You are on page 1of 88

..

-

..

2009

504.062; 628.1
20.18; 26.22

18


, 14 2008
192-

.. -. -

18 . .: , / , 2009. 88.

ISBN

ISBN

504.062; 628.1
20.18; 26.22

.. -, 2009
/
, 2009

,
. ,

, . ,
,
. 2002 .
1970. , 2050.
2002.
. ,
. 2035
2045. , , .
,
,
.

( ), ( ).
;
, ,
.
, 35%
.
20%
. XXI .
70 . ( 2001.), -

.
2/3.
(
)
, , ,
. .
, 300 ,
4,6. ., 7. .

50 . . ,
, , , .
, , .

.
- , (, , , .).


. , , , .
,
,
,
, .

, ,
, 1980- .

1990- .

, .
. 2009 .
2020 ,
. : 1) ; 2)
, ; 3)

.


................................................................................ 7
,
.........................................................................................11
......................... 17

............................................................................................27
....................................33

. .........................................40
..................................... 47
: ............................53
,
.......................................................................56

..........................................................................................68
.

.........................................................................................75
..................................................................................................................85


, , (
) .
,
, .. . , , ,
,
, .
,
.
300 ,

4000 3 (41012 ) ,

(Helmer, 1997), .
,

.
-,

( ). , ,
, , . 20,
. 10% .
-, , :
, , , , .. 7

0,1 3
6330 3, 3000 (, ,
1992). 90003 (Helmer,
1997), 30 .
-, ,
.
,
, , -
.
,
2000 3 , , ,
1050,
1001000. ,
, , ,
. ,
, .
, ,
,
. ,

, . , . 1990-. ( ),
17.3 ,
(Rodda, 1997).
, , ,
.
: , ,
8

; ,

.
: 1) , 2)
, 3) - ( , , ). , ,
,

. ,
, .

.
2003. :
. , 2 . ,
50 : XXI 40%
, 20% . , , ,
.
, . , ,
.
20: - 1992.,
+5 (1997 .),
--, (2000.),
9

+10 2002.
2003
, , , . :

;

;
;
, ,
;
, ,
;

, , , ,

;
.
:
,

;
;
;
.
10

,


, , , , ( , , ,
). ,
-
, .
,
. , ,
(
).
1
(. , , ,
1998). , , , ,
, . 1 ,
35. 3 (), 2,5% .
,
16, 50.
3. 24. 3. . 1
,

.

11

1.
(Rodda, 1997),
% %

(1033)

1338000

96,5

505000

2600

23400

1,7

10530

0,76

30,1

16,5

0,001

0,005

16500

24000

1,74

68,7

21600

1,56

61,7

2340

0,17

6.68

2477

9700

83,5

0,006

0,24

40,6

0,003

0,12

25

1000


()

300

0,022

0,86

30

10000

176,4

0.013

10400

17

91

0,007

0,26

85,4

0,006

11,5

0.0008

0,03

2294

2,12

0,0002

0,006

49400

16

1,12

0,0001

0,003

12,9

0,001

0,004

600000

1386000

100

35000

2,53

100


2000

12

. 1.
2. 3
(Shiklomanov, Balonishnikova, 2003)

()

1900
37,5
13,8
69,6
29,2
40,7
27,5
414
249
15,1
10,8
1,6
0,6
579
331

1940
96,1
38,1
221
83,8
49,2
32,9
682
437
32,6
22,3
6,8
3,3
1088
617

1950
136
50,5
287
104
55,8
37,8
843
540
49,3
31,7
10,4
5,0
1382
768

1960
226
88,9
410
138
89,2
61,3
1163
751
65,6
39,6
14,5
7,2
1968
1086

1970
325
122
555
181
124
87,0
1417
890
87,0
51,1
19,9
10,3
2526
1341

1980
449
177
676
221
166
124
1742
1084
117
66,7
23,5
12,7
3175
1686

1990
482
198
653
221
203
150
2114
1315
152
81,9
28,5
16,4
3633
1982

2000
463
197
705
243
235
170
2357
1458
182
96
32,5
18,7
3973
2182

: ,
.

