Da Dang Sinh Thai

I HC THI NGUYN
TRNG I HC S PHM
O TH TRUNG
NH GI HIN TRNG V XUT GII PHP PHC HI TNH A DNG THC VT TI TRM A DNG SINH HC M LINH - VNH PHC
LUN VN THC S SINH HC
THI NGUYN - 2009

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn
I HC THI NGUYN TRNG I HC S PHM
O TH TRUNG
NH GI HIN TRNG V XUT GII PHP PHC HI TNH A DNG THC VT TI TRM A DNG SINH HC M LINH VNH PHC
Chuyn ngnh : Sinh Thi Hc M s :60.42.60
LUN VN THC S SINH HC
Ngi hng dn: TS. HU TH
THI NGUYN - 2009
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
M U Cuc sng, con ngi hin nay ang bi e doa bi : Kh hu trn tri t ang b thay i, nhit tng ln, nh hng ca hiu ng nh knh ang lm tng ozn b tn thng. Mt trong nhng nguyn nhn l lp thm thc vt mu xanh bao ph trn ton b mt tri t b ph hoi nghim trng. Hi ngh thng nh Rio de Janeiro nm 1992 l ting chung bo ng cho chnh ph cc nc trn hnh tinh chng ta v mi ngi c lng tri trn ton th gii cnh tnh v c trch nhim bo v lp thm thc vt xanh ca tri t, trc tin l bo v tnh a dng sinh hc ca n. Bi v a dng sinh hc m bo cho chng ta c thc n, c nc ung, c khng kh trong lnh v s bnh an ca cuc sng. Thc t hin nay cho thy c tm quan trng ca lp thc vt mu xanh, c bit l Rng, v: Rng l mt ngun ti nguyn thin nhin v cng qu gi, n em li rt nhiu li ch cho i sng, cho sn xut, n cung cp g v nhiu sn phm c gi tr. Rng c vai tr to ln trong vic bo v mi trng, bo v t, nc, gi cn bng sinh thi v s pht trin bn vng ca s sng trn tri t. Bn cnh rng l ni bo tn v cung cp nguyn liu v mt di truyn cho s tin ho ca sinh gii, y l kho tng bin d cho s pht trin ca sinh vt. Theo s liu thng k ca cc t chc IUCN, UNDP, WWF mi nm trn th gii trung bnh mt i khong 20 triu ha rng, do rt nhiu nguyn nhn, c bit l do s km hiu bit v mc ch cuc sng, v li c nhn t rng lm nng ry (chim ti 50%), bn cnh cn mt s nguyn nhn nh nn chy rng ( chim khong 23%), do khai thc qu mc (chim khong 5 7%) do mt s nguyn nhn khc ( chim khong 8%). Trong hn 50 nm qua Vit Nam phi i mt vi nn ph rng v thoi ho rng. Tc mt rng hng nm bnh qun vo khong
100.000 140.000 ha. Theo s liu ca vin iu tra quy hoch rng, nm 1943, din tch rng ca nc ta t 14.300.000ha, che ph l 43%, t 0,7 ha / ngi. n nm 2000, din tch rng ch cn li 10.915.000 ha, che ph 33,2%, t 0,14 ha/ngi. Trong chin tranh, cuc khng chin chng Php v chng M, hn 2 triu ha rng nhit i b ph hu. Tnh n cui nm 2002 v u nm 2003 theo s liu thng k t 35,5% din tch t rng t nhin, nhng din tch rng t nhin tng ln li ch yu l do s pht trin ca rng ti sinh v rng tre, na. V vy, tuy din tch rng tng nhng cht lng rng li gim st. Hu qu nghim trng ca vic mt rng l khng th lng ht c. V vy, vic bo v, pht trin v phc hi rng ni ring v thm thc vt ni chung l vn v cng quan trng cn phi gii quyt duy tr, m bo iu kin sinh tn cho hin ti v cho tng lai. T thc trng ny t ra nhim v cho cc nh nghin cu thc vt hc, c bit l cc nh Lm hc phi tm hiu, nghin cu, nh gi v a ra c cc gii php thch hp cho tng vng, tng min lm sao va tng din tch rng, va tng cht lng rng. Gii php thch hp nht nhm phc hi rng hin nay c p dng bng cch Trng mi v Khoanh nui phc hi t nhin . Phng php khoanh nui phc hi rng t nhin c nhiu u im hn, v y l gii php lm sinh li dng trit kh nng ti sinh v din th t nhin c s can thip hp l ca con ngi y nhanh qu trnh to rng trong mt khong thi gian xc nh. Ngoi ra, rng c phc hi bng gii php khoanh nui khng ch nhm mc ch phng h m cn bo v c ngun gen v tnh a dng vn c ca H sinh thi rng nhit i, p ng c nhu cu cp bch ca t nc ni chung v ca ngi dn ni ring.
Theo Tin s Hu Th khng nh: Thm thc vt ni chung v Thm cy bi ni ring l i tng rt quan trng khoanh nui phc hi rng, bi v thm cy bi thng phn b trn t cha c rng, nng ry c v rng b thoi ho, ni din ra qu trnh ti sinh v din th t nhin mnh m cho php hnh thnh rng p ng yu cu kinh t, x hi v mi trng vi thi hn xc nh, gp phn trong vic chng xi mn t v bo v mi trng. Trm a dng sinh hc ti M Linh Vnh Phc l mt trong nhng vng m ca vn quc gia Tam o. y l vng i ni thp ng Bc Vit Nam, ni rng v ang b thoi ho nghim trng do tc ng ca con ngi v thin nhin lm cho t chng, i trc nhiu, din tch rng cn li phn ln l thm cy bi, thm c, c mt s t l thm cy trng nng nghip v rng trng thun loi nh Keo, Bch n Nhn thy c iu ny, chng ti chn ti: nh gi hin trng v xut gii php phc hi tnh a dng thc vt ti trm a dng sinh hc M Linh Vnh Phc .
Chng I: TNG QUAN TI LIU 1.1. Mt s khai nim lin quan trong qua trnh nghin cu + a dng sinh hoc: Theo cng c a dng sinh hc th a dng sinh hc (Biodiversity, biological diversity) c ngha l s khc nhau gia cc sinh vt sng tt c mi ni, bao gm: Cc h sinh thi trn cn, trong i dng v cc h sinh thi thy vc khc, cng nh cc phc h sinh thim cc sinh vt l mt phn,.., thut ng nay bao hm s khc nhau trong mt loi, gia cc loi v gia cc h sinh thi + a dng loi: L s lng v s a dang ca cc loi c tm thy ti mt khu vc nht nh ti mt vng no . a dng loi l tt c s khc bit trong mt hay nhiu qun th ca mt loi cng nh i vi cc qun th khc nhau. + Thm thc vt: L ton b lp thm thc vt mt vng c th hay ton b lp ph thc vt trn b mt tri t. Theo khi nim ny thm thc vt mi ch l mt khi nim chung cha ch r c trng hay phm vi khng gian ca mt i tng c th. N ch c ni hm c th khi c tnh ng km theo nh Thm thc vt M Linh hay Thc vt Tam o + H sinh thi: L mt h thng hon chnh tng i n nh, bao gm qun x sinh vt v khu vc sng ca qun x (sinh cnh). S tc ng qua li gia qun x v sinh cnh to nn nhhng mi quan h dinh dng xc nh, cu trc ca tp hp loi trong qun x, chu trnh tun hon vt cht gia cc sinh vt trong qun x v cc nhn t v sinh. + Ti sinh h sinh thi rng: L mt qu trnh sinh hc mang tnh c th ca h sinh thi rng. Biu hin c trng ca h sinh thi rng l s xut hin mt th h cy con ca nhng loi cy g nhng ni cn hon cnh h sinh thi rng (hoc mt i cha lu).
+ Qun x sinh vt: l mt tp hp cc qun th sinh vt thuc cc loi khc nhau c hnh thnh trong mt qu trnh lch s, cng sng trong mt khong khng gian xc nh gi l sinh cnh. Nh cc mi lin h sinh thi tng h m gn b vi nhau nh mt th thng nht. + Qun th sinh vt: L mt nhm cc c th cng koi, cng sinh sng trong mt khong khng gian xc nh, vo mt thi im nht inh, trong gia cc c th c th giao phi sinh ra con ci sinh sn hu tnh 1.2. Nghin cu v thm thc vt. Do thi gian nghin cu c hn, nn ti ca ti ch nghin cu mc cho php l nghin cu v mt s trng thi thm thc vt chnh trong khu vc nghin cu . 1.2.1. Khi nim v thm thc vt . T trc n nay, trong lch s pht trin ca nhn loi, con ngi bit phn bit loi cy ny vi loi cy khc, loi c ny vi loi c khc. ng thi cng nhn thc c khu h thc vt bao gm cc loi cy, loi c phn b mt pham vi nht nh no . Vy Thm thc vt l g? Cng nh ni trn: L ton b lp thm thc vt mt vng c th hay ton b lp ph thc vt trn b mt tri t. Bn cnh cng c rt nhiu cng trnh nghin cu trong nc cng nh nc ngoi ca cc nh khoa hc v Thm thc vt v a ra cc khai nim khc nhau. Theo J.Schmithusen (1959) [21] cho rng: Thm thc vt l lp thc b ca tri t v cc b phn hp thnh khc nhau ca n. Theo Thi Vn Trng (1970) [39] cho rng: Thm thc vt l cc Qun th thc vt ph trn b mt tri t nh mt tm thm xanh.
Theo Trn nh L (1998) [21] cho rng: Thm thc vt l ton b lp ph thc vt mt vng c th hay ton b lp ph thc vt trn ton b b mt ca tri t. Theo Trn nh L (1999) [21] kt lun rng: S khc nhau gia Thm thc vt v rng da trn s c mt ca mt lng cy g c chiu cao v ln nht nh. Cc thong s ny c khi qut bng t l tn che ca cy g c chiu cao t 5m tr ln so vi t rng ( k: tn che ) k < 0,3 cha c rng; k: 0,3 0,6 rng tha; k > 0,6 rng kn. Nh vy: Thm thc vt mi ch l mt khi nim chung cha ch r c trng hay phm vi khng gian ca mt i tng c th. N ch c ni hm c th khi c tnh ng km theo nh Thm thc vt M Linh hay Thc vt Tam o, Thm thc vt cy bi, Thm thc vt trn t ct ven binv.v. 1.2.2. n vi c ban trong h thng phn loai tham thc vt Trong t nhin , TTV tn tai rt nhiu trang tha i khac nhau. V vy, phn loai chun xac cac trang thai TTV khac nhau o , cc nh khoa hc phn loi hc phi da vo yu t c bn v mu cht nht l : n vi phn loai TTV. Thnh phn ch yu trong thm thc v t: C th ca cc loi cy c , , c hi nh nhng i tng nghin cu cua TTV la nhng tp th cy ci thnh t s lng ln hay n h cc c th ca cc loi thc vt. Trong bang h thng phn loai thc vt thi Loai phn loai c ban. Vy, i tng nao la n vi phn loai c s cua TTV ? Trn th gii , hin nay vn tn tai hai trng phai khac nhau v quan im chon i tng lm tiu chun trng tm . Trng phai th nht ly thnh phn loi TV lm tiu chun ch yu phn loai TTV va coi Qun hp (Association) l n v c s cho phn loi
(Species) l n v
TTV. y la mt loai hi nh TTV che phu trn mt vung rng ln . ai din cho trng phai nay la J.Braun-Blanquet, R.Schubert, H.J.Mueller va nhiu hoc gi Ty u khc . Trng phai th hai ly hi nh thai ngoai mao va cu truc lam tiu chun ch yu phn loi TTV , coi Qun h (Formation) hay kiu TTV (Vegetationtype) l n vi phn loai c ban cua TTV . y la nhng tp th cy co ln em lai mt hi nh dang c bit cho phong canh do tp hp cua nhng loai cy co khac loai , nhng cung chung mt dang sng u th (Hi ngh qu t ngnh Thc Vt Hoc ln II tai Paris , 1954). ai din cho trng phi ny l A .H.R.Grisebach (1838), J.Schroeter. Quan im nay cung c Xukatsev va Thai Vn Trng ap dung . Tom li, tuy rng cng mt i tng l TTV nhng tiu ch o co h thng phn chia khac nhau v TTV . 1.2.3. Nguyn tc phn loi thm thc vt Trong thc t cho thy, cc loi sinh vt sng trn tri t v cng phong ph v a dng. Ch xt nguyn v Thm thc vt thi ta cng thy c phn no s phong ph v a dng . Thm thc vt c hnh thnh, tn ti, sinh trng v pht trin trong cc iu kin mi trng sng, cc mi tng tc khc nhau ca cc nhm nhn t sinh thi, c th chng c chia ra thnh 5 nhm nh sau: 1. Nhm nhn t a l a hnh. 2. Nhm nhn t kh hu thu vn. 3. Nhm nhn t m - th nhng. 4. Nhm nhn t khu h thc vt. 5. Nhm nhn t hot ng ca con ngi. un anh gi khc nhau c hai khi nim v n v phn loi khc nhau v cng t
Theo Trn nh L (1998) [21], trong nghin cu tng hp c 4 nguyn tc phn loi Thm thc vt c vn dng trn th gii: Mt l: Nguyn tc phn loi ly yu t h thc vt lm tiu chun c bn ( tiu biu cho trng phi ny l h thng phn loi Thm thc vt ca J.Braun Blanquet ). Hai l: Nguyn tc phn loi ly hnh thi, cu trc ngoi mo lm tiu chun c bn ( Schmithusen vn dng nguyn tc ny phn chia Thm thc vt trn tri t thnh 9 lp qun h ). Ba l: Nguyn tc phn loi da trn phn b khng gian lm tiu chun. Bn l: Nguyn tc phn loi da trn phn tch cc yu t pht sinh Qun th thc vt lm tiu chun ( tu vo s xc nh chn yu t no lm vai tr ch o phn chia Thm thc vt. A.F.W Schimper (1998) chn kh hu v th nhng lm vai tr ch o v chia Thm thc vt vng Nhit i thnh 6 kiu qun h kh hu v 4 kiu qun h th nhng ). Tuy co rt nhiu nguyn tc phn loai TTV , nhng ngay nay , h thng phn loai TTV cua UNESCO (1973) [21], c coi la k hung phn loai chung cho TTV trn trai t . H thng phn loai nay da vao cu truc ngoai mao vi s b sung cua cac thng tin chung v sinh thai 1. Lp qun h rng ki n. 2. Lp qun h rng tha. 3. Lp qun h cy bui. 4. Lp qun h cy bui lun va cac qun xa gn gui. 5. Lp qun h cy thao. , i a ly . Theo h thng phn loi ny th TTV c chia ra thnh 5 lp qun h , o la:
Trong lp qun h cy bui chia ra thanh 2 phn lp, o la: Phn lp cy bi ch yu thng xanh v phn lp qun h ch yu rng l phn lp nay lai c chia ra thanh nhiu nhom qun h . Vit Nam, khi nghin cu v h sinh thai rng nhit i . Theo Thi Vn Trng (1998) [40], da vo s ghp ni ca 2 h thng phn loi: H thng phn loi c im cu trc ngoi mo lm tiu chun v h thng phn loi Thm thc vt da trn yu t H thc vt lm tiu chun, phn chia Thm thc vt Vit Nam thnh 5 nhm kiu thm ( Gi l 5 nhm qun h ) vi 14 kiu qun h ( Gi l 14 qun h ). Mc d cn mt s im cn bn lun, chnh l, b sung thm, nhng bng phn loi Thm thc vt Vit Nam ca Thi Vn Trng t bc qun h tr ln gn ph hp vi h thng phn loi ca UNESCO (1973). Theo Nguyn Th Hng (2003) [13], Khi nghin cu v c im Thm thc vt cy bi Huyn Honh B, th x Cm Ph (Qung Ninh), da trn nguyn tc phn loi UNESCO (1973) xc nh c 8 trang thi Thm thc vt khc nhau, c trng cho loi hnh Thm cy bi. Theo L Ngc Cng (2004) [6], da theo khung phn loi UNESCO (1973), phn chia Thm thc vt ca Tnh Thi Nguyn thnh 4 lp qun h: Rng rm, rng tha, thm cy bi v trng c. Cc qun x thuc lp qun h rng tha, trng cy bi v trng c u l cc trng thi th sinh c hnh thnh do tc ng ca con ngi nh: Khai thc g, ci, cht t rng lm nng ry, trng li rng trn t trng, i trc. Theo Ng Tin Dng (2004) [8], da theo nguyn tc phn loi Thm thc vt ca UNESCO (1973), Thm thc vt ca Vn quc gia Yok n c phn ra nh sau: Kiu rng kn thng xanh, kiu rng tha na rng l v kiu rng tha cy l rng rng l (Rng khp) bao gm 6 qun x khc nhau. Vi kiu rng tha, l rng, rng l (Rng khp) phn qun x ny rt
. Trong mi
10
c trng, c o v bao trm nht Vn quc gia v n c cu trc n gin v tng th, ngho v thnh phn loi, mt cy thp. Theo Nguyn Th Tuyt Mai (2005), khi nghin cu qu trnh din th i ln ca thm thc vt trm a dng sinh hc M Linh (Vnh Phc) v vng ph cn. kt lun rng: Trong vng nghin cu, t cao 700m tr xung, thm thc vt b suy thoi nghim trng. Rng nguyn sinh b ph hu hon ton, thay th vo l thm thc vt th sinh ang trong qu trnh din th i ln. Theo khung phn loi ca UNESCO(1973), thm thc vt ti Trm a dng sinh hc M Linh-Vnh Phc v vng ph cn c 4 lp qun h: lp qun h rng kn, lp qun h rng tha, lp qun h cy bi v lp qun h c. Da trn khung phn loi Thm thc vt ca UNESCO (1973), chng ti phn loi Thm thc vt ti khu nghin cu (Trm a dng sinh hc M Linh - Vnh Phc). 1.2.4. Thnh phn loi nh gi c s a dng sinh hc ni chung v a dng thc vt ni ring th vic nghin cu v thnh phn loi l vic iu tra c bn, phn loi chnh xc v thng k cc d liu v thc vt c mt trong qu trnh nghin cu ti mt a im n v hnh chnh no hoc trong cc Thm thc vt nht nh, y l mt vn khng th thiu i vi bt c ai khi nghin cu. Theo Danh lc cc loi thc vt Vit Nam (2003) [2], thng k c 368 loi Vi khun Lam (Sinh vt tin nhn sinh vt nhn s Prycaryota); 2.176 loi To (Algae); 481 loi Ru ( Bryophyta); 1 loi Quyt l thng (Psilotophyta); 53 loi Thng t (Lycopodiophyta); 2 loi C thp bt (Equisetophyta); 691 loi Dng x (Polipodiophyta), 69 loi Ht trn
11
(Gymnospermae) v 13.000 loi Thc vt ht kn (Angiospermae) a tng s loi thc vt Vit Nam ln n hn 20.000 loi. Theo Thi Vn Trng (1998) [40], khi nghin cu v h thc vt Vit Nam, nhn xt v t thnh thc vt ca tng cy bi nh sau: Trong cc trng thi thm khc nhau ca rng nhit i Vit Nam, t thnh loi ca tng cy bi ch yu c s ng gp ca cc Chi Psychotria, Prismatomeris, Pagetta trong H Rubiaceae; Chi Tabermontana ( h Trc o Apocynaceae); Chi Ardisia, Maesa ( h n nem Myrsinaceae); Chi Polyanthia ( ho Na Annonaceae); Chi Dyospyros ( h Th - Ebenaceae). Ngoi ra, ng cn xc nh c c kiu ph th sinh nhn tc, do hot ng ph hoi ca con ngi (Np) v phn bit c nhng u hp th sinh trn t a i thnh thc cn nguyn trng (Np1) v nhng u hp th sinh trn t xu, nng cn, xng xu, kh cn b thoi ho do xi mn (Np2). Theo Nguyn Th Thn (2000) [31], thng k thnh phn loi trong Vn quc gia Tam o c khong 2.000 loi Thc vt, trong c 904 loi cy c ch Tam o thuc 478 Chi, 213 H thuc 3 Ngnh Dng x, Ngnh Ht trn v Ngnh Ht kn. Cc loi ny xp thnh 8 nhm c gi tr khc nhau. Trong cc loi trn c 42 loi c hu v 64 loi qu him cn c bo tn nh: Hong tho Tam o (Dendrobium daoensis), Tr hoa i (Camellia longicaudata), Tr hoa vng Tam o (Camellia petelotii), Hoa tin (Asarum petelotii), Trng lu kim tin (Paris delavayi). Theo ng Kim Vui (2003) [42], nghin cu c im cu trc rng phc hi sau nng ry lm c s xut gii php khoanh nui, lm giu rng Huyn ng H - Thi Nguyn kt lun rng: i vi giai on phc hi t 1 - 2 tui (hin trng l thm cy bi) thnh phn thc vt l 72 loi thuc 36 H v H ho tho (Poaceae) c s lng ln nht 10 loi, sau n H Thu du (Euphorbiaceae) 6 loi, H Trinh n (Misaceae) v H
12
C ph (Rubiaceae) mi h c 4 loi. Bn H c 3 loi l H Long no (Lauraceae), H Cam ( Rutaceae), H Khc khc (Smilacaceae) v H C roi nga (Verbenaceae). Ngoi ra, cu trc trng thi Thm thc vt cy bi ny c s c th trong OTC cao nht nhng li c cu trc hnh thi n gin, che ph thp nht 75 - 80%, ch yu tp trung vo cc loi cy bi. Theo Nguyn Th Hng (2003) [13],nghin cu c im ca thm cy bi Huyn Honh B, th x Cm Ph, tnh Qung Ninh thng k trong cc Thm thc vt nghin cu c 324 loi thuc 521 chi v 93 h ca 3 ngnh thc vt bc cao c mch:Ngnh ht trn (Gymnospermae), ngnh thc vt khuyt (Pteridophyta) v ngnh Ht kn (Angiospermae). ng thi khi so snh vi trng thi rng, khng nh thm cy bi c thnh phn ch yu bao gm cc loi trong cc h Thu du (Euphorbiaceae), h Ho tho (Poaceae), h u (Febaceae), h Na (Annonaceae), h Cc (Asteraceae), h C ph (Rubiaceae). Theo L Ngc Cng (2004) [6], Khi nghin cu h thc vt Tnh Thi Nguyn thng k cc loi thc vt bc cao c mch ca tnh Thi Nguyn l 160 h,468 chi, 654 loi ch yu l cy l rng thng xanh, trong c nhiu cy g qu c gi tr nh: Lim, D Trai, Nghin Khi iu tra thnh phn loi v dng sng ca Savan cy bi vng Trung du Bc Thi (c), L Ngc Cng, Hong Chung (1997) pht hin c 123 loi thuc 47 h.
13
Chng 2. MUC TIU, NI DUNG VA PHNG PHAP NGHIN CU
2.1. MUC TIU, NI DUNG NGHIN CU 2.1.1. Muc tiu Xc nh hin trng v c trng ca mt s trng thi TTV chnh trong khu vuc nghin cu , lm c s xut cc gii php tip tc bo v , phc hi va phat trin cc trng thi TTV . 2.1.2. Ni dung 1. Phn loai TTV tai Tram a dang sinh hoc M Linh Vnh Phc . 2. Nghin cu hin trang va nhng c trng c ban thi TTV chnh trong khu vc nghin c u. 3. Xc nh cc yu t lm suy thoi tnh a dng thc vt . 4. xut mt s giai phap nhm tip tuc bao v va phuc hi mt s trng thi TTV chnh trong khu nghin cu . 2.1.3. Y nghia Lm r hin trng v ch ra nng c trng c ban cua mt s trang thai thm thc vt chnh trong khu vc nghin cu . a ra cac tiu chun anh gia nng lc tai sinh t nhin cua tham thc vt trong thi im hin tai va tng lai . 2.2. Phng phap nghin cu 2.2.1. i tng nghin cu Phn loai mt s TTV chi nh trong khu vc nghin cu . Bn trang thai TTV chi nh c nghin cu : 1.Thm thc vt thp phuc hi t nhin sau nng ray. 2. Thm thc vt cao phuc hi t nhin sau nng ray.
(thnh phn loi ,
thnh phn dng sng , cu truc, hin trang tai sinh t nhin ) ca mt s trng
14
3. Thm thc vt cao phuc hi t nhin sau khi khai thc kit. 4. Rng non. Cc tiu chun (OTC) v tuyn iu tra c t trong phm vi Trm a dng sinh hc M Linh Vnh Phc. 2.2.2. Phng phap nghin cu 2.2.2.1. Phng phap lun Theo Thi Vn Trng (1998) [40], khi nghin cu c im sinh thi pht sinh qun th trong thm thc vt rng nhit i a ra quan im nh sau: Thm thc vt rng l tm gng phn chiu mt cch trung thnh nht, m li tng hp c cc iu kin ca hon cnh t nhin, a thng qua sinh vt hnh thnh cc qun th thc vt. Thm thc vt ti sinh sau khai thc cn kit ca rng nguyn sinh phn nh c nh hng tng hp ca cc nhn t sinh thi n qu trnh din th phc hi rng. 2.2.2.2. Phng phap nghin cu ngoi thc a Trong qu trnh nghin cu ca mnh, thu thp c s liu chng ti s dng phng pho iu tra theo tuyn v OTC, c th nh sau: * Ti mi trng thi TTV t ngu nhin 3-5 OTC c kch thc (20 x 20m) i vi trng thi rng v kch thc (15 x 15m), (10 x 15m) i vi cc thm khc. + Trong mi OTC, iu tra v thnh phn loi, kiu dng sng (da trn s phn chia nhm dng sng ca Raunkiaer (1934), s lng cy, chiu cao, che ph, s phn tng. Cc s liu thu thp t cy g: - o chiu cao cy (chiu cao vt ngn). Nhng cy c chiu cao t 4m tr xung c o bng so c chia vch n 0,10m; i vi cy cao trn 4m c o bng thc Blumeleiss o theo nguyn tc lng gic. - o ng knh cy (ti im cch mt t 1,30m D1,30). Nhng cy c ng knh t 20cm tr xung o trc tip bng thc kp vi chnh
15
xc 0,10cm. Cy ln hn 20cm, o chu vi bng thc dy, tra bng tng quan ng knh chu vi, tnh c ng knh tng ng. - o ng knh tn cy g: c o bng thc dy v so trn hnh chiu thng ng ca l. + tn che c nh gi bng mt thng l (%) din tch t b thm cy g che ph. + nh gi nhiu: mc tham gia ca mt loi thc vt no trong qun x v s lng c th, theo k hiu rude (dn theo Thi Vn Trng, 1970 [40] c trnh by bng sau: Bng 2.1. K hiu mc nhiu ca thc b theo Drude (theo Thi Vn Trng, 1970) K hiu Soc Cop3 Cop2 Cop1 Sp Sol Gr c im thc b S c th ca loi mc thnh thm rng khp, chim trn 85% S c th ca loi rt nhiu 65 85% S c th ca loi nhiu, chim 45 65% S c th ca loi tng i nhiu, chim 25 - 45% S c th ca loi mc ri rc phn tn, chim di 25% Mt vi cy c bit, chim di 5% Ch c 1 cy duy nht * Tuyn iu tra c xc nh theo 2 hng l hng song song v hng vung gc vi ng ng mc. Khong cch gia 2 tuyn l 50 100m. Dc theo 2 bn tuyn iu tra, hai bn ng cho, ng vung gc v cc cnh ca OTC thit lp trng thi dng bn c kch thc 4m2 (2 x 2m) vi c ly l 1m/. * Trong cc dng bn 4m2/: Thu thp s liu v TSTN: + iu tra v thnh phn v mt cy TSTN trong mt
16
+ Xc nh ngun gc (cy chi, cy ht) + o chiu cao cy TSTN; Phn chia cy TS theo 8 cp chiu cao nh sau: Cp I: < 20cm Cp II: 51 - 100cm Cp V: 151 - 200cm Cp VII: 251 - 300cm Cp II: 21 - 50cm Cp IV: 101 - 150cm Cp VI: 201 - 250cm Cp VIII: > 300cm.
+ nh gi cht lng cy TS theo 3 cp: Tt, Trung bnh, Xu. 2.2.2.3. Phng phap phn tch v s l s liu * Tn cc loi cy c xc nh theo Cm nang tra cu v nhn bit cc h thc vt ht kn Vit Nam, Cy c Vit Nam, Phm Honh B, Nguyn Tin Bn v chnh l theo Danh luc cc loi thc vt Vit Nam (Tp 1,2,3) v Kt qu iu tra thnh phn thc vt Trm DSH M Linh. Sau c TS . Hu Th kim tra li trc khi thnh Danh lc chnh thc. * Mt cy tnh trung bnh trn OTC sau qui ra cy/ha.
i 1
ni
m
(2.1)
Trong : n l s cy trung bnh theo loi m l tng s cc loi ca mi giai on
ni l tng s cy ca mt loi trong mt giai on

