Książka „Egzorcyzm pentekostalny” autorstwa pana Andrzeja Migdy podejmuje się opisu niezwykle interesującego i ważnego fragmentu współczesnej duchowości pentekostalnej. Autor ze znawstwem kreśli obraz wspólnot i ruchów zielonoświątkowych oraz charyzmatycznych, które praktykują tzw. modlitwę o uwolnienie
Książka „Egzorcyzm pentekostalny” autorstwa pana Andrzeja Migdy podejmuje się opisu niezwykle interesującego i ważnego fragmentu współczesnej duchowości pentekostalnej. Autor ze znawstwem kreśli obraz wspólnot i ruchów zielonoświątkowych oraz charyzmatycznych, które praktykują tzw. modlitwę o uwolnienie
Książka „Egzorcyzm pentekostalny” autorstwa pana Andrzeja Migdy podejmuje się opisu niezwykle interesującego i ważnego fragmentu współczesnej duchowości pentekostalnej. Autor ze znawstwem kreśli obraz wspólnot i ruchów zielonoświątkowych oraz charyzmatycznych, które praktykują tzw. modlitwę o uwolnienie
Mloda zakonnica, z ktoref wypdzano diabla w prawoslawnyn
klasztorze we wschodnief Rununii, nie przeyla egzorcyznow - poinfornowala w czwartek agencfa Mediafax. W klasztorze w. Trofcy w niefscowoci Tanacu ,optan przywizano do drewnianego krzya i zakneblowano rcznikien. Po trzech dniach na krzyu, bez fedzenia i picia, 23-letnia zakonnica znarla. ,Byla optana przez zle duchy. Modlilyny si za ni. Z duchowego punktu widzenia postpilyny prawidlowo - uwaa fedna z zakonnic, uczestniczcych w egzorcyznach. Spraw nierci zakonnicy badaf zwierzchnictwo runuskiego Kociola prawoslawnego i policfa. Doniesienia prasowe z dnia 17 czerwca 2005 r. 7 S I I S J I C I WSTP IOZDZIAL 1. IUCH ZIELONOWITKOWY - HISTORIA I ZASADY WIARY 21 1.1 \N7A !UCU 7ONOWTKOWGO NA WC 21 1.2 IUC 7ONOWTKOWY NA 7MAC OSKC 4o 1.J \SONOTY CNOWY W IUCU WTYM 0 1.4 IUC 7ONOWTKOWY SKAA 7JAWSKA o IOZDZIAL 2. bIBLI}NE PODSTAWY DEMONOLOGII I }E} OBECNO W RUCHU CHARYZMATYCZNYM o1 2.1 IMONOOGA W IB o1 2.2 IMONOOGA W IUCU 7ONOWTKOWYM o4 2.J I!OTKA STO!A G7O!CY7MOWANA 5 IOZDZIAL 3. ,WALKA DUCHOWA - SLUBY MODLITWY WSTAWIENNICZE} 105 J.1 IONCCJA 'T!ATGC7NJ \AK IUCOWJ 10 J.2 IUC ,IOSKA A |7USA. STO!A 7AONA 11J J.J ,^AY WYWOW UCOWYC 11o J.4 ,CW!N C7Y T!7YMAJCY KUC7 12o J. I!O!OC7 AKCJ MOTWN 1J IOZDZIAL 4. IOZW} I PROBLEMY SLUBY !WOLNIENIA W IOLSCE 141 4.1 ISTO!YC7N TO WYA!7 141 4.2 IONW!SJ !GJN WYWOAN !O7!7ST!7NANM S KONCCJ WAK UCOWJ 14/ 8 4.J CNOWA A UWONN O 7YC UCOW !AKTYKA WY7WAANA 1o 4.4 CNOWA A UWONN O 7YC UCOW !AKCJA !A!C KATOCKJ 1o/ 4. I!AKTYKA WY7WAANA W !SKTYW SYCOOG !G 1/1 ZAKOCZENIE 175 ANEKSY 17 IOTOGRAFE I RYCINY 213 bIBLIOGRAFA 227 I\ZCI\YZ^ II1IIC'1AIY 9 W S J I L iteiatuia na temat obecnoci i iozwoju ,Sluby Uwolnie- nia" w lonie wsplnot nuitu zielonowitkowego jest baidzo skiomna. Istnieje dua liczba tzw. liteiatuiy budujcej, wydawa- nej pizez poszczeglne kocioly i zwizki wyznaniowe, lecz nosi ona pitno doktiynalne i wymaga czsto obiektywnej weiyfkacji. Ta obseiwacja sklania do piby ujcia monogiafcznego aktywno- ci ludzi zajmujcych si tzw. walk duchow. ,Sluba Uwolnie- nia" jest jednym z obowizujcych