- 1 -

SO GIO DUC - O TAO BAC GIANG

Trng pt dn tc ni tr bc giang

ti nghin cu khoa hc

Mn: Gio dc cng dn
H tn: Triu Th Khuyn
Tn ti: i mi phng php dy hc mn gio dc cng dn
ph thng trung hc

I. M u:
Qun trit nhng quy nh ca lut Gio dc, nh trng THPT cn c th
ho nh hng i mi gio dc i vi tng mn hc.
Mn Gio dc cng dn (GDCD) gi vai tr quan trng v trc tip trong
vic gio dc hc sinh thc v hnh vi ngi cng dn, pht trin tm lc v nhn
cch con ngi ton din. V vy, mn GDCD THPT cn tch cc i mi ni
dung, phng php v hnh thc t chc dy hc p ng yu cu ca cng cuc
i mi t nc, nhm gp phn tch cc vo vic o to ngun nhn lc v
nhng cng dn mi c tnh nng ng, sng to, c phm cht v nng lc thc
hin CNH, HH v pht trin kinh t th trng nh hng XHCN nc ta hin
nay, ng thi ph hp vi xu th pht trin chung ca thi i.
i mi ni dung v phng php dy hc mn GDCD bc THPT nhm
gip cho hc sinh:
- Trang b cho hc sinh th gii quan, nhn sinh quan v phng php t duy khoa
hc v t nhin, x hi v con ngi. ng thi hc sinh cn hiu c ni dung c
bn ca nhng gi tr, chun mc o c, php lut; ng ni quan im ca
ng v cc chnh sch quan trng ca Nh nc v pht trin kinh t, chnh tr,
vn ho, x hi ca t nc ch ng tham gia gii quyt hp l cc mi quan
h gia cc c nhn vi gia nh, cng ng, Nh nc, dn tc, nhn loi.
- Rn luyn cho hc sinh kh nng phn tch, vn dng nhng ni dng hc tp vo
gii quyt nhng vn gn gi ca thc tin i sng; bit l chn, iu chnh, t
- 2 -
chc thc hin v nh gi ng hnh vi ca bn thn v ca ngi khc ph hp
vi chun mc x hi, ngha v ca cng dn.
- Gio dc cho hc sinh tnh yu qu hng t nc, yu ci thin, ci p; trn
trng, k tha, pht huy nhng truyn thng tt p ca gia nh, qu hng v dn
tc; c thi u tranh kin quyt vi nhng thi h, tt xu, tiu cc; tin tng
vo s lnh o ca ng v c ch vn ln gp phn thc hin mc tiu dn
giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh.
II. Ni dung:
i mi phng php dy hc mn GDCD theo hng dy hc ly ngi
hc lm trung tm. Tuy nhin, dy hc ly ngi hc lm trung tm khng phi l
mt phng php dy hc c th. l mt t tng, quan im gio dc, mt cch
tip cn dy hc chi phi tt c qu trnh dy hc v mc tiu, ni dung, phng
php, phng tin, t chc, nh gi ch khng ch lin quan n phng php
dy v hc.
i mi phng php dy hc v hc mn GDCD nhm pht huy tnh tch
cc, ch ng, sng to ca hc sinh l yu cu ca phng php dy hc tch cc.
Nhng du hiu c trng ca phng php dy hc tch cc l dy hc thng qua
t chc cc hot ng cho hc sinh; dy hc ch trng rn luyn phng php t
hc; tng cng hc tp c th phi hp vi hc tp hp tc; kt hp nh gi ca
thy vi t nh gi ca tr
Phng php dy hc tch cc khng h h thp hay gim nh vai tr ch o
ca ngi thy gio. phng php dy hc tch cc t hiu qu cao ngi thy
gio phi thc s tr thnh ngi thit k, t chc, hng dn cc hot ng hc tp
c lp hoc theo nhm hc sinh chim lnh nhng chi thc mi, hnh thnh k
nng, thi , tnh cm v nim tin theo yu cu ca ni dung, chng trnh mn
GDCD. Nhng khng phi mi loi tri thc u c th do hc sinh t chim lnh
c v hn na phng php dy hc tch cc khng phi d dng vn dng mi
ni, mi lc m n cn phi c s h tr ca cc phng tin, thit b dy hc tng
ng.
i mi phng php dy hc mn GDCD theo hng tch cc l phi qun
trit su sc nguyn tc hc i i vi hnh, l lun gn vi thc tin. Thng
- 3 -
qua vic a dng ho cc hot ng dy hc, gn hot ng dy hc vi hot ng
