Professional Documents
Culture Documents
PEAL
CD VERSION
- First Edition -
July, 2002
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
rmwdum
1/ &ckid rf if;om;'Grrf mwif
2/ aqmif;ukdjzwfoef;jcif;
3/ &Siaf xG;ESi&hf iS af xG;aESmif;
ewf&Sifar\r,fawmf
4/ tjynfjynf&Sifi,f&pf0Srf;{rIxrf;
5/ &ckdiftajympum;ajyeefYt&D;um;ajykdU\
tNcDteD
6/ yxrajrmufO;D acwf *Zmywdrif;ESihf
ywfoufusrf;uGJrsm;
7/ &ckdifr[m0PftzGJU
8/ 'Gg&0wDrS a&Tom;kyw
f ak wmf
t&darw,sbk&m;
9/ &ckdifemr bGJUrnfvS
10/ ajrmufOD;NrdKUjywkdufrS
xl;qef;aomausmufpmwpfcsyf
11/ &ckdifxkH;"avhuif;yGef;
12/ yef;ajrmif;wpfciG f orkdif;0if
13/ vjcrf;Nru
D ausmufaumif;wpfyGifh
14/ 1360-ckEpS f aumufO;D yef;ESpyf iG hf
a0om
a&Ta&;atmif
armifa'0
a&Tomckdif
Z,EaAm"d
armifrSef;atmif(usdef;ajr)
ckdif&mZm(ausmufjzL)
eEmxGef;
r[mjr0g
jrwfapmrGef(ynma&;)
toQifaZ,spu
ckdifapmodrf;(yef;ajrmif;)
toQifacrmpm&
0lazqef
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
4
15/ awmwef;uRef;ajrmufbufjcrf;rS&ckdif
,Ofaus;rI tarGtESprf sm;wnf&m
16/ vjcrf;NrDrS urmausmftmZmenf\
b0kyfykHvTm
17/ tpGrf;raygufNrdKUra&muf
18/ vjcrf;NrrD mS a&mifjyefxif[yfvmrnfh
ykH&dyfrsm;
19/ a&Tjynfavm a&SUjynfavm
20/ &ckdifwkdY\a&S;a[mif;pdefwifNrdKUukd
&SmazGMuygpkdY
21/ plvr[m&mZm
22/ ol&,
d pu? bDp3D -&mpkacwf&ckid rf if;
ESifhpEmrkedr[musefbk&m;BuD;
23/ ajrmufOD;NrdKUwnfvuFm
24/ &ckdif&SDa[mif;aw;uAsmrsm;
25/ &ckdifTefYzl;0wKwkdNydKifyGJpmrlwdeefY
ywfouf
26/ r,ljrpfurf;rS<uDuGJoH
rif;jym; rif;ode;f ZH
r[mynmausmf(&ckdifNrdKU)
"nOD;
apmxGD;oQif(ajrmufOD;)
atmifjrausmf(ppfawGwuokdvf)
bkd;rif;(bl;oD;awmif)
t&Sifaumov(*a0oD)
OD;a&TZH
ajyBuD;oQif
&rm0wDynmpm&
rSwfwrf;wm0efcH
r,lokefpkd
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
trSmpm
yxrOD;qk;H wpfaumifwnf;&m a&mufvmpGmyg/ ,if;cguyif uReaf wmfw
Ydk pftrd f
om;vk;H owdxm;rduwfyga&/ olu
Y Mdk unf&h pGm tNird ef v
D Ydk &ykrH ay:/ xku
d ;l vku
d f a'ckev
f u
dk f
eefY tvkyfrsm;eDuwfaw/ wpfcgwpfcg yg;pyfuavh atmfvkdufygvdrfha&/ olYtoHa&
us,u
f us,ef efY em;axmifvaYdk vh raumif;yg/ olu
Y dk q&marmifxeG ;f a& vk;H 0oabm
rus/ ]Munhyf vif Munfeh pD mG uku
d ajEr &/ tjrifwpfrsK;d eefY Munfw
h wfaw rsuv
f ;Hk ?
Zmolu
Y adk vh r,kaH &rsuv
f ;Hk ? wjcm;iSuw
f d olyY idk rf Munf?h igou
Yl Mdk unfrh &? wcsKUd q;dk a&vlwd
vlx;dk uef;wd? vluvefw
Y u
d kd &GUJ veYdk mrnfac:csiaf u/ ]]us;D uef;}}vkYd ac:uwfawrem;/
vludk wpfcak vhaumif;usK;d ryD;a&iSu?f tyifwd tyGiahf oQw?d oD;uif;aoQwu
d dk zsuq
f ;D
wwfaw/ ig&mr[kwf trsm;uoabmrus/ tke;f eefrY ;dk xm;a& tdraf cgiw
f q
d adk u ol
'kuy ;D vkYd &ufjywf&ufjywf jyefr;dk &a&/ olaY Mumifh ysupf ;D vm;pGm trsm;Bu;D / q&marmif
xGef;a& oloabmrusorQukd wpfa,mufavh rrdef;bJ ajymeDa&/ a'usD;uef;eefY
ywfoufau q&marmifxeG ;f rauseyfcsuf rsm;yk&H yga&/ Zmtcsed u
f Zm&efNiKd ;wd [dz;l
vDavcsi/hf trSeq
f dk vleefu
Y s;D uef; Zm&efNiKd ;avh [dzrYdk xif? q7majymeDyu
Hk tcJrusD
jzpfeDa&um/
wpfcgu wdpef;armifeefY udkaZmfvif;tdrfukd tvnfa&mufuwfaw/ ,if;tcg
tdr&f rdS mS us;D use;f av;ig;aumif a&mufeaD &/ Zmcguyif av;ig;ajcmufaumif a&mufyg
vwfawvJ uReaf wmfawmif owdrxm;rd/ olUdk ujdk rifpmG eefY ]]ukpd ef;armif? uReaf wmf
uawmh us;D uef;qkad & iSuu
f dk vk;H 0Munhrf &/ a'iSupf mG &efvadk &/ tkyaf vhrvS a,tjyif
toHvnf;rvS? Munh&f pGmavh usuo
f a&avh r[d}}/
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
&ckdifpmyD wkd;wufjrifhrm;ygpD
&ckdifvSjrihf
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
&ckid rf if;om;
'Grrf mwif
*sufpfav'g
csLvmavmifuGrf wuokdvf
0dZmynm&yfrsm; r[mXmecGJ
taemufwkdif;bmompum;rsm;Xme
10330? befaumufNrdKU/
befaumufNrdKU? 15-Mo*kwf? 1996/
OD;ausmfausmfvScifAsm;
uRefawmfay;ykdYxm;aom ,cifay;pmrsm;tm; MuifempGmjzifh jyefMum;ay;rI
twGuf txl;aus;Zl;wif&Sdygonf/ xkdjyefMum;csufrsm;onf uRefawmfhtzkdY txl;
tokH;0ifaom owif;tcsuftvufrsm; &&Sdapygonf/
,ck pmESit
hf wl uReaf wmf\ vkyaf zmfuidk zf uf ay:wl*D trsK;d orD; tifem
rm&D,mrmhufpf*D;'D;pf a&;om;jyKpkaom 'GrfrmwiftaMumif; aqmif;yg;wpfyk'fukd
avmavm vwfvwf ay;ykdYvkdufygonf/ udpESifh pyfvsOf; uRefawmftBudrf
aygif;rsm;pGmyif aqG;aEG;ajymqkdzl;ygonf/ ,ckaqmif;yg;onf ]]ay:wl*DvlrsKd;rsm;
ESifh ypdzdwfa'oqkdif&m EkdifiHwumaqG;aEG;csufrSwfwrf;rsm;}} pmtkyfwGif ykHESdyf
azmfjyyg&Sdygonf/ ,if;pmtkyf udk umvDzkd;eD;,m; wuokdvf? pifwmbmb&mrS
1995-ckESpfu xkwfa0cJhygonf/ 451-rsufESmyg&Sdygonf/ (tufzfat'lMwm ESifh
a*s? pD? a'ghpfqefwmhpf wkdYu wnf;jzwfyg onf/) ppfwaumif;NrdKUpm;rsm;ESihf ywf
oufaom a&;om;csufrsm; trSm;t,Gif;rsm; yg&SdaeaMumif; today;xm; vkdyg
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
qkdxm;jcif; jzpfygonf/)
'Grfrmwif\ b0onf arm&pfaumvpfftwGuf pdwf0ifpm;zG,ftaMumif;
t&m jzpfygonf/ aumvpfonf Mo*wfpwif bkef;awmfBuD; refe&dwf\ 17&mpkrSwfwrf;rsm;ukd tajcjyKvsuf 'Grfrmwif\b0wmukd wnfaqmuf,lygonf/
wdusrIawmh odyfr&SdvSyg/ odkYjzifh aqmif;yg;wpfapmifukd 1925-ckESpf umv
txdwGif rif;om;ESifhywfouf a&;om;wifjycsufrsm;ukd tuRefaemufxyf
rawGU&awmhyg/
1962-ckESpfxkwf jrefrmEkdifiH okawoetoif; *sme,ftwGJ-16? tykdif;-1
yg pmwrf;ukd qkdvkd[ef&Sdygonf/ (jrefrmjyefol)
1991-ckESpfwGif ,cif&nfTef;wifjycJhaom pmwrf;rsm;ukd tuRefa&;om;
jyKpck yhJ gonf/ tuReo
f nf tuRe\
f pmwrf;ukd txl;ojzifh w&m;0ifpm&Gupf mwrf;
rsm;ESifh Mo*wfpwif bkef;awmfBuD;rsm;\ a&;om;csufrsm;tay: tajcjyKygonf/
pm&Gufpmwrf;rsm;ukd Sanjay Subrahmanyan u Quisling of Cross-cultural Broken? [laom pmwrf;wGif tokH;jyKxm;cJhNyD;jzpfygonf/ xkdavhvmcsuf
okH;ckwGif yg&Sdaom twKywdqkdif&m tcsuftvufrsm;wGif tuRefawGU&Sdxm;&m
t&mrsm;ukd xyfrHjznfhpGufygonf/ wpfckESifhwpfck t,ltquGJvGJaeMuaom
udp&yfrsm;ukdvnf; tuRef awGU&Sdxm;aom tcsuftvufrsm;u ulnD&Sif;vif;
ay;ygonf/
rmwif (Martin)okdYr[kwf rmwif[kd (Martinho)qkdonfrSm uwfovpf
omoemjyKrsm;u &ckdifrif;om; tm;ay;tyfxm;aom c&pf,meftrnfjzpfygonf/
rif;om;ukd vlrrnf t&G,fuwnf;u Mo*wfpwifbkef;awmfBuD;wpfyg; okdYr[kwf
ay:wl*DvlrsKd; pGefYpm;a&;orm;wpfOD;u wkdif;jynfrS ac:xkwfvmcJhygonf/
omoemjyKrsm;u BuD;jyif;vmonftxd arG;jrLynmoif ay;vmcJhojzifh rif;om;
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
10
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
11
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
12
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
13
c&DEiS cf o
hJ nf/ 1643-ckEpS f txd rif;om;\trIxrf;&Gujf cif;rsm;ukd taotcsmjyKpk
xm;aom pm&Gufpmwrf;rsm;ukd tajcjyKvsuf rif;om;\ ppfa&;xrf;aqmifrI?
wm0efxrf;&ma'o? &mxl;ESit
hf csed u
f mv? aqmif&u
G cf surf sm;ukd wm0efc&H aom
txuft&m&SdtrnfESifh &mxl;ponf wkdYukd azmfjyxm;aom Z,m;wpfckukd
tuRefa&;qGJjyKpkxm;ygonf/ (aemufqufwGJukd Iyg)
1643-ckESpfwGif rif;om;\b0onf tvSnfh tajymif;topfwpfckESifh
BuHKBudKuf&yg onf/ &ckdifjynf oD&dok"rbk&if ewf&GmpHonfh (1638)ckESpf
om;awmfwpfyg; xD;eef;qufcHonf/ xkdrif;ukd e&ywdBuD;u xD;eef;rS z,f&Sm;ypf
vkdufonf/ e&ywdBuD;onf trwf BuD;a[mif;wpfyg; jzpfygonf/ bk&ifESifh
eef;arGco
H m;awmfwYdk aoqk;H &jcif;[m olv
Y ufcsuf jzpfonf[k pGypf cJG &H oljzpf ygonf/
&ufpufMurf;MuKwfaom eef;vkbk&ifjzpfojzifh e&ywdrif;tm; jynfolvlxku
tjynfht0 ESpfoufoabmusrI r&SdMuaomfvnf;
1645-ckESpf txd
tkyfpkd;aecJhygonf/ 'Grfrmwiftm; e&ywdBuD;ae&mwGif tpm;xkd;wifajrmuf
a&;twGuf &ckid jf ynfudk wku
d cf u
dk &f ef eef;vkrt
I a&;tcif;ukd tcGiahf umif;tjzpf
tok;H cs&rnf[k ay:wl*w
D u
Ykd &nfeT ;f ajymqkx
d m;ygonf/ &ckid v
f x
l w
k u
Ydk awmif;
qkdMuonfhwkdif rdrdtaejzifh tkyfpkd;olwpfOD;tjzpf xD;eef;&,l&ef oabm rwlcJhyg
[l rif;om;u aemifwGif a&;om;cJhygonf/ uufovpft,l0g'ukd rif;om;u
pGefYvTwfypfavrvm;? ay:wl*DwkdYtay: opmazmufoGm;rvm; pkd;&drfMuaom
Mo*wfpwif bkef;awmfBuD;rsm;u rMumrDu eef;&aom pwkwajrmuf 'D*smtk(d De
Joao-IV)bk & if x H rif ; om;tm; vuf a tmuf c H t jzpf op m cH a poif h a Mumif ;
oabm&Muygonf/ xkdYaMumifh vpbGef;okdY rif;om; vmcJhygonf/ NrdKUpm;\
uefYuGufqefYusifrIrsm;aMumifh wdwfwqdwf vQKdvQKd0Suf0Suf vmcJh&[ef&Sdygonf/
1624-ckESpfu pwkwajrmuf 'D-*smtkdxH 'Grfrmwif qufoG,faom *kdtmNrdKU
tmPmykdifrsm;ESifh ywfouf qefYusifuefYuGufvTmwGif yg&Sdonfhftcsufrsm;rSm
1641-ckEpS w
f iG f rif;om;&Guv
f iT x
hf u
G cf mG vmcJo
h nf qkad om,lqcsurf sm;ESihf qefu
Y sif
aeygonf / ,l q csuf o nf rif ; om;\trI x rf ; aqmif r I rS w f w rf ; yg
tcsurf sm;ESiv
hf nf; xyfru
H v
JG aJG ejyefygonf/ rif;om;onf tdE,
d jynfwiG f 1643ckESpf? aEGOD;ayguf&moDtxd &SdaecJhaMumif; ol\trIxrf;rSwfwrf;rsm;rS od&Sd&yg
onf/
1644-ckESpf ukefcgeD;wGif 'Grfrmwifonf vpbGef;NrdKU? usufoa&&Sif
ocifrbk&m; ausmif; a&muf&adS ecJyh gonf/ ol\Mo*wfpwif bke;f awmfBu;D rsm;u
axmufyHhxm;Muygonf/ yxrOD;qkH; toem;cHvTmukd qufoGif;onfrSm ESpf
twGif jzpfzG,f&Sdygonf/ ay:wl*D aexkdifpOfumvwpfavQmufvkH; toem;
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
14
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
15
(Maldives)uRefrsm;\ bk&if 'D-vl;0p(D-Luis)\ c&D;ESifhtvm;wljzpfygonf/ 'Dvl;0ponf 1633ESifh 1645 ckESpf twGif; tdEd,tifyg,mtwGuf trIxrf;
aqmifcJhygonf/ &ckdifrif;om; awGUBuHKcHpm;ae&aom tcuftcJrsm;ukd od&Sd
awmfro
l jzifh pwkwa jrmuf 'D-*smtko
d nf 'D-vl;0p\ c&D;ukd wm;qD;xm;&ef NrKd Upm;
tm; tBuHjyKTefMum;ygonf/
ta&SUwkdif;rif;om;wpfyg;yg;ESifh ywfouf ]yk*dKvfa&;twGuf aomfvnf;
aumif;? rdom;pktwGufaomfvnf;aumif; ukefusp&dwfrsm;ukd a&SmifvTJEkdif
&eftwGufjzpfygonf/ okdYaomf 'D-vl;0ponf vpbGef;okdY xGufcGgvmcJhNyD;
'Grrf mwifenf;wlyif ]bk&ifrif;jrwf\ umuG,rf aI tmuf ol\wkid ;f jynfudk tkypf ;dk
Ekdif&ef arQmfvifhygaMumif;} xkdae&m aMujimcJhygonf/ &ckdifrif;om;ESifh rwlnD
onfhtcsufrSm olonfxD;eef;ukd &,lcJhvQif tdEd,tifyg,mtwGuf trIxrf;
aqmifjcif;rS wm;jrpfcH&rnf[k ,lqvsuf (*kdtm) okdYr[kwf ukdcsifqkdif&m uywdef
&mxl;ukd awmif;cHcJhjcif; jzpfygonf/ xkkd&mxl;ukd ol\ om;awmf wpfyg;yg;xHokdY
vTJajymif;ay;Ekdifap&ef jzpfygonf/ awmif;qkdcsuf y,fcscHcJh& ygonf/ xkdrQru
1646-ckESpfwGif *kdtmokdY xGufcGm&efysufuGufcJhvQif ,cifay;tyfxm;NyD;aom
tcGifhta&;rsm;tm; vkH;0kyfodrf;jcif; cH&rnfjzpfaMumif; trdefYxkwfjyefjcif;
cH&ygonf/
'Grfrmwifonf 1650-ckESpfrsm;twGif jyefvnfxGufay:vmcJhjyefygonf/
wpf Budrfawmh uywdefESifh Fidalgo jzpfaecJhygNyD/ xl;qef;aom&mxl;
jyef v nf v mjcif ; jzpf y gonf / td E d , jynf \ yk * d K vf a usmf B uD ; rsm;pm&if ; wG i f
rif;om;\trnf yg0ifygonf/ rdrd ukd,fykdifwm0efukd tav;xm;aqmif&Gufjcif;
rjyKrDu ausmfMum;aomyk*dKvfBuD;rsm;jyKvkyf cJhMuovkdyif 'Grfrmwifonf ppfonf
awmfwpfOD;\ ppfa&;wm0ef xrf;aqmifrIukd av;eufpGm xif&Sm;apcJhygonf/
uywdefavmf&ifZkd\ &mxl;ae&m 0ifaiGenf;yg;jcif;udp ukd pwkwajrmuf 'D*smtkdxH ta&;qkdwifavQmufcJhygonf/ tdEd,jynfrS A&if*sD*kdPf;0if rsm;
(Jesuits)ESihf tjcm;aom MoZm&Sy
d *k Kd vrf sm; bk&ifb
h @mawmfaiG tvGo
J ;Hk pm;jyKaeMu
ykHukd rif;om;u axmufjyajymqkdcJhygonf/ rdrdwm0efukd tod&Sd&Sdjzifh ausyGefpGm
xrf;aqmif aeaomffvnf; 'Grfrmwifonf Mo*wfpwifbkef;awmfBuD;rsm;ESifh
eD;eD;uyfuyf&SdaecJhygonf/ rdrdukd,fukdvnf; tdrfa&SUrif;om;wpfOD;tjzpf &nfTef;
ajymqkdNrJjzpfonf/ olYukd,fol uywdef[krdwfqufavh&Sdaomfvnf; ol\xkd;NrJ
vufrSwfrSmrl]&ckdifrif;om;}[ljzpfygonf/
xkdYaMumifh aumvpfwifjycsufESifh uGJvGJpGmyif 'Grfrmwifonf *kdftmokdY tjyef
c&D;wGif 1643-ckESpfwGif uG,fvGefcJhonfr[kwfyg/ 1653-ckESpfu a&;om;cJhaom
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
16
a0om
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
17
aqmif;ukdjzwfoef;jcif;
ajrmufavjrL;p jyKvmvD,m/ vDxx
k J &Girhf sK;d ygvmvwfaw &eHUwpfrsK;d ukd
IIdufcGifh &vkdufaw/ tm;...oZif&eHYygum/ oZif&eHYukd w0BuD;IIduf&if;
cEmukd,fukd rwfrwf&yfum rsufvkH;ukdrSdwf? vufESpfzufukd &SdokdYqefYwef;yem
aqmif;OD;ayguf Ekd0ifbmoZifukd ukd,fhtawG;eefYukd,f BudKqkdvkduf&a&/ rMumrD
rSmyif 'kw,
d ajrmuf BuKd qydk w
JG pfck vky&f jyefa&/ tm;rmefjynf0h pGm xGuaf y:vma&
]&ckdifkd;r trSwf (2)}twGuf.../
aqmif;&moDrSm xGufay:vma& &ckdifkd;r trSwf(2)rS ]aZmfxGD;}\
]aqmif;}uAsmukd olu aqmif;&moDudk Zmykid rf sm; zGUJ oDxm;ygvdrt
hf awG;eefY zwf
vku
d af w/ ,if;aemuf zGiq
hf rdk yd ga&/ ,if;aemuf a0zefp;l prf;rda&/ tjcm;tjcm;
aomacwfay: ]aqmiftzG}YJ rsm;eefY EIid ;f ,SOcf sed x
f ;dk Munhrf ad &? aZmfx;DG \ ]aqmif;}
uAsm&eHYukd pwifIIdufvkdufawqkdau....
]aqmif;}uAsmxJrSm 0wfqHokH;qifh wGdjrifaw/ Munhf.....
q,fEpS &f moDywfv;Hk
&DcjJ yifjynfzh ;Hk
[kd; ....a[r0efxdyfqkH;u
oifwek ;f "m;wpfvuf
pdrphf rf;&Dwpfcsuf
Ow&vlMurf;
tjyif;pm;terf;wpfcsuf
awmf0ifoZifyef;wpfcuf
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
18
vjcrf;NrDtysKdr
qHE,
G pf rSmy...../
aZmfx;DG \aqmif;&ifciG u
f dk jzwfoef;ede,
f if; pwk"rom& uk;d cef;ysKUd yk'd &f -D
278 rSm.......
aqmif;cgESi;f 0
aEGEiS ;f oef
rk;d 0Se;f ESi;f aomuf
jrpfavQmuf{oef
[dr0efo.Ydk ..../
qkad &pmom;ukd jzwfceJ owd&rdvu
dk af &/ aZmfx;DG u [dr0Em\ ]taygif;}
oabmjzifhajyma&/ ukd;cef;ysKdUu ]tEkwf}oabmajyma&/ qkdvkdpGmuawmh
aZmfxGD;u [dr0Emonf q,fhESpf&moD &DcJjyifzkH;vTrf;edefa&vkdY ajyma&/ ukd;cef;
ysKUd u &moDtvku
d f ESi;f xk\jzpfysuaf jymif;vJru
I dk zGUq
J jdk ya&/ pum;qkpd &m wpfck
awmh[d,ifh/ aZmfxGD;u ]&DcJ}[k ajymNyD; ukd;cef;ysKdUu ]ESif;}vkdY ajymxm;a&udp/
ESi;f eef&Y cD ?J &DceJ efEY iS ;f / jrefrmEkid if H &moDOwkoabmukd MunhNf y;D ajym&rnfqadk u
a'pum;rsK;d xGuv
f mp&m[dyga&/ [dr0Em\ &moDOwka& jrefrmEkid if eH efY rwlEidk f
yg/ xkt
Yd wGuf t*Fvyd pf um; (Ice)qkpd mG eefY (Snow) qkad &pumk;ukd jcm;em;jyygrnf/
&Dt;D vGe;f a&twGuaf Mumifh cJvmum tpkid t
f cJjzpfvmjcif; ukd (Ice)&Dcv
J Ydk ac:a&/
tjzLa&miftxyfvmT rsm; aumif;uifrS NrBD u;D oku
Yd sum tpkid t
f cJ xkeefx
Y nfjzpfvm
jcif;ukd (Snow)ESif;vkdY ac:uwfaw/
]oifwek ;f "m;wpfvuf}rS pum edrw
d yf w
Hk ed efY ]aqmif;}ukd zGaYJ &/ edrw
d yf jHk yKp
jk cif;ESihf pyfvsO;f vkYd ]q&mjrZif}\ uAsme&DeefY edrw
d yf }Hk pmtkyrf mS atykid af zmfjyxm;
pGmukd wGd&a&/
]edrdwfykHwkdYwGif Oyrmvnf;ygonf/ lyuvnf;ygonf/ oauFwvnf;yg
onf/ okyfazmfrlvnf;ygonf/ wu,fawmh lykHtqif;kyfykHjzifhomvQif
edrw
d yf jHk yKpMk uonf r[kwaf y/ toH?teH?Y t&om?txdtawGUwkjYd zifv
h nf; edrw
d yf Hk
jyKpMk uonf}}
azmfjyyg pum;t& ]oifwek ;f "m;wpfvuf? pdrphf rf;&Dwpfpuf? Ow&vlMurf;?
tjyif; pm;terf;wpfcsu}f tzGYJ Udk a& jyif;xef,w
S a&vDudk oifwek ;f "m;? vlMurf;
tjzpf edrw
d yf ,
Hk l xm;a&/ pdrphf rf;&Dwpfpufuawmh ]&D}ukd zGpYJ mG / atpGm wku
d f u
dk f
tzGUJ tEGUJ ..../
]vD}ukd oifwek ;f "m;? vlMurf;tjzpf edrw
d yf ,
Hk x
l m;jcif;a& txdtwGo
d abm
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
19
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
20
tnmtwmuif;vSwJhaqmif;....../
(aersKd;\ ]aqmif;udkckwfarmif;jcif;} rS)
aZmfx;DG ? opmeD? aersK;d kUd \ uAsmtzGUJ tEGUJ kaYd & edrw
d yf t
Hk &eef?Y orm"d*P
k f
wifpm;rIt&yg wlnDedefpGmukd wGDjrifEkdifyga&/
]awmf0ifoZifyef;wpfcuf? vjcrf;Nrt
D ysKrd qHE,
G pf rSmy} pum;rsm;rS ]vjcrf;
NrDtysKdr} tzGJUukd t*Fvdyfo'genf;qefpGm wifpm;xm;aMumif; wGd&yga&/
txD;=ykvdif (Masculine Gender)eefY tr=wdvdif
(FeminineGender) oabmukd tenf;i,f wifjyygrnf/
-BuchH idk rf o
I abm(Strength)
-tm;BuD;rIoabm(Violence) kdUukd azmfjyvkda& txD;= ykvdifrsKd;
wifpm;Muyga&/ uAsm 'kwd,ykd'frSm wGd&ygay/
-vSyrIoabm (Beauty)
-,Ofaus;odrfarGUrIoabm (Genta Leness)
-trlt&mwifhw,frIoabm (Gracefulness)wkdYukd
azmfjyvkda&tcgtr-wdvdif oabmrsKd;wifpm;uwfyga&/
yxrtykd'frSm ykHpHtjzpf ]vjcrf;NrDtysKdr}ukd tr=wdvdif (Feminine
Gender)tjzpf wifpm;xm;yga&/ uAsm 'kwd,ykd'frSmvnf; attzGJUrsKd;
wG&d ygOD;ar/
EGOD ;D &moDc&D;
qku
d af b;&D;,m;trdNro
D Ydk
jyefcsv
D v
Ydk m;........
aqmif;OD;&moDc&D;? tzNrDav;0wDokdY
jyefcsv
D v
Ydk m;.......
BuKd ;MumiSuo
f mjcif;oH
bJig;&mawmifb,H
csK0d n
D pH ,
D if.h ...../
BudK;MumiSufkdY\ aqmif;ckduwfykHukd uAsmzwf,if; jrifa,mifvmyga&/
aqmif; OD;rSm BudK;MumiSufkdY]tzNrDav;0wD}okdY vmckdvIHuwfaw/ EGDOD;rSm
trdNrDqkdufab;&D;,m;okdY jyefuwfaw/
]]qkdufab;&D;,m; trdNrD}}
]]tzNrDav;0wD}}qkda& tzGJUtEGJUtaMumif;ukd &SdrSmqkdcJhNyD;ygNyD/ aZmfxGD;\
uAsmrSm txD;=ykvdif (Masculine Gender)qefpGm wifpm;xm;rIwpfck?
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
21
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
22
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
23
a&Ta&;atmif
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
24
&SifaxG
rif;carmif;\Muif&mawmfrzd &k m;Bu;D rSm &Siaf xGjzpfonf/ &ckid &f mZ0ifusr;f
wkw
Yd iG f ]"ra'0D}[lawGU&\/ ausmufpmrsm;wGif ]avmua'0D} [lvnf;aumif;?
]oQiaf xG}[lvnf;aumif; a&;xk;d xm;onf/ rdz&k m;Bu;D &Siaf xG\ tv,fapwD
ausmufpmwGif ]qifjzLocif? qifeDocif 0&"r&mZm\ arsmufom;awmfjzpfx
aom qifjzLocif? qifeD ocif r[moD&dok"r&mZm\r,fawmfjzpfxaom?
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
25
&SifaxG;aESmif;
rif;&mZmBuD;(owkd;"r&mZm)onf vufkH;&nf? ESvkH;&nfESifhjynfhpkHaom
&ckdifrif;wpfyg;jzpf\/ olYvufxufwGif &ckdifjynf tvGeftiftm;awmifhwif;
cJhonf/ okdYESifh awmifilrif; (rif;&JoD[ol) onf yJcl;([Hom0wD)ukd wkdufckduf
&ckdifbk&if rif;&mZmBuD;xH ppfulawmif;vmonf/
xkt
d csed w
f iG f yJc;l ukd xkid ;f wkYd wcsKUd wpf0uf usL;ausmo
f rd ;f yku
d x
f m;Ny;D yJc;l rif;
(eEbk&if)ESifh awmifilrif;wkdYrSmvnf; tcsif;csif; roifhrwifhjzpfvsuf&Sdae\/
taMumif;pku
H o
dk &d aom rif;&mZmBu;D onf yJc;l okYd oGm;a&mufwu
dk cf u
dk f atmifjrifchJ
onf omru xkdif;wkdY\ &efpG,fukdvnf; acsrIef;EkdifcJhonf/
,if;aMumifh aus;Zl;odwwfaom awmifirl if;onf eEb&k if\orD;awmfudk
&ckid b
f &k if rif;&mZmBu;D xH qufovku
d o
f nf/ xkrd if;orD;rSm ]&Siaf xG;aESmif;}jzpf
onf/ &ckid f orkid ;f wGi]f cifraESmif;} ? yJc;l jzL}[k azmfjyxm;onf/ &Siaf xG;aESmif;onf
pmqkdolyDyD ajrmufOD;a&Teef;awmf\ tHhrcef;BuD;us,fcrf;em;ykHukd ykd'fpkH&wkzGJUEGJUcJh
onf/
xkdYjyif &ckdiforkdif;tqkdt& a0omvDacwfOD;uyif a&wGif udef;0yfaom
ousrked (ajrmufOD;NrdKU&Sd bk&m;ay:bk&m;) a&rSay:onfhaeY rif;&mZmBuD;ESifh
&SifaxG;aESmif;wkdYwGif orD;awmfwpfOD; arG;zGm;oefYpifcJhonf/ ]rrif;ay:}[k
trnfonmay;MuNy;D bk&m;ay: bk&m;\'g,dumrjzpfonf[k qkMd u\/ olronf
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
26
armifa'0
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
27
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
28
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
29
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
30
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
31
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
32
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
33
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
34
a&Tomckdif
usrf;ukd;
1/
2/
3/
4/
5/
6/
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
35
&cdkiftajympum;ajyeefY
t&D;pum;ajykdY\ tNctD eD
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
36
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
37
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
38
oH&yfo&r[kwfaw
Bu,
d maemufrmS awmh]a&}aemufqufuo
dk ;Hk wwfuwfyga&/
Oyrm.....
u+a&
(]uaw^w,f}vkrYd ok;H )
um+a&
(]umaw^w,f}vkrYd ok;H )
um;+a&
(]um;aw^w,f}vkrYd ok;H )
tjcm;o&wdeefY wGx
J m;a& (oH&yfeefrY [kwpf mG wd) Bu,
d mwdudk wGMJ unhyf g/
]a&} aemufqufokH;edefpGmukd wGdygvdrfhar/
atpGma& t&ifu tajymbmompum;ukd t&D;bmompum;eefY rSww
f rf;
jyKpkca& pum;ajyeefY t*kacwf tajymbmompum;ukd t&D;bmompum;eefY
&D;vma&cg uGJjym;vma& pum;ajywd\ toGiftjyifjzpfaw/
a'edefYacwfrSm &ckdifbmompum; tokH;jyKNyD;au &D;om;pvma&pmwd[d
ygvwfaw/ &ckid t
f rsK;d om;wd xkw0f u
D wfaw r*Zif;? pmapmifwd &ckid Nf rKd Ue,fwidk ;f
uvkdvkd r*Zif;xkwf0Dvmuwfaw/ aemuftoif;tzGJUwd? ausmif;wduavh
xkw0f v
D muwfaw/ ,if;csiw
hf rd mS &ckid b
f mompum; tok;H jyKxm;a& aqmif;yg;?
