Professional Documents
Culture Documents
Bµi TËp:
D¹ng 1. X¸c ®Þnh c¸c ¶nh cho bëi g¬ng ph¼ng
C©u 1. Mét ngêi nh×n thÊy ¶nh cña®Ønh mét cét ®iÖn trong
mét vòng níc nhá Ngêi Êy ®øng c¸ch vòng níc a=2m vµ c¸ch
ch©n cét ®iÖn b=10m; m¾t ngêi c¸ch ch©n mét ®o¹n h=1,6m.
TÝnh chiÒu cao H cña cét ®iÖn.
C©u 2. Mét ngêi cao 1,7m, m¾t ngêi Êy c¸ch ®Ønh ®Çu 10cm.
§Ó ngêi Êy nh×n thÊy toµn bé ¶nh cña m×nh trong g¬ng ph¼ng
th× chiÒu cao tèi thiÓu cña g¬ng ph¶i b»ng bao nhiªu vµ c¸ch
mÆt ®Êt bao nhiªu.
C©u 3. VÏ thÞ trêng cña hai ngêi qua g¬ng ph¼ng:
A B
D¹ng 2. X¸c ®Þnh vÞ trÝ, tÝnh chÊt cña ¶nh vµ vÏ ¶nh t¹o bëi g-
¬ng cÇu
C©u 1. Mét vËt ¶o AB = 2,5mm ®Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh
mét g¬ng lâm cã b¸n kÝnh 20cm, ë ®»ng sau g¬ng, c¸ch g¬ng
15cm. X¸c ®Þnh vÞ trÝ tÝnh chÊt, ®é cao vµ vÏ ¶nh.
C©u 2. Cho g¬ng cÇu lâm b¸n kÝnh 40cm. Mét vËt s¸ng AB =
2cm ®Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh, c¸ch g¬ng mét kho¶ng d. X¸c
®Þnh vÞ trÝ, tÝnh chÊt, ®é lín vµ vÏ ¶nh trong c¸c trêng hîp:
a) d = 60cm;
b) d=30cm;
c) d=20cm;
d) d=10cm;
Tõ ®ã nªu ra nhËn xÐt vÒ sù di chuyÓn cña ¶nh khi vËt tiÕn l¹i
gÇn g¬ng
C©u 3. Mét vËt ¶o AB = 1cm vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña mét g-
¬ng cÇu låi cã b¸n kÝnh 40cm ë phÝa sau g¬ng mét kho¶ng x.
H·y x¸c ®Þnh vÞ trÝ, tÝnh chÊt, ®é lín cña ¶nh vµ vÏ ¶nh trong
c¸c trêng hîp:
a) x =10cm
b) x =20cm
c) x = 40
C©u 4. Mét g¬ng cÇu låi cã f = -10cm. VËt ¶o AB th¼ng gãc víi
trôc chÝnh, A trªn trôc chÝnh, c¸ch g¬ng mét ®o¹n d. §Þnh vÞ trÝ,
tÝnh chÊt, chiÒu cao vµ ®é phãng ®¹i cña ¶nh trong c¸c trêng
hîp sau:
a. d=30cm
b. d=20cm
c. d=15cm
d. d= 10cm
e. d =5cm
C©u 5. Cho g¬ng cÇu lâm f = 10cm. VËt s¸ng AB cho ¶nh A’B’
cao gÊp 2 lÇn vËt. §Þnh vÞ trÝ vËt vµ ¶nh
C©u 6. G¬ng cÇu låi f = -10cm. VËt AB cho ¶nh A’B’ cao gÊp 2
lÇn vËt. X¸c ®Þnh:
a. TÝnh chÊt cña vËt vµ ¶nh.
b. VÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh
C©u 7. G¬ng cÇu lâm cã tiªu cù f =10cm. VËt AB cho ¶nh A’B’
cao b»ng nöa vËt. X¸c ®Þnh vÞ trÝ tÝnh chÊt cña vËt vµ ¶nh, vÏ
¶nh.
C©u 8. G¬ng cÇu låi f = -10cm. VËt thËt AB cho ¶nh A’B’ c¸ch vËt
l =21cm. §Þnh vÞ trÝ vËt vµ tÝnh chÊt cña ¶nh
C©u 9. a. G¬ng cÇu låi cã b¸n kÝnh R =12cm. VËt thËt AB
ph¼ng nhá ®Æt trªn trôc chÝnh, cã ¶nh b»ng nöa vËt. X¸c ®Þnh
vÞ trÝ cña vËt
b. VËt thËt AB ph¼ng nhá ®îc ®Æt trªn trôc chÝnh cña mét g¬ng
cÇu låi , c¸ch g¬ng 60cm. ¶nh nhá h¬n vËt ba lÇn. TÝnh b¸n kÝnh
cong cña g¬ng.
C©u 10. Mét chïm s¸ng héi tô gÆp g¬ng cÇu lâm sao cho ®iÓm
héi tô ¶o n»m trªn trôc chÝnh, sau g¬ng vµ c¸ch g¬ng 30cm. BiÕt
b¸n kÝnh cña g¬ng lµ R = 60cm.
X¸c ®Þnh ¶nh vµ vÏ ¶nh.
C©u 11. Mét g¬ng cÇu lâm cã f =10cm. VËt AB =1cm ®Æt trªn
trung trôc chÝnh vµ vu«ng gãc víi trôc chÝnh cã ¶nh A’B’ =2cm.
X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh
C©u 12. Mét g¬ng cÇu lâm cã b¸n kÝnh R =60cm. Ngêi ta muèn
t¹o mét ®iÓm ¶nh thËt S’ trªn trôc chÝnh sao cho kho¶ng c¸ch tõ
®Ønh O cña g¬ng ®Õn S’ tho· m·n ®iÒu kiÖn: OS’ ≤ 15cm. X¸c
®Þnh ®iÒu kiÖn, vÞ trÝ, ®é lín, chiÒu cña ¶nh vµ vÏ ¶nh
C©u 13. G¬ng cÇu låi cã b¸n kÝnh R =60cm. VËt AB =4cm ®Æt
trªn trôc chÝnh, vu«ng gãc víi trôc chÝnh vµ c¸ch trôc chÝnh vµ
c¸ch g¬ng 30cm. X¸c ®Þnh tÝnh chÊt, vÞ trÝ, ®é lín, chiÒu cña
¶nh vµ vÏ ¶nh
D¹ng 3. X¸c ®Þnh tiªu cù (b¸n kÝnh) g¬ng cÇu:
C©u 1. Víi c¶ hai lo¹i g¬ng cÇu, h·y chøng minh r»ng nÕu gi÷ g-
¬ng cè ®Þnh vµ dêi vËt theo trôc chÝnh th× ¶nh cña vËt t¹o bëi
g¬ng cÇu lu«n chuyÓn ®éng ngîc chiÒu so víi vËt.
C©u 2. Mét ngän nÕn nhá th¼ng gãc víi trôc chÝnh cña mét g-
¬ng cÇu, c¸ch g¬ng 15cm; ngêi ta thÊy cã mét ¶nh ¶o lín gÊp hai
lÇn vËt. Hái g¬ng ®ã thuéc lo¹i g¬ng nµo? h·y x¸c ®Þnh b¸n
kÝnh cña g¬ng b»ng ph¬ng ph¸p tÝnh to¸n ®¹i sè vµ b»ng ph-
¬ng ph¸p h×nh häc.
C©u 3. §Æt vËt AB =1cm th¼ng gãc víi trôc chÝnh c¶u mét g¬ng
cÇu, ë tríc g¬ng c¸ch g¬ng 20cm; ngêi ta thÊy cã mét ¶nh ¶o
A’B’ = 0,5cm. Hái g¬ng cÇu ®ã thuéc lo¹i g¬ng nµo? X¸c ®Þnh
b¸n kÝnh cña g¬ng b»ng ph¬ng tÝnh to¸n vµ b»ng phu¬ng ph¸p
h×nh häc.
C©u 4. VËt s¸ng AB ®Æt c¸ch mµn høng ¶nh mét ®o¹n kh«ng
®æi l =15cm. §Æt g¬ng cÇu lâm ë vÞ trÝ O1 vµ vÞ trÝ O2 th× trªn
mµn ®Òu thu ®îc ¶nh râ nÐt. BiÕt hai vÞ trÝ cña g¬ng c¸ch nhau
L = 45cm. §Þnh tiªu cù cña g¬ng.
C©u 5. VËt thËt AB qua g¬ng cÇu lâm cho ¶nh A”B”. DÞch vËt ra
xa 15cm, g¬ng cÇu cho ¶nh A’B’ dÞch ®i 15cm. BiÕt A’B’ cao
g©p 4 lÇn ¶nh A”B”. TÝnh tiªu f cù cña g¬ng.
C©u 6. Mét vËt s¸ng AB ®Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh mét g¬ng
lâm vµ c¸ch t©m g¬ng 100cm cã ¶nh A’B’ nh×n thÊy qua g¬ng
cao gÊp rìi AB. H·y tÝnh:
a. TÝnh tiªu cù f cña g¬ng.
b. Kho¶ng c¸ch tõ AB ®Õn A’B’ ®Õn g¬ng.
c. Cho AB tÞnh tiÕn l¹i gÇn g¬ng h¬n n÷a. Hái ¶nh A’B’ dÞch
chuyÓn nh thÕ nµo? chiÒu cao ¶nh A’B’ th©y ®æi ra sao
C©u 7. VËt AB ph¼ng nhá, thËt, ®Æt trªn trôc chÝnh cña mét g-
¬ng cÇu lâm cã ¶nh lín h¬n vËt 3 lÇn.
Dêi vËt theo trôc chÝnh ®o¹n 15cm, ¶nh cña vËt lÇn nµy nhá
h¬n vËt 1,5 lÇn vµ kh«ng ®æi b¶n chÊt.
a. X¸c ®Þnh chiÒu dêi cña vËt.
b. TÝnh tiªu cù cña g¬ng cÇu.
D¹ng 4. X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh khi biÕt tiªu cù cña g¬ng
vµ ®é phãng ®¹i
C©u 1. VËt s¸ng AB = 0,5cm ®Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh cÇu
mét g¬ng cÇu lâm tiªu cù f =10cm, cho ¶nh A’B’ =1cm. X¸c
®Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh. ¶nh ®ã lµ thËt hay ¶o
C©u 2. Mét vËt s¸ng AB ®Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh cña g¬ng
cÇu låi cã b¸n kÝnh 12cm, cho ¶nh cao b»ng nöa vËt. T×m vÞ trÝ
cña vËt vµ ¶nh. VÏ ¶nh.
C©u 3. Mét vËt AB =2cm ®Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh cña mét
g¬ng cÇu lâm cã tiªu cù 30cm, cho ¶nh A’B’ =1cm. X¸c ®Þnh vÞ
trÝ vµ tÝnh chÊt cña vËt vµ ¶nh.
C©u 4. Mét vËt AB ®Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña g¬ng lâm
b¸n kÝnh 40cm, g¬ng lâm cho ¶nh A’B’ = 2AB. X¸c ®Þnh vÞ trÝ
cña vËt vµ ¶nh
D¹ng 5. X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh thËt khi biÕt kho¶ng c¸ch
gi÷a chóng.
C©u 1. Mét g¬ng cÇu lâm cã b¸n kÝnh 48cm Mét vËt s¸ng AB
®Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh cña g¬ng cho ¶nh c¸ch vËt 36cm.
X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña vËt, vÞ trÝ tÝnh chÊt cña ¶nh, vÏ h×nh trong
mçi trêng hîp
C©u 2. Mét vËt s¸ng AB ®Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh cña mét g-
¬ng cÇu låi b¸n kÝnh 60cm, cho ¶nh c¸ch vËt 45cm. X¸c ®Þnh vÞ
trÝ cña vËt, vÞ trÝ vµ tÝnh chÊt cña ¶nh.
C©u 3. Mét vËt AB ®Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh cña mét g¬ng
cÇu lâm b¸n kÝnh 24cm, cho ¶nh c¸ch vËt 18cm. X¸c ®Þnh vÞ trÝ
vµ tÝnh chÊt cña vËt vµ ¶nh.
C©u 4. Mét g¬ng cÇu låi cã b¸n kÝnh 50cm. §Æt vËt s¸ng AB
vu«ng gãc víi trôc chÝnh g¬ng cho ¶nh A’B’ c¸ch AB 37,5cm. X¸c
®Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh.
C©u 5. Mét vËt s¸ng AB = 2cm ®Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña
mét g¬ng cÇu lâm cã b¸n kÝnh R = 24cm, cho ¶nh ¶o c¸ch vËt
32cm. X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh, ®é lín cña ¶nh.
C©u 6. Mét g¬ng cÇu lâm cã tiªu cù f =12cm. VËt th©t AB
ph¼ng nhá ®Æt trªn trôc chÝnh vµ vu«ng gãc víi chôc chÝnh. ¶nh
c¸ch vËt 18cm
X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña vËt .
C©u 7. Mét vËt thËt AB ph¼ng nhá, ®Æt trªn trôc chÝnh vµ
vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña g¬ng cÇu lâm.
§Æt mét mµn tríc g¬ng vµ song song víi g¬ng ®Ó nhËn ¶nh.
Khi ¶nh râ nÐt hiÖn trªn mµn, kho¶ng c¸ch gi÷a vËt vµ mµn b»ng
1,5 lÇn tiªu cù
TÝnh ®é phãng ®¹i cña ¶nh.
C©u 8. VËt AB ®Æt song song vµ c¸ch mµn mét kho¶ng L=80cm.
Mét g¬ng cÇu lâm cã tiªu cù f =30cm ®îc ®Æt sao cho vËt ë trªn
trôc chÝnh cña g¬ng vµ vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña g¬ng.
a. §Þnh vÞ trÝ cña g¬ng ®Ó ¶nh cña vËt hiÖn trªn mµn. BiÖn luËn
vÒ nghiÖm theo L vµ f
b. TÝnh ®é phãng ®¹i cña ¶nh.
