Րաֆֆի՝Անբախտ Հռիփսիմեն

ԱՆԲԱԽՏ ՀՌԻՓՍԻՄԵՆ
Ա
Գարնան թարմ և փափուկ առավոտ էր: Արևի շողքր! "ռ նոր
$աղում էին վաղոր"%ան &ողի մար'արիտնրի (տ: Տ... '%ուղի
ր"իկնրի& )ու$! *+անման ,տտվում էր րկնքի կա,ուտակ
տարա)ութ%ան մ-:
Մարթան, .իր տանտիկին!, ն/տա) նոր վառա) թոնրի շրթան մոտ,
շրփ! +ռքին, կրակուրնրին էր նա%ում: Նրա (ար/!0 1ավա(իր!,
թթև թիթռնիկի նման, ,տտվում էր %ուր /կ/ուրի շուր-! և նրա
(րամաննրն էր կատարում: Ի/կ 'ղ&իկ Հռիփ/իմն, տանտիկնո-
տա/ն և %ոթն տարկան աղ-իկ!, ավ2! +ռքին` տա$տն էր
մաքրում:
Հանկար) նր/ մտավ մա(տ/ի Հակոն, Մարթա%ի ամու/ին!:
Հռիփ/իմն և 1ավա(իր!, վր-ա&ն2ով իրան& 'որ)!, առա-ին!
առ& %ուր կար! և ն/տավ )ա2քի տքում, /կ/ավ 'որ)2, ի/կ վր-ին!
'նա& (ավրին կուտ տա2ու:
Մա(տ/ի Հակո%ի "մք! արտա(ա%տում էր $որին ուրա$ութ%ուն:
—Ա3ք" 2ո4ւ%/, Մարթա, — ա/ա& նա0 մոտնա2ով %ուր կնո-!: —
5ու67/ $ր4$ա8ար:
—Ի7ն3 $ա8ար, — (ար&րու& կին!, նու%ն,/ ուրա$անա2ով:
— Մ2իք! միտք ունի մր Հռիփ/իմի վրա ,/ակվ2: Մարթա%ի "մքի
վրա րևա& 6արմանքի նման մի 8ան, և նա ա/ա&.
— Ե/ 3մ (ավատում, որ ուղտ! մր նղ "ռնի& նր/ մտնի, կամ
մ2իքի ,/ մ) մար"! մ6 փ/ա "առնա:
Մա(տ/ի Հակոն ավ2ի /կ/ավ ,ն"2 %ուր $ո/ք!:
—Մր տր 5իրակո/ին (ավատում 7/ "ու, — (ար&րու& նա:
—Հավատում մ, նա /ուր8 մար" է, ամն 'իշր %ոթն կանոն Սաղմո/
է քաղում, — ,ատա/$ան& կին!:
— Նա ինք! ա/ա& ին+ ա%" $ո/ք!:
Մարթա%ի (ր9վանքին 3ափ 3կար:
—Հիմա 'նա4 ու քփ արա4, Մարթա, մ2իքի ,/ փ/ա ունիմք... Նա
շատ մ) մար" է, Մարթա... Նրա փողրին 3ափ 3կա... — $ո/&
մա(տ/ի Հակոն (իա&մունքով:
— Բա%& մնք աղքատ նք, — նրա $ո/ք! կտր& կին!:
—Իրավ, մնք աղքատ նք, 8ա%& ա/տվա) մ6 տվ2 է 'ղ&իկ
Հռիփ/իմն, որի ,ատ9առով (արու/տ փ/ա կուննանք... և մնք
է2 'ու& կ(ար/տանանք...:
Բ
Սու%ն մի-ո&ին նր/ մտավ մա(տ/ի Հակո%ի որ"ին0 Ստփան!:
:նողք! ,ատմ&ին նրան: Ի/կ նա, փո$անակ նրանք
ուրա$ութ%ան! 8ա.անոր" 2ին2ու, /առն կր,ով ,ատա/$ան&.
—Ե/ 'իտմ, որ ա%" '2ու$ 'ա2ու 'որ) 3է, Հռիփ/իմն մ2իքին 3է
կարող /իր2, նա մի ուրիշին է /իրում...
—;7 ւմ, — կատաղ2ով (ար&րու& (ա%ր!:
—Եղո%ի տղա Ա2ք/անին:
—<ա=%, / /և (ա'նմ... — +ա%ն տվ& Մարթան:
Բա%& մա(տ/ի Հակո%ի ա3քր! վառվ&ան վա%րնի կրակով, և նա
'ոռա&.
