Professional Documents
Culture Documents
80
trong qu - Cinnamomum spp, acid benzoic trong cy cnh kim trng - Styrax benzoic Dryand... 2. PHN LOI Ta c th phn loi acid hu c cn c vo s chc acid trong phn t, ri trong mi loi li chia thnh acid mch h, acid mch vng, acid thm. trong dc liu. Sau khi trung ha c th c ta mui bari ca acid oxalic hoc acid phosphoric nu trong nguyn liu c cc acid ny. Mun tch cc acid i v tricarboxylic th t dch nc ta em bc hi bt nc ri thm cn c cn 60o, mui bari ca cc acid di v tricarboxylic s kt ta, lc ta, ha tan li trong nc v cho qua ct cationit ta s thu c dng acid. 3. VAI TR CA ACID HU C TRONG CY Cc acid ceton, acid tricarboxylic ng vai tr quan trng trong chuyn ha ca cy. Ngi ta pht hin rng acid shikimic l cht trung gian trong qu trnh sinh tng hp cc cht c nhn thm trong cy. Ngi ta cn nhn thy cc acid lm tng p sut thm thu ca cc t bo. Nng cao cc acid hu c trong nhng cy mm lm gim s bc hi v gip cy tng kh nng chu hn. Cc acid phenol c tc dng chng nm v ng vai tr chng cc k sinh ca cy. Trong qu xanh nng acid rt cao, cng chn t l acid trong qu cng gim. 4. CNG DNG CC ACID HU C Cc qu c acid nh nho, chanh, cam, m mn... C tc dng thng tiu v nhun trng. Chng ta bit rng tht qu me - Tamarindus cng c tc dng nhun. Acid benzoic l thuc st khun nh v long m. Benzyl cinnamat c tc dng an thn. Acid salycylic l cht st khun, h st v gim au. Acid gallic l cht sn da. Acid cafeic v chlorogenic lm li mt. Acid -kainic, cucurbitin c tc dng tr sn. Acid hydrocarpic v chaulmoogric c tc dng cha bnh hi. CAC DC LIU CHA ACID HU C CHANH Citrus medica L. subsp. Limon Lour. H cam - Rutaceae.
Hnh 4.1. Chang (Citrus medica L. subsp). Cy chanh c ni k chng tinh du. y ch ni n thnh phn acid ca qu chanh. Dch qu p ra, sau khi loi ht, chim khong 30% khi lng ca qu. Dch ny cha khong 2% cc ng, 6-8% acid citric km theo mt t acid malic, ngoi ra cn c khong 60mg acid ascorbic trong 100g, cc flavonoid v cc vitamin nhm B. Ngoi chanh l i din chi Citris, cc loi khc trong thnh phn dch qu cng c cha acid citric km theo acid malic. Hm lng acid gim dn khi qu chn. BNG Gossypium spp., H bng - Malvaceae.
81
Hnh 4.2. Bng (Gossypium spp) Cy bng c trnh by trong chng dc liu cha cellulose. y ch nhc li v thnh phn acid ca l bng. Trong l bng kh hm lng acid citric c th n 7%, c nhng cn trnh nghin cu chit xut acid citric t l bng, mt nguyn liu di do sau khi thu hoch bng si. Bn cnh acid citric cn c acid malic khong 4% v mt s acid khc vi hm lng thp nh: acid lactic, pyruvic, formic, ascorbic. THUC L Cc loi Nicotiana ch yu N. tabacum L, c nhiu th khc nhau, h C - Solanaceae.
Hnh 4.3 Thuc l:9 (Nicotiana, N. tabacum L), Trong l ngoi cc thnh phn khc cn cha mt lng kh nhiu acid hu c (15 - 20%) ch yu l acid malic km theo acid citric, cc acid phenol: acid cafeic v chlorogenic, acid quinic v mt acid c bit - acid nicotinic (= -pyridin carboxylic). ME Tamarindus indica L, h vang - Caesalpiniaceae.
Hnh 4.4. Cy me, Qu me (Tamarindus indica L) Cy me l cy g ln c trng hai bn ng m s thnh ph ly bng mt (ng nhm vi cy l me - Acacia concinna D.C, l c v chua lm nc rau n). Tht qu me sau khi loi ht l mt v thuc c tc dng nhun trng nh do thnh phn c nhiu acid hu c. Tht qu cha cc acid sau: acid tartric 9,6%, malic 2,34%, succinic 0,16%, citric 0,4%,
82
oxalic 0,02%, lactic 0,007%, acid cha no 0,75%. Thnh phn ht me c cha nhiu glucosan v xylosan c th dng h vi hoc dng trong k ngh giy, thc phm. SN TRA V thuc sn tra l qu kh ca mt s cy thuc phn h To - Maloideae nh: - Sn tra Crataegus pinnatifida Bye. - D sn tra - Crataegus cuneata Sieb. et Zucc. Hai cy ny c Trung Quc, nc ta cha thy. Trung Quc ngi ta cn dng mt s loi khc thuc chi Crataegus. nc ta th ch bin sn tra t hai loi thuc chi Docynia cng cng phn h.
Hnh 4.5 Sn tr, Qu sn tr (Crataegus pinnatifida Bye). Cng dng Y hc dn tc c truyn coi v sn tra l thuc kch thch tiu ha, cha y bng. Trong ty y, dng cm hoa lm thuc b tim, lm mnh tim, lm chm co bp tim. Ngoi ra cn thy c tc dng lm gim huyt p, chng co tht, lm gin n ng mch vnh.