x hi, hot ng lao ng v hot ng thc tin cc a phng hnh thnh
nhn thc ng n v th gii quan, nhn sinh quan v cng c nim tin, k nng,
nng lc t chc hot ng thc tin ca hc sinh.
i mi phng php dy hc mn GDCD trng THPT phi k tha, pht
trin nhng kt qu gio dc, dy hc ca mn o c bc tiu hc v mn
GDCD trung hc c s, ng thi phi ph hp vi tm sinh l l tui hc sinh
THPT (16 18 tui) m bo tnh h thng, cn i, hi ho gia cc yu cu
v gi tr, kin thc, k nng, thi , tnh cm, nim tin, hnh ng i vi hc
sinh-cng dn, ch nhn tng lai ca t nc Vit Nam x hi ch ngha.
i mi phng php dy hc theo hng tch cc ho hot ng hc tp ca
hc sinh khng c ngha l gt b, loi tr hoc thay th hon ton cc phng php
dy hc truyn thng, hay phi nhp ni mt s phng php xa l vo qu trnh
dy hc. Vn l ch cn k tha, pht trin nhng mt tch cc ca nhng
phng php dy hc hin c nh phng php thuyt trnh, ging gii, vn p
ng thi hc hi vn dng mt s phng php dy hc mi mt cch linh hot
nhm pht huy tnh tch cc, ch ng, sng to ca hc sinh trong hc tp, ph
hp vi hon cnh dy v hc nc ta hin nay.
1. Cc phng php dy hc mn GDCD THPT
1.1. Ci tin phng php dy hc thuyt trnh
c im c bn ni bt ca phng php thuyt trnh l thng bo - ti
hin. V vy, phng php thuyt trnh cn c tn l phng php thuyt trnh thng
bo ti hin. Phng php ny ch r tnh cht thng bo bng li ging ca thy
v tnh cht ti hin khi lnh hi tri thc ca tr. Thy gio nghin cu ti liu
chun b bi ging v trrc tip iu khin thng bo lung thng tin tri thc ti hc
sinh. Hc sinh tip nhn nhng thng tin bng vic nghe, nhn, cng t duy theo
li ging ca thy, hiu, ghi chp v ghi nh.
Mt s u th ca phng php thuyt trnh:
- Phng php thuyt trnh cho php gio vin truyn t c hiu qu nhng
ni dung l lun tng i kh, tru tng, phc tp, cha ng nhiu thng tin m
hc sinh khng d dng t tm hiu c. Chnh v vy, phng php thuyt trnh
- 4 -
v ang c s dng thng xuyn, rng ri trong qu trnh dy hc nhiu mn
hc, trong c mn Gio dc cng dn.
- Phng php thuyt trnh cho php gio vin trnh by mt m hnh mu
ca t duy logic v cch cp v l gii mt vn khoa hc, v cch dng ngn
ng din t nhng ni dung tri thc phc tp, tru tng mt cch r rng,
chnh xc v sc tch. T hnh mu t duy khoa hc ca gio vin s gip cho hc
sinh pht trin tr tu, hnh thnh phng php nhn thc mi p ng mt trong
nhng yu cu c bn ca qu trnh dy hc bc THPT.
- Mc ch nhim v ca dy hc mn GDCD khng ch nhm trang b cho
sinh vin nhng kin thc, t duy kinh t; Th gii quan, phng php lun khoa
hc, m cn gio dc nim tin v tnh cm su sc trong qu trnh lnh hi tri thc.
Vi phng php thuyt trnh cho php gio vin tip xc trc tip vi hc sinh,
truyn cho cc em nhng t tng, tnh cm lnh mnh, cao p ca mnh, thng
qua nim tin v hoi bo c nng ln.
- Phng php thuyt trnh cn cho php trong mt thi gian hn ch gio
vin c th truyn t mt lng thng tin ln cng mt lc cho nhiu hc sinh.
ng thi gio vin c th nhanh chng a nhng thnh tu khoa hc mi nht v
nhng s kin kinh t , chnh tr, vn ho, x hi ang din ra b xung cho ni
dung bi ging thm phong ph, su sc. c bit, trong iu kin pht trin nhanh
ca kinh t th trng v khoa hc k thut th khng ch cn b xung vo bi ging
nhng thng tin, thut ng mi m ngay c nhng khi nim c bn nh: Hng ho,
th trng, c cu kinh t cng khng ngng c m rng c v ni hm v
ngoi bin. Bi ging nh vy s m bo c yu cu gn ni dung tri thc vi
