TRNG I HC CNG NGHIP TP H

CH MINH
TRUNG TM CNG NGH HA
BI GING
HA HC V
HA L
POLYMER
Tp H Ch Minh 6-2010
Ha hc ha l polymer
Chng 1: Nhng khi nim c bn v hp cht polymer
1.1 Lch s pht trin ngnh polymer
Cc hp cht hu c c khi lng phn t ln gi l hp cht cao phn t
hay polymer, c hnh thnh trong thin nhin t nhng ngy u tn ti ca
tri t. th d : xenlulz ( thnh phn ch yu ca thc vt), protit ( thnh phn ch
yu ca t bo sng)
T thi xa xa ngi ta bit s dng si bng, si t tm, si len lm
qun o. Ngi i cp c xa bit s dng giy polymer vit th cho n khi tm
ra c phng php iu ch hp cht cao phn t khc l giy
Nm 1833, Gay lussac tng hp c polyester khi un nng acid lactic,
Braconot iu ch c Nitroxenloloz bng phng php chuyn ho ng dng.
T m ra thi k mi, thi k tng hp polymer bng phng php ho hc v i
su vo nghin cu cu trc ca polymer thin nhin.
n cui th k 19 v u th k 20 vic nghin cu hp cht polymer c
pht trin mnh m.
Nh nhng thnh tu ca khoa hc k thut ngi ta p dng nhng
phng php vt l hin i nghin cu cu trc polymer v a ra kt lun:
Hp cht polymer l t hp ca cc phn t c ln khc nhau v cu
trc v thnh phn n v cu trc monomer trong mch phn t
Cc nguyn t hnh thnh mch chnh ca phn t ln c th tn ti
dng si v c th dao ng xung quanh lin kt ho tr, lm thay i cu dng ca
i phn t.
Tnh cht ca polymer ph thuc vo khi lng phn t, cu trc thnh
phn ho hc ca phn t, cng nh s tng tc ca cc phn t.
Dung dch polymer l mt h bn nhit ng hc, khng khc vi dung dch
ca hp cht thp phn t, nhng lc t hp v solvate ho ln ngay trong dung
dch long
Ngy nay vi s pht trin mnh m ca khoa hc thc y s pht trin
mnh m v ng dng rng ri ca cc hp cht polymer.
Th d: cao su l vt liu khng th thiu trong ngnh giao thng vn ti
Trang 2
Ha hc ha l polymer
nha Polyethylene (PE) , polypropylene (PP), PS, ABS m sn phm gia dng ca
n khng th thiu trong sinh hot hng ngy .Polyester khng no, epoxy, PF, UF
l nha nn cho vt liu composite. Hn th na c th tng hp c polymer tinh
th lng ng dng lm mng hnh tinh th lng
1.2 Khi nimc bn
Polymer: l hp cht cao phn t cha nhiu nhm nguyn t lin kt vi
nhau bng lin kt ho.
Monomer: l nhng hp cht c bn ban u chuyn ho thnh polymer.
Olygome: polyme khi lng phn t thp (hp cht trung gian), cha mang
nhng c trng tnh cht nh polyme. S phn bit gia oligome v
polyme khng r rng, tuy nhin oligome khng c s thay i r rng vi
nhng tnh cht quan trng.
Mc xch c s: l nhng nhm nguyn t lp i lp li trong phn t
polymer
on mch: l mt gi tr trng lng ca cc mc xch lin nhau sao cho
s dch chuyn ca mc xch lin sau khng ph thuc vo mc xch ban
u
Nhm cui: l nhm nguyn t c trng nm cui mch polymer. Nhng
olygomer hot ng c cha nhm cui c kh nng tham gia phn ng
trng hp, thng c dng tng hp copolyme v polymer khng
gian.
trng hp (n): biu th s mc xch c s c trong i phn t ca
polymer

m
M
n
M: khi lng phn t trung bnh ca Polymer
m : khi lng phn t ca mc xch
Khi lng phn t ca polymer
Khi lng phn t trung bnh s M
n

i
i
i
i i
n
N
M N
M
M
i
: khi lng phn t ca mch i
N
i
: s phn t c khi lng Mi c trong h
Trang 3
Ha hc ha l polymer
Khi lng phn t trung bnh s th hin phn s hc cc mch hin din
trong hn hp.
Khi lng phn t trung bnh khi Mw

i
i i
i i
i
N M
N M
W
:
W
i
Phn khi lng ca mch phn t c trng hp i

i
i i
w M W M
Khi lng trung bnh khi l tng khi lng cc thnh phn tnh trung bnh
theo phn khi lng ca tng loi mch c trng hp khc nhau.
Ch s a phn tn IP : c trng cho phn tn ca mu polymer
n
w
P
M
M
I
+ IP = 1 ng nht v trng hp trong ton mu polymer (iu ny
khng c thc)
+ IP > 1 : mu polymer c a phn tn , IP cn ln mu cng phn tn
+ Th d : Trong cao su tng hp Ip = 2 trong khi cao su thin
nhin c a phn tn tng ng 5.
1.3 Danh php
Danh php ca polymer ch yu da vo tn ca monomer, hp cht tng hp
thnh polymer v c thm vo pha trc t poly.
Th d Ethylene ( polyethylene)
Propylene ( polypropylene)
Polyester c hnh thnh t phn n ca di alcol v di acid
1.4 Phn loi
Polymer c phn loi theo nhiu cch khc nhau
Phn loi theo ngun gc: polymer thin nhin ( cao su, celluclose, tinh
bt, protide), polymer tng hp
Phn loi theo thnh phn ho hc ca mch chnh ca polymer
+ Polymer mch carbon: mch phn t c cu thnh t nguyn t
carbon. Polymer ny c hnh thnh t cc olyfine hay cc dn xut ca
hydrocarbon
+ Polymer d mch: mch chnh c hnh thnh t carbon v cc nguyn
t ph bin nh : S, O, N, P
Trang 4
Ha hc ha l polymer
+ Polymer v c: mch chnh ca polymer khng phi l carbon
Phn loi theo cu trc mch phn t
+ Polymer khng phn nhnh: - - - - A A A A- - - -
+ Polymer phn nhnh
+ Polymer mch c cu trc khng gian
1.5 S khc nhau gia hp cht cao phn t v hp cht thp phn t
V quan im ho hc: hp cht cao phn t khng khc g so vi hp cht
thp phn t. nhng cc hp cht cao phn t c kch ln, cng knh kh dch
chuyn chnh v th kh nng phn ng ca cc nhm chc l chm so vi nhm
chc ca hp cht thp phn t
S khc nhau c bn gia hp cht cao phn t v thp phn t l tnh cht
vt l. Cc polymer c khi lng phn t ln, lc tng tc gia cc phn t ln
cho nn nhit si, nhit nng chy, t khi cao hn hp cht thp phn t nht
l i vi polymer c tnh phn cc ln.
Dung dch polymer c nht cao, ngay c trong dung dch long ca
polymer nht cng cao hn nht ca dung dch c ca hp cht thp phn
t. Khi ho tan polymer vo dung mi th qu trnh ho tan thng chm v phi qua
giai on trung gian l trng ln trc sau mi ho tan. Thm ch c nhng
polymer khng tan trong dung mi no.
Cc si, mng polymer c bn c hc khc nhau, khc vi hp cht thp
phn t, c bit ph thuc vo hnh dng, cu trc v bn cht phn b tng h
ca cc phn t v nhit . Khi c ngoi lc tc dng th cc hp cht cao phn t
khng bin dng hon ton ngay nh hp cht thp phn t m phi tri qua thi
gian nht nh. Thi gian ny cng di nu nhit thp. mt s polymer nh cao
su s bin dng thun nghch gp hang nghn ln so vi hp cht thp phn t.
Trang 5
Ha hc ha l polymer
1.6 Cu to cu trc polymer
Polyme l nhng phn t mch ln, cu to t nhiu nhm ho hc c thnh
phn ging nhau hoc khc nhau. Cc nhm ho hc ny c gi l mt xch. Cc
mt xch sp xp trong mch theo mt trnh t u n hay khng u n, c th
phn nhnh hay c cu to mng li v cu to khng gian bt k. Phn t mch
di c mc i xng ln. Chiu di rt ln so vi nhiu ngang, chng un khc
hoc cun ri. S d c hin tng ny l do chuyn ng quay ni ti ca phn t
do mch qu di v do c cc quyt nh mm ca mch.
1.6.1Tnh bt ng hng.
Khi tc dng ngoi lc ln mu theo hai hng khc nhau, lc tc dng theo
chiu dc cn phi ln th mu mi b bin dng hoc b t. Trong khi hng lc
tc dng ngang nh nhng mu b bin dng (hoc b t) . Hin tng khng
ng nht v tnh cht ca polymer gi l tnh bt ng hng.
S d c tnh cht l do cc phn t nh hng, sp xp theo chiu ca
ngoi lc tc dng. Mun lm bin dng theo chiu dc cc phn t cn phi tc
dng lc rt ln tc ng ln mi ni ho hc v gc ho tr. Nh vy c ngha l
bn theo chiu dc phn t kh ln.
Mun lm bin dng theo chiu ngang cc phn t ch cn dng mt lc
thng c lc tc dng tng h gia cc phn t. Nng lng lin kt ny b
hn rt nhiu so vi nng lng lin kt ca cc mi ni ho hc, do vy bn
cng km hn.
Hin tng bt ng hng c th thy r nht tnh cht ca si.
1.6.2Tnh c cc ca polymer
Nhng polymer m phn t c cc mi ni c cc khng i xng vi nhau,
l nhng polymer c cc ( lng cc). Cc phn t khng c mi ni c cc hoc
c nhng sp xp i xng v cn bng vi nhau gi l cc polyme khng cc.
Mi ni gia cc nguyn t l c cc khi s phn b mt cc m my
in t do mi ni to ra khng i xng. V d trong phn t HF, mt m my
in t nguyn t F ln hn nguyn t H.
Mc c cc c nh gi bng i lng mmen lng cc (
o
).
Moment lng cc bng tch s i lng in tch q v khong cch gia cc in
tch :

