Luan Van Tot Nghiep

1
Lêi më ®Çu
Ngµy nay, çc hÖ thèng dÉn ®êng hµng kh«ng ®· dÇn kh«ng
cßn t¬ng xøng vÒ kh¶ n¨ng cung cÊp dÉn ®Õn viÖc c¶n trë vµ phô
phÝ ngµy cµng t¨ng cho kh¸ch hµng. Khi lu lîng bay t¨ng, trÔ díi mÆt
®Êt (phÇn lín lµ do sù c¶n trë luång kh«ng lu) vµ trªn kh«ng t¨ng
thËm chÝ h¬n c¶ møc cña çc vïng t¾c nghÏn. T×nh tr¹ng nµy ®· trë
lªn nghiªm träng khi ngµnh hµng kh«ng dù kiÕn møc t¨ng trëng cßn
cao h¬n trong çc n¨m tíi. TrÔ t¹i ch©u ¢u hiÖn nay chñ yÕu lµ do sù
ph©n chia sè lîng lín çc vïng sector nhá t¹i çc vïng ®iÒu hµnh vµ
trung t©m Qu¶n lý bay ph¶i s¾p ®Æt vµ xö lý çc vÊn ®Ò trong çc
trung t©m vµ gi÷a çc trung t©m víi nhau. Cßn t¹i Mü th× sù t¾c
nghÏn x¶y ra t¹i çc ®Çu cuèi vµ t¹i çc s©n bay, t×nh tr¹ng t¬ng tù
nh ë ch©u ¢u lµ hiÖn tîng cæ chai t¹i çc tuyÕn ®ang ®îc lo¹i bá
dÇn dÇn. T¹i çc vïng Ýt ph¸t triÓn h¬n, sù thiÕu hôt kh¶ n¨ng gi¸m
s¸t b»ng Radar vµ yÕu kÐm vÒ h¹ tÇng c¬ së th«ng tin dÉn ®Õn çc
hÖ thèng kÐm hiÖu qu¶ vµ tiÒm Èn nguy c¬ mÊt an toµn.
Cø mçi phót tiÕt kiÖm ë trªn kh«ng cña m¸y bay ph¶n lùc ®Òu
tiÕt kiÖm hµng triÖu USD tiÒn nhiªn liÖu cho ngµnh mçi n¨m vµ
gi¶m ®¸ng kÓ « nhiÔm m«i trêng. Mäi nç lùc ®Òu híng tíi viÖc lµm
gi¶m thêi gian bay trªn kh«ng b»ng çch tèi u ho¸ ®êng bay tõ
®iÓm khëi hµnh ®Õn ®iÓm kÕt thóc vµ tr¸nh viÖc bay chê vµ më
réng vïng tiÕp cËn. Gi¶m thêi gian bay trung b×nh cßn cã nghÜa lµ
t¨ng ®îc lu lîng bay vµ t¨ng tÝnh an toµn.
Víi çc thµnh c«ng trong çc lÜnh vùc ®iÖn tö viÔn th«ng, tin
häc vµ ®Æc biÖt lµ th«ng tin vÖ tinh vµ c«ng nghÖ liªn kÕt d÷ liÖu,
ý tëng CNS/ATM cña ICAO cung cÊp mét c¬ së cho hÖ thèng dÉn ®-
êng t¬ng lai ®· trë thµnh hiÖn thùc. Cuèi cïng ý tëng sÏ cho phÐp
ngêi ®iÒu khiÓn tÇu bay s¾p ®Æt chuyÕn bay theo mét ®êng bay
tèt nhÊt, ®iÒu chØnh ®îc mét çch linh ho¹t, víi mét hiÖu suÊt tèi u
vµ chi phÝ tèi thiÓu. Khi ®ã çc ph¬ng thøc vµ thñ tôc cÇn ®îc thùc
hiÖn mét çch ®Çy ®ñ tÝnh n¨ng vµ tiÒm n¨ng cña çc c«ng nghÖ
míi ®Ó t¨ng cêng kh¶ n¨ng vµ ®é an toµn.
2
Sù kÕt hîp cña hÖ thèng qu¶n lý bay víi tÝnh chÝnh x¸c cña hÖ
thèng dÉn ®êng vÖ tinh cho phÐp tÇu bay kh«ng nh÷ng bay chÝnh
x¸c trªn nh÷ng kh«ng gian 3 chiÒu kh«ng cÇn sù trî gióp cña çc ph-
¬ng tiÖn dÉn ®êng mÆt ®Êt mµ cßn s¾p ®Æt cho tÇu bay vµo çc
®iÓm b¸o ço (waypoints) trong vµi gi©y cña thêi gian ®Þnh tríc
hoÆc theo yªu cÇu cña kiÓm so¸t viªn kh«ng lu. TÝnh n¨ng dÉn ®-
êng 4 chiÒu nµy cã thÓ ®îc më réng ra cho viÖc ®iÒu khiÓn thêi
gian ®Õn t¹i s©n bay. BÊt cø sai lÖch nµo ë phÝa thu sÏ ®îc xö lý bëi
hÖ thèng qu¶n lý bay ®Ó xem xÐt xem ®êng h¹ çnh cßn ®îc dµnh
s½n hay kh«ng. Çc c¬ chÕ m¸y mãc c¬ khÝ kh¸c còng ®îc thùc
hiÖn bæ xung ®Ó cã thÓ sö dông tèi ®a ®êng l¨n vµ kh«ng phËn,
do ®ã sÏ ®¶m b¶o ®îc ph©n çch an toµn gi÷a çc tÇu bay mäi thêi
®iÓm..
KÕt hîp víi çc thñ tôc phï hîp cïng víi çc c«ng cô hiÓn thÞ sÏ
gióp cho viÖc c¶nh b¸o t×nh tr¹ng, CDTI sÏ gióp cho viÖc ®¶m b¶o
ph©n çch kh«ng lu víi sù viÖc tr¸ch nhiÖm ph©n çch ®îc chia sÎ
cho c¶ çc kiÕm so¸t viªn kh«ng lu vµ phi c«ng. Mét liªn kÕt th«ng
tin kh«ng - ®Êt vµ kh«ng - kh«ng thêi gian thùc ®îc më réng cho
mét sè lîng lín ®¬n vÞ sö dông sÏ ®ßi hái mét liªn kÕt d÷ liÖu dung
lîng cao vµ tin cËy. VDL Mode 4 lµ mét liªn kÕt d÷ liÖu dung lîng lín
cung cÊp mét sè lîng lín çc dÞch vô vµ chøc n¨ng theo çc yªu cÇu
cña kh¸i niÖm CNS/ATM cña ICAO.
§Ó b¾t kÞp sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña khoa häc c«ng nghÖ
tiÕn tiÕn vµ ®ßi hái ngµy cµng cao cña ngµnh hµng kh«ng d©n
dông ViÖt Nam còng nh quèc tÕ, viÖc nghiªn cøu c«ng nghÖ vµ triÓn
khai çc hÖ thèng Th«ng tin - Gi¸m s¸t - DÉn ®êng míi lµ mét ®ßi
hái bøc thiÕt cÇn ®îc thùc hiÖn. Víi lu lîng bay cña níc ta hiÖn nay
çc hÖ thèng kü thuËt vÉn cßn ®¶m b¶o ®îc, tuy nhiªn víi møc t¨ng
trëng trong t¬ng lai th× sù thay ®æi lµ rÊt cÇn thiÕt v× vËn t¶i
hµng kh«ng lµ mét m«i trêng trong suèt kh«ng cã biªn giíi vµ thay
®æi trong c«ng nghÖ hµng kh«ng, nhÊt lµ ®èi víi c«ng t¸c ®iÒu
hµnh kh«ng lu, cÇn ph¶i ®ång ®Òu trªn toµn thÕ giíi ®Ó t¬ng
thÝch víi mäi chñng lo¹i tÇu bay cña çc h·ng hµng kh«ng trªn vïng
l·nh thæ ViÖt Nam.
3
LuËn v¨n “ øng dông cña VHF Data Link Mode 4 trong m«i trêng CNS/ATM
” nghiªn cøu c«ng nghÖ kü thuËt VHF Data Link Mode 4, mét liªn kÕt
d÷ liÖu sè sö dông sãng VHF gi÷a çc ph¬ng tiÖn tham gia giao
th«ng hµng kh«ng. §©y lµ nÒn t¶ng cho mét lo¹t çc øng dông ®iÒu
hµnh qu¶n lý kh«ng lu kh¸c sÏ sö dông ®êng truyÒn nµy ®Ó ho¹t
®éng thay thÕ cho çc ph¬ng thøc truyÒn dÉn t¬ng tù ®ang sö
dông hiÖn nay. LuËn v¨n còng ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò triÓn khai hÖ
thèng míi trong m«i trêng hµng kh«ng hiÖn nay vµ tiÕn tr×nh thay
thÕ çc hÖ thèng cò trong thêi kú qu¸ ®é.
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn luËn v¨n kh«ng tr¸nh khái nhiÒu
thiÕt sãt, t«i mong muèn nhËn ®îc nhiÒu ý kiÕn ®ãng gãp ®Ó luËn
v¨n ®îc hoµn thiÖn vµ thùc tÕ h¬n.
Qua lêi më ®Çu nµy t«i xin ®îc göi lêi tr©n träng c¶m ¬n TiÕn
sü NguyÔn Ph¬ng, tËp thÓ çc gi¶ng viªn trêng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ
Néi, ®éi ngò çn bé kü thuËt Trung t©m qu¶n lý bay miÒn B¾c cïng
çc ®ång nghiÖp ®· tËn t×nh gióp ®ì, híng dÉn vµ t¹o ®iÒu kiÖn
cho t«i hoµn thµnh tèt bµi luËn v¨n nµy.
Xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
Môc lôc
Lêi më ®Çu 1
Môc lôc 3
Ch÷ viÕt t¾t ®îc sö dông trong luËn v¨n 6
Ch¬ng I. KÕ ho¹ch quèc gia cho çc hÖ thèng CNS/ATM 12
1.1. Ho¹t ®éng cña Trung t©m Qu¶n lý bay d©n dông 12
ViÖt Nam
1.2. HiÖn tr¹ng cña hÖ thèng hiÖn t¹i 13
1.3. Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng cña hÖ thèng hiÖn t¹i. 16
Ch¬ng 2. Sù chuyÓn dÞch sang çc hÖ thèng míi 21
2.1 NÒn t¶ng 21
2.1.1. §Æt vÊn ®Ò 21
2.1.2. HiÖu øng cæ chai trong çc hÖ thèng dÉn ®êng 22
hiÖn t¹i
2.1.3. Nh÷ng c©n nh¾c vÒ sù an toµn 23
2.1.4. Sù thay ®æi 23
4
2.2.HÖ thèng CNS/ATM 24

2.3. Çc thµnh phÇn cña hÖ thèng CNS/ATM 25
2.3.1. Qu¶n lý kh«ng lu- ATM 25
2.3.2. Th«ng tin liªn l¹c 26
2.3.3. DÉn ®êng. 27
2.3.4. Gi¸m s¸t. 27
2.4. Híng tíi hÖ thèng ATM t¬ng lai. 28
Ch¬ng 3: Çc kü thuËt VDL vµ vai trß cña VDL Mode 4 trong 29
hÖ thèng CNS/ATM
3.1. Giíi thiÖu 29
3.2. Tæng quan çc dÞch vô VDL 29
3.2.1. VHF Digital Link 29
3.2.2. Çc chuÈn cña ICAO vÒ VDL 29
3.2.3. VDL Mode 1&2 30
3.2.4. VDL Mode 3 33
3.2.5. VDL Mode 4: 35
3.2.6. KÕt luËn. 37
3.2. TÇm cì cña VDL Mode 4 38
Ch¬ng 4. M« t¶ kü thuËt vµ nguyªn lý ho¹t ®éng 39
4.2. Kü thuËt nÒn t¶ng 39
4.3. CÊu h×nh vËt lý 39
4.3.1. M¸y thu GNSS 40
4.3.2. M¸y thu ph¸t VHF 40
4.3.3. Bé xö lý th«ng tin 41
4.4. Çc nguyªn lý chøc n¨ng 42
4.5. Çc thµnh phÇn chøc n¨ng 44
4.5.1. Lîc ®å ®iÒu chÕ 44
4.5.2. CÊu tróc khung TDMA 44
4.5.3. Thêi gian hÖ thèng 47
4.5.4. Çc chïm ®ång bé vµ th«ng tin vÞ trÝ. 48
4.5.5. CÊu tróc vµ ph©n lo¹i çc b¶n tin 49
4.5.6. ViÖc lùa chän khe thêi gian 50
4.6. Çc chÕ ®é ho¹t ®éng 54
4.6.1. B¸o ço ®éc lËp. 55
4.6.2. B¸o ço trùc tiÕp 56
4.7. Qu¶n lý truy cËp khe thêi gian. 56
4.7.1. Giao thøc qu¶ng b¸ ®Þnh kú. 56
4.7.2. Qu¶ng b¸ t¨ng cêng. 58
4.7.3. Çc b¶n tin yªu cÇu chung 59
4.7.4. Yªu cÇu mét híng. 60
4.7.5. Yªu cÇu trùc tiÕp/dµnh riªng ®¸p øng khÈn cÇu 61
(Directed
Request/Plea response Reservation)
4.7.6. Yªu cÇu trùc tiÕp/Dµnh riªng tù ®éng ®iÒu 61
5
chØnh(Autotune
Reservation)
4.7.7. Yªu cÇu truyÒn tin tøc 62
4.7.8. Truy cËp ngÉu nhiªn 63
4.7.9. Truy cËp cè ®Þnh. 63
4.7.10. Çc thñ tôc xö lý xung ®ét khe 64
4.7.11. Çc thñ tôc ph¸t l¹i. 64
4.8. Çc c¬ chÕ th«ng tin end-to-end 65
4.8.1. Giao thøc dÞch vô liªn kÕt d÷ liÖu (DLS-Data link 65
service)
4.8.2. Chøc n¨ng héi tô phô thuéc m¹ng di ®éng (Mobile 66
Subnetwork
Dependent Convergence Function - SNDCF)
4.9. Qu¶n trÞ kÕt nèi. 66
4.9.1. Çc chïm ®ång bé 67
4.9.2. Çc khung nhËn d¹ng chuyÓn giao (XID) 67
4.9.3. Truy nhËp m¹ng 67
4.9.4. Giao thøc kho¸ khe dµnh riªng 72
4.9.5. Çch ly mÆt ®Êt. 75
4.9.6. Kªnh b¸o hiÖu toµn cÇu (Global signalling 76
channels - GSC)
4.9.7. Qu¶n lý tÇn sè. 77
4.9.8. B¶n tin danh môc dÞch vô (Directory of Services – 78
DoS)
4.10. Ho¹t ®éng 78
4.10.1. Çc tr¹m di ®éng 79
4.10.2. Çc tr¹m mÆt ®Êt 81
Ch¬ng 5. Çc vÊn ®Ò vÒ qu¶n lý hÖ thèng VDL Mode 4 84
5.1. Çc b¶n tin qu¶n lý kÕt nèi – Link Management 84
5.1.1. CÊu tróc b¶n tin chïm ®ång bé – SYNC BURST 84
5.1.2. B¶n tin DoS – Directory of Service 88
5.2. VÊn ®Ò qu¶n lý phæ tÇn sè 89
5.2.1. Qu¶n lý phæ trong VDL Mode 4 89
5.2.2. Çc quy t¾c vÒ v« tuyÕn cña ITU 89
5.2.3. KÕ ho¹ch ph©n bæ tÇn sè cho VDL Mode 4 90
5.3. VÊn ®Ò qu¶n lý kªnh. 90
5.3.1. Giíi thiÖu chung 90
5.3.2. ViÖc sö dông ®a kªnh. 90
5.3.3. Qu¶n lý kªnh vµ chuyÓn m¹ch kªnh 94
5.3.4. Trang thiÕt bÞ cña tr¹m mÆt ®Êt cho viÖc sö 97
dông ®a kªnh.
5.3.5. KÕ ho¹ch chuyÓn giao cho t¬ng lai 97
5.3.6. Mét sè m« h×nh ®Æc trng cña qu¶n lý kªnh 98
5.3.6.1. M« h×nh mËt ®é bay thÊp 98
5.3.6.2. M« h×nh mËt ®é bay trung b×nh. 99
6
5.3.6.3. M« h×nh mËt ®é bay cao 102

Ch¬ng 6. CÊu tróc tr¹m VDL Mode 4 104
6.2. VÊn ®Ò dù phßng. 104
6.3. CÊu h×nh trang bÞ trªn tÇu bay 105
6.3.1. CÊu h×nh c¬ b¶n 105
6.3.2. Bé thu ph¸t 105
6.3.3. ThiÕt lËp ¨ng ten trªn tÇu bay 106
6.3.4. Ph¬ng ¸n trang bÞ dù phßng trªn tÇu bay 108
6.4. Çc ph¬ng tiÖn ho¹t ®éng díi ®Êt 109
6.5. CÊu tróc tr¹m mÆt ®Êt 109
6.5.1. Çc thµnh phÇn cña kiÕn tróc mÆt ®Êt 110
6.5.2. Tr¹m mÆt ®Êt 110
6.5.3. M¹ng mÆt ®Êt 112
6.5.4. VÊn ®Ò dù phßng vµ tÝnh toµn vÑn cña hÖ thèng 115
mÆt ®Êt
KÕt luËn ®Ò xuÊt vµ kiÕn nghÞ 117
Tµi liÖu tham kh¶o 120
7
Ch÷ viÕt t¾t ®îc sö dông trong luËn v¨n
3D Three-dimensional - Ba chiÒu
4D Four-dimensional - Bèn chiÒu
ABAS Aircraft-Based Augmentation System - HÖ thèng t¨ng cêng

trªn tÇu bay
ACARS Aircraft Communication and Reporting System - HÖ thèng b¸o
ço vµ chuyÓn th«ng tin trªn tÇu bay
ACAS Airborne Collision Avoidance System - HÖ thèng chèng va
ch¹m trªn kh«ng
ACC Area Control Centre - Trung t©m kiÓm so¸t bay ®êng dµi
ACI Adjacent Channel Interference - NhiÔu kªnh l©n cËn
ACL ATC Clearance and Information - DÞch vô th«ng tin kiÓm tra
kh«ng lu
ACM ATC Communications Management - DÞch vô qu¶n lý th«ng tin
kh«ng lu
Airborne Conflict Management - Qu¶n lý xung ®ét kh«ng phËn
ADEP Aerodrome of Departure - S©n bay cÊt çnh
ADES Aerodrome of Destination - S©n bay h¹ çnh
ADS Automatic Dependent Surveillance - Gi¸m s¸t tù ®éng ®éc lËp
ADS-A Addressed ADS - Gi¸m s¸t tù ®éng ®éc lËp ph¸t trùc
tiÕp
ADS-B ADS-Broadcast - Gi¸m s¸t tù ®éng ®éc lËp ph¸t qu¶ng
b¸
ADS-C ADS-Contract - Gi¸m s¸t tù ®éng ®éc lËp rót gän
AEEC Airline Electronic Engineering Committee - Héi kü s diÖn tö
hµng kh«ng
AIRSAW Airborne Situation(al) Awareness - C¶nh b¸o t×nh tr¹ng kh«ng
phËn
AIS Aeronautical Information Services - DÞch vô kh«ng b¸o
AMCP Aeronautical Telecommunications Panel - Ph©n ban th«ng tin
hµng kh«ng
AMSS Aeronautical Mobile Satellite Service - HÖ thèng vÖ tinh lu
®éng hµng kh«ng
ANC Air Navigation Commission - Héi ®ång dÉn ®êng hµng kh«ng
AOC Airline Operational Centre - Qu¶n lý ho¹t ®éng khai th¸c hµng
kh«ng
APP Approach Control - KiÓm so¸t tiÕp cËn
APV Approach with Vertical Guidance - TiÕp cËn dÉn ®êng th¼ng
®øng
ASAS Airborne Separations Assurance System - HÖ thèng b¶o ®¶m
ph©n çch kh«ng lu
ASM Airspace Management - Qu¶n lý vïng trêi
8
A-SMGCS Advanced Surface Movement Guidance and Control System -

HÖ thèng t¨ng cêng kiÓm so¸t vµ chØ dÉn çc ho¹t ®éng bÒ
mÆt
ASSAP Airborne Surveillance and Separation Assurance
Processing - Xö lý b¶o ®¶m ph©n çch vµ dÉn ®êng hµng
kh«ng
AT Air Transport - Lo¹i tÇu bay th¬ng m¹i chë kh¸ch
hoÆc Airborne Transponder - M¸y thu ph¸t trªn kh«ng
ATC Air Traffic Control - C«ng t¸c kiÓm so¸t kh«ng lu
ATCC Air Traffic Control Centre - Trung t©m kiÓm so¸t kh«ng lu
ATFM Air Traffic Flow Management - Qu¶n lý lu«ng kh«ng lu
ATIS Automatic Terminal Information Service - DÞch vô th«ng tù
®éng khu vùc trung cËn
ATIS-B ATIS-Broadcast - DÞch vô th«ng tù ®éng khu vùc trung cËn
ph¸t qu¶ng b¸
ATM Air Traffic Management - Qu¶n lý bay
ATN Aeronautical Telecommunications Network - M¹ng th«ng tin
viÔn th«ng hµng kh«ng
ATMCP Air Traffic Management Concept Panel - Nhãm nghiªn cøu vÒ
qu¶n lý bay
ATS Air Traffic Services - DÞch vô kh«ng lu
ATSAW Air Traffic Situation(al) Awareness - C¶nh b¸o t×nh tr¹ng kh«ng
lu
ATSU Air Traffic Services Unit - §¬n vÞ dÞch vô kh«ng lu
BER Bit Error Rate - TØ lÖ lçi bit

BND Big Negative Dither - Giao thøc dung sai ©m lín
CA Conflict Alert - C¶nh b¸o xung ®ét

CAA Civil Aviation Authority - Nhµ chøc tr¸ch hµng kh«ng d©n dông
CARD CNS Applications Research and Development program - ch¬ng
tr×nh nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn óng dông Th«ng tin/DÉn ®-
êng/Gi¸m s¸t
CBA Cost Benefit Analysis - Ph©n tÝch quan hÖ vèn/ l·i
CCI Co-Channel Interference - NhiÔu ®ång kªnh
CD Conflict Detection - Dß t×m xung ®ét
CD&R Conflict Detection and Resolution - Dß t×m vµ gi¶i quyÕt xung
®ét
CDTI Cockpit Display of Traffic Information - mµn h×nh hiÓn thÞ
nÒn kh«ng lu trong buång l¸i
CDU Cockpit Display Unit - Mµn h×nh hiÓn thÞ trªn bu«ng l¸i
CFMU Central Flow Management Unit - §¬n vÞ qu¶n lý luång trung
t©m
9
CNS Communications, Navigation and Surveillance - Th«ng tin, dÉn

®êng vµ gi¸m s¸t
CNSGS CNS Ground Station - Tr¹m th«ng tin, dÉn ®êng vµ gi¸m s¸t
mÆt ®Êt
CNS/ATM Communications, Navigation, Surveillance [in support of] Air
Traffic Management - Th«ng tin, dÉn ®êng vµ gi¸m s¸t [hç trî
cho] Qu¶n lý kh«ng lu
CP Conflict Prevention - Chèng xung ®ét
CPDLC Controller-Pilot Data Link Communications - Th«ng tin kÕt nèi
d÷ liÖu gi÷a kiÓm so¸t viªn kh«ng lu vµ phi c«ng
CPR Compact Position Reporting - B¸o ço vÞ trÝ rót gän
CR Conflict Resolution - Gi¶i quyÕt xung ®ét
CRC Cyclic Redundancy Check - M· kiÓm tra d vßng
CWP Controller Working Position - VÞ trÝ ®iÒu hµnh bay (cña kiÓm
so¸t viªn )
DAP Downlink of Aircraft Parameters - Thu çc tham sè cña tÇu bay
DAS Delegated Airborne Separation - Ph©n çch kh«ng lu tiªu
chuÈn
DCL Departure Clearance Service - DÞch vô dän ®êng khëi hµnh
DFIS Data link FIS - Liªn kÕt d÷ liÖu dµnh cho dÞch vô th«ng tin bay
DGNSS Differential GNSS - DÉn ®êng vÖ tinh vi sai
DLIC Data Link Initiation Capability - TÝnh n¨ng khëi t¹o liªn kÕt d÷
liÖu
DLS VDL Mode 4 Data Link Services - Çc dÞch vô VDL Mode 4
DME Distance Measuring Equipment - ThiÕt bÞ ®o kho¶ng çch
DoS Directory of Services - B¶n tin danh s¸ch dÞch vô
ECAC European Civil Aviation Conference - HiÖp héi hµng kh«ng
d©n dông ch©u ©u
EFR Extended Flight Rules - Çc quy t¾c bay më réng
ETA Estimated Time of Arrival - Giê tíi dù kiÕn
E-TIBA Enhanced TIBA - TIB t¨ng cêng
ETSI European Telecommunications Standards - ChuÈn viÔn th«ng
ch©u ©u
EVA Extended Visual Acquisition - TÇm nh×n më réng
EU European Union - Liªn minh ch©u ©u
EUROCAE European Organisation for Civil Aviation Equipment - Tæ chøc
ch©u ¢u vÒ ph¬ng tiÖn hµng kh«ng d©n dông
EUROCONTROL European Organisation for the safety of Air Navigation -
Tæ chøc ch©u ¢u vÒ an toµn dÉn ®êng hµng kh«ng
FAA Federal Aviation Agency - Chi nh¸nh hµng kh«ng liªn bang
FANS Future Air Navigation System - Tæ chøc nghiªn cøu çc hÖ
thèng dÉn ®êng t¬ng lai
FARAWAY Fusion of Radar & ADS data through two WAY data link - Sù kÕt
hîp Radar vµ ADS trong liªn kÕt d÷ liÖu 2 chiÒu
10
FAS Final Approach Segment - §o¹n tiÕp cËn cuèi cïng

FDPS Flight Data Processing System - HÖ thèng xö lý d÷ liÖu bay
FFAS Free Flight Airspace - Vïng bay tù do (bay b»ng)
FIR Flight Information Region - Vïng th«ng b¸o bay
FIS Flight Information Services - DÞch vô th«ng b¸o bay
FIS-B FIS Broadcast - DÞch vô th«ng b¸o bay qu¶ng b¸
FL Flight Level - Mùc bay
FLIPCY Flight Plan Consistence - B¶n tin kÕ ho¹ch bay
FMC Flight Management Computer - M¸y tÝnh qu¶n lý bay
FMS Flight Management System - HÖ thèng qu¶n lý bay
GA General Aviation - TÇu bay nhá (thêng)

GBAS Ground-based Augmentation System - HÖ thèng t¨ng cêng
mÆt ®Êt
GES Ground Earth Station - Tr¹m vÖ tinh mÆt ®Êt
GFSK Gaussian Filtered Frequency Shift Keying - Kho¸ dÞch tÇn läc
Gaussian
GLONASS Global Orbiting Navigation Satellite System - HÖ thèng dÉn ®-
êng vÖ tinh quü ®¹o toµn cÇu
GLS GNSS Landing System - HÖ thèng h¹ çnh sö dông dÉn ®êng
vÖ tinh
GND Ground channel - Kªnh mÆt ®Êt
GNSS Global Navigation Satellite System - HÖ thèng dÉn ®êng vÖ
tinh toµn cÇu
GPS Global Positioning System - HÖ thèng ®Þnh vÞ toµn cÇu
GPWS Ground Proximity Warning System - HÖ thèng c¶nh b¸o
va ch¹m mÆt ®Êt
GR General Request - B¶n tin yªu cÇu chung
GRAS Ground-based Regional Augmentation System - HÖ thèng t¨ng
cêng mÆt ®Êt vïng
GS Ground Station - Tr¹m mÆt ®Êt
GSC Global Signalling Channel - Kªnh b¸o hiÖu toµn cÇu
HF High Frequency - TÇn sè cao

I/O Input/Output - Vµo/Ra
ICAO International Civil Aviation Organization - Tæ chøc hµng kh«ng
d©n dông quèc tÕ
ID Identification - M· nhËn d¹ng
IFR Instrument Flight Rules - Çc quy t¾c bay cã khÝ tµi
IMC Instrument Meteorological Conditions - C«ng cô ®o ®iÒu kiÖn
khÝ tîng
INS Inertial Navigation System - hÖ thèng dÉn ®êng qu¸n tÝnh
IPV Instrument approach with vertical guidance - HÖ thèng tiÕp
cËn dÉn ®êng däc
11
IRS Inertial Reference System - HÖ thèng chuÈn qu¸n tÝnh

ISO International Standards Organisation - Tæ chøc tiªu chuÈn
quèc tÕ
ITC Integrated Timing Concept - Kh¸i niÖm thêi gian kÕt hîp
LAN Local Area Network - M¹ng néi bé

LC Lead Climb - T¨ng ®é cao
LD Lead descent - H¹ ®é cao
LOS Line of Sight - Trong tÇm nh×n th¼ng
LSC Local Signalling Channel - Kªnh b¸o hiÖu t¹i chç
m meter - MÐt
MAS Managed Airspace - Vïng trêi ®îc qu¶n lý
MET Meteorological Services for Air Navigation - DÞch vô khÝ tîng
cho dÉn ®êng
MER Message Error Rate - Møc ®é lçi b¶n tin
METAR Meteorological Aerodrome Report - B¸o ço th«ng tin thêi tiÕt
vïng trêi
MIDS Multifunctional Information Distribution System - HÖ thèng
ph©n ph¸t th«ng tin ®a n¨ng
MMR Multimode Receiver - M¸y thu ®a chÕ ®é
Mode S Mode Select - ChÕ ®é lùa chän (Lùa chän ho¹t ®éng kÕt hîp
cïng hÖ thèng Radar thø cÊp)
MSAS MTSAT Satellite-based Augmentation System - HÖ thèng t¨ng
cêng vÖ tinh MTSAT
NAV Navigation - DÉn ®êng

ND Navigation Display - HiÓn thÞ dÉn ®êng
NEAP North European CNS/ATM Applications Project - Dù ¸n øng
dông CNS/ATM B¾c ¢u
NM Nautical Mile - DÆm (= 1.835 km)
NOTAM Notice to Airmen - Th«ng b¸o hµng kh«ng
NPA Non-Precision Approach - TiÕp cËn kh«ng chÝnh x¸c
NPV Non-Precision Approach with Vertical Guidance - TiÕp cËn
kh«ng chÝnh x¸c víi dÉn ®êng däc
NUC Navigation Uncertainty Category - DÉn ®êng kh«ng chÝnh x¸c
OAT Operational Air Traffic - Ho¹t ®éng ®iÒu hµnh bay

OLDI On-Line Data Interchange - Trao ®æi th«ng tin trùc tuyÕn
PA Precision Approach - TiÕp cËn chÝnh x¸c

PDC Pre-Departure Clearance - KiÓm tra tríc khi cÊt çnh
PFD Primary Flight Display - HiÓn thÞ th«ng tin bay thøc cÊp
PIREP Pilot Report - B¸o ço tõ phi c«ng
12
PR Position Report - B¸o ço vÞ trÝ

PRM Precision Runway Monitoring - Gi¸m s¸t ®êng l¨n chÝnh x¸c
PSR Primary Surveillance Radar - Radar gi¸m s¸t s¬ cÊp
PSU Power Supply Unit - khèi cÊp nguån
QoS Quality of Service - ChÊt lîng dÞch vô
RF Radio Frequency - Cao tÇn

RNAV Area Navigation - Vïng dÉn ®êng
RNE Rapid Net Entry - Truy nhËp m¹ng nhanh
RSC Regional Signalling Channel - Kªnh b¸o hiÖu vïng
Rx Receiver - M¸y thu
s second - Gi©y
SA Separation Assurance - B¶o ®¶m ph©n çch
SAR Search and Rescue - T×m kiÕm cøu nguy
SARPs Standards and Recommended Practices - ChuÈn vµ khuyÕn
nghÞ thùc thi
SATCOM Satellite Voice and Data Communications - Th«ng tin d÷ liÖu
vµ tho¹i vÖ tinh
SBAS Satellite-Based Augmentation System - HÖ thèng t¨ng cêng vÖ
tinh
SIGMET Significant Meteorology - B¶n tin khÝ tîng quan träng
SMGCS Surface Movement Guidance and Control System - HÖ thèng
kiÓm so¸t vµ chØ dÉn çc ho¹t ®éng bÒ mÆt
SMR Surface Movement Radar - Radar gi¸m s¸t ho¹t ®éng bÒ mÆt
SSR Secondary Surveillance Radar - Radar gi¸m s¸t thø cÊp
STDMA Self-organising Time Division Multiple Access - §a truy nhËp
ph©n chia thêi gian tù tæ chøc
SUA Special Use Airspace - Vïng trêi sö dông ®Æc biÖt
TAF Aerodrome Forecast - Dù ®o¸n vïng trêi

TCAS Traffic alert and Collision Avoidance System - HÖ thèng chèng
va ch¹m vµ c¶nh b¸o lu lîng
TCP Trajectory Change Point - §iÓm thay ®æi quü ®¹o bay
TCP/IP Transmission Control Protocol/Internet Protocol - Giao thøc
®iÒu khiÓn ph¸t/Giao thøc internet
TDMA Time Division Multiple Access - §a truy nhËp ph©n chia thêi
gian
TIBA Traffic Information Broadcast by Aircraft - Qu¶ng b¸ th«ng tin
bay bëi tÇu bay
TIS Traffic Information Service - DÞch vô th«ng b¸o bay
TIS-B TIS Broadcast - DÞch vô th«ng b¸o bay qu¶ng b¸
TMA Terminal (Movement) Area - Vïng ®Çu cuèi
13
TWR Control Tower - §µi chØ huy

Tx Transmitter - M¸y ph¸t
UAT Universal Access Transceiver - M¸y thu ph¸t truy nhËp toµn
cÇu
UDP User Datagram Protocol - Giao thøc gãi d÷ liÖu ngêi sö dông
UMAS Unmanaged Airspace - Vïng trêi cha qu¶n lý
UTC Co-ordinated Universal Time - Thêi gian chuÈn toµn cÇu
VDL VHF Digital Link - Liªn kÕt d÷ liÖu sö dông sãng VHF
VFR Visual Flight Rules - Quy t¾c bay b»ng m¾t
VHF Very High Frequency - TÇn sè rÊt cao
VLMC Virtual Link Management Channel - Kªnh qu¶n lý liªn kÕt ¶o
VMC Visual Meteorological Conditions - §iÒu kiÖn khÝ tîng nh×n ®îc
VOLMET Aeronautical Meteorological Broadcast - B¶n tin qu¶ng b¸ khÝ
tîng hµng kh«ng
VSS VDL Mode 4 Specific Services - Çc dÞch vô dÆc trng VDL
Mode 4
WAAS Wide Area Augmentation System - HÖ thèng t¨ng cêng vïng

réng
XID Exchange Identity frames - Khung nhËn d¹ng trao ®æi

Xmt Transmit - Ph¸t
XPDR Transponder - M¸y thu ph¸t
14
Ch¬ng I. KÕ ho¹ch quèc gia cho çc hÖ thèng CNS/ATM
Néi dung cña ch¬ng nµy ®Ò cËp ®Õn çc vÊn ®Ò sau:
- Giíi thiÖu vÒ trung t©m Qu¶n lý bay d©n dông ViÖt Nam, çc
dÞch vô cung cÊp vµ hÖ thèng trang thiÕt bÞ ®¶m b¶o cho
ho¹t ®éng hiÖn t¹i.
- §¸nh gi¸ theo tiªu chuÈn cña Tæ chøc hµng kh«ng d©n dông
quèc tÕ ICAO vÒ hiÖn tr¹ng cña çc hÖ thèng hiÖn t¹i còng nh
theo sù ph¸t triÓn cña ngµnh hµng kh«ng ®Ó nªu nªn sù cÇn
thiÕt c¶i tæ çc hÖ thèng hiÖn t¹i
1.1. Ho¹t ®éng cña Trung t©m Qu¶n lý bay d©n dông ViÖt
Nam (VATM – Viet Nam Air Traffic Management).
Lµ mét doanh nghiÖp nhµ níc ho¹t ®éng trong ngµnh hµng kh«ng,
chøc n¨ng vµ nhiÖm vô chÝnh cña VATM lµ:
a) Cung cÊp çc dÞch vô kh«ng lu bao gåm:
- DÞch vô ®iÒu hµnh kh«ng lu bao gåm t¹i s©n bay (TWR),
vïng tiÕp cËn (APP) vµ ®êng dµi (ACC).
- C«ng t¸c th«ng b¸o bay (FIS) vµ çc dÞch vô c¶nh b¸o
(ALRS)
b) Qu¶n lý vïng trêi, kh«ng phËn quèc gia:
- Qu¶n lý çc ph¬ng tiÖn c¬ së h¹ tÇng cho kh«ng vËn
- ThiÕt lËp çc ®êng bay vµ phèi hîp trong viÖc sö dông
vïng trêi
Ngoµi ra cßn cã çc dÞch vô kh¸c nh DÞch vô khÝ tîng, t×m
kiÕm cøu nguy, huÊn luyÖn ®µo t¹o ...
Cïng yªu víi cÇu ph¸t triÓn cña ngµnh hµng kh«ng quèc tÕ, tæ
chøc hµng kh«ng quèc tÕ ICAO ®· cã nh÷ng gi¸m s¸t, khuyÕn nghÞ
híng dÉn çc quèc gia trong çc hÖ thèng tæ chøc qu¶n lý kh«ng lu.
Theo ICAO yªu cÇu, ®Ó cung cÊp çc dÞch vô tèt nhÊt theo yªu cÇu
15
cña çc kh¸ch hµng th× mét hÖ thèng qu¶n lý bay cÇn ph¶i cung
cÊp tÊt c¶ çc dÞch vô c¬ b¶n lµ:
i. Qu¶n lý kh«ng lu - Air traffic management: Qu¶n lý
chung çc dÞch vô cung cÊp, phèi kÕt hîp ®ång bé çc
dÞch vô ®Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ tèt nhÊt.
ii. DÞch vô kh«ng lu - Air traffic services: §iÒu hµnh bay
trùc tiÕp çc tÇu bay trong vïng th«ng b¸o bay.
iii. DÞch vô th«ng tin liªn l¹c - Communication services:
Hay cßn gäi lµ çc dÞch vô th«ng tin cè ®Þnh hµng kh«ng
bao gåm th«ng tin tho¹i, sè liÖu gi÷a çc ®¬n vÞ kiÓm
so¸t kh«ng lu néi ®Þa, quèc tÕ víi nhau vµ víi tÇu bay.
M¹ng bao gåm çc hÖ thèng th«ng tin trùc tho¹i, hÖ thèng
chuyÓn tiÕp ®iÖn v¨n tù ®éng sö dông çc ®êng truyÒn
dÉn viÔn th«ng quy m« lín.
iv. DÞch vô gi¸m s¸t - surveillance services: Gi¸m s¸t tÊt
c¶ çc ho¹t ®éng bay trong vïng th«ng b¸o bay, sö dông
çc Radar t¹i çc tr¹m thu thËp xö lý, lu tr÷ vµ ph©n ph¸t
çc d÷ liÖu bay vÒ trung t©m phôc vô cho viÖc ®iÒu
hµnh bay
v. DÞch vô dÉn ®êng - Navigation services: Sö dông
çc ph¬ng tiÖn dÉn ®êng nh ®Ìn hiÖu, NDB, VOR/DME
hoÆc vÖ tinh ®Ó dÉn ®êng cho çc tÇu bay.
vi. DÞch vô khÝ tîng hµng kh«ng - Metereological
services: Gi¸m s¸t çc hiÖn tîng thêi tiÕt trong vïng
th«ng b¸o bay, xö lý çc sè liÖu thêi tiÕt vµ cÊp ph¸t cho
tÊt c¶ çc ®¬n vÞ liªn quan
vii. DÞch vô c¶nh b¸o, t×m kiÕm & cøu n¹n - Alert,
search and rescuse services: Tæ chøc tèt çc m¹ng líi
t×m kiÕm cøu nguy trªn quy m« quèc gia, quèc tÕ, s¾n
sµng øng phã víi çc t×nh huèng l©m n¹n cña tÇu bay.
1.2. HiÖn tr¹ng cña hÖ thèng hiÖn t¹i

Kh«ng phËn ViÖt Nam ®îc qu¶n lý chia thµnh 2 vïng th«ng
b¸o bay (FIR- Flight Information Region) lµ FIR Hµ Néi vµ FIR Hå
ChÝ Minh.
16
FIR Hµ Néi bao gåm 9 ®êng bay, trong ®ã cã 3 ®êng bay quèc
tÕ, 6 ®êng bay néi ®Þa víi 01 s©n bay quèc tÕ vµ 04 s©n bay ®Þa
ph¬ng. FIR Hå ChÝ Minh réng h¬n víi 18 ®êng bay quèc tÕ vµ 11 ®-
êng bay néi ®Þa (H×nh 1.1).
HÖ thèng th«ng tin cè ®Þnh hµng kh«ng sö dông çc
tuyÕn truyÒn dÉn VSAT, Viba, vµ çp quang cung cÊp çc dÞch vô
trùc tho¹i Hotline gi÷a çc trung t©m chØ huy bay. ViÖc liªn l¹c
kh«ng ®Þa sö dông çc hÖ thèng ®iÒu khiÓn xa VHF víi c¬ chÕ
®iÒu biªn AM 25kHz c«ng suÊt ph¸t lín lªn ®Õn 250W t¹o nªn m¹ng
líi çc tr¹m VHF bao phñ toµn bé çc FIR (h×nh 1.2) vµ hÖ thèng thu
ph¸t HF ®¬n biªn.
HÖ thèng chuyÓn tiÕp ®iÖn v¨n tù ®éng AMSC ®îc ®Æt t¹i
çc trung t©m HAN, DNA, HCM vµ Trung t©m ®iÒu hµnh chØ huy
bay kÕt nèi sö dông çc ph¬ng tiÖn truyÒn dÉn nªu trªn.
HÖ thèng gi¸m s¸t ®îc c¬ cÊu bëi çc tr¹m Radar s¬ cÊp
(PSR) tÇm phñ 80 dÆm vµ çc tr¹m Radar thø cÊp (SSR) tÇm phñ
250 dÆm cã nhiÖm vô thu thËp çc th«ng tin tÇu bay cung cÊp cho
çc trung t©m xö lý sè liÖu Radar t¹i 2 FIR. S¬ ®å tr¹m vµ tÇm phñ
®îc m« t¶ nh h×nh 1.3 díi ®©y.
17
H×nh 1.1. Çc vïng th«ng b¸o bay ViÖt Nam vµ çc ®êng bay.
H×nh 1.2. Çc tr¹m VHF

vµ tÇm phñ t¬ng øng
trªn l·nh thæ ViÖt Nam
DÞch vô dÉn ®-
êng ®îc cung cÊp bëi çc ®µi NDB (Non-Directional Beacons) vµ
DVOR/DME (VHF Doppler Omi Range/Distance Mesuring Equipment)
tr¶i dµi trªn çc tuyÕn bay néi ®Þa vµ quèc tÕ phôc vô viÖc dÊn ®-
êng (H×nh 1.4).T¹i çc s©n bay víi yªu cÇu cao vÒ lu lîng cã sù phèi
hîp gi÷a çc ®µi NDB, hÖ thèng ®Ìn tÝn hiÖu vµ çc ph¬ng tiÖn h¹
çnh l¾p ®Æt t¹i ®êng b¨ng.
18
H×nh 1.3. TÇm phñ Radar trªn l·nh thæ ViÖt Nam
DÞch vô c¶nh b¸o, t×m kiÕm vµ cøu n¹n SAR ®îc tæ chøc
thµnh ba trung t©m ®îc qu¶n lý trùc tiÕp bëi VATM bao gåm:
+ 02 trung t©m t×m kiÕm vµ cøu n¹n t¹i HAN vµ HCM
+ 01 trung t©m con t¹i DNA
Çc trung t©m trªn ho¹t ®éng cã sù phèi hîp cïng çc nhµ chøc
tr¸ch çc côm c¶ng hµng kh«ng vµ trung t©m t×m tiÕm cøu n¹n
quèc gia ®¶m b¶o dÞch vô nhanh nhÊt trong mäi trêng hîp khÈn
cÊp.
19
H×nh 1.4. HÖ thèng

çc ph¬ng tiÖn dÉn ®-
êng kÕt hîp.
1.3. Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng cña hÖ thèng hiÖn t¹i.
Nh ®· giíi thiÖu trªn, qu¸ tr×nh b¶o ®¶m cho tµu bay bay an
toµn tõ ®iÓm khëi hµnh ban ®Çu tíi ®iÓm ®Õn kÕt thóc yªu cÇu
çc hÖ thèng qu¶n lý kh«ng lu ph¶i ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ vµ ph¶i
cã sù phèi hîp chÆt chÏ cña ba hÖ thèng chøc n¨ng chÝnh: Th«ng
tin liªn l¹c, DÉn ®êng vµ Gi¸m s¸t. Trong ®ã Th«ng tin liªn l¹c lµ
viÖc trao ®æi çc th«ng tin tho¹i vµ d÷ liÖu gi÷a ngêi l¸i vµ kiÓm
so¸t viªn kh«ng lu hoÆc çc trung t©m kÕ cËn. DÉn ®êng chØ vÞ
trÝ tµu bay cho tæ l¸i. Gi¸m s¸t chØ vÞ trÝ tµu bay cho kiÓm so¸t
viªn kh«ng lu, viÖc ®ã bao gåm chuyÓn çc tin tøc vÒ dÉn ®êng tõ
tÇu bay cho çc trung t©m kiÓm so¸t kh«ng lu ®Ó t¹o ®iÒu kiªn
gi¸m s¸t vµ ghi h×nh liªn tôc çc vÞ trÝ liªn quan cña tµu bay cña tµu
20
bay. ICAO gäi ba chøc n¨ng chÝnh nµy lµ CNS vµ xem chóng lµ çc
dÞch vô hç trî c¬ b¶n cho çc hÖ thèng qu¶n lý kh«ng lu. Sù ph¸t
triÓn cña ngµnh Hµng kh«ng d©n dông còng nh sù ph¸t triÓn ngµy
cµng tinh vi cña tµu bay vµ c«ng nghÖ ®iÖn tö ®· lµm çc hÖ thèng
hiÖn t¹i ngµy cµng béc lé nhiÒu h¹n chÕ.
§Çu nh÷ng n¨m 1980, tæ chøc HK§ quèc tÕ ®· thõa nhËn
nh÷ng h¹n chÕ ®ang gia t¨ng cña çc hÖ thèng kh«ng vËn hiÖn t¹i
vµ sù cÇn thiÕt ph¶i c¶i thiÖn ®Ó ®a ngµnh HK§ vµo thÕ kû 21.
N¨m 1993 ICAO ®· thµnh lËp uû ban ®Æc biÖt vÒ çc hÖ thèng dÉn
®êng t¬ng l¹i (FANS) víi nhiÖm vô nghiªn cøu, x¸c ®Þnh vµ ®¸nh gi¸
çc kh¸i niÖm, c«ng nghÖ míi vµ ®a ra çc khuyÕn ço cho phèi hîp
x©y dông hÖ thèng kh«ng vËn theo thÓ thøc tiÕn tr×nh trong 25
n¨m tíi. Çc khuyÕn ço ®· ®îc ®a ra cho tõng quèc gia vÒ viÖc lËp
kÕ ho¹ch thùc hiÖn thµnh c«ng çc hÖ thèng CNS/ATM trªn ph¹m vi
toµn cÇu. ViÖc ®¸nh gi¸, lËp kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn cÇn ®îc thùc
hiÖn ®ång bé trªn mäi ph¬ng diÖn cña CNS/ATM tøc lµ trªn çc hÖ
thèng Th«ng tin liªn l¹c, DÉn ®êng, Gi¸m s¸t vµ HÖ thèng qu¶n lý
kh«ng lu ATM. ViÖc thùc hiÖn còng ph¶i cã sù phèi hîp tham gia ®Çy
®ñ cña çc ®èi t¸c vµ trªn ba ph¹m vi: Toµn cÇu, Quèc gia vµ Khu
vùc. Trong khu«n khæ cña luËn v¨n nµy chØ ®Ò cËp ®Õn viÖc
®¸nh gi¸ vµ lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kü thuËt cho hÖ thèng trong
ph¹m vi quèc gia.
Tríc hÕt cÇn ph¶i ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng s½n cã cña çc hÖ thèng
kü thuËt vµ dÞch vô. CÇn ®¸nh gi¸ h¹ tÇng c¬ së hiÖn t¹i trªn çc
h¹ng môc : Çc c¶ng hµng kh«ng, Vïng trêi, Th«ng tin liªn l¹c. Çc
th«ng kª vÒ hÖ thèng hiÖn t¹i ®îc thÓ hiÖn trong çc b¶ng sau:
B¶ng 1.1. HiÖn t¹i h¹ tÇng c¬ së – Çc c¶ng hµng kh«ng
Quèc tÕ Bè trÝ mÆt Sè lîng vµ cÊu
St Tªn s©n
vµ/hoÆc b»ng s©n h×nh çc ®êng
t bay
®Þa ph¬ng bay cÊt h¹ çnh
1 §µ N½ng Quèc §¬n gi¶n 01
tÕ&quèc néi
2 Néi Bµi Quèc §¬n gi¶n 01
tÕ&quèc néi
3 T©n S¬n Quèc Phøc t¹p 02/song song
NhÊt tÕ&quèc néi
21
4 §iÖn Biªn Quèc néi C¬ b¶n 01