0wKwdukd wGdvm&yga&/
&ckid b
f mompum; tok;H jyKNy;D au &D;om;cpGma& 1958-avmufupNy;D au
tpjyKaMumif;ukd ]&ckdifpmt&D;tom;jyem}rSm q&marmifAodef;u NcD&mcH
xm;yga&/ aemufwpfpp&D;vkYd tm;,lvmvwfaw/ 1961-ckavmufx/d ,if;Ny;D
au pauwefYvm;ca&/aemufwpfacguf acgif;axmifvma&/ 1971-ckESpf
avmufrmS y/ 1974-1975xda& &ckid f bmompum;tok;H jyKrI wd[cd yga&/ a,eefY
pum;ajye,frmS &ckid t
f &D;tom;tm;enf; edecf pGm jzpfawvkYd ,lq&arxifyga&/
1975-avmufxd &ckdift&D;tom;a& yufusdNcDvSrf;eefY vSrf;vkdYvm;edefc
yga&/ ,if;uedefyem pkyfpkyfjrKyfvm;pGm ..... jrKyfvm;pGm 1994-avmufrS
vIyv
f yI af oQ ay:vmyga&/ 70-vGeEf pS u
f xkw0f cD a& ]&ckid n
f eG zYf ;l } aqmif;yg;wd
wufpm; aemufxyf]&ckdifnGefYzl;} aqmif;yg;ay:vmyga&/ trSwf(2)tedefeefY
,if;upyem &ckdift&D;tom;wda& wpfpp wkd;wufvmyga&vkdY qkd&r,fxifyg
,if/h
&ckdifwefaqmif? &ckdifr*Zif;? ppfawGaumvdyfr*Zif;avmuf&m r*Zif;
tedefeefY jyp&m[dyga&/ ,if;uedefNyD;au ykPm;uRef;u OD;&mZfajrr*Zif;
xGuv
f myga&/ trSwf 1? 2 eefY &yfpeJ ed af & OD;&mZfajra& trSw-f 3 tjzpf 1994avmufrSm xGufay:vmyga&/ ,if;upNyD;au &ckdifa'o[d NrdKUe,fwkdif;
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
39
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
40
xkwf0DEkdifyga&/
tbd"meftusOf;avh ,if;tcsdefavmufrS&m xkwf0DcpGm jzpfyga&/
o' g usrf ; avh xk d e nf ; vnf ; aumif ; yg&m/ rd r d k d U wk d i f o m;rS m
pmvk H ; aygif ; owf y k H r nD v k d Y tcsKd U u pd w f y suf e d e f u wf a w/ ud k , f & S d r S m
&yfapmufaqmufedefa& jrefrmpmeefY EIdif;,SOf Munhfuwfygyvifa,/ rdrdkdUrSm
1985-ckavmufurS uvv&DMunf wnfpGm/ (tcsKdUu &ckdifpmwd0gvkdY/
,if;pmwda& t,ifupmwdyg&m/ t*kpm r[kw/f t*kacwfopf pmt&D;tom;
acwfopfpum;ajy ukd qkdvkdpGm) t*krS&m rGD;zGm;vkdY NcDvSrf;vSrf;zkdY pcg[doda&/
Zma,SmifNcv
D rS ;f rSeyf gzkaYd &mif/
&cdik f ;dk r (2)rSm eDidk ;f eD(awmif&if;uRe;f )qko
d u
l &ckid f ;dk rtrSw(f 1)rSmyga&
pmvkH; aygif;? owfykHwdukd Zm*emeefY qGJxkwfyem vuf0gjyifrSmwifjya&/ olu
&ckdifpum;ajyukd urmhtkdvHypf rm&oGefNydKifyGJ 0ifckdifpDcsifedef,m/ olYapwem?
olq
Y Eudk rdrd Udk tvD;teufxm;rd yga&/ okaYd omf a'edeaYf & azmfxw
k af &;umvod
azmfxkwf&mu wpfppysHUESHUatmifvkyfNyD;rS jrifhwif/ atjzpfpOfaoQukdavh rdrdkdU
rdypfvkdYr&/ 1998-rSmawmh ysHUESHUpjyKvmpGmukd wGd&,m/ &ckdifkd;r(2)ukdzwfNyD;
ya[Vdajzedefuwf,m/ ya[VdajzEkdifzkdYtwGuf A[kokwwd pkedefuwfaw/
ypE&pfu pmiwfyDiwfwdukd rdrdkdUwGdedef&a&/
rdrdkdUa& a'edefYxkwf0Dedefa& &ckdifa'oxkwfr*Zif;wdrSm &D;edefa& t&D;
tom;a& a'edeaYf cwfajymedeaf & pum;ajym t&D;tom;jzpfaw/ pmok;H pum;ajy?
*E0ifpum;ajy t&D;tom;ukd rdrd Udk rwG&d oavmufyg,m? pmok;H ? *E0ifpum;ajy
ykpH eH efY yef;csrD if;ndK wpfa,mufuawmh tNrv
J v
dk dk &D;pGmwG&d a&/ aemufwidk ;f om;
wdukdawmh owfowfrSwfrSwfajymvkdYr&yg/
tcsKdUuawmh *E0if[efeefYavh prf;&D;MunfhpGmwd wGd&yga&/ Oyrm yef;
atmif\ 0wKwkdtcsKdU/ *E0if[efukd pGefYypfvkdufuwfvkdY ajymzkdYrvkdbJ tvkdvkd
pGefYypfNyD;om; jzpfedefa&/ *E0if[efeefY&D;au0g r&vm;? &a&/ a,'gavh
a'edet
Yf ajymeefY ruku
d cf si,
f m/ txl;ojzifh Bu,
d maemufquf]\? onf}udpu
dk
Munfh/ Oyrm........
]......armifbonf psD;okdYvm;vD\/ ,if;rSm olYrdwfaqGESifhwGd
vufzuf &nfqkdifokdY 0ifum nZutjzpftysufukd ajymjyeDonf/ ,if;aemuf
vufzuf&nf aomuf\}
]....armifba& psD;ukd vm;vDa&/ ,if;rSm olYrdwfqGDeefYwGdvkdY vufzuf
&nfqidk u
f dk 0ifyemf nZu tjzpftysuu
f dk ajymjyeDa&/ ,if;aemuf vufzuf&nf
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
41
aomufw,f}
uwm;aemufquf ]onf=a&}? Bu,
d maemufquf]vD\=vDa&}? yk'q
f uf]ESihf
wGd=eefYwGdvkdY}? yk'fquf ]0ifum=0ifyem}? Bud,maemufquf]eDonf=eDa&}?
Bud,maemuf quf]aomuf\=aomufaw}
t&D;pum;ajy? *E0ifpum;ajyeefY tajympum;ajy tckacwfpum;ajykdU
tuGmt0D; ukd wGdjrifEkdifyga&/
rdrdkdU&Sduvm;edefa& jrefrmpum;ajyrSmawmhcg t&D;pum;ajyeefY tajym
pum;ajyukd oleY ed &f meefo
Y l tvsO;f oifah &ykid f ok;H edeu
f wfygoda&/ pum; ajym[ef
eefY ykdrkdeD;pyfpDvkdYa& edef&mrsKd;rSm tajympum;ajyukd okH;a&/ pm[efyD[efeefY
ykv
fd eYdk ;D pyfpv
D adk &tcgrSm t&D;pum;ajyukd ok;H a&/ pum;ajyESp&f yfpvk;H ede&f m ,leed f
uwfq[
J yd ga&/
rdrd Udk &ckid pf um;ajye,fxrJ mS awmh t&D;pum;ajy? *E0if[efu awmifp,
G ef D
uG , f c sd e f a &muf e D , m/ tajympum;ajy? acwf o k H ; pum;ajyuawmh
rkd;aomufa&mifeD ysKd;vwf,m/ a'edef&mrmyif jrefrmpmpum;ajyeefY &ckdifpm
pum;ajyk d U \ rsOf ; aMumif ; a& xl o nf xuf x l v meD a &vk d Y
rodromtuJcwfrdyga&/ &ckdifpmyef; yGifhvef;rGTD;BudKifygpDvkdY........
ompGav.......?
ZE,aAm"d
241520?'DZifbm? 1998
1360? jymqef; 7-&uf? 5-aw;
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
42
yxrajrmufO;D acwf
*Zywdrif;ESiyhf wfouf
uREykf o
f nf 1996-ck? aEG&moDavmufu ajrmufO;D NrKd Ue,f? yg;awmfuRe;f okYd
a&muf&cdS ahJ y&m ,if;uRe;f wGif wnf&MdS uaom &ckid af &S;a[mif;ypn;f rsm;\ wnf
&Sd&mae&mrsm;okdY oGm;a&mufavhvmcJhzl;ygonf/
,if;okdYoGm;a&mufavhvm&m a'gufwmtdrfrJ azmfcsrfrm\ rSwfwrf;
f uREyfk \
f avhvmrIudk tawmftwef taxmuf
wpfcjk zpfaom (Arakan)pmtkyu
tuljyKcyhJ gonf/ tqkyd gpmtky\
f pmrsuEf mS -52? 53? 54wkw
Yd iG f yg;awm(Pataw)
uRef;wGifwnf&SdMuaom orkdif;kyf<uif;rsm;\ taMumif;ukd a&;om;yg&Sdonf/
wGif yg;awmf&GmrS taemufajrmuft&yf yg;awmfawmifwef;\ ta&SU
bufusaom awmajcuke;f jrifh wpfae&m wnf&o
dS nfh ausmufpmwpfcu
k v
dk nf;
awGU&SdcJh&ygonf/ xkdausmufpmrSm ]Owkcifpkdif;} ausmufpmyifjzpfygonf/
,if;ausmufpmESifhywfouf azmfcsrfrmu......
]]yg;awmf&Gm\ taemufajrmufbuff(4)rkdiftuGm awmifwef;\ awmif
ajcwpfae &m ]Owkcifpkdif;}[k ac:onfhtvsm;(11)ay? teH(4)ay(2)
vufr&Sdaom ausmufwkH;wpfck &SdaMumif;? ,if;\ta&SUbufrsufESmjyif
ausmuf p m a&;xk d ; xm;aMumif ; ES i f h a&;xk d ; ou & mZf r S m 886(at'D 1524)jzpfaMumif;? pmvkH; rsm;rSm &ckdifpmvkH;rsm;yifjzpfMu trsm;tjym; wkdYrSm
rl&if;t"dym,f tjynfhtpkHukd rqufpyfEkdifaMumif;}}ponfjzifh a&;xm;ygonf/
uREfkyfonf rsufjrifavhvmawGU&Sd&aom ausmufpmygtaMumif;rsm;ukd
vufa&;jzifh ul;,lvnf;aumif;? "gwfyHk u
dk ,
f jl cif;tm;jzifv
h nf;aumif; jyKvyk f
cJyh gonf/ ausmufpmonf awmife&H rH S xk;d xGuaf eonfh obm0ausmufw;Hk wpfck
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
43
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
44
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
45
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
46
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
47
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
48
&ckid f r[m'PftzGYJ
Ak'bmomukd ouf0if,kHMunf omoemawmfukd qwufxrf;ykdif;
wnfwHhapvkdaom &ckdifbk&ifrsm;vufxufvnf; bmoma&; tzGJUtpnf;rsm;
&SdcJhonf/ ,if;tzGJU tpnf;rsm;wGif r[m'PftzGUJonfvnf; wpfcktygt0if
jzpfygonf/
r[m'PftzGJUqkdonfrSm bmoma&;pnf;urf;azgufzsufolrsm;ukd *gr
ynwft&? &mZynwft& tjypfay;&ef zGUpJ nf;xm;aom tzGUJ tpnf;jzpfygonf/
r[m'PftzGJUukd jrwfpGmbk&m;yGifhawmfrlaom bDpD(6)&mpk wwd,"n0wD?
a0omvD? av;NrKd U? avmif;Muuf acwfww
Ydk iG f rnfonfb
fh &k ifvufxufu pwif
ay:aygufvmonfukd wdwdususrajymEkdifaomfvnf; ajrmufOD;acwfbk&ifrif;
AmBu;D vufxuf (at'D 1351-ck? &ckid -f jrefrm ou&mZf 893)wGif &ckid af 'otESUH
MuyfrwfzGUJpnf;onfh taxmuftxm;rsm;&SdaMumif; awGU&ygonf/
bk&if;rif;AmBu;D onf &ckid af 'otESUH okYkd trdejYf yefwrf;xkw
f wkid ;f ? NrKd Ue,f?
aus;&Gmrsm;wGif r[m'PftzGUJ ukd tqifq
h ifzh UG pJ nf;apcJyh gonf/ Oyrm-&yf&mG wpf
&GmwGif bkef;BuD;vlBuD; r[m'PftzGJU0ifrsm;u Muyfrwf bmoma&;pnf;urf;
azgufzsufolrsm;ukd tjypfay;ygonf/ Ak'bmom0ift&G,fa&mufolwkdif;ukd
bkef;BuD;ausmif;? bk&m;ykxkd;okdY oGm;a&muf OykofoDv apmifhxdef;apNyD;
tvSLa&puftrQay;a0&m yg0ifapygonf/
tu,f wpfpw
Hk pfO;D onf emruse;f tvkyrf tm;vyfojzifh ausmif;uef
bk&m;oGm;&ef ysufuGufvkdvQif rdrdaus;&Gm&yfuGuf? r[m'PftzGUJ0ifESifh
t&yfvlBuD;rsm;xH wkdifMum;&onf/ ausmif;xkdifbkef;BuD;xHokdYyg avQmufxm;
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
49
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
50
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
51
usiBhf ut
H m;xkwaf eolrsm;/
azmfjyyg tqifhokH;qifhteuf EIdif;,SOfvQif eHygwf(3)tqifhyg0ifolrsm;
tvGefenf;yg; ayvdrfhrnf/
xkdYaMumifh acwfynmwwf &ckdifvli,fuav;rsm;taejzihf BudK;yrf;tm;
xkwfoifh aom t&mtcsufukd tBuHjyKvkdufygonf/
1/ &ckdifwkdY vuf&Sda&muf&Sdaeaom tajctaeukd &ckdiftwdwf jzpf&yf
rsm;ESifh trSeftwkdif;odjrifa&;/
2/ tem*wfEkdifiHawmfukd vlaumif;rsm;jzifhom wnfaqmuf&rnf/
xkaYd Mumifh &ckid Af 'k b
momwko
Yd nf trnfudk cH,El idk af vmufatmifxd BuKd ;pm;Mu&ef/
3/ tem*wfEkdifiHawmfukd jynfhaom todynm&Sif? twwfynm
&Sifrsm;jzifh wnfaqmufa&;/
4/ ol&mar&d,qkdaom rl;,pfapwwfaom? vlrsKd; tnGefYwkH; ap
wwfaom rl;,pfaq;0g;ukd txl;a&SmifMuOfa&;/
tp&Sdonfh if;tcsufrsm;ukd ,aeY uREfkyfwkdY vli,frsm; owdjyKxm;tyf
ayrnf/
a&S;,cifu pmoifausmif;rsm;wGif Ak'bmompmay oifMum;ay;ojzihf
bk&m;uefawmhjcif;? q&muefawmhjcif;? ig;yg;oDv? &Spfyg;oDv? ukd;yg;oDv
aqmufwnfjcif;ESifh ,if;wkdY\ teuft"dyg,f? tusKd;w&m;rsm;ukd rlvwef;?
tv,fwef; ausmif;om;t&G,f uyif od&Sdap&ef bkef;BuD;ausmif;rsm;wGif
Ak',
Ofaus;rIoifwef;ukd zGiv
hf pS yf cYdk s&ayrnf/ vlryI wf0ef;usiu
f dk ysupf ;D apwwf
aom 'kpkduftvkyfrsm; (bdef;? zJ? t&uf? rl;,pfaq;ponf)wkdYukd bmom
w&m;ESifhtnD BudKwifwm;qD;EkdifMuygonf/
yef;wGiftyGifh ? vlwGif tusifhqkdonfhftwkdif; ,aeYvli,frsm;onf rdb
tcsKUd u oifMum;rSwo
f m;apol tenf;i,frS bmompmayukd rodem;rvnfMuyg/
rwm&Gmrsm;wGif Moumo? bk&m;0wfjyK *gxmawmfrsm;ukd r& wwfuRrf;ol
wpfO;D u wkid q
f Ndk y;D rS aemufu vku
d q
f Mdk u&onftxd tajctaeqk;d aeygonf/
tcsKdUrdbrsm;qkdvQif rtm;rvyfojzifh oifMum;ay;rIr&Sd om;orD;rsm;
tdrfaxmifjyKonfhwkdif arharhaysmuf aysmuf aewwfolrsm;vnf; &SdMuygonf/
,if;uJhokdY Ak'bmom0ifrsm;\ tm;enf;csuftay: wpfzufwpfvrf;rS
tm;jznfh ay;NyD; Ak'omoemawmfBuD; MumjrifhpGm wnfwHhaom tz&ckdifquf
wnfwHhygap? urmwnfoa&GU vlrsKd;wnfygavmh....wnfapavmh..../
ckdif&mZm(ausmufjzL)
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
52
t&darw,sb&k m;
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
53
a&Tqif;wkawmf oGef;vkyfjcif;
'Gg&m0wD oHwb
JG &k ifcH odE0 rif;onf bk&m;&SiEf iS hf omoemawmf Munfdk
r0 jzpf&adS vaomaMumifh xko
d u&mZf 123-ck? (bDp-D 567)wGif "n0wDNrKd UawmfoYdk
oGm;avNyD; pEol&d,rif;BuD;tm;cpm;um avQmufxm;avonf/ 'Gg&m0wDNrdKU
r[mrkeu
d o
hJ Ydk o@mefwl kyw
f ak wmfwpfql uk;d uG,yf al Zmfvadk Mumif;ESihf tcGijhf yK
awmfrl&ef avQmufxm;av\/
pEol&d,rif;BuD;vnf; r[mrkedESifhtwl jyKawmfrl&efum; oifhawmfrnf
r[kwaf Mumif; jyefMum;um tBujH yKawmfr\
fl / aemifyiG ahf wmfrv
l wUH aom t&darw
,s bk&m;&Sifukd &nfrSwf kyfwkawmf oGef;vkyfukd;uG,f&ef tBuHay;awmfrl\/
oHwJG bk&ifco
H Ed 0 rif;vnf; 0rf;ajrmuf0rf;om vufcaH vonf/ pEo&l ,
d rif;Bu;D
onf odE0 rif;okYd r[mrked kyx
f ak wmfudk oGe;f vkyaf wmfro
l nfh yef;wOf;q&mBu;D
pdw& ousEiS hf wynfrh sm;ukd ay;tyfawmfrv
l u
dk \
f / odE0 rif;onf yef;wOf;q&m
BuD; pdw&ousESifhtzGJUukd aqmif,lcJhNyD; oHwGJNrdKUokdY vmcJhMuav\/
a&mufvQif t&darw,s kyw
f ak wmfudk oGe;f vkyMf u\/ r[mou&mZf 123ck (bDpD-568)ckESpf? waygif;vjynfhaeYwGif OmPfawmf (8)awmiftjrifh&Sdaom
&yfawmfrl kyw
f ak wmf a&Tqif;wkudk oym,fpmG Ny;D pD;atmifjrifav\/ odE0 rif;ESihf
'Gg&m0wD NrdKUol NrdKUom;? e,fole,fom;taygif;wkdYonf kyfwkawmfjrwfBuD;
oDwif;ok;H &muke;f awmfwiG f vSyckid cf ahH om *Eu#k aD usmif;awmfBu;D aqmufvyk u
f m
av;jrwfpGm ukd;uG,fqnf;uyf&Sd Muav\/
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
54
bZrif;trwf &mZol&d,a&mufvmjcif;
xkdiwyg;rif;vGefNyD;aemuf oa&acw&m 24qufajrmuf bZrif;onf
omoemawmfEpS f 613-ckEpS w
f iG f rif;jzpfvmonf/ xkb
d Zrif;onf omoemawmf
Munfkd&if;&Sdojzifh "n0wDjynf&Sd r[mrkedbk&m;ukd yef;? qDrD;? qGrf;oifykwf
wifvLS ap&ef trwfawmf &mZol&,
d ukd ykv
Yd w
T x
f m;&Sad vonf/ xkt
d rwf &mZol&d
,ESifh &ckdifrif;om;wkdY qufqH a&;rajyrvnf &SdMu\/ okdYESifh&ckdifom;wkdYu
xkdtrwf &mZol&d,ukd ESifxkwfvkdufMu\/
bZrif;csDvmjcif;
&ckdifrS xGufvmcJhaom &mZol&d,trwfonf oa&acw&mrif;xHokdY
a&muf&Sdvmaomtcg &ckdifrsm; &efjyKaomaMumihf vmcJh&aMumif; avQmufxm;
avonf/ bZrif;vnf; &cdkifom;rsm;ukd rausreyfjzpfav\/ okdYESifh qif? jrif;?
ppfonf AkdvfygtvkH;t&if;rsm;pGmjzifh bl;&GufrKd;vrf; (iwyg;rif;azmuf
aomvrf;) rS csaD wmfrv
l m\/ r[mrkeb
d &k m;&Sif ude;f 0yf&m oD&*d w
k u
ek ;f awmfEiS hf
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
55
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
56
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
57
a&TpifkyfwkawmftaMumif; &Sif;vif;csuf
xkad &Tpifyk w
f ak wmf oGe;f vkyaf om kyw
f ak wmftaMumif;ukd &ckid &f mZ0ifwYdk
t&dyft>rufrQ rjyqkdbJ igwkdY jrefrm&mZ0iftapmifapmifwkdY tnDtnGwfvm
onf[
l jrefrm&mZ0ifq&mwkYd qkMd uuke\
f / rSecf yhJ gonf/ a&S;u &ckid pf mayusr;f
*efrsm; wdrjf rKyaf ecJyh g onf/ okaYd omf ,cktcg xkt
d aMumif;ukd &ckid pf mayusr;f *ef
taxmuftxm;awGU&SdavNyD/ &uyl&ya0oe ukv0ifusrf; a&S;pmapmif
armfuGef;aypmwGif awGU&Sd&aMumif;ukd t&Sifaumov(*a0oD)u a&TtHawmf
orkdif;ESifh oHwGJNrdKU&Sd apwDykxkd;rsm; orkdif;pmtkyfi,f wGif wifjycJhavNyD/
aqmif;yg;onf xkt
d csuu
f dk tajcjyKvsuf uGi;f qif;jrefrm&mZ0iko
f pf
yxrwGJ? rSefeef;&mZ0ifawmfBuD; yxrtkyf? awmifausmif; &ckdif&mZ0ifopf
yxrtkyfwkdYESifh ukdufdum a&;vkdufjcif;jzpfygonf/
kyw
f ak wmf OmPftjrifu
h dk uGi;f qif; jrefrm&mZ0ifopfEiS hf rSeef ef;&mZ0ifwYdk
wGif (**H)awmifpD qkdMu\/ rkHa&G;q&mawmfu tawmif(80)jzpfaMumif;ukd
&maZm0g'usrf; ]arwm,sqif;wk? a&T&yfajymifajymif? tawmif&Spfq,f?
BuD;us,f pGifhpGifh? vTm;vTm;jrifhukd? zdkusifxkd;? &aohNrdKUtm;vkH;? ,lkokH;Muojzifh
qkH;bl; onfb0}[k pmayawGU&Sd&ygonff/ okdY&mwGif &ckdifpmt&Sd awGU&aom
(8)awmif onf obm0,kwd om"u&Sdonf[k ,kHMunf &if;&Sdonfhtwkdif;
aqmif;yg;wGif vnf; 'Gg&m0wDarw,s a&Tqif;wkawmfudk (8)awmif [lyif
qufvufa&;xkd; vkdufygonf/
kyfwkawmf oDwif;okH;cJh&mt&yf
kyw
f ak wmf oDwif;ok;H wnf&cdS &hJ mt&yfudk t&Siaf umovu okjYd yqkyd g
onf/
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
58
ed*kH;pum;
arw,s qif;wkawmforkdif;onf pEmol&d,rif;jrwf vufxuf r[m
ou&mZf123? (bDp-D 568)wGif bk&m;&Sif ud,
k af wmfwidk f Bu;D MuyfoeG ;f vkyaf y;cJah om
r[mrkeo
d rkid ;f ESiv
hf nf; wpfuiG ;f wnf; qufvsu&f adS y\/ xkaYd Mumifh bk&m;orkid ;f
ESpfckonf wpfckukdwpfcku tjyeftvSeftm;jzifh taxmuftxm;jyKvsuf &Sdae
ay\/ ykd ckdifrmvm\/
xkdYaMumifh &ckdifwkdY\ Ak'bmomukd;uG,f ,Ofaus;rI? bk&m;&yfawmfrloGef;
vkyo
f nfh 0ef;wOf;ynm&yfwo
Ydk nf bk&m;&Siv
f ufxufawmftcguyif pwifjzpf
ay:cJo
h nfqjdk cif;ukd jiif;y,f&ef taMumif;tm;enf;cJah vNyjD zpfaMumif; odjrifMuay
&mownf;/
eExeG ;f
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
59
usrf;uk;d
1/
2/
3/
4/
5/
uGif;qif;jrefrm&mZ0ifopf? yxrwGJ
rSefeef;&mZ0ifopf? yxrtkyf
&ckdif&mZ0ifopf? yxrtkyf? &rf;NAJawmifausmif;
a&TtHawmfapwDorkdif;ESifh oHwGJNrdKU&Sd apwDykxkd;awmfrsm;orkdif; ?
t&Siaf umov(*a0oD)
ou&mZfpOf okH;rsKd;,SOf &ckdif&mZ0ifcsKyf? eEmxGef;-vufa&;rl/
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
60
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
61
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
62
pkaygif;vkdufau ay:vGifxif&Sm;xGef;awmufatmifjrifvmvdrfhrnfh
ay:xGef;atmif jzpf\/
pma&;olUdk onf 0ufyyk &f mG rS oufBu;D &G,t
f rdk sm;\ emarwdudk pkaygif;rSw,
f l
c&m atmufwGifwifjyvkdufygonf/
yef;&TaD tmif
yef;=yef;yGifh(vSyjcif;? teHYrTD;BudKifjcif;)
&TD=&TDa&mifuJhokdY 0g0if;vif;xdefjcif;/ (,ck a&TowK)
atmif=atmifjrifjcif;/
pkaygif;vkdufau yef;ykdif? &TDykdif vSyatmifjrifvmvDzkdY yef;&TDatmifjzpf\/
&Tv
D pS H
&TD=&TD(acR)&TDuJhokdY vSyjcif;? vif;xdefjcif;? tESpfjynfhjcif;? wefzkd;[djcif;/
vS=vSyjcif;/
pH=atmifjrifjcif;? pHpm;&jcif;/
pkaygif;vkdufau &TDykdifvSyatmifjrifzkdY? pHpm;&zkdY &TDvSpH jzpf\/
OD;omxGe;f
OD;=yxr? tOD;qkH;rGD;aomol/
om=omjcif;? omvGefjcif;? jrifhjrwfjcif;/
xGef;= xGef;um;jcif;? awmufyjcif;/
pkaygif;vkdufau olrsm;xufomNyD; xGef;awmufvmzkdY om;OD;&wem
OD;omxGef; jzpf\/
OD;pdeaf rmifBu;D
OD;=tOD;qk;H rG;D aomol/
pdef=pdefowK? pdef&wem? (wefzkd;BuD;)/
armif=tpfr? nDr\rGD;azmf? armif/
BuD;=tBuD;? tBuD;oef? oefrmBuD;xGm;jcif;/
pkaygif;vkdufau tpfr? nDrkdU cspfzkdYaumif;a& armif? wefzkd;BuD;a&armif
?
oefrm BuD;xGm;a& armif? t&ifqkH;rGD;a& armif OD;pdefarmifBuD;jzpf\/
OD;MumoGif
OD;=tOD;qk;H rG;D ol/
Mum=Mumyef;? MumyGifh/
oGif=Oyrm? toGifwljcif;? ykHpHwljcif;/
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
63
pkaygif;vku
d af u tOD;qk;H rG;D a& MumyGiyhf idk f vSyrT;D BuKd iaf & OD;MumoGijf zpf\/
pdeEf jk zL
pde=f &wempdef
Ek=EkEn
k n
hH hH
jzL=jzLzG;D oefpY ifjcif;/
pkaygif;vkdufau pdef&wemykdif wefzkd;BuD;rm; zGD;oefYpifa& EknHhacsmarm
vSya& pdefEkjzLjzpf\/
xG;D oQirf
xGD;=txGD;qkH;? touf 40 rS &vmaom om;orD;/
oQif=t&Sif? tdrf&Sif? &wemykdif&Sif/
r=trow0g/
pkaygif;vkdufau txGD;qkH; rGD;zGm;vma& tdrf&Sifraumif; jzpfvmzkdY rdef;r
xGD;oQifr jzpfaw/
xG;D oQijf zL
xG;D =txG;D qk;H /
oQif=t&Sif? ykdif&Sif? &wemykdif&Sif/
jzL=oef&Y iS ;f jzLpif/
pkaygif;vkdufau txGD;qkH;rGD;a& tom;jzLpif oefY&Sif;vSya& tdrf&Sif?
&wemykdifjzpf zkdY xGD;oQifjzLjzpf\/
ESi;f &TjD zL
ESif;= tyfESif;? csrf;tD;jcif;? aqmif;&moDESif;/
&TD=&TD&wem? wefzkd;[da&&TD? tESpf[da&/
jzL= jzLpifvSyjcif;/
pkaygif;vkdufau aqmif;&moDrSm usa&mufaw ESif;[dykdif tdD;csrf;a&?