o
= q.l
Trang 6
C
C
H
H H
H
5,1A
0
CH
2
CH
2
CH
2
CH
2
CH
2
C
C
CH
2
CH
2
CH
2
CH
2
CH
2
CH
2 CH
2
C
C
C
CH
CH
CH
CH
3
CH
3 CH
3
8,16A
0
Ha hc ha l polymer
Khong cch gia cc in tch cng ln, th moment lng cc cng ln v
phn t cng c cc. S dch chuyn ca in t t khng th vt khi kch thc
phn t v vo khong 10
-8
cm.
Cc polymer cu to theo loi hydrocacbon u khng c cc, v d nh:
polyetylen, polypropylencc loi c cc ln nh ru polyvinylic, tinh btv
chng cha nhiu nhm c cc mnh OH.
Tuy nhin, s c mt cc nhm c cc trong phn t khng phi lun lun th
hin c mc c cc ca phn t. Nu cc mi ni c cc trong phn t sp
xp i xng th in trng ca chng b tr ln nhau, nn mmen lng cc ca
phn t bng 0. Nh th mc c cc ca polymer c th xc nh c theo
c cc ca nhm c trong thnh phn polymer, nhng phi tnh n cch sp xp
ca cc nhm ny torng khng gian c i xng hay khng v phi tnh n mt
phn b ca chng dc theo mch.
1.6.3Hnh thi cu to v hnh thi sp xp.
Hnh thi cu to: trong mt mch polymer di c th c cc hnh thi cu to
khc nhau. V d nh polyisopren c hai hnh thi cu to bn vng:
Cu to trans guttapersa:
Hnh 1.1 : cu to trans-guttapersa
Hnh 1.2 : cu to cis-cao su thin nhin
Trang 7
H CH
3 H H CH
3
CH
3 CH
3
H
H CH
3
H
H
CH
3
CH
3 CH
3
H
Ha hc ha l polymer
Mt v d khc l polypropylen cng c hai hnh thi cu to bn vng l isotactic v
syndiotactic :
Hnh 1.3 : Cu to Isotactic
Cu to loi syn diotactic c dng sau (dng i xng) :
Hnh 1.4 : Cu to Syndiotactic
Mun bin i t trng thi trans sang trng thi cis hoc t trng thi
isotactic sang trng thi sindiotactic khng th bng cch quay ni ti trong phn t,
v trong cu to ca hai polyme ny u c gc R tng i ln, chng s lm cn
tr s quay ca phn t.
Mun thng sc cn ny, cn phi cung cp mt nng lng rt ln. Do
hai dng hnh thi cu to trn khng th bin i ln nhau c.
Nh vy : hnh thi cu to l s sp xp cc nguyn t trong khng gian
theo nhng v tr c nh ng vi cu to ho hc xc nh.
Hnh thi sp xp : l s thay i v tr cc nguyn t trong khng gian v
nng lng ca phn t do chuyn ng nhit lm xut hin s quay ni ti trong
phn t. Trong trng hp ny khng lm t cc lin kt ho hc.
Tm li : hnh thi cu to ca polymer l hnh thi bn vng, khng th bin
i ln nhau c. Cn hnh thi sp xp l do chuyn ng nhit lm cho cc nhm
nguyn t hoc mt xch trong phn t lun lun thay i v tr trong khng gian.
1.6.4Tnh mm do ca mch polymer
Cc tnh cht vt l ca hp cht cao phn t thng ph thuc vo cu to
ho hc ca chng. Mi quan h gia tnh cht vt l v cu to ho hc ca polyme
Trang 8
Ha hc ha l polymer
rt phc tp. Mun hiu c quan h ny, trc tin chng ta cn xt n mm
do ca mch cao phn t.
Nguyn nhn chnh lm cho mch polyme mm do l t s quay ni ti ca
cc phn t ring l trong phn t. Ngoi ra cn do kch thc ca mch polyme
khng cn i _ ngha l chiu di ca mch rt ln so vi chiu ngang.
S quay ni ti trong phn t l hin tng quay ca mt phn t tng ng
vi phn t khc trong phn t.
Xt s quay ni ti trong phn t polyme n gin, c lp, cc nguyn t
cacbon ch kt hp vi nhau bng lin kt .
Gi thuyt rng cc mt xch ca mch trng thi chuyn ng nhit, ngha
l mt mt xch c th quay tng i vi mt xch bn cnh. Khi gc quay ho tr
trong mch khng c nh v s quay ca lin kt l t do. Nh th cc mt xch
c th chim cc hnh thi sp xp bt k, ngha l c un khc cc i.
Hnh 1.5 : hin tng quay ni ti ca phn t polyme
Trong mch phn t polyme, cc gc ho tr l i lng hon ton xc nh,
khi cc mt xch quay th gc ho tr c th thay i nhng khng ng k. Nh th
v tr ca mt xch sau ph thuc vo mt xch trc. Nh vy thc t polyme khng
th quay hon ton t do, nh th mch phn t t thay i hnh thi sp xp hn,
nhng vn c kh nng un khc.
Nhng trong thc t, polymer l mt h thng gm nhiu i phn t, trong
s quay ni ti ca phn t b cn tr do lc tc dng tng h gia cc nguyn
t khng c lin kt ho hc vi nhau. Ngha l c th do lc tc dng gia cc
nguyn t trong cng mt mch (lc ni phn t), v gia cc nguyn t ca cc
mch khc nhau nhng nm cnh nhau (lc tc dng gia cc phn t)
Lc tc dng gia cc phn t trong polyme c th l lc lin kt hydr, lc
Vanderwal (tnh in), lc phn tn, lc nh hng, lc bin dng... Tuy nhin,
y chng ta ch quan tm n lc tng h ni phn t.
Trang 9
Ha hc ha l polymer
+ Tc dng tng h khong cch gn : l lc tc dng tng h gia cc
nguyn t hay nhm nguyn t gn nhau (gia cc nguyn t gia cc mt xch).
+ Tc dng tng h khong cch xa : l lc tc dng tng h gia cc
nguyn t v nhm nguyn t ca cc mt xch cch xa nhau. Lc ny xut hin
trong trng hp mch polyme cong hng n cc v tr gn nhau, v nh th gia
cc mt xch xut hin lc ko hoc lc y.
Do tc dng tng h khong gn gy cn tr quay t do.
Trong qu trnh quay ca mt phn t tng ng vi phn t khc trong
mch, lc ni phn t s lm thay i th nng ca mch polyme.
Nu mt v tr ca mt xch c th nng U
1
do chuyn ng nhit n v tr c th
nng U
2
th nng lng chuyn dch v tr ny n v tr khc l U.
V U quyt nh tnh mm do ca mch polyme v iu kin cn bng
nhit ng nn gi l mm nhit ng.
Tuy nhin ngoi kh nng un khc, cn c vn tc chuyn dch t v tr ny
ti v tr khc. V vn tc bin i hnh thi sp xp ph thuc vo t l thm th nng
quay ni ti U
0
v nng lng ca ngoi lc. Do , U
0
cn c gi l mm
ng hc.
Hai mm do nhit ng v ng hc c th khng trng nhau khi mm
nhit ng hc ln, vn tc quay ca cc mt xch c th b (mch vn c th
cng).
S quay v s chuyn dch ca cc mt xch t mt v tr ny ti mt v tr
khc ch xy ra khi c nng lng d tr cn thit. iu c ngha khng phi cc
mt xch c th chim bt k mt v tr no trong khng gian, m ch c mt s v tr
cho php do c mt lc tc dng tng h, tuy nhin nu i phn t khng c nng
lng d tr cn thit th cc mt xch khng th quay, nhng chng c th chuyn
ng nhit c trng (cc dao ng xung quanh cc v tr c nng lng cc tiu).
Dao ng ny cng to cho polyme mm do, dao ng cng ln mch cng
mm.
Trang 10
Ha hc ha l polymer
1.6.5Khi nim hin i v cu trc ngoi vi phn t polymer.
Nh chng ta bit, tnh cht cc hp cht thp phn t trng thi ngng
t khng nhng ch ph thuc vo thnh phn v cu to, m cn ph thuc vo s
sp xp tng h gia chng vi nhau, c ngha l cu trc ca vt th. in hnh
nht l hin tng chuyn pha (nng chy, kt tinh hoc chuyn t mt dng tinh
th ny v dng khc...), khi hng lot cc tnh cht l hc thay i do s bin i
cu trc.
cc cht lng, cc phn t lun sp xp theo th t gn v khi kt tinh xut
hin th t xa. Trong nhiu nm, vic nghin cu trt t sp xp ca cc i phn t
gii thch c kh nng tng hp polyme trng thi tinh th hoc v nh hnh
v nghin cu dng mng li tinh th.
Cu trc ca polyme theo thuyt cu to mixel , th mi mixel l mt tp
hp cc i phn t mch cng di dng b. Nhng thuyt ny khng th gii
thch c cc tnh cht ca polyme v hon ton khng th gii thch c qu
trnh ho tan ca polyme.
S pht trin ca nhng gi thuyt v mm do ca mch polyme cng
nh nhng ti liu thc nghim v cu trc ca chng a n vic to nn gi
thuyt v s sp xp tng h trong cu trc ca polyme. Chng hn ngi ta coi
cao su nh l mt tp hp cc mch rt di v cun ri li vi nhau. Di nh
hng nhit, chng lun lun thay i hnh dng.
Ngoi ra cn c gi thuyt khc a ra m hnh mu polyme tinh th, trong
cng tn ti cc vng tinh th v v nh hnh v mt mch phn t c th i qua cc
vng tinh th v v nh hnh. Theo m hnh ny, cc vng v nh hnh cc mch
phn t c th nm cun ri li vi nhau.
Ngy nay, nhng kt qu nghin cu bng knh hin vi in t, ngi ta a
ra nhng l thuyt mi l thuyt v cu trc ngoi vi phn t polyme : l cu trc
bt k, c to nn do s sp xp khc nhau ca cc i phn t, hay ni mt
cch khc l polyme c c trng bng nhiu loi cu trc ngoi vi phn t
trng thi tinh th v bi kh nng n nh trnh t sp xp ngay t trong trng thi
v nh hnh.
Cu trc ngoi vi phn t ca polyme v nh hnh
Nu nh cc i phn t mm do, th chng s cun li thnh nhng ht
hnh cu v i gi l cu trc dng cu. S sp xp tng h cc phn ca i
Trang 11
Ha hc ha l polymer
mch phn t bn trong cu trc ny khng theo th t no c. V nu nh mt
polyme c cu dng hnh cu th n nm trng thi v nh hnh.
Trong nhng dung dch long, phn ln cc i phn t c dng hnh cu, cho nn
phng php chung a polyme v cu trc c dng hnh cu l lm bay hi
dung mi khi dung dch nhit tng i thp.
C s hnh thnh hnh cu l do ni lc phn t ln hn nhiu so vi lc tc
dng tng h gia cc phn t. Nhng chuyn t dng thng v dng cu,
mch phn t cn c mm do ln hn c th cun trn li. Lc tc dng
tng h gia cc nhm nguyn t trong mch cng ln th mch cng c kh nng
chuyn vo dng cu. Cho nn i khi nhng mch phn t rt cng nhng c ni
lc phn t ln nn vn c th dng cu. Trong khi nhng i phn t khng
cc, mch mm vn c cu trc dng thng.
Dung dch cc polyme dng cu, c nht thp hn v ph hp vi nh
lut Einstein v n cng ging nh nhng dung dch keo bnh thng khc. trng
thi thu tinh chng khng c bin dng mm cao nn bt buc gin. bn ca
chng ph thuc vo gii hn phn chia b mt gia cc ht hnh cu vi nhau. Nu
nh kt b cht ch th polyme trong sut v c bn cao hn. Trong trng hp
ngc li chng s c v c bn gim i. Mch phn t c dng cu s to
thun li trong qu trnh ho tan polyme.
Ngoi ra nhng polyme mch cng th i phn t khng th cun trn li m
n dng thng ( trng thi bt i xng) hay cn gi l di dng b. c im
ca dng b l l chiu di ca n ln hn rt nhiu so vi chiu di ca tng mch
ring bit.
Nu nh polyme trng thi mm cao : i vi nhng mch i phn t rt
mm do v linh ng th cc ht hnh cu c th lin kt li vi nhau thnh ht c
kch thc ln hn. i vi nhng mch khng cng lm, hoc nu lc tc dng ni
phn t ln, th ht dng cu n phn t c th tn ti nng kh ln, thm
ch c trng thi rn. Nh vy thy rng iu kin xut hin cu trc dng cu
c th do mch i phn t ring bit cun trn li hoc c th c to thnh trc
tip trong qu trnh trng hp.
Qua y, ta thy rng trng thi v nh hnh, cc phn t polyme khng
phi lc no cng trng thi cun ri, hoc sp xp khng theo mt trt t no, tri
li chng c th sp sp theo nhng th t nht nh v chnh l iu kin c bn
u tin polyme c th kt tinh.
Trang 12
Ha hc ha l polymer
Cu trc ngoi vi phn t ca polyme tinh th.
Chng ta bit rng, nhng n v cu trc thng c nhiu kh nng
pht trin thnh dng cu trc c mc th t cao hn. V vy, chng ta c bit
ch n cu trc ngoi vi phn t dng b. trng thi v nh hnh, cc cu
trc dng b c hnh dng cn i v trong mt s trng hp c kh nng tp hp
li v to thnh cc fibril hoc zendrit c kch thc ln hn. Nh vy trong qu trnh
kt tinh polyme s hnh thnh nn nhiu dng cu trc ngoi vi phn t phc tp.
Trong cu trc dng b cc i phn t sp xp song song v ni tip.
Nu cu trc dng b t nhng mch phn t khng iu ho, th i phn t b un
cong li thnh hnh dng c nhiu gc cnh v khi khng th tham gia vo qu
trnh kt tinh c.
Cu trc dng b khi tham gia vo qu trnh kt tinh c gii hn phn chia v
c c trng bng sc cng b mt. Khi n tr thnh pha mi_ pha tinh th.
i vi nhng cu trc nh vy ng sut ni ti s nh, nhng nhng cu trc di
v mng c nng lng b mt d, do chng c kh nng gp li di dng
bng gp v khi b mt khng ln.
Hnh 1.6 : B thng Hnh .7 : B c dng gp khc
N khng ch dng li dng bng gp m cn c th sp xp li to
thnh cu to di dng tm nhm gim sc cng b mt.
Hnh 1.8 : Cu trc dng tm t bng gp
Nh vy thy rng, pha tinh th ca polyme l mt tp hp gm nhiu dng
cu trc phc tp, trong c th c nhng vng cha hon chnh do s quay ca
b hoc do cch sp xp khng iu ho ca mch. V cng l mt trong nhng
c im ca polyme tinh th.
Trang 13
Ha hc ha l polymer
Theo V.A.Carghin (Vin s Nga), tt c cc loi cu trc ngoi vi phn t
polymer c th bao gm 4 nhm sau :
Nhm 1 : cu trc dng cu thng tn ti cc dng polymer v nh hnh
c tng hp bng phng php trng ngng
Nhm 2 : cu trc dng vch c trng cho cc polymer nm trng thi
mm cao ( cao su).
Nhm 3 : cu trc dng si c trng cho cc loi polymer v nh hnh c
trt t n nh cao tng hp bng phng php trng hp.
Nhm 4 : cu trc cc tinh th c kch thc ln to thnh polymer tinh th.
Trang 14
Ha hc ha l polymer
Chng 2: Phn ng tng hp cc hp cht polymer
2.1 Kh nng phn ng ca monomer
Monomer l nhng hp cht thp phn t. Cc monomer mun tham gia vo
phn ng to polymer th phi l hp cht a chc (t nht l hai chc). chc ca
monomer c th l hp cht cha ni i, ni ba hoc cc nhm chc ( OH ,
COOH , CHO , NH
2
, SO
3
H )
Th d:
CH
2
= CH
2
: 2 chc ( c kh nng kt hp vi 2 H)
CH CH : 4 chc ( c kh nng kt hp vi 4H )
2.2 iu kin phn ng
T l cu t :
T l cu t tham gia phn ng quyt nh s chc hot ng
Th d: Tng hp nha phenolformadehyde (PF)
Nu pH < 7 v t l P:F = 1 : 1 polymer to thnh l mch thng ( Novolac)
OH
CH
2
H
2
C
n
Nu pH < 7 v t l P:F < 1 polymer to thnh c cu trc nhnh ( resol )
hoc khng gian ( rezit)
OH
CH
2
H
2
C
n
CH
2
Nhit
Nhit l yu t quan trong trong phn ng tng hp cc hp cht cao phn
t. nhit khc nhau c th s xy ra phn ng khc nhau nu c nhiu phn ng
xy ra trong hn hp
Trang 15
Ha hc ha l polymer
Xc tc
Hn 90% cc phn ng ho hc u s dng xc tc. Xc tc c th s lm
gim nhit , lm tng tc phn ng. Xc tc s nh hng to sn phm, hiu
xut chuyn ha
Nguyn liu
Cc monomer l ngun nguyn liu tng hp polymer. Ngun nguyn liu
c th thu c trc tip t kh thin nhin hay qu trnh chng ct du m nh
etylen, propylene,
Cc monomer cng c iu ch t cc monomer khc
2.3 Phn ng trng hp
Trng hp l phn ng kt hp ca cc monomer to thnh polymer m
thnh phn ho hc ca cc mc xch c s khng khc vi thnh phn ca cc
monomer ban u
nA ( A )
n

H
2
C CH
2
H
2
C CH
2
n
n
2.3.1. Phn ng trng hp gc
Phn ng trng hp gc l phn ng to polymer t cc monomer cha
ni i (lin kt etylen).
Cc giai on ca phn ng
Giai on khi mo v tc nhn khi mo
Giai on ny cc gc t do ca monomer sinh ra do s tc kch ca cc gc
t do ca cht khi mo v cc tc nhn vt l bn ngoi.

o o
o
M R M
R R R
+
2
+ Khi mo ho hc: cc cht khi mo : hp cht azo (hoc diazo),
peroxide ( hoc hydroperoxide)
o o
o
ROO R ROOR
N R R N N R
+
+
'
2
+ Khi mo bng tc nhn vt l: tia
... , , , X
cc tc nhn vt l tc
kch vo monomer sinh ra gc t do ca monomer
Giai on pht trin mch:
Giai on ny xy ra phn ng ca cc gc t do ca monomer to polymer.
Trang 16
Ha hc ha l polymer
c im ca giai on ny tc ca phn ng s gim dn theo thi gian
do trng lng phnt t polymer tng v lm kh nng phn ng gim.
Giai an ngt mch
Ngt mch nh phn t: do s ti hp ca gc t do
- Ti hp gc t do ca hai polymer
- Ti hp gc t do ca polymer v gc t do ca tc nhn khi mo
Ngt mch n phn t: do nht ca polymer tng lm gim kh nng phn ng
v cui cng ngt mch hon ton.
2.3.2. ng hc phn ng trng hp gc
nghin cu qu trnh trng hp ngi ta thng nht cc qui uc nh sau:
Qu trnh trng hp s pht trin n trng thi n nh th vn tc sinh ra
gc t do bng vn tc ngt mch.
Cc monomer ch tiu hao trong qu trnh pht trin mch
Qu trnh truyn mch (nu c) khng lm thay i hot tnh ca monomer
Vn tc trng hp gc

I 2 I
o
k
2

+ R I M
1
k

+ M R M R
2
k
R MR R MR
3
k
+

Vn tc phn hy cht khi mo v
o
[ ]
[ ] I k
dt
I d
v
o o

Vn tc to gc t do v
1
,
Do nng
I 2 I

nn v
1
= 2v
o
Suy ra:
[ ]
[ ] [ ] I k I k . f 2
dt
R d
v
1 o 1

Vi f l t l gc t do phn ng trn tng gc t do hnh thnh

Vn tc pht trin mch v
2
[ ]
[ ][ ] M R k
dt
R d
v
2 2

Vn tc gt mch v
3
[ ]
[ ]
2
3 3
R . k
dt
R d
v

Khi t trng thi n nh v
1
= v
3
Trang 17
Ha hc ha l polymer
Suy ra: [ ] [ ]
2
3 1
R k I k

[ ]
[ ]
2
1
3
1
k
I k
R
1
]
1

Vn tc phn ng trng hp c quyt nh bi vn tc pht trin mch
[ ][ ] [ ][ ] 2
1 2
1
3
1
2 2 2
I M
k
k
k M R k v v

,
_

.
t
2
1
3
1
2
k
k
k K

,
_

[ ][ ] 2
1
I M K v
Vn tc trng hp gc t l thun vi nng monomer v cn bc 2 ca
nng cht khi mo.
2.3.3. Cc yu t nh hng n qu trnh trng hp gc
nh hng ca oxy v tp cht:
Ty theo bn cht ca monomer v iu kin phn ng m oxy v cc tp
cht nh hng n qu trnh phn ng. cc tp cht v oxy c th tc dng vi
monomer to hp cht hot ng kch thch phn ng hoc to hp cht bn gy c
ch phn ng. V vy, qu trnh phn ng i hi monomer phi tht tinh khit v
thc hin trong mi trng kh tr.
nh hng ca nhit :
nh hng ca nhit rt phc tp. Song, bng thc nghim thy c khi
nhit tng ln 10
o
C th tc tng 2 n 3 ln v tc tng lm gim khi lng
phn t trung bnh polymer v kh nng to mch nhnh nhiu hn do tc truyn
mch tng.
nh hng nng cht khi mo (xem phn tn)
nh hng ca nng monomer:
Khi nng monomer tng th vn tc trng hp tng v trng hp trung
bnh cng tng
nh hng ca p sut:
Ni chung khi p sut thp v trung bnh th khng nh hng n qu trnh
phn ng. Song, p sut khong 1000 atm, vn tc trng hp v trng hp
trung bnh cng tng.
Trang 18
Ha hc ha l polymer
2.4 Trng hp ion
c im
Phn ng xy ra di tc dng ca xc tc, c tnh chn lc
Vn tc phn ng trng hp ion ln hn rt nhiu so vi phn ng trng
hp gc
Trng hp ion thng c tin hnh trong dung dch, nn phn ng ph
thuc rt nhiu vo dung mi
Trng hp cation
Trng hp cation dng cht khi mo l acid hay tc nhn i in t v
thng xy ra bng vic m ni i C = C to thnh ion carbonion

