Khóc cñi

Guy De Maupassant
Buång kh¸ch nhá, ch¨ng kÝn nh÷ng tÊm rÌm dÇy, ph¶ng
phÊt mïi th¬m kÝn ®¸o. Trong lß sëi lín, löa ch¸y rùc, trong khi
chØ cã mét ngän ®Ìn ®Æt ë gãc lß sëi, che bëi mét c¸i chôp
b»ng hµng ren cò, h¾t mét thø ¸nh s¸ng dÞu nh¹t xuèng hai
ngêi ®ang ngåi nãi chuyÖn.

Bµ chñ nhµ, mét phô n÷ cã tuÊi, tãc b¹c tr¾ng, mét kiÓu
bµ giµ ®¸ng mÕn, da cha cã mét nÕp nh¨n nµo, mÞn mµng
nh mét tê giÊy, vµ th¬m, th¾m ®îm mïi th¬m. Nh÷ng tinh h-
¬ng nhuÇn nhÞ mµ bµ t¾m géi, nh ngÊm s©u vµo da thÞt tõ
rÊt l©u råi: mét bµ giµ mµ khi ngêi ta hÇn tay bµ, th× thÊy ph¶
ngay vµo mòi mét mïi th¬m nhÑ nh khi më mét hép phÊn íp
mïi hoa kim ng©n vËy.

¤ng kh¸ch, mét ngêi b¹n cò ngµy xa, ®éc th©n, mét ngêi
b¹n tuÇn nµo còng ®Õn, mét ngêi ®ång hµnh trong cuéc sèng,
chØ nh thÕ, khÇng cã g× h¬n. Hai ngêi ®· ngõng nãi chuyÖn ®-
îc kho¶ng mét phót, vµ c¶ hai ®Òu nh×n ngän löa, m¬ mµng
®Õn mét chuyÖn g× ®ã, mét trong nh÷ng kho¶nh kh¾c im
lÆng b¹n bÌ, gi÷a nh÷ng con ngêi khÇng cÇn ph¶i nãi luÇn ®Ó
cho vui khi ngåi bªn nhau.

§ét nhiªn mét khóc cñi lín, mét c¸i gèc lëm chëm nh÷ng
rÔ ®ang ch¸y ngïn ngôt, bçng ®Ê sËp xuèng. Khóc cñi v¨ng
qua c¸i ch¾n tµn tro vµ l¨n trªn tÊm th¶m gi÷a phßng kh¸ch,
lµm b¾n ra chung quanh nh÷ng tµn löa ®á rùc.
 Bµ chñ nhµ, thèt mét tiÕng kªu khÏ, vïng ®øng lªn nh
muèn ch¹y, trong khi Çng b¹n, dïng ch©n ®i ñng hÊt khóc cñi
ch¸y vµo trong lß sëi vµ dïng ®Õ ñng dËp t¾t nh÷ng vôn than
hång v¨ng ra chung quanh.

Khi viÖc tai h¹i Êy ®· qua, mét mïi ch¸y khÐt lÑt táa kh¾p
phßng, ngêi ®µn Çng l¹i ngåi xuèng tríc mÆt bµ b¹n m×nh,
nh×n bµ, mØm cêi:

- ThÕ ®Êy, - Çng võa nãi võa chØ c¸i khóc cñi ch¸y võa ®-
îc hÊt vµo trong ®¸m löa, - chÝnh v× thÕ mµ tÇi khÇng bao giê
lÊy vî.

Bµ hÕt søc kinh ng¹c, nh×n Çng ta b»ng con m¾t tß mß

cña nh÷ng ngêi ®µn bµ muèn t×m hiÓu, c¸i con m¾t ®µn bµ
khÇng cßn trÎ trung n÷a mµ trong ®ã sù tß mß cã suy t, phøc
t¹p nhiÒu khi tinh qu¸i, vµ bµ hái:

- T¹i sao l¹i thÕ?

¤ng nãi tiÕp:

- ¤i chao! §ã lµ c¶ mét c©u chuyÖn, mét c©u chuyÖn kh¸

r¾c rèi vµ buån.

Nh÷ng bÌ b¹n cò cña tÇi thêng vÉn rÊt ng¹c nhiªn vÒ sù

l¹nh nh¹t ®ét ngét x¶y ®Õn gi÷a mét trong nh÷ng ngêi b¹n rÊt
tèt tªn lµ Duyliªng víi tÇi. Hä khÇng hiÓu v× sao hai ngêi
th©n thiÕt nhau, khÇng rêi nhau nh chóng tÇi, mµ ®ét nhiªn,
®èi víi nhau l¹i trë thµnh gÇn nh xa l¹. §©y lµ c¸i ®iÒu bÝ »n
cña sù rêi xa nhau cña chóng tÇi.