&TDykdifwefzkd; [da&? jzLpifvSya& orD;? ESif;&TDjzLjzpf\/
xGe;f ompdef
xGef;=xGef;xGef;um;um;? xGef;ayguf awmufxGef;/
om=omvGef? omom,m,m/
pdef=pdef&wem? wefzkd;BuD;/
pkaygif;au olrsm;xuf xGef;um;omvGef pdef&wemykdif wefzkd;BuD;
jzLpifa&om; xGef;ompdef/
eDpjH zL
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
64
r[mjr0g
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
65
ajrmufOD;NrdKUjywkdufrS
xl;qef;aomausmufpmwpfcsyf
ajrmufO;D NrKd UpGm a&S;acwfu &ckid rf if;kUd aemufq;Hk xD;eef; pku
d cf a& NrKd Uawmf
a[mif; wpfNrKd Ujzpfyga&/ ajrmufO;D NrKd UpGm &ckid b
f &k ifUdk \ a&S;a[mif;NrKd Uawmf?ae&m
a[mif;wpfckjzpfvkdY a&S;ESpfaygif;rsm;pGmuyif &ckdifkdU\ a&S;usa& Adokumynm?
ausmufqpfyk v
f ;Hk <uynmwd udk bk&m;ykx;dk apwDrsm; ae&mtESUH rSm awGU[d&yga&/
,if;twGufeefY jrefrmEkdifiHt&yf&yfu pmayeefY orkdif;okawoDBuD;wd? EkdifiH&yf
jcm;u pmayorkdif;okawoDBuD;wd? jrefrmEkdifiH wpf0Srf;u wuokdvfbGJUtwGuf
pmwrf;jyKpzk Ydk vmuwfaw ausmif;ol? ausmif;om;wd eefY 0ifxu
G rf pJ[v
d yS ga&/
jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHawmf tpkd;&uavh ,Ofaus;rI0efBuD;Xme vuf
atmufrSm a&S;a[mif;okawoeXmecGJ jywkdufwpfckukd ajrmufOD;NrdKUrSm zGifhvSpf
xm;[dyga&/
,if;a&S;acwfa[mif; okawoejywku
d x
f rJ mS "n0wDacwf? a0omvDacwf?
av;NrdKUacwfkdUu Ak'qif;wkawmfwdeefY ausmufqpfvuf&m? ausmufpmwd
trsm;Bu;D [dyga&/ Ak'q
if;wkyaHk wmf? bk&ifrif;jrwfUdk \ bdou
d o
f eG ;f ykaH wmfwrd mS
aMu;oGe;f ynm? yef;awmh? yef;warmhynm tpcyford ;f aom ausmufqpfvuf&m
wdeefY aumif;aumif; BuD; vuf&majymifajrmufvSyga&/
xkdausmufqpfvuf&m ausmufpmwdxJu t*k uRefawmfwifjycsifa&
ausmufpmwpfcsyu
f taemfrmbk&m;rSm wG[
d ad &vkYd trnfwyfy;D xm;a& ausmuf
pmwpfcsyjf zpfyga&/ tjcm;trSwt
f om;yg[da& xl;qef;aom ausmufpmwdavh
trsm;Bu;D [dygoda&/
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
66
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
67
usHEAf = uREkfyf
tukd0f= tpfukd
t0DZdyg =t0Dpdi&J
o&if = oQifbk&if
[d = &Sd
pmESifhwGJxm;a& trSwftom;pm
a? ? mif =
armifaygufusKid ;f /
L L / =om"k-? om"k-? om"k-/
pmESifhwGJvkdY t"dym,fxGufatmif&D;xm;a&
txufatmufpmaMumif;? pmvkH; qifhrsm;$
i&Jopfiw
k f =
i&Jopfiw
k f
owku
d f=
opmwku
d u
f
tudOaf v =
tpfuv
dk nf;
aom =
pDaom
oHajymif;jyoauFw
csKdU,Gif;csuf(atmufjrpf? 0payguf)
rawGpD
=
rawGUpD
tukOd af v =
tpfuv
dk nf;
uReaf wmfvnf; ausmufpmudk aumif;aumif;zwfwwfaw vlwpfa,muf
r[kwfyg/ rdrdavhvmod[dxm;a& pmayA[kokwwdeefY aygif;pyfyem zwfMunhf
a&cg wcsKdUpmaMumif;wdukd t"dym,fay:atmif zwfEkdifauavh wcsKdUa0g[m&
pmvkH;? pum;vkH; wdudk t"dym,fay:atmif rzwfEkdifyg/
,auavh pd w f 0 if p m;zk d Y a umif ; a& ausmuf p mwpf c syf j zpf N yD ; au
pmaMumif;a& (12)aMumif;&myg[da& ausmufpmwpfcsyjf zpfvYdk pmzwfy&dowfUdk
rQ0cD pH m;MunhEf idk yf g&ef rdrad vhvmod[o
d avmufudk A[kow
k Iaxmifh wpfeed &f mu
&D;om;wifjyjcif;&m jzpfyga&/ uRefawmfavhvmwifjycsufwdpGm tjcm;ausmuf
pmynm&SifkdU wifjypGmeefY wlcsifrS wlEkdifyg vdrfhar/ wu,fvkdY vkdtyfcsufwd[d
cauavh ynmrjynfpkHa& uRefawmfykdif vli,faoQ wpfa,mufukd cGifhvTwfEkdif
uwfygvdrfharvkdYavh ,kHMunfrdyga&/
ausmufpmrSm &D;xm;a& wcsKUd a0g[m&pum;vk;H wdu uReaf wmfUdk t*kjrefrm
pm &D;a&cg xk;H edeu
f wfaw a0g[m&wcsKUd jzpfawtwGuef efY ajrmufO;D acwfuyif
pNyD;au &ckdif-Arm a0g[m&rsm;a&maESma& pmyDt&D;tom; xGef;um;edefAsmvkdY
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
68
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
69
jrwfapmrGe(f ynma&;)
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
70
uif;yGe;f
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
71
oifjh cif;? uif;yGe;f wyfjcif;? uif;yGe;f Nz;D jcif; pa& a0g[m& woDwoef;Bu;D jzpfay:
vmyga&/ uif;yGe;f oifah & rD;zGm;tdrrf mS uif;yGe;f ukid jf cif;ukd jyKNy;D uif;yGe;f yD;jcif;
qkpd mG rSm taoQwu
d dk emaryD;jcif;? tvSL'gejyKjcif;wdudk qkv
d ydk ga&/ uif;yGe;f oifh
a&qkdpGmu rD;eDtdrf? tokbtdrf pa&tdrfwdukd 0ifcpGmwdukd ajymyga&/ if;a&
tvGefeufIdif;NyD; vD;eufygoda&/
uif;yGef;eefYywfoufvkdY tjynfhtpkHajym&arqkdau rD;eDtdrf0ifauavh
uif;yGe;f oifah &/ tokbtdru
f dk 0ifauavh uifyeG ;f oifah &/ &Gmol&mG om;ukd tod
ryD;bJ? oabmwl nDcsurf &bJ orufwufom &GmwGi;f xJ0ifvmvQif if;&Gma&
uif;yGef;oifha&vkdY qkdyga&/
tjcm;&GmrS udk,f0efeefYygvma& rdef;raoQ wpfa,muf&GmwGif; ewfjyif
rxGub
f J rD;zGm;ygu if;&Gma& uif;yGe;f oifyh ga&/ tokbvku
d yf u
Ydk wfaw vlwD
wpfa,mufa,muf ocsK i;f rStjyef tokbtdrrf 0ifbJ wpftrd t
f rd f t0ifc&H vQif
t0ifct
H rd rf mS uif;yGe;f oifyh ga&/viforD ed ;f r? rde;f roDa,musmf ; wpfvrjynfrh csi;f
vltrd u
f rdk 0if&/0ifvQiu
f if;yGe;f oifyh ga&/
tysKad bmf0ifp rde;f raoQwpfa,mufa,muf\ &moDo;DG xdru
f secf &H vQiaf vh
uif;yGef;oifhyga&vwf/ rdef;r a,mufsm;orD;&Jpm;? tpkHvkduf taysmfMuL;
azmufjyefcH& yguavh uif;yGef;oifhyga&/ y&dwfemcyD;&yga&/ oBuFeftwm
wufeed o
Yf aD u oDa&oabm ede&f mr&Tb
d J if;wnfw
h nfh azmufcs&yga&/ rcsau
xdcu
dk w
f wfyga&vwf/ (0g) uif;yGe;f oihaf &vkYd qk&d ygzk/Yd ,ckacwfrmS if;atmuf
wnfw
h nfNh ru
D dk wl;yem,lAsm,focsK i;f rSm jrK yu
f wfaw/ jrifyg,if/h &Sq
d ifah emuf
qif h o D a u aemuf o D & vl u k d t,if x k w f ? &S d o D a &vl uk d aemuf x k w f N yD ;
oN*K[f&yga& vwf/ ,if;ykdif rvkyfygau? uif;yGef;oifhygvDzd/ uif;yGef;
oihfjcif;\tajzrSm y&dwfur0g&GwfzwfvQif aumif;yga&vwf/
if;wdudk &nf&,
G v
f Ydk uif;yGe;f [dau r*Fvm[da&? uif;yGe;f oifah u r*Fvm
r[d? 'kua&mufar/ ,if;,Sifhukd &nf&G,fyem ]uif;yGef;oifh} vkdY aq;&D;jcif;a&
t&D;BuD;aq;&D; jcif;yifjzpfyga&/
a,ZkeefY oQijf yKjcif;? r*Fvmaqmifjcif;wdrmS oQijf yKczH v
Ydk ?l r*FvmaqmifzYdk
vlkdUukd uif;yGef;roifhatmif uif;yGef;yD;&uwfaw qkdyga&/ uif;yGef;yD;jcif;
r*Fvma& aysm&f iT rf ?I touf&n
S rf ?I temuif;rI[ad &vkYd edrw
d af umufAsm,f tcrf;
tem;eefY yD;uwfygoda&/
vlwpfa,muf vuG,ef ed Yf pDvQio
f cD si;f jrKy&f yga&/ rjrK yo
f q
d adk u ocsK i;f rSm
xkwf xm;&ar/ if;ukrd vkyu
f &Gmuif;yGe;f oifyh ga&? t&D;Bu;D qk;H wpfcu
k Zmede&f m?
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
72
ukd;uG,fjcif;
&ckid f Udk wdrmS ud;k uG,pf mG a& urmOD;orkid ;f t&? urmv
h o
l m;rsm;kUd ykid f orkid ;f
wifacwf aemufykdif;rSm ewfukd;uG,frI pwifcuwfa&? &ckdifkdUrSm tdrfwGif;ewf?
kd;&mewfvkdY qkd&ygzkdY/ pkef;rwdukd ukd;uG,fuwfaw? >ywfxuftdrfOD;ab;rSm
0g;usOaf wmufEpS v
f ;Hk eefY yef;ndKeG Yf pku
d yf emxm;&yga&/ wpfEpS v
f Qif wpfBurd u
f s
rkecYf sKcd su&f a&/
&GmoQirf ? &Gmwkid ;f &Gmwkid ;f rSm &GmOD;ujzpfpD &Gmab;ujzpfpD aumif;jrwfoefpY if
aom t&yfwpfcck rk mS jzpfpD cufvuf0q
D maom anmifyifjzpfp?D vSy usuo
f a&
[da& opfyifwpfyifukd xm;yem ukd;uG,fuwfyga&/
&GmoQirf rSm if;&Gmukd ab;Oy'frjzpf&atmif wm;qD;apmifah &Smufyga&vwf/
tpdr;f o&J?rdpm pke;f wku
d ?f zkww
f u
dk w
f u
d dk umuG,af pmifah &Smufy;D yga&vkYd qkyd ga&/
wpfESpfwpfcg &GmoQifrukd yojcif;qkda& aysmfyGJqufjcif;? ewf0ifrwdeefY
NzDazsmfjcif;ukd jyKuwf&yga&/ &yf&GmrSm raumif;qkd;0g; wpfckckjzpfedefa&qkdau
&GmoQifrukd awmif;yefyem tcsKdUquf&yga&/ NydKifavmif;Ekdif&ef ? Zmwfu&ef
jzpfvma&tcg &GmoQirf ukd aysmyf q
JG ufNy;D aumif;ygpD? Ekid yf gpDvYdk qkawmif;&Scd ;dk &yg
a&vwf/
&cdkifom;BuD;pmay
toQiaf Z,spu
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
73
yef;ajrmif;wpfciG f
orkid ;f 0if
yef ; ajrmif ; &G m onf rif ; jym;Nrd K UES i f h rk d i f ( 20)cef Y a 0;uG m NyD ;
rif;jym;NrdKUajrmufbuf cyf,Gef;,Gef;usaoma'o wnf&Sday\/
]yef;ajrmif;}[laom a0g[m&onf ]yef;ykacsmif;}rS qif;oufvmcJhonf/
yef;ykacsmif;rSm ,cktcg yef;ajrmif;&Gm\tv,fwiG f wnf&adS eaom acsmif;i,f
wpfckjzpfayonf/ acsmif;i,frSm ajrmufbufokdYwpfaMumif;? awmifbufokdY
wpfoG,f xkd;wufoGm;NyD; tOee'D(av;NrdKUjrpf)ESifh qufEG,faeavonf/
acsmif; a&S;,cif &ckdifbk&ifrsm;vufxufu yef;ykvkyfief;rsm;ukd
vkyu
f idk af pcJNh y;D acsmif;eHab;t&yfyif yef;ykynm&Sirf sm; aexkid cf MhJ uavonf/
,if;ukd taMumif; jyK ]yef;ykacsmif;}[k ac:wGifcJh&acsonf/
,if;rSwpfzef yef;ykacsmif;rSonf yef;ykaH csmif;okv
Yd nf;aumif;? yef;ykaH csmif;rS
wdrf aumvmcJNh y;D acsmif;rS ajrmif;tqifo
h Ydk wjznf;jznf;usO;f usO;f vmav&m
,cktcg yef;ajrmif;[k ac:wGifcJh&acsonf/
t&Sipf uEd ? t&Si0f go0a&; ]rif;jym;wpfciG f used ;f awmf&iS }f pmrsuEf mS 43?
44 wGif yef;ajrmif;\trnf ac:wGifcJh&ykHukd okdYzGifhqkdxm;ayonf/
a&S;u ajrmif;acsmif;ESpfck? ESpf>rm pD;oGm;vsuf&SdcJhonf/ av;NrdKUjrpfrS
jzmxGuv
f mcJh aom acsmif;yifjzpfavonf/ acsmif;urf;yg;wGif opfcyG ef;rsm;jzifh
yGifhvef;aeonfukdpGJ ]yef;ajrmif;} [k trnfwGifvmcJh&onf/
yef;ajrmif;aoQrSm a&S;u yef;ajrmif;BuD;t0xd av;NrdKUjrpfokdY vSnfhywf
pD;oGm;avonf/ xkaYd Mumif]h ywfajrmif;}[kac:&mrS ,ck ]yef;ajrmif;}[k trnfwiG f
vmonf[k qkd\/
okaYd omfvnf; rnfoyYkd ifqadk pumrl yef;ajrmif;&Gmonf av;NrKd Ujrpf\ urf;ezl;
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
74
opmwkdifbk&m;
]op m wk d i f ; }trnf [ l a om bk & m;onf yef ; ajrmif ; a'o\ t0if ?
av;NrdKUjrpf\ urf;ezl;wGif wnf&SdNyD; av;NrdKUjrpfa&jyifxuf ay(50)cefY
jrifhrm;ayonf/ NydKif;wkdifawmifwef;rS ikyfvQKd;ay:xGufvmNyD; av;NrdKUjrpfxJokdY
iGm;iGm;pGifhpGifh wpfck wnf;xkd;xGufaeaom ausmuftilwpfckyif/
opmwkid f [lonfxuf trsm;oligu ]ausmufarmf}[k odMuolrsm;ayonf/
trsm;oligrsm;onf yef;ajrmif;&GmokYd avmif;? ore?f bkw?f oabFm ponfrsm;jzifh
vmcJhvQif ta0;uyif xkH;jzLjzLapwDawmfBuD;u c&D;OD;BudKqkdaeayonf/ aEG
&moDwiG f bk&m; yif oGm;a&mufvsuf tyef;ajz tem;,lvsuf &SMd uacsonf/
ppfawGNrdKU&Sd yGdKifhuJhokdYyif avnif;cH&ef aumif;aomt&yfwpfckjzpfayonf/
rk;d &moDa&Bu;D csed w
f iG u
f m; av;NrKd Ujrpftxufyidk ;f csi;f awmifwef;rS wpf[ek f
xk d ; pD ; qif ; vmaom tnma&rS m ,if ; ausmuf t il tuf u s&mrS ]0J }
[lxGufay: vmcJhonf/
]0J}[lonfum; w0l0l w0D;0D; jrnf[nf;NyD; opfazmif? 0g;azmifESifh
avmif;rsm;ukd yif jrK y,
f El idk af vonf/ xkaYd Mumifv
h nf; trsm;u ausmufarmf0rJ mS
aMumufrufz,
G af umif; aMumif;ajymqkad vh&MdS uacsonf/ ,if;f uJo
h Ydk ausmufarmf0J
rSm xl;jcm;wnf&Sdaeaom bk&m; rSmvnf; xl;jcm;vSayonf/
av;NrdKUacwf? ou&mZf 630-634 ckESpfwGif avmif;MuufNrdKUawmf
eef;usm;bk&if Bu;D pk;d pHavonf/ eef;usm;bk&ifBu;D um; rif;usiw
hf &m;q,fyg;ESihf
nDnGwfrIr&Sd? ukokdvf aumif;rIukdvnf;rjyK? wkdif;jynf qdyfcGef? uif;cGef? a&cGef
ponfrsm;ukd rqkid ;f rwGbJ jynforl sm;xHrS tvGet
f uRaH umuf,\
l / wkid ;f oljynf
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
75
a&Tazmifwifbk&m;ESifh ausmufwkdif
a&Tazmifwif y&d,wdausmikf;wkduf&SdodrfxJwGif bk&m;okH;ql&Sday\/
tv,f&Sd bk&m;rSm OmPfawmftjrifhqkH;jzpfNyD; ou&mZf (792)ckESpfwGif
NrdKUawmfajrmufOD; eef;wufcJhpOfu rif;apmrGefwnfxm;cJhaom qif;wkawmf
wpfqjl zpfayonf/
rif;apmrGefonf ajrmufOD;NrdKUawmfwGif eef;wufcJhpOfu tumBuD;?
tumi,f bk&m;rsm;tjzpf ab;Oy'ftE&m,ftoG,o
f ,
G u
f dk umuG,jf cif;tvkiYd mS
wnfxm;cJhjcif; jzpfay\/ ou&mZf 1313-ckESpfwGif ajrmufOD;NrdKUe,f acsmif;
aus;&GmrS yifah qmifcNhJ y;D a&Tazmifwifausmif;wGif ude;f 0yfpyH ,fvsu&f adS yonf/
,ckum; ,if;qif;wkawmfrSm jyefvnfjyKjyifrGrf;rHvsuf a&S;vuf&mrsm;aysmuf
uG,af eayNy/D
,if;bk&m;udef;0yfaeaom odrfawmifukef;\ &m[kaxmifhrS ay 50-cefY
tuGmwGif vJavsmif;aeonfh av;jym;us ausmufwkdifwpfck&Sdavonf/
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
76
atmifr*Fvmausmif;&Sd ausmufpmwpfcsyf
atmifr*Fvm bkef;awmfBuD;ausmif;&Sd odrfxJwGif ausmufpmwpfcsyf&Sday
onf/ ,if;ausmufpmukd NydKif;wkdifawmif\ ta&SUajrmufaxmifh {oef
t&yfjzpfaom awmifjzL awmifrS ajymif;a&TUcJo
h nf/ (q&mawmf OD;OmP? "n0wD
&mZ0ifopf? pmrsufESm 60)
,if;ausmufpma&;xkd;xm;aom wkdif\tjrifhrSm 25-vufr&SdNyD; t&if;
wpfzufp\
D teHrmS 9-vufr&S
d txufoYdk cRew
f ufomG ;onf/ tem;azmif;&pf
azmfxm;Ny;D jAuftus,rf mS (4-5)vufr&So
d nf/ yxrrsuEf mS \ tem;azmif;&pf
ay:wGif tcsi;f 2-vufr&Sd aom aea&miftrSwt
f om; wHqyd w
f pfcu
k dk 0kid ;f pufpmG
xGif;xk tvif;wef;jzmonfh trSwfonmrsm;yg&Sdacsonf/
ausmufpmrSm ok;H rsuEf mS a&;xk;d xm;Ny;D ou&mZf 913-[kazmfjyyg&Sad cs\/
ausmufpm\ eef;wufbk&ifESifh ckESpfrsm;ukd wkdufqkdifMunfhaom ( )rS ( )xd
onf rif;AmBu;D jzpfay\/ ,if;ausmufpmay: &Sirf if;Bu;D apm vawmfro
l nf[k
yg&SdaeNyD; rif;BuD;apmqkdonfrSm rif;AmBuD;\ i,frnfrSm bapmoD&d\ trnf
]apm}ukd ,l xnfhoGif;okH;pGJxm;[efjzpfonf/
,if;ausmufpm\ yxrpmrsufESmwGif pmaMumif;a& (8)aMumif;yg&SdNyD;
'kwd,pm rsufESmwGif (7)aMumif;ESifh wwd,rsufESmwGif aygufawmacspkrS yifh
aqmifvmaom Ak'qif;wkawmfrsm;ukd awGU&ayonf/
a&Tpifajymifbk&m;
bk&m;onf yef;ajrmif;&Gm\ tv,fwiG f wnf&NdS y;D yef;ykacsmif;\ ajrmuf
buf ay(30)cefYtuGmwGif wnf&Sdonf/
a&Tpifajymifbk&m;xuf bk&m;uGif;bk&m;? yef;okH;ckdifbk&m; [k trsm;u
ac:a0:Muayonf/ a&Tpifajymif ac:onft
h rnfum; rdz&k m;wpfyg;\ trnfjzpf
acs\/ ou&mZf 523-ckESpfwGif ae&O&mNrdKUukd eef;wufcJhaom rOLoifrif;\
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
77
iSufawmf&bk&m;
iSufawmf&Gmonf yef;ajrmif;&GmwGif wnf&Sdayonf/ yef;ajrmif;&Gm\
ta&SUbuf (3)rkdifcefYtuGmwGif wnf&SdcJhNyD; ,cktcg iSufawmf& &yfuGuftjzpf
yef;ajrmif;&GmwGif aexkdifvsuf&Sdayonf/
iSuaf wmf& bke;f awmfBu;D ausmif; wnfxm;ud;k uG,af eaom bk&m;rSm
ajrmufOD;NrdKUe,f? &Gma[mif;awmaus;&GmrS yifhaqmifcJhaMumif; od&avonf/
ausmufqpf vuf&m Ak'wpfqljzpfNyD; ajrmufOD;acwfvuf&mjzpfay\/
bk&m;\OD;awmfwGif rukd#faqmif;xm;jcif;? vufaumuf0wfxm;jcif;?
pvG,f ESpzf ufyg&Sjd cif;? yck;H ay:wGif pGeaf xmifyg&Sjd cif;rsm; awGU&ayonf/ OmPf
awmftjrifhrSm 3 ay 6vufr&Sd a&S;a[mif;rlvvuf&mrsm;ukd jyKjyifrGrf;rHjcif;
rsm; jyKvkyfvsuf&SdavNyD/
uJhokdY txufwGif azmfjycJhonfhtwkdif; yef;ajrmif;&GmwGif a&S;a[mif;
,Ofaus;rI tEkynmrsm;? orkid ;f ky<f uif;rsm;? orkid ;f tptersm;? orkid ;f \ tusK;d
qufrsm;ukd wpfae &mwnf; wpfpw
k pfa0;wnf; zl;ajrmfavhvmEkid o
f nft
h wGuf
orkdif;wGif txifu& &yfwnf &SdaeMurnfomwnf;/
ckdifapmodrf;(yef;ajrmif;)
ukd;um;
1/
2/
3/
4/
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
78
vjcrf;NruD
ausmufaumif;wpfyiG hf
(u)
pm&D;olpmG rEav;NrKd Uudk bk&m;wpfqyl ifzh Ydk udpe efaY &mufvmca&/ rEav;Nru
D dk
eif;vku
d pf mG eefY r[mjrwfrek t
d oQiu
f dk zl;csiaf &pdwu
f jyif;jyvma&/ toQiu
f dk zl;csipf w
d f
ukd wpfnpmvku
d f odyx
f m;vku
d af w/
aemufwpf&ufeed Yf rk;d aomufzuf r[mjrwfrek d toQiNf c&D if;udk a&mufvm;ca&/
pm&D;oleefY wkid yf ifxm;a&ykid f a&mufeed u
f wfawvlwd bk&m;&ifjyifrmS jynfu
h syv
f /Ydk ,if;
txJrmS a&Ta&mifqyH ifeefv
Y w
l v
d nf; a&mufeed af &/ olUdk u Ak'b
momvm;? bk&m;zl;pGm
vm;/ uifr&mwpfv;Hk eefY wkad csmif;? a'acsmif;eefY Zmvkyu
f wfpmG av/ pm&D;olu uk,
d hf
toQief efY tyg;aoQwd a&mufatmif uyfvu
dk af w/ rsuEf mS awmfudk aumif;aumif;jrif&
a&/ wpfedef&muxkdifAsm,f toQifhrsufESmawmfukd pdpdMunhfAsm,f zl;vkdufaw/ toQifh
rsufESmawmfrSm jynfhNzdK;edefAsm,f/ Zmedef&maoQwpfcku vkda&qkdpGm rwGd&/ trSwftcg
nDeed af &/ pm&D;olrmS rsuaf wmifcwfzyYdk if rdeeYf ed af &/ toQiu
f dk zl;eD,ufyif; pm&D;ol&ifxJ
rSm vIid ;f xvma&/ pm&D;olyg;jyifEpS zf ufrmS ylE;DG EG;D pD;aMumif;wpfck vSrd q
hf if;vma&/
(c)
bk&m;wefaqmif;u jyeftxGuf pm&D;olrdwfaqG wpfa,mufukd owd&pGmeefY
tiSm;um;wpfp;D iSm;vku
d af w/
rpk;d &drw
f u
dk o
f pfbufudk OD;wnfv
f u
dk af w/ rpd;k &drw
f u
dk o
f pf y&0Pfum;0ifvu
dk f
pGmeefY ok;H xyfausmif;aqmif wpfaqmifxufu oHCmxkBu;D wpfck &Dumwmayguu
f s
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
79
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
80
vku
d ?f ZGaJ umif;aumif;eefY pmcsvu
dk ef efY BuKd ;pm;vmpGm "rmp&d, pmcswef;eefY ousmoD[
ukd oifMum;ykcYd spmG rSm emrnfBu;D vma&/ t&Sif okpw
d b
0d o
H emrnfxif&mS ;pGmeefY rpd;k &drf
wku
d o
f pfrmS oHCmOD;a& wpfEpS x
f ufwpfEpS f wk;d vma&/ a'ESpf 1360-ckEpS rf mS oHCm
(2400)xd rsm;vma&/ rEav;orkid ;f wpfavQmufrmS ausmif;wku
d w
f pfwu
dk [
f d oHCmOD;
a&pGm a'ESpf rpk;d &drf w
f u
dk o
f pf oHCmavmuf wpfcgavhr[dz;l c/ oHCm (2400)xJu
oHCm(700)rSm "rmp&d,pmcswef;? oHCm(100)u ousmoD[ pmar;yG0J if oHCm jzpfaw/
t&Sio
f pk w
d b
0d o
H rSm em;csed rf [d/ wpf&ufv;Hk tvkyv
f yk ef ed af &/ wpf&ufrmS pm0g
av;0gycYdk sa&/ wpf0g wpf0gukd wpfem&DpMD uma&/ wpfcsuw
f ;D u ok;H csuw
f ;D xd usr;f jyK
pka&/ nZmtHpmcsed rf mS vnf; a't&Siu
f xde;f uGyyf ;D ede&f a&/ ausmif;wku
d w
f pfwu
dk v
f ;Hk udk
xde;f csKyzf Ydk twGuaf vh wpf&ufrmS em;csed af usmif;wku
d u
f dk ywfAsm,f vrf;avQmuf&a&/
wpf&ufv;Hk em;csed f r[dbJ q&mawmfopk w
d b
0d o
H rSm tNrw
J rf; tvkyv
f yk ef ed af &/
t*ktcg q&mawmfjyKpak & usr;f pmxJu xkw0f ND y;D a& usr;f pmwdrmS ....
(1) oDvue0f gusO,smOf yxrwGJ
(2) oDvue0f gusO,smOf 'kw,
d wGJ
(3) yg&mZduwf0gusO,smOf yxrwGJ
(4) twa,mZeme,lya'okUd wd jzpfyga&/
pmtkyfwdudk kdufxkwfxm;Asm,f vuf&D;rl (3)tkyfudkvnf; rdwLESifh ul;Asm,f
pmwufoC
H mwdudk "r'gejyKeed af &/ ausmif;wku
d t
f yk cf sKyaf &;? pmcs? usr;f jyKvyk if ef;rsm;
tjyif wpfcgwpfvD w&m;a[myifah &tcgvnf; a[m&a&/
bufpHk omoema&;twGuf tem;reDtm;xkwef aD & t&Sio
f pk w
d b
0d o
H rSm yifyef;
a&vkyYd if rSwyf rGk &/ t&Siu
f dk wG&d wkid ;f wuf<uedeaf &/ t&Si\
f 0D&,
d aMumihf rEav;NrKd U
eDyidk v
f ykid x
f eG ;f awmufvma&/ t*ktcgrmS t&Si\
f Nc&D if;rSm uyfNy;D au ynmEk&Yd aD omufeD
uwfa& oHCmwdrmS jrefrmjynfwpfcv
k ;Hk u a&mufeed af &/
(C)
t&Sio
f pk w
d b
0d o
H rSm touf(41)ESp&f m [doad &/ t&Si\
f xif&mS ;rIu t&Si\
f
toufEiS yhf ifrvku
d /f ta&mifwajymifajymifeefY xGe;f ajymifeed af &/
t&Sif okpdwmbd0HorSm &efukefrGD;pGmvnf; r[kwf? rEav;uvnf;r[kwf?
ausmufaumif;&wemqkdpGm awmawmifu wl;,l&a&ykdifAsm,f/ t&Sifokpdwbd0Houkd
vnf; &wemayga& o&ufawmif&mG u rG;D yD;vku
d pf mG jzpfaw/ om;aumif;&wem trsm;Bu;D
ukd rG;D yD;edeaf & o&ufawmif&mG a& &ckid jf ynfe,f? ajrykNH rKd Ue,frmS [da& &Gmwpf&mG jzpfaw/
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
81
t&Sio
f pk w
d b
0d o
H pGm k;d awmif\taemufbufu vjcrf;Nr&D wemvkYd odvu
dk &f pGm
eefY pm&D;ol&ifxrJ mS vIid ;f wHy;dk wd jyefAsm,fxygvwfaw/
toQifacrmpm&
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
82
1360ckEpS f
pum;OD;
&cdkifou&mZf 1359-ckESpftwGif;rSm &ckdiftrsKd;om;kdUxkwf0Da& r*Zif;oQpftkyf
xGucf vDyga&/ oQpt
f yk t
f euf ESpt
f yk u
f awmh 0g&ifh r*Zif;wpfapmifjzpfwhJ &ckid rf *Zif;yg
&m/ olu wpfEpS f ESpt
f yk Ef eI ;f xkw0f aD & r*Zif;av/
wpfckusefpGmu ]&ckdifGefzl;-4} jzpfyga&/ olu r*Zif;t*Fg rjynfhpkHa&pmtkyf/
a,eefY r*Zif;t&DtwGurf mS rxnfb
h J csex
f m;c&pGm jzpfyga&/
1359-ckESpfxkwf r*Zif;wdukd 0lazqefu ]t|*H pmrsufESmrsm;} qkdNyD;au
okH;oyfxm;a& pmwrf;wpfapmif[dyga&/ pmrsufESm 33-rsufESm[dvkdY ZmrSmokH;&zkdYvJ
rodatmif jzpfeed af &/ ,if;]t|*HpmrsuEf mS } a& tok;H jyKvYdk r&a& pmwrf;jzpfeed af &/
t*kwpfcgrSmawmh 1360-ckESpfrSm xGufvma& r*Zif;ESpfapmifukd 0lazqefu
vufcH&[dxm;a&/
pr0ufNrKd Uawmf arSmf Hk ypE& pfu edeNf y;D au &efuek ef jD ynfawmfudk a&mufvmvwf
awtcgrmS &ckid o
f m;Bu;D ukv
d jS rifu
h rdrBd uKd uw
f wfwhJ tpm;tpmwpfcu
k dk csauR;yga&/
,if;tpm;tpmuawmh......
