vuf & S d E k d i f i H a wmf t pk d ; &u wk d i f ; &if ; om;vuf e uf u k d i f a wG u k d ]]aomif ; usef ; ol } } [k t pG J j yKNyD ;
wku d cf u dk af csreI ;f aewJt h ay: uReaf wmft h jrifudk tenf;i,f wifjyvkyd gw,f/ jrefrmEkid if rH mS wkid ;f &if;om;aygif;pHk aexkdifwJhtxJu uRefawmfwkdYucsifvlrsKd;pk&JUtaMumif;vnf; ajymjycsifw,f/ uRefawmfwkdY&JU vuf&Sd ucsifjynf(e,f)[m vGefcJhwJhESpfaygif;rsm;pGm uae bkd;bGm;ykdiftarTtESpfyg/ b,folY&JUvufatmufrSmvnf; ra&mufcJhbl;? uRefvnf;rjzpfcJhzl;ygbl;/ ukd,fh,m? ukd,fhajrqkdNyD; ukd,fykdiftkyfcsKyf aexkdifvmcJhMuwmyg/ 'DvkdyJ uk, d ahf jrukd vmxdwhJ b,fou Yl rdk qkd &&mvufeufawGeYJ wku d cf u kd af csreI ;f cJw h ,f/ 'gayr,fh uHtaMumif;rvSawmh e,fcsUJ t*Fvyd ?f zsuq f pf*syefwv Ydk ufxu J kd vltiftm;? vufeuftiftm;rrQwrIawGeYJ zdEydS cf b H 0 a&mufc&hJ w,f/ ok d Y a omf v nf ; ]]uRef b 0}} awmh r a&muf c J h y gbl ; / uRef a wmf w k d Y vl r sKd ; [m k d ; om;w,f ? op m &S d w ,f ? owd0d&d,&SdwJhtwGuf (yxrurmppf? 'kwd,urmppf) t*FvdyfppfwyfrSm trIxrf;cGifh&w,f/ &mxl;&mcHawG &cJhwm[m urmutodygyJ/ wkdYtwl e,fajra'owpfckvHk;ukdvnf; (1948 ck? Zefe0g&Dv (10) &ufaeY) e,fedrdwfeJYwuG owfrSwfay;cJhygw,f/ qkdygawmh 1947 ckESpf? azazmf0g&Dv(12)&ufaeYrSm AdkvfcsKyfatmifqef;&JU ajrjyefYeJYawmifwef; rcGJbJ vGwfvyfa&;,lzkdY? wkdif;&if;om;pnf;Hk;vIYHaqmfrIawGaMumifh yifvHkpmcsKyfrSm wkdif;&if;om;acgif;aqmifawG wwftm;oa&GU yl;aygif;yg0ifum vufrSwfa&;xkd;cJhMuw,f/ ,HkMunfcJhrdw,f/ 'DpmcsKyf&JU t"dutusqHk;awmh ,cifuwnf;u oD;jcm;vGwfvyfpGmeJY aexkdifMuwJhwkdif;&if;om;awGjzpfwJhtwGuf ukd,fhjynf? ukd,fhajr xlaxmifzkdYtwGuf jynfaxmifpkuae cGJxGufvkdu cGJxGufEkdifw,fvkdYyg&Sdw,f/ 'gukdraMueyfwJhtwGuf trsKd;rsKd;BuHzefbef;jyum AkdvfcsKyfatmifqef;ukdvnf; vkyfBuHcJhw,f/ yifvHkpmcsKyfukdvnf; tav;rxm;awmhbJ BudKufovkd pkd;rkd;cs,fvS,fum tmPmukd csKyfukdifcJhw,f/ 'Dawmh rauseyfwJh wkdYwkdif;&if;om;vlenf;pkawGu awmxGuNf y;D awmfveS yf ek u f efcw hJ ,f/ bmaMumifv h q J adk wmh e,fcsUJ pepfxuf qk;d &Gm;vGe;f vSwhJ bmoma&;ESyd u f u G rf I (1988 ckEpS ?f wyfrawmftxl;vQKUd 0Supf mapmif ]]c&pf,mefbmomwku d zf suaf &;tpDtpOf}})? vlenf;pkrsK;d EG,rf sm;ukd