Thm ht ngn sch v gnh nng tng trng

D tng thu trong my nm gn y, nhng ngn sch nh nc ch p ng khong 60% nhu cu chi cn thit ti thiu

Mc bi chi ny, nu c Quc hi thng qua, s ln u tin vt qua s chi cho u t pht trin mc 112,8 ngn t ng trong nm nay. Tuy vy, mc bi chi ln n 8% GDP ang mang li nhng quan ngi su sc v n nh kinh t v m trong trung hn. Mc bi chi ny s tng ng vi 144,8 ngn t ng (khong 8,5 t USD, vi t gi l 17.000 VND/USD), cn c trn mc bi chi c Quc hi thng qua l 87,3 ngn t ng (khong 5,1 t USD) tng ng vi 4,82% GDP. Nh vy, mc thm ht ny l trm trng nht trong vng nhiu nm qua, so vi cc mc thm ht 66,2 ngn t ng (nm 2008), 56,5 ngn t ng (nm 2007), 48,5 ngn t ng (nm 2006) v 40,7 ngn t ng (nm 2005), theo cc b Ti chnh v K hoch v u t (xem biu ). Nhng thng k trn cho thy, thm ht ngn sch ca nm 2009 s vt qu mc thm ht trung bnh 5% GDP hng nm, t u thi k k hoch 5 nm n nay. y l mt t l qu cao, dn n ri ro ln v kh nng tr n trong tng lai, mt quan chc ca b K hoch v u t tha nhn. Cu hi t ra l, v sao phi a mc bi chi ln n 8% GDP cho nm nay, v liu n c qu i so vi kh nng chu ng ca nn kinh t? Chng ti thy rng, nu trng hp ta gim chi, th

s nh hng rt ln n cc hot ng ca Nh nc, c bit l chnh sch an sinh x hi, th trng b Ti chnh Nguyn Cng Nghip ni trn Thi bo Kinh t Vit Nam.

Gii thch ny xut pht t quan ngi ngun thu ngn sch s co li do suy gim t cc ngun du th (vn chim ti 25% thu ngn sch), gin thu thu thu nhp c nhn, gin v gim thu thu nhp doanh nghip, gim 50% thu VAT Mc suy gim ca cc ngun ny, theo b trng Ti chnh V Vn Ninh ti phin hp giao ban ca Chnh ph, s vo khong 12.000 t ng. iu ny c ngha l, tng thu cn i ngn sch nm nay d kin s cn 377,9 ngn t ng, thay v 389,9 ngn t ng nh cam kt vi Quc hi trc y; v s thp hn nhiu so vi d ton chi 491,3 ngn t ng cho nm 2009. L gii vic thm ht ngn sch lun tng cao, mt quan chc ca b K hoch v u t ni, d tng thu trong my nm gn y, nhng ngn sch nh nc ch p ng khong 60% nhu cu chi cn thit ti thiu. Thng thng, thm ht ngn sch c ti tr bi cc ngun vay trong v ngoi nc di hnh thc pht hnh tri phiu Chnh ph. Trong ng thi ng h xut tng bi chi ngn sch ca Chnh ph, Quc hi d kin cho php pht hnh tri phiu Chnh ph nm nay ln n 64 ngn t ng trong k hp thng 5 ti, tng gn gp i so vi k hoch 36 ngn t ng thng qua cui nm ngoi. Nhng bc i ny khin cc nh ti tr chnh ca Vit Nam e ngi. B p thm ht ngn sch bng ngun vn trong nc s lm tng lng cung tin, hoc hn ch u t t nhn, hoc c hai iu ny; v trong trung hn, c th lm tng lm pht v gy cn tr i vi tng trng, ng Konishi, gim c ADB ti Vit Nam ni. ADB cho rng, thm ht ngn sch ca Vit Nam, thm ch ln ti 9,8% GDP (gn 9,3 t USD) trong nm 2009. ng Konishi cnh bo, chnh sch ti kho v tin t m rng, v n cng tng thm (d kin 45,8% GDP nm 2009), c th li khin tnh hnh kinh t v m bt n tr li. Trong khi , ngn hng Th gii t ra hoi nghi v chnh sch ti kho, vn s vn l cng c chnh sch v m quan trng ca Vit Nam. Chnh sch ti kho hiu qu i hi phi c ngun thng tin ng tin cy v thu v chi ca Chnh ph v kim sot tt cc d n u t cng. Vit Nam cn nhiu thiu st v c ba mt ny. Tnh ton cn i ngn sch ca Vit Nam cn khc xa so vi cc chun mc quc t, chuyn gia kinh t trng ca ngn hng Th gii Martin Rama nhn xt trong bo co pht trin Vit Nam nm 2009. ng vit tip: Vic tr n, duy tr ti khon ngoi bng v x l cc khon thu kt chuyn lm sai lch tnh hnh ngn sch ca Chnh ph. Thng tin c bit yu v cc d n u t t ngun vn ngn sch Chnh ph cn chm dt, hoc tm dng mt cch c h thng cc d n mc tiu khng r rng, thiu vn, hay c kt qu hot ng km.

 Vit Nam, thi k t 2003 n ht nm 2008, s vn gii ngn t 59.812 t VND, bng 54% k hoch giai on 2003-2010. Nm 2008, gii ngn 21.342,4 t, bng 73,4 % k hoch. Gnh nng NSNN cng ln khi tng mc u t tng do nhiu d n ko di cng vi s bin ng ca gi c: nm 2003, tng vn tri phiu Chnh ph l 63.064 t, n 2006 ln 110.000 t, n nay d kin 230.496 t ng. Tnh trng gii ngn chm, cng trnh ko di, gy lng ph, hiu qu thp, lm tng mc u t tng v khng c im dng Yu t c bn v quan trng nht gy ra lm pht nm 2008 l u t km hiu qu; khng v phi chng suy gim kinh t m chp nhn nhng d n u t, nht l u t NSNN v DNNN km hiu qu. u t Nh nc km hiu qu khng ch l nguyn nhn su xa ca lm pht m cn lm nn kinh t km sc cnh tranh v gy hu qu lu di, c cu kinh t qu qut. D bo cui nm 2009, lm pht th gii s tng cao vi lng tin khng l c cc nc ra cu nn kinh t. Cn VN do hiu ng gi h tr li sut c pht huy, pht hnh khi lng ln tri phiu Chnh ph, k c phng n vay NHNN kch cu nn nguy c lm pht cao l hin hu. Nu lm pht quay tr li Vit Nam s cn ti 1-2 nm gia c li nn tng pht trin. NSNN Vit Nam lun trng thi thm ht gn 5% GDP, ngun thu ph thuc qu ln vo yu t bn ngoi; khng th khng nhc li bi hc khng hong thp k 80 m nguyn nhn su xa v trc tip l thm ht NSNN cao. NSNN l cng c ch yu chn suy gim tng trng nhng ang i mt vi nhiu vn nan gii, ht thu t 29.000 n 63.000 t ng, trong khi sc p chi rt ln... Ngoi 1 t USD h tr li sut, th cc phng n ra vn nh nc nc vay trn 60.000 t ng - ng vi thm ht NSNN 8,48% GDP. Vic xc nh qui m kch cu qua NSNN phi tnh n cc nguy c, cc cn i ln tm v m, sc chu ng ca NSNN, c bit l sc hp th vn, h s ICOR. Vit Nam khng khng hong, song kch gn 5 t USD (khong 5,4% GDP) th thuc din cao nht th gii. Ngoi ra phi tnh ti cc kch bn, nu kinh t th gii phc hi chm th gi kch cu ln v u ra b tc d lm vo suy thoi v lm pht cao. Hoc gii hn ca kch cu l xut khu v th trng ni a th vn cha tha ng v mc d VN c mt s li th song khng th m h v tng mnh xut khu hoc tng ngay ni nhu nm 2009. Ngun kch cu khng phi l tin cho khng, nh nc cn phi xem hiu qu mi u t, nu khng, hu qu s rt nng n trong thi gian ti. Vn trung tm t ra l phi ti cu trc nn ti chnh quc gia, gia c ngay c ch ti chnh, thu kho v tn dng b mo m, bin dng ln bi hng lot cc bin php tm thi, iu chnh bt qui tc din ra t nm 2007 n nay. Cng vi , cn c cu li v hon thin th ch gim st h thng ti chnh - tin t, th trng ti chnh. Tuy nhin, ngoi nhng im chung (gim li sut, thu, tng u t nh nc...) th gi kch thch kinh t ca ta c im c th ni bt l c ch h tr li sut tn dng mc 4% bng vn NSNN thng qua h thng ngn hng. u th ni tri ca phng thc ny l h s khuch i ln: h tr 17.000 t VND (1 t USD) to ra hiu ng vay vn gn 500.000 t VND (30 t USD), gip h thng ngn hng c iu kin lnh mnh ho, tng kh nng thanh ton. Vn t ra lm th no vi lng tin rt hn ch nhng vn c th chi tiu hp l v hiu qu cho cc u tin t ra. u t cho h tng, gii quyt nt tht c chai cho tng trng l ng, nhng s tt hn nu to ra chnh sch khuyn khch u t nc ngoi vo khu vc ny va tiu tn s tin ngn sch eo hp, va pht trin c h tng m khng to thm gnh nng cho NSNN. Bi ton kh Vic m rng i tng hng h tr li sut 4% sang c cc khon vay trung v di hn pht trin sn xut kinh doanh, xy dng kt cu h tng- c WB, IMF nh gi rt cao. Tuy nhin, IMF lu gi kch thch mnh c th nh hng xu n tnh bn vng ca NSNN, cn ADB d bo thm ht NSNN ca VN nm 2009 ti 9,8% GDP, n cng v n c m bo ca nh nc gn 45,8% GDP. V vy thch thc trong ngn hn v di hn l chn c s suy gim tng trng v thc y tng trng nhng vn kim sot c thm ht ti kha v khng lm tng lm pht.

