12 Lylul ve Loplumsal Lravma

12 Lylul'de dlrek zarar gren lnsanlarin sayisini bllmek zarar LesplLl aisindan ok da gerekl degll
Per kurbanin orLalama lkl ocugu olsa var olan sayilari ue kaLlamak gereklr 8lr de bunlara 12
Lylul'un devami olan slsLemln verdlgl Lravmalar eklenlrse kurban sayisinin vahlmllgl aikLir ve buna
sayisal ogunlugu dlkkaLe alirsak Loplumsal blr Lravma dlyeblllrlz
PayaLin her alaninda hala lzlerl ok canli olan 1urklye lln buyuk blr Loplumsal Lravma Sosyal
ekonomlk slyasal kulLurel ve de en nemllsl ruhsal ;eklllenmede 12 Lylul Lravmasi 31'lncl yilina
ragmen hala egemen
8ugun 1urklye'de var olan slyasal krlzln (kurL sorununun zumu) Lemellnde nasil anallz yaparsaniz
yapin 12 Lylul Lravmasi yaLmakLadir 12 Lylul'un Loplumun ruhsal ;ekllenmeslndekl rolu bllrleylcl
olmasina ragmen dlger Loplumsal alanlarda ya;anan krlzler blrblrlerlnl negaLlf olarak eLklleylp her
alandakl krlzln derlnle;meslne neden olacagi lln aralarina ok keskln sinirlar koymak mumkun
degll8u kadar klLlesel blr Lravmaya ragmen Loplumun ve yneLenlerln hala eLkln blr ali;ma
yuruLmemelerl (var olan ali;malari Lakdlr lle kar;ilayip desLeklemek zorunlulugu LarLi;masizdir) ya
da yuruLememelerl Lravmanin ;lddeLl lle pozlLlf oranLilidir 1ravmanin zararlarinin ve
compllkasyonlarinin lylle;Llrllmesl suresl uzadika Lravma daha kronlkle;lr ve zumu de glderek
zorla;ir zum zorla;ir unku Lravmanin l;lenmeslnde bellrleylcl ve efekLlf rolu olanlar Lravmanin
dlrek kurbanlaridir ve bugun 12 Lylul Lravmasinin dlrek kurbanlarinin orLalama ya; siniri 30
clvarindadir 1urklye'de orLalama ya;ama sureslnln de gell;ml; ulkelere gre kisa oldugunu
du;unursek llk kurban nesllln yava; yava; yok olmaya dogru glLLlglnl ve de Lravma l;leme olayinin
glderek zorla;Ligini haLLa complex blr durum alacagini syleyeblllrlz
1ravmali lnsanlarin yeLl;Llrdlgl nesll de bu Lravmadan lndlrekL eLkllenlr 5lkayeLlerl farklilik gsLerse
de ;lkayeLlere neden olan ebeveynlerden blrlnln ya da lklslnln ya;adigi Lravmalarin yaraLLigi
davrani; bozukluklarinin ocuklar uzerlnde birakLigi ogu kez kalici olabllen davrani; bozukluklaridir
1ip dlllnde buna Lravmanin lklncl nesll denlr 8ugun pslkyaLrlnln gell;ml; oldugu Avrupa ulkelerlnde
lklncl uunya Sava;i'nin kurbanlarini lylle;Llrmek lln ailan Ledavl merkezlerl arLik sava;in lklncl
nesllnl Ledavl eLmek lln yenlden duzenlenml;lerdlr 8u lklncl neslln Ledavlsl Lravma blrlncl nesllde
l;lenmedlgl zaman rahablllLe edllmedlgl zaman ya da hl konu;ulmadigi zaman daha da zorla;ir

Sorunun kendlsl de Ledavlsl de daha da kompleksle;lr

12 Lylul'de dlrek zarar gren lnsanlarin sayisini bllmek zarar LesplLl aisindan ok da gerekl degll
Per kurbanin orLalama lkl ocugu olsa var olan sayilari ue kaLlamak gereklr 8lr de bunlara 12
Lylul'un devami olan slsLemln verdlgl Lravmalar eklenlrse kurban sayisinin vahlmllgl aikLir ve buna
sayisal ogunlugu dlkkaLe alirsak Loplumsal blr Lravma dlyeblllrlz
Lylul Lravmasini complexle;Llren dlger nemll blr fakLr de Lylul Lravmasi ncesl olan ve de
l;lenmeml; dlger Lravmalarin Lylul Lravmasi lle eklemlenmesldlr 12 MarL Lravmasi 27 Mayis
Lravmasi Csmanli'nin ku;u 1urklerln Anadolu'ya yerle;mesl vb vb 8unlarin her blrl kendl llndekl
sosyal ve pslkolo[lk sorunlarini dlger neslllere akLarmi;Lir ve her Lravma blr nceklnden (l;lenmeml;
ncekl Lravmalar) dolayi eLkllerl ve sonulari lLlbari lle eklemlenerek bugune kadar gelml;Llr ve
Lopluma zgun blr davrani; modell orLaya ikmi;Lir
lnLergenerasyonel davrani; kodu dedlglmlz bu davrani; bllml blr nesllden dlgerlne sponLan blr
bllmde akLarilan davranis bllml 1urklye'de Loplumun davrani; kodu olmu;Lur (kulLurun de
bellrleyecl yanidir) 1urk Loplumundakl davrani; kodu ya da kulLurunun en nemll zelllgl sorunlari
konu;mamakLir konu;amamakLir Sorunlari buLun iplakligi lle konu;amamanin en buyuk nedenl
korkudur

