ZAR ADAM LUKE RHINEHART

zgn Ad: THE DICE MAN

1. Bask: Ekim 2008 ISBN: 978-605-5943-39-4

PEGASUS YAYINLARI

Trke yayn hakk Sanford J. Greenburger Associates araclyla alnmtr. (The Overlook Press) Yaynevinden yazl izin alnmakszn hibir yolla oaltamaz. PEGASUS YAYINLARI Gmsy Mah. Osmanl Sk. Alara Han No: 27/9 Taksim / STANBUL Tel: 0212 244 23 50 (pbx) Faks: 0212 244 23 46 www.pegasusyayinlari.com / info@pegasusyayinlari.com

ngilizce'den eviren: ENVER GNSEL

M.'ye, onlarsiz bu kitap olmazd. Balangta ans vard, ans Tanr ile beraberdi ve ans Tanr idi. Balangta Tanr ile beraberdi o. Her ey ans tarafndan yapld ve o olmasayd yaplan hibir ey yaplmazd. ansta hayat vard ve hayat insanlarn yd. ans tarafndan gnderilmi bir adam vard ve onun ad Luke idi. Ayn ey Kaprise tanklk yapmak iin geldi ki btn insanlar onun sayesinde ona inanacakt. O ans deildi ama ansa tanklk yapmak iin gnderildi. Dnyaya gelen herkese rastlant getiren gerek Kaza idi o. O dnyadayd ve dnya onun tarafndan yapld ve dnya onu tanmyordu. O kendisine geldi ve kendisi onu kabul etmedi. Ama o, onu kabul edenlere ansn olu olma gcn verdi, hatta insandan ve insan arzusuyla deil de kazara, ans eseri domu olanlara bile verdi bu gc. Ve ans etten yapld (ve biz onun hametine, sadece Byk Kararsz Babann ihtiamna baktk) ve bizim aramzda yaad, karmaa, sahtecilik ve kaprisle yaad. Zar Kitabnn nsz Richard Nixon bir gn, "Tarz insandr," dedi ve hayatn okurlarnn cann skmaya adad. Tek adam yoksa ne yaplr? Ya tek tarz yoksa? Otobiyografi yazan adam deitike tarz da deiir mi, ya da hakknda yazd gemiteki adam deitike? Edebiyat eletirmenleri blm tarznn hayat dramatize edilen adama uygun olmasnda srar ederler: Rasyonel ama hi uyulmamas gereken bir uyardr bu. Komik bir yaam olduka trajik bir tarzda verilir, gnlk olaylar bir lgn, k olan bir adam bir bilim adam tarafndan anlatlr. O halde yaz tarz hakknda tartmayalm. Eer yaz tarz ve konu bu blmlerden birinde donup kalrsa, bu ansl bir kaza olur ki tekrarlanmamasn umabiliriz. Benim otobiyografim kurnazca bir karmaa olacaktr. Ben kronolojik dzenimi bugnlerde pek az kiinin cesaret edebilecei bir ekilde yazacam. Fakat benim tarzm Oyun Zar eklinde nadir bir ey olacak. Ben somurtacak, szlecek, yceltecek ve alay edeceim. Birinci ahstan nc ahsa geeceim: Her eyi bilen birinci ahs kullanacam, genelde Bakas iin ayrlm bir anlatm tarzdr bu. Hayat hikyemde arpklklar ve konu dna kmalar olduunda onlar kucaklayacam, nk iyi sylenmi bir yalan tanrlarn armaandr. Fakat Zar Adamnn (kumarbazn) yaam benim en iyi hayal edilmi kurgularmdan daha elencelidir: Onun elence deerine gerek egemen olacaktr. Hayat hikyemi, bu ekli kullanan herkes gibi ayn mtevaz nedenle yazyorum: byk bir adam olduumu dnyaya kantlamak iin. Hi kukusuz ben de dierleri gibi baarl olamayacam. Elvis Presley bir gn, "Byk olmak yanl anlalmaktr" dedi ve kimse yalanlayamaz onu. Ben kendini yenilemek isteyen bir adam anlatacam ve bana deli diyecekler. Ne yapalm, desinler. Yoksa baarsz olduumu dneceim. Biz kendimiz deiliz; gerekte artk bizim 'kendi' olarak adlandrabileceimiz hibir ey yoktur; ok sayda tr vardr, bizim ait olduu7 muz gruplarmzn says kadar ok sayda kendi vardr ... Nevrok herkesin muzdarip olduu ak bir hastalktr... J.H.VANDERBERG Benim amacm hastalarmn kendi doalarnn deneyimini yaatarak bir psiik durum ortaya koymaktr. Bu bir akkanlk, deiim ve geliim durumudur, orada artk duraan ve umutsuzca talam herhangi bir ey yoktur. -CARL JUNG Kaos ve kukunun mealesibu efsanelerin kaynadr. -CHUANG-TZU Ben tanrsz Zerdt'm: Ben hl kendi kazanmda her ans piiririm. NIETZSCHE Herhangi biri hibiri olabilir. ZAR ADAM

Blm Bir Ben kocaman elleri, kaln ktk gibi bacaklar, iri eneli koca kafas olan ve kaln caml gzlk kullanan iriyar bir adamm. Boyum bir doksan, kilom yaklak yz be. Clark Kente benzerim ama i kyafetimi kardm zaman ancak karmn yars kadar hzlym, yar cs-semde olan adamlardan biraz daha glym ve Kent gibi binalarn stnden atlayamam. Sporlarn ounda orta derece bir sporcu saylrm. ok cesur poker oynarm ve borsada da dikkatliyimdir, iyiyim diyebilirim. Lisede kz takm kaptanl ve rock-and-roll arkcl yapm bir gzelle evlendim ve iki normal ve gzel ocuum var. Dindar bir adamm, Dnya nnde plak adl pornografik bir roman yazdm ve Yahudi de deilim. Bir okuyucu olarak bu satrlardan bir anlam karmaya alacanz biliyorum, fakat burada dinsiz olduumu da eklemek isterim. Rasgele binlerce dolar verdim zaman zaman Amerikan hkmetine, New York ehri, Bronx ve Scarsdale belediyelerine kar isyan ettim ve hl resmen Cumhuriyeti Parti yesiyim. ounuzun bildii gibi insan davranlar deneyleri iin alan kt hretli Zar Merkezlerinin de yaratcsym ki Journal of Abnormal Psychology bunlar "rezalet", "ahlakszca" ve "eitici" olarak deerlendirirken, The New York Times "inanlmayacak derecede yanl ynlendiren ve rm", Time dergisi "lam", Evergreen Review ise "Parlak ve elenceli" diye nitelendirdi. Ben sadk bir kocaym ama daha nce ok zina yaptm ve ecinsellii bile denedim. Olduka iyi ve tannm, ama New York Psikanalizciler Birliinden (PANY) ve Amerikan Tp Birliinden (kt aktiviteler ve muhtemel yetersizlik nedeniyle) atlm bir psikanalizciyim. lkede bana hayran olan binlerce zar adam var ama iki kez akl hastanesine, bir kez de hapishaneye girip ktm, imdi de kaam ve umarm bu otobiyografimi tamamlamadan nce yakalanmam. lk mesleim psikiyatri oldu. Bir psikiyatr ve Zar Adam olarak amacm hem kendi kiiliimi ve hem de bakalarnnkini deitir9 ZAR mekti. Herkesi deitirmek istedim. nsanlara zgrlk, nee duygulan vermekti hedefim. Sabah karanlnda plak ayakla topra hissetme, gnei aalar arasndan grme, bir gen kzn ilk pl gibi deneyimleri yaatmak istedim insanlara. Bazen akla aniden gelen fikirleri gerekletirmek gibi eylerdi bunlar. Hayat can skntlar okyanusunda vecde gelme adalardr ve otuz yandan sonra kara nadiren grnr. En iyi durumda, anm bir kumsaldan dierine dolap dururuz ve ok gemeden zerine bastmz btn kum tanelerini tanr gibi oluruz. Ben sorunu meslektalarma atmda, insann neesini kaybetmesinin teninin rmesi kadar normal olduunu ve benzer psikolojik deiimleri temel aldn sylediler bana. Onlara gre psikoloji, aclar azaltmak, retimi artrmak, bireyi topluma kazandrmak ve kendisini grp kabul etmesi iin ona yardmc olmakt. Bireyin alkanlklarn, deerlerini ve karlarn deitirme zorunluluu yoktu, sadece onlar idealletirmeden grmeli ve olduklar gibi kabul etmeliydik. Terapi iin bu tr dnce bana tamamen ak ve arzu edilen bir ama gibi grnd, ama baarl bir analizden, ortalama bir ele yedi yl boyunca orta mutlulukta bir yaam srdkten sonra, otuz iki yama basarken birden kendimi ve kendimle beraber birok kiiyi de ldrmek istedim. Queensborough Kprsnden geip uzun yryler yaptm, uzun sre sulara bakp dndm. Sama bir dnyada mantkl bir zm olarak intihar anlatan Camus'yu tekrar okudum. Metro platformunda raylara birka santim mesafede durdum ve sallanarak bekledim. Pazartesi sabahlar muayenehane rafnda duran striknin iesine uzun uzun baktm. Manhattan silip spren bir nkleer felaketi, karmn bir silindir altnda kalp eziliini, rakibim Dr. Ecstein'n bir taksiyle nehre utuunu, bebek bakcmz gen kzn ben tecavz ederken barlarn hayal ederdim. nsann intihar giriimi, bakalarn zehirle ya da baka yollarla ldrmesi, rza tecavz etmesi psikiyatride "salksz" olarak deerlendirilir. Ktdr ve daha dorusu gnahtr. Kendinizi ldrme arzusu duyduunuzda onu grp kabul ettiiniz varsaylr ama 10 LUKE RHINEHART kendinizi ldrmezsiniz. Bir gen kza kar cinsel arzu duyarsnz, ehevi duygunuzu kabul ettiiniz varsaylr ama o kza bir ktlk etmeyi dnmezsiniz. Bazen babanza kzarsnz ama ona sopayla vurmazsnz. Kendinizi anlayn, kendinizi kabul edin ama kendiniz olmayn. Tutucu bir doktrindir bu, hastay iddetten, olaand davranlardan uzak tutmaya ve orta derece aclara dayanarak uzun, saygn bir hayat yaamasna yardm eder. Aslnda herkesin bir psikoterapist gibi yaamasna yardmc olabilecek bir doktrindir bu. te bu dnce midemi bulandrd.

Bu nemsiz kavramlar, ilk kez hi beklenmedik bir depresyona girdiimden sonraki haftalarda toplanmaya balad kafamn iinde. Kitabm iin uzun bir blm yazmamdan sonra oldu bu depresyona girme olay, ama aslnda iimde uzun zaman oluan birikimlerin sonucuydu bu. Her sabah kahvaltdan sonra masamda oturup ilk hastam beklerken, onunla ilgili gemi olaylar ve gelecekle ilgili umutlar dndm, planladm hatrlarm. Bazen gzlm karr ve dnyaya sisler iinden bakar gibi olur, derin dncelere dalar, koca yumruumu masaya vurup, "Kr! Kr! Kr!" diye sylenirdim. Eitim yllarmda parlak bir renciydim ve olum Larry'nin iklet kartlar toplad gibi onur dlleri alrdm. Tp fakltesindey-ken "Nevrotik Tansiyon Psikolojisi" adyla ilk tedavi yazm yaynladm. Benim yazlarm da dier uzmanlarn yazlar kadar iyiydi. Ama hastalarmla ilgili baarlarm meslektalarmnkiler gibi nemsizdi. En fazla umduum ey, hastam endieden, kafa karklndan kurtarmakt, amacm onu ac veren bir durgunluktan karp huzurlu, sakin bir yaama kavuturmakt. Hastalarmda yaratclk ya da yenilikler getirme yetenei varsa benim analiz yntemlerim bunlar ortaya karamad. Psikanaliz pahal, ar alan, gvenilmez bir sakinletiriciydi. Eer LSD Alpert ve Leary'nin dedikleri kadar etkili olsayd btn psikiyatrlar bir gnde isiz kalrlard. Bu dnce houma gitti. Bazen sinikliimin ortasnda gelecekle ilgili hayaller kurardm. Ne mi umut ediyordum? Gemite yaptklarm geride brakmak, beenilen yazlar ve kitaplar yazmakt idealim. ocuklarm 11 ZAR ADAM ok iyi yetitirmek istiyordum, onlar benim yaptm hatalar yapmamalyd, ben renkli bir kadnla evlenmek, hayatmn sonuna kadar onunla yaamak istemitim. Ama ne yazk ki btn bu arzularm sonunda beni umutsuzlua srkledi. Bir yere balanp kalm gibiydim. Bir yandan, son on yldr yaadm hayattan ve kendimden bkmtm, yaamdan zevk almyordum, ama dier yandan da tercih ettiim bir deiim de yoktu. Tahiti sahillerinde yaamann, zengin bir televizyoncu olmann, Erich Fromm, Teddy Kennedy ya da Bob Dylan la arkada olmann, Sophia Loren ya da Raquel Welch ile bir ay ak yaamann bir ey deitireceine inanmayacak kadar yalanmtm artk. Ne yana dnsem gsmde beni tutan bir eyler var gibiydi. Canm ok skld zaman beni tutan balardan kurtulup rzgrn nnde umak istiyordum ama balar daha ok sklyor, gsmdeki apa iime daha ok gmlyordu. Kendi arlm kanlmaz ve ebedi idi. Meslektalarm ve hatta kendim, divanlarmzn banda hafife mrldanrken, sorunumun tamamen normal olduunu sylyorduk; yani ben kendimden ve dnyadan nefret ediyordum, nk kendimin ve hayatn snrlarn kabul etme ve onlarla yzleme konusunda baarsz olmutum. Bu reddedie edebiyatta romantizm, psikolojide ise nevroz deniyordu. Varsayma gre, kstl ve sklm bir varlk kanlmaz, her eyi kucaklayan bir normdur. Birka aylk bir depresyon dneminden sonra (bu arada gizlice bir .38'lik tabanca ve dokuz mermi satn aldm) kendimi Zen sahilinde buld ,.m. On be yldan beri hrsl ve hareketli bir hayat yayordum. Tp fakltesine gitmek ve hele de psikiyatri eitimi almak iin insann bedenen ve zihnen ok salkl olmas gerekir. Beni analiz eden Dr. Timothy Mann'n sylediine gre, benim motorumun neden btn hzyla alt belliydi. Ben imdi saatte on bele doksan be mil arasnda deien hzlarda almak yerine, srekli olarak altm milde yol alyordum, ama bu hzla giderken nme yol kesen bir engel knca, yolun almasn bekleyen bir taksi ofr gibi kzyordum. Karen Hornev beni D. T. Suzuki, Alan Watts ve Zen'e gtrnce, hrs12 LUKE RHINEHART l bir gen adam iin normal ve salkl olarak dndm dnya aniden bir fare yar dnyasna dnt. Sadece ok sklan insanlarn olduu gibi, ardm ve deitim. Meslektalarmdaki gd, hrs ve entelektel arzunun anlamsz ve hasta olduunu grnce kendim iin olaanst bir genelleme yapabildim; ben de hayallerden sonra ayn kavrama belirtilerini yaamtm. Sonradan rendiime gre iin srr, hayatn karkln, sorunlarn, snrlamalarn cokuyla, tatmin olarak kabul etmekten geiyordu. O halde hayat anlamsz myd? Kimin umurunda dedim. O halde benim hrslarm nemsiz miydi yani? Ama ben yine izleyecektim onlar. Hayat can skc myd? Ben buna ancak esnerdim. Drtnn peinden gittim. Srklendim durdum. Ama umursamadm. Ne yazk ki hayat daha da skc olmaya balad. Kabul ederim ki, daha nce canm sklrken depresyona girerken imdi neelenebiliyordum, ama hayat temelde ilgin deildi. Bu ekilde mutlu can sknts elbette teorik olarak tecavz ve ldrme arzularna yele-nirdi ama ben kiisel olarak yine de pek aldrmadm buna. te Zar Adam da gerei aramaya ktm bu sefil yolun bu aamasnda kefettim. 13 Blm ki karma Gnnden nceki yaantm tekrarlardan ibaretti, nemsizdi, zorlaycyd, dzensiz ve skcyd yani baarl bir evlilii olan tipik bir erkein hayatyd bu. Yeni hayatm 1968 Austos aynn ortasnda, scak bir gnde balad.

Sabah saat yediye doru uyandm, yanmda kvrlp yatan karm Lilliana sokuldum ve koca ellerimle onu okamaya baladm. Gne bu ekilde, onu okayp uyandrmakla balamak houma gidiyordu. Bir sre onun mrltlarm dinledim ve sonunda dudaklarndan ptm. Birka pckten sonra karm uykulu sesiyle, "Gnaydn sevgilim," diye mrldand. "Gnaydn hayatm," dedim. Bir sre daha dudaklarm onun dudaklar ve yanaldan zerinde gezdirdim ve heyecanlandrmaya altm onu ama Lillian uyumay tercih eder gibiydi, srtn dnd ve gzlerini kapad. Bense birden heyecanlandm ve Freud buna egosuz polimorfoz sapklk diyordu. Freud byk adamd ama onun benim kadar heyecan duyduunu sanmam. Lil'i biraz daha okayarak uykusunu atm ve onu uyarmak zereydim ki yatak odasnn kaps nce yumrukland, sonra ardna kadar ald ve yirmi be kiloluk koca bir olan ocuu yataa srayp aramza uzand. Sonra da, "Kalkn artk!" diye bard. Lil kapnn yumruklandn duyar duymaz zaten benden ayrlm, yatan dier kenarna doru kaymt. Sevime sahnesi yarm kalmt ve onu tekrarlamak artk olanakszd. Bana kalsa ben ebeveynlerin ocuklarn nnde bile belirli bir noktaya kadar sevie-bileceklerine inanyor ve karm da buna inandrmaya alyordum ama Lil benim gibi dnmyordu. Onun inancna gre kar koca odada yalnz ve rt altnda ak yapmalydlar. Ben bunlar dnrken yirmi kiloluk kzmz da aabeyinir 14 arkasndan odaya dald ve ondan daha yksek sesle, "Gnaydn! Kalkn bakalm!" diye bard. Artk hepimiz ayaktaydk. Saat dokuzda hastam olmad zaman, Larry'den kendisine ve kz kardeine kahvalt hazrlamasn isterdik. Olum kendilerine kahvalt hazrlamaktan holanrd ve biz de bu srada sevime seansna devam etmek isterdik ama mutfakta tabak anak sesleri kesildii zaman hemen korkar ve kardk yataktan. Bu sabah Lil hemen kalkp sabahln giydi ve ocuklara kahvalt hazrlamak iin mutfaa gitti. Burada unu da belirteyim ki, Lil sivri dirsekleri, kulaklar, burnu, dileri ve (mecazen) dili olan uzun boylu, narin bir kadndr ama gsleri ve bacaklar ok gzeldir. Dalgal sar salar ve heykel gibi vcuduyla herkes gzel bulur onu. Gzel yznde fare yzne benzer mahcup bir ifade vardr ve boncuk mavisi gzleri nedense ilk bakta krmz gibi grnr. Ayrca fareler nadiren bir yetmi be boyunda, ince ve zarif olurlar. Her eye ramen onun yz baz kiilere fareyi hatrlatr, ama gzel bir fareyi elbette. Onunla tantktan ve kmaya baladktan sonra, bu grnt yznden drt hafta cinsel perhize girdim. Burada unu da belirtmek isterim ki, bu fare muhabbeti sadece sizinle benim aramda dostlarm. Kk kzm Evie annesinin arkasndan konuarak mutfaa gitti ama Larry benim yanmdan kalkmad. Onun grne gre yatak ok byk olduundan btn aileye yeterdi ve Lil ona, anne ile babann ok iri olduunu ve bunun iin btn yata kapladklarn sylemesi tatmin etmiyordu onu. Son gnlerde yataa uzanyor ve herkes kalkmadan kalkmyordu. Bir doktorun hastasyla konumas gibi, ciddi bir ifadeyle yzme bakt ve o koca sesiyle, "Hadi bakalm baba, kalkma zaman," diye homurdand. "Saat daha sekiz olmad," dedim. "Yaa, demek yle ha!" diyerek komodin stndeki saati gsterdi bana. "Saat altya yirmi be var," dedim ve dnerek uzaklatm ondan. Ama birka saniye sonra yine bana yanat ve yumruunu alnma bastrd. 15 "Bak gzln getirdim sana, tak da yeniden bak bakalm." Saate bakarak, "Ben baktktan sonra saati deitirdin," dedim ve yatan dier kenarna gittim. Larry yine yataa srad ve hoplayp zplamaya balad, ama niyetinin ktlk yapmak olmadn iyi biliyordum. Ben yine de hemen tm babalar gibi birden, ama akacktan fkelendim ve "De^ fol git bamdan!" diye bardm. Larry koarak mutfaa gidince yaklak on be saniye kadar srtst uzanp rahat bir nefes aldm. Yattm yerden, mutfaktan gelen ocuk sesleriyle, Lil'in fkeli syleniini ve aadaki Manhattan caddelerinden gelen korna seslerini duyuyordum. On be saniyem bu ekilde rahata uup gitti, sonra dnmeye baladm ve gnm berbat oldu. O sabah randevusu olan iki hastam, Doktor Ecstein ve Doktor Felloni ile le yemeimi, yazmaya altm sadizmle ilgili kitab-, m, ocuklar, Lillian' dndm ve canm skld. Birka aydan beri geceleri rahata uykuya dalamyor, yaklak on, on be saniye kadar ahlakszca eyler dnyor, depresyona giriyor, asansr iinde skm, aa yukar yryormuum gibi hissediyordum. General Eisenhower bir gn, "Hayatn neeleri nereye ve neden gittiler?" diye sormutu. Burt Lancaster da, "Parmaklarmz odunda,

souk elikte, gne ssnda, kadn teninde neden hissizleir?" diye sormutu. "Kahvalt hazr babaaa!" "Yumurtan oldu hayatm!" Yataktan kalktm, koca terliklerimi yine koca ayaklanma geirdim, Arenaya kmaya hazrlanan bir Romal gibi geni bornozumu giydim ve yzmde yapay bir glmseme ifadesiyle kahvalt masasna oturdum, ama Lancaster'm ebedi sorusu yine aklma takld. Central Park yaknlarnda, olduka pahal bir semtte, biraz yukar, biraz da Dou tarafnda, alt odal bir dairede yayoruz. Binann bulunduu blge olduka kark olduu iin, dostlarmz bize acsnlar m, yoksa bizi kskansnlar m bilemiyorlar. Lil kk mutfakta ocak banda tavadaki yumurtalar kartryor, ocuklar da masann dier ucunda seslerini karmadan bekliyorlar. Larry arkasndaki pencerenin perdesiyle oynad (mutfak 16 RHINEHART penceresinin manzaras ok gzeldir) ve Evie de kalktndan beri hi durmadan konutuu iin ceza olarak susturulmulard. Fakat Lil'in sesi barrken o kadar korkun olurdu ki, ocuklar (ya da bykler) onun barn dinlemektense krbalanmay yelerlerdi. Lil hi kukusuz sabah erkenden mutfaa girip almaya balamaktan holanmyordu ama bu saatlerde bir hizmeti bulmann ne kadar zor olduunu da biliyorduk. Evliliimizin ilk ylnda evde kalacak ekilde tuttuumuz gen hizmeti bir harem aasn bile uyandracak kadar gzel ve seksi olduu iin fazla dayanamad ve abuk ayrld bizden, Lillian akll davrand ve gnn belirli saatlerinde alacak bir hizmetinin bizim iin daha iyi olacana karar verdi. Lil pastrmal omlet tavasn masaya getirince yzme bakt ve "Bugn Queensborough'dan kata dnersin?" diye sordu. ocuklarn karsndaki sandalyeye otururken, "Sanrm drt buua doru," diye cevap verdim. "Neden sordun?" "Arlene bu leden sonra yine bir zel konuma istedi." "Larry kam ald!" "Evie'nin kan geri ver ona Larry" dedim. Lil kznn kan alp ona uzatt. Karm, "Sanrm yine u 'Bir bebeim olmal,' konusundan sz etmek istiyor," dedi. "Anlyorum." Lil yanmdaki sandalyeye otururken, "Keke Jake ile konu-saydn," dedi. "Ne diyeceim ki ona? 'Hey Jake, karn bir bebek istiyor, sana yardmc olabilir miyim?' diye mi soraym adama?" Evie araya girdi ve "Harlem'de dinozorlar var m?" diye sordu. Lil, "Evet, olduunu syleyebilirsin kzm," diye cevap verdi. "Evet, bu onun kocalk grevi, Arlene otuz yanda ve ne zamandan beri bebek istiyorEvie, kan kullan kzm!" "Jake bugn Philadelphia'ya gidecekti," dedim. "Biliyorum, Arlene de zaten bunun iin randevu istedi. Ama bu gece poker yine var, deil mi?" "Hmmm." 17 O srada Larry hafif bir sesle, "Anne, bakire ne demek?" diye sordu. Lil, "Bakire gen bir kzdr," diye cevap verdi. Ben de, "Hem de ok gentir," diye ekledim. Olum, "ok garip," dedi. Lil, "Nedir garip olan olum," diye sordu. "Barney Goldfield bana salak bakire dedi." Lil, "Barney o sz yanl kullanm," diyerek glmsedi. "Pokeri neden ertelemiyoruz, Luke. Bu bana biraz ey..." "Neden?" "Ben bir oyun izlemeyi yelerim." "Baz limonlar seyrettik ya!" "Yine de onlarla poker oynamaktan iyidir." "Limonlarla m?" "Sen Tim ve Renata ile psikoloji ve borsa dnda da bir eyler konusaydn belki biraz yardm olurdu sanyorum." "Borsa psikolojisi mi?" "Psikoloji ve borsa dedim. Tanrm, beni biraz daha dikkatli dinlesen ne olur!" Azma bir atal dolusu omlet atp byk bir ciddiyetle ineyerek yuttum ve arkasndan psikoloji dnerek bir yudum kahve aldm. Zen Budizm'e balantm bana ok ey retti ama bunlar iinde en nemlisi karmla tartmamam gerektii oldu. Byk bilge Oboko, "Kendini akntya brak," demi ki ben zaten be aydan beri bunu yapyorum. Lil her geen gn biraz daha ldryor. Yaklak yirmi saniyelik bir sessizlikten sonra (yani Larry kendine ekmek kzartmak iin masadan frlad, Evie dinozorlar konusunda bir eyler syledi ve yzme bakt) ben (tartmay nlemek iin saldrdan nce teslim olma teorisine gre) hafif bir sesle, "zr dilerim, Lil," dedim.

"Sen ve senin lanet Zenin. Ben sana bir eyler sylemeye alyorum. Ben bizim elence tarzmz sevmiyorum. Neden yeni ve farkl bir eyler yapmyoruz sanki, yani bir devrim ya da benim istediim bir eyler ite!" "Yapyoruz ya hayatm! Son oyun..." 18 "Seni srklemek zorunda kaldm ama. Sen o kadar..." "Hayatm, ocuklar burada." Aslnda ocuklar bizim tartmamzdan, fillerin sivrisineklerden etkilendii kadar etkilenmilerdi ama bu hile Lil'i kandryor, susturuyordu. Kahvaltdan sonra Lil ocuklar giydirmek iin odalarna gtrd ve ben de du yapp tra olmak iin banyoya girdim. Sa-bunladm sakal fram "Selam!" diyen bir Kzlderili gibi havaya kaldrdm ve aynada yzme baktm. Yzmde iki gnlk sakal varken Don Giovanni'ye, Fausto'ya, Charlton Heston'a ya da Hz. sa'ya benziyordum. Ama sakal tra olduktan sonra baarl ve yakkl bir halkla ilikiler uzman gibi grneceimi de biliyordum. nk bir burjuva psikiyatr olduum ve aynada kendimi grmek iin bile gzlk takmak zorunda kaldm iin sakal brakma gdsne direnmitim. Fakat favorilerimi uzattm ve baarl bir halkla ilikiler uzman gibi deil ama baarsz ve isiz bir aktr gibi grnmeye baladm. Tra olmaya baladmda, Lil zerinde hl o ak sak sabahl olduu halde banyonun kapsna geldi ve duvara dayanarak gzlerini bana dikti. Bir sre beni ylece szdkten sonra yar aka, yar ciddi bir ifadeyle, "ocuklarn bakmn stleneceini, onlar alacan bilsem boanrdm senden," dedi. "Yapma canm!" "Onlar sen alsan hemen Buda heykelciklerine dnerlerdi, eminim bundan." "Yapma hayatm!" "Anlamadm ey u; sen bir psikiyatrsn, hem de iyi bir uzmansn, ama beni ve hatta kendini de asansrc kadar bile anlamyorsun." "Byle konuma canm!" "Anlamyorsun ite! Benimle sevierek, her tartmadan sonra zr dileyerek ve eitli hediyeler alarak beni mutlu edeceini sanyorsun. Bunlar beni ldrtyor." "Peki ama baka ne yapabilirim ki?" "Bilemiyorum, sen bir psikiyatrsn, bunu senin bilmen gere19 kir. Ben sklyorum, her konuda Emma Bovary'yim, ama hibir romantik umudum yok." "Bu da beni aptal bir doktor yapyor, biliyor musun?" "Biliyorum, bunu grdne sevindim. Aslnda edebiyat konusunda sen ancak asansrc kadar bilgilisin." "Baksana, neden durmadan bu asansrcden sz ediyorsun sen, ne var sizin aranzda?" "Ben Yoga derslerimi iptal ettim ve..." "Neden peki?" "O dersler beni sinirli yapyor." "te bu ok garip, aslnda o derslerin amac..." "Biliyorum, ama beni geriyor o dersler ite... Elimde deil bu." Tram bitirdim ve gzlm karp salarm taramaya baladm ama bama srdm eyin ocuklarn yal briyantini olduunu anladm. Lil banyoya girdi ve kirli amar sepetinin stne oturdu. Aynada yzm grmek iin hafife eilince, diz kaslarmn ardn fark ettim. Ayrca gzlksz daha yal ve dalm gibi grnyordum. Sigara ve fazla iki imediim iin, acaba sabah sevimeleri mi beni byle gten dm gsteriyordu? Lil dalgnm gibi, hafif bir sesle, "Belki ben de bir hippi olmalym," dedi. "Hastalarmdan bazlar bunu denediler ama sonutan pek de memnun kalmadlar galiba." "Ya da uyuturucu denesem acaba?" "Yapma Lil, canm sevgilim..." "Dokunma bana!" "ey..." "Hayr, istemiyorum." Lil birden ayaa kalkt ve sanki bir yabancnn saldrsna uram gibi duun kenarna dayand ve ben de aptallaarak geri ekildim. "Yarm saat sonra bir hastam gelecek hayatm, hemen gitmeliyim." Lil arkamdan, "Zinay deneyeceim!" diye bard. "Emma 20

-^\_ \r HMLIlMfM B ovary de yle yapmt." .Banyodan karken durdum ve dnerek ona baktm; kollarn gsnde kavuturmu, bo gzlerle, umutsuzmu gibi bana bakyordu; o anda bir battaniyeye sarlm bir tr dii Don Kiot gibi grnyordu. Yanna gittim ve onu kollanma aldm. "Zavall kk zengin kz. Seninle kim zina yapmak ister ki? Asansrc m yoksa? (Lil hkrd) Bakas var m bunu yapacak? Altm yandaki Dr. Mann m, yoksa iko, irin Jake Ecstein m? (Karm Jake'ten nefret eder ve Jake de ona hi bakmazd). Hadi gel, zlme sevgilim, yaknda iftlie gider dinleniriz. Hadi, sakin ol biraz bakalm..." Lil ban gsme dayad ve nefes alp vermesi normaldi, sadece bir kez i ekmiti. "Hadi kaldr ban . . . toparla kendini ... o gzel karnn ieri ek bakalm . . . ite byle, tekrar hayata balamaya hazrsn imdi. Heyecanl bir sabah yaayabilirsin, Evie ile konu, Ma Ketle (hizmetimiz) ile yeniliki sanat konusunda sohbet et, Times oku, Schubert'in Bitmemi Senfoni'sini dinle. Yapacak bir sr ilgin ey bulabilirsin." Lil burnunu gsme srd ve "Okuldan dnd zaman Larry ile resim yapabileceimi sylemedin ama" diye homurdand. "O da var elbette, yani evde seni elendirecek bir sr ey var. Evie odasnda dinlenirken bir kaamak iin asansrcy armay da unutma sakn." Sa kolumla onu kendime ektim ve yatak odamza gtrdm. Ben giyinirken o da kollarn kavuturup yatan yannda durdu ve beni izledi. Lil kapya kadar benimle beraber geldi ve kk bir pckle beni yolcu ederken, yznde ilgin bir ifadeyle, "Artk yoga dersi bile almyorum," dedi. 21 Blm 57. veya Elli Yedinci Sokakta bulunan muayenehanemi gen (otuz ), dinamik (iki kitap yaynlad), akll (her zaman ayn fikirdeydik), kiilikli (herkes severdi onu), yakkl olmayan (kimse k deildi ona), borsada oynayan, ok sigara ien, kadnlarla pek ilgilenmeyen ve Yahudi olan (iki branice argo deyim bilirdi) Dr. Jacob Ecstein ile paylayordum. Ortak sekreterimiz Bayan Mary Jane Reingold yal (otuz alt), hareketsiz (bizim iin alyordu), aklsz (Ecstein bana yelerdi), cana yakn (herkes acrd ona), irkin (sska, uzun, gzlkl), fazla temiz, ok yiyen bir kadnd ve Yahudi deildi (iki branice argo szc yararl bulurdu). Muayenehaneye girdiimde Bayan Reingold glmseyerek karlad beni. "Bay lenkins odanzda sizi bekliyor Dr. Rhinehart." "Teekkr ederim Bayan Reingold. Dn arayan oldu mu beni" "Dr. Mann bugnk le yemeini kontrol iin arad. Ona evet dedim." "Gzel." Ben hastamn yanna giderken Jake Ecstein hzla odasndan kt, neeli bir sesle bana, "Hey Luke, kitap nasl gidiyor dostum?" diye seslendi ve sonra sekreterden baz dosyalar istedi. Jake'in karakterinden biraz sz etmitim, kendisi olduka tombul' ve ksadr, yuvarlak yzl, neelidir, kaln ereveli gzlk kullanr, insann iini grecekmi gibi bakar, ikinci el araba satclar kadar sosyaldir ve ayakkablar sanki fosforlu boyayla boyalym gibi her zaman prl prl dr. Bayan Reingold ona baz ktlar verirken, "Kitap can ekiiyor," diye cevap verdim. "Harika" dedi. "Benim Analysis: End and Means iin AP Journal'e bir eletiri kt. ok iyi olduunu sylyorlar." Elindeki ktlara bakarak ilerinden bazlarn almaya, bazlarn sekreter masasna brakmaya balad. 22 -urvu. r\niPNcnAKI "Bunu duyduuma sevindim, Jake. Galiba bu sefer hedefi on ikiden vurdun." "nsanlar grmeye balad..." Reingold, "ey... Dr. Ecstein," diyerek onun szn kesti. "Bu eser holarna gitti, baz psikanalizcileri etkileyebileceim galiba." "Bugn le yemei yiyecek misin?" diye sordum ona. "Philadelphia'ya ne zaman gidiyorsun?" "yi ki hatrlattn, Mann'a eletiriyi gstermek istiyordum. Uak ikide kalkyor. Sizin bu geceki poker partisine gelemeyeceim." "ey... Dr. Ecstein." Jake, "Kitabmdan baka yerler de okudun mu?" diye sorarken gzlerini ksarak yzme yle delici bir bakla bakt ki, hastas olsaydm aklmda ne varsa unuturdum. "Hayr, dostum okuyamadm, elimde hl psikolojik bir alma var, profesyonel kskanlk ve buna benzer eyler ite."

"ey... Bakar msnz, Dr. Ecstein?" "Hmm, evet. Philadelphia'da sana u szn ettiim anal optometristi greceim, sanrm bir hamle yapmak zereyiz. Adamn hayaller grmesini nledik ama hl gz kararmalar oluyor. Ama daha ay oldu yani, onu kurtaracam sanyorum." Bayan Reingold imdi ayaya kalkt ve "Dr. Ecstein," diye tekrarlad. "Pekl, grrz Luke. Bay Klopper'i odama gnderebilirsin Bayan Reingold." Jake elindeki ktlarla odasna giderken, Bayan Reingolda, leden sonra Queensborough Devlet Hastanesindeki randevularm dorulamasn syledim. "Tamam, Dr. Rhinehart," dedi. "Dr. Ecstein seni dinlemedi, ne syleyecektin ona?" Sekreter garip bir ifadeyle yzme bakarak glmsedi ve "Oh, Doktor," dedi. "Dr. Ecstein benden Bayan Riffle ve Bay Klopper hakkndaki kaytlar istedi ama ben bir hata yaptm ve ona yanllkla geen yln bte kaytlarn verdim." 23 ZAR ADAM Gldm ve "zlme Bayan Reingold," dedim. "Bu da baka bir hamle anlamna gelebilir." Masama oturup Reginald Jenkins'in dosyasnn atmda saat 9.07 idi. Normalde iine ge kalm bir psikanalizci bir hastay ok kzdrr ama Jenkins bir mazoistti; onun bunu hak ettiini inandn biliyordum, bu konuda gvenebilirdim ona. Ben ieri girince, "Sizden nce gelip koltua uzandm iin zr dilerim Doktor, ama bunu yapmam sekreteriniz istedi," dedi. "Hi sorun deil, Bay Jenkins. Ge kaldm iin ben sizden zr dilerim. imdi ikimiz de rahat olalm ve siz balayabilirsiniz." Merakl bir okur benim ne tr bir psikanaliz uzman olduumu merak edebilir. Mesele u ki ben direktifvermeyen tedavi uygularm. Bu konuda bilgisi olmayanlar aydnlatmak iin burada, analizcinin pasif, sevecen, yorumlamayan ve ynlendirmeyen bir uzman olduunu sylemek isterim. rnein Jenkins gibi bir hastayla tedavi seans yle gidebilir: JENKINS: Ne kadar sk davransam bile baarl olamayacam hissediyorum; iimdeki bir tr mekanizma her zaman yapmak istediimi bozuyor." Sessizlik. PSKANALZC: inizdeki bir eyin sizi her zaman baarszla ittiini hissediyorsunuz." JENKINS: Evet. rnein geenlerde yemee ktm gen ve gzel kadnla -hani u size bahsettiim ktphaneci- yemekte ve btn akam sadece New York Jets takmndan ve gl savunmasndan sz ettim. Ona kitaplardan bahsetmem, eitli konularda sorular sormam gerekti, biliyordum ama yapamadm ite." ANALZC: indeki bir eylerin bu kzla olan potansiyel ilikini bilinli olarak mahvettiini dnyorsun." JENKINS: "Sonra Wessen, Wessen and Woof taki u i. O ii kolayca alabilirdim. Ama benimle grmek isteyeceklerini bildiim halde gittim Jamaika'da bir ay tatil yaptm." "Anlyorum." "Btn bunlara ne diyorsun, Doktor? Sanrm mazoistlik bu." 24 LUI\C KnilNtHAKI "Bunun mazoistlik olabileceini dnyorsun." "Bilemiyorum, sen ne dnyorsun?" "Sen de bunun mazoistlik olduundan emin deilsin, ama sk sk kendine zarar verecek eyler yaptm da biliyorsun." "Evet, evet, tamamen yle. Ama intihara eilimi olan biri de deilim. Sadece u ryalar var ite. Bir ryamda kendimi hipopotam srsnn iine attm. Bir baka ryada Wessen, Wessen and Woof irketi nnde kendimi yaktm. Ama gerek frsatlar karp duruyorum ite." "Hibir zaman bilinli olarak intihar dnmyorsun ama ryanda intihar ediyorsun." "Evet, ama normal deil mi bu? Herkes ryasnda lgnlklar yapar." "Ryanda kendine zarar verdiini grmenin normal olduunu hissediyorsun nk..." Zeki okuyucu imdi resmi rahata grebilir. Direktif-vermeyen psikanalizin amac hastay daha ok, daha ak konumaya tevik etmek, onu tehdit altnda olmadna, iyiletiine inandrmak, sonuta sorunlarn tanmlayarak bunlara zm getirmek ve onu divanda yatrarak saatte otuz be dolarn almaktr. Bu tedavi ekli de denenmi dier psikoterapi trleri kadar ie yarar. Bazen ie yarar ama yaramad da olur elbette ve bu baar ve baarszlklar da dier tedavi trlerinde olduu gibidir. Baz psikanaliz

seanslarnda karlkl konuma bir komediye dnebilir. Bu sabah bana ikinci kez gelen hastam kk bir servetin varisiydi, bir greiye benziyordu ama kafas da bir grei kafas gibi alyordu. Be yllk psikanaliz uzmanl hayatmda, beni en ok depresyona sokan hastam Frank Osterfiood oldu. lk iki aylk analiz seanslarnda olduka nazik, bo bir kiilik gibi geldi bana, hibir konuya ilgi duyamyor ama pek de zlmyordu buna. ki ya da ylda bir i deitiriyordu. alt yerler, ekingen babas ve sevmedii evli erkek kardelerinden o kadar ok sz ediyordu ki, onu rahatsz eden eylerin ne olduunu renmek iin olduka uzun zaman bekleyeceimi anladm. Onu gerekten rahatsz eden bir eyler varsa tabii. 25 ZAR ADAM Onun konumalarnda en ok dikkatimi eken konu bir kadn hakknda anlatt genel konulard. Bir sabah ona kadnlarla ilikilerinin nasl olduunu sorduumda nce biraz tereddt etti ve sonra onlar can skc bulduunu syledi. Cinsel arzularn nasl tatmin ettiini sorduum zaman bana fahielere gittiini anlatt. Daha sonraki seanslarda bana, ard fahielere hakaret etmekten zevk aldn anlatt, ama kendi davranlarn hi analiz etmemiti, bu tr kadnlarn hakaretlere alk olduunu, bunun normal bir Amerikan davran tarz olduunu dnyordu. Son iinden ayrlma nedenini analiz etmek daha ilgin gelmiti ona; alt broda 'garip bir koku vard.' O Austos gn seansn ortasnda bir Dou Blgesi barn tek bana nasl dattn anlatrken bir ara sustu ve gzleri dald. Yz kaslar bile garip bir ekilde kprdyordu. Barda bir taburede sessizce oturmu, dalgn gzlerle ve bana gre aptalca bir ifadeyle demeye bakmt. Oturduu yerde uzun sre kalm ve sonra grltl bir buzdolab gibi kendi kendine bir eyler mrldanmt. Bunu bana anlattktan sonra bir sre durup yzme bakt. "imde yle bir sknt var ki bir eyler yapmak ... bir ey yapmak istiyorum, yoksa patlayacam." "Anlyorum." Bir sre konumadk. "Bir eyler yap ... cinsel bir ey, yoksa patlayacam." "O kadar gerginsin ki, kendini cinsel olarak ifade etmek istediini hissediyorsun." "Evet." Sessizlik. "Bunu nasl yapacan bilmek istemiyor musun?" diye sordu. "Bunu bana sen sylersen sevinirim." "Bilmek istiyor musun? Bana yardm etmek konusunda bir eyler bilmeye ihtiyacn yok mu?" "Sen sadece iinden geenleri anlat bana, senden bunu istiyorum." "Pekl, bilmek istediini biliyorum ama sana sylemeyece26 Kt im. Sana yattm fahielerden sz ettim ve onlarn slak yerlerine neler yapmak istediimi, bu konuda neler hissettiimi anlattm ite. Ama daha ilerisini kendime saklayacam." Sessizlik. "Ben bilmek istememe ramen, sen bana kadnlarla olan ilikilerini zaten anlattm dnyor ve bu konuda konumak istemiyorsun." "Aslnda cinsel sapklk bu. Gerginletiim zaman ... beyaz bir fahieyle yattktan, onunla sevitikten sonra ... o lanet kadn paralamak istiyorum ... kadn ne kadar gen olursa o kadar iyi." "Fazla heyecanlandn zaman kadn paralamak istiyorsun." "Lanet olsun, yle! Aletimi onun iine sokmak ve sonra da onu parampara etmek istiyorum, tam delilik deil de nedir bu?" Sessizlik. "Demek onu paralamak istiyorsun, yle mi?" "Evet, onu kanlar iinde paralamak, haykrlarn, lklarn duymak istiyorum." Daha uzun bir sessizlik. "Demek onun iine girmek, sonra da paralamak, lklarn duymak, dehet iinde kaldn grmek istiyorsun." "Evet, ama bunu yapmak istediim fahieler iklet iniyor ve burun ekiyorlar." Sessizlik. "Bunu yapmak istediin fahielerin canlan yanmad, korku yaamadlar, deil mi?" "Lanet kpekler yetmi be dolarn alp klarn kaldrrken iklet iniyor ya da resimli roman okuyorlar. Eer onlarn cann yakmaya kalkarsam benden on be santim daha uzun, dev gibi bir adam elinde ekile kapya dayanyor ya da buna benzer bir eyler oluyor ite. (Durup dnd) Yani anlayacan, kadnlarla yatmak benim gerginliimi almad." "Fahielere hakaret edemediin ya da ac ektiremediin zamanlar gerginliini zerinden atamyorsun, yle mi?" "Evet, yani anlayacan, lklar atacak kadn bulmak zorunda olduumu biliyorum." 27 ZAR ADAM Uzun bir sessizlik. "Gerginliklerinden kurtulmak iin baka areler aradn m?"

"Evet, aslnda gen kzlara tecavz etmeye, onlar ldrmeye baladm." Sessizlik. Daha uzun bir sessizlik oldu. "Yani sen zerindeki gerginlii atmak iin gen kzlara tecavz etmeye ve onlar ldrmeye baladn, yle mi?" "Evet, ama bunu sylemene izin yok, deil mi? Yani meslek etiin benden duyduklarn bakalarna anlatman engelliyor, deil mi? "Evet, yle." Yine bir sre konumadlar. "Anladm kadaryla, kzlara saldrmak ve onlar ldrmek zerimdeki gerginlii olduka alyor ve beni rahatlatyor." "Anlyorum." "Ama u anda bir sorunum daha var, yakalanacam dnmeye baladm ve bu yzden asabm bozuluyor. Psikanaliz yoluyla belki zerimdeki gerginlii atmak iin daha normal bir yol bulabilirim diye dndm." "zerindeki gerginlikten kurtulmak iin kzlara tecavz etmek ve onlar ldrmek yerine daha baka bir yol bulmak istiyorsun." "Evet, ya bunu bulaym ya da beni yakalanma korkusundan kurtar..." Dikkatli bir okuyucu bu anlatlanlarn ofiste tipik bir alma gn iin biraz fazla duygusal olduunu dnebilir, ama Bay Osterflood adl biri gerekten var. Daha dorusu vardbu konuya tekrar dneceiz. Gerek u ki ben, Geite Sado-Mazoist Kiilik adl bir kitap yazyordum ve kitabn konusu sadist kiilerin mazoizme geii ya da bunun tersi olan vakalard. Bu nedenle meslektalarm bana bu eilimleri gl olan hastalan gnderirlerdi. Osterflood hi kukusuz tedavi etmeye altm en aktif sadistti, ama akl hastanelerinde onun gibi pek ok insan vard. Sanrm burada ilgin olan ey Osterflood'm sokaklarda rahata dolaabilmesiydi. tiraflarndan sonra ona bir hastaneye gitme28 LUKE RHINEHART sini tavsiye ettim ama adam bunu reddetti, ben de meslek etii gerei onu ihbar edemiyordum ve kimse de onun bir 'toplum dman' olduundan kukulanmyordu. Tm yapabildiim, evremdeki insanlara, kk ve gen kzlarn Harlem sokak ve parklarndan (Osterflood kzlara o blgede saldryordu) uzak tutmalarn sylemek ve hastam iyiletirmek iin btn gayretimle almakt. Aslnda o blgede herkes kzn siyah saldrganlardan koruduu iin benim tavsiyem gereksizdi. O sabah Osterflood gittikten sonra onunla ilgili olarak aresizliimi dndm, birka not aldm ve sonra kitabm zerinde almaya karar verdim. shal olmu bir adamn tuvalete koarken hissettiine benzer bir duyguyla almaya baladm. Kitab yazp bitirmem gerektiini biliyordum ama birka ay nce yazdklarmn bir ie yaramayaca gibi bir eyler hissetmitim ve kendime kzyordum. Kitabm canm skmaya balamt, gsteriten baka bir ie yaramayan bir almayd bu. Birka ay nce Random House'la kitap bitince basmalar konusunda bir anlama yapmaya almtm, byk yaynevinin reklmlar sayesinde kitap nce lkede, sonra da uluslararas alanda n yapabilir, Jake Ecstein' kzdrp kadnlara ynlendirebilir ve borsada kaybetmesine neden olabilirdi. Ama Random House kitabn baslmas konusunda uzun sre dnp konuyu inceledi ve sonuta ilgilenmediini syledi. Aslna bakarsanz bu sabah ben de pek ilgilenmiyordum onunla. Kitabn hatas kkt ama nemliydi; hibir ey anlatmyordu. Kitapta, temelde sadiste davranlardan mazoizme geme eilimi gsteren ya da geen hastalarla yaplan deneylerden sz ediliyordu. Benim hayalim, hastann sadizmden kt ama henz mazoist olmad bir noktada davranlarn kilitleyebilecek bir teknik bulabilmekti. Byle bir nokta varsa tabii. Komple geilerle ilgili ok dramatik ipular vard elimde, bir sabah Bay Jenkins'i hatrlarken, bir aydnlanma annda ideal asl durumu tanmlayan 'donmu zgrlk' denen davran da dndm. Sorun uydu ki, Jake Ecstein psikanaliz konusunda imdiye kadar okuduum en rasyonel ve drst kitaplardan ikisini yazmt 29 ve o yazlanlara bakarsak, hibirimiz ne yaptmz bilmiyorduk ve bundan sonra da bileceimiz yoktu. Jake de hastalarn dierleri gibi tedavi ediyor, sonra almalar konusunda yazdklaryla baarsnn rastlantlara bal olduunu anlatyordu. Ona gre, ou zaman, 'hamleye yol aan ve hastasnn durumunu gelitiren kendi teorik yapsn izlemekte baarsz oluyordu. Bayan Reingold'la Jake'in 1967 bte kaytlarn okumas konusunda akalatktan sonra ciddi eyler dnmeye baladm. Jake terapide ansn nemini sk sk belirtmiti ve bunu belki de en iyi dramatize ettii yer onun nl 'kale m ama kr' idi.

On be aydan beri Jake'in tedavisi altnda olan bir kadn hasta, bu kadar uzun bir tedaviye ramen hibir iyileme belirtisi gstermemi, ama Jack bir gn dalgnlkla onu karsnda sekreter gibi grp kurun kalemlerini amasn syledikten sonra aniden dzelmeye balad. Zengin bir kadn olan hasta Jake'in dediini yapmak iin sekreter odasna gitti ve bir kurun kalem alp kalem acnn deliine sokmak zereyken birden lklar atmaya, san ban yolmaya balad ve altna kard. hafta sonra Bayan P (Jake hastalarna ad takma konusunda ustayd) iyilemiti. O olaydan sonra ben de ayrntl rnekler vererek yazdm almalarmn bir ie yarayp yaramayaca konusunu dnmeye baladm, bunlar baslabilecek gsterili yazlard. le yemeinden nce bir saat kadar, (a) The New York Times'm finans sayfasn okudum; (b) Bay Osterflood hakknda bir buuk sayfalk bir finans ve bte raporu eklinde bir rapor yazdm ('fahieler iriyar adama dikkat etsinler' ve 'Harlem sokak ve parklar kzlar iin ok tehlikeli oldu dedim) ve (c) Resim defterime ayrntl bir Victoria dnemi evi ve onu motosiklet uaklarla bombalayan Cehennem Zebanileri izdim. 30 Blm Drt O gn le yemeimi en yakn meslektamla beraber yedim. Bunlardan biri, ok akll ve baarl olduu iin dalga getiim Dr. Ecstein, dieri New York'un yakn tarihindeki talyan kkenli tek kadn psikolog olan Dr. Renata Felloni, ncs de, drt yl nce beni psikanaliz eden ve o zamandan beri de rehberliimi yapan tombul, ksa boylu, baba tipli dank Dr. Timothy Mann idi. Ben ve Jake masaya geldiimizde, Dr. Mann nndeki ekmek dilimini imdikliyor ve glmseyerek karsndaki Dr. Felloni'ye bakyordu. Dr. Mann byk adamd; haftada iki gn altm Que-ensborough Devlet Hastanesi mdrlerinden biriydi, PANY (New York Psikiyatrlar Birlii) ynetim kurulu yesiydi ve on yedi yazs, kitab vard. Kitaplarndan biri, halen geerli olan varoluu terapide en ok kullanlan yntemdi. Dr. Mann tarafndan psikanalize alnmak byk onurdu ama bir sre sonra bunun bana hibir olumlu katkda bulunmadn anladm. Dr. Mann nndeki ekmekle meguld ve konuan Dr. Felloni'yi dinleyip dinlemedii belli deildi. Renata Felloni bir Presbiteryen kzlar kolejinin evde kalm orta yal kz grnmndeki mdrne benzer; her zaman taranm kr salar, gzl ve hafif talyan aksanl konumasyla, kadn davranlarndan sz ederken byk ilgi eker. Felloni bildiimiz kadaryla hi evlenmemi ve onu tandmz yedi yldan beri de hibir erkek ilikisi yaamamtr. Her zaman ok ciddi olduu iin hibirimiz ona gemii hakknda soru soramayz. Onunla sadece hava durumlar, ekonomi ve genelde kadn davranlar hakknda konuuruz. Restoran grltl ve pahalyd ve yemek yenen her yerden holanan Dr. Mann dnda hepimiz nefret ederdik buradan, ama imdiye kadar yakn evrede denediimiz btn restoranlar da bunun gibi grltl ve pahal olduu iin gelirdik buraya. Ben mterilerin grltl konumalar, tabak anak sesleri ve alan hafif mzik arasnda arkadalarmn dediklerini duyabilmek iin dikkat 31 kesilirken, yediim yemein iyi ya da kt olduuna bile bakmazdm. Ama imdiye kadar midem bozulmad. Kk masada Jake ile karlkl oturduk ve Dr. Felloni'nin, "Hastalarmdan sadece yzde onu inanyor Tanr'nn mastrbasyonu cezalandrdna," diye konutuunu duyduk. Kadn hi kukusuz onunla birlikte ynettiim yeni bir aratrma projesinden sz ediyordu. Beni ve Jake'i hafife glmseyerek selamladktan sonra, "te biri Tanr'nn mastrbasyonu sadece snrl olarak cezalandrdna, yzde krk salksz olduuna inanyor," diye devam etti. "Yzde iki buuk gebelik tehlikesi olduunu sylyor, yzde yetmi be..." Jake garsonun uzatt mny alrken, "Gebelik tehlikesi mi?" diye sordu. Felloni glmsedi ve "Mastrbasyon iin hepimiz ayn eitli seimleri kullanrz," diye devam etti konumasna. "pmek, okamak, ecinsel eilimler ve benzeri seenekler ite. imdiye kadar hastalar orgazma yaklarken veya ularken ve heteroseksel ilikide gebelik tehlikesi olduunu sylediler hep." Jake'e bakp glmsedim ama o gzlerini Dr. Felloni'ye dikmi, dikkatle dinliyordu. Kadnn bir an sustuunu grnce, "Pekl, btn bu yzdeleri sayarak nasl bir soru koyacaksn ortaya?" diye sordu. "Hastalara unu soruyoruz: 'Kendinizi hayallerle, okuyarak, resimlere bakarak ya da elle tahrik ederek heyecanlandrmann kt olduuna inanyor musunuz ve neden inanyorsunuz?'" Dr. Mann alt dudan bir para ekmekle silerek, "Mastrbasyonun neden iyi olduu konusunda onlara seim hakk veriyor musun peki?" diye sordu. Dr. Felloni, "Elbette," diye cevap verdi. "Bir hasta mastrbasyonu alt nedenle kabul ettiini syleyebilir: (1) Zevklidir; (2) gerginlii giderir; (3) ak ifade etmenin doal yoludur: (4) insann Btn olmas iin denemesi gereken bir eydir; (5) rkn remesini salar; (6) yaplacak sosyal bir harekettir."

Jake'le ikimiz birden glmeye baladk. Tekrar ciddiletiimiz zaman Dr. Felloni, "Aslnda mastrbasyon nedeni olarak genelde ilk iki neden seilir, sadece bir kii onun ak ifade yolu olarak deerli 32 olduunu syledi," dedi. Ama Felloni'nin sylediine gre, hasta bu maddeyi sinik bir zihniyetle kontrol etmiti. Jake birden bana dnd ve "Sen neden girdin sanki bu iin iine?" diye sordu. "Sosyal psikologlar bu tr almalarronlarca yldan beri reddediyorlar. Siz arnk topra kazyorsunuz." Dr. Felloni kendisini ya da almalarn eletirdikleri her zaman yapt gibi, Jake'in bu szne nazike ba sallad. Eletiri sert olduu zaman onun ba da daha sert, daha hzl sallamrd. Benim fikrime gre, bir savc kp da bir saat boyunca ona durmadan sal-drsa giyotine hi gerek kalmazd; Felloni'nin boynu erir ve ba da savcnn ayaklan dibine derdi. Jake'e, "Fakat her denekle yaplan derin konumalar sonucu eitli seimlerin deerlendirilmesi planmz gerek bir katlm, bir bilimsel sonu salyor," diye cevap verdi. "Tanrm, aka grleni dorulamak iin yz yirmi saat harcayacaksnzyani demek istiyorum ki, okluseim durum testleri gvensizdir." "Evet, ama unutmayn ki bir destek ba aldk," dedim. "Ne olacak? O destei neden orijinal, deecek bir alma iin talep etmediniz?" Gldm ve "Bir destek ba almak istedik ite," dedim. Jake 'ben senin ruhunu bilirim' tarz bakla yzme bakt ve gld. Ben de gldm ve "Biz de orijinal ya da zerinde almaya deecek bir konu bulamadk ve bunu yapmaya karar verdik," diye konutum. Dr. Felloni kalarn att ve ban biraz daha sert sallad. Jake, "Cinsel ilikinin evlilik ncesi deil de sonrasnda daha ok onaylandn greceksiniz," diye devam etti. "Yani ecinsellerin bunu onaylamalar..." Dr. Felloni sakin bir ifadeyle, "Bizim sonularmz geleneksel beklentilere cevap vermeyebilir," diye konutu, "Deneklerle ayrntl konumalarmzda onlarn durum ve deneyimlerini yanl aktardklarn grebiliriz, yani nceki deneylerden daha farkl sonular kabilir." 33 "O hakl Jake. Her eyin koca bir hi olacan, grneni, bilineni dorulayacan aslnda ben de dnyorum, ama yle olmayabilir de." Dr. Mann, "Olacak," dedi. "Anlamadm?" diyerek onun yzne baktm. "Sadece bilineni dorulayacak ite, o kadar." Dr. Mann ilk kez yzme bakt, yanaklar kzarmt ama bunun alkolden mi, yoksa sinirden mi olduunu anlayamadm. "O halde?" "O halde vaktinizi neden boa harcyorsunuz? Renata btn almay senin destein olmadan kendi bana da yapabilir." "Elenceli bir alma bu. Ben her zaman byle beceriksizce sonular ssleyerek yaynlamay hayal ederim. Biliyorsunuz, Amerikan genliinin yzde doksan bei mastrbasyonun sevimekten daha iyi bir arkadalk ve sevgiyi ifade etme yolu olduuna inanyor." Dr. Mann, "Sizin deneyiniz sslenmemi bir beceriksizlik olacak," dedi. Etraftaki dier masalardan yksek sesle konumalar, kahkahalar, atal kak sesleri geliyordu ama bizim masada derin bir sessizlik oldu. Sonunda Dr. Felloni ban sallad ve "Bizim deneyimiz cinsel davranlara, cinsel hogrye ve kiisel dengelere yeni bir anlay getirecektir," diye konutu. Dr. Mann, "Senin Esso Vakfna yazdn mektubu okudum," dedi. Jake o srada araya girdi ve konuyu deitirerek, "ok zeki ve bilgili bir gen kz tanyordum," dedi. "Byk bir hamle yapmak zereydim, fakat ne yazk ki ld kz." "ld m?" diye sordum. "Williamsburg Kprsnden Dou Nehrine dt, itiraf etmeliyim ki onu iki muhtemel baarszlmdan biri olarak gryorum." Tekrar Dr. Mann'a dndm ve "Baksana Tim," dedim, "Deneylerimizin boa kabileceini ben de biliyorum, ama bu sama dnyada insan kendini biraz da olaylarn akna brakmal." 34 LUKE RHINEHART "Ben senin metafizik speklasyonlarnla ilgilenmiyorum." "Ya da bilimsel speklasyonlarmla. Belki borsadan sz etsem daha iyi olacak." Jake ban iki yana sallayarak, "Braksanza siz tartmay," dedi. "Luke 'Taoculuk, Zen ve Analizler' adl makalesini yazdndan beri Tim sanki o astrolojiye gemi gibi davranyor."

Dr. Mann yzme souk bir ifadeyle bakarak, "nsan astrolojide en azndan nemli bir eyler hakknda kehanette bulunabilir," dedi. "Zen konusuyla insan hi zorluk ekmeden Nirvana'ya srklenebilir." Ona bakarak, "insan Nirvana'ya srklenmez," dedim. "Srklenme Nirvana'dr." Dr. Mann, "Uygun bir teori," diyerek glmsedi. "Btn iyi teoriler uygundur." Dr. Felloni, "Altn fiyat ile General Motors hisseleri Borsada bu ay imdiye kadar haftada ortalama iki puan artt," diyerek ban sallad. Jake, "Evet," diyerek araya girdi. "Waste Products, Inc., Dolly Duds ve Nadir Technology hisseleri de durmadan ykseliyor." Dr. Mann ve ben bir sre daha birbirimize bakmaya devam ettik, onun krmz yznde mavi gzleri parlyordu, bense tarafsz bir coku iindeydim sanki. "Benim elimdeki ktlar bugnlerde deer kaybediyor," dedim. "Belki de normal deerlerine iniyorlardr," dedi. "Daha bunu sylemek iin erken." "Baz ktlar kendilerini hemen belli ederler." "Evet, olabilir, ama sen Zen'i hi anlamyorsun." Dr. Mann hafife glmsedi. "Kendimi kutsanm gibi hissediyorum." "Sen yemeini ye ve Zen ile seks deneyimlerini bana brak." "Yemek konusunu ok dnmek benim cinsel gcm d-rmez." "Evet, hatta artryordur bile." Dr. Mann'n yz biraz daha kzard ve sandalyesini hafife geriye itti. 35 ZAR ADAM Jake, "Lanet olsun!" diye sylendi. "Siz ikiniz keser misiniz tartmay? Tim, sen orada iko bir Buda gibi oturmu Luke'un Budizm'ine saldryorsun, Luke da..." Dr. Mann sandalyesine biraz daha yerlemek ister gibi onu tekrar ne ekerek, "Haklsn dostum," dedi. zr dilerim, Luke. Masadaki ekmek biraz bayatt da kzdm ve bir yerlere saldrmak istedim." "Ben de zr dilerim," dedim. "Martinim fazla suluydu ve birden sinirleniverdim ite." Kadn garson masamza geldi ve Jake tatl sipariini vermek zereydi ki Dr. Felloni yksek sesle hepimize hitap etti: "Borsada yzde ikilik bir d yaanmasna ramen benim portfymde son ayda yzde on drtlk bir art oldu." Dr. Mann, "Yakn gelecekte sen kendi vakfn kuracaksn galiba, Renata," dedi. "Dikkatli yatrm dikkatli deneylere benzer; ak olana yapr." Ondan sonra yemein sonuna kadar ciddi konulara girmemeye zen gsterdik. 36 Blm Be Yemekten sonra yandaki otoparktan arabam aldm ve yamur altnda hastaneye doru dndm. Meslektalarm hep Jaguar, Mercedes, Cadillac, Corvette, Porsche, Thunderbird, Mustang ve benzeri pahal a abalar kullanyordu ama ben sadece bir Amerikan Rambler'i kullanyordum. O zaman bu benim New York ehri Psikanalizine en orijinal katkmd. Manhattan' kat ettim, Queensborough Kprsnden geerek Dou Nehri adasndaki Devlet Hastanesine vardm. Eski binalar souk, kasvetli, adeta mezar gibi grnrler bana, bazlar terk edilmi gibi dururlar. Hastanenin ak sar tula ve gzel, parlak demir parmaklkl yeni binas ve dier eski binalar buray bir Hollywood film setine benzetir ve zaten burada "Annem Delirdi" ve "Hapishanede syan" adl iki film de evrildi. Doruca eski, alak ve siyahlam bir bina olan dare Binasna girdim; sylediklerine gre, bu binann btn i duvarlar ve tavan otuz yedi kat ak yeil yalboyayla kaplyd ve bu sayede ayakta duruyordu. Burada bana kk bir ofis vermilerdi ve her Pazartesi aramba leden sonralar burada seilmi hastalar kabul ediyordum. Hastalar iki anlamda seiliyorlard: bir, onlar ben kendim seiyordum, iki, hastalar gerek psikoterapi gryorlard. Normal olarak iki hasta kabul ediyor, onlar haftada iki kez olmak zere yaklak bir saat tedaviye alyordum. Bir ay nce hastalarmdan biri, bir hastane grevlisine iki buuk metre boyunda bir bankla saldrd, yakalanrken kaburgas krld, yarasna otuz iki diki atld ve kas patlad. Ama kendisi kontrol altna alnana kadar be hastane grevlisini yaralad iin, ikyetleri dikkate alnmad ve kendisi tedavi edildikten sonra, gvenlik nlemleri en st dzeyde olan bir baka hastaneye gnderildi. Dr. Mann o hasta yerine bana, kendisini Hz. sa gibi grmeye balayan on yedi yandaki bir erkek ocuu gnderdi. Dr. Mann btn bu tr hastalan Mazoist mi sayyordu ya da bu ocuk benim tedavim sayesinde kendini bulacak myd, bunu bilemiyordum. Dier hastam Arturo Toscanini Jones, kendini kk bir adada otomatik silahl avclar tarafndan sarlm kara bir panter gibi gren bir Zenciydi. Adam dnyaya tamamen deiik bir adan bakyordu ki onunla

aramda uyum salamam hi de kolay olmad. Terapi seanslarmz genellikle sessiz geiyordu: Arturo Toscanini Jones'un beyaz avclara syleyecek pek sz yoktu. Onu ayplamyordum ama dolayl bir terapist olarak biraz engelli saylrdm; adam tedavi edebilmek iin sesini duymam gerekiyordu. Jones New York City niversitesi'nde yl boyunca onur rencisi olarak eitim alm, sonra bir gn Gen Muhafazakrlar Kulbne iki el bombas atarak ortal cehenneme evirmiti. Aslnda hemen hapse girmesi gerekiyordu ama daha nce marihuana ve LSD kullanarak kriz geirdii, bir siyasi bilim dersinde profesre kfrler ettii ve Barry Goldwater'm portresine el bombas atarken yakaland iin, srekli QSD hastas olarak kabul edilmiti. Gen Muhafazakrlara el bombas atanlar sadist kabul edildiinden, onu tedavi etmem iin bana verdiler. O gn leden sonra biraz ileri gitmeye ve onu konumas iin tahrik etmeye karar verdim. Seans baladktan sonra on be dakika derin bir sessizlik iinde geti ve daha fazla dayanamayp hafif bir sesle, "Bay Jones, neden sana yardm edemeyeceimi ya da etmeyeceimi dnyorsun?" diye sordum. Bir tahta sandalyede bana doru dnk olarak yan oturuyordu, yzme kibirli bir ifadeyle bakt ve "Deneyimlerimden dolay," diye cevap verdi. "On dokuz beyaz adamn senin kasklarna tekme atmas yirmincinin de ataca anlamna gelmez, deil mi?" "Doru," dedi, "ama Chaiie'nin yanma kasklarn korumadan gelen vatanda da bence byk bir aptal saylacaktr." "Doru, ama o yine de konuabilir." "Hayr efendim! Biz Zencik-: "'"onuurken ellerimizi kullanmak zorundayz. Ewett efendim! Bi'-lev fizikseliz, biz yleyiz!" "O zaman konuurken ellerini kullanmadn ama." 38 "Ben beyazm dostum, bunu bilmiyor muydun yoksa? NAACP'de gizli siyah etkisi olup olmadn aratran CIA ekibinde-yim ben." Bunu sylerken parlayan dilerini gsterdi bana, oyun mu oynuyordu, yoksa benden nefret mi ediyordu anlayamadm. Ona baktm ve "Benim klk deitirmemi anlayabilirsin," dedim. "Ben siyahm, adamn, bunu bilmiyor muydun yani? Ben de..." Hemen atld ve "Sen siyah deilsin, Rhinehart" dedi. "Eer siyah olsaydn bunu ikimiz de bilirdik ve o zaman da sadece birimiz burada olurduk." "Siyah ya da beyaz, ne olursak olalm, ben sana yardm etmek istiyorum." "Siyahsan bana yardm etmene izin vermezler, beyazsan da yardm edemezsin." "Nasl istersen." "te gn o gndr." Ben susunca o da derin bir sessizlie gmld. Son on be dakikada ikimiz de Cosmold Binasnn bir yerlerinde muntazam aralklarla baran bir adamn sesini dinledik. Mr. Jones gittikten sonra bir sre pencereden yamuru seyrettim ve sonra gen bir hemire gelerek Eric Cannon dosyasn uzatt ve aileyi odama getireceini syledi. Hemire ktktan sonra birka saniye sreyle tpta 'p' fenomeni denen eyi dndm; buna gre, zerinde kolal niforma olan btn hemirelerin gsleri iri olur ve onlar bir 'p' harfi gibi grnrlerdi. Bu durumda doktorlar ilgilendii hemirenin gslerinden ayramazd gzlerini. Bazlarna gre bu da tp mesleinin oyunlarndan biriydi. Eric Cannon'un dosyasnda olduka ayrntl bilgiler vard. ocuk be yandan sonra erken gelimi ama biraz aptal olmutu. Bir Lutheran rahibin oluydu ama dokuz yandan beri retmenleriyle tartrd, son kez alt ay nce olmak zere alt kez evden kam, sekiz hafta kaybolduktan sonra Kbada bulunmutu. On iki yanda rahip aldatmaya balam, daha sonra da kiliseye gitmeyi reddetmiti. Okula gitmekten de vazgemi, marihuana kullanm, bir sre nce Brooklyn Sekin Hizmetler Memur Atama Merkezi nnde kendi boazm kesmeye kalkmt. ocuun babas olan Rahip Cannon muhafazakr, insanlar savunan iyi bir din adamyd. Ama olu hep isyan halinde olmu, almay, psikiyatri tedavisini ve istemedii zamanlar evde kalmay reddetmiti. Babas bunun zerine onu zorunlu olarak psikiyatrik tedavi grebilecei QSH'ya yatrmak zorunda kalmt. Bir sre sonra hemire, "Dr. Rhinehart, bunlar Rahip Cannon ve Bayan Cannon," diyerek ieri girdi. Onlar karlayarak, "Naslsnz?" dedim ve gr kr salar olan sempatik tombul adamn elini sktm. Rahip benimle tokalarken samimi bir ifadeyle glmsedi. "Sizinle tantma sevindim Doktor. Dr. Mann sizin hakknzda ok ey syledi bana." Bayan Cannon kocasnn yan banda durmutu, glen gzlerle bana bakarak, mzik gibi bir sesle, "Naslsnz Doktor," deyince ona baktm. Gelenler o kadar kt giyinmilerdi ki bir film setinde berbat kyafetleri yznden istenmeyen karakter sanatlarna benzettim onlar. Hasta olarak getirilen Eric annesinin arkasnda duruyordu. Takm elbise giymi, kravat takmt ama uzun salar, erevesiz gzl ve gzlerindeki parltyla, aptal d mahalle sakinlerini andryordu.

Rahip Cannon neeli grnmeye alarak, hafif bir glmsemeyle, "Olum bu ite, Doktor," dedi. Nazike bam salladm ve sandalyeleri iaret ettim onlara. Rahip ve kars sandalyelere oturdular ama Eric o srada koridordan geen kadnlardan sonuncusuna bakyordu. Salarn tepesinde toplam olan disiz ve irkin kadn durdu, ona bakarak srtt ve sonra, "Merhaba parlak ocuk!" dedi. "Gel de grelim seninle." ocuk birka saniye ona bakt, glmsedi ve "Tamam, gelirim," dedi. Sonra gld ve gidip bir sandalyeye oturdu. Tam bir gen aptalyd bu ocuk. Cannon'larn karsna geip koca vcudumla masamn kesine ilitim ve 'Tannm, sizinle konumak harika bir ey!' glmse-mesiyle baktm onlara. ocuk pencereye yakn, benim samda ve 40 LUKE RHNEHART anne babasnn biraz arkasnda oturmu, dostane bir ifadeyle, bir eyler bekler gibi bana bakyordu. "Sanrm Eric'i bu hastaneye getirmekle onun zerindeki yetkinizi devrettiinizi anlyorsunuz Rahip Cannon." "Elbette anlyorum Dr. Rhinehart, ben Dr. Mann'a tamamen gveniyorum." "Gzel. Herhalde siz ve Eric burann bir yaz kamp olmadn da biliyorsunuz. Buras bir devlet akl hastanesi..." Rahip Cannon, "Buras iyi bir yer, Dr. Rhinehart," dedi. "New York eyaleti bu hastaneyle gurur duymakla hakl." "Hmm, evet," dedim ve Eric'e dndm. "Sen ne dnyorsun bu konuda?" "Pencerelerdeki iste gzel ekiller yok." "Benim olum btn dnyann deli olduuna inanyor." Eric yznde hafif bir glmsemeyle pencereden darya bakyordu ve ona dndm. "Bu gnlerde mantkl saylabilecek bir dnce tarz," dedim. "Ama byle dnmek insan bu hastaneden karmaya yetmez." ocuk, "Hayr, beni sadece ieri alr," dedi. ilk kez gz gze geldik ve bir sre baktk. "Sana yardm etmemi istiyor musun?" diye sordum. "Bana nasl yardm edebilirsin ki?" "Bunu yapmaya altm iin para dyorlar bana." ocuun glmsemesi alayc deildi, yznde dostane bir ifade vard. "Babama da Gerei yayd iin para dyorlar." "Burada baz eyler irkin olabilir, biliyor musun?" "Sanrm burada kendimi evdeymi gibi hissedeceim." Babas sze kart ve "Buradaki insanlarn ou daha iyi bir dnya yaratmaya almyor," dedi. Eric bu kez serte bir ses tonuyla, "Herkes daha iyi bir dnya yaratmak ister," dedi. Masamn kesinden indim ve arkaya geip ocuun dosyasn aldm. Yazlar sanki gzlksz grebilecekmiim gibi camn zerinden baktm ve babasna, "Gitmenizden nce sizinle Eric hakkn41 ZAR ADAM da konumak isterim Rahip," dedim. "Yalnz konumamz m tercih edersiniz, yoksa Eric burada kalsn m?" "Benim iin fark etmez. Onun hakknda ne dndm biliyor Eric. Belki biraz rol yapacaktr ama ben alm buna. Brakn kalsn burada." "Eric burada kalmak m istersin, kouuna gitmek mi?" ocuk pencereden darya bakarak, "Babam yalan sylyor" dedi. Annesi yzn buruturdu ama babas sadece ban iki yana sallad ve gzln dzeltti. Ben de ocuun anne ve babasna gsterecei tepkiyi grmek istediimden odada kalmasna izin verdim. Tahta sandalyeye oturdum, hafife ne eildim ve samimi profesyonel bakmla rahibin yzne bakarak, "Bana olunuzu anlatn Rahip," dedim. Rahip Cannon ban biraz yana edi, bacak bacak stne att ve boazn temizledi. "Benim olum gizemli bir ocuktur Doktor," diye konutu. "Onun var olduuna inanmakta glk ekiyorum dorusu. Bakalarna kar tamamen hogrszdr. Eer onun hakkndaki u dosyay okuduysanz ayrntlar bilirsiniz. Size bir rnek vereyim... Eric (Rahip sinirli bir ifadeyle pencereye bakan ocuuna bakt) bir aydr doru drst yemek yemiyordu. Yazmyor, okumuyordu. ki ay kadar nce o zamana kadar btn yazdklarn yakt. Artk insanlarla da pek konumuyor. Size cevap vermesine ardm dorusu... ki hafta nce bir akam yemeinde Eric bir bardak suyla aziz rol oynad ve ben de misafirimiz olan Pace Industries irketi Bakan Yardmcs Bay Houston un dikkatini ekmek iin, 'Bazen Komnizmin yok olmas iin nc Dnya Sava kmasn bile istiyorum,' dedim. Sanrm zaman zaman oumuz dnrz bunu. Eric bunu duyunca bardandaki suyu yzme att ve barda da yere atarak krd." Rahip bir sre sustu ve benim konumam bekledi, ama bir ey demediimi grnce, "Ben byle eylere pek aldrmam," diye devam etti, "ama karmn bu tr olaylarla ne hale geldiini takdir edersiniz, bu tipik bir olay ite." "Evet" dedim. "Acaba neden yapt bunu dersiniz?"

"O bir ego manyak, her eyi siz ve ben gibi grmyor. Bizim gibi yaamak istemiyor. Btn Katolik rahipler, retmenlerin ou 42 ve ben hatalyz diye dnyor, aslnda byle dnen bakalar da var ama onlar sorun karmyor. Bu ocuk hayat fazla ciddiye alyor. Hi kimseyle oyun oynamaz. Bazen oynuyor ama kimsenin beklemedii eyler yapyor. Her zaman hayatla savar gibi bir hali var. Buras bir zgrlkler lkesi ama bakalarnn fikirlerine de sayg gstermek gerekir. Hogrl olmalyz ama Eric bunun anlamn bilmiyor." O srada Eric "Bunu duyduuma zldm, Baba," diyerek yerinden kalkt, glmsedi ve anne babasnn sandalyeleri arkasna geerek ellerini onlarn arkasna koydu. Rahip Cannon yakn zamanda lecekmi de benden yardm beklermi gibi bir ifadeyle bakt yzme. "Sen hogrsz biri misin Eric?" diye sordum. "Ben ktle ve aptalla kar hogrszm." Rahip oluna doru dnerek, "Peki ama herkese neyin iyi, neyin kt olduunu syleme hakkn kim veriyor sana olum?" diye sordu. Eric srtt ve "Krallarn kutsal hakkdr bu," diye cevap verdi. Rahip bu kez bana dnerek omuz silkti ve "te, gryorsunuz," dedi. "Size bir baka rnek vereyim. Eric on yandayken bir gn kalabalk bir sabah ayininde kiliseme geldi ve yere diz km dua eden cemaatin nne geerek, 'Sonunda bu olacak ite!' diye bardktan sonra kp gitti." Hepimiz bir sre konumadan ylece kaldk. Onlar da sanki aile fotoraflar ekilecekmi gibi bir sre hareketsiz beklediler. Bir sre sonra Eric'e baktm ve "Modern Hristiyanl sevmiyor musun?" diye sordum. ocuk parmaklarn uzun siyah salarnn arasndan geirdi, ban kaldrp birka saniye tavana bakt ve sonra bir lk att. Rahiple kars onun ln duyunca elektrikli zgaraya taklm fareler gibi yerlerinden frladlar ve oullarna baktlar, o ise ellerini yana sarktt ve yznde hafif bir glmsemeyle barmaya devam etti. Hastanenin beyaz gmlekli iki Zenci hademesi koarak odama daldlar ve benden emir beklediler. Ben de Eric'in ikinci haykrnn 43 AK AUAM bitmesini bekledim, barmaya devam edecek miydi acaba? Ama ocuk yeniden barmad, birka saniye sessizce durdu ve sonra ortaya konuarak, "Gitme zaman geldi," dedi. Hafif bir teskin edici iin bir not yazdm ve iki grevliye vererek, "ocuu kabul kouuna gtrn ve bu notu da Dr. Vener'e verin," dedim. Zenci hademelerden daha zayf olan, "Sakince gelecek mi bu?" diye sordu. Eric birka saniye daha hareketsiz durup bekledi ve sonra hzla dnp koar adm yrmeye balad. Giderken ark sylyordu: "Bycy grmeye gidiyoruz, Harika Oz Bycsn greceiz,, ite gidiyoruz..." ocuk dans ederek kt odadan. Hademeler ona yanatlar ve ikisi de birer kolundan tuttular. Rahip Cannon teselli etmek ister gibi kolunu karsnn omzuna att. Ben dmeye basp bir stajyer hemire ardm. Rahip Cannon, "zr dilerim Dr. Rhinehart," dedi. "Onun byle yapacan biliyordum ama neler yaptn sizin de grmenizi istedim." "Evet, haklsnz." "ey, ben ve karm merak ediyorduk . . . acaba ona tek kiilik bir oda vermek mmkn olur mu?" Masamn arkasndan ktm ve kolu hl karsnn omzunda olan rahibin yanna geldim. "Buras bir Hristiyan kuruluu Rahip. Biz insanlarn karde olduklarna inanrz. Sizin olunuz da on be salkl, normal Amerikal akl hastasyla beraber ayn kouta kalacak. Bu onlara birlik beraberlik duygusu veriyor. Eer olunuz yalnz kalmak isterse bir iki hademeyi yumruklasn, o zaman onu tek bana bir odaya kaparlar ve hatta bir de deli ceketi giydirirler." Kars yzn buruturdu ve gzlerini benden kard, ama Rahip Cannon birka saniye dnd ve sonra ban sallad. "Haklsnz, Doktor. ocua hayatn gereklerini retin. Onun kyafetine gelince..." 44 den, zzzz Bu^:rr kestim- "Buras * Olunuz da artk norma]1 olZ cak b ^^^ iriliyor, filan. Olunuz sizden kt aTtT' '" "** ^ ^^ Rahibin gzlerindeki korku ifadesi yerini buz Pihi v k . brakt ve adam kolunu kansmn omzundan midi "" ^ Benim hi olum olmad ki zaten," diye mnldandl Sonra sessizce kp gittiler. 45 Blm Alt

Eve vardmda, Lillian ve Arlene Ecstein blucinleriyle divanda yan yana oturmular, bir ie cini paylam gibi kahkahalar atp duruyorlard. Aslnda Arlene genel olarak kocasnn parlts altnda snk kalr. Bana gre olduka ksa boyludur, genelde ciddi ve iffetli grnr, Jake gibi kaln ereveli gzlk kullanr ve gr siyah salarn tepesinde topuz yapar. nce bedeninde gzel gsleri olduuna dair rivayet olmasna ramen her zaman bol kyafetler giydii iin onu yeni tanyanlar bunun pek farkna varmazlar ve onu iyi tandktan sonra da kimse ona dikkat etmez. Arlene bir zamanlar bana biraz yz verir gibi olmutu, ama evli ve saygn bir psikiyatr olduum ve o da arkadamn kars olduu iin cevap vermedim ona. Bir akam hi unutmam, gmleindeki iplikleri ayklamam istemiti benden ve ben de onun dediini yaptm, ama i orada kald. Dier yandan birka kez, akl hastanesinde geen zor bir gnden sonra, ya da Lil veya ocuklarn hasta olduklar baz gnlerde, evli ve saygn bir doktor olduuma ve arkadama sadk kaldma da piman olmadm deil. ki kez Arlene'in gslerinden birini azma aldm hayal ettim. Belki de plak olarak yatama girseydi ona teslim olurdum, ama ncelik bende olduu srece olamazd byle bir ey. Evli profesyonellerin birbirlerinin karlarna gz koymas aslnda utan verici bir davrantr. Lil'in kahkahalar daha yksekti ama Arlene'inkiler susturucu takl makineli tfek sesini andryordu; glerken ileri doru eilmiti, ama Lil dimdik duruyor ve tavana bakarak kahkaha atyordu. antam masann altna braktm ve yamurluumu askya asarak, "Eee, siz iki kz neler yapyorsunuz bakalm?" diye sordum. Lil mutlu bir sesle, "Bir ie cini paylayorduk," diye cevap verdi. Arlene de, "Ya cin ya da uyuturucu olacakt ama ot filan bulamadk," diye ekledi. "Jake LSD'ye inanmyor ve Lil de seninkini bulamad." 46 LUKE RHINEHART "Bak bu garip ite! Hlbuki ben onu daima ocuklarn oyun dolabnda saklarm ve Lil de bilir bunu." Lil, "Ben de Larry bu sabah neden okula sakin gitti diye dnyordum," dedi ve espri yaptna inanarak glmeyi kesti. te ikisi hl dolu olan cin iesinden kendime bir martini hazrladm ve "Ee, neye iiyoruz bakalm?" diye sordum. Lil, "Samalama," dedi. "Biz byle eylere nem vermeyiz. Hayatmz akp' gidiyor ite. Heyecan ya da cinsellik diye bir ey yok, ylece akyor." Bir sre divanda arkalarna yaslanarak sessizce oturdular ve sonra Lil, "Psikiyatr Eleri Davet Kulb kuralm, Arlene," dedi. "Ama Luke ve Jake'i davet etmeyelim." Bir sandalye ektim ve elimde ikimle beraber, bacaklarm aarak onlarn karsna ters olarak oturdum. Lil kalarn att ve "Hayatmz byle nereye gidecek bilemiyorum dorusu," diyerek somurttu. Ama ok beklemediler ve yine kahkaha atmaya baladlar. Arlene, "Bak ne diyeceim sana?" diyerek srtt. "lk sosyal projemiz olarak kocalarmz bir haftalna deitirebiliriz." Lil glerek, "kimiz de bir deiiklik fark etmeyiz," dedi. "Bak bu doru deil, Jake dilerini ok orijinal bir tarzda fralar ve herhalde Luke'un da hi bilmediim yetenekleri vardr." "nan bana, hibir yetenei yok onun." "Hitt, byle konumamalsn Lil. Kocan aalamak istemezsin herhalde, deil mi?" "Teekkr ederim, Arlene," dedim. Arlene, "Luke a-kl-l bir adam," diye geveledi. "Bense liberal bir sanat kadn bile deilim ve Luke nelerin eitimini grd..." Lil, "Evet, idrar, dk ve daha neler grd," diye tamamlad ve yine kahkahalar patlattlar. Ben sessiz umutsuzluk dolu hayatm dengeli bir ekilde devam ettirmeye alrken, tandm kadnlarn ou neden sessiz umutsuzluk yaamlarnda bu kadar grltc oluyorlar bilemiyorum. Ben bunu ciddi olarak dnrken, birden Lil ve Arlene'in dizleri zerine km bana doru srnerek ve ellerini yalvarr gibi am geldiklerini fark ettim. 47 ZAR ADAM "Kurtar bizi Ey Dklarn Efendisi, canmz sklyor!" "Kurtar bizi bu ikenceden!" Btn bir gn akl hastalaryla uratktan sonra insann sakin evine gelerek mine banda huzur iinde oturmas ne kada gzel oluyor, deil mi? "Ey Efendimiz, bize yardm et, hayatlarmz senin elinde." Dizst km bana bakarak yalvaran ve kkrdayan iki sarho kadnn o hali beni gerekten tahrik etti ve ne yapacam ardm bir an. Belki benim de bir bilge olarak oyuna katlmam istiyorlard. Oturduum yerden kalkp onlarn nnde durdum ve yumuak bir sesle, "Ayaa kalkn yavrularm," dedim. Arlene dizlerinin zerinde dorularak yalvaran bir ses tonuyla, "Konu ey Efendimiz!" dedi. "Kurtarlmak m istiyorsunuz siz? Yeniden domak m istiyorsunuz?" "Oh, evet!"

"Yeni bir hayat m istiyorsunuz?" "Evet, evet!" "Yeni Borax'h All denediniz mi peki?" "Evet, evet, denedik ama bir yararn gremedik, Efendimiz!" "Her eyi nemsemekten vazgein," dedim. "Her eye bo vermelisiniz. HER EYE." "Oh, Efendimiz! Burada, karnn nnde yalvaryorum sana!" kisi de kkrdayarak yzme baktlar ve kahkahalar patlattlar. Sesimi iyice kalnlatrarak, "Her eye bo verin," diye tekrarladm. "Hi umutlanmayn, tm hayallere, arzulara bo verin." "Bunu denedik, Efendimiz." "Denedik ama yine de arzu ediyoruz." "Hl arzu etmemeyi arzuluyoruz, umutlarmz yitirmek, hayallerden kurtulmak istiyoruz ama nedense yapamyoruz." "Size bo verin diyorum. Kurtarlma umudu da dhil olmak zere her eye bo verin. Byyen sarmaklar gibi olun ve krlarda dikkat ekmeden ln gidin. Kendinizi rzgra brakn." Lillian birden ayaa kalkt ve iki dolabna gitti. "Ben btn 48 t-ur\c [\niNcnAi\l bunlar daha nce de duydum. Ama rzgr da sadece byk ve scak bir hava akm haline geldi." "Yeterince itiinizi sanyordum." "Senin vaazn yeterince aykt bizi." Arlene hl dizlerinin stndeydi, bam kaldrp kaln gzlklerinin arkasndan yzme bakt ve garip bir sesle, "Ama ben hl kurtarlmadm," dedi. "Kurtarlmak istiyorum ben." "Onu duydu Arlene, vazge artk." "Kurtarlmak bu mu yani?" "Onun yapabilecei bu kadar ite. Sanki Jake bundan iyisini mi yapacak?" "Hayr, ama Jake en azndan bana aile tenzilat yapabilir." kisi birden yine kahkahayla glmeye baladlar. "Siz ikiniz de gerekten sarhosunuz galiba," dedim. "Ben sarhoum ama Lil seninle bir eyler yapabilmek iin ayk kalmak istediini syledi. Jake evde olmad iin ben arzularma izin verdim, tatile gnderdim." Lil, "Luke hastalarn hi kaybetmez, her zaman ayrcal vardr onun," diye konutu. "Bu nedenle bazen bunakl tutar ite." Lil bunu syledikten sonra elindeki yeni martini kadehini havaya kaldrd ve benim bunaklma iti. Bam iki yana salladm ve bir ey sylemeden alma odama gittim. O anda kendimi kontrol altnda tutmam gerekiyordu. 49 Blm Yedi O akamki poker oyunu bir felaketti. Lil ve Arlene oyunun balarnda fazlaca neeliydiler (cin iesi bitmek zereydi) oyunu birka kez artrdlar ama sonra kaybetmeye baladlar. Lil bir ara yine bilinsizce artrmaya balad (benim paramla elbette) ve Arlene de oyundan koptu, suratn ast. Dr. Mannn ans ok akt. Oyunla hi ilgilenmiyormu gibi duruyor ama artryor, kazanyor, blf yapyor yine kazanyordu, sadece kk oyunlarda kaybediyordu. ok akll oynuyor, eline gelen iyi ktlardan azami derecede yararlanmasn ok iyi biliyordu. Ama adamn patates cipslerinin krntlarn masann zerine yaymas can skc bir olayd. Lil sanki benim deil de Dr. Mannn kazanmasndan memnun gibi grnyordu ama Dr. Felloni, Dr. Mann'a bir pot kaybettikten sonra sinirli bir ifadeyle ban sallad ki hi de mutlu olmad belliydi. Saat on bire doru kt datma sras Arlene'e geldi ama o, ikilerin etkisiyle paytaklaan konumasyla, kaybettii zaman uykusunun geldiini ve seks yapmak istediini syleyerek aadaki dairesine indi. Lil imeye ve oynamaya devam etti, iki el byk kazand, yeniden neelendi, benimle ve ok kazand iin Dr. Mann'la alay etti, sonra da midesi buland ve kusmak iin banyoya kotu. Birka dakika sonra geriye dnd ama oyuna olan ilgisini kaybetmiti. Kaybedince souk bir kadn olduunu, uykusunun katn syledi ve yatana gitti. Biz doktor yarm saat kadar daha oynadk, Dr. Ecstein'n son kitabn tarttk, ben kitab eletirdim ve oyuna olan ilgimi kaybettim. Dr. Felloni gece yarsna doru gitme zamannn geldiini syledi, ama Dr. Mann biraz daha kalacan, sonra taksiyle dneceini syleyerek onunla birlikte kmad. Dr. Felloni gittikten sonra drt el daha oynadk ve onlardan n kazannca neem yerine geldi. 50 Oyun bitince Dr. Mann yerinden kalkt ve duvardaki ktphanenin yanndaki geni koltua oturdu. Holdeki tuvalet suyunun ekildiini duyunca Lil'in yeniden kustuunu dndm. Dr. Mann piposunu karp doldurdu ve birka kez yakp tttrdkten sonra koca bir duman bulutunu tavana doru savurdu, raflardaki kitaplar bile duman iinde kayboldu. Dr. Mann derin, yal adam sesiyle, "Kitap ii nasl gidiyor Luke?" diye sordu. Ben poker masasndaki yerimden, "Hi gitmiyor," diye cevap verdim.

"Yaa, demek yle!" "Deerli bir eyler yazabileceime inanmyorum ben..." "Neden byle dnyorsun peki?" "Kitaba baladm zaman, sadistlikten mazoistlie geiin nemli bir eyler getirebileceini dnmtm." Elimle poker masasnn yeil rtsn dzelttim. "Bu i aslnda insan sadistlikten mazoistlie gtryor," diye ekledim ve gldm. Dr. Mann piposundan derin bir nefes ekip duman fledi ve kar duvardaki Freud resmine bakarak, "Ayrntl olarak ka vaka analiz ettin ve yazdn?" diye sordu. "." "Ayn l m?" "Ayn l. Sana sylyorum Tim, tm altm vakalar yorumlanmam olanlar. Aslna bakarsan ktphanelerde ok var bunlardan." "Eweeet." Ben ona bakarken o da gzlerini ksarak uzun sre Freud resmine bakt ve o srada aadan, Madison Caddesinden bir polis dd duyuldu. Misafirim, "Sen her eye ramen kitabn bitirmelisin," dedi. "u senin Zen'in syledii gibi, kendini akntya brak, aknt anlamsz olsa bile yap bunu." "Akntya kapldm zaten. Ama kitap bu akntda olduu yerde kald. Onu yeniden itip suyun akna brakmaya cesaret edemiyorum." "Yaaa." 5i nmdeki yeil rtye bakarak skldm hissettim ve rahatlamaya altm. "Haa, aklma geldi Tim, hastanede bana gnderdiin u ocukla konutum ve onu olduka..." "Kitabna konu olup baslmayacaksa hastanedeki hastalarnla ilgilenmiyorum, Luke." Hl bana dnp bakmamt ve sesindeki sert ton beni olduka artt. Dr. Mann, "Eer bir eyler yazmyorsan, dnmyorsun demektir," diye devam etti. "Ve eer dnmyorsan da lmsn demektir." "Ben de zaten byle hissediyordum." "Evet, yleydin, sonra Zen'i kefettin." "Evet, yle oldu." "imdi de yazmaktan skldn sylyorsun." "Evet." "Ya dnmek, ondan da m sklyordun?" "Evet, dnmekten de sklyorum." Misafirim o zaman bana bakt ve "Belki de Zen'de yanl bir eyler v. dr, ne dersin?" dedi. "Belki de dnmekte yanl bir eyler var." "Son zamanlarda dnrler arasnda da bunu sylemek moda oldu, ama bana sorarsan, 'Bana gre dnmek samalk,' demek daha byk samalktr." "Gerekten de samalk ve bu nedenle psikanaliz de samalk oluyor." Dr. Mann gzlerini ksarak bir sre sessizce yzme bakt, sol gznn altndaki kaslarda bir kprt grdm. "Psikanaliz insan ruhu konusunda iki milyon yllk dnmeden daha ok yeni bilgiler salad bize. Zen ok uzun zamandr varln srdryor ama ben onun byk bilgiler saladna henz tank olamadm." Dr. Zen bunu syledikten sonra yine koca bir pipo dumann tavana doru gnderdi. Ben masann kesinde duran oyun zarn aldm ve onunla oynamaya baladm. Ona baktm ama o yine Freud'a bakmaya balamt. 52 "Zen'in yararlarn ve kt yanlarn seninle tartacak deilim, Tim. Sana syledim, Zen'den kazandklarm aklamay baaramadm henz." "Senin Zenden kazandn ey entelektel anemidir Luke." "Belki mantk kazancm oldu. Sen de biliyorsun ki psikanalizle ilgili yaynlarda yazlanlarn yzde sekseni samalktr. Benimkiler bile yle." Bir an durdum ve sonra, "Seninkiler de dhil," diye ekledim. Dr. Mann nce akn gzlerle bana bakt, sonra gld ve "Tpta ilk prensip nedir bilirsin," diye konutu. "Hastalnn bir rnei olmadan bir hastay tedavi edemezsin." "Kim tedavi olmak istiyor ki?" O anda gzlerini gzlerime dikti ve "Sen istiyorsun," dedi. Ben de dik dik onun yzne baktm ve "Sen beni analiz ettin," dedim. "Ne vard bende?" "Hayatn nelerden ibaret olduu konusunda kk bir hatrlatmann tedavi edemeyecei bir ey yoktu elbette."

"Lanet olsun!" dedim. "Sen kendini zorlamak istemiyorsun ve o srada Zen gelip sana kendini akntya brakman sylyor." Dr. Mann bunu syledikten sonra bir sre daha yzme bakt ve sonra elindeki piposunu yandaki sehpaya, kl tablasnn iine brakt. "Senin akntn olduka durgun, biliyor musun?" "yi bir reme ortam oluturuyor ama" dedim ve gldm. Dr. Mann kzm gibi, yksek sesle, "Tanr akna glme, Luke," dedi. "Bugnlerde hayatn bo yere harcayp duruyorsun." "Hepimiz yle yapmyor muyuz yani?" "Hayr, yapmyoruz. rnein Jake yle deil. Ben de deilim. Her meslekte iyi olanlar boa harcamyorlar hayatlarn. Bir yl ncesine kadar sen de yle deildin." "Ben ocukken bir ocuk gibi konuur ve..." Dostum imdi sinirli bir yal adam olmutu. "Luke, Luke, dinle beni." "Ne var?" 53 "Analiz iin yine bana gelmelisin," Elimdeki zar dier elimin arkasna srdm ve net olarak hibir ey dnmeden, "Hayr," dedim. "Neyin var senin dostum? Neden artk almalarnn nemli olduunu dnmyorsun? Neden kendine olan inancn yitirdin, aklar msn bana?" Hi dnmeden, kar takmn ileri oyuncusu zerine giden bir savunma oyuncusu gibi yerimden frladm. Dr. Mann'n nnden odann kar tarafna getim, Central Park'a doru bakan pencerenin nne gittim. "Canm sklyor dostum, canm ok sklyor. zgnm ama btn mesele bu ite. Mutsuz hastalar iyiletirmeye almaktan, garip deneylerden, bo yazlar yazmaktan bktm..." "Bunlar analiz deil, belirtiler." "Bir eyi ilk kez olarak denemek; ilk balon, yabanc bir lkeye gitmek istiyorum. Baka bir kadnla ateli bir iliki yaamak ne gzel olurdu. lk maa ekini almann, pokerde ya da at yarlarnda iyi para kazanmann zevkini yaamak istiyorum. Bir otoyolda durmu rzgr altnda otostop yapmann zevkini dnsene, birinin seni alp belki mil uzaktaki kasabaya gtrmesini, belki sana lm yolunda arkada olmasn bekliyorsun. Sonunda gzel bir yaz yazdm, parlak bir analiz yaptm ya da iyi bir sonu aldm dndmde ne kadar mutlu olmutum. Yeni bir yaam felsefesinin heyecan gibi bir ey var m? Yeni bir evin ya da ilk ocuun heyecanm dn. Hayattan istediklerimiz ite bunlar ve imdi bakyorum da... bunlarn hepsi gitmi gibi ve Zen ya da psikanaliz onlar geri getirme konusunda aciz kalyorlar." "Hayal krklna uram bir lise rencisi gibi dnyorsun, Luke." "Ayn eski konular, ayn evlilik d ilikiler, kazanmak ve sarf etmek, analiz iin bana gelen ayn srklenmi, umutsuz insanlar, ayn anlamsz atlmlar. Ayn eski felsefeler. Ve egomu gerekten baladm ey, psikanaliz, sorunla hi de ilgiliymi gibi grnmyor." "Aslnda tamamen ilgili." 54 "Hayr efendim, yle olsayd beni de deitirebilmeliydi, her eyi, herkesi deitirebilirdi, istenmeyen btn nevrotik belirtileri safd brakabilmeli, insanlarda llebilir deiimler elde etmek iin gereken iki yldan nce yapabilmeliydi bunu." "Sen hayal gryorsun, Luke. Bu mmkn deil dostum. Hem teoride ve hem de pratikte bir insan istenmeyen alkanlklarndan, gerginliklerinden, zorlamalarndan, ekingenliklerinden ve benzer eylerden kurtarmak mmkn deildir." "O zaman belki de teori ve uygulamalar yanl." "Hi kukusuz." "Bitkileri mkemmel hale getirebiliyor, makineleri deitire-biliyoruz, insanlar deitirmek neden mmkn olmasn ki?" Dr. Mann piposunu bronz kl tablasnn kenarna vurarak kln boaltt, sonra kzm gibi bana bakt. "Tanr akna, Luke! Hayal gryorsun sen dostum. topya diye bir yer yok. Mkemmel insan da olamaz. Hepimizin hayat katlama, tekrarlama ve gerekli olma eilimi gsteren snrl bir hatalar dizisinden ibaret. Herkesin kendisiyle ilgili kiisel darbmeseli yledir: 'Muhtemel insanlarda en iyi doru olan dorudur.' Tm eilim... nsan kiiliinin btn eilimi sonunda ceset haline gelmektir. Sen cesetleri deitiremezsin. Cesetlerde evk, arzu yoktur. Sen onlara biraz ekidzen verir, baklacak hale getirirsin." "Seninle tamamen hemfikirim; psikanaliz bu katlatran kiilik akn nadiren keser, onun can sklan insana verebilecei hibir ey yoktur." Dr. Mann kendi, kendine konuur gibi bir eyler homurdand ve ben de pencerenin nnden ayrlp Freud'un resmine baktm. Freud ok ciddi grnyordu, pek memnun deilmi gibiydi. "Baka eyler de olmal..." diye devam ettim. "Dier gizli gnahlar (kfrler!) olmal... Baz adamlarn hayatlarn tamamen deitirmelerine izin verecek sihirli ilalar da olmal." "O zaman astrolojiyi, I Ching'i, LSD'yi dene."

"Freud bana LSD'nin felsefi eitini bulma konusunda bir alla zevki verdi, ama onun kendi iksirinin etkisi de geiyor gibi." 55 "Sen hayal gryorsun, Luke. ok ey bekliyorsun sen. Bir insanolu, bir kiilik, bireyin toplam snrlarnn ve potansiyelinin btn rneidir. Onun alkanlklarn, mecburiyetlerini ve ynlendirilmi drtlerini alrsan onu yok etmi olursun." "O halde belki de onu ortadan kaldrmalyz." Dr. Mann ne sylediimi anlamak ister gibi durup bana bakt ve ben de ona bakarken aznn kenarndan yzme doru pipo duman fledi. "Yapma Luke, u anda yeniden u Lanet Dou mistisizmini samalyorsun. Eer ben tutarl bir adam, bir obur, kyafetine dikkat etmeyen, yumuak bir adam olmasaydm, psikolojide baarl olmak istemeseydim ve bir eyler baarmam olsaydm ne olurdum ben?" Buna bir cevap bulamadm. Dr. Mann, "Bazen saa sola kzsaydm, bazen sakin olsaydm, kyafetimi deitirseydim, sinirli, sakin, hrsl, tembel, ehvetli ve deiik karakterli olsaydm imdi nerde olurdum sence?" diye devam etti. "O zaman neyi baarm olurdum? Karakteri konusunda karar vermek iin kendini snrlayan bir adamn setii yoldur bu. Alkanlklar, tutarllklar, fazlalklar -ve bu nedenle can sknts da- olmayan bir adam insan deildir. Delidir o." ini boaltm bir insann rahatlyla yine piposunu boaltt, bir eyler homurdand, sonra da yzme bakarak glmsedi. Neden bilmem ama o anda sanki nefret ettim ondan. "Pekl, insann kendini-yenme limitlerini kabul etmesi akl sal m oluyor yani sence?" diye sordum. "Hmmm." Karsnda durup onun yzne baktm ve birden fkelendiimi hissettim. O anda Dr. Mann'a mthi bir yumruk atmamak iin g tuttum kendimi ve sinirli bir ifadeyle, "Biz yanlyor olmalyz," diye konutum. "Btn dncelerimizi zehirleyen byk bir hata yapyor olmalyz. Biz on dokuzuncu yzyl kan alma konusuna nasl bakyorsak, yllar sonra insanlar bizim tedavi teori ve tekniklerimize de ayn ekilde bakacaklar." Dr. Mann sakin bir ifadeyle, "Sen hastasn, Luke," dedi. 56 LUKE RHINEHART "Sen ve Jake en iyiler arasndasnz ama insan olarak ikiniz de be para etmezsiniz," dedim. Dr. Mann sandalyesinde dimdik oturmu bana bakyordu. "Sen hastasn, Luke," diye tekrarlad. "Artk bana Zen hakknda samalamaktan da vazge. Seni aylardan beri izliyorum, bir trl huzura kavuamadn. Bazen neeli, kkrdayan bir okul ocuu, bazen de azametli bir sersem gibi davranyorsun." "Ben bir tedavi uzmanym ve uras ak ki bir insan olarak kt durumdaym. Bir doktor kendini tedavi edebilir." "Sen Zen'in bile gerek d dedii ideal saylan beklenti yznden dnyann en nemli mesleine olan inancn yitirdin. nsanlar biraz da olsa iyiletiren gnlk mucizelerden bktn. Onlarn daha kt duruma gelmesine izin vermenin neresi vnlecek bir ey bilemiyorum." "Ben bununla vnmyorum..." "vnyorsun ite. Mutlak gerei bulduunu ya da en azndan onu sadece sen aradn sanyorsun. Sen klasik bir Horney va-kassm dostum; baardyla deil de baardn hayal etmekle rahatlayan adam vakassn." "Evet, yleyim," dedim, syledii doruydu. "Fakat sen de klasik bir normal insan vakassn, Tim ve ben de bundan etkilenmiyorum." Bir sre sessizce yzme bakt ve sonra birden homurdanarak koca bir balon gibi sandalyesinden ayaa frlad, yz kpkrmz olmutu. "Byle dnmene zldm, Luke," dedi ve kapya doru yrd. "nsanlar daha radikal bir ekilde deitirmek iin bizim kefettiimizden daha uygun bir yntem olmal..." "Bunu bulduun zaman bana da haber ver," dedi. Kapda durup dnd ve bana bakt, yznde ac ve znt ifadesi vard, bir sre sessizce baktk. "Olur, haber veririm," dedim. "Bunun yolunu bulursan bana, Oxford 4-0300'e telefon ediver." 57 ZAR ADAM Bir sre daha baktk. "yi geceler," dedim. yi geceler, Luke. Sabah uyandnda Lil'e selamm syle. Ve Luke, Jake'in kitabn bitirmeye al. Bir kitab okuduktan sonra eletirmek her zaman daha iyidir."

"ey, ben..." "yi geceler." Kapy ap asansrn nne gitti, orada bir sre tereddt etti, durdu ve sonra merdivenden inmeye balad ve gzden kayboldu. 58 Bolm Sekiz Kapy kapadktan sonra mekanik admlarla salona dndm. Pencereye giderek sokak lambalarna ve gece yarsndan sonra boalan caddeye baktm. Dr. Mann binadan kt ve Madison Caddesine doru yrmeye balad, kat yukardan bir cceye benziyordu. Bir an iin onun oturduu sandalyeyi alp pencereden ona frlatmak geldi iimden. Kafamda bozulmu imajlar dnp duruyordu: Jake'in kitab le yemeinde beyaz masa rts stndeydi. Eric siyah gzlerini glmseyerek yzme dikmiti. Lil ve Arlene kkrdayarak bana yaklarken masamdaki bo ktlara bakyordum. Dr. Mann'n pipo dumanlar tavana doru ykseliyordu ve Arlene esneyerek odasna gidiyordu. Neden bilmem, o anda salonun bir ucundan dierine komak ve duvardaki Freud resmini yumruklamak geldi iimden. Ama pencereden ayrlp salonda bir aa bir yukar birka kez gidip geldim ve sonunda Freud resmine baktm. Freud da ciddi bir ifade ve sabit gzlerle bana bakp duruyordu. Mantkl bir adamn olmaya abalad her eydi o. Gidip resmi tuttum ve yz duvara gelecek ekilde evirdim, ereve arkasndaki kartona baktm, sonra onu yle brakp poker masasna gittim, kartlar, fileri kaldrdm, sandalyeleri yerlerine koydum. Oyunda kullandmz iki zardan biri kaypt, onu yerde aradm ama bulamadm. Yatak odasna gitmek zere dndm zaman Dr. Mann'n oturup bana t verdii sandalyenin yanndaki sehpann zerinde bir oyun kart grdm ve kayp zarn da onun altnda olduunu anladm. Bir sre orada durdum ve iimdeki fkenin yatmasn bekledim. Osterflood da Lil de o gn leden sonra byle hissetmi olmalyd, hibir eye ynelik olmayan, dncesizce, hedefsiz bir fkeydi bu. mine raf zerindeki elektrikli saatin almasn hatrlar gibiyim. Sonra Dou Nehrinden bir sis ddnn sesi duyuldu. Derken iimde bir frtna koptu, kendi kendime, 'Kartn altnda duran u zarn birli yz yukarda ise alt kata inip Arlene'e tecavz edeceim,' diye mrldandm. Ama zarn birli yz yukarda deilse yatama 59 ZAR ADAM gidip yatacaktm. Yani zar atlmt ve bir (ya da yek) gelirse Arlenee tecavz edecek, baka say gelirse gidip yatacaktm. Gidip sehpann zerindeki kupa belisini yavaa kaldrdm ve altndaki zara baktm, yukarya bakan yznde koca bir siyah nokta da bana bakyordu. Birden oke oldum ve belki be saniye kadar donmu gibi olduum yerde kaldm, sonra ani bir dnle dairenin kapsna gittim, ap darya ktm. Ama geriye dndm, yatak odamzn kapsn araladm ve yksek sesle, "Ben dar kyorum Lil," dedim. "Biraz yryeceim." Sonra tekrar ktm daireden. Bir uyurgezer gibi, iki kat aaya merdivenden inerken parmaklkta paslanm noktalar ve bir basamakta da eski bir reklm kd grdm; zerinde 'Byk dn,' yazyordu. Ecstein larn yaad kata inince yine uykudaym gibi dndm, onlarn daire kapsna gittim ve zili aldm. Ama o anda aklma bir ey takld ve birden panie kapldm, Arlene acaba uyku hap alm myd? Bir yandan da, bir kadna tecavz etmek ve sonra da onu bomak zere olan Karn Deen Jack' dndm ve deliler gibi kendi kendime srttm. Yirmi saniye sonra zile tekrar bastm. Ama aklma baka bir ey geldi ve yine gldm. Ya zar baka biri benden nce bulmu ve buraya gelmi de Arlene ile yerde yuvarlanp seviiyorsa diye dndm. O srada kapnn zincir sesi duyuldu ve kap biraz araland. Uykulu bir ses, "]ake?" dedi. "Hayr, ben geldim Arlene," dedim. Kap daha fazla almad ve Arlene, "Ne istiyorsun be adam?" diye sordu. "Sana tecavz etmeye geldim," dedim. "Oh, bir dakika," dedi. Zinciri ekti ve kapy at. zerinde bol bir bornoz vard, belki de Jake'in bornozuydu, siyah salar alnna dklmt, gece kremi srd yz beyazd ve gzl olmad iin Hz. sa melodramn-daki bir dilenci kadn gibi gzlerini ksm yzme bakyordu. eri girip arkamdaki kapy kapadm ve ne yapmam gerektiini dnerek akn bir halde bekledim. 60 LUKE RHINEHART Arlene kapda sylediimi anlamam gibi, uykulu sesiyle, "Ne iin geldim demitin?" diye sordu. "Sana tecavz etmeye geldim," diye tekrarladm ve ona doru ilerledim, o yerinden kmldamad ve hl uyku sersemi, neler olduunu anlamaya alr gibi bana bakt. Ona kar Mmde byk bir arzu duyarak kollarma aldm onu ve bam eerek boynundan pmeye baladm.