13


2. , , ,
, (. 2).

. 2. 2000 (
)

( ) (. 3).
, , . 2002.
1970. , 2050.
2002.
.

14

. 3.

15

, , ,
,
-
( ).

16



,
,
,
,
, .
,
. ,
() .
6 ,
17 , . ,
16 ,
(, 1998).
,

. , ..-
1968., , ( ),
. ,
, , ,
, , ,
( )
. , (
) , .
17


2,5 . , -,
180 250.
. 1 100 .
.
, . , (, 1995; ., 1993).

. 1 502503 ,
1 801803, 30011003, 10003, 2004003, 25003,
200030003.
,
( 30%) . ,
1 11,63 ,
1,6 3 3.
. 1 ,
, 1. 3 .
:

.
, ..
6 . .

5001000 .
:
1900- () , 1910 1920.
, 1930. ,
18

. 4. , 3/. (2000.)

19

. 5. , 3 (2000.)

20

1940 . , 1950-
, 1960 . .
.

( . 4), (. 5).
70% , (. 6). 20% ,
10% (, 2000).
, , , .. .
. .

,
-
. , . , ,
, , -
.
, , ,
.
, , , . ,
,
. XXI 3026 0,1. .
6329,53 (, , 2002).

, .
21

. 6. , % (2000.)

22


. ,
,
. .
1,5 (, 2000).
10%,
. , ,

(. . 6).
. , 70%
, 50%, 15%.
. .
, ..
.

, ,
.

.
. (, 2000).

,
, , , . , .
7
, .


23

. 7.

24

.
, ,
,
. ,
, 100% ,
,

.

,
. (World Commission on Water)
1999.,
, , (, 2002).
,
,
.
20 10. , . 100. ,
, , ,
, ,
,
, (Postel, 2003). ,
,

.

25

, , , , . , ,
- ,
,
(-, , 2000). ,
, , , ,
, ..
, , ,
,
( ) ,
, .
, ,
, .
,
,
,

(, , ,
). , . , ( ,
).

. , /
, (,
),
. , ,
, .
26

,
, ( , ),
, , , ,
, ,
, .
, ,
, , , , .
, , ,
, , .
, , .
,
, .
()
: ,
,
-
,
, , .. : ,
,
. 27

,
. 8
.

. 8.

, , ,
. :
, ,
.
. ,
28

,
, . .

1960 .
19811990 . 60
7 3 , .
2002.
1960. 23 30,47
. 66 15. 2, 10603 1003.
.

90 160 .
, , ,
.
22
,
(, , 2003).
, ,
.

1950- ,
,
, ,
, .
10 93 1922. 23 3 1950- , 1965. ,
(. 9).
( ) .
29

. 9.
1905 2001 (Gleick, 2003)


. 19801989 .
36, 19901997,
226.
, 32 3
1,8 3 . . ,
, (Brown, Ayres, 1998; Jun, Chen, 2001).

,
,
, . , , , ,
, .
47 17,
83%
, .
30

. -
. - , 300
.
,
, 1960- .
.
. , ,
, .
80 50 , , .
,
. 40 250002 13592,
10 12, 50% .
, , , (, , 2003).


, , ,
, .

. , -
.
- ,
31

20% 10 . .
, .. .
( )
,
. ,
, 60%
.
. ,
50% , .
.

32

- .
, , .
. -
.

, , , ( , -
, , ).
, , ,
.
,
, ,
, , .
60% 227 , . XX
50
. 1950. 5.
15. 45.

