737

DE ECCLESIASTICIS OFF1CIIS

LIB.

I.

758
ad

bolus eos quos viventes accendit ad villa, subito morienles pertrahere niiitur ad tormenia,
5. Ssspe diviles in liac fallaci vita,

metu, incerti, utriim

Iranseant.
8.

prxmium

an ad

su|>plieiiim

dum

de poten-

Use

gloria

vel

rerum abundanlia gesliunt, repenie

levibus quibusdam peccatis;

fine hilarescimt
9.

Qiiidam aulem elecli in fine suo purgantur a quidam vero inipsosuo

bora qua nesciuni improvise exiiu rapiuniur, aique absorbente profundo, cruciantfi selernis gehennae incendiis deputanlur.
tur
:

ailernorum coniemplalione bunorum.

in
liac vita
sit

Quamvis enim quis

ex corpora

Justus,

ta-

De quibus per Proplielam

el in

dici-

men dum

islo egreditur,

pertimescit ne

Ducunt in bonis diet tuos,

puncto ad inferno

detcendwil (Job. xxi, 13).

6.

Iiiiquus

moriens, qui

imitations sui multos ad

sit. Nullus enim homo absque pecnee aliquis potest de Dei esse securus judicio, calo; cum eiiain el de otiosis verbis reddenda sit ratio.

dignus supplicio

cnlpam traxerat delectatione peocati, mulios a culpa

revocal terrore lormenti. Quod etiam Psalmisia lestatur dicens
:

10.

Finem jusiorum optimum

ut ex eo intelligantur

vocatio iranquilla

commendat,

sanctorum habere

Lcetabitur
,

Justus,

cum
luvabit

viderit
in

vindi-

ctam

impiorum

manus suas
LVII,

sanguine

consortium angeloruni, ex quo ab hoc corpore sine vexatione dura lolluntur.

11. Pravos
li

peccatorum (Psal.

11). In

morienlium sanguine

jusli lavant
,

enim manus, quia dum

peccatoruni
vita

aulem homines apostatse angeli excilorlores in poenis,

in viliis.

piunl morienles, ut eis sint ipsi

corum poena
datur.

conspicitur
talis

conspicienlis

mun-

qui fuerunt suasores

Cujus enim

non soluin
imilalione
pescit.
7.

cernitur, qui viderit, refugit, sed alios etiam ab

crudelis exitus

362
liac vita

1-. Etsi pielas pro defunclis fidelibus Here

jubeat, fides

tamen pro
in

eis

lugere vetat.

Illi

enim

illius,

quanta valuerit exhorlatione, comanimae eleclorum nimio lerrenlur*

c. 15.

deplorandi

sum

morie, quos miseros inlernus ex

coeleslis aula ketilicandos

rocipil,

non quos

In exitu vita3

includit.

6.

Ex Greg., xvtn Moral.,

LOAISA.

Ibid. Jusli

cap. 15, unde

7.

12. Alii, non quos coslcstis aula laiti/ical Cunditorit. Veins Edilio addit Lceliftcandos includit. Hie est enim Christiana; miterationii afftcius, ut pro imoquoque morluo sacrificium Deo o/feratur. hide esl quod
:

Gregor.,

lavant, etc. Gregor., lib. xvm Moral., lu c est sentemia ad verbum. LOAISA. lib. xxiv, cap. 17. LOATSA.

scriptum est : El mortuo ne frnudes misericorrtiam. Vezznsius adverlit id etiam addi a Loaisa cum Margarino quod de prirna Eilitione, t puto, inlelligit 11:1111 in Cililione Grialii ilesinit opus Itttiftcandos exliibenl Ueincludit. Pro Icetificanilos nonimlli tificaHdo, el plerique desinunl in includit, vel conclu;

M>s.

dit.

AREV.

SANCTI ISIDORE
HISPALENSIS EPISCOPI

DE ECCLESTASTIGIS
363
ribus,

OFFIC1IS.

Queeris

et Dei servo Fulgenlio episcopo Isidorus. originem offtciorum, quorum magisterio in Ecclesiis erudimur, ut quibus sint inventa auctobrevibus cognosce indiciis. Itaque, ill voluisti, libeltum de online offidorum misi, ordmatum ex scri-

Domino meo
a

me

flis jetustissimis
ila ul

auctorum, ut locus
erant, admiscui.

obliilil,

commenlatum,
lectio

in

quo pleraque meo stylo

ftdei

elicui,

apud

ipsos

Quo

facilius

de singulis

auclorilatem teneret. Si qua tamen

nonnulla vero, ex

his displicuerint, erroribus

testificatio

men

paratior venia eril, quia non sunt referenda

ad culpoe mece titnlum de quibus

adhibelur

auctorum.

LIBER PRIMUS.
DE ORIGINS OFFICIORUM. PR&-FAT10.
En qua
in offtciis ecclesiaslicit celebrantur,

parlim

tanelarutn Scriplurarum aucloritate, parlim apostolica

traditione, vel consueludine universalis Ecclesice tiatuts

pi imordia reperepenuntur. Quorum quidem tentes, a quibus exorta fuerint (ul pr(vdiximus) auclori-

364

busreferamus.

759

S.

IS1DORI fllSPALENSIS EPISCOPI

740
se vocet, et ?n unutii con-

CAPUT
1.

propter quod omnes ad

gregel.
5. Caiholica

est

De Ecclesia et vocabulo Chruiianomm. Piimum a sancio Petro Ecclesia in Antiocliia CunJata, ibique primum nomen Cbrisiianorum
ejus
esl prcRdicationem

autem ideo

dicitnr, quia per nniver-

sum munduin
lioc esi,

est consiitnta, vel

quoniam

calholic.1,

per

365

exorlum, sicut

generalisin eadoclriria est, ad instiuclionem

visibilibus aiqtieinvisibilibus.coelesiiurri
;

Acttis

aiitem

aposiolorum lesianlur (Act. xi, 26). Vocar.lur Cbrisliani, derivalo vocabulo ex nomine
sicut c\ Judte
a

hominum de
dc

icrresiiiim
(raliit

vel propler

quod omne ln.minum

Clirisli.

genus

ad

se

2.

Nam

nomine vocabnlum traxe-

principum quam
el

ad pietalis snlijectionetn, tarn eliam qui principaniur, oratoriim

propler quod
generaliier curat

runt Judaei,
claruit, iia

genie rcgi;e flirpis dignitas a Cbristo Christiana- genii nnmi-n inha Sil.

quo

in ilia

idiolarum; vel

omnium
cinntur.

peccata, qure per corpus el

animarn perfl-

est geuiilms el in JuduMs prserogativa Ecclesia autcm vocatur proprie, digniias potestatis.

Cujus el

in

hujus opens quid a me tompfirlum e. Notas fucrit, expnsiluui jam fuil in Isidorianis, Crialius adjecit, cujns express.) aut imiicalo nomine in Edilionc Humana auni proierenfur. Ililloipius 1363 simul cum aliis operihtis de eodem argiimenio e quiquasdam lectionis di^crepaniias animadverlil,

PR.CF.

N.
is

"I-

De

diversis

Edilionibus

ac
i>9.

mss.

exemplarib

congregari el pecora solent, quorum ct greqes proprie dicimus; convocari auiein niagis est ineniiuni ratio-. e, MCIII liomims. l.ilerr Cur (liciliir inonasterinm? li(s;i. Miii;asii iium apud Ira cos dici ur
(

wo

nns, id

esl, uiiiim,

steriitm slalio,

id

e>-t,

soliiarii
?

liaLila;ii>.

Inierr.

Cur

diciiur
dicitur

ccenobiom
el
:

lie.sp.

co

posilnm nomen esl

ex Graeco

Laimo; cienon
ist

lius

sek Cliores

in

meis notis eompiehen am.

edidil

cuim

Cru

cc

commune

liabilaculiii-i

Djtmo, epislol* inscriptione Grialiiis el in aliis Edi quod non pulo ah Isidori maun esse, lionibus el Mss. esl Dumino. Alii mox exhibent, vel de quorum magisleriis. El, de genet e offiiiurum, veiuslisiimorum uugenere el origins otficiarum. Et,
In ctoriim.

AREV.
i.

CAP.
d.im

N.

1.

brevis

dialogus

quern hie sislo. Kcclesia, cujus Kesponsio.

e<>

Codice Vat. Palal. 485 est i|uiDe Ecclesia Isidori nomine, De eccteiia htdorus. i lulerrogalio.
I"

lingua

<>raecwii

quod omnes ad tholica? Kesp. GM CO nomine vocalur,

ilicia

et (|iiid iiilerprelalni ? inier irelatur roiivocaiio, se vocel. Inierr. Cur dic iur Caevt,

plnrimornin. Inierr. Cur diciiur lemplum? Hesn. Templum dictum, ijuasi leciiun auiplum, el lumplum ilii-tum a ((inlcmplalione. Inierr. Qnol sum paries lempli? Hesp. qtialuor, id esl, aniira, postica ad lei -asum sinislra ad Seplenplrioueu dexlra ad Meridiem. Unde el quando Icmplnm coustiuebant, Orietilen) speciabanl acquinocliab-in, ita ul liue;e ab Orlu ad Orcideniem miss.-e fuerinl paries cce dexlra sinisli-t) a-qnalis (j oite, pane coeli dexira ac sinisira a!i|uales), lit qui cojisulerel ac dei recai ftur rectum
, , i

esl,

et

as|.ice:ct
,, *
Ue>p.

Oiientem. Intrrr.
n

liasilic;e

el ui,iversalis

iri

le

nom

prius habet.

Mim orhem dilaiala diflfumlilur, qiid eiiam Aposlolns dicens Gra:ias nij Lteo tnfo approbal ad llomanos, diculnr in tintsempir pro vobis, r/uin fides vealra pru versum mundu -H. luieir. Cum uua sil fc-cclesia," cur a Joanne vn gcriliunlur? iiesp. Ideo quia cum sil uua
:

inierpreiainr; el

universalis, ipiia per nniveri

gmeiHo,

cgi in

Cur diciiur basilica? regum bubilaciila vocabaiitur; be boc opusculo seu IraIsidoriaiiis, c. 80, num. 7. ABI,V.
>

en

2. Cujus et in gentibus el in Juda is prairogaliva diynitu!, potesidiis. Ita ulerque ins. i|iiod er: jiosse
I i

Sicul el caiholica, sepiiformi plena spirilu signaiur. de Domino novimus dixisse Salomonem Siipieniia sibi dutnuni, excidu coiitmnns tepiem; quae
:

ccdi/icuvtl

tamen sepiem
:

nun

ese non ambigitur,

i/uic esl

diceine

A posiolo Ei clesia Dei vivi, mamenlum ver.tutit. Hinc el

guomiuala
esi,

iihiversilas

columna et /irab uno co-

Ciceronem, pnvrogativa cenlurin, el prtrroijalioum omen comitiorvm; el apud Cyprianuin, lib. v, pisl. 15, pra roijaliva communicuiio iegilur.Sed vereor ne vox digniius imerprelaliu lueril alifiiaipie sil. Ambros., lib. de Noe et pncroijuliVie arc., c. ii 11 we pruvoc;atitia poies atis in cteieris animiinlibitsijidelitr honnnibus u/triltuta, el in ttlpefltoiibut parlitn^l A in lib. de lucarnal. dmninioe sscram., e.
video.
>ic

enim

wpiid

<

piopier quod in uuilaiem colligilur. Qui ineciim nun tolllnde et Dommus in Kvaugelio Inierr. Ubi nn lioavil E>cle.-ia? 1!eligil, dispergil. sanclus de ccelo, sponslo. li^luco iibi veml Spir.tus el implevil aposlolus, uuo loco sedenles , ci alios. Inierr. Quol inotlis et noininibus appcllalur tcclesia? In quibus? Iiesp. Sion et Jerusalem. liiferr. Cur Sion el cur Jerusalem? Hesp. Siou pro pere^riiialione praesemi Ecclesia diciliir,
:

Viilenl iyitur in rerbis prceroyntivam quamdam 1;) : pottslalis esse. Msi (|uis prcerogatwam diiiuitatis et poti Sialis malii, quod esl alli|iiamo pleirus. i\Vi/i,-a
so/is sacerdotibus prwiotjaiiva esl iligniiniis,:\\l auclor libri de c.inialibus opcriuus Cluisu apud Cyprianuin.

CRIAL.

Ibid. Ecclesia autem, elc.

capilis

sum
vi

Is, ex
5.

Omnia usque ad fincm Jerosolymilani, catec.ies. len inierpretalione. (^RIAL.

verlia

Cyrilli

eo quod ab

biijus

(>

-rej-i

Mialmms hmgiludiue
speiulelur,
a<-cepil.

posila

Ex

Ilillorpii notis

unum
(|iioil

Ms., net quoniam, etc.,

ijiioqiie

promiss-ione rerura

i OBle>iiuiu

ei idc.ii-co
JiTii.-aleni

uliu noslra Editione,

optimum

judicat
:

Sion id esi, fp,culiiiio, vocatur pro luluia pace.

li>i

iiiuiieii

inlerprelaiur. obiulu. cem, quae esl Cbrislus, praesenii possidelm iInierr. Cur diciiur Syn.-g iga, el in qua lingua ditur. Kesp. Synagoua t.necf, Laime couuregaliii imere^ inl r licclesi.ini el luieir. Uuid ciiur.
di<

Nam Jerusalem visio puds enim ab-urpta omul adteisilatr, pa-

ul Millor|.ins eiliilit, rel CH lioliCii, llillorpiu-. Aba, quantum in en doclmunnt. Mox nonnulli Edili ad vel institutionem omnium de vinbilibiis rebus

propter

lni

<itm

unmt yenus ad
e tarn

pietuiis tubjeclioHem

Synagogam
gulei,

l<.e>p.

Synagoga;

m men

Judaeonim
dici
api>strtli

enim proprie jopulus lenu.l; ipsorum

quamvis
fccclcsia dicta sil

Symgoga

priue pului subjectunun, et idiotm-iini. Alii : Vel propier omnium Iwim. um cj nus ad pietalis subjcciionein tain principum, i;.im ijui nan tl idioiarum. Ililturpius iia priiicipimtur, orutorum d humiiium omne genut conjic.ulMt : Vel propter

lam principum ijuam

</u

uoslri vcro

el cunvocalionem nnde gai.onem uude SynagOiia, L cclesia, nonieu ateepH, disiai aiii-md, quod bcilicel

seJ s niper nubqaam Synagogam dixerunt, biam sive discemendi causa, she ipiod inlei congre-

Kccie-

pnnciprincipum subjectioiiein omisso idioianim.Ueinda palui jubjectoruni exltortutui , lorl.isse (lisiinguendmn efii,i / proplerea elc. AREV i;uod curat omnium peccata,

ad

pielaiis

lam

imam
<

74l

DE ECCLES1AST1CIS OFFICIIS

LIB.

I.

741

66 CAPUT
Detemplh.

II.

A cens
est
..

Cantemus Domino, gtoriose enim honorificatut

Tibprnaculnm Morses legislator pnmum Dolaut mino condidii (Exod. XL). Salomon denule lemplum
iiisiiufu prudeniia prrilus

(Exod. ^). 2. Deinde Debora, non ignobilis femina, in libru ... f Judicum hoc minislerio functa repenlur
.

(HI

Keff. v.).

JSosirorum

spiriiu

divino

com|)leuuj
<!Sl

D ei
|

cecillisse
,

tides in totoinundo Chrisli altapost haec lemporum taria ccnsecravit.

Ca|Uicum aillem

vox

lominis

psa lmus

aulem

qui cauitur ad psalierimn.

CAPUT
De
1. Clioros

111.

368 CAPUT
De
1.

v.

choris.

pialmis.

idem Moyses (Exod. xv) post transitum

insiimil,
fee

Psallere

Rubri maris primus

367

et

utrumque

vid propliciam, in

sexiim, distinclis classibus,

caiiere
cuil.

ac sorore prajeunte,

Hie enim a

esse primum post Moysen Da magno mysterio prodil Ecclesia. puerilia in hoc munus specialiter a Do

usum

carmen iriumphale perdoChorus auiem ab imagine faclus corona , el ex

Domino

in

clioris

mino

electus, el

cantorum princeps, psalmorumiitie

psalterium idcirco

thesaurus esse promeruii, cujus

co

iia vocalus-.

B
scribil
:

cum melodia
quentatur,
fleclantur.

caniilenaruin suavium ab Ecclesia frefacilius

2. llnde

el Ecclesiaslicus liber
et

Stantem
coronas

quo

animi ad

couipunciionem
psallebat, ut

mccrdolem ante aram,

in

circuiiu

ejus

Chorus enim proprie mullifratrum (Eccli. L, 15). tudo canenlium esl, quique apud Juda .os nun minus

2. Primitiva

autem Ecclesia

iia

mo-

decem cnnslal isnenlibus, apud nos crio numero a paucioribns plurimisve

a

auteni insine ullo

dico flexu vocis faceret resonare psallunlem, iia ut pronuiiiianti vicinior esset quam c.anenli. Propter carnales aulem in Ecclesia, non propter spiriiuales,
insliliita, in qui verbis nou compunguntur, suaviiale inodulaniinis moveaniirr. in libro Sic namque et beaiissimus Auguslinus Confeisionmn suarum (Lib. x, c. 35), consueiuilinom

consneiudu canlandi esl

discriminc couslal.

CAPUT
De
^.

IV.

canticis.

Canticum idem time Moyses primus invexit,

percussa /Egypso decem plagis,
,

quaiido,

el

Pha-

inquil,

canendi approbal in Ecclesia, ut per obleciamemum, aurium, infirmior animus ad aUeclum pielatis
IN.ini

raone submerso cum populis

per insucta maris

est, di-

exsurgal.

in ipsis sanciis

diclis

religioaius et

iiinera ad deseriuin gralulabundus egressus

ardcntiiij inoventur

animi nostri ad flammam pieta-

CAP. ii. N. 1. Prudentia perilus. Ita uterque Ms. Prudentiam petiturus Impre-s. GRIAL
Ibid. Altaria. Al., atria. GRIAL. Ibid. Posl ragmi iiiiim Isidi.rianimi,
f

ex

Codice
:

\aiic. Palat. 485, capue snpciioii allaium, sequhur hem in eodem Codiie aliud IVagnienlnm boe tiluln Ecclesiain licet ponero in lie Ecclesiw mi/iulerio. i esse sil, el non debel iierum sanclialio loco, si
ne<

At I laio, n ile Legibus, into duei nialnit. ( .RIAL. Ibid . Iliitorpins cum su s Mss. : Jnsiiluit Htrorumdistinctis classibui, se ac torore jna;eunlc, qtte texunm cunere l)co in clioris. In uno Ms., prmcineiile. pro prc c me. Nonnulli Edili, se ac sororem praeittiiem.
Etymolog., cap.
tfi; yoicy.;

ultiin.

chorum

Ucari.

Tanlnm presbyter aqua aspcrgere

debet, et in

loco allaris crux debel compiini. In unnquoqnc aliari tluas missas f.icere coiiceilittir.in uno die. Qni non coiumunicai , non accedal ad panein , neque ad

in lexlu eral, chorum autem; in nota, Chorum itulem ab auiem. I iia Mss. iia vocaium, nl stipimagine fuciumcoromK, et ex eo quod in Isidorianis operibus saepe plealnr couni/i

Apud Grialium
recte, chorus

actitl.l.

osculum ad mibSam ft qui prius iiiauducal, adoscuiTiniuitui Ligna eccleMae non debenl ad Iniii non ccclesiam aliam vcl igni aliud opus jungi, nisi
;
.

AIIEV. 2. Apud Juiin Oi non minus a decem. Ilonos est in eo liabmis Uec^logo. Namei psalterio piopterea de-

a<i

caclioido siniltisi, cum nptid alt is imveni utnumi cliordis constiiisse dieat AUiena us. Sola qnoi|iie de
cent inslrumeiila agnobCuul leceniiores lleiir;ei ad hymnortmi modiilaiionein. Quod aulem non minus a
dix.l, cndem modo locuttis esl log., cap. 3, et sx-pe alias, ne()ue id ul eo loco oslensnm esl. GRIAL.

combureniia, vel ad prolectnm in mmiasleiio liairibus coquere cum eis panes licet, et lalia in laicalia In clei,i in n.ua opera non debenl piocedere. inorluornm cadaveia inlideliiim sepeliuntnr, sanciificare allare non licet, S-ed si apla vidcuir ad cunsee<

decem

lib.

in Eiyino-

sine

exemplo,
ad-

craiidnm,

reajdiliceliir. Si missas in eo loco

evttlsK et rasis, vcl lolis lignis ejus, auiem i-onsctratum iHenl prius telebrare lieel si religiosi ibi seMini. Si vcro pag.inus sil, mundari cl jactari pulli tbrasmelius.Cradus non ileliemus laeere ante altaie. lleliquia: sanclorum veneranda- snnl. Si potcst fieri, cahdela ibi at deal per sin^nlas nucleb; sin autem pauperlas loci non smii, non nocel eis. Incensum Domini incendttiir in nalale sanctorum pro icveren, ,

mde

J)
ji,

CAP.
inni
:

iv.

N.

Idem anclor

\. Honorifictttus est. Quidam luliti in Deiitinonoimo caniicum

prsive

sagiuin futiirornm conscripsil. AHEV. 2. Cunticuin autem esl vox horn.

llilarius)
:

Kulintis
et,<

ipsi, sicul lilia, dedernnl odorem asperscrunl lieelesiam Dei, sicui. incensu asp Tgtiur ccclesia prinulus ju.via allare. Laicus nou debel in ecclesiis leelionem reeilare , nee aileluia dicere, sed psalmus lamen el responsoria sine alle luia. Aqua Lenedicla ilomus suas aspergenl, quolies Vdluennt, qui habitant; el quando consecrav. T s Al;i.v. aquaui, oiallonoin laeio. CAP. HI. iN, 1. Chorus ab imay. fad. Idem lib. vi

tia diei,

quia

>na-

vilati-, et

>

Psalmus urn, cetinprolugopsaliuor. santeioce, pulsus luiiluinorgnni eantn:isnudilur. Can iicum esl, cum caiilanlitiin c/mrus, libi rlule sun ulens, neque in contoniim onjtini aslricius ubscquiuin, hymno eanunu tanlum vocis ettallat. I nilmns autem cantici ei cemula organo est, cum, orijano prcecinente, suiisequeiis vox chori canlantis auditor, niottum pialltm tods imilata. Caniicum vero psalmi esl, eum, rhoro ante canlanlc, humunoe canlationis Injmrio ar organi cvnitinunri-s aptalur, vociique modulis prcecmenlis part moduiatw, GKIAL. psulierioiitavitute CAP. v. N. 1. Cunlorum pr incept, ex torn. Edit. Cunctarum princeps, Golh. GRIAL.
2. lieligiotiui. l.r., reiigiotis

AREV.

745
lis,

S.

ISIDORI HISPALENS1S EP1SCOPI

744

cum

cantatur,

quam

si

non canteiur. Omnes euim

diversilale vel noviiale,

choris alteriiaiiin concinentibus, quasi duo Seraphim,

aflectus noslri,pro

sonorum

nescio qua

occulla

familiarilale exciianlur

raagis,

duoque Testamenta invicem sibi conclamanlia (hut. Apud Latinos aulem primus idem beaiissimus vi).

cum

suavi el

arlificiosa

voce canlalur.
VI.

Ambrosius

370

anliphonas consliluit, Graecorum

CAPUT
1.

exemplum

imiialus.

Exhinc

in cunclis occiduis re-

De hymnis. Hymnos primum eumdem David propbetam

gionibus earum usus increbuil.

CAPUT
De
\.

VIII.

condidisse ac cecinisse

369 manifeslum est,

quidem
dixeruni (Dan.

deinde
in

precibus.

et alios prophetas. Poslea

et ires pueri

Precibus

Dominum

deprecari Christus nobis el

fornacem

posili,

convocaia omni crealura, Crealori

in). Ita-

couiposuit, et consiiluil.

Cum

ergo quaererenl suppli-

omnium hymnum canenles

care apostoli Deo, el nescirenl

quomodo

precarenlur,
id

queelin hymnis etin psalmis canendis non solum el aposlolopropbeiarum, sed eliam ipsius Domini

dixerunt Chrislo

Domine, doce nos orare,

Slatim

est,

componc

nobis preces.

Dominus, de

libro

rum habemus exemplum,

]ja

el prxcepta de hac re utiad movenduin pie anininm et ad inllammandum

juris cceleslis, docuit

Deum

iropetrareni.

quomodo orarent vel quomodo Ex hoc perducta consuetude Ec-

divinae dilectionis affecluiu.

B
el

clesiae

Deum

2.

Sunl aulem divini bymni, sunl

ingenio hu-

aniiiKc, ei uti precibus

tuil

precibus exposcere conlra aegritudines ad instar earum quas consli-

inano compositi. Hilarius auieni,

Callus episcopus

Pictaviensis, eloquenlia conspicuus,

hymnorum

car

Chrislus, quasque primi Graeci cceperunt pouere, quibus Domino supplicareni.

com

mine
vir

floruil

primus. Post quern Ambrosius episcopus

Ecclesia clarissi1.

CAPUT
De
reperla,

IX.

magnse

el in gloriae in Cbrislo,

responsoriis.

doctor, copiosus in hnjusmodi carmine claruisse Amcognoscitur, atque iidem hymni ei ejus nomine

mus

Respousoria ab Italis longo ante lempore sunt el vocata hoc nomine quod, uno canenie,

brosiani vocantur,

Ecclesia

quia ejus lempore primum in Mediolanensi celebrari cceperunt cujus

,

id solus quisque agebal;

chorus consonando respondeai. 371 Aniea autem nunc interdum tinus, inler

celebrilalis devotio deliinc per loiius Occidenlis

Ecin

dum

duo, vel ires communiter canunt, cboro

in plu-

clesias observalur.

Carmina

autem quaecunque

rimis respondenle.

laudem Dei dicunlur, bymni vocanlur.

CAPUT
De

X.

CAPUT
De
1.

VII.

leclionibus.

antiphonis.

Auliphonas Grseci primi

composuerunt duobus

1. Lecliones pronunliare anliquae insiitutionis esse Judaeorum iraditio docet. Nain el ipsi legiiimis

Nam

I. Uymnos primum eumdem David. librum Psalmorum eumdem hymnorum et soliloquiorum vocari ail Kufinus. GRIAL. Ibid. In hymnis et psalm., usque ad exempt., le-

CAP. vi. N.

gunlur haecconcil. iv Tolel., cap. 12, et apud Gralian., de consecrat., d. l,c. de hymn. GRIAL. Ibid. Observandum Isidorum bos libros scripsisse anle concilium Tolelanum iv;nameos ad fralrem suum Fulgenlium misit, qui ante illnd concilium e vivis excessit. llaque e libris Isidori haec quae de hymnis traduniur in co concilio adopiata sunt, non conlra. De hymnis peculiarem dissertationem typis Salomonianis edidi , quam Hymnodiae Hispanicae praemisi, in qua multa eiiam explicui quae ad can,

Ibid. Consliluit. Al., insliiuil. GRIAL. CAP. vui. N. \. De libro juris coeleslis. Laboravimus ut verba auciori suo redderemus. Nam quin Isidoro anliquiora sint non dubiismus. Teriulliani aul Cypriani visa sunl aliquando. Nunc magis adducimur ut Augiistini esse credamus. Is enim, epist. 118, ad Januarium, cap. 4. Non enim iiihi, inquit, de libro Dei hcec recilaiurus est. Nam proximum videlur, ut Chrislus Dominus de juris cceleslis libro recitet. GRIAL.
Ibid. Deum impelrarent. Ita certe multi Mss., vel Dominum impetrarenl. Nihilominus Hillorpius maluit

tica,

psalmos, antiplionas, responsoriaque perlinenl. t aciunt opera litnrgica Cardinalis buna, Tbomasii el aliorum, quae ad singula horum librorum ..v, capita allegare mini refert. AREV. 2. Quia ejus lempore in eccles. Mediolan. August!i mis x Confess., cap. 6 ei 7 : Non longe cosperat Mediolanensis Ecctesia hoc genus consolalionis ei exhonalionJs celebrare mayno studio fratrum concinenlium vocibus el cordibus. Aim/rum annus eral out non multo amplius, etc. GRIAL. Ibid. Carmina aulem quxcunque in laudem Dei di

Hue quoque
.

edere a Domino impelrarent. Suarius, lorn. XIII, pag. Ill), iract. 5, lib. 111, de Oraiione vocali, cap. 1, n. 6, ex hoc Isidori capite oslendil licitum esse ac conveniens non solum verbis dominie* orationis, sed etiam aliis ad pium animi sensum explicandum aplis Deum orare. Idem iradit Tertullianus de oralione,
"

cap. 9. AREV.

Id enira omnino exigil hymni ratio, Rufino et Augusiino aucioribus; sic enim ille Hymni sunl cantus laudem Dei continentes.

cunlur. Canuiitur malleni.

:

Si

laus, el nonsil Dei, non est hymnus. Si sit laus Dei, el non canletur, non esl hymnus. Uporlet ergo, ut
til

CAP. ix. N. \. Responsoria ab llatis. Idem, vi Etymolog., nisi quod illic Responsorios dicil, ul in regul. inonach., c. de Oflic. GRIAL. Ibid. Chorus consonando. Nempe idem respondendo. Sic enim in Elymologiis, quod uno canenie chorus id respondent. GRIAL. Ibid. Hingbamus, lorn. VI Anliq. eccles., p. 6, de psalmis hie agi putal, qui ita ab uno canerentur, nt chorus consonando responderet. Vide Ferrarium Ribliolhec., verb. Cantor, num. 6, qui riium, cujus

sit

hymnus, habeat hac Iria, et laudem, et Dei, el canticum. liadem Augusl., in psalm. LXXII, lolidem aut pluribus eliam verbis. Quae eliam relaia sunl in vi Etymolog. GRIAL. CAP. vn. N. \. Anliphonas Gi(eci. Vid. Raulin. Sigeb. el Rodul., apud Pamelium, 1. Lilurg. GRIAL.
i

meminil Isidorus, Romae, seculo ix, Mediolani, saeculo xi;, viguisse oslendil. AREV. CAP. x. N. i. Cum lectio legilur, faclo sileniit.
Ambros.,
clesia
,

in praef. Psall.
[tat

ut

silenlium

Quantum laboralur in Ec cum lectiones letjuntur 1

GRIAL.

745

DE ECCLESIASTICS OFFICIlS

LIB.

I.

746
vilse

et prophetis lectione in prcefinitisque diebus ex lege hoc de veieri palritin institusynajjogis ulunlur, et

psedagogum, Evangelium vero perfectum

sierium jam adultis omnibus proeslans.

mogi-

tione servantes. Esl auiem lectio non parva audientiuin aedificatio.

Unde oporlet ut quando

psallitur,

psallatur ab

omnibus; cum oratur, oretur ab omni

5. Ideo in ilia operantihus bona terra? promittebantur, hie vero sub gratia ex fide vivenlibus regnura

coeleste tribnitur.

bus;

cum

lectio legitur, facto silenlio, aeque audiatur

acunclis.
2.

Evangelium aulem diciiur bonum nuntium, et re vera bonum uunlium, ut qui susceperint /ilii Dei vocentur. Hi sunt aulem libri Veleris
Teslamenti, quos ob

Nam

etsi

tune supervenial quisque,

cum

lectio

amorem

doctrinal

et pieiaiis

celebratur, adoret tanlum

fronle,

Dominnm,
patet,

et,

pracsignata

legendos recipiendosque Ecclesiarutn principes tradiderunt.

4. Primum namque legis, id est, Moysi libri quinque sunt. Genesis, Exodus, Leviticus, Nuineri, Deuteronomium. Hos sequuntur historic! libri sedecim,

aurem

sollicile

accommodel. Palet tempus

orandi,

cum omnes oramus;

; :

cum

volueris
le-

orare privatim

oblentu oraiionis ne perdideris

Clionem

test habere,

quia non semper earn quilibet parat.un pocum orandi potesias in prompiu sit, nee

pules parvam nasci ulililatem ex lecuonis auditu.

5.

Jesn Nave

scilicet, et

Judicum

libri singuli,

sive Ruth,

Siquidem oratio ipsa

(it

pinguior,

dum

inens,

Regum

eliam. iibri quaiuor,

Paralipomenon

duo,

recent! lectione saginata, per divinarum rerum, quas

nuper

audivit, imagines curriu

Mam

et Maria soror

Esdrse duo, Tobias quoque, et Esther, et Judith sin el duo Machahxornin. Super bos prophe gu i,

373

tic!

libri

Marlhse, quae sedens ad pedes Jesu, sorore neglecta,

sedecim sum,

Isaias, Jeremias, et Ezechiel,

:

verbum
gisse

intentius aiidiebat,

bonam parlem
x). Ideo et
ul, sive

sibi

ele-

el Daniel, libri singuli

rum

Domini vocc firmatur (Luc.

diaconus
psallitur,

libri singuli, et haec

duodecim quoque prophetaquidem propheiica sunt.

clara voce silenlium

admonel,

dum

sive

dum lectio pronunlialur, ab omnibus uniias conservetur, nt quod omnibus praedicatur, sequaliter
ab omnibus audiatur.

5. Post bsec versuum octo libri babentur, qui diverse apnd Hebraeos metro scribnntur, id est, Job liber, et

Psalmorum,

el

Proveibiorum,

et Ecclesia-

sles, et Cantica

Caniicorum,

liber Sapient!*, et

Ec-

372 CAPUT
De
1.
siis libris

XI.

clesiasiicus

Testamenlorum.
in Christ!

complentur
Eccle-

libri

Lamenlalionesquc Veleris Testament!

JereinLe

sicque

quadraginta

Pronuniiantur autem lectiones

quinque.
6.

deScripluris sanciis. Constat

autem eadem sacra

Scriptura ex veteri lege et nova. Vetus lex ilia est qux daia est primum Judaeis per Moysen et prophetas, quae diciiur Velus Testamenium. Teslamenium

gelia sunt

Novi aulem Testament! primum quatuor EvanMallhaei, Marci, Lucae et Joannis. Hos

autem
tis,

diciiur, quia idoneis tesiibus, ulique a proplieesi,

quatuordecim Paul! aposioli Epislolae sequuntur. Quibus etiam subjunciae sum septem catholicx episiolan, Jacobi, Petri, Joannis, el Judae, Actus quo

scriptum

aique signatum. Nova vero lex est

diciiur

que duodecim apnsiolnrum, quorum omnium signa-

Evangelium,

quod

Novum Testamenium,
et

culum

quod per ipsum Filium Dei Christum,

per suos

est Apocalypsis Joannis, quod est revelatio Jesu Christ!, qui omnes libroset tempore concludit,
et ordine. 7. Hi sunt libri canonic! septuaginla duo, et ob hoc Moyses elegil presbyleros qui prophetarent. Ob hoc et Jesus Dominus nosier sepiuaginta duos disci-

aposiolos dedit. 2. Ilia lex velus velut radix est, hanc nova velut
frucius ex radice
;

ex lege enim venilur ad Evange

lium. Siquidem Cbrislus, qui hie mauifesialus esl, anie in lege prardiclus esl. Imo ipse locutus est in
prophetis,
sicut

scriptum est

Qui loquebar,

ecce

pulos prxdicare mandavil. Et quoniam septuaginta duae lingnoe in hoc inundo eranl dill us;i congrue
,

adsum
Ibid.

legem quidem
Facto
et

praemilleris, velul

infantibus

providit Spirilus sanclus, ut tot

libri

essent

quot

primam

Hebraice scriptam reperisse se negat Hieronymus. Ai Isidorus non sua, sed aliena, nunc suis, nunc Piallendo inseril rnbricam Dicat pretlnjler : Silen- jj aliorum verbis se iradere in his libris praeseferl. Dicel aulem paulo post, ex Sapienlis ctijusilain lesiifacile. Post audiatur alii adduni unus, quod neces-arium non est. AREY. inonio, librum hiincab Hebrais aliijuando rer.eplurn, CAP. xi. N. 1. Testamentum autem diciiur, quia postfa rejeclum. Gnui.. 7. Quoniam I.XXH linguce. Clem. Alexandr., Stroidoneis tesiibus. Verecundior noiatio, quam si testameninm a teslatoris monumenio, aul tesies a lesiamai. Ill), i (ail) ab Ephoro el scripiorilms aliis LXXV niKiiio deduxissel, quod uirumque lecil v Elymolog. linn genie-s, Him liiias prodi ex Moysi verbis : GKIAL. Krant uuiein omims aiiima ex Jacob LXXV, qux desc nIbid. BignaBana Edilio mulila est in hoc el aliis derunt in jEgyptum ; sed lingua:- dialettosque videri
:

Missale Mozarabicum inter silentio. secundam epislolnm post versiculmn

capilibus. In aliis Kdiliouilius ali piantuiii diversus esl ordo capilum. Porro IISKC fere omnia de Veieri, ac Novo Testameiiio repeiita sum in Proosuiiis, el in Elymologiik, lib. vi, cap. 1 el 2, nonnulla eliam el in Allegoriis; adeoque nutae in ea omnia loca IHIIIIMIII opem sibi ferunt collalx cum his quae hie dicunlur.

AREV.
5.

plane luisse, ul nosir.e tr.iduni Scriplunc eliam colligere Irailunt llebra e l.miili.iruin numero; lolidem namque censer! Genes, cap. x. GRIAL. Ibid. Sepiuaginta du(e lingua:. Adisis noiam Suarii ad Allcgorias, n. 65, ex qua noia perspicue colligitur legeiidum hoc loco esse, et ob hoc Moyses elegit
I.XXH
.

Quod

!-e

priores

Post hccc rertuum octo libri. Quinque tandim recenset Cyrill., Cutech. 4, el Sapienliam

presliyieros septuagiitla

duos qui propltelareni, AREV.

PATROL. LXXXI1I,

747

S.

1S1DORI H1SPALENSIS EPISCOPI

(idei

748
singmis eorum
,

nationes, quibus populi ad percipiendam

gra-

inlerpretaiionis advcrteret,

r;ni

fue-

liam aedificareniur.

rant destinati

singulas cellulas dedit

et assiguans

CAPUT
De
1.

XII.

omnibus omnes Scripinras,

5. Qui,
liiim

jussit inlerprelari.
istius rei

scriploribus

sacrorum librorum.

cum

per septuaginta dies

npgo-

Veteris autem Tesiaineiui

secumium Hebraeo:

luiu iradltioneiu

374

"

scriptures liabentur

pri

adimplessent, omnium sirnul inlerpretaiiones, quas per diversas cellulas segregati nullo ad nllum
in

mus Moyses
dit

Peniateuchum, Jesus Nave edilibrum suum, Judicum auiem et Ruili, el Samuescripsit

;

propinquanie fecerunt, congregravii

ii-.\

unuin. Atque

omnes

libri

interpretati

per Spirituin sanctum

Samuel lis primam partem conscripsil sequentia Samnelis usque ad calcem scripsit David. Malacbim in in commune toluui edidit Jeremias. Nam anaui>

invenii sunt, ut
in sermoiiibus

nou solum inintellectu, verinn ethm

cons
>nantes

invenirenlur.

llaec fuit

singulorum return historias. Job librum llebrai Moysen scripsisse pulant, alii uimui ex prophetis.
tea sparsus erat per

prima inierjiretalio vera ac divina. C. Hos libros mediiari omnium geniium Ecclesiae
prinium coeperuni, eosdemque de Graeco in Lalinum interpreianles primi Ecclesiarum provisores tradiderunt. Post

2. Psalierium vero scripserunt

id
est,

decem

prophetae,

Moyses, David, Salomon,

fllii

Asaph,

Etliam,

Idilbum, et Email, et

Core,

id est, Asir,

Elcana,

liuec secundam Editionem Aqnila, lertiam et qnartam Tbcodolion et Symmadius ediderunt, ainbo Judxi proselyti. Quintain vero et sexlam

Abiasaph. Sunt qui et Esdram; et Aggaeum, el Zacbariam scripsisse dicant. Salomon scripsit Proverbia,

dictis

Editionem Origenes reperil, et cum cseieris siipraEdUionibus comparavit. Hi sunt itaque lanqui

Ecclesiaslem

et

Cantica canticorum.

Is;iias

lum
7.

Sciipluras

sacra* de Hebraco in
et

Gracum

scripsit libn;:;;

suum, Jeremias librum suum cum

verterunt.

Qi etiam

numerantur.

lamenlalionibus ejus. Viri synagogie sapienles scripserunl l-.zecliielem, dundecini proplietas, Datiielem,
el

Nam

nostrum eloquium iranslulerunl

Auguslinus
[11

Latinorum interpretuin, qui de Graeco in (ut meminil sanctus

de Doctr.
Cltrist. c.

Paralipomenon,
3.

et Estber.

Esdras scripsit librum

11]) infinitus nu-

suum.

inerus. Sicut eniin (inquii)

libros

Omnes autem bos

idem Esdras propbela

scriba post

incensam legem a Cbaldaeis,

dum

Judaei

fidei lemporibnS ad manus venit Codex Graecus, atque aliqnantulum sibi uiriusquc lingux periliam sumpsit, ausus est

primis

regrcssi fuis-eni in Jerusalem, divino afflatus spirilu

reparavit
;

statim

inlerpretari, atque

inde accidit tarn

innu-

cunciaque propbelarum volumina, quse

ger.ubus
in

fuerant

corrupla

correxil

lotumque
libri

merabiles apiid Latinos exstitisse inierpretes. 8. De Hcbraeo aulem in Lalinum eloquium tan-

Teslainenlum

xxn

libros consiiluit,

ut tot

C tummodo

essent in lege, qnol babenlur et littera.

.

i.

Primam

post

Esdram Edil .onem de Ilebrxo

in

HitTonymus presbyter sacras scripluras cnverlit. Cujus Editione generaliier omnes Eccle siae usqueqiiaque ulunlur, pro eo quod veracior sit
in sentenliis et clarior in verbis.

Graecum

LXX
,

inierpretes ediderunl sub Ptolomaoo

Librum

Sapieutiae
illius
,

jEgyptio rege, successore Alexandri, qui in legendo constudiosus fuit omniumque libros gentium

Salomon
bus
populo

scripsisse probatur testimoniis

:

qui-

375

ibi legitiir

Tu me
et

(inquit)

elegisti

y]Q

rcyem
lutz

euim ab Eleazaro, qui erat princeps sacerdolum, multa dona mittens ad lemplum, peliit ut seni de duodecim iribubus Israel transmiuereugregavit. Isle
lur, qui inlerpretarentur

tuo,

et dixisli ut
,

adificarem templnm in no
civitale

mine sancto tuo

(Sap. ix, 7).
9.

in

habitationis

omnes

libros. Et, ut (idem

Hoc opus

Hebraei

(ut

quidam sapientium meinvenirenlur,

le-

CAP.

xii.

N.

Et Samuelis primam partem. Idem

Editione refert usque ad verbum

sensit Diodorus, qui Samuelis ix verba ilia : videntem vocabai populus, qui nvnc prophela dieitur,

Nam

ipsius Samuelis, sed ejus qui aamuelu scripta collegil verba fuisse vult. Isidoro sal full inoiiui-se non se de suo, sed de llebraeorum sensu el tradi-

non

lione loqui. GRIAL.

Ibid.
2.