i sng thc t, s khc phc c s khun so, bo th, ng mn.
T thc t dy hc mn GDCD bc THPT c th khng nh rng phng
php thuyt trnh vn s l mt phng php dy hc thng dng v nhng u im
nu trn ca n.
Tuy vy, nhng kin thc n vi hc sinh theo phng php thuyt trnh gn
nh c thy chun b sn tr thu nhn, hot ng ca hc tr tng i
th ng. Phng php ny ch gip hc sinh ti trnh ti hin s lnh hi m
thi. Hiu qu ca phng php thuyt trnh s c tng ln nu chng ta kt hp
- 5 -
nhun nhuyn vi nhiu phng php dy hc khc, c bit l nhng phng php
kch thch tnh ch ng, tch cc, t duy sng to ca hc sinh.
tch cc ho phng php thuyt trnh gio vin cn phi thc hin mt s
hnh thc thuyt trnh c kh nng thu ht s ch ca hc sinh nh: Thuyt trnh
kiu nu vn ; thuyt trnh kiu thut truyn; Thuyt trnh kiu m t, phn tch
- Thuyt trnh kiu nu vn l trong qu trnh thuyt trnh bi ging, gio
vin c th din t di dng nghi vn, gi m hoc a ra nhng cu hi gy
tnh hng li cun s ch ca hc sinh.
- Thuyt trnh kiu thut truyn l gio vin s dng nhng s kin , ang
din ra trong i sng kinh t-x hi, hoc nhng cu truyn tc phm vn hc,
phim nhlm t liu phn tch, khi qut, lm r ni dung bi ging mt cch
sinh ng.
- Thuyt trnh di dng hnh thc m t c phn tch l ch ra nhng c
im, kha cnh, cc mt ring bit ca hin tng v qu trnh kinh t cung cc
mi lin h ca chng. Trn c s , gio vin a ra nhng chng c logc, lp
lun cht ch rt ra bn cht ca hin tng. Vic m t-phn tch trong ging
dy mn GDCD c th c thc hin bng nhiu hnh thc khc nhau nh s
dng: cng thc, s , m hnh ho, s liu thng k
1.2. Cc phng php dy hc tch cc
a. Phng php vn p (m thoi) l phng php trong gio vin t
ra cu hi hc sinh tr li, hoc hc sinh c th tranh lun vi nhau v vi c
gio vin, qua hc sinh lnh hi c ni dung bi hc. Phng php ny c th
c dng trong mi bi, mi qu trnh dy hc mn GDCD. Nhng t c
hiu qu cao, gio vin cn nu ra cu hi r rng, va sc vi hc sinh, nhm vo
nhng vn c ngha vi thc tin gn gi vi ngi hc, pht trin t duy ca
cc em. c bit phng php ny c hiu qu thit thc khi gio vin yu cu hc
sinh phi phn bit, so snh nhng vn c tnh l lun hoc hin tng thc tin
nhm khc su kin thc. V d, Khi dy bi 2: Hng ho - Tin t Th trng
c th nu nhiu cu hi vn p hp dn nh sau: Hng ho v sn phm ca lao
ng c ng nht vi nhau khng? V sao? Hoc hng ho vt th v hng ha
dch v ging v khc nhau ch no? hoc Ti sao ni hng ho l s thng nht
- 6 -
ca hai thuc tnh gi tr s dng v gi tr ?... Tuy nhin, nu qu lm dng
phng php vn p cng s gy cho hc sinh cm gic cng thng mt mi. V
vy, gio vin phi lm th no sau khi kt thc mi cuc vn p (m thoi) hc
sinh lnh hi c tri thc mi vi nim vui ca s khm ph v trng thnh thm
mt bc v nng lc t duy lgc, sng to.
b. Phng php hot ng nhm: L phng php chia nhm hc thnh tng
nhm nh, c giao cng nhim v hay nhng nhim v khc nhau. Trong nhm
nh cc thnh vin u phi lm vic tch cc v gip ln nhau cng gii quyt
vn nu ra trong khng kh thi ua vi cc nhm khc. Phng php hot ng
nhm gip hc sinh chia s kin thc, kinh nghim ca bn thn v cng nhau xy
dng nhn thc mi. Bng cch trnh by nhng iu suy ngh, mi hc sinh c th
nhn r trnh hiu bit ca mnh v ch nu ra, thy mnh cn phi hc hi
thm g bn. Nh vy, bi hc tr thnh qu trnh hc sinh hc hi ln nhau ch
khng phi qu trnh tip nhn tri thc mt cch th ng t gio vin.
thc hin c hiu qu phng php hot ng nhm, gio vin cn phi
