Giáo án Ngữ văn 10 nâng cao http://www.esnips.

com/user/anhtuanle
Tieát: 11
Ngaøy soaïn: 18/ 9/ 2006

VAÊN BAÛN VAÊN HOÏC

A-MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC

Giuùp HS:
- Naém ñöôïc khaùi nieäm vaên baûn vaên hoïc vaø caùc ñaëc
ñieåm cuûa vaên baûn vaên hoïc veà maët ngoân töø, hình töôïng.
- Böôùc ñaàu bieát vaän duïng kieán thöùc treân ñeå ñoïc –
hieåu vaên baûn vaên hoïc.
B- PHÖÔNG TIEÄN THÖÏC HIEÄN
- SGK, taøi lieäu tham khaûo, SGV, baûng ñoái chieáu vaên
baûn vaên hoïc nghóa roäng vaø nghóa heïp.
- Thieát keá baøi hoïc
C- CAÙCH THÖÙC TIEÁN HAØNH
- GV höôùng daãn cho HS ñoïc kyõ vaên baûn, traû lôøi caâu
hoûi höôùng daãn hoïc baøi tröôùc ôû nhaø. Tìm daãn chöùng qua
taùc phaåm cuï theå ñeå minh hoaï.
- GV toå chöùc giôø daïy theo caùch keát hôïp caùc phöông
phaùp: ñaøm thoaïi, traû lôøi caâu hoûi, laäp baûng thoáng keâ…
D- TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC
1. Kieåm tra baøi cuõ:
- Vaên baûn laø gì? Neâu caùc kieåu vaên baûn theo phöông
thöùc bieåu ñaït vaø theo phong caùch chöùc naêng?
- Thöû phaân bieät vaên baûn vaø vaên baûn vaên hoïc?
2. Giôùi thieäu baøi môùi:

TL HOAÏT ÑOÄNG HOAÏT ÑOÄNG KIEÁN THÖÙC CAÀN ÑAÏT

CUÛA GV CUÛA HS
GV ñöa ra moät soá HS chia caùc vaên I- Khaùi nieäm vaên baûn vaên
vaên baûn vaên baûn treân thaønh hoïc:
hoïc, yeâu caàu hoïc hai nhoùm: - Vaên baûn vaên hoïc (VB ngheä
sinh chia nhoùm nhö -Nhoùm 1: Chieáu thuaät, VB vaên chöông) laø saûn
ñaõ hoïc ôû THCS: dôøi ñoâ – LCU; phaåm cuûa tieán trình lòch söû.
Chieáu dôøi ñoâ – Hòch töôùng só – Coù theå hieåu theo nhieàu
LCU; Hòch töôùng só TQT; YÙ nghóa nghóa.
–TQT; YÙ nghóa vaên chöông –HT… - Theo nghóa roäng, vaên baûn
vaên chöông –HT, - Nhoùm 2: Ñoân vaên hoïc laø taát caû caùc vaên
Ñoân Kioâteâ –XVT; Kioâteâ –XVT; Deá baûn söû duïng ngoân töø moät
Deá meøn phieâu meøn phieâu löu caùch ngheä thuaät, töùc coù
löu kyù –TH; Laõo kyù –TH; Laõo Haïc nhòp ñieäu, coù hình aûnh, coù
Haïc – NC… – NC… chöùc naêng bieåu caûm.
GV: Giuùp HS bieát vì HS: Nhoùm 1 vaø 2 - Theo nghóa heïp, vaên baûn
sao coù nhieàu ñeàu coù tính vaên hoïc laø saûn phaåm saùng
caùch hieåu nhö ngheä thuaät. Tuy taïo baèng hö caáu, töôûng
vaäy. nhieân, nhoùm 1 töôïng.