Malachim lotum

edidil

Jeremias. IXibilo id

ceriius. GIUAL.

gunlur in Cyrilli tatecliesi 4. E;idemqne Jusiinus, Irenaeng, Augustinus, Pbilo, aique alii prodiiicre. Sed ridel Hieionymus, quce de cellulis refertintur. Neque buic, neque illis noslrorum ibeolngorum sluininore ronleniinne de ea ()uo(|iie re dia desunl. dissident, omucsiie Veieris Testament!, an soli quinque Moysi libri b illis sinl conversi. GRIAL. 7. Ut meminit sancliis Auyusiinus. Lib. n de DoNe<;

Psalierium vero scripserwil decem : ii scilicet, nornina in psalmorum tiluli^ prxscribuniur. Id vero peisuadere alicui Ibrlasse posscnl, nisi Adamo, et Jleldiisededio sues etiam ps:d;nos assigna-

quorum

Cbrist., cap. 11. Idem in Novo Tcsi:iinento accidisse ait Ilieronymus, epist. Ii3, ad Ibmasmn,
clrin. lot |iene luisse exemplaria, quol Codices. GRIAL. 8. Veracior sit in sententiis, et clarior in rerbis. Hoc

reni, illi nouagesimum prinium, Dunum. GRIAL.

iiuic

ceniesimum

Ibid. Viri synagoyce sapienles scripserunt Ezech. et Estn. Fabellaj Judaeorum. GRIAL. 3 An Esdras libros aboliios, vel incensos legis reparavenl, veius est quaestio. Antiquorum I airmn, N^ialis ni ganl, verba ex i|iiniuiii plerique Alexander in Ilistoria ccclrs. Vel. Test., Uissert. 4, in 4 imindi a;lale. (jut assenml, auciori apociyplio libri IV Esdrae, cap. xi, fidem prsestiieruut. AHEV.
i

-ciit>ii

4.

Primam

post

Eidram. yuasdeLXX inlerprelum

elogium ex Auguslini sentenlia polius convenii ver sion! Italae, sen anliqux, qu;mi Hieronymianae, seu Ooclr. Christ., novae. Ha eniiu Auguslinus lib. 11 In ip&is inlerpretaiionibus llala (tetecup. 15, n. 2i ris prtEfcrulur ; nam est verborum tenacior cum perin pr.dal., spiruitaie sentential. Vide Sabaiierium n. -.8, el Isiduriana, cap. 87, n. 23. Manan.i, de Kdil. VulR., cap. 18, p. S9, ohservat Isidori verha Kabanmn repelere lib. n Instil, dericor., cap. Uslcndit aulem eo loco M.u-iani Editi )iiem Lalinam \ulgatam eauidem esse llierouymi. AREV.
<le

;>-i.

719
miuii)

DE ECCLESIAST1C1S OFF1CI1S
canonicas scripiiiras
recipiebant.

LIB.

I.

750

Sed

nomine
ejiisiolas

Cliristum inlerfecernnl, |,osl(|uam comprehendeiites memorantes in eodem libro tain evideniissima de

ejus ab alio dictata existimatur. Joannis Ires idem Joannes edidit, qnarum pnma

tantnm
Joaimis

quibnsdam ejns esse

asseritnr, reliqux duae

Chrisio leslimonia, quibos dicilur

se impii,

Dixerunl inter

Comprehendamus

Jiisium, quia inuiilis est

nostris
et prnmiilit
>

cujusdarn presbyieri exisliinanltir , cujus juxia Ilieroiiyini sententiain alierum . epiilcrum apud

nobis, el conlrariiis esl

l)ei

openbns
est

Ephesum demonslraiur. Judas suum

lam.

edidit Epi lo-

scieniiam se babere, el Filium Dei se nominal.

Si

Aclus

apostnloruin

Et infra:

enim vere

Filius

Dei,

suscipiet

audivil,
scripsit

vtl \idil.

cnmposuil , sicut Apocalypsin Joannes evangeli->ia

prsedica-

Lucas

ilium, et liberabil
;

eum de
inorie

maiiu contrnrinrnm.
illius, et

Ac

endem lempore, quo ob Evangelii

in
!ii

de nde: lUisciamus revereut nm

palientiani

prubemus
pro

tionem
13.

insnlam Patlunos tiadiiur relegatus.

sniit sci iptores sacrorinii
:irt

ejns,
it)
,

turpissima
facia,

condemuemus
n- istri eis

librornm, divina

eum

(Sap.

collalione

ne

inspiratione loquentes, alque

ermliiioriem nostram

lam uperto sacrilegio derogarenl, a proplielicis enm voluminibus recideru.nl, legendumque suis prohiInierunt.

pracepla
riiiiidein

ooeleslia

dispensantes. Anctor autem ea-

Scripiurarun) Spiriius sanclus esse creditur. Ip-e cnira scripsii, qm propbetas suos scribenda dic avil J

10.
filius

Librum aulem Ecctesiasiicum composnit Jesus

am

liui

P os *

psalmorum originem aique

Sirach Jerosolymilani, nepns Jcsu sacerdolis, de quo meminil Zacliarias, qui liber apud Latinos
propier eloquii similitudinem S.ilomonU
litiilo

bymnorum, post sanctorum eiiain librorum nuiacrum, poslulata sequentia pnenoUbo.

prae-

CAPUT
De
1.

XIII.

notauir. PiaHerea Jiidilb, et Tobiae, sive Machabaeo-

lauilibui.

rum
slat.

libros qui auctores scripserunt

minime conlibros

Laudes, hoe

est, Alleluia canere,

Cl| j"s

canlicum est

Ilebranoium,

378

cxpositio

duorum verborura
lain Dti, de cujus

11. In

Novo autem Teslamenlo quainor

inlerpraUiionn
lanie vidisse,

i,onsisiit,

be

e.-i,

Evangeliorum qualiior evangelist* singulos scripserunl, quorum solus Mailba?us Hcbraeo sciip.^sse Giu co. Paulus apostolus perbibetur eloquio, ca;leri
suns
scripsii
lipistolas,

mysteiio Joannes

Apocalypsi refer! Spiritu reveet audisse vocem coelesiis exercilus

in

angeloruin, tanquain voi

em aqu.irum muharum,

et

ex quibus novem

septom

lanqnam vocem validorum lonitnium diceoiium Al

leluia.

Etclesiis destinavil,

reliqnas discipulis

i-uis niisil,

Timolbeo

Tilo et Philemon!.

Ad Hebiaeos autem

2.

Ex quo

nullus dehel ambigere hue laudis mysie-

E(iisiolani plerlsque Latinis ejus esse incerlum est

377
alii

propier dissonaiiiiam
cnnscripsisse,

sermonis. E.imdem |ue

alii

tide el devotiouc celebrelur, ange<ls riiun, esse conjunciiim. Alleluia aulem, sicul et Ame/i de
si iiiuna

Bnrnabnm

Clemenie

scri-

llubi.i a in

Latmam

linguain

plam
12.

fuis-e snspicaniur.

non quia
sun epislolas,

inlerpreiari

nequaquam Iransferlor, minime que.ini, sed, sicut

aniiquilas

Peirus scripsii duas nomine

aiuni doclores,

servalur in eis

propter

qu?n catholic*

nnmmaninr

quarum

secunda a quistyli

sanctiorem aucloriiaiem.
5. In Africauis

busdani ejus esse non creditur propier

sermo-

autem regionihns non onini lem

Alleluia

nisque dislaniiam. J<cobus snani scripsit Epistolam. Quae el ipsa a nonnullis ejus esse negalur, sed sub

pore, sed laninni dnminicis diebus, et quinquaginta

piist

resurreciionem Domini

cantatur pro

logo.

Ad Hebrcees aiitem Episf. Ex Ilieronymi calaAt nunc dubilandi nullns reliclus locus post cnnciliorum seimemium dccrela. Qna? de Peiri, Jacobi et Joannis Episiolis dicunnir, ex endem snnt De Apocalyp*!, quoniam oliam anie Ilie cai:ild<;o.
11.

est Isidori nomine de variis vocahulis Alleluia, elc., (juod pc linel ad lilirum vi, ca(). !!, Eiymulogiarnm, Of/iciis. Copiuse eliam Binglnmus disserit de alleluia et psalmis :i|lelniatr loin. VI Anliq. ercles., 41 ot seqi|. In missa Gotliica stalim post leciio</

i<,

ronymi aeiaiem
I-idorns

i-eceula

fuerat

ej;lexi>se

videlur
T\

eos qui

illam SIKI

lempore non rrcipeivm,

Evangelii canebauir Laiida, Laudes dieilur. Qni liluni nfiicii

in:in

quod ab Isidoro
(iotiiici i^noruiit,

conl a quos est concilli Tnleinni iv, can. 10. GIVIAL. Ibid. De Episiola d Ilcbra-os neque Uidonis ipse dubilat in Prooemiis. In Etyinologiis. lib. vi, cap. 2, n. 45, ex plurium Laiinoruni seuienlia certu Panii esse ilic nir. AIIEV. CAP. xin. N. 1. Laudes. Quid Latides appellel, et ipse salis snperqne declaral, et cuivis ex coucilio iv loleian. magis adhuc consiarc poieril. Ill minim sit lam manifesta in luce quanta silii i|e leucbras ofTu(lei it, qui magno ne^ olio coiitenderil ill luec, pluruim Ciipitiini inverse ordihe, caput de maiutinis collocarel. Cum iieipie quid laudes, neinie quid malutins! pieces a|iiiil Isidorum sit, |>o^ei ulla rali.uin dispicere. Ac de in. .minus sno loco. 1.,-iiide Im \, o
.

facile iinaiii ejns |>ailRin i urn alia cnnl mid int. In Isid iiiani-i, cap. 83, n. 71, indicavj quasdam mis^as a

mm

sancKi lldelonso coinpositas adhuc lalere. qins, si edereotur, magnum lumen veteris liiurgiae llispan;e Verum biblioibeordini el mellMdo essenl allalnr.i cae arcbiepisco(iali Toletanu: prxl ei tus Pelrns Lininanuel Hernandez, vir cum prmis doclus, a me rngaius, linens die 10 febru.irii 1801, resi ondii eas
.

niissas
es-tt

de qnibus mul
i|n

ineiilionein injcce ant,

ninil

p>^t

can

re^ionibns (in nunc ulnijiift III) anie Evangelii K Clionem, in Ilispai.ia po-i Evangeliuni decvntarl ea synodus pra;cipu, can. 10 el 11. GHIAL.
ibid. In

icnni

Alleluia dicitur, qnod

in

nliis

mi notiim librnm ancii lidi l onsi De perpelua ^irgiinlaie sunclai Marias in septein paries disiriluiiiiui. qvi.e .irtiisse singnlae paries ab eodem sauclo II icfonso in diversis frslis beai:e Manic Virgi in sairiflcii actione, ijiiam Monia n iuiU sum zarabes missam dicebanl a missione caiechumenoruiu. Caueri, qui de his nusis sancii Udelonsi Joqnnatur, iiuoiane quantum a veritate aberrant.
a ind
I
i

ABEV.
3. In Africans

Appendice

ad Etymologias fragmentum

autem regionibut.

Ex

cp. 119,

Au-

7.M
s ri ificatione futurse resnrrectionis,

ISIDORI HISPALENSIS EPISCOPI

et
Isetilise.

7X2
de sanguine iwte,
el fudit in
fu.-i-

Ve-

libationem,

el tibavit

runiiamen apud nos secundum anliquam Hispaniaruni iraditionem praeler dies jejunioriiin, vel Quadragesirnae
esl

damento

allaris

odorem divinum exctlso

filii

principi.

Tune
et

exclamavcruni
et

Aaron

in tnb S

productitibus,

oinni
:

cnim

Semper

tempnre canlalur Alleluia; scriptum laus ejus in ore meo.

post

auditam (ecertwl magnam vncem in mesonuerunt, moriam coram Deo (Kccli. L, 16). Non aliler el mine

4.

Quod vero

consuminaiam psalmornm,sive

lectiomim praeilicationein Alleluia in fine cantaiur, hoc in spe fulura facit Ecdesia, signilieans posl anininiialionem
regni
coelornin, quse
in

sono tubs, id est, in vocis pra:ilicatione canlu accendimur, siniulque corde, el ore laudes Domino declamanies jubilamiis in illo scilicel vero sacrTicio,
in

hac

vila per

cnjus sanguine salvatus esl mundns.

iiirumque Testamentiim munilo praedicaiur, artionem nosiram non esse futiiram, nisi in hudem Dei,
siciit

CAPUT XV.
De missa
1.
et

orationibus.

scriplum esl

Beati qui habitant in

te

domo

tua, in
5).

Ordo autom

misssp, et orationuni, quilins olilaia

SRCula steculorum laudabunl

(Psal.

LXXXIII,

Deo
esl

sacrificia consecranlur,
insiiiuiiis,

Hinc est quod

diiur
,

et

liber psalmoi urn in lande conclusanculi

(iijus

primiim a sancto Peiro celebrationem uno eodemijue

ut

eadem post flnem

laus

aolerna

monstretur.

modo
tio

universus perngit orbU. Prima

earumdem

ora-

379 CAPUT
De
\. Offertoria, quse in

adinonitionis esl erga populum, ut exciienlnr ad

xiv.

exorandimi Deum. Secunda invocations ad

esl, ul clenienter suscipial preces

Dsum

offerloriis.

fule!iiim oblatio-

sacrificiorum honore canun-

nesque eorum. Terlia aulem

380

effnndilur pro

est veteres cantare lur, Ecclesiasiicus liber indicio viciimae immolabantur, sic enira solitos,

offerenlibiis, sive prodefunciis fulelibiis, ut per

idem
ut

qnando

sacrificium ve.niani conseqiiaiilur.

2. Quaria post

dicit

Porrexit, inquit, sacerdos

manum suam

in

baec inl erlur pro osculo pacis,

gust, ad Januarium, c.
4.

15 ct 17. GRIAL. Aclionem nostrum non esse futuram, usque ad

te.

inter

exaetionem

et oblationem, sive inter pensio-

nem

et rnnnus, illaiio.

Ut enim imperalores pensiomiii-

Veilia sunt Aiiguslini, cap. 15. CUUL. Ibid. Hillorpius edidit in spew futuri, qnamvis in spe [utura. In Editioneqiiarn agnoveril i n aliisessi; curavit Cnchlens. iniilta in hoc capite et in plerisqne aliU desunt, ut illud exemplar censeri possil <|tiibiisdam in locis epiiome libroruni de ccclesiasiicis Oliilaniliibunl
ciis.

nis iristiorem ap|iella(ionem illalionis nomine garunl , iia ecclesiastic! viri siibmissius se

AREV. CAP. xiv. N. 1. Offertoria, quce in sacrificior. canunlr,eic. Gentiles qtwque in libationibus graviores Hiiosdam sonos adhibuisse , qui magnam partem spondeis pedibus constarent, undo noinen buic pedi

loqui qu;e alias dona et munera vocant, illaiionein appellarent. Id quod etiani debiium servilu is nun uno in loco dicilnr. Hinc illud in canone: ac 0/ferinius praclarce Mnjestaii tiuc de (HI S donis daiis. Nimiiim vidcbatiir offerimus, ni subjicerelur de tuis donis ac datis. Sed (ul ego quidem exislimo)

putaveruni,

si

datum, qui et ponliticius propterea dictus ex Tereniiani versibus

<r-i..ic^

esl,

notum

Qui qnod In Icmplis canorus a sono voois mate. Auribus libantisotwtal, el favet, ; esl.

Earn viceni, ubi canlores orgaiiaque desunt, tinlinnaliulorum roise antique jam ritu praesianl. GRIAL. Ibid. Mulii Mss. i. sonilu ttibaz. Unus, in voce, prwdiealione, caiitu. Pro accendimiir duo Mss., accenJukil/iilnnii!,. Hillorpins cum qua^uor Mss. edidit tnus in ultum, unus Ms. addeb.it, in alio illo scuicet, etc. AREV. CAP. xv. N. 1. Cujus celebrationem. Traditam a Petro, queni ad consecralinnis quidam ires oialiones, alii sohim Dominicaiu, inilio adliibuissu ab .nils turn preces, turn dicuut. Aui;l f delude al ceremonix, ul viUemus in Pali urn lilurgiis. ^am et illud I auli, 1 Cor. xi. Ccetera autem, cum venero, disponam, ad id relerl Augustiu. episl. U8, ca^. 6. Isidonis ordinem qui a:laie sua in coned. Tolei. iv et Gallicium bjussus esl per oimieiu Hispaniam laiuen ordo linn id^m servari lantuin rel ert. prorsus relinetiir in Muzarabu Mi-sali, quod advenil eti:uu Jacobus Panielms. GIIUL. 2. Quinla deinde injertur itlatio. Ponsiones, ut a
i
:

lum panis el vinum, anlequam offerformula ipsa precaiionis, qua infeiebantur. Erai ergo illaiio turn id quod ini erebainr, ex quo eral oblalio facienda, turn precatio ipsa qua inferebatnr, ul fieret ex illalione oblalio. GRIAL. Ibid. Ut cliaritnte reconciiiali omnes iin-icem, digne. inAlii, digni. Alii, ut cltaritate reconcilialionis omnes I t icem dii/ne; vel, per charitnlem reconciliationit invicein digne. Quae du;e posirema; IcctionesHillctrpio non dis|ilicebant, ul re*piciaiur ad reconcilialionem in Kvangelio pra>scriptam , anlequam iminus ad
dicebalur
reiitur,
illaiio

turn

allnre al^raiiius.

In

nota Grialii

mendose

eral, for

mula

ipsa precationis, quam inferebanlur. Itcposui In qua, ul paulo posl precalio ipsn qua inferebalur. Aliss;i)i Mozarabico ba-c priina oralio proprie missa

verl<a

diverse aliie (jiiam lanien in eodem Missali mi&sam pracedunl. Secunda oralio posl oiationem nomen non liabiM. Terlia orauu a|<pellataui pioprinin dic nur I osl nomina, scilicel ofTurenliuiu et defunclorum. Quaria oralio appellalur Ad pacem, pro (|uo mendose in Missali Mozarabico sciibidir Ad I atiem, ul olisi rvat Lesleus in noi. ad Missal. Mozarab.,
dicilur,

pag.

1. Quint,! in

eodem

Missali lllatio, nl

Uorum, vocalur. Sexta

pndie, qiiin
lilnrgiis Galiic.inis

in cil.

apml

Isi-

s>al.

appellant)

I ost

U<ii

Giwcis
<:

sietfofai,

ita

a iiosiris illativnet dicias, constai

causa bojus ap|ieilationis nola sti. In Post myateria, aut Posl swre; iiomin.ilur. Seplima denique esl Oralio Dominica, ut apud Ui.lorum. Sed anle lianc oralioneni reciialur Symbolimi Consianiinopolitanuin ex praescriplo conci lii in

C;issiodor., lil). esl etiani voce

u>a

xu, ep.

16,

quomudo

illalionis
i
:

synmlus Tolel. vn, can.

Ne

num, qnia

ergn

/iat

pnmimpUM,
<jui.M/ue

de ca ltro, quoit cvnslat liacienus inordinate non amptius (jiiam duos sutidus unns-

dioecesis

eoiscoporum pra falte pro iiicia; per sinyutas sues basilicas junta synodum Biachareniem

iVicieToletani, quod cap. seq. Isidonis vocal ail iia passim appeliabaiur. Mulia qua: liiur.iani Goib cam pertinent illustraii possuni ex brevi exposilione anliquae lilnrgi* Galiican:i qiiain Maiienius edidit (uin. V pritmis>a docia praefatione Thesauri Anecdol., pag. 86 el seqq. AREV.
,

iinnua illniionc tibi expetent conferri,

Mediaque videtur

153
charilale
reconciliati
et

DE ECCLESIASTICIS OFFIC1IS LIB

omnes invicem digue
sacra-

I.

754
apud synodum Nicxnam
(idei

rum Pairum
editum.
fulei

collatione

est

memo

corporis Cliristi inquia iion recipit dissensionem cnjusquam divisibile corpus. Quinia deinde inl ertur illatio in
sanctifiralione

nnfuinig Christ!

consocientur,

Cnjiis

verx

regnla
ul

tantis

dociriuae
fidei

mysieriis

pr.ecellit,

de oinni pane
haeresis

loquatur,

nullaqiie

penc

sit

cui

per

sin-

qua etiaui et ad Dei laudeiu lerrestrium creaturarum virluuimque cceleoblali-onis,

in

gula verb.) vel

enini errores
calcat, et

senteniias non

respondeal.

Omnes

siinni universitas provocatur,

et

331

Hosanna

in

impielatum perfidiaeque blasphemias ob hoc in universis Ecclesiis part contes-

exceliis

c.inlatur,

quod

Salvaiore de genere D.ivid

excelsa pervenerit.

sione a populo proclamatur.

nascenle salus
5.

mundo usque ad
<

CAPUT
De
i.

XVII.

Porro sexta exliiuc succedit couformalio sacra-

benedictionibut.

nienii, ut oblalio,

qu Deo offerliir , sanctiucata per Spiritum sanctum, Christi corpori ae sanguini conformetur. Ilarum ultima est oratio, qua Dominus
nosier disoipulos suos orare insiituit, dicens
nosier, qui es in coed s. In
:

Benediciionem autem dari a sacerdotibus popu

per Moysen benedictio pandit, et compro-

lo, antiqu.i

bat,

Paler

qua benedicere populo sub sacratneuio trinae irivocatioiiis jubelur. Aitenim ad Moysen Dominus :
t

qua oralione, ul sancli Pased B

in

Sic benedices
:

tres scripserunt, sepiein peiitiones coniinenlur;

in tribus

illos

Benedical

populum iiieum, et ego benedicam le Dominus, et custodial le, illuuu-

primis xierna poscnniur:

seqiienlibus
adi-

net
tui,
tibi

quatuor temporalia, quae tamen propter sterna

piscenda petuntur.
4.

Dominus faciem suain super te, et misereatur attollat Dominus faciein suam super te, et det
lacein

(Num.

vi,

24).

Nam cum

dicinius

Sanclificeiur

nomen tuum,
lua,
sicul

CAPUT
De
1.

XVIII.

Advenial regnum tuum,

cceto, et in

Fiat volvntas

in

sacrificio.
, quod a Christiauis Deo Chrisms Dominus noster, et

terra; hie

quidem
ubi

ista

tria

inchoantur;
Dei, et

Sacrificium

autem

sed

in ilia vita

speranlur,

sanclificatio

offerlur,

primum

383

voluntas,et regnum in sanclis suis immortaliter perninnebit. Jam vero panis quotidianus,qui vel animae,
vel carui tribuiiur, hie exposcitur; hie eliam

magisler

insiituit,

corpus
gicul

el

quando commendavit apostolis sanguinem suum, priusquam traderetur ;

post

legitur
et

subsiilium cibi venia de

ii.c

exemplo

fraternse indulgen-

panem,
20).

in Evangelio : Accepit, inquit, Jesus calicem, et benedicensdedit tis (lHalth. xxvi,

poslulatur; hie, ne in peccati lentalionem incidaut a malis

lllie
lilie-

mus, exposcimus. Hie, post omnia,

remur, Dei auxilium imploramus.
"istoium

Salem

Quod quidem sacramcntum Melchisedech rex liguraliter in typum corporis et sanguinis

primus
obtulit, primusqiie mysterium lanli imaginarie idem expressit, praeferens simi-

autem

nihil
(

Cliri-ti
sucrificii

est.

5.

Hauc

itaque oralionem Salvator docuit, in qua

liiudinem Domini et Salvatoris nostri Je-u Christi,

sacerdoiis aiterni, ad quern dicilur
in ceternum
:

et spes continelur lideliiim,et conlcssio

de

(|iia

propheia prnedicens,

ait

peccalorum ; Et erit, omnis qui

(Joel, n, 3 2).

Tu

es

sacerdot
cix). prae-

invocaverit

nomen Domini salmis

erit

secundum ordinem Melckisedech (Ps. 2. Hoc ergo sacrih cium Chrisiianis celebrare
est, relictis ac lin uis Judaicis
victiinis,

Hue sunt aulein seplcui sacrilicii oraiiones

dalae

commen-

ceptum

qua
ipse

evaugclra aposiolicaqiie doctrina, cujus nupropter sepienariam

universilatem, vel propier sepliforgrati;c Spirituin, cojus douo ea quae inferuntur
esiae

in servitiile veteris populi

celebrari

imperata sunt.

nieri ratio insntnta videluf vel

Hoc itaque

fli

a nobis, quod pro nobis

Dominus

sanciac

Ecc

mcm

sanclilicanlur.

fecit, qund non mane, sed post coBiiam in vesperum obiulit. Sic enini Christum oportebaladimplere circa vesperam diei, ut hora ipsa sacrilicii oslenderet

332 C.\rT
De Symtott
pulo praedicaiur, trecenloruiu
3.

xvi.

vesperam
caverunt
illud

inundi.

Proinde autem

non communi-

Nicceno.

jcjiini apostoli,

quia necesse erat ut pascha

l.Symbolum autem, quod tempore sacrilicii a po decem et ocio saiicloIn qua orat.one, ul Patres scripserunl, septem

lypicum antea impleretur, et sic denuo ad vepascli* sacrameutuin transirent.

tecnsleii.

GRIAL.
Illuminet
lla

Singnlis peliiionihus Amen respoiidemr, quarta exeepta, I anein nostrum quotidianum da nobis liodie, cui respnndflur, /wia tu es Deus. GRIAL.
petiliones.

Dominus faciem, etc. Codex ex Sepluaginta interpretaiionc

Ibid.
;

Goth.
excusis
le,

in

Ibid. Ilittorpius cum Mss. snis edidit, conftnnntio tacrtnnenti ut oblalin.... Chrisii corporis el suniiidiiis conlirmtli T. Nee probat co/iformatio, et con\ormelur,

libris Vulg:il;B Eilit.

Ibid. Alii,

el

vcrbn subsiitula sunl. (JRIAL. benedicam eum. Et mox, cuslodiat

ostendalqiie faciein

suam

tibi

el

misereatur

etc.

quia in Oidinis Komani libiis con/innare siguilicat distiibuere aliis corpus et sanguinem I), ui.ui, quae di.^tribuiio etiam hoc loco intelligi poiest. AKE.V 4. De exemplo. Veleies Editiunes, ad exemplum,
AKI-.V.
i

AR: v. CAP. xviu. N. \. Vid. Cyprian., epist. 3, sanramento dominici calicis. GRIAL.
Ibid. Traderelur. A!., paterelur.

lib. n,

de

CAP. xvi. N.
eal.

1.

Omnes enim,

etc. Al.,
est.

omnes enim

erroruni impietales, perfidiceque, vel blatpliemias cal-

Pro

CAP.

vel, alii et, xvii. N. i.

quod perinde

AUEV.
prope

Benediciionem. Sin^ ulis

missis beuedictioueg propriaa assi^naiilur in Moz;\rabo Missaii. LSI autem hxc e Dominic. 7 post 1 cu-

AREV. usque ad vesperam mundi, Cypriaui vcrbi sunt. GRIAL. Ibid. I roinde non commutrcaverunt jejuni aposloli. Vid. cap. 5i, Liquido, de consC r., d. L GRIAL. Ibid. Pro unperiita alii exhibent imperutae, quod clarius est. Pro hoc ilaque fit, al., hodie itaqite fit, AREV.
2.

Quod non

mrtiie

755
5.

S.

ISIDOUI HISPALENSIS EPISCOP1

756

Hoc enim

in

mysierio tune fartum est quod pri-

faeiunt, sic in Cliristo, qui est panis eoelcslis,

unum
nu-

muni

disripuli corpus el sanguinein

Domini non ac-

sciamus esse corpus, GUI conjunctus

sit

nosier

reperunt jejuni.
jejunis

Ab

universa aiiiem Ecclesia none a

Sic enim placuit
Spiiiiui

mcrus,

et adiinsius.
,

>

semper

accipilur.

7. Diount ;i!iqui

nisi aliqno

iuierredente peeeato,

sancto per apostolos, ut in honorem tanti sacrament! in os Chnsiii iii prius dorainicum corpus inlrarel,

Eticharisliam quotidie accipiendam; hnnc enim

panohis
reli-

nem

dari quoiidie
:

nobis, jubeule

Domino, posluln-

quail cajleri
isle

cibi, el

ideo per universum

orhem mos

mus, dicentes
liodie.

servatur. Panis

ChiiSli est (/

enim quem frangimus corpus Cor. \),qni ilixil Ego sum panis visits,
:

Panem nostrum quotiditmttm da Quod qnidem bene ilicmit, si hoc cum

ile

gione eldevctione et humilitate suscipiunl nec, con-

qni

elf

ccelo

descendi (Jonn. vi).

Vinum

antcin sanguis
:

fidendo
cinnt.

jnslitia,
si

superbix
talia

pracsumptinne
peccata,

id

fa-

ejns esl, et hoc est,

vitis

quod scriptura

est

Ego sum

Carienim

sunt

qu

quasi

vera(Joan. vi); sed panis, quia corpus confirmat,

("Jiristi

morluum ab
tia est,

aliari

removeani, prius agenda pceniien-

ideo corpus

nnncupatnr, vinum autem, quia

ac sic deinde hoc salulifenim meilicanu itmm

"

sanguinein operatur in
Christ! refertur.
4. llaec aoieni

came, ideo ad sanguinem

visibilia, sanctificaia

385
B
Hoc

inc susripiendum. Qui

enim

mandvcaverit

iudiiine,

judicium

sibi

manducai

et biliil (7 Cor. xi).

si

diim sunl

ta-

est enim indigne accipere,

eo tempore quis

men per Spirilum sanctum

divini corporis tr.inseuni.

384

"

sacramenlum

Proinde auiem, ul sanoiissimus Cyprianus ail : i Calix dominicus vino el aqua mistus offertur, quia videmus in aqua populum inlelligi
,

accipiat quo debet agere posnileniiam. 8. C*terum si non sunt tauia peccaia, ut excorn-

mumcamlus quisque Judicelur, non

dielna

se debet a

meforte

dominici corporis separare, ne,

dum

in

vino vero
in calice

oslendi

gangninem
ei

Clirisii.

din absiineudiis probibelur, a Christ! corp^re separeiur. Manif estum est eniiri, eos vivere, qui

Quando autem

vino aqua miscelur, Christo

plebs
in

corpus

populus adunatnr, el credenlium

crcdidit copulalur et juugitur.

quem

cjus

ailinguni.

Unde

cii-nn

timendum

est ne,
,

dum

QUB

copulatio et con-

din quisque separatur a Christ! corpore

alienus re-

junclio aquse el vini sic miscelur in

ut comniistio ilia ab

calice Domini, inviccm non possit separari,

nianeat a salute, ipsodiccnte

Nisi cumederitis car-

nem
bitis

fitii

hominis,

et bilierilis

ejus sanguinem,

non liabe-

sicnt nee Ecclesia poiesi a Cbristo dividi.

5.
<

viiam in robis (Joan.

vi).

Qui enim jam peccare

Sic auieni in sanclilicando calice Domini ofierri

quicvit,

communiciire non desinat.

aqua sola non piest, quod modo nee vinum solurn poiest. P^am si vinum laiiinm quis offeiai, S mgnis
Chrisii
incipil

e^se

sine

nobis;

si

sola, plebs inc pil esse sine

Chr

slo.

vero aqua sit Qnanilo auieni

invi-

auiem alxtinendum est coitu, pludiebus orationi debenl vacare, ei sic deinde rimisque ad Cliristi corpus accedere. Itelcgamus Reguni li-9. Ccnjugalis
lirns, ei invenieiniis sacerdolem Ab melncli de panibus proi osiiiouis nolnisse prins daie David , et nisi anie intcrrogaret uiruni inundi ptieris cjus,

ulrumqne miscelur,
les e perlicitnr. Sic

et adunaiione eoiifnsa sibi

cem copulalur, lime sacramentum

spiriiuale el coe-

vero calix Domini non est aqua sola, ant vinum solum, nisi irtrumque sibi misceatur,

essent pueri a niulieribns, non uliipie ab

:ilie:iis,

sea
ct

n conjiiiibns propriis, el nisi eos audisset

ab hcri

quomodo nee
aqua

corpus. Domini potesi esse simila

iiudins lerlius vacasse

lib

opere conjug

di,

neqiinquani

sida, ant

sola, nisi

utrnmque adnnalum

fuerit,

panes quos
10.

|>rius

negaverat concessisset

(/ lieg. \xi ).
e?.

el

copulatum, et panis unius compage solidaium. G. Quoctipso sacramento populus nosier osiendiill

T.mlum
Clirisii,

inierest inter

propositions panes
el

corpus
iruer

qiianium inier umbrani

et veritaiem, inter

corpus,

tur adunalus,
collects
5.
,

quemadmodum

grana mulla

in

et comniolita, el

conniii&ta

panein

unum unum

imag nem

exemplaria luiu-

roruin el en ipsa qu
Ibid. Conlra

per exemplaria prxliguraban-

Catholieam Isulori de satra Eucharislia doclriiiam propuguavi in IsMonauis, cap. 50, n. 1 et sei|i|. , contra Hiiigtiainum , et alios beterodoxos.
i

eos qui frequeniem communionem iin;ingn:nii adduci solei he locus. Peiavins, l)is-er.

AR..V.

sum

Calix Dominicvs usque ad adunalus, oninia Cypriani verha. Gum,. Ibid. Verbs sancii Cypriani in Editione Felli epist. 63, de sacramenlo dominici calicis non oninia ab Isidore ex^crihuniur. AREV. 7. bicunl a/ii(i(i, nisi aliquo interven. peccalo. Vid. cap. 15, de ronsecr., d. 2, Quoiidie. CRIAL. Ibid. Hoc est enim indigne accipere. August. , episi. 118. GRIAL. Ibid. Dicimi aliqtii, etc. Vide librutn de Dogmat. Justinnni, cedes., cap. 2-2 Canon, auoslol. 8 el 9
4.
,
;

n, cap. 5, loin. IV, pag. 18 i; obIsidoro snmpla ex Auguslini), episl. 118, f. 5,quibus Isidnrus praemisil : Cteierum si t ltia, etc. Zaccaria, torn. XII Hisior. lill.T., p g. 4-51, Leslei conjecinram pmbat legemlum, dm absti iilns nent jirobetur pro (tin nbsline dns , vel proliibelnr, quia ila legilur in Cfldke Albnino/.iano
lat. ecclesiasl. lib.

servat

bxc ab

abst>

liononiensi, el quia, ut observat Lesleus , pag. fiOO, in Missale Hour, sermo est de eo qui sponte ahsii-

non de eo qui ah alio pridiihetur. Idi ni Lesleus, pag. 529, agit de u-u frequenti sacra: Eucharislia apud veleres. Ilillorpius ohservat le^endnm esse, si non stint tanta pe.ccnia, nc male alios oimltere non;
nel,
in aliquo Ms. inveiieinenca us, et abstenlvs, pro imn dus, pro quo a|ni,i alios reperil iibstine, :s. displicei pro/iibelur, boc esl, a scipso. ARI:V. 9: Iteleriamus libros Reijnorum, usque ad aceedere

in

Apolog.

ile

Dominion die;

Basil., epist.

2. 9, et

ct pro

excommunicandut, quod

de [rei|uenli comniunione contra Arnaldum plura opera ediderunt. AREV. 8. CcLlerum si non sunt tanta pecculn. llilarii, sive Augnstini verba relata a Graliano , de cons., d. 2, cap. Si non sunt. (.RUL.
receniiorfs,
<|ui

ral, legit

excommun

ai>s

M>bi

possi/.verbasunllHeroii. in cap.

Kpisl. ad Til. GRIAL.

7. ,7

DE ECCLESIASTICIS OFFIC1IS
Qnapropter
eligendi stint

LIB.

I.

75S
enim saeramenio

tur.

aliquot

dies, quihus

palihuli cruciamenta porrexit. Tali

homo coniinentius vival, quo ad tanlum sacraincnium ilignus acccdere possit.

prius

Irgiiimis ad

precem temporibus per ternas horas Tri-

niiaiis perfectio aui laudalur celebrilatibiis,

386

**

Sacriflcium pro deftinclorum

fidelium

aut precihus impetratur. Licet et computetur diurna cele-

reqiiie ofl crre, vel

pro eis orare, quia

per tolum

hoc orbein custoditur, credimus quod ab ipsis aposiolis ir.iditum sil. Hoc enim ubique catbolica tenet
Ecdesia, quso
nisi

br/tas per quaternarium us^ue ad vespertinum of(icium, hoc est, quia qunternis significelur mumlus

quadrifario divisus, in Triniiate salvatus. Siquidem

et in

crederet fidelibus defuneiis diniitli

spiriiibus vel

nocle stationes el

vigiliae

militares in quatnor
spaliis

peccata, uon pro eoruin

faceret, vel sacrificium

eleemosynam
Qui peccaverit
hoc
sie-

paries divisae, ternis

ut el in ipsis
nilatis

horarum

secernuniur,
offlciis

Deo

oflerret.
dicit
:

nocturnis mundialibusquc

Tri-

12.
in

Nam

et

cum Dominus
(M
tilth,

mysterium venerelur.

Spirilum sanctum, non remitletur

ei, nee in

CAPUT XX.
De
\.

culo, nee futuro

illic

XH), demonstrat quibusdim

vesperis.
olliciuni
finis

dimitlenda peccaia el quodam purgalorio igne purganda. Ergo in quodam loco diciuiu est a san-

Vespertinnm diurni
celebralio.
,

et

alternse

lucis

occasus esi, cujus ex Veleri Tesiamento solem-

ctisMmo Augusiino
Hlis

Defunclorum animas

sine

nis

est

Penique

lioc

tempore veierum
hymnidicus
:

dubio pielale suorum vivenlium relevari,

sacrificium offerlur, vel

cum pro
si

sacrificia offer re

adoleriqiie aliario aromata etlbura

ille,

eleemosyiiae liunt,

mos

erat (Exod. xxix). Testis est

lamcn aliquod quisque sibi meritum prae paravil, dum adlmc in corpore tiveret, per quod ista prosinl,
quiicunque pro Nam non omnibus prosunt. Et qtnre non 15.
<

regio ac sacerdotal! funcius officio, dicens

oralio

AscendM
,

mea,

sicut

inccnsum

in

conspeclu tuo

elevatio

illo liunt.

manuum meanim
2. In

sacrificium vespertinum. (Psal. CXL).

Novo quoque Testamemo eo lempore quo

el

omnibus prosunt

nisi

propler

dilTerenliam

vitoe

Dominus
ut

Salvalor

nosier crenantibus apnslolis

el

quam quisque
ni>

gessit in corpore?

Nam
,

gialiarum

aciiones

sunl, pro

pro valde bonon valde malis

mysterium
culi

sui corporis

sanguinis initio iradidil,

tempus ipsum sacnu cii vesperum

,

sum, pro valde malis etiam si nulla sunladjuvamenia morluorum qualc.-ciinque cousopropilialiones
,

(iroinde

in

lionnrem ac

dT6t saememoriam luntorum

osle>

sacramentorum
conspeciibus
,

bis ieni|ioribus adesse

nos decel Dei

lationes vivorum sunt. Quibus

autem prosunt, aut ad

el persoriare in ejus culiibus, oraiioill!

hoc prosunt, ut

sit

plena remissio, aut certe, ut tole*

t

num nosirarum
in ejus

sacrificium

388

otTerenles, at

rabilior (iat ipsa damnatio.

CAPUT
1.

XIX.
el

C
offlciis.

que autem nominaium

laudibus pariier exsulunies,

Vesperum

a sidere, qui vesper vocatnr, et

De Horam
ut

terlia;, s exits

nonce

decidente sole exnritur.

Daniel et
vi, 13),

teriiam, sexiam, et

nonam

Et vesperum super
xxxvni).

filios

De quo propbeia dicit : hominwn prodire facil (Job.

ires pueri supplicationibus

scilicet,

devoverunt (Dan.

ab orlu

diei

in

tempus preoalionis

tres

CAPUT XXI.
De
1.

hor.ie porreciae Trinitalis

nobis revereuliam declara-

complelis.

rent, pariliter ad lerliam, ad

u( s ad nonam per nibus lerminala, Triniias ler die rogata coleretur. Illud eiiam occurrit ad probationem venerahilis

387

sextam, atque delude inlet valla, ralis dimensio-

De complelis autem celebrandis idem eiiam in Palrum invenimus exemplis, David propheta dicente
:

Si ascendero in leclum

ilraii mei,

si

dedero

somnum

ocutis meis, aut palpebris meis dorntitationem, aut re

Trinitatis,
es.1,

quod Spirilus sanclus hora

ct

lerlia,

hoc

suo loco,

numero,

el

lempnre, descendit ad
Cbrislus
promisit

locum Domino quiem temporibus meis, donee inveniam tabernaculum Deo Jacob (Psal. cxxxi). Uuis non stu-

terras impleturus gratiam

(Act. n).
2.

quam

num
el soxta

in som peat laniam in Dei amore aniuii devolionem, humana deficiunt, sine sibi, ulique corpora
<;iio

Nam

bora Chrislus passus, ad nonam

)

penitus interdixerii, donee locum ac

lemplum Do-

12. Defunclorum anim/r, etc., usque ad fin. cap., verba sunt Auguslihi, in Enchirid. ad Laur., c. 110.

tolum capul
ecclesiastics

in

?.rgnmento

hujus operis de Ofliciis

vi>rsalur.

AREV.

Gum..
Ibid.
lib.

Eadem

doctrina

Aiigustini

De

Civil.

Dei,

xxi, cap. 24, etlib. de Cura pro morluis. ARKV. \. Viil. Cypriani librnm de Oral. Do minic., et Tfrtiillian. , de Jejunio. GRIAI.. ibid. Pro ralis, alii satis. Fortasse stalls. In nonnullisMss. Triniias ler derogata, id est, deprecata cotereiur. In vel. Edit, enl determinate Triniias. Apuci

2. Mundialibusque. Fortasse legendum dialibusque, aul diitrnis, ul opponalur nocturnis. AREV. Ibid. Licet, eic. Alii, et si conipulelur diuturna...

CAP. xi\. N.

hoc

est,

qualernitas signiftcalur,

quia

mundus,

etc.

AREV.
CAP. xx. N. 1. Allario. Isidorus cum aliis passim usurpat altarium, altarii. AREY. 2. Hi lempus ipsum vesp., uque ad tcecuti, Cy sum verba episi. cil. GRIAL.

Grialium demensionibiis. Non

est

omiilcmla

lectio

Ediiioins Cochlei : Pariterquea tertia nd sexi(tm,alque imle ad nonam per puria lucis intervatla, rutis dimentionibus inlerminala Triniias ter die rogata cnleretur. De oraiinne icrlise, sexlae el nonac vide Commentar.
innl. lib. vi, cap. 19,

priani Ibid.

Vesperum ostenderet sxculi. AL, vespertinum

ostenderet sxculi finem. AREV. CAP. xxi. N. 1. Integrum caput ex epist. de observaiione vigiliarum, 56, apud Hieronyui., torn. IX;

ad Prndeniiuin, hymn. 3 Cjihem., vers. 86, et Elycum nola ad num. 62; quod

GRIAL.

759

S.
in pectore

JS1DORI HISPALENSIS EP1SCOPI

760

mino fabricandum

suo rex et prophela

luali opei e infrucluosas, dicentes jussa temerari di-

res debet nos fortiter admonere ut repcriret? Qus Domini esse volumus, et tabernaculum si ipsi locus

vina, qui noclem fecil ad requiem, sicui

diem ad

la-

borem. Qui

haereiici Graeco

sermone Nyciages, hoc

templum cupimus haberi, in quantum posnobis Mimus, exempla sanctorum imilemur, ne dc Dormierunt somnwn suum, et dicatur, quod legitur
ejus, aut
:

est, somniculosi vocantur.

CAPUT
De
1.

XXI11.

matutinis.

niliil

inieneruni (Psal. i.xxv), el caetera.

CAPUT
De
1. Anliqua est

De

XXII.
esl

malulinoriini antiquilaleet aucloritale tcslis

propliela, dicens
:

idem David
te,

In maiutinis me:

vigiliarum anliquitate.

ditabor in
proplieta clavigi/at spiritus

vigiliarum

devolio, familiare bo-

quia fuisti adjutor metis, et alibi

te

Pnc-

venerunt, inquil, oculi mei ad

rer eloquiu tua. Cassianns

diluculo,
dicil

ul

medila*

num omnibus
metis
ail

sanciis. Isaias deni iue

:

autem

maluiin

mabatad Dominum, dicens

te,

De node
DavjJ,
ita

390

Deus, quia tux prtecepta tua sunl super

solemnilatis officiiim novo adbuc lempore insiiluium

terrain (hai. xxvi, 9).

Hem

el

regio, el pro-

primitns in

Bethlehem

monaslerio, ubi

Dominus

plietico sanciifiratus

ungnento,

canit:

Media node
i

nosier Jesus Chrislus pro redemplione human! generis ex virgine nasci dignatus est. Sicque ex il!o per

(Psal. CXVHI, 62).