C©u 9. G¬ng cÇu låi cã b¸n kÝnh R =60cm. VËt thËt AB ®Æt trªn
trôc chÝnh vµ vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña g¬ng cã ¶nh c¸ch vËt
45cm. X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña vËt
D¹ng 6. X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh khi biÕt sù di chuyÓn cña
chóng.
C©u 1. Mét ®iÓm s¸ng ®Æt tríc mét g¬ng lâm (b¸n kÝnh 40cm)
cã ¶nh S’. Di chuyÓn S mét kho¶ng 10cm l¹i gÇn g¬ng ngêi ta
thÊy ¶nh S’ di chuyÓn m«th kho¶ng 20cm. H·y x¸c ®Þnh vÞ trÝ
cña vËt vµ ¶nh lóc ®Çu vµ sau di chuyÓn
C©u 2. Mét ®iÓm s¸ng S ®Æt tríc g¬ng cÇu låi (b¸n kÝnh 40cm)
cho ¶nh S’. Di chuyÓn S mét kho¶ng 30cm l¹i gÇn g¬ng ngêi ta
thÊy ¶nh S’ di chuyÓn mét kho¶ng 3cm. X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña vËt
vµ ¶nh lóc ®Çu vµ lóc sau khi di chuyÓn
C©u 3. Mét ®iÓm s¸ng S ®Æt tríc g¬ng cÇu lâm (b¸n kÝnh
30cm) cho ¶nh S’. Di chuyÓn S mét kho¶ng 4cm ra xa g¬ng ngêi
ta thÊy ¶nh S’ di chuyÓn mét kho¶ng 20cm. X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña
vËt vµ ¶nh lóc ®Çu vµ lóc sau khi di chuyÓn
C©u 4. Mét ngêi ®øng tríc mét g¬ng cÇu låi nh×n thÊy ¶nh cña
m×nh trong g¬ng cao b»ng 1/5 chiÒu cao cña m×nh. TiÕn l¹i gÇn
g¬ng thªm 0,5m ngêi ®ã thÊy ¶nh cao b»ng 1/4 chiÒu cao cña
m×nh. TÝnh b¸n kÝnh cña g¬ng vµ ®é dÞch chuyÓn cña ¶nh.
C©u 5. G¬ng lâm tiªu cù f =10cm. VËt thËt AB cho ¶nh A’B’.
DÞch vËt l¹i gÇn g¬ng 3cm th× ¶nh dÞch chuyÓn ®i 30cm. §Þnh
vÞ trÝ lóc ®Çu vµ lóc sau cña vËt vµ ¶nh.
C©u 6. VËt thËt AB ®Æt tríc g¬ng cÇu lâm cho ¶nh A’B’. NÕu
dÞch chuyÓn vËt l¹i gÇn 8cm th× ¶nh dÞch ®i 40cm. BiÕt ¶nh
sau cao gÊp 5 lÇn ¶nh tríc. TÝnh tiªu cù cña g¬ng.
C©u 7. G¬ng cÇu låi R=20cm. VËt s¸ng AB cho ¶nh A’B’. DÞch
chuyÓn AB l¹i gÇn g¬ng 25cm th× thÊy ¶nh dÞch chuyÓn 2cm.
X¸c ®Þnh vÞ trÝ lóc ®Çu vµ lóc sau cña vËt vµ ¶nh.
C©u 8. §iÓm S n»m trªn trôc chÝnh g¬ng cÇu lâm. NÕu dÞch
chuyÓn l¹i gÇn g¬ng mét ®o¹n 3cm th× ¶nh dÞch chuyÓn mét
®o¹n 30cm. NÕu S dÞch ra xa mét ®o¹n 5cm th× ¶nh dÞch
chuyÓn mét ®o¹n 10cm. TÝnh tiªu cù cña g¬ng.
C©u 9. Mét ®iÓm s¸ng A n»m trªn trôc chÝnh cña g¬ng lâm cã
tiªu cù 15cm. NÕu dÞch chuyÓn A ra xa g¬ng thªm 4cm th× ¶nh
A’ sÏ dÞch mét ®o¹n 20cm. X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ¶ng tríc vµ
sau dÞch chuyÓn
C©u 10. Mét vËt ph¼ng nhá ®Æt tríc mét g¬ng cÇu lâm cho mét
¶nh lín gÊp 8 lÇn vËt trªn mét mµn M. Cho vËt tiÕn 0,5cm l¹i gÇn
g¬ng vµ dÞch mµn ®Ó ¶nh l¹i râ nÐt th× thu ®îc ¶nh lín gÊp 10
lÇn vËt. H·y tÝnh b¸n kÝnh cña g¬ng, x¸c ®Þnh chiÒu vµ ®é dÞch
chuyÓn cña mµn M.
C©u 11. Mét vËt s¸ng AB ®Æt tríc mÆt g¬ng cÇu lâm cho ¶nh râ
nÐt lín h¬n vËt trªn mét mµn M. Gi÷ nguyªn vËt vµ mµn, di
chuyÓn g¬ng ®Õn mét vÞ trÝ kh¸c ngêi ta l¹i thÊy trªn mµn M
hiÖn lªn ¶nh râ nÐt A2B2. Cho biÕt hai vÞ trÝ nãi trªn cña g¬ng
cÇu c¸ch nhau 250cm vµ kho¶ng c¸ch gi÷a vËt vµ mµn M lµ
150cm, tÝnh tiªu cù cña g¬ng.
Cho biÕt ¶nh A1B1 cao 2cm, h·y tÝnh ®é cao cña vËt AB vµ cña
¶nh A2B2.
C©u 12. §Æt mét bót ch× AB dµi 10cm n»m däc theo theo trôc
chÝnh cña mét g¬ng cÇu lâm cã tiªu cù 20cm (§Çu A cña bót ch×
ë gÇn g¬ng), ngêi ta thÊy cã mét ¶nh ¶o A’B’ dµi 20cm.
a. X¸c ®Þnh vÞ trÝ c¸c vÞ trÝ cña A. B. A’, B’
b. Bót ch× AB cã nöa chiÒu dµi mµu ®á ë phÝa A, cßn nöa kia lµ
mµu xanh. Hái A’B’ cã bao nhiªu phÇn mµu ®á vµ bao nhiªu
phÇn mµu xanh
c. NÕu quay bót ch× quanh ®Çu A ®i mét gãc nhá th× A’B’ cña
nã sÏ dÞch chuyÓn nh thÕ nµo?
¶nh sÏ dµi h¬n hay ng¾n h¬n so víi lóc ®Çu.
C©u 13. §iÓm s¸ng thËt A trªn trôc chÝnh cña mét g¬ng cÇu cã
¶nh thËt A’. Tõ vÞ trÝ ban ®Çu cña vËt ta nhËn thÊy:
Dêi A tíi gÇn g¬ng thªm 20cm th× ¶n rêi ®i 10cm
Dêi A xa g¬ng thªm 10cm th× ¶nh dêi ®i 2cm
TÝnh tiªu cù cña g¬ng.
C©u 14. Mét g¬ng cÇu lâm cã tiªu cù f=10cm. §iÓm s¸ng S trªn
trôc chÝnh cã ¶nh S’.
Dêi S däc theo trôc chÝnh gÇn g¬ng thªm ®o¹n 5cm th× ¶nh dêi
10cm vµ kh«ng thay ®æi tÝnh chÊt. X¸c ®Þnh vÞ trÝ ban ®Çu
cña vËt.
D¹ng 7. X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña ®Ønh g¬ng vµ cña tiªu ®iÓm chÝnh
cña g¬ng b»ng ph¬ng ph¸p h×nh häc.
C©u 1. Trªn h×nh sau ®êng th¼ng xy lµ trôc chÝnh cña g¬ng
cÇu; S lµ mét ®iÓm s¸ng ®Æt tríc g¬ng, S’ lµ ¶nh cña S qua g-
¬ng. H·y x¸c ®Þnh lo¹i g¬ng vµ vÞ trÝ, t©m g¬ng vµ tiªu ®iÓm
cña g¬ng.
S
S’
X y
C©u 2. Trªn h×nh sau ®êng th¼ng xy lµ trôc chÝnh cña g¬ng
cÇu; S lµ mét ®iÓm s¸ng ®Æt tríc g¬ng, S’ lµ ¶nh cña S qua g-
¬ng. H·y x¸c ®Þnh lo¹i g¬ng vµ vÞ trÝ, t©m g¬ng vµ tiªu ®iÓm
cña g¬ng.
S’
X y
S
C©u 3 AB lµ vËt A’B’ lµ ¶nh. H·y x¸c ®Þnh trôc chÝnh, ®Ønh g-
¬ng, t©m g¬ng vµ tiªu ®iÓm chÝnh cña g¬ng b»ng ph¬ng ph¸p
h×nh hoc.
B’ B
A
D¹ng 8. X¸c ®Þnh thÞ trêng cña g¬ng
C©u 1. Mét g¬ng ph¼ng h×nh trßn, ®êng kÝnh 0,1m, trªn trôc
h×nh trßn, tríc g¬ng, c¸ch g¬ng 50cm cã m¾t nguêi quan s¸t.
a. H·y x¸c ®Þnh b¸n kÝnh R cña vßng trßn giíi h¹n thÞ trêng cña
ngêi ®ã, ë c¸ch g¬ng 10m sau lng ngêi Êy.
b. §Ó thÞ trêng lín gÊp 5 lÇn, ngêi ®ã thay g¬ng ph¼ng b»ng
mét g¬ng cÇu låi cïng kÝch thíc. H·y x¸c ®Þnh tiªu cù cña g¬ng
cÇu ®ã
C©u 2. Mét g¬ng cÇu låi cã b¸n kÝnh cong 0,8m, mÆt g¬ng cã
d¹ng h×nh trßn ®êng kÝnh 16cm. M¾t ngêi quan s¸t ®Æt trªn
trôc chÝnh cña g¬ng, c¸ch g¬ng 1,6m
a. X¸c ®Þnh ®é lín cña thÞ trêng cña g¬ng
b. NÕu thay g¬ng cÇu låi b»ng mét g¬ng ph¼ng h×nh trßn, cã
cïng ®êng kÝnh, ®Æt t¹i ®óng vÞ trÝ c¶u g¬ng cÇu th× thÞ tr-
êng cña g¬ng ph¼ng cã ®é lín b»ng bao nhiªu?
c. Tõ phÝa sau ngêi quan s¸t, däc theo mét ®êng th¼ng song
song víi trôc cña g¬ng vµ c¸ch trôc g¬ng 72cm, cã mét vËt tiÕn
l¹i gÇn g¬ng hái khi cßn c¸ch gêi quan s¸t bao nhiªu th× vËt ®ã
b¾t ®Çu ra khái thÞ trêng cña ngêi nµy ®èi víi g¬ng
C©u 3. Mét ngêi cao 1,7m ®øng soi tríc g¬ng cÇu låi tiªu cùu
20cm. §êng kÝnh më cña g¬ng D = 10cm. TÝnh kho¶ng c¸ch gÇn
nhÊt ®Ó ngêi ®ã cã thÓ nh×n thÊy ¶nh toµn th©n ( Bá qua
kho¶ng c¸ch tõ m¾t ®Õn ®Ønh ®Çu )
C©u 4. Mét ngêi ®Æt m¾t trªn trôc chÝnh cña g¬ng cÇu låi c¸ch
mÆt g¬ng 100cm ®Ó quanh s¸t nh÷ng vËt ë sau m×nh. G¬ng
cã tiªu cù 60cm vµ cã r×a h×nh trßn, ®êng kÝnh 6cm.
a) TÝnh ®é lín cña nöa gãc ë ®Ønh cña mÆt nãn giíi h¹n thÞ tr-
êng cña g¬ng.
b) NÕu thay g¬ng cÇu låi b»ng mét g¬ng ph¼ng cã cïng kÝch th-
íc cña ®êng r×a, ®Æt cïng vÞ trÝ ®èi víi m¾t th× thÞ trêng sÏ
t¨ng hay gi·m bao nhiªu lÇn?
c) Mét vËt tiÕn l¹i gÇn g¬ng cÇu tõ phÝa sau ngêi quan s¸t däc
theo mét ®êng th¼ng song song víi trôc chÝnh vµ c¸ch trôc
0,2m. Hái khi cßn c¸ch ngêi quan s¸t bao nhiªu mÐt th× vËt sÏ ra
khái thÞ trêng cña g¬ng?
D¹ng 9. VÖt s¸ng trªn mµn.
C©u 1.Mét g¬ng cÇu lâm cã b¸n kÝnh R =20cm vµ b¸n kÝnh më r
= 3cm. Mµn (M) ®îc ®Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh, c¸ch g¬ng l
=2m. Mét ®iÓm ss¸ng S ®îc ®Æt t¹i tiªu ®iÓm F cña g¬ng.
a. TÝnh b¸n kÝnh vÖt s¸ng trªn mµn.
b. Muèn vÖt s¸ng trªn mµn gi¶m ®i ph©n nöa th× ph¶i rêi S mét
kho¶ng bao nhiªu theo chiÒu nµo?
c. Lµm l¹i c©u hái b nÕu muèn diÖn tÝch vÖt s¸ng t¨ng lªn gÊp
hai lÇn.
C©u 2. Mét ®Ìn chiÕu gåm mét g¬ng cÇu lâm, cã ®êng kÝnh D0
=24cm, vµ mét bãng ®Ìn d©y tãc cã thÓ coi nh mét nguån s¸ng
®iÓm S. Bãng ®Ìn cã thÓ dÞch chuyÓn däc theo trôc chÝnh trªn
mét ®o¹n th¼ng AB=2cm( A ë gÇn g¬ng h¬n B).
