Professional Documents
Culture Documents
PEAL
CD VERSION
- First Edition -
1968
&cdkifom;BuD;pmay
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
pm IolodkY
pmtkyaf &;ol pma&;q&mESpOf ;D pvH;k yif &cdik ,
f Ofaus;
rIEiS yhf wfoufaom r*Zif;aqmif;yg;rsm;ESihf vH;k csi;f pmtkyrf sm;
udk a&;om;&m txl;emrnf& pma&;q&mrsm; jzpfaMumif;
pm Iolrsm; odNyD;jzpfygonf/
pmtkyaf &;om;ol pma&;q&mrsm;taMumif;udk if;?
pmtkyt
f aMumif;udk if;txl;a&;om;azmfjy&ef rvd[
k k
,HMk unf arQmfvifyh gonf/
pmtkyfonf atmifjrifaom pma&;q&mESpfOD;\
aygif;pyfrjI zpfojzifh ,cifif;wdYk a&;om;aom &cdik ,
f Ofaus;
rI pmtkyrf sm;xuf ydrk x
kd ;l jcm;rnf? zwf ESpNf cKd ufp&m jzpfrnf?
t&omay:rnf? A[kow
k tjynft
h 0 awGU&S&d rnf[k pdwcf s
,HMk unfEikd yf gonf/
xkwfa0ol
&cdkifom;BuD;pmay
uREkfyfwdkY\ tmoDo
a&S;a[mif;,Ofaus;rIrsm;udk azmfxkwf
vuf&,
dS Ofaus; rIrsm;udk zGUH NzdK;wd;k wufapbdYk vdyk gonf/
,Ofaus;rIonf wdik ;f jynfwpfjynf vlrsdK;wpfrsdK;twGuf
tbd k ; xd k u f w ef a om tarG tES p f v nf ; jzpf o nf /
pnf;pepfusaom tuGyt
f xde;f vnf; jzpfonf/ cdik rf maom
tiftm;vnf; jzpfonf/ xl;jcm;aom toGit
f jyifvnf;
jzpfonf/
jrefrmjynfonf ESpfaygif;rsm;pGmuyif ,Ofaus;rIwdk;
wufvmaom wdik ;f jynfjzpfonf/ a&S;a[mif;,Ofaus;rIrsm;
onf jrefrmh[ef? jrefrmhrt
l jzpf wnf&adS ecJo
h nf/ odaYk omf
jrefrmh,Ofaus;rIrsm;udk azmfxw
k Ef ikd rf S jrefrmonf wefb;kd &Sd
aom tarGtESpu
f v
kd nf;&rnf/ pnf;pepf&adS om tuGyf
txdef;vnf; &Sdrnf/ cdkifrmaomtiftm; xl;jcm;aom
toGit
f jyiftm;jzifv
h nf; wnf&adS ernf/
jrefrmqd&k m Arm? &Sr;f ? ucsi?f u&if? rGe?f &cdik pf aom
wdik ;f &if;om;vlrsKd ;aygif;pHk yg0ifaeonf/ wdik ;f &if;om;rsm;wGif
wlnaD om ,Ofaus;rIrsm;&So
d vdk jcm;em;aom ,Ofaus;rIrsm;
vnf; &So
d nf/ xdaYk Mumifh wdik ;f &if;om;vlrsdK;aygif;pH\
k wlnD
aom uGjJ ym;aom tutcke?f toDtqd?k twD;trIw?f
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
&cdkifom;BuD;pmay
pma&;olrsm;
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
&cdkifom;BuD;pmay
yef;0Suo
f nfukd yef;0Suw
f rf;? yef;0Suef nf; upm;onf[k
tpOftvm toHk;jyKvmcJhMuonf/ xdkyef;0Sufjcif;um;
pum;wefqmqifvsuf 0Suv
f &kd mudk twktpm;jyK jzpfap?
o@mef[ef yefvTJajymif; jzpfap Oyrm Oyar,s twif
tpm; enf;y&d,m,ftrsdK;rsdK; cs,fvS,fvsuf mPfupm;
jcif;? mPfprf; ykpmvkyfjcif;jzifh 0SufqdkMu&avonf/
xdkYaMumifh yef;0Sufolrsm;uif;? t0SufcH&ol (yef;ajzyef;azmf)uif;? mPfprG ;f mPfpvdrrf ma&;jcm; &S&d onf/ xdo
k Ykd
tcsif;csif; mPfupm;jcif;jzifh mPfprf;owfjcif;jzifh
mPf&nfzef&nf BuH&nfrsm;rSm wppyGifhvif;vm Edkifav
onf/
&cdkifyef;pum;rsm;
1/ tvif;(10)vif;? ighyef;yD;/ (ykvif;? wvif;? vif;csL?
vif;w? vif;NrD? vif;uGuif u
S ?f vif;n ?D rd;k vif;?
vif;jym;? vif;,kef)/
2/ toD;xufu tyif? tyifxufu toD;/ (eE&moD;?
emewfoD;)/
3/ awmifBudKawmifMum;? vSaD ,Swpif;vm;? (&Ge;f ? vGe;f ?
&ufuef;vGe;f )/
4/ awmifoHk;vHk;ausmf? atmfyGifhawyef;? (awmifoHk;vHk;
cHkavmufoHk;vHk;/ yef;aygufaygufyef;)/
5/ ewforD;&D;wGi;f ? rjznfb
h EJ iS jhf ynf?h (tke;f oD;? ukvm;
tkef;oD;)/
6/ ewforD;tdrw
f ikd ?f yd;k razmufEikd ?f azmufjyefaomfvnf;
wpfaygufwnf;/ (jcKyftyfezm;? csKyftyfezm;)/
7/ vm;au >cD>cD? eDau prfhprfh? (acgif;ck)/
8/ vm;au prfhprfh? eDau >cD>cD? (NrD? a>r)/
9/ ckvDckvyf? cGufig;csyf? ('jyKwfoD;? ojyKoD;)/
10/ j*ifhcg;oD;-xufjcrf;cGJ? wdkifrSm uyfZmvJ/
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
10
11/
12/
13/
14/
15/
16/
17/
18/
19/
20/
21/
22/
23/
24/
25/
26/
27/
28/
29/
30/
(yufusdw?f yufusd)/
xdk&SdueD-eDwm&J? wGJvGJBuD;? (ESysdKzl;? iSufaysmzl;)/
NcD,pS af csmif;-acgif;ryg? &,ifazmfvD b&PD? NcD,pS f
acsmif;-A&aemif? ta*gif;ryg-b&csm? az:ygvDzdA&csd/ (ueefY? *Pef;aumif)
ausmufzsm;ay:? rIdwpfyGifh/ (zdk;a&Tv)/
xdk&SdueD-eDwm&J;? oGD;zsifzsifESifh? (eDrif? aerif;)/
xdk&Sduvm? &wemiSufBuD;? oGD;csif;csif;ESifh/
(qGrf;ydkYtkyf? qGrf;tkyfeD)/
qifrig;&m? &Daomufvm? Nc&D mvnf;aysmuf? &Dvnf;
aemuf/ (qefqD?&D?qefaq;a&)/
igEh mG ;waumif? bdw
Y k pfaxmif? (j*ifch g;oD;? Muuf[if; cg;oD;)/
t0Duvm rJr?J tdrrf mS a&muf &J&?J (ueef?Y *Pef;aumif)/
t0D;uvm &J;&J;? tdrfrSma&muf rJ;rJ;/ (tdk;)/
EdkYcsOfwtdk;? vufrxdk;/ (csD;tdk;? acs;tdk;)/
awmifxufu rIdif;p&D? vDxvdkY r<uD? (qHyif)/
tdrfwdkif;tddrfwdkif;? 'dkifwcsyf/ (pHudk;? paum)/
tzdk;csDwHk; vm;rqHk;/ (um&D? v,fuefoif;)/
ppfom;ig;&m? qif;vdv
Yk m? awmifyw
k rf mS a&muf? ikwf
wkww
f w
k /f (awmifyw
k rf ?dI awmifyrYkd )dI /
qifr0rf;acgif;? avmufwaomif; (xrif;tdk;)/
eifrh mS vnf; tvH;k ESihf tacgif;ESi?hf ighrmS vnf;tvH;k ESihf
tacgif;ESifh? ighpGmxdk;? eifhpGmNyJus/
(aomhcavmufESifh aomh)/
t dk; r[d? t&Dyifv,ful; ca&/ (rIdU? arQmh)/
<uufuv
kd ckd sif? uRJN*dK vufpyG ?f n yfr;D vwf/
(<uwf? uRwfaumif)/
iawmifolwaumif? rQdK;eDa&/ (jzm;&D? 'Da&)/
armif dkUwu,f? vm;uwfaw? vm;vdkYrqHk? ikwfwHk;
wH;k / (yifv,f)/
&cdkifom;BuD;pmay
11
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
12
44/
45/
46/
47/
48/
49/
50/
51/
52/
53/
54/
55/
56/
57/
58/
59/
60/
61/
&cdkifom;BuD;pmay
13
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
14
&cdkif"avhxHk;pH wdkprsm;
&cdik f ;kd &m "avhx;kH pHrsm;udk &cdik yf nm&Sd rSL;BuD;rwfBuD;
rsm;utp vdu
k ef mavh &So
d nfrsm;udk ud;k um;avQmufxm;
&Scd ahJ Mumif; awGU&SEd ikd o
f nf/ avmuDrq
I o
kd rQ olawmfaumif;
tjypfrjyKEdik yf g[kqakd om r[mynmausmBf uD;\ ,xmblw
obm0tcsufvnf; &So
d nf/ "avhx;kH pHrmS avmuDrI jzpf
onfum; rSe\
f / odaYk omf aMumufojzifh if;? pnf;urf;
uvem; owfrw
S cf suft&if;? vlU,Ofaus;rI pnf;rsOf;t&
if;? tqifhqifhtajccH vdkufemjyKvkyfcJh&jcif;rsm; trsm;
tjym; &Sdonf/
r[mynmausmfavQmufx;kH rSm trwfBuD;r[mynm
ausm\
f a&S;"avhc,
H cl suf vdu
k ef moifch surf sm;ESihf ywfouf
avQmufxm;xH;k rIrsm;&S&d m tenf;i,f xkwjf yygrnf/
rif;zavmif;crnf;awmf rif;bm;BuD;vufxuf 'g*gNrKd U
wGif eef;wnfcahJ omae&mudk ukvm;olaX; tpvifqo
kd u
l
wdkufwnfvdk 'g*gpm;odkY vmbfxdk;jcif;ESifhywfoufaom
jzpf&yfwpfcu
k kd r[mynmausmfu avQmufxm;&mwGif ]]vl
wdkY rdBuD;bBuD; vkyfaqmifxm;cJhaom tcrf;tem;
taqmufttHu
k kd rzsuaf umif;yg/ zsuq
f ;D &acsaomf tusKd ;
r&Sd tjypfoma&mufaMumif; xH;k a[mif;oufao &Syd gonf}}
&cdkifom;BuD;pmay
15
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
16
&cdkifom;BuD;pmay
17
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
18
wl0&D;a&SmifMuOfyHk
wl0&D;qdv
k Qif wd&pmefjzpfaom uRJ?EGm; rQudyk if twl
xrf;zd;k wpfcw
k nf;wyf xGe;f a&iifqaJG vh rjyKMuacs/ vlukd
um; ydk yif a&SmifMuOfavh&Sdonf/ wl0&D;rSm orD;a,mur
vnf; awmfpyfojzifh &cdkifwdkYwGif av;pm;jcif; dk;om;jcif;
ESrd chf sjcif;? ta&mw0if tuRr;f w0if rjyKjcif;jzifh a&Smifa&Smif
MuOfMuOf av;av;pm;pm; tm;emaMumufvefYrIrsm; &Sdav
onf/
aMumifarG;pm;&m
&cdik w
f w
Ykd iG f aMumifarG;pm;u ]]eifu
h u
kd m; vufc\
H ?
&cdkifom;BuD;pmay
19
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
20
pyg;ykwf qefykwfoHk;&ef&uf
pyg;ykw?f qefyw
k u
f kd tOD;tp pyg;qefxnfo
h ;kH &ef
&ufaeYukd a&G;cs,favh &So
d nf/ aomMumaeYonf tptOD;
toH;k jyK&rnfh aeY&uf[\
l /
aumufOD;csyHk (rsdK;cs&uf)
aumufO;D csonfukd ysdK;OD;csonf[k ac:onf/
v,fxGef aumufOD;cs&m &ufOD;jzpfaom we*FaEG
aeYtcgwGif xrif;oH;k qkyu
f kd yde;f zufwiG x
f nfNh yD; v,fuiG ;f
axmifw
h pfcck w
k iG f csxm;&onf/ xdaYk emuf uefpeG ;f yifu
yif&n
S &f n
S ?f yde;f eDyifwyif aumif;aumif;? [if;acsmyifac:
*HkavQmfyif vSvSwyifwdkYudk v,fuGif;wGif pdkuf&onf/
xdaYk emuf pyg;rsm;\ rdcifqakd om aumufn if; pyg;wpfqyk f
udOk ;D pGm BuJjzefpY u
kd yf sdK;&avonf/ xdo
k Ykd BuJ&m eHoif&h yfukd
a&SUrl BuJ&ao;onf/ xdkodkY BuJysdK;NyD;rS rdrdBuJysdK;vdk&m
pyg;rsdK;rsm;udk BuJysdK;oGm;&avonf/
aumufnif;pyg; pdkufysdK;jcif;
&cdik jf ynfrwGif aumufn if;pyg;udk v,fcsif;pyfaom
v,f&Sif 2OD;wdkY cyfpdrf;pdrf;apmif;apmif;pyf (pvGJapmif;)
rpdu
k yf sdK;tyf xdcu
kd w
f wfonf[k a&SmifMuOfaom t,l
tavh &SMd uonf/ taemufjynfac: ta&SUygup wefa'o
&Sad eMuaom &cdik w
f u
Ykd m; xdo
k t
Ydk ,lr&SMd u/ aumufn if;
pyg;rSm rdbESifhwlaomaMumifh xnfhvdk&m pdkufysdK;vdk&m
v,fuu
G w
f iG f pdu
k yf sdK;avh&adS Mumif; awGU&onf/
pyg;rsdK;toHk;tpGJ
&cdik w
f w
Ykd iG f pyg;trsKd;trnf trsm;tjym;&Sad vonf/
v,form;wpfO;D onf pyg;rsdK;rnf 5rsdK; 6rsdK;udk pdu
k yf sdKvm
vQif xdx
k ufrsKd ;rnfavQmh om pdu
k yf sKd ;Edik o
f nf/ ydk rsKd ;rnfukd
&cdkifom;BuD;pmay
21
acsmif;ajrmif;ul;jzwf&mwGif
acsmif;ajrmif;ul;vQif qEGi;f wufukd udu
k f if;? qEGi;f
r&u opfydkif;wpfckckudk udkuf if; ul;jzwf&onf [l\/
tb,faMumifq
h akd omf qEGi;f udk rdausmif; aMumufavonf/
qEGif;ESifh rdausmif;rSm rwnfh&efol jzpfonf/ rdausmif;
tE&m,ftumtuG,ftwGuf xdkodkYt,l"avhwpfckudk
toH;k jyKavh &Sv
d m&onf[\
l /
yHk;&nfBudKcsuf"avh
&cdkifwdkYwGif yHk;&nfac: tcsdK&nf wpfrsdK;udk &SifjyKyGJ?