83
CHNG 5
84
Hnh 5.1.Thch Long Nhu (Ranunculus sceleratus L) nc ct em lc vi chloroform li em ct di p sut gim. Mun tinh ch th lp li quy trnh trn. Protoanemonin l mt cht lng mi kh chu, kch ng da. Protoanemonin chng b dimer ha thnh anemonin. Cht ny kt tinh c, c chy 158oC v khng ct ko c vi hi nc. Anemonin km tc dng nhiu ln so vi protoanemonin. Protoanemonin cng khng c trong t nhin m sinh ra do enzym thy phn ranunculin, Ranunculin l mt glucosid. 2. Tc dng khng khun Protoanemonin c th trn 36 loi vi khun, tt c u b c ch nng 1:6000 1:350.000. Cc loi vi khun th thuc cc chi: Bacillus, Clostridium, Corynebacterium, Diplococcus, Mycobacterium, Proteus, Pseudomonas, Salmonella, Staphylococcus, Streptococcus, Vibrio, 9 loi nm c th thy b c ch nng 1:50.000 - 1:300.000. Anemonin c tc dng khng khun yu hn nhiu so vi protoanemonin. Tuy nhin Staphylococcus aureus v Shigella dysenteriae b c ch nng 1:12.500 v Trypanosoma equiperdum khng mc c nng 1:50.000. Ngoi thch long nhu, ranunculin cn gp trong nhiu cy thuc h mao lng. Trong y hc dn tc c truyn, thch long nhu dng cha t thp. Lin X c c nghin cu ch phm di dng tim tnh mch dng trong Th y cha cc trng hp vt thng c m v lu ln so. Ti Allium sativum L., h hnh - Alliaceae.
Hnh 5.2.Ti (Allium sativum L) Ti c ngun gc t Trung , hin nay c trng khp th gii lm gia v. Ti cng l 1 dc liu c bit dng t lu, hin nay trong y hc hin i ang khai thc s dng. 1. Thnh phn ha hc C ti kh cn cha 50 - 60% nc, 2% cht v c. Lng glucid kh nhiu: 10 - 15% ng kh v saccharose, ch yu l polysaccharid loi fructosan (cha n 75% tnh theo kh). Trong ti cn c 1 lng nh cc vitamin (Acid, B1, B2, B3 v C). 2. Cng dng t lu i, ti ngoi cng dng lm gia v cn l dc liu cha cc bnh t, dch hch, giun sn v lm thuc thng tiu. Ti cn c coi l 1 v thuc trng sinh ca mt s dn tc vng Ty Tng. Ngy nay ti c dng ch yu lm thuc chng x m ng mch, lm h cholesterol v lipid mu, thuc chng nhim trng ng h hp v ng rut, tr, i tho ng. Ngi ta dng nc ti tht tr l amid, l trc trng v tr giun. Ch bng
85
cch gi ti, ngm 2 gi vi nc si ngui, t l 5-10%, lc. Nu tr l, mi ngy tht 1 ln, thi gian iu tr 5 - 7 ngy. Nc ti cn dng cha vim mi, vim m o. Dng dng trong: a) Cn ti, ch theo dc in Vit Nam b) Vin nang cha alliin Ngi ta tng hp c nhng cht tng t c gc R khc nhau v nhiu cht thy c tc dng. Di y l mt s cht. Nng tc dng khng khun ca cc cht RSOSR (milimol trong 10 lt) R Vi khun b khng Me Et nPr iPr nBu nAm Allyl Salmonella typhi 1,5 1,5 3 6 6 1,3 1 Shigella dysenteriae 1,5 0,6 2 6 4,5 0,3 Staph aureus 3 1,5 2 3 0,5 0,1 0,6 3. Thnh phn c tc dng khng khun Cht curcumin, thc ra y l mt hn hp gm: Doferuloylmethan hay l curcumin chnh danh (Curcumin I) (60%). Curcumin II hay monodesmethoxy - Curcumin (24%). Curcumin III hay didesmethoxy - Curcumin (14%). 4. ng dng Ti dng trong c tc dng cha vim d dy, rut, dng ngoi cha mn nht. Cng nh cynarin, cc cht curcumin c 2 nhm cinnamoyl trong phn t nn cng c tc dng li mt. O LN HT (IU) - Anacardium occidentale L. (Anacardiaceae).
Hnh 5.3. o ln ht (Anacardium occidentale L) 1. Thnh phn c tc dng khng khun Acid anacardic. Natri anacardat c ch Streptococcus pyogenes nng 1:200.000 Bacillus anthracis, Mycobacterium tuberculosis, Neisseria gonorrhoeae v Staph, haemolyticus aurers 1:20.000. 2. Hypericum uliginosum Hypericum uliginosum H.B.K. thuc h c ban - Hypericaceae. Cy ny c nhn dn Mehico s dng t lu cha tiu chy. Thnh phn c tc dng khng khun kh mnh ln cc vi khun gram dng l Uliginosin A v B. Cng thc hai cht trn c xc lp nm 1968 v sau tng hp c. Phn t c cu trc phloroglucinol v acid filicinic tng t nh aspidin, flavaspidin hoc rotlerin.
86