Fakat hemen ellerini gsme koydu ve "Luuukee," diyerek beni itmeye balad, ama bir yandan da kkrdayp duruyordu. Onu biraz ptkten sonda braktm, geri ekilip stn dzeltti, ikimiz de hipnotize olmu insanlar gibi bir sre ylece durup konumadan birbirimize baktk. Birden kendimi toparladm, sol kolumu onun beline sardm ve onu yatak odasna doru srklerken bouk bir sesle, "Hadi gel," dedim. Sert bir sesle, "Brak beni Luke!" dedi ve kolumu belinden ekerek itti. Ne olduunu anlamadm, gizli ve mekanik bir gcn etkisin-deymiim gibi sa elimin tersiyle onun yzne bir tokat vurdum. Arlene dehete dt, ama ben de korktum. Yine birbirimize baktk, yznn sol taraf kpkrmzyd. Parmaklanma bulaan yz kremini mekanik bir hareketle pantolonuma sildim ve onu bornozunun nnden tutup kendime doru ektim. Tekrar, "Hadi gel," dedim. "ek ellerini Jake'in bornozundan," diye tslad. Onu braktm ve yine, "Sana tecavz etmek istiyorum, Arlene," diye tekrarladm. "Hemen imdi, hadi gel benimle." Korkmu bir kedi yavrusu gibi eilerek bornozunun yakasn kapad ve nmden kat, biraz uzaklanca yine doruldu. Bana ok kzm gibi, fke dolu gzlerle yzme bakarak, "Pekl, ama Jake'in bornozuna dokunmayacaksn," dedikten sonra holn dibindeki yatak odasna doru yrmeye balad. Tecavz olayn gerekletirirken ona kar olduka yumuak davrandm, hayal gcm de ok almad, tutkulu da deildim, beklediim kadar zevk de almadm. Aslnda Arlene benden daha fazla 61 ZAR ADAM zevk ald bu tecavz olayndan. Ben nce onu pp okayarak heyecanlandrdm ve sonra da gereini yerine getirdim. Her ey olup bittikten sonra Arlene yzme bakt ve "Neden yaptn bunu Luke?" diye sordu. "Yaprak zorundaydm, Arlene. nk tahrik edildim." "Ama Jake renirse holanmayacak bundan." "Haa... Jake mi?" "Ben ona her eyi anlatrm. Sylediine gre anlattklarm ona nemli malzeme salyormu" "Peki ama ... yani... sen daha nce de tecavze uradn m peki?" "Hayr, yani evlendikten sonra uramadm tabii. Jake benim tek erkeim ve o da bana asla tecavz etmez." "Bunu ona anlatmak zorunda msn peki, emin misin bundan?" "Oh, evet. Bunu bilmek isteyecektir." "Peki, ama bunu duyunca mthi bozulmayacak m yani?" "Jake mi? Yok canm! lgin bir olay olarak alacaktr bunu. O her eyi ilgin bulur zaten. Aslnda ters ilikiye girseydik o bunu daha da ilgin bulurdu." "Arlene, ac konuarak benim canm skma." "Ac konumuyorum ben. Jake bir bilim adam." "Evet, hakl olabilirsin ama yine de..." "Elbette bir zamanlar..." "Ne oldu bir zamanlar?" "Jake'in Bellevue'deki meslektalarndan biri bir partide dirse-iyle gsm okamt da Jake onun kafasnda bir ie krd, adamn kafasn yard... yanl hatrlamyorsam bir konyak iesiydi." "Kafasn m yard?" "Evet. Bir baka partide de adamn biri beni ylba als altnda ve Jake ... hatrlarsn, sen de oradaydn..." "Evet, hatrlyorum elbette . . . onun iin samalk etme ve bunu ona anlatma sakn, Arlene." Arlene dnr gibi yzme bakt. "Ama bu ilgin olay ona anlatmazsam yanl bir ey yapm gibi hissedeceim." 62 "Hayr, Arlene, yanl yapan benim. Sana tecavz ettiim iin Jake'in dostluunu ve gvenini de kaybetmek istemiyorum." "Anlyorum." "Bunu duyarsa krlacaktr." "Evet, sanrm krlr. Objektif olarak dnmeyecektir tabii. Hele ikili olarak gelirse..." "Evet, evet, hi iyi olmaz..." "O halde ben de bunu ona anlatmam." Biraz sohbet ettik, mesele kapand ve ben de orada krk dakika kadar kaldktan sonra ayrldm. Oh, oradan ayrlmadan nce bir olay daha yaand. Ben kmadan nce Arlene ile kapal daire kapsnn arkasnda pyorduk, onun zerinde ince bir gecelik vard ve dar frlam olan bir gs de benim avucumdayd. Birden dardan kap kilidine bir anahtarn sokulduunu duyunca yerimizden sradk ve hemen birbirimizden ayrldk. Birka saniye sonra da daire kaps ald ve Jacob Ecstein kapda grnd. Jake sanki on be dakika kadar uzun bir sre (aslnda be alt saniye) kaln caml gzlnn arkasndan soran gzlerle bana bakt ve sonra yksek sesle, "Luke, dostum, u anda grmek istediim adam sensin," dedi. "u optometrist hastam hatrlyorsun, deil mi? Adam iyileti, tedavi ettim onu. Artk nlym."

63 Blm Dokuz st kata kp kendi salonuma girince sanki rya gryormu gibi yek (bir) gsteren zara baktm. Kasm kadm ve dehet iinde bam iki yana salladm. Kadna tecavz yllardan beri ilenen bir sutu, ama ben onu ancak mmkn olup olmayacan dndm zaman anladm, akllca ya da arzulanan bir hareket miydi bu? Ama ben onu nceden fazla dnmeden yaptm, kendi dmda baz glerin etkisiyle ve bir zarn st ieki tek noktaya baktktan sonra gerekletirdim. Bunun nedeni ans ya da kaderdi, ben deildim. Bu zarn st yznde tek noktay grmem altda bir ihtimaldi. Kayp zar orada unutulmu oyun kartnn altnda bulma ihtimalim ise belki de milyonda birdi. Benim tecavz olaym aka kaderin bir oyunuydu. Ben sulu deildim. Aslnda o zarn bana gsterdii yoldan geri dnmem mmknd tabii. Ama kendime bir sz vermitim! Onun yznde biri grrsem bir ey yapmaya sz vermitim. PANY yesi olan bir profesyonel byle bir durumda sznden geri dnebilir miydi yani? Olamazd byle bir ey. O halde ben sulu deildim. Jrinin nnde, nmdeki tkrk hokkasna tkryor gibi hissettim kendimi. Ama aslnda olduka zayf bir savunmayd bu ve bu yzden daha iyi ve gl bir savunma aramaya baladm. Ama ben haklydm, zara itaat etmeliydim, her zaman ederdim zaten. Oyunda onlarn gsterdii yoldan giderdim. Btn g zarn elindeydi! Uzun sre heyecanl ve gururlu bir zihin karmaas iinde dndm durdum. Bundan sonra zarn gsterdii yolun dna asla kmayacaktm, bunu kafama iyice soktum, zar asla sorgulamayacaktm, onun dediini yapacaktm. Ondan sonraki dakikalar nemliydi benim iin. Zar elime aldm ve kendi kendime konuarak, "Zar birli, l ya da beli gelirse gidip yatacam," dedim. "Eer ikili gelirse aaya inecek ve Jake'e, karsyla tekrar yatp yatamayacam soracam. Eer drtl ya da altl gelirse yatmayacak ve bu konuda biraz daha dneceim." Zar 64 kutusuna koydum, iki elimle hzla salladm ve poker masasnn stne attm, yuvarland ve beli geldi. ardm ve biraz canm skld ama szm tuttum ve gidip yattm. Daha sonraki zar atlarnda birok kez reneceim bir dersti bu; zarlar da hemen hemen insan kadar yanl hkm verebiliyordu. Blm On Eitimim srasnda, her ak nedende rasgele anlamszlk aramay rendim. Sabahleyin kahvalt, lk kahve ve akamdan kalma Lil'in lanet homurdanmalarndan nce, su sahnesini yeniden yaamak iin salona gittim. Salonu admlayp dururken, o gece zar ne gsterirse gstersin, ben yine de alt kata, Arlenee giderdim diye dndm. Ama bu konuda kendimi ikna edemedim. Aslnda biliyordum ki, beni merdivenden aaya, Arlene'in kucana gtrecek olan ey sadece o zard. O zar kartn altnda bulmadan nce orada olduunu biliyormu gibiydim, bunu kantlamaya altm, onun birli yzn grrsem Arlenee gideceim szn vermeden nce orada grm gibiydim sanki. O kartla altndaki zar, tuvalete koarken Lil brakm olacakt orada. Ama o durumda zarn birli (yek) yznn yukarda olduunu bilemezdim, deil mi? Oturduum yerden zarn yan yzlerini grm ve yukar bakan yznn bir ya da alt gsterdiini tahmin etmi olabilir miydim acaba? Sehpann yanna gittim, zar attm ve st yzn ne gsterdiine bakmadan zerini oyun kadyla rttm. Gidip poker masasna oturdum ve oradan gzlklerimle sehpann stndeki kart grmeye altm, kartn altnda bir zar vard ama benim onu grmem mmkn deildi. Oturduum yerden kartn altnda bir zar olduunu anlamam iin bilinsizce bir telesko-pik grm olmas gerekirdi. O halde her ey akt, oyun kartnn altnda ne olduunu bilmem mmkn deildi ve tecavz olay kaderin bir oyunuydu. ocuklar hizmetiye brakp mutfaktan kan Lil, "Freud resmine ne oldu?" diye sordu. Freud resminin hl duvara dnk olduunu grdm ve "Bilmiyorum, "dedim. "Dn akam yatmaya giderken sen evirdin onu sandm. Benim ve meslektalarmn sembolik bir reddedii olmal." Karmakark sar salar, kzarm gzleri, kalkk kalar ve yzndeki merakl ifadeyle kapandaki peynire yaklaan bir fareyi andran Lil kukulu gzlerle bana bakt. Sonra dn gece neler olduunu hatrlamaya alarak, "Benim evirdiimi mi sandn?" diye <S(S sordu. "Elbette sen yaptn sandm. Sanki 'Freud imdi evin barsaklarna bakabilir,' gibi bir eyler syledin ve sendeleyerek tuvalete kotun." "Hi de komadm, gayet arbal bir tavrla gittim." "Evet, haklsn. Arbal bir tavrla saa sola sendeleyerek gittin." "Ama genelde douya yneldim." "Bak bu doru ite." "Douya ve tuvalete doru gittim."

kimiz de birer kahkaha attk ve ondan, alma odama bir kahveyle bir rek getirmesini istedim. Evie ve Larry hizmetinin elinden kam olacaklar ki koarak salona girdiler ama orada da durmayp mutfaa doru kayboldular. Ben ev iindeki snama, alma odama gittim ve masama oturdum. Bir sre elimdeki iki zar masann zerine atp onlarla oynayarak, dn gece olanlarn benim iin ne anlama geldiini dndm. Bacaklarm ve belim hafife aryordu, bana ar geldiler, ama zihnim akt. Dn gece, iki yldan beri hi aklma bile gelmeyen bir ey yapmtm. Onu yaptktan sonra deimitim, byk bir deiiklik deildi bu ama yine de deiiklikti ite. Hayatm birka hafta sreyle daha karmak, biraz daha heyecanl olacakt. Son zamanlarda kitabm yazmak, hastalarmla yeterince uramak ve borsa oyunlarna kafa yormak iin zaman bulmaya alrken, imdi bir de Arlene'le elenmek iin bo bir saat ayarlamaya almak durumundaydm. O zaman belki de daha iyi harcanm olmayacakt ama ben yine de daha zevkli vakit geirecektim. Bunun iin de zara teekkr borluydum. Bu zarlar bana baka ne syleyebilirlerdi acaba? Belki psikanaliz yazlar yazma, hisse senetlerini sat, ya da alabildiin kadar al, karn yatan dier kenarnda yatarken sen geni yatan bu yannda Arlene ile sevi diyeceklerdi. Belki de San Francisco'ya, Hawaii'ye, Pekine seyahat etmemi, poker oynarken blf yapmam, evimden, dostlarmdan, mesleimden vazgememi tavsiye edeceklerdi bana. Psikiyatri almalarm brakp bir niversite hocas... bir borsac 67 ZAR ADAM ... emlak. .. Zen uzman. .. kullanlm araba satcs... seyahat acentesi ya da asansrc olabilirdim. Aslnda aklmda o kadar ok meslek vard ki, zelliklerime uygun bir meslek semek hi de kolay olmayacak gibi grnyordu. Aklmda bir sr ihtimal dolap duruyordu. imdiye kadar hissettiim can sknts aslnda tamamen gereksizdi. Her ihtimali iyice dnmeliydim. Zar atlmt ve yuvarlanrken ne geleceini elbette bilemezsiniz. Eer insann hayat lyse, can skcysa ne yaplabilir ki? Yaasn yeni hayat! Fakat nasl bir yeni hayat olacakt bu? Son aylarda hibir ey yapmaya deer grnmyordu bana. Zar deitirmi miydi acaba bunu? Ben zellikle ne yapmak istiyordum ki? Aslnda zellikle istediim bir ey de yoktu zaten. Peki ama ya genelde? Btn g zarlardayd. Bu da bana yeterdi ama zarlar neye karar verecekti acaba? Her eye karar verebilirlerdi. Her eye mi? Her eye. 68 Blm On Bir Balangta hibir ey ok fazlaym gibi gelmedi bana. O gn leden sonra zarlar benim nme eitli seenekler serdi ve beni bir ara kedeki markete gtrp eitli okunacak eyler setirdi. Kabul etmeliyim ki, setiim drt derginin sayfalarn kartrmak -Ac Veren itiraflar, Profesyonel Futbol El Kitab, Bo ver ve Salk ve Siz- benim her zamanki psikanaliz almalarmdan daha ilgin geldi bana, ama zarlarn beni daha nemli ya da daha sama bir greve ynlendirmesini isterdim dorusu. O akam ve ertesi gn zarlardan kanr gibi davrandm. Ama bunun sonucunda, o zel geceden sonraki iki gece yatakta uykusuz yatarken Arlene konusunda ne yapabileceimi dndm durdum. Hi kukusuz onunla bir kez daha sevimek istiyordum ama bunun tehlikesi, getirecei sorunlar ok byk olacakt. O gece yatakta saa sola o kadar ok dndm ki, sonunda Lil bana bir uyku ilac almam ya da gidip banyo kvetinde yatmam syledi. Yataktan kalktm ve alma odama gittim. Hayalimde Jake ile ok zor bir konuma yaparak ona yatann altnda ne yaptm ve su ilemenin sonularn anlatyordum ki, birden karar zarlara brakp rahatlamay dndm. Kararsz mydm? Endieli miydim? Kendi kendime, "Brak fildii zarlar zsn sorunlarn," diye mrldandm. Zarlarn ifti 2.5 dolard. Kalem kt aldm ve birden altya kadar rakamlar yazdm. Aslnda tutucu bir adam saylrdm ama u anda durum biraz farkl gibiydi; ksa maceram yaanmam gibi kabul edecek ve Arlene ile aramda hibir ey olmam gibi davranacaktm. Ne de olsa baka bir adamn karsn bir kez becermek sorunlara neden olabilirdi. Hele bu kadn en yakn arkadanzn, komunuzun ve de meslektanzn kars olursa, entrika ve ihanet o kadar byk olurdu ki, bu iin sonu nereye gider bilinmez, bunu yapmak hibir eye demezdi. Arlene'in sonu Lil'inkinden pek de farkl olmamt ve bunu zarlarla kararla69 ZAR ADAM trma konusunu dorulamak iin ayrntl planlamak, uzun sre dnmek gerekirdi. Arlene ve Jake on yedi yl nce, daha liseyi bitirmeden evlenmilerdi. Jake erken gelimi bir ocuktu ve bir yaz gn Arlene'i batan kard ama daha sonra, sonbaharda Tapper'in stn Zekl ocuklar Yatl Okuluna gnderildii zaman cinsel adan kendini tatmin edemedi, Arlene'in gslerini okad gnleri hatrlad, mastrbasyon hastas oldu ve lgna dnd. Noel'de anne ve babasna eski okuluna dnmek ve

Arlene ile evlenmek istediini, yoksa intihar edeceini syledi. Ebeveyni onun halini hi de iyi grmedi ve istemeyerek de olsa evlenmesine izin verdiler. Arlene okuldan ayrlp matematik ve kimya snavlarndan kurtulduuna sevindi elbette. Paskalya Yortusunda evlendiler ve Arlene, Jake'in okulunu bitirmesine yardmc olmak iin almaya balad. Bylece Arlene hayat okulunda okudu, Gimbel'da sekreterlik yapt, Cuma gnleri Bache and Company'de, Woolworth'da daktilo yazcs olarak ve Fashion Institute of Technology'de telefon santralinde alt. Yedi yl nce alma hayatndan ekilince, kendini kimsenin duymad hayr ilerine verdi (Kpek Yavrularn Koruma, Rejim Yapanlar iin Hamur leri, Afganistan obanlarna Yardm gibi), korkun kurgu romanlar ve ileri psikanaliz dergileri okumaya balad. Yapt btn bu ilerden neler anlad da belirsizdi. Jake evlendii gnden itibaren kadnlarla ilgilenmekten vazgeti sanyorum. Arlene ile evlilik ilikisi de ne derece yrd pek bilemiyorum ama herhalde pek olumlu deildi. Karsyla seyrek de olsa cinsel ilikisi de ona pek zevk vermiyordu galiba. Arlene'in hamile kalmamas iin onu doum kontrol hap kullanmaya zorlad syleniyordu ve kendisi de bu konuda gereken nlemleri alyordu herhalde. Bu yzden de ocuklar olmad. Jake baba olmad iin mutluydu ama Arlene onun gibi hissetmiyor, anne olmak istediini sylyordu. Bu durumda benim ilk seeneim akt; artk macera yaamak yoktu. imden bir isyan duygusu hissederek ikinci seenek olarak, "Arlene ne derse onu yapacam," diye yazdm. nc seenek olarak, mmkn olan en ksa zamanda Arlene'i yeniden batan ka70 racaktm. Ama bu belirsiz bir seenekti, bu yzden batan karma iini hi kukusuz Cumartesi akam gerekletirecektim (Ecstein'lar kokteyl parti veriyorlard). Drt numaral seenek olarak, onu ne zaman yalnz yakalarsam yle diyecektim, "Seni ok seviyorum hayatm, ama ocuklarn hatr iin akmzn platonik olarak devam etmesi gerekiyor." Be numara, ok dikkatli davranmal ve drtlerimin davranlarm ynetmesine izin vermeliydim (bir dier pili t). Numara alt, onun dairesine Sal leden sonra gider (o zaman yalnz olacan biliyorum) ve daha gereki olarak seviirim onunla (onu yumuatmaya ya da batan karmaya gerek kalmaz). O Cumartesi akam Arlene beni kapda hi grmediim (Jake de grmemiti) ok gzel mavi bir kokteyl kyafetiyle, elinde bir viski kadehi ve gzlksz olarak, gzlerini aarak karlad. Bana bir bardak sko viski verdikten sonra (Lil yukarda hl hazrlanyordu) salonun dier ucuna gitti. Jake'in de aralarnda bulunduu psikiyatrlar grubuna katldm ve onlarn gelir vergisinden kurtulmann yollar konulu konumalarn dinlemeye baladm. Ama ok gemeden skldm ve dudaklarmda bir iirin satrlar olduu halde Arlene'e doru yrdm. Arlene mutfak barnda glmseyerek baz misafirlerine iki ikram ediyor ve arada bir konumalarna katlarak bir eyler sylyordu. Onu hi bu akamki kadar neeli grmemitim. Mutfaa girip yanna gittiimde yalnzd, duvardaki Empire State Binas resmine, daha dorusu resmin altndaki banka tatillerini gsteren takvime bakyordu. Gzlerini aarak yzme bakt ve korkulu, sinirli ve yksek bir sesle, "Ya hamile kalrsam ne yaparz?" diye sordu. "Hitt!" dedim. "Hamile kalrsan Jake asla affetmez beni." "Ama ben senin her sabah doum kontrol hap aldn sanyordum." "Jake de bana almam sylyor ama ben son iki yldr onlarn yerine vitamin C tabletleri alyorum." "Aman Tanrm! Peki, ama ya hamile kaldysan?" "O zaman Jake hap almadm, ona yalan sylediimi anlayacaktr." 71 "Evet, ama seni hamile brakann kendisi olduunu sanr, deil mi?" "Elbette yle sanacaktr, baka kim olabilir ki?" "ey... Ben..." "Ama onun ocuk istemediini biliyorsun, baba olma fikrinden nefret ediyor Jake." "Evet, bunu biliyorum elbette, Arlene." "imdi bana izin ver, misafirlere iki ikram etmeliyim." Elinde iki martini kadehiyle yanmdan ayrld ve bo bir viski bardayla geri dnd. Bardaa buz ve viski koyarken, "Bana sakn bir daha dokunma," dedi. "Ah, Arlene, nasl sylersin bunu? Sana olan akm..." "Bu Sal Jake btn gn ktphane ek binasnda yeni kitab stnde alacak. Eer bana yine tecavz etmeye kalkarsan polise telefon edeceim." "Arlene..." "Karakolun numarasn rendim ve telefonu da hep yaknmda tutacam." "Arlene, senin iin hissettiklerimi bir bilsen..." "Dn Lil'e de Miriam Teyzemi grmek iin Westchestere gideceimi syledim." Arlene elinde bir iki kadehi ve bir peynir tabayla yanmdan ayrld ve geri dnmeden nce Lil geldi ve ben de mecburen Sidney Opt adnda bir adamn Beatles'larm Amerikan kltr zerindeki etkisi konusundaki

konumasn dinlemek zorunda kaldm. O akam iirlere en yakn geldiim yer oras oldu. Ondan sonra, Sal gn leden sonraya kadar Arlene ile bir daha konuamadm. O leden sonra Arlene kapy yzme kapatmaya alrken ayam kap aralna koydum ve "Dinle beni Arlene," dedim. "Ltfen brak da gireyim." O "hayr, olmaz" dedi. "Eer ieri girmeme izin vermezsen ne planladm anlatamam ki sana." "Plann m?" "Sana ne syleyeceimi asla bilemezsin." 72 LUKE RHINEHART Arlene birka saniye tereddt ettikten sonra meraklanarak kapy itmekten vazgeti ve ben de hemen ieri szldm. O geriye ekilerek telefonun yanna gitti, ahizeyi kaldrd ve numaray evirmeye hazr bir halde, "Sakn yaklama bana," dedi. "Tamam, tamam, yaklamam. Ama u telefonu brak elinden." "Hayr, brakmayacam." "Eer ahizeyi elinde ok uzun sre tutarsan keserler hattn." Arlene tereddt iinde ahizeyi yerine koydu, ama telefonun hemen yanna, divann kesine oturdu. Ben de dier uca oturdum. Ben ona platonik akmdan sz etmeye hazrlanrken, Arlene bir sre bo gzlerle bana bakt, sonra birden ellerini yzne gtrd ve alamaya balad. Bir sre alad ve sonra hkrklar arasnda, "Seni durduram-yorum," diye inledi. "Sana bir ey yapmayacam, Hayatm!" "Seni durduramyorum, biliyorum bunu. Sana kar ok zayfm." "Ama ben sana dokunmayacam." "Sen ok glsn, ok zorlusun..." "Sana dokunmayacam dedim ya!" Ban kaldrp yzme bakt ve "Dokunmayacak msn?" diye sordu. "Arlene, seni seviyorum..." "Bunu biliyordum ve ok zayfm." "Seni kelimelerle anlatamayacam kadar ok seviyorum." "Sen kt bir adamsn." "Ama ben akmzn her zaman iin platonik kalmasna karar verdim, sevgilim." Arlene sanki pimanlk duyuyormu gibi, gzlerini ksarak yzme bakt. Bu bak belki de Jake'in insan delen baknn bir benzeriydi, ama bana sanki eski bir talyan filmindeki alt yazlar okumaya alyormu gibi geldi. "Platonik mi?" diye sordu. "Evet, akmz platonik olarak kalmal." 73 ZAR ADAM "Platonik," diye mrldand. "Evet," dedim. "Seni kelimelerin anlatamayaca ve bedenlerin birbirine demesinin tesinde bir akla sevmek istiyorum ben. Ruhani bir akla sevmek istiyorum." "Peki, ama bu ekilde ne yapacaz?" "Gemite olduu gibi birbirimizi yine greceiz, ama birbirimizi sevdiimizi, fakat kaderin on yedi yl nce bir hata yaptn ve seni Jake'e verdiini bileceiz." Arlene, "Peki ama ne yapacaz?" dedi ve ahizeyi kaldrp kulana gtrd. "ocuklarn hatr iin de elerimize sadk kalmal ve tutkularmza yenik dmemeliyiz." "Biliyorum, ama ne yapacaz?" "Hibir ey." "Hibir ey mi?" "ey ... hibir ey ... olaand hibir ey yani." "Birbirimiz grmeyecek miyiz?" "Greceiz tabii." "En azndan birbirimizi sevdiimizi syleyecek miyiz?" "Evet, sanrm syleyeceiz." "En azndan unutmadn syle bana." "Belki." "Bana dokunmaktan holanmyor musun?" "Ah, Arlene, elbette holanyorum, ama ocuklarn hatr iin..."

"Hangi ocuklarn hatr?" "Benim ocuklarmn hatr iin elbette." "Oh, yle mi?" Arlene divann kesinde oturmu, bir elini kucana koymu, dieriyle de telefonu kulana kaldrmt. zerinde yine gslerinin byk bir ksmn gsteren o gzel mavi kokteyl elbisesi vard ve ona bakarken akm platonik olmaktan kmaya balamt. Yzme bakt ve sanki szckleri bulmakta zorluk ekiyormu gibi, kekeleyerek, "Fakat. . . nasl..." diye konutu. "Bana tecavz etmen ocuklarna nasl zarar verir ki?" 74 "nk . . . sana tecavz etmem ocuklarm nasl m incitir?" "Evet." "ncitir ite .. . Senin o gzel, byleyici vcuduna tekrar dokunursam bir daha aileme dnmek istemeyebilirim. Seni de alarak yeni bir hayata balamay dnebilirim." Gzlerini aarak yzme bakt ve "Oh, yle mi?" diye mrldand. Sonra, "Ne garipsin sen!" diye ekledi. "Senin akn garipletirdi beni." "Beni gerekten seviyor musun?" "Seni hep sevdim ben ... d grnnn altnda nasl bir derinlik, nasl bir ruh olduunu anladm gnden beri sevdim ben seni." "Bir ey anlamyorum." Ahizeyi divan kolunun stne brakt, ellerini yine yzne kaldrd ama bu kez alamad. "Arlene, artk gitmeliyim. Bir daha da akmzdan sz etmeyelim." Bu kez gzlkleriyle dikkatle yzme bakt, yeni bir ifade vard yzndeyorgunluk muydu yoksa znt m, anlayamadm. "On yedi yl." Ben tereddtl admlarla divandan uzaklarken, o da benim kalktm noktaya bakt. "Evet, on yedi yl." "Seninle konumama izin verdiin iin teekkr ederim, Arlene." Arlene de ayaa kalkt, gzln kard ve telefonun yanna koydu. Yanma geldi ve titreyen eliyle kolumun yan tarafna dokundu. "stersen kalabilirsin," dedi. "Hayr, gitmeliyim." "ocuklarn terk etmene asla izin vermem." "O zaman ok gl olurum ve hibir ey durduramaz beni." Arlene tereddt iindeymi gibi dikkatle yzme bakt ve "ok garipsin," diye mrldand. 75 "Arlene, eer ki..." "Kal burada, Luke." "Kalaym m?" "Ltfen." "Peki ama ne iin?" Bam tutup ne doru ekti ve dudaklarn bana verip hrsla pt beni. "Ama kendimi kontrol edemeyebilirim," dedim. Ryada konuur gibi, "Bunu denemelisin," diye mrldand. "Seninle tekrar yatmayacama yemin ettim." "Ne yaptn?" "Seninle bir daha asla yatmayacama kocamn onuru stne yemin ettim." "O zaman sana tecavz etmek zorunda kalacam." Kederli bir ifadeyle yzme bakt ve "Evet, sanrm yle olacak," dedi. 76 Blm On ki lk ay iinde zarn hayatmdaki etkisi kk oldu. Onlar daha ziyade bo zamanlarm nasl kullanacam dnmek ve normal bir adam olarak aldrmadm durumlarda ne yapacama karar vermek iin kullandm. Zarlar, Lil ile birlikte Critics Award oyunu yerine Edward Albee oyununu grmemize, byk bir koleksiyondan semeler okumama, kitab brakp 'Psikanaliz Genelde Neden Baarl Olamaz' konusunda bir yaz yazmama karar verdiler. Ayrca borsada Wonderfilled Industries yerine General Envelopment hisseleri almama, Chicago'daki toplantya gitmememe, karmla sevimeme, Arlene'i grp grmememe ve benzer konularda baz kararlar da zarlar verdiler. Ksacas zarlar aslnda nemli olmayan konularda karar sahibi oldular. Seeneklerimin ou zevklerim ve kiiliimle ilgili orta nemde eylerdi. Yaratacam eitli seeneklere verdiim olaslklarla ilgili oynamaktan holanmay rendim. rnein belirli bir gecede gideceim kadnlarla ilgili oynadm zarlarda Lil'e altda bir ans, rasgele seilmi bir kadna altda iki, Arlene'e altda ans veriyordum. Eer iki zarla oynarsam oyundaki olaslk iki kat artyordu. zlemek zorunda olduum iki prensibim vard. Birincisi: yerine getirmek istemeyeceim bir seenei asla oyuna dhil etmemek; ikincisi: seenei her zaman dnmeden ve

kaamak yapmadan yerine getirmek. Zarl yaamn baarl olmasnn srr, zar ipiyle oynatlan bir kukla olmakt. Arlene ile ilikiye giriimden alt hafta sonra zar oyununu hastalarmda da uygulamaya baladm; kararl bir admd bu. Seenek olarak, bir hastaya iimden geldii gibi davranmaya, hatta saldrgan yorumlarda bulunmaya karar verdim. Bir baka standart analitik teori ve yntemini yeniden ele alp inceleyecek ve onu bir hasta zerinde belirli bir sre deneyecek, hastalarma yeni telkinlerde bulunacaktm. 77 Bir baka seenek olarak, bir antrenrn sporcularna fiziksel alma yaptrmas gibi, ben de hastalanma saptanm psikolojik almalar yaptrmaya karar verdim. Utanga kzn zgr bir sanatyla arkadalk etmesini, saldrgan ve gl bir adamn zayf bir kiiyle kavga edip, isteyerek dayak yemesini salayabilirdim. alkan bir renci deneysel olarak bir hafta sreyle gnde be kez sinemaya, iki kez dansa gidebilir ve en az be saat bri oynayabilirdi. Elbette en anlaml atamalarda psikiyatr etik kurallarn dna da kacakt. Hastalarma ne yapmalar gerektiini sylediim zaman sonulardan yasal olarak ben sorumlu olacaktm tabii. Tipik bir sinir hastasnn davranlar sonuta kt sonular douracandan, onlara vereceim talimatlar da sonuta sorunlu olacakt. Aslnda bu tr bir alma mesleimin sonunu getirebilirdi, ama bunu dnnce neden bilmiyorum, sanki sevinir gibi oldum. Profesyonel bir psikiyatr gibi dnyordum ama temel benliimi sspansiyonla destekliyor, kendimi kaprislere ayordum. lk gnlerde zarlara bakarak duygularm hastalarma zgrce atmaslnda tm psikoterapi'nin ana kuralm krdm; yarglama-makt bu kural. Zavall hastalarmda grdm kk zayflklar aka knamaya, sulamaya baladm. Tanr'nn byk grevini yapyordum ve elenceliydi bu. Daha nce drt yl sreyle anlayl ve aziz gibi davranarak insanlarn samalklarn, zulm ve deliliklerini kabul edip affettiimi hatrlarsanz, tepkilerimi bastrdm dnrseniz, zar sayesinde hastalanma sadist, salak, korkak ve benzeri sfatlarla barmann bana nasl zevk verdiini de anlayabilirsiniz. Artk bir baka elence ve nee kayna bulmutum. Hastalarm ve meslektalarm benim yeni rollerimi takdir etmez gibiydiler. O gnden sonra hretim ktye doru gitmeye balad. Bana ilk sorun yaratan kii, Yale niversitesinde ngilizce hocalm yapm olan Profesr Orville Boggles oldu. riyar, dilek, kk gzleri olan Boggles, yaklak alt aydan beri baz sorunlarnn zm konusunda arada srada bana geliyordu. Yaklak yldan beri bir ngiliz dili bilim adam olarak bir makale yazamam ve sonunda eskilerden, hatta kendi renciliinden kalan metinlerden yararlanarak bir eyler yazabilmi ve baz dergi78 LUKE RHINEHART lerde bastrabilmiti. Yazlarn pek okuyan olmad iin eletiri de almyordu. Aslnda bana gelmeye balamadan bir yl kadar nce okul ynetiminden bir uyar aldn duymutum. Onun babasyla, henz aa kmam olan ecinselliiyle ve kendisiyle ilgili karmak duygular konusunda isteksiz bir tavrla alrken, bir gn zarlarn etkisiyle kendimi patlamaya hazr bir halde buldum. Bir sabah yine bana geldiinde ona, "Boggles," dedim, (daha nce hep Profesr Boggles diye hitap ederdim ona) "neden bu aptalca ii brakp da iin temeline inmiyoruz? Neden bilinli olarak yazmaktan vazgemiyor ve bunu kamuoyuna aklamyorsun sanki?" Divana uzanm ve henz konumam olan Profesr Boggles bu szm duyar duymaz frtnaya yakalanm bir ayiei gibi titredi. "Ne dedin? Anlayamadm?" "Neden bir eyler yazmak iin urap duruyorsun?" "Bunu uzun zamandan beri yaparm ve zevk verir bana." "Lanet olsun!" Uzand tedavi divannda birden doruldu ve sanki Yarasa Adamn aniden girip kendisini kurtarmasn bekliyormu gibi kapya bakt. "Ben sana sinir hastas olduum iin deil, sadece basit ve bilinalt bir yazma engelinin tedavisi iin geliyorum. Sen ise imdi tutmu bana..." "Sen bana souk algnlna yakalandn syleyerek geldin, ama aslnda kanserden lmek zeresin." "Sen imdi bu bilinalt yazma engelini ortadan kaldramadn iin yazmaktan vazgememi istiyorsun. Senin bu yaptn ben..." "Sen bunu rahatsz edici buluyorsun. Ama yazlarn bastrmak iin uramaktan vazgesen ne kadar rahatlayacan dnsene. Son alt yldan beri durup bir aac seyrettin mi hi?" "ok aa seyrettim ben. Yazdklarm yaynlamak istiyorum ve senin bu sabah ne yapmak istediini de anlam deilim." "Ben maskemi karyorum, Boggles. Ben imdiye kadar seninle psikiyatr oyunu oynadm, obje katetiks, gizli ecinsellik ve ben79

ZAR ADAM zeri samalklar gibi hastalklar aratrp durduk ama bana gre sen, grnen yzn arkasndaki gizemlere ulaarak iyileebilirsin. Takatin kesilecek ki bu da sembolizmdir, Boggles, yani..." "Ben bir yere ulamak istemiyorum..." "Bunu biliyorum. Hibirimiz istemeyiz bunu. Ama sen bana saatte otuz be dolar dyorsun ve ben de sana parann karln vermek isterim. Ben her eyden nce senin niversiteden istifa etmeni, dekana, rektre, ynetim kuruluna ve medyaya, Afrika'ya giderek kkenin olan hayvanlarla buluacan sylemeni istiyorum." "Samalk bu!" "Elbette samalk. Mesele de burada zaten; bunu yaparsan nasl n yapacan dnsene bir kez. 'Yale profesr Gerei aramak iin istifa etti,' diye yazacaklar, konuacaklar. Bu haber Rhode Island adl aylk dergide kan 'Henry James ve Londra Otobsleri' adl yazndan ok daha byk n salayacak sana. Ayrca..." "Peki ama neden Afrika'ya gideyim?" "nk orann edebiyatla, akademik almalarla ve profesrlkle hibir ilgisi yok. Bir yaz iin konu aradn syleyerek kendini kandramayacaksn. Kongo'da bir yl yaa, bir devrimci ya da kar devrimci gruba katl, birka kiiyi ldr, yerli ilalara al, kadn, erkek, hayvan, bitki, mineral, neyi, kimi bulursan seni batan karmalarna izin ver. Btn bunlardan sonra aylk dergiler iin yine Henry James gibi yazlar yazmak istersen o zaman yardm ederim sana." Boggles divann kenarnda oturmu sinirli bir ifadeyle bana bakyordu. Bir sre sonra, "Fakat yaz yazmam neden istemiyorsun ki?" diye sordu. "nk sen imdi kaybolmu bir adamsn, Boggles ve krk yldan beri de ylesin. Kesinlikle ylesin. Seni eletirmek istemiyorum, ama ylesin ite. Bunu sen kendin de biliyorsun, meslektalarn da biliyor ve ben de biliyorum. Seni tamamen deitirmek ve paran hak ederek almak istiyorum. Normal olarak sana bir renci ile iliki yaaman tavsiye etmek isterdim, ama u halinle seninle iliki kuracak olan renci de senden beter olacak ve ondan bir yardm gremeyeceksin." 80 Boggles ayaa kalkt ama ben konumaya devam ettim. "Senin ihtiyacn olan ey, zulm, ac ekme, alk, korku, seks gibi duygularla daha byk kiisel deneyler yaamak. Bu temel duygular tam olarak hissedebilirsen senin iin bir kurtulu kaps umudu olabilir. O zamana kadar durumun umutsuz." Boggles imdi pardssn giydi ve dilerini gsterip yzn buruturarak, garip bir ifadeyle geri admlarla kapya gitti. "yi gnler dilerim size, Dr. Rhinehart, umarm yaknda iyileirsiniz." "Sana da iyi gnler, Boggles. Ben de senin iin aynn dilerim, ama Kongolu asiler tarafndan esir alnmadka, ormanda sekiz ay hastalk ekmedike ya da fildii tccarl yapmadka korkarm ki pek umut yok senin iin." Masamdan kalkp onun elini skmak istedim ama adam gerileyerek kapdan kt ve kayboldu. Alt gn sonra Amerikan alan Psikiyatrlar Birliinden (AAPP) aldm nazik mektupta, Dr. Orville Boggles tarafndan birlie gnderilen ikyet mektubundan ve benim hastama kar kt davranmdan sz ediliyordu. AAPP bakanna anlay iin bir teekkr mektubu yazdm ve Boggles'a yazdm mektupta da, AAPP'ye yazd uzun mektubun, yaz engeli konusunda gelime yaadn gsterdiini belirttim. Ona ayn zamanda, bu mektubunu Gney Dakota Quarterly Review dergisinde yaynlatabileceim syledim. 81 Blm On Bir sabah Madison Caddesinin korkak mazoistine, "Hi rza tecavz dndn m, Jenkins?" diye sordum. "Ne demek istediini anlamadm," dedi. "Zorla cinsel iliki." "ey... rza tecavz derken benden nasl bir cevap beklediini anlayamadm dorusu." "imdiye kadar birini ldrmeyi ya da ona tecavz etmeyi dndn m hi?" "Hayr. Hayr. Hibir zaman dnmedim bunu. Kimseye kar saldrganlk duygusu yok iimde." Bir an durup dnd ve sonra, "Yani kendimden bakasna," diye ekledi. "Ben de bundan korkuyordum zaten Jenkins, bu nedenle cinsel taciz, hrszlk ya da cinayet gibi konular ciddi olarak dnmemiz gerekiyor dostum." Btn bunlar konuurken Jenkins divann zerinde hareketsiz yatt ve bir kez olsun sesini bile ykseltmedi. "Yani... bu tr davranlarla ilgili hayaller mi kurmalym?"

diye sordu. "Ben sana bunlar yapman sylyorum, Jenkins. Zaten bu halinle pis bir ihtiyar haline gelmek zeresin Jenkins, yle deil mi?" "Efendim? Ne demek istediini anlayamadm." "Sen rahat yatanda uzanp porno dergiler okumal ve kendilerini kurtarman bekleyen gzel kzlar hayal etmelisin. Onlar bir toprak kaymasnn altnda kalmaktan, bir ara tarafndan ezilmekten, bir deli tarafndan baklanmaktan ya da yaklmaktan kl pay kamaya alrken, sen onlar kurtarrsn ve onlar da sana sarlp perler. Fakat zirveye ne zaman ularsn, Jenkins?" "ey... Ben ... Hibir ey anlamyorum. Ne demek istiyorsun Doktor?" "Zevkin doruuna o gen kz okayp teselli ederken mi, alevlerden kurtulduu zaman m, baktan kaarken mi ulayorsun? Ne zaman iyice zevkleniyorsun sen?" 82 \c rcnifNtnAKi "Ben insanlara yardm etmek istiyorum. Ben kimseye saldrmak istemiyorum. Asla." "Bak, Jenkins, senin pasifliinden, kurduun hayallerden iyice skldm ben. Doru drst bir ey yapmaz msn sen?" "Elime hibir zaman byle bir frsat..." "Hi baka bir insann cann yakmadn m peki?" "Yapamam ki. Yapmak istemem bunu. Ben kurtarmak..." "nce kendini kurtarmalsn ve bunu da ancak ataletinden kurtularak yapabilirsin. Ben imdi sana Cuma seansmz iin bir grev vereceim. Bunu yapacak msn peki?" "Bilmiyorum. nsanlarn cann yakmak istemiyorum ben. Benim ruhumda byle bir ey yok." "Bunu ben de biliyorum, Jenkins, ama senin ruhun hasta, bunu da biliyoruz, deil mi? Buraya da bunun iin geliyorsun zaten." "Ltfen, ben kimseye saldrmak, kimseyi taciz etmek istemiyorum." "Yeni hasta kabul sekreterime dikkat ettin herhalde, sekreteri deitirdim ben." (Yeni sekreterim sadece Jenkins'le flrt etmesi iin tuttuum orta yal bir telefonlu fahieydi). "ey, evet, grdm onu." "Gzel kadn, deil mi?" "Evet, gzel kadn." "Ayn zamanda ok da iyi bir kadndr." "Evet." "Tamam, ona cinsel tacizde bulunman istiyorum senden." "Oh, hayr, hayr, bu hi de iyi bir fikir deil, yapamam bunu." "Pekl, zorlama yok, ama onunla arkada olmak istersin herhalde, deil mi?" "ey... ahlaka uygun olur mu bu peki?" "Sen ona ne yapmay dnyorsun?" "ey... kadn senin elemann Doktor... Yani demek istiyorum ki..." "Bu konu beni hi ilgilendirmez, onun kendi zel yaamyla i'gili bir ey bu (Gerekten de yleydi). Onu bu akam yemee davet et ve sonra da evine gtr, bakalm ne sonu alacaksn? Eer cann 83 ona tecavz etmek isterse hi durma yap bunu. Ona bu davrannn terapinin bir paras olduunu sylersin." "Oh, hayr, hayr, onun cann yakmak istemem. irin, sempatik bir kadna benziyor o." "Evet, yle ve bu da onunla ak yapmak, sevimek iin bir bahane ite. Ama sen nasl istersen yle davranabilirsin, yani ona tecavz etmekten ekinme sakn." "Yani biraz saldrgan davranrsam bunun bana gerekten yardm olur mu?" "Kesinlikle. Btn yaamn deitirmelisin. Biraz gayret edersen olay cinayete kadar bile gtrebilirsin. Ama balangta sadece sokaktan geen insanlara iinden kfrediyorsan zerinde fazla durma." Konumay keserek ayaa kalktm ve "Artk gidebilirsin," dedim. "Ritadan randevu almak iin biraz dil dkmen gerekebilir, yap bunu, alrsn, rahatlarsn." Rita onun randevu teklifini zaten hemen kabul etmeye hazrd ama yine de plana gre yirmi dakika kadar kibarca konumasn, dil dkmesini bekledi. Jenkins onunla buuk hafta nazike flrt ettikten sonra bir gece Volkswagen arabasnn n koltuunda becerdi onu ve hepimizi rahatlatt. Daha sonra Jenkins'in dairesine gittiler ve ev iinde de i piirdiler. Jenkins'in kadna saldrgan davranmasn istiyordum ama o, bana anlattna gre, kadnla seviirken sadece kazara dirseiyle kadnn burnuna arpt ama zr dilemedi, saldrganl bu kadard ite. Rita seviirken eski bir oyuna bavurdu, fazla heyecanlanp ona kendinden gemi bir halde, "Oh, sevgilim, ok glsn, harikasn, vur bana!" diye inledi ama Jenkins ona yine, "Ben kimseye vuramam," diyerek onun istediini yapmad. Kadn ona bir sr oyun oynad, saldrganlamasn istedi ama bir trl baaramad bunu.

Jenkins bir sre sonra Rita'dan ayrlmak istedi, sevimek istemediini syledi (Rita'nn harcad zamann faturasn ben dyor-dum), onu kzdrmak iin kasten kol saatini krd (saati de ben dedim). Ama Jenkins ne yaparsa yapsn Rita onu bir trl terk etmedi ve ben de ona haftada yz dolar demeye devam ettim. Ama sonu olduka baarl oldu; bir aylk bir alma sonun84 Lur\L r\ nMl_riMr\ l da Jenkins kadnlarla daha rahat konumaya balad ve hatta Re-ingold adl gen kadnla be dakika flrt bile etti. Ama bir yandan da sinir krizi geirmeye yakn grnyordu. Bir sre sonra zhrevi hastalk kapt, Rita'y hamile brakt, fkelendirdi onu ve Rita ondan uzaklanca iyice fkelendi Jenkins. Yaamnn dier alanlarnda da baarszlklar yaamaya balad. ki kez czdann kaybetti. Bir gn banyo kvetinin musluunu ak brakp sokaa kt ve evini sular bast. Sonunda bir gn bana borsada ok para kaybettiini ve artk tedaviye gelemeyeceini syledi. Ona tedaviye devam etmesi gerektiini syledim, ama birka gn sonra bir inaat alannda alan iilere bakarken bir i makinesinin arpmasyla yaraland ve alt hafta hastanede yatt. Birka ay sonra zarlar bana, Rita'mn hizmetleri iin ona bir fatura gndermemi sylediler ve zlerek sylyorum ki, Jenkins bana fatura tutarn hemen dedi. Ben de onun vakasn baarsz olarak kayda geirdim. Baka hastalarla ilgili vakalar da ok baarl olmad. Cinsel yaamnda zorlayc karmaa yaayan bir kadnda William James'in alkanlklar kran numaral metodunu kullandm; ar doyma yntemi denen yntemdi bu. Kendini tatmin olmu hissetmesi iin onu bir hafta sreyle bir Brooklyn genelevinde almas konusunda ikna ettim, fakat kadn orada bir ay kald. Orada kazand parayla da erkek mterilerinden birini yanna alarak Puerto Vallarta'ya tatile gitti. O zamandan beri onu grmedim ve bu vakay da baarszlar listesine ekledim. Analitik seanslarm zarlar olmadan rol-oynama seanslar haline geldi. Fakat bu tr rol oynamay dramla kstlamak ve Moreno-tr dram oynamak yerine, bunu gerek hayatla kstladm. Ondan sonraki be ay sreyle hastalarma ev ve elerinden ayrlmalarn, alkanlklarn brakmalarn, din deitirmelerini, dzenli uykudan, yemekten, cinsel ilikiden kanmalarn, dnme detlerini deitirmelerini, ksacas, beklenmeyen arzular yeniden kefetmelerini tavsiye ettim. Yerine getirilmemi potansiyellerini kullanmak iin bu tlerimi dinlemeliydiler. Ama onlara bunlar sylerken zarlardan hi sz etmedim. 85 Hastalan daha sonraki terapimde olduu gibi zar kullanmaya altrmadan nce, sonular grmeye baladnz gibi felaketti. Alan iki dava dnda bir hastam intihar etti (saatte otuz be dolar uup gitti), biri kk bir ocua tecavz ettii iin tutukland, biri de kk bir kaykla Tahiti'ye gitmek gibi bir lgnla kalkt ve denizde kayboldu. Ama birka kk baarm da olmad deil. Yksek maal bir reklmc iini ve ailesini terk edip Bar Gc'ne katld, iki yl Peru'da kald, gelimekte olan lkelerdeki sahte toprak reformu konulu bir kitap yazd ki, kitap Peru ve ABD hkmetleri dnda herkes tarafndan ok beenildi. Bu adam imdi Tennessee'de bir kulbede yayor ve reklmlarn gelimemi zihin-lerdeki etkileri hakknda bir kitap yazyor. New York'a her geliinde bana urar ve psikiyatrlarn gelimemi ruh halleriyle ilgili bir kitap yazmam tavsiye eder bana. Baka baarlarm da oldu ama onlar o kadar da ak ve hemen ulatm baarlar deil. rnein bir Linda Reicmann vard ki bu gen kz son drt yln Greenwich Village'da zengin ve zgr kzlarn yaptklarn yaparak yaad. Benim kendi zgrlm ncesinde drt hafta sreyle ona uyguladm tedavide, bana gelmeden nce iki kez daha tedavi olduunu, zellikle kendi karmak cinsel yaam hakknda konumaktan holandn rendim. Erkekler hakknda duygusuzdu, zalimce eyler dnyor, onlarn kendisini incitmek istediini sanyordu. Monologlarnda bazen edebiyata, felsefeye ve Freud'a dair anlatmlar ortaya kyordu. Her seansnda benim burjuva saygnlm oke edecek bir eyler sylyordu. Zarlarn bana anari dikte ettirmesine izin verdikten hafta sonra onunla ilgin bir seans yaptm. O gn bana geldiinde her zamankinden daha heyecanl grnyordu. Kalalarn sallayarak ieri girdi ve doruca gidip divana uzand. dakika hi konumayarak beni artt, onun iin bir suskunluk rekoruydu bu. Sonunda sinirli bir ifadeyle, "Bu pislikten iyice bktm ben" diye konutu. "Buraya neden geldiimi bile bilmiyorum... Senin masaj tedavisi yapan bir uzmandan farkn yok ki. Tanrm, bir gn gerek bir erkee rastlamak iin neler vermezdim! nme sadece mastrbasyoncular kyor... 8 Lur\c r\nncnMr\ Ne sama bir dnya bu! nsanlar nasl katlanyorlar byle sama yaamlara? Param, aklm, cinsel arzum, her eyim var, ama skntdan patlyorum. Hibir eyleri olmayan bu aptal insanlar nasl yayorlar, bu hayata nasl dayanyorlar ki? (Durup dnd) Her eyi mahvetmek, bu ehri uurmak istiyorum. (Yine durdu ve daha uzun sre dnd). "Bu hafta sonunu Curt Rollins ile geirdim. Belki duymam-sndr, syleyeyim, Partisan Review adl bir roman yaynland. Ondan bir cmle okuyaym sana... 'yllardan beri grlmemi derecede artc iirsel bir

kurgu paras.' ok yetenekli bir adam o. Yazlar imek gibi, kesiyor, deliyor, parlak. Onda Henry Miller enerjisi var. (Dnd) imdi babasn kaybetmi bir ocuun hayatndan on be dakikay anlatan bir roman yazyor. Btn roman sadece on be dakikay anlatyor, dnsene. Curt ayn zamanda irin bir adam. Paraya ihtiyac var, ama nedense seksten pek holanmyor. Ama yine de benden olduka holand ite. Fakat... "Aslnda onun ellerini kesmek isterim. O zaman romann bana yazdrr... Sanrm onu hadm etmek istiyorum anlamna geliyor bu. Ama bunun onu rahatsz edeceini pek sanmam. Belki de hadm olunca yazya daha ok zamann ayracan dnr. Tanrm, yazd romanda mteveffa Herman Melville'in zarafeti, lmekte olan Emily Dickinson'un gc var. Onun ne hakknda olduunu biliyor musun? Hassas bir gen adam annesinin, kendisine iir sevmeyi reten bir adamla ak yaadn reniyor. Bu hassas gen adam umutsuzlua dyor. 'Oh Shelley, neden terk ettin beni?' O da bir baka mastrbasyoncu ite. (Durdu ve yine dnd). Bugn gerekten ok sessizsin, Doktor. Ben konuurken hafife ba bile sallamyor, evet filan bile demiyorsun. Ben sana saat ba krk dolar dyorum, unutma sakn. Bu parann hatrna bana dakikada bir iki evet diyebilirsin herhalde." "Bugn bunu yapmak istemiyor canm." "Cann istemiyor mu? Kimin umurunda peki? Sanki ben haftada gn buraya gelip iimi dkmeye can m atyorum? Hadi Dr. Rhinehart, bundan holanman gerekir. Dnyada geerli olan pren87 ZAR ADAM sibe gre, herkes tadna bakmakszn bazen pislik yemek zorunda. Hadi yapma, konu biraz, bir psikiyatr gibi davran bir para!" "Bugn, istediin gibi bir dnya yaratabilirsen neler yapmak isteyeceini duymak istiyorum senden ... byk hayallerini duymak istiyorum." "Kes u samal. Bunu yapabilsem dnyay koca bir testise dntrmek isterdim." Yine durdu ve bu kez daha uzun dnd. "Aslnda... nce btn insanlar tasfiye ederdim... sadece... belki birkan brakrm. nsanlarn yapt her eyi tahrip ederdim. Ama btn hayvanlar sa kalrd. . . ama hayr, onlar da yok ederdim. Ama ayrlar, iekler kalrd (Yine durup dnd). "nsanlar dnemiyorum. Kendimi bile dnemiyorum, belki de yok olup gittim bir yerlere. En byk hayalim bombo bir dnya! Tanrm, nasl olurdu bombo bir dnya acaba? Bazlar da severdi aslnda bunu. Ama bu benim dnyamda nerde onlar? Bo, bo, bombo bir dnya bu." "Sevebilecein bir insan dnebiliyor musun sen?" "Dinle beni, Doktor. Ben insanlardan nefret ediyorum. Biliyorum bunu. Swift de, Mark Twain de sevmezdi insanlar. Ben iyi ellerdeyim. Ahmaklar takdir etmek iin ahmak, sry takdir etmek iin srnn iinde olmak gerekir. Ben ne olursam olaym yine de en iyi insanlarn zayf ya da sahte olduklarn idrak edebiliyorum. Sen de biliyorsun bunu. Aslnda siz psikiyatrlar dnyann en byk sahtekrlarsnz." "Neden byle konuuyorsun?" "Senin u sahte etik kurallarna ne demeli acaba? Sen de onlarn arkasna saklanyorsun. Ben drt haftadr buraya gelip sana aptalca, zalimce, karmakark, anlamsz davranlarm anlatyorum, iimi dkyorum, sense orda oturup bir kukla gibi sadece ba sallyor, her dediime evet diyorsun. Sana kalam salladm, bacak gsterdim, ama sen ne yaptmn farknda bile deilmi gibi davrandn. Sadece anlattklarm dinliyorsun o kadar. imdi sana gelip nndeki o eyi hissetmek istediimi sylesem hi etkilenmeyecek ve sadece benim szlerini tekrarlayp duracaksn. yle deil mi?" 88 r\c rcniNtnAKi Reichman adl gen kadn uzand divanda ban kaldrd, bana hi bakmadan dirsekleri stnde doruldu ve sonra masamn n tarafna, halnn stne tkrd. "Seni ayplamyorum. Dediin gibi, ben bir otomatik makine gibi davrandm hep. Ya da daha dorusu bir eek, bir ahmak gibi davrandm." Bayan Linda Reichman divanda dorulup oturdu ve dnerek yzme bakt. "Ne dedin sen?" "Sylediimi duymadn m yani?" Bunu syledikten sonra yzme sahte bir psikiyatr ifadesi verdim ve srtmaya altm. "Vay canna! Her eye ramen senin bir insanlk yann var, Doktor. (Yine durup dnd) Ee, bir eyler sylesene. Bunca zamandr bir ey sylediini duymadm senin." "Dinle beni, Linda. Sanrm artk ynlendirici-olmayan terapiye son verme zaman geldi. Artk sen de benim, senin hakknda hissettiklerimden bazlarm duymalsn. Hakl deil miyim?" "Ben de aynen bunu syledim." "Her eyden nce sanrm senin ar derecede kendini beenmi, kibirli bir insan olduunu kabul etmeliyiz. kincisi, gslerin kk ve zayf olduun iin dier kadnlardan daha az seksi bir grnt veriyorsun.

ncs, entelektel olarak okuduklarn ve anlaynla kstlsn. Ksacas bir kadn olarak her adan zayfsn, sadece paran ok, o kadar. Seninle yatm ya da arkadalk teklif etmi olan erkeklerin says bacaklarnn ve czdannn aln yanstyor, kiiliini deil." Yzndeki hakaret ve aalama ifadesi gittike daha grnr hale geldi ve kadn bununla yetinmiyormu gibi dudak bkerek, tik-siniyormu gibi uzaklat benden. Ben konumam bitirdikten sonra bu kez o, abartl ar, ar sakin bir ifadeyle konutu. "Oh, zavall, zavall Linda. Senin pislik yuvasna dnm olan o berbat ruhunu sadece byk Lukie Rhinehart kurtarabilir kzm. (Birden ifade ve tavr deitirdi) Seni kibirli, aalk pislik. Sen kim oluyorsun da bana byle hakaret edebiliyorsun. Sen beni hi tanmyorsun ki. Ben sana kendim hakkmda birka yapay duygusal89 ZAR ADAM lk hikyesinden baka bir ey anlatmadm ki. Sen de kalkm beni bunlarla yarglamaya alyorsun." "Bana gslerini gstermek ister misin peki?" "Lanet olsun sana!" "Bana gsterebilecein baz almalarn, hikyelerin, iirlerin ya da portrelerin var m?" "Sen insanlar beden llerine ya da yaptklarna bakarak yarglayamazsn. Ben bir erkekle sevitiim zaman adam beni unutamaz. Onlar bir buz dayla deil, gerek bir kadnla sevitiklerini bilirler. Sen ise deerli etiklerinin arkasna gizleniyor ve kendini stn adam olarak gryorsun, nk sadece yzeyi grebiliyorsun." "Baka ne gibi gzel zelliklerin var bakalm?" "Ben her zaman ak konuurum baym. Biliyorum, mkemmel deilim ve bunu da sylyorum. Ayrca siz psikiyatrlarn pis birer hergele olduunuzu da sylyorum, bu yzden sonuta hep bana saldryorsunuz. nk gereklere dayanamyorsunuz." "Seninle sevimekten etiklerim mi engelledi beni yani?" "Elbette, yani, tandm dier bir kafa derisi yzc gibi ecinsel deilsen elbette." "O halde sana resmen unu ifade edeyim ki, bundan sonra seninle olan ilikilerimde allm doktor-hasta ilikisi yrtmeyecek, Amerikan Psikiyatrlar Birliinin koyduu etik kurallara da uymayacam. Bugnden itibaren seninle iki basit insan gibi konuacak, ilgileneceim. Bir insan psikiyatr olarak sana tavsiyelerde bulunacam, ama hepsi bu kadar olacak. Ne diyorsun buna?" Linda ayaklarn hafife kmldatt ve glmseyerek yzme bakt, seksi grnmeye mi alyordu acaba? Aslnda olduka seksi bir gen kadnd. Narin bir vcudu vard, yz gzel, dudaklar dolgundu. Ama benim hastam olduu srece ona hibir zaman cinsel adan bakmamtm ve be yldan beri eitli imalara ramen hibir kadn hastama da bu tr duygular beslememitim. Doktor-hasta ilikileri her zaman benim cinsel duygularm souk dua girmiim gibi kesmiti. Ama o gn Linda Reichman in glmsemesini, srtn gerip gslerini ileri doru karn grnce meslek yaammda ilk kez olarak heyecanlandm, cinsel duygularm kabard. 90 LUIVL KMINtHAKI Glmsemesi birden alayc bir ifadeye dnt. "imdiki halin ncekinden daha iyi, ama bu da fazla bir anlam ifade etmez." "nm ellemek istediini sanyordum." "u anda canm istemiyor." "O halde sana geri dnelim. Tekrar divana uzan ve kafan boalt." "Tekrar uzan demekle ne demek istiyorsun sen? Biraz nce benimle bundan sonra sadece insan olarak konumak istediini syledin. nsanlar birbiriyle konuurken srtlarn birbirlerine dnmezler." "Bak bu doru ite. O halde yz yze konuacaz" Linda gzlerini hafife ksarak bana dik dik bakt ve st duda iki kez seirdi. Ayaa kalkt ve gzlerini gzlerime dikti. Masamdaki lambann nda yznn hafife terlediini grdm, yznde bu kez gergin bir ifade vard. Ar admlarla bana doru geldi ve gelirken de eteinin yan fermuarn at. "Birbirimizi fiziksel olarak da tansak daha iyi olacak galiba ne dersin?" Eteini karp yere att, sonra gelip kucama oturdu ve bouk bir sesle, "Daha iyi olmaz m? Ne diyorsun?" diye tekrar sordu. Aslnda onun dedii gibi, bu ok daha iyi olacakt elbette. Ben de tam olarak sevime aamasna gemek zereydim, tam olarak hazrdm. Linda dudaklarn dudaklarma yaptrd ve parmaklarn enseme, salarmn arasna daldrd. Brigitte Bardot rol oynuyordu ve ben de ona rol arkadal yapyordum. Acele hareketlerle tamamen soyundu, beni de soydu ve ben, hareketsiz beklerken ona, "Sierra Madre Hazinesi adl filmi grdn m?" diye sordum. Linda birden durdu, akn bir ifadeyle yzme bakt ve sonra hi sesini karmadan beni iyice tahrik etti. Sonra divana gitti, yzkoyun uzand ve o ksk, seksi sesiyle, "Hadi gel," dedi.

nce akn, hareketsiz kaldm, ama bunu yapmay srd-rrsem onun birden fkelenip giyinerek gitmeye kalkabileceini ve parasn da geri isteyebileceini dndm. Onu hem seksi kedi ve nem de entelektel fahie rolnde grmtm. Acaba bir nc :<. ZAR ADAM Linda da var myd? Sol elimle pantolonumu yukarda tutarak divann yanma gittim ve kenarna ilitim. Linda'nm beyaz plak bedeni divann resmi kahverengi deri kaplamas zerinde souk ve bebeke grnyordu. Yz duvara dnkt ama divan arlmla biraz sarslnca yanma oturduumu hemen anlad. Vcudu plak olarak daha gzel grnd gzlerime. Kalalarn bir ly bile diriltecek ekilde hafife oynatt ve benim bam dndrd. Londral deli bilim adamnn sis iinde mesaj anlamas gibi, hareketinden onun ne demek istediini hemen anladm ve "Biraz teye kay," dedim. Geni divanda biraz kenara kayd, bembeyaz iki kolunu kaldrp bam tutarak kendine ekti ve dudaklarmdan pmeye balad. prken kendinden geiyormu gibi inlemeye balad ve bir bacam tutarak kendi zerine ekti. Bir sre onun zerinde akn, ne yapacam bilemiyormu gibi hareketsiz kaldm. Hibir ey yapmadm grnce beni pmekten vazgeti ve hafife kenara itti. Bir an iin bu iten vazgeeceini sandm ama ya-nldm. Gzlerini yar kapad, bacaklarn at ve beni kendine doru ekti. Onu uyarmak gerektiini dndm ve "Linda!" dedim. Gzlerini at, kendinden gemek zereymi gibi, yar baygm bir sesle, "Neyin var senin? Hadi gel," diye mrldand. "Linda, tam dnemimdeyim," dedim. Bunu neden sylediimi Freud hi kukusuz bilirdi, fakat bunun samal iin bahane arar ve psikanalitik anlamn idrak ederken birden utandm hissettim. Linda ya Freud'u okumamt, ya da aldrmyordu buna; birden deitiini hissettim onun, Bardot rolnden aniden, arac nc Linda'y umursamadan, fahie rolne gemek zere olduunu anladm. Linda yzme bakarak gzlerini krpt, anlayamadm bir eyler mrldand ve sonra beni yine ekerek, "Oh, hadi gel, ltfen gel bana!" diye mrldand. Onun insan ldrtan arzulu sesine dayanamayp istediini yapmak zereyken, birden kendimi kontrol altna alarak doruldum 92 LUKE RHINEHART ve "Linda, nce bir ey yapman isteyeceim senden," dedim. O da birden doruldu ve akn bir ifadeyle yzme bakt, ne diyeceini bilemiyormu gibi bir hali vard. "Ne var? Ne diyorsun sen?" diye sordu. "Biraz nce yaptn gibi uraya uzan ve gzlerini kapayp hareketsiz bekle." Merakl gzlerle uzun sre, hibir ey sylemeden yzme bakt, sonra iini ekti, beni kendine ekmekten vazgeti ve sessizce beklemeye balad. Ben de divandan kalktm ve hemen onun yanndaki sandalyeye oturdum. "imdi gevemeye al," dedim. Bunu duyunca gzlerini iyice at ve ban sert bir hareketle arkaya att. "Lanet olsun! Neden geveyecekmiim ki!" "Ltfen bunu benim iin yap... Btn gzelliinle oraya uzan ve tam anlamyla gevemeye al. Ltfen!" "Neden peki? Sen hi de gevemie benzemiyorsun." Benim uyarlm halime bakarak gld ve eliyle nm gsterdi. "Ltfen Linda! Seni istiyorum, seninle sevieceim, ama nce seni pp koklamak, okamak ve senin de bu hareketlerimi gevemi olarak kabul etmeni istiyorum. Bu halinle bunu yapamayacan biliyorum, ama yapabilmen iin bir yol gstereceim sana. imdi senden, krlarda iek toplayan kk bir kz ocuunu dnmeni istiyorum. Bunu yapabilir misin?" Fahie kimliiyle, fkeli gzlerle yzme bakt. "Neden?" "Bunu yaparsan, yani talimatm yerine getirirsen bir srprizle karlaabilirsin. Eer ii imdi, hemen bitirirsek ikimiz de bir ey renemeyeceiz." Yzm ona iyice yaklatrdm. "Bombo, yemyeil krlarda iek toplayan kk bir kz ocuu hayal ediyorsun. Gryor musun onu?" O fkeli gzleriyle bir sre daha bakt bana, sonra ban divana koydu ve gzkapaklar kapand. ki dakika o ekilde, sessiz geti. Kapnn arkasndan, sekreter odasndan Bayan Reingold'un daktilosunun sesini duyabiliyordum. 93 "Batakln yannda pars zambaklar toplayan kk bir ocuk gryorum."

"Kk kz gzel mi?" Birka saniye dnd. "Evet, gzel." "Peki ya ebeveyni... annesiyle babas nasl insanlar?" "Orada papatyalar ... allklar ve leylaklar da var." Yine bir sre dnd. "Kzn ebeveyni berbat insanlar. O zavall kk kz dvyorlar. Uzun kolyeler alyor ve kz onlarla dvyorlar. Kolyeleri birbirine ekliyor ve kz onlarla balyorlar. Kza zehirli ekerleme veriyor, hasta ediyor ve sonra da kusmuunu imeye zorluyorlar onu. Kz bir trl rahat brakmyorlar. Kz krlara kp eve dnd zaman onu hep dvyorlar." Ben sesimi karmadan onu dinliyordum ve zellikle, 'Kz krlara kp eve dnd zaman onu hep dvyorlar,' derken sesi iyice sertleti. Bunu syledikten sonra yine uzun sre sustu ve dnd. "Kzn bana kitaplarla da vuruyorlar, zavall ocua ineler, kalemler batryorlar. Onu iyice harap ettikten sonra da gtrp bodruma kilitliyorlar." Linda gevemedi, alamyordu da; kendi fahie benliini bulmu gibiydi, ebeveyni ikyet ediyordu ama kk kz iin zld sylenemezdi. Sadece aclar hissettii belliydi. "Krdaki o kk kza iyice bak, Linda. ok yakndan bak ona. yi bak kk kza." Linda bir sre dnd ve sonra bouk bir sesle, "Kk kz alyor," diye sylendi. "Neden acaba ... kk kz hi iek toplam m?" "Evet. . . elinde bir gl var . . . beyaz bir gl var, ama nerden bulmu bilmiyorum." Yine durup dnd. "Ne yapyor imdi? Beyaz glle ne yapyor acaba?" ". . . Beyaz gl onun dnyada konuabildii tek ey . . . kz seven tek ey o gl . . . kz onu sapndan tutup yzne kaldryor ve onunla konuuyor. Gl sanki havada duruyor, ona yaklayor, sihirli 94 LUKE RHINEHART gibi . . -ama kz ona dokunmuyor ve hi pmyor onu. Kz ona sadece bakyor, onu gryor ve bunlar yaparken ... kk kz cok mutlu grnyor. Beyaz glle ok mutlu oluyor kk kz" Lnda bir dakika kadar sonra gzlerini at, klrpitrd. Dnerek bana, duvarlara, tavana bakt. O srada bir zil sesi duyuldu, aslnda z.hn uunc ya da drdnc alwd, bu. Ben harekete getim Lnda uykudan uyanm gibi, "Saat doldu," dedi, "Ne garip, aptalca bir hikaye bu." Bunu sylerken sesinde bir aclk yoktu, sadece ryadaym gibi konutu. ikimiz sessizce giyinirken terapi seansj da zaten son bulmutu. 95 Blm On Drt Zarla yaadm bu ilk aylarda hibir zaman zarlarn yaantm kontrol altma almasna izin vermedim ya da bilinli olarak, hareketleri zarlar tarafndan saptanan bir organizma olmadm. Byle bir dnce o zaman beni korkutuyordu. Lil ve meslektalarm anormal bir eyler yaptmn farkna varmasnlar diye seeneklerimi kstlamaya altm. Parlayan yeil zarlar herkesten sakladm ve gerektiinde gizlice dantm onlara. Ama zarn arada srada yapt kaprislere de kolayca ve hemen uymaya baladm. Bazen zarn gsterdii yoldan holanmyordum ama yine de bir robot gibi onun dediini yapyordum. Zarlarn talimatyla barlara gidip iki imeye, tanmadm insanlarla konumaya baladm. Zarlar konumam iin yabanc insanlar seiyorlar, o yabanclarla oynamam iin roller veriyorlard. rnein bir Bronx barnda eski bir beysbol oyuncusu, Barbizon Plaza'da bir Guardian muhabiri, bir baka yerde ecinsel oyun yazar, alkolik niversite hocas, kaak bir sulu ve benzeri rolleri oynadm. Zarlar bir gn Brooklyn telefon rehberinden rasgele setiim bir kadna kur yapmama karar verdiler ama kr ki karma kan Bayan Anna Maria Sploglio telefonu suratma kapad. Bir gn yine zarlarn talimatyla tanmadm bir kiiden on dolar bor almaya kalktm ve yine baarsz oldum. Ayn ekilde yine tanmadm bir adama yirmi dolar verdim, adam kendisine asldm ve polis aracan syledi ama paray alarak kat. Etrafta tandm insanlarn olmad barlarda, restoranlarda, sinemalarda, taksilerde ve maazalarda hemen kendim olmaktan kyor, baka bir kimlie brnyordum. Bowling oynamaya, belimdeki yalar eritmek iin spor salonuna, masaja, konserlere, beysbol malarna, ak partilere gitmeye, daha nce yapmadm eyleri yapmaya baladm. eitli seenekler yaratyordum ve zarlar da beni bunlar arasnda oynatp duruyordu.

Yeni yerlere gider, yeni roller oynarken, dier insanlarn bana kar ne tepki gsterdiklerine dikkat etmeye baladm. nsan kendisi gibi davranr, doal hayatn yaarken ve evresine uyum salad zaman, normalde bakalarnn davranlanndaki inceliklerin fark96 -ur\L. r\niME;nMI\l na varamaz. Sadece karnzdaki kii allagelmi erevenin dna karsa olanlara dikkat edersiniz. Ben de allmn dna karken etrafma ok dikkat etmeye baladm, nk insan byle durumlarda bilincini gevetebilecei yerler aryor. Kendi kendime sorunlar yaratrken dnceyi yarattm. Ayrca sorunlar da yarattm elbette. Ayrca garip davranlarm Lil'e aklayabilmek iin, nasl bir koca ve baba olacam konusunda zarlara daha ok karar verme yetkisi tandm. Bunu zellikle Lil, Larry ve Evie ile birlikte dou Long Island'daki iftliimizde geirdiimiz haftalk (aslnda er gnlk hafta sonu) tatilimizde yaptm. imdi ise dostlarm, ben tarihsel olarak elini ayan her eyden ekmi, ortalarda grnmeyen bir babaym. Gemite ocuklarmla temasm genelde u ekilde olurdu: a) salonda telefonla konuurken onlara bararak barmamalarn sylerdim; b) gndz vakti Lil ile sevimek istediim zaman, baka yerde oynamalar iin bararak onlar dar gnderirdim; c) annelerini dinlemedikleri zaman onlara bararak anneyi dinlemelerini sylerdim; d) matematik alrken bir eyi anlamad zaman Larry'ye barrdm. Ama onlara barmadm zamanlar da vard elbette. Bir Freud teorisinde kayp balanty dnrken, 'Sophia Loren New Yorklu bir Psikiyatr iin Ponti'yi Bouyor' hayalini kurarken ya da benzeri dncelere dalarken ocuklarla sakin bir tavrla konuurdum. rnein Lil, Larry'nin yapt resmi grnce, 'Harika resim Larry, zelikle baca ok gzel olmu,' deyince Larry ona, 'Anne, bu baca deil, bir fze,' dediinde ok glmtm. ocuklarm severdim ama potansiyel Jung'lar Adler'leri ve Anna Freud'lan Sigmund'a tercih ederdim. Kendimi byk bir psikiyatr olma oyununa ylesine kaptrmtm ki, baba olma oyununda baarl olamyordum. Babalk davranlarmda hatalar meydana kyordu. Zarlara verdiim seenekler arasnda, ocuklarna dkn baba ifadesi ve ok yardmsever olmayan despot tipleri de vard. Zarlar iki kez ocuklarma kar ok nazik, dikkatli olmama, U gn boyunca her gn onlarla en azndan be saat megul olmam 97 gerektiine karar verdiler. Byk fedakrlkt bu. Dnya anneleri bile kolayca yapamazd bunu. Eyll aynda bir gn, aalar ve sarmaklar arasndaki byk iftlik evimizin sabah gnei giren modern ve gzel mutfanda hep birlikte kahvalt ettikten sonra, o gn ne yapmak istediklerini sordum ocuklara. Larry tost makinesinin yanndaki sandalyesinden anlaml bir ifadeyle bakt bana. Krmz ksa pantolon, baz yerleri beyaz kalm, szde beyaz tirt giymiti, ayaklar plakt, bacaklarnda bir sr syrk vard ve uzun sar salar yzndeki kukulu ka atn gizliyordu. Soruma, "Oynayalm, baba," diye cevap verdi. "Tamam da ne oynayalm? "Ben pleri dn attm." "Ben de bugn sizinle oynamak istiyorum evlat, ama yapmak istediiniz nedir?" Evie de oturduu yerden ne yapacaklarn sorar gibi Larry'ye bakt. "Bizimle oynamak m istiyorsun?" "Evet." "Damperli kamyonla oynamak ister misin?" "Hayr, senin patron olmana izin vereceim." "yle mi?" "Evet." "Yaasn, hadi kumlarda oynayalm." Kum dedikleri aslnda iftilerin srlm tarlalaryd ve bu topraklar iftlii buuk yandan eviriyorlard. Orada lahana tarlalarnn ortasnda garip bir yol sistemi vard ve ben orada 1963 modeli eski bir kamyonetle bir saat dolatm ve evredeki iftiler aradaki yollar bozduumu syleyip benden ikyeti oldular. Yoksa ocuklar orada onlarla birlikte olmamdan holanyorlar ve ben de bundan zevk alyordum. ocuklar kendilerini anlayan bykleri gerekten ok seviyorlar. Benim ocuklarm da ok iyi ocuklard. 98 O gn akamzeri kumlara uzanm Atlantik sularnn West-hampton Plajnda ykseliini izlerken Larry, "Baba," dedi, "okyanusta neden dalgalar oluyor?"

Ben okyanuslar ve gelgitler konusunda bildiklerimi dndm ve "Rzgrdan oluyor," dedim. "Fakat bazen rzgr olmad zaman da dalgalar oluyor." "Denizin nefes tanrsnn ii bu." Bu cevab duyunca bir sre dnd. "Nasl nefes yani?" "Suyun nefes al, nefes alp vermesi ite." "Nerede?" "Okyanusun ortasnda." "Ne kadar byk o?" "Bir mil boyunda ve baban kadar iri ve kasl." "Gemiler onun bana arpmyorlar m?" "Bazen arparlar ve o da o zaman frtnalar koparr. O zaman ona 'fkeli Deniz' derler." "Baba, bizimle neden daha ok oynamyorsun sen?" Onun bu szn duyunca mideme ta oturmu gibi oldu. Ona 'ok megulm' demek istedim ama birden utandm, yzm kzard. "Bunu b,en de isterim elbette..." diye baladm ama cmlenin sonunu getiremedim. Bir sre dndm ve "Bilemiyorum," dedikten sonra kendimi denize attm ve srtst yzmeye baladm, imdi sadece gkyzn grebiliyordum. Zarlar ve kendi arzularm Austos ve Eyll aylarnda ocuklarmla daha ok vakit geirmeme izin verdiler. Zarlar bir gn bana ocuklarm Coney Island Elence Parkna gtrmemi sylediler ve o gn hayatmn en elenceli iki ya da gnnden biri olarak hatrlayacam. Birka kez ocuklara oyuncaklar alp hi beklemedikleri bir ekilde eve gtrdm ve onlarn bu ani gelen hediyeler karsndaki mutluluklarn grnce nerdeyse psikiyatriyi ve zarlar bir kenara brakp btn zamanm ocuklarma vermeye balayacaktm. Bir gn yine oyuncak gtrdm onlara, ama Larry'nin vinci almad 09 ve ocuklar gn boyunca salam vin iin kavga ettiler. O zaman Alaska'da, Sahrada, Amazon kenarnda, nerede olursa olsun, ama yalnz bama tatil yapmay dndm. Zarlar beni disiplin konusunda da gvenilmez bir adam yaptlar. Onlarn talimatna gre, Eyll aynn ilk iki haftasnda ocuklara asla barmayacak, onlar hibir ey iin cezalandrmayacaksn. Ev uzun zamandan beri bu kadar sessiz ve huzurlu olmamt. Eylln son haftasnda (okullar ald) zarlar ocuklarn ev devleri, masa davranlar, grltleri, temizlikleri ve byklere sayglar konusunda tam bir diktatr olmam istediler. Her yaramazlk iin onlarn klarna on be tokat atacaktm. Ama bunu yapmaya baladktan sonraki altnc gnde Lil, ocuklar ve hizmeti bir odaya kapanp kapy kilitlediler ve beni ieriye almadlar. Daha sonra Lil benim bu sert davranm konusunda ikyette bulununca, ona Spiro Agnew'nun konumasndan etkilendiimi syledim. Bu tr olaylar Lil ile ilikimizi sertletirdi. nsan zeki, hassas ve arada srada size sevgi gsteren bir kadnla yedi yl yaadktan sonra ona duygusal balarla balanyor. ki gzel ocua babalk ederken o kadnla olan balarnz da gleniyor. Lil ve ben tanp kmaya baladmzda her ikimiz de yirmi be yandaydk. Birbirimize kar derin, delice, aka nevrotik bir ihtiya hissettik; toplumun sosyal olarak kabul edilen lgnlk trlerinden biriydi bu, yani akt. ok gemeden evlendik ama evlendikten sonra anladk ki, evlilikteki sorunlar bekr olarak da halledilebilirdi, ya da bir sre iin bize yle geldi. Ben tp fakltesine devam ediyordum ve zengin emlak Peter Daupmannn mark kz Lil bana destek olmak iin almaya balad. Doktor olmaya alan Lucius (Luke) Reinhart'n tek destei Lil ok gemeden hamile kald. Lucius karsnn krtaj yaptrmasn istedi ama Lil anne olmak konusunda direndi. Sonuta yakkl Lawrence dodu ama mutlulukla beraber geim sknts da ba gsterdi. mark ocuk Lil iki ay sonra yeniden almaya balad. Birbirimize olan akmz ve bamz gittike glendi ama bir nceki yln tutkusu zayflad. Ksacas, bir sre sonra biz de o tipik evli iftlerden biri haline geldik. Kimseyle paylamadmz mutlu anlarmz, aramzda aka100 lamalarmz, scak cinsel ilikimiz ve ocuklarmza beslediimiz sevgimiz vard. Ama dier yanda tecrit edilmi, sinirli benliklerimiz de duruyordu. Kendi bencil arzularmz evlilikle tatmin olamad ve yataktaki beraberliimiz de yok edemedi bunu. Zarlar artk her eye ve herkese obje gibi davranmaya balad ve beni de ayn eyi yapmaya zorladlar. Hissedeceim duygularla, kiiler ya da eylerle aramdaki doutan olan ilikiler zarlar tarafndan saptanyordu. Ak beni baka bir objeye balayan mantksz, keyfi bir iliki olarak grmeye baladm. Zorlamayd bu, tarihsel benliin nemli bir parasyd. Yok edilmesi gerekirdi bunun. Lillian bir obje olmalyd, o da beni Nora Hammerhill (Manhattan telefon rehberinden rasgele alnm bir isimdi) kadar

ilgilendirmeliydi. Bu olanaksz m diyorsunuz? Olabilir. Fakat bir insan deiebiliyorsa, ilikilerin bu en temeli de deiime kar hassas olmalyd. Bylece ben de denedim. Zarlar bazen benimle ibirliini reddettiler. Karma kar cmert olmam, onunla ilgilenmemi emrettiler bana. Alt yldr ilk kez aldm mcevheri aldrdlar onun iin. Lil beni sadakatsiz olmakla sulad ama onu ikna edince mutlu oldu. Zarlar bizi gece arka arkaya tiyatroya, drama izlemeye gnderdi (Ben ylda tiyatro planlamtm ve bunlardan ikisi de mzikal olacakt). Btn yl boyunca haftada bir tiyatroya gitmeye yemin ettik. Ama zarlar baka ey sylediler. Bir hafta sonra zarlar karmn her kaprisine boyun emem gerektiini sylediler. Lil bana iki kez omurgasz demesine ve hafta sonu bendeki otorite boluundan nefret etmesine ramen onu dinledim ve cevap verdim, aslnda onun varln bile grmezden gelirdim. Lil zarlarn bana tavsiye ettii garip sevime pozisyonlarndan da ok holand ve on farkl pozisyonu zaman iinde tekrarlamam istedi. Hatta bir gece onun istedii sevime pozisyonunu uygulamadm iin ok kzd bana. Bana bugnlerde neden byle garip eyler yaptm sorunca, ona belki de hamile olduumu syledim. Fakat ortam bir mesaj veriyordu ve zarlarn kararlar, bazen Lil, Arlene ya da dierleri iin ne kadar gzel olursa olsun, beni in101 sanlardan ayryordu. Zarlarn cinsellik konusundaki kararlar zellikle doal mahremiyetleri tahrip etme konusunda etkiliydi. Bu tr zar emirleri iinde hem kendimi ve hem de kadn (psikolojik ve fiziksel olarak) idare etmeme yarayan yntemler de vard. Zarlar bir gn ahlakszca bir karar verdiler, bir hafta boyunca hibir kadnla se-viemeyeceimi sylediler ve karmak duygular hissetmeme neden oldular; ciddi bir vicdan ve prensip meselesiydi bu: Aslnda 'cinsel iliki' tam olarak neyi ifade ediyordu? Birinci hafta sonunda, bilmeyi ok istediim bir ey kt ortaya: Zarlar acaba kadnlarla yatmak dnda her ey yapmama izin verecek miydiler? Yoksa zarlarn amac aslnda beni cinsel yaammdan tamamen uzaklatrmak myd? Fakat zarlarn niyeti ne olursa olsun, yedinci gn kendimi, zerimde gzel bir tirt, ayaklarmda oraplarm olduu halde bir divan zerinde, Arlene Ecsteinn yannda yatar halde buldum. Onun sutyeni beline dmt, bir orab dizindeydi, bileklerinde birka bilezik, bir kulanda kpe vard ve klotu da sol ayak bileini sarmt, orada duruyordu. Onun kat ahlak kurallar yznden ilk gnden sonra bir daha yatakta sevimemitik, ama o kat kurallar arabalar, oda zeminleri ya da divanlar konusunda bir ey demiyor-du ona. Onun bedeninin baz paralar da benim bedenimin baz paralarna iyice almt artk. Onu, beni lgnca arzulayacak hale getirene kadar okuyor ve sonuta hedefe kolayca ulayordum. Genelde o da beni lgna eviriyor, ona saldrmam salyordu. Genelde ikimiz de lgnln zirvesine kmak, birbirimizi deliye evirmek iin bildiimiz tm oyunlar oynuyor, elimizden gelen her trl delilii hi ekinmeden rahata uyguluyorduk. O gn de elimizden gelen btn lgnlklar yaadktan sonra zar adamn onuru hasar grmedi, Arlene mahmur gzlerle bir sre bana bakt, ban iki yana sallad ve sonra elinin tersiyle azn sildi. Sonra yatt yerde yavaa doruldu. Ben de ona platonik akm tekrar ilan ettim, sonra eildim ve gslerini, dudaklarn dakikalarca ptm. 102 Blm On Be Bir gn iin Hz. sa olmutum. Dzen-krc bir olay olarak, seven bir Hz. sa olmak insann deerini artryordu ve ne kadar mtevaz, sevecen ve tutkulu hissetmeye baladm grnce ardm. Zarlar bana "Hz. sa olmam ve tandm her kadnla Hristiyan ak yapmam emretmilerdi. O sabah sevecen bir baba olarak ocuklarm ellerinden tuttum ve okullarna gtrdm. Larry'nin merakla, "Ne oluyor baba? Neden bizimle beraber geliyorsun?" sorusu bile beni hi artmad. Eve dndkten sonra alma odama kapanarak Kutsal Kitaptan baz blmler okudum. Sonra Lil ile birlikte dar ktm ve onu alveri merkezine brakrken o kadar nazik ve efkatli davrandm ki, karm olaanst bir eyler olduunu dnd. Bir an iin Arlene ile olan ilikimi ona anlatp af dilemeyi dnnce panie kaplr gibi oldum, ama sonra o ilikiyi yaayann baka bir adam, o dnyann baka bir dnya olduuna karar verdim ve rahatladm. Lil o akam bana, o gn kendisine gsterdiim sevgi ve nezaket yznden, her zamankinden kat daha fazla para harcadn anlatt. O gn akama doru Arlene ile buluacaktm ama ona, gnahlarmzn aff iin dua etmeyi teklif edeceime karar verdim. / Sabah hastalarm Frank Osterflood ve Linda Reichman'a zellikle nazik davranmaya altm ama bu tr davranm benim zerimde byk bir etki yapmad. Osterflood'a kk kzlara tecavz etmenin belki de gnah olduunu sylediimde adam biraz rahatsz olur gibi oldu, sonra da patlad ve kzlarn, onlara yapt her eyi hak ettiklerini syledi. Ona.kutsal Kitaptan bir blm okudum ve "Eer sa gzn su iler, seni fkelendirirse onu kar," dedim. "Eer elin seni kzdrrsa..." diye devam ederken adam yatt terapi divanndan birden frlayarak masama kotu ve zerime eilip boazma sarld. Jake, onun hastas ve Bayan

Reingold koup beni onun elinden kurtardlar ve ben de onlara, hastama ncil'den bir blm okuduumu ve onun da bundan ok etkilendiini syledim. Linda Reichman terapi srasnda bir ara beline kadar soyundu ama ona birlikte dua etmemizi sylediimde sakinleti. zerime 103 ZAR eilip kulak mememi pmeye baladnda, ruhsal sevgiden sz etmeye baladm ona. Bana kznca ondan zr diledim, ama pantolon fermuarm amaya balaynca ona da Kutsal Kitaptan bir eyler okudum. fkeli gzlerle yzme bakt ve Meyin var senin bugn?" diye sordu. "Geen seferden daha da berbat bir haldesin." "Ruhsal akn en mkemmel fiziksel sevimeden daha zengin, daha zevkli olduunu gstermeye alyorum sana." "Sen gerekten inanyor musun bu samala?" diye sordu. "Btn insanlarn insanlk iin en byk ve scak ak olan Hz. sa akn tadana kadar kayp olduklarna, ancak o zaman kendilerini bulduklarna inanyorum ben." "Gerekten inanyor musun bu samala?" "Evet." "O halde param geri ver bana." O gn Jake ile le yemeinde beraberken az kalsn alayacaktm. lerinin ar yk altnda ezilen ve benim hissettiim byk ak hissedemeyen, her zevkten mahrum olan bu arkadama yardm etmek istiyordum. O gn de karma gemi koca et paralarn fasulyelerle birlikte azna tktrrken kazara intihar eden bir hastasn anlatyordu. Bense onun delinemeyen zrhn delmenin bir yolunu aryor ama bir trl bulamyordum. Yemein sonlarna doru zntm daha da artt, gzlerimin dolduunu hissettim. Kendimi zorlayarak duygusall bir yana braktm ve onu nasl etkileyebileceimi dndm. Onun kalbine giden yolu bulmalydm. Baz szler ve tarzlar her kiilik ve her din iin uygun olabiliyordu. Ben de Hz. sa olmann etkisiyle insanlar sevdiimi anladm ve bu deney de allmam aksiyonlar ve allmam bir lisanla ifade ediyordu kendini. Bir sre dndm ve sonra, "Jake, insanlara kar iinde bir scaklk, bir sevgi hissediyor musun?" diye sordum. ataln azna gtrrken birden durdu ve bo gzlerle yzme bakt. "Ne demek istiyorsun sen?" diye sordu. 104 LUM: KI-IIINtlIAKI "Belirli bir kiiye ya da btn insanlara kar iinde scak duygular hissettin mi hi?" Yine beni anlamam gibi bakt ve bir sre dndkten sonra, "Hayr," dedi. "Freud a gre bu tr duygular panteizmle ve iki ya ocuklarnn gelime aamasyla ilgilidir. Bana gre de mantksz sevgi selleri geri ekilmektir." "Yani sen bu tr duygular hi hissetmedin, yle mi?" "Hayr. Neden?" "Peki ama, ya bu tr duygular ... harika ise. Onlar baka eylerden ok daha gzel, daha ok arzulanan duygularsa? Byle bir duygunun bir geri ekilii ifade etmesi yine de onu arzu edilmeyen bir duygu yapar m sence?" "Elbette. Bu hastan kim? Yoksa bana szn ettiin u Cannon denen ocuk mu?" "Peki ama ben sana iimde herkes iin bir scaklk ve sevgi duygusu besliyorum desem ne diyeceksin bana?" Yine durdu ve soran gzlerle uzun sre yzme bakt. "imde zellikle sana kar byk bir sevgi var," diye ekledim. Jake gzlklerinin arkasnda gzlerini krptra'rak ve sessizce bakt bana. Yznde imdiye kadar grmediim bir ifade vard ve sanrm korku ifadesiydi bu. Sinirlenmi gibi bir ses tonuyla, "u anda senin gerileme aamasnda olduunu syleyebilirim," diye konutu. "Sen bir gelime hattnda bloke olmusun, sorumluluktan kamak istiyorsun, herkes iin hissettiin bu ocuka sevgi konusunda yardm aryorsun. Ama geecektir bu duygular." Sustu ve tekrar yemeye balad. "Bu duygum konusunda sana aka yaptm m sandn, Jake?" Bir an gzlerime bakt ve sonra ban saa sola evirerek bir sre etraf seyretti. "Bunu bilemem Luke. Son zamanlarda gerekten garip davranlarn gzlyorum. Bu bir oyun da olabilir, samimi de olabilirsin. Belki de yeniden analize girmen, Tim'le konuman gerekiyor. Ben arkadan olduum iin senin hakknda hkm veremem dostum." 105 ZAR

"Pekl, Jake, ama seni sevdiimi bilmeni isterim ve bunun obje kateksisi ya da anal aamayla bir ilgisi olduunu da hi sanmyorum." ataln brakt ve gzlerini ksarak dikkatle yine bakt yzme. "Bu bir Hristiyanlk sevgisi, hattrdiyebilirim ki bir YahudaHristiyanl sevgisi," diye ekledim. Jake imdi daha da fazla korkmu gibi bakmaya balamt bana. Ben de onun bu halinden korkmaya baladm. "Benim szn ettiim ey sadece scak, kardee bir sevgi, Jake. Endielenecek, korkacak hibir ey yok bu tr bir sevgide." Jake sinirli bir ifadeyle ve gzlerini yine ksarak hafife glmsedi ve "Bu krizler sk m geliyor, Luke?" diye sordu. "Pekl, Jake, sen imdi bo ver bu konuyu da bana u hastandan sz et biraz. Onunla ilgili olarak yazdn u makaleyi tamamladn m?" Jake bunu duyunca hemen kendine geldi, istedii konu almt ve o da birden neelenerek byk bir arzuyla konumaya balad. Herkesi seven sevgili arkada Lucius Rhinehart kendi konusunu bir yana brakp meydan ona am ve her ey normale dnmt. O gn leden sonra QSH'daki kk yeil odama giren Eric Cannon'a, "Otur bakalm, evlat," dedim. Zile basp onu getirmelerini istediim zaman iimde yine Hz. sa tarz scak duygular vard ve masamn arkasndan ona da sevgi dolu gzlerle baktm. O da bana sanki ruhumu grecekmi gibi bakt, koca siyah gzleri prl prld, eleniyormu gibi bir hali vard. Gri haki karm eski pantolonu ve yrtk tirtne ramen gayet sakin ve ciddi bir grn vard. Her gn spor yapan ve nne gelen kzla yatan bir delikanlya benziyordu. Her zaman yapt gibi pencere yanma bir sandalye ekerek oturdu, hibir ey umurunda deilmi gibi bacaklarn ileri doru uzatarak sandalyede iyice yayld ve ayaklanndaki basket ayakkablarnn sol teki altndaki delii gsterdi bana. Ben bam hafife ne edim ve "Hadi dua edelim," dedim. 106 LUKE RHNEHART Esnemek iin azn amt ama aknlktan esneyemedi, azn kapad, ellerini ensesinde kenetledi ve akn gzlerle yzme bakt. Sonra bacaklarn toplad, ban ne doru edi ve hafife ne eildi. "Yce Tanrm!" diye mrldandm. "Senin emirlerini yerine getirmemiz iin yardm et bize. Ruhumuz Seninle olsun, Senin anna yakr ekilde nefes alalm ve verelim. Amin." Oturduum yerde bir sre bam kaldrmadan yere baktm ve duadan sonra ne yapacam dndm. Eric'le yaptm daha nceki seanslarda ona direktif vermemitim ve o da kayda gemi psikoterapi tarihinde, arka arkaya yaptmz seansta hep sessiz ve sakin oturan ilk hasta olmutu. Drdnc seansta bir saat boyunca kald kouun ve dnyann durumu hakknda konutuk. Daha sonraki seanslarda Eric bazen sessiz kalm, bazen de kendi kendine konumutu. Bundan nceki haftada sadece birka zar emirli deney yapm, Eric'e btn yetkilileri sevmeye almasn sylemitim ama o btn denemelerimde hep sessiz kald. Birka dakika sonra bam kaldrdm zaman onun dikkatle bana baktn grdm. Kara gzlerini yzmden almad, elini cebine att ve sigara paketini karp bana bir Winston ikram etti. "stemem, teekkr ederim," dedim. Alayc bir glmsemeyle bam sallad ve "Bir Hz. sa'dan dierine ikram ite," dedi. "Hayr, teekkr ederim." "Bu dua etmek de nerden kt imdi?" diye sordu. "Bugn kendimi bir dindar gibi hissediyorum ite . . . ayrca "Bravo sana." "Ayrca senin de bu duygularm paylaman istedim." Soukkanllkla biraz dnd ve "Sen nasl dindar olabilirsin ki?" diye sordu. "ey... ben Hz. sa'ym," diye cevap verdim ona. nce sakin ve sessiz yzme bakt, sonra beni aalar gibi ban sallad ve glmsedi. "Sende bunu yapacak arzu yok." 107 ZAR ADAM "Ne demek istiyorsun?" diye sordum ona. "Sen ac ekmiyorsun, etrafnla yeterince ilgilenmiyorsun, aslnda dnyada yaayan bir Hz. sa olmak iin gerekli ate yok sende." "Ya sen, evlat?" "O ate bende var. Ben bu dnyay uyandrmak iin o atei her zaman tadm iimde, o lanet salaklar kamlayarak tapnaklardan karmak, bar isteyen ruhlarna kl dayamak istedim hep." "Peki ya sevgi?"

"Sevgi mi?" diye bard ve sandalyesinde birden dikleti. Sonra sakinleti ve hafif bir sesle, "Evet, sevgi," diye tekrarlad. "Ac ekenler, makinenin nnde olanlar iin sevgi besliyorum, ama kontrol ellerinde tutanlar, ikence edenler iin sevgi yok iimde. Onlar hi sevmiyorum ben." "Kim onlar peki?" "Sen dostum ve makineyi kontrol edenler, ya da istemedikleri zaman almay, makineyi brakp gidenler, terk edenler." "Ben de makinenin bir paras mym yani?" "Hemire dolu bu hapishanede terapi denen bu oyunu oynadn srece trnaklarn o eski han tahtasna geiliyorsun demektir." "Ama ben sana yardm etmek, seni salna kavuturmak, mutlu etmek istiyorum." "Dikkat et, kusturacaksn beni." "Peki, ya o makine iin almay brakrsam?" "O zaman senin iin bir umut doabilir. O zaman seni dinleyebilirim ve sen de sayabilirsin." "Ama bu sistemi terk edersem o zaman seni nasl grebilecegm? "Burada ziyaret saatleri var. Ben de zaten burada seninle ksa bir sre kalacam." Bir sre sandalyelerimizde kar karya oturduk ve merakl gzlerle sessizce birbirimizi szdk. "Seansa neden duayla baladm ya da Hz. Isa olduumu sylediimi merak etmedin mi peki?" 108 LUKE RHNEHART "Sen oyunlar oynayp duruyorsun," diyerek gld. "Nedenini bilmiyorum ama oynuyorsun ite. Bu yzden dierlerinden daha az nefret ediyorum senden, ama asla gvenemem sana." "Peki sen Hz. sa olduunu mu dnyorsun, Eric?" Gzlerini yzmden ekerek isli pencere camna evirdi. Gzlerini kst ve "Duymak iin kulaklar olanlar duysun," diye mrldand. "Senin iinde yeterince sevgi olduunu sanmyorum," dedim. "Bana sorarsan her eyin anahtar sevgidir, ama senin iin nefretle dolu." " Ban yavaa bana doru evirdi ve "Sen savaabilirsin, Rhinehart," dedi. "Ama oyun yok. Dostunu tanmal ve sevmeli ama dmann da tanmal ve saldrmalsn." "Bu biraz g ama," dedim. "Sadece gzlerini amalsn. Grmek iin gzleri olan brak grsn seni." "Ben ayn kiilikte hem iyi ve hem de kt insan rol oynayanlar gryorum. Ben asla hedef gzetmem. Her zaman affetmek, sevmek isterim." "Makinenin arkasnda ve makinenin paras olan adamlar grmek zor deildir, Rhinehart. Uzanp yatan, idare eden ve ldren adamlar; sen grdn onlar. Sadece sokaa k ve gzlerini aarak biraz dola, hedefleri mutlaka greceksin." "Yani sen imdi onlar ldrmemizi mi sylyorsun?" "Ben sana onlarla savaman sylyorum. Dnyada bir sava devam ediyor, herkes askere alnd, ya makineden yanan, ya da ona karsn, ya onun bir parassn ya da husyelerin her gn onun tarafndan trmklanyordun Sen istesen de, istemesen de hayat artk bir sava ve sen Rhinehart, imdiye kadar dier taraf iin altn." "Ama sen dmanlarn seveceksin." "Elbette, ama sen de ktlklerden nefret edeceksin, Doktor." "Kitapta der ki, yarglama ki yarglanmayasn." Ciddi bir ifadeyle, "itin zerinde oturann k acr," diye karlk verdi. 109 ZAR ADAM zgn bir ifadeyle, "Atee ihtiyacm var: Ben herkesi seviyorum," dedim. "Demek atee ihtiyacn var." "Yoksa nasl iyi insan olacam ben? Ben aslnda dindar bir insan olmak istiyorum." "Yoksa bir mrit, bir havari mi olmak istiyorsun, Doktor?" "Yani, on iki havariden biri gibi mi demek istiyorsun?" "Byk ihtimalle. Ama sen bir saatlik seansn iin otuz dolar m alyorsun?" Yarm saat sonra dier hastam Arturo Toscanini Jones'un karsnda otururken kendimi yorgun, morali bozulmu biri gibi hissediyordum, hi de Hz. sa tavrna benzemiyordu davranm ve pek konumadm. Jones da genelde pek konukan biri olmadndan, uzunca bir sre birbirimize bakarak sessizce oturduk ve en sonunda dayanamadm ve grevimi yapacak kadar enerji topladma inanarak konutum. Onun gergin vcuduna ve atk kal yzne bakarak, "Bay Jones," dedim, "beyazlara gvenmemen konusunda sana belki de hak veriyorum, ama buna ramen kendime ait baz nedenlerle ben iimde sana kar scak duydular besliyor ve sana yardm etmek istediimi sylyorum. Bu konuda ne yapabilirim?" Adam bu sorumu bekliyormu gibi, hi dnmeden, "Beni buradan kar," diye cevap verdi. Onun bu talebini dndm. imdiye kadar onunla belki yirmi seans yapmtm ve en byk arzusunun bu hastaneden kmak olduunu biliyordum. Kafes iindeki bir hayvan gibi onun kafasnda da sadece bu dnce vard.

"Peki seni buradan kardktan sonra baka ne yapabilirim?" "nce beni buradan karmalsn. zgr kalana kadar baka bir ey dnemem. Ama buradan ktktan sonra... ey..." "Dar knca ne yapacaksn?" Birden sinirlendi ve gzlerini ksarak yzme bakt. "Lanet olsun be adam! Sana beni buradan karman syledim, durmadan konumay brak da dediimi yap. Bana yardm etmek istediini syledin ama gevezelik edip duruyorsun." 110 LUKE RHINEHART Bu hastanede yapabileceim her ey Jones iin beyaz doktor ii olmaktan ileri gitmeyecekti, bunu iyice anlamtm. Ona gven veremediim takdirde kendisini sevip saydm asla anlamayacakt bu adam. Buradan ktktan sonra byk olaslkla beni kandrdn, benim aptal bir beyaz adam olduumu dnebilirdi. Ama hastanede kald srece iinde sadece nefret duygusu olacakt. Darda belki... Ayaa kalkp kirli cama gittim ve bir sre bahede top oynayan hastalar seyrettim. Sonra dndm ve onun yzne bakarak, "Seni bugn karacam buradan," dedim. "Akam yemeinden nce evinde olabilirsin. Bu yapacam ey hafife yasad olabilir ve bama dert aabilir, ama sana verebileceim ey sadece zgrln-se, bunu vereceim sana." "Benimle dalga gemiyorsun, deil mi?" "Seni kendi arabamla gtrmek zorunda kalsam bile bir saat iinde ehirde olacaksn." "Peki ama ne demek oluyor bu? Mademki imdi kabiliyorum bu hastaneden, neden bir ay nce kmadm? Bende bir deiiklik yok ki!" Bunu syledikten sonra hata yapp yapmadn dnd. "Biliyorum, sen deimedin, ama ben deitim." Tekrar pencereye dndm ve bu kez hastane bahesinde top oynayanlar deil de darda uurtma uuran kk bir ocuu seyrettim. "Sanrm bu hastane bir hapishane ve doktorlar da gardiyan," diye devam ettim. "Bu ehir bir cehennem ve bizim toplumumuz insanlar arasndaki sevgi balarn koparyor. Ben yine de ansl saylrm. Ben hapiste olanlardan biri deil, sadece bir gardiyanm ve bu durumda sana yardm edebileceim. Ama senden de bana bir iyilik yapman isteyeceim." Pencere nnden ayrlp ona dndmde sandalyesinde ne doru eilmi, byk bir dikkatle beni dinlediini grdm, gergin grnyordu. Ben susunca kalarn atarak yzme bakt ve "Nasl bir iyilik bu?" diye sordu. Onun bu ka at ve soruyu fsldayarak sormas zerine, aklmdaki iki muhtemel iyiliin pek de ie yaramayabileceim dndm. "Buradan knca gelip ofisimde gr beni ve arkadam ol," 111 Z.AK AUA/V\ dedim. Bir adam eer zgrl hak ettiyse, kendisine zgrlk salayan gardiyan ile arkada olmazd ve doktor-hasta ilikilerinde her zaman hataya yer vard. Onun karsnda durdum ve bo gzlerle yzne baktm. "Ne yapmam istiyorsun?" diye sordu. O srada nehirdeki teknelerden biri iki kez korna ald. Bir uyar olmalyd bu korna sesleri. "Hibir ey istemiyorum senden," diye cevap verdim. "Sadece sana yardm etmek istediimi hatrladm, hepsi bu. Hibir ey yapmak zorunda deilsin. zgr kalacaksn ve darda istediini yapabilirsin. Bu hastaneden ve benden de kurtulmu olacaksn." Kukulu gzlerle yzme bakarken ben de ciddi ve asalet kokan bir ifadeyle ona baktm. Onu hastaneden kardm iin byk adam olduumu sylemesini bekledim ama hi sesimi karmadm, mtevaz Hz. sa iin doal bir davrant bu. "Hadi benimle gel," dedim. "Elbiselerini alalm, giyin de kalm buradan." Arturo Toscanini Jones'u hastaneden karmak dndmden uzun, bir saatten fazla srd ve bu talep korktuum gibi yasad saylyordu. Onu benim refakatimde kald koutan karmay baardm ama hastaneden kmasna kolayca izin vermediler. Hastane mdrlerinden birinin de resmi olarak izin vermesi gerekiyordu ve k o gn iin mmkn deildi. Dr. Mann ile Cuma gn yemekte konuabilir, ya da ona telefon edebilirdim. Sonunda Jones'u hastaneden karp kendi arabamla Manhattan'a ve annesinin 142. Sokaktaki evine gtrdm. Yolda ikimiz de hi konumadk ve adam arabadan inerken sadece, "Getirdiin iin teekkr ederim," dedi. "nemli deil," dedim. Birka saniye durup yzme bakt ve sonra arabann kapsn kapayarak uzaklat. Hz. sa bir iyilik daha yapm ama sonuta hibir ey yapmam gibi, sadece srasn savmt. Jones'u hastaneden karana kadar ok yoruldum ve arabada onunla hi konumamak iyice can skc oldu. Onun kiilii yannda 112 LUKE RHINEHART

normal bir insan olmaya almak ok yorucu bir iti, nerdeyse olanakszd. O gn yaklak krk dakika kadar seven Hz. sa rol oynadktan sonra, sistemim kaytszla doru kaymaya balad. Krk dakikadan sonra Hz. sa rolne devam ettiysem bile bu rol hissederek deil de tamamen mekanik olarak oynand. Arlene ile bulumaya giderken kark kafamda onunla olan ilikimi gzden geirmeye altm. Hristiyanlk zinay gnah sayyordu, imdiye kadar epey gnah ilemitim. Hz. sa sevgilisiyle olan bir randevusunu iptal edebilir miydi acaba? Hayr, ona olan sevgisini dile getirmeliydi. Onu seviyor ve ona bu konuyla ilgili eitli emirleri hatrlatmak istiyordu. Hz. sa o gn leden sonra Bayan Jacob Ecstein ile Harlem'de, 125. Sokak ve Lexington Bulvar kesinde buluup La Guardia Havaalan otoparknda kuytu bir keye gtrd zaman niyeti buydu ite. Kadn ok neeliydi ve yolculuk boyunca Hz. sa'nn okumad Portnoy's Complaint adl kitaptan sz etti durdu. Arlene'in konumasndan, yazarn ak kefetmemi olduu ve ayrca kadnn cin kadehini birka kez doldurup iyice ald belli oluyordu. Hz. sa'ya gre, Arlene'in bu alkoll durumunda, ona Yahuda-Hristiyan akndan sz etmek hi de kolay olmayacakt. Hz. sa, arabay park ettikten sonra, "Arlene, insanlara kar iinde scak bir sevgi var m hayatm?" diye sordu. Arlene gld ve "Sadece sana kar sevgilim," diye cevap verdi. "Birine ya da btn insanlara kar iinde byk bir sempati, bir scaklk ve sevgi dalgas hissettin mi hi?" Kadn bam hafife yana eerek dnd ve sonra, "Arada srada," dedi. "Peki bu yaknl, sevgiyi neye atfediyorsun?" "Alkole." Arlene bunu syledikten sonra Hz. sa'nn pantolon fermuarn at ve elini onun nne att. Hz. sa aknlktan ne yapacan bilemedi elbette. Vaaz verir gibi, ciddi bir ifadeyle, "Evladm, kzm!" diye konutu. "Kocan ya da Lillian' mutsuz edeceini dnmyor musun hi?" 113 Bu kez kadn akn gzlerle bakt ona ve "Elbette dnmyorum" dedi. "Houma gidiyor bunu tutmak." "Kocann duygular hi ilgilendirmiyor mu seni peki?" Arlene, "Jake'in duygular m?" diye bard. "Jake kendini baka eylere gre ayarlam. Onun duygular filan yok." "Sevgisi de mi yok peki?" "Sevgisini belki haftada bir hatrlar." "Fakat Lillian'n duygulan var. Tanr'nn da duygular vardr." "Biliyorum ve sanrm senin karna yaptn bu ey ok zalimce." "Bak bu doru ite. Bunun iin sen ve Dr. Rhinehart gnah saylan ve onu incitecek olan bu tr hareketlerden kanmalsnz." "Biz kt bir ey yapmyoruz ki, o kadna ac ektiren adam sensin'.' "Dr. Rhinehart daha iyi bir adam olacak." "Gzel, karnn zldn grmek benim de houma gitmiyor." Arlene elini onun nnden ekti ve arabadan darya bakt. "Fakat Arlene, bu bizim yaptmza zina deniyor ki bu da byk bir gnahtr. Karm inciten de bu zaten." Hz. sa'y batan karan kadn sesini karmadan ban evirdi ve onun gzlerine bakt, prl prld o gzler, arzu doluydu. "Dr. Rhinehart ile cinsel iliki kurmak byk gnah, Arlene." "Durmadan bahsettiin u Dr. Rhinehart da kim oluyor? Senin neyin var bugn?" "Senin bu yaptn Tanr szne kar zalimce ve bencilce bir davrantr. Bu davrann sonular Lillian ve ocuklar iin felaket olabilir." "Nasl yani?" "Bunu renirlerse yani." "Senden boanr, olur biter." Hz. sa kadna bakt. Ban iki yana sallad ve yine vaaz verir gibi, ciddi bir ses tonuyla, "Biz burada insanlardan ve Kutsal Evlilik Kurumundan sz ediyoruz," dedi. "Senin neler samaladn anlamyorum ben." 114 Hz. sa birden sinirlenir gibi oldu ve kadnn kendisine doru uzanan elini sert bir hareketle geriye itti. "Gnaha o kadar gmlmsn ki ne yaptnn farknda bile deilsin sen." Arlene de sinirlenmiti imdi. " aydr benimle gnl elendiriyorsun ama imdi birdenbire bunun gnah olduunu kefettin ve burada gnahkr olan da benim, yle mi?" "Dr. Rhinehart da gnahkr elbette." Arlene akn gzlerle bir sre ona bakt ve sonra, "Ama bugn pek gnahkr olmak istemiyor galiba," dedi.

