PROGRAMIMI I MAKINAVE FREZUESE CNC ME SOFTUERIN SINUMERIK 802 S

1. Programimi dhe veprimi me operacionet e frezimit me SINUMERIK 802 S

1.1. Monitori OP i SINUMERIK 802 S.

Fig. 1. Monitori dhe tastiera e makins me tastet e nevojshme. Sqarimi i tasteve te tastiers - Tasti softkey Tasti i fushs s makins Prsritja e tastit Tastet tjera Fusha e tasteve postuese Lvizja e kursorit lart Lvizja e kursorit majtas Tasti pr fshirje Tastet shifrore Menyja vertikale Tasti pr alarm Tasti pr selaktim ENTER / tasti hyrs

Tasti shift Lvizja e kursorit posht Lvizja e kursorit djathtas Space Tastet alfa numerike

1.2. Fusha prdoruese e tasteve operuese

RESET NC Stop NC Start Rregullatori pr rritjen e numrit t rrotullimeve Hk Tasti pr definim me rreze Tasti pr definim pa rreze Inkremental Jog Pika referente Automatik Manipulimi me dor Lvizja e boshtit punues majtas Lvizja e boshtit punues djathtas Ndalja e boshtit punues Ecja shpejt Akset X Akset Z Akset Y

1.3. Ndarja e monitorit SINUMERIK 802 S

Fig. 2. Paraqitja skematike e monitorit

Elementet e monitorit

Shkurtesat MA

Domethnia Makina

1 Fusha e shfrytzimit aktuale 2 Gjendja programuese 3 Llojet e manipulimit

PA PR DI DG STOP RUN RESET Jog MDA Auto SKP DRY ROV SBL M1 PRT 1...1000 INC 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

Parametri Programimi Shfrytzimi Diagnoza Prmbajtja e programimit Starti i programimit Ndrprerja e programimit Manipulimi me dor Manipul. automatik me dor Automatike Lajmrimi i fjalis Prova e hapit punues Korrektura e ecjes s shpejt Ndalja e fjalis n do fjali Ndalja e programimit Testi i programimit Prmasa e hapit Ndal: nuk ekziston NC Ndal: NOT-AUS sht aktiv Ndal: alarmi sht aktiv me Stop Ndal: M0/M01 aktiv Ndal: mbarimi i fjalis pr fjal t veqanta Ndal: NC-Stop aktiv Prisni: mungon vlera e lexuar Prisni: mungon hapi punues Prisni: Koha e pritjes aktive Prisni: mungon prgjigja HiFu Prisni: mungon definomi i akseve Prisni: koha e ndaljes nuk sht e mundur Prisni: boshti punues nuk sht i kyqur Prisni: shpejtsia e hapit punues 0% Ndal: NC fjalia sht e parregullt Prisni: programi sht aktiv Prisni: mungon prcaktimi i lvizjes s boshtit Prisni: vlera e aksit dhe hapit jan 0

4 Gjendja aktuale

5 Paraqitja e funksionimit

6 Emrtimi i programit 7 Rreshti alarmues Rreshti alarmues duhet vetm t tregohet, nse ngec nj rresht i NC ose PLC. Rreshti prmban kriteret e fshirjes prej alarmit m t ri

e deri numri alarmues. 8 Dritarja punuese 9 Rithirrja e simbolit 10 Zgjerimi i menys 11 Lista softkey 12 Menyja vertikale Ky simbol sht i treguar me sipr n listn e softkey, ku ndodhen funksionet e menys gjeruese pr shfrytzim. Me prcaktimin e tastit VM bhet paraqitja e ktyre funksioneve n monitor me ndihmn e kursorit UP dhe Down q sht n shfrytzim. Me kt mund t tregohet korrektura aktuale e hapit punues. Me kt mund t tregohet hapi drejtues aktual prej 1 ...5. Me kt mund t tregohet korrektura aktuale e numrit t rrotullimeve. Paraqitja e dritares punuese dhe urdhrave NC .

^ >

Ky simbol sht treguar me sipr n listn softkey. ETC sht i mundshm. Edhe ky simbol sht i treguar me sipr n listn e softkey, ku ndodhen funksionet e menys gjeruese pr shfrytzim.