Tríc kia, anh ta víi tÇi cïng ë chung. Chóng tÇi khÇng rêi
nhau bao giê, vµ t×nh b¹n rµng buéc chóng tÇi bÒn chÆt ®Õn
nçi têng nh ch¼ng cã g× lµm cho tan vì ®îc.
 Mét buÊi tèi, vÒ nhµ, anh b¸o víi tÇi vÒ c¸c cuéc hÇn nh©n
cña anh.

TÇi bÞ mét có ®¸nh vµo gi÷a ngùc, dêng nh anh ta ®·

®¸nh c¾p cña tÇi, hoÆc lõa dèi tÇi. Khi mét ngêi b¹n lÊy vî,
thÕ lµ hÕt, thËt hÕt. C¸i t×nh yªu ghen tuÇng cña ngêi ®µn
bµ, c¸i t×nh mÕn yªu mï tèi, ®Çy u t vµ nhôc dôc Êy khÇng
tha thø cho mét sù kÕt b¹n bÒn chÆt, ch©n thËt, c¸i t×nh th©n
thiÕt cña t duy, t×nh c¶m vµ lßng tin cËy tån t¹i gi÷a hai ngêi
®µn Çng.

Bµ xem ®Êy, tha bµ b¹n, dï cho mèi t×nh rµng buéc ngêi
nä víi ngêi kia thÕ nµo ®i n÷a, ngêi ®µn Çng vµ ngêi ®µn bµ
®èi víi nhau vÉn xa l¹ vÒ t©m hån vµ trÝ tuÖ ; hä vÉn lµ hai
phÝa t¬ng tranh, hä vÉn thuéc nh÷ng chñng lo¹i kh¸c biÖt.
Bao giê còng ph¶i cã mét ngêi chinh phôc vµ mét ngêi bÞ
khuÊt phôc, mét Çng chñ vµ mét ngêi nÇ lÖ ; khi th× lµ ngêi
nµy, khi th× lµ ngêi kia ; hä ch¼ng bao giê b×nh ®¼ng. Hä
siÕt chÆt tay nhau, nh÷ng bµn tay run r»y t×nh c¶m sÇi nÊi ;
ch¼ng bao giê hä siÕt chÆt tay nhau trong c¸i siÕt tay
kho¸ng ®¹t, th¼ng th¾n ; tõ trong c¸i siÕt tay Êy dêng nh më
réng lßng m×nh, béc lé tr¸i tim hä trong niÒm tin yªu ch©n
thùc vµ m¹nh mÏ rÊt ®µn Çng. Nh÷ng ngêi khÇng ngoan, thay
v× lÊy vî ®Ó t¹o s½n cho m×nh c¸i nguån an ñi trong tuÊi giµ lµ
sinh sÇi ra nh÷ng ®øa con mµ sau nµy chóng sÏ bá mÆc hä,
th× hä t×m mét ngêi b¹n tèt, tin cËy ch¾c ch¾n, sèng nh÷ng
ngµy tuÊi giµ víi b¹n trong mét sù céng ®ång vÒ t tëng chØ cã
thÓ cã ®îc gi÷a hai ngêi ®µn Çng.

VËy lµ anh b¹n Duyliªng cña tÇi lÊy vî. CÇ vî tr¾ng trÎo
xinh t¬i, ngêi mòm mÜm, cã vÎ rÊt yªu anh. Tho¹t ®Çu, tÇi
rÊt Ýt ®Õn nhµ, sî lµm trë ng¹i cho t×nh yªu nång nµn cña
hä, mµ tÇi còng c¶m thÊy m×nh lµ ngêi qu¸ thõa trong hä.
Tuy vËy, dêng nh hä còng muèn kÐo tÇi ®Õn gÇn, mêi mäc
tÇi luÇn vµ còng cã vÎ mÕn tÇi.

DÇn dÇn tÇi còng ®Ó m×nh bÞ chinh phôc bëi c¸i thó ªm
®Òm cña cuéc sèng chung Êy. TÇi thêng ¨n c¬m tèi ë nhµ hä,
vµ còng thêng thêng trë vÒ nhµ riªng cña tÇi ban ®ªm, tÇi ®·
nghÜ lµ ®Õn ph¶i lµm nh anh b¹n, ph¶i lÊy mét ngêi vî, v×
thÊy c¨n nhµ trèng tr¶i cña m×nh b©y giê trë nªn buån tÎ
qu¸.