Hoc namijue tempore vastator an-

univcrsuni inundum ejusdem celebrationis invaluit

consuetuilo.
2. Diluculo

gelus iransiens, primogeniia vEgyptiorum percussit

(Exod. xn).
2.

Christi celebrelur; matutina

Unde

aulem proinde oratur, ut resurrectio enim luce radiante, Do

ab
inferis resurrexil,

el nos vigilare oportet, ne periculo

tiorum admisceamnr.
turuin sese in

389
venerit

/Egypisdem eliam horis ven-

minus

et Salvator noster

quando

F.vnngelio Salvalor aslruvii.

Unde

et

coepit oriri fidelibus lux qua?,

morienle Clirisio, oc-

ad vigilandum auditores suos exsuscitat, dicens:

Beati servi
illi

ciderat peccaioribus. Siquidem et cunclis

jusli et

eodem tempore
credilnr,
,

quos

cum

Dominus, inreneril

spes

fulurae

resurrectionis

cum

vigi

lantes (ilattli.

xxiv).

Eisi ve s periina, inqnil,

bora

mimes ab hac temporal! morlc

quasi a so-

venerit,

eisi

media nocte,

etsi galli cantti, et ila in-

pore somni resurgenles, evigilabunl.

veneril eos vigilantes, beati sunt servi illi. Itaque et DOS estate parali, quia nescilis, qua horu Filius hominis venturus est (Luc. xn).
1.

CAPUT XXIV.
De Dominica
Dominicum diem
lemnitatesanxerunt,quia
in

die.

apostoli iidem

religiosa

so-

5.

Siquidem nee verbis solum docuit

sic

vigilias, sed

eodem Redemptor noster

eliam confirmavit exemplo; Evangelio

(Act.
:

namque
et

tesiatur in

a snoriuis resurrexit.

Quique ideo Dominions dies

lantum divinis culiibus ser-

Quia

eral Jesus

penwclans

in oratione

Dei

appellalur, ut

in

eo a terrenis operibus vel mnndi

xvi,

25). Paulus

quoque

Silas in custodia

illecebris abslinentes,

publics circa

medium

noctis oranies,
,

hymnnm,

au-

viauius, danles scilicet huic diei

honorem,

et reve-

dientibus cunctis vinctis

dixisse

memorantur, ubi

reniiam propter spem resurreclionis

nostrae,

quam

repenle terraimotu facto, et concussis carceris fundameniis, et janue sponte apertac, et

cula sunl soluia.
4.

habemus
2.

in illo.

omnium

vin-

Nam

sicut ipse

Dominus noster Jesus

Clirislus

et Salvator nosier lertia die resurrexit a morluis, ita

Unde

oportet his horis psallendi orandiqne frein

si

et nos resurrecluros in novissimo saeciilo

quentiam nos nosirum, ve!

securos. Est

sanctis

habere
tali

officiis,

flnemque

Unde etiam
esl

in

speramus. Dominico die stanles oratnus, quod

resurreclionis
;

advenerit sub

acln, exspectare

signum

lulurae

line agit

universa

auiem quoddam genus haerelicorum,

sacras
vigilias,

Ecclesia, quse in peregrinatione inortaliialis invenia

est,

superfluas existimantium

cl

spiri-

exspectans

391 m

finem saeculi, quod in Do-

CAP. XXH. N. 1. Pleraqiie ex eadem epistola carptim bine inde sumpia. GRIAL. Ibid. Hoc namque tempore vaslator angel., ex Hieronym. Matih. xxv. GRIAL. 5. Aiiiiiciilibiis cunctis vinctis. Vox cunclis non est

npnd Iliernnym., neque Act. xvi, el foriasse librariorum pariim vinclis , pariirn cunclis, scribenliuni
ntruntqne t:iii(lein inolevil. GRIAL. Siquidem, elc. H;c, usque ad finem capilis deeranl in Ediiionilms antiquis, qu Rignaens supplevil ex Concilio Aqnisgranensi sub Lndnvico Pio,
vilio

qua canebatur psalm. CXLVIII, Laudale Dominum cum sequenlibiis. Novell* (ut ipse vocal) de coelis tune soleinriitali qu: a nobis prima dicitur, deput:ili eranl psalmi L, Miserere me\ Deus secund., t\it, Deus Deus meus, ad te de luce vigilo, ct LXXXIX, Domine, refugium [acttts. Itn videnlur Ecclesise occidentalis lauiles ulr:imquc illorinn, id est, malutinam anG. in
, ,

Ibid.

cap. 150, et Habano, lib. n de Instil, cleric., cap. 9, ac vere exslant in Mss. Coilicibns Isulori. ARF.V. 4. Nyctages, aut eliam Nysiages, vel Nystazontes. Ead. vni Elyinol., c. 5. GRIAL. CAP. xxni. N. 1. Maiiiiiim: preces bir dicuutiir eae quas nos laudes dicimus, ut constal ex Cassian., lib. 5 de In-lit, ccenob., cap. 3, 4 et 8. Sequebaiur vigilias Missa posl galli canlum, iude e:v, quns nos laudes, Cassianus matuiinam solemnitatem iiouiinut, c. 4 ct

liquam solcinnilalem, el no^ellam, aique amplius aiiquid conlinere. N;un novelise, hoc est, primae, psalmi alii sum assignali. GRIAL. Ibid. In nnnnullis F.dilionilius el Codicihus mss. desideralur totiim hoc et seq. caput. In Editions) Grialii ita dislingiiilur, instilulum. Primilus , etc.

AREV.
AREV. CAP. xxiv. N. 1. Pleraque omnia ex epist. August, ad Jaimar. 119, cap. 10. GRIAL. Ibid. Dominicum diem, elc. Consnle Palres aposlo2. Grialius scribit radianti.
licos,

cum
.,

c. 18,

noiis Cotelerii, torn. I, pag. 47, el lib. num. 19, cum noia, AREV.

761

DE ECCLESIAST1CIS OFFICIIS
est, qui

LIB.

1.

764

mini Jesn Chrisli corpore prsemonstraium

es! priinogenilus a moriins.

rio.

Cnjus suscepi* carnis causa hsec est.

invidia diaboli parcns
ille
,

Postquam

enim

primus
et

pe sedncius

CAPUT XXV.
De
1.

iuani cecidit, confeslim

cxsul

perdilus in

omni

sabbato.

genere suo radicem

crescebatque
in

inalitix>et

peccati Iransduxit,

est priori populo in otio celebrandum, ut figura esset in requiem, corporaliler u:ide et SaLbatum requies iiuerpretaiur. Dies tamen

Sabbatum autem datum

malum vebementius omne genus

ubique
sceleribus, et,

mortalium
neqiiius,

difTusis

quod

est

omnium

cullibus idolorum serviens.

Dominicus non Judsis

sed Chrislianis per resur-

2. Volcns ergo

Deus terminare peccatum,consuluit

rcciionem Domini declaraius esl, el ex illo liabere dies primus, ccepit feslivitatem suam. Ipse est enim
qui

verbo

lege, prophelis, signis, plagis el prodigiis.

Sed

cum

post

Ecclesiasie ad diiorum

septimum repeiitur octavus. Unde et in Tesianwnlorum significatioseplem, et

iltl

nee sic quidem errores suos admouilus agnosceret mundus, misii Deus Filium suum, ut carne induerelur, et liominibus appareret, et peccaiores sanarei.

Qui

nem
2.

dicitiir, illi

octo (Keel. xi).

ideo in bomine venil, quia per seipsum ab luuninibus

ditum est

Primo enim solnm celebrandmn Sabbatum traquia erat aniea requies morluorum.
,

cognosci uon potuil.

I

Ui autem viderelur, Veibum

caro aclum esl, assumemlo carnem, rion mutatum in

Resurreclio

autem nullius erat qui resurgens a B carnem. Assumpsit enim hunianiialcm, non amisil divinitatem. Ita idem Deus el idem homo , in natura non moreretur, morsilli ultra non dominamortuis

reuir (Bom. vi).

Jam postquam

facta esl lalis resur-

Dei xqualis Palri, in naiura bominis faclus morialis

rectio in corpore Domini, ul praeiret in capile Eccle-

393

"ob\s

pro nobis, de nobis,

manens quod

ei at,

sia3,quod corpus Ecclesiae speraret in linein

dies

Dominicus,
5.

id

esl, oclavus, qui et

primus,

in festi-

suscipiens quod non e.rat, ul liberarel quod fecorat. 5. Haec est ergo dominica^ Naiivitatis magna solemnilas, hacc est diei bnjus nova et gloriosa fesiivi-

vilatc successit.

Apparel autem bunc diem etiam in sacrosanctis Scriptufis esse solemiiein; ipse enim primus est dies
sseculi, in ipso

cruali snntangeli, in ipso

qnoque
in

advenius Dei faclus ad homines. Itaquedies isle, pro eo quod iti eo Cltrislus natus est, Natalis dicilur; quemque ideo observare per revolutum circulum
tas,

inoriuis resurrexil Cbristus, in

ipso de coelis super

apostolos sanctus descendit Spirilus,

die in
dicit

manna
est.

eodem
enim
in die
eriina

fesla solemnilale solemus, ut in memorial!) revocelur quo die Chrisius natus esl.

anni

eremo primum de
:

coelo

datum

Sic

CAPUT
\.

XXVII.

Dominus

Sea; diebus colligetis

colligelis

manna,

De Epiphania.
Epipbanioruiii diem proinde festa solemnitaie

autem sexto duplum

4.

(Exod. xvi). Sexta

Septimus esl 1 UO primum

dies est parasceve, quae ante

Sabbatum ponilur.
,

viri aposlolici

signaverunt, quia

in

eo est proditus

Sabbatum autem

dies
"

quern se-

Stella Salvator,

quando invenerunt
,

inngi Cliristum in

quilur Dominicus,
coslovenit.

392

manna de

prsesepi

jacenietn

adoralo offereiites compelontia

,

inielligantJuda3i jam tmic pralaiam esse Judaico Sabbato Dominicam no-tram; jam tune

Unde

imlicalum est quod in Sabbato ipsorum gralia ad eos de coelo nulla descenderit, sed in nostra Domi
nica, in

munera Trinitati, aurum, thus el myrrliam fiegi, Deo atque passuro. Ideo ergo diern bunc annua celeut mundus agnoscal Dominum briiaie sacraveruni
,

qua primum manna Dominus

pluii.

quern elementa ccclilus prodiderunl. 2. Si(iuidem eodem die idem Jesus etiam Jordanis
lavacro
tingitur, riivisoque

CAPUT XXVI.
De Katali Domini.
\.

calo
esse

Sjiiriius sancii des-

cendenlis

lesiimonio

Dei

Filius

declaralnr

Natalis

Domini

dies

ea de causa a Palribus

(Maitli. in); cujus diei

volivae solemiiilatis in-iitutus est, quia in eo Clirisius

geniibus

nomen, ex eo quod nppaniit Epipbania nuncupainr. Epipbania enim

pro redemptione mundi nasci corporaliter voluit, prodieiis ex virginis utero, qui erat in Pad-is impe-

Gr.Tce, Laiine apparitio vel ostensio dicilur. Trihus

igitur

ex causis hie dies hoc vocabulum sumpsit sive

inter pretatur,

CAP. xxv. N. 1. Sabbaium autem dut usque ad ex eadfin epist., cap 10. GRIAL. Ibid. Dies tamen Dominicus, usque ad successit, ex cap. 15. GRIM.. Ibitt. Decinralus. Al., cetebratus. De re ipsa ilerum
viiln

D impcrio

pag. 15, et Fabri ium, Hibliogri|\b. pag. 452, qui srriplores de die Dominico cl Sabbalo disserentes magna copia enimieral. ARF.V. 2. Alii : Nullius eral usque ad Christum Dominion, fjic remnjens a mortals, jam non moritur, mors illi
I,
,

Palres apostolic.,

cil.

Edit., loin.

erat qremio, quod fortasse non in Isidurianis, cap. 9i5, n. 15, advert! in ( odicn Vaiir. 12(i7 boc rapiit 26 tanquam sermonem sancti Isidori exbiberi, de quo plura si viiln placet , in Isidorianis, cap. 72, n. 17 et seqq., ubi etiam pniMationem Cnnstaniini Caietani

emendaium

male esse ipse opinatur.

ail

Imno sermonem
est hie

protuli.

quo etiam

srnii",

Codex Regiovat. 12 in magis cum Edilione noslra

>,

congruit, ((iiam cum textu Cajelani. ARF.V. 2. Carne induerelur. Cajetanus, carnem

indueret.
:

ARUV.
C.li iCAP. xxvii. N. 1. Christum, etc. Cochleus slum in prcesepio jacentem el adoraverunl cum, offe^ rentes ei competenlia munera Trinitat t, auruin, thus myrrham, Itegi, Deo alque homini purissimo. Pro ii; pra sepi alii babent in prcrsepe quod minime est alisurdum. Vide notas ad Scduliuin , pag. 101, - .3 el 307. AREV.
,

uH\u non dominobilvr. Quod melins est. AKEV. 3. Apparel autim usque ad datum est, ex cju-dem

scnuone 251. GRIAL. Sabbatum autem dies septim., nun; sunt eadem Origenis, horn. 7,
-..

etc., e
in

serm. 91, Exod., cap. 15.

GniAi..

CAP. xxvi. N. 1. ID uno Ms., apuJ iliuorpium, pro

763

S.
in

ISIDOIU HISPALENSIS EPISCOPl

764

quod (nnc
osiensus
proiliius,
vei>ain
,

baptismo 8110 Cliriglos populis fuerit sive quod ea die sideris nrni magis est

observniione Quadragesima sordidata ad imcllonem accedurent.

sive

quod

prinio signn per

aquam

in vinnrn

CAPUT XXIX.
De
1.

nmllis esl manifestaius.

:<nteiii

Ciena Domini.
ferin

5.
laiis

Refert

Cassianus apud TFpjyptios Nalivisolemuiialein non

Coena Domini, boc esl, qninta

1

uilimne

diem,

394 et epiphaniorum
celebrari.
Episiolse,

Quadragesima
post

quando Dominus

bil aric.

ut in occiduis provinciis, sed sub diei unius

lypicum

illud
,

Salvator nosier, pasclia compleliim, ad \eruin

el

festivilate

quoqne

pnntilicis

pascha iransieus
Siii

myslerium corporis

et sanguinis

Alcxandriui per universal .iBgypii Ecclesias vel

el dies Pascliae dentiniialur.

mo-

primum

apnslolis iradidil (Mntth. x\vi),

quando

nasleria dirignnlnr, quibus et iniiiuni Quadragesima;,

post sacramenla cculestia discipulus fallax et proditor pretium a

Judxis accepit

el

Clirisli

sangnint-m

CAPUT
Dies
et

XXVII).
die.
in

vendidit (Joan.
a coaiia
,

xm). Eo etiam
,

die Salvaior surgens

pedes discipuloruin
sicul et ipse

lavii

propler

liuniilita-

De Pnlmarum
1.

lis

fonnam coiiiinendandain
,

Palmarum

ideo celebratur, quia

eo

venerat

quam docendam cousequenter exposiiit. Quod

ad
,

Dominus

Salvator nosier, sicui propheta ceeinit,

eliam deccbai potissimiim

nt facio

doceret quod

Jerusalem tendens, aselluni sedisse perhibelur. Tune gradiens cum ramis palmarum miiltilndo plebium

observare discipulos prsemonerel. 2. Hinc est quod eodem die altnria

Icmpliqne

obviam

ei

clamabat

Oaamia, benedictus

venit in
q>ii

nomine Domini, Rex Israel (Zarh. ix; Matlh. xxi; Joan. XH). In ramis enim palmarum signin cabalur
victoria,

parieies et pavimenla lavanlnr, va^aque purilicanlur, quse sunt Domino consecrala. Quo die proinde

ciiam sanctum cbrisma conficitur, quia anle liiduum

I

qua eral Dominus mortem moriendo superaiurns, et tropha?o crucis dc diabolo monis principe (riutnphaturus.

ascliiB

Maria capul ac pedes Domini ungiienk* per-

fudisse perbibelur.
dixit
:

Unde

ei

Dominus

discipulis suis
ftel
,

Scilis, quia post

,

biduum pascha

et

Filius

auiem, quern sedendo Jerusalem venit, indieavit simplicia corda gcntilitalis, qu:e pr.nesidendo
2. In asello

Iwminis tradetur

ul crucifigatur (Haltlt.

xxvi).

atque regendo perducebat

395

a(l

visionem pads.
tradiiur,
1.

396 CAPUT
Parasceve,
id est, sexla

xxx.
Sabbati, ideo

Hoc autem

die

symbolum competeiiiihus
I

f)e Parasceve.
in

propler confincm dominicsc paschsc solemnilaiem; ut quia jam ad Dei graiiarn percipiendam estinant, lidem quam coiifiicanlur agnoscant. Vnlgus ideo eum

so-

lemnitate habelur, quia in eo die Chrisius myslerium crncis explevit , propter quod venerat in liunc

diem

.-apiiilavium

vocani

quia

lunc

moris est

mundum,
rursus per

ul quia ligno percussi

ligni

fueramus

in

Adaw,

lavandi capita infanlium

qui ungendi sunt, ne forte

myslerium sanaremur. Hujus entra

3. Caspian., collai. 10. GRIAL. Ibid. Episloltc quoque ponlif. Alexandrini peracto

sacrantcntum baptismi videre ur pertinere, rnulli hoc in consitetudinem recipere noluernni. Nonnntli eliam de
consuetiidine auferre non dubitaverunt. Atiq ii aulem, tit hoc sncratiore tempore coinmendarcnt , et a baptismi Sacramento dislinguerent, vet diem terlium orlav:irum ,
excellil, vel

eo die, ail Cassiau. GRIAL. Ibid. IJIancbinus, Evangeliar. Quadrag. t. II , p. 855, proieri dissertaiionein, sive epistolam Francsci a iurre, qua mulla de rilu denuniiandi pasclia
die Epiplianirr expliranlur; qui rilus in llalia qnoquc viguit. Videndus eliam Benediclus ponlifex XIV, de Feslis Domini, in ieslo Epiplianlr, 76. AHKV.

quia ternarius numems in muftis tacramenlii maxims eliam ipsum oclavum, ul hoc facerent, ele-

CAP. xxviu. N.

1.

mox.

queiii

ledfiido.
GIIIAL.

Aselluw sedisfe \,erhibelur. Et lla eliam \mbrosiiis Pullus

:

sedetur

asitia:.

2. Capitilavium I ocnnt. Auguslin. epist. 1 1 8, cap. 7 Si autem qu&ris cur eliam tavandi mos ortus sit. nihil nijAi de liac re coqilnnli prob::bilins occurrit, nisi quod baptizandornm corpora per observalionem Quailrags:

gerunt. GRIAI.. Ibid. Capiiilarium. Pra>ier Gri:ilii eruditam annoialionem videri possunt Maori Hierolejicup, I)uet scrijiiores Antinuitataiti e dei-angii Glossarium, siasiicanim. Nonnulli scribimt capilalurinin , sed in cap. IS lib. vi, n. 14, jam edituin fuit

cum o/j ensinne se.nsm ntl fonlini triiciurenlur, nttittliqua die lui arenlur. Hanc aulem diem , in qu Ifi-pania Domiuiea, ut viitelur, I aliiiarum in Coeua Domini, ex fuil, in Africa fuisse fer
sima- sordid; la
.

Elymologiis, ium; quoin ad loruin noniuillii nbservavi de hoc aniiquissiino rilu. qua; hueqiinque lacniui. AREV. CAP. x\ix. N. 1. Propter humililalis formain com
capitilai
. .

mend.
:.

Ausiiist., iliid. GuiAr,.

Alii
I
,

nm

;>

loco apparel; subdit enim : lutum a lia dominica iiutem diem potius ad hoc eleclum, quo anniversarie cetebralnr, etc. Qui mos adeo in Alric i

hoc

Anguslini

quod eliam decebat polentissimum. AREV. quima majoris lielid.imadic allana, lempli parieies et pavimenla lavari C(inuevisse adeo cerium est, in ctiamipini vesligia liujus conIbid.
lii

eria

<

sueiudinis in

if

nnullis Ecclesiis

periuaneani. Can,

invaluerat, u! de loiione peduin , quaj in eumdein diom inciirrebat, v. lollerida pror.-us, vel certe, in
l

cellierius, scripior acciiratus et eruditus, in deseriii rilu qui plioue hrb lomail.e saiiet.i:, de liiijiiMim
in

aliiim

diem rejicicnda, prop erea cogiiaverint.

Sic
:

enim Aiignslinus,
J)e Ifivandis

epist. II ,;. ad Januar., rap. 18 vero pedibux cum Do i iis hoc propler fi .rnium liumitilalis, propter quam docendam i-enerat,

verhis confert similia alia s:mcli Eligii , limnil. 8 de Ca iia Domini Propler humilitnlis formam ,o die commendandam pedes eoruiti Christus lavit ; et Itinc esl quid eodem die ultaria templique parieies el vasa
:

lemplo Vaiicano vigel, disserit,

el

cum

Isi

lori

eoiiimi iidarer.t \sicut ipse consi quftiler

fxposui
res

qvueelitnn

purtfiianlur. Air v.

tilum
fuelii

esl

qunnam tempore polissimum

el in

lama

tunpus occurrit, quo ipsa tommendatio religiosius inhcereret. Sed ne ad ipsum

doceretur,

iltud

CAP. xxx. N. 1. Perligni miislerium. Multi Mss., AREV. per lignum mysterii. Alii , per ligni rmjsiena.

763

DE ECCLESIASTICIS OFFICIIS

LIB.

I.

756
ubi
fignnlur manus. Per

omnem causa triumph! Immana pHfillitas Christo per cclcbriialem annuam prrvliet, pro eo quod iniindum suae sfeculum redidignalus est sanguine passionis crucem morte devi incre, et peccatum mundi per
ce
absolvere.
e.

transverso

ligno,

manus
ope-

enim opus

iulelligilur, per laiiiudinem hilariias

trisiitia facit

rantis, quia

angnsiias. Porro per lati-

ludinrm crncis, cui capul adjnngilur, exsnectaiio superuae relribulionis de snblimi jnslilia Dei signiEt ul ipsa opera bona non propter bencficia Dei terrena ac temporal!;) facieuda credaniur, sed
licalnr.

(Hvinitaiis

non pertiilil ilia Cujus quidem cruns injuriam substantia, sed sola suscepla: hiimnniPassio

Utis nalura.

enim corporis

Fuit,

divinitas

polius propier illud quod desuper speral tides, quae

Triperiila autem ratio osiendilur. Piima ilaque causa domiuieaj passionis dareest ul Chrisms pro reatus mundi redemplione

vero exsnrs injurae mansit.

per dileciionem operator. 8. Jam vero per longiludinem, qua lotnm corpus
exicnditur, ipsa toleranlia significalur,
ut longani-

velut tur, el hoslis anliijuus,

inr,
scilicel

hamo

crucis, capereel

mes perinaneamus, unde longanimes dicunlur

tolerant.
I

qui

ut

quos obsorbuerat evomerel,

er

profundmn autem, hoc

est,

partem
sed

pra

dam quam

tenebat amitteret, non potentia vi,

illam

ligni

quae in terraa abdito delixa

,

latel,

cius, sed juslilia

5.

niagisterium

non dominatione, sed ratione. g inde consnrgit omne quod cm nel inscrutabjlia indiranlur judicia Dei de quibus occulla ejns volunSecunda causa esi ul secnluris hominibus vitse m late vocalur homo ad parlicipalioncm taniie gratiae, Ascendit enim in cruc. prselieretur.
;

Christus, ul nobis passionis et resin rcciionis berel exemplum , passionis ad cohflrmandnm

lienliam
,

prpa,

alius sic, alius

vero

sic.

398 CAPUT
De Sabbalo
1.

xxxi.

resurrectionis

ad exriiandam
,

spem

ut

Ptisclix.

duas vitas nubis ostenderei in carne un im laboriosam, alieram beatam : laboriosam , qnam tolerare

Sabbali

pasclialis-

venerHio blue celebratur,

drbemus

beatam

quam

sperare debemus.

pro eo quod eodem die Dominus in sepu .cro quievit. Unde et bene in Hebra;o sermone Sabbatum reqnies
iiiierpreialur, sive

causa est suscepla? crucis ut supeiba et innata sapicntia, per crucis slultam , ut sa>culi ut hnmiliata , corruerel pulalur, prasdicationein qnanto sil homiuiputarei id quod slullum Dei bus sapienlius, et quod infirmum Dei esi quanio sit
4. Tertia
;
c>l

innndo perfecto, sive quod

quod Deus eodem die requievil in eo Dominus el HeClnisti el resnr-

demptor nosier quievil in sepulcro. 2. Hie aulem dies inter mortem

rcciionem medius est, signilicans requiem

quamdam

fortius iota

hominum

fortiludine (I Cor. i).

n aniuiarum ab omni labore omuique mnleslia post

Docel aiiostolus Paulus (Ephes. \), illuminatos debere haliere oculos cordis ad intelligendnm qua;
5.
sil laiiiudo

mortem

, per qnam fil iransiius per resurreclioncm carnisad illam vitam quam Duniinus nosier Jesus Clni-

crucis, el longitudo, el
est

397

altitude,
li

slus sua resuirectione pr;cmonsirare dignalus est.

et

profundum. Cujus laiiiudo

transversuin

CAPUT XXXII.
De
1.

gnum quo exlenduninr manus,

longiiudo a

laiiiu-

die sancto Pascliw.

dine deorsum usque ad terrain, aliitudo a latiiudine sursuiu usque ad capul, profundnm vero quod terrae inQxum abscondiiur ; quo siguo crucis omnis vita

Jam vero paschaU:

sacr.imenlnni

quod nunc

in

Salvatoris

nostri mysterio manifesiissime cele

sanctorum describitur. 6. Dicilur enim homini

teqiure

bratur, in Veleri Teslanienlo figuraliier primum gesium est, quaiulo aguo occiso pasclin celebravit po-

Tolle crucem luam

et

pulns Dei

in

-1

gyplo (Eiod. xn). Cnjus

esi.

ligura in

me. Time

enirn cruciiigitur caro,

cum

nior-

verilate complela est in Cliristo, qui sicut ovis ad

lilicanlnr

membra

immundiiia, luxnria

noslra super terrain, fornicatio , et caitera. Dumqne exterior

,

immolaridnm ducius
siibus noslris,
id

Cujus sanguine

illilis

po-

esi, cujus signo crucis signnlis

homo corrumpiiur,

ul interior
l-.l

renovetur de die

in
"

fruntibus
a

nostri<

a perditione luijns saiculi, lanquain

diem, bona opera, tamen a^lhuc laboriosa, (|norum merces requies est. Ideoque dicilnr
coijitanlei scilicet
:

passio esi crucis.

h:vc

quidem dnm

sunt

Spe gaudenles

ul

capliviiaie ^Egyptiaca liberamur. Cujns quidem diem paschalis lesurreciionis mysticuin non solum moriuis repro eo celebramns, quod in eodem a

requiem futuratn,

cum

hilurilate et

surrexit, sed eliam et pro aliis sacramentis,

qun

laboribus opcremur.
7.

per euindem sigmlieanlur

significat crucis

llanc

hihrilateiu

laiiiudo in

2.

tjuia

enim,

sicul dicil Apostolus,

mortuus esi
161 addil
:

5.

Docet autem aposlolus, usque ad profundmn,

8.

Aliut vero

sic.

Codc.x

Uegiovatic.
,

verlia Mint Hullini in Symbol. GIUAL. Ibid. Cnjui latitude, usque ad describitur,

com-

Ad exlremum altiludinrn: pnsuit quia poUijuam stu.ernis orle eorumilem) tiliam earumdem
I

1,0-

qu<e

in-

luuuia

li.i .c

sunl

llufli.

cum Angustino, n de

Doclr.

Cur., cap. 42, ii stamenti. CIIIAL.

in

lib.

de Grai. Vet. el Nov. Te, ,

Ibid. <;ri;ilius in texlu docel Aposto!us ; in nota doc el uulem Apu*lolui. AREV. 0. Dicilur enim homini elc. Oinnia sunl usque ad
,

limata sunl epere proper amut , mine merebimur alia el excelsa conscendere. ARF.V. CAP. xxxn. N. 1. Cujui qnidem paschalis resurr. Oinnia usque ad finem ex epist. citata Augustini ad

Jannar. descripla sunt.

lull.

finem capitis Augustini verba,

nuar., cap. 14. I.IUAL.

epist.

cil.

ad Ja-

ad occisionem. , Ely molog. lib. vi, cap. 17, n. 10 et seqq. , plura de pascbate explicaniur. AREV.

GnUL. Ad immolandum. Al.

767

S.

ISIDOR1 1I1SPALENSIS EP1SGOPI

768
;

et resurrexit propter juslifiproptcr delicta nostra,

P si

Ecclesiae tribuiiur, propler inslar universiiatis

caiionem nosiram
vilam
in ilia esl.
,

transilus

quidem de morle ad

sacratus

passione Domini et resurreclione Nam et vocabuliim ipsiim, quod pa-

399

ideoque et Joannes apostolus, in Apocalypsi, septem scripsit Ecclesiis. Ecclesia vero adhuc in isla mortalitatis

carne consiiiuta propler ips.nn mutabilila-

sclia dicitur

non Graccum, sed Hebrneum est, ne,

lem

lunae

nomine

in

Scripluris saepe vocatur.

paschalis
,

Quod

qne a passione, quoniam naSilv Greece dicitur pali sed a transitu llebrxo verbo pascba appellauim est.

vero anniversarius dies

redil anni

non ad eumdem

diem,
fit

sicut dies

quo credilur Dominus

Quod
difset,

et

brarelur

maxime evangelisla expressit cum a Domino pascha cnm disripulis

,

ceievi-

nalus, boc

propter Dominicum diem et lunam.

esl

Cm

8. Maiiifesuini

cnim quo die Dominus cruciAdjunI

ut Iransiret de inqiiit, Jesus qiiia venit horn

fixus sit, et in sepulcro fuerit, et resurrexit.

cta est

hoc

Ptilrem (Joan. xiu). 3. Transitus ergo de bac vita mortali in aliani vi

est,

mundo ad

enim ipsorum diernm observalio per

orbi

atres

Nic.i ni concilii, et
siiin.

lam immortalem, boc

de morte ad vitam,

in

eo modo

universo Cliristiano persuapascba celebrari oportere, ut non soel

passione el resurrectione Domini commendatur. Hie transitus a nobis modo agitur per (idem, qua; noliis
datur in remissiorie peccalorum,

lum lunam pascbalem, sed

<l

diem Dominicum, in

quando consepeli-

uo resurrexit a moriuis, exspectare debeamus. Inde est 1 uod ad umdem anni diem non reverlimr pascba. Nam Judaei taritununodo mensem novorum et lunam observant. Diem autem Dominicum adden

baplismum, quasi a moriuis transeunlesde pejoribus ad nioliorn, de corporalibns ad spiritualia, de conversaiione bujus vitse ad spem

mur cum Cbristo

per

dum

Patres nostri censuerunt, ul et noslra

I

festiviias

lutmoe resurrectionis et gloriae.

4. Propter

a Jutlaeormn
vitae,

esiiviiale distingueretur.

ipsum ergo iniiium novae

et

ad quana

CAPUT

XXX111.

transiinus, et propler

mur

induere
,

fermenlum sclia nosirum iminolaius

novum bominem, quern jubeexuere velereni, expurganles ul slums nova conspersio quoniam pa, ,

veli>s

De Ascensione Domini. \. Ascensionis dominiex solemniias ideo celebra lur, quia eodem die, post mundi victoriam, post inferrii

esl Cbrislus; propler lianc

regressum, ascendere Clirislus

memoralur ad

ergo vine noviialem primus mensis in anni tnensibus celcbralioni buic .iitribulus esl, nam el ipse
dieilur mensis
sacculi

coelos, sicut

scriplum est
,

Ascendil in altum, cepit

liominibus (Psal.
LXVII).

caplh itatem

dedit

dona

novorum. Quia vero

esl.

in loto
,

lempore

Qu;c
i-iini

festiviias

ideo

per revoluium circulum anno-

mine

terii<im

icmpus apparuil

ideo resurre-

deniis

celebralur, ut bumaniias assumptic c:)riiis ascenDomini collocata ad dexleram Pairis in

ciio
5.

Domini triduana
I

401

memoriam
est ante legem,

revocelur, cujus corpus

ila in cuelo

esse

rimum enim tempus

secundum

"

sub lege, lertium sub gratia, ubi jam manifestumesl sacranicnlum quod eratantein prophelico xnigtnale
occultum. Hoc ergo et
in lunari

credimus, ul eral quando asoendit, quod et vox an Sicveniel, quemadmodum gelica protesiatur, dicens
:

vidislis eitm

euntem

in ccelum (Act.

i),

id est, in

eadera

nuinero significalur.
in Scripturis

carnis specie ati]ue subslantia; cujus prof ectio carnis

2.

Quia enim seplenarius numerus solei

ad

immorlalitalem donavil, naturam non

Dexiera aiilem Patris, ad

alistnlit.

quamdam

perfectionem inysiicus apparere, in lenia

quam idem

Filius se-

hebdomada
6.

lunae pascba celebralur, id est, qui dies occurrerit a qu;irla decitna in vicesimam pi-imam.

dere credilur, non esl corporea, quod nefas esl de

Deo

senlire.

Sed dexlera Pairis

est beatitude perpe-

Sed

et

non sobun propler tempus lertium, quia

lua, qu;B

siinclis in

resurreclione promiliilur, id esl,

quas
esl

inde incipit

bebdomada

lertia,

sed etiarn propter ipilia

universue licclesiae,
et sinislra ejus

corpus Cbrisli; sicut

miseria,
el
pceria

sam conversioneni
bus ad superiora

lunao.

Tune enim

abinferiori-

rede

intelligilur

converlilur, et baec nobis de luna

perpetua, quse impiis dabiiur.

similitude assumitnr, de visibilibus ad invisibilia, et

CAPUT XXXIV.
De
Penlecoste.

de corporalibus ad spirilualia sacramenla iransire,

ul rnagis magisque

buic soeculo moriamur,

et vita

noslra abscomlamr

400
qune

cum

1.

Iniiium sane et causa feslivilatis Pcnlecosles

dies

Christo,

omnemqne

paulo altius repetenda esl. Pentecostes enim

ad inferiora vergebai, ad superiora converlamus, ad illam scilicet oolernam coiitemplalionem immutabilis veriialis (Coloss. in).
sludii noslri,
7.

lucem

bine accepit exordium, quando Dei vox in Sina monle desuper intonanlis audila est, et lex daia est

Moysi (Exoil. xx). In Novo autem Testamento Pen

lecoste
coapit

Usque ad vicesimam vero primam ideo Pascba

propter

quando advenium

sancli

Spirihis

observaiur,

seplenarium numerum

quo

universiiatis signiliculio
4. Alii,

sxpe

liguralur,
vital... et

qui

etiam

quern Clirislus promisit, exbibuit, quein ait non venturum, ipse ascendisset in coelum.
ni>i

esiij

initium dainr nova;

ex veleri ex~

8.

De

die

pwyantet

velus fermenttim. AREV. 5. Coclileus, in terli(e hebdomada luna

Pascha ce-

Elymologiis, lib. CAP. xxxin. N.

duxil

quo Pascha celebrari debel vi, cap. 17. AREV.

lalius

in
,

lebratitr, id eat,

qui dies occurrerii Domiiticus a quinto decinin in vicesitno primo. AREV. 7. Propter instar universiiatis. Hoc est, propler si-

1. Alii, ascendit in altum, captivnm captivitatem. In noniiiillis Mss., cujus perfectio

"

tuilitudmeiu uuivorsiuiis.

AREV. CAP. xxxiv. N. 1. Pleraque ex eadern Augustini ad Januar. epistola. GBUL.

carnis. Al., cujus profeeto carnis.

760
?.

DE ECCLESIAST1C1S OFFICIIS
Denique dum porlam
coeli Cliristus

LIB.

I.

770

intrassel,

CAP11T XXXV.

(leceni

diebis interposilis, iniremuit

stibiio

oranlibus
1.

De

fettmtaiibus marlyrum.

sancto super aposlolis locus, el descentlente Spiritu eos, iniiammaii sum iia, ut linguis omnium geii-

Fesiivitates aposiolorum, sen in

bonorem marin

tyrum solemnilates antiqui Palres

mysterio celebrari sanxeruni,

veneralionis

lium Dei magnalia loquerentur (Act. n). Adventus

in vaitaque Spiriius sancii de coslo super aposiolos

403

ve

*d excilan-

dam

rieiale
in

linguarum

difl usus

solemnilatem transmisit
I

imitaiionem, vel nt merilis eoruin consnciemur, aique orationibus adjuvemur, iia tamen ut nulli

posieros, eaque dc causa

entecoste celebralur,

el dies ipse

proinde insignis habelur.

I

5.

Concordat aulein hscc

;

esiiviias Evangelii

cum

marlyrum, sed ipsi Deo marlyrum sacrilicemus, quamvis in memoris marlyrum constimamus aharia. 2. Quis enim aniisliliim, in locis sanctorum corportiin

feslivitale iegis

iliic

enim posleaquam agnus immodiebus, data est

hie poslquain occisus

assistens allari, aliquando dixit

0/ferimus

tibi,

latus est,

interposilis quinquaginla

Pelre, nut Patite, ant Cypriane?

Sed quod

ofl erlur,

lex Moysi, scripla digito Dei;

olTertur Deo, qui marlyres coronavit,

rias

apud memo-

est Chrisms, qui

ctus est, celebralur

tanquam verum

ovis

ad

immolandum du,

pasclia

et, inierposilis

quinquaginta diebus, daiur Spiriius sanclus, qui est viginti discipulos digilus Dei super centum

eorum quos Coronavit, quod ex ipsornm locorum admonitione major adeems exsurgat ad acuendam charilatem et in illos quos imitari debemus et in
,

402

ilium quo adjuvanie possumus.

5.

Mosaic*
I

a.

iaiis

numero

con-iiinlos, siquidem el haec

esiiviias a iud ohlinel

sacramenium.

societalis

Colimus ergo marlyres eo cullu dileciionis et quo in liac vita coluntur sancii homines
lalem pro evangelica veritale
esse seniimus.

4. Constat
LIII),

enim ex sepiimana seplimanarum(/ai. sed dierum quidem septimanse generant eamin

Dei, quorum cor ad

passionem

paralum

Sed

illos lanto
,

dem Penlecosten,

devotius, quanlo securius post cerlamina superala

qua

fit

peccati

remissio

per

Spirilum sanclum, annorum vero seplimanx quinquagegimum annum faciunt, qui apud Hebraeos jubikeus appellalur, in quo simihier terra
et
fit

quanlo elium fidemiori

vita
feliciore

laude pradicamus jam in

victores

quam
,

in

ista

adtouc

usque

remissio,

pugnanles. 4. At vero

illo

cullu

servorum

quse

Grace

latria dicitur
sit

libertas, et

possessionum

restitutio, quae

prelio fueranl comparaia.

tiplicati

Septem enim septies mulquinquagenarium ex se generani numerum

futuri
saeculi

Laline uno verbo dici non potest,

propriae Divinitaii

cum

quuidam
,

debita servilus
,

nee colimus

nee

colendum docemus

nisi

unum Deum. Cum aulem

ilicii,

assumpla munade, quam ex

figura
;

ad hunc culium pertineat oblatio saci

unde ido-

prxsumplam
enim

esse

majorum
est

aucloritas iradidit

fit

p
modo
pracipimus,
aliquid
vel
(ale
oll eriimis

ipsa et octava semper, et prima,

imo

ipsa est

aul

otl erentlum

semper una, qua;

5.

Dominicus

dies.

cuiquam sancloe

aniniGe,

vel cui

Necesse

est

enim sabbatismum animarum po-

quam

puli Dei illuc recurrereatque ibi compleri, ubi datur

Et quisquis in hunc errorem delabilur, corripilur per sanam docirinam , sive ut

sancto angelo.
corrigalur,

pats his qui octo, sicut quidam disserens Salomonis

dicla sapienter exposuil (Eccle.
lolius quinquagesiiiKfi dies post
xi).

sive ut condemnelur,
ipsi sancti vel

Idcirco

aulem

dum
5.

eiiam

sive ut cavealur, homines, vel angeli, exhi-

Domini resurreciiolaciiiia

beri sibi nolunt,

i

nem

soluia

abslinentia in

sula

celebrantur,

quod uni Deodeberi norunl. A pparni hoc in Paulo, el in Barnaba, cum, commiraculis qua; per eos facia sunt, Lycaonii
,

propter figuram fulurae resurreciionis, ubi jam non

labor, sed requies erit
6.
laeiilise.

nioti

iaiii|uam diis,
in
ait,

immolare voluerunl. Conscissis enim

confiientes,
et

Idenque

in

his diebus

fleiluntur, quia, sicul

,

nee genua quidam sapicntium

oralione
iiijlcxio

vesiimenlis

suis,
,

persuadenles se

deos non esse

in arigelis
,

ista sibi fieri

in

vetuerunt. Apparuit et

yenuum pcenilentiai el lucius indicium est. Undo eiiam per omnia eamilem in illis solenmilaiem, quam die
Dominica custodimus,
qua majores jejuninm agendum, nee genua esse llecleiula, ob revereniiam resurreciionis dominicx, iradiderunt.
in

sicut

Apocalypsi legimus angelum se

adorari prohibentem,

404
d

ac diceniera

adoralori
;

nostri

nee

silo

Consenus luussum,
l>).

[ralrum luorum

Deum

Recte iiaque scribilur homini adora (Apoc. xxn, ab angelo prohibitum esse adorare se, sed unum

Deum, sub quo

ei essel et ille

conservus.

tinyuarum

cum tribus Mss. edidil in vatielate usa ; in uiio invenit, diffusi. AHEV. 6. Neque a Resurreciioue dominica usque ad Penlecosien, neque in diebus Dominicis genua flectere mos est, dum aiiliplmnx post lauil s, aul com2. Hitlorpiu*
ilifl

ghamum,

Antiq. Eccles. t. V, p. 255 el seqq. AREV. CAP. xxxv. N. I. Toliim capul ex lib. xx August, contra Faust. Munich., c. 21. CRIAL.
Ibid. Tiuilus in nonnullis Mss.:D ftttivitalibui sire munynim. Grialius edidil, ad exeraposiolorum citnndiim imitationem; nescio, an de imlustria. Alii liabi iii, adexcitandani, vel ade.xcitandum imilalionem Pro sacri/icenuis, alii, o/feramus. Grialius, in inemo, .

pleloriuin rccilaiilur. Vernm Isidorus in genuro ait in his diebus genua in oralione non Hecli, quia sci

consueludo ab aposlolicis leiiipdribus dediicta erat ul in bis diebus lideles siando orarenl. Quandiii diiravi iil baec consueludo, non laciie est cllinirc seil cjus adhuc meinona occurrit in concilio in Tulicet
;

rius. AI;KV.

4. Alii

proprice
vel

;)i-Yi>iwiis

Divinilatis. In quibusdam Mss., cuitjuam murtijri, vel cuiquam sancCm

ronensi, c. 37, temporibus (Jaroli Magni. Adisis Lin-

aiiimte.

AREV.

771
6.

S.

ISIDORI HISPALliNSlS EPlSCOPI

772
,

Non ergo

sil

nobis

ille

divinie

religionis cultus

2. In

persona quippe Moysi lex

in

persona

Elisc

in augelos, aut
lales

mariyres, quia non sie hahentur, ut quaerant honores ul Dens, quia nee ipsi volunt
ilium a nobis coli volunt, quo

prophetae aceipiiintur, inier quos

in

monte Chrisms
el

gloriosus apparnit, ut evideulins emineret, quod de

illo dicit

se coli pro Deo, sed

Aposlolus

Tes:imunium liabens a
In

!eat>

illuminaute laelamur. llonorandi

sum

ergo mariyres

prophetis (Rom.