Otoparkn bulunduu yerden krfez grnyordu ve Hz. sa bir sre arabann camndan krfezden geen bir yolcu gemisini seyretti. ki mart geminin zerinde bir tur attktan sonra yaklak on be metre ykseldiler ve sonra otoparka doru szldler ve arabann arkasnda kayboldular. Bu bir iaret miydi yoksa? Hz. sa mtevaz bir tavrla evresine baknd ve hi kukusuz delirdiini idrak etti. Aylardan beri Dr. Rhinehart'n bedeninde Bayan Ecsteinla ak hayat yayordu ve imdi de kadnn kafasn kartrmt. Arlene'in, bakasnn bedenine girerek gnahkr rol oynayan onu tanmas olanakszd. Arlene de imdi akn bir halde ellerini kucanda kavuturmu, Krfez sularna bakyordu. Kadnn plak dizleri ona kk bir ocuun dizleri gibi grnd, heyecan da kk bir kzn heyecann andryordu zaten. ocuklar hakknda verdii emirleri, vaazlar hatrlad. "ok zgnm, Arlene. Ben bir deliyim. Eminim bundan. Kendimde deilim ben. Kendimi sk sk kaybediyorum. Birden gnah, Lil ve Jake hakknda konuarak senin kafan da kartrdm, benim bu yaptma riyakrlk denir." Arlene ban birden evirip ona bakt, gzleri yalyd. "Ben seninle sevimekten holanyorum, sen de benim gslerimi ok seviyorsun ve bunlar da gnah saylmaz." Hz. sa kadnn bu szlerini dnd ve bunlar ona olduka mantkl geldi. "Evet, bunlar gzel, ama bunlardan daha gzel olan eyler de var." 115 "Biliyorum bunu, ama ben bizim gzel eylerimizi daha ok seviyorum." Bir sre hi konumadlar ve iki yabanc ruh dnyasnn insanlar gibi birbirlerine baktlar. Sonunda Hz. sa, "Artk gitmeliyim," dedi. "Geri dnmem gerekiyor. Deliliim gnderiyor beni. Deliliim bana, seninle bir sre seviemeyeceimi sylyor." Hz. sa bunu syledikten sonra arabasn altrd. Kadn cebinden kard ikolatadan bir lokma srd ve onu yerken, "Aman Tanrm!" dedi. "Bana sorarsan sen kendin haftada be kez gidip bir psikiyatr grmelisin." Hz. sa sesini karmad ve otoparktan kp arabasn ehre doru gazlad. 116 Blm On Alt Ego; dostum ego. Onu zarlarn yardmyla yok etmeye almama ramen o daha ok glendi. Zar her atlnda, zar adam egosunun gelien dokularm beslemek iin eski benlikten bir kk para daha koparyordu. Bir psikiyatr, bir makale yazar, yakkl bir erkek, seven bir koca olarak iimdeki gemile ilgili gururu ldryordum ama bir yandan da bunlar, olmay hissettiim insanst yaratn yamyam egosunu besliyorlard. u anda Zar Adam olmakla ne kadar gururlandm bilemezsiniz! indeki gurur duygusunu kim ldrmek ister ki? Hibir zaman izin vermediim seenekler onun gcne ve ihtiamna meydan okuyabilecek olanlard. Tm deerler buna gre llmeliydi. Bu kimliimi benden alsanz ben bo bir evrende korkudan titreyen bir salak olarak kalrdm. Ama kararl ve de zarlara sahip olunca Tanrym ben. Bir gn, zarda altda bir seenek olarak, bir ay boyunca istediim zaman ve tek say atarsam zarn kararna uymayacam dedim ve bu kararm bir kda yazdm. Bu olaslktan korkuyordum. Ama itaat etmemenin aslnda zara itaat etmek olacan dnnce korkum yok oldu. Zarlar seenei ihmal ettiler. Bir baka gn de, btn zar kararlarnn emir deil de tavsiye karar olmasn not etmeyi dndm. Aslnda zarlar artk komutan olmaktan kacak ve danma konseyi olacaklard. Ama 'zgr irade' sahibi olma tehdidi beni yine fel etti. Ama bu seenei hi yazmadm. Zarlar bana kar hep saygl oldular. Bir Cumartesi gn zarlar bana sarho olmam emrettiler ama bu benim asaletime ters dt. Sarho olmak insann kendini kontrol edememesi anlamna geliyordu ki bu da Zar Adam olarak bamsz, deneysel bir yaratk olmamla uyumsuz oluyordu. Ama ben yine de zevk aldm bundan. Sarho olmann, aykken delilik gsterisinde bulunmaktan pek de fark yok gibiydi. O akam Lil ve Ecstein'larla birlikte geirdim ve gece yars da sadizmle ilgili yazmaya baladm kitabmn msvedde ktlarndan uaklar yaparak pencereden uurdum. Arlene'i 11 / birka kez okadm ama bunu sarholuuma verdiler. Fakat bu olay da Luke Rhinehart'n yavaa dalmaya baladnn bir baka gstergesiydi. Bu konuda arkadalarma bir sr baka ipucu da saladm. Zarlar beni baka yerlere gnderdii iin, artk meslektalarmla eskisi kadar sk yemek yiyemiyordum. Meslektalarla yemee gittiim zamanlarda da zarlar bana ilgin eyler yaptryorlard ve onlar artyordum. Bir gn zarlarn emriyle krk sekiz saatlik oru tutarken (su imek dnda) kendimi zayf hissettim ve onlarn emrettii bir yere gitmemeye karar verdim. Orucumu Tim, Jake ve Renata ile paylaacaktm. Onlar daha nce de yaptklar gibi, ou zaman birbirleriyle konutular. Bana soru sorarken ya da benimle konuurken, yaral bir aslan tedavi eden hayvan bakclar gibi dikkatliydiler. O gn leden sonra hastanenin hastalar taburcu etme koullarn tartrken ben alktan lyordum ve Jake'in pirzolasndayd gzlerim. Dr. Mann tereyal ekmeinden bir para koparp azna atarken, Dr. Felloni de nndeki kuzu

etinden bir para keserek azna att ve ben de ldrmak zereydim. Jake her zamanki gibi hem konutu ve hem de yemeini dierlerinden nce bitirdi. Jake, "Hastalar bu kadar abuk taburcu edemeyiz," diye konutu, "Bir akl hastas iyileti sanlarak vaktinden nce taburcu edilirse bize, hastaneye, topluma, herkese zarar verebilir. Bowerly'yi okuyun." nce derin bir sessizlik oldu. Sonra restoranda yemek yiyen dier mterilerin konumalar, glmeleri atal kak sesleri geldi kulama. Hatta birinin yksek sesle, adeta bararak, "Bir daha m? Asla!" dediini duydum. Birden kendimi tutamadm ve "Tamamen haklsn, Jake," dedim. O gn sylediim ilk cmle oluyordu bu. Jake, "Geici izinle taburcu edilen ve ebeveynini ldren u zenciyi hatrlyorsunuz, deil mi? Biz ok aptallk ettik onu taburcu etmekle. Onlar sadece yaralasayd bari!" "Jake doru sylyor, Tim," dedim. 118 LUKt KHINEHART Dr. Mann ltfederek yemeini kesmedi bile ve Jake yine gzlerini ksarak bakt bana. Jake, "Sizinle iddiaya girerim ki, QSHUan -ve dier hastanelerden de elbette- taburcu edilen hastalarn te ikisi vaktinden nce karlm oluyor," diye devam etti, "yani hl kendileri ve toplum iin bir tehdit olmay srdrrken serbest braklyorlar." Bam salladm ve "Bak bu doru ite," dedim. "Profesyonellerde moda olan dnce tarzna gre, bu tr insanlar hastaneye yatrmak aslnda gerekli olan bir ktlk, ama aptalca bir moda bu. Eer biz hastalarmza bir eyler verebiliyorsak, hastaneler de verebiliyorlar. Hastanede hastalar darda terapi grenlerden kat fazla tedavi gryorlar aslnda. Hegalson, Potter ve Bus'ch'un dzeltilmi yazlarn okuyun." "Onlarda randevusunu karan da olmuyor," diye ekledim. Jake, "Doru sylyorsun," diyerek devam etti, "onlarn hayatn kartracak normal yaamlar da yok ayrca." "Kanlar, kocalar, ocuklar ya da evde pien yemekleri de yok." "Evet, yle." Dr. Felloni, "Peki ama bizim abalarmz hastalar ev ortamna altrmak iin deil mi?" diyerek araya girdi. Jake, "Belirli bir ortama hazrlamak," diye cevap verdi ona. "Ben Zenci hastalarm grup terapisine almaya alyorum, bylece beyaz dnyann hasta yanlarn grerek onlara olan fkelerinden vazgeiyor ve kou yaamlaryla ya da kendi blgelerindeki hayatlaryla tatmin olmay reniyorlar." "Tanr bilir ya, beyaz dnya gerekten hasta," dedim. "Dou Almanyada alk eken milyonlara bakar msnz?" Jake bunu duyunca konumasna biraz ara verdi; benimle ayn fikirdeymi gibi grnyordu ama cmlemin tam olarak tatmin edici olup olmadndan emin deildi. Biraz dndkten sonra, "Bizim grevimiz beyaz ya da siyah, tm sosyal yapya psikolojik penisilin inesi yapmak," dedi. "Ve biz de zaten bunu yapyoruz." Dr. Felloni, "Fakat Bayan Lansing konusunda ne diyorsunuz?" diye sordu. "O kadn gerekten taburcu edilebilir mi sizce?" 119 ZAR ADAM "O senin bebein, Renata, ama 'Kukunuz olduu zaman hastanz sakn brakmayn,' szn asla unutma." Dr. Mann hafife geirdi ki biz bunu bir iaret kabul ettik, adam konumak istiyordu. Hepimiz sustuk ve saygl bir ifadeyle onun yzne baktk. Dr. Mann hafife ksrd ve "Jake, bir toplama kampnn komutan olsaydn tam yerini bulmu olurdun," dedi. Masada derin bir sessizlik oldu. Kimsenin konumadn grnce, "Bu hi de nazikne bir sz deil," dedim. "Jake hastalarn yok etmek deil, onlara yardm etmek istiyor. Hem toplama kamplarnda komutanlar bazen esirlere yiyecek bile vermezlerdi." Masada yine sessizlik oldu. Dr. Mann azndaki lokmay inerken derin derin dnr gibiydi. Dr. Felloni sanki bir tenis ma izliyormu gibi ban hafife bazen aa yukar, bazen de saa sola sallyordu. Jake biraz dndkten sonra biraz ne doru eildi ve Dr. Mann'n ifadesiz yzne bakarak makineli tfek gibi konutu: "Neden byle konutuunu bilmiyorum Tim. Hasta kaytlarm istediin zaman seninkilerle karlatrabilir, kyaslayabilirim. Benim hasta taburcu politikam hastane mdrnnkiyle ayndr. Bence sen zr dilemelisin." Dr. Mann peetesini alp azm sildi ve "Evet, zr dilerim," diye mrldand. "Aslnda ben de bir komutan olabilirdim. Sadece Luke olamazd komutan ... o esirlerin kaprislerine boyun eer ve onlar kolayca salverirdi." Dr. Mann, Arturo Toscanini Jones'un taburcu edilmesi konusuna hi de olumlu bakmamt. "Hayr, ben komutan olamazdm," dedim. "Eer ben komutan olsaydm hastalarn, ya da esirlerin yiyecek miktarlarm iki katna karr, hastalar zerinde deneyler yaparak psikiyatri bilimini on iki ay iinde Freud'un yz yl ilerisine geirirdim."

Jake, "Yahudi esirlerden mi sz ediyorsun sen?" diye sordu. "Tamamen haklsn, dostum. Yahudiler psikolojik deneyler iin en uygun esirler olurdu." Durup birka saniye dndm ama Jake'in konumak istediini grnce, "nk onlar ok zeki insanlardr," diye devem ettim, "hassas ve ayn zamanda esnektirler." 120 Bu szm Jake'i biraz yavalatr gibi oldu. Nedense sfatmla yarattm rk stereotip ona at yapabilecei fazla hedef brakmam gibiydi. "Esnek demekle ne demek istedin?" diye sordu. "Kat deiller . . . ak fikirli, deiebilme yeteneine sahip olan insanlardr." Dr. Mann elinde stakoz tepsisiyle yanmzdan geen garsona baktktan sonra bana dnd ve "Ne gibi deneyler yapardn acaba, Luke?" diye sordu. "Ben esirlere, ya da hastalara fiziksel olarak dokunmazdm. Yani sterilizasyon, beyin ameliyatlar gibi eyler yapmazdm. Sadece sofulara, mnzevilere hedonizmi, zevkli yaam retirdim. Epikr-cleri kendini krbalayanlara, nemfomanyaklar rahibelere, ecinselleri heteroseksellere evirir ve benzer deiiklikleri yapardm. Onlara Musevi yemekleri dnda yemekler yemeyi retir, dinlerini, kyafetlerini, her eylerini deitirmelerini ister, fazla zeki, hassas ve esnek olmamalar konusunda eitim verirdim. Bylece insanlarn deiebileceini kantlardm." Dr. Felloni akn gzlerle yzme bakyor ve ban sallayp duruyordu. Sustuumu grnce heyecanl bir ifadeyle, "Btn bunlar Queensborough Devlet Hastanesinde (QDH) mi yapacaz yani?" diye sordu. "Ben hastane mdr olursam," diye cevap verdim. Dr. Felloni, "Ama ben bunun etik olacandan emin deilim," dedi. Dr. Mann, "Nasl yapabilirsin tm bunlar?" diye sordu. "Garip, komik terapiyle." Jake akn bir ifadeyle, "Komik terapi mi?" diye sordu. "Evet. Honker, Ronson ve Gloop, APB Journal, Austos, 1958, sayfa 16-23, yorumlu bibliyografi. Dram-roll terapi iin ksa bir anlatm." Dr. Mann yanmzdan geen garsona, "Ltfen tatl mnsn verir misin garson?" diye sordu. Konumay umursamaz gibi bir hali vard. Jake," Moreno'daki ayn ey mi?" diye sorarak yzme bakt. 121 "Hayr, Moreno hastalarna aamal olarak fantezilerini oynatr. Garip ya da komik terapide hastalar bastrlm, gelimemi drtlerini yaamaya zorlanrlar." Jake, "APB Journal da nedir?" diye sordu. "Jake, ben senin her sylediinle hemfikirim," dedim. "Bana meydan okuma. Tartmamz destekleyen btn ince doku paralanp zerimize yklabilir." "Hastalar zerinde deneyler konusunu ben amadm." "O zaman tipik bir alma saatinde ne yaparsn sen?" "Onlar tedavi etmeye alrm tabii." Dr. Mann bize bakarak glmeye balad ama boazna bir eyler taklm olacak ki birden glmeyi brakt ve uzun uzun ksrd. "Fakat Jake, biliyorsun," dedim, "tedavi merkezlerini artrp daha fazla insan tedavi etme konusunda bir fikrimiz vard seninle." Jake bir sre sessiz kald ama sonra yzme bakt ve "Yeni tedavi merkezlerinin ilk hastas da sen olursun, Luke," dedi. "O halde brak da bugnden balayaym tedavi grmeye. Yardma ihtiyacm var, karnm a, gdaya ihtiyacm var." "Yani psikanalize mi ihtiyacn var?" "Evet, hepimiz buna ihtiyacm olduunu biliyoruz." "Senin doktorun Dr. Mann idi." "Ona olan gvenimi kaybettim. Yemek masas davranlar kt. Yemekleri ziyan ediyor." "Bunu daha nce de biliyordun." "Fakat gdann deerini imdiye kadar bilmiyordum." Bir sre hi kimse konumad, sonra Dr. Felloni, "Tim'in yemek masas davranlarndan sz etmen iyi oldu Luke," diye konutu, "nk bir sreden beri..." Jake, "Sen ne diyorsun buna, Tim?" diye sordu. "Luke'a inanabilir miyim?" "Elbette. Ben sadece sinir hastalaryla alrm." Bu belirsiz ifade (ak salm yerinde miydi, deil miydi?) zerine konumamz sona ermi gibi oldu. Birka dakika sonra masadan kalkarken, Dr. Jacob Ecstein la ortak ofisimizde Cuma gn psikoterapi seans iin anlamtk. lzz LUKE RHINEHART Jake masadan kalkarken ok mutlu grnyordu. En byk zaferini kazanmaya balamak zere hissediyordu kendini. Ve hi de haksz saylmazd aslnda. Bana gelince, on sekiz saat sonra bir eyler yedikten sonra terapi iin itahm kapanm gibi oldu, ama Jake'in beni psikanaliz hastas olarak kabul etmesi de dahice bir olayd. Zarn gsterdii yolu hibir zaman sorgulamamalydm. Alktan lmek zere olan kii bile yapmamal bunu. 123 Blm On Yedi

Sonuta olmak zorundayd bu; zarlar Dr. Rhinehart'n belay yaymasna karar vermilerdiDr. Rhinehart zar yaam yznden ocuklarn bile feda etme emri almt. Luke karsna, bakc Bayan Roberts ve kendisinin ocuklara ok iyi bakacaklarm syledi ve onu gnlk bir ziyaret iin Daytona Beach'deki anne babasnn evine gnderdi. Sonra da Bayan Roberts' kandrp Radio City Konser Salonuna gitmesine izin verdi. Dr. Rhinehart daha sonra ellerini ovuturarak sinsice srtt ve masum ocuklarna oynayaca haince ve ahlakszca oyunun uygulamasna geti. Salondaki divana oturdu, onlar yanna ard ve sevecen baba rolyle, tatl bir sesle, "ocuklar, bugn sizinle zel bir oyun oynayacaz," diye konutu. Lawrence ve kk Evie ldrc atee koan masum kelebekler gibi babalarnn yanna kotular. Luke cebinden iki zar kard ve onlar divann koluna koydu; daha nce ac meyveler vermi olan korkun tohumlard bunlar. ocuklar akn gzlerle baktlar zarlara; daha nce ktlk saan bu aletleri yakndan hi grmemilerdi, ama zarlardan fkran yeil ltlar onlarn kk kalplerinde nedense garip kprtlar oluturdular. Lawrence iindeki korkuyu bastrarak sordu: "Nedir bu oyun baba?" Evie, "Ben de bilmek istiyorum," dedi. "Buna zar adam oyunu diyorlar ocuklarm." Lawrence, "Nedir bu?" diye sordu. Henz yedi yandayd ama ok gemeden ktlklerin iinde byyecekti. "Zar adam oyunu yle oynanr: Yapmak istediimiz alt eyi bir kda yazp zar atar ve zarda gelen rakama gre listedeki ii yaparz." "Haa, yle mi?" "Ya da olmak istediin alt kiilii yazar ve zara gre, o kiilii oynarsn" 124 LUKE RHNEHART Lawrenve ve Evie duyduklar sapklk karsnda akna dndler ve hibir ey anlamam gibi babalarna baktlar. Lawrence bir sre dnd ve sonra omuz silkti ve "Pekl," dedi. Evie, "Ben de peki diyorum," diyerek Lawrence'a katld. Lawrence, "Peki ama yazacaklarmza nasl karar vereceiz?" diye sordu. "Sen bana elenceli ya da garip olacan dndn baz eyleri syle, ben de onlar yazaym." Lawrence bu garip, lgnca oyunun bana neler getirebileceinden tamamen habersiz olarak bir sre dnd ve sonra, "Hayvanat bahesine gitmek," dedi. Dr. Reinhart hemen masasna gitti ve bir kalemle kt alarak olunun sylediini yazd. Lawrence, "atya kmak ve oradan kt uurmak," dedi. imdi iki karde babalarnn masasna gitmi, onun yazdklarna bakyorlard. Lawrence, "Gidip Jerry Brass' dvmek," diye devam etti. Dr. Rhinehart ban sallayarak bunu yazd ve "Bu numara oldu," dedi. "Seninle atlk oynamak." Evie ellerini rpt ve "Yaasn!" diye bard. "Numara drt oldu bu." ocuk bir sre dnd ve sonra, "Baka bir ey bulamyorum," dedi. "Sen ne diyorsun peki, Evie?" "Dondurma yemek." Lawrence bunu beendi ve "Evet," dedi. "Tamam, be oldu, bir tane daha syleyin bakalm." Lawrence, "Harlem'de uzun bir yry yapalm," diye bardktan sonra divana koarak zar ald. "Zar ben atabilir miyim, baba?" "Atabilirsin, ama unutma sadece bir kez atacaksn." ocuk zar yere att ve drt geldi; babayla atlk oynamakt bu. Luke Rhinehart kurt acaba kimin klnda gelecek diye dnd. Barp ararak, ocuklarn el rpmalar arasnda yirmi dakika 125 ZAR ADAM kadar oynadlar, yoruldular ve Lawrence, tuzaa dtn fark etmeden, zar adam yine oynamalarn istedi. Babas garip bir glmsemeyle masaya gitti ve ktla kalemi yine eline ald. Lawrence eski seimlerin yanna baz yeniler de ekledi ama zar 'Gidip Jerry Brass' dvmek,' seeneini verdi. Lawrence biraz arm gibi babasnn yzne bakt ve "imdi ne yapacaz peki?" diye sordu. "Yapacan ey belli ite; aaya inip Brass'larn kapsn alacak, Jerry'yi aracak ve onu dvmeye alacaksn, hepsi bu." Lawrence gzlerini indirdi ve yere bakt, bu aptalca oyunun sapkln imdi anlamaya balam gibiydi. Biraz dnd ve sonra, "Peki ama ya Jerry evde deilse?" diye sordu. "O zaman daha sonra denersin bu oyunu?" "Onu dverken ne diyeceim?" "Bunu neden zara sormuyorsun?"

ocuk ban kaldrp akn bir ifadeyle babasnn yzne bakt. "Nasl yani?" "Jerry'yi dvmek zorundasn. imdi ona ne syleyecein konusunda neden zara alt seenek vermiyorsun?" "Tamam, bu harika, bunlar ne olabilir ki?" Babas yine o korkun glmsemesi ve garip ifadesiyle onun yzne bakt ve "Sen imdi Tanr olduunu dn ve sylemek istediklerini zara bildir," dedi. "Bunu yapmam babamn istediini sylerim ona." Dr. Rhinehart hafife ksrd, bir an tereddt etti ve sonra, "Pekala ... bu numara bir," dedi. "Bunu yapmam annem syledi diyebilirim." "Tamam." "Sarhoum diyebilirim." "Numara ." "ey ... ona dayanamadm sylerim." ocuk heyecan iinde dnyordu. Lawrence, "Ona boks almam yaptm sylerim" dedi ve glerek zplamaya balad. "Bir de bunu bana zar syledi diyebilirim." 126 uunL runcnMM "Bu da alt numara oldu, ok gzel, Larry." ocuk glerek bir boksr gibi oynamaya balad ve "Boks an-trenmamndaym," diye bard. "imdi zar atyorum ... hoop ... geldi baba!" "Tamam, Larry, o zaman sarhosun sen, imdi git ve bitir onun iini." Lawrence alt kata inerek komunun kapsn ald, Jerry Brass'n annesiyle babas evde deildi, hizmetileri vard ama Lawrence ona aldrmadan Jerry'ye birka kez vurdu, sarho olduunu syledi ve sonra da yakalanmadan kat, ama bu mantksz ktlk elbette cezasz kalmayacakt. Lawrence kendi evine dnnce aynen unu syledi: "Zarlar nerde baba?" Ah dostlarm, Larry ile o leden sonra o zar adam oyununu oynadktan sonra kendi zar adam yaantm iyice dndm. Larry zar adam oyununa ve zarlarn verdii kararlara o kadar kolay alt ki, yedi ile yirmi yedi yalar arasndaki insanlarn o yirmi yl boyunca kararlarn nasl verdiklerini iyice merak etmeye baladm. Yetikinler kontroll, endieli olur ve ayrntlarla urarken, ocuklar nasl ou zaman iten, neeli oluyor ve zihinlerini daha hzl topluyor-lard? nsann kendine sahip olmas denen lanet duyguydu bu: Psikologlarn, hepimizin sahip olmas gerektiini syledikleri kiilik duygusuydu. Ya kiilik duygusunun gelimesi -o zaman bana orijinal bir dnce tarz gibi geldiydi- normal ve doal ise, ama kanlmaz ya da arzu edilebilir deilse, diye dndm. Ya psikolojik bir eki temsil ediyorsa, akta bulunan bir tarih hatas ise? Ya da ar, yararsz ve sonuta kendini tahrip edecek bir ykse? Ya birisi olma duygusu, salyangoz ve kaplumbaa gibi kabuklu hayvanlarn daha fazla gelimesine engel olan bir evrimsel engeli temsil ediyorsa? Aslnda insanlar hatalar safd brakma giriiminde bulunmal; kendi ilerinde ve ocuklarnda kiilik duygusundan ayr olarak zgrlk duygusunu da gelitirmeli. nsan bir rolden dierine, bir deerden dierine, bir hayattan dierine geerken rahat olmal. nsan rahata dnebilmek, hissedebilmek ve yeni eyler yapabil'127 mek iin snrlanmamak, baml olmamal. nsanlar Prometheus ve Mars'a fazla hayran oldular; bizim Tanrmz Proteus olmal. Bunlar dnmek beni heyecanlandrd; insanlar bir rolden dierine gemekte zgr olmalyd, neden deillerdi peki? ocuklar ya da drt yalarnda iyi ya da kt ocuk, Amerikal ya da Komnist, renci ya da baka bir ey olmak isterlerdi. Ama kltrleri onlar yoururken daima ya iyi bir ocuk, ya da kt adam veya asi olurlar. Her iki rol birden oynama kapasitesi kaybolur. ocuk belirli bir aamada kim olmas gerektiini anlamaya balar. Daimi kiilik duygusu: Ah, psikologlar ve ebeveynler ocuklar tarifi mmkn bir kafese kilitlemek iin nasl kar konulmaz bir arzu duyarlar. Ballk, rnekler, adlandrabileceimiz herhangi bir eyocuumuzda istediimiz budur ite. "Oh, bizim Johnny her sabah kahvaltdan sonra mutlaka tuvalete gider." "Billy srekli bir eyler okur, baylr okumaya..." "Joan ne tatl bir kz, deil mi? Her zaman rakibinin kazanmasnda^ holanr." "Sylvia ok gzel ve gelimi bir kz, gzel giyinmekten byk zevk alr." Bana yle geliyor ki, ylda yaplacak bin tane ar basitletirme ocuun kalbindeki gerekleri aa karr: ocuk belki de her kahvaltdan sonra tuvalete gitmek istemez ama annesi holand iin yapar bunu. Billy okumak yerine belki de dar kp dier ocuklarla amurda oynamak ister, fakat... Joan erkek kardeinin

her kazannda onu pataklamak ister ama . . . Sylvia da stne bana dikkat etmekten kurtulaca bir yerde yaamak ister... ' rnekler ebeveynlerin ptrtlarn kt amal kullanmaktr. Erikinler hkmeder ve rnekleri dllendirirler. rnekler budur. Sonunda dertler, aclar gelir. Peki ama ocuklarmz farkl bytseydik ne olurdu? Alkanlklarn, zevklerini, rollerini deitirdiklerinde, tutarsz, kararsz olduklarnda onlar dllendirseydik? O zaman ne olurdu acaba? O zaman onlar deiken, her zaman tutarsz, kararsz, alkanlklarndan arndrlm bir ekilde bytm, disipline etmi olurduk. 128 Lur\c rcniNcriArc "Aman evladm, bugn hl bir yalan sylemedin mi sen? O halde odana git, bir yalan dnene kadar kma dar ve bundan sonra bu konuda daha iyi ol." "Oh, benim Johnny'm harikadr. Geen yl btn dersleri pekiyi idi, bu sene ise oundan krk not getirdi, onunla gurur duyuyoruz." "Bizim kk Eileen hl arada srada donuna karyor ve nerdeyse on ikisine basacak." "Oh, harika bir ey bu! Demek ki kznz ok canl." "Bravo sana Roger, takmnz yenik durumdayken kimseye bir ey sylemeden oyunu brakp evine dnerek kardeinle pingpong oynaman byk cesaret iiydi dorusu! Ma seyreden dier babalar da oullarnn senin kadar cesur olmasn dilediler." "Donnie! Sakn bu gece dilerini yeniden fralamaya kalkma-yasn! Bu sende bir alkanlk olmaya balad." "zr dilerim, anne!" "u benim lanet olum btn hafta bo durmad yine, her yeri temizledi. Bugnlerde bir daha imleri biilmemi, p tenekelerini dolu grmezsem onu iyice azarlayacam." "Larry, kendinden utanmalsn. Btn yaz boyunca mahalledeki kk ocuklardan hibirini dvmedin." "Bunu yapmak istemiyorum, anne." "Evet ama en azndan deneyebilirdin'.' "Ne giyebilirim, anne?" "Oh, bilemiyorum Sylvia. Neden seni sska gsteren u hrkay ve bykannenin verdii ve her zaman buruuk grnen u eteklii giymiyorsun kzm? Byle zel bir gnde giymen iin sakladm bir ift naylon orap var, geri ikisinde de delik var ama zarar yok." "Harika olur anne, teekkr ederim." Aslnda retmenlerin de deimeleri gerekir. "Resimlerin her zaman ok gzel oluyor evlat, artk rahatla ve berbat eyler de yap biraz." "Bu deneme yazn ok mantkl ve dzenli. Eer iyi bir yazar olmak istiyorsan arada bir konu dna kmal ve sama eyler de yazmalsn." 129 "Olunun almasnda byk gelime var. Tarih grevleri yine dzensiz, kararsz olmaya balad ve davranlar da gvenilmez. Matematii zorlamayla da olsa biraz dzeldi, ama hecelemesi ok iyi. Baz szckleri yanl hecelemesi ok houma gidiyor." "Size zlerek sylyorum ki olunuz her zaman bir erkek gibi davranyor. Zaman geldiinde bir kz gibi davranmay asla beceremiyor. Sadece kzlarla kyor ve psikiyatri tedavisi grmeli." "zlerek sylemeliyim ki George, bu hafta anaokulu ocuu gibi davranmayan dokuzuncu snf rencilerinden biri de sensin. Son dersten sonra okulda kalp bu konuya almalsn." rendiimize gre ocuk dnyada dzen ve tutarllk grmek ister, aksi takdirde gvensizlik hisseder ve korkar. Ama nasl bir dzen olmal bu? ocuk uygun tutarllk grmek zorunda deildir, bana gre ocuk uyumlu, gvenilir uyumsuzlukla da byyebilir. Aslnda hayat byledir; eer ebeveynler sadece uyumsuzluu kabul etseler ve vseler, ocuklar ebeveynlerinin riyakrlndan ve cehaletinden asla korkmayacaklardr. "Stn dktn iin seni bazen tokatlar, bazen de buna hi aldrmam." "Bazen bana kafa tutman houma gidiyor olum, ama bazen de kafan krmak istiyorum." "Okulda derslerinin iyi gitmesi bazen houma gidiyor ama bazen de fazla inekliyorsun gibi geliyor bana." Yetikinler byle hissediyor ve ocuklar da onlarn byle hissettiini hissediyor. Neden hepsi birbirinin uyumsuzluunu dorula-yp vemiyorlar acaba? nk bir 'kiilik' olduklarn dnyorlar. Kaplumbaann kabuu gibi, kiilik duygusu da tahriklere kar bir kalkan grevi yaparken, muhtemel tehlikeli blgelere girii kstlayan bir sorumluluk duygusu salar. Kaplumbaa kabuunun tesinde neler olduunu nadiren dnr, kabuu onu her eye kar koruyacaktr. Erikinler de kendileri ve ocuklar iin uyumlu bir kiilik kabuu isterler ve dost olarak da kaplumbaalar takdir ederler. Onlar da kendilerini korumak, bakalarnn dokunmasndan kanmak isterler ama bu konuda dnmek zorunda kalmak 130 istemezler. Eer bir insan tutarl olmaya, uyuma gvenirse, ilk birka defadan sonra insanlara dikkat etmese de olur. Fakat benim hayal ettiim dnyada herkes k, hayrsever, asalak, saldrgan, dost rol ovnamaya hazrdr. Ama bir gn bunlardan biri olurken, ertesi gn bir bakas olabilir. Bu insana dikkat etmemiz gerekir mi peki? Hayat can skc ya da yaanabilir olur mu?

Bir sre sonra ilk kez ve ak olarak grdm ki, baarszlk korkusu bizi kiilik maarasnda sktrm tutuyorbaz davran biimlerine sahip olmuuz ve onlar terk ederek baarsz olma riskini gze alamyoruz. Ya gizlice attm zarlar 'kazanma' ya da 'kaybetme' konusunda bana yzde elli, yani yar yarya ans tansayd, o zaman ne olurdu acaba? O zaman oyunda kaybeden taraf zamann yarsnda kaybettii iin kutlanr ve ayn zamanda kazanm da olurdu. Oyunu kazanan adam da ok iyi oynad iin teselli edilirdi. "Fakat!!! Oyunda kaybeden kendini yine kt, kazanan da yine iyi hissederdi." ocuk oyunlar hakknda yazlm bir kitapta okuduum bir blm hatrlaynca Larry'nin zar oyunundan neden bu kadar holandn daha iyi anladm. O kitab buldum ve yeniden okuyarak doru dndm grdm. O blmde yle yazyordu: "ocuklar say tutma skntsna nadiren katlanrlar, kim kazand, kim kaybetti konusuna pek nem vermezler, dl dnmezler, oyun sona ermese bile aldrmazlar. Aslnda ocuklar ans elemannn fazla olduu oyunlar severler, nk byle oyunlarda bireysel yetenekler dorudan doruya kyaslanamaz. Otomatik olarak yeniden balayan oyunlardan holanrlar, bylece herkese yeniden ans tannm olur. Bana gre baarszln tamamen farkl iki anlam vard. Anladm kadaryla, zihin ne zaman bloke olduunu ve ne zaman soruna zm bulduunu biliyor. Bir ocuk bir meseleyi zmeye alrken baarl olup olamayacan bilir, bunu ona syleyecek bir yetikine ihtiyac yoktur. Oyun kplerinden ev ina eden bir ocuk 131 onu fazla yksek yapt zaman yklacan ve bunun bir baarszlk olduunu bildii gibi, yklaca zaman bilmenin baar olduunu da bilir. Baar ve baarszlk sadece arzunun tatmin olmas ve bouna uramak demektir. Bu bir gerektir, ayn zamanda nemlidir; baar ya da baarszl tercih etmek iin ocuun toplum tarafndan dllendirilmesi ya da cezalandrlmas gerekmez. Baarszln ikinci anlam da basittir; baarszlk, yetikini memnun etmekte baarl olamamak; baar da yetikini mutlu etmektir. Para kazanmak, nl olmak, beysbol ma kazanmak, gzel ve k grnmek, otomobil, ev sahibi olmak hep temelde erikinler dnyasn mutlu edecek baarlardr. Bu tr korkular ya da hatalarda insan ruhu iin doutan olan hibir ey yoktur. Zar adam olmak zordu elbette, nk erikin dnyann gznde srekli bir baarszlk riskini ieriyordu. Ben zar adam olarak tekrar tekrar 'baarsz oldum" (ikinci anlamda). Lil, ocuklar, saygn meslektalarm, hastalarm, yabanclar ve otuz yl boyunca iime ilemi olan toplum deerleri imaj tarafndan reddedildim. Baarszln ikinci anlamnda hep baarsz oluyor, ac ekiyordum, ama birinci anlamda hi baarsz olmadm. Zarn gsterdii yoldan gittiim her zaman ev ina etme konusunda baarl oldum ya da yaptm evi isteyerek yktm. Kark sorunlarm hep zmlendi. Yeni sorunlar yaratyor ve onlar zerek mutlu oluyordum. ocukluktan erikinlie geerken, yeni sorunlar ve muhtemel baarszlklarla karlamamak iin kendimizi rnekler iine hapsederiz; insanlar bir sre sonra sklmaya balarlar, nk yeni sorunlar kmaz nlerine. Byle bir yaamda baarszlk korkusu vardr. Baarsz ol! Kaybet! Kt ol! Oyna, riske gir, cesur ol. Bu nedenle akam Larry'nin ilk zar oyununda ok sevindim. Larry ve Evie'yi korkusuz, kafese tklmam, egosuz insanlar olarak yetitirmeye kararlydm. Larry, Lao-Tzu'dan sonraki ilk egosuz insan olacakt. Ona evin babas, Evie'ye de annesi rol oynatacaktm. Daha sonra onlarn rollerini deitirecektim, birbirlerinin rollerini oynayacaklard. Bazen bizim olmamz istedikleri gibi ebeveyn rol oynayacaklar, bizim dnmemizi istedikleri gibi dneceklerdi. Hepimiz televizyondaki kahramanlarn rollerini oynayacaktk. Lil ve 132 ben de -ve her vicdanl, dnceli ebeveyn- gn ar ya da haftada bir kiilik deitirecekti. "Ben pek ok oyun oynayabilen bir ocuum." Drt yandaki mutlu bir ocuun z, ruhu budur ite ve o asla kaybettiini hissetmez. "Ben istediim zaman x, y ve z olurum ve onlarn kiiliine brnrm": Mutsuz bir erikinin z, ruhu da budur. Ben ocuklarmn iindeki ocukluu artrmaya alacaktm. J. Edgar Hooverin lmsz szlerini hatrladm: "Kk ocuklar gibi olamazsan hibir zaman Tanr'y gremezsin." 133 Blm On Sekiz Larry'nin zar ocuk olarak yaad ilk gnnde ayn eyler tekrarlannca can skld ocuun. Oyundan holand, zarm syledikleri normal dnce tarzna uymasa bile onu yerine getirdi, ama yaklak saat sonra kamyonuyla oynamak istedi ve bu zevki zarla paylama riskine girmedi. Ben de ou zaman onun gibi hissetmitim elbette (oyuncak kamyon konusunda deil tabii) ve zar adam oyununu zorla deil, istedii zaman oynayabileceini syledim ona. Ama bu oyunu oynad zaman da zarm kararn mutlaka yerine getirmesi gerektiini srarla syledim. Fakat Larry'yi Lao-Tzu'ya evirmek iin iki gn uratm halde, onun ocuka mantkl dn yznden bunu baaramadm. Larry zara sadece dondurma, sinema, hayvanat bahesi, atlk oyunu, bisiklete binme, benden para isteme gibi zevkli seenekler verdi. Olum zar bir hazine sand gibi kullanmaya balad.

Sonunda dayanamadm ve ona, "Evlat, zar adam oyununda riskler de olmal ve ona biraz kt seenekler de vermen gerekir," dedim. Bana itiraz etmedi ve ben de ona o hafta, daha sonra klasiklerimizden biri haline gelen Rus ruletini rettim. Larry iin balangta basitti bu; zardaki alt seenekten biri kesinlikle zevk vermeyen bir ey oluyordu. Bylece Larry, uygulama baladktan sonraki be, alt gnde baz ilgin deneyler yaad. Evie yine bebekleriyle ve Bayan Roberts'la oynuyordu. Larry Harlem'de uzun bir yry yapt ve ona elinde ekerleme olan Osterflood adl iri bir beyaz adama dikkat etmesini syledim, adam kaakt ama o srada yakaland. Ama yedi yandaki olumun bir oyun gerei Harlem'de yalnz bana dolaacan ve korunmas gerektiini sylediim polisleri ikna etmem kolay olmad. Zarlar onu bir gn Meraklym - Korkak adl ak sak bir filme gnderdi ve Larry eve geldiinde olduka merakl ve de utanm grnyordu. Bir baka oyunda emekleyerek drt kat aaya indi ve Madison Caddesinde Walgreen'e kadar giderek dondurma ald. Bir baka gn zar ona oyuncan sokaa atmasn syledi ama sonra 134 LUtSL KniINtnAKI da yeni yar arabalar satn aldrdlar. Zar talimatna gre, satranta ben onu iki kez yenerken o da beni oyunda yendi. Oyunda isteyerek ve abartl bir ekilde yanl talar oynad ve kazanmam salad. Bir baka gn zarlar ona bir saat iin baba, bana da kk Evie rol oynamam sylediler ama Larry ok gemeden skld, benim Evie rolm ok aptalcayd ve olum buna dayanamad. Ama iki gn sonra ben Lil rol oynarken o da baba rol oynamaya bayld. Ama ben Larry ile baba ve Lil, Supermen ve haydut ya da Lassie ve tehlikeli hipopotam rolleri oynarken, bir yandan da grup zar terapisinin temelini attmn farknda deildim. Larry'nin zar yaamnn bu aamasndaki ilk ve son kriz, Lil'in Florida'dan dnnden drt gn sonra patlak verdi. Larry ile oyunlarm artmt ve o da bazen zarlara yle zor seenekler veriyordu ki, zarn setii seenein gereini bazen yerine getiremiyordu. rnein krizden nce bir gn bana, zara Evie'yi ldrme seeneini (Evie onun yar otomobilini krmt) verdiini syledi. Ama zar ona bu seenei verdiinde bunu yapamamt tabii. Ona bunu neden yaptn sordum. "Evie onu ldrmeye kalktm sana gammazlard ve sen de arabam tamir etmezdin." "Onu ldrseydin nasl gammazlayacakt ki seni?" Dudaklarn bzd ve "Bo ver, o bir yolunu bulurdu," dedi. Kriz basitti; Larry'nin zar ona, annesinin antasndan dolar almasn syledi ve Larry de bu parayla iklet, ikolata, ekerleme gibi sevdii eyler almak yerine, zarn talimatna gre resimli romanlar satn ald. Lil onun bu resimli romanlar iin paray nerden bulduunu merak etti. Larry ona cevap vermedi ve bunu kocasna sormasn syledi. Lil de bunu bana sordu. "Bunun cevab ok basit Lil," dedim ve Lil kznn ayakkabsn giydirirken ben zara ne yapacam sordum. Zar bana (altda bir anst bu) gerei sylememi emretti. "Larry ile zar adam oyunu oynadk, o kaybetti ve senin antandan dolar almak zorunda kald." Lil ban sallad ve o gzel mavi gzlerini krptrarak merakl bir ifadeyle yzme bakt. 135 Z.AK AUAM "Benim antamdan dolar almak zorunda m kald?" Ben koltuuma yaylp Times gazetesini kucama braktm ve pipomdan derin birka nefes ektim. "Sen gittikten sonra Larry'ye kendini disipline etmesi iin icat ettiim aptalca bir oyun bu. Oyuncu bazlar rnein hrszlk gibi ho olmayan seenekler yazp zarn saylarna veriyor ve zar da sana bu seeneklerden hangisini yapman gerektiini sylyor ite." "Zar m sylyor?" Evie'yi dar kard ve divann yanna gelerek bir sigara yakt. Lil Daytona'da iyi vakit geirmiti ve biz de ocuklarla iyi elenmitik ama karmn yz fkeden yle kzard ki plajda ald gne yann bile geride brakt. "Oyuncu ya da oyuncular sylyor aslnda." "Sylediklerinden hibir ey anlamadm, Luke." "ok basit, hayatm!" dedim. Bu sz ok severdim, bunu her zaman Immanuel Kant'n The Critique of Pure Reason'm ilk cmlesinden nce ya da bir Amerikan bakannn Vietnam Sava Politikasnn aklamasndan nce sylediini hayal ederim. "Larry'ye hayatn yeni alanlarn tantmak ve ayn zamanda..." "Para alarak m?" "...ayn zamanda onu hayata hazrlamak iin yeni bir oyun icat ettim ve orada baz seenekler..." "Fakat burada almak fiili var, Luke. Yani..." "Evet, ama zarn setii seeneklerden sadece biriydi bu." "Demek seenekler arasnda almak da vard, yle mi?" "Bu sadece aile iinde kalan bir olay, Lil." Lil divann kenarnda kollarn gsnde kavuturarak bir sre sesini karmadan yzme bakt. Son derece sakin grnyordu. Sonra dnceli bir ifadeyle ve sakin bir sesle, "Son zamanlarda ne yaptn bilmiyorum, Luke," diye konutu. "Akl saln yerinde mi, yoksa akln m karyorsun, bunu da kestiremiyorum. Beni mi,

ocuklarn m, yoksa kendini mi yok etmeye alyorsun, anlamyorum. Ama sana unu sylyorum ki, eer Larry'yi o tmarhanelik oyunlanndan birine bir kez daha alet edersen, yemin ederim ki..." Lil'in o sakin yznde aniden bir dehet ifadesi belirdi, kpkrmz kesildi, gzlerinde yalar belirdi, ban yana edi ve barma-mak iin azn kapad. 136 l LUML KniINtriAKI "Yapma, ltfen yapma," diye fsldad ve birden divann koluna oturarak ban yana evirdi. "imdi git syle ona, bundan sonra oyun yok olum de." akn bir halde ayaa kalktm ve kucamdaki gazete yere dt. "zr dilerim, Lil. Bu kadar..." "Bir daha asla... Larry ile oyun yok!" "Tamam, tamam! Sylerim ona." Hemen Larry'nin odasna gittim ve sadece sekiz gn sonra zar ocuk oyununun sona erdiini syledim ona, artk zar oyunu yoktu. Ama zar bu oyunu diriltinceye kadar srd bu son verme ii. 137 Blm On Dokuz ocukluum! Benim ocukluum! Tanrm, kendi hakkmda yz on sayfadan fazla yazdm ama siz hl benim ie style mi, yoksa anne style mi bydm bile bilmiyorsunuz! Stten ne zaman ve nasl kesildiim konusunda da bilginiz yok. Kz ocuklarnn biz erkek ocuklarndan yaratl olarak nasl farkl olduklarn ne zaman ve nasl anladm, bu konuyu nasl rendiimi de bilmiyorsunuz elbette. Benim byk-byk dedelerimi ninelerimi ve dedelerimle byk annelerimi de hi tanmyorsunuz. Onlar brakn, annemle babam hakknda bile bir ey bilmiyorsunuz. Ya kardelerim, aile ortamm, sosyo-ekonomik gemiim, sarsntlarm, ilk elencelerim neydi, nasld, biliyor musunuz? Doumumla ilgili olaylar konusu da tamamen mehul sizin iin. Sevgili dostlar, otobiyografinin z olan 'David Copperfield tarz samalklar' konusunda da (Howard Hughes'dan aktarma yaplabilir) bir ey bildiiniz yok sizin! Sakin olun dostlarm, benim de bunlar anlatmaya niyetim yok zaten. Geleneksel otobiyograficiler erikinin nasl olutuunu anlamanza yardm etmek isterler. Sanrm insanlarn ou toprak kaplar gibi amaca ynelik olarak ekillendirilir ve ona gre kullanlrlar. Peki ama ya ben? Ben zarn her atlnda yeniden douyor ve eski halimi silip geiyorum. Gemi benim iin sadece, hayali durgun imdiki zaman dorulamak iin bir ta maskenin yaratt yanltc olaylar. Canl akntlar ve bir otobiyografinin tek muhtemel dorulamas, ans eseri yazlm olmasdrbunun gibi. Gnn birinde daha ileri bir yaratk hemen hemen mkemmel ve ok drst bir otobiyografi yazacaktr: "Ben yayorum." Her eye ramen, aslnda benim de insan bir annem olduunu doruluyorum. Bunu da bu kadar kabul etmeliyim. 138 Blm Yirmi Kasm aynda Houston'da bir hafta srecek bir konferansa gittiim zaman Dr. Mann beni telefonla arad ve Eric Cannon'un ktletiini haber verdi; onun sakinletirici ilalarn artrmlard ve en ksa zamanda hemen oraya gidip onu grmeliydim. Eric'in baka bir akl hastanesine nakli daha iyi olacakt. Adadaki geici ofisimde, Ba Hastabakc Herbie Flamm'n Eric Cannon hakkndaki raporunu okudum. Bu raporda Henry James'in elli yl arad ama bulamad bir tr roman gc vard: Bu raporda Hasta Eric Cannon'un bir sorun yaratc olduunu belirtmem gerekiyor. Hayatmda bu sfat vermek istediim pek fazla hastam olmad ama bu hasta byle. Cannon bilinli olarak sorun yaratan bir insan. Dier hastalar da rahatsz ediyor. Buraya geldiinden beri onu en sakin kouta tuttuum halde orasn da kartrd, grltl bir yer haline getirdi. Yllardan beri azlarn amayan hastalar artk durmadan konuuyorlar. Hep ayn kede sakin duran hastalar imdi sandalyelerle ke kapmaca oynuyorlar. Hastalardan ou ark sylyor, oyun oynuyor. yilemek iin sknet isteyen hastalar bundan rahatsz oluyorlar. Birisi durmadan televizyonu bozuyor. Sanrm Cannon izofreni hastas. Bazen kouta hayal dnyasndaym gibi sessiz ve sakin dolayor, bazen de kouun patronuymu gibi bana ve dier hastalara tslyor. Ne yazk ki onun izinden gidenler de var. Birok hasta artk teskin edici ila almak istemiyor. Bazlar fabrika terapisi iin makine blmne gitmiyorlar. Tekerlekli sandalyede olan iki hasta kalkp yrmek istediler. Hastalar artk hastane yemeklerini beenmiyorlar. Bir gn bir hasta bir bakasnn kusmuunu yedi ve bunun hastane yemeinden daha iyi olduunu syledi. Koutaki hastalar iin yeterli sayda azami gvenlik odamz yok. Teskin edici ilalarn almayan hastalar glmeye, arklar sylemeye balyorlar ve bizi dinleyip susmuyorlar. Saygszlk her yere yayld. ou zaman ben yokmuum

139 ZAR ADAM gibi davranyorlar. Yardmclarm hastalar zerinde g kullanmaya kalkyorlar ama onlara Hipokrat Yeminini hatrlatyorum. Hastalar geceleri yataklarndan kalkyor, birbirleriyle sohbet ediyorlar. ou zaman da fsldayarak konuuyorlar ve buna kar bir kural konmasndan yanaym. Onun yandalarndan ounu W kouuna (iddet kouu) gnderdik ama Cannon kurnaz bir adam, kendisi kt eyler yapmyor. Sanrm kouta yasad ilalar datyor ama onlar hi bulamadk. O hibir ey yapmaz grnyor ama ortada bir sr dolap dnyor. Bunu rapor etmek zorundaym, ciddi bir konu bu. 10 Eyll gn leden sonra saat 2.30'da Byk Odada, bozulmu televizyonun nnde bir sr hasta birbirlerine sarlarak bir halka oluturdular ve sallanarak bir eyler mrldanmaya, inleyerek alp kapanmaya baladlar, hepsi de erkek hastalard. Yardmclarmdan R. Smith onlarn halkasn krmaya, onlar birbirinden ayrmaya alt ama baaramad, birbirlerini ok sk tutuyorlard. Ben de onlar yumuak szlerle ikna ederek birbirlerinden ayrmaya altm ama iki tanesi halkadan ayrlp beni yakaladlar ve aralarna alarak skca tuttular. Ne yapacam ardm, rpndm ama kurtulamadm. Hastalar beni uzun sre brakmadlar ama sonunda T kouundan gelen drt hastabakc ile R. Smith halkay mmkn olduunca yumuak bir ekilde krarak beni kurtarmay baardlar ama bunu yaparlarken ne yazk ki kaza ile kolum krld. Bu olay Cannon geldikten sonra olanlara tipik bir rnektir. O da dairenin iindeydi ama hepsi sekiz kii olduklar iin Dr. Vener hepsini birden W kouuna gndermeyeceklerini syledi. Huggins de teknik olarak daha ok dnme ihtiyac douran kurallara kar olmadn belirtti. Cannon denen ocuk benimle hi konumuyor ama ben duyuyorum, hastalar arasnda dostlarm var. Sylediklerine gre Cannon akl hastanelerine karym. Bunu bilmelisiniz. Sylediklerine gre her eyin ba o ocukmu. Szde btn hastalar mutlu etmeye alyor, bize aldrmamalarn sylyormu onlara. Hastalara hastaneyi igal etmelerini, buradan ksa bile onlara geri dneceini sylyormu. 140 LUKE RHINEHART Bu yazdklarmn nda size unlar tavsiye ederim: (1) Hastalarn teskin edici ilalar yutar gibi yaparak sonradan karmalarn ve btn gn aktif ve grltl olmalarn nlemek iin ilalar ineyle verilmeli. (2) Btn yasad ilalar kesin olarak yasaklanmal. (3) ark sylemeyi, kahkahalarla glmeyi, fsldamay ve hastalarn birbirine sarlmalarn engelleyen kesin kurallar getirilmeli. (4) Televizyonu korumak iin demir bir kafes yaptrlmal ve kablosu da televizyonu bozmak isteyenlerin ulaamayacaklar kadar yksee taklmak. Televizyon izlemek isteyenlere engel olunmama-l. TV kafesinin demir parmaklklar aras en fazla iki buuk santim olmal, bylece ekrana sert cisimler atlarak krlmas nlenmeli ve izlemek isteyenler de ekran rahata grebilmeli. TV'nin her zaman almas salanmal. . (5) En nemli konu. Hasta Eric Cannon baka bir hastaneye nakledilmeli. Ba hastabakc Flamm bu raporu bana, Dr. Vener'e, Dr. Mann'a, Bamfetti Hennings'e, Eyalet Ak Hastanesi Mdr Alfred Coles'a, Belediye .Bakan John Lindsaye ve Vali Nelson Rockefellere gnderdi. Onunla yaptmz Hz. sa seansndan sonra Eric'i sadece kez grmtm ve her seferinde de ok gergindi, ok az konumutu, ama o gn leden sonra ofisime girdiinde bir kuzudan hi fark yok gibi grnyordu. Doruca pencere nne gitti ve darya bakt. Blucin pantolon, kirli bir tirt, dmeleri ak gri bir hastane gmlei ve lastik basket ayakkablar giymiti. Salar ok uzamt ama yz Eyll aynda grdmden daha soluktu. Bir dakika kadar pencere nnde durdu ve sonra dnerek masann solundaki ksa divana uzand. "Ba hastabakc Bay Flamm'm raporuna gre, dier hastalan kkrtyor, onlara kural d iler yaptryormusun." Bana hi dnmeden cevap vermesi artt beni. Yeil tavana bakarak, "Evet, berbat, korkun bir adamm ben," diye konutu. "O hergelelerin neler yaptn anlamam iin uzun zaman gemesi 141 ZAR ADAM gerekti, lanet sistemlerini devam ettirmek iin yle davranmalar gerektiini ancak anlayabildim. Bunu anladm zaman da beni kandrdklarn anladm ve fkelendim. Benim uysallm, nezaketim ve affedici olmam sayesinde sistemlerini herkes zerinde daha rahata kullandlar. Sevgi iyi insanlar iinse mkemmeldir, ama sen her eyi sev, orduyu, Nixon'u, kiliseyi sev bakalm, hey adamm bunun sonu

yok ki." O konuurken pipomu kardm ve ttn yerine marihuana ile doldurdum. Eric susunca ona baktm ve "Dr. Mann'n bana sylediine gre, Flamm seni ikyete devam ederse sonunda W Kouuna gideceksin," dedim. Bana bakmadan, "Heyy, ne fark eder ki!" diye konutu. "Bu bir sistem, bir makine. Makineyi hi durmadan altrrsan iyi adamsn, ama durdurursan komnist ya da deli olursun. Makine patlayabilir ya da Vietnam zerine on tonluk bombalar atabilir veya Latin Amerika'da hkmet reformlar yapabilir, ama eski makinenin almas devam etmelidir. Hey adamm, ben bunu grdm zaman bir hafta boyunca durmadan kustum. Alt ay boyunca odama kapandm." Eric sustu ve bir sre ikimiz de konumadan bahedeki aalar arasna uuup duran kularn seslerini dinledik. Pipomu yaktm, derin bir nefes ektim ve duman onun zerine doru fledim. Eric, "Btn bu zaman zarfnda bana nemli eyler olacan yavaa anlamaya baladm," diye devam etti. "Ben zel bir grev iin seilmitim. Ama ok hzlydm ve sabrl olmam, beklemem gerekiyordu. Babamn suratna vurup buraya tkldm zaman da bir eyler olacan daha iyi anladm. Biliyordum bunu" Birden sustu ve pipo dumann iki kez koklad, iine ekti. Ben pipodan derin bir nefes daha ektim. "imdiye kadar bir ey oldu mu peki?" diye sordum. Benim pipodan bir nefes daha ekiimi seyretti ve sonra divana iyice uzand. Elini salarnn arasna soktu ve bir esrarl sigara kard. "Kibritin var m?" "Bunu ieceksen benimkini paylaabilirsin." 142 LUI\L KniINtHAKI Uzanp pipoyu ald ama pipo snmt, ona kibriti de uzattm, pipoyu yakt ve ondan sonra dakika kadar onu birbirimize uzatp birlikte itik. Kaplumbaa kabuu gibi atlaklar sanki gelecekten haberler verecekmi gibi dalgn gzlerle yeil tavana bakyordu. Pipo ikinci kez sndnde ben kafay iyice bulmutum. Sanki zar adam yaantmda bile ilk kez yeni bir yolculua kyordum, yapay deil de gerek bir deiim yayordum. Gzlerim onun belki de uyuturucu etkisiyle parlayan gzlerine dikilmiti. Benim anlayabileceim bar bir ifadeyle glmsedi. Ellerini gbeinde kenetlemiti, l gibi yatyordu ama yz parlyordu. Konumaya baladnda sesi kaln ve yumuakt, sanki bulutlarn stnden geliyordu. "Yaklak hafta nce, btn hastabakclar uyurken birden uyandm ve tuvalete gitmek istedim, ama iim yoktu. Gndz odasna .gittim ve pencereden Manhattan manzarasn seyrettim; oras makinenin merkez dili arkyd, belki de kanalizasyon sistemiydi. Orada diz ktm ve dua ettim. Evet, ben dua ettim dostum. Hz. sa'y insan kitlelerinin stne kaldran Ruha, onun ruhunu bana getirmesi, dnyay aydnlatacak bana vermesi iin dua ettim. Benim yol gsterici, gerek ye k olmama izin vermesini diledim. Evet, bunun iin dua ettim ite." Eric sustu, pipodaki kl bir kl tablasna boalttm ve yeniden doldurmaya baladm. "Ne kadar dua ettiimi bilmiyorum. Sonra birden, Boom! Aniden gzlerimi kamatran bir k, bir aydnlk iinde kaldm. Bir ey gremedim, bedenim iti, kabard, ruhum kabard, sanki btn evreni dolduracakm gibi geniledim, bydm. Ben dnya olmutum." Bir sre sustu ve dnd, uzaklardan bir yerden hafif bir uak sesi geldi kulaklarmza. " gnden beri bir ey imemi, ekmemitim, .deli de deildim. Btn dnyay doldurdum ite." Yine durup biraz daha dnd ve sonra, "Alyordum, sevinten, mutluluktan alyordum," diye devam etti. "Sanyorum ayaktaydm ve her taraf k iindeydi, her yerde ben vardm, her ey 143 ok, ama ok gzeldi. Her eyi kucaklamak iin kollarm ileri doru uzattm ve o anda yine yzmdeki o delice gl hissettim, o aydnlk kayboldu ve ben yine eski halime dndm. Ama hissettim onu, bana bir grev verildiini anladm ... bir rol, bir misyon verildi bana .. . evet dostum. Bu gri-yeil cehennem evi byle kalamaz. Gri fabrikalar, gri ofisler, gri binalar, gri insanlar... ksz olan her eyin gitmesi gerekiyor. Ben grdm bunu, gryorum. Bunun olmasn bekliyordum zaten. Aradm o Ruh, ben .. . biliyorum, herkes iin iyi deilim ben. Byk kitleler daima gri dnya grecek, orada yaayacak. Ama bazlar benim peimden gelecek ve biz dnyay deitireceiz." Doldurup yaktm pipoyu yakarak ona uzattm, onu alp derin bir nefes ektikten sonra yavaa bana uzatt. Bana bakmyordu. Sonra derin bir i ekti ve "Peki senin oyunun nedir?" diye sordu. "Sadece benimle birlikte imi olmak iin imiyorsun bu mereti, deil mi?" "Hayr" dedim. "O halde neden?" "Sadece ansm denemek istedim." Benden pipoyu alana kadar bekledi ve yeil tavan seyretti. Yine derin bir nefes ekti ve sonra uzaklardan konuur gibi, "Eer beni izlemek istiyorsan her eyi terk etmelisin, dostum."

"Biliyorum." "Akl hastalaryla uyuturucu ierek kafa bulan doktorlar uzun sre doktor olarak kalamazlar." "Biliyorum," dedim ve kkrdamak istedim. "nsanlarn eleri, kardeleri, anne ve babalar genelde benim yaptklarmdan holanmazlar." "Ben de yle dnyorum zaten." "Gnn birinde sen yardm edeceksin bana." Bir sre pipoyu avucumda tuttum ve ikimiz de hi konumadan tavan seyrettik. Sonra ben hafif bir sesle, "Evet," dedim. "kimiz harika bir oyun oynayacaz," dedi. "En iyi oyun olacak bu." "Neden bilmiyorum ama seninle beraber olduumu hissedi144 Lur\c \niNcnAru yorum," dedim. "Senin istediklerini yapmak isteyeceim gibi geliyor bana." "Her ey yoluna girecek." "Evet." Sakin ve sanki uzaklardan gelir gibi bir sesle, "O kr hergeleler panie kaplacak ve ldrecekler," diye konutu. "Kontrol edilmesi mmkn olmayan kontrol etmeye alacaklar, yaamak isteyenleri ldrecekler." Biraz durdu ve sonra, "Hepimiz panie kaplacak ve birbirimi-zi ldreceiz!" diye devam etti. Sonra kkrdayarak gld. "Ama ben tm bu lanet dnyay kurtaracam!" "Evet." Yzme bakt ve "Ben kutsalm, biliyorsun," dedi. "Evet," dedim ve sylediime de inanyordum. "Ben bu dnyay ktlklere kar uyandrmak, insanlar iyi yola sevk etmek iin geldim." "Ama biz senden nefret edeceiz..." "Kafalar halanm patatese dnm insanlar gnahlarn grene kadar uyaracam." "Bizler kr olacaz.:." Bir kahkaha att ve "Krlerin gzlerini aacam, grecekler, topallar yryecek, lenler tekrar yaamaya balayacaklar," diyerek yzme bakt. Ben de gldm ve "Evet, krler yeniden grecek, sakatlar ayaa kalkacak, ller yaayacak," diye tekrarladm. "Ben dnyay kurtaran deli olacam ve sen de beni ldreceksin." Srtarak onun yzne baktm ve bam salladm. "Sen ne istersen o olacak." O yine kkr kkr gld ve "Ben ... ben ... ben byk Kurtarc olacam," diye konutu. "Dnyay kurtaracam .... ve ... ve sen de beni ldreceksin!" "Ve ben..." Lanet olsun, ok garipti bu! Harika bir eydi bu. "... Ben de seni ldreceim!" Oda imdi bana bulank grnyor, saa sola, aa yukar 145 rtl\ MUMIYI sallanp duruyordu. Gzlerim yaarmt, gzlm karp bam katladm kollarmn zerine koydum, glmeye baladm, koca vcudum sarslarak glyordum, gzyalarn nme akyordu, birden sarslarak alamaya baladm, imdiye kadar hi byle alamam-tm. Bam kaldrp Eric'e baktm, Eric'in yzn bulank grdm ve gzlme uzandm. Bir daha hi gremeyeceim korkusu kaplad benliimi, sonunda gzlm bulup taktm ve Eric'in yzne baktm; Eric'in kutsal yz de gzyalar iindeydi, ama o da glmyordu. Blm Yirmi Bir (Aadaki blm Dr. Jacob Ecstein'n Dr. Lucius Rhinehart' hsta olarak kabul edip yapt psikoterapi seanslarn birinden alnm bir bant kayddr. Burada seansn yaklak olarak yarsnn kayd vardr, lk konuan kii Dr. Rhinehart'tr.) "Bu ie neden girdim bilmiyorum, ama sanrm nedenlerden biri kocaya kar saldr olabilir." "Son zamanlarda Lillian'la ilikilerin nasld?" "yiydi. Yani her zamanki gibiydi, yani hem iyi, hem de kt ama temelde mutluyuz. Lil'e kar bir saldrganlk yaptm dnmyorum. Yani en azndan ben byle dnyorum." "Ama kocaya kar saldrganlk var, yle mi?" "Evet. Ama isim vermeyecek ve ayrntlara girmeyeceim, nk bu kiileri tanyorsun, ama kocay ok hrsl ve kibirli buluyorum. Onu bir rakip olarak deniyorum." "simleri saklamak zorunda deilsin. Burada hastalarla tedavi amal yaplan konumalar tamamen burada kalr, bunu sen de ok iyi bilirsin."

"Olabilir ve sanrm sen haklsn, ama her eyi drste anla-tabilirsem isimlere gerek kalmayacan dnyorum." "Ayrntlar." "Evet. Aslnda sanrm szn ettiim kiileri hemen tanyacak, kimler olduunu anlayacaksn. Ama ben yine de isim vermeyeceim." "Nasl balad bu iliki?" "Onu izledim ... bir gece kafama takld, evine gittim, onu yalnz buldum ve tecavz ettim." "Tecavz m ettin?" "ey, aslnda onun da olduka byk yardm, ibirlii oldu tabii. Aslna bakarsan o benden daha byk zevk ald bu ilikiden. Ama orijinal fikir benden kt." "Yaa, demek yle!" 147 ZAK AUAAA "imdi yaklak alt aydr arada srada buluuyoruz." "Yaaa!" "Kocasnn olmad zamanlarda onun evine gidiyorum, ya da Puerto Rico mahallesinde kiraladm bir evde buluuyoruz." "Yaaa!" "Cinsel olarak tatmin edici bir iliki oldu bu. Kadn hibir eyden saknmyor gibi davranyor. Sevimenin pek ok yolunu denedim ama o benden daha ok ey biliyor gibi." "Anlyorum." "Kocasnn bir eyden kukulandn sanmyorum." "Demek hibir eyden kukulanmyor." "Hayr, adam kendini tamamen iine vermi, dnyay grmyor. Karsnn sylediine gre iki haftada bir kez yatyormu onunla ve cinsel ilikiden hi de zevk almyor gibi davranyormu." "Yaaa, demek yle!" "Bir akam kadn banyodaki kocasna havlu uzatrken ben kadn becerdim." "Nasl yani?" "Kadn banyo perdesini aralayp kocasna havlu vermek iin eilip onunla konuurken ben de arkadan pompaladm onu." "Bana bak Rhinehart, sen ne sylediinin farknda msn acaba?" "Sanrm farkndaym." "Peki ama... peki ama bunu nasl..." "Mesele nedir?" "Bu ilikinin anlamn, nemini nasl byle kmseyebilir-sin?" "Bilmiyorum, bana sadece..." "zgr iliki gibi mi geldi bu sana?" "Ne dedin?" "Ben sana baz szckler syleyeceim ve sen de bana bununla ilikili bir cevap vereceksin." "Pekala, tamam." "Siyah." "Beyaz." 148 -urvL. rvntriMrM "Ay." "Gne." "Baba." "Anne." "Su." "ey... banyo kveti." "Yol." "Araba yolu." "Yeil." "Sar." "Geriden iliki." "Haa ... ey... yapay." "Yapay, m?" "Yapay." "Nasl yani?" "Nerden bileyim? zgrce iliki ite."

"Pekl, devam edelim. Baba." "Kiilik." "Gl." "Tahoe." "Susuzluk." "Su." "Ak." "Kadnlar." "Anne." "Kadnlar." "Baba." "Kadnlar." "Beyaz." "Kadnlar." "Siyah." "Zenci kadnlar." "Pekl, bu kadar yeter. Tam beklediim gibi bir-sonu k, "Ne demek istiyorsun sen?" 149 "Banyo kvetinde olan senin baband." "yle mi?" "Aka grlyor. Madde bir: Baba kiiliiyle ilikilendiri-yorsun meseleyi. Sen bunu bilinli olarak psikanaliz cmlenin bir sonucu olarak aklayabilirsin ve o da bunu iaret eder, fakat iliki-lendirme ayn zamanda senin bir kiilii -doal olarak dii bir kiilii- baba ile ilikilendirdiini ima eder." "Vay canna!" "Madde iki: Sen "geriden ilikiyi" yapay ile ilikilendiriyorsun ve bunu belirli bir gecikmeden sonra azndan karyorsun. Aklna ilk olarak ne geldii konusunda seni konuturmak iin zorlamak istiyorum." "ey..." "Hadi, konu benimle." "Akas sevimenin yapay, gereksiz ve konu d olduunu dndm. Amacm birini incitmekti... daha byk birini." "ok doru. Madde : Geriden sevime hi kukusuz cinsel sapklktr, ya da iki ecinsel erkein ilikisidir." "Fakat..." "Madde drt: Gl szcn Tahoe ile ilikilendirdin. Senin bilinli zihnin inkr etse bile Tahoe aslnda Cherokee dilinde 'Byk Baba ef anlamna gelir. Gl hi kukusuz su demektir ve sen de suyu banyo kvetiyle ilikilendirdin ve bu yzden Byk Baba ef kvette gibi bir sonu kt." "Vay canna!" "Sonuta bunlar senin iin ak olanlarn sama, nemsiz dorulamalar olsa bile, sen 'susuzluu' 'su' ile ilikilendirdin. Senin susuzluun kadnlar iin deil, su iin, baban iin. Sonu olarak zgr ilikilendirme analizinde hem anneni ve hem de baban kadnlarla ilikilendiriyorsun gibi bir durum ortaya kyor, fakat aslnda bu senin evlilik d ilikinin dorulanmas anlamna geliyor ve ayn zamanda babana kar hissettiin ecinsel sevgiyi de ima ediyor." "Samalk bu! nanlacak gibi deil!.. Olamaz... (Uzun bir sessizlik) ... Peki ama ne demek oluyor bu, anlam nedir bunun?" "Syledim ya sana." 150 L.VIM-. t\l IIML.1 IS-\I\1 "Evet ama ... yani bu konuda ne yapmam gerekiyor?" "Haa, o zaman ayrntlar var elbette. imdi gerei bildiine gre bu kadna kar olan hislerin de byk olaslkla yok olacak." "Evet ama babam ben iki yandayken ld." "Tamam ite. Baka bir ey sylememe gerek yok." "Babam bir seksen boyunda ve sarnd. likim olan kadnn kocas ise bir yetmi ve esmer." "Bu bir deiiklik tabii." "Annemin sylediine gre babam asla kvete girmez, her zaman du yaparm." "Konu d." "Bir kadn kvetteki kocasna havlu verip onunla konuurken o kadnla nden iliki kurmak mmkn olmaz." "Sam.!k." "Tahoe'mn Byk Baba ef anlamna geldiini bilmiyordum." "Bask altnda tutma." "Sanrm o kadnla ilikime devam edeceim." "Bunu yaptn zaman hayallerine dikkat etmeni neririm sana." "Ben onunla seviirken karmla sevitiimi hayal ederim hep." "Bir saat tamam."

151 Blm Yirmi iki Gnler, haftalar geip gidiyor dostlar. Hafzam zayf olduundan ve aslnda not tutmam gereken bu gnlerde not da tutmadmdan, her eyi hatrlamyor ve bu satrlara da yanstamyorum. Zarlar bana otobiyografimi yazma oyununu bulduktan yaklak yl sonra emrettiler ve yaptklarmn tarihsel deerlerini o zaman idrak edememitim. Dier yandan, benim seici savunma hafzam byk ihtimalle sadece nemli noktalar hatrlyor. Belki de her eyi hatrlamam yaantm bulanklatracakt ve bu durum rasgele hayatma bir ekidzen getirdi. O halde diyelim ki nceki yaantmda unuttuklarm nemsiz eylerdi ve sadece hatrladklarm nemli olaylardr. Bu ne size, ne de bana uygun dmez aslnda ama otobiyografi yazma asndan uygun bir teori getirir. Ayrca blmden blme, sahneden sahneye geilerde mantksz eyler grrseniz, bunu benim keyfi hafzama ya da zarn rasgele atlna verin; anlatm daha da renklendiriyor bu durum. Tamamen rasgele adamn gelimesinde ilgi ekmesi gereken bir olay da, 2 Ocak 1969'da gece yarsndan sonra saat l'de yaand. Yeni yla balarken, (bu konuda biraz arm) zarlarn uzun-vadeli kaderimi tayin etmesini istedim. lk seenek olarak hafife titreyen elimle ve. akn gzlerle korkun bir ey yazdm; hepyek (iki birli) ya da de (iki altl) gelirse karm ve ocuklarm terk edecek, ayr yaayacaktm. ri bir adamdm, benim gibi birinin titremesi zordu ama ben yine de titredim ve kendimle gurur duydum. Zarlar gnn birinde hepyek ya da de gelecek ve benim yaamm mahvedeceklerdi. Lil'i terk edersem bir daha ona dnmeyecektim ve bunlar lm zarlar olacakt. Ama bir sre sonra yorulduumu hissettim. Zar adam olmak can skc olmaya balad. Neden rahatlayp gnlk hayatm yaamyor, zarlar sadece oyunlarda elime alp kendime meydan okumaktan vazgemiyordum sanki? Alkolden daha deiik, LSDden daha 152 LUKt KHNEHART az tehlikeli, seksten daha heyecanl bir tonik kefettim. Onu sihirli bir ila olarak deil de sadece bir kuvvet ilac olarak kabul etsem ne olurdu? Sadece bir hayatm vard ve onu neden zarlar yznden bir kafese kapatm gibi yaayacaktm ki? Zar adam olarak yaamaya baladm alt aydan beri ilk kez olarak, zarlar hayatmdan karma fikri ekici geldi bana. Zarlarda 6, 7 ve 8 gelmesi halinde alt ay iin zarsz bir hayat deneyecektim. Bu karar verince rahatladm, mutlu oldum. Fakat bu karar verir vermez ok gemeden korktum, depresyona girdim. Zarsz bir yaam da bana Lil'siz bir yaam kadar ar gelecekti. Zarsz bir yaam iin seenek olarak yazdm rakamlardan 7'yi sildim, biraz rahatladm ve sonra o kd yrtp pe attm; artk uzun vadeli zar kararlar alma kavramn terk edecektim. Koltuumdan kalkp banyoya gittim, dilerimi fraladm, yzm ykadm, sonra aynada yzme baktm. Aynada bana bakan adam sanki doal haliyle Clark Kent idi. Gzlklerimi karnca grm bozuldu, bulanklat ve hayal gcm daha iyi almaya balad. Hayalimde iki gri yark ve disiz bir az canlandrdm; bir lnn yzyd bu. Ama gzlm taknca aynadan bana bakan adam yine kendim oldum. Aynadaki adam New York'lu psikanaliz uzmanlarndan biri olan Dr. Luke Rhinehart, ya da Clark Kent idi. Peki ama Clark Kent'in dier kimlii olan Supermen nerdeydi? Aslnda bu banyo kimlii krizinin temeli buydu ite. Ben imdi yatama yatnca Supermen nerde olacakt? Tekrar masama dndm ve ilk iki seenei yeniden yazdm; Lil'i terk etmek ve zarlardan vazgemek. Sonra, bundan sonraki yedi ay boyunca, her aybanda (Austos ortas D-gn ortasna kadar) o ay neler yaplacana karar verme seeneine bete bir ans verdim. Yedi ay boyunca bir roman yazma seeneine de ayn olasl verdim. aylk Avrupa turu ve geriye kalan zamanda da zar kararlarna gre seyahat etme seenekleri yazdm. Son seeneim, Dr. Felloni ile birlikte yaptm seks aratrmasn zarlarn hayal gcne brakma konusunda oldu. Ylda iki kez yaplan kader-almasmn birincisi gelip att nemli bir olayd bu. Zarlar Nietzsche, Freud, Jake Ecstein ve Nor153 ZAR ADAM man Vincent Peale adlarna kutsadm, iki avucumun arasna aldm ve iyice salladm; hayatmn gelecek alt ay, belki de daha uzun bir sre, avularmda birbirine arpp duruyordu. Onlar iyice salladm ve masamn stne attm; nce bir alt ve sonra ... geldi. Toplam dokuzduhayatta kalma, heyecann lmesi, hatta hayal krklyd bu. Bu durumda zarlar bana her aybanda zel kaderimin ne olacana karar vermemi emrediyorlard. 154 Blm Yirmi Zar bana Ulusal Alkanlk-Krma Ayn zar hayatmdaki kolay zevklenme anlarndan birinde dikte ettirmi olmalyd; bu ay Dr. Lucius Rhinehart' krabilecek yz tane kk darbe getirdi. Alkanlk krma unlar

getirdi bana: (1) tahsis edilmi psikiyatr ay oldu, (2) yeni bir roman yazmaya balama ay oldu, (3) talya'da tatil getirdi, (4) herkese kar nazik olmam syledi ve (5) Arturo-X'e yardm ay oldu. Emre gre unu sylemek zorundaydm, "Bu ayn her gnnn her dakikasnda eski alkanlklarm deitirmeye alacam." Bu durumda sabaha kar Lile sarlmak istediim zaman, kendimi tutacak, yatakta kendi tarafma ekilecek ve duvara bakacaktm. Birka kez duvar seyredip sonra uykuya daldmda ge saatlere kadar uyanamadm grnce erkenden kalkmaya baladm. O sabah da yataktan kalkp banyoya doru yrdm ama eski alkanlktan kurtulamadm anladm. Terliklerimi kardm ve salona getim, ama tuvalete gitmek zorundaydm, skmtm. Ama eski alkanlk yok olmal, tuvalete gitmemeliydim, ben de bu durumda bir iek vazosu alp boalttm ve iine iedim. Sonra kendi kendime sinsice gldm. Ama gemi yaammda ayakta uyumadm hatrlaynca bunun bir alkanlk olmadn anladm iimi ettikten sonra tekrar yatabileceim! dndm. Uykumda bir ses bana, "Hey, ne yapyorsun sen?" diye sordu. "Haa?" "Luke, ne yapyorsun?" "Oh! Sen misin?" Lil plak olarak ayakta durmu, kollarn gsnde kavuturmu bana bakyordu. "Dnyordum." "Ne dnyorsun?" "Dinozorlar dnyordum canm." "Hadi gel at u yataa." lamam. Onun arkasndan yataa doru yrdm ama plak kadn155 larn arkasnda yataa gitmenin bir alkanlk olduunu hatrladm. Lil yataa girip battaniyeyi zerine ekince ben de srnerek yatan altna girdim. "Luke???" Ona cevap vermedim. Yatak yaylarnn gcrdamasndan ve stmde srtma deen yatak yaynn hareketlerinden anladm kadaryla, Lil yatan nce bir, sonra dier kenarna kaymt. Sonra yatan araf kalkt ve onun yzn tersten grdm, akn gzlerini am bana bakyordu. Otuz saniye kadar hi konumadan ylece birbirimize baktk. Sonra Lil ban iki yana sallad, yz kayboldu ve stmdeki yatak tamamen hareketsiz kald. Yatan altndan ona, "Seni istiyorum," diye seslendim. "Seni sevmek istiyorum." Sadece bulunduum pozisyonda bu tr szler elbette ok komik kayordu. Yatan stndeki sessizlik devam edince Lil'e bir kez daha hayran oldum. Baka herhangi bir kadn olsa bana (a) kfreder, (b) yine yatan altna bakar, ya da (c) barrd. Sadece zeki ve ok hassas bir kadn byle bir durumda sessiz kalabilirdi. Ama birden onun, "Ben de sevimek isterim," diyen sesini duydum. Bunu duyunca korktum; burada bir muhalefet durumu ortaya kyordu, onun bu szne alk olduumekilde cevap vermemem gerekiyordu. "Ben senin sol dizini istiyorum," diye delice bir cevap verdim. Bir sre ses karmad. Ben bu kez, "Ayak parmaklarnn arasna girmek istiyorum," diyerek samaladm. Bu kez de o samalad ve "Ben de senin grtlann aa yukar hareketini grmek isterim," dedi. Bir sre kestik samalamay ve hi konumadk. Sonra ben 'Cumhuriyet Sava Mar'n sylemeye baladm ve karyolann altnda srtm yataa dayayarak btn gcmle yukar doru ittim onu. Lil yatan dier kenarna yuvarland ve ben bu kez pozisyon deitirip onu yataktan drmeye altm. Lil bu kez yatan ortasna kat, ama kollarm yorulmutu. Geri yatan altnda yaptm b156 _ur\c \niNcnARI tn hareketler allmn dndayd ama srtm da armaya balad. Karyolann altndan kp ayaa kalktm ve gerindim. Lil bana bakt ve sakin bir ifadeyle, "Senin bu deli samas oyunlarn sevmiyorum, Luke," dedi. "Pittsburgh takm arka arkaya gol att ama sonra tamamen durdu." "Ltfen yataa yat ve bu deli samaln da brak, kendine gel." "Hangi kendime geleyim?" "Herhangi birine, ama bu sabahki sen olmayasn sakn." Alkanlk beni yataa doru itti ama zarlar da geri ektiler. "Dinozorlar dnmek zorundaym," dedim ama bunu normal sesimle sylediimi fark edince ayn eyi bir kez de bararak tekrarladm. Fakat her zamanki gibi bardm anladm ve bu kez daha deiik bir sesle, yar haykr, yar mrldanma aras, "Dinozorlarla yatakta kahvalt," dedikten sonra mutfaa gittim.

Mutfaa yaklanca yrym deitirmeye karar verdim ve son be metreyi emekleyerek tamamladm. Birden Larry'nin, "Sen ne yapyorsun baba?" diye soran sesini duyunca ardm. Kk olumjnutfan kapsnda durup uykulu gzlerini am, aptallam bir halde bana bakyordu. Onun akln kartrmamam gerekiyordu. Ne syleyeceime ok dikkat etmeliydim. "Fare aryorum evladm." "Vay canna! Ben de bakabilir miyim baba?" "Hayr, bakamazsn, onlar tehlikelidir" "Fareler mi?" "Bunlar insan yiyen fareler evlat." Larry ban iki yana sallad ve alayc bir ifadeyle, "Yapma baba!" dedi. "aka yaptm," dedim ama bunun allagelmi bir sz olduunu dnnce bam iki yana salladm. "Hadi sen git yat," diye ekledim ama bu da her zaman sylenen szlerden biriydi: Gldm ve "Git annenin yatann altna bak," dedim. "Baz fareler oraya gitmi olabilirler." 157 /.AK AL/am Larry bizim yatak odasna gitti ama ok gemeden geri dnd, Lil de sabahln giymi onun elini tutuyordu. Ben yere diz km ocakta su stmaya alyordum. Lil sinirli bir ifadeyle, "Sama oyunlarna ocuklar bari kartrma," dedi. Normalde LiFe hi sinirlenmezdim, bu yzden bu kez birden sinirlendim ve "Kapa eneni!" diye tersledim onu. "Korkutup karacaksn onlar." "Kapa eneni diyemezsin sen bana!" Ayaa kalkp yumruklarm skarak ona doru bir adm attm ve "Bir kelime daha edersen azna bir dinozor sokarm!" diye bardm. Anne oul, ikisi de dehet iindeydiler ama ben kendimden memnundum. Lil olunu arkasna alarak bir adm geriledi ve "Sen git yatana yat olum," dedi. Ayn anda ben, "Hemen dizst k ve af dile, Lawrence!" diye homurdandm. Larry alayarak odasna kotu. Lil, "Utanmalsn bu yaptndan!" diye sylendi. "zerime gelme sakn, kadn!" "Tanrm, sen gerekten delirdin, Luke." Onun cann yakmak istemediim iin kontroll olarak sol omzuna hafife vurdum. Ama o kendini kontrol etmeyi dnmedi ve sol gzme bir yumruk indirdi. ardm ve mutfakta yere oturdum. Sonra hibir ey olmam gibi, "Kahvaltda ne var?" diye sordum. "Oyunun bitti mi?" "Teslim oluyorum." "Hadi yataa gel." "Ama onurum inendi." "Balatma imdi onuruna, kendini toparla da gelip yatana yat artk." Ortal daha fazla kartrmamak iin ondan nce gidip yatan bir kesine kvrldm ve orada ylece, hi kmldamadan krk dakika kadar yattktan sonra Lil yataktan kalkmam istedi. Onun emrini hemen dinledim ve bir gibi kalkp yatan yannda durdum. 158 l\t KMlINtMAKI Lil ifoniyerin yanndan sinirli bir sesle, "Rahatla biraz," dedi. Canmn yanmamas iin dikkatle ve yumuak bir dle kendimi yere braktm. Lil merakla yanma gelip bir eyim olup olmadna bakt ve sonra kalama bir tekme atarak, "Delilii brak da normal adam gibi davran," dedi. Ayaa kalktm, kollarm ileri uzatarak alt kez mel-kalk hareketi yaptm ve sonra mutfaa gittim. Kahvaltda bir sosisle iki dilim tereyal kzarm ekmek ve iki para i havu yedim ve kahve itim. Lil iyice sinirliydi, Larry ve Evie de kahvaltda benim yediklerimden istediler ve aladlar. Lil de onlarla birlikte alad. Evden ktm ve Beinci Cadde zerinde ofisime doru yrrken herkesin dikkatini ektim, nk, (1) spor yry yapyordum, (2) sudan karlm bir balk gibi nefes alp veriyordum ve (3) zerimde Byk Kzl yazl bir tirtle bir smokin vard. Ofise geldiimde Bayan Reingold beni tam akl banda bir sekreter gibi, her zamanki ciddiyetiyle ve saygyla selamlayarak karlad. Onun souk ve irkin etkinlii karsnda ben de onunla olan i ilikimde baz yenilikler yapmay dndm. Onun bana baktn grnce, "Mary Jane, ekerim," dedim. "Bu sabah sana bir srprizim var' dedim. "Seni iten karmaya karar verdim." Bayan Reingold'un az bir kar ald ve iki sra arpk di ortaya kt. "Yar a sabahtan itibaren ii brakyorsun." "Fak; t Dr. Rhinehart.. . anlamyorum..." "Bunda anlamayacak bir ey yok ki hayatm ... son zamanlarda canlandm, artk karmda gzel bir kz grmek istiyorum." "Ama Dr. Rhinehart..." "Sen iyi, alkan bir sekretersin ama kusura bakma, gzme ho grnmyorsun, ben gzel vcutlu, konuurken insann iinde ho duygular uyandran ve ayn zamanda dosyalama iini de iyi bilen bir fstk buldum." Kadn yavaa Dr. Ecstein'n brosuna doru gerilerken akn bir ifadeyle bana bakyordu, arpk dileri imdi iyice meydana kmt.

159 Ben, "Yeni sekreter yarn sabah ie balyor," dedim. "Sanrm doum kontrol sistemi de var. Sana da maan vermeye devam edeceim canm, ansn ak olsun." Ona bunlar sylerken odann iinde dolap durdum ve szm bitirir bitirmez kendi ofisime dalarak kapy kapadm. Bayan Reingold'u en son grdmde Jake'in ofisine doru gidiyordu. Masamn stne karak geleneksel nilfer iei pozisyonumu aldm ve Bayan Reingold beni bu halimle grse ne yapard acaba diye dndm. Onunla ilgili kk bir aratrma yapnca skc hayatn dolduracak bir eyler verildiini anladm. Yllarca sonra onu, buruuk bacaklarnn dibine toplanm bir sr torunu ve yeenine, hastalarna ineler batran, bazlarna tecavz eden, uyuturucu kullanan ve alkan, iyi sekreterleri kovarak yerlerine sevime delisi kzlar alan cad doktorun hikyesini anlatrken tahayyl ettim. Hayal gcm altrp rahatsz yoga pozisyonunda yatarken, kollarm havaya kaldrdm. O srada kap vuruldu. Kollarm indirmedim ve zerimdeki smokin iyice gerilirken, "Kim o?" diye seslendim. Jake kapy aralad ve ban ieri uzatt. "Hey Luke, Bayan Reingold'un bana sylediine gre..." derken halimi ve kyafetimi fark etti. Gzlerini ksarak dikkatle bakt, sonra iki kez krptrd. Bir eyler demi olmak iin, "Hey, neler oluyor burada, Luke?" diye sordu. Gldm ve parmamla smokinimi gstererek, "Oh, bunu mu merak ettin," dedim. "Dn gece bir partiden ge dndm de, byle kaldm. Osterflood gelmeden nce kendimi toparlamaya alyordum. Bayan R'nin cann skmammdr umarm." lake bir sre tereddt eder gibi, konumadan dnd, odama giren sadece tombul boynu ve yuvarlak yzyd, gvdesi hl darda duruyordu. "ey, evet," dedi. "Onu kovduunu syledi bana." "Sama! Ben ona sadece akamki partide dinlediim bir fkray anlattm. Fkray belki de biraz ters anlam olabilir, ama aslnda cannn sklmasna hi gerek yok." 160 LUKE RHINEHART "Evet, olabilir," dedi ve gzlk camlarnn arkasndan yine gzlerini ksarak ne yaptm anlamak ister gibi bir sre dikkatle bakt bana. "Pekl, zr dilerim, seni rahatsz ettim." Yz kayboldu ve kap kapand. Ben meditasyona baladm ama birka dakika sonra kap yine araland ve Jake yine uzatt ban ieriye. "Bayan Reingold kovulmadndan emin olmak istiyor, sana tekrar sormam rica etti." "Ona syle yarn sabah her zamanki gibi iinin bana gelsin." "Tamam, oldu." Osterflood odama girdiinde ben masadan kalkm, ayaklarmdaki kan dolamn harekete geirmek iin zplayp duruyordum. Adam otomatik olarak divana doru yrd ama ben onu hemen durdurdum. "Hayr, Osterflood, bugn sen buraya, benim yerime otura-caksnve ben divana uzanacam." Adam akn bir ifadeyle sesini karmadan masamn arkasna geip sandalyeme oturdu ve ben de rahata hasta divanna srtst uzandm. "Neler oluyor, Dr. Rhinehart, hasta olmaya m..." diye sorarken szn kestim onun. "Bugn kendimi ok mutlu, neeli hissediyorum," dedim ama o srada tavann kesinde kocaman bir rmcek a arpt gzme. Hastalarm ka yldr bakyorlard ona acaba? "Yeni Adam olma yolunda byk bir hamle yaptm?" "Hangi yeni adam?" "Rasgele Adam ite, tahmin edilemeyen adam olmak istiyorum. Bugn alkanlklardan vazgeilebileceini gstermek, kantlamak iin bir eyler yapyorum. Yani insann zgr olduunu kantlamak istiyorum." Hastam dikkatimi kendi zerine ekmek iin, "Keke ben de kk kzlara tecavz etme alkanlmdan vazgeebilsem," dedi. "Bunun iin umut var, Osterflood, evet dostum, umut var. Sadece normal alkanlklarnn tersini yapmaya alacaksn. Eer grdn bir kk kza tecavz etmeyi dnyorsan, ona ikolata 161 ZAR ADAM al, nazik davran ve brak gitsin. inden bir fahieyi dvmek geiyorsa, brak o seni dvsn. Beni grmek istediinde de kalkp bir sinemaya git ve bir film seyret." "Ama kolay deil ki bu, ben insanlarn canm yakmaktan zevk alyorum." "Doru, hakl olabilirsin, ama denersen nazik olmaktan da zevk aldn greceksin. rnein ben bugn ie gelirken, taksiye binmek yerine koar adm yrmenin daha anlaml olduunu anladm. Bayan Reingold'a

zalimce davranmak da zevk verdi bana, yeniledi beni. Hlbuki ona her zaman nazik davranr ve bundan zevk alrdm." "Ben de onun neden aladn merak ettim. Neler oldu?" - "Ona irkin olduunu syledim." "Tanrm!" "Evet." "ok kt bir davran Bu, Doktor. Ben asla byle davranmazdm." "Umarm davranmazsn. Fakat belediye yetkilileri bu binann bakmsz olduu ve kt koktuu konusunda rapor yazdlar ve ben ona da kt koktuunu syledim." Bunu neden sylediimi dnrken Osterflood'n sandalyesinin gcrdadn duydum, belki de sandalyeyi geriye itmiti ama yattm yerden gremiyordum onu. Srtst yattm divandan ancak iki duvarn bir ksmn, kitap raflarn, kedeki rmcek an ve Socrates resmini grebiliyordum. Benim hastalar sakinletirmek iin duvarlara resim asma fikrimin baarl olup olmad da bu durumda kukulu oluyordu. Osterflood dnceli bir tavrla, "Son zamanlarda ben de kendimi neeli hissetmeye baladm," deyince, konuyu kendi sorunlarma ekmek istediimi fark ettim. "Alkanlklardan kurtulmak ayn zamanda zor ve zevksiz bir i de olabilir," dedim. "rnein ben iimi yapmak iin alkanlk dnda yeni yntemler bulma konusunda glk ekiyorum." Osterflood benim sylediime hi aldrmyormu gibi, "Sanrm sen beni de bir yenilikler hamlesine doru srm olabilirsin," dedi. 162 Ben, "Benim zerinde kafa yorduum bir baka konu da dk karma konusu," diye devam ettim. "Bu konuda toplumda kesin snrlar varsava, cinayet, evlilik ve benzeri konularda her trl gariplik ve samalk kabul edilebilir, ama insann tuvalet dnda bir yerde iini boaltmas korkun bir ey olarak kabul edilir." "Biliyor musun, Doktor, ben iimdeki u kk kzlara tecavz drtsnden bir kurtulsam . . . onlara olan ilgim yok olsa . . . kurtulacam bu dertten. Byk kzlar onlara saldrmama aldrmyorlar zaten ve onlar satn almak da mmkn." "Bir de hareket konusu var. rnein bir A noktasndan B noktasna gitmek iin belirli yollar oluyor. rnein yarn evden buraya gelirken yine koar adm yrmek istemeyeceim diyelim, o zaman ne yapacam? Geri geri mi yryeceim yani?" Bam kaldrp Osterflooda baktm ama o srada o kendi sorununu dnyordu. "Ama imdi dnyorum da . . . son zamanlarda . . . kabul etmeliyim ki, kk kzlara olan ilgimi biraz kaybeder gibi olmaya baladm." "Geri admlarla -yrmek de bir zm yolu olabilir elbette, ama sadece geici bir are olur bu. Sonra emeklemek, geri geri komak ve tek ayak zerinde hoplayp zplayarak yol almak gibi yollar var ama bunlarn hepsi tekrarlanabilir, kstl yntemler." "Ve bu durum bende bir ilerleme saylr. Yani imdi kk kzlardan holanmak bir yana, onlardan soumaya, hatta nefret etmeye balarsam ... bu kesinlikle bir gelime saylr..." Sustu ve eilip benim yzme bakt, ben de ona baktm. Ben, "Konumak, sohbet etmek de bir sorun yaratyor," diye devam ettim. "Sentaks kurallarmz allm eyler, konuma kurallarmz, ahengimiz belirli. Ben u mantkl dnme alkanlndan da kurtulmak zorundaym. Kelime haznesi de deimeli, neden hep alk olduumuz szckleri kullanmak zorunda kalyoruz sanki? Aptal mym ben yani?" Osterflood dalgn bir ifadeyle, "Fakat... fakat... son zamanlarda bir eyler hissediyorum...bunu sylemeye bile korkuyorum..." diye sylendi. 163 Ben, "Sanat beslemek, temenni etmek," diye devam ettim. "Dnyada samalktan geilmiyor. nsanolu yapay olarak kendini gemile kstlad. Ben kendimi zgrle doru gtryorum." "...ben galiba baka eyler istiyorum, yle hissediyorum . . . yani kk olan ocuklar..." "Byk bir hamle olacak. Yani bu sabah yaptm gibi, eski alkanlklarma ters den eyler yapmaya devam edersem mthi bir ey olacak. Ve tabii seks konusu var. Cinsel rneklerin de dna kmamz gerekiyor. Osterflood, "Yani onlar gerekten seviyorum," diye sylendi. "Aslnda onlara tecavz etmek, canlarn yakmak istemiyorum, ama onlar kucama almak istiyorum, onlar da beni sevsinler yeter." "Bu deneyler beni tehlikeli alanlara gtrebilir elbette. Dnyorum da, imdiye kadar kk kzlara kar ilgi duymadma gre, alkanlk d bir davran olarak buna ynelebilirim gibi geliyor bana." Osterflood, "Hem kk olan ocuklarn kandrmak daha kolay olmal," diye mrldand. "Onlar byklere daha ok gvenirler, daha az kuku duyarlar." Ben onu hi duymam gibi, "Ama baka birinin cann yakmak korkutuyor beni," diye devam ettim. "SanrmHayr! Bu bir snr izgisi olmal, bunun stesinden gelmem gerekir. Allm yasaklamalardan kurtulmak iin benim de insanlarn rzna tecavz etmem ve ldrmem gerekiyor."

Osterflood'n sandalyesi tekrar gcrdad ve adam bir ayan hzla yere vurdu. Sonra, "Hayr, Dr. Rhinehart," diye konutu. "Sana sylemeye alyorum, rza tecavz etmeye ve ldrmeye gerek yok artk. nsanlara vurmaktan bile vazgemeliyim." "Rastlant Adam mutlaka rza tecavz etmeli, en azndan l-drmeli. Bundan hile yoluyla kamaya almak grevi yerine getirmemek olur," diye mrldandm. Hastam, "Kk olan ocuklar, hatta yirmi ya alt gen delikanllar bile ie yarar. Kk kzlara tecavz etmek ok tehlikeli olur, inan bana Doktor," diyerek bana bakt. "Tehlike gerekiyor zaten," dedim. "Rastlant Adam kavram 164 imdiye kadar insanolunun bulduu en devrimci ve en tehlikeli adam kavramdr. Eer bunun baarl olmas iin kan aktmak gerekiyorsa kan aktlacaktr." "Hayr, Dr. Rhinehart, hayr. Alkanlklarndan kurtulmak iin baka yollar bulmalsn. Daha az tehlikeli yollar bulman gerekir. Sen u anda insanlardan sz ediyorsun dostum." "Alkanlklarmzdan kurtulmamz yle pek kolay deil, Osterflood. Aslna bakarsan, o acmaya baladn kk kzlar baka dnyalardan bizi yok etmek iin gnderilmi kt cinler olabilirler." Hastam bana cevap vermedi ama sandalyenin yine gcrdadn duydum. Ben, "uras bir gerek ki," diye devam ettim, "kk kzlar olmasa yetikin kadnlar da olmazd ve yetikin kadnlar da iblisten farkl deillerdir." ' "Hayr, Doktor, hayr, sen beni kandrmaya alyorsun. Biliyorum, imdi aka grebiliyorum bunu. Kadnlar insandr, yle olmalar gerekir." "Onlar iin ne der-sen de Osterflood, kadnlar bizden farkldr ve bunu sen de inkr edemezsin" "Biliyorum, biliyorum-ve olan ocuklar bizdendir, onlar iyidir. Sanrm olan ocuklarn sevmeyi renebilirim ve bylece artk polis korkusundan da kurtulmu olurum." "Kzlara nazik davran, ikolata al ve olan ocuklaryla da istediin gibi elen, bylece sen de eski alkanlndan kurtulmu olacaksn Osterflood." "Evet, evet." O srada birisi kapy vurdu, seansn bir saatlik sresi dolmutu. Ben akn bir halde hasta divanndan kalknca Osterflood elimi tutup skt ve birka kez kuvvetlice sallad, gzleri parlyor, ok neeli grnyordu. "Hayatmn en byk terapi seans oldu bu Dr. Rhinehart... Sen ... sen gerekten byk adamsn, ok iyi bir ocuksun." "Teekkr ederim, Osterflood, umarm haklsndr." 165 Blm Yirmi Drt Yavaa ama srekli olarak delilie doru ilerliyordum, dostlarm. Benliimden geriye kalan her ne varsa deiiyordu. Zarlar bir kenara brakp eski doal halime dnmek istediim zaman, sama konuma ve davranlardan holandm grdm. Central Park'ta aalara trmandm, bir kokteyl partide meditasyon yapmaya kalktm, yoga pozisyonu aldm ve kendim dahil etrafmdaki herkesin kafasn kartran sama sapan laflar ettim. Dr. Mann ile telefonda konuurken ahizeye birden, "Ben Yarasa Adamm!" diye bardm ve bunu bana zarlar sylemedi, kendim istedim. Durup dururken glmeye balyor, anormal davranlarda bulunuyor, olmayacak nedenlerle ar sinirleniyor, barp aryor, korkuya kaplyor, ar heyecanlanyordum. Davranlarm hi tutarl deildi. Bazen neeli, bazen kederli, bazen ciddi, parlak, zeki oluyordum ama baz zamanlarda da iyice samalyordum. Ancak Jake'in terapi seanslarna devaml olarak katlmam sayesinde sokaklarda rahata yryebiliyordum. iddete bavurmadm srece etrafmdaki insanlar da rahatlyor, bana acyp, "Zavall Dr. Rhinehart, neyse ki Dr. Ecstein ona yardmc oluyor," diyorlard. Lil benim samalklarmdan korkmaya, endielenmeye balad, ama zarlar ona gerei sylememi engelledii iin ben de ondan davranlarmla ilgili olarak yine sama zrler diliyordum. Lil birka kez Jake, Arlene ve Dr. Mann ile de konutu ve onlar da ona mantkl aklamalar yaptlar ama sama davranlarmn nasl yok edilecei konusunda yardmc olamadlar. Dr. Mam ona, "Bir iki yl iinde eski haline kavuabilir..." deyince Lifin gzlerinin dolduunu syledi bana. Ben de Life, kendimi daha iyi kontrol edeceime dair sz verdim. Ulusal Alkanlklar-Krma Aynn pek de yardm olmad bana. Ben alkanlklarmdan kurtulmaya alrken insanlar akna dnyor, aptallayor ve bazen de neeleniyorlar. Ofise koar adm yryerek gitmem, sama konumalarm, seks konusunda bir W-> LUKE RHNEHART buzda olan Bayan Reingold'u batan karmaya almam, sarho dolamam ve hastalarma kar garip davranlarda bulunmam, beni izleyenleri oke ediyor, akna eviriyordu, ama onlarn bir yandan da neelendikleri gzmden kamyordu. Mantkszlklara, samalklara, amac olmayan davranlara ne kadar da gler ve bunlarla elenir, neeleniriz, deil mi? Btn ahlak ve mantk kurallarna ramen bunlardan holanrz, zleriz onlar.

syanlar, devrimler, felaketler bile elendirir bizi. Ayn haberleri gnlerce srekli okumak ne kadar da skcdr. Byle zamanlarda hep baz deiiklikler olmasn diler, bekleriz. O ayn sonunda sadece, Nixon'un sarho olmasn ve doal davranlar dna kp evresindeki adamlardan birine okkal bir kfr savurmasn bekledim hep. William Buckley ya da Billy Graham ortaya kp, "Benim en iyi dostlarmdan bazlar Komnisttir," deseler, bir spor spikeri bir ma anlatrken, "ok skc bir ma bu," dese ne kadar gzel olurdu, ama asla byle konumuyorlar onlar. Bu nedenle oumuz yeni bir eyler bulmak iin Fort Lauderdalee, Vietnam'a, Fas'a gidiyoruz, boanyoruz, yeni bir sevgili ya da i aryoruz, mahalle ya da uyuturucu tr deitiriyoruz. Zincirleri krmak, alkanlklardan kurtulmak iin neler yapmyoruz ki. Ama eski benliklerimizi de kendimizle beraber srkleriz ve onlar da bizi tm deneylerimizde kat ereveleri iinde tutmak isterler. Fakat Ulusal Alkanlk-Krma Ay pek ok konuda pratik olmad benim iin; bir zaman geldi ki, ne zaman yatacam, ne kadar uyuyacam bile zarlara sormak durumunda kaldm. Rasgele saatlerde yatp rasgele seilen saatler kadar uyumak beni sinirli yapt, zellikle uyuturucu ya da alkol aldm zamanlarda ok kt oluyordum. Yemek yiyip yememeyi, ne zaman yiyeceimi, ne zaman banyo yapp tra olacam, dilerimi ne zaman fralayacam bile gn boyunca zarlara sordum. Bunun sonucu olarak bir iki kez pilli tra makinemi sokakta, kalabalk kaldrmlarda yrrken (insanlar bunu reklm sanarak evremde TV kameramanlar aradlar) kullandm, sakal tra oldum, dilerimi bir gece kulb tuvaletinde fraladm, Vic Tanny'de banyo yaptm ve bir gn le yemeimi sabahn saat 4'nde Nedick'te yedim. 167 ZAR ADAM Bir baka gn zar bana hassaslamam, her anm tamamen 3 uyank olarak yaamam syledi. Bana da ok estetik bir eymi gibi ] geldi bu. Kendimi Walter Peter, John Ruskin Oscar Wilde karm } olarak grdm. Estetik Hassasiyet Gnnde ilk dikkat ettiim ey ! burnumu ekmeye balamam oldu. Belki daha nce de aylarca, hatta A yllarca burnumu ekmi ama farkna bile varmamtm. Ocak ayn- 1 da zarn verdii emir sayesinde burnumun aktn ve durmadan bu- I run ektiimi fark ettim. Zarlar olmasayd bunu her yerde yapacak I ve aptal durumuna decektim. 1 Bu Hassasiyet Haftasnda sayesinde daha nce fark etmediim baz hassas noktalarm da renmi oldum. Sabahn erken saatlerinde Lil ile yatakta yatarken daha nce bana sessizlik gibi gelen baz sokak seslerini dinlemeye baladmbu da Larry ve Evie'in -, uyuduklar anlamna geliyordu. ki gn sonra bu sokak sesleri bana ' tamamen doal gelmeye balad ama ilk iki gn onlarla beraber yaadm. Bir baka gn Modern Sanat Mzesine gittim ve estetik sanat eserlerini seyrederek zevk duymaya altm ama uzun bir sre salonlar dolatktan sonra yorulduumu ve ayaklarmn armaya baladn hissettim. zleme duygum olduka krelmi olmalyd ki benim muhteem zarlarm bile onu canlandramadlar. Zarlar ertesi gn Walter Peter'i ortadan kaldrnca ok sevindim. Genelde o ay boyunca hi giymediim kyafetleri giydim, hi etmediim kfrleri ettim, hi gitmediim fahielere gittim. En g olan-ey, seks alkanlklarn ve deerlerini deitirmek oldu. Arlene ile bulumak iin merdivenden aaya inerken cinsel deerlerimi deitirmiyor, onlar sadece uyguluyordum. Zina olay sadakat alkanln kryordu ama sadakat zaten cinsel alkanlk-deerlerimin en nemsiziydi. Hz. sa'nn annesi Hz. Meryem, insann cinsellik doasnn tm hayatn tanmladn sylemiti ama o da biliyordu ki, bir insana heteroseksel, homoseksel, iki cinsiyetli ya da aseksel dendii zaman o kii yle kalrd. Ben ilk zamanlar bu konuyu iyi bilmiyordum. Ben tipik mekanik davranmla, seks alkanlklarn deitirmek, sevdiim pozisyonlar, kadnlar deitirmek, kadnlardan erkeklere, erkeklerden kadnlara gemek ve her eyi deitirmek anlamna gelir diye dnyordum. Ters iliki ko168 nusu beni yle etkiledi ki, bir gece Lil ile birlikte bir partiden dnerken, sabahn 2 sinde asansrde onunla ters ilikiye girmeyi denedim. Fakat Lil yine mantkl davrand ve benim deliliimi ho grp yatp uyumamz istedi. Arlene ile kabul edilebilir her pozisyonda sevitiimiz iin, onunla olan ilikimde alkanlklardan kurtulmann tek yolunun, bu ilikiden kanmak olduunu, hatta zina yaptmz iin kendimizi sulu hissetmemiz gerektiini dndm. Yeni bir kadn aramay dndm ama o zaman da, emre gre, kadnlar konusunda zevklerimi deitirmem gerektiini anladm. Bu nedenle bulacam yeni kadn yal, zayf, kr sal, gzlkl, koca ayakl olmal ve Doris Day - Rock Hudson filmlerinden holanmalyd. New York'ta byle kadn says ok olmalyd, ama bunlardan birini bulmak yine de Raquel Welch benzeri kadnlardan birini bulmak kadar zor olacakt. Standartlarm sadece yal, zayf ve ruhsal durumu iyi olarak drmem gerekti, dier zellikler nemli deildi. Standartlar drlnce Bayan Reingold geldi aklma ve birden titredim. Seks deerlerimde alkanlklarmdan vazgeeceksem , sekreterimi batan karmam gerekecekti. Bunu zarlara dantmda bana evet dediler.

Zarn hkmne nadiren saygszlk hissetmitim. Bayan Reingold hi kukusuz btn cinsel itahmrkapatacak bir kadnd, benim iin ller diyarnn Brigitte Bardot'suydu. Bu kadn elbette yal deildi ama otuz alt yanda olmasna ramen altm yandaym gibi grnebilme yetenei vard onda. Onun tuvalete gidip iediini bile dnemiyordum ve bunu burada yazarken bile utandm. Ecste-in ile ofisleri ortak olarak kullandmz bin iki yz alt gnden beri o kadnn bir gn bile ofis tuvaletine gittiini grmemitim. Onun yaknna gittiim zaman sadece bebek pudras kokusu duyuyordum. Bayan Reingold'un gsleri olup olmadnn bile farknda deildim, hep yal bir kadnm gibi baktm ona. Bayan Reingold'un szleri her zaman souk, terbiyeli, nazikti; kadn seks delisi bir hastann cinsel davranlar hakkndaki bir raporu okurken bile sanki bir irket raporu okur gibi sakin olurdu, 169 onun heyecanlandn hi grmedim. Byle ak yazlm bir raporu okurken bile bazen, rnein, "Bayan Werner hakkndaki u ak sak cinsel iliki anlatmnda biraz yumuatma yapmam ister misiniz acaba?" diye sorabilirdi. ite bylece, hi istemediim halde, srf senin istediin olsun diye Zar efendi, Ulusal Alkanlk-Krma Aynn nc haftasnda bir akam sekreterimiz Bayan Reingold'u yemee gtrdm ve gece ilerlerken bu ite baarl olabileceimi grerek dehete dtm. Yemekten sonra restorann erkekler tuvaletine giderek zara muhtemel seenekler konusunda fikir dantm ve o da bana sadece, kadnla iliki kurmadan nce kokain deil de marihuanal sigara imemi syledi. Huzursuz olmama ramen daha sonra onu ofise gtrdm ve divana oturtup nemfomanyaklarla (sevime hastas kadnlar) ilgili (yemin ederim ki konuyu ben amadm) konuyu tartmaya baladk. Saatler ilerlerken onun sevimli bir ifadeyle glmsediini (az tamamen kapal olduu zaman) fark ettim, ama beyaz teninde gs olduka ak siyah gece elbisesi bana dik duran bir tabutu rten siyah bir rt gibi grnd. Uyuturucunun da etkisiyle bir ara ona, "Acaba nemfoman-yaklar o hayatlarndan zevk alyorlar m, ne dersin?" diye sordum. Gzln hafife yukar doru iterek, "Oh, hayr," diye cevap verdi. "Bence o tr kadnlar mutsuz olmallar." "Evet, hakl olabilirsin," dedim. "Ama deiik erkeklerle sevimek en azndan onlar yine de biraz mutlu etmeli diye dnyorum." "Oh, hayr. Dr. Ecstein'n, aslnda Rogers ve Hillsmandan Rogers'n sylediine gre, bu tr kadnlarn yzde seksen iki buuu iftlemeden zevk almazlarm." Kadn divann kenarnda o kadar dik oturuyordu ki, uyuturucudan dnm kafamla bir ara kendimi bir terzinin cansz mankeniyle konuur gibi hissettim. "Evet, ama Rogers ve Hillsman hayatlarnda hibir zaman nemfomanyak olmadlar," dedim. "Onlarn kadn olmay denemediklerinden de eminim." Durup gldm ve sonra, "Bana sorarsan nemfomanyaklar aslnda zevk delisi kadnlar ama psikiyatrlar batan karmak iin onlara souk olduklarn, yani yalan sylyorlar," diye devam ettim. 170 LUKE RHINEHART "Oh, hayr, kim batan karmak ister bir psikiyatr?" Bir sre birbirimize baktk, Bayan Reingold'un yz nce kpkrmz oldu, sonra da bembeyaz kesildi. "Haklsn galiba," dedim. "O tr bir kadn hastadr ve bizim meslek kurallarmza gre bir kadn hastaya ... ama ..." derken daha fazla konuamadm ve sustum. ki eliyle mendilini didiklerken, hafif bir sesle, "Ama?..." diye sordu. "Ama ne?" diye ben ona sordum bu kez. "Meslek etiinin onlarla ilikiyi yasakladn, ama..." dediniz. "Oh, evet, ama bunu anlatmak biraz zor. Biz her zaman heyecanlanrz ama kendimizi tatmin etmek iin etik bir yol bulmak zor. "Oh, Dr. Rhinehart, siz evlisiniz." "Evet, evliyim elbette. Bak bunu unuttum." fadesiz bir yzle ona baktm. "Ama karm yoga yapyor ve bu durumda sadece bir guru ile iliki kurabilir." Ne dediimi anlamam gibi yzme bakt ve "Emin misiniz?" diye sordu. "Ben kafam deitiremiyorum bir trl. Bazen bir erkek olduumdan bile kukulanyorum." "Oh, hayr Dr. Rhinehart." "Senin de bana cinsel adan hibir zaman olumlu baktn grmedim ve bu da beni ok zyor aslnda." Bayan Reingold'un yz yine renkten renge girdi ve sonunda her zamanki gibi bembeyaz oldu. Sonra glkle duyulan ok hafif bir sesle, "Fakat ben..." dedi ve sustu. "Sen ya ... evet, sen..." "Ama ben sizden holanyorum." "Oh, yle mi?" Durup bir sre dndm ve bir ara kalkp kapya komak istedim ama iimdeki dinsel disiplin oradan ayrlmam engelledi.

Bir anda kendimi tutamadm ve ona doru eilerek, "Bayan Reingold" diye bardm, "Bana bir erkek olduumu hissettirir misin?" 171 ZAR ADAM Bayan Reingold yzme bakt, sonra yavaa gzln kard ve divann yanndaki sehpann stne brakt. Sonra ban iki yana sallad ve hafif bir sesle, "Hayr, hayr," dedi. "Yapamam bunu." Balangta zardan talimat almadm halde ilk kez olarak kendimi aciz hissettim. Yatan zerinde onun yannda bir sre plak olarak oturdum ve yedi sekiz dakika kadar ona dokunamadan meditasyon yaptm, Arlene'in gslerini, Linda Reichmann poposunu ve Lil'in mahrem yerlerini dndm. Sonunda tm gcm topladm ve Bayan Reingold'un zerine kapandm. nsann daha nce annesine bakar gibi bakt, hi cinsel arzu duymad bir kadnla sevimesi aslnda korkun bir deney. Fakat her eye ramen onunla sevime pozisyonuna girebildiim iin kendimi kutlamalym. Psikolojik engelleri aabilme konusunda byk bir admd bu ve ertesi gn o ilikiyi dnerek btn gn titredim. in en garip yan da, o gnden sonra Bayan Reingold'dan holanma-ya, kendimi ona daha yakn hissetmeye baladm. 172 Blm Yirmi Alt tiraf etmenin zaman geldi dostlar. Ben ya da siz, benim zar adam yaantmn ilk zamanlarnda baz olaylar elenceli bulmu olabiliriz ama itiraf etmeliyim ki zar adam olmak bazen ok zor oluyordu. Depresyon geiriyordum, yalnzdm ve zor bir hayatm vard. Gerek u ki bowling oynamaya gitmedim, bir ay boyunca Arlene'i terk etmek istemedim. Bayan Reingold'u batan karmak da istemedim ama oldu ite. Lil'in istedii pozisyonda sevimekten de kandm. Btn bunlar ve bunlara benzeyen iler bana bir grev, zorunlu bir i gibi geliyordu. Bazen zarn emrine uyarak bowling oynamaya gittim ama bunu zorla yaptm, kendimi bir kle gibi, boynuna boyunduruk vurulmu bir esir gibi hissettim, efendimin kaprisleri sanki sinirlerimi ayaa kaldryordu. Geriye kalan benliimin zar emirlerine direnci hi bitmedi ve her zaman Rasgele Adam olma arzusu uyandrd bende. Sadece bir tek arzuya izin vermek, eski benliimi ldrp insan doas konusunda yeni bir eyler renmek, geriye kalan arzularmn ouna egemen olmak istiyordum. Sofuca, dindarca bir mcadeleydi bu. Zarlar bazen benim en derin (ve daha nceden gereklememi) drtlerimi kefediyor ve ifade etmeme izin veriyorlard ve zamanla bu olay daha sk olmaya balad. Zarlar bir gn bowling-den holanmadm, on drt yldan beri bu oyunu oynamadm ve iman kadnlardan holanmadm iin onlarla sevimediimi kefettiler. Sanrm zarlar bana bowlingi ve iman ve aptal kadnlar da sevdirmeye altlar ama benim alglama dzeyim bunu kayda alamad. Burada size unu sylemek isterim ki dostlarm, seeneklerinizi yazp zarlarnz attnz zaman hayal krklna urayabilirsiniz. Bunu birka kez uyguladktan sonra zar hayatnn bir arlatanlk ya da sahtekrlk ve benim de bir sahtekr olduumu dnebilirsiniz. Bir arzu, dostlarm, bir tek eyi arzulayabilir, kendinizi ldrmek isteyebilirsiniz. Keif seyahatinin normal tketici benliin yapmak istedii tm kk gezilerden daha nemli olduunu hissetmeniz gerekir. 174 Zarlar sadece kayplar kurtarr. Normal, btnlenmi kiilik deiiklie diren gsterir. Fakat paralanm, zorlayc, mutsuz nev-rotik adam, ekler ve hesaplar hapishanesinden serbest braklmtr. O bir anlamda 'otoriter bir kiilik' olur, ama Tanrya, babaya, kiliseye, diktatre ya da filozofa deil de kendi yaratc hayal gcne ve de zarlara inanr. Yossarian bir zamanlar, "Ahmak adam ahmaklnda srarc olsayd zar adam olurdu," demiti. 175 Blm Yirmi Yedi ubat aynda zarlar bana Felloni - Rhinehart seks aratrmas konusunda almam emrettiler ve zellikle de, "Yeni ve deerli bir ey yap," dediler. Zarlar kutuya koydum ve birka gn ne yapabilirim diye dndm. Sonunda depresyona girdim. nsanlar zerinde deney yapma konusunda snrlar geniti. Onlar herhangi bir soruya cevap verme konusunda zorlayabilirdiniz ama bir ey yapmaya zorlayamazdnz. Hayvanlara ise bir ey soramazsnz ama genelde istediinizi yaptrabilirsiniz. Onlar hadm edebilirsiniz, beyinlerinden para kesebilirsiniz, istediklerini alabilmeleri iin ate zerinde yrtebilirsiniz, gnlerce a susuz, diisiz brakabilirsiniz, yksek dozda LSD verip kendinden geip lmesine neden olabilirsiniz. Hayvanlarn organlarn alp inceleyebilirsiniz v.s. Hayvanlar zerinde yaplan bu tr deneyler sonucunda onlar hakknda pek ok ey renirsiniz ama bunlar size insanlar konusunda hibir ey sylemezler. Etik nedenlerle insanlardan, onlarn ya da toplumun etik d sayd bir eyi yapmalarn isteyemeyiz. Benim hayatm adadm sorun -bir insan ne kadar deiebilir- bilim adamlarnn asla dokunmadklar bir konuydu,

nk insanlarn bir paras olan kemikler deiime diren gsteriyordu ve ayrca, insanlara istemedikleri bir eyi yapmalarn sylemek de etik olmazd. Bir sre sonra, Felloni - Rhinehart aratrmasnda baz konular deitirmeye almay dndm. Aratrmann konusu cinsel davranlar olduu iin, cinsel davranlar, eilimleri ve hareketleri deitirmeye alabilirdim. Ne yazk ki bir ecinseli heteroseksel yapmak iin iki yl uratm ve buna ramen bu deiimin nadiren gerekletiini biliyordum. Bakireleri nemfomanyak yapabilir ya da mastrbasyon hastalarn bundan vazgeirebilir miydim? Kocalarna sadk olan kadnlara zina yaptrabilir ya da batan karanlar inzivaya ekilmi insanlar haline dntrebilir miydim? Bunlardan kukuluydum ama yine de mmkn olabilirdi bunlar baarmak. 176 insann deitirilmesi iin, onun hakknda hkm verecek olan evresinin deimesi gerekir, insan evresi, etrafndaki insanlar, kurumlar, maazalar, sinema kahramanlar kendisini neelendiren ya da kzdran filozoflar tarafndan tanmlanr. Byk psikolojik rahatszlklar, 'kimlik atmalar' bir birey evresindeki insanlar deitirrreye baladnda meydana gelir. Ben-iyi-bir-oulum olgusundan ben-iyi-bir-dostum olgusuna gei bir devrim saylr. Dier yandan, adamn dostlar ona bir yl sadk kalr, ertesi yl ihanet ederlerse ve adam da sadk koca iken deiip hergele olursa devrim olmam demektir. Snf kural dokunulmam olarak kalr; sadece kk meselede politika deiiklii olmutur. Zar adam olduumda ilk olarak evremdekiler psikiyatrideki emsallerimden Blake, Nietzsche, Lao-Tzu'ya getiler, deitiler. Benim amacm evremdekilerle ilgili duygularm yok etmekti; deersiz, arzusuz bir deerlendirici olmakt amacm, yani insanlktan kmak, adeta Tanr olmak istiyordum. Fakat zar adam seks aratrmasna itmekle arzuladm ey ise insan poposuydu. Zeus da bir canavar klna girerek deimek ve gzel bir kadnla zina yapmak istemiti. Fakat ben ayn zamanda evremdekiler iin bir gzlemci, bir dinleyici olmay da arzu ediyordum. Gzlemci olarak, her eyi kucaklayan bir serbestlik atmosferi yaratabilirdim ki bu atmosferde bir bakire son kez hissettii seks arzusunu, bir ecinsel ne istediini aklayabilsin isterdim. Zar adam bir aratrcnn hemen her eyi yapabileceini, deneyebileceini kefetti. Deneklerim iin de ayn oranda serbestlii olan deneysel bir durum yaratabilir miydim acaba? Umudum buydu ite. Batan karma sanat daha nce anormal, istenmeyen, kt eyleri normal, iyi ve istenen eyler haline getirebilme sanatyd. Batan karma, bir insann etrafndaki gzlemcileri, izleyicileri ve sonuta da o insann kiiliini deitirme sanatyd. Ben burada hi kukusuz kark ilikiler yaayan mastr-oasyonculardan deil, 'masum' insann klasik batan karlmas olayndan sz ediyorum. Dr. Felloni'nin bilim kadn ciddiyeti ve benim sert, profesyonel grnme bakan deneklerimiz bizim saygn bilim insanlar 177 olduumuza inanyorlard. Tm cinsel konular ve sorunlarn bizimle tamamen ak olarak konuabiliyorlard. Ben de bu durumda onlara teklif edeceimiz her eyi rahata yaptrabileceimizi dnyordum. Bir gn bir denek hastama, "Bak Bay F," diyebilirdim. "Yandaki odada senin yanda utanga grnen ama sevimekten byk zevk alan bir kadn var. Seninle sevimesi iin deme yapld ona, ok nazik davran o kadna ve istediin gibi sevi onunla. Sonra bu kapal zarfn iindeki soru kdn doldur. Cevaplarn verirken drst ol, ekinmeden yaz istediklerini, senin adn gizli kalacak." Sonra yandaki odada bekleyen kadna, "Yandaki odada hayatnda ilk kez bir kadnla seviecek senin yanda bir gen erkek var Bayan F," diye konuurdum. "Ona, senin parayla tutulan bir fahie olduun ve sevime sanatn retecein sylendi. Bu deneyde, onunla seviirken bu rol ne kadar gzel oynayabileceini grmek ve bu konuda mmkn olduunca ok bilgi toplamak istiyoruz. Eer plaklk ve bir erkekle sevime konusunda ekingenliini yenerek rahata yapabilirsen bu ii, sana yz dolar verilecek. Eer adamn seninle sonuna kadar sevimesine izin verirsen iki yz dolar daha alacaksn. Baka muhtemel demeler iin kapal zarftaki talimatlarn bulunduu beinci ve altnc sayfa ile sorular okumalsn. Hamile kalacam diye korkma sakn, nk dier denek ksrdr ve bu konuda doktor raporu var." Bir baka gn, baka bir denee yle diyebilirdim: "Bay J, yarn leden sonra bu karttaki adrese gideceksin. Orada grecein adama senin de onun gibi bir ecinsel olduun sylendi. Adam seni batan karmaya alrken sen de kendi duygu ve davranlarna dikkat edeceksin. Adam orgazm olursa bu bilgiyi bize verdiinde yz dolar alacaksn. Sen de onunla beraber orgazm olursan iki yz dolar daha denecek sana. Burada bizim amacmz, senin gibi normal erkeklerle ecinseller arasndaki cinsel iliki konusunda bilgi toplamak. Bu kapal zarfta..." Deneklere vereceim buna benzer talimatlar kafamdan geip duruyordu. Bu deneyler iin parayla fahieler ve ecinseller tutmam gerekecekti, ama baz deneylerde denekler her iki rol de baaryla oynamalydlar. 178 'ML IMf\ I insanolunun her eyi yapabileceine inanmaya baladm. Baka-ynlendirilmi modern erkekler dorulama ya da reddetme konusunda yakn evrelerine bakmaya o kadar almlard ki, doru deneysel lider, ton ve durum verildiinde, deneklere allagelmi cinsel rollerini deitirtebilirdim.

