e takiego czowieka SB odsuna od wpywu na losy Solidarnoci zgodnie z definicj przymiotnika Solidarny. C takiego byo w tym wygoszonym w konsekwencji przez Jana Koziatka przemwieniu: Rodacy! Zgromadzilimy si tu, aby zawiadczy, e dzieo rozpoczte w sierpniu ubiegego roku pragniemy zdecydowanie doprowadzi do
72

Pismo Anny Walentynowicz do Sdu w Brzegu w sprawie M. Sokoowskiego i A. Haracza oskaronych za prawd o Prezydencie Lechu Wasie, sygn. akt II K 607/92, Gdask 18.01.1993 r. Notatka subowa ze spotkania z tw. PS. Konrad, Gdask dnia 19.08.1981 r., akta IPN Gd 013/136 t. II karta 96.

73

86

wolno i prawda

penego zwycistwa. () Od sierpnia ubiegego roku partia nie moe ju rzdzi naszym narodem tak, jak przywyka przez 35 lat to znaczy tak, e jej wola bya prawem. () Sierpie to nie kilkanacie czy kilkadziesit spraw do zaatwienia, to nie naprawa rnych bdw i wypacze, to nie przegld punktw z ksiki zaale. Takie znaczenie pragn mu nada ci, ktrzy nam mwi o kolejnej socjalistycznej odnowie. Nasz sierpie to pocztek wielkiej rewolucji narodowej rewolucji politycznej, spoecznej i kulturalnej. W sierpniu nard nasz odzyska wiar w moliwo stanowienia o wasnym losie i tego prawa do samostanowienia nie wyrzeknie si. () Obecni przywdcy partii ponownie domagaj si tego samego co ich poprzednicy rezygnacji Polakw z praw politycznych, bo taki jest przecie faktyczny sens tzw. kierowniczej i przewodniej roli partii. Wolny nard nie moe uzna niczyjej przewodniej roli. Kto skada swj los w cudze rce staje si niewolnikiem. ()74 Aby zrozumie i dotrze do impulsw, ktre uksztatoway czowieka, e sta go na takie sowa sigam do dziecistwa Pana Tadeusza: Jest bardzo dumny, bo wanie dosta od ojca mundurek harcerski. W kociele pcha si pod sam otarz. Niech cay Lww zobaczy! Ale Tadzio jest na razie harcerzem tylko z ojcowskiego nadania. Prawdziwym harcerzom nie podoba si to, e nosi kociane guziki zastrzeone tylko dla prawdziwych skautw. Ten may powinien nosi guziki metalowe, moe by co najwyej zuchem. Wiec mu ktrego dnia poobcinali i zabrali te pikne guziki, a Tadzio zapamita na zawsze, e wszystko w yciu musi by prawdziwe, a nie udawane. Szczeglnie wtedy, gdy dotyczy spraw najwaniejszych, takich na przykad, jak wolne wybory, ktrych nie da si zastpi czciowo wolnymi wyborami, bo wszystko, co czciowe, jest nieprawdziwe i nie na swoim miejscu, tak jak te kociane guziki na mundurku dziecka.75 Stanowisko wadz w tej sprawie mona zatem krtko uj nastpujco: wy obywatele demokratycznego pastwa nie macie prawa zajmowania si polityk i jednoczenie macie obowizek politycznego uznania wadzy PZPR. Nie uznamy absurdu za prawd tylko dlatego, e tego domaga si wadza. Kto wyrzeka si rozumu, wyrzeka si tego, co czyni go czowiekiem.() Nie damy si sprowadzi do roli roznosicieli cebuli na zim. ()
74

Przemwienie przygotowane przez Tadeusza Szczudowskiego na I rocznic Solidarnoci, odczytane przez Jana Koziatka w dniu 14.08.1980 r. Piotr Szubarczyk, IPN Gdask, Tadeusz Szczudowski sceny z niepokornego ycia, Nasz Dziennik 04.06.2009, str. 14.

75

87

wolno i prawda

To nard ma zapaci cay rachunek za dyktatorsk samowol rzdw PRL. A kiedy nard przeciwstawia si powrotowi do starego porzdku i da reform, wadze podejmuj osobliwe dziaania zwouj rady wojskowe i milicyjne. Nadal prowadzi si ledztwa i procesy polityczne, nadal wizi si ludzi za przekonania. A wic nadal usiuje si trzyma w okowach idee wolnoci i niepodlegoci, sprawiedliwoci i demokracji. W ostatnich dniach wprost grozi si pacyfikacj narodu. To nie jest droga do rozwizywania kryzysu, to prowokowanie narodu do konfrontacji. () Najwyszy czas skoczy z przeladowaniem Polakw za polski patriotyzm.76 Ojciec maego Tadeusza prowadza take na Way Hetmaskie, gdzie sta pomnik krla Jana III Sobieskiego: W prawej rce trzyma buaw, ktr wskazuje kierunek ataku. Jezus Maria! Husaria! Pomie serca ogarnia! Przed nim wiedeska wyprawa, za nim wiedeska kawiarnia pisa artobliwie w wierszu Jan bez ziemi zakochany w swym miecie lwowianin, nieodaowany Marian Hemar. Stary poeta widzia po latach jeszcze to, co musia wiedzie take may Tadzio utrwalone w pamici obrazy i sceny z ukochanego miasta () a z tyu nad kem Wysoki Zamek. A z Wysokiego Zamku, ach, zielone przestrzenie! Widok het na Podhajce, na kiew, na Zniesienie. Na wschd ziele daleka, na pnoc ziele szeroka, jakby pod Zamkiem krlewskim zielona chorgiew Proroka. Na ziemi rozpostarta przed zwycizc krlewskim, przed jedcem marmurowym przed Janem, przed Sobieskim. Czy ojciec maego Tadzia mg przypuszcza w najczarniejszej wyobrani, e za klika lat Lww ju nie bdzie Polski, a za 30 lat sowieciarze przenios pomnik krla Jana do dalekiego Gdaska?! I e jego synek, teraz ju dojrzay mczyzna o nieposkromionej odwadze, bdzie przed krlem Janem wygasza pomienne przemwienia na nielegalnych manifestacjach 3 maja i 11 listopada?77 Teraz wyranie wida jakie okolicznoci yciowe Tadeusza Szczudowskiego zawayy na jego yciu i jego patriotycznej postawie. Nie ba si przeciwstawia kamstwu ideologii wrogich czowiekowi: Jak mona wierzy, e partia chce realizowa porozumienia, jeli jednoczenie deklaruje sw wierno zasadom marksizmu leninizmu
76

Przemwienie przygotowane przez Tadeusza Szczudowskiego na I rocznic Solidarnoci odczytane przez Jana Koziatka w dniu 14.08.1980 r.

77

Piotr Szubarczyk , IPN Gdask, Tadeusz Szczudowski sceny z niepokornego ycia, Nasz Dziennik,04.06.2009, str. 14.

88

wolno i prawda

i wzr dla siebie upatruje w Zwizku Radzieckim. Podstawowe bowiem punkty porozumie niezalenoci ruchu zwizkowego, indywidualna wasno ziemi, swoboda wyraania opinii politycznych nie s zgodne z marksizmemleninizmem ani z praktyk spoeczno- polityczna tych pastw ktre t ideologi wyznaj. () Krtactwo i fasz nigdy nie mog suy dobrej sprawie. Mog by tylko dla kogo doranie korzystne. A nie o to przecie chodzio nam w sierpniu. () Wyniki zjazdu pokazuj wyranie, e partia nadal myli tylko nad jednym o przywrceniu swojej nieograniczonej wadzy nad polskim narodem, a nie o rozwizywaniu trudnych problemw spoeczno- politycznych.() A zatem czas najwyszy, by przerwa milczenie na temat reformy politycznej pastwa.() Bez zmiany systemu politycznego, powrt starego porzdku jest nieunikniony. Dlatego ju dzi musimy sformuowa jasne zasady okrelajce charakter nowych wyborw, ktre wyoni rzeczywiste przedstawicielstwo narodu. System monopartyjny, kierownicza rola partii, dotychczasowa konstytucja wszystko to musi by zmienione poniewa nie daje si pogodzi z zasadami prawdziwej demokracji. Zmian tych chcemy dokona w sposb pokojowy bo tylko taka droga jest korzystna dla narodu, ale do tego potrzebna jest dobra wola i uczciwo wszystkich stron. 78 W dalszej czci tego przemwienia s poruszane sprawy bardzo zbiene z widzeniem sprawy przez Ann Walentynowicz z filmu Robotnicy 80 dlatego te zdecydowaem si da ten fragment przemwienia Tadeusza Szczudowskiego

78

Przemwienie przygotowane przez Tadeusza Szczudowskiego na I rocznic Solidarnoci odczytane przez Jana Koziatka w dniu 14.08.1980 r.

89

wolno i prawda

w caoci:

Tak do sprawy podchodzi Bogdan Borusewicz:

90

wolno i prawda

Niezalenie od pniejszych losw uczestnikw strajku sierpniowego, myl, e dla kadego uczestnika fakt, ze zorganizowano i przeprowadzono taki strajk i dla mnie te, jest to powd do satysfakcji i na pytanie czy chciabym co jeszcze w yciu zrobi odpowiadam, e nie, ju wystarczajco zrobiem, nawet gdybym zamiata ulice, to czubym t satysfakcj. Z zachowania i postpowania Bogdana Borusewicza nie wida dziaa majcych cech: zjednoczonych, poczonych z innymi w dziaaniu ku jakiemu dobrze okrelonemu celowi. Czyli mamy tutaj dziaania wbrew definicji przymiotnika solidarny.

91

wolno i prawda

2.1. 1980 Solidarno 1990 10 lat pniej

Solidarno zobowizuje si lepiej zabezpiecza interesy zwizku radzieckiego, ni moe to uczyni skompromitowana PZPR. Pozostaje pytanie kto i na czyje zlecenie to sformuowanie, czy t propozycj uchway wprowadzi pod obrady II Zjazdu Solidarnoci? wiadczy to, e ju wtedy, istniaa w onie Solidarnoci blisko jej kierownictwa dostatecznie silna grupa, ktra t manipulacj moga przeprowadzi. Solidarno podejmuje si lepiej zabezpieczy interesy Zwizku Radzieckiego w Polsce, ni skompromitowana PZPR. Ta linia, i to zdanie wprawdzie przez nieuwag zostao na zjedzie wprowadzone do programu. Pozostaje pytanie czy na pewno przez nieuwag?
92

wolno i prawda

Na ostatnim zebraniu Komisji Krajowej, gdzie Jaruzelski zoy nam propozycj, e jeeli przystpimy do jakiego patriotycznego ruchu odrodzenia narodowego, to si wtedy jako inaczej nazywao, to wtedy nie uyje czogw. Komisja Krajowa t propozycj odrzucia. Konieczne stay si czogi. Konieczny sta si stan wojenny. Konieczna staa si selekcja przy pomocy aresztowa i wizie. W oczywisty sposb stan wojenny konspiracja przeciy demokratyczne praktyki. To pozwolio na tych pawlaczach uksztatowa grup i dobra grup dziaaczy, ktra godzia si wiadomie lub niewiadomie zrealizowa to naczelne zadanie. Okazao si, e rzdzi tym krajem przy pomocy czogw si nie da. Komunici, ktrzy moim zdaniem rzdz gwnie propagand a rodki represji s tylko rodkiem wspomagajcym, utracili zdolno propagandow. Stali si niewiarygodni cakowicie. Nawet jeli mwili, nawet jeli ich propozycj byy sensowne, spoeczestwo je odrzucao bez weryfikacji. Dlatego, e pochodziy od nich. Komunici musieli znale sobie wsplnika, ktry miaaby zdolno propagandy, ktry t propagand mgby poprowadzi za nich i takiego wsplnika znaleli. W tym cytacie jest zawarta caa tajemnica stanu wojennego i wspczesnej Solidarnoci. To ju byo wiadomo w 1990 r. Z powodu tej wiadomoci Ania Walentynowicz, Andrzej Gwiazda i inni, nie zostali nawet zaproszeni na zjazd Solidarnoci. Telewizja, tego filmu nie wyemitowaa. Po mierci, Anny Walentynowicz dziaania podjte m.in. przeze mnie, aby telewizja publiczna wyemitowaa ten film nie przynioso spodziewanych efektw, nota bene wynikay one z obowizujcego telewizj prawa.

93

wolno i prawda

Ja sdz, e to wanie sytuacja gospodarcza spowodowaa zmiany w ukadzie politycznym. Stalimy si bankrutami. Nikt nie chcia finansowa, nie by w stanie finansowa niczego w tym kraju i to zmusio dawnych wadcw Polski do wejcia w sojusz. Z kim? Z tak grup, ktra gwarantowaa, jak gdyby, agodne przejcie. Jak to si adnie nazywa. Natomiast praktycznie gwarantowaa cao gw tych, ktrzy do takiej sytuacji doprowadzili.79 Kolejnym dowodem, ze KOR chcia przej wadz w Polsce jest wspomnienie Anny Walentynowicz: Dlaczego nawet KOR utworzony przecie dla obrony robotnikw do ostatniej chwili by przeciwny postulatowi pierwszemu, czyli powoaniu wolnych zwizkw zawodowych? Jacek Kuro wysa nawet swojego emisariusza, Adama Michnika, z poleceniem: Jed do stoczni, wybij im z gowy te zwizek. Przecie to jest niemoliwe w tym systemie. Ciebie tam lubi, masz szans ich przekona. () W jakim celu i na czyje polecenie pojawili si w stoczni reprezentanci opozycyjnej warszawki Bronisaw Geremek i Tadeusz Mazowiecki? Nikt ich przecie nie zaprasza ().80
Dla mnie pozostaj ciekawe pytania: 1. Dlaczego Gwiazdowie finansowali Was? Najpierw
81

Gwiazdowie

oddawali mu jedn ze sowich dwu pensji.

2. Dlaczego

WZZ zobowizay Ann Walentynowicz aby nie kandydowaa na przewodniczcego strajku sierpniowego? A poza tym obowizyway mnie ustalenia WZZ.82 ladzie w szatni, przy Sali BHP, do czasu kiedy okazao si, e to, co jedni daj w odruchu serca, inni penymi garciami zgarniaj do kieszeni.83

3. Dlaczego tolerowano kradzie pienidzy? Skadalimy je na

Pytania wykraczaj poza ramy niniejszej pracy.

79

Andrzej Sowik, kandydat na Przewodniczcego Solidarnoci w 1990 r. Anna Baszanowska, op. Cit str. 100 Anna Baszanowska,op. Cit str. 70 Anna Baszanowska, op. Cit, str. 87 Anna Baszanowska, op. Cit. str. 105

80

81

82

83

94

wolno i prawda

Wszystko to co w tej chwili si dzieje zostao zaprogramowane w Magdalence. Ta strona ukadu, ktra swoje miejsce w ukadzie czerpie z popularnoci jak susznie, czy niesusznie zdobya, gwnie w latach osiemdziesit, osiemdziesit jeden. Ta popularno jest u nich atutem. Jest zdolnoci, ich zdolnoci do propagandy. Jest t jedyn rzecz, ktra jest potrzebna przeciwnikowi. Przeciwnik za to jest gotw zapaci stanowiskami i to jak si okazao wysokimi stanowiskami. Kiedy Wasa ukrywa przed Prezydium treci przeprowadzanych rozmw Pani Anna Walentynowicz zapytaa go wprost: O czym rozmawiae z Rakowskim? nie majc pewnoci, czy rzeczywicie z nim si spotka. Zmieszany Wasa odpowiedzia: Rakowski mwi, e realizacja porozumie sierpniowych zaley od tego, kto bdzie u steru Zwizku. Nie moe to by Andrzej Gwiazda, bo inteligent, ani Andrzej Koodziej, bo jest zbyt mody, a ju w adnym wypadku ta radykalna Walentynowicz.84

84

Anna Baszanowska, op. Cit. str 114

95

wolno i prawda

Ja si spotykam z barierami nawet u ludzi, ktrzy weszli niedawno do tego aparatu wadzy. Tak generalnie mwic rozkadaj rce Nie przeskoczymy za wysoko. Mwi Magdalenka! Magdalenka! Nie przeskocz!. Za wysoko! Moe Mazowiecki? Mazowiecki nie jest w stanie sprawdzi wielu sytuacji w terenie. Nie zostay uruchomione mechanizmy autentyczne, naturalne. To co si dzieje, e wszystko hamowane jest i kontrolowane. W wyniku uzgodnie, ktre dla spoeczestwa nie s jasne, nie s nawet znane.

Dlaczego ten Okrgy St trwa tyle czasu i zaangaowano w to, a 250 osb? Po co byy te stoliki, podstoliki, pod, pod ile tam
96

wolno i prawda

rzdw prawda? Ten tum ludzi i do znudzenia ta telewizja, ktra to wszystko pokazywaa zreszt w cakowitej prni spoecznej. Wielotygodniowe wbijanie spoeczestwu, do gowy, e w tej chwili nie ma ju przeciwnika. Nastpio zjednoczenie, e nastpio zjednoczenie trwae! Pokazanie Kuronia, Michnika szczerzcych zby do Kiszczaka, nad lampk wina, nad filiank kawy. To pena zgodno, przyjacielskie rozmowy. Tam ju nic nie ustalano! Tam przekazywano spoeczestwu, e ich dotychczasowi wrogowie. Ich wczorajsi ulubiecy. Ju si ze sob dogadali i stworzyli jedn grup. Chodzio o zatarcie w wiadomoci spoecznej pojcia i postrzegania przeciwnika. Jeli w wiadomoci nie istnieje przeciwnik. Walka staje si niemoliwa. Okrgy st i ten happening okrgego stou, mwi happening, bo w Magdalence rozmawiali wiadomi rzeczy ludzie i wiadomi tego co robi. Przy okrgym stole, tych ktrzy wiedzieli czemu to suy, byo kilku.

Powstanie prywatnego Komitetu Obywatelskiego, zrazu moe dao to bardzo dobry efekt, pozwolio to skupi inteligencj w jednym miejscu wok jednej osoby i przeciwko jakie strukturze. Niemniej jednak wywoao to bardzo negatywne skutki dla samej Solidarnoci tego korpusu tych przemian. () Prawd jest, e tu nastpiy naduycia. To znaczy ludzie, niekoniecznie o czystych rkach i nie zawsze z dobrymi intencjami, posugujc si naszym znaczkiem a waciwie, etosem Solidarnoci,

97

wolno i prawda

usiowali przedstawi i usiuj przedstawia, je jako, Ludzi Nowego Porzdku, Politycznego, Spoecznego i Gospodarczego.85 Jake to stwierdzenie cile czy si z treci ostatnich uj filmu Bunuela, Widmo Wolnoci. My mamy tuta: Ludzi Nowego Porzdku , a tam podzia na ludzi Nad ludzi i ludzi zwanych zwierztami, ktrym odmawia si wszelkich praw. Jak to piknie koresponduje z oficjalnym pismem polskiego Rzdu do Marszaka Sejmu z 1999 r. W adnym wypadku etos Solidarnoci i symboliczne znaczenie walki stoczniowcw nie mog by zawaszczone przez jedn, wsk grup osb, ktra nie odzwierciedla woli politycznej tego Rzdu, wyrosego wanie z tradycji i etosu Solidarnoci.

Te pokusy, jak gdyby, korzystania z nazwy Symbolu i z tych emocji, ktre s zwizane z Solidarnoci, bd istniay wic nadal, bo to si wydaje, e to jest najatwiejsz drog. Wiele mona powiedzie o pozytywnych ruchach spoecznych w wielu krajach, le koczyo. Przywizujc si i wykorzystujc wanie taki ruch jako sposb na wszystko, na gospodark, na polityk, na karier, indywidualn i prywatn.

85

Jan Rulewski

98

wolno i prawda

Pierwsz rzecz i w zasadzie jedyn, ktr dotychczas organizacja, pod nazw Solidarno, zarejestrowana siedemnastego kwietnia tysic dziewiset osiemdziesit dziewitego roku, zrobia to bya kampania wyborcza. Jakiej niezdefiniowanej nie okrelonej partii, grupy politycznej pod nazw Komitet Obywatelski przy Lechu Wasie.

Tak, ale ruch obywatelski, jak gdyby nie chce podnie przybicy jeszcze w tej chwili i sdz, e jeeli by to zrobi, wyartykuowa dokadnie kierunek polityczny jaki tam faktycznie jest realizowany. To nie sdz, eby cieszy si takim poparciem, jaki, czy sympati jak ma w tej chwili. W moim przekonaniu jest to kierunek rwnie lewicowy. Prawda?
99

wolno i prawda

Dopiero teraz przy analizie tego filmu, autor uwiadomi sobie, perfidi jak wykonano w stosunku do spoeczestwa. Pewn wiadomo posiada, jednak dzisiaj jest w szoku o prawie genialnej manipulacji naszym spoeczestwem.

W kontekcie przesania Luisa Bunuela Chc zmusi ludzi, by spojrzeli na to, Co tu na ziemi czyni w imi Boe. Krzyk blu, gniewu, rozpaczy i samotnoci. To chyba Matka Boska w klapie zobowizuje do zdecydowanie zupenie innej postawy, ni zaprezentowana w filmie: 1980 Solidarno 1990 10 lat pniej.

2.2.

Suby specjalne i Solidarno

100

wolno i prawda

Komisja rozpatrujca spraw przeciwko Annie Walentynowicz zakoczya prac uwag: i raport powinien by niezwocznie opublikowany. Jednak pomimo zabiegw Pani Ani: Ja sama bardzo staraam si o zgod na druk i kolporta tekstu raport, ale mi na to nie pozwolono. Respektowaam decyzje wadz Zwizku. Rozpowszechnia to, co zabronione mogam kiedy, w walce z naszym wsplnym wrogiem. Tu wroga nie byo. Byli swoi, ktrzy dali si oczarowa Wasie.86 Konflikt Wasa Walentynowicz, przypomn chodzio o okradanie Zwizku z pienidzy, przedwczesne zakoczenie strajku, e Walentynowicz pilnuje pienidzy Zwizku, zakoczy si postawieniem jej piciu zarzutw: 1. Niegodnie reprezentowaa Zwizek, 2. Nie braa udziau w pracach Komisji Zakadowej Stoczni Gdaskiej SA 3. Zagrozia strajkiem przed odsoniciem pomnika w dn. 10.12.18980 r. na spotkaniu u Wojewody Gdaskiego oraz w dn. 31.03.1981 r. po Porozumieniu warszawskim, 4. Zbieraa podpisy w Stoczni Gdaskiej w dn. 31.03.81 w celu udzielenia votum nieufnoci dla L. Wasy 5. Udziela wywiadw korespondentom zagranicznym oraz w regionach, w ktrych szkaluje i oczernia L. Was oraz szkodzi Zwizkowi.