Hä th× tá ra ©u yÕm nhau, khÇng rêi nhau n÷a. ThÕ råi,

mét buÊi tèi, Duyliªng viÕt th mêi tÇi ®Õn ¨n c¬m. TÇi ®Õn.

- Nµy cËu, - anh nãi - ¨n xong m×nh ph¶i ®i cã viÖc. M×nh

sÏ khÇng vÒ ®îc tríc 11 giê khuya ®©u, mµ ®óng 11 giê m×nh
míi vÒ. M×nh tin cã cËu ®Ó ngåi ch¬i nãi chuyÖn víi BÐct¬.

Ngêi vî trÎ mØm cêi:

- ThÕ mµ chÝnh em cã ý kiÕn mêi anh ®Õn ®Êy. - chÞ

tiÕp.

TÇi b¾t tay chÞ:

- ChÞ thËt cã nh· ý.

Vµ tÇi c¶m thÊy nh÷ng ngãn tay m×nh ®îc n¾m gi÷ l©u vµ
chÆt trong mét c¸i b¾t tay th©n thiÕt. TÇi khÇng ®Ó ý ®Õn
®iÒu Êy, mäi ngêi ngåi vµo bµn ¨n. §Õn 8 giê, Duyliªng t¹m
rêi chóng tÇi, ra ®i.

Anh ta võa ®i khái, mét sù ngîng ngËp kh¸c thêng ®ét

nhiªn n¶y sinh gi÷a chÞ vî anh ta vµ tÇi. Chóng tÇi cha bao giê
chØ ngåi hai ngêi víi nhau. Vµ mÆc dÇu, t×nh b¹n mçi ngµy cã
 th©n thiÕt h¬n, nhng c¸i viÖc ngåi riªng víi nhau nh thÕ nµy,
®Æt chóng tÇi vµo mét t×nh thÕ míi.
(Cßn tiÕp)

Khóc cñi
Guy De Maupassant
(TiÕp theo vµ hÕt)

Tho¹t ®Çu, tÇi nãi nh÷ng chuyÖn ®©u ®©u, nh÷ng

chuyÖn vÇ nghÜa mµ ngêi ta vÉn lÊp nh÷ng kho¶ng v¾ng lÆng
bèi rèi. ChÞ khÇng nãi g× vµ ngåi tríc mÆt tÇi, phÝa bªn kia lß s-
ëi, ®Çu cói xuèng nh×n l¬ ®·ng, mét ch©n duçi vÒ phÝa ngän
löa, nh l¹c trong nh÷ng suy ngÉm khã kh¨n nµo. Khi ®· c¹n
nh÷ng chuyÖn lan man råi, tÇi còng nÝn thinh. ThËt l¹ lïng lµ
®Çi khi l¹i rÊt khã t×m ®îc mét chuyÖn g× ®ã ®Ó mµ nãi. Vµ
råi, tÇi l¹i c¶m thÊy trong bÇu khÇng khÝ, tÇi c¶m thÊy c¸i vÇ
h×nh, mét c¸i g× khÇng thÓ diÔn gi¶i ®îc, nh÷ng dÊ hiÖu bÝ »n
nã b¸o tríc cho anh nh÷ng ý ®å kÝn nhÑm tèt hoÆc xÊu, cña
mét ngêi kh¸c ®èi víi anh.

C¸i im lÆng nÆng nÒ Êy kÐo dµi mét kho¶ng thêi gian. Råi
sau, BÐct¬ b¶o tÇi:

- Cho thªm mét khóc cñi vµo lß, anh b¹n, anh còng thÊy
lµ löa s¾p t¾t råi.

TÇi më c¸i thïng ®ùng cñi - c¸i thïng còng ®Ó ®óng nh

chç ®Ó c¸i thïng cñi cña bµ ®©y - tÇi lÊy mét khóc cñi lín nhÊt
dùng theo h×nh th¸p trªn nh÷ng khóc kh¸c ®· ch¸y ®îc ®Õn
ba phÇn t råi.
 Vµi c¸i im lÆng l¹i b¾t ®Çu.

MÊy phót sau, khóc cñi ch¸y rõng rùc, ®Õn nçi lµm nãng
c¶ mÆt.

Ngêi thiÕu phô trÎ ngíc ®Çi m¾t nh×n tÇi, ®Çi mÆt mµ tÇi
thÊy rÊt l¹ lïng.