(1) ayguaf wma&Tajrr*Zif; trSw(f 1)
(2) [ku
d pf ul;ESihf txu(1) aiG&wkr*Zif;kUd jzpfyga&/
ayguaf wma&Tajrr*Zif; trSw(f 1)
ayguaf wma&Tajrukd 1998-ckEpS rf mS ayguaf wmNrKd Ue,fu xkw0f pD mG av/ xkw0f D
umvukd rwGd&/ 0lazqefvufxJ a&mufpGmuawmh 1360-uqkefvqkwf(1998?
arvv,f)rSm/
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
83
vufxaJ &muf[v
d ma& tpm;tpma& 1360-ckEpS aumufO;D aumufvsif tpm;
tpmvkYd qk&d ygvrd rhf ,f?aumufO;D aumufvsif tpm;tpmudk tm;yg;w& pm;ok;H Munfah &cg..
aygufawma&Tajr\t&om.......
ayguaf wma&Tajrjzpfay:vmrIqidk &f meefY ywfoufpmG pmrsuEf mS (5) rS (20)xd azmfjy
xm;yga&/ qufyemzwfawtcg.......
1/ aqmif;yg; 11-yk'f
2/ k;d &mykjH yif 2-yk'f
3/ ,Ofaus;rIu@ 4-yk'f
4/ uAsm 10-yk'f
5/ 0wK 9-yk'f
6/ [mo 3-yk'f
7/ umwGe;f 1-yk'q
f Ndk y;D au wGUd &yga&/
,if;pGmukd jrnf;prf;t&omcHMunhaf &tcgrmS aqmif;yg;(11)yk't
f eufu &ckid b
f mom
tokH;jyKaqmif;yg;u av;0wDckdifausmf\ aygufawmNrdKUe,frS usifoefBuD;rsm;qkda&
aqmif;yg;? t,f'w
D mtzGUJ 0ifwpfO;D \ 'gu
dk w
f m pHa&TarmifEiS hf wGq
d jHk cif;qkad & aqmif;yg;
ESpyf 'k u
f dk wG&d yga&/
&ckdifbmomtokH;jyK aqmif;yg;ESpfyk'fudk 0lazqefkdU BudKqkdyga&/ &D;om;a&tcg
&ckid b
f mompum;ukd xdxad &mufa&muf tok;H jyKzYdk vkt
d yfarvkYd xifyga&/ wcsKUd a0g[m&
wda& ]ax;ukd ar;avmifa&} a0g[m&rsK;d jzpfeed v
f Ydk pauawmhcg b0ifruscsi/f a'ykid f
ajymvkYd 0lazqefudk tjypfwifa&vkYd r,lqpDcsiyf gEeS ;f / &ckid pf m? &ckid pf myDw;dk wufa&;ukd
vkdvm;a& cspfjcif;qEeefY ajympGmyga&/
a&Tomckid \
f ]oQpaf omif;bk&m;r@dKif yk rf sm;ESihf pdEm rPdrEeaf wmf}a& t,ltq
uGv
J rdk u
I dk jyefvnfu
dS wfaw aqmif;yg;jzpfyga&/
aemufwpfcu
k awmh ]a&S;a[mif;xde;f odr;f jcif;ESihf tuRet
Yf jrif}qkad & aqmif;yg;
ukd zwfMunhu
f wfyg/ pdw0f ifpm;p&m tifrwef aumif;yga&/ a,avh b0ifrusp&mwpfck
uawmh rmwdumrSm aqmif;yg;&Sif uavmifemrnfu ]"nOD}vwf/ txJrmS u]"npk;d }
vwf/ atpGm tpGmykid v
f J / "nOD;vm;? "npk;d vm;qkpd mG ea0wdraf wmifjzpf&yga&/
,Ofaus;rIu@(4)yk'f Udk a& olw
Y efz;dk eefo
Y l [dwwfyga&/ armifAode;f \ orkid ;f 0if
yk*Kd vrf sm;vnf; tyifyef;cH &SmzGx
D m;a& aqmif;yg;? rif;jym;rif;ode;f ZH aqmif;yg;vnf;
Nco
D vk;H awmifah tmifvm;xm;a& aqmif;yg;? a&Tcidk af usmf (ajrmufO;D ) \ rif;&mZmBu;D rSwf
wrf;uavh wdrjf rKyef ed pf mG ukd wl;azmfxm;a&pm/
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
84
0lazqef
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
85
awmwef;uRe;f ajrmufbufjcrf;rS
&ckid ,f Ofaus;rI tarGtESprf sm;wnf&m
awmwef;uRe;f onf a&S;&ckid o
f nf 44-uRe;f teuf wpfcak om uRe;f yifjzpfacs
onf/ uRe;f t&yfonf ,cktcg rif;jym;NrKd U\ ta&SUajrmufbuft&yf(5)rkid cf eft
Y uGm
wGif tpjyKvsuf wnf&Sdonf/
wpfenf;tm;jzifh awmwef;uRe;f wnf&adS eyko
H nf ta&SUbufwiG f yef;ajrmif;Bu;D
acsmif;ESihf taemufbufwiG f tOee'Dac: av;NrKd Ujrpfw\
Ydk tMum; uRe;f tjzpf jzpfay:
wnf&adS ejcif;jzpfonf/ uRe;f \awmifEiS ahf jrmufonf &Snv
f sm;Ny;D (13)rkid af usm&f n
S o
f nf/
ta&SUEiS hf taemuf uRe;f \teHrmS tus,q
f ;Hk ae&monf (3)rkid cf ef&Y o
dS nf/
]awmwef;}[laom trnfemrESihf vku
d zf ufnaD tmif uRe;f t&yf awmtxyf
xyf? awmiftpDt&Dukd awGUjrifEkdifayonf/ xkdawmMum;? awmifMum;? ukef;jrifhMum;
ajrjyefMY um;wkYd rl &ckid w
f \
Ydk a&S;a[mif;tarGtESprf sm; jzpfMubdaom orkid ;f ky<f uif;rsm;
wku
Yd ae&mtESUH wnf&adS eMuonf/
uRe;f t&yf Ak'a usmufqif;wkawmfrsm;? "mwfawmf arGawmfrsm;? ausmufpm
rsm;? apwDyx
k ;dk rsm;? a&uefa[mif;rsm;? &yfa[mif;&Gma[mif; ae&mrsm;? tjcm;orkid ;f qkid f
&mky<f uif;rsm;wku
Yd aMu;rko
H zG,f xif[yfazmfjyaeayonf/
okaYd omfvnf; uRe;f tESUH tjym;wkYd wnf&adS eMuukeaf om orkid ;f qkid &f m ky<f uif;
rsm;wkdYu ESpfy&da'M
p umjrifjh cif;ESit
hf wl jyKjyifxed ;f odr;f rI uif;rJah v wpfppD wpfppD
,kd,Gif;vmonfwpfaMumif;? ,if;wkdYukd uGif;qif;avhvm rSwfwrf;rwifEkdifonfu
wpfaMumif; wkaYd Mumifh awmwef;&yfciG rf S &ckid o
f m;wk\
Yd orkid ;f tarGteSpw
f rYdk mS aysmufq;Hk
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
86
oGm;&rvkd jzpfaeygbo
d nf/
,if;ukd taMumif;jyK pma&;olonf (3-5-95)aeYu p okH;&ufwkdifwkdif
wpfawmifausmf wpfawmjzwf rsujf rifawGU&&dS orQaom orkid ;f ky<f uif;rsm;ukd rSww
f rf;
wifEidk cf o
hJ nf/ ,if;okYd rSww
f rf;wif&cdS jhJ cif;ukd okawoec&D;pOf aqmif;yg;wpfy'k t
f jzpf
zefw;D used ;f &dyaf jrr*Zif; trSw(f 1)wGif wifjyEkid cf o
hJ nf/
,if;okYd wifjycJjh cif;rSmvnf; awmwef;uRe;f awmifbuftpdwt
f ykid ;f wpfco
k mvQif
zpfayonf/ awmwef;uRe;f \ ajrmufbufwpfciG f &ckid ,
f Ofaus;rI tarGtESpw
f u
Ydk m;
usef&Sdaeygao;onf/
rdrt
d aejzifh tm;vyfonfh tcsed rf sm;ukd tok;H cs awmwef;uRe;f ajrmufbufjcrf;
okYd c&D;xGucf o
hJ nf/ awGU&&dS aom &ckid o
f rkifd ;f ky<f uif;rsm;ukd aus;&Gmrsm;rS vlBu;D olrwk\
Yd
tultnDjzifh rSww
f rf;wifEidk cf o
hJ nf/ ,if;wk\
Yd taMumif;ukd ,cktcg r*Zif;wpfapmif
rS ae azmfjyaytH/h
rif;zl;&Gm0ef;usif;rS &cdkiforkdif;tarGcHrsm;
rif;zl;&Gmonf awmwef;uRE;f \ ta&SUbuf yef;ajrmif;Bu;D acsmif;\ taemufbuf
ukrd DS wnf&o
dS nf/ ]rif;zl;}[lonf jrif;ul;rS qif;oufvmaMumif;od&onf/ ajrmufO;D
acwf bk&ifwpfyg;vufxuftcsed u
f t&yfrS jrif;rsm; yef;ajrmif;Bu;D acsmif;wpfzuf
urf;ukd ul;&mqdyu
f rf;t&yf jrif;ul;t&yfjzpfcahJ Mumif; od&onf/
&Gm\ta&SUbuf yef;ajrmif;BuD;acsmif; [kdbufurf;wGif awmifukef;jrifhwpfck
&So
d nf/ xkad wmifudk uHah umfawmif[l ac:Muonf/ uHah umfawmif[o
l nfrmS av;NrKd U
acwfu uHah umfopfwyf(cHwyf)csc&hJ m t&yfXmejzpfonf/
a&S;u awmif owXmebk&m;rsm; &Scd o
hJ nf/ ,ck,if;rS yifah qmif rif;zl;&Gm
\ ajrmufbufteD; jrawmifac: ayguq
f ed af wmif ESpq
f u
l dk awGU&onf/ xkAd 'k a usmuf
qif;wkawmfrsm;rSm av;NrKd Uacwf[efjzpfonf/ ,ckacwfopfypHk jH zifh rGr;f rHxm;onf/
txl;ojzifh rif;zl;&Gm\ajrmufbuf ayguq
f ed af wmifay: bk&m;yvicf H ausmufw;Hk
okH;ckukd awGU&Sd&onf/ tqkdyg ausmufyvifrsm;ukd ,if;awmif\ ajrmufbufteD;
armifErS awmifrS a&TUajymif;,lcjhJ cif;jzpfonf/
txl;ojzifh ausmufyvirf sm;wko
Yd nf pdw0f ifpm;zkYd tvGeaf umif;onf/ ,if;
ausmufyvif rsuEf mS jyifwYdk yef;rsm;xkqpfyg&o
dS nf/ ae&O&m awmifiNl rKd UtwGi;f awGU&dS
&aom ausmufyef;rsm; ykpH t
H wkid ;f jzpfaeonf/ ae&O&macwfu vuf&m[k ,lqEkid af y
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
87
onf/ ausmufyvio
f ;Hk ckteuf wpfcak om yvirf suEf mS jyif rde;f rky?f a,mufsm;ky?f
qifyk w
f Ydk yg&o
dS nf/ ae&O&macwfu 0wfpm;qif,ifx;Hk zGUrJ u
I dk avhvmEkid af yonf/
jyifa,mif;rS okH;uefpk
rif;zl;&GmtxufoYdk yef;ajrmif;acsmif;twkid ;f qefwufomG ;vQif ]jyifa,mif;} &GmokYd
a&muf&Sdonf/ jyifa,mif;&Gmonf yef;ajrmif;BuD;acsmif;\ ta&SUbufurf;ukd rSD
wnf&o
dS nf/ ]jyifa,mif;}[l ac:wiG jf cif;onf &Gmwnf&&dS m uGi;f jyifudk trSo
D [JjyK
]jyifa[mif;}rS ]jyifa,mif;}jzpfvmacsonf[k qk\
d / &Gm&Sd &ckid w
f rYdk mS r,lurf;rS a&TU
ajymif;vmMuolrsm;jzpfMuonf/
&Gm\ ta&SUbufteD;wGif a&uefa[mif;okH;uefukd awGUjrifEkdifygao;onf/
xku
d efo;Hk ck wnf&&dS mt&yfudk ]ok;H uefp}k [k ac:onf/ xkad &uefysurf sm;\teD; taemuf
bufwiG u
f m; anmifrsKd ysupf ;D aeaom apwDwpfqw
l nf&o
dS nf/ xkad pwD\ twGi;f rS
xGuv
f maom ausmufb&k m;qif;wkawmfrsm;ukv
d nf; awGU&onf/ tcsKUd rmS ysupf ;D vsuf
yif &Sad eMuavNy/D
t&yfrS a&TUajymif;,lvmaom ajrmufO;D acwf Ak'a usmufqif;wkwpfqrl mS ,ck
tcg rif;jym;NrKd U OD;pk;d wif&h yfuu
G f acrdwmausmif; ude;f 0yfvsu&f adS eonf/tjcm;ausmuf
qif;wkrsm;uku
d m; jyifa,mif; bke;f awmfBu;D ausmif;odrf jyKjyifu;dk uG,x
f m;onf/
t&yf orkid ;f rSww
f idk w
f pfct
k jzpf txif&mS ;qk;H rSm ]jyifa,mif; ausmufpm}ay
wnf;/ ]okH;uefpkausmufpm}[lvnf; xif&Sm;onf/ ,cktcg bkef;awmfBuD;ausmif;
taemufbuf"rmkt
H rk;d pGe;f atmuf jzpfovkw
d nf&adS eonf/ ausmufpmonf tvsm;
(4ay 5-vufr)&So
d nf/ teHrmS (1ay 5-vufr)&SNd y;D 'krmS (6-vufr)xlonf/
a&;xk;d pmtu&mrSm ajrmufO;D acwfa&;xk;d pmjzpfonf/ pmaMumif;a& (20)xdyg&dS
onf/ yxrpmaMumif; ou&mZf(918)ckEpS [
f l yg&o
dS nf/
txl;ojzifh ,if;ausmufpm (ode;f *kad &muf rif;apm)[l yg&&dS m ou&mZf (918)
ckrS (926)ckESpftxd eef;pHcJhaom rif;wdum\om; rif;apmvSonf oD&dvuFmEkdifiHokdY
a&muf&SdcJhonfh rif;wpfyg;jzpfonf/ &mZ0ifwGif ryg0ifaom rif;\ taMumif;ukd
ausmufpmu jznfph u
G af y;onf/ ausmufpm\ tjcm;taMumif;t&mrsm;onf v,fajr
v'ge;f jcif;ukd azmfjyonf/ ausmufpmrSm jzpfovkw
d nf&adS e trk;d tumjzifh xde;f odr;f xm;
oifhygonf/
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
88
a&Tusef0ef;usifrS orkdif;rSwfwkdifrsm;
MumwkdifikH
a&Tusef&GmrS taemufajrmufbufokdY rdepfokH;q,fcefY c&D;qufvQif Mumtkdif'kH
t&yfoYdk a&muf&o
dS nf/ Mumtkid 'f o
Hk nf yef;ajrmif;Bu;D acsmif;zsm;t&yf ywfvnfp;D qif;ae
aom tv,f awmifukef;jrifhwpfckjzpfay:aeonf/ Mumtkdifo@mef cHvsuf&Sdaeaom
ae&maywnf;/ ayESpq
f ,fcefjY rifrh m;aom awmifuek ;f ay: Ak'a usmufqif;wkawmf
rsm;u wnf&o
dS nf/
qif;wkawmfrsm;rSm ae&O&mNrdKU awmifilwGif awGU&aom Ak'qif;wkawmfrsm;ESifh
toGit
f jyifwo
l nf/ qif;wkawmfrsm;ukd acwfopfpepfjzifh jyKjyifrrG ;f rHxm;onf/ atmuf
ajcyvicf rHk sm; ae&O&mvuf&m ausmufyef;uGurf sm;ukd awGU&onf/ tv,fuqif;wk
awmfonf 58vufr? awmifbufu qif;wkawmfonf 48vufr? ajrmufbufu
qif;wkawmfonf 47 vufr tjrif&h o
dS nf/
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
89
ajcawmf&mawmif
Mumtkdif'kHawmifrS ta&SUbufokdY vSrf;arQmfMunhfv kdufygrl aywpfaxmiftuGm
avmufwGif awmifukef;jrifhi,fwpfckukd vSrf;jrif&onf/ a&S;u awmifukef;i,f
ajcawmf&mwnf&cdS hJ ]ajcawmf&mawmif}[k ac:onf/ apwDyx
k ;dk ? qif;wkawmf tysuf
rsm; &Sad Mumif; od&onf/
awmifrS ajcawmf&mrSm &TUH Ew
HG pfcak y:wiG f usa&mufonfh ajc&mxifaeykjH zpfonf/
,cktcg ajcawmf&mausmufjym;rSm awmifuek ;f r&Sad wmhNy/D ysupf ;D aeaom tykid ;f
tpi,fwpfcu
k dk ,if;rS a&TUajymif; ,cktcg a&Tuseb
f &k m;"rmkaH wmf xm;&So
d nf/
wpfzef ajcawmf&mawmifrS OD;awmfrygaom Ak'a usmufqif;wk tykid ;f tpwpfck
udkvnf; a&Tusefbk&m;"rmkHay:okdY a&TUajymif;xm;MuNyD;jzpfonf/ Ak'ausmufqif;wkrSm
ajcxyfyjHk zpfonf/ "rcrH sm;ay: xGi;f xkxm;aom yef;vuf&mrSm ae&O&mwGif awGU&aom
yef;vuf&mrsm;ESihf toGiw
f o
l nf/ qif;wkawmf psmefuokP
d ;f uGurf sm; xkqpfyg&o
dS nf/
yef;wifckHNrdKU
ajcawmf&mwnf&Sdonfh awmifukef;i,frS ta&SUpl;pl;okdkY vSrf;Munhfvkdufygrl
av;ukid ;f o@mefwnf&adS eaom awmifuek ;f wpfcu
k dk jrifawGU&onf/ awmifwef;onf
a&Tuserf S ajrmufbufoYdk qufvmNy;D ae&mwGif tqk;H owfonf/ ae&mta&muf
wGif yef;ajrmif;Bu;D acsmif;onf acsmif;ESpo
f ,
G jf zifh tqk;H owfomG ;onf/ wpfcu
k ausmu
f
acsmif;ESihf aemufwpfcu
k acgi;f avmif;acsmif;wkYd jzpfMuonf/
t&yf ]yef;wifc}Hk [lonf &So
d nf/ a&S;u ae&m yef;wifcNHk rKd Utjzpf xGe;f
um;cJhzl;aMumif; od&onf/ txl;ojzifh t&yf yef;rsm;ukd wifaqmifylaZmfonfh
ausmufwifckHwpfck a&S;u &SdcJhaMumif; od&onf/ yef;ajrmif;BuD; acsmif;onfyifvQif
yef;wifckHNrdKU wnf&Sd&mukd tpGJjyK ]yef;yGifhBuD;acsmif;}rS wpfcg ]yef;ajrmif;BuD;acsmif;}
jzpfvmcJah Mumif; od&onf/
**FgusKH;
t&yfraS e yef;ajrmif;&Gm wnf&&dS mt&yf taemufajrmufaxmifo
h Ydk vSn;f vrf;
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
90
awmifjzLawmifausmufpm
**FgusK;H rSxu
G f ajrmufbufwnfw
h nfo
h nf ]o&uftif;} jzpfonf/ o&uftif;
rS ta&SUajrmufaxmifo
h Ydk tenf;i,fc&D;qufvQif awmifjzLawmifoYdk a&muf&o
dS nf/
t&yfrS vGecf ahJ om ESprf sm;u ausmufpmwpfcsy&f &Scd o
hJ nf/ ,cktcg ,if;ausmufpmrSm
yef;ajrmif;&Gm atmifr*Fvm bke;f awmfBu;D ausmif; xm;&So
d nf/
ausmufpmonf av;rsuEf mS yg&adS om ausmufwidk jf zpfonf/ tjrifh (25-vufr)&Sd
onf/ ajr0ifrmS (4-vufr)&So
d nf/ atmufajcrsuEf mS jyifwpfcpk \
D teHrmS (9-vufr)&SNd y;D
ausmufpmonf tay:oYdk cRew
f ufomG ;onf/
ausmufpm\ rsuEf mS jyifo;Hk ck ausmufpm\taMumif;t&mukd qufa&;xk;d xm;
onf/ ausmufpma&;xk;d ou&mZfrmS (912)ck? jymokv
d jynfafh eY[k yg&o
dS nf/ v,fajrv'ge;f
jcif;ukd a&;xk;d xm;onf/ tv&iS rf mS rif;Bu;D apm[lyg&o
dS nf/ rif;qufZ,m;rS ou&mZf
ESifh SdEIdif;wkdufMunhhfvQif 'kwd,ajrmufOD;NrdKUwnf rif;AmBuD; vufxufusa&mufonf/
ausmufpm tv&iS u
f dk rif;AmBu;D [l a&;xk;d rxm;ay/ rif;AmBu;D \ aemuf
emrnfwpfcjk zpfaom ]zapmoD&}d rS tzsm;qGwef mrnfudk ,l ]rif;Bu;D apm vawmfrl
onf} [la&;xk;d xm;onf/
yef;ajrmif;&Gm
awmifjzLawmifrS taemufawmifaxmifh t&yfonf yef;ajrmif;&Gm wnf&&dS mjzpf
onf/ wpfenf;tm;jzifh yef;ajrmif;&Gmonf rif;jym;NrKd UrS rkid Ef pS q
f ,fcefY uGma0;Ny;D awmwef;
uRe;f \ ajrmufbuf tOee'Dac: av;NrKd Uurf;\ ta&SUbufwiG f wnf&o
dS nf/
]yef;ajrmif;}[lonf ]yef;ykacsmif;}rS qif;oufvmcJo
h nf/ yef;ykacsmif;onf yef;
ajrmif;&Gm\ tv,f wnf&o
dS nf/ &ckid b
f &k ifrsm;vufxufu yef;ykxv
k yk o
f rl sm; aexkid f
cJ&h m t&yfjzpf ]yef;ykacsmif;}[k trnf&onf/ ,if;rSwpfcg yef;ykacsmif;rS yef;ajrmif;
jzpfvmcJhonf/
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
91
vuf0Jyg;kd;awmf"mwf
yef;ajrmif;&Gm\ awmifbufteD; NyKd i;f wkid af wmifwef;u &Sad eonf/ awmif
wef;onf yef;ajrmif;&GmteD; awmifbufausmufarmfrS oG,w
f ef;oGm;Ny;D ]vufr}?]a&T
wrm} xdwidk af tmif a&muf&o
dS mG ;onf/ awmifwef;\ t&Sno
f nf (6rkid )f cef&Y n
S v
f sm;onf/
yef;ajrmif;&Gm\ awmifbuf o&uftyk &f mG \ ta&SUbufwnfw
fh nfh NyKd iw
f idk af wmif
ay: "mwfarGawmfwpfqu
l kd aumif;pGmjrifawGUEidk o
f nf/ "mwfawmfonf (500ay)jrifah om
NyKd iw
f idk af wmifxyd w
f iG f wnf&adS eonf/ "mwfawmfrmS ]vuf0yJ g;k;d awmf"mwf}jzpfonf/
"mwfawmfudk ol&,
d purif;Bu;D rS p omoemou&mZf (222)ckEpS w
f iG f pwif
wnfxm;cJhonf/ jrwfAk'\Asm'dwfawmf0if "mwfawmfjzpfonf/ xkdtcsdefrS acwf
tqufquf jyKjyifxed ;f odr;f cJNh y;D ,aeYtxd jyKjyifaqmif&u
G f uk;d uG,v
f su&f adS eonf/
ae&O&mawmifilNrdKU
yef;ajrmif;&Gm\ awmifbuf ausmufarmfrpS ajrmufbuftqk;H a&Twrm&Gmtxd
onf ae&O&mawmifiNl rKd Uawmf\ ae&mjzpfonf/ awmifajrmuf (6-rkid )f cefY &Snv
f sm;onf/
NrKd Uawmfonf av;NrKd Uacwfu xGe;f um;cJah om NrKd Uawmfwpfcjk zpfonf/ NrKd Uawmf\
ta&SUbufwiG f NyKd i;f wkid af wmifwef;Bu;D u umqD;Ny;D taemufbufwiG f tOee'Djrpfu
wnf&o
dS nf/ ywf0ef;usif Ak'a usmufqif;wkawmf t<uif;tuserf sm;? apwDa[mif;
rsm;? usK;H awmf&mrsm;u wnf&adS eonf/
av;NrKd Ujrpfurf;ajcwpfavQmuf jrpfa&wku
d pf m; urf;NyKd &mrS xGuaf y:aeaom
tk;d jcrf;yJ?h pOft
h ;dk uGrJ sm;u ,aeYtxd av;NrKd Ujrpfurf;yg;wGif awGUjrifae&qJjzpfonf/
AE0*l
av;NrdKUacwf tausmftarmfjzpfaom ]*E0}rSm txl;xif&Sm;cJhonf/ &[ef;
awmf oDwif;ok;H aexkid cf &hJ m ausmif;ESihf w&m;xkid *f w
l pfcu
k m; awmwef;uRe;f \ ajrmuf
buf &cdik v
f ufr&Gm\ ta&SUbuf *D0mS "mwfawmfteD; awGU&&dS onf/
t&yfonf ae&O&mawmifiNl rKd UawmftwGi;f usa&mufonf/ ausmif;awmf&mudk
ausmufom;rsm;jzifh wnfaqmufxm;onf/ tvsm;(230-vufr)&So
d nf/awmifbufvl
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
92
0ifrck &f o
dS nf/ rkct
f jrifrh mS (69 'or 5vufr)&So
d nf/ tus,rf mS (38vufr)wdw&d o
dS nf/
w&m;xkdif*lonf ausmif;awmf&mrS txufawmifbuf wnf&Sdonf/ vlwp
af ,mufpm tayguyf g&o
dS nf/ taygurf S avSum;xpftwkid ;f atmufoYkd qif;&onf/
tcsKUd 0ifz;l olrsm;u qk;H atmif r0ifEidk af Mumif; ajymMuonf/
*D0Smjr0g"mwfawmf
AE0*lwnf&&dS m awmifbufteD; ay(200)cefjY rifrh m;aom awmifuek ;f ay: "mwf
awmfrsm; wnf&adS eMuonf/ awmifbuftpGerf S "mwfawmfonf *D0mS (vufr)"mwfawmf
jzpfonf/ orkid ;f ESiyhf wfouf *D0mS ?ZD0mS tjiif;yGm;rI&adS eonf/ teD; jr0g"mwfawmf
wpfqu
l vnf; &Sad eonf/
tqkdyg"mwfawmfwkdYrSm ol&d,purif; vufxufu pnfum;cJhaom jrwfAk'\
Asm'dwfawmfrsm;jzpfMuonf/
ae&O&m awmifilacwfqif;wkawmfrsm;
ZD0mS wnf&&dS m awmifajc&if;\ taemufbuf awmifajc&if; okrYd [kwf AE0*l\
awmifbufteD; bk&m;odrf wpfaqmifu &Sad eonf/ odrx
f J Ak'a usmufqif;wk
ok;H qlukd awGU&onf/
awmifbufu bk&m;qif;wkrmS OmPfawmf(66)vufrjrifo
h nf/ae&O&mawmifiNl rKd U?
NyKd i;f wkid af wmifwef;? armifErS awmif(a&usawmif)rS t&yfoYdk a&TUajymif;vmjcif;jzpfonf/
tv,fubk&m;rSm ae&O&mNrdKU urf;yg;NydKus&m a&xJrS &&SdcJhonf/ OmPfawmf
(76)vufr &So
d nf/
ajrmufbufu bk&m;ukv
d nf; ae&O&mNrKd U urf;yg;NyKd usjcif;rS &&Scd hJ t&yfoYdk
a&TUajymif;xm;onf/
bk&m;ok;H qludk 1348-ckEpS u
f topfrrG ;f rHjyKvyk x
f m; ae&O&mawmifial cwf
[efrS vGzJ ,fvsu&f adS eonf/
a&Twrm0ef;usifrS orkdif;kyf<uif;
txufazmfjyyg orkdif;kyf<uif;wnfae&mrS taemufbufpl;pl;okdY vmacsvQif
av;NrKd Uurf;em;wGif wnf&adS eaom ]vufraus;&Gm}okYd a&muf&o
dS nf/ &GmrS av;NrKd U
urf;ajctwkid ;f awmift&yfoYdk c&D;qufygu ukvm;vufr&Gm? xkrd S a&Twrmaus;&Gm}
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
93
okYd a&muf&o
dS mG ;onf/
&Gm\ ta&SUbufawmifuek ;f rsm;jzpfaom csppf aH 0awmif? atmifvaH wmif? ukvm;
Adew
f m awmift&yfwYdk a&S;a[mif;apwDysurf sm;u &Sad eonf/ xkjYd yif odr&f ma[mif;rsm;
rS Ak'a usmufqif;wk tysut
f pD;rsm;ukd ,cktcg a&Twrm bke;f awmfBu;D ausmif;okYkd jyK
jyif&ef a&TUajymif;xm;Muonf/ a&uefa[mif;rsm;uvnf; a&Twrm&Gm\ ta&SUbufwpfck
wGif a&S;a[mif;a&uefrsm;tjzpf wnf&adS eMuonf/
&GmrS awmifbufoYdk c&D;qufvQiu
f m; pma&;ol used ;f &dyaf jr r*Zif; trSw(f 1)
wGif a&;om;jycJo
h nfh orkid ;f tarGtESprf sm;wnf&adS e&m awmwef;uRe;f awmifbufjcrf;
okYd a&mufomG ;rnfjzpf rSmyifvQif awmwef;uRE;f ajrmufbufjcrf;rS &ckid ,
f Ofaus;rI
orkid ;f tarGtESprf sm;ukd wifjy&if; ed*;Hk urwf tqk;H owfvu
dk &f ygonf/
rif;jym; rif;odef;ZH
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
94
vjcrf;NrrD S
urmausmtf mZmenf\
b0kyyf vHk mT
urmausmftmZmenf OD;Owr
&cdik Ef iS hf atmufjrefrmjynfwo
Ydk nf aumZm)1186)ckEpS u
f yif t*Fvyd v
f ufatmuf
okYd usa&mufcahJ vonf/ txufjrefrmjynfonfum; uk,
d rhf if;ud,
k cf si;f jzifh bk&iftyk cf sKyf
vsuf&Sdae\/ rEav;aejynfawmfrSm jrefrmbk&if rif;jrwfwkdY\ xD;eef;pkdufNrdKUawmf
jzpfonft
h avsmuf oDaygb&k ifrif;jrwf xD;eef;tkycf sKyrf if;vkyaf eaom tcsed u
f mv aumZm
ou&mZf (1241)ckESpf? jymokdvjynfhausmf wpf&uf? we*FaEGaeYwGif &ckdif? ppfawGNrdKU?
ly&Gmac:aom&yfuu
G f ukeo
f nf OD;atmifausmo
f ?l ZeD; a':rjrwkx
Yd rH S urmausmrf nf?h
bke;f ynmvuPmESifh jynfph rHk nfh owko
Yd m;wpfa,muftm; arG;zGm;ay; vku
d af vonf/
vjcrf ; NrD & ck d i f r S ur m ausmf t mZmenf w pf O D ; ay:xG e f ; atmif j rif y gap [l a om
&nf&,
G cf suw
f jYdk zifh rdbaqGrsK;d wku
Yd ]ay:xeG ;f atmif}[k emrnfay;Muavonf/
ay:xeG ;f atmif vlvm;ajrmuf ig;ESpo
f m;t&G,o
f Udka&mufvmaomtcg ynmoif&ef
pmoifausmif; tyfEo
HS ifMum;apavonf/ ]pmoifysKEd ?k tajcjyKw?Ydk OZkbw
l ? vkUH vjyif;pGm?
olx
Y ufig[?k EIwrf m&G&?G BuKd ;yrf;uvQi?f odya us;Zl; txl;odjrif? ynm&Si[
f ?k rxifray:?
rausmaf ZmbJ? wDrmS vG\
J / t&JBuKd ;ukw?f Muuf&o
J w
k o
f ?Ykd tm;xkwcf rHk if? roifrtH? rBuH
rar;? aqG;aEG;a&maESm? ajyma[mrJah xG? aycsyaf &jzif?h oifacsygvnf;? b,frmS *kP&f iS ?f
ausmaf pmxifcsrd hf pmoif[u
l ? usr;f xkrd Qu?dk awGUura&Smif? aMumifypk eG pf m;? uRwu
f Rwf
0g;ok.Yd ...}(&Sirf [m&|om& qk;H rpm)[laom vuFmtwkid ;f ay:xeG ;f atmifuav;i,fonf
vkv
YH jyif;jypGmjzifh EIwrf mS &G&>G rufqNdk y;D aMumifyZk eG pf m;ouJo
h Ydk rem;rae BuKd ;pm;avaom
aMumifh twef;wifpmar;yGw
J rYdk mS ESppf OfEpS w
f idk ;f atmifjrifavonf/
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
95
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
96
ukd,fU'l;ukd,fcRef ynmoif&ef qkH;jzwf
vlwGifvlvGef vTm;wHcGefokdYjzpf&ef
r,lr,Gi;f ? aqmufwnfjcif;jzif?h uH&if;rlv? 0D&,
d ESi?hf OmPaxmufu?l &So
d nfo
h rl ?S
vlwGifvlvGef? vlwHcGefokdY ? vlrGefwpfa,muf? wpfac:avmufatmif? cga&mufcsdefqkH;?