HI).

qua ergo pane anui cou-

propler imitationem
r.eiu,

non adorandi propter religio, honorandi charilate, non servilutc.

grnenlius observaiio Quadragesima; consiilm ie ur, nisi conlini alqiie coniinua dominicse p;issioni? Qnia
in

CAPUT XXXVI.
DC
1.

ea

signilicatnr
esl

h:vc
,

vita

laboriosa,

cui

eliam

encamiis.

opus
l:us

cnmineniia
,

ut
in

ab ipsius mnndi

illecebris

Feslivitales

annuas dedicationis ecclesiarum ex

jejunemus
3.

viventes

solo

manna,

id est, cueiesii-

celtbrari in Evangelio legiimis, ubi dicilur: Facia snnl aulem encomia Jeronolymis (Joan. x, 22). Encaenia quip;ie festivitas erat dedications

more velerum

spiriliialiliusque praceptis.

Niimero aulem quadragenario

vita ista pro|iierea

ii"-

liguraliir, qnia

denariusesl perfeclio beatitudinis

templi; Grace enim camon dicilur novurn. Quando-

sirae,

cunque enim aliquid novum fueril dcdicaium, envocalur. Ilium enim diem, quo teniplum dedica,>nia

creatura aulem seplcnario figuralur,quae adhaerot Oeaiori, in quo declarator uniias T.-initaiis p.er

universnm niundum temporaliler annun.i. .i.na. El

inundus a
((iiatuor venlis dclim. itur, et a

ijiiia

caitim

esl,

Judsei

solemniler celebrabanl,

et ipse

dies apud eos feslus agebatur, qui licel usus in illis exolevit, quia et culiu el lemplo caruerunt, lamen
Christian! servant inorem ilium palruin, in quos glo
ria iranslala videlur.

inenlis eri-itur,

el (jualuor

40S

qualuor eleaimuis leinporuin

vicibus varialur,
consuiiiinaniur,
a

decem qualer dutla in quadraginla quo numero oslendiiur oinni lempore

deleciaiione abstinendum, ei jejunaiidum esse, et

2.
niiin

Omnes aulem
diversaque
in

feslivitates

pro variolate religioi.leo

caste comioeiiterque vivendum.

4. Licet ei
tur,
lur.

honore

marlyrum lempore
sunt,
ne
in Cbrisio.

viris

prndenlibus

insiilutse

forte rara

congregatio populi
pterea ergo dies

fidem minueret
constiluii
,

Pni-

exprimaquod qiMdraginta diebus eadem jejunia elehrauLege enim Mosaica generaliier univero populo
<

aliud sacrament! niysterium

aliijui

sum,

ut

in

unum

est praeceptum ilecimas

ei

primiiias oll ene

Domino

oinnes pariter convenirent

et fides crescat, el laiiilia

ex conspectu inutuo

Deo. Itaque

dum

in

hac senlentia principia volunla-

major orialur.

405
{.

CAI UT XXXVII.

liim consummaiionesr|ue operum nosirorum referre ad Dei gratiam ailmoneinnr , in supptiiaiione lameu

De jejunio Quadra gesmce. Jejiiniornm lempora secundum Srriptnras san-

Quadragesima; suinma
pletur.

isia

Totum enim anni lempus

.

legalium dccimarum exirigima sex dierum

clas qualuor

sum,

in

quibus

per alMinenliam et
abstinere conveniat,
jejuniis ei poanilen-

numcro decimalur
diebus

subiraciis

enim a Quadragesima
ad ecclesiam

lamentuin pcenitentiiv Domino supplicandum esl; el

licel

Dominicis, quibus jejunia resolvunlur, bis

omnibus diebus orare

service oportel.
,

et

diebus, (jnasi pro tolius anni decimis,

bis
liae

lamen lemporibus amplius

quod veleribus

Pnninm enim
libris

jejiinium

Qua-

concurrimus, aciunmque in hosiiam jubil.itionis oCTerimus.

5.

no.^troruu) onerationem

Deo
ait

dragesimse est

coepil ex jeju

Cujus quidem

Quadragesima3 lege, sicut

nio Moysi et Eliaa, el ex Evangelio, quia luiidem die-

nosier Cassiauus, quique perfect! sunt non lenentiir,

bus Dominus jejunavil, ilemonslrans Evangelium non dkseniire a lege et prophetis.

CAP. xxxvi. N. 1. Encomia quippe Iran. A8, in joami. GUIAL.
Ibid.
fest.

nee exigui

hiijns

Quern profeclo

illis

canonis subjeciione conlenli sunt. qui per lotum anni spatium deli-

Ex Augusl.,

prxcedil ex Evangelic,
Aiiguslinug,
canliir.

Leg -ndum videlur, encccnia vocanlur; nam facia sunt encomia. Sanelus

dixit devexus premitur: Muudus ul ad Scyihiam, Riphaeasque arduus arces Auslros. Consurgit, premitiir Libjse devexus
i

Sed M;iro de

coelo, Augiigiinus

de

ierrae
;

orbe locuila
,

ex quo Isidorus

ill

snmil,

encienia vo-

Ins esl. Dfi liiinlur prob^ii a ieui posset

Pro quia caruerunl, BignaMis conjicil quundo

bb. de Nalura
pldijam,
i

reruin ad

Sisebut.

caruerunt. Aiu:v. 2. Grialius, insliluta. Alii, diversaque... tempora...

insiituia.

A ain qiiemuditwdum

trigiiur

enim in re^em cap. 9 mundusin teplenlrionali in

:

a declinalur in ausl alem, nisi Aiigustimis

AREV.
,

CAP. xxvvii. N. 1. Primum enim jpjunium Quaverba sunt August, ad usque ad vivendum Jainiur., c. 15. GRIAL. Ibid. Ex hoc el duobus seqq. capitibus consist hoiniha de jejunio, i|ii:i: in mnltis Mss. reperilur. Vide Isidoriana, cap. 72, n. 13 el 14. AIU.V. 3. A qualuor venlis delimalur. lla Ms. ulerque, el
<Irag.,

anni circulus vicibus varialur. El pauloame.de/milar, pro delimalur. ABEV. 4. Lege enim Musuicii, usipie ad deilicurent, e Cas
c. 2 i. GUIAL. Tnginiu sex dierum. Triginta sex semis. CasGRIAL. si;i"us. Ibid. Sub.raclis enim a Quadragesima diebus D nicis. Si ilii- s Dominici ct Subbata subiraiiuntur, Cassia-

obMarel. GRIAL. cnjiis h:) C sum, Ibid. Alii, el qualuor lempurum

sia

i.,

collal.il,

Ibid.

<mi-

apinl

Ang
,

iMiii.

el

nam describilur, H .)l);\n. lit), n de

Ilieronymum, quod in Excusis

lorn. lX,epist. 21, libris esl, et apud

nus.Sedi|i.i
in

in occidentaljlnisciviiaiilius, el

maxime
lil>.

bio inierprelaiii) esl in Edii. Uom. Delimalur aulem, v -I purgalur inlerprelor, vel poliiis devetiil r, el obiiifuuiur, in ddimuiur el eriyitur ctvcift-.Tx sini. Esl enim limum irans-

Insnt. cler., cap. 20, proeul diifoil t-jus qui delinimur legcrat , ut

nrbe Satibatis jejunabaiur, ul idem ail, in, cap. 10, piopierea Isi oius S;ibhaia imn subiraxil, nee semis a i.iiilii, aul ralioni m a iam iniil, non enim
Kxr.iSo")?
.

lisec

exigebal.

.UIAL.

\eis uinelobliquum.Eril ergo delimalur quod Viigilius

Cujus quid, in <Juailraiit*iir,a, ttqibus, usque ad dcdicure nl, ex ead. collal., cap. 29. GIIIAL.
.

773
ciis

DE F.CCLESIASTICIS OFFICI1S
ae negoliis ssecnlaribus implicanuir, Ecclesiarum

LIB.

I.

774

lerimi eonfuenles peccala sua, el iniquitates pnlrum

suoriim, et consurrexerunt
:vd

principes slatueront, ut, vel hac legal! quodaratnodo

iiecessil-ile conslricti,

his saltern diebus vacare

sune,

Do

dum,

el Ifgerunl in

volumine

legis

standum, et a.-l legenDomini Dei sni,

el

mino cogerentur, ac dierum vitw

quos totos

quasi quosdam fructus fuerant voraturi, velut deci-

qnater in die, et qualer in node conlit banlur, adorahanl Dominum Deuin siimn i (// Esdr. ix).
5.

mas Domino dedicarent.

Hoc eiiam mense

incipit facere

se|ilimo sol

secundum comnox esse ma

407 CAPUT
I.

XXXVIII.

pulum

minus de
et

die, el

De jejunio Pentecosles. Secundum jejunium est i|iiod, juxla canones,

Pentocosten
et

jor, id esl, octavo Kalei.das Ociobris,

quando

a:qui-

noctinin

est.

Ideoque

jejunium habetur

in

hoc

post

alia
:

die

inchoalur,

secundum

mense, quia oslendiuir

in defeciione solis et nociis

quod
vobis

Moy.ses ail

Inilio mensis

hordearii [acielis
9).

hcbdomadas ieptem (Dent,

a
pleti>que

xvi,

Hoc

jeju

qua;

augmenio vita nostra deflcere, adveniente morte, mors judicio Dei et resurreciione reparalur.

nium
mini,
(juid

mini ascensionem compleiur, lesiimoninm

ex auctorilate Evangelii post Do illud do:

um

hisioi ialiiei accipientibus, ubi dicil

ftlii

A unB

1.

CAPUT XL. De jejunio Kalend. Novembr. Quarlum jejunium esl Kalendaium Novemvel
initiatuni, vel

possunt

sponsi lugere, quandiu

cum

illis est

brium, quod divina auctoritate

sponsus? Veniet aulem dies cum uuferttur sponsus ab eis, et tune jejunabunt (Mattli. ix).

Dicunt enim, post resurrectionem Domini, quadraginta illis diebus quibus cum discipulis posl2. ea legiiur conversatus,

institutum Jeremise prophelse testimonio declaratur, dicenle ad enm Domino : Tolle volumen libri, el
<

non oportere jejunare, nee

sumus.
Postea

scribes in eo omnia verba quse locutus sum ubi adversus Israel, el Judam, et adversum onnies gentes, si

fone reverlatur unusquisque a

,

via sua

mala,

lugere, quia in

Iseiilia

vero

quam

el

pessima

el propiiius
i

ero iuiquilaiibus

eorum

(Jerem.

xxxvi).

indicium jejunium esl, ut p-i cordss humiliiaiem et abstinentiam cailos, praeseniia corporali recessil,

Baruch fiiium Neria

remia;

Vocavil ergo Jeremias propheia , et scripbit Baruch ex ore Je1

nis mereaniur e coalis promissuin accipere

omnes sermones Domini, quos

in
"

locutus est

Spiri-

ad euni

volumine

libri.

tum sanctum

(Act.

i).
t

CAPUT XXXIX.
De
\.

409
sti
/-t

2 - El
el

Ingredere,

pracepit Jeremias Baruch dicens : lege de volumine, de quo scripsiin die

jejunio seplimi mensis.

est

ex

ore

Terlium jejunium

meo verba Domini,

jejunii
in

quod a

Judafis agebatur

(lomo Domini
oratio

post Tab.Tiiaculorum solemnitaiem, quod decimo die septembris mensis ecclesia celebrat. Hoc enim pri-

leges,

audiente populo in si forte cadat

mum

in
:

lege
t

Domino

institutum

est,
:

dicenle ad

conspectn Domini, et reverlalur sua pessima, qnoniam inagmis fu ror, el indignalio, quam locnlus est Dominiis adver
unusquisqiie
a-

eorum

via

Mnyseu

Loquere

lilns Israel,

dicens

Decimo die

mensis septimi dies exoralionis vocabitur. Sancius erit vobis, et bumiliabitis animas vestras in jejunio.

sum populum
juxta

liunc.

El

fecit

Baruch films NVii.e

Omnis anima, quajcumpie

rit in

omnia qua; pra^ceperat Jeremias propheia, el legens ex volumine sermones Domini in domii i)^i.
in mense nono, prffidicaverunt jejunium conspcctu Domini oinni populo in Jerusalem.

se non

408

hunnliave-

Facluni esl
in

ipso die jejiinii, exterminabiiur

fecerit

de populo suo,

et

omnis anima qua;

ilia

opus

in

ipso die, peribit

ij

Hac ergo

auctoritale
,

d.vinaj

Scripiura;

Ecclesia

anima

de populo suo

(Levit.

xxm).

morem
antiques
,

obiinuil

et

universal! jejunium

observa-

2. Quo quids in jejuuio usos fuisse Esdrx- liber meminit. Postquam enim
inqiiit,
<

lione celebrai.

redirunl,
sibi

CAPIT
De

XLI.

filii

Israel

Jerusalem, el fecerunt

taber-

jejunio Kaleiidin-um Jniiuarfarum.

naculorum

lauitiam

in jejunio, el in saccis, el

magnam, dehinc conveneruni humus super eos, el stededicarent. Ita Cassialibri.

1.

rbrem

Jejunium Kalendarum Jannariarum propter ergentilitalis insiituit Ecclesia. Janus enim

interprelum Editione emendala voces an tern eliarn a Vnlg. et Hebraica verilale. GIIIAL.
;

Ibid. Velut

didmns Domino

nus

LXX
in

et

Goihicus. Utd,cimas, excusi

GHUL.

node

Ibid.

quia sa pe ejus sentenl as el verha prolerl. ARI.V. LAP. xxxvui. N. i. uc jejunium a plerisi/ue ex inicionlate Evangtiii post Domini Ascaisionem com-

Cas&ianum nostrum fonasse vocal Isidorus,

non male.

Gii.ilins

cditlil, /ili( Israel,

et

Jerusalem.

Isidorus inleidnm seusuin sacrx Scripiura; expouit,

non

pli iitr.

cap. z

Th.-onas apud Cassianum, collai.il, ex aposlolicorum virorum tradiliune. GRIAL! Ibid. De jejunio Pemecosies Patres aposiolici Edit. Coteleni, torn. I, pa-. 44, al. -11. Pro liordearn suiwiilui posset hordeacei, quo vocabulo a ibi ntiinr Vulgata. Verba Deuicronumii sum
I,
:

Id vetai

ipsa verba lelert.

ARCV.

5.

Kesumctione reparalur.

peratur.

CAP.

Al., remrreclione suIliltorpius, returrectiuni prwparaiur. Ai;i;v. XL. N. 1. In anlii|iiis E lilionilius, diceate ad
:

cam Domino
t.

Snccis Ooiiitiiiitu ad scricordiam Caaiera usque ad n neui capiiis iles.de>n

Seplem

rabanlur. AREV.

CAP
UAP.
9 2.
n,,nter Quater
i 1.

XM

lN

Rffcrl r
"

F Liorationn. Al., exptatiouit.

quater in

traclalus de K:ilendis

**""
""<

u d
"

su.npta.

m
,

liam
,

et

node. Absuot ha;c a

iv,

hanc sentenconcil.Tnion.ii, cap. , cap. (0. Esi eliam canon. 1 AnuUiodoreu.

"eminere

Harum Kalendar.

in eaindeui

S.
fuit,

ISIDORI HISPALENSIS EP1SCOPJ

a

770

77>

quo princeps paganorum imperiti homines nieiisis Jamiarii nuncupatur, quern Deum colentcs, in religione honoris posieris
qui.lam
veluli

nomen

gentibus prsedicemus, prsesertim

cum

apostoliea se-

des bane regulam servet. 2. Post Pascha autem usque ad Pentecosten

laxaverit

licet

sadiemque ipsum scenis et luxnriai

traditioEcclesiarumabsiinentiae rigorem prandiis re,

ciavernnl.

lamen

si

quis

monachorum,
vel

vel clerico-

4Q
sas,
in

2.

Tune

enim miseri homines,

jus est, eliani lideles,

el, quod pesumenles species monstruo:

rum,

devotarum, rum, jejunare cupiunt, non sunl proliibendi, quia

Antouius et Paulus
his diebus in
,

sive etiam

vidnarum religiosaet

ferarum hubiiu transformantur

alii,

temi-

el caneri Patres

antiqui etiam

neo geslu demuiali, virilem vullum etfemiuant. Nonnuili eliam de fanaiica adhuc consuetudine quibnsiliini ipso die
t:;i
;

eremo leguntur

abstinuisse,

neque sol-

visse jejunium, nisi lantum die Dominico.

3. Quis

observaiionum auguriis profanan-

peistrepimt omnia saltantium pedibus, tripudianiium plausibus quodque est turpius nefas
,

non

|>raedicet?

enim parcimoniam non laudet, jejunium Jejunium enim res sancta, opus coeregni,

leste,

janua

forma fuluri,

quod

qui san-

nexis inier se ulriusque sexus cboris, inops animi,

1

cle agit
flcilur.

Deo

jiingitur, alienaiur

mundo,

spirituals ef-

urens vino, lurba miscelur. 5. Proinde ergo sancii Paires consiiierantes maxi-

Per hoc enim prosternuntur

vitia,

bumiliatur

caro, diaboli lentamenia vincuntur.

mam
verse

partem generis human! eodem die hujusmodi

slaluerunt in
uni
1.

CAPUT
De
vario usu

XL1V.
Ecctedarum.
in Ecclesiis

sacrilegiis ac luxuriis inservire,

mundo

per

omnes

Ecclesias

nium, per quod agnoscerent homines

publlcum jeju in tanlum se

Hxc

et alia similia

multa sum qu
1

Clirisli

geruntur, ex quibus lamen

necesse esset prave agere, ut pro eorum peccalis

in Scripiuris canonicis

quxdam sum qua commendamui quaedamvcro

;

omnibus Ecclesiis jejnnare.

non sunl quidein scripta

XLII.
diunlur (P P. ap,
loto orbe

sed tauten tradita cuslo-

CAPUT
De
\.

triduani jejunii consuetudine.

sumplum
viliis,

Triduanis autem diebus jejunare de exemplo est Ninivitarum, qui, damnatis prisiinis
lotos

I, 44, al. 27). Sed ilia quidem, quaj terrarum servantur, vel ab ipsis aposiolis, vel ab attcioriuie principalium conciliorum staluia

inielliguntur,

sicul

Domini passio

el resurrcctio

et

se

Iribus diebus jejunio

ac pceniientiac

conlulerunt, et operti saccis

Dcum ad

misericordiam

ascensio in coslum, el adventus Spirilus sancii, quse, rcsoluto die ami! , ob memoriam celebranlur , sed
etsi quid aliud, quoil servalnr ab universis, quacun-

provocaverunt.

CAPUT
1.

XL1II.

que se

diffudil Ecclesia.

De diver torum dierum ac temporum jejuniis.

autem legilima lempora jejuniorum omnis sexta feria propier pussionem Domini a
Prseler hacc

2. Alia

vero
siculi

quse varie per diversa loca obseresl

vanlur,
bato,
alii

412

Q UO(1 a

jejunanl

Sab-

quibusdam jejunalur, sed

et Sabbati

dies a pleris-

que, propter quod in eo Christus jacuil in sepulcro, jejunio consecraius habelur, scilicet ne Ju-

non, alii quotidie coinmunicam, alii certis diebus, ab aliis nullus dies prxiermiuilur quo non offeralur sacrificium, alibi Sabbalo tanlum et Doini
nico, alibi tantuiu Dominico, etsi quid aliud hujus-

411
daeis

praestelur quod Clirislus sustulit moricndo. Dominico aiiiem die reficiendum semper esse, ul resurrectionem Christ! el gaudium nostrum

exsultando

modi animadverli

polesl,

tolum hoc genus rerun),

,

ut quibuscunque placuii sacerdolibus Ecclesise

religtonis, cui praeeram, instituerunt
,

vel

nee disciplina

licet

Kalendis Januarii Vecolo ant Cervolo facere, rel strenas diabolical obsirvare. Vide August., serm. 215
serin,
el append, loni. IX, tract. 20; Ambrus., Pcir. Clirysolog., serm. de de circumcis. Kalend. Januar. ; sanctum Maxim., homil. do cir cumcis., sivede Kalend. Januar. Alciiinus, libr. de divin. Oltic., cap. 4 : Wic (inquit) Kalendie sewn-

delemp.,

dum demeniiam
dce,

fieiitilium potius

cavendx sunt dicen-

Ktilendie. GRIAL. hi rdiyione. Al., in religionem. Jejunium Kiilendarum J anttariarum, etc. K;ibricius, liibliograpb. |wg. id, plures indicat auclores qui de Ka lendis Januarii in bane rem aguni. Veteres I aties, qui contra observaiionem Kiilendarum bujusmodi

quam

Ibid,

Edilione Bignaeana, quamvis liluli apponantiir. Mull.i alia desuni in ea Edilione, ul advei tit Ilieronyinus Wullxus in not. anie librum 11, quia scilicet deerant etiain in Kdilionilms picedentibus [ arisina ot Antuerpiensi, neqne nllus uit ad niaiius Codox ins. AUEV. CAP. XLIII. N. 1. Alii, ne Jttdtfis exsnllnndum pt(ebeulur, quod Christus sustinuil moriendo. Ammadver ler.dum quanlum apostoliea: tedis consuetudini etiain Isidori lent) ore liibuerelur, pratenim, inquit, cum
in
1

capul desiderattlur

apostoliea scdes hanc regulam servel. \ ide AUjjuslini c. de episl. 118, qua: in recent. Edit, est 5i, nbi, jejunio Salibati, quod tune in aliquilius Ecclesiis vi"2.

^obai,

secus

vero

Mediulaui,

s;intts Augusiinus

invecti
cjnioiie
lii

sunt, descriliit liingliamus, t. IX, p. 6. In concilii Antissiodoreiiiis citato in nota Griat:t

edisserit.
lui

AREV.

2. Post Pasclia

autim usque ad Pentecost. Heferun-

legendum

mundus

homines vituli am cervuli imagiiiem repraesenlabanl. Contra hnjusmodi consueiud:ncm sanctus Cacianus oitusculum inscripliim Cervus edidil, ex quo ridicule aliquis putavil hreiicum nomine Cervnm a Paciano impugnari. Vide Florezium, torn. XXIX Hisp. sacr., pag. 89, fjiii observat Isidori verba congruere cauoni 9 concilii ivToK t. , et sermoni Faustini nomine edito. Hoc el sequeiis
scilicet personal!

veiula, prisco niore, pro vitula, ut SirLabbeus leguni, vel vilulo, aul cervulo,

bu:c a Graliano. d. 7o, cap. 1C. GIIIAL. Ibid. Itepetuntur haec in regula nionacb., cap. 11, n. 2. Ue Uominico die agitur etiam in eadein j-egula,

cap. 10. AREV. CAP. XLIV. N. l.Toiurn caput ex epist. Augustin. 118, ad Januar., cap. 1 et 2. GKIAL. Ibid. Ue vario nsu Ecclesiae adisis Palrcs apnstolicos Cotelerii loin. 1 , pag. 44 , al. 27. Pro Ecelt*
,

siarurn, in liiulo, nonnulli

babent cscurum. AREV.

777
in

DE ECCLESIASTICIS OFFfCIIS
his melior est gravi
prtid<>nliq(ie

LIB.

II.

778
,

Christiano

nisi

esnrn cimcta animnlin

lia esl

vinique Innc altribnta licen-

ut eo

modo aal, quo

forle devenerii.

agere

videril ecclesiam ad

(Gen. ix

nunm
dcm,

Quod enim

neqiie contra

fi-

ler seqii

neque contra morvs bonos liabelur, intlilTeren-mlum, el propter eorum inler quos vivitur

principinm el snspenderat eliam

Sed poslquam Chnstus, qni est iinis appaniii, boc quod in principio
).
,

in

quens per

Ap

>slolum

lemporum line reiraxit, losuum Bonum esl non mandu: :

sncieinleni

servaudum

est,

no per diversilalem obser-

care carnem, et non bibere vinum. El itrrnni prmiis esl, olcra manducel
2.

Qui in-

vaiionum schisnialn penerenlur.

(Rom.

xiv).

CAPUT XLV.
lie

Non

igiiur quia

carnes mal

sunt

ideo prolii-

cuniiuin usu, vel piscitim.

1.

Games antem

lius in

el vinum post diluvium bominiusum concessa sunl nam ab initio permissum

:

sed quia earum epnlae curnis luxuriant gignunl, fomes enim ac nulriinentunn omnium vitioruni, esca veniri, el venter escis, qnia scripimn et
benlnr,
:

non fueral, nUt lantum illud, ui scriplum est : Liynum (ructiferum et herbam seminalem dedi vobis in
sc(m (Gen.
Ifceionym.,
i).

Dens hunc

el

hen deslnici (I Cor. \i, \l). Pisoem sa

ne, quia (Mini post resnrrecliortem nccepii Doni nns

Poslea vero per

Noe
,

data sunt in
,

(Joan, xxi), possnnins nianducare.

valor, nee aposioli velnerunl.
Ibid. Alii, hominibus in

Hoc enim nee

Sal-

CAP. XLV. N. 1. Vid. cap.

i,

d. .4ft exordia contra Juviniunuui. GUIAI .,

55

ct

mum

concetsum

est.

ABEV.

LIBER SECUNDUS.
DE OR1GINE MINISTRORUM.

413
el

PRJSFAT10.
can. as o/ficiorum
in

B
com-

la seclusi

mundi volnpialibus sese aosimeant;

non pompis iniersinl; convivi. pui

qum Quoniam originex muni ab Eccletia celebranttir ex parle aliqua expticuimus, deincips exordia eorum qui divino cullui ministeria religiunis

non

speclaculis,
li

blica

giant

privata non laninm pudica, sed et so-

bria colant.

Usuris

nequaqunm

iTicumbaiil

neque

impendent ordine prosequamur.

turpiuin

occnpatioiies lucroruin

fraudisque cujus-

CACUT
De

I.

clericis,

appelanl, amorem pecniiis, quasi inateriam ciinclonim criminnm, fugiant, ssecularia

quam sludium
officia

1. Itaque onines qui in ecclesiastic! minister!! gra-

negoiiaqiie abjiciant,

lionoruin

gradus per

dibus ordinal! sunl generaliler clerici nomin;uUur. Clurot autem , vel clericos bine appellalos doclores
uostri dicunl
,

anibiliones non suhea.nl.

2.
1

ro beneficiis medicinse Dei

munera non
odium,

acci-

qnia Mallhias

sone eleclus

esl quein

pi;mt, dolos el conjiirationes caveani;

lai.ionem,

xmu-

prinium peraposiolos legimus ordinaluin (Act. i). Sic et ornnes quos illis lemporibus Ecclesiarum piinci-

obtreciationem, atque

invidiam lujiant.
aul petuhinil

Non

vagis oculis, uon infreni

lingua,

pes ordinabanl sone eligebanl. N;im cleros sors interpreiatur, unde et h:crediias grsece deronomia appellalnr, el
2.

bsres cleronomos,

tumidoqiie gesiu incedanl, sed pudorem ac verecimdiam mentis simplici habilu incessuque osiendant. Obscenitatem etiam verborum , siculet operum, penilus exsecrenlur
5.

Proinde ergo clericos vocari aiunt, eo quod in sortem lia?rediiaiis Domini dentur , vel pro eo quod ipse Dominns sors eorum sit , sicut de eis scripium
est,

Viduarum ac virginum
,
.

Ego hxreditas eorum. Unde loquente Domino oportel ut qui Deum liacredilale possidenl absque
:

simas fugianl

visitaliones frequenlisconUiuernia-feiiiinarum exlranearum

nullaienus appelant
corporis

castimoniam quoque

inviolati

ullo

iinpedimcnlo sajculi Deo servire sludeant, el

illud

perpetuo conservare sliideanl , aul eerie unius matrimonii vinculo foederentur. Senioribus
,

jiauperes spirilu esse contemlanl, ut con^rue

quoque debilam proebeant obedieniiam

jactanliae

Psalmisuc dicere possint

mete (Psal. xv, 5).

Dominus pars
H.

liceredltatis

sludio semelipsos

attollant.

neque nllo Posiremo in

414 CAPUT
De
rer/ulis

docirina, in leclionibus, psalmis,

exercilio jugi incumbani.
ut, a vuigari vi-

Tales

hymnis , canlicis, enim esse debent,

clericorum.

1. His igilut lege

Patrum cavelur

qui divinis cullibus se mancipandos student exhibe-

U
CAP. t. N.
GttlAL.
1.

Vid. epist. Hieronymi ad Nepolian.

in torlem

2. Alii, eo

quod

Domino denlnr. ARKV.

ambitionem non subvehant, idem Ms., non gradus inelegan er, moilo pro Mbvebml sutiveliantur\egns, est enim subveni e loco humili in excelsum vebi. Virg. :
pc>

1. His tgiiftr legs rai elnr, Tolins hujns capitis verbis concilium Mutguntiacum curionem 10 sanxii. GRIAL. Ibid. Occnpatlonei lucrornm. Hn qiiidem Golli. et

CAP.

li.

N.

Necnon ad tempium, summasque ad Palladia arces Subveliitur magua matrum regina caierva.
GRIAL.
2.
76irf,

concil. Mogunl., sed non displicel alierius Ms. scriplura, aucupationea lucror. GRIAL. Jbid. Per ambitionem non subcant. Ad lionoruin

Non infreni lingua. Effreni, idem Ms. GRIAL. Gatu incedant. Gressu, Impress. GRIAL.
25

PATROL. L-XXXUI.

179
re, scilicet ul

S.

1SIDORI IIISPALENSIS EPISCOPI

docirincc

70C

dum

scienliae

operam danl,
HI.

quod

in

administrent. graiiam populis

scilicet,

corpora flguralur, sed in anirao agitur, ut hoc signo in religione viiia reseceulur,
exuaiuur,

415 CAPUT
1.

et criiiiiuibuscarnis nostrae, quasi crinibus,

De generibus clericorum. Duo sunt autem genera clericorum

tinum ec-

alque, iiinovatissensibus, ut comis rudibus, enilescaniiis, exspolianies nos, juxta Aposlolum, veterem ho-

I lesiasticorum sub regimine episcopal! degcuiium,

minem cum

actibvs suis,

et

induentes novuni, qui re(Eplies.

iv;

alierum acephalorum, id esl, sine capiie,

quantur,
culariura oi liciorum studia,
ligio reientat ilivinn,

quern se-

novalur in agnilione

Dei
in

Coloss.
fieri,

in).

ignoraniium. Hos iieque inter laicos sac-

Quani renovatiunem
4,

mente oportel

sed in

neque

inter clericos rc-

capiie demonslrari, ubi ipsa

mens

noscilur bab uare.

inferius

seJ soluios

atque obrrranles

Quod

vcro, delonso

superius capiie,

sola turpis vita compleclilur el vaga.

2.

circuli

Quique dum, nullum inelueuies, explendae vo-

aniuialia luplalissuae licenliam consecianlur, quasi Lruta libertale ac desiderio suo ferunlur, habenies

corona relinquitur, sacerdotiam regnumque Ecclusio: in eis exisiimo (igurari. Tiara enim a pud veieres consliluebalur in capite sacerdoiuni. Haee ex
bysso confectii rolunda erat, quasi splisera media, et boc signilicatur in parte capilis tonsa. Coroua au-

signum

religionis,

non

religionis ol lieium,

llippocen,

tauris similes,
iftie

neque equi, neque homines

mistum-

B em
gil.

latiludo aurei est circuli, qua:

regum

capita cin

(ul ait Poeta) genus

quidem

prolesque biformis. Quorum sordida atque infami numerositaie salis supollet.

Uirumquc iiaque signum cxprimiiur in capiie ciericorum, ul implealur etiam quadam corporis similiiudine quod scripium est, Pelro apostolo perdocenle : Vos eslis genus eleclum, regale sacerdolium
(I Pelt,
ii,

perque nostra pars occidua

CAPUT
De
\
.

IV.

tonsura.
a

9).

Tonsurae ecclesiaslicae usus

exortus est
vitae

Nazaraeis

nisi

5. Quaeritur

aulem cur
ante

sicut

apud anliquos Naza-

ra:os
fellor,

(Num.

vi),

pi ius

crine

non

servato,

417

coma

nulrilur, et sic londelur.

denuo post

magnse continentiam devoiione comscilicet,

Sed qui

hacc exquirunt adverlant quid sit inter illud

pletam, caput radebant, et capillos

ponere jubebantur,
tionis suae

igne sacrilicii ul perfeciionem devo-

in

Domino consecrarent. Horum ergo exem-

revelapropheticum velamentmn, et bane Evangelii ad lionem, de qua dicil Aposlolus : Cum transieritis Cliristum, auferelur velamen (II Cor. in, 16). Quod

ut plo usus ab aposlolis iniroducius est, Domino consecranqui, divkiis cultibus mancipali,
"

416

aulem
Moysi
illis

significabat
el

velamen inlerposilum inter facieni aspeclum populi Israel, boc significabat

tur, quosi Nazarxi,

id est, sancli Dei, crine praeciso,

temporibus eliam

comam

pro velamenlo succidi.

innovenlur.

Hoc quippe et Ezccbieli propbet* Tu ftli hominis, suine tticenle Domino

2.
:

jubelur,
ijladium

corum

Proinde jam non oporlei ul velenlur crinibus capila qui Domino consecranlur, sed tantum ut re-

duces per capul tuum, et barbtun (Ezech. aculum, el ipse sacerdotal! genere Deo in ; videlicet quia v)
et

velenlur. Quia

quod erat occultum

in

in

Sacramento
est.

propbetice jam

Evangelic declaralum

niimsierium
Nazaraeos

sanclificaiionii

dcserviebat.

Hoc

et

CAPUT
De
1.

V.

illos

Priscillam

ct

Aquilam

in

Actibus

sacerdolit

aposlolorum primunl

fccisse
el

legimus (Act.

xvm),

Veniamus ergo nunc ad sacratissimos

ordines,

Paulum quoque apostolum,

rum

Christ!, qui in

quosdam discipulohujusmodi cuhu imilandi cxstisignum quoddam,

et singulariier

demonsiremus, quod est sacerdolii

terunt.
3. Est

levit in

lundainenlum, vel quo auctore poniificalis orJo adosxculo. Inilium quidem sacerdolii A^roii

autem
1.

in clericis tonsura

full.

Quanquam

et

Melcbisedecb prior obtulorit sa-

CAP. in. N.
esl lisa,

legeiu

Hoc quoque capiie ead. sy nodus ferens de vagis clericis, cap. 22.
]

Regulam monacbor., cap. 12. N. 4. AP.EV. 2. Paulum. Al., Petrum; sail Paulum habet

(jUi)(|ue

GRUL.
Jbid. Alii,
sine capite,

quod sequantur ignorantium

turmte. AREV. 2. Pars occidua pollet. lla uterque Mss. Polluilur,

voluntatis. Viderclur , neque cenlauri. Sanclus Vale rius abbas Isidon verba usnrpat, neque cqui, neque homines, ul dix.i in Isidorianis cup. U9, num. 13. De lioc loco, etde aliis bujus secundi libri in conciliis

Impress. GRIAL. Ibid. Votu ptatis. Grialius

dicendum neque

equi,

concilium Aquijgr.inense. AREV. 4. Quod vero delonso superius capiie. Vid. c.ip. Duo SUM genera, 12, q. 1, ex Ilieronymo. GRIM.. Ibid. Ddomo superius capite, inferius circuli corona relinquilur. lla concilium Tolelanum iv, c. 41. Oniiies clirici, vet teciores, siciil Leviiw el sucerdoles, deloiifo superius 10(0 capiie, inferius so/am circuli coronam sicul liucusqiie in Gallxcia; (Al., Gnlrelinijuunl; non Uclorcs ridenlur, qui, prolixis, ul lite) partibus (ncere laid, comis, in ctipilis apice modicum circulum lonclenl.
in llispania hucmque liarelicoriim praccipuc reprehendiiur, quod leclores prolixa.^i onias, ul laiei, niilrircni. ARKV. v. N. 1. Sacerdoiuni nomine boc loco, ut episco|ii suli veniuui. GIIIAL. saepe Ibiit. Initinm quidem sucerdntii, elc. Ex Anadeli liitus
isle

laudatis

vide

Isidoriana

cap.

51.

Virgilii

verlia

enim

mtslumque genus, prolesque bifonnis, vi ^tiieid., 25, sum de Minowuro. ARKV. CAP. iv. N. I. Toluin boc cnpulex Isidoro cunciAquisgranense, annoSIO, cap. 1, sinnpsil. Vi.lc eiiam Loaisam, in not. ad concil. vi Tolel., c. C, et
liiim

fiut. Scilicet

CAI>.

al;:\<,

Fabriciuin

qui, pag. 847 Bibliograpb., scriplores qui de tonsura nazaraeorum agunt, etnot. ad

cjiisl. 2,

ad episcopos

lialioe.

GRIAL.

781
et post

DE ECCLESIAST1CIS

OFFICIIS LIB.

II.

782
:

hunc Abraham, Isaac et Jacob. crific ium, Sed i?ti sponianea voluntate, non sacerdotal! auctoi^aie
2.
isia fecerunt.

i Tu cs enim loquitur ad euni Dominus (inguit) et super bane pelram andificabo ecclesiam Pelrus, meam, et ports inferi non vinccnt cam, el tibi

Caeterum Aaron primus inlege sacerdolale noaccepit,

dabo claves rcgni coelnrum

>

(Matih. xvi, 18). Hie

men

primusque

pontifical!

stola

infulatus

victimas obtulit, jubente

Domino, ac loquente ad
Aaron, et
filios

ergo ligandi solvendique polestaiem primus acw.pit, primusque ad (idem populum virlute sine praedirationis adduxit;

Moysen
laveris

Accipe,

intjuit,

ejus,

et

siquidera

419

el

caeieri

aposioli

applicabisad osiium tabernaculi

tesiiraonii.

Cumque

pairem cuin liliisaqua,

indues Aaron vestiet superhumerali,

Petro pari consortio honoris et potestatis effecti sunt, qui eliam in loio orbe dispeisi Evange-

cum

meniis suis, id
et raiionali,

est, linea tunica,

lium prii-dicaverunt.
6.

quod constringes balteo, et pones liaram in capite ejus, et laminam sanctam super tiaram, et oleum unctionis fundes super caput ejus, aique hoc
ritu consecrabitur. Filios

qui sunt constiluti per

Quibusque decedeniibus successerunt episcopi, loium niundiim in sedibus

sicut

apostolorum, qui non jam ex genere carnis et sanguinis eliguntur,

quoque

illius

applicabis, et
,

primum secundum ordinem

indues tunicis lineis, cingesque bnlteo

eel, et liberos ejus, et

Aaron

scili-

impones

eis

milras, eruntque
>

Aaron, sed pro uniuscujusque merilo, quod in euni g ralia divina contulerit, sicut etiam ad Heli Dominus
pronumiavit, diccns
Israel
: :
<

sacerdotes mihi religione perpetua

S.

(Exod. xxix, 4).

Haec

dicit

Quo lococontemplari

oporlel Aaron
id
est
>

summum
;

Dixi.

Domus

tua, et

domus

pairis
;

Dominus Deus mi perma-

sacerdotem fuisse
lilios;ejus

418

episcopum

nam

nebuiit

presbyterorum figuram praemonstrasse. Fuerunt enim iilii Aaron et ipsi sacerdotes, quibus
merilo astare debuissenl Levitae, sicut summo sacerdoti. Sedet hoc fuitinter summum sacerdotem Aaron

coram me usi|ue in aeternum et nuiic dicit Dominus Nequaquarn, sed glorificanles me glorifi:

cabo, et qui
7.

me

spernit spernetur

(/

Reg. n, 50).
:

Quaiuor autem svint genera aposlolorurn unum a Deo tantum, ut Moyses ; alterum per homiJiem el

ejusdem Aaron, qui et ipsi sacerdotes quod Aaron super (unlearn accipiebat poderem, slolam sanctam, coronam auream, mitram, et brachiale aureum, zunam auream, et superhumefuerunt,
rale, et caetera
,

et inier tilios

Deum,

ut Josue;

lenium tantum per homimulii favore

nem,

sicut

his teniporibus

pnpuli

et

potestatum in sacerdotium subrogantur; quarlum aulem genus ex se esi, sicut pseudoprophetarum, et

qux

supra

niemorata
cincti

sunt.

Filii

aulem Aaron super tunicas lineas

do, et
4.
tiaraii,

lantummo-

pseudoaposlolorum. Quid sit autem nomen apostololorum 1 Aposioli in Lalina lingua missi inlerpreiantur, quia ipsos
rnisit

aslabanl sacrilicio Dei.

Christus evangelizare ad

illu-

Sed

forsiian quaeritur et
Si

ciebat Moy^es.

enim
et

filii

hoc cujus figuram faAaron presbylerorum

suimiii

liguram faciebanl,
eSt,

Aaron
?

saccrdolis,

id

minaiionem omnium populoruin. 8. Episcopus aulem, ut quidam prudentium ait, nomen est operis, non honoris. Graecum esi enim,
atque inde ductum vocabuluin, quod
eflicilur
ille

episcopi, Moyses cujus El vere per omnia Chrisii, quoniam simililudo fuit mediaioris Dei, qui esi inier Deum el homines Jesus
Giirisius, qui est verus

Indubiianler Chrisii.

superiniendil

curam

scilicel

qui super subdilorum

ceps sacerdotum, el

dux populorum, verus prindominus pomiUcum, cui est

gerens ; icopus quidem intentio est. Ergo episcopos Latine superiniendentes possumus dicere , ut inlelligat nou se esse episcopum, qui non prodesse, sed
praessedilexerit. 9. Quod vero per

honor,

et gloria inssecula sceculorum.

Amen.
in Veteri

5. Hacienus

de primordiis sacerdolalibus

Tesiamento.

aulem Tesiamenio post Chri stum sacerdolalis ordo a Petro coepit. Ipsi enim priIn JSovo

manus imposiiionem a prsecessoribus Dei sacerdolibus episcopi ordinantur, anliqua insliiuiio est. Isaac enim patriarchs sanctus ponens manual suam super caput Jacob, benedixit ei
honoris fuit quffdam discrelio potestalis , et cum om nium pur esscl eleclio, uni lanlinn datum est ut ctcieris prxemineret. t lura alia ex eodem Cypriano alns in locis Bellarminus congerii, ul caiholieam doct.-iii.iiu tueatur, el Cyprianum ex Cypriano exponai. In COMcilio Aquisgranensi laudato ha-c ip*a Isidori vrrlin prolerunlur, ut inulla aim ex lilnis duOfliciis et EiyIsiilori. ARGV. Dominus. I Heg. n. GRIAL. 7. Quuiuor sunt aulem genera apostolorum. Ex ronym. in cap. Epist. ad lialat.

muiii datus est ponlificatus in Ecdesia Christ!

sic

2. Accipe, iiujuit, Aaron. E.vod. xxxix. GRIAL Ibid. In Vulg.ita, Et Aaron, el filios ejus app/icabis sine accipc. Pro tacerdotes mi hi , ut est in Vulg.ua,

nonnnlli Isiiloriani
5.

libri liabenl,

sacerdotes mei. AREV.

canon. 2 dbi. 22. Ha;c desuinpla snni ex sancto Cypriano, de llnitaie Ecclesiae, pag. 107 el seq. Edilionis Joanuis Ffilli. Iloc cram uiinue el caaieri aposioli, quod I uit Pelrns, pari consortio praedili et honoris el pniesialis, sed exordium ah unitate proh ciscitur, ut Ecclesia una monsirelur. In nommllis Impressis et Mss. lepilur pro/iciscitur. Primatus I etro datur, ul una, etc. Sed hoc assiimenlum esse non solum Fellus lieierodoxns, sed alii quoque c.uuolici conieniiunl. Bellarminus, do Rom. Punt., lib. i, cap. 12, negat inde fef]i aposlolos luisse parestinler se , et Cypriaiiuin explicat aucloiilale sancti Leoni-s qui quodammodo veriia sancli Cypriani interpreiari voluisse videtur. 84 Inter beatisiimos apotioios in r
>

Tu es I etrus, Matlh. xvi. GRIAL. Ibid. I uri consortio honoris , elc. Vide

mologiis ejusdem
(i.