§Ó ®iÒu chØnh cho d©y tãc ®Ìn ®óng vµo tiªu ®iÓm F cña g-
¬ng ngêi ta lµm nh sau:
a) §a bãng ®Ìn vÒ ®iÓm tËn cïng A. §Æt mét mµn ¶nh c¸ch g¬ng
mét kho¶ng a = 1m, vu«ng gãc víi trôc chÝnh ngêi ta thÊy mét
vßng trßn s¸ng cã ®êng kÝnh D = 28cm.
b) §a bãng ®Ìn vÒ ®iÓm tËn cïng B th× thÊy ®êng kÝnh vßng
trßn s¸ng trªn mµn nhë h¬n ®êng kÝnh cña g¬ng vµ c¸ng ®a xa,
vßng s¸ng cacngf nhá dÇn.
Khi mµn c¸ch g¬ng mét kho¶ng L = 6,5m th× thu ®îc ¶nh râ nÐt
cña d©y tãc ®Ìn
Hái ph¶i dÞch chuyÓn bãng ®Ìn ®Õn mét kho¶ng bao nhiªu, kÓ
tõ A ®Ó chïm s¸ng ph¶n x¹ trªn g¬ng lµ chïm song song.
C©u 3. Mét ®Ìn pha gåm mét g¬ng cÇu lâm G cã ®êng r×a
h×nh trßn vµ nét bãng ®Ìn ®iÖn mµ d©y tãc coi nh mét nguån
s¸ng ®iÓm S cã thÓ dÞch chuyÓn dÔ dµng däc theo trôc chÝnh
cña g¬ng. Mét mµn ¶nh E ®îc ®Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh c¸ch
g¬ng 3m.
a) §Æt ®Ìn s¸t mÆt g¬ng, råi dÞch chuyÓn nã ra xa dÇn ngêi ta
nhËn thÊy cã hai vÞ trÝ cña nguån s¸ng, cho trªn mµn mét vÖt
s¸ng trßn cã b¸n kÝnh b»ng b¸n kÝnh ®êng trßn r×a cña g¬ng.
Hai vÞ trÝ nµy c¸ch nhau 5cm. H·y gi¶i thÝch hiÖn tîng vµ tÝnh
tiªu cù cña g¬ng
b) X¸c ®Þnh nh÷ng vÞ trÝ cña nguån s¸ng ®Ó:
- ¶nh cña d©y tãc hiÖn râ trªn mµn
- VÕt trßn trªn mµn ¶nh cã b¸n kÝnh gÊp 3 lÇn b¸n kÝnh
®êng r×a cña cña g¬ng
C©u 4. Mét mµn ¶nh E ®Æt tríc trôc chÝnh cña g¬ng cÇu lâm vµ
c¸ch g¬ng mét ®o¹n a = 25cm. §iÓm s¸ng S n»m trªn trôc chÝnh
di chuyÓn tõ ®Ønh g¬ng dÇn ra xa theo trôc chÝnh. Khi S ë vÞ
trÝ S1 th× vËt s¸ng trªn mµn cã ®êng kÝnh b»ng ®¬ng kÝnh
vµnh g¬ng. DÞch S ra xa thªm mét ®o¹n b =5cm th× ®êng kÝnh
vËt s¸ng trªn mµn gi·m ®i k = 6 lÇn so víi tríc. TÝnh tiªu cù cña g-
¬ng cÇu.
HÖ G¬ng cÇu
C©u 1. Hai g¬ng cÇu cïng tiªu cù f ®Æt ®ång trôc, mÆt ph¶n x¹
quay vµ nhau vµ c¸ch nhau mét kho¶ng L =2f. VËt s¸ng AB trªn
trôc chÝnh vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña g¬ng
B»ng lËp luËn vµ tÝnh to¸n, chøng tá r»ng hÖ chØ cho mét ¶nh
thËt cña vËt, kh«ng phô thuéc vµo sè lÇn ph¶n x¹ cña ¸nh s¸ng.
X¸c ®Þnh vÞ trÝ chiÒu vµ ®é lín cña ¶nh.
C©u 2. Mét hÖ g¬ng ghÐp cã cÊu t¹o nh h×nh vÏ:
VËt ph¼ng nhá AB ®Æt trªn trôc chÝnh, vu«ng gãc víi trôc chÝnh.
Cho biÕt: f= 20cm; (G) (M)
OI=40cm; OA =25cm B
X¸c ®Þnh ¶nh vµ vÏ ®êng ®i cña ¸nh s¸ng
sau ba lÇn ph¶n x¹ liªn tiÕp cho trêng hîp: O F A
I
a. ¸nh s¸ng truyÒn tíi M tríc
b. ¸nh s¸ng truyÒn tíi G tríc
C©u 3. Mét g¬ng cÇu lâm (G) cã b¸n kÝnh cong R =30cm ®îc
®Æt ®èi diÖn mét g¬ng ph¼ng (M), trôc chÝnh cña g¬ng cÇu
vu«ng gãc víi g¬ng ph¼ng.
Trªn trôc chÝnh, trong kho¶ng gi÷a hai g¬ng, cã ®iÓm s¸ng A
c¸ch g¬ng cÇu ®o¹n OA = 20cm.
X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña g¬ng ph¼ng (M) ®Ó mäi tia s¸ng ph¸t ra tõ
A, sau hai lÇn ph¶n x¹ liªn tiÕp l¹i quay l¹i A.
C©u 4. G¬ng cÇu låi (G1) cã tiªu cù f1=-20cm vµ g¬ng cÇu lâm
(G2) cã tiªu cù f2=20cm.
Hai g¬ng ®îc ®Æt ®ång trôc, mÆt ph¶n x¹ híng vµo nhau, hai
®Ønh c¸ch nhau l = 50cm.
§iÓm A ®îc ®Æt trªn trôc chÝnh c¸ch (G1) ®o¹n 20cm.
X¸c ®Þnh c¸c ¶nh cña A. VÏ ®êng ®i cña ¸nh s¸ng.
C©u 5. Hai g¬ng cÇu lâm cïng b¸n kÝnh R = 40cm ®îc ®Æt
®ång trôc, mÆt ph¶n x¹ híng vµo nhau, hai ®Ønh c¸ch nhau
®o¹n l=25cm
a. X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña vËt ®Ó kÝch thíc c¸c ¶nh ¶o trong g¬ng
cã tØ sè b»ng 1/2
b. T×m ®iÒu kiÖn c¶u l ®Ó cÇu hái a cã nghiÖm
C©u 6. G¬ng cÇu låi (G) cã f = -20cm. §èi diÖn víi (G) vµ vu«ng
gãc víi trôc chÝnh, ®Æt g¬ng ph¼ng (M) c¸ch (G) 60cm. VËt AB
ph¼ng, nhá vu«ng gãc víi trôc chÝnh ®îc ®Æt trong kho¶ng gi÷a
hai g¬ng, c¸ch (G) 30cm.
X¸c ®Þnh tÝnh chÊt, vÞ trÝ ®é phãng ®¹i cña ¶nh vµ vÏ ¶nh cña
vËt sau hai lÇn ph¶n x¹ liªn tiÕp theo thø tù:
a) Qua (G) råi (M)
b) Qua (M) råi (G)
C©u 7. Mét g¬ng ph¼ng ®Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña g¬ng
cÇu lâm tiªu cù f, c¸ch g¬ng lâm ®o¹n l, hai mÆt ph¶n x¹ híng
vµo nhau.
T×m ®iÒu kiÖn vÒ l ®Ó mét ®iÓm A trªn trôc chÝnh trong
kho¶ng gi÷a hai g¬ng cã ¶nh sau hai lÇn ph¶n x¹ liÖn tiÕp trïng
víi chÝnh nã.
C©u 8. G¬ng cÇu lâm (G) tiªu cùu 20cm cã ®iÓm A trªn trôc
chÝnh vµ c¸ch g¬ng 30cm.
§èi diÖn víi (G) ®Æt mét gu¬ng ph¼ng (M) nghiªng mét gãc 450
so víi trôc cña g¬ng (G) vµ c¸ch (G) 80cm.
X¸c ®Þnh ¶nh cña A sau hai lÇn ph¶n x¹ liªn tiÕp trªn (G) råi (M)
C©u 9. G¬ng cÇu lâm cã f =50cm. Trªn trôc chÝnh cã ®iÓm s¸ng
A c¸ch g¬ng 60cm. §èi diÖn víi g¬ng cÇu ®Æt mét g¬ng (M2)
sao cho ¸nh s¸ng tõ A sau hai lÇn ph¶n x¹ liªn tiÕp trªn hai g¬ng
råi l¹i qua A.
X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña (M2) trong hai truêng hîp sau:
a. M2 lµ g¬ng ph¼ng ®Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña g¬ng cÇu
lâm
b. M2 lµ g¬ng cÇu lâm cã cïng tiªu cù ®Æt ®ång trôc víi g¬ng thø
nhÊt
C©u 10. Hai g¬ng cÇu lâm cã c¸c tiªu cù f1=24cm, f2=16cm. Trôc
chÝnh cña hai g¬ng trïng nhau, mÆt ph¶n x¹ quay vµo nhau, hai
®Ønh c¸ch nhau 120cm.
Cã hai bãng ®Ìn gièng nhau ®îc ®Æt c¸ch ®Òu trôc chÝnh X¸c
®Þnh vÞ trÝ ®Æt mµn vµ hai bãng ®Ìn ®Ó c¸c ¶nh trïng khÝt lªn
nhau trªn mµn.
C©u 11. Hai g¬ng cÇu lâm vµ låi cã tiªu cù f 1=15cm vµ f2=-10cm.
§îc ®Æt cho trôc chÝnh trïng nhau, hai mÆt ph¶n x¹ ®èi diÖn
nhau. C¸c ®Ønh g¬ng c¸ch nhau 80cm.
X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña vËt AB( vu«ng gãc víi trôc chÝnh, ®Æt trªn
trôc chÝnh) ®Ó ¶nh cña vËt sau 1 lÇn ph¶n x¹ trªn mçi g¬ng:
a. Cã cïng kÝch thíc
b. §Òu ¶o vµ gÊp 10 lÇn nhau.
C©u 12. Mét g¬ng cÇu lâm (G1) cã b¸n kÝnh cong R1=60cm.
Mét vËt ph¼ng nhá AB cao 2cm ®Æt trª trôc chÝnh, vu«ng gãc víi
trôc chÝnh, c¸ch g¬ng 0,9m.
a) VÏ, x¸c ®Þnh vÞ trÝ vµ ®é lín cña ¶nh A’B’ cña vËt cho bëi g-
¬ng.
b) Mét g¬ng cÇu låi (G2) nhá h¬n (G1) nhiÒu, ®Æt tríc (G1) c¸ch
(G1) 36cm, sao cho trôc chÝnh cña hai g¬ng trïng nhau vµ mÆt
ph¶n x¹ quay vµo nhau. C¸c tia s¸ng ®i tõ vËt ph¶n x¹ trªn (G 1)
vµ sau ®ã trªn (G2) vµ t¹o mét ¶nh A”B” cña vËt. BiÕt ¶nh A”B”
nµy lµ ¶nh thËt ë ®óng trªn (G1). H·y x¸c ®Þnh b¸n kÝnh cong
cña (G2).
C©u 13. Cho mét g¬ng cÇu lâm G1 cã tiªu cù 20cm. §Æt mét g-
¬ng ph¼ng G2 ®èi diÖn víi G1, c¸ch G1 80cm trªn trôc chÝnh cña
G1 vµ nghiªng 450 víi trôc chÝnh nµy. Trong kho¶ng gi÷a hai g¬ng
ë trªn trôc chÝnh cña G1 vµ c¸ch G1 lµ 30cm, cã mét ®Ióm s¸ng S.
XÐt chïm tia s¸ng tõ S tíi G1 råi tíi G2
X¸c ®Þnh ¶nh cho bëi hÖ hai g¬ng
C©u 14. Cho mét g¬ng cÇu låi G1 cã tiªu cù 20cm. §Æt mét g¬ng
ph¼ng G2 ®èi diÖn víi G1, vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña G1 vµ c¸ch
G1 lµ 60cm. Mét vËt thËt AB=2cm vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña G1
c¸ch G1 lµ 30cm.
X¸c ®Þnh hai ¶nh ®Çu tiªn cña AB cho bëi hÖ trong hai trêng hîp:
a. XÐt chïm tia tõ vËt G1 råi tíi G2
b. XÐt chïm tia tõ v¹t tíi G2 råi tíi G1
C©u 15. Cho g¬ng ph¼ng G ®Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña
mét g¬ng cÇu lâm M cã tiªu cù 30cm vµ c¸ch g¬ng nµy mét ®o¹n
lµ a=80cm. XÐt chïm tia tõ mét ®IÓm S, trong kho¶ng hai mÆt
ph¶n x¹, ë trªn trôc chÝnh cña M, tíi g¬ng cÇu råi tíi g¬ng ph¼ng
vµ cho ¶nh S2. T×m vÞ trÝ cña S ®Ó S2 trïng víi S
KHóC X¹ ¸NH S¸NG
A. Lý THUYÕT C¥ B¶N
I. §Þnh luËt khóc x¹ ¸nh s¸ng: i
- Tia khóc x¹ n»m trong mÆt ph¼ng tíi
- Gi÷a gãc tíi I vµ gãc khóc x¹ cã hÖ thøc (n1)
n1.sini=n2.sinr
sin i n
hay: = n2,1 = 2 (n2)
sin r n1
n2,1 lµ triÕt suÊt tØ ®èi cña m«I trêng (2)
®èi víi m«I trêng (1)
n1: TriÕt xuÊt tuyÖt ®èi cña m«I trêng (1)
n2: TriÕt xuÊt tuyÖt ®èi cña m«I trêng (2)
Lu ý: Víi kh«ng khÝ, chiÕt xuÊt tuyªth ®èi lµ nkk
N1.sini = n2.sinr
+ NÕu n1>n2 suy ra I<r
+ NÕu n1<n2 suy ra I>r
II. Sù ph¶n x¹ toµn phÇn.
- Nãi chung, khi mét tia s¸ng tíi mét mÆt ng¨n chia hai m«I trêng,
mét phÇn ¸nh s¸ng khóc x¹ (tia IR), mét phÇn ¸nh s¸ng ph¶n x¹
(tia IR’)
- Trong trêng hîp n1>n2 ta cã hiÖn tîng ph¶n x¹ toµn phÇn (kh«ng
cã tia khóc x¹)
nÕu gãc tíi I lín h¬n gi¸ trÞ giíi h¹n igh x¸c ®Þnh bëi:
n2
sinigh=
n1
III. Lìng chÊt ph¼ng:
Lìng chÊt ph¼ng lµ hÖ gåm hai m«I trêng trong suèt, ®ång chÊt
tiÕp xóc víi nhau theo mét mÆt ph¼ng.