(Postel, 2003).
33

3, 10 , 4 10 .
3.
0,13
3 (, , 2002)

1900 1901 1951 1961 1971


1950 1960 1970 1980

25
342
178
216
113

8,4
344,4 254,4 543
339

1
22
30
54
88

0,3
8,8
28,8
96,9 251,5

9
104
113
172
94
3,3
121,7
175
189,4 103,6

5
47
161
215
222
1,7
17,9 293,6 640 484,1

15
21
24
57
15
381,1 364,4 173,7

10
21
18
27
.
10,6
20,1
15,5
42,4

41
540
524
699
601
13,8 518,7 1153 1840,2 1394,3

1981
1990
34
176,9
51
349,1
76
49,3
138
321,5
52
56,6
12
5,9
363
959,3

1991
2000
23
24,1
34
159,8
35
14,3
149
226,3
15
25,2
2
0,45
258
450,2

931
1681,5
280
895,2
603
656,6
937
1985,1
185
1016,1
90
95
3026
6329,5

: , .

. 10. (, , 2002)
34

4. (, , 2002)

()

,
3
204,8
169,3
160,0
160,3
148,0
141,2
138,0
85,0
73,3
70,1
1350,6

11 , 12 .
, ,

. ,
,
,
. , ,
.., ,
. , , , ,
,
, .
35

. 11.
(, 2004)

,
, ,
, , ,
. ,
,
, .

(, ).
36

. 12.
0,13 (, , 2002)

37

, , .
. 1
1000 ,
, 5070 . ,
1000
, . ,
( ), , ,
, , ,
,
,
(, 2000). , , , ,
. , , , , , ,
.
,
, , ,
180 2025. .
,
.

1025 20
(Gleick, 2003).

,
( - )
: , 38

, ,
.
, , ( ),
, ,
.
,
: ,
,
. ,
( ) ( )
.
, , . , , , , .

.
, . , ,
, .
,
.

39



.

, , (, ) , .
, . ,
1.
,
() . , ,
, ,


13.

. 13. (, 2004)
40

,
,
. , , ,
: , , , .
, , , , ,
-,
.. , ,
, ,
. ( , , , ,
,
, , ..
, ,
.. , ).

(
, ,
., , , , 2000).
, ,
, .
, , ( ) .

, , , , . , ,
: -
, ; ,
,
41

.
,
, ,
,
.
, ,
. , ,
,
; ,
, .

.
, ,
.

( ),
, , ./
./3, .

.

. ,

(, , .)
- .
,
.

, .
. , 1982 . 42

, :
27,53 ,
2550 , 200 , 16 .
, .
, 1982. (.): 13,8 , 11,6 , 7,2 , 32,6.
, ( 1982.) , , 23.
. 20 1982 . (
. III. 23 ,
1- , 2),
46. .
( , ),
3,8 (
), 463,8=174,8.
. : , , ,
, , , 2008 . 1,5; , ( )
, . :
174,81,51,5393. . ,
20 (
).
: 10 10,2 , .
, ,
, . . 43

,
. 1517 ,
, 1 1 . 4- , , . 2008. ,
( , ,
, ,
..) 1 4- 800 . .
.

: ,
, , .
,
,
. (, , ,
.) .

, , ,
-
,
. ,
,
. ,


, , , ,
.; , ( , -,
).
, , .

44

:
, ? , , .
, :
( ,
), (,
) . , . , .
, , , , . , ,
,

. .
,
. ,
2003 , .
. , -
( , , ),
. , .
1990- .
, . ,
, ,
45

.

, , . 1100
123 . , () ( ) ,
.
,

. , ,
,
.
, , .

46



, , .
, .
,
(., , (, 2001)). , ( , ,
) ,
. ,
, ,
.
, , .,

. ,
, , .
,
- .
,
8. ,
,
.
,
,
, . ,
, , ,
47

, ,
( , )
.
,
, , (
) ( ).
, ,
.
, ,
, , , . ,
,
.
, ,
,
. , ,
.

, , -
(, , .
,
..), , , .