* T l t thnh (n%) c tnh theo cng thc sau:
n% ni
n
i 1
x100
(2.2)
Nu ni5% th loi c tham gia vo cng thc t thnh Nu ni<5% th loi khng tham gia vo cng thc t thnh
17
* H s t thnh (H) c tnh theo cng thc sau:
H ni
10
ni
i 1
(2.3)
Trong :
H: l h s t thnh ni: l s cy ca mt loi trong mt khong thi gian m: l tng s loi trong mt khong thi gian 10: l h s t thnh c tnh theo phn mi
Trn din ti ch OTC cac cy phn b ngu nhin
, chon ngu nhin 1 c kim tra
im P va eo cac khoang cach r t im P n cac cy gn nht , gn th 2,..., gn th 5. nghin cu hi nh thai cy phn b din ti ch qua vi khong cch t 1 cy ngu nhin n 1 cy gn nht . Khi o trong phn b Poisson ta c phep s dung tiu chun U (phn b tiu chun ) ca Clark v Evans anh gia khi dung lng mu u ln , qua o d oan c thi gian pht trin ca Qun x thc vt ni c tr . U c ti nh theo cng thc : U = Trong o :
r : L gi tr trung bnh khong cch gn nht ca n ln quan st .
(r n 0.5) n 0.26136
(2.4)
: La mt cy ti nh trn mt n vi din ti ch tng ng . n : L s ln quan st. Nu: U 1,96 th tng th cy ti sinh c phn b u . Nu: U -1,96 th tng th cy ti sinh c phn b cm . Nu: -1,96<U<1,96 th tng th cy ti sinh c ph n b ngu nhin . * Xc nh phn b cy trn mt t: p dng tnh cht bng nhau gia s bnh qun (X) v phng sai (S2) xc nh kiu phn b [43]. Theo
18
phng php ny cn phi tnh: S2 W = --------; X Nu: W 1: Phn b ngu nhin; W >1: Phn b cm; W <1: Phn b u. * Vic nh gi cht lng cy ti sinh (TS) theo cp cht lng c tin hnh trn c s thng k s lng cy TS theo tng cp cht lng v ngun gc cy TS, ri tnh (%) trong tng s theo cng thc sau: (2.5)
n%
ni
n
i 1
(2.6)
Trong : n% l phn trm cy ca mt cp cht lng. n l s cy thc t ca cp cht lng nh gi s thun nht hay khng v cht lng TSTN gia cc im nghin cu, s dng phn mm ANOVA ca excel. nh gi v mc a dng v tn xut xut hin ca loi trong tng trng thi nghin cu da trn phn mm Chng trnh nh gi v m phng bin ng cu trc rng ca Nguyn Vn Sinh (2004) [24].
19
Chng III: IU KIN T NHIN, KINH T X HI VNG NGHIN CU 3.1. iu kin t nhin. 3.1.1. V tr a l. Vnh Phc l tnh nm trong vng chu th sng Hng thuc min bc Vit Nam, l mt trong tm tnh thuc vng kinh t trng im pha Bc. Ni y c a gii chung gip vi nm tnh: Pha bc: Gip vi hai tnh l Thi Nguyn v Tuyn Quang . Pha nam: Gip vi H Ty nay thuc H Ni. Pha ty: Gip vi Ph Th. Pha ng: Gip vi th H Ni.
20
Vnh Phc c y tim nng pht trin mt nn kinh t bn vng. Tnh Vnh Phc c din tch t nhin l 1,371,47 km2, Gm hai th x: Vnh Yn v Phc Yn. Gm 7 huyn: Lp Thch, Tam Dng, Tam o, Bnh Xuyn, Vnh Tng, Yn Lc, M Linh. Gm 135 x, 17 phng v th trn. Th x Vinh Yn cch H Ni 50 km v Sn bay quc t Ni Bi 30 km v pha Ty Bc.
21
Trm a dng sinh hc M Linh Vnh Phc nm trong a phn x Ngc Thch, th x Phc Yn, tnh Vnh Phc, cch th x Phc Yn 35 km, cch th trn Xun Ha 22 km, cch H i Li 12 km v pha Bc. Trm a dng sinh hc M Linh c din tch gn 178 ha ( chiu di khong 3000 m, chiu rng trung bnh l 550 m, ch rng nht khong 800 m, ch hp nht khong 300 m ), c cao l 100 m 520 m so vi mc nc bin. Khu vc Trm c ta : im cc bc (A): N 2102535; E 10504685. im cc nam (D): N 2102357; E 10504321. im cc ty (): N 2102335; E 10504240. im cc ng (B): N 2102515; E 10504665. 3.1.2. V tr a hnh. Do c im v tr a l, Vnh phc c a hnh a dng, thp t Ty Bc xung Ty Nam, im cao nht l im cc ng thuc nh trng l 20m v c 3 vng sinh thi c trng r rt: ng bng, Trung du v min ni. Vng ng bng gm 76 x, phng v th trn vi din tch t nhin 46.8 nghn ha. t ai vng ng bng do c sng Hng bi p nn c mu m cao, thun li cho vic pht trin kinh t nng nghip, thm canh cao. Vng Trung du gm 33 x, phng v th trn, vi din tch t nhin l 24.9 nghn ha. y l vng i thun li cho vic pht trin cy cng nghip, cy n qu v trng hoa mu kt hp vi chn nui gia sc, to iu kin thun li cho vic chuyn i c cu cy trng v chn nui theo hng tng sn xut hng ha thc phm. Vng Ni c din tch t nhin l 65.3 nghn ha, chim 46,3% din tch t nhin ca Tnh. a hnh phc tp c nhiu sng sui. y l mt trong nhng u th ca Vnh Phc so vi cc tnh quanh H Ni v thun tin cho
22
vic pht trin cc khu cng nghip tp trung v du lch sinh thi. Din tch rng quc gia l 15.735 ha. Vng Trung du v Min ni ca Vnh Phc c nhiu h nc, nh h i Li, X Hng, Vn Trc, m Vc. y l nhng ni c tim nng a dng cho vic pht trin thy li, nui c, xy dng, pht trin cc khu du lch v th thao.
23
a hnh phn ln l t dc, dc trung bnh 15 300. C nhiu ni dc t 30 350. Cc bi bng rt t, ri rc vi ba bi nh dc theo ven sui bin gii pha Ty. y l khu vc rng u ngun ca mt vi con sui nh chy ra h i Li. 3.1.3. iu kin a cht th nhng. 3.1.3.1. V a cht. V t, c th ni tim nng to ln nht ca Vnh Phc l t. t y c nhiu loi. Khng k vng ni cao Tam o, Vnh Phc ch yu l bn sn a, vng trung du, vng i t thp v ng bng. Trm a dng sinh hc M Linh Vnh Phc l mt b phn ca dy ni Tam o nn c cu to a cht ch yu l tng phn tro acid gm cc lp Rionit, Daxit kt tinh xen k nhau, c tui khong 260 triu nm. 3.1.3.2. V th nhng. Nhn chung cc loi m kh cng, thnh phn khong c nhiu thch anh, Muscovit, kh phong ha, hnh thnh nn cc loi t thnh phn gii nh, cp ht th, d b ra tri v xi mn, nhng ni t cao ( Khu vc c c cao 300 400m ) t b xi mn mnh nhiu ni tr phn cng. Theo ngun gc pht sinh trong vng c hai loi t chnh nh sau: - trn cao 300m l t Feralit mn vng, t thng c mu vng do m cao, hm lng st di ng v nhm tch ly tng i nhiu. t pht trin trn Mcma acid kt tinh chua: Rhyonit, Daxit, Granit nn tng t mng, thnh phn c gii nh, tng mn mng, khng c tng thm mc. l u nhiu > 35%. - cao di 300m l t Feralit vng pht trin trn sa thch cui kt hoc dm kt, thnh phn t c nhiu khong st ( ph bin l Kaolinit, ngoiaf ra c khong Hydroxit st, nhm ln trong t v Silic b ra tri ). Kh nng hp ph ca t khng cao.
24
cao di 100m ven cc con sui ln c t t ph sa, thnh phn c gii ca loi t ny l trung bnh, tng t dy, m cao, mu m, c khai ph trng la v hoa mu. t chua, c ph t 3,5 - 5,5, thnh phn c gii trung bnh, dy tng t mt trung bnh t 30m 50 cm. 3.1.4. iu kin kh hu thy vn. 2.1.4.1. iu kin kh hu. Tnh Vnh Phc nm trong vng kh hu nhit i gi ma, nng m. Nhit trung bnh nm t 23,2 250C ( trung bnh 24,20C ), lng ma t 1.500 1.700 ml; m trung bnh 84 85 %, s gi nng trong nm 1.400 1.800 gi. Hng gi thnh hnh l hng ng Nam thi t thng 4 n thng 9, gi ng- Bc thi t thng 10 ti thng 3 nm sau, km theo sng mui. Ring vng Tam o c kiu kh hu quanh nm mt m ( nhit trung bnh l 180C) cng vi cnh rng ni xanh ti, ph hp pht trin cc hot ng du lch, ngh ngi, gii tr. Trm a dng sinh hc M Linh - Vnh Phc nm trong vng kh hu nhit i gi ma c nhit trung nm l 23,80C, trung bnh ma h t 26 300C, ma ng t 15 180 C. C hai ma gi thi: gi ma ng Bc thi t thng 10 n thng 3 nm sau, gi ng Nam thi t thng 4 n thng 9 trong nm.
25
Bng 2.1. S liu kh tng, trm kh tng Vnh Yn: ( S liu quan st t nm 2003 2007 ( cao 50m)) STT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Yu t Nhit bnh qun nm ( 0C) Nhit ti cao tng i (0C) Nhit ti thp tng i (0C) Lng ma bnh qun nm ( mm) S ngy ma/ nm Lng ma cc i trong ngy (mm) m trung bnh (%) m c tiu (%) Lng bc hi ( mm) Trm Vinh Yn 24,2 42,0 3,3 1358,7 143,0 285,0 82,0 16,0 1045,0
Trm a dng sinh hc M Linh Vnh Phc b nhng dy ni nh ngn cch gi ng Nam t Thi Nguyn thi sang. Lng ma trong nm vo loi thp, khong 1.340 1.670 mm/nm. Ma ma t thng 4 n thng 9 chim 85% lng ma c nm. Lng ma phn phi khng u, thng tp trung vo ma h t thng 4 n thng 9 hng nm. Lng ma cao nht vo thng 6 n thng 8. S ngy ma trong nm khong 140 ngy. m khng kh trung bnh khong 82 % , thp nht vo thng 2 di 80 %. Lng bc hi nc trung bnh hng nm l 1040,2 mm gn bng lng ma trong nm. Do vy, chng ti s b c nhn xt: khu vc nghin cu thuc vng kh hu tng i kh hn, y l im khc bit c bn v kh hu so vi cc im nghin cu khc thuc cc tinh Thi Nguyn, Qung Ninh, Lo Cai, Lng Sn M mt s tc gi trc y nghin cu v a dng sinh hc.
26
3.1.4.2. iu kin thy vn Tnh Vnh Phc c nhiu con sng chy qua, song ch thy vn ph thuc vo 2 con sng chnh l sng Hng v sng L. Sng Hng chy qua Vnh Phc vi chiu di l 50 km, dem ph sa mu m cho t ai, song thi gian nc u ngun trn v cng vi lng ma tp trung d gy l lt nhiu vng ( Vnh Tng,Yn lc). Sng L chy qua Vnh Phc 35 km, c a th khc khuu, lng sng hp, nhiu thc ghnh nn l sng L ln xung nhanh chng; h thng sng nh nh sng Phan, sng Ph y, sng C L c mc tc ng thy vn thp hn nhiu so vi sng Hng v sng L, nhng chng c ngjiax to ln v thy li. H thng sng ny kt hp vi cc tuyn knh mng chnh nh knh Lin Sn, knh Bn Tre cung cp nc ti cho ng rung to kh nng tiu ng v ma ma. Trn a bn tnh c h thng sng h cha hng triu m3 nc ( i Li, Thanh Lanh, Lng H, m Vc, X Hng, Vn Trc, m Thy ), To nn ngun d tr nc mt phong ph m bo phc v tt cho hot ng kinh t v dn sinh. Trm a dng sinh hc M Linh Vnh Phc ch c mt con sui nh c nc thng xuyn bt ngun t im cc Bc chy dc bin gii pha Ty gip vi vn Quc Gia Tam o ( Phn cch vi huyn Bnh Xuyn) v gp sui Thanh Lc ri chy ra h i Li. Ngoi ra, cn c mt s sui cn ngn ngy v ch c nc trong t ngy sau khi ma. 3.2. Ti nguyn thin nhin 3.2.1. Ti nguyn nc Ngun nc mt ca Tnh kh phong ph nh hai sng Hng v sng L cng h thng cc sng nh nh: sng Ph y, sng Phan, sng C L v hng lot h cha ( i Li, X Hng, Vn Trc, m Vc, m Dng)
27
d tr khi lng nc khng l, phc v cho sn xut v sinh hot ca nhn dn. Ngun nc ngm c tr lng khng ln t khong 1 triu m3/ ngym. Hin nay ngun nc ngm ang c khai thc thnh ph Vnh Yn v th x Phc Yn vi lu lng 28.000 m3/ ngy- m, nhng i hi phi x l tn km. Ti mt s vng nng thn, nhn dn khai thc nc ngm t nhng ging khoan ( vi lu lng khong 15.000 m3/ ngy m) nhng cht lng hn ch. 3.2.2. Ti nguyn t Tnh n ngy 01-08-2008 Tnh Vnh Phc c khong 32,8 nghn ha t lm nghip, trong rng sn xut l 10,8 nghn ha, rng phng h l 6,6 nghn ha v rng c dng l 15,4 nghn ha. Ti nguyn rng ng k nht ca tnh l Vn Quc gia Tam o vi trn 15 nghn ha, l ni bo tn ngun gen ng thc vt ( c trn 620 loi cy tho mc, 165 loi chim th), trong c nhiu loi qu him c ghi vo sch nh cy mc, sc bay, vn. Rng Vnh Phc ngoi vic bo tn ngun gen ng, thc vt cn c vai tr i ha ngun nc, kh hu v c th phc v cho pht trin cc dch v tham quan du lch. 3.2.3. Ti nguyn khoang sn * Nhm khong sn nhin liu: gm than antraxit tr lng khong mt ngn tn o Tr Tam o; than nu cc x Bch Lu, ng Thnh ( sng L), Tr lng khong vi ngn tn; than bn Vn Qun ( Lp Thch); Hong an, Hong Lu ( Tam Dng) c tr lng ( Cp P2) 693.600 tn, c khai thc lm phn bn v cht t. * Nhm khong sn kim loi: gm Barit, ng, vng, thic, st cc loi khong sn ny c pht hin ch yu vng t gy Tam o v ri rc cc huyn Lp Thch, Tam Dng, Bnh Xuyn. Nhn chung, nhm
28
khong sn ny ngho v cng cha c nghin cu k lng nn chng cha phc v c cho pht trin kinh t ca tnh. * Nhm khong sn phi kim loi: ch yu l cao lanh, ngun gc phong ha t cc loi khc nhau, ti ay c khong 3 m v mt im qung vi tr lng khong 4 triu tn, tp trung Tam Dng, Vnh Yn, Lp Thch. Cao lanh ca Vnh Phc l nguyn liu sn xut gch chu la, gm, s, lm cht n cho sn, cho cao su, cho giy nh, giy in tin cc m cao lanh c khai thc t nm 1965, mi nm tiu th hng ngn tn. Ngoi ra trn a bn tnh cn c 6 m Puzolan, tng tr lng 4,2 triu tn. * Nhm vt liu xy dng: gm st gch ngi khong 10 m vi tng tr lng 51,8 triu m3, st ng bng, st vng i, st mu sm en, sm nu, ct si lng sng v bc thm, ct cui si xy dng ( c 4 m, tng tr lng 4,75 triu m3, xy dng v p lt ( granit v riolit) c 3 m vi tng tr lng 307 triu m3, ong c 3 m, tng tr lng 49 triu m3; Fenspat c 1 im, cha nh gi c tr lng. 3.2.4. Ti nguyn du lch Tnh Vnh Phc c tim nng ln v ti nguyn du lch t nhin v nhn vn. Ti y c mt qun th danh lam, thng cnh t nhin ni ting: rng Quc gia Tam o, Thc Bn Long, h i Li, h Lng H, h Vn Trc, m Vc, m Dng, Thanh Lanh nhiu l hi dn gian m d bn sc dn tc v rt nhiu di tch lch s, vn ha mang m du n lch s v gi tr tm linh nh danh thng Ty Thin, Thin vin Chc Lm, thc Bnh Sn, n th TRn Nguyn Hn, di ch ng u 3.3. Ti nguyn h ng, thc vt rng 3.3.1. H ng vt Theo thng k cho thy rng Tam o c ti 4 lp, 26 b, 86 h, 281 loi. Trong :
29
Lp lng c: c 19 loi, c bit l loi c lc Tam o c a vo sch nhng loi ng vt cc k qu him. Lp b st: c 46 loi, trong tc k, k , thn ln l nhng loi c s lng ln. Lp chim: c ti 158 loi l loi ng nht, trong c nhiu loi qu him nh g li trng, g tin. Lp th: c 58 loi, cc loi ln nh gu, h, bo, cc loi nh nh cy, sc, chut, hu, nai, hong mt s c gi tr khoa hc cao nh cheo cheo, voc en m trng, voc mi hch Trong s hng my trm loi ng vt ni rng Tam o, c 47 loi c xem l ng vt qu him, trong c loi c nguy c b tuyt dit. Hin nay, vn Quc gia Tam o vn c xem l mt bo tng thin nhin v gi. Chc hn vo thi cch tn v ton tn, khng ch rng ni Tam o m c Vnh Phc l mt qun th ng thc vt v cng phong ph, ngun cung cp lng thc quan trng cho con ngi lc by gi, nht l trong thi k sng bng sn bn v hi lm. Cng cn ni thm, Vnh Phc c sng ln bao quanh 3 mt, c nhiu m h ln nh u khp cc huyn, khng nhng l ngun cung cp nc quan trng m cn l ni cung cp thc phm cn thit cho cuc sng con ngi. l cc loi thy sn nh c, tm, cua, c, hn Trong c nhiu loi ni ting cho mi n hm nay, nh c Anh V trong lng sng Hng, vng Vit Tr Bch Hc c xem l mt c sn, mt loi c qu ca Vnh Phc. Hoc nh hn trong lng sng Phan, tr thnh mt mn n c sn ca nhn dn vng qu Yn Lc hm nay. Chc hn t thi xa xa ngi dn ni y bit n hn v khai thc hn lm thc n. Trong di ch Yn Lc pht hin c kh nhiu v hn b t chy l minh chng c threer sinh ng v vic bt hn ch lm thc n ca ngi xa xa.
30
Theo kt qu iu tra nm 2003 ca vin sinh thi v ti nguyn sinh vt [4], xc nh c thnh phn phn loi hc ca 5 lp: Lp th, lp chim, lp b st, lp ch nhi, lp cn trng, tp trung 25 b, 99 h, 461 loi, trong : - Lp th: c 13 loi thuc 6 h ca 4 b. - Lp chim: c 109 loi thuc 38 h ca 12 b. - Lp b st: c 14 loi thuc 7 h ca 1 b. - Lp ch nhi: c 13 loi thuc 5 h ca 1 b. - Lp cn trng: c 312 loi thuc 43 h ca 7 b. ng vt t c 78 loi thuc 39 ging, 14 h ca 4 phn h. Cc loi thy sinh vt: 116 loi thuc ghnh to lam, 44 loi ng vt ni, 20 loi ng vt y, 23 loi c. c bit y c 12 loi ng vt qu him c a vo Sch Vit Nam ( phn ng vt) v 3 loi c a vo Sch th gii. 3.3.2. H thc vt. Thm thc vt y th hin r nht trong nn cnh chung ca rng nhit i gi ma. Vo cui thi cnh tn v thi ton tn, trn t Vnh Phc rng rm khng ch ph kn dy Tam o vi nhiu loi g qu him, m vng i g nhp nh, thm ch c vng ng bng bao sut t Lp Thch, Tam Dng n Bnh Xuyn, M Linh cng l nhng cnh rng bt ngn. Qua hng ngn, hng vn nm b khai thc, tn ph nghim trng, ng bng tr thnh nhng lng tr ph, nhng cnh ng xanh mt, g i tr nn tr tri bc mu, cn vng ni cao rng su Tam o b cht ph thm hi. Th m ngy nay Tam o vn c xem l vng a dng sinh hc ln. Xem th bit, tim nng thc ng vt thi tin s s phong ph bit bao. Mi gn y thi v cng ch mi qua kha st bc u cc nh thc vt hc thng k trong vn Quc gia Tam o c ti 130 h, 344 chi,
31
490 loi thc vt bc cao. Trong , nhm quyt thc vt c 21 h, 32 chi, 53 loi, nhm thc vt ht kn c 102 h, 305 chi, 426 loi. Xt v cng dng, c th phn chia thc vt vng Tam o thnh cc nhm sau: - Nhm cho g: c 83 loi. - Nhm lm rau n: c 54 loi. - Nhm lm thuc: c 214 loi. - Nhm cho qu n: c 62 loi. Trong s , nhiu loi c gi tr cao nh Pmu, la hn, kim giao, sam png, trm hng. Nhng loi thc vt qu him ny tp trung nh Rng Rinh v phn b cao trn 800m. Cc loi g t thit inh, lim, sn, tu, lt hoa, nhiu cy thuc qu nh sa nhn, ng gia b, h th V nhiu loi cy bng bng thng gp trong rng ni Tam o. Theo Gio s Nguyn Tin Bn, trm a dng sinh hc M Linh Vnh Phc nm trong min a l thc vt ng Bc v Bc Trung B, trong ch yu tn ti nhng nhn t bn a c hu ca khu h thc vt Bc Vit Nam Nam Trung Hoa vi cc u hp thc vt h Re ( Lauraceae), h D ( Fagaceae), h Du tm ( Moraceae), h Mc lan ( Magnoliaceae), h u ( Fabaceae), h Xoi ( Anacardiaceae), h Trm ( Burseraceae), h B hn ( Sapindaceae), h Sau sau ( Hamamelidaceae), h Go ( Bombacaceae) y cng l ni c cc yu t thc vt di c t pha Nam ln nh cc loi cy thuc h Du ( Dipterocarpaceae)[3]. Theo s liu iu tra nm 2000 2001, ca phng thc vt v phng Sinh thi thc vt thuc Vin sinh thi v Ti nguyn sinh vt, bc u thng k ti Trm a dng sinh hc M Linh Vnh Phc c 166 h thc vt, vi 651 chi v khong 1.129 loi, thuc 5 ngnh sau: - Ngnh Thng t ( Lycopodiophyta ): C 2 h, 3 chi, 6 loi. - Ngnh Mc tc ( Equisetophyta ): C 1 h, 1 chi, 1 loi.
32
- Ngnh Dng x ( Polipo ophyta ): C 15 h. 32 chi, 62 loi. - Ngnh Ht trn ( Gymnospermae ): C 3 h, 3 chi, 5 loi. - Ngnh Mc lan ( Magnoliophyta ): C 147 h, 612 chi, 1055 loi. Trong : Lp Mc lan (Magnoliopsida): C 120 h, 487 chi, 823 loi. Lp Hnh (Liliopsida): C 27 h, 125 chi, 232 loi. Nhng h c s lng loi nhiu gm: H Ba mnh v (Euphorbiaceae) c 67 loi; h C ph (Rubiaceae) 53 loi; h Lan (Orchidaceae) 38 loi; h Ci (Cyperaceae) 35 loi; h u (Fabaceae) 35 loi; Mt s h c t 20 cho n 30 loi l: h Gng (Zingiberaceae), h Ry (Araceae), h C roi nga (Verbenaceae), h Cc (Asteraceae), h Du tm (Moraceae). V gi tr ti nguyn th khu vc ny c 584 loi c s dng lm thuc; 153 loi cho g; 64 loi c s dng lm rau n v gia v; 60 loi cho qu, ht n c; 44 loi c trng lm cnh; 27 loi cho tinh du v du; 27 loi lm thc n cho gia sc; ngoi ra cn c 19 loi dng cho an lt, lm dy buc, mt s loi cho nha, cho c n, lm phn xanh Ngoi ra cn c mt s khu vc rng trng, c khoanh thnh l, thnh khonh, nhng mt cy trng cn rt tha nh : Keo, Thng ui nga, B , Bch dnv.v. Trong khu vc Trm c mt s vn cy mu trng mt s cy bn a nh: Lt hoa (Chukrasia tabularis), Sng (Pometia pinnata), Lim xanh (Erythrophleum), D (Lithocarpus corneus), Sa (Alstonia scholaris), Su (Dracontomelum dupereanum). Ni mt cch khch quan vi din tch gn 178 ha, h thc vt Trm a dng sinh hc M Linh Vnh Phc l tng i phong ph v c thnh phn loi cng nh v mt gi tr s dng.
33
3.3.3.Thm thc vt Ni n Thm thc vt th Thm thc vt t nhin hin nay trong Trm a dng sinh hc M Linh l kt qu ca qu trnh khai thc g ci thng xuyn, cht ph t rng ly t trng trt, cht ph thm thc vt t nhin trng rng, chn th gia sc qu mc V vy pht sinh nhng trng thi thm thc vt khc nhau t thm c n rng th sinh. Trn ton khu vc c 4 lp qun h vi cc kiu thm thc vt nh sau: - Trng c: gm co + Trng c dng la trung bnh c u hp Lch (Saccharum spontaneum) v c Tranh (Imperata cylindrica) vi din tch nh v phn b ri rc. + Trng c khng dng la c qun hp Gut (Dicranopteris linearis), t (Dicranopteris dichotoma). - Trng cy bi thng xanh ma ma nhit i a hnh thp + Gm cc qun x cy bi c hay khng c cy g mc xen. - Rng tha thng xanh ma ma nhit i a hnh thp: gm co + Rng cy l rng. + Rng na xen cy g. + Rng giang. - Rng kn thng xanh ma ma nhit i a hnh thp: gm co + Rng cy l rng. + Rng na xen cy g. 3.4. iu kin x hi Trm a dng sinh hc M linh Vnh Phc thuc x Ngc Thanh (th x Phc Yn). y l mt x min ni c din tch t nhin hn 7000ha, trong din tch t lm nghip l hn 4000ha, chim khong 51% tng
34
din tch. Ton x c 21 khu hnh chnh. Dn s c hn mi ngn ngi vi 53% l ngi dn tc Kinh, cn li l ngi dn tc thiu s. Mt dn s trung bnh l 139 ngi/km2. S ngi trong tui lao ng chim 34% tng s dn, thu nhp bnh qun u ngi 3 triu ng/ngi/nm (tnh n 01/12/2003 theo Nin gim thng k tnh Vnh Phc nm 2003). Trong khu vc nghin cu khng c dn sinh sng, tuy nhin do tp qun ca dn quanh vng nn vn c mt s tc ng tiu cc ti thm thc vt v din tch rng trong khu vc nghin cu nh: th rng gia sc sau ma v, ly ci, mng v khai thc lm sn phi g khc. Trong nhng nm gn y do c s i mi cc chnh sch v kinh t ca Nh nc c nhng tc ng su sc n i sng ca nhn dn trong x; tng gi tr thu nhp tng. Tuy nhin, do nh hng ca tp qun sinh sng ca nhn dn quanh khu vc l nh vo vic khai thc cc lm sn trong rng c t lu i nn thc bo v rng ca ngi dn vn cha cao: rng b cht ph ly g, ci, sn bt th rng, t rng lm nng ry.... Cc nguyn nhn ny lm cho din tch rng b suy gim nghim trng, tnh a dng ca sinh vt gim st, h thc vt rng b suy thoi (nhiu cy g ln, qu him khng cn) to nn nhiu thm c, thm cy bi. Theo Nin gim thng k nm 2003 th huyn M Linh ch cn khong 300ha rng t nhin. Tom li, tng quan v iu kin t nhin v kinh t x hi ca khu vc nghin cu, chng ti nhn thy c im ni bt ca khu vc ny l vng c kh hu tng i kh hn, t ai b ra tri ngho dinh dng. Nhng c im ny lm cho khu vc nghin cu khc hn vi nhng a im m mt s tc gi khc nghin cu trc (thuc cc tnh Bc Kn, Thi Nguyn,
35
Qung Ninh, Qung Bnh...). Nhng c im c nh hng ln n qu trnh phc hi v pht trin ca thm thc vt trong vng.
36
Chng 4 KT QU NGHIN CU V THO LUN
4.1. Phn loi thm thc vt trong khu nghin cu 4.1.1. Phng phap va bang phn loai TTV Do thi gian nghin cu c hn, cho nn chng ti ch tin hnh nghin cu mt vi c im chnh c lin quan n TTV ti Trm DSH M Linh Vnh Phc. Qua iu tra chng ti thy rng: Trong Trm DSH M Linh, TTV nguyn sinh b ph hu hon ton, thay th vo l cc trng thi th sinh (bao gm rng trng mi v rng TSTN), c bit l mt s TTV chim din tch rt ln, phn b nhiu v tr khc nhau trong trm. Da trn n v TTV y, chng ti chn c 4 kiu thm c trng cho i tng TTV, y cng chnh l 4 im nghin cu trn OTC, phn tch c im v xu hng phc hi mt s trang thai TTV trong vng, l: 1. Thm thc vt thp phc hi t nhin sau nng ry 2. Thm thc vt cao phc hi t nhin sau nng ry 3. Thm thc vt cao phc hi t nhin sau khai thc kit 4. Rng non
37