chaiyzmatycznych teiminw opisujcych cale diakonie lub pojedynczych ludzi zajmujcych si szeioko iozumianym pizeciwdzialaniem wplywom demonicznym. Od 1990 i. piowadz systematyczne obseiwacje iozwoju takich doktiyn i piaktyk na giuncie polskim. Uczestniczylem te osobi- cie w wikszoci opisywanych w piacy konfeiencji dotyczcych tematu zawaitego w opiacowaniu. Z powodu nieustannego wza- jemnego pizenikania si klasycznego nuitu pentekostalnego z nui- tem chaiyzmatycznym coiaz tiudniej jest pizepiowadzi czytelne iozgianiczenia w polskim iuchu zielonowitkowym. By ulatwi identyfkacj poszczeglnychkociolwoiaz wpiowa- dzi chionologiczny poizdek w opowie o fenomenie XX-wiecz- nego pentekostalizmu, musimy podzieli go na tizy etapy, zwane w dalszej czci piacy falami. Pieiwsza z nich siga swymi koize- niami do ioku 1900 i zaloonej pizez Chailes'a Paihama w Topeka szkoly biblijnej ,Bethel". Bezpoiedni kontynuacj idei ziodzonej w Topeka bylo kalifoinijskie poiuszenie ieligijne (1906), majce swoje centium w zboize znajdujcym si pizy Azusa Stieet w Los 10 Angeles. Pizebudzenie to dalo pocztek tzw. klasycznym deno- minacjom zielonowitkowym, w ktiych za element dominujcy uwaano dai glosolalii. Pizez wielu wczesnych zielonowitkow- cw dai ten byl uwaany za naizdzie gloszenia pizeslania Ewan- gelii w nieznanych im upizednio jzykach. Zlamanie baiieiy jzy- kowej otwieialo wedlug nich diog do ewangelizacji najbaidziej egzotycznych ludw na ziemi. Diuga fala, nazwana ,deszczem jesiennym" pizez skojaizenie z tekstem zapisanym w Ksidze Joela 2,23, iozpoczla si w latach 40. XX wieku. Ladunek ideowy niesiony pizez ,diug fal" wzmoc- niony zostal w latach 60. ubieglego stulecia pizez Ruch Chaiy- zmatyczny, ziodzony w wyniku pizenikania duchowoci zielono- witkowej do tiadycyjnych kociolw. Jako moment inicjujcy powstanie Ruchu Chaiyzmatycznego pizyjmuje si iok 1959, kiedy to episkopalny ksidz Dennis Bennet dowiadczyl pizey zielono- witkowych 1 . Piezentowana pizez kocioly histoiyczne postawa akceptujca idee zwizane z duchowoci zielonowitkow stala si pizyczynkiem do powstania giup Odnowy w Duchu w. w Ko- ciele katolickim. W tym okiesie kladziono dalej nacisk na chizest w Duchu witym i modlitw jzykami, oczekiwano jednak mani- festacji wszystkich daiw duchowych, odegnujc si od fawoiyzo- wania glosolalii. W niniejszej piacy jako chaiyzmatyczne bdziemy iwnie okiela kocioly, powstale w wyniku niepoiozumie oiaz opuszczania tiadycyjnych stiuktui kocielnych pizez zwolenni- kw duchowoci chaiyzmatycznej. Cz z chaiyzmatykw uwaa wicz, e naladowcy Chiystusa nie powinni by w ogle czlonka- mi adnej denominacji, poniewa wszystkie s dzielem ludzkim, a inice midzy nimi opieiaj si jedynie na inteipietacji Biblii. Wedlug zwolennikw takich pogldw panuje pizekonanie, e 1 P. Duncan, B. Doak, Protestantisn, Encyclopedia of Pentecostal and Chaiismatic Chiistianity, New Yoik 2006. I\ZCI\YZ^ II1IIC'1AIY 11 chizecijastwo powinno mie chaiaktei ,ponaddenominacyjny", a chizecijaskie wsplnoty ieligijne na danym teienie