. ,
, -, 48

, ,
,
,
,
, , -, ,
( ).
, , , , ,
(-, 2001).
, , ,
. ,

, :
,
,
, .
( ,
),
. ,
. , ,
, , - , , .
,
, , , ,
, ( ), .
, , .
, , ,
49

, .

,
.

, . ,
, ,
, ,
. ,
, .
, -, , -,
, , ( ).
, .
,
, XIX ,
( ), , .
, , ,
, .
, , . ,


, .
, ,
:
50

. , , ,
, , ,
,
, .
,
, . , ,
, , , ,
- . ,
- ,
, ,
.


.
, , , ,
,
.
, ,
- , , . , , ,
. : ,
, , , , .
, , , , .
. 51


(, ).
,
- ,
:
, , .
,
, ,
, , . , . - ,
,
. , ?

, , , .
, , , ,
,
.

52

:

,
.
, , ,
.
.
.

,
.


, , ,

- , ,
.
,
. ,
,
- . . , ,
, - ,
, . 261 , 45,3% ( ),
. 71 , 53
, 39 , 38
60 . 155
, . 50 75% . 53

40% (Helmer, 1997;


The world, 1992).


, , ,
.
50 507 - ,
37 , 21
(Liebscher, 2004). , , .
, ,
.
, ,
,
, ,
. ,
(0,5. ),
65%, ,
.
, , ,
, .
.
50 1228 , 150 ,
.

. , 1950- ,
, .
. 54

,
. 1997. ,
:
.
, (Postel,
2003).
( ), : ,
.

55

,


42603, 290003,

.
,
( 5). ( ) (. 14),
.
, , , .

, , 18003 .
5.

,
3/

,
. 3/ .

4348

28,7

8120

42,2

3420

109

3048

10,6

2700

2,1

2037

1,7
56

. 14. ( )
( %)

, , .
6, 7 ( )
.
2220, 1 3 (, 1998). 803 (2007.).
303 ,
113 , .
, , , ,
- 65150.
53 .
57

6. ( ) (, 2003)

-
-

-
-

(. 3 /)
12
349
455
232
125
577
503
195
157
241
273
290
250


90,6
11,6
3,9
2,7
18,2
17,3
4,3
6,6
44,7
136
297
28,5

7.

, . 3 / .









---------------------------------------


()
-

1,36
1,79
3,0
3,45
4,79
5,38
5,48
6,22
----------------------------------------------------------149
179
319
944
1130
15350
19891
58

2% . 64% , -
17 19%. 1965 1970- ,
, ,
22,5. 1975. 1980-
, ,
,
. 1970 . 1990 .
. 30%
, -,
(, 2003).
19751990.
1003 , 1980- . ,
, 1995. , , 20042007.

( ) .

1990- , ( ) 1,5, 2000.
. -
.
. , , 6080% (, , -),
, ,
. , , 30%, 9% (, 2001).
59

2/3. , , . ,
, .
,
1990- ()
, . .
, ,
, , , , .
, ,
, . , 1990-
- : 1999. - 91,1%
1990., 19932002. 93,3% (, , 2003).
2000. 553 , 40%
.

.
, ,
.
,
35% ( , ,
).
20%
( 8). -

. 60

XXI .
70 . ( 2001.) (- ., 2004),
.
15 (, , , 2003);
, .
,
.
. , .
, ,
,
: (, , , , ,
) (, , , , ). , 71, 45 38% , 2030% 11
. , , , , .
, 1990- , ,

(, 1999).

, ,
, .
6570% (
334. ), ( !)
34% (176. ), 3,263 .
61

8. 2002. (, , 2003)



-
, 3

,
%
3 ,3
,

54712 19767

3326 2661
-
1263 1183

689
256

650
94

649
38

389
279

354
304

347
241

327
320

310
33

289
56

283
283

281
170

269
113

263
51

261
226

235
233

224
223

223
159

214
214

213
213

36

4058

21

80
94
37
14
6
72
86
70
98
11
19
99,8
61
42
20
87
99
99,5
71
100,0
100,0

66
424
19
4
33
15
55
17
313
0,0
5
4
69
11
3
10
17
18

103
79

2,5
36
7
4
87
5
18
7
98
0,0
9
1,4
41
10
15
4
7
8

48
37

.