— Եղո%ի տղին... ;7վ է նա, մի 2ոթի տղա է... Տանում! ուտ2ու (ա&
3ունի...: Ե/ Հռիփ/իմին կ/,անմ, թ մի ա%",ի/ի 8ան կա նրա
/րտում!...
Հոր $ո/քր! Ստփանի վրա վատ տ,ավորութ%ուն ուն&ան,
որով(տև նա /իրում էր %ուր քրո-! և /իրում էր Ա2ք/անին և 'իտր,
թ նրանք ո4րքան /իրում էին միմ%ան&: Եվ նա շատ մղմութ%ամ8
,ատա/$ան&.
— Ին3ո7ւ ք 8արկանում, (ա%ր իմ, «'ովու2 /ավան 'որ3ակ *2ուր»
(/րտի /իրա)! 'ղ&իկ է 2ինում), — ա/ում է թուրքի առա)!:
Ա2ք/ան! ամնևին 2ոթի 3է, նա .իր, 8անվոր և ուրա$ տղա է:
>շմարիտ է, մ2իքի 3ափ փող 3ունի, 8ա%& -ա(ի2 է, աշ$ատավոր է,
կարող է կին ,ա(2:
—Նա մ2իքի "ռան շուն! 3է կարող 2ին2, — 8արկութ%ամ8 որ"ու
$ո/ք! կտր& մա(տ/ի Հակոն:
—Մ2իքին ի7ն3,/ փո$նք մի '%ա"ա%ի ('ռ(իկի) (տ, — մ-
մտավ Մարթան:
— Մ2իքն ի7ն3 է, — փոքր-ին3 ,ին" +ա%նով (ար&րու& Ստփան!: —
?ի&ուք թ փող շատ ունի, ինքն մ) մար" է. 8ա%& վաթ/ուն
տարկան )րա&ա) և փտա) մար" է... Հռիփ/իմն ,իտի 'նա նրա
թիմնրին (որ8րին) մա%րութ%ուն ան7...
— Ա% տղա, ի7ն3 / $2ք" կոր&ր2, — շարունակ& մա(տ/ի Հակոն,
— ի7ն3 / /ար/աղ-/ար/աղ '2$ի&" "ուր/ տա2ի/. մ2իքն ինք! ին3
կու6ի թող 2ինի: Մ6 8ավական է միա%ն, որ նրա նման մի մար" մ6
փ/ա է "առնում... @ատ 8աշ2!ղ կառննք, նա կ*'ն մ6 '%ուղի
'որ)րում, մ6 թև ու թիկունք կ"առնա, '%ուղա&իք! մ6նի&
կվա$նան, մր &անքի -ուր! 3ն կտրի, մր արտր! 3ն փ3ա&նի:
Խան! մ6անի& ավ2ի (արկ 3ի կարող առն2, մի $ո/քով, նա մ6
ամն 3արի& կ,ա(,ան...
Ստփան! է2 ավ2ի 3$ո/&, '2ու$! թափ տա2ով տանի& "ուր/
'նա&, քթի տակի& մրթմրթա2ով, — «Ե/ 'իտմ ա%" 8անի վր-ն ի4ն3
կ2ինի»...:
Գ
Ա%" $ո/ակ&ութ%ան .ամանակ Հռիփ/իմն, )ա2քի տնն միա%նակ
ն/տա), 2/ում էր 8ո2որ!: Հա%ր! տանի& 'նա2ն (տո, նա "ուր/
կավ ա%նտղի&:
—Ա%" ի7ն3 է, աղ-ի, ա3քր" կարմր2 ն, — (ար&րու& մա%ր!:
—;3ին3, մա%րի4կ, '2ու$/ մի քի3 &ավում է, — ,ատա/$ան& *րիոր"!
ողորմ2ի +ա%նով:
— ?ու 2ա& / ղ2, Հռիփ/իմ, արտա/ուք! թշրի&" "ռ 3է 3որա&2:
— Aէ4, մա%րիկ, '2ու$/ &ավում է...
Աղ-իկ! է2 ո3ին3 3$ո/&, /ափոր! առավ ու/ին, 'նա& աղ8%ուրի& -ուր
8ր2ու:
Մա%ր! մնա& միա%նակ:
— Աղ-ի, 1ավա(ի4ր, — +ա%ն տվ& նա (ար/ին:
Հա%տնվ&ավ (ար/!, ր/! մին3և 'ոտին )ա)կվա) կարմիր
23ակով:
Սկ/ուր! ա/ա& նրան.