Bng 4.1: Cc im nghin cu v 1 s trang thai TTV chnh ti Trm DSH M Linh Vnh Phc STT OTC V tr a l cao Lch s s dng t H (m) Thi phc (nm) 1 N: 21023112 E: 105042459 N: 21023149 E: 105042462 3 N: 21023286 E: 105042519 4 N: 21023210 E: 105042429 78 84 61 Khai hoang, canh tc 2-3 nng nghip C tranh, C l tre, TTV thp phc hi t Mua thng, Thu nhin sau nng ry kn 2 65 Khai hoang, canh tc 5-6 nng nghip Khai hoang, canh tc 7-8 nng nghip Cht rng trng, trng 9-10 Ba chc, Bi li TTV cao phc hi t nhin sau nng ry gian Loi chim u th hi Tn kiu TTV nghin cu
vng, Ba soi, Kho
Sau sau, Trm chim, TTV cao phc hi t Si ta, D gai nhin sau khai thc kit
Sau sau, bi li vng, Rng non Kho, Lnh ngnh
38
Thm thc vt ti Trm a dng sinh hc M Linh l kiu rng kn thng xanh ma ma nhit i, cho n nay chng b ph hu nghim trng, thay th vo l cc kiu thm th sinh nhn tc [5]. Chng ti nghin cu phn loi thm thc vt khu vc Trm a dng sinh hc M Linh v m rng phm vi nghin cu ra vng ph cn thuc vng ni pha bc x Ngc Thanh, pha nam Vn Quc gia Tam o, x Trung M huyn Bnh Xuyn tnh Vnh Phc xc nh thc trng thm thc vt. Kt qu nghin cu nh sau: 4.1.1.1. Rng trng y l khu vc khoanh nui , bo v . Rng c trng thanh khonh rng v c trng theo chng trnh d an 135 v 327, bao gm: + Rng trng thun loi: ch c mt loi cy hoc Thng, hoc Keo tai tng, hoc Bch n hay Keo l trm. + Rng trng hn giao: Bch n v Keo tai tng. 4.1.1.2. Thm thc vt t nhin Da theo khung phn loi ca UNESCO (1973) phn loi thm thc vt. Khung phn loi ny cho php phn loi thm thc vt t nhin hin ti, khng ph thuc chng l thm nguyn sinh hay thm th sinh tng i n nh, hay tm thi. H thng phn loi nh sau: I. Lp qun h (Formation class) I.1. Phn lp qun h (Formation subclass). I.1.1. Nhom qun h (Formation group) I.1.1.1. Qun h (Formation)
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn tnu.edu.vn http://www.lrc-
39
I.1.1.1.1 Di qun h (Subfmation). Trong cc bc ni trn th t bc qun h tr ln u c tiu chun phn loi c th, ring bc di qun h, chng ti p dng cc ch tiu v u th ca cc loi cy (t l t thnh loi) theo Thi Vn Trng [40]. Chng ti iu tra, phn loi thm thc vt ti trm a dng sinh hc M Linh - Vnh Phc, kt qu nh sau: 4.1.2. Lp qun h rng kn 4.1.2.1. Rng nhit i thng xanh ma ma a hnh thp v ni thp (< 500 m). Gm 2 loi hnh thc vt sau: 4.1.2.1.1. Rng cy g l rng Kiu ny thng l nhng khonh nh phn b ri rc cao t 300 m tr ln. L rng th sinh phc hi sau khai thc cn kit cc mc khc nhau: Rng c tng cy g cao trung bnh 10 -14m, ng knh trung bnh 10-15 cm, mt 500 - 700 cy/ha. Do l rng phc hi sau khai thc nn mt s ni ( cao t 350m tr ln) vn cn nhng cy g rng nguyn sinh c cha li vi chiu cao n 20m v ng knh 3040cm. Tng hp s liu iu tra theo tuyn v theo OTC xc nh c cc u hp sau: + Vng anh (Saraca indica) + Nang trng (Hydnocarpus hainanensis) + Th rng (Diospyros bangoiensis) + D gai (Castanopsis indica) + Kho (Phoebe lanceolata) + Cho (Engelhardtia roxburghiana).
40
- Tng cy bi vi thnh phn ch yu l cc loi cy thuc h Euphorbiaceae, Rutaceae, Rubiaceae, Melastomataceae, Araliaceae, Annonaceae, cao trn 300m cn c st (Arundinaria). - Thm ti c dy rm t Cop1 n Cop2. Thnh phn chnh l cc loi cy chu bng thuc h Araceae, Zingiberaceae, Liliaceae,... v cc loi dng x. Kt qu iu tra trn OV 5 cho thy thnh phn cu trc ca kiu rng ny trong khu vc. Tng cy g cao trung bnh 9-11m vi thnh phn u th l Th rng (Dospyos bangoiensis), Nhi (Bischoffia javanica), Vng anh (Saraca dives), Re (Cinnamomum balansae) v D gai (Castanopsis indica). 4.1.2.1.2. Rng thun loi y ch yu l rng giang (Ampelocalamus patellaris) hnh
thnh do khai thc kit. Kiu ny thng l nhng khonh nh vi din tch 5-6 ha, i khi n hng chc ha phn b trn cao di 400 m. 4.1.2.1.2.1.Rng hn giao vi cy la rng Tiu biu l rng na (Neohouzeaua dullooa) hn giao cy l rng, phn b trn cao 200 - 400m. Trc y na c ng knh trung bnh 5-7cm. Do khai thc qu mc nn na b suy thoi, hin nay cy na c ng knh trung bnh 3 - 4cm, nhiu ni l na tp ng knh trung bnh t 2-3 cm. y cy g c mt tha 100-200 cy/1ha, cc loi cy g thng gp nh: Kho (Phoebe spp.), L nn (Macaranga denticulata), B (Styrax tonkinensis), Cho (Engelhardtia roxburghiana), D gai (Castanopsis indica), S (Dillenia indica), Re (Cinnamomum balansae), Gi (Rhamnoneuron balansae)... Thm ti
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn tnu.edu.vn
http://www.lrc-
41
c thnh phn tng t nh rng cy l rng nu trn, dy rm (Cop2). 4.1.3. Lp qun h rng tha 4.1.3.1. Rng tha thng xanh a hnh thp v ni thp Trong khu vc nghin cu kiu rng ny chim u th. l rng phc hi sau khai thc v sau s l trng thc b trng rng phn b ch yu vng sn ni v ven chn i. Rng gm c tng cy g cao trung bnh 8 - 9m, ng knh trung bnh 10 - 11cm vi tn che 0,5 - 0,6. Thnh phn cy g ch yu l cc loi thng xanh: D gai (Castanopsis indica), Kho (Phoebe spp.) Cho (Engelhardtia roburghiana), Bm bp nu (Mallotus paniculatus), Bi li (Litsea umbellata, L. verticillata), Trm (Canarium album), Ba (Garcinia cowa, G. oblongifolia), Trm (Syzyum cinereum... Di tng cy g l cy bi v cy con ti sinh. Cc loi thng gp: Thu tu (Aporosa sphaerosperma), Me rng (Phyllanthus emblica), Lu (Psychotria rubra), Trng a (Ardisia aciphylla), Sim (Rhodomyrtus chinensis)... Thm ti tha, ch yu l cc loi cy a sng chu kh hn: Cht (Thysanolaena maxima), c gng (Panicum repens), C tranh (Imperata cylindrica), C vng (Hediotis auricularia), Gut (Dicranopteris linearis) Chn x (Pteris linearis). Kiu rng ny c cc u hp sau: - D gai (Castanopsis indica) + Kho (Phoebe lanceolata) + Cho (Engelhardtia roburghiana), tomentosa), Mua (Melastoma normale, Osbeckia
http://www.lrc-
42
- Bi li (Litsea umbellata, L. verticillata) + Kho (Phoebe tavoyana) + Bm bp nu (Mallotus paniculatus) + Trm (Canarium album).
4.1.3.2. Rng tha rung la ma kh a hnh thp v ni thp Trong thc t cho thy , ti trm DSH M Linh Vnh Ph c bao gm rt nhiu Qun xa thc vt . Tt ca cac qun x thuc qun h ny rng l v ma kh. Thi gian rng l thng t thng 12 nm trc n thng 2 nm sau, c cc loi u hp sau: - Sau sau (Liquidambar formosana) + Trm (Sterculia lanceolata) + B (Styrax tonkinnensis). Thng gp trn sn ni, cao t 150 n 400 m. Trong qun x, mt s loi nh Sau sau, B u rng l v ma kh. Ti mt s ni (nh Hang di, ng trm thuc x Ngc Thanh), Sau sau mc thnh nhng qun hp vi u th tuyt i chim n 90% h s t thnh. - Hoc quang (Wendlandia paniculata) + Bm bp nu (Mallotus paniculatus) + Kho (Phoebe tavoyana) phn b trn sn v nh dng. 4.1.4. Thm cy bui 4.1.4.1. Thm cy bui nhit i ch yu thng xanh cy la rng trn t a i. *. C cy g hai l mm mc ri rc, cc qun x ny hnh thnh do khai thc qu mc, cht ph rng lm nng ry, x l trng thc b trng rng nhng b tht bi. Thnh phn gm cc loi cy bi ph bin trn vng i nh: Sim (Rhodomyrtus tomentosa), Mua (Melastoma normale), Me rng (Phyllanthus emblica), Thu tu (Aporosa
43
sphaerosperma), Hoc quang (Wendlandia paniculata), Phn en (Phyllanthus riticulatus), Gng (Randia spinosa), Thnh ngnh (Cratoxylum pruniflorum), Ba chc (Euodia lepta). C 3 u hp ph bin l: - Sim (Rhodomyrtus tomentosa) + Mua (Melastoma normale) + Thu kn (Helicteres angustifolia). - Ba chc (Euodia lepta) + Sim (Rhodomyrtus tomentosa) + Mua (Melastoma normale ). Me rng (Phyllathus emblica) + Thu tu (Aporosa
sphaerosperma) + Sim (Rhodomyrtus tomentosa) + Mua (Melastoma normale). 4.1.5. Thm c 4.1.5.1. Thm c dng la trung bnh nhit i c hay khng c cy g * Thm c dng la trung bnh chu hn: - C u hp Lch (Saccharum spontaneum) + Cht (Thysanolaena maxima) + C tranh (Imperata cylindrica). - Thnh phn cy bi ch yu l cy chu hn: Me rng (Phyllanthus emblica), Thu tu (Aporosa sphaerosperma), Hoc quang (Wendlandia paniculata), Gng (Randia spinosa), Sim (Rhodomyrtus tomentosa), Mua (Melastoma normale)... 4.1.5.1.2. Thm c thp khng dng la c hay khng c cy g * Thm c thp khng dng la chu hn: C u hp Gut (Dicranoteris linearis), hnh thnh trn t sau nng ry v t trng rng b tht bi hoc nhng ni thng xuyn b chy rng. y l kiu thm rt ph bin trong khu vc nghin cu,
44
phn b trn cc sn ni cao t 300-400 m tr xung. Cy g v cy bi c Me rng (Phyllanthus emblica), Thu tu (Aporosa sphaerosperma), Hoc quang (Wendlandia paniculata), Gng (Randia spinosa), Sim (Rhodomyrtus tomentosa), Mua (Melastoma normale)... Nh vy, trong khu vc nghin cu c 4 lp qun h: lp qun h rng kn, lp qun h rng tha, lp qun h thm cy bi v lp qun h thm c, vi cc kiu thm thc vt tng ng. 4.2. Hin trang va nhng c trng c ban cua mt s trang thai thm thc vt chi nh trong khu nghin cu 4.2.1. Cac trng thai thm thc vt v cac im nghin cu Do thi gian nghin cu c hn nn chng ti ch tp trung nghin cu mt s trng thi TTV chnh trong Trm DSH M Linh, l: 1. Trng thi TTV thp phc hi t nhin sau nng ry 2. Trng thi TTV cao phc hi t nhin sau nng ry 3. Trng thi TTV cao phc hi t nhin sau khi KTK 4. Rng non 4.2.2. Tnh a dng h thc vt Qua kt qu iu tra v thnh phn loi trong cc trng thi TTV cy bi Trm DSH M Linh Vnh Phc, chng ti lp danh lc thc vt v thng k c 163 loi thuc 130 chi v 60 h ca 4 ngnh thc vt bc cao c mch. Danh sch cc loi theo tn h, chi, v c xp theo A,B,C, c thng k bng sau:
http://www.lrc-
45
Bng 4.2. Thng k cc thnh phn thc vt trong cc im nghin cu STT Ngnh H S h T (%) 1 Ngnh Thng t ( 1 Lycopodiophyta) 2 Ngnh Dng x 4 6,6 4 3,1 6 3,7 1,7 2 Chi l S chi Loi T l S (%) 1,5 loi 2 T l (%) 1,2
(Polypodiophyta) 3 Ngnh Ngnh Thng ht 1 trn 1,7 1 0,8 1 0,6
(Gymnospermae) 4 Ngnh Mc lan 54 90 123 94,6 154 94,5
(Magnoliophyta) Tng s 60 100 130 100 610 100
Nhn vo bng s liu trn ta thy h thc vt ca cc trng thi TTV c trng cho thm cy bi tng i phong ph v a dng. S
46
phn b ca cc Taxon trong cc ngnh l khng ng u. u th hon ton l Ngnh Mc Lan, ngnh ny c a s loi, s chi chim khong 90%, v s h chim 81,7% tng s loi, chi v h ca ton h. Tip n l ngnh Dng x c s loi l 67 chim 11% tng s loi ca ton h. Ba ngnh cn li c t trng thp l ngnh Ht trn, ngnh Mc tc, ngnh Thng t ch c khng qu 6 loi ng gp cho h thc vt trong cc trng thi thm cy bi Trm
4.2.3. Thnh phn loi 4.2.3.1. Thm thc vt thp phuc hi t nhin sau nng ry Theo s liu ca Trm DSH L Minh, im nghin cu c ngun gc s dng t nh sau: khi nguyn l rng nguyn sinh, sau khi b khai thc chn, b cht trng lm nng ry, c s dng mt thi gian di, ri b b hoang. V tr tng i bng phng, dc 4 50, dy tng t 30 50cm, mc thoi ho t nh, khng c hing tng xi mn, khng c l, hm lng mn cao, m ln. Thm thc vt mi ch c phc hi khong 2 3 nm (hay ni mt cch khc thm thc vt c tui phc hi : 2 3 tui). Tng s loi thng k loi hnh TTV ny l 58 loi thuc 56 chi v 37 h ca 4 ngnh thc vt bc cao c mch. Ch yu vn thuc v ngnh Mc lan (Magnoliophita) c 54 loi; 52 chi; 33 h. Trong , lp 2 l mm (Magnoliopsida) c 43 loi, 41 chi, 29 h; lp Mt l mm (Liliopsida) 11 loi, 11 chi, 4 ho. H giu loi nht vn l h c (Poaceae): 8 loi, 8 chi; H n nem (Myrsinaceae): 4 loi, 3 chi; h Cc (Asteraceae): 4 loi, 4 chi. Nhiu h ch c mt loi (21 h) nh: h Na (Annonaceae), h Trc o (Apocynaceae), h Khoai lang
47
(Convolvulaceae), h Thu du (Euphorbiaceae), h Du tm (Moraceae), h C ph (Rubiaceae), h Trm (Sterculiaceae) Thnh phn cy g ch yu cy g nh, a sng, c thi gian sng ngn vi s loi khng nhiu v mc ri rc nh: Mui (Rhus chinensis), Thu tu (Aporosa dioica), Mng tang (Litsea cubeba), Mua b (Malastoma sanguineum), ng (Maesa membranacea), Na rng (Alphonsea tonkinensis) Thnh phn cy bi thp c 11 loi nhng chim phn ln din tch. Nhng loi c tn xut gp nhiu: Mua thng (Melastoma normale), Thu kn hoa (Helicteres angustifolia), V b l nguyn (Ficus hirta), k l hh thoi (Trimetta rhomboidea), Trng a (Ardisia crenata), Gi hc trng (Leea guineensis), Xch ng nam
(Clerodendrum japonicum). Thm ti c che ph rt ln 95%, phn ln thuc cc loi ca h C (Poaceae), h Cc (Asteraceae), h C ph (Rubiaceae), ngnh Dng x (Polypodiophita) nh: C ch v (Miscanthus floridulus), C mn tru (Eleusine indica), C may (Chrysopogon aciculatus), c tranh (Imperata cylindrica), C l tre (Oplismmenus compositus), C lo (Eupatorium odoratum), C ct ln (Ageratum conyzoides), C bi ngi (Hediotis pressa), Bng bong leo di (Lygodium flxuosum), bng bong leo nht bn (L. japonicum). Ngoi ra cn mt s h khc nh: H Nam mc hng (Aristolochiaceae), h Thin l (Asclepiaraceae), h Bng (Malvaceae), h Cam (Rutaceae) h Rau rm (polygonaceae), h Thi li (Commelinaceae), h Gng (Zingiberaceae). H thng cy leo y cng kh a dng, vi mt dy, nhng loi hay gp nh: Dy gm (Gnetum montanum), Chc chu (Tetracera
48
scandens),
Dy
mt
(Derris
elliptica),
Ngy
hng
(Rubus
cochinchinensis), Dy sng rn (Acacia penata), Dy vng trng (Clematis granulata), Nm cm (Kadsura coccinea), dy vc (Cayratia japonica), Dy cha vi (Cissus repens), Dy n k cp (Gouania javania), Dy giun (Quisqualis indica). Loi cy u th: C tranh (Imperata cylindrica) + C l tre (Oplismenus compositus) + Mua thng (Melastoma normale) + Thu kn hoa (Helicteres angustifolia) + Thu tu (Aporoza dioica). Vi thnh phn loi trn, cho thy trng thi TCB thp sau NR ang giai on u ca qu trnh phc hi t nhin. Qun h ny c thnh phn thc vt phong ph c v s lng loi v c th nht l cy thn c, cy bi thp v dy leo, cn cy g tin phong a sng ch mi xut hin nn s loi t. 4.2.3.2. Thm thc vt cao phuc hi t nhin sau nng ry im nghin cu c iu kin lp a hon ton ging vi thm cy bi sau nng ry, ch khc nhau v thi gian t b b hoang ho. Trng thi ny c thi gian phc hi t nhin khong 5 6 nm, tip gip bn cnh l rng non (VQG Tam o) nn thnh phn loi trong kiu thm phong ph v a dng nht so vi cc im iu tra khc vi 87 loi thuc 79 chi v 45 h ca 4 ngnh thc vt bc cao c mch. Nhng h c s loi gp mt nhiu nht: h Thu du (Euphorbiaceae), h C ph (Rubiaceae), h Long no (Lauraceae), h Trm (Sterculiaceae) Thnh phn cy g phong ph vi 31 loi thuc 22 h. Ngoi nhng loi cy g tin phong, a sng ging vi kiu thm cy bi thp
49
sau nng ry, chng ti cn thy nhiu loi cy g tin phong, cy c sc sinh trng mnh v c gi tr kinh t, thng c mt tng cy g sau: Ba soi (Macaranga denticulata), Nha rui (Ilex viridis), Trm trng (Canarium album), Nhi (Bischofia javanica), Bi li vng (Litses verticillata), Gng gai (Randia spinosa), Re gng (Cinnamomum bejolghota), Kho (Machilus sp), n ba l (Vitex quinata), Trm l chm ba (Sizygium formosum), L ngh (Olea dioica), Hu en (Commersonia bartramia), Ba (Garcinia oblongifolia) Nhm cy bi vi 15 loi thuc 13 h, loi c s lng nhiu nht Ba chc (Euodia lepta), tip n l Xch (Clerodendrum japonicum), K l hnh thoi (Triumfetta rhomboidea), Vai trng (Raphniphyllum calycium) Mt s loi Mua thng, V b l nguyn, Thu kn hoa xut hin nhiu trong TCB thp sau NR, gim hn y. che ph ca thm ti khong 55% vi thnh phn cy thn tho cng rt a dng, ch yu thuc v cc h sau: h Cc (Asteraceae), h C (Poaceae), h C roi nga (Verbenaceae), h Thi li (Commelinaceae) nh C ch v (Miscanthus floridulus), C mn tru (Eleusine indica), C ch (Eriachne chinensis), C l tre (Oplismenus compositus), C lch (Saccharum spontaneum), C lo (Eupatorium odoratum), C ct ln (Ageratum conyzoides), Nng nng (Callicarpa candicans), c bi ngi (Hedyotis presaa) Bn cnh cn phi k n cc loi dy leo trong ho Nho (Vittaceae), h Bng (Combretaceae). Loi u th: Ba chc ((Euodia lepta) + Bi lng vng (Litsea verticillata) + Ba soi (Macaranga denticulata) + Kho (Machilus sp),
http://www.lrc-
50
Nu so snh vi TCB cao sau TR khng thnh (cng tui phc hi 5 6 nm) th TCB cao sau NR c thnh phn loi phong ph v a dng hn do c iu kin ngoi cnh thun li cho TTV pht trin. 4.2.3.3. Thm thc vt cao phuc hi t nhin sau khai thac kit Ton cnh khu vc nghin cu c hin trng phc hi rng tng i tt, xung quanh khu vc nghin cu phn ln l rng non. t y c mc thoi ho trung bnh, dc 10 200, sau khi b khai thc kit, ri b b hoang ho 7 8 nm hnh thnh nn thm thc vt cao. Thnh phn thc vt phong ph 73 loi thuc 69 chi v 44 h. Thc vt cy g tin phong, a sng c 31 loi thuc 25 h, vi thnh phn gn tng t vi TTV cao sau NR nh: Mui, Na rng, B cu v, Ba soi, Me rng, Bp lng, Hoc quang, Nha rui, Lnh ngnh, Nhi, Gng gai, Ba, chng ti cn gp thm mt s loi cy g c gi tr kinh t, thng c phn b tng cy g khi thnh rng: Sau sau (Liquidambar formosana), thng mc tru (Wrightia pubescens), D gai (Castanopsis indica), Trm chim (Canarium parvum), Th (Diospyros sp.), Si ta (Sapium discolor), Rng rng xanh (Ormosia pinnata), Hu pht (Cinnamomum iners), Re xanh (C. tonkinensis), Bi li nht (Litsea glutinosa), Ct nga (Archidendron balansae), Ch vng (Jasminum subchiplinerve) Duy nht trong kiu thm ny c h dung (Symplocaceae): 1 loi Dung l thon (Symplocos lancifolia); h Ngt (Ulmaceae) c 2 loi: Ngt (Gironniera subaequalis) v Hu ay (Trema orientalis). Thnh phn cy bi t v s loi, phn b ri rc trong khu vc nghin cu l Mua, nhng c ti 3 loi mua xut hin y: Mua thng (Melastoma normale), Mua b (M, sanguineum), Mua tp
51
(Osbeckia chinensis); h C ph (Rubiaceae) 2 loi Lu: Lu b (Psychotria balansae), Lu (P. silvestris); h Trm (Sterculiaceae), tuy nhin s cc th khng nhiu, gim hn so vi 3 kiu thm trn. che ph ca thm ti khong 15%, thnh phn cy tho ngho nn, phn ln cc loi thuc h C (Poaceae), h Cc (Asteraceae), h C roi nga (Verbenaceae), h To (Rhamnaceae), vi loi Thng t v Dng x nh: Thch tng sng (Huperzia carinata), Bng bong (Lygodium flexuosum, L, japonicum). Loi u th: Sau sau (Liquidambar formosana) + Trm chim (Canarium parvum) + Si ta (Sapium discolor) + D gai (Caatanopsis indica). 4.2.3.4. Rng non Theo thng tin ca trm DSH cung cp, rng non c phc hi t khi nguyn l trng thi rng nguyn sinh b khai thc kit, sau b hoang v phc hi t nhin, qua cc pha ca qu trnh din th: trng c -> thm cy bi -> rng non. Rng mi ch c khp tn trong vng mt nm tr li ( tn che k > 0,4), nn im nghin cu mang nhiu c trng ca thm cy bi. Thng k s liu v thnh phn loi c 52 loi; 47 chi v 34 h, nhn chung s loi, s chi v s h y thp hn so vi kiu thm cy bi cao sau nng ry v thm bi cao sau khi khai thc kit. Cc h c s loi nhiu nht tp chung vo h Thu du (Euphorbiaceae), h Long no (Lauraceae), h C ph (Rubiaceae). Tuy nhin, vn c nhng h ch c mt loi nh h T hp (Altingiaceae), h Chm bi (Aquifoliaceae), h nc nc (Bignoniaceae), h Cm chy (Caprifoliaceae), h Th (Ebenaceae), h D (Fagaceae), h Mng qun (Flacourtiaceae), h ngt (Ulmaceae).
52
Chim phn ln v s loi v s lng l cy g. Nhng loi g tin phong, a sng, c thi gian sng ngn, cht lng g khng tt: lnhn gnh Mua b, ba soi, Hoc quang gim dn v s lng thay th vo cc loi a bng , c g tr kinh t: Sau sau (Liquidambar formosana), Thng mc tru, D gai (Castanopsis indica), Gin trng (Xylopia perrei), Trm chim (Canarium parvum), Hu pht (Cinnamomum iners), Kho (Machilus sp.), Bi li vng (Litsea sp.), Bi in l xoan (Bridelia monoica), S thon (Phoebe lanceolata), Trng l to (Linociera ramiflora), Mng qun rng (Flacourtia indica). i vi rng non, thnh phn cy bi ch yu l: Sim (Rhodomyrtus tomentosa), Thu kn (Helicteres sp.), Mua thng (Melastoma sp.), hon ton khng thy xut hin, lc c vi c th ca loi Lu (Psychotria silvestris), Trng a (Ardisia crenata), Tr (Camelia sinensis). Thm ti c che ph thp 5 10%, mt vi loi c nh: C ch (Eriachne chinensis), C tranh (Imperata silindrica), C ch v (Miscanthus floridulus) Ci lng (Cyperus pilosus), Ngc n (Clerodendrum tonkinensis), Thc lp (Desmodium gangeticum), Gut (Dicranoteris linearis), mc thnh cm hoc ri rc mt vi ch. Mt s loi dy leo, bi trn nh: Kim cang (Smilax corbularia), Tru rng (Piper chaudocanum), Chua ngt (Embelia ribes), Dy mt (Derris elliptica) c s lng t. Loi u th: Sau sau (Liquidambar formosana) + Bi li vng (Litsea verticillata) + Kho (Machilus sp.). Nhn xt chung v thm thc vt
53
Trong khu vc nghin cu trn, qua iu tra ta thy
thnh phn
loi y kh phong ph v a dng. Thng tin v cc thnh phn thc vt trong mi kiu thm ni ln hin trng v giai on ang phc hi ca n im khc bit: Cng vi thi gian, nu xt theo xu hng phc hi t nhin ca mi trng thi th c s khc bit r rng gia TTV thp phc hi t nhin sau NR, rng non v 2 trng thi cn li. S loi thc vt tng theo thi gian (Sau 2- 3 nm: 58 loi nhng 5 6 nm: 87 loi) v s loi cy g cng tng dn theo tui phc hi (2 3 nm: 9 loi; sau 7 8 nm: 31 loi). + i vi TTV thp phc hi t nhi n sau NR: thng c s chim lnh v c tr ca cc loi thc vt tin phong thn c. Chng to thnh mt qun th thc vt phong ph v s lng loi. l nhng cy a sng , i sng ngn, vng i ca chng thng l 1 nm, mt ma hoc vi thng. Lp cy c chim u th ny lm n cho cc cy bi, cy g ti sinh khc pht trin. + i vi TTV cao phc hi t nhin sau NR v KTK: qun h ny thng c s hn hp gia cy tin phong a sng, c gi tr g khng cao vi nhng loi cy chu bng, c gi tr kinh t. Cy bi v cy g cng ln ln th loi cy thn c b loi dn do thiu nh sng. + i vi rng non: cy g sinh trng v pht trin mnh, chim u th, chng to thn rng non th sinh. Bn cnh , tn cy bi v cy TS vn c mt s loi cy bi, cy g nh, h thngdy leo vi mt khng cao. + Trong cng mt iu kin lp a nhng mi kiu thm li c s phn b khc nhau v thnh phn loi, chng t hin trng TTV b chi
54