&[ef;cHyw
JG Ykd om csufjyKwfaom "avh &So
d nf/ xdyk ;kH &nf
wGif iSuaf ysmoD;uif? qD;oD;? oum? tke;f oD;? ESr;f ponf
wdYk yg0ifavonf/ xdyk ;kH &nfcsdKudk wjcm;yGv
J rf;rsm;wGif csuf
jyKwfoHk;jyKavh r&Sdacs/ xdkyGJwdkYrSwyg; rdrdwdkYtdrfrsm;
pm;oHk;vdk csufjyKwfvdku xdkyHk;&nfcsuf&mwGif yg0ifaom
trsdK;trnfwpfcck u
k kd EIwx
f m;vdu
k &f onf/ ,if;odYk ,kwf
avQmhxm;ap csufjyKwf om toHk;jyKEdkifonf [l\/
Muufrsuf0if ajzyHk"avh
Muufrsuf0if rsufpdaMumifawmif &Sdolrsm;udk &cdkif
"avht& ]]Muuf0wif;vnf}} &onf[k jyKvkyaf vh &So
d nf/
,if;odv
Yk nf&mwGif ]]Muuf0wif;vnf? c&if;vnf? qef;a&
vvm;? atvvm;? uef;a&rsufpd? yGifhAsmvm;}} [kqdk
[pfatmfum ar;&onf/ xdt
k cg Muufrsuf0ifou
l ]]at
v}} [k qd&k onf/ xdo
k v
Ydk yk jf cif;jzifh Muufrsu0f ifjcif; a0'em
aysmufuif;onf[k t,l&o
dS nf/
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
22
aea&mifumudkifojzifh jyK&aom"avh
aea&mifumudik o
f nfrmS aeewfzrf;qD;onf[k qdv
k kd
onf/ aea&mifumudik v
f Qif acgif;udu
k ?f ESm ;kd emusif? rl;ar;
jcif;jzpfavh&o
dS nf [l\/ xdt
k cg 0g;ES;D acsmif;rsm;jzifh yspn
f yf
uav;o@mef &ufvyk af vonf/ xdw
k iG f axmifh 4-buf?
tcsKd U 8-buf ygonf/ if;axmifh 4-buf? 8-bufpv
kH ;kH wGif
0g*Grf;udk csdyfqGJcsnfxm;&onf/ ,if;odkY jyKvkyfNyD;aemuf
tdrf0if;NcH wyfwmt&HwdkY aea&mifum udkifcsdefudkvdkuf
(naeudik v
f Qif naecsdew
f iG f xdak 0'em jzpfay:vmonf/
eHeuf udik v
f Qif eHeufcsed f jzpfay:vmonf [l\) naeqdv
k Qif
taemufbuf? eHeufqv
kd Qif aexGu&f m ta&SUbufoYkd a&SU I
jyK csed q
f x
JG m;&onf/ odYk jyK&jcif;rSm aeewfuikd o
f nf[k
t,l&Sd if;udk yoylaZmfjcif;jzifh aysmufNidrf;onf[k
,lqavh&o
dS nf/ ]]aea&mifum udik f onf/ aea&mifumudk
yoyl aZmf&onf[k t,l"avh&jdS cif; jzpfonf/}}
Al;yifpdkuf&m a&SmifMuOf&yHk"avh
Al;yifrmS ,kwef rd v
hf aS om tyif jzpfonf[k t,l&MdS u
onf/ arSmq
f &mrsm;u Al;yif? Al;oD;udk vH;k 0rpm;MubJ a&Smif
&Sm;wwfMuonf/ Al;yifatmuf? Al;pifatmufukd r0ifrvQdKU
rd&efyif * kwpdkuf apmifha&SmufMuavh &Sdonf/ xdkaMumifh
tokb wvm;twGuf toH;k jyK&m Al;pif? uv0gwdik pf aom
toH;k rsm; trnfrsm; rSnahf c:toH;k jyKavh&o
dS nf/ xdaYk Mumifh
od,
Yk w
k ef rd o
hf nf[k t,l&MdS uaom Al;yifukd &cdik w
f u
Ykd
tdrfa&SU (armif;umOD;)wGif pdkufysdK;jcif; rjyKwwfMuay/
a&SmifMuOfavh &SdvmcJhMuonf/ pdkufysdK;vQif r*FvmrJh
pD;yGm;vmbfvmb qkw,
f w
k yf sujf yKef;wwfMuonf[k t,l
&SdMuonf/
&cdkifyHkjyifwpfckvnf; ocifv,folBuD;tdrfa&SUu
Al;yifukd tdraf &SUwGif pdu
k yf sKd ;rdco
hJ jzifh t&Siw
f iG f arG;xm;aom
&cdkifom;BuD;pmay
23
acG;ESiahf Mumifwu
Ykd ao&rnf[k pd;k &draf MumifMh u oHo,
jzpf rpdkufysdK;&ef wm;Muonf/ odkYaomf wm;r&ojzifh
pdkufysdK;avaomaMumifh tdrfa&SUocif emrusef; jzpfonf/
xdaYk Mumifh acG;u aMumifuakd c: xdAk ;l yifukd zsuq
f ;D ypfvu
kd f
avonf/ xdt
k cgrS t&Sio
f cif oufomusef;rmvmonf/
use;f rmvmvQif Al;yifrjrif ar;prf;avonf/ acG;ESihf aMumif
zsufqD;aMumif;odojzifh a'goxGuf dkufESufav onf/
xdkodkYcH& ojzifh acG;ESifhaMumifwdkY xGufajy;cJhavonf/
v,foBl uD;onf aumif;pGm usef;rmvmNyD;aemuf xdak cG;ESihf
aMumifwdkYtm; jyef ac:avonf/ xdktcg aMumifum; jyef
vmaomfvnf; acG;url uHw&m;twdkif; aeygap[kqdk
aMumifudkudkufvTwf vdkufavonf/ xdktcgup acG;ESifh
aMumifwv
Ykd nf; &efbufjzpfcMhJ u&avonf [l\/
&cdik pf mqdrk sm;onf &cdik "f avhukd pyfqikd &f mxnfo
h iG ;f
a&;zGUJ xm;cJo
h nfukd awGU&onf/ &r;fjynfu
h if;q&m;onf
&cdik w
f Ykd touf0n
d mOfvyd jf ym ,d;k avhukd if;\ a&vm;c&D;pOf
vuFm ]]aygMuLaygMuL? vdyfjym,lom;}} [l a&;zGJUcJh
onf/ wpfckckaMumuf&GHUxdwfvefYrI jzpfoGm;vQif ]]xdk
yufMuL-yufMuL}} [kif;? ]]yufu k-yufu k}} [kif;
vdyfjym,dk;oH qdk ,dk;aeMuao;onf/
if;jyif c&D;awmifajrmufomG ;&m ]]oH;k csufo&P*H?k
ig;pHak qmufwnf? ud;k rnfe0&wf? *gxm&Gwv
f suf? rjywfyk
wD;? bdydESifh}} [kif;? &wemoHk;yg;? OD;xdyfxm;vsuf?
GwfwGm;rdb? uif;ux }} [kif;? ]]aemifawmfBuD;jrpf?
ul;vSpf waoG? aemifawmfi,fu? yifv,fiyoH?k tvH;k pHk
udk? tm Hkbk&m;? ESvHk;xm; }} [l if; &wemokH;yg;ESifh rdb
q&mrsm;udk OD;xdyx
f m;Ny;D c&D;oGm;aMumif; "avhx;kH &So
d nfukd
pyfqakd z:jyxm;onf/
xdkYjyif &cdkifwdkY "avhwpfckudk uif;q&ma&;pyfcJhao;
onf/ xd"k avhrmS &cdik w
f w
Ykd iG f c&D;awmifajrmufrS jyefvmvQif
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
24
&cdkifom;BuD;pmay
25
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
26
&cdkifom;BuD;pmay
27
yGJjyifvkyf"avh
&cdkifwdkYwGif wpfESpftwGif; yGJjyifESpfck
rjyKvkyftyf[l\/ Oyrm &SifjyK? r*Fvmaqmif 2 yGJ?
wpfEpS t
f wGi;f yGJ 2 ck rjyKtyf/ jyKvkyv
f u
kd ESprf xyfap&ef
oBuFefwGif; wpfck? oBuFefvGefwpfck usif;y&onf/
oH k ; yG J u d k u m; vk y f a umif ; onf / xd k Y a Mumif h
tjcm;tvSLtwrf;wpfckyg tydkESifh oHk;yGJaph atmif
aqmif&u
G jf cif;wdu
Yk kd jyKMuavonf/ xdjYk yif yGv
J yk &f m
a&Smif&onfrSm yGJvkyfvdkoltdrfwGif EIwfypfudk,f0ef&Sdu
r*Fvmaqmifvufxyf xdrf;jrm;yGJwdkYvkyfjcif; rjyK&[l\
tdrfaxmifysuf a&SmifMuOfyHk
vifao r,m;aoaomolonf tdraf xmifysuf [l\/
xdo
k u
l kd wv? tcsdKU 3v? wjcm;tdro
f Ykd 0ifxu
G o
f mG ;vm
jcif; rjyK&acs/ a&G;z,fjcif; cH&avonf/ xdkol 0ifrdu
y&dwu
f r0gzwf zD;vGaJ y;&onf/ p&dwpf u tuket
f usudk
0ifro
d x
l rH S vH;k 0uscH&onf/
tokbESifhqdkif&m "avhwdkprsm;
arG;&ufaeY? vuG,af eY? &cdik jf ynf\ &ufA'k [
;l aeY1
wdw
Yk iG f aoqH;k aomolukd nOfu
h ;l ? nOfo
h yd ?f nOf&h ufveG f
ausmf rxm;&acs/ xdkaoqHk;aomaeYwGifyif aeYvnf?
nae? tcsdet
f cgwdYk vnf; oN*K[fjcif; rjyK&acs/ ae0ifNyD;
aemuf Mu,fxGufvQif oN*K[fjcif; jyKMu& dk; xHk;pH&Sdav
onf/ arG;&ufaeY? vuG,af eY? Ak'[
;l aeY Mu,fxu
G ?f Mu,f
aygufcsdew
f iG f aovQif xd&k ufveG Nf yD;[k ,lqyH&k &ufveG f
xm;Edkifjcif;? nOfhukefausmfvGefxm;Edkifjcif; jyK&onf/
Mu,fayguf? rayguf? Mu,fxGuf? rxGufudkvdkuf xdkodkY
oN*K[frq
I ikd &f m"avh jyKxH;k vmonf/
&cdkiftcsdKUa'o vlysdKtysdK aoqHk;vQif romacgif;
wGif pu Lruyf&/ if;jyif vifom; r,m;&&Scd b
hJ ;l aMumif;
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
28
&cdkifom;BuD;pmay
29
jyefvmaomtcg tdrw
f iG f usef&pforl sm;u tdro
f jYkd yefvm
aMumif; awGUjrifjcif; csufcsif;pm;zdjk ymwqkyf a&wrIww
f u
Ykd kd
vufaESmufjyefypfvu
kd &f onf/ xdo
k Ykd ypfvyk Nf yD;rSyif xdjk yef
vmolrmS rdrt
d rd o
f Ykd 0ifEidk af wmhonf/
tokbtvSLuefawmhyGJ
tokbtwGuf uefawmhyaJG c: w&m;yGu
J kd tkyu
f vyf
odkYr[kwf ZvHkwGif jyKjyifu t GefYrxdk;&acs/ xdkYaMumifh
iSuaf ysmoD;? tke;f oD;? Muefwyif? ydwzf sijf zLxnf wpfuu
kd f
udk t GefYxdk; tkyfuvyfwGif rxnfh&acs/ if;wdkYzmom
toD;oD;omvQif xrf;ydk;,loGm;&onf/ xdkuefawmhyGJ
yp nf;rsm;udk ocsK if;wGif bke;f awmfBuD;tm;yif vSL'gef;vdu
k f
&avonf/ tcsdKUt&yfww
Ykd iG f tvSLyp nf;rsm;tjyif ya'
omyifrsm;oD;vsuf tvSL&H0w Krsm;onf vSL'gef;&ef xnfh
oGi;f yg&Sd avh&o
dS nf/
aooltwGuf &nfp;l tvSLtwef;tjzpf oydwo
f yG f
jcif;udk oydwjf znfo
h nf[k ac:qdak vonf/ xdo
k ydwo
f yG f
jcif;onf &ufvnf? ESpfvnfoGyfjcif;[k ESpfrsdK;&Sdonf/
tcsKd Uvnf; tavmif;aumif tdraf y:&Spd Ofyif oydwo
f yG af vh
&SMd uonf/ if;oydwo
f yG jf cif;udk taumifxuf oydwjf znfh
[k ac:avonf/
aoqHk; ckepf&ufaphwGif oydwfoGyfvSL'gef;jcif;um;
&ufvnfoydwjf znf[
h k ac:avonf/ oydwo
f yG &f m 3&uf
5&uf? 7&ufwYkd jyKvkyaf vhvnf; &SMd uonf/ xdt
k cg 3&uf
oydw?f 5&ufoydwpf onfjzifh ac:avonf/
ESpv
f nfoydwjf znfrh mS ESprf ukev
f eG rf D oBuFet
f us?
tMuwfaeYwdkYwGif jyKvkyf&onf/ trSefrSm oydwfoHk;cg
jznfah y;&onf [l\/ rd;k wGi;f aoqH;k oltwGuq
f u
kd 0guRwf
wcgyg jznfah y;&ojzifh oH;k cgaphavonf/ 0guRwfow
D if;
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
30
&cdkifom;BuD;pmay
31
&cdkifdk;&m uxdefyGJtpDtrH
wefaqmifrek ;f v c0JyiG 0hf if;0gvmcsed u
f mvwGif Ak'b
m
omp dkuf uxdefcif;yGJ usif;yavhjyK dk;pOfvm &SdcJhMuonf/
xdaYk Mumifh &cdik af us;vuf aw;omjcif;wdYk c0Jra,0if;0g? yGijhf yefvmau?
oDumvnf;uH;k ? wef;aqmifrek ;f rSm?
oQifbkef;oHCm? ausmif;0d[m?
uxdefvnf;uyf? ar dkUrSmav?
aysmfyg;uwfar/
[l zGJUqdkjcif;yif jyKvmcJhMu&onf/
wefaqmifrek ;f vwGif uxdecf if;yGJ usif;yvm&jcif;rSm
&moDyGJtjzpf Ak'bmom0ifvlrsdK;wdkY\ "avhp dkufozG,f[k
qdEk ikd af vmufonf/ Ak'v
ufxufrpS 0gqd0k guyfaom &[ef;
wdt
Yk m; 0gvuRwv
f Qif uxdecf if;cGijhf yKcJ&h mutp xdv
k a&muf
vQif &moDyw
JG pfcw
k ;kd vm uxdecf if;yGu
J kd &cdik Af 'k b
momwdYk
vnf; ,ckxd usif;yNrJjyKvm&avonf/ uxdecf if;yHck if;
enf;rSm Ak'usrf;*eft& trsm;odNyD;yif jzpfonf/
odaYk omf &cdik v
f rl sdK;wdpYk u
kd t
f & uxdeyf aJG eYwiG f tvSL
twef;uxdefy&du&m taxGaxGudk udk,fpDudk,fpD udkifcsD
ausmif;awmfoYkd vma&mufMuonf/ vli,fv&l ,
G f umv
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
32
&cdkifom;BuD;pmay
33
tv,f zwfMum;&ef
oua'0odMum;rif; ewfxGufpm
earmw b*0awm t&[awm or m rK'
(oH;k acgufq)kd
pD&H wd|wk ZdeomoeH/
/ oH;k axG yk-'dtm?
av;op mESi?hf ig;jzmrm&fatmif? bke;f acgifZed ? orK'\? >ruf
[rderYf mS ? omoemonf? &SnMf umrsm;ajrmif? wnf aMumif;
aqmif ? ig;axmiftrSef? pD&HpD&? ESpfumvonf? wd|wktNrJwnfawmfryl gapownf;/
jrifhrdk&fcsufcsm? tmvdifig;wef? ,k*efNcH ? ckepfxyf
awmifpOf? av;O,smOfEiS ?hf EIid ;f ,SOrf rQ? ewfa'0gaygif;? c0yf
anmif;pH? vkyaf uR;cHvsu?f okZr wd a'0dew
f o
Ykd cif? ewf&iS f
rmC? ou Em? 0wdeo
f mw ;kd ? jrifrh &kd pf ;kd om;? &Sio
f Md um;
onf? ta&SUavmu"mwf? t&yfrsuEf mS ? *EAewfrsKd ;? tkypf ;kd
ydkifo? "w&|? emrausmfoD;? ewfrif;BuD;tm;if;? awmif
avmu"mwf? &yfrsufEmS vH;k ? ydu
k u
f sH;k ydik o
f ? ukr@
ewfrsdK;?