5 Nµ S¶n Quèc néi C¬ b¶n 01
6 Cat Bi Quèc néi C¬ b¶n 01
7 Vinh Quèc néi C¬ b¶n 01
8 Phó Bµi Quèc néi C¬ b¶n 01
9 Phï Çt Quèc néi C¬ b¶n 01
1 Pleiku Quèc néi C¬ b¶n 01
0
1 D¬ng §«ng Quèc néi C¬ b¶n 01
1
1 R¹ch Gi¸ Quèc néi C¬ b¶n 01
2
1 Vòng Tµu Quèc néi C¬ b¶n 01
3
1 §«ng t¸c Quèc néi C¬ b¶n 01
4
1 Cam Ly Quèc néi C¬ b¶n 01
5
1 Cµ mau Quèc néi C¬ b¶n 01
6
1 Liªn Kh¬ng Quèc néi C¬ b¶n 01
7
1 Nha Trang Quèc néi C¬ b¶n 01
8
1 CÇn Th¬ Quèc néi C¬ b¶n 01
9
2 Gia l©m Quèc néi C¬ b¶n 01
0
B¶ng 1.2. HiÖn t¹i h¹ tÇng c¬ së – Vïng trêi

§¹i d¬ng Lôc ®Þa
St Vïng
Tæng Vïng Vïng Tæng Vïng Vïng
t th«ng
céng h¹n h¹n céng h¹n h¹n
b¸o bay 2 2
(NM ) chÕ chÕ (NM ) chÕ chÕ
2 2
(NM ) (%) (NM ) (%)
1 HAN
2 TSN
B¶ng 1.3. HiÖn tr¹ng h¹ tÇng c¬ së – Çc lo¹i ph¬ng tiÖn dÉn
®êng hiÖn t¹i
§Õn khi hÖ
Stt HÖ thèng Sè lîng VÞ trÝ thèng hiÖn Ghi chó
22
t¹i ®¶m b¶o

thÝch øng
dÞch vô
1 NDB 19 \
2 VOR/DME 06 \ 01o W
3 DVOR/DME 5 \ 01o W 1990
Nh h×nh
4 ILS/LLZ 02 /015o W
5 ILS/DME 01 1.4
\
B¶ng 1.4. HiÖn tr¹ng h¹ tÇng c¬ së – Ph¬ng tiÖn Gi¸m s¸t hiÖn
t¹i
§Õn khi hÖ
Stt HÖ thèng VÞ trÝ Sè lîng TÇm phñ thèng hiÖn
(km) t¹i ®¶m b¶o
thÝch øng
dÞch vô
1 SSR/PSR Néi Bµi 01 370/370 \
(#1)
2 SSR/PSR Néi Bµi 01 463/148 \
3 SSR Vinh 01 463 \
4 SSR/PSR TSN 01 463/148 \
5 SSR Quy Nh¬n 01 463 \
6 SSR/PSR S¬n Trµ 01 463/148 \
7 SSR Cµ mau 01 463 \
Dùa trªn çc sè liÖu thùc tÕ, cÇn ph©n tÝch toµn diÖn çc
®Æc tÝnh vµ kh¶ n¨ng cña hÖ thèng hiÖn t¹i ®Ó ®¸nh gi¸ vµ ®a ra
çc c¶i thiÖn ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n ®Ó cã kÕ ho¹ch ph¸t
triÓn. Nh trong thùc tÕ hiÖn cã:
a. HÖ thèng kiÓn so¸t th«ng tin liªn l¹c tho¹i (VCCS – Voice
communication system): §©y lµ mét hÖ thèng trî gióp
KSVKL trong viÖc thiÕt lËp vµ ®¸p øng çc cuéc ®µm
tho¹i liªn l¹c mét çch nhanh nhÊt, mét hÖ thèng VCCS
chuÈn ph¶i ®¶m b¶o tËp trung çc lo¹i ®Çu mèi th«ng tin
liªn l¹c theo nhiÒu chuÈn kh¸c nhau nh VHF, ®iÒu khiÓn
xa VHF/HF, hotline, PABX/PSTN, çc giao tiÕp 2/4/6/8 d©y
..., thùc hiÖn kÕt nèi nhanh, kh«ng t¾c nghÏn, tÝnh dù
phßng cao vµ çc tÝnh n¨ng kh¸c nh ghi ©m, ®iÖn tho¹i
héi nghÞ, qu¶n lý vµ gi¸m s¸t, c¶nh b¸o ... vµ ®îc tËp
trung t¹i bµn console n¬i ®iÒu hµnh. HiÖn nay ®· s½n cã
23
çc hÖ thèng VCCS t¹i T©n S¬n NhÊt, Néi Bµi, cßn t¹i çc
s©n bay lÎ vÉn ®ang sö dông çc ®Çu cuèi th«ng tin liªn
l¹c nhá lÎ th«ng thêng, cha cã VCCS.
b. TÇm phñ sãng VHF: T¹i FIR Hµ Néi hiÖn ®ang sö dông 03
tr¹m VHF ®iÒu khiÓn xa
- VHF Vinh: Sö dông m¸y thu ph¸t c«ng suÊt 50W
- VHF Tam §¶o: Sö dông m¸y thu ph¸t c«ng suÊt 50WVHF
- §µ N½ng: Sö dông m¸y thu ph¸t c«ng suÊt 200W
- T¹i çc s©n bay ®Þa ph¬ng cã çc m¸y thu ph¸t ®iÒu khiÓn t¹i
chç, bao gåm:
- S©n bay QT Néi Bµi: Sö dông m¸y thu ph¸t c«ng suÊt 200W
- S©n bay Nµ S¶n: Sö dông m¸y thu ph¸t c«ng suÊt 7W.
- S©n bay §iÖn Biªn: Sö dông m¸y thu ph¸t c«ng suÊt 7W.
- S©n bay Vinh: Sö dông m¸y thu ph¸t c«ng suÊt 7W.
- S©n bay Çt Bi: Sö dông m¸y thu ph¸t c«ng suÊt 7W
NhËn xÐt: TÇm phñ hiÖn nay ®¶m b¶o phñ kÝn FIR HAN (cha kÓ
HF), ®¸p øng tèt nhu cÇu liªn l¹c AIR/GROUND víi mËt ®é bay hiÖn
t¹i.
c. VÊn ®Ò vÒ nhiÔu sãng VHF: cã vÊn ®Ò vÒ nhiÔu sãng cã vµ
kh«ng cã kh¶ n¨ng chñ ®éng kh¾c phôc cho tÇn sè ®ã. Do vÊn
®Ò vÒ qu¶n lý tÇn sè vµ çc trang thiÕt bÞ thu ph¸t v« tuyÕn
kh«ng cã ®¨ng ký, ®ång thêi ph¬ng thøc ®iÒu chÕ AM hiÖn
®ang dïng lµ ph¬ng thøc phæ th«ng vµ kh«ng cã m· ho¸ chèng
nhiÔu nªn cßn bÞ nhiÔu tÇn sè t¹i çc vïng côc bé. Kh¾c phôc: dïng
çc tÇn sè dù phßng kh¸c ®· ®¨ng ký.
d. T¾c nghÏn vÒ tÇn sè vµ kªnh VHF: hiÖn t¹i ®ang sö dông d¶i
tÇn VHF tõ 118 - 136,975 MHz víi ®é ph©n çch 25kHz, sù t¾c
nghÏn cã thÓ s¶y ra trong t¬ng lai.
e. M¹ng tho¹i/d÷ liÖu ®Êt-®Êt: s½n cã vµ ho¹t ®éng tèt, ®¶m b¶o
nhu cÇu bay hiÖn cung cÊp.
f. HÖ thèng
HF/RT s½n cã, ån, ho¹t ®éng kÐm
g. Trang thiÕt bÞ VHF/HF/AFTN trang bÞ ®· l©u, cÇn b¶o dìng th-
êng xuyªn
h. §êng truyÒn d÷ liÖu kh«ng/®Þa: Kh«ng cã
24
Nh vËy, hiÖn tr¹ng cña hÖ thèng trªn cã thÓ ®¶m b¶o cho nhu
cÇu lu lîng bay hiÖn t¹i. Tuy nhiªn sÏ kh«ng ®¸p øng ®îc khi mËt ®é
bay t¨ng nhanh nh tiÕn ®é hiÖn nay. Theo sè liÖu thèng kª th× ®èi
víi FIR Hµ Néi tÝnh tõ ngµy thµnh lËp n¨m 1993 ®Õn hÕt n¨m 2003,
tæng sè chuyÕn bay ®îc ®iÒu hµnh ®· ®¹t trªn 230000 chuyÕn,
cßn ë FIR Hå ChÝ Minh th× víi vÞ trÝ thuËn lîi bao gåm vïng h¶i phËn
réng lín, s¶n lîng ®iÒu hµnh bay ®· t¨ng tõ 51541 chuyÕn n¨m 1993
lªn ®Õn 176126 chuyÕn trong n¨m 2003 ( t¨ng 241,7%). Víi chØ 760
kªnh VHF trªn toµn cÇu th× sù t¾c nghÏn lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái,
®Ó hç trî cho lu lîng tÇu bay t¨ng th× cÇn ph¶i chia nhá FIR thµnh
çc sector vµ ë çc sector ®ã cÇn cã Ýt nhÊt lµ 1 tÇn sè VHF ®Ó sö
dông, do ®ã khi lu lîng bay t¨ng th× tµi nguyªn tÇn sè sÏ dÇn c¹n vµ
sÏ kh«ng thÓ tr¸nh khái t¾c nghÏn theo sè liÖu thèng kª cña
European Commission th× tæng sè tÇn sè sö dông t¹i Ch©u ¢u ®· lµ
9000 tøc lµ cã t¸i sö dông tÇn sè theo vïng.
Nhu cÇu cÊt h¹ çnh t¹i çc s©n bay sÏ t¨ng kho¶ng 30% trong
çc n¨m tõ 1995 ®Õn 2005 vµ sè km tÇu bay di chuyÓn còng sÏ t¨ng
kho¶ng 55% trong thêi gian ®ã. Theo dù ®o¸n cña ICAO th× trong
thËp kû tiÕp theo nhu cÇu còng sÏ t¨ng nh vËy. Do lu lîng bay t¨ng
lªn, nhu cÇu vÒ nhµ cung cÊp dÞch vô kh«ng lu trªn mét cïng trêi
còng t¨ng lªn trªn tÊt c¶ çc khu vùc, kÓ c¶ ViÖt Nam do ho¹t ®éng
bay m¹ng tÝnh chÊt toµn cÇu kÓ c¶ cÊt h¹ çnh vµ qu¸ c¶nh. §èi víi
çc tiªu chuÈn ph©n çch vµ trang thiÕt bÞ hiÖn t¹i, sè lîng çc
chuyÕn bay kh«ng thÓ lùa chän ®êng bay tèi u ngµy cµng t¨ng. Thêi
gian nh÷ng n¨m 1995 ë níc ta th× cã thÓ gi¶i quyÕt b»ng çch t¨ng
thªm çc tr¹m thiÕt bÞ, tuy nhiªn hiÖn nay kh«ng thÓ ¸p dông ph¬ng
ph¸p nµy mµ cÇn ph¶i cã sù thay ®æi vÒ chÊt hÖ thèng CNS ®Ó
b¾t kÞp sù ph¸t triÓn cña toµn cÇu vµ tr¸nh çc chi phÝ phô tréi, l·ng
phÝ do t¾c nghÏn hµng kh«ng g©y ra, vÊn ®Ò nµy sÏ ®îc nªu trong
ch¬ng kÕ tiÕp.
25
Sè km tÇu bay vµ sè lÇn cÊt

çnh
2500
0
2000
0 T
CÊt çnh
rªn (ngh×n)
1500
0
Sè km cña tÇu bay di chuyÓn
(triÖu)
1000
0
1970 75 80 85 90 95 2000 2005

5000
H×nh 1.5. Tæng quan vÒ lu lîng bay

0
®©y lµ sù ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng vµ sù cÇn thiÕt cña viÖc n©ng cÊp
dÞch vô kh«ng lu t¹i ViÖt Nam. Ch¬ng 2 sÏ cã çc ®¸nh gi¸ vÒ t×nh
h×nh ho¹t ®éng bay t¹i çc níc ph¸t triÓn trªn thÕ giíi vµ xu híng
n©ng cÊp dÞch vô t¹i çc níc ®ã. Çc phÇn kÕ tiÕp còng nªu nªn sù
chuyÓn dÞch sang cÊu tróc çc hÖ thèng CNS trong t¬ng lai theo
khuyÕn ço cña ICAO.
Ch¬ng 2. Sù chuyÓn dÞch sang çc hÖ thèng míi
2.1 NÒn t¶ng

2.1.1. §Æt vÊn ®Ò
VËn t¶i hµng kh«ng cã mét tèc ®é ph¸t triÓn cao nhÊt so víi
çc ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c trong vßng 2 thËp kû qua. Sù ph¸t triÓn
nµy ®îc ®¸nh gi¸ lµ cßn tiÕp diÔn trong t¬ng lai. Sè lîng tÇu bay
trªn çc s©n bay ®· t¨ng 30% kÓ tõ n¨m 1995 ®Õn 2003 trªn toµn
cÇu vµ kho¶ng çch bay tÝnh theo km ®· t¨ng 55% trong kho¶ng
thêi gian trªn. T¹i ch©u ©u, lu lîng hµng kh«ng ®· t¨ng trëng víi møc
5% mét n¨m vµ ®îc dù ®o¸n lµ cã thÓ tiÕp tôc t¨ng trëng víi møc t-
26
¬ng tù trong nhiÒu n¨m tíi. Víi møc t¨ng trëng nh vËy, sè lîng tÇu
bay ho¹t ®éng sÏ t¨ng gÊp ®«i trong kho¶ng tõ 1997 ®Õn 2015. Çc
dù ®o¸n trªn dùa vµo sè lîng çc ®¬n ®Æt hµng s¶n suÊt tÇu bay
cña çc h·ng hµng kh«ng ch©u ©u. §Õn gi÷a n¨m 2000, gÇn 1000
tÇu bay lín (trªn 100 ghÕ) vµ võa ®îc ®Æt hµng, nh÷ng tÇu bay nµy
sÏ ho¹t ®éng trªn bÇu trêi trong vµi n¨m tíi. Kh¶ n¨ng t¨ng trëng
quan träng trªn cã ®îc lµ nhê çc ch¬ng tr×nh tÝnh to¸n chi tiÕt tØ
mØ cña ch©u ©u vÒ lu lîng bay.
Sù gia t¨ng vÒ lu lîng bay ®· dÉn ®Õn hËu qu¶ lµ gia t¨ng lín
trÔ t¹i çc vïng lu lîng ®«ng. N¨m 2000, cã kho¶ng 27% çc chuyÕn
bay trªn toµn ch©u ¢u ph¶i chÞu trÔ trªn 15 phót, trÔ trung b×nh
cho mçi chuyÕn bay lµ 14 phót. Con sè trªn lµ thÊp h¬n ë nh÷ng
n¨m tríc. Th¸ng 7 vµ 8 n¨m 2000, gÇn 1/3 çc chuyÕn khëi hµnh tõ
ch©u ¢u thuéc hiÖp héi hµng kh«ng AEA bÞ trÔ. íc tÝnh cña IATA
tæng thêi gian trÔ trªn toµn ch©u ¢u trong n¨m 2000 lµ 27 triÖu
phót tøc lµ h¬n nöa thÕ kû. T¹i Mü, Côc hµng kh«ng liªn bang FAA ®·
c«ng bè trÔ gia t¨ng h¬n 20% t¹i çc chuyÕn bay cña Mü trong n¨m
2000. Cho dï trÔ cã nguyªn nh©n chÝnh lµ thêi tiÕt, nhng sù gia t¨ng
trÔ nµy ®· lín h¬n 43% so víi n¨m 1999.
T×nh tr¹ng trÔ ¶nh hëng ®Õn chi phÝ cho ngµnh hµng kh«ng.
Mét yÕu tè lín nhÊt ®ã lµ nhiªn liÖu. Cø 2 phót bÞ trÔ trong vïng tiÕp
cËn APP t¬ng ®¬ng víi 180kg nhiªn liÖu ph¶i sö dông thªm ®èi víi
tÇu bay th¬ng m¹i lo¹i th«ng thêng, chi phÝ lµ kho¶ng 90 €. §èi víi
çc h·ng hµng kh«ng lín cã kho¶ng 1000 chuyÕn bay mçi ngµy, møc
gi¸ trÞ nguyªn liÖu phô lµ kho¶ng 90000 € mçi ngµy hay 33 triÖu €
trong mçi n¨m.
Tuy nhiªn, nhiªn liÖu chØ lµ mét trong nh÷ng yÕu tè chÝnh ¶nh
hëng ®Õn chi phÝ khi bÞ trÔ. EC ®· íc tÝnh tæng chi phÝ cho ngµnh
hµng kh«ng ch©u ¢u lµ 10 triÖu € cho viÖc sö dông kh«ng hiÖu qu¶
nh©n viªn, trang thiÕt bÞ, l·ng phÝ nhiªn liÖu vµ båi thêng cho hµnh
kh¸ch.
Trong çc vïng kh¸c ngoµi ch©u ¢u vµ Mü, mËt ®é bay kh«ng
ph¶i lµ vÊn ®Ò chÝnh, nhng sù thiÕu hôt çc h¹ tÇng c¬ së thÝch
hîp, çc ph¬ng tiÖn th«ng tin, gi¸m s¸t, dÉn ®êng kh«ng t¬ng xøng
27
díi mÆt ®Êt dÉn ®Õn hËu qu¶ lµ çc hÖ thèng kh«ng ch¾c ch¾n,
kh«ng hiÖu qu¶ vµ tiÒm tµng hiÓm ho¹ mÊt an toµn.
2.1.2. HiÖu øng cæ chai trong çc hÖ thèng dÉn ®êng

hiÖn t¹i
PhÇn quan träng cña trÔ lµ do çc vÊn ®Ò kh«ng lu. TrÔ do
“S©n bay vµ ATC” ®îc quy cho lµ nguyªn nh©n cña 60% toµn bé trÔ
cña ch©u ¢u, lý do thêi tiÕt chiÕm phÇn tr¨m cßn l¹i. Qu¸ t¶i hÖ
thèng lµ nguyªn nh©n lín nhÊt g©y ra tr× ho·n t¹i çc s©n bay
Geneva, Dusseldorf, Lisbon, Manchester, Milan vµ Zurich, n¬i mµ cã
®Õn 3/4 trÔ do vÊn ®Ò s©n ®ç vµ ®iÒu hµnh kh«ng lu.
Theo AEA, thµnh phÇn “S©n bay vµ ATC” cßn bÞ quy cho viÖc
t¨ng trÔ luång kh«ng lu ë ch©u ¢u. Çc thèng kª cña ch©u ¢u cho
thÊy, sù thiÕu hôt çc “vïng ph©n chia” (enroute sector) t¹i ch©u ¢u
dÉn ®Õn hiÖu øng cæ chai lín nhÊt cho hÖ thèng dÉn ®êng. Víi h¹n
chÕ cña viÖc qu¶n lý luång kh«ng lu ATFM, trong n¨m 2000 cã
kho¶ng 75% trÔ do thiÕu hôt vÒ dung lîng ATC ë çc “vïng ph©n
chia”, kho¶ng gÇn 10% do dung lîng “s©n bay vµ ATC”. TrÔ ATFM do
vïng ph©n chia t¨ng 39% trong n¨m 1998 trong khi nguyªn nh©n
“s©n bay vµ ATC” chØ t¨ng 6%.
Sù kh«ng c©n xøng vÒ dung lîng ATC do “vïng ph©n chia” cã
thÓ quy cho viÖc chia ra qu¸ nhiÒu çc vïng ph©n chia nhá vµ çc
hÖ thèng ATC th× t¹o ra çc vÊn ®Ò t¹i çc vïng chuyÓn giao. HÖ
thèng trang thiÕt bÞ ATC nghÌo nµn vµ kÐm hiÖu qu¶ dÉn ®Õn hiÖu
øng cæ chai cho hÖ thèng. §©y lµ hËu qu¶ cña sù thiÕu hôt tæng
thÓ trong viÖc tÝch hîp çc thµnh phÇn ATM, s©n bay vµ tÇu bay víi
nhau. Nãi mét çch kh¸c, bÇu trêi vµ hÖ thèng mÆt ®Êt ®· kh«ng
liªn kÕt ®îc víi nhau.
VÊn ®Ò ph©n chia çc vïng cã nguyªn nh©n hiÓn nhiªn lµ do
chñ quyÒn çc quèc gia, h¬n 50% trÔ lµ do cÊu tróc hiÖn t¹i cña hÖ
thèng qu¶n lý vïng trêi. Khi nµo hiÖu øng cæ chai do vÊn ®Ò çc
vïng ph©n chia ®îc lo¹i bá th× dung lîng ATC t¹i çc ®o¹n ®Çu cuèi
vµ çc s©n bay sÏ trë thµnh vÊn ®Ò chñ chèt. Ph©n tÝch nµy cßn
dùa vµo hiÖn tr¹ng hµng kh«ng Mü, n¬i mµ kh«ng cã sù ph©n chia
28
çc vïng, t¹i ®©y h¹n chÕ vÒ dung lîng ATC chØ x¶y ra t¹i çc vïng
®Çu cuèi vµ s©n bay.
Nguån sè liÖu ®îc lÊy tõ :
Flight International, 29 August – 4 September 2000
EUROCONTROL Annual Report 1999
CODA: Annual Report 2000.
IATA: World Civil Aviation Infrastructure & Development, 2001
AEA Yearbook, April 2001.
Jane’s Transport News, 16 August 2000.
White House Commission on Aviation Safety & Security.
2.1.3. Nh÷ng c©n nh¾c vÒ sù an toµn

TÊt c¶ nh÷ng ph¬ng ph¸p gi¶i quyÕt ®a ra cÇn ph¶i ch¾c
ch¾n r»ng kh«ng x©m h¹i ®Õn sù an toµn cña çc chuyÕn bay. ViÖc
t¨ng mËt ®é lu lîng tù nã dÉn ®Õn ®e do¹ tiÒm tµng tíi an toµn bay
v× sè lîng lín tÇu bay vÉn ho¹t ®éng trªn mét ph¹m vi nh vËy cña
vïng trêi. íc tÝnh ®Õn n¨m 2012, nÕu kh«ng cã sù thay ®æi trong
hÖ thèng ATM hiÖn t¹i th× møc ®é tai n¹n hµng kh«ng t¹i Mü sÏ t¨ng
gÇn tíi con sè 01 vô/tuÇn.
Ch×a kho¸ cña viÖc t¨ng ®é an toµn cho çc chuyÕn bay lµ
t¨ng cêng kh¶ n¨ng nhËn biÕt çc t×nh huèng cña phi hµnh ®oµn.
60% tai n¹n lµ do ®iÒu khiÓn trong çc ®Þa h×nh. Tai n¹n t¹i çc ®-
êng l¨n vµ sù mÊt ®¶m b¶o ph©n çch ®Òu do thiÕu hôt çc th«ng
tin t×nh huèng. NÕu t¨ng ®é chÝnh x¸c hÖ thèng dÉn ®êng vµ sö
dông mµn h×nh hiÓn thÞ t×nh huèng trªn m¸y bay kÕt hîp víi çc
th«ng tin vÒ ®Þa h×nh vµ thêi tiÕt th× hoµn toµn cã thÓ lµm gi¶m
çc tai n¹n trªn. Cïng víi çc kh¶ n¨ng gi¸m s¸t mÆt ®Êt vµ trªn
kh«ng, mét hÖ thèng ATM ®ång bé vµ dù phßng sÏ ®îc h×nh thµnh.
Khi mét tÇu bay mÊt kh¶ n¨ng nhËn biÕt t×nh huèng, tÇu bay cã
kh¶ n¨ng va ch¹m víi nã vÉn cã thÓ ®a ra çc hµnh ®éng thÝch hîp
®Ó gi¶i quyÕt.
Mét hÖ thèng dÉn ®êng vÖ tinh cïng víi mét hÖ thèng hiÓn thÞ
çc b¶n ®å ®éng sÏ cho phÐp phi hµnh ®oµn quan s¸t ®îc vÞ trÝ
cña hä, çc chíng ng¹i vËt liªn quan vµ vÞ trÝ cã thÓ dÉn ®Õn va
ch¹m cña çc tÇu bay kh¸c trªn ®Þa h×nh ®ã.
Mäi ®iÒu kiÖn an toµn trªn yªu cÇu tÇu bay ph¶i trong tÇm
phñ cña tr¹m mÆt ®Êt vµ do ®ã ph¶i nh×n thÊy bëi ATC. T¬ng tù
29
nh vËy, kh«ng lu cã thÓ ®îc chØ thÞ ®Ó gi÷ nguyªn ph©n çch cña
nã khi kh«ng ë trong vïng phñ cña tr¹m mÆt ®Êt.
2.1.4. Sù thay ®æi

VÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i t¨ng cêng dung lîng, t¨ng møc an toµn
vµ gi¶m chi phÝ mét çch ®ång thêi. HiÓn nhiªn lµ khi cã mét hÖ
thèng dÉn ®êng an toµn h¬n, hiÖu qu¶ h¬n th× sÏ dÉn ®Õn tiÕt
kiÖm chi phÝ lín, kh«ng nh÷ng lµ nh÷ng chi phÝ ®iÒu hµnh mµ cßn
gi¶m nh÷ng g©y h¹i cho m«i trêng.
Sù c¶i tiÕn trong tæ chøc hÖ thèng ATS hiÖn t¹i (vÝ dô nh më
réng tÇm phñ Radar vµ cÊu tróc l¹i kh«ng gian) sÏ t¹o t¸c ®éng tèt
®Õn çc vïng lu lîng võa vµ nhá, nhng t¸c ®éng víi çc vïng cã lu lîng
lín rÊt Ýt. NÕu chØ t¨ng cêng cho hÖ thèng mÆt ®Êt kh«ng th«i sÏ
kh«ng ®ñ ®Ó ®¹t ®îc ®é an toµn cÇn thiÕt. Thay vµo ®ã, cÇn ph¶i
cã sù ph¸t triÓn çc kü thuËt míi dùa trªn sù phèi hîp chÆt chÏ trªn
kh«ng víi mÆt ®Êt vµ tËn dông çc tÝnh n¨ng míi cña hÖ thèng
kh«ng/®Êt, çc ph¬ng tiÖn th«ng tin sè hiÖu qu¶.
Møc ®é kh¸c nhau cña tr¸ch nhiÖm chuyÓn giao ph©n çch tõ
kiÓm so¸t viªn vµ phi hµnh ®oµn lµ ch×a kho¸ cña kh¸i niÖm míi.
Dùa trªn kü thuËt vÖ tinh, viÖc x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña tÇu bay trªn bµn
kiÓm so¸t chÝnh x¸c h¬n rÊt nhiÒu çc hÖ thèng Radar. HÖ thèng
qu¶n lý bay FMS sö dông c«ng nghÖ m¸y tÝnh ®Ó cung cÊp m« t¶
tµu bay theo chiÒu ngang vµ däc mét çch chÝnh x¸c vµ tèi u nhÊt.
Çc tÇu bay ®Òu ph¸t qu¶ng b¸ th«ng tin vÒ vÞ trÝ cña nã (kÓ c¶
khi ë díi mÆt ®Êt vµ trªn kh«ng) cho çc tÇu bay kh¸c trong thêi
gian thùc, cung cÊp cho ngêi l¸i nhËn biÕt t×nh huèng cña çc luång
bay c¹nh ®ã mét çch tèt h¬n h¼n çch mµ ngêi díi mÆt ®Êt nh×n
thÊy. Çc tÝnh n¨ng cña th«ng tin, gi¸m s¸t, dÉn ®êng míi cho phÐp
viÖc lùa chän ®êng bay vµ kho¶ng ph©n çch víi tr¸ch nhiÖm cao
h¬n.
TÝnh n¨ng gi¸m s¸t ATC dùa trªn chÕ ®é b¸o ço vÞ trÝ cña
tÇu bay cã thÓ ®îc trang bÞ víi gi¸ ®Çu t thÊp t¹i çc vÞ trÝ tríc ®©y
kh«ng trang bÞ hÖ thèng Radar, ®ång thêi cã thÓ thay thÕ çc tr¹m
Radar nh»m t¨ng cêng hiÖu qu¶ vµ gi¶m chi phÝ ATC mang l¹i chi
phÝ rÎ h¬n cho hµnh kh¸ch.
30
PhÇn lín trÔ ngµy nay cã thÓ ®îc lo¹i bá ®ång thêi cã thÓ ®¹t
®îc mét hÖ thèng cã tÝnh kinh tÕ cao, tèt cho m«i trêng th«ng
qua hÖ thèng ATC t¨ng cêng hiÖu qu¶ vµ sù kÕt hîp c«ng nghÖ míi
víi ®êng bay tèi u. An toµn hµng kh«ng còng ®îc t¨ng cêng th«ng
qua hÖ thèng gi¸m s¸t lÉm nhau cña çc tÇu bay cung cÊp c¶nh b¸o
t×nh huèng vµ tÝnh n¨ng ph¸t hiÖn va ch¹m cho phi c«ng vµ tÊt c¶
çc lo¹i tÇu bay trªn tÊt c¶ çc ®Þa h×nh lôc ®Þa/ biÓn víi h¹ tÇng
c¬ së tèi thiÓu hoÆc kh«ng cÇn thiÕt. Kh¶ n¨ng gi¸m s¸t còng cã
thÓ tr¹ng bÞ víi møc chi phÝ võa ph¶i mµ kh«ng cÇn hÖ thèng Radar.
2.2. HÖ thèng CNS/ATM
Víi kh¸i niÖm CNS/ATM, hÖ thèng ATS biÕn ®æi thµnh hÖ
thèng ATM liªn quan kh«ng nh÷ng tíi ATS mµ cßn bao gåm c¶ qu¶n
lý luång kh«ng lu ATFM, qu¶n lý tÇu bay ASM vµ çc khÝa c¹nh liªn
quan kh¸c cña ho¹t ®éng bay. HÖ thèng ATM tÝch hîp sÏ khai th¸c
®Çy ®ñ çc kü thuËt Th«ng tin, DÉn ®êng vµ Gi¸m s¸t (CNS) phøc
t¹p liªn hÖ chÆt chÏ víi nhau nh lµ hÖ thèng liªn kÕt d÷ liÖu sö dông
vÖ tinh tiªn tiÕn. KÕt qu¶ lµ tÇu bay sÏ di chuyÓn theo lé tr×nh ®·
v¹ch s½n, hiÖu chØnh linh ho¹t víi møc chi phÝ tèi thiÓu.
Kh¸i niÖm CNS/ATM ban ®Çu cña FANS sau ®ã ®· biÕn ®æi
thµnh “hÖ thèng CNS/ATM” ®Ó t¬ng xøng víi kh¶ n¨ng cña c«ng
nghÖ CNS ¶nh hëng tíi ATM.
2.2.1. Çc tiªu chuÈn quèc tÕ
Môc ®Ých ®Çu tiªn cña viÖc tÝch hîp hÖ thèng ATM lµ ®Ó tÇu
bay cã thÓ ho¹t ®éng theo ®óng thêi gian ®· ®Þnh s½n tõ lóc khëi
hµnh ®Õn ®iÓm kÕt thóc vµ b¸m s¸t kÕ ho¹ch bay ®· ®Þnh víi sù
thay ®æi tèi thiÓu vµ kh«ng ¶nh hëng ®Õn an toµn bay. §Ó thùc
hiÖn kÕ ho¹ch trªn cÇn ph¶i khai th¸c triÖt ®Ó çc kü thuËt CNS míi
theo çc thñ tôc vµ chuÈn quèc tÕ. Trªn quan ®iÓm cña ngêi ®iÒu
hµnh m¸y bay th× cÇn thiÕt ph¶i trang bÞ cho tÇu bay quèc tÕ mét
sè lîng tèi thiÓu çc trang thiÕt bÞ ®iÖn tö cã thÓ sö dông ë mäi
n¬i. H¬n thÕ n÷a rÊt nhiÒu dÞch vô t¨ng cêng mong ®îi l¹i kh«ng
®îc thùc thi ®Çy ®ñ ý nghÜa ë mét níc nhÊt ®Þnh mµ cÇn ph¶i
thùc thi ë nhiÒu vïng liªn tôc.
Sù ph¸t triÓn Çc khuyÕn nghÞ vµ chuÈn thùc thi (SARP) vµ
Thñ tôc cho çc dÞch vô dÉn ®êng hµng kh«ng (PANS) cho çc hÖ
31
thèng míi vµ sù ho¹t ®éng cña chóng lµ çc ch¬ng tr×nh hµnh ®éng
cña ICAO nh»m ®¶m b¶o cho sù kÕt hîp gi÷a çc thµnh phÇn vµ
tÝnh an toµn cao nhÊt. Ngµy nay SARP ®îc sö dông cho rÊt nhiÒu
thµnh phÇn cña CNS/ATM vµ çc ch¬ng tr×nh kh¸c cña ICAO.
2.3. Çc thµnh phÇn cña hÖ thèng CNS/ATM

PhÇn nµy cung cÊp çi nh×n tæng quan vÒ çc thµnh phÇn cña
CNS/ATM lµ Th«ng tin, DÉn ®êng, Gi¸m s¸t. Liªn kÕt d÷ liÖu th«ng
tin, dÉn ®êng vÖ tinh vµ dÉn ®êng ®éc lËp tù ®éng lµ çc thµnh
phÇn nÒn t¶ng cung cÊp cho ATM t¬ng lai.
2.3.1. Qu¶n lý kh«ng lu- ATM
ThuËt ng÷ ATM nhÊn m¹nh sù cÇn thiÕt cña viÖc ph¶i ¸p dông
mét hÖ thèng tÇm cì réng h¬n chø kh«ng ph¶i theo çch truyÒn
thèng lµ chia nhá thµnh çc thµnh phÇn dÞch vô riªng biÖt. ATM cã
thÓ ®îc xem nh mét tËp hîp ho¹t ®éng cña çc tiÕn tr×nh cèt lâi sau
:
- Qu¶n lý vµ tæ chøc kh«ng phËn – CÊu tróc, sù ph©n chia,
ph©n lo¹i kh«ng gian vµ çc luËt lÖ ®îc ¸p dông t¹i ®©y.
- Qu¶n lý luång vµ lu lîng – qu¶n lý vµ c©n b»ng gi÷a dung lîng
vµ nhu cÇu.
- ATC (®êng bay, ®Çu cuèi vµ s©n ®ç) – Gi¸m s¸t vµ ph©n lo¹i
tÇu bay, s¾p xÕp thø tù giao th«ng. Sù qu¶n lý dung lîng vµ sù
mÒm dÎo cho çc ho¹t ®éng bay trªn kh«ng, díi s©n ®ç t¹i çc vÞ trÝ
®êng l¨n, tiÕp cËn, ®êng dµi...
TÊt c¶ çc thµnh phÇn trªn ho¹t ®éng dùa trªn nhµ cung cÊp,
s©n bay vµ hµnh kh¸ch. Sù tÝch hîp, ho¹t ®éng gate-to-gate cña
ATM ®îc xem nh mét phÇn cña hÖ thèng phøc t¹p ®¶m b¶o cho sù
sö dông tèt nhÊt çc tµi nguyªn vµ çc vÊn ®Ò n¶y sinh sÏ ®îc xö lý.
Sù liªn quan cña phi c«ng trong d©y chuyÒn lµ mét khÝa c¹nh quan
träng cña ATM.
ATC sÏ vÉn lµ thµnh phÇn quan träng nhÊt cña ATM bëi v× yÕu
tè an toµn bay mµ nã ®¶m b¶o. Tuy nhiªn sù quan träng çc thµnh
phÇn cßn l¹i còng t¨ng lªn. çc c«ng cô dù b¸o tèt h¬n vµ çc kÕ
ho¹ch dµi h¹n cho phÐp gi¶m sù can thiÖp cña ngêi KSV KL trong çc
t×nh huèng thùc tÕ.
32
HiÓn nhiªn kh¸i niÖm ATM sÏ kh¸c víi m«i trêng mµ nã ho¹t
®éng. Çc lùa chän cña kh¸i niÖm sÏ ®îc s¾p xÕp gi÷a “Qu¶n lý”
m«i trêng ATM dùa trªn cÊu tróc giao th«ng, tÝnh dù ®o¸n lín h¬n,
kÕ ho¹ch dµi h¬n, hç trî tù ®éng më réng víi m«i trêng “Bay tù do”
dùa trªn viÖc ph©n luång tù do, ho¹t ®éng chñ ®éng cña tÇu bay
bao gåm c¶ tÝnh n¨ng tù ph©n çch. PhÇn lín çc sù bæ xung ®Òu
bao gåm çc thµnh phÇn cña c¶ hai ®iÒu trªn. TÊt c¶ çc lùa chän
trªn ®Òu sö dông çc thµnh phÇn cña hÖ thèng CNS ®îc m« t¶ díi
®©y.
2.3.2. Th«ng tin liªn l¹c
Thµnh phÇn th«ng tin liªn l¹c cña hÖ thèng CNS/ATM cung cÊp
sù trao ®æi d÷ liÖu hµng kh«ng vµ çc b¶n tin gi÷a ngêi sö dông
vµ/hoÆc çc hÖ thèng tù ®éng. HÖ thèng th«ng tin cßn sö dông çc
hç trî cña çc chøc n¨ng dÉn ®êng vµ gi¸m s¸t.
Cã mét sè sù kh¸c biÖt c¬ b¶n gi÷a hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c
hµng kh«ng th«ng thêng víi thµnh phÇn t¬ng øng cña nã t¹i hÖ
thèng CNS/ATM. Çc tÝnh n¨ng c¬ b¶n cña hÖ thèng míi lµ:
- HÇu hÕt çc thñ tôc th«ng tin liªn l¹c ®Òu thùc hiÖn bëi trao
®æi d÷ liÖu.
- Trao ®æi th«ng tin tho¹i chØ sö dông cho nh÷ng trêng hîp
kh«ng b×nh thêng hoÆc khÈn cÊp.
- Chó träng vµo çc ho¹t ®éng vµ kÕt nèi mang tÝnh toµn
cÇu.
Çc tÝnh n¨ng trªn cho phÐp chóng ta khai th¸c tèt h¬n çc kªnh
th«ng tin liªn l¹c vµ cho phÐp nhiÒu ngêi sö dông cã thÓ chia xÎ
h÷ng nguån tµi nguyªn. Sù ph¸t çc th«ng ®iÖp vµ d÷ liÖu sÏ ®îc
thùc hiÖn th«ng mét trong çc qua çc ph¬ng thøc th«ng tin sau:
+ DÞch vô vÖ tinh di ®éng hµng kh«ng (AMSS) – (tho¹i vµ d÷
liÖu)
+ VHF – (tho¹i t¬ng tù)
+ HF – (tho¹i t¬ng tù)
+ VHF Data link: VDL Mode2 – (d÷ liÖu), VDL mode3 - (tho¹i vµ
d÷ liÖu), vµ VDL mode4 - (d÷ liÖu).
+ SSR Mode S - (d÷ liÖu)
+ HF Data link – (d÷ liÖu).
33
Çc dÞch vô th«ng tin cho phÐp çc m¹ng d÷ liÖu ®iÖn tö
hµng kh«ng, liªn l¹c kh«ng/®Þa vµ ®Þa/®Þa liªn kÕt víi nhau ®îc gäi
lµ M¹ng viÔn th«ng hµng kh«ng - ATN. AMSS, VDL, SSR Mode S vµ HF
datalink sö dông çc kü thuËt truyÒn dÉn kh¸c nhau, nhng dïng cïng
mét giao thøc truy nhËp m¹ng dùa trªn m« h×nh chuÈn vÒ çc hÖ
thèng më ISO OSI. Chóng lµ nh÷ng thµnh phÇn cña m¹ng ATN vµ do
®ã cÊu thµnh nªn ATN. M¹ng nµy cung cÊp çc kÕt nèi víi nhau vµ víi
çc m¹ng mÆt ®Êt kh¸c nªn tÇu bay còng cã thÓ kÕt nèi víi çc
m¹ng mÆt ®Êt bÊt kú. Trong m¹ng ATN, çc m¹ng con nèi víi nhau
th«ng qua çc bé ®Þnh tuyÕn ATN nh»m lùa chän ®êng ®i tèi u göi
®i tõng b¶n tin. Sù lùa chän liªn kÕt d÷ liÖu kh«ng/®Êt thêng lµ
trong suèt ®èi víi çc ngêi sö dông cuèi.
2.3.3. DÉn ®êng.
Sù c¶i tiÕn c«ng nghÖ dÉn ®êng bao gåm viÖc giíi thiÖu kh¶
n¨ng dÉn ®êng theo vïng (RNAV) cïng víi hÖ thèng dÉn ®êng vÖ
tinh (GNSS). GNSS cung cÊp kh¶ n¨ng dÉn ®êng víi ®é bao phñ toµn
cÇu vµ hiÖn nay ®ang ®îc sö dông cho viÖc dÉn ®êng hµng tuyÕn
vµ tiÕp cËn kh«ng chÝnh x¸c (NPA). Víi sù bæ xung thiÕt bÞ phï hîp
vµ çc thñ tôc liªn quan, GNSS cßn cã thÓ cung cÊp kh¶ n¨ng dÉn ®-
êng tiÕp cËn chÝnh x¸c (PA).
HÖ thèng GNSS cã thÓ cung cÊp dÞch vô dÉn ®êng toµn cÇu
víi ®é chÝnh x¸c cao trong mäi ®iÒu kiÖn thêi tiÕt. Sù ph¸t triÓn
®Çy ®ñ cña GNSS sÏ cho phÐp dÉn ®êng mäi lo¹i tÇu bay t¹i mäi vÞ
trÝ trªn thÕ giíi, sö dông thiÕt bÞ ®iÖn tö trªn tÇu bay ®¬n gi¶n
®éc lËp víi hç trî cña mÆt ®Êt.
ThuËt ng÷ GRAS sÏ ®îc sö dông trong luËn v¨n nµy ®Ó biÓu thÞ
m¹ng çc tr¹m m¾t ®¸t cña VDL Mode4 sö dông cho viÖc cung cÊp
çc tÝn hiÖu më réng GNSS cho çc vïng ®Þa lý kÐo dµi
2.3.4.Gi¸m s¸t.
HÖ thèng SSR truyÒn thèng sÏ tiÕp tôc ®îc sö dông trong mét
t¬ng lai tríc m¾t cïng víi viÖc giíi thiÖu dÇn dÇn Mode s trªn c¶ çc
vïng s©n bay vµ vïng trêi lôc ®Þa mËt ®é cao. Bíc ®ét ph¸ sau ®â
sÏ lµ hÖ thèng dÉn ®îc ®éc lËp tù ®éng ADS. ADS cho phÐp tÇu bay
tù ®éng truyÒn th«ng tin vÒ vÞ trÝ vµ çc th«ng tin kh¸c tíi çc ®¬n
vÞ ®iÒu hµnh bay ATC, n¬i mµ t×nh tr¹ng vÞ trÝ cã thÓ ®îc hiÓn
34
thÞ gièng nh d÷ liÖu Radar. Cã thÓ thÊy râ sù kh¸c nhau gi÷a ADS-C
vµ ADS-B khi xem xÐt viÖc th«ng tin liªn l¹c gi÷a tÇu bay vµ ATC
mÆt ®Êt.
Víi ADS-B, vÞ trÝ vµ çc d÷ liÖu kh¸c sÏ ®îc qu¶ng b¸ mét çch
®Þnh kú tíi çc tr¹m mÆt ®Êt vµ çc tÇu bay kh¸c, do ®ã ADS-B cho
phÐp tÊt c¶ ®¬n vÞ mÆt ®Êt vµ trªn kh«ng truy nhËp chÝnh x¸c
cïng mét d÷ liÖu. §èi víi phi c«ng, sù hiÓn thÞ vÞ trÝ tõ çc tÇu bay
kh¸c lµ mét sù bæ xung lín ®èi víi viÖc c¶nh b¸o vÞ trÝ, çc b¸o ço
ADS-B gi÷a çc tÇu bay kh«ng liªn quan ®Õn sù cã mÆt cña c¬ së
h¹ tÇng mÆt ®Êt.
ViÖc sö dông AMSS vµ HF data link, ADS-C cã lîi cho kh«ng lu t¹i
çc vïng biÓn vµ vïng xa n¬i kh«ng cã c¬ së h¹ tÇng mÆt ®Êt. T¹i
®©y cã thÓ sö dông SARP. Ta cã thÓ sö dông song song ADS-C vµ
ADS-B ®Ó bæ xung thªm nhiÒu lîi Ých nh viÖc trao ®æi vÞ trÝ gi÷a
çc tÇu bay víi nhau, ®ã sÏ lµ mét tiÒm n¨ng chÝnh trong hÖ thèng
gi¸m s¸t t¹i çc vïng bay ®«ng.
TÝnh n¨ng c¶nh b¸o vÞ trÝ cho phi c«ng mµ ADS-B hç trî lµ mét
®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cho çc thµnh phÇn cña hÖ thèng ATM t¬ng l¹i
còng nh viÖc t¨ng cêng kh¶ n¨ng tù chñ cña tÇu bay vµ ho¹t ®éng
gate-to-gate.
2.4. Híng tíi hÖ thèng ATM t¬ng lai.
35
H×nh vÏ 2.1. thÓ hiÖn sù thay ®æi cña çc hÖ thèng CNS trong
t¬ng
lai so
víi
hiÖn
t¹i.
H×nh 2.1 Sù thay ®æi c¬ cÊu çc thµnh phÇnCNS
Nh vËy hÖ thèng d÷ liÖu trong th«ng tin sÏ lµ sù thay ®æi

®¸ng kÓ nhÊt trong çc thµnh phÇn, khi hoµn thµnh nã sÏ cung cÊp
nÒn t¶ng cho çc dÞch vô kh¸c nh gi¸m s¸t ADS, dÉn ®êng t¨ng c-
êng GNSS. Mét liªn kÕt d÷ liÖu VHF (VHF Data Link) lµ chän lùa
®ang ®îc çc níc ph¸t triÓn chän lùa vµ dÇn ®a vµo ho¹t ®éng. Ch-
36
¬ng kÕ tiÕp sÏ giíi thiÖu tæng quan vÒ çc kü thuËt VDL hiÖn cã vµ
vai trß cña nã trong çc hÖ thèng t¬ng lai.
Ch¬ng 3: çc kü thuËt VDL vµ vai trß cña VDL Mode 4 trong
hÖ thèng CNS/ATM
Status
3.1. Giíi thiÖu
Ch¬ng 3 cung cÊp çi nh×n tæng quan vÒ çc dÞch vô VDL ®·
®îc ph¸t triÓn vµ sù chän lùa cña çc quèc gia. Ch¬ng nµy cßn ®Ò
cËp ®Õn vai trß cña VDL Mode 4 trong viÖc hç trî ATM vµ m« t¶ çc
chøc n¨ng, øng dông c¬ b¶n cña hÖ thèng. Trong ®ã cã c¶ viÖc
miªu t¶ nguyªn nh©n mµ çc chøc n¨ng vµ øng dông cña ATM trong
t¬ng lai sÏ ®îc øng dông vµo hÖ thèng. M« t¶ çc øng dông cña VDL
Mode 4 dùa trªn m« t¶ cña m«i trêng ATM trong t¬ng lai.
3.2. Tæng quan çc dÞch vô VDL