IH=AH.tgi=A’H.tgr
- §Iòu kiÖn cho ¶nh râ:
I bÐ ⇒ r bÐ ⇒ tgi ≈ I, tgr ≈ r
A' H AH
Suy ra: n = n1
2
IV. B¶n mÆt song song:
XÐt b¶n mÆt trong kh«ng khÝ.
- Kho¶ng c¸ch tõ vËt tíi ¶nh:
sin(i − r )
SS ' = e
cos r
Lu ý:
- NÕu bªn ngoµi kh«ng ph¶i lµ kh«ng khÝ mµ lµ mét m«i trêng
kh¸c, th× trong c«ng thøc trªn n lµ triÕt suÊt tØ ®èi cña b¶n ®èi
víi m«I trêng ngoµi
- NÕu m«i trêng hai bªn b¶n kh«ng gièng nhau th× tia lã kh«ng
song song víi nhau th× tia lã kh«ng song song víi tia tíi
C¸C D¹ng bai tËp
C©u1. Mét chËu chøa mét líp níc cã chiÒu cao 40cm, chiÕt suÊt
n1=4/3. Tren líp níc lµ mét líp dÇu cã chiÒu cao 30cm, chiÕt suÊt
n2=1,5. M¾t ë trong kh«ng khÝ sÏ thÊy ®¸y chËu c¸ch mÆt trªn
mÆt cña líp dÇu lµ bao nhiªu.
C©u 2. Cho b¶n mÆt song song bÒ dµy e = 10cm, chiÕt suÊt
n=1,5, ë trong kh«ng khÝ.
a) VËt thËt lµ mét ®iÓm s¸ng S, c¸ch b¶n 20cm. X¸c ®Þnh vÞ trÝ
cña ¶nh.
b) T×m l¹i vÞ trÝ ¶nh nÕu S lµ vËt ¶o còng c¸ch b¶n 20cm
c) B©y giê vËt thùc lµ AB =2cm, song song b¶n. X¸c ®Þnh vÞ trÝ
vµ ®é lín cña ¶nh
C©u 3. Cho mét b¶n mÆt song song cã bÒ dµy e =10cm, chiÕt
suÊt n=1,5. ChiÐu tíi b¶n mÆt tia s¸ng SI cã gãc tíi i =450. B¶n
®îc ®Æt trong kh«ng khÝ.
a. VÏ ®êng ®i cña tia s¸ng qua b¶n.
b. TÝnh kho¶ng c¸ch gi÷a tia lã vµ tia tíi.
c. TÝnh l¹i c©u trªn nÕu i =60
C©u 4. Mét khèi thuû tinh chiÕt suÊt n =1,5, thiÕt diÖn th¼ng la
mét tam gi¸c vu«ng c©n t¹i B. ChiÕu vu«ng gãc tíi mÆt AB mét
chïm tia s¸ng song song SI.
a. Khèi thuû tinh P ë trong kh«ng khÝ. TÝnh gãc D lµm bëi tia tíi vµ
tia lã.
b. TÝnh lÞa gãc lÖch D nÕu khèi P ë trong níc cã chiÕt suÊt n’
=4/3
C©u 5. Mét khèi thuû tinh, chiÕt suÊt n=1,5, h×nh b¸n cÇu cã
b¸n kÝnh R. Mét tia s¸ng SI ®îc chiÕu th¼ng gãc víi mÆt cña b¸n
cÇu.
a. X¸c ®Þnh ®êng ®i cña tia s¸ng khi ®iÓm tíi I c¸ch t©m O cña
mÆt cÇu lµ R/2
b. §iÓm I ë trong vïng nµo th× kh«ng cã tia lã ra khái mÆt cÇu.
C©u 6. Mét miÕng gç máng h×nh trßn, b¸n kÝnh R =4cm. Ë t©m
O, c¾m th¼ng gãc m«t ®inh OA. Th¶ miÕng gç nµy næi trong
mét chËu níc cã chiÕt suÊt n=4/3. §inh OA ë trong níc.
a. Cho OA =6cm. M¾t ë trong kh«ng khÝ sÏ thÊy ®Çu ®inh A c¸ch
mÆt níc bao nhiªu
b. T×m chiÒu dµi lín nhÊt cña OA ®Ó m¾t kh«ng thÓ thÊy ®Çu A
cña ®inh.
c. Thay níc b»ng mét chÊt láng cã chiÕt suÊt n’. Khi OA gi·m tíi
3,2cm th× m¾t kh«ng cßn thÊy ®inh n÷a. TÝnh n’.
C©u 7. Mét ch©u ®Æt trªn mÆt ph¼ng n»m ngang, chøa mét líp
níc dµy 20cm, chiÕt suÊt n’=4/3. §¸y chËu lµ mét g¬ng ph¼ng.
M¾t M c¸ch mÆt níc lµ 30cm, nh×n suèng ®¸y ch©u.
M¾t nh×n thÊy ¶nh cña nã ë vÞ trÝ nµo, vÏ ®êng ®i cña tia s¸ng.
C©u 8.
THÊU KÝnh
I. ThÊu kÝnh lµ mét khèi chÊt trong suèt giíi h¹n bëi hai mÆt cÇu;
mét trong hai mÆt cã thÓ lµ mÆt ph¼ng. §êng th¼ng nèi hai
t©m cña hai mÆt cÇu gäi lµ trôc chÝnh cña thÊu kÝnh.
Cã hai lo¹i thÊu kÝnh: ThÊu kÝnh héi tô vµ thÊu kÝnh ph©n kú. O
lµ quang t©m, ®êng th¼ng qua O gäi lµ trôc phô.
F F’ F F’
F’1
F’ F’
F1’
IV. VÏ ¶nh cña vËt: Dïng hai trong 3 tia ®Æc biÖt
V. Mèi liªn hÖ gi÷a vËt vµ ¶nh:
a) Víi thÊu kÝnh héi tô:
- VËt thËt ë ngoµi F cã ¶nh thËt ngîc chiÒu víi vËt
-VËt thËt ë trong F cã ¶nh ¶o cïng chiÒu vµ lín h¬n vËt
-VËt ¶o cã ¶nh thËt cïng chiÒu víi vËt
b) Víi thÊu kÝnh héi tô:
- VËt thËt cho ¶nh ¶o cïng chiÒu vµ nhá h¬n vËt
-VËt ¶o ë trong F cã ¶nh thËt cïng chiÒu vµ lín h¬n vËt. VËt ¶o ë
ngoµi F cã ¶nh ¶o ngîc chiÒu víi vËt.
c) NhËn xÐt:
- Khi vËt di chuyÓn (l¹i gÇn hoÆc ra xa thÊu kÝnh) ¶nh vµ vËt
lu«n lu«n chuyÓn ®éng cïng chiÒu.
-Khi vËt ë ®óng tiªu ®iÓm cho ¶nh ë v« cóng vµ ta kh«ng høng
®îc ¶nh.
- VËt thËt ë tríc thÊu kÝnh, ¶nh thËt ë sau thÊu kÝnh (cã thÓ høng
trªn mµn). VËt ¶o ë sau thÊu kÝnh, ¶nh ¶o ë tríc thÊu kÝnh (theo
chiÒu truyÒn cña ¸nh s¸ng)
-Muèn vÏ mét ®iÓm ¶o Ata dïng hai tia s¸ng tíi thÊu kÝnh cã ®-
¬nngf kÐo dµi qua A, hai tia lã cña chóng t¹o nªn ¶nh cña vËt ¶o
®ã.
VI. C«ng thøc thÊu kÝnh:
1 1 1 df d' f
= + hay d ' = ;d =
f d d' d− f d '− f
d' f d '− f f f − d'
§é phãng ®¹i: k = − = − =− = =
d d− f f f −d f
A’B’=|k|.AB
Quy íc:
- VËt thËt (vËt s¸ng) d>0; vËt ¶o d <0;
- ¶nh thËt d’>0; ¶nh ¶o d’<0;
- ThÊu kÝnh héi tô f>0
- ThÊu kÝnh ph©n kú f<0
- K > 0 ¶nh vµ vËt cïng chiÒu
- K<0 ¶nh vµ vËt ngîc chiÒu
- Kho¶ng c¸ch tõ vËt tíi ¶nh l = |d’+d|
VËt thËt cã ¶nh thËt th×: d + d’ ≥ 4f
D¹ng 2. X¸c ®Þnh vÞ trÝ, tÝnh chÊt cña ¶nh vµ vÏ ¶nh t¹o bëi thÊu
kÝnh.
C©u 1. Mét vËt ¶o AB = 5mm ®Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh cña
mét thÊu kÝnh héi tô cã tiªu cù 20cm, ë sau thÊu c¸ch thÊu kÝnh
20cm. X¸c ®Þnh vÞ trÝ, tÝnh chÊt, ®é cao cña ¶nh vµ vÏ ¶nh.
C©u 2. Cho mét thÊu kÝnh lµm b»ng thuû tinh (n=1,5), mét mÆt
låi b¸n kÝnh 10cm, mét mÆt lâm b¸n kÝnh 20cm. Mét vËt s¸ng AB
=2cm ®Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh vµ c¸ch thÊu kÝnh mét
kho¶ng d. X¸c ®Þnh vÞ trÝ, tÝnh chÊt, ®é lín vµ vÏ ¶nh trong c¸c
trêng hîp:
a) d=60cm
b) d=40cm
c) d=20cm
Tõ ®ã nªu ra sù nhËn xÐt vÒ sù di chuyÓn cña ¶nh khi vËt tiÕn l¹i
gÇn thÊu kÝnh.
C©u 2. Mét vËt ¶o AB=2cm, ®Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh cña
mét thÊu kÝnh ph©n kú tiªu cù 30cm, ë phÝa sau thÊu kÝnh mét
kho¶ng x. H·y x¸c ®Þnh vÞ trÝ, tÝnh chÊt, ®é lín cña ¶nh vµ vÏ
¶nh trong c¸c trêng hîp sau: x=15cm, x=30cm, x=60cm
D¹ng 3. X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh khi biÕt tiªu cù cña thÊu
kÝnh vµ ®é phãng ®¹i
C©u1. Mét vËt s¸ng AB=1cm ®Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh cña
mét thÊu kÝnh héi tô tiªu cù f =20cm cho ¶nh A’B’=2cm. X¸c
®Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh. ¶nh ®ã lµ thËt hay ¶o vÏ h×nh.
C©u 2. Mét vËt s¸ng AB ®Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh cña thÊu
kÝnh ph©n kú cã tiªu cù b»ng 12cm, cho ¶nh cao b»ng nöa vËt.
T×m vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh.
C©u 3. Mét vËt AB =4cm ®Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh cña thÊu
kÝnh héi tô cã tiªu cù 30cm, cho ¶nh A’B’=2cm. X¸c ®Þnh vÞ trÝ,
tÝnh chÊt cña vËt vµ ¶nh. VÏ ¶nh.
D¹ng 4. X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh khi biÕt kho¶ng c¸ch
gi÷a chóng
C©u 1. Mét vËt s¸ng AB ®Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh cña mét
thÊu kÝnh häi tô (tiªu cù 20cm) co ¶nh c¸ch vËt 90cm. X¸c ®Þnh
vÞ trÝ cña vËt, vÞ trÝ vµ tÝnh chÊt cña ¶n
C©u 2. Mét ®iÓm s¸ng n»m trªn trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh
ph©n kú(tiªu cù b»ng 15cm) cho ¶nh c¸ch vËt 7,5cm. X¸c ®Þnh
tÝnh vÞ trÝ cña vËt, vÞ trÝ vµ tÝnh chÊt cña ¶nh
C©u 3. Mét vËt s¸ng AB =4mm ®Æt th¼ng gãc víi trôc chÝnh
cña mét thÊu kÝnh héi tô (cã tiªu ®iÓm 40cm), cho ¶nh c¸ch vËt
36cm. X¸c ®Þnh vÞ trÝ, tÝnh chÊt vµ ®é lín cña ¶nh, vµ vÞ trÝ
cña vËt
C©u 4. VËt s¸ng AB h×nh mòi tªn ®Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh
cña mét thÊu kÝnh ph¼ng låi b»ng thuû tinh chiÕt suÊt n=1,5,
b¸n kÝnh mÆt låi b»ng 10cm, cho ¶nh râ nÐt trªn mµn ®Æt c¸ch
vËt mét kho¶ng L
a) X¸c ®Þnh kho¶ng c¸ch ng¾n nhÊt cña L
b) X¸c ®Þnh c¸c vÞ trÝ cña thÊu kÝnh trong trêng hîp L=90cm. So
s¸nh ®é phãng ®¹i cña ¶nh thu ®îc trong c¸c trêng hîp nµy
C©u 5. Mét vËt s¸ng AB cho ¶nh thËt qua mét thÊu kÝnh héi tô L,
¶nh nµy høng trªn mét mµn E ®Æt c¸ch vËt mét kho¶ng 1,8m.