tkypf ;kd awmfr&l m? 0d Vl u? ewfrif;vStm;if;? taemufavmu
"gwf? t&yfrsufEmS ? pd;k umydik u
f yG ?f a&ewfe*g;? trsKd ;rsm;ud?k
pdk;jim;awmfrl? 0d lyu? emrausmfoD;? ewfrif;BuD;tm;if;/
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
34
&cdkifom;BuD;pmay
35
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
36
&cdkifom;BuD;pmay
37
&cdkifGefYzl; NrdKUajrmufOD;
&cdkifNrdKUawmfa[mif;rsm;wdkYwGif ajrmufOD;NrdKUvnf;
tyg0if jzpfonf/ ajrmufOD;NrdKUum; aemufqHk;jzpfaom
&cdkifNrdKUawmf a[mif; jzpfcJhayonf/ xdkNrdKUudk a*gpm
792 ckESpf (c&pf 1430)wGif rif;apmrGef
pwifwnfaxmifcahJ Mumif;udk atmuf yg &mZ0ifvuFm
tzGJUtEGJUrsdK;pHkwdkYjzifh rSwfwrf;wifxm;cJhMu avonf/
]]upye'D? onfnmrGe?f ,Ofxefwbuf? yifv,f
xGurf ?S ESpb
f ufurf;Nr?D jzm;&Dr0DS ,f? &Sq
d jD yKAm? tmumrScD ikd ;f ?
awmifNrdKif;NrdKif;? qdik ;f qdik ;f r@dKif? &cdik f eG zYf ;l ? rGeMf u,fjrL;
od?Yk ajrmufO;D NrdKUeef;? wnfvufxeG ;f onf}}
]]a&wGufoMupf? ckepfudk;q,f? pGef;0,fESpfaomf?
vawmfovif;? vQ0H if;xGe;f nd? &0daexGu?f qef;w&uf0,f?
uefvuf uefpef;? NrKd UESiehf ef;ud?k used ;f cef;ppfppf? wnfwv
kH pS f
}} (arSmufawmif{;jcif;rS)
]]awmufxGef;vES,f? &efrsdK;y,fvsuf? bkef;<u,f GefY
oef? rif;apmrGeo
f nf? trSerf ysu?f NrKd Uavmif;Muufu?kd ueuf
pdu
k af qmuf? pd;k tkyaf jrmufaomf? xGe;f awmufeef;r? Ou oF?
pd;k xwESp?f aeonfjzpfr?S wvSp,
f if;u? odMum;jyom;?
rd;k 0a&mif ;l ? aomfwmjrL;od?Yk ajrmufO;D rnfom? NrdKUatmifcsm
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
38
&cdkifom;BuD;pmay
39
yef;oH;k qifu
h ?kd r,fEiS "hf |d mefyef&ap}} (oHwrJG zd &k m;apm&ifrx
d H
e&Ekrif;c&D; tvDcifu arw mquf jyefpmo0Pfr)S /
odYk tzGUJ tEGUJ rsm;onf ajrmufO;D NrdKUeef;wnfcyhJ w
kH u
Ykd kd
xif&mS ;apaom taxmuftxm;rsm;yif jzpfonf/ NrdKUeef;zGUJ
rsm;jzifh ]b,frmS csD;rTr;f ? a&;Edik pf rG ;f &Si}hf [laom cifraESmif;
vufajr muf&ouJo
h Ykd zGUJ qdu
k ek Ef ikd pf &m b,frmS wwfEikd t
f ehH nf;/
rSe\
f ? rif;apmrGeo
f nf avmif;MuufNrdKUawmfukd pGecYf mG
ajrmufO;D NrdKUopfukd wnfcjhJ cif; jzpfonf/ avmif;MuufNrdKU
awmfrmS tif;0rif;acgif om;awmf rif;&JausmfpmG wdu
k cf u
kd f
jcif;udk cH&ojzifh a*gpm 768ckEpS f ol&wefjynfrif; tmrwf
oQm ( HkygoQmrif;)xHodkY 21ESpf5vwdkif a&Smif&Sm;aecJh&jcif;
aMumifh rGefESifhjrefrmwdkY tjyeftvSefppfcif;yGJ jzpfcJh&jcif;?
xdaYk emuf ol&wefrif; tultnDjzifh wzefrif;apmrGef a*gpm
790 ckEpS w
f iG f avmifMuufNrdKUudk jyefvnf odr;f ydu
k Ef ikd cf NhJ yD;
2ESpf cefY pd;k pHc&hJ pOf twGi;f vnf; eef;awmf rd;k BudK;avmifr;D
usjcif;? ief;usm;arGuu
kd w
f wfjcif;? iSuq
f ;kd iSu,
f w
k ef m;0if
jcif;paom twdwfedrdwf t0r*FvmESifh BuHK&jcif;? xdk
taMumif;wdkYaMumifh rif;apmrGefonf ppfruf'PfaMumifh
ysufp;D avaomaMumifh rESpNf rdKUbG,&f m tjcif;t&m jzpfvm
&onft
h wGuf NrdKUoufuek f NyD[l pGrJ w
S cf o
hJ nftjyif [l;&m
wyfwu
Ykd vnf; NrdKUopfajymif; oifyh gaMumif; avQmufxm;
csufwdkYaMumifhvnf; ajrmufOD;NrdKU &mopfudk &Sm ajymif;a&TU
um a*gpm 792 ckwGif wnfaxmif aecJh&jcif;taMumif;
jzpfc&hJ avonf/
NrKd Uopf&mS pOf ig;oJMh uol orD;a,mif;rESpOf ;D wd\
Yk ajrmuf
OD;0oJ[al om tcsDtcs tac:txl;udk Mum;&onfh edrw
d f
Mwif;udk tpGJjyK ajrmufOD;[laom trnfudk rSnfhac:cJh&
aMumif;jzifh &cdik rf if;orD;{;jcif;paom a&S;usonfh tzGUJ tEGUJ
rsm;uif; &cdik &f mZ0ifa[mif;wdu
Yk if; qdo
k nf/ xdjYk yif
ajrmufO;D NrdKU&mum;qdv
k Qif a0omvDausmufavSum;NrdKUwGif
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
40
&cdkifom;BuD;pmay
41
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
42
pGe?f rif;apmrGev
f Qif}} qdak omaMumifh avmif;Muuf rif;14
quf tqH;k rif;yif jzpfonf/ od&Yk mwGif xd{k ;jcif;qdak om
]]oajy eG zYf ;l ? ajrmufO;D NrdKUr? tpwnfxeG ;f ? rif;apmrGeu
f m;?
ed'gef;usifhxl;? yGifhzl;EG,fjrpf? udk;ESifhwpfwGif? pifppfrrSm;}}
[l qdck suftvmudk axmufMunf&h m 91-qufajrmufE,
G f
pOfusonfqckd sufukd rnfo,
Ykd &l tHeh nf;/ apmrGerf wdik rf t
D p
ajrmufOD;wnfcsaom yJjzLrif;u,l vnf; 91quf rjynfh
acs/ pEol&d,rif; ("n0wDacwf)up ,lvQifom
91qufajrmuf jynfah umif; jynfrh nf[k xifro
d nf/ odYk
wnf;r[kwf 9 ESifh 1 onf rif;apmrGef rwdkifrD avmif;
MuufNrdKUrif;rsm; eef;pHNrdKUouf 91ESpf[l qdkjcif;avavmh/
,if;odq
Yk u
kd tavmrmjzLrSp rif;apmrGex
f aD vmif; Muuf
NrdKUudk &cdik &f mZ0ifopftvdk a*gpm 612 rS 792xd NrdKUouf
180 &Sncf o
hJ nf[k od&onf/ xdt
k qdt
k &vnf; rnDacs/
irnf&mZ0iftvdEk iS hf tcsdKUtqdk &cdik rf [m&mZ0ifBuD;tvdk
601 rS 792xd avmif;MuufNrdKUouf 191ESpf &&Sday&m?
xd{k ;jcif;yg 91onf NrdKUouf 191udyk if vG,v
f ,
G Ef iS hf
tpyftzGUJ oifph mG pyfqckd jhJ cif; oabmavavmh[k xifrw
S f
p&m jzpfaeayonf/ xdjYk yif apmrGef 791ckwiG f ajrmufO;D NrdKU
udk wnfjcif;udyk if 91 [k qdv
k o
kd avm/ ,if;odq
Yk u
kd vnf;
tpazmfjyyg ]]a&wGuo
f Mupf? ckepfu;kd q,f? pGe;f 0,fEpS f
aomf? vawmfovif;}}tp &Sdonfjzifh xdk{;jcif; quf
qdak om ajrmufO;D NrdKUwnf ckEpS o
f u &mZfEiS hf nDrnfr[kwf
acs/ xdkYaMumifh {;jcif;yg 9ESifh1[k pyfqdkjcif;onf rnf
onfhtaMumif;udk &nf pyfqdkcJhjcif;rsm;enf;/
odrYk [kwf avmif;MuufNrdKUouf 191ESpaf jrmuf (irnf
tvd)k udk qdak voavm? rif;rsdK;EG,pf Of 91 qufajrmufukd
qdak voavm? odrYk [kwf ajrmufO;D wnftahH om 791 ESpf
ajrmuf (&cdik &f mZ0ifvuFm)udk qdv
k jkd cif;ayavm? odrYk [kwf
{;jcif;pmrl a&;ul;,lolwdkY yrm'avc cRwf,Gif;avjcif;
&cdkifom;BuD;pmay
43
toQifpudE
44
&cdkifom;BuD;pmay
45
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
46
wnfaxmifjcif;rsm;
azmfjyyg{;jcif;vuFmwdjYk zifh ajrmufO;D NrdKUeef;wnfyu
kH m;
&cdkifom;BuD;pmay
47
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
48
&cdkifom;BuD;pmay
49
4/ ukvm;NrdKU/
10/ tifMuif;awmifNrdKU/
5/ om,mNrdKU/
11/ usm;ckwfawmifNrdKU/
6/ wvufawmifNrdKU/
wdYk jzpfMuavonf/
rif;apmvS (a*gpm 918-926)vufxufwiG v
f nf;
ajrmufjyif aiGawmifNrdKU? awmifjzLNrdKU? NrdKUvSNrdKU[l NrdKU&H
topfoHk;NrdKUudk xyf wnfcsay;cJhavonf/ 926ckESpf eef;
wufaom pMum0aw;rif;vufxufwGif qdkvQifvnf;
ta&SUawmift&yf&Sd aygufqdefawmifudk jzwfydkif;wl;wGif;
,cifNrdKU&Hrsm;uJhodkY aumif;pGmpD&ifapvsuf NrdKUpm;wdkYudkyg
wnfxm;ay;cJah vonf/ rif;zavmif;? rif;&mZmBuD;? rif;c
armif;? rif;[&Dpaom tqufqufxif&mS ;onfh rif;rsm;
vufxufum; xyfrjH yKjyifjcif; ponfrsm;jzifh NrdKUawmfrmS
ydk us,fjyefYcJh&avonf/ rif;zavmif;vufxufwGif a&T
eef;awmfukd 939ckEpS f opfaumif;rsm;jzifh aumif;pGmaqmuf
vkycf ahJ o;onf/ ,if;odYk NrKd Uawmftus,t
f 0ef; vlaetrsm;
tjym;wdjYk zifh urmt
h qift
h wef;rS;D jzpfcahJ Mumif;udk rSww
f rf;
ordik ;f wdu
Yk oufaocHaeMuayonf/ ajrmufO;D NrdKUawmf\
vlOD;a&udk rqdkxm;ESifh tdrfajcOD;a&rSmyif 5odef;ausmf
cJah Mumif; od&onf/ xdaYk Mumifyh ifvQif ]]yef;rLBudKifBudKifr;DT ?
tdrfNcDpm&if;yD}} [l &cdkifwdkY pyfqdkcJhMuonf/ ajrmufOD;NrdKU
odYk vma&mufvnfywforl sm;yif a&TNrdKUawmfwikd f ra&muf
ao;rDyif oabFmqdyfurf; azgif;'GwfNrdKUwavQmufudk
a&mufrd HkrQyif a&TNrdKUawmfa&mufNyD[k xifrSwfrdMujcif;
jzpfc&hJ onf qd\
k / xdaYk Mumifh ]]ajrmufO;D ra&muf? aAgif;'Gwf
avmufu? jyefvwfNyD;}} [l if;? ]]NrdKUawmfrayguf? aAgif;
'GwftqD? jyefvwfNyD;}} [l if; qdk dk;&SdcJhbl;onf/
ajrmufOD;NrdKUawmfum; a*gpm 792rS 1146xd rif;
quf (48)quf? NrdKUouf (354)ESpw
f ikd cf o
hJ nf/ ,ck (1331
ckESpf)xdom bk&ifpepf pdk;pH&Sdaeao;rnfqdku ESpfaygif;
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
50
&cdkifom;BuD;pmay
51
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
52
&cdkifom;BuD;pmay
53
toQifpudE
54
pHpm;?&Snv
f sm;rif;quf?EG,rf ysufwnf;}}
[lonft
h wdik ;f ajrmufO;D NrdKUonf orwrif;wGif rif;quf
jywfcahJ vonf/
xD;usdK;pnfayguf wdkif;jynfyg olUatmufcHjzpfcJh&
onf/ odaYk omf ajrmufO;D NrdKUawmfonf ordik ;f udk ajymjy
aeygao;onf/ ajrmufOD;NrdKUawmfonf &cdkifvlrsdK;rsm; xD;
eef;cscJh&m? tEkynm? ,Ofaus;rIxGef;um;cJh&m jzpfaMumif;
Tefjyvsufyif &Sdaeao;ygonf/
&cdkifom;BuD;pmay
55
&cdkifaq;0g;rsm;
uREkyf w
f iYkd ,fpOfu jrifawGUvdu
k &f ao;onf/ ,ckxd
vnf; rSwrf ad eygao;onf/ uREyfk w
f \
Ykd rdbaqGrsKd ;rsm; tdrf
wGif tdrw
f iG ;f vufo;kH aq;rsm; xm;&SMd uonf/ xdak q;rsm;rSm
;kd &mtpOftquf toH;k jyKvmMuaom aq;yifrsm; jzpfonf/
tjrpf? tO? toD;? t&Gurf sm;udk axmif;xk trHUI jyKvsuf
a&mpyfaz:jyKxm;onfh aq;rsm;yifwnf;/
xdt
k rd w
f iG ;f vufo;kH aq;rsm;rSmqdv
k Qif tpmzsufaq;?
tpm;rSm;aq;? "gwfav;yg;aq;? aq;rnf;aoQ? ajcmufyg;
aq;? c&rf;pdwaf uaq;? pwkynmoaq? [de;f &mZmaq;?
a&Tva&mifaq;? pwkynmoaq? [de;f &mZmaq;? a&Tv
a&mifaq;? aq;0gaoQ? oufwef;aq;? 0J,m;emaq;?