1 Thầy giáo làng

 Giáo án Ngữ văn 10 nâng cao http://www.esnips.com/user/anhtuanle
Thôøi trung ñaïi, do laø nhöõng söï
quan nieäm “Vaên, kieän, nhaân vaät
Söû, Trieát baát coù thaät; coøn
phaân” neân caùc nhoùm 2 laø do hö
saùng taùc coù tính caáu, töôûng
ngheä thuaät ñeàu töôïng VB theo VB theo nghóa
ñöôïc goïi laø vaên nghóa roäng heïp
baûn vaên hoïc. - Coù tính - Coù tính ngheä
Thôøi hieän ñaïi, ngheä thuaät thuaät
ranh giôùi ñoù roõ - Coù tính hö
raøng hôn tuy cuõng caáu
coù nhöõng bieán HS:
ñoäng rieâng Gioáng: ngoân töø
GV: Thöû neâu tieâu cuûa hai loaïi vaên
chí cô baên veà söï baûn ñeàu coù tính
khaùc bieät giöõa ngheä thuaät
hai caùch hieåu cuûa Khaùc: vaên baûn
vaên baûn vaên hoïc vaên hoïc coù hình II- Ñaëc ñieåm cuûa vaên baûn
GV xaùc ñònh trong töôïng hö caáu vaên hoïc:
chöông trình hoïc PT Vaên baûn vaên hoïc ñöôïc saùng
chuùng ta vöøa theo HS tìm vaø phaân taïo baèng ngoân töø. Ngoaøi caùc
nghóa roäng, vöøa tích ví duï döïa ñaëc ñieåm chung nhö caùc vaên
theo nghóa heïp ñeå vaøo caùch phaân baûn khaùc, vaên baûn vaên hoïc
phaûn aùnh söï ña tích trong SGK. coù ñaëc ñieåm rieâng laø mang
daïng cuûa vaên tính ngheä thuaät vaø thaåm
baûn. Trong baøi myõ.
hoïc, chuùng ta chæ HS phaân tích yù 1. Ñaëc ñieåm veà ngoân töø:
xeùt theo nghóa nghóa bieåu - Ngoân töø vaên hoïc coù tính
heïp. töôïng, giaù trò ngheä thuaät vaø thaåm myõ.
bieåu caûm, tính ña Caùc yeáu toá aâm thanh, töø
GV cho HS tìm hieåu nghóa cuûa caùc ngöõ, kieåu caâu… trong vaên
cuï theå caùc ñaëc hình aûnh, töø baûn vaên hoïc ñeàu ñöôïc löïa
ñieåm cuûa vaên ngöõ caùc ví duï choïn, trau chuoát, saép xeáp theo
baûn vaên hoïc qua treân (nöûa ñeâm moät traät töï ñaëc bieät, nhieàu
phaân tích caùc taùc voã goái, ruoät ñau khi khaùc thöôøng nhaèm taïo
phaåm vaên hoïc. nhö caét, nuoát neân veû ñeïp vaø söùc haáp
gan uoáng maùu…, daãn.
GV ñöa ra caùc ví duï meï, caùc em, - Ngoân töø vaên hoïc duøng
cuï theå khaùc nhö: traêng, ai, xeû…) ñeå saùng taïo hình töôïng,
“Ta thöôøng tôùi taïo ra moät theá giôùi ngheä
böõa queân aên….. thuaät khoâng gioáng hoaøn
ta cuõng vui loøng” HS: toaøn vôùi theá giôùi hieän thöïc.
(HTS-TQT) - Lôøi toû tình cuûa Giaù trò cuûa ngoân töø vaên hoïc
“Meï ôi lau nöôùc chaøng trai khoâng phaûi laø noùi ñuùng caùc
maét… - Lôøi traùch moùc söï thaät cuï theå nhö baùo chí.
Caùc em ôi ñaõ hoïc cuûa chaøng trai Noù chuû yeáu chæ coù chöùc
chöa…” (TÑT-TH) HS: naêng gôïi ra hình töôïng trong
“Vaàng traêng ai - Tình caûm cuûa