3.2.1. VHF Digital Link
ThuËt ng÷ VHF Digital Link ®îc ®Ò ra bëi hiÖp héi th«ng tin di
®éng hµng kh«ng ICAO (AMCP) vµo cuéc häp ®Çu tiªn th¸ng 10 n¨m
1991, víi nh÷ng hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c sè ho¹t ®éng trong b¨ng
tÇn VHF hµng kh«ng d©n dông.
B¨ng tÇn VHF hµng kh«ng d©n dông n»m trong kho¶ng b¨ng
tÇn VHF ®îc Ên ®Þnh cho dÞch vô hµng kh«ng d©n dông nhê hiÖp
héi viÔn th«ng quèc tÕ ( ITU). Nã ®îc chia thµnh hai phÇn nh sau :
•108 – 118 MHz ®îc Ên ®Þnh cho çc dÞch vô dÉn ®®êng v«
tuyÕn hµng kh«ng d©n dông
•118 – 137 MHz ®îc Ên ®Þnh cho çc dÞch vô di ®«ng hµng
kh«ng d©n dông víi çc liªn l¹c v« tuyÕn
AMCP ®· lµm viÖc víi tÊt c¶ bèn Mode cña VDL. ViÖc sö dông cïng
mét thuËt ng÷ VDL ®Ó nhÊn m¹nh ®Õn sù c¹nh tranh cña chóng
nhng thùc chÊt chóng cung cÊp çc chøc n¨ng kh¸c vµ c¹nh tranh víi
çc hÖ thèng kh¸c sö dông trong çc b¨ng tÇn v« tuyÕn kh¸c.
3.2.2. Çc chuÈn cña ICAO vÒ VDL

ViÖc sö dông b¨ng tÇn VHF cho th«ng tin sè ®îc ®Ò xuÊt trong
b¸o ço héi nghÞ HÖ thèng th«ng tin hµng kh«ng d©n dông t¬ng lai
37
cña ICAO( FANS ) ®îc ®a ra vµo n¨m 1988. B¸o ço nµy ®· yªu cÇu
tæ chøc hµng kh«ng d©n dông ICAO ®i ®Õn mét chuÈn vÒ dÞch vô
th«ng tin vÖ tinh di ®éng hµnh kh«ng vµ m¹ng viÔn th«ng hµnh
kh«ng nhng nã ®· kh«ng ®ua ra bÊt cø hµnh ®éng trung gian nµo
vÒ chuÈn VDL.
Tæ chøc hµng kh«ng ®· nhËn thÊy lîi Ých cña th«ng tin liªn kÕt
d÷ liÖu hµng kh«ng mçi n¨m tríc b¸o ço cña FANS vµ ®· thùc hiÖn
ACARS ( HÖ thèng b¸o ço vµ x¸c ®Þnh th«ng tin hµng kh«ng ). Tríc
sù quan t©m cña çc h·ng hµng kh«ng vÒ vÊn ®Ò nµy, IATA víi sù hç
trî cña çc nhµ cung cÊp dÞch vô liªn kÕt d÷ liÖu trong ®ã cã SITA
®· tæ chøc mét diÔn ®µn víi ICAO vµo n¨m 1990 vµ t¹i cuéc gÆp
®ã ®· ®¹t ®îc chuÈn vÒ VHF Data Link. Cuéc gÆp víi ICAO ®ã
còng quyÕt ®Þnh ®Ó dµnh bèn kªnh 136.900, 136.925, 136.950,
136.975 cho th«ng tin d÷ liÖu trªn toµn thÕ giíi. Nh÷ng quyÕt ®Þnh
sau ®©y trong héi nghÞ vÒ th«ng tin v« tuyÕn trªn toµn thÕ giíi ®îc
tæ chøc bëi ITU vµo n¨m 1987 ®Ó më r«ng b¨ng tÇn trªn cña b¨ng
tÇn dµnh cho dÞch vô di ®éng hµng kh«ng tõ 136 lªn 137 MHz.
3.2.3. VDL Mode 1&2

AMCP ®¸p øng nhiÖm vô l¹i nhiÖm vô chuÈn ho¸ viÖc cung cÊp
dÞch vô m¹ng con ATN ë b¨ng tÇn VHF b»ng çch ph¸t triÓn chuÈn
VDL Mode 1 vµ 2. Sù kh¸c nhau duy nhÊt gi÷a çc chuÈn nµy lµ ph-
¬ng ph¸p diÒu chÕ trong VHF vµ tèc ®é d÷ liÖu.
ACMP ®a ra VDL Mode 1 víi chuÈn cho phÐp thùc hiÖn viÖc giíi
thiÖu dÞch vô VDL sö dông sãng v« tuyÕn t¬ng tù bëi v× sãng VHF
mang d÷ liÖu cha ph¸t triÓn t¹i thêi ®iÓm nµy. Mét hÖ thèng VDL
Mode 1 ®îc sö dông nh lµ mét phÇn cña chuÈn nhng khi hÖ thèng
VDL ®îc ph¸t triÓn, th× VDL Mode 1 sÏ kh«ng bao giê ®îc thùc hiÖn
vµ nã chØ ®îc xem xÐt trªn giÊy tê. Do ®ã ACMP gÇn ®©y ®·
quyÕt ®Þnh lo¹i bá VDL Mode 1 ra khái chuÈn vÒ hÖ thèng VDL.
ChuÈn VDL ®îc th«ng qua t¹i cuéc häp thø 4 cña AMCP vµo
th¸ng 5 n¨m 1996, ®îc ®a vµo Annex 10. §îc sù chÊp thuËn cña çc
thµnh viªn, ICAO ®· chÊp thuËn mét chuÈn vµo th¸ng n¨m n¨m
1997.
38
3.2.3.1. ChuÈn cña ICAO vÒ VDL Mode 2

ChuÈn VDL Mode 2 do nhãm AMCP ph¸t triÓn ®îc ®a vµo
Annex 10 “ th«ng tin liªn l¹c hµng kh«ng “ ch¬ng III phÇn I “ HÖ
thèng th«ng tin d÷ liÖu sè “.
GÇn ®©y ICAO ®· quyÕt ®Þnh ®a chØ tiªu kü thuËt cô thÓ ra
khái Annex 10 ®Ó AMCP ®a ra “ Tµi liÖu tiªu chuÈn kü thuËt cho ®-
êng liªn kÕt VHF sè “ ®îc xem nh lµ tµi liÖu kü thuËt cho VDL Mode
2.
3.2.3.2 Chång giao thøc VDL

ChuÈn VDL Mode 2 cña ICAO ®a ra giao thøc sö dông çc thuËt
ng÷ cña m« h×nh 7 líp OSI ®îc ®Þnh nghÜa bëi ISO.
Trong m« h×nh ®ã chuÈn VDL chiÕm 3 líp díi cña m« h×nh OSI gåm
líp vËt lý, líp liªn kÕt d÷ liÖu vµ líp m¹ng con nh ë s¬ ®å h×nh 3.1 d-
íi ®©y :
H×nh 3.1. CÊu tróc ph©n líp ®¬n gi¶n

cña VDL Mode 4
3.2.3.3 . Giao thøc líp vËt lý VDL
§Æc tÝnh cña giao thøc líp vËt lý VDL cho phÐp mçi ký hiÖu ®-
îc thÓ hiÖn bëi 3 sè nhÞ ph©n ( 3 bÝt ). ChuÈn VDL Mode 2 x¸c
®Þnh tèc ®é truyÒn dÉn ký hiÖu lµ 10500 bit/s . Víi 3 bit / mçi ký tù,
do ®ã tèc ®é truyÒn dÉn d÷ liÖu lµ 31,5 Kbit/s ( th«- t¹m tÝnh)
3.2.3.4. Giao thøc CSMA VDL
39
Líp liªn kÕt d÷ liÖu VDL chøa ph©n líp ®iÒu khiÓn truy nhËp
MAC ( Medium Access Control ), DÞch vô liªn kÕt d÷ liÖu DLS ( Data
Link service ) vµ thùc thÓ qu¶n lý liªn kÕt ( LME ). Líp liªn kÕt d÷
liÖu VDL cung cÊp sù truyÒn dÉn çc khung d÷ liÖu qua çc kªnh
VHF gi÷a m¸y bay vµ çc tr¹m mÆt ®Êt.
Líp liªn kÕt d÷ liÖu sö dông thuËt to¸n §a truy nhËp ph¸t hiÖn
sãng mang ( CSMA ) cho viÖc ®iÒu khiÓn ph¬ng tiÖn truy nhËp çc
kªnh VHF. C«ng nghÖ VDL sö dông CSMA sÏ cung cÊp chØ tiªu kü
thuËt tèt h¬n so víi c«ng nghÖ VHF ACARS CSMA nhê viÖc sö dông
mét sãng v« tuyÕn mang d÷ liÖu VHF ®Ó xö lý chøc n¨ng CSMA. Sù
phèi hîp gi÷a thuËt to¸n CSMA vµ ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ VDL D8PSK
®· ®îc m« pháng vµ cho thÊy r»ng nã sÏ cung cÊp cho ngêi sö dông
kh¶ n¨ng d÷ liÖu lµ 25 KHz/ kªnh, trong trêng hîp toµn t¶i tèc ®é
d÷ liÖu lµ 10 kbit/s. Con sè nµy lín h¬n nhiÒu so víi tèc ®é 300 bit/s
®îc cung cÊp bëi hÖ thèng VHF ACARC trong ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng t-
¬ng tù.
3.2.3.5 Giao thøc ®iÒu khiÓn ®êng liªn kÕt VHF

hµng kh«ng VDL
Giao thøc AVLC cung cÊp mét ®êng liªn kÕt cho viÖc tuyÒn t¶i
d÷ liÖu nhÞ ph©n gi÷a mét m¸y bay va mét tr¹m mÆt ®Êt. §¬n vÞ
d÷ liÖu trao ®æi trong giao thøc ®îc gäi lµ khung. Cã mét nhãm
kªnh ®iÒu khiÓn chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý viÖc trao ®æi çc khung
th«ng tin AVLC dïng ®Ó truyÒn t¶i d÷ liÖu cña ngêi sö dông.
Trong tµi liÖu kü thuËt VDL Mode 2, ®Þnh nghÜa thùc thÓ qu¶n
lý VDL ( ME ) cung cÊp viÖc thiÕt lËp vµ duy tr× ®êng liªn kÕt AVLC.
Theo tµi liÖu ®ã, mçi mét VDL ph¶i cã mét thùc thÓ qu¶n lý ®êng
liªn kÕt ( LME ). VÝ dô mét tr¹m VME mÆt ®Êt ph¶i cã mét LME cho
m¸y bay vµ mét VME m¸y bay ph¶i cã mét LME cho hÖ thèng díi
mÆt ®Êt. VDL LME chØ lµ mét phÇn cña hÖ thèng VDL.
VDL LME sö dung khung nhËn d¹ng trao ®æi HDLC ( XID) ®· ®-
îc sö dông cho giao thøc truy nhËp m¹ng ®iÖn tho¹i c«ng céng víi
m¹ng X.25 trong khuyÕn nghi X.32 cña ITU. VDL LME ®îc b¾t ®Çu
b»ng mét khung XID ®Æc biÖt gäi lµ “ Khung th«ng tin çc tr¹m
40
mÆt ®Êt “ ( GSIF ). Çc tr¹m mÆt ®Êt ph¸t qu¶ng b¸ GSIF ®Ó cung
cÊp chøc n¨ng Sqiutter trong hÖ thèng VHF ACARS.
3.2.3.6. Giao thøc m¹ng con VDL

ChuÈn VDL x¸c nhËn viÖc sö dông “ Giao thøc líp gãi X. 25”
theo ISO 8208 t¹i giao diÖn víi dÞch vô m¹ng con VDL. Thùc thÓ møc
gãi X. 25 trªn m¸y bay sö dông mét liªn kÕt AVLC ®Ó kÕt nèi tíi mét
thùc thÓ m¹ng con VDL díi tr¹m mÆt ®Êt, tr¹m nµy ®Ó cho DTE trªn
m¸y bay truy nhËp tíi m¹ng X .25 díi mÆt ®Êt.
DTE trªn m¸y bay sö giao thøc m¹ng con VDL ®Ó yªu cÇu DCE
ë tr¹m mÆt ®Êt thiÕt lËp chuyÓn m¹ch ¶o ( SVC ) tíi hÖ thèng giao
diÖn kh«ng – ®Êt. Trong thuËt ng÷ cña OSI, mét X. 25 SVC lµ mét
kÕt nèi m¹ng con.
ChuÈn VDL yªu cÇu m¸y bay ®¸nh ®Þa chØ çc hÖ thèng mÆt
®Êt trong çc yªu cÇu thiÕt lËp kÕt nèi sö dông hoÆc lµ çc ®Þa
chØ m¹ng con ®Æc biÖt, çc ®Þa chØ nµy nhËn d¹ng ATN router,
hoÆc lµ ®Þa chØ m¹ng X.25 cña hÖ thèng díi mÆt ®Êt.
3.2.3.7. ViÖc triÓn khai VDL Mode 2 trªn thÕ giíi

SITA ®· cã hîp ®ång víi c«ng ty Harris ®Ó ph¸t triÓn tr¹m mÆt
®Êt cung cÊp c¶ VDL Mode 2 vµ dÞch vô ACARS VHF. Sù triÓn khai
tr¹m nµy b¾t ®Çu tõ cuèi n¨m 2000 vµ kh¶ n¨ng VDL sÏ ®îc triÓn
khai vµo n¨m 2001.
Çc c«ng ty Rockwell Colin vµ Honeywell/Allied Signal ®ang
thùc hiÖn VDL Mode 2 trong khèi qu¶n lý liªn l¹c.
3.2.4. VDL Mode 3

VDL Mode3 ®îc thiÕt kÕ do US FAA cho phÐp tÝch hîp, hç trî c¶
liªn l¹c tho¹i vµ d÷ liÖu trªn tÇn sè d÷ liÖu VHF. Nã t¬ng tù nh hÖ
thèng vÖ tinh di ®éng hµng kh«ng trong ®ã khèi di ®éng vÖ tinh
thùc hiÖn c¶ liªn l¹c tho¹i vµ d÷ liÖu.
41
Giao thøc VDL Mode3 sö dông mét thuËt to¸n “cæ ®iÓn” §a
truy nhËp ph©n chia theo thêi gian ®îc qu¶n lý bëi mét tr¹m mÆt
®Êt ®Ó cung cÊp 3 hay 4 kªnh logic trªn mét kªnh VHF 25 KHz. Mçi
m¹ch logic cã thÓ ®îc sö dông ®Ó trao ®æi d÷ liÖu tho¹i ®îc sè ho¸
hoÆc çc liªn l¹c d÷ liÖu.
Nguyªn lý ho¹t ®éng c¬ b¶n cña VDL Mode3 cho tÊt c¶ çc
m¸y bay trong sector kiÓm so¸t ®îc Ên ®Þnh mét m¹ch ®îc sö dông
cho sector ®ã th«ng qua kiÓm so¸t viªn kh«ng lu. TÊt c¶ çc m¸y
bay gi¶i m· mçi mét cuéc trao ®æi sao cho phi c«ng sÏ cã c¶m nhËn
nh khi hä sö dông tho¹i VHF t¬ng tù truyÒn thèng. Hä ph¶i nghe çc
m¹ch vµ ®¶m b¶o r»ng nã kh«ng bËn tríc khi thùc hiÖn cuéc trao
®æi t¬ng tù nh cho kªnh VHF t¬ng tù.
Khi çc tr¹m mÆt ®Êt muèn cung cÊp th«ng tin tho¹i, nã yªu
cÇu mét kªnh VHF ®îc dµnh cho mçi tr¹m trong vïng bao phñ cña nã,
gièng nh cho tr¹m tho¹i VHF mÆt ®Êt mµ chóng thay thÕ. Çc tr¹m
VDL Mode 3 ph¶i tiÕp qu¶n çc kªnh bÞ tõ bá bëi çc sector kiÓm
so¸t chuyÓn sang sö dông VDL Mode3.
Mét vÊn ®Ò cÇn ph¶i xem xÐt n÷a trong viÖc chuyÓn tõ tho¹i
t¬ng tù sang sè lµ thuËt to¸n m· ho¸ vµ gi¶i m· tho¹i trong VDL Mode
3 lµ mét bé trÔ xö lý 240 ms. §iÒu nµy sÏ giíi h¹n thêi gian cña viÖc
sö dông mét sè øng dông ATC ®Æt biÖt lµ trong kÕt nèi cña ®êng
VSAT tíi çc tr¹m sö dông t¹i mÆt ®Êt.
3.2.4.1. Giao thøc VDL Mode 3

Giao thøc VDL mode 3 ph©n chia thêi gian thµnh nh÷ng siªu
khe 120 ms, nh÷ng siªu khe nµy sÏ ®îc ph©n chia thµnh 4 khe thêi
gian 30 ms khi ho¹t ®éng ë kho¶ng çch b×nh thêng hoÆc 3 khe 40
ms khi ho¹t ®éng ë kho¶ng çch xa. Mçi mét khe ®îc Ên ®Þnh lµ
mét m¹ch logic. Trong mét khe 30 ms kho¶ng 10ms ®îc sö dông ®Ó
trao ®æi d÷ liÖu vÒ qu¶n lý kªnh truyÒn vµ 20 ms ®îc sö dông cho
viÖc trao ®æi kho¶ng 600 bÝt d÷ liÖu ngêi sö dông.
D÷ liÖu ngêi sö dông VDL Mode 3 cã thÓ lµ tho¹i ®· ®îc sè ho¸,
vµ ®îc ph¸t ra tõ bé Codec trong hÖ thèng v« tuyÕn d÷ liÖu VHF. Bé
Codec cã tèc ®é 4800 bÝt/s ®îc ph©n chia víi 8 khe thêi gian mét
gi©y víi dung lîng lµ 600 bit/khe. HÖ thèng nµy ®îc FAA c«ng nhËn.
42
Çc khe TDMA cßn ®îc sö dông ®Ó trao ®æi çc b¶n tin d÷
liÖu. FAA ®· quy ®Þnh viÖc sö dông VDL Mode 3 cho viÖc trao ®æi
çc b¶n tin ATN. FAA mong muèn çc b¶n tin ATN ®îc truyÒn dÉn nh
çc gãi d÷ liÖu kh«ng cÇn giao thøc ®Þnh híng liªn kÕt m¹ng con nh
giao thøc X.25 ®îc sö dông trong VDL Mode 2.
DÞch vô ®êng liªn kÕt d÷ liÖu VDL Mode3 chØ cã hiÖu qu¶
nÕu nh chiÒu dµi cña b¶n tin lµ nhá h¬n 600 bÝt ®Ó nã cã thÓ
truyÒn trong mét khe thêi gian ®¬n do ®ã nã cã thÓ chØ ®îc sö
dông chñ yÕu trong liªn l¹c CPDLC.
3.2.4.2. Dù ¸n triÓn khai VDL Mode3 cña FAA

FAA ®· thiÕt lËp mét dù ¸n NEXCOM ®Ó thay thÕ çc tr¹m v«
tuyÕn mÆt ®Êt tho¹i VHF t¬ng tù cña m×nh b»ng 46000 tr¹m v«
tuyÕn sè nhiÒu chÕ ®é. Çc tr¹m v« tuyÕn NEXCOM sÏ duy tr× dÞch
vô tho¹i t¬ng tù víi d·n çch lµ 25KHz vµ còng cã kh¶ n¨ng cung cÊp
dÞch vô tho¹i t¬ng tù víi d·n çch 8.33 KHz vµ dÞch vô d÷ liÖu vµ
tho¹i ®îc sè ho¸ VDL Mode3.
Kh¶ n¨ng cña VDL Mode 3 trong viÖc hç trî dÞch vô tho¹i gi÷a
kiÓm so¸t viªn kh«ng lu vµ phi c«ng cña nhiÒu sector kiÓm so¸t trªn
mét kªnh VHF ®¬n cÇn ®îc kiÓm tra cùc kú cÈn thËn ®Ó tÝnh to¸n
®îc møc ®é lçi. Kh«ng thÓ x¶y ra FAA sö dông nhiÒu h¬n 2 m¹ch
trªn mét kªnh cho dÞch vô tho¹i ATS.
VDL Mode3 víi mét ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ cho phÐp hç trî
th«ng tin d÷ liÖu trªn tÊt c¶ çch m¹ch, sÏ cho ta chÊt lîng tèt h¬n so
víi VDL Mode2. Tuy nhiªn nã l¹i yªu cÇu çc kªnh VHF dµnh riªng cho
mçi tr¹m mÆt ®Êt vµ do ®ã kh«ng ®ñ tÇn sè cã hiÖu lùc t¹i ch©u
¢u hoÆc B¾c Mü.
V× lý do tÇn sè, VDL Mode3 chØ ®îc thùc hiÖn ®Ó ®¸p øng
th«ng tin tho¹i ATS ®îc sè ho¸ vµ dÞch vô ®êng liªn kÕt d÷ liÖu VDL
Mode 3 chØ lµ mét dÞch vô phô kÌm theo dÞch vô tho¹i. M¸y bay vËn
t¶i cã thÓ sö dông mét kÕt nèi VDL Mode 2 riªng biÖt th«ng qua mét
sãng VHF trao ®æi d÷ liÖu kh¸c dïng cho viÖc trao ®æi d÷ liÖu
AOC.
LÞch tr×nh cuèi cïng cña FAA NEXCOM lµ híng tíi mét tho¶
thuËn sãng v« tuyÕn nhiÒu chÕ ®é vµo th¸ng 6 n¨m 2001. Kh¶ n¨ng
43
ho¹t ®éng ban ®Çu (IOC ) cña tho¹i VDL Mode3 ®îc Ên ®Þnh vµo
n¨m tµi chÝnh 2009. Kh¶ n¨ng ho¹t ®éng hoµn toµn tho¹i VDL
Mode3 vµ viÖc triÓn khai trao ®æi d÷ liÖu trªn VDL Mode3 kh«ng
thÓ x¶y ra ngay tøc th× sau khi thùc hiÖn tho¹i IOC VDL Mode3. Thêi
gian x¸c ®Þnh sÏ ®îc quyÕt ®Þnh vµ phô thuéc vµo kÕ ho¹ch
chuyÓn ®æi. KÕ ho¹ch chuyÓn ®æi sÏ ®îc ph¸t triÓn th«ng qua
RTCA.
VÊn ®Ò chÝnh ¶nh hëng ®Õn sù thùc hiÖn VDL Mode3 t¹i Mü
lµ ngµy cµng nhiÒu sè lîng m¸y bay ho¹t ®éng t¹i Mü ®îc l¾p ®Æt
çc thiÕt bÞ v« tuyÕn sö dông kªnh 8.33KHz cña EU. Do ®ã rÊt khã
®Ó thuyÕt phôc çc nhµ khai th¸c m¸y l¾p ®Æt thiÕt bÞ VDL Mode3
vµ ®îi ®Õn n¨m 2009 ®Ó sö dông kªnh tho¹i VHF.
3.2.5. VDL Mode 4

VDL Mode4 ®îc thiÕt kÕ bëi CAA Thôy Sü ®Ó cung cÊp liªn l¹c
liªn kÕt d÷ liÖu kh«ng – kh«ng vµ kh«ng - ®Þa. Nã sö dông thuËt
to¸n ®a truy nhËp ph©n chia theo thêi gian tù tæ chøc ( STDMA :
Self – Organising Time Division Muptiplex Access ) trªn kªnh VHF 25
KHz.
ThuËt to¸n STDMA ph©n chia sù truy nhËp tíi kªnh VHF thµnh
9000 khe thêi gian trong mét phót vµ yªu cÇu çc ®Çu cuèi ph¶i
®ång bé víi tÝn hiÖu thêi gian GPS. ThuËt to¸n ®îc gäi lµ tù tæ chøc
bëi v× ®Çu cuèi ®Æt tríc viÖc sö dông çc khe thßi gian t¬ng lai
cho mçi truyÒn dÉn vµ kh«ng dùa trªn mét hÖ thèng thiÕt lËp tËp
trung. HÖ thèng STDMA cho phÐp sö dông cïng mét tÇn sè bëi
nhiÒu tr¹m mÆt ®Êt gièng nh trong VDL Mode 2 vµ VHF ACARS. Tuy
nhiªn çc tr¹m mÆt ®Êt VDL Mode 4 cÇn ®îc kÕt nèi tíi mét hÖ
thèng gi¸m s¸t trung t©m do ®ã chóng kh«ng thÓ ph¸t trªn cïng khe
thêi gian.
ChuÈn VDL Mode 4 quy ®Þnh çc tiªu ®Ò cña b¶n tin vµ ®Þnh
d¹ng d÷ liÖu liªn quan cã trong b¶n tin STDMA. Cã nh÷ng nh·n ®Æc
biÖt ®Ó nhËn d¹ng çc b¶n tin bao gåm çc b¶n tin qu¶ng b¸ ADS
hoÆc çc b¶n tin dÞch vô thªm vµo dùa trªn çc tr¹m GNSS mÆt
®Êt. PhÇn sau sÏ tr×nh bµy vÒ çc b¶n tin ®Æc biÖt nµy trong VDL
Mode4.
44
Ngoµi çc nh·n ®Ò ®Æc biÖt trªn, giao thøc VDL Mode 4 cßn
®Þnh nghÜa mét tiªu ®Ò ®Ó nhËn d¹ng b¶n tin chøa ‘ B¶n tin rçng
“ vµ mét nh·n ®Ó chØ thÞ mét b¶n tin chøa mét b¶n tin giao thøc
kiÓu m¹ng ATN. §iÒu nµy cho phÐp VDL Mode 4 cã kh¶ n¨ng cung
cÊp dÞch vô m¹ng con ATN.
CAA Thôy Sü vµ çc ®èi t¸c th¬ng m¹i ®· x©y dùng mét m¹ng
qu¶ng b¸ ADS b¾c ¢u ( NEAN) VDL Mode 4, sö dông vµ l¾p ®Æt çc
thiÕt bÞ kiÓu VDL Mode 4 trªn m¸y bay cña çc h·ng SAS vµ
Lufthansa.
Mét ®iÒu n÷a lµm gia t¨ng vÞ thÕ cña VDL Mode 4 lµ ITU Ên
®Þnh d¶i tÇn cho nh÷ng øng dông ®Æc biÖt. B¨ng tÇn th«ng tin
hµng kh«ng tõ 118- 137 MHz lµ dïng cho tho¹i t¬ng tù di ®éng hµng
kh«ng vµ th«ng tin d÷ liÖu cho çc øng dông cña ADB – S vµ GNSS
GBAS, ICAO vµ çc nhµ chøc tr¸ch hµng kh«ng quèc gia ®ang ®Ò
xuÊt mét söa ®æi sao cho nh÷ng øng dông nµy ®îc Ên ®Þnh ë b¨ng
tÇn v« tuyÕn hµng kh«ng tõ 108 – 118 MHz. §iÒu nµy sÏ ®îc ®a ra t¹i
héi nghi liªn l¹c v« tuyÕn thÕ giíi cña ITU n¨m 2003.
NÕu ®êng liªn kÕt d÷ liÖu dÉn ®êng vµ gi¸m s¸t ph¶i sö dông
b¨ng tÇn liªn l¹c kh¸c so víi ®êng liªn kÕt d÷ liÖu th«ng tin, th× cã
nghÜa lµ kh«ng thÓ sö dông mét kªnh ®¬n VDL ®Ó thùc hiÖn ADS-
B vµ CPDLC.
3.2.5.1.B¶n tin qu¶ng b¸ ADS

Trong hÖ thèng FANS chøc n¨ng gi¸m s¸t ®îc cung cÊp bëi øng
dông liªn kÕt d÷ liÖu gi¸m s¸t phô thuéc ®éc lËp trong ®ã hÖ thèng
trªn m¸y bay sö dông mét ®êng liªn kÕt d÷ liÖu ®Ó göi b¸o ço vÒ
vÞ trÝ cña m×nh.
Quy ®Þnh ban ®Çu cña ICAO vÒ øng dông cña ADS cho r»ng
nã sÏ sö dông giao thøc liªn m¹ng ATN ®Ó trao ®æi çc b¶n tin trªn
m¹ng kh«ng - ®Þa. Nã cho phÐp çc hÖ thèng ADS díi mÆt ®Êt yªu
cÇu çc hÖ thèng ADS trªn m¸y bay göi çc b¸o ço theo chu kú thêi
gian hoÆc vµo lóc x¶y ra sù kiÖn ®Æc biÖt.
Khi ®Þnh nghÜa giao thøc ATN ®îc hoµn thµnh, nã cho ta thÊy
râ rµng r»ng cã thÓ gi¶m kho¶ng thêi gian b¸o ço vÒ vÞ trÝ xuèng
45
cßn 30s nhng nÕu chu kú nµy nhá h¬n sÏ kh«ng t¹o nªn hiÖu qu¶
viÖc sö dông ®êng liªn kÕt sãng v« tuyÕn.
Trong khi øng dông ADS/ATN cã thÓ thay thÕ vµ hoµn thiÖn b¸o
ço tho¹i vÒ vÞ trÝ nhng hiÖn t¹i nã ®îc chÊp nhËn réng r·i r»ng nã
kh«ng cã hiÖu qu¶ khi thay thÕ Radar gi¸m s¸t trong nh÷ng khu vùc
cã lu lîng bay lín.
§Ó viÖc sö dông ADS cã thÓ ®¸p øng ®îc nhu cÇu ë nh÷ng
khu vùc cã lu lîng bay dµy ®Æc ë Ch©u ¢u hoÆc B¾c Mü, n¬i ®îc
bao phñ b»ng Radar gi¸m s¸t, th× ADS ph¶i cã kh¶ n¨ng gi¸m s¸t tèt
nh Radar. Khi ®ã tèc ®é cËp nhËt th«ng tin vÒ vÞ trÝ ph¶i gi¶m
xuèng trong vßng 4s nh ®îc cung cÊp bëi hÖ thèng Radar.
Râ rµng r»ng çc øng dông ADS/ATN kh«ng ®¸p øng ®Çy ®ñ
trong nh÷ng vïng cã lu lîng bay lín do ®ã nhãm chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ
ADS ®· quyÕt ®Þnh thiÕt kÕ mét hÖ thèng ADS qu¶ng b¸ (ADS-B )
trong ®ã tÊt c¶ m¸y bay ®Þnh kú ph¸t qu¶ng b¸ mét b¶n tin cã chøa
th«ng tin vÒ vÞ trÝ sö dông GNSS.
Çc nhµ thiÕt kÕ mong muèn r»ng çc b¶n tin qu¶ng b¸ ADS
®îc xö lý bëi çc hÖ thèng gi¸m s¸t xung quanh m¸y bay ®Ó cung
cÊp lÞch tr×nh bay víi mét “ mµn h×nh hiÖn thÞ th«ng tin vÒ lu lîng
bay “ chØ ra vÞ trÝ cña nh÷ng m¸y bay quanh m×nh trong hoµn
c¶nh “ Bay tù do “ trong t¬ng lai.
Kh¸i niÖm vÒ b¶n tin qu¶ng b¸ ADS n¶y sinh tõ Radar gi¸m s¸t
thø cÊp Mode S ( SSR Mode S ). Nã sÏ nhËn vÞ trÝ cña m¸y bay ®îc
tÝnh to¸n tõ GNSS trong bé ®¸p øng Mode S. Tuy nhiªn vÞ trÝ ®îc
tÝnh to¸n tõ GNSS chÝnh x¸c h¬n nhiÒu so víi vÞ trÝ ®îc tÝnh to¸n tõ
Radar, do ®ã sÏ cã sù gi¸m s¸t tèt h¬n vµ rÎ h¬n khi sö dông b¶n tin
qu¶ng b¸ ADS ®¬n gi¶n trªn m¸y bay.
3.2.5.2. Çc ®êng liªn kÕt sÏ ®îc lùa chän ®Ó dïng

cho ADS-B
FAA víi sù céng t¸c cña çc nhµ chøc tr¸ch Ch©u ¢u th«ng qua
nhãm Ên ®Þnh ®êng liªn kÕt kü thuËt ( TLAT ) hiÖn ®ang trong qu¸
tr×nh nghiªn cøu ®Ó ®a ra quyÕt ®Þnh vÒ mét kü thuËt ®êng liªn
kÕt ADS-B. FAA hi väng r»ng cã thÓ ®a ra quyÕt ®Þnh nµy vµo gi÷a
46
n¨m 2001. FAA vµ çc nhµ chøc tr¸ch Ch©u ¢u ®ang cßn xem xÐt
çc c«ng nghÖ kÕt nèi sau:
 Mét squitter ®îc më réng 1090 MHz Mode S
 Bé thu ph¸t truy nhËp toµn cÇu ( UAT )
 VDL Mode 4
GNSS ®îc lËp kÕ ho¹ch ®Ó bæ sung vµ thay thÕ mét phÇn çc
chñng lo¹i thiÕt bÞ dÉn ®êng ATS mÆt ®Êt víi sù trî gióp cña çc
®µi nh : NDB, VOR , DME vµ ILS. Çc tr¹m trî gióp nµy sÏ göi çc tÝn
hiÖu tõ çc vÞ trÝ cña hÖ thèng dÉn ®êng m¸y bay cho phÐp m¸y
bay cã thÓ tÝnh to¸n ®îc vÞ trÝ cña nã so víi tr¹m mÆt ®Êt.
Nhãm GNSS cña ICAO ®ang x¸c ®Þnh mét dÞch vô gia t¨ng
dùa trªn çc tr¹m vÖ tinh( SBAS ), dÞch vô nµy ®ang ®îc thùc hiÖn
bëi dù ¸n FAA WAAS cña Mü vµ dù ¸n EGNOS cña Ch©u ¢u sö dông
vÖ tinh INMASAT 3 ®Ó liªn l¹c víi nh÷ng thiÕt bÞ phï hîp g¾n trªn
m¸y bay.
DÞch vô SBAS sÏ sung cÊp ®ñ ®é chÝnh x¸c cho viÖc dÉn ®-
êng vµ h¹ çnh trong tÇm nh×n thÊy nhng cho m¸y bay sö dông sö
dông GNSS thay v× tr¹m ILS trong trong trêng hîp gi¶m tÇm nh×n
cho viÖc tiÕp cËn chÝnh x¸c, chóng sÏ cÇn nhËn th«ng tin trªn çc
kªnh GNSS t¹i chç tõ çc tr¹m GBAS.
Mét nhãm lµm viÖc cña ICAO phô tr¸ch viÖc ®Þnh nghÜa ®é
chÝnh x¸c ®îc cung cÊp bëi hÖ thèng h¹ çnh dùa trªn GNSS thay v×
ILS. Th«ng tin GBAS cÇn ph¶i truyÒn t¶i liªn tôc tíi bÊt cø m¸y bay
nµo trong vïng tiÕp cËn cho nªn nã ph¶i ®îc ph¸t qu¶ng b¸. §iÒu ®ã
yªu cÇu mét tèc ®é cËp nhËt rÊt nhá cho nªn nã Ýt cã kh¶ n¨ng
cung cÊp nh÷ng øng dông kh¸c.
ViÖc thùc hiªn dù ¸n GNSS GBAS ë Mü ®îc gäi lµ hÖ thèng
SCAT –I bëi v× nã cho phÐp sù h¹ çnh lo¹i I víi nh÷ng giíi h¹n ®Æc
biÖt. Nã sö dông mét kªnh trong d¶i tÇn VOR ( 112 – 118 MHZ ) vµ
mét hÖ thèng qu¶ng b¸ ®êng lªn mµ kh«ng m¸y bay nµo truyÒn dÉn
trªn kªnh nµy.
VDL Mode 4 cã thÓ truyÒn th«ng tin GBAS trªn mét kªnh ®îc
chia sÎ cïng víi m¸y bay. Tuy nhiªn ®iÒu nµy sÏ giíi h¹n ®é tin cËy cña
GBAS vµ mét hÖ thèng GBAS VDL Mode 4 kh«ng cung cÊp sù chÝnh
47
x¸c h¬n hÖ thèng SBAS, hoÆc ®é chÝnh x¸c cña hÖ thèng GPS khi
cËp nhËt ®Ó truyÒn dÉn trªn kªnh L5 hoÆc hÖ thèng GNSS Galileo
cña liªn minh Ch©u ¢u
3.2.6. KÕt luËn

Qua çc ®¸nh gi¸ trªn ®©y ta thÊy næi tréi lªn hai hÖ thèng
VDL Mode 4 vµ VDL Mode 2, hai hÖ thèng nµy ®· ®îc ph¸t triÓn vµ
sö dông t¹i t¬ng øng Ch©u ¢u vµ Mü. Sù lùa chän ph¸t triÓn kü
thuËt nµo lµ mét ®iÒu quan trong cho kÕ ho¹ch ph¸t triÓn cña t¬ng
lai. T¹i ViÖt Nam, viÖc xem xÐt nghiªng vÒ VDL Mode 4 bëi v× hÖ
thèng cña Ch©u ¢u ®· ph¸t triÓn lín h¬n vµ kü thuËt nµy øng dông
cho nhiÒu dÞch vô hµng kh«ng kh¸c tèt h¬n. VÊn ®Ò nµy sÏ ®îc ®Ò
cËp ®Õn trong çc phÇn tiÕp theo.
3.2. TÇm cì cña VDL Mode 4

Dùa trªn kü thuËt §a truy nhËp ph©n kªnh theo thêi gian tù tæ
chøc (STDMA), VDL Mode 4 ®îc ph¸t triÓn ®Ó ®¸p øng yªu cÇu vÒ
liªn kÕt d÷ liÖu dung lîng lín hç trî nh÷ng ®ßi hái cña çc øng dông
ATM. Çc tÝnh n¨ng cña VDL Mode 4 nh¾m vµo çc yªu cÇu sau:
- Ho¹t ®éng gate-to-gate, ho¹t ®éng mÆt ®Êt vµ víi tÊt
c¶ çc ph¬ng tiÖn bay, thùc thi trªn toµn cÇu.
- Kh«ng cÇn tíi çc c¬ së h¹ tÇng phøc t¹p díi mÆt ®Êt.
- §a ra ®îc çc gi¶i ph¸p cho mäi nhãm ngêi sù dông kh¸c
nhau víi hiÖu qu¶ chi phÝ hîp lý, ®¸p øng mäi yªu cÇu
cña çc kh¸ch hµng.
- Hç trî ®îc çc øng dông ATM trong tÊt c¶ çc ph¹m vi cña
CNS.
Cïng víi çc ®iÒu kiÖn trªn, VDL Mode 4 cßn lµ mét hÖ thèng “open-
ended” víi kh¶ n¨ng thÝch nghi víi çc c«ng nghÖ míi khi yªu cÇu ®ßi
hái cao h¬n. Do ®ã, VDL Mode 4 cã thÓ ®îc m« t¶ nh lµ mét bé
c«ng cô h÷u dông.
48
Ch¬ng 4. M« t¶ kü thuËt vµ nguyªn lý ho¹t ®éng
4.1. Giíi thiÖu

Néi dung ch¬ng 4 cung cÊp m« t¶ kü thuËt cña VDL Mode 4 vµ
çc nguyªn lý ho¹t ®éng cña nã. Ch¬ng tiÕp theo sÏ cung cÊp çc m«
t¶ chi tiÕt vÒ qu¶n lý kÕt nèi, qu¶n lý kªnh, çc tham sè thiÕt lËp vµ
m« pháng kü thuËt. ThuËt ng÷ tr¹m di ®éng ®Ò cËp trong ch¬ng
nµy dïng ®Ó chØ tÇu bay c¶ trªn kh«ng vµ díi ®Êt vµ çc thiÕt bÞ
ho¹t ®éng trªn ®êng b¨ng.
4.2. Kü thuËt nÒn t¶ng

VDL Mode 4 lµ mét kü thuËt kÕt nèi d÷ liÖu híng thêi gian
cung cÊp kÕt nèi d÷ liÖu gi÷a çc tr¹m di ®éng víi nhau vµ gi÷a çc
tr¹m di ®éng víi tr¹m mÆt ®Êt. §iÓm næi bËt cña VDL Mode 4 lµ
kh¶ n¨ng trao ®æi çc b¶n tin ng¾n lÆp l¹i mét çch rÊt hiÖu qu¶.
VDL Mode 4 truyÒn d÷ liÖu trong çc kªnh chuÈn VHF kho¶ng
çch 25KHz vµ sö dông kü thuËt TDMA. HÖ thèng TDMA chia çc
kªnh th«ng tin thµnh çc kho¶n thêi gian ban ®Çu ®îc gäi lµ çc
khung, sau ®ã l¹i chia thµnh çc khe thêi gian. Mçi khe thêi gian lµ
mét thêi ®iÓm ph¸t cña tr¹m. Do ®ã VDL Mode 4 cã thÓ xö lý ®îc
çc t×nh huèng qu¸ t¶i (vd sè lîng khe thêi gian yªu cÇu nhiÒu h¬n l-
49
îng ®ang s½n cã), vµ thÝch nghi víi møc ®é an toµn cao cña hµng
kh«ng.
Dùa trªn kh¸i niÖm vÒ STDMA, tÝnh n¨ng næi tréi cña VDL
Mode 4 lµ çch mµ kho¶ng thêi gian truyÒn th«ng ®îc chia ra thµnh
sè lîng lín khe thêi gian nhá ®ång bé víi UTC. Mèi khe thêi gian cã
thÓ ®îc sö dông cho mét bé ph¸t ®¸p radio (l¾p ®Æt trªn tÇu bay,
ph¬ng tiÖn mÆt ®¸t, tr¹m mÆt ®Êt cè ®Þnh) ®Ó truyÒn d÷ liÖu.
ViÖc chia chÝnh x¸c çc khe thêi gian vµ kÕ ho¹ch sö dông chóng
®Ó truyÒn d÷ liÖu ®îc çc ®¬n vÞ sö dông trong tÇm phñ hiÓu râ,
do ®ã hiÖu qu¶ sö dông cao vµ sÏ kh«ng cã ®¬n vÞ nµo ph¸t th«ng
tin cïng mét thêi ®iÓm. Lµ mét kÕt qu¶ cña giao thøc “tù tæ chøc”,
VDL Mode 4 kh«ng yªu cÇu ph¶i cã sù can thiÖp cña mét c¬ së h¹
tÇng mÆt ®Êt kh¸c vµ do ®ã cã thÓ truyÒn th«ng kh«ng/kh«ng
còng nh kh«ng/®Êt cïng çc øng dông kh¸c.
4.3. CÊu h×nh vËt lý

Çc tr¹m cña hÖ thèng ®Òu ph¶i ®îc trang bÞ m¸y ph¸t ®¸p
®Ó x¸c ®Þnh vÞ trÝ vµ thêi gian, qu¶n lý viÖc truyÒn th«ng trªn liªn
kÕt d÷ liÖu vµ ®Ó thu/ph¸t d÷ liÖu. H×nh vÏ 4.1 m« t¶ nguyªn lý bé
ph¸t ®¸p VDL Mode 4 , nã cã cïng kiÕn tróc cho thiÕt bÞ díi ®Êt vµ
trªn kh«ng.
CÊu tróc thùc tÕ cña thiÕt bÞ cã thÓ kh¸c víi m« t¶ nµy, nÕu
trong khi trang bÞ cho tÇu bay chë kh¸ch d©n dông (General
Aviation - GA) cã thÓ lµ mét hép tÝch hîp çc thiÕt bÞ gièng nh vËy
th× trong tÇu bay chë hµng (Air Transport - AT) l¹i sö dông bé thu vÖ
tinh GNSS l¾p ngoµi hoÆc ®îc dÉn ®êng vµ lÊy thêi gian chuÈn
th«ng qua hÖ thèng dÉn ®êng. TÇu bay GA cã thÓ sö dông bé thiÕt
bÞ ®óp
cho c¬
chÕ dù
H×nh 4.1. Bé ph¸t ®¸p trong hÖ

50
phßng vµ sö dông nhiÒu kiÓu ¨ngten VHF ®Ó hç trî çc kiÓu th«ng
tin kh¸c.
Tr¹m mÆt ®Êt cè ®Þnh th× cã thÓ trang bÞ thiÕt bÞ GNSS

chuÈn ®Ó t¨ng cêng kh¶ n¨ng ph¸t. Giao diÖn cña bé ph¸t ®¸p cã
thÓ cã rÊt nhiÒu d¹ng kh¸c nhau nh mµn h×nh hiÓn thÞ, m¸y tÝnh
vµ c¬ së d÷ liÖu.
4.3.1. M¸y thu GNSS
Bé thu GNSS cung cÊp d÷ liÖu ®Þnh vÞ vµ th«ng tin vÒ thêi
gian trªn ph¹m vi toµn cÇu. C¶ hai thµnh phÇn ®Òu quan träng cho
ho¹t ®éng cña hÖ thèng. Th«ng thêng chuÈn thêi gian thu vÒ tõ
GNSS, nhng cã thÓ nhËn ®îc tõ nhiÒu nguån kh¸c nh ®ång hå
nguyªn tö t¹i chç. Çc cÊu h×nh c¬ b¶n hiÖn nay cña tr¹m mÆt ®Êt
bao gåm m¸y thu GNSS chuÈn ®Ó ph¸t çc d÷ liÖu t¨ng cêng lªn çc
tr¹m di ®éng. Tr¹m thu GNSS di ®éng sÏ nhËn çc d÷ liÖu t¨ng cêng
®Ó ®¹t ®îc kh¶ n¨ng ph©n biÖt chÝnh x¸c ®Õn hµng mÐt vµ cung
cÊp c¬ së thêi gian th«ng qua xung thêi gian tÇn suÊt 1Hz. Xung
chuÈn nµy ®ång bé víi UTC. §Çu vµo thêi gian chuÈn lµ rÊt cÇn thiÕt
cho viÖc thùc hiÖn VDL Mode 4.
4.3.2. M¸y thu ph¸t VHF

M¸y thu ph¸t VHF trªn tr¹m di ®éng sö dông ®Ó võa ph¸t
th«ng tin vÒ vÞ trÝ cña tr¹m vµ çc th«ng tin kh¸c víi tr¹m kh¸c, võa
®Ó nhËn d÷ liÖu cña çc tr¹m kh¸c (trong ®ã cã c¶ tr¹m mÆt ®Êt).
51
M¸y thu ph¸t ph¶i ho¹t ®éng ®îc víi çc kªnh VHF víi kho¶ng çch
25kHz. C«ng suÊt ph¸t theo çc bËc 25W phô thuéc vµo øng dông
mµ m¸y ph¸t ®¸p sö dông. MÆc dï lµ tr¹m mÆt ®Êt, nhng çc tr¹m
vÉn qu¶ng b¸ vÞ trÝ cña tr¹m theo nh÷ng kho¶ng thêi gian ®Òu
®Æn.
§Ó ®¹t ®îc theo çc chuÈn tèi thiÓu cña SARP, m¸y thu ph¸t
VHF bao gåm mét m¸y ph¸t vµ 2 m¸y thu ®Ó gi¸m s¸t çc kªnh kh¸c
nhau, th«ng thêng th× lµ ®ång thêi çc kªnh GSC (Global Signalling
Channel). Kh¶ n¨ng ph¸t vµ thu ®ång thêi çc kªnh sÏ tuú thuéc vµo
ph©n çch tÇn sè gi÷a çc kªnh, vÞ trÝ vµ sè lîng ¨ng ten l¾p trªn
tr¹m. Yªu cÇu chÝnh x¸c ®Ó thu ph¸t çc kªnh ®ång thêi cßn phô
thuéc vµo yªu cÇu cña çc øng dông th«ng tin ®a d¹ng ®îc hç trî.
Çc xe ho¹t ®éng mÆt ®Êt thêng sö dông mét kªnh ®¬n, ®ã cã
thÓ lµ kªnh dïng cho tÇu bay khi ë díi mÆt ®Êt nhng l¹i lµ çc kªnh
t¸ch biÖt cho çc ho¹t ®éng kh¸c. ViÖc qu¶n lý kªnh ®îc thÓ hiÖn ë
phÇn tiÕp theo.
Phæ sãng VHF