Cc cu hi ang c t ra l: Ngun kch cu v i tng c hng? Vay, ng trc th no? Gi kch cu ang thc hin, cng cn c thi gian nh gi song c nhng vn cn gim st ngay c iu chnh chnh sch ph hp. S cn thit tng cng gim st ca Quc hi v Chnh ph l thng nht u nhm ci ch l xc nh qui m kch cu hp l v quan trng hn l m bo sao cho hiu qu. Th tng ch o phi cng khai minh bch gi kch cu v phi c bin php ch ng kim tra, kim sot cht ch ngn nga hnh vi trc li, nhng nn kim tra, kim sot nh th no trnh trc li? Trc mt, c th yu cu cc ngn hng phi cng khai ho y , cp nht trn cc trang website ca mnh v a ch, i tng, qui m vay vn u i ca cc doanh nghip. Bin php ny to ra s gim st rng ri ca Nh nc, NHNN, cng lun x hi, bo ch v ngay c cc c ng, ngi lao ng ca doanh nghip vay vn u i... bit r doanh nghip h c vay bao nhiu, nhm mc ch g v u t vo u.. Vy u l hng i ph hp trnh lm pht ln hai v thot nhanh khi khng hong? Nu bi chi ngn sch t 8% GDP th d n ca Chnh ph s mc khong 40% GDP, tuy vn nm trong gii hn an ton nhng y l mc thm ht ngn sch rt cao v nhng nm tip theo nu khng gim c bi chi ngn sch th s nh hng n an ninh ti chnh quc gia. Vic km hm bi chi ngn sch i hi tng th cc bin php nng cao hiu qu ca nn kinh t ni chung trong c cc gii php kch cu. TS. L Hi M Ph Vin trng Vin Khoa hc Ti chnh kin: TS. Phng Quc Hin, Ch nhim y ban Ti chnh - Ngn sch ca Quc hi Chng ta ang bin gi kch cu ngn hn thnh nhng chnh sch di hn. Nu tung qu nhiu tin ra u t, cng vi chnh sch ti kho, tin t ni lng trong mt thi gian di s khin t l bi chi ngn sch cao, dn n nguy c ti lm pht. Chng ta phi ht sc trnh ri vo vng xoy: Lm pht- suy gim kinh t- kch cu- lm pht cao. Cn tip tc tng cng qun l thu chi ngn sch v s dng linh hot cc ngun thu t thu, khai thc tt cc ngun thu, ng thi kim sot cht ch chi tiu cng v c cu li chi cho hp l, gim nhng khon chi mang tnh bao cp, y mnh sang c ch th trng gim dn gnh nng cho ngn sch Nh nc. TS. V Thnh T Anh - Gim c Chng trnh ging dy kinh t Fulbright Vic gia tng thm ht ngn sch s c th dn n gim u t t nhn hay gia tng thm ht cn cn ti khon vng lai, lm xi mn nim tin i vi nng lc iu hnh v m ca Chnh ph. N cng lm tng mc lm pht k vng ca ngi dn v nh u t v h cho rng Chnh ph trc sau g cng s phi in thm tin ti tr thm ht. thu hp thm ht ngn sch, song song vi vic gim chi tiu, Chnh ph cng cn ci thin ngun thu, trnh tnh trng ngn sch ph thuc qu nhiu (hin l 40%) vo cc ngun thu khng bn vng nh du m v thu nhp khu nh hin nay. Tng thu thu nhp c nhn v thu bt ng sn thu hp thm ht ngn sch cng l mt phng n nn tnh n.

TS. L ng Doanh Nguyn Vin trng Vin Nghin cu Qun l kinh t TW C 2 m hnh v vic pht trin kinh t th trng, m hnh kiu M v kiu Trung Quc. Trit l ca kinh t th trng l cho mi ngi t do quyt nh, t do hot ng kinh doanh theo php lut, nhng m cc n by kinh t n rng buc ngi ta gh lm. Cho nn, trong kinh t hin i, s i nghch ch th cng b n by kinh t rng buc. Th th nghe ch l ng nhin, nhng ch ngy nay cng phi lng nghe th, v th trong mt chng mc no chnh l sc cu th trng. Phi nghe theo ting th ca th trng. TS. Nguyn Quang A Vin trng Vin nghin cu pht trin (IDS) Vic tht cht chnh sch tin t ca Vit Nam trong thi gian va qua, gim bt thm ht cn cn thng mi, kim sot lm pht cho thy, ch c Chnh ph mi c nhng chnh sch kim sot tm v m nh vy. Vai tr ca bn tay Nh nc l r ri, khng phi bn ci, nht l nhng n lc trong tht cht chnh sch ti kha, tc l chi tiu cng ca Chnh ph, chi tiu ca cc DNNN. Nu lm tt c iu ny v vi im khc, nh tr gip ngi ngho, gip cc DNNVV h c th vc dy th c th Vit Nam c c hi phc hi li nhanh chng. TS. Trn Vn Giao - Hc vin Chnh tr - Hnh chnh Quc gia H Ch Minh X l bi chi ngn sch Nh nc l mt vn nhy cm, bi n khng ch tc ng trc mt i vi nn kinh t m cn tc ng n s pht trin bn vng ca mi quc gia. Nu Nh nc pht hnh thm qu nhiu tin v a ra lu thng x l bi chi ngn sch, th s gy ra lm pht. c bit, khi nguyn nhn li l do thiu ht cc ngun vn i ng u t cho pht trin gy tng trng nng v khng cn i vi kh nng ti chnh ca quc gia. Hoc nu chn phng n vay n c trong v ngoi nc th s ko theo vn ph thuc nc ngoi v lm gim d tr ngoi hi, lm cn d tr quc gia, dn n khng hong t gi. Vay n trong nc s lm tng li sut, v ci vng n - tr li - bi chi s lm tng mnh cc khon n cng chng v ko theo gnh nng chi tr ca ngn sch Nh nc cho cc thi k sau...

T gi, thm ht ngn sch: 2 p lc ca kinh t Vit Nam nm 2010

Cp nht lc : 1:57 PM, 08/04/2010

Ton cnh Hi tho Cng b Bo co thng nin Kinh t Vit Nam 2010: n nh v m tng trng bn vng din ra sng 8/4/2010. nh: B.M. (eFinance Online) - Nhng cn i v m nh thm ht ngn sch, thm ht thng mi ang c khuynh hng tr thnh cn bnh kinh nin. Nm 2010, kinh t Vit Nam tip tc

phi i mt vi 2 p lc ln v t gi v thm ht ngn sch, TS. Nguyn c Thnh, Gim c Trung tm Nghin cu kinh t v chnh sch (VEPR) thuc i hc Kinh t - i hc Quc gia H Ni nhn nh. VND s tip tc gim gi Bn v vn t gi, TS. Thnh cho rng VND s tip tc b p lc gim gi trong thi gian ti v 2 nguyn nhn. Th nht, lm pht ca Vit Nam lun mc cao trong khu vc v trn th gii. Ngay c trong nm 2010, k vng chung v mc lm pht l khong 10%. Th hai, trong nm 2010, phc hi kinh t th gii vn cha thc s vng vng, dn n cu xut khu v u t nc ngoi cha th c ci thin t bin. Thm vo , ngay c khi c s ci thin ng k ngun cung ngoi hi trong nm nay th vic ti lp qu d tr ngoi hi quc gia l khng th trnh khi. iu ny dn ti p lc gi cho ng VND trong trng thi tng i lin tc yu. Thm ht ngn sch: Mi lo trung v di hn Lin quan n vn thm ht ngn sch, TS. Thnh tha nhn rng y l vn mi ch c tho lun nhiu gn y, c bit l t u nm 2009, khi nhiu ngi lo s chnh sch kch cu chng khng hong kinh t i lin vi vic suy gim cc ngun thu cng do kh khn kinh t s y thm ht ln mc rt cao (t 7 10%). Thm ht ngn sch l mt vn ng lo ngi trong trung v di hn v bi chi ngn sch ca Vit Nam thc ra lun mc 5% GDP t nhiu nm gn y. Ring nm 2009, bi chi ngn sch Nh nc c tnh bng 7% GDP, TS. Thnh nhn xt. Cng theo TS. Thnh, trong nm 2010, do nn kinh t vn cn yu nn mc thm ht d bo vn mc cao. Cc gii php h tr ti chnh trong nm gii quyt vn thm ht ngn sch, Nh 2010 nn tp trung vo vic xy dng c s h nc s phi tng thu hoc vay n thng qua tng, cc bin php nng cao sc cnh tranh pht hnh tri phiu. C hai hnh ng ny u cho doanh nghip (o to, dy ngh, khai ph tc ng tiu cc n tng trng kinh t. th trng), h tr an sinh x hi. Gim bt v khng nn ko di cc gii php h tr trc Vi vic tng thu, cc doanh nghip s phi tip cho doanh nghip nh b li sut, gim chu gnh nng chi ph nhiu hn, lm gim thu, VEPR khuyn ngh.. ng lc sn xut v kh nng cnh tranh. Nu tng thu thu nhp th mc tiu dng cng gim, lm gim mt phn tng cu. Trong bi cnh hin nay, khi Vit Nam cn ci thin mi trng kinh doanh v cnh tranh vi cc nc trong khu vc to mi trng kinh doanh hp dn th kh nng tng thu thu nhp doanh nghip l khng nhiu. Thm vo , vic cam kt cc iu khon ca WTO v tham gia vo cc hip nh thng mi song phng cng cc khu vc t do kinh t cng dn ti ct gim thu quan ch khng phi ngc li. Do , c hi tng thu i vi Chnh ph ch yu n t vic tng thu