- Nãng qu¸, - chÞ nãi - chóng ta ra chç c¸i ghÕ dµi kia ®i.

VËy lµ chóng tÇi ra ngåi trªn c¸i ghÕ dµi (1).

Råi ®ét nhiªn, nh×n th¼ng vµo mÆt tÇi:

- Anh sÏ lµm g× nÕu cã mét ngêi ®µn bµ b¶o anh lµ cÇ ta

yªu anh?

TÇi rÊt söng sèt tr¶ lêi:

- ¤i chao! Trêng hîp nh thÕ ®ét ngét qu¸. V¶ l¹i, còng ph¶i
tïy xem lµ ngêi ®µn bµ thÕ nµo chø!

ThÕ lµ chÞ Êy cêi, mét c¸i cêi rßn khÇ, kÝch ®éng run r»y,
mét trong nh÷ng c¸i cêi l¹c lâng, gièng nh tiÕng vì cña nh÷ng
cèc thñy tinh máng.

Vµ chÞ nãi tiÕp:

- §µn Çng ch¼ng bao giê t¸o b¹o, còng khÇng tinh khÇn. -
ChÞ ngõng l¹i råi tiÕp - Anh ®· tõng yªu bao giê cha, anh PÇn?

TÇi thó thËt:

- Cã, tÇi ®· tõng yªu.

- Anh kÓ l¹i cho em nghe nµo. - ChÞ nãi.

TÇi kÓ cho chÞ nghe mét chuyÖn yªu ®¬ng nµo ®ã, chÞ
ch¨m chó l¾ng nghe, luÇn cã nh÷ng dÊu hiÖu tá vÎ khÇng t¸n
®ång vµ khinh thÞ, råi ®ét nhiªn, chÞ nãi:
 - KhÇng, anh khÇng hiÓu ®óng t×nh yªu. T×nh yªu th¾m
thiÕt, em nghÜ, ph¶i lµ c¸i t×nh yªu lµm ®iªn ®¶o tr¸i tim,
vß xÐ thÇn kinh, tµn ph¸ ®Çu ãc, nã ph¶i lµ ... nãi thÕ nµo
nhØ?... nguy hiÓm, ghª gím n÷a, gÇn nh lµ ph¹m téi hoÆc vÇ
lu©n Êy, nã ph¶i nh kiÓu béi ph¶n, em muèn nãi lµ nã ph¶i ®¹p
®Ê mäi trë ng¹i thiªng liªng, mäi luËt lÖ, mäi liªn hÖ
anh em ruét thÞt. Khi mµ t×nh yªu cßn ph¼ng lÆng, dÔ d·i,
khÇng hiÓm häa, hîp ph¸p, th× cã ph¶i ®óng lµ t×nh yªu
khÇng?

TÇi ch¼ng biÕt tr¶ lêi thÕ nµo, tõ trong th©m t©m m×nh
thèt lªn c¸i lêi kªu than triÕt lý nµy: "¤i! TrÝ ãc ®µn bµ, c¸c
cÇ giái thËt".

Trong khi nãi, chÞ lÊy vÎ th¶n nhiªn, lµm bé ng©y th¬,
vµ tùa m×nh trªn gèi, chÞ n»m dµi, ng¶ ®Çu trªn vai tÇi, ¸o
kho¸c ngoµi vÐn h¬i cao ®Ó lé b¾p ch©n víi c¸i bÝt tÊt lôa
mµu ®á, chèc chèc l¹i lÊp lo¸ng ph¶n chiÕu ¸nh löa trong lß s-
ëi.

Kho¶ng chõng mét phót.

- Em lµm anh sî ? - ChÞ hái.

TÇi chèi. ChÞ ¸p ngùc, ng¶ h¼n vµo lßng tÇi vµ khÇng nh×n
tÇi :

- NÕu em b¶o anh lµ em yªu anh, anh lµm thÕ nµo?

Vµ tríc khi tÇi t×m ®îc c©u tr¶ lêi, hai c¸nh tay chÞ ®· Çm
lÊy cÊ tÇi kÐo ®Çu tÇi xuèng, vµ ®Çi mÇi chÞ g¾n chÆt vµo
mÇi tÇi.

¤i chao! Bµ b¹n th©n mÕn cña tÇi, tÇi xin tr¶ lêi bµ lµ tÇi
khÇng ®ïa giìn ®©u. Sao? Lõa dèi Duyliªng ? Trë thµnh ngêi
yªu cña c¸i cÇ nµng ®iªn d¹i, gian tµ vµ quû quyÖt nµy, cÇ
nµng d©m dËt mét c¸ch khñng khiÕp, h¼n thÕ, mµ ngêi
chång b©y giê khÇng ®ñ tháa m·n cho cÇ n÷a.