Rzecznik prasowy Zarzdu regionu, Joanna Gwiazdowa, zapytana o przebieg obrad Plenum Zarzdu, odpowiedziaa reporterowi lokalnej telewizji: Plenum zapoznao si z treci raportu, oczyszczajcego Ann Walentynowicz z przedstawianych jej zarzutw. Nastpnego dnia zostaa odwoana z funkcji rzecznika. Nikt nie stan w jej obronie.87
86

Anna Baszanowska, op. Cit. str. 119. Anna Baszanowska, op. Cit. str. 120/121

87

101

wolno i prawda

Kiedy Pani Anna zgosia si do MKZ po swj mandat usyszaa, e nie ma mandatu: Dlaczego co si z nim stao? sdziam, e moe gdzie zagin. W Stoczni zrobiono gosowanie i decyzja wikszoci zostaa pani pozbawiona prawa reprezentowania nas na Zjedzie. Pokazali mi protok : KZ Stoczni postanawia odebra Annie Walentynowicz mandat delegata.88 Wasa dopi swego: Zniszcz Pani. Mam takie moliwoci. To e Wasa zosta tym liderem Solidarnoci pniej Wodzem Narodu to tylko i wycznie moe zawdzicza Joasi i Andrzejowi Gwiazdom, powinien ich po pitach caowa za to, e tak si stao. Mama po tym co zrobi po trzecim dniu strajku, kiedy powiedzia te sawetne sowa no to mamy zaatwione sprawy, moemy i do domu koniec strajku. To wtedy mama ju wiedziaa, e nie moe by tym przysowiowym mem opatrznociowym. Po drodze wyszy inne sprawy pod tytuem Bolek i agent i takie tam i po zakoczeniu strajku tego waciwego, ktry mama z Alink Piekowsk zatrzymay, ju wtedy chciaa o tym mwi gono i tylko Joasia i Andrzej Gwiazdowie przekonali mam, eby to zostawi. Jeeli si teraz o tym powie w takim momencie i zwali si tego czowieka ze wiecznika to co damy ludziom w co bdziemy wierzy? Skoro zawierzyli temu czowiekowi a ju si go zwala majc podstawy ku temu. Mama daa si przekona. Zostawia to.89 Czy naprawd Gniazdowie nie mieli innego autorytetu jak chociaby Tadeusz Szczudowski, Dariusz Kobzdej, Ania Walentynowicz czy Alinka Piekowska, sprawdzonych w boju o kontynuacj strajku? Czy Gniazdowie bali si niepodlegej i wolnej Polski, ktr widziaa Ania i Szczudowski? Czy Gwiazdw i Was czya niewidzialna ni, e tylko Wasa si liczy, ktrego za wasne pienidze wyhodowali? Najpierw Gwiazdowie oddawali mu jedn ze swoich dwu pensji,90. Pozostaje take pytanie, czy tylko poznajc pazerno Wasy na pienidze i jego przekonanie, e on ma dzieci i jemu przede wszystkim nale si pienidze, obojtnie z jakiego rda pochodz, nie by wystarczajcym argumentem do
88

Ibidem, str. 122 Wywiad z Januszem Walentynowicz, 28.05.2011 Gdask, nagranie technika cyfrow. Anna Baszanowska, op. Cit. str. 70

89

90

102

wolno i prawda

odwoania go z funkcji? Pytania te wykraczaj poza zakres niniejszej pracy dlatego te, powracam dalej do wywiadu z Januszem synem Pani Ani: Za co, pniej Wasa odpaci si, tu w tym budynku PKO, ktry w tej chwili jest bank, oskary mam o defraudacj pienidzy. Wczeniej poyczajc z kasy zwizkowej pienidze na rewers zakada, e po p roku, mama ten rewers zgubia i nie bdzie w stanie udowodni, e brakuje te 17 tys. z. Jak powiedzia o tym, to mama pokazaa mu ten rewers mwi: Lechu o te 17 tys. chodzi. To zaczerwienia zabra si i wyszed. Ale dopi swego i wyrzuci. To byy pniej rne inne podchody. Borowczak pniej w tym apy macza ze stoczni, pozbyli si dlatego, e mamuchna bya osob bezkompromisow, albo, albo biae jest biae, nie jest szare, bo jest biae albo czarne inaczej nie, to byo dla nich bardzo niewygodne. Dlatego, e musieliby si opowiedzie jestem tu albo jestem tu. Nie mogli by powiedzie: jedn nog jestem tu a drug w innym miejscu, a co porodku? Przepraszam za wyraenie jaja. Tak bya osob bardzo niewygodn dla wszystkich, ktrzy chcieli co ukrci wasne lody. Na karkach innych ludzi. Dokadnie, nie wnoszc swojego wysiku, swojego wkadu pracy. Mama aowaa pniej ale stao si, no mj Boe!91

91

Wywiad z Januszem Walentynowicz, 28.05.2011 Gdask, nagranie technika cyfrow.

103

wolno i prawda

92

Tadeusz Szczudowski, jako legenda walki o niepodlego Polski, te przegra z Was na I Krajowym Zjedzie Solidarnoci odnonie zapisu w Statucie Solidarnoci kierowniczej roli partii. W ten sposb Solidarno pod wodz Lecha Wasy daa legitymacj gen. Jaruzelskiemu do wprowadzenia Stanu Wojennego i do dzisiaj nie mona go za to oskary. Teraz Mietek mwi, e przywieziono go do Gdaska po rczniki i szczoteczk do zbw dla szefa. I e jedzie prosto z obozu w Strzebielinku, gdzie spotka par znajomych osb. Wymienia nazwiska: Piekowska, Walentynowicz jestem tutaj wychodz mu zza plecw. Czy rzeczywicie spotka mnie pan w Strzebielinku? Zmiesza si, odwrci na picie i znikn. Odwiedzia nas take Wasowa w towarzystwie ks. Jankowskiego. W imieniu Lecha apelowali, eby nie organizowa adnych akcji protestacyjnych. Nie wierzyam wasnym uszom! Lech? Przed
92

Nasz Dziennik 04.06.2009 str. 14

104

wolno i prawda

miesicem, w Radomiu, wypowiedzia rzdowi wojn w imieniu Zwizku, a teraz?... Wasa prowadzi lini Rakowskiego nie chcia sucha Szczudowskiego odnonie kierowniczej roli partii. Komisja Zakadowa Stoczni staa murem za Was przeciwko Szczudowskiemu jak i Pani Ani Walentynowicz. Wyeliminowanie Pani Ani odbyo si z inspiracji Rakowskiego. A wszystko wynika z przyjtego Statutu Zwizku i za nic na wicie Wasa nie uleg w tym wzgldzie czowiekowi, ktry faktycznie walczy o niepodlego i wolno Polski, czyli Tadeuszowi Szczudowskiemu. Postawa Ani Walentynowicz, e bdzie wierna zasadom Wolnych Zwizkw Zawodowych i ideaom Polskiego Sierpnia 1980 r., w przeciwiestwie do: Wasa powiedzia nam niepotrzebna silna Solidarno.93 I do tego jeszcze, gdy si doda: Gwiazdowie byli dla mnie (i s nadal) godnymi najwyszego szacunku autorytetami. () Od pitnastu lat, od pocztku naszej znajomoci, zawsze wana bya dla mnie ich opinia w kadej sprawie, nawet osobistej. 94 To mamy dlaczego Pani Ania Walentynowicz postpia wbrew wewntrznemu przekonaniu, e musi nagoni postaw moraln i intelektualn Wasy. Czego pniej bardzo aowaa. W tym miejscu pisania pracy tj. 02.07.2011 r., dostaem do rki tekst tygodnika w ktrym jest wywiad z prof. Pawem Boykiem, byym doradc ekonomicznym Edwarda Gierka, autorem ksiki Hanka, mio, polityka, oto sowa z tego artykuu na temat inspiratorw zmian: Caa podwyka cen w 1976 r., zostaa zaprogramowana tak, by kozami ofiarnymi byli Gierek i Jaroszewicz. To, co si nie udao w 1976 r., wyszo cztery lata pniej. Nie wierz w adne ywioowe zrywy robotnicze. Wszystko byo z pewnoci animowane przez odpowiednie suby. Stali za tym ludzie z najbliszego otoczenia Gierka. Oni wszystkim na co dzie kierowali, a nie on, ktry przemawia, jedzi, firmowa wadz swoj osob. Za sznurki pocigali inni.95 Kolejny cytat z powyej przytoczonego artykuu potwierdza stanowisko Tadeusza Szczudowskiego odnonie kierowniczej roli partii i socjalizmu: Najwaniejsza bya zmiana na stanowisku I
93

Anna Baszanowska, op. Cit str. 127 Ibidem, str. 59 Rafa Kotomski, Z tym kryzysem to pan przesadza, Gazeta Polska, Warszawa, 29.06.2011 r., str. 28

94

95

105

wolno i prawda

sekretarz. Ku temu parli koledzy z najbliszego otoczenia i Rosjanie. Do monstrualnych rozmiarw rozdto mit o zagranicznym zadueniu. Uczyniono to z premedytacj, wiedzc, e Gierek osobicie lansowa zaciganie kredytw za granic. Kiedy prosiem Wojciecha Jaruzelskiego, eby powoa si na mj raport i na posiedzeniu Biura Politycznego powiedzia prawd z zadueniu. Nigdy on tego nie zrobi. Nasze zaduenie zostao wykreowane przez dwr Jaruzelskiego. Nasze zaduenie wynioso 23 mld dol., w tym niespena 20 mld. Kredytw rednio i dugookresowych. To 9,8 proc. PKB. Za Tuska mamy 42 proc. PKB, a nawet wicej. I dalej odniesienie do ksiki prof. Boyka: W ksice przytacza Pan arcyciekaw sytuacj, gdy w czasie strajku sierpniowego w 1980 r., do Gierka przychodzi szef MSW, Kowalczyk, i mwi, e Wasa to nasz czowiek, od lat wsppracujemy z nim take w sensie finansowym. eby by wiarygodnym, pisz tylko o tym, w czym uczestniczyem. Nie znaem Lecha Wasy ani jego otoczenia. Byem wiadkiem przytoczonej rozmowy z gen. Kowalczykiem. Gierek zreszt wybiera si do stocznia spotkanie z Was. Mielimy pojecha tam razem. Zamierza powiedzie Wasie, e jest za demokratycznymi wyborami i chce zoy dymisj. Ale nigdzie nie pojechalimy, bo zosta obalony i trafi do szpitala, z rzekom chorob. Chocia par dni wczeniej wrci w doskonaej formie z Krymu. 96 Suby byy ponad osobami oficjalnie sprawujcymi wadz co wynika z relacji prof. Boyka a take i relacji Anny Walentynowicz epizodu z internowania jej w Godapi: W lutym 1982 r. wywouj mnie na widzenie: Walentynowicz! Rodzina przyjechaa. Czyby syn? Biegn bez tchu Jak si masz cioteczko? Jestem twoim krewniakiem z Poznania. Nie mam krewnych w Poznaniu. () Odchodzi umiechajc si porozumiewawczo. Nie mam wtpliwoci, e to jaka nieczysta sprawa trzeba to wyjani. Biegn do Joanny Gwiazdowej. Przeszukujemy bombonierk. Jest gryps: Cioteczko, masz w rku dowody i cztery strony kserokopii dokumentw, z ktrych wynika, e Lech Wasa pseudonim Bolek od wielu lat jest tajnym agentem SB.
96

Ibidem

106

wolno i prawda

Naradzamy si, co robi. Niewtpliwie jest to prowokacja. Chc nas skci, podzieli, osabi. Bez wzgldu na to, kim jest Wasa nie wolno nam teraz sprzymierza si z wrogiem. Ubecki donos dr na drobne kawaki, podpalam, wyrzucam tam, gdzie powinno by jego miejsce, i spuszczam wod. Nie ma ju ladw.97 Kolejny raz Joanna Gwiazdowa chroni Lecha Was, wroga niepodlegoci Polski. Kolejny raz Pani Anna Walentynowicz postpuje wbrew swoim zasadom i wierze. Nawet nie zachowuje treci dokumentw nie mwic o podjciu stosownych dziaa. Z tych dokumentw wynika, e za donoszenie SB pobiera wynagrodzenie w okresie 13.01.71 29.06.1974 r. i nawet poucza SB jak Milicja Obywatelska ma postpowa wzgldem niego: Uwaam rwnie za wskazane, aby dla lepszego zakonspirowania mojej osoby wezwa mnie na MO, gdy inne osoby z mojego wydziau s zorientowane o mojej dziaalnoci w Radzie delegatw inni s wzywani do Komendy moe rozbudzi to rne podejrzenia.98 Zostawiajc historykom i biografom szczegow analiz stosunkw SB Anna Walentynowicz z bogatego materiau wybraem jedynie Stenogram rozmowy przeprowadzonej z A. Walentynowicz w dn. 19.01.84 r. w Zakadzie Karnym w Lubiecu. W pracy nie mog zamieci caego stenogramu, gdy zajmuje on 16 stron, std musiaem dokona skrtw kosztem barwnego i pynnego opowiadania o minionym czasie i ludziach: Czernys Suba Bezpieczestwa jest zawsze, wierna i pamita o pani. Walentynowicz Wiem, wiem, raczej suba niebezpieczestwa, bo gdzie si panowie pojawi, to wszdzie jest niebezpieczestwo.() Burak Ja do pani mwi jako oficer Suby Bezpieczestwa. Walentynowicz A jak si pan nazywa, bo dentelmen powinien si przedstawi kobiecie, a panowie si nie przedstawili. Burak A po co pani moje nazwisko, do wypisywania w pamitnikach? Przecie pani wie, e jestemy oficerami SB.

97

Anna Baszanowska, op. Cit. str. 137 Anna Baszanowska, op. Cit. str. 138.

98

107

wolno i prawda

Walentynowicz A zreszt pan i tak ma cztery legitymacje. Burak ale wracamy do rzeczy. Jest rok 1980. Powsta Komitet Strajkowy, s rozmowy w Stoczni Gdaskiej im. Lenin, ju dochodz do porozumienia i pniej to wszystko bierze w eb. Prosz mi powiedzie kto i jakie wytyczne dawa do rozrb, jak byy podzielone role. Pani miaa swoj rol. Kuro swoj, Borusewicz swoj a Was postawilicie na czele Komitetu Strajkowego.() Walentynowicz Prosz pana, apetyty nie zaczy rosn tylko panowie, znowu Suba bya postawiona na nogi, opacana moim kosztem i wycie przegotowywali ludzi takich jak ja do deportacji. A e deportacja wam nie wysza, wydajc wojn, internowalicie ludzi. Podpisujc porozumienie w Stoczni, ktrego i ja byam autorem, strona przeciwna znaczy rzdowa nie miaa zamiaru realizowa, () Burak Tak, ale suchaa pani przemwienia Wasy i innych w radio, jak mwiono o targaniu po szczkach. Walentynowicz Ale w kocu wycie strzelali z karabinw maszynowych i strzelacie przez 40 lat. () Wie pan co. W czasie zjazdu Solidarnoci stwierdzam, e Suba Bezpieczestwa obsuguje teleksy.() Burak Za piknych listopadowych dni Lechu jedzi po lsku. Kto pierwszy powiedzia, e wyrzucimy ich za burt, utworzymy im kopalnie itd., kto dokona podziau na wy i my. Walentynowicz Pan tu mwi cay czas Wasa. Wasa tyle zrobi zego, dlaczego ecie go nie aresztowali? Burak Wasa chcia naprawd wiele dobrego zrobi. Walentynowicz Tylko co? Burak Tylko to, e jego najblisze otoczenie, pani rwnie, Kuro, Gwiazdowie i inni wizalicie mu rce. Walentynowicz /miech/ Dlatego Was pucilicie wolno, a Kuronia i Gwiazdw aresztowalicie.(...) Burak Ale Wasa zapomnia, e jest robotnikiem. wiadcz o tym fakty na przestrzeni ostatnich kilku lat. Walentynowicz Raz pan chwali Was, raz pan na niego najeda.
108

wolno i prawda

Burak Mwi wci prawd. Wycie go postawili na czele zwizku, bo by wam wygodny. Kuro przecie tego nie ukrywa. Mwi, ze to chopak na posyki, sierant w okopach. A o pani mwi, e pani mu nogi mya i e pani jest ciot rewolucji. Wycie podpalali a wasa jedzi i gasi jak ten straak.() Moliwe, przecie by na procesie w Grudzidzu, ale zrobi to dla oka, bo pani nienawidzi. Jak moe pani lubi, skoro pani go obszczekiwaa. Walentynowicz No to jak on kierowa? Burak On nie by zdolny do kierowania zwizkiem, bo cigle mu nogi podstawialicie. Za granic pisano o nim niepochlebnie tzn. powoywano si na pani, wic jak on mg w wielu sytuacjach podejmowa racjonalne decyzje i kierowa zwizkiem. Walentynowicz Jak wsadzilicie Walentynowicz i Kuronia do wizienia to zgodzicie si, eby on teraz kierowa. Burak On sam nie jest zdolny do kierowania zwizkiem. Walentynowicz Ale przy waszej pomocy Burak On nic nie moe ju stworzy. Walentynowicz To pomcie mu, pomcie mu. Burak Wycie mu pomagali i co z tego wyszo? Walentynowicz Dosta nagrod Nobla.() Burak Nie przyjechalimy wyrabia u pani mioci do SB. Bylibymy naiwniakami, a my si za dobrze znamy. () Walentynowicz O, ja myam nogi Kuroniowi? Burak A ciota rewolucji, bo pani bezkrytycznie, fanatycznie wszystko wykonywaa, co si pani polecio. Z Was ju tak pogra nie mogli. Walentynowicz No bo ja Was wychowaam /miech/ Burak Wida, wida, Koodzieja te pani wychowaa, e siedzia w wizieniu. () Walentynowicz O mnie te mwilicie, e pijaczka.

109

wolno i prawda

Burak Mniejsza z tym. Kuro rozpija wszystkich dookoa. Pani wie doskonale, jak pito na Zjedzie Solidarnoci. Wie pani rwnie, jak byli pijani Kuro i Rulewski w czasie wprowadzania stanu wojennego. () Walentynowicz Wypowiedzielicie wojn spoeczestwu. Czernys Nie tak, rzd bogatszy o dowiadczenie zapobieg rozlewowi krwi. Burak Pani tu wydaje faszywe wiadectwo, e cay rzd jest niedobry.() Walentynowicz Za co te wszystkie wille robiono? Burak Te wille s w kraju i s przeznaczone na cele spoeczne. Wic o co chodzi. Walentynowicz Budowano schrony przeciw atomowe. () Nie, mam wpierw zagraaj bomby SS-20. Burak Ale mwi oczywicie teoretycznie, e gdyby Wasa doszed znowu do pewnej godnoci, prosz si nie udzi, dla pani nie bdzie miejsca w jego ekipie. Z gry pani to mwi. Walentynowicz Tak? A ja myl, e jednak bym si zaapaa. Burak Widzi pani, Wasa ju jest w encyklopedii a pani tam nie ma i nigdy nie bdzie. Wiedzielimy o tym ju w 1980 r. Walentynowicz Tak, wy przecie wszystko wiecie. Burak Wasa patrzy pani w oczy a kamie jak szewc. Pani o tym doskonale wie. () Walentynowicz Jestem ciot rewolucji. Burak Tak, ale to jest od tej zej strony. Jak ten Kuro to rozumie? Bo zawsze mwi przy tym, e gdzie jej nie pole to ona nawet najbrudniejsz robot wykona. Walentynowicz A jakie to brudne roboty, e obejmowaam witonia za nogi? Burak O! Widz, e jednak ma pani w tym kierunku cigoty. Ale tam bya cigle mowa, e mya pani nogi Kuroniowi a nie witoniowi. Walentynowicz Ale ja obejmowaam za nogi witonia.99
99

IPN BU 0364 127 2

110

wolno i prawda

Powyszy przykad ilustruje te do czego KOR potrzebowa robotnikw. Jednak SB realizowaa swoje zadania planowo z zaangaowaniem aparatu pastwa przeciwko Solidarnoci wiadcz dziaania podjte Ministerstwa Spraw Wewntrznych nr 0026

111

wolno i prawda

z dnia 23.12.1981 r.:

112

wolno i prawda

W wyniku akcji Ministerstwa Spraw Wewntrznych SB, stworzyo grup inicjatywn nowej formuy Solidarnoci w Stoczni Gdaskiej im. Lenina, osiemnacie osb:
100

Akta IPN GD 003/176, str. 3.

113

wolno i prawda

1. B. Oleszek 2. H. Soszko 3. A. Suszek 4. J. Osiecki 5. J. Kamiski 6. E. Kedysz 7. J. Gska 8. J. Urabaski 9. K. Pieroek 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. P. Zinczuk S. Goaszewski S. Kwaiatkowski L. Dampc E. Zalewski H. Szyc J. Kozowski

17. J. Grzelka101

101

Ibidem, str. 67.