powinny stanowi jeden tzw. Kocil lokalny. Kocil taki powinien by we- dlug nich skupiony na ewangelizacji, koncentiujc si na tym, co lczy chizecijan, miast zajmowa si tym, co moe ich podzieli. Bliskie takiej wizji dzialania kociolw s ,ponaddenominacyj- ne" oiganizacje misyjne takie jak Mlodzie z Misj, Mlodzie dla Chiystusa czy Ruch Nowego ycia. Bywa, e osoby zaangaowane w ich dzialanie poizucaj uczestnictwo w naboestwach swoich macieizystych kociolw na izecz uczestnictwa w spotkaniach oi- ganizowanych pizez powysze oiganizacje, twoizc w ten sposb w piaktyce nowe wsplnoty ,ponaddenominacyjne". W latach 80. ubieglego wieku iozpoczyna si tizecia fala pen- tekostalizmu. Uczestniczcy w niej zielonowitkowcy pizyklada- j szczegln wag do pizejaww mocy Boej, ktia objawia si ma w postaci fzycznych uzdiowie, jak te somatycznych mani- festacji w postaci miechu, digawek ciala, spontanicznego taca czy tzw. padania pod moc Bo. Te niezwykle dowiadczenia zdominowaly oczekiwania modlitewne czlonkw wielu kociolw pentekostalnych, jak iwnie chaiyzmatycznych, w tym take ka- tolickiej Odnowy w Duchu witym. W latach 90. XX w. obsei- wowa bylo mona caly szeieg iuchw ieligijnych, nawizujcych w sposb bezpoiedni do pizebudzenia w Toionto, w ktiych upatiywano dzialania mocy Boej pizejawiajcej si popizez i- nego iodzaju somatyczne manifestacje. Poiuszenia ieligijne zwi- zane z duchowoci tizeciej fali mialy miejsce w Pensacola na Floiydzie, Sundeiland w Anglii, Pasadenie w Kalifoinii, Poitland w Oiegonie, w poludniowoafiykaskiej Pietoiii czy austialijskim Sydney. W polskim iuchu zielonowitkowym obseiwowa moemy ko- cioly iepiezentujce kad z wyej opisanych fal pentekostalnych. \ 12 Ich ciedo jest baidzo zblione, bowiem pogldy ich zaloycieli, ktie kiedy stanowily czytelne wyznaczniki doktiynalne, ulegly z czasem zlagodzeniu. Tiudno jest mwi w Polsce o zielonowit- kowcach i chaiyzmatykach jako o dwch oddzielnych iuchach, majc wiadomo, e wikszo pastoiw zielonowitkowych oiaz czlonkw ich zboiw ma za sob foimacj w katolickich giu- pach Odnowy w Duchu witym. Niepelna bylaby iwnie opo- wie o otwaitym na wszystkie neopentekostalne idee iuchu zielo- nowitkowym, nie wszyscy bowiem klasyczni zielonowitkowcy podzielaj choby ekumeniczne spojizenie na Kocil, tak bliskie chaiyzmatykom zizeszonym w zboiach inej pioweniencji. Tize- ba jednak pamita, i w wielu klasycznych pentekostalnych zbo- iach w Polsce pogldy chaiyzmatyczne spotkaly si z cieplym pizy- jciem i w sposb tiwaly zmienily ich duchowo. Jednoczenie zboiy te, pizyjmujc nowe idee, nie zmienily swojej denominacyj- nej pizynalenoci. Niniejsza piaca zwizana bdzie w sposb szczeglny z iozwo- jem nuitu chaiyzmatycznego, ktiy zbiegl si w czasie z iozwojem mlodzieowych iuchw kontestujcych instytucje ieligijne oiaz izd i polityk zagianiczn USA. W latach 60. i 70. XX w. wzmoglo si zainteiesowanie ieligiami Wschodu i inego iodzaju ezoteiy- k, co mialo wplyw na powstanie w inych kociolach chizeci- jaskich specjalnych diakonii giupujcych ludzi zajmujcych si pomaganiem penitentom 2 w uzyskaniu wolnoci od piesji demo- nicznych. Z biegiem czasu, aby okieli ludzi piowadzcych tak piaktyk, zaczto uywa nazwy ,Sluba Uwolnienia" 3 . W ujciu ieligioznawczym wiaia w demony byla i jest obecna w piawie kadym systemie ieligijnym na wiecie. Slowo demon po- 2 Penitent - pokutujcy optany lub diczony demonicznie. 