2 Thầy giáo làng

 Giáo án Ngữ văn 10 nâng cao http://www.esnips.com/user/anhtuanle
xeû…” (TK- ND) chaøng trai taâm trí ngöôøi ñoïc.
- Caùi ñeïp cuûa - Ngoân töø vaên hoïc coù tính
thieân nhieân bieåu töôïng vaø ña nghóa.
GV:Coù theå hieåu - Moät caùi côù. Bieåu töôïng trong vaên hoïc laø
caâu ca daosau nhö nhöõng hình aûnh cuï theå, sinh
theá naøo: HS: Chæ ra ñöôïc: ñoäng, gôïi caûm mang yù nghóa
“Hôõi coâ taùt Chò Daäu, oâng quy öôùc cuûa nhaø vaên hoaëc
nöôùc….ñoå ñi” Hai, laøng Daàu, cuûa ngöôøi ñoïc. Do tính bieåu
GV: Aùnh traêng haøng tre, Baùc, töôïng maø ngoân töø vaên hoïc
vaøng coù yù nghóa con, muøa thu, thöôøng coù tính ña nghóa.
gì haøng caây, ñaùm
GV: Chæ ra caùc maây… laø nhöõng
hình töôïng ngheä hình töôïng vaên 2. Ñaëc ñieåm veà hình
thuaät trong caùc hoïc. töôïng:
vaên baûn sau:Taét - Hình töôïng vaên hoïc laø theá
ñeøn, Laøng, Vieáng HS traû lôøi theo giôùi ñôøi soáng do ngoân töø gôïi
laêng Baùc, Sang SGK leân trong taâm trí ngöôøi ñoïc.
thu… Coù hình töôïng ngoân töø, hình
töôïng con ngöôøi, hình töôïng
HS: Vì tuy khoâng ñoà vaät, hình töôïng thieân
giao tieáp tröïc nhieân… Goïi theá giôùi ñoù laø
GV: Theá naøo laø tieáp nhöng thoâng hình töôïng vì tuy cuõng soáng
hình töôïng vaên qua taùc phaåm ñoäng, haáp daãn nhö cuoäc
hoïc? vaên hoïc, moät soáng thaät nhöng noù chæ toàn
moái ñoàng caûm taïi ñoái vôùi trí töôûng töôïng vaø
GV: Vì sao noùi hình dieãn ra giöõa taùc trong töôûng töôïng.
töôïng vaên hoïc laø giaû vaø ñoäc giaû.
moät phöông tieän Ngöôøi ñoïc coù - Hình töôïng vaên hoïc laø moät
giao tieáp ñaëc theå hieåu moät phöông tieän giao tieáp. Vì noù
bieät, laø moät theá phaàn nhöõng tö vöøa bieåu hieän moät hieän
giôùi “bieát noùi”? töôûng, tình caûm, töôïng ñôøi soáng, vöøa haøm
quan nieäm cuûa chöùa caùc yù nghóa khaùi quaùt
ngöôøi vieát. Hình do taùc gæa göûi gaém maø
dung ñöôïc theá ngöôøi ñoïc caàn phaûi “ñoïc” ra.
giôùi hieän thöïc Hình töôïng vaên hoïc laø moät
khaùch quan duø phöông tieän giao tieáp ñaëc
theo caûm nhaän bieät. Noù laø moät theá giôùi
chuû quan rieâng. “bieát noùi”.

HS thöïc haønh
theo nhoùm. Cöû III- Luyeän taäp:
ñaïi dieän traû lôøi, Baøi 1: Ñaõ thöïc hieän phaàn
GV toå chöùc cho HS thaønh vieân coù baøi hoïc
thöïc hieän phaàn theå boå sung. Baøi 2:
luyeän taäp theo - Ñaây laø ñoaïn thô taû caûnh,

3 Thầy giáo làng

 Giáo án Ngữ văn 10 nâng cao http://www.esnips.com/user/anhtuanle
SGK. Ñeå traùnh caùch taû töø gaàn ñeán xa,
maát thôøi gian, coù phong caûng hieän ra daàn daàn.
theå cho tieán haønh Ñoù laø tính ngheä thuaät. veû
theo nhoùm, moãi ñeïp cuûa caûnh chieàu taø,
nhoùm moät baøi caûnh vaät trong treûo gôïi söï
taäp: 2,3,4,5. quyeán luyeán. Ñoù laø tính
thaåm myõ.
GV toång hôïp, - Caûnh naéng tröa töông phaûn
nhaän xeùt vaø keát vôùi hình aûnh oâng Hai ñeå
luaän. thaáy raèng: Oâng Hai vui queân
caû naéng tröa.Ñoù laø ngheä
thuaät mieâu taû. Tình yeâu
Laøng thuûy chung, say ñaém
cuûa oâng Hai laøm neân giaù trò
thaåm myõ.
Baøi 3:
- Bieåu töôïng:Queâ ngheøo,cuoäc
soáng chung gaén boù, duøng söï
khaùc bieät ñeå khaúng ñònh söï
gaén boù thaân thieát.
Baøi 4: Döïa vaøo baøi hoïc.
Baøi 5:Chöùc naêng cuûa hình
töôïng khoâng phaûi chæ laø
nhaèm gôïi nhôù moät vaøi hieän
töôïng ñôøi soáng, maø coøn göûi
gaém truyeàn ñaït tö töôûng, tình
caûm cuûa nhaø vaên ñeán
ngöôøi ñoïc.