13 Rregullatori i hapit punues 14 Hapi drejtues 15 Rregullatori i numrit t rrotullimeve

1.4. Fusha shrbyese

Funksionet baz s bashku jan t prfshira n drejtim vijues t fushs shrbyese:

Fig. 4. Fusha shrbyese e SINUMERIK 802S base line Ndrrimi i fushs shrbyese Nprmjet funksionit t fushs se tasteve t makins arrihet direkt n fushn e shrbyese t makins. Nprmjet funksionit t fushs se tasteve t makins arrihet n seciln fush shrbyese t menys kryesore. Pasi t aktivizohet makina gjithnj n fushn e makins pozicionohet drejtimi. Hapat mbrojts T dhnat gjegjsisht ndryshimi i t dhnave t drejtimit sht i vendosur n mnyr sensibile nprmjet nj elsi mbrojts. Manipuluesi (shrbyesi) i makins mund hapat mbrojts t cilt tregohen n mnyn e t dhnave s makins n fushn shrbyese ti ndryshoj diagnostifikimin.

1.5. Shqyrtimi i Softkey funksioneve me t rndsishme

N fig. 5 jan treguar Softkey funksionet me t rndsishme t softuerit Sinumerik 802 S base line, t makins frezuese.

Fig. 5. Sqarimi i Softkey funksioneve Kalkulatori i softuerit t makins

Ky funksion mund t aktivizohet te t gjitha fushat e dhna pr vlerat numerike me shenjn =. Mund t shfrytzohen katr llojet themelore, si funksioni sinusit, kosinusit, kuadrat dhe funksioni i rrnjs katrore pr llogaritjen e vlerave.

N rast se sht dhn fusha e t dhnave e prgatitur m nj vler, merret ky funksion n rreshtin e dhn t kalkulatorit.

Fig. 6 Pamja e kalkulatorit t Sinumerik 802 S Shenjat e lejuara Shenjat e posame t cilat jan n regjistrin e t dhnave: + * / S C Q R Vlera X plus Vlera Y Vlera X minus vlera Y Vlera X shumzimi me vlern Y Vlera X pjestimi nprmes vlers Y Funksioni i sinuseve Vlera X para se t jepet me kursor do t vendoset prmes vlers sin(x). Funksioni i kosinuseve Vlera X para se t jepet me kursor do t vendoset prmes vlers cos(x). Funksioni i kuadratit (katrorit) Vlera X para se t jepet me kursor do t vendoset prmes vlers x2. Funksioni i rrnjs katrore Vlera X para se t jepet me kursor do t vendoset prmes vlers Llogaritja e shembullit Detyr 100+(67*3) sin(45o) cos (45o) 42 4 Softkey ky funksion shrben pr llogaritjen e nj pike n nj rreth. Pika mund t jepet prej kndit me nj tangjente n rreth n drejtim t akrepave t ors. x.

Futja e t dhnave 100+67*3 45 S - > 0.707107 45 C - > 0.707107 4 Q -> 16 4 R ->2

Fig. 7. Llogaritja e piks mbi nj rreth Pr t llogaritur nj pik mbi rreth, nevojiten t jepen qendra e rrethit, kndi i tangjentes dhe rrezja e rrethit. Me tastin Softkey G2/G3 sht treguar prcaktimi i kahjes s rrotullimit. Llogaritja e vlers s abshiss dhe vlers s ordinats. Ndonjher abshisa sht aksi i par n rrafsh dhe ordinata sht aksi i dyt i rrafshit.

Si shembull e marrim rrafshin G17 sikur aktiv, kshtu q aksi X sht abshisa dhe aksi Y sht ordinata. Vlern e abshiss duhet kopjuar n fushn e dhne, t ciln e thrrasim nga funksioni i kalkulatorit, e n vijim n fushn e dhne llogaritet vlera e ordinats.

1.6. Kalkulatori
Llogaritja e piks prerse n mes sektorit rrethor 1 dhe sektorit t drejtzs 2. Jan dhn: Rrezja e rrumbullakimit r =10 mm Qendra e rrethit: X20 Y20 Kndi lidhs n mes drejtzes dhe rrezes: 45 o.

Fig. 8. Paraqitja e trajektores Rezultati i fituar: X = 12.928 Y = 27.071 funksioni llogarits i sistemit koordinativ kartezian i cili mvaret pret drejtzs dhe rritjes s kndit.

Pr tu llogaritur koordinatat polare se pari jipet pika e polit (PP) si vler e abshiss dhe ordinats, gjatsia e drejtzs dhe kndi.