Bu alma Marki de Sade'ye yarar bir proje gibi grnyordu bana. Bilinli olarak, insann uysall konusundaki teorimi dorulamak istiyordum, ama bunu yaparken eytanca, mantk d bir zevk almaya balamtm bu iten. 179 Blm Yirmi Sekiz * Heyecanl ve telalydm, gittike daha hrsl oluyordum. Deneyler yapan bir aratrcnn hayat hi de kolay deildir. Labirentler kurmak, fareler bularak bunlar koridorlarnda dolatrmak, bunlarn sonularn kayda geirmek zor ilerdir. nsanlar arasnda cinsel ilikileri aratrmak, hele bunlar yapacak insanlar bulmak ve sonular yazmak ok daha zordur. Her eye ramen, birka hafta iinde, resmi ad Rhinehart-Felloni Ahlakd Tolerans Aratrmas olan almamz iin gereken karmak hazrlklar yapmay baardm. Ama New York psikiyatrlar bu aratrmaya 'Elence ve Rant Amal Korkusuz Sevime' adn verdiler ve Daily News gazetesi de 'Columbia iftleme Oyunu' dedi. Ben ise Dr. Felloni'yi ortak almamzn doru olduu konusunda zor ikna edebildim. Bir gn bu deerli bilim kadnn le yemeine gtrdm, 'deneysel koullarda davran ve tutum rnekleri denge testleri', 'Bir ecinseli tanmlayabilmek iin gerekli Leibetwitz-Loom Kriterleri' ve heteroseksellik konularnda uzun sre konutuktan sonra ikna ettim onu ve deneklerin adlarnn gizli kalmas konusunda da anlatk. Aratrmann ilk iki haftas son derece kafa kartrc oldu. Parayla tuttuumuz personelin ou -erkek ve kadn fahieler- almaya gelmiyor ya da talimatlara uymuyorlard. Bulunmas zor kadn rol oynayacak olan baz fahieler yannda bir de arkada getiriyor ve denek erkei seks oyunlaryla lgna eviriyorlard. Don Juan tipli bir erkei sevierek yormas iin tutulan bir fahie, on be dakika sonra kendisi yorularak uykuya dald ve ancak birka tokat yedikten sonra uyand. Deneylerde isteneni yapacaklarn syleyen deneklerden birou ortadan kayboldular. Bazlarna pein deme yaptmz iin btemiz de zorlanmaya balad. Bir ara baz tehlikesiz deneylerde karm, Arlene'i ve hatta Bayan Reingold'u bile kullanmay dndm. Dr. Felloni bir gn telefon ederek denekler konusunda benimle 180 ayn sorunlar yaadn syledi. Tm deneylerimizde ayn iki daireyi kullanmak zorunda olduumuz iin karmaa daha da artyordu. Bir gn Henry Miller rol oynayacak olan ekingen bir niversite rencisini batan karmas iin Arlene'i gnderdim, yalnzlk eken, aka susam bir ev kadn rol oynayacakt ve geri geldiinde ok mutlu, neeli grnyordu. Anlattna gre deney tam bir baaryd, aslnda ilk iki saat utanga gen ona hi yaklamam, ama Arlene du alp odaya plak girince her ey deiivermiti. Arlene bu tr deneylerde gnll olarak grev alabileceini syledi ve Jake'e de bu konuda bir ey sylemeyeceine dair sz verdi bana. Sonunda takm hocasnn da sahaya girip oyuna katlmas gerektiini dndm. Deneklere biraz da kendim sahada talimat vermeli ve sonucu bizzat grmeliydim. Ama ben sahaya knca nedense oradaki herkes derin bir sessizlie gmld. T adl kz, verilen talimata gre, o akam otuz be yandaki Bay O.'nun dairesinde geirecekti. Gen kza, "Adam akam seninle geirmek iin yz dolar deyecek," dendi. "Bay O, yalnz yaayan bir niversite retmeni, kars geen yl ld. Deney konusunda bir ey bilmiyor ve bir arkadann kendisine gen, deneyimsiz bir fahie bulduunu sanyor. Kendini ona tamamen vermen gerekiyor. Bu deney srasnda kendi davran ve duygularn da incele ve kapal zarftaki sorular doru yantla." Sorulara verdii cevaplara gre, T adl kz on dokuz yandayd, daha nce hibir erkekle cinsel iliki kurmam, sadece yaklak on erkek arkadayla pm, hibir lezbiyen deneyimi de yaamamt. Gen kz evlilik ncesi cinsel ilikinin yanl olduuna, Tanrnn bunu cezalandrdna, bu tr ilikilerin psikolojik olarak salksz olduuna ve hamilelik tehlikesi de bulunduuna inanyordu. Gen kz gnah olduuna inand iin daha nce mastrbasyon da yapmam, imdiye kadar annesi dnda kimsenin yannda yatmamt, inanl bir Katolik'ti ve gelecekte duygusal sorunlar-i olan ocuklar iin almay dnyordu. T gibi bir gen kzn bizim deneylerimiz iin gelebileceini bile dnemezdim. Ayn talimatlar verdiim dier yedi denekten 181 hi gelmedi ve gelmeyenlerden ikisi de T. gibi sessiz tiplerdi. O gn deneklerin buluma yerine sekizde gitmesi gerekiyordu ama ben durumu daha nceden grmek iin yedi buukta gittim bo daireye, kendime bir iki aldm ve beklemeye hazrlanyordum ki kap zili ald. Kapy atmda karmda duran gen kz bana adnn Terry Tracy olduunu syledi. Saat sekizi be geiyordu. Terry Tracy sanki oraya bebek bakcs olarak gelmi gibi glmseyerek yzme bakt. Ksa boylu, biraz toplucayd, scak ve yumuak kahverengi gzleriyle biraz Natalie Wood'a benzettim onu. zerinde bir eteklikle bol bir balk yaka sveter vard ve sol koltuunda da okul notlarn tayordu (sonradan onun bizim kapal zarfmz olduunu anladm). Biraz ardm onu grnce ve ieriye davet ederken kendimi kart bir zampara gibi hissettim.

"Sana bir iki vereyim mi?" diye sorarken, onun verilen talimatlar yanl anlam olabileceini dndm bir an. "Evet, ltfen," derken odann ortasna geldi ve ierdeki modern divana, sandalyelere, alma masasna, kitap raflarna ve yerdeki hallara sanki aydan getirilmiler gibi merakl gzlerle bakt. "Benim adm Robert O'Connor," dedim. "Long Island niversitesinde tarih hocasym." Gen kz sanki karsnda amcas varm gibi rahat bir ifadeyle ve glmseyerek, "Benim adm da Terry Tracy" dedi. Elimdeki ikiye bakarak biraz dndm ama serinkanl olmaya alrken nedense gln duruma dtm hissettim. Kzn yzne bakarak, "Son gnlerde gzel bir film izledin mi?" diye sordum. "Oh, hayr. Sinemaya pek gitmem ben." "Zaten bilet fiyatlar da zamland." "Evet ve ama zaten filmlerin ou da izlemeye demez bana gre ... ey yani ben..." "Haklsn." Gen kz mineye bakt, ben de onun bakt yere baktm. minede odun yakmak iin bir demir zgara vard ama sanki bina doksan yl nce ina edildiinden beri hi kullanlmam gibi grnyordu. "mineyi yakmam ister misin?" diye sordum ona. 182 LUKE RHINEHART "Oh, hayr. Hava yeterince scak, teekkr ederim." Elimdeki ikiden bir yudum aldm ve souk bardan yan tarafndaki buuyu parmamla sildim. Bir an iin, o akam yapabileceim en duygusal hareketin bu olabilecei geldi aklma. "yle gel de yanma otur hayatm," dedim. nce, "Hayr, buras ok rahat," dedi ama sonra endieli bir ifadeyle mineye bakt ve ban sallad. "Pekl." Elindeki st bardana dikkat eden bir ocuk gibi, iki bardan dkmemek iin dengeleyerek geldi ve divanda otuz santim yaknma oturdu. Biraz durup mini eteini ekitirdi ama etek yine de dizlerinin ok yukarsnda kald. Kz gzme ok ufak tefek grnd. Bir doksan boyumla insanlarn ouna tepeden bakardm zaten, ama solumda oturan Terry Tracy yanmda ok kk kalmt, sanki onun sadece kvrck salarn ve plak bacaklarn gryordum. : "Ee, naslsn bakalm?" diye sorunca yzme bakp glmsedi ama gzlerinde bir endie ifadesi belirip kayboldu gibi geldi bana. "Seni pebilir miyim?" diye sordum. Yz dolar dediime gre onu en azndan p.ebilirdim herhalde. Gzlerinde bu kez kukulu bir ifade belirdi ama "Oh, evet," diye cevap verdi. Onun kk bedenini kendime doru ektim ve dudaklarndan pmek iin zerine eildim. Ama dudaklarm onun kapal dudaklarnn stnde kald. Az kk, dudaklar kupkuruydu. Birka saniye sonra doruldum. "ok gzelsin," dedim. "Teekkr ederim." "Dudaklarn da ok gzel." "Seninkiler de yle," dedi. "imdi de sen beni p yleyse." Ban kaldrp yzme bakt ve bam ememi bekledi, ama ben eilmedim ve hatta divann arkasna yaslanarak arzulu gzlerimi onun yzne diktim. Kz birka saniye tereddt ettikten sonra elindeki iki bardan yandaki sehpaya brakt ve dizlerinin stnde dikildi. Ellerini enseme koydu ve yavaa zerime eildi. Onu kollarma aldm ve 183 ZAR ADAM kendime ekerek arzuyla perken bir yandan da okamaya baladm. Birka dakika ptkten sonra geri ekildim ve onun yzne baktm. O da bana bakt ve tatl tatl glmsedi. "Seni pmek byk zevk" dedim. "Oh, benim de ok houma gitti," dedi. Onu yeniden perken divana uzandm ve elimi eteinin altna, iki bacann arasna soktum ama kz birden doruldu ve "Ltfen orama dokunma, olur mu?" dedi. "zr dilerim," diyerek elimi onun bacak arasndan ektim ve eteini dzelttim. Kz bir an tereddt etti, ama sonra zerime eilip beni yeniden pmeye balad. Daha fazla dayanamayacam anlaynca onu zerimden ittim ve ikimiz de dorulduk. Ben adeta sarho olmu gibi onun yzne baktm ve arzu dolu bir sesle, "Banyoya gidelim mi?" diye sordum. "Hayr, ikimi bitirmek istiyorum," dedi ve sehpaya brakt bardan alp byk bir yudum cin tonik iti. Ben de yere braktm bardam aldm ve bir yudumda bitirdim ikimi.

Terry, "Demek bir hocasn, yle mi?" diye sordu. "Evet." "Ne hocasym demitin?" "Tarih." "Oh, evet, hatrladm. Tarih dersleri ilgin olmal. En ok hangi tarihi seviyorsun peki?" "Rnesans dnemi papalk tarihi uzmanym ben. Pekl, bir iki daha alr msn?" "Yaa, yle mi? Sezar Borjiya ve Papalar konusunu okumak houma gitmiti. Evet, bir iki daha ierim. Papalar gerekten de okuduum kadar kt m imiler?" ki dolabna doru giderken omzumun zerinden ona baktm ve "Bu neye kt dediine bal bir konu," dedim. "Yani ocuklar varm gibi eyler de okumutum." "Alexander Tin de Papa John IX gibi birok ocuu varm, ama daha nce papa olmular." "Gnmzde Kilise ok daha temiz." 184 LUKE RHINEHART Ona cini bol, tonii az bir iki hazrladm ve kendime de yarm bardak viski alarak tekrar divana dndm. "Senin niversite durumun nedir?" diye sordum. "Hunter'da drdnc smestrim bu. Sanrm sosyolojiye devam edeceim. Oh! ey!..." "Ne oldu?" Bir an iin ikisini ona uzatrken dktm sandm ama yle bir ey yoktu. Fakat kzn yznde bir korku ifadesi vard. Ama kz ban iki yana sallayarak, "Bir ey yok," dedi ve ikisinden byk bir yudum ald. "Peki ama . . . yani.. . niversiteye gittiimi nerden anladn?" "Zeki bir kza benziyorsun," dedim. "Sadece lise bitirmi olsaydn Rnesans tarihini bilemezdin." Gen kz ban evirip bo mineye bakt ama biraz nceki neesini kaybetmi gibi bir hali vard. "niversiteli bir gen kzn byle bir yere gelmi olmas sana biraz garip gelmedi mi?" diye sordu. Anladm kadaryla oynad roln dna kmak onu rahatsz etmi gibiydi. Kesin bir ifadeyle, "Hayr, gelmedi," dedim. "Arkadamn sylediine gre bu ekilde telefonla alan birok niversite rencisi kz varm. Eitim harcamalarnn ne kadar yksek olduunu dnrsek bunu da doal karlamalyz." Benim bu mantm anlamakta zorlanyormu gibi bir sre dnd. Telefonla alan kz deyimi onu rahatsz etmi gibiydi, kzaran yzn duvara evirdi ve sonra hafif bir sesle, "Bu doru," dedi. "niversiteli kzlar ayn zamanda cinsel yasaklarn ne kadar mantksz olduunu da reniyorlar," diye devam ettim. "Cinsel ilikinin ne kadar gvenli ve ayn zamanda kazanl bir ey olduunu da grebiliyorlar." "Evet, ama . . . baz kzlar hl Tanr korkusu tayorlar . . . evlilik ncesi seks..." "O konuda hakl olabilirsin," diyerek onun szn kestim, "ama ok sayda dindar niversiteli kz bile telefonla seks davetlerine gidiyorlar." 185 ZAR ADAM Ban kaldrd ve soran gzlerle yzme bakt. "Onlar da anlyorlar ki, Tanr her zaman yaptklarmzda mantk olup olmadna bakar," diye devam ettim. "Eer bir kz kendini bir erkee verirken onu mutlu ediyorsa ve ayn zamanda da eitimi iin para kazanarak Tanr'ya hizmet etme yeteneini de artryorsa, o zaman iyi ve yararl bir i yapyor demektir." Kz bunu duyunca tedirgin olmu gibi bana bakt ve sonra ban yine dier yana evirdi. Biraz dnd ve sonra hafif bir sesle, "Fakat Tanr zinann gnah olduunu sylyor," dedi. "Bak sana ne diyeceim, hayatm, branicede zinaya fornucatio derler ki bu szck aslnda sadece zevk iin sevimek anlamna gelir. Bu konuda Emir evirisi, 'Zina yaparken bencilce davranmayacaksan,' eklinde olmaldr. LlU'da ncil Tarihi 162 dersi alan kzlarn ou Tanr emrinin dorusunu renince arm ve sevinmilerdir." Gen kz divanda yanmda oturmu, ikisini yudumlarken merakla beni dinliyordu. Ben susunca sanki btn cevaplar iki bardanda bulabilecekmi gibi uzun uzun bardana bakt. "Evet ama Tanr der ki. . . yani Paul der ki. . . yani Kilise vaazlarnda..." "Sadece bencilce zevk derler. branicede aka belirtilir. kinci Korintlilerde, sekizinci ayette yle der: 'Tanr ak iin bir erkein kendisini tanmasna izin veren kadn kutsaldr, ama bencilce zina yapan kadna yazklar olsun! Toprak onu yutup yok edecektir!'" Gen kz yine bir sre dnd ve sonra, "Tanr ak iin mi?" diye sordu, "Aziz Thomas Aquinas bunu ayn zamanda bireyin Tanrya ibadet yeteneini artrma gayreti olarak da aklar. Aramite'i Hristiyan yapmak iin Bathsheba'nn kznn kendisini ona verdiini anlatr. Yeni Ahit'te fahie Magdalen de anlatlr, kadn gelenee gre, erkekleri daha iyi tanmak ve Hz. sa'nn Kutsallna tanklk etmek iin kendini srekli olarak erkeklere satmtr."

Kz sanki son gerei renmi gibi, birden akn bir ifadeyle, "Gerekten mi?" diye sordu. "Belki de okumusundur, Dante'nin Paradisio'sund dindar fahieler cennetin -nc katna, azizlerin hemen altna, ama rahi186 LUKE RHINEHART beler ve bakirelerin stne yerletirilmitir. Beatrice'in szlerine gre rehberi yle der, 'Kaak ve manastra kapanm bir erdemli Tanrya hibir zaman bir aktif kadar yaklaamaz. Eer. ruh temiz ise beden kirletilemez.'" "Oh, bunu okumutum, Dante'den miydi bu?" "Paradisio, Canto On Yedi sanrm. Milton bunu boanma konusundaki nl iirinde aklad." Kz kkrdad ve bardandaki buzlar mgrdattktan sona ikisinden bir yudum daha ald. Ben de bardamdan bir yudum aldm ve "Kilise de bu konuya nem vermedi tabii," diye devam ettim. "Kilise gen kzlarn erkekleri Hristiyan yapmak iin bo yere batan karlacan dnd ve bu davran gnah saylmasa bile, seksin her trnn gnah olduu gibi bir izlenim yaratmann iyi olacana karar verildi, insanlar bylece Tanrnn gerek amacn bilmeden, cehalet iinde yaadlar." Kz ban sallad, yzme bakt ve sonra da zgn bir ifadeyle glmsedi. Yine biraz dnd ve "Sanrm tarih derslerimi artracam," dedi. Ona doru dndm ve sa elimi uzatp yanana dm olan bir tutam san geriye ittim. "Derslerimde senin gibi bir rencim olmasn ok isterdim dorusu. Bazen kendimi ok yalnz hissediyor ve konumak iin bir dost aryorum." "Gerekten mi?" "Karm kaybettikten sonra ruhsal bir yalnzlk iinde kaldm, ruhum sklyor. Bir kadn aklnn ve bedeninin scaklna ihtiyacm var, ama imdiye kadar hep skc, bilgilik taslayan kadnlar kt karma ... benimle seviirken bencilce davrandlar ve hep kendilerini dndler." Gen kz hi dnmeden, "Ben senden ok holandm," dedi. "Ah, Terry, ok tatl bir kzsn sen..." Birden uzanp onu kollarmn arasna alnca ikisinden bir ksm yere ve divann stne dkld. Onu kucaklayp okarken 187 ZAR ADAM gzlerim bir ara kitap rafnda duran dosyaya takld. O srada radyoda, "Bunu Neden Yolda Yapmyoruz?" diye bir ark vard. Doruldum ve "Ltfen benimle beraber yatak odasna gel, sevgilim," dedim. Kollarmdan syrlmak iin bir ey yapmad ama bana cevap da vermedi. Radyoda mzik sona erdi ve bir di macunu reklm balad. Arkasndan Robert Hall ile ilgili bir konumaya geti spiker. Terry bir sre sonra, "Sen ok iri bir adamsn," dedi. "Evet ama sana ok ihtiyacm var hayatm." Kz kollarmda bir sre hareketsiz durdu, ben kollarm gevetince ban kaldrp yzme bakt ve tedirgin bir ifadeyle, "nce beni p,'' diye fsldad. Kollarn uzatp boynuma dolad ve bir dakikadan uzun bir sre arzuyla ptk. "Arlm seni rahatsz ediyor mu?" diye sordum. "ok deil," diye fsldad. "Hadi, yatak odasna gidelim." Ona yatak odasna yakn olan banyoyu gstererek, "Sen orada soyun," dedim. "Ben de burada soyunurum." O soyunmak iin banyoya girerken ben de yatak odasna girip soyundum ve zerimden kanlar yatakla gardrop arasna, koltuk zerine koydum. Sonra ift kiilik geni yataa srtst uzandm, bir elimi bamn arkasna koydum ve tavana bakarak kz beklemeye baladm. Bir sre sonra sabrszlanmaya baladm ve "Terry?" diye seslendim ona. Banyodan, "Yapamam," diye cevap verdi bana. Yksek sesle, "Neyi yapamazsn?" diye sordum. Banyodan giyinik olarak kt, gzleri kzarmt ve alt duda-ndaki ruju emerek silmiti. Yatakla banyo kapsnn tam ortasnda dimdik durdu ve "Bu bir hatayd," dedi. "Ben senin dndn o kzlardan biri deilim." "Kimsin yleyse sen?" "Ben ... ey... ben hi kimseyim." "Oh, hayr Terry, kim olursan ol, harika bir kzsn sen." 188 LUKE RHINEHART "Teekkr ederim, ama seninle yatamam."

"Ah, Terry," diyerek yatakta doruldum ama yzndeki korku ifadesini grnce durdum, gen kz yle korkuyordu ki frlayp kaabilirdi. Yatan iinde oturdum ve "Ee, syle bakalm, neden geldin o halde buraya?" diye sordum. "Beni Columbia Tp Fakltesinin bir deneyine katlmam iin gnderdiler buraya." ardm ve "Olamaz!" dedim. "Gerekten mi?" "Evet, ben gerekten de olduka masum bir niversite rencisiyim. Bu deneye katlmay ok istiyordum ama bunu yapamam." "Aman Tanrm, Terry! nanlacak gibi deil, harika bir ey bu! Ben de ayn amala geldim." Bo gzlerle yzme bakt, hibir ey anlamam gibiydi. "Nasl yani? Sen de mi...?" "Evet, Columbia Tp Fakltesinin, insanlarn cinsel yaam konusunda yapt bir aratrmann bir paras, bir deneyin bir paras olmak zere geldim buraya. Ben aslnda Kutsal St. John Katedralinde grevli Rahip Forbes'im." Terry bir sre hibir ey anlamam gibi, akn gzlerle yzme bakt ve sonra g duyulan bir sesle, "Anlyorum," dedi. "Kaderin bir cilvesi iki masum insan burada bir araya getirdi!" Gzlerimi kaldrp tavana baktm ama tavan dnyormu gibi geldi bana. Terry ban iki yana sallad ve "Ben gidiyorum," dedi. "Evladm, gidemezsin. Bunda Tanrnn eli olduunu grmyor musun? Hayatnda hibir erkekle yattn m?" "Hayr, Peder, ama imdi gitmeliyim." "Burada kalman gerekiyor ocuum. Kutsal olan her ey adna kalmalsn burada." Bunu syledikten sonra ciddi bir ifadeyle yataktan kalktm ve vaaz vermek zere olan bir rahip gibi kollarm ne doru uzatarak ona yaklatm. Terry, bir kolunu yavaa havaya kaldrd ve hafif bir sesle, "Hayr," dedi. Ama ben durmadm, onu babacan bir tavrla kucakladm, bir elimle salarn, dieriyle de srtn okamaya baladm. 189 ZAR ADAM "Tatl ocuum," diye konutum, "sen benim kurtuluumsun. Bir fahie ile yatarak gnah ileseydim sonsuza kadar lanetlenmi olacaktm. O kadn bencilce davranm olacak ve ben de onun gnah ilemesine yol aacaktm. Ama kendisini istemeden ve bencillik etmeden veren bir Katolik kzla cinsel grme olay seni gnah ilemekten ve beni de rmekten, lanetlenmekten korumu olacak." Gen kz kollarmn arasnda dimdik duruyordu, ok gergindi ve sonra birden alamaya balad. Kollarmn arasnda direndi ve "Senin bir rahip olduuna inanmyorum, gitmek istiyorum ben," dedi. Hemen Latince'ye baladm, "In domine Pater incubus dolora-rum; et filia spiritus grandus magnum est. Non solere sanctum raro punctilius insularum. Noncuninglingus variorum delictim. Habere est cogitare." akn bir ifadeyle uzun sre yzme bakt ve sonra, "Peki ama neden geldin buraya?" diye sordu. "Manus Patri. Manus Patri. Senin iin geldim ocuum, spiritus delicti ve corpus boner akyla bir araya gelmemiz iin geldim." Gzlerini ksarak yine bir sre bakt bana ve sonra, "Sen garip bir adamsn," dedi. "Bu kutsal bir an. Hadi, korkma, gel bana." ki dakika sonra banyodan ikinci kez ktnda belinden aasn bir havluyla sarmt ama kk pembe gsleri aktayd. Onun tarafndaki yatak rtsn kaldrdm ve o da oyuncak aysyla yatana giren kk bir ocuk gibi hoplayarak girdi yataa. Burada aka belirteyim ki Terry Tracy ruhani grevini hi aksatmadan yerine getirdi dostlarm. Onunla birlikteyken Kutsal Ruhu gerekten hisseder gibi oldum. Onunla sevitikten sonra elimi onun elinin stne koydum ve "Terry," diye fsldadm. Bir ara kendimi depresyona girmi gibi sulu, fkeli ve yetersiz kalm gibi hissettim. Fakat profesr-rahip-mteri rol oynayan zar adam olduumu hatrladm ve ondan biraz uzaklaarak harika olduunu fsldadm ona. Terry hi sesini karmad, belki on dakika kadar hi kmldamadan yatt yanmda. Ona bir kez daha sahip olmay dnyordum ama kendimi yeterince gl hissedemedim. Onun bir eyler dndn biliyordum ama neler dndn merak bile etmedim. 190 LUKE RHINEHART Olduka uzun sre dinlendikten sonra o tatl deneyi tekrarlamaya karar verdim ama tam harekete geeceim srada kap zili ald. Terry de heyecanla benim saldrya gememi bekliyordu ve kap zilini duyunca birden irkildi ve ban kaldrp, "Bu da ne imdi?" diye sordu. "Kap zili," diyerek aptalca bir cevap verdim ona. Terry yatan zerinde yuvarlanarak dier kenara gitti ve "Kim bu gelen?" diye sordu.

"Bilmiyorum," dedim. "Belki de yanl dairenin zilini alan biridir." "Hayr. Bence gidip bir baksan iyi olur." Kapy anca karmda ksa boylu, gzlkl, tknaz bir delikanl grnce ardm. O da kapda beni grnce arma benziyordu. Hafife aralk tuttuum kapnn stndeki numaraya tekrar bakt ve "Buras Daire 4-G deil mi?" diye sordu. Ben daire numarasn hatrlayamadm ve bam darya uzatarak onun bakt yere baktm. Evet, daire numaras 4-G idi. "Evet, yle," dedim. akn bir ifadeyle bir sre daha bakt yzme ve sonra, "Galiba ... ey... yani saat dokuzda burada biriyle bulumam gerekiyordu," diye konutu. Yava yava neler olduunu anlamaya balamtm. "Saat dokuzda m?" "Galiba biraz ge kaldm ... ey, belki..." "Yani burada bir kzla m buluacaktn? Bir..." "Evet," diyerek szm kesti. "Evet, evet, bir kzla buluacaktm," diyerek sinirli bir ifadeyle glmsedi ve gzln dzeltti. Kapy hl aralk tutarak, "Adn ne senin?" diye sordum. "ey... Ray Smith." "Pekl." Soru kdnda verdii cevaplara gre delikanlnn gerek ad O'Reilly idi ve kzlara, kadnlara kar yumuak ve giriken bir tipti. Ona sylendiine gre burada bir fahieyle buluacak ve cinsel gcn kantlayacakt. Fakat zamansz gelmiti randevusuna. 191 ZAR ADAM Bir an dndm ve sonra kapy iyice aarak, "eri gir, Ray," dedim. "Benim adm Ned Petersen ve seni Terry ile -yani buluacan kzla- tantrmak iin geldim buraya." Ben ona bunu sylerken tamamen plaktm ve delikanl ieri girince nce bana, sonra da sanki bir Marslnn odasna girmi gibi etraftaki eyalara akn gzlerle uzun sre bakt. "Terry u anda zaten yatakta. Ben onu ie altryordum. Onu hemen ister misin?" "Hayr, hayr, sen iini bitirebilirsin. Ben biraz kitaplara bakarm." Gen adam bunu syledikten sonra gzlerini kitap rafma evirdi. "Samalama," diyerek glmsedim, "O kz senin iin geldi buraya delikanl. Ben sadece altrma yapyordum." Neler olduunu anlamaya alr gibi dikkatle yzme bakt, yanl bir ey yapmaktan korkar gibi bir hali vard. "Evet ama sen daha nce..." diye balad ama birden sustu. "Bak sana ne diyeceim," diye devam ettim, "istersen kzn yanna ikimiz birden gidelim. Burada yalnz kalrsak ikimiz de sklabiliriz, ne dersin?" "Hayr, hayr, nce sen git." "Ama bunu yapmak istemiyorum, nazike bir davran olmaz bu. Seni salonda yalnz bana brakmak yakmaz bana. Hadi nazlanma canm, gel benimle." Onu dirseinde tutup yatak odasna gtrdm, ama yatak botu. Terry? Banyodan onun, "Evet," diyen sesi geldi. "Benim gen rencilerimden biri geldi. lahiyat rencilerimden biridir o. Yalnzlk hisseden ve arkada arayan bir gen adam bu. O da bize katlabilir mi?" Aslnda Ray Smith O'Reilly'nin bu konuda ne dndn bilmiyordum elbette. Banyodan hibir ses gelmedi. Bir sre sonra Terry, "Kim dedin?" diye seslendi. Banyonun kapsna yaklatm ve "Kendisini ok yalnz hisseden bir delikanl senden ilgi bekliyor," diye konutum. "Bir kadna ok ihtiyac var, o da yatakta bize katlabilir mi?" 192 luim. rsmcnHiM Terry hi tereddt etmedi ve "Oh, evet," diye cevap verdi. Smith yatan yannda ayakta, ipnotize edilmi gibi, hi kmldamadan ve bir ey sylemeden duruyordu. Soyunmas iin ona yardm ederken hi itiraz etmedi ve yataa girip rty boazna kadar ekti. ok gemeden Terry yine havluyu beline sarm olarak gelince, Smith ona da bir Marsl gibi bakt, oke olmua benziyordu. "Terry Thrush, seni George Lovelace ile tantraym. George, bu kzmz da Terry." Terry samimi bir glmsemeyle delikanlnn yzne bakt ve "Memnun oldum," dedi. Delikanl dilini yutmu gibi nce sesini karmad, sonra ban hafife sallayarak, "Ben de," diye cevap verdi. Delikanlya baktm ve "Onunla sevimek ister misin dostum?" diye sordum.

Ciddi bir ifadeyle, "nce sen," dedi. Ama ben Terry ile seviirken delikanl midesi bulanm gibi yzn buruturdu. Terry tamamen deimiti, benimle seviirken bir yandan da eilip George'u dudaklarndan pyordu. Bir sre sonra beni brakt ve onun da iini grd. Hepimiz bir sre yatakta srtst yatp dinlendik ve daha sonra George'a, "Nasl, hayatndan memnun musun delikanl?" diye sordum. "Bu gen hanm ihtiyacn olan ruhani gday verdi mi sana?".. "Biraz verdi sanrm." "Duydun mu Terry? Dostumuzu tam olarak tatmin edememisin demek ki. Fakat Terry seni sen hi istemeden pp okad ve sonra da sevdi, George, bunu dndn m hi? Kendisini sana verirken hi de bencilce davranmad, senin zevk alman istedi, yle deil mi? Buna ne diyorsun peki?" Delikanl yzn buruturdu ve sert bir sesle, "Teekkr ederim," dedi. nce delikanlya, sonra da Terry'nin yzne bakarak gldm ve sonra, "Pekl, deneyimiz baaryla tamamland saylr," dedim. "Artk hepimiz birer ikiyi hak ettik, deil mi?" ki dolabnda mze de iki hazrlarken ilk kez olarak, aratrmadaki deneklere sorduumuz sorularn gvenilir olup ol193 madii konusunu dndm. Bizim kk bakire Katolik kzmz Terry ortama hemen uyum salam, deneyimli bir fahieye parmak srtacak kadar becerikli ve arzulu davranmt. Ak ocuu O'Reilly de beklediim gibi kmamt. Elimizdeki bilgi ve sonular yeniden gzden geirmemiz gerekecekti galiba. kilerimizi yudumlayarak eitli konularda sohbet ederken bir sre sonra kapnn zili tekrar alnca mz de akn gzlerle nce birbirimize, sonra da kapya baktk. Ben bu kez zerime bir ropdambr geirdim ve kapy araladm zaman Dr. Felloni'yi grdm karmda. kimiz de oke olmu durumda be saniye kadar baktktan sonra Dr. Felloni'nin yz kpkrmz kesildi ve kadn lgn gibi.ban iki yana sallamaya balad. Sonra geri dnd ve koridorda kayboldu. Ertesi gn Dr. Felloni'nin sekreteri telefon ederek onun bir konferans iin Zrih'e gittiini ve orada iki hafta kadar kalacan bildirdi. 194 Blm Yirmi Dokuz Terry Tracy ile yaptm deney ve Columbia Cinsel liki Aratrmas sonulan genelde benim iin yeni keifler oldu. O gece Dr. Felloni daire kapsndan geri dnp ortadan kaybolduktan sonra yatak odasna dndm zaman Terry ve George'u, ben sanki orada yokmuum gibi rahata seviirlerken bulmutum. Bir sre onlarn yatak rts altndaki ritmik hareketlerini seyrederken sanki bir Dinsel faat dinler gibi hissettim. Dier insanlar da kendilerine yapay olarak verilmi rolleri, yani zar adam rollerini oynayabiliyorlard demek ki. Eer Terry o geceye kadar gerekten de bakire olarak yaadysa orada yeni bir deney yaarken muhteem bir performans gstermi, stn bir yetenek sergilemiti. Eer gerekte bir nemfomanyak idiyse, o geceye kadar utanga ve dindar bir kz roln de mkemmel oynam demekti. George Lovelace de abuk renen bir adam olduunu kantlam, cinsel yaamn inceliklerini yarm saat iinde renivermiti. Orada dururken sadece zar adam rolm oynadm hissetmeye baladm. Bu oyun sdece benim gurur duyduum bir ruh oyunu olmutu, baka bir ey deildi; burjuvalar onlarn haberi bile olmadan harekete geiren ayarsz bir adamdm ben. Ama ben masumane bir biimde barutu bulup havai fiekler yapmak isterken daha byk bir adam kp onu patlayclar iin kullanm olabilir miydi? Ya da benim ho imajlar yaratmak iin kullandm pertavsz bakas yeni eyler grmek iin kullanr myd acaba? Baka insanlar zar adam yapmay denemeli miydim? Arlene bir gn iin ehvetli kadn rolnden, Terry de fahie rolnden ho-landlarsa, zar adamn onlara verecei baka rolleri de yapmaktan zevk almayacaklar myd acaba? Dostlarm ve hastalarm iin zar oyunlarn zar terapisi olarak kullanamaz mydm yani? , Benim zarl yaantm nerdeyse bir aka halini almt; u anda bana bir grev gibi geliyordu bu yaant evremdeki insanlar yeni yksekliklere karmak iin giritiim bir macerayd. Zarlar dnyaya kar oynadm ac bir oyun iin atmtm, imdi de Yeni Benlik195 ZAK AUAM ler, Rasgele Adamlar yaratmak iin atmalydm. ocuk felcinin yok olmas gibi, zarlarn a etkisiyle can sknts da yok olmalyd. Yeni bir dnya, daha iyi bir dnya, bir elence ortam yaratmalydm. Yeni bir Irkn, Zar nsanlarnn babas olmalydm. O gece ben bunlar dnrken Terry, George ile sevitii yataktan bana, "Bize bir havlu verir misin?" diye seslenmi ve beni kendime getirmiti. Ama o uyan bile benim havalarda umam engelleyemedi. Kendimi zafer kazanm gibi hissettiim o anlarda kendimi ok ciddiye alyordum. Onlara banyodan bir havlu getirip verdim ve onlar da kkrdayarak tekrar rtnn altnda kayboldular, onlar iin o anda ben orada yoktum. Onlar rtnn altnda oynarlarken ben elbiselerimi braktm yere gittim ve pantolon cebimden zarlarm kardm. Tek gelirse bu gece zar terapime burada Terry ve George ile balayacaktm. ift gelirse yapmayacaktm bunu. Zarlardan birini avucuma aldm ve yatan ayana doru attm; e (alt) geldi. Demek bu i olmayacakt, yastk altna para brakp kaybolan peri gibi ben de hemen giyindim ve evden kp gecenin karanlna kartm. Hz. sa'nn

lmsz szleri kulaklarmda nlyordu: "Doktor, kendine yardm et: Bylece hastalarna da yardm etmi olursun. O kendini tedavi eden adama bakabilsin ve bu da onun en byk yardm olsun." Dr. Lucius Rhinehart'n deersiz giysilerini zerimden karp atacak ve hastalarmn nnde btn plaklmla, aklmla duracaktm: Zar Adam olarak yani. 196 glm Otuz Dr. Rhinehart'n zar yaantsna girecek ilk yetikin, nl psikiyatr ve yazar Dr. Jacob Ecstein'n nemsiz kars Arlene Ecstein olacakt. Bayan Arlene Ecstein birka yldan beri kocasnn kendisini ihmal ettiinden ve cinsel adan tatmin olamadndan ikyet eder dururdu. Ak iin vakti olmayan Dr. Ecstein sonunda, Ocak aynn ortalarnda, karsnn sorunlarn zmek iin psikanaliz seanslarna girmesine karar verdi. Arlene kocasnn da desteiyle Dr. Rhinehart'n terapi seanslarna devam etmeye balad. Bayan Ecstein bu tedavi seanslarnda Dr. Rhinehart'n karsnda alabildii kadar ald ve Dr. Ecstein ok gemeden karsndaki sinir krizlerinin yok olduunu ve onun rahatladn grd, o da sevindi. Dr. Rhinehart (haftada kez) alt hafta kadar devam eden seanslardan sonra, Rhinehart-Felloni aratrmasndaki sonular, da dikkate alarak zar tedavisine balamaya karar verdi. ok gemeden hayatnn bu aamasna damga vuran bu almaya btn arballyla balad. O gn hastasna, "Sutyenini karma, Arlene," dedi. "Seninle nemli bir konuda konumak istiyorum." "imdi bekleyemez mi bu nemli konu, canm?" "Hayr, bekleyemez." Dr. Rhinehart, Taxco, Meksika'daki bir fabrikann retimi olan iki yeni gm zar karp masasnn stne koydu, sonra da Bayan Ecstein'a, masann nndeki sandalyeye oturmasn syledi. "Neler oluyor, Luke." "Bunlar oyun zarlar." "Gryorum." "imdi zar terapisine balayacaz." "Zar terapisi mi?" Dr. Rhinehart insann hareketlerini saptamak iin zar atma teorisi ve uygulamasn aka anlatt ona. Bayan Ecstein onu dikkatle dinledi ama oturduu yerde huzursuzmu gibi kprdanp durdu. 197 Konuma tamamen sona erince Arlene bir sre sessiz kald, derin dncelere dald ve sonra da derin bir i ekti. Ban kaldrp Dr. Rhinehart'n yzne bakt ve "Peki ama anlamadm, neden yapacaz bunu?" diye sordu. "Yani senin sylediine gre, bu sabah seviip sevimeyeceimize zarlar karar verecek, yle mi? Sen benimle sevimek istiyorsun, ben de seninle. Zarlar neden kartryoruz bu ie?" "nk senin baz kk paralarn sevimek istemiyor aslnda. indeki kk bir para bana vurmak, Jake'e geri dnmek ya da benimle psikanaliz konusunda konumak istiyor. Fakat senin bu paralarnn yaamasna izin verilmiyor. Sen onlar bask altnda tutuyorsun, nk benliinin byk bir paras sevimek istiyor." "stemeyenler benim kk paralarmsa, o zaman brak yle kk kalsnlar." Dr. Rhinehart sandalyesini geriye iterek n ayaklarn yerden kesti ve iini ekti. Bir pipo alp doldurdu ve sonra gm zarlardan birini alp avucunda sallayarak masann stne att. Zara bakt ve kalarn att. "Bak sana imdi bir Tanrnn nasl doduunu anlatacam; Zar Adamn douunu yani." Dr. Rhinehart bunu syledikten sonra ona zarlar nasl kefettiini ve Bayan Ecstein' nasl ifal ettiini hafif deiiklikler ve dzeltmelerle anlatt ve sonunda, "Eer ben iimdeki kk bir paramn zarn istediini yapmasna izin vermeseydim imdi ikimiz de burada olamazdk," dedi. "Yani sen ona altda bir ans m tandn?" "Evet. Yani burada ama, benliimdeki aznla sesini duyurma frsat tanmakt." "Altda bir ans, yle mi?" "Benliimizin btn nemli yanlarn gelitirene kadar tam anlamyla insan olamayz." "Demek benliinin sadece altda biri istedi beni, yle mi?" "Arlene, bu bir tarihi kazayd. Biz imdi burada teori konuuyoruz. Zarlara bu frsat tanmann hayatta bizlere ne kadar byk yeni alanlar atn grmyor musun?" 98 "Ben kendimi kullanlm gibi hissediyorum." "Seni sadece ehvetle, arzulayarak batan karm olsaydm mutlu olurdun tabii. nk ben araya ans sokarak kullanlm olman engelledim." "Ne dediini anlamadm. Yani senin, zarlar kullanmadan karar verecek kadar arzuladn bir ey yok mu?"

"Var elbette, ama onun stesinden gelmeye alyorum." kisi uzun sre hi konumadan birbirlerine baktlar. Sonra Dr. Rhinehart kendinden emin bir ifadeyle hafife glmsedi, ama Bayan Ecstein'n yznde korku ifadesi vard, dehete dm gibiydi Arlene. Arlene uzun bir sessizlikten sonra, "Sen delisin, Luke," dedi. "Kesinlikle yleyim. Bak sana bunun nasl yapldn anlataym, rnein iki seenek yazyorum imdi. Bir ya da iki gelirse bu sohbetimize devam edeceiz, ya da drt gelirse seans kesecek ve bundan sonraki krk dakika iinde neler yapacamza zarlar karar verecek. ayet be ve..." "Be ve alt gelirse sevieceiz, tamam m?" "Pekl, tamam." Dr. Rhinehart zarlardan birini Arlene'e verdi ve o da zar iki avucu iinde hzla alkalad ama atmadan nce, "Bunu atmadan nce byl birka samalk mrldanmam gerekmiyor mu peki?" diye sordu. "ey... istersen, 'Benim deil, senin arzun yerine getirilecek Zar,' diyebilirsin." Arlene, "Bize gzel bir sevime sala Ey Zar!" dedi ve zar att; be geldi. Arlene zara bakt ve "imdi de ben sevimek istemiyorum ite!" diye sylenmeye balad ama Dr. Rhinehart'n yzndeki ifadeyi, onun kalarn attn grnce glmsedi ve zar yaantsnn yararlarn grmeye baladn hissetti. Ama tam benliinin byk ksmnn arzusunu yerine getirmeye hazrlanrken, Dr.,'Rhinehart, "imdi de nasl sevieceimizi renmek iin zar atacaz," dedi. Arlene ard ve onun yzne bakt. "Ne dedin?" "Biliyorsun ki sevimenin de eitli ekilleri, pozisyonlar vardr. Buna da zarlarn karar vermesi gerekiyor." 199 Z.AK "Anlyorum." "Her eyden nce bu ilikide hangimiz aktif, hangimiz pasif taraf olacaz, deil mi? Eer zarlar tek say gelirse..." "Bir dakika Luke, ben anladm bu oyunu, eer tek say gelirse senin istediin gibi sevieceiz... ey, drt ve be gelirse bebek yapacaz." "Evet." Arlene zarlardan birini att, drt geldi. Arlene, "Bu i houma gitti," dedi ve soyunmaya balad. "Bu tedavi ekline neden daha nce balamadk peki?" Dr. Rhinehart bu sevimede ocuk yapma serbest olduu ve alma olduka uzun srecei iin dahili konuma sisteminin dmesine basarak sekreterine yeni, uzun bir terapi almas yapacan ve Bayan Ecstein in sresini uzattn bildirdi, bu nedenle bir sonraki hastas Bay Jenkins'i daha sonra alabilecekti. Bayan Ecstein tam le vakti Dr. Rhinehart'n muayenehanesinden ayrlrken yz parlyordu, ok mutlu olduu belliydi. Zar terapisi tarihinin yazlmasna balanmt. 200 Blm Otuz Bir Yale'den Profesr Orville Boggles da denedi zar terapisini. Arlene Ecstein bu tedavi eklini ok yararl buldu. Terry Tracy bu tedavi ekliyle Tanry buldu. Akl hastanesi QSD'deki hastalardan Joseph Spezio bu tedavi eklinin kendisini daha da delirttiini dnd. Zar tedavisi yavaa ve emin admlarla, ama meslektalarmn ve karmn haberi olmadan byd, geliti. Buna paralel olarak Columbia Seks Aratrmas da ilerledi. Birbirlerinden habersiz olarak Lezbiyen ilikiye girme talimat alan iki Barnard niversitesi kz rencisi kadn dekana ikyette bulundular ve dekan soruturma atrd. Dekana, Dr. Felloni ile birlikte ve ikimiz de tamamen profesyonel olarak, insanlarn cinsel eilimleri hakknda bir aratrma yaptmz ve bunun tam bir bilimsel alma olduunu syledim, onu ikna etmeye altm ama kadn beni anlamamakta srar etti ve sonuta bu deneyden vazgetim. Aslnda programlanm randevularn hepsi tamamland. Deneklerin yzde altm kadar deneylere katld ve deneyler tamamlandktan sonra ben ve iki niversite mezunu yardmcm haftalarca anket ktlarn toplayarak deerlendirme almalar yaptk ve Laboratuvar asistanlarnn fikirlerini almaya altk, ama sonuta alma sona erdi. Sonbaharda almamzla ilgili bir makale yazdm zaman (Dr. Felloni deneylerle ve yazyla bir i'gisi olmadn aklad) ortalk biraz kart ve dmanlarm tarafndan AMAdan atlmama neden olan kantlardan biri olarak kullanld. Deneklerden ou almalara katldklar iin sevindiklerini sylediler ama ilerinden bazlar hastalanr gibi oldu. Olaylar tam olarak sona erdikten yaklak on gn sonra, Dr. Felloni'nin bir hastasn tedavi etmemi isteyen bir talep geldi. Bayan Vigliota adndaki bu hanm bizim aratrmamza katlm ama almalar yznden sinirleri bozulmutu, kendisini tedavi etmemi istiyordu. Ona bir randevu verdim ve ertesi gn ofisime giderek onu beklerken, yeni zar uygulamalar konusunda baz notlar almaya baladm. Randevu saatinde ofisime ufak tefek bir gen kz girdi ve bana bakp hafife sendeledikten sonra divana uzand. 201 ZAR ADAM

Bu gen kadn Terry 'Tracy' Vigliota idi. Ona aslnda Dr. Rhi-nehart ve psikiyatr olduumu ve onunla o evde kurduum ilikinin tamamen bir aratrma konusu olduunu anlatabilmek, onu ikna edebilmek iin yirmi dakika uratm. Terry sakinletikten sonra bana neden tedavi iin geldiini syledi. Divann kenarna oturup ksa bacaklarn aaya sarktt zaman ayaklar yere demedi. zerindeki gri renkli, ksa etekli elbiseyle, iki haftadan az bir zaman nce bana geldiinden daha sinirli, gergin grnyordu. O gn ve ondan sonraki terapi seanslarnda Terry benim yzme hemen hi bakmad, odama girip karken de gzleri hep yerdeydi. Terry benimle ve George ile birlikte geirdii o geceden sonra belli ki bir kiilik krizine girmiti. Onun benimle, tarih hocas ve Peder Forbes kimliimle yapt temaslar sonucu Katolik inancnda baz deiimler olmu, yaad cinsel deneyimden sonra Tanr hakknda daha deiik eyler dnmeye balamt. Artk Tanrnn kutsalln pek umursamyor, erkeklerle gittike daha ok ilgileniyordu. Fakat nceki yaantsnda seksin, ehvetin gnah olduu sylenmiti ona. Dier yandan Rahip Forbes'in sylediine gre, Kilise de holanrd seksten. Daha sonra Peder Forbes'in bir psikiyatr, bir bilim adam, doktor olduu anlalmt ama onlar da zevk alyordu seksten. Gen kadn George X'i yalnzlk duygusundan kurtarmt ama Peder Forbes gittikten sonra George onunla tekrar sevimi ve sonra da ona bir fahieymi gibi davranm, azarlamt onu. Terry o geceden sonra hibir eye inanmyordu, insanlara olan inancn yitirmiti. O deney gecesi yaad heyecan btn arzularn, inanlarn paralam, yok etmiti, onlarn yerine de yeni hibir ey gelmiyordu. Terry ile zar tedavisine balamak iin sabrszlanyordum, ama ilk iki seans saatinde onun btn sorunlarn anlatmasn bekledim. nc bir saatlik seansta -yine divann kenarna oturup bacaklarn sarktt ve gzlerini tavana dikti- dertlerini iyice dkt ve sonunda ou hasta gibi o da, "Ne yapacam bilemiyorum," diye4ikyet etti. "Dnp dolap ayn temel duygudan sz ediyorsun," dedim. "Yani tm arzu ve inanlarnn yanltc ve anlamsz olduunu sylyorsun." 202 LUKE RHINEHART "Evet, tedavi olmak istedim, nk boluk duygusuna katlanamyorum. O akamdan sonra kim olduunu bilmiyordum. Geen hafta terapist olarak karmda seni grnce deliriyorum sandm. imdeki boluk bile boald sanki." Gzlerini yere indirdi ve Natalie Wood gibi hafife glmsedi. "Ya hakhysan?" dedim. "Anlamadm?" "Ya tm arzularnn gvenilmez ve tm inanlarnn bo olduu konusundaki duygularnda hakhysan, bu bir gerekse, ya btn erkekler senin deneyinle atlattn hayallerle yayorsa?" "Elbette, ben de byle dnyorum." "O halde neden inancna gre davranmyorsun?" Yzndeki glmseme kayboldu, kalarn att ama hl benim yzme bakmyordu. "Ne demek istiyorsun sen?" "Btn arzularn ayn deerdeymi, her bir inancn bir sonraki kadar hayalmi gibi davran." "Nasl olacak bu?""Bir rnek, bir kiilik yaratmaya almaktan vazge, sadece yapmak istediklerini, hissettiklerini yap." "Ama bir ey yapmak istemiyorum ki, btn mesele de bu zaten.' "stemezsin, nk bir arzunu, ok inandn ve ak tanmlanm bir kiilik olma arzunu bir yana brakyor, dier eitli arzularn engelliyorsun." "Olabilir, ama bunu nasl deitirebileceimi bilemiyorum." "Bir zar insan ol." Terry bu kez ban kaldrd ve ifadesiz gzlerle, hibir ey his-setmiyormu gibi benim gzlerime bakt. "Ne demek bu imdi?" "Bir zar insan ol," diye tekrarladm. "Ne demek istediini anlam deilim." Ona doru eildim ve btn ciddiyetimle, "Ben bir Zar Adamm," dedim. 203 ZAR ADAM Terry hafife glmsedi ve sonra ban evirip yan tarafa bakt. "Neden sz ettiini bir trl anlayamadm." "Btn arzularnn bir sonraki kadar kendince, ihtiyari, anlamsz ve nemsiz olduuna m inanyorsun?" "Evet." "Bir anlamda, yaptklarnla yapmadklarn arasnda hibir fark olmadn dnyorsun, deil mi?" "Tamamen yle." "O zaman neden zar atp onlarn -ansn- senin yerine karar vermesini denemiyorsun?"

Ban kaldrp yine yukarya bakt ve sonra, "Sen bunun iin mi durmadan kimlik deitiriyor ve garip davranyorsun?" diye sordu, - "Eh, biraz da o nedenle diyebilirim." "Yani... yani hayatnn akn iki zarn kararlarna m braktn?" "Belirli snrlar iinde evet." "Nasl yapyorsun bunu peki?" Terry'nin gzleri ilk kez parlad ve bacaklarn divann kenarnda sallayarak, seenekli ve karar zarlara brakan Zar Adam yaantm ksaca anlatrken byk bir dikkatle dinledi beni. Konumam sona erince bir sre bolua bakt ve sonunda, "Tanrm," diye mrldand. "ok gzel bir ey bu. nce tarih hocas, sonra Peder Forbes, sonra bir ak, bir muhabbet tellal, bir psikiyatr oldun ve imdi de bir Zar Adamsn." Bu syledii ok houma gitti ve glmeye baladm. "Aslnda 'Samimi Kamera' iin alyorum ben," dedim. O da iki dakika kadar kkr kkr gld, sonra durdu ve cebinden bir mendil karp gzlerindeki yalan sildi. Bir sre sessizce bana bakt, alt dudan srd ve hafif bir sesle, "Sanrm ben de bir Zar Kadn olmay deneyebilirim," dedi. "Senin iin ok iyi olur," dedim. "imdiki halimden daha kt olamam ya!" "te byle dnmelisin." 204 uur\c rtniNtrlAKI Aslnda balangta Terry ile bir yere varamadk. Zarlarn kararlarna uyma konusunda ilgisiz ve kukuluydu, dncesizce konuuyordu. lgisizlii yznden akla hayale gelmeyecek seenekler sylyor ya da ona daha ak ve cesur olmasn sylediimde zara itaat etmiyordu. Terry ancak iki hafta kadar sonra zarl yaama inanmaya, gvenmeye balad. Sorunun zne inen de kendisi oldu. Bir gn seans srasnda, "ey ... hi rahat deilim . . . inanmakta zorluk ekiyorum bu zar iine..." diye sylendi. Ona hafif bir sesle, "Biliyorum," diye cevap verdim. "Zar yaam dine inanmakla ilgilidir." Bir sre hi konumad ve derin dncelere dald. Sonra ban kaldrd, "Evet Peder," dedi ve tatl bir glmsemeyle yzme bakt. . Ben de glmsedim ve "Salkl bir phecilik gerek dinin gerekli bir parasdr," dedim. Yine glmsedi ve "Evet, Peder," dedi. Koltuumda arkama yaslandm. Aramzdaki masann stne bir zar attm ve "Belki de sana t vermeliyim," dedim. Zar bana vaaz ya da t vermemi syledi, kalarm attm. Ben ne yapacam dnrken Terry, "Seni dinliyorum," dedi. Ciddi bir ifadeyle ona baktm ve "Bu szm bir Peder Forbes szne benzeyecek belki," dedim. "Ama ben kim oluyorum da Zarn arzusunu sorguluyorum? Ne diyor Hz. Isa: 'Kendini kurtarmak iin yine kendini kaybetmelisin. Ruhen fakir olmak iin kiisel, dnyevi arzularndan vazgemelisin. Kiisel arzularn zarn verdii karara brakarak kutsal kitapta feragat etmek, fedakrlk hakknda yazlanlar uygulam oluyorsun." Terry sylediklerimden bir ey anlamam gibi, bo gzlerle yzme bakt. "Gryorsun ite," diye devam ettim, "sadece bencilce olmayan hareket kii tarafndan dikte edilmemi olandr.".. Gen kadn kalarn att, sylediklerimi anlamaya alyordu. 205 "Anlamakta glk ekebilirsin tabii," diye devam ettim konumama, "zarlarn emrini dinlemek de bencillik olabilir, ama bana gre, Kilise gnahkrln stesinden kendi gayretimizle gelmemizi ister." Uzandm ve Terry'nin kk ellerinden birini tuttum. O anda gerekten de samimi grndme ve konutuuma inanyordum. "Beni dikkatle dinle, Terry," diye devam ettim. "Sana imdi syleyeceim szde dnyann en byk dininin bilgelii, hikmeti vardr. Eer bir insan gnahlarndan kendi iradesiyle kurtulabilirse, kendi gururunu artrm olur ki, ncil'e gre bile gnahn temel tadr bu. nsan ancak d glerin desteiyle gnahlarnn stesinden gelirse kendi nemsizliini anlayabilir; sadece o zaman gurur bertaraf edilmi olur. Bir birey olarak iyi eyler yapmaya gayret ettiin srece ya hata yaparsn -ve bunun yannda su ilersin- ya da gururlanrsn ki bu da ktln temel eklidir. Su ya da gurur: Bunlar benliin hediyeleridir. Tek kurtulu yolu inanmaktr, iman etmektir." Terry, "Evet ama neye inanmak?" diye sordu. "Elbette Tanrya inanmak," diye cevap verdim. akn gzlerle hi konumadan uzun sre yzme bakt. "Peki, ama zarlara ne oldu?" diye sordu. "Bak sana kutsal bir kitaptan bir blm okuyacam, dikkatle dinle," diyerek ekmecemden gelitirmekte olduum zar teorisiyle ilgili notlar kardm ve aradm blm bularak

ona okumaya baladm: '"Gerekte, rettiim zaman gnaha girmi olmuyorum; Kaza cenneti, Masumiyet cenneti, Gsteri cenneti ve Talih cenneti her eyin stndedir. ans en eski ilahi vasftr ve dikkat et, ben her eyi Ama ad altndaki esaret balarndan kurtarmaya ve Talih cennetinin kaplarn sana amaya geldim. nsan akl Ama ve Arzunun esiridir, ama ben mantn her zaman mmkn olmadn rettiimde, onu kurtarp lahi Kaza ve Gsterie vereceim. Aslnda biraz akl mmkndr, sadece ileri biraz kantrtacak kadar tabii, ama her atomda, moleklde, maddede, bitkide, yaratk ya da yldzda bulduum bu kutsal kesinlik daha ziyade Talih ayanda dans eder durur. '"Oh, zerimdeki tertemiz ve yksel cennet! imdi amaca y206 LUKE RHINEHART nelik hibir ebedi rmcek ve hibir mantkl rmcek a olmadn rendiime gre, sen benim iin, kutsal kazalar iin bir dans pisti haline geldin; kutsal zarlar ve zarclar iin kutsal bir masa oldun. Ama benim dinleyicilerimin yzleri mi kzaryor? Konuulmayacak eyler mi sylyorum? Sizi kutsamak isterken kfr m ediyorum?'" Notlarm okuyup bitirdikten sonra, okuyabileceim baka bir ey olup olmadn kontrol edip Terry'ye baktm. "Nerden kt btn bunlar?" diye soru. "Zerdt'ten bunlar. Anlayabildin mi peki." "Pek sanmyorum . . . ama yine de baz yerleri houma gitti diyebilirim. Fakat zarlara neden inanaym bilemiyorum dorusu? Sanrm benim iin de sorun burada." "Tanr yere den btn sereleri grr." "Biliyorum." "Bir zar Tanr grmeden masaya atlabilir mi?" "Hayr, sanmyorum." "Hz. Eyp Kitabnn byk sonunu hatrlyor musun? Tanr bir kasrgann iinden konuur ve Tanr'nn yaptklarn sorgulamay nasl dndn sorar Hz. Eyp'e. Orada Tanr gzel ve uzun blmde insann derin cehaletini ve gszln anlatr, sular. rnein yle ifadeler vardr orada: 'Ben dnyann temelini atarken sen nerdeydin?.." 'O rahimden frlayp karken denizi kaplarla kim kapatt?' 'Gnlerin baladndan beri sabah emri verdin mi?' 'lmn kaplar akland m sana?' Tanr btn bunlar zavall Hz. Eyp'e dnyann en gzel iiriyle anlatr, aklar ve sonunda Hz. Eyp de ikyeti olmakla ve sorgulamakla hata yaptnn farkna varr, anlar bunu. Onun Tanrya son szleri de yledir: "Senin her eye gcnn yettiini, her eyi yapabildiini veyap-hn hibir eyin hibir zaman engellenemeyeceini biliyorum Tanrm... 207 /.AK AUAIW Bu yzden kendimi hakir gryorum, tozlar ve kller iinde tvbe ediyorum.'" Okuyacaklarm burada bitti ve Terry ile hi konumadan uzun sre baktk. Sonra ben, "Tanr her eyi yapabilir," diye devam ettim. "Onun yapmak istediklerini hibir g, asla engelleyemez. Terry hafife ban sallad ve "Evet," diye mrldand. "Eer kurtarlmak istiyorsak kendimizi hakir grmeli, kmsemeli ve kendimizi kaybetmeliyiz." "Evet." "Tanr en minik serenin dtn bile grr." "Evet." "Kck zar masa zerinde yuvarlanr." "Evet." Sen de her zaman zara verdiin seenekleri bileceksin." "Evet." "Terry, zara inanman gerekiyor ve bunun nedeni de basit." "Evet." "Zar Tanrdr." Terry ban sallad ve, "Zar Tanrdr," diye tekrarlad. 208 Blm Otuz ki Baharda bir aramba akam Queensborough Devlet Hastanesinde bir ynetim kurulu toplantsna katldmda, Toplam Rastlant Ortamnda Deneyler Merkezi fikri geldi aklma. Hepsi doktor ve zengin olan on be adam koca bir masann evresinde oturmu, hastane tesisatlarnn bytlmesi, maa bordrolar, personelin alma koullar ve benzeri konularda tartrken evremizdeki koularda hastalar dolayor ya da yataklarnda yatyorlard. Tm bu karmak ortamda birden aklma geldi bu fikir; hastalar rasgele adam haline getirmek iin bir Zar Merkezi kurulabilirdi burada. Beni aylarca uratan sonra etkisi altna alan zar yaam uygulamalar, byle uygun bir ortamda hastalar birka haftalk alma sonunda etkileyebilirdi. Bunlar dnrken gzlerimin nnde bir zar insanlar toplumu, yepyeni bir dnya beliriverdi.

Uzun boylu, saygn bakanmz yal Cobblestone o srada baz konularn onaylanmasyla ilgili Queensborough yasasndaki entrikalar hakknda konuuyordu. Salonda iilen alt pipo, puro ve be sigarann dumanlar yeil duvarl odaya bulank, adeta bir sualt grnts vermiti. Yanmda oturan gen doktor (krk alt yandayd) krk dakikadan beri ayaklarn ayn ekilde kprdatp duruyordu. Benimki dnda herkesin kalemi not defterinin yannda kullanl: madan duruyordu. Bazlar esnemelerini ksrerek ya da pipolaryla gizlemeye alyorlard. Cobblestone hastanenin boru tesisatyla ilgili konumas iin Dr. Wink'e sz verdi ve ayn anda benim kafamda da Zar Merkezi fikri dodu. Yeleimin cebinden yeil zarm kardm ve byle bir tedavi merkezi kurma konusunda yzde elli ans tandm ona. Zar olumlu yant verince barmamak iin g tuttum kendimi. Kendi kendime hafife gldm ama yanmdaki doktor ayaklarm kprdatmaktan bir trl vazgemiyordu. Glmsediimi gren drt kurul yesi nce garip ifadelerle bana baktlar ama sonra hemen Dr. Wink'e dndler. Kafamdaki fikir muhteemdi. Elimdeki zarf nmdeki masaya tekrar attm ve sonra ayaa kalktm. 209 Dr. Wink akn bir ifadeyle bana bakarken, "Baylar!" diye konutum. "Kanalizasyon sistemine ek yaplmas meseleyi biraz daha kolaylatrr ama tamamen halletmez." Masadakilerden biri, "Doru sylyorsun," derken dierleri de balarn salladlar. Ben devam ettim ve "Eer ynetim kurulu olarak grevimizi tam olarak yapmak istiyorsak, hastalarmz deitirecek ve dnyaya zgr insanlar olarak gndermemizi salayacak bir merkez dnmeliyiz," dedim. Bunlar sylerken yava ve anlalr bir tarzda konuuyordum. "Ezra Pound'un da son iirlerinden birinde anlatt gihi, bir akl hastanesi kapsaml bir kurumdur; her hastasn tedavi iin kabul ederken ayn zamanda onu d dnyann beklenmeyen sorunlarndan da ekip alr, tecrit eder. Hasta kendini hastane yaantsna baaryla uydurur, nk onun, iindeki deheti kstlayp engelleyeceine inanr. Hlbuki d dnya ona byle bir umut vermez. Hasta bylece hastane yaantsna ayak uydururken, taburcu edilme korkusu da yaamaya balar. Biz hastalarmz akl hastanesinde rahata ve huzur iinde yaayacak ekilde hazrlarz." Masann banda oturan Cobblestone, "Btn mesele bu mu yani?" diye sordu. "Oh, evet efendim, mesele bu ite," diye devam ettim. "Benim bir hayalim var. Biz doktorlar hastalarmz her ortamda mutlu hissedecekleri ekilde hazrlamalyz. Hasta kendini deiimlerden ve meydan okumalardan korkmayacak kadar gl hissetmeli. Bizler..." Dr. Wink, "ey... fakat Dr. Rhinehart..." diyerek szm kesmek istedi. Ona aldrmadm ve "Biz korkmayan bir yetikin ocuklar dnyas yaratmak istiyoruz," diyerek srdrdm konumam. "Anarik ve zt toplumdan kurtulmal, deiimlere ak olmalyz. Biz sokakta yryen insanlarn, birbirlerini tanmasalar bile selamlamalarn istiyoruz. Bireysel kimlikten kp zgrle adm atmak istiyoruz. Gvenlik, denge ve bamllk duygularndan kurtulmak istiyoruz. Biz bir yaratclar toplumu, neeli delilerle dolu bir manastr istiyoruz." 210 LUKE RHNEHART Ynetim Kurulu Bakan Cobblestone birden ayaa kalkt ve "Sen neler samalyorsun, Rhinehart?" dedi. Dr. Mann da, "Tanr akna, otur yerine, Luke!" diye sylendi. Ynetim Kurulu yeleri nce akn gzlerle birbirlerine, sonra da bana baktlar. Yumruumu masaya vurdum ve "Oh, bizler hep aptal gibi davrandk!" diye bardm. "Hep aptallk ettik dostlarm! Yzyllardan beri seimin bir yandan kontrol ve disiplin, dier yandan da brak yapsn fikri arasnda olduunu dndk. Her ikisinin de srarc alkanlklar, davranlar ve kiilikleri destekleme yntemleri olduunu idrak edemiyoruz. Lanet kiilik!" Sustum, dilerimi gcrdattm ve birden titredim. "Bizim disiplinli anariye, kontroll brak yapsn olayna, gnlk kralieye, Rus ruletine, vetoya ve baz oyunlara ihtiyacmz var dostlar. Yeni bir yaam tarzna, yeni bir dnyaya, bir zar adamlar toplumuna ihtiyacmz var." Bunu sylerken doruca Cobblestone'un yzne baktm ama adam gzlerini bile krpmad. Ama bu kez biraz daha nazik bir ifadeyle, "Neden sz ediyorsun sen?" diye sordu. "QSH'nin yeni bir tedavi merkezi haline dntrlmesinden sz ediyorum. Bu yeni merkezde hastalara hayatla oyun oynamalar, hayallerini yaayabilmeleri, drst olmayan davranlarla bundan zevk almalar, yalan sylemeleri, zarlarn kararlarna gre nefret, fke, ak ve tutku hissetmeleri retilebilir. Benim szn ettiim tedavi merkezinde doktorlar zaman zaman birka gn ya da hafta iin hasta rol, hastalar da doktor rol oynayabilir, terapi seanslar yapabilirler, bu ortamda yaayan herkes belirli srelerle deiik roller stlenebilir, deiik hayatlar yaayabilir." "Bu kadar yeter, Dr. Rhinehart, sz hakknz sona erdi, ltfen yerinize oturun." Dr. Rhinehart bunu sylerken ayaktayd ve gzlerini bana dikmi, ffejli bir ifadeyle bakyordu. Herkes gzlerini imdi bana evirmiti ama kimse bir ey sylemiyordu. Ben bakana aldrmadm ve "Lanet makine toplumu hepimizi kemirici hayvanlara evirdi," diye devam ettim. imizde doma ann bekleyen dnyalarn farknda bile deiliz. Aktrler sadece bir 211 ZAR ADAM

rol oynayabilir deniyor, kim duydu byle bir samalk? Biz rasgele adamlar, zar adamlar yaratmalyz. Dnyann zar adamlara ihtiyac var dostlarm. Dnya sonunda zar halkna kavuacaktr." O srada birisi kolumdan tutmu beni masadan uzaklatrmaya alyordu. Masada oturanlarn yars imdi ayaa kalkm, herkes birbiriyle sinirli ifadelerle ve hzl hzl konuuyordu. Ben kolumu ekip kurtardm ve sa yumruumu havaya kaldrp Cobblestone'a doru bardm. "Bir ey daha var dostlarm!" Herkes sustu ve endieli ifadelerle bana bakt. Ben yumruumu indirdim ve yeil zarm masaya attm, be geldi. "Pekl, ite gidiyorum," dedim. Zan alp yelek cebime koydum ve toplant odasndan ktm. Sonradan rendiime gre, hastaneye yeni bir kanalizasyon sistemi yaplmas teklifi oy birliiyle reddedilmi ve hi kimseyi tatmin etmeyen onarm almalar balamt. 212 Blm Otuz U Normal, salkl ama nevrotik okurlarn bilecei gibi, hayatn byk zevklerinden biri de hayal kurmaktr. Kendi hayallerimi ve zar tedavisinde tandm yzlerce zar rencisinin hayallerini dikkatle inceledikten sonra dikkat ettim ki, hayallerimiz farkl roller oynamamz bazen engelliyor, bazen de tevik ediyor. Ayrca grdm ki, ocukluktan lme kadar geen srete insanlarn bazlar yaklak drt ylda bir hayallerinin hedefini deitiriyor ve bu deiimler nceden belirlenebilir bir ekilde geliiyor. Btn hayaller bir ekilde gle ilgili olduu iin, mtevaz bir davranla bu fenomene Erkekler iin Rhinehart G Modeli denmesini istiyorum. Bir ocuun yaamnda hayal kurmalar genelde sekiz, dokuz yalarnda balar. ocuk bu yata ham gcn kullanmay dnr. Bu yataki ocuklar genelde ok hzl, ok gldrler. Byle bir ocuk drdnc snfta kendini bir Cengiz Han, Attila ve General George Patton ya da bir benzeri gibi grme eilimindedir. Bazlar anne babalarna ikence yapldn hayal ederler, onlar bazen kurtarr, bazen de ge kalr ve ldrlmelerini engelleyemez, sonra da gzyalar iinde cenazelerine katldklarnn hayalini kurarlar. Bazen cenaze trenleri rakip etenin saldrsna urar ve hayalci ocuk klcm ekip onlarn stne gider... ocuun hayal dnyas on yanda deiir ve ocuk kendini Yankee Stadnda, yenik durumda olan Yankees takmn kurtaran oyuncu olarak hayal eder ou zaman. yi bir vuru ve koudan sonra mthi bir say yapar ve binlerce taraftarn alklaryla hayatnn en mutlu anlarn yaar. Bir ara tribnden atlayan birka taraftar onu per ve omuzlarna alarak sahada koarlar, mthi bir hayaldir bu. Bu ekilde kendisini birka man kahraman olarak hayal eder ocuk. Spor dnyasnda kzlar yoktur ama on alt, on yedi yalarnda erkek ocuklarn hayallerindeki beysbol vurularnn yerini baka darbeler almaya balar ve verilen paslarda bu kez kzlar' alrlar yerlerini. ocuun ya biraz daha byynce kendini yetikin bir erkek ve sonra da bir haremde bakomutan olarak hayal etmeye balar. O yalarda erkek ocuklarn hayallerini gereklemesi aslnda pek de mmkn olmayan varlklar, olaylar ssler. O yata bir erkek ocuk 213 ZAR ADAM kendini gen ve plak bir kadn bir saldrgandan korurken hayal eder, yine hayalinde Korsika sigaras ier, ok pahal bir arab yudumlar, Alplerin dolambal ve dar yollarnda Aston Martin arabasn saatte 165 mil hzla srer, kurtard gen kzla hayatnn en mthi ak macerasn yaar. On yedi yanda bir delikanl yeniden Hun mparatoru Attila olduunu hayal ederse, bunu Romal gzel kzlar kurtarmak ve geceyi onlarla birlikte geirmek iin yapar. Delikanl yirmi bir yana geldiinde nianldr, evlidir ya da kadnlara doymutur, artk yeni bir dnyay ynetmek ister ve hayalinde Horatio Alger olur. Biriktirdii elli alt dolarla hayal dnyasnda hisse senedi alr, ok akllca yatrmlar yapar ve borsada srekli kazanarak alt ay iinde 4.862 dolar kazanr. General Motors irketinin ynetim kurulu silahszlanma tehdidiyle panie kaplnca, hayal dnyasnda yaayan kahramanmz Polaris fzesi eklinde, maliyeti dk, bir galon jet yaktyla elli mil yapan bir jet motorlu spor otomobil planyla herkesin kahraman olur. hafta iinde Time ve Fortune dergileri tarafndan dnyaya tantlr, byk hret olur. Fakat hayal dnyasnda krallar gibi yaayan kahramanmz ok gemeden bir irkette dk bir cretle almaya balar ve dnyada var olan hakszlklar ve riyakrlk karsnda evreye kser. Bu dnyada yine yldz sporcular, zenginler ve nller vardr ama kendisi fakirdir, kimse tanmaz onu. O yine hayal dnyasna dner, yanllar dzeltir, ac ekenleri kurtarr, fakirlere yardm eder, kadnlar teselli eder, savalara son verir. Gautama Buda'y Hz. sa'y, Hugh Hefner'i yeniden yaatr. Kt hkmetler ker, ahlakszlk yapan kiliseler . yklr, kt yasalar yeniden yaplr ve kahramanmzn yazd Gerek tabletleri dnyaya datlr. Onun yardmyla herkes mutludur. Ne yazk ki kahramanmzn kendisi mutlu deildir, creti hep dktr. Ama yirmi be yana geldiinde Erkekler iin Rhinehart G Modelinin ilk zirvesine ular: Dnyada reform yapma hayalidir bu. Ama yirmi

sekiz ya da dokuz yanda gerileme dnemi balad. Kars ona dnyay dzeltemediini ve baka erkeklerin ok para kazandn ve buna benzer eyler syledi. Kahramanmz tekrar baarl olan hayal dnyasna dnd. Ama hayalleri artk daha mtevaz, daha snrlyd. Artk hayallerinde General Motors'u deil de Pierce, Perkins and Poof irketini ynetiyordu. imdi borsada drt milyon deil de sadece bin dolarlk yatrm vard. Artk orta yal bir erkek oluyordu. 214 Gerileme sreci devam etti; , drt yl sonra yine bir haremin efendisiydi ama buras artk eski harem deildi. Hayalindeki haremde imdi sekreterler, kabul yeri memurlar ve baz zel gnlerde de nl bir sinema yldz vard. Hayalinde Jane Fonda irket grevinde gzlemcilik yaparken onu grd ve alp zel bir yere gtrdfakat bu hayal olduka abartl olduu iin kahramanmz onu brakp telefoncu kz Maggie Blemishe dnd. Hayal dnyasnda yaayan kahramanmz otuz yedi yanda Pierce, Perkins and Poof irketinden istifa etti ve New York Giants Futbol Takmna gitti. Artk on yandaki kadar iyi koamyor, oynayamyordu ama takma altrc oldu. Giants takm sezon balarnda pekiyi sonular alamad ama altrc olan kahramanmzn yeni transferleri sayesinde mevsimi ampiyon olarak kapad. Kahramanmz daha sonra yine hayal dnyasnda ba altrc olarak New York Hockey Rangers takmna transfer oldu ve orada da takm onun sayesinde byk ve baarl malar kard. Kahramanmz hl hayal dnyasnda yaarken, krk bir yanda spor sahalarndan ayrld ve yeniden dnyay fethetme hayalleri kurmaya balad. Eski "gnlerin hayalinde canlanan anlar sayesinde yine ok hzl komaya balad ve ok gl oldu. Bir sre sonra yine hayal dnyasnda General Curtis LeMay oldu ve in hedeflerini bombalad. Bir ara hayalinde Spiro Agnew olarak yaad, zencileri, hippileri ve liberalleri yerlerine yerletirdi. Hayalinde kars ve ocuklarnn kazklara akldn, ikence edilerek yakldn yaad. Ayn hayali birka kez yaad, onlar bazen kurtard, bazen de kurtaramad. Bir kez yine cenaze treni saldrya urad ve o da dmanlarna kar taktik nkleer silah kulland... Erkekler iin Rhinehart G .Merkezi artk anlalm olmaldr. Zar Terapisi srecinde bir erkek rencinin yam renerek ve bunu modellerimize uygulayarak en ok hangi rolleri oynamak isteyeceini byk bir isabet oranyla tahmin edebiliyoruz. Elbette deiiklikler olabiliyor, baz erkekler daha ge olgunla'yor, bazlar da erken geliiyor. rnein on dokuz yanda olan Erjc Cannon hayalinde dnyay kurtarrken, ben otuz be yamda hl, sekiz yamda olduum gibi, dnyay mahvetmeye alyorum... ?s Blm Otuz Drt Eric Cannon'u zar terapisine almak iin sadece bir seans alabildim, nk Eric ve babas onun gn sonra taburcu edilmesi konusunda anlama yapmlard. Eric'in kafasnda gitmekten baka dnce olmad iin ona zar tedavisi konusunda anlattklarm dikkatle dinlemedi. Seansta kullandm Sokrat ynteminde ikinci kiinin en azndan arada bir homurdanmas gerekiyordu, ama Eric hi sesini karmad iin ben de yirmi dakika boyunca ona zar yaantsnn ne olduunu anlatmaya altm. Sonradan biraz daha dikkatli dinledi beni, ama konumam bitirdiim zaman bam yavaa saa sola sallad. Ban kaldrp yzme bakt ve "Seni nasl serbest brakyorlar, Doktor?" diye sordu. "Yani masann arkasnda oturup doktorluk yapmay nasl beceriyorsun?" "Ne demek istiyorsun sen?" "Neden bir yere kapatmyorlar yani seni?" Ona baktm ve hafife glmsedim. "Ben profesyonel bir tp adamym delikanl," dedim. "Bence profesyonel bir delisin sen." Yine ban birka kez saa sola sallad. "Psikoterapi yapan bir delisin "sen. Zavall babam da senin sayende iyiletiimi dnd." "u zarl yaam kavram sana ilgin gelmedi mi yani?" "Elbette geldi. Aslnda sen kendini bizim hava kuvvetlerinin Vietnam'da kulland bilgisayar gibi bir eye dntrmsn. Ama sen, azami sayda dman ldrmeye almak yerine, bombalarn rasgele atmaya programlamsn." "Sen konuyu iyi anlamadn. Burada gerek dman olmad iin, hayatn btn savalar oyundur ve zar yaam insana, srekli tipik siper sava yerine, eitli sava oyunlar oynama izni veriyor." Eric, "Demek dman yok," diye tekrarlad ve yere bakarak bunu bir kez daha syledi. "Sana bir ey syleyeyim mi, Doktor, dman olmadn sanan insanlar beni kusturuyor. Senin u zarl 216 LUKE RHINEHART yaamn babamdan bile yz kez daha hastalkl bir olay. Babam kr olduu iin bir mazereti var, ama sen! Demek dman yok ha!" Eric oturduu yerde sinirlenmi gibi kprdad ve yz gerildi. Yavaa yerinden kalkt ama yine yere bakyordu. Bir ara yumruklarn skt ama sesini karmad.

Bir sre dnd ve sonra, "Seni koca sersem!" diye konutu. "Bu dnya serbest dolaan katiller, ikenceciler, kiliseleri dolduran sadistler, lgn irketler ve lkelerle dolu. Bu dnya daha farkl, daha iyi bir yer olabilir, ama sen burada koca knn stne oturmu zar atmaktan sz ediyorsun." Ona bir ey sylemedim, nk o anda kavga etmek istemiyordum ve aslnda kendimi biraz da sulu gibi hissediyordum. Benim konumadm grnce, "Bu hastanenin bir maskaralk olduunu sen de ok iyi biliyorsun!" dedi. "Bu hastaneyi ynetenlerin hepsi kak aslnda, yle deil mi? Seni saymyorum bile! Bana gre burada bir tek akll adam yok. Amerikan rklnn ne olduunu da iyi bilirsin sen. Vietnam savan da biliyorsun elbette. Sonra da kalkm zar atmaya kalkyorsun, ha! Zar atyorsun!" Masamn nnde durdu ve iki yumruunu birden , drt kez masaya indirdi, sonra durdu ve yzne den uzun salarn arkaya att. Bir sre sessiz kald, sonra sakin bir ifadeyle, "Ben gidiyorum, Doktor," dedi. "Buradan kp dnyay daha iyi bir yer yapacam. Sen burada kalp rasgele bombalarn atabilirsin." Ben de ayaa kalktm ve "Bir dakika, Eric," dedim. "Gitmeden nce sana..." "Ben gidiyorum Doktor, hai iin teekkrler, sessizlik ve hatta oyunlar iin de teekkrler, ama bana zarlarnla ilgili bir ey daha sylersen ldrrm seni." "Eric..dur...bekle...Sen..." Ama o beni dinlemedi ve kp gitti. 217 Blm Otuz Be Dr. Mann onu QSH'daki odasna ard zaman Dr. Rhinehart bir sorun olduunu anlamalyd. Ama odaya girdiinde Dr. Cobblestone'u da orada sandalyeye dimdik oturmu, ciddi bir yz ifadesiyle bekler grnce bann dertte olduunu iyice anlad. Dr. Cobblestone zayf, uzun boylu ve kr sal, Dr. Mann ise ksa boylu, tknazd ve salar dklmt ama ikisinin yznde de sert, ciddi bir ifade vard. QSH'da mdr odasna anlmak Rhinehart'a, sekiz yanda, ilkokulda kumar oynayp para kazand iin, ikyet zerine mdr odasna arld gn hatrlatt. O zamandan bu yana sorunlar pek deimemiti. Dr. Cobblestone oturduu yerde ne doru eildi ve bacaklar arasndaki bastonu hzla yere vurarak, "Nedir senin bu zarlar samaln gen adam?" diye sordu. Adam hastanenin genel mdryd ve neler olduunu sorabilirdi. Dr. Rhinehart akn bir ifadeyle, "Zarlar m?" diye sorarken hafife glmsedi. Zarlara dant iin zerinde blucin pantolon, beyaz bir tirt ve ayaklarnda da lastik spor ayakkablar vard, bu kyafetle ieri girince Dr. Mannn yz bembeyaz kesilmiti. Ama Dr. Cobblestone onun bu spor kyafetine dikkat etmemi gibi grnyordu. Dr. Mann, "stersen meseleye daha nce dediin gibi srayla bakalm Mdr Bey," dedi. Dr. Cobblestone bastonunu sanki bir oyuna balama iaretiy-mi gibi tekrar yere vurdu ve "Evet, haklsn dostum," dedi. "Pekl, Rhinehart, seks aratrmanda fahieler ve ecinseller kullandn duyduk, nedir bu samalk, aklar msn bize?" Dr. Rhinehart ona hemen cevap vermedi ve uzun bir sre ikisinin de yzlerine bakp dnd. Sonra sakin bir ifadeyle, "Raporumda aratrmann ayrntlarn greceksiniz. Bir sorun mu vard?" dedi. Dr. Mann, "Dr. Felloni aratrma projesinden ekildiini syledi bize," diyerek araya girdi. 218 "Yaa! Zrih'ten dnd m yani?" Cobblestone, "Dr. Felloni almay brakm, nk sylediine gre deneklerden ahlakszca davranlar isteniyormu," diye konutu. "Aratrmann konusu cinsel deiimlerdi, Doktor." "Olabilir, ama deneklere ahlakszca tekliflerde bulunuldu mu? "Verilen talimatlara gre, denekler hibir ekilde zorlanmayacak, istemedikleri eyleri yapmak zorunda kalmayacaklard ve almada da bu uygulamaya uyuldu." Dr. Mann yzme bakarak, "Dr. Felloni'nin raporuna gre, denekler evlilik d cinsel ilikiye tevik edilmiler," diye konutu. "O da bu konuyu iyi bilir. Talimatlar birlikte hazrlamtk." Dr. Cobblestone, "Bu proje gen denekleri ahlak d cinsel ilikiye, tevik etti mi, etmedi mi, sen onu syle bize?" diye sordu. "Bu aratrmada yal insanlar da vard... ey... Siz en iyisi raporum tamamland zaman onu okuyun, bu ok iyi olur." ki doktorun yzlerindeki ifade hi yumuamad ve Dr. Cobblestone, "Deneklerden biri kendisine tecavz edildiini bildirdi," diye devam etti. Dr. Rhinehart, "Bu doru," diyerek ban sallad. "Fakat aratrmamzn sonularna gre, bu denek ikyeti olduu davran biimine aktif bilinsiz katlmn rtmek iin ya hayal kurdu, ya da yalan syledi."

Dr. Cobblesotone onun aklamasn anlamam gibi gzlerini aarak dikkatle yzne bakt ve "Ne demek istediini pek anlayamadm" dedi. "Demek istiyorum ki, o delikanl bir ecinsel, yaad ilikiden holand ve kendisine tecavz edildiini sylerken yalan sylyor." "Yaa, aklamana teekkr ederim." Dr. Mann araya girdi ve "Baksana Luke," diye konutu. "Aratrmanda QSH'daki hastalardan bazlarn da denek olarak kullanmana izin verdiimiz iin, bu hastanenin yneticileri olarak senin bu aratrmanda olanlardan biz de sorumlu saylrz." 219 "Haklsn." "Baz hastane alanlar ve hemire raporlarna gre, hastalardan birou senin aratrmanda denek olmak iin gnll olmu ve bunlar hastalara fahieler getirildiini sylemiler." "Raporum bittiinde onu okur ve neler olduunu anlarsnz." Dr. Cobblestone bastonunu bir kez daha yere vurdu ve fkeli bir ifadeyle, adeta bararak. "Bana bak Doktor," dedi. "Bize gelen bir rapora gre ... ey... bu aratrmaya denek olarak kendin de..." "Elbette katldm, bu ok doal." "Doal m?" "Bu benim aratrmam, katlmam da doaldr." Dr. Cobblestone, "Ama bu rapora gre sen . . . sen . . ." dedi ama ne syleyeceini bilemiyormu gibi kpkrmz kesildi ve kekeledi. Sonra kendini toparlad ve "Sen de deneklerle cinsel iliki kurmusun," dedi. "Yaa, demek yle!" Dr. Mann, "Bu doru mu, deil mi?" diye sordu. Dr. Rhinehart, "Bu iftiray ortaya atan kii yanlmyorsam nevrotik bir delikanl, deil mi?" dedi. Dr. Cobblestone hemen ban sallad ve "Evet, evet" diye cevap verdi. "Daha nce belirti gstermeyen, gizli kalm arzularn korkulan yetkililere aan bir hasta, yle deil mi?" Dr. Cobblestone biraz rahatlam gibiydi, ban yine sallad ve "Tam olarak yle," dedi. "O hastann durumu tam bir trajedi. Ona yardm eden kimse var m peki?" "Evet, evet, Dr. Vener tedavi ediyor onu ... onun bir delikanl olduunu nasl bildin peki?" "Ad George Lovelace Ray O'Reilly. Bu hastanede uzun sre kalmas gerekir onun." "Evet, haklsn." Dr. Rhinehart elini kaldrp gitmek istediini belirtti ve "Soracanz baka bir ey var myd?" diye sordu. Dr. Mann, "Korkarm ki var, Luke," dedi. 220 "Pekl." Dr. Cobblestone bastonunu bir kez daha yere vurduktan sonra, "Evet, imdi bize u zarlarndan sz et bakalm Doktor," dedi. "Zarlar m?" "Hastalarndan biri ona zarlarla garip bir oyun oynattndan ikyet etti." "u yeni hasta, Bay Spezio mu?" "Evet." "Biz hastalarmza amur, kuma, tahta paralar, deri, boncuk, karton, tel ve benzeri bir sr madde ile eitli oyunlar oynatyor, altryoruz onlar . . . baz hastalarmz da zarlarla oynatp yeni bir yntem deneyebilirim diye dndm." Dr. Cobblestone hafif bir sesle, "Anlyorum," dedi. - - Dr. Mann ise, "Peki ama neden?" diye sordu. "Raporumu okuyunca nedenini anlarsnz" Bir sre hibiri konumad ve sonunda Dr. Rhinehart, "Baka bir ey var myd efendim?" diye sordu. Hastanenin iki yneticisi bir sre birbirlerine baktlar ve Dr. Cobblestone hafife ks'rd. Dr. Mann, "Son zamanlarda ok garip davranmaya baladn, Luke " diyerek sustu ve Dr. Cobblestone, "Son ynetim kurulu toplantsnda gerekten de garip ve kaba davrandn " diye ekledi. "Evet." "Kararsz bir halin var, insanlarn cann skyor, garip davranlar gsteriyorsun, Luke." "rnein Dr. Wink konuurken onu susturdun ve konumaya baladn. Birok ynetim kurulu yesi, hemire, hastabakc ve tabii Bay Spezio senin hakknda ikyette bulundular, sonra..." "Baka ne vard?" "Telefonda rmcek adam taklidi yapman da akann tesinde bir davrant. Yani son zamanlarda gerekten arbal bir doktora yakmayacak davranlar gsterdin." Odada yine uzun bir sessizlik oldu ve sonunda.Dr. Rhinehart yine, "Raporumu okuyunca her eyi anlayacaksnz," diyerek kestirip att. 221 "Ne raporu bu peki?"

"nsanlarn sosyal olarak eksantrik davranlara kar gsterdikleri eitli tepkilerle ilgili bir rapor yazmaya baladm." Dr. Cobblestone, "Yaa, demek yle," diyerek ban sallad. "Benim hipotezime gre..." Dr. Mann, "Yeter artk, Luke," diyerek onun szn kesti. "Efendim? Anlayamadm?" "Daha fazla konumana gerek yok. Herkesi kandrdn ama Jake senin aklnn ok kark bir durumda olduunu grd. Sadece onu kandramadn ve ona gre sen..." "Benim hipotezime gre..." "Kes artk konumay, Luke. Arkadalarn seni yeterince savundular. Ya eski Luke Rhinehart olur, eski normal haline dnersin, ya da bir psikiyatr olarak iin biter." Dr. Cobblestone yavaa yerinden kalkt ve "Eer hastalarmzn daha iyi tedavi grebilmesi iin gerekli olan yeni bir tedavi merkezi gibi bir fikrin varsa, bunu gelecek ynetim kurulu toplantsndan nce gndeme getirirsin," diye ekledi. Dr. Rhinehart da yerinden kalkt ve "Anlyorum," dedi. Dr. Mann bir kez daha, "Yeter artk, Luke," diyerek tekrar uyard onu ve Dr. Rhinehart da onun ne demek istediini ok iyi anlad. 222 Blm Otuz Alt Lil ona verdiim ampanya kadehine dokunmadan divanda karma geerek oturduu zaman bir sorun olduunu anlamalydm. Yine zar atarak onunla yeni ak oyunlar oynamann yollarn aryordum ve bu ekilde harika bir hafta yaamtk. Drt gn iinde iki tiyatroya, bir konsere gitmi, bir akam hai ierek ak oyunlar oynam, lgnlar gibi sevimi ve hafta sonu da Kanada'ya gidip bir k tatil merkezinde kayak yapmaya karar vermitik. Oteldeki ilk gecemiz iin havaalannda ona iekler ve bir ie de ampanya almtm. kinci gnmzde ok kar yad ve uzun sre kayarak ok elendik, ama yorulduktan sonra birka kez dp karlarn iinde yuvarlandk. leden sonra kar ya olduka azald ve kayaklarmz karp karlarn zerinde gle oynaya, dolatk, birbirimiz sarlarak dnp durduk. Lil karlarn zerinde yuvarlanrken byk zevk alyordu, gzleri prl prld, ben de ok mutluydum ve harika zaman geiriyorduk. Otelin yanan minesi nnde uzun sre dans ettik, ampanya itik, bir sre Bostonlu bir kar kocayla bri oynadk, kaln battaniyeler altnda yine sevitik ve ok rahat uyuduk. Ondan sonraki gnlerimiz de ayn ekilde, ok zevkli ve elenceli geti. Oteldeki son akammzda ampanya ve marihuana ile. kafalar bulduktan sonra mine karsnda yarm saat kadar el ele tutuarak oturduk, sonra klar kapadk ve yatan zerine oturup pencereden dar baktk, mehtapta parlayan karl tepeleri seyrettik. Bir sre sonra ieyi bitirdik ve ben ikinci ampanya iesini atm. Lil'in scack elini avucuma alarak okadm. Ama Lil o srada divanda karma geip oturdu ve uzattm ampanya kadehini ban iki yana sallayarak reddettii zaman bir sorun olduunu anladm. Gece lambasn yakp Lil'in yzne baknca gzlerindeki yalar grdm. Karm uzanp elimi tuttu ve yzne gtrd, parmaklarm hafife pt ve gzlerime bakt. Sevecen bir ifadeyle hafife glmsedi ama bir gzya yanana dt. Bir sre dndkten sonra, "Luke," dedi ve gzlerime bakarak bir sre daha dnd. "Son zamanlarda neden garip davranma223 ZAR ADAM ya baladn sen?" diye sordu. "Dinle beni sevgilim ... sana sylemek..." diye baladm ama szm tamamlayamadm. Lil, "Dengenin gerekten bozulmu olduunu sanmyorum," diye devam etti. "Sen . . . sen bir teori zerinde alyorsun, deil m? im birden buz gibi oldu, sanki talatm. O anda eli karsnn elinde olan ve ne diyeceini bilemeden sessizce ve tedirgin bir halde oturan bir zar adamdm. Lil dudaklarn slatt ve elimi iyice skt. "Luke, ite yine beraberiz. Seni ok seviyorum, iim senin aknla dolu ama ... biliyorum ki yarn, br gn tekrar deieceksin. u son birka gndr yaadmz mutlu hayat yok olacak ve ben bunun nedenini bilmiyorum. Asla da bilemeyeceim galiba." O anda Lil'in de bir Zar Kadn olup olamayacan dndm. Aslnda iyi bir ey olmazd belki bu, ama o anda hayatmn gizemini ona amak iin bundan baka bir yol dnemedim, ancak bu ekilde koruyabilirdim onun akn ve mutluluunu. O srada aada, otelin orkestras bir vals almaya balad. Modern bir kayak merkezi deildi buras. "ey ... ben ..." diye baladm ama arkasn getiremedim. Lil, "Anlat bana, neler oluyor Luke," dedi.

"Bir aratrma yapyorum Lil. nsanlarn tuhaf davranlarn, olaanst tavrlarn, rollerini, duygularn aratryorum . . . insan doasndaki deiimleri ortaya karmak, kefetmek iin yapyorum bu aratrmay." Lil gzlerini merakl bir ifadeyle yzme dikmi, gzlerime bakyordu ama bu bakta ak bir endie ifadesi de vard, tedirgindi karm. Yan tarafa dndm ve gece lambasn sndrdm, ama aramzda sadece bir metre mesafe vard ve ay nda birbirimizi ok iyi grebiliyorduk. "imdiye kadar bundan sz etmedim sana Lil . . . yani aratrmann bir deeri olup olmadn renmeden nce sylemek istemedim sana. Beni reddetmenden, aratrmaya kar kmandan, akmzn sona ermesinden korkuyordum." 224 "Hayr sevgilim, yapmazdm byle bir ey." "Bir gn sana her eyi anlatacamdan emindim. Geen hafta aratrmay bir sre iin brakmaya karar verdim, bylece yine eskisi gibi her zaman beraber olabilecektik." Lil elimi imdi daha ok skmaya balad. "Ben sana destek olurdum Luke. Etraftaki baz eekler senin delirdiini dnyorlar. Gerei bilseydim onlara gler geerdim. Keke neler yaptn syleseydin bana sevgilim." "imdi anlyorum bunu Lil. Aratrmay brakr brakmaz anladm bunu; seninle beraber yapmalydk bu almay." Lil, "Fakat..." dedi ama konumasna devam edemedi, ay nda gzleri parlyordu ve yznde hl bir merak ve korku ifadesi vard, zerindeki tedirginlii atamamt. Bir sre dnd ve sonra, "Nasl bir aratrmayd bu peki?" diye sordu. . Ay nda yzmn sapsar, ta gibi grndnden emindim, o anda hi kukusuz bir ta heykel gibi grnyordum. "ey . . . daha nce hi gitmediim yerlere gittim, insanlarn tepkilerini grmek iin kendimi bir bakas gibi hissetmeye altm. Yiyeceklerle deneyler yaptm, oru tuttum, sarho olmak bile bu aratrmann bir parasyd o zaman." Lil glmsedi ve "Gerekten mi?" dedi. Yanaklarna damlayan gzyalaryla yamurda dolaan kk bir kz ocuuna benziyordu. "Bu aratrma srasnda grdm Hi, sarho olduum zamanlar ben de baka sarholar gibi davranyordum." "Luke, sevgilim, neden bunlar daha nce anlatmadn bana?" "imdeki deli aratrmacya gre, almamdan sana sz edersem, tepkinin bana hibir yarar olmayacak ve topladm birok bilgi, kant yok olup gidecekti." "Peki bitti mi imdi bu aratrma?" "Hayr, Lil. Henz bitmedi. Fakat bundan sonra, buna yeniden ve birlikte balayacaz ... ve daha nce hissettiimiz yalnzlk duygusu da sona erecek." "Evet ama..." "Ne var sevgilim?" 225 "Birka gndr yaadmz mutlu hayatmz da son mu bulacak?" O srada aadan, otelin byk salonunda oturan mterilerden kahkaha sesleri ykseldi. "Aadaki mteriler ok eleniyorlar galiba," diyerek glmsedim. Lil yumuak bir ifadeyle tekrar, "Bu mutlu gnler bitecek mi?" diye sordu. Cesaretimi toplayp onun yzne bakarak, "Elbette bitecek sevgilim," dedim. "Aratrmaya geri dnsem de bitecek, dnmesem de, sen de biliyorsun bunu. Son birka gndr yaadmz mutluluun nedeni daha nce yaanm olan cehennem hayat. Mutluluun devam etmeyeceini bilmek iin bilim adam olmaya gerek yok." Lil iini ekerek kollarma kapand. Sonra da "Ama ben devam etsin istiyorum," diye hkrd. "Bu mutluluk devam etmeli." Onun ban okamaya, tatl szler mrldanmaya baladm ama birden berbat hissettim kendimi. Ama o srada benliimin bir paras da Lil'i ok daha zorlu zar oyunlarna ekmem iin tevik ediyordu beni; belki onu da deitirebilirdim. Bir param da herkes tarafndan terk edilmiim gibi hissediyordu. Lil bir sre daha hkrdktan sonra burnunu ekerek banyoya gitti. Birka dakika sonra geri dnd, salarn toplam, morali yerine gelmi gibiydi, gelip eski yerine oturdu ama bu kez bana souk bir ifadeyle baktn grnce ardm. "Bu aratrmanla ilgili notlar aldn m peki?" diye sordu. "Baz notlar aldm elbette. Ayrca test ettiim eitli hipotezlerle ilgili ksa analiz denemeleri de yazdm." "Beni de denek olarak kullandn m hi?" "Elbette kullandm hayatm. Aratrmay ben yaptma ve seninle beraber yaadma gre birok deneyde seni de denek olarak kullanmam doald." "Yani direkt olarak kullandn m demek istiyorum ... bana da bir eyler yaptrmaya kalktn m?" "ey .. . hayr, byle bir ey yapmadm."

"Pekl, seks aratrmalar da yaptn m? Yani baka kadnlarla?" 226 Bu kez tam isabet kaydetmiti Lil. Bir sre ne diyeceimi bilemedim. Erkek dostlarm, bu konuya ok dikkat etmelisiniz, yle sorular vardr ki, onlara herhangi bir cevap verebilirsiniz ama bunu hi tereddt etmeden yapmalsnz. rnein "Beni seviyor musun?" sorusu aslnda bir soru deildir, drt-cevap dzeninde bir drt, bir uyarc olarak sorulur. "O kadnla sevitin mi?" sorusuna annda cevap vermek gerekir, bir yalan uydurmak iin en kk tereddt, suu kabul etmek anlamna gelir. "Dier kadnlarla da deney yaptn m?" sorusuna da hemen, "Elbette yaptm hayatm ve bu deneyler beni sana daha ok yaklatrd," yant vermem gerekiyordu. Bunun sonucunda gzyalar, tokatlar, kfrler, ksmeler olacak, ama en sonunda da merak ve barma olay gelecekti. Ama cevapta tereddt olursa.:. Bjrka saniyelik teredddm zerine Lil ayaa frlad ve "Seni lanet hergele!" diye bast kfr. "Sakn dokunma bana!" dedim. "Aratrmann ne olduunu bile bilmiyorsun sen." "Ben senin kafandan geenleri biliyorum, Luke... Aman Tanrm! Biliyorum! Arlene vard, deil mi? Sen ve Arlene, deil mi?" Lil imdi hrsndan titriyordu. "Hayatm, yapma hayatm! Bir hi yznden mahvetme kendini. Bu aratrmamda sadakatsizlik olayna yer yoktu..." "Elbette yoktu... eminim yoktu... ben aptal deilim, her eyi biliyorum." Lil bard ve hkrarak divana kapand. Yanna giderek onu teselli etmeye altm ama o anda beni grecek gz yoktu. Bir sre alad ve sonra kalkp banyoya gitti. ki dakika sonra peinden gittim ama banyo kapsna kanca takmt. unu da unutmayn dostlarm, benim hl sevgili rol oynamam gerekiyordu. Bir haftadr bu rol oynuyordum ama imdi bunun bir rol olduu ortaya kmt, devam etmeliydim. Ak lmt ama k bu hayat devam ettirme emri almt. ', Banyonun kapsn vurdum ama ok gemeden ierden "Defol!" emri geldi. Aslnda ben de oradan hemen kamak istiyordum ama aklm beni uyard; gerek klar byle durumlarda sevdikleri227 ni asla terk etmezler, are ararlar ya da sarho olurlard. Seenekleri gzden geirdikten sonra kapy omuzladm ve atm. Lil banyo kvetinin kenarna oturmu, eline de bir makas almt. Etraf birka saniye iinde kontrol edince onun herhangi bir ey kesmediini anladm. "Ne yapyorsun sen byle?" diye sordum. "Bir itirazn yoksa pantolonunun yrtlan yerini dikmek istedim," diye cevap verdi. Dikkat edince dier yannda gerekten de iplik ve dtm zaman yan taraf biraz alm olan kayak pantolonum olduunu grdm. "Pantolonumu mu onaracaksn?" "Senin aratrmalarn var, benim de sanatkar olma projem..." Drd ve yeniden alayacakm gibi yzme bakt. "Pantolonlar ve. .. acnacak haldeyim ve ar duygusalm." Pantolonu kvetin kenarna brakt, musluu at ve yzne birka kez su serpti. Sonra dilerini fralamaya balad. Ben de banyonun kapsnda kenara yaslandm ve ona nasl bir masal anlatacam dnmeye baladm. "Lil, bir saat nce bir eyler yaptk ve onu yine yapacaz. Ama daha nce sen benim aratrma konumu iyice renmelisin, yoksa..." Di frasn azndan ekti ve azndaki kp tkrmeden uzun uzun yzme bakt. "Senin btn bilimsel hikyelerini dinleyeceim, Luke, ama u anda deil. imdi yapamam bunu." "Sen dinlemek istemeyebilirsin, ama ben anlatmak zorundaym, Lil. Bu saat ok nemli, akmz da ok..." "Samalama!" "Evet, Lil, akmz da ok nemli, bu geceyi aramza bir kaya paras koyarak geiremeyiz." Banyodan karken, "Ben yatyorum," dedi ve hemen soyunmaya balad. "Yatabilirsin, ama yine de beni dinleyeceksin." Lil soyunup geceliini giydi ve hibir ey sylemeden yataa uzand. Battaniyeyi yznn yarsna kadar ekti ve srtn bana dn228 d. Yatan ayakucunda bir aa, bir yukar dolamaya baladm, ona neler sylemem gerektiini dnyorum. Ona zararsz, sadk-koca deneklerden sz etmek istiyordum ama aklma sadece zararl, sadakatsiz kocalarn hikyeleri geliyordu. Ne yapacam bilemez bir haldeydim. Banyo kapsn omuzlayarak amam kavgann bymesini imdilik nlemi gibi grnyordu ama Lil'i yattrmak iin ona baka eyler sylemem, tatl szlerle onu yumuatmam gerekiyordu, fakat bunu nasl yapacam da bilemiyordum. Ayrca yumuak okamalar onun dnmesine neden olurdu ve insan sulu olduu zaman kadnn aklndan geenler de genelde tehlikeli eylerdi, onun iin Lil'in fazla derin dnmesi

iyi olmazd. Onu okadm takdirde kendisinin susuz ve kullanlm taraf olduunu dnecekti ki, bu gerein de imdilik yok saylmas gerekiyordu. Yatan ayakucunda ne yapacam bilmeden bir aa, bir yukar dolarken bir yandan kucaklamak istediim Lil'e bakyor, bir yandan da ona sokulmaya korkuyordum. Bir sre sonra dayanamadm ve battaniyeyi kaldrp, dizlerine kadar syrlm geceliinden grnen bacaklarna baktm ve iimden gelen korkun sevime arzusunu bastrmaya altm. Bir sre onun elinde grdm makas alp yatan yanna geldim, makas sessizce Lil'in geceliinin yakasna yaklatrdm ve -yakay aniden keserek gecelii yakadan eteine kadar kesip atm. Lil birden lk atarak doruldu ve beni yumruklamaya balad. Olayn bundan sonraki ayrntlar antropolojik adan belki deerli olabilir, ama bana gre daha ok, kinci Dnya Sava'nda Pasifik'te bir Japon adasnn igalini gsteren bir filmi andryordu. Lil nce savat benimle, ama bir sre sonra fazla diren gstermeden bacaklarn at ve bana ksa srede teslim olarak bir savunma ya da hedefe varmam engelleme harektnda bulunmad. Bu tr kar koca kavgalarndan sonra sevimenin de bir baka tad olduunu syleyebilirim, bu da gzel bir fiziksel egzersiz oluyor, normal evlilik ilikilerinde bir deiiklik anlamna geliyor. Fakat zevk alma asndan bakldnda bunun bir snr varm gibi geliyor bana. Ben o gece barlar, srmalar ve trmalamalar arasnda Lil ile 229 ZAR ADAM sevimeye alrken, bir yandan da bir erkein kendi karsna tecavz etmekten tutuklanp tutuklanmayacan dndm. Ertesi sabah kulaklarm, boynum, omuzlarm ve srtm trnak izi iindeydi, sanki btn gece bir sr kedi yavrusuyla oynam, onlar tarafndan trmalanp snlm gibi hissettim kendimi. Trmklanan yerlerde kan kurumutu ama ben hedefe varmtm ve Lil ise direndiini sanarak tatmin oldu. New York'a dnmek iin otobsle havaalanna giderken ve uakta da bana souk ve mesafeli durmasna ramen, uzun bilimsel raporumu sabrla dinledi. Arlene konusunda masum olduumu sylerken bana pek inanmad, anlattklarmla ilgilenmedi elbette, ama raporun dier blmlerine inanm gibi grnd. Deneklerde zar kullandm konusunda hemen hibir ey anlatmadm ona, o konuyu garip rneklere cevap bulmak iin kullanlan gizli bir yntem olarak kendime sakladm. Lil'in anlattklarmdan ne kadarn anladn bilemiyorum, ama o bana bir konuyu ok iyi akladyani ben aratrma almam hemen brakmazsam ocuklar alp evden gidecekti. Ertesi sabah evden kp almaya giderken Lil bana, "Artk deiim yok Luke," dedi. "u andan itibaren eski normal, garip, skc Luke oluyorsun, aksi takdirde beni yok bil." "Tamam, hayatm," dedim (zar ikili gelmiti) ve ayrldm evden. 230 Blm Otuz Yedi O aramba Bayan Ecstein onu salonundaki divana ard zaman, Dr. Rhinehart ortada bir sorun olduunu anlamalyd. Kadnn terapi seanslar baladndan beri onun evinde bulumamlard. Arlene onun oturmasn bekledikten sonra kendisi de onun yanna oturdu, ellerini kenetledi ve bir sre hi konumadan yere bakt. zerindeki erkek elbisesine benzeyen gri kyafeti, gzl ve ensesinde topuz yaplm sayla kap kap dolaan Protestan Baptist temsilcilerini andryordu. Yeterince dndkten sonra ban kaldrd ve sakin bir ifadeyle, "Hamileyim," dedi. Dr. Rhinehart divann dier ucunda oturmu, doal bir hareket olarak bacak bacak stne atmt. Arlene'nin sylediini duyunca bo gzlerle Kralie Victoria'nn eski bir litografisinin asl olduu kar duvara bakt. Bir sre dnd ve sonra "Senin iin mutlu oldum, Arlene,'" dedi. "Bu ay ikinci kez olarak det grmedim." "Gzel." "Zara ona nasl bir isim vereceimi sordum, otuz alt seenek , verdim ve zar da bana Edgar adn verdi." "Edgar, yle mi?" "Evet, Edgar Ecstein olacak bebein ad." Bir sre hi konumadan divanda oturup kar duvara baktlar. "Lucius'a on ans tandm ama zar Edgar dedi." "Vay canna!" Bir sre daha sessiz kaldlar ve sonra Dr. Rhinehart, "Peki ama ya kz olursa?" diye sordu. "O zaman da Edgarina olur." "Yaaa!" "Evet, Edgarina Ecstein." 231 Yine uzun bir sessizlikten sonra Dr. Rhinehart, "Bunun iin mutlu musun, Arlene?" diye sordu. Arlene, "Evet, dedikten sonra yine bir sre dnd ve sonra, "Babann kim olaca konusunda henz kararm vermedim," diye ekledi.