114

wolno i prawda

Rozdzia

III

Stocznia Symbol Wolnoci

115

wolno i prawda

116

wolno i prawda

117

wolno i prawda

118

wolno i prawda

119

wolno i prawda

3.1. Anna jako czniczka walki o Stoczni, przez walk o prawd o Katyniu

Po podpisanej wstpnej umowie sprzeday Stoczni Gdaskiej w dniu 08.09.1998 r., wszystkie organizacje spoeczne majce na celu ratowanie Stoczni Gdaskiej, uznay swoje dziaania za zakoczone. Poza jednym wyjtkiem kpt. .w. Bolesawem Hutyr podstpnie usunitego ze Spoecznego Komitetu Ratowania Stoczni Gdaskiej i Przemysu Okrtowego o czym pisaem we wstpie. W oparciu o moje materiay filmowe oraz osobiste poszukiwania osoby do produkcji reportau o problemie Stoczni i ludziach, ktrzy podjli si prby przeciwstawienia tej haniebnej decyzji rzdu, powsta telewizyjny reporta. Hutyr emisja reportau Czas nadziei, czas upadku w pierwszym programie TVP SA, 16.12.1998 r., podniosa na duchu. Postanowi zaoy Stowarzyszenie Akcjonariuszy i Obrocw Stoczni
120

wolno i prawda

Gdaskiej Arka w czasie kiedy nastpia ju czciowa sprzeda Stoczni Gdaskiej w cakowitej tajemnicy przed spoeczestwem 03.12.1998 r. o godz. 6 rano. Stowarzyszenie powoay do ycia osoby, ktre kpt. .w. zdoa zgromadzi wok siebie do rejestracji Stowarzyszenia w Sdzie, gdy wwczas walka wydawaa si po ludzku rzecz ujmujc cakowicie przegrana. Jednak cele stowarzyszenia w Statucie byy do ambitne: m.in. przewrcenie wartoci akcji Stoczni Gdaskiej w upadoci. Stowarzyszenie ARKA bo tak brzmi skrtowa nazwa zostao zarejestrowane w Sdzie w kwietniu 1999 r. Hutyra z uwagi na swoj przeszo w Spoecznym Komitecie wskaza na Prezesa Jana Koziatka. Cay rok dziaa nie przynis podanych efektw. Utrzymanie biura w Zieleniaku przekraczao moliwoci finansowe czonkw Stowarzyszenia, std proba kpt. Hutyry w dniu 15.12.1999 r. do Tadeusza Szczudowskiego o wsparcie Stowarzyszenia jego pracowni z przeznaczeniem na biuro ARKI. Podczas spotkania wywizaa si dyskusja: Bolesaw Hutyra: Walczylimy o woln Polsk o to ebymy mogli y jak Bg przykaza. Okazao si, e jestemy w sytuacji gorszej ni bylimy. W komunie byo jasne, zamknli, mnie pobili, posadzili i byo jasne kto jest kto. A teraz oczernili i sprawy mimo skierowania do Sdu, przeduaj, plotki puszczaj i czowiek nie moe si oczyci. To robi z nami wszystkimi co bronimy stoczni! Marian Moko: Co tu jest nie tak w tym kraju zauwayem jedno, e dzisiaj ludzie bardziej ceni przywileje ni zasady a zapominaj o jednym, e wkrtce strac i jedno i drugie. Wincenty Koman: Ja bym zapyta o odczucia ze Strzebielinka? Tadeusz Szczudowski: Ja jeeli chodzi o Strzebielinek, to moim zdaniem ta selekcja umieszczania internowanych to bya planowa. Gromadzono odpowiednie osoby w takich pewnych gronach w pewnych obozach. No w Strzebielinku, to jakby by drugi sort, bo Biaoka to byli ci najwaniejsi a tutaj byli moe ci mniej wani ale tak samo bya grupa wyselekcjonowana, ktra od samego pocztku liczya na to, e wadza wczeniej czy pniej musi si do stou i z nami rozmawia.
121

wolno i prawda

Gwnym przedstawicielem tej tendencji to by Pan Merkel. Ci funkcyjni z Solidarnoci oni si w Strzebielinku skupili waciwie w jednej, za zgod komendy w jednej z cel i obwoali si tzw. Rad Obozow. W zwizku z ich oglnym zaoeniem, e wczeniej czy pniej to wadza musi usi do stou i rozmawia z Solidarnoci. To oni pacyfikowali takie ruchy internowanych, takich wanie, takie zdecydowane ruchy oporu. Jakie demonstrowania swojej, mimo uwizienia, swojej wewntrznej wolnoci. Zdarzao si take w porozumieniu z Komend niewtpliwie pacyfikowali te nasze poczynania. Oczywicie trudno byo tam za kratami obstawieni przez oddziay zomowcw, eby tam co wywalczy konkretnego. Chodzio nam gwnie o to, e tam byo bardzo duo, po prostu zwykych ludzi pracy, modych stoczniowcw. Urzd Bezpieczestwa codziennie przysya kilku swoich ludzi, ktrzy chcieli nakoni ich do podpisywania tzw. lojalek, mwic, e tam ona zdradza, e nie ma co je, e dzieci godne, rnego rodzaju takie argumenty. Niektrzy ludzie si zaamywali i podpisywali, byo takich niewielu. Te nasze dziaania, takie patriotyczne zdecydowane powodoway to, e podtrzymywalimy ich na duchu i potem bardzo szybko byli ju zdecydowani nie podejmowa adnych rozmw i pertraktacji, e dziewidziesit kilka procent z obozu tych wspaniaych ludzi, mimo tych wielkich trudnoci i mimo presji psychicznych na nich wielu wyszo z honorem. Niektrym liderom Solidarnoci dziaania w kierunku wolnoci czowieka i niepodlegoci Polski, przeszkadzay nawet podczas internowania. Woleli wsppracowa z Komend obozu, ni z Panem Tadeuszem Szczudowskim. Szczudowski by dla nich niebezpieczny jak dla SB. Wracam jednak do rozmowy: Wincenty Koman: A z kim Pan by w celi? Tadeusz Szczudowski: Ja byem wczeniej z Tadeuszem Pietruch, to by z PLO i Marynarki Wojennej, z Koziatkiem Janem, Bolesawem Hutyr, kolejarzem Hamadek wspaniaym czowiekiem, nasza cela bya wiodca pod wzgldem oporu.
122

wolno i prawda

Bolesaw Hutyra: Tadeusz a jak obecnie widzisz moliwo walki, dziaa narodowych, rwnie i ludzkich, oglnoludzkich, ebymy potrafili y w Polsce, katolickiej Polsce. Tak jak nakazuje to, chocia czciowo ewangelia. Bo widomo, e tak idealnie y tu na ziemi jest trudno, bo wszyscy jestemy grzeszni. Natomiast, eby mie jakie zaufanie do ludzi jakie sowo, jak prawd, jak sprawiedliwo elementarn, przecie nie moemy zostawi tych biednych stoczniowcw, ktrzy zmienili system a teraz nie maj, naprawd, nie maj co je. Inni maj samochody, przywileje na pokolenia. Przykad Stoczni wyranie o tym wiadczy, e zagarnito ogromny majtek i to na pewno pjdzie w obce rce. Jak ty widzisz obecnie dziaania, podda si czy jeszcze co robi w tym kierunku? Tadeusz Szczudowski: Ja myl, e w zwizku z tym wieloletnim, gniotem komunistycznym oczywicie ta ideologia komunistyczna marksistowska, socjalistyczna ona zostaa dosy gboko wpojona w ten najsabszy element narodowy, no w kadym narodzie taki element jest Pomijajc to dwudziestolecie prawdziwie niepodlegej Polski, to rozbiory okupacja hitlerowska, potem komunistyczna okupacja, to ogromny miaa wpyw na psychik ludzk na pogldy i tak dalej. I tutaj ten wielki ruch Solidarno w 1980 r., ludzi zbudzi ale niestety poprzez ten stan wojenny poprzez danie komunistom jeszcze 10 lat na przebarwianie si i teraz nastpne 10 lat prawie, e rowi rzdz i rwnie okamuj ludzi wic ludzie s zdezorientowani i z atomizowani, i dlatego takie s trudnoci. Polak nigdy si nie pogodzi z adn niewol da tego przykady przez ca histori. Poprzez powstania, poprzez rnego rodzaju bunty, podziemia i tak dalej poprzez owiat, i poprzez utrzymanie tosamoci narodowej no oczywicie religii szczeglnie. Dziki naszym rodakom, ksiom biskupom, wic Polak nigdy si nie pogodzi i nie pogodzi. Teraz jest okres taki tych dezorientacji z socjalizmu na kapitalizm. Ludzi w tej chwili wpdzono w ndz, ludzie maj bardzo cikie warunki i te musz si o to troszczy ale wszystko ma swoje granice. Jak ludzie zostan przyparci do muru, to niestety musi by zmiana nie wiem jaka to bdzie zmiana, nie yczy bym sobie rewolucji ale na to si zanosi. Tylko nastpny wielki ruch podobny do Solidarnoci80 r., musi powsta. Moim zdaniem trzeba liczy jedynie na chopw, tylko, e niestety chopi suchaj ksiy. Ksia s czsto niezdecydowani i ksia musz zmieni sposb przedstawiania sytuacji spoeczno
123

wolno i prawda

politycznej w kraju i to musi ruszy nie tramy nadziei. My bymy chcieli, eby to byo natychmiast. To s procesy wieloletnie i niestety, my moe ju nie doyjemy, ale musimy w dalszym cigu rzuca ziarna zasiewa. Ja bym to tak powiedzia, nie bdmy rolnikami a bdmy lenikami, bo rolnik to co zasieje to ju jesieni chce zebra, a bdmy lenikami, bo lenik jak sadzi drzewo, to na og nie doczeka, eby ono uroso, eby mona go byo ci spoytkowa i na to wychodzi, e my, nasza rola speni si do sadzenia tych drzew a cina bdzie kto inny. Na to potrzeba czasu. Marian Moko: Jako Marian Moko podpisuj si pod tym obiema rkami. Chc dorzuci jak poruszae tematy, to ja nie tylko otwieraem buzi i to apaem, nie tylko uszami ale ustami pewne sowa. Powiem krtko przez te 7 miesicy z hakiem przeszedem lepsz szko jak t podstawow i zawodwk i dzisiaj po 7 latach powiedziaem sobie nie musimy dalej walczy o stoczni, o akcje! Podpisa, Pan Payski w III Rzeczypospolitej nam jako wojewoda, te akcje i dzisiaj w tej chwili licz, e nas wykoleguj. Jestemy przekonani, e nasze Stowarzyszenie, pomimo, e jestemy w trudnych warunkach finansowych zrobimy wszystko, cho bymy mieli zje raz na dzie, co drugi dzie, nie popucimy tego, naprawd nie popucimy, bo wiem, e i Stoczni trzeba uratowa i uratowa akcje. Jak uratujemy stocznie to przetniemy, e tak powiem t nitk, gdzie z kolei na potg ta polska jest sprzedawana. My jako stowarzyszenie musimy odsia ziarno od plew: jako przykad to mj kolega Burhart Jzek przehandlowa z rezerwy przeszo 10.500 akcji jednemu czowiekowi. Jestem przekonany, e pomimo, e ta nasza Prokuratura, tak po prostu spowolniona jest, ale prawo jest to musi by respektowane. Jestem przekonany, e wywalczymy te akcje t stoczni i tych 6 tys. ludzi, gdzie za pocigniciem jednego dugopisu zwolniono w kilku dniach powrci z powrotem do Stoczni. I Pan Szlanta niech nie myli, e 25 milionw dolarw, gdzie wzi, kredyt zaznacz, e ok . 43 mln byo w kasie Stoczniowej, a reszt to on myli, e jak sprzeda ziemi to spaci kredyt. Jestem przekonany, e Cegieki i zbirka Radia Maryja tych pienidzy, gdzie w sumie daje tzw. Konsorcjum bankowe okoo 160 mln $ z tego my bdziemy, przekonany jestem, e na najbliszym walnym zebraniu akcjonariuszy zrobimy w ten sposb, ze 15 % akcji damy tym starym weteranom co poszli przed 90 r., na emerytur
124

wolno i prawda

i nie dostali akcji a pozostae 45 % zamieni na te pienidze cegieek i darczycw na akcje. Tych panw co maj w tej chwili: takich jak Burhart i wielu innych, e bd dalej kosztem naszej krwi y powiemy krtko zapaci za dan dzieraw, bo jest bardzo duo tych spek, ktre zniszczyy Stoczni. Jak bya zdejmowana tablica z nazw Stocznia im. Lenina na tym dachu, byem ja, by Dyrektor Generalny Szyc i by nasz ksidz Jankowski, ja mwiem, e lepiej jakby Lenin zosta na tych schodach, aeby wyprowadzono dzieci Lenina, ten gipsowy Lenin mgby sobie sta. Wyprowadzili go a wwieli go powrotem 3 bram i jest dalej internowany w jednej z hal w Stoczni Gdaskiej i po co to trzyma takie ajno.102 Wrcz satysfakcj i dum napawao nas, to e nasze dziaania wspara Pani Anna Walentynowicz. Niezapomniane byo jej wystpienie na I czci Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Stoczni Gdaskiej SA, w dniu 26.08.2000 r.: 40 lat przepracowaam w Stoczni. Dzisiaj Skarb Pastwa, daje propozycj odwoania103 przepraszam czy Skarb Pastwa nie wiedzia, e dzisiaj bdzie to Zgromadzenie? Czy Urzd Miejski nie wiedzia, e Akcjonariusze to s ludzie, ktrzy t Stoczni odbudowali, wyposayli a dzisiaj nas wyrzucono jak wycinit cytryn! Dlaczego Urzd Miejski nie honoruje nas i nie traktuje nas jak ludzi? Dlaczego sala BHP nie jest udostpniona dla ludzi styranych, ktrzy stracili tu swoje zdrowie! Dzisiaj Skarb Pastwa odsya nas za dwa tygodnie do sali jakie tam! Co jest w sali BHP pytam? Dlaczego nie mamy prawa wejcia tam! Mymy j budowali nie Ci Panowie, ktrzy dzisiaj reprezentuj Skarb Pastwa, ale Skarb Pastwa to nard! To jestemy my! I dosy lekcewaenia nas! 15.09.2000 r., zgin w wypadku samochodowym kpt. .w. Bolesaw Hutyra, lider Stowarzyszenia ARKA, wraz z dwoma osobami z Zarzdu ARKI, ktre go wiernie wspieray. Na II czci Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Stoczni Gdaskiej, w dniu 16.09.2000 r., Pani Ania kandydowaa do Zarzdu Stoczni. Na tym zgromadzeniu Jan Koziatek, wyeliminowa j gosujc na siebie wbrew ustaleniom wadz Stowarzyszenia. Nastpnie kandydowaa na Prezesa Zarzdu Stowarzyszenia Akcjonariuszy i Obrocw Stoczni Gdaskiej ARKA. Sd Rejestrowy jednak do
102

Rozmowa u Szczudowskiego, Gdask, 15.12.1999 r., nagranie video.

103

Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Stoczni Gdaskiej SA w upadoci, ktre si odbyo w Gdasku, w dniu 26.08.2000 r. 125

wolno i prawda

grudnia 2001 r., Zarzdu Stowarzyszenia nie zarejestrowa. Wwczas Pani Ania podja decyzj, e rezygnuje z kandydowania, gdy skuteczne uratowanie Stoczni Gdaskiej widzi jedynie przez ujawnienie prawdy o Katyniu: Bez ujawnienia prawdy o Katyniu. To nie adnej innej drogi na uratowanie Stoczni Gdaskiej, bo komunici i Suby Bezpieczestwa w tym kraju dalej rzdz i nie ma najmniejszych szans na prawo 104 i sprawiedliwo. Po rezygnacji Pani z Zarzdu Stowarzyszenia Arka, zostaem niejako zmuszony do objcia funkcji Prezesa w Stowarzyszeniu. Jedna z notatek zachowanych w Instytucie Pamici Narodowej wiadczy, e Pani Ania dokadnie wiedziaa o czym mwi i miaa dobre rozeznanie przeciwnika: Przysza w ubraniu roboczym. cignito j w celu podpisania karty lojalnoci. Walentynowicz zachowywaa si arogancko i butnie. Wyzwaa zebranych od ubekw. Karty lojalnoci nie podpisaa. Przy rozmowie obecni by: radca prawny, zastpca kierownika Dziau Kadr, kierownik jej wydziau. W zwizku z odmow podpisania Walentynowicz otrzymaa polecenie opuszczenia stoczni. Walentynowicz owiadczya, e moe nie przychodzi do stoczni jeli dostawa bdzie wynagrodzenie. Wyraono na to zgod dajc owiadczenie na pimie, e bdzie otrzymywa wynagrodzenie lecz nie ma prawa wstpu do stoczni.105 Pani Anna Walentynowicz ju w sierpniu 1982 r., w miejscu pracy, nie baa si odpowiednio traktowa ubekw.

104

Notatka Zarzdy Stowarzyszenia ARKA, 12.12.2001 r., ze spotkania Pani Ani z Zarzdem ARKI. Meldunek kierowany do Komendanta Wojewdzkiego Milicji Obywatelskiej z dnia 25.08.1982 r.

105

126

wolno i prawda

Prawda o Katyniu bya podstaw manifestacji w kocwce lat 80 tych, przed ponown rejestracj Solidarnoci. Z lektury ksiki, Andrzeja Przewonika i Jolanty Adamskiej Zbrodnia Katyska uderzaj fakty i wiersze, staje si te jasne po co i w jakim celu dokonano tej zbrodni ludobjstwa na naszych jecach wojennych, czas na fragment wiersza: () Pyta si Jej ksiyc biay, na co Jej ten piasek krwawy? Mwi mu Pani Niebios: Ulecz nim wiat cay. Mio polega w bitwach: Potrzebna wielka Relikwia.106 A tak sowo Katy pamita syn Janusz: Wiem, e dla mamy byo to, od kiedy to sowo zaistniao u nas w domu to bya jaka w cudzysowiu obsesja, e mama ze wszech miar staraa si wyjani t spraw, nagoni mwia o tym jak to byo, co byo i robia wszystko, eby to upubliczni. To byo jakby jej motto przewodnie caego dziaania, ja sobie myl, e ten lot do Katynia, ten nieszczsny feralny to byby dla mamy chyba najcudowniejszy dzie w yciu. Kiedy to wszystko o co ona razem ze swoimi przyjacimi walczya sta si prawd, e to si zicio jej marzenie, e si w kocu publicznie nazwao, tak jak to byo, byo to dla niej niesychanie wane. Myl, e tylko dlatego te zdecydowaa na ten lot, bo na podr kolej nie czua si zbyt dobrze i wahaa si jecha nie jecha? Pani Janeczka mwi a no to zosta, jak si le czujesz, to nie jed. No i w tym wszystkim telefon od Prezydenta a Pani Aniu, czy nie chciaaby Pani ze mn w samolocie? Mama bya bardzo szczliwa
106

Kazimiera Iakowiczwna, Matka Boska Katyska, 1943, ze Andrzej Przewonik, Jolanta Adamska Zbrodnia Katyska, Wydawnictwo Literackie, Wydanie pierwsze, 2011, Krakw str. 9.

127

wolno i prawda

zaszczycona a jakby te zdjto jej, ciar podry z barkw. Bo jednak byo jej bardzo trudno i si bardzo ucieszya z tego. Wincenty Koman: Tak wanie od Pani Ani Baszanowskiej syszaem, e nawet ju nie moga sobie wosw upi, ju nie mwic o chodzeniu. Janusz Walentynowicz: Ja w ogle jestem peen podziwu dla mamy.107 Jak to wiadectwo wspbrzmi ze sowami nastpnego wiersza zamieszczonego w ksice Zbrodnia Katyska, Feliksa Konarskiego Katy: () I tylko pami zostaa Po tej katyskiej nocy Pami nie daa si zgadzi, Nie chciaa ulec przemocy ()108 Nawet Anglicy, od premiera Sikorskiego, domagali si publicznego nazwania informacji niemieckich o zbrodni w Katyniu za prowokacj i wycofania polskiej proby do Midzynarodowej Komisji Czerwonego Krzya a oto jak postpi Stalin: Wystpienie rzdu polskiego do MKCK posuyo oburzonemu Stalinowi do zerwania stosunkw z niewygodnym dla niego rzdem na uchodstwie (sta on na stanowisku nienaruszalnoci przedwojennej granicy wschodniej) i podejmowania krokw dla osignicia zasadniczych celw jeli chodzi o sprawy polskie utrzymania zagarnitych w 1939 roku ziem, utworzenia posusznego sobie rzdu polskiego oraz podporzdkowania kraju po wojnie. Sowieci ju wczeniej zaczli tworzy alternatywny orodek wadz polskich w oparciu o grup przebywajcych w ZSRR polskich komunistw. 1 marca 1943 roku powsta w Moskwie Zwizek Patriotw Polskich, a 6 maja na jego prob Pastwowy Komitet Obrony ZSRR przyj uchwal o formowaniu na terytorium Zwizku Sowieckiego w ramach Armii czerwonej 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kociuszki. W wikszoci dywizja skadaa si z Polakw, ktrzy nie mogli lub nie zdyli dotrze do Armii Polskiej
107

Wywiad z Januszem Walentynowicz, Gdask,28.05.2011 . Zbrodnia Katyska, str. 157

108

128

wolno i prawda

gen. Andersa (wojsko polskie ewakuowao si wiosn i latem 1942 roku do Iranu; prcz nieco ponad 76 tysicy onierzy udao si z nieludzkiej ziemi wyprowadzi okoo 44 tysicy cywili, w tym 20 tysicy dzieci).109 Mimo nie najlepszego zdrowia (problemy z chodzeniem) cigle walczya o Wolno dla Polski i Polakw. Swoj postaw zagrzewaa do walki o Polsk, gdy, jak powiedzia na jej pogrzebie, Krzysztof Wyszkowski: Zgina razem ze swoim starym przyjacielem z Wolnych Zwizkw Zawodowych, dlatego, e oboje byli wierni prawdzie o systemie sowieckiej antycywilizacji, ktra zniszczenie Polski uznaa za pierwszy krok w podboju wiata. Zginli! Dlatego, e Rosja nadal odmawia swojej winy za Katyskie ludobjstwo. Przyszedem do Ani w wielki czwartek na jej prob przygotowujc Apel do IPN. pieszyem si a Anna chciaa, ebym zosta duej, powiedziaa: Co bdzie z Polsk spojrzaem na ni spokojnie i przyznaj zirytowany. Czego ta kobieta znowu chce? Dlaczego ona cigle da, ebymy stawali do walki! W kadej sprawie bez przerwy! Ucaowaem j i poszedem. Ale teraz, gdy nad trupami Prezydenta Lecha Kaczyskiego i Anny zaczto gosi pojednanie Polsko-Rosyjskie przypomniaem sobie Gdaski Pomnik Trzech Krzyy zamierzeniem wadz PRL i niektrych dziaaczy Solidarnoci mia sta si pomnikiem pojednania czyli zrwnania katw z ofiarami. To Anna wwczas przeciwstawia si tej, tym ponieniom, temu faszerstwu i wywalczya budowanie pomnika polegych stoczniowcw. Teraz myl, e Anna i Lech przez swoj ofiar ycia wsplnie wzywaj nas do wytrwaoci w walce o Polsk. Wzywaj do walki z wrogami za granicy i z targowic. Odpowied co bdzie z Polsk naley teraz do nas. Anna bya onierzem dzielnym i wiernym, a po mier! Dlatego jej rwnie naley si to poegnanie: pij Anno w ciemnym grobie niech si Polska przyni Tobie.110 () Procesjami piasek bd nieli Do Pekinu, Moskwy i Madrytu. I powstan nowe cakiem pieni,
109

Andrzej Przewonik, Jolanta Adamska, Zbrodnia Katyska, Wydawnictwo Literackie, Krakw 2011, str. 127. Krzysztof Wyszkowski mowa poegnalna na cmentarzu Srebrzysto w Gdasku, nagranie video.

110

129

wolno i prawda

cae w oczach i skrzydach u szczytu. I powstan niesychane wieci, Dziwne serca, ciaa pene blasku I Prawd znowu ucieleni Duch ywym sowem z katyskiego pisaku.111

Lecha Wasa, do ktrego ARKA wystpia rwnie o wsparcie zignorowa nas.