Fig. 9. Llogaritja e koordinatave polare sipas koordinatave karteziane Llogaritja e vlers s abshiss dhe vlers s ordinats. Vlern e abshiss duhet kopjuar n fushn e dhne, t ciln e thrrasim nga funksioni i kalkulatorit, e n vijim n fushn e dhne llogaritet vlera e ordinats.

1.7. bazat kryesore t Sistemit koordinativ

T makinat metalprerse me drejtim numerik ekzistojn rregulla t rrotullimit, t cilat prdoren n sistemin koordinativ knddrejt. N kt mnyr prshkruhen lvizjet e makins si lvizje relative ndrmjet instrumentit prers dhe detalit (fig. 10.).

Fig. 10. Prcaktimi i drejtimit t akseve me njri tjetrin, prcaktimi i sistemit koordinativ knddrejt Sistemi koordinativ i makins (SKM) Sistemi koordinativ i makins qndron si sistem koordinativ n makin, dhe varet nga se cili lloj i makins (fig. 11.). Origjina e ktij sistemi koordinativ sht pika zero e makins. Ktu t gjitha akset pozicionin e kan zero. Kjo pik tregon vet pikn kthyese. E cila prcaktohet nga prodhuesi i makins.

Fig. 11. Akset e sistemit koordinativ t makins Por fusha e lvizjes s akseve t makins mund t ndodhet edhe n fushn negative.

Sistemi kordinativ i detalit (SKD) Fillimisht prshkruhet sistemi koordinativ (fig. 12) po ashtu nevojitet t prshkruhet gjeometria e nj detali punues pr nj pjes t programit gjat operacionit t frezimit. Pika zero e detalit zgjidhet nga programuesi. Programuesi n realitet nuk duhet ti njoh raportin e lvizjeve t makins: lvizjen e detalit apo t instrumentit prers. Kjo mund q pr akse t veanta akoma mund ti ndryshoj(modifikoj). Drejtimet jan t prcaktuara, sikur lvizja e detalit apo e instrumentit prers.

Fig. 12 Sistemi koordinativ i detalit punues W-Pika zero e detalit punues Sistemi koordinativ aktual i detalit

2. Llojet e interpolimit
2.1. Mnyrat e drejtimit t instrumenteve prerse
Q n fillim t zhvillimit t prpunimit dallohen katr lloje m efektive t drejtimit (fig. 1.), ku t gjitha akset lvizin njkohsisht me shpejtsi t njjt n pozicionin e makins (a, b), deri ather kur secili aks ta ket arritur pozicionimin e duhur. N figurn 1. (c, d) rruga e drejtimit sht universale pr do trajektore t dhn nse dy ose me shum NC - akse jan n marrdhnie t rregullt me njri tjetrin.

a)

b)

c)

d)

Fig. 1. Zhvillimi i trajektores s CNC ve, prej piks drejtuese deri t drejtimi i rrugs n 3D

Kto koordinata interpolohen pr llogaritjen e trajektores s pikave pr nj urdhr t njohur, n t njjtn koh t gjitha akset startojn prnjher. Secili aks drejtues merr pjes me shpejtsi t caktuar dhe t gjitha akset mund t arrijn me koh t njjt n pozicionin e fundit i cili sht i programuar. Kjo paraqitet si trajektore e drejtimit n 3D. M kt mund t realizohet lvizja e instrumentit prers n rrafshin e prpunimit apo n depon e

instrumenteve prerse p.sh. te makinat frezuese, tornuese, erozimatet dhe qendrat prpunuese. Interpolimi realizohet nga njri rrafsh te tjetri pr t tre rrafshet kryesore ndrruese dhe gjithnj vetm n dy akse interpoluese njri pran tjetrit, d.m.th. n rrafshin X/Y ose X/Z apo Y/Z, kshtu q paraqitet raporti i trajektores s drejtimit si 2 -D. Trajektores s drejtimit t instrumenteve prerse i nevojitet nj interpolues, andaj edhe makins me drejtim numerik t kompjuterizuar i nevojitet nj softuer programues special. Kjo llogaritje bhet prej pozicionit fillestar deri te pozicionit prfundimtar i cakut pr nj fjali t hartuar me t gjitha pozicionet e caktuara n mnyr matematikore pr nj lakore. Kshtu veprohet pr secilin aks ve e ve, ashtu q instrumenti prers lviz prgjat trajektores s harkut. N vazhdim mund ti prmendim disa lloje t interpolimit: 1. Interpolimi pik pr pik, 2. Interpolimi linear dhe 3. Interpolimi rrethor etj.