"Yani babann kim olduunu bilmiyor musun?" Arlene glerek, "Biliyorum canm," diye cevap verdi. "Ama kimin baba olarak aklanaca konusunu zara henz sormadm." "Anlyorum." "Baba olma konusunda sana te iki ans tanmay dndm." "Yaa, demek yle?" "lake'in de altda bir ans olacak elbette." "Anlyorum." "Senin tanmadn birine de altda bir ans tanmay dndm." "Yani Jakee babann kim olduunu aklamadan nce bu ad zar syleyecek, yle mi?" "Evet." "Peki ya krtaj konusunda ne dnyorsun? Daha ikinci ayndasn, zara krtaj konusunu sordun mu peki?" Arlene yine gld ve "Elbette sordum," diye cevap verdi. "Krtaj konusuna iki yz on altda bir ans verdim." "Yaa, demek yle!" "Evet ve zar bana 'hayr' dedi." "Vay canna!" Yine uzun sre konumadlar ve sonra Luke, "Demek yedi ay sonra bir bebein olacak ha!" dedi. "Evet, harika bir ey deil mi?" "Senin adna mutluyum, Arlene." "Zar babann kim olduuna karar verdikten sonra, babaya sadk kalmak iin Jake'ten ayrlp ayrlmama konusunu da zara soracam elbette." "Anlyorum." "Baka ocuklarm olup olmayaca konusunu da danacam zarlara tabii." 232 LUKE RHNEHART "Yaaa!" "Ama daha nce zara soracam bir ey daha var; hamile olduumu Lil'e sylemem gerekiyor mu, gerekmiyor mu?" "Vay canna!" "Ayrca babann kim olduunu Lil'e syleme konusu da var tabii." Luke yine bir ey sylemedi ve hafife ban sallad. "Her ey heyecan dolu, deil mi, Luke?" Dr. Rhinehart ceketinin yan cebinden bir zar karp avular arasnda yuvarladktan sonra Arlene ile kendi arasna, divann stne att. Zar ikili geldi. Dr. Rhinehart iini ekti ve "Senin iin mutluyum Arlene," dedikten sonra yavaa divann stnde arkaya doru yasland kald, bo gzlerle kar duvarda asl olan Kralie Victoria litografisine bakyor .ye hafife de glmsyordu. 233 Blm Otuz Sekiz Ne yazk ki eski normal Luke Rhinehart, dostlar ve hayranlar iin zarlarn atlmasna devam edildi, Haziran ay Ulusal Rol-Oynama Ay oldu ve iler biraz da rndan kar gibi oldu. Saatlere, gnlere ya da haftalara gre kiilik deitirme konusunda zarlara danmam emredildi. Benden her zaman rollerimi gelitirmem, hatta belki de insan ruhunun uyum salama yeteneinin snrlarn test etmem isteniyordu. Tam Kapsaml bir Rasgele Adam var olabilir miydi? Bir insan ruhunu kaprislere gre her saat deitirebilir, yeteneini bunu yapabilecek kadar gelitirebilir miydi acaba? Bir adam srekli olarak birden fazla kiilik sahibi olabilir miydi? Yani baz teoricilere gre dnyann kaslmas gibi, srekli genileyen ve ancak lm annda kaslp tek bir kiilik olan biroklu kiilik olabilir miydi? Kim bilir, belki de olabilirdi? kinci gn sabaha kar, zarlara alt farkl kiilik seenei verdim ki o gn bunlardan biri olmaya alacaktm. Sadece basit, sosyal olarak dzeni bozulmam seenekler yaratmaya alyordum. Verdiim seenekler unlard: Molly Bloom, Sigmund Freud, Henry Miller, Jake Ecstein, yedi kardeten biri olan bir ocuk ve eski zar adam Dr. Lucius Rhinehart. Zarlar nce Freud'u setiler ama ilk gnn sonunda Sigmund Freud olmann can skc bir ey olduunu dndm. Genelde pek umursamadm bir sr bilinsiz motivasyon kaynann farkn-daydm, ama onlar grdkten sonra fazla bir ey kazanmadm hissettim. Freud olmaya kar bilinsiz direncimi incelemeye altm ve Jake'in analizlerde iyi olduu eyi kefettim; Baba ile rekabet, aa karlmann bilinsiz saldrganlk korkusuydu bu; fakat anlaym ikna edici bulmadm, daha ziyade onu konuyla ilgili bulmadm. Bir 'szl kiilik' sahibi olabilirdim ama bu bilgi de beni zarn deitirdii kadar deitiremedi. Dier yandan, bileklerini keserek intihar eden adam haberini okuduum zaman, hemen insann bir uzvunu kesmesinin cinsel 234 LUKE RHINEHART sembolizmine dikkat ettim. Dier intihar eitlerini dnmeye baladm; insann kendini denize atmas, azna bir kurun skmas, gaz soluyarak intihar, kendini bir tren altna atmak ve daha pek ok intihar

yntemi vard. Hepsinde de ak cinsel simgesellik vard ve hepsi de hastann psikoseksel gelimesiyle balantlyd. Ben bundan bir tr vecize kardm: 'Bana bir hastann intihar giriiminde kulland yntemi syle, sana onun nasl tedavi edileceini syleyeyim.' Ertesi gn listede Freud'un adn izdim ve onun yerine 'hafif psikozlu, saldrgan tavrl kurumlar-kart hippi' tipini koydum ve zar attm, o da bana Jake Ecstein' seti. Jake roln kolayca oynayabilirdim. O benim bir param saylrd, onun yapay tavrlarn ve konuma tarzn kolayca taklit edebilirdim. Anormal Psikoloji Gazetesi iin ksa bir makale yazdm, Jake'in bak asna gre zar adam kavramn analiz ettim ve kendimi harika hissettim. Jake ile yaptm son analiz seansnda onun dnme tarzna o kadar iyi girdim ki, o seansn sonunda bana, analizlere baladmzdan bu yana geen iki buuk ayda aldmzdan ok daha fazla yol aldmz syledi Jake. O da daha sonra benim analizlerimle ilgili, Alt-Yanh Adam Vakas' adl bir makale yazd(Jake sadece makalelerinin balklaryla bile nn srdrecektir) ve son analiz seansn ayrntl olarak anlatarak, baarsn Ferenczi'nin tesadfen bulup okuduu bir yazsna atfetti. O yazy banyo kvetinin yannda yere atlm bir gazetenin grnen ak sayfasnda son seanstan bir gece nce bulup okumu ve yaz onun iin alt kenarl kpe alan kapnn anahtar olmutu. Onu okurken adeta vecde gelmiti. Zarlar durmadan atlarak beni dramatik oyunun izofrenik kaleydoskopunda rolden role yuvarlyordu. Hayatm senaryosuz, ynetmensiz ve rollerini bilmeyen berbat sanatlarn oynad kt bir filmin paralar haline geldi. Ben rollerimi elbette beni tanyan insanlardan uzaklarda oynuyordum ve bunun nedeni de akt. O gnlerde neler yaptm ve sylediimi pek net olmasa bile hatrlayabiliyorum; imajlar diyaloglardan daha ak oluyor: Ben bir gn Zen stad Oboko kimliimle sessizce ve hafife glmseyerek otururken, gen bir niversite rencisi bana psikanaliz ve hayatn anlam konularnda sorular sormak istedi. Bir baka gn, yedi ya235 Z.AK AUAM nda bir ocuk olarak Central Park'ta bisikletle dolatm, gldeki rdekleri seyrettim, yere oturup glde balk tutan yal bir zenciyi seyrettim ve bisikletle giderken dp dizimi yaraladm ve herkesin akn baklar karsnda aladm. Beni grenler iriyan bir gen adamn neden durup dururken aladn bir trl anlayamadlar elbette. Her zaman deien kiiliklerimi snrlayp yabanclarn roln oynama ve belirli zamanlarda dostlarm ve meslektalarm arasnda normal hayatm yaama abalanma ramen, zara her zaman yeni kimliim iin ans verdim ve o da Tanr olarak bana uzun sre direnemedi. 236 Blm Otuz Dokuz Dr. Rhinehart bir zamanlar kendini, vzldayarak etraftaki ieklere konup kalkan, mutlu bir ekilde uup duran iri ve renkli bir ar olarak hayal etti. Artk Dr. Rhinehart olduuna inanmyordu. Ama bir gn birden uyand ve kendini eski Luke Rhinehart olarak yatakta, Lil adndaki gzel kadnn yannda yatarken buldu. Fakat o ryasnda bir ar rol oynayan Dr. Rhinehart myd, yoksa Dr. Rhinehart olduunu dnen bir ar myd, bunu bilemiyordu. Ne olduunu bilmiyordu ama banda bir vzlt vard. Birka dakika dndkten sonra omuzlarn silkti ve kendi kendine, "Ben belki de ryasnda Dr. Rhinehart olduunu gren bir ar olduunu hayal eden Hubert Humphrey'yim," dedi. Bir sre daha dnd ve sonra yatan dier tarafna kayarak karsna sarld. Gzlerini kapamadan nce kendi kendine, "Her eye ramen, kendimi Dr. Rhinehart olarak grdm u ryada bir arnn yannda deil de bir kadnn yannda yattm iin mutluyum," diye mrldand. 237 Blm Krk Almak kkenli Amerikal aratrmac Dr. Abraham Krum be yl iinde, her biri ok nemli eyler kantlayan aratrmas ve ald sonularla psikiyatri dnyasn akna evirdi. Dr. Krum daha nce psikoz olamayacak kadar aklsz olduu dnlen tavuklarda deneysel olarak psikoz yaratabilen bilim adam olarak tarihe geti. Daha sonra, psikoza neden olan ya da onunla ilgili olduu dnlen kimyasal maddeyi (moratycmate) tecrit etmeyi baard ve bylece tavuk psikozunda ok nemli deiken olarak kimyasal deiimin izole edilebileceini kantlad. nc olarak, hasta tavuklarn yzde doksan nde psikozu gn iinde tedavi eden bir antidot (amoratycemate) kefetti ve psikozu sadece ilala tedavi edebilen ilk doktor oldu. Nobel dlnn ona verilip verilmemesi konusunda tartmalar yaand. Dr. Krum'un gvercinlerde izofreni konulu aratrmas da psikiyatri dnyasnda ok sayda bilim adam tarafndan borsa haberleri gibi heyecanla izlendi. Amoratycemate denen ila deneysel olarak Almanya ve ABD'de birok akl hastanesinde psikoz hastalarna verildi ve tedavide ilgin sonular alnd (Kan phtlamas ve kolit gibi yan etkiler kesin olarak dorulanmad ama. birok hastada grld).

Dr. Mann'n dostlar ve New York psikiyatri dnyasnn tannm isimleri iin verdii bir partide Dr. Krum eref konuu olacakt. Partiye PANY Bakan Dr. Joseph Weinburger, New York Eyaleti Akl Sal Dairesi mdr ve adlarn hatrlayamadm birka nl kii de davetliydi. Zarlar bana partide yaklak her on, on be dakikada bir kimlik deitirmemi emrettiler; emre gre, Hz. sa, drst bir zar adam, bir seks manya, sessiz bir ahmak, sama bir sanat ve Solcu bir anarist gibi alt farkl kiilik sergileyecektim. Bu seenekleri yine zarlara danarak itiim ikilerden ve marihuanadan sonra zenle seerek vermitim zarlara. Zar adam olarak hayatm her geen gn biraz daha kontrolden kyordu ve Dr. Krum iin verilen parti de bu iin zirvesi olacakt. Dr. Mann'n evi hem bir cenaze evine, hem de bir mzeye benzerdi. Oraya varp kapy aldmz zaman bize kapy Dr. Mann'n iskeleti andran ua Thornton at, gayet ciddi bir ifadeyle, Lil'in ak gslerine hi aldrmadan, sanki Dr. Mann'n cenazesine gelmiiz gibi, "iyi akamlar, Dr. Rhinehart," dedi. Sonra Lil'in mantosunu ald ve bizi duvarlarnda nl psikiyatrlarn portreleri asl olan koridordan geirerek salona gtrd. ) Salonda kalabalk bir davetli grubu grnce nce ardm ama sonra doal buldum bunu. Jake kitap raflarnn bir kenarna dayanm Bayan Reingold (oraya Jake adna not almak i^ gelmiti) ile konuuyordu. Profesr Boggles (zarlarm bana onu davet etmemi emretmi ve onun zarlar da daveti kabul etmesini sylemiti) nl psikiyatrlar olduklarn sandm birka kiiyle sohbet ediyordu. Arlene, Dr. Felloni (beni grnce hzl bir ba sallamasyla selamlad) ve muhtemelen birinin annesi olan yalca bir kadn mine ' karsndaki byk bir divanda oturuyorlard. Arlene de gslerini Lil'in elbisesi gibi iyice gsteren, hatta onunkinden bile daha ak bir elbise giymi ve herkesin grmesini ister gibi ne doru karmt onlar. Divann- karsndaki koltuklarda adn hatrlayamadm yal bir nl, muhtemelen birinin kars olan iman bir kadn ve kei sakall, omuzlar dm ama keskin bakl ufak tefek bir adam oturuyordu; resimlerinden tandm onu, Dr. Krum'du bu adam. Dr. (Mann elinde arap kadehi olduu halde, yz ikiden hafife kzarm, hafife glmseyerek karlad bizi ve kadnlarla Dr. Krum'un oturduklar tarafa gtrd ama gzlerinde hafif bir endie ifadesi vard. Gelecek on, on be dakika kadar oynayacam rol renmek iin cebimde, kk bir kutuda duran zar kutuyla birlikte salladm ve sonra kimseye belli etmeden karp baktm. Dr. Mann, "Dr. Krum, size eski rencilerimden ve meslektam olan Dr. Lucius Rhinehart' tantraym," diye konutu. "Luke, bu bay Dr. Krum." "ok memnun oldum sizi tandma Dr. Rhinehart. almalarnzla ilgili yazlar vakit bulup henz okuyamadm ama Dr. Mann sizden vgyle sz etti." Dr. Krum benden yaklak otuz santim daha ksayd ve dilerini gsterip glerek elimi skarken ban kaldrp yzme bakt. 239 "Dr. Krum, sizinle tanmak byk onur benim iin. Ne diyeceimi bilemiyorum dorusu. Sizin gibi byk baarlar kazanm bir bilim adamyla karlap tanacam asla aklma gelmezdi. Byk onur duydum, Doktor." "Abartmayalm canm, evet olduka iyi sonular aldm. Birka yl iinde daha da gzel eyler yapabiliriz sanyorum, daha dorusu umuyorum." Dr. Krum Lil'in elini skarken topuklarn birbirine vurdu ve hafife eildi. nce onun, sonra da benim yzme bakt, yz hafife kzard. "Bu akam ok gzel hanmlar var burada," dedi. "ok gzel hanmlar. Tavuklarla altma piman oldum dorusu." Bir an durdu ve sonra hafif bir kahkaha att. "zlmeyin Dr. Krum, sizin kaybnz dnyann kazanc oldu," dedim. Lil yzme bakt ve sonra dnerek grubumuzun yanna gelen Jake ile konumaya balad. Arlene oturduu yerde dnerek bana bakp glmsedi ve ben de herkese yaptm gibi, onu da glmseyerek selamladm ve oturduu divana yaklatm. "Bu akam harika grnyorsun, Arlene," dedim. "Her zaman gzelsin ama bu akam mthisin. Seni her grdmde daha seksi oluyorsun." Arlene anlaml bir glmsemeyle yzme bakt ve "Bu akam kim olacaksn?" diye sordu ve gslerini biraz daha ne kard. Arlene'e bir kez daha, "Mthisin," dedikten sonra yemden Dr. Krum'a yaklatm ve "Bu gzel hanmlar aklmz elmesin, Doktor," dedim. "Ben aslnda almalarnz hakknda konumak isterdim sizinle." Dr. Krum eliyle kei sakaln svazlad ve "Evet, evet," dedi. "imdilik gvercinlerle baz deneyler yapyorum." "Bunu btn dnya biliyor zaten," dedim. Jake bir elindeki Viski bardan bana uzatrken, iinde mor bir iki olan kadehi de Dr. Krum'a uzatt ve "Dnya neyi biliyor?" diye sordu. "Dr. Krum, meslektam Dr. Ecstein ile tantnz herhalde, deil mi?" 240 LUKE RHINEHART

"Elbette, elbette, onunla tantma sevindim." "Gnmzde Jake'in muhtemelen Amerika'nn en iyi teorik analizcisi olduunu syleyebilirim." Jake ban iki yana sallad ve "Bo ver imdi, siz neden sz ediyordunuz ben geldiimde?" diye sordu. "Dr. Krum gvercinlerle alyor ve dnya da bunu biliyor dedim." "Evet, peki almalar nasl gidiyor Dr. Krum?" "Olduka iyi gidiyor diyebilirim. Tam olarak izofreni yaratabildiimizi henz syleyemem, ama gvercinler sinirli oldular diyebilirim." Alman kkenli doktor bunu syledikten sonra garip bir kahkaha att. Jake onun yzne bakt ve "Kefettiiniz u ilac gvercinleriniz zerinde denediniz mi, Doktor?" diye sordu. "Oh, hayr. Gvercinler zerinde etkili deil o ila." "Kbik labirentiniz baarsz olduktan sonra deneklerinizde izofreni oluturmak iin hangi yntemleri kullandnz, Doktor?" diye sordum. . "u anda gvercinlere yuvalarn nasl bulacaklarn retiyoruz. Gvercini alp yuvasndan ok uzak yerlerde serbest brakyor ve yuvann yerini de deitiriyoruz. Gvercin yuvasn bulamad zaman ok endieleniyor, korkuya kaplyor." "Peki, ne gibi sorunlarla karlatnz, Doktor?" "Devaml olarak gvercin kaybediyoruz elbette." Jake glmeye balad ama benim kalarm atarak kendisine baktm grnce birden ciddileti. Dr. Krum yine sakalm svazlad, gzlerini nedense benim dizlerime dikti ve "Gvercin kaybetmek nemli deil tabii," diye devam etti. Elimizde ok sayda gvercin var, fakat tavuklar uamyor. Aslnda gvercinler akll hayvanlar ama onlarn kanatlarn kesmek durumunda kalabiliriz." O srada Dr. Mann elinde iki kadehiyle yanmza geldi, Jake baka bir soru sordu ve ben de cebimdeki zar sallayp ikinci rolm renmek iin ona baktm. O srada sska uak Thornton elindeki meze tepsisiyle yanmza geldi ve bize kk peynirli biskviler ve salaml minik sandviler ikram etti. Jake bir sandvi alp hemen 241 ZAR ADAM azna att ve birka kez ineyip yuttu, Dr. Mann sandviini nce burnuna tutup koklad ve sonra azna atp uzun sre inedi. Dr. Krum ise sandviinden deneysel kk bir yudum srp tadna bakt ve beenmi gibi ban sallad. Uak Thornton tepsiyi bana doru uzatt ve "Dr. Rhinehart?" dedi. Ben yksek sesle, "Haaa!" diye homurdanarak nce bo gzlerle etrafa baktm, sonra aniden uzanarak alt yedi tane tuzlu kraker aldm, hepsini birden azma attm ve inerken krntlardan bir ksmn nme ve yere dktm. Thornton benim ne yapmak istediimi anlamaya alrken akn bir ifadeyle yzme bakt kald ve o arada benim azmdaki krakerlerden bir ksm yeniden halnn stne dkld. Azmda kalanlar yutmaya alrken yine, "Haaa, gzeeell!" diye homurdandm. Uak gzlerini ksarak ban sallad ve sonra elindeki tepsiyi kadnlara doru uzatt. Dr. Krum o srada Dr. Mannn nnde neler anlatyorsa, elini havada sallayp duruyordu. Bir ara onun, "Yaa, ite byle dostum!" diye sylendiini duydum. "Adamlar bunun anlamn bile bilmiyorlar. Rvet alarak zengin oluyorlar, bunlar bankac, barbar, iadam, canavarlar, bunla..." Jake, "Lanet olsun, kimin umurunda?" diyerek onun szn kesti. "Adamlar zengin ve nl olmak istiyorlarsa brak olsunlar. Biz burada gerek almalar yapyoruz." Sustu ve gzlerini ksarak bana bakt, yoksa bana gz m krpmt anlayamadm. "Haklsn dostum, haklsn, sylediin doru. Bizim gibi bilim adamlaryla onlar gibi iadamlarnn hibir ortak yan yoktur." Azmdakileri yuttum ve adan karlp tekne gvertesine atlm, yaamak iin rpnan bir balk gibi azm ve gzlerimi aarak bir eyler homurdandm. Dr. Krum neler olduunu anlamak ister gibi yzme bakt ve sonra ban hafife saa sola sallayarak yine sakaln svazlamaya balad. Birka saniyelik bir sessizlik oldu ve sonra Dr. Krum, "ki tr insan vardr," diye konutu. "Yaratclar ve -nasl diyorsunuz- kle gibi altrlanlar. Bunlar birbirinden hemen ayrmak mmkn mdr?" 242 LUKt KHIINtHAKI "Haaaa!" dedim ve sustum. "Senin almalarn bilmiyordum, Dr. Rhinehart, ama benimle konumaya balamandan hemen sonra anlamaya baladm." "Elbette!" MMh Dr. Mann araya girdi ve "Dr. Rhinehart ok zeki ve alkan^^^H dr," diye konutu. "Ama onun bir zayf yan da var, yazmaktan pek ^^^B holanmyor ve oyunlar oynamay seviyor. Her yazdyla Freud'u '^^^H geride brakacan sanyor." ^^^H "Bunda garip bir ey yok. Freud'u gemek iyidir." ^K^^ Jake, "Aslnda Luke u sralarda sadizm konusunda bir kitap ^| yazmaya alyor," diyerek araya girdi. "Bu kitap baslrsa Stekel ve H| Reich'i geride brakabilir." Bu bir gz krpmayd ite.

Karmdaki adam bir ey bekler gibi yzme baktlar. Ben de aknlktan az alm bir halde, bo gzlerle Dr. Krum'a bakyordum. Bir sre hi kimse konumad. Sonra Dr. Krum'un yz seirdi ve "Evet, evet, sadizm ilgin bir konudur," diye konutu. Ben yine, "Yaaa!" diye garip bir ses kardm. Jake ve Dr. Krum bir eyler sylememi bekler gibi bana bakarken Dr. Mann aldrmad ve arabndan bir yudum ald. Dr. Krum, "Sadizm konusunda uzun zamandr m alyorsun?" diye sordu. Ben soruyu anlamam gibi yine bo gzlerle ona baktm. Dr. Mann birden zr diledi ve yeni gelen misafirini karlamak iin kapya doru yrd. O srada Arlene Jake'i kolundan tuttu ve kulana bir ey fsldad. O da isteksiz bir tavrla karsna dnd. Dr. Krum hl bana bakyordu. Ben de o anda onun sakalndaki bir sandvi krntsna takldm, ona baktm kaldm. Dr. Krum benden cevap beklerken, "Hmmm," diye bir ses ktn grnce, "Harika," diye devam etti. "Ben de tavuklarda sadizm konusunu aratrmay dndm ama bu ok nadir grlen bir vaka onlarda. ok nadir." Dr. Mann ok gemeden yannda bir erkek ve bir kadn olduu halde yanmza geri dnd ve onlar bize tantrd. Erkek, Fred Boyd adnda Harvard'dan gen bir psikologdu, onu tanr ve sever243 Z.AK AUAM dim. Yanndaki gen kadn da hafif tombulca ve ho bir sarn olan kz arkada Bayan Welish idi. Gen kadn bana elini uzattnda grmedim ve tokalamadm onunla ve Welish birden kzard. Ben ona bakarak yine, "Unnghh!" diye o garip sesi karnca gen kadn ne yapacan iyice ard. Fred Boyd bana, "Merhaba, Luke, iler nasl gidiyor dostum?" diye sorunca ona da bo gzlerle baktm. O srada Dr. Mann araya girdi ve Fred'e, "Herder'in ba konusunda Stonewall'a yapt bavuru ne oldu?" diye sordu. Fred yzn buruturdu ve "Bir ey kmad," diye cevap verdi. "Ona yazl cevap verdiler ve bu yl fonlarnn balandn..." derken yanma gelen biri, "Bu bay Dr. Krum mu?" diye sordu. nce Bayan Welishe, sonra da Dr. Krum'a baktm ve yine o garip sesi kardm. Bayan Welish bana bakt ve "Fred de sizin gibi sama sorulardan hi holanmaz ve bu yzden sizLsevdiini syler," diye konutu. Ben aniden koca elimi kaldrdm ve gen kadnn omzuma koydum. Welish'in zerinde gm rengi, kapal yaka bir elbise vard ve elbisenin zerindeki parlak pullar avucumu kandrd. Gen kadn ard ve elimi ekmem iin kendini biraz geriye ekince, elim kayarak onun gsne dedi ve sonra kolum yanma dt. Gen kadn kpkrmz kesildi ve yanmzda konumakta olan adama bakt. Welish kimsenin olay fark etmediini grnce hemen kendini toparlad ve hafife glmseyerek, "Fred Dr. Krum'un almalarn takdir ediyor," diye devam etti. "Ama ald sonularn da o kadar nemli olmadn syledi. Siz ne dnyorsunuz Dr. Rhinehart?" diye sordu. Ben cevap yerine yine o garip sesi kardm ve koca ayam yere vurdum. Welish, "Oh, ben de ayn fikirdeyim," dedi. "Aslnda hayvanlarla deney yapanlar ben de pek sevmem. Ben iki yldr Staten Adasnda sosyal almalar yapyorum ve aslnda insanlarla yaplacak ok ey olduunu syleyebilirim." Gen kadn benden ses kmadn grnce, divanda otur244 LUKE RHNEHART mu konuan Dr. Felloni, yalca kadnla ve zayf ve yal adama bakt Bayan Welish benim yanmda rahatlam gibi grnyordu. Etrafa baknd ve "Bu salonda bile hayatlar bo ve yardma ihtiyac olan insanlar var gibi geliyor bana," dedi. Ben sesimi karmadm ama nedense azm suland ve birka damla tkrk alt dudamn kenarndan gmleimin nne damlad. Welish, "Birbirimizle ilgilenmeyi, birbirimizin farknda olmay renemezsek dnyann btn tavuklarn tedavi etsek bile ie yaramaz," diye devam etti. Ama ben o srada Arlene'in mine nda ne frlam gibi grnen gslerine taklmtm ve azm yine suland. Welish benim halimin farknda deildi ve "Siz psikiyatrlarn kendinize hkim olmanz, her eyden kopmu gibi grnmeniz beni artyor" diye srdrd konumasn. "Baa kmanz gereken aclarnz olmaz m sizin hi?" Gen kadn bunu syledikten sonra azmdan akan salyayla slanm olan kravatma ve gmleimin nne bakt ve yzn buruturdu. Ben o srada elimi cebime attm ve zar kutumu avuladm. Welish, "Siz ac hissetmez.misiniz hi?" diye tekrarlad sorusunu. Ben cebimden zar kutusunu kardm ve bam kez yana . doru edim ve dzelttim, sonra da, "Uuhh!" diye o garip sesle sylendim. "Aman Tanrm, siz erkekler hep byle sertsiniz." Ben bir sredir aknlktan dm gibi duran alt enemi toplayp azm kapadm ve mendilimi karp dudaklarmn kenarlarnda szan salyalar sildim. Sonra da gzlerimi tekrar Bayan Welishe evirdim.

Gen kadn, "Saat ka oldu acaba?" diye sordu. Ben ona cevap olarak, "Artk kelime oyunlarn brakp ie balama zaman geldi," dedim. "Ben de ayn fikirdeyim. Kokteyl parti gevezeliklerine ben de dayanamyorum" diyen Welish, benim de kendisi gibi dndme sevinmi grnyordu. 245 Birden onun yzne baktm ve "u gzel elbisenin altnda ne var?" diye sordum. "Gzel elbise deil mi? Fred onu Ohrbach'dan ald bana. Ne gzel parlyor, deil mi?" Welish bunu syledikten sonra belden yukarsn hafife titretti ve elbisenin pullar parlarken tombul kollar da titredi. "ok gzelsin bebeimhey, ilk adn ne senin?" "Joya, olduka basmakalp bir isim ama ben seviyorum ad-m. "Joya gzel isim. Sen de gzel kadnsn Joya. Tenin yumuack ve rengi de ok gzel bir krem. O gzel tenini yalamak isterdim dorusu." Elimi uzatp onun yanan, sonra da ensesini okadm. Gen kadn yine kpkrmz kesildi. "Sanrm doarken byle domuum. Annemle babamn tenleri de gzeldir. Aslnda babam..." "Kalalarn, belin ve gslerin de byle gzel mi, ayn renkte m? "ey . . . sanrm ayn renkteler, ama ben biraz gne yan istiyorum." "Seni soyup okamay ok isterdim dorusu." "Gne ya srdm zaman daha da gzel, daha yumuak oluyor." Gz kapaklarm hafife kapadm ve seksi grnmeye altm. Joya yzme bakt ve "Azn sulanmyor artk," dedi. "Baksana Joya, bu kokteyl parti gevezelii bam artyor benim. Birka dakika iin bir yere gidip ba baa kalamaz myz acaba?" Onu kolundan tutup hafife koridora doru ektim, Dr. Mann'n ofisi biraz ilerdeydi. "Durmadan konumak, gevezelik etmek ok skyor beni aslnda. Bir sre sonra bkyor insan gevezelikten, deil mi?" "Gel sana Dr. Mann'n ofisini gstereyim Joya. lkel seksel uygulamalar konusunda ok gzel resimli kitaplar vardr onda.'* Joya, "Tavuk resimleri yok-mu peki?" dedi ve gld, ben de gldm tabii. Divann nnden geerken Dr. Felloni bize bakarak 246 LUKE RHINEHART hafife ban sallad, Jake bir davetliyle konuurken durup bize bakt, Arlene de bize bakarak kkrdad ve herkesin arasnda syrlarak koridora ktk ve ok gemeden Dr. Mann'n ofisindeydik. Ofise girince bir ses duyduk ve Dr. Boggles ile Bayan Reingold'un yere oturmu bir ift yeil zarla oynadklarn grdk. kisi de glyorlard, Dr. Boggles zerindekilerin te ikisini karp Reingold'un zerine eilmi, onun bluzunu karmaya alyordu. Ofise girmedik ve gerilerken, Welish, "Oh, utan verici bir manzara!" dedi. "Dr. Mann'n ofisinde seviiyorlar, iren bir ey bu!" "Haklsn Joya, ofiste olamaz byle bir ey, hadi biz banyoya gidelim." "Banyoya m?" "Evet, banyo u tarafta olacak." "Neden sz ediyorsun sen?" "Rahata konuabileceimiz bir yer aryorduk ya!" "Yaa!" Birden koridorun ortasnda durdu ve elindeki iki kadehine bakt. Sonra ban iki. yana sallad ve "Hayr, olmaz," dedi. "Ben partiye geri dnmek istiyorum." "Joya, btn istediim senin o krem rengi tatl, gzel vcudunu kullanmak. Fazla uzun srmez." "Ne konuacaz peki?" "Ne mi konuacaz? Harry Stack Sullivan'n ameliyat sonras krklk konusundaki teorisini anlatabilirim sana. Hadi gel." Joya hl tereddt iindeydi ve o zaman, zarn bana oynatmak istedii engellenemeyen seks manya roln beceremeyeceimden kukulandm ve gen kadn bir kez daha partiye dnmek istediini syleyince, onun stne gidip elindeki ikisini yere dktm ve dudaklarndan pmeye altm. Kasklarmda hissettiim ac o kadar ani ve byk oldu ki bir an iin vurulduumu sandm. Korkun acy hissederek geriledim ve duvara yaslandm. Acdan kapadm gzlerimi zorlayp atm zaman, mthi bir fkeyle ve koar admlarla salona dnen Welish'in parlayan srtn grdm. ok kr ki beni acmla ba baa brakp partiye geri dnmt. 247 ZAR ADAM O ekilde, acdan ikiye katlanm ve duvara yaslanm durumdan nasl kacam ve tekrar yrme gcn nasl bulabileceimi dndm. O anda bir soru geldi aklma: 'engellenemeyen bir seks manya' hayalarna yedii korkun tekmeye nasl bir tepki gsterebilirdi acaba? Ama bunun cevab ak gibiydi; manyak adam, Hz. sa, psikopat hippi, salak adam, Jake Ecstein, Hugh Hefner, Lao-Tzu, Norman Vincent Peale ve benzerleri hep gzlksz Luke Rhinehart gibi davranrlard elbette. Ellerim bacaklarmn arasnda, tekmeyi

yediim, beni acdan kvrandran yerdeydi ve o blgenin uzun sre pasif durumda kalacana emindim. O srada Dr. Krum ve Arlene Ecstein'n koridora ktklarn grdm, iki bklm durduum duvar dibinden dorulmak istedim ama acdan barmamak iin zor tuttum kendimi. Dr. Krum ve Arlene yere dp krlan gzlmn cam paralarna baktlar ve sonra gelip nmde durdular. "Korkun mide arm var," diye durumumu aklamaya altm. "Sancdan lyorum, hemen bir ar kesici almalym." "Dr. Krump, "Yaa, mide ars haa!" dedi. "Evet, midemin de altnda bir yerde korkun bir ac var, yardm edin bana," diye fsldadm. Ben yine belden ikiye katlanm ve duvara dayanm olarak duruyordum. Arlene tepeme dikilip alayc bir ifadeyle gld ve "Yine ne halt kartryorsun, Luke?" diye sordu. Ben zor nefes alrken yine de ona, "Harikasn bebeim," diye mrldandm," kar u stndeki elbiseyi..." Bunu syledikten sonra daha fazla dayanamadm ve yere dtm, derken de dirseimi yere vurdum ama bacak aramdaki acya kyasla bir ey saylmazd bu ac. O srada koridorun ilerisinden Fred Boyd'un "Neler oluyor orada ocuklar?" diye soran sesini duydum ve Fred bunu syledikten sonra glerek dtm yere geldi. Dr. Krum, "Sanrm vurulmu, durumu ciddi gibi grnyor," dedi. Fred, "Bir ey olmaz ona, korkmayn," diyerek bir koluma yapt, kolumu omzuna kaldrrken Arlene de dier kolumdan tuttu ve beni adeta srkleyerek bir yatak odasna gtrdler ve yatan zerine braktlar. 248 lui\l r\niNcnAru Bacak aramdaki ac az da olsa azalmaya balamt ve yanmdaki kii beni brakp gidince biraz doruldum ve hareket edebildim. Sonra yeni rol iin zara danma zamannn geldiini hatrladm ve tekrar kt bir rol gelmesinden korkarak attm zar; geldi ve drst zar adam rolyd bu. Bir sre yatan stnde srtst yatarak tavan seyrettim. Arada srada koridordan geen birka davetlinin sesini ve salondan gelen konuma sesleri ve glmeleri duyabiliyordum. ok gemeden kap ald ve Lil girdi ieri. Siyah ve gs ak kokteyl elbisesi iinde ok gzeldi, ama bana buz gibi bir ifadeyle bakt ve "Ne oldu sana?" diye sordu. Ben de ona baktm ve iimde korkun bir boluk hissettim, bu halim iin berbat bir zamanlama ve yerdi imdi. "Dr. Krum hastalandn syledi. O gzel sarnla ortadan kayboldun ve sonra da hasta olarak ktn ortaya. Neler oluyor, Luke?" Kendimi zorlayarak doruldum ve yatan kenarna oturup ayaklarm yere bastm. Bir sre dndkten sonra ona baktm ve "Uzun hikye, Lil," dedim. "Sarna asldn, deil mi?" "in asl bundan daha byk, Lil." "Senden nefret ediyorum, Luke." "Elbette sevgilim, etmelisin zaten, nk ben Zar Adamm." "O kadn daha nceden tanyor muydun? Fred'in sylediine gre o sarnla daha yeni tanm." "Hayr, onu yeni tandm ve zarlar da bana onu almam sylediler." "Zarlar m? Neler zrvalyorsun yine?" Berbat durumdaydm, konuacak halim yoktu, hafife ne eildim ve "Ben Zar Adamm," dedim. Dr. Mannn mze gibi evinde, kk bir yatak odasnda, aramzda iki metre mesafe olduu halde bir sre konumadan baktk. Lil kafasnn iini temizlemek ister gibi ban hzla iki yana sallad. "u zar adamn nasl bir ey olduunu sorabilir miyim acaba?" dedi. 249 O srada Dr. Krum ve Arlene geri geldiler. Dr. Krum'un elinde on dokuzuncu yzyl doktorlarnn tad siyah antalara benzer kk bir anta vard. Dr. Krum, "Nasl, biraz iyiletin mi bakalm?" diye sordu. "Evet, imdi daha iyiyim, teekkr ederim, Dr. Krum." "Gzel, gzel, bir ar kesici istersen verebilirim." "Hayr, gerek kalmad, teekkr ederim." Lil bizim konumamza aldrmyormu gibi, "Zar adam nedir, Luke?" diye tekrar sordu. Odaya girdiinden beri hep ayn yerde duruyordu. Arlene bir ey sylemek ister gibi bana bakt ama konumad ve ben yine Lil'e dndm. Sakin bir ifadeyle konuarak, "Zar adam insan kiiliini deitirmeyle, kiilii yok etmekle ilgili bir aratrma almas," diye cevap verdim Lil'e. Dr. Krum, "lgin bir aratrma," dedi. "nsana egemen olan kiilii yok etmek iin birden fazla kiilik gelitirme yeteneine sahip olmalyz. nsan birden fazla kii olarak yaayabilmeli." Lil srarl bir ifadeyle yzme bakarak, "Samalyorsun yine," dedi. "Nedir bu zar adam hikyesi?"

Arlene gzlerini am heyecan iinde ne syleyeceimi beklerken ben Lil'e bakarak, "Her gn nasl davranacana zar atarak karar veren, yani zarlarn emrine gre hareket eden kiidir Zar Adam," diye konutum. "Zarlar adamn yaratt seeneklere gre karar-ve-rirler." Odada yaklak be saniye sren bir sessizlik oldu. Sonra Dr. Krum, "ok ilgin bir deney," dedi. "Ama bunu tavuklarla yapmak zor tabii." Bir sre yine kimse konumad ve ben gzel karm Lil'e bakarken o elini kaldrp alnn kad, yznde belirgin bir aknlk ifadesi vard. Sylediklerim onu adeta oke etmi gibiydi. Bir sre dnd ve sonra adeta fsldar gibi, "Demek ben senin iin hibir anlam olmayan bir kadndm," dedi. "Hayr, yanl anladn hayatm," diyerek itiraz ettim ona. "Benim iin anlamn byk senin. Ben sadece zaman zaman sana olan 250 LUKE RHINEHART balhmla savamak, bunu denemek istedim." Arlene odadaki havann gittike gerildiini grnce, "Hadi biz gidelim, Dr. Krum," dedi. Lil ban yavaa dndrp, Arlene ve Dr. Krum sanki orada deillermi gibi, pencereden gecenin karanlna bakt. Bir sre yine sessiz kald ve sonra, "Yani bana, Larry'ye ve kzn Evie'ye yaptklarn hep zarlarn emriyle mi yapld?" diye sordu. Onun bu sorusuna ne cevap vereceimi bilemedim. Dr. Krum akn gzlerle Lil'e, bana, sonra yine Lil'e bakt ve ban iki yana sallad. "Demek beni kullandn, bana yalanlar syledin, ihanet ettin, benimle alay ettin... beni fahielie tevik ettin... ve btn bunlara ramen mutlu oldun yani, yle mi?" "kimizden de ok daha nemli bir ama iin yaptm bunu, Lil." Arlene Dr. Krum'u kolundan tutup dar doru ekti ve ikisi aceleyle kapdan kp kayboldular. Lil birka saniye dnd, par-mandaki alyansa bakt ve parmayla okad onu, yznde yumuak, dalgn bir ifade vard. Ban iki yana sallad've sanki ryada konuuyormu gibi, "Aramzdaki her ey," diye mrldand, "Bir yl iin her ey . . . hayr, btn hayatmz yanp kl oldu." Bam salladm ve "Evet," dedim. "nk ... nk sen manyak, ihanet eden koca, lgn hippi rollerini oynamak, zar adam olmak istedin, yle mi?" "Evet." "Pekl, ben de sana imdi bir yldan beri -bunun sama olduunu biliyorum ama- binadaki garaj bekisiyle iliki yaadm sylesem ne yaparsn, Luke?" "ok iyi yapmsn Lil, derim." Lil'in yznde bir ac ifadesi belirdi ve kayboldu. Birka saniye dnd ve sonra yzn buruturup, "Pekala, buraya gelmeden nce..." diye devam etti. "Evden kmadan nce ocuklar yatrdktan sonra, ben de senden bamszlm koparma teorime gre dnp, ildrarak Larry ve Evie'yi boduumu sylesem ne.diyeceksin?" 251 AK AUAM Orada kar karya oturmu, evli bir ift olarak olaan gnlk meseleleri tartr gibi sakin bir ifadeyle konuuyorduk. "ey..." diye kekeledim ve onun yzne baktm. "Bunu yararl bir teoriyi kantlamak amacyla yapm isen..." Bir adam gerekten de bir teoriyi kantlamak amacyla kendi ocuklarnn canna kyabilir miydi acaba? Bu soruya o anda cevp bulmam mmkn deildi. Lil zor durumda olduumu grnce, "Ama zarlar sana ocuklarn ldrmeni syleseydi bunu yapardn, deil mi?" diye sordu. "Zarlara asla byle bir seenek tanmazdm sanyorum." "Sadece zina, hrszlk, dolandrclk, vatan hainlii gibi gzel seenekler tanyordun onlara, deil mi?" "Larry ve Evie'yi zarlarn eline teslim etseydim kendimi de onlarla beraber verirdim." Lil imdi ayakta, topuklarnn stnde bir ileri, bir geri sallanyordu, yumruklarn skm, kollarn iki yanna sarktmt ve yznde korkun bir ifade vard. Ama yine de ok gzeldi. Yine biraz dnd ve "Sanrm byk gizemin aa kt iin her eye ramen mteekkir olmalym," diye konutu. "Ama insann ok sevdii birinin cesedini grmesi yine de ho bir ey olmasa gerek." "Bak bu ok ilgin bir nokta ite," dedim. Lil benim bu sylediimi-duyunca daha fazla dayanamad, gzleri byd, ban aniden arkaya att ve korkun bir lk atarak zerime saldrd, salarm yolmaya, beni yumruklamaya balad. Onun darbelerinden korunmak iin ne doru eildim, ama iim o kadar botu ki Lil'in yumruklar bo bir varilin stne den yamur damlalaryd sanki. O srada zarlara tekrar danma zamannn gelmi olabileceini dndm. imdi hibir ey ilgimi ekmiyordu. Lil bana vurmaktan yoruldu ve beni brakp kapya doru

kotu. Arlene kapnn nnde duruyor, ok korkmu grnyordu ve Lil'i kollar arasna ald. kisi birden oradan uzaklatlar ve ben odada yalnz bama kaldm. 252 Bolm Krk Bir O gece kokteyl partide yaadklarm ayrntl olarak yazdm. Etrafmda bir sr trajedi ve komedi yaanyor, ben de zar adam olarak eitli kimlikleri oynamay srdryorum ama bir gn zar adam olmaktan da vazgeeceimi dnyordum. Gnn birinde her gn deiik bir kimlie brnmekten bkacama emindim. Sonra bir gn rol oynamay braktm ama imdi bunu ne zaman yaptm da tam olarak hatrlamyorum. Hatrladm bir ey var ama, o kokteyl parti gecesinde o odada yalnz bama kaldmda btn benliimle byk bir ac hissettim. Her tarafm acyordu, aryordu ve ben orada tamamen yalnzdm. Ve sen Dostum, yatanda uzanm ya da koltuunda rahata otururken, benim drst bir adam olarak ektiim aclara, akttm salyalara belki de glmsyorsun, ya da sana hayatn mecazlar konusunda nutuk ekerek, deliliimle ilgili felsefe yaparak aptal rol oynarken iini ekiyorsun. Fakat ben drst bir adamm hissedecek olanlar iin btn duygusuz alaryla drst bir insanm; ben bir aptalm, soytarym. Ben merdiven basamaklarn trmanan Ras-kolnikov da oldum, saat onu vururken onu dikkatle dinleyen Julien Sorel de oldum, Blazes Boylan'n altnda inleyen Molly Bloom rol de oynadm. Aclar benim deitirdiim aptalca kyafetlerden sadece birisi, ama kr ki o rengrenk giysiler kadar sk deitirilmiyordu. Ve sen, bunlar okuyan Okur, iyi dostum ve lgn okurum, sen de aslnda bir Zar Adamsn. Bu kitab buraya kadar okuduun iin, burada portresini izdiim kiilii, yani Zar Adam ruhunda tamaya mahkmsun aslnda. Sen oklu bir kiiliksin ve onlardan biri de benim ite. Ben senin iinde bir pire yarattm ve o seni lene kadar kandracak. Ah, Okuyucu, aslnda benim douuma asla izin vermemeliydin. Hi kukusuz dier kiilikler de erh' arada srada sryorlardr. Fakat Zar Adam piresi her zaman kanman ister, doymak bilmez o. Bundan sonra kanmadan asla duramayacaksnama kendin de pire olabilirsen kurtulursun bundan. 253 Blm Krk ki Salondaki parti bir sre sonra uultular iinde devam eden bir i toplants haline geldi, davetliler meslekle ilgili sohbetler ederken, Dr. Rhinehart yatan kenarnda ikiye katlanm olarak yalnz bana, uyumu gibi oturuyordu. O artk Zar Adamd ya da hi kimse deildi. Kendisi henz bilinli olarak farknda deildi ama bedeni artk Luke Rhinehart'n imknsz bir varlk olduunu biliyordu. Uyumu gibiydi ama Zara itaat etmedi ve on dakika kadar, iinde zar olan saat kutusuna bakmad. Ama bir sre sonra, gidecei baka yer ve roln oynayaca baka kimse olmaynca, iinde zar olan kutuyu kard ve bakt. , Oturduu yerde yavaa doruldu, ayaa kalkt ve ban hafife eerek dua etti. Sonra stn ban, salarn dzeltti ve partinin devam ettii salona gitti. nce karsn bulmak, onun karsnda alalmak, ona yalvarmak istiyordu. Davetlilerin bulunduu salonun kapsna gitti, orada durdu ve kalabalk arasnda karsnn yzn arad. Gruplar halinde toplanm sohbet eden davetliler ona zel bir ilgi gstermediler, ama Arlene onu grnce yanna geldi ve karsnn Dr. Mann'n ofisinde olduunu syledi. Luke koridorda onu takip ederek Dr. Mann'n ofisine giderken krk cam paralarna bast. Ofiste kars terapi divannn kenarnda oturuyordu ve Dr. Mann ile Dr. Ecstein da akn bir halde divann iki yannda ayakta duruyorlard. Karsn sapsar bir yzle, makyaj bozulmu, salar darmadank bir halde, omuzlarna bir erkek sveteri atlm olarak, perian bir halde gren Luke ne yaptn bilmez bir halde karsnn nnde dizst yere kt ve ban yere kadar eip alnn yere dayayarak bir eyler sylemek istedi. Ofiste derin bir sessizlik hkm sryordu ve ok gemeden salondan Dr. Krum'un kahkahas geldi kulaklarna. Dr. Rhinehart, "Affet beni, Lil," dedi. "Deliyim ben." Hi kimse konumad. Dr. Rhinehart ban yerden kaldrd, karsna bakt ve "Biliyorum ki yaptklarmn affedilmesi ok zor," diye konutu. "Fakat 254 yaptklarma pimanm . . . ben temizlendim . . . neden olduum cehennem hayat iin . . . ben . . ." Gzlerinde birden bir umut parlar gibi oldu ve "Ben seni ve buradaki dostlarm ok seviyorum," diye devam etti. "Biz birbirimizi seversek bu dnya kutsal bir yer olabilir." Dr. Ecstein onu yerden kaldrmak ister gibi bir adm att ve "Luke, dostum, sen neler...?" derken birden sustu ve durdu. "Gzellikler, gzellikler Jake, ben sevgiden sz ediyorum burada." Dr. Rhinehart kafas karm gibi ban yavaa iki yana sallad ve yznde ocuka bir glmseme belirdi. "Benim kafam kart, yanl eyler yaptm ben, dnyada sadece sevgi olmal, birbirimizi sevmeliyiz." Dnd ve kollarn karsna doru uzatt. "Lil, sevgilim, bak Cennet burada, benimle beraber, bunu grmelisin."

Lil bir sre onun yzne bakt ve sonra gzlerini Dr. Mann'a doru kaldrd. Yznde sanki bir aresizlik ifadesi belirdi. "Luke delirdi, deil mi?" diye sordu. Dr. Mann ona, "u anda bilemiyorum," diye cevap verdi. "Fakat durmadan deiiyor. Bu hali de geici olabilir." Dr. Rhinehart bunu duyunca, "Salaklar hepimiz bir zamanlar delirdik," diyerek araya girdi. "Ama ben imdi hepinize bakyor ve hepinizi seviyorum. Tanr floresan lambalar gibi hepinizde parlyor. An gzlerinizi de grn." imdi dizlerinin stndeydi, yumruklarn skmt ve yznde de byk bir heyecan ifadesi vard. Dr. Ecstein, Dr. Mann'n kulana doru eildi ve "Bence ona bir sodyum anaytol inesi yapsan ok iyi olur, Tim," diye fsldad. Dr. Mann da ona yine fsldayarak, "Evde sadece haplardan var," diye cevap verdi. "Evet ama hap vermek kolay deil." Dr. Rhinehart onlara hi aldrmadan, "Peki ama neden susturmak istiyorsunuz Tanry?" diye konutu. "Ben aranzda sevgiyi yaymak iin bulunuyorum, ama sizler beni duymuyor, grmyor, sizi canlandrmama izin vermiyorsunuz." Sustu ve birden ayaa kalkt. 'u zavall masum kzdan af dilemeli ve ona yeni akm gstermeliyim." Bunu syler sylemez odadan frlayp kt. 255 Dr. Rhinehart koridoru koar admlarla kat ederek davetlilerin bulunduu salona dald. Bayan Welish bir kede, kitap raflarnn yannda Dr. Boyd ile konuuyordu. Dr. Boyd onun kendilerine doru geldiini grnce, korumak iin gen kadnla Dr. Rhinehart'n arasna girdi. "Neyin var senin, Luke?" diye sordu. "Size garip bir ekilde ve saldrganca davrandm iin zr dilerim, Bayan Welish. Gerekten ok pimanm byle davrandm iin. Gerek akn anlamn ancak imdi grebiliyorum." Bayan Welish erkek arkadann arkasna saklanarak akn gzlerle onun yzne bakt. Dr. Boyd, "Hadi, brak artk samalamay, Luke," dedi. "Sen ok gzelsin, siz ikiniz de gzelsiniz ve ben sizin bu gzel gecenizi bozduum iin ok pimanm, sizden zr dilerim." Bayan Welish onun byle konutuunu duyunca rahatlad ve "Umarm cannz yakmadm, Dr. Rhinehart" dedi. "Canmn yanmas sayesinde grdm. Size nasl teekkr edeceimi bilemiyorum." Dr. Boyd, "Kendini toparladna sevindim, Luke," diye konutu. "Hadi, biz gidelim artk, Joya." Dr. Boyd gitmek iin hamle yaparken Bayan Welish, "Ama ben..." diye bir ey sylemek istedi ama szn tamamlayamad. O srada Dr. Krum aniden Dr. Rhinehart'n yannda belirdi ve "imdi daha iyisin, deil mi?" diye sordu. Zayf, yal ve nemli adamla, pipo ien nl kii de onun yannda duruyorlard. Onlar konuurken, tombul, orta yal bir kadn olan PANY bakan Dr. Weinburger de onlara katld. Dr. Rhinehart, "Evet, imdi ok daha iyiyim, teekkr ederim," diye cevap verdi. "u zar adam hikyesi de neydi yle? lgin bir konu olmal bu." "Zar Adam kavram tamamen hasta bir kavram, orada aktan eser yok." Dr. Weinburger, "Dr. Krum'un anlattna baklrsa biraz i-zofrenik bir olay galiba." 256 LUKE RHNEHART Dr. Krum ban sallad ve "Fakat kiilii yok etme fikri ok ilgin bir fikir," diye devam etti. Dr. Rhinehart, "Sadece akmz koruyan kabuu krp paralad zaman ilgin oluyor," dedi. Dr. Weinburger, "Ak m?" diye sordu. "Evet, bizim akmz." Dr. Krum, "Akn ne ilgisi var bu konuyla?" diye sordu. "Akn her eyle ilgisi var. Eer akmz olmazsa ben lrm." "Bak bu doru ite." Bunu syleyen Dr. Weinburger'di. "Benim hayatm son zamanlarda souk, mekanik bir zar hayat eklindeydi. u anda bunu sizin gzel yzlerinizi grdm gibi aka gryorum." Dr. Ecstein o srada araya girdi ve "Luke, birka dakika iin benimle beraber darya gelir misin?" diye sordu. "Elbiette gelirim, Jake, ama nce Dr. Krum'a bir eyi aklamam gerekiyor," diyen Luke samimi bir glmsemeyle Dr. Krum'a dnd. "Bence gvercinlerle almay bir yana brakp sadece insanlarla almalsn Dr. Krum. Tavuklara ve gvercinlere ikence ederek insan sal ve mutluluu konusunda veriler, bilgiler elde edemezsin. izofreni bir ak baarszl, gzellikleri grme hatasdr. Bunlar ilalarla tedavi edilemezler." Dr. Krum gld ve "Oh, Dr. Rhinehart, bir air gibi duygusalsn sen," dedi.

"Shelley'nin bir msras bile insanlar hakknda bize btn tavuk ve gvercin pisliklerinden daha fazla ey syler, Doktor." "nsanlar iki bin yldr ak hakknda konuur dururlar. Hibir ey olmad. Ama bulacamz ilalarla dnyay deitirebiliriz." Dr. Rhinehart, "Ama hayvanlar ldrmeyeceksiniz," dedi. "Biz ldrmyoruz, sadece psikoz yaratyoruz." "Siz gvercinlerinizi sevmiyorsunuz." "Bu mmkn deil. Gvercinlerle alan herkes sever onlar." "Ruhani bir insan her eyi, herkesi, asla bencil, tahakkm edici ya da fiziksel olmayan bir akla, ruhani bir akla sever." Dr. Ecstein, "Hadi Luke, brak bunlar imdi, Tanr akna!" dedi. 257 ZAR ADAM Dr. Rhinehart ban sallad ve "Evet, haklsn," dedi. "Bir saniye izin verin bana." Elini cebine att ve dierlerinin merakl baklar altnda saat kutusuna baktktan sonra bir eyler homurdand. Dr. Krum, "Ge mi oldu?" diye sordu. Dr. Rhinehart hedefini arayan topu radar gibi gzleriyle salonu tarad. Dr. Weinburger, "Dr. Rhinehart'n bir varoluu hmanist olduunu bilmiyordum dorusu," dedi. Dr. Ecstein, "O benim hastam ve bir deli," diyerek ban sallad. Dr. Rhinehart, "Seninle be dakika sonra darda bulualm, Jake," dedikten sonra giri holne doru yrd, ama divann arkasnda konuan bir grubun yannda birden geri dnd ve tekrar koridora doru ilerledi. Koridorda yine cam paralarna basp getikten sonra, Bayan Welish ve Bayan Ecsteinn, onu gtrdkleri odann karsndaki bir odadan ktklarn grd. Kadnlar onu grnce birden durdular ve endieli gzlerle ona baktlar. Bayan Ecstein, "Lil'e bir sakinletirici hap verdiler ve imdi dinleniyor," dedi. "u anda onu rahatsz etmesen iyi olur." "Tanrm, Arlene, gslerin azm sulandrd. Hadi gel, banyoya girelim." Bayan Ecstein akn gzlerle nce ona, sonra Bayan Welish'e ve sonra yine ona bakt. Sonra antasn birka kez sallad, ap iine bakt ve kapadktan sonra srtarak Dr. Rhinehart'a bir kez daha bakarak ban sallad. "Hadi sevielim Luke, gidelim," diyerek kkrdad. Bayan Welish aknlktan ne yapacan bilemiyormu gibi gzlerini ap onlara bakt. Luke ise ona bakp srtt ve "Hadi, sen de gel, hayatm," dedi. Arlene de glerek gen sarna bakt ve "Hadi gel Joya," dedi. "ok eleneceiz." Bunu sylerken gen kadnn gsne dokundu ve sonra sol taraftaki banyoya girdi. Bayan Welish onun arkasndan bakt ve geriye dnnce Dr. Rhinehart ile yz yze geldi. "ok gzel bir vcudun var hayatm, ama dizlerin biraz kk, hadi gidelim." 258 LUKE RHNEHART Gen kadn akn gzlerle ona bakt ve "Burada m?" diye sordu. "Hemen imdi ve burada, bebeim. Hepsi bu kadar ite!" Dr. Rhinehart onun yanndan geip banyo kapsna gitti, kapy ak tuttu ve onu bekledi. Bayan Welish aniden geriye dnp bo koridora bakt ve kimse olmadn grnce banyoya girdi. Kap kapandktan sonra da gld ve "Siz hepiniz lgnsnz," dedi. "Btn psikiyatr partileri byle midir?" Dr. Rhinehart da gld ve "Sadece Dr. Mann'n partileri byledir," dedi ve onun yanna gitti. 259 Blm Krk (Dr. Ecstein'n 'Alt Yanl Adam Vakas' adl tedavi notlarndan alntlar.) psikiyatr ile konumasna kabaca son veren R parti salonundan darya kt. doktor olay tarttktan sonra Dr. M de onlara katld. Doktorlar R'nin durumunu bir sre daha tarttlar ve sonunda onun zel bir klinie yatrlmasna karar verildi. M... Kliniine telefon ederek bir ambulans istedi. M ve Dr. E de R'yi klinie yatrmak iin Dr. B ile birlikte gitti. O ne darda ne de M'nin ofisindeydi, ama bir sre aradktan sonra banyoda olduu anlald, kendisini oraya kilitlemiti. Doktorlar nce R'nin hayatndan endie ettiler ama ierden gelen sesleri duyunca rahatladlar. Birisi ierdekilere seslendi ama cevap alamad. B yumruuyla kapya vurdu ama E ona R'yi heyecanlandrmann tehlikeli olabileceini syledi. M iki dakika kadar hastayla konuup onu ikna etmeye alt ama ierden sadece homurtular duyuldu. B kapy krp ieri girmelerini istedi ama dierleri R'nin iri ve gl bir adam olduunu syleyip onu bundan vazgeirdiler. Ambulans ve hastabakclar hemen gelecekti

ama o srada banyodan kadn lklar duyuldu ve R'nin yanndaki kadnlarn byk olaslkla E ve B'nin tandklar A ve JW olduklar anlald. Kap krlarak ald ve o srada R'nin iki kadna tecavz halinde olduu grld. Kadnlarn elbiseleri yrtlmt ve R de soyunmu, banyonun ortasnda duruyor bir eyler homurdanyordu ve azndan salyalar akmaktayd, adeta bir hayvana dnmt. R sorularmza cevap vermedi ve onu kadnlardan ayrmamza direndi, ama bir sre sonra uysallat. ki kadn oktayd ve yardm istemek iin gecikmelerinin nedenini aklayamadlar. Bu gecikme nedeni belki R'nin iri ve gl olmas, belki de akli dengesi bozulmu olanlarda bazen grlen hipnotize gc olabilirdi, bu konu anlalamad. B'nin ise farkl bir teorisi vard. Sonunda iki kadn oktan ktlar ve alamaya baladlar. 260 LUKE RHINEHART Kadnlardan A, "Korkuntu," dedi. JW ise, "Bize neler yaptrmak istediini bir bilseniz," diye konutu. R'nin azndan salyalar akyor ve durmadan homurdanyordu. Kendisi giyinemedii iin doktorlar giydirdiler onu. K ve M hastann katatonik duruma girdiini sylediler. Ama E'ye gre R'nin bu hali her zaman grlen bir vaka deildi ve hasta bir sre sonra kendine gelebilir, dzelebilirdi. On dakika sonra herkes yorgun bir halde oturup ambulans beklerken, R tekrar konumaya balad, davranlar iin herkesten zr diledi. Doktor dostlarna bu halinde kendisine ok yardmc olduklar iin tekrar tekrar teekkr etti, onlara artk kendini tamamen toparladn, dzeldiini syledi ve olaydan yirmi dakika kadar sonra orada bulunanlar yaanan olaya glmeye baladlar. Ama ambulans geldii zaman, dierleri kp orada tek kadn kalnca R yine o kadnn stne atlad ve ortalk yine kart. Ambulansla gelen doktor ve hastabakclar onu zorla yakaladlar, bir ine yaparak uyuturdular ve sonra da alp klinie gtrdler. Ertesi gn, yani 16 Haziran gn E, onun psikiyatr olarak klinie giderek onu ziyaret etti. ok gemeden R'nin, kendisini herkesle dalga geen bir hippi olarak grd anlald. E ile ilgiliydi ama olumsuz ve saldrgan tavrlar devam ediyordu. Hasta gereklerle temas halinde ve son derece gzlemci olduu halde kendinde deildi, deiik bir kimlikle yayordu ve o halde deliydi. 17 Haziran tarihli klinik raporuna gre, hasta hep sessiz kald, bolua bakt ve arada srada kendi kendine homurdand. Yemek yiyemedii iin hastabakclar tarafndan beslendi ve ifrazat fonksiyonlarn kontrol edemedi. Bu durumda srekli olarak katatonik (d ortamla ilikinin kesildii bir tr izofreni) duruma girdii grld. Fakat R'nin kendini toparlama konusunda gsterdii gayret herkesi artt. Bir gn sonra yazlan rapora gre, yeniden konumaya balad, doktorlar ve hastabakclarla iyi iletiim krd ve ounlukla dinsel konularla ilgili kitaplar istedi. Din kitaplar isteme konusu E'yi endielendirdi, ama 19, 20 ve 21 Haziran gnleri yeni bir deiiklik grlmedi ve 22 Haziran gn E tekrar ziyaret etti R'yi. 261 Blm Krk Drt Ben Kolb Kliniinde eitli roller oynayarak hayatm yaarken, ne yazk ki dnya da dnmeye devam ediyordu. Dr. Mann'n bana sylediine gre, PANY ynetim kurulu 30 Haziran gnk toplantsnda Dr. Peerman'n teklifini kabul etmi ve benim kurumdan ihra edilmeme karar vermiti. Dr. Mann onlara benim sessizce istifam beklemelerini teklif etmi ama olumsuz yant almt. Ynetim kurulu beni kovma konusunda karar alacak ve bu yetmezmi gibi, ayn eyi yapmas iin AMA'ya da yaz yazacaklard. Arlene bana mektup yazarak doacak ocuuna baba olarak zarlarn beni setiini bildirdi, zarlar benim baba olmam istiyordu. Arlene durumu Jake ve Lil ile daha birok kiiye sylemiti ve imdi Jake de biliyordu ilikimizi ve zar hayatm. Arlene bir sre terapiye de gelemeyecekti. ok gemeden Lil klinie gelerek baba olacam iin kutlad beni ve boanma hazrlklarna baladn bildirdi, avukat yaknda gelip benimle grecekti. ok gemeden avukat gerekten beni grmeye geldi ama o srada ben yine katatoniye girmitim. Lil bana ayrlmamzn ikimiz iin de en iyi yol olacan syledi, nk ben bundan sonraki hayatmn byk bir ksmn byk olaslkla akl hastanelerinde geirecektim. QSH'dan Dr. Vener'in anlattna gre, eski hastam Eric Cannon Brooklyn ve East Village'da gittike byyen hippi gruplarna iki ay liderlik yaptktan sonra babas tarafndan yeniden hastaneye yatrlmt ve imdi de beni grmek istiyordu. Ayrca Arturo Toscanini Jones da polis tarafndan yakalanm ve sonuta akl hastanesine yatrlmt ama o beni grmek istemiyordu. Aslnda d dnyadan aldm iyi haberler sadece zar terapisi gren hastalarmla ilgili olanlard. Hepsi de benim akl hastanesine yatmam normal karlamlard, kendi zar adam yaantlarna devam ediyorlar ve sabrla aralarna dnmemi bekliyorlard. Terry Tracy klinie iki kez gelip beni ziyaret etti ve iki buuk saat boyunca Za Dini Yce Gereine inandrmaya alt. 262 LUKE RHINEHART

Profesr Boggles, Zar kararna gre Theodore Dreiser ve Lirik prt konusunda sama bir makale yazdktan sonra Central Park'ta yaad mistik deneyi anlatan uzun bir mektup yazd bana. Yeni hastalarmdan ikisi klinikteki ikinci haftamda beni srekli ziyaret ettiler ve terapiye orada devam etmemizi istediler. Bu kriz dneminde Arlene de zar yaantsn srdrmeye alt. Mektubunda bana ev hayatnda neler olduunu, yeni gelimeleri anlatt, onunla gurur duydum ve rendiklerim sayesinde Jake ile grmeye hazrladm kendimi. Arlene'in yazdna gre, Jake onun kendisine ihanet etmesini sakin karlam ama bunu bir sr olarak saklamasna ok kzmt. Jake'e gre, Arlene ona her eyi anlatmalyd, nk Jake her eyi bilmeden terapiyi srdremezdi. Arlene de ondan sonra ona bizim ilikimizi ve zar hayatmz aka anlatmt. Jake onu dinlerken bir sr not alm ama hi kzmam, sadece durumu aratrp renene kadar zar hayatn brakmasn istemiti Arlene'den. Durumu daha iyi anlayabilmesi iin Arlene ona zar hayatyla ilgili birka deneme yapabileceklerini teklif etmi, Jake de bunu kabul etmiti. Bu anlamadan sonra, lise gnlerinden beri Jake ile ilk kez harika bir gece geirdiklerini yazyordu Arlene. Jake de sevmi ve ok ilgin bulmutu bu zar iini. Arlene mektupta, zar izin verdii zaman gelip beni ziyaret edeceini de yazmt. 22 Haziran gn akama doru Jake beni ziyarete geldii zaman, gemite onu incitmi olan tm davranlarm iin zr diledim ondan. O gn de tesadfen Eski Luke Rhinehart Haftas D-Gn ncesi rolmn ilk gnndeydim ve zor oynadm bir rold bu. Ona karsn batan karmamn affedilecek bir davran olmadn, ama zarlarla yaptm aratrmay da anlayabileceini sandm syledim. Jake demir parmaklkl pencereyle yatamn karsna bir sandalye ekerek oturdu ve "Elbette, Luke," diyerek ban sallad. Ama unu da sylemeliyim ki sen anlalmas ok zor bir adamsn dostum." Sonra not defteriyle kalemini kard ve "Senin u zar adam yaantn konusunda daha fazla ey bilmek isterim," dedi. "Sana sylediim yalanlardan, karnla seni aalamamdan ve hakaretlerimden dolay bana kar iinde kin duymadndan emin misin Jake?" diye sordum. 263 Jake yzme bakmadan nndeki deftere not alrken, "Sen beni aalayamazsn Luke," dedi. "nsann akl duygularn stnde olmaldr. imdi bana u zar adam hikyesini anlat bakalm." Ben arkama koyduum drt mindere yaslanm, yatamn zerinde rahata oturmu, ona imdiye kadar aldm sonulan, kazandklarm anlatmaya hazrlandm. "Gerekten artc bir gerek bu, Jake," diye baladm konumaya. "Bu alma bana iimde bulunan ve varlndan bile haberdar olmadm duygular hissettirdi, gsterdi. Sanyorum nemli bir eye, psikoterapi'nin yzyllardr arad bir eye rastladm. Arlene sana benim zar terapisi gren hastalarmdan sz etmi galiba. Bu yntemi deneyen baka doktorlar da var. Bu sanki . . . ey, aslnda bunun balang teorisini ve hikayesini vermem gerekir sana..." "Seni desteklemem, tevik etmem gerekiyor mu?" "Zar Adam teorisini ve uygulamasn byk bir ciddiyetle yarm saat kadar konuarak anlattm ona. Sylediklerimden bazlar olduka komik ve samayd ama Jake sadece birka kez, o da bana cesaret vermek iin profesyonelce glmsedi. Hikyenin sonunda, "Bylece tm bu garipliklerim, bu uyumsuzluklarm, samalklarm ve hastalanmalarm, ok orijinal ama rasyonel bir yaam, zgrlk ve mutluluk arama yaklamnn mantkl sonularyd," dedim ve sustum. Bir sre konumadk. Jake'in sessiz kaldn grnce, "Sanrm zar teorisini gelitirirken hem kendime ve hem de bakalarna ac veren eyler yaptm," diye devam ettim. "Fakat bunlarn hepsi beni imdiki ruhani durumuma getirmek iin gerekli olduundan mazur grlebilir." Jake bir sre daha derin dncelere dald ve sonunda ban kaldrp bana bakt. Jake'in teorimi ve hayatm deerlendirmesini beklerken kollarm kavuturdum ve sabrszlk iinde konumasn bekledim. "Ee ne diyorsun buna?" diye sordum. "Ne mi diyorum?" dedi ama konumad. "Elbette ne diyorsun? Yani ben kiilik hapishanesinde uzun zaman kalarak etki altnda kalm bir adam tipini gelitirmedim mi sence?" 264 LUKE RHINEHART "Senin bana imdi anlattklarn aslnda klasik izofreni belirtileri; birden fazla kiilik, dalgnlk, tarafszlk, mufluluk-depresyonu gibi duygular, sana destek vermemi ister misin?" "Fakat bir izofreni hastas kendisi istemeden kiilik paralanmasna urar, birlik zler. Ben bilinli olarak izofreni yarattm." "Sen kiilik olarak kimseyle iliki kuramayacan, bu konuda yetersizliini gsterdin." "Ama zarlar bana bunu yapmam sylerse yapabilirim." "Bu iliki durmadan alr kapanrsa normal insan ilikisi ol-- maktan kar." Jake bunu sylerken ifadesiz bir yzle bana bakyordu ve ben heyecanlanmaya baladm. "Peki ama normal, kontrol edilemeyen insan ilikisinin, benim alp kapanabilen, kontroll ilikimden daha ok arzu edildiini nerden biliyorsun?"

Jake bu soruma hemen cevap vermedi ve bir sre sonra, "Bunu bana anlatman zarlar m istedi?" diye sordu. "Arlene'e sylediler." "kinize de, bunlar anlatrken iine baz yalanlar katmanz sylediler mi peki?" "Hayr, bu bizim kendi katkmzd." "Zarlar senin kariyerini mahvediyor, Lke." "Ben de yle dnyorum." "Evliliini mahvettiler." "Evet, yle." "Bundan sonra senin yapacaklarna ve syleyeceklerine ne ben ne de bakalar inanabilir." "Doru." "Bu demektir ki, baladn her i zarlarn kaprisine gre, tam meyve verecei zamanda terk edilebilir." "Evet." "Zar adam aratrmas da dhil buna." "Bravo Jake, ok iyi anladn meseleyi." "Sanrm yle oldu." Ona heyecanla, "Neden sen de denemiyorsun bunu?" diye sordum. 265 /.AK AUAM "Bu mmkndr." "kimiz beraber Dinamik Zar kilisi olabilir, ryalar ve modern insann rnek sorunlu dnyasn yok etme konusunda alabiliriz." "Evet, bu ilgin olabilir." "Bildiim kadaryla Zar Adamn gerekte ne olduunu anlayabilecek kadar zeki olan tek insan sensin." "Herhalde yleyim." "Ee, o halde ne diyorsun?" "Bunu biraz dnmem gerek, Luke. Byk bir adm bu." "Elbette, seni anlyorum." "Bunun Oedipal olmas gerek; u senin lanet pederin." - "Ne ... ne diyorsun sen?" "Yani senin yanda olduun ve annenin..." Birden sinirlendim ve "Hey, Jake, neden sz ediyorsun sen?" diye bardm. "Ben imdi insanlk tarihinde en ok hayal gcne dayanan yeni yaam sistemini atm, sen tuttun bana eski Freud mitolojisinden sz etmeye baladn." Jake birden yine o profesyonelce glmsemesiyle yzme bakt ve "Ne? Ah, zr dilerim," dedi. "Devam et sen." Korkarm ki ben de ac bir glmsemeyle ona baktm ve sonra, "Sen bana aldrma," dedim. "ok konutum bugn ve yoruldum." Jake ne doru eildi ve dikkatle gzlerime bakt. Bir sre derin derin dnd ve sonra, "Ben seni tedavi edeceim, Luke," dedi. "Eer seni eski Luke haline getiremezsen bana da Jake Ecstein demesinler. Sen hi endielenme dostum." Ben iimi ektim ama sanki iimde bir ac var gibiydi. fadesiz bir sesle, "Evet," dedim. "Endielenmeyeceim." 266 Blm Krk Be Zarlarn 22 Haziran haftas iin yaratt D-Gn ncesi Luke Rhi-nehart psikolojik olarak o kadar uygun, mantkl ve mesleiyle ilgili davrand ki, Dr. Ecstein ve Dr. Mann, 30 Haziran gn PANY ynetim kurulunda kendimi savunmama izin vermeyi, bana bir ans daha tanmay dndler. Jake benim teorim konusunda henz tam olarak ikna olmamt, ama Arlene'in de tevikiyle baz zar adam oyunlarna katld ve bana kar cmert davranyordu. Dr. Mann benim zar adam yaantmla ilgili pek bir ey bilmiyordu, ama 22 Haziran haftasnda konutuu mantkl, hrsl adamn ayn 30'unda da ayn ekilde konuacan ve kendini savunacan umut ediyordu. Ynetim kurulu da kurallarda benim durumumla ilgili kesin ifadeler olmad iin savunmam dinlemeyi kabul etmiti. Bana kar yneltilen sulamalar basittizar teorim ve uygulamalarm yetersiz, sama, etik kurallara aykryd ve tp asndan bir deeri yoktu. Bu durumda PANY'den ihra edilmeliydim ve AMA'ya yaz yazlmal, ABD ve Kanada'da doktorluk yapmam yasaklanmalyd (dnyann gney yarsyla.ilgilenmiyorlard). Kolb Kliniinden bir an nce kurtulmak iin ynetim kurulu toplantsn sabrszlkla bekledim. Fakat hi beklemediim bir anda, dzenli zar hayatm zora sokan bir kaza oldu. Zara dalgn bir halimde delice bir seenek verdim ve zar da onu seti. O hafta yaadm eski Luke Rhinehart hayatmda zara verdiim seeneklerden birine gre, ynetim kurulu beni kovarsa bir yl boyunca zar terapisini ve yaantsn brakacaktm. Bylece zar avucumda sallayp yatamn stne attm ve zar da bu seenei seti. Zarlarn emirlerine gre yaadm bu hayatta, ynetim kurulunun beni sulu bulacana garanti gzyle bakyor, inanyordum. Kuruldaki be yeden hibiri beni sempatik bulmuyor, sevmiyordu. Ynetim kurulu

bakan Dr. Weinburger hrsl ve baarl bir dahiydi ve lenlerde Hipokondria Aratrmas Enstitsndeki almalarnn blnmesinden hi holanmazd. Krum partisinde ksaca kar267 lamamz dnda beni tanmazd ve tekrar grmek isteyeceini de pek sanmyordum. Yal Dr. Cobblestone mantkl, ak fikirli ve dorucu bir adamd ve doal olarak aleyhime oy kullanacakt. Dr. Mann kurul yelerini benim sessizce istifam beklemeleri konusunda ikna etmeye alm ama baarl olamamt, bu yzden fkeliydi ve onun da aleyhime oy vereceine emindim. Kurulun drdnc yesi Dr. Peerman bana sulama ynelten kiiydi, nk en parlak psikiyatri asistanlarndan ikisi -Joe Fineman ve Fuigi Arishi- aniden onu terk etmi ve benim ynetimim altnda zar terapisi uygulamaya balamlard. ekingen, soluk yzl, orta yal bir adamd ve marihuana ien genlerin LSD'ye, imeyenlerden daha kolay geecei konusundaki aratrmasyla n yapmt. Onun benim lehime oy vereceinden kukuluydum. Kurulun son yesi Dr. Moon New York psikanaliz dnyasnn eskilerinden biriydi, Freud'un yakn arkadayd, 1920'li yllarn balarnda ocuklarda ahlakszlk konulu aratrmas tartma konusu olmutu ve 1923'te kurulduundan beri PANY ynetim kurulu yesiydi. Adam yetmi yedi yandayd, Dr. Weinburger'in lenlerde Hipokondria Aratrmas Enstitsnde hocalardan biriydi ve hl faaldi. Duyduuma gre adam bazen garip davranlarda bulunuyordu ve onun da gizli bir Zar Adam olmas mmknd, ama arkadalar onun bu davranlarn *yallk balangc'na atfediyorlard. PANY'de en tepkici ye olarak tannyordu ama davranlarnda her zaman gven vermedii iin verecei oy aleyhime olmayabilirdi. Hakkmda karar verecek olan yarglarn nasl davranacaklarn tahmin ettiim iin, zara kendimi ldrmem konusunda otuz altda bir ans tandm. Ne yazk ki zar bu seenei reddetti. Fakat u bir gerekti ki, ynetim kurulu beni kovarsa, zara gre bir yl boyunca zar yaantm brakacaktm ve bunu dnmek ok endielendirdi beni. Bu dnce beni ylesine korkuttu ki, ynetim kurulu toplantsndan gn nce, her gn saatlerce savunmam konusunda altm. Notlar aldm, savunma yazlar yazdm, konumalar hazrladm ve Dr. Cobblestone ve Dr. Mann'n kovulmama kar oy vermeleri iin hangi rolleri oynamam gerektiini dndm. O 268 zaman garip davranan Dr. Moon'un da benim lehime oy vermesi iin bir eyler yapmalydm. Hl Eski Luke Rhinehart Haftasnda yaadm iin imdilik umutluydum ama 29 Haziran'da bu hafta ve rol sona eriyordu ve zar bana son iki gn iin baka rol ya da roller seecekti. Zar bana Krum partisinde olduu gibi hemen deitireceim roller verebilir miydi acaba? En mantkl ve rahat konuan bir adam olmama izin verecek miydi? Yoksa her eyi berbat etmemi mi emredecekti? Zar atana kadar bilemeyecektim bunlar. 269 Blm Krk Alt 28 Haziran 1969 gn leden sonra saat 2.30 a gelirken Jake'in bir muhafzla gitmeme izin verdii 42. sokaktaki New York Halk Ktphanesinde gkyznde glen adamlar kefettim. Ktphanenin tenha bir kesinde umutsuz bir halde oturmu, nmdeki belgeleri kartrp yazlar yazarak savunmam hazrlamaya alyor ama bir ey yapamyordum. Samdaki kk masada iki adam ve gen bir delikanl vard. Benim masamda karmdaki kaln kal ve kollar kll bir kadn kitap okuyordu. Beni buraya getiren iriyar hastabakc da pencereye yakn kede ayakta durmu bir izgi roman okumaktayd. Orada belki krk dakikadan beri oturuyor ve parmaklarmla masada izgiler izip dnyordum. Savunmam iin neler yapabileceimi tasarlamaya alrken bir ara aklma Dr. Peerman' bomak gibi beni mutlu edecek ihtimaller bile geldi. Adam ynetim kurulunda oturmu, halime bakarak sessizce glerken hayal ettim. Ama kendimi zorladm ve savunma hazrl yapmam gerektiini dnerek kendi kendime, "Savunma olarak ne yapabilirim, kendimi nasl kurtarabilirim?" diye mrldandm. Bu soruyu kafamn iinde tekrarlar ve kurun kalemin ucunu masadaki atlaklardan birine sokup dnrken, bir ara sokaktan gelen grltleri bastran bir kahkaha sesi duydum. Kendimi tutamadm ve kahkahann etkisiyle ben de glmsedim, ama sessiz ktphanede kahkaha atmak normal bir olay deildi, ardm ve evreme bakndm. Karmdaki yal kadn kitabn okuyor, dier masadaki erkek kendi ileriyle meguldler ve beni getiren hastabakc da kalarn atm, elindeki izgi romana dalmt. Ama ok gemeden o glme sesini tekrar duydum. Sonra birden dndm ve ardm; bu bendeki bir sanrlama, bir kuruntu olabilirdi. Sandalyemin arkasna yaslandm ve glme sesini duymamaya altm ama ses devam etti. Bam kaldrp baknca uzak bir kede, 270 tavana yakn bir yerde sarslarak glen ve parmayla da beni gsteren iman bir adam grdm. Ben kendime savunma hazrlamaya alrken, o adam benim bu abam sama bir oyun gibi buluyor da buna glyor gibiydi. Glmsemi olmam da deli oluuma atfetmi olmalyd. Onun kahkahasn duyarak

glmemi olmam garip bulmutu herhalde. Ben sinirlenip kalarm atnca daha ok glmeye balad iman adam. Yksek sesle, "Yeter artk" diye sylendim ama kendim de glmeye baladm bu kez. Karmdaki kaln kal kadn buz gibi bir ifadeyle yzme bakt. Dier masadaki iki adam balarn bana doru evirirken, muhafzm da sayfa evirdi. Havadaki iman adam yine kahkahayla glmeye balad ve ben de bastm kahkahalar, glerken gbeim sarslyor, masann kenarna arpyordu. Kontrolm kaybettim, herkes bana bakyordu ama bir sre sonra glmeyi braktm, toparlandm. iman adam da imdi sadece glmsyordu ve ben imdi kendimi ona daha yakn hissettim. Daha nce dndm sama seenekleri tekrar dndm ve kafamdan silmeye karar verdim. iman adam tekrar glmeye balad ve ben de nce ardm, sonra samimi bir ifadeyle glmsedim ona ve sama seeneklerden n kullanmay dndm. iman adamn kahkahalar artarken zar adam hayatn terk etmeye karar verdim, ama iman adamn yanna ona benzeyen drt adam daha geldi ve hepsi de beni gstererek glmeye baladlar. Kafamn iinde birden binlerce iman adam belirdi; hepsi de orada, drdnc boyutta oturmu, insanlarn arzularn, amalarn seyrediyor ve glyorlardilerinde bir tane bile ciddi, sevecen ya da acyan kii yoktu. Onlar bizim planlarmz, beklentilerimizi, verdiimiz szleri ve gelecein gereklerini gryor ve bunlara glyorlard. lerinde kadnlar da vard ama hepsi imand ve hepsi birden onlara elenceli gelen bir insana bakyor ve glyorlard. Zar yaantsn terk etsem de, etmesem de iman insanlar glmeye devam edeceklerdi ve ben bunu anlaynca, bir TV ovunda, yeil duvarn arkasnda ne olduunu tahmin etmesi istenen bir yarmacya benzettim kendimi. Adamn tahmini ne olursa olsun, du271 varn arkasnda ne olduunu gren seyirciler hep glyorlard. Ben gelecekte kendimi mutlu edecek bir eyler bulmaya gayret ederken, gkyzndeki o iman seyirciler bana bakarak durmadan kahkaha atyorlard. Napolyon Moskova seferinden dnerken, glerek, "En iyi yaplm fare ve insan gruhu planlar yoldan km," demiti. Ben iman adamlar ve kadnlarla birlikte glerken, karmda oturan kadn ve muhafzm olan hastabakc parmaklarn dudaklarna gtrm, bana, "Hitt!" diye fsldayarak susmam iaret ediyorlard. Onlara tavan ve drdnc boyutu gstererek, "uraya bakn!" dedim ve glmeye devam ettim. "Her ey orada ite! Cevap orada, yukarda!" Yal kadn gzln dzelterek tavana doru bakt ama bir ey gremedii iin tekrar bana dnd. Can sklm gibiydi ve belki de kendini biraz sulu gibi hissediyordu. "Ben bir ey gremedim..." diye fsldad. Ben glerek ilk grdm iman adama baktm yine, o da bana bakarak glmeye devam ediyordu. Yal kadna, "zlme sakn Hanm," dedim. "Zamanla sen de alrsn." Dier masadaki iki adam da bana "Hitt!" diyerek susturmaya altlar ve muhafzm sinirli bir ifadeyle yanma geldi, ama ben elimi kaldrarak onun konumasn engelledim ve glmseyerek, "Cevap konusunda byk olan..." dedim ve sustum, sonra, "Byk olan ey, hibir iimize yaramaz olmasdr" diye ekledim. Yerimden kalktm ve havada glp duran iman adamlara bakarak ve de kahkahalar atarak ktphane iinde yrmeye baladm, muhafzm olan hastabakc beni susturmaya alrken, yanndan getiim masalarda oturanlar da "Hittt!" deyip duruyorlard. Bense onlara yksek sesle, "nemli deil, endielenmeyin sakn," diyordum. "Cevab bilmek nemli deil. Bilmek zorunda deilsiniz." ok ilgintir, New York Halk Ktphanesinin byk okuma salonunda kafamn iinde bir sr cevap olduu halde ilerlerken 272 LUI\L M Illfl-I IHI\1 imse yaklamad yanma. Sadece k kapsnda birisi tepki gster-i bana. Yz kpkrmz olmu ve Noel Baba gibi gbekli yal bir tphane bekisi ben kapdan kmak zereyken yanma yaklat e samimi bir glmsemeyle ve benden daha yksek sesle konua-ak, "Okuma saatlerinde biraz yava glmelisin dostum," dedi ve iki-iz birden, ben oradan ayrlana kadar, bir sre gldk orada. 273 Blm Krk Yedi Zar benim obanmdr; ben istemeyeceim; O benim yeil imenlere uzanmam ister, ben de yatarm; O beni durgun sularn kysna gtrd, ben yzdm. O benim ruhumu mahvetti: O beni doruluk yoluna gtrd Tesadfler hatrna. Evet, lm glgesi vadisinde yrmeme ramen, Ktlklerden korkmayacam, nk ans benim yanmda;

ki kutsal kp beni rahatlatyorlar. Sen benim nmde bir masa hazrlyordun Hem de dmanlarnn iinde: Bama ya sryor, beni yalyorsun; Kabm boalyor. Elbette iyilik, merhamet, ktlk ve zulm beni izleyecekler Hayatm boyunca: Ve ben ebediyen ans evinde yaayacam. Zar Kitabndan 274 golm Krk Sekiz v[evv York Psikanalizciler Birlii ynetim kurulu 30 Haziran 1969 gn leden sonra Dr. Weinburger'in lenlerde Hipokondria Aratrma Enstitsnn byk toplant odasnda topland. Krkl yalarnn sonunda tknaz ve gr sal bir adam olan Dr. Weinburger uzun masann ortasnda oturuyordu, bir yannda Dr. Peerman ve Dr. Cobblestone, dier yannda da Dr. Moon ve Dr. Mann vard. Kurul yelerinin hepsi ask suratlyd ama Dr. Moon, Bakan Weinburger ile Dr. Mannn arasna skm, sessizce uyukluyor, yalanmas gereken bir pandl gibi bazen birinin, bazen de dierinin omzuna yaslanyordu. Be kurul yesinin oturduu masa ok bykt ve yeler yarglardan ziyade, ortak savunma iin bir araya skm sululara ben-ziyorlard. Dr. Rhinehart ve arkada ve doktoru olan Dr. Ecstein kurul yelerinin tam karsnda, odann ortasnda iki sandalyede oturuyorlard. Dr. Ecstein hafife ne eilmi ve gzlerini ksmt, ama Dr. Rhinehart ok k gri bir takm elbise giymi ve gzel bir kravat takm olarak sandalyesinde dimdik ve kendinden emin bir profesyonel gibi oturuyordu, ayakkablar yle parlyordu ki, Dr. Ecstein onun zel bir ayakkab cilas kullanp kullanmadn merak etti. Henz hi kimse konumadan nce, Dr. Rhinehart, "Evet, efendim," diyerek sze balad. Ama Dr. Weinburger, "Bir dakika, Dr. Rhinehart," diyerek onun szn kesti. Sonra nndeki belgelere bakt ve "Dr. Rhinehart kendisine yneltilen sulamalar biliyor mu acaba?" diye sordu. Dr. Mann ve Ecstein ayn anda, "Evet," diye cevap verdiler. Dr. Cobblestone hi beklemeden, "Nedir bu zar hikyesi gen adam?" diye sordu. Bastonu sanki davayla ilgili bir ipucuymu gibi masann stnde, nnde duruyordu. Dr. Rhinehart bu soruya hi beklemeden, "Yeni bir terapi yntemi, efendim," diye cevap verdi. "Bunu anladm, benim istediim bu yeni yntemin aklanmas." 275 ZAR ADAM "Tamam, efendim, bu yntemde hastalarmza zar atarak karar vermelerini retiyoruz. Burada hedef kiilii yok etmek. Biz insandaki tek kiilik yerine ok kiilik yaratmak istiyoruz. Tutarsz, gvenilmez, gittike izofren olan bir kiilik elde etmeye alyoruz." Dr. Rhinehart anlalr bir ifadeyle, ak ve mantkl konuuyordu, ama verdii cevaplar derin bir sessizlik iinde dinleniyor, arada sadece Dr. Moon'un nefes al verileri duyuluyordu. Dr. Cobblestone dilerini gittike daha ok gcrdatmaya balad. Dr. Weinburger, "Devam edin, Dr. Rhinehart," dedi. "Benim teorime gre, hepimizde normal kiilik tarafndan bask altnda tutulan ve nadiren aa kan aznlk drtleri vardr. Bir erkein karsna vurma arzusu arballk, karsnn davranlar ve benzer nedenlerle engellenebilir. Dindar olma arzusu insann dinsiz olduunu dnmesiyle son bulur. Sizin bana, 'Brak artk bu samal!' diye barma arzunuz, mantkl ve drst bir insan olduunuzu dnmenizle durdurulur, efendim. "Aznlk drtleri kiiliin zencileri'dir. Kiiliin kuruluundan beri zgrln tadna varamadlar onlar, hep grnmez adam olarak kaldlar. Bir aznlk drtsnn potansiyel tam bir insan olduunu kabul etmeyiz ve ona da byk geleneksel kiilikler gibi ge-. lime frsat verilene kadar, iinde yaad kiilik blnecektir, zamanla patlamalara ve isyanlara neden olan gerginlikler yaayacaktr o." Dr. Moon'un buruuk yz birden canland, kzarm gzlerini ileriye dikerek, "Zenciler yerlerinde kalmallar," dedi. ne doru eildi ve ksa cmlesini bitirdikten sonra az ak kald. Dr. Weinburger, "Devam edin," dedi. Dr. Rhinehart ciddi bir ifadeyle ban sallad, Dr. Moon'a bakt ve konumasna devam etti: "Her kiilik, toplanm aznlk basklarnn bir araya getirilmi halidir. nsan eer tutarl bir drt kontrol rnei gelitirebilseydi, tanmlanabilir bir kiilie sahip olamayacakt. O zaman insan ne yapaca tahmin edilemeyen, anarik, ama zgr bir varlk olabilirdi." O srada Dr. Peerman oturduu yerden yksek sesle, "O za man da insan deli olurdu," dedi. nce, soluk yz ifadesizdi. 276 LUKE RHNEHART

Dr. Cobblestone, "Dinleyelim gen arkadamz," dedi. Dr. Weinburger, "Evet, devam edin Dr. Rhinehart," diyerek sulanan kiiye bakt. "Dengeli, birlemi, tutarl toplumlarda dar kiiliin belirli bir deeri vard," diye devam etti Dr. Rhinehart, "nsan tek kiilikle kendini idare edebiliyordu. Ama gnmzde durum farkl, Baylar. ok deerli bir toplumda sadece oklu kiilik kendini ifade edebilir, tamamlayabilir. Hepimizde yz tane bastrlm potansiyel kiilik vardr ve kiiliimizin dar yolunda ne kadar gl admlarla ilerlersek ilerleyelim, iimizde kiilik oaltma arzusu vardr ve bu bastrlm kiilikler bunu bize her zaman hatrlatrlar, birden fazla kiilik rol oynamamz sylerler.' "imdi izin verirseniz, benim zar hastalarmdan birinin yazdm konumasn dinletmek istiyorum size, Baylar." Dr. Rhinehart antasn ap baz ktlar kard ve ilerinden birkan alarak konumasna devam etti: "Profesr O. B.'nin burada syledikleri sanrm btn insanlar iin sorunun dnm noktasn dramatize ediyor. Okuyorum: '"Byk bir roman yazma arzusu var iimde, bir sr mektup yazmak, toplumdaki ilgin kiilerle daha ok arkada olmak, daha ok parti vermek, entelektel almalarma daha ok zaman ayrmak, ocuklarmla oynamak, karmla sevimek istiyorum. Daha ok yry yapmak, Kongo'ya gitmek, toplumu yenilemeye alan bir radikal olmak, ocuk hikyeleri yazmak, daha byk bir tekne satn almak, yzmek istiyorum. Amerikan sokak ocuklaryla ilgili bir roman yazmak, ocuklarm evde eitmek, niversitede daha iyi bir hoca olmak, sadk bir dost olmak, daha rahat para harcayabilmek, ama daha ok ekonomi de yapmak, dmdaki dnyada kapsaml bir hayat yaamak, Thoreau gibi yaamak ve maddesel deerlere nem vermemek, daha ok tenis oynamak, yoga, meditasyon ve u lanet RCAF egzersizlerini yapmak, karma ev ilerinde yardm etmek, emlak iinde para kazanmak da arzularm arasnda ve daha yapmak istediim bir sr ey var... 'Btn bunlar ciddi olarak, oyun oynar gibi, dramatik olarak, metanetle, severek, sakin, moralli ve kaygszca yapmak istiyorum 277 ZAR ADAM onlar D. H. Lawrence, Paul Newman, Sokrat, Charlie Brown, Supermen ve Pogo gibi yapmak istiyorum. 'Fakat samalk bu dostum. Bunlardan birini yaptm, bu rollerden birini oynadm zaman dier kiilikler mutlu ve tatmin olmuyorlar. Bana yardm edin, bu kiiliklerden birini tatmin ettiim zaman dierleri de kendilerine de nem verildiini hissetsinler. Onlar susturun. Kendimi toparlamama ve aslnda hibir ey yapmadan lanet evrene dklmeme engel olun!" Dr. Rhinehart ban kaldrp kurul yelerine bakt, glmsedi. Sonra, "Bizim Batl psikolojilerimiz, ad O. B. olan bu hastann sorununu, ona bir tek btnlemi kiilik oluturmas iin destek vererek zmek istiyorlar," diye devam etti konumasna. "Ondan, doal oklu kiiliini bask altna almasn ve dierlerini kontrol edecek egemen bir tek kiilik oluturmasn istiyorlar. Bu totaliter zme gre, aznlk kiilikleri kontrol altna almak iin byk bir enerji gerekecektir. Normal kiilik srekli isyan halindedir." Dr. Ecstein araya girdi ve "Bunlardan bazlar mantkl grnyor," diyerek hastasna destek verdi. "Zar teorisinde biz totaliter kiilii yenmek ve " Dr. Moon, "Kitlelerin gl bir lidere ihtiyac vardr," diyerek onun szn kesti. Odada olduka uzun sren bir sessizlik oldu ve sonra Dr. Weinburger, "Devam et," dedi. Dr. Moon, "imdilik btn syleyebileceim..." dedikten sonra sustu, kzarm gzkapaklann kapad ve yavaa Dr. Mann'n omzuna doru kayd. Dr. Weinburger, "Siz devam edin Dr. Rhinehart," dedikten sonra ifadesiz gzlerle ona bakt ve nndeki ktlar kartrmaya balad. Dr. Rhinehart kol saatine bakt ve "Teekkr ederim," diyerek devam etti, "Freud'un nl sper ego, ego ve id (alt ben, ilkel arzular) ifadesinde olduu gibi, bizim mecazmzda da ayn derecede bilimsel kesinlik ve katlk vardr. ansn yol gsterdii anarik kii aslnda yardmsever bir despot tarafndan ynetilir ki bu da zardr. Tera278 lui\l rcniNtrtAKi pinin ilk aamalarnda sadece birka kiilik kendisini zara seenek olarak verebildi. Fakat renci gelime gsterdike var olu ihtimalleri olarak daha ok sayda kiilik, arzu, deer ve rol kmaya balad ortaya; insan benlii byyor, geniliyor, daha esnek oluyor, eitleniyor. Byk benliklerin zar yok etme yetenei zayflyor, ortadan kayboluyor. Kiilik tahrip oluyor. nsan zgr kalyor. O zaman..." Dr. Weinburger birden ayaa kalkt ve "Bence Dr. Rhinehart'n devam etmesine hi gerek yok," dedi. "Dr. Ecstein'n da dedii gibi, anlatlanlarn bazlarnn bir anlam var ama kiilik tahribinin akl salna yardmc olaca fikri temelden kabul edilemez. Baylar, burada size Dr. Mann'n anormal psikoloji hakkndaki kitabnn

ilk cmlesini hatrlatmak isterim: 'Eer bir insan kendi kimlii, maddelerin istikrar ve btnlemi kiilii hakknda gl duygulara sahipse gvende olacaktr."' Bunu syledikten sonra Dr. Mann'a bakarak glmsedi. "Bu nedenle..." Dr. Rhinehart araya girdi ve "Haklsnz," dedi. "Ya da daha ziyade haklsnz demeliyim, efendim. Bu tr konular deneysel nedenlerden deil de her zaman temelden reddedilir. Biz hibir zaman gl bir adamn kiiliini mahvedip daha nGe olduundan daha farkl, mutlu ve yaratc olabilecei ihtimalini dnmedik deneylerimizde. Bizim kitabmzn ilk cmlesi yle olacak: 'Eer bir insan tutarszl ve gvensizlii konusunda kendine gvenirse, maddelerin sreksizlii, paralanm, karmak benlikler konusunda sz sahibi olursa, oklu deerleri olan bir toplumda mutlu olacaktr...'" Dr. Cobblestone sakin bir ifadeyle, "Kiilik tahribiyle ilgili pek ok ipucu, delil var elimizde," diye konutu. "Akl hastanelerimiz benlikleri paralanm, rneksiz karmaalar iinde olan hastalarla dolu." Dr. Rhinehart, "Evet, bunu biliyorum," dedi. "Peki, ama onlar neden oradalar acaba?" , Onun bu sorusuna cevap veren olmad. Dr. Rhinehart, Dr. Weinburger'in yerine oturmasn bekledikten sonra, "Sizin tedavi yntemleriniz onlara btnlemi bir benlik duygusu kazandrmak istedi ama baarl olamad," diye devam etti. "Bizim oklu deerlere 279 ZAR sahip toplumumuzda doal ve temel insan arzusu, btnlememek, tek kiilikli olmay istememek olamaz m acaba?" Odada yine uzun sren derin bir sessizlik oldu, sadece Dr. Moon'un nefesleri ve sonra da Dr. Weinburger'in sinir bozucu boaz temizleme sesi duyuldu. Dr. Rhinehart, "Son yzyln Batl psikoterapi uzmanlarna bakyorum da, insan mutsuzluunu tedavi yntemlerinin baarszlndan sz eden kimsenin olmamas artyor beni," diye devam etti konumasna. "Dr. Raymond Felt bu konuda yle dedi: 'Belirtilerin kendiliinden azalmas oran ile psikoterapi sayesinde tedavi edildii sylenen hastalarn says yirminci ylda pek deimedi.' "Nevrozlar tedavi gayretlerimiz neden dnyann her yerinde byle baarsz oldu? Nasl oluyor da biz tedavi yntemlerimizi gelitirmeyi baaramazken uygarlk insanlar daha hzl mutsuzla-trabiliyor? Hatalarmz aa kyor ite. Gemiin dengeli, btnlemi, basit toplumlarndan aldmz ideal insan normunun imajn gnmzn karmak, dengesiz ve oklu deerlere sahip olan toplumumuza getirdik ki bu imaj bu topluma hi uygun deildi. Biz drstln, akln salkl insan ilikileri iin ok nemli olduunu, yalanlarn zamanmz tarih hatal etiinde ktlk olduunu dnyoruz.'' Dr. Cobblestone, "Fakat Dr. Rhinehart," diyerek onun szn kesti, "Bunu..." "Hayr, efendim, zgnm ama haklym ben. Her toplum yalanlar temeline oturur. Bizim bugnk toplumumuz ztlamalar yaratan yalanlar zerinde oturuyor. Basit, dengeli, tek yalanl toplumda yaam olan insan tek-yalan sistemini btnlemi benlie getirdi hayatnn sonuna kadar evreye fkrtt. Dostlar ve komular ona kar kmadlar ve o da inanlarnn yzde doksan sekizinin hayal, deerlerinin yapay ve ihtiyari, arzularnn ounun komik derecede hastalkl olduunun farkna varamad. "Bizim ok-yalanl toplumumuzda insan kafa kartran yalanlarla ya.'yor ve evresi ona her gn inanlarnn evrensel olmadn, deerlerinin kiisel ve keyfi, arzularnn ise ou zaman yanl amal olduunu hatrlatyorlar. Bu durumda unu idrak etmeliyiz 280 LU(\L KI-IIINtMAKI ki, kart benlikleri sorularn ouna birok kark cevap verirken, bu adamdan kendine kar drst olmasn istemek, onu delirtmekten baka ie yaramaz. "Dier yandan, onu sonu gelmeyen karmaalardan kurtarmak iin, her eye bo vermesini, istedii gibi davranmasn, takliti olmasn, yalan sylemesini istemeliyiz ondan. Bu yeteneklerini gelitirme frsat vermeliyiz ona. Bu adam bir zar adam olmal." Dr. Peerman hemen atld ve "Grdnz ite!" diyerek dierlerine bakt. "Hastalan yalana tevik edecek bir tedavi ynteminden sz ediyor. Duydunuz, deil mi?" Dr. Weinburger yine nndeki ktlar kartrarak, "Elbette duyduk Dr. Rhinehart', teekkr ederim Dr. Peerman," dedi. "Evet, siz devam edin, Dr. Rhinehart." Dr. Rhinehart yine kol saatine bakt ve konumasna devam etti: "Btn insanlar ok-yalanl bir toplumda tm benlikleriyle yalan sylerlerse, sadece hastalar drst olmaya alrlar ve sadece ok hasta olanlar bakalarnn drst olmasn isterler. Psikologlar elbette hastalarndan gereki, drst olmalarn isterler. Bu tr yntemler..." , Dr. Weinburger sinirli bir ifadeyle, "Yntemlerimiz o kadar kt ise, o zaman nasl oluyor da baz hastalarmzda gelimeler gryoruz?" diye sordu.

Dr. Rhinehart buna hi dnmeden, "nk onlar yeni roller oynamalar iin tevik ediyoruz," diye cevap verdi. "Genelde "drst olan adam" rol veriyoruz onlara, ama kendini sulu hisseden, gnahkr, bask altnda olan, anlaym kefeden, cinsel olarak zgr adam ve benzeri roller de alyorlar. Elbette hasta ve doktoru gerek arzulara ulatklarn dnyorlar, ama aslnda yeni ve farkl benlikler gelitiriyorlar." Dr. Ecstein, "yi bir noktaya bastn, Luke," dedi. "Bu yeni rol oynama konusuna konan snrlamalar 'korkun oluyor. Hastaya gerek duygularn aklamas ve bylece tek ve btnlemi kiilik olmas iin bask yaplyor. 'Gerek' duygularna sahip ve bylece tek ve btnlemi olmas iin hasta bask gryor. 281 ZAK AUAM Hasta 'gerek kiiliini' arama srasnda yaanmam rolleri kefederek ksa zgrlk sreleri yaayabilir, ama yeni bir kiilie brn-mesi iin bask grnce kendini yeniden hapsolmu ve blnm hisseder. Hepimizin bildii ve unutmak istedii eyi, yani insanda oklu kiilik olduunu sadece zar terapisi doruluyor." Dr. Weinburger yumruunu aniden masaya vurdu ve fkeli bir sesle, "nsan elbette ok kiiliklidir," diye sylendi. "Ama uygarln btn amac saldrgan, caniyi, yalancy, dolandrcy bask altnda tutmaktr. Sen diyorsun ki, kafesi aalm ve btn ktleri serbest brakalm." Dr. Weinburger bunu syledikten sonra sol omzunu aniden kaldrd ve uyuklayan ve oraya dayanm olan Dr. Moon'un ban Dr. Mann'n tarafna gnderdi. Dr. Mann karsnda oturan Dr. Rhinehart'a souk bir ifadeyle bakarak, "Haklsn, Luke," dedi. "Aramzda bir deli olmas, onun ifade edilmesi iin bir neden oluturmaz, byle dnmemizi gerektirmez." Dr. Rhinehart saatine bakt, iini ekti, zarn karp sa elinden sol avucuna aktard ve bakt. Sonra, "Lanet olsun!" diye sylendi. Dr. Cobblestone, "Ne dedin sen?" diye sordu. Dr. Rhinehart, "Saldrganlar, canileri ve ktleri serbest brakmak, normal, mantkl insan kabul edilen gardiyana gre lgnlk olur," diye devam etti. "Bar yanlsn zgr brakmak da caninin gardiyan kiiliine lgnlk gibi grnr. Fakat gnmzde normal kiilik de hayal krkl, asabiyet, can sknts ve umutsuzluk vakalarnda bir aratrma konusudur. Tm bunlar ortadan kaldrmay teklif eden tek teori de zar terapisidir." Dr. Cobblestone, "Fakat bunun sosyal sonular..." diye balad ama Dr. Rhinehart ona frsat tanmad ve "Zar toplumunun sosyal sonularn imdiden kestirmek zor," diye srdrd konumasn. "Ama normal kiilikler toplumunun sosyal sonular ok ak; aclar, karmaalar, iddet, sava ve evrensel karamsarlk." Dr. Cobblestone, "Ama ben senin drstle neden kar ktn hl anlayamadm," dedi. 282 Dr. Rhinehart, "Drstlk ve aklk m?" dedi ve gld. "Tanrm! Bunlar normal insan ilikilerinde muhtemelen en berbat eyler. Hsta dimalarmzn tipik ve sama sorusu olan, 'Beni gerekten seviyor musun?' sorusuna her zaman, 'Tanrm, Hayr!' ya da, 'Benim akm nemsiz bir gerekten de te bir ey, hayali bir sevgi o,' diye cevap verilmeli. Bir insan drst ve ak olmaya altka daha ok engellenecektir. 'Benim hakkmda gerekten ne dnyorsun?' sorusuna cevap verirken de ok dikkatli olmak gerekir. Ama birisine, 'Bana hayali olarak hakkmda ne dndn syle,' dediiniz zaman, o kii birlik ve gerekle ilgili nevroz talebinden kurtulmu olmaldr. O zaman o kii karmak kiiliklerinden birini ifade edebilirhepsini srayla anlatabilir. Her rol sonuna kadar oynayabilir ve birinde de izofren olabilir." Dr. Rhinehart bunlar syledikten sonra ayaa kalkt ve "zin verirseniz birka adm ataym," dedi. Dr. Weinburger, "Elbette," deyince Dr. Rhinehart, Dr. Moon'un uyuklayarak iki meslektann omuzlar arasnda gidip gelmesi gibi, uzun masann nne bir aa, bir yukar gidip gelmeye balad. Bir sre sonra, "Bu iin uygulamasna gelince," diye tekrar balad konumaya. "Bir hastay zar terapisine almak kolay deil elbette. Bir hastann ansa direnme ans, Freud'un yetmi yl nceki cinsel mitolojisine direnme ans kadar gl oluyor. Hastaya zarn, onun iin bir karar vereceini sylediimiz zaman, hasta bunu ancak geici-bir oyun olarak grrse kabul ediyor. Ama nemli kararlar zara brakmasn istediimiz zaman korkuyor bu tedavi eklinden. "Mecazi olarak konuursam, vakalarn ounda bu balang direnci -biz ona donuna iemek diyoruzkrlyor ve tedavi balyor. Bu tedaviye nemsiz deneylerle balamak gerekiyor. Psikozda ihtiyari ve orijinal olmaya ak alanlar yok. Nevroz hastasnda birka normal alan var, sizin gibi salkl olan kiilerde de sadece az sayda olduunu syleyebiliriz. Tm dier alanlar kiiliin diktatrl tarafndan kontrol edilir. Dnyada devrimlerin grevi olduu gibi, serbest alanlar bytmek de zar terapisinin grevi. "lk zamanlar normal kiilie tehditlerin olmad alanlarda alyoruz. Hasta kurallar renince ve oyunun ruhunu anlaynca, zar kararlarn dier alanlara da kaydryoruz." 283 Dr. Cobblestone, "Peki, hastalarnz zarlarla tam olarak ne yapyorlar?" diye sordu.

"Zardan, nce hastann sorunlu olduu konuda karar vermesini istiyoruz. Little Red Riding Hood, 'Orman iinde bir yol kavana geldim ve ben zarn gsterdii yola girdim ve her ey farkl oldu,' diye yazd ve hepimiz de onun gibi yapmalyz. Hastalar zar kullanmaya abuk alyorlar. "Onlara zar veto olarak kullanmasn da retiyoruz. Bir ey yapacaklar zaman zar sallamalarn ve altl gelirse istediklerini yapamayacaklarn sylyoruz, o zaman zardan baka bir ey semesini istiyorlar. Veto aslnda mthi ama g bir yntem diyebilirim. oumuz hayatmzda bir eyden dierine dnmeden, mekanik olarak gideriz. Alkanlklarmzn sonular olarak yazmay, yemeyi, flrt etmeyi, zinay ve bunlara benzer ok konuyu inceler, aratrrz. "Ama zar bir yerde arzumuzu veto eder ve uyandrr bizi. Teorik olarak, alkanlklar olmayan, tamamen rasgele yaayan, gnde alt yedi kez yemek yiyen, dzensiz zamanlarda uyuyan, kar cinslerine rasgele cevap veren tam bir rasgele adama doru gitmeye alyoruz. Elbette uygulamada bunu aka yapamyoruz. "Ama hastalarmza zarlar nasl kullanacaklarn retiyoruz. Bir sre sonra onlar da zarlarn verecei kararlara gre yaamasn reniyorlar. Onu rahatsz eden olmad srece de o zar yaamna devam edecektir o kii." Dr. Cobblestone sonunda konuyla ilgilenmeye balam gibi grnyordu ve "Hasta zar tedavisini istemeyerek, zorla kabul ederse ne yapyorsunuz peki?" diye sordu. Dr. Rhinehart onun nnde durdu ve glmsedi. "Onun ikinci derece direncini -biz buna peklik diyoruzkrmak iin ou zaman korku yntemini kullanyoruz. Hastaya en byk sorunu iin zar atmasn syleriz, rnein, 'Annenle ayn yataa girme seeneini de ver zara,' deriz. Ya da gnlklerini yok etme konusunda seenek vermesini syleriz." "Ne olur o zaman?" Dr. Rhinehart, "Hasta genelde samalar ya da baylr," diye cevap verdi ve kalarn atp yere bakarak yine yrmeye balad. 284 "Kendine geldii zaman ona daha az tehdit edici, ama hl nceki zar hayat blgesi dndan bir ey teklif ederiz ve o da bize minnettar olarak kabul eder bunu." Durup masada oturanlara glmsedi ve sonra, "Ondan sonra yoluna devam eder hasta," diye srdrd konumasn. "Bir hastamz umuyoruz ki bir ay iinde ya vecde gelip zgr olacak, zar terapisini brakacak ya da psikoza girecek. Psikoz krlmasnn nedeni, onun rol yapabileceini, deiebileceini kabul etmekten kanmasnn sonucudur, yani kendi sorunlar konusunda bir eyler yapabileceini dnmek istemez. zgr olduu, aresiz olmad gereini grmek istemez, kendisini hep zavall biri olarak grr. "Korkun" sorunlarnn zmlenebileceini, artk onlar iin endielenmesine gerek kalmadn anlaynca kendini zgr hisseder; bu sorunlar artk zarn kareli omuzlarna yklenmitir. Vecde gelir hasta. Bir deiim ya da kurtulu olarak, kontroln yanltc benliinden zarlara getiini grr. Yeni doan Hristiyanlarn ruhlarn Tanrya ya da Hz. sa'ya veya Zen ya da Tao mridinin ruhunu Tao'ya vermesi gibi bir eydir bu. Bu vakalarda ego-kontrol oyunu terk edilir ve hasta ya da renci kendini dndaki bir gce teslim eder. "Bakn, zar rencilerinden birinin yaadklar konusunda yazdklarn okuyacam size." Dr. Rhinehart sandalyesine gitti, antasndan baz ktlar kard ve birini alp okumaya balad. Harika bir eydi. Gerek dinsel bir duygu, ruhani bir eydi. Birdenbire kk kzlara ve olan ocuklarna tecavz etme hastalndan kurtuldum. Mcadele etmekten vazgetim ve btn pislii zarlarn stne attm. Onlar tecavz et dediklerinde tecavz ettim, ama yapma dediklerinde de dinledim onlar, tecavz etmedim. Hi sorun kmad. Bana Peru'ya git derlerse Peru'ya giderim. Daha nce grmediim bir filmin ortasnda olmak gibi bir ey bu. Son derece ilgin ve bunun yldz benim. Son birka aydr zarlara kk kz ya da olan ocuu seenei bile vermedim, braktm bu pislii. Bilemiyorum, her ey o kadar harika ki, iimde artk o eski pis ileri yapma arzusu bile duymuyorum. 285 Dr. Rhinehart kd sandalyesinin stne brakt ve yine masann nnde gidip gelmeye balad. "rencilerin zgrln bu aamasna varmalar elbette biraz zaman alyor. Balangta zarlar atyor ve 'imdi bunu yapacak iradeye sahip olmalym,' diye dnyorlar. Bu kt ite. Ego kontrol ya da 'irade' fikri terk edilmeli. renci balangta zarlarla olan ilikisini, tam bir nehirde lastik bir sal zerindeymi gibi grmeli; Nehrin her hareketi hotur; nereye ve ne zaman varacan bilmesine gerek yoktur, bir yere varacaktr. Her ey harekettedir. Sonunda zarla oynayaca bir noktaya varacaktr. Mesele o kiinin zarla eitlik kazanmas deildir, mesele udur: insan tayc zarn ruhuyla yle etkilenmitir ki, aslnda Kutsal bir Ara, ikinci bir Kp olmutur." Dr. Rhinehart olduu yerde durdu ve kendisini dinleyenlere bakt. Anlattklar kendisini de heyecanlandrmt ve masadakiler de Dr. Mann'n omzuna yaslanp gzlerini kapam, uyuklayan Dr. Moon dnda merak ve endie dolu gzlerle ona bakyorlard. Dr. Rhinehart, "Belki de her eyi ok hzl anlatyorum," diye yeniden balad konumaya. "Belki de zar egzersizlerinden, rnein duygusal ruletten sz etmeliyim size. renci alt muhtemel duyguyu bir kda yazar, bir seenei semesi iin zar atar ve sonra bu duyguyu iki dakika sreyle dramatik ifadelerle anlatr.

