Professional Documents
Culture Documents
2011 - 2015
oqtomberi, 2011
saqarTvelos
mTavrobis
socialur-ekonomikuri
politikis
mizania,
Seqmnas winapirobebi warmatebuli, mdidari da erTiani saqarTvelosaTvis,
sadac yvela moqalaqe uzrunvelyofili iqneba Rirseuli sacxovrebeli
garemoTi da eqneba saSualeba, gaxdes msoflio sazogadoebriobis
warmatebuli da mdidari wevri.
es aTi punqtia:
1. makroekonomikuri stabiluroba.
2. mimdinare angariSis balansis gaumjobeseba.
3. saukeTeso sainvesticio da biznesgaremos Seqmna/SenarCuneba.
4. regionul savaWro da logistikur centrad Camoyalibeba.
5. infrastruqturis gaumjobeseba.
6. soflis meurneobis ganviTareba.
7. ganaTlebis sistemis gaumjobeseba.
8. socialuri politikis daxvewa.
9. xelmisawvdomi, maRalxarisxiani jandacvis sistemis Camoyalibeba.
10. urbanuli da regionuli ganviTareba.
makroekonomikuri stabiluroba
saxelmwifo vali
saqarTvelos
mTavrobis
mier
inicirebuli
ekonomikuri
Tavisuflebis aqtis mixedviT, saxelmwifo vali limitirebulia da
misi done unda Seadgendes ara umetes mSp-is 60%-s. amasTan,
fiskaluri da zogadad makroekonomikuri politikis erT-erTi
saxelmZRvanelo principi da saSualovadiani amocana iqneba
saxelmwifo sagareo valis Tanmimdevruli Semcireba mSp-is 25%-mde.
aRniSnulTan
dakavSirebiT,
mniSvnelovania
sabiujeto
SemosavlebTan
da
eqsportTan
mimarTebaSi
saxelmwifo
da
mTavrobis valis yovelwliuri momsaxurebis optimaluri donis
SenarCuneba.
makroekonomikuri stabiluroba
32%
30%
27%
34%
32%
32%
32%
30%
24%
21%
10%
26%
17%
22%
27%
19%
0%
2005
2006
2007
2008
2009
sabazo prognozi
2010
2015F
biujetis deficiti
saqarTvelos
mTavrobis
amocanaa,
biujetis
xarjebisa
da
arafinansuri aqtivebis wili mSp-sTan iyos `mcire mTavrobis~
farglebSi, raTa sagadasaxado wnexma da mTavrobis aqtivobam ar
SezRudos sivrce samewarmeo aqtivobisaTvis, kerZo iniciativebisa
da investiciebisaTvis.
makroekonomikuri stabiluroba
biujetis
xarjebis
ekonomikurma zrdam.
moculobis
zrda
unda
uzrunvelyos
inflacia
gacvliTi kursi
finansuri stabiluroba
makroekonomikuri stabiluroba
fasiani
qaRaldebis
bazris
ganviTarebis
stabilur
etapze
gadasvlisken miuTiTebs 2011 wels fasiani qaRaldebis vadianobis
marJebis Semcirebis tendencia, rac ZiriTadad gamowveulia fasiani
qaRaldebis likvidurobisa da maTze moTxovnis zrdiT.
finansuri seqtori
mTavari mizania - 2005 welTan SedarebiT 2015 wels daaxloebiT 9jer gaizardos rogorc sabanko aqtivebi, aseve depozitebi da
sasesxo portfelis moculoba. es ki gazrdis sainvesticio
resursebs da, Sesabamisad, pozitiurad aisaxeba samuSao adgilebis
Seqmnis dinamikaze.
saerTaSoriso rezervebi
makroekonomikuri stabiluroba
2012-2015
wlebSi,
valebis
momsaxurebis
gaTvaliswinebiT,
saqarTvelos eqneba adekvaturi saerTaSoriso rezervi. 2015 wels
2010 welTan SedarebiT saerTaSoriso wminda rezervebis moculoba
gaizrdeba 107%-iT.