2.2. Interpolimi pik pr pik

Te makinat metalprerse sht i mundur simulimi deri n pes akse, prkatsisht pr akset X, Y, Z dhe akset shtes rrotulluese A dhe B pr prcaktimin e tyre n hapsirn e makins frezuese. Me kt arrihen t gjitha profilet e lakoreve, pasi q kjo realizohet prmes poligonit pik pas pike (fig. 3).

Fig. 2. Prafrimi i nj lakore prmes poligonit pik pas pike

2.3. Interpolimi linear

Me interpolim linear mund t kuptojm: athr kur instrumenti prers lviz n nj vij t drejt, d.m.th. linearisht prej piks fillestare deri te pika prfundimtare (fig. 2). Interpolimi linear mund t programohet teorikisht pr shum akse t dshiruara.

Fig. 3. Interpolimi linear

2.4. Interpolimi rrethor

N mnyr teorike, mund tu qasemi t gjitha rrugve prmes nj interpolimi drejtvizor (linear). Interpolimi rrethor dhe ai parabolik e redukton sasin e futjes s t dhnave, e m kt lehtsohet edhe programimi pr trajektoren dhe njkohsisht rritet saktsia. Interpolimi rrethor realizohet n rrafshet kryesore dhe sht i prcaktuar me XY, XZ dhe YZ. Nj numr i vogl i makinave me drejtim numerik t kompjuterizuar, shrben pr nj interpolim rrethor n hapsirn e makins, n nj rrafsh t pjerrt ku mund t realizohet prpunimi me frezim rrethor.

Fig. 4. Interpolimi rrethor

Sipas drejtimit, interpolimi rrethor mund t programohet n mnyra t ndryshme: n nj t katrtn e rrethit, si edhe n rrethin e plot, me ndihmn e dhnies s pikave t qendrs s rrethit nprmjet parametrave I, J dhe K ose sipas piks s fundit t rrethit.

2.4. Interpolimi Spline

Konturat, t cilat me an t sistemit CAD jan prshkruar si Spline (fig. 5), mund t barten drejtprdrejt n softuerin e makins Sinumerik 802 S, dhe ti prpunojm. M kt lloj t interpolimit format e lakoreve komplekse mund ti paraqesim me m pak fjali, sikurse me prafrimin prmes rrugs s poligonit konturor dhe interpolimit linear.

Fig. 5. Programimi i nj trajektoreje me formn Spline dhe prshkrimi i poligonit konturor linear pik pas pike

Softueri i makins Sinumerik 802 S, e fut n funksion interpoluesin Spline, me polinome t shkalls s tret, ku mund t realizohet prpunimin me dy, tri, katr ose pes akse. Sinumerik 802 S i prpunon fjalit e interpolimit Spline pasi q polinomet jan t shkalls s tret:
X (t ) = K 3 X t 3 + K 2 X t 2 + K1X t + X Y (t ) = K 3Y t 3 + K 2Y t 2 + K1Y t + Y Z (t ) = K 3Z t 3 + K 2 Z t 2 + K1Z t + Z AY (t ) = K 3 A t 3 + K 2 A t 2 + K1A t + A B(t ) = K 3B t 3 + K 2 B t 2 + K1B t + B

T secila koordinat e piks s fundit n fjalin Spline duhet t programohet parametri interpolues Spline prej K3 deri K1. Radhitja e rreshtave

mund t jet e fardoshme. Pastaj variabla t sht prej 1 deri n 0, ku t sht e varur nga hapi punues F dhe gjatsia e parametrit Spline. Shembull:
1 G01 X+35 Y-25 Z+75 A+17 B-10 FMAX 2 SPL X+39 Y-28 Z+77 A+17 B-12 K3X+0.09 K2X-0.44 K1X-5.57 K3Y-0.04 K2Y+0.18 K1Y+2.39 K3Z+0.01 K2Z-0.95 K1Z+3.08 K3A+0.12 K2A-0.14 K1A-0.57 Fillimi i piks SPLINE Pika prfundimtare e interpolimit Spline Parametri i interpolimit Spline pr aksin-X Parametri i interpolimit Spline pr aksin-Y Parametri i interpolimit Spline pr aksin-Z Parametri i interpolimit Spline pr aksin-A prshkrimit eksponencial 3 ........