Hu c

dicit

Ilie-

(>RIAL.

In Quxstionibiis sancli Isidori editis lorn. V, Scial , se nou esse episcopum, qui prceessc . desiderat, non prorfese.Vitie not. ARKV.
8.

pag. 251

Et produxit eos trans Detlianiani. Ex veteri ini). I .dnrit : autem eoi [oral terprelatidiie. Nosira enim trans Ueiliunium. Luc. ultim. GRIAL. Ibid. Sic et superimpletor leijis. Al. , sic et supernils

"

"

"

"

impletor legis. AREV.

785

S.

1SIDORI 1IISPALENSIS EP1SCOP1

filiis

784

et

simililer et Jacob ejns. (GVn. xxvii, 28); manmn suam imMoyses super caput Jfsu Nave
xxvii, 25), dedil ei
in

Sed

gat,

vd

infirmitates infirmorum sustineat. Dalur et

ponlilicalis

420
tor

poncns (Num. et ducatus

legis
,

spiriliim virlulis,

annulus propier signnm signaculum secreicrum.

naliiun

lionnris,
suiit quse

vel

Nam

mulia

car-

populo

Israel. Sic el

el

proplieianim

superimpleDoniinus nnster Jesus

421

minu>que

inielligcniium sensibus oc-

culianies saeerdoies, quasi sub signaculo, conilunt,

Chri-lus per maims iinposiiionern aposiolis suis beEl neiiixit, sicul in Evangelio Lucas scrip turn est: inanus produxit eos Inns Bellianiam, el elevavil
suas,
et
beiiedi.xii eis,
illis,

ne

iiidignis

Jam vero quod

lic;)

quibnsque Dei sacramenia aperiantur. soecul .res viri iiequaquara ad mimsie-

rium Ecclesix admiUunlnr, eadem aucioriias aposto

docel, dicens
: :

faclumque
eis,

esl,

cum benesunl in

Manus

cilo

nemini imposueris, et

dixissei

discessit

ab

el ipsi reversi

ileruin

Jerusalem rum gaudio magnn (Luc. xxu). 10. El in Aciibus apostoloium, ex prrceplo Spirilus sancli, Paulo el barnab;e ab ap slolis manus
iniposila esl in

(I Tim, v, 22), ne, in supcriiiam elaius, puiet se non lam ministeiium 1mrnililalis quam administralionem s:w:tilaris potesiatis

Kon neophyium

ailepium, et
lus,

condemnations superbiae,
valebil
s

sicut diabo-

episcopatum,

el

sic

IIIJSM siint

ad

per jacianli.im dejiciaiur.

evangelizandum (Act. xin). Quod auiem a trigesimo anno sacerdos el ficilur , all anaie S ilicet Clirisli
1

13.

Qnomiido enim

cnlam homo sncer-

dotis

siimpium
dic.-ire.

esl,

ex qua idem

Chrisliis orsus esl prsB-

llxc enim aulas

perle<

piol ectu

jam

mm

indiget

niagisierium adimplere , cnjus nee (iflieium tenuit, nee disdplinam agnovii? Ant quid docere polerii, cum ipse nun didicil? fsui.c vero sirpe cerniinu-, pliirimos ordinalionem in labulis Tacere, nee

parvulormn, sed
et ad

l:onis vi plena esl, el rolmsta,

omiicm

discipline

ac magisterii

exerciiium

eligiint qui

Kcclesix prosiui, sed quos vel

\p*\

amant,

pia parala.
11.

Quod vero
in

iinius

matrimonii

viiginalis sint,
et
in vrieri

quorum sunl obsequiis deliniii, vt-1 pro quibus majorum (|ui^pi.nn rogaveril; et, ul dcieriora dicam,
vel

quieliguiunr

ordinem
esl
(Lr.i-it.

ponliflcalM,
xxi), et

qui ut

ordinareniiir

muneribus impeirarunl. Taceo

lege inandaiiiin

plfiiius

scripsil

Aposmlns, dicens : Urtiu* tixoris virnm (I Tim. in). Sacerdolem enim qureril Fcclesia, aul de monogamia ordinaium, aul de virginilaie sanctum digamo au;

de reliquis; alii sticcessiores (ilios vel parents faciuni, el conantur posleris praesululus reliuqnere diguiiatem. Cum hoc nee Moyses amicus Dei lacere
poluit,

sed

Jesum de
pnpulo

alia

tribu elegil, ui sciremus

aufenuragere PIH nun ah urio, sed a cunclis coniprovincia ibus

cpisccpis
c

lein

sarerdiiiiiim.

Por/o quod episco-

prJDCipalura in

nnii sanguini

deferendum esse,
plebium

sed

vil33

rditiaiur,

id

agnoscitur, ne aliquid

propier lixrcses insiiiuiuin cmilra (idem Ercle-i:B unius

Ideoijue ab

14.

(Num. xxvn). Inlerdum auiem et juxla meriium

merilis

elignn .nr persona; rectorum;

422

""de

noverml

lyraiu.ica aucioriias molirelur.

omnibus

populi sui Inisse merili regimen perversi suscfpisse

ponliHcis.

convemenlibus

non minus quam a iribus pia seniibns, c*teris lamen con.-entientibus

inslilnilur, ant

Quod aniem

is

morlali

pecealo correplus

qui post Iiaplismuui aliquo sil, ad sacerdnlium non

Ic-timnnio litlerariim.
12.
II

promovealur, lex ipsa lesialur. Moyses enim

vel regal, vel corri-

uie

auiem, diim consecralur, dalur bacillus,

ul ejus indicio siibdilani plebi in

in lege pru cepit sacurdolibus, nealiquod pecus viliaium ad aram Dei nfferant (Lei it. i, 21). Quod ipsuin poslea

10. Quod vero minis malrimon. virg. Vid. d. 3, cap. Si q ns, el 2S, q. 3. GRIAL. 11. Porro quod episcopus nun ah lino. C. Archiepicopns , ei se iq. d. (jb rt Ilullini Hislor. cap. I) , Mc fnsp synndi ranonibus. GHIVL. Ibid. Idfocjue ab omnibus convenientibus. Vid. 64
, , ,
>n

iliSMncl.

illlAL.

Ibid. Digtinio auiem , elc. Nonnulli Mss. Digamui aul feiliir agfre sacerriotium , ex quo non male mil , Uii/amus uuleiu liaud ferlur IlilKtrpius cmijicieb ,,..., ~

14. Inlerdum, auiem. Vid. c. Audaciler, 8, q. 1, ex Origfne, vel llierniiym. polius. GRIAL. Ibid, Quod au em is qui post bnftitmum aliquo morlali peccnlo correplus. QuOil ejiismoih sil (ail Graex eo sil perpelua inlianns, d. 2o, c. Priinum), famia. Ita cnitii ille Mieronynu verba in cap. I K pist. ad Titum, nude lisec si:mpia sunl, inlei pretaiur, qn.-e I rinnnn referemns, ne cui ha3 duriora videanlur
"I

m
1

>>

ittiqne sine alio verbo ad

"

cnmine jubelur

ari-ienscm, adverageri sacerdoiium. Apud sus Gni Cos rap. 172, le^iiur: A digamo nit/em atiferIUT. Plura alia capila bnjns him /Eneas arisiensis in snam senlenliam allt-gat. AIIEV. 12. Pulel te non taut imnislerium liumit. Ex Hieronym. in cap. I episl. ad Til. GR AL.
I

Nun quod i-o tillo sil cnmne,

Hone
renalus
esl,

esse episronus, quod pulo Timotlienm irreprehensib lem noniintitum. lantnm temiiore quo ordin ndus esl sine
i

et prccieri

diluerit, sed

as nmculaa nova quod ex lempore, quo in

peccaii

C/ms<>

milla

Comcienlia

remordealur.

Ibid.

A cipe annulum discreiioannuli hacc prorenintiir et honoris, /idri siqnum ut qua: signanda sunt signes, et qua: aper enda sum prodas. Vide Genrgium de aimnlis signatoi its, cap. 5, el coinLonguiii
:

Signaculum

secret/ runt. Scilicet in

aililinne

nis,

potent prases Eceltia nitfene ninliim de meilio ejus qui in deliclo sitnili corruil ? nut qua //eius qin bfrtuie cornptre peccantem pot*st, cum luci its .-tin ipse re^pondeat, eadem admititte guee corripil ? Legilnr autem corn/plus in Golh. et in Kd. Horn., sed correplus magis v delur ex Gratiani sc nsii. M HIiisse enim vi ic-

Qnomiido enim

lur Isidoras
niifie, sr.i
e>se

tlic

ineni. ad

Prudenlium

hymn.

Pcnslepli., vers.

MUM

lali,

ronymi verha, cum non qnoiihct criel correj/fum, qua-i deprehensuin

85. AREV.
vero stepe cernimtts, usque ad diynilalem. Ex eod. loco. GBIAL. Ibid. Cum neque Hoyses. Ex eod. GRIAL. Ibid. Deferendum. bic edidit

voluil. GI-.IAL.

13.

Nimc

Ibid. Rigida liaec llieronynii sententia,

lali

quod mor

aliquo

peccato post

bapti>mum

corruptns, ad

rutn uuo uis. Alii,

quonue defendendum. AREV.

Hitiorpius

sacerdoiium non promovealur, sic esl in-lclligenda, ut sermo sit de crimiue, ei pecealo non t|ualicun(|ue morlali, sed pecealo giavissiuoo, el enoruii, quod

783
off>

DE ECCLESIASTICIS OFF1CIIS
rentibus, et sperneniibiis sacerdotibus Israel per Ad vos, o sa:

LIB. H.

780

Mahichiaiu improperavit Deus dicens

cerdutes, qui polluistis

cumbere, cum fratribus pacem babere, nee queininhris sms despiceie, uul imi dainnare, qnnni in
m<

nomen meiim,

et

diiislis

In

nisi

comprobatiim, nnlluni

excoiniiiiinica>e,

nisi dis-

quo

altars pulluimiis te? Offerlis super

meum
el

pattern

(ii-siini

Quiqne
ii,

ita

liuniiliialem pariter el auclorita-

pollutum.
lionne

Nonne si offeralis ccecum, malum est (Maltich. i, 6) L nde

">

lunauidum,

tem
suain

pia>-ia

in

neqne per nimiam

viiia

buinililatein
facial,

et in

Nnmeris
non
aliter

subdiloiuin

convalesiere

neque

vilula rufa, cnjus cinis expi;iiio est populi,

1

jiibciin

dffeiii

ad altare

L).

mini,
ti

nisi qnae

leirena

per iininoiteraiatn aucioiitaiein ^everilatis po esiainn exerceai sed lanio c.>uiius erga commissos
;

opera non
vinculis

fecerit, juguinqiie delic

non

traxerii,

nee

agat,

quanto durius

Curislo judicari formnlai.

ill./

in

peccaionnn Cuerii alligata (.Vm. 19). 15. Sfd quid plnra subjiciam? Si enim is qui, jam moriaie aliepiscopalu vel presliyierio positus,
ailiniserit ictraliitur

18.

Tencbii quoquu

in supeiemiiieiiteiii

donis
rsl;

omnibus cbaritatem, sine qua (minis

cusins
eiiiiu

virlus

niliil

s-ancliialis cliaiiias,
lial-cbii

l"cus

auteni hujus

quod peccalum
dinelur
?

abofficio.quanto

cusiodis

liuuiililas.

eliam

inier baec onmi;

non ormngis ante ordinaiiimeni peccaior inventus

Qnapropler quia
C"iisideiei

el c.istnaiis

riiiiiieiiii ini,

ila ut

inuns Cbristi corpus

sit

lex peccatores a sacerdotio

confeclma ab onini iliquinnmenlO carnis

tmuuia

removel,

se iimisqmsque, el sciens, quia

vi, 7), re-

et libera. Inter

1m c

"poncbil

einn sollicila dispensa-

potenles potenler

lormenla palientur (Sap.

tione cui-am paiij

enim

gerere, esunentes

pascere,
redi-

hoc non lam honore quani onerc, el aliorum locum qui digni sum non ambial occupaie.
Irahal se ab

vestire nudos, iuscipere

peregrines,

c:t|>tivos

Qui enini
cius

in

erudiendis,
prsoeiil,
in

at<|ue

instiiuendis ad virlunt in

mere, viduas ac pu r illos tueri, pervigilem in cunClis exbibere curani, provideniiam el dislribmionoiu
discreiam.
11).

lem populis
sit, el

necesse est

omnibus

s:in-

Qui enim alium de peccalis aiguit, ipse a peccalo debet

esse
alii iius.

nullo rcprelieiiiiibilis lubeaiur.

In

quo eliam

liospiialitas ila erit

prapcipua, ut

omnes cum 424 benigniiaie et cbaiitale suscipiat. Si enim omnes (iileles illud eviingelicnm andire desideranl
:

16.

Nam cum

cum
le

illi

statim possit correpfus irigerere

qua fronle subjecios arguere poteril, : Ante doce

Hospes

fui,

et

suscepistis
ciijns
?

me

(Malik. *xv);

quanto magis

epi>copus,

diversoiiuin cuncio-

quae recla sunl? Quapropier qui nogligii recta facere, desinat recla docere. Prius quippe semeiipsum

ruin dfliet esse

reccplaculuni

Laicus enim unuin

aui duos suscipiens

implevit liospiialiiatis oflicunn^

receperit,

corrigere debet, qui alios ad bene vivendum

admo-

episcopns, nisi
hegoliis

omnes
Cii

inbumanus

esl. In

nere sludei,
viveudi

ita ut

in

minibus semetipsum formam

bnnuni opus

auiem sa

aribus

dirimendis oporiei eurn

423

prsebeal, cunctosque ad

caus;>m

merito discernere, non gratia, neque enim

docirina ei upere provocet. Cui eliam scientia Scri-

sic

pluiarum necessaria esl

sancta
sit vita, sibi soli
si

quia

si

episcopi

tanlum

debet episcopns suscipere poleniem, ut contristel contra jusiiliam p:iuperem, neque pro pauueru aufe-

poiesi prodesse sic vivens.

rat justiiiaiii a poiente.

Porro
lest

el ducirina et

sermone fuent erudiius, poinsihuere

,

taeleros

quosque

el

docere

suos,

et

adverr-anos repercutere, qui ni refulati Itiennt,

ic

20. Non delendat improbum, nee sancla indigno commilienda arbiirelur, neqne argual, aut iinpngnei, cujus crimen non reprehendil. Erit qimque illi

atq

couvicti, facile queunl simplicium corda per-

eliam juxla Apostolum

brieias,

veriere.

moileralio, abstinenlia, sive

niansnetudo, paiicntia, sopuduiiia, ut

17

Hujus autern sermo debet esse purus, simplex,

honesiate, plenus sualegis,

non solum ab opere immundo se abstineal, sed etiam

a jactu oculi, et cogiiatinnis errore,
luiu vitium
in se
ila

aperlus, plenus gravitate, el

vitate, et gratia, tractans

ul

dum

nul-

de mysierio
,

de doc

irina

fidei,
,

de virtute

coniinentix

de

disciplina

Deum veniam
Qui enim
el
"

regnare permitiit, impeinre apud pro subdiiorum facinoribus v.ileal.

Dei minister
utilis erit,

jusliliii

ununiqiiemque admonens diversa exliorta-

isia seclaveril, et

lione juxia professionis

cet
ul

morumque

qualilatem,

scili

perfeclum sacerdoliurn repraseiilabit.

prxnoscat, quid, cui, quando, vel quomodo

CAPLT
De
quod canones
AREV.
17.

VI.

proferat.

Cujus praj
legere
,

csteris speciale

officitim
,

est

chorepiscopis.

Scripiuras

percurrere

canones

exempla

1. Cliorepiscopi, id esl, vicarii

ipsi tcstaiuur,

sanciurum
creat

imiiari, vigiliis, jejuniis,

orationibus in-

instiluli

episcoporum, juxta sunl ad ex. m-

non lanlum moriem spiritualem, sed eliam ntonem canonicum. Nam inter irregulariiaies quse
ob>l

Veteres Editiones

indagari

pro judicari.

quis prnmoverelur, recensehaiur exantlaia poenitentia. Vide Peiaviuiu, lib. u De pcenil., AREV. cap. 11, n. 13, el lib. vi, cap. (i, n. 15. Quaproptcr quia lex pecc., usque ad occupare,
lie
.">.

abanl

AREV.
hnbere curaiii,
18. In cunctis exltibere curam, etc. Alii, in cunelit et prutideniiam disiribulione discreiam.

ARKV.
ID. In quo eliam hospitalilas usque ad inhumanui,
lliernnyii).,
21).
iliiil.

verba sunl Hieronymi ibid GRUL 10. JVam qua (route, usque ad recta

cm

stint,

dem

ejus-

GRIAL.
illi,
.

sunl. Gm.vi.. Ibid. Cui eliam tcienlia Script., usque ad pervenere, eju-d., ibiil. (.iii.u.. Ibid. Excusi antiqui revincere , pro repercutere.

Eril qiioque Ira Joviiiian. (.uui

vi.

juxla Aposlul. Ibid, el

cou-

N. 1. QuaR de cliorepisc. dicii, e concil. CAP. antiocb., cap. 10, sumpia videri possunl. Vid. Leon.,

787

S.

ISIDORI IHSPALENSIS EPISCOP1

788

plum septuaginta seniorum, tanquam consacerdoles propter solliciludinem pauperuni. Hi in villis el vicis
constitiiti

gubernanlsibi commissas Ecclesias, haben-

tes licentiam consiitnere lectores, subdiaconos,

cistas,

exor-

nino tacuit, quia eos in episcoporum nomine eompreh endit. Seeundus enim primo conjuncius gradus cst, sicut el ad Philippenses de episcopis et diaconibus scribit una
(Philipp.
i),

qmun

civitas plures

acolytlios

presbyteros autem aut diaconos

ordinare non andeant, prxler conscieniiam episcopi,

in cujus regione

episcopos habere non possit. Et in Actibns apostolorum presbyteros Ecclesiae Jerosolymam iiurus c.ongregavit, quibus inter csetera Videte (inquit) firegem, in quo vos Spirilus sanctus epiicopos ordinavit
:

prsesse noscunlur;

hi autera a solo

episcopo civitau s cui adjacent ordinantur.

425 CAPUT
De
\.

VH.

presbyteris.

(Act. xx). Unde etiam tales in Ecclesia presbyicros consiitucndos esse, sicut episcopos, et Aposiolus
a<I

Presbylerorum ordo exordium sumps u (ut di ctum esi) a filiis Aaron. Qui enim sacerdotes vocaJiautur in Veteri

Titiun loquitur, et canones ipsi testantur.

4.

Presbyteros autem merito et sapientia

dici,

no

Testamento,

hi

sunt qui nunc ap-

jetale;

nam
xi).

et

Moysi pradpitur uteligal presbytoio.s

el in Proverbiis dicilur Gloria tenant

pellantur presbytcri, et qui nuncupabantur principes sacerdotum, nunc episcopi nominantur. Presbyteri

(Num.

Unde

fannies (Proverb,

xx).

Qua; esi haec caniiies? liaud

:

autem interpretantur

seniores,

quia

seniores selale

B dubinm
lies

quin sapienlia, de qua scriptum est

est

Cani-

Gra?ci.pm6i/lerog voeant. His enim, sicut episcopis, dispensalio mysteriorum Dei commissa est.
2.

hominum prudentia
vixisse

(Sap.

iv).

Cumque non-

gen tos et amplius annos ab

Prssunt enim Ecclesiaj Chrisli,

et

et in confec-

ham

Adam usque ad Abra homines legimus, nullus alius a|ipellaius

tione divini corporis

tpiscopis sunt,

sanguinis
et
in

consortes

cum

simililer

doririna populorum,

est primus presbyter, id est, senior, nisi Abraham, qui imilto paucioribus annis vixisse convincitur. Non

et in officio pradicandi.

Ac

sola propter auclorilatem

et consecratio

ergo propier
sapienlia/n

smnnio sacerdoti clericorum ordinatio

presbyieri

decrepitam seneclulem, sed propier nominantur. Quod si ita est,

servaia est, ne a mullis Ecclesiae discipiina vendieala coiK Ordiam solveret, scandala generarel. Nam Pau-

minim

esi

cur insipienles constiiuanlur.

427 CAPUT
De

VIII.

eosdem preshyieros, ul vere sacerdotes, sub nomine episcoporum ita asseverat, 426 i loquens ad Titum Hnjus rei, inquit, gralia relus aposiolus
:

diaconibus.

liqui le Gretas, ut ea quaa

desunt corrigas, et consti-

1. Diaconorum ordo a Levi tribu accepit exor dium. Prnecepil enim Domiims Moysi ul post ordinalionem Aaron sacerrioiis et filiorum rursus Levi

ejus

luas per civitales presbyleros, (juemadmodum ego tibi disposui. Si quis sine crimine est, unius uxoris
\ir, filios habens fideles,

tribus in
]

divini

cnllus

minisleriis

ordinarenlur, et

consecrarenliir
et servirent

non

in accusaiione luxurise,

Domino pro omnibus primogenilis, pro Israel coram Aaron el filiis in laber-

aut nou subditos. Oporlet enim episcopum sine cri

naculo Domini, excubanles in templo die ac node;

ipsique gestareni arcam, el tabernaculum, el oinnia vasa ejus, el in circuilu tabernaculi castra ipsi conSliluereni, et in

mine esse
3.

(Tit. i).

Qua

senlentia

ostendit presby

leros eiiam sub episeopuruin nomii e taxari.

Unde

et

cl diaconi scribens (/ Tim.

cpist. 88, et can. nicsen.
(aii
biii

ad Timolheum de ordinaiione episcopi de presbyieris om>n),

promovendo tabernacnlo

ipsi

depo-

nerent, rursus ipsi componerent

(Num.

in, vin).

54. Hi propter imolentiam Gralianus, c. fhorepis., d. 68) ab ecclesia proliiunit. GRIAL.

Ibid. De iis quac aj presbyteros, diaconos, etc siugillaiim in funclionibus ecclesiasiicis pertinent videri potesl Epistola Isidori ad Leii<lel redurn.

Isi"

Ibid. Alii, constituere lectores; siibdiaconos ordinare

non audennt, elc. ARI v. CAP. vn. N. 1. Exordium sumpsit a

filiis

Aaron.

Amiclei., episl. 2, ei llieronym. ad iNepotian., episl.

;, /(/. His enim ficul episcopis, usque ad prwdicandi, carplim sumpla ex episl. ad Rustic. Narlir...J,M. , ilieionym., lorn. IX, it:i ut qwedam r. gecuissa conv ea r lcon ir ant et benedicendi ! . .. . _!! pffleia.
"

dorus, cap. till, hiijus libri, num. 4, clarissime praeferi episcopos presliyieris nun solum ex consueiudiue ecclesiastica, veruni eiiam ex leclione Ai-tuurn aposiolornm. An aiuein Hieionymus vere seuserit presbytcros episcopis aaquales esse quaestio esi mier
,

Ihfologos vehementer agitata, in qua diligeiilissinie versalus fnil ainlcus meus Rairnundus Dio-dado in

D suis

"

aiiiem sequare episcopis presbyieios videiur, .aiia raiKini; n-n defendenaiis, quam qua im-iiir ipse SPSO, non referenda esse art su cnl|>;e

!"

erudiiis dissertationibus, qui Hieronyiniim ab Lcclesiaj tatliolicse senlentia alieimm non ostendit.
"2.

Quod
i,o,

AREV.
iVflm Paiihts. Ex llieronym. ep. ad Evagr., et coiuni. ad Til. GP.IAL. Ibid. In confeclione. Al., in confraciiane. Pro di vini, exciisi veleres, divinn. AREV. 5. Sei iuidus enim primo conjuncius. Ilittorpius cirri suis Mss. : Secutidus enim, et Am...

(Mini

l.iu iiin

de qnilms

tcstiflcalio

adhibolur auctorum.

alque iuerei. Ut ex pares cull. iiis t-jiis jihirihns locis collegere jani|iridcni doclissimi viii; in ipiihus Franc. Turriauus, lib. vin Consl., cap. 5(j; Maria. Kcaliu.,in cpisl. ad Eva^r.; Cassar B.MIII., anna;., luiu. I, aim. j8. Nam quid Jsiduius senserit de episeop. oilic., satis lonsial ex c. I ertfctit, ii. 25, el ex cap. ultiin. hujus operis de
ret.

Suiit auifin verba, ijuilius plus xquo presbyieris inLui-se videiur, non Isidori, sed llirrunyri ii. Cujus mens al.|iie animus is fuisse videtur, nt episcopnriim fasinni el insulciiiiam cuiniirinieret, reinnde-

non in preslmerus

illis

pene conjuncius. 4. fresby .eros aulem ad I m., v/rhi merito, u-qu sunt Ilieioiiym., in cap. in Isai., quorum p!era legiintnr eiiam in Anacleti episl. 2. GRIAL Ibid. Jam alibi niiinni, in.nons Edilionis GrialianrB
inteidimi allegari
\, Anacli
ti

j<:e

epislulas siimnmrum (loiitilicuin, qiiiiMiunc apocryphse censentur, ut hoc loto, el nmn.

epis-,
IS.
.

CAP. vin.

1.

ciirismiiie.

GRIAL.

AREV. Pleraque ex epist.

:2.

citata

ad Rustic.

Narbou.

789
2.

DE ECCLES1ASTU IIS OFF1CIIS A xxv

annis et supra
est,

LIB.

II.

"^0

iisdcm in tabernacnlo
sancii

5.

Talcs enim decol

Dominum

liabere minislro?,

sen-ire
et in

mandatum

quam regulam

Palres

qui iiullo carnis corrumpanlur conlagio, sed potius

Novo Testamenlo consliluerunt. In Evangelio primordia eorum in Aclibus apostolorum ita legunConvocantes ilaque xn aposioli multiludinem Non placet nos relinquere discipulorutn, dixerunt
lur
:
<

cmineniia casiitalis splcndeanl. Quales enim diaconi ordinenlur, aposlolus Paulus plenissime seribil ad

Timolbeum.
eleclionc,

Nam cum
hoc

premisUsei de saccrdoiiiia
:

conlinuo subjecit
est, sine

Diaconi similiter irre;

verbuni Dei,

el

ministrare mensis. Quid ergo est,

preh.:nsibiles,

fraires? Considerate ex vcbis ipsis viros boni tesliinonii vn, plenos

pudici utique, id esi,

lingues, sciliccl

macula, sicut episcopi a libidine conlinentes; non fci;

Spirilu

sancto et sapientia, quos

ne conlurbenl liabenles pacem

ncn

consliiiiamus in hanc rem. Nos vero erimus oralinni

et minislerio

sormonis inslanles. Et placnitliic sermo

ninlliiudine,
et

mnlto vino dediti, quia ubi ebrii las, ibi libido doniinaliir el furor; won turpe lucium secinntcs, ne de
coelesii

coram
plenum
rnm,
et

(inini

elegeiunl S:epbannm

myslerio lucra lerrena secteniur. Est

Posl haec
et sic

quo(|ii

fkle, et Spirilu sancto,

Philippum
et

et Proclio-

el

inrpis lucii appelilio, plus de praescntilus

fuiuris

quam
autein

Parmenam, et Mcolaum advenam Antiocliensem. Quos sialuerunl

Nicanorem,

el

Timonem,

de

cngiiare.

subjecit.

Hi

429
B men
et

probenlur primum,

ministrent, nullum crisic

ante aposiolos, et
inanus, et

cum

orassent, imposueruni

illis

linbenies (1

Tim.

in).

Ulique sicul episcopi,

si

verbum Dei crescebat,

>

et multiplicabaiur

isii

anle ordinationem probari debeni,

digni

numerus credenlium
3.

(Act. vi).

sunt, el peslea sic minislrent.

Exhinc jam decreverunt

aposioli, vel successo-

CAPL T
De
{.

IX.

res apostolorum,
a ram

peromnes

Ecclesias septem tiiacocirca

custodibus sacrorum.

nos, qui sublimiori gradu

Christi,

428 cajieris proximi

quasi

columns

allaris assislerent, et

sum
pli

esl cuslodire

Cuslodes sacrarii Leviia; sunt. Ipsis enim juslabernaoulum, el omnia vasa lemVIM); quique

non sine aliquo seplennrii nnmeri myslerio. Hi sunt

eniin quos in Apocalypsi legimus s.eptem angeli lubis

(;Vm.

ideo in

lege ab

anno quinul,

quagenario

cliguntur

cnslodes

vasorum,

post

Hi sunl seplem candelabra aurca. Hi vo ces tonitruoiuui. Ipsi enim clara voce in modum

canenles.

cdomilum carnis conflicium, jam quieii, mnndo cor pore pariier el menle Deo serviant, prajferentes
speciem
deserant,
gravitatis,

prscconis

admonent cnnctos,
in
ipsi

sive in

orando, sive

in

ne fallanlur consilio, ne fidem

geratit.

fleciendis genibus, sive

psallendo, sive in lectio-

nibus audiendis,

ctiam, ut aures habeamus, ad

neque quidquam inlemperaniius CAPUT X.

ipsi quoque evangelizanl, sine ipsis sacerdos nonicn babel, oflicium non liabet.

Dominuin, acclamant,
4.

De subdiaconis.

Nam

sic

ii

in

sacerdole consecralio,
illi

iia in

mi-

Subdiaconi, qui apud Graces bypodiaconi voNacanlur, in Esdra inveniuntur, appellanturque ibi
\.

nistro

dispcnsalio sacramenti esi,

ille

orare, buic
liic

tbiiuri, id

est,

in

humililate

Domino

servienles (/

psallere niandaiur;
licaia

oblata sanctificat,

sancli-

Esdr. vin).

Ex eorum ordine

full ille

Naihanael qui,

dispensat.

Ipsis

eiiam

sacerdolibus

propter

praesumplionem nnn
caliceni,
nisi

licet

de mensa Domini lollcre

I

eis

Irnditus

ucrit

dincono. LcvittB

in Evangelio Joannis, divina prodilione commonitus, Salvatorem Dominum meruit condteri, quique eiiam ad primum divinitaiis indicium fidelis eniiuit. pro-

inferunl oblationes in altari, leviiae coniponurit

men-

teslanie

Domino ac
est
isli

dicenie

Ecce vere hraema, in

sam Domini,

operiunl arcnm Testament!. Non e:.im omries vident aha mytteriorum, qua; operiunleviiae

t/nu dvlus non

2.

Denique

(Joan, i, 47), oblaliones in lemplo Domini susisti

lur a Leviiii, ne videanl qui

videre non debent, ct

cipiunt a
isli

populis,

obedinnl
et

ofliciis

Levitarura,

sumant qui servare non possum;

nllario albis

qiiique propierea induii assistunl, ut cceleslem vilam ha-

quoque vasn corporis

sanguinis Christi dia-

conibus ad allaria Domini ofTerunt. De quibus quidein

placuit Palribus ut, quia sacra mysleria conlreclant, el conlinenies ab uxoribus sint, et ab omni
bis pro qua;. Adbue Uomanus pontifex inorem nou accipiendi calicem (scilicet in missa
serv.il

beaui,
darit,

candidique ad hoslias immaculaiique aeceniundi scilicet corpore, el incorrupli pudore.

repetuntur ex Isidore
in concilio fit.

casli

2.

Use

Aquis-

D qui

granensi, cap. 7, el in aliis. Pignorius, de servis, png. 49, observal diaconos iia dicios luisse, quia sci vi mensis minisiranles iia fere vocabtilo Graco nomiiiabamiir. ARKV. o. P roximi circa aram Clmsli, elc. Prmlenlius, in liyuino sancti Lauremii, p:ig. 892, vers. 37 : Hie primus e sepleraviris , yui slant ad aram proxiini.

so-

in not. Ismni), nisi a tiiacono illi tradatur. Lesleus, 489, anliquum bune iiad Mis-ale Mozarab., Him mullis veterum congestis teslimoniis iilustrat.
|>.

5. Diacitni.

Multi

Mss.,

liic

et

alibi,

diacones;

iia

eiiam diaconibus pro diaconis; el cap. seq. occurril

diaconibiif. ARF.V. CAP. x. N. 1. Vid. cil. epist. ad Ruslic. GRIAL. Ibid. In texln Grialii eral appellaturque. Pro di

Nimirum arcbidiaconus oral sancins Laurenlius. Vide comment. SAnclus Ilieronymus,episi. 85, ad Evagr.
:

In ecclesia Kama: presbyieri sedent,.cl slant diaconi. Quse djscipliua, increbrescentilxts vitiis, ul ait Hieroliyniiis, elanijitit. ARKV. 4. Alii, ne videant qutc videre non debent, ct sumant qwe servare, elc. Sod in nonnullis Mss. correctum esi

vina pradiiione alii babent rfitma protectione. AREV. 2. Ut q tia, elc. Al., ul quia ad sacra sunt myfteria sint liberi. Pro di puiati, ub onnii carnali iinmunditia

aquamaniti, nqiuvmniiili, concil. iv Cariliagin., can. 5, el

alii

alii

aqua manibus. Vido

Ducangium. ARE?.

791
cariinii

S.

ISIDORI IIISPALENSIS EPISCOP1

illis,
"

.mmunditia
:

liberi, juxln

quod

prnpheia
/
"s
""

5.

Porro vox lecloris simplex erit,

pronuiiiiaiiuiiis

el clara

et

792 ad

dicentu, jubelur

Domini

(Isai.

LII).

er MundaminL 430 I Hi igimr, rum onlmauiur,

,

sa

onme

sicul

fcuccn virili,

sacerdoies
suscipinni,

el
set!

Leviise

mantis

impotiuniidn
ci
<alicem

nun

genus accoiniuodaia , plena agreslem, et subruslicum effugieus sonuiu, non buniilis, nee adeo sulilimis, 11011 fracta,

puteimn tainum,

ileinami

episcopi, et

ab arcliidiacono scyplimn

aquae

cum

aqiuciuanili et manuierj;iuin accipiunl.

vel teneia, niinl jue frinineum snnans, neque cum nioiu carporis, sed tantumiuodo cum graviialis spe cie. Auribus eiiim ei cordi cmisulere debet lector,

CAPUT
De
\.

XI.

non

lec .oribus.

quam

Lectorum ordo fur-mam

quiuus dicilur

et

initiuin a proplieiis

ne poiius ex seipso spectaiores magis audiiores aciai. Veius opinio esi leciores pronunuandi causa prajcipuam curam vucis habuisse,
ocnlis,
I

accepit. Suiil igilur leciores qui verbiini Dei pia:dicanl,

:

ut exau.iiri in

lumuhu

pussent.

Unde

et

duduin

le

Clama, ne

cesses,

quu&i

tuba

ciores pixcones vel pioclamatores vocaoaniur.

exnlla voceni luain (hai. LVIII). Isii quippe, dum ordinantur, primuin de eiirum rouversaiione episcopns verbum lacii ail populuin. Delude coraui plebe uadit
eis Cudiceoi

CAPUT
De
1. Psalmisiarnni, id est

XII.

paulmistis.

apicutn diviaoruq] ad Dei verbuin an,

cantorum principes, vel , auctores, David, sive Asapli exsiiierunt. Isti enim
post Moysen psalmos priini coinposuenmt et canta-

nuntianduin.
2.

Qui aulem ad

liujusmodi provehitur graaum,

libris

venmt. Muriuo aulem

subrogaii .sum a David

At>apb ,

filii

ejus in ordineiu

isle eiit docirina et

imbuius, sensuumque ac
ubi

verborum

scienlia perornatus, iia ui in dislinciioniintelligat

cessionem
soli

gt-ue. is,

eranique psuimisix per suesicul el ordo sacerdoialis ipsique

,
;

bus sentenliarum

fmiatur

juncuira,

continuis diebus in

leinplo canubanl, candidis

ubi adliuc pendei oralio, ubi sentenlia exlrema claudatur. Sicque expedilus vim pionuuiiationis lenebil, ut :ul iniellectum umuium nienles sensusque promoveat,

induti stolis,
2.

ad vocem unius respondente clioro.

veieri

Ex hoc

more

nutriendi

psalmislas,

Ecclesia sumpsit exemplum quorum cantibus ad ell ectuui

discerneudo genera pronuiiliationuin

aique

Dei uienles audieiuiuni exciienlur. Psalmistam au

exprimendo senieniiarum proprius allectus, modo

indicamis vocc,

lem

et

voce el arie prxclarum illusircinque esse

modo

dolenlis,

modo

increpanlis,

iiindo e.Uiorlamis, sive Ins siuiilia

secundum genera

propria3 pronuniiaiionis.
3.
In

opuriei, iia ui obleciamemo dulcedinis animos incitel audiiorum. Vox enun ejus nou aspera , vel rauca, vel dis*onans sed canora eni, suavis, liquida, aique
;

quo maxime
esl.

hibenda cogniiio qua; uii proprio

ambigua sentenliarum adMulia enim Mint in Scripluris,

ilia

acula

liabens

soiium

432
non

ct

melodiam sanilae
exclamat

Itl gioul

congrueiuem

quae iragica

1110,10

pnmuntienliir, in
sicuti

conirariam

recidunl semenliam,

e^l

Quis nccusubit ad-

aiie, sed qua; Clirisiianam siiuplicilaiem et in ipsa inoiiulaiione demonsirel, nee quiu musico gesiu vel
ibeairali arte redoleal, sed qua: compunciioneui
gis audicinibus facial.
5. Aniiqui, pridie quain

vertus elec os Dei? Deus, qui juili/ical (Horn,

5i)? Quod
tur. Sic

si

vm, 55, quasi conliiinalive, non servam genere

ma-

pronuniiaiionis sux, dicalur,

magna
esi
,

perversilas oridicerei
:

cantandum eral
,

cibis ab-

ergo pronuntiandum

ac

si

Deusite

sliueiiaui, psalleules

lamen

legumme causa

vocis

qui jusn/icat: ul iuljaudi, lur unit.

4.

asaidue uiebaniur. Unde el camores apud gentiles

ingefabarii dicii suut. Veieres,

Aecesse est ergo in

ijuo

tJiitis

rebus scienliae

lamina peciori imposila,

aleiidis vocibus raiioneiu
ol

nium,
ecire

431
.

jironuui .eniui

proprie hinjjula, coiiveinenierque Propierea el accenluum vim oporlet

in

sub ea canlica exclamanies

demonsiraveie. Solent aulem ad Imc

licium eiiani

lecioiem, ut noveril,
pronuniiaiuis.
in

qua syl.aba vox pro-

lendalur
leciores
iriidere

Plerumque enim imperiii veiborum acceiaibus errant, el solent

In

absque scienlia episcopi, sola juasione presbyteri, cligi quique quos in cauiandi arie probabiles esse
cousliierit.

nos iiupenlix

qui videulur liabere

no-

CAPUT

XIII.

tiiiam, deiralienies, el
diciiiuis.

jurames peniius nescire quod

De

exorciklit.

1. In ordinatioue ei minisierio Ecclesiie

secundum

CAP. M. N. 3. Vimpronwiiationii. Al., Hunt AUI.V.

mum

pro-

5. Alii, in quo maxime ilia ambigua senleni aiuni, utc. Isn iorii!-, in loni cil. hpii-iolae ad Itmiianus inlei
|

El paulo posl, nee qua musicum getlum, artem tedoleui. ARKV. 3. Vetcres luimna pectori imposita. H

vel tlieatralem
ic

de Nerone
(

prdidil
iia biii

liuiiis, lib.

xxxiv, cap. 18. Nero

i/uomam

UiiCUuiifili
lib.
ill

c.|Uiliii,
tie
(I
i

quam

;ibliuit
I.,

guMimis,
in
locis>.

HIM. i.lin

canCUis Auc.i|i. 5, i:l alns

<|in

Sabalienus plures alios addn,

,

iia
:

imo-

plucun) priHceps, tmniita pectori impusita, sab ea cuntica exclamuns, aiendis vociuus itenwiisirnni rationem. GHIAL.
Ibid. Alii, imjiosilu sitii lendis vucibiu. IliUnrpms
cvni>cieiil<a

Vulg.^a nnslia iia id tUciliir ifuis acciisubit adi-enus eleclos lid? Dius qui ju^n/icu. ,

que

seiiliunl. In

ad canlica exclamanda psul-

cum

suis Mas. edidil absque

AREV. quis esl qui cuiideuinei 4. Hubert iiuliiiam. Al., liubere noliliam anis grammaiicx. AIIEV. o. A ii, ii( exliavrire luinntium pus*etil. Alii, ut
.

tp scopi, AIIEV.
:

CAP. xni. N. 1. Quos Eidras adores lempli : Quid exmcisiib cum acionbus leinpli? Hoc opiu<n loipora *lr.i leu pi. sum ,S(i.i mi- ,-anci Ill ea cum immili
i

exatidni mvliuin

ul.
;>u,s.v

.u,i:v.
ttl

OAF.

xii. IN.

2. Alii, ltd

ad (jbleclumeiila

itulcedinis.

grai nei|U in spinlus, jam turn ;i dibii3 ( ul Comici vei bis luquur) viliuni Uatur. Aique eo iionuuuquaiu

793
officia

DE ECCLESIASTICIS OFFICHS
in

LIB.

II.

794

Salomonis erant dispnsita , qu* posterius sunt ab Esdra disperlila, inveniquxque IDUS eos quos Esdras adores meinorat tempi (/ K-dr.

temp o

A gilur

Erat lux vera, quce illuminat

omnem hominem

venientem in Itunc

mundum.

434 GAPUT
De
1. Ostiarii

XV.

n), eos

nunc

ess.e

exorcisias in Ecclesia

Dei.

Fue-

ostiariis.

runt enim sub Esdra adores templi sei vorum Saloinonis lil i, qui aclmn lempli lotius sub curasua lia-

sunt qui in Veleri Testamenlo janitores

templi vocabantur, qui praeerant portis templi Jeru

Lerent,non tamen sacerdutalibus

rent
2.
,

oftidis minisira-

salem
riora

ant sacris obl:itioinbus deservirent.

quique, ordinal! per vices suas, omnia inietempi!, vel exieriora cuslodiebanl (/ Paratip.
,

Et cum fuissenl ex online

el ministerio templi,

xxui

.nnge fueruni

433

al

ollicio

altaris Dei, quia n. c

; //, xxm). Hi deniqne inter sancium el iniqiium discernentes, eos tanium in ecclesia qui sunt fldeles

psalmistis, nee osiiariis, nee

sacronun servis

aitin-

tanlummodo leviiis. Quid ergo est? Nulla aiiam curam babebant actores tempi! nisi ad Sana lecia reficienda, ut qucecunque
gere licebat

muneia

altaris, nisi

enim lemplnm , nisi per lios ntiii possmnus; babent enim potestaiem lam bonos recirecip unt. Inir.ire

piendi

quam

rejiciendi indignos.

CAPUT
,

XVI.
defluxil pau

fuissenl

vexata

in xdilicio

lempli, aul delapsa, per

1.

De monachis.
Unde autem ad moiiadios sludium
biijus
per, alls, vel quis
lor, ciijus
i>ii

eosdem actores de

iliesauris dominicis relicereutur,

aique excolerenlur. 3. Ergo actoies lempli exorcistae sunt in populo Dei ; quonmdo enim actor prudens et bonus scit quis
sit

conversationis exstitit auc-

babilum Imitantur? Quantum nltinet

,

ad auctontaiein vuterum Scripiurarum

posiii

liujus pro-

domini
I

sui cen-us, el

omuls

siibsianti

i-

modus,

et

pnnceps

Elias el discipulus ejus Elisisus fue-

rednj

apud se

loiius

posse^ionis iuklruDienla ongi-

nalia, s.c el exorcista redigit in

tius regni

suam

diligeniiain lo

runt (IV Reg. i, i\), sive (ilii proplietarum , qui babitubanl in solitudine urbibusque reliciis, laciebant
,

Domini seireta

ul

memoriae mandel de
exerceat

Scripiurarum sacramentis, unde

donum

prope fluenta Jordanis (Jerem. xxxv). Hujus eliam proposiii in Evangelio llaptisia Joannes
anctor exsliKl, qui

sibi

c.isulas

quod

ill!

est a

Spiriiu sancio

concessum, sccundum
dicit

eremum

solus

incoluit

locuslis

Ap

sioli

pra3coiiium.

lantiim et agresli melle iiutrilus (Maillt.