3.2. Kontynuacja dziaa Pani Anny Walentynowicz przez Stowarzyszenie ARKA

Zostaem uchwaami Zarzdu Stowarzyszenia zobowizany do dziaa majcych na celu przywrcenie praworzdnoci odnonie Stoczni Gdaskiej w jednym z pism napisalimy: W swoim czasie Prezydent Lech Kaczyski, jeszcze jako Minister Sprawiedliwoci,
111

Kazimiera Iakowiczwna, Kolda katyska, 1943, za Zbrodnia Katyska, str. 229.

130

wolno i prawda

stwierdzi: Wielu ludzi zdawao sobie spraw z zagroenia przestpczoci, cho nie byo powszechnej wiadomoci, e funkcjonuje ona w powizaniu ze strukturami pastwa, a przede wszystkim z aparatem wymiaru sprawiedliwoci. (...) Kolejne ledztwa ujawniaj coraz wiksze zepsucie pastwa, wielk skal korupcji.112 Zarzd stowarzyszenia powodowany powyszym podj kolejn uchwa zobowizujc osoby upowanione do reprezentowania Stowarzyszenia do uzupenienia dziaa odnonie:
-

Wezwania i przesuchania wiadka Ministra Mariusza Kamiskiego na okoliczno wystpowania w Rzdzie i wymiarze Sprawiedliwoci korupcji i krycia dziaa kolesiw, ktrzy dziaaj wbrew polskiej racji stanu; doniesienia w/s wrogiego dziaania na rzecz Skarbu Pastwa i spoeczestwa, oficerw sub WSW, WSI i SB, ktrzy podjli dziaania z inspiracji sub KGB i GRU i innych wywiadw na rzecz przywrcenia socjalizmu i niszczenia gospodarczego Polski, przez co sprowadzenie jej do rynku zbytu i taniej siy roboczej wykorzystywanej przez inne kraje, wnioskowane do Prokuratora Generalnego i Marszaka Sejmu Bronisawa Komorowskiego;

Dzisiejsza informacja 16.03.2011 r., w Wiadomociach TVP 1 o godz. 19.30 odnonie Dekretw Stanu Wojennego brzmi: Dekrety Rady Pastwa PRL wprowadzajce Stan wojenny w 1981 r., byy niekonstytucyjne, orzek Trybuna Konstytucyjny. Rada Pastwa zamaa wwczas Konstytucj bo nie miaa prawa wydawa Dekretu o Stanie Wojennym, bo trwaa wtedy sesja Sejmu. Trybuna bada spraw w penym skadzie.113 Zakoczy informacj swoim komentarzem Jarosaw Ku Wci nie osdzono tych, ktrzy stan wojenny wprowadzili. Automatycznie nasuwa si pytanie, czy kolejne 30 lat potrzeba bdzie czeka na pen rehabilitacj Pani Anny Walentynowicz i Stoczni Gdaskiej? Czy dalej bdzie dziaaa Prokuratura jak przed 31.03.2010 r.? Stowarzyszenie ARKA widzc bdy Polskiego Rzdu odnonie katastrofy w Smolesku zoyo odpowiednie doniesienia do Prokuratury, ju w kwietniu o Midzynarodow Komisj, kolejny wniosek dotyczy zamachu stanu,
112

Wywiad Prezydenta Lecha Kaczyskiego dla WPROST 2001. http://tvp.info/wiadomosci/wideo/16032011-1930/4023978

113

131

wolno i prawda

czy chociaby zwrcenia uwagi okrelonym subom pastwowym, aby wzorzec postpowania czerpali z zachowania si sub Izraela przy katastrofie, ich migowca w Rumunii w lipcu 2010 r. Do dnia pisania tego fragmentu pracy 04.07.2011 r., Stowarzyszenie nie otrzymao odpowiedzi z Kancelarii Prezydenta i Prokuratora Generalnego na pisma wysane w grudniu 2010 r. Natomiast pose Antoni Macierewicz na antenie radiowej114 powiedzia odnonie podejcia Rzdu Polskiego do badania katastrofy w Smolesku: W istocie prawdziw podstaw prawn byo zarzdzenie, Pana Premiera Wadimira Putina, Premiera Federacji Rosyjskiej, ktry, dnia 13.04.2010 r., podj decyzj, e to wanie wedug sposobu postpowania opisanego w zaczniku 13 bdzie badana tragedia smoleska.() To wanie dlatego, e to zacznik 13 do konwencji Chicagowskiej, nie jest podstaw prawn. Dlatego wanie, aden organ midzynarodowy nie chce si tej sprawy dotkn. W najwaniejszej dla Polski sprawie. () Organy Pastwa Polskiego dziaay wedug wytycznych, da, rozporzdze i decyzji Pastwa Rosyjskiego. Tak nawet nie byo w czasach komunizmu, () Zarzdzenie, ktre stoi u rde, tego badania ze strony rosyjskiej, dlatego jest tyle faszu, kamstwa i obudy. Dlatego te organa nie chc doj do prawdy. Dlatego robi si wszystko, eby dominowaa w tym mga smoleska. Jake to wystpienie Pana Macierewicza jest zgodne z zeznaniem zoonym w postpowaniu prokuratorskim w sprawie naduy ministrw polskiego rzdu, w dniu 09.01.2011 r., gdzie pado stwierdzenie, e Rzd Polski nieumylnie doprowadzi do mierci Anny Walentynowicz, bdc pod wpywem sub specjalnych Rosji. Powysze owiadczenie koresponduje take z rozmow przedstawicieli Stowarzyszenia ARKA z dziennikarzem Jarosawem Zgierskim115, Telewizja Kaszuby, ktry stwierdzi w dniu 07.03.2011 r., e suby specjalne, to s detalici i nie mogliby dokona zamachu na ycie Prezydenta bez wsparcia Rzdu. Z tego owiadczenia Pana Macierewicza jednoznacznie
114

http://www.radiomaryja.pl/dzwieki/2011/03/2011.03.10.f.mp3 Rozmowa odbya si po nagraniu wywiadu dla programu informacyjnego przedstawicieli Stowarzyszenia ARKA w dniu 07.03.2011, nagranie cyfrowe audio, archiwum Stowarzyszenia ARKA.

115

132

wolno i prawda

wynika, e Polski Rzd jest pod wpywem Rzdu Rosji. Czy to moe by gwarancj, e okrelone suby dokonay zamachu na ycie Prezydenta i towarzyszce mu osoby?

3.3. Postawa Telewizji publicznej odnonie Stoczni i filmw z Pani Ani

Po dotarciu do materiaw rdowych Stowarzyszenie ARKA zawezwao Zarzd TVP SA do zawarcia ugody przed Sdem odnonie rzetelnych informacji i emisji filmw dot. Anny Walentynowicz i z jej udziaem, gdy za jej ycia do emisji nie doszo:

Zarzd TVP SA odmwi zawarcia ugody w jakimkolwiek punkcie:

133

wolno i prawda

Podobnie zakoczya si sprawa w Sdzie Gdaskim odnonie TVP 3 w Gdasku, std nie byo innego wyjcia jak pikieta pod bram telewizji:

116

I kolejny raz w tej pracy przewija si brama i skuteczna obrona przed poinformowaniem ludzi, co tak tutaj naprawd si dzieje. Dlaczego jedni ludzie dziaaj wbrew prawu i s bezkarni a drudzy nie mog si dobi o realizacj prawa zagwarantowanego ustawami. Czy
116

http://stoczniagdanska.info/aktualnosci/index/page/2

134

wolno i prawda

nie jest to klimat przeanalizowanych filmw tych z udziaem Anny Walentynowicz no i ten materia zgromadzony w III rozdziale? Kancelaria Prezydenta jako jedyny urzd w Pastwie popara dziaania Stowarzyszenia ARKA i wskazaa adresatw zaatwienia sprawy.

117

Prezydent Lech Kaczyski troch te inaczej widzia sprawy w Polsce: To, e niektrzy Ministrowie Polskiego Rzdu dziaaj wbrew prawu w oparciu o zaistniay kryzys demokracji wiadczy telewizyjny wywiad z Prezydentem Lechem Kaczyskim z dnia 20.10.2009 r., emitowany w TVP 1 o godz. 20.00. Prezydent stwierdza w nim odnonie: 1. 25 lat od mordu i 20 lat ycia w wolnym kraju a ci ktrzy wydali rozkaz na ks. Jerzego nie zostali osdzeni: Nie zostali znalezieni a pniej nie zostali osdzeni. To trzeba pamita o niezwykle skomplikowanej historii, tych 20 lat wolnoci. Byy lata, kiedy ludzie dawnych sub mieli w nowej Polsce olbrzymie wpywy, zajmowali wysokie stanowiska i klucza naley szuka w tamtych latach wanie, bo wtedy jeszcze od zbrodni, nie mino tak wiele lat i wtedy sprawcw rzeczywistych, sprawcw kierowniczych byo atwiej wykry. Bardzo, bardzo le si stao!
117

Kancelaria Prezydenta RP, SPW-074-25(2)-09, 03.12.2009 r.

135

wolno i prawda 2. Wykorzystania

podsuchu przez funkcjonariusza sub specjalnych w sprawie prywatnej przeciwko dziennikarzowi: Popiech w sprawie odwoania Mariusza Kamiskiego to jedna sprawa a wielka rozwaga w sprawie Pana puk. Mki, to druga sprawa. Chciaem przypomnie: Mariusz Kamiski by mianowany na kadencj przerwano mu t kadencj. Natomiast jeeli chodzi o Pana puk. Mk, przy caym szacunku, to on jest mianowany do odwoania, czyli to jest zupenie inna sprawa, mimo wszystko trzeba si zastanowi, jak emy wczoraj syszeli, trzeba si zastanowi w ogle nie namawiajcie mnie do dymisji. Sprawa jest ewidentna, to jest sprawa prywatno skargowa i to co powiedzia jaki dziennikarz, ktrego nie podsuchiwano, znaczy nie byo decyzji o jego podsuchiwaniu, po prostu zadzwoni dziennikarz do osoby podsuchiwanej nie powinno by w takim procesie wykorzystane. Bo to daje inne szanse procesowe wysokiemu oficerowi sub specjalnych a inne dziennikarzowi, czy przecitnemu obywatelowi, tym bardziej przecitnemu obywatelowi. Na zadane pytanie Mamy kryzys demokracji?. Prezydent odpowiedzia: TAK!.118

Taki obraz nie pozostawia miejsca na komentarze. Mona mie tylko jedno pytanie, dlaczego jest to, a tak inny obraz Polski? Dlaczego Lech Kaczyski widzia tak Ann Walentynowicz? Dlaczego j odznaczy?

Skd bierze si to wzajemne zaufanie widoczne na tym zdjciu?

118

Za tygodnikiem Gos Arki, 19.10.2010 r., str. 11/12

136

wolno i prawda

Czy Prezydent Kaczyski mia tylko odmienne zdanie odnonie Polski? Nie sposb by byo si odnie do tego pytania, gdyby nie pomoc portalu internetowego WikiLeaks.

Lech Kaczyski w materiaach Wikileaks Fot. Pawel Ulatowski

Z amerykaskich materiaw dyplomatycznych ujawnionych przez serwis Wikileaks wynika, e ambasada USA w Warszawie oceniaa, i w sierpniu 2008 roku Polska "przyja zaskakujco siln rol przywdcz podczas konfliktu w Gruzji". Amerykascy dyplomaci zauwayli wwczas, e "prezydent (Lech) Kaczyski koordynowa regionalne demonstracje solidarnoci z Tiblisi", w tym podr do stolicy Gruzji z prezydentami Ukrainy i krajw batyckich oraz "gono potpi" rosyjskie dziaania militarne. Zaznaczono te, i strona polska miaa nadziej, i UE zaoferuje wysanie swoich si pokojowych oraz "bdzie chciaa postawi wane karty przetargowe w dialogu UE-Rosja, jak relacje energetyczne i umowa dotyczca partnerstwa, by przekona Rosj do przyjcia takich si". Wedug Amerykanw oba te cele byy "zbyt wygrowane".119 Najlepiej przedstawion sytuacj komentuje dziennikarz Wiadomoci Leszek Krawczyk, przy temacie afery hazardowej, umorzonej przez prokuratur: Afera Rywina, gruntowa, stoczniowa do listy, nie do koca wyjanionych afer, docza dzi afera hazardowa. Trudno si oprze wraeniu, e co jest nie takt, bo albo w Polsce ciga si uczciwych ludzi, albo bezradna jest prokuratura.120

119

http://wiadomosci.dziennik.pl/swiat/artykuly/311590,lech-kaczynski-wmaterialach-wikileaks.html Wiadomoci, 07.04.2011, godz. 19.30.

120

137

wolno i prawda

3.4. Postawa Prokuratury Gdaskiej w sprawach stoczniowych

Sejm zleci kontrol NIK w Stoczni Gdaskiej. Sprawa trafia do Prokuratury a Prokuratura Krajowa i Ministerstwo Sprawiedliwoci nie miao pienidzy na biegych, aby zweryfikowa zarzuty przedstawione w kontroli NIK. Jak sama Prokuratura podaje: () bez powoania () zespou biegych, () nie bdzie mona podj waciwych decyzji merytorycznych.121 Czy w takiej sytuacji by sens prowadzenia ledztwa, kiedy na pocztku wiadomo byo co si z nim stanie? Czy takie postpowanie Prokuratury jest waciwe?

121

Pismo Prokuratora Wojewdzkiego w Gdasku do Ministerstwa Sprawiedliwoci o pienidze na biegych, odnonie zweryfikowania kontroli NIK, V Ds. 41/97, 06.08.1988 r.

138

wolno i prawda

122

122

Uchway Sejmu z dnia 24.091996 r., w sprawie przyczyn upadoci Stoczni i kontroli NIK, oraz z dnia 26.07.1990 r. w sprawie Rakowskiego. Pismo Prokuratora Wojewdzkiego w Gdasku do Ministerstwa Sprawiedliwoci o pienidze na biegych, odnonie zweryfikowania kontroli NIK, 06.08.1988 r.

123

139

wolno i prawda

124

Notatka urzdowa w sprawie narady prokuratorw w sprawie powoania biegych, sygn. akt V Ds. 41/97, 04.09.1998 r. Wstpna opinia biegych, sporzdzona przez prof. Mynarczyka 02.11.1998 r.

125

140

wolno i prawda

126

Niestety Prokurator prowadzcy spraw nie dosta pomocy lecz dosta jeszcze jedn spraw o podobnym stopniu skomplikowania. Sam Prokurator ju na pocztku ledztwa przewidzia jego wynik kocowy. Z tych notatek ewidentnie wynika, e Prokuratura Krajowa nie pozwolia na podjcie przez, zesp Prokuratorw Okrgowych i Apelacyjnych w Gdasku, waciwych decyzji merytorycznych co jednoznacznie wynika z pisma Prokuratora Wojewdzkiego Ireneusza Tomaszewskiego przedstawionego wczeniej. Wida take wyranie brak wsppracy Prokuratury z NIK. Jeszcze bardziej wida podlego Prokuratury Rzdowi na poniszym przykadzie, pamitamy, e Prokurator prowadzcy spraw domaga si, aby przynajmniej dwch prokuratorw prowadzio tak skomplikowan spraw na co otrzyma od zwierzchnika jeszcze jedn podobn, odnonie skomplikowania, spraw: syndyka i notariusza co z gry jak podkrela sam Prokurator, w swoich notatkach subowych, skazywao spraw na niepowodzenie:

126

Notatka, w sprawie V Ds. 41/97 i VDs.20/99, Prokuratora Dariusza Popieniuka

141

wolno i prawda

127

W rzeczywistoci prokurator nie otrzyma waciwej pomocy z UOP-u. Prokuratorzy Gdascy ustalili kierunek ledztwa i konieczno wniesienia przez tut. Prokuratur przedmiotowego pozwu cywilnego:

13.07.2000 r., byem uczestnikiem audiencji jak Minister Sprawiedliwoci Lech Kaczyski przedstawicielom Stowarzyszenia ARKA. Minister przekaza na spotkaniu, e ma zgod Rzdu na postawienie zarzutw syndykowi i notariuszowi. Jako Minister nie moe wykracza poza decyzje Rzdu, gdy jest Ministrem tego Rzdu i musi by lojalny wzgldem niego. Dlatego te nie wystpi o uniewanienie sprzeday Stoczni Gdaskiej, ale wystpi o zwrot ok. 43 z wbrew prawu przejtych z kasy Stoczni. I jak ukada si ta historia? Minister Sprawiedliwoci jako rwnie Prokurator Generalny nakazuje Prokuraturze wykonanie jeszcze jednej opinii biegych:

Prokuratura skada wniosek o zwrot ok. 43 mln z do stoczni Gdynia:

127

Notatka, V Ds. 20/99 i V Ds. 41/97, z dnia 15.10.1999 r.

142

wolno i prawda

128

Pan Szlanta zwouje konferencj prasow i owiadcza, e tych pienidzy nie zapaci.129 Gotowy pozew przygotowany do podpisu Prokuratora Okrgowego czeka:

130

4.07.2001 r., Minister Kaczyski zostaje odwoany z funkcji. Prokurator Kaszczyszyn wzywa Prokuratora Dariusza Popieniuka do Warszawy i nakazuje wycofanie si z rozpocztej procedury pozwu adhezyjnego. Nakazuje konsultacje z przeoonymi i Rzdem odnonie dalszych krokw w sprawie:

128

Wniosek o zapat ok. 43 mln. z, II Pc 293/98, 29.06.2001 r. Konferencja prasowa Zarzdu Stoczni Gdynia, emisja TVP 3 Gdask pocztek lipca 2001 r. Przygotowany przez Prokuratur Okrgow w Gdasku Pozew nie zosta zoony.

129

130

143

wolno i prawda

Tak ograniczana Prokuratura kieruje w kocu do Sdu akt oskarenia i pierwsze co Sd robi to odrzuca opinie biegych, gdy funkcja syndyka jest funkcj Postulatywn i bez postawienia zarzutw osobom i instytucjom nadzorujcych syndyka nie mona skutecznie postawi zarzutw syndykowi. To rozumowanie potrzyma Sd II instancji od ktrego odwoaa si Prokuratura, ale Prokuratura Krajowa cofna Kasacj wobec czego syndyk i notariusz zostali uniewinnieni, chocia doprowadzili do sytuacji pod nadzorem Sdu, Ministra Sprawiedliwoci i Rzdu, e Stocznia Gdaska sama siebie kupia, bo kredyt zacignity na czciow kupno Stoczni, spacia terenami Stoczni Gdaskiej SA w upadoci i w dalszym cigu trwa upado firmy:

131

Sd sam dokona oceny i odrzuci dwie opinie biegych, gdy byy jednoznaczne w ocenie, e zamano prawo przyjmujc z kasy Stoczni ok. 43 mln z.

132

131

Odpowied zastpcy Dyrektora Departamentu Sdu Powszechnych, DSP-IV-051142/10, 08.11.2010 r. Uzasadnienie wyroku Sdu Rejonowego Gdask Poudnie w Gdasku, sygn. akt II 1 K 43/06, 28.02.2007 r. str. 30.

132

144

wolno i prawda

organy pastwowe, a w wypadkach w ustawie przewidzianych take inne osoby.. Syndyk przystpi do wykonania postanowienia ktrym by zwizany i postpi w zgodzie z przepisami.133 Prokurator Okrgowy w Gdasku zoy Kasacj od wyroku Sdu, jednak Prokurator Krajowy cofn Kasacj, przez co syndyk i notariusz zostali uniewinnieni.

A Marszaek Payski, ktry spokojnie pilnowa interesw mocodawcw135 przetrzyma debat sejmow w sprawie Rakowskiego
133

Ibidem, str. 44/45, Cofnicie Kasacji przez Prokuratora Krajowego, sygn. akt III KK 287/08, 10.02.2009 r. Na mocy uzgodnie: Minister Finansw Leszek Balcerowicz, Janusz Lewandowski Minister Przeksztace Wasnociowych, Andrzej Olechowski doradca Prezydenta

134

135

145

wolno i prawda

i innych winnych w sprawie Stoczni od 21.10.1998 r., do 6.01.2000 r., aby bezprawie do koca mogo si wykona bez najmniejszych przeszkd:

Lecha Wasy

146

wolno i prawda

Wanie w tym czasie czyli od 21.10.1998 do 06.01.2000 r., w tajemnicy przed spoeczestwem dokonano przejcia Stoczni, jednak wyjanienie tego wtku wykracza poza temat tej pracy. Czas rwnie by potrzebny, aby w ciszy ministerialnych gabinetw, bez przeszkd mogo by wydane powysze Zezwolenie. Zezwolenie to obejmowao zgod na przekazanie gruntw Stoczni Gdaskiej podmiotom zagranicznym. Po to by pienidzmi uzyskanymi ze sprzeday Stoczni Gdaskiej spaci kredyt, zacignity pod zastaw tych terenw, trenami Stoczni Gdaskiej. W ten sposb przejto
147

wolno i prawda

Stoczni Gdask nie pac za ni ani jednej zotwki. Spoeczestwo miao zgromadzonych kilkadziesit milionw zotych na jej kupno i nie mogo jej kupi.

3.5. Postawa Rzdu wobec Stoczni, bronionej przez

ARK

Ten podrozdzia rozpoczn od przedstawienia pisma Ministra Przeksztace Wasnociowych, ktre mwi, e pracownicy fizyczni nie dostan akcji w wysokoci nalenych im odpraw za likwidacj Stoczni, wbrew prawu i ekonomi, przez Rzd Rakowskiego w 1988 r. Ten dokument informuje, e Minister Przeksztace Wasnociowych nie wyda akcji, wbrew woli Rzdu. () przeniesienie praw z dokumentu na okaziciela wymaga wydania tego dokumentu,136 poniewa wydanie akcji lub wiadectw depozytowych nie nastpio naley przyj, i zawarte umowy stanowiy jedynie zobowizanie Skarbu Pastwa. Jednak istotniejszym dokumentem jest pismo Szefa Wojskowych Sub Informacyjnych do Ministra Spraw Wewntrznych w sprawie () usunicia z wojska wszystkich osb skompromitowanych () szkodzcym innym i gorliwie realizujcym stan wojenny. Wymieniono kilkadziesit nazwisk generaw i oficerw penicych aktualnie sub oraz byych wiceministrw w rzdach Tadeusza Mazowieckiego i Krzysztofa Bieleckiego.137

136

Pismo Ministra Przeksztace wasnociowych, Janusza Lewandowskiego do RN Stoczni Gdaskiej informujce, e pracownicy nie otrzymaj nalenych im akcji, 22.06.1993 r. Raport Prezydenta RP o WSI, notatka pochodzi z 1992 r., str. 332.

137

148

wolno i prawda

Nic nie zrobiono, aby ten wrogi element zlikwidowa dlatego te mg bezkarnie Minister Rzdu postpi wbrew uchwale Rady Ministrw i pismo takiej treci mg wysa do Rady Nadzorczej Stoczni Gdaskiej SA

Nastpnym krokiem Rzdu byo podpisanie Porozumienia Polski z OECD, czyli organizacj midzynarodow zrzeszajca kraje budujce i remontujce statki 21.12.1994 r. Rzd pozwoli, niektrym ministrom postpowa wbrew przyjtemu Stanowisku Rzdu.