phi mnh bi l tnh ca t nh: dc, xi mn, kt dnh, m v thnh phn c gii t Ngoi ra, cn ph thuc vo ngun gieo ging xung quanh, kh nng ti sinh. Bn canh o , mi thnh phn thc vt t a y, dng x, cy bi n cy g ti sinh u c vai tr tc dng ring to iu kin v thc y qa trnh phc hi TTV rng. Tng ng vi mi iu kin lp a c cc nhm thc vt ch th phn nh hon cnh hin ti v tc ng ca con ngi trong qu kh.
4.2.4. Thnh phn dng sng Phn ti ch ph dang sng l mt vn v cung quan trong trong nghin cu v H thc vt . V, dng sng l mt c tnh biu hin s thch nghi ca thc vt vi iu kin mi trng . Cho nn , vic nghin c dang sng vi cu dang sng se cho thy mi quan h cht che cua ca kin sinh thai vi tng loai thc vt. Trong phn thng k nay , chng ti p dng thang phn loi dng sng cho khu vc nghin cu t heo thang phn loai cua Raunkiaer (1934), Nguyn Nghi a Thi n (1999, c sa i ): V tr ca chi so vi mt t ma bt li cho sinh trng , gm 5 nhm dng sng c bn : 1. Cy co chi trn t (Phanerophytes) Ph. 2. Cy co chi st mt t (Chamerophytes) Ch. 3. Cy co chi na n (Hemicryptophytes) He.
iu kin t nhin cua tng vung va biu hin s tac ng cua cac iu
55
4. Cy chi n ( Cryptophytes) Cr. 5. Cy sng 1 nm (Therophytes) Th. Trong nhom cy chi trn t (Ph) c cc nhm ph sau: + Cy co chi trn t ln va v a (Cao > 8m) (Megaphanerophytes va Mesophanerophytes ) MM. + Cy co chi nho trn t (Cao t 2 8 m) (Microphanerophytes) Mi + Cy co chi lun trn t (Cao t 0,25 2 m) (Nanophanerophytes) Na + Cy co chi leo qun (Lianes Phnerophytes) Lp + Cy co chi trn t sng nh va sng bam phanerophytes) Ep + Cy co chi trn thn thao (Phanerophytes-Herbaces) Hp Trong cac im nghin cu trn co tt ca 5 nhm dng sng thc 123 loi (Epiphytes-
vt. Nhm cy ch i trn t (Ph) c s loi nhiu nhiu nht
(Chim 75,4% tng s loai cua h thc vt ). Cc nhm dng sng cn li chim ty l thp hn , khong t 5,4 n 6,6 % tng s loai : C 10 cy chi sat mt t (Ch), chim 6,3% tng s loai ; 11 cy chi na n (He) (6,6%); 9 cy chi n (Cr) (5,4%); 10 cy sng 1 nm (Th) (6,3%). Nh vy, dng sng thc vt y th hin c tnh cht nhit i in hnh, trong o nhom cy chi trn t (Nhm cy i din cho cc vng nhit i Ph ) chim u th hoan toan so vi cac nhom dang sng con li (L nhng nhm i din cho cc h thc vt vng n i , n i ban hoang mac Ch, He, Cr, Th). Ph dang sng t hc vt trong cac kiu thm trn ca trm DSH M Linh - Vnh Phc :
56
SB = 7,54 Ph + 6,3 Ch + 6,6 He + 5,4 Cr + 6,3 Th Tuy thi gian phuc hi cua mi trang thai nghin cu khac nhau nhng nhom cy chi trn t (Ph) trong mi kiu tha m vn chim ty l ln nht trong cac nhom dang sng thc vt . Kiu dang sng co chi nho trn t (Mi) chim t trng rt ln (36,4% trong cac kiu dang sng cua nhm Ph), chng to giai oan tham thc vt cac dang cy thch hp sinh trng v pht trin . thy ro anh hng qua lai gia iu kin t nhin vi cac dang sng thc vt , chng ti s i su phn tch tnh a dng loi trong tng nhm dng sng , th hin kha nng thi ch ngh i sng cua chung trong tng trng thi thm nghin cu . g nho rt
http://www.lrc-
57
Bng 4.3. S phn b dang sng thc vt trong cac trang thai TTV.
Tnh chung Cc kiu dng sng TTV thp sau NR TTV cao sau NR TTV cao sau KTK Rng non cho tt ca cac trng thi TTV S loi 1. Cy co chi trn t (Ph) + Cy co chi trn t nh va ln (MM) Cy co chi nho trn t (Mi) Cy co chi lun trn t (Na)
T l (%) 58,6 1,7
S loi 59 5
T l (%) 67,7 5,7
S loi 53 8
T l (%) 72,7 11,0
S loi 43 10
T l (%) 82,7 19,2
S loi 123 20
T l (%) 75,4 12,5
34 1
8 11
13,8 19,0
27 17
38,6 19,5
23 12
31,5 16,4
24 4
46,2 7,7
59 24
36,4 14,4
58
Cy co chi leo qun (Lp) Cy co chi trn t sng nh va sng bm (Ep) Cy co chi trn thn thao (Hp) 2. Cy co chi sat mt t (Ch) 3. Cy co chi na n (He) 4. Cy chi n (Cr) 5. Cy sng 1 nm (Th) Tng cng
12 1
20,7 1,7
9 0
11,2 0
8 2
11,0 2,7
4 0
7,7 0
17 2
10,5 1,2
1 4 8 5 7 58
1,7 6,9 13,8 8,6 12,1 100
1 9 7 4 8 87
1,1 10,3 8,4 4,5 9,1 100
0 3 6 5 6 73
0 4,1 8,2 6,8 8,2 100
1 4 3 2 0 52
1,9 7,7 5,8 3,8 0 100
1 10 11 9 10 163
0,6 6,3 6,6 5,4 6,3 100
59
4.2.4.1. Thm thc vt thp phuc hi t nhin sau nng ry . Qua nghin cu chng ti thy rng : Trong trng thi nhm cy c chi trn t (Ph) chim u th hn vi 34 loi chim 58,6% tng s loai c mt trong kiu thm . Tip n la cy chi leo qun (Lp) c 12 loi ch yu l cc loi : Dy gm , bm bm hoa trng , dy sng rn , rt r , dy on ke cp ...Cy chi lun trn t (Na) c 11 loi: Gi hac trng , mua thng , trng a, dy vang t rng, thu kn hoa c ...Cy chi nho trn t (Mi) c 8 loi l cy tin phong , a sang : Mui, Thu tu, Na rng, ng, Kho...Trong khi o , kiu dang sng cy chi trn t nh v ln (MM), cy chi trn t sng nh va sng bam (Ep), cy chi trn thn thao (Hp) c s loi rt t (ch 1 loi, chim 1,7% tng s loai thc vt cua trang thai ). Cc nhm cy chi st mt t (Ch), nhm cy chi na n (He), nhm cy chi n (Cr) v nhm cy sng 1 nm (Th) c s loi tng i cao so vi 4 im nghin cu con l i (4,9,5,7 loi), dao ng trong khong 6,9 n 13,8% tng s loai . Tp trung vao cac ho : H ma gi (Costaceae), h C (Poaceae), h Tc v n (Gleichenieceae), h Bng bong (Adiantaceae), h Gut h Thi li
(Schizeaceae),
(Commelinaceae ), h Rn (Amarantaceae), h u (Fabaceae), h n nem (Myrsinaceae). S xut hin cua nhiu cy sng 1 nm, sng n va na n cho thy tham thc vt y chc chn co cu truc tm th n gin, c kh nhiu kh ong trng m cng nh sng cao n tn ti qua ma bt li do h sinh thi khu vc ny iu kin am bao duy tri , lm xut hin nhiu loai thi ch hp vi vong i 1 nm hoc li sng n , na , khng u c cu truc (c khng gian v thnh phn )
http://www.lrc-
60
v cha t c cu trc bn vng cn thit tp c trng cho h sinh thi rng nhit i .
(cu truc phn tng phc
4.2.4.2. Thm thc vt cao phuc hi t nhin sau nng ry y la trang thai co thi gian phuc hi t 5-6 nm chi u anh hng ca iu kin t nhin nh l tnh ca t v ngun gieo ging nn thnh phn da ng sng co c im nh sau : + Thm thc vt cao phc hi t nhin sau nng ry gm 5 nhm dng sng chnh : Nhm cy chi trn t (Ph), nhm cy chi st mt t (Ch), nhm cy chi na n (He), nhm cy chi n (Cr), nhm cy sng 1 nm (Th) + S phn b cua cac loai trong nhom dang sng thi s lng loai trong nhom cy chi trn t (Ph la 59 loi chim vi 1 t l rt ln l 88,9% tng s loai cua im nghin cu o . Ni 1 cch khc trong trng thi phc hi ny hu nh ch xut hin kiu dng sng Mi Lp. + Nhm cy chi trn t (Ph): Cc loi thuc nhm dng sng ny l nhng loi tin phong , a sang , c kh nng chu hn , thi gian sng ngn , c th nh : Thu tu , Lnh ngnh , Ba soi , Mui, Ba... S xut hin cu a nhng loai nay , to tin cho nhng loi cy g c gi tr kinh t , thng co mt tng tan rng phat trin tt . + Bn canh o , kiu tham cy bui cao phuc hi t nhin sau nng ry co s loai thuc nhom dang sn g: Cy chi sat mt t (Ch), cy chi na n (He), cy chi n (Cr), v cy sng 1 nm (Th) tng i ln t 4-9 loi (chim 4,5 n 10,3% tng s loai cua kiu tham nay ). Chng t, y la vi tri ang thun li cho phat tri n ca thc vt , vi cac yu t
, MM, Na v
61
sinh thai thi ch hp nh : Cng anh sang manh do tan che vn con thp (k<0,2), t thoai hoa nhe , dc nho , m cao , ngun gieo ging gn , t b ph hoi ca ngi v cc lo i gia suc, gia cm. 4.2.4.3. Thm cy bui cao phuc hi t nhin sau khai thac kit Thi gian phuc hi t 7-8 nm, c tt c 5 nhm dng sng c
bn: Nhm cy chi st mt t (Ch), cy chi na n (He), cy chi n (Cr), v cy sng 1 nm (Th), nhm cy chi trn t (Ph). Trong kiu tham nay , nhm (Ph) chim u th 53 loi (chim 72,7% tng s loai ), trong o : Cy co chi trn t nh va ln (MM) 8 loi, l nhng cy c chiu cao >8m, c sc si nh trng va phat trin mnh, thng tn tai tng trn cua rng bao gm : Sau sau, Trm chim , Nhi, Rng rng xanh , Mng tang, Mt tru, Ngt; Cy co chi nho trn t (Mi) c 23 loi, ch yu l cy tin phong , a sang, sng tam c , c chiu cao t 2-8m bao gm : Mui, Na rng, Nha rui, Ba, Th, B cu v, Ba soi, Mua ba, Thu kn lng ; Cy chi lun trn t (Na) c 12 loi, chim 16,4% tng s loai. S loai cua cac nhom Ch , He, Th, Cr cung k hng nhiu , phn ln l cc loi trong cc h C (Poaceae), h Dng x . Nh vy , vi tui phuc hi trn , trng thi ny gn nh hi phc thh rng ( tan che cua cy g : 0,2<k<0,3), nn cac kiu dang sng thi ch hp nht trong giai oan nay la MM va Mi . y chi nh la xu hng phat trin cua thc vt phai thi ch nghi dn khi iu kin sng thay i. 4.2.4.4. Rng non
http://www.lrc-
62
Kiu tham nay la xu hng kt thuc cua qua tri nh phuc hi t nhin i ln t tham cy bui . Ti im nghin cu ny , chng ti thy c 52 loi, phn b trong 4 nhm dng sng c bn (Ph, Ch, Cr, He). Nhm cy c chi trn t chim t l kh ln trn t nh va ln , 43 loi (chim
87,1% tng s loai ). Trong o co 10 loi thuc kiu dng sng Cy chi (MM), t l ln nht trong tt c cc trng thi nghin cu , nhng loai thuc kiu loai sng nay , thng la cy g ln co chiu cao >8m, c khp tn cao , sc sinh trng va phat trin tt , thng gp trong kiu rng non th sinh , nh: Sau sau, Thng mc tru , Nc nc , Trm chim , Du da t , D gai , B hon , Ngt, | Trng l to . Kiu dang sng Cy co chi nho trn t (Mi) c 24 loi thng tn tai tng cy g tai sinh , cy bui . Kiu dang sng Cy co chi lun trn t (Na) v cy c chi trn leo cun chim 7,7% tng s loai. Cc nhm dng sng cn li (Ch, Cr, He) c s loi phn b trong tng nhom chim ty l khng cao , gim i rt nhiu so vi cc trng thi trn (chim t 1,4-4,3% tng s loai ). Khng thy xut hin nhom dang sng cy sng 1 nm (Th), do ch anh sang yu kh ng thi ch nghi cho cy sng 1 nm phat trin . Do mi phuc hi thanh rng non khng lu nhng tan che cua rng (k>0,4) nn anh hng rt ln ti s thi ch nghi vi iu kin sng cua thc vt , ch c nhng loi chu bng m i tn tai c, cn nhng cy a sng dn dn s b thay th . 4.2.5. Cu trc cac trng thai thm thc vt Chng ti ch thng k cy g c chiu cao > 1,5m ly s liu tnh mt cy g tham gia vo cu trc tng cy bi, cy g TSTN.
(Lp) c s loi nh nhau l
4 loi
63
Nhn chung, trong 4 kiu thm: TTV thp sau NR, TTV cao sau NR, TTV cao sau KTK v Rng non, tuy c thi gian phc hi khc nhau nhng v cu trc TTV gn nh tng ng, ch c 2 tng: tng cy bi, cy g ti sinh v thm ti, ch khc nhau v thnh phn loi, cu trc hnh thi n gin hay phc tp v mt cy g c mt trong mi tng. Ring rng non phn chia thnh 3 tng r rt. hiu thm v c im ca thc vt rng y, chng ti phn tch s phn b ca cc loi tham gia vo qu trnh hnh thnh nn cc kiu thm trn. 4.2.5.1. Thm thc vt thp phuc hi t nhin sau nng ry Kiu thm ny c thi gian phc hi t 2 3 nm, nn c cu trc hnh thi tng i n gin, c s phn ho thnh 2 tng chnh: tng cy bi v thm ti. Tng cy bi ch yu cc loi cy bi thp a sng, thch hp pht trin trong giai on u ca qu trnh phc hi, mt dy c thuc v cc loi: Mua thng, ng, Xch ng nam, V b l nguyn. Ngoi ra, cn gp thm mt s loi nh: Thu kn hoa , Bm bc, Trng a Tng cy bi, c chiu cao dao ng trong khong 0,9 2 m, cy g mc ri rc, khng nhiu, khng thnh tn ring bit. Mt cy g 448 cy/ha, phn ln l cc loi c kch thc nh, D TB: 1,2 cm; HTB: 1,67m. Thnh phn cy g ch yu cy tin phong, a sng nh: Thu tu, Mui, Sng d, Mng tang, Kho, Na rng. Tng cy tho rt a dng v thnh phn loi, phong ph v s lng. Mt s loi c chiu cao 1,0 2,0m, nh: C ch v, C lo, C tranh; trong c tranh c mt rt ln, vi dy rm Cop1. Ngoi ra cc loi thn tho c chiu cao 20 60 cm nh: n but, C l tre,
64
C ch, C may, C bi ngi, Gi hc trng , Bp vang, Ci lng Khng th thiu c s c mt ca cc loi Dng x : Gut, Dng t tn. Thc vt ngoi tng khng c dy leo thn g, hu nh ch l dy leo thn tho: Dy bm bp, bng bong, dy vng trng nh gi dy dm ca thm ti trong kiu thm ny t Cop1 n Soc.
4.2.5.2. Thm thc vt cao phuc hi t nhin sau nng ry Nh phn trn chng ti thng k, TTV c thnh phn loi a dng, phong ph v s lng do chng c phc hi trn v tr rt thun li v mt sinh thi. S phn ho thnh phn giai on phc hi ny rt r rng, 2 tng chnh: Tng cy g ti sinh t nhin , cy bi v thm ti. Tng cy g ti sinh t nhin, cy bi: Ngoi nhng loi cy c mt tng cy g ca TTV thp sau nng ry, y cn thy xut hin thm nhiu loi mi, c sc sinh trng nhanh v c th cho g tt nh: Nha rui, Trm trng, Ba, Nhi, Kho nht, Trm ba l chm, Linh lng, kiu thm ny so s phn ho thnh hai cp chiu cao: + Cp chiu cao 2,0 4,5 m: Ch yu l cy g tin phong, a sng, ngoi ra cn gp thm mt s loi c tinh vt tri v chiu cao nhng khng nhiu: Mng tang, n ba l, Trm trng. Mt cy g tng i cao 1822 cy/ha, HTB: 3,35m; DTB: 3,2 cm. + Cp chiu cao 0,5 2,0m: Bao gm cc cy bi v cy ti sinh. Cy bi y c thnh phn loi a dng ch yu cc loi: Vai trng, V b l nguyn, Gi hc trng, K hoa o, Mua thng, Trng a,Ba chc, Bm bc, Lu, Nng nng, nhng c mt nhiu nht l ba
65
chc chim 40% tng s loi cy bi thp, cc loi sim, mua thng, thu kn hoa c tn xut gp ln trong TTV thp sau NR th y gim hn, ch xut hin ri rc. Cy g ti sinh trong cp chiu cao ny chim phn ln 1067 cy/ha, HTB: 1,7m; DTB: 1,9 cm. Do iu kin sinh trng pht trin thun li, cy g mc tp trung, to nn tn che tng i ln (k<0,2). Cc ch s v ng knh v chiu cao ca cy ti sinh trong TTV cao sau NR cho thy cy ti sinh y pht trin tt. Do qu trnh phc hi din ra mnh m, tng cy g to nn tn che ln, mc d thm ti c thnh phn loi phong ph nhng s lng c th ca mi loi rt t, ch yu vn l cc loi trong h C (Poaceae), h Cc (Asteraceae), cc loi Dy leo ri rc thuc cc h Dilleniaceae, h Fagaceae, Hernadiacae, Mimosaceae. dy rm ca thm c, chng ti nh gi Sp n Cop1. 4.2.5.3. Thm thc vt cao phuc hi sau khi khai thac kit Vi thi gian phc hi khong 7 8 nm, nn trng thi nghin cu c xu hng thnh rng non rt r nt. Cu trc hnh thi ca kiu thm tng i phc tp, v c bn vn thnh 2 tng chnh: tng cy g, cy TSTN, cy bi v thm ti. Trong tng cy g, c s phn chia thnh 3 cp chiu cao: + Cp chiu cao 3,0 6,5m: Bao gm nhng loi c tinh vt tri v chiu cao trong kiu thm, thng l cy tin phong, a sng v cy chu bng, c gi tr kinh t, c thi gian sng lu nh: Sau sau, Ba soi, Trm chim, Nhi, D gai, Dung l thon, hi ng Tuy nhin, mt cc loi ny khng cao 333 cy/ha; HTB: 4,42 m; DTB: 5,5 cm. + Cp chiu cao 2,0 3,0m: Ch yu l cy ti sinh ang pht trin mnh, nhiu cy ln: Mui, Na rng, Me rng, Re xanh, Vt vng nht,
66
Gng gai, Th, B cu v, Ba soi, Si ta, Bi li vng, Ct nga, Mua b Cp chiu cao ny c mt cy nhiu nht 1100 cy/ha, HTB: 2,57m; DTB: 3,1 cm. + Cp chiu cao 0,5 2m bao gm: Cy bi v cy ti sinh cn nh. Cy bi y c chiu cao khong 0,8 n 1,8m nh: Lu, Lu b, Thu kn hoa c, Thu kn lng, Tr rng, s lng khng nhiu mc ri rc. Mt cy ti sinh thp 633 cy/ha, HTB: 1,7 m; DTB: 2,0 cm. Cy g ca 3 cp chiu cao mc tng i tp chung nn tn che 0,2 < k < 0,3. Thm ti vi thnh phn ngho nn, phn b thnh cm, thng nhng ch cha c s khp tn ca tng cy g, c nhiu nh sng. Phn ln l cc loi: T thu hng, Ma d, C mn tru, C ch, C tranh, Dng x. Mt vi loi dy leo nh: Dy cm cang, Bm bm hoa trng, Bm bm hoa vng dy rm ca thm c Sol n Sp. 4.2.5.4. Rng non Rng hon ton khp tn, khong 45 50% din tch t b cy g che ph (k > 0,4). Rng c s phn chia thnh tng r rt, 3 tng chnh: Tng cy g (chiu cao 3 9,5m), tng cy g thp v cy ti sinh (0,5 3m) v thm ti. Tng cy g trong khong 3 9,5m thnh phn loi y rt phc tp, cy c kch thc trung bnh v nh nh: Mui, Sn rng, Th, Chi mi, Bp lng, Bi li vng, Kho hoa nh, Trm ba l chm, L ngh, Kim sng, xen ln l cc loi cy g c sc sinh trng mnh nh: Sau sau, Trm chim, Du da t, Nhi, R gai, S thon. Chiu cao trung bnh HTB: 5,9 m; DTB: 6,5 cm; mt cy g 600 cy/ha.
67
C bit trong kiu thm ny chng ti cn gp loi Thu tu c chiu cao tng i ln 9,5m. Tng cy bi thp v cy ti sinh (0,5 3m). Cy bi thp c thnh phn ngho nn, vn ch yu cc loi trong h n nem (Mirsinaceae), h C ph (Rubiaceae), H tr (Theaceae). Nhng loi thng xut hin nhiu trong tng cy bi cc kiu thm trn nh: Thu kn (Helicteres sp.), Sim (Rhodomirtus tomentosa), Mua thng (Melastoma normale) hon ton khng cn gp trong rng non. iu ny cng chng t, khi rng non c khp tn, nhng cy bi thp, a sng s khng cn thch hp tn ti, chng s b o thi nhngc ch cho cy ti sinh pht trin. Mt cy ti sinh tng i cao 1125 cy/ha HTB: 1,9 m; DTB: 2,1 cm. Thm ti to ra che ph thp, chng mc ri rc trong im nghin cu vi mt khng nhiu. nh gi dy, rm ca thm c Sol. Tom li: Cu trc thm thc vt ti im nghin cu trn cng tng i n gin, thng l 2 tng chnh: Tng cy g TSTN, cy bi v thm ti, ngoi ra cn c thm tng ngoi phin dy leo; trong tng cy g ti sinh t nhin v cy bi c s phn ho theo cc cp chiu cao khc nha, ch yu l tng cy g nh v tng cy bi g nh v cy ti sinh. Qu trnh phc hi rng y din ra kh nhanh, lun lun c s thay th lun phin thc vt. Chng cng chu nh hng ca iu kin sinh thi, nhng c th thich nghi s c tn ti, pht trin v nhng loi no khng thich hp vi iu kin sng hin ti s b o thi khi khp tn ca rng tng ln. 4.3. Hin trang tai sinh t nhin trong cac trang thai tham thc vt
68
Nghin cu ti sinh trong vic nghin cu phc hi rng l iu rt cn thit . V, ti sinh l thc o tim lc ti nguyn rng, l qu trnh phc hi li thnh phn c bn ca rng. thy ht tm quan trng ca mt s trang thai TTV tham gia vo qu trnh phc hi rng, chng ti tip tc nghin cu nh gi kh nng ti sinh ca cy g trong tng kiu thm thy c xu hng phc hi rng ang din ra y theo chiu hng no. Thng k trong cc kiu thm ny c 79 loi cy TSTN (chim 48,5% tng s loi). Nhng loi c tn sut hay gp trong cc kiu thm l: Thu tu, Lnh ngnh, Hoc quang, Sau sau, Trm chim, Ba soi, Bi li, L ngh, V dt, Gng gai... Bng 4.4. Ch s a dng cy TSTN trong tng im nghin cu Cc kiu thm Mt (cy/ha) TTV thp sau NR TTV cao sau NR TTV cao su KTK Rng non 5199 + 321 3911 + 109 3599 + 118 3475 + 75 S loi cy TSTN 9 loi 31 loi 31 loi 34 loi Ch s a dng ca Shannon 2.197 3.433 3.433 3.526
Theo s liu trn TTV thp sau nng ry c ch s a dng loi thp nht trong 4 im nghin cu. Do thi gian phc hi ngn nn s loi cy g TSTN t, s lng c th ca loi ln. Chng t ch s a dng phc thuc nhiu vo iu kin mi trng sng. Nu iu kin mi trng thun li v a dng th s lng loi ln , s c th trong mi loi nh, h s a dng cao, khi iu kin khng thun li hay mi trng c tnh cht cc oan th s lng loi trong qun x t, nhng s lng c th ca tng loi c th cao v h s a dng thp.
69
Mi mt giai on phc hi li c mc ti sinh khc nhau (v mt ; phn b khc nhau cp chiu cao, theo mt nm ngang ; t l ti sinh tt, xu, trung bnh; ngun gc ti sinh...) hiu r hn nng lc ti sinh, chng ti i su phn tch tng nhn t trn. 4.3.1. T thnh loi trong lp TSTN y l ch tiu nh gi mc a dng ca sinh hc ca hai i tng tng cao v tng cy TS. Cng thc t thnh phn nh mi quan h qua li gia cc loi trong mt qun x thc vt v qun x vi iu kin ngoi cnh. Cng thc t thnh loi ca 3 kiu thm cy bi, trnh by trong bng 4.5 Bng 4.5. Cng thc t thnh cy g ti sinh trong 2 kiu thm TV STT Loi tham gia vo cng thc t thnh 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Thu tu Mui Kho Sng d ng Lnh ngnh B cu v Ba soi Me rng L ngh V dt Hoc quang Ba 0.5
http://www.lrc-
TTV thp sau NR 3.0 1.5 0.6 1.9 1.5
TTV cao sau NR
1.0
1.2 10 0.6
70
14 15 16 17 18 19 20 21
Bi li vng Trm l chp 3 Gng gai Hu en n 3 l 4 loi khc 8 loi khc 22 loi khc Tng s loi TSTN Mt (cy/ha) 9 loi 5199 + 321 1.5
0.8 0.5 0.6 0.5 0.5
3.8 32 loi 3911 + 39
TTV thp phc hi t nhin sau NR: thnh phn loi cy g TS rt t (9 loi) tp trung vo mt s loi sau: Thu tu, Mui, Kho, Sng d, nhng h s t thnh ca tng loi rt ln, giao ng trong khong 0.6 3.0 . Nhng loi cy ny thng xut hin t pha u ca din th i ln, l thc vt tin phong, c tnh a sng mnh. Trong iu kin nh sng tt, chng s pht trin nhanh, nhng thi gian sng khng di. * i vi TTV phuc hi 5 6 nm + Thm thc vt cao phc hi t nhin sau nng ry; t thnh loi trong lp TSTN rt phong ph vi 31 loi v khng n gin nh thm thc vt thp xut hin thm mt s loi cy c tnh chu bng thng tng rng chnh. H s t thnh nhng loi u th bin ng trong khong thp (0.5 1.2). Nhng loi tham gia vo cng thc tnh t thnh l :Ba, Ba soi, Kho nht, Trm l chp ba, L ngh, Gng gai, Hu en, n ba l, Bi li vng.
http://www.lrc-
71
Bng 4.6. Cng thc t thnh cy g tai sinh trong TTV cao sau KTK v rng non STT Cc loi tham gia vo t thnh 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Sau sau Ba Nha rui Trm chim Th Ba soi Mt tru Lnh ngnh Thu tu Si ta Bi li vng 1.3 0.6 1.0 1.0
http://www.lrc-
TTV cao sau KTK
Rng non
Tng cao Tng cy TS Tng cao Tng cy TS 1.6 0.7 0.5 0.5 0.7 0.6 1.2 0.7 0.5 0.7 0.5 1.2 2.2 0.6 1.1 0.7 1.3 1.0
1.3
72
12 13 14 15 16 17 18 19 20
Hoc quang Sng Gin trng Chi mi D gai 6 loi khc 24 loi khc 12 loi khc 21 loi khc Mt (cy/ha) 1033 2567 2.0 5.9
0.5 0.5
0.5
0.7 0.9 0.9
4.4 2.2 1125 2350
Ghi chu : cy tham gia t thnh phn thnh 2 tng: tng cy cao (thng k nhng loi c chiu cao > 2.5m) v tng cy TSTN (thng k nhng loi c chiu caoc <2.5m). * Thm cy bui cao sau khai thac kit + cy tng cao >2.5m c 14 loi , l nhng cy g nh, pht trin pha u ca din th theo chiu hng i ln. T thnh cy g chnh tng cao ny l :1.6 sau sau + 0.7 Trm chim + 1.3 lnh ngnh + 0.6 Th + 0.6 Thu tu + 1.2 Ba soi + 1 Si ta + 1 Bi li. + Tng cy TSTN c 31 loi, ngoi nhng lai c mt tng cy cao trong tng ny cn xut hin thm nhiu cy mi c tnh chu bng, c kh nng cho g tt, Thnh phn loi chnh tham gia vo cng thc t thnh tnh ny l 0.7 Sau sau + 0.5Ba + 0.5 Nha rui + 0.7 Trm chim + 0.5 Th + 0.7 ba soi + 0.5 Mt tru. H s t thnh ca cc loi tng trn thng cao hn tng cy TSTN, do mt cy tng cao t hn.
73
* i vi rng non m khp tan c 1 nm tr li: s lng loi cy g TSTN rt ln 34 loi. + Cy tng cao: c 12 loi, ch yu l cc loi sau : ba soi, sau sau, gin trng, Trm chim, chi mi, bi li, d gai, kho, s thon, thng mc tru, nha rui, sn rng. + Tng cy TSTN : c 30 loi . Trong tng ny , ngoi nhng loi cy g c mt tng cy cao chng ti cn gp thm nhiu loi mi nh: Nc nc, Trm en, Du da t, Bi in l xoan. Mng qun rng, Kim sonmg, B hn, Trng l to... Nhn chung, rng th sinh cn non thng bao gm cc cy cng tui v thng c mt vi lai chim u th.