:

in).

Jam

4. Exorcisias

enim meinorat Aposlolus, cum

xn)

Kunquid omnes hubent donaliones sanatiouum (1 Cor. cum oidinauiur, sicut ail canon acci? Hi enim
,

deiude progeniii sunt couversaiionis Iiujns nobilissimi principes, Pauluset Antonius, Hilarion, Macbarius, caeierique P.itres,

quorum exemplis per univer-

pium de

iiiitini

episcopi libcllum, In quo script! sunl

i

sum iimndiim
2.
Iria

exorcism!, aceipieiites potestatem imponendi manus

mouacliurum. Sex autem sum g.mera monachorum, quorum

omniinoI

adolevit sancta instituiio

super energumenos
inenos.

sive

baptizatos, sive caleclm-

opt. ma, reliqua vero leleirima, alque

dis evilanda.

rimum genus

esi

435

ctEuobiiaruin,
il-

CAPUT
De
1.

XIV.

id esi, in

commune

vivenlium, instar -anciomm

acolythis.

Acolylhi Graece, Latine ceroferarii diciintur, a

lorum qui lemporibus apostolorum Jerosolyiuis, venditisae distribulis omnibus suis iiidigentibus, babiu
b;inl in sancia

deporiandis cerei-, quando legendiun esi Evangelium, aul sacrificinm ufl eiendum lunc enim accen;

cominunione

vitae

nmi dicenles aliquid

duniur lumiuaria ab gandas

fiignum
lenebr.is,
l.riiiise

eis, et

dum

sol

dfportanmr, nmi ad eflueo lempure ruiilel, sed ad

,

proprium, sed erant illisonmia communia, et amm:i uni, el cor unuin in Deuin (Act. n, 4). Horum
instiiulione monasteria

igilur

deniunstrandum

ut sub typo luminis

corpoialis

ilia

lux ostendaiur de qua in Evangelio lo

sumpsere principium. 5. Secuudum genus est eremiiarum qui. piocul ab bominiuus recedentes, deserta loca el vastas soliiuGRIAL.

res redii, ul
tola:

non videantur cedes sarciri posse, qiiin rnanl. Exemplo esse possum et is quein restliuere non potuerunl aposloli, et is quein niutum, surdum caecumque Dominus ipse sanavit, ac
perpeiuae
refecit.
relici.ini,

igilur exorci>larum mmiiis, eas uli sarias teciasque reddanl. E 5 t vero poetic locus, quern indicHVi, supra t|iiam die! possit dedans ad liauc Minilididiiiem illustraudam , atque dila ian-

Id

Ibid. De divevsis gcneribus monaehorum Menardus, cap. 5 Concord iB regularum, ex regulis amiBasilii, Benedicti el alinrum, pr ducio j)<|uissimis eliam hoc eapile Isidori, usque ad fiiiem uuuieri a;dcs 10,
suiiinitur

ad

loinituiii.

doriiinu rejiulii moiiacboruin. 2. Kelt /ua vero leierrnna

Con:eiemla eliam AREV.

iit<i>ie

iv-,1

ipsa Ui-

oiiininiodis eviiun la,

dam. GRIAL.
2.
Ibid. Ublulionihus. Al., actionibus. AREV. Ad sarln lecla. AL, ad sacr.i tecla. AREV.

5. Hi memorial mundei, etc. Al., el regnum Oei me mories commendal de Scripiurarum tesiimoniis, wide exerceat donum. Aiu.v. 4.

Castian., coll. IS. cap. 4 : Trii sunt in ^Kgupia yenera monaciwrunt, r/uu/Hiii rino M( uplimd. uftium vero lepidiini alijue oiniiimodis evitundnm. GRIAL. Ibid. Priniuin genus, usque ad cor iniuin, ex vu.lcm l.iu A i.. Cass., c.
>.

Ibid.
iluiu in

Ex

concilia iv Carihayiiiensi,

can. 7, distinct.

23, exorcisturum. AREV.

ruul.

Omnimodis. Rectum IMC est, neque omnibus, ant in omnibus niotlit, nt ,il
fiiininiiiiitiHi
I

iiiui.ini

muta-

itiv alii

cuininuni vita. Munar-

CAP. xiv. N. \. Eailem lib. vn Elymolog., c. 12. GRIAL. CAP. xv. N. 1. Gri;ilius, portis Jerusalem. AREV. CAP. xvi. N. 1. Quantum utlinet ad auctorilaleni, usque ad Jordan. Ex Hieron. episi. 15, ad Paulin.

dus

ila

rclerl ex operiims

l^iduri,

quia

Ediimneii,

b.ibebai, in qua e-l comiimnionevilte, ut in Goneorcli.i lU-gularum. AREV. 5. Secundum genus. E c. li, tl 11 eioiiym.,

Gnalii ad

manus non

22, ad Euslocu. GIUAL.

795

S. ISIDORl

IHSPALENSIS EPISCOPI

dines sequi, aique habitare perhibentur, ad imitationem scilicel Elise el Joannis Kapiistir, qui eremi

A videnlur expelere,
slinos

mores ac

vilia

sed continuo (epefacti, dum priresecare contemnuni, nee jupatientiae

secessus penelravere. Mi quippe incredibili mundi coniemplu sola solitudine delectantur, berbis lantum
agrestibus victilantes, aut panesolovel aqua comenli, quaj eis per certa inlervalla lemporum duferuntur,

gum

limnililatis ac

diulius suslinere con-

teuii suiil, subJi(|iie

seuiorum imperio dcdignanlur,

ii

separatas exputnnt cellas, ac solilai

rant, ut a

sedere deside-

nemine

lacessili,

mansueli vel humiles

omni lioininum sicque secreiissimi penittis el ab ccnspeclu remoli, divino taiitnm colloquio perfruuntur, cui puris
:.i;itirem

exislimcnlur, qua: instilutio, imo

accedere.
6.

tepor, hos quos semel infeccril ad oerfectionem nunquam pennillit

non

menlibus inserviunl, et proptcr cujus solum mundum, sed eliam lioininum

est

consorlia reliquerunt.
;.

verumeliam
anacborelarum, qui jam coeut
10

Hoc enim modo non solum non abscindunlur, in deterius eorum vilia convalescunt,

Tertium genus

nubiali conversalione perfect!, includunt semetipsos

in cellulis, procul

ab hominum

436

moli, nulli ad se praebenles

accessum,

conspectu re sed in sola

letbale, el inlestinum virus, quod quancelatum fuerit, tamo prol undius serpens amplius insanabilem morbuin general a?grolanti. Pro reve-

quoddam

rentia
lilarii

enim

singularis

cellulaa nullus
ille

jam

vitia

so-

contemplaiione Dei vivenles.

Ji.

audet arguere,

qux

ignorari maluit,

quam

Quarlum genus

est qui sibi

anacborelarum ima
in

curari.
7. Quinlum genus esl circumcellionum, qui suo babitu inonacliorum usquequaque vaganlur, venalem

gine blandiuntur;
diis suis fervore

isti,

ut ait Cassianus,

primor-

quodam

brevi cosnobii perfectionem

Ibid. Quai eis per inlenalla, elc. Eremitis olim vicius suppedilabalur a coenobiis, e quibus discesseranl. Severus Sulpicius, dialogo 1, Iransgressis ad eremum abbatis illius ordinatione panis et quitilicl cibiis alius administralur. MENAR. 4. Terlium genus esl anacliorelarum. Hie dislinguil inter eremiias el anachorelas. Sed aiiachoreiae sunt

ab episcopo inierrogenlur, qui eorum voluntatem, an firma sit , explore!; qua perspecta , e cella exeant, et anno inlegro unmeant in inonasterio, ul eorum propositum plenius icntetur; quibus ita perfeclis, si modo certa sit eorum voluntas, inc!udebantur.MENAii. Ii. convaleGrialius, non solum nbscinduntui scuiil, dum a nemine provocati, ut. Pro sotilarii, alii
solila. AISEV.

pro eremilis sumunliir, seicgula sancii Benedict!, cap. \ cundo pro bis monachis qui post coRimlnticam lajs tram includebanlur in cellis, iique duplices. Nam quidam infra sepia monaslerii in cellis includehaiitnr, : JVisi ul paiet ex Justiniani novella quidam illorum, in conteinplatione el perfectione deyentes, vitam rcmoin triplici differentia. Prinio

ut vidcrc est

in

;>a-

7. Quintum genr.t esl circumcelliomtm. Circuriscelliones diciiis (ait Aug., ailversiis Gaudenlium) quod victus sui causa villas rusticanas circnirent. GRHL.

"

">

Ibid. Quintum geims e&t circillionum. Haic fere excerpla sunt ex divo Augusiino, lib. lie Opere monaclii, c;ip. 28. Quid siut circilliones , cx.ponuut

lam

liabeanl in

huspilio, quos vocare

et

anachorelas, id
est,

glossic I-idovi
glnssa:
:

est, discedentes,

hesycliasias,

id

quiescentes,

Circellio

Circilliones (nisi anaehoreia; ; e:vdeiu monaclius per cetlas vagans. De

in

consueverunt, etc. Ubi bospitiiim sumitur pro (ella. Ibi enim agilur de iisqui in mouasteriis includuntur. Id eliam pliiniim esl ex can. 41 scxix synodi, qum
ait

quibus ipsesanclus Augusiinus

psalmum cxxxn:

Quid sibivull nomen circellionum? Sat non, inqiiiuiil, vocamnr circellioncs. Forte corruplo sono noininis cus
, :

ejusmndi

ilicltlSOS

Kva^wpyjTtzriv

TraiooTfi^eto-fet

anachoreticam exercere vitam. Qui dam vero extra septa monasierii incltisi erant, de quibus hoc capiteagil sancius Isidorus. Terlio dicunlur anachorei* ii qui sine iccio per soliludinem err:\iURS nullo certo loco cousistebant, de quibus Se Habitant (inquil) verus Sulpicius, dialogo piimo illi plerique in erenio sine itllis tabernaculis, quos ana chorelas vacant. Vivunt herbarum radicibiis, nullo unquam cerlo loco consistiint, ne ab liominibus frequenlen tiir. Id innuil Cassianus, coll. 18, c. 6, cum ail .4d imitationem quoque Elite el Elisasi , atque illorum
Staywyrjv,
id est,
:
:

appellamus. Nam circumcetliones dicli sunl (jiii circum cellas vagantur. De qua voce Papias Circumci lliones dicuntur qui sub hubitu monuchorum usque

quaque vaganlur. Idem Circuincelliones t/enus moniichornm vaganlium dicli quod circum cellas vageii* til tnr. Sunl et alii circumcelliones basretici qui
:

perimebant , atijiu; etiam obvios passim Cliristianos de quibus sancius Augusiinus in ps. LXXXII , ep ist. 48, 61, el multis
niarlyres
,

liabcrenlur

seipsos

aliis locis

nil

Gollalio

el Pliilaslrius, lib. dc HaEresilius Alii membra cartliaginensis.

ineini-

marty-

df quibus Apusloliis
I

Circv.ierv.nl in melolis

in pelli-

ti.s

ad quam curari e cap. , usque 8 ejusdem collat. GRIAL. ibid. Quartum gemis , elc. Ha?c sumuntur ex Cassiano coll. 18, cap. 8, cujus etiam verba prol enintur. Agitur dequib .isdam qui sibi anaclioieiannn nomi ne blaiidicnlcs, in primordiis convcrsiouis lepefacii, nee ultra valeuti s ierre scnioruin jiigum sc in ielImmaiue laudis applaulis includunt ad id eliam
, ,

cnprinis. MI<:NAK. 5. Quarlum i/enus

etc. Exsccrabilis ilia liypocrilarum niiiidinaliu, cujus beiiclicio xruscatoi es illi niuliam slipein cogeliani. llanc aluibuil circellionibus sanclus Anguslinus, lib. de opere moiiacbi cap. 2S. Similem liciialioaem exerceb.u falsus quidam cremiia Desiderius nomine qui Parisiis o im cum cruce sacra locn obambulaiis, !ii sacculo geslabal radices diversarum lierbaruin, dcntus lalparuiii ossa miirium, ungiics ct adipes ursinos quibus lanqiiain sacris reliquiis a pleln; oceureiile vcneralioiiem exbiberi volebat, ut relerl sanctus Gregorius Turonensis. lib.

rum,

liu
,

compulsi.
prius

Qunruiu

icalur,

concilii Tolelani
ini ludatitr

qiiis

ul reinedium adliivn cap. 5 caulum est ne quam mullos anuos in militia

slu!liti:n
,

roRtiohiiica

excrcitalus Ineril ; adliibilo etiam episcopi et abhatis conscusii, ut liahctur in concilio frauCofonli*nsi , can. 15, el sexlse synodi can. 41 slatiiiiur ul ijiii hujusmodi vitam apiu ltini quailricnnio nrubentur, nempe ul prius ingrediantllf monasleriuiu,

vi Hist. Hodulphns Glaber, lib. iv Hist., cap. 5, narrat de simili temporis sui balalrone circuruforaneo , qui ossibus niortuoruin quae e sepulcris eruebat, eisvaria propbetarum , rnarlyrum el cohfeSKH rum nomina imponeus., supcrstiliosos bominos pasnine siai deeipiebat , eininicti.s enrum marsupris. nata esl nuorumdam superstilio, ul falsas reliquias

per iricnnium ejtisniodi vitam scclusam exerccatu abbali monasierii subdili; quo evolulo,
ct

inulier lalsosques-aiicios colerent. Qualis full ol.im qux dai!) Caribagii:e Lucilla nomine, qu* obscnri ct nonduni vindicaii cujusdam inarlyris obsequio ita

797
circumferentes hypocris-in,
vincias,

DE ECCLES1AST1CIS OFFICIIS

LIB.

II.

793

437

circumcunles pro-

nusquam

missi, niisquani lixi.nusquam slanalii

fimbrias et plrylacieria sna mngnificant, gloriam captanlos ab bominibus ; alii crinili inceilunt, nc vilior

(es, nusqii.im
gi.int,

sedcntes;

opiniones siias babontes pro Deo

(si

qnx nonvidermit confinalii membra

;

babcalur lonsa sanciilas

qui

quam comaln.
illos

videlicet

439

oos

vitlerit,

antiquos

quos leginius

manyrum

438 tomen

martyrum) vendilant;

alii

cogitel,

Samuelem,

et Eliam, et cocteros.

addicia erai,

mei fit

illius

Uiantequam sanciam Eucbaristiam sucapul venerareiur eoque nomine a

; ,

decalotji pliylacleria vocabant. Rabbirii

VT2a

lepni/in.

ob idque furore wrchidiacono correpta innensa, a commnniouc ecclesinc discessil , suaque BUCtoritate atqno opibus Donatisiarum partes mill* ut relert Opiatus Mileviianus , lib. n adjuvit contra Parnx niannm. Not.i est ilia bistoria sancli Martini apud Severurn Sulpicium in ejns Vita, cap. 8, qui latroitK cujiisdant a rain , qiii ab indent!) ct iniperila muliiiudine pro mariyre colebalur, subinovii. Saiictus Gresoiius papa, lib. in, epist. 50,
Caeciliann

Sunt eiiam quaidam amuleta, sou conservatoria, quse magi ad morbo-i turandos, seu averruncandns, nut ad aliquem casuin declinandum , mnlierciilis dahant
collo appi iiilenda
,

mm

sanctus Kpiphani
teres
:

is
,

toXaxiristov

bracliii* alliganda , ut docct cip. 15 libri cilati. Glossaj vcsfrvalorimn , ainolimenlutn, aniuIsiilori
,

am

lelum, pran ia, (jlossa; id est incantatnenta

,

phylacleria

carminn,

juxia

illud Virgilii in Pliar-

maceutria

improbal quosdam Graecos, qui Romaj ossa morluorum cITodientes , ea pro reliquiis sanctis in suam patriam asportabanl. Fuit eliam olim Rumanae plequae corpus pa pa? moriuuin, duin efTernuur, involvebat, scinderet, el paries pro reliquiis scrv.iret, quod idem Gregorius, lib. iv, episi. 44, lien probibuit. Guillelmus NeuIm gensis, lib. v Hist., cap. 2) et-ll, narrat de quodam Gnillclmo Lundoviensi, qui a stolida plebecula martyr habitus esl. Ille enim divilum nummis inliians, sediliosis concionibus muliitudinein coinmo, ,

Carmina
*

vel ccelo possunt

deducere lunam.

Damontim inventum

in seductione

etbnicorum me:

boculaa superstiiio

ul

dalmaticam

minit Bedn, lib. iv. Hist. Angl., cap. 27 Aliqui eliam lempore inorlalilalis, neg/ectis fidei sacramentis, ad erratica idolotalria; medicaquibus eriint imbuti mina concurrebant ; quasi missam a Deo comtitore
,

platfnm

per

iiicnntationes,

rel

pluilacteria

vel alia

q/tii liiet d(t

nwmac(c artii arcana coliibere valerenl. Et scxta synndus can. 41. Hiuc capiundiis Terlnllia,

nus,

Nescio nuid tnagia circumligat. Scorpiaco Variaaiilem luere ba c pliylacleria, sen liyauira . nt
in
:

pauperum salvalorem aominabal; jamquo multa lerramenta ad iiifringendas luciiplelum

vebat, seque
:t:des

circulator

ille

paraveral

duin caplus de sen-

nervi, ossa, radices in corio inclusx, ul noiat Talianus Assyrius, oratione contra genliles , pag. 172 Editionis Parisiensis. Alii ursos circumdueebant per

lentia regii senams , equis prius dislraclus, de paiibulari trabe pi iiilere jussus est. Post cujus mortem quidam sacerdos calenam qua trifurcifer ille et scs-

(juilavernio in carcere vincius fneral cuidam ex febre laburanii supposuil , eumque inde sanatum im)nnlfiiti

nieudacio palam

divulgavit. Slalim,

ut

est
^

caeca

prxceps vulgi devoiio, patibulum in quo pependerat impostor ille a loco revulsum nocte sublalum esl solumqiie ipsum , ubi delixum fueral, a
;

el

capite totoquc corpora dabanlquc passim ex pilis eorum cum lincliiris lanquam pliylacleria ad morbus et fascinos oculonim amolicndos, ut docet dorus alsanio in cauonem citatum sexti: synodi. Addiique prseleclum quemdain luisse synodicecontieainaiiira, quod depruliensus essel babero evS-a^x,
,

urbes cl oppida

et in

eorum
,

tiiicluras apiic:idt^banl
,

Tlie:>-

id

e>t

indumentum

inlantis recens nati, a mulieie

fatuis
sis in

iindique

concuirentibiis, ul reliijuias sibi au-

esl. Nonnae quaedain KumeseienAnglia ccenobii quemdam reccns det uiictum pro sanctD colere cwperant; quod cum reseivisset sancius Anst lmus Canluariciisis anlisles, per epislolam (lib. in, epif,/. 151) cas eju-imuli superslilione probibuit. Coniigit eliam lemporu Alexandri lertii Ul quidam vino madidus ac leiuulcntus, cum pc:ulaniius baccliareiur, occisus pro niartyre coleretur. Olim slulluin vulgus quibusdam insomniis et nocturais visionibus deliisum (icla inartyrum nioniinieiila venerabauir. Quoil probibilum fuit in concilio V Crlbaginen8i can. 5 (De reliq. et verier, sand.). Sic eliam a i|uibii>dam slolidioribus inarlyiibus baereiici.i honor exbibilus esl. Quod poslea vuiimm fuit in coiicilio Laodiceno, can. ~^. Vendh.M. Vt iidere reliijuias marlyrum prohibetur c. I. HI de

lerreni,

abrasum

acccptum ad os occludendum iis qui in eum dicere conarcnlur. Hoc auiem svS\iu.K nibil est aliud iiiiam cum qua pelliciila quaudam capilis iiistar pileoli
,

sinti geml eloqiieniiarn conferre credebant, ut refert Solfiil deintle Laiiipridrius in Aiiioniuo Oiaduineno

(jiiidam nascuiitur,
staiitfs

quam olim

advocali in
:

pueri pilco n/iliiniii iiisiyniri, quod o! &tetrices rapiunt, el advvculis credulis i-eiidunt , wjiiidem causidici hue

juvari
cleria

LiKera; solu(ori: sunt etiarn phyla quas qui apud se gercbant se imllo pacto vinciri posse credebanl ut viderc est apud liedam, lib. iv Hist. Angl., cap. 22 Qusrum celebralione factum esl, qaod dixi, ul nullut cum possil viiicire. lnterea comes tjiii eum lenebul mirari et interrogfire crrpil (juare li//ari non poasel, an vero liltcras solnlorias, de t/uibus [abulte jerunt, upnd se liaberet. Hue etiam spect.u cfu gics Alexandri Magni quam qui apod se
ilicitnlur.
, , : , ,

sacroianctis ccclesiis, eic. iVcmo mirtyres diurahat, I ntmo merceiiir, et cap. Cum er, eo, de reliquiis et

Venerations sanctorum. Alii fimbrias. More I li.iriUBoruni ct Scribarum. Fiiubrix enim sunt quasdam ti-xinr;n ((ii;e assucbuitnr a Pharisaeis ci bcribis quatuor annulis amiculi eo lompoie quo se ab uxoribns absiincbuui, ad castiiiionix ostuiitalioiiem, ul nemo langercl sanciilicalos, ut scribil sanctus lib. du llwrcs. , torn. I, cap. 13. bpiplianius El piiylacteria. Pliylacteiia sunl quxdaiu uoiaj ex purpura, quas Scribx el l liaris;ei pailiis suis oslculalioi:is cau>a appdiiebanl, uliel eit sanctus Kpipbuliius, cap. citato. Ubi, elsi lan:um de Scribis luqualuiiic.i capile bcqnenli ait Miarisoeos bcribaruiu lur, indinurniis nil so.ilns. Hunt ci lalmla: parva; sni eSwrl*, iuquiblisDecalagus scripiuserai, c|iia,s Scribie 6t Charisxi memorfalis causa in /roniefjej.iabaiit. Oitus Hieronymus, in cap. xxni Maiih. : 1 iciaciolailla
, ,

geslabanl vel in annulis vel in dexlroclieriis, et in oumi ornameiitoruin genere, se in omni aotu juvari credebanl , ut scribil Trebellius Pollio in Quieto imperatore. Tandem apud Cbrislianos bylacteriu sunl sacr:c reliquia3 , ul, sand* crni is, manyruii), aul quavel argenio sen crystallo etc., in amo vis alia maierin celaue. baiielus Gregorins papa, tixceltenlissiino aulent fiho noM o lib. MI, episl. G Adnlouenldo regi Iransmillcre pliytitcteria curavimus,
I
,

id esl, cnicein
Evaiiyelii

cum
I

tlieca

liyno crucis Domini, et ieclionem Kin. ersica iiiclusam. llelgaldus

riaceu-is monacliiis, in Vila Uoberti regis : Unaeiiiiiitruiii suos a quibut JUT amentum recipiebat, tolens ju:

slificari
cli
i

(juemadmoduru seipsum, [ecenit unum

,

pltytu-

guru auro puro oruatuin, ebique ulicujtu suncii pignorum iiiclusione, super ijuud jurabbiil primates liac pia (raude ncscii. Acla saucii Giiillelnii Gelloneii-iis : JUiteral illis ab llier/ tolytais
iuni liolocnjsinlliiium
in

per Zuchariam moijni propotiii maynique

;93
8. Alii

S.

1S1DOR1 I1ISPALENS1S EPISCOPl

800
sorle peculiar! pos-

proteslanlur

honorcs quos non noct-pemnt liahere se vel cousanguineos suos alii

;

12.

Nemo quidquam terrenum

in ilia vel in ilia

eos pergere

pareines regions se audise, el viderc, et ad omni meniiunlur, et oinnes pelnni,

al>

sidd, pveiiosis vel cnlnralis veslibus nun indnanlur, sod vilissimis aique sinceris, lavacris nunqnain uluntur ad duleclaiionein corporis , sed raro propier necexsiiaiein

bus exigunt ant sutnpmin lucn.s* cgesiaiis , am siniulaiae preiium sanctitatis. Cum irilcrea uliicunque
in factis suis malis ac verbis depreliensi
I

languoris

inconsulio abbaie

nusqiiam
pa-

prngrediuiilur,

rieijue aliqiiid
:

ao

t:is

sine nutu

ueriiH

vel

general! quoquo modo innnineriiit, naclmrum propositum blasplieinntur.

9.

sub

nomine mo-

tern* jussiunis iiSsunVuur operantnr autem manibus ea qu bus corpus pasci possit, ei adeo incus impedir

non

possit.

Canunt aulein maiiilms

,

441

operanies
,

Sexlum genus

est monactioruni, et ipsnin toter-

ei ipsuni laborcin
Sulanliir.

tanqiiam divino celeumaie

COH-

rimiim aiqne negleclum, quod per Ananiam et SapEcclesise pullulavit, el pbir.un in exordio

440

apostoli

eiri severilate

succisum esl (Act.

a

v)

qui-

vocant

queabeo.quod
sequfSlrant
,

sernelipsos

cfflnobiali diSciplina
libi-ri

aulein stium tradnnl eis quos deranos eo quod sint denis praeposili , ul nemiuem illorum cura sui corpoi is langat, neqne in cilio , nee
13.

Opus
,

suasque appelunl

voluptates

in vesiiinenlo

nee

si

quid aliud opus esl, vel quo-

remobolltitce nun,/Egypiiorum lingua sarabaitie, sive Conslruunt enira sibi cellulas, casque falso cupanlur.

Bdiame

neces-ilaii, vel

muiu%,

nt

adsolei, valeiw
pracposiio, pra:-

ludini. Ipsi

aulem decani iraduul ea

,

nomine monasleria nuncupanl,

laborames, non
i

liberique

all

imperio

posuus

aulein
,

cum magna
I

solliciiudine

omnia

seniorum, arbilrio suo vivunl. rertaiiin

operibus sed ut imligenlihus distriljiiaui

,

in

disponens

prxslo

acil iguidquid

illorum vila pro-

pier inibecillilaiem

corporis posiulat, raiionem laei

et sicni ail de acqnirani pecunias, quas recondaut, ars sit sancta , nonviia, quasi ipsis llieronymus
,

inen eiiam ipsc

reddil
1

quem palrem

v-cant. Hi

vcro

p;iires

inii

cnii,

toleranlia

at/jne discretione

quidquid vendiderinl majoris est preiii. 10. Re vcra (nt idem dicii) solenl cerlare jejuniis, ut rein secret! vicloria; faciani. Apud bos alTcctala
,

insignes, omuilius rebus excelsi, nulla superbia con-

sulnni bis qnos

lilios

appellant,

magna sua

auclorilale, iiMgna
14. Convciiiuni

illorum

in

in jubendo nbediendo voluntate.

sunl (inquit) omnia, fluxae nianica?, culigae fol!ic,uivisitnio v rgiles, vesiis gros-ior, crebra s-uspiria ,
Jium, deiractio clericorum
,

auiem oinnes frequenter noete

die-

que, dale siguo, fesiina

tionuin

cum

properalione, ad ora(ixa inlen-

el si

quando dies

festus

solemnium

lioraium, cclebranles

venerit, salianlnr ad

vomitum.
aulein et monasleriiim
ila

lione crdis, usque ad cotisummatioiieni

sine
lasiiiliu
per>islcntes.

psahnorum
dielnis

11. Inier coenobiuin

(listinguii

liem conveniunl,

Cassiamis, quod monasterium pnssit etiam

babiialio nuucupari, caenobiuin au

unius monachi

ailhuc jejuni sunl in colsingnlis inierpo-ilis, dimi laiiune ad audiendum Paircm. Audiimi auiem emu
iucredibili sliidio, suinino silenlio, affeclusque
ani-

tem nnn
niabo.

plurimorum. Quorum quiilem converul patrum cdocet inslitnlio, breviier inlisaiionem,

nisi

moruin suoruin, proul eos provocaverit

oralio,

disserenlis

Hi quippe ( ul praediclum esl ) contemplis priinnm ac desenis muiidi liujiis illecebris, in com, ,

vel

gemitu, vel
sileuiio

flelu

signilicanies.

Corpus

deinde

vimuni vita sandissima cougrogaii siniul agiini venles in oralioniluis, in leciionibus, in dispuiationiIHIS
,

niagno reliciuni l;inium quanlum saluti necesse esl, coercenle unoquoque per parconciipisceniiam
el

cum

cimniam
eorum
15.
vilissima.

gulam, ne (jravelur
et

in vigiliis, in jejuniis, nulla

superbia lnmidi,

cor, vel

inea ipsa qua? praesio sum, parca

nulla invidia lividi, sed modesii, verecundi, placaii,

concordissiinam
suns

vilain

seclaulur,

cogitalionesque
discuiiunl
ei

Itaque

non solum a carnilms

et a

vino absii-

allerulrum

revulauies,

invicein

corrigunt.

nenl pro sufficienlia dninandarum libidinum . sed eiium ab omnibus qu* venlris et gutluris provocant
tur rcnniltc, qui refninnt

sartrdotem

, perque duos ni inaelios Hierosoli/milanos niaqnte rel ginnis , ncc parr<e auclorilatis iltud Duminiece cruris venerubile cunclis niortalibus plnjlacierium adoraiidiim , gemmarum sp/eudoribus et auro pnrisuimo, quantum polnit an liumana , deeentissime orna-

ahbalem liabere. L nde glossal mss.inrcgiilam sancti Benedicli, qnae arisiis exslant
I

in bibliollieca sancli Vicloris

Swabaiiarum, qui

re-

lum. MF.NAR.
!).

futant, vel renuunl. MENAR. sanclo HieIbd. V olupiatet. Al., i-olunlates. ronvino Grialius eHidil remobolhitce. Vide iJucang um

Cum

Sextum

(jenus.

Ex

ronymo
ead.
collal., cap.

7 ct 10.

GUI A i..
Ibid. Sicut ait de
ipsis

llieronymus, episi. 22, ad

Eusloub.

CIIIAI..

hoc verbo. Mt-nardus renuila:. Grialius cetlnlas, eaque, AREV. 12. Alii, nunqnain prorjredinntur. Vide Uegul. Monach., c. 5, n. 5. AREV.
eic.

Ibid. Sive renuita:. To sire suinilur ex posilis. Nam tirenuitte Laiinum esl, non ^Egypli Cum. El iia Latini
ill

15.
viri

Hi vero Panes, etc. hide nainm ul religiosi Panes nomiiicniur. Tolenmlia, eic. AL,

saraliail iniiu

nnmcn

cxpo.siieiiint.
:

Suiar^ig<liis

Snrabailtt autem cap. 1 ivgnl;!- sancti Beneilicli iuterpreianlur renuila , eu quod major um extnipla vel virtntem sequireiniant. Sancius Odo abbas Gluuia<:ensis, collalione 5 : JVos misfri non sumus moimcki, ut [also nominamur ; sed tarabaitit; id est, renuitii , qui

ran/inm, atque diicreiinnem inxinn iiies. omnibnt rebus, inliain, eic. Al., tolerantia, atqne ditcrttione iimiijnibua, omc. Aiii .vnibus relnis escelsis. eic. AIIKV. ibus iulenlatione 11. Jneniione cordit. Gr alius edidil iulenlatinne Inemione cousullanoimulli J/i colldtione, cordis. MDX,
i>i

p">

tione,

alii

in coiuolatione.

Vide cap. 7 el 10 regula)

juguni reijularis disciplina; renuiams. Glossae anonyra* : Surubaiia: lingua sEgyptiaca, 411 Laiina dicun-

monacfaorum. AREV.

801
appetiluin.

DE ECCLESIASTICIS OFFICIIS
Sane qtiidqnid necessano
victui superest

LIB.

II.
:

802

nis sumpsit, dicens

villa el

ex operibus maimum el epulaiuui restriclione, tanla cura egenlibus disiribniiur. ut nihil reinaneal, quod
abniid.ivccit.

Idcirco ago pcenitenliam in facinere (Job. sun, 6). Posl liuric rwbis David

Ad

cnjiis s:\nclseniiliiise

proposiium ve-

niuni rion

soluiii

442
s>

liberi,

el ex conditione

rvili, st-d

sed etiani plerumque propier hoc a doininis

poeniiemia; magislerium prxbuit, quando gravi vulnere lapsus, dum audis.iet a propbeta poccatum suum confesiim po iiimii, et culpam suain pcenileniix con,

liberati, vel propter

bo.;

pnlius liberandi.

fessione sanavil (// Reg. xn). 2. Sil INimviiae , el alii miilti pecrala sua conlV-ssi

16. Veniunt
lii

quoque

cl ex v ua rustica, el ex opi-

sum

el
I

poenitKiiliain
,

egeruni

dUplicueruni
facii

silii
illi

iim exiTciiaiinne el ex plebeio labore, lanlo ulique

ins, qii:mto forlius educali.

quales

lierini

el qualcs per
in).
I

Deum

Mini

lelii

Quod

si

non admit-

placneruni (Jonte

.st

auiein poeniienlia medij

laniur, grave delicluin esi. Mulii enitn ex eo numero vere magni iinitandique exstilerunt, nain proplerea cl infunia iniindi elegii Deus, ul confunderei forlia,
el slulia iiiniidi elegii, ul confunderei sapienles,
igniibiliu inundi,

caini iilum viilneris, spes salmis, per quani

eecalo-

res

saivantur

per

quam ad imsericordiam Deus

pensalur, sed profun-

provocalur,
diiaie

qnx non lempore

el

et

luctus

laciymarum. Pueniiemia
qua aniina crucialur

nomen

el ea quae

non MIIH,

evacneniur, el non glorielur

17. Siniili quoque

sumpsit qum sum oumiscaracuram Deo. B licaiur.

ut ea

a poeiiii,

el caro niorii-

modo

essianl el coenobia femiin

5. Hi ve

O qui poenilenli. im agunl, proinde capilqn bus capui peccaloris gravalur. Capilli
:

narum Deo

sollicite

habiiacniis suis segregala: ac

ca-ieqm; servienlitim, quse icinoU: a viris quam

lilalis cliarilaie

los et liarbam nuliiuni, uldeinonsiri iii abund.iniiaiu

criiMiniini,

longissime pia tanlmn sani

el irnilalione viiuiiis.
stis esi,

jungunlnr,

eniiu pro viiiis accipmiitiir, sicni scripiuni esi

nibus,

C ri

Ad qnas

juveniiin nullus acces-

peccalorum suorum unusquisque

si

constrinciitur

neque ipsorum quamvis gravissimorum et probalis^imonim senum, nisi usque ad vusiibuluni

necessaria praebendi, quibus indigenl
,

(Prov. v, 22). Virquippe

esi Hit
,

contain niitiial, igiiomiitta

(1.

ul ail

Aposiolus

Cor.

xi).

Ipsani
ineriio

ergo

gralia.

His

ignnminiam snscipiunl p03nitenles pro

catornni.
4.

pec-

pra

Siint singulae

gravissinix ac probaiissiinse,

non
sed

taniuni

insliluendis

componendisque nioribus,
peritae,

Quod vero

in cilicio prosiernnnlur

per c fli-

eliam insiruendis inentibus

Laiiiliciu

atipio

paralae.

cium quijipe records Uo

cilicio pnibleniiiuur

enl pe/

caionun propier bceergo coiililnnles in

:

eliara

corpus exercenl alque

Mi-ieniant,

dos au sniistrain fuluros. hide

,

vestesqueipsas inonaclusiradimt, ah b Sinvicein quod

viciui

laui|Uaia dicenies

444
auiein
facli

opus

esi resumenies.

Uos mores, hanc

vitain,

peccatnm

meum
sum
et
;

contra
,

me

est

semper.

Quod

hanc insiilulinnem lenere videnlur coeuobia

\irgi-

cinere aspergtmlur
el ptilvis
vel
illi

vel ut sint meroores qnia cinis

qi;ia pulvis, id est
,

num

ac nionacborum.

inipii

18.

Monacbi auiem secundum bumiliiatem

eli-

sum

mule

pnevaiicaiores primi homines re-

gunlur. Mulios eniin ex eis cenodoxiae inorbus coniniaculat, mullosabsiinenlia

inllai
1

ccdenies a Deo

el exiollilscieniia.

malisque fadis offendentes Crealorem, in pulverem, unde prinio sumpii sum, redie*
,

Faciiini eniin uona, sed propler

ainain, non propier

ruiil.

licne ergo in cilicio, el cinere poenilens deplo-

vilara seiernam, scilicel, ul aul affectenl gloriain lauilis,

rat peccatuin, quia in ciliciu aspeiilas esi, el

lio

pnnc-

aul pervenianl ad

asligiuin dusiderati bonoris.

pcccaloiuin

in

cinere

auiein pulvis osiendilur

luler bos saepiusdiscordia oboriiur, invidiacijue livor

nioriuornin.
5. Et idcirco in
el punctionecilicii
coiiiinisiinns
:

de Iralernis profectibus gignitur, amor leinporalium

u:roque pceiiUemiam agimus

ut

rerum

grassainr, sequenles lerrenas concupisceniias

agnoscamus

viiia,

qux per culpani

lanlo inbianler quanlo saepius el anie linmanos oculos iiupndenier.

et per favillaiti cineris

,

Tales

ilaque nei|uaquani

inonaclii

mortis seniemiain
Poeniienlia:

vocandi

suiit,

quia Deo sola profe^sione, non actione,

amem

perpenJainus ad i|iiam peccamlo piTvenimus. reinedium Lcclesia catbolica iu

junguntur.

spe indulgeniiue fidenicr aliigai exercenduin. Ki posl

443 CAPUT
De
1. Pceuilenlibus

xvii.

unnm

baplismi sacrainenluin,

ijuod singular! iradi-

pceiiileniibus.

tione coinuienilatuin sollicile

prohibet

iter.iMtuin

Job exemplum primus exbibuil , quando posl funera vel Hagella adhuc in sui redarguiione eliam in
cilicio el

mediciuali rcniedio pCGniienlioi subrosai adiumen-

lum.
C. Ciijiis

cinere lamenla

|irjeniludi-

remedii egere se cuncli agnoscere debent

17. Alii, cwnobia (eminarum, elc. At., caenobia (eninnriim, hoc est, manachalcs I irf/iiies, sotlicile casie-

wvientex Ueo, quiv luibiiiicutis, elc. ARF.V. CAP. xvn. N. Paenitentia nomen, etc. Al., pceniisnlia nulem twn mensium ac tnnp.rum cursii
l>;e
"2.

tur, ted piena qua animti crucialur et m<-rti/icuitir caro. Ila quoque invtnil Ilillorpius in tribiis Mss. suis.

pvna-

ordine pccuiicniium sleiisss ait tiiarso crine. Vidi Uingliamuin, loin. VIII, p. Ii2, 125. Ueos apud Ronianob. comani aim: soblos non semcl in comment, ad I luilcnliiini ex|ilicui, pa. 740, 8S3, IIG8. AIIKV. 4. Vet quia [minis, etc. Al., vel quid a pulve e facli id eol sunt impii facli stint. Quo rilu in Ecclesia Homana pivnilenies *e in icrram aijicereni, descri, ,

AREV. 3. Consnelndo

liii

Sozoinenns,
0.

lib. vii, c.

16. AHEV.
servata.

poenitenlium plerinuque oral ut capillos lonclereni , sed ea non geiieruim obiinuii. Nam kancius Ilieronymus , episl, 3U. Fabiohm in

Uttruin
liic

dtmta.rut

digiiiiale

Uffendit

qu sdam
lia

publica

locus, qui non advenere de pOBnitenloqui Isidorum. Sunt auiein verba Fe-

U05

S.

KSIDORl HISPALENSIS EPISCOP1

804

humanse fragiliiatis excessibus , sine pro quotidianis horumdunvila esse non possumus quibus in hac
:

tiam desmat esse malus, non ideo debet desperare, quoniam Deus non quin in lermino est ultimo vilse
,

laxai digniiate servata, iia ui a sacerdoiibus el Lea cseieris vero, anievitis, Deo tanliim teste , flat;
stante corara

respicil quales aniea fuimus, sed quales circa flnem

vitse exisiimus.

Deo solemniter

sacerdote, ui hoc legal

0.

Ex

Tine

enim suo unumquemque aut

:
:

juslificat,

frucluosa confessio quod lemerarins appeiims aut

aul coiideinnat, sicul scriplum est

Ipse judicut ex-

ignorant!* nolalur conlraxisse

in

negleclus.
,

Li sicut

trema

baptismo omnos iniquiiales remilii vel per niarcredimus impuiari , ila per p03tyriuin nulli peccaia nitentiae compunciionem frucluosam universa faiea-

terras (I Reg.n, 10); et alibi Universorum finem ipse considerat (Job. xxvni, 2*4). Proinde non dubilamus circa flnem justilicari hominem per ptenitenlise compunctionem. Sed quia raro id fieri solet,

Lacrymae enim poeniieniium apud Deum pro baptismale repulanlur. Unde quamlibet magna sini delicla, quamvis gravia, non lumen
inur deleri peccaia.
cst in
7,
illis

meiuendutn

esl, ne,

dum ad

finem differlur couver-

sio speraia, ante occupet

nilenlia.Quare

eisi

mors (juam subveniut pflebona esl ad exlremum conversio,

est

Dei misericordia desperanda.

tamen mulio melior

qu

longe ante finem agilur,

XYIII.

In aclione auiein poenilndinis (ul

esi)

non

445
ad

Uu

"

supra dictum consideranda esl inensura lem-

ut ab bac vita securius transeatur.

B
1.

446 CAPUT
De
Nunc autem
quo
breviier
las, vel a

poris

quam
full

doloris

cor enim conlrilum el humilia-

rirginibus.

Uim Deus non

cando

spernit.

Verumlainen quanta

in

pec-

qua: sk sacra? virginiciiis inlegri-

malum

abrpplae mentis inicntio, lania

tain sancli proposili

sludium silexor-

necesse esl in lameiilalione devolio. Duplex est auvel dum plangimus (juod gemilus male gessimus, vel dum non agimus quod agere deLebamus. llle aulem vere poenilenliam agit, qui nee
ie\u iKEiiiteniix
,

lum,

iulimabo.

Quantum enim ad Vctus

Jeremias et Daniel ca-

Teilameiilum

ailiuet, Clias,

stilaiis el contineniise

tur.

bono primi studuisse noscunQuantum vero ad Novum, virorum virginuiu

,

pceniieniiam praelerilorum negligil

nee udliuc pce-

capul esi Chrislus

feminaruiu virginum capul est

Qui vero laciymas iudesinenier fundit, et lamen peccare non desinil, bic lamenlum liabel, sed mundaiioncm non babel.
nitenda commiltit.

Maria. Ipsa earum uuclrix, ipsa maler noslri capilis, qui estvirginis filius, et virginum sponsus. Inde ag-

mina virorum
lores et

el

puellarum sanctarum,

inde secta-

aulem per graliam Dei ad pceniteiiliam bent si rnrsus posl converlunlur, perlurbari non
8. Si qui
<V

seclatrices

perpeiuw continent!* pullula-

emendalionem
non erumpat
in

relicia

vitia

cur

pulsenl,dum non
si tails

possinl bonae conversaiioni nocere,

cogitatio

runt, castigantes se, nee soluin in corpore, sed eliim in ipsa concupiscenliae radice cusirantes, coelesieuiviiam in lerrena mortaliiate

que atqe augelicam

medilanles, aique
in

consensuni, vel opera. Ferre enim sine perfeclione viliorum cogiiaiiones non esl ad

carne corruptibili incorrupliocedil

nem perpeluam

relinenies, quibus

omuls

ie-

damnaiionem, sed ad probalionvm

sio
tis.

nei|ue esl occa-

subeundi discriminis, sed pniius augend* virtuNam et si quis circa linem suum per poenitenepisl. I
,

cundilas carnis, ornnis pudicilia conjugalis. 2. Nam cum et ipsa universa Ecclesia virgo

sit,

desponsata uni viro, sicut dicit Aposlolus

(// Cor.

licis III,

Coiifirmandum,

cum

cap. 1. Vid. Gralian,, d. 50, cap. sequenlibUs. GnuL.