thu nhp c nhn. y l i tng cn d a cho chnh sch thu, nhng cng cha ci thin c v quy m trong ngn v trung hn v i tng thu thu v s thu thu hin khng ng k (ch khong 8.000 10.000 t ng/nm). Do , vic tng thu ci thin ngun thu c tnh kh thi thp trong iu kin hin nay. V th, Chnh ph s buc phi ti tr cho ngn sch b thm ht trong thi gian ti ch yu thng qua vay n. C 2 ngun vay n: trong nc v nc ngoi. i vi ngun th nht (ang tng trong nhng nm gn y, c bit l trc khi xy ra khng hong kinh t th gii) th hu qu l khin li sut chung b ghm gi mc cao. Do , vic vay n ni a quy m ln khin cho mt bng li sut cao hoc khng duy tr c mc thp h tr doanh nghip phc hi kinh t. i vi ngun th hai th vic vay n thnh cng t nc ngoi ng thi c th ti tr cho thm ht trn cn cn thanh ton. Tuy nhin, vic vay n nc ngoi thng xuyn v quy m ngy cng tng c th dn ti nhng ri ro rt cao nh tng thy cc nc M La tinh nhng nm 1980 1990. 2 kch bn cho nn kinh t nm 2010 D bo nn kinh t Vit Nam nm 2010, c 2 kch bn xy ra. Mt l kch bn lm pht thp, mc 8,5% trong nm. t mc lm pht ny, cn c s thn trng trong chnh sch tin t. Nn kinh t c th t tng trng mc 6,3%. Hai l mc lm pht khong 10,5% nu Chnh ph la chn hng khng quyt lit chng lm pht v cho rng vic tht cht tin t c th khin gy ra nhiu chi ph cho nn kinh t trong ngn hn nh li sut cao v cung tn dng thp. Trong kch bn ny, VEPR d bo tng trng s cao hn, c th t mc 6,8 6,9%. Tuy nhin, mc tng trng ny c th dn ti nhng bt n v m nh lm pht vt mc 1 con s, thm ht thng mi tip tc tng v thm ht ngn sch c th khng thay i ng k so vi nm 2009.
Nhng thng tin ng ch nu trn va c cng b sng nay, 8/4/2010, ti Hi tho Cng b Bo co thng nin Kinh t Vit Nam 2010: n nh v m tng trng bn vng. Bo co ny l sn phm khoa hc ca VEPR. Nm 2009, Bo co ln th nht vi ch Kinh t Vit Nam 2008: Suy gim v thch thc i mi nhn c s phn hi tch cc t pha cc nh khoa hc cng nh cc nh hoch nh chnh sch kinh t v m ca Vit Nam. Bo co nm nay do TS. Nguyn c Thnh ch bin c hon thnh theo cc yu cu t hng ca Hi ng L lun Trung ng. Bo co s c in thnh sch v s c c phin bn ting Anh.

mt mc va phi v trong tm kim sot th lm pht c nh hng tch cc i vi nn kinh t. Nh kinh t ot gii Nobel James Tobin nhn nh rng lm pht (t l tng gi mang gi tr dng) va phi s c li cho nn kinh t. ng dng t "du bi trn" miu t tc ng

tch cc ca lm pht. Mc lm pht va phi lm cho chi ph thc t m nh sn xut phi chu mua u vo lao ng gim i. iu ny khuyn khch nh sn xut u t m rng sn xut. Vic lm c to thm. T l tht nghip s gim.

Tuy nhin, khi lm pht vi t l cao v nm ngoi tm kim sot ca chnh ph v cc t chc kinh t th n tr thnh mt vn nn ng lo ngi. Tnh trng lm pht cao v ko di s dn n s suy thoi kinh t trm trng v s phn phi ca ci li mt cch c on lm tng h su ngn cch gia ngi giu v ngi ngho, gia cc quc gia pht trin v cc quc gia ang pht trin.

Vit Nam, song hnh vi tng trng nng l lm pht cao. Trong nm 2010, t l lm pht ca Vit Nam vt ngng 10%. V sang nm 2011, tnh hnh c v nh khng c du hiu kh quan hn.

Nguyn nhn u tin dn n tnh trng hin nay l s km hiu qu ca hot ng u t cng. Bo co mi nht ca y ban Ti chnh Ngn sch Quc hi khi thm tra tnh hnh thu chi ngn sch nh nc (NSNN) nm 2010 " ngh xem xt li u t cng nhng nm qua c xu hng tng cao v chim t trng ngy cng ln so vi tng u t ton x hi". Nm 2007 chim 37,2%, nm 2008 chim 33,9%. Nm 2009 chim 40,6% v nm 2010 chim 46,2%. T l ngn sch chi cho cc d n u t cng dng nh t l nghch vi hiu qu ca cc d n trn. Vic u t xy dng c s h tng c bn nh ng x, cu cng, sn bay, hi cng... l rt cn thit gp phn thc y pht trin kinh t. Tuy nhin, mt thc trng ng bun Vit Nam hin nay l cc d n u t cng ang dn tri, khng c nh hng quy hoch c th. Cc d n i hi u t vi lng vn ln nhng hiu sut s dng thu v th khng nhiu.

iu ny to ra mt s mt cn i trong nn kinh t, khin thm ht ngn sch ca nc ta hng nm tng cao trong khi b mt ca nn kinh t khng c du hiu ci thin r rt.

Nguyn nhn th hai dn n tnh trng lm pht Vit Nam chnh l tm l ca ngi tiu dng Vit Nam hay ng hn l lng tin vo Vit Nam ng ca chnh nhng ngi Vit. iu ny l mt h ly tt yu ca s bt n tim tng trong Vit Nam ng. T khi ra i n nay, VN ng lin tc mt gi so vi vng v la. Sc mua ca VN ng gim st nhanh cng khin cho ngi dn hng ti vng v la nh mt phng tin ct tr ti sn. Tm l tch tr vng v la ca mt b phn ln dn c gp phn y gi vng v la ln cao, ng thi ngy cng lm mt gi tr ca VN ng. Vng lun qun y khin cho tnh hnh lm pht Vit Nam din bin ngy cng phc tp. Ch trong 3 thng u nm 2011, Vit Nam ng mt gi 8.5%. c bit, ngn hng Nh nc Vit Nam quyt nh ph gi thm tin ng, mt la nay i c 20.900 VND, theo t gi hi oi chnh thc trong khi gi ch en ln ti khong 21.500 VND. V trong vng mt tun qua gi vng th ln cao t bin, t mc 37.11 triu mt lng trong ngy 18/3/2011.
Thm mt nguyn nhn na y tnh hnh lm pht ca Vit Nam i xa hn l s tng gi ca mt s mt hng thit yu. M mn cho vic tng gi l ngy 24/02/2011, gi xng trn th trng ni a Vit Nam tng ln mc 19300 ng/lt_ mc tng mnh nht t trc ti nay. Thc s, vit tng gi xng ln ny chu nh hng ng k ca s bt n trn th trng th gii. u tin, nn kinh t M phc hi chm chp sau khng hong, ng la vn cha tm li c v th vn c ca n. Do , vic la mt gi cng l nguyn nhn y gi du th gii ln cao. V mt vn cn nghim trng hn chnh l bt n chnh tr ti quc gia Bc Phi_Libya. Xung t v trang ri bin thnh mt cuc chin tranh thc s ti mt trong nhng quc gia xut khu du m nhiu nht th gii dn n tnh trng mt lng ln du b tn ng. Chnh s kt hp ca hai nguyn nhn trn y gi du trn cc sn giao dch vt ngng 100$/ thng. Sau c huch tng gi xng th th trng Vit Nam cn phi chu thm gnh nng ca vic ngnh in quyt nh tng gi trong thng 3/2011. Theo nh gi ca gii chuyn mn ln tng gi ny l cn thit v hp l v lu nay ngnh in lun phi b l c mt mc gi u i cho nhn dn. Tuy nhin, trong tnh trng gi c leo thang, cc cng trnh thy in ang xy dng dang d cn huy ng thm vn th vic tip tc b l tr thnh iu khng th i vi ngnh in. Vi vic hai ngun nguyn liu ch yu ca x hi l xng v in cng tng gi th vic cc loi hng ha trong x hi cng dn dn tng gi theo l mt iu kh trnh khi. iu ny c th khin kinh t Vit Nam chm su hn vo vng xoy lm pht.

Trong nm 2010, chnh ph Vit Nam n lc trong cng cuc kim ch lm pht, thc y tng trng kinh t 6.5%. Trong nhng n lc , ng ch nht l Ngh quyt s 18 ca Chnh ph ra ngy 06/04/2010 vi su gi gii php nhm n nh nn kinh t v m, hn ch lm pht v thc y tng trng :

" Th nht, tp trung kim ch lm pht. Chnh ph giao NHNN tip tc iu hnh chnh sch tin t ch ng, linh hot, thn trng; bo m tc tng trng tn dng khong 25% v tng phng tin thanh ton khong 20%. iu hnh linh hot cc cng c chnh sch tin t theo nguyn tc th trng, bo m ph hp vi mc tiu pht trin v iu kin thc t ca th trng ti chnh, tin t v nn kinh t. S dng linh hot cc cng c li sut theo hng gim dn to iu kin gim mt bng li sut th trng.