¶nh thu ®îc cao b»ng 1/5 vËt.
a) TÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh
b) Gi÷a nguyªn vÞ trÝ cña AB vµ mµn E. DÞch chuyÓn thÊu kÝnh
trong kho¶ng AB vµ mµn. Cã vÞ trÝ nµo kh¸c cña thÊu kÝnh ®Ó
¶nh l¹i xuÊt hiÖn trªn mµn E kh«ng?
C©u 6. VËt s¸ng AB ®Æt v«ng gãc víi trôc chÝnh cña thÊu kÝnh
héi tô cã tiªu cù f =10cm, cho ¶nh thËt lín h¬n vËt vµ c¸ch vËt
45cm
a) X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña vËt, ¶nh. VÏ h×nh
b) VËt cè ®Þnh. ThÊu kÝnh dÞch chuyÓn ra xa vËt h¬n n÷a. Hái
¶nh dÞch chuyÓn theo chiÒu nµo
C©u 7. Mét thÊu kÝnh ph©n kú cã tiªu cù f =-25cm cho ¶nh c¸ch
vËt 56,25cm. X¸c ®Þnh vÞ trÝ, tÝnh chÊt cña vËt vµ ¶nh. TÝnh
®é phãng ®¹i trong mçi trêng hîp
C©u 8.
D¹ng 5. X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh khi biÕt sù di chuyÓn cña
chóng
C©u 1. Mét ®iÓm s¸ng S ®Æt tríc mét thÊu kÝnh héi tô cã tiªu cù
f =40cm. Di chuyÓn S mét kho¶ng 20cm l¹i gÇn thÊu kÝnh ngêi ta
thÊy ¶nh S’ c¶u S di chuyÓn mét kho¶ng 40cm. T×m vÞ trÝ cña
vËt vµ ¶nh lóc ®Çu vµ lóc sau khi di chuyÓn.
C©u 2. §Æt mét ®iÓm s¸ng S trªn trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh
ph©n kú (tiªu cù b»ng 10cm) ta thu ®îc ¶nh S’. Di chuyÓn S mét
kho¶ng 15cm l¹i gÇn thÊu kÝnh ta thÊy ¶nh S’ di chuyÓn mét
kho¶ng 1,5cm. T×m vÞ trÝ cña vËt vµ ¶nh lóc ®Çu vµ lóc sau khi
di chuyÓn.
C©u 3. Mét vËt s¸ng AB h×nh mòi t©n ®Æt vu«ng gãc víi trôc
chÝnh cña mét thÊu kÝnh héi tô vµ c¸ch thÊu kÝnh 36cm (A n»m
trªn trôc chÝnh) ta thu ®îc ¶nh A1B1 c¶u AB trªn mµn E ®Æt
vu«ng gãc víi trôc chÝnh. TÞnh tiÕn AB vÇ phÝa thÊu kÝnh 6cm
theo ph¬ng vu«n gãc víi trôc chÝnh th× ph¶i dÞch chuyÓn mµn E
nh thÕ nµo ®Ó thu ®îc ¶nh A2B2? Cho biÕt A2B2=1,6A1`B1. TÝnh
tiªu cù cña thÊu kÝnh vµ ®é phãng ®¹i cña c¸c ¶nh A1B1 vµ A2B2
C©u 4. Mét vËt ph¼ng nhá AB, ®Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña
mét thÊu kÝnh ph©n kú vµ c¸ch thÊu kÝnh kho¶ng d 1 cho mét
¶nh A1B1. Cho vËt tiÕn l¹i gÇn thÊu kÝnh 40cm th× ¶nh b©y giõo
lµ A2B2 c¸ch A1B1 5cm vµ cã ®é lín A2B2 =2A1B1. X¸c ®Þnh tiªu cù
cña thÊu kÝnh, vÏ h×nh
C©u 5. Mét vËt ph¼ng nhá AB ®Æt tríc thÊu kÝnh O cho mét ¶nh
râ nÐt trªn mµn E. DÞch vËt l¹i gÇn thÊu kÝnh 2cm th× ph¶i dÞch
mµn mét kho¶ng 30cm míi l¹i thu ®îc ¶nh râ nÐt, ¶nh nµy lín
b»ng 5/3 ¶nh tríc
a) ThÊu kÝnh lµ thÊu kÝnh g×? mµn E dich theo chiÒu nµo
b) TÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh vµ ®é phãng ®¹i trong mçi trêng
hîp
C©u 6. §Æt mét vËt ph¼ng nhá AB vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña
mét thÊu kÝnh ph¼ng låi b»ng thuû tinh, chiÕt suÊt n1=1,5, ta
thu ®îc mét ¶nh thËt n»m c¸ch thÊu kÝnh 5cm. Khi nhóng c¶ vËt
vµ thÊu kÝnh trong níc chiÕt suÊt n2=4/3, ta vÉn thu ®îc ¶nh
thËt, nhng c¸ch vÞ trÝ ¶nh cò 25cm ra xa thÊu kÝnh. Kho¶ng c¸ch
gi÷a vËt vµ thÊu kÝnh gi÷ kh«ng ®æi.
TÝnh b¸n kÝnh mÆt cÇu cña thÊu kÝnh vµ tiªu cù cña nã khi ®Æt
trong kh«ng khÝ vµ khi nhóng trong níc. TÝnh kho¶ng c¸ch tõ vËt
®Õn thÊu kÝnh
C©u 7. Mét thÊu kÝnh héi tô cho ¶nh thËt S’ cña ®iÓm sang S
®Æt trªn trôc chÝnh.
-Khi dêi S gÇn thÊu kÝnh 5cm th× ¶nh dêi 10cm
-Khi dêi S ra xa thÊu kÝnh 40cm th× ¶nh dêi 8cm
(kÓ tõ vÞ trÝ ®Çu tiªn)
TÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh
C©u 8. V©t thËt ®Æt trªn trôc chÝnh vµ vu«ng gãc víi trôc chÝnh
cña mét thÊu kÝnh
¶nh ban ®Çu cña vËt t¹o bëi thÊu kÝnh lµ ¶nh ¶o b»ng1/2 vËt
Dêi vËt 100cm däc theo trôc chÝnh. ¶nh cña vËt vÉn lµ ¶nh ¶o
nhá h¬n vËt 3 lÇn.
X¸c ®Þnh chiÒu dêi cña vËt, vÞ trÝ ban ®Çu cña vËt. TÝnh tiªu
cù.
C©u 9. Mét thÊu kÝnh héi tô cã f =12cm. §iÓm s¸ng A trªn trôc
chÝnh cã ¶nh A’. Dêi A gÇn thÊu kÝnh thªm 6cm, A’ dêi
2cm(Kh«ng ®æi tÝnh chÊt)
§Þnh vÞ trÝ vËt vµ ¶nh lóc ®Çu.
C©u 10. ThÊu kÝnh ph©n kú cã f =-10cm. VËt AB trªn trôc chÝnh,
vu«ng gãc víi trôc chÝnh, cã ¶nh A’B’. DÞch chuyÓn AB l¹i gÇn
thÊu kÝnh thªm 15cm th× ¶nh dÞch chuyÓn 1,5cm
§Þnh vÞ trÝ vËt vµ ¶nh lóc ®Çu.
C©u 11. VËt ®Æt tríc thÊu kÝnh, trªn trôc chÝnh vµ vu«ng gãc víi
trôc chÝnh. ¶nh thËt lín b»ng 3 lÇn vËt. Dêi vËt xa thÊu kÝnh thªm
3cm th× ¶nh vÉn thËt vµ dêi ®i 18cm.
TÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh.
C©u 12. VËt AB ®Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh
héi tô cã ¶nh thËt A1B1 cao 2cm. Dêi AB l¹i gÇn thÊu kÝnh thªm
45cm th× ¶nh thËt A2B2 cao 20cm vµ c¸ch A1B1 ®o¹n 18cm. H·y
x¸c ®Þnh:
a) Tiªu cù cña thÊu kÝnh.
b) VÞ trÝ ba ®Çu cña vËt.
C©u 13. VËt cao 5cm. ThÊu kÝnh t¹o ¶nh cao 15cm trªn mµn. Gi÷
nguyªn vÞ trÝ cña thÊu kÝnh nhng rêi vËt ra xa thÊu kÝnh thªm
1,5cm. Sau khi rêi mµn ®Ó høng ¶nh râ cña vËt, ¶nh cã ®é cao
10cm.
TÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh.
C©u 14. VËt AB ®Æt c¸ch thÊu kÝnh héi tô mét ®o¹n 30cm. ¶nh
A1B1 lµ ¶nh thËt. Dêi vËt ®Õn vÞ trÝ kh¸c, ¶nh cña vËt la ¶nh ¶o
c¸ch thÊu kÝnh 20cm. Hai ¶nh cã cïng ®é lín. TÝnh tiªu cù cña
thÊu kÝnh.
C©u 15. ThÊu kÝnh héi tô cã chiÕt suÊt n =1,5; R1=10cm;
R2=30cm. VËt thËt ®Æt trªn trôc chÝnh vµ vu«ng gãc víi trôc
chÝnh t¹i A. ¶nh thËt t¹o bëi thÊu kÝnh hiÖn trªn mµn ®Æt c¸ch
vËt mét ®o¹n L =80cm. ¶nh lín h¬n vËt.
NÕu gi÷ cè ®Þnh vËt vµ mµn th× ph¶i dÞch chuyÓn thÊu kÝnh
theo chiÒu nµo mét kho¶ng bao nhiªu, ®Ó thu ®îc ¶nh trªn mµn
nhá h¬n vËt.
C©u 16. A, B, C lµ 3 ®iÓm th¼ng hµng. §Æt vËt ë A, mét thÊu
kÝnh ë B th× ¶nh thËt hiÖn ë C víi ®é phãng ®¹i |k1|=3. DÞch
thÊu kÝnh ra xa vËt ®o¹n l=64cm th× ¶nh cña vËt vÉn hiÖn ë C
v¬i ®é phãng ®¹i |k2| =1/3. TÝnh f vµ ®o¹n AC
Dang 6. X¸c ®Þnh vÞ trÝ (Quang t©m, trôc chÝnh) vµ tiªu ®iÓm
cña thÊu kÝnh b»ng ph¬ng ph¸p h×nh häc
C©u 1. Trong h×nh vÏ xy lµ trôc chÝnh cña thÊu kÝnh, A lµ ®iÓm
vËt thËt, A’ lµ ¶nh cña A t¹o bëi thÊu kÝnh, O lµ quang t©m cña
thÊu kÝnh.
Víi mçi trêng hîp h·y x¸c ®Þnh:
a) A’ lµ thËt hay ¶o?
b) Lo¹i thÊu kÝnh
c) C¸c tiªu ®iÓm(b»ng phÐp vÏ)
A’ A
A A’
x y x y
A O A’ O A A’
C©u 2. Cho biÕt vËt AB vµ ¶nh A’B’ cña nã t¹o bëi thÊu kÝnh,
song song víi nhau nh h×nh vÏ. H·y x¸c ®Þnh lo¹i thÊu kÝnh, vÞ
trÝ (quang t©m vµ trôc chÝnh) vµ tiªu ®iÓm cña nã:
A
B’
A’
C©u 3. Cho biÕt vËt AB vµ ¶nh A’B’ cña nã t¹o bëi thÊu kÝnh,
song song víi nhau nh h×nh vÏ. H·y x¸c ®Þnh lo¹i thÊu kÝnh, vÞ
trÝ (quang t©m vµ trôc chÝnh) vµ tiªu ®iÓm cña nã:
A’
B’
A O H
(L) (M)
B A C
A B C
C©u 4. Hai ®iÓm S1 vµ S2 n»m trªn trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh
héi tô cã D =+10®i«p. Kho¶ng c¸ch tõ S1 ®Õn thÊu kÝnh lµ 6cm.
TÝnh kho¶ng c¸ch gi÷a S1 vµ S2 ®Ó ¶nh cña chóng trïng nhau
Quang hÖ
1. Bµi to¸n quang hÖ lµ bµi to¸n x¸c ®Þnh ¶nh cña mét vËt bëi
mét quang hÖ quang häc (quang hÖ) gåm c¸c phÇn tö, nh thÊu
kÝnh, g¬ng, b¶n mÆt song song, lìng chÊt ph¼ng, l¨ng kÝnh…
ghÐp víi nhau.
Nguyªn t¾c kh¶o s¸t ¶nh cña mét vËt t¹o bëi quang hÖ lµ:
¶nh cña vËt AB qua phÇn tö thø nhÊt trë thµnh vËt ®èi víi phÇn
tö thø hai, ¶nh qua phÇn tö thø hai trë thµnh vËt ®èi víi phÇn tö
thø ba… vµ ¶nh t¹o bëi phÇn tö cuèi cïng chÝnh lµ ¶nh cña vËt AB
qua c¶ hÖ.
2. §Ó x¸c ®Þnh lÇn lît ¶nh t¹o bëi c¸c phÇn tö ta ¸p dông c¸c c«ng
thøc ®· biÕt, cho phÐp x¸c ®Þnh vÞ trÝ vµ ®é lín cña ¶nh.
Muèn vÏ ¶nh cña mét vËt qua quang hÖ, ta xÐt ®êng ®i cña 2
tia s¸ng ph¸t ra tõ vËt ®i tíi hÖ. vÏ thËt ®óng ®êng ®i cña tõng
tia sang ph¸t ra tõ vËt lÇn lît qua c¸c phÇn tö.
3. S¬ ®å t¹o ¶nh qua hÖ:
AB A1B1 A2B2……AnBn
d1 d1’ d2 d2’d3……..dn’
NÕu dn’>0 ¶nh qua hÖ lµ thËt
NÕu dn’<0 ¶nh qua hÖ lµ ¶o
Nõu dn’ = ∞ th× ¶nh cuèi cïng ë v« cïng, chïm tia s¸ng ra khái hÖ
lµ chïm song song.