korkunun panzehlrl konu;makLir

1urklye Loplumunda bu korku ku;ku ve guvenslzllk o kadar derlndlr kl 12 Lylul'e kar;i llk rguLlu
ba;kaldiriyi gerekle;Llren kk ve kurLlere kar;i hep mesafell olmu;lardir ve de korkmu;lardir ve
de guvenmeml;lerdlr
5lmdller de lse ;lddeL lle yok edllmesl lsLenmekLedlr Cysa 1urk Loplumun kk'ye ve kurLlere kar;i
can ve vlcdan borcu vardir 1oplumun vlcdanin szcusu ve Lercumani aydinlardir Aydin vlcdanidir
1urk aydinin bu geclkml; grevlnl yerlne geLlrmesl numuzdekl hassas surecl bellrleyen olacakLir ?a
da xenofobl de on saflarda yer alacakLir kl bugun bunun rneklerl ok barlz mevcuLLur
12 Lylul 1urklye Loplumu lln sadece blr dneme alL ya;anip blLml; sinirlari belll olan blr Lravma
deglldlr 8lr deprem ya da blr dogal affeLLe ya;anan Lravmalar ne kadar agir olsa da blr blLl; Larlhl
vardir ve bu LarlhLen sonra lnsanlarin korkulari devam eLse blle blLl; sonrasi grecell blr guven
orLami vardir 8u guven orLami daha ok Lravmanin Lekrar eLmeyeceginln dogurdugu blr guvendlr
1ravmanin neden oldugu ;lkayeLler de bu guven orLamindan dolayi sinirlidir ve l;lemesl de
Loplumsal Ledavlsl de daha kolaydir 1oplumun Lravma sonrasi rehablllLasyonu lln gerekll haLLa
zorunlu ;arLlar vardir (8u konuda Amerlka'da 11 Lylul Lravmasinin ve Lsunamlnln yaraLLigi Loplumsal
Lravmalarin l;lenmesl klLlesel rehablllLasyon lln verllebllecek rneklerdlr)
Cysa aradan 31 yil geml; olmasina ragmen hala Loplumda egemen olan yneLlm kulLuru 12 Lylul
kulLurunun devami oldugu lln hayaLin her alaninda hala eLklnllglnl korudugu lln 1urklye'de 12
Lylul Lravmasinin sadece buyuk genl; blr alana yayilan ;lddeLlnln ve derlnllglnln yaninda
suregenle;en kronlkle;en blr Loplumsal Lravma oldugunu syleyeblllrlz Lylul Lravmasi Loplumun
dokusuna l;lenml; ve bugunku hall lle 1urk Loplumunun ruhsal ;eklllenmeslnde bellrleylcl blr
duruma gelml;Llr 8unun ok lddlali blr bellrleme oldugunun farkindayim
AmakulLur blr Loplumun ruhsal ;eklllenmeslnln di;a vurumudur 8uhsal ;eklllenme de ya;anmi;
Lravmalarin complex Loplami kaLlanmasi ya da eLklle;lmlnln sonucudur Penuz blllmde bu konuda
yeLerll LesplLler yapilmami; olsa blle bana gre lnsanin ruhsal ;eklllenmesl de ya;adigi Lravmalarin
complex Loplaminin sonucudur uunyaya gelmek blr Lravmadir anne memeslnden kopmak blr
Lravmadir evlenmek bo;anmak ocuk dogurmak hasLalik ;lddeL dayak hapse glrmek a kalmak
g eLmek vb vb bunlarin hepsl blr Lravmadir lnsanin ruh hallnl ve davrani;larini da bellrleyen bu
Lravmalarin algilanma l;leme ve yenlden ureLllmesl lle bellrlenlr (lnprenLlng worklng en
reproducLlon prosesl)
12 Lylul'u bellrleyen kendlnden nce ya;anmi; Loplumsal Lravmalarin Loplamidir keslnllkle aynisi
deglldlr l;lenml; ya da l;lenmeml; Lravmalarin slner[lslnln sonucudur Crnegln CumhurlyeL'ln
kurulu;u aslinda Csmanli dnemlnde Anadolu halklarina ya;aLilan Lravmalarin Loplumsal
rehablllLasyonunda ok nemll ve pozlLlf blr adim olmasina ragmen ngrusu az yneLlcllerlnln hala
Csmanli'dakl kulLurun eLklslnde olmalari (lLLlhaL 1erakkl kuvvayl Mllllye kulLuru) Loplumun degl;lm
ve dnu;umunde kendllerl yeLerll degl;lm ve dnu;ume sahlp olamadiklari lln
CuMPu8l?L11CLuMSAL 8LPA8lLl1AS?Cn olablleceglnl kavrayamadiklari lln kurulan yenl
Loplumsal slsLem cumhurlyeL guduk kalmi;Lir 8ugun Lopluma garlp blr bllmde nufus eLml;
Lrgenekon eLesl denen vaka lLLlhaL 1erakklkuvvayl Mllllye kulLurunun CumhurlyeL'ln kurulu;unu
Lravma olarak algilayip reddeLmesl sonucu dogmu;Lur Lrgenekoncular haplsLe olablllr ancak
onlarin sahlp oldugu zlhnlyeL Loplumda buLun aspekLlerl lle hala egemendlr Aslinda Lrgenekon
denen mlLolo[lk olayin da buyuk blr Lravma uzerlne kurgulanmi; olmasi Lesaduf deglldlr
CumhurlyeL rehablllLasyon l;levlnl Lam grseydl guduk kalmasaydi bugun 1urklye'de darbeler ya da
edarbelerln ya da ordunun Loplumu yneLmedekl israrinin zemlnl olmayacakLiSlvlllzasyon prosesl
de kurallarina uygun olarak l;leyecekLl ?akla;ik 23 mllyonluk kurL nufusun uluslararasi hukukLan
yoksun ya;amalari her Laleplerlnln ;lddeLle basLirilmasi slvlllzasyon nundekl en buyuk engeldlr