Iliid. Horum cluntaxat dignitutc servala. Ilillorpius, cum duobus Mss., lionorum duntaxut diyuilate serva-

ta

quod ego quoque

prict ercndum

censiTCin. Pela-

dice Vaticnno 202 exslare hoc cnpul sub litulo : Edilioai Isiilori J unions de Yirginitaie, et noslrne congruere. Voce auctiix, quam hie Isidorus adhibei, lib. x Elymolog., n. 2, videlur ncgaru uii licere. Vide not. Pro seclntrices perpetual conlimnliai, a:ii hahcnt,
seclatrices

vius, lib. xn, probai pceniteniiam publicain , de (|ua hoc loco Isidorus , non poiuisse consislere cum clericaiu. Consiituiuin enim eial ne quisquam posl ali-

ad perpe .unm piKnitentinm. Et

libidin/s

illico,

lanml, appetititm
el

castigantes, nee

pullusolum...

castr antes se, caeleslem, etc.

AUEV.
,

cnjos criminis publicain poenilenliaiu ciericalum acciperel, vel ad ciericalum rediret, vel in clericatu inanerel, utsancuisAugusiinustradit epist. SO. AREV. 7. Ulsupra dictum esl; scilicet, n. 2. Alii exhilicnl, ul scepe dictum PSI. Mox tum, vel quanta... ud malum
lio,

quanta, elc. Al., quan

August. serrn. 25, de ini verb. I);:mini seciindum Mallh. : Tola Ecclesia, qua: et pucris, el mariialis, el ii.roconslat et virgin bus hoc prooaralis, uno nomine virgo est appellala. Unde auili dicentem, non solis tanclimomus?
ipsa unh-crsa.
,

prompter mentis

inten-

lunlo devolior deb.t esse in poemtendo.

conjicit, quanta... ad malum devulionis tantti debet esse , ct in pceirisendo af/lictio. J I auIo post legendum, vel inlelligenduin esl : Vel dum

Ilillorpius abrvp:io mentis, inlcnlio

Dei : Despund nialibui, seil universal potins Ecclesia: enim vos nni viro virqiitetn castam exliibere Christo
:

Aposlolum

in

planyinms quod mule gessimus , vel dum plangimus quia non eijimus quad ugere debebamus. Scilicet poeI itetitia esi vel de ut aiunt, peccatis coimnissionis vul de peccalis omissionis. Aiu:v.
,

Et conjunqent vos EtTcriull., lib. de Monogam. Eccle,h rinjine iniius C/irisli sponaa. Auibrosius ad virginilatem Viryo tst Ec~ (jiioiine in horiatione cifticlesm, quam stiulutt Apostoliu vinjinem castom
:

J. Conversio, elc Al., cunversio, incerta occupel tnors priuiquamveniat. Al., confessio sperata, si incerta

condemnenlur. Hoc saepe repelit 11 ero yimis. GKIAL. Ibid. Ante adventum quippe Clirisli conjugia placuere. Ex Teriulli:mo, unde eadem quoque hausil Hie-

bere Chri lo. GIUAI.. Ibid. Sic lumen laudclur virginitns, ne nuptix

occupel mors, tiequaquam subveniat. AREV. CAP. xvin. N. 1. Tarn sancli proposili. Verba
siani, cujus

ronym.
CasIbid.

(JRIAL.

Non

sum

i|iu

sequiiiilur, nisi

vel coiuinuiiia uuiusque mavis. GRIAL. Ibid, lu Uidoriauis, cap. 93, n. 5, adverli in

Hierunymi esse
Co-

vox

illius, Crescite, elc.

enim, elc. Al., nonne enim sic locula est El iuo\, tempos item collectum
esl.

est; vel,

tempus in quo lectunt

AREV.

80S
xi),
line dit

DE ECCLESIASTICIS OFFICHS
quanlo digniora lionore sunt

LID. H.

806

ejus, quae custodiunt eliam in ipsa carne quod tota cusloin fine? Sic tanien laudelur virginilas, no miptiae

membra

prelio possessions su:e retinere nihil licuit,

obquam

causam
6. In

morle proslraii sunl (Ad. v.j. Evangelio aulem virgimim diversa genera nicet subita
illis

condemnenlur.

447

Oporlet

enim non

damnare

moranlur, sed
tatnr
,

specialiter regni possessio

,

quod bonum esl, sed aJdere quod melius esl. Anle advenlum quippe Cbrisli conjugia piacuere Deo, post adventum virgiuiias. Prima enim Dei scnieiilia crescere et generarc prscepit, secunda continenliam
suasil.
el

qui se nniore Dei castraverunt

id

est,

depunon

quos inipoisibililaiis necessitas

lunias fecit conlincnles. Sic
:
<

Non enim jam locus

\,

est

voci

illi

Crescite,

Sum mino dispiiiame sunt; sunt et alii qui ab hominibus

cogit, sed quos voenim scriplum esl, Do enim spadones qui ita naii
facti

sum,

el

sum
>

muliiplicaiiiini (Gen.
:

18).

Quia jam
et

alia

vox su-

pervenil, dicens

Vce pra /jnantibus

nutrientibus

qui se ipsos casiraveruul propler regnuni coelornin (Mattli. xix). Quibus eliam per Isaiam prophetain dicil so

(Luc. xxi 23). Et illud : Tempus jam in collecto est. Rasiai ul qui lucres liabent, tanquam non habentes
sint (I

daturum

in

domo

sua et in muris suis locum

nominatum meliorem
liarum (hai. LVI).

niiiho

quam

filiorum ac

li-

Cor. vn).

3. Et nisi fallor, unius

lio

est.

Tune quidem Deus

lis

ejusdemque Dei pronuntiain primordio semeiitem

7.

virile

Nam illis qui sic nascuntur, aul quibus ipsum membrum debiliialur ulgenerarenon possint
,

generis emisit, iudu

conjugiorum babenis, donee inumlus replerelur; nunc vcro sub extreniilaiibus

(sicm sunl eunuchi poienlum et rcgum) sud icit utiqu quod Chi istiani sum, el Dei pracepla custodiunt,

lemporum compressil quoJ emiseral, et revocavit quod indulserat. L nde et Salomon praevidens in spirilu ail
:

eo lamen proposilo, ul conjuges,

si

poluissent, ba-

Tempus anipleiandi
5).

amplexu (Eccle.

tempus lonye fieri ak Quia proecepli veteris est ut ter

,

berenl, ideoque cxleris conjugalis in domo Dei fideli iis adxquaniur, quia caslraii sunl propter saiculuin, non propler regnum ccelorum; neque enim uxores

ra procreaiionibus implerelur

nov.i

aulem

in conti-

animi viriute, sed carnis necessilaie non da-

neulia alque virginiiatecoelum adinipleatur.Quaqi tamen adeo ardui snblimisque przmii esse consiat, IK

cunt.
8.

Quantum aulem

sit

in virginibus sanclilatis

do-

dicenlibus aposlolis quodarn loco

Si sic esl l/ominis

nuni, ul eiiarn Joannes eos lantum Agui vestigiis in-

i-Msa

cum
:

muliere

non expedit ntibcre, responderit

Dominus
i.

Qui

palest capere capial (Slattli. xix).

hxrere prx scribat (|ui conlaminati mulierum convenlibus non lueiint (Apoc. xiv)? Ipsi enim sunl iluodeciesdjiodena millia sanctorum cilbaroedorum
r>

Non ergo pra;ceplum de conlinentibus, sed sua-

illibalsu

siocsi; nee injungiuir virginitas, ul sit necessiuiis, sed nt volunlalis possit esse, laudalur, Aposlolo
proleslanie
: (

virginilatis in

corpora, inviolat* castitatis in corde,

quern

De

virginibus

aulem prx cepluni Domini

qui sequuntur Agnum, quocunque ierii, sequi velauiiet.vel valet, nisi tantum

nemo

449 virginilas.

nun babeo, sed consilium do, tanqiiamci ipsescientiam Dei liabens. Existimo enim hoc bonum esse
propter instantem i:eeessil;\tem, quoniam bonum eit liomini sic esse i (/ Cur. vn). At vero qui leiiiatiuncm

Sequunlur ilaque

Agnum etcKleri

tideles.quivirgini-

taiem corporis amiserunt, sed non quocuinque ierii, sed quo usque ipsi potuerunt. S). Unde, ne lantoe sanctitatis donuni superbia corr uinpatur,

non tolerant, nccesse est ut portuni conjugii peiant unde el idem Apostolus Qui se (inquii) on conlinel nub at ; melius at. enim nubere tjunm uri.
e.iinis
,

caventium est; inultos enim extollit virgi

lidenter dico,
facilius

nitas, elcvat continents,

se^
qu<.

quuntur Agnum,

et si

non quocunque

ierit,

certe

Kl

ilerum

Si
,

acceperis

uxorem

non

pcccasti
v,s

si nupserit

virtjo

non
,

peccavit. Et

si

non

major

esse

eslo vel

minor

quia libersc voluntalis es.

usque poiueriul, conjugal! buuiiles quam superbientcs virgincs. Quoinodo enim sequilur, ad quera non vult acccdere? Aut quomodo accedii, ad ijuem non

448 Nuptia; enim pcccalum non sunt, sed per sollicituilinein inundi qui

vmit
1

ut discal

quoniam milis

est

et

bumilis conic?

nubunt legem Dei servare vix possunt. Aliier illos dicil non peccare, si nubanl qui nondum voverinlDeocastilatem.Caiienim vel qni in
corde suo promisit,
si

erganl ergo viam sublimitatis virgiues, pede bumi-

rv Vilatis

sequanlur Cliristum, lenendo perscveranter

ita

quod voverunt ardenler;

inlegrilati caeleris eliam

ut profcssae ac servalic

aliud feceril, babel

dainnaiiont>m,

moribus congruant, sine qui

quia prirnam fidem, sicul ail Apiistolus, irritam fecil.

Quod enim

er.il
,

per naiuram licitum, per

sicut

votum
,

sibi

bus procul dubio oiiosa el inanis iiianei virginitas. Boni cnim actus si addnnliir virginilati , angelicam vi-

fecit illicitum

Ananias

et

Sappbira

quibus de

tam liomiuibus
Ibid.
0.

ct couli

mores exliibant
non

lerris.

3. El nisi fultvr unius, ejusdemque Dei, usque ad tndulurat, verbs sum Tcriull., in cxhoilaiionu :-d

Non

pcccuvii. Al.,

peccavit, quia libcra; vo-

castitaiem.

Gum,

lunliilis ekl.
I tr

AniiV.

Ibid. Induliis, etc. Al., induliis conjugiorum iv Iiiptalibus liabetiis. Al., induliis cotijugioruiii liubcnis votenlibus. alii , Infra causa cum non

(racial elegaiilissimc LSasilius

Isaiam proplietam se daturum. Quern locum in lib. de Virginilate.

GAUL.
Ibid.

uxorc,

exuedil.

Meliorem
.

nw

tu.

AflEV,
t. El ilerum si acceperis uxorem usque ad uroslrnti luni verba sunt ex commenlariis in Epist. ad Corin th., liieron. ascnptis. GIHAL.

Vulg., melius a

filiis

etfilia-

UH.
!
.

ill: VI.

.Vi!, ;,T,-iiH
i

p. ni

pusi,

Til ..ulirc

coiivenlibus. Al., mulierum coitibus. Et uemosequi vel audilu valet; aut nemo sequi valtt. ABEV.

S. ISIDOR1
8tfJ

HISPALENSIS EPISCOM

808

Curam enim ren* solicitudinis onere prirgraveniur. Paulo docenle, qni mundi conjugal!-, copula gigmt,
ail

esse probanlur, qua: 10. Ill* ergo virgines terinserviuni, ut nullis criiuinibus milloque linenii*

sic con-

agnoscere, antequara poluisset

(Luc. n).
2.

verbum

ejus audire

lus est

Cujus quidem gradus virginiiat! pene conjnncunde et Christum quern virgo penerit , vidua
; ,

Volo auiem, ios sine -ollicitudine esse. Qui sine uxore esi sotliciius est qua Dei sunl , quomodo placeat
:

forprima cognovit. Felix ergo virgo, quia iutaeta;

lior vidna, quia

experta

utrisque tamen

esi

apud

Deo

qui

autem cum uxore

est,

sollidlus est qute sunt

Deum

merces, major

ilia,

subsequens

isia.

Illam au

Cor. vn); unde agnosmundi, quomodo pineal uxori(l

ciiur non posse placere

Deo

hiijusinudi ccmlineniiae

vidiiam Aposlolus vocal, quae post unius iem renuntiat. conjngii lorum inierceptum exinde sexui

451

saeculaiium impedimenio votum, quod praspedilur Nihil enim ex|>editns prodesl esse ab a lione cu arum. san:ularibus CUPS. Nisi lanium can,
is,

Dicit

enim

Vidua

eligatur

non minus annorum sexa-

qui illig:intnr

est ginla, unius vin uxor (1 Tim. v). Unde consequens ut quae plurimis full nexa maritis careal verse no

quod

S bi

majora acquirunl supplicia

pi

oeo

(|iioil

saccu-:

mine

viduitatis.

ieruni. In n ininiiiie vincuni, qui carnem vincere pot antem cur lemina* virgines in bene41. tjua-riiur In gradidictione velenlur? Qiiarum h^ccausn est.

3. Quales

esse viduse debeant

:

idem Aposlolus
bonis, te*ti:
s>

expressil, diceus

Si fuerit
siciil

in operibus

moniunt habens
lios educavit
si
,

ulique

Tabillia (Acl. ix)

;

fi-

bus emin vel

ofliciis ecclesiasiicis

femina! imllateuus

subanditur Deo
lavit
, ,

Si hospilio suscepit,

pr*scribuiilnr,

nam m-que

perniiuiiur eis loqui in

sanclorum pedts

si

tribulalionem palieniibus

eccle.ia vel d-.cere, sed neque tangcrc vel offerre., officii ullins viriiis niuneris aul sacerdotalis

subministtavit, line esi

lis,

nequc

liomneopus bonum
in

aegroiis, vel in carcere posisubsecuia esi; breviler uni-

soriern450

"ibi

vendicare. Ideoque hoc tanlum, ul

versa concludens, ut
di.

omnibus

sinl

exempla viven;

suani sanclilicare proposuit , quia vir^o esi, et carnem velamiiiis venia fit illi, ut in ecclesimn uotaidt .rco
bilis v-l

El iterum

Anus timi liter

in Itabitu sancto (Til. n)

iiiMguis

iulroeal,

et

honorem

sauclilicati
,

serutiqne ut i|ise earum inccssus , moms, vultus, sacra; conlineniix praeferat mo, sileniium quamdam

milram coipons in hberlale capiiis osteudal , atque in verlice praeferat. quasi coronam virginalis gloriae,

dignitatem.
4.

CAPUI
De
^.

XIX.
,

Post haocadjecil

Non

criminatrices, non multo

vine servienies, sed parvo utentes.

<iuse

Nam

sclent h

sla

viduis.

corporis tes, hsec additur : Bene docentes , nt pro libidine. Post Noe.ni (fiuift. i), et vidua, ad in Scriplm-Megiiur Docere illis quidern permisit, prudentiam doceant. ess, scribiuir (/// Reg. xvn), etc quani Elias missus et hoc non in ecclesia, sed privalim ; sed feminas; et vidua Sunamiiis, qua; solebat Elisaeum recipere, nam hoc genus mulieicularum solel esse garrulum. Exsiatel Ju victuiu illi administrare (/ V Keg. iv). viduas idem Unde et curiosas , et verbosas quasdam : dith ilia a.lmiiabilis vidua,qu: de Holoferne Assyrioel boc vilinm riicit venire ex olio notat,

frixere luxuria,

vino se dedere

Viduarum mulla exempla sunt, quarum prima

runi principe iiiumphavit,

deiiclo

salvuniquepudorem, hosie revexil (Judith, xin) In Novo auiem Teslalegitur, qua?

Apostolns Simul auiem (iuquit)

et oliosai

discunt circuire

domos

mentu AIIIM prima vidua

Dominum cn-

(I

Tim. v),

scilicet

dum

nullo limore deienta;, nee

meruii graliam divinitatis ejus guovii infantem, qua}

11. In gradibus

mariti potesiati subject*,

non solum

oiiosae,

verum

enim

vel ofliciis

usque nd oslendat.
.

ad vidua laboriosior virqo (elicior haberi,

f
irlu>

ilia,

quod
,

Tenull.

lib.

le

honornri aliqua pra;rogalii etc. K quo loco sum verba fere

/(id. Nutabilis, vel ritignis.

dianitu Virginibus vehnil. : Pofuii a viriiis gradus aul officn

boiium semper ltabuil;isla, quod bonum coronalu , etc. (.RIAL. ilia qratia, in ista

nivetiil

HI

qus

reslant

bujus

que ad

More suo

pro cmijnnclione
et infiiqnii

uliliir.

Nam

Ibid.

dixil. Gum.. Honorem sanclificali

au us qui cuju* sequi IK... ladisjtinctione Sum auiem ejusdem Teriniliani muio exhoi Terlullianus nolabilu j 4 rat. casliialem : Trrlius gradus su/;eres( nionogalionisad
e>t

Ibid. Qua:post uniiuconjugii lorummterceptum, quos rei untial. lia merqiie Ms. , probiwiinfi olfecelisec. esse.iit non
,

us

corporis.

Honorem

sanc-

GRIAI. tiiatis, Trrtullianus. viCap. xiX. N. 1. Anna... qua; Dominum cognovit Tennll. in lib. de jejunin adversus 1 sycbifaiilcm.
,

cos

Anna
el

minum
laniibits

ia Pliauuelis, qua; infantem Do prophetis ft mn.fa super eo pradicavit exspecagnuvil, el

inUrcepium mia:, cum post mmrimoimim iri/i lufpiter a.ldila lu sexui renunliaiur. Krgo vox Edit. Horn. (>HIAL. rat. ouasetism legimr in Al. , mile senut renun Ibid Exiiide sexui renuntit. a Gri^lio stabUiU. Hox nontial Seil relinenda leclio iro sit at vera; nnmen viauitaiis, nt
nulii

uimm

exwde

rrdempiionem Israel.
,

C,I;IM

cum

Ibid. Kevexil. Al.

-2.

reduxit.

AREV.

Felix ergn virgo, quia intacia, etc. Hausereisla, non lMdrus iiiodo, sed Ilieronymus qnoque, e Terverba : inlliano, cujus sunl, lib. i ad Uxorem, h:r.c Quanii esi vidua ipsn, cujus nsserlor Domiims disputabii?

me.iiariis

Mss. car. AUEV. accnsandi casu. ut alibi (or,.et. a-d nee di, ex com3 Ulinue ticut Tabillia, usque in Kpistolam ad Tiinullu-uin llieronymo
,
.

ascripiis. GHIAL. Ibid, lltique tit ipse

earum metis., uque ad

(ii^Hi-

illis inteijritat

ionium lirginibus datum, opmor , solida el lota sanclilatis de proximo vihabet aliqitid operosuru sit jaciem Dei. Tamen et aver* jius, quia facile est non appetcre quod nescias, tari quod debideraveris nunquam. Gluriosior conlinenvidu<i

Ao

licet

in

u. GRIAL. tatem, ex llieronymo ad Til. sunl ejtisd., 4. so(e(,usquead ex olio, verba

Nam

ibid.

GRIAL.

Ibid

Simul autem

commemariisin

tia qiHE

jus

suum until qua mid

,

viderit notiit. Polerif

Ibid. Nam luxuria. AREV. quce corporis fluxere

tei, ad qua; non , usque citnt. GR A -Episi. ad Timoih. atata solrni , etc. Al. : Natn so e-U
t>po

ej

809

DE ECCLES1ASTIC1S
non opor-

OFFIG1IS LIB.

II.

810
,

eliam curiosse discurrunt, loquenies qu

let.

A rent.
Non

Unde

et

Aposlolus praedicans

ait

Tribnla-

5. Prsedicat

autem idem Aposlolus damnationem

tionem tamen carnis liabebtint hujusmodi (I Cor. vu). larnen conjugiorum bonorabilis lorus ct iniina-

habere viduas, qua? posi propositum eontinenliae nubere cupiunt.

Cum

enim,

inquit,

luxurialce fuerint

culatum cubile sine fructu est (Hebr. xiii). Nenipe soboles inde sanctorum, et quod landalur in virginilate
,

in Christo, mcbere volunt, habenles

damnalionem, quia
tauten
ait

conjugii
,

primam /idem irriiam primo voverant, non

cat a

(ecerunt, id est, quia in eo

sleterunt.

Nee

quod mi-

dicimus

est. Ideoque nee peccalum nuptias nee lanien eas bono virginalis conlineniiiu

vel eliam vidiialis coaeqtiamus.

3- Conjugia autem tantum per se bona sunt ; propter ea vero qua; circa ilia sum, mala fiunt. Per

bunt, sed nubere volunl; multas enim

earum revoproposiii
,

453

nubendo

452

non amor
tirnor.
,

proeclari

sed aperii dedecoris

6.

id

namque mala
:

liunt,

per quod dicit Aposlolus

sunt

el ideo non nutmnl, Igiiur quse nubere volurit impune non possunt, lu melius, non voverent quia el nuberent quam urerentur (/ Cor. vu), id est,

Qui autem cum uxore

iteruin

est cogitat qua:

mundi

et

Propter (ornicalionem unusquisque suam uxo(I Cor. vu).

rem habeat

Quod autem non unus

et

quam
nisi

oeculla

flanima

concupisccntiac vaslarentur,

multae, sed unus et una copulantur, ipsa prima divi-

quas pcenitel professionis, et pigel confusionis, qua; correct* cor dirigant , el Dei tirnore rursurn li,

niius facia

conjunclio in
ligurasset

Deus Imminent
prospexissel
illi
,

bidinem vincanl
deliciis agant.
deliciis agil,

in

Undedicit Apnslolus vivens mortua est (1 Tim.

mortuis depulandse sum, si Qua: auiem

:

in in

exemplum esl. Nam cum eique parem necessariam unam de costis ejus mutuatus unam
, ,

feminam

linxit

sicque
,

Adam

ct

mulier Ileva,

v), sive in labo,

unis inter se nuptiis functi

originis aucioritate
et

formam bominibus de
Dei voluntale sanxe-

ribus, alque jejuniis nulla

rnagis ostenlalioni

cordis correctione

sed

prima
sic

quam emendaiioni

servientibus.

runl. Item

secundum

spirituales nupiias, sicut

,

unus

CAPUT XX.
De
1.
coiijtigalis.

Christus et una Ecclesia

tarn

unus

vir et

una uxor

secundum generis documenlum quam secundum

satramentum.

Clirisli

De

conjiigatis

lex

naturae a saeculo est.

Dens

enim

fecit

Adam

et dedit ei

adjutorem He vain cum

,

procrealionis subsecuia senlentia

et multiplicamini, et replete terrain

dicens
i).

Crescite,

Numerus aulem matrimonii a malediclo viro coepit. Primus Lamech duabus maritaius ires in unam carnem effecil. Sed dices quod et pairiarcliaj
4.

(Gen.

Sed
fuit,

facia

simul

pluribus

eadem mulier

prius solalio

quam

conjugio

donee

licebit nnbis plures ducere.

uxoribus usi sunt; ergo proplerea Sane licebit, si qui ad-

a paradiso inobedieniia ejiceret quos inlra

paradisum
Geneseos
et

obedientia tenuissel

ac posi beatse sedis excessus

,

mulierem suam pulsus agnoscerel

edocenle
:

libro

line typi alicujus futuri sacramemi supersunt, quibus plures nupli* ligureniur. Secundas aulem nuplias propler inconlineniiam jubet Aposlolus (/ Cor.

Et cognovit

Adam

mulierem suam,

con-

vn)

cepit, et pcperit ftlium

(Gen.

iv).

explendse libidinis
Saepius

melius est enim denuo uni viro nubere, quam causa cum plurimis fornicari.

2.

Ergo adjectum laborem nuptiac prsccesserunt,

passuri prsevios adjecere contrcdia
;

enim nubendi

liceniia

jam non

est religionis,

el iribulos spinasque

sed criminis.
5. Nam quod in ipsa conjunciione connubia a sacerdote benedicuntur, boc etiam a Deo in ipsa pri

venius; seciita
pariiura? tale
el

in

procreatiouibus
:

unde

et

prsecessil ediclurn

Jn dolore, inquit,

men-ore paries fdios (Gen. HI)

tes diversi

; quos ulique sic crea (ut cernimus) casus luciusque subripe-

ma

conditione
esl
:

bominum
Fecit

454

facium est
:

sic

enim

scriptum

Dem

liominem

ad imaginem

6. Quas panilet, elo. Al., quas penitns professionis forma decturat, sed pigel confusionis, etc. lit in line, emendaiioni serviens. AREV. CAP. xx. N. \. Grialius distinguit tenuissel. Ac

Jovinian. GRIAL. Ibid. Secundfls nu .emmipl., tisqne ad non est reli gionis, sed criminis , dicunlur ex Ilieronymi sensu, non qui digamos , aut eliam ociogamos (ut ipsius post, etc. Alii, tcnuisset. Ilic post beaten sedis exces- TV verbis ular) damnet, sod qui coBlibalurn et viduitasum mutieris ma; pulsum agnoscebat. AREV. tein conjugio longe nntistare velit. Ciijns verba ali"2.

Prn

5.

Unam

cesserunl. Al., expresserunt. AREV. de coslis ejus tuntiialus vir in (em, fecit.

Terlull., in lib. ile Monng.uu. : Unam feminam mnsculo Deus finxil, una cosla ejus ilecerpta, el uli iue ex pluribus, etc., quae eadem in Exborlaiinne dixerat, totumque locum Ilieronyinus sibi aclversus Jovinianum aptavit. GRIAL. Ibid. Item secundiim spirilualcs nupt. Idem in Ex-

qnanlo eliam liberiora quam ba;c sum rctulit quoqua Gralianos, 51, q. 1, cap. Qtiomodo. GRIAL.
5.

Quod

vero

iitdm

virginibns legilime nubentibus

univiric. Terlull., in Exhort. :Monogamia apud ethnicos in summo honore esl, ut et virginibus iegilime nu-

bortalione
tpiriluales
el

At cum Aposlolus in Ecctesiam

el

Chri

stum interprelatur , eruni duo in earns una, secnndum

nuptias Ecclesitc el Christi, units Cltristus,

benlibus univira pronuba ad/iibcatur; elsi uuspicii iniIta enim Tertnlesl, tainen boni anspiciitin est. liani ratio explenda est ex boc loco. Quod non in eo cmendando bboraruni , ne(|iie in yidisse qui interrupts el pendenli sentenlia quidquain deside-

tium

una ejus Ecclesia, ngnoscere debemus duplicatam el * esse nohis vnius mutrimonii, lam secnn exaijgeratam dum generis fundamcntum quam secuiiduin t^hrisli prinamenlum. GR\M,. 4. Numerut autem malrimonii, usquo nd figiirentur, verba Terlullian., ibid., el Hieronvmi contra
,
,

nubentibus tina univiro , udlubenlnr pro nuplu. Al. niibenlibns uni boni auspicii esl. Pro riro pronuba: adhibentiir. scilicet conjeclura esl in Edilione Higii;i:ana hoc fit

rasse, valde miror. GRIAL. Ibid. Nubentibus, etc. Al.

sit,
.
.

tenenda

scilicet. AIIHV.

PATHOL. LXXXI1I.

S.

I9IDORI HISI ALENSIS EPISCOPI

creavil eos, el

812
id

Dei

fecit

eum

masculum
:

el

[eminam

A fidei

signum, vel propter

mngis, ut eodem pigno-

denedixit eos, dicens

i).

Creseite et
fil

Mac ergo simililudine

faclum est

multiplicand (Gen. nunc in Ecclesia qua

vir-

re eorum corda junganlur.

Unde
in

el

annulus

idem

inseritur,

quod

quarto digilo eo vena quxdani

tu c

in paradiso.

Quod vero eisdem

nubeniibiis univirs pronuhie adhiginibus legitime etsi auspicii benlnr, scilicet propier monogamiam ,

Ami(ut fertur) sanguinis ad cor usque perveniat. quiius aulem non amplius uno dabalur, ne pluraliias

amorem unicum
tum
sanguinem
9.

carperel.

Penes Israel aulem

illici-

causa
6.

fit,

lanien boni auspicium

est.
,

erat puellam viro tradere, nisi post manifestation

nialtiritate.

Quod vero eaedem feminx

scilicet
,

dum
et

maritantur,

veliintur,

ut noverint
,

se

per haec viris suis

Apud

veteres in eligendis
:

mar uis quatunr

pulcbiittido
,

isi:>.

esse subjeclas

et humiles

unde

ipsum velamen
,

speciabanltir

virtus
:

genus

oraiio;

vulgo maverlem vocanl,

jnaritalis

id est,

Marlem

quia signnm

in feminis iiia
si pulciira.

si

generosa,

si

bene morata esset,

,

dignitalis
vir est

ac poleslaiis in eo esl. Gaptit

(/ tor.
xi),

Nunc aulem non genus

placenl

ac mores, sed

enim mulicris

licet

et

proinde

magis

divilix- in uxoribus
sit

velentur, dum nubuni, ut verecuiidiain muliebriialis inde quod pudeat. Cu agnoscant, quia jam sequilur de Rebecca , cum ad sponsum duceretur, simul ut cum ipsa conspexit, salutalionem vel oscula non su-

quam
quae el

nee qnxrilnr femina pudica , sed potius quam formnsa, concnpiscendi libidinem tiiitriai, el cuiicto;

rum

post

se

suspiria

iraliat.

Pulchra enim

(ut ait

quod essel futura, pallio velavit (Gen. xxiv); obnubere enim cooperire caput dicilur. Hinc etiam et nuptce dictx, quod vullus suos
slinuil; sed sialini senlions

quidam lllse enim stint ceriae nuptur, quod plures amant. tisc, qux in conjugio non libidinem, sed prolein requirunl
;

sapiens) cilo

adaui.ilur, et difficile

cusiodi-

neque enirn
,

sic inslitnlae

sunt

ut carnis

velant,

unde

et nubet

dicta?,

eo quod aclhcra oblepost benedictionem a

voluptaii serviant
nis quxrant.

sed tauiuin ut fructum propagidotales

gant.
7.

Quod autem nubentes

10.

Nam

et

ipsse

tabulx indicant quod

Levila uno vinculn copulanlur, videlicet ne compaunitatis dUrnmpant. At vein quod

goni conjugalis

causa procreandorum liberorum ducitur uxor. Quando ergo qufcquc luxuriose amplius vivit quam neccssiliis

eadeni villa candido purpureoque cnlore permisccimindiiinm vilse purpura ad lur, candor quippe ad ut line signo el poslerit.ilem adhibetur, sanguinis continenlix lex lenenda ab ulrisqiie ad lempus ad,

procreandorum liberorum

cogit,

jam peccaium

est.

Unde necesse
ac precibus

est

tit

quoiidianis eleemosynis,

jrioneaiur, et post

hxe reddendum debiium non nedicit

:

imercedanl qui lori conjugalis macupuiliciliam frequeniius per inconlinenliam lani. Nuptial ia aulem bona tria sum pmles, lides
:

456
el

Abconjugalis Apostolns ttinete vns ad lempus, ut vacelis oration! (/ Cor. TII), vittse insiuuat; quod vero subhoc ille candor
gelur. Quod enim

sacramenium.

In

file atlendilur,

neprxtervin-

culuin conjugale cuni allera vel ailero concnnibatiir;

in prole, ut in

455

amanier snscipiatur, pudice nuiriaiur

Et iteruin revertimini in id ipsum, hoc purjungit color ille demonslral. purens 8. lllud vero, quod inprimis annulus a sponso
:

Sacramento, ut conjugiuin non separetur, neque causa prolis alieri coiijunganiur.

11.

Sacramenium
est,

spousao datur,
G.

lit

hoc ni.-uirum vel propter mutiiae

feminte
,

dictum

quia sicul

aulem ideo inter conjugates non potest Ecclesia dividi a

Quod
to

vero

eadem

usque ad perveniat.

Legilur

us bic prope locus apud Gratian., 50, q. 5, c. 1 emimB. GRIM.. Ibitt. llnde el Rebecca, usque ad t e/nuif ex Tereiiam apud tnll., lib. de Viiginibus veland. Eadem
,

desumpium ex Gfllio, lib. x, cap. 10, el ex Macrobio, lib. vn Saturnal. cap. 15, quod Isidorus relert de :iimulo sponsi in quario iligilo, quia in eo vena ad cor peilingil. AREV.
observat
9.

Apud

veleres.

Vid.

Elymul.,

lib.

ix, cap.

7.

Ami.ros.

in

line 1th.

de Abraham. GIIIAL.

GBIAL.
Ibid. Ut ail

7. A Levila uno vuicnln copulanlur. Aliter haec apud Graiianum; nos Cndici S noslros sumus seculi.

quidam sapiens. Theophr., apud

August.,
,

Ilie-

roiiym.,

conlra Jovinian. GRIAL.

lib.

GIIIAL.
Ibiii.

Leciln.

M.,

Ludovicus ad Tariti:!)), p:ig. 790, colligil llammeum nuben:ium cand ido purpiireoque culore fuisse permuiom; sed ex iiiiio t Verrio luteum, ex iuterpiele Juveualis, Ft-sio allmin. Fortasse vaiai. !, saiiguiueiim jjnii. erat pio varielate lemuorum et locorum. AREV. H. Quod inprimis aimulus. Quod in pnmis negotii, iiniiuliis, npnil Grati.innm. GRUL.
doi
i

l"co

villa. Al., vinctte. Ex boc Isiboileans in Novis Cogitation,

li).

JVflin el ipsa; dot. tab.

:

do Moribus

JUaniclioHor.
,

clamant quc conjunyunl; Tr-MUt. GRIAL.

Kuptix aulem vl ipsa; nup:iales tabulae liberorum procreandorum (eminum maremalque ead.
serin.

Dom.

"12

posl

c-

Ibid.

AnHqiMut. Tertull., Apologet. cup. G

nulla norat
,

Cum

aw;;m
o;-;>

prater unicc dtgito, quern sponsus ynfraisel pronubu nnnulo. GRIAL. Ijid. Penes Israel au .em , usque ad maturitale,

Ibid. Quandu erqo quisqtie luxuriose amplius vivit, usque ad maculanl. August., ibidem Sed dicis : Pec. caiinn quidein ett sed lamen parvum esl. Kec nos dicitnus quia capitate peci uium est, sed lamen si frequen ting exercealur, et jejuniis, vet eteemosynis, non red.imalur, nimis immundam uniinum facu. Vide llieron., rai. , 25, q. i, c. Origo, el Fuli contra Jovin. el
:

s-.

vi

MM

sinit

Termll., in

liltro

de Virginibus Veland.

GRUL.

geni. cpisl. 1. GIIIAL. 11. Soluiii , ut ail Hieronymus. In Mallh. xix. QII;C verb;) cilanlur a Graliai)., 52, q. 1, c. Dixit Domiitus. (in HI..
,-.

Amorem nnicum carperel. Mss. quibus usns Ilillnrpius oinnes, amorein uniiin capi .rel. A|iu 1 euiinlaiu nuns UK., post mantfeslulam sangiiinitin tituIbid,

esl

Ibid. Kinltiis et impiiis. Ha Gotb. el Ilieronyinus. Stultus et iniiptetu, Vulg. Edii. GRIAL. Ibid. Quod ubicunque (onticatio est, el [ornicalidiiis
suspicio, libere

lun/atem. Biissonius

de

Rim nupliarum,

pag. 290,

uxor dimiltalur,

ila

uxplicandum

esl,

813
Christo,
iia

DE ECCLESIAST1CIS OFFICIIS
el
in

LIB.

II.

BU
in

Chrislo

et

uxor a viro (Ephes. v). Quod ergo in Ecclesia , hoc in singulis quibu.-que conjunctions inseparahile saL nde el Aposlolus : Pra:cipio, in-

A descendenli
(Exod. xix).

Deo

monte

assistere

meruerunt

viris aU|iie

uxorihus
est.

cranienliiin
ij

il,

non ego, sed Doniinus, uxorem a viro non disce-

14. Hem hortalur idem apostolus mulieres subdiias esse viris suis (Coloss. in); nam Hiulloe erga simpliciores viros, diviiiis el nobilitale perflatae, Dei sententiai
illis.

dcre (I Cor. vn). Pruhibel

enim

dimilli

quacunque

nor.

ex causa
ijiii in

coajungalur secundum consueiuJudaoorum, quam Doniinus interdixit, dicens:

,

ne

aliis

Ait quippe

recoidantur, per quam subjeclse sunt Dominus ad mulierem : Conversin

el

lua ad virum luum,

H>).

ipse lui dominabitur (Gen. in,

Qidcunque
nis

dint;seril
el

uxorem suam, excepla

,

fornicalio-

Obediendum

est

itaque sacra;
viro

Scripture pra;servilule libera

causa

Solum

(ut

mceehatur (Matih. six). ait llierouymus) adultriuiu esl quod

aliam duxerit
, ,

cepiis, et

serviendnm
sed

qnadam

el dileciione plena.

Elenim non

est creatus vir pro;

nxoris vincat affecium

in aliam diviseiit, el

inio

cum

ilia

imam carnem

pier mulierem,

mulier propier virum

et

cum
capiti

so fornicaiione separaverit, a
,

caput

inulieris

vir tit, caput

auiem

viri

Chrislus,
esl,

niarito

non debel lencri

ne virum qiioque sub ma:

qusecunque uxor non suljicilur viro, hoc

lediclo facial, dicenie Scriplura

Qui adulterant

te

net, slulius et inipius est (Proverb,

xvm). Ubicunquu

suo, ejusdem criminis rea esl, cujus el vir, sulijiciiur Chrislo capiti suo.

si

non

igilur lornicalio esl, et fornicaiioriis suspicio, libere

uxor dimillilur.
12. Quid ergo,
si

slcrilis esl, si defornr-is, si a-iale

15. Veibuni auiem Domini blasphemalur, contemnitar Dei prima senteniia, el pro nihilo ducilur; vel Christi infamalur Evangelium, dum
vel

458

velula,

si

felida
si

si

temulenla
si

si

iracunda,
si

si

malis
vaga,
velis,

moribus,
si

luxuriosa,
el

falua,

gulosa,
esl
,

si

est, et

conlra legem fidemque nalma? ea qua3 Christiana ex Dei lege subjecta, protesse viro desiderat,
gcnliles feinin;e

jurgatrix
,

maledica? lenenda
,

457

cum eliam
iiiuni lege lier
ilia

serviani viris suis com-

nolis

et

qualiscunque accepia
liber,

esl

hahemla.

Cum
Cum-

enim esses

sponte le servituli subjecisli.

nature. Servatur ergo lex nature, si mu Deo siinul et mariio subjecia esl. Ai conlra si

que liabel quis uxorem (ut ait Lacianlius ), neque servam, neque liberam babere poterit, ul mairimonii fidem servel. Neque enim , ut juris jmblici ratio
mulier adullera esl quae, virum babens, ab allero polluitur, et maritus si alteram habeat, a
est, sola
,

viro el ordo naturae imperare desiderat , corrumpitur, et domus ilia misera et perversa vo-

cabilur.

CAPUT
1.

XXI.

crimine adullerii alienus habealur, dum divina lex duos iia in nnum mairimonii corpus conjunxeril, ut
adulter
sit

De catechumenis, de exorcismo et sale. Jam nunc rationem sacramentorum, sive

ad
fidem

ordi-

C nem

venientium

quisqiiis

compagem
igitur

corporis in diversa

gradus primus est

qui

prosequnmur. Quorum catechumenorum, secundus com-

dislraxerit.
est.

Servanda

fides

ab ulroque
esl

alter!

petenfrium, lerlius baplizaiorum.

Catechumen! sunt,
habentes volun-

primum de

gentililale veniunt,
in

13.

Exemplo

contineniias

docenda

uxor a viro,

lalem credendi
taiionis

Clnisium, et quia primum exhor:

Iniquum esl enim ut id cxigas quod non possis; caput esi enim mulieris vir; praslare ubi autcm melius vivit mulier quam vir, capiie de-

nl se casle gerai.

praceptum esl in lege Dei Audi, Israel, Dominus Deus tuui, Deusunusest (Deut. vi), inde est
ut
is

cui per sacerdotem, quasi per

orsum pendei domus. Ideoqtie praecedere debet vir in omnibus bonis factis uxorem suam, quia caput
est, ut ilia imilettir virum, et sequalur vere, ut corpus caput suum, sicut Ecclesia sequilur Christum,

Moysen, Deus
est,

primum

loquilur,

catechumenus,

id

audiens,

nominelur,
2.

scilicet, ut,

unum agnoscens Dominura,

relinquat errorcs varies idolorum.

et omnes a Joanne in poeniienliam calecbumenornm pr;clnlisse flguram. Exbaptizaios orcizanlur auiem hi primum, deinde sales accipiunl,
el unguntiir.

Pulo auiem

llorlalur

Aposiolus conjuges ul propler craiionem abslineanl, atque ex consensu tempera sanciificationis observent, et sine

impediment

carnal! oralioni-

tusvacenl

(/

Cor. vn).

Nam

Exorcisinus auiem sermo increpationis

S[lirilum in

et in Veleri

Tcsiamento
el
sic

D est

COIllra

inmundum

licau

sunt

omnes

Pnergumen ig
illis

si ve

a mulieribus,

calechumenis facius, per quern ab

diaboli ne-

ul diyortium fieri possit, non iia ut vel dimitieiis, vel dimissa alias nuplias inire valeat, quod conlra luTClicos egregie prohal Maldonaius in MatihaBum etiam ex hoc Isi.lnri loco. Nonnulli eliam receuiiores tbeologi idem argmnenluin pertractant. AHEV. 12. Quid ergo si slerilis usque ad Itabenita, exeod. Ilieron. loco. GRIAL. Ibid. Li ait Luclantius. Lib. vi v c. 23. GRUL. Ibid. Servanda igilur fides, usque ad sequilur Clirim,ex AUKUSI. in de dccem chord., citat. 32, q. (, c. Non matchaberit. GIUAL. Ibid. Gnalius, nequam servam, forle pro nequa,

verba sunt Hirtrony^iii ad Tiium n. GRIAL.

Ibid. Nulgata, sub viri potesiate eris,
et

ipse domi-

nabitur
aliis.

tui.

Isidoius

hoc

loco

sequilur versionem

anliqiiam

cum

Terlulliano, Cypriano,

Augustino, et

AREV.

1. Errores vnrios. AI., errores nefarios. in descricapiie vide Isidoriana, cap. piione Coiiicis Vaiicani 1543, n. i9. AREV.

CAP. xxi. N.

De hue

5">,

auam servam.

ARI:V.

de Cognii. bnptismi, cap. S3 et 26, capite iniilta esscribil. an.iciii Eri pi st fuqetiir eiputsa lldefonsus pergil, cap. 24 exorcismi sermo nonlurno verborum, esi,
2. lldefonsiis,
lioc Isiilori

ex

<juo<l

13. Et sine. Al., ut sine. AREV. 14. Hortalur idem aposlolus, etc.,

non (or/io verborum, verborum. ABEV.

usque ad finem,

legendum

Baluzius coiijiceliat nocturno

815

S.

1SIDORI HISPALKNSIS EPiSCOPl

816
ri

virlus et .invelerala maliiia, vel violenta quissiiiia incursio expulsa fugelur 3. Hoc significat lunalicus ille, quern increpavit

praesagio consecutum est at

niilla

ufla

illis

gens exiera

lingua barbara, inaccessa vel invia videretur,

Jesus, et exiit ab
lestas
eis,

illo

daemonium (Matih. XVH). Poexoreizatur, el

insufflator
in

praeceplum est eis a Domino datum, ad praadicandum Dei verbum, ad singulas quasque nationes adire (Malth. xxvin).
2.

autem

diaboli
,

tit ei

renuntient

atque, eruli a polesiatc tene-

Discessuri iiaque ab invicem, normani

prius

brarum,

459

in

regnimi sui Domini persacramen-

sibi fulurae

pnedicationis

in

commune

constiluunt,
all-

parvuli per per corda et ora geslanlium adimpletur. Sales autem in minislerium catechumenis danrtos a patribus ideo est institutum, ul

tum baptismalis transferanlur. Quod quia

ne, localiter ab invicern discedentes, diversum

se renuniiare non possunl,

quid vel dissonum prasdicarenl bis qui ad

Christi invilabaniur.