— Հար/ի4, մ2իք! միտք ունի ,/ակվ2 Հռիփ/իմի (տ, ա%/*ր /
նրան ուրիշ տ/ակ տ/ա, րևում է /րտում! 8ան ունի թաք&րա):
Նա ամա3&, ին+ ո3ին3 3ա/ա&, 8ա%& ք6անի& 3ի )ա)կի %ուր /իրտ!:
?ու նրան $ո/ա&րու, միտքն իմա&ի4ր և ին+ $ա8ար տո4ւր:
Հար/! '2$ով շար.& ի նշան (ամա+ա%նութ%ան:
— Հիմա նա կ"առնա աղ8%ուրի&, — շարունակ& Մարթան,–/ 'նում
մ քավորն& տուն!, "ու նրան $ո/ա&րու:
Մարթան առ& %ուր թշին և +ռքում մտն2ով տանի& "ուր/ 'նա&:
>անա,ար(ին նրան (ան"ի,& /անամր @ուշան!:
—Ա3ք" 2ո=ւ%/, — ա/ա& նա )ի)աղ2ով, — ի7ն3,/ աղ-կա" 8ա$տ!
8ա& է2ավ. /ուր8 5արա,տ!, Մարթա, ա/տվա) +6 ողորմութ%ուն
արա&...
—Ա/տվա) քո Մարիամին է2 փո$ ան, — ,ատա/$ան& Մարթան:
—Հիմա (ավատում 7/, Մարթա, որ իմ րա6! կատարվ&ավ: Bանի
*ր առա- ա/ում էի ք6, որ րա6ում/ տ/ա մի կանա3կարմիր 2ու%/
կամար էր կա,2 +ր տան վրա: Ա%" 2ու%/ն մ2իքն էր...
— Փառք %ուր ողորմութ%ան!, — ր/! $ա3ակնք2ով ավ2ա&ր&
Մարթան, — տր ամնակա2! $ղ9ա& մր թշվառութ%ան վրա...:
Ա%",ի/ի կրոնական 6'ա&մունքնրով, նրանք շարունակ2ով
իրան& $ո/ակ&ութ%ուն!, 'նում էին քավորն& տուն!: Մին3"ռ
Հռիփ/իմն "ար+ավ աղ8%ուրն:
?
— C/72 4/, Հռիփ/իմ, — ա/ա& նրան 1ավա(իր!. — մր մ2իք!
միտք ունի ք6 վրա ,/ակվի:
— Aէ4, 1ավա(ի4ր, / -ուր! կ!նկնմ, / ին+ կ$ղ"մ, / 3մ կարող
նրան ու62, — ա/ա& Հռիփ/իմն, արտա/ուք! /ր82ով:
— Գ.վ2 /, աղ-ի, մ2իքի նման մար"! ք6 վրա ,/ակվի, "ու 37/
ու6ի, ա%" ի7ն3 $2ք է:
Dրիոր"ի 'ունատվա) "մք! ավ2ի տ$ր& և նա ,ատա/$ան&.
—Ե/ 3մ կարող, 1ավա(ի4ր, / 3մ կարող ու62 նրան:
—Հո=ղ! /ար/աղ '2$ի", — նրա $ո/ք! ար(ամար(անոք կտր&
(ար/!: — Գիտ7/, ի4ն3 շորր կ(ա'&նի ք6, 'իտ7/, ի4ն3,/
կ,ա( ք6:
—Եթ ին+ ո/կու և ար)աթի մ- ,ա(, է2ի 3մ կարող նրան /իր2:
—Հո=ղ! "ատարկ '2$ի", — "ար+%ա2 կրկն& 1ավա(իր!: — Ե/
'իտմ, "ու է2 /րտում" "ար" ունի/:
Dրիոր"! կարմր&:
—Ե/ ո3ին3 "ար" 3ունմ, — ա/ա& նա մղմ +ա%նով:
—Aէ4, 3ուն/... "ու Ա2ք/անին /իրում /, — նրա $ո/ք! կտր&
(ար/!:
Dրիոր"! ավ2ի շփոթվ&ավ:
—Ա%",/ 3է7, " ա/ա4, " ա/ա4, — կրկն& 1ավա(իր!:
—Ե/ միտք 3ունմ մար"ու 'նա2ու, — ,ատա/$ան&
(ամ/տութ%ամ8 Հռիփ/իմն:
—5ո7ւ%/ ,իտի "առնա/, ին3 է:
—Ե/ 'իտմ...
—Գրո=ղ! տանի ք6 ,/ /ար/աղ!... (ա%ր", մա%ր" ք6 մ2իքին
տա2ն (տո, "ու ին3 կարող / ան2:
Dրիոր"ի ա3քրում նկատվ&ավ 8արկութ%ան նման մի 8ան, և նա
'ո3&.