§é phãng ®¹i:
d d dn
k = − 1 − 2 ... −
d ' ' '
1 d 2 d n
NÕu k > 0 ¶nh cïng chiÒu víi vËt
NÕu k < 0 ¶nh ngîc chiÒu víi vËt
§é lín cña ¶nh AnBn =|k|AB.
a) NÕu hÖ lµ hÖ thÊu kÝnh th× tia cuèi cïng sÏ ra khái hÖ bªn kia
so víi vËt vµ nÕu lµ hÖ thÊu kÝnh ghÐp s¸t th× hÖ (hai thÊu
kÝnh) sÏ t¬ng ®¬ng víi mét thÊu kÝnh cã
D = D1 + D2
1 1 1
Hay: f = f + f
1 2
b) HÖ thÊu kÝnh- g¬ng cÇu
(L) (G)
C©u 1. Cho quang hÖ nh h×nh vÏ: B
(L) lµ ThÊu kÝnh héi tô cã f =20cm A
H
(G) lµ g¬ng ph¼ng
a. Víi x =70cm, a =50cm, x a
h·y x¸c ®Þnh ¶nh A’B’ cña AB qua hÖ.
VÏ ¶nh
b. a b»ng bao nhiªu th× A’B’ cã ®é lín kh«ng ®æi bÊt chÊp x? .
TÝnh ®é phãng ®¹i cña ¶nh trong trêng hîp nµy.
C©u 2. Mét quang hÖ nh h×nh vÏ (L)
(M)
(L) lµ thÊu kÝnh héi tô cã f =30cm
a X¸c ®Þnh vÞ trÝ ¶nh A’ khi cha ®Æt M
b. X¸c ®Þnh l¹i vÞ trÝ cña ¶nh A’ t¹o bëi hÖ A O
I
trong hai trêng hîp: 40cm 90cm
-(M) ®îc ®Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh
-(M) ®îc ®Æt nghiªng 450 so víi trôc chÝnh
C©u 3. ThÊu kÝnh ph©n kú cã f =-10cm. ThÊu kÝnh ®îc ghÐp s¸t
víi g¬ng ph¼ng (M).
a. Quang hÖ cã t¸c dông nh thÕ nµo
b. VËt AB ®Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh vµ c¸ch thÊu kÝnh 20cm.
X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña ¶nh sau cïng cña vËt t¹o bëi hÖ.
C©u 4. ThÊu kÝnh héi tô cã ®ä tô 1dp. Tríc thÊu kÝnh vµ c¸ch 3m,
®Æt vËt AB=3cm vu«ng gãc víi trôc chÝnh. Sau thÊu kÝnh, c¸ch
50cm cã g¬ng ph¼ng vu«ng gãc víi trôc chÝnh, mÆt ph¶n x¹ h-
íng vÒ phÝa thÊu kÝnh.
a. VÏ ®êng ®i cña mét chïm tia s¸ng tõ B( ®iÓm xa trôc chÝnh
nhÊt cña vËt).
b. X¸c ®Þnh ¶nh sau cïng t¹o bëi hÖ
c. §Þnh vÞt trÝ vµ tiªu cù cña g¬ng cÇu thay thÕ ®îc hÖ trªn ®Ó
t¹o ®îc ¶nh cña AB ë cïng vÞ trÝ cã cïng ®é lín.
C©u 5. ThÊu kÝnh héi tô ph¼ng – låi (L) cã b¸n kÝnh mÆt cÇu R
=1m. Thuû tinh lµm thÊu kÝnh cã triÕt suÊt n =1,5. Trªn trôc
chÝnh cña thÊu kÝnh cã ®iÓm A c¸ch quang t©m 2m.
a. X¸c ®Þnh vÞ trÝ ¶nh cña A t¹o bëi thÊu kÝnh.
b. Sau thÊu kÝnh ®Æt g¬ng ph¼ng (M) vu«ng gãc víi trôc chÝnh
cã mÆt ph¶n x¹ quay vÒ phÝa thÊu kÝnh vµ c¸ch thÊu kÝnh 7m.
Chøng minh tá ¶nh cuèi cïng cña A t¹o bëi quang hÖ cã cïng vÞ
trÝ víi A.
c. A vµ (M) gi÷a nguyªn. Hái cã vÞ trÝ nµo kh¸c cña thÊu kÝnh (L)
trong kho¶ng tõ A ®Õn g¬ng ®Ó ¶nh cuèi cïng cña A cã vÞ trÝ
trïng víi chÝnh nã
C©u 6. Mét thÊu kÝnh héi tô ph¼ng låi, b¸n kÝnh cong R=30cm,
chiÕt suÊt n =1,5.
a. TÝnh tiªu cù vµ ®ä tô cña thÊu kÝnh
b. VËt AB ®Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh
vÒ phÝa mÆt låi cña thÊu kÝnh c¸ch thÊu kÝnh
d =80cm. X¸c ®Þnh ¶nh A1B1 cña AB t¹o bëi thÊu kÝnh. d
VÏ ¶nh.
c. Tr¸ng b¹c mÆt ph¼ng cña thÊu kÝnh.
Chøng minh r»ng thÊu kÝnh tr¸ng b¹c
nh vËy t¬ng ®¬ng víi mét g¬ng cÇu lâm. Øng dông ®Ó x¸c
®Þnh ¶nh A2B2 cña AB t¹o bëi thÊu kÝnh tr¸ng b¹c trªn. VÏ ¶nh.
d. X¸c ®Þnh vÞ trÝ AB ®Ó ¶nh A1B1( t¹o bëi thÊu kÝnh ban ®Çu)
vµ A2B2(t¹o bëi thÊu kÝnh tr¸ng b¹c) cã vÞ trÝ trïng nhau.
C©u 7. ThÊu kÝnh héi tô cã mÆt låi (R1=7,5cm) vµ mÆt lâm
(R2=15cm). Thuû tinh lµm thÊu kÝnh cã triÕt suÊt n =1,5.
a. TÝnh tiªu cù cña thÊu kÝnh.
b. Mét g¬ng ph¼ng ®Æt sau thÊu kÝnh, vu«ng gãc víi trôc
chÝnh, mÆt ph¶n x¹ quay vÒ phÝa thÊu kÝnh. VËt AB ®Æt tríc
thÊu kÝnh, vu«ng gãc víi trôc chÝnh vµ c¸ch thÊu kÝnh 40cm.
§Þnh vÞ trÝ g¬ng ®Ó ¶nh sau cïng lµ ¶nh thËt, cïng chiÒu víi vËt
cã ®é lín b»ng 3 lÇn vËt.
c. VËt AB vµ g¬ng ®îc ®Æt cè ®Þnh c¸ch nhau 160cm. T×m vÞ
trÝ cña thÊu kÝnh gi÷a vËt vµ g¬ng ®Ó ¶nh cuèi cïng cña vËt t¹o
bëi hÖ thÊu kÝnh vµ g¬ng cã vÞ trÝ trïng víi vËt
C©u 8. Mét thÊu kÝnh máng cã mét mÆt ph¼ng vµ mét mÆt
cong
a. VËt AB ®Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh (A trªn trôc chÝnh) vµ
c¸ch thÊu kÝnh 6m. ¶nh A 1B1 lµ ¶nh thËt c¸ch thÊu kÝnh 3m. ThÊu
kÝnh lo¹i g×? TÝnh tô sè vµ b¸n kÝnh cña mÆt cong biÕt thuû
tinh cã triÕt suÊt n =1,5.
b. M¹ b¹c mÆt ph¼ng cña thÊu kÝnh. VËt ®Æt tríc thÊu kÝnh
phÝa mÆt cong. Kho¶ng c¸ch d tõ A ®Õn thÊu kÝnh ph¶i tho· m·n
®iÒu kiÖn g× ®Ó ¶nh cuèi cïng lµ ¶nh thËt.
C©u 9. Cho mét thÊu kÝnh héi tô (O) cã tiªu cù f=12cm vµ mét
g¬ng ph¼ng (G) ®Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña (O) c¸ch (O)
mét kho¶ng a =24cm sao cho mÆt ph¶n x¹ cña g¬ng híng vµo
vµo (O). Mét vËt ph¼ng nhá AB ®Æt trªn trôc chÝnh cña thÊu
kÝnh gi÷a thÊu kÝnh vµ g¬ng.
a. Kho¶ng c¸ch tõ vËt ®Õn g¬ng lµ 4cm. Chøng minh r»ng cã thÓ
t×m ®îc hai vÞ trÝ ®Æt mµn M ®Ó thu ®îc ¶nh râ nÐt cña vËt
trªn mµn. X¸c ®Þnh c¸c vÞ trÝ vµ tØ sè ®é lín cña hai ¶nh t¬ng
øng cña vËt AB.
b. X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña vËt AB sao cho hai ¶nh cã cïng tØ sè ®é
lín b»ng 3. VÏ ¶nh cña vËt trong trêng hîp nµy.
C©u 10. G¬ng ph¼ng (G) ®îc ®Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña
thÊu kÝnh héi tô (O) cã tiªu cù f =6cm, c¸ch thÊu kÝnh mét
kho¶ng a, mÆt ph¶n x¹ híng vÒ phÝa thÊu kÝnh. §iÓm s¸ng S
®Æt trªn trôc chÝnh cña (O), tríc g¬ng vµ c¸ch g¬ng 1cm. Ta
thÊy cã hai vÞ trÝ c¸ch nhau 3cm cã thÓ ®Æt mét mµn (E) ®Ó
thu ®îc ¶nh râ nÐt cña S.
a. VÏ(Gi¶i thÝch ®Çy ®ñ) hai ¶nh cña S
b. X¸c ®Þnh a vµ kho¶ng c¸ch tõ (O) tíi hai ¶nh nãi trªn.
c. §Ó gi·m 1/5 kho¶ng c¸ch gi÷a hai ¶nh, ph¶i dÞch chuyÓn ®iÓm
s¸ng bao nhiªu theo chiÒu nµo? (G) vµ (O) ®îc gi÷ cè ®Þnh
C©u 11. Mét thÊu kÝnh ph¼ng-låi b»ng thuû tinh cã mÆt ph¼ng
®îc tr¸ng b¹c, mét líp b¹c rÊt máng sao cho khi cã mét chïm tia
s¸ng chiÕu tíi th× mét phÇn chïm s¸ng ph¶n x¹ vµ mét phÇn chïm
s¸ng truyÒn qua.
§Æt mét vËt ph¼ng nhá tríc mÆt ph¼ng cña thÊu kÝnh vu«ng
gãc víi trôc chÝnh, c¸ch thÊu kÝnh 48cm. Ta thu ®îc hai ¶nh, mét
thËt, mét ¶o, cïng kÝch thíc vµ n»m trong cïng mét mÆt ph¼ng
vu«ng gãc víi trôc chÝnh.
a. X¸c ®Þnh tiªu cù cña thÊu kÝnh.
b. Mét ngêi nh×n ¶nh cña m×nh qua líp b¹c nãi trªn vµ ®iÒu
chØnh sao cho ¶nh nµy c¸ch mÆt 32cm.
TÝnh kho¶ng c¸ch gi÷a m¾t vµ thÊu kÝnh vµ ®é phãng ®¹i cña
¶nh trong trêng hîp:
- MÆt ph¶n x¹ cña thÊu kÝnh quay vÒ phÝa ngêi quan s¸t.
- MÆt cÇu cña thÊu kÝnh quay vÒ phÝa ngêi quan s¸t.
HÖ thÊu kÝnh –G¬ng cÇu
C©u 1. Mét thÊu kÝnh héi tô (L) tiªu cù 20cm ®Æt tríc mét g¬ng
cÇu lâm (G) b¸n kÝnh 30cm sao cho hai trôc chÝnh trïng nhau.
Kho¶ng c¸ch gi÷a thÊu kÝnh vµ g¬ng l =40cm.
V¹t AB ph¼ng ®Æt trªn trôc chÝnh vµ vu«ng gãc víi trôc chÝnh,
c¸ch thÊu kÝnh 30cm.
X¸c ®Þnh vµ vÏ ¶nh cña vËt t¹o bëi hÖ trong hai trêng hîp:
a) VËt ®Æt ë kho¶ng gi÷a thÊu kÝnh vµ g¬ng
b) VËt ®Æt ngoµi kho¶ng trªn.
C©u 2. VËt ph¼ng AB ®Æ trªn trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh héi
tô (L) vµ vu«ng gãc víi trôc chÝnh.
a) ThÊu kÝnh t¹o ¶nh, trªn mµn ®Æt c¸ch vËt mét kho¶ng 90cm.
¶nh b»ng hai lÇn vËt. TÝnh tiªu cù.
b) Sau thÊu kÝnh, ®Æt thªm mét g¬ng lâm (G) ®ång trôc. ¶nh
cña vËt t¹o bëi hÖ hiÖn trªn mµn tríc vËt c¸ch vËt 30cm. ¶nh nµy
cïng chiÒu vµ b»ng hai lÇn vËt.
TÝnh tiªu cù cña g¬ng cÇu vµ x¸c ®Þnh vÞ trÝ ®Æt g¬ng.
c) Thay vËt AB b»ng mét ®iÓm s¸ng S trªn trôc cña hÖ. §Þnh vÞ
trÝ cña S ®Ó chïm tia lã ra khái thÊu kÝnh lÇn thø hai:
- Lµ chïm s¸ng song song
- Héi tô ngay t¹i S
C©u 3. Mét vËt ph¼ng AB ®îc ®Æt tríc mét thÊu kÝnh ph©n kú
(L) tiªu cù f =-40cm, vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña thÊu kÝnh.
a) Chøng tá r»ng ¶nh cña vËt t¹o bëi thÊu kÝnh lu«n lu«n ¶o, cïng
chiÒu vµ nhá h¬n vËt.
b) Sau thÊu kÝnh vµ c¸ch thÊu kÝnh mét ®o¹n l =40cm ngêi ta bè
trÝ mét g¬ng cÇu lâm (G) ®ång trôc víi thÊu kÝnh cã mÆt ph¶n
x¹ híng vÒ phÝa thÊu kÝnh. Khi ®ã, tÝnh tiÕn vËt AB tríc thÊu
kÝnh ta nhËn thÊy ¶nh cuèi cïng t¹o bëi hÖ lu«n lu«n lµ ¶nh thËt.