Th hai, thc y xut khu, hn ch nhp siu, ci thin cn cn thanh ton. NHNN c giao iu hnh t gi v th trng ngoi hi linh hot trong mi quan h vi li sut gia tin VN v ngoi t, ch s gi tiu dng, cn cn thng mi v cc knh u t khc theo hng n nh, gp phn khuyn khch xut khu, hn ch nhp siu, huy ng c cc ngun ngoi t hin cha thu ht c t DN v cc tng lp dn c, kiu hi, tin gi t bn ngoi vo VN, ci thin cn cn thanh ton quc t, to iu kin tng d tr ngoi hi. y mnh xut khu, kim sot nhp siu theo ng ch o ca Th tng bo m tc tng kim ngch xut khu t trn 6% v t l nhp siu khong 20% trong nm 2010.

Bi chi ngn sch NN hay cn gi l thm ht ngn sch NN l tnh trng khi tng chi tiu ca NSNN vt qu cc khon thu ko mang tnh hon tr (thu trong cn i) ca NSNN. phn nh mc thm ht NSNN,ngi ta thng s dng ch tiu t l thm ht so vi GDP hoc so vi tng thu trong NSNN.

*Nguyn nhn: Cc nhn t nh hng:nh hng ca thm ht NSNN -Thin tai,yu t din bin bt thng ca chu k kinh doanh,hiu qu thp ca nn sx XH. -C cu cc khon chi ko hp l -C cu qun l chi NS km hiu qu * i vi nn kinh t ph thuc vo vic n tc ng n li sut th trng,tit kim quc gia,u t v cc cn thng mi.Thm ht NS t l cao v trin min lm tng li sut th trng,cn tr u t v thc y tnh trng nhp siu,gy ra nhng kh khn cho vic tm kim vic lm v i sng ca ng lao ng. *Bin php khc phc: -pht hnh tin b p bi chi,s dng d tr ngoi t,vay trong nc v ngoi nc.Tuy nhin,nhn ton din,thc hin tt cng tc qun l v iu hnh NSNN vn l bin pho tt nht Cu 14:Trnh by chc nng ca th trng ti chnh: Th trng ti chnh l b phn quan trng bc nht,chi phi ton b hot ng ca nn kinh t hng ha.Th trng ti chnh pht trin gp phn thc y mnh m s pht trin kinh t XH ca 1 quc gia. Th trng ti chnh ng vai tr nng ct l vn chuyn vn t nh u t n nh sx. +Trc tip:l con g m ng i vay vay vn trc tip t ng cho vay bng cch bn chng khon +Ti chnh gin tip:l con g thng qua trung gian ti chnh,cc trung gian ti chnh huy ng bng cch vay vn ca ng cho vay sang ng cn vay.Ngn hng,cty ti chnh,qu tn dng,bo him,qu u t,h kim li bng cch a ra ma li sut cao hn mc li sut m h phi tr cho ng gi tin -Cung cp v h tr vn thng qua hot ng thanh ton,i l,bo lnh... -Cung cp cc phng tin h tr. Nh c trung gian ti chnh m th trg ti chnh c c li ch trn vn hn Bi chi Ngn sch nh nc Bi chi ngn sch nh nc l s chnh lch gia chi ln hn thu. C 2 nhm nguyn nhn c bn gy ra bi chi NSNN: - Nhm nguyn nhn th nht l tc ng ca chu k kinh doanh. Khng hong lm cho thu nhp ca Nh nc co li, nhng nhu cu chi li tng ln, gii quyt nhng kh khn mi v

kinh t v x hi. iu lm cho mc bi chi NSNN tng ln. giai on kinh t phn thnh, thu ca Nh nc s tng ln, trong khi chi khng phi tng tng ng. iu lm gim mc bi chi NSNN. Mc bi chi do tc ng ca chu k kinh doanh gy ra c gi l bi chi chu k. - Nhm nguyn nhn th hai l tc ng ca chnh sch c cu thu chi ca Nh nc. Khi Nh nc thc hin chnh sch y mnh u t, kch thch tiu dng s lm tng mc bi chi NSNN. Ngc li, thc hin chnh sch gim u t v tiu dng ca Nh nc th mc bi chi NSNN s gim bt.

D nhng mc khc nhau nhng bi chi ngn sch nh nc l tnh trng ang din ra hu ht cc quc gia trn th gii do s thu ngn sch c hn trong khi nhu cu chi tiu ca Nh nc li khng ngng tng ln, dn n mt cn i chi v thu, bi chi ngn sch xy ra. Bi chi xy ra trong thi gian di, quy m ln v tc cao c coi l nguyn nhn trc tip v quyt nh gy ra lm pht,e da s n nh v m, do vy kh duy tr tng trng cao v bn vng ca nn kinh t gy nh hng ti i sng ca dn c, lm tng thm gnh nng n nn cho quc gia. Thm vo , bi chi ngn sch trong thi gian cn lm gim st lng tin ca nhn dn vo chnh sch iu hnh kinh t v m ca Chnh ph.

nc ta t nm 2001 tr li y, bi chi ngn sch vn din ra thng xuyn nhng mc bi chi c nhng thnh tu ng mng so vi nhng nm 80 ca th k trc. Thi k trc nm 2000, y l giai on c mc bi chi ngn sch cao do tnh hnh ngn sch cn yu km, mc chi tiu nhiu hn so vi mc thu vo li thm vic cc nc ng u v Lin X ct gim cc ngun vin tr lm tnh hnh bi chi cng trm trng. Chnh ph phi gii quyt bi chi khng ch bng ngun tin i vay n ca nc ngoi m cn bng c cch pht hnh tin dn n tnh trng lm pht cao.Giai on t nm 1996-2000,, mc bi chi ngn sch gim xung do nhng iu chnh tch c theo hng tht cht chi tiu ca chnh ph tnh hnh thu chi NSNN c nhiu chuyn bin tch cc: ngun thu p ng c nhu cu chi tiu thng xuyn ca chnh ph v co chi u t cho pht trin, thm ht NSNN c khng ch mc thp. Tuy nhin, do tc ng ca khng hong ti chnh cc nc ng Nam nn nn kinh t c gp khng t kh khn. T nm 2001 tr li y, mc bi chi ngn sch nh nc c nhng bin chuyn tch cc do s tng trng kinh t mnh m v cng tc thu c nhng thnh tu ng k . Tc tng thu hng nm tng , Thu c xem xt ng vi vai tr c bn ca n trong c ch th trng l to ngun thu cho ngn sch, kch thch tng trng, iu chnh v phn phi li thu nhp. H thng thu v dang c ci cch theo hng m rng c s thu thu, Chi ngn sch c thc hin theo nguyn tc tit kim, hiu qu nhm nng dn phn tch ly ca ngn sch cho u t pht trin. Khon chi thng xuyn ca ngn sch thng c khng ch ti a trong khun kh kh nng thu ngn sch. Mi khon chi c xc nh trn c s phn nh r i tng v mc ch c th.
Bi chi NSNN c hiu mt cch chung nht l s vt tri v chi tiu so vi tin thu c trong nm ti kha hoc thm ht NSNN do s c ca chnh ph to ra nhm thc hin chnh sch kinh t v m.

C nhiu cch chnh ph b p thiu ht ngn sch nh tng thu t thu, ph, l ph; gim chi ngn sch; vay n trong nc, vay n nc ngoi; pht hnh tin b p chi tiu;... S dng phng cch no, ngun no ty thuc vo iu kin kinh t v chnh sch kinh t ti chnh trong tng thi k ca mi quc gia. Bi chi NSNN tc ng n kinh t v m ph thuc nhiu vo cc gii php nhm b p bi chi NSNN. Mi gii php b p u lm nh hng n cn i kinh t v m. V c bn, cc quc gia trn th gii thng s dng cc gii php ch yu nhm x l bi chi NSNN nh sau:

Th nht: Nh nc pht hnh thm tin. Vic x l bi chi NSNN c th thng qua vic nh nc pht hnh thm tin v a ra lu thng. Tuy nhin, gii php ny s gy ra lm pht nu nh nc pht hnh thm qu nhiu tin b p bi chi NSNN. c bit, khi nguyn nhn bi chi NSNN l do thiu ht cc ngun vn i ng u t cho pht trin gy "tng trng nng" v khng cn i vi kh nng ti chnh ca quc gia.

Th hai: Vay n c trong v ngoi nc. b p thm ht NSNN, nh nc c th vay n nc ngoi v trong nc. Vic vay n nc ngoi qu nhiu s ko theo vn ph thuc nc ngoi c v chnh tr ln kinh t v lm gim d tr ngoi hi qu nhiu khi tr n, lm cn d tr quc gia s dn n khng hong t gi. Vay n trong nc s lm tng li sut, v ci vng n - tr li - bi chi s lm tng mnh cc khon n cng chng v ko theo gnh nng chi tr ca NSNN cho cc thi k sau...

Th ba: Tng cc khon thu, c bit l thu. Vic tng cc khon thu, c bit l thu c th s b p s thm ht NSNN v gim bi chi NSNN. Tuy nhin, y khng phi l gii php c bn x l bi chi NSNN, bi v nu tng thu khng hp l s dn n lm gi c hng ha tng gy nh hng ln n sn xut v i sng nhn dn, nghim trng hn s trit tiu ng lc ca cc doanh nghip trong cc ngnh sn xut kinh doanh v lm mt i kh nng cnh tranh ca nn kinh t i vi cc nc trong khu vc v trn th gii.

Th t: Trit tit kim cc khon u t cng v chi thng xuyn t NSNN. y l mt gii php tuy mang tnh tnh th, nhng v cng quan trng vi mi quc gia khi xy ra bi chi NSNN v xut hin lm pht. Trit tit kim cc khon u t cng c ngha l ch u t vo nhng d n mang tnh ch o, hiu qu nhm to ra nhng t ph cho s pht trin kinh t - x hi, c bit nhng d n cha hoc khng hiu qu th phi ct gim, thm ch khng u t. Mt khc, bn cnh vic trit tit kim cc khon u t cng, nhng khon chi thng xuyn ca cc c quan nh nc cng phi ct gim nu nhng khon chi ny khng hiu qu v cha thc s cn thit.