Tom li: + Ngay t giai on u phc hi cho ti khi hnh thnh rng, qu trnh TS lun lun din ra mnh m. Thnh phn loi cy TS thay i theo thi gian phc hi th hin s thay th dn dn cc loi cy a sng bng mt s loi cy chu bng thi gian u v c i sng di, chnh nhng loi cy ny s tham gia vo t thnh cy tng cao ca rng nh: Kho (Machilus sp.), Trm (Canarium parvum), D gai (Captanopsis indica)... + S lng cy g TS c gi tr kinh t thng c h s t thnh thp, iu ny chng t cy bi v thm ti nhiu s t tin cho qu trnh phc hi thnh rng tt hn. 4.3.2. Mt , ngun gc v cht lng tai sinh Nng lc ti sinh c nh gi theo cc ch tiu v mt , phm cht, ngun gc v s cy c trin vng. Nng lc ti sinh phn nh mc
74
thun li ca iu kin hon cnh i vi qu trnh pht tn, ny mm ht ging v qu trnh sinh trng ca cy m, cy non Bng 4.7. Mt , ngun gc v cht lng cy TSTN Trong cac kiu TTV chi nh Cc im nghin cu TTV thp sau NR TTV cao sau NR TTV cao sau KTK Rng non Mt (N/cy) 5199+321 3911 +109 3599 +118 3475+75 Ngun gc(%) Ht 90.6 88.7 79.5 81.9 Chi 9.4 11.3 20.5 18.1 Phm cht (%) Tt 50.2 63.8 58.9 70.1 TB 35.3 26.7 26.5 21.4 Xu 14.5 9.5 14.6 8.5
Mt : Mt cy ti sinh gim dn theo thi gian phc hi rng, c s lng c th ln nht thm cy bi thp sau nng ry (phc hi: 2-3 nm; mt : 5.199 +321 cy/ha). Theo nh Hu Khnh(2004) [15], to thnh rng ti thiu phi c ti sinh t nht 500 cy g ti sinh/ha, c chiu cao >1.5m. Nh vy, cc kiu thm trn nu c khoanh nui t nhin, xc tin ti sinh, qun l bo v tt th trin vng thnh rng trong tng lai cao. Tuy nhin, nghin cu v ti sinh nu ch cn c vo cc con s nh lng cy g ti sinh th cha . Ngun gc cy ti sinh: c 2 hnh thc TS: TS t ht v TS t chi. Trong , TS t ht chim t l cao hn, dao ng trong khong 79.5% n 90.6%. Kh nng TS t ht trn t sau nng ry cao hn trn t sau khai thc kit. Theo Phm Ngc Thng (2003)[37], trong cng mt loi cy th cy mc t ht c i sng di hn cy chi, kh nng chng chu vi iu kin ngoi cnh tt hn cy chi. S liu trn
75
cho php chng ta nh gi kh quan trin vng ca rng c phc hi t cc thm thc vt ny. Phm cht ti sinh: Trong 4 trng thi TTV thp sau NR, cy bi cao sau NR, cy bi cao sau KTK v rng non c phm cht ti sinh cao hn, phn ln l cy c phm cht tt v trung bnh (t l cy tt dao ng trong khong 61.2% n 70.1%, cy trung bnh t 21.4% n 26.7%). Nhn chung, do thnh phn ti sinh ch yu l cy bi v cy g nh nn cht lng ca lp cy ti sinh khng cao. Dng chng trnh ANOVA (phn mm Date analysis Excel ) nh gi cht lng TS ca 4 kiu thm (kim tra thun nht gia cc trng thi). Kt qu cho thy F thc t = 26.79>3.89 (F l thuyt). iu ny chng t, cht lng cy TS cc kiu thm trn l khng thun nht. V vy, mi mt kiu thm nu c khoanh nui TS cn c s tc ng khc nhau thc y qu trnh phc hi v nng cao cht lng TS. Theo Nguyn Ngc Lung (1991)[19], nh sng l yu t quan trng quyt nh kh nng ti sinh ca thc vt, nhn chung tt c cc im nghin cu trn u c ch nh sng tng i tt, y l im thun li cho s TS ca cy. Nu gia cc trng thi thm c s khc nhau v mt , phm cht, ngun ging th chng t qu trnh TS cn chu nh hng ca cc yu t khc na; che ph, mc thoi ha ca t, phng thc tc ng ca con ngi v t thnh loi trong tng cy cao... 4.3.3. S phn b cy tai sinh theo cp chiu cao Kt qu iu tra cho thy ch tiu v phn b mt cy ti sinh theo cp chiu cao (8 cp chiu cao) ca cc im nghin cu rt khc nhau.
76
Bng 4.8. S phn b mt TSTN theo cp chiu cao trong cc kiu thm Trng thi TTV Cp I T l % TSTN theo cc cp chiu cao Cp II TTV thp sau NR TTV cao sau NR TTV cao sau KTK Rng non 48.7 30.7 32.4 23.7 18.8 7.9 10.2 5.8 Cp III 12.8 5.7 3.7 6.5 Cp IV 10.3 9.1 5.6 7.9 Cp V 5.1 12.5 8.3 10.8 Cp VI 3.4 14.8 13.8 15.1 Cp VII 0.9 7.9 16.7 23.1 11.4 9.3 7.2 Cp VIII
Qua bng s liu trn (bng 4.8) biu thi t l cy TSTN theo chiu cp cao trong tng kiu thm, chng ti c mt s nhn xt sau: + Tt c 4 kiu thm nghin cu u c t l cy TSTN cp I cao nht ri gim mnh cp II, sau s thay i cc cp sau, mc thay i ty vo tng kiu thm. Hin tng ny c th gii thch nh sau: Cy m(cy con chiu cao <20cm) thng c mt rt ln, chng sinh trng nh cht d tr trong ht hoc trong c quan sinh dng ca cy m, chng cha tng hp c cht hu c , nn giai on ny ch nh sng, th nhng t nh hng n cy m. Khi s dng ht cht d tr trong ht v pht trin thnh cy non th chng phi t tng hp cht hu c bng quang hp. Giai on ny, nhu cu nh sng ca cy con tng ln nhng chiu cao ca cy con cn thp. che ph ca tn rng v tng thm ti, cy bi nh hng xu n vic ng ha cht Cacbon nn chng d b cht hng lot. + TTV thp phc hi t nhin sau NR c thi gian phc hi 2-3 nm, chiu cao cy TSTN chia thnh 7 cp (cp I n cp VII). Chng
77
t trong giai on ny TTV c s tch ly ca lp cy bi (chiu cao trung bnh ca cy bi HTB = 0.8m). + TTV cao phc hi t nhin sau nng ry v sau khai thc kit, c th : TTV cao phc hi t nhin sau NR c t l cy TSTN cao nht cp VI (201-250cm), TTV cao sau KTK c t l cy TSTN cao nht cp VII (251-300cm) + Rng non: t l cy TSTN theo cp chiu cao ca rng non t gi tr cao nht cp VII ging vi TTV cao sau KTK nhng ln hn. Mt cy g s c xu hng nhiu ln khi cp chiu cao tng, cng vi thi gian phc hi tng n mt ngng no n s gim i. 4.3.4. Phn b cy TSTN theo mt t Nghin cu phn b cy TSTN theo mt t c ngha rt quan trng trong qu li dng kh nng TSTN phc hi rng. S phn b cy trn mt t ph thuc vo c tnh sinh hc ca cy, khng gian dinh dng v ngun gieo ging t nhin. Chnh v vy, nghin cu TSTN theo mt t l c s xut cc bin php k thut lm sinh nhm thc y TS theo hng c li cho mc ch s dng. Bng 4.9. Kt qu kim tra phn b cy ti sinh theo mt t STT 1 2 3 4 Cc kiu thm TTV thp sau NR TTV cao sau NR TTV cao sau KTK Rng non U tnh -2.3 -2.03 -2.1 So vi U0,5 <-1.96 <1.96 U<-1.96 Phn b Cm Cm Cm Cm
0.14 -1.96<Utnh<1.96
Nhn xt: Phn b cy TSTN 3 kiu TTV thp v cao sau NR, TTV cao sau KTK c dng phn b cm , duy nht rng non c dng
78
phn b ngu nhin. Cc TTV trn l trng thi cn non, ang trong qu trnh phn ha chiu cao, ng knh, cng nh v khong sng nn thng c phn b dng cm. Qu trnh TSTN l mt qu trnh din ra lin tc. Chnh v th, lun c s u tranh gia cc c th trong qun h iu tit khng gian dinh dng nn lun c s bin i v hnh thi phn b ca cy t phn b cm n phn b ngu nhin v cui cng l phn b u. Thi gian tn ti ca mi loi hnh phn b trn ph thuc nhiu vo iu kin v hon cnh sinh thi cng nh tc ng gin, trc tip ca con ngi. Theo Nguyn Hi Tut (1990)[41] nhng loi rng chuyn sang phn b ngu nhin hc cch u, nu t c tui thnh thc cng ngh th c th thc hin khai thc chnh. V vy khi tin hnh khoanh nui phc v cc TTV cy bi, da trn s liu xc nh v tui phc hi v s phn b cy TSTN trn b mt t, iu chnh khong cch phn b cy TS cho ph hp vi phn b ngu nhin hay phn b u bng cch trng b sung cy mc ch, ta cy TS t ch dy sang nhng ni thiu cy TS. y l hnh thc to ra khng gian dinh dng hp l cho cc c th trong qun th rt ngn thi gian phc hi rng, ci thin cht lng rng phc hi. 4.3.5. anh gia trin vng tai sinh Theo inh Hu Khnh (2004)[15], cy ti sinh c trin vng l nhng lai c sc sng trung bnh tr ln, c chiu cao >1,5m, mt >500cy/ha, nu theo ch tiu ny chng ti s lp bng nh gi trin vng TSTN cho tng im nghin cu trn. Bng 4.10. Trin vng ti sinh trong cc im nghin cu
79
Cc kiu thm
Mt cy TSTN (h>1.5m)
Phm cht trung bnh tr ln(%)
Mt cy TSTN t trin vng khoang nui
TTV thp sau NR TTV cao sau NR TTV cao sau KTK Rng non
448 1822 1733 1950
85.5 90.5 85.4 91.5
417 1649 1480 1784
Trong 4 kiu thm nghin cu trn, th kiu thm cy thc vt thp sau nng ry (thi gian phc hi 2-3 nm) c s lng cy TSTN trin vng thp hn so vi quy nh khoanh nui phc hi t nhin, 3 kiu thm cy bi cao sau nng ry, cy bi cao sau khai thc kit v rng non thuc i tng khoanh nui phc hi t nhin.
4.4. xut mt s gii phap khoanh nui, phuc hi hin trng thm thc vt ti Trm DSH M Linh Vinh Phc. * i vi trng thi TTV mt ti sinh (mt TSTN ln hn hoc bng 500 cy/ha, chiu cao > 1,5m, sc sng trung bnh tr ln) ta p dng cc bin php khoanh nui phc hi t nhin, kt hp vi bin php qun l bo v khoanh nui.
http://www.lrc-
80
* i vi trng thi TTV khng mt ti sinh (mt cy ti sinh t nhin < 500 cy/ha) cn c s kt hp cc bin php thc y qu trnh TSTN theo hng i ln, ch yu l 2 bin php chnh sau y: Mt l: Bin php k thut lm sinh. - Pht lung dy leo, cy bi, thm c to iu kin cho ht ging ny mm, cho cy ti sinh sinh trng, pht trin. Loi b dy leo, cy bi, thm c chn p quanh gc v c pha trn c nh sng cho cy ti sinh quang hp thun li. - Ta dm cy mc ch t ch dy sang ch tha. - Trng b sung thm cy mi, c gi tr, cy bn a. Hai l: Bin php qun l bo v khoanh nui - Bo v, khng cht ph cy m gieo ging, cy ti sinh mc ch - Qun l nghim ngt cc khu vc khoanh nui, khng cho con ngi v cc loi gia sc, gia cm tn ph. - Cc bin php phng v chng chy rng: Thng xuyn tun tra pht hin la rng, nhng ni d xy ra chy cn lm cc chi tin theo di v quan st, lm nhng ng cch ly, ranh gii cn la...v.v.
KT LUN V KIN NGH I. Kt lun 1. Thnh phn thc vt c mt trong cc trng thi TTV: 163 loi thuc 130 chi v 62 h ca 4 ngnh thc vt bc cao c mch. Ngnh
81
Mc lan (Magnoliophyta), ngnh Dng s (Polypodiophyta), ngnh Thng t (Lycopodiophyta) v ngnh Thng (Pinophyta). 2. S phn b cc h, cc chi v cc loi trong tng kiu thm nghin cu: 1. Thm cy bi thp sau nng ry: 38 h, 57 chi v 58 loi; 2. Thm cy bi cao sau nng ry: 45 h, 75 chi v 86 loi; 3. Thm cy bi cao sau khai thc kit: 44 h, 64 chi v 72 loi; 4. Rng non: 34 h, 47 chi v 52 loi. 3. Hi t y 5 nhm dng sng thc vt (Ph, Ch, Cr, He, Th, ), th hin c tnh cht nhit i in hnh, trong nhm cy cao chi trn t (nhm cy i din cho cc vng nhit i) chim u th hon ton so vi cc nhm dng sng cn li (l nhng nhm i din cho cc h thc vt vng n i, n i bn hoang mc). Nhm cy chi trn t (Ph) c s loi nhiu nht 123 loi (chim 75,4% tng s loi ca ton h thc vt). Cc nhm sng sng cn li chim t l thp hn, khong t 5,4 - 6,6% tng s loi. Lp ph dng sng thc vt trong cc trng thi thm trn. SB = 75,4 Ph + 6,3 Ch + 6,6 He + 5,4 Cr + 6,3 Th 4. Cc trng thi thm cy bi u c c im chung l cu trc n gin (1 hoc 2 tng), Tng u th sinh thi l tng cy bi v cy TSTN, tn che ca cy g thng k < 0,3 (ring rng non k > 0,4). che ph ca thm ti gim dn theo thi gian phc hi, cao nht t Soc, (phc hi 2-3 nm), thp nht Sol (phc hi 9-10 nm). 5. T thnh thc vt khc nhau gia cc kiu thm, s loi cy g TS tng dn t thm cy bi thp n rng non (t 9 loi ln ti 34 loi). 6. Mt cy TSTN gim dn t thm cy bi thp n rng non. t gi tr ln nht l 5199 321 cy/ha v thp nht 3475 cy/ha. Phm cht cy ti sinh trung bnh, tt >55%. C 2 hnh thc ti sinh, trong
82
ti sinh bng ht chim t l ln hn (79,5% n 90,6%) ti sinh bng chi. 7. TTV thp phuc hi t nhin sau nng ray thuc i t ng chua u cy TSTN khoanh nui phuc hi t nhin phc hi t nhin sau nng ry , cn 3 kiu TTV cao , TTV cao phuc hi t nhin sau khi
KTK, rng non at tiu chun khoanh nui t nhin . 8. p dng bin php k thut lm sinh v bin php qun l bo v khoanh nui cho nhng i tng c lng cy TSTN cha , cn nhng i tng c lng cy TSTN tip tc cho khoanh nui t nhin, p dng bin php qun l bo v khoanh nui. II. Kin ngh. Ta thy rng: Trm DSH M Linh l vng m ca VQG Tam o, hu ht rng trong khu vc ny c ngha trong vic nng cao tnh a dng ca thc vt ni ring v cc sinh vt khc ni chung, tng tnh phng h v tch ly ngun gen, nn vic khoanh nui ti sinh y l cn thit. Trong iu kin hin nay, kinh ph cn hn hp. Chnh v th ta nn tin hnh khoanh nui cho cc i tng l thm cy bi cao bng cch ngn chn din th i xung ca thm thc vt . Phi hp cc bin php khoanh nui: bin php k thut lm sinh v bin php qun l bo v khoanh nui. Tuy nhin, nu sau khi khoanh nui rng khng t c mc ti thiu 500 cy trin vng/ha, chiu cao >3m, tn che ti thiu ca cy g k>0,3 th phi chuyn i c cu hay hng tc ng ln cc i tng ny.
83
Cc loi cy c gi tr kinh t cao nh D (Aquilaria Crassna Pierre), y l mt trong s nhng loi cy c nguy c b tit chng trong vn quc gia Tam o. V vy, qua lun vn ny ca Ti xin mnh dn ngh phi tip tc nghin cu kh nng ti sinh, s sinh trng, pht trin v c bit hn na l phi c bin php c th, thch hp lm sao phc hi c loi cy qu him ny.
http://www.lrc-
84
TI LIU THAM KHO TING VIT 1. G. Baur (1976), C s sinh thi hc ca kinh doanh rng ma, (Vng Tn Nh dch). NXB khoa hc k thut, H Ni. 2. Nguyn Tin Bn (1997), Cm nang tra cu v nhn bit cc h thc vt ht kn (Magnoliophyta), Angiospermae) Vit Nam, NXB nng nghip. 3. V Vn Cn (1982), c tnh sinh thi mt s cy g rng Vit Nam Tm tt mt s cng trnh 20 nm iu tra quy hoch thit k rng. Vin iu tra qui hoch rng, H Ni, tr. 61-65. 4. L Trn Chn (1990), Mt s c im c bn ca h thc vt Vit Nam, NXB khoa hc k thut, H Ni. 5. Nguyn Duy Chuyn (1995), Nghin cu quy lut phn b cy TSTN l rng thng xanh hn loi vng Qu Chu, Ngh An, Cng trnh khoa hc k thut iu tra quy hoch rng (1991 1995). NXB nng nghip, H Ni, tr. 53-57. 6. L Ngc Cng (2004), Nghin cu qu trnh phuc hi rng bng khoanh nui trn mt s TTV Thi Nguyn, Lun n tin s sinh hc, Vin Sinh thi v ti nguyn sinh vt. 7. Ng Tin Dng, Nguyn Ngha Thn (2004), Phn tch cc yu t a l thc vt v dng sng ca h thc vt VQG Yok Don. Tp chi Nng nghip v pht trin nng nghip, s 12/2002, tr. 1108 1109. 8. Ng Tin Dng (2004), a dng thc vt VQG Yok Don. Tp ch Nng nghip v pht trin nng nghip, s 5/2004, tr. 696-700.
http://www.lrc-
85
9. Trn nh i, Hu Th, Phm Huy To, L ng Tn (1988), Nghin cu kh nng TSTN ca mt s vng t trng i ni trc Sn La, Thng tin khoa hc k thut Lm nghip, (1-2), tr. 15-17. 10. Trn nh i, Hu Th, Phm Huy To, L ng Tn (1990), Nghin cu cc bin php phuc hi rng bng khoanh nui ti Sn La, Bo co ti 04A-00-03, Vin sinh thi v ti nguyn sinh vt, H Ni. 11. V Tin Hinh (1991), V c im ti sinh ca rng t nhin, Tp ch lm nghip, (2), tr. 3-4. 12. Phm Hong H (2000), Cy c Vit Nam, Tp 1, 2 v 3. NXB tr. 13. Nguyn Th Hng (2003), Nghin cu c im v xu hng phuc hi rng ca TTV cy bui huyn Hong B, th xa Cm Ph (Qung Ninh). Lun n tin s sinh hc, Vin sinh thi v ti nguyn sinh vt. 14. ng Thu Hng, V Th Lin (2004), Mt s dn liu v tnh a dng thc vt vng Ty Bc, Nhng vn nghin cu c bn trong khoa hc s sng, tr. 131-134. 15. inh Hu Khnh (2004), Sinh trng cy ti sinh thuc i tng khoanh nui phuc hi rng tnh Ph Yn v Bnh nh, Tp ch nng nghip v pht trin nng thn, s 10/2004, tr. 1433-1435. 16. Phng Ngc Lan (1986), Lm sinh hc. Tp 1. NXB nng nghip, H Ni. 17. Phan K Lc (1985), Th vn dung bng phn loi UNESCO xy dng khung phn loi TTV rng Vit Nam, Tp ch sinh hc, (12), tr. 27-29.
86
18. Nguyn Ngc Lung (1991), Phuc hi rng Vit Nam, Thng tin khoa hc k thut Lm nghip, (1), tr. 3-11. 19. Nguyn Ngc Lung, Lm Phc C (1994), Bo v khoanh nui phuc hi rng, Tp ch lm nghip, (1), tr. 7-8. 20. Trn nh L, Hu Th, H Vn Tu, L ng Tn (1995), Nghin cu xc nh din tch v h thng bin php k thut cho vic khoanh nui phuc hi rng, Bo co ti KN 03-11, H Ni. 21. Trn nh L (1998), Sinh thi thm thc vt, Gio trnh cao hc, Vin sinh thi v ti nguyn sinh vt, H Ni. 22. Trn Ng Phng (2000), Mt s vn rng nhit i Vit Nam, NXB Khoa hc v k thut, H Ni. 23. Nguyn Hng Qun (1984), Kt hp cht ch khai thc vi ti sinh nui dng rng, Tp ch Lm nghip (7), tr. 18-21. 24. Nguyn Vn Sinh (2004), Phn tch v m phng bin ng cu trc qun hp cy g rng vi chng trnh (F-Structure A&S), Tp ch nng nghip v pht trin nng thn, s 10/2004, tr. 1423-1425. 25. L ng Tn (1993), nh hng ca canh tc NR n t rng Sn La, Tuyn tp cng trnh nghin cu sinh thi v ti nguyn sinh vt (1990-1992), NXB khoa hc v k thut, H Ni, tr. 31-34. 26. L ng Tn, Hu Th v H Vn Tu (1995), Mt s kt qu nghin cu v cu trc thm thc vt ti sinh trn t sau NR ti Ching Sinh, Sn Lam. Tuyn tp cc cng trnh nghin cu sinh thi v ti nguyn sinh vt, NXB khoa hc v k thut, H Ni, tr. 117-121. 27. L ng Tn, Trn nh L, Hu Th (1997), Din th TTV trn t rng NR cc vng i ni Vit Nam, K yu hi ngh mi trng cc tnh pha bc ti Sn La, tr. 106-109.
87
28. L ng Tn (1999), Nghin cu qu trnh phuc hi t nhin mt s qun xa thc vt sau NR ti Sn La phuc vu cho vic khoanh nui. Lun n tin s sinh hc, Vin sinh thi v ti nguyn sinh vt, H Ni. 29. L ng Tn, Hong Chung, Ma Th Ngc Mai (2005), Mt s kt qu nghin cu v TSTN di tn rng th sinh ti VQG Tam o, Nhng vn nghin cu c bn trong khoa hc s sng, tr/ 10631066. 30. Nguyn Vn Thm (1995), Nghin cu qu trnh TSTN ca Du Son Nng (Dipterocarpus dyeri Pierre) trong rng kn m thng xanh v na rung l nhit i ma ma ng Nai nhm xut bin php khai thc ti sinh v nui dng rng, Kt qu nghin cu khoa hc ca NCS (1993 1994), Vin khoa hc lm nghip Vit Nam, NXB nng nghip, tr. 55 68. 31. Nguyn Ngha Thn (1997), Cm nang nghin cu a dng sinh vt, NXB Nng nghip, H Ni. 32. Nguyn Ngha Thn, Nguyn Thanh Nhn. a dng thc vt VQG P Mt, NXB Nng nghip, H Hi, 2004. 33. Nguyn Vn Thng (1993), Bc u nh gi cc bin php ci to v khoanh nui rng ti Cu Hai (Vnh Ph), Thn tin khoa hc v k thut lm nghip, tr. 19-21. 34. Trn Vn Thy, Nguyn Phc Nguyn (2005), Mt s dn liu v TTV VQG Ba V, Nhng vn nghin cu c bn trong khoa hc s sng, tr. 1085 1087.
http://www.lrc-
88
35. Hu Th, Trn nh L, L ng Tn (1994), Xy dng v xc nh cc i tng khoanh nui phuc hi rng, Tp ch lm nghip, (7), tr. 14-15. 36. Hu Th, Trn nh L, L ng Tn (1994), V qu trnh phuc hi t nhin TV rng trong cc trng thi thc b khc nhau, Tp ch lm nghip, (11), tr. 16-17. 37. Nguyn Ngc Thng (2003), Nghin cu c im qu trnh TSTN v xut mt s gii php k thut lm sinh phuc hi rng sau nng ry 2 tnh Thi Nguyn - Bc Cn. Lun n tin s sinh hc, Vin khoa hc lm nghip Vit Nam. 38. Nng Vn Trn (2004), Thi Nguyn y mng cng tc bo v rng, Tp ch nng nghip v pht trin nng thn (5/2004), tr. 675676. 39. Thi Vn Trng (1978), Thm thc vt rng Vit Nam. NXB khoa hc v k thut, H Ni. 40. Thi Vn Trng (1998), Nhng h sinh thi rng nhit i Vit Nam, NXB khoa hc v k thut, Tp. H Ch Minh. 41. Nguyn Hi Tut (1990), Qu trnh Poisson v ng dung trong nghin cu cu trc qun th rng, Thng tin khoa hc k thut lm nghip, i hc lm nghip, (1), tr. 1-7. 42. H Vn Tu, Hu Th, L ng Tn (1995), Kh nng ti sinh v qu trnh sinh trng pht trin TTV trn t sau NR to Kon H Nng, Tuyn tp cc cng trnh nghin cu sinh thi v ti nguyn sinh vt, NXB khoa hc v k thut, H Ni, tr. 156-162. 43. ng Kim Vui (2002), Nghin cu c im cu trc rng phuc hi sau NR, C s xut gii php khoanh nui, lm giu rng
89
huyn ng H, tnh Thi Nguyn, Tp ch nng nghip v pht trin nng thn, s 12/2002, tr. 1110-1112. TING ANH 44. Adam,S.. Strain B.R., Adam M.S. (1970), Water-repellent soil, rice and annual plant cover in a desert scrub community of Southeastern, Ecolygo, Vol. 51(4), California, pp. 697-699. 45. Bazzaz, F.A. (1968), Succession an abandoned fields in the Shawee Hills, Southern Illinois, Ecolygo, Vol.49 (5), pp. 925-936. 46. Bratawwinata, A. (1994), Study oj the succession the secondary forest after shifting cultivation, Proceeding oj the Internationnal Management, pp. 20-213. 47. Fujiwara, K (1991), Rehabilitation oj tropical forests from countrysial to urban areas, Restoration oj tropical jorest ecosystems, Proceeding oj symposium held on October 7-10, pp. 119-131. 48. Godt, M.C and Hadley M. (1991), Ecosystem rehabilitation and forest regenration an the humic tropics: Case studies and management insights, Restoration oj tropical jorest ecosystems, Proceeding oj symposium held on October 7-10, pp 25-36. 49. Habeck, J.R. (1986), Forest succession in the Glacier Park Cedar Hemmlock forest, Ecolygo, Vol. 49 (5), pp. 872-879. 50. Hibbs, D.E. (1983), Forty years of forest succession in control New England, Ecolygo, Vol. 46 (6), pp. 1314-1404. 51. Lamparecht H. (1989), Slviculture in Troppics, Eschborn. 52. Leak, W.B (1970) Successional change in Northern Hardwoods predicted.
90
53. Miyawaki A. (1991), Restoration of native forests from Japan to Malaysia, Restoration oj tropical jorest ecosystems, Proceeding oj symposiums held on October 7 10, pp. 5-25. 54. Raynal D.J., Bazzaz F.A (1975), Interference oj winter annuals with Ambrosia artemissiifolia in early successionl fields, Ecologo, Vol. 56 (1), pp. 35-49.
http://www.lrc-
91
DANH LUC THC VT TRONG CC TRNG THI THM THC VT ( Dng sng da trn s phn chia dng sng ca Raunkiaer) Cac trng thai thm thc vt STT Tn khoa hc Tn a phng Dng sng TTV thp sau NR I. LYCOPODIOPHYTA NGNH THNG T 1. LYCOPODIODIACEAE 1 Huperzia carinata (Poir.) Trevis 2 Lycopodiella cernua (L) Franco.Et Vasc. II. POLYPODIOPHYTA NGNH DNG X
TTV cao sau NR
TTV thp sau KTK
Rng non
H THNG T thch tng sng Thng t Ep +
He
92
2. ADIANTA CEAE 3 Adiantum capillus venerisL. 3. ASPLENNIACEAE 4 Vitaria fleuosa Fee
H TC V N Tc v n H T IU Rng t tn H RUT t Cr + Ep + + He + +
4. GLEICHENIECEAE 5 Dicranoppteris dichotoma (Thumb) Benth. 6 D.linearis (Burm.f.) Underw 5. SCHIZEACEAE 7 Lygodium flexosum (L) Sw.
Gut H BNG BONG Bng bong leo di
Cr
Cr
L. japonicum (Thumb) Sw.
Bng bong Nht Bn
Cr
III. PINOPHYTA
NGNH THNG
93
6. GNETACEAE 9 Gnetum montanum Markgraf IV. MAGNOLIOPHYTA
H DY GM Dy gm NGNH MC LAN LP HAI L MM H T HP Sau sau H DN Dn gai H XOI Mui Sn rng H NA