H·y tÝnh tiªu cù cña g¬ng cÇu.
C©u 4. Cho quang hÖ nh h×nh vÏ thÊu kÝnh héi tô máng tiªu cù f
vµ g¬ng cÇu låi cã gãc më nhá, tiªu cù fG=-20cm, ®îc ®Æt ®ång
trôc mÆt ph¶n x¹ cña g¬ng quay vÒ phÝa thÊu kÝnh vµ c¸ch thÊu
kÝnh mét kho¶ng a =20cm. Mét vËt ph¼ng nhá AB ®îc ®Æt
vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña quang hÖ. A n»m trªn trôc chÝnh vµ
c¸ch thÊu kÝnh mét kho¶ng d (0<d<a). Ký hiÖu A’B’ lµ ¶nh cña
vËt qua thÊu kÝnh, A”B” lµ ¶nh cña vËt cho bëi hÖ g¬ng thÊu
kÝnh. BiÕt A’B’ lµ ¶nh ¶o, A”B” lµ ¶nh thËt ®ång thêi hai ¶nh cã
cïng ®é cao
a. ViÕt biÓu thøc ®é phãng ®¹i A’B’ vµ A”B” theo d vµ f
b. X¸c ®Þnh tiªu cù f cña thÊu kÝnh.
d B
O A G
a
C©u 5. Mét thÊu kÝnh ph©n kú (L) tiªu cù 20cm ®îc ®Æt tríc mét
g¬ng cÇu lâm (G) b¸n kÝnh R =40cm sao cho hai trôc chÝnh trïng
nhau. ThÊu kÝnh c¸ch g¬ng mét kho¶ng l.
Ngêi ta nhËn thÊy mét tia s¸ng song song víi trôc chÝnh sau khi
qua thÊu kÝnh, ph¶n x¹ trªn g¬ng l¹i lã qua thÊu kÝnh song song
víi trôc chÝnh.
a. TÝnh l
b. VËt ph¼ng AB ®Æt trªn trôc chÝnh vµ vu«ng gãc víi trôc chÝnh
ë tríc thÊu kÝnh. Chøng tá hÖ lu«n lu«n t¹o mét ¶nh ¶o b»ng vËt.
c. TÝnh kho¶ng c¸ch tõ g¬ng tíi ¶nh cña vËt khi vËt c¸ch thÊu
kÝnh 30cm. VÏ ¶nh.
C©u 6. Mét g¬ng cÇu lâm vµ mét thÊu kÝnh héi tô cïng tiªu cù f
®îc ®Æt ®ång trôc, c¸ch nhau mét kho¶ng l =2f.
VËt ph¼ng, nhá AB ®Æt trªn trôc chÝnh, vu«ng gãc víi mét trôc
chÝnh ë kho¶ng gi÷a g¬ng vµ thÊu kÝnh.
a) Chøng tá r»ng hÖ trªn lu«n ly«n cho hai ¶nh cña vËt trong ®ã
cã mét ¶nh thËt ngîc chiÒu víi vËt vµ b»ng vËt.
b) §Þnh vÞ trÝ vËt ®Ó hai ¶nh ®Òu thËt vµ c¸ch nhau kho¶ng l’
cho tríc.
C©u 7. Mét TKHT tiªu cù f=30cm ®Æt tríc g¬ng cÇu lâm b¸n
kÝnh R=30cm c¸ch g¬ng mét ®o¹n L, trôc chÝnh cña chóng trïng
nhau. VËt s¸ng AB ®Æt tríc vµ c¸ch thÊu kÝnh vÒ phÝa tríc mét
®o¹n d1=60cm
§Þnh L ®Ó hÖ cho:
1. ¶nh ¶o ®èi xøng víi vËt qua t©m thÊu kÝnh. Chøng tá r»ng khi
®ã dï vËt ë vÞ trÝ nµo hÖ còng cho mét ¶nh ngîc chiÒu vµ b»ng
vËt. VÏ ¶nh
2. ¶nh trïng vËt. CMR khi ®ã dï vËt ë ®©u hÖ còng cho mét ¶nh
cïng chiÒu vµ b»ng vËt
c©u 8. Mét thÊu kÝnh ph©n kú tiªu cù f=30cm ®Æt cïng trôc
chÝnh víi mét g¬ng cÇu lâm; g¬ng ®Æt ®óng tiªu diÖn thÊu
kÝnh. §Æt vËt ë bÊt kú vÞ trÝ nµo tríc thÊu kÝnh, ¶nh cuèi cïng
còng lµ ¶nh thËt
1. TÝnh tiªu cù g¬ng lâm
2. §Þnh vÞ trÝ vËt ®Ó hÖ cho ¶nh b»ng vËt.
HÖ V¤ TI£U
Câu 1. Cho hai thấu hội tụ có tiêu cự lần lượt là f 1=20cm và f2=30cm. Khoảng cách
giữa hai thấu kính là 50cm. Chứng minh rằng độ phóng đại của vật qua hệ AB
không phụ thuộc vào vị trí đặt vật
Câu 2. Cho hai thấu tiêu cự lần lượt là f 1=20cm và f2=-10cm. Khoảng cách giữa hai
thấu kính là 10cm. Chứng minh rằng độ phóng đại của vật qua hệ AB không phụ
thuộc vào vị trí đặt vật
Câu 3. Cho hai thấu kính hôi tụ O1 và O2 đồng trục, có tiêu cự lần lượt là f1=30cm
và f2=2cm. Vật sáng phẳng AB được đặt vuông góc với trục chính của hệ, trước
O1. Ảnh cuối cùng tạo bởi hệ là A2’B2’
Tìm khoảng cách giữa hai thấu kính để độ phóng đại của ảnh sau cùng không phụ
thuộc vào vị trí của vật AB trước hệ
KÍNH LÚP
Câu 1. Dùng một thấu kính có độ tụ +10 điốp để làm kính lúp.
a) Tính độ bội giác của kính khi ngắm chừng ở vô cùng
b) Tính độ bội giác của kính và độ phóng đại của ảnh khi người quan sát ngắm
chừng ở điểm cực cận. Khoảng nhìn rõ ngắn nhất của người này là 25cm. Mắt đặt
sát kính.
Câu 2. Một người cận thị có khoảng cách từ mắt đến điểm cực cận là 10cm và
điểm cực viễn là 50cm, quan sát một vật nhỏ qua kính lúp có độ tụ +10 điốp. Mắt
đặt sát sau kính.
a. Hỏi phải đặt vâth trong khoảng nào trước kính
b. Tính độ bội giác của kính ứng với mắt người ấy và độ phóng đại của ảnh trong
các trường hợp sau:
- Người ấy ngắm chừng ở điểm cực viễn
- Người ấy ngắm chừng ở điểm cực cận
Câu 3. Một mắt bình thường có điểm cực cận cách mắt 24cm, đặt tại tiêu điểm của
một kính lúp, tiêu cự 6cm để nhìn một vật AB=2mm đặt vuông góc với trục chính.
Tính:
a. Góc trông α của vật khi nhìn qua kính lúp
b. Độ bội giác của kính lúp
c. Phạm vi ngắm chừng của kính lúp
Câu 4. Một người cận thị có khoảng nhìn rõ ngắn nhất là 15cm và giới hạn nhìn rõ
là 3,5cm. Người ấy quan sát một vật nhỏ qua một kính lúp có tiêu cự 5cm. Mắt đặt
cách kính 10cm.
1. Hỏi phải đặt vật trong khoảng nào trước kính
2. Tính độ bội giác của ảnh trong các trường hợp ngắm chừng ở điểm cực cận và
điểm cực viễn.
3. Biết năng suất phân ly của mắt người này là 1’. Tính khoảng cách ngắn nhất
giữa hai điểm trên vật mà người ấy còn phân biệt được
Câu 5. Một người có khoảng nhìn rõ ngắn nhất là 25cm, quan sát một vật
AB=2mm đặt trước một kính lúp (tiêu cự 10cm) và cách kính 6cm; mắt người đó
đặt sau kính và cách kính 1cm.
a. Hãy tính độ phóng đại của ảnh và độ bội giác của kính khi người này ngắm
chừng ở điểm cực cận
b. Một người thứ hai bị cận thị có khoảng nhìn rõ ngắn nhất là 15cm, cũng quan sát
vật AB bằng kính lúp trên và cùng các điều kiện như với người thứ nhất. Hãy tính
độ bội giác của kính lúp ứng với người thứ hai.
Câu 6. Đặt mắt sau kính lúp tiêu cự 4cm một khoảng a=2cm, khi đó ảnh của một
vật đặt trước mắt hiện ra tại điểm cực cận cách mắt l=20cm. Hãy tính khoảng cách
từ vật đến kính lúp và tính đường kính góc của ảnh và độ bội giác của kính lúp khi
đó, biết rằng độ lớn của vật AB=0,1cm.
Câu 7. Giới hạn nhìn rõ của một mắt cận thị nằm trong khoảng cách từ 10cm đến
20cm. Đặt mắt tại tiêu điểm của một kính lúp(tiêu cự f=3cm) để quan sát các vật.
Hỏi phải đặt vật cách kính bao nhiêu. Xác định giới hạn ngắm chừng của mắt khi
sử dụng kính lúp.
2. Một mắt không có tật, có khoảng nhìn rõ ngắn nhất bằng 25cm, được đặt tại tiêu
điểm của một kính lúp để quan sát một vật nhỏ. Biết rằng mắt vẫn nhìn rõ vật khi
dịch chuyển đi 0,8cm
a. Hãy tính tiêu cự f của kính và độ bội giác của kính khi ngắm chừng ở vô cực.
b. Hãy xác định kích thước nhỏ nhất của vật mà mắt còn có thể phân biệt khi nhìn
qua kính lúp, biết năng suất phân li của mắt là 4.10-4 rad.
Câu 8. Một người cận thị có khoảng nhìn rõ ngắn nhất D=15cm và giới hạn nhìn rõ
là 35cm
Người này quan sát một vật nhỏ qua kính lúp có tiêu cự 5cm. Mắt đặt cách kính
10cm.
a. Phải đặt vật trong khoảng nào trước kính?
b. Tính độ bội giác của ảnh trong các trường hợp người này ngắm chừng ở điểm
cực cận và cực viễn
c. Năng suất phân li của mắt người này là 1’. Tính khoảng cách ngắn nhất giữa hai
điểm trên vật mà mắt người này còn phân biệt được khi quan sát qua kính.
Câu 9. Một kính lúp là thấu kính hội tụ có độ tụ +10dp
a. Tính độ bội giác của kính khi ngắm chừng ở vô cực
b. Tính độ bội giác của thấu kính và độ phóng đại của ảnh khi người quan sát ngắm
chừng ở điểm cực cận. Cho biết OCc=25cm. Mắt đặt sát kính
Câu 10. Một ngưòi cận thị có các điểm Cc, Cv cách mắt lần lượt là 10cm và 50cm.
Người này dùng kính lúp có độ tụ +10dp để quan sát một vật nhỏ. Mắt đặt sát kính.
a. Vật phải đặt trong khoảng nào trước kính?
b. Tính độ bội giác và độ phong đại trong trường hợp sau:
- Ngắm chừng ở điểm cực viễn
- Ngắm chừng ở điểm cực cận
Câu 11. a. Vật có kích thước 0,3mm được quan sát qua kính lúp có tiêu cự 2cm,
mắt đặt tại F’. Tính góc trông của ảnh và so sánh với góc trông khi không dùng
kính. Trong cả hai trường hợp mắt quan sát viên đều quan sát ở điểm cực cận D
=25cm
b. Mắt có năng suất phân li 1’ và có khoảng cực cận D=25cm dùng kính lúp có độ
bội giác 12,5 để quan sát. Tính kích thước vật nhỏ nhất mà mắt sử dụng kính để có
thể nhìn rõ.
Câu 12. Kính lúp có f=4cm. Mắt người quan sát có giới hạn nhìn rõ từ 11cm đến
65cm. Mặt đặt cách kính 5cm
a. Xác định phạm vi ngắm chừng
b. Tính độ bội giác của kính ứng với trường hợp mắt không điều tiết
Câu 13. Hai thấu kính hội tụ giống hệt nhau cùng tiêu cự 30mm đặt đồng trục sao
cho hai quang tâm cách nhau 20mm
a. Vẽ ảnh của một vật ở vô cực, trên trục chính, cho bởi hệ
b. Tính khoảng cách từ ảnh đến thấu kính gần nhất
c. Vật có góc trông 0,1rad khi nhìn bằng mắt thường. Tính độ lớn của ảnh.
d. Hệ trên dùng làm kính lúp để quan sát một vật nhỏ. Phải đặt vật ở đâu để ảnh ở
vô cực
Câu 14. Môt người đứng tuổi nhìn những vật ở xa thì không phải đeo kính nhưng
khi đeo kính có tụ số 1dp thì đọc được trang sách đặt cách mắt 25cm
a. Xác định vị trí của các điểm cực viễn và cực cận của người này
b. Xác định độ biến thiên của độ tụ mắt người này từ trạng thái không điều tiết đến
điều tiết tối đa
c. Người này bỏ kính ra và dùng một kính lúp trên vành có ghi x8 để quan sát một
vật nhỏ(lấy D=25cm). Mắt cách kính 30cm. Phải đặt vật trong khoảng nào trước
kính? Xác định phạm vi biến thiên độ bội giác của ảnh
Câu 15. Một người có điểm cực viến cách mắt 50cm
a. Xác định đọ tụ kính mà người này phải đeo để có thể nhìn rõ các vật ở xa vô cực
mà không phải điều tiết
b. Khi đeo kính, người này có thể đọc được trang sách cách mắt gần nhất là 20cm.