VDL Mode 4 ho¹t ®éng trªn sãng VHF hµng kh«ng, 108-
136.975MHz. Sù ph©n çch cña VHF cho phÐp tr¹m lùa chän tÝn
hiÖu khoÎ h¬n trong 2 tÝn hiÖu chång nhau, cho phÐp sö dông l¹i
hiÖu qu¶ çc khe thêi gian. Mét cÆp kªnh GSC sÏ ®îc sö dông trªn
toµn cÇu. Trªn nh÷ng vïng ®«ng ®óc th× cã thÓ ph¶i cÇn dïng mét
cÆp kªnh RSC (Regional Signalling Channel). Çc kªnh nµy sÏ ®ñ ®Ó
dïng cho ho¹t ®éng ®iÒu hµnh bay trªn phÇn lín vïng trêi, nhng cã
thÓ vÉn cÇn t¨ng cêng thªm kªnh LSC (Local Signalling Channel) t¹i
nh÷ng vïng s©n bay ®Æc biÖt ®«ng ®Ó hç trî cho çc kªnh GSC,
RSC trong ADS-B, vµ viÖc t¨ng cêng thªm çc kªnh VHF cho viÖc thu
thËp çc d÷ liÖu kh¸c.
Nguyªn lý chØ ®Þnh kªnh ®· ®îc ph¸t triÓn. Kü thuËt qu¶n lý
tÇn sè phï hîp còng ph¶i ®îc triÓn khai ®Ó quyÕt ®Þnh tÇn sè v«
tuyÕn sö dông t¹i tõng vïng ®Ó tr¸nh nhiÔu ®ång kªnh vµ kªnh kÕ
cËn (CCI/ACI).
4.3.3. Bé xö lý th«ng tin
52
Bé xö lý th«ng tin lµ mét m¸y tÝnh ho¹t ®éng ®Ó s¾p xÕp

viÖc sö dông çc kªnh th«ng tin. Bé thu GNSS cung cÊp mét c¬ së
thêi gian th«ng qua xung 1Hz cña nã. Xung nµy ®ång bé víi UTC. Bé
xö lý th«ng tin kÕt nèi víi m¸y thu ph¸t VHF vµ m¸y thu GNSS. Bé xö
lý th«ng tin lu gi÷ h×nh ¶nh ¶o cña çc khung thêi gian trong bé nhí.
Nã sÏ ph¸t çc th«ng tin vÞ trÝ thu nhËn ®îc tõ m¸y thu GNSS vµ c¶
th«ng tin thêi gian tõ xung UTC thø 2.
Bé xö lý th«ng tin ®iÒu khiÓn vÞ trÝ çc khe thêi gian cho viÖc
ph¸t cña chÝnh nã, ®ång thêi liªn tôc cËp nhËt b¶n ®å vÞ trÝ çc
khe, sö dông çc khe ®ang cßn rçi hoÆc sö dông l¹i çc khe cña çc
tr¹m ë xa.
4.4. Çc nguyªn lý chøc n¨ng

VDL Mode 4 ®îc x©y dùng tõ çc thµnh phÇn c¬ b¶n sau:
• ThuËt to¸n c¶m nhËn n¨ng lîng, lµ mét ph¬ng tiÖn ®Ó xem
xÐt tr¹ng th¸i cña kªnh (rçi hoÆc bËn).
• Lîc ®å “®iÒu chÕ th«” ®Ó m· ho¸ d÷ liÖu trong mçi khe.
• CÊu tróc khung thêi gian TDMA.
• ChuÈn thêi gian cung cÊp chØ thÞ b¾t ®Çu cho mçi khe
truyÒn dÉn.
• Th«ng tin vÞ trÝ sö dông ®Ó tæ chøc sù truy nhËp vµo çc khe
thêi gian.
• CÊu tróc b¶n tin linh ho¹t ®Ó hç trî truyÒn dÉn sè liÖu b¨ng
réng vµ çc giao thøc qu¶ng b¸.
• Chøc n¨ng lùa chän khe thêi gian ®Ó quy ®Þnh thêi ®iÓm
tr¹m cã thÓ truy nhËp vµo kªnh vµ duy tr× th«ng tin hiÖn t¹i vµ
lËp kÕ ho¹ch chØ ®Þnh khe.
• Çc ph¬ng thøc ho¹t ®éng cho phÐp truy nhËp khe ®Ó ho¹t
®éng á chÕ ®é ®iÒu khiÓn vµ ®éc lËp.
• Çc chøc n¨ng qu¶n lý viÖc truy nhËp khe, ®iÒu khiÓn viÖc sö
dông khe. VDL Mode 4 hç trî çc chøc n¨ng truy nhËp sau:
- §iÒu khiÓn truy nhËp tù chñ, cho phÐp çc tr¹m truy nhËp
khe mµ kh«ng cÇn yªu cÇu ®iÒu khiÓn tõ tr¹m chñ.
53
- Mét sè lîc ®å truy nhËp trùc tiÕp cho phÐp çc tr¹m ph©n
phèi khe cho çc tr¹m kh¸c vµ ®Ó tr¹m mÆt ®Êt ®iÒu
khiÓn viÖc truy nhËp tÊt c¶ çc khe. KiÓu cña çc khe phô
théc vµo kÕ ho¹ch ho¹t ®éng.
• Çc c¬ chÕ th«ng tin ATN, çc c¬ chÕ nµy cung cÊp çc giao
thøc cho dÞch vô liªn kÕt d÷ liÖu ®iÓm nèi ®iÓm.
• Mét sè chøc n¨ng qu¶n lý kÕt nèi ®Ó hç trî liªn kÕt víi çc tr¹m
kh¸c vµ cung cÊp viÖc truy nhËp vµo çc dÞch vô liªn kÕt d÷
liÖu trªn çc kªnh b¨ng réng. Nã bao gåm:
- Çc chïm ®ång bé ph¸t ®i ®Þnh kú tõ çc tr¹m di ®éng
vµ mÆt ®Êt ®Ó duy tr× liªn kÕt th«ng tin.
- Çc khung nhËn d¹ng trao ®æi (XID) cho phÐp tr¹m mÆt
®Êt ®iÒu ®×nh viÖc liªn kÕt d÷ liÖu víi mét hoÆc nhiÒu
tr¹m di ®éng.
- ThiÕt lËp kÕt nèi, bao gåm c¶ mét sè giao thøc tiÕp nhËn
m¹ng ®Æc trng.
- Çc giao thøc dµnh riªng khèi vµ çch ly mÆt ®Êt ®Ó
cung cÊp sù b¶o vÖ cho sù ph¸t tÝn hiÖu cña mét tr¹m
mÆt ®Êt quan träng.
- Çc kªnh GSC ®Ó cung cÊp çc kªnh chuÈn toµn cÇu vµ
lµ ph¬ng tiÖn ®Ó truy nhËp çc dÞch vô liªn kÕt d÷ liÖu
kh¸c.
- Qu¶n lý tÇn sè ®Ó cho phÐp truy nhËp vµo çc dÞch vô
®îc hç trî trªn tÇn sè kh¸c nhau.
- Kªnh DOS (Directory Of Service) cÊp cho çc tr¹m th«ng
qua kªnh GSC cho çc dÞch vô kh¸c.
H×nh vÏ 4.2 m« t¶ ph©n cÊp VDL Mode 4 theo m« h×nh líp ISO
®¬n gi¶n, çc líp vµ çc kÕt nèi trong nh sau:
Líp con Thùc thÓ qu¶n lý kÕt nèi (LME)
Líp con LME cã hai nhiÖm vô chÝnh. NhiÖm vô ®Çu tiªn lµ xö lý çc
d÷ liÖu chïm ®ång bé ®îc göi ®i mét çch qu¶ng b¸. NhiÖm vô thø
2 lµ xö lý çc d÷ liÖu nhËn d¹ng chuyÓn giao (Exchange Identity
burst data - XID) díi d¹ng d÷ liÖu göi ®iÓm nèi ®iÓm.
Líp con DÞch vô kÕt nèi (DLS)
54
Hç trî th«ng tin ®iÓm nèi ®iÓm gi÷a hai tr¹m vµ cã thÓ bao gåm xö
lÝ th«ng tin XID.
Líp con Çc dÞch vô ®Æc trng cña VDL Mode 4
Líp con nµy cã mét sè lîng nhiÖm vô lín nh: xö lý giao thøc dµnh
riªng, duy tr× b¶ng dµnh riªng, m· ho¸ vµ gi¶i m· d÷ liÖu, vµ ph¸t
hiÖn çc bit lçi trong çc trïm d÷ liÖu thu ®îc tõ çc tr¹m kh¸c.
Líp VËt lý
Líp vËt lý cã nhiÖm vô ®iÒu khiÓn çc m¸y thu ph¸t VHF
H×nh 4.2. CÊu tróc ph©n líp ®¬n gi¶n

cña VDLMode4
4.5. Çc thµnh phÇn chøc n¨ng

4.5.1. Lîc ®å ®iÒu chÕ
VDL Mode 4 hç trî kho¸ dÞch tÇn läc Gaussian (Gaussian-
filtered Frequency Shilf Keying - GFSK) víi tèc ®é ®iÒu chÕ lªn tíi
19200 b/s.
4.5.2. CÊu tróc khung TDMA

Trong VDL Mode 4, kªnh thêi gian ®îc chia thµnh çc khe thêi
gian cã ®é dµi cè ®Þnh. Mét “siªu khung” ( superframe), lµ thuËt
ng÷ quan träng trong qu¶n lý kªnh VDL Mode 4, bao gåm mét sè
nhãm khe thêi gian tr¶i dµi trªn qu·ng 60 gi©y. Siªu khung bao gåm
4500 khe thêi gian tøc lµ 75 khe thêi gian trong mét gi©y.
55
Siªu
khung
hiÖn thêi
Siªu
khung
hiÖn thêi
H×nh 4.3. CÊu tróc khung TDMA trong
VDL Mode 4
Mçi khe thêi gian cã thÓ ®îc bÊt kú tr¹m nµo ®ã truy nhËp ®Ó
nhËn hoÆc ph¸t d÷ liÖu. Mét b¸o ço vÒ vÞ trÝ thùc hiÖn trªn mét
khe thêi gian trªn liªn kÕt d÷ liÖu. Çc c«ng viÖc truyÒn kh¸c ®îc
thùc hiÖn trªn mét hay nhiÒu khe thêi gian kh¸c tuú thuéc vµo øng
dông khi ®ã. Thêi gian tèi ®a cho phÐp cña mét truyÒn dÉn lµ 01
gi©y tøc lµ viÖc truyÒn ®îc tr¶i dµi trªn 75 khe thêi gian.
4.5.2.1. TruyÒn dÉn ®¬n khe

ViÖc truyÒn ®îc b¾t ®Çu t¹i biªn cña khe (trong mét sè trêng
hîp ngo¹i lÖ th× viÖc truyÒn dÉn nöa khe ®îc sö dông trong çc giao
thøc Truy nhËp hÖ thèng). Çc tÝnh to¸n ®Æc tÝnh cña viÖc truyÒn
1 khe ®îc thùc hiÖn trong líp vËt lý. Víi viÖc sö dông ph¬ng thøc
®iÒu chÕ GFSK víi tèc ®é 19200 b/s, viÖc truyÒn dÉn bao gåm 4
giai ®o¹n víi mçi giai ®o¹n bao gåm sè lîng bit d÷ liÖu x¸c ®Þnh.
H×nh 4.4. Çc giai ®o¹n cña viÖc truyÒn dÉn mét
khe
56
Çc giai ®o¹n trong truyÒn dÉn mét khe lµ:

Giai ®o¹n A – M¸y ph¸t t¨ng n¨ng lîng vµ æn ®Þnh ho¸: Thêi kú
nµy diÔn ra trong kho¶ng 800 µs.
Giai ®o¹n B - §ång bé ho¸ truyÒn dÉn vµ thay ®æi ph©n gi¶i:
Thêi kú nµy bao gåm chuçi 24 bit ‘0101010…’. Chuçi nµy cho phÐp
tr¹m thu nhËn d¹ng chÝnh x¸c thêi ®iÓm ph¸t trong khe thêi gian vµ
®Ó ph©n biÖt nã víi çc truyÒn dÉn kh¸c. §é dµi cña giai ®o¹n B lµ
kho¶ng 1200 µs.
Giai ®o¹n C – Chïm d÷ liÖu: Giai ®o¹n nµy bao gåm çc d÷ liÖu
thùc sô ®îc t¹o bëi líp VSS. Thêi gian cña giai ®o¹n nµy trong truyÒn
dÉn mét khe lµ kho¶ng 10ms. Sè lîng bit trong chïm d÷ liÖu ®îc
tÝnh dÔ dµng bëi c«ng thøc:
Sè bÝt = thêi gian x tèc ®é bit = 10.10-3 ms x 19200 b/s = 192 bit
Giai ®o¹n D – KÕt thóc: Sau khi chïm d÷ liÖu ®· ®îc nhËn th×
m¸y ph¸t sÏ ngõng vµ n¨ng lîng gi¶m nhanh vµ kh«ng trong vßng 300
µs.
Thêi gian b¶o vÖ truyÒn dÉn: TÊt c¶ viÖc truyÒn dÉn ®Òu bÞ trÔ
trong kh«ng khÝ, vµ çc tr¹m ®Òu cã kho¶ng çc ®Þa lý. MÆc dï
truyÒn dÉn víi vËn tèc ¸nh s¸ng nhng viÖc truyÒn dÉn vÉn cÇn ®é
chÝnh x¸c Ýt nhÊt b»ng ®é dµi cña mét khe thêi gian. §iÒu nµy ¶nh
hëng ®Õn thêi gian liªn kÕt d÷ liÖu. H×nh 4.5 diÔn gi¶i t×nh huèng
xÊu nhÊt cña hiÖn tîng nµy khi mµ hai tr¹m çch nhau 200 dÆm, ®ã
lµ kho¶ng çch xa nhÊt cña VDL Mode 4.
H¹n chÕ cña thêi gian truyÒn dÉn sÏ dÉn ®Õn viÖc truyÒn (mét
phÇn nµo ®ã) chång lªn khe thêi gian kÕ tiÕp nÕu çc tr¹m ®îc
phÐp ph¸t ngay cuèi khe thêi gian tríc. Víi viÖc cho phÐp kho¶ng
thêi gian b¶o vÖ 1,25ms t¹i cuèi khe sÏ tr¸nh ®îc viÖc chång lªn nhau
víi kho¶ng çch 200 dÆm (ngo¹i trõ viÖc giai ®o¹n D cña khe thø n
cã thÓ chång lªn giai ®o¹n A cña khe thø n+1).
57
H×nh 4.5. Kho¶ng b¶o vÖ truyÒn dÉn

Chó ý; Thêi gian b¶o vÖ ®îc tÝnh tõ cuèi giai ®o¹n C nªn giai ®o¹n
D bao gåm c¶ kho¶ng thêi gian b¶o vÖ truyÒn dÉn.
4.5.2.2. TruyÒn dÉn dµi h¬n.

ViÖc truyÒn dÉn kh¸c cã thÓ kÐo dµi h¬n 1 khe thêi gian. Nã
còng bao gåm 4 giai ®o¹n víi çc giai ®o¹n A,B,D gièng nh truyÒn
dÉn 1 khe, ngay c¶ Kho¶ng thêi gian b¶o vÖ truyÒn dÉn còng gièng
nh v©y. Giai ®o¹n C th× dµi h¬n ®Ó truyÒn ®îc nhiÒu bit h¬n.
4.5.2.3. Khu«n d¹ng chïm d÷ liÖu

Néi dung cña chïm d÷ liÖu t¹o bëi líp VSS rÊt ®a d¹ng phô théc
vµo øng dông hiÖn thêi mµ chïm ®ã cung cÊp. Tuy nhiªn tÊt c¶ çc
chïm d÷ liÖu ®Òu tu©n theo çc khu«n d¹ng mµ chuÈn SARP quy
®Þnh cho VDL Mode 4
H×nh 4.6. Khu«n d¹ng c¬ b¶n chïm d÷ liÖu

VDL Mode 4
58
§iÓm quan träng ë ®©y lµ chïm d÷ liÖu kh«ng chØ mang t¶i
d÷ liÖu mµ nã cßn bao gåm thªm hai overhead.
4.5.3. Thêi gian hÖ thèng

VDL Mode 4 yªu cÇu ph¶i cã sù ®ång bé thêi gian cho viÖc
truy nhËp çc tr¹m c¬ b¶n mµ kh«ng cã nhiÔu. Thêi gian chuÈn
trong VDL Mode 4 lµ UTC. Thêi gian thêng tríc tiªn lÊy t¹i GNSS, song
cã thÓ lÊy t¹i nguån nµo ®ã miÔn lµ cã liªn quan ®Õn UTC. Kh¸i
niÖm thêi gian cho VDL Mode 4 ®îc thiÕt kÕ ®Ó tho¶ m·n yªu cÇu
kh¾t khe vÒ dén chÝnh x¸c, tÝnh s½n sµng, tÝnh liªn tôc vµ toµn
vÑn cña Hµng kh«ng.
4.5.3.1. Çc kü thuËt thêi gian hÖ thèng.

Cã nhiÒu kü thuËt kh¸c nhau cã thÓ sö dông ®Ó tho¶ m·n UTC. §ã
lµ:
1. GNSS: Nh÷ng thiÕt bÞ ®îc trang bÞ bé thu GNSS cã thÓ nhËn
®îc thêi gian UTC chÝnh x¸c cho tíi 400ns. §©y lµ nguån chÝnh
cña VDL Mode 4 ®Ó t¹o ra sù ®éc lËp víi tr¹m mÆt ®Êt.
2. M¹ng mÆt ®Êt: Çc tr¹m mÆt ®Êt VDL Mode 4 cã thÓ hiÖn
th«ng tin ®Êt/kh«ng phøc t¹p vµ tÇm phñ gi¸m s¸t. Çc tr¹m
nµy ®ång bé víi UTC nhê chuyÓn ®æi thêi gian GNSS, ®ång
hå nguyªn tö hoÆc çc c«ng nghÖ kh¸c, vµ qu¶ng b¸ çc th«ng
tin ®ång bé liªn tôc. Çc th«ng tin ®ång bé nµy tho¶ m·n yªu
cÇu ngêi sö dông víi ®é chÝnh x¸c tíi phÇn ngh×n gi©y. Tr¹m
mÆt ®Êt VDL Mode 4 ph¸t çc th«ng tin ®ång bé lªn liªn tôc
®Ó ch¾c ch¾n cã m· thêi gian lµ chÝnh x¸c.
3. Çc m¹ch tÝch hîp thêi gian, cã thÓ lµ ®ång hå nguyªn tö dïng
trªn kh«ng.
4. §ång bé tõ tr¹m kh¸c: Çc tr¹m kh«ng thÓ thu ®îc tõ GNSS
hoÆc tõ tr¹m mÆt ®Êt VDL Mode 4 cã thÓ tin cËy vµo ®ång
bé víi çc tr¹m kh¸c. §iÒu nµy cã thÓ g©y t¨ng lçi nhng thêi
gian ®ång bé m¹ng vÉn ®îc duy tr×, çc m« pháng ®· cho
thÊy sù xung ®ét trong hÖ thèng lµ kh«ng ®¸ng kÓ. Mét tr¹m
®· ®ång bé cã thÓ cÊp thêi gian cho mét vïng réng lín.
59
5. M¹ng thay ®æi: CÊu h×nh nµy t¬ng tù nh phÇn §ång bé tõ

tr¹m kh¸c, chØ kh¸c t×nh huèng khi tÊt c¶ çc tr¹m mÊt tÝn
hiÖu tõ GNSS hoÆc UTC ph¸t tõ mÆt ®Êt. Trong trêng hîp nµy,
çc tr¹m sÏ tiÕp tôc ph¸t th«ng tin vÞ trÝ cña m×nh vµ cè g¾ng
®ång bé tõ tr¹m kh¸c. Trong khi mÊt ®ång bé, ®ång hå cña
çc tr¹m sÏ bÞ tr«i, çc tr¹m sÏ cè g¾ng söa sai ®ång hå cña
m×nh víi “møc trît trung b×nh” cña toµn bé hÖ thèng. ViÖc
nµy sÏ duy tr× ®îc møc ®é ®ång bé cho ®Õn khi kh«i phôc ®-
îc GNSS hoÆc UTC tõ tr¹m mÆt ®Êt. §iÒu nµy ®îc tÝnh to¸n
nh lµ mét chÕ ®é dù phßng (fallback mode) ®Ó duy tr× çc
chøc n¨ng th«ng tin c¬ b¶n trong kho¶ng thêi gian dµi kh«ng
cã sù ho¹t ®éng kÕt hîp.
Çc tÝnh chÊt cña thêi gian kÕt hîp bao gåm:
• ChuÈn thêi gian ®éc nhÊt toµn cÇu, UTC, ®îc dïng cho
VDL Mode4
• ViÖc ®ång bé ®îc dùa trªn çc c«ng nghÖ ®ang sö dông
(GNSS, VDL Mode 4, vµ ®ång hå nguyªn tö)
• Thêi gian kÕt hîp lµ mét chuÈn më cã thÓ ph¸t triÓn
thªm, çc hÖ thèng ®Þnh thêi t¬ng lai cã thÓ thªm vµo.
• Thêi gian kÕt hîp lµ ®ång nhÊt vµ kh«ng cã liªn hÖ víi çc
ranh giíi vïng.
• Çc vïng miÒn riªng rÏ cã thÓ lùa chän h¹ tÇng c¬ së chi
phÝ thÊp bao gåm çc tr¹m VDL Mode 4 ph©n t¸n sö dông
GNSS hoÆc hÖ thèng çc tr¹m mÆt ®Êt VDL Mode 4 mËt
®é cao víi tÇm phñ chång nhau sö dông ®ång hå nguyªn
tö.
• Kü thuËt dù phßng (fallback mode) yªu cÇu çc tr¹m ph¶i
xö lý chuÈn UTC mét çch tèt nhÊt. Víi ho¹t ®éng cña VDL
Mode 4 chuÈn SARP ®Þnh nghÜa 3 møc ®é chÝnh x¸c
thêi gian theo nguån thêi gian tin cËy c¬ b¶n.
• Nguån thêi gian chÝnh x¸c nhÊt, gäi lµ nguån c¬ b¶n, th-
êng dùa vµo nguån ngoµi. Çc tr¹m cã thÓ sö dông nguån
c¬ b¶n tõ bé thu GNSS, ®ã lu«n lµ nguån ®Ó lùa chän
60
trõ trêng hîp nguån GNSS kh«ng s½n sµng. Nguån c¬ b¶n
yªu cÇu ®é chÝnh x¸c chÆt chÏ nhÊt
• Khi nguån c¬ b¶n mÊt, nguån thø cÊp sÏ ®îc chän víi ®é
chÝnh x¸c Ýt h¬n. nguån thø cÊp ®îc lÊy tõ çc tr¹m VDL
Mode 4 mÆt ®Êt hoÆc di ®éng mµ vÉn cßn (®· ®îc
kiÓm tra) cã nguån s¬ cÊp. ViÖc thu nguån thø cÊp cã
thÓ, vÝ dô nh, tõ viÖc xem xÐt thêi ®iÓm çc khe thêi
gian cña çc tr¹m gÇn ®ã ®ang sö dông.
• Khi c¶ hai nguån thêi gian trªn kh«ng s½n sµng th×
nguån thø ba ®îc sö dông, ®©y lµ nguån cã ®é chÝnh
x¸c kÐm nhÊt. Khi ®ã tÇu bay sÏ ph¶i cã nh÷ng ®¸nh gi¸
tèt nhÊt ®Ó t¹o ra lîc ®å khe thêi gian dùa theo lîc ®å
cña çc tÇu bay c¹nh ®ã.
4.5.4. Çc chïm ®ång bé vµ th«ng tin vÞ trÝ.

Trong VDL Mode 4, viÖc ®iÒu khiÓn truy nhËp kªnh dùa trªn
th«ng tin vÞ trÝ cña çc tr¹m mÆt ®Êt vµ di ®éng. Th«ng tin vÞ trÝ
l¹i ®îc lÊy tõ GNSS hoÆc, tuú vµo t×nh tr¹ng cña tÇu bay, ®îc lÊy tõ
thiÕt bÞ ®iÖn tö trªn ®ã.
4.5.5. CÊu tróc vµ ph©n lo¹i çc b¶n tin

VDL Mode 4 cung cÊp mét th viÖn çc b¶n tin sö dông ®Ó
qu¶ng b¸ vµ chuyÓn giao d÷ liÖu. CÊu tróc ph©n cÊp ®îc m« t¶ nh
h×nh 4.7.
CÊu tróc b¶n tin trªn cã thÓ sö dông ®Ó ¸p dông cho bÊt cø
b¶n tin nµo ph¸t trong VDL Mode 4, ngoµi ra cßn cã thÓ thùc hiÖn
cho nhiÒu giao thøc truy nhËp khe vµ çc c¬ chÕ qu¶n lý kªnh cña
tr¹m mÆt ®Êt.
CÊu tróc linh ho¹t cña çc b¶n tin cho phÐp çc tr¹m truyÒn çc
b¶n tin ®«ng thêi ®Æt tríc khe ®Ó dïng trong t¬ng lai.
Çc lo¹i b¶n tin sau ®îc dïng ®Ó qu¶n lý çc kÕt nèi trong VDL Mode
4:
• B¶n tin ADS-B: Ph¸t ®Òu ®Æn bëi c¶ tr¹m di ®éng vµ tr¹m
mÆt ®Êt, ®îc dïng ®Ó hç trî cho viÖc qu¶n lý th«ng tin vµ
61
dÞch vô ADS-B. Çc chïm ®ång bé nµy bao gåm c¶ phÇn cè

®Þnh dïng ®Ó qu¶n lý th«ng tin chung vµ cung cÊp vÞ trÝ cho
thuËt to¸n lùa chän khe thêi gian, vµ phÇn thay ®æi chøa çc
phÇn cña ADS-B
• B¶n tin yªu cÇu chung: dïng ®Ó chØ thÞ cho tÇu bay thay
®æi çc th«ng sè b¸o ço (tèc ®é, kªnh, chÕ ®é tù
®éng/®iÒu khiÓn) hoÆc ®Ó chØ thÞ tÇu bay b¸o ço çc
th«ng tin hµng kh«ng theo chu kú hay theo yªu cÇu. Tr¹m mÆt
®Êt cã thÓ göi çc b¶n tin yªu cÇu chung bao gåm trêng dµnh
riªng tù ®éng hiÖu chØnh ®Ó chØ thÞ cho çc tr¹m di ®éng
ph¸t ®i trong çc khe ®Æc biÖt, hoÆc t¹i mét møc cô thÓ, vµ
nÕu cÇn, trªn mét kªnh kh¸c.
• B¶n tin ng¨n chÆn: ®îc tr¹m mÆt ®Êt göi ®i ®Ó dµnh riªng
nh÷ng khe thêi gian ®Æc biÖt cho tr¹m mÆt ®Êt sö dông
trong viÖc b¶o vÖ çc th«ng tin ph¸t ®i khái nh÷ng nhiÔu
kh«ng chñ ý cña çc tr¹m kh¸c.
• B¶n tin truy nhËp hÖ thèng: ®îc tr¹m di ®éng dïng ®Ó truy
nhËp nhanh çc kªnh. B¶n tin ®îc ph¸t ®i víi sù ®ßi hëi cao.
• B¶n tin DOS (Directory of service): Sö dông ®Ó göi çc
th«ng tin vÒ dÞch vô ®ang s½n sµng cña VDL Mode 4 trªn çc
kªnh kh¸c nhau.
62
H×nh 4.7. CÊu tróc chïm d÷ liÖu VDL Mode 4
4.5.6. ViÖc lùa chän khe thêi gian

63
Mét ®Æc tÝnh quan träng cña VDL Mode 4 lµ ph¬ng thøc lùa
chän khe cho viÖc truyÒn ph¸t hoÆc ®Æt chç tríc khe ®ã cho viÖc
ph¸t ®i trong t¬ng lai. Mçi tr¹m ®Òu duy tr× mét b¶ng ®Æt chç bao
gåm tÊt c¶ çc yªu cÇu ®Æt chç cña çc tr¹m. Khi kªnh kh«ng bËn,
viÖc chän khe thêi gian kh«ng phøc t¹p khi khe ®ã kh«ng ph¶i lµ
khe ®· dµnh tríc cña tr¹m kh¸c vµ cã thÓ t×m ra dÔ dµng. Khi kªnh
trë nªn bËn th× çc khe kh«ng dµnh tríc rÊt khã t×m ra, VDL Mode 4
cho phÐp tr¹m cã thÓ dïng khe ®· dµnh tríc cña mét tr¹m ®ang ë xa.
KÕt qu¶ lµ tÇm phñ gi¶m xuèng dÇn dÇn khi kªnh cµng bËn vµ ë
®©y kh«ng cã sù gi¶m xuèng ®ét cña tÇm phñ th«ng tin.
Mét lîi thÕ n÷a lµ viÖc chän khe thùc hiÖn bëi tÊt c¶ çc tr¹m
vµ kh«ng cã nhê tr¹m mÆt ®Êt can thiÖp vµo viÖc qu¶n lý tµi
nguyªn kªnh, mÆc dï trong mét sè trêng hîp tr¹m mÆt ®Êt cã thÓ
s¾p xÕp vÞ trÝ khe.
Çc bíc xö lý nh sau:

1. Mét øng dông muèn truyÒn d÷ liÖu hoÆc muèn ®Æt tríc khe
®Ó truyÒn d÷ liÖu trong t¬ng lai, ban ®Çu sÏ chän mét d¶i çc
khe thÝch hîp ®Ó lùa chän trong ®ã.
2. Tr¹m nhËn ®îc danh s¸ch çc khe. Çc khe s½n sµng lµ mét tËp
hîp con cña çc khe thÝch hîp vµ trong ®ã cã c¶ çc khe kh«ng
s½n sµng hoÆc mÆc dï ®Æt tríc nhng cã thÓ s½n sµng nhê
mét quy luËt lùa chän ®Æc biÖt (sÏ ®Ò cËp ë phÇn sau). CÇn
chó ý r»ng tríc khi chän mét khe ®Ó sö dông th× quan träng lµ
ph¶i nhËn ®îc sè lîng çc khe s½n sµng, thêng lµ 4, ®Ó tr¸nh
cho viÖc cã nhiÒu tr¹m lùa chän cïng mét khe. VÝ dô nÕu chØ
cã mét khe cha lùa chän trong d¶i khe thÝch hîp th× sÏ cã rÊt
nhiÒu c¬ héi cã tr¹m chän khe ®ã vµ sÏ s¶y ra xung ®ét.
3. Khe ®îc chän sÏ ®îc lùa chän ngÉu nhiªn trong sè çc khe s½n
sµng
64
Bíc 1: øng dông kiÓm tra

khe thÝch hîp
Khe thÝch hîp
Reseed Unreser Reserv Reserv Unreser Reserv Reserv Reserv Reserv Reserv
ved ed ed ved ed ed ed ed ed
Bíc 2a: Tr¹m nhËn d¹ng çc khe s½n sµng tõ çc
khe cha ®¨ng ký
Khe thÝch hîp
Reserv Availabl Reserv Reserv Availabl Reserv Reserv Reserv Reserv Reserv
ed e ed ed e ed ed ed ed ed
Bíc 2b: Tr¹m nhËn d¹ng çc khe sÏ s½n sµng tõ çc khe cña
çc tr¹m ë xa ®· ®¨ng ký
Khe thÝch hîp
Reserv Availabl Reserv Availabl Availabl Reserv Reserv Reserv Availabl Reserv
ed e ed e e ed ed ed e ed
Bíc 3: Tr¹m chän ngÉu nhiªn mét khe trong nhãm çc khe
s½n sµng ®· nhËn d¹ng
Khe thÝch hîp
Reserv Unreser Reserv Reserv Unreser Reserv Reserv Reserv Selecte Reserv
ed ved ed ed ved ed ed ed d ed
Reserv Khe ®· ®îc mét tr¹m nµo ®ã

ed ®¨ng ký tríc
Unreser Khe cha cã tr¹m nµo ®¨ng ký
ved tríc
Availabl Khe cã thÓ sö dông ®Ó truyÒn
e dÉn
Selecte Khe ®· ®îc chän sö dông ®Ó
d truyÒn dÉn
H×nh 4.8. Lùa chän khe thêi gian trong VDL Mode 4
4.5.6.1. T¸i sö dông khe

Khi t¶i sö dông kªnh t¨ng, sè lîng cña çc khe cha dµnh tríc
gi¶m ®i vµ ®Õn cuèi cïng sÏ b»ng 0. §iÒu nµy b¾t buéc tr¹m ph¶i t¸i
sö dông khe tøc lµ hai hoÆc h¬n mét tr¹m sö dông mét khe thêi
gian. Cã 2 kiÓu t¸i sö dông khe:
65
T¸i sö dông khe thêi gian tù ®éng: Hai tr¹m çch xa nhau qu¸ sÏ
kh«ng nhËn tÝn hiÖu cña nhau. Bëi thêng lµ do h¹n chÕ cña sãng
truyÒn th¼ng (LOS) hoÆc do sù suy gi¶m tÝn hiÖu sãng trong kh«ng
gian
H×nh 4.9. H¹n chÕ truyÒn sãng trong tÇm nh×n th¼ng
T¸i sö dông khe thêi gian cã chñ ®Þnh: T¸i sö dông khe thêi gian
cã chñ ®Þnh lµ viÖc sö dông l¹i khe ®· ®îc ®¨ng ký cña tr¹m kh¸c.
ViÖc quyÕt ®Þnh chän khe dùa trªn kho¶ng çch gi÷a hai tr¹m. Cã
hai thuËt to¸n nh sau:
• Robin Hood
ThuËt to¸n nµy cho phÐp tr¹m ho¹t ®éng trªn kªnh bËn lùa
chän khe ®· ®îc ®¨ng ký ®Ó ph¸t qu¶ng b¸ cña tr¹m kh¸c trong
®iÒu kiÖn çc khe ®ã cña çc tr¹m ®ang ë xa nhÊt ®Ó dïng cho çc
tr¹m ®ang ë gÇn. §iÒu nµy dÉn ®Õn gi¶m tÇn phñ cña tr¹m khi kªnh
bËn.
• B¶o vÖ nhiÔu ®ång kªnh (CCI)
ThuËt to¸n CCI cho phÐp sö dông çc khe ®· ®¨ng ký cña hai
tr¹m dù ®Þnh liªn l¹c ®iÓm nèi ®iÓm víi nhau cho tr¹m kh¸c. ThuËt
to¸n nµy dùa trªn kho¶ng çch t¬ng ®èi cña hai tÇu bay vµ gi¶ sö
r»ng çc tr¹m ®Òu ë trong tÇm phñ Radio cña nhau vµ mét tr¹m cã
thÓ dÔ dµng ph©n biÖt çc tÝn hiÖu cÇn thiÕt (khoÎ h¬n) víi çc tÝn
hiÖu kh«ng mong muèn (yÕu h¬n).
66
H×nh 4.10. Sù co tÇm phñ khi sö dông thuËt to¸n

VDL Mode 4 ®Þnh nghÜa viÖc ®o ®¹c nhiÔu ®ång kªnh trªn c¬ së
suy hao kh«ng gian tù do cña tÝn hiÖu theo kho¶ng çch. Víi ®iÒu
chÕ GFSK, sù ph©n biÖt cßn khi tÝn hiÖu nhiÒu kho¶ng 12dB, t¬ng
®¬ng víi tØ sè kho¶ng çch çc tr¹m nhiÔu b»ng 3.
H×nh 4.11. B¶o vÖ nhiÔu ®ång kªnh
Tr¹m 1 muèn th«ng tin víi tr¹m 2 nhng kh«ng t×m ®îc khe thêi
gian, tr¹m 3 cã mét khe ®· dµnh tríc ®Ó th«ng tin víi tr¹m 4. Khi tr¹m
3 vµ tr¹m 4 cßn xa nhau, tr¹m 1 cã thÓ sö dông khe ®ã nhng ph¶i
kiÓm tra çc ®iÒu kiÖn sau:
+ ViÖc ph¸t cña tr¹m 1 kh«ng ®îc ng¨n chÆn kh¶ n¨ng gi¶i m·
çc tÝn hiÖu ph¸t tõ tr¹m 3 cña tr¹m 4 . Theo tiªu chuÈn CCI th×
kho¶ng çch tõ tr¹m 1 ®Õn tr¹m 4 ph¶i lín h¬n 3 lÇn kho¶ng çch tõ
tr¹m 3 ®Õn tr¹m 4.
67
+ Tr¹m 2 ph¶i cã kh¶ n¨ng gi¶i m· ®îc th«ng tin ph¸t tõ tr¹m 1
mµ kh«ng bÞ ng¨n chÆn cña tr¹m 3, tøc lµ theo CCI th× kho¶ng çch
gi÷a tr¹m 2 vµ tr¹m 3 ph¶i lín h¬n 3 lÇn kho¶ng çch gi÷a tr¹m 1 vµ
tr¹m 2.
NÕu c¶ hai ®iÒu kiÖn trªn m·n th× tr¹m 1 cã thÓ sö dông khe
thêi gian ®ã.
4.6. Çc chÕ ®é ho¹t ®éng

Çc khe thêi gian cã thÓ ®îc x¾p xÕp mét çch ®éc lËp (b¸o
ço ®éc lËp) hoÆc do mét sù ®iÒu khiÓn chÝnh (b¸o ço trùc tiÕp).
Khi ®iÒu khiÓn ®éc lËp, tr¹m di ®éng ph¸t ®i trong çc khe thêi
gian mµ nã ®· tù chän. Cßn trong chÕ ®é b¸o ço trùc tiÕp (hay chÕ
®é mÆt ®Êt ®iÒu khiÓn), tr¹m di ®éng ®îc tr¹m mÆt ®Êt ®iÒu
khiÓn ®Ó ph¸t th«ng tin ®i víi mét tèc ®é, kªnh vµ/hoÆc khe thêi
gian nµo ®ã.
Khi tr¹m di ®éng s¾p xÕp khe thêi gian ®éc lËp, ban ®Çu nã
sÏ chän lùa khe cha ®îc sö dông. §Õn khi liªn kÕt d÷ liÖu b·o hoµ, nã
sÏ sö dông çc thuËt to¸n t¸i sö dông khe nh ®· tr×nh bµy trªn. Ho¹t
®éng ®éc lËp yªu cÇu sö dông c¬ chÕ tù tæ chøc cña VDL Mode 4
®Ó tr¹m di ®éng cã thÓ truy nhËp hÖ thèng, gi¶i quyÕt çc xung
®ét th«ng tin vµ chia sÎ liªn kÕt d÷ liÖu víi çc tr¹m kh¸c mét çch
linh ho¹t. §iÒu nµy cßn cho phÐp hÖ thèng ho¹t ®éng mµ kh«ng cÇn
c¬ së h¹ tÇng mÆt ®Êt. Tai nh÷ng vïng thiÕu c¬ së h¹ tÇng VDL
Mode 4 mÆt ®Êt cã thÓ cho phÐp çc tr¹m di ®éng hái çc tr¹m
kh¸c chuyÓn ®æi th«ng tin tíi mét tr¹m thu nµo ®ã, ®iÒu nµy cung
cÊp mét cù ly th«ng tin liªn l¹c xa gièng nh hÖ thèng HF hay vÖ tinh
th«ng thêng. Tuy nhiªn giao thøc nµy hiÖn nay cha thùc hiÖn ë VDL
Mode 4.
4.6.1. B¸o ço ®éc lËp.
Ho¹t ®éng cña b¸o ço trùc tiÕp ®îc m« t¶ nh h×nh 4.12 díi
®©y, khi mµ kh«ng cã sù cã mÆt cña mét tr¹m mÆt ®Êt nµo
68
H×nh 4.12. Ho¹t ®éng b¸o ço ®éc lËp
Th«ng tin liªn l¹c ®¬c thiÕt lËp gi÷a hai tr¹m sö dông giao thøc
tù tæ chøc. KiÓu ho¹t ®éng nµy sö dông cho çc vïng bay mËt ®é
thÊp nh vïng biÓn hoÆc vïng lôc ®Þa xa x«i. TÊt c¶ çc th«ng tin
®Òu sö dông toµn bé çc kªnh GSC ngang hµng, vµ sö dông çc
dÞch vô ®Æc trng VDL Mode 4 (VSS) ®Ó cung cÊp liªn l¹c qu¶ng b¸
vµ ®iÓm nèi ®iÓm gi÷a çc tÇu bay.
Thêi gian cña hÖ thèng ®îc lÊy tõ GNSS, nÕu GNSS mÊt tÝn
hiÖu cã thÓ sö dông çc kü thuËt thêi gian nh ®· m« t¶ trong çc
phÇn trªn. ViÖc cung cÊp thêi gian chuÈn ®ång bé ngoµi gióp cho
viÖc thùc hiÖn çc chøc n¨ng dÉn ®êng dù phßng cho hÖ thèng dÉn
®êng GNSS hay çc chøc n¨ng dÉn ®êng kh¸c trªn tÇu bay.
4.6.1.1. Tr¹m mÆt ®Êt kh«ng tÝch cùc
Tr¹m mÆt ®Êt kh«ng tÝch cùc ho¹t ®éng trong bèi c¶nh m« t¶
trªn, chóng thu çc tÝn hiÖu th«ng tin gi÷a çc tÇu bay víi nhau ®Ó
sö dông cho viÖc gi¸m s¸t cña ATS trong ADS-B. ChÕ ®é nµy phï hîp
víi çc chiÕn lîc x©y dùng hÖ thèng gi¸m s¸t chi phÝ thÊp t¹i çc vïng
xa x«i.
4.6.1.2. §iÒu khiÓn truy nhËp kªnh bëi tr¹m di ®éng

kh¸c
Mét tr¹m di ®éng cã thÓ yªu cÇu d÷ liÖu cña mét tr¹m kh¸c (di
®éng hoÆc mÆt ®Êt) vµ dµnh tríc khe thêi gian ®Ó chê tr¶ lêi. Ph-
¬ng thøc nµy cã thÓ sö dông ®Ó yªu cÇu çc th«ng tin thªm cã chñ
69
®Ých tõ çc tÇu bay s¸t gÇn hoÆc çc th«ng tin khÝ tîng tõ mÆt
®Êt.
4.6.2. B¸o ço trùc tiÕp

ChÕ ®é mÆt ®Êt ®iÒu khiÓn lµ chÕ ®é tr¹m mÆt ®Êt ®iÒu
khiÓn toµn bé sù truy nhËp khe thêi gian. Trong khi chÕ ®é ho¹t
®éng ®éc lËp lµ chÕ ®é thÝch hîp cho vïng bay b»ng, th× chÕ ®é
mÆt ®Êt ®iÒu khiÓn sö dông cho çc vïng tiÕp cËn vµ s©n bay víi
chØ mét tr¹m mÆt ®Êt liªn quan, çc vïng tÇm phñ giíi h¹n vµ rñi ro
b·o hoµ liªn kÕt d÷ liÖu thÊp.
4.7. Qu¶n lý truy cËp khe thêi gian.

VDL Mode 4 hç trî mét sè c¬ chÕ truy nhËp khe thêi gian gäi lµ
çc giao thøc dµnh riªng. Chóng bao gåm c¶ 2 ph¬ng thøc truy nhËp
tµi nguyªn ®éc lËp vµ ®iÒu khiÓn.
Lîc ®å truy nhËp ®éc lËp quan träng nhÊt cho toµn bé ho¹t
®éng cña VDL Mode 4 lµ giao thøc “qu¶ng b¸ ®Þnh kú ”. Thªm vµo
®ã, VDL Mode 4 cßn hç trî mét sè giao thøc dµnh riªng cho çc liªn
kÕt th«ng tin ®Çu cuèi (end-to-end).
4.7.1. Giao thøc qu¶ng b¸ ®Þnh kú.

Giao thøc nµy hç trî viÖc qu¶ng b¸ vÞ trÝ vµ th«ng tin nhËn
d¹ng cña tr¹m cho tÊt c¶ çc tr¹m gÇn nhau vµ cho phÐp hÖ thèng
ho¹t ®éng hiÖu qu¶ mµ kh«ng cÇn sù liªn quan cña mÆt ®Êt.
Mçi tr¹m ph¸t chïm dµnh riªng qu¶ng b¸ ®Þnh kú bao gåm:
• NhËn d¹ng cña tr¹m (ID)
• Th«ng tin vÞ trÝ.
• Çc th«ng tin ®iÒu khiÓn dµnh riªng qu¶ng b¸, vÝ dô nh:
o Gi¸ trÞ time-out, gi¸ trÞ nµy kÕt hîp víi th«ng sè
offset ®Ó quyÕt ®Þnh xem sù dµnh tríc sÏ kÐo dµi
thªm bao nhiªu siªu khung n÷a.
o Gi¸ trÞ offset (tõ -128 ÷ 127), chØ ra vÞ trÝ mµ khe
sÏ dÞch ®Õn khi hÕt h¹n time-out
70
Tr¹m 1 ph¸t
b¶n tin dµnh
riªng qu¶ng b¸
®Þnh kú
Curren
Siªu khung hiÖn
t
thêi
Khe dµnh riªng
cho tr¹m 1 ph¸t
qu¶ng b¸
Reserv
Siªu khung hiÖn
ed
thêi +1
Khe dµnh riªng

cho tr¹m 1 ph¸t
qu¶ng b¸
Reserv
Siªu khung hiÖn
ed
thêi +2
Kho¶ng sau khi Khe dµnh riªng
hÕt thêi gian cho tr¹m 1 ph¸t
dµnh tríc qu¶ng b¸
Reserv
Siªu khung hiÖn
ed
thêi +3
Siªu khung hiÖn

thêi +4
Reserv
ed Khe ®· ®¨ng ký
Curren
t Khe hiÖn thêi sö dông
H×nh 4.13. Giao thøc qu¶ng b¸ ®Þnh kú
Mçi tr¹m khi nhËn ®îc b¶n tin nµy sÏ x©y dùng mét “b¶ng dµnh
riªng” tõ nh÷ng th«ng tin ®ã vµ nh·n thêi gian khi nhËn ®îc. §¬n
gi¶n nhÊt lµ sÏ cho phÐp x©y dùng mét bøc tranh toµn c¶nh vÒ vÞ
trÝ çc tr¹m trong tÇm phñ. Çc th«ng tin cßn cho phÐp çc tr¹m tù
®iÒu khiÓn sù truy nhËp cña m×nh vµo liªn kÕt d÷ liÖu.
71
Trong c¬ chÕ ®¬n gi¶n, tÊt c¶ çc tr¹m chiÕm gi÷ mét hoÆc mét
nhãm çc khe thêi gian trong mçi siªu khung. Khi ph¸t th«ng tin trªn
khe thêi gian ®ã (trªn h×nh vÏ lµ khe Current), tr¹m sÏ chØ ®Þnh
khe thêi gian t¬ng øng ë siªu khung kÕ tiÕp lµ khe dµnh riªng cïng
víi bé ®Õm thêi gian time-out. §ång thêi cßn chØ ra kho¶ng çch
(offset) khe sÏ nhÈy ®Õn trong siªu khung t¬ng lai khi thêi gian chê
hÕt hiÖu lùc.
ViÖc chØ ®Þnh çc khe linh ho¹t theo hai çch:
• Tr¹m hiÖn thêi sÏ thay khe thêi gian vµo çc kho¶ng ®Òu dÆn
tõ 4 ®Õn 8 phót. Môc ®Ých cña viÖc nµy lµ ®Ó ch¾c ch¾n
r»ng hai tÇu bay qu¸ gÇn nhau sÏ kh«ng tiÕp tôc chia sÎ m·i
cïng mét khe thêi gian vµ lµm sai lÖch b¸o ço vÞ trÝ cña nhau.
Khi t×nh huèng ®ã s¶y ra b¾t buéc tÇu bay ph¶i di chuyÓn
ngÉu nhiªn tíi mét khe kh¸c ®Ó gi¶m tèi ®a sù mÊt th«ng tin
vÞ trÝ.
• Çc tr¹m míi ®i vµo tÇm phñ sãng sÏ tiÕp tôc truy nhËp vµo cÊu
tróc khe ®Ó tù ph¸t qu¶ng b¸.
ViÖc lùa chän khe trong giao thøc qu¶ng b¸ ®Þnh kú cã hai bíc:
• Bíc 1: Çc tiªu chuÈn chän khe chÆt chÏ sÏ ®îc ¸p dông ®Ó
®¶m b¶o r»ng tr¹m A chØ chiÕp ®îc khe ®· ®¨ng ký khi tr¹m
B dïng khe cho viÖc b¶o vÖ th«ng tin CCI vµ tr¹m B ph¶i çch
xa h¬n 300 dÆm. Nh vËy sÏ cã Ýt khe phï hîp víi tiªu chuÈn
trªn, tr¹m A sÏ ph¶i ®îc u tiªn t×m kiÕm çc khe cha ®îc dµnh
riªng. NÕu tr¹m A t×m ®îc mét khe phï hîp th× nã sÏ sö dông
khe ®ã, cßn nÕu cã nhiÒu khe th× nã sÏ lùa chän ngÉu nhiªn
mét khe.
• Bíc 2: NÕu Tr¹m A vÉn kh«ng t×m ®îc mét khe ®Ó sö dông
th× nã sÏ ¸p dông tiªu chuÈn bít chÆt chÏ h¬n tøc lµ sÏ sö dông
khe cña tr¹m B ë çch xa nã h¬n 300 dÆm ®Ó qu¶ng b¸ th«ng
tin.
T¸c dông chung cña hai bíc lùa chän trªn lµ ®Ó cho çc tr¹m u tiªn
sö dông çc khe cha dµnh riªng tríc.
72
4.7.1.1. §æi khe cho çc tr¹m hiÖn thêi (thay ®æi
khe liªn tôc)
Tr¹m hiÖn hµnh sÏ duy tr× khe dµnh tríc trong mét kho¶ng thêi
gian ngÉu nhiªn gi÷a 4 vµ 8 phót. §Õn khi thêi gian hÕt hiÖu lùc,
tr¹m sÏ t×m mét khe míi víi ph¬ng ph¸p chän khe thêi gian víi nhãm
khe ®îc chØ ®Þnh quanh çc khe th«ng thêng. Khi ®· t×m ®îc mét
khe míi, tr¹m sÏ chØ ra kho¶ng çch ®Õn khe qu¶ng ®Þnh kú ®ã.
Khi thêi gian cña khe hiÖn thêi hÕt, tr¹m sÏ nh¶y ®Õn khe ®ã ®Ó sö
dông.
4.7.2. Qu¶ng b¸ t¨ng cêng.