— Ե/ ին+ կ$ղ"մ...
— Գնամ մոր" ա/մ, — /,առնական կր,ով ա/ա& (ար/!:
C/2ով վր-ին $ո/քր!, *րիոր"! "ար+%ա2 մղմա&ավ և, 8ռն2ով
1ավա(իրի +ռք!, ա/ա& նրան ողորմ2ի +ա%նով.
— Հար/ի -ան, քո (ո'ուն մատաղ, աղա3ում մ ք6, "ու մոր/ ո3ին3
մի4 ա/ա, (ա%ր/ 2/, ին+ կ/,ան... ա/ա= մոր/, / ու$տ մ "ր2 ին+
վրա, մին3և ք/ան տարկան 3"առնամ, մար"ի 3,իտի 'նամ... Ա/ա4
մոր/ "ռ /,ա/ն... ին+ մ2իքին 3տան...:
1ավա(իր!, տ/ն2ով *րիոր"ի արտա/ուք!, 6'ա& նրա /րտի "առն
վր"ովմունք! և 'րկ& նրան, ա/2ով.
— Հռիփ/իմ -ան, / իմանում մ քո /րտի "ար"!... / մոր" ո3ին3
3մ ա/ի...
Ե
Ան&ավ մի քանի շա8աթ:
Երկո%ան մութ! 8ավականին թան+րա&2 էր: Մի րիտա/ար" 8ա(!
ու/ին "առնում էր "աշտն: Նրա 'ղ&իկ կր,արանք!, ամ8ող-
*րվա (ո'նա)ութ%ունի& (տո, "ար+%ա2 արտա(ա%տում էր
ուրա$ութ%ուն և (ր9վանք:
Նա 'ա2ի/ էր ա%'ինրի մի-ով, րկո%ան (ովա/ուն տարա)ութ%ան
մ- 2/2ի էր 2ինում նրա քաղ&ր ր'ի (ն3ումնր!:
«Հռիփ/իմ/ /ա6 ուննամ,
Մի 'ղ&իկ 8աղ ուննամ,
Հռիւի/իմ/ /%րան ան,
Բ28ու2նրին (%րան ան»:
«Բաղ ուննամ / 'ղ&իկ,
Eնտղ 8ու/նին վար" ու )աղիկ,
Հռիփ/իմ/ /%րան ան,
Բ28ու2նրին (%րան ան»:
<ր-ա&ն2ով %ուր ր'!, րիտա/ար"! մոտ&ավ մի ա%'իի, 8ա(!
ն&ուկ "ր& ,ատին և վա'րի արա'ութ%ամ8 վր թռավ ,ատի վրա,
ի-ավ ա%'իի մ-:
«Նա ամն րկո ա%/տղ տ/նվում էր ին+ (տ, 'նամ, 'ու& 'տնմ
(րշտակի/»... — ա/ա& նա ինքն իրան և առա- 'նա&: Երկար նա
ա%'իում ,տտ2ու& (տո 3'տավ %ուր /իրու(ուն և (ու/ա(ատ "ուր/
'նա&:
Մտն2ով '%ուղ!, րիտա/ար"! ան&ավ մա(տ/ի Հակո%ի տան
առ-ևի&:
Նա 6արմա&ավ, 2/2ով ա%նտղի& ր'ի ու ուրա$ութ%ան +ա%նր:
—Ա%" ի7ն3 $ա8ար է, — (ար&րու& նա, (ան"ի,2ով մա(տ/ի Cակո%ի
որ"ուն0 Ստփանին:
—A7/ 2/2, Ա2ք/ան, մր Հռիփ/իմին նշանում ն, —
,ատա/$ան& Ստփան! տ$ուր "մքով:
5ա%)ակի (արվա)ք ուն&ավ ա%" 2ուր! $ղ9 րիտա/ար"ի վրա:
— ;7ւմ (ամար, — (ար&րու& նա:
— Մր մ2իքի»Երիտա/ար"! կատաղ&ավ:
—Աշ$ար(! քարուքան" կանմ, 8ո2որ մ2իքի տուն! կկոտորմ, ո7վ
կարա $22 իմ +ռքի& իմ Հռիփ/իմն...:
—Ս$ա2վում /, Ա2ք/ան, 8!6ի վրա +ռք 3ի կար2ի $փ2... —
,ատա/$ան& Ստփան! '2ու$! շար.2ով: — Բա%& "ա միամիտ
կա&, որ / քանի կն"անի մ, 3մ թող տա ա%" 8ան! կատարվի:
Բա%& Ա2ք/ան! 32/& նրան և կատաղա) առ%ու)ի նման վա6&
",ի իրան& տուն! և առ& %ուր 6նքր!: Նա "ուր/ կավ '%ուղի
մ- ա%ն .ամանակ, ր8 մ2իք! նշան"րք! վր-ա&ն2ով, %ուր
)առանրի և 8արկամնրի (տ, 2ու/ավորվա) 2ա,տրնրով,
"առնում էր մա(տ/ի Հակո%ի տնն:
— ?ո4ւ, քավթա4ռ, $2ում / իմ /իրու(ին... — (անկար) 'ոռա& մի
+ա%ն:
— Ա%" ո վ է… 8ռն4ք ա%" 2ակոտին... — 'ո3& մ2իք!, շփոթվ2ով:
Սուր! շողա& և նա 6'ա& %ուր '2$ին մի /ա/տիկ 6արկ:
:առանր! վրա թափ&ան, 2ա,տրնր! (ան'ան... և 8ո2որ!