Th nm: Tng cng vai tr qun l nh nc nhm bnh n gi c, n nh chnh sch v m v nng cao hiu qu hot ng trong cc khu ca nn kinh t. thc hin vai tr ca mnh, nh nc s dng mt h thng chnh sch v cng c qun l v m iu khin, tc ng vo i sng kinh t - x hi, nhm gii quyt cc mi quan h trong nn kinh t cng nh i sng x hi, nht l mi quan h gia tng trng kinh t v cng bng x hi, gia tng trng kinh t vi gi gn mi trng v.v.. c bit trong iu kin hin nay, khi lm pht l mt vn nn ca cc nc trn th gii, vn tng cng vai tr qun l nh nc i vi qun l NSNN ni chung v x l bi chi NSNN ni ring c ngha v cng cp thit. Vit nam -Th nht, r sot li cc hot ng thu chi NSNN tng thu gim chi. y l bin php thng c cc chuyn gia cho l c hiu qu v t nh hng ti nn kinh t nhng cng l kh thc hin do c tr v thi gian v i hi cc gii php phi mang tnh ng b: +Tng cng qun l cc cng trnh u t ca Nh nc thc s c hiu qu. Th nht, cn c i ng cc chuyn gia thm nh nh gi chi tit cn thn hiu qu kinh t ca cc d n xin u t. Cc d n c u t, c bit l cc d n u t cng phi l nhng d n tp trung vo nhng ngnh kinh t trng im ca t nc v phi c k hoch hp l. Th hai, cn c s r sot chuyn vn t cc cng trnh cha khi cng, khi cng chm, hoc th tc khng y sang cho cc cng trnh chuyn tip, cng trnh cp bch, cng trnh c hiu qu kinh t cao.

+ Huy ng ngun vn ca c nhn gim chi tiu ca chnh ph. Mun vy cn tip tc hon thin c ch chnh sch, php lut cng nh pht trin mi trng kinh doanh thu ht vn u t vo cc ngnh, cc lnh vc theo mc tiu pht trin trong tng thi k. + Nng cao hiu qu ca cng tc thu thu, nhm kim sot nghim ngt tnh trng thu, n thu, bun lu, x l nghim minh nhng trng hp vi phm tng ngun thu cho ngn sch nh nc. ng thi cng cn nhanh chng hon thin cc lut thu, tip tc r sot gim, bi b nhng khon ph, l ph khng cn ph hp, kp thi ngn chn tnh trng lm dng, to ra cc khon ng gp bt hp l di mi hnh thc + Nng cao hiu qu hot ng ca cc doanh nghip trong nc c bit l cc doanhnghip c vn ca nh nc tng ngun thu cho ngn sch ng thi cng gim tnh trng doanh nghip lm n thua l, chnh ph phi chi ngn sch duy tr, b l . -Th hai, nn thay i cch cn i ngn sch nh nc theo thng l quc t. iu s to thun li so snh mc bi chi ca nc ta vi cc nc, cng nh xc nh mc an ton v n Chnh ph khi xem xt cn i kinh t v m. Vic p dng chun mc quc t s to lng tin i vi cc nh u t nc ngoi, cc t chc ti chnh quc t v tnh minh bch trong qun l kinh t ca Vit Nam. Nhng c l rng, quan trng hn l s lm r c bn cht ca thm ht ngn sch. y l vn c ngha c bit quan trng i vi QH, gip cc BQH nm bt thng tin v c cn c tho lun trc khi thng qua Ngh quyt ph chun quyt ton ngn sch nh nc hng nm do Chnh ph trnh. -Th ba, cn c cu li chi ngn sch nh nc theo hng u tin cho pht trin an sinh x hi, u t pht trin nng nghip nng thn, u t vo cc ngnh kinh trng im ca quc gia; hn ch v kim sot cht ch cc ngun chi vt d ton ngn sch -Th t, y mnh thc hin x hi cng tc gio dc, y t, vn ha thng tin i lin vi s qun l cht ch ca nh nc v y l nhng lnh vc nh hng trc tip ti i sng ca ngi dn v trc tip tc ng n sc cnh tranh trong di hn ca quc gia

Phi nghin cu cc iu kin v m khi son tho d n u t v cc iu kin v m c nh hng n s hnh thnh, thc hin v hiu qu sau ny ca d n. Nghin cu cc dk v m

nhm nh gi khi qut nh hng ca n n d n theo 2 kha cnh: nhng thun li khi trin khai thc hin d n (li th cnh tranh) v nhng hn ch, kh khn tr ngi cn khc phc khi thc hin d n (lm pht, li sut...). Kt qu ca nghin cu ny l cn c xc nh s cn thit phi u t. Ni dung phn tch cc iu kin v m: nghin cu v mi trng v m: - Mi trng kinh t v m: mi trng kinh t v m c nh hng n tng u t v chi phi hot ng ca cc d n, to thun li hoc gy kh khn cho qu trnh thc hin d n. iu kin kinh t v m thun li khng nhng to dk cho cc d n ra i, hot ng hiu qu m cn c th lm xut hin nhng tng u t. V vy nh gi cc dk kinh t v m c ngha quan trng trong qu trnh lp v qun l d n u t. Cc vn cn bn: o Tc tng trng kinh t: tc tng GDP v GDP bnh qun u ngi, tnh hnh pht trin kinh doanh ca ngnh c lin quan n d n. Nn u t vo a phng c tc tng trng GDP cao (GDP tng trng cao nhu cu cao, c s h tng pht trin u t c li), v vo ngnh c t sut li nhun cao. o Li sut: mc li sut nh hng n chi ph s dng vn ca d n, nu li sut cao th li nhun ca ch u t gim v ngc li, li sut thp th chi ph s dng vn thp dn n li nhun thu c cao. Tuy nhin nu mc li sut thp hn li sut trn th trng vn quc t th trong bi cnh m ca th trng vn c th dn n dng vn chy t trong nc ra nc ngoi ch c hi u t trong nc khng gia tng. o T l lm pht: nu c lm pht th gi tr ca ng tin s gim, lm gim hiu qu u t. Tuy nhin gim pht do suy gim nhu cu cng c tc ng tiu cc n u t v tnh hin thc ha ca cc c hi u t. o Tnh hnh ngoi thng v cc nh ch c lin quan (tnh hnh xut nhp khu, chnh sch t gi hi oi, thu xut nhp khu...) c bit quan trng i vi cc d n sn xut hng xut khu, nhp khu nguyn liu , my mc. VD chnh sch duy tr gi tr dng ni t mc qu cao th s khng khuyn khch cc d n sn xut hng xut khu, lm gim tnh cnh tranh ca hng ha sn xut trong nc. o Tnh hnh thm ht ngn sch: thm ht ngn sch nh nc i vay nhiu hn nh hng n li sut nh hng n chi ph vn v hiu qu u t o H thng kinh t v cc chnh sch iu tit v m ca nh nc: chnh sch ti kha, tin t v cc chnh sch c lin quan n u t - Mi trng chnh tr v lut php o Tnh hnh chnh tr nh hng ln n tm l ca nh u t, nu tnh hnh chnh tr n nh s khuyn khch nh u t u t vo nc , cn nu tnh hnh chnh tr bt n nh s gy tm l tiu cc cho nh u t.

o H thng lut php: nghin cu h thng lut php chung v h thng lut php v cc quy nh c lin quan n u t. Cn c php l v t cch php nhn, tim lc ti chnh, nng lc hot ng kinh doanh ca ch u t, cn c php l khc ( vn bn giao nhim v hoc cho php lp d n ca cc c quan qun l nh nc
BI CHI NGN SCH NH NC TRONG MI QUAN H VI LM PHT VIT NAM HIN NAY

Posted on 05/07/2008 by Civillawinfor PGS. TS. L QUC L Tnh hnh lm pht nm 2007 (12,63%) v bn thng u nm 2008 (11,6%) nc ta v ang t ra i hi lm th no kim sot c lm pht, a t l lm pht xung thp mc c th chp nhn c. Nguyn nhn gy ra lm pht th c nhiu, nhng trong bi vit ny, chng ti ch tp trung vo phn tch mi quan h gia bi chi ngn sch nh nc (NSNN) vi lm pht nc ta hin nay, nhm tm ra mt li gii nh trong li gii tng th cho kim ch lm pht v n nh kinh t v m ca nn kinh t. 1. Khi nim v bn cht ca lm pht Trc khi i vo phn tch mi quan h gia bi chi NSNN vi tnh hnh lm pht nc ta, chng ti mun tm lc li khi nim v bn cht ca lm pht tin lun gii trong phn sau. Lm pht l mt qu trnh gi tng lin tc, tc l mc gi chung tng ln hoc l qu trnh ng tin lin tc gim gi. Nguyn nhn gy ra lm pht c nhiu, bao gm: - Lm pht l do s mt cn i v c cu kinh t, mu thun v phn phi gy ra tng gi. C ch lan truyn to nn cng thng thm cc mu thun v dn n lm pht tng ln. Lm pht l tt yu ca nn kinh t khi mun tng trng cao, nhng li tn ti nhiu khim khuyt, hn ch v yu km. Lm pht do mt cn i c cu kinh t xut hin khi c quan h khng bnh thng trong cc cn i ln ca nn kinh t nh cng nghip - nng nghip, cng nghip nng - cng nghip nh, sn xut - dch v, xut khu - nhp khu, tch lu- tiu dng. Nhng thay i c bn trong c cu kinh t - x hi do tng trng kinh t thng dn n gi tng ln khi c cu th trng cha c hon chnh, cc ngun vt lc c gii hn, cc quan h khng c t trong mt s cn i hp l, nng lc sn xut khng c khai thc ht, trng thi va tha va thiu xut hin.