K3B+0.01 K2B-0.41 K1B-1.57 E+1 F10000 Parametri Spline pr aksin-B mnyra e

3. Interpolimi pik pr pik

Me interpolim pik pr pik kuptojm kur makina frezuese me instrumentin prers frezues e prshkruan trajektoren e rrugs s instrumentit me koordinata relative (inkrementale) prej piks fillestare 1 deri t pika e 4 - t dhe njher e fundit si n fig. .

Fig. Interpolimi pik pr pik N vazhdim do ti paraqesim te dy llojet e koordinatave, pik pr pik relative (inkrementale) dhe absolute.

Fig. Sistemi koordinativ absolut dhe relativ (inkremental)

Fig. Interpoimi pik pr pik i njkonture frezuese me Sinumerik 802 S Programimi pik pr pik N10 G0 G17 G90 X5 Y55 Z50 N20 G1 Z0 F200 S80 M3 N30 G41 G450 X30 Y60 F400 N40 X40 Y80 N50 G2 X65 Y55 I0 J 25 N60 G1 X95 N70 G2 X110 Y70 I15 J 0 N80 G1 X105 Y45 N90 X110 Y35 N100 X90 N110 X65 Y15 N120 X40 Y40 N130 X30 Y60 N140 G40 X5 Y60 N150 G0 Z50 M2 M2 urdhr q tregon fundin e programit.

4. Interpolimi linear
Interpolimi linear me G0, ku G0 paraqet nxitimin apo ecjen e shpejt t instrumentit prers t pozicionuar pra si urdhr nuk shrben direkt n prpunimin e detalit punues. Por me kt urdhr duhet t gjitha akset njkohsisht t lvizin. Nga kjo fitohet nj trajektore e drejt. Pr secilin aks prcaktohet shpejtsia maksimale (G0 ecja e shpejt) n t dhnat e makins.

Fig. Interpolimi linear me G0 ecja e shpejt nga pika P1 deri t pika P2

Fig. Programimi i interpolimit linear Programi pr pikn P2 dhe P3 detalin punues N10 F... S.... T.... N20 G42 N30 G0 X0 Y0 N40 G1 X72 ; P2 N50 G1 XI 17 YI 57 ; P3

4.1. Interpolimi linear me hap punues dhe urdhrin G1 Instrumenti prers lviz nga pika fillestare deri tek pika e fundit e programuar me nj trajektore lineare (t drejt). Pr kt shpejtsi t trajektores duhet t jepet hapi punues i programuar me germn F. Pasi t programohet hapi punues t gjitha akset duhet t lvizin njkohsisht.

Fig. sht treguar interpolimi linear n tri akse pr rastin konkret Programimi i detalit punues: N5 G0 G90 X40 Y48 Z2 S500 M3 N10 G1 Z 12 N20 G0 Z100 N25 X 20 Y80 N30 M30 F100 N15 X20 Y18 Z 10

5. Interpolimi rrethor
Me urdhrin G2 kemi interpolimin rrethor n drejtim t akrepave t ors dhe me urdhrin G3 interpolimin rrethor n drejtim t kundrt t akrepave t ors. N vazhdim marrim nj shembull konkret pr interpolimin rrethor dhe bjm programimin e detalit punues:

Fig. Interpolimi rrethor t procesi i prpunimit me frezim me koordinata absolute dhe relative (inkrementale) Parametrat: X,Y,Z jan koordinatat e piks s fundme t rrethit. I, K jan parametrat interpolues (Drejtimet: I n drejtim t X-it, dhe K n drejtim t Z-it) pr prcaktimin e piks mesatare t rrethit. Prcaktimi i rrafsheve t mundshme t interpolimi rrethor me G2 dhe G3.

Fig. Interpolimi rrethor pr t tri rrafshet

Programimi i rrezeve, me urdhrin G2/G3

Pr programimin e rrezeve, shfrytzojm urdhrat G2/G3 dhe pr rastin ton marrim nj shembull konkret dhe e bjm programimin e rrzs pr detalin punues si n vijim: Programimi: N10 G90 G0 X... Z.... N20 G90 G2 X... Z.... CR=20 F300 Parametri: CR rrezja e rrumbullakimit CR + vepron n knd t drejt prej 1800 CR - vepron n knd m t madh se (>) 1800 X,Z t dhnat e piks prfundimtare

Nuk sht e lejuar procedura e kndit prej 3600 pr programimin e rrezes.

Fig. sht treguar programimi i rrezes s rrumbullakimit me urdhrin G2.

Fig. interpolim rrethor me G2 me koordinata polare I dhe J.

