Salz badan menenLukan sama ada lndlvldu sesual melakukan suaLu akLlvlLl aLaupun Lldak kebolehan

melakukan suaLu akLlvlLl menlngkaLkan nllal presLl[ yang Llnggl unLuk dlrlnya Pal lnl menyebabkan
lndlvldu lLu dlmlnaLl oleh rakanrakannya dan seLerusnya menlngkaLkan harga dlrlnya Parga dlrl yang
menlngkaL membenLuk sahslah slhaL

roses membenLuk sahslah lndlvldu adalah dlpengaruhl oleh baka dan perseklLaran 8aka lakLor baka
mempengaruhl sahslah lndlvldu secara langsung Semua unsur berlkuL mempengaruhl sahslah Salz
badan Salz badan menenLukan sama ada lndlvldu sesual melakukan suaLu akLlvlLl aLaupun Lldak
kebolehan melakukan suaLu akLlvlLl menlngkaLkan nllal presLl[ yang Llnggl unLuk dlrlnya Pal lnl
menyebabkan lndlvldu lLu dlmlnaLl oleh rakanrakannya dan seLerusnya menlngkaLkan harga dlrlnya
Parga dlrl yang menlngkaL membenLuk sahslah slhaL enyaklL lndlvldu ada kemungklnan mewarlsl
penyaklL seperLl lelah dan kenclng manls melalul baka kanakkanak yang kurang berLenaga dan kerap
saklL sukar menyerLal akLlvlLl soslal dan menyebabkan perkembangan soslalnya Lerganggu Pubungan
dengan rakanrakan men[adl berkurangan ula merasa sedlh dan sunyl roses mengembangkan
sahslahnya men[adl Lldak slhaL kerana perkembangan soslal dan emosl Ler[e[as kecerdasan 8agl
lndlvldu yang berlalnan Lahap kecerdasan yang dlwarlsl adalah berbeza dan hal lnl adalah suaLu
kenyaLaan kecerdasan dlgunakan bagl membanLu lndlvldu menyelesalkan masalah harlan dan masalah
akademlk kemampuan men[awab soalan dalam peperlksaan dan dl dalam blllk dar[ah membenLuk
sahslah yang meyaklnkan Seballknya bagl lndlvldu kurang cerdas agak sukar menyelesalkan Lugasan
akademlk dan serlng mendapaL kepuLusan kurang balk dalam peperlksaan Pal lnl men[adlkan lndlvldu
lLu menarlk dlrl darlpada rakanrakannya dan men[adl pemalu 1emperamen (SlfaL semula [adl
1emperamen lndlvldu dapaL mempengaruhl lnLerakslnya dengan lndlvldu laln lndlvldu yang sLabll
emoslnya serLa dapaL mengawal rasa kecewanya menyenangkan orang laln menghamplrl dan bergaul
dengannya Seballknya lndlvldu pemarah kurang sabar dan gemar mengkrlLlk orang laln blasanya
dl[auhl oleh orang laln erseklLaran erseklLaran memalnkan peranan penLlng dalam proses
membenLuk sahslah lndlvldu AnLara fakLor perseklLaran Lermasuklah keluarga pengalaman awal
budaya pengaruh sekolah rakan sebaya medla massa dan masyarakaL keluarga Suasana rumah ualam
lkaLan soslal keluarga LerdapaL slfaL kaslh sayang sallng menghormaLl dan Langgung[awab yang
dllaksanakan oleh seLlap anggoLa keluarga Ayah men[adl penanggung[awab keluarga Ayah [uga
berperanan memenuhl segala keperluan hldup memberl perllndungan dan mengembangkan sahslah
anggoLa keluarga Selaln lLu lbu mempunyal peranan Lersendlrl dalam membenLuk sahslah anakanak
dalam keluarga Pal lnl kerana lbu adalah orang yang rapaL dengan anakanak 8ermula darlpada saaL
anak dllahlrkan lbulah yang mengasuh menyusu dan mellndunglnya Corak hubungan dalam keluarga
mempunyal kesan pada anak 8umah yang mesra dan harmonl menggalakkan perkembangan sahslah
yang slhaL keluarga yang reLak dan lbu bapa yang berceral mewu[udkan suasana rumah yang dlngln dan
mengancam perkembangan sahslah kanakkanak darlpada segl emosl dan soslal lbu bapa yang berslkap
demokraLlk dapaL membanLu kanakkanak apablla membuaL kepuLusan Pal lnl dapaL menlngkaLkan lagl
konsep kendlrl kanakkanak kaslh sayang layanan asuhan dan perhaLlan yang dlberlkan oleh lbu bapa
secara langsung membanLu proses mengembangkan sahslah poslLlf Seballknya lbu yang Lldak pengaslh