- . 2002.
- .

, (
)
.
62

. 15.

63

. 16. (, , 2002)


-
. 16
,
, , ,
- . -
( , ) . , ,
,
.
64

, . , , , .
(, , , .) , ,
. 400. 2 , 300, 4,6.,
7 . 50 . . () -
. , 2006. ,
, : 21,1%, 57,7%, 16,5%, 4,8%.

.
, , , , . ( ., 2004)
, (Intergovernmental Panel on Climate
Change, IPCC)
. , , ,
XXI .
.
.
, .
, 65

, .
, , ,
. , .

(, , 2003). , , ,
, .

, (, , 2003)
, 3040% ,
1530%,

1,52,0.
,
,
, . ,
, ,

, .
( ) , (,
).
,
( ), . , 13 , (,
, 2003) :
66

, ,
,
, .

, , ,
, .
;
, , ,

.
.
, , , ,

. ,
( , ,
( , 2000). , ,
.
, ( ,
.) ,
, ,
. , ,
,
. , .

67


,
,

, , ,
,
. , ,
,
1980- . 1990- (- ., 2004).
,
. (
, ,
)
-
. ,

- .

. ,
, ,
,
. , ( ) . , 68

, .

:
;
;

;
;

;
;


;

, .

- --
/ .
(- ., 2004).
1. , .
. ,

69

.

- . :

;
, , ,

; ;
,
;

.
2. , .
, , , . ,

, .
3.
, .
,
,
70

, ,
,
, , .

, , .
4. ,
,
.
,
,


, ,
.
,
, .
, ,
.
5. :
, ,
,

, , ;
, ;
.
71

6. ( , ) - , , -
- . : ) , ) , ) , )
.
. ( ,
, ..) ,
.

. ( )
, .
7. , , ,
.
. , ,
,
15 ,
, , ,
, .

:
1)

.
2) ( ,
, ,
72

) -- .
3) , , ..
4)
,
.

, .
. 2009.
2020, . : 1)

- ; 2) , ;
3)
. : , ; -
,

;
(,
.); ;

73

, - ,
(-, , 2009).
,
, ,
.
, ,
.
,
, .
, ,
, -
( ), .


, , , , ,
.

74

.




, .
,
. .
,
.
- ,
,
.
, .
,
. ,
- . ,
,
, . ,
,
.
, , , , , , ,
, . 1 75

( )
. , 2035 2045.
. , .

. ,
,
2045 . , ( ) , ,
,
(,
).
,
, ( ) (. . 1). ,
:
, ,
1, ,
, .
, (
),
, , ,
17.
, , , , 2025
. ,
1, - 2, , ,
.
, .
, 76

? ,
( ), ,
,

.

. 17.

, ., . .,
10 12, . ,
, ,
. ,
, ,

. , , , .
77

(-,
2005).
- 2008.,
( ) - .
, ,
,
. ,
.
. , , ,
, .
,
, - ( 3)
, (, )
( , , ).
, , .
, , ,
. -, ,
,

. ,
. -,
, ,

.
.
78

,
. , ,
? , ,
,
: ( , , )

, .
,
, , , ( ).

,
.
,
.
, (,
, ). ,
, ,
, , ,
, ,
.

? , , .

, . ,
, .
, 20
79

. ,
, ,
. , ( , .).

.
,
. ,
. ,
, ,
, ,
.
,
. ,
.

. ,
19501960- . .
( ,

),
, ..,
. (-, 2006). ,

, , . -
,
,
.
80

, . (, ) ,
. ,
, , , ,

8 , . , , ,
. ,
.
,
.
,
,
. ,
. .
, -
500 ( ,
). ,
2025
50 3
100 ,
. ,

, .
, , , ,
. ,

.
, ,
.