Giao thøc qu¶ng b¸ t¨ng cêng sö dông cho çc øng dông chØ
qu¶ng b¸ th«ng tin trong mét thêi gian ng¾n, th«ng thêng lµ trªn
cïng mét siªu khung. Mèi d÷ liÖu ph¸t qu¶ng b¸ sÏ cßn cã thÓ dµnh
riªng mét khe cho sù qu¶ng b¸ kÕ tiÕp.
Khi chïm th«ng tin ph¸t tõ tr¹m cã th«ng tin qu¶ng b¸ t¨ng c-
êng, tr¹m sÏ Ên ®Þnh kho¶ng t¨ng cêng cã gi¸ trÞ tõ (1 ®Õn 255). Sù
dµnh riªng cho th«ng tin qu¶ng b¸ tiÕp theo sÏ cã offset b»ng 4 lÇn
offset cho qu¶ng b¸ t¨ng cêng t¹i siªu khung ®ã.
Chó ý: Cã thÓ kÕt hîp dµnh riªng qu¶ng b¸ ®Þnh kú vµ qu¶ng b¸
t¨ng cêng.
Reserv
Curren Khe hiÖn thêi sö

t dông
Khe dµnh riªng Khe dµnh riªng

cho tr¹m 1 ph¸t cho tr¹m 1 ph¸t
qu¶ng b¸ + qu¶ng b¸
Curren qu¶ng b¸ t¨ng c
Reserv Reserv Siªu khung hiÖn
t ed ed thêi
Kho¶ng (offset)
t¨ng cêng
H×nh 4.14. Giao thøc qu¶ng b¸ t¨ng cêng
4.7.3. Çc b¶n tin yªu cÇu chung

73
Tr¹m mÆt ®Êt sÏ dïng B¶n tin yªu cÇu chung cïng víi trêng
dµnh riªng thÝch hîp ®Ó lµm viÖc trùc tiÕp víi mét tr¹m di ®éng cô
thÓ vÒ viÖc:
• Thay ®æi kªnh trªn ®ã ph¸t th«ng tin ADS-B hoÆc th«ng tin
kh¸c.
• Thay ®æi tèc ®é kªnh trªn ®ã ph¸t th«ng tin ADS-B hoÆc
th«ng tin kh¸c.
• Ph¸t b¶n tin ADS-B 1 lÇn hoÆc b¶n tin kh¸c.
C¬ chÕ nµy dïng ®Ó chèng qu¸ t¶i kªnh, cung cÊp tèc ®é b¸o ço
phï hîp cho çc t×nh huèng ho¹t ®éng kh¸c nhau, vµ ®Ó ®¹t çc
dÞch vô kh¸c nhau lªn çc kªnh kh¸c nhau.
B¶n tin th«ng b¸o chung chØ ®Þnh néi dung cña chïm yªu cÇu ®ång
bé vµ cã thÓ cßn bao gåm th«ng tin ®iÒu khiÓn ADS-B. Tèc ®é kªnh
vµ tèc ®é b¸o ço cña chïm yªu cÇu ®ång bé dùa vµo trêng dµnh
riªng sö dông trong çc b¶n tin:
• KiÓu dµnh riªng yªu cÇu mét híng (Unicast Request
Reservation): Tr¹m di ®éng sÏ tr¶ lêi b»ng mét chïm ®¬n trªn
khe hoÆc nhãm khe ®· ®Þnh trªn kªnh ®ã. ViÖc nµy cã thÓ
dïng ®Ó lÊy th«ng tin theo yªu cÇu DAP (Downlink of Airbone
Parameters)
• Dµnh riªng tù ®éng ®iÒu chØnh(Autotune Reservation): Tr¹m
di ®éng tr¶ lêi b»ng nhiÒu chïm theo ®Þnh d¹ng ®· yªu cÇu
b»ng giao thøc Dµnh riªng qu¶ng b¸ ®Þnh kú. Tr¹n di ®éng cã
thÓ ®îc híng dÉn ®Ó thùc hiÖn b¸o ço ®éc lËp hay trùc tiÕp.
NÕu thùc hiÖn b¸o ço trùc tiÕp, tr¹m sÏ ®îc híng dÉn ®Õn khe
thêi gian ®Ó ph¸t. NÕu thùc hiÖn b¸o ço ®éc lËp, tèc ®é b¸o
ço cã thÓ sÏ ®îc chØ ®Þnh. Kªnh ®Ó ph¸t còng ®îc chØ
®Þnh. KiÓu dµnh riªng nµy dïng ®Ó ®iÒu khiÓn çc dÆc trng
cña b¸o ço ADS-B vµ b¸o ço DAP ®Þnh kú.
• Yªu cÇu trao ®æi th«ng tin (Information Transfer Request):
Tr¹m di ®éng tr¶ lêi b»ng chïm th«ng tin ®Æt trong khèi çc
khe thêi gian ®· dµnh tríc cña tr¹m yªu cÇu. Thªm vµo ®ã çc
khe còng ®îc dµnh riªng cho viÖc x¸c nhËn cña tr¹m yªu cÇu.
74
4.7.4. Yªu cÇu mét híng.

Giao thøc Unicast Request dïng cho mét tr¹m ®ang cÇn th«ng
tin tr¶ lêi cña mét tr¹m kh¸c. H×nh 4.15 díi ®©y m« t¶ giao thøc,
trong ®ã tr¹m 1 yªu cÇu th«ng tin tõ tr¹m 2, ®ång thêi ®Æt tríc khe
dµnh riªng cho tr¹m 2 tr¶ lêi.
Tr¹m Yªu cÇu th«ng

1 tin
Reserv
Tr¹m
2
Curren Khe hiÖn thêi sö
t dông
Tr¶ lêi
Tr¹m 1 ph¸t Dµnh riªng cho
th«ng tin dµnh tr¹m 2 tr¶ lêi
riªng yªu cÇu 1 yªu cÇu ®ã.
híng
Curren Reserv Siªu khung hiÖn
t ed thêi
Kho¶ng (offset)
yªu cÇu
H×nh 4.15. Giao thøc yªu cÇu mét híng
Chïm th«ng tin dµnh riªng yªu cÇu mét híng ph¸t ®i ®îc tr¹m ph¸t
chØ ®Þnh râ çc tham sè sau:
• §Þa chØ ®Ých: ChØ râ tr¹m cÇn tr¶ lêi.
• Kho¶ng tr¶ lêi (tõ 0 ®Õn 4095): viÖc dµnh riªng khe cho sù tr¶
lêi ®îc Ên ®Þnh mét sè lîng ngang b»ng gi¸ trÞ cña kho¶ng tr¶
lêi trong khe hiÖn thêi.
• §é dµi (tõ 0 ®Õn 255): ChØ ra ®é dµi tr¶ lêi.
• Møc u tiªn (tõ 0 ®Õn 3): ChØ ra møc ®é u tiªn cña d÷ liÖu tr¶
lêi.
Sù thay ®æi c¶u giao thøc nµy cßn cho phÐp tr¹m dµnh riªng khe
thêi gian cho viÖc ph¸t th«ng tin t¬ng lai cña cïng tr¹m tíi tr¹m ®Ých.
ViÖc nµy ®îc ®iÒu khiÓn b»ng cê sdf (sdf = 0 tøc lµ khe ®îc dµnh
riªng cho tr¹m ®Ých tr¶ lêi, cßn khi sdf = 1 nghÜa lµ khe dµnh riªng
cho tr¹m nguån).
75
4.7.5. Yªu cÇu trùc tiÕp/dµnh riªng ®¸p øng khÈn cÇu
(Directed Request/Plea response Reservation)
Giao thøc yªu cÇu trùc tiÕp nµy cã thÓ dïng ®Ó ®¸p øng yªu
cÇu cung cÊp danh s¸ch khe dµnh riªng cho nh÷ng tr¹m ®ang t×m
çch truy nhËp m¹ng. Trong trêng hîp nµy Yªu cÇu trùc tiÕp sÏ cã
d¹ng thøc Dµnh riªng ®¸p øng khÈn cÇu víi cê pl_flag ®Æt b»ng 1.
4.7.6. Yªu cÇu trùc tiÕp/Dµnh riªng tù ®éng ®iÒu

chØnh(Autotune Reservation)
Tr¹m 1 dµnh riªng

Tr¹m khe thêi gian
Reserv 1 cho tr¹m 2
Tr¹m
Curren Khe hiÖn thêi sö 2
t dông Qu¶ng b¸ çc
th«ng
tin vÞ trÝ
Tr¹m 1 ph¸t th«ng thêng
th«ng tin dµnh Dµnh riªng cho Dµnh riªng cho
riªng yªu cÇu tr¹m 2 qu¶ng tr¹m 2 qu¶ng
trùc tiÕp ®Ó b¸. b¸.
dµnh khe cho
Curren Reserv Reserv Siªu khung hiÖn
t ed ed thêi
Dµnh riªng cho Dµnh riªng cho
tr¹m 2 qu¶ng tr¹m 2 qu¶ng
b¸. b¸.
ed ed thêi +1
b¸. b¸.
ed ed thêi + 2

b¸. b¸.
ed ed thêi + 3
H×nh 4.15. Giao thøc dµnh riªng tù ®iÒu chØnh

76
§©y lµ mét giao thøc yªu cÇu trùc trùc tiÕp víi cê pl_flag ®Æt
b»ng 0. Yªu cÇu nµy cßn cã thÓ dïng ®Ó mét tr¹m yªu cÇu tr¹m kh¸c
ph¸t th«ng tin víi tèc ®é vµ khe thêi gian nµo ®ã. Do ®ã giao thøc
nµy cã thÓ dïng ®Ó tr¹m mÆt ®Êt ®iÒu khiÓn sù qu¶ng b¸ cña mét
nhãm çc tr¹m di ®éng trong vïng ®Þa lý bao phñ bëi tÇm ph¸t cña
tr¹m mÆt ®Êt ®ã. T×nh huèng nµy yªu cÇu trùc tiÕp ®îc coi lµ
Dµnh riªng tù ®éng ®iÒu chØnh víi d¹ng thøc lµ cê pl_flag ®Æt
b»ng 0.
Khi viÖc ph¸t chïm tÝn hiÖu bao gåm thµnh phÇn Dµnh riªng tù
®éng ®iÒu chØnh (yªu cÇu trùc tiÕp víi cê pr_flag = 0), tr¹m sÏ chØ
®Þnh râ çc tham sè sau:
• TÇn sè: NhËn d¹ng tÇn sè cho viÖc ph¸t çc d÷ liÖu yªu cÇu.
• §Þa chØ nhËn: NhËn d¹ng tr¹m ®ang liªn l¹c trùc tiÕp.
• Kho¶ng trùc tiÕp (gi¸ trÞ tõ 2 ®Õn ®é dµi siªu khung -1): §iÒu
nµy chØ ra khe ®Çu tiªn mµ tr¹m sÏ qu¶ng b¸.
• Tèc ®é cËp nhËt danh nghÜa (tõ 1 ®Õn 60): ChØ ra sè lîng khe
dµnh riªng trong mét siªu khung
• Thêi gian hiÖu lùc cho trùc tiÕp (0 - 511): QuyÕt ®Þnh ®é dµi
cña khèi khe dµnh riªng
• Th«ng sè ®iÒu khiÓn thu: CÊp çc tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn cho
giao thøc.
ViÖc dµnh riªng tù ®éng ®iÒu chØnh cã thÓ bÞ huû bá b»ng viÖc
sö dông thêi gian hiÖu lùc trùc tiÕp b»ng 15.
4.7.7. Yªu cÇu truyÒn tin tøc

77
Yªu cÇu truyÒn tin tøc lµ mét giao thøc sö dông cho øng dông
muèn lÊy chuçi d÷ liÖu tõ øng dông kh¸c. Çc khe thêi gian dµnh
riªng ®îc dïng cho viÖc ph¸t th«ng tin yªu cÇu vµ cho viÖc x¸c nhËn
Tr¹m Yªu cÇu th«ng
1 tin
Reserv
Tr¹m
2
Curren Khe hiÖn thêi sö Ph¸t th«ng tin ®îc yªu
t dông cÇu
Tr¹m 1 x¸c nhËn
Tr¹m 1 ph¸t Dµnh riªng cho tr¹m 2 Dµnh riªng cho

th«ng tin dµnh truyÒn th«ng tin ®îc tr¹m tr¹m 1 x¸c
riªng yªu cÇu 1 yªu cÇu trªn 4 khe nhËn th«ng tin
Curren Reserv Reserv Reserv Reserv Reserv Siªu khung hiÖn
t ed ed ed ed ed thêi
H×nh 4.17. Giao thøc yªu cÇu truyÒn tin tøc
cña øng dông yªu cÇu.

Çc tham sè liªn quan khi truyÒn th«ng tin dµnh tríc:
• TÇn sè:Tr¹m cã thÓ ®Þnh ra ®îc tÇn sè cho viÖc truyÒn tin tøc.
• §Þa chØ nhËn: ChØ ra tr¹m ®îc yªu cÇu th«ng tin.
• Kho¶ng tr¶ lêi (0-4095): ChØ ra vÞ trÝ ®Çu tiªn cña khèi khe
thêi gian dµnh tríc tÝnh tõ vÞ trÝ khe hiÖn thêi.
• §é dµi (0-255): §é dµi cña khèi tr¶ lêi
• Kho¶ng x¸c nhËn (0-255): §Æt vÞ trÝ cho khèi th«ng tin x¸c
nhËn cña tr¹m yªu cÇu. TÝnh tõ vÞ trÝ khe hiÖn thêi.
4.7.8. Truy cËp ngÉu nhiªn

Truy nhËp ngÉu nhiªn dïng cho çc øng dông kh«ng cã u tiªn
dµnh riªng. §Ó gi¶m tèi thiÓu xung ®ét khe, tr¹m cã nhu cÇu sö
dông truy nhËp ngÉu nhiªn, mµ ®· t×m ®îc çc khe theo tiªu chuÈn
lùa chän khe, sÏ ¸p dông ph¬ng thøc “tung xóc x¾c” ®Ó quyÕt
®Þnh cã truyÒn trªn khe ®ã hay kh«ng? ViÖc nµy ®Ó tr¸nh hai
tr¹m cïng chän mét khe trong cïng mét thêi ®iÓm. Trong tiªu chuÈn
SARP, thuËt ng÷ “gieo xóc x¾c” cßn ®îc gäi lµ thuËt to¸n “p-
persistent”.
78
Tr¹m
1
Reserv
Ph¸t th«ng tin
qu¶ng b¸ hoÆc
trùc tiÕp
Qu¸ nhá cho tr¹m
1 ph¸t d÷ liÖu
Dµnh riªng Dµnh riªng Dµnh riªng Dµnh riªng

cho tr¹m cho tr¹m cho tr¹m cho tr¹m
kh¸c kh¸c kh¸c kh¸c
Reserv Reserv Reserv Tr¹m 1 Tr¹m 1 Tr¹m 1 Reserv Siªu
ph¸t ph¸t ph¸t
ed ed ed ed khung
hiÖn thêi
H×nh 4.17. Giao thøc truy nhËp ngÉu nhiªn
4.7.9. Truy cËp cè ®Þnh.

Tr¹m mÆt ®Êt cã thÓ ®îc lËp tr×nh ®Ó ph¸t tÝn hiÖu t¹i mét
kho¶ng thêi gian ®Þnh tríc mµ kh«ng phô thuéc vµo sù dµnh riªng
trªn kªnh. VÝ dô lµ çc b¶n tin t¨ng cêng GNSS cña tr¹m mÆt ®Êt
ph¸t lªn vÖ tinh. KiÓu ho¹t ®éng nµy ®îc hç trî bëi sù çch ly mÆt
®Êt nh»m tr¸nh cho tr¹m di ®éng sö dông çc khe dµnh riªng c¹nh
çc khe cña tr¹m mÆt ®Êt trong mét t×nh huèng nhÊt ®Þnh nµo
®ã.
4.7.10. Çc thñ tôc xö lý xung ®ét khe

Sù xung ®ét çc khe dµnh riªng lµ kÕt qu¶ cña viÖc t¸i sö dông
khe trong sù b¶o vÖ nhiÔu ®ång kªnh (CCI). Trong trêng hîp ph¸t
hiÖn ra xung ®ét, tiªu chuÈn lùa chän kªnh sÏ ®îc ®a ra ®Ó ¸p dông
trë l¹i ®Ó xem xÐt khe ®ã cã cßn ®îc lùa chän trong n÷a kh«ng.
NÕu cßn th× mét sè çc luËt sÏ ®îc ¸p dông ®Ó tr¹m di chuyÓn sù
dµnh riªng sang n¬i kh¸c.
Chi tiÕt çc luËt chèng xung ®ét khe ®îc m« t¶ nh sau:
Çc thñ tôc xung ®ét khe ®îc sö dông trong trêng hîp khi tr¹m
A ®Æt chç dµnh riªng ®Ó th«ng tin trong mét hoÆc mét nhãm khe.
79
Sau ®ã tr¹m A nhËn ®îc chïm th«ng tin tõ tr¹m B bao gåm n«i dung
dµnh riªng cïng çc khe thêi gian ®ã. Tr¹m A sau ®ã ph¶i quyÕt
®Þnh t×nh huèng ®ã nh sau:
a) NÕu sù xung ®ét khe dµnh riªng trong khi tr¹m B ®ång thêi
cßn yªu cÇu tr¹m A ph¸t tÝn hiÖu th× tr¹m A sÏ: (1) ph¸t tr¶ lêi
víi mét møc u tiªn cao h¬n, hoÆc (2) b¶n tin tr¶ lêi ®Çu tiªn sÏ
bao gåm møc u tiªn ngang hµng.
b) NÕu tr¹m A kh«ng cßn yªu cÇu ph¸t trªn khe ®ã n÷a hoÆc
kh«ng cã nhu cÇu nhÊt thiÕt ph¶i th«ng tin thêi ®iÓm ®ã th×
nã sÏ kh«ng ph¸t trªn khe ®ã.
c) NÕu sù dµnh riªng khe ®ã cho tr¹m A ph¸t lµ do sù ®Æt tríc
cña tr¹m kh¸c (vÝ dô trong trêng hîp Giao thøc yªu cÇu mét h-
íng (sdf=1) hoÆc Giao thøc dµnh riªng yªu cÇu trùc tiÕp), tr¹m
A sÏ ph¸t trªn khe ®· dµnh riªng ®ã. §iÒu nµy ®îc thùc hiÖn bëi
v× khi mét tr¹m dµnh riªng khe ®Ó yªu cÇu tr¹m A tr¶ lêi th«ng
tin th× nã cã ®ñ quyÒn ®Ó yªu cÇu rtr¹m A tr¶ lêi, do ®ã A sÏ
g©y xung ®ét nÕu huû bá khe ®ã.
d) NÕu khe thêi gian ®ã lµ do tr¹m A tù dµnh riªng, th× A sÏ thùc
hiÖn ngay tiªu chuÈn lùa chän khe ®Ó xem nã cã nªn lùa chän
khe ®ã n÷a kh«ng. Bëi v× theo tiªu chuÈn CCI, A vÉn cßn cã
thÓ ph¶i nghe tr¶ lêi tõ çc tr¹m ®Ých yªu cÇu. NÕu çc khe ®·
®îc ®Þnh râ lµ cßn s½n sµng trong qu¸ tr×nh nµy, A sÏ tiÕp
tôc ph¸t th«ng tin trªn nhãm khe ®· ®Þnh. NÕu çc khe kh«ng
cßn s½n sµng n÷a th× viÖc quyÕt ®Þnh xem viÖc ph¸t th«ng
tin sÏ dùa vµo kiÓu giao thøc øng dông ®ang thùc hiÖn trong
t×nh huèng ®ã.
4.7.11. Çc thñ tôc ph¸t l¹i.

NÕu mét tr¹m ph¸t chïm th«ng tin ®i mµ kh«ng thÊy cã håi ©m th×
nã sÏ:
• Ph¸t l¹i y nguyªn b¶n tin ®ã
• Th«ng b¸o cho ngêi sö dông sè lÇn ®· cè g¾ng ph¸t ®i
• Th«ng b¸o cho ngêi sö dông thêi gian kÓ tõ khi ph¸t b¶n tin
cuèi cïng.
80
Trong sù lùa chän ®Çu tiªn, viÖc ph¸t l¹i sÏ ®îc tiÕp tôc diÔn ra cho
®Õn khi sè lÇn ph¸t l¹i ®¹t mét sè lîng nhÊt ®Þnh (®Æt ra bëi tham
sè Q5) hoÆc ®Õn khi hÕt mét kho¶ng thêi gian nµo ®ã (®Æt ra bëi
thêi gian ®îi Q5) th× ngêi sö dông sÏ ®¬c th«ng b¸o vÒ viÖc ph¸t
kh«ng thµnh c«ng ®ã. Møc ®é ph¸t l¹i phô thuéc vµo møc ®é sö
dông kªnh ®ã vµ vµo sè lÇn chïm ®ã ®· ®îc ph¸t ®i.
4.8. Çc c¬ chÕ th«ng tin end-to-end

4.8.1. Giao thøc dÞch vô liªn kÕt d÷ liÖu (DLS-Data link
service)
VDL Mode 4 hç trî th«ng tin end-to-end gi÷a hai øng dông vµ t-
¬ng thÝch víi çc ®ßi hái cña th«ng tin ATN. Mét lîi thÕ râ rµng cña
giao thøc DLS trong VDL Mode 4 lµ çc giao thøc dµnh riªng khe thêi
gian ®· nªu trªn trong viÖc ph¸t th«ng tin trong çc khe ®· dµnh
riªng tríc, gi¶m tèi ®a sù ph¸t trïng thêi ®iÓm cña hai tr¹m dÉn ®Õn
mÊt c¶ th«ng tin cña hai bªn. KÕt qu¶ lµ hiÖu qu¶ sö dông liªn kÕt
d÷ liÖu cao vµ dÉn ®Õn kh¶ n¨ng truyÒn d÷ liÖu lín.
H×nh vÏ 4.19 díi ®©y m« t¶ giao thøc th«ng tin. Tr¹m muèn
truyÒn d÷ liÖu (tr¹m 1 trªn h×nh vÏ) sÏ göi b¶n in Request to Send
cung cÊp th«ng tin chi tiÕt (INFO) vÒ khung sÏ ®îc göi. Trong b¶n tin
®ã, tr¹m 1 sÏ ®Æt tríc Dµnh riªng yªu cÇu mét híng cho tr¹m 2 tr¶ lêi
tiÕp theo ®ã. Tr¹m 2 x¸c nhËn yªu cÇu vµ ph¸t ®i x¸c nhËn cho
truyÒn d÷ liÖu. Tr¹m 2 còng ®ång thêi dµnh riªng çc khe thêi gian
cho çc th«ng tin sÏ nhËn vµ çc khe cho nã sÏ tr¶ lêi sö dông çc giao
thøc trao ®æi th«ng tin. Tr¹m 1 sau ®ã cã thÓ göi th«ng tin ®i trªn
çc khe ®· dµnh riªng. Cuèi cïng tr¹m 2 x¸c nhËn d÷ liÖu vµ cã thÓ
yªu cÇu göi l¹i hoÆc göi thªm th«ng tin, vµ l¹i sö dông çc giao thøc
vµ çc khe ®· dµnh riªng.
ChØ cã chïm th«ng tin ®Çu tiªn lµ kh«ng ®îc dµnh riªng mÆc
dï cã thÓ dµnh riªng khe cho nã tõ tríc. VDL Mode 4 cßn hç trî giao
thøc th«ng tin ng¾n ®Ó truyÒn çc khèi th«ng tin nhá h¬n.
81
1. Chïm Request To Send: bao gåm çc

th«ng tin vÒ chumg ®îc göi ®i (INFO) vµ
c¶ sè lîg khung, ®é u tiªn. Trong ®ã cßn
cã c¶ viÖc dµnh riªng khe cho tr¹m 2 tr¶
2. Chïm th«ng tin nÐn. Bao gåm khung RR
hoÆc SREJ nh»m cho phÐp tr¹m mét ph¸t
tin. Cã thÓ cßn bao gåm viÖc dµnh riªng
çc khe cho qu¸ tr×nh ph¸t 3,4,5 hay sù tr¶
3,4,5. Chïm th«ng tin nÐn. Bao gåm çc

th«ng tin ®îc ph¸t trªn çc khe ®· dµnh
riªng tríc ®ã.
6. Chïm th«ng tin nÐn. Bao gåm khung RR

hoÆc SREJ nh»m cho phÐp tr¹m mét ph¸t
l¹i hoÆc ph¸t thªm th«ng ti. Cã thÓ cßn bao
gåm viÖc dµnh riªng çc khe cho qu¸ tr×nh
ph¸t sau ®ã.
H×nh 4.19. Giao thøc DSL (cho

th«ng tin dµi)
4.8.2. Chøc n¨ng héi tô phô thuéc m¹ng di ®éng (Mobile

Subnetwork Dependent Convergence Function - SNDCF)
• Giao diÖn gi÷a m¹ng con di ®éng VDL Mode 4 vµ çc líp
m¹ng phÝa trªn bao gåm Generic Frame Mode SNDCF ®îc
®Þnh nghÜa bëi ICAO. Çc tÝnh n¨ng nµy cho phÐp kÕt nèi
víi çc líp trªn cña ATN vµ víi m¹ng IP. Generic Frame Mode
SNDCF hç trî çc d÷ liÖu nÐn cho viÖc truyÒn dÉn ®Ó cã
thÓ gi¶m t¶i hÖ thèng, ®ång thêi còng bao gåm mét sè
tÝnh n¨ng b¶o mËt.
82
• Do tÝnh s½n cã cña çc d÷ liÖu vÒ vÞ trÝ çc tr¹m trong VDL
Mode 4 nªn cã thÓ t¹o ra çc sù kiÖn vµo – ra rÊt hiÖu qu¶,
vÝ dô nh th«ng b¸o viÖc bay qua gi÷a hai vïng dÞch vô mÆt
®Êt. Qu¶n trÞ m¹ng hiÖu qu¶ lµ mét trong nh÷ng u ®iÓm
cña m¹ng VDL Mode 4.
4.9. Qu¶n trÞ kÕt nèi.

Trong VDL Mode 4 cã hai ph¬ng ph¸p chñ chèt ®Ó qu¶n lý vµ duy
tr× çc kÕt nèi gi÷a tr¹m mÆt ®Êt vµ tr¹m di ®éng:
1) Trao ®æi th«ng tin vÒ ®Þa chØ vµ vÞ trÝ b»ng çc chïm
th«ng tin ®ång bé qu¶ng b¸ gi÷a çc tr¹m.
2) Trao ®æi th«ng tin ®iÒu khiÓn kÕt nèi th«ng qua çc
khung nhËn d¹ng chuyÓn giao (XID)
Hai ph¬ng ph¸p trªn sÏ ®îc m« t¶ chi tiÕt cïng víi çc thµnh phÇn c¬
b¶n cña qu¶n lý kÕt nèi VDL Mode 4 sau ®©y
4.9.1. Çc chïm ®ång bé

Çc chïm ®ång bé ®îc ph¸t ®i ®Òu ®Æn bëi çc tr¹m mÆt
®Êt vµ di ®éng. Chóng bao gåm çc phÇn cè ®Þnh vµ çc phÇn
thay ®æi. Çc thµnh phÇn cè ®Þnh sö dông ®Ó hç trî c¶ çc dÞch
vô ADS-B vµ th«ng tin qu¶n lý kÕt nèi trong liªn kÕt d÷ liÖu. Çc
thµnh phÇn thay ®æi th× hç trî th«ng tin thªm cho çc dÞch vô ADS-
B vµ th«ng tin qu¶n lý kÕt nèi song kh«ng nhÊt thiÕt cã trong tÊt c¶
çc chïn ®ång bé.
Çc ®iÒu kiÖn tèi thiÓu cÇn cã lµ ph¸t qu¶ng b¸ th«ng tin nhËn
d¹ng vµ vÞ trÝ Ýt nhÊt mét lÇn/phót trong kªnh GSC cña chïm ®ång
bé. Tuy nhiªn viÖc ph¸t nµy ®åi hái nhiÒu h¬n thÕ do viÖc th«ng tin
trong ADS-B cÇn cã tèc ®é cËp nhËt cao h¬n cho viÖc ®¹t ®îc tÝnh
n¨ng cÇn thiÕt cña gi¸m s¸t hµng kh«ng.
Chïm ®ång bé sÏ sö dông giao thøc qu¶ng b¸ ®Þnh kú ®Ó
dµnh riªng khe thêi gian cho çc th«ng tin cña nhËn d¹ng vµ vÞ trÝ.
CÊu tróc ph©n cÊp cña çc b¶n tin ®· ®îc m« t¶ trong phÇn 4.5.5.
4.9.2. Çc khung nhËn d¹ng chuyÓn giao (XID)

83
ChuyÓn giao çc khung XID ®îc hç trî trong VDL Mode 4 cho
phÐp tr¹m mÆt ®Êt ®iÒu ®×nh kÕt nèi liªn kÕt d÷ liÖu víi mét
hoÆc nhiÒu tr¹m ®i ®éng. Chøc n¨ng chñ chèt cña khung XID lµ
viÖc th«ng b¸o çc dÞch vô th«ng tin (ADS-B, FIS, TIS … ) tõ mÆt
®Êt cho çc tr¹m di ®éng.
4.9.3. Truy nhËp m¹ng

4.9.3.1. Çc ®iÒu kiÖn cho øng dông cña giao thøc
truy nhËp m¹ng.
Thêi ®iÓm mµ mét tr¹m truy cËp vµo kªnh VDL Mode 4, ch¼ng
h¹n nh bËt m¸y lªn hoÆc phôc håi sau khi bÞ mÊt nguån hay bé nhí,
sÏ kh«ng cã sù dµnh riªng khe nµo tríc ®ã, tr¹m sÏ ph¶i lµm thñ tôc
truy nhËp m¹ng. Cã nhiÒu kiÓu truy nhËp m¹ng ®îc VDL Mode 4 hç
trî.
Ph¬ng ph¸p truy nhËp m¹ng c¬ b¶n (sö dông cho GSC) yªu
cÇu tr¹m míi ph¶i nghe trªn kªnh Ýt nhÊt lµ 60 gi©y råi míi ph¸t ®i
d÷ liÖu ®Çu tiªn. ViÖc nµy nh»m kiÓm tra sù dµnh riªng çc khe cña
çc tr¹m kh¸c, sau ®ã chän ra çc kªnh cha ®¨ng ký ®Ó lùa chän
ngÉu nhiªn.
Mét tr¹m sÏ sö dông giao thøc truy nhËp m¹ng khi :
1) BËt nguån
2) ChuyÓn sang kªnh kh¸c mµ t¹i ®ã tr¹m sÏ ho¹t ®éng ®éc lËp.
3) B¾t ®Çu l¾ng nghe trªn mét kªnh khi ®· dõng nghe trªn kªnh
®ã v× chê qu¸ l©u.
4) Ph¸t hiÖn ra mét sè lîng lín çc tr¹m kh¸c cha nhËn d¹ng ®îc.
HiÖn tîng nµy cã thÓ s¶y ra khi:
• TÇu bay cÊt çnh vµ nhanh chãng nhËn ra nhiÒu tÇu bay
kh¸c ch¾n theo ph¬ng ngang tríc ®ã.
84
• TÇu bay khuÊt bay qua vïng che ch¾n ®Õn mét vïng trêi
mËt ®é bay ®«ng.
H×nh 4.20. TÇu bay X tríc ®ã khuÊt, bay vµ vïng trêi lu lîng cao
Cã 2 vÝ dô vÒ truy cËp m¹ng:
• KÕt hîp çc giao thøc qu¶ng b¸ ®Þnh kú vµ qu¶ng b¸ t¨ng
cêng, yªu cÇu tÇu bay chê mét kho¶ng 60 gi©y tríc khi
b¾t ®Çu qu¶ng b¸ vÞ trÝ cña nã.
• Sö dông çc giao thøc plea/response vµ BND, ®iÒu nµy
cho phÐp tÇu bay qu¶ng b¸ th«ng tin vÞ trÝ trong vµi
gi©y ®Ó truy nhËp m¹ng.
4.9.3.2. Truy nhËp m¹ng kÕt hîp çc giao thøc

qu¶ng b¸ ®Þnh kú vµ qu¶ng b¸ t¨ng cêng
VDL Mode 4 cho phÐp çc chïm giao thøc Qu¶ng b¸ ®Þnh kú vµ
Qu¶ng b¸ t¨ng cêng cã thÓ kÕt hîp víi nhau. ViÖc kÕt hîp h÷u Ých
cho tr¹m míi ®Æt khe dµnh riªng lÇn ®Çu tiªn. Gi¶ sö tr¹m míi b¾t
®Çu ho¹t ®éng, çc thñ tôc sau ®©y sÏ ®îc thøc hiÖn:
1) Nghe trªn kªnh GSC cho ®Õn khi nhËn ®îc trän vÑn mét
siªu khung (kho¶n 1 phót )
2) Th«ng tin nhËn ®îc trong qu¸ tr×nh nghe sÏ ®îc sö dông ®Ó
lËp lªn b¶ng danh s¸ch dµnh riªng chøa çc d÷ liÖu nhËn ®-
îc trong tõng khe. Tr¹m sÏ tÝnh to¸n sù che ch¾n vµ kho¶ng
çch ®Õn tõng tr¹m kh¸c trong tÇm phñ sãng. Çc th«ng tin
nµy ®îc sö dông ®Ó ®iÒu khiÓn truy nhËp trong trêng hîp
tr¹m muèn chiÕm khe thêi gian cña mét tr¹m kh¸c ®ang ë
xa. §ång thêi cßn chØ ®Þnh gi¸ trÞ time-out lµ gi¸ trÞ ®iÒu
85
khiÓn viÖc xo¸ çc th«ng tin cò kh«ng cßn hiÖu lùc trªn th
môc danh s¸ch.
3) Tr¹m míi tÝnh to¸n vÞ trÝ cña çc khe danh nghÜa ®Ó cã thÓ
b¾t ®Çu truyÒn d÷ liÖu.
4) Tr¹m míi chän khe ®Ó truyÒn th«ng tin.
Qu¸ tr×nh nµy ®îc m« t¶ nh h×nh díi ®©y, qu¸ tr×nh lµm gi¶m
nguy c¬ tranh dµnh khe thêi gian khi tÊt c¶ çc tr¹m kh¸c biÕt ®îc
tr¹m míi truy nhËp ®ang cè g¾ng truyÒn d÷ liÖu trong siªu khung
vµ çc tr¹m nµy sÏ kh«ng sö dông khe ®ã n÷a.
Reserv
Khe ®· d¨ng
ed
ký
Curren Khe hiÖn thêi
t sö dông
Dµnh cho tr¹m
Tr¹m 1 ph¸t 1 ph¸t th«ng
th«ng tin tin dµnh riªng
dµnh riªng qu¶ng b¸
Dµnh riÒng t¨ng cêng Dµnh riÒng t¨ng cêng tiÕp theo
Curre Reser Selecte Siªu

nt ved d khung
hiÖn thêi
Dµnh riªng
cho tr¹m 1
qu¶ng b¸
Reser Selecte Selecte Siªu
ved d d khung
hiÖn thêi
Dµnh riªng
Dµnh riªng qu¶ng b¸ ®Þnh Dµnh riªng qu¶ng b¸ ®Þnh
cho tr¹m 1
qu¶ng b¸ kú kú tiÕp theo
ved d d khung
Dµnh riªng hiÖn thêi
cho tr¹m 1
qu¶ng b¸
ved d d khung
hiÖn thêi
H×nh 4.21. KÕt hîp çc giao thøc qu¶ng b¸ ®Þnh kú vµ qu¶ng
b¸ t¨ng cêng ®Ó truy nhËp m¹ng
4.9.3.3. Truy nhËp m¹ng sö dông çc giao thøc

plea/response vµ BND.
Víi ph¬ng thøc m« t¶ ë phÇn trªn, tr¹m di ®éng cÇn ph¶i nghe
trªn kªnh trong kho¶ng Ýt nhÊt lµ 60 gi©y tríc khi ph¸t tin lÇn ®Çu,
86
ph¬ng thøc ®ã nh»m môc ®Ých gióp tr¹m x©y dùng mét b¶ng m«
t¶ chÝnh x¸c çc khe ®· vµ cha dµnh riªng. Nhng trong nh÷ng vïng
bay mËt ®é ®«ng th× ph¬ng thøc nµy kh«ng chÊp nhËn ®îc bëi v×
tÇu bay cÇn cã th«ng tin mét çch nhanh h¬n ®Ó ®¶m b¶o an toµn.
Trong nh÷ng øng dông ®Æc biÖt th× çc kiÓu truy nhËp m¹ng kh¸c
sÏ ®îc sö dông. Thêi gian chê truy nhËp m¹ng sÏ gi¶m ®i trong çc
ph¬ng thøc nµy, tÇu bay sÏ truy nhËp ngay khi cã ®îc b¶ng chi tiÕt
çc khe dµnh riªng. Qu¸ tr×nh nµy sö dông çc giao thøc:
• Ph¬ng thøc dung sai ©m lín (BND – Big Negative Dither)
• TruyÒn nöa khe
• TruyÒn yªu cÇu khÈn thiÕt (Plea-response)
4.9.3.4. Dµnh riªng BND.

Ph¬ng thøc dµnh riªng khe thêi gian nµy t¹o ra sù dµnh riªng
khe trong siªu khung tiÕp theo t¹i vÞ trÝ kÕ tiÕp khe hiÖn t¹i t¹i siªu
khung hiÖn t¹i. Cã thÓ sö dông bëi çc tr¹m ®· nghe trªn kªnh trong
vµi gi©y, nhng cha t¹o xong b¶n ®å khe thêi gian.
Tr¹m sö dông BND ph¶i cã th«ng tin vÒ b¶n ®å khe Ýt nhÊt vµi
gi©y tríc khi nã ph¸t b¶n tin BND, vµ do ®ã cã ®ñ th«ng tin vÒ danh
s¸ch dµnh riªng cña khe t¬ng øng trong siªu khung tiÕp theo. Tr¹m
do ®ã sÏ dµnh riªng ®îc khe t¬ng øng t¹i khung tiÕp theo b»ng b¶n
tin dµnh riªng BND mµ kh«ng cÇn biÕt th«ng tin vÒ phÇn cßn l¹i cña
siªu khung.
255 khe sau

Tr¹m b¾t ®ã (3,4 gi©y)
®Çu nghe b¾t ®Çu cho
B¶n tin
th«ng tin phÐp ph¸t
BND
1 gi©y Dung sai th«ng Khe dµnh riªng

= 75 thêng lªn tíi BND sau Ýt nhÊt
khe 127 khe 128 khe
H×nh 4.22. Dµnh riªng BND

87
Mçi sù dµnh riªng nµy cã thÓ t×m trªn mét kho¶ng dung sai
127 khe thêi gian vÒ c¶ hai bªn theo vÞ trÝ hiÖn thêi trong bÊt kú
siªu khung nµo.
4.9.3.5. TruyÒn nöa khe.

TruyÒn nöa khe cho phÐp tr¹m ph¸t b¶n tin ng¾n mµ kh«ng
cÇn t×m hiÓu vÒ c¬ cÊu khung hiÖn t¹i. Tr¹m mong muèn ph¸t tin
kiÓu nµy ban ®Çu sÏ l¾ng nghe trªn kªnh, cø víi mçi khe thêi gian
tr¹m sÏ t×m hiÓu cã tr¹m nµo ®ang ph¸t trªn khe ®ã hay kh«ng,
nÕu ®Õn nöa khe mµ kh«ng thÊy cã sù ph¸t nµo th× tr¹m sÏ gieo
ngÉu nhiªn “xóc x¾c” víi x¸c xuÊt thµnh c«ng lµ 1/x víi x lµ sè nhá.
NÕu kÕt qu¶ lµ ®îc th× tr¹m sÏ ph¸t b¶n tin ng¾n trªn nöa khe ®ã.
Nh ®· nãi, viÖc chän ngÉu nhiªn ®Ó tr¸nh kh¶ n¨ng 2 tr¹m cïng chän
nöa khe ®ã cïng mét lóc.
§é dµi mét khe
B¶n tin c¶ khe
NÕu cha cã truyÒn dÉn trªn khe

Tr¹m l¾ng nghe nµy, tr¹m sÏ ngÉu nhiªn lùa chän
khi b¾t ®Çu xem cã ph¸t b¶n tin nöa khe hay
mét khe kh«ng.
B¶n tin nöa

khe
H×nh 4.23. TruyÒn nöa khe
B¶n tin nöa khe sÏ bao gåm nhËn d¹ng cña tr¹m ph¸t nã, nhng
víi ®é dµi ng¾n nªn kh«ng cã th«ng tin vÞ trÝ cña nã trong ®ã. Tr¹m
chØ cã ®ñ ®é dµi khe ®Ó ph¸t b¶n tin BND hoÆc Plea Response
®Ó dµnh riªng khe kh¸c cho nã. ViÖc dµnh riªng BND sÏ dµnh cho
88
tr¹m mét khe t¹i siªu khung tiÕp theo nhng t¹i vÞ trÝ sau so víi siªu
khung t¬ng øng. Do ®ã, ®Ó dµnh riªng n khe th× tr¹m ph¶i t¹o n
b¶n tin nöa khe trªn siªu khung ®ã. MÆt kh¸c, Plea Response l¹i
dµnh cho tr¹m mét sè khe ngay t¹i siªu khung ®ã t¹i nh÷ng khe cã
thÓ truyÒn. Néi dung ph¬ng thøc Plea Response nh phÇn díi ®©y.
4.9.3.6. Yªu cÇu khÈn thiÕt - Plea Response

Víi c¬ chÕ Plea Response tr¹m muèn truy nhËp sÏ cÇn dµnh ®îc
mét sè khe thêi gian bëi viÖc ph¸t mét b¶n tin nöa khe khÈn thiÕt
cho çc tr¹m ngang hµng.
A cã thÓ dïng
Tr¹m A ph¸t b¶n Y tr¶ lêi víi danh ph¬ng thøc
tin nöa khe s¸ch çc khe cã BND ®Ó di
khÈn thiÕt cho thÓ cho A chuyÓn khe tíi
tr¹m Y vÞ trÝ kh¸c
1 gi©y Çc khe cña tr¹m

(75 A t¹i vÞ trÝ thÝch
khe) hîp
H×nh 4.24. Giao thøc yªu cÇu khÈn thiÕt
Gi¶ sö r»ng tr¹m A muèn truy nhËp m¹ng trong mét vïng cã çc
tÇu bay, trong ®ã cã X vµ Y. Tr¹m A sö dông giao thøc SARP ®Ó
quyÕt ®Þnh tÇu bay nµo ®Ó ph¸t b¶n tin Plea Response tíi, vµ nã
chän tr¹m Y. Tr¹m A sÏ ph¸t b¶n tin nöa khe trong ®ã yªu cÇu khÈn
thiÕt tr¹m Y chØ cho A mét sè khe thêi gian ®Ó truyÒn th«ng. Sau
®ã, tr¹m Y sÏ ph¸t cho tr¹m A b¶n tin c¶ khe trong ®ã cã th«ng tin
vÒ çc khe mµ A cã thÓ dïng ®Ó ph¸t b¶n tin c¶ khe ®Çu tiªn. Håi
®¸p cña tr¹m Y cßn cã c¶ viÖc dµnh riªng çc khe thÝch hîp cho tr¹m
A trªn sù n¾m v÷ng cÊu tróc khung mµ Y ®ang cã. ViÖc dµnh riªng
nµy ngay trªn siªu khung mµ A ®· ph¸t b¶n tin nöa khe Plea
89
Response. Sau ®ã tr¹m A sÏ thùc hiÖn ph¸t b¶n tin b×nh thêng trªn
çc khe ®· dµnh riªng.
Tr¹m A cßn cã thÓ sö dông giao thøc BND ®Ó chän çc khe gÇn
çc khe ®· ®îc Y chØ cho. A lµm viÖc nµy v× nã lu«n ph¶i ph¸t
th«ng tin ®i trªn mét sè khe x¸c ®Þnh, víi møc x¸c ®Þnh.
4.9.4. Giao thøc kho¸ khe dµnh riªng

Cã 2 kiÓu kho¸ khe dµnh riªng ®Ó cung cÊp sù b¶o vÖ riªng
çc khe cho çc th«ng tin quan träng muèn ph¸t tõ mÆt ®Êt, ®ã lµ
Kho¸ khe dµnh riªng siªu khung (Superframe block reservation)
vµ Kho¸ khe dµnh riªng khung 1 gi©y (Second frame block
reservation).
4.9.4.1. Kho¸ khe dµnh riªng siªu khung
(Superframe block reservation)
Tr¹m mÆt ®Êt cã thÓ dïng giao thøc Kho¸ khe dµnh riªng siªu
khung ®Ó dµnh riªng mét sè khe cho viÖc cña m×nh. Giao thøc nµy
t¹o ra mét lo¹t çc khe mµ çc tr¹m kh¸c kh«ng thÓ dµnh riªng çc
khe ®ã cho viÖc th«ng tin. KÓ c¶ çc giao thøc truy nhËp m¹ng còng
bÞ cÊm.
Giao thøc cung cÊp cho mÆt ®Êt mét ph¬ng tiÖn ®Ó tr¹m
mÆt ®Êt cã thÓ qu¶ng b¸ l¹i çc tin tøc kho¸ khe nµy th«ng qua çc
tr¹m di ®éng. u ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ khi mét tr¹m di ®éng
ë mét vÞ trÝ tèt nh×n thÊy çc tr¹m kh¸c so víi tr¹m mÆt ®Êt, nã sÏ
th«ng b¸o sù b¶o vÖ khe tèt h¬n so víi chØ mét m×nh tr¹m mÆt
Tr¹m
®Êt mÆt
ph¸t çc®Êt G ph¸t
th«ng tin nµy. NÕu c¬ chÕ ho¹t ®éng tiÕp søc nµy ho¹t
th«ng tin kho¸ çc kheTr¹m di ®éng M sö dông
®éng
nµy th× tr¹m
vµ sö mÆt
dông ®Êt
gi¶o sÏ mµ
khe ch¾c
tr¹mch¾n chän mét tr¹m di ®éng cã vÞ
mÆt ®Êt
thøc yªu cÇu trùc tiÕp dµnh riªng cho m×nh Khèi khe ®îc b¶o
trÝ ®Ó
tèt dµnh
®Ó ph¸t chocho
riªng khe nhiÒu
®Ótr¹m diçc
ph¸t l¹i ®éng
th«ng kh¸c
tin sù kho¸ khecho
vÖ chØ nµy.tr¹m
Do ®ã
nã tr¹m di ®éng
sÏ chän di ®éng ë vÞ trÝ cao nµo ®ã mÆt
M qu¶ng
çc tr¹m gÇn®Êt sö dông
trung t©m vïng
®Ó ph¸t th«ng tin kho¸ khe. H×nh vÏ 4.25 m« t¶ viÖc b¶o vÖ khe
b¨ng çch sö dông tr¹m di ®éng qu¶ng b¸ l¹i, cô thÓ nh sau:
Tr¹m mÆt ®Êt G vµ Kho¶ng gi÷a khe cña tr¹m

tr¹m di ®éng M liªn tôc M qu¶ng b¸ l¹i vµ khèi khe
dµnh riªng çc khe trªn ®îc b¶o vÖ cho tr¹m mÆt
®Ó thùc hiÖn ph¸t çc ®Êt ®Ó cho çc tr¹m di
th«ng tin kho¸ khe. ®éng kh¸c còng cã thÓ lÆp
l¹i çc th«ng tin nµy.
H×nh 4.25. B¶o vÖ khe b»ng çch sö dông tr¹m di
90
• Tr¹m mÆt ®Êt muèn b¶o vÖ 3 khèi 10 khe thêi gian trong mét
siªu khung. Gi¶ sö lµ çc khe tõ 100 – 109, 1600 – 1609, 3100 –
3109 (chó ý r»ng tÝnh tõ khe hiÖn t¹i sè 0).
• Tr¹m G chän tr¹m di ®éng M ®Ó qu¶ng b¸ l¹i çc th«ng tin.
• Tr¹m G ph¸t mét b¶n tin th«ng b¸o viÖc kho¸ çc khèi khe trªn,
gi¶ sö th«ng tin ®ã ®îc ph¸t trªn khe sè 5.
• Trong th«ng tin trªn, G ph¸t thªm bao gåm c¶ ®Þa chØ cña
tr¹m M vµ khe dµnh riªng cho M ph¸t l¹i. V× mét sè lý do sÏ
diÔn gi¶i sau ®©y, khe nµy kh«ng n»m trong khèi khe dµnh
riªng cho G vµ ph¶i n»m phÝa tríc chóng, gi¶ sö lµ khe sè 96.
• Trªn khe 96, M qu¶ng b¸ l¹i b¶n tin trªn hé tr¹m G.
• NÕu thÊy cÇn thiÕt, G cã thÓ yªu cÇu ph¸t thªm çc b¶n tin nh
vËy tríc mçi khèi nh 1600, 3100 nh h×nh vÏ trªn.
Trong
G cßn cã thÓ nhÊn m¹nh viÖc kho¸ khevïng cã 3viÖc
b»ng tr¹m mÆt
hái çc tr¹m di
®Êt G, G1, G2, cã thÓ sö
®éng kh¸c lµ N, P ph¸t çc th«ngdông
tin 3trªn çc
tr¹m di khe
®éng kh¸c
A, B, C (h×nh vÏ
®Ó qu¶ng b¸ l¹i th«ng tin
4.26). kho¸ khèi khe dµnh riªng
H×nh 4.26. B¶o vÖ khe b»ng çch sö dông nhiÒu tr¹m di

®éng qu¶ng b¸ l¹i. 3 tr¹m mÆt ®Êt G, G1, G2,
cã thÓ th«ng b¸o çc b¶n
tin kho¸ khèi khe cho c¶ 3
tr¹m di ®éng A, B, C ®Ó
qu¶ng b¸ l¹i
H×nh 4.27. B¶o vÖ khe b¨ng çch sö dông nhiÒu tr¹m di

®éng vµ nhiÒu tr¹m mÆt ®Êt qu¶ng b¸ l¹i.
91
Trong trêng hîp cã nhiÒu tr¹m mÆt ®Êt trong vïng ®ã th× viÖc
kho¸ khèi khe cã thÓ thùc hiÖn bëi nhiÒu tr¹m mÆt ®Êt vµ tr¹m di
®éng (h×nh 4.27).
4.9.4.2. Kho¸ khe dµnh riªng khung 1 gi©y (Second

frame block reservation).
Giao thøc nµy cho phÐp tr¹m mÆt ®Êt cã thÓ dµnh riªng mét
hoÆc vµi khe trong mçi gi©y dµnh riªng cho m×nh ®Ó ph¸t çc
th«ng tin quan träng cho çc tr¹m di ®éng.
Kh«ng cã sù cã mÆt cña tr¹m mÆt ®Êt trong mèi khung 1 gi©y, çc
tr¹m di ®éng sÏ dµnh riªng (mÆc ®Þnh) 8 khe ®Çu tiªn cña mçi
gi©y. tuy nhiªn tr¹m mÆt ®Êt cã thÓ t¨ng hoÆc gi¶m sè lîng trªn
tuú theo øng dông mµ nã sö dông khi kho¸ çc khe trªn.
Khèi khe mµ
Çc tr¹m di ®«ng
tr¹m mÆt ®Êt
ph¸t th«ng tin
muèn kho¸ dµnh
Tr¹m mÆt ®Êt

gi¶m kÝch cì
khèi khe dµnh
Mét gi©y = 75
khe
H×nh 4.28. Kho¸ khe dµnh riªng khung 1 gi©y
92
4.9.5. Çch ly mÆt ®Êt.

