Anarhizam

Iz Vikipedije, slobodne enciklopedije

Anarhija, simbol anarhizma

Anarhizam (grki: anarkhos - bez vladara) je ideologija i filozofija drutva zasnovanog na slobodi koju ne ograniava vlast. Anarhisti se protive svakom autoritetu i sili i zalau se za apsolutnu slobodu pojedinca i samoorganzovanih grupa. Kao organizovan pokret, anarhizam se prvi put javlja posle francuske revolucije. Prvi koji je sebe okarakterisao kao anarhistu, bio je Pjer ozef Prudon u 19. veku. Mediji esto predstavljaju anarhiste kao opasne i nasilne ljude. Ova predrasuda je proizvod dravne propagande, pre svega zato to se anarhizam zalae za mir i slobodu. Mnoge radnice i radnici, naunici, poznati umjetnici, knjievnici i muziari su kroz svoja djela propagirali anarhizam.
Sadraj
[sakrij]

1 Koreni anarhizma 2 Moderni anarhizam 3 Vieniji anarhisti 4 Vrste anarhizma 5 Vidi jo 6 Spoljanje veze

[uredi]Koreni

anarhizma

Neke anarhistike ideje se mogu pronai u dalekoj prolosti u kineskom taoizmu, kao i kod grkih sofista, cinika i stoika. U srednjem veku neke anarhistike ideje pronalazimo meu bogumilima na Balkanu, katarimairom Evrope, meu pripadnicima pokreta slobodnog

duha (Free Spirit), kopaima (diggers) u Engleskoj i mnogim drugim jeretikim pokretima. U vreme Francuske revolucije, anarhistike ideje su bile izraene kod najradikalnijih aktera revolucije, sankilota i besnih (enrages). Ova revolucija je naroito inspirisala Vilijama Godvina (1756-1836) koji se smatra prethodnikom anarhistikih teoretiara, zbog njegovih prosvetiteljskih ideja i napada na politike institucije u njegovom kljunom delu An Enquiry Concerning Political Justice. [uredi]Moderni

anarhizam

Anarhistika zastava

Anarhizam se u drugoj polovini 19. veka profilisao kao koherentna teorija sa sistemskim, razvijenim programom zahvaljujui pojavi velike etvorke: Nemca Maksa tirnera(1806-1856), Francuza Pjera Prudona (1809-1865), i dvojice Rusa Mihaila Bakunjina (1814-1876) i Petra Kropotkina (1842-1921). Roen u atmosferi njemake romantiarske filozofije, tirnerov anarhizam je predstavljao ekstreman oblik individualizma ili egoizma, postavljao je pojedinca iznad svega ostalog - drave, zakona ili dunosti. Prudon je prva osoba koja je samog sebe nazvala anarhistom, a njegove teorije mutualizma i federalizma imale su izuzetan uticaj na rast anarhizma u radnikoj klasi. Kritikovao je postojanje vlasnitva, ali se u politikoj praksi nije zalagao za ukidanje privatnog vlasnitva. Pred kraj ivota je revidirao svoje ideje i prihvatio kritiku svojih stavova koju je proizveo Karl Marks. Bakunjin, centralna figura u razvoju modernog anarhistikog aktivizma, prvi prevodilac Marksovog Kapitala na ruski jezik, i veliki Marksov protivnik u Prvoj Internacionali, naglaavao je ulogu kolektiva, masovne pobune i spontanog revolta u stvaranju slobodnog i besklasnog drutva. Kropotkin je oblikovao sofisticiranu anarhistiku analizu stvarajui anarho-komunizam - koji je postao jedna od najrairenijih teorija meu anarhistima, i koji danas, skupa sa jednim od svojih pojavnih oblika, anarho-sindikalizmom, predstavlja najbrojniji i najorganizovaniji deo anarhistikog pokreta. [uredi]Vieniji

anarhisti

Pjer ozef Prudon Mihail Bakunjin

Petar Kropotkin Maks tirner Lav Tolstoj Lujza Miel Ema Goldman Aleksandar Berkman Buenaventura Duruti Eriko Malatesta Nestor Mahno Mari Bukin Hakim Bej Bob Blek

[uredi]Vrste

anarhizma

Anarho-komunizam Anarho-sindikalizam Anarho-individualizam Anarho-primitivizam Anarho-pacifizam Anarho-feminizam Hrianski anarhizam Eko-anarhizam

[uredi]Vidi

jo

Anarhija Skvotiranje Direktna akcija Anarhizam u Junih Slovena Situacionistika internacionala

[uredi]Spoljanje

veze

Anarhopedija (enciklopedija o anarhizmu)

Kontrapunkt (alternativne vesti i informacije) Anarhizam (veliki broj anarho tekstova i knjiga) Anarho-sindikalistika inicijativa (anarho-sindikat) Internacionala anarhistikih federacija Meunarodno udruenje radnika i radnica (Internacionala revolucionarnih sindikata, koja

kao svoj cilj ima stvaranje slobodarskog komunizma - anarhije) Infoshop (na engleskom)