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
97
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
98
r[mynmausmf(&ckdifNrdKU)
rSDjirf;jyKusrf;pmrsm;
1/
2/
3/
4/
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
99
tpGr;f rayguf
NrKd Ura&muf
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
100
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
101
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
102
buftqk;H rSm [da&/ &GmawmifO;D ukd ajrmufO;D uvm;a& vrf;rBu;D eefY wpfac:avmuf&m
0D;a&/ oD;jcm;&GmaoQwpf&mG jzpfeed ,
f if/h xk&d mG ywf0ef;usirf mS vnf; &Duefo;Hk av;uefyif
[da&/ tqkyd g&yfuu
G (f 5)cka& t*Fvyd t
f yk cf sKypf Ofuvnf; tqufrjywf[cd a&vkYd ajyma&/
t*kum; rlvwef;ausmif;&m[d,if/h azmfjyyg &yfuu
G if g;ckudk aygi;f vkYd ]abmif;'Gw}f &GmvkYd
ac:pGmjzpfaw/
ajrmufOD;acwfu qkdau tdrfNcDtenf;qkH; ESpfaxmifausmfyif [dczkdYxif,ifh/
xkad cwfu abmif;'Gw&f mG um; NrKd UwpfNrKd Uyidk f ps;D qkid w
f ed efY pnfpnfum;um;[dcvDz/Ydk a,ZkeefY
]tpGrf;rayguf? NrdKUra&muf? abmif;'GwftqD? jyefvwfvD}qkda& pum;ykHwpfck *edefYxd
wGiu
f sev
f u
dk pf mG jzpfaw/ qkv
d &dk if;u ajrmufO;D NrKd Uudk ra&mufz;l a& uRe;f uef; &yf&mG u
vlwd ajrmufOD;ukd psD;jyKvma&cg abmif;'Gwf&Gmukd a&mufauyif ajrmufOD;psD;ukd
a&mufAsm,fvkdY txifrSm;NyD;au abmif;'Gwf&Gmu 0efwd0,fvkdY jyefvD[dcuwfaw/
abmif;'Gw&f mG ukyd if ajrmufO;D vkYd txifrmS ;avmufatmifvnf; pnfum;cvDzx
Ydk if,if/h
ajrmufO;D acwf rif;zavmif;vufxufrmS &ckid &f w
D yfrawmftvGet
f iftm;Bu;D ca&/
[l*vdjrpfrS rkwr auGUxd yifv,furf;k;d wef;wpfavQmuf usupf m;cuwfaw/ 'wfcs?f
ay:wl*D? *syef? tdEd,? oD&dvuFm? b*Fvm;? rqlvDywfwef? tm&Sef? *smumwm? weoFm
&D? rkwr tpwda& a'owkeYd efY qufqcH a&/ ,if;aMumifh yJc;l om;wd? Armwd? r*kt
d rsK;d
om;wd? ay:w*l w
D t
d jyif *syefwv
d nf; &ckid &f w
D yfrawmfrmS tcpm;ppfom;tjzpf trIxrf;
cuwfaMumif;ukd refe&dwf rSwfwrf;rsm;t& od&a&/ ay:wl*DwdeefY pD;yGm;a&;t&
qufqcH pGmudk orkid ;f ky<f uif;taxmuftxm;wduvnf; oufojD yedeo
f ad &/
ay:w*l w
D ed efY qufqpH Ofu ay:w*l w
D d wnfaqmufca& ukew
f u
dk af [mif;wdudk
uRefawmfhtmkHrSm xif[yfvma&/ ]wpfcsufckwf ESpfcsufjywf} oabmeefY ukefwkduf
ta[mif;wduadk vhvmMunfch sipf w
d af y:vma&/ xkpd um; a'pum; ajymEkid af uavh ,if;
ukew
f u
dk w
f ed &f mwdudk Munfch sipf w
d w
f &d m tNraJ ESmif,
h u
S ef ed af &/
*edeu
hf rmrSm csr;f oma& tar&duef? *syef? rav;&Sm;? puFmyltp[da& Ekid if w
H u
d dk
tjcm;Ekid if H Udk u vli,f vl&,
G w
f d tvkyv
f yk v
f Ydk aiG&mS zkYd 0ifvmrpJ [duwfaw/ w&m;0if
wpfrsK;d ? ck;d 0Suv
f Ydk wpfzHk enf;rsK;d pkeH efY r&ru ck;d 0ifeed u
f wfawydik f &ckid af umif;pm;pOf
uvnf; Ekid if aH ygi;f pku
H vlwd a'ykid f 0ifvmrpJ[v
d u
D wfzv
Ydk Ydk twdw\
f t&dyw
f d tmkrH mS
w&dy&f yd af y:eed af &/ ,if;aMumifyh if ukew
f u
dk ef ed &f mukd Munfch sipf w
d f jyif;jyvma&/
oQijf yKyNJG y;D csi;f ukew
f u
dk w
f u
d dk Munfzh Ydk tNird ;f pm; q&mBu;D eeft
Y wl qku
d u
f m;pD;
vkYd vm;uwfaw/ ukew
f u
dk t
f rSw(f 1)rSm abmif;'Gw&f mG xJudk jzwfp;D a& acsmif;urf;ezl;
rSmyif wnf[ad &/ ajrmufO;D uvmvrf;\ taemufbuf(60)ayceft
Y uGmrSm[da&/ ,if;
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
103
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
104
a& "mwfaygi;f a&T*al pwDawmifwef;eefY vrf;0J,mywf0ef;usif Udk a& tjyefrmS vSa&ykid rf jrif
Asm,f/ tvif;tm;aumif;vkYd tm;vk;H ukd pd&mezmjrifvm&a&/ awmifxyd w
f rd mS jyKjyifxm;vkYd
MunfnKd p&mjzpfeed af & apwDw[
d ad &ykid f awmif;wef;Nc&D if;? awmifypl maoQwrd mS apwDNyKd ?
bk&m;ysufwdukd NcHKEG,fwdzkH;vkdYzkH;? anmifyifwdrsKdvkdrsKd? IyfIyfxGD;xGD; jzpfedefuwfaw/
vrf;0J,mtdrw
f u
d dk Munfv
h u
dk jf yefauavh tdrt
f qifrh [da&wJ aoQwd ,kid w
f ,
d idk w
f idk ?f
aumif;aumif;qif;&Juwfawqkpd mG ukd azmfjyedeaf &/ yuwdtjzpftysuu
f dk uGuu
f u
G f
uGi;f uGi;f jrifvma&cg pdwyf sut
f m;i,fa&ykid f cHpm;&jyefAsm,f/ tvm;eefY tvmcHpm;csuf
kUd a& qefu
Y sib
f uf&m jzpfvmvwfaw/
a'ykdiftjrifajymif;vkdY cHpm;csuf ajymif;vm&a&twGuf vlom;wdpGm avmuukd
uk,
d t
hf jrifeefu
Y ,
kd jf rifvYdk tjrifcsi;f wlauavh OmPfjriftm;aumif;vkYd t[dudk t[dtwkid ;f
jrifEidk o
f w
l ad & trSeef efY eD;Ekid zf v
Ydk Ydk qifjcifrad &/
vrf;taemufbufrSmvnf; v,fuGif;jyifBuD;jzpfedefa&/ ,if;v,fuGif;jyifxJrSm
uefa[mif;? uefysuw
f u
d dk [krd mS wpfc?k a'rSmwpfck trsm;tjym;yif jrifw&dG a&/ ,if;vrf;
em;eD;w0ku
d rf mS ajrmufO;D aumif;pm;a&acwfu vleed t
f rd Nf cD pnfum;vDzpYdk mG aocsma&/
t*kvnf; abmif;'Gwef efw
Y pfqufwnf;jzpfzYdk eD;edeAf sm,f/ vrf;0J,mrSm tdraf oQwd xkrd mS
wpfaqmif a'rSmwpfaqmiftpDt&Da&mufedefuwfAsm,f/ ypKyefrSmvnf; twdwfykdif
pnfum;vmEkid zf v
Ydk m;vkYd awG;&if;awG;&if; atmifr*Fvm&GmxJudk 0ifa&mufvmvwfaw/
"nOD;
ukd;um;
1/
2/
3/
4/
&ckdifjynfpD;yGm;a&; b@mwkduf-OD;vSxGef;jzL
Old Burma
&ckdif'*Fg;rsm;
ud,
k af wGUavhvmcsuEf iS hf okawoerSww
f rf;rsm;/
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
vjcrf;NrrD mS
105
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
106
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
107
0ef;wD;ewfawmif rSww
f rf;wif"mwfyHk u
dk u
f ;l jcif; Ny;D pD;aomtcg tpDtpOf t&
aAm"da&T*lbk&m;okdYquf oGm;Mu&OD;rnfjzpf\/ ajrmufbufokdY OD;wnf awmif
Mum;vrf;twkid ;f qif;vmMuonf/ awmifajcrS ajrmufbufwl o
l Ydk ajcvSr;f tenf;i,f
avQmufvu
dk f EHk iS hf jrifawmfrb
l &k m;awmifajc\ awmifbufwiG f ajrmufO;D a&Tacwfa&muf
atmif wpfzufwpfvrf;rS yHyh ;kd ay;cJah om ajrmufO;D acwf '*Fg;oGe;f pufw
Hk nf&cdS &hJ m ajr0okef
blrXd mea[mif;ukd a&muf&ydS gonf/ xk'd *Fg;oGe;f pufw
Hk nf&cdS &hJ m ajr0oke\
f ta&SUbuf
rvSrf;rurf; vJavsmif;aeaom ukef;ajr0ef;usifonfum; wpfacwf wpfcsdefu
vQrf ; vQrf ; awmuf a usmf M um;cJ h a om &ef a emif N rd K U & H [k 0d a ooaqmif cH w yf
NrdKUae&ma[mif;yifwnf;/
xkrd S tenf;i,fqufjyefaomf bDv;l ESihf bk&m;[k [k;d [k;d ausmaf om ukov
dk &f iS f
oD&o
d "k r&mZm\ aumif;rIawmf ousrmefatmif apwDawmfudk vSr;f zl;ajrmf&jyefonf/
xkdbk&m;rS vSrf;vkdufkHjzifh ajrmufOD;qiftkd;vrf;okdY a&muf\/ xkdvrf;tEef;rvkdufbJ
ajrmufbuf&dS NrKd Uywfb&k m;zl;vrf;twkid ;f vku
d o
f mG ;onft
h cg 0Jbuf eef;awmfvNHk cKH rI
twGuf teD;uyfae&mcsxm;ay;aom ]ZkEw
cf w
H yfawmifuek ;f } ESihf ,mbuf ]tkid 0f ef;}
qkad om r*Fvma&piftidk o
f Ydk a&mufjyef\/
avQmufNrJqufavQmufvkdufygu vrf;\0Jbuf ajrmufOD;NrdKUawmfa[mif;&Sd yd#
uwfwu
dk af ygi;f (48)qlteuf wpfqt
l ygt0ifjzpfaom &wemhrmefatmif yd#uwfwu
dk o
f Ydk
a&muf&jdS yefonf/ wpfzefquf tenf;i,favQmufvm&m bk&ifpEo"k r&mZm\ 'gersK;d
aphcsc&hJ m &wemhrm&fatmif apwDawmfjrwfudk zl;ajrmf&jyefonf/ xk&d wemhrmefatmif\
ajrmufbuf udu
k (f 20)ceft
Y uGm &wempHO;D ausmif;wku
d f wnf&ydS gonf/
&wempHOD;ausmif;wkdufqkdonfrSm aumZm 792-ckESpf bk&ifrif;apmrGefonf
avmif;Muuf Xmea[mif;rS ajrmufO;D a&TNrKd UawmfoYdk ajymif;a&TUvmpOfu yifah qmifvmcJah om
&[ef;awmftyg;(20)teuf wpfyg;tygt0ifjzpfonf[k qkdygonf/ &wempHOD;qkdaom
&[ef;awmf\ bGUJ wq
H yd u
f dk tpGjJ yK ausmif;awmfuv
dk nf; ]&wempHO;D ausmif;wku
d }f [l
emrnfwiG v
f maMumif; od&ygonf/
&wemh r m&f a tmif b k & m;rS taemuf b uf w l l o k d Y Nrd K U y wf b k & m;vrf ; twd k i f ;
qufavQmufvmcJhjyef&m 0Jbuf ZkEwfcHwyfawmifajc ZkEwfAkdvfcsKyfaecJhaom
tdrfawmf&ma[mif;eSifh ,mbuf ]euwfawmif}[k 0dN*dK[fjyKxm;aom awmifukdjrif&
jyef\/
]euwaf wmif}qko
d nfrmS ]...owmADo? vSnx
hf eufowf? jrif;rk&d yf wfom;? 'Gg'ofm
oD? ,m,DpufuGif;? N*dKvfeif;N*dKajymif; aumif;raumif;om;? usKd;aMumif;qkH;jzwf?
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
108
vaeMuwfEiS hf Oygwt
f m,l? pOf;rIwwf>yef? puft[efo}Ydk qkad om vuFmESit
hf nD jrifrh &dk f
awmifudk vSnyhf wfonfh euw(f 27)vk;H ? euww
f m&mudk vSnv
hf nfaeaom 12-&moD
puf0ef; ? wpf&moDrS wpf&moDoYdk ul;ajymif;rIEiS hf pyfvsO;f N*Kd [af umif;onf? qk;d onf?
aev Muwfjcif;? Mu,fysjH cif;? ajrivsiv
f yI jf cif;paom twdwef rd w
d ?f tm,kpef;taumif;
tqkd;ponfwkdYukd MunfhIavhvmrSwfom;&onfhae&m owfrSwfxm;cJhaom Xmae[k
od&ygonf/
xkdawmifxdyf euwfpifaqmufcJhaomae&mrSm ,aeYwkdif om"ujy,k*ftjzpf
azmfeT ;f aeygao;onf/ xkad wmifMum;rS quf avQmufvmjyef&m tHawmford Ef iS hf &wem
ykaH pwDawmfwu
Ydk dk ta0;rSvuftyk cf sD zl;ajrmfuefawmhcMhJ uyg\/ &wemykaH pwD\ ta&SU
bufrS azmufvyk x
f m;aom NrKd Uywf bk&m;zl;vrf;twkid ;f (3)rdepfcefY avQmufvu
dk f jHk zifh
aAm"da&T*yl x
k ;dk awmfwnf&&dS m [dr0efawmifajcodYk a&muf&MdS uonf/
ykxkd;awmfwnf&Sd&m awmifxdyfokdY tqkdyg [dr0efawmifajcrS pwufMu\/
tqkyd gvrf;rSm tenf;i,frwfapmufojzifh q&m0eferD if;oQirf mS tarmvGeNf y;D a&qmovkd
Aku
d ef movkd cHpm;&onf[k qkyd gonf/
tuRew
f Ydk ajrmufO;D om;rsm;tzkYd 'gav;rsm;awmh taysm[
h k qk&d rnfavm? ykad eNrJ
usm;aeNrJ[kyJ qkd&rnfavm/ rnfokdYqkdap aq;orm;u raxmif;xm olemonf
rcHcsdqkdovkd jzpfvdrfhrnfxifygonf/ q&m0efeDrif;oQifwpfa,mufrSm (10)rdepfcefY
rvIy&f mS ;bJ tem;,lvu
dk &f \/ okaYd omf ]ukeq
f ;Hk oGm;aomtcsed o
f nf jyefvnf&k;d r&S}d
qkad om pum;ESit
hf nD q&m0eferD if;oQirf mS wefz;dk &Sv
d aS omtcsed u
f dk tusK;d &Spd mG tok;H cs
&rnf[k em;vnfoabmayguo
f jl zpf wm&Snt
f em;r,lawmhbJ olv
Y yk if ef;ukd oljyef
vnfaqmif&GufavNyD/
]&Spfajrmifh"mwfvkH;ykH}rsKd;&Sd aAm"da&T*l\ ukokdvf&SifrSm bapmjzL (at'D 14591482)jzpfNy;D at'D 1470-ckEpS w
f iG f wnfxm;cJ\
h / aAm"da&T*yl x
k ;dk awmf\ axmifch sK;d rsm;
wGif N*Kd [w
f idk t
f kyrf sm;? bkt
H qifq
h if&h dS tmvdeef wfyk rf sm;? rif;rdz&k m; r;rwf? ppfaoem
ywd ponfh yk v
f ;Hk ky<f ursm;ukd xkqpfxm;ygonf/
ykx;dk awmf\ tjrifah y (30)cef&Y o
dS nf/ q&meDrif;oQiu
f m ykx;dk awmfBu;D \ t*Fg
axmifh (ta&SUawmifaxmif)h wwd,yp,rH S trwfausmufqpfvuf&mudk p rSww
f rf;
"mwfykHkdufap\/
Ny;D vQif 0okEa & ewfyk ?f bk&ifyk ?f trwfyk f ponfwu
Ydk dk qifu
h q
J ifu
h J u
dk af p\/
xkaYd emuf ykx;dk awmfBu;D \ yviaf y:wiG f jcL;yef;jcL;EG,rf sm;jzifh Zmwfeyd gwaf wmfvm kyw
f k
rsm;? yvi\
f atmufajcrS "m;ukid o
f &l ?J qifp;D ol&?J jrif;pD;ol&J kyw
f yk rHk sm;ukd ku
d u
f ;l ap
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
109
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
110
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
111
oabFmpmwkdifuRef;okdY
aemufwpfaeY (31-5-98 we*FaEGaeY)? eHeuf (7)em&DtcsdefwGif ajrmufOD;NrdKU
awmifbuf (2)rkid cf eft
Y uGm&Sd ]tpGe;f rayguf NrKd Ura&mufonf abmif'w
G t
f qD jyefvwfp}D
[k qkdkd;&SdcJhaom abmif;'Gwfaus;&GmokdY oGm;Murnf[k BudKwifcsdef;qkdxm;aomfvnf;
jrif;vSn;f q&mvSomxGe;f \ tcsed u
f dk rav;pm;rIaMumifh eHeuf(8)em&DcefrY S jrif;vSn;f ESihf
oGm;Mu&ygonf/ (25)rdepfcefMY umaomf abmif;'Gwaf us;&Gm (rmvdeaf ps;)okaYd &mufMu\/
xkdaeYum; q&mBuD;oQiftkef;vnf; vkdufygvmonf/ abmif;'Gwfrmvdefaps;aus;&GmrS
armifatmifyef;omu oabFmpmwkid u
f Re;f okYd avSwpfp;D ESihf vku
d yf yYdk gonf/ avSrmS tm;vk;H
vl (8)OD;cefpY ;D eif;vku
d yf gvmojzifh vufig;vk;H cefo
Y may:ygonf/ a&rSmvnf; 'va[mpdrhf
0ifae&m a&rul;wwfol ppfawGrS {nfo
h nfawmfo;Hk OD;rSm bk&m;waeMu\/ abmif;'Gwf
aus;&GmrS tusK;d aqmifvu
dk yf o
Ydk l armifatmifyef;omtm; ]jzpfygrh vm;}[k ar;wkid ;f ]udp
r&S?d &ygw,f} [lom jyefajymaeygonf/
]rsufjzLqkdufav? q&mBudKufav} qkdwmrsKd;avm/ a&0ifaeaomavSESifh ukwkdY
ykaYd om wkwu
f w
k Ydk onfvu
dk pd r &Sq
d adk om pum;uko
d m wGiw
f iG af jymqkNd y;D udp& v
dS maom
tcg c&D;onfrsm;a&epfMu&aom tjzpfrsK;d BuKH awGU&aom ykjH yifxu
J wkwu
f w
k o
Ydk nfvdk
rsK;d vm;awmh rajymwwfyg/ rnfoq
Ykd adk p {nho
f nfrsm;tzkaYd wmh ]ikt
d m;xuf &nftm;oef}
qko
d vkd jzpfMu&avNy/D rdepf (20)cefMY umaomtcg a'otac: odrBf u;D apwDoYdk a&mufMu
onf/ odrBf u;D apwD&b
dS &k m;rSm (9ay? 10ay)cefY &Sv
d rd rhf nf[k rSe;f qrdygonf/ okaYd omf
bk&m;Bu;D rSm vlyY a,m*'Pf &moDOwk'PfwaYdk Mumifh tedp? 'ku
k ? tewqadk om vuPm
a&;ok;H yg;ukd Ijrifo;Hk oyfae&ygonf/ xkq
d if;wkawmfBu;D tm; a&SUwnfw
h nfh tay:p;D rS
wpfy?Hk taemufbufrS wpfy?Hk "gwyf Hk u
dk u
f ;l rSww
f rf; wifcMhJ uygonf/ xkb
d &k m;rS awmif
buf,eG ;f ,Ge;f uku
d (f 100)cefY tuGmwGi&f adS om ]kyrf sm;odr}f okYd wzefa&muf&MdS ujyef\/
xko
d rd rf mS vnf; awmaysmo
f w0gwYdk rScD u
dk supf m;&m NrKd iaf [0efavm[k atmufarh
&ygonf/ ta&SUbufe&H rH S ukov
dk &f iS b
f &k ifEiS hf rdz&k m;[k ,lq&aom pkw
H yJG u
Hk dk pku
d yf g
onf/ xkaYd emuf ,uaoemywd? tol&mewfppfonf? udE& ?D tJarmif;vSu
H dk aemufrS
vG,x
f m;aom jrif;pD;ol&?J "m;uko
d &l ?J u&0dw?f BuKd ;Mum? [oFm? Oa'gi;f ? omvdumiSuf
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
112
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
113
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
114
ajrmufO;D wGif a&mifpzHk vifrsm;ukd aq;aMumul;,l&ef qkid rf &Sd rnfonfyh rHk sm;yg&adS om
zvifvdyfaysmufoGm;rSef; rodEkdifyg/ aysmufoGm;aom zvifvdyfrSm abmif;'GwfoabFm
pmwkid u
f Re;f ku
d u
f ;l cJMh uaom zvifvyd f [kwo
f nfjzpfap? r[kwo
f nfjzpfap? xyfrH u
dk f
ul;jcif;om taumif;qk;H jzpfygonf/
okjYd zpf 2-6-98 aeY(t*FgaeY) eHeuf(5)em&Dcefw
Y iG f q&mBu;D oQit
f ek ;f ukd csed ;f xm;cJh
Ny;D ,cifjrif;vSn;f jzifyh if oabFmpmwkid u
f Re;f okYd ,cifu
dk u
f ;l cJah om ykrH sm;ukyd if xyfrH
ku
d u
f ;l cJMh uonf/ eHeuf(8)em&DwiG f ajrmufO;D okYd jyefa&mufNy;D ajrmufO;D rS ausmufawmf
okYd c&D;xGucf ge;D qJqJ &Sad eonfh ]ode;f oef;}trnf&u
dS m;jzifh {nho
f nfawmfo;Hk OD; pD;eif;
vku
d yf gomG ;Muavonf/ olwrYdk mS xkad eY ausmufawmfrS ppfaf wGoYdk ]"n0wDoabFm}jzifh
vkdufoGm;Muayvdrfhrnf/
wpfO;D \ aygq
h rIaMumifh rvkt
d yfbJ aiGuek af Mu;usyrdk sm;&onf/ tm;vk;H tcsed u
f ek f
vlyef;jzpfcMhJ u&onf/ ]vifvw
dk ek ;f em;yJ}h oGm;aom rde;f rrsK;d vkkd BuKH awGUMu&onf/ cJavorQ
oJ a &us} qk d a om tjzpf r sKd ; BuH K &onf / ]wpf o uf v k H ; zk H ; uk e f ; awmh r S a y: }qk d
ovkjd zpfMu&onf/ ]cs;D pku
d rf wwf ESpcf gjyef} oabmrsK;d oufa&mufomG ;onf/ tu,f
om "mwfyq
Hk &monf ]owdEiS hf ynmonf yko
d nfr&S}d qkad om tif;0rif;acgit
f m; zk;d &m
avQmufx;Hk ESihf umvD'gotrwfBu;D ukd ynmyif&adS omfjim;vnf; owdjzpfco
J nfqadk om
om"ursm;ukd em;vnfoabmaygucf yhJ gvQif vjcrf;Nr\
D 'kw,
d ajcvSr;f onf atmifjrif
pGm avQmufvrS ;f Ekid Nf y;D aeSmif;twdwrf S a&TajrmufO;D \ yk&H yd rf sm;onfvnf; vjcrf;NrrD mS
a&mifjyef[yfEkdifygap/
apmxGD;oQif(ajrmufOD;)
usrf;ukd;
1/
2/
3/
4/
rif;&mZmBuD;pmwrf;
ajrmufOD;vrf;Tef
wufxeG ;f eD(ajrmufO;D )-ajrmufO;D NrKd U xif&mS ;aom bk&m;rsm;orkid ;f tusO;f
ESihf bk&m;zl;vrf;Tet
f rSw(f 1)/
eDrif;oQi-f ]a&S;acwf&ckid af 'orS jAm[PmykPm ;rsm; aqmif;yg;? vjcrf;NrD
r*Zif;trSwf(1)
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
115
a&Tjynfavm
a&SUjynfavm
&ckid o
f rkid ;f "n0wDacwf? a0omvDacwf? av;NrKd UacwfEiS hf ajrmufO;D acwf[l
acwfBuD;av;quf&SdaMumif;ukd ordkif;avhvmolwkdY od&SdMuvdrfhrnf/ xkdacwfBuD;
av;acwfrS wwd,ajrmufO;D acwfjzpfaom av;NrKd UacwfEiS hf oufqidk o
f nfh awG;awm
zG,t
f aMumif;t&mwcsKUd udk okawoDynm&Sirf sm;tm; wifjyvkyd gonf/
OD;pGm&ckid rf if;orD; {jcif;tqku
d dk wifjyvkyd gonf/ {jcif;tyk'd (f 18)* ]{;?]{;ydrw
hf pf
csuf? pr0uf? bkef;cwfpnfBuHK;? q,fa,mufBuHK;wGif? tqkH;pGefrI? rif;bDvl;ukd ?