acsmif;qd;k aq;? ief;aq;ponf vlBuD;vli,f tzsm;tem
a&m*ga0'emrsm;ESifhavQmf&m pm;oHk;&aom aq;rsm;toifh
twifh pHpk mG yg0ifMuonf/ xdak q;rsm;udk toH;k jyK&if; odr;f
qnf;xm;um; tdrw
f iG ;f aq;cef;wpfck jzpfapcJah vonf/
tdrw
f iG ;f use;f rmrItwGuf if;?a&m*gBuKd wifumuG,rf I taxmuf
tyHt
h wGuf if; toH;k jyKcJMh uonf/
aq;rsm;rSm aq;ay;rSm; a&m*gwd;k yGm;Edik jf cif;? aq;
rSm;jcif;jzifh Oyg'fjzpfap&efvnf; pdk;&drfp&m r&Sdacs/
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
56
&cdkifom;BuD;pmay
57
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
58
Munfh I&onf/
&cdkifajrmufOD;rif;rsm; eef;wGif;oHk; aq;Al;aq;ykvif;
rsm;vnf; xdt
Yk wlom jzpf\/ opfom;udk yg;vTmatmif
tacgif;xGif; opfom;udkyif tzHk;tydwfvkyfxm;aom
opfom;Al; ykvif;zifcRef;rsm;udk ,ckxd&SmazGawGU&Sd&ao;
onf/ xdak q;0g;rsm;udk Budwrf eI aYf p&eftwGuf ausmufysOf
rsm;udk tv,fcsKd if0h rS ;f a'o ausmufysO;f uRe;f uJo
h Ykd rdaYk rmuf
aom ausmufysOf? tem;ywfvnfwiG f pD;qif;Edik &f ef ajrmif;
rsm;ygNyD EIwo
f ;D cReu
f awmhoPmef oGecf s&aom ausmuf
ysOf trsdK;tpm;rsm;jzifh awGUjrif&onf/ ausmufysOfwGif
atmufajcwyfjcif;? tvStytjzpf ausmufqpfyef;yk vuf&m
xkxm;jcif; ponfrsm; tEkynmrGr;f rHxm;ay;onf rsm;udyk g
awGU&ao;&m ausmufysOu
f yif ,Ofaus;rIo yk f aqmifovdk
jzpfaeonf/
xdkodkY taemufwdkif; a&S; dk;aq;0g; toHk;cscJhonfh
tvm;yif uREkyf w
f Ykd &cdik f ;kd &maq;0g; toH;k cscJjh cif;rsm;onf
vGepf mG uGmjcm;vSonf r[kwaf cs/ odaYk omf taemufwikd ;f aq;
ynmonf? acwfrw
D ;kd wufvmoavmuf uREfyk w
f \
Ykd &cdik f
aq;ynmonf acwfrb
D aYkd eaeomom ,ckqv
kd Qif ,Ofaus;
rI jyo&ef[l ;kd &mrQyif usefao;\avm[k xifrw
S pf &mxd
qkw,
f w
k v
f mcJ&h onf/ taemufwikd ;f aq;0g;rsm;udk tm;ud;k
NyD; rdrdwdkY dk;&maq;0g;rsm;udk vHk;vHk;vufvTwfvdkufMu&rnf
qdku r[mtrSm;BuD;yif jzpfonf/ olrsm;ESmacgif;ESifh
touf SLae&ouJhodkY EdkifvSonf/ taemufwdkif; aq;0g;
tcuftcJEiS hf BuHKae&aomtcg ajcrudik rf d vufrudik rf d
jzpfum bmrSrvkyfwwfbJ aemifw&aeMu&acsrnfom
jzpfonf/
uREkyf w
f o
Ykd nf uREkyf w
f \
Ykd aq;ynmESihf aq0g;rsm;udk
az:xkw&f ef oifMh uayNyD/ vlwo
Ykd nf rwd;k wufaom acwf
wGif usef;rma&; enf;yg;cJ&h onf/ toufaoqH;k &jcif;jzifh
&cdkifom;BuD;pmay
59
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
60
aq;jrpfjzifh wdx
Yk v
d u
kd jf cif;jzifh touf&iS o
f mG &yH/k xdo
k &Ykd iS v
f m
aom aq;jrpfudk ief;aq;jrpf[k ac:yHk? xdkudktpGJjyK ,ck
xd ief;aq;[k ac:wGiyf rkH sm; jzpfonf/ yHjk yifrsm;rSm vlom;
u wnfxiG af jymqdjk cif;om jzpf&um; xdik ef;aq;jrpfqo
kd nf
rSmvnf; vlom;uyif avhvmpl;prf;jcif;jzifh pwiftoH;k jyKcJh
&aom aq;jrpfom jzpf&ayonf/
xdo
k aYkd q;0g;rsm;udk pwiftoH;k jyKwwfvmojzifh use;f
rmrIqikd &f m tm;xm;&jcif;? touftE&m,fukd umuG,f
wm;qD;Edik jf cif;rsm;tusKd ;udk odvm&avonf/ xdt
k cg rdrw
d Ykd
tm;xm;cJh&aom toQifrsm;rSm aq;0g;tjzpfrS ,kwf
avsmhvm &onf/ aq;0g;rsm;jzifyh ifvQif ,if;toQif ewf?
wap? o&Jrsm;udk wefjyefckcHumuG,f cJhMuavonf/
xdaYk Mumifh aq;Murf;yifrsm;udk &cdik t
f rd 0f if;NrKd Uwdik ;f wGif pdu
k cf s
um tumtuG,t
f jzpf toH;k jyKxm;avh &Scd MhJ uonf/ xdjYk yif
td r f 0 if 0 ? td r f r d k ; pG e f ; zsm;? td r f r d k ; a'gif h w d k Y *H k n if ;
awmifh('dk;awmifh)rsm;udk xdkodkYtumtuG,ftjzpfif;?
bl;cg;oD;? usm;? qif? om;&J wd&pmefOD;csdKt dk;rsm;udk
tdrw
f iG ;f if; xm;um tumtuG,f jyKvmcJMh uavonf/
xdo
k abmudak qmifaom yHjk yifrsm;udv
k nf; &cdik w
f u
Ykd xnfh
xGiaf jymvmMuonf/ rdrw
d pYkd u
kd yf sdK;xm;aom aq;yif aq;
jrpfrsm;jzifh pke;f ? ewf? waprsm;udk umuG,v
f u
kd Ef ikd yf kH rsm;udk
yH k j yif v k y f ajymvmcJ h M uonf r sm;ud k &cd k i f y H k j yif w d k Y
awGUae&onf/
&cdik af q;0g;rsm;onf a&m*gvuPmESiu
hf u
kd n
f aD tmif
az:pyfxm;jcif;vnf; renf;acs/ vdo
k vdk tuJa&vSnahf y;
toHk;jyKjcif;jzifhvnf; mPfouf0ifrIrsm; yg0ifavonf/
wckaumif;? ESpfckaumif;paom wpfckcsif; aq;NrD;wdkrsm;
vnf; 'kEiS ahf '; &Sad csonf/ aq;0g;az:pyfrrI mS trSew
f u,f
tm;jzifh tema&m*gvuPmESihf if;? &moDOwk? "gwfobm
0nDrQjcif;jzifh if;? aq;ynmqdik &f m oabmw&m;rsm; yg0if
&cdkifom;BuD;pmay
61
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
62
tb,faMumifq
h akd omf aq;0g;ESiahf qorm;wdrYk mS jynf
\t*Fgtjzpf yg0ifcJh&olrsm;yif jzpfonf/ ]]aA'if?[l; &m?
orm;aumif;onf? rsufpdrnf\}} [kqdkojzifh jynf\
t*FgwGif aq;orm;onf jynfrsufpjd zpfacsonf/ xdjYk yif
aq;orm;onf e0&wfudk;yg; tygt0ifjzpf ]]rsufpdr
azmuf? em;aygufry,f? jynfp,
G rf cGm? rsufEmS rvTr;f ? jynf
0rf;rarT? jynfajcrjzwf? usifhEdkifwwfrS? e0&wfudk;jzm?
qif&&monf? wef;qmrif;wd?Yk usix
hf ;kH wnf;}} [l qdk ojzifh
jynf&iS rf if;wdu
Yk tp tav;tjrwf xm;cJMh u&av onf/
&cdik rf if;vufxuf orm;awmfrsm;udk cs;D ajr mufxm; cJo
h nf/
wcGuq
f &m armifay:vmudk trnfpJG ,ckxd NrKd Ua[mif;NrKd U
wcGuq
f &marmif ay:vmawmif[k ausmuf &pfau&yfteD;
awmif&aDS jrmif; taemufbufwiG f trnf wGi&f adS eao;onf/
if;jyif aq;orm;awmfBuD; iudk;ESifh indKwdkYudkvnf;
odomEdik af y&monf/
&cdkif dk;&m aq;usrf;rsm;onf ,aeYwydkif;wp usef
ao;onf/ "gyumeDaq;usrf;trnfjzifh aq;usrf;pm
tenf;tyg;udk awGUae&ao;onf/ xdak q;usr;f udk &cdik jf ynf
awmifydkif;aq;orm;wdkY toHk;jyKrsm;ayonf/ rsm;pGmaom
aq;ynmqdkif&m aq;usrf;rsm;? aq;0g;az:pyfyHk aq;
enf;rsm;rSm wdraf umaysmufysufvsuf &Sad eonf/ odaYk omf
vnf; tpOftquf toH;k jyKaeao;aom aq;enf;aumif;
0g;enf;aumif;rsm;um; tawmftoifh &SmazG&Edkifao;rnf
jzpf&m &cdik af q;ynm&Sirf sm;? orm;awmfrsm;u tjrwfwEd;k
&SmazGpkpnf;jcif;? az:xkwfay;jcif;? jzefYcsdjcif;rsm; jyK&ef
vdt
k yfaeayao;onf/ aq;0g;trnf trsKd ;rsKd ;ESihf toH;k jyKyHk
jyKenf;qdik &f m aq;o'grsm;udv
k nf; pk ;kH &ef vdt
k yfonf/
[dkwp'DwpESifh z dkz&JjyefYBuJvsuf aysmufqHk;oGm;&acsu
0rf;enf;bG,&f mom jzpfacsrnf/ wcsdKUvnf; o0efwrkd ?I
jyefYESHYoGm;rnfudk pdk;cJhrI? vQdKU0SufzHk;uG,fxm;rIrsm;aMumifh
&cdkifom;BuD;pmay
63
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
64
65
y&d,wdaomreaq;awmfBuD;
aq;udk 1260 jynfh e,kev
f qkwf 10&ufaeY pD&if
onfqakd om aboZrLom aq;usrf;wGif az:jyawGU&S&d
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
66
aq;enf ;
Zmwdyd Kvf 2 a&G;? av;n if; 2 a&G;? 2yg;tav;&Sed cf /kd
3yg; tav; ausmufpuf? 4yg; tav; ynmvuFm/ 5yg;
tav; aq;ykv/J 6yg;tav; bkr& mZm/ 7yg; tav;wdv*F
om/ 8yg; tav; vufxyk Bf uD;/ 9yg;tav; rkw/f 10yg;
tav; ql;acgufeuf/
aq;tm;vHk;udk aygif;? av;pkpk? wpfpktav; qm;/
wpfpt
k av; prHrk sdK;ig;yg;/ wpfpt
k av; *sif;/ wpfpt
k av;
jiKwfaumif;/
if;aq;tm;vH;k udk aygif;/ &Sppf pk jk yef 1-wpfpt
k av;
ESycf sKd / 2-wpfpt
k av; BuH[if;/ 3-wpfpt
k av; ouf&if;/
4-wpfpt
k av; aMumifyef;jrpf/ 5-wpfpt
k av; aMumifyef;
&Gu/f 6-wpfpt
k av; aMumifyef;oD;/ 7-wpfpt
k av; izH;k
aq;/ 8-wpfpktav; vif;av/ aygif; 26yg;? trIefYjyK
&cdkifom;BuD;pmay
67
xm;/
aq;tusdK;um;
;um;/
/ aygufujH ynfwiG f &[ef;
q&mawmfwYkd yd#uwfukd toD;oD;csydo
Yk ifMum; jyKpkawmfrl
MupOftwGi;f anmif;nmjcif;udk pGJ xHek m? usifem? ajcem?
wufem? wGefYem? tom;aoG;pkonfhtem? onf;ajcudk
ylapwwfaom av? rsuf ;kd udk udu
k af pwwfaomav? &ifukd
jynfah pwwfaom av? &ifukd qdaYk pwwfaomav? tr0g
wav? yusm ygwav? plvav? edvav? edvw av?
avausmufq;l ? avausmufomG ;? avqGv
J ?JG avacgif;
avmif;? avwul? avwHusif? aMumvufjyif 2buf
wif;Muwfaomav pGu
J yfvmaomf? rsupf rd aHI omf? em;tlaomf?