tpteaysmufapvkdrIpwJh t"du&nf&G,fcsuf(2)ckaMumifhjzpfw,f/ 1961 ckESpfuae ]]jynfwGif;aomif;usef;ol}} vkdYtrnfwyfNyD; vlrsKd;pkawGukd NzdKcGJcJhw,f/ tJ'DrSm ]]aomif;use;f ol}} qkw d hJ pum;vH;k eJyY wfoufNy;D uReaf wmfuawmh vufrcHEikd yf gbl;/ vlwidk ;f [m arG;uwnf;uae avmurS m ouf & S i f a exk d i f c G i f h ? vk y f u k d i f p m;aomuf c G i f h ? oG m ;vmvI y f & S m ;cG i f h a wG [ m ajymp&mrvk d w J h tcG i f h t a&;awG y g/ 'guk d r &&if a wmh awmf v S e f y k e f u ef r S m yJ ? uef Y u G u f r S m yJ / uRef a wmf w k d Y v l e nf ; pk wkid ;f &if;om;wkid ;f vnf; 'DtwGuf wku d yf 0JG ifw,fvyYdk J jrifrw d ,f/ trSew f u,fawmh ]]aomif;use;f }} wmu olwyYdk g/ olwkdYe,fajrr[kwf? tarTr[kwf? ypnf;r[kwfwJhae&mrSm 0ifa&mufpkd;rkd;NyD; rw&m;tEkdifusifhaewm? vkdcsifwyfrufaewm? tdrf,mrsm;ukd rD;IdUzsufqD;aewmawG[m rsufjrifudk,fawGUygyJ/ tdrf&Sifukd {nfhonfu armif;xkwfwJhyHkpHrsKd;aygh/ b,folu 'Dvkdacgif;ikHYcHae&rSmvJ/ wkdif;&if;om;vkdYajym&if uRefawmfwkdY vlenf;pkawGukdyJ vufndK;xkd;jywwfw,f/ 'gqkd Armu wk d i f ; &if ; om;rS m rygbJ vl r sKd ; BuD ; vk d Y q k d c sif w mvm;/ jref r mjynf u k d tk y f c sKyf c J h w J h tpk d ; &toD ; oD ; uk d avhvmqef;ppfMunfhyg/ ppftmPm&Sifpepfwkef;u wkdYwm0efta&;(3)yg;wkdY? EdkifiHa&;OD;wnfcsuf(4)&yfwkdY[m vuf&SdjzpfaewJh taetxm;t&qkd&if uRefawmfwkdYeJY roufqkdifbl;vkdYbJ qkdcsifygw,f/ aocsmzwfNyD; oHk;oyfMunfhMuyg/ 2008 tajccHOya'ukd taxmuftuljyKzkdYtwGuf BudKwifpDpOfxm;jcif;rsm;omjzpfw,f/
rl0g'aumif;awGudk pmtkyx f rJ mS [efjya&;xm;Muw,f/ jynfov l x l rk odatmif vQKd U0Sux f m;Muw,f/ wu,fawmh wpf a oG ; xJ wpf o m;xJ v k d Y o m atmf M uw,f / b,f [ mrS vuf a wG U rqef y gbl ; / &S i f ; &S i f ; ajym&&if Akv d af vmif;oifwef;ukd vlenf;pkawG? c&pf,mefawG wufciG rhf &bl;/ wyfrawmfrmS vnf; &oif&h xku d w f &hJ mxl;awGudk ray;Hkru tcefYroifh&if zifemacgif;em taMumif;jyNyD; vkyfBuHowfjzwfcJhMuwmcsnf;ygyJ/ 'DvkdEkdifiHawmfukd tqkd;uaeyJ a0zefw,f? vlrsKd;a&;cGJjcm;w,f? wkdif;jynfukd rcspfbl;vkdY uRefawmfhukd xifcsifvnf;xifEkdifygw,f/ 'gayr,fh uRefawmhf&JUpdwf[m w&m;rQwrI? vGwfvyfrI? Nidrf;csrf;rIukdom tNrv J v dk m;aeolyg/ 'gukd trSew