Bux
H ;l vSnyhf wf? ykeu
f efowf ? rwfocF,m?rnfomwpfcsu?f 0a&mif;iSuv
f Qi?f qk;H puf
a&GUom? yOmNrdKUa[mif; usdef;NyD;aESmif;rS? rif;aumif;aoG;cJ? rif;&Jb,? aygufndKjrESifh
<ucJah &Tjynf? aqGEpS rf nfwiG ?f jrifonfo
h nf;csm? a&T*o
l mESi?hf vufsmrif;eef? eef;k;d rSev
f Qi?f
wpfzefvnf;aumif;? avmif;pnfocl idk ;f ? t,lvidI ;f ? wvkid ;f wpfoed ;f? jyLwpfoed ;f ESihf
?atmifused ;f cgcsed ?f jyu'ed af vQmuf? y&deNf rKd Uopf? axmifvmS vSpo
f nf}[k zGUq
J x
dk m;onf/
xkt
d yk'd w
f iG f pr0ufNrKd U rif;vkyaf eonfh rif;bDv;l tm; trwfocF,m ykeu
f ek f
owfvu
dk \
f / xkt
d cg rif;bDv;l \om; rif;&Jb,ESihf orD;aygun
f Kjd rwko
Yd nf vGw&f mokYd
xGuaf jy;ckv
d MHI uonf[k qkx
d m;onf/
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
116
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
117
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
118
eef;wufou&mZf
uG,fvGefou&mZf
pOf rif;trnf
aumZm?at'D aumZm? at'D
1/ tavmif;pnfol 474 1112 527 1163
2/ vuf,mrif;eef
465 1103 471 1109
azmfjyyg ou&mZfuv
JG rJG u
I dk avhvmMunhv
f Qif vuf,mrif;eeftm; ta&SUjynf(yk*H
jynf) rS tavmif;pnforl if;u vltiftm; tvk;H t&if;jzifh eef;wifay;cJo
h nf qkjd cif;rSm
,kw&d EdS idk yf gawmhrnfavm/ xkjYd yif rif;&Jb,wkYd ta&SUjynf(yk*jH ynf)okYd ckv
d cHI MhJ uonfqdk
jcif;rSmvnf;jzpfEkdifygawmhrnfavm/ okawoDynm&Sifrsm;taeESifh orkdif;vkdufpm;ol
rsKd;qufopfvli,frsm;ukd taMumif;t&mESSifhywfouf Za0Z0grjzpf&atmif
okawoejyKtajz&Smay;oifo
h nf[k xifjrif,q
l rdygonf/
tcsKyq
f &dk aomf ]a&Tjynf}? ]a&SUjynf}ESihf ywfouf txuf wifjyouJh
okdY uGJvGJrIaygif;rsm;pGmudk awGU&SdMu&ayrnf/ xkduGJvGJrI\ tcsKyfoabmrSm &ckdifa'o
ta&;tcif;rsm;onf ta&SUjynf(yk*Hjynf)ESifh ywfoufrIr&SdEkdifqkdaom tcsufyifjzpf\/
okq
Yd v
dk Qif a&Tjynf[k ,lqvQif jzpfEidk rf nfavm/ a&Tjynfonf rnfonfjh ynfenf; ok0P
blrad c: rGew
f \
Ydk wkid ;f jynf[k ,lqvQif jzpfEidk rf nfavm/ avmaygi;f rsm;pGmESihf w0Jvnf
vnfjzpfaeaom uavmifaygupf vli,fwpfO;D \ odvpdk w
d u
f dk ynm&Sio
f ak woDq&mBu;D
rsm; wnfrh wfay;Ekid v
f rd rhf nf[k ,lqvsuf yk&ed Nf rKd Uwnf vuf,mrif;eef\ b0wpfpw
d f
wpfa'otm; wifjyvku
d &f ygonf/
atmifjrausm(f ppfawGwuov
kd )f
usrf;ukd;pm&if;
1/
2/
3/
4/
5/
6/
7/
8/
9/
irnf;&mZ0if(irnf)
ysL? rGeEf iS hf yk*aH cwfjrefrmjynf (a'guw
f moef;xGe;f ? bmomjyef)
r[m&mZ0ifawmfBuD;(OD;ukvm;)
jrefrm&mZ0ifpmwrf;trSw(f 1)? (a'guw
f moef;xGe;f )
rSeef ef;&mZ0if twG(J 1)
&ckid rf if;orD; {jcif;(b'lrif;ndK)
&cdik ;f rif;quf &mZ0ifrw
S w
f rf;(OD;atmifomOD;)
&ckdif&mZ0ifopfusrf;(OD;pErmvmvuFm&)
a&S;a[mif;jrefrm&mZ0ifEiS hf ,Ofaus;rIoak woe(OD;zk;d vwf)
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
&cdik wf \Ydk
119
&SmazGMuygpYdk
&cdik o
f rkid ;f ukd avhvmvQif "n0wDacwf? a0omvDacwf? av;NrKd Uacwf? ajrmufO;D
acwf[l acwf(4)acwf&SdcJhaMumiff; awGU&ygvdrfhrnf/ &ckdifwkdYonf ,ckbloD;awmifNrdKU
e,f yg0ifaom pdew
f ifawmifwef;a'o wpf0rS ;f wGif acwftqufquf tpktzGUJ vu
dk f
aexkid jf cif;rSonf NrKd Ujywnfaxmifaexkid o
f nftxd tajccsaexkid v
f mcJMh uayrnf/
ajrmufO;D acwfwiG f &cdik b
f &k ifwo
Ydk nf rdrw
d \
Ykd pmqkad wmftausmt
f armfEiS hf trwf
rsm;tm; pdefwifNrdKUukd tykdifpm;ay;cJhaMumif; &ckdiforkdif;rSwfwrf;rsm; awGUEkdifygonf/
,ckpw
d w
f ifNrKd U[l r&Sad wmhay/ ,if;aMumifh &ckid w
f \
Ydk a&S;a[mif;pdew
f ifNrKd Uonf rnfonfh
ae&mwGif wnf&cdS yhJ goenf;/ &SmazGppd pfazmfxw
k &f ef vkt
d yfygonf/
&ckid w
f \
Ydk a&S;a[mif;pdww
f ifNrKd Uae&mudk pma&;olcefrY eS ;f &mwGif 'k;H odrb
f &k m;wnf
ae&m yx0Dtaetxm;? 'k;H odrb
f &k m;okYd q&mBu;D OD;OD;omxGe;f zl;ajrmfavhvm&ef a&muf
&Sv
d mykw
H EYdk iS hf qufpyfaeygvQif rygrjzpf OD;pGmwifjyoGm;ygrnf/
q&mBu;D OD;OD;omxGe;f ESihf pma&;olwo
Ydk nf atmifr*FvmapwDawmf Xmyemydwyf JG
wGif oduRr;f cGi&hf cJyh gonf/ xkpd Of q&mBu;D tm;'k;H odr;f bk&m;wnf&o
dS nfh yx0Dtaetxm;
ESihf yko
H @mefudk wifjyjzpfcyhJ gonf/ ajrmufO;D NrKd UwiG f jrefrmjynftESUH ? urmtESUH emrnfBu;D
aom &ckdifwkdY\ a&S;a[mif;,Ofaus;rIvuf&m tEkynmajrmufaom oQpfaomif;?
xkwu
f eford f wnf&ydS gonf/ 'k;H odrb
f &k m;(ykx;dk )rSm xko
d Qpaf omif;p? xkwu
f eford w
f Ydk uJo
h Ydk
ausmufwkH;ausmufom;rsm;jzifh wnfaqmufxm;aom *laygufwpfaygufomygaom
acgi;f avmif;arSmufyo
Hk @mef ajrmufO;D acwfvuf&mjzpfonf/
bk&m;onf bl;oD;awmifNrKd U ta&SUawmifbuf 10-rkid cf eft
Y uGm uif;awmif&mG
teD;wGif wnf&o
dS nf/ 'k;H odr\
f ta&SUbufwiG f uif;awmif&mG ? pkid ;f 'ifacsmif;? a&csr;f jyif&mG
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
120
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
121
'k;H odrb
f &k m;\ ywf0ef;usiaf vhvmtNy;D wGif q&mBu;D OD;OD;omxGe;f u 'k;H odrf bk&m;
'g,um pE0dZ,&mZ(i,femrnf usdef;'kH;ndK)udk,fa&;&mZ0iftusOf;? i,fpOfb0 rS
bk&ifjzpfvmykH? uefaygif; 800? odrfaygif; 800? ausmif;aygif; 800 tvay;ykHwkdYukd
ajymjyonf/ pdew
f ifacsmif;xJwiG f NrKd Uav;NrKd U&cdS ahJ Mumif; if;wkrYd mS yl&efwy? OD;'dE? pdew
f if
ESihf pma&;oltrnfrrSwrf d tjcm;wpfNrKd UwYdk taMumif;vnf; yg&o
dS nf/ pdew
f ifNrKd Ua[mif;
ae&mESifh ywfouf pma&;olukd,fwkdif &ckdifjrefrm y@dwfq&mBuD; OD;OD;omxGef;ESifh
aqG;aEG;onfudk azmufonfcs wifjyygrnf/ q&mBu;D u pdww
f ifNrKd Uae&mESihf ywfouf
pdew
f ifacsmif;xJwiG &f adS Mumif; ajymygonf/ xkt
d csuo
f nf pma&;oltcsed f twefMumuyif
cefrY eS ;f xm;onfEiS hf wufwufpifatmif vGaJ csmaf eayonf/ pma&;oltaejzifh pdew
f ifNrKd U
ae&mESihf ywfouf q&mBu;D tm; odYk wifjycJyh gonf/
'kH;odrfywf0ef;usifa'oonf pdefwifNrdKUa[mif; ae&mjzpfEkdifonf[k tpcsDNyD;
vufnKd ;Tejf yum ,ck';Hk odrt
f a&SUbuf&dS pkid ;f 'ifacsmif;rSm ,cifu ae&mwGif r&Syd g/
pkid ;f 'ifacsmif;onf 'k;H odr\
f ajrmufbuf awmifem;rSae ,k;d aMumif;(ajredrf ahf eaomae&m)
twkid ;f uif;awmif&mG ajrmufbufraS e 'k;H acsmif;rS iSuaf oacsmif;okYd pD;qif;ygonf/
'kH;odrfESifh pkdif;'ifacsmif; ,ckjcm;em;aom a&csrf;jyif&GmESifh o&ufjyif&GmwkdYrSm ,cifu
acsmif;r&So
d jzifh wpfjyifwnf;(wpfpyfwnf;)jzpfygvrd rhf nf/ pkid ;f 'ifacsmif;rSm iSuaf oacsmif;
ta&mufwiG f ajrmufraS wmifoYdk pD;qif;Ny;D 'k;d wef;Burd ;f acsmif;&Gmta&mufwiG f taemuf
rS ta&SUoYdk pD;qif;um o&ufjyif&mG ESizhf ;Hk ndKvyd &f mG Mum;rSjzwfNy;D vrf;ywfacsmif;odYk pD;0if
onf/ vrf;ywfacsmif;onf ok;H q,fwpfbaHk pwDawmfBu;D ajrmufbufrS pD;0ifvmum
apwDtaemufbuf ajrmufrSawmifokdY pD;qif;vsuf atmifomacsmif;okdY pD;0ifonf/
atmifomacsmif;rSwpfqifh r,ljrpfEiS hf aygi;f qko
H mG ;onf/
'k;H odrb
f &k m;ywf0ef;usiw
f iG f us,jf yefaY om ajrjyef&Y o
dS nf/ taemufbuf? awmif
buf? ajrmufbufww
Ydk iG f obm0a&usK;H jzpfaom pkid ;f 'ifacsmif;? iSuaf oacsmif;? vrf;ywf
acsmif;? ajrmacsmif;jzifh um&Hxm;Ny;D 'k;H odr;f ta&SUbuf 4-zmvkcH eft
Y uGm a&csr;f jyif&mG
ta&SUbufawmifuek ;f rsm;rSm apwDrsm;wnfxm;ouJo
h jYdk zpfygonf/ pE0Zd ,&mZm (10721079)&ckdiftESHU odrfaygif; 800? uefaygif; 800 tvay;cJhonfrSmvnf; vlae
tdraf jcenf;onfah e&mwGif tvay;jcif;rjzpfEidk yf g/ pdew
f ifuo
hJ aYdk om NrKd Uae&mponfrsm;
wGif tvay;cJjh cif;jzpfygrnf/ ajrmufO;D acwfvuf&mvnf; 'k;H odrb
f &k mESiw
hf uG awmif
wef;ay:&dS apwDzed yf&mrsm;u oufaocHaeNy;D jzpfyg 'k;H odrb
f &k m;ywf0ef;usio
f nf
yifvQif &ckid w
f \
Ydk a&S;a[mif;pdww
f ifNrKd U ae&mjzpfEidk yf gonf/ q&mBu;D taejzihf tav;xm;
pOf;pm;yg&ef pma&;olwifjyvku
d yf gonf/
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
122
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
123
xkb
d &k m;onf ,cktcg 'k;H odraf pwD *ltwGi;f wGif tylaZmfcv
H su&f ydS gonf/ 'k;H odrb
f &k m;ukd
,cktcg apwDBu;D ESihf t&efapwDi,f(4)qlom tMurf;xnfjzpfao;onf/ tjcm;t&ef
apwDi,f (8)qlESifh eH&Hrsm;? a&S;a[mif; &ckdifvuf&m AsmvkyfvkH;kyf<ursm; vkyfp&m
ukid pf &mrsm;pGm useaf eygao;onf/ &SNd y;D om; ,Ofaus;rI vuf&mrsm;ukd ,ckxufyrdk dk
rysupf ;D &avatmif tm;vk;H 0kid ;f 0ef; xde;f odr;f &ef txl;vkt
d yfvyS gonf/
'k;H odrb
f &k m;rS vkypf &mukid pf &mrsm;ukd wpfzufrv
S yk &f if; &cdik w
f \Ydk a&S;a[mif;pdew
f if
NrKd Uudk okawoDrsm;qufvufNy;D okawoejyK azmfxw
k Mf uyg&ef wifjyvku
d &f ygonf/f
bkd;rif;(bl;oD;awmif)
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
124
plvr[m&mZm
vjcrf;NrrD *Zif;wGif topfawGU&&dS aom '*Fg;tcsKUd udk awGUjrif&ojzifh 0rf;ajrmufyw
D d
jzpfrad yonf/ ,if;ypn;f rsm;rSm orkid ;f ukad jymjyaeaom ckid rf maom oufaorsm;jzpf\/
'*Fg;"mwfyu
Hk dk awGUjrif&Ny;D aemufrmS oQit
f ek ;f \ ]plvr[m&mZm rnfoel nf;} aqmif;yg;udk
zwf&I ojzifh aqmif;yg;ukd a&;jzpfcyhJ gonf/
plv^plV
ygVb
d momrS plvukd ]VBu;D }jzifh a&;onf[k aqmif;yg;&Sirf S a&;om;xm;onf/
,if;pum;&yfudk &Si;f vif;wifjyygrnf/ y'lyod'u
d pn;f o'gBu;D tzGiu
hf sr;f v'&meokwrf S
yg&o
dS nfu ]vVmer0daoaom} VBu;D vav; rxl;jcm;bJ VBu;D ok;H vk;H v av;jzifh ok;H vk;H
t"dym ,fwn
l aD Mumif; jyqkx
d m;\/
okjYd zpfyg ygVb
d momjzifh plV^plv ESprf sK;d vk;H ok;H pGJ zGiq
hf x
dk m;ygonf/
plv^r[m
aqmifyg;&Sifu plv=i,faom? r[m=BuD;aom [l zGifhqkda&;om;xm;ay\/
,if;pum;&yfwiG f ]r[m}yk'u
f dk &Si;f jyvkyd gonf/
r[m=Bu;D aom? r[m=jrifjh rwfaom teufEpS rf sK;d vk;H ay;&ygonf/ ]ygVw
d pfcsu?f
teufq,faxG} [k qkd ;dk pum;&Syd g\/ Oyrm-r[mrke=d jrifjh rwfaom bk&m;(a*gwrbk&m;)
udk r[mrke-d yk'u
f dk Bu;D aombk&m;? bk&m;Bu;D [l teufay;r&ay/ jrefrmjyefqv
dk Qif
rSm;,Gif;ay\/
r[m&mZm-jrwfaomrif;? ,if;]r[m&mZm}ukd ]rif;Bu;D } [l jrefrmjyefygu rSef
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
125
ovkv
d Edk iS hf vGaJ csmrf mS ;,Gi;f ayonf/ xkt
Yd wl r[mukv-jrwfaomtrsK;d ? trsK;fd jrwf[l
jrefrmjyefq&dk rnf/ ,if;r[mukvukd ]trsK;d Bu;D } [l jyefqydk gu rSm;,Gi;f ayrnf/ Oyrmr[mrp =ig;BuD ; ? BuD ; aomig;[k jyef & rnf / jrwf a omig;[l jref r mjyef q k d v Q i f
rSm;,Gif;ayrnf/
jrwfaom^BuD;aom
r[m[laom yk'o
f nf Bu;D aom? jrwfaom [lteuf(2)rsK;d jyefq&dk rnf/ ae&m
a'oyk*v
ukMd unhf Bu;D aom? jrwfaom[l jrefrmjyef&rnf/
plvr[m&mZm
plvr[m&mZm=plvpjEr if;jrwf okrYd [kwjf rwfaom plvpjEm ;rif;[lom jzpf&ay
rnf/ plvonf plvpjEm ;ukd twkad umuf ud,
k pf m;jyKygu plvr[m&mZmonf plvpjEm ;
rif;jrwf[l om jzpfEidk af Mumif; wifjyvkyd gonf/
Oyrm-r[mrw=trwfcsKy?f r[moum=ESi;f qD? &Sm;apmif;vufywf ponfjzihf
teufudk wku
d f u
dk jf yefqNdk y;D r[moD;jcm;teufxu
G rf vmyg/ xkt
Yd wl plV^plv= OD;pGe;f
zkw?f i,faomteuf(2)rsK;d xGuEf idk af o;onf/ xkt
Yd jyif plVmrPd^plvmrPd^ruk#d af usmuf
txGwjf zpfNy;D plVoD;jcm;teuf rxGuaf p/ okjYd zpf plvr[m&mZmonf plvpjEm ;rif;jrwf
okrYd [kwf plvpjEm ;rif;Bu;D [lom jzpfoifah Mumif; jzpfEidk af Mumif; ok;H oyfryd gownf;/
t&Siaf umov(*a0oD)
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
126
ol&d,pu
bDp(D 3)&mpkacwf&ckid rf if;ESihf pEmrkerd [musebf &k m;Bu;D
ed'gef;
1/]]uRef;wGif ZrL? vlwGif&ckdif? BudKifbdowif;? uif;bdtjzpf? cspfonfhtrsKd;?
usKd;onfhvkHUv? jrwfpm*ESifh ESpf0ESpfvl? cspfMunfjzLonf? edALqkawmif;? jynfhtHhwnf;}}
qko
d nfh vuFmrSm &cdik w
f \
Ydk *kP,
f zl ,
G &f m vuFmav;wpfy'k f jzpfygonf/
2/ &ckid w
f \
Ydk Ak'0 ifvuFmonf &ckid v
f rl sK;d wk\
Yd pdwaf eoabmxm;udk ay:viG f
aponfh t"dym ,fziG q
hf cdk suf wpf&yfyifjzpfygonf/ &ckid w
f o
Ydk nf qkawmif;jynfv
h o
dk nfh
&nfreS ;f csuo
f nfum; edAm efyifjzpfonf/ onfwrYdk mS Ak'b
mom0ifw\
Ydk ,kMH unfcsuyf if
jzpfygonf/ uAsmrSm &cdik Ef iS hf Ak'q
ufpyfr&I adS eonfudk azmfeT ;f aejcif;jzpfonf/
3/ &ckid w
f o
Ydk nf rnfonft
h csed u
f yif Ak'b
momukd ouf0if,MHk unfvmMuygoenf;/
&ckid w
f o
Ydk nf &mZ0iforkid ;f aMumif; trSe&f ydS g\avm/ okrYd [kwf &ckid w
f w
Ydk iG f &Scd ahJ om orkid ;f
aMumif;onf '@m&DyjHk yifoufoufvm;qko
d nfudk a&S;OD;pGm uReykf w
f Ydk qef;ppfMunh&f ef
vkdygrnf/
4/ tvGew
f &mrS a&S;usaom &cdik o
f rkid ;f ukd avhvmcJah om okawoD OD;pden
f Kd xeG ;f
u ]]uReyfk o
f nf &ckid &f mZ0ifudk opfaomumv tb,fuo
hJ Ydk w&m;apmifah &Smufaom
wkid ;f jynfjzpfvmaMumif; OD;pGm &SmazG&\/ w&m;apmifah &SmufrS rSeu
f efaom todw&m;
&&ef&o
dS nf/ xkrd eS u
f efaom todw&m;onf wjcm;wkid ;f jynfrS ,l&efrvk?d jynfwiG ;f
w&m;&Sad omolaMumifh jzpfvm\[k if;ud,
k w
f idk (f 15-5-66)aeYu a&;om;cJah om pmwrf;
wpfapmifwiG f uJo
h Ydk zwf&I ygonf/ OD;pdwn
f Kd xeG ;f u qufvuf ]]rif;ESijhf ynforl sm;
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
127
w&m;r&Sad omaMumifh &ckid rf sm; xD;eef;uif;Murnf[k jrwfpmG bk&m; Asm'dwaf wmfrS wifx;l
vsuf od&\}} [k qkx
d m;ygonf/
5/ &ckdifwkdY xD;eef;aysmufcJhonffrSm at'D 1785-ck? Zefe0g&Dv(1)&ufaeYuyif
jzpf&m ,aeYtxd qkyd gvQif ESpaf ygi;f (214)ESpw
f idk cf ahJ yNy/D
6/ txufyg tykd'f(4)wGif azmfjycJhonfhtwkdif; jrwfpGmbk&m; Asm'dwfawmfukd
rnfonft
h csed u
f rderYf mS cJyh goenf;qkad om ar;cGe;f wpfcak y:vmygonf/ wpfenf;qk&d aomf
a*gwrjrwfpGmbk&m; &ckdifokdY rnfonfhtcsdefu <ua&mufcJhygoenf;/ trSefwu,fvJ
<ucJyh g\avm qko
d nfah r;cGe;f onfvnf; xyfqifah y:vmygonf/
7/ a'gufwmazmfcifrm jrefrmEkdifiH\ yxrqkH;aom *smrefvlrsKd;ausmufpm0ef
xkwfa0onfh Arakan pmtkyfyg r[mdrkedorkdif;taMumif;ukd a&;om;&m &ckdfifwkdY\
oy'geyum& pmusr;f ukd uk;d um; "n0wDjynf&iS f pEmol&,
d rif;u raemtmkjH zifh
yifzh w
d cf sut
f & bk&m;&SiEf iS hf tmeEmtygt0if &[ef;(500)&ckid o
f Ydk <uvmonft
h aMumif;
tjyif r[mrked ky&f iS af wmfjrwfukd jrwfpmG bk&m; &ifaiGUawmfoiG ;f oGe;f vkycf o
hJ nf[k
tqkd&Sdygonf/
8/ Ak'j rwfpmG bk&m;ESihf &[ef;awmf(500)wkYd "n0wDoYdk <uvmonfh taMumif;ukd
]]awmifayguBf u;D ausmufpm}} wGif taomurif;Bu;D ESihf acwfNyKd io
f ;Hk jA[t
D u&mjzifh
a&;xk;d cJo
h nfuadk wGU&ygonf/ ausmufpmudk awGU&u
dS ;l ,lco
hJ rl sm;rSm*kPx
f ;l ausmufpm
0ef OD;pHa&TbkESifh if;wynfh OD;OD;omxGef; (aemifwGif &ckdifjrefrmy@dwfjzpfvmol)wkdY
jzpfygonf/
9/ &ckdif&mZ0iftapmifapmif rSefeef;&mZ0ifawmfBuD; rtDajcawmf&morkdif;tp&Sd
onfwu
Ydk jrwfpmG bk&m; &ckid u
f dk a'opm&D<uvmcsed rf mS 0gawmf (20)? oufawmf (55)ESpf
twGi;f jzpfonf[k tqk&d ydS gonf/ tcsed t
f cg "n0wDjynf&h iS f pEo&l ,
d rif;\ eef;
oufrmS (26)ESpf &SNd yjD zpfNy;D oufawmf (51)ESpjf zpfygonf/
10/ onfudk Munhjf cif;tm;jzifh Ak'j rwfpmG bk&m;ESihf pEmol&,
d wko
Yd nf bk;d awmf
tOe? r[mou&mZftwGi;f jrwfpmG bk&m;zGm;jrif? awmxGu?f bk&m;jzpf? y&deAd m efpcH o
hJ vkd
pEmol&,
d rif; arG;zGm;? rif;jzpf? tedpa &mufaMumif;awGU&ygonf/ qkv
d o
dk nfrmS od'w
rif;om; zGm;jrifESpfrSm r[mou&mZf(68)awmxGufonfhESpfrSm (97)? bk&m;jzpfawmfrl
aomESprf mS (103) &ckid o
f Ydk <ua&mufonfEh pS rf mS (123)? y&deAd m efpaH om ESprf mS (148)(ok)Yd
omoemou&mZf(1)? aumZm(1)jzpfygonf/ xked nf;wlpmG pEmol&,
d rif; arG;zGm;aomESpf
rSm r[mou&mZf(72)ESp?f rif;jzpfaomESprf mS r[mou&mZf (92)? tedpa &mufaomESpf
rSm jrwfpmG bk&m; y&deAd m efpEH pS v
f eG f aemufwpfEpS jf zpf&m r[mou&mZf (149)okrYd [kwf
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
128
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
129
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
130
/
(okdY)omoem
2
bDpD-528
xkaYd Mumifh ol&,
d pueef;wufEpS rf mS (212)+2=214 bDp-D 316
19/ wwd, "n0wDrif; ol&,
d pu vufxufonf tdE,
d jynf taomu
rif;Bu;D ESihf acwfNyKd ijf zpfaMumif;ukd omoem ou&mZfudk ,SOMf unhjf cif;tm;jzifh odEidk yf gonf/
wpfzewf taomurif;\ c&pfEpS &f &Sv
d mykrH mS -if;\tbk;d awmfonf Chandra Gupta
onf Alexender The Great ESifh acwfNydKifjzpfaMumif;ukd if;ppfbk&if tdEd,okdY
0ifvmcsed Ef iS hf csed u
f u
kd f odvmEkid yf gonf/ xkt
d csed rf mS bDp-D 327 jzpfygonf/ atmufazmfjy
ygMax Baloff (1948),\ Mankind and Story Time Chart t&vnf;odEidk yf gonf/
( Time Chart rSm Most reliable and accepted world wide urmwpf0rS ;f
,kMH unfpw
d cf s&qk;H ou&mZftpOftjzpf vufcMH uygonf/ if;wkrYd mS ........
1. B.C 327 2. B.C 323 3. B.C 321 -
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
131
21/ udpu
v
dk nf; &Si;f vif;jy&ef vkt
d yfygrnf/
&Si;f vif;csurf sm; .......
acwfESifh okawoD
c&pfESpfrS
xd
yxr"n0wDacwf
(OD;csefxGef;)
bDpD
334-1507 =1834+ 16
(OD;atmifomOD;)
bDpD
3325-1507 =1818+1818
'kwd,"n0wD
uH&mZmBuD;rS
(25)emvrm,kxd bDpD
1507-1483 =24 24
(ausmufyef;awmif;)
rdbZHpDudef;t&
8645 ukNd zKd (2)<uif;rS
wwd,"n0wDtqkH;xdbDpD 1483-675
=808
ESpfpkpkaygif; =
2666
D.G.E Hall u.........
yxr"n0wD rm&,keef;wufEpS u
f dk bDpD 2666
uH&mZmBu;D rif;ausmufyef;awmif;wGif 24ESpf
uH&mZmBu;D 'kw,
d "n0wD 24 quf
emvrm,ktxd
1818
(-)1842
= 824
(okdY)825
D.G.E Hall 'kw,
d "n0wD
uH&mZmBuD;eef;wufESpfrS &mvrm,ktxdtpukd bDpD 825
&mvrm,kukefqkH;emvrm,ktprSm
bDpu
D ek q
f ;Hk at'Dp[kqdk
wwd,"n0wDtp
pEo&l ,
d eef;wufEpS u
f dk D.G.E Hall u
at'D 146 qkd
pEmol&,
d eef;wufEpS u
f dk D.G.E Hall \
at'D 146 jzpfvmykEH iS hf OD;atmifomOD;\ r[mou&mZf
rif;quf
eef;pH
at'D
25-emvrm,k
31at'D1rS p 31
&cdkifom;BuD;pmay
aygif;
808
D.G.E Hall
r[mou&mZf
2 rS 33
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
132
26-0&wukef
27-0dok&mZm
28-oD&d&mZm
1-pEmol&d,
22
12
30
51
53
33 rS 55
65
55 rS 67
95
67 rS 97
146
97 rS 148
xkaYd Mumifh 148-2=146ESpf
*y&dedAmefpHaomESpf
22/ onfwrYdk mS D.G.E Hall \ pEmol&,
d eef;wufEpS u
f dk at'D 146 [k
jyvmykjH zpfonf/ useOf a&myg okawoDrsm;ESihf yrDvmwku
Yd vnf; aemufvu
dk f at'D
146ukd pEmol&d, eef;wufESpf[k qkdMuojzifh &ckdif&mZ0if uarmufur jzpfapNyD;
jrwfpmG bk&m;ESihf pEmol&,
d wkYd qkEH idk zf ,
G &f mr&Sad Mumif;tjyif r[mrkeu
d dk oGe;f vkyo
f nfrmS
xkcd sed rf mS xkcd sed rf mS rjzpfEidk [
f k qkMd ujcif;jzpfonf/ xkaYd Mumifv
h nf; "n0wDacwftykid ;f ukd
'@m&DqMdk ujcif;vnf; jzpfonf/
d ou&mZfudk at'D 146 tjzpf owfrw
S f
23/ uJo
h Ydk D.G.E Hall u pEmol&,
cJjh cif;ukd vufc,
H MHk unfaeMuovkd pEmrke&d iS af wmfudk ol&,
d purif;u oGe;f vkyo
f nfh
ESpo
f nfvnf; at'D(4)&mpktjzpf ,lvmMuyk&H onf/ [kwrf [kwu
f dk qef;ppfMunhMf uygp/Ykd
Hall owfrSwfaom omoem
rif;
eef;pH
c&pfESpf
ESpftrSef
pEmol&d,
52
at'D-146
ol&d,"dywd
47
at'D-198
2
ol&d,ywdywd
56
at'D-245
49
ol&d,opm
45
at'D-301
105
ol&d,pEmv
64
at'D-346
150
ol&d,pu
44
at'D-410
214
24/ onfudk Munhjf cif;tm;jzifh ol&,
d pu\eef;wufEpS u
f dk (4)&mpk[k qkx
d m;
jcif;rSmvnf; Hall \t,ltqtwkid ;f jzpfonf[k qk&d ayrnf/
xkaYd Mumifh Hall ESihf Oa&myokawoDrsm;? yrDvmwk\
Yd ou&mZft,ltqESihf tawG;
tac:rsm; rnfonfhtwkdif;twmtxd rSefonfrSm;onfrsm;ukd qufvufppfaq;Munhf
MuygpkdY/
acwf
ESpfpkaygif;
c&pfESpf
rSwfcsuf
pEmol&d,
at'D 146
wwd,"n0wDtqkH;xd 906
/ 1052
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
133
a0omvDacwftqkH;xd 454
/ 1506
taomutajccH
av;NrdKUacwftqkH;xd 612
/ 2118
ajrmufOD;acwftqkH;xd 355
/ 2473
av;NrdKU0efacwf
40
/ 2513
vGwfvyfa&;acwf
51
/ 2687
,aeYacwfou&mZf (-)at'D
1999
ESppf ak ygi;f =2540
688 ESpfaygif;uGm[rI&Sd
OD;atmifomOD;^&cu tvkt
d & ............
pEmol&,
d ou&mZfrmS bDpD 580 jzpf&m ........
,aeYou&mZf=2541(-) bDpD 580
=at'D 1961+ 38= at'D 1999
taomutajccHt&qkyd gvQif ......
pEmol&,
d ou&mZfrmS bDpD 542 jzpf&m ......