Muhtemelen zar oyunlarndan en etkili olandr bu oyun, nk renciye belki de sahip olduundan bile haberdar olmad baz duygular ifade etme olana salar. Roger Meters'in raporuna gre, bir rencisi zarlarla on dakika sevgi oyunu oynadktan sonra, uzun zamandr sevdii ama farknda olmad kz bulmu ve onunla evlenmitir." Dr. Rhinehart masann nnde durdu ve samimi bir glmsemeyle Dr. Weinburger'e bakt. Birka saniye dnd ve sonra, "Evet, imdi size Horatio Alger - Huck Finn oyununu anlataym," diye de-, vam etti. "Bu oyunda zar belirli aralklarla bir rencinin ok alp baarl olmasna ya da tembellik yaparak baarsz olmasna karar verir. Bu oyunda aralklar ksa tutmak daha iyi oluyor; ok alma samal, tembellik samalyla gzel bir ekilde yer deitiriyor." Dr. Weinburger elindeki katlar kartrarak, "Dr. Rhinehart..." diye bir ey sylemek istedi ama Dr. Rhinehart, "Hey, bizim 286 Rus ruletimiz de var!" diyerek konuturmad onu. "Aslnda iki trl dus ruletimiz var. Birinde renci ile alt tane ho olmayan seenek yazyor ve hangisini yapacan grmek iin zar atyor. kincisinde yaplmas ok zor, meydan okumay gerektiren bir seenek de koyuyor listeye -rnein iten ayrlmak, anneye ya da kocaya hakaret etmek, banka soymak, cinayet gibi- ve bu seenee ans tanyor. "Bu ikinci tr Rus ruleti en gzel oyunlarmzdan biri diyebilirim. Dr. Rhinehart Budweir, her sabah tabancaya bir mermi koyup namluyu akana dayayarak ve iki zar atarak umutsuz bir lm korkusu vakasn iyiletirdi. Zarlar dubara gelirse tetii ekiyordu. Bylece her sabah lm ihtimali oran iki yz on altda bir oluyordu. "Dr. Budweir bu oyuna baladktan sonra lm korkusu kayboldu, kendini ocukluundan beri ilk kez bu kadar rahat hissetti. Geen hafta yirmi dokuz yanda aniden lmesi byk kayp elbette." Dr. Rhinehart durup masada oturanlara bakt ve devam etti konumaya: "Bir de Alman kkenli nl Amerikal aratrmac bilim adam Dr. Abraham Krum onuruna Deney K dediimiz zar oyunu var. Bu oyunda renci, birka dakikadan bir haftaya ya da daha uzun bir zamana kadar uzayan dnemlerde oynamak istedii alt rol bir kda yazar. Deney K baarl br zar hayatnn anahtardr. Bu deneyi her gn bir iki saat ya da her hafta bir gn sreyle yapan renci tam bir zar adam olma yolunda saylr. "Bu rencinin ailesi ve dostlar onun delirmek zere olduunu dnrler ve tedavisi balar, ama zar adam olmak iin kukuyu ve alaycl brakmak gerekir. Dr. Fumm bana, bir rencisinin Deney K'y gnde bir saatten yava yava gnde yirmi saate kardn anlatt, haftann her gn kimlik deitiriyor, sadece Pazar gnleri dinleniyormu bu adam. evresi nce korkmu ama onlara ne yaptn anlatnca ona uymaya balamlar. Birka ay sonra kars ve ocuklar ona her sabah kahvaltda o gnk kimliinj sormaya ve ona gre davranmaya balamlar. Bu adamn oynad roller arasnda Aziz Simeon Stylites, Greta Garbo, yanda bir ocuk ve Karn Deen Jack da olduu iin ailesinin psikolojik olgunluunu takdir etmek gerekir. Hepsine Tanr rahmet eylesin." 287 Z.AK AUAW Dr. Rhinehart durdu ve Dr. Manna bakt, bir sre baktlar ve Dr. Mann'n yz birden kzard. Dr. Rhinehart kalarn atarak birka saniye yere baktktan sonra yryne ve konumasna dnd. "Grebileceiniz gibi, etkili tm ilalar gibi zar terapisinin de, ok zararl olmasa bile baz yan etkileri var. rnein renciler ou zaman bu tedaviye devam edip etmemeleri konusunda zarlarn karar vereceini dnyorlar. Bu seenee ok byk ans tandklar iin zarlar er ya da ge onlara terapiyi brakmalarn emrediyor. Ama bazen onlara bu tedaviye dnmelerini de sylyor zarlar. Ama sonra tekrar ayrlyorlar. Zarlar onlara bazen tedavi masraflarn demelerini, bazen de dememelerini sylyor. unu da kabul etmek gerekir ki, zar rencileri hastalar olarak pek gvenilir olamyorlar. Ama burada unu da sylemek isterim, en gvenilmez renci ya da hasta, iyilemeye en yakn hasta oluyor. "kinci yan etki ise, zar tedavisinin renci ya da hastaya birok ey yaptryor olmas; hasta dikkatleri hem kendisi ve hem de doktoru zerine ekiyor. Bir de u var; hasta veya renci nc direni srecinde doktorunu ldrmeye kalkabiliyor." Dr. Rhinehart, Dr. Peermann nnde durdu ve samimi bir glmsemeyle onun gzlerine bakarak, "Normal olarak bu olaslktan kanmak gerekir elbette," dedikten sonra oday admlamaya devam etti. "Drdnc yan etki, rencinin, doktorun da zarlara gre karar vermesini istemesi. Eer terapist seeneklerinde drst ise, tp etiine uygun olmayan baz eyler yapmak zorunda kalabilir. unu da kabul etmek gerekir ki, tedavi uzman tp etiklerini ne kadar ok inerse, rencinin tedavide ilerlemesi de o kadar fazla olacaktr." Dr. Rhinehart odann duvar dibinde durdu, kol saatine bakt, sonra yine masann nne gitti ve kurul yelerinin yzlerine dikti gzlerini. "Prognoz (hastalk sresi tahmini) hakknda da bir eyler bilmek istersiniz sanrm," diye konutu. "Zar terapisine balayan hastalar genelde normal, dertli Amerikallar elbette. Bunlardan yaklak bete biri altna i etme aamasndan ileri geemiyor ve iki hafta sonra tedaviyi brakyor. Dier bete biri iki ay iinde peklik aamasna giriyor. Bu blme girenler konusunda pek emin deiliz, nk 288

ilk aylarda tedaviyi brakanlarn bazlar zgrlklerini kazanm ve tedaviye ihtiyalar kalmam kiiler olabilir. "Zar tedavisine iki aydan fazla devam etmi olan otuz renciden alts u anda akl hastanesinde ve bunlarn iyileme ihtimalleri de ok dk." Dr. Cobblestone sanki kendini savunacakm gibi masann stnde duran bastonunu ald ve "Aman Tanrm!" dedi. "Fakat size iyi bir haber de vereyim, bu alt hastadan biri alt haftadan beri katatonik (d dnya ile ilikisini kesmi izofren) olmasna karn, gelecek yln 13 Mays tarihinde tedavi olmu olacaktr. Son zar deneyinde, alt hafta nce zarlar ona katatonik duruma girmesini ve orada bir yl kalmasn emrettiler." Dr. Rhinehart Dr. Cobblestone'un nnde durdu ve onun solgun, ifadesiz yzne bakarak mutlu bir ifadeyle glmsedi. "Benim kiisel tahminime gre, bir yl sonra bu hasta "kendiliinden iyileme" belirtileri gsterecek ve birka on yl sonra da hastaneden taburcu edilecektir." Masadaki doktorlar azlan aknlktan ak bir halde ona baktlar. "Dier be hasta bana^gre psikoz krlmas kurbanlardr ki bunda da, hasta eer hayatnn hassas blgelerine ok hzl itildiyse ak bir tehlike yaratabilir. Fakat bu vakalarn ounda tedavi uzman, psikoz krlmasndan sonra hastann kimliinde bir gelime olduuna inanyor." Dr. Rhinehart durup saatine bakt ve sonra konumasna devam etti. "Zar tedavisine iki aydan fazla devam eden yirmi yedi hastadan on alts mutlulukla krlma arasnda gidip geliyorlar. Dokuzu ok neeli bir dzeydeler, ikisinin de grev banda ldklerini syleyebilirim, yani anlarsnz ite!" Dr. Rhinehart odann ortasnda yine, bu kez srt Dr. Ecstein'a dnk olarak durdu ve hakknda karar verecek olan be doktora sakin bir ifadeyle ve yumuak bir glmsemeyle bir sre bakt. Sonra yine, "Bu sonularn hepsi umut verici deil elbette," diye srdrd konumasn. "Ama unu da unutmayn ki, biz tedavi yntemimizle 289 iyi-ayarlanm kederli insanlar yaratmadk. Bizim hayatta kalan otuz bir zar tedavisi hastamz akl sal bozuk topluma hi uymad. Bu nedenle umutluyuz." Dr. Mann, omzuna yaslanan Dr. Moonu hafife iterek, sakin bir ifadeyle, "Onun daha fazla konumasnn yararn gremiyorum," dedi. Dr. Weinburger nndeki belgeleri dzelterek, "Sanrm haklsn," diye ekledi. Ama Dr. Rhinehart onlara aldrmad ve "Zar tedavisi ve para," diye yine balad konumaya. "Freud'un nc almalarndan bu yana para sorunu konusunda pek bir ey yaplmad. Siz Baylarn da bildii gibi, Freud paray dk ile ilikilendirdi ve "Skln" dky tutma gayreti olduunu syledi ve "Kusursuz Ans" dedi. Dr. Weinburger, "Dr. Rhinehart, eer izin verirseniz..." dedi ama szn yine tamamlayamad. D. Rhinehart saatine bakarak, "ki dakika daha, dedi ve devam etti: "Freud'a gre bir nevroz hastas para akn dk, zaman ya da enerji kayb, ruhun kirlenmesi ya da tam olarak ans olarak gryordu. Hi kukusuz bunu desteklemek mmkn deildi. Erich Fromm ise bu konuda yle dedi: nsann dk karmas kaderinde doutan var olan bir trajedidir." Dr. Rhinehart bunu sylerken gzleri parlad ve "Referans unuttum," diye ekledi. "Hi kukusuz eski tedavi yntemleri bu kmaz zemezdi. Geleneksel psikanaliz Temiz Ans arzusunu nevroz olarak grrken, biz btn arzular gibi bunun da iyi olduunu ve sadece ok tutarl olarak izlendiinde sorun kardn sylyoruz. Aslnda insan hem Temiz Ans ve hem de dky kucaklayabilmeli." Dr. Rhinehart masann nnde, daha dorusu Dr. Cobblestone'un nnde durdu ve ona doru eilip kollarn masann stne koydu. "Biz dk karma fonksiyonunda lmllk deil, neeli bir deiiklik aryoruz; yani rasgele bir deiiklik, sanrm mnferit ve seyrek gelen peklik ve ishal patlamalar istiyoruz." Dr. Cobblestone, "Dr. Rhinehart, ltfen..." diye itiraz etmek istedi ama devam edemedi. "Ben deimeceli anlamda konuuyorum elbette," diye devam etti Dr. Rhinehart. "Bir hastann para konusunda endielenme hasta290 LUKE RHNEHART ln tedavi etmek iin ona kk meblalarda para harcamalarna zarn karar vermesi eklinde bir terapi uyguluyoruz. Sonra zamanla para miktarn artryoruz." Dr. Weinburger daha fazla dayanamad ve ayaa kalkarak, "Bu kadar yeter," dedi. "Seni yeterince dinledik sanrm, artk susman istiyorum." Ama Dr. Rhinehart onu sanki hi duymam gibi saatine ve sonra da cebinden kard zara bakt. Dr. Mann hafif bir sesle, "Onu asla susturamayacaz," dedi. Ama Dr. Rhinehart, "Sanrm syleyecek baka bir ey kalmad" diyerek gidip sandalyesine oturdu. Dr. Ecstein dalgn gzlerle yere bakyordu. Dr. Weinburger yine nndeki ktlar toplad, dzeltti ve sonra hafife ksrerek boazn temizledi. "Evet, Baylar," diye konutu. "Dr. Rhinehart hl buradayken, oylamaya gemeden nce ona sormak istediiniz soru var m acaba?" Dr. Peerman garip bir ifadeyle srtrken, Dr. Cobblestone kalarn atm, bacaklarnn

arasnda duran bastonunun bana bakyordu. Sol tarafta ise Dr. Moon hl uyukluyordu ve tam o srada ban Dr. Mann'n omzundan kaldrm, bakana doru kaymaya balamt. Dr. Mann hafif bir sesle, "Bu adam insanlktan km," dedi. Dr. Weinburger, "Efendim, anlayamadm?" deyince Dr. Mann szn tekrarlad. "Bu adam insanlktan km." Dr. Weinburger, "Ah, evet," diyerek ayaa kalkt. "Eer soracak sorunuz yoksa Dr. Rhinehart'a dar kmasn rica edeceim, biz de bylece konuyla ilgili oylamamza geebiliriz." Dr. Rhinehart, Dr. Ecstein'm yanndaki sandalyede otururken sakin bir ifadeyle, "Benim insan olmadm sylyorsunuz, deil mi?" dedi. "Tamam, ben insanlktan ktm. Fakat gnmzdeki insan rneklerine bakarsak, insan deil ifadesi hakaret saylabilir mi? Sokaklarda, ailelerin iinde, savalarda yaanan insanlk d olaylara bakarsak, sizin insanlk d ifadeniz benim ahlakszhm deil, sadece hareketlerimin anormalliini belirtir." Dr. Weinburger ayakta kald ve "Dr. Rhinehart, ltfen..." diyerek onu susturmak istedi. "Hadi canm, urada bir saattir samalyorum, bana biraz 291 AK AUAM daha ans verin," diyen Dr. Rhinehart kalarn atp gzlerini bakann yzne dikince adam yavaa yerine oturdu. "Bizim zarl hareketlerimizin insanlara verdii aclar, rasyonel, uygar insanlarn birbirine verdii aclarn yannda hi k lir. Zar insanlar ktlkte amatr saylrlar. Sizi rahatsz eden ey bana gre, baz insanlarn ego-motivasyonlu benlik tarafndan deil de zar-mo-tivasyonlu benlik tarafndan ynetiliyor olmas, deil mi Baylar? Sizi oke eden ey, bizimarada srada grnte neden olduumuz geici aclar. Siz amaca ynelik, tutarl, salam yapl aclar tercih ediyorsunuz. Bizim zar emrettii iin sevmemiz, ak ifade etmemiz, bunlar tesadfe bal olarak yapmamz, sizin insan doasyla ilgili hayallerinizi parampara ediyor." Dr. Weinburger onu susturmak iin tekrar ayaa kalkmak istedi ama Dr. Rhinehart kaln kolunu kaldrp onu yerine oturttu ve konumasna devam etti: "Ama sizin btn gayretinizle savunmaya altnz u insan doas nedir? Kendinize bir bakn, iinizdeki gerek mucide, sevgiliye, maceracya, kadna ya da azize ne oldu? Hepsini ldrdnz. Kendinize bir bakn ve sorun, 'nsann iinde yaratlm olduu Tanr imaj bu mu?'" Dr. Rhinehart sustu ve bir sre srayla hepsinin yzlerine baktktan sonra, "Gnaha girmektir bu," diye devam etti. "Tanr yaratr, deneyler yapar, rzgr estirir. Gemiinin pislikleri iinde yuvarlanmaz Tanr." Dr. Rhinehart bunu da syledikten sonra elindeki ktlar antasna koydu ve ayaa kalkt. "Ben imdi gidiyorum ve siz de oylamanza geebilirsiniz. Ama unu da unutmayn sakn, siz hepiniz potansiyel ruh bukalemunlarsnz ve insanlarn mkemmelliini alan hayallerin en zalimi de budur. 'Karakter'in ve 'bireyselliin' kaya gibi ar kabuuna insanln en byk gelimesi demektir. pas iin bir tekneyi vmeye benzer bu." Dr. Rhinehart kapya doru yrd ve dar kmadan nce, "Gerek bir deli," diye sylendi. "Birka gerek deli. Her ulus iin birka deli. Zar kefedene kadar bunu istemek byk bir eydi." Durdu, Dr. Ecstein'a glmsedi sonra odadan kp gitti. 292 Blm Krk Dokuz (PANY Ynetim Kurulunun Oylama Toplantsnn, Dr. Jacob Ecsteinn Tank Olarak Ald zel Zar-Kararl Bant Kaytlarndan Bir Blmdr.) Ynetim kurulunun be yesi uzun sre konumadan oturdu salonda, ierde sadece uyuyan Dr. Moon'un hrltl nefes al verileri duyuluyordu. Dr. Weinburger, Dr. Cobblestone ve Dr. Mann hl Dr. Rhinehart'in kt ve imdi kapal olan kapya bakyorlard. Sonunda sessizlii bozan kii Dr. Peerman oldu: "Sanrm iimizi tamamlamalyz." Dr. Weinburger, "Ah, evet, tabii, tabii," dedi. "Oylama yapmamz gerekiyor, bitirelim iimizi." Ama kapya bakmaya devam etti ve "Tanrm, adam gerekten delirmi," diye ekledi. Dr. Peerman incecik sesiyle, "Oylamaya geelim artk," diye tekrarlad. "Evet, elbette. Dr. Peerman'n teklifi zerine, belirtilen nedenlerden dolay Dr. Rhinehart'in kovulmas ve AMA'ya da ayn konuda harekete gemesi iin yaz yazlmas konusunu oylamaya geiyoruz. Dr. Peerman?" Dr. Peerman kalarn atarak, "Ben teklifim iin evet oyu kullanyorum," dedi. "Dr. Cobblestone?" Yal doktor bacaklar arasnda tuttuu bastonuyla oynuyor ve dalgn gzlerle Dr. Rhinehart'in bo kalan sandalyesine bakyordu. Birka saniye dnd ve sonra, "Oyum evet," dedi. Dr. Weinburger, "Aleyhte iki oy oldu," dedi, "Dr. Mann?" Dr. Mann omzunu kaldrp kendisine yaslanm olan Dr. Moon'u hemen hemen dik duruma getirdi ve Dr. Moon gzlerini hafife aarak akn bir ifadeyle etrafna baknd.

Dr. Mann, "Ben hl Dr. Rhinehart'tan sessizce istifa etmesini istemeliydik diye dnyorum," diye konutu. "Bu nedenle bir pro forma (adet yerini bulsun) oyu kullanyor ve hayr diyorum." 293 ZAR ADAM Dr. Weinburger ona bakarak hafife glmsedi ve "Seni anlyorum, Tim," dedi. "Ya sen, Dr. Moon?" Dr. Moon'un vcudu doruldu, gz kapaklan yavaa ama tamamen ald ve uykudan kzarm gzler evreye baknd. Yznde sanki yaayan btn insanlarn acsn ekiyormu gibi bir ifade vard. "Dr. Moon, dinlediimiz bu adamn bu adamn kovulmas iin evet oyu mu vereceksiniz, yoksa hayr diyerek kalmasn m isteyeceksiniz?" Dr. Moon'un acdan burumu gibi duran yznde canl olan uzuvlar sadece kpkrmz gzleriydi, ama onlar da tam anlamyla bolua bakyorlard. Az almt ve salyas akyordu. Dr, Weinburger nc kez, "Dr. Moon?" diye seslendi. Dr. Moon sesini karmad, iki kolunu da ok ar bir hareketle, belki de yirmi, otuz saniye kadar sren ok yava bir hareketle havaya, bann stne kaldrd, ellerini tam kapamadan yarm yumruk yapt ve sonra bu yar ak yumruklar hzla masaya indirdi, az hl akt. "HAYIR!" diye bard. Odadakiler oke oldular, bir sre kimse konumad ve sadece Dr. Moon'un muntazam olmayan nefesleri duyuldu. Bir sre sonra Dr. Weinburger, "Ret oyunun nedenini ltfen aklar msn?" diye sordu ona. Dr. Moon'un bedeni yine yavaa Dr. Mann'm omzuna doru kaykld ve gzleri imdi yarm akt. "Oyum ak ite," dedi. "Siz devam edin." Dr. Weinburger ayaa kalkt ve vakur bir glmsemeyle dierlerinin yzlerine bakt. "Dr. Rhinehart'n kovulmas teklifi iki evet, iki hayr oyla ortada kald, bakann oyu durumu belli edecek," dedi. Birka saniye durup dnd, nndeki katlarla oynad ve "Ben evet oyu veriyorum," diye devam etti. "Bu durumda ikiye kar oyla Dr. Rhinehart'n PANY'de kovulmasna karar verildi ve bir yaz yazlarak..." O srada gzlerini biraz daha aarak, zayf sesiyle, "Bir dakika, bir dakika!" diyerek bakann szn kesti. 294 Dr. Weinburger ard ve "Ne var?" diye sordu. "Kurallarmza gre ... bir meslekta aleyhine sulama getiren kii oylamada evet oyu kullanamaz Baylar." "Korkarm ben bir ey anlamadm." Dr. Moon derin bir nefes alarak onlara bakt ve "Bu kural otuz birde benim tarafmdan getirildi," dedi. Dr. Mann'm omzuna yaslanmamak iin gayret eder gibiydi ama kendini tam olarak dik durumda tutamyordu. "Bu sulamay Peerman getirdi kurula, bu durumda Peerman oy kullanamaz." Odada yine uzun sren derin bir sessizlik oldu. Duyulan ses sadece Dr. Moon'un hafif hrltl nefesiydi. Bir sre sonra Dr. Mann, "O halde oylar iki iki berabere kalyor," dedi. Dr. Moon, "Aslnda oylar ikiye bir sann lehine," diye konutu. "JCurul bakan sadece beraberlik durumunda, karar alnmas iin oy verebilir." Dr. Weinburger aknlktan ne yapacan bilemez bir halde, adeta dmemek iin masaya yaslanarak, zayf bir sesle, "Dr. Moon, efendim," diye konutu, "ltfen oyunuzu deitirmeyi dnr ya da aklama yapar msnz?" Dr. Moon'un, btn insanln acsn ekiyormu gibi krm olan yznde l gz gibi grnen yar kapal gzleri yeniden ald ve kor gibi parlad. Sadece, "Oyum ak," dedi ve sustu. Dr. Weinburger ne yapacan bilemiyormu gibi bir sre hi konumadan yine nndeki ktlarla oynad. Sonra ban kaldrd ve "Dr. Moon, efendim..." diye konutu. "Sorunu zmemiz iin ltfen oyunuzu deitirmeyi dnmez misiniz, efendim... Dr. Moon! Dr. Moon!" Odada derin bir sessizlik oldu. Hibir ses duyulmuyordu artk. 295 Blm Elli Dr. Moon un bir toplant srasnda, grev banda lm New York psikiyatri toplumunda karmak duygularla karland ve beni de aka hak ettiim sonutan kurtard. Ben PANY'den sessizce istifa ettim, ama Dr. Weinburger AMA bakanna kiisel bir mektup yazd ve benim uygarln sekin blmnden dlanmam iin gereken hareket de ar, rasyonel ve brokratik bir ekilde balad. Dierleri beni belki de mr boyu Kolb Kliniinde kilit altnda tutacaklard ama benim psikiyatrm Jake Ecstein idi ve pek ok hrsl ve baarl doktorun aksine, Jake sadece Jake'i dinlerdi. Bylece, normale dndm anlaldnda, (Normallik Ayna dnt bu) Jake beni hastaneden taburcu etmelerini syledi onlara. Ama onun bu davran bana bile mantksz geldi aslnda. 296 Blm Elli Bir Fred Boyd bizim mutfak penceresinden eski iftlik ambarna ve zehirli sarmaklara bakt ve sonra glmseyerek, "Luke, sen bir arlatan doktorsun," dedi.

Lil yanmzdan geip sebzeleri almak iin dar karken ben, "Yaaa, yle mi?" diye mrldandm. "Bir Phi Beta arlatansn, parlak bir arlatansn ama sonuta arlatansn ite." "Teekkrler, Fred, ok naziksin." Fred elindeki bayat kurabiyeyi lk kahvesine banarak, "Sorun u ki, bunlardan bazlar mantkl geliyor bana. Bu da meseleyi karmak hale getiriyor ite. Neden sadece tam bir deli ya da arlatan olmuyorsun sanki?" "Vay canna! Bak bu hi gelmedi aklma. Bu konuyu zara danmam gerekecek." Lil ve Bayan Welish bahede eve doru yrrken iki ocuk da bararak arkalarndan geliyorlard. Lil'in kollarnda sebze dolu kesekatlar vard, ieri girdiklerinde Lil ocuklara birka kurabiye verdi ve onlar tekrar baheye gnderdi. Beyaz tenis gmlei giymi olan Bayan Welish bize taze kahve yaparken frndan yeni km kekten de birer dilim kesti. Fred ona bakarak iini ekti, esnedi ve sandalyesini iki arka baca zerinde yaylandrarak ellerini ensesinde kenetledi. "Bunun sonu ne olacak byle, Luke?" "Neyin sonu?" "Senin u zar terapisi konusu." "Bunu sadece Zar Efendi bilir." "Ben ciddi konuuyorum, bunu yapmakla ne kazanacaksn ki?" "Sen de denemelisin bunu, Fred." "Biliyorsun ki denedim ve elenceli olduunu da kabul ediyorum. Fakat Tanrm, bunu ciddiye alsam tamamen deimem gerekebilir." 297 ZAR ADAM "Evet, yle." "Ama ben halimden memnunum, Luke." "Ben de memnunum halimden, Fred, ama senden sklmaya baladm, biliyor musun? Biz arkadalarmzda deiiklik olmasn ve onlarn beklenmeyen eyler yapmalarn bekleriz. Hi tahmin edilemeyen eyler yapanlar ok severiz, almalar bizi onlara eker. Ama bir sre sonra nasl altklarn reniriz ve yine canmz sklmaya balad. Deimen gerekir, Fred." O srada Lil oturduumuz masaya kahve ve ikolatal kekle bir ie vitamin getirerek, "Hayr, deimesi gerekmez," dedi. "Ben Luke'un eski halini seviyordum ve Fred'in de olduu gibi kalmasn isterim." "Ama yanlyorsun, Lil. Zar Adam olmadan nce benimle cann sklyordu, mutlu deildin. imdi ise eleniyorsun, ama yine mutsuzsun, bu da bir gelimedir." Lil ban iki yana sallad. "Fred bana yardmc olmasayd bunu baaramazdm, ama o bana senin davranlarnn ne olduunu tam olarak gsterdi: Fil gibi iri bir ocuun hasta isyanyd bunlar." "yle mi, Fred?" Fred, "Bir dakika, Lil," diyerek itiraz etti. "Ben senin gibi dnmyorum aslnda." Lil, "Pekl," dedi. "O zaman fil kadar kocaman Phi Beta Kappa ocuu arlatan diyelim." Fred, "Bak bu daha iyi ite," dedi ve hepimiz gldk. Bayan Welish bize taze kahve getirdi ve kendisi de kahve kupas alp pencere nndeki sandalyeye oturdu. Bizim teekkrlerimize glmseyerek karlk verdi ve kahvesinden bir yudum alarak ban sallad. Lil, "Aslna bakarsan imdi neler yaptn rendikten sonra sen umurumda bile deilsin, Luke," diye konutu. u senin zar hayatn daha nceden anlatmalydn bana." "Zarlar anlatmam istemediler benden." Bayan Welish, "Sen kendi bana bir ey yapmaz msn peki?" diye sordu. 298 "Mmkn olduunca yapmam." Fred, "Tuvalete gitmeden nce her seferinde Tanrsna danan tek adam Luke'tur," dedi. Bayan Welish, "Sanrm Dr. Rhinehart gerek bir bilim adam," dedi ve hepimiz ona baknca yz birden kzard. Sonra, "Yapt ilere kiisel dncelerini kartrmyor," diye ekledi. Lil, "Ben de anladm bunu," dedi. Ama ondan sonra skc bir sessizlik oldu odada. Ben klinikten ktktan sonra Lil bana o gece Dr. Mann'm banyosunda neler olduunu sormu ve ben de ona her eyi aka anlatmtm. O da bana gereken cevab verdi ve ben de ondan sonra alma odamda yalnz bama uyumaya baladm. Fred de Bayan Welish'i sorgulam, her eyi renmiti ama bu gen ve gzel kadn hakkndaki fikri pek deimemi gibiydi. Krum partisinden sonra Fred ok yava da olsa sonunda Bayan Welish'i kollarna alm, onunla yatmt ve onun daha nce kimlerle birlikte olduu umurunda bile deildi. Fred, "Btn bu olanlarda benim grebildiim tek sorun, senin snrlandrma duygunun zayf olmas, Luke," diye konutu. "Zar hayat senin iin byk nem tayor, her eyin nne gemi. Bunu ben de denedim, Orv Boggles'la, Tracy adl u kzla ve senin rencilerinden, tandm baz kiilerle de konutum. Fakat sen bunu yaparken fazla etkileniyorsun Luke, mantk kullanmyorsun bu ite."

Lil, "Yzyl en hafif ifadesi," dedi. "Az bile syledin, Fred." "Evet, ben bunu yaparken bazen abartyor olabilirim, ama iyi bir amala yapyorum bunu. Bilirsin, Calvin Coolidge, Abartl yol insan akl sarayna gtrr,' der ve ben de ona inanrm." Fred ona bakarak glmsedi ve "Tamam, ama artk Krum partisi yok," dedi. "Bundan sonra partilerde alt rol birden oynamayacama sz veriyorum." Bayan Welish, "Evet, ama deneylerine devam etmeli," dedi. "Size sz veriyorum, artk lml bir arlatan olacam," dedim. Fred masadan kalkarken, "Pekl, tenis mi, yzme mi, kulbe mi gideceiz, yoksa tekneyle mi dolaacaz?" diye sordu. Lil, "ki seenek daha gerekiyor," dedi. 299 Bayan Welish, "Zar ben atyorum," dedi ve bizim zar almak iin dolaba gitti. Masann stne atlan zar tenis seeneini seti. Daha sonra yine zar atarak kimin arabasyla gideceimize ve kimin kimle oynayacana karar verdik ve evden ayrldk. Austos'un ilk haftasyd, dou Long Islanddaki zehirli sarmaklar arasnda, eski aile iftliinde tatil yapyorduk ve her ey yolunda gidiyordu. Lil bir aydan beri beni zar teorisi ve terapisi hakknda sorguya ekmi, sonunda ilgilenmeye balam ve eski dmanln brakmt. Bir akam yemee Profesr Boggles' davet ettim ve o da zar terapisinin yararlar hakknda gzel eyler syledi LiFe. Bizim ayr yaama ve boanma konusunu imdilik askya almtk. Lil bana her eyi mantk erevesinde, abartmadan yaptm srece katlanacan syledi. Temmuz ortasnda klinikten taburcu olduumdan beri Fred Boyd sk sk bana geliyor, zar teorisi ve uygulamas hakknda uzun konumalar yapyorduk. O bana fikrimin tamamen orijinal olmadn gstermek iin Jungda, Reik'ten ya da R. D. Laingden sz ediyordu ama teorinin yararl olabileceini de ima ediyordu. Kendisi de zar terapisi uygulamaya balad. Hatta bir gn bana, Bayan Welish ile yatmasnda zarlarn byk destei olduunu syledi. Lil Temmuz sonuna doru evlilik haklarm bana geri verdi ve beni yataa ald ama sevime konusunda zarlara danma teklifimi nce kabul etmemesine ramen ayn sonunda buna da evet dedi. Bir akam gnahkr-aziz oyununda, zar yarm saat sreyle beni aziz, Lil'i de gnahkr yapt. Lil ile satran oynadmz zamanlar oynayaca oyunlar bile zar atarak kararlatryor, film seimlerinde bile zar kullanyordu. Larry'ye bile zarla oynama izni verdi ama byle durumlarda veto hakkn elinde tutuyordu. Fakat ilikimizde esas hamle, bir gn leden sonra, ocuklar kumsalda iken duygusal rulet oyununda geldi. Standart oyunu, sadece duygusal seenek -ak, nefret ve acma- kullanarak ba-sitletirdik, ama bir yandan da, ikimiz de ayn zamanda rastlantya brakp karmaklatrdk. lk dakikada duygularmzn ne olaca konusunda zar atnca, Lil'e nefret, bana da ak seenei kt. 300 LUKt KHINtHAKI Ben ona sevgiyle yaklar, yalvarrken o bana kfrler etti, reddetti beni. Onu kollarma almak isteyince sol kalama tekme att (kr ki baka yerime gelmedi tekme), dizlerimin stne ktm, yzme tkrd. Bir sonraki dakika iin yine zar attk ve bu kez bana acma duygusu, ona vine nefret kt. Zarn bana verdii seenei grr grmez, "Zavall Lil," dedim ama bam annda emeseydim Lifin yumruuyla yere yklabilirdim. Lil aylardan ve hatta yllardan beri bana kar iinde biriktirdii fkeyi bu oyundan yararlanarak fiziksel tepki haline getirdi ve bana saldrd. Bararak alyor, dilerini gcrdatp beni yumrukluyordu. dakikann sonuna doru alayarak yatan stne kapand. dakika sonunda, "Vakit tamam," diyerek yeni zarm attm ve bu kez nefret seenei bana, ak ona geldi. Nefretle onun yzne baktm ve "Seni pis fahie!" diye tsladm. "Tanrnn cezas kaltak seni! Senin pis tenine dokunmaktansa Bayan Reingold'un sol dirseini okarm!" Lil'in gzlerinde nce fke parlts belirdi ama sonra birden yumuad, gzleri sevgi ifadesiyle parlad ve glmseyerek yzme bakt. Kalarm atarak, "Dmdz gsler, popo diye bir ey yok, berbatsn!" diye homurdandm. Lil sevgi dolu bir ifadeyle, "Luke, Luke, gel bana," diyerek kol-larn at. "Defol git bamdan, fahie!" diye sylendim. "Berbatsn ite, fareden farkn yok senin!" Lil'in yznde yine bir fke atei parlad ama abuk snd. "una bakn!" diye devam ettim. "Kontroln kaybetmeden zarn emrine otuz dakika bile dayanamyor..." Lil akna dnd. Ben onu fkelendirmek iin elimden geleni yapyordum. Bam salladm ve "Bunca zamandr Arlene gibi bir erkek delisiyle yatmam yetmiyormu gibi..." diye baladm. Ama Lil, "Luke!" diye bard. "O yetmiyormu gibi Terry diye bir baka ekek delisi kt karma..." "Zavall, zavall Luke!" 301

Lil kzmamak iin elinden gelen gayreti gsteriyor, sylediklerime glp gemeye alyordu. Ben imdi onun tepesine dikilmi, yumruklarm skm, azma geleni sylyor, kfrler edip duruyordum. Kendimi ok rahat ve mutlu hissediyor, istediim gibi konuuyordum ama Lil karmda savunmasz kalmasna ramen incinmemi gibi grnmeye alyordu. Bir ara durup onun yzne baknca, "Luke, seni seviyorum," dedi. "Sana acyorum, aptal kadn. Aslnda senin bana acman gerekir. Bir oyunu bile doru drst oynayamyorsun salak kadn." "Luke, byle konuma tatl sevgilim..." "Ben senin tatln filan deilim sersem kadn! Ben sana ne..." "Vakit doldu Luke." "Umrumda bile deil. u anda senin kafan koparp kpeklere atmak geliyor iimden..." Lil sakin grnmeye alarak, " dakika doldu, Luke," dedi. "Oh, yle mi? zr dilerim o zaman." "Pekl, imdilik bu kadar oyun yeter, Luke. Teekkrler." Lil bunu syledikten sonra sevecen bir tavrla gelip ban kucama koydu ve biz bu kez hi zar atmadan, darlp da baran kar kocalarn yapt gibi bir gzel yatp sevitik. Lil bu olaydan sonra bana kar eskisi gibi sevecen davranmaya balad ve mutlu olduk. ou zaman elbette. O sabah zar bize tenis oyffama seenei verdi, sonra da krfezde bir kumsala giderek bir sre yzdk ve Larry ve Evie ile kovalamaca oynadk, biraz daha yzdk. iftlie dnnce cin ierek konutuk, sonra orba iip hamburger yedik, hai itik, Bayan Welish gitar ald ve Fred'le ben ark syleyerek biraz daha hai itik ve kafalar iyice bulunca odalarmza ekildik. Odamzda Lil ile seviirken Lil zevkle bard ve Fred plak olarak ieriye girip bize katlmak istedi, ama ben zar atp ona hayr dedim ve Fred kserek gitti. Ama biraz sonra Fred ve Bayan Welish birlikte geldiler bizim odamza, hep beraber oturup iirlerden, sevime ekillerinden, pornografiden, 302 LUKE RHINEHART uyuturucu kullanmaktan ve benzeri konulardan sz ederek konumaya baladk. Daha sonra arkadalarmz gittiler, ben ve Lil biraz daha sevitik ve Lil uykuya dalmadan nce, "Zar adamn artk bir yuvas var," dedi. Ben de uykulu bir halde, "Haa, ok iyi," dedim ve ikimiz de uykuya daldk. 303 Blm Elli ki Eric elindeki ton balkl sandvii nazik bir eymi gibi dikkatle tutarak, sakin bir ifadeyle, "Kamama yardm etmeni istiyorum, Doktor," dedi. Dier hastalar ve ziyaretileriyle dolu olan W Kouu ka-feteryasndaydk. Ben siyah bir balk yaka gmlek ve eski bir siyah elbise giymitim, onun zerinde ise doal olarak gri akl hastanes kyafeti vard. Konuan kalabaln grltsnde onu daha iyi duymak iin ne doru eildim ve "Neden?" diye sordum. "Buradan kmak zorundaym," diye konutu. "Burada yapabileceim bir ey kalmad," derken omzumun zerinden dikkatle arkamdaki insanlara bakyordu. "Peki, ama neden bana sylyorsun bunu? Bana gvenmediini ikimiz de biliyoruz" "Sana gvenmiyorum, onlar da gvenmiyor, kimse gvenmiyor ki sana." "Teekkrler." "Ama sen onlarn tarafnda olan ve bize yardm edebilecek kadar ok ey bilen tek adamsn." "Bunu renmekten onur duydum dorusu." Glmsedim, tekrar arkama yaslandm ve karton bardaktaki ikolatal stten bir yudum aldm. Ama onun daha sonra syledii cmlenin ba tarafn duyamadm. "... gidecek. Bunu biliyorum. Her naslsa geecek bu da." ne doru eildim ve "Ne? Anlayamadm?" dedim. "Kamama yardm etmeni istiyorum." "Ha u mesele. Ne zaman?" "Bu akam." Hastasnda ok ilgin belirtiler grm bir doktor gibi, "Yaa, yle mi?" dedim. "Bu akam saat 8'de." "Sekizi eyrek gee olmaz m, mesela?" "Bir grup hastay Manhattan'da Hair'i seyretmesi iin gtreceksin ve bunun iin bir otobs tutacaksn. Otobs buraya 7.45'te 304 jelecek ve sen de gelip bizleri otobse bindireceksin." "Neden Hair'i seyretmek istiyorsun?" Siyah gzleriyle bir sre yzme bakt, sonra omzumun s-nden kalabal szd. Bir sre dnd ve sonra sakin bir sesle, Biz Hair'i seyretmeyeceiz ki," dedi. "Kaacaz biz. Sen hepimizi prnn dier ucunda serbest brakacaksn."

"Evet, ama Dr. Mann ya da dier mdrlerden birinin yazl zni olmadan kimse ayrlamaz bu hastaneden." "Sen sahte bir izin ayarlarsn. Byle bir izni hastabakcya bir doktor verirse kimse kukulanmaz onun sahte olduundan." "Siz katktan sonra ben ne olacam peki?" Sakin bir ifadeyle arkamda oturanlara bakt ve ban sallad. "Bu nemli deil. Sen sadece bir arasn." "Demek yle. Evet, ben tam olarak bir otobsm yani, deil mi?" "Evet, sen bir arasn ve sen de kurtulacaksn." "Bunu rendiime sevindim dorusu." Bir sre konumadan baktk ve sonra ben, "Peki, ama neden yapaym bunu ben?" diye sordum. Salonda ok grlt olduu iin balarmz iyice yaklatrmtk, aramzda sadece on be santim mesafe vard. Hasta adamn yznde ilk kez bir glmseme grdm. Dikkatle gzlerime bakt ve hafif bir sesle, "nk bunu yapman zar syleyecek sana," dedi. Hastasnn belirtilerini dinleyip tan koymu bir doktor gibi birden rahatladm sanki ve "Yaaa!" dedim. "Demek bunu yapmam zar syleyecek bana, yle mi?" "Ona imdi danacaksn." "Ona imdi danacam demek." Elimi ceketimin cebine attm ve iki yeil zarm kardm. "Sana daha nce akladm gibi, seenekleri ve ihtimal oranlarn ben saptarm." Eric, "Bunun hi nemi yok," dedi. "Ama ben senin kaman zara bir seenek olarak verme yanls deilim." Ere yine hafife glmsedi ve biraz nce sylediini tekrarlad. "Bunun hi nemi yok." 305 "Hair'i izlemek iin seninle beraber ka kii gtrmem gerekiyor peki?" Sakin bir ifadeyle, "Otuz yedi," diye cevap verdi. Birden ne diyeceimi ardm, azm bir kar ald ve "Yani ben... Dr. Lucius Rhinehart, bu akam saat sekizde . . . Amerika'nn en byk akl hastanesinden otuz yedi akl hastasn karacam, yle mi?" diye kekeledim. "Otuz sekiz," dedi. "Haa, seninle beraber yle oluyor tabii." Bir sre daha konumadan birbirimizin gzlerine bakp durduk, ama o kendinden ok emin grnyordu. Birden sinirlendim ve "Bak sana ne diyeceim," diye konutum. "Yapabileceim en iyi eyi yapacam, yani bir tek zar atacam, eer ikili ya da altl gelirse kamanza yardmc olacam, tamam m: Bana cevap vermedi ama sorumu tekrarlaynca, "Pekl," dedi. "Zar iyi alkala ve bir e at bakalm." Onun yzne bir sre daha baktm, sonra zan iki avucumun arasna alp birka kez salladm ve masann stne, bo st kutusu ile ton bal tabann arasna attm: kili geldi. Bam salladm ve "Vay canna!" dedim. fadesiz gzlerle yzme bakt ve sandalyesinde arkaya yaslanrken, "Gelirken biraz da para getir," dedi. "Yz dolar bile olsa imdilik yeter." Bunu syledikten sonra sandalyesini geriye iterek ayaa kalkt ve mutlu bir glmsemeyle yzme bakt. Ban sallad ve "Tanrnn gizemli almalar var," dedi. Ben de ona bakarak bam salladm ve ilk kez olarak kendi arzumun deil de zarn dediinin yaplmasn istediimi anladm. "Evet," dedim. "Tanrnn aralar eitli ekillerde ve byklklerde oluyor." Hastam, "Bu akam grrz," dedi ve kalabalk kafeteryadan kp gitti. Aslnda Hair'i bir kez daha grebilirim diye dndm ve kendi kendime glmsedikten sonra Byk Akl Hastanesi Ka Plan konusunda almaya baladm. 306 Blm Elli Jake, "Artk iyiletiini syleyebilirim sana," dedi. "Ama ben pek emin deilim Jake," dedim. O gn leden sonra onun ofisindeydik ve Jake bana bunun son terapi seansmz olabileceini sylemeye alyordu. "Senin u zar terapisiyle ilgilenmen sana zarlarla alma konusunda mantkl bir temel verdi. Daha nce zarlar sadece sorumluluklarndan kamak iin kullanyordun. imdi ise onlar senin sorumluluun oldular." "Bunun ok hassas bir konu olduunu kabul ediyorum, Jake. Fakat zarn gnn birinde beni yeni bir yne atmayacan nerden bileceiz?" "nk artk bir amacn var. Seenekleri sen kontrol ediyorsun, yle deil mi?" "Evet." "Zar terapisinin tehlikeli olduunu da kabul ediyorsun." "Bazen." "Baka bir aptal kadnla yatmak uruna zar terapisinin gelimesini riske atmayacaksn herhalde, deil mi? Artk ne istediini biliyorsun."

"Ya akll bir kadn karsa nme?" "Zar terapisini gelitirmeyi dneceksin. Bu gelitirme fikri sana, baban Freud ve Dr. Mann eklinde dnerek reddettiinden ve bu rasgele isyana baladndan beri eksiin olan o temeli verecektir." "Fakat iyi bir zar terapi uzmannn rasgele bir yaants olmal." "Ama hastasn da dzenli olarak grmeli. Bunu mutlaka yapmas gerekir." "Haklsn galiba." ' "Hastasn dinlemeli, ona bir eyler retmeli. Ayrca Lil de deniyor zar uygulamasn, ocuklarn da var, Luke. Yeni kiiliin kabul edildi artk. Bundan sonra deli rol oynamana gerek kalmad." 307 "Anlyorum." "Ben bile kabul ettim yeni Luke'u. Arlene de bana zar tedavisi konusunda deerli bilgiler verdi. Sonra Boggles ile de konutum. Zar terapisi mantkl bir yntem." "Evet, ama bir insann kendini gvende hissetmesi iin gerekli olan dengeli benlii bozma eilimi gsterebilir." "Sadece yapay olarak. Aslnda bu yntem hastay dier insanlarla srekli mcadeleye zorlayarak gcn artrmasn salyor." "Ego gcn m artryor?" "Elbette, artk hibir eyden korkmuyorsun, deil mi?" "ey, bilemiyorum." "Kendini o kadar kt durumlara drdn ki artk kimse in-citeme"z seni." "Ah, bilemiyorum, hassas bir konu bu." "te bu ego gcdr." "Egosuz ego gc." "Anlamsal, ama biz de bunun peindeyiz zaten. Beni kimse incitemez, nk ben her eyi analiz ediyorum. Bir bilim adam yarasn da, kendisini yaralayan da, tedavi edeni de ayn tarafszlkla inceler." "Zar terapisi gren renci ya da hasta da zar kararn, iyi ya da kt olduuna bakmakszn uygular." "Bu doru ite, Luke." "Fakat herkes kararlarn zarlara danarak vermeye balarsa nasl bir toplum olur bu, Jake?" "Sorun yok orada. nsanlar ancak seenekleri kadar garip olabilirler ve zar tedavisi grenlerin ou sonuta senin gibi olur; senin vakan nemli yapan da bu ite. nsanlarn hepsi kark bir isyan srecine girecekler ve sonra da amalarna uygun lml, rasyonel bir zar yaantsna balayacaklar." Ben terapi sedirinin zerinde dimdik otururken arkama yaslandm ve "Bu ok gzel ite, Jake," dedim. "Ama biraz canm sklyor gibi." "Zarlarn lml ve rasyonel kullanlmas ok mantkl ve yumuaktr ve herkes denemeli bunu." 308 LUKE RHINEHART "Ama zar yaants tahminlerin ve mantn dnda olmal, lml da olmamal aslnda. yle olmad zaman zar hayat olmaz." "Sama. Sen bugnlerde zarlar izliyorsun, deil mi?" "Evet." "Hastalarn dzenli olarak gryorsun, karnla mutlu bir yaantn var, faturalarn dyorsun, dostlarnla konuuyorsun, yasalara sayglsn; yani salkl, normal bir yaama geri dndn, tedavi oldun, iyiletin, Luke. Artk cann da sklmyor, iyiletin ite." "Buna inanmak kolay deil, Jake." "Anlalmas ok g bir adamdn, Luke." "Ben kendimi ay nceki halimden pek farkl gremiyorum." "Zar terapisi, ama, dzen, lml olmak, snrlama duygusu, her ey var Luke, sen iyiletin." "Yani sen artk analizlerine son mu vereceksin?" "Her ey tamamdr Luke, artk rahata barabilirsin." "Sana borcum ne oldu?" "Bayan R giderken faturay verecektir sana." "Teekkrler, Jake." "Luke, dostum, Alt Yanl Adam Vakas' adl makalemi bugn leden sonra ve bu akamki poker oyunundan sonra bitiriyorum. Asl ben sana teekkr ederim." "Gzel oldu mu?" "Vaka ne kadar zor olursa yaz da o kadar gzel olur. Aklma gelmiken syleyeyim, Arnie Weissman'la konutum ve sonbahardaki yllk AAPP konferansnda seni konumac olarak davet edebileceini syledimZar Terapisi konulu bir konuma yapabilirsin orada. yi yapmm, deil mi?" "Teekkrler, Jake." "Ben de Alt Yanl Adam Vakas' adl makalemi ayn gn sunabilirim diye dndm."

"Dinamik ikili diyecekler bize," dedim ve gldm. ' "Makaleme nce 'lgn Bilim Adam Vakas' adini koymay dndm ama sonra Alt Yanl Adam Vakas'n daha uygun buldum. Sen ne dnyorsun bu konuda, Luke?" 309 ZAR ADAM "Bence de 'Alt Yanl Adam Vakas' gzel, ilgin bir isim." Jake masasndan kalkp oturduum yere geldi ve elini omzuma koyarak glmsedi. "Sen bir dahisin, Luke. Ben de yleyim tabii, ama lml olmalyz." "Grrz, Jake," diyerek ayaa kalktm ve onun elini skp kapya doru yrdm. "Bu akam pokerde grrz," dedi. "Oh, tabii, bak ben oyunu unutmutum. Ama biraz gecikirsem kusura bakma." Kapy ap kmak zereydim ki yine gld ve "yiletin, Luke," diye tekrarlad. " "Ben hl kukuluyum, Jake," dedim "Umarn senin dediin olur. Grrz." "Grrz, Luke." 310 Blm Elli Drt (13 Austos 1969 aramba tarihli The New York Times Gazetesinden alnmtr.) New York Devlet Akl Hastanesi tarihinin en byk ka olaynda, dn akam Manhattan'daki Blovill Tiyatrosuna Hair adl oyunu izlemek zere gtrlen Queensborough Eyalet Hastanesinin otuz akl hastas kamtr. Bu sabaha kar scat 2'de kaaklardan on tanesi hastane personeli ve polisler tarafndan yakalanm, ama yirmi kaak bulunamamtr. Blovill Tiyatrosunda akl hastalar Hair adl mzikal oyunun birinci perdesinde oturup oyunu izlemiler, ama ikinci perde b slarken kamlardr. Hastalarn ou ikinci Perdenin bandaki 'Nereye Giderim adl arkya tempo tutarak sahneye frlamlar, oyuncularn arasna karmlar ve sahne gerisinden sokaa karak kamlardr. Tiyatrodaki seyirciler akl hastalarnn bu davrann oyunun bir paras sanmlardr. Hastane yetkililerinden alnan bilgiye gre, otuz sekiz hastann kiralanm bir otobsle tiyatroya gtrlmesi iin gerekli izin, Hastane Mdr Dr. Timotyj. Mann'n imzas taklit edilerek hazrlanm sahte bir belge ile alnmtr. Sahte izin belgesine inanarak hastalar tiyatroya gtren Dr. Lucius M. Rhinehart, hastalarn sahne arkasna ve oradan da sokaa kalar srasnda, hastabakclar ile beraber drt tehlikeli hastay kontrol altnda tutmaya altklar iin dier kaaklara engel olamadklarn aklamtr. Ka esnasnda sadece be hasta tiyatro binasnda engellenmi, hastabakclar tarafndan yakalanmlardr. Dr. Rhinehart medya mensuplarna, "Akl hastalarnn tiyatroya gtrlmesi olay zamansz ve kt planlanm bir geziydi" diye konumutur. "Bunu biliyordum ve izni veren Dr. Mann' drt kez aradm ama bulamadm, bylece sahte izin belgesi beni de yanltt ve hastalar istemediim halde tiyatroya gtrmek zorunda kaldm" 311 ZAR ADAM Polise gre, kaan ahi hastalarnn kalabalk ve bazlarnn tehlikeli olmas ve yetkilileri kandrmak iin gereken sahte belgelerin byk bir ustalkla hazrlanm olmas, bu kan ok iyi planlandn gstermektedir. Kaan akl hastalar arasnda, Harlem hakknda konuan Belediye Bakan Lndsay'nin yzne konumas srasnda tkrerek gazetelere manet olan Kara Parti yesi Arturo Toscanini Jones ve taraftarlar Paskalya Yortusu ayini srasnda St. John Katedralinde olay karan hippi Eric Cannon da vard. Hastane yetkilileri kaan hastalarn adlarnn, aileleri ve yaknlaryla grlmeden basna verilmeyeceini aklamlardr. Kaan hastalarn ou hastane kyafeti, tirt ve lastik spor ayakkab, sandal ve terlik giymektedir. Baz hastalarn zerinde pijama ve bornoz olduu sylenmitir. Polis kaan akl hastalarnn bazlarnn tehlikeli olduunu syleyerek halk uyarm ve bunlarla karlaan vatandalarn ok dikkatli olmalarm istemitir. Kaanlarn iinde iki tane de Jones'un Kara Parti yesi vardr. Kama olay ile ilgili soruturma devam etmektedir. Blovill Tiyatrosu yetkilileri ve Hair mzikali yapmclar, akl hastalarn reklm amacyla kardklarna dair haberlerin tamamen uydurma ve yalan olduunu aklamlardr. Bu olayla ilgili haberi Times dergisinde yeniden okumak ok basit geldi bana. Sahte izin belgesi, kiralanan otobs, akl hastalarnn tiyatroya gtrlmesi ve oyun srasnda olay yaratan kalar ok heyecan vericiydi ama basitti bana gre. Bir akl hastanesinden bir akl hastasnn sadece bir saat izinli kabilmesi iin ka tane sahte belge hazrlamak gerekir dersiniz, bu konuda bir fikriniz var m acaba? leden nce saat 11.30'da Eric'den ayrldm andan, terapi iin Jake'e gideceim leden sonra saat 3e kadar daktiloda bir sr kat yazdm,

hepsine Dr. Mann imzalar attm ve gerekli personele gnderdim. Bir sre sonra Dr. Mann'm imzasn kendisinden daha gzel ve hzl atabiliyordum. Akl hastalarn byle bir geziye gtrmek iin seksen kadar belge yazp imzaladm. 312 LUM KniINtnAKI Birisi size Zenci aksanyla, otuz sekiz akl hastasn hemen o akam, kiralanacak krk be kiilik bir otobsle ehrin gbeinde bir tiyatroya gtreceinizi fsldayarak sylese ne yapardnz acaba, kukulanr mydnz ondan? Yars nereye gittiini bilmeyen, ya da gitmek istemeyen, bazlar TVde ma izlemeyi bekleyen otuz sekiz akl hastasn hastaneden karmay denediniz mi hi? Bana bal krk kiilik kouta hangi hastalan karacam bilmediim iin, rasgele otuz sekiz isim setim ama bunlardan bazlar Bay Cannon'un istedii hastalar deillerdi tabii. O akam saat yedi elli te Arturo yanma geldi ve kulama eilerek, "Bana bak, Rhinehart" diye fsldad, "en iyi iki adamm yok bu listede." "Onlar da Hair'i baka bir akam izlerler," dedim. "Ama ben bu adamlarm istiyorum." "Bu listede otuz sekiz isim var ve Hair'i izlemek iin tiyatroya da bu hastalar gidecek." Kak herif beni ekerek keye kadar gtrd ve "Ama Cannon zarlarn syledii..." "Zarlar bana Cannon'a yardm etmemi ve onunla beraber otuz yedi baka akl hastasn da karmam sylediler," dedim. "Kimse bana isim vermedi. Eer sen sorumluluu zerine almak istiyorsan benim iin hi fark etmez, bu kadar hastann ad hi ilgilendirmez beni ve kim olursa olsun gtrrm." Kak adam hzla uzaklat yanmdan. Be dakika sonra Ba Hastabakc Herbie Flamm yanma geldi ve "ey, Dr. Rhinehart," dedi. "Heckelburg'un ad bu listede yoktu, ama onu biraz nce sizin hastabakclarla ve son grupla beraber koutan karken grdm." "Heckelburg mu? imdi bakar, kontrol ederim," dedim ve uzaklatm oradan. Tam dar kmak zereydim ki Flamm tekrar yakalad beni. "Sizi tekrar rahatsz ettiim iin zr dilerim, Doktor," dedi. "Ama listenizdeki hastalardan drd hl burada ve listenizde olamayan hastalardan da drd dar kt." "u anda kouta be hasta kaldndan emin misin Bay Flamm?" 313 "Evet, efendim." "Benim admn Ri irehart olduundan da emin misin?" Ba Hastabakc akn bir ifadeyle yzme bakt ve sinirli bir hareketle koca gbeini kamaya balad. "Evet efendim, sanrm, efendim." Ona daha nce grmediim ve yeni olmasn umduum bir hastay gsterdim ve "u hasta kim peki?" diye sordum. "ey... o mu, efendim?" "Evet o ite " "Tamam, o blmn hastabakcs H-.ggins'e soracam, Doktor." "Bana bak, Flamm, sen isim eri hatr ayana kadar bekleyemem burada, tiyatronun alna yetie meyecef iz. Sonra grrz." "Gle gle... Gle gle, Dcktor..." "Adm Rhinehart, bunu da unutaym deme sakn." zerlerinde hastane kyafetleri, pijamalar, yrtk tirtler, kirli eofman stleri, bornozlar, ayaklarnda terlikler, yrtk sandallar, eski lastik ayakkablar olan ve nlerinde b< yaz hastane gmleiyle, slkla Cumhuriyet mar alan on sekiz yanda bir ocuun yrd otuz sekiz deliyle Broadwayde geit resmi yaptnz m hi? Bu adamlarn bandaki kak olann yannda yryerek, hem de normal grnmeye alarak tiyatroya gittiniz mi? Hem de son anda hastalar iin olduunu syleyerek, tanesi 8.5 dolar olan n sra koltuklardan yirmi tane alabildim. Be yz kiilik koca tiyatro salonunda otuz sekiz ka, yirmisi n sralarda, ama gerisi dalm olarak yerletirmeye altnz m? lerinde tane,yryen zombi, drt manik-depresif ve alt ecinsel de bulunan bir sr deliyle dolu bir tiyatroda uratnz m? Bu delilerden bir tanesi srekli olarak yannza gelip fsldayarak, ne zaman kaacaklarn sorduu zaman vakur ve otoriter grnmeye altnz m? Arturo X bir ara yine yanma geldi ve "Rhinehart! Bu koca tiyatroda ne yapyoruz biz?" diye fsldad. 314 "Bana, sizi buraya getirip Hair 'i izletmemi sylediler, aldm emir byle. Ben de bunu yaptm. Zar sizi Lexington Caddesinde serbest brakma seeneini reddetti. Umarm elenirsiniz." "Arka tarafta nbeti olarak bekleyen drt domuz var. eri girerken grdm onlar. Bu bize kurulan bir tuzak m yoksa?"

"Ben polis konusunda bir ey bilmiyorum. Tiyatrodan kmak iin baka yollar da var, sakn unutma. Hadi, iyi elenceler." "Tiyatronun klar lolayor. Ne yapacaz imdi?" "Mzii dinle. Sizi buraya Hair mzikalini seyretmeniz iin getirdim. Elenmenize bakn, dansa ayak uydurun, mutlu olun." Eric Cannon sakin tavrn hi bozmad, gayet ciddi bir ifadeyle bana hi yaklamad. Ama birinci perde sonunda yanma sokuldu ve srtarak, "Gzel ov, Dr. Rhinehart, iyi ki gelmiiz," diye fsldad. Fakat Arturo X oyun boyunca, adamlarndan biri ya da benimle konuamad iin oturduu yerde sinirli hareketlerle kprdanp durdu. Perde arasnda yanma geldi ve "Bana bak, Rhinehart," dedi. "Hepimiz dans ederek sahneye frlasak ne yaparsn?" diye sordu. "Ben sizi mzikal izlemeniz iin getirdim buraya, elenin, dans edin, ark syleyin." Gz muayenesi yapan bir gz doktoru gibi dikkatle gzlerime bakt, ne demek istediimi anlamaya alt, sonra da bir kahkaha patlatt. "Tanrm!" diye mrldand. Ona bakp glmsedim ve "Elenmene bak, evlat" diyerek ayrldm yanndan. dakika sonra benim iriyar hastabakclardan biri yanma geldi ve "Dr. Rhinehart, bizim hastalar aralarnda fsldap duruyorlar," dedi. "Birbirlerine ak sak espriler yapyorlardr," dedim. "u Arturo Jones btn hastalarn yanna gidip bir eyler fsldyor onlara." "Oyun bitince herkesin otobse gelmesi iin talimat verdim ona, hastalara bunu sylyor sanrm." "Ya kamaya kalkan olursa?" "Onu hemen yakalayn, ama incitmeyin, nazik davrann." 315 . "Peki, ama ya hepsi birden kamaya kalkarsa ne yapacaz?" "Sosyal adan en tehlikeli olanlar, rnein zombileri ve ldrm katilleri yakalayn ve gerisini polislere brakn. Ama iddet kullanmak yok, bizim hastane hastabakclarnn kt hretli olmasn istemeyiz, deil mi? Tiyatrodaki normal seyircileri de korkutmayalm." "Tamam, Doktor." Oyun balarken en azl deli canilerden ikisinin arasna oturdum ve bizim sradaki hastalar sahneye frlamak iin harekete geince, gl kollarm onlarn boyunlarna sardm ve bayltana kadar sktm, ikisi de uykuya dald. Sonra bizim kak hastalarn sahneye frlayn akn, oke olmu bir halde izleyen mzikal oyuncularnn arasna karan hastalarmza baktm. Ortalk bir anda kart, sahne sanatlar dans edip ark sylemeye balaynca bizim hastalar da onlar taklit ettiler ama hastalarn byk ounluu ok gemeden sahne arkasna geerek ortadan kayboldular. Polisler beni yaklak yarm saat kadar tiyatroda sorguya ektiler, sonra hastaneye telefon ederek yetkililer hastalarn ka olayn anlattm. Eve gelince Dr. Mann' aradm ve telefonda ona da olanlar konusunda bilgi verdim. Ona telefon ettiim srada Dr. Mann poker oynuyordu ve elinde de kare as vard, bu nedenle haber onu ok kt yapt. "Aman Tanrm, Luke? Otuz hasta m kat? Ne yaptn sen, Tanr akna? Nasl oldu bu?" "Fakat sen mektubunda bana..." "Ne mektubu, oh, hayr, hayr, Luke. Sana otuz hasta konusunda hibir mektup yazmadm ben, yapamam bunu ve sen de bilirsin! Nasl yapabildin bunu?" "Seni birka kez aradm, konumak istedim seninle." "Fakat anlamadn m? Ben bu konuda hibir ey bilmiyorum. Otuz hasta kat, ha?" "Beini yakaladk." "Aman Tanrm, Luke! Gazeteler yazacak, Dr. Easterbrook, Senato Akl Sal Komitesi bizi mahvedecek, Tanrm, Tanrm!" "Sakin ol, onlar sadece birer insan," dedim. 31b LUKE RHINEHART "Btn gn bunlar olurken neden kimse bir ey sylemedi bana peki? Neden herkes byle aptalca davrand? Otuz hastay koutan alp gtrmek... Tanrm!" "Aslnda hepsi otuz sekiz hastayd." "Hastalar bir Broadway mzikaline gtrmek..." "Nereye gtrecektim peki? Sen mektubunda bana..." "ldrtma beni, Luke! Bana mektuptan sz etme sakn! Gazeteler, Easterbook, Luke, Luke, mahvedecekler bizi, ne yaptn sen?" "Bu kadar telalanma, Tim. Akl hastalar her zaman kolay yakalanrlar." "Ama yakalandklar haberlerini kimse okumaz. Heyecan yaratan haber onlarn kalardr."

"Halk bizim hastalara kar ne kadar nazik olduumuzu anlayacak. Sen de mektubunda..." "Sana mektup lafn etme diyorum, Luke! Bundan sonra hibir hastaya ok ksa bile olsa darya kma izni veremeyiz. Asla yapamayacaz bunu." "Sakin ol, Tim, sakin ol. Polislerle ve gazetecilerle yeniden konumam gerekiyor ve..." "Onlara hibir ey syleme.. Ben oraya geliyorum, larenjit olduunu, konuamayacan syle onlara." "Acele etmem gerekiyor, Tim. Sen de hemen gelsen iyi olur." "Sakn konuma..." Polislerle, gazetecilerle ve hastanenin alt dzey yetkilileriyle, sonra da tela iinde gelen Dr. Mann ile bir buuk saat kadar, vakit gece yarsna gelene kadar konutum. Bu olay dnda, Lil'in pokerde srekli kazandn syleyebilirim, Bayan Welish ve Fred hep kaybeden taraf olurken, Jake ve Arlene fazla zararda deillerdi. Hepsi de Dr. Mann'n neden bu kadar fkelendiini merak ettiler ama ben onlar yattrdm, bilinmeyen kiilerin sahte belgeler hazrladn, aslnda olayn bytldn, bu olay konumaktan bktm ve poker oynamak istediimi syledim. O akam ok sinirliydim ama kr ki onlar da fazla zerime gelmediler ve oyuna devam ettik. Fakat ilk elde Fred Boyle'a, ikinci 317 elde de Arlene'e yenildim ve para kaybettim. Yedi el oyundan sonra kimse tam olarak kazanmad ya da kaybetmedi, ben ok fkelendim ama can sklp uykuya dalan Bayan Welish dnda herkes neeliydi. Polis beni bir kez daha arad ve onlara olaydan nce Dr. Mann' telefonla aradm ama ulaamadm bir kez daha syledim. Onlara, en azl hastalardan ikisini kendi gayretimle yakaladm tekrar anlattm ve beni artk rahatsz etmemelerini rica ettim. Daha sonra pokere devam ettik, ben iki el daha kaybettim ve iyice sinirlendim. Fred bana hastalarndan ikisine zar terapisi uyguladn ve Jake de makalesine yazd son cmleleri anlatt. Sonunda hepsi gittiler ve Lil de glerek yatak odasna geti. Bense bir koltua yldm ve onun batan karc pcklerine ramen olduum yerde kalp bama gelebilecekleri dnmeye baladm. 318 Blm Elli Be O gece sabaha kar saat 1.30 ile 3.30 arasnda olanlar, tarihsel not olabilecei iin objektif olarak kayda alnmaldr. Dr. Rhinehart 13 Austos sabaha kar erken saatlerin aslnda zar ile tanmasnn yldnm olduunu birka haftadan beri dnyordu. Yine 1969 ylnda olduu gibi, ayn eyleri yapmak zere hazrlanacakt; uzun vadeli bir seenekler listesi yapacak ve zar da onun hayatn bu listeye gre ynetecekti. Fakat bir gn nce yaad olay onun kafasn karmakark etmiti ve o anda uzun vadeli seenekler dnecek halde deildi. Bir yl nce can sklyordu, huzursuzdu ama imdi hem fazla heyecanl ve hem de daha huzursuz bir durumdayd. Yalnz kalnca salonda bir sre bir aa, bir yukar dolat, yumruklarn skp dilerini gcrdatt, kendi karnn yumruklad ve akl hastalarnn ka olaynda polisin kendisini sulayp sulamayacan dnd. Ama kaanlardan bazlar yakalanp kendilerini Dr. Rhinehart'n kardn syleseler bile, akl hastas olduklar iin ifadeleri geerli saylmayacakt. Dr. Rhinehart bunu dnnce rahatlad ve yirmi dakika boyunca, tekrar arld zaman verecei savunmasn hazrlad. Sulad takdirde, bunun kendisine kar, beyaz bir doktoru sulamak isteyen bir zenci ve bir hippi tarafndan hazrlanm bir komplo olduunu syleyecekti. Dr. Rhinehart sonunda yoruldu ve polis ve Dr. Mann ile olan sorunu ile ilgili olarak daha ne kadar dnmesi gerektii konusunda zar att ve zar da ona on dakika daha dnebilirsin dedi. Konu hakknda on dakika daha dndkten sonra derin bir nefes ald ve kendi kendine, "Pekl, imdi nerdeyiz bakalm?" diye sylendi. Birden o gnn yldnm olduunu hatrlad ve zar, atmaya karar verdi; zar birli, l ya da beli gelirse gidip Bayan Ecstein ile ak yapacakt. Zar l geldi, o da gidip karsna, dar kp yry yapacan syledi. Bu olay ok nemli olmad iin, onu Dr. Rhinehart'n kendi anlatmyla veriyoruz: 319 ZAR ADAM Merdivenden yavaa indim, pasl demir parmakln yann dan getim ve kapnn zilini aldm. Saat gece yarsndan sonra 2.20 idi ve hi kukusuz komu sohbeti iin uygun bir saat deildi. Arlene uykulu gzlerle gelip kapy at, zerinde Jake'in bornozu vard. Beni grnce pek armad ve sadece, "Oh!" dedi. "Cinsel bir toplant iin geldi, Arlene." "Gel bakalm." "Zar bana bunu tekrar yapmam syledi." Arlene bornozun nn biraz at ve gzlerini krptrarak, "Ama Jake burada," dedi. "Koridorun sonunda, alma odasnda alyor."

"zr dilerim, ama zarn nasl olduunu bilirsin." "Artk ondan bir ey saklamayacama da sz verdim ona." "Fakat bunu zara sordun mu?" "Oh, haklsn ekerim." Arlene dnp yatak odasna gitti, ben de arkasndan gittim, tuvalet masasnda zar attk. Zar ona Jake'e her eyi anlatmasm ama ayn zamanda benimle de seviebileceini syledi. Fakat be aylk hamile olan kadnlar seviirken sadece Kama Sutra pozisyonlar on sekiz ve yirmi alty kullanabilirlerdi. Sonra onun arkasndan Jake'in alma odasna gittik, Arlene kapy aralayp masasna kapanm kocasna bakarken ben de onun omzu zerinden baktm ieriye. Arlene alak sesle, "Jake," diye seslendi. Jake arkasna bakmadan, "Ne var yine?" diye sordu. "Luke geldi." "Yaa, Luke, gel dostum, ben de yazy bitirmek zereydim za.w ten." dedi. Arlene, "Seni rahatsz ettiimiz iin zr dileriz, Jake "Ama zarn dediine gre Luke..." Jake beenmedii bir cmleyi kalemiyle karalarken hafife glmsedi ve "Son blme geldim, Luke," dedi. "Bana birka dakika izin verirsen..." Arlene onu szn keserek, "Zar ona cinsel toplant yapmasn sylemi," dedi. 320 \ "Ne dsdin sen?" Jake ban kaldrp kapya bakt. Ben de, "Bu bizim yldnmmz," diye ekledim. Jake boazn kad ve yzn buruturdu, can sklm gibi grnyordu. Bir sre dnd ve sonra, "Aman Tanrm!" diye sylendi. "Dnya nereye gidiyor byle?" Gzlerini ksarak uzun sre Konumadan bize bakt. Sonra yan tarafna dnd, bir zar alp masaya att ve kalarn att. "Pekl, ne yapalm?" dedi. "Benim bornozumu kirletmeyin bari." Arlene glmseyerek, "Merak etme sevgilim," dedikten sonra seriye dnd ve yatak odasna doru yrd. Dr. Rhinehart dairesinden ktktan yaklak otuz sekiz dakika sonra geriye, evine dnd ama yine huzursuzdu. Bir yl nce ayn eyi yaptktan sonra evine geldiinde kendini mutlu hissetmiti ama imdi durumu hi de iyi deildi. Salonda bir koltua kerken ok yorgun, endieli ve acnacak bir halde hissediyordu kendini. Bir sre sonra endiesi artt, yine o garip sesi kard ve "Aaaahhh!" dedikten sonra koltuktan kalkp masasndan kt, kalem ve zar ald. alma odasndan salona dnerken, yatak odasnda durmu merakla ona bakan karsn grd. Lil onun kard garip sesi duymu ve bana bir ey geldiini sanarak yataktan frlamt. Dr. Rhinehart sinirli bir ifadeyle, "Hibir ey yolunda gitmir yor," diye sylendi. "Eer polisin akllca ya da aptalca davranacana kesin olarak inanabilsem..." Lil onun yanna gelip ince kollarn kaldrd, onun boynuna dolad ve esneyerek ban ona yaslad. Dr. Rhinehart karsnn yataktan km scack vcudunu kollarna ald ve yine inler gibi, "Aa-ahh!" diyerek o garip sesi kard. Lil'i dudaklarndan pt ve "Nasl uyuyacam ben bu halde?" diye sordu. Lil ona bakp glmsedi ve "Hadi yataa gel, Luke," dedi. "Karnn yatanda kalrsan polis sana asla dokunamaz." "Belki biraz zamanm olsayd..." Lil onu yataa doru ekerken, "ok zamanmz var, hadi gel," dedi. "Ryamda yeni bir seenek grdm." 321 Ama Dr. Rhinehart yatak odasnn kapsndan girdikten sonra durdu, omuzlar dt ve "Ama uyumadan nce millerce yol gitmem gerekiyor," diye sylendi. Lil onun koca elini tuttu, esnedi ve glmsedi, sonra, "Seni bekliyorum," diyerek yataa yatt. Dr. Rhinehart, "yi geceler, Lil," dedi. "Sana da sevgilim, yatmadan nce ocuklara bir bakver." Dr. Rhinehart elinde kalem, kt ve iki zar skca tutarak ocuklarnn odasna gitti ve ikisinin de rahata uyuduklarn grnce glmsedi. Larry sarho bir ocuk gibi azn am, Evie ise kafasn battaniyenin iine yle gmmt ki, sadece bann tepesi grnyordu. Dr. Rhinehart ocuklarna bakp hafife glmsecli, "yi geceler yavrularm," diye fsldad ve oradan kp salona dnd. Elindeki kalem kd ve zarlar koltuun nnde yere brakt, yatak odasna doru drt adm att ve sonra durdu. ini ekti ve sonra yere brakt malzemelerin yanna diz kt. Rahatlamak ve yapmak istediine hazrlanmak iin birka deneme zar att; drt kez rasgele fizik egzersizi yapt, iki kez birer dakikalk

gnahkr-aziz oyunu, bir kez de dakika sren duygusal rulet oynad. Zar ona kendine acmasn syledi ve o da bunu isteyerek yapt. Sonra iki yeil zar koltuun zerine brakt, yere diz kerek temennisini dile getirdi: Ey Byk Zar, tapyorum sana; O yeil baknla Bu sabah uyandrdn beni, Plastik nefesinle Canlandrdn l yaantm, Dk o yeil sirkeni Ruhumun kuru boluklarna. Yz a ku yemlerimi datr, Sense onlar toplar, kp yapar ve beni dikersin. 322 Lut\t rcniNcnMm Korkarm ki insanlar Birbirini drten kuklalar, Zihnimde giydirilmi oyuncaklar. Sen dtnde Ey Zar, pler kopuyor ve Ben serbest kalyorum. Ben senin minnettar kabnm, Ey Zar, Doldur beni. Dr. Rhinehart zarn emrine uyduu zamanlar olduu gibi simdi yine rahatlad, neelendi, anlayla bar gelmiti. Oturdu ve gelecek bir yl iin arzulad uzun vadeli seenekleri kda yazmaya balad. ki zarm toplam iki, ya da on iki olursa kars ve ocuklarn terk edecekti. Bu seenei korku iinde yazd ve dokuzda bir ans verdi ona. Zarlar en azndan ay terk etme seeneine bete bir ans tand (zar toplamlar drt ya'da be olursa). Bu seenei yazarken, lmek zere olan bir adamn mucize ilac istemesi gibi bir eyler hissetti ve salkl bir adam testislerine gelecek tehditten korkuyormu gibi de korktu. Zarlarn toplam alt olursa, (yedide bir ans) kurulmu- dzendeki adaletsizlie kar isyan edecekti. Bu seenei neden dndn bilemiyordu aslnda, ama onu huzursuz eden polislere sorun karmak da houna gidecekti. Bir ara Arturo ve Eric ile ibirliine girmeyi bile dnd ama o srada sokaktan geen bir polis arabasnn siren sesi korkuttu onu ve bu seenekten vazgeti. Zarlar toplam olarak yedi verdii takdirde, (altda bir ans) gelecek yl btn zamann zar teorisi ve terapisini gelitirmek iin harcayacakt. Bu seenek ok houna gitti ve bunu yazarken toplam sekiz ve dokuzu da buna vermeyi dnd, ama sonrabunun insann zayf yan olduunu dnd ve vazgeti. Zarlarn toplam sekiz olursa, (yedide bir ans) kendi yaadk323 Z.AK AUAM lann bir otobiyografi eklinde yazacakt. Toplam dokuz, on ya da on bir olursa (drtte bir ans) bir yl iin psikoterapi iini ve zar terapisini brakacak, zarlarn kendisine yeni bir meslek semesini isteyecekti. Bunu yazarken olduka gururland, ok sevdii zar tedavisinin esiri olmadn da bylece kantlam olacakt. Dr. Rhinehart seeneklerini yazdktan sonra listesine bakt ve sevindi, bunlar onun hayal gcn ve cesaretini gsteriyordu. Hepsi de tehdit ve davranlar, felaketin tehlikesini ve yeni g ihtimalini temsil ediyorlard. Listeyi yan tarafna, zarlar da yerde tam nne koydu. Tam o srada arkasndan ince bir sesin, "stm rt, baba," dediini duydu. Olu Larry odann dier ucunda duruyordu ama ayakta uyuduu belliydi. Dr. Rhinehart hemen ayaa kalkt, gidip olunu.kucaklad ve yatana gtrp yatrd. Larry hemen derin bir uykuya dald ve Dr. Rhinehart battaniyeyi onun boynuna kadar ektikten sonra salona dnd ve yine halnn stne diz kt. Zarlar nnde duruyordu, sessizce dizlerinin stnde kalarak iki dakika kadar dua etti Doktor. Sonra iki zar ald ve byk bir nee iinde iki elinin avularnda sallad. Avularmda titre Ey Zar, Ben seninkilerde. nasl titriyorsam. Sonra zarlar bann stne kaldrd ve iirine yksek sesle devam etti: Byk, kasvetli Tanr Bloklar, inin, titrein, yaratn. Ben ruhumu ellerinize teslim ediyorum. Zarlar att: bir birli ve bir de ikili gelditoplam oldu. Karsn ve ocuklarn terk etmesi gerekiyordu. 324 Blm Elli Alt Buna ne diyeceksin bakalm? Blm Elli Yedi. Gkler ansn zaferini ilan ediyor; Ve de gkyz marifetini gsterdi. Gn be gn sylenir kaza, Ve geceden geceye kapris gsterilir. Ne konuma, ne de dil var. Seslerinin duyulmad yerde.

Onlarn yolu tm dnyay dolat, Ve yaptklar dnyann sonuna gitti. ans onlarn iinde gne tapna kurdu, Ki onun gidii cennetin sonunda balar Ve emberi onun sonuna varr: Ve orann scandan saklanan hibir ey yok. ansn yasas mkemmel, ruhu deitiriyor: ansn tankl emin, aklly basit yapyor. ansn antlar doru, kalbe nee veriyor: ansn emri tertemiz, gzleri aydnlatyor. ansn korkusu temiz, sonsuza kadar dayanr: ansn hkmleri tamamen gerek ve doru. Zar Kitabndan 326 Blm Elli Sekiz Aziz Okur, zgrlk korkun bir ey: Jean-Paul Sartre, Erich Fromm, Albert Camus ve dnyann tm diktatrleri hep bunu sylerler. O Austos aynda zaman zaman needen kedere, delilikten skntya gidip gelen hayatm nasl yaayacam dndm durdum. ok yalnzdm. Gidip de, "Ne harika adamm, deil mi? Zar atmak ve rasgele yaayan bir adam olmak iin ailemi ve iimi terk ettim. ansnz varsa, zarlar bana bu konumay bitirmem iin izin verebilirler," diyebileceim hi kimse yoktu. Evden ayrlrken Lil ve ocuklar son bir kez pmemitim bile. Onlara bir not bile brakmadm. Birka not defterimi, ek defterimi, zarn setii birka kitab ve birka ift yeil plastik zar alm ve kmtm evden. Ama iki dakika sonra eve dndm ve Lil'in anlayp inanabilecei tarzda bir mesaj braktm ona: Salondaki koltuun nne, yere, biri yek (birli), dieri de d (ikili) olan iki zar koydum. lk nce Zar Adam iin hibir eyin imknsz olmayacan dnyordum. imde ykselen bir arzuydu bu. Bir lokomotif kadar gl, bir mermi kadar hzl olamazdm, koca binalarn stnden atlayamazdm belki, ama zarlarn istedii ya da kendi arzum olan bir eyi annda yapmak iin zgr olmak, dier insanlara kyasla bir Supermen olmakt. Fakat her eye ramen yalnzdm, Spermen'in en azndan dzenli bir ii ve Lois Lane adl kz arkada vard. Evet, Supermen ve Yarasa Adam gibi her istediimi yapmakta zgrdm elbette, ama her eye ramen tamamen yalnzdm. East Village'da kalmak iin gittiim otel berbat bir yerdi ve QSH'daki yallar kouu onun yannda lks bir dinlenme evi gibi kalrd. Vakit geirmek iin bazen darya kp birka zar oyunu ve rol oynuyor ve ounda da ok eleniyordum ama otelde kaldm zamanlar can skntsndan patlayacak gibi oluyordum. ' imdiye kadar zar sayesinde zmlediim can sknts sorunu, tam bir zgrle kavumak zere olduum u sralarda yeniden ortaya kmaya balad. imdiye kadar kendi ailemi ve dostlarm 327 Lf\r<. ADAM can skc bulurdum ama artk sokaklarda, barlarda ve otellerde rastladm herkes can skc olmaya balad. Zarlar bana imdiye kadar o kadar ok ve deiik roller, oyunlar getirmiti ki, artk yeni bir eyler bulmakta zorluk ekiyordum. Bir gn zengin bir gneyli aristokrat rol oynayarak gen ve gzel bir sekreter kz batan kardm ve onunla iki gece geirdim. Ondan sonra zarlar bana bir serseri rol verdiler, btn param, yeni kyafetlerimi bir dolaba kilitledim, iki gn sakal tra olmadm ve berbat semtlerdeki meyhanelere gidip kafa ektim. Bu rol oynarken fazla uyuyamadm ve etrafmda dolaan serseriler de zerimde para olmadn anlaynca uzaklatlar benden. Bir ara hi param kalmad ve ok acktm iin kk bir marketten bir paket tuzlu biskvi ve iki kutu ton bal konservesi aldm. Ben alacam aldktan sonra markette alan bir delikanl bir sre kukulu gzlerle bana bakt ona da amoraycemate aradm syleyip akn baklar arasnda ktm oradan. Hayat sigortas yapan bir sigortac rolnde bir sre dolatm ama kendime uygun birini bulamadm iin o geceyi de yalnz bama ve can sknts iinde geirdim. Zarlarn dediini yaparken polise kez telefon ettim; birinde sesimi iyice kalnlatrp Zenci aksanyla, Arturo Jones'u hastaneden Kara Panterlerin kardn syledim. kinci telefonda polise Dr. Rhinehart olduumu, evimi terk ettiimi ama benden bir ey isteyecekleri zaman yardma hazr olduumu akladm. Polise ettiim nc telefonda ise isimsiz bir hippi olarak konutum ve onlara Eric Cannon'un Tanr emriyle hastaneden katn anlattm. Bir Wall Street uzmannn ofisinde iki gn boyunca bin dolar koyarak borsa oyunu oynadm, zara danarak hisse senedi aldm sattm ve sadece iki yz dolar kaybettim. Ama can skntsn bir trl atamadm zerimden.

Scak bir Austos gecesinde saat dokuza doru kalabalk bir Village barnda yine tek bama oturdum ve ikimi yudumlarken, geen iki gn boyunca yaadklarm dndm; artk istediimi yapabilecek kadar zgrdm ama aklma hibir ey gelmiyor, hibir ey ilgimi ekmiyordu, can skc bir gelimeydi bu. Fakat bu da bir 328 LUKE RHNEHART yenilik saylrd ve bunu dnnce kendi kendime glmeye baladm. Aslnda zarlara ksa bir tatil vermem ve neler olacan grmem ilgin olacakt. Birka hafta boyunca tesadfen yaamay brakr, organik bir hayat yaardm. * Bundan sonra karar vermemeyi kararlatrnca kendimi biraz daha huzurlu hissettim ve tadndan holanmadn biray bile bi-tirmedim. Artk dinlenmek istiyordum. Lil'i terk edip bir zafer kazanmtm ama kendimi hl yorgun hissediyordum. Biraz da bar, huzur iinde yaamalydm. O grltl bardan kp yarm saat kadar amasz bir halde sokaklarda dolatm, ama sonra yine bir baka kalabalk bara girdim. Burann biras da berbatt. Jake'e telefon ederek, Mexico City'den arayan Erich Fromm olduumu sylemeyi dndm. Ama sonra bunun bir yalnzlk belirtisi olacan dnerek vazgetim. "Herkese ikiler benden!" diye barmak istedim ama organik tutumluluum engelledi beni. Bir ara bir tekne satn alarak dnyay dolamay hayal ettim. "Vay canna! Bu bizim eski zampara dostumuz deil mi?" Bu keskin ve cinsellik kokan kadn sesini duyunca bam evirip sahibine baktm ve Linda Reichman'n hafife glmseyen yzyle kar karya geldim. "Oo, merhaba Linda," dedim ama ciddiyetimi bozmadm. O anda nasl bir rol oynamam gerektiini dndm. tinda, "Ne aryorsun sen buralarda bakalm?" diye sordu. "ey, bilmiyorum ... tesadfen geldim ite." Amerikan barda yanmda oturan adama bakt ve sonra elindeki ikisini barn zerine, onunla benim arama brakt. Gzleri makyajlyd ve salarn daha ak sarya boyamt, vcut hatlarn anlatmaya gerek bile yoktu, sutyensiz diri gsleri rengrenk tirtnden frlayacakm gibi duruyorlard. ok seksi grnyor ve gzlerini merakla am bana bakyordu. "Tesadfen mi geldin? Byk Psikiyatr buralara tesadfen der mi yani? Bana gre sen, deerini kantlayacak bir tez yazmadan burnunu bile kamazsn." ; "Bunlar eskidendi, Linda, ok deitim ben. Sen neler yapyorsun bakalm?" 329 ZAR ADAM Linda ikisini alp bitirdi ve "Ben kendimi paralayp duruyorum ite," dedi. "Sen de yapmalsn bunu, elenceli oluyor." "Olabilir, deneyebilirim." O srada Lindann yanna ufak tefek, gzlkl, niversite rencisine benzeyen bir gen adam geldi, bana yle bir bakt ve sonra ona, "Hadi, gidelim artk" dedi. Linda ban evirip bakt ve sonra ona hi nem vermediini aka belli eden bir ses tonu ve yz ifadesiyle, "Ben biraz daha kalacam burada," dedi. Gen adam biraz durup dnd, gzlerini ksarak bana bir daha bakt ve irrcssemi hi nemsemiyormu gibi onu dirseinden tutarak, "Hadi, gidiyoruz," diye tekrarlad. Linda uzand, iinde buzlan ve iki art kalm olan bardan barn zerinden ald ve dirseini tutan gen adamn ensesinden ieriye boaltt. Sonra da glerek, "Hadi imdi git gmleini deitir nce," dedi. Gen adam akn gzlerle onun yzne bakt ama hibir ey sylemedi ve dnp bardaki kalabala kart. Linda barmenden bir iki daha istedi ve sonra bana, "Demek sen de benim gibi paralanmak istiyorsun, yle mi?" diye sordu. "Evet, ama bunun kolay olacan sanmyorum. Bunu bir yldan beri ben de birka kez denedim ama ok aba istiyor bu i." "Bir yldan beri mi? Hi de yle grnmyorsun, dostum. Bana sorarsan sen, yeni bir av bulmak iin Village'a gelen orta snf bir sigortacya benziyorsun." "Yanlyorsun, ben de kendimi paralara ayrmaya alyorum aslnda. Peki, ama sen nasl yapyorsun bunu, sylesene bana?" "Ben mi? Her zamanki gibi elbette. Son grdnden beri deimedim ben. Ayn yollardan zevk alyorum. ay Venezuela'da kaldm, yaklak bir ay kadar bir adamla birlikte yaadm, tam olarak yirmi drt gn yaniama yeni bir ey yok." "O halde baarszsn," dedim. "Ne demek istiyorsun sen?"

"Demek istiyorum ki, eer kendini paralara ayrmak, datmak istiyorsan baarl olamadn, nk deimiyorsun, ayn kalyorsun." 330 Kalarn kaldrp merakl bir ifadeyle yzme bakt ve barmenin tezgha brakt yeni ikisinden bir yudum ald. "Bu sadece bir laf ite. Bana sorarsan paralanmak aslnda anlamsz bir ey. Ben sadece kendi hayatm yayorum." "Yeni bir eyler denemek istemez misin peki?" diye sordum. "Yani hi denemediin bir ey denemek ve eski benliini gerekten datmak istemez misin?" Yzme bakp hafif bir kahkaha att ve "Ben senin yeniliklerinden yeterince paym aldm," dedi. "Yeni deiiklikler gelitirdim ben." "Seks artk canm skyor benim, biliyor musun? imdiye kadar her trl seksi denedim ve canm sevimek istemiyor artk." _ "Aslnda ben sadece seksten sz etmiyordum." "O zaman belki ilgilenebilirim," diyerek ban sallad. "Ama bunu kabul edersen bir sre benimle ortaklk yapmak zorunda kalacaksn." "Nasl bir ortaklk bu?" "Yani, ey . . . diyelim ki bir ay boyunca zgrln benim ellerime teslim edeceksin." Linda merakl bir ifadeyle yzme bakt ve "Yani bir ay boyunca senin klen mi olacam?" diye sordu. "Evet." O srada salar siyaha boyanm, siyah gzl, makyajsz orta yal bir kadn Linda ya yaklat ve kulana bir eyler fsldad. Linda onu dinlerken bana bakt ve sonra, "Hayr, Tony," dedi. "Fikrimi deitirdim, bunu yapabileceimi sanmyorum." Kadn yine bir eyler fsldad onun kulana. Linda ban iki yana sallad ve "Kesinlikle olmaz Tony," diye konutu, "Hadi, sana gle gle." Kadn ona bir kez daha bakt ve sonra sessizce ekip gitti. "Yani bir ay boyunca senin btn istediklerini yapmak zorunda kalacam, yle mi?" "Hem evet, hem hayr. Sadece benim gelitirdiim yeni bir yaam tarzn olacak. Bu sana yeni tr bir zgrlk verecek, ama bu 331 iin zevkini karmak istiyorsan sistemi kaytsz artsz kabul etmen gerekecek." Linda biraz ac bir glmsemeyle yzme bakarak ban iki yana sallad ve "Yeni zevklere ihtiyacm olduunu pek sanmyorum, dostum," dedi. "Kendin ve hayatn hakknda yaadn yirmi be ylda re-nemediin kadar ok ey reneceksin ama." Umursamaz gibi, "Yam yirmi sekiz," dedi. Yarsn itii bardan bara brakp gitti ama ok gemeden geri geldi ve buz gibi bir ifadeyle bana bakt. "Bizim eski zampara neler yapyor buralarda bakalm?" diye sordu. "Ben emekli oldum, Linda, ailemi, iimi, dostlarm terk ettim ve mr boyu tatile baladm." Kendisi gibi bir serseri bulduuna sevinmi gibi, biraz daha saygyla bakt bana. "Sen her eyi byle toptan m yaparsn?" diye sordu. "Tamam, senin klen olmak isteyecek bir sr insan kabilir, ama bunu kabul edersem ben ne alacam karlnda?" Bunu renmek hakkyd elbette. "Sen bana hizmet ettikten sonra bir ay da ben senin klen olacam." "Peki, ama bana ne garanti vereceksin?" "Garanti yok, Linda. Ama benim gibi bir deliyle yeni bir hayata baladnda bundan holanacak ve isteyeceksin bunu." "Neden nce sen benim klem olmuyorsun peki?" "nk sen benim kadar zeki ve hayal gc kuvvetli bir efendi olamazsn. Ben sana nce retecek, sonra da teslim olacam." "Hayhay, Ama nce bir deneme yapacaz, nmzdeki yirmi drt saat iin sen benim klem olacaksn, sana ve mesleine zarar vermeyecek olan btn emirlerime itaat edeceksin. Ben senin klen olduumda da ayn koullar geerli olacak. Ne diyorsun buna?" "Tamam." "Nasl imzalyoruz bu anlamay peki?" "Total klelik yeni bir yol ve ikimiz de istiyoruz bunuparalanma, blnme de bu anlama geliyor zaten. Sen de bunu arzuluyor-sun ve anlamaya sadk kalacaz." 3 Tl LUKt "Pekl, baladk m yani?" Saatime baktm ve "Baladk," dedim. "Yarn akam saat dokuz krk bee kadar senin klenim. Gizlilik asndan adm Charlie, Her-bie (Flamm) olacak."

"O halde gidelim." Bardan kp bir taksiye atladk ve Linda beni Bat Yakasndaki apartman dairesine gtrd. Bana bir iki verdi, divann zerinde dizlerini krp oturdu ve ben ikimi yudumlarken analiz eder gibi gzlerini bana dikti. -Bir sre sonra, "Bann stne, amuda kalk," dedi. Koca vcudumla birka kez amuda kalktm ama her seferinde dengemi bulamadan dtm. Beinci dmde Linda glerek, "Tamam," dedi. "Bu kadar yeter." Bir sigara yakt ama herhalde ok itii iin elleri titriyordu. "imdi soyun bakalm." .- Dediini yaptm, soyundum. ."imdi mastrbasyon yapman istiyorum." "Ama zararl bir ey bu." "Konuma ve dediimi yap." Ben de okul ve niversite hayatmda tm salkl genler gibi mastrbasyon yapmtm elbette, ama kadnlarla ilikiye baladktan sonra bu alkanlktan vazgetim. Psikoloji eitimim srasnda bu kendini tatmin etme ynteminin insan zeksna zarar vermediini renince sevinmitim ama bunu yapmak yine de insanda bir sulu-, luk duygusu brakyordu. Linda da bunu biliyor olmalyd ki benden byle pis bir ey yapmam istemiti. Ama o anda cinsel duygularm tahrik edecek bir ey gelmiyordu aklma. ylece kaldm ayakta. "Sana dediimi yapsana be adam!" Linda bir erkein durup dururken rahata mastrbasyon yapabileceini, bunun sadece bir okama uygulamas olduunu sanyor olmalyd. Ne demiti General MacArthur, 'Hibir ey gerein tesine geemez.' Ben de kendimi okamaya baladm ama bir kadnn nnde bunu yapmak kolay deildi elbette, utanarak yere ve Linda'nn ayaklarna bakyordum. Linda sert bir sesle, "Bunu yaparken yzme bakacaksn," dedi. 333 LAK AUAM Ona baknca birden tahrik olmaya baladm, ok gemeden doyuma ulatm ve halnn stne boaldm. Rahatladm ve kendimi toparlamaya altm, ama hi beklemediim bir ey oldu ve Linda, "imdi yala onu," dedi. Birden zerime tonlarca yk binmi gibi, korkun bir arlk, bir bezginlik kt, yzmn nasl bir ekil aldn bilemiyordum. Ama yapabileceim bir ey yoktu, itiraz edemezdim, dizlerimin stne ktm ve eilip kendi menimi yaladm. Linda, "imdi bana bak," dedi. Bam kaldrdm ve bir robot gibi ona baktm. Yerdeki kk hallar aras zemin parlakt ve bir koltuun altnda bir ift erkek terlii duruyordu. Kendimi bir Supermen gibi hissetmiyordum elbette. "Pekl, imdi ayaa kalk." Dediini yaptm ama o bana bakarak gld ve "Kendinden utanmalsn, Doktor," dedi. Bam ve omuzlarn dt, gerekten de utandm kendimden. Linda, "Sana kle olduum zaman bana bu tr eyler mi yaptrmay dnyordun?" diye sordu. "Hayr," dedim. "Ama sanyorum sana sadiste davranan erkekler olmu." "Yani ben imdi ok iyi bir ey yapmadm, deil mi?" "Oh, hayr, bunu syleyemem. Beklediimden ok daha orijinal bir ey setin. Bana yeni bir deneyim yaattn, asla unutamayacam bir deneyim." Linda ikisini bitirmi, sigarasn iiyordu. Yzme bakt ve srtarak, "Bak aklma ne geldi," dedi. "imdi telefon edip bir ecinsel arkadam arsam onu becerebilir misin?" "Emrin ba stne," dedim. "Bunu dnmek seni ilgilendiriyor mu, yoksa korkutuyor mu?" diye sordu. "Canm skyor ve zerimde bask oluturuyor." "Gzel." Linda bana bir iki daha verdi, sonra iki yere telefon edip Jed adl birini arad ama iki yerde de bulamad onu, hayal krklna uram gibiydi. 334 LUKE RHINEHART "Ben dnrken yzst yere yat," dedi. Yere uzanrken eski Luke gibi elendiimi hissettim ve kendi kendime glmsedim. Bir sre sonra Linda, "Tamam, yataa gidelim," dedi. Onu takip ederek yatak odasna gittim, onun emirleriyle yavaa soydum onu ve iki kiilik yataa yatrdm. Birka dakika birbirimize dokunmadan ve konumadan yan yana yattk. Ondan emir almadan hibir ey yapmamaya gayret ediyordum. Sonunda Linda beni okayp kulamdan, boynumdan ve dudaklarmdan pmeye balad. Ksa bir sre nce boalmama ramen, onun becerikli hareketleri beni yeniden tahrik etmeye balad. O benim tahrik olduumu anlad ama hibir ey sylemeden yatan dier kenarna kayd ve orada kald. Ben de hibir ey yapmadan bekledim, sonunda uykuya daldm. Uykumda kendimi banyo yaparken grdm, suyun scakln hissettim ama ok gemeden bu scakln beni okayp uyandran Linda'nn ellerinden geldiini anladm, sonunda beklediim oldu ve Linda kendini bana teslim ederek istediimi yapabileceimi syledi. kimiz de kendimizden geene kadar sevitik ve sonra bitap derek uykuya daldk. Sabah ge bir saatte uyandmda bir dizim Linda'nn beline deiyordu, karnm at. Linda uyankt, srtst yatm tavan seyrediyordu.

Uyandm grnce, hafif bir sesle, "Sana emrediyorum," diye konutu, "bana istediin emri ver, emrine itaat edeceim ama benden istediini yaparken istediim anda vazgeebilecek ve sana yeni bir emir verebileceim." "Yani ben senin geici efendin mi olacam?" "Evet. Ve bana gerekten yaptrmak istediklerini emretmeni istiyorum." "O zaman bana bak," dedim. Beni batan aa yle bir szd. "Bizim yaptmz i ok nemli," diye baladm! "Bu emirler..." "Senden nutuk ekmeni istemedim," dedi. 335 ZAR ADAM "O halde beni dinlemeni emrediyorum sana," dedim. "Bana emrederek istediini yaptrabilirsin, ama nutuk ekmek yok, yani bu yirmi drt saat sresince nutuk yok." "Pekl, o zaman zarif bir pck istiyorum, sevgi dolu ama cinsel arzu duymadan." Yanmda dorulup oturdu, buz gibi bir ifadeyle yzme bakt, sonra eildi ve glmseyerek hafife dudaklarmdan pt. Srtst yattm ve "imdi efkatli bir kadn gibi yzm p," dedim. "Yani yzm beyaz bir glm gibi, nazik pckler ver bana." Yznde nce gergin bir ifade belirdi, sonra gzlerini kapad, yanaklarm ellerinin arasna ald ve eilip nazik pckler kondurmaya balad yzme. "Teekkr ederim, Linda. Bak ite bu harika, ok gzelsin sen." Hafife glmsedi ama gzlerini amad, beni pmeye devam etti, ama bir sre sonra ben ona, "imdi sen byle, srtst yat ve gzlerini kapa," dedim. Dediimi yapt ve yznde mutlu bir ifade belirdi, ok rahat olduu belliydi. "imdi hayalinde benim, seni peri masallarnda anlatldndan da fazla seven bir prens olduumu dn," dedim. "Bu prens sana adeta tapyor. Tanrnn yaratt en gzel varlksn sen. Ruhsal ya da fiziksel adan hibir kusurun yok. Kocan olan prens imdi, dn gecenizde, sana olan sonsuz akn belirtmek iin yanna geliyor. Onun akna byk bir mutluluk iinde karlk ver." Bunlar hafif ve ak dolu bir sesle ona syledikten sonra vcudunun hassas noktalarn yavaa okamaya ve dudaklarndan pmeye baladm. Ama unu da belirtmeliyim ki, bu tr duygusal pckler ou zaman kuru ve heyecansz olur. Ben ona gittike artan bir duygusallkla yaklamaya baladm, ama birden beklemediim bir ey oldu, Linda birden dorulup yataktan aaya atlad. "Bana dokunma artk!" diye bard. Birden sinirlendim ve "Bana verdiin gc hemen geri mi alyorsun yani?" diye sordum. Linda, "Evet, evet," derken titriyordu. 336 Lur\c r\niNLnAi\ Dizlerimin ve ellerimin zerinde, emekler gibi doruldum ve ona baktm. "Fakat, Linda..." "Bu anlama bitti, defol git evimden." "Pekl, imdi gidiyorum, ama bu gece dokuz krk bete geri geleceim, ana anlama devam ediyor." "Hayr, hayr, anlama filan yok, sen delisin. Ne istediini bilmiyorum, ama anlama iptal oldu." Yavaa giyindim ve ondan gelecek yeni bir emri bekledim, ama Linda hibir ey sylemedi ve ben de konumadan ktm evden. Binann dnda bekledim, Linda bir saat sonra kp ehir merkezine giderken onu takip ettim. Village'da bir binaya girdi, akam be buua kadar orada nbet tuttum, sonra onu yemek yedii restorana kadar izledim. Benim kendisini izlediimden haberi yoktu ve eminim aklna bile gelmiyordu bu olaslk. Yemekten sonra barda konuup gnderdii gen adamla bulutu, bir sr bara girip ktlar, bir sr insanla konutular, ptler ve durmadan itiler. Saat dokuz krk bete harekete getim. Linda tanmadm erkekle beraber bir masada oturmu^konuuyor, kkrdayp duruyordu, ok sarho olduu belliydi. Adamlardan biri elini onun eteinin altna sokmu, bacan okuyordu. Masaya gittim, Linda'nn bana dikildim ve "Saat ona eyrek var, Linda, gidiyoruz," dedim. Bulank gzlerle bana bakt, sesini karmad, hafife ksrd ve sallanarak ayaa kalkt. Masadaki adamlardan biri, "Hey, nereye gidiyorsun, bebek?" diye sordu. Biri de onu kolundan tuttu. Linda'nn kolunu tutan adamn yanna gittim ve ok sinirlenmi gibi, kalarm atarak tepeden baktm ona ve "Linda benimle geliyor, baym," dedim. Adam cssemi fark edince Linda'nn kolunu hemen brakt. Dier iki adama da dik dik baktm ve sonra ayrldk oradan. Linda biraz isteksiz gibi grnse de hi itiraz'etmeden geldi benimle. .' 337 Blm Elli Dokuz

(Aadaki blm Dr. Lucius Rhinehart'n, Hair mzikalini izlerken kaan otuz akl hastasyla ilgili olarak, New York City polisinden Ba komiser Nathaniell Putt tarafndan sorgulanmasndan alnd. Kaan hastalardan alts hl yakalanamad.) "Bay Rhinehart, ben sizden..." diye sze balad ama Dr. Mann, sinirlenmi gibi, "Ona Dr. Rhinehart diye hitap ederseniz daha iyi olur Komiser Bey," diyerek adamn szn kesti. Komiser, ofisindeki eski divanda Dr. Rhinehart'n yannda oturan Dr. Mann'a bakt ve "Ah, zr dilerim," dedi. Sonra odann iinde ksa admlarla yrmeye devam ederek, "Dr. Rhinehart, nce unu belirteyim size, bu soruturma srasnda sorgulanrken yannzda bir avukat bulundurmaya hakknz var..." "Avukatlar beni sinirlendirir Komiserim." "Anlyorum, o halde devam edebiliriz. Pekl, syler misiniz bize, 12 Austos gn QSH'nin kafeteryasnda saat on buukla on biri eyrek gee arasnda Eric Cannon ile grtnz m?" "Evet, grtm." "Demek grtnz, bu grmenin amac neydi peki?" "O benim eski hastalarmdan biriydi ve beni grme talebinde bulunduu iin grtm onunla." "Neler konutunuz onunla?" "Bana Hair mzikalini seyretmeyi ok istediini syledi. Ayrca ok sayda hastann da ayn eyi arzu ettiklerini bildirdi." "Baka neler konutunuz peki?" "Zarlar attm ve Eric ile otuz yedi dier hastay Hair mzikaline gtrmek iin elimden geleni yapmaya karar verdim." O srada Dr. Mann, "Fakat Luke," diye araya girdi. "Takdir edersin ki..." Komiser Putt, "zin verin, Dr. Mann," dedi. "Konuyu ben hal338 LUKE RHNEHART lederim." Sonra geldi ve ince uzun boyuyla, kukulu grd Dr. Rhinehart'n nnde durdu, hafife eildi ve gri gzlerini onun yzne dikti. "Tamam, Cannon ve dierlerine, hastaneden kmalar konusunda yardma karar verdikten sonra ne yaptnz?" "Dr. Mann'n bana ve bakalarna yazd mektuplara bakarak imzasn taklit ettim ve hastalar hastane dna karma izni iin gerekli ilemleri balattm." "Bunu itiraf ediyorsunuz yani?" "Elbette ediyorum, hastalar Hair mzikalini grmek istiyorlard." Dr. Mannn, yine, "Fakat . . . fakat..." diye araya girmek istedi ama Komiser onu yine susturdu ve "Yani imdi siz Dr. Mann'n imzasn taklit ettiinizi itiraf ediyorsunuz, yle mi, Dr. Rhinehart?" diye sordu. "Otuz yedi akl hastasnn hastaneden izinli kmas iin gerekli belgeleri salamak iin Dr. Mann'n imzasn taklit ettiniz, deil mi?" "Tam olarak otuz sekiz hasta vard ve hepsi de Hair mzikalini izlemek istiyordu." "Peki, ama daha nce. neden yalan sylediniz bize?" "Zar byle yapmam istedi." Komiser akn bir ifadeyle ona bakt ve "Zar m.. . zar m?" diye kekeledi. "Pekl, hastalar Hair mzikaline gtrme fikri ner-den kt, syler misiniz?" "Bunu yapmam da zar syledi bana." "O zaman neden Dr. Mann'n imzasn taklit ettiniz ve onu aradnz belirtip yalan sylediniz bize?" "Her eyi zar syledi bana." Komiser bir sre ne diyeceini bilemiyormu gibi, hi konu-adan kar duvara bakt. Sonra Dr. Mann'a dnd ve "zr dikim, Dr. Mann," dedi. "Dr. Rhinehart'n ne demek istediini siz ak-ayabilir misiniz bana?" Dr. Mann yorgun bir ifadeyle, "Kendisine zarn emir verdiini ylyor," dedi. "Yani btn bu olanlar zarlarn emriyle oldu; yle mi?" 339 ZAR ADAM Dr. Rhinehart araya girdi ve "ite, anlayacanz gibi, benim hastalan karma gibi bir niyetim asla olmad," diye konutu. "Bn Dr. Mann'n imzasn taklit etme sulamasn kabul ediyorum, akl hastalarna kar davranlarmda da hatal olabilirim, ama akl hastanelerinde hastalara her zaman byle eyler yaplr ve hibir zaman da su olarak grlmez." Komiser Putt, oturan Dr. Rhinehart'n nnde dimdik durdu ve souk bir glmsemeyle tepeden bakt ona. "Cannon ve Jones ile adamlarnn kamas konusunda onlarla anlamadnz nerden bileceiz peki?" "Benim ifadelerim elinizde ve Bay Cannon la konuma olana bulduunuzda onun da ifadesini alacaksnz, ama ne yazk ki akl hastas olmas nedeniyle onun ifadesi yasal kabul edilemez." Komiser alayc bir glmsemeyle onun yzne bakt ve "Bunu hatrlattnz iin teekkr ederim size," dedi. "Hi dndnz m acaba, Komiser? Dr. Mann'n imzasn taklit ettiimi kabul ediyorum dedim size, ama bunu da zarlarn emriyle yapm olamaz mym acaba?"

"Nasl yani?" "Yani benim masum olduumu sylediim ilk ifadem gerek olamaz m?" "Anlayamadm? Ne demek istiyorsunuz siz?" "unu demek istiyorum; dn beni yeniden sorgulamaya alacanz rendiim zaman zara seenek verdim. Birinde, Hair'e gitmek iin gereken izinle hibir ilgim olmadn, ikincisinde, geziyi planladm ve belgelere sahte imzalar attm, nc seenekte de Eric Cannon'u karmak iin onunla anlatm syleyecektim. Zar ikinci seenei seti. Ama bu seeneklerden hangisinin gerek olduu, hl bir soru olarak ortada duruyor." "Fakat... fakat..." Dr. Mann, "Telalanmayn, Komiser," dedi. "Fakat ne diyorsunuz siz?" "Zar bana, size yeniden ifade verirken, hastalar oyuna gtrmem iin zardan emir aldm sylememi istedi." Komiser Putt'un yz birden kzard ve "Fakat gerek olan ey bu mudur?" dive sordu. 340 LUKE RHNEHART Dr. Rhinehart elindeki zar yandaki sehpann zerine att ve ne geldiine baktktan sonra, "Evet," dedi. Komiserin yz imdi iyice kzard. "Fakat biraz nce sylediinizin gerek olduunu ben nasl..." Dr. Rhinehart, "Elbette," dedi. Komiser akn bir ifadeyle masasna gitti ve koltuuna ker gibi oturdu. Dr. Mann, "Luke, bugnden itibaren QSH'daki tm grevlerinden alndn" dedi. "Teekkr ederim, Tim." "Benim bu konuda yetkim olmad iin idari iler ynetim kurulundaki grevine devam edebileceksin, ama Ekim aynda yaplacak olan Genel Kurul toplantsnda..." "Sen de Dr. Cobblestone'un imzasn taklit edebilirsin, Tim." .> Odada derin bir sessizlik oldu. - Dr. Rhinehart, "Baka sorunuz var m acaba, Komiser?" diye sordu. Komiser Dr. Manna bakt ve "mzanz^taklit ettii iin Dr. Rhinehart'tan davac olacak msnz Dr. Mann?" diye sordu. Dr. Mann yannda oturan Dr. Rhinehart'n siyah, samimi bir ltyla parlayan gzlerine uzun sre, hi konumadan bakt. Sonra ban iki yana sallad ve "Hayr, Komiser Bey," dedi. "Hastane ve ilgili herkesin iyilii iin, burada konuulanlarn gizli kalmasn istiyorum. Kamuoyu hastalarn kan hippiler ve zenciler planlad sanyor. Dr. Rhinehart'n da belirttii gibi, bu ka olay gerekten de hippiler ve zenciler tarafndan planlanm olabilir. Onlar Dr. Rhinehart'n yaptklarnn neden hafif su oluturduunu da anlayamazlar zaten." "Benim kafam kart, Doktor." "Bu da aslnda ok doal bir ey, Komiser Bey. Baz eyler var ki normal insanlardan mmkn olduunca saklanmaldr." "Sanrm haklsnz." Dr. Rhinehart araya girdi ve "Artk gidebilir miyim, arkadalar?" diye sordu. 341 Blm Altm Zar bizim snamz ve gcmz. Zor zamanlarda her zaman hazr olan yardmcmz. Onun iin dnya sarslsa da biz korkmayz, Dalar deniz ortasna tansa bile; imeler sonucu dalar titrese bile. Ben Zarmn evinde kapc olmaya razym, Dzenin adrlarnda yaamaktansa. nk Lort ans bir gne ve bir kalkan: ans ltfedecek, zafer, lgnlk ve utan verecek: Rasgele yryen hibir ey saknlmayacak onlardan. Ey ans Efendim, Zarm, sana gvenen insan kutsaldr. Zar Kitabndan 342 Blm Altm Bir Zar teorimi Linda'ya ayrntl olarak anlattktan sonra, "Senin hr iraden ileri berbat etti," dedim. "Zar denemen gerekiyor." Bana bakp gld ve "TV reklmlarna benziyorsun," dedi.

Her eye ramen Linda ve ben birlikte zar hayat yaamaya baladk ve tarihteki ilk zar hayatl ift olduk. O da gerek kiiliinin sonuna geldiini biliyor ve farkl kiilikleri yaamaktan zevk alyordu. Onun karmakark sosyal ve cinsel yaam da zar yaants iin gzel bir hazrlk dnemi oldu; bu, ou zaman tm yaam sistemini bloke eden bir alandan kurtard onu. Dier yandan Linda kendi ruhsal yanm "bask altnda tutmutu, bakalarnn irisn nnde aka cinsel iliki kurmaktan utanmas gibi, o da benim nmde dua etmeye utanyordu. Ama sonunda alt ve dua etmeye balad. Ben ona kar sevecen ve yumuaktm ve zarn seimlerine gre, en ahlkszca arzularm yerine getirmek iin onun bedenini rahata kullanyordum. Benim sevecenliime ve sadizmime kar onun davranlarnn zar tarafndan kararlatrlmas konusunda srarlydmsevimelerimiz srasnda bana kar yumuak, sevecen bir sevgili, ya da yrtc bir fahie gibi davranmasna ancak zar karar verecekti. Linda zarn emirlerine bir dine yeni inanm bir dindar gibi itaat etti. kimiz birlikte dualar ettik, iirler yazdk, zar terapisi konusunda sohbetler ettik ve tesadfi yaantmz uyguladk. Linda cinsel yaantsndaki karmaaya bir son vermek istedi ama ben bunun, onun hayatnn bir paras olduunu ve kendisini ifade etmesine izin vermemiz gerektiini syleyerek vazgeirdim onu. Zar bir akam ona gidip yeni bir erkek bularak eve getirmesini emretti ye ilinda bunu yapt. Onlar seviirken zar bana da onlara katlmam'emretti ve iki saat boyunca l olarak sevitik. Ertesi-sabah yabanc ad^m gittikten sonra zara, Linda'ya kar nasl davranmam gerektiini sordum, ters davranmam syledi, ama Linda'ya da, ben ne kadar ters 343 olsam da bana kar sevecen olmasn emretti. Sonbaharda zar bize yeni gruplara girmemizi emretti, yeni tandmz insanlardan bazlarn zar yaamna sokacaktk. Deiik gruplara deiik kimliklerle giriyor, bazen birlikte yaayan bir ift, bazen de birbirimize yabanc gibi davranyorduk. Ekim 1969 sonlarnda, bir hafta sonu, Yeni Kaynaklar Tanma Dernei Ate Adas Hassasiyet Eitim Merkezinin (FISTH) tertipledii bir maraton kousuna katldk. Psikoterapi almalarnn ou gibi bu dernek de zengin hastalar iin, gelecein zengin olacak doktorlar tarafndan akl sal konusunda yaplabilecek ilk yardm eitimi veriyordu. Bu maratona katlan on iki kii arasnda bir dergi editr, bir modac, iki irket mdr, bir vergi avukat, zengin ev kadn, bir borsac, bir yazar, bir TV alan ve bir de deli psikiyatr vard. Bylece kouda yedi erkek ve be kadn oluyordu ve hafta sonu etkinlii iin iki yz dolar deyen bu insanlarn dnda grupta iki de parasz katlan hippi bulunuyordu. Ben gruba irket mdr, Linda da zengin ve boanm ev kadn olarak katldk. Grubun banda ksa boylu, atletik vcutlu Scott ve ince, kvrak Marya vard ve ikisi de kendilerini kantlam psikoterapi uzmanyd. Buluma yerimiz Quoquam, Ate Adas dnda, okyanus sahilindeki byk bir Victoria maliknesinin muazzam salonuydu. Cuma akam ve Cumartesi birbirimizi daha iyi tanmak iin birlikte kltrfizik hareketleri yaptk, bir sre hippi kzla kovalamaca, halat ekme oyunu, sonra top oynadk, televizyoncu ile birlikte mzik dinledik ve eitli ekillerde vakit geirmeye altk. Cumartesi akam hepimiz yorgunduk ama herkes birbiriyle olduka samimi oldu, eski arkadalarla yapabildiimiz her eyi grupta, yeni tantmz kiilerle yapabilecek hale geldik, birbirimize samimi takma isimlerle hitap etmeye baladk. Daha sonra sklmaya baladm ve yeni arkadalardan bazlar ile Zar Merkezinde oynadmz olaand oyunlardan birini oynamak istedim ama her seferinde grup ba olan gen uzmanlardan biri ortaya kp konuarak iimi bozdu. Vakit gece yansna yaklarken, salonda her yana yaylp yerlere uzanm, mine alevlerini seyrederken, Marya geldi ve gruptaki 344 LUKE RHINEHART dier irket mdr olan tepesi alm, ufak tefek, Henry Hopper adl adamdan gerek duygularn anlatmasn istedi. Ben adama 'liberal oyunbozan' lakabn takarken Linda da 'erkek grnl adamck' adn verdi. Hippi kz ise ona 'kapitalist domuz' diyordu. Hopper bir sre dnd ve sonra karmak duygular iinde olduunu syledi. Gruptan iki kii Marya'ya almasnda yardm etmeyi dnyordu ama oumuz yorgunduk ve bazlar canlan sklm gibi grnyorlard. Marya her eye ramen yumuak ama arzulu bir sesle bizleri canlandrmaya alyordu ve bir ara onu bir yatak odas sahnesi eviren kt bir aktrise benzettim. Marya, "Anlat bize duygularn, Hank," dedi. "ini dkebilirsin burada." Adam o srada fstk kabuu ayklayp fstk yiyordu ve "Gerekten de u anda konumak gelmiyor iimden," diye cevap verdi. riyar vergi avukat, "Korkak tavuklar gibi davranma, Hank," dedi. Bay Hopper sakin bir ifadeyle, "Ben korkak tavuk deilim," diye konutu. "Ama ne yalan syleyeyim, gerekten u anda bir eylerden korkmu gibiyim." Onun bu szne sadece kendisi ve bir de ben ve Linda gldk. Grup ba Marya, "Espri bir savunma mekanizmasdr," diye konutu ve parlak mavi gzlerini ona dikerek, "Syle bize, neden korkuyorsun?" diye sordu.