Hỏi điểm cực cận cách mắt bao xa.
c. Để đọc được những dòng chữ nhỏ mà không phải điều tiết, người này bỏ kính ra
và dùng một kính lúp có tiêu cự 5cm đặt sát mắt.
Khi đó trang sách phải đặt cách kính bao nhiêu? Tính độ bội giác của ảnh.
KÍNH HIỂN VI
Câu 1. Vật kính của một kính hiển vi có tiêu cự f1=1cm, thị kính có tiêu cự f2=4cm.
Hai kính cách nhau 17cm
a. Tính độ bội giác trong trường hợp ngắm chừng ở vô cực. Lấy Đ=25cm
b. Tính độ bội giác của kính và độ phóng đại của ảnh trong trường hợp ngắm
chừng ở điểm cực cận.
Câu 2. Một người có giới hạn nhìn rõ từ điểm cách mắt 20cm đến vô cực, quan sát
một vật nhỏ qua kính lúp có độ tụ 10điốp. Mắt đặt cách kính 10cm.
a. Hỏi phải đặt vật trong khoảng nào trước mắt(tính phạm vi ngắm chừng của kính
lúp)
b. Khi di chuyển vật trong khoảng được phép nói trên thì độ bội giác của ảnh thay
đổi trong phạm vi nào.
Câu 3. Một kính hiển vi có những đặc điểm sau:
- Tiêu cự của vật kính f1=5mm
- Tiêu cự của thị kính f2=20mm
- Độ dài quang học của kính δ = 180mm
Mắt của quan sát viên đặt tại tiêu điểm ảnh của thị kính
1. Hỏi vật AB phải đặt ở đâu để ảnh cuối cùng ở vô cực. Tính độ bội giác trong
trường hợp này?
2. Tính phạm vi ngắm chừng của kính
Câu 4. Vật kính của một kính hiển vi có tiêu cự f 1=0,6cm; Thị kính có tiêu cự
f2=3,4cm. Hai kính cách nhau 16cm
1. Một học sinh A có mắt không có tật(Khoảng nhìn rõ từ 25cm đến vô cực) dùng
kính hiển vi này để quan sát một vết mỡ mỏng ở vô cực. Tinhd khoảng cách giữa
vật và kính và độ bội giác của ảnh
2.Một học sinh B cũng có mắt không có tật, trước khi quan sát đã lật ngược tầm
kính cho vết mỡ suống phía dướim B cũng ngắm chừng ở vô cực. Hỏi B phải dịch
chuyển ống kính đi bao nhiêu? Theo chiều nào? Biết tấm kính dày 1,5mm và chiết
suất của thuỷ tinh n=1,5
câu 5. Vật kính của một máy ảnh có cấu tạo gồm một thấu kính hội tụ, tiêu cự
f1=7cm, đặt trước và đồng trục với một thấu kính phân kỳ, tiêu cự f 2=-10cm. Hai
kính cách nhau 2cm. Máy được hướng để chụp ảnh của một vật ở rất xa.
1. Tính khoảng cách từ thấu kính phân kỳ đến phim
2. Biết góc trông vật từ chỗ người đứng chụp ảnh là 30. Tính chiều cao của ảnh trên
phim
3. Nếu thay vật kính nói trên bằng một thấu kính hội tụ và muốn ảnh thu được có
cùng kích thước như trên thì thấu kính phải có tiêu cự bằng bao nhiêu? Và phim
phải đặt cách thấu kính một khoảng bằng bao nhiêu
Câu 6. Vật kính của một kính hiển vi có tiêu cự 5mm, thi kính có tiêu cự 4cm. Vật
được đặt . Vật được đặt trước tiêu điện vật kính, cách tiêu diện 0,1mm. Người quan
sát, mắt không có tật khoảng nhìn rõ ngắn nhất là 20cm, điều chỉnh ống kính để
mắt quan sát không phải điều tiết
a. Tìm độ bội giác của ảnh và độ dài quang học của kính hiển vi
b. Năng suất phân li của mắt là 2’(1’=3.10-4rad). Tính khoảng cách ngắn nhất giữa
giữa hai điểm trên vật mà mắt người còn có thể phân biệt được hai ảnh của chúng
qua kính hiển vi
c. Để độ bội giác có độ lớn bằng độ phóng đại k của ảnh người quan sát phải điều
chỉnh độ dài ống kính bằng bao nhiêu.
Câu 7. Một người mắt tốt, có khoảng nhìn rõ ngắn nhất là 25cm, quan sát một vật
nhỏ qua kính hiển vi có vật kính tiêu cự f1=0,54cm và thị kính tiêu cự 2cm. Vật
được đặt cáchvật kính d1=0,56cm và mắt của người quan sát được đặt sát mắt ngay
sau thị kính.
a. Hãy xác định độ dài quang học của kính, độ phóng đại k của ảnh và độ bội giác
của kính khi ngắm chừng ở điểm cực cận
b. Xác định khoảng cách giữa vật và vật kính, và độ bội giác của kính khi ngắm
chừng ở vô cực
Câu 8.
1. Một kính hiển vi dùng để chụp ảnh gồm vật kính tiêu cự f1=0,5cm, thị kính tiêu
cự f2=2,25cm và một kính ảnh P đặt sau thị kính, cách thị kính bằng 36cm. Khoảng
cách giữa vật kính và thị kính bằng 18cm. Người ta dùng kính hiển vi đó để chụp
ảnh một vâth có độ lớn AB= 10µm . Hãy xác định vị trí của vật độ phóng đại và độ
lớn của ảnh.
2. Một kính hiển vi có vật kính có tiêu cự f1=1cm, thị kính tiêu cự f2=3cm, đặt cách
nhau 19cm. Kính được ngắm chừng ở vô cực. Hãy xác định vị trí của vật và độ bội
giác của kính.
Câu 9. Một người mắt bình thường, có khoảng nhìn thấy rõ ngắn nhất bằng 25cm,
quan sát một vật nhỏ bằng một kính hiển vi có vật kính tiêu cự f1=7,25mm và thị
kính có tiêu cự f2=2cm cách nhau 187,25mm. Hỏi độ bội giác của kính biến thiên
trong khoảng nào?
Câu 10. Vật kính của một kính hiển vi có tiêu cự f1=0,5cm, thị kính có tiêu cự
f2=2,5cm; Khoảng cách giữa chúng là 18cm.
a. Một người quan sát dùng kính hiển vi đó để quan sát một vật nhỏ dài 2µm , và
điều chỉnh kính để nhìn rõ ảnh của vật mà mắt không phải điều tiết. Biết giới hạn
nhìn rõ của người này là từ 25cm đến vô cùng, hãy tính khoảng cách từ vật đến vật
kính, độ bội giác của kính và góc trông ảnh.
b. Một người thứ hai, có giới hạn nhìn rõ từ 20cm đến 1m, quan sát tiếp theo
người thứ nhất. Hỏi để nhìn rõ ảnh của vật mà không cần điều tiết, người đó phải
di chuyển vật bao nhiêu theo chiều nào. Tìm độ bội giác của kính và góc trông ảnh
khi đó. Hãy tính độ phóng đại dài của ảnh trong trường hợp này và so sánh với độ
bội giác
Câu 11. Vật kính và thị kính của một kính hiển vi có các tiêu cự lần lượt là f 1=1cm;
f2=4cm. Hai kính cách nhau 17cm
a. Tính độ bội giác khi ngắm chừng ở vô cực(Cho D=25cm)
b. Tính độ bội giác của kính và độ phóng đại của ảnh khi ngắm chừng ở điểm cực
cận.
Câu 12. Vật kính và thị kính của một kính hiển vi có các tiêu cự lần lượt là f1=1cm
và f2=4cm.
Độ dài quang học của kính là δ = 15cm
Người quan sát có điểm cực cận cách mắt 20cm và điểm cực viễn ở vô cùng
Hỏi phải đặt vật trong khoảng nào trước mắt.
Câu 13. Mặt kính hiển vi có các đặc điểm sau:
- Đường kính vật kính 5mm
- Khoảng cách từ vật kính- thị kính: 20cm
- Tiêu cự thị kính: 4cm
a. Muốn cho toàn bộ chùm tia sáng ra khỏi kính đều lọt qua con ngươi thì con
ngươi phải đặt ở đâu và có bán kính góc mở bao nhiêu.
b. Cho tiêu cự vật kính là 4mm. Tính độ bội giác.
Câu 14. Vật kính và thị kính của một kính hiển vi có tiêu cự lần lượt là 4mm và
25mm. Các quang tâm cách nhau 160mm.
a. Định vị trí cảu vật để ảnh sau cùng ở vô cực
b. Phải dời toàn bộ kính theo chiều nào bao nhiêu để có thể tạo được ảnh của vật
lên màn đặt cách thị kính 25cm?
Tính độ lớn của ảnh biết rằng độ lớn của vật là 25cm.
Câu 15. Một kính hiển vi được cấu tạo bởi hai thấu kính L1 và L2 lần lượt có tiêu
cự 3mm và tụ số 25dp
a. Thấu kính nào là vật kính?
b. Một người cận thị có điểm cực cận cách mắt 14cm dùng kính để quan sát vật AB
có có độ cao 1/100mm
Mắt đặt tại F2’ và quan sát ảnh sau cùng điều tiết tối đa. Chiều dài của kính lúc đó
là 20cm. Hãy tính:
-Khoảng cách từ ảnh trung gian đến thị kính
-Khoảng cách từ AB đến vật kính
- Độ bội giác của kính
Câu 16. Vật kính và thị kính của một kính hiển vi coi như hai thấu kính mỏng đồng
trục cách nhau l=15,5cm
Một người quan sát một vật nhỏ đặt trước vật kính một khoảng d1=0,52cm. Độ bội
giác khi đó G=250
a. Người quan sát đã điều chỉnh để ngắm chừng ở vô cực và có khoảng thấy rõ
ngắn nhất là D=25cm. Tính tiêu cự vật kính và thị kính
b. Để ảnh cuối cùng ở tại Cc phải dịch chuyển vật bao nhiêu theo chiều nào? Độ
bội giác khi đó là bao nhiêu. Vẽ ảnh
Câu 17. Kính hiển vi có vật kính O1 tiêu cự f1=0,8cm và thi kính O2 tiêu cự f2=2cm
Khoảng cách giữa hai kính là l=16cm
a. Kính được ngám chừng ở vô cực. Tính khoảng cách từ vật đến vật kính và độ
bội giác
Biết người quan sát có mắt bình thường với khoảng nhìn rõ ngắn nhất D=25cm
b. Giữ nguyên vị trí vật và vật kính ta dịch thị kính một khoảng nhỏ để thu được
ảnh của vật trên màn đặt cách thị kính (ở sau) 30cm
Tính độ dịch chuyển của thị kính, xác định chiều dịch chuyển. Tính độ phóng đại
của ảnh.
Câu 18. Vật kính và thị kính của một kính hiển vi học sinh có tiêu cự lần lượt là
f1=2,4cm và f2=4cm: l=O1O2=16cm.
a. Học sinh 1 mắt không có tật điều chỉnh để quan sát ảnh của vật mà không phải
điều tiết. Tính khoảng cách từ vật đến kính và độ bội giác của kính. Khoảng nhìn
rõ ngắn nhất của học sinh 1 là 24cm.
b. Học sinh 2 có điểm cực viễn Cv cách mắt 36cm, quan sát tiếp theo học sinh 1 và
vẫn muốn không điều tiết mắt. Học sinh 2 phải rời vật bao nhiêu theo chiều nào.
c. Sau cùng thầy giáo chiếu ánh sáng của vật lên trên màn ảnh. Ảnh có độ phóng
đại |k|=40. Phải đặt vật cách vật kính bao nhiêu và màn cách thị kính bao nhiêu.
Câu 19. vật kính của một kính hiển vi có tiêu cự f1=1cm; thị kính có tiêu cự
f2=4cm. Độ dài quang học, là 16cm.
Người quan sát có mắt không bị tật và có khoảng nhìn rõ ngắn nhất là 20cm
a. Phải đặt vật trong khoảng nào trước vật kính để người quan sát có thể nhìn thấy
ảnh của vật qua kính?
b. Tính độ bội giác của ảnh trong các trường hợp ngắm chừng ở vô cực và ở điểm
cực cận.
c. Năng suất phân li của mắt người quan sát là 2’. Tính khoảng cách ngắn nhất giữa
hai điểm trên mặt mà người quan sát còn phân biệt được ảnh qua kính khi ngắm
chừng ở vô cực
Câu 20. Vật kính của một kính hiển vi có tiêu cự f1=5mm, thị kính có tiêu cự
f2=25mm, khoảng cách giữa chúng là 18cm
a. Một người dùng kính này để quan sát một vật nhỏ dài 2µm và điều chỉnh để
nhìn rõ ảnh của vật mà mắt không phải điều tiết.
Biết giới hạn nhìn rõ của người này từ 25cm đến vô cùng
Tính khoảng cách từ vật đến vật kính, độ bội giác và góc trông ảnh.
b. Một người thứ hai có giới hạn nhìn rõ từ 20cm đến 1m quan sát tiếp theo người
thứ nhất.
Hỏi người này phải dịch chuyển vật bao nhiêu theo chiều nào để nhìn rõ ảnh của
vật mà không điều tiết?
Độ bội giác của ảnh này bằng bao nhiêu và góc trông ảnh bằng bao nhiêu?
Hãy tính độ phóng đại của ảnh trong trường hợp này và so sánh với độ bội giác.
Giải thích.