saqarTvelos
mTavrobis
amocanaa,
grZelvadian
perspeqtivaSi
miaRwios ekonomikis ganviTarebis iseT struqturas, rodesac 2015
wlisaTvis 2011 welTan SedarebiT miRweul iqneba savaWro balansis
deficitis
ganaxevreba
mSp-sTan
mimarTebaSi,
procentul
gamoxatulebaSi.
turizmi
turizmis
ganviTareba
unda
ganxorcieldes
ori
midgomis
konbinirebiT:
`horizontuli
politikiT~,
rac
mimarTulia
turizmisaTvis iribi wamaxalisebeli garemoebebis SeqmniT, da
`vertikaluri midgomis~ gamoyenebiT, rogoric aris turistul
infrastruqturaSi investireba.
10
saqarTvelos
mTavrobis
mizania,
2015
wlisTvis
turistebis
raodenoba 5 milions gadaaWarbos da qveyana gaxados zamTris
turizmis erT-erTi centri.
sapartnioro fondi
11
samewarmeo garemo
saqarTvelos sxva konkurentuli sisusteebi (bazris zoma, geopolitikuri gamowvevebi) unda dabalansdes saukeTeso biznesklimatiT, rac xels Seuwyobs investiciebis gazrdas da samuSao
adgilebis Seqmnas.
dasaqmebis
xelSesawyobad
Sromis
bazari
da
regulaciebi
maqsimalurad moqnili unda iyos Sromis bazarze mobilurobisa da
maRali dasaqmebisaTvis - magaliTad specialuri regulaciebis
Semotanis gziT 45 dan 60 wlamde mosaxleobis dasaqmebis
SemTxvevaSi.
samewarmeo
garemos
ganviTarebis
erT-erT
sakvanZo
aspeqts
warmoadgens sagadasaxado sistemis da administrirebis gamartiveba
- `axali kursi~, romlis principebi asaxulia axal sagadasaxado
kodeqsSi.
12
saqarTvelom,
rogorc
regionulma
`biznesplatformam~,
unda
isargeblos ramdenime arsebuli tendenciiT da im kompaniebsa da
industriebs SesTavazos ukeTesi garemo, romlebic eZeben ukeTes da
ufro mosaxerxebel adgils sawarmoebis gansaTavseblad, gazrdili
samewarmeo xarjebis gamo aRmosavleT evropasa da TurqeTSi, da
rac efuZneba CineTisa da indoeTis mzardi ekonomikebis interesebs
evropul bazrebze.
mimdinareobs
wina
molaparakebebi evrokavSirTan
vaWrobis xelSekrulebis gaformebasTan dakavSirebiT.
Tavisufali
aseT
zonebSi
sagadasaxado
administrirebisa
gaiolebis
mizniT
Seiqmneba
specialuri,
TvalsazrisiT, gamWvirvale savaWro zonebi.
da
vaWrobis
sagadasaxado
14
iqmneba
ganviTarebuli,
xarisxiani
da
usafrTxo
sagzao
infrastruqtura qveynis Sida tvirTbrunvis, import-eqportisa da
tranzitis ganviTarebisaTvis, ukeTesi miRwevadobisaTvis sakurorto
adgilebamde da regionebamde, rac, saboloo jamSi, gamoiwvevs ufro
meti samuSao adgilisa da ukeTesi samewarmeo da sacxovrebeli
garemos Seqmnas.
gasuli
wlebis
ganmavlobaSi
saavtomobilo
gzebis
infrastruqturis ganviTarebis mizniT 2,5 miliard larze meti iqna
investirebuli. es tendencia momdevno wlebSic SenarCundeba.
proeqtis dasaxeleba
nataxtari-aRaiani
aRaiani-igoeTi
igoeTi-sveneTi
sveneTi-ruisi
rikoTis gvirabis reabilitacia
Tbilisis SemovliTi gza
zestafoni-quTaisi-samtredia
qobuleTis SemovliTi gza
Tbilisi-rusTavi
ruisi-rikoTi
samtredia-grigoleTi-Coloqi
dawyeba
dasruleba
2006
2007
2008
2009
2009
2010
2011
2011
2012
2011
2012
2008
2009
2011
2011
2011
2011
2013
2013
2013
2013
2014
saorientacio
Tanxebi (mln aSS
dolari)
46
27.3
101.2
151.5
30.3
9
239.4
190.9
64
155.1
248
rkinigza
saqarTvelos
statusi da,
siCqareebi.