6. Shembulli

7. Prfundimi

8. Literatura

N shtojcn A, jan treguar tabelat me urdhrat e nevojshm dhe me sqarimet e tyre varsisht nga lloji i makinave me drejtim numerik t kompjuterizuar CNC . N tabeln 5. sht bre sqarimi i urdhrave G dhe domethnia e tyre. Kushtet e rrugs G00 G01 G02 G03 G04 G05 G08 G09 G17 G18 G19 G20 G21 G24 G25 G26 G28 G29 G31 G32 G33-35 G40 G41 G42 G43 G44 G49 G50 G53 G54 G55 Domethnia e urdhrave Pozicioni me hap t shpejt Interpolimi linear Interpolimi rrethor n kahe t lvizjes s akrepave t ors Interpolimi rrethor n kahe t kundrt t lvizjes s akrepave t ors Koha e voness Pauza (pr ndrhyrjen e operatorit, makinistit) Prshpejtimi (nxitimi) Ngadalsimi Interpolimi rrethor pr planin x-y Interpolimi rrethor pr planin z-x Interpolimi rrethor pr planin y-z T dhnat n inch-a (coll) T dhnat specifike n (mm) Cikli i ans (siprfaqeve) tornuese Pritja (vonesa) e t dhnave Pritja (vonesa) e t dhnave Kthimi t pika referuese Kthimi nga pika referuese Ndalesa e t hyrave Prerja e filetave (i referohet makinave CNC Lathe) Funksionet e prerjes s filets(Emco Lathe) Korrigjimi i instrumentit prers(p.sh. frezit) t anuluar Korrigjimi i instrumentit prers majtas Korrigjimi i instrumentit prers djathtas Korrigjimi i drejtprdrejt i gjatsis s instrumentit prers pozitiv + Korrigjimi i drejtprdrejt i gjatsis s instrumentit prers negativ Korrigjimi i gjatsis s instrumentit prers t anuluar Pozicioni aktiv (i rregulluar paraprakisht) Zhvlersimi i lvizjes nga grupi i par Grupi i par pr lvizje Grupi i par pr lvizje

G56 G57 G58 G59 G70 G71 G72 G90 G91 G92 G93 G94 G95 G96 G97 G98 G99 G110 G111 G112

Zhvlersimi i lvizjes nga grupi i dyt Grupi i dyt pr lvizje Grupi i dyt pr lvizje Grupi i dyt pr lvizje Dhnia e njsis baz n inch-a ose cikli prfundimtar Dhnia e njsis n milimetra (mm) apo heqja e shtess Tregon ciklin prfundimtar (EMCO Lathe) Programimi me koordinata absolute Programimi me koordinata relative (inkrementale) Boshti punues me shpejtsi t kufizuar Akordimi (vendosja) e sistemit koordinativ Dhnia e hapit n mm/min Dhnia e hapit n mm/rr Shpejtsia konstante (m/min) Numri konstant i rrotullimeve Instrumenti prers trhiqet n pikn fillestare Instrumenti prers trhiqet n rrafshin e referuar Koordinat polare Koordinat polare Koordinat polare

N tabeln 6. Jan sqaruar funksionet ndihmse M dhe domethnia e tyre Kodi M00 M02 M03 M04 M05 M06 M08 M09 M10 M11 M12 M13 M17 M18 M19 M30 M96 M97 M98 M99 Funksioni dhe domethnia Ndalja e programit Fundi i programit Rrotullimi i boshtit punues (n kahe t akrepave t ors) Rrotullimi i boshtit punues (n kahe t kundrt me akrepat e ors) Ndalja e boshtit punues Ndrrimi i instrumentit prers Mjeti ftohs i kyur Mjeti ftohs i shkyur Tavolina rrotulluese e makins me drejtim numerik DN e shtrnguar Tavolina rrotulluese e makins me drejtim numerik DN e liruar Bizi para Bizi prapa Mbajtsi i thiks me rrotullim normal Mbajtsi i thiks me rrotullim t kundrt Pozicioni i boshtit punues Fundi i programit Korrigjimi pr rrumbullakimin e kurbave (lakoreve) t jashtme Korrigjimi i prpikt pr kurbat (lakoret) e jashtme Transferimi i nn programi (pjes e programit) Fundi i nn programit

M101 Lvizja e aksit x t brendshm (te frezimi)

M102 Lvizja e aksit y t brendshm (te frezimi) M103 Lvizja e aksit z t brendshm (te frezimi)