menyebabkan anaknya melawan berslkap dlngln berasa lrl haLl dan mempunyal pandangan hldup yang
peslmls emakanan Makanan selmbang dlperlukan bagl perkembangan sahslah kanakkanak secara
menyeluruh SaLusaLu [enls makanan yang kurang dapaL menyebabkan lndlvldu cepaL leLlh aLaupun
mudah Lerkena penyaklL Pal lnl menyebabkan kanakkanak Lldak dapaL ke sekolah mahupun menyerLal
akLlvlLl kokurlkulum Apablla kanakkanak Lldak pergl ke sekolah dan menyerLal akLlvlLl kokurlkulum
menyebabkan perkembangan [asmanl lnLelek dan rohanl pela[ar Ler[e[as 1araf sosloekonoml keluarga
kedudukan kewangan keluarga menenLukan [enls kemudahan yang boleh dlsedlakan unLuk anakanak
Selaln makanan selmbang lbu bapa mampu menyedlakan bahan bela[ar Lambahan seperLl buku
ru[ukan kompuLer alaL permalnan dan alaL muzlk Seballknya kanakkanak darlpada keluarga mlskln
Lldak dapaL dlsedlakan dengan bahan seperLl lLu menyebabkan perkembangan sahslah mereka Ler[e[as
uengan lLu [elaslah Laraf sosloekonoml LeLap mempengaruhl proses mengembangkan sahslah lndlvldu
ualam erLl kaLa laln LerdapaL proses soslallsasl berlalnan anLara dua kelas lnl roses soslallsasl dalam
kelas bawahan Lldak menggalakkan anak berfungsl dengan leblh sempurna dl sekolah Manakala anak
anak kelas perLengahan mahupun aLasan leblh bersedla masuk ke sekolah dlsebabkan oleh keadaan
perseklLaran berlalnan engalaman awal engalaman awal kanakkanak mempengaruhl perkembangan
sahslah lndlvldu kanakkanak yang selalu dlhukum kerana melakukan kesllapan menyebabkan kanak
kanak senLlasa rasa blmbang dan bersalah kanakkanak yang Lldak dldedahkan kepada pengalaman
prasekolah merasa rendah dlrl dan Lerancam apablla Lldak dapaL mengenal huruf dan nombor SlLuasl
beglnl men[e[askan harga dlrl serLa konsep kendlrl poslLlf kanakkanak 8udaya 8udaya berbeza memang
mempunyal norma dan nllal berbeza nllal yang dlLekankan dalam seseLengah budaya mempengaruhl
perkembangan sahslah kanakkanak ConLohnya apablla budaya keluarga menekankan unsur agama
maka lndlvldu yang dl besarkan men[aga nllalnllal agama Seballknya apablla budaya keluarga
menekankan harLa benda sebagal nllal penLlng dalam hldup maka kanakkanak yang membesar berslfaL
maLerlallsLlk nllal murnl yang dlLekankan pada kanakkanak seperLl slfaL hormaLmenghormaLl Lolong
menolong belas kaslhan berLolak ansur [u[ur berslh ra[ln syukur dan sebagalnya men[adlkannya
sopan dan menon[olkan sahslah yang selmbang engaruh sekolah Sekolah adalah agen soslallsasl yang
beroperasl secara formal la mempunyal sLrukLur menLadblr yang mengurus program bela[ar kuasa dl
sekolah LerleLak dl Langan seseLengah plhak seperLl pengeLua guru penolong kanan guru dlslplln dan
lalnlaln lagl Cleh lLu [enls keplmplnan dan suasana sekolah mempengaruhl proses mengembangkan
sahslah kanakkanak engeLua sekolah yang Legas melahlrkan pela[ar berdlslplln melaksanakan Lugas
Seballknya pengeLua yang Lldak Legas melahlrkan pela[ar paslf kurang lnovaLlf dan LakuL membuaL
sebarang perubahan roses mengembangkan slfaL keplmplnan pela[ar pula LerbanLuL SlfaL guru yang
adll Lldak plllh kaslh dan kurang menghukum secara mendera mewu[udkan suasana bela[ar dan
menga[ar yang slhaL Curu penyayang pula membenLuk emosl pela[ar yang sLabll SlfaL yang balk lnl
men[amln sahslah yang slhaL Seballknya guru yang Lldak adll plllh kaslh suka mendera pela[ar men[adl
lkuLan kepada pela[arpela[arnya Pal lnl melahlrkan sahslah pela[ar yang kurang balk Sehubungan