15
infrastruqturis gaumjobeseba
aRniSnul proeqtebze
adamiani dasaqmdeba.
yovelwliurad
dawyeba
dasruleba
2009
2010
2010
2012
2013
2013
saSualod
saorientacio
Tanxebi (mln
aSS dolari)
775
415
275
8,000-dan
10,000-mde
sahaero transporti
mizania
kargad
ganviTarebuli saaeroporto
infrastruqtura
diversificirebuli da mzardi daniSnulebis adgilebiTa da
operatorebiT. am etapis gamowvevaa `dabalbiujetiani~ aviakompaniebis daintereseba saqarTvelos bazriT.
2015
wlisaTvis
unda
gaizardos
arsebul
mimarTulebebze
sixSireebi (sul mcire _ kviraSi 5 sixSire), raTa uzrunvelyofil
iqnes mgzavrTa Seuferxebeli gadaadgileba.
mcire
weli
operatorebi
qveynebi
daniSnuleba
reisebi kviraSi
2011
19
19
28
197
2015
24
24
38
270
16
infrastruqturis gaumjobeseba
sazRvao transporti
zRvis
energetika
saqarTvelos
mTavrobis
amocanaa,
eleqtroenergiaze
qveynis
moTxovnis
100%
dakmayofilebul
iqnes
saqarTveloSi
gamomuSavebuli
hidroenergiiT.
saqarTvelo
unda
gaxdes
eleqtroenergiis mniSvnelovani eqsportiori TurqeTSi, evropasa da
axlo aRmosavleTSi. dReisaTvis eqsportis wili eleqtroenergiis
adgilobriv generaciaSi 15%-ia.
infrastruqturis gaumjobeseba
2012
2014
wlisTvis
mTlianad
dasruldeba
individualuri
gamricxvelianeba, xolo 2015 wlamde saqarTvelos mosaxleobis 70%
iqneba gazificirebuli.
18
saqarTvelos
mTavrobis
amocanaa,
tradiciuli,
komlze
dafuZnebuli
soflis
meurneobis
paralelurad
Seiqmas
modernizebuli da samewarmeo principebze dafuZnebuli pirveladi
da gadamamuSavebeli warmoeba soflis meurneobaSi, logistikur
centrebSi, sadac mniSvnelovani potenciali arsebobs samuSao
adgilebis
Seqmnis
da
soflad
sacxovrebeli
pirobebis
xarisxobrivad gaumjobesebisaTvis.
soflis
meurneobis
politikis
erT-erTi
prioritetia
memarcvleobis
ganviTarebis
xelSewyoba
da
qveynis
TviTuzrunvelyofis xarisxis zrda, rac unda ganxorcieldes
rogorc raodenobrivi (meti farTobi), aseve efeqtianobis zrdis
safuZvelze. 2015 wlisaTvis mTavari amocanaa xorblis moTxovnis
50%-is adgilobrivi warmoebiT dakmayofileba, xolo simindis
eqsportior qveynad Camoyalibeba da 200 000 tonamde eqsportireba.
19
mecxoveleobis
sferoSi
soflis
meurneobis
amocanaa
produqtiulobis gazrdis xelSewyoba da saeqsporto potencialis
gazrda sanaSene fermebisa da sakvebwarmoebis ganviTarebis,
xelovnuri ganayofierebis centrebis ganviTarebis gziT.