N¬i mµ tr¹m mÆt ®Êt sö dông giao thøc Dµnh riªng tù hiÖu
chØnh ®Ó göi çc tr¹m di ®éng çc chïm ®ång bé qu¶ng b¸, VDL
Mode 4 sö dông kh¸i niÖm Çch ly mÆt ®Êt ®Ó hç trî viÖc qu¶n lý
kªnh. Nhãm çc khe (thêng lµ 8) sau khe yªu cÇu trùc tiÕp ®ã sÏ ®îc
çch ly vµ kh«ng cho bÊt cø tr¹m di ®éng nµo ph¸t n÷a. Th«ng th-
êng, nhãm khe sau khe dµnh riªng ®Þnh kú sÏ ®îc çch ly.
Tr¹m mÆt ®Êt cã thÓ ph¸t th«ng tin dµnh riªng khe cho mét
tr¹m di ®éng míi trªn çc khe çch ly ®Ó gi¶m viÖc tranh chÊp víi
çc tr¹m kh¸c vµ t¨ng hiÖu qu¶ truy nhËp m¹ng cña hÖ thèng mÆt
®Êt trùc tiÕp. T¸c dông cña viÖc Çch ly khe nh»m gom çc khe
dµnh riªng trùc tiÕp, gióp t¨ng hiÖu qu¶ sö dông kªnh vµ ®Ó çc khe
cßn l¹i cho ho¹t ®éng ®éc lËp.
NÕu tr¹m di ®éng ë çch xa tr¹m mÆt ®Êt mét kho¶ng çch
x¸c ®Þnh nµo ®ã th× nã cã thÓ ®îc phÐp coi çc khe çch ly trªn lµ
cha dµnh riªng vµ cã thÓ sö dông ®Ó ph¸t nh b×nh thêng.
B¶n tin ADS-B trùc

tiÕp
Tr¹m mÆt ®Êt ph¸t

th«ng
tin trªn çc khe çch
ly
TÇu bay ngoµi tÇm phñ cña

tr¹m mÆt ®Êt tr¸nh çc khe
çch ly
H×nh 4.29. Çch ly

93
4.9.6. Kªnh b¸o hiÖu toµn cÇu (Global signalling

channels - GSC)
CÆp kªnh b¸o hiÖu toµn cÇu GSC-A vµ GSC-B ®îc cung cÊp ®Ó
®iÒu khiÓn th«ng tin trªn hÇu hÕt çc vïng kÓ c¶ mËt ®é ®«ng.
Trªn nh÷ng vïng lu lîng mËt ®é rÊt cao, çc kªnh GSC cßn ®îc bæ
xung çc kªnh b¸o hiÖu néi bé Local Signalling Chanels - LSC ®Ó sö
dông trong vïng tiÕp cËn t¹i s©n.
Çc kªnh GSC cßn ®îc sö dông ®Ó ph¸t b¶n tin Danh s¸ch dÞch vô –
Directory of Service. GSC ¸p dông trªn toµn cÇu vµ lµ mét thµnh
phÇn c¬ b¶n trong ho¹t ®éng cña VDL Mode 4.
ý tëng dÆt hai kªnh GSC lµ GSC-A vµ GSC-B nh»m môc ®Ých
cho çc ho¹t ®éng ®éc lËp. Tr¹m cã mét m¸t ph¸t (cÊu h×nh tèi
thiÓu) sÏ ph¸t quay vßng trªn 2 kªnh nµy mét çch tù ®éng trong khi
2 m¸y thu gi¸m s¸t 2 kªnh mét çch liªn tôc. Tèc ®é cËp nhËt
trung b×nh sÏ ®îc tho¶ m·n tiªu chuÈn (10 gi©y). Víi 2 kªnh GSC,
mét tr¹m chØ cÇn ph¸t tÝn hiÖu 20 gi©y mét lÇn trªn mèi kªnh. ViÖc
sö dung cÆp kªnh GSC trªn toµn cÇu lµm ®¬n gi¶n ho¸ ho¹t ®éng
cña çc tr¹m ph©n çch phæ vµ kh«ng lµm ¶nh hëng bÊt lîi ®Õn
viÖc sö dông phæ cho nh÷ng vïng mËt ®é bay thÊp.
Víi 2 kªnh GSC mang theo th«ng tin qu¶n lý liªn kÕt vµ ADS-B,
VDL Mode 4 ®· tÝnh ®Õn nhiÔu kh«ng mong muèn trªn çc kªnh.
MÊt mét trong hai kªnh sÏ dÉn ®Õn çc sù kiÖn kh«ng mong muèn
vµ kh«ng ®Þnh tríc, kÕt qu¶ lµ lµm gi¶m tèc ®é cËp nhËt th«ng tin
lu lîng cho tÊt c¶ çc tr¹m. ViÖc gi¶m tèc ®é cËp nhËt vÉn ®ñ tho¶
m·n çc øng dông.
Trªn nh÷ng vïng t¶i GSC thÊp, nhµ chøc tr¸ch ®Þa ph¬ng cã
thÓ cho phÐp çc øng dông qu¶ng b¸ vµ th«ng tin ATS th«ng thêng
trªn çc kªnh GSC.
94
4.9.7. Qu¶n lý tÇn sè.

BÊt cø kªnh 25kHz nµo trong kho¶ng 108,00 – 136,975, ®îc
b¶o vÖ thÝch ®¸ng, ®Òu cã thÓ dïng cho VDL Mode 4 tuú thuéc vµo
øng dông. Hai kªnh GSC cã thÓ ®îc chØ ®Þnh trong b¨ng 136.900
®Õn 136.975, mÆc dï cã thÓ chia chóng ra ®Ó b¶o vÖ nhiÔu xuyªn
kªnh.
ViÖc qu¶n lý tÇn sè cung cÊp çc lîi ®iÓm sau:
• T¹o hiÖu qu¶ sö dông phæ trong tËp hîp ®· ®îc chØ ®Þnh toµn
cÇu cho çc øng dông c¬ b¶n.
H×nh 4.30. Qu¶n lý tÇn sè
Lµ ®èi tîng theo yªu cÇu cña tõng vïng vµ sù qu¶n lý tÇn sè,
çc kªnh bæ xung cã thÓ ®îc chØ ®Þnh cho çc øng dông ®Æc biÖt
nh lµ ADS-B vµ ADS-C.
• Linh ho¹t trong viÖc t¨ng cêng çc ho¹t ®éng vµ qu¶n lý phæ
néi vïng.
• B¶o vÖ çc chøc n¨ng yªu cÇu sù an toµn
§iÒu nµy cho phÐp nhµ cung cÊp çc vïng cã thÓ tæ chøc tÇn
sè dÉn ®êng theo chÝnh s¸ch qu¶n lý phæ cña m×nh, vµ do ®ã
95
gióp cho viÖc b¶o ®¶m sù ®éc lËp cña th«ng tin liªn l¹c vµ tËn dông
®îc tÇn sè radio. Çc kªnh ®ã cã thÓ ®îc ®Þnh nghÜa s½n trªn c¬
së d÷ liÖu çc tr¹m hoÆc nhËn ®îc th«ng qua “Directory of Service”
trªn kªnh GSC.
Çc tr¹m VDL Mode 4 cã thÓ tù ®éng hiÖu chØnh tr¹m ho¹t
®éng tõ kªnh GSC vÒ kªnh LSC vµ quay trë l¹i khi vµo vµ ra çc vïng
®Þa lý ®Æc biÖt.
4.9.8. B¶n tin danh môc dÞch vô (Directory of Services –

DoS)
Nh÷ng tr¹m mÆt ®Êt cã chøc tr¸ch cã thÓ göi DoS trªn kªnh
GSC sö dông çc tham sè §iÓm truy cËp dÞch vô qu¶ng b¸
(Broadcast Service Access Point - BSAP) cã trong çc khung XID. DoS
®Þnh nghÜa çc tÇn sè vµ nh÷ng øng dông t¬ng øng cho phÐp
trong nh÷ng vïng kh¸c nhau. Çc øng dông cã thÓ lµ DGNSS, çc
dÞch vô ATN vµ ATIS trªn çc tÇn sè t¬ng øng. B¶n tin DoS cã thÓ sö
dông ®Ó ghi ®Ì lªn c¬ së d÷ liÖu t¹i bé nhí çc tr¹m nh»m ®iÒu
chØnh sù thay ®æi theo çc vïng cho phï hîp, quy ho¹ch tÇn sè, vµ
møc ®é cña çc dÞch vô.
Sù lùa chän çc dÞch vô cã thÓ thùc hiÖn tù ®éng b»ng çch
sö dông çc dÞch vô tù ®éng ®iÒu chØnh hoÆc theo phi
c«ng/KSVKL. DoS cã cÊu tróc linh ho¹t vµ cã thÓ ®iÒu chØnh phï hîp
theo çc ®Æc ®iÓm sau:
• TÝnh n¨ng chuyÓn ®Õn kªnh hiÖn thêi hoÆc kªnh kh¸c. Mçi
b¶n tin DoS cã çc trêng riªng biÖt víi nh÷ng th«ng tin cho
kªnh hiÖn thêi vµ cã kh¶ n¨ng thªm th«ng tin cña mét hoÆc
nhiÒu kªnh n÷a.
• Sù tËp hîp cña c¬ së d÷ liÖu lín DoS th«ng qua rÊt nhiÒu m·
truy nhËp. Mçi viÖc ph¸t cã thÓ thay thÕ m· truy nhËp nÕu
ph¸t hiÖn ra m· trïng hoÆc thªm m· míi vµo nÕu kh¸c nhau.
• TÝnh s½n sµng cña hÖ thèng ®îc ®¸nh dÊu bëi 2 çch:
1) B»ng çch thªm mét byte duy nhÊt vµo mçi dÞch vô. Sè
lîng byte thªm vµo ®îc biÓu thÞ trong trêng phô cña
m· øng dông. Cã 4 kiÓu dµnh cho çc øng dông ADS-B,
96
TIS-B, ngoµi ra çc byte nµy cã cÊu tróc më cho sù sö

dông trong t¬ng lai.
2) Th«ng qua viÖc sö dông trêng th«ng tin dÞch vô, ®©y
lµ mét ph¬ng tiÖn nÐn ®Ó cung cÊp th«ng tin dÞch
vô, mçi bit trong trêng thÓ hiÖn mét dÞch vô ®Æc tr-
ng. NÕu bit nµy = 1 th× dÞch vô s½n sµng vµ ngîc l¹i.
4.10. Ho¹t ®éng

PhÇn nµy m« t¶ ho¹t ®éng cña çc tr¹m mÆt ®Êt vµ di ®éng
trong VDL Mode 4 trong viÖc sö dông çc chÕ ®é ho¹t ®éng, çc
giao thøc dµnh riªng, çc kªnh GSC vµ qu¶n lý tÇn sè nªu trªn.
4.10.1. Çc tr¹m di ®éng
4.10.1.1. Truy nhËp m¹ng
Çc tr¹m sö dông çc giao thøc Truy nhËp m¹ng trong phÇn
4.9.3. ®Ó nhanh chãng truy cËp vµo m¹ng, çc tr¹m di ®éng cã thÓ
qu¶ng b¸ th«ng tin vÒ m×nh chØ trong vµo gi©y sau khi më m¸y.
Tuy nhiªn nÕu tr¹m di ®éng kh«ng sö dông çc giao thøc nµy th× nã
cã thÓ:
• Cho mçi m¸y thu thu mét kªnh GSC cho ®Õn khi nhËn ®îc
®ñ b¶n ®å khe thêi gian hiÖn t¹i vµ khe dµnh riªng trong t-
¬ng lai. ViÖc nµy chiÕm 1 phót (1 siªu khung).
• B¾t ®Çu ph¸t trªn mâi kªnh GSC theo møc mÆc ®Þnh sö
dông B¸o ço ®éc lËp. ViÖc nµy ph¶i thùc hiÖn c¶ hai giao
thøc Dµnh riªng qu¶ng b¸ ®Þnh kú vµ Dµnh riªng qu¶ng b¸
t¨ng cêng. Sau ®ã mét phót th× chØ cÇn sö dông giao thøc
Dµnh riªng qu¶ng b¸ ®Þnh kú.
Sau ®ã, tr¹m di ®éng cã thÓ ®îc tr¹m mÆt ®Êt híng dÉn chuyÓn tõ
çc kªnh GSC sang çc kªnh LSC.
4.10.1.2. B¸o ço ADS-B ®éc lËp.

Khi b¾t ®Çu khëi ®éng, tr¹m di ®éng cã thÓ sö dông çc thñ
tôc Truy cËp m¹ng nªu trªn. Nã sÏ b¾t ®Çu nhËn vµ göi çc b¶n tin
ADS-B trªn hai kªnh GSC.
97
Tr¹m sÏ b¾t ®Çu ph¸t trªn 2 kªnh GSC theo tèc ®é mÆc ®Þnh, kÕt
qu¶ lµ t¹o nªn tèc ®é m¹ng kÕt hîp b»ng 2 lÇn tèc ®é riªng rÏ. Sù
ph¸t sÏ ®îc ph©n bæ trªn 2 kªnh ®Ó ®¹t ®îc tèc ®é b¸o ço xÊp xØ
cÇn thiÕt. ViÖc sö dông 2 kªnh nh»m môc ®Ých dù phßng trong tr-
êng hîp mÊt kªnh v× mét lý do nµo ®ã.
ViÖc sö dông çc khe hiÖn t¹i vµ trong t¬ng lai ®îc çc tr¹m ®Æt tríc
theo çc giao thøc dµnh riªng. B»ng çch b¸o tríc sù sö dông çc khe,
çc tr¹m cã thÓ th«ng tin mµ tr¸nh çc tr¹m kh¸c cïng dïng khe ®ã
g©y nªn çc nhiÔu kh«ng mong muèn.
Çc tr¹m cã thÓ sö dông giao thøc Dµnh riªng qu¶ng b¸ ®Þnh
kú ®Ó ph¸t çc b¶n tin ADS-B. Giao thøc nµy cho phÐp tr¹m dµnh
riªng khe thêi gian trong çc siªu khung liªn tiÕp nhau. Mçi sù dµnh
riªng ®Òu dµnh cho çc khe t¬ng øng nhau t¹i çc siªu khung (vµ cã
dung sai nÕu cÇn thiÕt), vµ sù dµnh tríc cã thÓ kÐo dµi tõ phót nµy
sang phót kh¸c gäi lµ “luång”. Mét tr¹m cã thÓ t¹o ra sè lîng b¶n tin
ADS-B nhiÒu tuú ý ®Ó göi ®i trong mét phót. VÝ dô nÕu tr¹m muèn
göi b¶n tin ADS-B cø 6 gi©y mét lÇn th× nã ph¶i t¹o ra 6 luång.
4.10.1.3. B¸o ço ADS-B trùc tiÕp
Mét tr¹m mÆt ®Êt cã thÓ truyÒn trùc tiÕp çc b¶n tin ADS-B víi
tr¹m mÆt ®Êt trªn mét kªnh x¸c ®Þnh víi tèc ®é x¸c ®inh th«ng
qua B¶n tin yªu cÇu chung vµ giao thøc Dµnh riªng tù ®éng hiÖu
chØnh. Khi tr¹m di ®éng nhËn ®îc b¶n tin dµnh riªng tù ®éng hiÖu
chØnh, nã sÏ dõng viÖc b¸o ço ®éc lËp l¹i vµ b¾t ®Çu b¸o ço nh
®îc yªu cÇu. §Ó dõng viÖc b¸o ço ®éc lËp, tr¹m di ®éng ph¶i ph¸t
b¶n tin huû dµnh riªng trªn çc khe ®· dµnh riªng. §iÒu nµy b¸o cho
çc tr¹m kh¸c biÕt çc khe nµy hiÖn bá trèng.
B¶n tin yªu cÇu chung víi ID x¸c ®Þnh kiÓu sÏ ®îc tr¹m di ®éng
ph¸t ®i. Th«ng thêng chØ râ b¶n tin ADS-B nhng cã thÓ chØ râ to¹
®é. B¶n tin cßn bao gåm thêi gian giíi h¹n time-out chØ ra sè lîng
siªu khung mµ nã dµnh riªng khe, tèc ®é b¸o ço vµ kho¶ng trùc
tiÕp. Tham sè “kho¶ng trùc tiÕp – direct offset” nµy chØ thÞ:
• Tr¹m di ®éng cã thÓ qu¶ng b¸ ®éc lËp, quyÕt ®Þnh trªn çc
khe riªng cña nã sö dông tèc ®é x¸c ®Þnh.
98
• Tr¹m di ®éng cã thÓ sö dông çc khe ®· ®Þnh nghÜa tríc cña
tr¹m mÆt ®Êt
Yªu cÇu cßn bao gåm tÇn sè ®Ó b¾t buéc tr¹m di ®éng sö dông
nÕu cÇn thiÕt.
ViÖc ph¸t b¶n tin ADS-B ®¬n vµ çc b¶n tin kh¸c
Tr¹m di ®éng cã thÓ ®îc tr¹m kh¸c chØ thÞ ph¸t b¶n tin ADS-B
hoÆc çc b¶n tin kh¸c trªn mét khe thêi gian. §iÒu nµy cã thÓ thùc
hiÖn b»ng çch sö dông çc b¶n tin Yªu cÇu chung víi giao thøc Dµnh
riªng yªu cÇu mét híng ph¸t ®i tõ mét tr¹m ®Õn mét tr¹m kh¸c. Giao
thøc Dµnh riªng yªu cÇu mét híng cã thÓ ph¸t ®i bëi tõ tr¹m ®i
®éng ®Õn çc tr¹m di ®éng kh¸c vµ tr¹m mÆt ®Êt, tõ tr¹m mÆt
®Êt ®Õn çc tr¹m di ®éng. Tr¹m kh¸c tr¶ lêi b»ng khe ®· chØ ®Þnh
trong yªu cÇu cña b¶n tin yªu cÇu chung. Çc b¶n tin nµy nh»m thu
nhËn çc th«ng tin tõ çc tr¹m kh¸c nh:
• D÷ liÖu truyÒn møc thÊp (vd to¹ ®é tiÕp theo) vµ çc th«ng tin
mµ v× mét lý do nµo ®ã cha nhËn ®ñ.
• NhËn nhiÒu th«ng tin vÒ vÞ trÝ h¬n tõ çc tÇu bay gÇn ®ã.
ChÕ ®é ngñ
ChÕ ®é ngñ dµnh cho tÇu bay ®ang ®ç. Khi ë chÕ ®é ngñ vµ
tÜnh, tèc ®é b¸o ço gi¶m xuèng, khi tÇu bay di chuyÓn th× tèc ®é
nµy t¨n lªn. ViÖc nµy nh»m môc ®Ých gi¶m t¶i cho m¹ng. Mét b¶n
tin Dµnh riªng tù ®éng hiÖu chØnh cã thÓ mang chØ thÞ ®Ó
chuyÓn ®Õn chÕ ®é ngñ. B¶n tin nµy còng mang 2 tham sè ®Ó
phÝ thu quyÕt ®Þnh khi nµo tho¸t khái chÕ ®é ngñ. Thø nhÊt lµ vÞ
trÝ hiÖn t¹i vµ thø hai lµ tèc ®é. NÕu mét trong hai tham sè trªn vît
qu¸ ngìng nµo ®ã th× tÇu bay sÏ b¾t ®Çu ph¸t çc b¶n tin ADS-B víi
tèc ®é cao. Sö dông giao thøc Qu¶ng b¸ t¨ng cêng ®Ó d¸t ®îc ®iÒu
nµy. Tèc ®é truyÒn d÷ liÖu t¹i chÕ ®é ngñ ®îc chØ ra trong b¶n tin
Dµnh riªng tù ®éng hiÖu chØnh. Tè ®é truyÒn khi rêi khái chÕ ®é
ngñ ®îc quyÕt ®Þnh bëi tr¹m di ®éng.
B¸o ço vÞ trÝ
99
Çc b¶n tin VDL Mode 4 hç trî çc th«ng tin to¹ ®é. Çc th«ng
tin to¹ ®é cã thÓ truyÒn ®éc lËp víi tèc ®é thÊp trªn mçi kªnh mµ
tr¹m ®ang ph¸t ADS-B. Thªm vµo ®ã, to¹ ®é cã thÓ ®îc göi trong
håi ®¸p b¶n tin Yªu cÇu trùc tiÕp/chung cña tr¹m kh¸c.
Tham sè vïng trêi ph¸t xuèng (Downlink of airborne
parameters - DAP)
Çc tr¹m di ®éng ngoµi ph¸t çc b¶n tin ADS-B cßn cã thÓ ph¸t çc
b¶n tin DAP theo:
• Mét çch ®Þnh kú nh lµ çc b¶n tin qu¶ng b¸.
• Theo yªu cÇu, sö dông giao thøc Yªu cÇu mét híng hoÆc Dµnh
riªng tù ®éng hiÖu chØnh.
Çc b¶n tin DAP cã thÓ ®îc göi ®éc lËp hoÆc th«ng qua viÖc tr¶ lêi
yªu cÇu cña tr¹m kh¸c.
4.10.2. Tr¹m mÆt ®Êt
Sù cã mÆt cña tr¹m mÆt ®Êt kh«ng yªu cÇu sö dông c¬ chÕ
ho¹t ®éng ®éc lËp trªn çc kªnh GSC chØ ®Þnh tríc. Tr¹m mÆt ®Êt
ph¸t lªn çc d÷ liªu theo nhiÒu kiÓu kh¸c nhau ®Ó hç trî qu¶n lý liªn
l¹c trong çc øng dông sau:
• B¶n tin ADS-B, dïng cho qu¶n lý th«ng tin vµ çc dÞch vô ADS-
B.
• B¶n tin yªu cÇu chung, sö dông ®Ó híng dÉn tÇu bay thay ®æi
çc th«ng sè khe thêi gian b¸o ço (tèc ®é, kªnh, chÕ ®é tù
®éng/trùc tiÕp) hoÆc híng dÉn tÇu bay ph¸t çc th«ng sè DAP
®Þnh kú hay theo yªu cÇu.
• Çc b¶n tin DoS, b¸o çc dÞch vô VDL Mode 4 nµo ®ang s½n
sµng trªn çc kªnh.
• B¶n tin kho¸ khe, sö dông ®Ó kho¸ mét sè liªn tôc çc khe thêi
gian ®Ó sö dông cho tr¹m mÆt ®Êt ph¸t çc th«ng tin quan
träng.
• B¶n tin TIS-B, hÖ thèng mÆt ®Êt dïng çc b¶n tin nµy ®Ó
qu¶ng b¸ th«ng tin vÞ trÝ tõ Radar vµ çc tr¹m di ®éng ph¸t l¹i
th«ng tin vÒ vÞ trÝ cho mÆt ®Êt.
• B¶n tin FIS-B, sö dông ®Ó çc tr¹m mÆt ®Êt ph¸t çc th«ng tin
vÒ s©n bay.
100
• B¶n tin GRAS, ph¸t qu¶ng b¸ th«ng tin t¨ng cêng cña GNSS sö
dông hç trî th«ng tin vïng trêi, dÉn ®êng mÆt ®Êt vµ gi¸m s¸t.
TÊt c¶ çc b¶n tin trªn ®Òu ph¸t qu¶ng b¸ trõ b¶n tin Yªu cÇu chung
lµ cho cô thÓ tr¹m nµo ®ã.
4.10.2.1. B¶n tin ADS-B ph¸t tõ mÆt ®Êt.
Tr¹m mÆt ®Êt ph¸t b¶n tin ADS-B sö dông Chïm ®ång bé bao
gåm phÇn cè ®Þnh vµ mét sè phÇn thay ®æi. PhÇn thay ®æi cã tªn
“Basic Ground” ®îc sö dông cho phÇn lín tr¹m mÆt ®Êt. Tèc ®é b¸o
ço ADS-B cña tr¹m mÆt ®Êt lµ th«ng sè tuú chän bæ xung nhng
thÊp h¬n tr¹m di ®éng. Th«ng thêng kh«ng thÊp h¬n mét b¶n tin
trªn phót.
4.10.2.2. C¬ chÕ tr¹m mÆt ®Êt ®iÒu khiÓn tr¹m ®i

®éng
ViÖc sö dông b¸o ço ®éc lËp/trùc tiÕp lµ mét tuú chän bæ
xung. Tuy nhiªn cÇn tÇu bay sö dông b¸o ço ADS-B ®éc lËp trong
qu¸ tr×nh bay b»ng vµ kh«ng cã sù qu¶n lý kh«ng gian, ®ång thêi
b¸o ço trùc tiÕp sö dông trong çc vïng bay ®«ng vµ vïng s©n ®ç.
B¸o ço trùc tiÕp lµ mét giao thøc linh ho¹t cã thÓ sö dông ë kªnh ®·
®Þnh ®Ó ph¸t vµ ë tèc ®é ®· ®Þnh. Nã cßn ®Ó chØ ®Þnh khe thêi
gian cho truyÒn dÉn.
4.10.2.3. TIS-B
Tr¹m mÆt ®Êt cã thÓ ph¸t b¶n tin TIS-B lªn cho çc tr¹m di
®éng cha ®îc trang bÞ ADS-B. Cã 2 lo¹i b¶n tin:
• B¶n tin theo dâi TIS-B, cho phÐp göi th«ng tin vÞ trÝ cho
tíi 4 tÇu bay. B¶n tin nµy cïng víi sè hiÖu tÇu bay
(callsign) ®îc dïng ®Ó hiÓn thÞ lªn mµn h×nh trªn m¸y
bay trong môc d÷ liÖu CDTI.
• B¶n tin theo dâi nhËn d¹ng TIS-B, göi sè hiÖu tÇu bay lªn
cho tíi 4 tÇu bay. B¶n tin nµy ®îc göi víi tèc ®é thÊp h¬n
so víi b¶n tin theo dâi TIS-B khi chóng chØ gåm çc d÷
liÖu tÜnh. Tèc ®é b¸o ço lµ mét tuú chän bæ xung, nhng
thêng tèc ®é lµ 10 gi©y mét b¶n tin trªn mét r·nh ®èi víi
101
b¶n tin theo dâi TIS-B vµ mét b¶n tin trªn mét phót ®èi víi
lo¹i kia.
B¶n tin TIS-B cßn ®îc tr¹m mÆt ®Êt sö dông ®Ó ph¸t l¹i th«ng
tin ADS-B. §iÒu nµy rÊt phï hîp khi tÇu bay ph¸t tíi vïng mµ cã
nhiÒu kªnh ®îc dïng ®Ó ph¸t ADS-B. trong trêng hîp nµy tr¹m
mÆt ®Êt cã thÓ cung cÊp cho çc tÇu bay ë çc vïng kh¸c víi
th«ng tin vÒ tÇu bay míi truy nhËp vïng trêi l©u tríc khi tÇu bay
chuyÓn sang kªnh kh¸c.
4.10.2.4. B¶o vÖ viÖc ph¸t sãng cña tr¹m mÆt ®Êt

Çc tr¹m mÆt ®Êt cã thÓ sö dông çch ly ®Ó gi¶m kh¶ n¨ng
çc khe cña m×nh bÞ çc tr¹m mÆt ®Êt kh¸c sö dông. Kü thuËt nµy
h÷u dông v× tr¹m mÆt ®Êt ë çc vÞ thÊp víi tÇm phñ h¹n chÕ. Cã
nghÜa lµ tÇu bay A víi gãc ngÈng thÊp cã thÓ kh«ng nhËn ®îc sãng
tõ tr¹m mÆt ®Êt. Çc khe thêi gian sö dông cho çc tr¹m mÆt ®Êt sÏ
xuÊt hiÖn díi d¹ng trèng tríc khi tÇu bay A dïng. §iÒu nµy g©y nªn
nhiÔu tíi çc tÇu bay kh¸c muèn nhËn th«ng tin tõ tr¹m mÆt ®Êt ®ã.
Thªm vµo ®ã, viÖc ph¸t sãng cña tr¹m mÆt ®Êt cã ®é u tiªn cao
h¬n çc b¸o ço ADS-B cña tÇu bay. Møc ®é u tiªn cña tr¹m mÆt
®Êt phô thuéc vµo øng dông ®ang hç trî.
4.10.2.5. Qu¶n lý viÖc ph¸t sãng cña tr¹m mÆt ®Êt.
Tr¹m mÆt ®Êt sÏ ph¸t çc chïm th«ng tin víi nhiÒu kiÓu b¶n tin
kh¸c nhau. H×nh 4.31 díi chØ ra çc d¹ng th«ng tin bao gåm:
• Çc b¶n tin ADS-B (çc chïm ®ång bé)
• B¶n tin DoS
• Çc b¶n tin TIS-B
• Çc b¶n tin FIS-B
• Çc b¶n tin GRAS
• Çc b¶n tin yªu cÇu chung
H×nh 4.31 cßn chØ ra:
• Çc khe bÞ kho¸. ChØ sö dông cho çc tr¹m mÆt ®Êt. Tai
nh÷ng vïng cã nhiÒu tr¹m mÆt ®Êt, çc tr¹m sÏ lËp kÕ ho¹ch
tríc víi nhau. Khãi çc khe sÏ bao trïm sö dông cho çc tr¹m ®ã.
102
• B¸o ço trùc tiÕp cña tr¹m di ®éng trùc tiÕp tíi çc tr¹m di
®éng. Çc khe sÏ ®îc lËp tø chØ ®Þnh cho viÖc ph¸t lªn.
• Çc khe çch ly mÆt ®Êt. Çc khe nµy ®îc dïng lËp tøc cho
viÖc b¸o ço trùc tiÕp.
H×nh 4.31. TruyÒn ph¸t cña tr¹m mÆt

®Êt
Chó ý r»ng tuyÕn ph¸t lªn cã thÓ lµ çc tuyÕn ph¸t s¸t c¹nh
nhau vµ khe kh«ng cã ng¾t ®o¹n. §Ó ng¨n chÆn viÖc ph¸t khëi ®Çu
qu¸ l©u, tr¹m mÆt ®Êt cã thÓ xen vµo nh÷ng kho¶ng ng¾t.
Ch¬ng 5. Çc vÊn ®Ò vÒ qu¶n lý hÖ thèng VDL Mode 4
Ch¬ng 5 cã néi dung bao gåm çc vÊn ®Ò vÒ qu¶n lý hÖ

thèng VDL Mode 4, viÖc nµy bao gåm qu¶n lý kÕt nèi, qu¶n lý phæ
tÇn sè vµ qu¶n lý kªnh sö dông cho VDL Mode 4 khi hÖ thèng ®·
h×nh thµnh. Néi dung ®i s©u thªm vµo m« t¶ cÊu tróc khu«n d¹ng
çc b¶n tin c¬ b¶n ph¸t ®i nh b¶n tin ®ång bé, b¶n tin DoS … PhÇn
cuèi ch¬ng ®Ò ra 3 m« h×nh sö dông kªnh cho çc qu¸ tr×nh
103
chuyÓn giao sang hÖ thèng míi vµ mét sè quy tr×nh xö lý sù cè khi

hÖ thèng gÆp lçi.
5.1. Çc b¶n tin qu¶n lý kÕt nèi – Link Management

5.1.1. CÊu tróc b¶n tin chïm ®ång bé – SYNC BURST
Líp Thùc thÓ qu¶n lý kÕt nèi LME trong VDL Mode 4 sö dông chïm
®ång bé ®Ó ®iÒu khiÓn viÖc th«ng tin. Chïm ®ång bé nµy cã thÓ
chøa c¶ çc th«ng tin ADS-B liªn quan. Chïm ®ång bé cã 2 phÇn Cè
®Þnh chøa çc th«ng tin cÇn thiÕt cho viÖc duy tr× th«ng tin cïng víi
d÷ liÖu c¬ b¶n ADS-B vµ phÇn Thay ®æi chøa çc th«ng tin sö
dông cho çc øng dông kh¸c, vÝ dô nh ADS-B.
B¶n tin ®ång bé cã 3 phÇn: Mµo ®Çu, Cè ®Þnh vµ Thay
®æi
A. PhÇn mµo ®Çu – General Burst Header
- KiÓu giao thøc dµnh riªng
- ChØ sè phiªn b¶n
- §Þa chØ nguån (27 bit)
B¶ng 5.1. CÊu tróc phÇn mµo ®Çu
Sè bÝt
Néi dung §o¹n
8 7 6 5 4 3 2 1
Cê - 0 1 1 1 1 1 1 0
KiÓu dµnh riªng (rid), chØ sè 1 s27 s26 s25 ve ve ve rid 1
phiªn b¶n(ver) r3 r2 r1
2 s24 s23 s22 s21 s20 s19 s18 s17
§Þa chØ nguån (s) 3 S16 s15 s14 s13 s12 s11 s10 s9
4 s8 s7 s6 s5 s4 s3 s2 s1
ChØ sè nhËn d¹ng b¶n tin 5 ink mi … mi mi mi mi
(mi) k 4 3 2 1
6
Tin tøc 6 – (n-5) …
n-4
D÷ liÖu dµnh riªng (rd) n-3 in1 rdk
NhËn d¹ng dµnh riªng më n-2 e … e rd1
réng (erid) rid rid
k 1
n-1 c16 c15 c14 c13 c12 c11 c10 c9

KiÓm tra d vßng - CRC (c)
n c8 c7 c6 c5 c4 c3 c2 c1
Cê - 0 1 1 1 1 1 1 0
B. PhÇn cè ®Þnh – Fix data field
PhÇn cè ®Þnh lu«n ®îc ph¸t trong mäi b¶n tin, nã bao gåm:
- Cê chØ thÞ chÕ ®é ho¹t ®éng Trùc tiÕp/§éc lËp
104
- §é cao (baro/geo)
- §Þnh d¹ng CRC
- VÞ trÝ.
- Kinh ®é, vÜ ®é
- §é cao c¬ së
- HÖ sè phÈm chÊt thêi gian
- Tuæi d÷ liÖu
B¶ng 5.2. Çc thµnh phÇn cña phÇn cè ®Þnh:

Trêng th«ng tin Sè lîng Gi¶i thÝch
bit
NhËn d¹ng b¶n tin 1 “0” chØ thÞ r»ng b¶n t in chøa chïm
®ång bé
ChÕ ®é trùc tiÕp/®éc lËp 1 “0” chØ chÕ ®é trùc tiÕp vµ ngîc l¹i
2 4 tr¹ng th¸i thêi gian: c¬ b¶n ®¶m
TFOM
b¶o, c¬ b¶n, thø hai, thø ba
NUCp 4 ChØ ra 16 tr¹ng th¸i
NhËn d¹ng ch½n lÎ CRC 1 ChØ thÞ phÇn CRC ch½n hay lÎ
VÜ ®é 12 12bit m· ho¸ CPR chØ thÞ vÜ ®é
chÝnh x¸c ®Õn ±140m trong ph¹m
vi réng 600 dÆm
Kinh ®é 14 14bit m· ho¸ CPR chØ thÞ vÜ ®é
chÝnh x¸c ®Õn ±120m trong ph¹m
vi réng 600 dÆm
NhËn d¹ng ®é cao theo baro 1 Th«ng tin ®é cao ®îc ph¸t ®i lµ
hoÆc geo th«ng sè khÝ ¸p (barometric) hay
h×nh häc (geometric). “0” t¬ng øng
víi barometric vµ ngîc l¹i.
§é cao 12 B¸o ®é cao theo khu«n d¹ng cña
chuÈn SARP.
Tuæi d÷ liÖu 4 Tuæi cña d÷ liÖu (theo chuÈn SARP)
ChØ sè nhËn d¹ng phÇn thay 4 ChØ thÞ kiÓu d÷ liÖu trong phÇn
®æi thay ®æi.
Tæng: 56
bit
Trong phÇn nµy cã ®Ò cËp ®Õn m· ho¸ CRP (Compact Position

Reporting) ®Ó chØ thÞ kinh/vÜ ®é vÞ trÝ cña tr¹m, ®©y lµ mét
khu«n d¹ng ®îc ®Þnh nghÜa ®Ó m· ho¸ bit cho phÐp b¸o ço ®îc
®Çy ®ñ vÞ trÝ tr¹m víi sè lîng bit Ýt nhÊt.
Gi¸ trÞ th« cña kinh vµ vÜ ®é cña tr¹m sÏ ®îc chia thµnh 2
phÇn: phÇn m· ho¸ CRP ph©n gi¶i thÊp n»m trong d÷ liÖu cè ®Þnh
105
cña chïm ®ång bé, phÇn m· ho¸ CRP ph©n gi¶i cao sÏ ®îc göi ®i
trong mét hoÆc nhiÒu d÷ liÖu thay ®æi cña chïm.
Trong phÇn m· ho¸ ph©n gi¶i thÊp, vÜ ®é ®îc m· ho¸ b»ng 14
bit vµ kinh ®é lµ 12 bit trong khi t¹i phÇn m· ho¸ ph©n gi¶i cao th×
chØ cã 4,6, hoÆc 8 bit. PhÇn m· ho¸ ph©n gi¶i thÊp sö dông 12 bit
chØ vÜ ®é so víi 14 bit chØ kinh ®é lµ ®Ó sai sè lín nhÊt khi m· ho¸
kinh ®é sÏ cao h¬n ë vÜ ®é kho¶ng 4 lÇn, sai sè cña kinh ®é cao
nhÊt lµ t¹i çc vïng cùc.
B¶ng 5.3. CÊu tróc b¶n tin nh sau:
Sè bÝt
Néi dung §o¹n
8 7 6 5 4 3 2 1
Cê chØ thÞ : ®iÒu 5 n N n n cprf b/g a/d 0
khiÓn/®éc lËp (b/d), ucp ucp ucp2 ucp1
®é cao 4 3
geo/baro (g/b),
ch½n lÎ CRC
(cprf)
vµ ®é cao t¬ng
®èi (nucp)
VÜ ®é (lat) 6 lat8 lat7 lat6 lat5 lat4 lat3 lat2 lat1
§é cao c¬ së (balt) 7 ba ba bat1 bat1 bat1 bat1 bat1 bat9
t16 t15 4 3 2 1 0
8 ba ba bat6 bat5 bat4 bat3 bat2 bat1

t8 t7
Kinh ®é (lng) 9 lng8 lng7 lng6 lng5 lng4 lng3 lng2 lng1
HÖ sè phÈm chÊt thêi 10 t T lng1 lng1 lng1 lng1 lng1 lng9
gian (tfom) fpm fom 4 3 2 1 0
2 1
Tuæi d÷ liÖu (da), 11 da4 da3 da2 da1 id4 id3 id2 id1
nhËn d¹ng trêng th«ng
tin (id)
NhËn d¹ng më réng 1 12 id14 id13 id12 id11 id24 id23 id22 id21
(id1), nhËn d¹ng më
réng 2 (id3)
NhËn d¹ng më réng 3 13 id34 id33 id32 id31 ink …
(id3)
Trêng th«ng tin (in) 14
15 …
16
17 in14 in13 in12 in11 in10 in9 in8 in7
18 in6 in5 in4 in3 in2 in1
§Ó göi d÷ liÖu, thuËt to¸n m· ho¸ CRP tríc tiªn m· ho¸ 12/14 bit
phÇn m· ho¸ ph©n gi¶i thÊp ®Ó truyÒn ®i trong d÷ liÖu cè ®Þnh,
106
sau ®ã th× m· ho¸ ph©n gi¶i cao b»ng çch thªm trêng offset vµo
phÇn nhËn ®îc cña vÞ trÝ cè ®Þnh. Khi nhËn ®îc b¸o ço vÞ trÝ, çc
bit m· ho¸ ph©n gi¶i thÊp ®îc gi¶i m· CRP ®Çu tiªn. Sau ®ã tuú
theo ®é ph©n gi¶i cÇn thiÕt mµ thµnh phÇn ph©n gi¶i cao ®îc ph¸t
®i cïng víi 12/14 bit b¸o ço. Khi ®ã th× çc phÇn ph©n gi¶i cao sÏ
®îc thªm vµo 12/14 bit ph©n gi¶i thÊp ®Ó t¨ng thªm ®é ph©n gi¶i
cña toµn b¸o ço.
Khi to¹ ®é chuÈn ®· ®îc nhËn d¹ng th× chØ cÇn gi¶i m· çc
b¸o ço ®¬n. Çc b¸o ço liªn tiÕp sÏ ®îc m· ho¸ çc sù kh¸c biÖt vµ
kÌm theo dÊu cña sù thay ®æi cho phÐp sù gi¶i m· trªn toµn cÇu
mét çch râ rµng. Do ®ã b¸o ço ®¬n 12/14 bit m· ho¸ sÏ ®îc gi¶i m·
râ rµng trong kho¶ng çch 1113 km (601 dÆm) víi ®é ph©n gi¶i xÊp
xØ 140m theo vÜ ®é vµ 120m theo kinh ®é. Trong trêng hîp nµy
®iÓm quan s¸t hoÆc vÞ trÝ chuÈn ph¶i ®îc x¸c ®Þnh vµ n»m trong
kho¶ng çch 300,5 dÆm víi vÞ trÝ cÇn b¸o ço.VÞ trÝ chuÈn trong
mäi trêng hîp sÏ lµ ®iÓm cuèi cïng ®îc m· ho¸ chÝnh x¸c.
C. PhÇn thay ®æi – Variable data field

B¶ng 5.4. Çch m· ho¸ çc th«ng tin trong phÇn thay ®æi:
Trêng th«ng tin Sè lîng M· ho¸ Chi
bit chó
VÜ ®é 4 PhÇn m· ho¸ vÜ ®é ph©n gi¶i
cao bæ xung cho 12 bit vÜ ®é
ph©n gi¶i thÊp ë phÇn cè
®Þnh
Kinh ®é 4 PhÇn m· ho¸ kinh ®é ph©n gi¶i
cao bæ xung cho 14 bit kinh
®é ph©n gi¶i thÊp ë phÇn cè
®Þnh
§o¹n ®é cao 7 §é cao theo Baro - Geo
N¨m (UTC) 8 N¨m hiÖn t¹i – 1970, nÕu = 0 1 -
th× lµ kh«ng dïng 255
Th¸ng (UTC) 4 Th¸ng
Ngµy (UTC) 5 Ngµy , nÕu = 00 th× lµ kh«ng
dïng
Giê (UTC) 5 Giê
Phót (UTC) 6 Phót
Gi©y (UTC) 6 Gi©y
Khe thêi gian 8 Sè khe thêi gian, nÕu = 0 0-255
nghÜa lµ khe ®Çu tiªn ë khung
thø 2
107
B¶ng 5.5. Çc trêng th«ng tin qu¶n lý kÕt nèi:

NhËn d¹ng tr- NhËn d¹ng më NhËn d¹ng më Tªn tr¬ng
êng th«ng tin réng 1 (id1) réng 2 (id2) th«ng tin
(id)
3 hex Cha sö dông Cha sö dông Tr¹m mÆt ®Êt
c¬ së
4 hex Cha sö dông Cha sö dông Thêi gian UTC
B¶ng 5.6. Trêng th«ng tin ph¸t tõ tr¹m mÆt ®Êt c¬ së:
Sè bÝt
Néi dung §o¹n
8 7 6 5 4 3 2 1
NhËn d¹ng trêng th«ng 11 x x x x 0 0 1 1
tin (id)
Giê (UTC) - (h) 12 res res res h5 h4 h3 h2 h1
Phót (UTC) - (min) 13 pid1 pid9 min6 min5 mi min3 min2 min1
0 n4
NhËn d¹ng Patch (pid) 14 pid8 pid7 pid6 pid5 pid4 pid3 pid2 pid1
§o¹n baro/geo (bgo) 15 res bg bgo6 bgo5 bg bg bg bgo1
o7 o4 o3 o2
Khe thêi gian (tsl) 16 tsl8 tsl7 tsl6 tsl5 tsl4 tsl3 tsl2 tsl1
4 bit vÜ ®é (4lon), 4 bit 17 lon4 lon3 lon2 lon1 lat4 lat3 lat2 lat1
kinh ®é (4lat)
Gi©y (UTC) - (sec) 18 se sec5 sec4 sec3 sec2 sec1
c6
x : phÇn thuéc vÒ d÷ liÖu cè ®Þnh
res : phÇn phÇn hiÖn t¹i cha sö dông.
5.1.2. B¶n tin DoS – Directory of Service

Çc d¹ng cña b¶n tin DoS ®îc m« t¶ nh sau
5.1.2.1. Chïm XID quy íc (kh«ng nÐn)
B¶ng díi ®©y m« t¶ mét d¹ng m· ho¸ cho b¶n tin DoS ®îc dïng ®Ó
qu¶ng b¸ bëi giao thøc dµnh riªng ®Þnh kú hoÆc dïng trong çc
khèi, khe dµnh riªng sö dông çc giao thøc kh«ng dµnh riªng.
B¶ng 5.7. M· ho¸ b¶n tin DoS

Trêng tham sè §o¹n VÞ trÝ bÝt trong ®o¹n Gi¶i thÝch
8 7 6 5 4 3 2
1
Cê - 0 1 1 1 1 1 1 0
BÝt chØ thÞ tr- 1 s s s v v v Ri 1 BÝt chØ thÞ tr-
êng/khung, er er er d êng/khung nÐn
nhËn d¹ng (bit 1 b»ng 1).
108
dµnh riªng rid = 1 lµ Dµnh

(rid), chØ sè riªng ®Þnh kú
phiªn b¶n (ver)
§Þa chØ nguån 2 s s s s s s s s
(s) 3 s s s s s s s s
4 s s s s s s s s
NhËn d¹ng b¶n 5 c/ 0 1 1 0 0 0 1 c/r = 0: §iÒu
tin vµ bit chØ r khiÓn tõ tr¹m
thÞ §iÒu mÆt ®Êt. Khi
khiÓn/Tr¶ lêi nhËn d¹ng b¶n
tin lµ 0110001
th× b¶n tin lµ
cña VDL Mode
2.
Trêng ®iÒu 6 1 0 1 p/ 1 1 1 1 c/f = 0: b¶n tin
khiÓn kÕt nèi f dµnh cho DoS
Trêng th«ng tin 7
8 …
9
n-3 x x x x x x re re
s s
D÷ liÖu dµnh n-2 re re re re re re re re
riªng s s s s s s s s
CRC n-1 cr cr cr cr cr cr cr cr Dµnh riªng
CRC n c c c c c c c c ®Þnh kú hoÆc
Cê khung - cr cr cr cr cr cr cr cr kh«ng dµnh
c c c c c c c c riªng
0 1 1 1 1 1 1 0
Tõ ®o¹n 1 ®Õn ®o¹n 5 lµ çc ®Çu chuÈn cña VDL Mode 4 víi bit 1
cña ®o¹n 1 = 1 chØ thÞ ®©y lµ chïm. Th«ng thêng, trêng rid (bÝt 2
®o¹n 1) sÏ ®Æt b»ng 1 ®Ó kh¼ng ®Þnh l¹ kiÓu dµnh riªng ®Þnh kú
khi kÕt thóc truyÒn b¶n tin. §o¹n 6 ®îc m· ho¸ ®Ó sö dông cho çc
trêng ®Þnh nghÜa trong VDL Mode 2 vµ cã nghÜa lµ ®©y lµ khung
XID.
5.2. VÊn ®Ò qu¶n lý phæ tÇn sè

5.2.1. Qu¶n lý phæ trong VDL Mode 4
ViÖc thiÕt lËp mét hÖ thèng kÕt nèi d÷ liÖu míi n¶y sinh çc
phæ tÇn sè míi cÇn thiÕt lËp, ®ã lµ çc phæ tÇn ®· cã s½n hoÆc
b¨ng tÇn míi. Theo ICAO th× çc thiÕt bÞ VDL Mode 4 ®îc ho¹t ®éng
ë b¨ng tÇn th«ng tin VHF hµng kh«ng (117.975MHz ®Õn 137MHz) vµ
109
còng cã thÓ ®îc sö dông thªm b¨ng tÇn dÉn ®êng VHF (108MHz
®Õn 117.975MHz). Nhng trong kü thuËt VDL Mode 4 cÇn thªm 2
kªnh GSC cho viÖc qu¶n lý kÕt nèi vµ cã thÓ cho çc b¶n tin ADS-B
nªn nÕu cÇn thiÕt cã thªm çc kªnh bæ xung thªm tuú thuéc vµo
®Æc ®iÓm tõng vïng.
5.2.2. Çc quy t¾c vÒ v« tuyÕn cña ITU
TÊt c¶ çc tÇn sè v« tuyÕn trªn thÕ giíi ®îc ®Þnh ra vµ qu¶n lý
bëi TiÓu ban V« tuyÕn cña ITU. TÇn sè cña hµng kh«ng còng tu©n
theo çc quy t¾c trªn vµ ®îc sù ®ång ý cña ICAO.
Tæ chøc ICAO ®· ph¸t triÓn chuÈn VDL ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò
thiÕu hôt phæ tÇn sè ë çc vïng ®ang sö dông b¨ng VHF cho çc
dÞch vô dÉn ®êng di ®éng hµng kh«ng (Aeronautical Mobile (Route)
Services -AM(R)S ), ®ã lµ b¨ng tÇn 117.975MHz ®Õn 137MHz. B¨ng
tÇn trªn ®ang ®îc sö dông cho th«ng tin tho¹i t¬ng tù, bèn tÇn sè
trªn cïng (136 – 136.975MHz) ®· ®îc chØ ®Þnh cho çc dÞch vô liªn
kÕt d÷ liÖu. B¨ng tÇn dÉn ®êng (ARN – Aeronautical Radio
navigation Services) 108 – 117.975MHz hiÖn nay ®ang ®îc sö dông
cho çc ®µi dÉn ®êng ISL vµ VOR. Cã thÓ nh×n thÊy trêng çc dÞch
vô dÉn ®êng vÖ tinh t¨ng cêng mÆt ®Êt (GBAS) sÏ ®îc chØ ®Þnh
phæ tÇn trong b¨ng nµy. T¹i nhiÒu vïng trªn thÕ giíi hÖ thèng VOR
®· ®îc thay thÕ b»ng çc tr¹m DME vµ GNSS. §Þnh nghÜa phæ cña
ITU cho dÉn ®êng còng ®· tÝnh ®Õn çc hÖ thèng nµy, nh ë Radar,
hÖ thèng ®· gãp phÇn cho dÉn ®êng th«ng qua ®iÒu hµnh luång
kh«ng lu hoÆc hç trî cho çc chøc n¨ng dÉn ®êng. §iÒu nµy dÉn
®Õn nhiÒu tranh luËn r»ng VDL Mode 4 nªn sö dông b¨ng tÇn ARN.
ViÖc thiÕu hôt phæ VHF cho hµng kh«ng ®· ®îc ®a ra bµn c·i
rÊt nhiÒu trong nh÷ng n¨m qua. ViÖc ®a çc hÖ thèng VDL ra nh»m
môc tiªu gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy. Tuy nhiªn b¨ng tÇn ARN kh«ng ®îc
ITU cho phÐp sö dông cho VDL v× nã cha ®îc ph©n lo¹i râ rµng. Héi
nghÞ ngµy 28 th¸ng 1 n¨m 2003 cña tiÓu ban V« tuyÕn ®· ®a ra
b¨ng tÇn cho GBAS lµ b¨ng ARN, cßn ICAO trong héi nghÞ nµy ®· ®a
ra ý kiÕn çc dÞch vô gi¸m s¸t nªn dïng chung víi çc dÞch vô dÉn ®-
êng.
5.2.3. KÕ ho¹ch ph©n bæ tÇn sè cho VDL Mode 4

110
ICAO ®· Ên ®Þnh tÇn sè cho VDL Mode 4. Çc thö nghiÖm cho
VDL Mode 4 ®· cho kÕt qu¶ t¬ng øng víi AMCP WG-B. Toµn bé phæ
tÇn cho hµng kh«ng (kÓ c¶ dÉn ®êng vµ th«ng tin) ®· ®îc x¸c
®Þnh. Nguyªn lý cña viÖc ph©n bæ tÇn sè lµ: Hai kªnh GSC ph¶i ®-
îc dïng chung toµn cÇu. Çc kªnh nµy ®îc dïng cho qu¶n lý hÖ thèng
vµ cho ADS-B, çc øng dông chÝnh cña VDL Mode 4. Trong ho¹t ®éng
th«ng thêng, çc tr¹m sÏ sö dông lu©n phiªn hai kªnh nµy nh»m môc
®Ých dù phßng. Do ®ã hai kªnh cÇn ®îc ph©n t¸ch nhau, cã mét sù
lùa chän lµ mét kªnh GSC ®îc chØ ®Þnh ë phÇn trªn cña b¨ng VHF
dÉn ®êng, cßn kªnh kia ë phÇn trªn cña b¨ng VHF th«ng tin. Çc
kªnh trung gian t¹i çc b¨ng con cã thÓ sö dông cho viÖc ph¸t tõ
mÆt ®Êt nh lµ TIS-B mµ kh«ng g©y nhiÔu ®ång kªnh.
5.3. VÊn ®Ò qu¶n lý kªnh.

5.3.1. Giíi thiÖu chung
PhÇn nµy tr×nh bµy çc ph¬ng thøc chuyÓn m¹ch vµ qu¶n lý
kªnh trong VDL Mode 4 tËp trung vµo çc ho¹t ®éng cña ADS-B.
Trong ®ã cã çc ph¬ng thøc qu¶n lý kªnh t¹i çc vïng lu lîng bay
thÊp, trung b×nh vµ cao. Çc chiÕn lîc cho vung lu lîng thÊp vµ võa
chØ tËp chung cung cÊp híng dÉn cho çc thùc thi thùc tÕ. Cßn kÕ
ho¹ch cho çc vïng lu lîng cao ®îc thiÕt kÕ cho kÕ ho¹ch l©u dµi
trong t¬ng lai.
5.3.2. ViÖc sö dông ®a kªnh.

VDL Mode 4 sö dông nhiÒu kªnh VHF mét lóc ®Ó t¹o sù linh
ho¹t, tiÒm n¨ng ph¸t triÓn vµ c¬ chÕ dù phßng. HÖ thèng lµm viÖc
kh«ng cÇn thiÕt cã tr¹m mÆt ®Êt mµ chØ cã çc øng dông
kh«ng/kh«ng, nhng vÉn cÇn tr¹m mÆt ®Êt cho çc øng dông ®Æc
biÖt. Tr¹m mÆt ®Êt cã thÓ cung cÊp çc kªnh ®Þa ph¬ng (thêng lµ
TMA), kªnh mÆt ®Êt cho dung lîng phô vµ hç trî çc øng dông ®Æc
biÖt cña ADS-B nh lµ gi¸m s¸t viÖc tiÕp cËn song song, A-SMGCS vµ
çc dÞch vô qu¶ng b¸ mÆt ®Êt nh FIS-B vµ GRAS.
5.3.2.1. Çc kiÓu øng dông vµ kiÓu kªnh
111
Nh ®· tr×nh bµy trong çc ch¬ng tríc, VDL Mode 4 cã thÓ hç trî
cho mét sè lîng çc chøc n¨ng vµ øng dông cña th«ng tin, dÉn ®êng
vµ gi¸m s¸t. §ã lµ:
• ADS-B: bao gåm viÖc th«ng b¸o vÞ trÝ cña çc tÇu bay, xe ho¹t
®éng mÆt ®Êt, ®¶m b¶o ph©n çch kh«ng lu vµ gi¸m s¸t
kh«ng lu.
• Th«ng tin liªn l¹c ATN, hç trî th«ng tin hai chiÒu kh«ng/®Êt vµ
®Êt/®Êt (vÝ dô CPDLC vµ AOC)
• TIS-B, d÷ liÖu qu¶ng b¸ ph¸t ®i tõ mÆt ®Êt cung cÊp çc
th«ng tin cña gi¸m s¸t Radar.
• FIS-B, còng lµ mét øng dông qu¶ng b¸ th«ng tin tõ mÆt ®Êt.
DÞch vô thÝch hîp cho FIS-B lµ qu¶ng b¸ b¶n tin ATIS bao gåm
th«ng tin thêi tiÕt vµ th«ng tin vÒ s©n bay.
• GRAS, chøc n¨ng qu¶ng b¸ mÆt ®Êt cung cÊp dÞch vô t¨ng c-
êng dÉn ®êng vÖ tinh nh»m hç trî gi¸m s¸t vµ dÉn ®êng chÝnh
x¸c. GRAS ®îc t¹o nªn bëi nhiÒu tr¹m mÆt ®Êt kÕt hîp tÇm
phñ l¹i ®Ó cung cÊp çc dÞch vô.
TIS-B sÏ chia sÎ çc tµi nguyªn kªnh chung cïng víi ADS-B. V× lý do
kü thuËt, chØ cã çc kªnh ®iÓm nèi ®iÓm giíi h¹n cã thÓ chiÕm chç
cña çc kªnh chÝnh hç trî ADS-B vµ çc ho¹t ®éng qu¶ng b¸ kh¸c. T-
¬ng tù, th«ng tin ATN sÏ cÇn ph©n çch çc kªnh. Do tÝnh toµn vÑn
nªn GRAS cÇn ph¶i ®îc ph©n çch khái çc øng dông kh¸c vµ ho¹t
®éng trªn 2 kªnh cho viÖc dù phßng. ADS-B/TIS-B, FIS-B vµ cã thÓ lµ
GRAS cïng tån t¹i trªn çc kªnh chung trong nh÷ng vïng lu lîng bay
thÊp cã thÓ ®¸p øng ®ñ cho tÊt c¶ çc øng dông. Cßn t¹i çc vïng t¶i
lu lîng cao th× çc kªnh GRAS vµ FIS-B cÇn ph©n t¸ch ra. Çc kªnh
nµy cã thÓ dïng chung cho toµn bé çc vïng ®Ó çc tr¹m trong vïng
cã thÓ ph¸t çc th«ng tin bay chung nh lµ ATIS, NOTAM, SIGMET.
Tr¹m mÆt ®Êt thêi ®iÓm ®ã cã thÓ qu¶n lý vµ ®iÒu khiÓn
øng dông nµo ®îc dïng vµ dïng trªn kªnh nµo. §iÒu nµy nh»m ®¶m
b¶o çc øng dông ®Òu ®¸p øng ®îc chÊt lîng dÞch vô (QoS) khi
chóng tho¶ m·n ®îc t¶i hÖ thèng.
5.3.2.2. Kªnh GSC

112
Hai kªnh GSC1 vµ GSC2 n»m trong d¶i 112 ®Õn 136.975MHz sÏ
cung cÊp çc dÞch vô c¬ së trªn toµn cÇu. Çc kªnh nµy ®ñ cho viÖc
cung cÊp çc tÝnh n¨ng ADS-B kh«ng-kh«ng vµ kh«ng-®Êt trªn hÇu
hÕt çc vïng, ®ång thêi cho phÐp çc øng dông hµng kh«ng kh¸c nh
c¶nh b¸o vÞ trÝ cho phi c«ng, b¶o ®¶m ph©n çch còng nh dÞch vÞ
gi¸m s¸t kh«ng lu ®îc thùc hiÖn.
Çc dÞch vô kh¸c nh TIS-B, FIS-B vµ GRAS còng cã thÓ ®îc hç
trî trªn GSC nÕu ®ñ dung lîng. NÕu kh«ng th× çc kªnh kh¸c sÏ ®îc
chØ ®Þnh ®Ó hç trî dung lîng. Çc kªnh nµy sÏ ®îc m« t¶ trªn çc
b¶n tin DoS cña kªnh GSC. Do ®ã çc kªnh GSC sÏ hç trî:
• øng dông ADS-B
• Çc øng dông kh«ng ADS-B cã thÓ
• Çc b¶n tin qu¶n lý kªnh (bao gåm th«ng tin th«ng b¸o
kªnh vµ chuyªn m¹ch kªnh)
TÇu bay sÏ ph¸t çc b¶n tin ADS-B trªn c¶ 2 kªnh GSC, viÖc ph¸t
sÏ ®îc lu©n phiªn trªn 2 kªnh ®Ó ®¶m b¶o dù phßng vµ tr¸nh
nhiÔu. Møc cËp nhËt trªn mçi kªnh lµ 20 gi©y/lÇn víi ®é cao trªn
10000 feed, kÕt qu¶ lµ tèc ®é cËp nhËt t¬ng ®èi sÏ lµ 10 gi©y trªn
çc kªnh GSC. T¹i çc ®é cao díi 10000 feet th× tèc ®é ph¸t cËp
nhËt çc b¶n tin ADS-B trªn mèi kªnh nhanh h¬n 2 lÇn (10 gi©y/lÇn)
dÉn ®Õn tèc ®é cËp nhËt t¬ng ®èi (thu ®îc tõ çc tr¹m kh¸c hoÆc
tr¹m mÆt ®Êt ) lµ 5 gi©y/lÇn.
H×nh 5.1. Ph¸t lu©n phiªn trªn

kªnh GSC
Møc ®é cËp nhËt ®îc x¾p xÕp kh¸c nhau ®èi víi çc lo¹i tÇu
bay. §èi víi çc lo¹i tÇu bay d©n sù (GA) th× tèc ®é nh trªn. Cßn ®èi
víi çc lo¹i tÇu bay qu©n sù kü thuËt cao th× tèc ®é b¸o ço lµ nh
nhau trªn mäi ®é cao vµ cao h¬n (sÏ ®Ò cËp ë phÇn sau).
113
TÊt c¶ çc tham sè trªn ®Òu cã thÓ ®îc thay ®æi b»ng lÖnh tõ
tr¹m mÆt ®Êt. VÝ dô çc tÇu bay trong vïng s©n bay cã thÓ ®îc h-
íng dÉn ®Ó ph¸t b¸o ço víi tèc ®é 10 gi©y/lÇn kh«ng phô thuéc
vµo lo¹i tÇu bay vµ ®é cao. NÕu kh«ng cã tr¹m mÆt ®Êt nµo th×
viÖc ph¸t trªn çc kªnh GSC lµ tù tæ chøc (nh chÕ ®é §éc lËp ®· m«
t¶ ch¬ng tríc). Cßn víi chÕ ®é ho¹t ®éng Trùc tiÕp th× tÇu bay ®îc
tr¹m mÆt ®Êt híng dÉn ph¸t víi tèc ®é vµ t¹i çc khe ®îc chØ ®Þnh.
5.3.2.3. Çc kªnh bæ xung
Çc kªnh bæ xung ®îc sö dông trong VDL Mode 4 nh»m t¨ng
dung lîng cho çc øng dông vµ dÞch vô ADS-B t¹i çc vïng lu lîng cao
hoÆc hç trî çc tÝnh n¨ng ®Æc biÖt nh gi¸m s¸t tiÕp cËn song song
vµ ASMGCS, hç trî çc dÞch vô qu¶ng b¸ mÆt ®Êt nh TIS-B, FIS-B,
GRAS. ViÖc sö dông çc kªnh bæ xung cho GSC sÏ gi¶m t¶i cho çc
kªnh GSC nµy vµ chèng sù qu¸ t¶i trªn çc kªnh.
Çc kªnh bæ xung gåm cã RSC (Regional Signalling Chanel),
LSC (Local Signalling Chanel) vµ GND (kªnh mÆt ®Êt) ®îc x¸c ®Þnh
trong b¨ng 118 – 136.975MHz. Tèc ®é b¸o ço trªn çc kªnh nµy sÏ
tuú thuéc vµo øng dông. §Ó gi¶m çc t¶i kh«ng mong muèn, çc tr¹m
kh«ng chuyÓn ®éng (kÓ c¶ tÇu bay) sÏ cã tèc ®é b¸o ço gi¶m
xuèng cßn 40 gi©y/lÇn t¹i mçi kªnh sö dông. §iÒu nµy cã nghÜa lµ
çc tÇu bay ®ang trªn c¶ng hoÆc xÕp hµng ®îi cÊt çnh kh«ng cÇn
thiÕt ph¶i ph¸t trªn çc kªnh víi tèc ®é cao miÔn lµ kh«ng díi mét
b¶n tin mét phót.
Çc kªnh bæ xung sÏ cßn ®îc dïng ®Ó hç trî th«ng tin ®iÓm nèi
®iÓm nh lµ b¸o ço Tríc h¹ çnh (Pre-departure clearance) hoÆc Trùc
tho¹i phi c«ng – kiÓm so¸t viªn (CPDLC).
5.3.2.4. Sè lîng kªnh yªu cÇu

Do nhu cÇu cña çc dÞch vô vµ lu lîng bay tõng vïng mµ sè lîng
kªnh VDL Mode 4 ®îc tæ chøc. Sè lîng kªnh cho çc vïng cña Ch©u
¢u ®îc m« t¶ nh h×nh vÏ díi.
Tèi ®a 4 kªnh sÏ ®îc sö dông cho çc dÞch vô ADS-B hiÖn t¹i vµ
t¬ng lai víi lu lîng bay cao, ®ã lµ çc kªnh GSC1, GSC2, LSC1, LSC2.
Mét kªnh LSC sÏ ®îc sö dông cho c¶ hai viÖc liªn l¹c trªn ®êng
l¨n mÆt ®Êt vµ qu¸ tr×nh tiÕp cËn/t¨ng ®é cao ë trªn kh«ng. Çc
114
kªnh LSC cßn hç trî cho viÖc b¸o ço vÞ trÝ t¹i çc s©n ®ç, ®êng l¨n.
Cho dï hiÖn t¹i cã vïng sÏ kh«ng sö dông mét hoÆc c¶ 2 kªnh LSC do
mËt ®é bay thÊp th× çc kªnh nµy vÉn ®îc dµnh cho çc ho¹t ®éng
t¬ng lai khi sè lîng tÇu bay t¨ng.
5.3.2.5. TÇm phñ cña dÞch vô
TÇm phñ ®îc thiÕt kÕ lµ 200 dÆm ®èi víi çc lo¹i liªn l¹c
kh«ng/®Êt vµ kh«ng/kh«ng. Khi t¶i hÖ thèng t¨ng tíi ngìng 90% th×
tÇm phñ dÞch vô gi¶m dÇn theo nguyªn lý RobinHood. Tuy nhiªn mét
Cell nhá nhÊt vÉn ®îc ®¶m b¶o lµ 150 dÆm vµ tèc ®é ph¸t lu«n gi÷
kh«ng ®æi c¶ bªn ngoµi Cell.
H×nh 5.2. TÇm phñ cña dÞch vô

5.3.3. Qu¶n lý kªnh vµ chuyÓn m¹ch kªnh
5.3.3.1. Qu¶n lý cña tr¹m mÆt ®Êt
ViÖc qu¶n lý kªnh cña tr¹m mÆt ®Êt kh«ng cã trong chÕ ®é
§éc lËp mµ chØ thùc hiÖn t¹i nh÷ng vïng s©n bay vµ díi mÆt ®Êt.
Trong cÊu h×nh tèi thiÓu, vai trß cña çc tr¹m mÆt ®Êt kh«ng ®îc
giíi h¹n lµ thô ®éng thu çc b¶n tin ADS-B vµ kh«ng thùc hiÖn bÊt cø
viÖc ph¸t vµ chøc n¨ng qu¶n lý kªnh nµo. T¹i ç vïng cßn l¹i, tr¹m
mÆt ®Êt ph¸t mét sè çc b¶n tin néi dung nh sau:
• VÞ trÝ tr¹m mÆt ®Êt vµ m· thêi gian, dïng cho viÖc qu¶n
lý th«ng tin vµ dÞch vô ADS-B.
115
• DoS, th«ng b¸o çc dÞch vô VDL Mode 4 ®ang ®îc cung
cÊp trªn çc kªnh kh¸c nhau.
• B¶n tin Yªu cÇu chung, yªu cÇu çc tr¹m di ®éng thay
®æi çc th«ng sè ph¸t (tèc ®é, kªnh, chÕ ®é ®éc
lËp/trùc tiÕp) hay yªu cÇu çc tr¹m ph¸t ®Þnh kú hoÆc
theo yªu cÇu.
Ngoµi ra cßn cã çc b¶n tin tuú chän nh:
• B¶n tin kho¸ khèi, çch ly çc khèi khe l¹i ®Ó tr¹m mÆt ®Êt
dïng riªng cho nh÷ng th«ng tin ®Æc biÖt.
• B¶n tin TIS-B, ®îc tr¹m mÆt ®Êt dïng ®Ó qu¶ng b¸ th«ng tin
cña Radar thu ®îc vµ qu¶ng b¸ l¹i çc th«ng vÞ trÝ tr¹m di
®éng cho çc tr¹m di ®éng kh¸c.
• B¶n tin FIS-B, ®îc tr¹m mÆt ®Êt dïng ®Ó qu¶ng b¸ th«ng tin
vÒ s©n bay (ATIS) vµ çc lo¹i cña th«ng tin bay kh¸c.
• B¶n tin GRAS, ®îc tr¹m mÆt ®Êt dïng ®Ó qu¶ng b¸ th«ng tin
t¨ng cêng cho GNSS nh»m môc ®Ých hç trî çc øng dông dÉn
®êng vµ gi¸m s¸t kh¸c.
Trõ çc b¶n tin yªu cÇu chung ®îc ph¸t trùc tiÕp ®Õn tr¹m kh¸c, çc
b¶n tin cßn l¹i ®îc ph¸t qu¶ng b¸.
5.3.3.2. DoS
Çc b¶n tin GoS ®îc ph¸t trªn c¶ 2 kªnh GSC. Chóng ®îc m« t¶
nh sau:
116
H×nh 5.3.B¶n tin DoS
5.3.3.3. TruyÒn ph¸t cña tr¹m mÆt ®Êt

Tr¹m mÆt ®Êt sÏ ph¸t çc chïm th«ng tin bao gåm nhiÒu d¹ng
kh¸c nhau lªn nh h×nh vÏ 5.4.
117
Tr¹m
mÆt
®Êt
ph¸t
H×nh 5.4. TruyÒn ph¸t cña tr¹m

mÆt ®Êt
H×nh vÏ 5.4 cßn cho thÊy:

• ViÖc ph¸t trùc tiÕp cña mét sè tr¹m di ®éng. §ã lµ nh÷ng tÇu
bay b¸o ço díi sù ®iÒu khiÓn cña tr¹m mÆt ®Êt, chóng sÏ sö
dông çc khe thêi gian do mÆt ®Êt chØ ®Þnh ngay sau khi
mÆt ®Êt ph¸t lªn.
• Çc khe çch ly cho tr¹m mÆt ®Êt,§©y lµ çc khe ®îc dµnh
riªng cho tr¹m mÆt ®Êt th«ng tin trùc tiÕp cho tr¹m di ®éng
kh¸c. çc khe nµy kh«ng dïng cho çc b¸o ço ADS-B trong chÕ
®é §éc lËp.
• Khèi khe, ®îc çch ly ®Ó chèng nhiÔu kh«ng mong muèn cho
viÖc ph¸t cña tr¹m mÆt ®Êt.
5.3.3.4. ChuyÓn sang kªnh kh¸c GSC

Khi sö dông çc kªnh bæ xung, çc tr¹m sÏ chuyÓn sang çc
kªnh kh¸c GSC theo sù chØ thÞ cña tr¹m mÆt ®Êt. Çc th«ng tin nµy
®îc th«ng b¸o trªn çc b¶n tin DoS tõ tr¹m mÆt ®Êt. ViÖc chuyÓn
m¹ch kªnh ph¶i ®îc ®¶m b¶o ®Ó çc tÇu bay kh¸c ®ang dïng kªnh
cò vÉn nh×n thÊy ®îc. Ph¬ng ph¸p chuyÓn kªnh sÏ ®îc m« t¶ trong
phÇn tiÕp theo.
118
5.3.3.5. Qu¶n lý viÖc chuyÓn m¹ch kªnh cña tr¹m

mÆt ®Êt
Tr¹m mÆt ®Êt sÏ sö dông B¶n tin yªu cÇu chung víi çc trêng
thÝch hîp ®Ó chØ thÞ tr¹m di ®éng thùc hiÖn:
• ChuyÓn sang kªnh kh¸c ®Ó ph¸t çc b¶n tin ADS-B vµ çc b¶n
tin kh¸c
• Ph¸t th«ng tin ADS-B trªn kªnh bæ xung ®ã
• Thay ®æi tèc ®é ph¸t
• Ph¸t çc b¶n tin kh¸c
• ChuyÓn chÕ ®é §éc lËp/tù ®éng
• Ph¸t th«ng tin ®Þnh kú hoÆc theo yªu cÇu.
C¬ chÕ nµy nh»m tr¸nh qu¸ t¶i kªnh, nã sÏ cung cÊp møc ph¸t phï
hîp trªn çc kªnh vµ chuyÓn çc th«ng tin sang çc kªnh thÝch hîp
h¬n.
§Ó chuyªn m¹ch kªnh, b¶n tin Yªu cÇu chung víi giao thøc Dµnh
riªng yªu cÇu trùc tiÕp ®îc göi ®i tõ tr¹m di ®éng trªn c¶ 2 kªnh
GSC. VÝ dô khi cÇn sö dông kªnh LSC, tr¹m mÆt ®Êt sÏ chØ thÞ cho
tr¹m di ®éng b»ng b¶n tin Yªu cÇu chung ®Ó chuyªn ®Õn ph¸t ë
kªnh LSC víi tèc ®é ph¸t nµo ®ã. B¶n tin Yªu cÇu chung cßn cã çc
th«ng tin kh¸c ®Ó ®iÒu khiÓn viÖc b¸o ço ADS-B.
5.3.3.6. Ph¬ng ph¸p thay ®æi kªnh

Khi tr¹m mÆt ®Êt chØ thÞ viÖc chuyÓn kªnh ®Ó b¸o ço ADS-
B, viÖc b¸o ço vÉn ®îc thùc hiÖn liªn tôc nh»m tr¸nh ng¾t ®o¹n
th«ng tin cña tÇu bay ph¸t ®i hoÆc thu vÒ. Nh m« t¶ trong h×nh vÏ
5.5 díi ®©y, tÇu bay ®îc chØ ®Þnh ®Õn b¸o ço ADS-B ë mét kªnh
kh¸c sÏ b¾t ®Çu sö dông çc khe mµ tr¹m mÆt ®Êt ®· chØ ®Þnh
cho nã. Trong mét kho¶ng thêi gian x¸c ®Þnh (tõ 1 ®Õn 2 phót t¬ng
®¬ng víi 1 ®Õn 2 siªu khung), tÇu bay sÏ x©y dùng mét b¶ng liÖt kª
khe dµnh riªng trªn kªnh ®ã nh»m cho phÐp tÇu bay chñ ®éng
trong viÖc truy nhËp khe thêi gian trong viÖc b¸o ço ®éc lËp khi
thêi gian kia hÕt hiÖu lùc.
119
H×nh 5.5. Sù truyÒn ph¸t cña tr¹m

mÆt ®Êt
5.3.4. Trang thiÕt bÞ cña tr¹m mÆt ®Êt cho viÖc sö

dông ®a kªnh.
Tr¹m mÆt ®Êt lu«n cã thÓ trang bÞ nhiÒu h¬n 1 cÆp m¸y thu
ph¸t VHF trong khi tÇu bay bÞ h¹n chÕ bëi kh¶ n¨ng di ®éng cña nã.
Mét cÊu h×nh tèi thiÓu lµ mét m¸y ph¸t vµ 2 m¸y thu sÏ ®ñ cho øng
dông ADS-B vµ tuú thuéc vµo viÖc sö dông kªnh trong vïng hiÖn thêi
mµ cÊu h×nh cã thÓ hç trî thªm çc øng dông kh¸c. Tuy nhiªn çc tÇu
bay nªn trang bÞ thªm m¸y ph¸t vµ m¸y thu kh¸c ®Ó cã thÓ ho¹t
®éng ®ång thêi trªn tõ 2 kªnh trë lªn. Çc nhµ s¶n xuÊt hiÖn nay
®Òu chÕ t¹o bé ph¸t ®¸p cã tõ 2 ®Õn 4 m¸y thu vµ mét m¸y ph¸t
®Ó ho¹t ®éng trªn mét kªnh. Çc tÇu bay d©n dông hiÖn nay ®Òu
ph¶i trang bÞ tõ 2 bé ph¸t ®¸p ®éc lËp trë lªn ®Ó ho¹t ®éng trªn
çc kªnh kh¸c nhau vµ t¨ng kh¶ n¨ng gi¸m s¸t. ViÖc sö dông h¬n 1
bé ph¸t ®¸p cho phÐp çc tÇu bay võa nhËn çc th«ng tin qu¶ng b¸
tõ mÆt ®Êt võa thùc hiÖn çc øng dông kh¸c.
Çc m¸y ph¸t vµ thu sö dông chung nhau mét sè ¨ng ten trªn
tÇu bay, çc ¨ng ten cÇn ®îc ®Æt theo çc vÞ trÝ phï hîp th× tÇu
bay míi cã thÓ ho¹t ®éng ®îc ®ång thêi çc kªnh kh¸c nhau.
5.3.5. KÕ ho¹ch chuyÓn giao cho t¬ng lai
TIS-B lµ çc b¶n tin sö dông ®Ó ph¸t çc th«ng tin mµ Radar
thu ®îc lªn cho çc tr¹m di ®éng c¶ hç trî ADS-B vµ kh«ng hç trî ADS-
120
B ®¶m b¶o th«ng tin vÒ vÞ trÝ cña çc tr¹m nµy vÉn ®îc hiÓn thÞ
lªn mµn h×nh cña tr¹m. DÞch vô TIS-B sÏ ®îc tiÕp tôc sö dông trong
qu¸ tr×nh chuyÓn giao tríc khi tÊt c¶ çc tÇu bay ®Òu trang bÞ ADS-
B.
5.3.6. Mét sè m« h×nh ®Æc trng cña qu¶n lý kªnh
PhÇn nµy sÏ ®Ò cËp ®Õn çc m« h×nh ®Ó ¸p dông trong çc
giai ®o¹n chuyÓn giao ®Ó b¶o ®¶m dÞch vô ADS-B ®îc cung cÊp
liªn tôc. Çc m« h×nh ban ®Çu nh»m môc ®Ých m« t¶ viÖc cÊp
dÞch vô ADS-B, nhng sau ®ã cã thªm çc dÞch vô FIS-B vµ GRAS vµ
thªm n÷a lµ TIS-B.
5.3.6.1. M« h×nh mËt ®é bay thÊp

H×nh 5.6 m« t¶ m« h×nh mËt ®é bay thÊp, trong ®ã chØ sö
dông çc kªnh GSC cho tÊt c¶ çc lo¹i tr¹m. Çc b¶n tin DoS vµ GRAS
ho¹t ®éng trªn GSC1 (120 khe
Vïng bay tù do, kh«ng
qu¶n lý kªnh
Ph¸t trªn GSC1, GSC2
Vïng bay b»ng, qu¶n lý

kªnh
Vïng tiÕp cËn, qu¶n lý

§é cao kªnh
10000 Ph¸t trªn GSC1, GSC2
feet
Vïng kh«ng qu¶n lý kªnh
Ph¸t trªn GSC1, GSC2 MÆt ®Êt
Tèc ®é cËp nhËt: 5 gi©y GSC1,GSC2
(TÇu bay GA tèc ®é < 5 gi©y S©n bay trung
140 KT) b×nh
S©n bay ®Þa
ph¬ng
H×nh 5.6. M« h×nh mËt ®é bay thÊp
thêi gian trªn mét siªu khung). TIS-B th× ®îc sö dông trªn c¶ hai
kªnh GSC, çc th«ng tin TIS-B sö dông cho çc tÇu bay cha trang bÞ
ADS-B vµ kh«ng lµm ¶nh hëng ®Õn t¶i kªnh cña çc tÇu bay ®·
trang bÞ ®Çy ®ñ.
121
Víi duy nhÊt çc kªnh GSC ®îc sö dông trong m« h×nh trªn, sÏ
kh«ng cã c¬ chÕ chuyÓn m¹ch kªnh. MËt ®é tÇu bay lµ 300 tÇu bay
trong 400 dÆm vu«ng. ThiÕt bÞ trang bÞ cÇu h×nh tèi thiÓu tøc lµ
02 m¸y thu vµ 01 m¸y ph¸t.
5.3.6.2. M« h×nh mËt ®é bay trung b×nh.

M« h×nh nµy ¸p dông cho nh÷ng vïng bay cã lu lîng võa, vÝ dô
nh s©n bay LA Basin n¨m 1999 cã 1796 tÇu bay trong 400, trong ®ã
cã 150 tÇu bay ë díi ®Êt dÆm vu«ng.
Nh÷ng trang bÞ cho m« h×nh nµy nh sau:
• ChØ cã çc kªnh GSC ®îc sö dông cho nh÷ng vïng bay tù
do (FFAS – Free Flight Airspace), vïng bay kh«ng cã qu¶n
lý kªnh (UMAS/MAS – Un/Managed Airspace). Cã thÓ lµ
kªnh GSC1 ®îc bæ xung dïng cho s©n bay lín trong vïng.
• Mét kªnh LSC1 ®îc bæ xung cho GSC ®Ó hç trî dÞch vô
ADS-B t¹i çc vïng tiÕp cËn vµ t¹i s©n cña s©n bay chÝnh
vµ cho tÇu bay ®ang chuyÓn ®éng t¹i ®êng cÊt çnh
s©n bay.
• Kªnh LSC2 dïng bæ xung cïng kªnh GSC1 vµ LSC1 ®Ó hç
trî ADS-B cho çc tr¹m ®ang trªn ®êng l¨n
• D÷ liÖu tÇu bay (vd sè hiÖu) vµ quü ®¹o (TCP-Trajectory
Change Point ) ®îc liªn tôc göi ®i t¹i 2 khe thêi gian ®Çu
cña siªu khung trªn mét trong 2 kªnh GSC ®îc chän ngÉu
nhiªn bëi tÇu bay. MËt ®é hiÖu qu¶ sö dông mèi kªnh
GSC sÏ lµ 50%. Th«ng tin trªn ®ã cßn bao gåm c¶ th«ng
tin vector tr¹ng th¸i hiÖn thêi.
• Tr¹m mÆt ®Êt ®iÒu khiÓn qu¶n lý kªnh vµ chuyÓn ®æi
gi÷a çc m«i trêng s©n bay vµ m«i trêng tiÕp cËn vµ t¹i
s©n.
• ChuyÓn m¹ch kªnh ®îc ®iÒu khiÓn bëi tr¹m mÆt ®Êt
trong chÕ ®é ho¹t ®éng b×nh thêng vµ sÏ ®îc ®iÒu
122
khiÓn tù ®éng kh«ng cã sù can thiÖp cña phi hµnh ®oµn,

tiÕn tr×nh trªn gäi lµ “tù ®éng hiÖu chØnh”.
Chó ý r»ng møc ®é cËp nhËt trªn lµ møc hiÖu dông.
M« h×nh nµy cßn yªu cÇu cÊu h×nh cña bé ph¸t ®¸p lµ mét
m¸y ph¸t vµ 3 m¸y thu ®Ó hç trî dÞch vô ADS-B vµ dÞch vô GRAS dù
phßng.
Vïng bay tù do, kh«ng

qu¶n lý kªnh
Vïng bay b»ng, qu¶n lý

kªnh
Vïng ®Çu cuèi, qu¶n

lý kªnh Çc m¸y
§é cao Ph¸t trªn GSC1, thu ph¸t
10000 phô ®îc
feet sö dông
Vïng kh«ng qu¶n lý
kªnh TiÕp cËn vµ
Ph¸t trªn GSC1, GSC2 runway
GSC1,GSC2,
Tèc ®é cËp nhËt: 5 LSC!
gi©y S©n bay chÝnh
S©n bay ®Þa Runway vµ thÒm

ph¬ng Ph¸t trªn LSC1, LSC2, gi¸m s¸t
b»ng GSC. CËp nhËt 1,5 gi©y
T¹i cæng
Ph¸t trªn LSC1, LSC2, gi¸m s¸t
b»ng GSC. CËp nhËt 15 gi©y
H×nh 5.7. M« h×nh mËt ®é bay trung b×nh

123
5.3.6.2.1. Quy tr×nh qu¶n lý kªnh trong m«

h×nh trung b×nh
MÆt ®Êt sÏ göi çc lªnh chuyªn kªnh tíi çc tr¹m. Gièng nh m«
h×nh mËt ®é thÊp, çc b¶n tin TIS-B sÏ ®îc göi ®i trªn çc kªnh GSC.
Çc xe trªn ®êng b¨ng sÏ kh«ng sö dông GSC mµ dïng LSC.
§èi víi tÇu bay vÒ

Çc vïng Bay tù do, Bay b»ng vµ Kh«ng qu¶n lý kªnh. Çc tr¹m
ph¸t trªn çc kªnh GSC víi tèc ®é cËp nhËt 20 gi©y/lÇn, tèc ®é hiÖu
dông sÏ lµ 10 gi©y/lÇn. Çc tr¹m sÏ ®îc çc tr¹m kh¸c ®ang dïng GSC
nh×n thÊy vµ sÏ thu ®îc b¸o ço cña çc tr¹m kh¸c.
§i vµo vïng ®Çu cuèi. T¹i vïng nµy, tr¹m mÆt ®Êt t¹i chç sÏ yªu cÇu
tÇu bay t¨ng tèc ®é cËp nhËt hiÖu dông lªn 5 gi©y/lÇn.
TiÕp cËn. T¹i ®iÓm mèc b¾t ®Çu h¹ ®é cao, tr¹m mÆt ®Êt yªu
cÇu tÇu bay më m¸y thu thø 3 lªn thu kªnh LSC1. Khi thu LSC1, tÇu
bay ®ã sÏ nhËn ®îc b¸o ço vÞ trÝ cña çc ph¬ng tiÖn kh¸c trªn vïng
s©n bay nh tÇu bay, ph¬ng tiÖn s©n ®ç, çc ph¬ng tiÖn qu©n sù
… hiÖn thêi. §ång thêi nã còng ph¸t b¸o ço vÞ trÝ trªn LSC1, çc ph-
¬ng tiÖn kia còng nhËn ra tÇu bay nµy. Møc ®é b¸o ço trªn GSC lµ
10 gi©y/lÇn vµ tèc ®é trªn LSC1 lµ 3 gi©y/lÇn, tèc ®é hiÖu dông
trªn 3 kªnh thu sÏ lµ 2 gi©y/lÇn.
L¨n sau khi h¹ çnh. Khi ®· trªn ®êng l¨n vÒ cæng, tÇu bay ®îc
tr¹m mÆt ®Êt híng dÉn ngõng thu ph¸t trªn çc kªnh GSC vµ b¾t
®Çu dïng kªnh LSC2. kªnh LSC2 nµy dµnh riªng cho çc ph¬ng tiÖn
trªn s©n ®ç. TÇu bay vÉn cã thÓ gi¸m s¸t trªn kªnh GSC1 ®Ó nhËn
çc th«ng tin híng dÉn qu¶n lý kªnh vµ çc b¶n tin GoS. Tãc ®é b¸o
124
ço trªn çc kªnh LSC lµ 3 gi©y/lÇn dÉn ®Õn tèc ®é hiÖu dông lµ
1,5 gi©y/lÇn.
T¹i cæng. Khi tèc ®é ch¹y gi¶m xuèng díi møc 5 knots, tr¹m di ®éng
gi¶m tèc ®é b¸o ço cßn 30 gi©y/lÇn (hiÖu dông lµ 15: chÕ ®é
ngñ), mÆt ®Êt sÏ h¹n chÕ sù gi¶m tèc ®é nµy trªn kªnh GSC1
§èi víi tÇu bay ®i

T¹i cæng s©n bay. TÇu bay sÏ gi¸m s¸t trªn kªnh GSC1 ®Ó nhËn
lÖnh ph¸t ADS-B trªn hai kªnh LSC víi tèc ®é 30 gi©y/lÇn mét kªnh.
KiÓm so¸t viªn vµ çc tr¹m kh¸c sÏ thu ®îc çc b¸o ço 15 gi©y/lÇn.
TÇu bay vÉn gi¸m s¸t GSC1 ®Ó nhËn ®îc b¶n tin DoS. TÇu bay sÏ
®ång thêi thu ®îc b¸o ço cña çc tr¹m trªn mÆt ®Êt (LSC1 vµ
LSC2) vµ çc tr¹m trªn kh«ng (LSC1, GSC1 vµ GSC2).
§i ra ®êng l¨n. Khi tèc ®é t¨ng dÇn qua møc 5 knots th× tèc ®é
b¸o ço trªn çc kªnh LSC t¨ng ®Õn 3 gi©y/lÇn. NÕu tèc ®é l¹i gi¶m
xuèng 5 knots t¨ng nghÏn ®êng l¨n hoÆc lý do kh¸c th× tÇu bay l¹i
vÒ tr¹ng th¸i ngñ.
Ch¹y ®µ vµ t¨ng ®é cao. TÇu bay sÏ ®îc híng dÉn trªn kªnh GSC1
lµ ngõng ph¸t trªn LSC2 vµ b¾t ®Çu b¸o ço trªn çc kªnh GSC. Sù
phèi hîp b¸o ço trªn çc kªnh GSC vµ LSC1 sÏ cã tèc ®é hiÖu dông lµ
2 gi©y/lÇn. TÇu bay sÏ ®îc mäi ph¬ng tiÖn trªn mÆt ®Êt (LSC1) vµ
çc tÇu bay trªn kh«ng (GSC1 vµ GSc2) nh×n thÊy.
Vïng ®Çu cuèi. T¹i ®iÓm cuèi t¨ng ®é cao, tÇu bay sÏ ®îc híng dÉn
ngõng ph¸t trªn LSC1 vµ t¾t m¸y thu thø 3 ®i. TÇu bay sÏ vÉn ®îc
çc ph¬ng tiÖn trªn kh«ng vµ tÇu bay mÆt ®Êt thÊy, nhng nã sÏ chØ
nhËn ®îc b¸o ço cña çc tÇu trªn kh«ng vµ tÇu ®ang ch¹y ®µ cÊt
çnh.
Tai çc vïng MAS, FFAS. Khi rêi khái vïng ®Çu cuèi, tÇu bay sÏ ®îc
chØ thÞ h¹ møc b¸o ço trªn GSc cßn hiÖu dông lµ 10 gi©y/lÇn.
5.3.6.2.2. Tæng hîp qu¸ tr×nh ph©n bæ kªnh

vµ chuyÓn kªnh.
Tæng hîp qu¸ tr×nh trªn sÏ ®îc m« t¶ trong b¶ng 5.8:
125
B¶ng 5.8. Qu¸ tr×nh ph©n bæ vµ chuyÓn kªnh

Bay Vïng TiÕp Sau Ho¹t Vµo T¨ng Vïng Bay
M¸y b»ng ®Çu cËn h¹ ®éng cæng ®é ®Çu b»ng
cuèi çnh mÆt hµnh cao cuèi
®Êt kh¸ch
Rx1 GSC1
Rx2 GSC2 LSC2 GSC2
Rx3 Dù phßng LSC1 Dù phßng
Rx4 FIS-B
Rx5 GRAS
Rx6 GRAS
Tx1 GSC1- GSC1- GSC1- LSC2-3s LSC1-3s GSC1- GSC1- GSC1-
20s 10s 10s LSC2-3s 10s 10s 20s
GSC2- GSC2- LSC2- GSC2-10s GSC2- GSC2-
20s 10s 3s 10s 20s
LSC2-
3s
5.3.6.3. M« h×nh mËt ®é bay cao

§©y lµ mét t×nh huèng gi¶ ®Þnh cho t¬ng lai khi mËt ®é bay
t¨ng qu¸ ço t¹i mét sè vïng. SÏ ph¶i sö dông çc kªnh RSC trong tr-
êng hîp nµy. Sù ph©n bæ RSC ®îc m« t¶ nh trong h×nh 5.8:
§èi
víi çc
vïng
trong
b¸n
kÝnh
175
dÆm
th×
tham
sè H×nh 5.8. Sù ph©n bæ kªnh RSC trong amin sÏ
lµ kh«ng gian 0 vµ
amax sÏ lµ 8 (kh«ng giíi h¹n).
126
Vïng trêi víi mËt ®é bay trung b×nh vµ thÊp

Ph¸t : GSC1, GSC2
Thu: GSC1, GSC2
Tèc ®é cËp nhËt 10 gi©y
Vïng trêi víi mËt ®é bay cao

Ph¸t : GSC1, GSC2, RSC1
Thu: GSC1, GSC2, RSC1, RSC2
Vïng trêi víi mËt ®é bay cao Tèc ®é cËp nhËt 5 gi©y
Ph¸t : GSC1, GSC2, RSC1
Thu: GSC1, GSC2, RSC1, RSC2
Tèc ®é cËp nhËt 5 gi©y TiÕp cËn song song
Ph¸t : GSC1, GSC2, RSC2, LSC
Thu: GSC1, GSC2, RSC2, LSC
Tèc ®é cËp nhËt 2 gi©y
MÆt ®Êt, trong vïng x©m nhËp MÆt ®Êt, trong vïng x©m nhËp
Ph¸t : GSC1, GSC2, RSC1, GND Ph¸t : GSC1, GSC2, RSC2, GND
Thu: GSC1, GSC2, RSC1, GND Thu: GSC1, GSC2, RSC2, GND
Tèc ®é cËp nhËt 1,5 gi©y Tèc ®é cËp nhËt 1,5 gi©y
MÆt ®Êt, trong vïng x©m nhËp MÆt ®Êt, trong vïng x©m nhËp
Ph¸t : GND Ph¸t : GND
Thu: GSC1, GSC2, RSC1, GND Thu: GSC1, GSC2, RSC2, GND
Tèc ®é cËp nhËt 1 gi©y, 15 gi©y Tèc ®é cËp nhËt 1 gi©y, 15 gi©y
H×nh 5.9. M« h×nh cã mËt ®é bay cao

127
Ch¬ng 6. CÊu tróc tr¹m VDL Mode 4
6.1. Giíi thiÖu

Trong çc ch¬ng trªn ®· ®Ò cËp ®Õn tËp giao thøc, khu«n
d¹ng b¶n tin vµ çc nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña VDL Mode 4. Ch¬ng
nµy cã nhiÖm vô x©y dùng cÊu h×nh phÇn cøng cña çc thiÕt bÞ
trong hÖ thèng VDL Mode 4 kÓ c¶ çc vÊn ®Ò liªn quan ®Õn tÝnh
dù phßng.
ViÖc sö dông VDL Mode 4 bao gåm çc thiÕt bÞ trªn s©n bay,
tÇu bay, çc xe ho¹t ®éng bÒ mÆt, çc trung t©m ®iÒu hµnh bay,
qu¶n lý bay. Sau ®©y sÏ ®Ò cËp ®Õn viÖc trang bÞ çc thiÕt bÞ cÇn
thiÕt cho çc lo¹i tr¹m trong m¹ng VDL Mode 4, ®ã lµ tÇu bay, tr¹m
mÆt ®Êt, xe ho¹t ®éng bÒ mÆt, vïng trêi.
6.2. VÊn ®Ò dù phßng.