Y
H
2
C CH
R
Y CH
2
CHR
+
Trng hp anion
Trng hp anion vi cht khi mo l base hay mt anion to thnh anion
carbonion
X H
2
C CH
R
X CH
2
CHR
+
2.5 Cc phng php trng hp polymer
Trng hp khi
Phn ng khi mo v pht trin trong mi trng monomer tinh khit c th
c hoc khng c dung mi ca monomer to thnh
c im: phn ng ny n gin, polymer sch. Tuy nhin, cng c kh
khn l nht ca dung dch cao dn n nhit cc b dn n polymer to thnh
c phn tn cao v sn phm to thnh dng khi, kh c ly sn phm v gia
cng gp nhiu kh khn.
Trng hp huyn ph
Cc monomer phn tn thnh nhng git nh (t vi micromet n 0,1 mm)
trong mi trng lin tc. Nng monomer ln (50%). Cht khi mo tao trong git
monomer v ng hc phn ng ging nh trng hp khi
Cht n nh thng s dng: gelatin, tinh bt, ru polyvynilic. Phng
php ny cho sn phm kh tinh khit v c th tch polymer ra khi mi trng
phn tn bng p sut thp
Trng hp nh tng
Cc monomer phn tn thnh nhng git nh (0,05 n 5 nm).
Trang 19
Ha hc ha l polymer
Phng php ny khc vi phng php trng hp huyn ph ch: nng
cht nh ha ln, cht khi mo tan trong mi trng lin tc v phn ng xy ra
trn b mt mixen keo.
Cc cht nh ha thng s dng l cc loi x phng oleate, palmitate,
laurate kim loi kim, mui natri ca cc sulfo acid thm.
Trng hp dung dch
S dng dung mi ha tan c monomer v polymer.
Phng php ny khng kinh t do thu hi dung mi v lm kh sn phm
gp nhiu kh khn.
2.6 Phn ng ng trng hp
ng trng hp l qu trnh trng hp ng thi hai hay nhiu loi monomer
vi nhau.
2.6.1. ng hc ca phn ng ng trng hp theo c ch thng k
Trong hn hp phn ng c hai loi monomer M
1
v M
2
, tin hnh ng trng
hp gc c th c 4 kh nng pht trin mch:

+
1
11
R M R
K
1 1
[ ][ ]
1 1 11 1
M R K V

+
2
K
2 1
R M R
1 2
[ ][ ]
2 1 12 2
M R K V

+
1
K
1 2
R M R
21
[ ][ ]
1 2 21 3
M R K V

+
2
K
2 2
R M R
22
[ ][ ]
2 2 22 3
M R K V

M
1
, M
2
: phn t monomer

1
R ,

2
R : gc t do ca polymer vi mt xch cui cng l M
1
v M
2
K
11
, K
12
, K
22
, K
21
l hng s tc phn ng
Thnh phn ca copolymer ph thc vo hot ng ca

1
R ,

2
R v hot
ca M
1
v M
2
. Nu hot ng ca M
1
, M
2
v

1
R ,

2
R u bng nhau; K
11
tng
ng K
12
v K
22
tng ng K
21
thi thnh phn copolymer tng i l tng
(thnh phn ca copolymer gn vi thnh phn hai monomer trong hn hp phn
ng)
Thc t th hot ng ca cc monomer bao gi cng khc nhau, cu to
ha hc khc nhau, do nh gi hot ng v kh nng ng trng hp
ngi ta s dng i lng hng s ng trng hp r xc nh thnh phn ca
cc cu t trong copolymer.
12
11
1
K
K
r
;
21
22
2
K
K
r
Trang 20
Ha hc ha l polymer
Khi ng trng hp c cc trng hp sau c th xy ra
r
1
< 1; r
2
< 1 : hai cu t c khuynh hng ng trng hp ng ph
r
1
> 1; r
2
< 1 : copolymer giu cu t M
1
r
2
> 1; r
1
< 1 : copolymer giu cu t M
2
r
1
> 1; r
2
> 1 : hn hp hai polymer ring l, hoc kh to thnh copolymer
r
1
= r
2
= 0 trng hp trt t
r
1
= r
2
= 1 hn hp ng u, him c
2.6.2. Copolymer
Copolymer l mt i mch phn t m trong cu trc ca n c hai hay
nhiu nhm phn t (monomer, olygomer, polymer khi lng phn t thp) khc
nhau.
Tng hp copolymer c th bng phng php trng hp hay trng ngng
u quan trng l sn phm ca tng hai loi monomer M
1
v M
2
khng phi l hn
hp hay l s trn gia n
1
[M
1
] + n
2
[M
2
]. ng trng hp (hay ng trng ngng)
c ng dng nhiu trong thc t v lm thay i hay ci thin tnh cht ca cao
phn t theo mc ch s dng.
Th d: PS chu c nhit cao, gi r. Tuy nhin, PS c tnh dn v kh nhum
mu. ci thin tnh dn ca PS ta tin hnh ng trng hp PS vi cao su
butadien
Phn loi copolymer:
Copolymer mch thng (Block copolymer )
Block copolymer l loi polymer m trong phn t ca chng cha cc
monomer hoc mc xch lun phin nhau.
Phn ng to block copolymer:
Trang 21
Ha hc ha l polymer
Copolymer ghp ( graft copolymer)
Graft coplymer c tng hp t cc i mch phn t cn nhiu nhm hot
ng nm v tr nhnh trong phn t. Hoc c tng hp qua cc phn ng truyn
mch ca polymer. Tuy nhin phn ng truyn mch kh kim sot c v ng
thi sinh ra polymer khi.
2.7 Phn ng trng ngng
Phn ng trng ngng thng xy ra do phn ng ca cc nhm nh chc
to thnh polymer (c th c hoc khng tch ra hp cht thp phn t).
Cht ban u c nhm chc gi l monomer v cn phi c t nht hai nhm
chc khc nhau mi c kh nng phn ng.
Trang 22
Ha hc ha l polymer
c im chung ca phn ng trng ngng
Phn ng trng ngng ln mch do s tng tc ca monomer vi polymer
hoc gia cc i mch phn t vi nhau. Chnh v vy m polymer thu c c
a phn tn cao.
Nu cc monomer c nhiu hn hai chc v iu kin phn ng m sn
phm c th s thu c polymer phn nhnh hoc ba chiu
Phn ng trng ngng dng khi cc nhm chc phn ng ht. Thc t nhm
chc ca polymer c khi lng phn t ln rt kh phn ng do n ng khng
gian. Chnh v th sn phm polymer thng tn ti nhm chc hai u mch, v
loi nhm chc ph thuc vo hm lng ca monomer ban u.
Th d:
Phn ng to polyesther ( OH + HOOC )
Phn ng to polyamide ( NH
2
+ HOOC )
2.7.1Phn loi phn ng trng ngng
Trng ngng hai chiu (cc monomer tham gia phn ng c hai nhm chc
cng hoc khc nhau); trng ngng 3 chiu (cc monomer cha t nht ba nhm
chc).
Trng ngng ng th hoc trng ngng d th (hai loi monomer khng ha
tan vo nhau)
ng a t (ng trng ngng), trng ngng gia hai loi monomer vi nhau.
2.7.2Tnh chc trung bnh polymer
nh ngha: chc trung bnh f ca ca mt h phn ng (gm mt hay
nhiu loi polymer) l s lng trung bnh cc nhm chc hot ng trn mt
n v monomer.

i
i i
n
f n
f
n
i
: s monomer c trong h phn ng
f
i
: s chc ca mi monomer
Th d: hn hp phn ng gm: 8 monomer 3 chc v 12 monomer 2 chc
4 , 2
12 8
12) x (2 8) x 3 (
f
+
+

2.7.3. chuyn ha
chuyn ha ha hc c nh ngha l t l lng nhm chc phn
ng trn tng s nhm chc c trong h ti thi im bt k.
Trang 23
Ha hc ha l polymer
Xt h phn ng c chc trung bnh ln hn 2 ( f >2)
Vi: n
o
: s phn t ban u trt khi phn ng (s lng monomer)
n: s phn t thi im t (bao gm monomer v polymer)
thi im t = 0 s chc c trong h l: n
o.
f = N
o
Ti thi im t: s chc phn ng 2(n
o
- n)
Vy:
f n
] n n [ 2
p
0
0

1
]
1

o
n
n
1
f
2
p
Khi qut:
Thi im u phn ng t = 0

n = n
o

p = 0
Thi im cui phn ng t =

n << n
o

2
f
p
Cc trng hp c th:
- Mch thng: f = 2,
0
0
n
] n n [
p

'

1 p t
0 p 0 t
- trng hp trung bnh s:
n
DP
n
n
m
M
N
DP N
DP
o
i
i i
n

M: tng s mt xch c s c trong h (s mc xch c s tng

ng s monomer ban u)
m: s phn t polymer c trong h
suy ra
1
1
]
1

n
DP
1
1
f
2
p
Nhn xt:
- Nu phn ng trng ngng ch to ra mt phn t polymer (n = 1)
mch thng (c chc trung bnh bng 2) hoc mch khng gian (c
chc trung bnh ln hn 2) th trng ngng trung bnh v cng
ln v chuyn ha trung bnh tin n gi tr
f
2
- Trng hp trng ngng mch thng ( 2 f ), v trng hp ln v
cng th chuyn ha tin dn ti 1
1 p
D P
2 f
n

Trang 24
Ha hc ha l polymer
Trong trng hp trng ngng mch thng ( 2 f ), trng hp trung
bnh ph thuc vo chuyn ha ca h
p 1
1
DP 2 f
n

Vy c trng hp cao (thng polymer c tnh cht c l ng k
khi 50 DP
n
> ), th chuyn ha phi rt cao (i hi hu nh cc nhm chc u
phi phn ng ht)
100 DP 99 , 0 p
10 DP 9 , 0 p
n
n


Kt qu ny khc vi polymer thu c t phng php trng hp chui.
Ngoi ra, vai tr ca tp cht cng gi vai tr quan trng trong chuyn ha ca h
phn ng.
2.8 Phn ng bin i cu trc Polymer
Hoa hoc cac h p cht cao phn t co hai nhim vu :
Tng hp cac h p cht cao phn t.
Bin tinh cac cao phn t a co a ra mt loai cao phn t m i, cai
thin mt s tinh cht cu a polymer cha a p ng yu cu.
Cac phng phap bin tinh chi nh :
Phng phap hoa ly : cai tin cu truc nh : composit, h n hp blen,..
Phng pha p hoa hoc : thay i thanh phn hoa hoc. T nhng polyme co
s n (t ng hp, thin nhin ) qua chuyn ho a hoa hoc co 3 kha nng :
+ Thay i c u truc c s.
+ Tao polyme mi.
+ Tng h p polyme nhn tao (bin ti nh hoa hoc cac polyme t nhin )
Kt qua se cho ta nhng hp cht kinh t mi, tinh cht ky thut, gia tri
kinh t cao hn.
Vi du :
Cellulose : bi n ti nh hoa hoc cho ta cac san phm nh : giy, si visco,
ma ng phim a nh, thuc n, sn, keo dan, . . .
PVC : nu tip tuc clo ho a ta se co cac loai keo dan PVC co kha nng bam
dinh cao, b n mi trng. Lam a o ch ng chay ( si cloran ( %Cl > 60) ),
Trang 25
Ha hc ha l polymer
Tng phn cc, tng tinh cht c ly, tng kha nng chi u dung mi, tng
kha nng chng chay, chiu c nhit cao.
- CH
2
CH(Cl) - CH
2
CH(Cl) - CH
2
CH(Cl) - + Cl
2

- CH(Cl) C(Cl)
2
- CH(Cl) - CH(Cl) - CH(Cl) - C(Cl)
2
-
Polyvinyl acetat (CH
2
CHOCOCH
3
)
n
(PVAc) dung lam sn, keo dan da.
Nu thay mt phn mach b ng nhom OH ta co polyvinyl alcol co ti nh cam
quan du ng trong ky thut in, . . .
- CH
2
CH(COOCH
3
) - NaOH - CH
2
CH(OH) -
NR : san xut sn cao su clo, sa n phm co phn cc cao ( sn bam
c kim loai ), co kha nng chng chay, chiu c xng du nht.
NR -[CH
2
C (CH
3
) = CH CH
2
]
n
- + mCl
2

. . .-CH(Cl) (Cl)C (CH
3
) CH
2
CH
2
- CH
2
-(Cl)C (CH
3
) -CH(Cl) CH
2
- . ..
Phan ng bi n tinh epoxy lam keo dan : ba n cht nha epoxy co cng
cao, kho hoa tan ( do co phn cc cao ) dn n kho ng dung lam keo
dan, bin tinh bng axit beo (RCOOH ), gc R lam tng mm deo, giam
phn cc.
CH
2
CH CH CH
2
+ RCOOH
O O
ROOC CH
2
CH(OH) - . . . - CH(OH) CH
2
COOR
Tao mang li khng gian : lu ho a cao su thin nhin bng lu huy nh (S)
tinh nng c ly tng ln hang chuc ln, kha nng s du ng rng rai, . .
2.9 Phn ng phn hy polymer
Phn ng phn hy polymer la phan ng lam t lin kt hoa hoc trong mach
chinh cua phn t polyme, lam giam gia tri trong lng phn t trung binh cua
polyme a n lam thay i tinh cht vt ly, nhng khng lam thay i l n tha nh
phn hoa hoc cua no.
Theo thi gian va iu kin ba o quan, s dung, cac san phm polyme (nha,
cao su) giam d n va bin mt cac ti nh cht c ly cung nh nhng tinh cht cam
quan bn ngoa i nh chay nhao hay cng d n ln, o la hin tng lao hoa lm mt
tnh n i nh polymer.Nguyn nhn cu a qa trinh la o hoa la s t mach, bin i
trong cu truc mach phn t polyme d i nhiu yu t tac ng khac nhau ma trong
o chu yu la qua tri nh oxy hoa cua oxy khng khi.
Trang 26
Ha hc ha l polymer
Cc tc nhn phn hy polymer:
Nhit : Co kha nng gy pha huy mach polyme, nhit cao thuc y qu
trinh oxy hoa ma nh lit. Trong qua trinh gia cng nhit cao qua se lam phn huy
vt liu.
Mi trng : (axit, baz) co kha nng pha huy mach polymer , vi du nhom
COO d bi phn huy trong mi trng baz.
Bc xa : la nhng song co bc song ngn. Bc xa co bc song cang ngn
thi mc nng l ng cang cao. N u co thm tac nhn oxy thi mc phn huy
polyme cang cao. Tac nhn bc xa co kha nng phn huy polyme cao hn rt nhiu
so v i tac nhn nhit.
Oxy hoa : thng la hin tng kt h p (co xy, bc xa, mi trng m) se
phn huy nhanh.
Y nghia cua vic nghin cu phn huy polyme
Da vao phan ng phn huy co th xac inh c u ta o, cu truc polymer.
Mc phn huy phu hp lam giam khi lng polymer mt ph n d gia
cng.
Phn huy co th xy dng c ch gia cng : xy d ng pham vi gi i ha n
s dung san phm (chiu nhit, chiu bc xa).
Ba o v polymer : chn cht chng lao ho a, lam giam tinh nng cua polymer
d i tac du ng cua mi trng (nhit , cac tia bc xa, n mon).
Phn ng gel ha
Khi polymer c chc ln hn 2 phn ng s xy ra theo 3 chiu gi l
phn ng gel ha. Phn ng gel ha lm tng nht ca polymer rt nhanh ng
thi lng nhit sinh ra ln. Thc nghim thng xc nh c thi gian gel ca
phn ng c th thng qua nht ca polymer hoc nhit ca hn hp phn
ng. Khi nht ca polymer thay tng t ngt l thi im tc phn ng xy ra
nhanh nht, c th ly l im kt thc phn ng gel ha. Khi tc phn ng
gel ha tng nhanh ng thi s sinh ra lng nhit rt ln. Chnh v th thi gian
gel ca phn ng cng c th c xc nh khi nhit ca hn hp polymer tng
ln vi tc nhanh nht.
2.10 Phn ng khu mch
Phn ng to thnh cc lin kt cu ha hc hay cn gi l lin kt ngang
gia cc mch phn t polymer l phn ng khu mch. Phn ng cho polymer c
mng li khng gian. Cc phn ng c th xy ra trong qu trnh trng hp hay
Trang 27
Ha hc ha l polymer
trng ngng cng nh khi gia cng sn phm. Tuy nhin, phn ng khu mch
trong qu trnh tng hp polymer l phn ng ngoi mun v sn phm thu c
kh tan trong dung mi v kh nng chy khi gia nhit. Do khi tng hp polymer
ngi ta ch tng hp polymer mch thng hay mch nhnh m khng tng hp
polymer c cu trc khng gian, v khi gia cng ngi ta mi thc hin phn ng
to lin kt ngang cho sn phm
Phn ng khu mch trong cng ngh cao su gi l phn ng lu ho, cn
trong cng ngh cht do gi l phn ng ng rn cht do. Hai qu tnh ny u l
phn ng khu mch hay phn ng to thnh polymer ba chiu.
Trang 28
Ha hc ha l polymer
Chng 3: Tnh cht vt l c trng ca polymer
3.1. S bin dng ca polymer
Khi c lc ngoi tc dng vo vt th v n b thay i hnh dng gi l s
bin dng. Bin dng chia l hai loi: bin dng thun nghch v bin dng khng
thun nghch.
Bin dng thun nghch xy ra nhng vt th bin dng v s hi phc
li sau khi ngng lc tc dng. Nhng vt th ny l nhng vt th n hi v gi l
bin dng n hi.
Bin dng khng thun nghch xy ra nhng vt th vn gi nguyn hnh
dng sang khi ngng tc dng lc. nhng vt th ny l nhng vt th do v gi l
bin dng do
Polymer l vt th va c tnh n hi v do. khi polymer chu tc dng ca
ngoi lc th ch c mt phn n hi tr v trng thi ban u v mt phn b bin
dng.
c trng cho s n hi . ngi ta dng mun n hi. E