t&G,fra&muf qHjzLaomf? rdef;rwdkY rD;,yfydef? rD;,yf
ajcmufvdkuf pm;r0if tdyfraysmf &Sdaomf? &moDOwk rrSef
aomf? b0g;EIu
d f tjcm;0w K uyfouJo
h Ykd xifaomf? ayG;n if;
wif;wdy?f orifjzL orife?D orif,uf &Sad omf? uepdv
k u
kd f
aomf? oGm;udu
k af omf? oGm;emaomf? oGm;yd;k xaomf neHeuf
oH;k aqmifav/
aq;jrwfudk "n0wDjynfBuD;u uspGmrif;udk
qufo aygufujH ynfoaYkd &mufrS uspGmrif;BuD;u if;aq;
udkaz: &[ef;awmfwpfyg;vQif 7-usyf 2-rwfpD uyfvSL
ojzifh &[ef;awmfwdkY oHk;aqmifawmfrlrS qdktyfcJhaom
a&m*gcyfodrf; uif;Nidrf;csrf;om &[ef;awmfwdkYonf &Tif
vef;0rf;ompGm y&d,w "d rukd tm;xkwEf ikd o
f nfut
kd aMumif;
jyK xdkaq;jrwfudk y&d,wd aomre aq;BuD;[l wGif
avonf/
"n0wDrsufpOf;aq;
aq;udk "n0wD&cdik jf ynfrS rif;wke;f rif;xH quf
oGif;cJhbl;onf[k od&onf/ orm;awmf OD;ausmf&ifwdkY
BuD;rSL;xkwfa0cJhbl;aom aboZ0dZmaq;r*Zif;rS awGU&Sd
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
68
&cdkifom;BuD;pmay
69
&cdkifpmqdk ZeD;armifESH
&cdik rf if;vufxuf trwfBuD;a&To;J rSm xif&mS ;aom
ynm&Syd *k Kd vfwpfO;D jzpfonf/ trwfBuD;rSm r'&mZfrif;
(1099-1104) rif;vufxufwikd f trIawmfxrf;&Gucf &hJ aom
trwfynm&Sd ud,
k &f BH uD; &Jatmif\ om;ti,fvnf; jzpf
onf/ EG,pf Ofqufuyif rSL; ;kd rwfreG f rsm;csnf;jzpfvmcJMh u
&onf/ xdaYk Mumifh r'&mZfrif;u ]]trwfawmfu,
kd &f BH uD;wdYk
trsKd ;onf yw jrm; ausmufaumif;ESihf wlonf/ xD;eef;rif;
quf t&Snq
f ufcg rif;wdik yf if trwf xGe;f vsuv
f monf/
rif;tm;vnf; jypfrmS ;onf r&S/d rif;rrSm;ap& avQmufxm;
vmcJo
h nf/ trsdK;ynmt&m t*Fgjynfph pkH mG ESihf &mZ0ifordik ;f
xGuf &Sdonf/}} [l trdefY&SdcJhbl;onf/
xdaYk Mumifh a&To;J \ zciftrwfynm&Sd ud,
k &f BH uD;
&Jatmifuv
kd nf; trwfBu;D &mxl;jzifh ceYt
f yftoH;k jyKNrJ jyKxm;
cJo
h nf/ trwfBuD;&JatmifrmS ud,
k &f BH uD;cifnKd \om; jzpf
onf/ cifndKrSm ivuf Hk;\om; jzpfonf/ ivuf Hk;um;
us;D ndKomwnf;/ us;D ndKrSm r[mynmausm\
f om; jzpfonf/
odkY trwfrsdK; dk; tpOfvmonf/
r'&mZfrif;vufxuf xGuaf jy;vmMuaom ta&SUjynf
om; ia&TavSm?f ipHO;D ? iyknKd wdYk avQmufxm;csufukd acsy
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
70
avQmufMum;cJo
h nfh avQmufx;kH rSm &mZ0ifwiG f txift&Sm;
&Sdaeao;onf/ ia&TavSmfwdkYrSm tif;0NrdKUysuf &cdkifrif;xH
xGuaf jy;cd0k if vmMuolrsm; jzpfonf/ odaYk omf if;wdu
Yk
tif;0NrdKUysufp;D tajctaervSjzpfaepOf tcGiahf umif;,l
csDwuford ;f ydu
k af vu tvG,w
f ulEiS hf &Edik af Mumif; wifjy
Mujcif; jzpfonf/
odaYk omf trwfynm&SBd uD; ud,
k &f BH uD;um; ysm;wdEYk iS hf
Oyrmjy wm;jrpfonf/ ]]&efolr&Sdu a&mufwuf&m&m ysHU
oGm;aeMuvifu
h pm; ysm;zGyv
f mol &efoal &mufvwfu pk ;kH
ckcu
H u
kd cf J xd;k ukww
f wfonf/ xdt
k vm;wl vlow 0g rSmum;
qd k z G , f & mr&S d N yD / ud k , f h v l t rsm; aoqH k ; rS ol U vl u d k
&rnfjzpfaom ratmiftyfonft
h rIrsdK;udk atmifjrifaom
rif;um; rif;rrnf&m}} [k atmufyga&S;ol a[mif;pum;
tvm pyfq&kd o
dS nfukd ud;k um;vsuf avQmuf xm;cJah v
onf/
&cdkifom;BuD;pmay
71
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
72
&cdkifom;BuD;pmay
73
Ed&Yk nfxu
G yf ?kH xdEk &Ykd nfw\
Ykd t&om? a0'emjzpfEikd ?f rjzpfEikd f
yHw
k u
Ykd m; rSwo
f m;p&m aumif;vSayonf/ ,if;odYk avQmuf
xm;ojzifh bk&ifrif; EdUk xdr;f a&G;jcif;? xde;f odr;f jyoqH;k r apol
a&G;jcif;rsm;udk jyKcJh&onf/
odkYESifh jynf&Sifrif; trdefY&SdonfrSm- ]]pdefwifpm;wdkY
trsdK;onf "n0wD'w
k ,
d NrdKUwnf uH&mZmBuD;rif;u qif;
ouf rSL; dk;rwfpOf om;ajr;ynm&Sd cHwGifvsuf rif;q,f
quftrsm; ESpaf ygif;t&Snf pdew
f ifpm;wdYk trsdK;rwdrf v
a&mifyrm csrf;at;pGmom rif;xHavQmufxm;aMumif;? xHk;
a[mif;pmwrf; xGuf&Sdonf}} [l trwfBuD; a&ToJ;tm;
csD;usL;jcif; jyKcJhavonf/
a&To;J r,m; rdyef;&Huv
kd nf; trsdK;t ;kd vdu
k f csD;usL;
avonfum;? ]]pdefwifpm; r,m;trdvnf; tif;0rif;
orD;awmf? tbrif;BuD; eEausmx
f if? bDab;vnf; yJc;l rif;
ausmfxifaemf&xm om;ajr;qufum; tif;0rif;vufxuf
qifuBJ uD;trwfwYkd trsdK; rSL; ;kd rwf ;kd rysuf tif;0NrdKUonf
umv0dy wd tavsmuf jzpfchJ ajrmufO;D NrKd UodYk a&mufvmjyef
vQifvnf; trsdK;apmifah om w&m;rvGw?f rSL;rwft*FgESihf
jynfph o
kH jl zpf crnf;awmf e&tb,rif;u qifuBJ uD;t&m
udk ay;awmfro
l nf/ qifuBJ uD;orD; trwfBuD; a&TorJ ,m;
rdyef;&Hvnf; rSL; dk;rwf dk;orD;rSef owdynmESihf tqif;
t*FgvuPmjynfph o
kH nf}}[k csD;usL;avonf/
,if;odYk csD;usL;NyD;aemuf pEy&r&mZmrif;onf om;
awmf OD;abmfa0udk trwfBuD;a&To;J ESihf r,m;rdyef;&Hwt
Ykd m;
vTt
J yfavonf/ ]]ighom;awmf OD;abmfa0udk wwfov
d rd m
atmif pdefwifpm;u xdef;odrf;jyo qHk;roGefoifap/ pdef
wifpm;r,m; rdyef;&Hu Edw
Yk u
kd f arG;jrLap}} [kqkd vTt
J yf
vdu
k jf cif;cH& xde;f odr;f wdu
k af uR; arG;jrLoGeo
f if qH;k rjcif;
trIukd jyKcJMh u&avonf/
xdrk if;vufxufum; trwfBuD; ZeD;armifEw
HS o
Ykd nf
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
74
3ESpcf efo
Y m trIxrf;&Gucf iG hf BuHKvdu
k &f onf/ rif;rSm a,muf
zawmfvuf0Jjref ykefpm;NyD;vGefavojzifh vuf0Jjref uyif
tb,r[m&mZm (1126-1139)bG J U cH bk & if j yKvm
avonf[k "n0wDta&;awmfykH qdak vonf/ awmif
ausmif;q&mawmf\ &cdik &f mZ0ifopfum; pEy&r&mZm
rif;um; aqGawmfrsdK;awmfwdkY t,HkoGif;aom pum;udk
vdu
k ef m a,mufzawmf &rf;jynfo
h aH wmifpm;udk owfrnf
BuHavonf/ xdkYaMumifh od*Fygrif; (rif;jym;NrdKU usdef;uRef;
taemufbuft&yfwGif Adkvfrif;jyKaeol)xHuyf vlolrsm;
pGm pk Hk;vsuf wdkufavonf/
xdktcg pEy&&mZmrif;udk& &[ef;jyKxm;av&m
if;oHawmifpm; tb,r[m&mZmbGUJ cH rif;jzpfNyD; aemuf
rS pEy&rif;eef;us&[ef;udk ,lapvsuf ajriluRef;odYk ydaYk p
avonf/ tydw
Yk iG f iqifw;kH (iSuq
f ifw;kH t&yf)ay: ta&muf
0rf;us aoavonf[l\/
1126rS 1135xd pd;k pHc&hJ aom tb,r[m&mZmrif;
vufxufvnf; trwfBuD;a&To;J ESihf rdyef;&Hwu
Ykd m; aumif;
rGepf mG trIxrf;vsufyif &Sad eMuonf/ pmzwfwwf 'd;k a0
trnf&Sd trwfBuD;wdkYom rdzk&m;ESifh rzG,fr&mrIjzpfjcif;
owif;qdk;&SdcJhzl; xGufajy;jcif; cH&onftxd jzpfcJh&onf/
trwfBuD;a&To;J wdu
Yk m; xdo
k o
Ykd wif;qd;k rsm;udk &mZ0ifwiG f
rawGU&acs/ odaYk omf op m&Srd eS &f m avQmufwwfaom rSL; ;kd
rwfreG w
f pfa,muf jzpfonft
h wdik ;f bk&ifrif;tay:vnf;
tusKd ;enf;? trwfBu;D rSmvnf; toufab; qdu
k cf &h J avonf/
taMumif;um; xdt
k b,r[m&mZmrif;wGif i,fuRef
oufvrl sdK; iaomufMum (iaomufMu,f[v
k nf; rlu&JG dS
onf) nDtpfukd ESpaf ,muf&o
dS nf/ xdEk pS af ,mufwu
Ykd kd
bk&ifrif;u o'gawmfrl trwfBuD;cefY&ef jyKavonf/
xdo
k cYkd efrY nfjyKpOf trwfBuD;a&To;J u trSet
f wdik ;f raxmuf
rn m avQmufxm;avcJo
h nf/
&cdkifom;BuD;pmay
75
trwfBuD;avQmufxm;csuw
f iG f a&S;ynm&Sw
d q
Ykd ckd ahJ om
&mZvufo;kH xH;k a[mif;pmwrf;tvm xGucf sufrmS tvGef
wefb;kd &Sad vonf/ trwfBuD;vnf; odq
Yk akd om ynm&Sd
pum;&Syd gonf[k xH;k a[mif;pmwrf;udk atmufygtwdik ;f
avQmufxm;onf/
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
76
&cdkifom;BuD;pmay
77
wdu
k pf nfwu
kd af rmif;wD aomif;Murf;avonf/ rif;u vTwf
vdu
k af om wrefwv
Ykd nf; iaomufMumxHcsnf; t0ifco
H mG ;
Muonf/ nDawmf &rf;jynfph m;cspo
f yl ifvQif if;iaomufMum
zufoYkd yg0ifaf vonf/ rif;\om;awmf tdraf &SUrif;&Jabmfu
vnf; qd;k oGr;f ,kwrf mESyd pf ufjyKol jzpf&um; trsm;uyif
xdrk if;udk oabmusaomfvnf; om;udk rESpNf cdu
k af eMurI
&Sad eMuavonf/ xdt
k cdu
k w
f iG f 'g;ydik if aomufMum csDvm
wdu
k cf u
kd yf ek u
f efavojzifh tb,r[m&mZmrif; vGecf &hJ
avonf/
xdrk if;vGev
f Qif iaomufMumvnf; pEokre&mZmbGUJ cH
rif;jzpfav&m trwfBuD;rSm ud,
k u
f sKd ;enf;jcif; cHomG ;cJ&h av
onf/ rlvuyif iaomufMumudk trwfBuD; rcefo
Y ifh
aMumif; avQmufxm;bl;onfrsm;?iaomufMumvky&f yfrsm;udk
zGifhcscJhjcif;rsm;aMumifh? rif;vnf; tusdK;rJhjzpf& trwfBuD;
rSmvnf; toufab; BuHKvm&avonf/
xdik aomufMum pEokre&mZm (1135-1139)rif;
jzpfavvQif a&S;ynm&Sd rSL;aumif;rwfaumif;rsm;udk ESdyf
pufowfjzwfjcif;? ynm&Sdudk roHk;jcif;aMumifh? vGwf&m
vGwaf Mumif; xGuaf jy;yke;f a&SmifcMhJ u&onf/ taemufjynf
uHomNrdKUodkYcsnf; ajymif;aecJhMuavonf/ trwfBuD;
a&To;J udu
k m; e*du
k yif &efNidK;&Scd hJ bl;onft
h avQmuf pD&if
jcif;udk cHomG ;&avonf/ vlukd acG;owfonf[al om pav
OD;ykntjzpfoepfuo
hJ Ykd cHomG &&Smjcif;aywnf;/ trwfBuD;
a&ToJ;rSm toufydkif;t&qdkvQif trIxrf;Edkifao;ol[k
qdak vmufayonf/ if;tpD&ifco
H nfrmS 1139ckEpS f rif;jzpf
aom pEokre&mZmrif;eef;wuf rMumao;aomtcsdef
wGif jzpfrnfjzpfay&m toufav;q,fceft
Y &G,w
f iG o
f m
qHk; HI;oGm;&rnf[k xif&onf/
xdrk if; oabmrusMuaom trwfBuD; pmzwfwuf
'd;k a0wdv
Yk nf; rif;udk ykeu
f efawmfveS cf MhJ uavonf/ vlol
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
78
&cdkifom;BuD;pmay
79
xHrS Mum;emrSwo
f v
d u
kd rf ad om xH;k enf;om"u wdjYk zifh
wdik ;f jynftwGuf tusKd ;jyKaqmif&u
G cf ahJ o;aMumif; &mZ0if
wGif rSww
f rf;awGU&ao;onf/
pEokrerif;aemuf qufcaH om pE0drvrif;um;
eef;ouf&ufaygif; 40om &SnMf umcJo
h nf/ odaYk omfvnf;
0drvrif;onf a&S;rSL;a[mif;rwfa[mif;rsm;udk pDppf ynm
&St
d avQmuf jr ifah jr mufawmfral vonf/ xdaYk Mumifh txuf
trwfynm&Sd NrdKUopfEiS hf pdew
f ifpm;a&To\
J r,m;rdyef;&Hukd
;kd uRef;ESihf pdew
f ifukd pm;aus;ay;tyfEiS ;f avonf/ xdjYk yif
a&S;rif;wdeYk nf; eef;olrzd &k m;? armif;rrsm;udk a&S;xH;k rSef atmif
jyo&rnf [ k tyf a wmf r l a vonf / om;ausmf Z H u d k
vnf;ynm&St
d rsKd ;? rSL; ;kd rwfreG f om;ajr; jzpfonf [kqu
kd m
ynmudk oifap&ef trde&Yf adS vonf/ ynmoifMum;&ef vnf;
q&mawmf p Em&mrod k Y tyf a wmf r l a vonf / ,if ; od k Y
ynm&Sw
d t
Ykd m; ,cifajr mufpm;cJo
h nfh enf;wlajr mufpm;jcif;
jyKcJah vonf/
xkjYd yif bk&if0rd vrif;ud,
k w
f ikd u
f yifvQif ]]NrdKUopfpm;
onf ynm&SdtrwfrsdK;? a&S;omuD0ifrif;quf t&Snf?
rif;wdik yf if trwfcv
H suf? qufumvmcJo
h l om;ajr;jzpf
ygonf/ xdo
k yYkd if jzpfygvsufvnf; pEmokrerif;onf
pm&dw r&Sd jynfwefaom ywjrm;udk pyg;wpfcu
G Ef iS hf a&mif;
pm;aomolEiS hf wlonf/ qd;k aumif; rodwwfav/ NrdKUopf
pm;uJhodkY todtjrifxl;aomol rSL;rwfr&SdNyD}} [kqdk csD;
usL;jcif; jyKavonf/ r,m;rdyef;&Hudkvnf; ]]NrdKUopfpm;
r,m;vnf; ynm&SEd iS hf aygif;zufco
hJ l jzpfonf? NrdKUopfpm;
raorD wdkif;jynf taMumif;t&mrsm;udk rnfodkY ajymqdkzl;
onf rSwo
f m;rdorQukd avQmuf&rnf}}[k trde&Yf adS vonf/
xdo
k aYkd vQmufxm;&ef trde&Yf &dS jcif;rSm xdrk if;eef;pH 28
&ufajrmufwiG f eef;awmf zGww
f ufjcif;? NrdKUwGi;f usm;0if
jyif;pGmjrL;ckef[kef;jrnfoGm;jcif;? aEGumv rdk;BuD; pGm&Gm
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
80
&cdkifom;BuD;pmay
81
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
82
&cdkifom;BuD;pmay
83
&cdik yf ef;wsm;pnf
&cdik rf if;rsm;vufxuf yef;wsm;pnfukd tpOftquf
toH;k jyKvmcJo
h nf/ yef;wsm;rSm ESprf sKd ;&So
d nf/ (1)ewfyef;wsm;
ESihf (2)orufwufyef;wsm;wdYk jzpfMuonf/ if;udk &cdik t
f oH
jzifh yef;wsi;f -yef;usi;f -yef;usm;[l trsKd ;rsKd ; a&TUajymif;ac:
qdk vmcJMh uonf/
ewfyef;wsm;
yef;wsm;twdik ;f twmrS tvsm; 2awmif? xdy0f
awmifqw
k ?f wajzmifw
h nf; jzpfonf/ qdwo
f m;a&udk Muuf
&onf/ t0wfrmS t0wfjzLwGif teDpif; tem;owfonf/
odik ;f BudK;rSm uGr;f ;kd ceY&f adS om BudK;vH;k i,f 3vH;k 7vH;k wdjYk zifh
tzsm;wGif bl;yGiihf ,frsm; az: jyKvky&f onf/ ywfpmwifjcif;
rSm aumufn if;? ajreDreI ?Yf oZifO? iSuaf ysmoD;aESm Budwf
Ny;D vQif rsuEf mS jyif tem; 2vufrceYf csef wjyifv;kH tjynfh
wif&onf/ a'0wmAvdyal Zmfaomtcg yef; wsm;udk wD;&
onf / ewf y G J e wf u em;qif a omtcg ewf w d k Y \
taMumif;t&mudk vdkuf a&S;ynm&SdBuD;rsm; pDuHk;xm;cJh
aom ewfocH sy?f ewf,ikd ;f oHwu
Ykd v
kd u
kd f wD;&onf/ yef;
wsm;um; a&S;&cdik rf if;rsm; tpOftquf tpOftvmtm;jzifh
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
84
orufwufyef;wsm;
yef;wsm;udk &cdik w
f rYkd *Fvmaqmif vufxyfxrf;jrm;
yGw
J Ykd toH;k jyKavonf/ orufwufyef;wsm;rSm &cdik ef ,fwiG f
uG,af ysmufvek ;D yg; &Sm;yg;oGm;avNyD/ orufwufyef;wsm;
tpm; tdEd ,pnf? aAsm? brf;? wD;rIwv
f suf tpm;xd;k aeMu
onfukd awGU&onf/ taemufjynfac: ta&SUygup wefa'o
&Sd &cdik w
f u
Ykd m; xdak 'o r*Fvmaqmifyw
JG w
Ykd iG f orufwuf
yef;wsm;udk toHk;jyKaeMuwkef;yif awGUjrif&ao;onf/
&cdik ef ,fwiG f orufwufyef;wsm;udk 'kw,
d ppfBuD;
rwdik rf x
D d awGUjrifvu
kd &f ao;onf/ 'kw,
d ppfBuD;d jzpfvmNy;D
aemufwiG f aysmufu,
G o
f mG ;jcif; jzpfc&hJ onf/ ,ckqv
kd Qif
orufwufyef;wsm; wD;cwfou
H ykd if rMum;&? tpteyif
&Smr& jzpfcJh&avNyD/
xdyk ef;wsm;pnfEiS yhf wfouf ajc&mpdu
k f vdu
k v
f MH unfh
&cdkifom;BuD;pmay
85
&efvo
kd nf/ okawoejyK rSww
f rf;wif&ef ta&;BuD;onf/
wwfEikd u
f azmfxw
k &f efyif oifah vonf/ uREyfk w
f Ykd avhvm
od&oavmufqv
kd Qif a&S;tcgu wD;cwfz;l olrsm; touf
xif&mS ; &Sad eMuao;onf/ xdyk *k Kd vfrsm;teuf ppfawGNrdKU
armvdy&f yfuu
G w
f iG f touf76ESpf &SNd y;D aom yk*Kd vfwpfO;D yif
&Sad o;onf/ if;rSm Zmwdawmifuw
k Nf rdKUom; jzpfonf/
touf 22ESpu
f yif ppfawGNrKd UodYk a&mufonf/ orufwuf
yef;wsm;udk ud,
k w
f ikd f 0ifa&mufw;D zl;onf/ if;xH 6-666aeYu oGm;a&mufawGUqHk avhvmzl;olrsm; &So
d nf/ if;xHrS
ar;jref ; pH k p rf ; od & S d & onf h j yif if ; wD ; jyonf h wD ; yH k w D ;
uGuu
f v
kd nf; awGUjrifvmcJMh u&onf/
tzdk;tdk\ ajymjycsuf
if;ajymjycsut
f & orufwufyef;wsm; twdik ;f t&Snf
rSm tvsm; 2awmif? t0tcsif; wxGmESihf vufav;vH;k ?