f &m;vkv Yd nf; vufcx H m;olyg/ vGwv f yfNy;D w&m;rQwrS Nird ;f csr;f rIudk &&SEd idk rf mS yg/ 'DyHkpHtwkdif; tkyfcsKyfEkdifwJh b,facgif;aqmifukdrqkd? b,fwkdif;&if;om;ukdrqkd uRefawmf tNrJvIdufvIdufvSJvSJ Bud K qk d y gw,f / Armvl r sKd ; ? ArmEk d i f i H u k d Armvl r sKd ; awG c spf o vk d uRef a wmf v nf ; uRef a wmf w k d Y v l r sKd ; ? uRefawmfwkdYjynfBuD;ukd cspfw,f? wkd;wufapcsifygw,f/ wkdif;&if;om;tm;vHk;eYJ pnf;pnf;vHk;vHk; aecsifygw,f/ wkdYtwl uRefawmfwkdYeJY wef;wlcHpm;ae&wJh u&if? u,m;? csif;? &Srf;? rGef? &ckdifpwJh vlrsKd;pkawGa&m if;wkdYxJu rsKd;EG,fpkawGyg uRefawmfhvkdyJ qE&SdMur,fvkdY ,HkMunfygw,f/ 'gaMumifh ta&;BuD;qHk;ajymcsifwmu orw OD;odef;pdeftpkd;&[m vuf&SdjzpfaewJhtajctaeukd Nidrf;csrf;wJhenf;eJY rajz&Sif;bJ? vufeufeJYyJvJr,f? ajz&Sif;r,fqkd&ifawmh wkdYtm;vHk; wufnDvufnD wkdufyGJ0ifzkdY vkt d yfygw,f/ 'grSwt Ydk m;vH;k vkcd siaf wmifw h aewJh ppfreS Nf y;D w&m;rQwwJh zuf'&,f'rD u dk a&pDEidk if H jzpfay:vmrSmyg/ 'DhtwGufvnf; wkdif;&if;om;r[mrdwfwyfaygif;pk (UNFC- Union Nation Federal Council)ukd zGJUpnf;cJh wmjzpfw,f/ tckvkdyJ (2)zGJU? (3)zGJUuom t"ducHae&NyD; usefr[mrdwftzGJUrS vufawGUrygvm&ifawmh tBu;D rm;qH;k qH;k I;H epfemrIawG jzpfvmEdik yf gw,f/ tay:u &nf&, G cf su(f 2)ckuv dk nf; tm;ay;&ma&mufygw,f/ ukd,fhvlrsKd;? ukd,fha'o? ukd,fhbmomtwGuf vGwfvyfNyD; w&m;rQwrIukdvkdcsif&if EkdifiHenf;eJYa&m? vufeufeJYyg (UNFC-Union Nation Federal Council) wkid ;f &if;om;r[mrdww f yfaygif;pkomru jynfov l x l t k m;vH;k vnf; yg0ifMuygvkdY wkdufwGef;csifygw,f/ aemufqHk;ajym&&if uRefawmfwkdY wkdif;&if;om;tm;vHk;[m ]]aomif;usef;ol}} r[kwfovkd ]]uRef}} vnf;r[kwfygbl;? b,folYvufatmufrSmvnf;wkdYawGr&Sdbl;qkdwm tNrJpdwfESvHk;oGif;NyD; w&m;rQwrItwGuf ,ckyif wkdufyGJ0ifMu&atmif/ vuf&Sdtpkd;&taeeJYvnf; 'Dvkd&ufpufMurf;MuKyfwJh enf ; vrf ; rsm;eJ Y o m quf v uf q uf q H x k d ; ppf q if a er,f ? ay:wmqG J N yD ; ES d y f p uf o wf j zwf a er,f q k d & if wkdif;&if;om;Mum; oD;cHEdkifpGrf;ukefcef;vmNyD; vlrsKd;a&;jyemrsm;? EkdifiHa&;jyemrsm; ykdykdBuD;xGm;vmum wkdif;jynfyg ysufjym;apEdkifaMumif;? aemifw&NyD; tjrifrSef&apvkdaMumif; owday;vkdufcsifygw,f/.......