"Burada bouna vakit harcyoruz dersem gruptaki arkadalar benden holanmayacak diye korkuyorum." Marya ona cesaret vermek ister gibi glmsedi ve "Evet, gzel," dedi. Bay Hopper nndeki fstk kabuklarn bir araya toplad ve gzlerini haldan kaldrmad. Marya bir sre daha bekledi onun konumasn, ama adam susmaya devam edince, "Duygularn bizimle paylamak istemiyorsun, Hank," dedi. "Bize gvenmiyorsun." Sustu ve glmsedi. Bay Hopper yere bakmaya devam ederken, salar dklm tepesi mine ateinin parltsn yanstyordu. Marya birka dakika daha urap onu konuturmay baaramaynca, dier grup ba 345 ZAR ADAM olan Scott, Hank ile bir gvenoyunu oynamamz teklif etti. Hepimiz onun etrafnda bir ember oluturduk ve onu bir top gibi birbirimize itmeye baladk. Bay Hopper sonunda kendini tutamad, glmeye balad, bir sre sonra Marya onu yere drd ve yanna diz kerek, yumuak bir sesle, bize her eyi ak olarak anlatmasn syledi. Ama adam daha konumaya balamadan nce Linda atld ve "Yalan syle," dedi. Bay Hopper etrafndaki insanlarn kendisiyle top gibi oynadn dnp glerken, onun ne dediini anlamad ve "Anlamadm, ne diyorsun sen?" diye sordu. Linda, "Yalan syle," diye tekrarlad. "Bu daha kolay olur." Linda minenin karsnda, srtn duvara dayam ve bada kurup oturmutu. Marya, "Neden, Linda?" diye sordu. "Ne demek istiyorsun "Hank'e her eye bo vermesini ve yalan sylemesini tl-yorum. inden ne geliyorsa onu sylesin bize, gerek denen hayale ulamak iin abalayp kendini engellemesin." Marya glmseyerek, "Gereklerden neden korkuyorsun, Linda?" diye sordu. Onun hafife glmsemesi nedense bana Dr. Felloni'nin ban sallamasn hatrlatt. Linda Maryay taklit ederek ar bir ses tonuyla konutu ve "Ben gereklerden korkmam, ekerim, "dedi. "Sadece gerekleri yalanlardan daha az kurtarc ve elendirici bulurum." riyar vergi avukat, "Sen hastasn, kzm," diye homurdand. Ben dayanamadm ve oturduum keden, "Oh, bilemiyorum," diye sze kartm. "Huck Finn Amerikan edebiyatnda en byk yalancyd ama bundan byk zevk alyor ve kendini daha ok kurtulmu hissediyordu." Byle iki zt fikrin tartmaya almas herkesi heyecanlandrd. Grup lideri Scott hafife glmseyerek, "Pekl, imdi Bay Hopper'a geri dnelim," dedi. "Syle bakalm, Hank, neden korktuunu syledin bize?" Bay Hopper hi beklemeden, "Korktum, nk benden gerei istediniz," diye yant verdi, "ama vermek istediim cevaplarn ikisi de bana varm-yalanlar gibi geldi. Kafam kart." 346 _ur\c rcniNcriAKl Marya glmseyerek, "Kafa karkl bask altnda olmann bir belirtisidir," dedi. "Biliyorsunuz ki gerek duygularnz iinde sizi utandracak ho olmayan olaylar vardr. Ama onlar bizimle paylarsanz artk sizi rahatsz etmezler." Linda gzel bacaklarn salonun ortasna doru uzatarak, "Yalan syle," diye bir kez daha tekrarlad. "Abartl konu, hayal gcn kullan, uydur bir eyler ite. Bizi elendirebilecek, houmuza gidecek yalanlar uydur." Marya glmseyerek ona bakt ama gergin grnyordu. "Neden herkesin dikkatini zerine ekmek istiyorsun, Linda?" diye sordu. Linda, "Yalan sylemek houma gidiyor," diye cevap verdi. "Eer konuamasam yalan da syleyemem." Dergi editr lafa kart ve "Hadi canm!" dedi. "Yalan sylemenin elenceli yan nedir ki?" - Linda ona, "Drstm gibi grnmenin elenceli yan nedir peki?" diye bir soruyla karlk verdi. Scott, "Biz bir ey gibi grnmeye altmzn farknda bile deiliz," diyerek tartmaya katld. Linda ona, "Belki de bu yzden hepiniz gerginsiniz," diye cevap verdi. Linda bunu sylerken gerekten de Marya ve Scott'tan daha rahat grnyordu ve dierleri de bunun farkna vararak glmsediler. Marya, "Yalanlar bir tr gizleme yoludur," dedi. "Bakn, burada yaptmz gibi drst ve gereki olmak ucuz striptize benzer, insanlarda klar, memeler ve daha neler olduunu gstermek iin bir sr hareket yaplr ama biz bunlarn olduunu zaten biliyoruzdur." Marya yumuak bir ses ve samimi bir ifadeyle, "Peki bunlar gzel deil midir yani, Linda?" diye sordu. "Bazen gzeldir, bazen de deildir. Desteklemek istediim hayale gre deiir bu." Marya, "nsanlarn cinsel organlar her zaman gzeldir," dedi. Linda esnedi ve birden can sklm gibi, "Son zamanlarda onlara bakmadn herhalde," diye konutu. 347 Z.AK AUAM "Senin cinsel utancnla ve suunla gerekten yz yze geldiinden emin deilim." Linda cevap verirken yine esnedi, "Onlarla yz yze geldirh ben, ama canm sktlar."

Marya, "Bakn, can sknts..." derken Linda birden, "Senin gslerin ve cinsel organn gzel mi peki?" diye sordu. "Evet, ama seninkiler de gzeldir." "O halde gster bize onlar." O anda kimsede can sknts kalmam gibiydi. Marya srtn mine ateine vererek oturdu ve glmseyerek gzlerini Lindaya dikti. Scott yksek sesle boazn temizledi ve alma arkadana yardm etmek ister gibi ne doru eildi. Biraz dnd ve sonra, "Burada bir gzellik yarmas yapmyoruz, Linda," diye konutu. "Sen hi kukusuz..." "Marya'nn her eyi gzeldir. O da bunlar utanmadan gsterebilir. Biz onlar gstermekten hi utanmayz. Hadi, grelim bakalm." Marya glmsemekten vazgeti, birden ciddileti ve "Bunun iin uygun bir ortam deil bu," dedi. Linda, "Gzel bir eye bakmak her ortamda uygundur," diyerek gld. "Hadi ama bizi bu gzellikten mahrum etme." "Grup bakan olarak benim buradaki rolm biraz da..." Linda birden canland ve "Biraz m?" dedi. "Demek biraz, ha! Yani sana gre duygular ve gerek paralara ayrlabilir mi?" Bunu syledikten sonra bluzunu karmaya balad. Marya, "Buradaki arkadalarmn canlarnn sklmasn istemiyorum," dedi. "Bizim amacmz gerek davranlara, gerek duygulara ulaabilmek... yani... ey... baz duygulan aa..." Fakat salondakilerin hibiri artk dinlemiyordu onu, Linda nce stn, sutyenini, sonra da eteklik ve klotunu karm, srtn duvara dayayp oturmu ve bacaklarn yana amt. rlplak kalnca yine esnedi. mineden gelen aydnlk onun beyaz tenini daha da gzel gsteriyordu. Bir sre herkes dili tutulmu gibi onu seyretti. Marya kendini zorlayarak yine glmsedi ve "Yine cann sklyor mu, Linda?" diye sordu. 348 Linda duvara iyice yasland ve bacaklarnn arasndaki halya bakt. Gzleri dolmaya balad. Birden dizlerini gsne ekti, elleriyle yzn kapad ve hkrmaya balad. Sonra, "Oh, evet," dedi. "Evet, utanyorum! Utanyorum!" Sustu ve alamaya balad. Kimse konumuyor, yerinden kmldamyordu. Marya dizlerinin zerinde doruldu ve Linda'ya doru srnerek giderken, "Byle zlmene hi gerek yok, Linda," dedi. Linda ban iki yana sallad ve "Vcudum ok irkin," diyerek yine hkrd. "Dayanamyorum buna." Bay Hopper nndeki fstklar ya'na doru itti ve "Ben hi de yle dnmyorum, Linda," dedi. Marya onun yanna varnca elini Linda'nn omzuna koydu ve "Vcudun ok gzel, Linda, sakn byle konuma," dedi. "Hayr, hayr, ben srtn tekiyim." v "Samalama, byle hissetmen iin hibir neden yok." - Linda arm gibi ban kaldrp onun yzne bakt. "Gerekten mi?" diye sordu. Marya, "Vcudun ok gzel, Linda," dedi. Linda birden doruldu, srtn yine duvara iyice dayad ve bacaklarn tekrar iki yana atr. "Evet, galiba haklsn," diye konutu. "Aslnda her yerim gzel benim, ikyet etmeme gerek yok. Bunu hissetmek isteyen var m?" Erkekler hafife ne doru eilmi, azlan sulanm bir halde ona bakyorlard ama hibiri konuacak halde deildi. Linda, "Memelerim ne gzel," dedi. "Dokunsana, Marya." Bay Hopper, "Ben gnll olarak yaparm bunu," diyerek ne doru eildi. Linda samimi bir glmsemeyle ona bakt ve "Henz olmaz, Hank," dedi. "Ama Marya bunu hemen yapabilir." Hepimiz Marya'ya baktk, gen kadn nce tereddt etti, sonra kararl bir ifadeyle uzand ve Linda'nn gsne dokundu. Sonra bacaklarn yoklad ve topuklarnn zerinde dorularak ve scak bir glmsemeyle, "ok gzelsin, Linda," dedi. Linda, "Beni emmek ister misin?" diyerek hi beklemedii bir soru sordu ona. 349 Marya kzard ama bozulmamaya alarak, "Hayr..." dedi. "Hayr, teekkr ederim." Bay Hopper hemen atld ve "Sram geldi mi acaba?" diye sordu. Scott sinirli bir ifadeyle Lindaya, "Sen neyi kantlamak istiyorsun?" diye sordu. Linda ona bakt ve Maryann dizine hafife vurup okad. Sonra Scott'a dnd ve "Hibir ey kantlamak istemiyorum," dedi. "Sadece canm byle davranmak istiyor, hepsi bu kadar." "Yani sadece byle davranmak istiyorsun, yle mi?" Linda, "Elbette," dedikten sonra dizlerini yine nne ekti ve samimi mavi gzlerini Bay Hopper'a evirdi. "Sanrm senin bir paran bu olanlara skld, deil mi, Hank?" Adam, "Evet," dedi ve tedirgin olmu gibi hafife glmsedi. "Ama bir paran de zevk alyor bundan, deil mi?" Hopper gld.

"Bir paran da benim fahie olduumu dnyor." Hopper birka saniye dnd, tereddt iinde kald, ama sonra ban ne doru sallad. "Ama bir dier paran da benim buradaki en drst insan olduumu sylyor." Hopper hemen ban sallad ve "ok haklsn," dedi. "Bunlardan hangisi gerek Hopper peki?" Hopper kalarn att ve derin dncelere dald. Bir sre sonra, "yle sanyorum ki gerek ben..." derken szn tamamlayamad. "Lanet olsun, Hopper, drst davranmyorsun." "Nedenmi o? Daha hangi paramn gerek ben olduunu bile sylemedim..." "Evet ama bunlardan biri sonrakinden daha m gerek yani?" Ben birden sinirlenmi gibi, "Seni sofist kaltak!" diye bardm. Linda gld. "Sana neler oluyor Koca Adam?" "Sen gerekten de sofist, riyakr, Komnist bir fahieden baka bir ey deilsin." 350 LUKE RHINEHART "Sen de yakkl, kocaman bir beyinsizsin." Ben, "Gzel olduun iin bu zavall Hopper' batan karmaya uratn, sevdirdin kendini. Ama gerek Hopper seni ok iyi tand, ucuz, kak, kocasn karm bir fahie olduunu hemen anlad," diye devam ettim. Scott bana doru eildi ve, "Hey, dur bakalm beyefendi..." dedi ama ben konuturmadm onu. "Ben bunun gibi kadnlar iyi tanrm, Scott," diye devam ettim. "Ucuz seks teknikleriyle zengin adamlar tuzaklarna drr, yzde yz gerek Amerikal erkeklerin hayatlarn zindana evirirler. Hepimiz tanrz bu tipleri; hastalkl, anarist hippiler, sofist kaltaklardr bunlar." Linda'nn dudaklar bzld, gzleri doldu ve ban nne eerek toparland, hkrmaya, sonra da hngr hngr alamaya balad. Bir sre sonra hkrklar arasnda ban kaldrd ve "Biliyorum, biliyorum," diye sylendi. "Ben bir kaltam elbette. Benim gerek kiiliimi grdnz ite. Aln vcudumu istediiniz gibi kullann." riyar vergi avukat, "Vay canna, bu kadn akln karm!" diyerek ban iki yana sallad. Bay Hopper, "Onu teselli edelim bari," dedi. Scott kalarn atarak ona bakt ve "Numaray brak," dedi. "Sen kendini gerekten sulu mu hissediyorsun yani? Byle hissetmediini biliyoruz." O srada Linda alamaya devam ederken bir yandan da giyiniyordu. Bir sre sonra giyinmi olarak bir keye ekildi ve yere oturup dizlerini gsne ekti. Salonda derin bir sessizlik hkm sryordu. Ben yine Linda'ya bakarak, "Ben iyi tanrm bu tipleri," diye devam ettim sylenmeye, "Bunlar irin grnp erkekleri kolayca batan karan, onlar yolan ama aslnda sinir kp kadnlardr." Bay Hopper kendi kendine konuur gibi, "Peki ama hangisi gerek Linda?" diye sylendi. Ben sinirli bir ifadeyle, "Kimin umurunda?"-dedim. 351 ZAR ADAM Linda ban kaldrd, esneyerek, "Kimin umurunda," diye beni taklit etti, sonra da Bay Hopper'a doru eildi ve "Pekl, imdi gerek duygularn nedir bakalm, Hank?" diye sordu. Adam birden ne diyeceini bilemedi, birka saniye bocalad ve sonra glmseyerek, yksek sesle, "Mutlu kafa karkl," diye cevap verdi. Marya da Linda'ya dnd ve "Sen imdi nasl hissediyorsun kendini, Linda?" diye sordu, ama salonda oturanlarn ou anlalmaz bir eyler homurdandlar. Linda nndeki halnn stne bir ift yeil zar att ve sonra orada bulunanlarn hepsine srayla yaramaz bir ocuk ifadesiyle bakarak, sakin bir tavrla, "Oynamak isteyen var m?" diye sordu. Linda harikayd. Bu tr gruplarda insanlar kendini tamamen brakan ve yasaklar yok eden kiilere ihtiya duyarlard. Linda istedii anda soyunabiliyor, sevgi ovu yapabiliyor, fkelenip barabili-yor, insanlar ikna edebiliyordu ve btn bunlar o kadar pe pee ve hzl yapt ki, grup iinde herkes kendini bir elence arac gibi hissetti, artk hibir ey nemli deildi onlar iin. Grup arkadalar grevli iki kiiden ok bizimle ilgilenince, bizim gerekler ve drstle fazla nem vermediimizi anladlar; biz iyi ya da kt davranlar, rol oynamay ya da rol d davranmay, iyi kt her rol, gerei ve yalan olduu gibi kabul ediyor, doruluyorduk. Gruptan biri gerek kimliini ortaya koyup dierlerini de geree davet ettiinde, biz zar oyuncularmz, onu umursamama ve zarlarn verdii rolleri oynamalar konusunda ikna etmeye alyorduk. Birisi iinde yllardr birikmi olan bir arzuyu dile getirip istedii rol oynarken, birden kendini kaybedip bard zaman, dierleri hemen onun evresini sarp teselliye balyorlard. Ama biz onlara bunu yapmann hi de iyi bir davran olmadn anlatmaya altk. Baran kii rahatsz edilmemeli ya da oynanan roller iinde karlk verilmeliydi ona.

Biz onlara unu anlatmak istedik: Zar onlara emretmedike, ne 'lmszlk' ne de 'duygusal kler' lanetlenme ya da acnmaya hak kazanamazd. Onlara grup zar oyununda her zamanki oyun352 LUKE RHINEHART lardan, kurallardan ve davranlardan zgr olduklarn gstermek istedik. Burada her ey sahteydi. Gerek olan hibir ey yoktu. Hi kimse -zellikle de biz elebalar- gvenilir deildi. Bir insan tamamen deersiz, gerek olmayan, dengesiz, uyumsuz bir dnyada yaadna inand zaman, btn benliklerinden syrlm, zgrln kazanm olurtpk zarn syledii gibi. Bu vakalarda, dier grup yeleri ilerinden birinin kne geleneksel yntemle cevap verirlerse bizim abamz boa gider, ac eken kii korkar ve utanr. O zaman o da grup zar oyununda bile 'gerek dnya ve geleneksel davranlarn varlna inanr. Onu engelleyen de, gerek dnyay oluturanlar konusunda kurduu hayallerdir. Onun 'gerekilii', 'mant', onun kafasndaki toplum fikridir bunlar ki hepsi yok edilmelidir. '"' O sonbahar aylarnda Linda ve ben bu konuda elimizden geleni.yaptk. eitli gruplar iindeki almalarmz yannda Linda, H. J. Wipp-le adl hayrsever konusunda da almalarn srdrd. Ben adam Gney California'da bizim iin bir Zar Tedavi Merkezi ina etmesi konusunda ikna etmitim ve inaat ksa zamanda hz kazand. Hatta ikinci bir merkez ve erkek ocuklar iin Catskills'de bir kamp yenileme almalar balatld. Dnya zar insanlarn kabul etmeye hazrlanyordu. 353 Blm Altm iki Dr. Rhinehart ne zaman geri dneceini bildirmeden kars ve ocuklarn terk ettii iin hi kukusuz sululuk hissediyordu, ama bu konuda zara dant zaman zar ona bunu dnmemesini emretti. Ama evini terk ettikten drt ay sonra garip bir kapris ve duygu, ona evine gidip karsn aramasn tavsiye etti. Kars onu leden sonra saat ikide, daha nce hi grmedii k bir paniolonlu takm ve elinde bir kokteyl kadehiyle karlad. Ama "Bir misafirim var, Luke," dedi. "Beni grmek istiyorsan saat drtte gelebilirsin." Dr. Rhinehart drt ay nce esrarengiz bir ekilde or|adan kaybolduktan sonra, evinde bu ekilde karlanmay hi beklemiyordu dorusu ve karsnn bu davranna ne cevap vereceini dnrken kapnn nazike yzne kapandn grd. ki saat sonra tekrar geldi evine. Kars sanki yeni bir alet alp dnm olan musluk tamircisini karlar gibi, "Haa, geldin mi?" diyerek karlad. "Gir bakalm." Dr. Rhinehart ona ciddi bir ifadeyle, "Teekkr ederim," dedi. Kars onun nne geip salona gtrd, ona bir koltuk gsterdi ve kendisi de zerinde bir sr kt ve kitaplar olan yeni bir masaya yasland. Dr. Rhinehart salonun ortasnda ayakta durdu ve soran gzlerle karsna bakt. Kars sanki evden kp yirmi dakika kadar ortalarda grnmeyen olu Larry'ye sorar gibi, can sknts ve umursamazlk ifade eden bir ses tonuyla, "Nerelerdeydin sen?" diye sordu. "Zarlar bana evi terk etmemi sylediler, Lil.. . ben de bunun zerine ayrldm evden." "Evet, ben de yle tahmin ettim. Ee, bugnlerde neler yapyorsun bakalm?" Dr. Rhinehart bir sre konumad, dnd ve sonra dikkatle karsnn yzne bakt. "Bugnlerde grup zar terapisi konusunda ok alyorum, Lil." 354 LUKE RHNEHART Kars, "ok gzel," dedikten sonra Dr. Rhinehart'n daha nce hi grmedii bir tablonun altnda duran bir sehpann yanna gitti ve onun zerindeki mektuplarn zarflarn kartrd. Bir sre sonra ona dnd. Scak bir glmsemeyle onun yzne bakt ve "Bir param seni zledi, Luke," dedi. "Ama bir param da hi aramad." "Ben de ayn eyi syleyebilirim." Lil kalarn att, ve "Bir param ok fkeliydi," diye devam etti. Durdu ve yine glmsedi. "Ama bir param da mutluydu." "Gerekten mi?" "Evet, aslnda Fred Boyd fkeli benliimden kurtulmam iin yardmc oldu ve bylece mutlu olmam salad." "Nasl yapt bunu Fred?" "Sen gittikten iki gn sonra bir saatten fazla alayp ikyet ettim ve Fred gelip, 'intihar etmeyi dnebilirsin, Lil,' dedi." Bunu syledikten sonra o an hatrlad ve glmsedi. "Bunu duyunca ardm tabii ve Fred bana ayrca, 'Zar at ve Luke'u ldrebilme olasln sor zara,' dedi." Dr. Rhinehart, "Eski dost Frede bakn siz," diye mrldand ve karsnn nnde bir aa bir yukar dolamaya balad. "Fred benden ayrca, senden boanp onunla evlenmemi de istedi." "Ne arkadam ama!" "Ama senden boanmadan da onunla yatabilirmiim." "Sevgi dolu bir adam, en iyi arkadann karsn batan karmaya alyor..." "Ondan sonra bana samimi, ateli bir konuma yapt, sana fazla balanp kendime bask yaptm ve yaamakta olan hayali varlklar a brakp yok etmemi filan syledi."

"Kendi teorilerimi bana kar kullanyor." "Bylece ben de zar attm ve o gnden beri de Fred'le ok gzel bir birlikteliimiz var." Dr. Rhinehart olduu yerde durdu ve karsnn yzne bakt. "Bunun tam olarak anlam nedir?" "Birden oke olmayasn diye sana durumu yumuak bir ifadeyle anlatmaya alyorum ite." 355 ZAR ADAM "Teekkr ederim, ciddi misin sen?" "Zarlara dantm ve onlar da bana, sana kar ciddi olmam sylediler." "Yani sen ve Fred imdi... sevgili mi oldunuz?" "Evet, romanlarda buna byle diyorlar." Dr. Rhinehart uzun sre yerdeki halya bakt, bunun yeni bir hal olduunu ge de olsa fark etti, sonra gzlerini kaldrp karsnn yzne evirdi. Mrldanr gibi, "Vay canna! Demek yle, haa!" dedi. Lil hafife glmseyerek, "Aslnda her ey yolunda gidiyor," diye konutu. "Geen gece..." "Ayrntlara girmene hi gerek yok, Lil... Pekala, baka neler oluyor Bakalm?" "Sonbaharda Columbia niversitesi Hukuk Fakltesine kaydm yaptrdm." "Ne yaptn?" "Zarlara hayat boyu hayalini kurduum baz seenekleri verdim ve onlar da bana avukat olmam sylediler. Kendimi gelitirmemi istemiyor musun yani?" "Fakat hukuk fakltesi!" "Oh, Luke, senin zgrle inanan bir insan olarak, beni hl zavall bir gzel kadn olarak grmene ayorum dorusu." "Fakat avukatlara tahamml edemediimi bilirsin." "Evet, biliyorum, ama bir avukatla yattn m hi?" Dr. Rhinehart akn bir ifadeyle ban sallad. Sonra mrldanr gibi, "Senin kalbi krlm, zgn, endieli, aresiz bir kadn olman gerekiyordu..." derken birden sustu. Lil, "Oh, kes u pislikleri," diyerek ban iki yana sallad. "Byle konumay Fred mi retti sana?" "ocuklama, Luke." Dr. Rhinehart, "Doru," diyerek divana ylr gibi oturdu, eski hayatndan baz eylerin hl devam etmesine sevinmiti. "Seninle gurur duyuyorum, Lil." "Byle samalamaktan da vazge." 356 LUKE RHNEHART "Gerek bamsz olduunu gsteriyorsun." "Bouna urama, Luke. Senin vglerini dinleseydim asla bamsz olamazdm." "Sutyen takyor musun, Lil?" "Bunu sormak zorunda msn yani? Sorulacak bir soru mu bu imdi?" "Zar bana seni tahrik etmemi syledi ama nerden balayacam bile bilemiyorum." Luke bunu syledikten sonra yeni masaya dayanan karsna bakt. Lil sigara iiyor ve hi de rahatsz olmu gibi grnmyordu. "imdi seninle tartacak halde deilim, Luke." Lil dayand masaya bir zar att, ona bakt ve sonra kocasna dnd. :. "Gidiyorsun, Luke." "Nereye gidiyorum?" s "Bu evden kp gidiyorsun ite." '"Ama seni henz batan karamadm." "Denedin ve baaramadn, imdi de gidiyorsun bu evden." "ocuklarm grmedim henz. Benim zar olum Larry nasl bakalm?" "Senin zar olun Larry ok iyi. Okuldan geldii zaman ona senin gelebileceini syledim ama nemli bir futbol ma varm ve aceleyle koup gitti." "iyi bir ocuk gibi zar hayatna devam ediyor mu peki?" "Pek sanmyorum. retmenlerinin zar kararlarn ev devini yapmama nedeni olarak kabul etmeyeceklerini syledi bana. Hadi, bu kadar konuma yeter, Luke, git artk." Dr. Rhinehart pencereden darya bakt ve iini ekti. Sonra cebinden zarn karp yan tarafna att ve bakt. "Gitme teklifini reddediyorum." Lil odadan kt ve ok gemeden elinde bir tabanca olduu halde geri dnd. "Benim zarm senin gitmeni istiyor, Luke. Beni terk eden sen olduuna gre, iznim olmadan bu evde bulunmaya da hakkn yok." "Evet, ama benim zarm da kalmam istiyor" 357 ZAR ADAM

Lil masaya bir zar daha atarak bakt ve "Tamam," dedi, "bee kadar sayacam ve o zamana kadar kp gitmezsen ate edeceim, Luke." Dr. Rhinehart glmseyerek, "Samalama, Lil," dedi. "Ben imdi..." "ki, ..." "Byle ar nlemlerle bir yere varamayz, Lil. Bana yle geliyor ki..." Birden korkun bir patlama, bir silah sesi duyuldu salonda. Dr. Rhinehart akn bir halde hi beklemeden divandan frlayp ayaa kalkt ve kapya doru yrd. Glmsemeye alarak, "Divanda bir kurun delii..." diye balad ama Lil yeniden zar atm ve yine bee kadar saymaya balamt. Dr. Rhinehart ikinci bein bitmesini beklemeyi hi dnmeden kendini kapya att ve ap dar frlad, evden kp gitti. 358 Blm Altm Amerikan Psikiyatrlar Derneine gre, iki erkein ecinsel ilikisi sadece aratrlmas, zerinde allmas gereken bir vaka olarak grlebilirdi. Ben de holanmyordum bundan ve bir erkekle sevimek bana, yedi sekiz yalarmda zorla frnda makarna yedirildiim gnleri hatrlatyordu. Dier yandan kadn rol oynayarak bir erkein altna yatmak ok ilgin bir deneydi ve aslnda heyecan vericiydi, ama ben pek ilgi duyamadm bu olaya. Geici bir fantezi olarak kadn rol oynamak heyecan verici olabilirdi, ama bir erkek olarak baka bir erkekle sevime pozisyonu bana gre mide bulandrc bir deneydi. Ama zarlar bana byle bir deneyim yaamam gerektiini emredince kar koyamadm elbette. Aa Dou Yakasna gittim, Linda orada bir sr ecinsel bar olduunu sylemiti. Bana adn verdii bu tr barlardan birini hatrladm, Gordo adl bir ecinsel yuvasyd buras. Ama gece saat 10.30'da oraya girdiimde, masalarda beraberce oturmu iki ien erkek ve kadnlar grnce ardm. Beklediim gibi ecinsel kaynayan bir yer de deildi buras, ierde sadece yedi sekiz kii vard ve kimse de ban evirip bakmad bana. Bara oturup barmenden bir bira istedim ve etrafa baknmaya baladm, acaba ecinsel barnn adn yanl m hatrlyorum diye dndm. Barn ad Gordon, Sordo, Mordo ya da bunlara benzer baka bir ey olabilir miydi? Telefon rehberini aldm ve barlar sayfasnda Gordon adn aradm, yoktu, dier benzer isimleri de bulamadm. akn ve zgn bir halde bardan kalkp kenardaki masalardan birine oturdum. Bir sre sonra masamn nnden geip kaybolan drt gen artt beni. Nerden gelip nereye gittiklerini anlamadan ortadan kayboldular. Barn karanlkla kalan arka tarafna gidince st kata kan bir merdiven grdm, yukardan da mzik sesi geliyordu. Yavaa st kata ktm ve kapnn nnde duran irikym korumann yanndan 6eerek kk bir hole girdim. Mzik sesi kardaki ift kapnn arkasndan geliyordu. Kaplardan birini atm ve ieri szldm. 359 ZAR ADAM eri girer girmez, hemen nmde mthi bir arzuyla pen iki delikanlyla karlatm. Birden ne yapacam bilemedim ve sanki byle bir ey beklemiyormu gibi, akn gzlerle onlara baktm. Onlarn yanndan ve sonra da birbirlerine sarlm dans eden erkeklerin arasndan geerek kenardaki bo bir masaya oturdum. Kck masann zerinde tane bo bira iesi, bir sigara paketi ve br de dudak ruju vard. Bir sre bu heyecanl manzaray seyrettikten sonra bir delikanl masaya gelerek ne ieceimi sordu ve bir bira istedim ondan. Salonda yaklak yirmi masa vard ama ou botu. Oturanlarn hepsi erkekti ve sadece samdaki masada orta yal bir kadnla erkek vard. Adamn yznde garip bir glmseme vard, kadn ise etraftaki manzaradan holanyormu gibiydi. Kadna baknca, o da akl hastanesinde bir hasta arkadana bakar gibi bakt, adam sinirli grnyordu, ona da gz krptm. Gzlerimi pistte dans eden erkek iftlere evirdim. Hemen nmde dans eden iftten uzun boylu olan otuzuna yaknd, kancal bir burnu ve kaln kalar vard. Dieri daha genti, ksayd ve yakkl bir oland. Dnya umurlarnda deilmi gibi kendilerini mzie kaptrm dans ediyorlard. Ben onlara bakarken gen olan da bana bakt, kirpiklerini hafife oynatt, bir omzunu kaldrd ve slak dudaklarn hafife aralad. Acemi bir delikanl gibi bir an ne yapacam ardm. Bu olanlar bana hayatm boyunca gizli bir ecinsel olduumu mu anlatmak istiyordu yoksa? Erkek klnda bir diiye kar gsterdiim bu tepki salkl heteroseksellik anlamna m geliyordu, yoksa iki cinsiyetli olduumu mu gsteriyordu? Zarlar acaba aktif olmam m isteyecekti, yoksa pasif olmam m? Zarlardan nce dndm de saldrgan erkek olmak yerine pasif dii olmak daha srad ve uygun olabilirdi. Ama benim gibi iri bir pasife uygun bir erkek bulmak da pek kolay olmayacakt galiba. uras bir gerekti ki o anda bir kadn olmak istiyor, bunu bir ihtiya olarak hissedebiliyordum. Diiliime zgrlk vermeliydim. Zar adam kadn roln oynamad takdirde asla tamam olamayacakt. Ben bunlar dnrken tepemde, "Sana bir iki alaym m?" diyen gr bir ses duydum ve bam kaldrnca yan tarafmda, kapda bekleyen irikym korumay grdm, yzme bakt ve srtt. 360

Blm Altm Drt Zarn zeksn asla sorgulamamalsnz. Onun yntemlerine hi akl ermez. Elinizden tutup sizi bir bolua gtrr, ama bir de bakarsnz oras verimli bir arazidir. Zarn stnze koyduu ykn altnda sendelersiniz, ama bir de bakarsnz ki hafiflemi, ku gibi uuyorsunuz. Zar hibir zaman Tao yolundan sapmaz ve tabii siz onun emrini yerine getirirsiniz. Zara teslim olma ve ondan bir eyler kazanma arzunuz ok byktr, kanlmazdr. Bu tr teslim olmalar sizi asla egonun aclarndan kurtarmaz. Mcadeleden, tm amalarndan, hedeflerinden ve deerlerinden vazgemelisin, ancak ondan sonra, egonu kazanmak iin zar kullanabilecein inancndan vazgetiin zaman, yklerinden kurtulduunu anlayacaksn ve hayatn zgrce devam edecektir. Zar Kitabndan Blm Altm Be Blm Altm Alt nce bir ses ve nazik bir tavrla, "Ben bir bakireyim," dedim. "Ltfen Bunun iki yolu var: ya sen zar kullanrsn, ya da zar seni kullanr. yumuak davran bana." Zar Kitabndan Blm Altm Yedi Ar bir tavrla, "Tanrm!" dedim. "Canm yanacak m acaba?" I 364 Blm Altm Sekiz Sayn Dr. Rhinehart, almalarnz ok takdir ediyorum. Kocam ve ben, zar egzersizini her sabah kahvalt sonras ve yatmadan nce yapyoruz ve kendimizi ok gen hissediyoruz. Kendi TV programnz ne zaman yapacak, ekrana ne zaman kacaksnz? Duygusal rulet oyununu oynamaya ve Egzersiz K'ya balamadan nce birbirimizle ok az konuurduk, ama imdi zar oyunlar dnda bile birbirimizle bararak konuuyor, kahkahalarla glyoruz. Kzmz Ginny'yi de bu zar oyunlarna altrabilmemiz iin bize yardmc olabilir, bu konuda t verebilir misiniz acaba? - r Kzmz inat bir ocuk, dua etmekten kanyor ve her zaman utanga ve onun iin endie duyuyoruz. Sabahlar bizimle beraber ya da yalnz bana zar egzersizi yapmaya altrmak istedik onu, ama baaramadk. Kocam zarn talimatlarna gre arada srada onu dvyor ama bunun da bir yarar olmad. Bu blgede bulunan tek zar doktoru ay nce Antarktika'ya gitti, bu nedenle bize sizden baka yardmc olacak kimse yok buralarda. Sayglarmla, Bayan A. J. Kempton (Missouri) Sayn Dr. Rhinehart, Bugn leden sonra on alt yandaki kzm oturma odasndaki divan zerinde postacyla yatarken buldum ve o da bana sizin adnz verdi. Nedir bu rezalet, aklar msnz bana? Sayglarmla, John Rush 365 Blm Altm Dokuz lk zar bebeinin dnyaya gelii sanrm tarihsel nemi olan bir olay saylr. 1969 Noel'inden hemen sonra Arlene telefon ederek Jake ile birlikte acilen hastaneye gittiklerini syledi, zar bebeimiz dnyaya geliyordu. Bana nasl ulaacaklarn biliyorlard, nk iki gn nce evlerine giderek onlara Noel hediyelerini vermitim. Arlene'e bir Ansiklopedi Britannica, Jakee de bir mayo hediye ettim ve bunlarn seimleri elbette zara aitti. Hastaneye vardmda Arlene hl doum sanclar ekiyordu ve zel odasna girince ardm, ak duran iki koca bavul azlarna kadar bebek kyafetleriyle doluydu. Bavullarda, hepsinin zerlerine iki yeil zar ilenmi en azndan otuz tane ocuk bezi, bir sr pijama, gmlek, bebek donu ve orab vard. ocuk takmlarna zar ilemenin iyi bir fikir olmadn Arlene'e syledim ama o da bana bunun zarlara danlarak yapldn bildirdi. Doumdan nce mz bebein gelecei hakknda sohbet ettik, ama elbette en ok konuan kii Arlene oldu. Bebei doal yollardan dourma ve anne style besleme seeneklerine 216'da 215 ans tanm, zar da her iki seenei kabul etmiti. Ama Arlene en ok, bebein lzmla ve sonra da zar eitimine ne zaman ve nasl alnaca konusunda konutu. Birka kez, "Bu konularda erken almaya balamalyz," dedi. "Toplumun, beni otuz be yl martt gibi, onu da martp bozmasn istemiyorum." "Fakat ocuk ilk iki yl zar kullanlmadan, rasgele geliebilir, buna izin vermeliyiz," dedim. Arlene, "Hayr, Luke, bu ona hakszlk olur," diye konutu. "ocuun elinden eker almaya benzer bu."

"Fakat bir ocuk en kk drtlerini ifade etme eilimi gsteriren azndan okula balayana kadar yapmak ister bunu," dedim. "ocuklar o dnemde istediklerini yapmak isterler." 3 "Olabilir, Luke, ama ona hangi memeyi vereceim, uyutup uyutmayacam gibi konularda zar attm grnce umursanmadn hissedebilir. Benim yapmak istediim ey..." Arlene fikirlerini bize uzun uzun anlatmaya balad ama bir sre doum sanclar artnca onu alp doum odasna gtrdler. Onun arkasndan koridora ktmz zaman Jake, "Bana yle geliyor ki bu zar ii artk kontrolden kmaya balad, Luke," dedi. Bam salladm ve "Ben de yle dnyorum, Jake," dedim. "Zarlarn kararna uymak biz yetikinler iin belki bir dereceye kadar iyi olabilir, ama iki yanda bir ocuk sz konusu olunca ne diyeceimi bilemiyorum dorusu." "Seninle ayn fikirdeyim dostum." "ocuk kendini toparlamaya balamadan nce Arlene onun , kafasn kartrabilir." "Haklsn." "ocuk bu koullar altnda byynce garip bir yaratk olabilir." "Doru. Daha da kts, zar hayatna isyan ederek, topluma egemen olan normal sosyal yaama boyun eebilir." "Evet, bu da bir olaslk tabii. Byle bir ey olabilir mi dersin, Luke?" "Elbette olabilir," dedim. "Erkek ocuklar ou zaman annelerine isyan ederler." Jake koridorda birden durdu ve yere bakarak dnmeye balad. Sonra, "Ama birka zar atmak da ona byk zarar vermez herhalde," dedi. "Zaten kimin umurunda ki?" dedim. Jake birden ban kaldrp yzme bakt ve "Bebeini umursamyor musun yani?" dedi. "Bak Jake, sakn unutma, bu sadece benim deil, bizim bebeimiz. Zarlar Arlene'e baba olarak beni gstermi ama bu benim gerek baba olduum anlamna gelmez tabii." ', "Bak bunda haklsn." "Aslnda baba sen olabilirsin, ama zarlar Arlene'e yalan sylemesini emretmiler." 367 "Bu da doru olabilir, Luke." "Ya da Arlene bakalaryla da yatm ve babann kim olduu nu kendisi de bilmiyor olabilir." Jake ban sallayarak yine yere bakmaya balad ve "Beni ra hatlattn, sa ol," diye homurdand. "Onun iin buna bizim bebeimiz diyelim, daha iyi olur." "Arlene'in bebei desek daha doru olacak galiba." 368 Blm Yetmi Sayn Dr. Rhinehart, Playboy'daki rportajnz okuduktan sonra sizin bir taraftarnz oldum. Yaklak bir yldan beri zar hayatn yaamaya alyorum ama baz sorunlarm var ve umarm onlarn zmnde bana yardmc olursunuz. Her eyden nce unu bilmek isterim: gerekten zarn her dediini yapmak zorunda myz ve bu ok mu nemli? nk zar bazen ok istediim bir eyi yapmam engelliyor ya da verdiim en sama seenekleri yapmam sylyor. Byle durumlarda zara itiraz edince byk lde rahatlyorum. Zar zellikle kzlarla ilgili konularda beni destekledii zaman ok seviyorum onu. O konuda bana ok yardmc oluyor zar, ama onun syledii bir konuda iler yolunda gitmedii zaman kendimi sulu hissetmiyorum. Ama kz hamile kalnca da sululuk hissetmiyorum, nk bunu da zarn emriyle yapyorum. Sadece anlamadm bir ey var: Neden hi durmadan zar izlememiz gerektiini sylyorsunuz? Zarn karar verme alanlarn geniletmemiz neden gerekiyor? Sizin almalarnz beni artyor, ok oyalyor, ne demek istediimi anladnz elbette. Burada sizi bir konuda daha uyarmak isterim; sevgilimle zara danarak seks yaptmz zamanlar baz sorunlarla karlatk. Seks uygulamalar gzeldi elbette, ama sevgilimin sylediine gre, zar ona beni bir sre grmemesini emretmi. Kz bana bazen.randevu veriyor ama gelmiyor, sonra da bunun nedenini zarn stne atyor. Onu biraz bask altnda tutmak iin ne yapmam gerekiyor, Doktor? Kzlar iin gelitirdiiniz ve ona gsterebileceim baz zar etii kurallarnz var m acaba? Ayrca zar hayatn anlattm bir baka kz da, seenekler arasna onunla evlilii de koymam gerektiini sylyor bana. Ben bu seenee otuz altda bir ans tandm, ama kz onunla her ktmda bu seenek iin zar atmam sylyor. Onunla on kez> daha karsam kaybetmem ihtimali nedir? Ya da yirmi kez karsam? Mmknse bu konuyla ilgili bir grafik ya da tablo gnderin bana. 369 Baz gzel fikirleriniz var tabii, ama umarm zar hayat yaayan kzlar iin de yeni zel kurallar gelitirirsiniz. Ben bu konuda endielenmeye baladm.

Sayglarmla, George Doog 370 Blm Yetmi Bir Jake akn bir glmsemeyle, "Kzmz oldu," dedi. "Biliyorum, Jake. Kutlarm seni." Jake yzme bakt ve "Ad Edgarina olacakm," dedi. "Edgari-na Ecstein. Kim verdi ona bu ad?" "Sama sorular sormasana, Jake. Bebek de, Arlene de, ben de shhatliyiz hepimiz. nemli olan bu deil mi yani?" "Elbette yle, haklsn. Ama sylesene bana, kz ocuklar da isyan eder mi anneye?" Ona cevap vermedim ve "Bak, ite geliyor," dedim. ki hemire tekerlekli karyolada yatan Arlene'i zel odasna gtrp kendi yatana yatrdlar ve sonra da bebeini getirip kucana verdiler. Jake ve ben de onlara sevecen gzlerle bakp kaldk. Bebek biraz mrldanr gibi oldu ama pek ses karmad. "Nasl gitti, Arlene?" diye sordum. Arlene tatl bir anne glmsemesiyle kucandaki kzna bakt ve ban sallad. "Bir rpda oldu bitti, kolay bir doum oldu." Tekrar bebeine bakt ve "Eleanor Roosevelt'in bebekliine benzemiyor mu?" diye sordu. Jake ile birbirimize baktk ve sanrm onun bu benzetmesini kabul ettik. "Edgarinamn asaleti var," dedim. Arlene bebeinin ban pt ve "Byk bir kiilik olacak benim kzm," dedi. "Zar sayesinde elbette." "Ya da hibir ey sayesinde," dedim. "Onun zerinde hibir ey denemeyeceksin, Arlene." "Sadece ona yapaca her iten nce zar atmasn reteceim. Onu bu konuda tamamen zgr brakacam." Jake, "Tanrm, sen bana yardm et!" diye mrldand. Elimi onun omzuna atarak, "Neelen biraz, Jake," dedim. "Bir bilim adam olarak muazzam bilimsel nemi olan bir konuda alma olana bulabileceini dnmyor musun?" "Olabilir." 371 ZAR ADAM "Edgarina, Arlene'in rejimi altnda olsa bile bilimsel adan ok nemli bir varlk. Dahi ya da psikozlu bir insan, yeni bir ey var elimizde." Jake hafife ban sallad ve "Sanrm haklsn," diye mrldand. "Bu senin iin 'Alt Yanl Adam Vakas' adl almandan sonra en byk aratrma konun olabilir." Jake'in gzleri parlad ve ban sallayarak, "Haklsn, Luke," dedi, "belki de zar hayatyla ilgili baz yeni almalar yapmam gerekiyor." "Ama buna gzel bir balk bulmalsn, Jake." Arlene de yatt yerden sze kart ve "Elbette bunu yapmalsn, Jake," dedi. "Edgarina Ecstein'n babalar tam kapasiteli birer zar adam olmaldr, yoksa o babay istemem." Jake iini ekti ve "Buna gerek kalmayacak sevgilim," diye cevap verdi. Biraz dndm ve "almana, 'Rasgele Bytme Vakas' ya da 'ocuk Bezi Eitimi' ad verebilirsin," dedim. Jake ban iki yana sallad, gzlerini ksarak yzme bakt ve "Bouna urama, Luke," dedi. "Bu konu seni aar. Ben almamn baln buldum bile; 'Kapris ocuu Vakas' olacak balk. Ama kitabn yazlmas uzun srebilir." 372 Blm Yetmi ki Kzgn gne nlar iriyar bedenimi stp yavaa yakmaya balarken, kendimi scak kumlarn stne iyice braktm. Linda bikinisi ve btn plak gzelliiyle yanmda uzanm, gne banyosu yapyordu. Linda yatt yerde Stendhal'n The Charterhouse of Varma (Parma Manastr) adl kitabn okumu ve arada srada grup zar terapisi konusunda sohbet etmitik, bu Bahama plajnn bo ve kzgn kumlan zerinde yaklak on be dakikadan beri sessizce, hi konumadan yatyorduk. ubat ayyd, New York'ta k koullar devam ediyordu ama biz burada yaz scan yayorduk. Uzun zaman sessiz kaldktan sonra Linda birden, "Gerekten ne istiyorsun sen, Luke?" diye sordu. Gzlerim yar kapalyd ama gz kapaklarmn arasndan bakmaya altm; Linda ya dorulup oturmu, ya da bir dirsei zerine dayanmt. Ben dnmeye devam ederken, "Ne mi istiyorum?" diye tekrarladm onun sorusunu. Dalgalarn ritmik sesi yeniden denize girip yzme arzusu uyandrd iimde, ama denizden daha yeni km ve birka dakika nce kurumutuk.

Onun cevap beklediini dnnce, "Sanrm ok ey istiyorum," diye konutum. "Herkes olmak, her eyi yapmak istiyorum." Linda yzne den salarn bir eliyle arkaya itti ve glmseyerek, "ok da mtevazsn, dostum," dedi. "Olabilir." Sahilde bir mart sulara doru dald ve sonra ykselip uzaklat. "Bugn olduka sessizsin, Luke, yine bir zar karar m var yoksa?" "ou zaman uykudaydm canm." "Klahma anlat sen onu! Zarlarn karar m var yine?" "Ne fark eder ki?" Linda bu kez gerekten dirsekleri zerinde doruldu ve havlunun stnde oturdu. "Ben bazen zarlarn deil, senin ne istediini merak ediyorum." \ 373 ZAR ADAM "Ben kimim peki?" "Ben de bunu renmek istiyorum ite." Ben de kalkp oturdum ve gzlerimi krptrarak okyanusun dalgalarna baktm. Gzlm gzlerimde olmad iin her eyi biraz bulank gryordum. "Anlamyor musun?" dedim. "Beni bu ekilde tanmak, snrlamak, beni ta gibi ve nceden bilinen bir eye yaptrmak olur." "Lanet zarlar! Ben sadece yumuak ve nceden tahmin edebileceim bir Luke tanmak istiyorum. Senin bir zar atlyla aniden deiebileceini dnrken, seninle birlikte olmaktan nasl zevk alabilirim ki, sylesene bana!" imi ektim ve yine dirseklerimi yere dayadm, geriye doru uzandm. "Salkl, normal nevrozlu bir k olsaydm da, akm yine belirsiz bir zamanda uup gidebilirdi." Linda glmsedi ve "Evet, ama o zaman ben de bu durumu nceden anlar ve seni daha nceden terk ederdim," diye konutu. Birden dorulup oturdum ve "Her an her ey uup gidebilir, Linda," dedim. "Sen, ben, hepimiz aniden yok olabiliriz, lm, tahribat, umutsuzluk aniden vurabilir darbesini. Baka trl yaamadn farz etmek deliliktir." Linda scak elini omzuma koydu ve "Fakat Luke," dedi. "Hayat aa yukar ayn tempoda akp gidecek ve bizler de yle . . . yani, eer..." "Asla." Linda bir ey sylemedi, elini omzumdan ekip enseme gtrd ve samla oynamaya balad. Bir sre sonra dayanamadm ve "Seni seviyorum, Linda," dedim. "Ve seni seven bu benlik her zaman da sevecektir. Bundan tam olarak emin olmalsn." "Peki, ama bu benlik ne kadar srecek?" "Sonsuza kadar," dedim. Sonra hafife dnerek onun elini tuttum ve perken onun gzlerine baktm. O da ciddi bir ifadeyle yzme bakt ve "Ama beni seven bu benliin yerini sevmeyen bir benlik de alabilir," diye konutu. "Ve o benlik ebediyen yeraltnda kalabilir, kendini ifade etmeden yaayabilir, bunu yapmak zorunda kalabilir." 374 LUKE RHINEHART Glmseyerek bam salladm ve "Seni seven o benlik bu konuyu hayat boyu garanti altna alacak, her eyi buna gre ayarlayacaktr, sen hi merak etme. Ama bu da dier benliklerin ounun srekli gmlmesi anlamna gelecektir." "Fakat ego olsun ya da olmasn, bunlar doal arzular ve dzenlenmi hareketler. Beni yatrp benimle sevimen doal bir hareket, ama kum zerinde diz kerek zar atmak bana gre hi de doal deil." Kumun zerinde dorulup dizlerimin stne ktm ve mayomu syrp karmaya altm. Linda, "Aman Tanrm!" diye bard. "u koca azm tutamyorum, deil mi?" Ama ben de gldm ve mayomu tekrar yukar ektim, "Haklsn," diyerek bam onun baca zerine koydum. "Pekl, doal arzularn nedir? Gerekten ne istiyorsun, Luke?" Luke bir sre konumad, sonra, "Seninle olmak istiyorum," dedi. "Gne, ak, okamalar, pmeler istiyorum." Durup bir an dnd. "Su, gzel kitaplar, insanlarla zar hayat uygulamak iin frsatlar istiyorum." "Ama kimin okamalarn, kimin pcklerini istiyorsun?" Parlak gne nda gzlerimi krptrarak onun yzne baktm ve "Senin, Terry'nin, Arlene'in, Lifin, Gregg'in ve daha baz kiilerin, sokaklarda tandm kadnlarn okama ve pcklerini," dedim. Linda hibir ey sylemedi.

"Gzel mzik, yazmak iin bir frsat istiyorum," diye devam ettim. "Arada srada gzel bir film, deniz istiyorum." "Hah, sen benim eskiden olmadm kadar bile romantik deilsin, Luke, deil mi?" "Bu benliimle hayr." ,; Linda glmseyerek, "Ama yine de beni ok seviyorsun," dedi ~*e ben de onun yzne baktm. Gz gze bakrken, "Seni seviyorum," dedim ve bir dakika kadar hi konumadan baktk. Tepemizden geen bir mart bak375 mamza son verdi, onu izledik. Linda bir ey sylemek istedi ama nedense vazgeti. Bam evirdim ve onun kalasn ptm. Linda iini ekti ve bam itti. "pmemi istemiyorsan uzatma bacaklarn," dedim. "stediim kadar uzatr, aarm bacaklarm." "O halde ben de perim," diyerek bam iki bacann arasna gmdm ve pmeye baladm bacaklarn. Bam kaldrp hafife itmek istedi ama beline sarldm ve skca tuttum onu. Salarm yakalamt ama brakt ve "Baz eyler doal olarak gzel oluyor, bazlar olmuyor," dedi. "Hmmm!" diye mrldandm. "Zar hayat bazen doal gzelliklerden uzaklatryor bizi," dedi. Ben yine mrldanarak cevap verdim ona. "Bana sorarsan ok kt bir ey bu." Ne diyeceimi dndm ve bir dirseimin zerinde dorulup ona dnerek, "Seninle birlikte yaptmz u lgn kle oyunu sana gre doal ve iyi bir ey miydi?" diye sordum. Linda yzme bakarak glmsedi ve "yle olmas gerekir," dedi. "Herkes kendine gre iyi sand bir eyler yapyor. O zaman neden herkes dertli, Linda?" Bikini mayosunun st ksmn syrp kardm ve zerinde yattmz havlunun zerine attm. Gslerinin st ksm kumlanmt, uzandm ve kumlar temizledim. Linda, glmseyerek, "Herkes dertli deil ki," dedi. "rnein ben hi dertli deilim." "Ama zar hayatn renmeden nce hi mutlu deildin." "Evet, ama o zaman bir seks sorunum vard, imdi byle bir ey yok." Ben yine bam salladm ve mrldanarak cevap verdim ona. Linda, "Zar senin baz sorunlarn zmek iin iyi bir yntem olabilir," dedi. "Ama sanrm artk ona ihtiyacn olmayabilir gibi geliyor bana." Gsn okadm ve "Bana sorarsan hakl olabilirsin," dedim. "Gerekten yle mi dnyorsun?" 376 LUKE RHINEHART "Elbette," diyerek bam salladm. "Ben her konuda zarlara danmyorum zaten, ancak zor durumlarda, kukulu olduum konularda zar atyorum." "Evet, ama bunu da yapmayabilirsin artk." "Her gn sabaha kar zar atarak, onlara o gn hemen her konuda danp danmayacam, baz konularda danabileceimi ya da hi danmadan gn geirip geiremeyeceimi soruyorum. rnein bu sabah zar bana hibir konuda kendisine danmam gerekmediini syledi." "Yani zarlara danp danmama konusunda bile yine zar var hayatnda." "eyyy... evet, yle..." "Ama bugn doal davranyorsun." "Evet." Linda gld. "Bak bu houma gitti ite. Bana bunu sylediine sevindim, Luke. Davranlarnn doal olduunu bilmek gzel bir ey elbette." Onu yanandan ptm ve "nsanlarn yapt pek ok ey ilk yaptklarnda doal deildir," dedim. "renmek bu nedenle nemlidir. Zar hayat da bununla ilgilidir." Bu sefer Linda, "Hmmm," diye mrldand. "Eer kendimizi her zaman bize doal gelen konularda kstlarsak, potansiyelimize kyasla birer cce olur kalrz. Her zaman iin, doal hale getirebileceimiz yeni insan hareketleri alanlar bulup ortaya koymalyz." Linda yine glmseyerek, "Mmmmm," diye mrldand. "Umarm zarlar bizi uzun zaman birbirimizden ayrmaz, Linda." "Mmmmmm. Ben de yle, hayatm." 377 Blm Yetmi Zar Merkezleriyle ilgili gzel anlarmz var. Mutlu gnlerdi onlar; tanrlar yeryznde tekrar oyunlar oynadlar. Muazzam bir zgrlk! Byk bir Yaratclk! lgnlklar, samalklar! Delice bir karmaa! Bunlarn hepsi insan eliyle ynlendirilmeden, sadece hepimizi seven byk kr zarn rehberliinde yaand.

Hayatmda sadece bir kez, bir toplumda yaamann ne anlama geldiini rendim, dost ve dmanlarmn paylat daha byk bir amacn bir paras olduumu hissettim. Sadece CETRE'lerde total kurtuluu komple, parampara eden, unutulmaz, total aydnlanmay yaadm. Onlar daha nce grm ya da hi grmemi olsam da, son yl iinde, merkezlerden birinde bir ay kalm olan insanlar grr grmez tanmay baardm. O insanlarla sadece bakyoruz, yzlerimiz hemen aydnlanyor ve kahkahalar atarak birbirimize sarlyoruz. Eer bizim CETRE'lerimizi kapatacak olurlarsa dnya yoku aa gitmeye balayacaktr, bundan eminim. Sanrm onlarla ilgili medya isterisini herhangi bir gazetede mutlaka okumusunuzdur: ak odalar, sefahat lemleri, iddet, uyuturucu, psikoz olaylar, eitli sular, delilik gibi bir sr samalklar yazdlar. Time dergisi bizimle ilgili olarak verdii yazya 'CET-RE Lamclar' eklinde objektif bir balk att. Yaz yleydi: nsanln sprntleri yeni bir yutturmaca buldular; her eyin yapld lgnlk evleri bunlar. 1969'da saf hayrsever Horace }. Wipp-le tarafndan terapi merkezleri ad altnda kurulan bu Total Tesadfi Ortamlarda Deney Merkezleri (CETRE'ler), sefahat, vurgun ve delilik merkezleri haline geldiler. lk olarak arlatan psikiyatr Lucius M. Rhinehart (Time, 27 Ekim 1970) tarafndan ortaya atlan zar teorisi temeline dayanan bu Merkezlerin amac, mterilerini kiisel kimlik yklerinden kurtarmak olarak akland. Bir ay kalmak zere bu Merkezlerden birine giden kiiden, adn, kyafetlerini, davranlarn, kiisel detlerini, cinsel eilimlerini, dinsel inann -ksaca kendisini-^ terk etmesi isteniyor. 378 LUISL KniINtMAKI Merkeze yatanlar -bunlara renci ad veriliyor- ou zaman maske takyor ve vakitlerini nasl ve hangi kimlik altnda geireceklerini zarlara danyorlar. Terapi uzmanlar ou zaman bu rol oynayan rencilerden oluuyor. Dzeni salayan polisler de polis rol oynayan, bu kimlie brnm renciler. Merkezlerde her trl uyuturucu kullanlyor, 'Ak Odas' ve 'Karanlk Oda' denen odalarda her trl rezalet yaanyor. Karanlk Oda denen gerekten kapkaranlk odalara zar talimatyla rlplak giren renciler lgnca eyler yapyorlar. Baz hasta kiiler bu Merkezlerde harika zaman geirdiklerini dnyorlar, akl sal yerinde olanlarn bazlar akln karyor, bazlar da orada 'nemli bir deney' yaadklarn dnyor, bu konuda kendilerini kandrmaya alyorlar. Geen hafta Los Altos, California'da 'nemli deney'yaadklarn syleyen Evelyn Richards ve Mike O'Reilly tutuklandlar. Bu ikili, zarlardan emir aldklarn syleyerek Stanford niversitesinin Whitmore Kilisesi bahesinde imlerin zerinde soyunarak sevimeye baladlar ve oke olan insanlarn ihbarylapolis tarafndan hemen tutuklanarak gtrldler. Hills'deki CETRE'ye ok giden Stanford rencileri Zar Merkezinde blnyorlar. Richards ve O'Reilly adl renciler Merkezde hafta kaldktan sonra btn sorunlarndan kurtulduklarn anlattlar. Fakat rencilerin ou adna konuan renciler Birlii Bakan Bob Orly unlar syledi: 'nsann kendi kimliinden kurtulmak istemesi bir zayflk belirtisidir. nsanlar kimliklerini terk etmelerini syleyenlerin peinden gittii zaman hep paralanm, kendini kaybetmitir. Merkeze kanarak gidenler uyuturucu tuzana dm olanlardr. Zar hayat, gerek yolunu bulmaya almak iin ok zayf olanlara bir baka yava intihar yntemidir! Palo Alto Polisi hafta sonunda Los Altos Hills Merkezine bu yln ikinci basknn yapt, ama orada sadece pornografik; filmler bulabildi ki bunlar byk olaslkla Merkezde ekilmiti. Merkez yneticisi Lawrence Taylor'a gre, polis baskn Merkez iin genler arasnda olumlu reklm olmaktadr. Taylor, 'Her hafta Merkeze gelen yaklak yz kadar kiiyi geri eviriyoruz, nk yeterli yerimiz yok,' diye konutu. 379 Time muhabirlerine gre, CETRE'de kalp kanlarn yaknlar ve dostlar, sevdikleri bu insanlarn ok deitiklerinden ikyeti olmulardr. Catskill (N. Y.) CETRE'den dnen Bay Bleiss'in on dokuz yandaki olu Jacob Bleiss, eve dndkten sonra babasnn ok sorumsuz, kararsz, tahripkr bir adam olduunu syledi. 'Hibir i yapamyor artk, uzun zaman evden uzakta kalyor, annemi dvyor ve hibir neden yokken fkeleniyor, bazen de durup dururken glmeye balyor! Nedensiz glmek isterinin klasik belirtisidir, psikiyatrlarn 'CETRE hastal' demeye balad hastaln ortaya kmaya baladn gsterir. Chicago niversitesi Hope Tp Merkezinden Dr. Jerome Rochman geen hafta Peoria'da yle konutu: 'Birisi benden, insanlardaki alma azmi, ahlak, bakalarn sevme ve belirli bireysel kimlik dhil, insan kiiliini tamamen yok edecek bir kurum kurmam isteseydi, ben de CETRE gibi yerler aardm. Bu almalarn sonular belli; sadece duygusuzluk, gvensizlik, kararszlk, depresyon, iliki kurma yeteneinin yok olmas, sosyal tah-ripkrlk, isteridir bunlar. Oxford'dan Dr. Paul Bulber daha da ileri gidiyor: 'CETRE'ler iinde ve dnda zar terapisi teori ve uygulamas, uygarlmz iin Komnizmden bile daha byk bir tehdittir. Bunlar Amerikan toplumunun, daha dorusu her toplumun temellerini tahrip ediyor. Bunlar yeryznden tamamen kaldrlmal, yok edilmeli!

Santa Clara Blge Mahkemesi Yargc Hobart Button, renciler Richards ve O'Reilly ye unlar sylerken belki de pek ok insann duygularn dile getirdi: 'nsanlarn hayatlarn pe atmasna neden olan hayaller korkun eyler. nsanlarn CETRE'lere akn etmesi toplumu dehete dryor. Farelerin lama hcum etmesi gibi bir ey bu. Time dergisi gerekli yerlerde kurguya yer vermi olsa bile aslnda haklyd. ki yllk bir srete dergi muhabirlerinden bei CETRE'lerde bir ay kaldlar. Fakat bu muhabirlerden Merkezden kt zaman Time'a geri dnmedi ve dergi yazsnda da bunun neden olduu bir znt belli oluyordu. 380 ZAR HAYATI Vakfna Wipple'in balan ve benim ve dier baz kiilerin maddi desteiyle kurulan ilk Zar Merkezinden sonra, saylar artan CETRE'ler insanlar deitirdi. Onlar lgn toplumda normal alan insanlar tahrip ediyorlar. Bu inancm zar terapisinin ou rencilerde ar altn grnce balad, nk onlar her zaman, dier insanlarn kendilerinden normal ve uyumlu olmay beklediini biliyorlard; byle bir beklentiye cevap vermek iin gereken hayat boyu alkanlklar zar gruplarnn geici zgr ortamlaryla krlamazd. Bir renci, hayata yapan kk benliklerinin ev sahibi olduunu ifade etme zgrln ancak hibir eyin beklenmedii tam kapsaml bir ortamda bulabilirdi. renci CETRE'nin tesadfi ortamndan sonra, ancak bizim 'Yarm Evlerimiz' kanalyla zgr zar yaantsn kalplam dnyaya tayabiliyordu. Pek ok yerde alan merkezlerin ve onlarn temelini oluturan bizim teorimizin gelimesiyle ilgili hikye, Joseph Fineman in Zar Merkezleri Teorisinin Hikyesi (Random Press, 1972) adl kitabnda ayrntl olarak anlatld. Merkezlerin, deimemeye kararl bir insan deitirmek iin nasl altklar konusunu Dr. Jacob Ecstein'n 'Kare Kp Vakas' adl otobiyografisinde bulabilirsiniz. Jake'in kiisel hikyesi ilk olarak Kapris Denizi (Nisan, 1971, cilt II, No.4, s. 17-33) adyla yaynland ama Blow the Man Down (Random Press, 1972) adl kitabnda yeniden yaymland. Fakat genel bir bak asndan, zarn talimatna gre Fineman'in kitabndan aadaki alnt yapld: Bir renci merkeze en az otuz gn iin yatabilir ve girmeden nce zar hayatnn temel kurallarn, CETRE'nin yapsn ve prosedrn anladn gstermek iin szl snav verecektir. Merkeze gelirken zerinde kimlik ve kiisel eya olmamas istenir; merkezde kald srece istedii ad kullanabilir ama bunlarn sahte olduu kabul edilir... CETRE'ler ayrntlarna gre deiirler. Yaratclk Odalarnda zar, bir renciye Tesadfi Ortam iin daha yeni ve daha iyi olanaklar icat etmesini syler, bu ekilde ok ey deitirilmi, yenilikler getirilmitir. Baz deiiklikler yapld merkezde kalr, bazlar btn merkezlere datlr. Fakat genelde btn merkezler Gney 381 California'daki orijinal Corpus Zar kompleksine benzerler. Merkezde btn odalara renciler tarafndan eitli adlar (ukur, Tanr Odas, Parti Odas ve benzeri gibi) verilmitir ve bu adlar her Merkezde deiiktir. Merkezlerde i ve alma odalar (amarhane, ofisler, terapi odalar, klinikler, tutuklu evi, mutfaklar), oyun odalar (duygu odalar, evlenme odalar, ak odalar, Tanr odalar, yaratclk odalar) ve yaam odalar (barlar, restoranlar, salonlar, yatak odalar, sinema vb) vardr. renci her gn zar talimatlarna gre iki ile be saat arasnda eitli ilerde almal, garsonluk, odalarda temizlik iilii, polislik, terapi uzmanl, kabul memurluu, gardiyanlk, fahielik ve benzeri iler yapmaldr. renci bunlar yaparken zar hayat yaar ve eitli roller oynar. lk zamanlar bu ileri yapanlar geici, eitimli personeldir, terapi uzmanlarnn, doktorlarn en azndan yars gerek tp doktorlardr, polisler, kabul memurlar ve dier alanlarda da durum ayndr. Fakat yllk tarihimizde gerek personelde zaman iinde azalma oldu. Bir sre sonra, gl bir eitim sayesinde nc ve drdnc hafta rencilerinin grevlerin ve ilerin ounda gerek personel gibi alabildiklerini grdk. Geici renciler gibi bu personel de haftada bir rollerini deitirir, farkl grevler yaparlar. Herkes personel olduunu syledii iin, bunlarn iinde gerek personelle renci personeli ayrmak zordur. CETRE'de sadece ok iyi alan, eitimli personel srekli olarak altrlr (Vermont Merkezinde srekli personel zaman iinde karlarak azaltld ve bir sre sonra sadece rencilerden oluan personel almaya balad. Geici personelin iine iki ay sonra eski, srekli personelden bir ksmn dierlerine sezdirmeden tekrar ie aldk, bunlar her eyin yolunda olduunu rapor ettiler, gerek personelin almad o iki aylk srete sadece ok kk baz sorunlar yaand). Fineman yle devam eder: yapsal anarimiz iinde yetkiler terapi uzmanlarnda (pek ok Merkezde bunlara bilirkii denir) ve kim olursa okun polislerdedir. Belirli kurallar vardr (alma yaplan oyun alannda silah kullanlmaz, iddet uygulanmaz v.s.) ve kural bozan kii 'polis' tarafndan 'bilirkii'ye gtrlr ve kural bozann hapse gnderilip gnderilmeyeceine bu bilirkii karar verir. 'Su ileyenlerin yaklak yars, bir tek gerek kiilik olduunu syleyen ve 382 LUKE RHINEHART

evine dnmek isteyen kiiler olmutur. alma ve oyun odalarnda bu talepler su kabul edildiinden, bunlar hapse gnderilir ve zar terapisiyle ar alma cezas alrlar, cezalan oklu kiilik koullarna alana kadar devam eder. Su ileyenlerin bir ksm ise, kar gelinen yasalar Zar Merkezleri iin garip yasalar olsalar bile, bunlara kar gelme rol oynayan rencilerdir. (Yapsal anari ortamna giren bir renci kendi zarlaryla hareket ederek srekli rol deitirir, kokteyl partiden yaratma odasna, ak leminden Tanr odasna, deliler odasndan ak odasna, kk Fransz restoranndan kuru temizleyiciye gider gelir, benzer yerler arasnda srekli yer deitirir. Bazen ecinseller iin gardiyan, bazen ABD Bakan olur, eitli kiilikleri yaar.) Karanlk oda (ona Pit denir) ounlukla, Merkeze gelenler tarafndan ilk on gn iinde kullanlr. Cinsel konularda ekingen olan kiiler bu odann tamamen karanlk ortamnda zarn talimatlarna hi utanmadan, rahata itaat eder, onun sylediklerini cesurca yaparlar. iman ve irkin bir kadn sadece yemek, banyo ve tuvalet ihtiyalar iin kt Pit iinde gn srekli kald. Oradan ktnda tamamen deimi, kendine gvenen, herkesin gzne cesurca bakabilen bir kadn olmutu. D dnyada rahat davranamayan ecinseller iin de ok uygun bir ortamd Pit. Tamamen karanlk odada nlerine geleni rahata okayabilen ecinseller kendi trlerinden birine rastlaynca ok mutlu olurlard elbette. D dnya ortamnda cinsel arzularn istedikleri gibi tatmin edemeyen insanlar Pit'in tamamen karanlk ortamnda istediklerini rahata yapabiliyorlard. Balangta CETRE'lerde para kullanlmyordu, ama bir sre sonra parann da ak gibi gerek ihtiyalardan biri olduunu fark ettik ve gelen rencilere harcayabilmeleri iin yine zarlarn talimatna gre bir miktar gerek para vermeye baladk. Mteri bin dolara kadar seenek verir zarlara ve ortalama miktar ou zaman be yz dolardr. Merkezden kacak olan renci oraya girerken bir ay iin ne kadar deyecei konusunda alt seenek verdii iin, demesi gereken parayla ilgili olarak zar atar. Merkezden kan renci, bizim rasgele belirlenmi faturamz dedikten sonra, biriktirdii, kazand-] ya da ald paralar alp gtrebilir. 383 ZAR ADAM Merkezde eitli ilerde alan renciler bu almalar karlnda eitli cretler alrlar ve bu cretler de yaplmas gereken ilerin dzenli olarak yaplabilmesi iin olduka yksek tutulur. Bazen yemek iin bile paralar kalmayan baz renciler bakalarndan para dilenir, bor alr ya da birinin oynamak istemedii bir rol para karlnda oynamak iin kendilerini satarlar. Fahielik btn Merkezlerde her zaman grlen bir olaydr. Bunun nedeni en kolay cinsel iliki kurma yntemi olmas deildir -eitli ekillerde cinsel iliki Merkezlerde kolaydr- neden, rencilerin kendilerini satmaktan ya da bakasn satn almaktan zevk duymasdr. (Bu belki de kapitalist ruhun zdr.) Bir renci otuz gnlk Merkez yaantsndan sonra, son on gn iinde CETRE yaknlarnda bulunan ve Yar Yol Evi denen bir motelde yemek yiyebilir ve kalabilir. Motel personelinden bir ksm CETRE'den salanm olabilir, ama ounlukla motel iletmesi tarafndan alnm gerek personeldir ve zar adam olmas gerekmez. Bir renci bu Yar Yol Evlerini teklif edene kadar, renciler Merkezin zgr ortamndan d hayata kmaya ekmiyorlard. (D dnyaya kmadan nce bir zar rencisi ya da normal yaants olan gzel bir gen kzn alt bir motelde bir sre kalmak bir zar rencisi iin d dnyaya alan mkemmel bir kap, iyi bir altrmayd. Orada alan suratsz garson 'gerek' bile olabilirdi.) renci, herkesin rol yaptn herkesin bildii bir dnyadan, herkesin rol yaptn sadece az sayda kiinin bildii bir dnyaya kar. Etrafnda kendisini anlayacak sadece birka zar rencisi daha olabileceini dnen renci, kendi zar yaantsn uygulamak ve gelitirmek iin ok daha zgr bir ortamda olduuna inanr. Motelde kalan rencinin iki konuda ok anlayl olacan umut ediyoruz. Birincisi, o belki de gerekten normal bir motelde kaldn ve orada kendisinden baka zar adam olmadn idrak eder. Kendi haline durmadan gler durur. kincisi, dier insanlarn da, bilmedikleri halde ansn emriyle ok kiilikli hayat yaadklarn ve her zaman onunla mcadeleye altklarn anlar. Yine gler durur. Zarlarn avularnda yuvarlayarak nee iinde anayola doru yrr, ama tam tesadfi bir ortam hayalini geride braktnn farknda bile deildir. 384 Blm Yetmi Drt Bir otobiyografi yazabilmek iin olaylarn nem srasna gre baz keyfi kararlar almak gerekiyor, hele bir zar adamn zar hayatyla ilgili bir otobiyografi yazmas iin bu tr kararlarn says o kadar ok ki, insan ne yapacan bilemiyor. Yazlara katlacak olan konulan semek iin ok iyi dnmek gerekiyor. Zar Merkezlerinin kurucusu iin -Zar 1970 yln tamamen bu Merkezlerin kuruluuna vermeme hkmettihibir ey, Catskills; Holby, Vermont; Corpus Die, California ve son ylda baka yerlerde de ina edilen Merkezlerin kuruluunu salayan uzun, zor ve karmak almalar kadar nemli deil. Bazen de zar yaantmdaki ak ve yaz yazma maceralarm kaleme almak daha ilgin geliyor bana.

. Bu durumda, hayatmdaki nemli olay ve dnemleri seme konusunda ben yine de zara dantm. Zar bana, onun Kasm 1970 kararyla, yani bana birini ldrmemi syledii kararla ilgili abalarma otuz sayfa ayrmam emretti, o yl Zar Merkezlerini kurma abalarma daha sonra dnebilirdim. Taraftarlarmdan gelen mektuplardan bazlarn ya'zlarma katma konusunu zara dantm, bana olumlu yant verdi. Merkezlerdeki zar terapisi rencilerinin yaptklarndan da sz edebilirdim. Playboy dergisi iin yazdm 'nsann Potansiyel Karmakl' ba-, lkl yazy kullanma konusunda zar bana 'Hayr' dedi. Linda Rei-chman ile yaadm uzun, karmak ak hayatm yazma konusu iin de zardan olumsuz yant aldm. Asi davranlarm yazmam da reddetti zar. Seksle ilgili drt yz sayfalk komik bir romanyazabilir miydim peki? Ona da hayr yant kt. Yasalar karsnda yaadm sorunlar, akl hastanesindeki almalarm, hapse giriimi yazabilirdim. te byle, her konuyu dantm zarlara. Karmak meslek yaammda rendim ki, yaratlan gzel eyler yazdklarmdan dolay deil, onlar kontrol etme. gayretlerime ramen meydana geliyor. Zar Adam olduum srece, zarn setii hemen her konuda bir eyler yazabiliyorum, ama ciddi, eski ve hrsl Luke olarak bir evler vazmak istediimde nme bir sr engel 385 ZAR ADAM kyor. Zara itaat ettiimde, rasyonel, amal adamn ne yapmak istediini bilmediini anlyorum ve bu nedenle hemen zara bavurmay dnyorum. nl ruhbilimci Edgar Cayce'n 'Ara iletidir,' szn hi unutmam ve inanrm buna. Zihnim tereddde dt, bocalad zaman ii zara ve kale- * mime brakyorum. Zar atldnda kalem de harekete geiyor, egonun mdahalesi, artistik bilin, stil ya da organizasyon ou zaman ii kolaylatryorlar. Bu engelleyici gler ortadan kalknca kalem rahata hareket ediyor, ktlar yazyla doluyor, ifadeler akp gidiyor, yepyeni fikirler douyor, yazya dnyor. Devam etmek elbette bazen zor, ifadeler zayf olabiliyor. nsan kolayca konu dna kayabiliyor. Bazen bir ifadeyi yedi sekiz kez -yazmak zorunda kalabiliyorum. Fakat ifadeler yazlyor ve bir yazar iin bu da baardr. Yeni eyler yaratlsa da, samalansa da, bir eyler kyor ortaya. Zara danarak yazdm ilk gnlerde, drt dakika boyunca yazacak bir ey bulamadm zamanlar hemen zara danyor, seenekler arasndan bir konu vermesini bekliyordum. Hemen her yazarn herhangi bir konuda verilecek mesaj vardr. Bana demokrasi, elmalar, pler, diler ya da herhangi bir baka konuda bir eyler yaz deseniz ben size hemen Zar Adam veririm. Yaz ak srasnda nme bir baraj karsa kendime hemen bir dere, bir gl bulurum, ansm varsa tkankl hemen aar, yine nehre kp yazmn akn srdrrm. Zar kararyla yazdm yaz ok gzel olsa bile, onun o gn yazmam gereken yaz olmadn dnebilirim. Fakat zerini izdiimiz szckler dhil olmak zere, yazdmz her kelimenin mkemmel olduunu idrak edebilmeliyiz. Benim kalemim kt zerinde hareket ederken btn dnya yazyor. O anda tm insanlk tarihi bir araya geliyor ve bu elin aknda bir tek nokta oluturuyor: Siz ve ben kim oluyoruz da ey dostlar, evrenin btn gemiini yalanlyoruz? O halde akll olalm ve kalemin akna evet diyelim. Ya da hepimizin zar dedesi olan Tarih isterse, hayr da diyebiliriz. Aslnda sadece kendi yaantm anlatsam binlerce sayfa tutar, ama rasgele olaylar akla geldii gibi yazmak en iyisi dostlarm. Ayr386 LUKE RHINEHART ca unu da sylemeliyim ki, hayatm paralanmaya adadma gre, Zar Merkezleri kurmak da dhil olmak zere o konuda pek ok ey yaptm. CETRE'leri kurmak iin bir zar gibi dzgn kareli olmam gerekiyordu. Doktorluk diplomam, sertifikam boynuma asp hemen her gn milyonerleri, belediye bakanlarn ve ehir planlama kurullarn ziyaret etmek zorunda kaldm. Arada srada cinayet ilemek, rza tecavz etmek, hrszlk, uyuturucu bulmak ve benzeri sular iin isimsiz olarak baka yerlere gitmek dnda ok drst bir adamdm. Fakat bazen drst insan olarak yaptm iler de zevk verdi bana. Satn almak, satmak, halkla ilikiler almalar, komisyon bakanlklar yapmak, muhabirlere iadam olarak rportajlar vermek de ok holandm faaliyetlerdi. CETRE'leri kurmak iin gerekli almalar benim iin fazla uzun srd, ama zaman iinde almalarn ounu Fred Boyd'a, Joe Finemane ve Linda'nn omuzlarna ykle-dim. zellikle Linda'nn zar almalar olmasa merkezleri bu kadar rahat kuramazdk ve ZAR HAYATI Vakf iflas ederdi. eitli rollerimin ounda, zar yaantlarmdan byk zevk aldm ve onlar yazmak da ok houma gidiyor, ama bunlarn hepsini bir kitaba sdrabilmem jnmkn deil. Fakat inanyorum ki zar bana yazmam iin ok gzel olaylar seecektir, ama zar bunu yapmasa bile, can sklan okuyucu zar atarak kendine o akam iin baka bir kitap da seebilir. Ey zar, benim deil, senin istediin yaplacak. 387 Blm Yetmi Be

Dr. Jacob Ecstein'm ilk raporlarndan birine gre, Corpus Die Zar Merkezindeki oyun odalar iren yerlerdi. Ona gre bu odalar iin gerekli fke, ak ve kendine acma gibi duygulara hi gerek yoktu. fke yerine biraz huysuzluk, ak iin kalpten gelen bir sevgi ve kendine acma duygusu yerine de bo gzlerle bakmak yeterli olabilirdi. Dr. Ecstein raporunda kendine acma duygusunun ne anlama geldiini bile anlayamadn yazd. Dr. Ecstein'a yardm etmek isteyen bir retmen (rol yapmaya kar olan bir zar retmeni) onun yzne tkrd ve yeni parlatt ayakkablarnn stne iedi. Dr. Ecstein ise sakin bir ifadeyle ona, "Senin derdin nedir, dostum?" diye sordu. retmen o zaman, akn ifade etmesi konusunda Dr. Ecstein'a yardmc olmas iin, merkezde nc haftasn yaayan nl TV yldz Bayan Marie Z'yi ard. ok gzel, beyaz bir gece elbisesi iinde gerek ya olan yirmi ten bile daha gen grnen Bayan Z, parlak gzlerini Dr. E.'ye dikti, ellerini ne doru uzatt ve yumuak bir sesle, "Ltfen sev beni," diye mrldand. "Birinin bana k olmasn istiyorum. Ltfen, sever misin beni?" Dr. Ecstein gzlerini ksarak ona bakt ve "Ne zamandan beri byle hissediyorsun?" diye sordu. Marie, "Ltfen," diye yalvard. "Senin akna ihtiyacm var. Beni sevmeni istiyorum, ne olur, reddetme beni." Gen kadnn gzleri dolmaya balad. Dr. Ecstein, "Ben sana kimi hatrlatyorum?" diye sordu. "Sadece kendini. Ben hayatm boyunca senin akn istedim hep." "Fakat ben bir psikiyatrm." "Ltfen imdi vazge psikiyatr olmaktan, beni bir dakika iin, hayr, sadece on saniye iin sev, yeter. Senin o gl kollarn belimde, akn iimde hissetmek istiyorum..." Marie bunu sylerken Dr. Ecstein'a iyice yaklat, gslerini onun gsne dayad, gzlerinden yalar szlyordu. 668 Dr. Ecstein akn bir ifadeyle, "On saniye mi?" diye sordu. "Yedi saniye, be saniye, saniye bile olsa razym, yeter ki sev beni." Dr. Ecstein, olduu yere aklm gibi, hi kmldamadan duruyordu, yz kaslarnda birka kez tik meydana geldi. Yz nce kzard, sonra bembeyaz oldu ve "zr dilerim ama yapamam bunu," diye konutu. "Ak nedir bilmem ben." "Ne olur, Doktor, sev beni, ihtiyacm var sevilmeye..." retmen o zaman gelip Marie'yi geriye doru ekti, ak odalarndan birinde kendisine ihtiya olduunu syledi ve gen kadn bunu duyar duymaz Dr. Ecsten'n yzne bile bakmadan koarak uzaklat oradan! Duygusuz insanlar iin kendine acma duygusu en g duyguydu ve retmen bu nedenle temel duygularla uramay brakt, Dr. Ecstein' evlilik oyun odasna gtrd ve yolda ona, "Sen karna sadk olmadn..." dedi. "Neden byle syledin?" "Ben sana seenekler sunuyorum. O halde diyelim ki, sen karna sadk oldun ama..." retmen szn tamamlamadan, ksa boylu, tombul, orta yal bir kadn Dr. Ecstein'm yanna geldi ve yzne bakarak, "Seni ahlaksz kpek! Seni pis canavar! Bana ihanet ettin'" diye bard. Dr. Ecstein birden oke oldu, ne olduunu anlarnadari kadna bakt ve "Hey, bir dakika, bu da ne demek imdi?" diye serdu. Kadn, "Sen ve o pis kaltak!" diye haykrd ve Dr. Ecstein'm yzne bir yumruk att. Ecstein'm gzl az kalsn krlyordu. Dr. Ecstein geriye doru ekildi ve kadna bakarak, "Emin misin sen?" diye sordu. "Neden bu kadar fkelisin ki?" "Neden mi fkeliyim? Btn kasaba benim arkamdan, sen ve o fahieyi konuuyor." "Ama olmayan bir eyi nasl herkes..." "Olmayan bir ey mi? Bunu ben biliyorsam herkes de renmitir." Kadn Dr. Ecstein'm gsne de bir yumruk att ve sonra alayarak yandaki divana kapand. 389 Dr. Ecstein ban iki yana sallayarak kadnn yanna gitti ve "Bunda alanacak bir taraf yok," dedi. "Sadakatsizlik aslnda ok olaan bir olaydr, nemli saylmaz..." Kadn uzand divandan birden frlayp, "Aaaahh!" diye bard ve Dr. Ecstein'n midesine bir yumruk indirip onu geriye doru, arkadaki telefon masasna ve p sepetine doru gnderdi. Sonra koup onun zerine kapand ve yzn trmalamak isterken, Dr. Ecstein onun elinden kurtulup kat ve "zr dilerim!" diye bard. Kadn yine, "Seni pi kurusu!" diye bard. "Seni soukkanl katil! Sen beni hi sevmedin zaten." Dr. Ecstein, "Elbette sevmedim," diye cevap verdi. "O halde neden saldryorsun bana?" Kadn baka bir ey sylemeden ayrld oradan ve retmen Dr. Ecsteina baka seenekler getirdi. "Karn sana ihanet etti, Dr. Ecstein, en iyi arkadan da ihanet etti sana..." "Eee, baka yeni haber var m sende, dostum?" diyerek gld. "Pekl, diyelim ki btn paran aptalca bir yatrm sonucu kayboldu, gitti."

"Ben hibir zaman btn param aptalca kaybetmem." "Hayal gcn kullan, Jim. Sen..." "Benim adm Jake Ecstein. Neden hayal gcm kullanaym ki? Gereklerle yz yze isem neden terk edeceim onlar?" "Onlarn gerekler olduunu nerden biliyorsun?" "Gerek olmadn sen nasl biliyorsun peki?" retmen, "Herhangi bir kukun olursa dier gereklerle deney yapmalsn," dedi. Dr. Ecstein, "Benim hibir kukum yok," dedi.- "Bak dostum, ben buraya gzlemci olarak geldim. Luke Rhinehart' severim ve eserini grmek iin geldim buraya." "inde yaamadan anlayamazsn CETRE'yi." "Tamam, bu yerin yaantsna almaya alyorum, ama hayal gcm kullanmam bekleme benden." Dr. Ecstein' daha sonra ak odalarna gtrdler. 390 LUKE RHINEHART retmen ona, "Nasl bir ak deneyimi yaamak istersin?" diye sordu. "Nasl yani?" "Ne demek nasl yani? Ne tr bir cinsellik istiyorsun?" "Fark etmez." retmenin Dr. Ecsteina verdii listede otuz alt muhtemel sevime rol vard. Adam ona, "Bu listede olanlar iinde houna giden ya da zara seenek olarak verilmesini istemediklerin var m?" diye sordu. Dr. Ecstein listeye bakt: Birine kle olmu gibi sevilmek, birini klenmi gibi sevmek, nce nazike okamak, birisinin tecavzne uramak, bir gen kza tecavz etmek, pornografi filmi izlemek, bakalarnn sevimesini seyretmek . . . gibi eitli seenekler yazlmt. Ayrca gen kadn, orta yal kadn, delikanl, orta yal adam, iki kadn, iki erkek gibi seenekler de vard listede. retmen onun akn bir ifadeyle listeye bakp kaldn grnce, "Oynamak istediin oyunu ve oyuncular se, seenek listeni yap ve zar da senin iin seimini yapsn," dedi. "Bana kalrsa u tecayz etmek ve edilmek seeneklerini karalm listeden. Evlilik odasnda bunlar yeterince yaadm." "Pekl, baka istein var m, Phil?" "Bana bir sr isim takp durmasana sen." "zr dilerim, Roger." "Ecinsellikle ilgili konular da kar listeden. Darda hretimi lekeler bunlar. "Fakat burada kimse senin gerek kimliini bilmiyor ve bundan sonra da renmeyecek." "Lanet olsun, ben Jake Ecstein'm. Ka kere syleyeceim bunu?" "Bunu biliyorum, Elijah, ama bu hafta burada be tane daha Jake Ecstein var, onun iin fark etmez." "Be Jake daha m var?" "Elbette, ilk tesadfi seks maceran yaamaya balamadan nce bunlardan biriyle tanmak ister miydin acaba?" 391 ZAR ADAM "Lanet olsun, elbette isterim." retmen Dr. Ecstein' alp kalabalk bir Kokteyl Partinin devam ettii bir odaya gtrd. Etrafa bir gz attktan sonra iriyar bir adam yanlarna ard ve adama, "Jake" dedi, "seni Roger'la tantraym." Sonra Dr. Ecsteina dnd ve "Roger," diye konutu. "Bu bay Jake Ecstein." Dr. Ecstein, "Lanet olsun!" diyerek ban iki yana sallad. "Jake Ecstein benim." riyar adam glmseyerek, "Gerekten mi?" dedi. "Ben de Jake Ecstein'm ve seninle tantma ok sevindim, Jake." Gerek Dr. Ecstein kendisine uzanan sahte Jake'in elini skmak zorunda kald. riyar Ecstein, Dr. Jake Ecsteina, "Uzun boylu Jake Ecstein ile tantn m, Jake?" diye sordu. "ok sempatik bir adam o." "Hayr, tanmadm, ama tanmak da istemiyorum." "ey, seni zorlayamam elbette, ama kasl delikanl Jake ilgin bir tip, bence tanmaksn onunla." "Belki daha sonra olabilir, ama unu belirtmek isterim ki gerek Jake Ecstein benim." "Harika, ben de yleyim." "Yani ben d dnyada da Jake Ecstein'm." "Ben de bunu sylemek istedim zaten. Uzun boylu Jake ile kasl Jake ve gzel kzmz Jackie Ecstein da ayn eyi sylyorlar." "Ama gerek Jake Ecstein benim diyorum size!" "Ne kadar olaand bir durum, ben de gerek.."

Jake ak deneyinden vazgeti, rehber retmenden kurtuldu ve iyi bir akam yemei yemek istedi. Merkezin Oyun Kurallart'm okumutu ve kafeteryada yemeini yerken, garsonlarn gerek garson olmadn, barn arkasndaki barmenin bir bankac, kasada oturan gzel kzn bir aktris, karsnda oturan ve yz kiloya yakn olmasna karn Marlene Dietrich rol oynayan kadnn bir ocuk kitaplar yazan olabileceini biliyordu. Kadn sigarasndan bir nefes ekti ve yabanc aksanyla, "Sen benim canm skyorsun, hayatm," dedi. 392 Dr. Ecstein azndaki lokmay yuttu ve "Sen de pek elendirici bir ey deilsin, hanm," diye cevap verdi ona. Kadn, "Biz hepimiz erkeiz burada," diye devam etti. "Ama galiba ben hep meyveler gryor gibiyim." Jake gld ve "Ben de hep sebzelerle karlayorum," dedi. "Ne yapalm yani?" iko kadn dikkatle onun yzne bakt ve "Kusura bakma ama kimsin sen?" diye sordu. "Ben nl boksr Cassius Clay'im (Muhammed Ali) ve eneni kapamazsan bir yumrukta ben yapacam o ii." Marlene Dietrich rolndeki iko kadn bir daha azn amad ve Jake de rahata yedi yemeini. Masadan kalkmak zereydi ki birden yannda bir delikanlyla kafeteryaya giren karsn grp ard ve masada hafife dorulup, "Arlene!" diye seslendi. Arlene de onun kadar armt ve o da, "George!" diye bard. iman kadn masadan kalkp gitti ve Jake de karsnn yanna gelip oturmasn bekledi, ama Arlene yanndaki yirmi ya alt delikanl ile beraber kedeki masaya giderek oturdu. Jake sinirlendi ve kalkp onlarn masasna gitti. "Ee, demek sen de geldin buraya. Nasl buldun burasn peki?" Arlene ona yanndaki delikanly gstererek, "George, bu benim olum John," dedi. "John, bu Bay da baarl bir kullanlm araba satcs olan George Fleiss'tr." Delikanl zayf elini Jake'e uzatarak hafife glmsedi. "Sizinle tantma memnun oldum, Bay Fleiss." "ey, ben aslnda Cassius Clay'im, delikanl." Arlene ban iki yana sallad ve "Oh, zr dilerim," dedi. Delikanl Jake'e bakt ve "Eski heybetli grntnz pek kalmam," diyerek gld. Dr. Ecstein onlarn yanna oturdu ve ask suratla etrafa baknd. Orada herkesin kendini psikiyatr Jake Ecstein olarak tanmasn ok istiyordu. Ama oyuna katld ve karsna, "Senin adn ne peki?" diye sordu. 393 Arlene hafife glmseyerek, "Maria," dedi. "Bu da benim olum, John." "Edgarina nerde peki?" "Kzm evde." "Ya kocan?" Arlene kalarn atarak bir an dnd ve sonra, "Kocam ld," diye cevap verdi. "Yaa, aman ne iyi!" Arlene birden ayaa kalkt ve "Affedersiniz ama ne demek istediniz siz?" diye sordu. Jake, "Oh, zr dilerim, kafam biraz kark," diyerek ona oturmasn iaret etti. "Bak Maria, senden holandm, bir sre birlikte olabilir miyiz acaba?" Arlene hafif bir sesle, "zr dilerim," dedi. "nsanlar arkamdan konuurlar sonra." "Neden konusunlar ki?" "Sen siyahi bir erkeksin, ben ise beyaz bir kadnm." Dr. Jake Ecstein aknlktan ak kalan azn bir sre kapa-yamad ve uzun zamandan beri ilk kez olarak, daha sonra kendine acma hissi olabileceini sand bir eyler hissetti. 394 Blm Yetmi Al Bir Amerikal olarak doup bydm iin ldrme arzusu iime ilemiti. Erikinlik yaantmn byk blmnde, ne zaman zorluklarla karlasam aklma hemen cinayetler, savalar, belal konular gelirdi. rnein bir taksi ofr benden fazla para aldnda, Lil beni eletirdiinde ya da Jake gzel bir makale yazdnda korkun fkelenirdim. Zarlar kefetmeden nce, kzdm zamanlarda Lil'in bir silindir altnda kalarak, uak kazasnda, bir virsten, boaz kanserinden ve benzeri bir sr kaza sonucu ldn tahayyl ederdim. Hayalimde Jake'i arabayla Dou Nehrine drerek, beyin tmrnden, borsada byk para kaybettii iin intihar ettirerek, tedavi ettii eski akl hastalarndan birinin bayla ya da benzeri bir yntemle ldrrdm. Dr. Mann kalp krizi geirir, apandisit olur, mide sancs eker ya da bir Zencinin saldrsna urard. Hayalimde dnyada bir sr nkleer sava kartr, her yere yaylan salgn hastalklar retir, uzaydan gelen yaratklarn az sayda dahi dnda herkesi yok ettiklerini grrdm. Yine hayalimde Bakan Nixon'u, alt taksi ofrn, drt yayay, alt rakip psikiyatr ve ok sayda kadn ldresiye dvdm. Annem bir toprak kaymasnn altnda kald ve belki de uzun sre kurtarlmay bekledi ama sonunda onu da ldrdm hayalimde.

Bir Amerikal olarak ldrmek zorundaydm. Kendine' saygs olan bir Zar Adam seenekler yazarken bunlarn arasna ldrme ve gerek rza tecavz koymadan edemez. Ben de seenekler listeme rza tecavz koymaya baladm ama zar bunu istemedi. Bir sre sonra, istemeyerek de olsa seenekler listeme cinayeti de ekledim. Bu seenee sadece otuz altda bir ans tandm, bunu ylda , drt kez yaptm ama zar bunu da grmezden geldi, nemsemedi. Ama daha sonra, scak bir sonbahar gnnde, yeni kiraladm Catskill iftlik evinde, dallar arasnda kular terek uuurken zarla'rdan talimat aldm; birini ldrmeye alacaktm. Byk endie ve heyecan yaadm, ama bunu yapacaktm, bundan kukum yoktu. Lil'i terk etmek benim iin ok zor oldu, 395 ZAR ADAM ama birini ldrmek de bir maaza ya da banka soymak kadar kolay olacak gibi geliyordu bana. Olduka endieliydim, nk bu olayda hayatm tehlikeye girecekti. Ayrca merak iindeydim, kimi ldrecektim? iddet dolu bir ortamda bymenin de bir avantaj var; ldrmek iin bir bahane bulduun srece kimi ldrecein konusu -Zenci, Vietnaml ya da annen bile olabilir- hi nemli grnmyor insana, ldrmek iyi bir duygu bile olabilir. Ama ben bir Zar adam olduum iin kurbanmn seimini zara braktm. Zar tekli gelirse tandm birini, ift gelirse bir yabancy ldrecektim. Nedense zarn bana kurban olarak bir yabancy vereceini dnyordum ama istediim olmad, zar birli geldikurbanm tandm biri olacakt. Hakszlk etmemek iin kurbanlarm arasna kendimi de kattm, benim adm da seenekler arasnda olmalyd. Yzlerce insan tanyordum ama kurbanlarn listesini yaparken hepsini birden hatrlamam mmkn olmayacakt. Tandm kiilerden oluan altlk alt tane liste yaptm, Lil, Larry, Evie, Jake, annem ve kendimi alt listenin balarna koydum. Her listede ikinci isimler olarak Arlene, Fred Boyd, Terry Tracy, Joseph Fineman, Elaine Wright (o dnemdeki yeni bir arkada) ve Dr. Mann' yazdm. nc isimler Linda Reichman, Profesr Boggles, Dr. Krum, Bayan Reingold, Jim Frisby (Catskills'deki ev sahibim) ve Frank Osterflood oldular. Bylece listeler tamamland. Burada otuz alt ismin hepsini vermiyorum, ama listelerin son isimleri olarak, tandm bir iadamn, bir partide tandm birini, kitaplardan ya da mektuplardan tandm bir nly, be yldr grmediim birini, bir CETRE rencisini ve soygun ya da ldrmek iin uygun olan bir zengini setim. Daha sonra zarn kurban hangi listeden seeceini renmek iin zar attm. Zar ikinci listeyi seti ki onda Larry, Fred Boyd, Frank Osterflood, Bayan Welish, H. J. Wipple (Zar Merkezlerinin kuruluuna ba yapan hayrsever) ve bir partide tantm bir vard. Listenin banda olumun olmas ve onu ldrmek zorunda kalma korkusu mahvetti beni. Evden on be ay nce ayrldktan sonra olumu sadece bir kez grebilmitim ve o da nce kucama sevinle atlam ama sonradan mesafeli durmutu. Olum ayn za396 LUKE RHINEHART manda dnyann ilk zar ocuuydu .ve onu ldremezdim. Sonra, sa kolum ve zar terapisinin nderlerinden biri olan, ok sevdiim insan Fred Boyd vard listede. Onun Lil ile olan inili kl ilikisi yznden onun ya da Larry'nin ldrlmesi ok kt olacakt. Fred'i Lil ile olan ilikisi yznden ldrdm de sanlabilirdi ki bu daha da rahatsz ediciydi. Endie tarif edilmesi zor bir duygudur. Pencere dndaki renkli yapraklar artk kprdamyor ve cilalanm gibi grnyorlard. Kularn cvlts radyo reklmlarna benziyordu. Yeni aldm av kpei yavrusu bir keye ekilmi inler gibi garip sesler karyordu. Gne yemek odasndaki beyaz parlak rtden yansyarak gzlerimi kamatryordu ama hava bana tamamen kapalym gibi geliyordu. Ama her eye ramen emrini yerine getirmem gereken bir zar vard nmde. Dua ettim: 'Ey Kutsal Zar, 'Senin kolun kalkt ama inecek ve ben senin basit klcnm. Kullan beni. Senin yolun anlaymzn dnda. Eer olumu sana kurban edeceksem olum lecek, senden kk Tanrlar bile bunu kendi kullarndan istediler. Senin rastlant gcn gstermek iin sa kolumu kesersem, sa kolum decek. Sen emirlerinle beni byk yaptn, bana zgrlk ve nee verdin. Madem ki ldrmemi istiyorsun, ben de ldreceim. Byk Yaratc Kp, ldrmeme yardm et. Kurbann se ki saldraym. Senin klcnm, bana yol gster. Seilecek olan kii senin emrini yerine getirdii iin glmseyerek lecek. Amin.' Elimdeki zar, sanki bir ylanm gibi hzla yere attm. geldi: Frank Osterflood' ldrmeye almak artk grevimdi. 397 Blm Yetmi Yedi Bhagavad- G/ta'dan Tanr Krishna, acnacak halde, gzleri yal olan ve akl yerinde olmayan, depresyon geiren Arjuna'ya yle dedi:

Bu kriz saatinde bu ruh sknts nerden geldi sana? Asil zihinli adamlar bilmezler bunu; cennete giden yol deildir bu; dnyada da utan verir, Ey Arjuna. Erkeke olmayan bu durumu kabul etme Ey Arjuna, nk sen yle-olamazsn. Bu kk yreksizlii reddet ve kalk ayaa, Ey dmanlar Zalimi. Arjuna yle dedi: Nasl vurabilirim Ey Krishna, Ey dman katleden? Bu dnyada yalvararak yaamak bakasn ldrerek yaamaktan iyidir... Varlm acmaktan yaral. Zihnim grevimi dnerek akn halde, ne yapmam gerektiini sana soruyorum. Yce Arjuna Tanr Krishna'ya byle hitap ettikten sonra, "ldrmeyeceim," dedi ve sustu. ki yol ortasnda zor durumda kalan Kutsal Tanr Krishna glmsedi ve yle dedi: Kederlenmemen gereken biri iin kederleniyorsun ve yine de akl hakknda konuuyorsun. Akll adamlar lenler ya da yaayanlar iin kederlenmezler. Gemite benim, senin ve insanlarn bu tanrlarnn var olmad bir zaman hi olmad, bundan sonra da olmayacak, biz her zaman var olacaz. Ruh bu beden iinde ocukluk, genlik ve yallk aamalarndan geer ve sonra bir baka bedene geer. Bilge buna hi armaz. Var olmayann gelecei de olmaz, var olan da asla sona ermez. unu bil ki, her yere yaylan asla tahrip edilemez. Bu deimez varl hi kimse tahrip edemezi yok edemez. Bu nedenle, Ey Arjuna, senin grevin yerine getirilmelidir. 398 ldrdn ve de ldrldn dnen kiiler; her ikisi de gerei gremezler; hi kimse ldrmez, kimse de ldrlmez, gu nedenle, Ey Arjuna, senin grevin icra edilmelidir. O hibir zaman domaz, hibir zaman da lmez, bir kez var olan bir daha da yok olmaz. O domad, o ebedidir, sreklidir ve ilkeldir. Beden ldrldnde o da lmez. Bu nedenle, onu byle tandn zaman kederlenmemelisin ve grevin yerine getirilmeli. Zarn al, Ey Arjuna, ve ldr. (Zar Kitab iin kurguland) 399 Blm Yetmi Sekiz Frank Osterflood' yaklak bir yldan beri grmemitim ve yeniden grmeyi ok istiyordum. nce benimle ve daha sonra da Fred Boyd ile bir grupta zar terapisine olduka iyi yant vermiti. Zarn rasgele bir karan olarak bir erkek ya da kzn rzna tecavz etme ihtiyacn hissettii zaman, zar terapisi normal olarak duymas gereken sululuk duygusundan kurtard onu. Sululuk duygusu ortadan kalknca insanlara tecavz etme arzusu da byk lde zayflad. Ama ben ona, can istemese bile arada srada zar atarak tecavz olayn yaamasn tavsiye ettim. Szm dinledi ve bir sre sonra tecavzn iren bir ey olduunu kabul etti. Ona zarn emirlerini dinlemesini syledim ve zara verdii seeneklerde tecavz olayn azaltt ve sonra da tamamen kaldrd. Frank parasn rasgele harcyor, bundan zevk alyordu, bir sre sonra bir zar kararyla evlendiini renince ardm. Ama evlilii iyi gitmedi. Ben o gnlerde ortalarda pek fazla grnmyordum ve Frank'n karsn ve zar hayatn terk ederek eitli iler yaptn Fred Boyd'dan rendim. Yine eskisi gibi saldrgan olup olmadn bilmiyorduk. Zar hayatm hapiste geirerek ziyan etmek istemiyordum, onun iin ii iyi planlamam gerekiyordu. Catskill CETRE'deki iime bir hafta ara vererek New York'a bir i seyahati yaptm. Kk bir aratrma sonucu Osterflood'n Dou Yakasndaki eski dairesinde yaadn rendimbenim eski evimden drt blok mesafedeydi. Aldm bilgiye gre Wall Street'te bir komisyoncuda alyordu ve her gn dokuz saat evinin dndayd. Onu izlediim ilk akam yemeini darda yedi, bir sinemaya, sonra bir diskoya gitti ve evine yalnz dnd, byk olaslkla kitap okuyacak ya da televizyon seyredecek, sonra da yatp uyuyacakt. Ertesi gn ldrmeyi planladnz bir adam btn gece takip etmek ilgin bir deneyim oluyor. Onun esnediini, ald gazete iin bozuk para bulamaynca sinirlenmesini ya da aklna gelen bir 400 Luvt rcniNtriAKi eye glmsediini gryorsunuz. Ama Osterflood genelde sinirli, tedirgin gibi grnd banaadam sanki ldrleceini hissetmi gibiydi. ok gemeden bir adam ldrmenin dnld kadar kolay olmadn anlamaya baladm, ikinci akam da Osterflood'n apartman binas dnda dolaamazdm, iri csseli olduum iin etraftan geenlerin dikkatini ekiyor olabilirdim. Onu ne zaman ve nerde ldrecektim? Osterflood iriyar, ok gl bir adamd ve karanlk, dar bir sokakta ona ate edip vuramadm takdirde ondan kurtulmam zor olurdu. ntihan dndm zar ncesi gnlerimden kalma. 38'lik tabancam yanmdayd ve drt metrelik mesafelerden hedefe isabet oranm olduka yksekti. Koca Frank'i hemen ldrmem iin kafasndan vurmam gerekecekti. Frsat bulursam belki kullanabilirim diye yanma striknin de almtm.

Onu evinde ldrrsem kamam kolay olmayabilir, etraftaki insanlarn dikkatini ekebilirdim. Kiralan genelde yksek olan Dou Yakas apartmanlarnda silah sesi pek duyulmazd. Osterflood'n binasnda bir kapc, bir asansrc ve belki bir de gvenlik eleman olabilirdi ve merdiven olmamas ihtimali bile vard. Osterflood' bir sokakta ya da dar bir ara sokakta vurmak da tehlikeliydi, geri baz yerlerde silah sesi daha sk duyuluyor olabilirdi, ama byle yerlerde de merakl insanlar fazla olurdu ve kamak hi de kolay olmayacakt. Ben de iriyar olduum iin hemen grrlerdi kaarken. New York ok byk, kalabalk bir ehirdi ve insanlar hemen her zaman birbirine ok yaknd, i ieydi. Frank Osterflood'n evresinde de hemen her zaman byk ihtimalle bir sr insan oluyordu. Onu yalnz bana yakalamak ve ldrmek hi de kolay olmayacakt. Bu durum da beni sinirlendiriyor, endielendiriyordu. Buralarda fazla kalamazdm, hemen Catskill Zar Merkezine dnerek oradaki insanlara zar hayatnn inceliklerini anlatmam, onlara mutluluk, zgrlk yolunu gstermem gerekiyordu. Bir eyler yapmam, Frank'i Manhattan'n kalabalndan uzak bir yerlere ekmem gerekiyordu, ama nasl yapacaktm bunu? Acaba bugnlerde olan ocuklarna dknl hl devam ediyor muydu? Yoksa kzlarla, orta yal erkeklerle, kadnlarla ya da parayla m 401 daha ok ilgileniyordu? Onu ehrin kalabalndan karp sonbahar gzelliini yaayan ormanlara nasl gtrebilirdim acaba? Beni tekrar grdn ve benimle beraber bir yerlere gideceini bakalarna sylememesi iin ne yapmam gerekiyordu? Aklma tek yol olarak, iten dnerken ona rastlam gibi nne kmak, yemee davet etmek geliyordu ve sonra da bir yalanla onu ehir dna, tenha bir yere gtrebilirdim. Onu ldrrken ok dikkatli olmam gerekecekti, kendimle ilgili en kk bir ipucu brakmamalydm. Agatha Christie bile yntemime hayran kalmalyd. Bu cinayetin neden ve kim tarafndan ilendii bir sr olarak kalmalyd ve yle olacakt. Byle bir cinayet ilemek kolay deildi elbette. Ama en azndan onu ldrrken fazla iddet kullanmamal, vakur davranmal, zarafet-ve estetie de nem vermeliydim. Kurbanm en azndan bunu hak ediyordu. Bunu nasl yapacaktm peki? Bunu da en iyi zar bilirdi tabii. Benim aklma bir ey gelmiyordu ve zara gvenmeliydim. Her eyden nce Frank Osterflood ile bulumam gerekiyordu, neler olacan daha sonra da grebilirdik. Agatha Christie'nin cinayet romanlarnda hi buna benzer bir vakaya rastlamamtm, ama ben yirmi drt saatlik sre iinde ancak bu kadarn yapabildim. Ertesi akam taksiden inerken yanna gittim ve "Frank, dostum, naslsn?" dedim. "Uzun zaman oldu grmeydi, beni hatrladn, deil mi, eski dostun Lou Smith'im ben. Seni grdme ok sevindim, Frank." Onun elini sktm ve taksi uzaklarken, kapc duyabilir korkusuyla, adm sylemesini engellemek iin elimi srtna attm ve kulana eilip izlendiimizi fsldadm. Onu kapdan uzaklatrrken, eski zar hayat gnlerini hatrlatmak istiyordum. "Fakat, Doktor..." derken susturdum onu. Kaldrmda apartman kapsndan uzaklarken hafif sesle, "Seni grmem gerekiyordu, Frank," diye konutum. "Senin peindeler, yakalamaya alyorlar, frsat kolluyorlar." "Kim bunlar?" "Bunu sana yemekte anlatrm, hadi gel benimle." 402 lui\c rcnntcnMru Apartman kapsndan on metre kadar uzaklamtk ki birden durdu Frank. "Bak, Dr. Rhinehart, ben... bu akam nemli bir randevum var. zr dilerim, ama..." Onun szn keserek bir baka taksi evirdim ve "nce birlikte bir yemek yiyelim," dedim. "Birisi var peinde, seni ldrmek isteyen biri izliyor seni." "Ne? Nasl yani?" "Bin u taksiye." Taksiye bindikten sonra Frank Osterflood'a dikkatle baktm, boynu daha da kalnlam gibiydi ve gergin, sinirli grnyordu, ama benim sylediime sinirlenmi olabilirdi. Sa tra ok gzeldi, zerinde ok k bir takm elbise vard ve pahal bir tra losyonu kokuyordu. Onu gren kolayca baarl bir iadam sanabilirdi. >Takside zorla glmsemeye alarak yzme bakt ve ksk bir sesle, "Beni ldrmek mi istiyorlar?" diye sordu. Saatime baktm, alt otuz yediydi. Bam salladm ve "Korkarm ki yle, Frank, "dedim. "Bunu bana bizim zar adamlardan biri syledi. Bu gece bile deneyebilirler bunu." Taksinin camndan dar bakarak, "Anlamyorum," dedi. "Nereye gidiyoruz imdi biz?" "Queens'de bildiim bir restorana. Yemekleri ok gzeldir." "Peki, ama neden? Kim ldrmek ister beni? Ne yaptm ki ben?" Ben bam yavaa iki yana salladm, Frank korkulu bir ifadeyle darya bakyor ve krmz trafik klarnda durduumuz zaman yanmza bir araba gelirse hemen bzlyordu.

"Bak, Frank, yaptklarn benden saklamamalsn. Baka insanlar fkelendirecek baz eyler yapm olduunu biliyorsun, deil mi? Seni ldrecek kadar fkeli insanlar var peinde ve ben de sana yardm etmek iin geldim." Korkulu gzlerle yzme bakt. "Bak, Doktor, ben kimseden yardm istemiyorum. Saat sekiz buukta bir yerde olmam gerekiyor, yardma ihtiyacm yok benim." 403 Bunu syledikten sonra dilerini gcrdatt ve gzlerini n tarafta asl duran taksi ofrnn resimli kimlik kartna dikti, ofrn ad Antonio Rosco Fellini idi. "Ama yardma ihtiyacn var, Frank. Senin u sekiz buuk randevun lmle buluman olabilir. Ben de seninle gelsem ok iyi olur sanyorum." Frank bir an dnd ve sonra, "Anlamyorum," dedi. "Seninle ve Dr. Boyd ile yaptm zar terapisi seanslarndan sonra kimseye bir ey yapmadm ben ... yani kt bir ey yapmadm." Ben ona ne cevap vereceimi dnrken Frank, "Sadece karmla geinemedik ite," diye ekledi. O srada ofr arkaya doru eilerek, "Nerdeydi bu sizin gideceiniz yer?" diye bard. Adresi yeniden verdim ona. "Karm benden ayrlp boanma davas at, ben lrsem be para alamaz." "Ama Harlem'de yaadn ilk zamanlar unutma, Frank. O dnemden biri olabilir." Frank bir sre dnd ve sonra korkudan byyen gzlerle bana bakt. "Ama ben paramn bir ksmn NAACP'ye brakyorum," dedi. "Ama bunu belki de kimse bilmiyor," dedim. "Bu doru olabilir, nk bu karar ksa bir sre nce verdim." "Ne zaman verdin yani?" "Hemen biraz nce, bir dakika nce verdim." "Yaaa!" dedim. Bir sre konumadk ve bu sre iinde Frank takip edilip edilmediimizi anlamak iin birka kez arkaya dnp bakt. Takip edildiimizi sanyordu ve bunu bana da syledi. "Bu geceki randevun neydi, Frank?" diye sordum. "Seni hi ilgilendirmez," diyerek tersledi beni. "Frank, ben seni korumaya alyorum. Birisi seni bu akam ldrmek isteyebilir." Bir sre dnd ve sonra kukulu bir ifadeyle, "ey... biriyle buluacam," dedi. 404 LUKE RHINEHART "Yaaa!" dedim. "Fakat bu bir kadn ... paray seven bir kadn." "Onunla nerede buluacaksn?" "ey... Harlemde." Durduumuz krmz kta arkamzda bir araba yerine bir otobs durunca rahatlar gibi oldu, otobste sivil polisler, FBI ya da CIA ajanlar olmas iin dua eder gibiydi. Eitimli kpekler de olabilirdi ama onlarn Franka bir yardm olmayacakt elbette. "Bu kadn yalnz m yayor?" diye sordum. Saat alt krk sekiz oldu. "ey... evet." "Gzel mi bari?" "Yok canm, iko bir ey, irkin, ama ka din ite." ' :" Hayal krklna uram gibi, "Yaa," de dim. "Sana kar yaplm bir plann iinde olabilir mi acaba?" "Onunla ay nce tantm. Kadn beni grei sanyor. irkin bir kadn, ama hayr, byle bir eye karmaz o." Ciddi bir ifadeyle onun yzne baktm ve "Dinle beni, Frank," dedim. "Bu gece dairene ve kalabalk yerlere gitmemelisin. nce tandm ve gvendiim bu restoranda yemek yiyeceiz ve sonra senin u hanm arkadanla buluabiliriz." "Emin misin?" "Bu akam birisi seni ldrmek istiyorsa bana gvenebilirsin dostum." 405 Blm Yetmi Dokuz Jake Ecstein bir gn bir Zar Merkezinde dolarken iki kiinin konumasn duydu. Bu iki kiiden birincisi arkadana, "Bildiin en iyi rol gster bana," dedi. ikinci kii, "Benim btn rollerim en iyi rollerdir," diye cevap verdi. "Sen benim davranlarm iinde kt olan gremezsin, hepsi en iyi rollerdir." Birinci ahs, "Bu biraz kendini beenmilik oluyor," dedi. kincisi, "Bu zar yaam dostum," diye cevap verdi. Bu konumay dinleyen Jake Ecstein da aydnland.