- Lm pht l do tin t, gi tng ln t nhiu l do tng cung tin t qu mc cu ca nn kinh t. Vi quan im ny, lm pht xut hin khi c mt khi lng tin bm vo lu thng ln hn khi lng tin cn thit cho lu thng ca th trng. iu ny, c biu hin ch ng tin ni a mt gi. - Lm pht do cu ko hay l do s mt cn i gia tng cung v tng cu hng ho v dch v. Khi tng cu hng ho v dch v c kh nng thanh ton ln hn tng cung hng ho v dch v, y gi tng ln thit lp mt s cn bng mi trn th trng, trong tng cung bng tng cu. Lm pht ph thuc vo co dn ca gi cung hng ho v dch v. Cung hng ho v dch v c th tng nhanh do tng gi mt cht nu co dn ca gi l ln. Mt mt, nu cc c s sn xut ang hot ng thp hn cng sut hin c v cn nhiu cng sut sn xut cha c s dng, cung hng ho s tng nh tc ng tng cu hng ha v c th khng gy ra lm pht. - Lm pht (chi ph y) xy ra khi c tc ng ca cc yu t bn ngoi tc ng vo khng gn vi tnh hnh tng cung v tng cu ca nn kinh t. Nh chng ta u bit, hu ht cc nc ang pht trin thng phi nhp mt lng ln nguyn vt liu phc v cho sn xut trong nc, nu gi ca nhng loi nguyn vt liu ny trn th trng th gii tng ln lm cho chi ph sn xut cc sn phm s tng ln v tn ti, buc cc nh sn xut phi a gi bn trn th trng trong nc tng ln theo.

Nh vy, vi nguyn nhn gy ra lm pht nu trn, bi chi NSNN nm trong yu t c cu v tin t, i lc c trong yu t cu ko. Thc t, mt cng c chnh sch trng tm trong vic thay i mc tng cu v cn cn ngoi thng l vic gim thm ht ngn sch. Chnh sch ngn sch hn ch ging nh l gim mc gi vi bt k gi no trong mt cuc suy thoi kinh t trm trng. C hai dng tc ng ca chnh sch ti chnh ln tng cu l tc ng trc tip do thay i chi tiu chnh ph v tc ng gin tip do thay i cn cn ti chnh trong chi tiu khu vc t nhn v/hoc hng nhp khu s b thay i do tc ng trc tip do gim chi tiu khu vc cng cng thng qua vic thay i loi hng ho thng mi v phi thng mi.

Hn na, cc nc ang pht trin, chi tiu khu vc t nhn lin quan mt thit n chi tiu khu vc cng cng v thng xuyn c s b sung h tr mnh m trong s hnh thnh vn t nhn v vn nh nc. Do vy, chng ta c th tp trung ch vo chi tiu cng cng. Tng cu s gim, nu gim chi tiu cng cng. Kt qu l: mt mt, mc gi s gim; mt khc, sn phm s tng ln. 2. Bi chi NSNN vi lm pht Giai on trc nm 1986, tnh hnh ti chnh nc ta trong tnh trng yu km, thu khng chi thng xuyn, thm ht NSNN cao qu mc, chi tiu Chnh ph ch yu nh vo s vin tr ca nc ngoi l chnh. n giai on t nm 1986-1990, trc tnh hnh kh khn v kinh t v chnh tr, Lin X v cc nc XHCN ng u ct gim dn vin tr ca h cho nc ta. Trc tnh hnh kh khn , ng ta tin hnh i mi c ch qun l kinh t, chuyn t c ch k hoch ho tp trung quan liu, bao cp sang c ch th trng c nh hng XHCN. Vi nhng bc i chp chng ban u, chnh sch ti chnh c i mi mt bc. Tuy nhin, thu NSNN cng khng chi v b p thm ht NSNN khng ch phi vay trong v ngoi nc m cn phi ly t ngun tin pht hnh. Chnh yu km v NSNN nu trn, l mt yu t quan trng gy nn lm pht trong thp k 80 ca th k XX. Chi NSNN tng cao ti mc bng n trong nhng nm 1985-1988, gy ra thm ht NSNN trm trng v khng c s tng ln tng ng v s thu. Giai on t nm 1986 - 1990, khi m t l tch lu ni b nn kinh t rt thp (c th ni l khng ng k), lm khng n th t l chi u t pht trin nh th 1 l qu ln v ngun b p cho thm ht NSNN li ch yu do tin pht hnh th lm pht cao l iu kh trnh khi. th 1: Tng bi chi NSNN v tin pht hnh b p bi chi NSNN (1985 - 1990)

clip_image002 Ngun: B K hoch v u t Trong thi gian 5 nm 1986 - 1990, 59,7% mc thm ht ny c h thng Ngn hng thanh ton bng cch pht hnh tin. Nm 1984, pht hnh tin b p thm ht ngn sch l 0,4 t ng, nm 1985: 9,3 t ng, nm 1986: 22,9 t ng, nm 1987: 89,1 t ng, nm 1988: 450 t ng, nm 1989: 1655 t ng v nm 1990 l 1200 t ng. S cn li c b p bng cc khon vay n v vin tr ca nc ngoi (so vi bi chi, khon vay v vin tr nm 1984 l 71,3%, nm 1985 l 40,8%, nm 1986: 38,4%,

nm 1987: 32,1%, nm 1988: 32,6%, nm 1989: 24,9%, nm 1990 l 46,7%) v mt s nh do cc khon thu t bn cng tri trong nc. Mc d c nhiu c gng ng k trong nm 1989, nhng tnh trng thiu ht NSNN vn trm trng. Tng chi tng gp i so vi nm 1988, mt phn do lm pht chuyn t nm 1988 sang v lm tng gi ng k mt s mt hng v dch v thit yu do Nh nc cung cp. Tt c nhng phn tch trn cho thy, c nhiu nguyn nhn gy ra lm pht cao trong giai on t nm 1986-1990, trong c vic b p thm ht NSNN bng s pht hnh tin nh th 1. Bc vo giai on t nm 1991-1995, tnh hnh t nc c nhiu chuyn bin tch cc, sn xut v lu thng hng ho c ng lc mi, tnh trng thiu lng thc c gii quyt cn bn, lm pht siu m c y li, nhng lm pht cao vn cn. C cu chi NSNN dn dn thay i theo hng tch cc. Ngun thu trong nc cho chi thng xuyn, tnh trng i vay hoc da vo pht hnh cho chi thng xuyn chm dt. Trong giai on ny, chi ng i tng, c hiu qu, thc y pht trin kinh t - x hi c t ra. Nh nhng gii php trn, s thm ht NSNN gim dn qua tng nm v c b p bng vay ca dn v vay nc ngoi. Trong giai on t nm 1991-1995, t l bi chi NSNN so vi GDP ch mc 1,4% n 4,17% (1991: 1,4%, 1992:1,5%, 1993: 3,9%, 1994: 2,2% v nm 1995 l 4,17%). Nh vy, c th thy bi chi NSNN trong nhng nm 1991-1995 l rt thp, th hin chnh sch tht cht chi tiu ca Chnh ph trong thi k ny v y cng l yu t rt quan trng gp phn kim ch lm pht. Giai on t nm 1996-2000, tnh hnh thu chi NSNN c nhiu chuyn bin tch cc, thu khng nhng chi thng xuyn m cn cho u t pht trin, thm ht NSNN c khng ch mc thp. Tuy nhin, giai on t nm 1996-2000, do tc ng ca khng hong ti chnh cc nc ng Nam nn nn kinh t c gp khng t kh khn. Tc tng trng kinh t gim dn t nm 1996 n nm 1999 v n nm 2000, tc ny mi tng ln cht t, chn ng gim st. Trong nhng nm ny, t l bi chi NSNN mc t 3,0% GDP nm 1996 ln 4,95% GDP nm 2000 (nm 1996: 3%, nm 1997: 4,05%, nm 1998: 2,49%, nm 1999: 4,37%, nm 2000: 4,95%). T l bi chi bnh qun 5 nm l 3,87% GDP, cao hn mc bnh qun nm 1991-1995 (2,63%). Nm 2000 c mc bi chi cao nht l 4,95% GDP v nm 1998 c mc bi chi thp nht l 2,49%. y l thi k suy thoi v thiu pht, nn mc bi chi NSNN nh trn khng tc ng gy ra lm pht m c tc ng lm cho nn kinh t chuyn sang giai on i ln.