149

wolno i prawda

150

wolno i prawda

Zamiast Rzd wywiza si z deklaracji przedstawionych w stanowisku to Rzd dopuszcza prywat Ministrw i sub specjalnych. Kolejnym nie zrealizowanym stanowiskiem Rzdu by dokument przyjty przez Rad Ministrw 10 padziernika 1995 r. w ktrym czytamy:

151

wolno i prawda

Dokument zosta przyjty przez Rad Ministrw 10.10.1995 r.

152

wolno i prawda

W tym stanowisku, ju wyranie i jednoznacznie wskazano jaki Minister za co odpowiada, ale tylko na papierze: Tylko do uytku subowego. Chocia z tych stanowisk wynika, e Rzd wszystkim kierowa i mia wiadomo istnienia i znaczenia przemysu okrtowego w Polsce. Pozostaje pytanie dlaczego do dzisiaj nikt nie odpowiedzia za konsekwencje wynikajce chociaby z tych tylko dwch Stanowisk Rzdu nie wprowadzonych w ycie?
153

wolno i prawda

Analiza kolejnych dokumentw przywraca o zawrt gowy jak beztrosko nasi reprezentanci niszczyli Stoczni zamiast wykonywa zadania postawione im przez Rzd. W tym miejscu naleaoby wyjani, na czym polega amoliczno tej pracy. Na wzr tych bezkrgowcw wodnych, ktre w wyniku przetworzenia pokarmu produkuj amoniak, tak tutaj woyem ogromny wysiek, eby zdoby materia uporzdkowa go z tysicy dostpnych kart dokumentw i przedstawi to spoeczestwu, gdy tylko w ten sposb ludzie mog uwierzy innej drogi nie ma. To co przedstawiam w pracy te dokumenty to s bardzo przemylane, aby nie byo za nudno. Ann Walentynowicz ludzie te musieli zobaczy na pocztku strajku 80 roku. Inaczej by nie uwierzyli, e jest ju na terenie Stoczni. Rzd 3.12.1996 r., obj nadzorem administracyjnym tok postpowania w sprawie upadoci Stoczni Gdaskiej SA a w szczeglnoci sprawnoci postpowania syndyka:

W wyniku tego nadzoru przez Ministra Sprawiedliwoci powstay dwa protokoy lustracyjne (05.01.2002) i (22.08.1997) przeprowadzone przez gwnego specjalist ds. lustracji w Ministerstwie Sprawiedliwoci:

154

wolno i prawda

W kontekcie tych protokow kontroli zapytaem Ministra Sprawiedliwoci o interpretacj przez Ministra prawidowoci Postanowienia Sdu z dnia 3.10.1996 r., Minister stwierdzi, e to pytanie wykracza poza obowizek informacyjny.138 W przedstawionej sytuacji dochodzi do wiadomoci autora jak fenomenalne rozeznanie miaa Anna Walentynowicz w 2001 r. Osoba,
138

Pismo Zastpcy Dyrektora Biura Ministra, BM-VI-078-103(3)/09, z dnia 27.05.2009 r.

155

wolno i prawda

ktra nie miaa dostpu do dokumentw, miaa jedynie ukoczone 4 klasy Szkoy Podstawowej. Miaa dobre rozeznanie i trafnie okrelaa sytuacj. W oparciu o dokumenty jednie mog potwierdzi, e Pani Anna Walentynowicz miaa racj twierdzc, e bez ujawnienia prawy o Katyniu nie mona nawet myle o praworzdnoci w Polsce. Nastpnie przedstawiam prawomocny wyrok, ktry uniewania podstaw wniosku o upado Stoczni, ktry zosta utajniony przed Ministrami Sprawiedliwoci, ktrzy prowadzili nadzr na d upadoci Stoczni:

Ten prawomocny wyrok nawet nie trafi do Ministra Sprawiedliwoci, od 23.02.1998 r. ,do maja 2009 r. Kolejnym wydarzeniem, ktre budzi moje zdziwienie jest postpowanie Ministerstwa Finansw, ktre przekazao swoje penomocnictwo 26.03.1998 r., Dyrektorowi Izby Skarbowej w Gdasku do reprezentowania Skarbu Pastwa w postpowaniu upadociowym Stoczni:

Kiedy si okazao, e Dyrektor widzi celowo zawarcia ukadu z wierzycielami w postpowaniu upadociowym Stoczni to Ministerstwo 11.05.1998 r., cofno Dyrektorowi penomocnictwo, bo Minister Finansw jednoosobowo by za sprzeda Stoczni, tak to ujmuje Dyrektor Izby do Prezesa Stoczni:
156

wolno i prawda

Moim zdaniem zadziwiajca jest postawa Ministra Skarbu Pastwa. 03.06.1998 r., akceptuje sprzeda akcji Stoczni po 1 z, nalecych do Skarbu Pastwa. Tym samym wyraa zgod na zawarcie ukadu, do ktrego z uwagi na postaw Ministra Finansw, ktry jako jedyny minister w Rzdzie, by za sprzeda i t opcj wymusi na innych czonkach Rzdu cznie z Premierem:

Kolejne pismo Ministra Skarbu wskazuje jednoznacznie kto dy do sprzeday Stoczni:

157

wolno i prawda

Oczywicie kto przeszkadza Ministrowi Finansw w tym procederze naleao usun go. Tak byo z urzdnikiem pastwowym dziaajcym zgodnie z polsk racj stanu kpt. .w. Bolesawem Hutyr:

140

Pozostaje nie wyjanione pytanie dlaczego doszo do zwolnienia takiego pracownika pastwowego, ktry w ten sposb si definiowa?

Sigamy do Dezyderatu nr 4 na ktry m.in. powouje si Hutyra:

139

Pismo Ministra Skarbu Pastwa kierowane do Premiera Jerzego Buzka, DNiPI/A/10109/98/PP, 08.09.1998 r. Odwoanie Bolesawa Hutyry odnonie zwolnienia z pracy, kierowane do Sdu rejonowego w Warszawie, 24.12.1998 r.

140

158

wolno i prawda

A jakie stanowisko przyjmuje Pan Minister Skarbu Pastwa?

141

141

Odpowiedz Ministra Skarbu Pastwa na Dezyderat nr 4 , 23.02.1999 r.

159

wolno i prawda

Jak to moliwe, e jedni ministrowie s przeciw drugim, prywata zwycia nad polsk racj stanu? Dlaczego nie wprowadzono w ycie Stanowiska Funduszu Gwarantowanych wiadcze Pracowniczych? Kiedy Stowarzyszenie ARKA uzyskao dostp do tych informacji powiadomio wszelkie moliwe instytucje Pastwowe cznie z Ministrem Obrony narodowej, adna odpowied nie informowaa o podjciu stosownych dziaa i tak po kolei:
160

wolno i prawda

142

Pismo Stowarzyszenia do Premiera Rzdu, 06.09.2008 r.

161

wolno i prawda

162

wolno i prawda

143

143

Odpowiedz na pismo kierowane do Ministra Obrony Narodowej w sprawie pomocy, 21.12.2009 r.

163

wolno i prawda

144

144

Pismo Stowarzyszenie Arka do Prezydenta Komorowskiego, Gdask, 17.12.2010 r.

164

wolno i prawda

165

wolno i prawda

Na to pismo adresowane do Pana Prezydenta do dzisiaj, take, Stowarzyszenie ARKA nie otrzymao odpowiedzi. Stowarzyszenie jakby podsumowujc postaw Rzdu, skierowao wniosek do Prokuratury: Wszczcie ledztwa przeciwko Premierowi Donaldowi Tuskowi za tajne porozumienie z rzdem obcego pastwa, ktrego efektem byo pozbawienie Polski prawa wspuczestnictwa w ledztwie w sprawie katastrofy Smoleskiej, w

166

wolno i prawda

ktrej zgin Prezydent RP, nasza Prezes Anna Walentynowicz i wiele innych osb, ktrym na sercu leaa Stocznia Gdaska i Polska.145

Zakoczenie

Zastanawiaem si dosy dugo od czego rozpocz pisanie zakoczenia jednak poza katastrof Smolesk jednym z hitw minionego 2010 r., byo ujawnienie depesz dyplomatycznych a w nich treci o naszych nowych przyjacioach z Ameryki i starym przyjacielu Rosji: Wrd przejtych przez portal WikiLeaks poufnych depesz amerykaskich ambasad jest. Dla Rosji dobrzy ssiedzi to ulegli ssiedzi - stwierdza w jednej z depesz francuski ambasador USA. "Pokolenie minie zanim Rosja zaakceptuj utrat wpyww"146 Rosyjskie suby doskonale wiedziay, e Partia ju duej polskiego narodu w ryzach nie utrzyma. Uznali, e kontrol nad spoeczestwem musz przej oficerowie sub specjalnych wyszkolonych i zwerbowanych przez rosyjskie suby: Sejm Rzeczpospolitej 147 uchwali ustaw : ktra naoya na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej obowizek podania do publicznej wiadomoci sporzdzonego przez Przewodniczcego Komisji Weryfikacyjnej Raportu o dziaalnoci onierzy i pracownikw WSI oraz wojskowych jednostek organizacyjnych realizujcych zadania w zakresie wywiadu i kontrwywiadu wojskowego wykraczajcych poza okrelony prawem obszar dziaa tych sub.

145

Wniosek Stowarzyszenia ARKA do Prokuratora Generalnego, Gdask, 24.06.2011 r. http://fakty.interia.pl/swiat/news/wikileaks-o-rezygnacji-z-tarczy-wpolsce,1564086

146

147

14 grudnia 2006 r. Sejm uchwali ustaw o zmianie ustawy Przepisy wprowadzajce ustaw o Subie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Subie Wywiadu Wojskowego oraz ustaw o subie funkcjonariuszy Suby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Suby Wywiadu Wojskowego (Dz. U. z 2007 r., Nr 7, poz. 49)
167

wolno i prawda

Prezydent Lech Kaczyski nie wypeni zapisu tej ustawy ujawni zaledwie I cz Raportu148 a nie ujawni II czci do tego raportu. Upubliczniony raport zawiera nastpujce zagadnienia: 1. Potencja sub - mapa problemu 2. Finanse WSI 3. Penetracja rosyjska: zagroenia dla wewntrznego i zewntrznego bezpieczestwa pastwa 4. Wykorzystywanie przez WSI aparatu Suby Bezpieczestwa 5. Inwigilacja przez WSI rodowisk politycznych 6. Wpyw WSI na ksztatowanie opinii publicznej .149 Wojskowe Suby Informacyjne mogy ingerowa zgodnie z prawem w dozwolonych formach w ycie spoeczne i gospodarcze wycznie wwczas, gdy czyo si to bezporednio z obronnoci lub bezpieczestwem Pastwa. Kade dziaanie wojskowych sub specjalnych wykraczajce poza wskazane wyej dziedziny, niezalenie od tego w jakim okresie miao miejsce, stanowio naruszenie obowizujcego prawa oraz

148

27. Raport o dziaaniach onierzy i pracownikw WSI oraz wojskowych jednostek realizujcych przed zadania wejciem w zakresie w wywiadu ycie i kontrwywiadu ustawy

organizacyjnych wojskowego

z dnia 9 lipca 2003 r. o Wojskowych Subach Informacyjnych w zakresie okrelonym w art. 67. ust. 1 pkt 1 - 10 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. Przepisy wprowadzajce ustaw o Subie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Subie Wywiadu Wojskowego oraz ustaw o subie funkcjonariuszy Suby Kontrwywiadu

Wojskowego oraz Suby Wywiadu Wojskowego" oraz o innych dziaaniach wykraczajcych poza sprawy obronnoci pastwa i bezpieczestwa Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Sporzdzony przez Komisj Weryfikacyjn pod przewodnictwem Antoniego Macierewicza. Postanowieniem Prezydenta Lecha Kaczyskiego z 16 lutego 2007 r., Raport w Monitorze Polskim nr 11. 149 Ibidem, str. 3-4. zosta ogoszony

168

wolno i prawda

zamanie

wicej

onierzy

Wojskowych

Sub

Informacyjnych

przysigi, ktra nakazywaa im strzec Konstytucji.150 Znana jest akcja niszczenia akt WSW w latach 1988 1989 za czasw szefa gen. Edmunda Buy, jednak jak wynika z akt sprawy GWIAZDA (), i przed planowanym zniszczeniem akt szef WSW gen. Bua nakaza ich sfilmowanie i przekaza je wojskowym subom ZSRR, czyli GRU.151 Pierwsze ujcie z filmu Widmo Wolnoci Luisa Bunuela sprowokowao mnie do porwnania tego ujcia filmowego zarejestrowanego po katastrofie Smoleskiej waciwie tam niewiele wida w obrazie natomiast to dwik opowiada zdarzenie: przestrze po katastrofie tutaj istotny jest rwnie dwik. Dwik wystrzaw, czy take moe dotyczy dokonywanych egzekucji?152

150

Ibidem, str. 4-5 Ibidem, str. 8 http://www.youtube.com/watch?v=ixR-9yQrlo0&feature=related

151

152

169

wolno i prawda

Ewidentnie wida poruszajce si osoby!

Zastanawiajce jest te pytanie czy ten mczyzna z teczk zosta przesuchany? Zastanawiajca jest te komenda w jzyku polskim: Zmiana planu! Duo daje do mylenia zapis wywiadu na antenie TVP info w dniu 10.04.2010 r., po godz. 10-tej Sawomira Winiewskiego montaysty, ktry by na miejscu tu po katastrofie: A pamitajc, e tu jest podejcie na lotnisko tak jak przylatywa Tusk, czy Putin. Sysz gos silnika, tylko ten silnik, ten dwik by troch inny. Patrz we mgle idzie samolot bardzo nisko, lewym skrzydem prawie, e w d i normalnie sycha taki huk, bo miaem otwarte okno, co jakby
170

wolno i prawda

byo niszczone, tak tratowane. Za chwil byo, dwa waciwie byski ognia, wywali si samolot.() To byy dwa takie wybuchy, to nie bya wielka kula ognia, jak przy potnym wybuchu samolotu z penymi zbiornikami paliwa. To by wybuch, taki zwyky wybuch. Mylaem, e to by may samolot. () Wbrew pozorom nic wielkiego. Nie byo wielkiego ognia, takie mae ognisko powiedzmy sobie. Zaraz za chwil przyjechaa jedna stra, ale bardzo miernie im to szo. () Widziaem, e byy rne szcztki, ale eby kto zgin to nie, bo mylaem, e to pusty samolot, ale tam raczej nie byo 79 osb. () Natomiast zwok, tak jak to jest typowa katastrofa lotnicza, bo byem wiadkiem tego co byo w Kabatach, to raczej nie, dziwi si, e to by faktycznie prezydencki samolot i tam chyba byo z 80 osb. Jak na rozmiar tej katastrofy no to bya powiedzmy sobie, przepraszam za miao, ale przecitna katastrofa a eby bya jaka potworna ilo zwok, czy szcztkw jak to przy katastrofach nic takiego nie widziaem. Jaki tam ogie troszeczk drzew si palio i taka potworna cisza po katastrofie. I to nie byo na og, jak s jakie wypadki. Straacy krzyczeli, e tu nie mona podjecha, tam podjecha, bo oni nie mogli od tej strony podjecha, bo tam jest boto. To od drugiej strony ten gruzowikiem podjecha, nie za bardzo im si pieszyo () OMON chwycili i mwili do turmy pjdziesz () co musiaem im powiedzie, eby mnie nie zastrzelili. Ju raz miaem akaraa przy bie.

Szokujce s zaznania Pana Winiewskiego na prokuraturze wojskowej, dotyczce zatrzymania go przez funkcjonariuszy sub Rosji, wrd nich by przynajmniej jeden Polak: Chc zezna () zapytali si, czy mnie zna. On odpowiedzia po polsku, ja nie znam tego czowieka, a nastpnie po rosyjsku powiedzia, eby mnie
171

wolno i prawda

aresztowa i zniszczy sprzt. Ja kojarz z twarzy tego czowieka, wydaje mi si, e jest to jaki pracownik ambasady albo konsulatu polskiego. Rozpoznabym go, by wysoki, szczupy, krtko obcity szatyn w dugim beowym paszczu.153

Suyem w rnych formacjach wojskowych od jednostki liniowej do Akademii Wojskowej i nikt nie jest w stanie go przekona, e to nie byy strzay.

153

Dorota Kania, Rosyjski cznik, Gazeta Polska, 12.01.2011, str. 7.

172

wolno i prawda

Poza tym spdziem w Rosji w cigu roku cztery miesice obracajc si w rnych rodowiskach spoecznych od najniszych do najwyszych realizujc zdjcia do cyklu czterech reportay Barbary Jakubiec rozpoczynajcego si od: Moskwa cena zwycistwa. Dziao si to na przeomie padziernik 1993 lato 1994, do dzisiaj pozostaj w pamici obrazki z siedziby Dziuganowa, yrinowskiego, czy te odbir spoeczny Rosjan, e to my, jako Polacy zdradzilimy Rosj. Jak
173

wolno i prawda

bylimy w biedzie to oni nam pomagali a teraz kiedy jest im gorzej to my wykrcilimy si na picie zostawilimy ich a sami do Brukseli. Jak moglimy tak zrobi? Przecie jestemy sowiaskimi narodami! Jeszcze tego poaujecie! yrinowski ju 10.04.2010 r., jednoznacznie stwierdzi, e win za katastrof ma Rosja, bowiem nie zamkna przy takiej mgle lotniska w Smolesku.

Kadr z reportau Barbary Jakubiec, Moskwa cena zwycistwa Reporta Barbary Jakubiec Moskwa cena zwycistwa rozpoczyna palc si wieczk na tle ikony Jezusa Chrystusa i cytatem rosyjskiego poety: Rozumem trudno Rosj poj i miar wszelk j wymierzy ma ona tak szczegln posta , e w Rosj mona tylko wierzy. Fiodor Fiudczer Komentarz autorski: W nocy 3 na 4 padziernika tego roku Rosjanie utracili wiar w swoj wit Ru. Wszyscy spodziewali si, e musi doj do tej konfrontacji. Nikt jednak nie podejrzewa, e trzeba bdzie zapaci tak wysok cen. Przestraszeni, zrozpaczeni spotykaj si co noc w

174

wolno i prawda

miejscu mierci kilku tysicy cywilnych osb nie dali adnej szansy na uratowanie si. Nie wierz ju nikomu ukrywaj si.154 Dodaje jedna z bohaterek pragnca zachowa swoj anonimowo z uwagi na obaw utraty ycia: To jest nasza pami, nasza krew i nasz bl! Ja tych ludzi karmiam. I na naszych oczach rozstrzeliwali ich tu! Dalej komentarz: Zbity tum wypeni plac wok Biaego Domu, by rzeczywicie skazany na mier w krzyowym ogniu walczcych stron.155 Do ludzi przebywajcych w biaym domu strzelano z czogw. Z tego mojego pobytu w Rosji, gwnie w Moskwie ale nie tylko, bo by take Saratw i inne miejscowoci wynis: 1. Mafia i korupcja w Rosji dziaa przez Banki, kto nie zapaci od nalenej sumy przelewu to wwczas mia wizyt uzbrojonych goci po pienidze. 2. Od pokole rzdzcy Rosjanie maj swoich sobowtrw dla swojego bezpieczestwa i nie tylko. 3. Lenin i Stalin umierali w strasznych mkach. 4. Pikne cerkwie i przepikny piew staruszek w ich wntrzu. 5. Ogromne kolejki do McDonalds i towarzyskie spdzanie czasu przez bogatych Rosjan w sklepach z niemieckim towarami i cenach wywieszonych w markach, oraz picie wdki absolut z plastikowych kubeczkw. 6. Najwicej na wiecie najnowszych samochodw mercedes jedzio w Rosji. 7. Ziemniaki od wita w inteligenckich rodzinach. 8. Straszne ubezwasnowolnienie ludzi oni bez nakazw nie wiedz co maj robi.
9. Nie remontowano na bieco budynkw, dopiero jak by prawie

nie do uytku, to przystpowano do remontu. 10. Nigdy spoeczestwo nie zostanie poinformowane kto by winny masakry pod i w domu rosyjskiej Dumy.
154

Sowa komentarza Barbary Jakubiec do jej reportau Moskwa cena zwycistwa, TVP 1 emitowany 1993 r. Ibidem

155

175

wolno i prawda

Jak do tego si doda jeszcze relacje osb obsugujce pobyt Premiera Putina w Grand Hotelu w Sopocie, we wrzeniu 2009 r., waciwie to one byy jednorodne i jednoznaczne, e Putin zachowywa si jak Car. A c dopiero, kiedy dochodzi do takich treci w wywiadzie telewizyjnym w dniu 13.12.2010: L. King: Co si tyczy owiadczenia sekretarza stanu USA Roberta Gatesa o tym, e rosyjska demokracja zanika i e rzdem kieruj suby bezpieczestwa. Jaka jest Pana odpowied dla amerykaskiego ministerstwa obrony na takie owiadczenie? W. Putin: Znam pana Gatesa, spotykalimy si niejednokrotnie. Wydaje mi si, i to bardzo sympatyczny czowiek i niezy specjalista. Ale, jak wiadomo, pan Gates by jednym z szefw Centrali Wywiadw Stanw Zjednoczonych, a dzi jest sekretarzem stanu. Jeli to najlepszy w USA ekspert w kwestii demokracji to winszuj. L. King: A zatem, nie ma racji, kiedy mwi, e Pana kraj zarzdzany jest przez sekretne suby bezpieczestwa? W. Putin: Gboko si myli. Nasz kraj rzdzony jest przez nard rosyjski przy pomocy legalnie wybranych organw wadzy: ustawodawczej Parlament, oraz wykonawczej Prezydenta i rzd Federacji Rosyjskiej.156 Informacja o akcji Ministra Spraw Wewntrznych w sprawie tworzenia nowych struktur Solidarnoci nie pozostawia zudze co

156

http://rosyjskie.blogspot.com/2010/12/wywiad-larryego-kinga-z-wadimirem.html

176

wolno i prawda

do intencji Rzdu:

Wobec powyszego w aden sposb nie mona si dziwi dziaaniom Komisji Krajowej, ktra nie odpowiedziaa na pismo Stowarzyszenia:

158

Ani te Panu Lechowi Wasie, e nie zagregowa nawet na propozycj, rewanu dla Pani Ani i osobistego wsparcia, jej dziaa w kierunku ratowania Stoczni:

157

IPN GD 003/176, Akcja Renesans, karta 3. Pismo Stowarzyszenia ARKA do Jausza Sniadka Przewodniczcego KK Solidarnoci 27.04.2010 r.