Lp
1. MAGNOLIOPSIDA
7. ALTINGIACEAE 10 Liquidambar formosana Hance 8.AMARANTACEAE 11 Amaranthus spinsus L. 9.ANACARDIACEAE 12 13 Rhus chinensis L. Toxicodendron succedanea (L) Mold. 10. ANNONNACEAE
MM Th + Mi Mi + +
94
14 15
Alphonsea tonkinensis DC. Xylopia perrei Hance 11. APOCCYNACEAE
Na rng Gin trng H TRC O Ba gc vng Sng d
Mi Mi
16 17
Rauvolfia verticillata (Lour). Baill Strophanthus divaricatus (Lour) Hook.et Arn
Mi Mi + +
18
Wrightia pubescens R.Br 12. AQUIFOLIACEAE
Thng mc tru H TRM BI Nha rui H NAM MC HNG
MM Th + Mi +
19
Iiex viridis Champ. Ex Benth 13.ARISTOLOCHIACEAE
20
Aristolochia balansae Franch. 14. ASCLEPIADACEAE
Nam mc hng H THIN LY
Mi
21
Streptocaulon juventas (lour.) Merr 15. ASTERACEAE
H th nam H CC Mi
+ +
95
22 23 24 25 26 27
Ageratum conyzoides L. Bidens pilosa L Bidens pilosa L Blummea lanceolaria (Roxb.) Druce Eclipta prostrata (L) L. Eupatorium odoratum L. 16. BIGNONIACEAE
C ct ln n but n but Xng sng C nh ni C lo H NI CC Ni nc H TRM Trm trng
Th Ch Th Ch Th Ch + + + + + + + +
28
Oroxylum indicum L. 17. BURSERACEAE
MM + MM +
+ +
29
Canarium album (Lour). Raeusch.
30 31
C. parvum Leenh. C.tramdenum Dai & Yakov 18. CAPRIFOLIACEAE
Trm chim Trm en H CM CHY Vt vng nht H BA
MM MM
+ +
32
Viburnum lutescens Blume 19. CLUSIACEAE
Mi
+ +
96
33
C.pruniflom formosum (Jack) Benth. & Hook.f.ex Dyer
Lnh ngnh p
Mi
34 35
C.prunniflorum (Kurz). Kurz. Garcinia oblonggifolia Champ. Ex Benth 20. COMBRETACEAE
Lnh ngnh l nh Ba H BNG Dy giun H TRNG IU
Mi Mi
36
Quiqualis indica L 21. CONARACEAE
Lp
37
Roruea minor (Gaertn). Alston 22. CONVOLVULACEAE.
Lp H KHOAI LANG
38 39
Calonyction aculeatum (L) House Merremia hederacea (Burm.f)Hall.f 23. DAPHNIPHYLLACEAE
Bm bm hoa trng Bm bm ho vng H VAI Vai trng
Lp Lp + + +
40
Daphniphyllum calycinum Benth
Na
97
24. DILLENIACEAE 41 Tetracera scandens (L) Merr 25. EBENACEAE 42 Diospyros sp. 26. EUPHORBIACEAE 43 44 45 46 47 48 49 50 51 Antidesma ghaesembilla Gaerdn. Aporosa dioica (Roxb) Muell Arg. Baccaurea ramiflora Lour. Bischofia javanica Blume Breynia fruticosa (L) Hook.f Bridelia monoica (Lour.) Merr. Glochidion obliquum Decne G. velutinum Wight Macaranga denticulata (Blume) Muell Arg. 52 Mallotus paniculatus (Lamk). Muell.
H S Chc chu H TH Th H THU DU Chi mi Thu tu Du da t Nhi B cu v Bi in l xoan Bn bt Bt ch lng Ba soi Mi Mi MM MM Mi Mi Mi Na Mi + + + + + + Lp Mi Mi + + +
+ +
+ +
Ba bt
Mi
98
53
M philippinensis (Lamk). Muell Arg.
Cnh kin
Mi
54 55
Phyllanthus emblica L. Sapium discolor (Benth).Muell - Arg 27. FABACEAE
Me qu trn Si ta H U Lc lc kim Thc lp Dy mt
Mi Mi
+ + +
56 57 58
Crotalaria acicularis BuchBenth.. Desmodium gangeticum (L) DC Derris elliptica (Roxb) Benth. Var. Tonkinensis Gagnep.
Th Mi Lp +
59
Ormosia pinnata (lour) Merr. 28.FAGACEAE
Rng rng xanh H D D gai H MNG QUN Mng qun rng H LI CH Dy ch ba
MM
60
Castanopsis indica (Roxb) ADC 29. FLACOURTIACEAE
61
Flacuoria indica (Burmf) Merr 30. HENRNANDIACEAE.
Mi Lp +
62
IIIigera dunniana Levl.
99
31. LAURACEAE 63 64 Actiondaphne pilosa (Lour). Merr. Cinnamomum bejolghota (buch Ham. Ex Nees) Sweet 65 66 67 68 69 70 71 72 C.iners Reinw.ex Blume C.tonkinensis (Lecomte). A. Chev Listea cubeba (Lour). Pers L. glutinosa (Lour). C.B. Rob. L. verticillata Hance Machilus leptophylla Hand - Mazz M. parviflora Meisn. Phoebe lanceolata (Wall.ex Nees) 32. LEEACEAE 73 74 75 Leea guineensis G.Don L. rubra Blume ex Spreng. Ablmoschus moschatus Medk
H LONG NO Bp lng Re gng
Na Mi Mi
+ +
Hu pht Re xanh Mng tang Bi li nht Bi li vng Kho nht Kho hoa nh S thon H GI HC Gi hc trng Gi hc ta Bp vang
Mi Mi MM Mi Mi Mi Mi MM + + + + + + + + +
Na Na TH
+ +
100
76
A.moschatus ssp. Tuberosus (Span) Borss
Sm b chnh K hoa o Ma thng Mua b Sm ni Ma tp H CHINH N Dy sng rn Ct nga H DU TM V b l x V b l nguyn Ngi Sung
Th
77 78 79 80 81
Urena lobataL. Melastoma normaleD.Don M.saguineum Sims. Memecylon scutellatum(Lour)Naud Osbeckia chinensisL. 33. MIMOSACEAE
Na Na Mi Na Na + +
+ + +
+ + + +
82 83
Acasia penata (L) Willd Archidendron balansae (Oliv.) INiels. 34.MORACEAE
Lp Mi
+ +
84 85 86 87
Ficus heterophyllaL.f F.hirta Vahl F.hispida L.f F.tinctonia Forst.f
Ch Ch Mi Mi
+ + +
+ + + +
101
35.MYRSINACEAE 88 89 90 91 92 93 94 Ardisia aciphyllaPit A.crenata Sims A.elegns Andr Embelia parviflora Wall. exA.DC. E.ribes Burn.f. Maesa membranacea A.DC.. M.perlarius (Lour.)Merr 36.MYRTACEAE 95 Rhodomyrtus tomentoasa(Ait). Hassk. 96 Syzygium formosum(Wall).Masam. 37.OLEACEAE 97 98 Jasminum subtriplinerve Blume Linociera ramlira (Roxb). Wall. Ex G.Don
H N NEM Cm ngui l nhn Trng a Cm ngui thanh Chu ngt hoa tha Chua ngt ng n nem H SIM Sim
Na Na Na Na Ch Ch Mi Mi +
+ + +
+ +
+ +
Na
Trm l chm ba H NHI Ch vng L ngh
Mi
Mi Mi + +
+ +
102
99
Olea diocica Roxb. 38.PIPERACEAE
L ngh H H TIU
Mi Na
100 Piper chaudocanum C.DC. 39.POLYGONACEAE 101 Polygonum chinensisL. 40.RANUNCULACEAE 102 Clematis granult (Fin.&Gagnep). Oliv. 41.PHAMNACEAE 103 Berchemia lineata(L)Mill. 104 Gouania javanica Miq 105 Ziziphus onenoplia(L.)Mill 42.ROSACEAE 106 Duchesnea indica(Andr.)Focke
Tru rng H RAU RM Thm lm