3 W iodowiskach pentekostalnych okielenie ,sluba" uywane jest jako synonim slowa diakonia. Taki zwy- czaj jzykowy utiwalil si w wyniku dokonywania tlumacze kaza i ksiek z jzyka angielskiego, gdzie slowo ,ministiy" tlumaczono jako ,sluba". I\ZCI\YZ^ II1IIC'1AIY 13 chodzi od gieckiego dainon 4 , a po iaz pieiwszy uyte zostalo pizez Sokiatesa, ktiy okielil nim opiekuczego ducha czuwajcego nad iozwojem moialnym i intelektualnym czlowieka 5 . W piehistoiycz- nych i plemiennych systemach ieligijnych nie sposb pizepiowa- dzi wyianego podzialu na bstwa i demony, natomiast w ieligiach staioytnego Bliskiego Wschodu stanowi one odibn kategoii bytw. W zoioastiyzmie najwyszymi bytami demonicznymi s hi- postazowane abstiakcje, bdce wcieleniami cnt i wad. W czasie, kiedy Oimuzd stwaizal dobie duchy, Aiyman uksztaltowal aimi demonw. Ze swojego wntiza wylonil Mitochta, czyli falsz. Stwo- izyl te Akomana, powodujcego niezgod i poddajcego ludziom zle myli. Demon Andai zniechcal ludzi do czynienia dobia, Sawai odpowiedzialny byl za anaichi, bezpiawie i pijastwo. Demon Na- kahed pizynosil ludziom zgiyzoty, Zaiiik zasmucal, za Taiiew do- dawa mial tiucizn do sokw iolin. Tak Oimuzd jak i Aiyman mie- li po szeciu pomocnikw, a kademu z Amszaspandw odpowiada aicydemon, ktiego zadaniem jest psucie tego, co tamten zdziala 6 . Opicz glwnych pomocnikw Aiymana, zoioastiyzm zna cale gio- mady pomniejszych demonw wyizdzajcych ludziom mnstwo zla. Iak nowi pisna rednioperskie, zlych nocy fest ilo nieprzeli- czona i tych, ktore naf swofe iniona, i innych, takich, ktorych inion nawet nie znany, ale wiadono, e s, poniewa coraz to nowe od- nienne klski przynosz ludzion i dobryn stworzenion 7 . Wid de- ww znajdujemy liczn iepiezentacj istot o wyianie demonicznym chaiakteize, zdajcych si jednak nalee do ogniowych ,jasnych demonw". Mowa tutaj o peii ukazujcej si pod postaci piknej kobiety, uwodzcej ludzi z diogi na zatiacenie wid pustkowia 8 . 4 M. Eliade, Denons, w: e Encyclopedia of Religion, volume 3, New Yoik 1995, s. 282-283. 5 W. Batoi, Denony, w: Religia. Encyklopedia PWN, ied. T. Gadacz B. Mileiski, t. 3, Waiszawa 2001, s. 189. 6 M. Skladankowa, Bohaterowie Bogowie i Denony Dawnego Iranu, Waiszawa 1984, s. 44-45. 7 Tame, s. 50. 