E
: ng sut ( kG/cm
2
hoc MP/cm
2
)
A
F


F : lc tc dng ( N )
A : tit din
S bin dng n hi cao
Bn cht ca s n hi ca polymer l dui thng nhng on mch gp
khc v s tr li trng thi ban u khi ngng tc dng lc.
Khi tc dng mt lc lm cho vt th bin dng v khi ngng tc dng lc th
vt th tr v trng thi ban u ngay lp tc , bin dng ny gi l bin dng n
hi cao.
Hin tng hi phc
Hin tng hi phc l mt qu trnh chuyn t trng thi khng cn bng v
trng thi cn bng theo thi gian.
Trang 29
Ha hc ha l polymer
Khi tc dng mt lc lm cho vt th bin dng v khi ngng tc dng vt th t t
tr v trng thi ban u ( c th quan sat c) gi l hi phc.
Hin tng tr
Hin tng tr l mt qu trnh khng hi phc hon ton ca ca vt th khi
chu tc ng ca cng mt ng sut khi tng v gim ng sut tc ng ln mu.

2
1
2
3.2. Cc trng thi vt l ca polymer
3.2.1. Trng thi t hp
Polymer cng c trng thi vt l ging nh cc hp cht thp phn t: kt tinh, lng
v thy tinh. Song polymer cn tn ti trng thi n hi cao. Polymer trng thi
n hi cao c tnh bin dng ln nn cng khng phi l thy tinh, v cng khng
c tnh chy thun nghch nh cht lng nn khng phi l th lng. s hnh thnh
trng thi n hi cao l do tnh do ca polymer. V th, polymer v nh hnh c 3
trng thi vt l: thy tinh, n hi cao ( cao su ) v chy nht.
3.2.2. S chuyn pha
S chuyn t trng thi ny sang trng thi khc (chuyn pha) c lin quan n
nhng thay i v hnh thi sp xp ca cc phn t v thay i tnh cht cht nhit
ng hc.
Chuyn pha loi 1: c thay i nhy vt nhng tnh cht nhit ng hc , c trng
l thay i enthanpy ca h. nhng chuyn pha loi ny nh l : nng chy, kt tinh,
nhng t, bay hi ( hp cht thp phn t )
Trang 30
Ha hc ha l polymer
Chuyn pha loi 2: khng c s thay i ngy vt m thay i t t cc tnh
cht nhit ng. nh chuyn pha ca qu trnh chuyn t trng thi thy tinh sang
trng thi mm cao do chuyn pha khng phi mt nhit xc nh m chuyn
pha trong mt khong nhit xc nh.
Nhit
T
cf
Chuyn pha loi 1
T
h

c
h

r
i

n
g
Nhit
Chuyn pha loi 2
3.3. ng cong c nhit
Khi un nng cc hp cht thp phn t hay cc polymer c khi lng phn t thp
t trng thi thy tinh s chuyn sang trng thi lng, cn cc hp cht cao phn t
s chuyn t trng thi thy tinh sang trng thi mm cao ( cao su) v chy nht.
Nhit
Bin dng
I
II
III
Tg
Tf
i vi polymer v nh hnh ng cong c nhit chia lm ba vng c ba
trng thi khc nhau:
Vng I tng ng vi trng thi thy tinh, trc nhit thy tinh ( T
g
) c
trng cho s bin dng nh, polymer tn ti nh mt vt th rn. c nhiu polymer
di nhit thy tinh c tnh nng c l ging nh thy tinh silicat v trong
sut, gin
Vng II nm gia nhit thy tnh v chy nht c s bin dng thun
nghch t thay i theo nhit v c mun khng ln
Trang 31
Ha hc ha l polymer
Vng III l vng c nhit cao hn nhit chy ( T
f
), Polymer tn ti trng
thi chy nht. khi nhit tng s bin dng khng thun ngch gi l bin dng
do
3.4. rng thi thy tinh ca polymer v nh hnh
Trng thi thy tinh ca ca vt liu l trng thi m ccvt liu ch c nhng nguyn
t, phn t chuyn ng quanh v tr cn bng ca n. trng thi thy tinh vt liu
rt cng v gin.
Cc yu t nh hng n nhit chuyn thy tinh:
mm do: mm do gim , T
g
tng
Kch thc nhm th: kch thc nhm th cng ln, linh ng cng
gim,T
g
tng
phn cc ca nhm th: nhm th cng phn cc, T
g
cng tng
Trng lng phn t: trng lng phn t cng ln T
g
tng. Nhng tng n
gi trnh nht nh, khi khi lng phn t tng T
g
khng i.
Cc phng php xc nh nhit chuyn thy tinh
T
h

c
h

r
i

n
g
Nhit
Tg
Thy
tinh
Cao
su
Chy nht
T
g
Nhit
Bin dng
Trang 32
Ha hc ha l polymer
Dynamic Temperature Ramp Test
Rheometric Scientific, Inc.
E' = Storage Modulus =
Elastic Response
E" =Loss Modulus =
Viscous Response
tandelta = E"/E'
Peaks intandelta indicate
transitions inthematerial
tan Peak: -42.3 C =Tg
lo
g

M
o
d
u
lu
s

(
P
a
)
Temperature, C
HiddenInformation
Nhit dung
Nhit
T
g
3.5. Trng thi kt tinh ca polymer
C ch kt tinh ca polymer l mt qu trnh hnh thnh phi ca pha kt tinh trong
pha v nh hnh v s ln dn ca phi . Qu trnh kt tnh l mt qu trnh
chuyn pha khc vi qu` trnh thy tinh.
Cc cht lng hay nng chy nhit cao, tuy c vng sp xp c trt t, song do
chuyn ng nhit nn t hnh thnh phi kt tinh. Khi lm lnh s chuyn ng nhit
gim, xc sut to thnh phi kt tinh ln ln. Nhit m c s hnh thnh
pha kt tinh gi l nhit kt tinh.
S to thnh tinh th lm mt tnh cht n hi cao ca polymer cng c ngha l
lm tng cng, tng modul n hi v lm gim kh nng bin dng ca polymer.
S hnh thnh tinh th c s sp xp u n ca on mch trong chui phn t
polymer
3.6. Nhng yu t nh hng n mm do ca polymer
mm do trc ht ph thuc vo th nng song th nng ph thuc vo
tng tc ni ( ni nng ). Ni nng nh mm do cao.
i vi polymer mch carbon c tng tc ni khng ln nn mm do
cao: PE, PP
i vi cc polymer c ni i bn cch ni n cth nng quay khng ln
nn b mm do rt cao: polyisopren, polybutadien
Trang 33
Ha hc ha l polymer
Cc polymer c cc nhm th phn cc ln s lm tng tng tc ni l cho
mch rt cng: polyarcylonitril, polyvinylclorua, polyvinylalcolnu cc nhm th
phn b i xng s th s c mm do cao do cc tng tac b tr ln nhau
Cc polymer c lin kt : C O , C N , Si O c mm do cao do hng
rao th nng quay thp: polyester, polyamide, polyepoxy, cao su silicon
Kch thc nhm th cng ln mm do cng thp ( polystyrene) hay
polymer c nhiu nhm th s cng hn polymer c t nhm th
(polymethylmetharylat cng hn poluacrylat)
Polymer khi lng phn t ln s cng hn polymer c khi lng phn t
nh
Mt ni ngang tng s lm cho mch phn t cng hn
Nhit tng lm cho cc mch xch trong polymer linh ng hn v polymer
tr nn mm do hn
3.7. Cc phng php xc nh khi lng phn t trung bnh ca polymer
Phng php o nht:
[ ]

M . K
K v

l hai hng s c trng cho cp dung mi v loi polymer.

Phng php o p sut thm thu:
C ).
2
1
(
d M
RTd
M
RT
C
2
2 1
1
+

Phng trnh c dng : y = ax + b
M: khi lng phn t trung bnh ca polymer
d
1
: khi lng ring ca dung mi
d
2
: khi lng ring ca polymer

: h s tng tc ca polymer v dung mi

M
1
: khi lng ca polymer trong dung dch
Phng php tn sc nh sang: da vo mc tn sc nh sang khc
nhau ca dung dch polymer c nng khc nhau xc nh khi
lng phn t polymer.

,
_

+ C
M
1
f H
Phng php ha hc: phng php da trn c s nh phn cc
nhm chc cui mch xc nh khi lng phn t trung bnh polymer.
Phng php sc k Gel
Trang 34
Ha hc ha l polymer
3.8. Tnh cht bn c hc ca polyme.
bn l tnh cht ca vt liu chng li s ph hu di tc dng ca ngoi
lc. Tnh bn ca vt liu thng c xc nh bng ln nng lng ca lin
kt gia cc nguyn t ca vt th. Song trong thc t, tnh bn ca vt liu bao gi
cng nh hn tnh bn tnh bng nng lng lin kt gia cc nguyn t hay ion, bi
v cu trc tinh th thc ca vt liu khng bao gi c u n nh tinh th l
tng, m bao gi cng c nhng khuyt tt hay vt nt rn, l nhng chh d b
ph hu nht.
bn c hc thng c trng bng gi tr ng sut
d
gy ra s ph hu
ca vt th. trng thi bnh thng, cc tiu phn Polymer trng thi cn bng
khong cch r
o
i vi nhau, cc lc ht v y cn bng vinhau v vt th c gi
tr th nng U cc tiu. Khi c tc dng ca lc bn ngoi, th nng U tng v ph
thuc vo khong cch r theo phng trnh bn nng lng ca Morse:
U = D.e
-2b.(r-ro)
2.D.e
-b.(r-ro).
Vi : D l nng lng phn ly ca lin kt, b l hng s i vi lin kt cho.
Khi t mt ng sut ko s hnh thnh mt lc chng li lc . Khi tng r,
gi tr
d
tng n gi tr cc i ri gim nhanh.
Trong gii hn r
o
- r
max
, cn bng gia lc ht v lc y vn c bo ton,
c khuynh hng a vt th tr li trng thi ban u. S tng ng sut ko n
khi r tng vt qu gi tr cc i r
max
gy ra s ph hu vt th v gi tr
d
gim
nhanh khi tng r.
Nh vy, v bn cht
max
l ng sut ti hn, cao hn n th cn bng b ph
hu, vt th b ph hu, ngha l
max
l gi tr l thuyt
lt
ca bn c hc.