158

177

wolno i prawda

159

159

Jeden z plakatw z Lechem Was, kandydata na Prezydenta RP.

178

wolno i prawda

Wobec takiej postawy Lecha Wasy, ktry nawet nie odpowiedzia na pismo Stowarzyszenia ARKA. Zachowanie si Wasy, na spotkaniu konsultacyjnym, przed okrgym stoem, na plebanii u ks. Jankowskiego, gdy Anna Walentynowicz chciaa

179

wolno i prawda

uczestniczy w tym spotkaniu: Spraw rozstrzygn Wasa Kiedy mu owiadczyam, e chc si przysuchiwa obradom, odpowiedzia: Nie. To s moi gocie, a pani nie zapraszaem. To s obrady przy drzwiach zamknitych. A przed kim je zamykacie? Przed Pani wanie. Lechu, ja ci te drzwi otworzyam w osiemdziesitym roku. Ale ja je teraz zamykam. I jeli pani bdzie si upiera, to zawoam sub i ka pani wyrzuci. Argumentacja uzasadniajca ch uczestniczenia w obradach Anny Walentynowicz: Uwaaam, e mam prawo przysuchiwa si naradzie, spojrze w oczy tym wszystkim, ktrzy w czasie sierpniowego strajku zjawili si w stoczni nie proszeni, wmwili robotnikom konieczno mianowania ich doradcami, a teraz uwaali siebie za twrcw Solidarnoci. Ci , ktrzy nie zdyli wtedy dojecha ze stolicy, szybko si zorientowali, e opaca si do tego ruchu przyczy. Pewnie dlatego Zofia Kuratowska postanowia si ze mn zaprzyjani, eby afiszujc si w Warszawie moim towarzystwem znale si w krgu najbardziej aktywnych opozycjonistw. Mw mi Zocha upowania mnie wtedy.160 A jak to spotkanie przebiego? Prawie si wdaram si do przedsionka plebanii. () Nikt mnie nie poznawa. Bardzo zajci sob, omijali mnie spojrzeniami.() Cze Zocha powiedziaam gono nie patrzc na jej kwan min, zwrciam si do Stelmachowskiego: A pan, profesorze, nie poznaje starszej pani? Dzie dobry. Wycign rk do powitania: A ktby nie pamita? osiemdziesitym roku. To pani wrczaa nam kwiatki w

Kwiatki w Sierpniu To byo wszystko, z czym kojarzya si panu profesorowi moja osoba. Przeknam zy i prbowaam dalej. Szukaam wrd tych ludzi kogo, kto przyzna, e mam prawo do udziau w decydowaniu o losach Solidarnoci.
160

Anna Baszanowska, op. Cit. str. 173

180

wolno i prawda

Nie znalazam. Przywita si ze mn Geremek i odszed wstydliwie gdzie w kt. Przebiega koo mnie kilkakrotnie Kuro, ale chocia si prawie o mnie potkn te mnie nie zauway. Zaczepiony w biegu zawoa: cze, cze i ju go nie byo. Jak si jednak okazuje to Pan Wasa 24.09.2002 wystpi do Pani Ani o pojednanie pomimo faktu, ze nie odpowiedzia jej na jej pytania z 1995 r., ktre brzmi: Na naszych oczach przeszo ulega przekamaniu, manipulacji. By ocali prawd kto musi zapyta o fakty. Dopki yj jeszcze ich wiadkowie. Lata wsplnej dziaalnoci nakadaj na mnie obowizek zadania kandydatowi na urzd prezydenta RP-Lechowi Wasie kilku pyta. Owiadczam, e bior pen odpowiedzialno za tre tych pyta i zawarte w nich sugestie. ycz sobie przeprowadzenia dowodu prawdy przed sdem. 1. Czy pamitasz, jak w styczniu 1971r. przyznae, e na danie SB dokonywae identyfikacji uczestnikw zaj grudniowych z fotografii i filmu? 2. Dlaczego okamae wszystkich mwic o przeskoczeniu potu, podczas gdy na strajk 14.08.1980r. zostae dowieziony motorwk z Dowdztwa Marynarki Wojennej w Gdyni? 3. Jak godzie swoj katolick moralno z gonymi przygodami, o ktre ona robia ci publicznie awantury w 1980r ? 4. 9 grudnia 1980r przyznano " Solidarnoci " pierwsz nagrod -30 tys. USD. Co zrobie z tymi pienidzmi ? 5. Co zrobie z 60 tys. USD nagrody szwedzkiej prasy, ktre miae przekaza na Panoram Racawick, lecz nigdy nie przekazae? 6. Czy mieszkanie na ul. Polanki 52 kupie, czy otrzymae w darze i od kogo? 7. W jakiej kwocie Bagsik i inni biznesmeni finansowali Twoj pierwsz kampani wyborcz? 8 Czy uwaasz za waciwe, e gowa Pastwa lokuje pienidze w bankach zagranicznych, wbrew polskiemu prawu?
181

wolno i prawda

9 Czy bye w 1981 r. informowany przez Prezydium MKZ, e M. Wachowski jest kapitanem SB ? 10. Czy Wachowski posiada Twoje zdjcia ze wsplnych orgii i dlatego nie reagowae na jego poczynania? 11. Czy SB szantaowaa Ci ujawnieniem wszcztych postpowa karnych o kradziee przed Sdem dla nieletnich i Sdem Rejonowym, wymuszajc patn wspprac? 12. Za jakie zasugi w obozie w Aramowie przyznano Ci prawo polowania z Kiszczakiem i 5-tygodniowy pobyt z ca rodzin, gdy innym odmawiano zwykych widze? 13. Czy pamitasz swoj wypowied na Kongresie USA "lokujcie swe kapitay w Polsce, bo na ndzy i gupocie mona najlepiej zarobi". Czy nadal tak sdzisz? 14. Z jakiej obietnicy wyborczej wywizae si ? 15. Czy teraz potrafisz odpowiedzie na pytanie A. Gwiazdy z I Zjazdu Solidarnoci - jak wyglda dogadanie si Polaka z Polakiem, gdy jeden jest zdrajc? 16. Kiedy spenisz publiczne obietnice rozliczenia si z majtku i wskaesz jego prawdziwe rda, bo "twoje" ksiki przyniosy straty? Podobnie z obietnic wyjanienia stosunkw z SB ? 17. Czy nie dosy ju kamstw, krtactw, niekompetencji, pazernoci, czy Ty naprawd nie boisz si Boga, Lechu ?161 Po dotarciu do dokumentw w sprawie pojednania Walentynowicz Wasa, zwrciem si z prob o rozmow, na ten temat z Panem Was, jednak zbiego si to w czasie z jego chorob i okazuje si, co jest jeszcze gorsze, e ma przebywa na zwolnieniu jeszcze miesic. Lech Wasa nie by jedyn osob, ktra przywaszczaa sobie dokonania innych osb, kolejn by Bogdan Borusewicz, poczwszy od sytuacji, tu przed strajkiem, gdaskiej opozycji z 1980 r.: Czy umiej si gdy im powie, jak babci dwukrotnie pomylono z Bogdanem Borusewiczem? Raz, kiedy dokonywa aktu odsonicia tablicy pamitkowej pod kopalni Wujek i nikt nawet nie zauway, e w roli Anny Walentynowicz wystpuje mody, przystojny mczyzna. I po raz drugi, kiedy Ryszard Kaczorowski, prezydent

161

Pytania Pani Anny Walentynowicz, zadane Lechowi Wasie, 25.09.1995 r.

182

wolno i prawda

Rzeczypospolitej Polskiej na uchodstwie, odznaczy babci Krzyem Kawalerskim Orderu Polonia Restituta.

Zawiadomienie otrzymaam. Zaproszenie na uroczysto dekoracji te, ale nie pojechaam do warszawy. Nie chciaam przyjmowa odznaczenia w rk porednikw przedstawicieli Klubu Parlamentarnego Solidarnoci i, w dodatku, w gmachu Sejmu. Nie chciaam mie nic wsplnego z tym Sejmem i z ta Solidarnoci.

Nastpnego dnia w prasie lokalnej pojawia si notatka, z ktrej wynikao, e wrd odznaczonych znalaz si Bogdan Borusewicz. O mnie nie byo adnej wzmianki. Jeszcze raz przejrzaam list, nadesan z Londynu i podpisan przez podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Krajowych, doktora Romana Lewickiego. Nazwiska Borusewicza nie znalazam. Znw nikt nie zauway, e zamiast Walentynowicz wystpi Borusewicz.162

Nic dziwnego, e w tej sytuacji Pani Ania miaa dodatkowy motyw skierowania pyta, tym razem, do Pana Bogdana Borusewicza:
1. Kogo pan oskara o spowodowanie ndzy w kraju, czy nie widzi

pan tu swojego udziau? 2. Czy z powodu tej ndzy yje pan rwnie ubogo jak pana wyborcy? 3. Dlaczego pan - opozycjonista spotyka si z majorem STASI, czyby chcia pan dorwna Oleksemu? 4. Co pan zrobi z materiaami dotyczcymi Grudnia'70, ktre Macierewicz przekaza panu?
5. Dlaczego

magazynowa pan sprzt poligraficzny, ktry w ogromnych ilociach przychodzi z Zachodu (np. 75 kserokopiarek z Norwegii) podczas, gdy grupy opozycyjne w Gdasku, nie miay na czym drukowa?

6. W stanie wojennym przekaza pan redakcji "Robotnika Lborskiego" powielacz, w ktrym by nadajnik, ludzi aresztowano. Jak pan wytumaczy ten fakt?

162

Anna Baszanowska, op.cit. str. 177

183

wolno i prawda 7. Skd pochodziy pienidze, ktre w 1986r. proponowa mi pan

(5 tys. z miesicznie) w zamian za zaniechanie krytyki L. Wasy?

8. W 1983 r. usiowaam wmurowa tablic upamitniajc mier

grnikw z Wujka. Tablic zabrano, a mnie uwiziono. Potem bezskutecznie domagaam si zwrotu mojej wasnoci przez sd, prokuratur, UOP i Ministerstwo Sprawiedliwoci. Pan t tablic wmurowa w 1990r. Na jakiej podstawie bezpieka wydaa j panu?
9. W WZZ i stanie wojennym powoywa sie pan na informacje

w komendzie. Dlaczego informacje, szczeglnie dotyczce oskare dziaaczy o agenturalno byy faszywe?
10. W 1981r. wysa mnie pan do Radomia. Komu pan poda adres

mojego pobytu w Radomiu, gdzie tajny wsppracownik SB przygotowa zamach na moje ycie? Oczekuj odpowiedzi: Anna Walentynowicz.

Nie mona si zatem dziwi, postawie kolejnej organizacji zwizanej z Solidarnoci. Stowarzyszenie Solidarni ze Stoczni Gdask zebrao pienidze na ratowanie Stoczni Gdaskiej. Wydruk wycznie cegieek by w wysokoci okoo 33 milionw zotych. Na propozycj ugody zoonej przez Stowarzyszenie ARKA, odnonie: 1. czci kosztw organizacji i przeprowadzenia Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia udziaowcw Stoczni Gdaskiej S.A. w kwocie 40 tys. z, 2. czci kosztw wydawania i kolportau tygodnika "Gos ARKI" w wysokoci 3,5 tys. z oraz dalszych kosztw wydawnictwa i kolportau w wysokoci 3,5 tys. z miesicznie, Wobec sprzeciwu Zarzdu Stowarzyszenia Solidarni ze Stoczni Gdask do ugody nie doszo.163

163

Protok Sdu Rejonowego Gdask Poudnie I Wydzia Cywilny, sygn. akt I Co1041/10, z dnia 05.01.2010 r.

184

wolno i prawda

Jak do tego jeszcze dodam informacje z moliwoci i swobody dziaania wynikajce z treci notatek subowych WSI, zawartych w Aneksie nr 15 Raportu Macierewicza. Z aneksu tego wynika jakiej rangi oficerowie zajmowali si takimi sprawami i jak profesjonalnie suby te podchodziy do eliminowania osb i redakcji, ujawniajcych informacje o dziaalnoci WSI:

164

Informacje Cezarego Gmyza165 w programie Warto Rozmawia TVP 1, w dniu 15.02.2011 r., pozostawiaj te wiele do mylenia: 14.02.2010 r. zapada decyzja, e zostaje skierowany na placwk do Moskwy, Ambasador Turowski,. MSZ twierdzi, e jednym z gwnych zada byo przygotowanie wizyt 7 jak i 10 kwietnia i ta decyzja budzi troszeczk zdumienie, bo cignito czowieka do pracy, po trzech latach absencji w MSZ w trybie, tak naprawd alarmowym, jednego dnia nominacja drugiego dnia wyjazd, to rodzi podejrzenia o popiech. Jeszcze jest informacja, e Pana Turowskiego powoano 14 lutego, gdy 11 lutego zapada decyzja, e prezydent i premier RP odwiedz Rosj oddzielnie.166 I kolejne w nastpnym wydaniu Warto Rozmawia 22.02.2011 r., w ktrym Bogdan wiczkowski, byy Szef ABW powiedzia: Robiem wszystko, aby doprowadzi do legalnego zwolnienia byych funkcjonariuszy sub bezpieczestwa z ABW i innych sub specjalnych, albowiem te osoby byy wychowywane w innej atmosferze i bardzo cisych kontaktach z rosyjskimi subami specjalnymi. Niewtpliwie Rosjanie dysponuj ich
164

Notatka Subowa ujawnienia informacji o WSI, Aneks nr 15, str. 333 Raportu Macierewicza. http://www.tvp.pl/publicystyka/tematyka-spoleczna/wartorozmawiac/wideo/funkcjonariusz-sb-w-sluzbie-iii-rp-15022011/3981052 Dorota Kania Rosyjski cznik Gazeta Polska, Kraj str. 6.

165

166

185

wolno i prawda

profilami psychologicznymi i teczkami personalnymi i bardzo mocno mog je wykorzysta w swoich pracach obecnie wywiadowczych. Krtko mwic maj materiay na te osoby, wpywy, eby ich wykorzystywa szantaujc m.in. Za Szef UOP i Agencji Wywiadu, Zbigniew Siemitkowski przedstawi: Gdybymy nawet chcieli przeprowadzi weryfikacj wedug tej opcji zerowej czyli wszystkich to na to, by si nasi sojusznicy nie zgodzili. Tzn. jesieni 1989 roku Amerykascy, nasi nowi sojusznicy przyjli filozofi przejcia sub rnego rodzaju postradzieckich tych krajach posocjalistycznych. Wytypowane zostay trzy suby, suba Wgierska, Czeska i Polska. I wykonano zaproszenie do rozmw. Z Polakami zrobiono to wiosn 90 roku. Nie zdyli tego zrobi z Czechami, bo Czesi podjli decyzj o rozwizaniu swoich sub. Odnonie Polski to bya decyzja sojusznikw 167 W tej sytuacji nie dziwi, e Prokuratura nie chce przesucha Premiera Rzdu w sprawie katastrofy Smoleskiej.

168
167

http://www.tvp.pl/publicystyka/tematyka-spoleczna/warto-rozmawiac/wideo/iluprlowskich-szpiegow-prowadzi-polska-polityke-zagraniczna-22022011/4016606 Postanowienie, Wojskowej Prokuratury Okrgowej w Warszawie, sygn. akt Po.L54/10, z dnia 12.01.2011 r.

168

186

wolno i prawda

Pozostaje jedynie pytanie dlaczego do tej pory Prokuratura nie przesuchaa czonkw Rzdu odpowiedzialnych za organizacj lotu Prezydenta? Wedug informacji jednego z portali internetowych to nawet ledczy rosyjscy chc przesucha naszych przedstawicieli Rzdu: Osoby odpowiedzialne za organizacj lotu to Donald Tusk, Radosaw Sikorski, Tomasz Arabski, Bogdan Klich i Jerzy Miller, to polscy urzdnicy, ktrzy byli odpowiedzialni za organizacj lotu TU 154 do Smoleska 10 kwietnia 2010 roku. Wszystko wskazuje na to, e w zwizku z tym zostan przesuchani przez rosyjskich ledczych.169 Przechodzc do tez dotyczcych twrcw filmowych i dziaania telewizji, jako emitenta tych filmw. To w oparciu o przeprowadzone badania i analiz zebranego materiau sprawa jest jasna, twrcy filmw dokumentalnych zdali egzamin. Czego nie mona powiedzie o Zarzdzie telewizji publicznej, ktry amie podstawowe ustawy dotyczce realizowanego programu jak i emisji. Jak za poprzedniego systemu Zarzd jest podlegy politykom a nie suy spoeczestwu. Spoeczestwo natomiast boi si domaga od telewizji publicznej rzetelnych informacji. Aczkolwiek aden twrca nie tkn tematu zwizanego z Tadeuszem Szczudowskim, czyby twrcw nie interesowaa wolno i niepodlego Polski? Okolicznoci w pracy, jak i moje ycie rodzinne spowodoway, e zajem si realizacj misji telewizji publicznej. Jako operator obrazu samodzielnie realizujcy tematy, ktrych nie podejmowali zatrudnieni dziennikarze np. postpowanie wymiaru sprawiedliwoci w przypadku, kiedy rodzina spotyka si z Sdem. A mimo tego, pracodawca zwolni go z pracy w ramach zwolnie grupowych. Tematy filmowe podejmowane przez niego, byy zgodne z misj telewizji publicznej. Mao tego, zabiega na forum krajowym, aby telewizja wprowadzia praktycznie w ycie ustaw o misji telewizji publicznej. Nie wyobraa sobie, by w pastwie prawa przy takiej jego postawie wzgldem wypeniania ustawy, ktokolwiek mgby nawet pomyle o jego zwolnieniu. Natomiast w przypadku, kiedy, doszo ju, do zwolnienia z pracy, wykorzystaem czas do spenienia marze. Rozpoczem upragnione studia w upragnionej szkole filmowej. W szkole filmowej osignem to, czego zabroniono mu osign w TVP SA. Dziki postawie Rektora prof. Jerzego Woniaka, doszedem do przyczyn sytuacji Stoczni Gdaskiej, ktra ulega bezprawnej upadoci i sprzeday, a take zabjstwa liderw Stowarzyszenia ARKA. W wymarzonej przez siebie szkole ukoczyem dwa kierunki oraz uzyskaem jeden
169

http://www.gazetapolska.pl/artykuly/kategoria/57/4805/rosjanieprzesluchaja-tuska

187

wolno i prawda

dyplom i od o prac w telewizji.

razu

zoyem

podanie

Jak odsonia prasa w dniu 10.03.2011 r., to Zarzd TVP SA kieruje si porzdkiem panujcym w ukadach kolesiowskich, gdy na polecenie fikcyjne 170 z Kancelarii Prezydenta zatrudnia si modego czowieka bez dorobku i kwalifikacji dziennikarskich a trzyma si za bram czowieka z dorobkiem, kwalifikacjami i zaangaowanego na rzecz realizacji programu zgodnego z misj telewizji. Jeszcze, jedno, eby byo miesznej jego dziaania s zbiene z zapisami ustaw: prawo prasowe i o radiofonii i telewizji. Dodatkowo autor prowokacji odnonie telewizji zosta pobity, co spotkao si z protestem rodowiska dziennikarskiego: Czas skoczy z milczeniem o esbeckich metodach kneblujcych usta odwanym dziennikarzom, metodach dalej stosowanych w XXI wieku w Polsce, o grobach, pobiciach i zastraszaniu. W Polsce nie bdzie drugiej Politkowskiej, a prawda o Telewizji Publicznej, tubie propagandowej politykw, nie moe zosta ukryta pod blichtrem nowomowy osb odpowiedzialnych za skandal, ktry pokaza wiatu red. Pawe Miter.171 Pobicie dziennikarza Pawa Mitera doskonale wpisuje si w pobicie innego dziennikarza tym razem w Moskwie: Pisa o "kochance" Putina, pobity wyldowa w szpitalu. Dziennikarz napadnity w drodze do domu. Dziennikarz Siergiej Topol, autor gonego swego czasu artykuu o domniemanym lubie Wadimira Putina z mistrzyni olimpijsk w gimnastyce artystycznej Alin Kabajew. Putin osobicie zdementowa te doniesienia. - Nie ma w tym ani sowa prawdy - owiadczy i doda: "Zawsze le si odnosiem do tych, ktrzy z zasmarkanym nosem i ze swoimi fantazjami erotycznymi wa w cudze ycie". Natomiast Kabajewa zadaa od "Moskowskiego Korriespondienta" sprostowania.

170

Rzeczpospolita 10.03.2011, ukad, ktry jest obowizujcy w telewizji zosta ujawniony w artykule TVP: praca za e-mail, str. 1., Jak Pawe trafi do TVP, str. 6/7. http://ksd.media.pl/ksd/component/content/article/1-news/311-pobitodziennikarza-za-prawd-o-tvp? b59a5d95e6cd44f04cf9297b27664e4f=d3aa58c556b52836c7df36549211ef8a

171

188

wolno i prawda

Pogoski o zwizku Putina z Kabajew kr w Rosji po dzi dzie. Nasiliy si w grudniu w 2009 roku, gdy bya gimnastyczka, a obecnie deputowana do Dumy Pastwowej, urodzia syna i nie chciaa publicznie zdradzi, kto jest jego ojcem. Topol jest kolejnym znanym moskiewskim dziennikarzem brutalnie poturbowanym przez nieznanych sprawcw. Poprzedni taki wypadek mia miejsce w listopadzie 2010 roku, kiedy to niezidentyfikowani napastnicy ciko pobili Olega Kaszyna, publicyst "Kommiersanta.172 Czy te pobicia maj wsplne korzenie? Konstatujc rzeczywisto wspczesn Polski wolnej i demokratycznej, czonka: Unii Europejskiej, NATO, w tej chwili Polska przewodniczy Europie, dochodz do wniosku, e mamy rzeczywisto z filmw Bunuela i kolejny los podobny do sytuacji Anny Walentynowicz. Dla Anny Walentynowicz Stocznia Gdaska bya wymarzonym zakadem i postanowia w sercu, e bdzie tak pracowa, aby j nikt w yciu nie zwolni. Jak si przekonaem w 1994 r., jakie znaczenie dla mnie i spoeczestwa ma misja telewizji publicznej, to skupiem si na dziaalnoci zwizanej z misj telewizji publicznej. Podobnie jak Anna Walentynowicz uwaaem, e przy takim dziaaniu i zaangaowaniu na rzecz realizacji w programie misji telewizji publicznej, nikt nie zechce nawet pomyle o zwolnieniu mnie. No i wreszcie Stocznia Gdaska zostaa wydmuszk, dawnej dobrej i prnie dziaajcej firmy z hektarami ziemi w centrum Gdaska. Jak to wszystko si wzajemnie uzupenia.