,aeYou&mZf= 2541(-)bDpD 542= at'D 1999
rSwfcsuf
(1)onfukd Munhfjcif;tm;jzifh taomu tajccHjzifh wGufcsufvQif ,aeY
ou&mZftrSeu
f dk &onf/
(2) OD;atmifomOD;^&cu t,ltqt& qkyd gvQif &&So
d nfh ou&mZfudk + 38 ESihf
aygi;f rS ,aeYou&mZftrSeu
f dk &rnf/
(3) D.G.E Hall \t,ltqt& ou&mZfudk wGurf nfqydk gvQif ESpaf ygi;f 688rQ
vGrJ mS ;aeonfudk awGU&ygonf/ xkaYd Mumifh D.G.E Hall \t,ltqudk y,foifo
h nfrmS
xif&Sm;aeygonf/
(4)jynfyokawoDwkdY\ t,ltqjzpfaom jrwfpGmbk&m;ESifh pEmol&d,wkdYonf
ESpfaygif; 700cefY uGma0;ae rnfokdYrQ qkHEkdifzG,fr&Sdqkdonfh ta&;tom;rSm rdrdwkdY
vGrJ mS ;aeaom t,ltqukd rSm;aeonf[k rjrifMubJ ,aeYwidk f rSeaf omt,l[k xifae
MuqJjzpfaomfvnf;aumif;? okrYd [kwf rSm;rSe;f odaomfvnf; wpfO;D OD;u pwifjyifqif&ef
vufweG aYf erIaMumifv
h nf;aumif; t,ltqtrSm;Bu;D ukd qufvuf rjyifbJ xm;&SMd u
[efwyl gonf/ xkaYd Mumifh acwfoak woDwu
Ydk owdjyKoifah yonf[k ,lqygonf/ okYd
rSom &ckid &f mZ0iftaMumif;rSm wdusreS u
f efr&I adS Mumif; avhvmolrsm; od&EdS idk af yrnf/
25/ onfwu
Ydk dk Munhjf cif;tm;jzifh Hall ESihf tjcm;Oa&myokawoDw\
Ydk Dating
System c&pfESpfvkyfZmwfukd avhvmolwkdY owdjyKNyD; ou&mZftrSefukd okH;pGJrI
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
134
jyKvyk Ef idk rf o
S m ol&,
d purif; eef;pHou&mZfrmS vnf; rSeu
f efygrnf/
rif;
eef;pH
c&pf
omoem
aumZm
ol&d,pu 44
bDpD-278
214
214
vGef
bDpD-234
258
258
ol&,
d purif;\ eef;ouf(44)ESpo
f nf bDp-D 278 bDp-D 234? omoem 214-258?
aumZm 214-258 jzpfygonf/
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
135
28/ ol&,
d purif; ae&ma'otESUH tjym; toD;oD;wGif "mwfawmfrsm;ukd Xmyem
apwDwnfxm; udk;uG,fawmfrlavonf[k tqkd&Sdygonf/ xkdapwDrsm;onf EGm;vm;
Oob wpfarmhcef&Y o
dS nfh pwlygausmufpmapwDrsm;jzpfonf/ &ckid w
f pfvmT ;wGif ,aeY
wkdif awGUae&aom pwlygausmufwkdifrsm;ukd qifjcifMunhf&efjzpfygonf/ uJhokdY
ausmufapwDi,frsm;\xdyw
f iG f Xmyemwku
d cf ef;i,frsm;tjzpf xGi;f vkyf tay:rzS ;Hk tkyf
aqmif;i,frsm;ukd xD;awmftjzpf jyKvyk u
f m "mwfawmfarGawmfrsm;tm; wnfxm;uk;d
uG,af wmfrcl ahJ vonf/ xkt
d csed t
f cgrS pwif &uy&l &ckid jf ynfBu;D Ak'b
&k m;&Siaf wmf\
"mwfawmfapwDrsm; uk;d uG,rf o
I nf pwifcjhJ cif;yif jzpfavonf/
29/ ol&,
d purif;Bu;D vufxufrmS t&d,moHCmawmfrsm;vnf; rsm;jym;cJh onf[k
tqkd&Sdygonf/ oHCmawmfwpfodef;txd &SdcJhonf[kvnf; qkdMuygonf/ "n0wD\
omoema&mif0gonf tcsed w
f iG f vGepf mG awmufajymifcahJ Mumif; awGU&&dS onf/
30/ ol&d,purif;BuD;onfum; oufawmf (74)ESpf c&pfESpf(bDpD 234)wGif
tedpa&mufcJhygonf/
wlazmf&&Sdaom ol&d,purif;kyfwk
31/ kyw
f u
k dk "n0wDNrKd Ua[mif;\ taemufbuf? Ak'j rwfpmG bk&m; yxrqk;H
&yfwefaY wmfro
l nf[k tqk&d o
dS nfh aovm*D&ad rm&yAw[k ac:onfh ausmufawmfawmif
ajc(qifrusy)f &GmrS 1968-ckEpS u
f wl;azmfawGU&jdS cif;jzpfygonf/ ol&,
d purif;Bu;D [k
,lqonfh kyw
f \
k vufEpS zf ufpvk;H wHawmifraS e usK;d jywfaeaomfvnf; uset
f pdwf
tykid ;f rsm;um; taumif;yuwd xif&mS ;pGm &Sad eygao;onf/ OD;acgi;f awmf ywf0ef;usif
a&mifvQaH wmf puf0idk ;f yg&o
dS nfh "n0wDacwf\ 0wfpm;qif,ifyu
Hk v
dk nf; txift&Sm;
awGUjrifEkdifygonf/
32/ aovm*D&ad wmifajcrSmyif vGecf ahJ omESpaf ygi;f (75)ESpaf usmcf efu
Y tvm;
wl ausmufwpfcsyu
f dk wl;azmf&&Scd zhJ ;l ygonf/ xkq
d pfxm;aom ykaH wmfrmS jrwfpmG bk&m;u
"n0wDjynfh&Sif pEmol&d,rif;tm; "rpMumw&m; a[mMum;aeonfhykHjzpfaMumif;
okawoDynm&Sifrsm;u qkdygonf/ vuf&mrSmvnf; txl;ajymifajrmufygonf/ (,ck
ajrmufO;D NrKd U a&S;a[mif;okawoe jywku
d w
f iG f &So
d nf/)
33/ 1986 ckESpfwGif wl;azmf&&Sdaom ol&d,purif;[k ,lqaom ykHESifhtwl
tjcm;Ak' yk yf mG ;awmf kyw
f ak v;qluv
dk nf; &&Scd yhJ gao;onf/ kyw
f ak wmfrsm;tm; Ak'
bmomukd tvGeMf unhn
f Kd awmfrcl o
hJ nfh bk&ifwpfyg;yg;u Ak'& iS af wmf\ rkj'mtrsK;d rsK;d ESihf
yg&rDawmf xl;jcm;aeonfh omoem'g,um rif;jrwfr[mrsm; jzpfMuaom Ak'j rwfpmG bk&m;
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
136
ESihf pEmol&,
d rif;Bu;D \ kyw
f ?k ol&,
d purif;Bu;D \ kyw
f rk sm;ukd &nfarQmu
f ;dk uG,&f ef
xkvyk x
f m;cJjh cif;jzpf[efwo
l nf/ ajrBu;D rS azmfxw
k o
f ufaoxljyaom ausmufcsyrf sm;
[k ,lq&ygonf/ qkdvkdonfrSm tmeEmausmufpmwkdifyg a0omvDrif; wpfyg;yg;u
xkqpfc[
hJ ef&ydS gonf/ ausmufcsyrf sm;yg qif,ifx;Hk zGrYJ u
I dk oljrwf(r[matmifajr)u
if;r[museif g;ql pmtkyw
f iG f tao;pdwf aqG;aEG;xm;ygonf/ (if;\pmtkyf 42-46
ukdIyg/)
ausmufcsyrf sm;onfum; Ak'0 ifcef;rsm;ukd ausmufxufyx
Hk k jrwfpmG bk&m;ukd
ylaZmfcjhJ cif;yifjzpfayonf/ aemufwpfenf;ajym&ygvQif &ckid w
f iG f pEmol&,
d rif;? ol&,
d pu
rif; tygt0if "n0wD wwd,acwfEiS hf xkad cwfudk qufcaH om a0omvDausmufavS
um;acwf tcsed t
f cgrmS &ckid w
f iG f Ak't
,l0g'(0g) Ak'b
momukd pGpJ NJG rNJ rJ ,kMH unfu;dk uG,f
vsu&f adS eNyq
D o
dk nfudk ajrBu;D rS oufaoxkwjf yjcif;yifjzpfygonf/ r[myx0DajrBu;D rS
oufaoxljyaom aemufxyf Ak'0 ifcef;wpfc&k ydS gonf/ if;rSm Aku
d yf b
l &k m;ac: bk&m;0rf;
yl ausmufkyfwkESifh if;ausmbufwGif taomu acwfNydKifausmufpmjzpfaom
jA[t
D u&mjzifh a&;xk;d aom ]]y&dbmpuZde}} [laom opuyk&yku
d Ef iS hf ywfouf
a&;xk;d xm;aom ausmufpmjzpfygonf/ Buddhist Art of Ancient Arakan pmtkyyf g
(14? 15)wGif pma&;ol OD;pHomatmifu atmufygtwkid ;f a&;om;xm;ygonf/
"Saccaparibajaka was a Nirgrantha Jina ascetic. He lived in Vesali during
the life time of Buddha. He was a Philosopher and Teacher. He was said to have
Challenged Mahavira and the Buddha to a discussion with him about whose
Philosophy was the best. We are told that at the end of the debate he had to
bowdown to the Buddha and acknowledge of the Buddha's superiority. In Dr.
Malasekera's Dictionary of Pali proper names, Saceaka was mentioned as those
who became a followers of the Buddha."
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
137
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
138
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
139
rif;ESijhf ynfot
l qufquf uk;d uG,yf al ZmfcahJ om r[musepf Emrkeb
d &k m;Bu;D rSm ,cktcg
ajrmufOD;NrdKUawmifbuf AEKvausmif; *Euk#dwkduftwGif; a&S;a[mif; ausmufndK
yviaf wmfwiG f pHy,fvsu&f ydS gaMumif; wifjyvku
d &f ygonf/
46/ pEmrked kyf&Sifawmfbk&m;BuD; udef;0yf&m odrfawmfESifh jrwfpGmbk&m;\
tHawmf"mwf kyyf mG ;qif;wkawmf rkj' mtrsK;d rsK;d ESihf a&S;a[mif;tzk;d wefypn;f ajrmufjrm;
pGmukd xdef;odrf;xm;onfh AEKvbkef;awmfBuD;ausmif;rSm ,cktcg tkdrif;,kd,Gif;vsuf
&Sad eygonf/ c&pfEpS f 1887-ckEpS u
f pNy;D aqmufvyk cf ahJ om oufwrf;(112)ESpw
f idk &f v
dS m
NyDjzpfonfhbk&m;odrfawmfESifh ausmif;awmfBuD;ukd rNydKrysufrD jyefvnfwnfaqmuf&ef
txl;vkt
d yfaeNyjD zpfay&m Ak'b
mom0if olawmfpiftaygi;f wku
Yd o'gMunfvifjzLpifaom
apwemxufoefpmG jzifh tvaiGyg0if&ef edAm eftusK;d arQmu
f ;dk ae&mwGif xnfo
h iG ;f a&;
om;ylaZmf *g&0jyK&if; EI;d aqmfvu
dk &f ygonf/
OD;a&TZH
usrf;ukd;pm&if;
jrefrmbmom
(1)
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
140
t*Fvdyfbmom
1.
2.
3.
4.
5.
6.
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
141
ajrmufOD;NrdKUwnfvuFm
ajrmufOD;NrdKUukd 792-ck &ckdif ou&mZfu wnfaxmifconf/ NrdKUrwnfrD
NrdKUuGufpDrHcsufukd q&me&dEolESifh r[m&mZolkdUESpfa,mufu BuD;MuyfpDrHc&onf/
e&dEo
o
l nf vlxu
k ,
kd pf m;vS,jf zpfNy;D r[m&mZolonf bk&ifu
h ,
dk pf m;vS,jf zpfonf[k
qkMd uonf/ ajrmufO;D NrKd Uawmf wnfaxmifprD MH uykrH sm;ukd olUdk a&;om;cJah om ajrmufO;D
NrdKUawmf NrdKUwHqdyfcwfusrf;pm(yDrl)rS ajrmufOD;NrdKUwnfvuFmukd rl&if;twkdif; &ckdifa&S;
a[mif;uAsmtjzpf wifjyvku
d yf gonf/
]]ajrmHONrKd io
f m? awjcif&mum;? rsm;pGmopfusr;f ? used cf efyg&m? pus&m? Mqm&ufom;?
&-yg;wkdY0f? rSwfom;BuHaZ? ZeJESifhwdwf? edwfrdwfpGJrSwf? "mwfESifhpdaqmf? ola&mfaZ,?
o"omcg? erEmESihf ? plVmrke?d nd wGuaf i? cgaumif;ausmw
f iG f ? y"0daZ a,m? oufawmf
280? poOfrjywf? wefqw
d cf wf? p&wf,bk&m;? ewfum;oQpaf xmif? tapmifxm;xG?D
ykaZmpf rd ?Hk usuo
f &dtidk ?f edwrf w
d Kd iw
f iG ?f csKid af c&HNy?d a&pdoifA?Hk &vk&vwf? rysuOf acgi;f ?
ajrmHOacsmifu0dk ?f aygif 0Suo
f 0dk ?f awmifnKd uu
k m ;? 4g;wGi&f ?dG bkrv
d guo
f ?H NrBd uo
hH if&m?
,ifonfrmS av? tumtifo?d xm;wkyH rd ?S ppfwNDG rKd 0ef ef?Y uHpefuv
H uf? waxmifoufav?
rysufxkd&Gm? qufwufaomfu? t&mvOfaumif? odeefedoaumif\? taMumif;wrkH?
uvlt[H? awmifpGHEIwfoGd? tNrdNcDvuf? NrdKpf5csuf 8? qufvwHKxGD? acsmif;&Drcef?
ajymifwefoefu?l ajrmH*0k oJ? awwkv
H idk b
f if? 4pif&UHG uidk ?f wkid u
f armifq?JG qauwaxmH?
i&aumum;? acguv
f wKH awG? OawtkaH csmif? pavmifausmq
f if? OwkwiG f ESp?f wifc,
J ifrmS
? csOfcJygrS? ajrmHrSm ewfBwd? oH'dkifrSD\/ wcGdjrifrkd0f? ewkdifcsOftkyf? od&dukyf? wkyf3csuf?
NrpJ mG Muufr?S xGuv
f wfx0dk &f mG ? ausmaH wmydNrKd 0?f xko
d Kd 0cf sKid x
f m;? ausmv
H dS uwGi?f MwKm;pifcg?
aygufvSmoifcsyf? csKdifywfruGm? vufomawmifNcd? qpfvd,ifwGif? oQifAifa[m&wf?
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
142
uD ' uwf 9? rjywf a Muvif ? xm;Nyd u sif r S ? ayzsif v l r sm;? qif u m; aomif a jy?
NrKd 0\
f aemufbuf? av;jzm;eufwiG ?f wvufawmifNc?d ywfumrSd ? 'Ofus'D Of usm? uuJ&m
9? ywfumcsKdifxGd? wpqGJrS? ydaeewfawmif? aqmifcJwGifxGD? pkdif0pkdifjyif? 0uf0ifvQKdacsmif?
uHacsmif,ifu? uwkH0a0? rsm;vStdefNcD? xm;ygvDavm? &pfvdjrusdef? rkwd efeuH?
ausmif;uHMwKm;? ,if;a0xm;oOf? rSwo
f m;wefqw
d w
w
H nf;/
xkdrSwcsuf? t&SdbufvOf? 4csufvdifaumif? aygifcsKdifvQif? uifjyifusm;ckwf?
aygiw
f w
k t
f ik?H acsmif;jzLawmif0dk ?f oQeaf wmifxidk f ? BuKd 0af vpvG?H twHwEH iS hf ? av&ef
csid w
f Of? jyOf'Ofup? jyaemufus? tk0H uefAidk ?f tpkid rf ysu?f NrKd 0af vmifMuuf 9? av;csuf
oQuv
f ed ?f y&deNf rKd 0af 0? ywfcsKid rf ?S taoGrjywf? vQo
H 0dk w
f wf? 0efjywfajyvk?H awmifwd
bkH ? yefuo
Hk abG? tavNrKd iBf u;D ? jcm;qdok0d ?f rif;edNrKd 0Ef iS ?hf jyifNrKd 0w
f aq? 5vk;H a0ESp?f
awvifumum? pifumulausmif;? tifavsmiftidk 0f ef? pkid o
f efwefxm;? xGuo
f mG ;0ifav?
99xGD? vifay&DvTwf? aqajrmifowf? ajcmHpyfpdayG;? nHrpJwnf? oQ0faxGwHxm;?
ausmHpmxm;onf? wEm; 9wef? vGH 9qufwkdif? uwkdif 9csuf? ajrcGmESuf? rysufrvGJ?
okdifacsrkH? quJwxpf? usdefO&mZfESof?ausmH qpfrGJ&Sif? Ovifukd0f? usm;rifESifhyk?
<uufEiS rhf Hk ? qdwK vufy?H uHEiS phf um;? ooGm;rtl? opf6ql9? rdwL zufxpf? eHoifph pfonf?
ruku
d af jyawmf wefqw
d O ;f /
wefqw
d Nf rKd U0?f 6oKd irf <uif? qkid Nf yv
H sit
f rf
acsjcif;3g;? oK0d x
f m;rS
MwKm; 5&wf? tcsmewfwOf
*&wfjyifv?HG wOfoOf4g;aaNrKd 0u
f m;?
yOcEm NrdK0fyrmwOf/
awmifoawGum;? vGZH ifcgurdk w
S /f
ewKd 0o
f awGum;? &Siaf wmfb&k m;? acgix
f w
G zf sm; 9? xm;oOfwnf/
NrKd 0jf rwfoma,mif om,mwOf/
MbKm;Buu
d m;&Hqd ok9 tumwOf/
pOf0MwKm;? ukvm;tum? wvOftum/
jrifuygMwKm;? 4m;,m;? &How
l 0dk t
f um/
carmifa&S?I ewfr,l? a&SUu
I vm;tum/
MuZkoso
d Qm;? yifpx
Hk m;oOf? 5g;oQOt
f um/
aqwvk0d ?f yifavvSOo
f nf? anmifuOfbv
d m?
ewfoifyw
Hk iG f tum/
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
143
ajyBuD;oQif
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
144
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
145
wa,mufarrSm? Zrf;rsm;a&/ /
2/ rkd;&dyfrjrif? wdrfjzLpif
&Gma&wcsKdU? acsmif;zsm;rkd;yif
[dvDzkdY/
0wfpm;rqif? vSa&wcsKdU
olcspfa[mif;yif? [dvDzkdYa0/ /
3/ ajzmufpyd af u? '*azmif
&TDa&mifAif;xef;
xuftmumrSm? Mu,f*Peff
vkdvJvkdcsif? xuftmumrSm
psmefESifhyif
arwpfa,mufukd? cspfvJcspfcsif
rdbtdrrf mS ? wptif
a'b0rSm? rcspyf g&
bk&m;&Srd mS ? qkawmif,
h mh
xkb
d 0cg? bk&m;&Srd mS
qktwlyif? rawmif;ckUd
arESiahf rmufrmS ? uG&J pmh/
4/ ausmufp&ifacs oGio
f iG ?f oJjzLpifudk
vufc;DG wif,if;? acsmqif;,if;
wpfa,mufarukd ? cspfvJcspfcsif
rdbtdrrf mS ? wptif;/ /
5/ eysKd;oD;rcskKd? BuH&mcsKd
BuHcsKdrdb? xkdb0rm
rysKd;c/
arESiahf rmifavmif? trdEaS y:
zrnmOfc? a'b0rSm
raygi;f &/ /
6/ nOD;wpf,?H Zl;a0oH
ode;f acgiyf syH sL;? rk;d aomufxrSm
usdefqJusL;/
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
146
rukad c;kUd ? usL;oavm
rd;k xysyH sL;? ESi;f jzLwku
d u
f
pGef&JusL;/
aremharmifavmif
a'yko
H @mefu?dk Munhv
f u
dk yf gau
odek ;f acgiaf vmufrm? 0rf;eJ;us/ /
7/ rIid ;f p&Do;Hk yif? ac:o;Hk pif
ac:pifyNy;D ? ,if;cifxrJ mS
ac:rsm;[d/
ac:Bu;D ocif? ac:oQirf &Twf
awmifwysi;f rSm? r0Jwwf
arBu;D woQi?f aroQiw
f pfa,muf
rdbtdrfrSm ? r&Twfygwwf
cspfol[d&m? ra&mufwwf/
8/ eD0ifyZkid ;f avmifvif? eDjcnfv;J jywf
wpfa,mufarmifrm? tdru
f v
dk ;J jyef
wpfa,mufarmifrmS ? i,fucspu
f dk
jrifcsDvJ;rd? vGrf;pdwfxJrSm
w0Dw0D? jrif&ygwpfa,muf
arukw
d tm;w/ /
9/ Muufarmufyef;wZkid ?f 'ge;f wpfpidk f
ESppf idk t
f Mum;? cso
D rifavmif
xGufkdUpm;/
wcgacsmif;vJ;? "m;emhacsmif;
ESpfcgacsmif;vJ;? jrm;emhacsmif;
a,auav;wxG?D cso
D rifavmif
rqk;d vufu? &Twcf a&
wpfa,mufarukd ? wcgv;J acsmif;
qD;emhacsmif;/
ESpcf gacsmif;vJ;? uGr;f emhacsmif;
wpfa,mufaravmif? armifvufx;J u
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
10/
11/
12/
13/
14/
147
&Gwcf a&aemif;/ /
rwJrHk mS ? a,mufawj*ifch g;
ta&SUuyif? &Gwzf m;vm;/
wpfa,mufarrm? cspaf wrdb
tdru
f yif? tvkyrf cs
wpfa,mufaruk?d psmefewfom;vJ;
wpfa,mufarmifu? cspzf aYdk rdwm
cufcyJ ga&.....a0 ......./ /
xef;yifeay:? tke;f yifywfpyf
ausmufc&H mG u? ewft&yf
tke;f yifeyif? xef;yifcrkYd
ausmufcH&Gmu? ewfkdUNrdKU/
uke;f vm;ukeo
f ,
G ?f uvufacsmif;rm
aZmifyifwifw
h ,f? vufrav/ /
ujcufujcuf? 0g;a&mif;iSuaf vm
awmMuufavm/
o|D;om;avm? rif;om;avm
o|D;om;emh? rif;om;qkad u
ar[d&muk?d [wfcara0/ /
tv,fa*girf mS ? oHjzmawmifBu;D
zvmqdef;/
ra&mufwwf/
us;D a,mifiu
S af ,muf? awmifyaH yguzf Ydk
ar[d&mukd ? armifa&mufzYdk
xkb
d 0cg? aygi;f zufurm
rygcrd/
ar[d&mukd ? ra&mufr/d /
yef;zsm;qG0J if? yef;zsm;qG;D us
&mNcKd ;rrm? om;r&
uk,
d v
f ;Hk yNy?D rwk;H vJ;axmif
rwkH;vJ;cs? &mNcdK;rukd
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
148
15/
16/
17/
18/
zsufolrsm;a&/
a'vJ;wxG?D ezl;Zmurmqk;d
&mNcdK;rrm? zD;emhwGda&/
a,vJ;wxG?D eif&maMumifru
dk f 'kpku
d /f
igw
h if;ysuaf ,mif? ysuv
f pD D
rckyfvJ;axmif? OD;acgif;vJ;cs
&mNcdK;ravmif? tm;yg;us/ /
oif;*eufavmifjzL? pD;a&olemh
avSmo
f rl [d? uvufacsmif;rm
arsmvkdY[defY/
armifwpfa,mufu?kd cspo
f el mhyif
Muiforl [de?Yf rdbtdrrf m
aigi;f k;d [de/Yf /
tk;d ykyaf uacs? uwGuaf cs
ed'idk ;f upif? wifckUd Aif
w&ufupif? rwifcrSd
pzkd&if;rm? uGJkdUwGd/
arwpfa,mufu?dk w&ufou
dk pf m rjyKcrd
olwyg;emh? aysmfkdUwGd/
0vdyfajymif;jyef? 0qHcrkdY
,cifawmifu?dk armifcyG zf /Ydk
armifrcGycf if? ol0g;,if
,ifauvJ;? ,ifygAwfpD
c,ifawmifu?dk armifpw
d Nf y/D
wpfa,mufarukd ? cspfvJ;cspfcsif
rdbtdrrf mS ? *kPef mhyif
Zrf;rsm;jywfpif? olwpfa,mufudk
wpfa,mufarmifu? wptif;/ /
zufoa&mufief;a&S? aumufvaD umufavmuf
wpfa,mufaruk?d vku
d f awmuf
ppkHppd? tarmifZmcg? jrifcsDkH/
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
149
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
150
23/
24/
25/
26/
27/
28/
29/
30/
a&SmifzkdYvkd/
armifum;vlysKd? ar[d&mukd
vm;zkv
Yd dk ....a&/ /
Oa'gi;f BuKd ;Mum? [if;omazmfuJG
jrpfv,facgirf m? wpfaumifw;J /
EIwo
f ;DG 0if;a&mif? awm&*krH m
iSufzkd;acgif;a0/
zk;d acgif w
l ? &ufuw
dk au
yifjrifu
h a0/ /
azmufz;D eHom? Zif;cgvrf;rm
yGifhrkHvm/
vm;cgtrk?H jyefcgtjyefY
wefuEd & m? &Da,mifru
dk af w/ /
tolw
Y idk ;f cGi?f ESi;f jzL0ifa0
arkUd widk ;f cGi?f ESi;f jzL0ifa&/ /
atmufcsKid &hf ifatmuf? Ouayguaf u
awmif&if;EkE,
G ?f awm&*krH mS ysaH umif;zG,/f
r,fUdk aygiaf jymuf? nif;ok:H uu
G f
&ifom;Eke,f? wa,mufarukd cspaf umif;zG,/f /
uAsvuFm
rm,mrwwf
arwpfa,mufukd
rcsed ;f 0efY .... a0 ......./
eDEGif;MuufNcD
awmif,mxJrSm? ykHvkdYeD/
MuufNceD EGi;f ? yGo
J zifrm&TaD &mif0if; / /
NcdK;raoQvkdifNyD? oyifxufrSm MuLkdUeD/
tpmrGKd uaf w? MuLjyefa&avmf
&DaomufrKdG uaf w? MuLjyefa&avmf
tpmrGKd uaf w? MuLjyefa&um;
armifum;,mNc?D aru,mem;
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
31/
32/
33/
34/
151
,rmvm;kdU? 0atmifpm;csD
armifu&Twfaw? &mNcdK;NyD;avmf/
tkd ......
&DaomufrKdG uaf w? MuLjyefa&um;
ausmufzsmwef;wif? &Dtidk 0f 0ef;
wwkwaf omufau? &ifv;Hk csr;f a0
,rmvm;kUd ? 0atmifaomufcsD
armifu&Twfaw? &mNcdK;NyDavmf/ /
opfyyk yf 'um? vufrma,mufau
NyKH ;yZm? NyKH ;yZmikwaf umif;
tv,favmufrm? acgu&f macgi;f
acgu&f mxGi;f cg? us;D rif;vJ;O
&mzkd;acgifusuef;uvk
arvJ;t&S,?f EIwu
f ajymau
arwmyga&/ /
acguo
f ,facguo
f ,f? NraD *gi;f usi;f rm
&ufuef;&S,f/
&ue;f u&T?D &Te;f updef
pdeZf m&ufar? armifac:Zmukd
jrpf&pD ifu? cGe;f csi;f Mum;a& / /
NzHKyifBuD;atmuf
wGif;rGDa[muf
rGDa[mufawmufar
jzLarxGD;u
jzLarxGD;ukd
oem;a&/ /
urmawp? zm;wr
zm;aemufuek ;f rm? vlom;av;a,muf
buHawmufr;DG uk?d k;d jyefaqmuf
av;a,mufemar? ZmarSaY v;/
wpfa,mufum;&T?D wpfa,mufiDG
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
152
35/
36/
37/
38/
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
153
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
154
zl;armyumrSw?f aremharmifavmif
a'b0rm? zl;yg&auav;
[deyYf gAwfp?D wpfa,mufar
armifpw
d Nf y/D /
42/ N*Kd ;racsvidk Nf y?D opfuidk ;f xufrm?
MuLkUd eaD 0? MuLa&Zm[kd
aruatmifo,
G ?f &Twf Udk MuLa&avmf
&Daomufiwfv?Ydk MuLa&avmf
tpmiwfUdk ? MuLa&avmf/
r[kwef rl? [kww
f rlum;
aruatmifo,
G &f w
T f Udk ? MuLa&avmf
aruatmifo,
G ?f &Twyf wdu
ausmufqpfwef;wif? acsmif;i,ftidk 0f ef;
ar,mNcDemh? armif,mNcDrm
wwkwaf omufv;J ? &ifv;Hk csr;f
aumufajymufq&D? qvDpyg;
awmifwef;Asi;f rm? wifUdk um;
wawmufpm;cD? armifu&Twfaw &mNcdK;NyD;
r[kww
f rl? [kww
f rlum;
aruatmifo,
G ?f jrpfywdu
&mNcdK;NyDavmif/
aruatmifo,
G ?f r&Twyf gum;
armifuused q
f ?J usvpD D
a*gi;f rmuGecf sm? &ifrmxl;ajrmuf
uk,
d u
f Bu;D a&? iSuu
f rG ;f avmuf&m
&mNcdK;NyD;awmif? pGef&JiSufemh
jim;vdar/
r[kww
f rl? [kww
f rlum;
&mNcKd ;Ny;D uk?d armifuuseq
f J
qJvu
dk af w/ /
43/ oif;*eufavmif;jzL? jrpfyifv,frm
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
155
ukeo
f ,fBu;D rm? &Gujf yif;axmif,uf
aZmifyifwcsKdU? vSywifhw,f
jrpfyifv,frm? ukeo
f ,fi,f/
vufa&wcsKUd ? MuufoeG jf zLavSmuf
&GufrndK;/
a'avmurm? ukeo
f ,frsK;d
avmif;jzLacsemh? ukev
f m;a&yif
armifuek o
f ,f? raysmyf g&
a,av;wxl;? rdwidk ;f ajyemh
zwkid ;f ajyukd ?rjrifc&
armifuek o
f ,frm? tm;yg;us/ /
44/ Ovif;0ZmwD? vk;H nDuw
G &f pG f
&TeD mhiaDG vmif;? wHZ&D pf
Z'Dawmfu?dk aremharmifavmif
zl;arumrSw?f i,fcgwcsKUd
aremharmifavmif? bk&m;&Srd m
qkawmif;a&a0/
qkawmif;yxem? rajryh gc
'avmfurm? rzl;&yg
rzl;&vJ? [deyYf gywfpD
a'oifo&m? a'b0rm
aremharmifavmif? bk&m;&Srd m
qkyefuwfar/
wpfa,mufarmifx;DG ? ajyma&pum;
arxG;D wpfa,muf? wpfoufv;Hk rSm
tm;yg;usa&/ /
45/ tolYwefcGif? ESif;jzL0if
arkUd wefciG ?f ESi;f jzL0if
vrf;prf;rjrif? wefciG rf od
arwefciG rf m? yywfrdG
rSL;a*gi;f wif? oZifvrf;&Twf
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
156
46/
47/
48/
49/
arwefciG rf m? wpfa,mufarmifx;DG
wywfrGD/
NcdK;racsaygifusKd;? rD;avmifjyifrm
Opkd;/
arkUd urf;qk;d ? rqzked mh
jim;pkdU/ /
ausmufqpfvkH;xkH;? EkdYtkHBuD;emh
armifurdk ;D a&? Zmudp/ /
vufpw
G cf Asm? b,fu0wfau
pdraf ,mif;,m? ig;cgemhyif
q,fcgaysmufv;J ? cAsmqk;d ukd
rpkd;&drf/
arkUd &mS au? cAsmqk;d ukd
yef;nmzkad u? &Oara0
t&D;oQirf m? jrifa&&ifo;DG
uuGyMf unfafh u? ndKarmifx;DG a0
ig;cgemhyif? q,fcgjyKwv
f ;D
armifwpfa,mufu?dk rpk;d &draf v ...../
,m;xufyk ef ?D ,m;xufyk v
f S
arkUd &mS au? &cdik w
f idk ;f u
&OD;ara0 ...../ /
ukid ;f vDuidk ;f vkid ;f ? oukid ;f xufrmAsKid ;f
AsKdif;uZmzkdYem;kH?
ig;jrifUdk em;a&&m/
ig;uZmzkdYay:kH?