Giai on t nm 2001-2007, NSNN cng c chuyn bin ng k. Tc tng thu hng nm bnh qun l 18,8%. Tc tng chi bnh qun hng nm t 18,5%. Bi chi NSNN trong giai on ny v c bn uc cn i mc 5% GDP v thc hin mc 4,9%-5% GDP. Nu ch xt t l so vi GDP, cng thy bi chi NSNN trong 7 nm tr li y tng cao hn cc nm trc kh nhiu (bnh qun khong 4,95% GDP) v giai on nm 1991-1995, mc bi chi NSNN so vi GDP ch mc 2,63% v giai on t nm 1996-2000 mc 3,87% so vi GDP. (Xem th 2) th 2: Bi chi NSNN so vi GDP th 2: Bi chi NSNN so vi GDP

clip_image004 Ngun: B Ti chnh Nu ch xem xt bi chi NSNN so vi GDP th cha thy ht s tng ln ca n trong nhng nm gn y; c bit nhng nm gn y, ngoi NSNN c cn i, c mt lng vn ln c a ra u t cc cng trnh giao thng v thu li thng qua hnh thc pht hnh tri phiu Chnh ph khng cn i vo NSNN. Ngoi ra, phi k n lng cng tri gio dc c pht hnh thu ht tin cho u t kin c ho trng lp hc cng l mt lng tin ln cn i ngoi NSNN. Nu cng c hai loi trn vo cn i NSNN, bi chi NSNN trong nhng nm qua khng phi ch 5% GDP m cao hn (khong 5,8-6,2% GDP). Bc vo giai on t nm 1991-1995, tnh hnh t nc c nhiu chuyn bin tch cc, sn xut v lu thng hng ho c ng lc mi, tnh trng thiu lng thc c gii quyt cn bn, lm pht siu m c y li, nhng lm pht cao vn cn. C cu chi NSNN dn dn thay i theo hng tch cc. Ngun thu trong nc cho chi thng xuyn, tnh trng i vay hoc da vo pht hnh cho chi thng xuyn chm dt. Trong giai on ny, chi ng i tng, c hiu qu, thc y pht trin kinh t - x hi c t ra. Nh nhng gii php trn, s thm ht NSNN gim dn qua tng nm v c b p bng vay ca dn v vay nc ngoi. Trong giai on t nm 1991-1995, t l bi chi NSNN so vi GDP ch mc 1,4% n 4,17% (1991: 1,4%, 1992:1,5%, 1993: 3,9%, 1994: 2,2% v nm 1995 l 4,17%). Nh vy, c th thy bi chi NSNN trong nhng nm 1991-1995 l rt thp, th

hin chnh sch tht cht chi tiu ca Chnh ph trong thi k ny v y cng l yu t rt quan trng gp phn kim ch lm pht. Giai on t nm 1996-2000, tnh hnh thu chi NSNN c nhiu chuyn bin tch cc, thu khng nhng chi thng xuyn m cn cho u t pht trin, thm ht NSNN c khng ch mc thp. Tuy nhin, giai on t nm 1996-2000, do tc ng ca khng hong ti chnh cc nc ng Nam nn nn kinh t c gp khng t kh khn. Tc tng trng kinh t gim dn t nm 1996 n nm 1999 v n nm 2000, tc ny mi tng ln cht t, chn ng gim st. Trong nhng nm ny, t l bi chi NSNN mc t 3,0% GDP nm 1996 ln 4,95% GDP nm 2000 (nm 1996: 3%, nm 1997: 4,05%, nm 1998: 2,49%, nm 1999: 4,37%, nm 2000: 4,95%). T l bi chi bnh qun 5 nm l 3,87% GDP, cao hn mc bnh qun nm 1991-1995 (2,63%). Nm 2000 c mc bi chi cao nht l 4,95% GDP v nm 1998 c mc bi chi thp nht l 2,49%. y l thi k suy thoi v thiu pht, nn mc bi chi NSNN nh trn khng tc ng gy ra lm pht m c tc ng lm cho nn kinh t chuyn sang giai on i ln. Giai on t nm 2001-2007, NSNN cng c chuyn bin ng k. Tc tng thu hng nm bnh qun l 18,8%. Tc tng chi bnh qun hng nm t 18,5%. Bi chi NSNN trong giai on ny v c bn uc cn i mc 5% GDP v thc hin mc 4,9%-5% GDP. Nu ch xt t l so vi GDP, cng thy bi chi NSNN trong 7 nm tr li y tng cao hn cc nm trc kh nhiu (bnh qun khong 4,95% GDP) v giai on nm 1991-1995, mc bi chi NSNN so vi GDP ch mc 2,63% v giai on t nm 1996-2000 mc 3,87% so vi GDP. (Xem th 2) th 2: Bi chi NSNN so vi GDP th 2: Bi chi NSNN so vi GDP

clip_image004 Ngun: B Ti chnh Nu ch xem xt bi chi NSNN so vi GDP th cha thy ht s tng ln ca n trong nhng nm gn y; c bit nhng nm gn y, ngoi NSNN c cn i, c mt lng vn ln c a ra u t cc cng trnh giao thng v thu li thng qua hnh thc pht hnh tri phiu Chnh ph khng cn i vo NSNN. Ngoi ra, phi k n lng cng tri gio dc c pht hnh thu ht tin cho u t

kin c ho trng lp hc cng l mt lng tin ln cn i ngoi NSNN. Nu cng c hai loi trn vo cn i NSNN, bi chi NSNN trong nhng nm qua khng phi ch 5% GDP m cao hn (khong 5,8-6,2% GDP). Thc t trong 8 nm qua, t nm 2001 n nay, tc tng bi chi NSNN l kh cao, mc 17-18%/ nm. Tc ny nu tr i yu t tng trng th cn cao hn t l lm pht hng nm (nm 2001: 0,2%; nm 2002: 1,6%; nm 2003: 9,7%; nm 2004: 8,1%; nm 2005: 9,0%; nm 2006: 11,1%; nm 2007: 7,8%). Thc t trong nhng nm gn y, mc d chng ta kim sot bi chi NSNN t hai ngun l vay nc ngoi v vay trong nc nn sc p tng tin cung ng thm ra th trng l khng c, nhng sc p tng chi tiu ca Chnh ph cho tiu dng thng xuyn v cho u t l tng ln. (Xem th 4) th 4: bi chi NSNN t 1996 -2008

clip_image008 Ngun: B Ti chnh C th thy, chnh sch ti kho trong nhng nm qua c phn ni lng nh nhng nm chng ta ang phi kch cu u t. Nu so snh tng chi NSNN so vi GDP trong nhng nm qua cho thy, NSNN chi mt khi lng ln tin t khng ch s tuyt i m c s tng i. Nh trn phn tch, bi chi NSNN tng cao th hin chnh sch ti kho lng lo, ni ln s chi tiu ca Chnh ph cho u t v thng xuyn vt qu mc c th ca nn kinh t. Nu nh b p bi chi NSNN bng pht hnh thm tin th trc tip tc ng gy ra lm pht, v lm tng cung tin t nhiu hn cu tin t trn th trng nh giai on t nm 1986-1990. Tuy nhin, vic b p thm ht NSNN bng ngun huy ng t bn ngoi v t trong nc v c bn, cng tng cung tin vo th trng trong nc. iu ny, c th gii thch l do phn huy ng t vay nc ngoi lm tng cung lng tin vo th trng trong nc, v s tin vay nc ngoi v b p thm ht NSNN phi i ra VND chi tiu trn c s bn cho NHNN l chnh, m NHNN li pht hnh tin ra mua ngoi t l c bn. y chnh l phn lm cho lm pht tng ln nu lng vay t bn ngoi vo b p thm ht

NSNN qu ln. Thc t trong nhng nm qua, lng vay tin t bn ngoi vo b p thm ht NSNN chim khong 1/3 s thm ht, tc l khong 1,5%-1,7% so vi GDP. Nu cng thm c phn vay v cho vay li, lng tin t bn ngoi vo nn kinh t nc ta qua b p thm ht NSNN khong 2%2,5% GDP. y chnh l mt nguyn nhn gy ra lm pht cao ca nc ta trong nm 2007 v cc thng u nm 2008. Qua th 5 cho thy, chi NSNN tng t 27% GDP nm 2001 ln 40,4% nm 2007 l mt con s kh ln trong chi tiu ca Chnh ph. th 5: Chi NSNN so vi GDP t 2001 - 2007

clip_image010 Ngun: B Ti chnh Cn phn b p thm ht NSNN t ngun vay trong dn v c bn, ch thu tin t trong lu thng vo NSNN v sau , li chuyn ra lu thng nn khng lm tng lng tin c bn trn th trng m ch lm cho vng quay tin t c th tng nhanh hn, to ra h s n tin cao hn mc cn thit. iu ny, cng to ra tng cung tin t do vng quay tin t ln, c to ra tc ng mt phn gy ra lm pht, nhng khng ln bng trc tip pht hnh tin ra v vay vn t bn ngoi b p thm ht NSNN. Nhn li qu trnh nhng nm trc y c th thy, chng ta thc hin mt chnh sch ti kho lng lo th hin t l bi chi NSNN bng khong 5% GDP hng nm, cng vi l pht hnh tri phiu, cng tri gio dc cho u t. Hn na, chng ta cng c lc pht hnh tin ra kch cu u t, u t cho mt s cng trnh ln, pht hnh tin cho mt s cng vic... m cha thng k ht. y chnh l s tch t tin t cc nm trc gp mt phn lm cho lng tin t trong lu thng tng cao, th hin tc tng h s to tin ca nn kinh t nc ta tng trn 10% hng nm v tng 79,2% nm 2007 so vi nm 2001, trong khi cng ch tiu ny cc nc ch tng 1-3%/nm v tng 10%-15% nm 2007 so vi nm 2001. 3. Gii php kim sot bi chi NSNN v kim ch lm pht trong thi gian ti Nh trn phn tch nguyn nhn ca lm pht cao v c bn r, trong c mt phn quan trng ca chnh sch ti kho lng lo trong nhng nm qua m th hin bi chi NSNN tng lin tc qua cc nm.