172

http://www.tvn24.pl/0,1696840,0,1,pisal-o-kochance-putina--pobity-wyladowalw-szpitalu,wiadomosc.html

189

wolno i prawda

W dalszym cigu nie ma rzetelnych informacji w Telewizji a ludzie, ktrzy dokonali wydarzenia w wiecie bez precedensu, dalej musz sta pod bram: Na plecach polskich stoczniowcw: gdaskich i szczeciskich, dokonaa si w tej czci Europy najwiksza bezkrwawa rewolucja. Ci ludzie zapacili za to wielk cen. Powstali przy szefach Solidarnoci, przy Lechu Wasie i Annie Walentynowicz, i przy innych. Pniej zapacili straszliw cen, bo ten zakad zaczto likwidowa. Zaczli mie kopoty. To jest chichot historii, e wy stalicie si inicjatorami czego, czego na wiecie jeszcze nie byo. Bez kropli krwi dokonaa si taka wielka rewolucja, polityczna, spoeczna i teraz was robi w konia, nie moecie doj do tego co si wam naley. Tego nie mog zrozumie. Pytaem o to Lecha Was, ktry mwi, e mu kiedy nie dali, nie mg da rady, bo co tam. Te mu wierz. Te nie sdz, eby Janusz Lewandowski i inni Ministrowie Skarbu chcieli sobie taki kopot na gow zrzuca, eby spraw nie zaatwi. Nie wiem kto za tym stoi? Nie wiem, co za tym stoi? Wiem, e jest to wielka granda, e Stocznia Gdaska ma tego typu kopoty. Na caym wiecie opaca si budowa statki, tylko w Polsce si nie opaca budowa. Na caym wiecie opaca si owi ryby, tylko w Polsce nie opaca si owi ryb. () Mnie si w gowie nie mieci, dlaczego nam si nie opaca, to co si innym opaca.173 Ludzi stojcych pod bram telewizji czy ten sam problem domaganie si nalenych im podstawowych praw. W tym kontekcie
173

Wypowiedz Janusza Trusa redaktora TVP 3 O/Gdask, Ko Niezgody, 08.03.2011 r.

190

wolno i prawda

na pytanie zadane odnonie emerytury Pani Ani, to chyba nikt lepiej nie odpowie, ni ona sama: Dzi po tylu latach walki i nadziei, widz, e liczba tych zagroe wcale nie maleje. Dlatego ja, stoczniowa emerytka, nie umiem zrezygnowa z aktywnoci i biernie przyglda si obudzie i oszustwom, szarganiu witych idei, rozkradaniu Polski w majestacie prawa, niszczeniu rodzimego przemysu, ndzy i bezrobociu, uzalenianiu gospodarki kraju od obcego kapitau.174 Jake intuicyjnie wyczuwaem wiat filmowy Bunuela, ktry tak jednoznacznie przeoy si na nasz wspczesn histori i tak poczwszy od pierwszego filmu Bunuela Pies Andaluzyjski, reyser wskazuje nam na podejcie i kierunek jaki reyser obierze w swojej twrczoci. Kadr z przecit renic oka jake jest symboliczny i wybiegajcy w przyszo. Mona powiedzie wizjonerski, ju w 1929 r., przewidzia, e ludzie bd patrze a nie bd widzieli. Ludzie, bd lepi na krzywd innych ludzi. Na tyle bd lepi, e jedni, drugich bd zabija, we wasnym kraju. lepota osignie apogeum, kiedy ludzie ludzi bd traktowa, gorzej ni zwierzta. Cae spoeczestwa stan si spoecznociami zewntrzsterowalnymi, gdy bd pozbawieni tego wiata, co trzyma ich w wewntrznym pionie, czyli waciwej relacji ze stwrc. Przecicie oka to usunicie przyczyn zniewolenia czowieka. Przyczyny zniewolenia czowieka nale do siedmiu grzechw gwnych. Bunuel zawi widzi jako ten najgroniejszy grzech: Pord siedmiu grzechw gwnych jedyny, jakim naprawd si brzydz, to zawi. Pozostae s grzechami osobistymi nie szkodz nikomu, wyjwszy w pewnych wypadkach gniew. Zawi to jedyny grzech, jaki nieuchronnie prowadzi do tego, e pragniemy mierci osoby, ktrej szczcie nas unieszczliwia.175 Rwnie w wizjonerski sposb Anna Walentynowicz okrelia sytuacj w Polsce w pierwszym filmie Robotnicy80., e Polsk sta na praworzdno, na uczciwo i rzetelno. Trzeba tylko zmieni polityk zakamania Rzdu. W ujawnionych przez WikiLeaks depeszach Benedykt XVI stawia koci w Polsce jako wzr dla innych krajw. Anna Walentynowicz nie ukrywaa, e zabiega o: () cay czas zastanawiaam si, jakie zamiary ma wobec mnie. Co powinnam zrobi i zastanawiaam si, czy to co ja robi, jest zgodne z wol Bo?176
174

Anna Baszanowska, Cie przyszoci, op. Cit. str. 17/18. Juis Bunuel Moje ostatnie tchnienie str. 269 Sylke Rene Meyer, Najmniejsza suwnicowa wiata, WDR 2002.

175

176

191

wolno i prawda

Luis Bunuel: Chc zmusi ludzi, by spojrzeli na to, co tu na ziemi czyni w imi Boe.()177 Jeeli ludzie maj dobr renic a nie widz. To eby widzieli t renic trzeba przeci. Ten wtek przewija si w caej twrczoi Bunuela. Ju na pocztku wida wsplny mianownik, twrczoci Bunuela i postawy Anny Walentynowicz, ktrym jest prawda i denie do wolnoci czowieka. Film Viridiana zdeklarowana jednoznaczna postawa osoby i przeszkody, ktre wynikaj z wpywu innych osb na postpowanie. Anna widzi jedynie swoj przyszo w Solidarnoci a Viridiana w zakonie. Jedna i druga dy do realizacji ycia zgodnie z wol Bo. Viridianie przeszkodzia Matka przeoona, ktra winna dba o rozwj duchowy innych sistr, tego nie czynia. Tak Pani Annie Walentynowicz w realizacji swojej misji w deniu do ycia w prawdzie i eliminacji z ycia publicznego osb, ktrzy kami przeszkodzili Gwiazdowie, liderzy walki o zaistnienie w Polsce Wolnych Zwizkw Zawodowych. Filmy: 1980 Solidarno 1990 10 lat pniej zniewolenie czowieka, moe nastpi nawet przez drobne sowne arty. Bunuel podkrela wielkie znaczenie sowa. Pikno Dnia zostaje prostytutk, przez sowo i odrzucenie Boga. Solidarno zostaje prostytutk w oparciu o wpyw Zwizku Radzieckiego, czego wynikiem jest propozycja zapisu uchway na zjedzie Solidarnoci: Solidarno zobowizuje si lepiej zabezpieczy interesy Zwizku Radzieckiego, ni skompromitowana partia rzdzca PZPR. Dziaacze Solidarnoci Ann Walentynowicz oczernili i obrzucili botem, nastpnie wyrzucili j z Solidarnoci. Podobnie do Piknoci Dnia. Mamy tutaj przykad korzystania z wolnoci. Pikno Dnia odrzucia Boga w swoim yciu i skoczya jako prostytutka. Anna Walentynowicz podporzdkowaa swoje ycie woli Boej i skoczya jako bohaterka i mistrzyni obrony wolnoci czowieka. Co robiam to chciaam ich nauczy, bo ja ich nie obroni. eby oni nauczyli si, eby oni mieli odwag sami si broni. Wpyw innych na ycie czowieka moe spowodowa: oczernienie i wyeliminowanie z gry uczciwego i prawego czowieka lub te spowodowa, e przez wpyw drugiego czowieka stoczenie si na moralne dno. Mleczn Drog i Podwjne Dno spina wiara w Boga. Ania Walentynowicz postpuje w yciu jako osoba, ktra zawierzya swoje ycie Bogu a Bunuel przedstawia w swoim filmie argumenty
177

Pieka Luisa Bunuela op. Cit. str. 1.

192

wolno i prawda

wiadczce o sensie wiary czowieka w Boga: Tak oczywicie, zawsze byli ateici, ale to szalecy, albo nazywaj siebie ateistami, ale nimi nie s. Bo to niemoliwe, by czowiek o zdrowych zmysach by przekonany, e Bg nie istnieje.178 Bunuel daje te definicj ludzi, ktrzy przecz istnieniu Boga, s to ludzie zdeprawowani, ktrzy pod t fasad bezkarnie mog si oddawa swoim namitnociom. Ot caa tajemnica odrzucenia Boga z ycia czowieka. Filmy: Widmo Wolnoci i Najmniejsza suwnicowa wiata spina wsplny mianownik: czowiek i jego wolno. Wolno jak mio, nie jedno ma imi, moe dotyczy rnych zagadnie ciaa i ducha, np. wolno sowa, wyznania, sumienia, wyboru itp. Wolno musi by zwizana z rozumem i musi tworzy dobro, i w innym przypadku moe przej w inny rodzaj niewoli lub moe by utracona. Pani Anna Walentynowicz i Bunuel mieli identyczne podejcie do spraw zwizanych z robotnikami. czyo ich bezkompromisowe dziaanie na rzecz ujawnienia prawdy nie zwaajc na przykre konsekwencje w czasie swoich dziaa. czyo ich rwnie denie do zmiany stylu ycia ludzi: Anna Walentynowicz: Tak to jest przemiana. To jest wielka przemiana, jak tutaj sysz, opowiadania, to jest drugi cud nad Wis i sta nas na to. Sta nas na praworzdno na uczciwo i rzetelno. Nard Polski jest taki!179, Ludzi, ktrzy ciko pracowali, byli pokrzywdzeni, byo mi ich al, dlatego wytaam swoje siy dla nich. Co robiam to chciaam ich nauczy, bo ja ich nie obroni. eby oni nauczyli si, eby oni mieli odwag sami si broni.180 Luis Bunuel: Moim najwikszym marzeniem,(), bya przemiana wiata a zatem i naszego ycia. Chciabym doda, e przeczucia surrealistw w wikszoci przypadkw si urzeczywistniy. Dam jeden tylko przykad praca wity idea Buruazji pojcie nietykalne. Przecie surrealici pierwsi je nieustannie kwestionowali wida to w filmie Tristana w scence w ktrej Don Lopez zwraca si do niemowy Biedny nard robotnikw: wyzyskiwany i poniewierany.
178

Mleczna Droga Robotnicy80 Dariusz Maecki, Podwjne Dno

179

180

193

wolno i prawda

A dalej Anna Walentynowicz dopowiada: Czy Urzd Miejski nie wiedzia, e akcjonariusze to s ludzie, ktrzy t Stoczni odbudowali, wyposayli a dzisiaj nas wyrzucono jak wycinit cytryn! Dlaczego Urzd Miejski nie honoruje nas i nie traktuje nas jak ludzi? Dlaczego sala BHP nie jest udostpniona dla ludzi styranych, ktrzy stracili tu swoje zdrowie. Dzisiaj Skarb Pastwa odsya nas za dwa tygodnie do sali jakie tam! Co jest w Sali BHP pytam? Dlaczego nie mamy prawa wejcia tam! Mymy j budowali nie Ci Panowie, ktrzy dzisiaj reprezentuj Skarb Pastwa, ale Skarb Pastwa to nard! To jestemy my! I dosy lekcewaenia nas! Wspaniale ten klimat zakoczenia Widma Wolnoci uzupenia cytat z pisma Rzdu Polskiego do Marszaka Sejmu: W adnym wypadku etos Solidarnoci i symboliczne znaczenie walki stoczniowcw nie mog by zawaszczane przez jedn, wsk grup osb, ktra nie odzwierciedla woli politycznej tego Rzdu, wyrosego wanie z tradycji i etosu Solidarnoci.181 Zakoczenia filmw: Widmo Wolnoci i Najmniejsza suwnicowa wiata, co do wymowy, s identyczne. Wystpuje tu walka o byt czowieka. Std trzeci rozdzia powicony Wolnoci w praktyce, czyli Stoczni Gdaskiej. Zniewolenie Polski nastpio przez ludobjstwo dokonane na polskich jecach wojennych, oficerach wojska polskiego i wysokich urzdnikach pastwowych w 1940 r., w Katyniu. Zniewoleniem te byo kamstwo katyskie, polegajce na zrzuceniu winy, za ten mord, na Niemcw. Zniewolenie byo tak due, e przestali nawet ludzie marzy o wolnej Polsce. Dyrektor szkoy mwi do nauczyciela w filmie Katy: Nie bdzie nigdy wolnej Polski i prosz sobie to zapamita!182 W dalszym cigu wadze Rosji nie chc uzna faktw. Kamstwo tak si utrwalio, e nawet teraz kuje w oczy, czego dowodem jest usunicie tablicy przez Rosjan z napisem: "Zginli w katastrofie lotniczej pod Smoleskiem, w drodze na uroczystoci upamitnienia 70 rocznicy sowieckiej zbrodni ludobjstwa w Lesie Katyskim dokonanej na jecach wojennych, na oficerach Wojska Polskiego w 1940 " Przez 71 lat Polski Rzd toleruje takie zachowania Rosjan. Ostatni przykad
181

Odpowied Rzdu na dezyderat nr 4 do Marszaka Sejmu, 23.02.1999 r. Andrzej Wajda Katy

182

194

wolno i prawda

z tablic w Smolesku, z dnia 09.04.2011 r., wybitnie wiadczy, e Rzd Polski mia wczeniejsze informacje o niezadowoleniu Rosjan odnonie treci tablicy i spokojnie czeka, a j zdejm. W tak wanej sprawie dla spoeczestwa Rzd nie podj dziaa. Identycznie wygldaa sprawa ze Stoczni Gdask, Rzd podj dziaania w kierunku zniszczenia Stoczni Gdaskiej jako symbolu Wolnoci Polski. Wedug mdroci ludowej wynika, e zwtpienie jest przejciem na stron wroga. Wedug dokumentw przedstawionych w Rozdziale III to Polskiego Rzdu nie obchodzi prawo, tylko prywatne interesy poszczeglnych ministrw. Natomiast Prokuratura Krajowa dziaa w ochronie nieuczciwych ministrw Rzdu i wystpuje przeciwko ustaleniom Prokuratury Okrgowej i Apelacyjnej w Gdasku. Rzd rzdzi Prokuratur rwnie po oddzieleniu funkcji Prokuratora Generalnego od Ministra Sprawiedliwoci. Polska Prokuratura nie przesuchaa osb funkcyjnych w Pastwie, ktre organizoway wizyt Prezydenta RP w Katyniu 2010 r. Anna Walentynowicz uwaaa, e Stoczni Gdaskiej nie da si uratowa bez ujawnienia prawdy o Katyniu, gdy nawet nie zrealizowano postulatw z sierpnia 1980 r.: Chciaam im powiedzie, e s aktualne w dalszym cigu nasze postulaty z roku 80 i syszaa Pani aplauz.183 Doszedem do wniosku, e prawd jest, e Bunuel przesik wiar katolicyzmu romaskiego. Mia bardzo idealistyczne wyobraenia i denia. Aby pobudzi ludzi do mylenia, ukazywa jaka to jest zgubna droga, gdy czowiek odwrci si od Boga. Bunuel nie tylko podawa przyczyny zniewolenia, ale pokaza te etapy wyjcia z niewoli: pierwszy etap to rozpoznanie rodzaju zniewolenia, drugi to rozpoznanie przyczyny zniewolenia, trzeci odcicie tej przyczyny zniewolenia lub wyeliminowanie jej, moe by bolesne, to tak jak przecicie renicy oka, czwarty praca nad tym , aby nie wrci do zniewolenia lub nie popa w inne zniewolenie. Musi by wsppraca czowieka z Bogiem, aby wyj ze zniewolenia. Wwczas: Midzy przypadek

183

Sylke Rene Meyer, Najmniejsza suwnicowa wiata, WDR 2002.

195

wolno i prawda

i tajemnic wlizguje si gdzie wyobrania, absolutna wolno czowieka.184 Niestety Gwiazdowie nie pozwolili, Annie Walentynowicz, dokona aktu przecicia renicy w postaci ujawnienia prawdy o Lechu Wasie w zwizku z dewiz Bunuela, nie osignito w Polsce wolnoci czowieka. Co wicej w ostatnich sowach ksiki Moje ostatnie tchnienie Luis Bunuel pisze: szanuj i podziwiam siy przyrody. Ale nie cierpi nikczemnych fabrykantw katastrof, ktrzy kopi nam co dzie wsplna mogi, a jednoczenie obudni zbrodniarze, mwi nam: Nie mona inaczej. W ten sposb doszlimy do status quo, e poruszane tematy w pracy czy jedna Brama, ktra obrazuje podzia ludzi: na tych co maj wszystko i tych, ktrzy walcz o podstawowe prawa do egzystencji, czyli bdcych bez praw niczym niewolnicy. Bunuel cignie spraw dalej, informacj zaliczy do wspczesnych jedcw apokalipsy: Bez wahania umieszczam informacj w szeregu jedcw nioscych zgub. Ostatni scenariusz, nad ktrym pracowaem, ale ktrego nigdy nie bd mg zrealizowa, ujawnia potrjny spisek: nauki, terroryzmu, informacji. Ta ostania, przedstawiana najczciej jako wielka zdobycz, jako dobrodziejstwo, niekiedy nawet jako prawo, jest moe w rzeczywistoci najgroniejszym z naszych jedcw, poniewa przyglda si z bliska trzem pozostaym i yje tylko z sianego przez nich zniszczenia. Annie Walentynowicz, kiedy zabroniono jej dziaania na dwch polach: politycznym i Zwizku Zawodowym Solidarno, postanowia dalej dziaa: eby utrwali, t nasz rzeczywisto.185 Jedn z form utrwalenia rzeczywistoci, by jej udzia w filmach. W filmach tych kierowaa si prawd w deniu do wolnoci Polski. To czy mona co pikniej zakoczy sowami, ni sowa wypowiedziane podczas Mszy w. za Ann Walentynowicz, w dniu, 21.04.2010 r., przez biskupa Ryszarda Kasyn: W dobrych zawodach wystpiem, bieg ukoczyem wiar ustrzegem na ostek odoono dla mnie wieniec sprawiedliwoci, ktry w owym dniu odda Pan sprawiedliwy sdzia, ale nie tylko nam, ale wszystkim, ktrzy

184

Luis Bunuel, Moje ostatnie tchnienie, str. 204. Sylke Rene Meyer, Najmniejsza suwnicowa wiata, WDR 2002.

185

196

wolno i prawda

umiowali pojawienie si jego. Oto sowa dzisiejszego II czytania wedug sw w. Pawa. Te sowa pragniemy odnie do zmarej Anny Walentynowicz jej osobie, przytoczone tu sowa znalazy rwnie szczeglne urzeczywistnienie. W dobrych zawodach wystpiem bieg ukoczyem wiary dochowaem na ostatek odoono dla mnie wieniec sprawiedliwoci, ktry mi w owym czasie odda sprawiedliwy sdzia. Pani Anna Walentynowicz, dokoczya swego ziemskiego ycia dotara do mety po prawie 81 latach pracowitego, dobrego, pobonego ycia. Nawizujc do sw Bunuela, jak sowa te sprawdzaj si na przykadzie Polski. W Polsce chc budowa elektrowni atomow, bo nie ma innej moliwoci uzyskania energii. Jeeli chodzi o energi atomow to nie mamy paliwa, ktrym jest uran. Ze skadowaniem odpadw te jest problem, poniewa grozi skaeniem rodowiska: powietrza i gleby. Nie wykorzystuje si natomiast si przyrody jak jest energia zgromadzona w wodzie. Woda jest odnawialnym rdem energii nie powodujcym skae rodowiska. Skutki awarii elektrowni wodnej i atomowej s nieporwnywalne. Polska ma jeszcze urzdzenia jako rdo potencjalnej energii elektrycznej i cieplnej po likwidacji przemysu okrtowego. S nimi silniki okrtowe i turbiny, ktre mog dziaa w oparciu o rodzime surowce energetyczne. Przy takich uwarunkowaniach Czy naprawd, nie mona inaczej? Czy mamy do czynienia z fabrykantami katastrof? Czy kopi nam wspln mogi obudni zbrodniarze?

Posowie

197

wolno i prawda

Na jednej ze stron swojej ksiki Moje ostatnie tchnienie186 Bunuel napisa: Jestem ateist dziki Bogu, jak twierdzi, w tym sformuowaniu zawieraj si jego przemylenia na temat osobistego ycia. Koczy za swoj ksik: Pord siedmiu grzechw gwnych jedyny, jakim naprawd si brzydz, to zawi. Pozostae s grzechami osobistymi nie szkodz nikomu, wyjwszy w pewnych wypadkach gniew. Zawi to jedyny grzech, jaki nieuchronnie prowadzi do tego, e pragniemy mierci osoby, ktrej szczcie nas unieszczliwia.187 Bunuel nie pozosta obojtny take na spraw zbrojenia si ludzkoci: () posiadamy teraz wystarczajco duo bomb jdrowych, nie tylko eby zniszczy wszelkie ycie na Ziemi, ale te eby wybi t Ziemi z jej orbity i wysa j, pust i zimn, na zatrat w przestworza. () Jedno jest odtd pewne: nauka jest wrogiem czowieka. Pochlebia ona drzemicemu w nas instynktowi wszechwadzy, ktry prowadzi nas do zagady. Zreszt potwierdzia to przeprowadzona niedawno ankieta: na siedemset tysicy wysoko wykwalifikowanych pracownikw naukowych czynnych obecnie na wiecie, piset dwadziecia tysicy czyni wysiki, by ulepszy miercionone rodki, by zniszczy ludzko. Tylko sto osiemdziesit tysicy poszukuje sposobw naszego ocalenia.(). Wydaje mi si jedno, e cay nasz wiek prowadzi do nieszczcia. Zo wygrao star i zajad walk. Siy niszczycielskie, destrukcje przewayy. Umys czowieka nie dokona adnego postpu w kierunku swojej jasnoci. Moe si nawet cofn. Wok nas sabo, terror i choroby. Skd wyoni si skarby dobroci i inteligencji, ktre mogyby nas kiedy uratowa? W oparciu o te krtkie sowa przychodzi mi refleksja czy mona byo nie wspomnie o nim w mojej pracy, o osobie, ktrej filmy dla mnie byy tak wane i m.in. na jego filmach wyrosem. Te par zda jednoznacznie wskazuje, kto jest autorem teorii spiskowych. Komu zaley, aby wiat poda w kierunku samozagady? Na to jednoznacznie odpowiedzia Bunuel. Wyda te jake trafn opini o mediach.