H MAO LNG
Ch
He
Vng trng H TO Rt r Dy n k cp To rng H HOA HNG Du t
Na
Lp Lp Na
+ +
+ + + + +
He
103
107 Rubus alceaefolius Poir 108 R.cochinchinensis Tratt 43.RUBIACEAE 109 Canthium dicoccum var.rostratum Thwites ex Pitard 110 Hedyotis pressa Pierre ex Pit 111 Hymenodictyon oriense(Roxb)Mabb 112 Musaenda baviensis in Herbierr 113 M.pubescens Ait.f. 114 Psychotris Pitard. 115 P.silvestris Pitard. 116 Randi spinnosa(Thurnb.)Poir 117 Wendlandia panicult(L)Miq 44.RUTACA 118 Acronychia pedunculata(L)Miq
Mm xi l x Ngy hng H C PH Xng c
Lp LP Ch Mi
+ + + +
C bi ngi
V dt
He Mi Mi Na Na Na Mi Mi
Bm bc ba v Bm bc Lu b Lu Gng gai Bi bung H CAM Bi bung
+ + + + + + + + + + +
Mi
104
119 A.monophylla(DC)Corr 120 Cluren anisata (Willd.)Hook.f.&Benth 121 C. excavata Burm.f. 122 Euodia lepta(Spreng)Merr 123 Glycosmis pentaphylla(Retz) Correa
Qut rng Hng b rng
Mi Mi +
+ +
Nhm hi Ba chc Cm ru
Mi Mi Mi
+ + +
124 Micromelum hirsutum Oliv 125 M.minutum(Forst.f.) Wiht&Arn. 45.SAPINDACEAE 126 Allophylis viridis Radlk 127 Sapindus saponariaL. 46. SCHISANDRACEAE 128 Kadsurs coccinea(Lem.)A.C.Smith 47.SCROPHULARIACEAE
Mt tru
MM Mi
+ +
Kim sng H B HN Mc c xanh B hn H NG V Nm cm H HOA MOM CH
Mi MM
+ +
Lp
105
129 Adenosma caerulea R.Br. 130 Scoparia dulcisL. 48.STERCULIACEAE 131 Commersonia bartramia(L).Merr 132 Helicteres angustifoliaL. 133 H.hirsuta Lour. 134 Sterculia lanceolata Cav 49.SYMPLOCACEAE 135 Symplocos lancifolia Sieb.et Zucc 50.THEACEAE 136 Camellia amplexicaulis(Pitard) Cohen Stuart 137 C.sinensis(L.) Kurtze 138 Eurya ciliata Merr. 51.TILIACEAE
Nhn trn Cam tho t H TRM Hu en Thu kn hoa c Thu kn lng Sng
H DUN
He Th +
Mi Na Mi Mi + +
+ + + + +
Dung l thon H CHE Hi ng
MM
Mi
Tr Linh lng H AY
Na Mi +
+ +
106
139 Microcos paniculataL. 140 Triumfetta rhom boidea Jacq. 52.ULMACEAE 141 Gironniera subaequalisPlanch 142 Trema orientalis(L.)Blume 53. .VERBENACEAE
C ke K l hnh thoi H NGT Ngt Hu ay H C ROI NGA
Mi Na + +
MM MM
+ +
143 Callicarpa candicans (Burm.f.) Hochr 144 Clerodendrum cyrtophyllum Turez 145 C. japonycum (Thunb.)Sweet 146 C. tonkinense Dop 147 Vitex quinata (Lour.) Williams 54. VITACEAE 148 Cayratia japonica (Thunb.) Gagnep. 149 Cissus repens Lamk
Nng nng ng cy Xch ng nam Ngc n n ba l H NHO Dy vc Dy cha vi
Na
Na Na Ch MM + + +
Lp Lp
+ +
+ +
107
150 Tetrastima erubescens Planch 2. LILIOPSIDA
T th hng LP MT L MM
Lp
55. COMMELINACEAE 151 Commelina communis L. 56. COSTACEAE 152 Costus speciosus (Koening) Smith. 57. CYPERACEAE 153 Cyperus pilosus Vahl. 58.POACEAE 154 Chrysopogon aciculatus (Retz.) Trin 155 Eleusine indica (L) Gaert. 156 Eriachne chinensis (Retz)Hance 157 Imperata cylindrica (L) Beauv. 158 Microstegium ciliatum (Trin) A. Camus
H THI LI Trai thng H MA D Ma d H CI Ci lng H C C may C mn tru C ch C tranh C rc lng He Th He Cr Ch + + + + + + + + + + + + + He + + Cr + + Th + + +
108
159 Miscanthus floridulus (labill) Warb 160 Oplismenus compositus (L) Beuuv 161 Sacharum spontaneum L. 59. SMILACACEAE 162 Smilax corbukaria Kunhth 60. ZINGIBERACEAE 163 Curcuma longa L.
C ch v
He
C l re C lch H KIM CANG Kim cang H GNG Ngh rng
HP He + +
Cr
Cr
Ghi ch: S phn chia dng sng ca Raunkiaer. Ph: cy c chi trn t Ch: Cy chi st t He: Cy chi na n Cr: Cy chi n Th: Cy sng 1 nm Trong nhm cy c chi trn t (Ph) c chia thnh cc dng nh theo chiu cao) MM: cy g c chiu cao >8m Mi: Cy nh c chi trn t 2 8m Na: cy c chi trn t ln < 2m Suc: Cy c tri chn mng nc + Loi c mt trong OTC Lp: Cy c chi trn t leo cun Ep: Cy c chi trn t sng nh v bm sng