8 Tame, s. 51. \ 14 W folkloize afgaskim znajdujemy lady o dwch odmiennych natu- iach peii. Szapeiiai - zwana dobi kilewsk Peii, oiaz Paiiai, bd- ca zl, pizynoszc nieszczcie peii 9 . Zaiatustiiaski dualizm mial duy wplyw na ydw pizebywa- jcych w niewoli babiloskiej (586-538 i. p.n.e.) 10 . Judaizm zetknl si tam z peiskimi wieizeniami dotyczcymi ycia pozagiobowego, aniolw, demonw oiaz pizeciwnika (Aiymana), ktiy ostatecznie zostanie zwyciony pizez zbawiciela (saoszjanta). Wczeniejsze mity ydowskie nie zawieialy w sobie adnej sugestii, e zly duch jest bytem kosmicznym posiadajcym sil niemal iwn duchowi Boemu 11 . Pojcia zaczeipnite z ieligii peiskiej zaczly uzupelnia biakujce elementy dawnych wieize i nadaly im nowy wyiaz. Po okiesie niewoli babiloskiej pizeciwnik Boga stal si nieskoczenie zloliw sil spizeciwiajc si Bogu 12 . Niewtpliwie posta diabla jako oponenta Jahwe zbudowana zostala na opozycji awestyjskie- go zlego Angia Mainyu i dobiego Ahuia Mazdy 13 . Diabel stal si wladc slucych mu demonw, a biblijny Szeol zastpiono niebem i pieklem. Dawni Hebiajczycy wieizyli w demony na sposb animi- styczny. Uwaali, e istoty te dzialaj pojedynczo i nie mog spize- ciwia si Bogu. Po niewoli babiloskiej pizyjto pogld, e demo- ny s zoiganizowane w sposb hieiaichiczny i posiadaj swojego wodza. W tym samym czasie zaczto wpiowadza hieiaichiczny poizdek wid aniolw 14 . W okiesie hellenistycznym i machabej- skim hieiaichia ta obejmowala siedmiu aichaniolw, o imionach: Mikael, Gabiiel, Jeiemiel, Raguel, Rafael, Saiakiel i Uiiel. Dwaj pieiwsi uwaani byli za najwaniejszych wid wymienionych 15 . 9 Tame, s. 52. 10 M. Eliade, Denons, e Encyclopedia of Religion, vol. 3, New Yoik 1995, s. 284. 11 Szeizej na ten temat w: R. Giaves, Mity hebrafskie, Waiszawa 2002. 12 M. Eliade, Devils, e Encyclopedia of Religion, vol. 3, New Yoik 1995, s. 319. 13 D. Fieedman, Devil, e Anchor Bible Dictionary, vol. 2, New Yoik 1992, s. 183. 14 M. Eliade, Angels, e Encyclopedia of Religion, vol. 1, New Yoik 1995, s. 284-285. 15 W. Tyloch, Iudaizn, Waiszawa 1987, s. 124-127. I\ZCI\YZ^ II1IIC'1AIY 15 Pnoantyczny neoplatonizm skojaizyl pozytywnie sokiatejskie- go demona z czczonymi bstwami. Chizecijastwo w duej mieize pizejlo t identyfkacj, ale wsposb negatywny 16 (1 Koi 10,19-22). Wiaia w istnienie szatana i demonw jest powiadczona na stionach Nowego Testamentu. Pizyjl si tam pogld, e s to istoty klamli- we, falszywe, zwodzce ludzi na manowce wiaiy i nieodlcznie po- wizane z szatanem. Posta pizeciwnika Jahwe zostaje wzbogacona iol pizeciwnika oiaz kusiciela Jezusa i jego naladowcw. Podobne pizekonania dotyczce zlych duchw ywili czlonkowie wsplnoty znanej ze zwojw z Qumian 17 . Wiaia w demony nieobca byla izym- skim okupantom Judei. Znali oni pozytywne demony w sensie so- kiatejskim - geniusze, jak te zlowiogie laiy. W tiadycji islamskiej iwnie znajdujemy posta diabla i demo- nw. W ioli szatana wystpuje tutaj Iblis, aniol pieiwotnie miesz- kajcy w iaju 18 . Kiedy mial si pokloni pized stwoizonym z gliny Adamem, zbuntowal si pizeciwko Bogu. .A kiedy powiedzieliny do aniolow ,Oddafcie poklon Adanowi!, oni oddali poklon, z wyftkien Iblisa. On odnowil, wbil si w pych i znalazl si wrod niewiernych. Koian, 2,34 19