186

Juis Bunuel, op. Cit str. 203 Ibidem str. 269

187

198

wolno i prawda

Bunuela, zapisy widniejce w jego autobiograficznej ksice zasuguj na uwag: Ale nauka mnie nie interesuje. Wydaje mi si pretensjonalna, analityczna i powierzchowna. Pomija marzenia, przypadek, miech, uczucie i sprzeczno, czyli wszystko to co dla mnie jest cenne. () Sza rozumienia, co za tym idzie pomniejszania, popadania w przecitno cae ycie zadrczano mnie kretyskimi pytaniami: Dlaczego to? Dlaczego tamto? to jedno z nieszcz naszej natury. Gdybymy byli zdolni do oddania wasnych losw przypadkowi i uznania bez waha, e ycie jest tajemnic, bylibymy bliscy swego rodzaju szczcia, do podobnego do niewinnoci188 Ten cytat dopiero oddaje osobowo Bunuela i filozofi jego ycia sta go byo na oddanie wasnych losw przypadkowi i uznania bez waha, e ycie jest tajemnic. Std ta wielko Bunuela. Kolejny cytat ju mnie tylko utwierdza, w przekonaniu, e Bunuel osign niewinno w swoim yciu, co faktycznie jest rzadkoci. Podobnie co do treci mwi mj dziadek przed mierci o babci a co zawarem w przemowie. A oto sowa Bunuela: Jestem ju w wieku, e daj ludziom mwi. Moja wyobrania jest zawsze w pogotowiu i bdzie mnie wspiera swoj nietykaln niewinnoci, a po dni ostatnie. Wstrt do rozumienia. Rado spotkania nieoczekiwanego. Te dawne skonnoci wzmogy si wraz z wiekiem.189 W pewnym zaokrgleniu mona powiedzie, e Bunuel osign niewinno i rado dziecka, bdc u schyku swojego ycia. Bunuel duo czasu spdza z dominikaninem Ojcem Julianem: Wiele razy rozmawialimy o wierze i o istnieniu Boga. Poniewa napotyka na mj niezomny ateizm, powiedzia mi kiedy: Zanim pana poznaem, czuem, jak moja wiara chwilami si chwieje. Odkd ze sob rozmawiamy, umocnia si cakowicie. Mog to samo powiedzie o mojej niewierze.190 Pozostaje pytanie jak ateista mg spowodowa, e Ojciec dominikanin stwierdzi: Zanim pana poznaem, czuem, jak moja wiara chwilami si chwieje. Odkd ze sob rozmawiamy, umocnia si
188

Luis Bunuel Moje ostatnie tchnienie op. Cit. str. 203/204 Ibidem, str. 205 Ibidem, str. 296

189

190

199

wolno i prawda

cakowicie.? To pytanie wywouje nastpne: Dlaczego wrd Ojcw dominikanw nie znalaz si aden Ojciec, ktry by umocni w wierze O. Juliana? I nastpne jak wiar mia i utwierdzi w sobie O. Julian, skoro postawa O. Juliana, utwierdzia Bunuela cakowicie w jego niewierze? W kocu na czym polega tajemnica Bunuela, czy on mia wysz wiar, ni nawet zakonnik? Jak ateista mg nawrci zakonnika? To jest waciwie pytanie, by zainspirowa Bunuel swoimi filmami. moe ktrym, tak mnie

Z tych zapisw wnosz, e to, i w szkole zainteresowano mnie Bunuelem nie byo przypadkiem. To, e w szkole studenci wraz z wykadowcami zrobili pierwszy film o Annie Walentynowicz w czasie stanu wojennego, kiedy SB i wojsko walczyo przeciwko ludziom Solidarnoci i za dziaalno zwizkow wsadzano ich do wizienia. Nie mona byo nawet wymwi gono sowa Solidarno. To, te nie by przypadek. Po 30 latach z filmu zrobionego o Pani Ani, w szkole dowiedziaem si rzeczy, ktrych nie poznaem przy osobistych kontaktach z Pani Ani Walentynowicz. Mao tego pewne fragmenty filmu tak mnie zainspiroway, e postanowiem uy ich w moim filmie dyplomowym. cznie z wypowiedz Rektora Henryka Kluby z 1994 r., o Annie Walentynowicz. Pani Anna Walentynowicz, ktra jedynie ukoczya 4 klasy Szkoy Podstawowej, dziki wraliwoci i trosce o dobro drugiego czowieka, waciwie oceniaa dziaania suby SB, WSW, WSI na rzecz Rosji: Wincenty Koman: Jak teraz ycie pokazuje to, e po katastrofie Smoleskiej wiat si dowiedzia o Katyniu i w dalszym cigu, nie mona jeszcze normalnie zaatwia spraw. W dalszym cigu ta zaszo pokutuje. Linia Wasy w dalszym cigu funkcjonuje. Anna Baszanowska: Zastanawiam si czy Wasa jest t postaci, ktra ma znaczcy wpyw? Wincenty Koman: Nie, to linia Wasy. Ona przy okazji rezygnacji z Prezesa ARKI powiedziaa komunici i SB-cy w tym kraju rzdz. Czyli mamy
200

wolno i prawda

cigo PRL-u, czyli rzdz nami Rosjanie i pilnuj interesw i to jest, ta wanie linia Wasy. Anna Baszanowska: Tak w tym sensie tak, bo ona wszystkich umiecia po tej stronie. Teraz kiedy jedno si sprawdzio z jej dziaa na rzecz ujawnienia prawdy o Katyniu, to tylko czeka, kiedy zostanie ujawniona prawda o Stoczni Gdaskiej i Smolesku. Kiedy wreszcie zrzucone zostan maski, w postaci kamstwa, przez Polski Rzd. A jak babci zapamita wnuk Piotr Walentynowicz: Babcia wielokrotnie powtarzaa, aby cokolwiek zbudowa to naley budowa na prawdzie. Prawda musi by fundamentem, nie mona budowa na kamstwie. Dlatego dya do tego, aby caa ta historia zafaszowana wysza na jaw, aby powiedziano prawd i wtedy mona dalej sukcesywnie cokolwiek budowa. Tak w jednym zdaniu, myl przewodni babci byo ujawni prawd i rozliczy kamcw. Bd szczliwy, jeli w kocu moe moje prawnuki doczekaj si normalnej Polski, bd uwaa to za nie lada sukces, bo to co si w tej chwili dzieje, to jest po prostu karygodne, brak sw do okrelenia sytuacji.() Natomiast absolutnie nie posiadam tyle zaangaowania i siy, aby walczy z nieuczciwoci z tym wszystkim, wbrew wszystkiemu.191 Ostatnie sowa wnuka wyzwalaj pewn refleksj skd ta sia u Pani Ani u osoby, ktr w wieku 10 lat, zastaa wojna, najpierw stracia ojca, nastpnie wkrtce stracia matk. Od 10 roku ycia suba u obcych ludzi: Najtrudniejsze do przetrwania byy wita: Wielkanoc, Boe Narodzenie. W domu zapachy ciast, wdlin, uroczysta rodzinna atmosfera. Nakrywam do stou i znikam w kuchni, do ktrej po chwili pani przynosi mi na talerzyku kawaek opatka. Z kim mam si podzieli? Biegn do stajni, do moich jedynych przyjaci, koni. Pamitam przecie z wczesnego dziecistwa, e w Wigili zwierzta mog przemwi. A nawet jeli nie na pewno potrafi mnie zrozumie. Ulubiona klacz, Zotka, przymyka oczy i kiwa gow. Zrozumiaa.192

191

Wywiad z Piotrem Walentynowicz, Gdask, 24.05.2011 r., zapis dwiku technik cyfrow Anna Baszanowska, op. Cit. str. 24.

192

201

wolno i prawda

Czy takie przeycia modzieczych lat w ten szczeglny sposb uwraliwiaj czowieka na krzywd innych, e u niej wystpia taka determinacja walki o Polsk przez walk o prawd o Katyniu? Nikt nie mg ju j odwie od tego celu, ludzie, niemoc fizyczna i majc prawie 81 walczya do koca swojego ycia o prawd o Katyniu. A przy walce o Katy nie zapominaa o Polsce: Wieczorem ju, jak zwykle zadzwonia Pani Ania: () raniutko mamy pobudk. Wieczorem wrcimy okoo 18, wszystko opowiem i potem ruszam do dziea, inicjujemy ruch oporu przeciwko Rzdowi. Trzeba mie si i energi. Oywiona i pena optymizmu, poczua si znowu potrzebna. Staraa si pokazywa, e saboci ludzkie nie mog uniemoliwia, przerwa aktywnoci dla kraju, prawdy i wolnoci jej cierpienie, to bya sprawa drugorzdna.193 Przyczynia si do rzeczy najwaniejszej dla Polski wreszcie cay wiat si dowidzia o straszliwej zbrodni ludobjstwa polskich jecw, ktrzy w wikszoci byli katolikami i patriotami. Rosja wiedziaa, e jak ta elita bdzie ya, to nie uda im si zachowa polskich ziem i wprowadzi si socjalizmu w Polsce. Dokonaa rzeczy najwaniejszej dla historii Polski. Czego nie dokonali polskie ani wiatowe Rzdy, chocia o tym fakcie wiedzieli, przez 70 lat. W pierwszej publicznej wypowiedzi matki Lecha Kaczyskiego udzielonej po katastrofie w Smolesku. Jadwiga Kaczyska w zwiastunie filmu "10.04.10" powiedziaa: . Wydaje mi si, e oni si bardzo boj poznania tej prawdy. Albo j znaj i te si boj.() - Zginli ludzie, ktrzy byli na czele pastwa i pastwo si o nich nie upomina. To znaczy, e tego pastwa waciwie nie ma, to znaczy nie ma rzdu..194

193

Wywiad z Ann Baszanowsk, 26.05.2011 r., zapis dwiku technik cyfrow.

194

http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80271,9331640,Jadwiga_Ka czynska__ 202

wolno i prawda

Filmografia

1929 Pies Andaluzyjski, Francja, scenariusz: Luis Bunuel, Salwador Dali realizacja i monta: Luis Bunuel, zdjcia: Albert Duverger, muzyka: film niemy udwikowiony w 1960, na podstawie pyt towarzyszcych pierwszym projekcjom, selekcja dokonana przez Luisa Bunuela.
203

wolno i prawda

producent: Luis Bunuel

35mm, czarno-biay, czas: 17

1980

Robotnicy80

realizacja: Micha Bukojemski, Andrzej Chodakowski, Katarzyna Maciejko, Halina Paszkowska, Jacek Petrycki, Witold Popkiewicz, Maryla Szymaska, Joanna Wojtulewicz, Krystyna TunickaPallut, Waldemar Tymoszuk, Andrzej Zajczkowski

wsppraca realizatorska: Andrzej Bielski, Tadeusz Chiczewski, Grzegorz Eberhardt, Ryszard Krawz, Dorota Madej, Jacek Paubiski, Anna Roman-Gorecka, Jacek Czerwiski, Barbara Dejmek, Marek Gowiski, Jan Kalisz, Kazimierz Kucharski, Marek Macioszek, Urszula Rogulska oraz Bohdan Kosiski

w filmie Filmowej

wykorzystano

rwnie

materiay

Polskiej

Kroniki

produkcja: Wytwrnia Filmw Dokumentalnych Warszawa rozpowszechnianie: Zjednoczenie Rozpowszechniania Filmw 35 mm, czarno-biay czas: 9340

1980/81

204

wolno i prawda

Anna Proletariuszka

reyseria: Marek Ciecierski, Sawomir Grunberg zdjcia: Andrzej Wyrozbski muzyka: Wojciech Czajkowski opracowanie dwikowe: Marian Szukalski wsppraca realizatorska: Mariella Nitosawska, Filip Zylber, Andrzej Adamczak, Jerzy Biaek, Czesaw Chwiszczuk, Andrzej Gaecki, Miczysaw Hryniewicz, Jan Nowacki, Tomasz Sojka, Janusz Tryzno, Jadwiga Zauder monta: Magorzata Zajc kierownictwo produkcji: Mieczysaw Mkarski opieka artystyczna: Andrzej Brzozowski film zrealizowano w PWSFTviT przy wsppracy MKZ NSZZ Solidarno w Gdasku rok produkcji: 1980/81

16 mm, czarno biay czas: 3320 1990 1980 Solidarno 1990 10 lat pniej wystpili: Andrzej Gwiazda, Marian Jurczyk, Jan Rulewski, Andrzej Sowik, Tomasz Wjcik realizacja: Piotr Zarbski zdjcia: Jacek liwa, Andrzej Nawrocki, Piotr Zarbsk monta: Anna Nawrocka, Grayna Kaczyska dwik: Andrzej abicki opracowanie muzyczne: Unisawa Gaewska kierownictwo produkcji: Andrzej Pawliski, Zdzisaw Przydonik administrator: Alicja Wjcik

205

wolno i prawda

wsppraca: Krzysztof Kopotowski, Zbigniew Boczyk, Jerzy Mitko, Stanisaw Kdzierski,. Marek Kosior, Andrzej Piedziewicz, Wodzimierz Pietrzykowski, Ryszard Kujawski produkcja: Wytwrnia Filmw Owiatowych w odzi rok produkcji 1980/81 16mm, czarno biay czas: 49

1994

Podwjne Dno reyseria i scenariusz: Dariusz Maecki zdjcia: Pawe Wendorff monta: Pawe Jaworski kierownictwo produkcji: Magorzata Matuszewska, Dariusz Maecki wsppraca: Jacek Bronc, Marian Szyszkiewicz, Jerzy Murawski, Kazimierz Kaczmarek producent: Robert Kaczmarek Produkcja: DR Watkins i TVP SA Program II Rok produkcji 1994 Betacam, kolor czas: 4630 2002

Najmniejsza suwnicowa wiata reyseria: Sylke Rene Meyer asystent reysera: Kamila Janczyk zdjcia: Bernadete Paassen dwik: Maciej Pocharski, Witosaw Bocig monta: Susanna Muskalla dramaturgia: Heike Sperling
206

wolno i prawda

wsppraca: Anahita Nazemi, Darek Sobieski, Silke Steinkamp kierownik produkcji: Cornelia Volmer producent: Gerd Haag redakcje: Gudrun Wolter, WDR; Beate Schlanstein, WDR; Sabine Rollberg, WDR/ARTE produkcja: TAG/TRAUM koprodukcja: WDR/ARTE wspfinansowanie: Filmburo Nordrhein-Westfalen e.V. rok produkcji: 2002 Betacam, kolor czas:3110

2011

10.04.10 scenariusz i realizacja: Anita Gargas zdjcia: Andrzej Hrechorowicz wsppraca: Rafa Dzicioowski wsppraca redakcyjna: Anna Sarzyska, Konrad Falcki tumacz: Jan Miatkowski monta: Krzysztof Kudelski udwikowienie: Bartosz Baranowski lektorzy: Magdalena Nierybiska, Aleksandra Sojko, Zbigniew Moskal, Rafa Poprzeziski, Robert Samot wykorzystano: zdjcia Piotra Ferenca oraz materiay z raportu MAK i jego polskiego zacznika zdjcia satelitarne dziki uprzejmoci: WORDLDVIEW, SmallGIS muzyka: PARIS MUSIC producent: Niezalene Wydawnictwo Polskie, wydawca Gazety Polskiej rok produkcji: 2011 czas: 1. 19, kolor

207

wolno i prawda

Bibliografia:
"ARKA" Stowarzyszenie Ratowanie Stoczni Gdaskiej. - Gdansk, 2010. Andrzej Przewonik Jolanta Adamska Zbrodnia Katyska Mord Kamstwo Pami [Ksika],Zbrodnia Katyska. - Krakw : Wydawnictwo Literackie, 2011. - Pierwsze. ARKA Stowarzyszenie Wniosek // Wniosek o ugod ze Stowarzyszeniem "Solidarni ze Stoczni Gdaska". - Gdask, 2010. Baszanowska Anna Anna Walentynowicz [Wywiad]. - Gdask : Wincenty Koman, 26 maj 2011. Baszanowska Anna Cie przyszoci [Ksika]. - Krakw, 2009. Bunuel Luis Luis Bunuel moje ostatnie tchnienie [Ksika] / tum. Braunstein Maria. - Izabelin : wiat Literacki, 2006. - ISBN 83-88612-97-2. Bunuel Luis Rozmowa z Bunuelem o jego pierwszych filmach [Wywiad] / tum. Horoszczak Adam, Film, 1974. - Postif nr 146/1974. Dorota Kania Leszek Misiak, Grzegorz Wierzchoowski Rosyjski cznik [Artyku] // Gazeta Polska. - Warszawa : Niezalene Wydawnictwo Polskie Sp. z o.o., 2011. - Tygodnik. - 2. Gdansku Prokuratura Okrgowa w Pozew o zwrot ok 43 milionw // Pozew. - Gdask, 2001. Hutyra Bolesaw Pozew o przywrcenie do pracy // Sd Rejonowy Pracy w Warszawie. - Gdynia : Bolesaw Hutyra, 1998.

208

wolno i prawda jak//gag TVN 24 [Online] // http://www.tvn24.pl/0,1696840,0,1,pisal-okochance-putina--pobity-wyladowal-w-szpitalu,wiadomosc.html. - TVN 24, 23 marzec 2011. - 23 marzec 2011. Jakubiec Barbara, "Ojcowie"// Reporta. - Warszawa : Telewizja Polska SA, 1993. k.b. TVP: praca za e-mail, Jak Pawe trafi do TVP [Artyku] // Rzeczpospolita. - 10 marzec 2011. - strony 1,6,7. Kolasiska-Pasterczyk Iwona Pieka Luisa Bunuela Wok problematyki sacrum i profanum [Ksika] = Pieka Luisa Bunuela. - Krakw : RABID, 2007. - I : str. 486. Koman Wincenty Obraz // Opowiadanie. - Gdask : zajcia PWSFTViT, 19 marzec 2003. Koman Wincenty Stocznia Gdanska obraz zmian wasnociowych. Jak fikcja medialna sprzeday z dnia 08.09.1998 staa si rzeczywistoci.. d : PWSFTViT, 2010. Koman Wincenty Szkic do projektu "Centrum szkoleniowo -dydaktyczne im. Andrzeja Gardyjasa". - Susiec, 31 sierpie 2010. Koman Wincenty Wywiad z Januszem Walentynowicz Gdask, 24.05.2011. Koper Ks. Robert U rde wody ycia [Online]. - 25 lispopad 2010. http://www.ryszardkoper.pl/. Kotomski Rafa Z tym kryzysem to pan przesadza [Artyku] // Gazeta Polska / red. Sakiewicz Tomasz. - Warszawa : Niezalene Wydawnictwo Polskie Sp. z o.o, 29 czerwiec 2011. - 26. Lopez-Linares Jose Luis A proposito de Bunuel. - 2000. Macierewicz Antoni Gos z Polski [Online] // www.radiomaryja.pl. - Radio Maryja, 10 marzec 2011. - dzwikowa. - 26 marzec 2011. http://www.radiomaryja.pl/dzwieki/2011/03/2011.03.10.f.mp3. Marek Ciecierski Sawomir Grunberg Anna Proletariuszka [Pyta DVD]. PWSFTviT, 1980/81. Micha Majewski Pawe Reszka Sierpniowy strajk zacz si na balandze [Artyku] // Rzeczposolita. - Warszawa, 21-22 sierpie 2010. - str. 4/5. - Plus Minus. Najwyszy Sd Cofnicie Kasacji // Protok . - Warszawa : [brak nazwiska], 10 luty 2009 . - Cofnicie Kasacji przez Prokuratora Krajowego. Narodowej Minister Obrony Pomoc Stoczniom [Artyku] // Nie mona udzieli pomocy. - Warszawa : MON, 2009 . - 4643/ONW/D92. 209

wolno i prawda Nieznany http://www.youtube.com/watch?v=ixR-9yQrlo0&feature=related [Online]. - 13 grudzie 2010. Obywatelska Milicja Meldunek // Komendant Wojewdzki . - Gdask, 1982. Poudnie Sd Rejonowy Gdask Wyrok // Uzasadnienie wyroku. Gdask : Sd, 2007. Popielniuk Dariusz Notatka Urzdowa // Narada Prokuratorw. - Gdask, 1998. Sd Okrgowy w Gdasku Wydzia Karny Wyrok II Instancja [Orzeczenie] = syndyk notraiusz : V Ka 940/07. - Gdask : Sd Okrgowy, 05 luty 2008. - uniewinnienie syndyka i notariusza. Sejm Uchway // w sprawie upaoci Stoczni Gdaskiej i Rakowskiego. Warszawa, 26 i 24 lipiec, wrzesie 1990 i 1996. - Uchway Sejmu Rakowski i zlecenie kontroli NIK. Szczudowski Tadeusz Przemwienie 11.11., Gdask, 1979. - str. 3. Szczudowski Tadeusz Przemwienie 14.08.1981 // I Rocznica powstania Solidarnoci. - Gdask, 14 sierpie 1981. - tekst przeczyta Jan Koziatek. Szubarczyk Piotr Tadeusz szczudowski - sceny z niepokornego ycia [Artyku] // Nasz Dziennik. - Warszawa, 04 czerwiec 2009. - str. 14. Teresa Grabieska Mirosaw Zabierowski W trosce o dom ojczysty // O znaczeniu sowa solidarnoc i ruchu Solidarno. - Krakw, 1-3 maj 1997. Teresa Grabiska Mirosaw Zabierowski Sympozjum w trosce o dom ojczysty [Konferencja] / red. Teresa. - Krakw, 1997. - Publikacja straniem Fundacji Promocji Sztuki Sakralnej im. Szymona Mirera i Anny Walentynowicz, Krakw, Rynek Podgrski 6/7.. Tomaszewski Ireneusz Pismo do Ministerstwa o pienidze dla biegych // bez pienidzy nie bdzie prawidowego ledztwa. - Gdask, 1998. Walentynowicz Piotr Anna Walentynowicz [Wywiad]. - Gdask, Wincenty Koman, 24 maj 2011. Warszawie Wojskowa Prokuratura Okrgowa Postanowienie o oddaleniu wniosku dowodowego [Orzeczenie] : Po. l. -54/10. - Warszawa : Wojskowa Prokuratura Okrgowa, 12 stycze 2o11. - oddalony wniosek dowodowy. Wsacz Emil Pismo na Apel senatorw i posw // Premier Jerzy Buzek. Warszawa, 1998. Wikileaks [Online] // http://fakty.interia.pl/swiat/news/wikileaks-orezygnacji-z-tarczy-w-polsce,1564086. - 28 marzec 2011. - 28 marzec 2011.

210

wolno i prawda Woniakowa Zofia Anna wiadkowie Boego Miosierdzia [Ksika] = Anna. - Krakw : WAM, 2008. - Wznowienie : Tom Cz pierwsza : dwa : str. 309. - ISBN 978-83-7097-525-8.

211