lt
=
max
= bD/2.
Nng lng phn ly D tm theo nng lng t chy, hng s b t cc d liu
quang hc.
bn ca polymer khng nhng ph thuc vo sut ca lc tc dng, vo
nhit m cn ph thuc vo thi gian t lc. Thi gian bt u tc dng cho n
khi phn hu polymer gi l tui th ca vt liu. S ph thuc ca bn vo thi
gian mt trng lc tnh gi l mi tnh ca vt liu, mt trng lc ng gi l
mi ng ca vt liu.
Hin tng mi tnh v ng quan st c nhng kim loi, tu tinh,
cht do, t, cao su lu hoThng ngi ta nghin cu bn iu lin ng
sut tnh v chn ng sut nh th no tui th tng t 5 n 10 ln.
Tui th ca Polymer tun theo phng trnh chung:
Trang 35
Ha hc ha l polymer
T = A.e
.
Trong : T l tui th, l ng sut, A v l hng s ph thuc vo bn
cht ca vt liu.
Hnh 3.1: S ph thuc tui th v ng sut:
1-buna S, 2- PVC; 3- buna N; 4- thy tinh hu c; 5- polystyrene;
6- axetatxenluloz; 7- nitrat cellulose
S ph thuc logarit ca T vo cng l s ph thuc tuyn tnh v cng ph
thuc vo nhit . Nhit cng thp, Tg ca gc nghing cng ln, ngha l gi tr
A v cng ln.
Tui th ca polyme l qu trnh khng thun nghch, ngha l khng ph
thuc vo cch t lc ln mu, khi c tc dng ca lc s to thnh nhng vt nt
rn vi m. Nhng vt rn bt u t ch c ng sut cao. Do c nhng rn nt nn
lm xu nhng tnh quang hc, lm c b mt m thng gi l s bc ho b mt
polymer.
S nt n xy ra khi c ng sut ni v ngoi. ng sut ni l ng sut hnh
thnh trong qu trnh chun b mu khng c tc dng ca lc bn ngoi. Chng
hn polystyren b nt khi nhng vo dung mi hay khi cho bay hi l do ng sut
ni.
Qu trnh hnh thnh cc vt rn nt xy ra theo thi gian. Khi tng thi gian,
mu polyme c hnh thnh cc vt rn mi, cn cc vt rn c lm tng thm th
tch. Tc hnh thnh cc vt rn l s vt rn xut hin trn 1cm
2
trong 1giy v
Trang 36
Ha hc ha l polymer
ln ca vt rn l s tng chiu di ca vt trong knh hin vi trong mt sec, ph
thuc vo ng sut v nhit .
Khi t c mt gi tr no , s vt rn khng tng nhiu, nhng kch
thc vt rn vn tip tc tng. Nh vy torng mu c n thi nhiu vt rn c kch
thc khc nhau v s hnh thnh cc vt rn ban u v tng nhanh cc vt ny
trong tit din mu.
S hnh thnh cc vt rn khng ch b mt v c bn trong mu v l qu
trnh khng thun nghch. Cho nn nhng mu sau khi ct lc tc dng bn
ngoi, t mu nh l trng thi ngh, ch gim kch thc cc vt rn nhng khng
cha khi chng. Cc vt rn vn cn v khi tc dng tip tc th qu trnh li tng.
S to thnh vt rn cng ph thuc vo phng php gia cng, thng cc
vt liu c p trc khi lm tng tnh bn ca s to mng vt rn.
Qu trnh mi cng lm thay i c cu trc v kch thc phn t polyme,
trong c s phn hu cc lin kt ho hc to thnh gc t do v do c nhng
gc t do gy ra s cu trc ho mch polyme.
Mt s nhn t nh hng n tnh bn c hc
Di tc dng ca lc c hc, tnh bn c hc ca polyme ph thuc ch yu
vo cu trc ho hc ca mch polyme, s phn b tng h ca cc mch, s hin
din ca cc cht khc nh cht n, mi trng trong sn xut vt liu.
Tnh bn c hc ph thuc vo cu trc ho hc, trong tnh bn ca cc
lin kt ho hc ca cc nguyn t v tng tc gia cc phn t. Chng hn
nhng polyme c nhng nhm phn cc mnh, tng tc gia cc mch polyme
ln th tnh bn c hc cao hn, nhng polyme c nh hng song song cc mch
phn t th tnh bn c hc cng cao hn.
Cu trc ho hc ca mch polyme to nn mt t hp tnh cht c hc, song
iu ch mt polyme c tnh bn c hc cao khng phi ch bng phng php tng
hp polyme, bng s thay i cu trc ho hc mi m s thay i cu trc ho hc
thng c thay i trong qu trnh gia cng vt liu. Chng hn trong sn xut
cao su, tnh bn c hc khng ch ph thuc vo tnh phn cc khc nhau ca
polyme m cn ph thuc vo s kt tinh, cao su kt tinh c tnh bn cao hn so vi
cao su khng kt tinh.
Trang 37
Ha hc ha l polymer
Bng 3.1: bn t ca cao su lu ho.
Polyme (1) bn t, kG/cm
2
Polyme ( 2) bn t,
kG/cm
2
Cao su t nhin 300 Cao su butadien 10
Polycloropren 270 Cao su butadien-nitrin 10
Cao su butyl 200 Cao su butadien-styren 14
Kt qu trn cho thy, cao su nhm (2) c tnh phn cc cao hn li c
bn t thp hn polyme nhm (1).
Khi sn xut t vi polyme c s nh hng cht ch, thng t c bn
c hc cao khi t c nh hng cao.
Bng 3.2: bn t ca t
T bn t,
kG/cm
2
T bn t,
kG/cm
2
Gai 6000 10000 T tm 3000 5000
Bng 2.300 4.500 Len 1500 1900
Si Viscozo nh hng 1.600 7.800 T Clorin 2900 4000
Si viscozo khng nh hng 1600 1800 T capron 5000 7200
T axetat nh hng 1600 6000 T lapxan 5200 8000
T axetat khng nh hng 1600 1800 T polyetylen 1200 2000
Tnh bn c hc cng chi nh hng ca cht n ( dng bt hay si).
Nu cht n lm tng tnh bn c hc gi l cht n hot ha, ngc li l cht
n khng hot ha. Thng dng cc cht n hot ha trong sn xut cao su nh
b hng, silicagel, lm tng tnh bn ca cao su trng thi nh hi cao nhng
khng nh hng khi cao su trng thi thy tinh. iu c lin quan ti s thay
i gia ng sut v tnh bn gin.
Tnh bn ca mt t hp polyme v cht n gy nn bi lc kt dnh gia
cc phn t polyme ( cohesion) v lc bm dnh gia cht n v polymer
(adhesion). nhng ch c cht n, to nn nhng nt gia cc mch vi nhau, v
tng thm s tham gia gia cc lc ha tr trong qu trnh phn hy mu.
Trong khi trn ln, mi tiu phn cht n b bao ph bi mt mng polyme c
nh hng nh th no cc nhm phn cc quay ti nhm phn cc ca cht
n. S nh hng y cng ging nh s nh hng ca cht nh tng trong
trng hp nh tng. tng s n hng, thng gia cng trc b mt ca cht
Trang 38
Ha hc ha l polymer
n, tng lc lin kt vi polyme. Chng hn a nhm cacboxyl vo cao su khi
dng cht n l si viscozo c tng tc gia nhm COOH ca cao su v nhm
OH ca si.
Hiu ng tng cng bn t c cao nht khi to c mng phn t v
s nh hng gim nhanh so vi khong cch v thc t khng lan truyn sang
nhm phn t th hai. Khi , nu c mt lng cht n, th s khuch tn vo
polyme mng lng phn t nh hng gia cc phn t cht n. Ni chung
khng ch lm tng tnh bn c hc ca vt liu, m cn c th nh hng rt ln
n cc tnh cht khc. Chng hn nh aming cho php ch to c vt liu gi
c nhit n 10.000
o
C trong thi gian ngn, mt s cht n bo v c tc
dng ca nh sng, lm tng tnh bn nhit, gim tnh chy.
Tnh bn c hc cng ph thuc vo khi lng phn t Polyme nhng ch
mt gii hn xc nh. Bi v tng khi lng phn t th bn gin tng, nhng
khi n = 600 th tr thnh khng i.
Ni chung s ph hu polyme gm c hai dng: ph hu gin v ph hu do.
S ph hu gin xy ra khi bin dng n hi thun nghch. S ph hu ny
Polyme do s ct cc lin kt ho hc gia cc mt xch trong mch chnh ca
polyme. V nng lng lin kt ho hc ln, nn tnh bn ca polyme khi ph hu
gin rt cao, khong 300 600kG/cm
2
, vt qu bn ca cc hp cht thp phn
t.
S ph hu do do s bin dng bi s chuyn v ca nhng yu t cu trc
ring ca vt. Trong c s thay i cu dng ca polyme, cho nn nhng polyme
c s n hi cao th khng c s ph hu gin, m ch c s ph hu do. Trong
cc cht kt tinh v thu tinh thp phn t, s bin dng ny khng thun nghch v
l s bin dng do.
3.9. Tnh cht in ca polymer.
3.9.1. dn in ca polymer:
dn in ring ca polymer c xc nh bng cc ion t do khng lin
kt ho hc vi polymer. l nhng cht ph thp phn t nh : axit, kim, mui,
nc, cc gc nh tng ho, xc tc, monomer, l ngun sinh ra ion hoc dng
t do hoc dng lin kt yu. Bn thn phn t polyme khng tham gia vo s
dch chuyn in tch.
Gi tr dn in ring ca polymmer ph thuc vo nng v in tch
ca ion v cn ph thuc vo linh ng ca chng. linh ng ny c lin quan
Trang 39
Ha hc ha l polymer
n tnh nht ca mi trng polyme, ngha l phi chng li nht ca mi
trng , cho nn dn in ca polyme cng ph thuc vo nhit , cng c
s ph thuc vo cp s
= A.e
-U/RT
Vi A l h s t ph thuc vo nhit , U l nng lng hot ho, l nng
lng cn thit chuyn ion t trng thi ny sang trng thi khc.
Nh vy, dn in ca in mi polyme khi in tch v in lng n nh
ph thuc vo linh ng ca chng, v vo kh nng khc phc hng ro th.
trng thi thu tinh, dn in ca polyme nm trong gii hn 10
-15
10
-18

-1
cm
-1
.
Khi chuyn qua trng thi n hi cao, dn in tng v tng s linh ng ca cc
mc xch monome, lm d dng cho s chuyn ng ca cc ion, c ngha l dn
in tng khi tng nhit .
Polyme kt tinh c dn in km hn nhiu, v mt t hp cc phn t
tng, lm kh khn cho s chuyn ng cht mang ion nn lm gim mnh dn
in ring.
Nu o c dn in ring ca h polyme, c th xc nh c ng
hc ca phn ng trng hp 3 chiu, nghin cu tng tc ca polyme vi dung
mi, xc nh khi lng phn t ca polyme, hiu c nhng thay i vt l v
tnh cht ho hc khi x l nhit.
3.9.2. thm in mi v tn tht in mi ca polymer
thm in mi

ca cht xc nh bng dung lng ca t in cha y

in mi vi dung lng ca t in chn khng. Cc polyme c trng bng s
chuyn ng c lp ca cc on mch bao gm mt s mc xch gi l segmen.
Song ngoi s chuyn ng ca cc segmen, cn c s chuyn ng ca nhng
n v ng hc c lin ng hn v nh hn. Cc n v ng hc ny c th l
mch nhnh hay hay nhm nguyn t ring ca mch, chng hn cc nhm th
phn cc chuyn ng c lp.
Nu nhm polyme c cha cc nhm phn cc t trong trng in th
mt t l xc nh ca thi gian hi phc v tn s trng, s quan st c s nh
hng ca cc segmen v cc n v ng hc gy ra mt gi tr xc nh thm
in mi v tn tht in mi.
thm in mi lin quan vi qu trnh phn cc, ngha l vi s hnh thnh
mmen in trong n v th tch ca in mi trong in trng. Mmen in ca
n v th tch bng tng hnh hc ca mmen lng cc trong th tch.
Trang 40
Ha hc ha l polymer
tn tht in mi l phn nng lng ca trng in mt i trong in
mi di dng nhit.
S tn tht in mi bao gm 2 loi.
Th nht l tn tht lng cc n hi: lin quan ti s quay ca mc xch
hay nhm mc xch trong trng in. S quay ny xy ra theo thi gian ( thi gian
phc hi). S tn tht lng cc- n hi ph thuc vo cu trc ho hc ca
polyme, trong tng tc ni v gia cc phn t, cng nh linh ng ca cc
mc xch v thi gian hi phc c nh hng rt ln. tng tc ni v gia cc
phn t cng ln, linh ng ca mc xch cng nh, nhit cc i tg cng
cao v thi gian phc hi cng ln.
Th 2 l tn tht lng cc - gc: gy ra bi s chuyn ng ca cc nhm
th phn cc ( gc phn cc ). c trng ca tn tht lng cc- gc l gi tr tg
v thi gian hi phc thc t khc nhau. Chng hn nh s tn tht lng cc gc
ca polymetylmetacrylat gn 7 ln, ln hn polyvinylaxetat tuy vng cc i nm
thp hn 60
o
C.
S tn tht in mi cng ph thuc vo tnh iu ho phn t, kt tinh
ca polyme. Cu trc iu ho ca mch lin quan ti s thy i tnh cht hi phc
ca Polyme. Chng hn nh s tn tht lng cc ca polymetylmetacrylat
syndiotactic v atactic hu nh trng nhau trong gii hn rng. Trong polyme
syndiotactic quan st c s chuyn vng tn tht lng cc n hi v pha
nhit cao hn do c kh khn chuyn ng cc segmen ca mch syndiotactic so
vi atactic. S tn tht lng cc - gc lin quan ti linh ng cua mch nhnh
thc t l ging nhau.
S hnh thnh tn tht lng cc - n hi v lng cc gc lin quan ti
linh ng ca cc n vi ng hc ca mch polyme. V th cc nhn t xc nh
linh phn t, nh s nh hng ca mch polyme v b, s khu mch, tc
dng ca cht ph thp phn t nh cht ho do, u c nh hng ti s tn
tht in mi ca polyme.
3.9.3. Tnh cht in ca polymer c h lin hp.
Trong cc hp cht hu c, cc hp cht nhiu nhn ngng t cng c tnh
dn in ring tng v rng ca vng cm U gim khi tng s nhn ngng t.
Do c s lin kt i lin hp trong nhn nn c tnh dn in gn ti hp cht v
c. Mt khc, cc cht ny cng c t cm v s d hng ca t cm gy ra bi
h electron trong nhn khng nh ch nguyn t cacbon m to nn mt h
electron chuyn ng trong trng ca tt c cc nguyn t cacbon trong mt
Trang 41
Ha hc ha l polymer
phng vng. S chuyn ng ny gn ging nh l dng t vng cc nhn ngng
t v xut hin cm t theo hng vung gc vi mt phng vng. Tnh d hng
t cng nh cm t t l vi gi tr trung bnh bnh phng ca khong cch cc
electron vi ht nhn, nn tnh d hng t tng khi tng bn knh ca obitan
electron.
Tnh dn in v cm ng t tng khi tng s electron , tng s gii ta
electron trong phn t.
Tnh cht in v t xut hin mnh hn trong cc hp cht polymer c h
electron lin hp, ngha l c h electron lun phin nhau. Hin nay tng hp
c nhiu hp cht loi ny nh:
Hnh 3.2:S ph thuc tg vo nhit 20Hz ca polymetylmetacrylat
1- Isotactic; 2- syndiotactic; 3- atactic
S tn ti mt lng ln electron trong h lin hp ca polyme gy ra
tnh cht dn in nm trong vng bn dn cng nh tnh cht t v mt s tnh cht
c bit khc.
c tnh ca tnh cht t v tnh cht in ca polyme trong h lin hp c
xc nh bng hai nhn t: tnh cht ca phn t ring v bn cht t hp ca cc
phn t cng nh tng tc gia chng.
3.10. Tnh cht thm thu ca polymer.
Trong k thut, polymer c dng lm cht hp ph hp ph kh, hi ca
cht lng, ion trong dung dch v bn thn cht lng, v cng c dng lm mng
bo v chng thm kh, hi hay ion, song quan trng nht l kh nng i qua
polymer ca kh, ion hay hi cht lng gi l s thm thu ca polymer.
Trang 42
Ha hc ha l polymer
S thm thu kh ca polymer bao gm qu trnh hp ph cht khuch tn bi
polymer, ngha l s ha tan ca cht trong polymer, qu trnh khuch tn ca cht
qua mng v qu trnh phn hp ph mt sau ca mng.
Nu qu trnh thm thu kh ca polymer khng c tng tc mnh gia
polymer v cht, th cn bng thit lp nhanh v tc kh i qua mng c xc
nh bng tc khuch tn. H s thm thu c th c xc nh theo phng
trnh:
Q =
. . . S
dx
dp
D
P=
s cm
atm
cm
cm
dx
dp
S
Q
.
.
.
2
3

Vi Q: lng kh khuych tn qua.