dengan lLu peranan guru dl dalam dan dl luar blllk dar[ah semasa mereka berlnLeraksl dengan murld
adalah penLlng kelLh (1979) menegaskan guru adalah agen soslallsasl yang berpengaruh kawasan
seklLar sekolah adalah slLuasl yang menggalakkan proses mengembangkan slkap poslLlf kepada rakan
dan sekolah kerana pela[ar adalah produk kawasan seklLarnya kawasan seklLar sekolah yang balk dapaL
membanLu proses membenLuk sahslah sempurna Melalul blmblngan guru dan perseklLaran
menyenangkan harapan mempengaruhl para pela[ar yang men[alanl hubungan soslal adalah leblh
cerah 8akan sebaya ul manamana sekolah pun pela[arpela[ar mempunyal kumpulan aLaupun
organlsasl maslngmaslng yang men[adl fakLor penLlng dan mempengaruhl proses membenLuk sahslah
lndlvldu Crganlsasl lnl mempunyal slsLem pangkaL dan marLabaLnya sendlrl AnggoLa kumpulan
berLlndak menglkuL pola Llngkah laku yang dlperseLu[ul bersama Clark (1969) melaporkan LerdapaL
empaL kumpulan corak budaya pela[ar erLama subbudaya seronok yang menguLamakan rupa paras
sukan berkelah dan sebagalnya Lanpa menghargal nllalnllal akademlk kedua subbudaya akademlk
yang berorlenLaslkan pela[aran dan akLlvlLl yang bercorak akademlk keLlga kumpulan yang Lerdlrl
darlpada mereka yang dlkaLakan dellnkuen Mereka lnl adalah pela[ar yang suka memberonLak
menenLang sekolah dengan nllalnllal orang dewasa dan ponLeng sekolah keempaL kumpulan yang
Lerdlrl darlpada mereka yang Lldak menyebelahl manamana plhak Mereka leblh suka meng aslngkan
dlrl dan Lldak mengambll Lahu apa yang berlaku (Mohamed nor 199030) Clldewell (1966) mendapaLl
Llga cara uLama kanakkanak dapaL dlpengaruhl oleh rakan mereka 1 Anakanak muda dlpengaruhl
oleh rakan sebaya apablla anakanak berkenaan lngln dlLerlma aLau dlsukal oleh kumpulan rakan
mereka 2 Mereka Lerpengaruh oleh keplmplnan dan kemampuan rakan mereka 3 Mereka lngln
membukLlkan kebolehan dan mendapaLkan akuan dan dlhargal oleh rakan Selaras dengan pengaruh lLu
8ose (1970) membuaL keslmpulan seperLl berlkuL lL ls a maLLer of galnlng accepLance from deslrable
peers as belonglng ln Lhe group whlch laLer rlpens lnLo Lhe concepLlon of Lhe popular Leenager" Medla
massa endedahan kepada medla massa yang slhaL penLlng bagl perkembangan sahslah yang slhaL
ela[ar yang dldedahkan dengan program agama Sesame's SLreeL dan lnfosalns melalul Lelevlslon dan
radlo dapaL membanLu proses mengembangkan lnLelek pela[ar Seballknya pela[ar yang Lerdedah
kepada Layangan vldeo dan fllem yang memaparkan aksl ganas bergaduh dan perbuaLan zallm
menyebabkan mereka cenderung berLlngkah laku agreslf 8oleh dlkaLakan medla massa seperLl
Lelevlsyen wayang gambar vldeo dan sebagalnya mempengaruhl cara kanakkanak berflklr Llngkah
laku slkap dan kemahlran mereka Curu dan lbu bapa menghadapl cabaran darlpada medla massa
dalam usaha membangklLkan moLlvasl dan mlnaL anak pada pela[aran sekolah MasyarakaL Asplrasl
harapan dan nllal masyarakaL dapaL mempengaruhl lndlvldu MasyarakaL yang mempunyal nllal dan
norma yang slhaL melahlrkan anggoLa yang berLanggung[awab berdedlkasl ra[ln dan sedla berkorban
menolong orang laln MasyarakaL yang memenLlngkan harLa benda dengan mengeLeplkan nllalnllal
murnl melahlrkan masyarakaL kebendaan kanakkanak membesar men[adl lndlvldu yang senLlasa
menge[ar harLa benda dan kemewahan nllalnllal murnl dlLlnggalkan ueml mencapal Lu[uan lLu
anggoLa masyarakaL sanggup mencurl merompak membunuh dan mengamalkan rasuah !elaslah
masyarakaL [uga mempunyal peranan penLlng yang dapaL mempengaruhl sahslah lndlvldu