Kai za bunt bylo wygnanie z nieba, Bg zezwolil jednak Iblisowi kusi ludzi. Jego pieiwszymi ofaiami mieli by Adam i Ewa. Kusil 16 W. Elwell, Denon, Denon possession, Evangelical Dictionary of eology, Giand Rapids 1984, s. 307. Poiwnaj z: K. Witko, Glowne bodce rozwofu staroytnef denonologii chrzecifaskief, w Denonologia w nauce Ofcow Kociola, Kiakw 2000, s. 17. 17 Regula Zrzeszenia - ^auka o dwoch duchach, 1QS III, 13-IV,1 w Religie Wschodu i Zachodu - Wybor tekstow rodlowych, ied. K. Banek, Waiszawa 1991, s. 212. 18 Szeizej na temat wplywu demonologii biblijnej na koianiczne koncepcje szatana w: K. Kocielniak, Zle duchy w Biblii i Koranie, Kiakw 1999, s. 175-434. 19 Koran, tlum. J. Bielawski, Waiszawa 1986. \ 16 iwnie Muhammada, ktiemu podsuwal tzw. szataskie weisety. W dziele zwodzenia towaizysz Iblisowi dinny. Iblis siedzi na tro- nie i wysyla swych ponocnikow do ludzi, aby nanawiali ich do zla (Hadisy 26) 20 . Dinny s bytami stwoizonymi z bezdymnego ognia, aniolowie ze wiatla, a ludzie z gliny. Wyinia si dinny dobie i zle. Din- ny zle szkodz, optuj i zwodz ludzi. Posiadaj one moliwo pizyjmowania dowolnej postaci. Uwaano, e zamieszkuj pustyn- ne teieny i stanowi utosamienie wiogich czlowiekowi sil. Dinny dobie pomagaj ludziom i pioiokom. Pioiok Salomon dostal jako dai od Boga moliwo kontiolowania dinnw (Koian, 27,39-40). Wiaia w dinny stanowila istotny element ieligii Aiabw w okiesie pized islamem. Pioiok Muhammad wypdzajc demony iecyto- wal tizy ostatnie iozdzialy Koianu (112-114), uywal iwnie tzw. weisetu tionu (Koian, 2:255) 21 . Objto tej piacy nie pozwala na pizeledzenie wszystkich sys- temw ieligijnych, bazujc jednak na pizytoczonych pizykladach moemy pizyj, e doktiyny ieligijne majce bezpoiedni wplyw na chizecijastwo posiadaly wyobiaenia na temat bytw zajmu- jcych poiedni pozycj midzy bogami a ludmi, czyli aniolw, diablw, heiosw, potwoiw mitycznych itp. Dla okielenia tej czci doktiyny ieligijnej tiadycyjnie pizyjto nazw demonologia. Zwykle dzielimy demonologi na pozytywn i negatywn 22 . W de- monologii pozytywnej moemy wyini angelologi, teoii heio- sw, teoii istot pomagajcych czlowiekowi w yciu takich jak np. slowiaskie skizaty, osobistych geniuszy takich jak iiaska Daena czy aniol sti. Na demonologi negatywn skladaj si satanolo- gia oiaz opisujca zwieizopodobne stwoiy teiatologia. Podzial ten 20 Religie Wschodu i Zachodu wybor tekstow rodlowych, op. cit, s. 349. 21 http:iiwww.planetaislam.comiwiaiaidemony_dzinny.html odslona 21 lutego 2006. 22 W. Batoi, Denonologia, w: Religia. Encyklopedia PWN, ied. T. Gadacz B. Mileiski, T. 3, Waiszawa 2001, s. 187. I\ZCI\YZ^ II1IIC'1AIY 17 jest wysoce niedoskonaly, poniewa istnieje bogata gama bytw odpowiadajcych szeiokiej defnicji demonw, ktie nie s klasyf- kowane w kategoiiach moialnych. Jak bowiem mona zaklasyfko- wa geimaskie nimfy, celtyckie elfy czy slowiaskie iusalki. Pieiwszej klasyfkacji demonw dokonano w staioytnej Babilo- nii, gdzie te opiacowano ich ikonogiaf, w celu spoizdzenia za- kl zmuszajcych okielone demony do posluszestwa i podjcia wsplpiacy z magiem. Wanym idlem dla takich piaktyk byly teksty apokiyfw judaistycznych datowanych na koniec pieiw- szego tysiclecia p.n.e. Tekstem, z ktiego koizystano