,որան վառո"ի )$ի մ-...:
F
Ան&ան մի քանի ամի/նր:
Մութ-$ավարա%ին 8անտի մ- ն/տա) էր մի րիտա/ար": Ա%"
$ոնավ, /տորրկր%ա 8նակարանի 'ի-ութ%ունի& 8ո2որովին մաշվ2
էր $ղ9ա2ին: Նրա մռ2ա%ին "մք!, շի-ա) ա3քր! արտա(ա%տում
էին տ$ուր և (ու/ա(ատ /րտի կ/կի)նր!...»:
«Բանտ, — ա/ում էր ինքն իրան, — ի=ն3 /ար/ափ2ի / "ու... /
կն"անի տան-վում մ 'ր6մանի/ մ-... տան-վում մ և մտա)ում
մ Հռիփ/իմի/ (ամար... Ա=$, մա(ն է2 ին+ մոտ 3է 'ա2ի/, 'ոն%ա=
(ան'/տա&ն ին+... »:
Նա '2ու$! վր թող& (ար"ի վրա և թմրութ%ուն! տիր& $ղ9ա2ուն:
Հանկար) փա%2&ավ մի 2ու%/:
Մին!, 9րա'! +ռքում, փաթաթվա) /և վրարկուի մ-, ի-ավ 8անտի
/ան"ուղքնրն:
Նա կան'ն& ,առկա) րիտա/ար"ի մոտ, և %ուր տ$ուր (աքա&ք!
+'2ով նրա ր/ին, ա/ա&.
— Նա "ռ կն"անի է...:
Եվ 'րկ& նրան:
Երիտա/ար"! 6արթ&ավ:
—Ա/տվա) իմ, — 'ո3& նա րո,ական շփոթութ%ունի& (տո, — ի7ն3
մ տ/նում... ա%" րա6 է...
—Ա2ք/ան, իմ (ո'ի/, — +ա%ն տվ& կվոր!:
— Ստփան, իմ (րշտակ, — +ա%ն տվ& րիտա/ար"!:
Նրանք կրկին 'րկա$առնվ&ան:
Տիր& (իա&մունք և 2ռութ%ուն:
—;7ր,/ "ու մտար ա%/տղ, իմ 8արկամ, — (ար&րու& Ա2ք/ան! մի
փոքր 6'ա/տանա2ո2& (տո:
—Ե/ կաշառ&ի ,ա(ա,անին, և նա թող տվավ ին+ ք6 մոտ 'ա2, —
,ատա/$ան& Ստփան!, ն/տ2ով րիտա/ար"ի մոտ:
—?ու կար տ/ն72 իմ թշվառութ%ուն!...
—;3, Ա2ք/ան, / կա ա6ատ2 ք6, որով(տև / 6'ում մ, որ իմ
քու%ր! ղավ քո 8ո2որ թշվառութ%ան ,ատ9առ!...
—Aէ4, Ստփան, իմ /իր2ի, մի4 նա$ատ&ք նրան, Հռիփ/իմն
անմղ է, որ,/ րկնքի (րշտակ!, նա (ավատարիմ... մնա& %ուր
$ո/տմունքին... նա /իրում էր ին+... / /իրում էի նրան... 8ա%& քո
)նողա& 8ռնա8արութ%ուն! մ6 6րկ&ին միմ%ան&ի&...
—?ու 32/&իր իմ $րատ!, Ա2ք/ան:
—Սր!, իմ 8արկամ, (ա/&նում է մար"ին մին3և կատաղութ%ուն և
&նորք...: Ե/ &անկա&ա իմ /րով վր- տա2 'որ)ին, 8ա%& ին+
3(ա-ողվ&ավ...