D: h s khuch tn
dc/dx: gradien nng kh trong mng.
S: din tch tit din b mt

: thi gian
Trang 43
Ha hc ha l polymer
Chng 4: Dung dch polymer
4.1. Khi nim v dung dch polymer
Dung dch polymer l h gm polymer v hp cht thp phn t. Hp cht
thp phn t ng vai tr l dung mi, polymer l cht ha tan.Khi trn dung mi v
polymer th xy ra qu trnh xp nhp ca dung mi vo trong polymer v lm cho
th tch ca polymer tng dn, gi l s trng.
Nu polymer trng khng gii hn trong dung mi th s xy ra qu trnh ha
tan ca polymer trong dung mi. Qu trnh ha tan polymer gm 4 giai on
H d th gm pha polymer v pha dung mi
H d th, gm mt pha l dung dch cht lng thp phn t trong polymer
(polymer trng) v mt pha cht lng thp phn t
H d th, gm mt pha l dung dch cht lng thp phn t trong polymer v
mt pha dung dch polymer trong cht lng thp phn t
H ng th, gm c s xm nhp polymer vo cht lng thp phn t, c hai
pha l ng nht.
4.2. S trng
Trng l qu trnh xm nhp ca cc phn t dung mi vo trong polymer
c khi lng phn t ln.
Trng gii hn: th tch ca polymer ly ch tng dn n mt gii hn no
khng ph thuc vo hm lng ca dung dung mi.
Trng khng gii hn: iu kin nht nh polymer s tan hon ton
Bn cht ca qu trnh trng:
Lin kt hp ph ca polymer v dung mi km theo hiu ng nhit ( thng
thng ta nhit)
S xm nhp khuch tn ca phn t dung mi vo trong cu trc polymer
lm thay i entropy ( tng entropy)
4.3. Cc yu t nh hng n tnh trng v tnh ha tan ca polymer
4.3.1. Bn cht ca polymer v dung mi
Polymer phn cc mnh s trng v ha tan trong dung mi phn cc mnh
Polymer phn cc trung bnh s trng v ha tan trong dung mi phn cc
trung bnh
Trang 44
Ha hc ha l polymer
Polymer phn cc yu s trng v ha tan trong dung mi phn cc yu
Tuy nhin, polymer phn cc mnh ch trng mt phn trong dung mi phn cc
mnh v polymer ny c mch phn t cng. th d polystyrene (PS) khng tan trong
nc v ru nhng tan tt trong benzene v toluene. Polymethylmethacrylate
(PMMA) khng tan trong nc v hydrocarbon m ch tan tt trong dichloethan.
Polycloren khng trng v khng tan trong nc m trng gii hn trong xng v
tan tt trong dicloethan v bebzen
4.3.2. un do ca polymer
S ha tan ca polymer c mi quan h cht ch vi mm do ca mch.
C ch ca qu trnh ha tan th hin trong vic tch cc mch ra vi nhau v s
khuch tn ca n vo trong dung mi. Mch mm do c th di chuyn theo tng
phn v cc phn ring bit ca mch c th tch ra khng cn nng lng ln
lm.Nhng mch cng khng th di chuyn theo tng phn c cho nn tch
cc mch cng ra vi nhau cn tiu tn mt nng lng kh ln. Ni chung cc
polymer c un do cao th d trng v tan hn polymer cng.
Th d: Cellulose ha tan trong kim amoni bc bn. Polyacrylonitrin tan trong
dimetylfomamit.
Cc polymer c cu trc v nh hnh tan tt hn polymer kt tinh.
Th d: Polyetylen ch trng gii hn 20
o
C trong n-hexan, ch tan khi un
nng. Polystyren tinh th isotactic khng tan trong nhng dung mi m polystyren
atactic tan. Polytetrafloetylen khng tan trong bt k dung mi no v bt k nhit
no.
4.3.3. Thnh phn ha hc ca polymer
Tnh tan ph thuc vo s lng nhm chc v loi nhm chc trong
polymer. C th dng qui lut ha tan ca hp cht thp phn t kho st qu
trnh ha tan ca polymer trong dung mi
V d: Triacetatecellulose tan trong CH
2
Cl
2
, CH
3
COOH, khng tan trong
hydrocarbon, ch trng hn ch trong aceton v ete
4.3.4. Nhit
S bin i ca nhit c nh hng n ha tan ca polymer. i vi
phn ln polymer ha tan tng khi tng nhit . Mt s loi polymer mch thng
trng c gii hn khi t nng n c kh nng trn ln khng gii hn vi cht lng
thp phn t, nhng cng c nhng trng hp khi gim nhit th ha tan
tng ln l nhng trng hp c nhit ti hn di.
.Khi lng phn t
Trang 45
Ha hc ha l polymer
Trng lng phn t cng ln th nng lng tc dng tng h ca cc
mch cng ln cho nn mun tch ri cc mch di vi nhau cn tiu tn nng
lng kh ln. V vy khi tng trng lng phn t ca polymer th ha tan gim.
Polimer c khi lng phn t thp c th trn ln vi nhng cht lng m polimer
c khi lng phn t ln khng th trn ln, li dng tnh cht ny tch cc
polimer ng ng thnh cc polimer c a phn tn thp.
4.3.5. Lin kt cu ha hc ( lin kt ngang)
Polymer c nhiu lin kt ngang s lm gim tnh trng v tnh tan. Do
polymer c cu to mch khng gian s khng ha tan d c tng nhit ln mc
no chng na, nhit qu cao c th gy ra hin tng phn hy polymer. Khi tng
s lng lin kt ngang trong phn t polymer ln n mt gii hn no th
polymer gn nh s mt lun tnh trng.
Th d: Nha phenol formandehit loi rezolic cu to mch thng tan tt trong
acetone, ru. Loi rezitol ch trng gii hn trong cc dung mi ny, cn loi rezit
hon ton khng c kh nng trng
4.4. Ha do polymer
Ha do l a vo th tch polymer mt lng cht lng hay cht rn c khi lng
phn t thp nhm lm cho polymer mm do hn, lm tng kh nng trt tng
i gia cc mch phn t v d gia cng hn. Theo l thuyt l lm thay i
nht ca h, gia tng mm do ca mch phn t v lm linh ng ha cu trc
i phn t.
4.4.1. nh hng ca cht ho do ln tnh cht ca polymer
Nhit chuyn thy tinh T
g
v nhit chy nht T
m.
Khi a ha do vo polymer
ta nhn thy T
g
v T
m
u gim. Nhng hm lng ha do khc nhau th T
g
v T
m
thay i khc nhau
+ Khi hm lng ha do t T
g
gim nhanh hn T
m
+ Khi hm lng ha do cao T
m
gim nhanh hn T
g
+ Hm lng ha do xc nh Tg v Tm gim nh nhau
+ Khi nng ha do ln th Tg gn bng Tm, lc ny polymer
ha do khng th hin tnh n hi cao bt k nhit no. Trong
trng hp ny Tg rt thp v polymer trng thi lng v nh hnh
+ i vi cc polymer kt tinh m T
m
tng ng T
f
th th vic a
ha do vo polymer s lm gim rt nhiu T
g
nhng khng thay i
bao nhiu T
m
Trang 46
Ha hc ha l polymer
4.4.2. nh hng n tnh cht c l
Cht ha do lm thay i hon ton tnh cht c l ca polymer
+ Tnh n hi tng theo hm lng ha do
+ ng sut ca polymer nhn chung lm gim khi a cht ha do vo cu
trc. Mt d ngi ta nhn thy hm lng nh ha do lm tng tnh cht
c l. S gim tnh cht c l, gim T
g
do lm thay i cu trc ha hc (nng
lng ph hy polymer khng i). Tuy nhin s c mt ca cht ha do
lm thay i lc lin kt lin phn t trong polymer.
4.4.3. nh hng n tnh cht in
Polymer c s dng trong ngnh in vi tnh cht: cch in cao, chu c in
th nh thng cao, tn tht in thp, hng s in mi cao trn nguyn tc
polymer c cha ha do th tnh cht ny s gim.
4.4.4. C ch ha do :
Cc i phn t trong polymer tp hp li thnh cu trc siu phn t. i vi
cc polymer v nh hnh th cu trc ny dng b hoc dng cu; cn i vi
polymer kt tinh th cu trc ny rt a dng nhng quan trng nht l hai dng fibril
v dng sferolit. C hai c ch ha do : ha do gia cc cu trc v ha do bn
trong cu trc.
. Ha do gia cc cu trc:Cht ha do khuch tn vo pha polymer v phn
b vo gia cc cu trc v lm cho cc cu trc xa nhau hn v linh ng hn dn
n T
g
gim. Ha do trong trng hp ny c i lc khng cao vi polymer.
Ha do bn trong cu trc :
Nu i lc gia polymer v cht ha do cao cc phn t cht ha do s phn tn
vo bn trong cc b lm tng linh ng ca mch phn t. gim T
g
l thc
o hiu qu ha do, hiu qu ha do thng th hin nhiu nht polymer mch
cng, i vi nhng polymer ny T
g
c th gim t 100 160
o
C.
Trang 47
Ha hc ha l polymer
i vi ha do bn trong b th T
g
gim lin tc khi hm lng cht ha do
tng (ng s 1). Nu ha do gia cc cu trc th T
g
ch gim n mt gi tr xc
nh (ng s 2). Nng ti a ca cht ha do m ti hiu qu ha do gi
l tng hp gii hn. Khi tng nng ln qu gii hn ny th h thng tr
thnh d th v cht ha do s khng cn tc dng na. Vic tng linh ng ca
cc cu trc trong nhiu trng hp lm tng kh nng nh hng tng h gia
cc i phn t cho nn khi dng mt lng ha do thp c th lm tng bn c
hc ca mt s polymer nhng i vi mt s polymer tinh th th khi tng linh
ng gia cc cu trc th s tng kh nng kt tinh li dn n polymer tr nn
gin.
4.4.5. Chn cht ha do cho polymer :
Cht ha do dng ha do polymer c th l hp cht thp phn t cng
c th l hp cht cao phn t. Nhng khi cho cht ha do cho polymer cn ch
n nhng iu kin:
Nhit si ca cht ha do tng i cao trong qu trnh trn ln
khng b bay hi.
Cht ha do khng c, khng chy, iu ny nh hng n qu trnh
s dng sn phm.
Cht ha do c kh nng trn ln tt vi polymer.
Cht ha do c nhit chuyn thy tinh thp.
Gi thnh thp. Trong thc t y l yu t quan trng
Trang 48
Ha hc ha l polymer
Chng 5: Polymer C Tnh Nng c Bit
Ngy nay, ngnh k thut nha nhit rn ngy cng tr nn quan trng i
vi nhng nh thit k sn xut v nhng ngi lm vic vi nhng ng dng
chuyn mn i hi yu cu kht khe v cht lng. Nhng nm gn y vi s
pht trin nhanh chng trong lnh vc vt liu c kh nng khng nhit. Polyimide v
epoxy c tha nhn rng ri trong cng nghip, v kt hp c nhiu tnh
cht c trng ng ch . Nhng tnh cht ny bao gm: nhng tnh cht rt tt v
c l, n vn duy tr c khi nhit cao v trong mi trng m t. Hu ht
hng s v tnh cht in mi gi c trong mt khong rng ca nhit v tnh
khng chy. Polyimide v epoxy c rt nhiu ng dng quan trng cng nghip
cng nh trong i sng hng ngy.
5.1 Nha Epoxy
5.1.1. Khi qut v Epoxy
Epoxy l mt loi copolymer c to thnh t hai cht khc nhau (bao gm
thnh phn nha v cht ng rn). Phn nha bao gm cc monomer hay cc
polymer mch ngn vi nhm epoxy hai u. ng vi mi loi nha khc nhau th
cng thc phn t c s khc nhau. Tuy nhin c trng nht vn l cng thc cu
to sn phm nha vi s kt hp ca Epichlohydrin v Bisphenol A. Hai nhm
epoxy hai u ca on mch.
H
2
C C
H
O
CH
2
O C
CH
3
CH
3
O CH
2
H
C
OH
CH
2
O C
CH
3
CH
3
O CH
2
C
H
CH
2
O
n
Nhm epoxy Nhm epoxy
Nha epoxy c to thnh t nhng mch phn t di, c cu trc tng t
Vinylester, vi nhm epoxy phn ng v tr cui mch. Nha epoxy khng c nhm
ester, ngoi ra c hai vng thm v tr trung tm.
. Tnh cht:
Epoxy l i din cho mt s nha c tnh nng tt nht hin nay. Nha
epoxy cng mang nhng c im nh sau:
Nhn chung, nha epoxy c tnh nng c l, khng mi trng hn hn cc
loi nha khc, l loi nha c s dng nhiu nht trong cc chi tit my bay. Vi
tnh cht kt dnh v kh nng khng nc tuyt vi ca mnh, epoxy rt l tng
s dng trong ngnh ng tu, l lp v lt chnh cho tu cht lng cao hoc lp
Trang 49
Ha hc ha l polymer
ph bn ngoi v tu hay thay cho Polyester d b thy phn bi nc v dung dch
Gelcoat. bm dnh nh vo cc nhm epoxy, hydroxyl, amin v cc nhm phn
cc khc. Epoxy c bm dnh cao c bit vi kim loi, thu tinh v gm. Cc
nhm chc khc cung cp i lc gia kim loi v nha.
Nha epoxy khng c nhm ester do kh nng khng nc tt. Ngoi ra
nha epoxy cn c kh nng chu ng sut c v nhit tt hn mch thng( do c
hai vng thm v tr trung tm )
Nha epoxy c nht thp thun li cho qu trnh gia cng. Ngi ta c th
tnh ton cho hn hp c nht thp c thin kh nng lm m ph v thm.
Kh nng kt dnh: khi c ng rn ring, b kt dnh vi ng keo
cng ln v bm dnh ca epoxy vi cc vt liu khc tt, h hng di ng sut
thng xy ra mt b mt dn hn l epoxy hay b mt tip xc. iu ny xy
ra vi thu tinh v nhm cng nh cc b mt dn yu hn nh btng v g.
co ngt thp: khng ging nh phenolic hay mt s keo dn nha khc,
epoxy ng rn m khng gii phng nc hay cc sn phm ph ngng t khc.
iu ny gip epoxy c th dn p sut tip xc m khng cn p sut cao. Hn
na, do khng c nc loi b (nh vi m cao su) v khng c dung mi bay hi
(nh vi keo dn nitro xenluloz), epoxy ph hp dn cc b mt khng thm nh
kim loi, thu tinh.
ro thp: cc epoxy ng rn cng nh cc loi nha nhit rn khc duy
tr hnh dng di p sut ko tt hn cc loi nha nhit do nh polyvinyl acetat,
nitro xenluloz v polyvinyl butyral.
Bn m v dung mi: khng ging nh tinh bt hay polyvinyl alcol, epoxy
khng nhy vi m. bn dung mi ca chng cng ng ch v cho nhng
u im ln trong lnh vc sn ph. Chng l ro chn nhit v in hiu qu.
Kh nng bin tnh rng: tnh cht ca keo dn epoxy c th thay i nh vo
vic la chn nha v tc nhn ng rn, trn epoxy vi mt nha khc hay trn
hp vi cht n.
5.1.2. Phng php tng hpb di epoxy:
S qui trnh sn xut diepoxy
Trang 50
Ha hc ha l polymer
u tin, ta tin hnh tng hp Epiclohydrin i t propylen p sut p=
18Kg/cm
2
v nhit t
0
= 600
0
C to clorua alkyl:
Sau to Diclohydrin do s tc dng ni i ca hn hp kh Cl
2