Dù phßng lµ mét vÊn ®Ò quan träng trong ho¹t ®éng hµng
kh«ng nãi chung vµ trong VDL Mode 4 cïng víi ADS-B nãi riªng, do
®ã vÊn ®Ò thiÕt kÕ dù phßng lµ mét yªu cÇu cÇn thiÕt ®èi víi hÖ
thèng. Yªu cÇu nµy bao gåm c¶ çc thiÕt bÞ liªn kÕt d÷ liÖu ®Çu
cuèi, çc tÝnh n¨ng VDL Mode 4 vµ çc øng dông cã liªn quan. Trong
çc tÇu bay vËn chuyÓn míi s¶n xuÊt gÇn ®©y, çc bé ®a c¶m biÕn
dÉn ®êng ®îc trang bÞ nh»m môc ®Ých dù phßng, vÝ dô DME, IRS
vµ GNSS. ViÖc tÝnh to¸n vÞ trÝ ®îc thùc hiÖn trong çc bé FMS lai
ghÐp, bé FMS bao gåm nhiÒu c¶m biÕn dù phßng ®îc cÊp nguån
b»ng thiÕt bÞ ®iÖn cã dù phßng. NÕu trong t×nh huèng c¶ 2 bé
FMS háng th× GNSS sÏ ®îc sö dông trùc tiÕp.
DÞch vô ADS cung cÊp sù gi¸m s¸t ®éc lËp, ®iÒu nµy cã
nghÜa lµ gi¸m s¸t theo kiÓu ATS vÉn tån t¹i. ADS dùa trªn nÒn t¶ng
çc nguån vµo cña tÝn hiÖu dÉn ®êng, ®iÒu kiÖn sèng cßn ë ®©y
lµ sù dù phßng ph¶i ®îc cung cÊp ®Çy ®ñ ®Ó ng¨n ngõa t×nh
huèng lçi ®èi víi c¶ hai hÖ thèng. §èi víi hÖ thèng VDL Mode 4 vèn
dùa vµo nguån thêi gian chÝnh x¸c, chÕ ®é dù phßng cßn ph¶i më
128
réng thªm c¶ nguån thêi gian vµo bÊt kÓ nguån vµo lµ tõ hÖ thèng
dÉn ®êng, FMS hay tõ hÖ thèng chuyªn biÖt nµo ®ã.
Trong thêi gian chuyÓn ®æi chê trang bÞ ®Çy ®ñ çc thiÕt bÞ
ADS-B trªn çc tÇu bay vµ çc tr¹m, viÖc sö dông ADS-B sÏ lµ bæ
xung cho ph¬ng thøc gi¸m s¸t ATS cò, sau ®ã sÏ chuyÓn sang ph-
¬ng tiÖn gi¸m s¸t ®Çu tiªn. Khi sö dông ADS-B nh lµ sù gi¸m s¸t bæ
xung th× SSR ®îc sö dông lµ gi¸m s¸t chÝnh. Trong giai ®o¹n tiÕp
theo, ADS-B sÏ ®îc sö dông nh lµ gi¸m s¸t chÝnh díi d¹ng thu thËp çc
d÷ liÖu gi¸m s¸t kh¸c trong m«i trêng trong khi çc ph¬ng tiÖn kh¸c
nh SSR mode S vÉn tiÕp tôc tån t¹i. ADS-B sÏ kh«ng lµ ph¬ng tiÖn
gi¸m s¸t duy nhÊt trong nhiÒu n¨m.
6.3. CÊu h×nh trang bÞ trªn tÇu bay

6.3.1. CÊu h×nh c¬ b¶n
CÊu h×nh bé thu ph¸t VDL Mode 4 cã thÓ bao gåm mét nhiÒu
hoÆc h¬n çc bé phËn sau:
• ThiÕt bÞ hiÓn thÞ (CDU – Cockpit Display Unit) hç trî chøc n¨ng
hiÓn thÞ d÷ liÖu bay trªn buång l¸i.
• FMS
• ThiÕt bÞ ®o ®é cao b»ng ¸p suÊt
• HÖ thèng xö lý çc b¸o ço ADS-B tõ tÇu bay kh¸c, b¸o ço TIS-
B vµ FIS-B tõ mÆt ®Êt vµ çc b¶n tin trao ®æi ®iÓm nèi
®iÓm kh¸c.
• Bé ®Þnh tuyÕn ATN
• Khèi qu¶n lý th«ng tin (CMU)
¨ng ten VHF/GNSS
kÕt hîp
M¸y ph¸t ®¸p VDL Mode 4

víi m¸y thu ph¸tVHF vµ
m¸y thu GNSS
H×nh 6.1. CÊu h×nh cho tÇu bay lo¹i nhá
129
6.3.2.CÊu h×nh bé thu ph¸t

Cµi ®Æt VDL Mode 4 trªn tÇu bay bao gåm mét sè lîng çc m¸y
ph¸t vµ m¸y thu VHF. Sè lîng çc m¸y nµy kh«ng cè ®Þnh nhng ph¶i
®ñ ®Ó kh«ng nh÷ng tho¶ m·n yªu cÇu cho gi¸m s¸t vµ b¸o ço ADS-
B mµ cßn hç trî cho çc øng dông kh¸c. Sè lîng nµy ®¶m b¶o ®Ó tÇu
bay cã thÓ gi¸m s¸t trªn nhiÒu kªnh vµ ph¸t trªn 1 kªnh VHF trong
cïng mét thêi ®iÓm. Mét m¸y ph¸t cã thÓ ph¸t b¸o ço ®i trªn nhiÒu
kªnh VHF b»ng viÖc thay ®æi kªnh ph¸t gi÷a nh÷ng lÇn ph¸t sãng.
CÊu h×nh 1 m¸y ph¸t céng “n” m¸y thu sÏ ®¶m b¶o hç trî ADS-B mét
çch ®Çy ®ñ.
CÊu h×nh cho tÇu bay th¬ng m¹i, ®Çy ®ñ dù

phßng VDL Mode 4
CÊu h×nh
CÊu h×nh thiÕt bÞ ®a
tèi thiÓu
Tx Tx
Rx1 Rx1
Tx: M¸y
ph¸t Rx2 Rx2
Rx3 Rx3
Rx4 Rx4
H×nh 6.2. CÊu h×nh çc thiÕt bÞ trªn tÇu

bay
CÊu h×nh tèi thiÓu trªn h×nh vÏ bao gåm mét m¸y ph¸t vµ 2
m¸y thu. CÊu h×nh nµy hç trî ADS-B mét çch tèi thiÓu, tuú thuéc
vµo mËt ®é kh«ng lu, vµ cã thÓ hç trî thªm mét sè øng dông kh¸c.
Mét sè cÊu h×nh kh¸c th× bæ xung thªm mét sè m¸y thu, do ®ã cã
thÓ ho¹t ®éng ®ång thêi trªn hai kªnh trë lªn. Çc cÊu h×nh nµy
nh»m ho¹t ®éng trªn çc vïng mËt ®é ®«ng ®Ó cã thÓ sö dông çc
130
kªnh RSC/LSC bªn canh viÖc gi¸m s¸t çc kªnh GSC. Nã cßn cho phÐp
thu vÒ mét çch ®éc lËp çc dÞch vô qu¶ng b¸ mÆt ®Êt ( nh ATIS-B
vµ GNSS t¨ng cêng) tõ çc dÞch vô vµ øng dông kh¸c
Khèi bao bªn ngoµi cïng m« t¶ cÊu h×nh dù phßng ®Çy ®ñ
trªn çc tÇu bay hµnh kh¸c d©n dông cho phÐp gi¸m s¸t ®ång thêi
trªn nhiÒu kªnh. Mét m¸y ph¸t sÏ ph¸t lÇn lît trªn çc kªnh.
6.3.3. ThiÕt lËp ¨ng ten trªn tÇu bay
ViÖc ho¹t ®éng song song trªn b¨ng tÇn VHF lu«n sinh ra
nhiÔu, ®é lín cña th©n m¸y bay quyÕt ®Þnh ph©n çch vËt lý vµ
møc ®é ph©n cùc tèi ®a cho çc ¨ng ten. Sù ph©n cùc tèt nhÊt lµ
29dB. Nhng liªn kÕt d÷ liÖu VDL Mode 4 l¹i ho¹t ®éng ®ång thêi víi
th«ng tin liªn l¹c tho¹i t¬ng tù truyÒn thèng, do ®ã ®Ó ®¹t ®îc møc
®é chèng nhiÔu khi kÕt hîp çc dÞch vô t¬ng tù vµ sè th× cÇn cã
®é ph©n cùc trªn 29 dB. §iÒu nµy cã thÓ ®¹t ®îc khi ph©n bæ çc
tÇn sè cho çc dÞch vô kh¸c nhau.
H×nh 6.3. Bé ph¸t ®¸p sö dông trªn tÇu bay d©n dông
¨ng ten cho çc tÇu bay nhá ®îc bè trÝ sè lîng lµ 01 chiÕc cho
c¶ thu lÉn ph¸t, nhng ®èi víi çc tÇu bay th¬ng m¹i lín cÇn cã nhiÒu
¨ng ten ®èi víi nhiÒu dÞch vô.
131
H×nh vÏ 6.4 m« t¶ ph¬ng thøc ph©n cùc ¨ng ten trªn th©n tÇu
bay sö dông nhiÒu ¨ng ten.
Ph¸t tÝn hiÖu sè VDL

Mode 4 trªn tÇn sè F2
Ph©n cùc tèi ®a gi÷a ph¸t
vµ thu lµ 29dB
Thu ph¸t tho¹i Thu tÝn hiÖu sè VDL Mode

t¬ng tù trªn 4 trªn tÇn sè F2
tÇn sè F1
H×nh 6.4. Ph©n cùc ¨ng ten trªn tÇu bay

6.3.4. Ph¬ng ¸n trang bÞ dù phßng trªn tÇu bay
Dù phßng lµ mét vÊn ®Ò sèng cßn trªn tÇu bay. Møc ®é dù
phßng cao thÓ hiÖn kh«ng chØ ë thiÕt kÕ ®óp cña mçi thiÕt bÞ VDL
Mode 4 mµ cßn ë møc ®é kh«i phôc cÊu h×nh nhanh víi hÖ thèng
bus d÷ liÖu kÕt nèi song song vµ vÊn ®Ò vÒ nguån cung cÊp. ViÖc
kÕt nèi gi÷a çc bus cung cÊp thªm møc ®é b¶o vÖ.
§Ó b¶o vÖ khái sù mÊt liªn kÕt d÷ liÖu, tÇu bay cÇn cã hai bé
thiÕt bÞ Radio ®éc
lËp víi nhiÒu m¸y
thu vµ m¸y ph¸t ë
mçi bé. ViÖc l¾p
®Æt ¨ng ten th×
kh«ng cÇn ®óp nh
çc bé thu ph¸t v×
lý do chèng nhiÔu.
§êng vµo/ra RF ë
bé thu ph¸t thø hai
®îc nèi ®Õn m¸y
H×nh 6.5. KÕt nèi cô thÓ cho çc tÇu bay

132
thu ph¸t thø nhÊt vµ kh«ng cÇn nèi víi ¨ng ten cho ®Õn khi bé thø
nhÊt cã trôc trÆc.
Khi m¸y thu ph¸t VDL Mode 4 thø nhÊt (chÝnh) bÞ h háng ®êng
vµo/ra RF cña nã tù ®éng nèi víi ®êng vµo ra cña bé thø hai (dù
phßng). §Ó viÖc ho¹t ®éng ®îc liªn tôc trong mäi trêng hîp, bé thø
nhÊt vµ bé thø hai ®îc cÊp cïng b¶ng d÷ liÖu dµnh riªng.
Sè lîng çc m¸y thu thÓ hiÖn trªn ®©y cã thÓ t¨ng lªn. Víi bèn
m¸y thu ta cã thÓ sö dông hai m¸y ®Ó gi¸m s¸t hai kªnh GSC, hai
m¸y cßn l¹i ®Ó thu FIS-B vµ GRAS trªn çc kªnh ®· chØ ®Þnh. Khi
hai bé thiÕt bÞ ho¹t ®éng song song th× bé dù phßng lu«n cËp nhËt
d÷ liÖu cña b¶ng dµnh riªng, tÇu bay cã thÓ tiÕp tôc çc ho¹t ®éng
ADS vµ thu çc b¶n tin FIS-B vµ GRAS tõ bé dù phßng trong trêng hîp
bé chÝnh háng. CÊu h×nh nµy cßn hç trî ho¹t ®éng liªn tôc trªn kªnh
GSC vµ LSC.
6.4. Çc ph¬ng tiÖn ho¹t ®éng díi ®Êt

§èi víi çc ph¬ng tiÖn ho¹t ®éng díi ®Êt nh xe hµng, xe dÉn ®-
êng, xe dän ®êng b¨ng, xe x¨ng, n¹p ®iÖn … th× cÊu h×nh th«ng
133
thêng lµ m¸y thu ph¸t VHF, bé xö lý th«ng tin, m¸y thu GNSS thu çc
tÝn hiÖu GNSS ®· hiÖu chØnh ph¸t tõ tr¹m mÆt ®Êt. M¸y thu ph¸t
bao gåm mét m¸y ph¸t, mét m¸y thu vµ mét ¨ng ten. Víi cÊu h×nh
nµy cã thÓ l¾p ®Æt thªm m¸y tÝnh, çc khèi vµo ra (bao gåm phÇn
hiÓn thÞ vÞ trÝ) vµ nguån cung cÊp. CÊu h×nh m¸y thu ph¸t cã thÓ
më réng thªm sè m¸y thu ®Ó tho¶ m·n mét sè yªu cÇu ®Æc biÖt.
NÕu çc b¸o ço tõ çc ph¬ng tiÖn díi ®Êt chØ nh»m môc
®Ých thùc hiÖn çc hiÓn thÞ cho ®µi chØ huy (TWR) vµ mµn h×nh
hiÓn thÞ trªn tÇu bay (CDTI) th× kh«ng cÇn l¾p ®Æt thiÕt hiÓn thÞ
c¶nh b¸o vÞ trÝ trªn çc xe. Tuy nhiªn nÕu t¹i çc s©n bay lín cã thÓ
l¾p ®Æt hiÓn thÞ c¶nh b¸o t×nh tr¹ng kÕt hîp víi b¶n ®å di chuyÓn
®Ó t¨ng thªm tÝnh an toµn cho toµn hÖ thèng.
6.5. CÊu tróc tr¹m mÆt ®Êt

HÖ thèng VDL Mode 4 cã thÓ ho¹t ®éng trong c¶ hai trêng hîp
cã hoÆc kh«ng cã çc tr¹m mÆt ®Êt. Khi kh«ng cã tr¹m mÆt ®Êt,
hÖ thèng sö dông kiÓu ho¹t ®éng ®éc lËp c¬ b¶n, trong dã çc tr¹m
di déng t¬ng t¸c víi nhau th«ng qua hai kªnh GSC. DÞch vô ®îc hç trî
ë ®©y lµ ADS-B vµ trùc tho¹i kh«ng – kh«ng. Khi cã tr¹m mÆt ®Êt,
vÝ dô mét hoÆc hai tr¹m mÆt ®Êt vµ mét m¹ng mÆt ®Êt sÏ t¹o ra
kh¶ n¨ng cung cÊp thªm çc tÝnh n¨ng trong hÖ thèng bao gåm c¶
ATS vµ çc ®¬n vÞ mÆt ®Êt kh¸c trong mét vïng ho¹t ®éng réng.
Çc b¸o
ço
ADS-B
Th«ng tin ®iÓm nèi
®iÓm
D÷ liÖu qu¶ng b¸
B¸o ço ADS-B tõ tr¹m mÆt ®Êt M¹ng mÆt ®Êt

Qu¶ng b¸ d÷ liÖu tíi çc tÇu bay
D÷ liÖu ®iÓm nèi ®iÓm tõ/tíi
tÇu bay
H×nh 6.9. M¹ng líi çc tr¹m mÆt ®Êt
6.5.1. Çc thµnh phÇn cña kiÕn tróc mÆt ®Êt

134
CÊu tróc mÆt ®Êt sö dông cho çc øng dông VDL Mode 4 ph¶i
cã kh¶ n¨ng thu vµ ph©n ph¸t çc th«ng tin vÒ thêi gian cho nhiÒu
ngêi sö dông kh¸c. CÊu tróc nµy ph¶i cã kh¶ n¨ng ph¸t lªn çc th«ng
tin, bao gåm c¶ thêi gian, trªn mét diÖn réng. TÝnh tin cËy vµ ®é an
toµn cña mÆt ®Êt ph¶i cao cho dï nã cã nhiÒu møc, cÊu tróc mÆt
®Êt bao gåm çc thµnh phÇn sau ®©y:
Çc kªnh
VDL
Mode 4
Tr¹m mÆt Tr¹m mÆt

®Êt VDL ®Êt VDL
Mode 4 Mode 4
HÖ
M¹ng mÆt ®Êt thèng
ATS
H×nh 6.10. Çc thµnh phÇn c¬ b¶n cña

mÆt ®Êt
6.5.2. Tr¹m mÆt ®Êt

KiÓu ®¬n gi¶n nhÊt cña nÒn t¶ng mÆt ®Êt VDL Mode 4 lµ
mét tr¹m ®¬n chØ phôc vô cho vïng local. §©y chÝnh lµ phÇn nÒn
t¶ng ®Çu tiªn khi giíi thiÖu dÞch vô. L¾p ®Æt thªm çc tr¹m mÆt
®Êt vµ kÕt nèi chóng thµnh m¹ng sÏ më réng dÇn dÇn çc vïng dÞch
vô.
Mét tr¹m mÆt ®Êt VDL Mode 4 ph¶i cã kh¶ n¨ng ho¹t ®éng ®a
kªnh. Møc ®é dù phßng vµ çc tÝnh n¨ng cã thÓ thay ®æi theo tõng
sù më réng. Tr¹m mÆt c¬ b¶n ph¶i bao gåm m¸y thu ph¸t VDL Mode
4 sö dông m¸y thu ph¸t VHF, m¸y thu DGNSS chuÈn, bé xö lý th«ng
tin vµ çc ¨ng ten VHF/DGNSS, modem kÕt nèi çc tr¹m mÆt ®Êt víi
135
m¸y chñ ®Ó cung cÊp sù kÕt nèi tíi ATS, AOC vµ nhiÒu c¬ së d÷
liÖu kh¸c th«ng qua m¹ng LAN, WAN. H×nh vÏ díi ®©y m« t¶ sù
thiÕt lËp theo çc giao tiÕp bªn ngoµi.
H×nh 6.11. ThiÕt lËp m¹ng mÆt ®Êt c¬ b¶n
Çc øng dông qu¶ng b¸ nh ch¹y trªn çc m¸y chñ mÆt ®Êt vµ trªn
kh«ng. M¸y chñ mÆt ®Êt ®Æt t¹i çc ®¬n vÞ ATC. Theo quy ®Þnh
vÒ kü thuËt, m¹ng líi kÕt nèi çc m¸y tÝnh nµy sÏ bao gåm çc thµnh
phÇn sau:
• M¹ng IP kÕt nèi çc m¸y chñ víi çc tr¹m mÆt ®Êt (IP network).
• Tr¹m mÆt ®Êt (Ground station), kÕt nèi m¹ng IP vµ KÕt nèi
VDL Mode 4 link.
• KÕt nèi VDL Mode 4 liªn kÕt khèi qu¶n lý th«ng tin trªn (MU)
tÇu bay víi tr¹m mÆt ®Êt.
136
H×nh 6.12. Mét m« h×nh ®Æc trng tr¹m

ViÖc kÕt nèi m¸y chñ mÆt ®Êt vµ tr¹m mÆt ®Êt ®îc
thùc hiÖn b»ng giao thøc UDP/IP hoÆc cã thÓ dïng TCP/IP nÕu yªu
cÇu cao h¬n. Gi÷a Tr¹m mÆt ®Êt vµ khèi MU trªn tÇu bay th× sö
dông trùc tiÕp kÕt nèi VDL Mode 4.
Tr¹m mÆt ®Êt sÏ söa l¹i çc b¶n tin cho phï hîp ®Ó ph¸t ®i. VÝ
dô nã sÏ bá ®i phÇn mµo ®Çu IP tríc khi qu¶ng b¸. T¬ng tù nh vËy,
nã sÏ thªm çc phÇn mµo ®Çu IP vµo b¶n tin nhËn tõ Data link ®Ó
truyÒn ®i trong m¹ng IP mÆt ®Êt. Tr¹m mÆt ®Êt cßn chøng thùc
çc b¶n tin, chØ ®Þnh møc ®é u tiªn vµ ®Þnh tuyÕn çc b¶n tin.
6.5.3. M¹ng mÆt ®Êt

KÕt nèi çc tr¹m mÆt ®Êt cho phÐp VDL Mode 4 bao phñ mét
vïng réng lín, viÖc nµy bao gåm çc øng dông kh«ng - ®Êt nh ADS-B
vµ çc øng dông ®Êt – kh«ng nh TIS-B vµ FIS-B.
M¹ng mÆt ®Êt hç trî sù ph©n ph¸t d÷ liÖu an toµn vµ hiÖu
qu¶ gi÷a çc tr¹m mÆt ®Êt vµ nhiÒu ®¬n vÞ sö dông kh¸c. NhiÒu
137
giao thøc kh¸c nhau sÏ ®îc sö dông ë ®©y ®Ó bæ trî cho nhiÒu øng
dông. Sau ®©y lµ gi¶i ph¸p m¹ng mÆt ®Êt sö dông c«ng nghÖ IP
®Ó hç trî cho øng dông ADS-B
H×nh 6.13. M¹ng mÆt ®Êt
6.5.3.1. Sù ph©n ph¸t d÷ liÖu trong m¹ng mÆt ®Êt

M¹ng mÆt ®Êt cã thÓ xem nh mét m¹ng toµn cÇu víi nh÷ng sù
kÕt nèi ®Õn sè lîng lín çc hÖ thèng vµ nguån th«ng tin. Kü thuËt
Multicast sÏ ®îc dïng ®Ó ph©n ph¸t çc d÷ liÖu ADS-B. Kü thuËt nµy
dïng ®Ó ph©n ph¸t çc d÷ liÖu mét çch hiÖu qu¶ tõ nhiÒu ngêi göi
®Õn nhiÒu ngêi nhËn vµ do ®ã phï hîp víi lo¹i øng dông nh ADS-B.
Multicast tèi thiÓu tiªu thô b¨ng th«ng cña liªn kÕt d÷ liÖu, xö lý
®Þnh tuyÕn vµ ph©n ph¸t, ®ång thêi göi trÔ khi cïng mét nguån d÷
liÖu cho nhiÒu ngêi dïng. Kü thuËt multicast ®îc m« t¶ nh h×nh vÏ
6.14.
Sö dông multicast sÏ t¨ng cêng kh¶ n¨ng ph©n ph¸t d÷ liÖu
ADS-B tíi nhiÒu nhãm ngêi sö dông. Multicast cßn hç trî ç øng dông
ph¸t lªn nh TIS-B. NhiÒu tr¹m mÆt ®Êt cã thÓ ph¸t lªn çc th«ng tin
nhËn d¹ng vµ çc th«ng tin nµy sÏ ®îc ph¸t ®i hiÖu qu¶ b»ng
multicast cho nhiÒu tr¹m mÆt ®Êt kh¸c tõ trung t©m.
138
Ngêi
nhËn
Ngêi göi
Ph©n ph¸t Ph©n ph¸t

th«ng th Multicast
êng
H×nh 6.14. Multicast
6.5.3.2.
Çc øng dông sö dông d÷ liÖu ADS-B
HÖ thèng ATM vµ çc øng dông sö dông d÷ liÖu ADS-B sÏ kÕt
nèi ®Õn mét hoÆc nhiÒu ®Þa chØ multicast ADS-B t¹i m¹ng mÆt
®Êt. Kü thuËt multicast sÏ t¹o lªn tÝnh dù phßng. NhiÒu tr¹m mÆt
®Êt cïng nhËn ®îc çc b¶n tin ADS-B gièng nhau sÏ lµ sù dù phßng
trong phÇn lín thêi kú bay. NÕu nhiÒu tr¹m mÆt ®Êt thu ®îc çc b¶n
tin ADS-B gièng nhau vµ ph¸t tiÕp chóng tíi ®Þa chØ multicast t¬ng
tù sÏ xÈy ra nguy c¬ chång nhau trong m¹ng. Do ®ã sÏ ph¶i thùc
hiÖn c«ng viÖc läc çc b¶n tin tríc khi göi chóng ®i tíi çc ®Þa chØ
multicast hoÆc çc øng dông nhËn chóng. C«ng cô läc lµ mét tuú
chän l¾p thªm trong m¹ng, nhng ®ã lµ c«ng cô ®îc ICAO khuyÕn
nghÞ.
Nh ®· ®Ò cËp trªn, çc b¶n tin ADS-B trong m¹ng nªn ®îc
®Þnh d¹ng theo chuÈn ASTERIX (môc 21) ®Ó ph¸t trªn m¹ng, giao
diÖn nµy ®îc sö dông trong phÇn lín hÖ thèng ATS.
ViÖc ph©n ph¸t çc d÷ liÖu ADS-B cã çc ®Æc trng ®Æc biÖt
trªn m¹ng. ADS-B lµ mét d÷ liÖu thêi gian thùc vµ cÊu tróc m¹ng
mÆt ®Êt ph¶i ®¶m b¶o r»ng trÔ lµ cùc tiÓu. Luång d÷ liÖu ADS-B
cÇn ph¶i ®îc ph©n bæ mét b¨ng th«ng nhÊt ®Þnh trªn m¹ng.
6.5.3.3. Th«ng tin ®iÓm nèi ®iÓm
Trªn ®©y lµ çc dÞch vô qu¶ng b¸ sö dông giao thøc IP. Çc
th«ng tin ®iÓm nèi ®iÓm sö dông ®Þa chØ ®Ých vµ dÞa chØ nguån
IP ®éc nhÊt. Çc thùc thÓ nhËn d¹ng th«ng thêng kh¸c nh lµ ®Þa
chØ multicast vµ chØ sè cæng còng ph¶i lµ ®éc nhÊt trªn m¹ng. V×
139
vËy, çc nhµ qu¶n trÞ ph¶i cïng phèi hîp, ®¨ng ký, s¾p xÕp ®Þnh ra
çc yÕu tè cña m¹ng vµ çc giao thøc cÇn thiÕt. Mét m« h×nh ho¹t
®éng cña th«ng tin ®iÓm nèi ®iÓm sö dông m¹ng IP ®îc m« t¶ nh
h×nh vÏ díi ®©y. Trong ®ã, c¶ tr¹m mÆt ®Êt vµ çc tÇu bay cã ®Þa
chØ IP thuéc cïng mét m¹ng IP. M¹ng nµy gäi lµ M¹ng IP vËn chuyÓn
VDL Mode 4 (VDL Mode 4 Transit IP-Network).
ChuÈn VDL Mode 4 hç trî th«ng tin ®iÓm nèi ®iÓm nh lµ mét
m¹ng con trong m¹ng ATN ®Þnh ra bëi ICAO.
H×nh 6.14. VDL Mode 4 Transit IP-Network

140
6.5.4. VÊn ®Ò dù phßng vµ tÝnh toµn vÑn cña hÖ thèng

mÆt ®Êt
Cã nhiÒu møc kiÕn tróc m¹ng mÆt ®Êt tuú thuéc vµo çc øng
dông ®îc hç trî. Mét gi¶i ph¸p ®Çu cuèi cao cÊp lµ m¹ng mÆt ®Êt cã
®Çy ®ñ dù phßng. CÊp thÊp h¬n lµ gi¶i ph¸p sö dông trong bèi
c¶nh kh«ng cÇn sù an toµn cña øng dông vµ liªn kÕt VDL Mode 4
®ãng vai trß bæ trî cho çc nguån th«ng tin kh¸c.
Yªu cÇu vÒ m¹ng mÆt ®Êt sÏ phô thuéc vµo øng dông ho¹t
®éng vµ kh¶ n¨ng dù phßng cña hÖ thèng. Gi¶i ph¸p cao cÊp sÏ bao
gåm tÝnh n¨ng dù phßng nãng, chøc n¨ng listen-back vµ kh«ng cã
®iÓm lçi trªn toµn m¹ng.
H×nh vÏ 6.15 m« t¶ çch kÕt nèi hÖ thèng çc tr¹m mÆt ®Êt
VDL Mode 4 víi hÖ thèng qu¶n lý kh«ng lu ATM víi ®é dù phßng cao
nhÊt. Hai khèi A vµ B ®¹i diÖn cho hai thiÕt bÞ ho¹t ®éng song song
cã thÓ tù ®éng chiÕm chç khi khèi kia lçi. ViÖc nèi chÐo çc tuyÕn
bus còng nh»m môc ®Ých t¨ng thªm tÝnh dù phßng.
Tr¹m mÆt ®Êt

VDL Mode 4
Dù
phßng
Khèi nãng Khèi
A B
§êng §êng
®Þnh ®Þnh
tuyÕn B tuyÕn A
Khèi Khèi
A B
Dù
phßng
nãng
HÖ thèng ATM
H×nh 6.15. KÕt nèi hÖ thèng VDL Mode 4 vµ hÖ

thèng ATM víi dù phßng ®Çy ®ñ
141
TÝnh toµn vÑn dù liÖu truyÒn ®i trong m¹ng mÆt ®Êt cßn cã
mét vÊn ®Ò chÝnh n÷a, ®ã liªn quan ®Õn sù nhËn thùc, tÝnh
chÝnh x¸c vµ sù kÞp thêi cña çc b¶n tin. Çc ph¬ng tiÖn ph¶i t¨ng
cêng ®Ó ®¶m b¶o kh«ng cã sù sai lÖch kh«ng s¶y ra trong qu¸
tr×nh ph©n ph¸t çc ®iÖn v¨n. Mét vÊn ®Ò n÷a lµ ®iÖn v¨n ®îc
ph©n ph¸t ®i nhng chØ cã nh÷ng ngêi nhËn cã ®ñ quyÒn h¹n míi
cã thÓ ®äc ®îc, do ®ã cÇn cã sù kÕt hîp cña çc kü thuËt m· ho¸.
KÕt luËn - §Ò xuÊt vµ kiÕn nghÞ

X©y dùng mét liªn kÕt d÷ liÖu sö dông b¨ng tÇn VHF trªn
kh«ng song víi çc m¹ng mÆt ®Êt s½n cã lµ mét ®iÒu kiÖn tÊt yÕu
cña sù ph¸t triÓn ngµnh hµng kh«ng d©n dông thÕ giíi. Cã rÊt nhiÒu
híng ph¸t triÓn kü thuËt VHF Data Link theo ®Ò xuÊt chuÈn ban ®Çu
cña ICAO (VDL Mode 1). Kü thuËt ®Çu tiªn lµ VDL Mode 2 ®îc ph¸t
triÓn t¹i Mü vµ mét sè vïng Ch©u ¢u, víi thuËt to¸n §a truy nhËp c¶m
nhËn sãng mang VHF vµ kü thuËt ®iÒu chÕ D8PSK, VDL Mode 2 sÏ
cung cÊp cho ngêi sö dông kh¶ n¨ng d÷ liÖu lµ 25 KHz/ kªnh, trong
trêng hîp toµn t¶i tèc ®é d÷ liÖu lµ 10 kbit/s. HÖ thèng VDL Mode 2
®ang ®îc ph¸t triÓn nhng l¹i ®îc ®¸nh gi¸ lµ cã trë ng¹i tiÒm Èn ®èi
víi hÖ thèng ®iÖn tho¹i sè vµ bÞ FAA rµng buéc lµ chØ ®îc ph¸t triÓn
cho tíi khi kh«ng vît qóa çc ®iÒu kiÖn vÒ hÖ thèng do FAA ®a ra.
Kü thuËt kÕ tiÕp lµ VDL Mode 3 tÝch hîp c¶ liªn l¹c tho¹i vµ d÷ liÖu
142
trªn tÇn sè VHF, nã t¬ng tù nh hÖ thèng vÖ tinh di ®éng hµng

kh«ng trong ®ã khèi di ®éng vÖ tinh thùc hiÖn c¶ liªn l¹c tho¹i vµ
d÷ liÖu. Tuy nhiªn, do giao thøc VDL mode3 sö dông thuËt to¸n
TDMA cæ ®iÓn ®îc qu¶n lý bëi mét tr¹m mÆt ®Êt ®Ó cung cÊp 3
hay 4 kªnh logic trªn mét kªnh VHF 25 KHz, ®iÒu nµy cho phÐp chÊt
lîng tèt h¬n nhiÒu so víi VDL Mode 2 nhng còng v× thÕ l¹i vÊp ph¶i
trë ng¹i l¹i t¾c nghÏn kªnh vµ kÕt qu¶ lµ kh«ng ®ñ tÇn sè cã hiÖu lùc
t¹i ch©u ¢u hoÆc B¾c Mü. ICAO chØ cho phÐp ph¸t triÓn kü thuËt
nµy ®Ó hç trî cho tho¹i ATS th«ng thêng vµ ph¶i chê cho ®Õn n¨m
2009 ®Ó sö dông çc kªnh tho¹i 8.33 KHz.
Cuèi cïng hÖ thèng VDL Mode 4 ®îc lùa chän ®Ó nghiªn cøu ë
®©y ®· chøng tá ®îc u viÖt cña m×nh. Víi thuËt to¸n ®a truy nhËp
ph©n chia theo thêi gian tù tæ chøc STDMA trªn kªnh VHF 25 KHz,
hÖ thèng ®· gi¶m ®¸ng kÓ chi phÝ x©y dùng çc tr¹m mÆt ®Êt v×
viÖc ®iÒu khiÓn kªnh VDL kh«ng ph¶i do bÊt cø tr¹m mÆt ®Êt nµo
®iÒu khiÓn mµ lµ “tù tæ chøc” gi÷a çc tr¹m víi nhau vµ t¹i nh÷ng
vïng bay b»ng, chiÕm phÇn lín thêi gian bay, th× çc tÇu bay cã thÓ
bay ®éc lËp. Lîi ®iÓm thø 2 lµ çc tr¹m mÆt ®Êt cã thÓ ph¸t trïng
tÇn sè nhau miÔn lµ chóng ®îc ®iÒu khiÓn ®Ó kh«ng ph¸t trïng khe
thêi gian lµ ®ñ, do ®ã vÊn ®Ò tµi nguyªn tÇn sè VHF ®· ®îc gi¶i
quyÕt. Tuy kh«ng hç trî çc dÞch vô m¹ng con ATN tèt b»ng VDL
Mode 2, nhng VDL Mode 4 l¹i hç trî çc b¶n tin ng¾n lÆp l¹i rÊt tèt
nªn nã lµ nÒn t¶ng cho øng dông ADS-B cña ICAO. Víi dÞch vô gi¸m
s¸t ADS-B nµy, trong t¬ng lai çc tr¹m mÆt ®Êt vµ m¸y bay ®Òu cã
thÓ quan s¸t ®îc luång kh«ng lu vµ dÇn dÇn thay thÕ cho m¹ng
Radar tèn kÐm nh hiÖn t¹i.
Trong thùc tÕ, ®Ó thùc hiÖn ch¬ng tr×nh chuyÓn sang hÖ
thèng CNS/ATM míi, Trung t©m Qu¶n lý bay d©n dông ViÖt Nam ®·
phèi hîp chÆt chÏ víi çc bé phËn cÊu thµnh cña Ngµnh Hµng kh«ng
d©n dông ViÖt Nam trong viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch chuyÓn ®æi.
Bªn c¹nh ®ã, trong viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch ®Çu t, Trung t©m ®·
b¸m s¸t çc híng dÉn vµ kÕ ho¹ch chuyÓn ®æi sang CNS/ATM míi
143
cña ICAO khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng. Ngµy 30/10/2002 Trung
t©m KSKL Hå ChÝ Minh trong ch¬ng tr×nh CNS/ATM míi ®· ®îc khëi
c«ng x©y dùng. Trung t©m nµy dù kiÕn ®a vµo ho¹t ®éng cuèi n¨m
2004. Qu¸ tr×nh chuyÓn tiÕp sang CSN/ATM míi sÏ ®îc thùc hiÖn
theo ph¬ng thøc "cuèn chiÕu" cho tíi n¨m 2010 (theo ®óng tiÕn ®é
ICAO ®Ò ra). Ph¬ng thøc nµy gióp cho viÖc tËn dông çc trang thiÕt
bÞ hiÖn cã vµ ®¶m b¶o tiÕt kiÖm tèi ®a.
ViÖc chuyÓn ®æi çc hÖ thèng cÇn ph¶i ®îc tiÕn hµnh toµn
diÖn trªn quy m« toµn cÇu víi nhiÒu hÖ thèng kh¸c nhau. Trong
khu«n khæ cã h¹n, bµi luËn v¨n nµy chØ ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò kü
thuËt cña mét trong nh÷ng hÖ thèng lâi vµ x©y dùng m« h×nh ho¹t
®éng çc tr¹m trªn quy m« nhá. §Ó thÝch øng víi çc dù ¸n lín, ®Ò
tµi sÏ nµy cÇn ph¶i ®îc ph¸t triÓn cao h¬n n÷a. Trong qu¸ tr×nh
thùc hiÖn luËn v¨n kh«ng tr¸nh khái nhiÒu thiÕt sãt, t«i mong muèn
nhËn ®îc nhiÒu ý kiÕn ®ãng gãp ®Ó luËn v¨n ®îc hoµn thiÖn h¬n.
Tµi liÖu tham kh¶o

144
[1]. AEA Yearbook, April 1999.

[2]. B¸o ço hµng n¨m cña trung t©m qu¶n lý bay d©n dông ViÖt
Nam
[3]. Bïi ViÖt B¾c, “M¸y bay vµ ngµnh hµng kh«ng” - Nhµ xuÊt b¶n
khoa häc kü thuËt -1981.
[4]. Civil Aviation Administration of Viet Nam, “Aeronautical
Information Publication 3rd edition” - Viet Nam Air Traffic
Management- 2000.
[5]. Côc hµng kh«ng d©n dông ViÖt Nam, “LËp kÕ ho¹ch quèc gia
cho çc hÖ thèng CMS/ATM míi” - Ban chØ ®¹o ch¬ng tr×nh
CNS/ATM - 2001.
[6]. CODA, “Annual Report” - 2000.
[7]. EUROCONTROL, “Annual Report” - 2001.
[8]. Flight International, 29 August – 4 September 2000.
[9]. IATA, “World Civil Aviation Infrastructure & Development” - 2001
[10]. Jane’s Transport News, 16 August 2000.
[11]. KÕ ho¹ch kh«ng vËn toµn cÇu vÒ çc hÖ thèng CNS/ATM
[12]. NEAN Update Project, “VDL Mode 4 Operational Concept” -
2001
[13]. Ng« Huy C¬ng, “Mét sè vÊn ®Ò vÒ luËt hµng kh«ng” -
Nhµ xuÊt b¶n c«ng an nh©n d©n - 2000.
[14]. SITA, “ Tµi liÖu tiªu chuÈn kü thuËt cho §êng liªn kÕt VHF sè “-
ACMP-1997
[15]. White House Commission on Aviation Safety & Security.

Luan Van Tot Nghiep

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Luan Van Tot Nghiep

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1

Xin ch©n thµnh c¶m ¬n!

2.2.HÖ thèng CNS/ATM 24

5.3.6.3. M« h×nh mËt ®é bay cao 102

Ch÷ viÕt t¾t ®îc sö dông trong luËn v¨n

ABAS Aircraft-Based Augmentation System - HÖ thèng t¨ng cêng

A-SMGCS Advanced Surface Movement Guidance and Control System -

BER Bit Error Rate - TØ lÖ lçi bit

CA Conflict Alert - C¶nh b¸o xung ®ét

CNS Communications, Navigation and Surveillance - Th«ng tin, dÉn

FAS Final Approach Segment - §o¹n tiÕp cËn cuèi cïng

GA General Aviation - TÇu bay nhá (thêng)

HF High Frequency - TÇn sè cao

IRS Inertial Reference System - HÖ thèng chuÈn qu¸n tÝnh

LAN Local Area Network - M¹ng néi bé

NAV Navigation - DÉn ®êng

OAT Operational Air Traffic - Ho¹t ®éng ®iÒu hµnh bay

PA Precision Approach - TiÕp cËn chÝnh x¸c

PR Position Report - B¸o c¸o vÞ trÝ

QoS Quality of Service - ChÊt lîng dÞch vô

RF Radio Frequency - Cao tÇn

TAF Aerodrome Forecast - Dù ®o¸n vïng trêi

TWR Control Tower - §µi chØ huy

WAAS Wide Area Augmentation System - HÖ thèng t¨ng cêng vïng

XID Exchange Identity frames - Khung nhËn d¹ng trao ®æi

Ch¬ng I. KÕ ho¹ch quèc gia cho c¸c hÖ thèng CNS/ATM

1.2. HiÖn tr¹ng cña hÖ thèng hiÖn t¹i

H×nh 1.2. C¸c tr¹m VHF

H×nh 1.4. HÖ thèng

4 §iÖn Biªn Quèc néi C¬ b¶n 01

B¶ng 1.2. HiÖn t¹i h¹ tÇng c¬ së – Vïng trêi

t¹i ®¶m b¶o

Sè km tÇu bay vµ sè lÇn cÊt

1970 75 80 85 90 95 2000 2005

H×nh 1.5. Tæng quan vÒ l­u l­îng bay

2.1 NÒn t¶ng

2.1.2. HiÖu øng cæ chai trong c¸c hÖ thèng dÉn ®êng

2.1.3. Nh÷ng c©n nh¾c vÒ sù an toµn

2.1.4. Sù thay ®æi

2.3. C¸c thµnh phÇn cña hÖ thèng CNS/ATM

H×nh 2.1 Sù thay ®æi c¬ cÊu c¸c thµnh phÇnCNS

Nh vËy hÖ thèng d÷ liÖu trong th«ng tin sÏ lµ sù thay ®æi

3.2. Tæng quan c¸c dÞch vô VDL

3.2.2. C¸c chuÈn cña ICAO vÒ VDL

3.2.3. VDL Mode 1&2

3.2.3.1. ChuÈn cña ICAO vÒ VDL Mode 2

3.2.3.2 Chång giao thøc VDL

H×nh 3.1. CÊu tróc ph©n líp ®¬n gi¶n

3.2.3.5 Giao thøc ®iÒu khiÓn ®êng liªn kÕt VHF

3.2.3.6. Giao thøc m¹ng con VDL

3.2.3.7. ViÖc triÓn khai VDL Mode 2 trªn thÕ giíi

3.2.4. VDL Mode 3

3.2.4.1. Giao thøc VDL Mode 3

3.2.4.2. Dù ¸n triÓn khai VDL Mode3 cña FAA

3.2.5. VDL Mode 4

3.2.5.1.B¶n tin qu¶ng b¸ ADS

3.2.5.2. C¸c ®êng liªn kÕt sÏ ®îc lùa chän ®Ó dïng

3.2.6. KÕt luËn

3.2. TÇm cì cña VDL Mode 4

Ch¬ng 4. M« t¶ kü thuËt vµ nguyªn lý ho¹t ®éng

4.1. Giíi thiÖu

4.2. Kü thuËt nÒn t¶ng

4.3. CÊu h×nh vËt lý

H×nh 4.1. Bé ph¸t ®¸p trong hÖ

H×nh 1.5. Tæng quan vÒ lu lîng bay

Bíc 1: øng dông kiÓm tra

Reserv Khe ®· ®îc mét tr¹m nµo ®ã

H×nh 4.14. Giao thøc qu¶ng b¸ t¨ng cêng

H×nh 4.15. Giao thøc yªu cÇu mét híng