(idem

Omnes

igitur in

uno

positi, et

eorum gustu condimentum

sapientiae percipiant, ne-

que desipiant a sapore Christi ; nee sint falui, et retro respiciant, sicut uxor Lot (Gen. xix), ne
roalum cxemplum dantes
condiant.
4.
ipsi

Spirim sancto repleti, breve sibi praedicationis indi cium, conferendo in unum quod sentiebant componunt, atque bane credentibus dandam esse regulam
B la taunt. 3.

reraaneant,

in

alios

Symbolum aulem hoc

dici

muliis et justissimis ex

B
ilia,

causis appellare voluerunl.

et indicium

Symbolum enim
collaiio,

Graece

Quemadmodum

qua:,

cum

liberaretur a

potest, et

hoc

est,

quod

Sniloinis, in via posila retro respexit, ibique

remansit

plures in
in his

unum

conferunt. Id enim
in

fecerunt apostoli

statna sails.

Quo signo condirentur

hi qui

per (idem

sermonibus

unum

conferendo unusquisque

mundo

et

aclibus desideriisque ejus renunlianl, ut

quod

sensit. Indicium

aifcctionis prislinae

non recordentur, neque ad

sae-

dicilur, quia illo in

vel signum, idcirco tempore, sicul Paulus apostolus

autem,

culi illecebras revocenlur, quia,

secnndum

Salvaloris

dicit.et in Actibus

super aratrum, et respiciens retro, regno crelorum apius esse non posententiam, ponens
lest (Luc. ix, 62).

manum suam

multi se

apostolorum refertur (Act. xv), simulabant esse apostolos Cbrisli, nomi-

nantes quidem Christum, sed non integris traditioniun lineis nuntiantes. Idcirco igitur istud indicium

CAPUT
De
1.

XXII.

posnere, per quod agnosceretur

is

qui Christum vere

compelentibut.

secundum
4.

apostolicas regulas praedicaret.

el in bellis civilibus

Post
est.

gradus doctrinam

caiechumenos secundus competentium Competentes autem sunt, qui jam post

fidei,

Denique

hoc observari
et

fe-

runt,
vocis

post conlinentiain vita3 ad graiiam

quoniam et armorum per habitus, idem et mos unus est atque eadem
, ;

sonus

instiluta

Christi [percipiendam feslin. int.

Ideoqne appellantur

bellandi

sed

ul

nequa

doli subreptio suis

fiat,

461

compelenles, id est, gratiam Christi petentes ; nam caleclmmeni taulum audiunt, necdum petunt. Sunt enim quasi hospites, el vicini fidelium, deforis au
diunt mysieria, et gratiam, sed adliuc non appellanlur luleles.

symbola disereta unusquisque dux

tradii, qua:
si

mililibus

Latine vel signa, vel indicia, nuncupanlur, occurred! quis de quo dubitetur, interrogatus Symbolum prodat si sil hostis, an socius. Idcii co autem hoc paires noslri non scribi niembranis,
ut
forte

Competentes aulem jam peiunt, jam accipiunt, jam caiechizanlur, id esi, imbuuntur inslructione sacramenlorum. Islis enim saluiare symbolum tradi2. tur, quasi

sed reiineri cordibus tradiderunt, ul cerium csset

nemiiiem
etiara

hoc

ex lectione qua: pervenire interdum

solet,

ad inlideles

sed ex aposlolorum tradi-

comrnonitorium

lidei et sanclas

confessio-

lionc didici-se.
5. Discessuri itaque (ut

nis indicium,

quo instrucii agnoscant quales jam ad

dictum

esi)

ad praedican-

gratiam Chrisli exhibere se debeant.

duin isiud unanimitatis et fidei suae apostoli indiciwn

460 CAPUT
De
1.

XXilf.

posuere. Est autem

Symbolum

per quod agnoscilur

symbolo.

Symbolum autem, quod iidem competentes

Deus, quodque proinde credenles accipiunt, utnoverinl qualiier contra diabolum (idei cerlamina praepa-

accipiunt,

tali ralione instituliim majores nostri dixerunt; tradunlenim his verbis. Quod post ascensionem Domini et Salvaloris noslri ad Patreni, cum

rent, in

conlinentur saci amenta.

breviatim collecta
suril

quo quidem pauca sunt verba, sed onmia De lotis enim Scripturis haec ab apostolis, ut quoniam plu
nescianl, vel qui sciunl per

per adverilum sancii Spiriius discipuli ejus inflarnmati linguis omnium gentium loquerentur quo
,

res credenlium liileras

occupaliones saeculi Scripluras legere non

possunt,
:

3.
dixit
exivit

Qnem
:

tncrepavil, etc. Al., quern increptiNs Jesus Sttrde et mule spiritus, exi ab eo. Et statim

CAP.

xxiii.

N.

1.

Tradunt enim

hit

verbis

quod

cale.clmmenis
ejus guslu

nb eo dcemonium. El infra, sat autem in mysterio dnndum a Palribus ideo esi inslilutus, ut

sunt post Asceits., usque ad indicium posuere, verba UuKini in prxfut. ad Symbolum. GIIIAL. Ibid. Sancius lldefonsus, loc. cit., cap. 55 et34,

condimenlum,

etc. Grialius,

eorum gustus.

AREV.
CAP. xxu. N. 2. Commonitortum. Noium esi Commonitorium Vincenlii Lirinensis. Reinerus quoque monachus.de quoPezius,Thesaur. Anecdol. lorn. IV, pan. HI, lib. 11, cap. 6, Comtnonitorium pielalis scripsit AHEV.

mulia sumit ex hoc c;\pit de Symholo. AREV. 2. Alii, omnes igilur in unum positi. AREV. i. Forte, eadem insiitucio. AREV. 5. Est enim breve verbum fidei, elc. Ex eod.,paulo superius; eadem Cyprianus in Oralione Dominica.
GRIAI..

817

DE ECCLESIASTICIS UFF1CIIS

LIB.

11.

818

hsec corde retinenies, habeanisuflicientemsibi scien-

tiam.salutarem. Est enim breve

a propheta praedictum
faciet
:

verbum, et olim verbum breviatum Quoniam

fidei

quia nee geminavit alriusque substantial iniegritate personam, nec confundil geminam unitale personal

Dominus super

terrain (Isai. x;

Rom.

ix).

CAPLT XXIV.
De
1.

neutrum exclusit, quia ulruuique unus intemeralo jure servavit. Quod Novi et Veieris Tesiamenti salnbris coinmendetur auclorisubstaniiain. Altero quippe
tas
;

reguia fidei.
post

ilia

quippe per prophetiam,

ista

per historian!

Symbolumapostolorumcerlissima fides, qiiam doctores noslri tradiderunt. Ut priifileamur Palrern, el Filiiini, et Spiriiuui sanctum
iiiiins

Hc esl autem
essentiae,

veraciter persoluta. Et

quod neque de Deo, neque de

paganis aut

cieatura saeculi
all |iiid

sit

cum

cum

hxrelicis
verilale

sentiendum

in bis rebus, in

quibus a

ejusdernque poiesialis et sempilerniinvisibilem;

ila
tit

disseniiunt.
5.

tails

unuin

Deum

in singulis, per-

Sed quod

in

sonarum proprielite servata, nee

nlias dividi,

substantialiter Tri-

tantur eloqoia, boc

sive

ulroque Testamenlo divina proteslanlumniodo sentiendum. Quod

nee personaliter debcalomninoconfundi.

hominem,

Palrem quoque cotifiteri ingenitum, Filinm genitum, eSpirilum sanctum vero nee giMiiium, 462 nec
"8

creaverit,

sive universa, nulla Deus necessitate neque ullam omnino esse visibilem invisi-

nilum, sed de Patre et Filio procedentem. Filium a

bilemque substuiiliam, nisi aut qtix Deus sit, aut a bono Deo bona creala sit; sed Deus sunime et
incommulabiliter

463
et

Palre nascendo procedere

Spirilum vero sancium

bonus, creatura

vero

inferius

procedendo non nasci. Ipsuni quoque Filium perfec-

mulabiliter bona. El quod anima?

incerta sit

origo.

tum ex Virgine

sine peccalo

hominem

suscepisse, ut

quein sola bonilate creaverat, spoole lapsum misericordiler repararet;

El quod angelorum natura, vel aniinse non sil pars divina; substantial, sed Dei crealura ex nibilo condila,
ideoque incorporea, quia ad imaginem Dei creala.
4.

quein veraciter crucilixum,

el

lerlia die resurrexisse, et

cum eadem
qua

ipsa
el

came

glo-

De

pietatc moruni, sine

qua

fides divini

ctiltus

riflcala ascendisse in coelum, in

ad judicium

oliosa lorpescil, et
perficitur, ut

cum qua
diligens,

inlegrilas divini cultus

vivorum
2.

et

mortuorum exspectatur venlurus.

unust]iiisque Deurn propter

Deum,

et

Et quod divinam hnmanamqiie subslanliam in ulroque perfeclus una Cbrislus persona gestaverit, CAP. xxiv. N. \. Hominem suscepisse. Frt>qiiens apud Palres loculio. August, libro singular! de Gen.
:

proximum

in

Deo

usque ad dilectioncm
proflciat, ut proli-

quoque inimicorum periendendo

eliam (quod rnirum

Cum ipsa inefad liileram in ipsa fidei explicaiione Dei sapientia plenum lotumfabilis incommulabilisque que hominem suscipere dignatus est. El in quolidiano liymno Tu ad liberandum susceplurus hon.inem non horruisti viryinis uterwn. GRUL. Ibid. Xaieendo procedere. Al., nascsndo natum esse. Laiinius in Biblioth. selecl., p. 129, puiat, legendum, Filium a Patre nascentem non procedere, ut apte oppouatnr ei quod sequiiur, Spiritumvtro tanc:

sil) Homani. Atqueeo inagis mirum, quod eodem volumine hie ipsi: locus cum tola

reguia fide! integer sincerusque in

Uabano

esl ediiiis.

GRIAL.

Ibid. El

biianili ratio

quod anima; incerla sit oritjo. Eadem dude anima adbibelur in lihro Dogrnat.

Isidore quoque Iribuilur. In verbis ideoque incorporea, etc., inngnu est Codicum discrepanlia. Ililtorpius edidil Et incorporea esse evidenler
ccclesiast., qui
:

oslenditur.

Quoniam

igitur

appreheudi

et

transferri

Rabanus, qui inlegrum hoc capul babel, ah Edilis non discrepat. Deinde Filium perfeclum, Al. om. perfeclum. AREV. 2. Divinam humanumque substanliam. ^e<\e minus
nasci.

tum procedendo non

Ad ima ginem autem Dei creala est probilale morum. Alii ita, sed, a quibus autem, pro quoniam igitur. Alii, esse os .enditur, quce ad imaginem , omissis aliis. Alii, in corpore , pro el el incorporea. Alii ideoque
niliilominus palest, corporf.a esse

oslenditur.

usurpata est substantia pro naCura, ui tesiimonia

abiiienlis olio sil. Ibid.
uniiati
3.

afl erre

GRUL. Humanumque substanliam.

Al.,

humanamriue
pro

naturam. Et, integrilas pro

.

inlegrilaie. Et, unitas

sit

A REV.
origo.

Et quod anima; incerta

Cunclationem

incorporea. Alii : Anima absque dubio et Deo , et angelis , a quibus compreliendi el transj erri palest, corporea esse evidenler oslenditur, quia ad imaginem Dei creala , de pielale morum. Codex Vat. Gil : Ideoque incorpoream, quam ad imaginem Dei crealatn secundum crassiorem corporis nostri substanliam dico

suam

saepissime faielur Augusl., ui episi. 157, ad Oplalum : Aliquid ergo cerium de animal origine nondum in Scripiuris canonicis reperi. Et lib. i Relract.,

_.
"

iVam quod attinet ad ejus originem, qua fit ut cap. i sit in corpo e. Minim de itlo uno sit qui primuin crea:

de pietate morum, sine qua, etc. Codex Regiovatic. 1UI Ideo incorporea, secundum crassiore.h corporit nostri uibslanliam dicn, incorporea euidenter ostendilur, Ad imaginem autem Dei creala esl pielale morum, sine quo fides, etc. Noimulli Patres aiiliqiiissiini aui:

tus esl,

quando (aclus

est

homo

in

animam vivam, an

ila fianl singulis sinyiilte, nec tune sciebam, nec lucsii Isidorus cuniFulgeiilio, adliucscio. Eod.

semper

modo

il tenue niam biimanam corporeum dicebant, vel el subiile corpus illi per errorem iribuerenl, vel quod id omne quod cerla raiione ac loco definilur, et
<|u

ciijus verlia refer! lib. i Different., cap. 2(i, ita ut Irani in parlem uieri|tie inclinare ausus sit, cum

neuinm-

duiLi quidquan deliniium esset. Sed idem quid senseriuaiis expressii po-lea,lib. i Sent. cap. 14, bis ver-

bis

Animam

?IOH esse

pnrlem divina;

substantial, vel

nnlurce, neque e.-se cam priusquam corpori miscealur, sed tune earn creari, quando corpus creulur, cui admisceri videiur. Eailem Gregor., epist. 53, ad Secundi-

habel subslanliam, corporeum appellabaut, quamvis vere spiriluale esset; di: iuro videii potesl Peiavius, de Angelis, lib. I, cap. t. Secundo sensu poluisse Isidorum animam hiiinaiiain corpoream dicere, non niullum repugnabo. Confer lib. i Different., num. 101, lib. i Senlent., c. 1-2,

circumscriplam

lib. vii

cap.
4.
lur.

litymologiar.,c. 5, et 11 et 25. AREV.

pielale

lib.

de cedes. Dogmai.,
satis inlegra

nmn,

lib.

vn. GRIAL.

De

morum. Hxc non

viden-

Ib.d. Id.oque incorporen, quod ad creala sit. Eadem ralione est usus lib.
citaio.

imaginem Dei
i

GitUL.

Sent., loco

Sed cum li;cc sil scriptura Codicis uiriusque inanuscripli, corpoream lameu fecerant impress! libri,

Ibid. Al., ubi per volunlatcs non tenetur consenlio. El, non credimus, pro non credi. ABEV.

ISlDUfll

HISPALENSIS EPISCOPl

8-20

non ciendoperveniai. Alterum quoque allerius pollui uhi volunialis par non lenetur consse
;

uis,

465>a
,

t(

ue cullorlbus ncterno Incendlo

eon-

p;

peccaio,

demnanduui

neque secundum quorumdam sarrilead

pristinam, id est, angelicain

sensio. Legilimas nupli.is

non credi damnandas,

peccaio obnoxia

licel

gam disposiliouem

ex eis quoque original!

credaliir

iiasci posteritas, eisque jure fidelium virginum vel coniinentium prseferenda doceatur iniegrilas.

dignitaiem, ex qua propria malignilale cecidil, reducendum (Malik, xxv). llaec esl catholics tiailitionis lidei vera iniegrilas,

de qua

si

iinuui quodliiiet

Neque unnin Triniialis bapiisma (quod nefas est) itereiur; neque pro diversiiale iradentium ininisirorum
5.

respualur, tola fidei crednlitas amitlitur.

CAPUT XXV.
De
1.

sinpulis puietur quibusque conferri

lari

sed a Deo singu:

baptismo.
si

poleslate donaii.

De quo

464

dictum legimus
el

Baptism! sacramentum

prima repetens ab

Super

quern videris Spii

itum descenclentem,

maiien-

origine

lem super eum, hie eit qui bapiizat in Spiritu sancto ; el ego vidi, el testimonium perliibui, quia hie est Filius Dei (Joan. i). El ne poenitenliae remediis non egere

mari, in
tial (/

pandam, baplizavil Moyses in nube, et in typo cl in (igura, iia enim Paulus pronun-

nos putemus, pro quotidianis human* fragililalis excessibus, sine i|uibus in hac vila esse non possumus, ita ul pcenitenliae compunclione fructuosa universa fateamur deleri peccata,
Beali
sicut

Cor. x). Habuit ergo mare foimam aquae, nuvero Spiritus sancti , manna panis vila?. lllic enim, sicut Pairum exempla dorent, jGgyptius de-

bes

mergitiir

Dei

populus

resiirgit

renovalus saneio
inoffenso nans-

Spirilu, qui eliam per

ivil vesiigio.

mare Rubrum

scriptum est

quorum

remittee sunl iniquilales, et

tunt peccata. Bealus vir cui non im/.wfni i/

quorum tecla Dominus

Joannes (Maith. in), sed non ex loto Judaice; non enim solum in aqua, nee tameu in Spiritu, sed hoc solum addidil, quod in pieBaptizavil et

peccalum (Psal. xxxi).

6.

niiemiam
suis
viribus, sed per divinarn

baplizavil,

sicul

ail

Paulus

in

Aclibus

Nullum quoque

graliam capili Christo

pacis perseveranlia in
dari. -Nee

subjungi, atque in di-ruptoe

imitate Ecclesia- ipsius soliarbilrio

aposlolorum, Joannes baptixmo ptenitenlia baptiznvit populum (Act. xix, -i). Cui f-inien ideo datum esl
in

humans: volunlatis
exisiimari, sed

bono quidquam
proposiium
acquiri.

bapiizaiurus

aqua baplizare, ut Christus, qui in aqua et spiiilu erat , Joaimis baptismale manifeslaSpiriius saocli descensione
Patris voce
Filius

depuiandum

secundum

reiur in Israel, quando

et
esl.

voluntalis Dei

omiiem numerum electorum

Dei palam

cunclis

ostensus

Bona quoque (emporalia bonis malisque communia a Deo creari, eju-que dispensaiione singulis quibus
que
vel trihiii, vel negari.

2. Coepit ergo

perfeclum

bapiisma a Jesu;

ipse

Quorum bonorum

in

uno-

quoque fidelium non habitus, sed usus aut improbandus est, aut probandus. Cerla vero aslernaque bona
solos posse bonos in

enim baplizavit piimnru in Spiritu sanclo, sicut et Joannes dicil : Eijo qnidem baptize in aqua, medius
aulem veslrum
stelit,

quem
el
e>t

vos nescilis, ipse baplizubit

i).

futuro

consequi,

quorum

pi-

DOS in Spiri/d sanclo

I

igni (Joan.

Ila-c esl

per-

gnore Ecclesiam nunc informaiam credimus deiincri,

hie

ectio baptism!

Deus

enim, qui bapiizat, ut poslilii

habentem primitias
hie snstenlari
in in

spiriius, in fuluio perl eciio-

sinl el qui bapiizanlur,

lieri

Dei. Tiia sunl

aulem

nem,

spe, posiea pasci in

ie; hie

genera baptisiiii.Primuin, quo sordes peccaiorum per

regeneraliouis

Tidere per speculum

facie ad faciem,
fidera

ajnigmaie, in future aulem

fuerit

lavacrum abluunliir. Secundum, quo

cum ad speciem
in

perducta per

(/ Cor. sin). 7. Quod donee perficiatur

quis sanguine suo per mariyiium baplizalur, quo baptisino eliam Gliristus bapiizatus est, ut et in

466

nobis, ut

summi Dei
spem

hoc, sicul et
sicut

in

taeleris,

ormain credentibiis daret,

filios

bonis fruamur aeiernis, lemporalibus fruendo in Deo,

dicebat

ad

discipulos suos,

Zebedaci

non oberimus
resurreclionis

ei proximis.

Earn quoque nos

Poteslis bibere

calicem

quem

ego

bibiturus
?

sum,

et

habere,

ut

eodem ordinn, eademque

baplismo quo ego bapliioi- baptizari (Marc, x)

Itaque

forma qua ipse Dominus resurrexit a moriuis, nos quoque resurrecturos esse credamus in codem cor-

iiniim gemini quo regcneramur ex lavacro, aliud quo consecramur

aqua

et saiiguis

esl ligura baplisrnalis

sexum

pore, in quo sumus, vel vivimus; non naturam aut jj ex sanguine. 5. Est tertiuoi bapiisma mutanti-s, sed tantum fragilitaiem el vitia

lacrymarum, quod labo

qui per singulas

deponentes. Ipsum

quoque Satanam cum

angelis

riosius iransigilur, sicul

ille

nodes
c<e

6. Nee Humana; voluntatis arbitrio boni quidqurim depulandnm. Hwc absurdam souieriliam redderent, si separatim legereniur; sed annecienda sunt se-

lum
elf

CAP. xxv. N. \. ttaplizavil Mouses, usque ad elerare. Oinnia ex oratione Grcgorii Naziauzeni
r a. ji j. ySitct GfiJAL. Ibid. Grialius dislinxeral
Virgiliana,

sed secunilum proposilum volun talis Dei omnem numerum electorum ncrjuiri. Ut sit sensus, ad pr; destiiiaiioiieni niliil ronferre arbiirium nosirum, sed soli divinae voluniali el gralire vocationeni et eleclionem assigu:i)idain. Iia facile mctu

qucntibus

verbis,

pandam. Baptizavil. Vepraicedtinl

:

rum verba
repelens ab

quae

Si

prima

on giiu pa)idm,oralionis sensum suspenest figura

dunt. AREV. 2. Gemini

Aiu:v.
5.

baptismalis. Al.,
est,

om. gemina.

liberamus eos quos hie locus male liabebat. GKIAL.

Ibid. Voluntatis arbilrio. Al. , Grialius, bona quaque temporalta.
7. Dispositionem. Al., ttonem. AREV.

voluntalis judicio.

Baptismus enim

ai\u<c

usque ad nabilal cor-

AREV. deputationem. AU, disputa-

poraliu-r.

sepiem
Ibid.

opi tula ail Husliciini Narliotiunsem de gradibus eccles. Ilieronym. loin. IX. GRIAL.

Ex

Per

ip.sam. Al., per

ipsum. AREV.

82i

DE ECCLESIAST1CIS
,

OFF1CIIS LIB.

II.

822

Ktratum suura lacrymis rigat (Psa(. vi) qui imiuiur A,exp,\;uur, lificat. conversionemManasse (// Paral. xxxm),ei luunilita-

quae in similitudine fontis poccata

mor-

lem Ninivitarurn, per f|uam misericordiam consecuti

stini

7. Perfeclis

autem

setate

baplismum

(Jon. in). Qui imitalur publican!

in

illius

oratio-

galionem
lis

originalis noxae, vel

vel ad purad aboliiionem aciua;

nem

lemplosiantis a longe, et perculieulis peclus

I

suum, quique nee ausus

vare (Luc.

uit

oculos ad coelum eleesi, quas

parvulis autem, ut peccati proh cere credimus ab originali peccato abluanlur, quod ab Adam per

xvm). Oaplistnus enim aqua

primam nativilatem

tempore passionis de lalere Chrisli profluxit. Nullumque aliud elementiim est , quod in hoc mundo
purgei universa, vivilicet cuncla, ideoque

Qui si priusquam regenerenlur iransierint, procul dubio a regno Chri st! alieni sunt ipso Salvatore testanle : Nisi quis
,

traxerunt.

cum

bapii-

zamur
4.

in Chrisio,

per ipsam renascimur, ut purilicati

renalus fuerit ex aqua, el Spiritu sancto , non intrabit in regnum Dei (Joan, in) ; quique iidem parvuli, alio

vivilicemur.

Fons aulem origo omnium gratiarum esi, cujus septem gradus sunt Ires in descensu propter tria
:

adhuc loqui vel credere nesciunt, sicut etiam aegri, muti, vel surdi, quorum
profitente, baptizanlur, quia

vice alius profuetur

ul pro

eis

respoudeat

dum.

quibus renuntiamus; ires alii in ascensu propler tria quse conlitemur septimus vero id est, qui et quartus
;

baptizantur.

8.

Quamvis autem

per

regenerationem

pereat

similis

filii

hominis,
,

(Dan. in)
aquae, in
poraliter

exsiinguens fornacein ignis slabilimentum pedurn, undamentum

I

originate peccatum, poena tanien

quo omnis

plenituclo diviniialis habitat corIn

monis, quse per praevaricationem mandati inlroivit, manet et in eos quos a ream originis purgat baplisma Salvaloris. Et
hoc proinde, ut homo noverit, pro future beatitudinis spe regenerationem consequi, non ul a pcena
temporalis mortis possit absolvi.
Illud vero,

(Co/oss. i).

Palre autem, et Filio, et

Spirilu sancio

salutaria baptismi

dona consistunt.
nisi

Unde nequaquam baptism!

minus
in
ait
:

sanclificatur oflicio,

quod

qui sub Triiiitalis lingitur sacramento, sicut et

lie,

Do-

nee privalis nee

clericis baptizare liceat, nisi lan-

docele omnes yenles, baplizaiites eos

tum sacerdotibus,
stolis

nomine Palrit, el Filii, el Spiritus sancts (Mattli. till.). Proinde si, omissa qualibel Triniiatis persona,
baptisma delur, manifesto
late nihil agitnr, nisi
5.
lot.i

in Evangelio legimus sanclis apotantum permissum, Jesu post resurrectionem

:

dicenle

468

Sicul misit

me

pater, el ego millo vos

in

regenerations solemni-

(Joan. xx). El hoe

Accipite

cum
;
:

dixissei, inspiravit, el ail:

: quorum remiserilis pecquorum retinuerilis retenla lie, docele omnes genles, ba,

Triniias invocelur.

Spirilum saticlum
eis

Nam el Dominus, dum a Joanne baptizaretur, eumdem baplismum sub Triniialis sacramento Irgitur peregisse. Dicenie

cata

remitlunlur

et

erunt. El in alio loco

enim Deo

Hie

esi

Filius

mens

ptizantes eos in

nomine Patris,
).

el

Filii

et

Spiritus

(Malik, in), Pater in voce, Filius in corpore, Spiiitus autem sanctus fuisse probalur in specie

467

tancli (Maiih. ult

colnmbae (Luc. in). Duse sunt autem paciiones credenlium. Prima enim pactio est in qua renuntiatur
(lialiolo/et

9. Unde consiat baplisma solis sacerdoiibus esso traciandum, ejusque ministerium nee ips .s diacouiI

us explere esi licitum absque episcopo, vel pre-

pompis,
esi

et universaa conversation! illius.

Secunda paciio

qua se credere in Patrem, et Filiiini, et Spiritum sanctum profltelur. 6. Semel autem nos oporlel in Chrisio lavari, quia
Chrisius sernel prd nobis mortnus est. Si enim unus
Di>us,

sbyiero, nisi his procul absenlibus, ullima langnoris cogal necessitas quod etiam el laicis fidelibus ple:

rumque
lulari

quisquam i-ine remedio sade s*culo evocelur. Hairclici autem, si tanien

pemiiititur, ne

in Palris, et Filii, et Spiriius sancti atleslaiione

do-

et tides

una

git tttphes. iv),

\innm b:\ptisma quia el Chrisli mors una pro nobis

esi, necessario el

cenlur baplisma suscepisse, n n iteruin haptizandi , sed solo cbrismate et manus irnposilione purgandi
sunt. Baptismus

est, in cujus
cri fonlis, ut

imaginem mergimiir per mysterium

sa-

enim nun

est hominis, sed Chrisli;

,

im sanctum est, ut nee siinertionis ejus emergimiir, non reveisuri ad cor- j) homicida ministranle pollualur. Habet quidem \ixruplionem, sicul neque esi reversus ad mortem. relicus baplismum Chrisli sed quia e*lra imitaiern
10.
t
,

consepcliamur Christo morienles buic inimilo (Kum. ix ), el ab iisdem aquis in forma re-

ideoque nihil interest

liabreticus

an

(idelis bapiizet.

Quod sacramenlum

Quod

etsi
,

posiea quisque praevenlns fueril in aliquo

fidei est, nihil ei

prodesl. At ubi ingressus fueril,

peccaio
4.

non jam lavacri beneh cio

in

ted poeniieutia:

slalim baplisma, quod habuerat foris ad perniciem,

cui dirniserilis
nuerilis
9.
,

iionis

regenerations lolemnilate, al. in regenera lliieliinsns, cap. 110 do Cognii. bapii.-m. liaec ipsa repeiil de septem gradihus fonlis haplismalis, el pliira alia desuuiere pergit ex Isidore usque ad rapuM-21, sed ila ul e;i fusins exponat. AIIEV. 5. Alii: Hicesl /ilius ineus, i mini bt ne comquo aqua,
placui. Posiea, in qua renuntiamus 4iabo!o,
pis, el universis
el

Pro

peccala, dimittiinlur delinebuntur. AnEV.

illi,

et

cui dcti-

deni

conatal b iptisma , usque ad evocelur, Eacap. 19. CiRUL. Ibid. Purqandi sunt. Krissonius ad legem Domi nica , de spectaculis , pag. i70, observat id sumil.
,

Unde

pom-

conversalioiiibtts illius.

ABEV.

Parvuli, alio profitenle , usque ad respondeul ; rel crlur a Crat., de Con-ecr., d. 4, cap. 74. GRIAL. Ibid. Ad abolilionem. Al., ad iibliiiionem. AREV. 8. Manet el in eos. Al., manet in eis. Paulo
post,

7.

plum ex auctore libri Rcspons. ad Uriliod., quxst. 14. AREV. 10. Hahel enim hcerelicus baptismal. Vid. Augusiin., n conira Parmenian., cap. 3, el ex eod. cap.
quamvis, de Cons.,
dist. 4.

GRIAL.

825
incipit
cipit,
illi

S.

ISIDORl HISPALENSIS EPISCOPl

824

jam prodesse ad salulem. Quod enim ac:

A sumus

ideo

post lavacrum
11

ungimus, ut
,

Christ!

sed quia foris accepit, irnprobo. approbo Bum auiem vencril, non miilalur, sed agnoscitur; character est eniin regis mei non ero sacrilegus,
:

nomine censeamur (/ Pelr.

9).

CAPUT
De manuum
1.

XXVII.
,

si

corrigo desertorem, et non

mulo characterem.

impositione

vet conftrmalione.

CAPUT XXVI.
De
d.

Sed quoniam post bapiismmn per episcopos

ehrismale.

dalur Spiritus sanctus ciun

manuum

imposiiione

Chrismatis nnguentuin Moyses

primum

in

Exo-

prinii

do, jubente Domino, et composuit, et confecit, quo Aaron et filii ejus in lesiimonium sacerdotii
(Exod. xxx). Deinde quoet reges

hoc in Actibus aposlolorum aposlolos fecisse meminimus. Sic enim dicilur : i Faclum est, dum Apollo
esset Corinllii, ut Paulus, peragralis superioribus venirei Ephesum, ibique cum inveparlibus

el banctilalis peruncli sunt

470

quo

eodem

clirisitiate sacrabantiir,

unde

et

nisset
lurn

quosdam
:

discipulos

dixit

ad

illos

Si Spiri-

nuncupabaniur, sicut scriptum est : Nolile laugere christos meos (Psal. civ, 15), eratque eo tempore tantum in regibus et sacerdoiibus
christi

469

sanctum accepistis credentes? At ad eum Sed neque si Spiritus sanclus

illi

dixeruni

est, audivi-

mus. Dixitque

inystica unctio,

qua Cbristus figurabatur

unde

et

in;

dixerunt
:

quo ergo baptizali estis ? At In Joannis baptismate. Ait aulem Paueis

:

In

ipsum nomen
2.

a ehrismale dicitur.

lus

Joannes baptizavit baplismo

,

poenilenlisc ple-

Sed posiquam Dominus nosier verus rex et sacerdos seternus a Deo Palre ccelesli ac mysiico
unguento est delibulus jam non solutn poniilices et reges , sed omnis Ecclesia unctione chrismatis con,

bem cum

dicens in
,

eum

qui venturus esset posi ipsum

in

ut crederent

hoc est,

audissent, baplizati sunt

Jesum Christum. Quod 471 w nomine Do

illis
,

mini Jesu, et

cum

imposuisset

manum
I).

Paulus,

secrahir, pro eo quod

sacerdoiis.

membrurn

est selerni regis et

et regale

venit Spiritus sanctus super illos

linguis
,

loquebanturque

Ergo quia genus sacerdotale

1.

et

prophetabant (Act. xix

CAP. xxvi. N.

Alii,

ipsum nomen a clirismate

ductum

est.

AHEV.

CAP. xxvii. N. 1. Hoc esl capul ullimum in plerisqne exfiniplaribus mss. el editis. Sed apud Bignaeiim el Breulium post hoc capul , quod desinit in verbis illis, jam baplizatis traderent Spiritual sanctum, alia duo capita adilunlur, qu* hie subnecto. De suffrages Eccleria:. Sicut perlinet ad divinse juslkiaa severitatem propter venialia punire homines, iia perlinet ad boniiatem diviuae misericordiae eosdem per suffragia elevare. Prosuut ergo suffragia deCunciia, non ad meriium vilse aeierna;, sed ad solulionem p.oenaB , el hoc ad pcenarum mitigationem vel celeriorem liberationem. Sum autem qualunr modi suffragiorum generales, ad quos omnes alii reducuntur, scilicel oraiio, jejunium, elee</wi
<

blicus Dei et Ecclesiae, sicut quando sacerdos malus celebrat missam, vel agil exsequias morluorum, el talia semper prosuni, quia malilia minisiri non

nocel operi boni aucioris

juslo,
facil

sicul

palet

in

domino
Si

dame eleemosynam
ea
ul

per

malum.

vero

privatae person* , exislens lamen in cliaritate, sive defuncii, sive alterius es set, talia prosunt, quia opus illud , licet sit niorliium quoad minisirum, non lamen quoad auclorem.

minister

malus minister I acit aliqua de mandate ejus qui non est in ciiariiale , non prosuni. Aliquid etiam exigilur ex parle accipienlis ad hoc, ul suffragia prosinl illi. Primum esl quod ipse sit in chariiale. Unde non valeni bis qui sunt in inlVrno, quia sunt a corpore Chrisli mysiico separati. Unde nulla spirilualis influenlia pervenil ad eos , sicut inflnenlia
Si vero

sacranienlum allaris, quorum numerus accipilur, quoniam defunctus a poena absolvi scilicel per viam graiiae, et potesl duohiis modis per viarn justitiae. Per viam gratia; dupliciler. Primo, per imercessionem publicam capitis, qiiae est in oblatione sacri allaris. Secundo , per imerces sionem quasi privatam membrorum scilicet per oraiiones jusiorutn. Similiier per viam jusiitiie dupliciter. Primo, per inodum redemptions poenoe , scilicet eleemosynarum largiiionem. Secundo, per inodum solntionis pren*, scilicet in jcjuniorum af-

mosyna,
sic

el

corporalis non valet menibris a corpore ampmaiis,. Secundum esl indigemia. Verumiamen non valent beatis , quia non sunt amplius in via , sed in lerrnino , nec possuril ad aliiora ascendere, sed polius e converse) illorum suffragia prosuni nobis. Ulrumque esl in his qui sunt in purgalorio, scilicet, cbarilas
el

indigentia.

Unde
,

sicul potest

homo

salisfacere

fliciione. Si autern quseritur

quando

mandavii, diceudum meritum aucioris, slaquod opus tnin prosequilur morluorum , de bonis priecepit fieri pro aninia sua. Sed nou opus operatuin id
fieri

defuncto

incipiat

valere

id

quod per se

operanlis, id esl,

<]iise

fructus ipsius operis , usquequo flanl, quia pri valet ex merito absolute, sed secundum ex merilo condiliouali. Quorum suffrayia prosuni. Ad hoc, quod valeanl suffragia, requirilur aln|iiid ex
,

est

mum

pane agenlis , tis. Ex parte

rilaie, el
esl

el aliquid ex

parle moriui recipienagentis requirilur, quod sit in chadirigai

pro aliero vivenie qui perse non valei, iia potest esse pro defunclo. Nota quod suffragia prosunt def unciis sed magis et minus pro diversitale merito; rmn , el morluorum, vel pro qualilaie vivorum, qui magis sollicitam pro aliquibus quam pro aliis. ilia enim suffragia, quaa spirilualiiei- limit pro aliquibus, plus valeni illis quam aliis, licet eliam aliis quodaminodo connniinicenlur. Suffragia vero, qua; communilcr pro defunclo limit, quamvis pro modulo suo omnibus prosinl, illis lamen amplius, qui dum es~ senl in via magis ineruerunl, ul sibi prodessenl. Quamvis aulem (ul diclum esl) suffragia non prosinl illis qui sunt in ccelo nec illis qui sum in inferno, lamen aliquo moilo prosunt. Unde nola quod valent
, ,

quod iniemionem suam

ad

illos

quibus vull, ul opera sua proficiant. Dislingueudum

lamen , quod suffra^ia per malum dupliciler, vel per auclorem, el sic nisi forte per accidens, scilicet in
;

possum

fieri

nou prosuut, quantum per eleemosynas mali hominis exciianlur l)oni pauperes ad oraiulum pro del onctis vel ul per ministium , et
Hoc dupliciler, quia
vel
f

aciens esl, ul minister pu-

qui sunt in purgatoiio per inodum purgalionis ; valeni salvalis in ccelo permodumconjimciiouis.quia mutliplicalio s-alvaudorum ausmenlat gloriam accidenialem. Valeni et damnalis in inferno per inodum diminulionis quanlo enim plures salvamur per mi rilum Ecclesiae, laulo pauciores damnabuniur ; et iia minor erit poena per sublraclionein consorlii illiinnn. Valem eliam in. pus per inoduin merili. Quod autem pro parvulis deliuiclis celebrantiir misia: morillis
1

23
2.

SYNONYMORUM
llem in alio loco:
i

LIB.

I.

826
solis pontiflcibus deberi, ut vel

Cum

audissent autem, qui

4.

Hoc aulem
vel
ut

con-

erant Jerosolymis aposloli, quod accepit Samaria ver

bum cum

Dei, niiseruntad illos

Petrum, et Joannem. Qui

eis, ul

Paraclelum Spirilum tradant, quod non solnm consuetude ecclesiastica demonslrat, vesignenl,

venissem, oraverunl pro

acciperent Spi

rum

et superior ilia lectio

Aciuum aposiolorum,
esse directos
,

ijuifi

ritum sanctum,

nondum enim

in

ullum eorum descen-

asserit et

Petrum
seu

et

Joanuem

qui

jam

derat, sed tanium bapiizati erant in

nomine Domini
et acci-

baptizatis iraderent Spirilum

sanctum

(Act. viii).

Nam

Jesu Christ!. Tune imponebant piebanl Spirilum sanctum, i

3.

illis luanu.s,

presbyteris,

extra

episcopum, sive prajsenie

episcopo,
licet,

cum

baptizani, chrismate baptizatos ungere

Spirilum aulem sanctum accipere possumus, dare non possumus, sed, ut delur, Dominurn invocaimis.

sed quod ab episcopo fuerit consecratum, non tamen fronlem ex eodem oleo signare, quod solis

Hoc aulem

debetur
>.

ephc<>pis,

cum

quo po
alio

is-iinurn fiat,

quemadmoli;i
;

tr.idunt Spiritum Paraclelum.

dum papa
dicil

sancius Innoceniius scripserii, subjiciam

sunt pauca ex multis quae probabilinm vi-

enim, non ab

quam ab episcopo

fieri licere,

nam

presbyleri, licet sint sacerdotes, ponlificalus ta-

nien apicem non habent.

rorum novimus percepisse doclrinis, quorumque eloquia proimle quibusdam in locis a nobis inlerjecta esse nosctintur, ut sermo nosier paternis senlentiis
lirrnaretur.

Ora pro me.

propler illorum indulgenliam, cum slatim evolenl ad gloriam , sed propler gralia rum aciionem. Missa morluorum quae ul bic asserilur, pro parvulis dicuntur, nou sunt proprie missae, quae jam a multis saeculis defunctormn appellanlur, sed psalmi, et aliae oraliones in graliarum aciionem. Cene loia liaec explicalio snifragiorum ab laidoriana seiale longe recedil. Vide not. ad librum de Ordine
fit
>

luorum, hoc non

5. Ilcec sunl pauca. Mulii Mss. fleet sunt

puna. Sic

apud Seduliuin,
etsi

lib.

Parva loquor, si ; apud Seduliuin quoque iionnulli legunl paucaVide notam. In Codice Vatic. Gil, ile quo in Isidorianis, cap. 94, num. 2(i et se<|q., legilur par.va, ex quo Ms. sumpsi percepitie doclrinis. quod melius vi-

ni,vers. 338 facia Dei per siugula curram

:

creaturarum, cap. 14,

3.
nits,

12, de Pnrgalorio. AREV.. Ad Decenlium. Vid. c. Made Cons., d. 5. GRIAL.

n.

sum

esi

quam

prcecepiise dociritios,

apud Grialium
Fulgenlii

et

Innocenttus scribii.

alms. Poblremis verbii oratiunibus Isidorus se commendal. AKEV.

fralris

SANGTI ISIDORI
HISPALliNSIS EP1SCOPI

SYNONYMA
DE LAMENTATIONE ANIMUS PECCATRICIS.
472
in
"

subsequent hoc

libra, qui

nuncupalur Synonyma,id esl,mulla verba

in

unam

significalionem

(oeuntia, sancue recordationis hidorus, archie piscopus Hispalensis, inlroducit

cerumnis praisentis swculi, seque de/lentis

(eiii

personam Iwminis, lamentanlis pene usque ad desperationis de/luxum, cni mirabili concunu ratio

oln ifliis,

hunc modern-mine consolatur, atque a lapsu desperalionis ad spem

473

?>*

reformat,

et

quemad

modum
Num.

tergiversanlis
1.

mundi lapsum

evilel,

[onnulamque

vita: spirilualis

arripiat, mirabititer ilocet.

cairicis.

de lamentatione animte pecinscriptiones, in decem CoJicibns qiiilms usi suniiis huic open pr:rfix:is inveninius. In aliero Laurenliano Codice, in Septimancensi, et in Navarricu Salilaquia inscribilur. In altero Laurenlia-

Synonymorum

quern ipse

Varias

HH Dialoaus
dires
cuii

inter

rationem

el

appetitum. Iteliqui
iis
I

Co-

Synonyma babenl. Synonymis Synonymam

Nisi quoil qnidaiu ex

legunl genere

pro eminino, se-

Synonymam vocavit. Ilaque ab eo lempore Lamcnlalionis ulramqne :ippeUalioneni prxlulit Synonymorum autem ab quidem lo(|ueniinm ipso Isidoro lactam. MARIANA. Ibid. Al., convenienliti pro coeuntia. MAR. Ibid. Al., mi erabili pro mirabili. MAR. Ibid. In Isidorianis ca|iut 70, .insc.riptuin csl
:
b>isu,

divum Illefonstim (Is viforum illiislrinm scriplis. In Isidore (nisi lectio esi viiiala) concilio sane Tolelano vni, cap. 2, hoc opus Synonyma nuncupalur. Sic Bruulio in divi Isidori Vita. SLc Graiiimus, ubicunqoe ex hoc opere frftgmenl;i desnmpsil, ex Synonymis se allerre ail. Addidimus niileni ex Guadalnpeo
et Hisp;ilensi

Synnnyina,
Edilionis

sive saliloijuia I.idori. Edtlimttt, pra-fatic

anni

1532.

Versio

Italica

Synony mo-

rum. Monilum

Breulii. Ilwretictts

ruplor dit ino judicio pimitus. I tura opera ex Synonymis derivola. I roplerea mini nuiic addere neccsse est, ac solum repetam, pro Sytiuiuiinu miii, ul

Synonymorum corCodices manu exarali.

codicibus ea verba
lldel onsi

DC

lamentatione

aninue peccalricis,

doro

sic ail

L ibrum

aucloriiaie, qui de Isilamentationis (supple scripsil),

leminino genere loriasse legendum Synonye\ lilymologiis colligi polesi. Pro cui mira bili concursu ratio alii habenl qui miserabili operatione. Hie prologus in nonnullis Coilicibus prorsus oiniiiilur.