—Ա%" 8ո2որ! ան&2 ն, Ա2ք/ան, 2/ի4ր, ին3 որ ա/ում մ ք6, /
կաշառ2 մ ,ա(ա,աննրի& մինին, նա $ո/տա&2 է է'ու& 'իշր!
8ա& թողն2 ք6. / և Հռիփ/իմն կ/,ա/նք քղ ամրո&ի մոտ:
Gա(ա,ան! ք6 մր մոտ կ8ր: Ա%նտղի& մնք կփա$3նք *տար
րկիր:
Ա2ք/անի մռա%2վա) "մք! փա%2&ավ ուրա$ութ%ան 2ու/ով և նա
'րկ& Ստփանին, 'ո32ով.
—Իմ (րշտակ, իմ փրկի3:
—Բավական է, / ուշանում մ, է'ու& 'իշր կտ/ննք միմ%ան&:
Նրանք 8ա.անվ&ան:
E
Ա%" $ո/ակ&ութ%ան մի-ո&ին, մի մար", "ևի նման կու3 կա) 8անտի
/ան"ուղքնրի վրա, 2/ում էր 8ո2որ!: Ստփանի "ուր/ 'ա2ու
.ամանակ, նա քաշվ&ավ, ուրվականի ,/ կորավ 'իշրա%ին
$ավարի մ-: Bանի .ամի& (տո նու%ն մար"! (ա%տնվ&ավ մ2իքի
մոտ և ,ատմ& %ուր 2/ա)նր!:
Մ2իքի վա%րնի "մք! $ռով&ավ կատաղութ%ան 8արկութ%ունով, և
նա (րամա%& իրան տա2 'րի3 և թուղթ:
— Ե/ կ&ու%& տամ ք6 փա$32!, — ա/ա& նա, և /կ/ավ 'ր2 մի
ա%",ի/ի նամակ:
«</մափառ $ան»:
«Նամակի/ (տ ուղարկում մ +6 (ար%ուր (ատ ո/կի էշրHի, ա%ն
,ա%մանով միա%ն, որ "ուք (րամա%ք ա%/ 'իշր վր- տա%ին ա%ն (ա%
րիտա/ար"ի կ%անքին, որ +ր 8անտումն է»:
Նա կնք& նամակ! և ո/կինրի (տ տվ& )առա%ին, տան2 $անին:
— Նու%ն րո,ին նրա $ո.ոռ "մքի վրա &ն&վ&ավ մի /ար/ափ2ի
)ի)աղ:
«;ւմ (տ ն $աղ անում "րանք... — ա/ա& նա ինքնա8ավական
(,արտութ%ամ8, — ամ8ող- 'ավառի/ (ա% .ողովուր"! ին+անի&
"ողում է... Խանի /իրտ! +ռքում/ ունմ... ին3ր ու6ում մ, անում
մ... Հ7շտ է ին+ (տ 'որ) ուննա2»...
Bանի րո,ի& (տո նա փո$& %ուր $ո/ք!. «Ա4$, Հռիփ/իմ ին3ո7ւ
"ու 3/ /իրում ին+... շուտով / քո մտքի &նորք! ",ի մ%ու/
աշ$ար(! կուղարկմ... ա%ն .ամանակ "ու /տի,վա) կ2ին/ /իր2
ին+… /իր2 և մանկա&ն2 իմ /,իտակ ա2իքնր!»...:
<ր-ին $ո/քր! վառ&ին )րունի տարփա)ուի /րտում նրա
/առա) կրքր!, և նա ի/կու%ն +ա%ն տվ& %ուր տնտ/ին:
Հա%տնվ&ավ մի կար92իկ մար", մռա%2վա) կր,արանքով:
—Մառտո, — (րամա%& նրան, — է'ու& առավոտի& ,ատրա/տվ&ք
/կ/2 (ար/անիք!:
—?ռ շատ 8ան ,ակա/ է, տր իմ, — ,ատա/$ան& տնտ/!:
—Փու%թ 3է4, 2/ի4ր, ին3 որ ա/ում մ ք6:
— Հրամր ք, աղա, — ա/ա& տնտ/! և '2ու$ տա2ով (ռա&ավ:
Տնտ/! 'նա2ու& (տո նա "ար+%ա2 ան+նատուր ղավ %ուր
մտքրին. «Ե/ 8ո2որովին առող- մ 6'ում ին+ ա%.մ, ամ8ող- րք
ամի/ ա%ն 3արա'որ)ի /րով / ,առկա) մնա&ի իմ անկողնում, 8ա%&
տր! ա6ատ& ին+, 8ա%& նա 3ի ա6ատվի իմ +ռքն... նա ա%/ 'իշր
կմորթվի "ա(9ի +ռքով»...