v nc:
H
2
O + Cl
2
= HClO + HCl
Cui cng dng kim kh HCl ca diclohydrin to Epiclohydrin:
Ngoi ra, trong thc t ngi ta cn c th Epiclohydrin i t Glycerin bng
cch cho HCl khan tc dng vi Glycerin, sau dng kim kh HCl:
Trang 51
NaOH
B trung
hp
Sy
ng gi
H
2
C CH CH
3
Cl
2
600
HC C CH
2
Cl
+
+
+ HCl NaCl H
2
O
HC C CH
2
Cl
+
ClOH
H
2
C CH
Cl
CH
2
OH Cl
+ NaOH HC OH
CH
2
CH
2
Cl
Cl
H
2
C CH
Cl
CH
2
O
Epiclohydrin
+
NaCl + H
2
O
HC OH
CH
2
CH
2
OH
OH
+ HCl
HC OH
CH
2
CH
2
Cl
Cl
1,3 Diclohydin
+ NaOH HC OH
CH
2
CH
2
Cl
Cl
H
2
C CH
Cl
CH
2
O
Epiclohydrin
+
NaCl + H
2
O
Ha hc ha l polymer
Ta iu ch Bisphenol-A bng cch cho phenol tc dng vi acetone trong
mi trng acid mnh nhit t
0
=10-50
0
C. Nng acid trong trng hp ny
nh hng quan trng n hiu sut phn ng:
Ta cho Epiclohydrin v Bisphenol A vo b trng hp tin hnh phn ng vi
xc tc NaOH .y c th xem l bc pht trin mch polymer trong bn thn phn
t Epoxy.
H
2
C C
H
O
CH
2
O C
CH
3
CH
3
O CH
2
H
C
OH
CH
2
O C
CH
3
CH
3
O CH
2
C
H
CH
2
O
C
CH
3
CH
3
OH HO +
H
2
C CH
O
CH
2
Cl
NaOH
n
Bisphenol A Epichlorhydrin
u tin NaOH tin hnh trao i vi Bisphenol A. Do nguyn t Oxi trong
phn t NaOH d 1 i electron lin kt vi gc OH trong Bisphenol A to thnh
H
2
O. Sau th nguyn t Oxi trong Bisphenol A s tch in m nn to lin kt vi
Na
+
to mui Natri Bisphenol A:
C HO
CH
3
CH
3
O H O H
Na
C O
CH
3
CH
3
O Na Na
Nguyn t Oxi trong phn t mui c 3 cp in t t do c xu hng s
nhng din t cho cc nguyn t t in t hn. Trong trng hp ny th n tin
hnh nhng din t cho nguyn t Carbon trong phn t Epichlohydrin v to
thnh lin kt. l nguyn t Carbon nm ngay st gc Chlorine. Nguyn t Oxi
sau khi lin kt s khng ch cp electron chung ny. Carbon tn ti 4 lin kt
trong bn thn n nn khi hnh thnh lin kt vi Oxi th Carbon tch nguyn t Clo
ra khi phn t. Gc mui pha bn kia cng xy ra phn ng tng t. Sau khi qu
trnh hon tt th ta c phn t mi c cu to tng t nh Bisphenol A nhng c
thm gc Epoxy v mui NaCl.
Trang 52
OH
2 + C
O
CH
3
H
3
C
H
+
C HO
CH
3
CH
3
OH + H
2
O
Ha hc ha l polymer
O C
CH
3
CH
3
O Na
Na
CH
C
CH
2
H H
Cl
O
O C
CH
3
CH
3
Na O CH
2
C
H
CH
2
O
+
Na
+
Cl
Mc Polymer ha i khi c th t n 25 gc Epoxy trong 1 phn t
hoc ch 2 gc nh phn t di y:
C
CH
3
CH
3
O O H
2
C C
H
CH
2
O
H
2
C C
H
CH
2
O
Cc phn t prepolymer ln hay nh ty thuc vo t s gia Epichlorohydrin
v Bisphenol A trong hn hp phn ng. V d trong trng hp c 2 nguyn t
Epichlorohydrin v 1 nguyn t Bisphenol A th ta c phn t sau:
O C
CH
3
CH
3
Na O CH
2
C
H
CH
2
O
H
2
C CH
O
CH
2
Cl +
C
CH
3
CH
3
O O H
2
C C
H
CH
2
O
H
2
C C
H
CH
2
O
+ Na + Cl
Sau th phn ng s dng li do khng cn nhm mui Bisphenol A tin
hnh phn ng. Nu ta xt trng hp c t hn 2 phn t Epichlorohydrin cho mi
phn t Bisphenol A. Khi khng phi tt c cc nhm mui Bisphenol A u c
th phn ng vi Epichlorohydrin. V d nh khi t s gia Epichlorohydrin v
Bisphenol A t 3:2 th tt c cc phn t Epichlorohydrin u c th phn ng to
thnh hn hp 50:50 ca 2 phn t sau:
C
CH
3
CH
3
O O H
2
C C
H
CH
2
O
H
2
C C
H
CH
2
O
C O
CH
3
CH
3
O Na H
2
C C
H
H
2
C
O
Trang 53
Ha hc ha l polymer
C
CH
3
CH
3
O O H
2
C C
H
CH
2
O
H
2
C C
H
CH
2
O
O C
CH
3
CH
3
O CH
2
C
H
CH
2
O
Na
Sau 2 phn t ny tip tc phn ng nhau to thnh phn t
C
CH
3
CH
3
O O H
2
C CH
2
CH
O
H
2
C
H
C
O
CH
2
O C
CH
3
O
CH
3
CH
2
C
H
O
CH
2
Na
Sau khi qu trnh trn din ra th ta c c cht nh trng v nguyn t Oxi
tch in m ht proton ca nc to thnh gc ru. Khi trong dung dch s tn
ti cc nhm OH
-
,cc nhm OH
-
ny s kt hp vi Na
+
ti to li xc tc NaOH.
C
CH
3
CH
3
O O H
2
C CH
2
CH
O
H
2
C
H
C
O
CH
2
O C
CH
3
O
CH
3
CH
2
C
H
O
CH
2
Na
O
H H
H
2
C C
H
O
CH
2
O C
CH
3
CH
3
O CH
2
H
C
OH
CH
2
O C
CH
3
CH
3
O CH
2
C
H
CH
2
O
+
Na
+ OH
Ngoi phng php to epiclohydrin t propylen ta cn c th iu ch t
Glycerine:
Ngoi ra cn
c nha
Epoxy novolac l sn phm tng hp nh phn ng ca epiclohyrin v nha
novolac, sn phm keo dn nhit cao, vi cng thc cu to l tng c gi tr
n trung bnh l 1.3:
Trang 54
HC OH
CH
2
CH
2
OH
OH
+ HCl
HC OH
CH
2
CH
2
Cl
Cl
1,3 Diclohydin
+ NaOH HC OH
CH
2
CH
2
Cl
Cl
H
2
C CH
Cl
CH
2
O
Epiclohydrin
+
NaCl + H
2
O
Ha hc ha l polymer
5.1.3. Phn ng ng rn:
Mt khi ta to c phn t prepolymer Diepoxy th ta phi lin kt chng
li vi nhau. Cc epoxy cha ng rn c dng lng mu mt ong hay dng rn gin
mu h phch ho lng khi gia nhit. Khi c ng rn hay lm cng, phn t
polymer ngn c lin kt vi nhau to thnh cu trc mng li. Sn phm
cui l nha nhit rn, khng ho tan v khng nng chy.
D tc nhn ng rn c l xac tc hay cht lm cng th qu trnh ng rn
u l to nhit. Khi cn thnh cc mt ct dy, nhit cng cao th qu trnh ng
rn nhanh hn. Mt s tc nhn ng rn c cho theo bng sau:
M ho Tn cht ng rn Phn
trm (g)
Thi
giam
lm
vic
(pht)
Chu trnh ng
rn ti u
Pht
0
C
DETA Dietyltriamin 8-10 53 30 115
TETA Trietyltriamin 10-12 ngn 300 T
0
phng
DEAPA Dietylaminpropylamin 6 210 60 115
DMP30 Tris(dimetylaminometyl)phenol 6 29 60 80
MPDA Metaphenylendiamin 14 Di 120
+240
85
150
MDA Metylendianilin 28.5 Di 120 150
Dicy Diciandiamin 6 440 30 165
BF
3
:MEA Botriflorua:Monoetylamin 3 Rt di 240
+240
120
200
PA Phtalic anhydric 45 Di 300 150
HET Clorendic anhydric 120 Di 240 150
NMA
BDMA
Nadic metylanhydric
Benzyl dietylamin
82
0.5
Di 960
+60
120
180
C th chia tc nhn ng rn nha epoxy ra thnh 3 loi chnh:
ng rn bng amin:
Trang 55
O CH
2
O O CH
2
CH
2
CH CH CH CH
2
CH
2
CH
2
O O O
CH
2
CH
2
n
Ha hc ha l polymer
Ta lm iu bng cch cng thm phn t Diamine vo. Cc Diepoxy gn
nh phi c gia nhit v nng chy trc khi chng c th pha trn vo cc phn
khc. Trong nhm Epoxy nguyn t Oxi s ht electron ca nguyn t Carbon v
pha n lm cho Carbon tch in dng v khi cp electron t do ca gc Amine
s nhng i in t t do cho C v lm cho nguyn t N tch in dng cn
nguyn t O tch in m.
C
O
C
H
H
H
N
H H
N
H H
C
O
C
H
H
H
N
H
H
N
H
H
Lin kt gia C v O b ct t v c s to thnh lin kt mi gia C v N
trong nhm Amine.Sau th mt trong cc i electron t do ca Oxi s lin kt vi
H trong nhm Amine:
C C
OH
H
H
H
N C
H
C
H
OH
H
N
H H
Khi thc hin qu trnh th nguyn t H tch ra khi N v li i din t ca
n, lm cho N trung ha v in. Cn nguyn t O sau khi lin kt vi H s to thnh
nhm ru. Nguyn t N s thc hin qu trnh tng t vi gc Epoxy khc. Phn
t Amine c bao nhiu nguyn t H th n c kh nng phn ng vi by nhiu gc
Epoxy:
C C
OH
H
H
H
N C
H
C
H
OH
H
N
H H
Trang 56
Ha hc ha l polymer
Do ta s dng Diamine , gc amine c th phn ng vi 2 gc Epoxy. Nh
vy ta s c c 4 gc Epoxy lin kt vi 1 phn t Diamine:
C C
OH
H
H
H
N C
H
C
H
OH
H
N C C C
C
H
H
H
H
H
OH
H
OH
Gc Epoxy cn li trong phn t Diepoxy s lin kt vi phn t Diamine
khc. Theo cch th tt c cc phn t Diamine v Diepoxy s lin kt vi nhau
to thnh 1 phn t ln:
N
CH
2
R
H
2
C CH C
H
OH OH
N
CH
2
H
2
C C
H
CH
2
OH
C
H
OH
C
H
OH
H
2
C
N
H
2
C
R
C
H
OH
C
H
OH
CH
2
N
CH
2
R
C
H
OH
N N
CH
2
H
2
C CH
2
H
2
C C
H
H
2
C CH
2
H
2
C
OH
C
H
CH
2
N CH
2
R
C
H
OH OH
N
CH
2
H
2
C C
H
CH
2
OH
C
H
OH
C
H
OH
H
2
C
N
H
2
C C
H
OH
C
H
OH
CH
2
N
CH
2
C
H
OH
N
CH
2
H
2
C C
H
H
2
C
OH
R R
N
CH
2
H
2
C CH
2
H
2
C
ng rn bng anhydric:
Ngoi cht ng rn l amin th cht ng rn loi acid thng dng nht l
alhydric ca acid dicacboxylic (alhydric maleic, alhydric phtalic...) Phn ng xy ra
gia cc nhm ru ca nha v alhydric ca acid, phn ng ny khng xy ra hin
tng tch nc v to sn phm ph. Phn ng xy ra nhit di 200
0
C,
xc tin qu trnh phn ng ta thm mt t lng cht xc tc kim v d amin bc 3.
Nha epoxy tc dng vi alhydric acid tin hnh qua 3 giai on:
Giai on 1: xy ra phn ng ete ha
Trang 57
HC
OH
+
O
O
O
CH CH
2
C
C
O
O
OH
Ha hc ha l polymer
Giai on 2: nhm epoxil tc dng vi nhm epoxy ca nha to ra nhm diete
Giai on 3: ng thi xy ra phn ng ca alhydric hoc acid khng phn ng lm
xc tc ra cu trc 3 chiu.
ng rn bng nhng cht ng rn khc:
Ngoi cht ng rn loi acid v amin, cn dng cc hp cht hai hoc nhiu
nhm nh chc ng rn nha epoxy nh hha phenol formaldehyde.
Nha epoxy c th ng rn bng cc loi nha phenol formaldehyd khc
nhau v bng cc sn phm trung gian c cha nhn phenol trong phn t.
Phn ng xy ra gia nhm epoxy v hydroxylphenol v thng tin hnh 170 -
205
0
C trong 20 30 pht.
ng rn nha epoxy bng nha phenol xy ra theo c ch:
Nha epoxy trn vi nha phenol formaldehyd ch yu sn ph c bn acid
v km cao, chu nhit nhng dn.
Ngoi ra cn ng rn bng nha polyamid, nha ure, melamin-formaldehyd,
nha trao i ion...
5.1.4. ng dng:
Epoxy c ng dng rng ri trong nhiu ngnh cng nghip v thc t i
sng. Ta c th chia ra thnh 3 lnh vc ch yu:
Keo dn.
Trang 58
+ CH CH
2
C
C
O
O
OH
H
2
C CH
O
CH CH
2
C
C
O
O
O CH
2
CH
OH
+
H
2
C CH
O
HC
OH
CH O CH
2
CH
OH
R CH
2
+
H
2
C CH
O
R O CH
2
CH
OH
OH
CH
2
+
H
2
C CH
O
R O CH
2
CH
OH
R O CH
2
CH
O CH
2
CH
OH
Ha hc ha l polymer
Sn ph.
Gia cng vt liu composite.
Nha epoxy c bm dnh tt khng nhng vi thu tinh, g, snh s, cht
do m cn vi kim loi. mi dn c bn nc, bn vi acid, baz v cc dung
mi khng c cc, c bn c hc cao v bn khi c ti rung ng. bm dnh
ca nha c xc nh ch yu do hm lng nhm hydroxyl v nhm epoxy. Keo
Epoxy ng vai tr quan trng trong nhm keo cu trc (structural adhensives) hay
keo cng nghip (bao gm keo epoxy, polyurethane, acrylic, cyanoacrylate..). Cc
loi keo ny ng dng trong cng ngh hng khng, giao thng, tu thuyn, dng c
th thaoKeo epoxy c kh nng dng c trong hu ht cc trng hp cn
lin kt cao. Keo epoxy c kh nng khng nhit v khng ho cht rt tt. Mt s
loi keo epoxy c th c x l bng tia UV nh cc loi keo s dng trong ch to
dng c quang hc, quang in v trong lnh vc rng hm mt.
Keo dn bn dng cho mc ch chung
i vi nhng lin kt n hi v c trng nhit thp tt, trn nha epoxy
lng vi nha polysulfua lng ng rn vi mt cht lm cng amin lng. V d:
S 1 S 2
Epoxy ED 5 100 100
Polysulfua 50 50
DMAPA
(Dimetylaminopropylamin)
10 -
DMP30 - -
Sau khi ng rn 1gi 100
0
C, bn ko cng nh sau:
Nhit th (
0
C) bn ko (psi)
S 1 S 2
-40 2180-2470
20 1740-3200 2470-3200
70 145-290 580-725
Keo dn nhit cao:
Keo dn mt thnh phn: trn c s tc nhn ng rn khng phn
ng nhit phng nhng c hot ho khi gia nhit (BF
3
:MEA).
Trn hp phenolic-epoxy: ph hp cho nhiu ng dng ti nhiu nhit
khc nhau. Epoxy l thnh phn nh nhng ch yu c bm dnh
tt. Loi ny thng dng trong vt liu composite v thu tinh ct t ong
v cc tm nhm hay thp khng g, dn 149
0
C trong 1 gi.
Epoxy-novolac: nha ny c th duy tr cc tnh cht vt l nhit
cao 260
0
C.
Trang 59
Ha hc ha l polymer
Trn hp epoxy-nylon: mt s nylon tng hp tng hp vi nha
epoxy di nhng iu kin c bit cho keo dn c bn bc rt
cao.
Trong cng ngh sn ph
Epoxy l loi sn hai thnh phn, loi sn ny dc tp trung pht trin do
kh nng bm dnh rt tt vo nn kim loi v tiu tn nng lng t hn so vi vic
s dng sn bt c x l nhit. Sn thng c phi trn theo t l 4:1 theo th
tch. Lp sn ny kh tng i nhanh, khng tia UV, c kh nng bo v tt do
cng cao, kh nng chng bin dng v mi mn tt.
Sn ny c kh nng bm dnh tt ln b mt ca hu ht cc loi kim loi.
Hin nay loi sn ny c dng rt rng ri trong cng nghip nh mt lp sn
bo v trc s tc ng ca nhit.
Loi Polyester epoxy c dng nh mt dng bt ph ty ra v lm
kh. Cc loi bt ph epoxy nng chy ( Fusion Bonded Epoxy Powder coatings -
FBE) rt a dng ph hp bo v cc ng thp v cc mi ghp trong cng
nghip nhin liu v nng lng, ng ng dn nc sinh hot khng li s n
mn ho hc. Lp ph Epoxy cn c s dng lm sn lt tng kh nng bn
dnh ca cc sn phm sn trn tu thuyn, c bit l trn b mt kim loi ni m
s khng n mn l rt cn thit. Cc loi bnh cha, thng cha kim loi cng
thng c ph bng Epoxy ngn nga s to thnh x, c bit ng dng
trong cng nghip sn xut thc phm ng hp. Nha epoxy cn c dng vo
vic sn ph nn nh xng do c cng cao v tng v m quan.
Cng ngh composite
Cng an u tin cn lm l ch to khun.Khun y ch l mt dng
dng khung 3 chiu n gin, thng thng. Ch cn phng dng v dng cc mt
ct sn cch nhau khong 500 mm. Sau khi ct cc mt sn (cng bng vn p)
th t chng vo ng v tr v c nh vi nhau bng cc thanh ging.
Qui trnh tip theo s gm cc bc sau y:
Bc 1: Ch to cc panel.
Mi thn thuyn s gm 2 panel di sut thn thuyn. Lt tng tm vn mng
( ph epoxy) t pha khun c cnh lin kt tr ra. Lt cc lp vn tip theo phi
m bo chng mp tm lp di.
Mt h thng ht chn khng c lp sao cho bao bc c trn vn tm
panel. C th trang b my ht chn khng cng nghip, va dng cho vic ch to
Trang 60
Ha hc ha l polymer
v, va v sinh xng. Bc khun bng Polyethylene 4-6 mil. Bt kn cc u
mp bao.
Trc khi tri cc tm vn p ln khun cn lu ch qut epoxy va ln
mt vn s dn p vo v cnh ni tip. Vic tri vn ln khun thuyn di 35 mt
khong 1 n 2 gi. Sau khi dn cc tm vn p th ph bao kn v m my ht
chn khng. Nu khng c r r chn khng th my ht s lm vic trong 8 n 10
gi, epoxy p cng cc tm vn.Sau khi thc hin xong 2 tm panel ca mt
thn thuyn th dn 1 tm phng ln mi panel. Ct theo ng mu han tt hai
mnh thn ging nhau. Xu hai tm li vi nhau theo ng ni ky ri cng 2 tm ra
bng cc vch ngang. Gn thm cc ming vn thng ng lm vch ngn ti cc v
tr mt ct.
Bc 2: c k (bng hn hp epoxy vi cht n)
Tip theo thc hin lin kt han chnh hai na thn thuyn.