1ravmanin eLklsl suruyor

8elkl rnek olmasi aisindan 12 MarL askerl darbesl LcevlL'ln ba;laLLigi genel af grkemll geen
karaoglan mlLlnglerl aslinda kabul edellm ya da eLmeyellm blr Loplumsal rehablllLasyon pro[eslydl
MlLlnglerln ok grkemll olmasi halkin Lravmaya l;lemeye kar;i olan lhLlyaciydi Per ;eye ragmen
bugun Larlhe bakLigimizda ylne de Loplum uzerlnde u gencln haksiz ldamina ragmen 12 MarL
askerl darbesl lle kisml blr bari;iklik vardir 8u da LcevlL ba;laLLigi ama sonunu geLlremedlgl guduk
kalmi; Loplumsal rehablllLasyonun yaraLLigi grecell blr bari;iklikLir 8u proses Lamamlanmadigi
llndlr kl 12 Lylul darbesl engellenememl;Llr 5lddeLl kendlnden ncekl Loplumsal Lravmalarin
kaLlanarak gelmesl sonucu daha da agir olmu;Lur kisacasi son 31 yil llnde ya;ananlar LarlhLen gelen
Loplumsal Lravmalarin slndlrllememl; ve de blLlrllmeml; rehablllLasyonlarin Lravma lle eklemlenerek
ve kismen ;ekll degl;Llrerek ama Lravma zunu ve sonularinin korumasi lle olu;mu;Lur
8ugun du;unen ve ureLebllen az sayidakl lnsanin Loplumdakl egemen olan korku ku;ku guvenslzllk
du;unme ve ureLme Lembelllgl akil durmasi sorunlarin zumunde dlyalog yerlne dlyalogsuzlugu
Lerclh eLmek saldirganlik ;efaflikLan korkmak ve ;lddeLl sorgulamayan sorguluyanlarin da
yaniLlamakLan kaindigi sorularin ve sorunlarin Loplumsal ;lkayeLlerln Lemellnde bu Lravmalarin
Loplami yaLmakLadir
1ravma Lek ba;ina llnde ;lddeL leren blr olgudur 8u Lravma l;lenmedlglnde yada rehablllLe
edllmedlglnde agresor(;lddeL uygulayan lle) lle zde;le;en davrani;lara dnu;mesl mumkundur
kurL sorununun zumunu hala ;lddeL mekanlzmasinin uygulanmasinda grenler kendlnl 12 Lylul
;lddeLl lle zle;Llrml; olanlardir Ceml;Le ve ;lmdl hala 1ravma Magduru lken ayn anda
saldirganla;abllen ve ;lddeLl hlblr bllmde sorgulamayip me;ru grenler aslinda lfLe magdurlyeL
ya;ayanlardir unku hem magdur hem de saldirgandir 8u Loplumsal Lravma nasil l;lenlruevleLln ve
aydinlarin bunu hangl pro[elerle hayaLa gelrmesl gerekLlglnl aydinlarin grevl hepsl kendl ba;ina blr
ara;Lirma konusudur ve yapilmasi aclllyeLl vardir

ur l5lk l5CAnLl