81

, . , , .

.
( ). .

, ,
.. ,
, .
, -, , ,
.
, ,
, , .
:
(, , ) .
, . (,
,
,
, .)

. ,
.

82

, (, ) . , , -

, , .
, , ,
, , , ,
3040.

1520, , , .
, ,
,
.
,
, .
, ,
,
.

. ,
, .
, ,
, ,
- , .
, ,
.
83


.
,
, ,
, .

84


1. .., .. // . . . . 2002. 3.
. 1320.
2. : // .: , 2001. 255.
3. ..

// . . 2004. 2.
.7282.
4. .. // . 2004. 7. . 1112.
5. .. // :
/ . ..-. .: ,
2003. 416.
6. ., .., .. // .: Academia, 2000. 400.
7. 3 // .: ,
2002. 504.
8.
- // .: , 2000. 420.
9. ..
. // :. , 1995. 472.
10. - .. : // .:
- , 2001. 232.
11. - .. //
. 2005. . 32. 5. . 625633.
12. - .. // : . . .: , 2006. . 287296.
13. - ..
// . 2007. . 77, 2. . 108114.
14. - ..
(
) // . 2009. . 79, 9. . 789796.
85

15. - .., ..
2020 // . . :
, 2009. . 5981.
16. - .., .., ..,
.. ,
// VI . ( ). .: , 2004.
17. - .., .. : , , // .:
, 2006. 221.
18. - .., .. // .: , 2000. 416.
19. .., .. :
// . 2003.
910. . 3764.
20. ..
// . . . .
2001. 5. . 1727.
21. ..
// . . . 2003.
4. . 7785.
22. .., ., .. . // .:
, 1998. 369.
23. .., .. //
. .: , 2001. 184.
24. .., ..
. . :
// .: , 2003. 416.
25. .., .., .. ,
//
. .: , 2003. . 721.
26. .., .. //
. 2003. 6. . 6773.
27. .., - .., .., ..,
.. . // .: .
1993. 348.
86

28. .., .., - .., ..


. XXI
: // . 2004. 4. . 3849.
29. 1999 // .: - , 2000. 364.
30. .. // . 1998.
118. . 305320.
31. .. : ,
// .: , 1998. 400.
32. .. // . 1999. . 26, 1.
.6070.
33. Brown L., Ayres E. (Edit.) The World Watch Reader on Global Environmental Issues // N.Y. London: W.W. Norton Co., 1998. 358p.
34. Gleick P.H. Global freshwater resources: soft-path solutions for the 21th century // Science. 2003. 302, 5650. P. 15241527.
35. Helmer R. Water Demand and Supply // Nucl. Desalinat. Sea Water:
Proc. Int. Symp., Taejon, 2630may, 1997. Vienna, 1997. P. 1524.
36. Liebscher H.-L. Conflict over water can hydrology contribute anything
toward their solution? // IASH Publ. 286. 2004. P. 238245.
37. Postel S. Hydro Dynamics // Natural History. 2003. Vol. 112, 4.
P.6063, 6667.
38. Rodda G. On the problems of assessing the World water resources. In:
Geosci. and water resource environment data model. Berlin Heidelberg. 1997. P. 1432.
39. Shiklomanov I.A., Balonishnikova J.A. World water use and water availability: trends, scenarios, consequences // Water Resources Systems Hydrological Risk, Management and Development. // IAHS
Publ., 281. 2003. P. 358364.
40. The World Environment, 19721992 // London: Chapmen and Hall,
1992. 884p.
41. Xia Jun, Yongqin David Chen. Water Problems and Opportunities in the
Hydrological Sciences in China // Hydrological Sciences J. 2001. 46,
6. P.907921.

87

.. -

:
/
119334, , . , 26
.: (495) 952-2423, (495) 952-3007
E-mail: ecopolicy@ecopolicy.ru

:
:
: ,
. 60x84/16. .
500 .

You might also like