&DaemufkdUay:a&&m/
&DuZmzkdYaemufkH?
uRpJ rd v
f Ydk aemufaw&m/
uRJuZmzkdYpdrfkH?
yk;d uku
d v
f Ydk pdraf &&m/
yk;d u Zmzku
Yd u
dk f ?Hk
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
157
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
158
53/ vufzsm;acsmif;acs? yGwfwwfaw
ndKa&oQifr? vlZmcGifrm
ewfxufvS/
t&Sad MuUv;J ? t&Sw
d pfzHk
t&Sb
d ufu? xGuaf weDemh
a,mqGwfwl?
aemifjyifaMuUav;? aemufjyifwykH
taemufbufrm? v,0ifykH/
aemufjyif&jdS yif? uk,
d jf yifcvk;H
aemufqx
H ;Hk rSm? jryef;uk;H
raemf[&D? wkow
D mrSm
usdE&D/
psmefukd&kdU? ysHcpGm&m/
vlaY jy&yfrmS ? armifch spo
f u
l dk
r[defYyg/
xrif;xkyEf iS hf ? [if;xkyo
f ;kd ar
armifcspo
f yl idk ?f vlaY jyuRe;f rm
pyg;ykrH mS ? qef&mqG;D
,ykid af rxG;D ? ,if;cspo
f u
l m;
xkdifykHwlvJ;? ajymykHrwl
ajymykHwlvJ;? wpf&Gmol
rcsprf qk?d rvkjd iif;u
arykid f yk w
f ?l arykid f yk v
f S
us;D pm&if;rSm? wpfa,mufarmifukd Tejf yc/ /
54/ r'J;oi,f? w&uluefaxmuf
vufcsuu
f ek Nf z?D arkUd eaD u
okH;xyftdrf/
pif;ykef;vJ;wif? tjcif;vJ;csKd
xef;jzLvSEiS ?hf yDjzLvSudk
ESif;umrkd;/
atmufuwk;d ? ysKid pf x
D ;dk
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
159
t&,fw&pf? Zrfyef;cspf
eDaumif;omazG? arkUd trd u
f dk
t0D;uyif? jrifvyfaw
tdru
f v
dk ;J jrif? reDyg&
emharmif&if;u? tanuAif
Zm0dbmhu/f /
55/ r'J;,if;ol? w&*lyifxuf
toHaumif;au? kid af wmMuuf
nOD;w,H? xef;iSuo
f H
okid af cgiw
f ,H? Zl;a0oH
rk;d aomufxrm? vDoeG w
f zsL;
ESi;f jzLpifau? pdeq
f u
JG sL;oH
cGe;f rnHau? x&Hacsmufcsm;
arajym[Hyidk ?f armifUdk em;rm
wwwfMum;/ /
56/ Zl;a0aygi'f if? vufysKid &f [wf
tawmifzsm;rm? oHZ;l wwf
wyfywfuydk if? rrTv
D u
dk cf if
tom;cndK? armifysKv
d u
S dk
artdyrf ufrmS ? &yfapmufjrif
aAupef;vJ;? wGv
d v
k k
nmupef;vJ;? wGv
d v
k k
oabmpGeaf u? Murf;pGet
f rd jf rwf
wpfa,mufarmifu?dk pef;ca&/
a'gujf cLa'gujf cL? NcKd ;a,mifvMJ uL
usuef;a,miftm? wpfa,mufarmifudk
rsufpd&Sm/
nDav;ykad u? wydrk supf d
wpfa,mufarrSm? rtdyrf /d /
57/ rk;d r[dau? tmum[if;vif;
xufwpfcGifrm wdrfndKcsuf
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
160
arr[dau? &ifciG [
f if;vif;
&yfBu;D vJ;om? &Gmv,fxrJ m
armifvkH;csif;/ /
58/ vufoBH ucH eG ?f 'ef;eDusef
vufzef'ef;qk;d ? ezl;Zmrm
wifumrkd;/
vufrmud,
k w
f idk ?f tmrmuGr;f csyf
cspaf warvS? qufryg/ /
59/ tif;usv
D idk cf iG ?f jcKypf jyef
rm,m&ifrpd/
ok;H ESpu
f yif? arMuifou
l dk
armifrod?
odvzD u
Ydk m;? vufzsm;qGiJ if
&ifciG af ruk?d wifvu
dk zf /d /
60/ nOD;w,H? okid af cgiaf rSmifus
rk;d aomufxrm? vaumif;p
vaumif;ycg? vywD;u
t&D;oQit
f rd af 'gu?f iSuNf raD [muf
>raD [mufarmifu?dk awmufvad r/
&Jpm;arxGD;? pkd;&GDa&/
nOD;w,H? okid af cgiaf rSmifus
rk;d aomufxrm? vywD;um;
tr'k;H ,m;,m;? awmrmeDau
opf&Jusm;/
&Jpm;armifu?dk udu
k v
f ad r
&Jpm;arxGD;? pl;&GDa&/
nOD;w,H? okid af cgiaf rSmifus
rk;d aomufxrm vaumif;y
rk;d aomuf,rH m? vywD;um;
oGm;awmfav;q,f? pG,af wmfoQpaf csmif;
jrpfrmeDau? oQirf ;D ausmif;
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
161
&Jpm;armifukd? cwfvdar/
&Jpm;arxGd;? pkd;&GDa&/
nOD;w,H? okid ;f acgiaf rSmifus
rk;d aomufxrm? vaumif;y
nOD;,HrmS ? vywD;um;
>raD [mufarmifrm? 'kwyf idk ;f &m/
&Jpm;arxG;D ? raMumifMh uauh/
aemufjyifvu
S ?dk armifrmS a&
nOD;w,H? okid af cgiaf rSmifus
okid af cgi,
f rH m? vaumif;yk
okid af cgi,
f rH m? vywD;um;
tr'k;H ,m;,m;? awmreDau
opf&Jusm;/
&Jpm;armifrm? jrif;pD;&m
&Jpm;arxG;D ? raMumifMh uauh/
aemufjyifvu
S ?dk armifrmS a&
nOD;w,H? okid af cgiaf rSmifus
okid af cgi,
f rH m? vaumif;yk
okid af cgi,
f rH m? vywD;um;
tr'k;H ,m;,m;? awmreD;au
opf&Jusm;/
&Jpm;armifrm? jrif;pD;&m
&Jpm;arxG;D ? raMumifMh uauh
aemufjyifvu
S ?dk armifrmS a&/
nOD;w,H? okid af cgiaf rSmifus
rk;d aomuf,rH m? vywD;um;
oGm;uav;q,f? pG,u
f oQpaf csmif;
jrpfrmeDau? xkrd ;D ausmif;
rD;ausmif;armifrm? avmif;pD;&m/
&Jpm;arxG;D ? raMumifMh uauh/
aemufjyifvu
S ?dk armifrmS a&/
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
162
61/ aomif;'&m0,kid ?f ZrLo&uf
armifO,smOfrm? cufcsif;csuf
rpm;vQKad u? us;D ndKZmzkYd
armifO,smOfrm? 0JvSmkdU
t&D;oQirf mS ? jrifa&&ifo;DG
yef;emhv;J wl? yef;emhwal u
r&D;xGD;/
rMuifvadI u? armifuZdk mzkYd
bm;pDarxGD;? qifvSmkdU/ /
62/ t&GufrrGd? &*kHZkdifrm
awmyES?J vufoq
J yd cf g
awmyESJrm? tpD;vm
pm;awmfwpfvSwf? raumif;vm;
qGwaf wmfykid ;f ? rajyv
h m;
taemufo;Hk cGi?f &aMuwNrKd U
Muifarvkad Zm? arxufyk w
f l
artqk;d uk?d &rvm;/ /
63/ t&Guaf ,mif;,m? ausmufx&HrmS
ESi;f rk;d um? a,mif;,mwku
d w
f uf
ausmufx&HrmS ? a,mif;,mayguaf u
Z&yfacgief mh? ausmif;tacgiu
f dk
pdeaf cgiv
f yk af r? 0g;c,ifudk
&arvm;/
&um;&ar? tqpfwadk u
NrdKifZif0g;rSm ? &Drsm;a&/
cspzf ufaremh? vGr;f zufarudk
&arvm;/
&um;&ar? wv*FeD
peDom;rm? pdwfrsm;a&/ /
46/ &ue;f um;&T?D &Gr;f um;rGD
pde,
f if,idk o
f mG ;? ywjrm;ukd
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
163
EG,u
f efxm;? ESyu
f v
kd ;J csD
anucspu
f ?dk wGu&f pD
0D;ukv
d ;J cs? anucspu
f dk cGe;f wkid ;f w/
&Gr;f oD;cHau? oabmufrsu&f nf
armif&ifjyifrmS ? pD;usa&
yk;d y[memh? okumcP yGeyf gcvku
d ?f
tanuyif? armifrh su&f pf/ /
65/ toD;&&J? jrif;aygiaf vmifudk pm;&csJ
ayguq
f ed af *gi;f emh? 'g;a*gi;f ,l"d
jrif;aygiaf vmif;uk?d pm;&pD
ayguq
f ed af *gi;f emh? 'g;a*gi;f ryg
jrif;aygiaf vmifu? a,mufvaD ygif
jrif;em;rSm/ /
66/ rsufpdceD? tNcDpif;,if;
owkid ;f xufrmS ? NcKd ;ojyif;
rckwfxif;awmf? pGef&JndK
tmumwvyf? wdew
f xyfu
NcdK;ukdrsufpd? uscsDrdkdU
awmifzsm;Iwfum? NcdK;vif;jymukd xkd;apmifvm/
tbkw
d pfuidk ;f ? oef;ca&
trwpfawmif? ausmcf a&
t&mwpfcg? t&mwpfacguf
NcKd ;vif;jymukd ? aygi;f uszyYdk if? armifrxif/ /
67/ aumuf;dk k;d Nc?D aumuf;dk eD
aumufv
Hk ;J jywf? tajyajyemh
t&Gm&Gmrm? 0g;vJ;uRwf
&ufra'gi;f vkid cf sKid ?f Muufc&if;ukd
b,fuukid ?f armifuatmifo,f
&Twv
f u
dk af r? aruyGw
J if cHarvm;/
aruyGw
J if? rcHjim;vJ;
ykwBf u;D waxmif? ykid af &bke;f Bu;D
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
164
68/
69/
70/
71/
72/
73/
aZw0efau? jrwfwefausmif;rm
*kdPftkyfBuD;/
oQirf eDarmifoQi?f yef;Zif;vkyf Udk
aZw0efau? jrwf[efausmif;rSm eDvzD /Ydk /
qGr;f pdr;f rv? qGr;f usuv
f
vpifppf? aemifb0rSm armif&if;jzpf/
qvdyrf v? uGr;f ,mv
va&pifppf? aemifb0rSm vif&if;jzpf/ /
txuf0gau? atmuf0gnn
D w
G f
yk;d xydeu
f ?dk iifum0wf
ppJ;uuyf? 0wfwwfarol
aemufjyifvaS u? xGuaf weDemh
a,mqGww
f /l /
a*gi;f rSm 0if;0g? yk;d qzm
NcrD mzeyf? armifUdk 0wfau *svu
dk pf w
G /f
ppJ;uuyf? 0wfwwwfarmifol
pErif;emh? a,mqGww
f /l /
rkd;&dyfrjrif? rkd;oZif
&Gma&wcsKdU? ol&Jpm;&m [defYvDzkdY/
0wdopfrqif? uk,
d rf ysif
vSa&wcsKdU? ol&Jpm;&m [defYvDzkdY/ /
tESarmif;ok;H awmif? uke;f ajcmufawmif
uke;f awmfqifreG ?f a[v0efau
ESarmif;wefu?dk NrrD mS vJ;axmuf
uk,
d u
f adk jrm ufUdk ? vGr;f a[mif;ud,
k ahf jy
ud,
k Zhf mNru
D ?dk jyefvad r
oem;olau? oQio
f yl ifjzpf
ewfqifaAmufu?kd csex
f m;vku
d /f /
awmMufw'def? &defYw'def
ESpw
f efaysmyf g;? awmok;H axmifrmS
xGufkdUpm;/
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
74/
75/
76/
77/
165
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
166
78/
79/
80/
81/
ESHrvJ;
armifUdk oufv;Hk ? ESpH &myif
arAm;rSm/ /
eEGif;rrsm;? &DoQif,mrm
&m*efcY g;? acscgrcg;l
Bu;D rmcg;? tcg;&moD wGirf vm;/
t&D;oQirf m? jrifa&&ifo;DG
yef;emhwal u? ndKarxG;D
acscgrcspf? BuD;rmcspf
tcspf&moD? wGifrvm;/ /
NcKd ;ukrd w
d x
f m? r[deyYf g
pm;ukrd oem;? NcKH yifxufrm
ESJwHxm;/
NcdK;wkdrus? NcdK;rus
&TwfcD&TwfcD? *k&TwfcD
&Twcf ZD mzk?Yd tqpfv;J wkd
&mNcKd ;ndKu?dk uk,
d cf si;f pmau oem;kUd / /
ick;H iNy?D uke;f csipf D
iNyw
D ufaw? rjrifvm;
uGr;f oD;ryg? uGr;f om;&m
uGr;f om;,if;a,? ausmufiNyu
D dk
csKyrf Nr?J rpm;vIau
pm;arpifppf? ickH;cg;ukd csD;rykduf/ /
t&D;oQirf m? jrifa&&ifo;DG
yef;emhwal u? r&D;xG;D
rMuufvadI u? Muifarpifppf
tacscsif;rm? Zrf;rwkduf/ /
0om;ajymif;jyef? 0qefeufwdk
,if;wkid cf iG u
f dk ? armifcw
G zf Ydk
NcrD nDau? rk;d aumifce
,if;wkid ;f cGirf m? usygc/
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
82/
83/
84/
85/
68/
167
qefom;ajymif;Ny?H qefyifeufwdk
us;D pm;&Gmrm? r&D;xG;D ukd
armifMuifzkdY
qHom;rnD? qDemhcP
arkUd a*gi;f ukd ? yd gc/ /
EIwfysKd;cxkdif? &TDOD;,smOfrm
'g;rEkid ?f cxkid o
f aH vSmuf
usrf;a&vm;/
arkdUukd,fwkdifarmif/
toHy;D vJ;? &yf0;D awmifpidk f
armif[&d mokYd ? ra&mufEidk f
bef'gcP armif[&d mudk &Twyf gc/ /
wAkAH ?Hk apoHwMum;
ESremharmif? &yf0;D xm;
artMum;emh? armiftMum;rSm awmBu;D pD;/
'g;emhayguq
f ed ?f 'g;aumuf,cl sD
,if;awmwef;uk?d NzKd &Zd/
ayguq
f ed v
f ;J yJ?h 'g;vJ;&GUJ
vufzsm;owfum? wpfoufv;Hk rm ud,
k &f mem/ /
yef;wpfyifrm? wpfwefyGifhvJ;
cHwmqGv
J ?J &aMumif;rjrif
yifyef;p&m? wpfa,mufarrSm xifrAd sm/
wpfpidk v
f ;Hk rm? wpfa,mufxeG ;f vif;
Muifygcsi,
f if?h &aMumif;rjrif
yifyef;p&m? wpfa,mufarrSm xifrdAsm/ /
t0[if;&m? tzsm;NyaD vmif;
e*g;azmifau? &aMuacsmif;
&aMuacsmif;w'vm? aumif;pm;cgu
ESremharmif? pJwaygurf m
twlxkdifkdU/
&aMuacsmif;w'vm
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
168
87/
88/
89/
90/
raumif;pm;cg
ESrwpfajy? armifuwpfuRe;f
cepfuRe;f emh? av;uRe;f pMum
vm;vD&yfemh? vmvD&yfrm
arvuf&m/
vuf&mukjd rif? ar,ifwif
armifAifpw
d q
f ;dk ? arvufpudk
ud,
k f Udk iadk u? arr[dev
Yf /J
ar[dew
Yf ufpm;? arrsuEf mS ukd
bef'gxm;/ /
AsKdif;jzLw&TD? aysmfyDaysmfyg;
acsmif;om,mrm? ig;pm;vm;
ig;ukv
d ;J jrif? rpm;yg&
AsKid ;f oanu? azmfuw
dk
arvJ;w&T?D aysmyf aD ysmyf g;
aZw0efau? jrwf[efausmif;rm
toQijf rwfu?dk zl;apmifvm;
bk&m;ukv
d ;J jrif? rzl;yg&
aZw0efau? jrwf[efausmif;u
armifuw
kd / /
&yf0av;awmif? aZmufoQpaf wmif
a&mifawmfrzG;D ? oQpaf omif;odrrf mS
vkH;awmfBuD;/
wpfESpfwpfcg? wpfvwpfacguf
ESremharmif? zl;apmifa&mif/ /
aAm"d&u
G o
f iG o
f iG ?f anmif&u
G 0f ef;0ef;
armifUdk vmau? uHomvrf;
uHomvrf;rSm? jzm;&Djywfpyf
wpfa,mufaruk?d &Da,mifrw
G /f /
qifaygufw'def? [kdif;w'def
ESpw
f efaysmyf g;? ykeu
f efjrpfrmS
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
169
&DcsKd;vm;/
rausmif;pGm?f wpG,if ifUdk
xm;vkdufcsif,ifh
wpfzufig;&m? jrwfqifjzLrm
&HkdUyg/ /
91/ jyifjzLjyifjzL? jyifjzLjyif0wf
jzm;ok;H pyf? zrf;zufaremh
xGe;f zufarrSm? r&vm;/
xGe;f zufemha,mif? zrf;zuf&mS pkid f
vjymokrd mS ? aqmif;vJ;,kid f
yqk;d cifwek ?f vjymokrd mS
csrf;rvkH/
tdyzf ufarxG;D ? r&qk;d vJ;
armifuv
dk rG ;f pm? rykaYd uh
armifuv
dk rG ;f pm? ykyYd wdum;
ausmif;xufoQi0f if? yef;Zif;Mum;ar
ESrvGr;f pm? armifvrG ;f Zmukd
pl;&GDa&/
&Gmrzufv;J ? &yfo&l mG om;
vltrsm;? vlBu;D Mum;ar
ESrvGr;f pm? armifvrG ;f Zmudk
pl;&GDa&/
awmrmzufv;J ? awmqwforif
Buq
hH ifMum;ar? ESrvGr;f Zm
armifvGrf;Zmudk? pl;&GDa&/
acsmif;BuD;uefem;
awmifom,mrSm? zwfygvD?
vkid u
f q
dk aJG u? yef;ouf0/D /
92/ NcdK;NyD;NcdK;NyD? armifa*gif;xufu
MuLkdUeD/
&Daomufrw
G f Udk ? MuLa&qkv
d ;J
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
170
MuufzBu;D uDe?D Am',mpyg;
awmifukef;xufrm? cskdUxm;/
&Daomufrw
G f Udk ? MuLa&qkv
d ;J
aru,Nc?D armifu,mem;
ausmufjyifwef;wif? &D&iS t
f idk 0f ef;
wwkwaf omufau? &ifv;Hk csr;f
azmfemhuJG Udk ? MuLa&qkv
d ;J
armifa*gi;f xufu? rMuLauh
NcdK;NyDurm? armifurm
yrmrvG?J yku
H cdk idk ;f au
wvGJvGJ/ /
93/ yef;yGiahf u? r&mawmifaomif;
O,smOfomrm? yef;taygi;f
yef;yGifhaur&myGifha&
O,smOfomrm? rT;D BuKd iaf &
*so
D 0gau? r&musuf ;Hk ? yef;*rk;H
&mrau&m csw&m? yGifhjyefvmau
O,smOfomrm? *sDo0g
*so
D 0gMuuf;Hk ? yifwidk ;f vk;H rm
csKHvkdYum?
yef;rsm;yGiahf &? O,smOfomrm
rTD;BudKifa&/
rT;D a&Zmzk?Yd yef;teHY vDi ;f aqmifv/Ydk /
94/ t&D;oQirf m&m? jrifa&&ifo;DG
uGyv
f ;Hk nDau? ndKarxG;D
yg;rmNcdK;NyD? &ifrmNcdK;nif;
eHyg;[wfau? wBudKifcsif;
oufv;Hk Muifau? arxG;D xHudk
armifa&mufaw? vSypHo;D
vlowif;uk?d vlcsi;f aqmifUdk
armifkdUem;rm? Mum;rGda&/ /
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
171
95/ yef;yGifhaufr&maxmifaomif;
O,smOfomrm? yef;taygi;f a0
yef;rsm;aur&myGifhav
yGifha&aur&mwcsKdU
O,smOfomrSm? ok;H rusUdk
tyGiv
hf aS u r&mxif&mS ;
*so
D 0gusuf ;Hk ? O,smOfomrm
yef;*rkH;/
bk&m;aur&mrokH;
rok;H aur&m rus?
OD;,smOfomrm yku
d x
f m;pm&m ...../ /
96/ yrmaurwl? yGifhykHukdckdifau
vkid &f aJG ru? yef;emhwal &
vlrsm;wum? vlYzmom
vlrsm;xufyif? kyfrvSvJ;
kyfqkd;aurjrifkdU
kyv
f aS rmifUdk ? ra&auh/ /
97/ pG,fawmfaur&macguf&rf;
em&Dau ryef?
'ef;yef;au rjzLpif
yef;ykix
f ufrmS ? yGirhf q
Hk ifa&
yGiahf [mif;udyk pf? yGio
hf pf,al r
yef;yifatmufu?dk armifa&mufaw/
t&D;aur&mtoQif
rjrifaur&ifoGD;
EIwcf eG ;f csKad u? ndKarxG;D a0/
tkyfaur&mqkd;av;
qkdvDAwfpD
vufzsm;,liif? wpfouf&ifciG f
wifvkdufcsifa&/
armif&ifcGifrm? xkdifygcvkduf
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
172
anuyif? armifpw
d Bf uKd uf
rxkdifaur&mvId
&oQiaf v rav;us;D
armif&h ifciG u
f ? xGuf Udk NA;D a&
arrau&mrmcspfol
Muifoal u r[de&Yf m
wpfa,mufaru?
vm;zk&Yd m ....a0 ...../ /
pmpkol Udk ...(1989-AD )?(1350-&uKd i)f u &SmzGpD ak qmifc&mu tyk'd -f 100(wpf&m)
eD;yg;ukd pmzwfol Udk yg;okYd ykyYd ;D vku
d yf ga&/ aemuftcgtcGihf BuKH BuKd uaf wtcsed rf m obm0
aw;? tH? uAsm? &wk? Asmo? 0wK(ykjH yif)pa& &ckid &f adS [mif;tzGUJ tEGUJ (zGUJ om;vuFm)dUk udk
wifjyvm;ygzkdYod/
&rm0wD ynmpm&
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
&cdik f eT zYf ;l
173
&cdikd
f eG zYf ;l 0wKwNdk yKd iyf v
JG yk v
f mpGm t*kwpfcgeefq
Y adk u (4)Burd af jrmufygvwfysm,f
jzpfyga&/ av;Burd af jrmufrmS NyKd iyf 0JG ifa&mufawpmrl pkpak ygi;f (7)yk'&f m [dyg,if/h aumif;
aumif;enf;yg;a& ta&twGujf zpfyga&/ NyKd iyf 0JG if0wKww
dk x
d u
J ]r,loek pf }dk \ ]r,ljrpf
urf;rS <uDuGJoH} 0wKwpfyk'fwnf;ukd&m ]yxrqk}tjzpf &GD;cs,fNyD;au usef0wKwkd
(6)yk'frSmvnf; (1)bmompum;wd a&mxGD;jcif;? (2)0gustedeftxm; nHhzsif;jcif;? (3)
a0g[m& tok;H tEIe;f Murf;wrf;jcif;? rrSeu
f efjcif;? (4) taMumif;t&mydik ;f t& tvGew
f &m
k;d pif;Ny;D pdw0f ifpm;zG,&f m rwG[
d &d jcif;? t&D;tom;nHzh si;f jcif;wdaMumifh useq
f w
k u
d dk
0rf;enf;pGmjzifh y,fvyS x
f m;vku
d &f yga&/
t*kqk&[da&0wKa& GefYzl;qk&GD;cs,fa&;tzGJUu &GD;cs,f&mrSm a&muf[dvma&
0wKwx
d u
J taumif;qk;H vkYd ,lqa&0wKwdk jzpfyga&/ a'0wKwNdk yKd iyf aJG & &ckid pf myDzUHG NzKd ;
wk;d wufa&;twGuf uavmifopfwu
d dk rG;D xkwzf Ydk &nf&,
G cf suef efY vkyaf wNyKd iyf w
JG pfck
jzpfaMumif; pmzwfol Udk oabmayguEf idk u
f wfygvrd ahf r .../
pwkwt
Burd af jrmuf &ckid
f eG zYf ;l 0wKwNdk yKd iyf JG NyKd iyf 0JG ifpmrlwd
(1) r,ljrpfurf;rS <uDuGJoH
(r,loefpkd) yxrqk
(2) olcspfukd,fcspf0wKaoQwpfyk'f
(av;NrKd Uom;aoQ -yef;ajrmif;)
(3) b0\tauGUtaumufrsm;
(armifa&TxGef;)
(4) olkdUtrif
(&Dvmom; xGef;0if;-rkedajr)
(5) tcspf,SKH;
(a&TxGef;)
(6) ulnDxkdufvkdY&m
(tOea&TxGef;)
(7) Nidrf;csrf;uwfpD tem*wfqD
(armifckdif-oEmNrD)
&ckid ef m;twGuf &ckid pf um; csKyd gp/D
&ckid o
f m;twGuf &ckid pf myD xGe;f ygp/D
rSww
f rf;wm0efcH
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
174
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
175
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
176
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
177
tnOu
hf yfeed aYf &/ uReaf wmfou
Yl dk pdw0f ifpm;vm;a&/
]]nDaoQ rif;emrnf ZmvJa0}}
]]jzLaoQyg tpfuBdk u;D }}
,if;edeu
Yf a'avmuf&m pum;ajymjzpfaw? olajymedeyf u
Hk &if;&if;ES;D ES;D / oleefY
tcsed Mf umMum pum;ajymcGirhf &vku
fd /f olrY mS u tvkyef efrY tm;/ ,if;edeYf olb
Y ufu xrif;
ukd pvkdY0,fpm;vkdufaw/ t,ifawmh uRefawmf anmifacsmif;u a&mif;a&xrif;ukd
wpfcgavh 0,frpm;jzpf/ aemufBuKH auavh jzLaoQbufu xrif;uikd tm;yD;a& oabm
eefY 0,f0,fpm;edev
f Ydk oleefY uReaf wmf&if;ES;D vm;a&/ tcGiBhf uKH au pum;ajymjzpfuwfaw/
,if;ykid ef efY jzLaoQb0ukd yko
d v
d ma&/ olajyma& pum;wdu uReaf wmf&h ifxu
J rxGuEf ifdk /f
]]jzLaoQ ... rif;oabFmxufu ckeq
f if;pGm raMumufvm;a0}}
]]ZmwwfEidk yf gzv
Ydk aJ , tpfuBdk u;D ? uReaf wmfb
h 0u a'ykid rf vkypf m;au r&vkyYd g/
a'csiahf wmif vlrsm;qkid u
f xrfi;udk tceefY a&mif;yD;edepf mG yg}}
]]rif;z0g Zmvkyaf v}}
,if;ykid f uReaf wmfred ;f vku
d pf mG eefY olrY suEf mS Kd ;vm;a&/ acgi;f ukd atmufocYdk sAsm,f
wpfcck u
k dk owd&vm;ykid f jzpfvm;ca&/ Ny;D rS rajymcsif ajymcsief ef.Yf ....
]]ygyg oDvm;cpGm MumygAsm,f tpfuBdk u;D }}
uReaf wmfpw
d rf aumif;jzpfvm;a&/ pdwrf aumif;qkpd mG xuf olu
Y dk ukPmoufrd
a& qkad u ykv
d rYdk eS zf x
Ydk if,if/h
]]a,au rif;trd0g}}
]]araruawmh olrY sm;v,frmS &&mtvkyu
f kd tiSm;vkyyf ga&? a,auavh rvkH
avmufyg/ ,if;twGuef efY uReaf wmfa'ykid x
f u
G v
f Ydk tvkyv
f yk &f pGmyg tpfuBdk u;D }}
]]rif; ausmif;rwufvm;}}
]]av;wef;xdoifz;l yga&? uReaf wmfb
h 0u ynmwwf uHrygxifyg,if?h t*kawmh
cg nDaoQwpfa,mufeefY nDraoQwpfa,mufudk ausmif;xm;yga&}}
a'pum;wdpmG jzLaoQbufu wpf&ufwnf; wpfcsed w
f nf;rSm odciG &hf pGmr[kw/f
oleefBY uKH vYdk wGad &cg wpfceG ;f p ESpcf eG ;f p ajymuwfaw pum;wd&m/ tcsed Mf umvD jzLaoQudk
ykv
d Ydk oem;vmvD/ nDaoQt&if;wpfa,mufyidk f oHa,mZOfw,
G v
f jD zpfryd ga&/ oluavh
uRefawmfhukd tpfukdBuD;wpfa,mufykdif tm;ukd;a&vwf/ uRefawmfeefYwGdvkdY olYb0rSm
tm;[dvm;a&vwf/ ZmuavhaoQavh jzLaoQyidk f BuBhH uchH EH idk zf pYdk mG / jzLaoQum; tm*owcd J
&mrvm;/ wpfcguqkad u ......
]]tpfuBdk u;D ? ararederf aumif;jzpfeed pf mG MumygAsm,f? qD;xk;d zkYd '*Fg;r[djzpfeed yf ga&?
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
178
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifnGefYzl;trSwf(6)
179
wpfc[
k zd v
Ydk Ydk uReaf wmfawG;rda&/ oDjcif;w&m;\ t<uif;tuseu
f dk a'ocsKi ;f uyJ vufcH
&a&rvm;/ uReaf wmfeefY reD;ra0;rSm &yfeed af & vlwpfa,mufyg;u toHwpfox
H u
G v
f m
a&/ roJuv
JG u
dk /f jzLaoQvaYdk wmh Mum;vku
d &f a&/ uReaf wmf pdw0f ifpm;vm;a&/ uReaf wmf
eefyY wfoufeed af & ykid w
f adG &/ ,if;vltem;ukv
d m;Asm,f/
]]tcifBu;D Zmuygo}d }
,if;vlu uReaf wmfu
h Mkd unfah &/ touf(50)avmuf[zd /dk yg;pyfrmS udu
k x
f m;a&
yef;wluv
dk ufeef,
Y Al sm,f ......
]]ig anmikaf csmif;ua0;? bl;oD;awmifuv
dk m;pGm&m? udp[
v
d v
Ydk m;}}
]]r[dyg tcifBu;D ? wem;u tcifBu;D ajyma& pum;ukd pdw0f ifpm;vk&Yd m}}
]]t*kem;ujrifca& tokbtaMumif;ukd ajympGm&ma0? jzLaoQ tokbrem;a,}}
,if;pum;ukd Mum;pGmeefY uRefawmfhacgif;ukd um&ef;vkdufawykdif jzpfvm;ca&?
&ifxx
J d xk;d 0ifvm;a&ykid w
f adG &/
jzLaoQoAD sm,fvwf? jzpfEidk zf rYdk xif/ [kw
d pf&ufEpS &f ufu ppfawGtvm;rSm jzLaoQ
wrif;xkyu
f dk uReaf wmf0,fpm;vku
d o
f ad &/ a'&GmrSm jzLaoQ ZmESpaf ,mufyif [da&urod/
uReaf wmfh nDaoQawmh vk;H 0rjzpfEidk /f
]]tcifBu;D ajyma& jzLaoQqpdk mG tolygav}}
]]a'&GmrSm jzLaoQwpfa,muf&m [da&a0;? qdyu
f rf;rSm xrif;a&mif;a&? touf
ti,faoQod? nuoDpGm? tzsm;raumif;bJeefY xrif;qufa&mif;a&? jrpf&Dukdul;a&?
,if;ykdifqkd,ifha0}}
uRefawmf&SdqufvkdY ,if;vlpum;ukd rMum;0HhygAsm,f/ aocsma&/ jzLaoQoDpGm/
uReaf wmfn
h t
D &if;qkad uavh [kwaf w/ jzpfEidk af u uReaf wmfn
h aD oQ tokbukd vku
d yf Ydk
csiaf &/ tpuyifoad u aumif;vDz/Ydk t*kum; oabFmu uReaf wmfu
h dk nDaoQ tokb
vku
d yf zYkd cYdk iG rhf jyK/ nDaoQudk tpfuBdk u;D Zmykid rf v
d Ydk &zkv
Yd aJ ,/ r,ljrpfrmS awmh &DupD;qif;edef
wke;f / xrif;xkyaf &mif;a& vlwu
d avh r,ljrpf&x
D u
J dk w*sK;H *sK;H /
r,loek pf dk
&cdkifom;BuD;pmay