Bai giang vt li

CON LAC LO XO
I. D|nh nghia
Con lc lo xo la mt co h li tuong gm mt vt nng m duoc gn voi mt du cua
mt lo xo li tuong( khi luong khng dang k) du con lai cua lo xo duoc gn cht
vao mt dim c dinh. Vt m co th truot khng ma sat doc theo mt thanh cung
nm ngang (hv)


II. M ta dao dng cua con lc l xo
Nu ban du khng kich thich dao dng thi vt m dung yn o vi tri cn bng O
nhu hinh v
Nu kich thich cho m dao dng bng cach keo m lch khoi vi tri cn bng toi
dim P ri tha khng vn tc ban du thi vt m dao dng xung quanh vi tri cn bng
mi mi khng ngung



III. Thit lp phuong trnh dao dng cua cllx
B1: Chon Ox nhu hinh v voi gc O trung voi vtcb cua vt
B2: Xet tai thoi dim t bt ki, gia su vt dang dao dng va co toa x. khi do:
cac luc tac dung ln vt m la ! , ,

ap dung dinh lut II Niuton ta duoc: !

m, (1)
B3: Chiu (1) ln truc Ox ta duoc: - F
dh
ma
Trong do: F
dh
Kx va a x``
Tu do ta thu duoc biu thuc: - Kx mx`` x`` -
2

x
Dt
2

x`` -
2
x (2)
Phuong trinh (2) goi la phuong trinh vi phn va nghim cua phuong trinh co dang
x Acos( t ) (3)
Phuong trinh (3) duoc goi la phuong trinh dao dng cua con lc lo xo. No cho bit
con lc lo xo dao dng khng ma sat thi no s dao dng diu hoa mi mi xung
quanh vi tri cn bng
B4: Xac dinh chu ki, tn s dao dng cua con lc lo xo
Vi
2

x 2
T 2

2
x va I
2

x 2
1

I
%
1


IV. Nng lung cua con lc l xo
O
Q P
x
O
Q P
x
!

. Khao st d|nh tnh:
Ban du khng kich thich cho con lc dao dng thi vt dung yn o vi tri cn bng.
khi do co nng cua con lc bng khng
Kich thich cho con lc bng cach keo vt lch khoi vi tri cn bng toi dim P tuc
la ta d truyn cho con lc mt nng luong duoi dang th nng dan hi cua lo xo.
Tha nhe cho vt dao dng diu hoa. Xet v mt nng luong ta thy:
Khi vt chuyn dng tu P toi O: ; tng
d

2
1
mv
2
tng
giam
t

2
1
kx
2
giam
Khi vt di toi O: ;
max

dmax

x 0
t
0
Khi vt chuyn dng tu O dn Q: ; giam
d

2
1
mv
2
giam
tng
t

2
1
kx
2
tng

Khi vt di toi Q: v 0
d
0

max

tmax

Khi toi Q ngay lp tuc vt di chiu chuyn dng chay tu Q v P voi qua trinh bin
di nng luong ging nhu tu P dn Q
Kt lun: Qua phn tich o trn ta thy: Trong qua trinh dao dng cua con lc lo
xo co su chuyn hoa tu th nng dan hi cua lo xo sang dng nng va nguoc lai.
2. Khao st d|nh lung:
Do con lc lo xo dao dng diu hoa nn phuong trinh co dang:
x Acos( t ) va v x` - A sin( t )
Gia su con lc dang dao dng, xet tai thoi dim t bt ki vt co li d x va vn tc v
thi tai thoi dim do vt co:

d

2
1
mv
2

2
1
m
2
A
2
sin
2
( t )

t

2
1
kx
2

2
1
kA
2
cos
2
( t )
Co nng cua con lc tai thoi dim bt ki duoc xac dinh la:

d

t

2
1
mv
2

2
1
kx
2



2
1
m
2
A
2
sin
2
( t )
2
1
kA
2
cos
2
( t )
Ma
2

nn
2
1
kA
2


2
1
m
2
A
2
. Do do:


2
1
m
2
A
2
, sin
2
( t ) cos
2
( t )
2
1
m
2
A
2
hng s
Kt lun: Qua phn tich o trn ta thy: trong qua trinh dao dng cua con lc lo xo
co su chuyn hoa qua lai giua th nng va dng nng. Nhung co nng cua con lc
bng tng dng nng va th nng lun khng di va co gia tri la:

d

t

2
1
mv
2

2
1
kx
2

2
1
m
2
A
2

2
1
kA
2

2
1
m
2
max
; hng s

VD: Mt con lc lo xo co K 100N/s dao dng diu hoa voi bin d A 2cm.
a. Tinh nng luong cua con lc
b. Xac dinh vi tri cua vt ma o do dng nng bng th nng
a.
d

t

2
1
mv
2

2
1
kx
2

2
1
kA
2
0,02J
b.
2
1
mv
2

2
1
kx
2

2
1
kA
2

mt khac
2
1
mv
2

2
1
kx
2
thay vao phuong trinh trn ta duoc:
2
2
1
kx
2

2
1
kA
2


x
2

I
!huong php giai mt s bi ton thung g}p trong
43.4
Ni dung bai tp cua con lc lo xo rt nhiu va rng nn thy gioi thiu mt s dang
cu hoi thuong gp khi lam bai tp v con lc lo xo
Bai toan tim vn tc v hoc gia tc a tai mt thoi dim bt ki t
Bai toan lin quan nng luong dao dng
Bai toan vit phuong trinh dao dng
!huong php giai:
1. Bai toan tim vn tc hoc gia tc tai mt thoi dim t
Phuong trinh dao dng dc trung: x Acos( t )
v x` - A sin( t )
a v` - A
2
cos( t )
sau do thay gia tri thoi gian t vao phuong trinh v va a ta tim duoc gia tri v va a
2. Bai toan lin quan co nng cua con lc lo xo:

d

t

2
1
mv
2

2
1
kx
2

2
1
m
2
A
2

2
1
kA
2

2
1
m
2
max
; hng s

3. Bai toan vit phuong trinh dao dng cua con lc lo xo:
Vit phuong trinh dao dng diu hoa cua con lc lo xo la chung ta di tim A, ,
trong phuong trinh dao dng
a. Tim : C
1
:
2

hoc 2x I hoc
%
x 2

C
2
: thng qua v
2 2
I
b. Tim A: C
1
: thng qua dinh nghia bin d A
C
2
: thng qua v
2 2
I
c. Phuong phap kt hop tim A va
Nu tai thoi dim t 0 ta bit x
0
va v
0
thi ta co:
x
0
Acos cos

0

v
0
-A sin sin -

;
0

vi sin
2
cos
2
1 nn ta co
2
0

'
+

'

;

2
0

'
+

'

1
2
2 0
0 2
v
A x

thay tro lai h

Phuong trinh (1) ta thu duoc gia tri cua
Nu tai thoi dim t 0 ta bit v
0
va a
0
thi ta co:
a
0
-A
2
cos cos -
2
0

,

v
0
-A sin sin -

;
0

vi sin
2
cos
2
1 nn ta co
2
0

'
+

'

;

2
2
0

'
+

'

,
1 A
2 2
0 0
4 2
a v

thay tro lai h
phuong trinh (2) ta thu duoc gia tri cua

VD: Cho mt con lc lo xo dao dng diu hoa voi phuong trinh
x 2cos(2x t
3
x
)cm
Tim vn tc va huong chuyn dng cua vt dao dng tai thoi dim t 0,5s k tu luc
t 0?
Loi giai: Ta co v x` - 4x sin(2x t
3
x
)cm/s, thay t 0,5s vao phuong trinh v ta
thu duoc v - 4x sin(2x 0,5
3
x
) - 4x sin(x
3
x
) x 3 2 cm/s ~ 0. Tai thoi dim
do vt chuyn dng cung chiu duong
VD2: Mt con lc lo xo co K 40N/m, m 100g dao dng diu hoa voi bin d
A 5cm
a. Tim co nng cua con lc
b. Tim vn tc cua vt ma tai do dng nng bng mt phn ba th nng
Loi giai: a.
d

t

2
1
KA
2
0,5.40.25.10
-4
0,05J
b.
2
1
mv
2

2
1
kx
2

2
1
kA
2
Mt khac

2
1
kx
2
3
2
1
mv
2
thay vao phuong trinh trn ta duoc:
4.
2
1
mv
2

2
1
kA
2
v
2

4
1
2

A
2
v I
2

I 50cm/s
VD3: Mt con lc lo xo co K 100N/m, m 250g dang dao dng diu hoa. Bit
rng tai thoi dim t 0 vt di qua vi tri x 2cm voi vn tc 40cm/s nguoc chiu
duong. Vit phuong trinh dao dng cua con lc
Li giai: Ta co:
2

20 rad/s
Tai thoi dim t 0 ta bit x
0
2cm Acos cos 2/A
v
0
- 40cm/s -A20sin sin - 2/A
vi sin
2
cos
2
1 ta co
2
2

'
+

'

2
2

'
+

'

1 suy ra A 2 2 cm thay tro lai thu duoc

cos
2
1
va sin -
2
1
nn -
4
x

Vy phuong trinh dao dng cua vt la: x 2 2 cos(20t -
4
x
) (cm)