c nng lc t chc v chun b chu o v nhng phng tin dy hc cn thit
nh giy kh to, bt d, kp giy nhng iu quan trng hn c l ch trng rn
luyn cho hc sinh thi quen v k nng lm vic theo nhm. hot ng nhm
mng li hiu qu cao, hc sinh phi bit cch lng nghe ln nhau, bit cch trnh
by v bo v kin ca mnh, bit phi hp cng nhau hon thnh nhim v
chung, bit cch gii quyt vi nhng bt ng, vv Chnh v vy, k nng lm vic
nhm ca hc sinh v l diu kin, l phng tin v l mt tronh nhng mc tiu
hc tp.
Vn a ra tho lun nhm cng phi la chn rt cn thn, phi l nhng
vn c tnh h thng, tng hp v c nhn nhn, pht hin t nhiu gc
khc nhau ; hoc l nhng vn ca i sng hin thc c ngiu ngi quan
tm, gn gi vi hc sinh, c bit l nhng vn i hi hc sinh phi lin h vi
quyn li v ngha v cng dn ca mnh. V d, Khi dy bi 2: Hng ho - Tin
t Thi trng, gio vin c th a ra mt s vn trong vic thc hin phng
php hot ng nhm nh: Em hy cho bit c th trnh by s pht trin ca cc
hnh thi gi tr dn n s ra i ca tin t, cc chc nng ca tin t khc vi
- 7 -
trt t m SGK trnh by c khng?v sao? Hoc Cng dn cn phi s dng
tin nh th no gp phn lm tng mc lu thng tin t ca x hi, hn ch
lm pht?
Phng php hot ng nhm khng ch pht huy tnh tch cc hc tp ca
hc sinh m cn c ngha quan trng i vi vic rn luyn nng lc hp tc gia
cc thnh vin cng hc tp v lao ng trong tng lai. Tuy nhin, nu hc sinh
khng c chun b chu o v gio vin t chc lp hc khng tt s dn n
vic tho lun nhm mang tnh hnh thc, mt thi gian m hiu qu hc tp khng
cao.
c. Phng php ng no: L phng php gio vin a ra mt h thng
thng tin lm tin cho bui tho lun, gip hc sinh trong khong thi gian ngn
ny sinh c nhiu tng, nhiu gi nh v mt vn nu ra. Phng php ny
kch l hc sinh pht huy c ti a tnh tch cc, t duy sng to mt cch a
dng, phong ph, qua hc sinh lnh hi c tri thc ton din v su sc.
Phng php ny c th vn dng hiu qu hu ht cc bi hc ca mn
GDCD, c bit l nhng lp m hc sinh c trnh kh, c tinh thn ham hiu
bit v tch cc pht biu kin. Nhng vn hc tp nu ra khi s dng phng
php ng no phi c nhng vn m, c th khia thc c nhiu kin do
cch tip cn khc nhau, hn na phi l nhng vn c tnh thi s trong cuc
sng m hc sinh quan tm. V d khi dy mc Th trng l g ? trong bi
Hng ho - Tin t th trng gio vin c th nu vn : Em c nhn xt g
v th trng qua hai bc nh: Ch ni ng bng sng Cu Long v mt phin
giao dch tai sn chng khon H Ni? Sau khi hc sinh pht biu, gio vin h
thng ho cc kin ca hc sinh theo mt trn t lgc nhm lm r khi nim th
trng, cc nhn t c bn ca th trng v s pht trin ca th trng t thp ln
cao (t th trng hu hnh, gin n n th trng v hnh, mi gii trung gian).
phng php ng no c hiu qu gio vin khng ch ch s dng
nhng bin php nhm kch thch hng th, say m tm hiu vn ca hc sinh m
cn cn ch rn luyn cho hc sinh phng php tip cn vn , k nng phn
loi kin, sp xp ni dung hc tp theo mt trt t lgc cht ch vi tnh khi
qut cao.
- 8 -
III. Kt lun.
Qua vic nghin cu vic i mi phng php dy hc mn GDCD THPT
c ngha l lun v ngha thc tin rt ln cho gio vin dy mn GDCD. V
chnh l c s cho gio vin t tm ti, t nghin cu tm ra nhng phng php ph
hp nht p dng cho tng bi hc c th c hiu qu cao.



Ti liu tham kho:

1. Ti liu bi dng mn GDCD.
2. Sch gio khoa GDCD lp 10.
3. Sch gio khoa GDCD lp 11.
4. Sch gio vin GDCD lp 10.
5. Sch gio vin GDCD lp 11