tv,fv;kH ywf wpfawmifEiS hf awmifqw
k ?f (0g)2awmifcef?Y
cwfausmufo;D (aus;om;wkwcf wfupm;aom aus;om;cwf
p&mtvH;k )? yHo
k Pmef cyfavsmah vsmh jyKvky&f onf/ EGm;om;
a&jzifh jzpfap? qdwo
f m;a&jzifh jzpfap Muuf&onf/ apmif
(vufjzift
h oHazmf)bufukd tyg;/ NAed ;f ('kwjf zift
h oHvu
kd w
f ;D )
bufukd txl Muuf&onf/ yef;wsm;\t0wfrmS tpdr;f Ek
a&mifEiS hf tjzLjzpfonf/ tjzLxnfwiG f tpdr;f Ektem;pif;jzifh
jzpfap? tpdr;f EktxnfwiG f tjzLtem;pif;jzifh jzpfap 0wf&
onf/
[pum;csyf/
/ apmifzufrSm tjcif;azmfaom (toH
azmfaom)rsufEmS zufukd ac:\/ xdzk ufukd vuf0zJ ufu
xm; toHuakd zmfay;onf/ NAde;f zufrmS vusfmzufuxm;
'kwfjzifh toHvdkuf wD;cwfay;&onf/]
wD;olwdkY0wf&onfrSm yef;Eka&mif acgif;aygif;? t0g?
tjzL? teD? tpdr;f tp&So
d nfjzifh wqifwnf; 0wf&onf/
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
86
&cdkifom;BuD;pmay
.....
[D;.....[D;
.....
87
yef;wsm;pnfonf iyif
&cdik rf if;vufxuf yef;wsm;pnfonfrsm;udk csD;jr ifh
ajr mufpm; tm;ay;vsuf jyKpkxm;cJah Mumif;udk rSww
f rf;rsm;
wGif &SmazGawGU&onf/ Oyrm &cdkifrif;Am;BuD; bk&ifvuf
xuf ajrmufOD;NrdKUawmfwGif yef;wsm; 0dZmjzpfcJhzl;aom
q&miyifrSm ,ckxd &cdkifwdkYyg;pyfwGif a&yef;pm;vsuf
&Syd gao;onf/ xdk q&mESiyhf wfouf a&S;u '@m&DozG,f
ajymqdak ecJMh u&m trSeyf if if;\twwfynmrSm ausmMf um;
aMumif; bk&ifuyif csD;ajr muf txl;jyKcJah Mumif;udu
k m;
uREkyf w
f &Ykd mS azG &&Sx
d m;aom rSww
f rf;u oufaocHygonf/
xdrk w
S w
f rf;udk rltwdik ;f yif azmfjyvdu
k &f onf/ rSwf
wrf;rSm &cdkiftoHjzifh a&;xm;onfhtwGuf wrsdK;qef;
aeygonf/ okawoetwGuf tusdK;rsm;rnfjzpf pmzwf
olrsm; em;rvnfuvnf; onf;cHNyD;avhvmzwf I apvdkyg
onf/ rSwfwrf;wGif rxif0g;0g;rIefrSm;rSm; ysufaeaom
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
88
&cdkifom;BuD;pmay
89
wu odv
k v
f J jzpfvaD &/
]],if;tcg iyifxw
H Ykd wynfo
h m;au 3aomif;? uka#
a&mufvaD &? iyifBuD;rSm rwwfoal u wwfow
l csdKU trsdK;
rsdK;udk oifMum;vdkYvJ jyvDa&/ tcg wynfhrsm;pGma&
wwf vdyYk gau? rif;bmvufxuf iyifBuD;rSm pm;rukeaf u?
iGDudk wu,f ykwfjynfh dkifjynfh [dvDa&/ ,if;tcg iGDudk
wu,f pm;ruk e f a u? ref ' &mZD u k v m;iS m ;vd k Y
uefbufuv
kd nf; wl;c a&/ ,if;uefuakd v uefemrnfEiS hf
vlemrnfukd a&maESmvdYk vJ; urmw
h ef;qm rysuf&a,mif
'dik ;f *sDuefvYkd xm;yga&/ iyifuv
kd nf; 'dik ;f *sDiyif ac:yga&/
um; wu,fih yifue om jzpfyga&/ bk&ifuefonf
r[kwaf cs/
]],if;tcg rdk;oD;us rif;bmBuD;rSm eef;&ifjyif&Sdu
r@myfBuD;udk qifw0if jrif;w0ifx;kd NyD; xd;k a&/ nOfeh wf
wuf zdv
Yk Ykd BuHvaD &/ ,if;tcg rif;bm;BuD;u ewfq&mr
axmifu;kd &mudk pmwdpk m&Snf urf;vdu
k af w/ ewfq&mr
axmifu;kd &mvnf; rif;bmeef;&ifjyif a&mufvaD &/ rif;bm
BuD;rSm ewfq&mraxmifu;kd &m a&mufvv
Ydk mau? yef;usm;
wD;zdkY 'dkif;*sDzufu q&miyif wynfhrsm;pGm vm&arvdkY
'dik ;f *sDbufukd pmwdpk m&Snu
f rf;vDa&/ ,if;tcg iyifBuD;rSm
yifemydkau awmif;arSmufvdkYvJ jzpfeDa&/ rvdkufEdkifau
wynfih g;usdwaf vmuf xnfv
h u
kd af w/
]]wynfih g;usdwf vdu
k v
f v
Ykd mau? ewfq&mr axmif
ud;k &mtv,frmS pnfiyifwynfh yef;usm;udk vdik rf mS qGv
J Ykd
wD;jya&/ wD;jyygau? ewfq&mr wBudKif;uau? iyif
ywfoH rMum;&au? y&d,m,frm,mvkyv
f Ykd ewfq&mr
tukeo
f l Ukd NyKd xGuaf w/ ,if;tcg qdo
k aH jymoH rMum; ygau?
rif;bmBuD;rSm jywif;aygufukd vSpzf iG v
hf v
Ykd nf; Munfv
h aD &/
ewfq&mr tukefol dkU rjrifygau iyifwynfh ig;usdwf
avmufudk yef;wsm;udk vdkifrSmqGJ jrifvDa&/
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
90
&cdkifom;BuD;pmay
91
]]xdt
k cg iyifBuD; yef;usm;udk vdik rf mS pGyf vdu
k v
f m
aomtcg rdk;oD;usjzpfygojzifh acsmif;rSm jzm;&Tef ykef;ykef;
jynfeh o
D nf? ,if;aMumifh iyifBuD;temonfvnf; yef;usm;
udak qmif rul;Edik yf gojzifh acsmif;urf;axmifu
h &yfapmuf
aqmuf eef;wGif;rSm [dorQ wynfhwdkYudk yef;usm;wD;vdkY
ac:ygvdar/ em;axmif yef;usm;oH yD;ygrnf/
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
92
vHk;aumuft"dym,f
aAmif'l-
&cdkifom;BuD;pmay
93
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
94
&cdik o
f mjcif;
omjcif;udk &cdik u
f Asmq&mrsm; trsm;qH;k oDu;kH zGUJ qdck hJ
Muonf/ &cdik o
f mjcif;onf a&S;OD;pGm aus;vufawma'oudk
tajccHaom aw;oDcsi;f wpfck jzpfonf/ odaYk omfvnf; aESmif;
umvwGif eef;awmfoiG ;f uAsmwpfck tjzpf e,fus,fvm
onf/ ajrmufO;D acwf rif;Am;BuD; (a*gpm 893-915)vuf
xufwiG f 0drvtrwfBuD;u ow mEkaumfumEkpaom tEk
Zmwf0w Krsm;udk omjcif;jzifh zGUJ qdNk yD; em;awmfoiG ;f cJo
h nf/
tif;0 taemufbufveG rf if;w&mBuD;vufxufwiG f
a*gpm 927 ckESpfavmuf aZ,s&Erdwfu Oaweomcsif;?
y#mpm&Domcsif;? pdrme0dumomcsif;wdkYudk qufoGif;cJh
aMumif; awGU&S&d onf/ odaYk omfvnf; omcsif;ESio
hf mjcif;udk
a&maxG;roGm;apvdyk g/ aZ,s&Erw
d f omcsi;f rSm &cdik o
f mjcif;
rsm;ESifh um&efttkyftcH tuGmtvSrf;csif; jcm;em;onf/
atmufwGif azmfjyxm;aom aZ,s&Erdwfomcsif;ESifh &cdkif
omjcif;wdu
Yk kd EIid ;f ,SOaf pvdyk gonf/
95
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
96
tvdu
k f trsdK;rsdK;zGUJ qdMk uonf/ wdu
k o
f mjcif;? Zrf;omjcif;?
ompGav? [efpaG v? yd'k pf o
kH mjcif;ponfwu
Ykd kd cyfww
kd kd pyfqkd
Mu Zmwf0w KzGUJ omjcif;rsm;udk &Snv
f sm;pGm pyfqMkd uonf/
&cdik pf mqdrk sm;onf 0w KZmwfvrf;rsm;udk omjcif;jzifh
acwftqufquf zGJUqdkcJhMuonf/ ajrmufOD;acwfwGif
trwfBuD;0drv? pmzwfouf OD;'d;k a0? avmurmefatmif
q&mawmf ponfwYkd omjcif;rsm;udk zGUJ qdak &;om;cJMh uonf/
NAdwo
d QacwfwiG f q&marmifomatmif? armifa,mufau?
q&mxGe;f vS? wefc;kd q&mxGe;f ? q&mOD;atmifxeG ;f ? omcsr;f
OD;bponfwYkd omjcif;rsm;udk zGUJ qdak &;om;cJMh uonf/
&cdik af wmaus;vufrsm;wGif qefzw
G ?f armif;eif;? ig;&Sm?
[if;cl;ygrusef omjcif;oHwnHnjH zifh &cdik o
f &l cdik f om;rsm;
oDqdkMuonf/
97
udo
k if? q&moQifrmS ? pHv
k ifjynf0h ? qifjyavjyef? prusef
au? twef&u? "eaMu;aiG? &csifay? jynfuv
kd n
S yhf wf?
ndK;rokefau? *kPf owif;ESifh? omjcif;wwf[k?
&yftjzmjzm? t&Gm&GmrSm? aysmfygwHkvsuf. }}
a,musfm;omjcif;wwfrsm;omru trsdK;orD;omjcif;
wwfrsm;vnf; ay:aygufxeG ;f um;cJah o;onf/ trsKd ;orD;rsm;
onfvnf; a,musmf ;rsm;ESihf wef;wlyif y&dowftv,fwiG f
,SONf yKd ifoq
D v
kd suf omjcif;twwfjzifh toufarG;cJMh uonf/
]]toufarG;&efav? mPfESifh&if;vdkY? omjcif;udk
oif? jynfciG v
f n
S yhf wf? oljrwfwx
Ykd ?H toH;k cHau?
tuRefarrSm? twefMumvd}Yk }
omom,m,m NidrfhNidrfhajimif;ajimif;ESifhem;axmif
aumif;aom aw;oDcsif;wpfrsdK; jzpfjcif;aMumifh omjcif;[k
ac:onf[k ,lq&onf/ omjcif;onf &cdik jf ynfwiG f a&S;y
a0PDtcguyif&adS om omjcif;pyfenf;rsm;jzifh pyfqx
kd m;onf
udv
k nf; awGU&S&d ojzifh omjcif;rSm a&S;usaomoDcsif;wpfck
jzpfaMumif; xif&mS ;vSonf/ &cdik jf ynfwiG f ,ckwikd af tmifyif
omjcif;rsm;udk zGUJ EGUJ pyfqakd vh &Gwzf wfoq
D akd vh&adS o;aMumif;
awGU&S&d onf/
Armomcsi;f udk cauG;,yifEh iS hf a&;Muaomfvnf; &cdik f
omjcif;udrk l &cdik t
f oHxu
G t
f & cauG;&&pfEiS hf a&;Muonf
udk owdjyKapvdyk gonf/
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
98
&cdik Zf rf;jcif;
&cdik jf ynfwiG f a&S;tcgu vlysKd vSn&hf mwGif Zrf;jcif;rsm;
udk toH;k jyKMuonf/ ,cktcsed w
f iG f &cdik jf ynftcsKd Uaom t&yf
a'orsm;wGif toH;k jyKwH;k yif &Sad o;onf/ Zrf;qdo
k nf yef;
zGuw
f rf; oabmrsKd ;ESihf cyfqifqifwo
l nf/ odaYk omf Zrf;wGif
um&efoabmygonf/ tzGUJ tEGUJ oabm ygonf/ taxhtaigh
tapmif;tcsdwf ygonf/ tvkpd rf;jcif; ynmprf;jcif;oabm
ygonf/
rdru
d ,
kd w
f ikd f qufo,
G f if;? tjcm;&yf&mG rS umvom;
rsm;jzpfu &GmcHumvom;rsm;rSwqifh qufo,
G f if;? tysdK
ESifhvlysdK yGifhyGifhvif;vif; dk; dk;om;om; pum;ajymEdkifcGifh &Sd
onf/ xdo
k pYkd um;ajym EkH iS v
hf nf; orD;&nfpm;jzpfonf[k rqdk
Edkifao;acs/ orD;&nf;pm;rjzpfrD jzpfap? jzpfNyD;rSjzpfap?vl
ysdKvSn&hf m odrYk [kwf vlysdKtysdK awGUqHpk um;ajym&m
Zrf;jcif;udk toHk;jyKMuonf/ Zrf;jcif;jzifh axhMuonf/
aighMuonf? apmif;Muonf? csw
d Mf uonf/ tvdpk rf;Mu onf?