Zar Kitab'nd&n alnt. 406 Blm Seksen Queens'deki kk restoranda yemeimizi olaysz yedikten sonra, Frank Osterflood ile yine bir taksi ile Harlem'e giderken, onu serserilerin daha gsz serserileri ortadan kaldrmak iin gtrdkleri tenha yerlerden birine gtrmeyi dndm. Fakat bu blgede byle karanlk, izbe yerler bilmiyordum ve ayrca, byle bir yerde Frank Osterflood da birden ld-rp hi beklemediim bir anda bana saldrabilirdi. Frank'in kadn arkadann evine vardmzda saat sekiz buuu birka dakika geiyordu. Sanrm ev 143. ya da 145. sokaklardan birinde, Leriox Caddesine yakn bir yerdeydi ama yerini tam olarak saptayamadm. Taksi cretini kurbanm dedi ve taksi ofr de gittiimiz yeri pek beenmemi gibi suratn asmt. Taksiden indikten, sonra harap apartmann kapsna kadar yaklak on metre kadar yrdk ve o srada yanmza kimse yaklamad, ama karanlkta bir sr kara suratn bizi izlediini fark ediyordum. Merdivenden nc kata bir kii ve glgesi gibi, birbirimize adeta yapm gibi karken ben tabancam yokladm ve Frank da bana basamaklara dikkat etmemi syledi. Birinci kattaki dairenin kaps arkasndan at nal sesleri ve barmalar, ikinci katta ise isterik kadn kahkahalar duyuluyordu. Ama nc katta derin bir sessizlik hkm sryordu. Frank kapy vururken ona admn Lou Smith olduunu hatrlattm. Ben de onun gibi bir greiydim. Biri ok k bir takm elbise giymi, dieri ise olduka klksz iki iriyar adamn byle bir apartmana bir kadn iin beraberce gelmi olmalar o zaman bana pek de garip gelmedi. Bize kap aan orta yal, gerdan sarkm kadn sempatik bir glmsemeyle karlad bizi, zenciye de pek benzemiyordu sanki. Elimi ona doru uzattm ve "Ben Lou Smith," diyerek kendimi takdim ettim, "ben de greiyim." Kadn, "Aferin sana," dedi ve sonra yanmzdan'geip kapdan aa inmeye balad. Frank onun arkasndan, "Gina burada m?" diye seslendi ama kadn onu duymam gibi alt kata iniine devam etti. 407 ZAK ADAM Frank'n arkasndan ieri girdim, bir holden geerek olduka geni bir salona geldik, divann karsnda byk bir televizyon vard. Yerde duvardan duvara gzel bir bej rengi hah kaplyd ama divan ve televizyonun n lekelenmiti, pisti. Sa tarafta mutfak olduunu tahmin ettiim bir yerden musluktan akan su sesi geliyordu. Frank su sesinin geldii tarafa bakt ve "Gina?" diye seslendi. Ben duvarda asl iki resme baktm, biri Sugar Ray Robinson'a, dieri de Al Capone'a benziyor diye dnrken kadn ieriye girdi. Gen, gzel vcutlu, siyah sal, ocuk yzl bir kadnd. ri kahverengi gzlerinde masum bir ifade vard ve ikolata renkli teni ok gzeldi, yumuakt. Gen kadn bizi grnce buz gibi bir ifade ve tiz bir sesle, adeta lk atar gibi, "Hey, bu da ne demek oluyor?" diye sordu. "ey ... Gina, bu bay Luke Rh..." Ben, "SMITH!" diye barp onu hemen susturdum. "Ben Lou Smith'im ve de greiyim," diyerek elimi gen kadna doru uzattm. O da souk bir ifadeyle, "Ben de Gina," dedi, eli buz gibiydi. Yanmzdan geerken, "Size birer iki vereyim mi?" diye sordu. kimiz de viski istedik ve Gina televizyonun solundaki bir iki dolabndan iki bardak viski hazrlarken Frank ve ben divann iki ucuna oturduk, Frank bo gzlerle kapal televizyon ekranna bakarken, ben de gen kadnn kahverengi deri mini eteini ve gzel bacaklarn seyrettim. Gina bize buzlu viskilerimizi verdikten sonra o ocuksu yzn bana evirdi ve souk bir ifadeyle, "Sen de onunla ayn eyi mi istiyorsun?" diye sordu. Suratn asm, gzlerini halya dikmi olan Frank Osterflood'a baktm. Sonra gzlerimi kadna evirdim ve "Ne demek istiyorsun sen?" diye sordum. Gina krem rengi, V yakal ve n dmeli bir bluz giymiti ve dimdik gsleri beni tahrik etti. Kadn gzlerini yzmden ayrmadan, "Siz neden geldiniz buraya?" diye sordu. "O benim eski bir arkadam. Ben sadece seyretmek iin geldim." 408 LUKE RHINEHART "Haa, sen o tiplerdensin. O halde elli dolar." "Elli dolar m?" "Duydun beni." "Anlyorum, iyi bir ov olmal bu." Bam evirip Frank'e baktm, gzleri hl halnn stneydi, dalp gitmi gibi grnyordu. Gina'ya baktm ve "Bunu biraz dneyim," dedim. Frank birden ban kaldrd, boaltt viski bardan Gina'ya doru uzatt ve "Bana bir tane daha verir misin?" dedikten sonra gzlerini tekrar halya indirdi.

Gen kadn durduu yerde hi kmldamad ve "Para," dedi. Frank elini cebine atarak czdann kard ve kalk olduunu gremediim drt banknot karp ona uzatt. Gina paralar alp baktktan sonra Frank'in bo bardan ald ve salondan kp mutfaa gitti. Frank bana bakmadan, "Sen darda kalp etraf gzetlesen daha iyi olmaz m?" diye sordu. "Bu ii ansa brakamayz. Katil daha nceden binaya girmi ve bir yerde saklanyor olabilir." Frank endieli bir ifadeyle salonda etrafa bakmrken, "Bana kadnn irkin ve orta yal olduunu sylemitin," diye fsldadm. "yle zaten," diye fsldad ve hafife titredi. O srada Frank'in iman ve irkin dedii Gina mutfaktan dnd, onun ikinci ikisini hazrlayp getirdi ve sonra kendi ikisini de tazeledi. Ben kafamn ayk kalmas iin bardamdan seyrek ve kk yudumlar alarak durumu idare etmeye alyordum. Saatim sekiz krk sekizi gsteriyordu. Gina nme geldi ve "Bana bak baym," dedi. "Ya elli papeli bastrr, ya da ekip gidersin." Ama ne sesti o yle! Hi konumasayd ok daha iyi olurdu. "Anladm," dedim ve arkadama dnerek, "Ona bir ellilik ve-river, Frank," diye ekledim. Frank yine czdann kard, bir elli dolar alp Gina'ya uzatt ve o da paray alarak ksack deri etekliinin kk cebine att. Kadn o zaman, "Pekl," dedi. "Hadi, gidelim." 409 ZAR ADAM Kadn gidip televizyonu at, bir eyler ayarlad ve sesini ykseltti. Gina yan tarafa ekildii zaman, ekranda nl bir mzik grubunun dnyaca nl bir parasn alp sylediklerini grdm. Elli dolar bunu seyretmek iin mi demitik yani? Ama paray Frank'n dediini hatrlaynca rahatladm. Gina Frank'e bakt ve "Bu akam hai de istiyor musun?" diye sordu. Frank ikisinden bir yudum daha ald ve ban sallad. "Evet, istiyorum." Gina mutfaa giderek ok gemeden dolu bir pipo ile geri geldi ve Frank onu hemen yakarak derin bir nefes ekti. Sonra pipoyu kadna uzatt, o da bir nefes ektikten sonra gelip divanda ikimizin arasna oturdu ve pipoyu bana verdi. Ben bir yerde Amerikan deniz kuvvetlerinde marihuana ve hai ien askerlerin daha iyi altklarn okumutum ve bunu hatrlaynca ben de pipodan bir nefes ekip onu yine kadna verdim. mz de drt nefes ektikten sonra pipo snd, ama ben TV ekrannda iki kiinin kyasya dvlerini izlerken pipo yeniden yaklm olarak bana uzatld. Pipodan bir nefes ektim ve onu Gina'ya uzatrken glmseyerek onun ocuksu yzne baktm, o da masum bir ifadeyle bana glmsedi. Keke hi konumasayd. Bu kadn talyan myd, yoksa Zenci miydi? Bu ekilde TV ekrannda eitli hareketli sahneler seyrederek pipo ile birka tur daha yaptk, kafam iyice bulanmt. Bir sre sonra pipodan bir nefes daha ekip onu yine Gina'ya uzatrken, birden Frank'in kolunun onun nne doru uzandn grdm. Frank, Gina'nm bluzunun V yakasndan tutarak ani bir hamleyle ekti ve kadnn nndeki btn dmeler koparak mermi gibi frladlar, halnn stne dtler. Ama Gina hibir ey olmam gibi pipodan bir nefes ekip onu bana uzatt ve gzlerini tavana dikti. TV'de yeni heyecanl sahneler hareket halindeydi. Pipoyu yeniden Gina'ya uzatrken ardm, Gina ban divann arkalna yaslam, gzlerini yine tavana dikmiti ama bu kez belden yukars rlplakt, onun ne zaman soyunduunun farknda bile olmadm. 410 rv_ m iLl imim Gina benden ald pipoyu, kendisi ekmeden, dier yannda oturan Frank'e uzatt. Ama pipo havada utu ve Gina'nm, hal stnde karmakark duran bluzu, sutyeni ve dmelerinin stne dt. Frank kadnn eline hzla vurmu ve pipoyu onun elinden uurmutu. Frank ona, "Ayaa kalk," deyince Gina yavaa, bir sirk leopar gibi ayaa kalkt. Frank gzlerini ona dikmi, hibir ey sylemeden dalgn bir ifadeyle kadn seyrediyordu. O ekilde bir sre kadna baktktan sonra, "Seni pis orospu!" diye homurdand. "Seni rezil kaltak!" Ben hibir ey dnmeden bam divann arkasna yasladm ve Gina'nm dimdik duran gslerini seyretmeye baladm. Frank ise kadna kfrler yadryor, azna geleni sylyordu. Gina glerek belindeki kemeri zd ve ksack deri etek ayaklarnn dibine dt. Kadn imdi tamamen plakt ve bir kalasnda uzun bir yara izi grdm. Frank, "Seni fahie!" diye bararak ayaa frlad ve bir sre ayakta sendeleyerek durdu. O srada TV ekranndan barlar ykseldi ve oraya baknca iki kovboyun hayvan pislikleri arasnda kyasya yumruklatn grdm. Gzlerimi TV ekranndan alp Franka baktmda, onun Gina'y simsiyah uzun salarndan yakalayarak divann stne attn grdm. Kadn divann yaylar stnde bir kez hafife zplad ve sonra sesini karmadan orada oturup kald, iri kahverengi gzleri yine tavana dikildi. Frank, "plak orospulara baylrm!" diye bard. Ben de gldm ve "Gzel bir akam yaayacaz galiba," dedim.

411 Blm Seksen Bir Zar hayatmda, grup zar terapisi seanslarnda ve Zar Merkezlerinde birok kez kadn oldum, kadn rol oynadm ve bu rollerden ok zevk aldm. Ama kadn rol yaparken insanlar benim erkek olduumu anlad zaman iin btn zevki kayordu. rnein Cleveland Brown takmnn savunma oyuncusu ile yaadm deney (adam eskiden bir kamyon ofryd) hi de olumlu sonu vermedi, nk o benim erkek olmam istedi ve ben de onun erkek olduunu dndm. Rollerin kartrlmas her zaman zordur, sorun dourur. Fiziksel olarak kadn olmann, sosyal ya da psikolojik olarak kadn olmaktan daha zor olduunu anladm. Cinsellik olarak benim iin byk bir hayal krkl oldu bu. Kadn rolnde cinsel iliki kurmak hi houma gitmedi. Bir erkekle deil de, kadn rol oynayarak, erkek rolndeki saldrgan bir kadnla beraber olmak daha zevkli oluyor. Baz hallerde stn bir yaratk tarafndan ynetilmek istiyor insan. Zar ya da insan olsun, deimiyor bu duygu. Erkeklere kar sayg duyarak ve pasif olarak cevap vermek bana hibir zaman uygun bir davran ekli olarak grnmedi, zevk vermedi. Ama zar bana kadn olmam emredince iimde gizli kalm olan kadnlk duygusunu da aa kard. Bana kalrsa, toplumumuzda erkeklerin bazen kadnlk, kadnlarn da erkeklik duygusu hissetmesi normal saylmal. nsanolu takliti olarak yaratlmtr ve her erkein iinde biraz kadnlk duygusu, davran vardr ama bunlar erkeklik adna derinlere gmlmtr. Aslnda trajik bir kayptr bu. Bizim Zar Merkezlerimizin insanlara yapt en byk katk belki de onlara bu rolleri oynayabilecekleri ortam yaratm olmasdr. Bu merkezler insanlara iki cin-siyetli olabilme cesareti verirler. Hatta daha drste konuabilenler, bu merkezlerde tam bir cinsellik duygusu yaadklarn syleyebilirler. Ben pek ok kez kadn rol oynadm ve sal yerinde olan her Amerikan erkeinin de bunu yapmasn tavsiye ederim. 412 Blm Seksen ki Zar hocalar genleri olduu kadar yal insanlar da eitiyorlar. ki zar hocasnn yanlarnda birer zeki ocuk vard. Bir ocuk her sabah markete gidip kendine eker alyor ve ou zaman dier ocukla karlayordu. Bunlardan biri bir sabah dierine, "Nereye gidiyorsun?" diye sordu. Dieri ona, "Zarmn bana syledii yere gidiyorum," diye cevap verdi. Birinci ocuk bu cevab alnca ard ve hemen yardm istemek iin zar hocasnn yanna kotu. Birinci ocuun zar retmeni olan Jake Ecstein ona, "Yarn sabah o akll ocuu grdn zaman ayn soruyu sor ona," dedi. "O sana yine ayn cevab verecektir tabii, o zaman ona u soruyu sor: 'Pekl, farz edelim ki zarn yok, o zaman nereye gideceksin zeki ocuk?' Bunu duyunca bu sefer o arp kalacak, ne yapacan bilemeyecektir." Ertesi sabah ocuklar yine karlatlar. Birinci ocuk dierine yine, "Nereye gidiyorsun?" diye sordu. Dieri bu kez, "Rzgr nereye eserse oraya gidiyorum," diye cevap verdi. Birinci ocuk bu yant alnca yine ard ve tekrar hocasnn yanna kotu. Hocas bu kez de, "Yarn sabah karlanca, rzgr olmazsa ne yapacan sor ona," dedi. Ertesi sabah tekrar karlatlar ve birinci ocuk dierine yine ayn soruyu sorunca, dieri bu kez glmseyerek, "Bakkala eker almaya gidiyorum," cevabm verdi. Zar Kitabndan Alnt 413 Blm Seksen Kk kz babasna, "Baba, neden her gn dilerimi fralamak zorundaym?" diye sordu. Babas, "Sana yeni aldn bu di macununu dene, Suzie, o zaman bu soruyu bir daha asla sormayacaksn bana," diye cevap verdi. [TV ekrannda Byk bir Glare Di Macunu Tpnn yakn ekim grnts] Fakat bu TV reklamna fazla bakamadm, nk Gina rlplak halnn stne uzand, Frank de pantolon ve klotunu kard ama gmlei, kravat ve ceketi zerinde olduu halde ve kfrlerine devam ederken onun zerine kapand, sevimeye baladlar. Halnn zerinde uzun sre ve Frank kfrlerini bir an bile kesmeden yuvarlanarak sevitiler. Ben donmu gibi, gzlerimi onlarn zerinden ayramyordum. Frank bir sre sonra kadna, "Aaahhh, nefret ediyorum senden kaltak!" diye bard ve gelip divann stne, benim yanma kt. Ona baktm ve gldm. Frank divanda doruldu ve oturdu. Biraz dinlendi ve sonra Gina'ya bakp, "Gel buraya ve soy beni, pis fahie!" diye homurdand.

O srada TV ekrannda bir msr gevrei reklm vard ve irin bir kyl kz bir eyler anlatp duruyordu, ama ben onu dinleyecek halde deildim. Gina halnn zerinde nce hafife doruldu, dizleri zerinde kalkt ve Frank'in yanna gelip onun belden yukarsn da soymaya balad. Frank soyunduktan sonra Gina'ya bakt ve "Bana bir iki getir, kaltak!" diye bard. "Elbette, sevgilim, asit de ister misin?" "Ben sadece seni istiyorum pis orospu!" TV'de birisi, "Bunlar senin lkenin iyilii iin!" gibi bir eyler sylyordu. Ben dikkatimi Frank'in yaptklarna vermi, bu ii nasl bitireceimi dnrken, arada srada .38'lik tabancam yokluyordum414 LUKE RHINEHART Frank o srada Gina'nn parlayan vcudunu okamaya balad ve ben de elimde olmadan kprdanyor, kendimi kontrol etmeye alyordum. Gina yavaa soyduu Frank'in nnde diz kerek onunla oynamaya balad ama ben onlar seyrederken kontrol kaybetmekten korkuyordum. Frank kaln ve gl kollarn ona sararak Gina'y kendine ekti ve inleyerek pmeye baladlar. Ama Gina bir sre sonra bir eyler homurdand ve sonra birden dorulup, "Seni namussuz pi kurusu!" diye bard. Frank galiba onun cann yakmt. Gina Frank'i tokatlad ve o da kadn kendine ekerek omzunu srd, sonra iterek srtst halnn zerine drd. Frank yine kadnn zerine kapand ve tekrar sevimeye baladlar. Bir sre sonra kadn inledi, Frank dizlerinin zerinde doruldu. TV ekrannda silahlar patlarken, Frank kadnn salarn kavrad ve ban halnn stne, yere vurmaya balad. Kadnn ba yere arparken bouk sesler duyuldu ve sonra defin bir sessizlik kt salona. TV ekranndaki gzel kyl kz korkulu' gzlerle karsndaki yakkl Amerikan gencine bakarak, "Aman Tanrm!" dedi. Frank kadnn zerinde dorulup ban evirdi ve srtarak bana bakt. Gina bir sre daha sessizce yatt yerde kald ve sonra dizlerinin zerinde doruldu ve ayaa kalkt. Yz TV ekranna dnkt ama aznn sa kesinden kan szdn grdm, bana hi bakmadan hzl admlarla banyoya doru yrd ve gzden kayboldu. Birden ter iinde kaldm hissettim, bara gittim ve bardak daha viski hazrlayp hepsine bol buz attm. Frank doruldu ve elini uzatp viskiyi ald, sonra da vahi bir ifadeyle bana bakt. "Beni ldrecekler," diye homurdand. Ben onu ldrme planm unutmutum bile. Frank birden uzanp bacam kavrad ve viskisinin bir ksmn halnn stne dkt. "leceim, biliyorum bunu. Bir eyler yapmahsn, Doktor." "Korkma, her ey yoluna girecek," dedim. "Hayr, hayr, hibir ey dzelmeyecek, ben zaten hak ettim lm." 415 ZAR ADAM "Gel mutfaa gidelim," dedim. Endieli gzlerle yzme bakt. Kukusunu yok etmek iin bam salladm ve "Sana bir ey gstereceim," dedim. "Haa, peki," dedi ve toparlanp ayaa kalkt. Onun dev gibi vcudunu izleyip, arkasnda mutfaa doru yrdm ve mutfak kapsndan ieri girmek zereyken, tabancam cebimden kardm, bamn stne kaldrdm ve arkadan btn gcmle Frank'in koca kafasna indirdim. Frank birden, akn bir ifadeyle, "Hey, ne oluyor?" diyerek dnd ve elini bana gtrd. Ben onun yere yklmadan ayakta kalan dev vcuduna endieli gzlerle baktm ve ne syleyeceimi bilemiyormu gibi, "ey... bu benim tabancam," diye samaladm. Elimden sarkan siyah kk tabancaya aptalca bir ifadeyle bakt, bir an durup dnd ve sonra, "Ama neden vurdun bana?" diye sordu. Onun akn ifadeli yzne ben de olanlara arm gibi baktm ve yine samalayarak, "Sana tabancam gstermek istedim," dedim. "Ama bana vurdun," dedi. kimiz de akn ve korkulu ifadelerle bir sre hi konumadan birbirimizi szdk. Ben kendimi toparlamak iin bam salladm ve yine, "Hafif bir darbe, dostum," dedim. "Silahm var demek istedim sana ite." Bir sre yine konumadan baktk. kimiz de oke durumdaydk. Frank, "Hafif bir darbeymi," diye homurdand. "Seni bununla koruyacam," dedim. "Ama Gina'ya syleme

bunu." Frank bir sre ban ovalad ve sonra elini indirirken, "Tamam," dedi. "Hafif vurduun iin teekkrler." Bir an durup dnd ve sonra salona geri dnd. TV ekrannda iki ylan gzl adam bir eyler konuuyorlard ama ne dediklerini anlayamadm, iki dolabna gittim ve duvardaki Al Capone resmine baktm. temiz bardak aldm ve yeni viski hazrladm, ilerine bol buz attm. Buzlar parmamla kartrdm, 416 LUKE RHINEHART parmam yaladm, ceket cebimden minik striknin zarfn karp yaklak yarsn (elli mg) viskilerden birinin iine boalttm. Onu yine parmamla kartrdm ve tekrar yalamak zereydim ki birden iindekini hatrlayp irkildim, vazgetim. Zehrin dier yarsn bo bir bardaa koydum, zerine su doldurdum ve onu da parmamla kartrdm. Frank Osterflood srtst yere yatm, "Ben leceim, dv beni!" diye syleniyordu. "Vur bana, ldr beni!" Gina salona geri dnd ve gelip Frank'in baucunda durdu, gs ve aln hafif terliydi. Ban edi ve o ocuksu yznde hafif bir glmsemeyle yerde yatan Frank'e bakt. Frank anlalmaz bir eyler homurdanyor ve yerde kvranp duruyordu. Bir sre sonra durdu ve sakin bir ifadeyle, "Kamla beni," dedi. r Gina yan tarafa brakt ksack deri etekliini alp giydi, dmeleri ilikledi ve deri kemerini ekip kard. Bir tepsiye koyduum viski bardan onlara doru uzatarak, "nce birer yudum imez misiniz?" diye sordum. Frank o anda bir eyler dnyordu, dalmt ve beni duymam gibi davrand. Gina bo olan elini uzatp zehirsiz bardaklardan birini kavrad ve byk bir yudum ald. "Frank, sen de ister misin?" diye sordum, ama o anda Gina'nn kemeri hzla Frank'in kalasna indi. Frank bir eyler homurdand ve yzst dnd. Gina'nn deri kemeri birka kez daha onun srtna ve kalalarna indi. Frank'in iri vcudu ac iinde bir sre kvrand ve Gina durunca titreyerek kendini brakt, baygn gibi kald. Gina'ya baknca omzunda kanl bir yara izi grdm, alt duda da patlamt ve kanla kark tkrk enesine szyordu. Kadn bir an durup yerde yatan Frank'e bakt ve sonra kemerini tekrar onun srtna indirdi. Frank'in vcudunun birka yerinde oluan krmz kam izleri imdi aka grlyordu. Bam iki yana salladm ve "Bu kamlama ii. de ovun her zamanki paralarndan biri mi oluyor?" diye sordum. ' Gina bana cevap vermedi, derin nefesler alp vererek bir sre yzme bakt, yznden akan terler gslerinin arasna doru szlyordu. 417 ZAR ADAM Frank yatt yerden, "Ben lyorum, ben lyorum," diye inledi. "Lften kamla beni." "Seni beyaz domuz! Koca iko domuz!" diye baran Gina kemerini ona bir kez daha indirdi. Dalgnlkla tepsideki iki bardaklarndan birini alp bir yudum aldm ama hemen yere tukurdum, zehirli bardak almtm. O srada TV ekranndan alk sesleri geliyordu ve ekrana baknca diktatr klkl bir adamn muhteem niformasyla yine niformal bir sr adam arasndan glmseyerek yrdn grdm. O anda, "Bana bir iki verin," diyen bir ses duydum. Frank dizlerinin stnde doruldu ve bir elini bendeki tepsiye doru uzatt. Gzleri parlyordu ama bolua bakar gibiydi. Tepsiyi kaldrdm, Gina tepsiden ald barda Frank'e uzatt ve o da barda alp bir yudumda boaltt. nc barda aldm ve iimi ektim. Frank yanl barda almt. Gina kendi bardandan bir yudum daha alrken ben duvardaki Sugar Ray Robinson ve Al Capone resimlerine baktm ve iki iki daha hazrladm. zerinde bardak olan tepsiyle dndm ve Gina'nn hemen arkasnda durdum. Frank dizlerinin zerinde durarak bize bakt ve "Beni ldrmek istiyorsun, deil mi seni pis fahie!" diye haykrd. "Beni ldrmeye alyorsun sen!" Bunu sylerken donuk gzlerle bize bakyordu. Gina ban eerek ona bakt, iri kahverengi gzlerinde merakl bir ifade vard, sonra hafife glmsedi ve sakin bir sesle, "ler kt m gidiyor, hayatm?" diye sordu. Frank Osterflood bize bakarak, "imdi her eyi anlyorum," diye bard. "Katil sensin!" Ban sallamaya ve titremeye balad. "imdi anlyorum, imdi anlyorum! O sensin, katilsin!" O anda yzne inen deri kemerin akrts hem onu, hem de beni artt ve Frank yzkoyun yere kapand. Ama yatt yerden, "Evet, evet, krbala beni," diye homurdand. "Ben bunu hak ediyorum. Tekrar vur bana." Gina ban eerek ona bakarken yine garip bir ifadeyle glmsedi, yz ve gsleri ter iinde kalmt. Kemeri tutan elini

418 bann zerine kaldrd, gerildi ve sonra hzla Frank'in srtna indirdi. Frank yerde kvranrken Gina'nn yznde bu kez onu kmser gibi bir glmseme belirdi, duda kvrld. Elimdeki iki tepsisini divann stne braktm, Gina'nn arkasna sokuldum ve kollarmla onu sararak plak gslerini avu-ladm. Onun terli ensesini perken Gina yerde yatan Frank'i yine deri kemeriyle krbalamaya balad, bu kez arka arkaya birka darbe indirdi. Sonra bana dnd, hrsla pmeye baladk. Biz kvranarak prken Frank yatt yerden bacama yapt ve "Bana bir iki ver seni lanet katil!" diye homurdand. "Bana son bir iki ver bari!" Hi istemediim halde ellerimi Gina'nn gzel vcudundan ayrdm, divanda duran tepsiye uzandm ve istedii ikiyi Frank'e verdim. 419 Blm Seksen Drt Sayn Doktor Rhinehart, Sizi seviyorum. Zar bana sizi sevmemi syledi ve ben de sizi seviyorum. Size kendimi vermemi sylediler bana ve ben de kendimi size vereceim. Ben size aidim. Sayglarmla Elaine Simpson (Yam 8) Sayn Dr. Rhinehart, New Hampshire'da eyaletin Bayan Figgers'e kar at davada, Bayan Figgers'in avukat mvekkilinin saldr ve darp sulamas sonucu ald cezay temyize gtrd; avukata gre mvekkili davranlarndan sorumlu tutulamazd, nk Concord'dan psikiyatr Dr. Ralph Pleasant'n tavsiyesi zerine, kendi iradesiyle deil, zarlarn emrine gre hareket ediyordu. Ne yazk ki Dr. Pleasant yirmi yllk mesleini brakarak ortadan kayboldu, ama anlaldna gre sizin gelitirdiiniz zar terapisinin uygulayclarndan biriydi. Gnmzde psikoterapide, hastalara kendi iradelerinden vazgeerek zarlarn kararlarna gre hareket etme gibi bir uygulama olup olmadn ltfen bize yazl olarak bildirebilir misiniz, Doktor? Bayan Figgers'in temyize giden davasnda hakl olarak davay kazanabilmemiz iin, psikoterapideki son gelimeler konusunda gereken yeterli bilgiye sahip deiliz. Sayglarmla, Joseph L. Ting Blge Savcs Humboldt, M. H. 420 Blm Seksen Be Frank Osterflood yerde elleri ve dizleri zerine km, anlalmaz bir eyler homurdanrken, deri kemer srtna iki kez daha indi. O srada TV ekranndan yine neeli gller, kahkahalar ykseldi ve ben de Ginann her yerini pmeye baladm. ok gemeden ikimiz de kendimizden getik ve lgnca sevimeye baladk. Frank yatt yerde acdan kvranarak anlalmaz eyler homurdanmaya devam ediyordu. Ekranda yakkl, ama sama konuan bir adam, "Ama ben seksi sevmiyorum!" derken bir kahkaha att ama onun kahkahas bize eek anrmas gibi geldi. Frank Osterflood homurdanmasna devam ediyor, arada bir kfrlerini de sralyordu. Ona verdiim zehirli viskinin te ikisi imi, ama geriye kalann zehirli diye tkrmt. Gina benden ayrlp kede duran sandalyeyi ald, getirip Frank'in yaknna bir yere koydu. Bense o srada zerimde kalan son amarlarm da adeta yrtarcasma karp kenara atyordum. Gina beni o sandalyeye oturttu ve sonra kendisi de gelip kucama oturdu, pmeye baladk. Gina biraz sonra ban geriye ekti ve kendinden gemi gibi, "Ben bir kadnm' Ben bir kadnm!" diye inlemeye balad. Benim durumum da onunkine yaknd ve onun inlemelerine, "Biliyorum, biliyorum, hayatm," diye cevap verdim. Biz seviirken Frank Osterflood yerde uzanm hl kvranarak sylenmeye devam ediyor, TV ekrannda adamn biri de bir yere Ford arabayla daha hzl gideceklerinden sz ediyordu. Bir sre sonra ikimiz de baylmak zereyken Gina'y kucamdan yere indirdim, gidip divana yayldm ve Frank'in daha fazla yaygara yapmadan sessizce ne zaman geberip gideceini merak etmeye baladm. O srada ekranda yakkl ama sama bir gen adam, gzel ama sama karsna, "Gen kzmza neden hayatn gereklerini anlatmak zorundayz ki?" diyordu. 421 ZAR ADAM Gina yine deri kemerini alp Frank'in bana dikildi, zaten galiba onu elinde ald yirmi dakikadan beri hi brakmamt, bana yle geldi. Frank imdi yerde srtst yatyor ve ayaklar divana doru duruyordu. Yznde geri zekllar andran garip bir glmseme vard, daha dorusu aptalca srtyordu.

"Ben hibir zaman..." diye mrldanmaya balad. "Gzel olanlar ve kzlar ... hastaym ben ... lmek zereyim ... bunu imdi anlyorum . . . BR DAHA ASLA ... iyi bir ocuk ol, Anneee, dv beni. DV BEN." Gina bacaklarn ayrp Frank'in zerinde ayakta ve yz onun ayaklarna dnk olarak durdu, bana bakt ve sonra hafife eilip onun beline tkrd. Ekrandaki gen adam imdi karsndaki kiiye, "Bak, Joanie, bu akam sana sylemem gereken bir ey var," diyordu. "Elbette baba, ama abuk syle, Jack motosikletiyle geliyor." Gina glmseyerek deri kemerin tokasn Frank'in kalasna bir kez daha vurdu. Sonra bir daha vurdu, Frank acyla bard ama sonra deliler gibi glmeye balad. Televizyon ekranndan da kahkahalar ykseliyordu imdi. Gina onu birka kez daha krbalad, Frank acyla kvranyor, hi durmadan anlalmaz eyler homurdanp duruyordu. Ekranda iki kadn kpeklerini gezdirirken, bunlardan biri, "Bugnn genleri iddet yanls," diye konutu. Gina glmseyerek benim uzandm divana geldi, zerime eilip dudaklarmdan hrsla pmeye balad. Ekranda ise iki adam yeni model arabalardan ve oullarnn gl motorlarndan sz ediyorlard. Gina'y zerimden uzaklatrdm ve iki dolabna giderek hazrladm su dolu barda aldm. Gina imdi yine Frank'in yannda duruyordu ama birden kemeri havaya kaldrp glerek bana bakt ve "Sen de denemek ister misin?" diye sordu. "Hayr, hayr, ben bar yanlym, istemem," dedim. "Yine de teekkr ederim." Gina Frank'in srtna basarak kemeri yine havaya kaldrd, ama vurmadan nce ona durmasn ve Frank'e su vereceimi syledim. Frank bana dnd, elini kaldrp su bardan ald ve imek 422 LUKE RHINEHART zereyken Gina kemeri savurdu ve barda onun elinden havaya uurdu, su her yana sald. Frank yine lmeyecekti, nerdeyse adamn lmsz olduuna inanacaktm ve Gina'ya bakp, "Bravo, ama hi de iyi olmad bu hareketin," dedim. Gina ip atlarken yeni bir figr yapm kk bir kz ocuu gibi, bana bakarak muzip bir ifadeyle gld. O srada Frank yatt yerde bacama sarld ve "Kurtar beni, Rhinehart, kurtar beni," diye inledi. Sonra kendini toparlad ve Gina ona yine vurmadan nce srtn kabartt, ama kalkamad, ac ektii belliydi. Ben ona bakarken Gina kemeri boynuma dolad ve beni ekerek yine sandalyeye oturttu. Biz Gina ile yine sandalye zerinde seviir ve inleyip dururken yerde yatan Frank Osterflood da yan dnd, dizlerini karnna doru ekti, yznde garip bir ifade belirdi, acdan kvranr gibi bir hali vard. Cam gibi parlayan gzleri daha sonra donuklat, bolua bakmaya balad, hareketsizdi, l gzlerine benziyordu o canl gzler. 423 Blm Seksen Alt Zar verir ve zar alr gtrr. Kutsal olsun zarn ad, 424 glm Seksen Yedi Sayn Bay Rhinehart ve irketi, Zar hayat teorinizin burada, Fedel'de satlarmza, kazanlarmza ve hayatmza yapt olumlu katalitik etki nedeniyle size minnettarz, mteekkiriz. Son yllarda benim ilerim hi de iyi gitmiyordu. lserim vard ve evliydim, ama karmdan ayrldm, arada bir LSD ve benzeri eyler kullandm, diskolara gidip elenmeye altm, ama hibirinin yarar olmad bana, kazancm ve her eye kar ilgisizliim deimedi, ayn dzeyde kald. Bir gn hi sevmediim ve okumadm bir dergi olan The New Yorker 'da nasl olduysa sizin hakknzda bir yaz okudum ve buralarda, Columbus'da sizin rencilerinizden biriyle tantm ve o gnden sonra iim ve durumum eskisi kadar kt deil, olumlu bir gelime grlyor. Zar bana ilk nce, irketimdeki personel maalarn yzde otuz artrmam ve alanlara vc mektuplar yazmam tavsiye etti. O ay personelin verimi yzde -krk artt, ama bir sonraki ay da yzde yirmi sekizlik bir d gsterdi. Daha sonra zarlar bana geleneksel apka retimini (altm yedi yllk aile retimiydi bu) brakp, deiik model, deneysel apkalar retmemi sylediler. Model uzmanlarmz lgna dndler. rettiimiz ilk apka modeli (bunlarla ilgili yazy Kadn Giyimi dergisinde okumu olabilirsiniz) 'Boat Sombrero' denen, kenarlar yukarya, n ve arkas da ne doru eik, kovboy apkas benzeri bir modeldi. Kazan oranmz yzde on be kadar dt ama satlarmz yzde yirmi artt ve ben de rahatladm. kinci apka modelimiz Ku Klux Klan kukuletasna benzer, renkli plastikten hem erkek ve hem de kadnlar iin retilen bir yamur apkasyd, geri Gney blgesi dnda iyi satmad ama Fedel'de biz yine de onun satlarnda art olacan dnyoruz. O alanda biraz kaybm var ama zarlara danmaya devam edeceim. Zar bana daha sonra en ok satan ve kazanc yerinde olan erkek apkalarnn retimini brakmam syledi, perakendecilerimiz buna ok ardlar, ama biz nc deneysel modelimizle o kadar 425

meguldk ki (moda uzmanmz zarn bu konuda ok iyi bir karar aldn syledi) buna pek aldrmadk. Ad konusunda henz zara danmadmz bu apka modeli havana benziyor ama eitli malzemeden, eitli renklerde ve bazlar deiik ekilli retiliyor. Perakendeci maazalarmz nce kukulu davrandlar ama 'Bot Sombrero' modelinin baarsndan sonra bu modelden de o kadar ok sipari aldk ki karlamakta zorluk ekiyoruz. u anda borlu durumdayz, ama model uzmanlarmz ve idarecilerimiz 'halo' hatt kazancndan pay almak iin maalarnn yzde elli azaltlmasn istediler ve durumumuz dzelecek, olumlu gelimeler gryor. Zar geen hafta bir modelcimize vcudu da rten bir model izmesini syledi, bazlarmz kukuluyuz ama modelcimiz byk bir arzuyla ie balad bile. Sanrm ben uzun yllardan beri hep ayn, geleneksel apka modelleri retip satyordum. Ltfen btn yaynlarnz bize gnderin ve yardmnz iin teekkrler. Sayglarmla, Joseph Fedel, Ynetim Kurulu Bakan, Fedel apkalar, Columbus, Ohio. 426 Blm Seksen Sekiz Bir CETRE'den Profesr Boggles Sevgili Luke, Ben rasyonel, dorusal, szn tutan bir adamm ve senin nceki samalklarnn bile beni Catskill CETRE'deki ilk hafta okuna ok az hazrlayabilmi. Grevimi yaparak fkelendim, Hamlet oynadm, aptal ve sonra fkeli kaplan rolleri oynadm. Zar bana kadn rol verdi, kalalarm bir ecinsel gibi oynattm, bunu bile yaptm yani. Ama bunlarn hepsini kendi kendime yaptm, bu rolleri oynarken dier insanlarla bir ilikim sz konusu olmad. Bakalar kendilerini bana kabul ettirmek istediklerinde, dta yarm arzulu olarak ne olursam olaym, iten sinik biri oldum. Orta yal bir kadn onu batan karmam iin srarla zerime geldi ve zar da ona olumlu cevap vermemi istedi. Bir ara onu ensesinden ptm, koca memelerini okadm ama cinsel bir arzu hissetmedim. Kadn benden bir ey kmayacan anlaynca baka bir erkee gitti. Beinci gn yaratclk odasna gittim ve orada uyanmaya baladm. Zar bana yeni bir dil kullanarak drt sayfa bir eyler yazmam syledibilinen szckler kullanacak ama bunu yeni bir gramer, szdizimi ve ifade tarz ile yapacaktm. Yazda gerek duygulan anlatmam isteniyordu. Uzun sre dndm ve sama bir cmle yazdm: "Bataklk amuru, hafife almak ping pong iirleri." Okunuu fena deildi ama sentaks fazla usule uygun geldi bana ve ikinci bir cmle yazdm: "Derisi soyulmu. Piirilmi. Denek." Bunu yaznca biraz rahatladm ama burada da fiil yoktu. Geree biraz daha yaklatm hissettim ve uzun bir cmle daha yazdm, aslnda okuyunca hibir anlam kmyordu ama benden istenen de ite buydu. 427 ZAR ADAM Ama bu tr samalklarla gerek duygulan nasl ifade edebilirdim ki? Belki sama yazlara devam edersem bir ey bulabilirim diye dndm ve buna bir sre daha devam ettim. Fakat iki buuk saat boyunca bir sr samalktan baka bir ey yazamadm, Luke. yle samalklar yazdm ki mezun olan rencilerimin bunlar zmesi yllar srecektir ve byk olaslkla da zemeyeceklerdir. Ama bu samalktan sonra nasl olduysa kadnlarla daha ok ilgilenmeye baladm. Sevgili Luke, ben yine de sana mteekkirim. Sevgilerle, Boggles. 428 Blm Seksen Dokuz (New York City polisinden Ba komiser Nathaniel Putt'un, Dr. Lucius Rhinehart' Bay Franklin Delano'Osterflood'n lmyle ilgili olarak sorgulamas.) Dr. Rhinehart, "Sizi tekrar grdme sevindim, Ba komiser Putt" dedi. "O zamandan bu yana naslsnz bakalm?" "yiyim, teekkr ederimOtur, Rhinehart." "Teekkr ederim, yeni bir divan almsnz." "Seni neden ardm biliyorsun, deil mi?" "Hayr, korkarm bilmiyorum. Baka akl hastalan m kayboldu yoksa?" "Frank Osterflood adnda birini tanyor musun?" "Evet, tanyorum, benim..." "Onu en son ne zaman grdn?" Dr. Rhinehart cebinden bir zar kard, iki avucunda alkalad ve komiserin masasna att, zara bakt ve sonra, "Yaklak bir hafta nce," diye cevap verdi. Komiserin gzleri bir an iin parlad ve "Onu bir hafta nce grdn, haa?" dedi. "Evet, yaklak bir hafta nce grdm sanyorum. Neden? Frank yine bir eyler mi yapt yoksa? Umarm ciddi bir su ilememitir."

"Bana onunla grmeni anlatr msn, ltfen?" "eyyy... onu apartmannn yaknlarnda tesadfen grdm. Biraz konutuk ve sonra akam yemeini beraber yemeye karar verdik." "Evet, devam et." "Yemekten sonra beni Harlem'de bir kz arkadann evine gtrmeyi teklif etti ve oraya gittik." Sonra? "Osterflood ve kz arkadayla bir iki saat oturdum ve sonra ayrldm oradan." 429 ZAR ADAM "Onun bu kz arkadann evinde neler yaptnz peki?" "nce bir sre televizyon izledik. Sonra Osterflood kzla seviti ve daha sonra da ben ayn eyi yaptm, kzla sevitim. Yani kz ortak olarak kullandk diyebiliriz." "Osterflood da seninle beraber mi ayrld evden?" "Hayr, ben yalnz ayrldm." "Sen evden ayrlrken Osterflood ne yapyordu?" "Salondaki halnn stnde uyuyordu." "Osterflood'n bu kzla ilikisi nasld peki?" "Temelde mazoist bir iliki diyebilirim. Sevimelerinde sadiste sahneler de vard." "Kz ondan holanyor gibi mi davranyordu?" *' "Onunla seviirken byk zevk ald belli oluyordu." "Yani sen imdi evden karken Osterflood'n uyuduunu mu sylyorsun?" "Evet." "Sarho muydu peki?" "Muhtemelen." "Sal yerinde miydi?" "ey... Sanmyorum, hayr. ok kiloluydu ve o akam da ok yedi. Mide sorunu yayordu. Baz insanlardan zr dilemek iin kendini harap ediyordu." Komiser Putt, Dr. Rhinehart'a souk bir ifadeyle bakt ve sonra aniden, "O akam herkesin ikilerini kim hazrlad?" diye sordu. Dr. Rhinehart, "kileri mi?" diye sorduktan sonra yine zarn karp att ve glmsedi. "kileri Bay Osterflood hazrlad, geri benim viskilerime suyu biraz fazla karmt ama servis o kadar kt de saylmazd dorusu." Komiser ban hafife sallad ve buz gibi bir ifadeyle onun gzlerine bakt. "Zarlarn sana o akam Osterflood' ldrmeni emrettiler mi, Rhinehart?" "Oh, bundan kukuluyum, Komiser, ama ilgin bir soruydu bu. Fakat isterseniz bir bakaym." Dr. Rhinehart zarn bir kez daha 1 430 atarak bakt ve sonra ban iki yana sallad. "Hayr, zarm bana byle bir ey sylemedi." "Anlyorum Dr. Rhinehart. Bunun doru olduunu farz ediyorum." "Zarm bana bunu sylememi emretti." Komiserle Dr. Rhinehart bir sre souk ifadelerle baktlar, sonra Komiser masasndaki bir dmeye bast ve ieri giren polise, "Getir onu," dedi. ok gemeden Gina odaya girdi, zerinde bu kez dizlerine kadar inen bir eteklik, gs kapal bir bluz ve zerine tam olarak oturmam bir ceket vard. eri girer girmez Luke'a bakt ve "Evet, ite bu adam," ded. Komiser ona, "Otur, hanm," derken Dr. Rhinehart, "Merhaba, Gina" diyerek glmsedi. ."te bakn, itiraf ediyor o olduunu." "Sana otur dedim, Gina." "Benim adm Bayan Potrelli, Komiser Bey, herkes Gina diyemez bana." Komiser ona aldrmad ve "O akam Osterflood ile elence gecenizde neler olduunu anlat bize," dedi. "Frank ve bu adam o akam benim daireme geldiler ve ben de ikisiyle birden yattm. Bu adam daha sonra ikileri tazeledi ve bize getirdi. Osterflood ikisini itikten sonra bir eyler alm gibi garip-leti, adeta kendini kaybetti ve bu adam onu yere yatrd." Komiser, "Dr. Rhinehart, sen ne syleyeceksin?" diye sordu. "Bay Osterflood ve ben Bayan Potrelli'ye sosyal bir ziyarette bulunduk, Komiserim. Biz TV izler ve cinsel ilikide bulunurken Frank bize birka kez iki servisi yapt. Ben evden karken halnn stnde yatan Frank'in yznde mutlu bir glmseme vard. Tamam, ama Frank nerde bu arada? Ona da sorabilirsiniz bunlar?" Gina, "O ld, lanet olas?" diye bard. Komiser ona, "Kapa eneni," dedikten sonra sakin bir ifadeyle, "Frank Osterflood'n cesedi 15 Kasm gecesi Dou Nehrinde, Triborough kprs altnda bulundu," diye devam etti. "Otopsi onun yaklak iki gn nce strikninle zehirlenerek ldrldn 431 ortaya kard." Komiser durdu ve Gina ile Rhinehart'a bakt. "Frank Osterflood' canl olarak en son gren kii ikinizden biri olmal." Dr. Rhinehart, "Belki de gece vakti serinlemek iin Dou Nehrinde yzmek istemi ama ok su yutarak boulmutur," dedi. Komiser Putt ban sallad ve "Ama Dou Nehrindeki striknin miktar hl kabul edilebilir dzeyde," diye sylendi. "O halde ona ne oldu acaba, Komiserim?" "Gina'nn iki dolab nndeki rafta ve TV'nin nnde, halnn stnde striknin izleri bulundu." "ok ilgin dorusu!"

Gina yine, "kileri sen hazrladn?" diye bard. Dr. Rhinehart, "Ben mi hazrladm?" diyerek glmsedi. "Hadi canm, sen de! Ben de diyorum ki, ikileri Osterflood hazrlad. Belki de zarlar ona, iledii gnahlarnn bedeli olarak kendini ldrmesini sylemitir. Biliyorsun, mazoist eilimler vard onda." Gina yine o crtlak sesiyle, "kileri sen hazrladn ve evden onunla beraber ktn," dedi. "Benim hikyemse yle deil, Bayan Potrelli. Benim hikyeme gre evden nce ben ayrldm, o daha sonra kt." Gina, "Yalanc hergele!" diye homurdand. "Bak iyi deil bu, ikimiz de farkl eyler sylyoruz ve Komiserin de kafas karyor." Komiser fkeli bir ifadeyle ban sallayarak, "Senin evden Osterflood ile birlikte ktn gren drt tank daha var, Rhinehart," dedi. "Yaa, demek yle! O zaman ncelik Gina'da oluyor, deil mi? O tanklar bo yere harcamak olmaz elbette." Dr. Rhinehart zarn ald ve sallayp oturduu divann stne, yan tarafna att. "Zara gre, ben evden Osterflood ile birlikte ktm, Komiserim." "Nereye gittiniz peki?" "Biz nereye gittik, Gina?" "Bir taksiye bindiniz..." "Kapa eneni kadn! karn onu buradan!" 432 LUKE RHNEHART Onu oraya getiren polis memuru ieri girdi ve Gina'y alp gtrd. Dr. Rhinehart bir an dnd ve sonra, "Galiba bir taksiye bindik," diye konutu. "Ben biraz sonra, 125. Sokakta, Lexington Caddesi yeralt treni duranda taksiden indim. iim gelmiti, iemem gerekiyordu. Osterflood taksiyle yoluna devam etti. ok sarhotu ve onu kukulu biimde neeli grnen bir ofrn taksisinde yalnz bana braktm iin sululuk duygusu iindeydim, ama aslnda ben de sarhotum elbette. Yaknlarda bir sokak tuvaleti buldum ve..." "O halde ilk ifadende neden yalan syledin bize?" "lk ifademin, yalan olduunu da kim syledi size?" "fadeni imdi deitirdin ite." "Bunlar ayrnt, Komiserim." "Gina'nn tanklar seni yalanladlar." "Yapma Komiserim, Gina'nn tanklar zar kadar bile gvenilir insanlar deil, onlar sen de tanrsn." "Kapa eneni!" "Hem ayrca zar bana ifademi deitirmemi syledi." Komiser bir sre fkeli bir ifadeyle, kalarn atarak onun yzne bakt ve sonra, "u zarna bir daha dan istersen," diye konutu. "Bu ehirde hibir taksi ofr o gece Haiem'den iki iriyar beyaz mteri aldn sylemiyor. Hatta son yllarda bile hibir taksi bu tipte mteriler almam Harlem'de. Sen bir doktorsun, striknin zehirlenmesinin belirtilerini normal sarholuktan kolayca ayrabilirdin. Biz Gina ve drt tannn yalan sylediklerini biliyoruz. Ama senin yalan sylediini de biliyoruz biz. Osterflood'n Gina'nn evinde ldrldnden ve oradan canl kmadndan eminiz." Komiser ve Dr. Rhinehart bir sre daha hi konumadan baktlar. Bir sre sonra Dr. Rhinehart divann stnde hafife ne doru eildi, gzlerini at ve merakl bir ifadeyle, "Vay canna!" dedi. "Kim ldrd onu acaba?" 433 Blm Doksan Blm Doksan Bir Sayn Doktor, Zar bana size yazmam syledi. Ama benim yazacak fazla bir eyim yok. Zar sizi kutsasn, Fred Weedmuller Porksnout, Teksas Benim sorgulanmamdan bir hafta sonra Komiser Putt, cinayetle ilgili olan herkese, ele geen yeni kantlara gre (aklanmayan kantlar) Osterflood'n byk ihtimalle intihar ettiinin anlaldm aklad. Konutuu arkada ve meslektalarna, Gina ya da beni sulayacak kant bulamadn syledi. Ona gre Gina evine gelen Osterflood' planlayarak ve bir baka beyaz adamn yannda nceden planlayarak ldremezdi ve Harlem fahielerinin cinayet ilerken striknin kullanmalar grlm bir ey deildi. Ayrca Gina'nn drt tannn yalan syledikleri belliydi ve bu tanklar hibir jriyi ikna edemezlerdi. Dr. Rhinehart' sulu bulacak jri bulmak da mmkn olmayacakt, nk jri yelerinin Dr. Rhinehart'n cinayet ileme nedenini anlamalar mmkn deildi. Komiser onun motivasyonunu kendisi bile anlayamamt zaten. Onu mahkemeye karsalar savc sulamasnda, "Bu adam onu zarlar syledii iin ldrd," diyecek ve buna nce savunma avukatlar, sonra btn mahkeme salonu kahkahalarla glecekti. Dnya ile birlikte Amerikan jri yeleri de hzla deiiyorlard. Ayrca Komiser Puttbile bu cinayeti

Rhinehart'n ilemi olduu konusunda kukuluydu, nk adam belki de cinayet ileyebilecek bir tip olabilirdi, ama yine de zar istedi diye byle sama bir cinayet ileyecek kadar sefil, kak olamazd herhalde. Her eye ramen, Komiser Putt beni son kez grmek zere ard ve bana uzun bir konferans verdi: "Bir gn yasalar senin hesabn grecekler, Rhinehart," diye konutu. "Gnn birinde fkeler gelip senin ban yakacaklar. Gn gelecek, zarlarn talimatn yerine getiriyorum diyerek ilediin gnahlarn hesabn vereceksin. Bir gn Amerika'da bile sularn cezasz kalmadn sen de dier sulular gibi reneceksin." "Eminim haklsn, Komiserim," diyerek onun elini sktm ve odasndan karken, "Ama ne acelesi var, deil mi?" diye.ekledim. Bylece ben zar hayatma devam ettim. Osterflood' tekrar hayata dndrmek iin elimden gelen her eyi yapacama dair zara 435 AK ML/M/V* altda bir ans tandm ama doal olarak bu seenek kaybetti. Zar bana sadece Frank iin gn boyunca matem tutmam ve onun iin dua etmemi syledi. 1 Ocak 1971'de, o yl oynayacam uzun vadeli rolle ilgili karrm vermek zere nc yllk Kader Gnm kutladm. Zara u seenekler verildi: (1) o yl iinde Linda Reichman, Terry Tracy, Bayan Reingold ya da rasgele seilecek bir kadnla evlenecektim (zarn belirleyecei bir kadnla evlenemezsem ekirdek aile tehlikede olabilir diye dnyordum). (2) Bir yl zar kullanmayacak ve yeni bir hayata balayacaktm (artk korkutucu olmayan bu seenek o gn Fuigi Arishi'nin 'Zarn Ykl' adl makalesini okuduktan sonra aklma geldi). (3) Dnyann yerlemi aptallklarna kar isyan balatacaktm; amacm riyakrlk ve adaletsizlii, utanc ve arpkl ortaya koymak, bask grenleri uyandrmak, genelde sulara kar sonsuz bir sava balatmakt. Dier bir deyile, iimdeki toplumu ezmeye altm gibi, toplumu radikal bir biimde ezmekti amacm. (Bir iki ay nce bir yerde Eric Cannon ve Arturo Jones'un bir yeralt devrim grubu kurduklarn okumu ve anlara dalp kendimi bir kahraman gibi hissetmitim: o gn ben de yaparm ifadesinin anlamndan emin deildim, ama gurur duyarak halya oturmu ve zar atmaya hazrlanmtm). (4) O yl zarn seimlerine gre kitaplar, makaleler, romanlar ve hikyeler zerinde alacak, en azndan iki kitap tamamlayacaktm (Zar Merkezleri ve ZAR HAYATI Vakf konusunda yaplan reklmlara kzyor ve kendimi onlarn kurtarcs olarak gryordum). (5) Zar hayatn dnyann her yerine yaymak iin almalarma devam edecektim ve bu katklarmn ekli de zar tarafndan saptanacakt (en ok yapmak istediim alma buydu; Linda, Jake, Fred ve Lil de arada srada zar ekibine katlyorlard ve bakalarnn katks olmazsa zar hayat ou zaman yalnzlk duygusu yaratyordu). (6) Yl boyunca seeneklerimi bir gnle snrlayacaktm, bylece her sabah yeni bir dou olurken, dierleri bunu bilmeyecek ve yalanacaklard. (Bu son seenek beni adeta byledi, nk ben uzun vadeli seenekleri her zaman bir engel olarak grdm: zarn seimi olsa bile, onlar beni kalplatrma eilimi gsteriyorlar). 43b LUIVt KI-1INLI1AKI Bu seenekleri sraladktan sonra zarm attm ve drt geldi: o yl boyunca eitli yaz projeleri zerinde alacaktm. Daha sonra attm zar seeneklerine gre, o yl en azndan 200.000 kelimelik bir otobiyografi yazmam gerekiyordu. Bylece o yl zamanmn byk ksmn bu aptalca kitab yazmak iin harcadm ve geriye kalan zamanlarmda da, yine zarn kararlarna ve benim alma arzuma gre, baka konular zerinde de baz yazlar yazdm. Yazmak elbette btn gn almay gerektirmiyor, arada srada dostlarm gryor, onlarla sohbetler ediyor, Zar Merkezleri ve zar gruplaryla almalarma devam ediyor, baz hallerde dersler veriyor, zamana gre yine eitli roller yayor, arada bir zar egzersizler yapyorum. Sonra doal olarak ans da iin iine karyor, mdahale ediyor. 437 Blm Doksan ki ZAMANIMIZDA DN takdim eder [Kamera yaklak elli kiilik bir izleyici seyirci nnde, biraz yksek bir sahnede yan yana oturmu olan be kii zerinde dolar, onlar srayla ve srekli olarak gsterir.] Bu be kiiden drd, Fordham niversitesinden ilahiyat profesr yardmcs Peder John Wolfe; Daha Birleik Toplum iin Evrensel Merkez Bakan Haham Eli Fishman; Princeton niversitesi psikoloji profesr ve nl ateist Dr. Eliot Dart ve psikiyatr ve tartmal Zar Dini kurucusu Dr. Lucius M. Rhinehart'tr. "Zamanmzda Din konulu canl, halka ak ve nceden prova edilmemi seri tartmalardan birine daha ho geldiniz. Bugnk konumuz: ZAR DN BR SORUMLULUKTAN KAINMA MI ACABA? [Ekranda Bayan Wippleton'un grnts.]

"Bugnk toplantmzn bakan, eski sinema ve televizyon yldz, nl bankac Gregg Wippleton'un ei ve drt gzel ocuk annesi olan Bayan Wippleton'dur. Bayan Wippleton ayn zamanda, Birinci Presbiteryen Kilisesi Dinsel Hogr Komisyonu Bakandr. Buyurun Bayan Wippleton." Kadn glmsedi ve canl bir ifadeyle konumaya balad. "Teekkr ederim. yi gnler hanmlar, beyler, ho geldiniz. Bugn ok ilgin bir konuyu tartacaz ve eminim hepiniz bu konu, yani Zar Dini konusu hakknda daha ok bilgi sahibi olmak istiyorsunuz. Burada bu konuyu tartacak olan ok deerli misafirlerimiz var. Dr. Rhinehart (ekranda birka saniye iin Dr. Rhinehart grnr, zerinde siyah balk yaka bir sveter, siyah takm elbi4 LUKE RHNEHART sesiyle bir rahibe benzemektedir, elindeki pipoyu arada bir azna gtrr ama pipo botur) geen yln en ok tartlm kiilerinden biridir. Onun zar teorisi ve terapisi konusundaki yazlar ve kitaplar psikiyatri dnyasnda skandal yaratt, Zar Kitab'ndan okuduklar ise din dnyasn kartrd. Amerikan alan Psikiyatrlar Birlii onu knad, sulad. Fakat Dr. Rhinehart kendisine ve dinine inanan ok sayda yanda buldu ve bunlardan bazlar da akl hastaneleri dndan gelen insanlar. Geen yl Dr. Rhinehart ve kendisine inananlar, Tamamen Tesadf Ortamlar Deneme Merkezleri denen Zar Merkezleri amaya baladlar, bu merkezlere binlerce kii gitti, bazlar dinsel deneylerini anlattlar, bazlar da ciddi depresyonlar yaadlar. Bu konuda eitli fikirler var, ama uras bir gerek ki, Dr. Rhinehart ok tartlan bir kiilik. "Dr. Rhinehart, tartmamz bugnk ana sorumuzu sorarak balatmak istiyorum, sonra da misafirlerimizden ayn konu hakkndaki yorumlarn isteyeceim. Sorum u: 'Sizin bu zar dininiz bir tr sorumluluktan kanma m oluyor acaba?"' Dr. Rhinehart piposunun ucunu ineyerek birka saniye dnd ve sonra, "Elbette," diyerek sustu. Bayan W. onun konumasn bekledi ama bir ey sylemediini grnce tedirgin oldu. "Peki, nasl bir sorumluluktan kamak oluyor bu?" R. yine piposunun ucunu inedi, " ekilde," dedi ve yine sustu. "Nedir bu ekil peki?" R. ban eerek elleri arasnda bir ey ovalayarak nndeki kk sehpaya atarken TV kameras onu izledi; atlan bir zard ve altl geldi. Kamera onu gsterirken, R. kamera dnda bir yere bakt. Piposu elinde hi kmldamadan on be saniye kadar sabit bir noktaya dalp gitti. Bayan W. "Dr. Rhinehart?" dedi ve kamera ikisi arasnda birka kez gidip geldi. Kamera daha sonra, ne syleyeceini dnr gibi grnen Peder Wolfe'a dnd, ekrana onu getirdi., Bayan W. ekranda grnmeden, "Haham Fishman, ltfen siz devam eder misiniz?" diye konutu. 439 z.ar\ ftum Esmer, ksa boylu ve krkl yalarnda ojan Haham Fishman nce Bayan Wye ve sonra da R.'ye bakarak konumaya balad. "Teekkr ederim Bayan Wippleton. Dr. Rhinehart'n bugnk konumas ok ilginti ama sanrm kendisi nemli bir konuyu gzden karyor; zar dini aslnda insanlk statsnden bir geri ekilmedir. Bu bir tr ansa ibadettir ki bu da her zaman insanln karsnda olmutur. nsanolu her eyin tesinde byk bir organizatrdr, btnletiricidir, ama anladm kadaryla zar hayat btnl, birlii bozan bir ey. nsanca yaamn sorumluluundan bir ka bu, ama baz Dr. Rhinehart eletirmenlerinin dedii gibi, tesadfi doal bir yaama giri de deil aslnda. Hayr, efendim. Doa da bir organizatr, bir btnleyicidir. Fakat zar dini bir anlamda paralanmaya, zlmeye ve sonunda da lme tapmay temsil ediyor. Hayat kart bir ey bu din. Ben bunu zamanmz hastalklarndan birinin belirtisi olarak gryorum." [Kamera Bayan Wyi gsteriyor.] "Syledikleriniz ok ilgin eyler, Haham Fishman. Bize dnmemiz gereken geni bir konu verdiniz. Dr. Rhinehart, sizin yorumunuzu alabilir miyiz acaba?" "Elbette." R. yine piposunun ucunu ineyerek sabit gzlerle uzun sre seyircilere bakt ve on saniyeden fazla zaman ses karmadan geirince, Bayan W. sinirli bir ifadeyle, "Peder Wolfe, ltfen" dedi. "Bana m sz verdiniz?" Yuvarlak, krmz yzl Peder Wolfe nce tedirgin bir ifadeyle Bayan W?ye bakt, sonra gzlerini bir savc gibi kameraya evirdi ve "Teekkr ederim," diyerek konumaya balad. "Bence Dr. Rhinehart ne derse desin, onun zar dini dedii bu ibadet tarz Hz. sa kart bir inan yntemidir. Tanrnn yaratt evrende ahlak yasalar, ahlki bir dzen vardr ve bir insann kendi hr iradesini zarlarn kararlarna brakmas, Tanrya kar ilenecek en byk sulardan biridir. Buna inanmak, savunmaya kalkmadan gnaha teslim olmaktr. Korkaka bir davrantr bu. "Bence, sorumluluktan kama deyimi ok yumuak bir ifade. Zar dini Tanrya kar, Tanrnn imajnda yaratlan insann deeri 440 LUKE RHNEHART

ne ve byklne kar ilenmi bir sutur. Buna inanmak Kutsal Ruha kar byk bir gnah ilemek anlamna gelir. Dr. Rhinehart ok iyi eitim alm kltrl bir adam, bir tp doktoru olabilir,, ama bana gre onun zar dini dedii inan ekli iren, insanlar zehirleyen, eytanca bir oyundur." O srada R.'nin, "Konuabilir miyim?" diyen sesi duyuldu ve ekranda onun yz grnd, ama Rhinehart yine sabit gzlerle bir noktaya bakyor ve konumaya niyeti yok gibi grnyordu. Onun yz ekranda ne zaman grnse bir hareketsizlik oluyor, sanki kanal deimi gibi bir grnt kyordu ortaya. Yine yaklak on saniye kadar ekranda bir ses duyulmad, hareket grlmedi. Ortam yumuatmak ister gibi konuan bir kadn sesi, "Dr. Dart, ltfen sz aln," dedi. Ekranda Dr. Dart grnd, gen dinamik, yakkl bir adamd ama.gergin,'sinirli grnyor ve sigara iiyordu. "Dr. Rhinehart'n bugnk performansn daha ziyade elenceli buldum," diye balad konumasna. "Onu tanyan insanlarla yaptm konumalardan ve okuduum ilgin yazlarndan edindiim klinik resme tamamen uyan bir grnt veriyor. Kurucusunun ve onu izleyenlerin patolojisini anlayamazsak, zar dinini ve onun bir sorumluluktan ka yntemi olup olmadn asla anlayamayz. Dr. Rhinehart kendisir nin bir izofren olduunu zaten kabul ediyor. (O srada kamera yine bo gzlerle sabit bir noktaya bakan Dr. Rhinehart' gsteriyor) Dr. Rhinehart'n bunalm o kadar ilerledi ki, kendisi artk tek kiilii kaybetti, birok kiilik sahibi oldu. Tp tarihinde bu tr vakalara ok rastlanr, ama Dr. Rhinehart sahiplendii birden fazla kiiliin ok sayda olmasyla da dierlerinden biraz farkl grnyor. Bu rol yapmann zorunlu hali, zarlar kullanarak ve zarlarn etrafnda uydurulan bu sama dinle maskeleniyor. nsanlar soutma ve umutsuzlua drme konusunda patolojik rnekler toplumumuzda ok vardr ve zar dininden etkilenen ok sayda insan da gsteriyor k\i, psikolojik paralanmay maskelemek ve desteklemek iin szl bir yapya bavurmak zorunlu olmutur. (Ekranda grnen Dr. Dart konumasna devam etti.) 441 Z.AK AUAM "Zar dini aslnda tam olarak bir sorumluluktan ka saylmaz. O da dier dinler gibi bir rahatlatc, bir dorulayc saylabilir, bu dine inananlar iin psikolojik zayflklar glendirdii bile sylenebilir. Katolikliin ya da Yahudi dininin kat tanrlar karsnda boyun emek bir tr sorumluluktan ka ekli saylr, ama esnek ve tahmin edilemeyen ans tanrs nnde boyun emek tamamen bir baka eydir. Her ikisi de sadece bireysel ve grup patolojisi terimleriyle anlalabilir." Dr. Dart dnd ve Bayan Wippleton'un atk kal yzne bakt. Ama Bayan Wippleton hemen ifadesini yumuatt ve hafife glmsedi. O srada Haham Fishman, "Yahudi dininin kat tanrs demekle ne demek istediniz siz?" diye sordu. -Dart ona, "Ben sadece herkesin kabul ettii psikolojik teoriden sz ediyorum," diye cevap verdi. Haham Fishman, "Patolojik olan bir ey varsa, o da ilahiyatlar anladn ne sren nevrozlu psikologlarn verimsiz sahte-ob-jektiflikleridir," dedi. Bayan Wippleton glmseyerek, "Baylar, baylar," dedi ve onlarn arasna girdi. O srada Peder Wolfe sze kararak, "Katolik dini insanolunun zayf yanlarn deil, onun ruhsal bykln glendirir," diye konutu. "Psikologlarn nefrete layk olan zihinler..." "Baylar, rica ediyorum...". Dr. Dart, "Sizin savunma tarznz ilgin geldi bana," dedi. Bayan Wippleton yine araya girdi ve "Bugnk konumuz zar dini baylar, bayanlar," dedi. "u anda ben de Dr. Rhinehart'n, dininin izofrenik ve patolojik olmasyla ilgili sulamalara ne cevap vereceini merak ediyorum dorusu." (O anda Dr. Rhinehart geldi ekrana ama yine uzun sre konumadan bolua bakt kald.) Bayan Wippleton, "Bu sessizliinizin nedenini anlayamyorum, Dr. Rhinehart," diye konutu; Ama Rhinehart yine azn amad ve gzlerini sabit bir noktaya dikti, orada kald. Dr. Dart, "Onun bu hali tipik bir katatoni belirtisidir, Bayan Wippleton," diye konutu. "O imdi d dnya ile ilikisini kesti. Bu 442 LUKE RHNEHART bir izofreni halidir. Sanrm Dr. Rhinehart bu hale istedii zaman girip, istediinde de kabiliyor, olaanst bir yetenek bu. Birka dakika sonra konumaya balayabilir ve bu kez de onu durduramazsnz." O srada Dr. Rhinehart piposunu dudaklarndan ekti ve derin bir nefes ald. Bayan Wippleton, "Sizi doru mu anladm, Dr. Dart?" diye sordu. "Yani siz imdi Dr. Rhinehart'n bir tr akl hastas olduunu ve akl hastanesine yatrlmas gerektiini mi sylemek istiyorsunuz?" Dr. Dart gergin grnyordu ama zoraki bir glmsemeyle kameraya bakt ve "Tam olarak bunu demek istemedim elbette," diye konutu. "Bakn, Dr. Rhinehart bir tr izofren manque, yani onun bu zar dini ona tm izofrenlerin yapamadn yapma olana veriyor: bu din ona hak veriyor ve paralanm kiiliini birletiriyor. Zar dini olmasa Dr. Rhinehart umutsuz bir manyak olabilir. O din onun ii gtrmesine yardm ediyor, bunu bir izofren manque olarak yapyor ama sonuta-yapabiliyor ite." Haham Fishman, "Ben onun bu sessizliini anlamsz, kaba buluyorum ve sorumluluktan-kama olarak yorumluyorum," diye konutu.

Peder Wolfe araya girdi ve "Dr. Rhinehart gnahnn bykln bildii iin Amerikan halknn karsna kamyor," dedi. "Geree cevap veremiyor." Bayan Wippleton, "Dr. Rhinehart, bu sulamalara cevap vermek ister misiniz acaba?" diye sordu. Dr. Rhinehart piposunu yine azndan ekti ama pozisyonunu hi bozmad. Bir sre sonra, "Evet," dedi ama yine on be saniye derin dncelere dald, konumad. Sonra zarn ald ve sehpann zerine att. Zar ikili geldi. Ama Dr. Rhinehart ifadesiz gzlerle yine bolua bakmaya balad. (> Haham Fishman, "Bu aptalca davranlar m binlerce insana ekici geliyor?" diye sordu. "Bu konu beni aar, zr dilerim. Hindistan'da insanlar alktan lyor, Vietnam'da durumu herkes biliyor, siyah kardelerimiz ac ekiyorlar, ama bu adam, hem de bir 443 ZAR ADAM doktor, yanmayan piposunu dudaklar arasna sktrp zar atyor. Roma yanarken keman alan bir Neron bu adam." Peder Wolfe, "Bu Nerondan da beter, Sayn Haham," diye araya girdi. "Neron hi olmazsa daha sonra Roma'y yeniden ina etti. Bu adam sadece tahrip etmesini biliyor." Dr. Dart, "izofrenler hem kendilerini ve hem de baka insanlar obje, madde gibi grrler ve insanlarla sadece kendi hayal dnyalarnda iliki kurabilirler," dedi. Bayan Wippleton, "Yani biz bir fantezi dnyasnda deiliz, deil mi?" diye sordu. "Biz buradayz ve o da sessizliiyle bizleri idare ettiini sanyor." -"Peki, onu nasl durdurabiliriz?" "Onun gibi sessiz kalarak." Haham Fishman, "Belki de baka bir konu hakknda konumalyz, Bayan Wippleton," dedi. "Gzel programnzn bir deli yznden bozulmasn hi istemem dorusu." O srada Dr. Rhinehart yine ekranda grnd, ama bo piposu yine dudaklarnda ve gzleri de her zamanki gibi sabit bir noktadayd. Bayan Wippleton, "Teekkr ederim, Haham Fishman," diyerek glmsedi. "Ama sanrm Dr. Rhinehart'n dinini analiz etmemiz gerekiyor, sponsor bu program bu amala destekliyor." "Fakat bakar msnz, adamda bir tik bile yok." Haham Fishman, "Ne demek oluyor bu?" diye sordu. "Onun sinirli olduu anlamna geliyor sanrm." Peder W. o srada, "kinci sorunuzu u anda yantlamak isterim, Bayan Wippleton," diye konutu. "Nasl, anlayamadm?" "Sanrm ikinci sorunuz, 'Belki de zar dini neden insanlar byle ekiyor?' olacakt, deil mi?" "Oh, evet." "Cevabm imdi verebilir miyim?" "Tabii, devam edin, verin cevabnz." Peder Wolfe konumaya hazrlanrken ekranda Dr. Rhinehart 444 LUKE RHNEHART bir kez daha grnd ve Rahip, "eytan insanlar her zaman ssl klklara brnerek, ekmek vererek, eitli gsterilerle kandrarak kendine ekti," diye balad konumasna. "Ben inanyorum ki..." , Haham Fishman, "Bu durumda kalsa ne ilgin olurdu, deil mi?" dedi. Peder Wolfe, "zin verirseniz szm bitireyim," dedi. Dr. Dart, "Merak etmeyin, bu trans halinden kacaktr o," diyerek araya girdi. "Srekli katatonik durumu daha sert grnr ama daha az uyanktr." Haham Fishman, "nsanlar byle bir deliye nasl ilgi gsterirler, anlalr gibi deil," dedi. Bayan Wippleton, "Herhalde her zaman bu halde deil," diye konutu. Peder Wolfe, "Program balamadan nce gayet nazik bir tavrla konutu benimle, sohbet ettik," dedi. "Ama ben yine de onun oyun oynadn anlamtm." Bayan Wippleton, "Dr. Dart, belki siz bu zar dininin insanlara neden ilgin geldiim anlatmak istersiniz bizlere," diyerek hafife glmsedi. Haham Fishman, "teyine derin nefesler alyor bu adam," dedi. Dr. Dart, "Onu grmezden gelin," dedi. "Onun oyununu oynuyoruz." Peder Wolfe sznn srekli olarak kesilmesine olduka-sinir-lenmi grnyordu ve bunu da Bayan Wippletona aka syledi. Bayan Wippleton bir an arm gibi seyircilere bakt ve sonra, "Aman Tanrm, haklsnz, Peder," dedi. O srada byk bir grlt duyuldu ve program izleyenler, arasndan birka kadn bardlar. "Hy, neler oluyor burada?" .; "DURDURUN UNLARI!" Bir ses daha duyuldu. Bayan Wippleton ayaa kalkt ve glmsemeye alarak, "Ltfen, Sayn seyirciler..." dedi ama devam edemedi konumasna. Yine bir kadn l duyuldu. 445 /.AK AUAM

"Susturun u kadn!" Kamera o srada seyircilerin arkasnda duran, biri siyahi, dieri beyaz iki silahl adam getirir ekrana, adamlardan biri kapdan darya, dieri de seyircilere bakmaktadr. O anda ekranda yine Dr. Rhinehart grnr, piposunu azndan ekip derin bir nefes alr ve sonra tekrar azna gtrr. "Bobby asansrlere bakyor mu?" "Ekrana ktk m?" O anda yine silah sesine benzer bir patlama duyuldu. "Ya Bobby'yi yaraladlarsa?" "Herkes yerine otursun! Oturun yerlerinize, yoksa ate ederiz!" ' :"Ekrana ktk m?" "Git sor Eric'e bakalm, neler..." Birka el silah sesi duyuldu. , "DKKAT ET!" Kamera karnn tutarak yere den silahl bir adam gsterdi, iki tabancal adam bir yere ate ederek seyircilerin arasndan ilerlediler. Biri bararak yere dt. Dieri ate etmeyi kesti ve dikkatle bir yere bakmaya balad. Bir erkek sesi tekrar, "Ekranda myz?" diye bard. Ekranda yine Dr. Rhinehart'n sakin yz grnd, ama kameraman kamerasn terk edip dinleyicilerin arasna karm, sakin grnmeye alarak bir keye sinmiti, hi hareket etmiyor, silahl adamlarn dikkatini ekmemeye alyordu, fakat salondaki seyirciler panik halindeydi. "Pekl, Charlie, kameran buraya evir bakalm, kontrol odasndaki arkadalarmz gerisini hallederler." "Malcolm nerde? Arturo'yu takdim edecekti ya!" "te! Tamam, tamam! Bayanlar Baylar, ite Arturo X." Dr. Rhinehart eski pozunda bolua bakmaya devam ederken, bir erkek sesi, "Tamam m? Ekrana ktk m?" diye bard. Dr. Rhinehart yine derin bir nefes ald. "Hey, Eric nerde?" Bir baka ses, "Ne oluyor size salak herifler?" diye bard. 446 O srada ekranda ayaklarn birbirine kenetlemi, korkulu gzlerle etrafna bakman Haham Fishman grnd. Sonra srtn kameraya dnm, kontrol odasna bakan Arturo X geldi ekrana. Ksk bir ses, "Ekrandasn!" diye seslendi. Arturo yzn kameraya dnd ve "Siyahi kardeler ve beyaz hergeleler..." diye balad konumasna ama devam edemedi. Gri bir ceket kolu ona doru uzand, boazna sarld, Dr. Dart'n sert ifadeli yz Arturo'nun hemen yannda ve arkasnda ekrana geldi ve Doktor, "Silahlar brakn, yoksa bu adam vururum!" diye bard. "Hey, sen, kontrol odasndaki adam! Silahn at, kollarn havaya kaldr ve hemen buraya gel!" Ama o anda'beklenmedik bir ey oldu, Arturo'nun yznde bir rahatlama ifadesi grlrken Dr. Dart'n yz gerildi, gzleri korkuyla ald. Ekranda uzun, siyah giyimli, bir kol ve iri bir el uzand ve Dr. Dart'n boynuna sarld. Bunu yapan adam Dr. Rhinehart't, piposu .yine azndayd. Arturo Dr. Dart'n elinden syrlp geriledi ve o zaman Dr. Rhinehart'n elindeki tabanca grnd ekranda, namlu Dr. Dart'n beline dayanmt. Ekran dndan bir ses, "Neyi gstereyim imdi?" diye bard. Arturo, "Beni gster sersem herif." diye cevap verdi. Kamera iki temkinli grei gibi birbirlerini szen iki psikologdan sonra korku ve aknlk iinde olanlar anlamaya alan Bayan Wippleton ve Haham Fishman' ekrana getirdi, Peder Wolfe'un bo koltuunu gsterdi ve sonra nefes nefese kalm, ama kameraya bakarken sakin grnmeye alan Arturo zerinde kald. Arturo bir an dnd, ama bu kez, "Siyahi hergeleler ve beyaz kardelerim..." diye balad konumasna, fakat yznde ac eker gibi bir ifade belirip kayboldu ve sonra, yeniden balad. "Siyahi kardelerim ve beyaz hergeleler, sizlere baz gerekleri aklamak iin bastk bu televizyon programn, nk onlar silah ,zoru olmadan bunu size asla sylemeyeceklerdi. Siyahi adam..." O srada stdyonun arka tarafnda byk bir patlama oldu, Arturo sustu. Barlar, lklar duyuldu. Bir el daha silah sesi geldi. "Ate!" 447 Yine barlar duyuldu. Arturo akn bir ifadeyle sa tarafna bakt ve "Eric nerde?" diye bard. Baka bir ses, "kp gidelim buradan!" diye seslendi. Arturo sinirli bir ifadeyle kameraya dnd ve beyaz bir toplumda siyah olarak yaamann, siyahlarn dertlerini anlatmasnn ne kadar zor olduunu syledi. O srada nerden geldii belli olmayan bir duman perdesi onu ksrtt.

Ekran dndan birisi, "Gzya bombas atyorlar!" diye bard. Barlar, kadn lklar ve onlarn arkasndan yine silah sesleri duyuldu. Birisi, "Kaalm!" diye bard. "" Arturo ne yapacam arm bir halde etrafa bakmyor ve konumaya alyordu ama ne diyeceini unutmu gibi grnyordu. Derin bir nefes aldktan sonra, "Basklar..." diye yeniden balad konumaya. "Basklar o kadar artt ki, bir siyahi, zerinde on beyaz adamn arln hissetmeden nefes alamyor. Artk beyaz domuzlarn nnde boyun emeyeceiz! Beyaz adaletsizliin yasalarna saygl olmayacaz bundan sonra! Beyazlara yaltaklanmayacaz artk... hey, uraya dikkat et, Ray! Bizler kle deiliz artk...Ray, dikkat!..." Yine silah sesleri duyuldu. Arturo yere meldi, yznde dehet ve nefret ifadesi vard, konumak istiyor ama o karmaa ortamnda ne diyeceini bilemiyordu. "Artk hibir beyaz adam susturamaz bizi, konumamz, BZ HL VARIZ, YAIYORUZ! diye barmamz engelleyemez! Bundan sonra asla SZE BOYUN EMEYECEZ! Klelik dnemi sona erdi artk! Aahh!" Arturo son syledii Aahhftan sonra yere dt ve kamera en son olarak onun yzn gsterdi, bu yzde korku ve nefret deil de bir aknlk ifadesi vard. Barlar, lklar, homurdanmalar, inlemeler devam ederken, gzya gaz da salona yaylyordu. Kamera bir ara yine Dr. Rhinehart' getirdi ekrana, adamn aznda piposu yine duruyordu ama bombalar yznden gzlerinden yalar damlyordu imdi. Ekrandaki grntlerden ortamn sakinlerneye balad anlalyordu. TV izleyicileri baka bir kanala gemek ze448 LUI\L KniINCnARI reyken, ekrandaki pipolu adamn nnde uzun sal, yakkl, mavi gzlerinden yalar akan bir gen adam belirdi, blucin ve siyah bir gmlek giymiti. Gen adam nefret dolu gzlerle be saniye kadar kameraya bakt ve gazdan etkilenip birka kez ksrdkten sonra, "Geri geleceim," diye konutu. "Bu geliim gelecek Pazar gn olmayabilir, ama mutlaka geri geleceim, insanlarn yaamlar rm, hepimiz zehirleniyoruz. Bizleri yaralayan, inciten bir ortamda reterek, didinerek yaamaya alanlarla, onlarn hayatn tahrip etmeye alanlar arasnda srekli bir sava var. Dnya apnda bir sava bu; siz hangi taraftansnz?" Gen adam ekrandan kaybolurken, onun yerini gzlerinden yalar akan Dr. Rhinehart'n yz ald. Dr. Rhinehart oturduu yerden kalkp adm att, kameraya biraz daha yaklat. Kamera bir sre onun ban deil de siyah sveter ve elbisesini gsterdi ve Dr. Rhinehart gazn etkisiyle birka kez ksrdkten sonra sakin bir ifadeyle konutu: "Bu program sizlere normal, arzulu ve samimi insanlar tarafndan getirildi, onlar olmasayd bu program da olmazd." Dr. Rhinehart'n siyahlar iindeki imaj ekrandan kaybolurken, geride bo bir koltuk, zerinde ii dolu bir bardak olan kk bir sehpa ve bardan yannda da bir melein ty gibi bulank beyaz bir nokta kald. 449 Blm Doksan Balangta ans vard, ans Tanr ile beraberdi ve ans Tanr idi. Balangta o da Tanr ile beraberdi. Her ey ans eseri oldu ve o olmasayd yaplm olan hibir ey yaplamazd. ansta hayat vard ve hayat insann yd. ansn gnderdii bir adam vard ve onun ad Luke idi. Ayn ey tanklk iin geldi, Kaprise tanklk etmek iin geldi ki btn insanlar onun sayesinde buna inansnlar. O ans deildi ama ansa tanklk etmek zere gnderildi. te bu gerek Kaza idi, dnyaya gelen her insan tesadflerle tantran eydi. O dnyaya geldi ve dnya onun tarafndan yapld ve dnya onu tanmad. O kendi varl iine geldi ama kendi varl kabul etmedi onu. Ama onu kabul edenlere ansn olu olma gcn verdi o, kazara inananlara, insan bedeninden domam olanlara, sadece ansa inananlara bile verdi o gc. Sonunda ans ete kemie brnd ve karmaa, sahtecilik ve kaprislerle dolu olarak aramzda yaad. Zar Kitabndan alnt. 450 Blm Doksan Drt Byk TV basknnda neler olduunu ancak, Dr. Rhinehart'n lgnlklarna parasal destek salayan bulank zihinli hayrsever H. J. Wipple'in evine IRS, FBI, SS ve AAPP ajanlar tarafnda gizlice yerletirilmi olan kayt cihazlarnn bantlarndan rendik. Bantlardan alnan bilgilerin ou Dr. Rhinehart'n yasalardan kama abalaryla ilgili deildir, ama onun ve yardmclarnn gelitirdii hastalkl yaplar ve deerler konusunda ok yararl oldular. Wipple'in salonunda ilgin eyalar olarak ok gzel bir Victoria divan, dou tarz bir masa, bir Fransz koltuk, iki tane modern Danimarka koltuu, kaplanm bir donanma fazlas sal vard ve eski moda Amerikan minesinin bir tarafna da metre boyunda bir alana beyaz kum atlmt. Salon bu ekilde, hemen hibir yerde grlmeyen garip bir tarzda denmiti. Dinlenen bant kaytlarna gre, Wipple bunlarn hepsini zarlara danarak alm getirmiti salonuna. Rhinehart'n televizyon programna kmasndan sonra bu salonda ZAR HAYATI Vakf ynetim kurulunun bir toplant yapmasna karar verilmiti. Bu tr toplanflar her zaman rasgele zamanlarda, rasgele yerlerde yapld iin ancak ok az sayda toplantnn kayd ele geirilebildi. O gnk toplantda tutucu, lml bir

adam olan ama zar adamlarn etkisinde kalp zehirlenmi, zengin Wipple ev sahiplii yapt. Toplantda, sorulara zarla cevap vermesine ramen New York Barosunun snavn vermi olan Bayan Lillian Rhinehart, Rhinehart'n etkisinde kalp garipleen Dr. Jacob Ecstein (AAPP onu da knamaya hazrlanyordu), Rhinehart'n arada bir kulland metresi, eski fahie ve ikisi de aktif zar teorisyeni olan Joseph Fineman ile kars Faye vard. Btn yeler toplantya katlma konusunda zarlara dantklar iin her toplantda katlm deiiyordu. Bu be ye Rhinehart'n TV program sona erdikter bir saat kadar sonra, akam saat 5'te Wipple'in evine geldiler. Ama ilerinden sadece Bayan Rhinehart TV programn izlemiti ve neler olduunu dierlerine anlatt. Toplantya katlanlar Rhinehart'n TV progra451 ZAR ADAM mndaki garip davrann tarttlar ve baz komik eyler de sylendi (rnein Ecstein, Rhinehart' kuma gmerek saklamalarn nerdi). Bayan Reichman baz yerlere telefon ederek Dr. Rhinehart'n nerde olduunu renmeye alrken, Wipple, Rhinehart'n Cannon ve Jones gibi tiplerle ilikisinin ZAR HAYATI Vakfna zarar verebileceini syledi ama dierlerinden destek bulamad. Joe Finemana gre, New Jersey'deki ordu silah deposuna bomba atlmas olayndan sonra olay yeri yaknnda iki yeil zar bulunmas ve Senatr Easterman'n Zar Merkezlerine saldrmas dikkate alnrsa, kt niyetli zar terapi uzmanlar onlara zarar verecekti. FBI'n olaylar aratrmas ve kt niyetlileri ortaya karmas iyi olacakt. Ama Dr. Ecstein'a gre zar adamlar ilerindeki pislikleri kendileri temizleyebilirlerdi. Ecstein belki de ironi olarak, her olaydan sonra aklama yapmak ve kt olaylarla ilgili olmadklarn sylemek yerine, ZAR HAYATI Vakfnn bir bildiri yaynlayarak, zar adamlarn yaanan kt olaylarla hibir ilgisi olmadn aklamasn istedi. Bayan Reichman ve Fineman ifti, aklama iin bir TV stdyosu bulmak ve Rhinehart hakknda polisten bilgi almak zere evden ktlar. Olayl TV programndan sonra iki saat gemesine ramen, kimse Rhinehart'n nerde olduunu ve ne yaptn bilmiyordu. Evde kalanlar tartmalarna devam ettiler ve en ok konuan da Wipple idi. Wipple Maliye Bakanlnn, daha nce ZAR HAYATI Vakfna tand vergi bakln kaldrdndan ikyet etti. Bakanla gre, zar dini dier dinler gibi kabul edilmi bir din deildi, onlarn eitim program genelde kabul edilen bilgilere karyd, bilimsel almalar genellikle kant olarak kurgu malzeme kullanyor, kurgu aratrmalar yapyordu. Bakanlk, kazan amac gtmeyen Zar Merkezlerinin normal anlamda terapi merkezi saylamayacan sylyordu, nk bu merkezlerde alan renciler topluma karydlar ve bunu da itiraf ediyorlard. Bayan Rhinehart ve Ecstein, Maliye Bakanlnn konuyu anlamad iin byle davrandn sylediklerinde, Wipple yllk kazancndan vakfa yz bin dolar ba yaptn syledi. Kendi muhasebecilerinin hesaplarna gre, Zar Merkezlerine gelenlerden mantkl bir cret almad iin, vakf ayda yz bin dolardan fazla para kaybediyordu. Ecstein bu konuda ona hak verdi. 452 LUKE RHNEHART [Bu noktada raporumuz kelimesi kelimesine balyoruz: (HJW behbourlivrm: 4.17.71.7.22. - 7.39)] Wipple yle konutu: "Er ya da ge yeni bir gelir kayna bulmamz gerekiyor. Biliyorsunuz, lkenin her yannda bir sr firma Zar ocuk, Zar Kz tirtleri, yeil zar spor gmlekleri, kol dmeleri, kravatlar, bilezikler, mayolar, kpeler ve benzeri eyalar retip satarak byk paralar kazanyorlar. Zar eya ticareti yapan firmalar geen yl satlarn drde katladlar." Jake Ecstein, "Haklsn" dedi. "Geen yl Scak Oyuncaklar irketinden yaklak 2.25 dolardan yz hisse senedi aldm, dn borsada tanesini 68,5 dolardan sattm." Wipple, "Evet, ok iyi," dedi. "Ama bize ne oluyor? Dier zar oyunlar bizim aldmz parann drt katna satlr ve adamlar milyonlar kazanrken, biz elimizdekileri maliyetinin altnda satyor, zarar ediyoruz. Be dolar giri creti alan barlar, diskolar rasgele striptiz yapan kzlar sayesinde dnyann parasn kazanrken, bizim Zar Merkezlerimiz nerdeyse bedavaya alyor. Zarlar sayesinde bizden baka herkes para kazanyor." Bayan Rhinehart, "Biz zarlarmza bize para kazandrmalar iin seenekler veriyoruz, ama Onlar bize yol gstermiyorlar," dedi. "Tamam, ama ben bu zararlar karlamaya devam edemem." "Biz de senden bunu istemiyoruz zaten." "Ama zar bana srekli olarak bunu yapmam sylyor!" Ecstein ve Bayan Rhinehart bunu duyunca gldler. Ecstein glerek, "imdiye kadar dnya tarihinde para kaybeden ilk din biz olduk," dedi. "Neden bilmiyorum ama bu beni mutlu ediyor." Bayan Rhinehart, "Dinle beni H. J.," diye konutu. Para, g, bunlar baka eyler. Zar ocuk tirtleri, yeil zarl oyuncaklar, eyalar gibi eyler konu d eyler. Zar hayat bizim oklu oyunlar zendirmek iin oynadmz bir oyun, oklu tiyatroyu sevdirmek iin yaptmz bir oyun. Biz kazan peinde deiliz."

Ecstein, "Sen imdi de azizeyi oynuyorsun, Lil," dedi. "Eer yaptmz yenilikten gurur duymaya balyorsak, ben halkn parasn gtrmeye varm." 453 ZAR ADAM Wipple, "Sylyorum size, eer vergi bakl konusunda bir eyler yapamayacaksak ben yokum bu ite," dedi. "Bu hakkmz geri alabilmek iin lkenin en iyi avukatlarn tutmal, gerekirse yksek mahkemeye bavurmalyz." "Bence bu da para kayb olur, H. J." Bayan Rhinehart, "Yine de meselemizin mahkemelerde tartma konusu yaplmas herkese bu konuda eitim verilmesi gibi bir ey olur sanyorum," diye konutu. " 'Din nedir?' Terapi nedir?' 'Eitim nedir?' tartmalar duyulur. Ben kendimden eminim, bu konuyu yle gzel savunurum ki, Gelir Vergisi daresi bana cevap vermekte glk ekecektir." Ecstein, "Tamam, avukatmz olarak hakkmz sen ara o halde," dedi. Wipple, "Ama bu konuyu savunmalar iin en tecrbeli avukatlar tutmalyz," diyerek araya girdi. Ecstein ban iki yana sallayarak, "Bizim bir zar avukatna ihtiyacmz var," diye konutu. "Bu konuyu bilmeyen bir avukat neyi savunacan bile kestiremez, bilemez." Bu kez Wipple ban sallad ve "Hayr, efendim," dedi, "zar insanlarna gvenemeyiz." Dierleri glnce Wipple da sinirli bir ifadeyle gld. O srada bina kapsnn zili ald ve Wipple ona cevap vermek iin salondan kt. Bayan Rhinehart, "Umarm Luke iyidir," dedi. Ecstein, "Luke'u hibir ey incitemez," diyerek bir kahkaha daha att. "Zara ne sordun sen imdi?" "Onun ldn duyarsam ne yapacam sordum." "Zar sana ne dedi peki?" "Neelenmemi syledi." 454 Blm Doksan Be nemli, anlaml konumalarla, hareket dolu ve merakl bir izleyici topluluuyla ok ilgin bir program oldu; zamanmzn temel sorunlarn ele alan dnce dolu bir dramd bu program. Kontrol odasnn karsndaki kapdan zorlukla nefes alarak ve sendeleyerek karken byle dnyordum ve o srada Arturo'nun hareketsiz vcudunu ekerek gtrmeye alan Eric'i grdm. Hole knca on be dakikadan beri ilk kez olarak rahat bir nefes almaya altm ama gzlerim, azm, burnum, boazm, her tarafm yanyordu. Eric Arturo'nun zerine eildi, yanna giderek meldim ve Arturo'nun yarasna bakmak istedim, ama o lmt. sEric dorulup ayaa kalkt ve sakin bir ifadeyle, "atya kalm," dedi. Gzleri yalyd ve sanki beni grmez gibi bakyordu. Ona baktm, tereddt iindeydim, sonunda zara baktm ve onu takip etmemem gerektiini anladm, kendi k yolumu bulmalydm. Sokaktan polis arabalarnn siren sesleri geliyordu. "Ben aaya iniyorum," dedim. Eric titriyor ve gazdan yaaran gzleriyle beni grmeye alyordu. Bir sre yzme baktktan sonra, "Nasl istiyorsan yle yap, Doktor," diye konutu. "Sen kazanmak istemiyorsun herhalde. Beni grmek istediin zaman Brooklyn Heights'da Peter Thomas' ara." "Tamam," dedim. "Veda pc yok mu?" diye sordu, srtt ve sonra koridorun sonundaki yangn kna doru kotu. Koridordan ayrlmadan nce Arturo'nun nabzna son bir kez bakmak iin yanna diz ktm. O srada yandaki kap aniden ald, silahn ne doru tutan ask suratl bir polis koridora srad ve Eric'in arkasndan el ate etti, Eric yangn merdiveninin banda gzden kayboldu. \ fkeyle ayaa frladm ve "ldrmeyeceksin!" diye bardm. Birka saniye sonra bir polis daha girdi koridora, ikisi birden atk kalarla bana baktlar, sonra birinci polis tabancasnn ne doru uzatarak Eric'in arkasndan gitti. 455 AK AUAM Yeni gelen polis yanma yaklat ve "Kimsin sen?" diye sordu. "Kutsal Roaming Katolik Kilisesinden Peder Forms'um ben," diye cevap verdim ve iptal edilmi olan AAPP kartm gsterdim ona. "Yakalnz nerde Peder?" diye sordu. "Cebimde," dedim ve TV programnda boynuma takmak zere getirdiim beyaz rahip yakaln kardm, zar son anda bunu takmam istememiti. Bu beyaz yakal siyah balk yaka gmleimin yakas zerine taktm. Polis sert bir sesle, "Pekl Peder, hemen kn buradan," dedi.

"Tamam, Tanr seni kutsasn diyeyim bari," dedikten sonra nefesimi tutarak gzya bombas dumanyla dolu stdyoya daldm ve arkadaki ana k kapsna doru kotum. Karda bir merdiven grdm ve koar adm aaya inmeye baladm. Merdivenin dibinde iki yanda iki silahl polis bekliyor, bir ncs de durmadan havlayan dev gibi polis kpeini tasmalarndan tutmu kontrol etmeye alyordu. Onlarn nnden geerken ha iareti yaptm ve alt kata inen merdivene kotum. En alt kata inerken, baskn yapan serserilerin arkasndan koan polisleri, onlar izleyen gazetecileri, sonra da binay saran merakl topluluunu, ksacas nme kan herkesi ve en son da kendimi kutsadm, zaten kutsanmaya en ok ihtiyac olan kii bendim. Darda kar yayordu, evet batda gne parlyordu ama burada sert gneydou rzgr zerimize kar atyordu, alnm ve yanaklarm dondurucu rzgrn etkisiyle birden buz kestiler. Kaldrmlara ylm olan insanlar merakl gzlerle st kat pencerelerinden darya kan gz yaartc bomba dumanlarn seyrediyor, herkes heyecan iinde konuuyordu. Yakn sokaklarda trafik durmutu ve acelesi olan srcler korna alp duruyorlard. O srada binann tepesinde bir polis helikopteri umaya balad ve yeni silah sesleri duyuldu. Manhattan'da tipik bir Nisan-ortas gn yayorduk adeta. 456 Blm Doksan Alt Lil bana sarlarak on be saniye kadar yle kalrken, bamdan den karlar onun sar salarn slatt. ok yorgundum. Holde birbirimizin beline sarlarak salona doru yrdk. Lil, "yi misin sen?" diye sordu. "Herhalde iyiyim," diye cevap verdim. "Ama bazen, dnya benden bile daha hzl paralanyor diye dnyorum." Salona girince H. J. koltuundan kalkp yanma geldi ve elimi skt. Sonra sigara dumann gsme doru fledi ve bir elini omzuma koyarak^ "Mthi bir gsteriydi, Luke," diye konutu. "Baz durumlarda bunu nasl yaptn anlayamyorum." , "Bunlar planlayarak yapmadm," dedim. "Byle bir ey olacan da bilmiyordum. Eric benden program iin biletler istedii zaman b ve arkadalar da beni destekliyorlar diye dndm. kiyzl namussuzlar!" "Ama bizim imajmz asndan hi de fena olmad. Bunu dndn m?" "eyyy!" Lil yanma sokuldu ve "len oldu mu?" diye sordu. Divana gittim ve beyaz tirt, siyah Bermuda ortu giymi, samimi bir glmsemeyle bana bakan Jake'in yanma ktm. Jake'in ayaklar plakt ve salar sanki iki ay nce Edgarina tarafndan kesilmie benziyordu. Lil'in sorusuna, "Evet," diye cevap verdim. "ecek bir ey alabilir miyim?" Lil, "Elbette," dedi. "Ne istersin?" "Scak bir stl kahve, bol ekerli olsun." Jake sevecen bir ifadeyle glmseyerek, "Harikasn, Luke, dostum," dedi. Lil mutfaa gitti. "Teekkr ederim." "Beyaz rahip yakan takmsn. Din adam rol m yine?" "Sadece klk deitirme diyelim. nsanlar rahiplere gvenirler." Jake srtarak, "Ben biraz uuyorum," dedi. 457 ZAR ADAM "Ya da zar adamlara gvendiklerinden biraz daha ok gveniyorlar rahiplere diyelim." Jake, "Uuyorum ama yine de aklm yerinde saylr," dedi. HJ. yanma geldi ve tepemden bakarak, "zerindeki karlar divanmda eriyor," diyerek gld. "Oh, zr dilerim." O srada kapnn zili ald ve H. J. kapya cevap vermek zere koar adm darya karken, Jake, "TV gsterisinden sonra polisler peinde mi yoksa?" diye sordu. "Sanrm yle." "Kiiliini deitirmen gerekecek belki de." Onun yzne baknca srtt ve "zerindeki karlar eriyip divan slatyor," diye ekledi. "zr dilerim," diyerek divandan kalktm ve hole knca kapdan dnen H. J. ile karlatm. Bana bakt ve "Polisler yukarya geliyorlar," dedi. Hemen zarma dantm ve "Sanrm buradan kp gitmem gerekiyor," dedim. "Acil olarak ne yapacam dnmeliyim. Bir k yolu var m burada?" Lil mutfaktan kp yanmza geldi ve "Neler oluyor?" diye sordu. H. J. "Arkadaki hizmet merdiveninden alt kattaki garaja inebilirsin," dedi. Lil yeniden, "Neler oluyor?" diye sorarken, ben de, "Kullanabileceim bir araba var m garajda?" diye sordum.

"Benim Lincoln Continental arabam orada. Garaja hemen telefon edip onu bir dostum iin hazrlamasn sylerim grevliye." O srada holn sonundaki kap vuruldu. H. J. "Ka mil yaptn kaydetmeyi unutma sakn," dedi. "Gelir vergisi hesaplar iin kullankn bilgiler arasndadr bu da. Ben bunu vakf harcamas olarak gryorum." "Ben kayorum, Lil," dedim. "Gideceim yerden ararm seni" Jake'a bakp gz krptm ve H. J.'in gsterdii hizmet merdiveni kapsna doru kotum. Binann dndaki merdivenden aaya 458 Lu\t r\nmnnMm inerken bir kedi - kocaman bir kedi elbette - kadar evik ve dikkatliydim, ok gemeden garaj kapsna vardm ve yavaa aarak ok iyi aydnlatlm olan garajn iine bir gz attm. ka yakn bir koltua oturmu temiz kyafetli garaj bekisi dnda kimse yoktu ierde. Garajda on bir tane daha Lincoln araba vard ama HJ.'ninki garaj kna yakn duran olmalyd. Onun yanna gittim, plaka numarasn kontrol ettim ve alacam araba olduunu anlaynca kapsn yavaa ap direksiyona oturdum. Arabann n koltuunda sada, otuzlu yalarnda, ciddi grnl, yakkl bir gen adam oturuyordu. "Sizi rahatsz ettiim iin zr dilerim," dedi. "nemi yok," dedim. "Biraz temiz hava almak iin inmitim buraya." Gen adam, "Ben Federal Aratrma Brosundan (F.B.I.) John Holcome," diye konutu. Elini cebine atp benim AAPP yelik kartma benzeyen bir kart kard ve bana doru hafife eilerek gsterdi. "Neden bu kadar beklediniz peki?" diye sordum. FBI ajan kartn cebine koydu, koltukta arkasna yasland ve dnp bana bakt. "Senin Wipple'in evinde olduunu rendikten sonra, ne yapacamza karar vermek iin biraz dnmek zorunda kaldk tabii." "Yaa, demek yle!" dedim. "Bu akam Manhattan trafii de baz caddelerde olduka youn ve yollar tkalyd." Yzme bakp glmsedi ve "Sen Dr. Lucius Rhinehart sn, diye ekledi. "Doru, ou zaman o kiiyim ben," dedim. "Senin iin ne yapabilirim, dostum?" Bam koltuun balna dayadm ve rahat grnmeye altm. Ama o srada kolum direksiyona dokundu ve korna ald. * Ajan Holcome ak mavi gzlerini yzm dikti ve "Bak, Dr. Rhinehart," diye konutu. "Bugn leden sonra katldn o TV programnda birka eyalet ve federal yasaya kar u ilediini herhalde biliyorsun." ;. , '' 459 "Korkarm ki bunu yaptm," derken, solumdaki camdan sakin bir ifadeyle beni kurtarmaya gelen Lone Ranger arabaya ya da Zar Kadna baktm. Ajan Holcome, "Dr. Dart'a saldr, halk iinde silahla tehdit," diye devam etti. "Dr. Dart'n silahn almak, tutuklamaya kar koymak, sululara yardm etmek, hkmeti devirme giriimine katlmak gibi sular iledin. Ayrca rahip klna girip halk kandrmak, kiisel mesajn vermek iin sponsorun zamann hileli yollardan kullanmak ve bir TV programndan yararlanarak yirmi tane kurala kar gelmek gibi sular da iledin. Biz ayrca, Franklin Osterflo-od cinayetiyle ilgili seni sulayc ipular, kantlar toplamaya alan Ba komiser Putta da yardm ediyoruz." "ehir snrlar iinde otostop sulamas yok mu peki?" "Espri bir yana, btn bu sulamalar sana en azndan iki yz otuz yedi yl hapis cezas getirecektir." "Vay canna, olduka uzun bir zaman!" "Ama devlet yine de senin, ok daha nemli ykc glerin elinde, onlar tarafndan kullanlan saf bir kiilik olduuna inanyor." "Demek yle." "Eer istersek tersini de kantlayabiliriz, ama u anda, TV istasyonuna yaplan saldr olaynda senin parman olmadn dnyoruz." "ok iyi ediyorsunuz." "Senin ayn zamanda akl hastas olduunu ileri srerek davay g duruma sokacan da biliyoruz." Buna sesimi karmadm. "Bu nedenle seninle bir anlama yapmaya karar verdik." Yine konumadm. "Eer Eric Cannonu nerde bulacamz bize sylersen, iki yoldan birini seeceiz: hakkndaki sulamalar yle ayarlayacaz ki, New York'un en beceriksiz avukat bile seni azami yl hapisle kurtarabilecektir, ya da..." "Oooo!" "...ya da buradan kaman iin sana otuz dakika sre tanyacaz, ama gelecekte ban yine yasalarla derde girebilecektir."

460 LUKE RHINEHART "Yaa!" "Bu sylediklerim elbette Cannon ve adamlarn sylediin yerde bulup bulamayacamza bal. New York polisinin seni bulup tutuklamas ya da ldrmesi ihtimali de var iin iinde tabii. Onlar bizim eninle yapacamz anlama konusunda bir ey bilmiyorlar ve sulamalar azaltmamz engellemek de isteyebilirler." "Eveett!" FBI ajan sustu ve samimi bir ifadeyle yzme bakt. Sonra, "Eric Cannon u anda nerde Dr. Rhinehart?" diye sordu. "Ne? Eric mi?" dedikten sonra zarm karp koltuun zerine, ikimizin arasna attm. Zara baktm ve "zr dilerim Ajan Holcome," dedim. "Zarn sylediine gre, Eric'e ihanet edip etmeme konusunu iyice dnmem ve bir saat sonra yine zara danmam gerekiyor. Zar bana, sizden yarn sabaha kadar izin istememi syledi." "Sana bu kadar uzun bir sre verebileceimizi sanmyorum, Doktor. Ben u anda sana sadece krk dakika verebilirim. Krk dakika sonunda seni tutuklamak zorunda kalrz. Cannon'un yerini sylersen ve onu bulup yakalarsak durum deiir elbette. Bize yl hapis ya da kamak iin otuz dakikadan hangisini istediini syleyebilirsin. Yoksa uzun sre hapiste kalabilirsin." "Anlyorum." "imdi, eer istiyorsan dnmek iin Bay Wipple'in dairesine dnebilirsin, Doktor." Ajan bunu syledikten sonra sa kapy ap arabadan indi. O dnp uzaklarken garaj bekisi hemen sol kapya geldi ve endieli bir ifadeyle bana bakt. Ben de arabadan indim ve ajann arkasndan, "Evet, bu akam trafik youndur, dar kmaktan vazgetim," diye seslendim. "Yine greceiz." Ajan Holcome durup dnd ve glmseyerek, "Evet, otuz sekiz dakikan kald," dedi. "yi akamlar, Dr. Rhinehart." "Bu senin teorin," diye mrldandm ve geldiim yoldan geri dndm. Onuncu kattaki daireye merdivenlerden karken pek de huzurlu deildim. Bu ok uzun bir gn olacaa benziyordu. Bana kapy aan Lil oldu ve salona doru giderken merak iinde, "Neler oluyor, Luke?" diye sordu. 461 "Krmz k yand," dedim. "Ne yapacaksn peki?" Yine divana gittim ve yklr gibi oturdum. Jake mine yanndaki kumlarn zerine bada kurup oturmu, minenin sahte ateine bakyor ve bir sarma sigara iiyordu. H. J. ortalarda grnmyordu. "Adamlar bu kez kararl grnyorlar, Lil," dedim. "Zara sorsan sana iki yz yldan fazla hapis cezasyla yarglanacak bir adamla evli kalman ister miydi acaba?" "Belki de isterdi. Neler oluyor, Luke?" Lil ve bana bakan Jake'e, garajda FBI ajanyla konutuklarm ve dnmem gereken seenekleri olduu gibi anlattm. Lil beni dikkatle dinlerken koca kaya parasna dayand ve Jake de dnceli bir ifadeyle mine ateini seyretti. "Erice ihanet edersem, bilmiyorum ama birine ihanet ettiimi bileceim, bu beni rahatsz edecektir." Jake, "Bunun iin zme kendini," dedi. "Biz kendimiz iin neyin iyi olduunu hibir zaman bilemeyiz. Belki Eric de kendisine ihanet edilmesini bekliyordur." "Dier yandan iki yz otuz yedi yl hapis cezas da anormal derecede uzun bir hapis cezas olur, yle deil mi?" "Evet, ama bir bilge de istediine her yerde ulaabilir." "Sanrm ben kendimi kapana kslm gibi hissederim." Jake, "Zar tozu," dedi. "Belki de hapiste tamamen yeni bir evren bulacaksn kendine." "Buradan kamay da denemek isterim, ama atda bir helikopter olacan sanmyorum." Kumlarn zerinde bada kurup oturmu, sahte minenin ateini seyreden Jake ocuka bir glmsemeyle bana bakt. Bir sre dnd ve sonra, "Seenekler yarat, Luke, zarlar salla," dedi. "Neden bo yere konuup duruyorsun bilmiyorum." "Ama ben sizleri seviyorum, hapistekileri ve o ortam bu kadar sevebileceimi sanmyorum." "Bu glkleri yenmek zorundasn, Luke, dostum." Lil, "O halde kamaya almak ya da beni avukatn olarak 462 LUKE RHINEHART tutma seeneklerini dene bakalm," diye konutu. "Belki bunlar seni zgr klacaktr." "Ben kendi imajm iin zlyorum," diye konutum. "Zar hayatnn babas her zaman gerekler iin zar atmak zorundadr."

Jake tembelce gerindi ve "Zar pislii," dedi. "Eer sen kendi imajn iin zlyorsan o zaman ne babasn, ne de ocuk, sadece herhangi bir insansn sen." "Fakat insanlara yardm etmek zorundaym." "Bu da bir baka zar salakl ite, dostum. Eer insanlara yardm etmek zorunda olduunu dnyorsan sen sadece basit bir insansn." "Ama ben insanlara yardm etmek istiyorum" Jake yine srtt ve "Yine bir zar pislii," dedi. "Herhangi bir ey istiyorsan yine basit, normal bir insansn sen, Luke." "Nedir tm bu yeni mstehcenlikler?" diye sordum. "Bunu biliyorsam zar olaym." "Samalyorsun sen, arkadam." Jake gzlerini sahte atee dikti ve "Senin samalamann yans kadar bile samalamyorum ben, Luke," dedi. "Yaz seeneklerini ve salla zarlarn. Bunun gerisi anlamsz ite, dostum." "Evet, ama ben endieliyim. ki yz otuz yedi yl alacak olan benim, Jake." Jake yine tembelce bir ifadeyle esnedi ve "Sen kimsin peki?" diye sordu. Salonda uzun bir sessizlik oldu ve bu sre iinde hepimiz dalgn ifadelerle mine ateine baktk. Sonra ben, "Oh, evet, hep unutuyorum," diyerek cebimden yeil zan kardm, dorulup dimdik oturdum ve birinin karlar zerinde oturduumu fark ettim. "Ben benim ite!" dedim.

SONSZ Gnn Birinde Luke, ellerinde .45'lik tabancalar olan iki FBI ajan tarafndan kovalanrken bir uurum kenarna geldi, atlad ve be alt metre aada bulunan bir yabani asmaya taklp kald orada. Asl olduu yerden aaya baknca, on be metre kadar aada, ellerinde makineli tfekler, coplar, gzya bombalar olan alt polis memuru ve iki tane de zrhl polis arabas grd. Onun hemen st tarafnda da biri beyaz, dieri siyah olan iki fare vard ve fareler asmay kemirmeye baladlar. Luke birden nnde beliren olgun, tatl ilek salkmlarn grnce ard. O zaman, "Hah, ite yeni bir seenek," dedi. Zar Kitab'ndan alnt ZAR ADAM LUKE RHINEHART Psikiyatrist Luke Rhinehart Manhattan'da ei ve iki ocuuyla yaamaktadr. Hem Bat hem de Dou felsefelerinin hayatn anlam alternatiflerinden tatminsizlik yaar ve basit zar atlaryla kendi dinini oluturarak hayatn sonsuza kadar deitirir. Rhinehart ve hastalan ksa zaman iinde ebedi kurtulularnn tek yolunun her eyi zarlarn kararna brakmak olduuna inanmaya balarlar. Luke, seks, madde bamll ve terapi hakkndaki zar atlaryla yeni dinini muhafazakar davran ve ahlak kntsnn esprili bir birleimine dntrr. O bu dnceyle kendi yaantsn ve dnyay deitirmeyi amalamaktadr. Zarlar hayatnz belirlemeye baladnda artk her ey mmkn olmaktadr. Amerikan psikoanalitik kltrnn ftursuz bir parodisi olan Zar Adam kitab elenceli, mizahi, ok edici ve altst edicizamanmzn uluslararas klt bestseller kitaplarn biri. "Hafzalardan silinmeyecek bir kitap... ok zekice kurgulanm." Time Out "Olaanst elenceli... gelecekte hayatnz deitirebilecek kkrtc fikirlerle dolu... ok tehlikeli." Tort Worth Star-Telegram "Etkileyici br ekilde yazlm olaand bir roman... Ancak o tehlikeli bir roman olabilir. Okuyucular gzlerinden ya gelene kadar glecekler." David Slavitt "ok sayda elenceli enin olduu bir cehennem... Rhinehart bir yazar olarak stn bir performans sergilemi." New York Herald "Elenceli ve iyi yazlm... Yalnzca ilk 30 sayfas ada nihilizm dncesinin zekce bir zeti. Zarla yaamn belirlenmesinin popler olacana kuku yok." Time