Rirebuleba
unda
gaormagdes,
logistikuri centri
saqarTvelos
soflis
meurneobis
strategiuli
amocanaa
logistikuri centrebis qselis ganviTarebis xelSewyoba, raTa
gaizardos
eqsportis
diversifikaciis
xarisxi,
Semcirdes
damokidebuleba sezonurobasa da rkinigziT gadazidvebze, Seiqmnas
damatebuli Rirebuleba produqciisaTvis sasaqonlo saxis micemis
gziT.
am
centrSi
mwarmoeblebs,
eqsportiorebs,
importiorebs,
distributorebs saSualeba eqnebaT isargeblon iseTi momsaxurebiT,
rogoricaa - Sesanaxi meurneoba, pirveladi gadamuSaveba, sortireba,
daxarisxeba, SefuTva, sabiTumo vaWrobis obieqti da sacalo
vaWrobis obieqti, konteinerebis sawyobi, laboratoria. Sesabamisad,
fermers saSualeba miecema an Seinaxos da zamTris ganmavlobaSi
gayidos Tavisi produqcia, an ufro meti raodenoba Caabaros
logistikur centrs.
sairigacio sistemebi
sairigacio
sistemis
reabilitaciam
da
ganviTarebam
unda
uzrunvelyos
produqtiuli
farTobebis
da
am
miwebis
produqtiulobis
zrda.
axali,
Tanamedrove
teqnologiis
sairigacio sistemebis mowyobas daafinansebs saqarTvelos soflis
meurneobis
korporacia.
maTi
funqcionireba
daefuZneba
partniorobas sajaro da kerZo struqturebs Soris.
20
daucveli moswavleebis
strategia.
uzrunvelyofa
saxelmZRvaneloebiT,
e-
profesiuli
ganaTlebis
amocanaa
ukeTesi
dasaqmebisaTvis
SesaZleblobebis Seqmna, rac unda emyarebodes Sromis bazris
moTxovnebze reagirebas, arCevanis Tavisuflebas, mewarmeebTan
TanamSromlobas.
teqnologiuri
universitetis
Seqmna
baTumSi
am
programis
ganxorcielebis
erT-erTi
mTavari
komponenti
gaxdeba.
am
universitetis mizani iqneba saqarTveloSi Camoyalibdes saswavlo
samecniero centri romlis mTavari mimarTulebebi iqneba sainJinro
disciplinebi, sainformacio teqnologiebi da soflis meurneoba.
amave universitetis bazaze Seiqmneba teqnologiuri parki romlis
mizani iqneba mecnieruli miRwevebis komerciul proeqtebad
gardasaxva.
saqarTvelos
mTavrobis
mizania,
Seqmnas
efeqtiani
da
damisamarTebuli sapensio da socialuri daxmarebebis sistema,
romelic uzrunvelyofs xandazmuli moqalaqeebisTvis Rirseul
siberes.
penitenciuri sistema
penitenciuri
sistema
unda
daefuZnos
ganviTarebul
infrastruqturas,
Tanamedrove
strandartebis
Tavisuflebis
aRkveTis adgilebis SeqmniT, sasjelis moxdis alternatiuli
formebis gamoyenebis wilis gazrdiTa da socialuri integraciis
efeqtiani formebis ganviTarebiT.
tuberkulozis
prevenciis
mizniT
yvela
sasjelaRsrulebis
dawesebulebaze mimagrebulia tuberkulozis erovnuli centris
warmomadgeneli
da
intensiurad
grZeldeba
tuberkuloziT
daavadebul msjavrdebulTa axali, saerTaSoriso standartebis
Sesabamisi samkurnalo korpusis mSenebloba, romelic 2012 wlidan
Seva eqspluataciaSi.
24
bavSvTa saxlebi
25
jandacvis
daavadebaTa
prevenciisa
da
sazogadoebrivi
jandacvis
safrTxeebisadmi mzadyofnis mizniT saqarTvelos mTavroba 2012
wels gaagrZelebs mosaxleobis janmrTelobis mdgomareobaze
mudmiv
zedamxedvelobas,
risTvisac
daixveweba
rutinuli
statistikis mopovebisa da analizis meqanizmebi, eleqtronuli
sainformacio sistemis ganviTarebis gziT.
pirveladi
jandacva
qalaqebsa
da
raionul
centrebSi
(poliklinikebi) gankerZoebis pirobebSi, TiToeuli dawesebulebis
26
srulad
27
28