tcspfprf;Muonf? ynmprf;Muonf/
&cdik u
f mvom; umvorD;rsm;onf vlysdKazmf0ifp
tysKd azmf0ifpuxJuyif vlysKd BuD;rsm; tysKd BuD;rsm;xHrS wqifh
Zrf;jcif;udk oif,Ml uonf/ xdo
k o
Ykd if rkH u rdrd bmomvnf;
&cdkifom;BuD;pmay
99
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
100
tysdK/
vlysdK/
tysdK/
vlysdK/
tysdK/
vlysdK/
tysdK/
vlysdK/
/
/
&cdkifom;BuD;pmay
101
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
102
atmif/
&cdkifom;BuD;pmay
103
vHk;aumuf t"dyg,frsm;
wef;vG-J &Gmtrnf
*&if-iSuaf ysmwpfrsdK;
vDrokw-f avroGw?f avrwdu
k f
EIwq
f yd cf ek yf w
k -f &Gmtrnf
&Twyf gbd-vTwyf gbd
c,if0g;aoQ-c,if0g;uav;/
yvGD-yavG? a>y
rajympDu-hJ rajymygeJaY emh
cG;D 'derf sm;vd-Yk acG;awGrsm;vdYk
,if;ydik q
f akd u- 'Dvq
kd ,
kd if
yaZmifjyifau-b,fvv
kd yk v
f Qif
*kyikd q
f -kd 'Dvq
kd v
kd Qif
cG;D rajymufau-acG;rajymuf
aemif&aJ usmf-acG;trnf
cG;D ykPm;-acG;trnf
oH*v
k -D acG;trnf
zsufuwfcaD pmif-zsufMu&atmif
[dkif;cGD;[dkif;cGD;-[Jh acG;[Jh acG;
'a,m-ykq;kd ? vHck sD
MuufaoQ-Muufuav;
cGwb
f 0Ykd aD u-ckwv
f aYkd 0vQif
tjrifw;kH au-tjrifuyfonf? rjrifcsif? rke;f onf/
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
104
&cdkifom;BuD;pmay
105
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
106
aumif; &Sad yrnf/
&cdkifrsdK;quf &mZ0ifaumufEkwfcsuf
xdo
k t
Ykd a&;t&m&Sv
d Qif tud;k om"u oufaojy&ef
'@m&Dqefaom tpOftquf qdk dk;aESmif; ordkif;OD;acwf
trSwftom; taMumif;t&mwdkYESifhyif qufpyf &mZ0if OD;
wnfjy&NrJ jzpfonfhtavQmuf ? &cdkifvlrsdK;wdkY\ ordkif;udk
pDppf&mvnf; &mZ0ifyg a&S;OD;u@rSyif tajccHNyD;pwif&
rnf jzpfayonf/
&cdkifonf rm&,k&cdkifrif;qufpuwnf;uyif ESpf
aygif;ig;axmifausmrf Q ud,
k rhf if;ud,
k chf si;f ESihf aexdik cf hJ aMumif;?
bd;k awmfrif;w&mvufxuf ou &mZf 1146 ckus rS jrefrmu
&cdik u
f kd tkypf ;kd Edik cf ahJ Mumif;? jrefrmonf &cdik u
f kd bBuD;awmf
vufxuf 1185ck t*Fvyd f jrefrm yxrppfyJG xd ESpaf ygif;39
ESprf Qom tkypf ;kd Edik cf ahJ Mumif;? &cdik &f mZ0ift& od&ayonf/
odkYaomf &cdkif&mZ0ift& &cdkifrsdK;qufrsm;onf awG;
awmp&m rsm;pGm&Sad e&m acwfO;D trSwt
f om;ESihf qufpyf
avhvmEdik Mf u&efif;? aESmif;acwft,ltqrS tajccHobm
0rl acwfreDS nf;pepfusus avhvmrSww
f rf; wifEikd &f efif;?
&cdkif&mZ0ifrl&if;rsm;rS &cdkifrsdK;quftpudk &SmazGxkwfEIwf
wifjytyfayonf/
&cdkifr[m&mZ0ifBuD;rSvmaom &cdkifrsdK;quf
wyfO;D tp r[morwrif;\ tquftEG,jf zpfaom
r*"&mZfwikd ;f udk tpd;k &aom r*a'0rif;\ ajr;awmfjzpfaom
om*&rif;om;onf wdik ;f jynfwnfaxmifawmfr&l ef Adv
k af jc
wpfaxmifEiS w
hf uG &aohq&mjrwfwyYkd g pHv
k ifpmG r*"&mZf
wdik ;f jynfrS ajrmuft&yfp;l pl;odYk csw
D ufawmfro
l nf/ upye'D
jrpfvuf0b
J ufurf;xdyf csdKif0h rS ;f aomt&yfwpfco
k Ykd a&muf
aomtcg xD;eef;pdu
k af wmfrNl yD;vQif Edik if aH wmfukd e,fowf
rSwf NrdKUawmfudk zGJUpnf;awmfrlonf/ om*&rif;onf
&cdkifom;BuD;pmay
107
'oedygwfCw@dwZmwfrSvm &cdkifrsdK;quf
uy gOD;r[morw\ tquftEG,jf zpfaom r[muH
orif;onf vlwdkYtouf ESpfaomif;wrf; rZdra'o
Ow&yxwdik ;f todw eNrKd UwGif rif;jyK&m xdrk if;\orD; awmf
a'0*Amrif;orD;ESihf azmfjyyg &uy&l wdik ;f Ow &r"lNrdKU &Sif
r[mom*&rif;\om;awmfjzpfaom Oy om*&rif;om; wdYk
oifhjrwfMu&mrS 0goka'0Ava'0paom a'obmwdu
aemifnw
D usdww
f u
Ykd kd zGm;jrifavonf/
xdn
k aD emifwo
Ykd nf t&G,af &mufvv
l m;ajrmufaom
tcg OD;&D;awmfuo
H rif;BuD;ESihf OyuHotdraf &SUrif;wdt
Yk m;
us HI;ap todw eNrdKU rif;jyKMuavonf/
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
108
rm&,kqufrSvmaom &cdkiftrsdK;quf
xdak emufrS rZrd a'o uyd v0wfjynfrS &Sib
f &k iftZK
eonf &aohjyKNyD;aemuf wawm0if0if wjyifxu
G x
f u
G f
vmcJh&m &cdkifjynf upye'Drnfaom ukvm;wefjrpfzsm;odkY
a&mufaomtcg Erm,krnfaom qwfr odrYk [kwf ouf
trsKd ;orD;ESihf oifjh rwfMu&m rm&,krnfaom om;udk arG;zGm;
&cdkifom;BuD;pmay
109
av\/
rm&,konf t&G,fa&mufaomtcg vltrsm;tm;
tE&m,fjyKaeaom bDv;l wd\
Yk &efuakd v;jr m;jzifh NzdKcGi;f
owfNyD; a0omvDNrdKUwGif rif;jyK\/ "n0wDNrdKUudv
k nf;
wnfaxmifawmfrl pd;k pHcahJ vonf/ xdrk if;um; &cdik &f mZ0if
wGif rSwfwrf;wif &cdkifrif;qufrsm;\ tprif;yifwnf;/
xdkudk&nf &cdkifrif;orD; {csif;ac: armufawmf{csif;
]]{;-{wHu
k mum? rnfom"n? jynfrxdyzf sm;? odMum;
ay;ESifh? vufeuf&if; ? xdkrif;rm&,k? wnfpjyKu}} [l
if;? &cdkif&mZ0ifvuFm ]]odMum;vufeuf? xdefxdef
xGufonf? pMumta&mif? 0if;0if;ajymifESifh? awmawmif
cdrk ?DS tvZDb
v
D ;l ? vlpm;MuL;ud?k *kPx
f ;l tmPm? bke;f rd;k jzm
? vd&k matmifjrif atmifNrKd U0if ? ac:wGi&f cdik ?f ckwikd f rysu?f
armfueG ;f xGuf ? rif;qufaysmfr?DS a0omvDwiG }f } ponfjzifh
pyfqakd vonf/
xdo
k Ykd bDv;l &udK ufwu
Ykd kd xd;k owfy,fEiS &f mjzpf &cdik f
jynf? vlrsdK;udv
k nf; &cdik v
f rl sdK;[k ,aeYwikd af tmif wGif
onf/
onfvnf; &cdik t
f rsdK;quf\ tpaywnf;/
rm&,krif;quf tkypf ;kd Ny;D aemuf &cdik jf ynfwiG f uH&mZm
BuD;rif;quf tkypf ;kd cJo
h nf/ xdaYk emuf pEol&,
d rif;quf?
r[mpE&mrif;quf? NrdKrif;tjrwlrif;quf ponfjzifh rif;
qufaygif; ajrmufrsm;pGm tkyfpdk;cJhonf/
xd&k cdik jf ynfonf oD;jcm;wkid ;f jynfwpfct
k jzpf ud,
k rhf if;
udk,fhcsif;jzifh ESpfaxmifaygif;rsm;pGm xD;ESifheef;ESifhMuiSef;ESifh
aexdik cf MhJ uojzifh &cdik ,
f Ofaus;rI taqmufttHo
k nfvnf;
BuD;rm;cJah yownf;/
&cdkifjynfESifh 0wDav;&yfrsdK;quf
irnf;&mZ0ifum; odq
Yk akd vonf/
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
110
]]tE&uyf wqJw
h uyfajrmuf wifajr muftyfaom
r[morwrif;rSp 0&rEmwkrif; jzpfawmfrlaomtcg
xdkrif;\om;awmfonf *Zmywd? t ywd? e&mywd?
0Pybm[l av;a,muf&adS vonf/
]]xdak v;a,mufww
Ykd iG f *Zmywdom;awmftm; ZrL'dyf
uRef;\ ajrmufyikd ;f ud?k t mywdom;awmftm; ZAL'dyu
f Ref;
\ awmifyikd ;f ud?k e&ywdom;awmftm; ZrL'dyu
f Re;f \ ta&SU
ydik ;f udk ay;awmfral vonf/ ti,fjzpfaom 0Pybmudk
ar;awmfr&l m rdru
d t
H m;ay;&mudk vdyk gonf[k avQmufojzifh
]uHjrifh&mZm} [k wGifay\/
]]xdu
k jH rif&h mZmtm; *0Hywd y&rDomG ewfrif;wdYk zefqif;
wnfaxmif ay;tyfaomaMumifh "n0wD? arC0wD? &rm
0wD? 'Gg&m0wDjynfwYkd jzpfxeG ;f ay:aygufvmaMumif;ESihf qdak v
onf/ xdaYk Mumifh &cdik jf ynf &uy&l 0,f 0wDav;&yf wnf
vwfxeG ;f ojzifh &cdik t
f rsdK;qufrsm; aexdik v
f mcJjh cif; jzpfo
wnf;}}/
tif;apmuf&mZ0ifESifh bk&m;"gwfawmfordkif; u y
jrwfpGmbk&m; omoemawmftwGif; aum&Asrif;wdkif;
aum&Asrif; rif;jyKonfhtcg igwdkYbk&m;tavmif;onf
0d"&l trwfjzpfavonf/ xdak um&Asrif; wpfq,fEh pS q
f uf
ajrmufrif;vufxuf e*g;nDaemifwdkY zsufvm ysufav
vQif 'Gg&m0wD oHwNJG rdKUudk wnfaxmifvsuf rif;apmonf
qufcaH eaMumif;ESihf qdak vonf/
onfvnf; &cdik rf sdK;quf tpw&yfaywnf;/
,if;odYk qdt
k yfaom pum;rsm;udv
k nf; axmufxm;
qifjcif,&l rnf[k awmifausmif;q&mawmf qdo
k nf/ odYk
jyqdt
k yfaom &mZ0ifpum;wdo
Yk nf wifpm;onfyif jzpfap?
rSefonfyif jzpfap? pifppfrSmrl 0goka'0rif;nDaemif
wusdww
f Ykd rvmra&mufru
D yif 'Gg&m0wD? a0omvDpaom
&cdik jf ynf r[m0d[u
d wdik ;f a&S;a&S;aom r[morwrif;
&cdkifom;BuD;pmay
111
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
112
&cdkifom;BuD;pmay
113
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
114
115
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
116
vuf0Jvuf,m 99 NrdKUpD
odjYk zpfxeG ;f cJMh uaom &cdik jf ynfwiG f &cdik rf if;rsm;onf
upye'Djrpf ta&SUtaemuf ud;k q,fu
h ;kd NrKd UpDtm;jzifh NrKd U aygif;
198NrdKUrsm;udk wnfaxmifcMhJ uuke\
f / xdv
k uf0J vuf,m
99Nrd K UpD wnf x m;cJ h M uonf u m; 0gok a '0tp
orwrif;tqH;k &Sad om rif;qufaygif; wpfq,fu
h ;kd (19)
quf? rif;aygif; ESpf&mhig;q,fh&Spf (258)a,mufwdkYwGif
bkef;tifBuD;rm;aom rif;wdkY wnfaxmifjyKpktyfaom NrdKU
rsm;om jzpfonf[k &cdik &f mZ0ifopfq&m qdak vonf/
"n0wD&mZ0ifopf q&muvnf; ]]eef;pOfrjywf qufum
qufum wnfaxmifaom NrdKUwdo
Yk m jzpfaMumif;jzifh jyqdk
avonf/ upye'Dvuf0Jvuf,m[kyif qdkaomfvnf;
&cdkifjynftESHYtjym; &SdcJhonf[k odrSwf&m\/ xdkNrdKUrsm;rSm
upye'Djrpfudk ydkif;jcm;owfrSwfvsuf a&wGufxm;cJhjcif;
aMumifo
h m odu
Yk pye'D0,
J majrudk azmfjyjcif; jzpf&m onf/
xdk0J,m 99 NrdKUpDwGif rygbJ usef&Sd&pfaom NrdKUrsm; vnf;
&Sdao;onf/ xdkNrdKUrsm;um; rif;ygwnfaom oD&d0wD NrdKU?
udef;omNrdKU? a&csrf;0wDNrdKU? aZ,s&efukef NrdKU/ xdkYjyif
csif;ysHwnfaom o&ufcsdKNrdKU? aZ,s0wDNrdKUwdYk jzpfMuonf)
odaYk omfvnf; &cdik &f mZ0ifBuD;u 0wDav;&yfv;kH wGif yg0if
ojzifh &cdik w
f pfjynfv;kH tESNYH rKd UawmfwnfcahJ Mumif; jyqdx
k m;
avonf/
&cdkifom;BuD;pmay
117
xdu
k &kd nf &cdik &f mZ0ifvuFm ]]tordE ? cwd ,[k?
0goka'0? rif;up ? upye'D? jrpfudkrSDvsuf? vuf0Jvuf
,m? rsmpGmNrdKUjynf? wnfcJhayrS? aemufqHk;usonf? awZ
jyif;xef? o&befrif;? qufjyefvQif;onf}} [l if;/
ayg&mP&mZ0Ho tqH;k rSm ]]yl&rD [m? NrdKUjrwfpmG wGi?f
vuf,mvuf0?J omxl;uJEiS ?hf t-tJvQHn;D ? axGaxGp;D
onf? jrpfBuD;jrjr? upye'D? rIdif;&DomvS? qdyfpurf;om?
vuf,m vuf0?J ud;k q,fu
h ;kd NrdKU? xdo
k rYkd jcm;? vuf0eJ m;
vnf; vuf,mcsnf;jzif?h jynfxnf;axGaxG? omavav
ESifh? a&Tajr&yfpnf? ewfwdkif;jynfodkY? wlrnfbufvGwf?