I
Առավոտ! 2ու/ա&ավ:
Տ... '%ուղի մ- 2/2ի էին 2ինում "(ո2ի և 6ուռնա%ի +ա%նր: Գ%ուղա&ո&
"մքի վրա փա%2ում էր ուրա$ութ%ուն: Jոթն *ր և %ոթ! 'իշր
(ար/անիք ,իտի 2ինր:
—Ի=ն3,/ 8ա$տավորվ&ավ մա(տ/ի Հակոն, — ա/ում էր
'%ուղա&ինրի& մին! %ուր մոտ կան'նա) մար"ուն: — Մ2իքի ,/
փ/ա 'տավ, ա/ում ն (ի/ուն թուման 8աշ2!ղ է առ2, մի -ու$տ 6,
մի -ու$տ 'ոմշ է /տա&2: @ուտով %ուր (ամար 'ութան կ/արք,
կվար, կ(ն+ և կա,ր...
—E/ է2 ա/տ)ո տա2իքն է, Մարտիրո/ ա$,ր, — նրա $ո/ք! կտր&
մի ա%2!. «Բա$տ! ր8 որ 8րում է, ամն 8ան է2 2ինում է, 8ա$տ! ր8
որ 'նում է, ամն 8ան է2 տանում է»:
—Բա%& է" 2ա7վ է, որ մի աղ-կա (ամար ա%նքան ար%ուննր թափվ&,
— մ- մտավ մի ա%2!:
—Dր(նա), մ6 ի7ն3, — նրան ,ատա/$ան& մի կար92իկ մար", —
թ ա%" (ար/անիք! 32ինր, մնք ո7րտղի& մին3և %ոթն *ր, %ոթն
'իշր կարող էինք առատ ուտ2-$մ2 և քփ ան2:
—E" "րու/տ է, — մ- մտավ մի '%ուղա&ի րիտա/ար", — 8ա%&
'իտ7ք Ա2ք/ան! ի=ն3 տղա էր…Ամ8ող- '%ուղի ուրա$ութ%ունն էր
նա: Նրա ղո3աղութ%ուն!, նրա $աղ ա/2!, նրա 8նավորութ%ուն! ո7վ
ունի, ամնի (ամար նա %ուր '2ու$! 3էր $նա%ի, 8ա%& մի ա%",ի/ի
8արի և քա- տղամար"! (իմա փտում է 8անտի մ-...
—Մար"ի 9ակատին ին3 որ 'րվա) է, էն կ2ինի, — րիտա/ար"ի
$ո/ք! կտր& մի )րունի: — Ա/տու)ո 'որ)ր! 3է կար2ի քնն2, ի7ն3
մր 'որ)ն է ա%",ի/ի 8անրի վրա $ո/2!...
Մար"իկ 2ռ&ին, ր8 որ մոտ&ան նրան& "(ո2-6ուռնա ա)ողնր!,
մի ա(ա'ին $ա%տա9ամուկ 8ա6մութ%ուն, որոնք ,ար 'ա2ով —
ուրա$ութ%ուն ան2ով մա(տ/ի Հակո%ի տուն! նան 'ուշտ էին
անում մ2իքի տանի&:
Խո/ողնր! $առնվ&ան նրան& $մ8ին, և 8ո2որ! "իմ&ին ",ի
մա(տ/ի Հակո%ի տուն!:
K
Նու%ն ավուր 'իշր! մա(տ/ի Հակո%ի տուն! 2իքն էր
8ա6մութ%ունով: Ա%նտղ (ավաքվա) էին նրա 8ո2որ ա6'ականնր!,
8արկամնր!, ուտում, $մում և ուրա$անում էին: Մի (ո'ի միա%ն
տ$ուր էր ա%" տան մ-, "ա էր *րիոր" Հռիփ/իմն: Նա միա%նակ
ն/տա) էր մի փոքրիկ /ն%ակում, և արտա/ուք! (ղղի նման
թափվում էր նրա 'ունատ թշրի վրա:
Նրա մոտ նր/ մտավ 1ավա(իր!, (ինա%ի աման! +ռքում 8ռնա):
Dրիոր"! շուտով /ր8& արտա/ուք!:
—Աղ-ի4, Հռիփ/իմ, է2ի ի7ն3 / ունքր" կիտ2, է2 ի7ն3 կա, —
(ար&րու& նա, "առնա2ով ",ի աղ-իկ!:
—;3ին3, 1ավա(իր, մի քի3 քփ/ 2ավ 3է , '2ու$/ ,տու%տ է 'ա2ի/... —
տ$րութ%ամ8 ,ատա/$ան& *րիոր"!:
—Bո ա3քն է2 տրաքի քո /ար/աղ '2$ի (տ, 8ո2որ '%ուղ! քո
(ար/անիքով ուրա$անում ն, "ու ա/ում / քփ/ 2ավ 3է4:
— Ե/ ի4ն3 անմ, որ 3մ կարող ուրա$անա2...
