Zadaci za vjebu MFII 1. kolokvij 1.

Polje brzine u stacionarnom ravninskom strujanju fluida, zadano je komponentama: v1 = 4 x1 x2

2 v2 = 1 + Ax2 pri emu su sve veliine mjerene jedinicama iz SI sustava mjera. a) Odredite konstantu A da bi dano polje brzine oznaavalo nestlaivo strujanje, te za tako definirano nestlaivo strujanje odredite: b) strujnu funkciju, c) toke zastoja, d) protok kroz spojnicu ishodita koordinatnog sustava i toke T(1,1), e) ubrzanje estice fluida koja se nalazi u toki T, f) kutnu brzinu rotacije estice fluida u toki T. 2 2 2 [Rj. a) A=-2; b) = 2x1 x2 x1 ; c) T1 (0, ) , T1 (0, ) ; d) Q = 1 m 2 / s ; 2 2 -1 2 e) a = (12, 4) m/s ; f) 3 = 2 s ]

2. Komponente polja brzine zadane su izrazima (sve veliine zadane su u SI sustavu mjernih jedinica.): vx = Axz+C(y2z2) vy = 3y(xz) vz = -3xz+B(x2y2) a) Odredite konstantu A tako da polje brzine opisuje nestlaivo strujanje. b) Odredite konstante B i C tako da polje brzine (uz prethodno odreenu konstantu A) opisuje bezvrtlono strujanje. c) Uz tako odreene vrijednosti konstanti A i B odredite ubrzanje estice fluida u toki M(1, 1, 1). d) Ako se u toki M zamisli elementarni paralelopiped bridova dx, dy, dz, odredite brzinu promjene kuta meu bridovima dx i dy. 3. Strujna funkcija za ravninsko strujanje je dana izrazom = 3 x 2 y y 3 , gdje su x i y koordinate izraene u m, a u m2/s. Odredite protoke kroz duinu AB zadanu tokama A(1,0) i B(0,1). Skicirajte strujnice koje prolaze ishoditem. 4. Strujna funkcija je dana izrazom = 2 x 3 y , gdje se mjeri u m2/s, a x i y u m. a) Skicirajte sliku strujnica i na strujnicama ucrtajte smjer strujanja. b) Provjerite je li strujanje bezvrtlono i nestlaivo. c) Odredite polje ubrzanja za ovo strujanje.

5. Potencijal neviskoznog strujanja u horizontalnoj ravnini dan je izrazom: = (3x 2 y y 3 ) , gdje je izraen u m2/s, a x i y u metrima. Odredite razliku tlaka pA-pB u tokama A(1,1) i B(2,3), ako je fluid gustoe =800 kg/m3.

6. Tvornica na jednom mjestu uzima vodu iz rijeke odreenim protokom Q, a nizvodno nakon udaljenosti h istu koliinu vraa u rijeku. Ovo se strujanje modelira ravninskom kombinacijom paralelnog strujanja, ponora kapaciteta 2Q = 2 m2/s i izvora istog kapaciteta. Brzina rijeke je v = 2 m/s. Odredite minimalnu udaljenost hmin izmeu mjesta uzimanja i mjesta isputanja vode da se ne dogodi da se uzima isputena voda. Slike prikazuju strujnice za h < hmin i h > hmin.
h<hmin
h>hmin

ponor

izvor

ponor

izvor

7. Odredite silu F na beskonani horizontalni zid pri potencijalnom nastrujavanju fluida iz beskonanosti brzinom v na izvor kapaciteta Q udaljen za duljinu a od horizontalne podloge, prema slici.

Pomo:

(a

x 2 dx
2

+x

2 2

x 1 x + arctg 2 a 2(a + x ) 2a
2

8. Kombinacijom paralelnog strujanja brzinom v = 5 m/s i tokastog izvora kapaciteta Q = 1.2 m3 /s u ishoditu koordinatnog sustava nastaje polubeskonano osnosimetrino tijelo. Odredite udaljenost a tjemena tijela od ishodita koordinatnog sustava i asimptotsku vrijednost (daleko od tjemena) polumjera R tijela. [Rj. a =
Q Q , R = ] 4 v v

9. Istjecanje vode gustoe =1000 kg/m3 kroz kruni otvor na dnu bazena moe se aproksimirati ravninskim potencijalnim strujanjem dobivenim kombinacijom ponora kapaciteta Q = -2 m2/s. i vrtloga cirkulacije = 2 m2/s. Odredite silu na kuglicu volumena V = 1 cm3 koja se giba zajedno s fluidom i nalazi se na udaljenosti r = 1 m od sredita otvora. Uputa : Za izraunavanje sile tlaka po povrini kuglice primijenite teorem GaussOstrogradskog i pretpostavite konstantni gradijent tlaka unutar volumena kuglice. [Rj. F = 2 103 N , djeluje prema sreditu otvora]

10. Strujanje u ravninskom koljenu definiranom polumjerima r1=0,8 m i r2=1,2 m moe se aproksimirati potencijalnim vrtlogom u sreditu zakrivljenosti koljena. Odredite razliku tlakova p2p1 na vanjskoj i unutranjoj strani koljena pri protoku Q=2,1 m2/s. Zadana je gustoa fluida =1000 kg/m3.