najczciej, byla Ksiga Tafennic Henocha. Nastpnie neoplatoscy gnostycy piagnli wykoizysta iejesti demonw do ekspeiymentw teui- gicznych i tak powstaly ^ucteneron pizypisywany Apolloniuszowi z Tyany i De nysteriis aegyptiorun Jamblicha datowane na pizelom III i IV w. Niewtpliwy iozkwit demonologii chizecijaskiej, juda- istycznej i aiabskiej obseiwujemy w iedniowieczu. Imiona i zakies dzialalnoci poszczeglnych demonw moemy znale midzy innymi w pochodzcym z VIII w. Enchiridionie Leona III, w pit- nastowiecznych Ksigach Fausta i Ksidze Twaidowskiego Pawla ydka czy te w pochodzcej z wieku XIV Ksidze Zakl Hono- iiusza. By odczyta nowe imiona demonw, kabalizowano, czyli pizeksztalcano 72 imiona Boe zawaite w szen ha - neforasz 23 . Dawalo to piaktycznie niczym nieogianiczone moliwoci powsta- wania nowych bytw. Wielki wklad w XV-wieczny iozwj kaba- lizowania wnieli swoimi dzielami Paiacelsus (Die grosse Wunde- rarzenei, Allerai Prognostica oder Figurae nagicae 1536), Agiippa von Nettesheim (Occulta Philosophia, XV w.), John Dee (A True and Faithful Relations of what Passed for Many Years Between Dr. I. Dee and sone Spirits, XVI w.) 24 . 23 Szeizej w: Denons in Kabbalah, Encyclopaedia Judaica, volume 5, Jeiusalem 1971, s. 1528-1534. 24 W. Batoi, Denonologia, w: Religia. op. cit. \ 18 Na pizelomie XVI i XVII w. obseiwujemy gwaltowny iozwj zainteiesowania bytami demonicznymi, a demonologia zajmuje coiaz baidziej eksponowane miejsce w euiopejskich systemach ie- ligijnych. W chizecijastwie tendencja ta pizyczynila si w duym stopniu do iozpowszechniania polowa na czaiownice, co zaowo- cowalo spaleniem w oczyszczajcym ogniu wielu kobiet. Katechi- zmem polujcych na podejizanych o kontakty ze zlym stalo si dwuczciowe dzielo Mlot na czarownice niemieckich teologw Ja- kuba Spiengeia i Heniyka Instytoia wydane w Kiakowie w 1614 i. Jak czytamy na stionie tytulowej, byla to ,ksiga wiadomoci ludz- kiej godna i potizebna, ale i z nauk Kociola powszechnego zga- dzajca si" 25 . Ksiga ta objaniala, w jaki sposb uchioni si od postpkow zwierzchownych w czarach oiaz co czyni, kiedy kto zostal dotknity pizez czaiy. W XVIII w. obseiwujemy spadek zain- teiesowania demonologi. Demonologia wiaca na scen w XIX w., a jej nowoczesne podstawy stwoizyli A.L. Constant (pseud. Eliphas Levi) w piacy Dogne et rituel de la haute nagie (1855-1856) oiaz jego ucze, G. Encausse (pseud. Papus) w Traite nethodique de science occulte (1891). W wieku XX piace nad iozwojem i piopago- waniem demonologii piowadzili S. LaVey i A. Ciowley 26 . Od polowy lat 60. XX w. w iodowisku kociolw i wsplnot nalecych do nuitu zielonowitkowego obseiwujemy wziost zainteiesowania pioblemem wplywu istot demonicznych na wie- izcych. Rozpoczla si tiwajca do dzi dyskusja, w jaki sposb mona aktywnie pizeciwdziala takim wplywom. Recepcja pogl- dw dotyczcych moliwoci wplyww demonicznych na chize- cijan wywaila znaczcy wplyw na powstajce w Polsce wsplnoty chaiyzmatyczne oiaz zaowocowala powstawaniem inoiakich 25 J. Spiengei, H. Instytoi, Mlot na czarownice, Kiakw 1614, s. 1. 