1ավա(իր! ուշա"րութ%ուն 3"ար+ր& նրա $ո/քրին, 8ռն& *րիոր"ի
+ռքի&!, ա/ա& մի փոքր ,ին" +ա%նով.
— E2ի ի)անր" մոտ ն է2ի…շատ մի $ո/ի, վր կա4&, (ինա մ 8ր2,
վր կա4& +ռքր" ու մա6ր" (ինա "նմ:
Dրիոր"! (րա.արվ&ավ:
—Aէ4, 1ավա(ի4ր, թո4ղ մնա է/ 'իշր, աղա3ում մ ք6, թող մնա է/
'իշր, — ա/ա& նա տ$ուր +ա%նով:
—Աղ-ի, '.վի72 /, ի7ն3 / $ո/ում, $նամոն& տնի& 8րա) (ինան է:
—Ին3 կու6ի, թող 2ինի, / 3մ կարող...
—Գնա7մ մոր" ա/մ, — /,առնական կր,ով $ո/& 1ավա(իր!:
— Aէ4, 1ավա(իր, մի4 ա/ա, աղա3ում մ ք6, թո4ղ մնա ա/ 'իշր:
1ա(ավիր! նկատ2ով *րիոր"ի ողորմ2ի կր,արանք! $ղ9ա& նրա
վրա:
— Խ=ղ9 աղ-իկ,―ա/ա& նա,― / քո "ար"! իմանում մ…
Եվ թող& նրան միա%նակ:
L
5/'իշրի& րկու .ամ ան& էր, ր8 մա(տ/ի Հակո%ի տանն
ուրա$ա&ող 8ա6մութ%ուն! (ռա&ավ: 9րա'նր! (ան'&րին և
մնա&ա)նր! քուն մտան:
Ի/կ Հռիփ/իմի& վաղու& փա$2 էր քուն!: Նա ան(ան'ի/տ մինին
/,ա/ում էր %ուր /ն%ակում: Հանկար) ա%նտղ մտավ նրա ղ8ա%ր!0
Ստփան!:
— @տա,ի4ր, Հռիփ/իմ4, .ամանակ! կոր3ում է, շտա,ի4ր 'նանք, —
ա/ա& նա, 8ռն2ով քրո- +ռքի&:
Հռիփ/իմն վր-ին ան'ամ նա%& )նողական տան վրա և մի քանի
կաթի2 արտա/ուք թափ2ն (տո, ղ8որ (տ "ուր/ կան տանի&:
Ա%" ա%ն $որ(ր"ական 'իշրն էր, որ 8անտի ,ա(ա,ան! $ո/տա&2
էր ա6ատ2 Ա2ք/անին:
Նրանք (ա/ան ա%ն ամրո&ին, որի /տորրկր%ա $որշրում փակվա)
էր *րիոր" Հռիփ/իմի անքուն 'իշրնրի առարկան:
Նրանք ան(ամ8ր /,ա/ում էին նշանակ%ա2 տղում, ր8
(ա%տնվ&ավ ,ա(ա,ան!:
— ;7ւր է Ա2ք/ան!, — (ար& արին նրանի&:
―Ա(ա տանում ն, — &ու%& տվ& նա $ավարի մ-: Նրանք
նշմար&ին րկու մար", որոնք տանում էին մի 8ան:
Նրանք մոտ 'նա&ին և տ/ան մի "իակ ար%ունով շաղա$վա):
Dրիոր"! (առա3& և !նկավ 'տին...
***
Bանի *րի& (տո, ,ատառոտա) շորր! (ա'ին, կի/ամրկ և
$առնվա) մա6րով մի աղ-իկ վա6 էր տա2ի/ "աշտրում: Ստփան!
կամնում էր 8ռն2 նրան և 3էր կարողանում: Աղ-իկ! վա6&, վա6&
և վր-ա,/ !նկավ մի թարմ (ողա"ամ8արանի վրա, ուր "րա) էր
ան8ա$տ Ա2ք/անի մարմին!:
Ա%" աղ-իկ! ".8ա$տ Հռիփ/իմն էր: Խղ9ա2ին &նորվա) էր ար"ն…