[Rj. p2 p1 = 11.6 kPa ] 11. U ravninskom potencijalnom strujanju izvora kapaciteta Q=1.8 m2/s, koji se nalazi na udaljenosti L=1.8 m od ravne nepropusne stjenke treba odrediti toke na nepropusnoj stjenci u kojima je tlak minimalan. [Rj. Toke su na ploi na udaljenosti L od projekcije izvora na plou] 12. Voda struji jednolikim profilom brzine v = 5 m/s preko horizontalne ravne podloge, prema slici. Pumpom se kroz popreni procjep odvodi Q = 0,05 m3/s po dunom metru procjepa. Uz pretpostavku ravninskog potencijalnog strujanja ( gdje e se protok kroz procjep modelirati ponorom ) odredite visinu H strujnice koja prolazi tokom zastoja (visinu do koje se fluid usisava u procjep).

[Rj. H = 0.005 m ] 13. Na dnu bazena u kojem je voda ( =1000 kg/m3) pridrava se kugla promjera D=0.3 m, gustoe 0 =10 kg/m3. Koliko e biti poetno ubrzanje kugle, nakon to se kugla otpusti? Odredite brzinu kugle nakon to prijee s=1 m (uz zanemarenje viskozne sile). [Rj. a = 19.04 m/s 2 , v( s=1 m) = 6.17 m/s ] 14. Strujanje oko Prandtl-Pitottove cijevi se modelira u ravninskom potencijalnom strujanju kombinacijom paralelnog strujanja brzinom v i izvora kapaciteta Q. Strujnica koja prolazi tokom zastoja oznauje konturu Prandtl-Pitottove cijevi. Odredite vezu izmeu protoka Q i asimptotske debljine d. Ako se statiki tlak mjeri u toki 2 koja je na konturi na y=0.95d (vidjeti sliku), odredite brzinu v koju bi se

izmjerilo Prandtl-Pitottovom cijevi s razlikom tlaka p1 p2 izraunatoj u simuliranoj situaciji. Zadano je: v =100 m/s, d=1 cm.

15. Dvodijelni cilindar polumjera R = 15 cm nalazi se u bezcirkulacijskom potencijalnom strujanju, pri emu je brzina paralelnog strujanja v = 11 m/s , a vektor brzine paralelnog strujanja je okomit na ravninu spoja dviju polovica cilindra. Gustoa fluida je = 1000 kg/m3 , a tlak dovoljno daleko od cilindra je p = 2.5 bar . Odredite tlak p0 u unutranjosti cilindra pri kojem e sila na spoj biti jednaka nuli. Na kojem kutu 0 mjereno od toke zastoja e statiki tlak na povrini cilindra biti jednak tlaku p0 ? Pri kojoj bi brzini v max najnii tlak na cilindru pao na nulu? [Rj. p0 = 2.1 bar , 0 = 40.2 , v max = 12.9 m/s ] 16. Sredite kugla polumjera R = 15 cm nalazi se na dubini H=2.1 m ispod slobodne povrine na kojoj vlada tlak pa = 1.01 bar . Oko kugle struji voda gustoe

= 1000 kg/m3 , pri emu je brzina paralelnog strujanja v . Pretpostavite da je

strujanje vode potencijalno. Pri kojoj bi brzini v max najnii tlak na kugli pao na nulu? Na kojem kutu 0 mjereno od toke zastoja e statiki tlak (pri brzini optjecanja v max ) na povrini kugle biti jednak tlaku pa ? Zanemarite polumjer kugle R u odnosu na dubinu H. [Rj. v max = 13.9 m/s , 0 = 47.2 ] 17. Kuglicu promjera D = 20 mm , gustoe uronjenu u fluid gustoe 1 = 1000 kg/m3 ispusti se iz stanja mirovanja da tone u fluidu. Uz pretpostavku neviskoznoga strujanja, odredite gustou kuglice, kod koje e ona u vremenu t = 2 s , potonuti za h = 2 m . [Rj. = 1170 kg/m3 ]

18. Kugla polumjera R0 = 1 m giba se u horizontalnoj ravnini konstantnom brzinom pod vodom gustoe = 1000 kg/m3 . Sredite kugle je na dubini H = 10 m . Odredite brzinu v gibanja kugle kod koje e se pojaviti kavitacija, ako je tlak para vode pv = 2300 Pa , a atmosferski tlak na povrini vode pa = 101300 Pa . Pretpostavite neviskozno, potencijalno strujanje vode. [Rj. v = 12.9 m/s ] 19. Rotirajui cilindar polumjera R=0,4 m nalazi se u paralelnom strujanju fluida gustoe =1000 kg/m3 brzinom U=2,8 m/s. Odredite silu fluida na cilindar ako je izmjerena razlika tlaka u tokama A i B, p = p A pB = 37600 Pa . Pretpostavite potencijalno cirkulacijsko optjecanje cilindra.

[Rj. F = 23.6 kN/m ] 20. Na spremite oblika polucilindra promjera D=12 m, duljine L=20 m pue vjetar popreno na os polucilindra brzinom v=140 km/h. Uz pretpostavku ravninskog potencijalnog strujanja odredite ukupnu silu na spremite, ako je gustoa zraka = 1,2 kg/m3, a tlak u spremniku za p =50 Pa vei nego statiki atmosferski tlak izvan spremnika.

[Rj. F = 376.9 kN , sila djeluje vertikalno gore]