3. Cuûng coá – Daën doø:

* GV cuûng coá nhöõng vaán ñeà cô baûn sau:
- GV giuùp HS phaân bieät theâm vaên baûn vaên hoïc vaø
taùc phaåm vaên hoïc thoâng qua baûng ñoái chieáu:
VBVH TPVH
+ Laø saùng taïo ngheä thuaät cuûa ngöôøi saùng taùc +
Ñaõ qua hoaït ñoäng ñoïc cuûa ñoäc giaû

+ Ngoân töø, keát caáu, hình töôïng laø phaàn ít + Laø

khaùch theå thaåm
myõ, coù quaù trình
bieán ñoåi, coù giaù trò oån ñònh tieáp nhaän cuûa
ngöôøi ñoïc, giaù trò
taùc phaåm coù söï
bieán thieân theo
lòch söû.
- Ngoân töø vaø hình töôïng trong vaên baûn vaên hoïc coù
nhöõng ñaëc ñieåm laøm neân tính ngheä thuaät vaø thaåm

4 Thầy giáo làng

 Giáo án Ngữ văn 10 nâng cao http://www.esnips.com/user/anhtuanle
myõ cuûa vaên baûn vaên hoïc. Ngoân töø ñöôïc toå chöùc
ñaëc bieät, coù tính bieåu töôïng, tính ña nghóa; hình töôïng
laø saûn phaåm cuûa saùng taïo, hö caáu vaø laø phöông
tieän giao tieáp ñaëc thuø.
* Baøi taäp veà nhaø: Ngoân töø vaên hoïc khaùc gì
so vôùi ngoân töø ñôøi soáng thöôøng ngaøy? Tìm nhöõng
chöùc naêng cuûa ngoân töø vaên hoïc?
* Daën doø: Hoâm sau hoïc Uy-Lit-Xô trôû veà ( trích OÂ-
ñi-xeâ cuûa Hoâ-me-rô). HS chuaån bò baøi ôû nhaø.

E- RUÙT KINH NGHIEÄM

Tieát: 12
Ngaøy soaïn: 18/9/2006

BAØI VIEÁT SOÁ 1

A-MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC

Giuùp hoïc sinh:
- Bieát vaän duïng kieán thöùc veà caùc kieåu vaên baûn,
phöông thöùc bieåu ñaït vaø kyõ naêng taïo laäp vaên baûn ñaõ
hoïc ñeå vieát baøi.
Bieát huy ñoäng kieán thöùc vaên hoïc vaø nhöõng hieåu bieát veà
ñôøi soáng xaõ hoäi vaøo baøi vieát.
B- PHÖÔNG TIEÄN THÖÏC HIEÄN
- SGK
- Thieát keá baøi hoïc.
C- CAÙCH THÖÙC TIEÁN HAØNH
+ Giaùo vieân ra ñeà. Cheùp ñeà baøi leân baûng.
+ Hoïc sinh tieán haønh laøm baøi.
+ Giaùo vieân coi kieåm tra nghieâm tuùc. Phaùt hieän
nhöõng hieän töôïng vi phaïm, nhaéc nhôû vaø xöû lyù theo möùc
ñoä vi phaïm.
I-CHOÏN ÑEÀ SOÁ 5:
BAØI VIEÁT SOÁ 1 TAÏI LÔÙP
Lôùp : 10
Thôøi gian: 90 phuùt

Ngaïn ngöõ Hy Laïp coù caâu: “Hoïc vaán coù nhöõng

chuøm reã ñaéng ngaét nhöng hoa quaû laïi ngoït ngaøo”
Anh (chò) hieåu nhö theá naøo veà yù kieán treân?
II-DAØN YÙ:

5 Thầy giáo làng

Giáo án Ngữ văn 10 nâng cao http://www.esnips.com/user/anhtuanle
1. MÔÛ BAØI:
Neâu taàm quan troïng cuûa hoïc vaán ñoái vôùi con
ngöôøi. Laáy moät soá taám göông hoïc taäp, reøn
luyeän cuûa caùc nhaø khoa hoïc, nhaø vaên hoùa, nhaø
vaên noåi tieáng ñeà laøm lôøi vaøo baøi cho sinh
ñoäng.
2. THAÂN BAØI:
a- Giaûi thích ngaén goïn yù nghóa caâu ngaïn ngöõ:
Töø chuøm reã ñaéng ñeán hoa quaû ngoït ngaøo
laø con ñöôøng gian nan. Hoïc vaán coù vai troø
heát söùc quan troïng ñoái vôùi moãi con ngöôøi
vaø xaõ hoäi.
b- Ñaùnh giaù vaán ñeà:
1. Con ñöôøng hoïc vaán raát khoù khaên, nhieàu
choâng gai, laø chuøm reã ñaéng ngaét. Bôûi: Tri
thöùc nhaân loaïi thì roäng voâ cuøng, khaû naêng
cuûa con ngöôøi thì coù haïn, lieäu con ngöôøi coù
ñuû kieân nhaãn ñeå chieám lónh noù? Treân con
ñöôøng hoïc vaán coù nhieàu thöû thaùch, con
ngöôøi coù vöôït qua trôû ngaïi vaø vöôït qua
chính mình?
2. Muoán coù hoïc vaán, con ngöôøi khoâng chæ
vöôït qua khoù khaên maø coøn phaûi: caàn cuø,
nhaãn naïi; Bieát caùch tích luõy kieán thöùc; Coù
theå phaûi hoïc caû ñôøi.
3. Coù hoïc vaán, coù caùi goác, töùc laø coù thaønh
quaû – hoa quaû ngoït ngaøo. Kieán thöùc ta thu
ñöôïc duø chæ laø haït caùt trong sa maïc, gioït
nöôùc giöõa ñaïi döông nhöng giuùp ta ñaûm baûo
cuoäc soáng cuûa mình vaø goùp phaàn xaây
döïng xaõ hoäi. Vì theá con ngöôøi phaûi ra söùc
hoïc taäp, tuïc ngöõ Vieät nam coù caâu Khoâng
thaày ñoá maày laøm neân.
c- Môû roäng vaán ñeà:
4. Hieåu saâu saéc vò ñaéng cuûa chuøm reõ ñaéng
ngaét aáy ñeå moãi ngöôøi coá gaéng hôn vaø töï
haøo veà hoïc vaán cuûa mình.
5. Nhöõng nhaø baùc hoïc loãi laïc, nhöõng danh
nhaân noåi tieáng ñeàu laø nhöõng ngöôøi giaøu
nghò löïc vöôït qua bao khoù khaên, thieáu thoán
ñeå hoïc taäp vaø gaët haùi vinh quang.
6. Trong cuoäc soáng hieän ñaïi, quan nieäm veà
hoïc vaán ñöôïc môû roäng. Moãi ngöôøi phaûi
luoân luoân töï hoïc ñeå laøm giaøu voán hieåu
bieát cuûa mình.

3. KEÁT BAØI:

6 Thầy giáo làng

 Giáo án Ngữ văn 10 nâng cao http://www.esnips.com/user/anhtuanle
- Khaúng ñònh yù nghóa vaán ñeà, ruùt ra baøi hoïc
ñoái vôùi baûn thaân.
- Xaùc ñònh quan nieäm hoïc taäp ñuùng ñaén.
- Khoâng ngöøng boài döôõng nghò löïc vaø reøn
luyeän quyeát taâm ñi tieáp con ñöôøng hoïc vaán.
III-BIEÅU ÑIEÅM:
Ñieåm 7-8: Baøi vieát hieåu roõ noäi dung yù nghóa caâu
ngaïn ngöõ, trình baøy ñaày ñuû caùc yù treân, saép xeáp yù
coù trình töï, hôïp lyù. Dieãn ñaït maïch laïc, vaên coù caûm
xuùc. Loãi hình thöùc khoâng ñaùng keå.
Ñieåm 5-6: Baøi vieát trình baøy ñuû caùc yù treân song giaûi
thích, ñaùng giaù chöa saâu, coù choã coøn sô saøi. Dieãn
ñaït roõ yù. Loãi hình thöùc 3-5.
Ñieåm 3-4: Baøi laøm sô saøi, chuû yeáu dieãn xuoâi, thieáu
môû roäng, naâng cao. Dieãn ñaït ñoâi choã coøn luûng
cuûng. Loãi hình thöùc 6-8.
Ñieåm 0-2: Laïc ñeà, khoâng hieåu hoaëc hieåu khoâng ñuùng
noäi dung ñoaïn thô. Loãi hình thöùc quaù nhieàu.

E- RUÙT KINH NGHIEÄM

7 Thầy giáo làng