Da Dang Sinh Thai

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Da Dang Sinh Thai

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

I HC THI NGUYN

LUN VN THC S SINH HC

THI NGUYN - 2009

I HC THI NGUYN TRNG I HC S PHM

Chuyn ngnh : Sinh Thi Hc M s :60.42.60

LUN VN THC S SINH HC

Ngi hng dn: TS. HU TH

THI NGUYN - 2009

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

Chng 2. MUC TIU, NI DUNG VA PHNG PHAP NGHIN CU

(thnh phn loi ,

Trong : n l s cy trung bnh theo loi m l tng s cc loi ca mi giai on

ni l tng s cy ca mt loi trong mt giai on

* H s t thnh (H) c tnh theo cng thc sau:

Trn din ti ch OTC cac cy phn b ngu nhin

, chon ngu nhin 1 c kim tra

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

Chng 4 KT QU NGHIN CU V THO LUN

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

vng, Ba soi, Kho

Sau sau, bi li vng, Rng non Kho, Lnh ngnh

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn tnu.edu.vn

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn tnu.edu.vn

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn tnu.edu.vn

(Polypodiophyta) 3 Ngnh Ngnh Thng ht 1 trn 1,7 1 0,8 1 0,6

(Gymnospermae) 4 Ngnh Mc lan 54 90 123 94,6 154 94,5

(Magnoliophyta) Tng s 60 100 130 100 610 100

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn tnu.edu.vn

Trong khu vc nghin cu trn, qua iu tra ta thy

vt. Nhm cy ch i trn t (Ph) c s loi nhiu nhiu nht

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn tnu.edu.vn

T l (%) 58,6 1,7

T l (%) 67,7 5,7

T l (%) 72,7 11,0

T l (%) 82,7 19,2

T l (%) 75,4 12,5

1,7 6,9 13,8 8,6 12,1 100

1,1 10,3 8,4 4,5 9,1 100

0 4,1 8,2 6,8 8,2 100

1,9 7,7 5,8 3,8 0 100

0,6 6,3 6,6 5,4 6,3 100

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn tnu.edu.vn

(cu truc phn tng phc

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn tnu.edu.vn