Vn t ra hin nay l r sot ct gim chi tiu NSNN cha tht cn thit v km hiu qu nh ra cc tiu ch, tiu chun ct b, nh hon nhng cng trnh u t cha tht bc bch, km hiu qu hoc cha khi cng. y l mt trong nhng nhim v cc k kh khn, nhng vi s NSNN hin c th vi tnh hnh trt gi nh hin nay s khng th c iu kin thc hin c ht cc d n, cng trnh b tr. Do vy, cn c s r sot chuyn vn t cc cng trnh cha khi cng, khi cng chm, hoc th tc khng y sang cho cc cng trnh chuyn tip, cng trnh cp bch, cng trnh c hiu qu kinh t cao. Vic lm ny, i hi phi c s ng tm nht tr v quyt tm cao ca tt c cc B, ngnh v a phng trong vic thc hin chnh sch ca Nh nc. V chi tiu thng xuyn, cng nn r sot li tt c cc khu hot ng t chc li b my cho hp l hn, ng thi ct gim cc khon chi cha tht cn thit tp trung ngun lc cho cc cng tc khc quan trng v cp thit hn. Kim sot bi chi NSNN v trit thc hin chnh sch c thu mi chi, khng bi chi NSNN tng cao, nu cn thit nn gim t l bi chi NSNN so vi GDP di mc 5%, tc l nn khong 3-4%. ng thi, tin ti tnh ton cn i cc ngun pht hnh tri phiu, cng tri gio dc mt cch hiu qu hn, nu cha tht cn thit hoc cha th tc th nn ct gim. 4. Kt lun Nhn li ton b qu trnh nhiu nm qua cho thy, mi quan h gia bi chi NSNN vi lm pht c th rt ra mt s kt lun sau: - NSNN c mi quan h nhn qu vi lm pht. Nu thm ht NSNN qu mc c th dn n lm pht cao. c bit, nu b p thm ht NSNN bng vic pht hnh tin s tt yu dn n lm pht. - Tng chi NSNN kch thch tiu dng v tng cu tiu dng, s kch thch u t pht trin v tng u t pht trin s a n tng trng cao. Tuy nhin, nu tng chi qu mc cho php, tc l tng chi n mc lm cho thm ht NSNN qu cao v b p thm ht ny phi i vay n qu ln th s a n gnh nng n. Kt qu l a n kch thch tiu dng (kch cu qu mc) th chu k sau s ko theo lm pht, m lm pht cao li lm gim u t pht trin v gim u t pht trin ko theo gim tng trng. Nh vy, thc t y l cn c liu lng ca chi tiu NSNN mc cho php nhm y

u t pht trin tng ln v tip theo l a tng trng kinh t ln cao m khng ko theo lm pht cao. SOURCE: TP CH NGN HNG S 10/2008

Ngn sch nh nc: Gnh nng tht thu

Gi email Bn in 01:22' PM Th ba, 12/05/2009

T Hong Bo Din n Doanh Nghip

Ngn sch Nh nc ang cng lc chu hai p lc nng n - nguy c tht thu cao do khng hong ti chnh th gii, v nhu cu chi cho cc chng trnh kch cu ln hn bao gi ht. Trong thng 5 ny, Chnh ph d kin s trnh ra phin hp Quc hi cc n nhm iu chnh mt s ch tiu kinh t v m ch cht, m mt trong s l mc bi chi ngn sch ln ti 8% GDP. Tht thu bao nhiu Tnh ton mt cch n gin nht, mc bi chi c th ln ti gn 145 ngn t ng (khong 8,5 t USD) nu cn c vo mc bi chi 87,3 ngn t ng, tng ng vi 4,82% GDP cho nm nay m Quc hi thng qua trong phin hp cui nm ngoi. y l mc bi chi ngn sch chnh thc ln nht trong nhiu nm nay nhm i ph vi nguy c suy gim cc ngun thu ngn sch Nh nc do tc ng ca suy thoi kinh t ton cu. Cu hi t ra l, cc ngun thu no s st gim, v v tng th ngn sch Nh nc c th tht thu bao nhiu so vi mc tiu tng thu d kin l 389,9 ngn t ng? Cu tr li chnh xc ch c th c vo cui nm ti chnh ny, nhng nhng d bo ca cc nh khoa hc, cc nh qun l cho thy th tnh hnh khng my sng sa. Theo mt nghin cu ca Vin Khoa hc Ti chnh, thu ngn sch Nh nc trong nm nay s gim khong 53.314 t ng do suy gim t ba ngun thu quan trng l thu ni a (gim 29.654 t ng), thu du th (gim 12.740 t ng), v thu xut nhp khu (gim 10.920 t ng). Cn phi nhn mnh rng, cc tc gi a ra nhiu tham s gn vi din bin thc t nh gi du, mc thu ca ba thng u nm v d bo tng trng kinh t l 5,05% cho nm nay. iu ny c ngha l nghin cu ny tng i khoa hc v ng iu vi thc t. Nhng cng c nhiu d bo bi quan hn. Theo tnh ton ca ng V nh nh, Vin Nghin cu th trng gi c, so vi d ton, tng thu ngn sch Nh nc s gim 130 ngn t ng theo kch bn xu, v gim 49 ngn t ng theo kch bn

tt. Trong khi , theo Ph v trng V Ti chnh ngn sch Quc hi Nguyn Minh Tn, B Ti Chnh va gi mt bo co ln Quc hi, trong tha nhn rng, thu ngn sch nm nay c th gim 40 - 60 ngn t ng so vi d kin. Mc thu ny l thp hn so vi c tnh ca Ph ch tch Quc hi Nguyn c Kin, ngi cho rng ngn sch s st gim khong 90 ngn t ng trong nm nay. Bn cnh , cc tnh ton ca nhiu chuyn gia t B Ti chnh, B K hoch v u t, Ngn hng Nh nc m Doanh Nhn tip cn c cng u chi s quan im rng, tht thu nm nay l tng i ln. Bi chi by nhiu Liu con s bi chi ngn sch 8% GDP thc t s l bao nhiu trong bi cnh mc tng trng kinh t s ch cn khong 5% v cc ch s kinh t v m lin quan khc cng u phi gim xung? V liu rng n c cho cc chng trnh kch cu m Chnh ph cng b c tnh ton l ln ti gn 14 t USD? Hi vng rng, con s c th s c bit khi Quc hi hp trong thng 5 ny, nhng nhng tnh ton ca cc nh nghin cu cho thy iu ny l tng i phc tp. Theo Vin Khoa hc Ti chnh, ngay c khi Chnh ph duy tr chi nh d ton (gm 112,8 ngn t cho u t pht trin, v 305,0 ngn t cho chi thng xuyn) th bi chi ngn sch thc t l 7,76% GDP, cn c vo mc ht thu 53.314 ngn t ng m h tnh ton. Trong khi , theo tnh ton ca ng nh, thm ht ngn sch ti thiu l 127,2 ngn t ng (khong 7% GDP), v ti a ln ti 208,2 ngn t ng (khong 11,5% GDP) nu cn c trn mc tng chi ngn sch khng vt d ton c Quc hi thng qua. Tuy vy, gi c cc con s ny l iu khng d dng, khi s chi thc t lun cao hn d ton. V d, thc chi tng ti 20,7% nm 2008 v 12,9% nm 2007. iu ny chng t k lut chi ngn sch cha c duy tr cht ch, ng nh ni. R rng, khng hong kinh t ton cu ang tc ng tiu cc n ngn sch Vit Nam. V vy, Chnh ph nn c nhng gii php thn trng trong chi ngn sch, khng y thm ht ngn sch ln qu cao, gy p lc ln chnh sch ti kha cho nhng nm tip theo, ng ni. Liu bi chi ngn sch c dng 8% GDP? Theo mt bo co ca B K hoch v u t, chi ngn sch lun vt d ton k hoch v nm sau cao hn nm trc. T trng chi ngn sch tng t 28,7% GDP trong giai on 2001-2005 ln 32% GDP trong giai on 2006 - 2006. Theo tnh ton, ngn sch mi ch p ng khong 60% chi cn thit ti thiu, d mc thu ngn sch nhiu hn v lun tng. Do chi ngn sch cao, nn d thu ngn sch tng nhanh, thm ht ngn sch vn lun mc 5% GDP. Tuy nhin, bo co ny tha nhn, ngoi ra cn c nhng khon chi ngoi ngn sch m nu a ht vo chi ngn sch th mc bi chi c th ln n 10%. y l mt t l qu cao, dn

n ri ro ln v kh nng tr n trong tng lai. Gn y, thm ht ngn sch c b p bng cc khon vay trong v ngoi nc di hnh thc pht hnh tri phiu. Tuy vy, hin nay cha r ngun kinh ph chi tr khi cc tri phiu n hn thanh ton l g. Theo Ngn hng Pht trin Chu , trong nm 2009, thm ht ti kha ca Vit Nam c d bo s tng ln 9,8% GDP, phn ln l do suy gim trong ngun thu t du m, gim thu thu nhp doanh nghip, tng trng kinh t chm li, v cc bin php kch thch ti chnh. Do thm ht ti kha ln, n cng v n c bo m ca Nh nc s tng t mc 39,7% GDP nm 2008 ln mc 45,8% nm 2009. Trong ngn hn, Chnh ph c th thc y mc tng trng ang trng xung thng qua cc chnh sch kinh t v m m rng. Tuy nhin, chnh sch ti kha m rng nhiu kh nng s lm tng thm ht ngn sch v gnh nng n cng. Sau ny, Chnh ph c th s thy kh khn trong vic kim ch thm ht ti chnh do phi thanh ton cc khon vay ln hn v do vic tng thu v gim chi tiu s gp phi s phn khng. B p thm ht ngn sch bng ngun vn trong nc s lm tng lng cung tin hoc hn ch u t t nhn, hoc c hai iu ny, v trong trung hn c th lm tng lm pht v gy cn tr ti tng trng. B p thm ht ngn sch bng ngun vn bn ngoi s lm tng gnh nng n nc ngoi. Chnh sch ti kha v tin t m rng (nh hin nay) s lm tng thm ht ti khon vng lai tng i ln v c th li khin cho tnh hnh kinh t v m bt n tr li.

/3

/8