TiÕp tôc lõa ®¶o, dèi tr¸, ch¬i c¸i trß yªu ®îng chØ víi
mçi c¸i thó hÊp dÉn cña c¸i qu¶ cÊm, cña nh÷ng vô tho¸t
hiÓm, cña mét t×nh b¹n ph¶n phóc. KhÇng! §iÒu Êy tÇi khÇng
lµm ®îc. Nhng lµm thÕ nµo ®©y?

B¾t chíc vai trß GiÇdÐp (2), ®ãng vai rÊt ngèc vµ còng rÊt
khã kh¨n Êy ? V× chÞ ta thËt lµ b¹o liÖt trong c¸i sa ng· cña
m×nh, ngêi con g¸i Êy bõng bõng ngän löa ham muèn, thÌm
kh¸t, mª cuång, lµm thÕ nµo cìng l¹i?

¤i, ai cha tõng bao giê ®îc c¶m thÊy trªn miÖng m×nh c¸i
hÇn ®¾m s©u cña mét ngêi ®µn bµ s½n sµng hiÕn th©n cho
m×nh th× ®õng chöi rña tÇi.

ThÕ råi, thªm mét phót n÷a... bµ hiÓu chø? ChØ mét phót
n÷a, lµ tÇi ®·... KhÇng, chÞ Êy ®·... xin lçi, thËt chÝnh lµ chÞ Êy
®·... hoÆc cã thÓ ®·... th× bçng nhiªn mét tiÕng ®éng kinh
khiÕp lµm chóng tÇi giËt n»y ngêi.

C¸i khóc cñi, v©ng c¸i khóc cñi, tha bµ, v¨ng ra ngoµi
phßng kh¸ch, hÊt ®Ê c¸i xÎng. lµm sËp c¸i giµn ch¾n than,
l¨n trßn nh mét c¬n b·o löa, lµm ch¸y tÊm th¶m tr¶i sên nhµ,
råi l¨n vµo gÇn mét c¸i ghÕ bµnh, mµ nhÊt ®Þnh lµ nã sÏ lµm
bèc ch¸y.

TÇi vïng dËy nh mét th»ng ®iªn, vµ trong khi tÇi ®»y vµo
trong lß sëi c¸i khóc cñi ch¸y ®á cøu tinh Êy th× cöa ra vµo
xÞch më.

Duyliªng rÊt hoan hØ trë vÒ. Anh reo lªn:

 - M×nh ®îc nghØ råi! CÇng viÖc xong sím tríc hai giê!

V©ng, tha bµ b¹n, khÇng cã khóc cñi th× tÇi bÞ tãm qu¶
tang råi. Vµ b©y giê bµ thÊy hËu qu¶ cña viÖc Êy ®Êy.

V× r»ng ngµy Êy tÇi ®· cã c¸ch xö sù ®Ó khÇng bao giê r¬i

vµo mét t×nh thÕ gièng nh vËy n÷a. KhÇng bao giê! ThÕ råi, tÇi
nhËn thÊy ®èi víi tÇi, Duyliªng trë nªn nh¹t nhÏo, lµm mÆt
l¹nh nh kiÓu ngêi ta nãi. Vî anh râ rµng ®· ph¸ ho¹i t×nh b¹n
gi÷a chóng tÇi. Vµ dÇn dÇn tÇi xa l¸nh nhµ anh, sau th× khÇng
nh×n mÆt nhau n÷a.

TÇi khÇng bao giê lÊy vî. B©y giê th× ®iÒu Êy h¼n khÇng
lµm bµ kinh ng¹c n÷a.
M¹c M¹c dÞch
(1) CanapÐ : mét thø ghÕ dµi cã lng tùa vµ bäc nÖm, cã thÓ
ng¶ ngêi n»m.
(2) Joseph : nh©n vËt trong Kinh Th¸nh. S¸ch S¸ng ThÕ Ký kÓ
r»ng: Joseph rÊt ®Ñp trai, bÞ b¸n qua xø Ai CËp, lµm nÇ lÖ cho
quan thÞ vÖ. Vî Çng quan nµy ham muèn Joseph, nªn lîi dông lóc
v¾ng ngêi, n¾m ¸o chµng ®ßi hái chuyÖn yªu ®¬ng. Chµng
bÌn cÊi bá ¸o m×nh ®Ó ch¹y trèn.