26 Szeizej w: B. Baiton, e Secret Life of a Satanist e Authorized Biography of Anton LaVey, San Fiancisco 1992, oiaz w: R. Hutchinson, Aleister Crowley e Beast Denystifed, Noith Pomfiet 2006. I\ZCI\YZ^ II1IIC'1AIY 19 diakonii i slub majcych na celu pomoc w uzyskaniu uwolnienia od demonw. Od polowy lat 80. zauway mona iozkwit katolic- kich wsplnot odnowy w Duchu witym oiaz bezpoiednio z tym zwizany iozwj spolecznoci pioweniencji zielonowitkowej 27 . W pieiwszym iozdziale postaiam si pizeledzi histoii i zasady wiaiy iuchu zielonowitkowego oiaz pizybliy pokitce iodo- wiska, w ktiych zaobseiwowa mona piaktyk chaiyzmatyczn. Bioic pod uwag, i katolicka Odnowa w Duchu witym wywo- dzi si bezpoiednio z iuchu zielonowitkowego, tiaktowa j b- dziemy jako jego integialn cz. W iozdziale diugim postaiamy si pizeledzi biblijne podstawy demonologii obecnej w iuchu zielonowitkowym oiaz wskaza kilka pizykladw dominujcych koncepcji. Pizytoczymy w nim iwnie kitk histoii chizeci- jaskiego egzoicyzmowania. Zapoznanie si z koncepcjami wal- ki pizeciwko ,duchom teiytoiialnym", koncepcja ,zdobywania miast dla Boga" oiaz piaktyka uwalniania pizedmiotw i budyn- kw stanowi bdzie zawaito iozdzialu tizeciego. W iozdziale tym zajmowa si bdziemy m.in. pogldem, wedlug ktiego na poszczeglne iegiony geogiafczne, kiaje, miasta lub poszczeglne budowle mog mie wplyw istoty demoniczne. By pizeciwdziala tym wplywom, oiganizuje si kiucjaty modlitewne, podczas kt- iych tzw. ,wstawiennicy" walcz duchowo, by odebia wladz de- monom i ,odda wymodlony teien Jezusowi". Dobiym pizykladem takiej piaktyki jest poiuszenie ieligijne w gwatemalskim miecie Almolonga. Walka duchowa piowadzona podczas masowych na- boestw ekumenicznych, maiszw i innych manifestacji ieligij- nych iozumiana jest jako akt odkupienia. W pizekonaniu wsta- wiennikw w wyniku takich modlitw demoniczne waiownie maj 27 Powstawanie i iozwj nowych zboiw zielonowitkowych w Polsce zwizane byly w duej mieize z koniktami iodzcymi si w lonie katolickiej Odnowy w Duchu witym. Cale wsplnoty lub pojedynczy czlonkowie opuszczali Kocil katolicki, by zaloy nowe zboiy lub pizylczy si do ju istniejcych. Wielu dzisiejszych pastoiw wywodzi si bezpoiednio ze iodowisk Odnowy - pizypis autoia. \ 20 by buizone, a kontiola duchw teiytoiialnych zostaje zlamana, by cale iegiony mogly zosta zdobyte dla Kilestwa Boego. W chwili obecnej 90 spoid 19 000 ludnoci zamieszkujcej Almolonga deklaiuje czlonkostwo w chaiyzmatycznych kociolach 28 . Pizedstawienie histoiii i piaktyki ,Sluby Uwolnienia" oiaz jej iozwoju w Polsce stanie si tieci czwaitego, ostatniego iozdzia- lu opiacowania. W iozdziale tym postaiam si iwnie dostizec i omwi pioblemy wynikajce ze spoiw doktiynalnych zacho- dzcych w lonie kociolw, w ktiych ,Sluba Uwolnienia" zajmu- je wane miejsce, a ktie wyiastaj z dyskusji nad egzoicyzmowa- niem i walk duchow. 28 http:iiwww.wiati.media.plikomentialmolonga.html - odslona 15 sieipnia 2006. I\ZCI\YZ^ II1IIC'1AIY