Edik if jH rwfu?kd tkyu
f u
G yf ikd o
f ? tpd;k &onf? b0ocif? a&Teef;
&Si[
f ?k bk&if&mZm? cwd,mwd?Yk 0HopOfvm? qufE,
G u
f m
vQif? &wemqEef? ajymifrGefjrifhjrwf? e0&wfxl;uJ?
zsifyJ;rsm;ajrmif? raemaqmif ? bkef;a&mifawmufy?
pdk;pHMu\}} [l if;/
0g;ausmif;q&ma&; &cdik &f mZ0ifvuFm ]]upye'D? jrpf
qDvuf,m? NrdKU&GmwnfcsJU? bHek ef;zGUJ om;? ud;k q,fu
h ;kd NrdKU?
vuf0o
J v
Ykd nf;? rcsKd Uvnf;aumif;? NrKd Utaygif;? xD;aqmif;
BudrfBudrf? tordef[k? ZedE&mZf? pnfumjzpf onf?
EG,fppfqufum? qufumwnf;}} [l if;?
]]pEol&,
d rif;vufxuf bk&m;&Si<f ua&mufpOf cspo
f m;
tmeEm? "n0wDjynf upye'D ukvm;wefjrpf onf?
505 pif;wGif tusHk;0ifonf/ xdkjrpf\ta&SUbuf 99NrdKU?
taemufbuf 99 NrdKUwdkYudk rif;wdkYwnfxm; pdk;pH ?
NrdKUjyjynf&GmwdkYjzifh jynfhESufpnfum;vsuf xif&Sm;jrifhjrwf
aom wdkif;jynfjzpfvdrfhrnf[k Asm'dwfrdefY>rwfcJhaMumif;}}
jzifv
h nf; &mZ0if? Ak'0 ifordik ;f wdYk vnf; awGU&onf/
&cdik af &S;xH;k &mZ0if ]]a&ompdr;f jr? upy\? 'udP
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
118
&cdkifom;BuD;pmay
119
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
120
&cdkifom;BuD;pmay
121
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
122
&cdkifom;BuD;pmay
123
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
124
b&mxdik rf ?I *Edik o
f marm? a[0efawmrS? aumif;aomaiGw?l
qifjzLudk;pD;? oD;oD;a&mufvSm? rSL;rwfrSmvnf;? rsm;pGm
wGufudef;? wpfodef;ajrmufay? &Ha>ca&Gwnf;? eef;ae
jynfoQif?rsm;bk&ifwdkY? c0ifusdK;EGH? uRefawmfcHom;? bkef;
uHBuD;jcif;? xdkonf rif;\? eef;wGif;pHaysmf? rlcgaomf?
NydKifabmfr[d? oarm"dvnf;? rsm;bdoC
H m? ax&fig;&mESi?hf
tmumc&D;? ,mOf&iS pf ;D vsuf? jynfBuD;ordik ;f ? &cdik w
f ikd ;f od?Yk
qdik ;f qdik ;f rwfrwf? <uwHv
k wf ? ynwfonm? aovm*D&?d
rnf[d awmif GefY? udk,fawmfoefYonf/
/ a&mifuGefY
ajcmufo,
G f xde;f nD;wnf;/
6/ / nD;nD;ajymifajymif? ajcmufrnfa&mifjzifh? xdk
awmifxyd zf sm;? &yfwefeY m;vsuf? bk&m;pOfvm? "rwm jzif?h
'dom0ef;vSn?hf MI unfv
h wfvQi?f ,cifa&S;usL;? jzpf bl;Xme?
a'ordIif;ndKU? t&yfwdkYudk? okdUodkYqifjcif? odjrifwl l?
NyHK;awmfru
l ? av;ql'E? pG,af wmfro
S nf? umvobG,?f
xef;vH;k ES,v
f Qif? a&mifo,
G v
f ufvuf? ajy;xGuv
f wfcg?
tmeEonf odomajciH? avQmufawmif;yefu? rdeo
Yf H
usL;au? wdik ;f jynfr?l ywfvnfx;l qef;? a&TbekH ef;wnf;?
ajr mufxeG ;f ordik ;f ? uRef;udik ;f 0Sr;f us,f? uGi;f jyifv,fjzif?h
qef;us,f omarm? Nrdef,SufMoZm? jzpfjcif;&maMumif;?
jrwfpGmtrsm;? a&S;bk&m;wdkY? pum;rdefY Gef;? csD;rTrf;ukefMu?
"n0wD? rnfcJhNyDwnf;? ighnD ax&frGef-oQiftmeef/
a&S;vGeaf omcg? igjrwfpmG onf? a0omvDwiG ?f *kPx
f ifEo
YHS ?d
yka&m[d[?k y@dtifjynf?h wynfah jcmufaomif;? &G,af y:
aygif;ESi?hf olaumif;wppf? xdrk jS zpf ? ajyjypfypkH ?H ighoPmef
ESi?hf wqH r,kw?f oGe;f vkyNf yD;cg? r[mrke?d rnf[x
d if&mS ;?
ighu,
kd pf m;vQif? wnfxm;vwft?hH &yfwefOY ;D ay? igwdaYk e
om;? NzdK;a0armufpGm? aovm*D&d? jrifhbdndKarmif?
onf awmif? ,acgifa&S;"gwf? yef;yGwo
f rm;? jzpfcjhJ im; ?
aemifum;edAmef? igvGeaf omcg? ighormrSm? ajcmufjzma&mif
&cdkifom;BuD;pmay
125
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
126
8/
/ "r&ap? tpdaEvQif? a[mayrdefYMum;?
xdkw&m;udk? csif;em;0ifx? yDwd0 ? e&ocif? xdkjynfoQif
vnf;? OD;wifwzef? avQmufawmif;yef\/ tuREkyf o
f nf?
jrwfo;kH rnfu?kd MunfMunfnKd ndK? qGr;f vSLvd\
k ? yk*Kd vfxyd f
pk? oAnKonf? ,ckaemufyg? &[EmESi?hf r[mbke;f xGe;f ?
uREkyf ef ef;od?Yk <ujref;awmfr?l o,rL[k? MunfjzLaompdw?f
yifzh w
d cf hJ Ny;D ? rif;BuD;toQi?f NrKd Uawmf0ifu? jrwfoQiv
f x
l #G ?f
ewfxuf ewfvQif? jy 'f,mOfaqmif? nD;nD;ajymifESifh?
ajcmufa&mif awmufvif;? oHk;vlUrif;onf? ajzmifhpif;<u
,Ge;f ? avomeef;? awmufxeG ;f a&mifNrKd uf? a&Tpufqu
kd x
f ?
tvdu
k o
f jd cif;? jynfoQirf if;vnf;? jrwfcif;ae&m? oefMY u,f
pGmudk? jyifuxm;NyD;? jrwfapmxD;vnf;? oD;oD;ax&fysH?
t&[HEiS ?hf aumif;rGef ajE? Nird ;f oufae\? a&Tjynfocif?
a&Teef;oQifvnf;? pD&ifaumif;rGe?f oav;qef? Edo
Yk eG o
f iG ;f
jznf?h rxnfah &puf? Edo
Yk ufoufwnf;? avmif;csuf*Pm?
xdkMoZmESifh? &omxl;jcm;? tjym;jym;udk? &Tiftm;ESpfouf?
rdrv
d ufjzif?h uyfvsuf jrwfav;? qGr;f vkyaf uR;\/ pnf;
a0;aemufyg? t&d,mud?k rwf&m&mwd?Yk tpdpYk rkd ?l ESpv
f kd MunfjzL?
vkyaf uR;vSL\? ewfvl wdx
Yk ;D ? bkO;f ay;Ny;D aomf? rif;BuD;tp?
xd k r S r S L ;rwf ? y&d o wf t m;? avQmuf y wf o m arm?
w&m;a[m\? rif;apmr[m? xd&k mZmvnf;? o'gxuf uJ?
tvSL&Jonf/ / 0rf;xJyw
D ?d pdro
hf wnf;/
9/ / 0rf;xJyw
D ?d ESpo
f ufbd ? ol&,
d pEm? rif;r[m
rl? xdyrf mS vufajr muf? odaYk vQmuf\? ESpaf ,mufrwGi?f
bHo
k ;kH cGi0f ,f? rjrifbufwk oAnK? ,ckuREkyf ?f jrwfacgif
csKyftm;? vuftyk af z:az:? ylaZmf0Ee? zl;awGU&onf/ r0
rSwpf ?JG ra&muf&cJ ?hJ tHt
h rhJ Edik ?f edAmefyikd o
f nf? c ikd ef ,fjcm;?
wdik ;f wyg;od?Yk <uoGm;avrl? aomuxlvrd ?hf t,lpw
d Mf unf?
owdwnfatmif? oH;k rnfvUl zsm;? jrwfb&k m;ESi?hf rjym; r,Gi;f ?
kyfawmfqif;wk? cyif;ywfuHk;? vltm;vHk;wdkY? pk Hk; OD;cs?
&cdkifom;BuD;pmay
127
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
128
&cdkifom;BuD;pmay
129
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
130
&cdkifom;BuD;pmay
131
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
132
16/ / rSwo
f m;aemifoQif? a&Tem;wifavmh? oH;k cGif
xdypf ?k oAnK\ yk w
f ak wmfjzpf? oGe;f onfEpS Ef iS ?hf wGupf pf
Munf&h m? omoemxuf? rsm;pGmNrdKUouf? nDayvsufwnf;?
rif;qufww
Ykd iG ?f odq
Yk ifjcifavmh? tMuifrif;wH?k cEmukef
atmif? vH;k pHEk pS af vQmuf? eef;pHajrmuf\? wpfa,mufrif;jyK?
xdck o
k Mupf? tpjzpf[?k wGupf pf ;kH pk? aoqH;k ESpyf if? eef;ae0if
\? ao&SiEf pS &f yf? ckcsi;f xyf\? rSwt
f yfowd? od[
Yk ad vmh?
ol&,
d pE? rif;jzpfpu? Ak'r a&muf? rnfrQavmufr?S <u
a&mufvmonf? kyfyGm;wnf[k? t&Snftwdk? ESpfudkcsifh I?
rif;tm,k? aphikoifh&m? wdkif;jynfrSmvnf;? &mZrif;jrwf?
ESpv
f yf[o
d if?h r[doif[
h ?k axmufcsifph pkH rf;? odrYk eS af vmh?
*Pef;azmufv?J eef;oufxw
J iG ?f uGv
J o
JG wwf? ta&;cRwf
vdr?hf trSw&f csi?f &mZ0ifu?kd odjrifv,
G af tmif? tapmifapmif
ESi?hf zufarQmifwu
kd q
f ikd ?f pmcsi;f NyKd ifvsu?f r@dKiftwl? rsm;&m
,lavmh? pdwjf cLaomcg? enf;emESi&hf iS ;f ? ynmvif;tH?h uef
jiif;onf[w
d ?f ESv;kH ydwv
f suf? Munfpw
d jf zpfr?S ukov
kd &f
onf? okc&vG,rf *fzv
kd w
f nf;/
17/
/ r*fzv
kd &f ,
G cf sL? tdjk ynfow
l ?Ykd t,lowd?
odo
Yk ad vmh? rsm;bdvpl nf? igwdjYk ynf? "Ge&Yf n
S jf rifMh um?
omoemESifh? jrwfpGmudk,fpm;? kyfawmfyGm;udk? wnfxm;cJh
jcif;? w&m;rif;um;? cyif;oQifvl? cyfodrf;oludk? om;wl
yrm? &m[kvmod?Yk arw mawmfymG ;? vGeo
f em;vsuf? aemif
um;csrf;Nidr;f ? vlpnf;pdrEf iS ?hf ewftrd Af rd mef? edAmef r*fzv
kd ?f
&apvdk\? ukodkvfjzpfrI? odkY Iavmh? qif;wka&mifjzm?
r[mrke?d rnf[x
d if&mS ;? ud,
k af wmfpm;ud?k wdu
Yk m;BuHKBudKuf?
zl;awGUxdkuf ? OD;wdkuf&onf? wdkif;jynftxJ? t,lvGJESifh?
pdwfpGJr[d? owd Gefaysmh? ayghavsmhaomvl? xdkoltm;vHk;?
b0 HI;wnf;? uRef;qHk;ajrjcm;? a0;&yfom;vnf;? tiftm;
rcdik ?f ra&mufEikd cf ?hJ uHqikd f wH?k igwdBYk uHK[k? Munf,akH ZmEl;?
bk&m;zl;wdkY? pdwful;ajzmifhajzmifh? owdapmifhavmh? MuHK
&cdkifom;BuD;pmay
133
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
134
&cdkifom;BuD;pmay
135
&cdkifom;BuD;pmay
toQifpudE
136
eef;xJ? ESpv
f cGw
J nf;? vTu
J m nDv?S y0&onf? jzpfx
aysmfarGU? oHk;ESpfaphaomf? rsdK\r[m? &mZm[lom;? cgwpf
yg;? ppfrufwu
kd f ? xD;cdu
k pf iG phf iG ?hf ud;k ESpf ESiyhf if? q,fciG f
&wk? wzefvk ? rif;okre? oH;k ESprf Qyif? 0drvquf? a&Teef;
wuf ? &ufav;q,fjzpf? w&HwH?k "r&mZf[ed ;f ? olUacwf
usde;f aMumif?h ydik o
f rd ;f bke;f [dw?f atmiferd w
d jf zif?h bdou
d pf H
eef;? ajcmufESpfjref; ? ewfvrf;<uu? orw[k? jzpfxpdk;
ydkif? oHk;ESpfwdkifvQif? r@dKifrdkYrdkY? ajrmufOD;NrdKU? rif;wdkYudk
aygif;? &wHak ,Smif;aomf? xD;aqmif;tppf? av;q,fo
h Qpf
onf/ / jzpfNyD;{uefrvGw
J nf;/
21/
/ t|pwk? rif;aygif;pkwGif? aemufqHk;tp?
orw[k? &mZbk&if? vufxufwiG f ? wdik ;f cGio
f Qifv?l
rD;odkYylcJh? jynfolrSL;rwf? tusifhfcRwf ? owfjzwf&efppf?
oD;oD;jzpfcJh? oMupfaumZm? qpm&mESifh? {um {u? xdk
umv0,f? nhx
H ude;f pef;? odu
k ef 'd gef;aMumif?h xD;eef;n Kd ;
cdkuf? xdkcgBudKuf ? a&SUw dk;? tmPmrdk;onf? trsdK;jrefrm?
rSL;AdkvfygESifh? &umywfuHk;? EdkifiHvHk;udk? odrf; Hk;zsufqD;?
bk&m;BuD;udk? yifhNyD;wHkjim;? 0efcHxm;onf? a&SUzsm;tp?
rnfemrum;? eEyaus? udkvQifap ? raewzef? aemuf
wdu
k 0f efvQif? vmjyef&yd Nf idr?f acgufwBudrw
f nf;? ykord f
a&mufx? armifausmfv[
S ?k aemufrS wdik w
f m;? qifq
h ifh
yGm; ? zGm;zGm;jrpf,u
S ?f anmifvsiMf uuf od?Yk ig;qufuusL;?
0ef&mxl;ESi?hf pdeAf ;l vufxuf? ESpu
f w
kd u
G f aomf? wpfaxmif
ay: ? ausmfonfw&m? ajcmufq,frSmyif? nDnmjzjz?
csif;jyefx r&Edik b
f ?d olUacwf[d ? Bwdow ? {um {upf?
ou&pfwGif? jzpfatmifpifjzL? csif;jyefvlvnf;? xl rEdkif?
oHausmufwikd o
f ?Ykd cdik o
f nfxakd &mf? w&Haomfw?kH taemf&
xm? bGJUynmESifh? armifMum dk;qkwf? wzeftkyf ? w kwf0ef
a&muf? apud;k a,mufwiG ?f taemufjcm;[l? oQirf jzL aMumif?h
&efrlMuHwHk? usdef;cdkufMuHK ? aemuf[kefwvTm;? &cdkifrsm;ESifh?
&cdkifom;BuD;pmay
137
&cdkifom;BuD;pmay