Hnh 5.1: Khun hon tt Hnh 5.2: lt vn trn khun
Hnh 5.3
Tng hp qui trnh ch to v tu nh bng g dn epoxy trnh by trong hnh 4.
Trang 61
Ha hc ha l polymer



Hnh 5.4: Qui trnh lm v bng g dn Epoxy
1- Lm dng khung (khun) 5- Cng hai na thn v ky
2- Lt bao v lt vn 6- Kim tra, gn thm tm phng thn trn
3- Ct cc panel na thn v 7- Dn cc vch ngang
4- Vch du v ni mp ky 8- Lp tm boong
Cc vn cn lu
Mi cng ngh lm v tu u c cc hn ch nht nh. Trong cng ngh
lm v g dn epoxy i hi hnh dng thn thuyn nn trn v khng c cc ch li,
lm hay h bc. Cc dng thn v lai ny nn c thun 10:1 hoc thon hn ti
ng nc thit k. Ngoi ra, nn lu l cng ngh lm v ny s cho ra cc thn
thuyn khng han tan chnh xc nh nhau v hnh dng v trng lng so vi cc
k thut c khun bit. Ngoi ra, cc lai v thuyn lm theo cng ngh g dn
epoxy ph hp cho cc lai thuyn bum nh, c 2 hoc 3 thn v khng i hi b
tr khng gian sinh hat qu rng bn trong thn thuyn.
Cui cng, cn lu n loi g dn. S dng mt s loi g dn qu tt, rt
cng, c th kh un to hnh nh mong mun. Cc loi g dn (vn p) s dng
Trang 62
1
4
2
3
5
6 7
8
Ha hc ha l polymer
trn tu l loi chuyn dng, c chng ch ca cc t chc quc t, khng phi
loi vn p dn dng thng thng.
u im ca phng php cng ngh:
Vi trang b hp l c th ch to mt khun v cho cng ngh CM mt 6 n
8 gi. Chi ph cho mt khun v thuyn di 35 (~11m) vo khong 70-80 USD. Bng
khun ny, ta c th tri cc tm mt t 2 n 3 gi . (Ty theo kch thc v, vic
chun b v tri tm c th khc nhau).Trc tin, cc tm vn p 3 mm c ph
epoxy, tri 2 hoc 3 lp ln khun ri bc bao v p chn khng vo khun. Cc tm
s to thnh panel v thuyn lin tc bm theo cong ca khun.V thuyn dy 6
mm (2 lp vn p vi lp si thy tinh ph ngai) s nng khong 0.9-0.95lbs /sq.ft ,
tc tng ng vi v FRP si thu tinh, nhng gi ch khong 2USD cho 1 sq.ft
,tc bng na gi v lai FRP thng thng ni trn. Gi cng lm v loi ny mt
khong 12 n 15 pht / 1 sq.ft, trong khi v FRP (cha k tm boong) c th mt
n 3 gi /1 sq.ft. chnh l u th ca cng ngh ny.
5.1.5. Gii thiu epoxy asphalt
Epoxy Asphalt l loi b tng polymer c hnh thnh bi cht kt dnh dng
Epoxy ng rn chm trn vi ct liu ging nh b tng nha thng trng trong
cc trm trn B tong nha thng thng. Cc cht kt dnh ca Epoxy Asphalt
Binder l mt h thng ha hc hai pha trong pha lin tc l mt axit epoxy
phn tch v pha gin on l hn hp asphalts c bit.
u im
rng thp ngn c hin tng r bn thp
C dnh rt tt vi b mt bn di
C bn v n hi rt tt
C th thi cng dng thm mng (dy inch) nhng ni gii hn v trng
lng lp ph
C th thng xe ngay trong vng 1,5 n 2 gi sau khi thi cng
Cng ln hn b tng nha thng thng 3 n 4 ln
Khng c hin tng ln sng hoc ln vt bnh xe
Sn xut v thi cng bng thit b dng cho b tng nha thng thng
C th dng vi ct liu nh
co ngt khi phn tch xong khng ng k
ng dng
Trang 63
Ha hc ha l polymer
Dng lm lp mt thm mng (dy 3/4 n 2 inch) trng lng nh trong cc
d n sa cha hoc lm mi.
Lm mt ng trn bn mt cu thp dng trc hng ni cng chc v
n hi phi hp ca vt liu l cc ch tiu quan trng.
Trong in v in t
Nha epoxy ng vai tr quan trng trong cng nghip in t v s dng
rng ri trong motor, my pht in, cc c cu chuyn nng lng, my bin p,
bc lt v vt liu cch in. Nha epoxy l loi vt liu cch in rt tt v bo v
cc thit b in- in t khi bi bn v hi m. Trong cng nghip in t, nha
epoxy c dng trc tin trong vic c khun cc mch in t, bn dn v cc
vi mch hn hp. Bng mch in t ln nht FR4 c dng sandwich ca cc lp
thu tinh c kt dnh bng nha epoxy. Epoxy dng bin i trong cc thit b
chit p v cun cm. Epoxy qua x l l vt liu cch in v dn nhit tt hn
khng kh.
Trong cng nghip tu thuyn:
Epoxy dng trong cng nghip tu thuyn vi 2 mc ch chnh l sn ln v
to bn c hc do c cng tt hn nha polyester v dng dn cc vt
nt gy.
Nha polyester v cht ng rn mun s dng c phi t t l nha:cht
ng rn l 10:1 trong khi i vi nha epoxy ch cn vi t l 5:1. Nha epoxy c xu
hng ng rn t t trong khi nha polyester th ng rn rt nhanh.
Hng khng v tr
Trong ngnh hng khng v tr th epoxy c dng lm vt liuu nn trong
cu trc v c gia cng bi cc loi si nh si thu tinh, si carbon, Kevlar v
si bo. Epoxy c dng lm cht kt dnh to cu trc ca cc linh kin.
Trong cng ngh khai thc nng lng gi
Nha epoxy c dng ch to cnh qut trong cc turbin khai thc
nng lng gi. Nha c tm vo li ca vt liu nh si balsa, nha xp v vt
liu si thu tinh gia cng.
5.2 Polyimide
5.2.1. nh ngha
Polyimides l tn gi chung ca nhm cc polyme c cha nhm imide trong
phn t, chng u c kh nng bn nhit v bn ha hc rt tt. Kh nng bn ha
hc v bn nhit cao ca polyimide ph hp ng dng thay th thy tinh, kim loi
Trang 64
Ha hc ha l polymer
nh thp, trong nhng sn phm cng nghip v thm ch nhng sn phm gia
dng hng ngy. V d: polyimide c dng trong cc thanh chng v nhng b
phn che ph v chng c th chu nhit tt v chng s n mn ca cc loi du
nhn, nhin liu, cht lm ngui (coolant) Polyimide cng c dng trong cc
sn phm gia dng nh: l viba (nha polyimide dng lm ca king trong ca l
vi-ba v n c th chng li bc x vi sng), mt s dng c cha thc phm phi
tip xc nhiu vi du m, cht bo. Polyimide cn c dng lm vt liu qun o
bo h, composit, v keo dn.
5.2.2. c im cu to
Polyimide c cha nhm imide trong phn t. Khi thc hin phn ng trng
hp, sn phm c gi tn chung l nha polyimide. Thng thng, polyimide c 2
dng chnh:
Nhm polymide trng ngng (nhit do)
Nhm Polyimide cng hp (nhit rn).
Polyimide trng ngng: phn ng gia dianhydride hay dn xut ca
dianhydride vi diamine to thnh dung dch poly (amic acid) nhit thp.Sau
poly (amic acid) vng ha bng nhit cao hay tc nhn xc tc ha hc to thnh
polyimide. Phn ng tng qut c biu din nh sau:
O
NH
2
NH
2 O O
O
O O
O
O
NH
NH
C
C
O
O
OH
C
O
OH
C
O
Heat or
chemical dehydration
Polyamic acid
O
N N
O
O O
O
Polyimide
x
x
+
Hnh 5.5. Phn ng tng hp Polyimide
Dung mi ph bin c s dng trong qu trnh tng hp poly(amic acid) l:
N,N-dimethylformamide (DMF), N,N-dimethylacetamide (DMAc), N-methyl
pyrrolidinone (NMP), hay tetramethylurea (TMU), .
Trang 65
Ha hc ha l polymer
Polyimide cng hp: Phn ng c tao thnh bi cc monomer imide hay
olygomer imide khng no. Polyimide cng hp bao gm: Bismaleimide, polyimide
c ngt mch bi acetylen, polyimide c ngt mch bi benzocyclobutene.
5.2.3. Polyimide nhit rn
S tng hp trong cng nghip da trn nhng nguyn liu nh diamine
thm v tetracarboxylic acid dianhydride, nhng nguyn liu ny c gi thnh
r, tng hp d dng khng phc tp.
ng dng chnh ca polyimide nhit rn l lm cht nn trong vt liu
composite. Polyimide nhit rn c xc nh nh l mt loi polymer thp phn t,
n c t nht l monomer hai chc hoc mt prepolymer hoc hn hp ca n.
Nhm vt liu ny c kt thc mch bi nhng nhm hot tnh v qu trnh ng
rn c hnh thnh bi nhit hoc xc tc.
5.2.4. C ch hnh thnh polyimide
Polyimide c ta thnh qua hai giai on:
Giai on 1: : phn ng gia dianhydride hay dn xut ca dianhydride vi
diamine to thnh dung dch poly (amic acid) nhit thp.
Giai on 2: Sau poly (amic acid) vng ha bng nhit cao (200
0
C
300
0
C) hay tc nhn xc tc ha hc to thnh polyimide.
Qu trnh to thnh amic acid
C ch phn ng bao gm s tn cng i nhn ca nhm amino ln cacbon
cacbonyl ca nhm anhydride, tip theo anhydride m vng to thnh nhm amic
acid.
O
O
O
H
2
N +
COOH
NH
O
- H
2
O
N
O
O
Hnh 5.6 C ch to amic acid
Qu trnh to thnh polyimide
Qu trnh to thnh polyimide bng nhit .
S vng ha amic acid c th to thnh hai sn phm: n imide v iso
imide. Iso-imide c hnh thnh khi oxygen anion dn xut t nhm cacbonyl ca
Trang 66
Ha hc ha l polymer
amide tn cng vo carbon ca acid carbonyl. Imide thng thng (n-imide hoc
imide) to ra khi amide nitrogen hot ng nh tc nhn i nhn v tn cng vo
carbon ca acid carbonyl. S hnh thnh imide trong dung dch rt chm nhit
phng. Vn tc phn ng tng nhanh khi nhit n 120
o
C
Hnh 5.7.Hai kh nng
to imide t amic acid
Qu trnh to thnh
polyimide bng ha hc
Poly (amic acid)
c th c chuyn ha to polyimide tng ng ti nhit thng thng bi x l
vi hn hp ca cacboxylic acid dianhydride bo v amine bc ba. C ch ca qu
trnh imide ha ha hc c biu din nh sau:
R
3
N + ( CH
3
C )
2
O
O
( CH
3
C )
2
O
NR
3
+ CH
3
COO
COOH
O
NH
R
3
N
COONHR
3
O
NH
CH
3
COOH
CO
O
NH
O
C
O
CH
3
N
CH
3
O C
O
OH
CH
3
COOH
O
O
N
N
CH
3
O C
O
OH
O
N
O
CH
3
COOH
Hnh 5.8 C ch to imide theo phng php ha hc
5.3 Bismaleimide v Bismaleimide bin tnh
5.3.1.Bismaleimide(BMI)
Bismaleimide(BMI) l mt loi imide nhit rn v n t trng hp trc tip
thng qua lin kt i cui mch phn t nhng sn phm nhn c thng rt
gin. Nhng kh nng gia cng tt, cn bng nhit v nhng tnh cht c l cc tt
gip cho n tr nn cc k ph bin trong cng ngh composite v vt liu cch
in in. Cu trc ha hc nh sau:
Trang 67
O
O
NH
OH
O
O
N + H
2
O
O
N
O + H
2
O
n-imide
iso-imide
Ha hc ha l polymer
N
O
O
Ar N
O
O
X
N
O
O
R Ar N
O
O
n
Ar: O
NH
2
NH
2
X:
C
O
C
CF
3
CF
3
Hnh 5.9 Cng thc chung ca Bismaleimide
Bismaleimide c cu trc ngn c tng hp u tin bi DAlelio t
pyromellitic acid dianhydride, mt diamine thm v maleic acid anhydride c s
dng nh mt tc nhn ngt mch. Dung mi l dimetylformamide. S dehydrat ha
ng vng c tin hnh bng cch nng nhit dung dch amic acid n nhit
t 70 120
o
C.
5.3.1.1 Tng hp Bismaleimide(BMI)
Cc qu trnh to BMI gm 2 giai on: to amic acid v imide ha:
1. Giai on to amic acid
Cho t t AM rn vo dung dch NMP ho tan DDM (theo t l mol
nAM:nDDM=2:1) v acid benzoic (hmlng 1% tng khi lng AM+DDM) trong 1
gi nhit 4 0C. Nhp liu xong duy tr thm 1 gi nhit phng.
2. Qu trnh imide ha ha hc
Cho xc tc vo theo t l mol nBMI:nanhydric acetic:npyrydine= 10:4:3,5
ng thi nng nhih t dung dch ln 50-60
0
C. Sau 1 gi cho thm xc tc
CH
3
COONa 2% khi lng AM+DDM v duy tr nhit ny thm 2 gi.
5.3.1.2 Bin tnh Bismaleimide
Nh ta c bit, Bismaleimide(BMI) l mt loi imide nhit rn nn sn
phm thng gin, sn phm ny s hu dng hn nu mch c ko di. Do
vic bin tnh n to mch phn t c cu trc di hn s ci thin phn no mt
s tnh cht c l ca sn phm. ng thi iu kin gia cng composite d dng
hn. C nhiu phng php bin tnh BMI nhng phng php bin tnh BMI thng
qua phn ng Michael-Addition ca BMI vi DDM thng c nghin cu s dng
nh c tnh n nh, hot tnh DDM cao. Cho ng thi DDM, dung mi NMP v xc
Trang 68
Ha hc ha l polymer
tc acid acetic (hm lng 3% khi lng DDM+ BMI) vo dung dch BMI sau
nng nhit ln 105
0
C, ta se thu c Bismaleimide bin tnh.
Trang 69
Ha hc ha l polymer
5.3.2.ng dng
Trong gia cng vt liu composite
Hnh 5.9 Quy trnh gia cng vtl liu composite t BMI v BMI bin tnh
Thuyt minh quy trnh:
Vi carbon c sy 120
o
C trong 2 gi loi m
Bismaleimide hoc Bismaleimide bin tnh c pha long trong dung mi
acetone nhit 60oC
To pregreg: dung dch nha c tm ln vi carbon
Sy pregreg 100oC trong 8 gi loi hon ton dung mi
p nh hnh sn phm ch : p lc 300 Psi; 220oC trong 2 gi, sau
h nhit xung 50 oC v bt u gia nhit ln 240oC postcure trong 2
gi
Ly sn phm gia cng mu
K thut hn dng cht keo dnh
Trang 70
Vi cacbon
Sy, 120
o
C, 2h
To prepreg
Sy ui
dung mi
p p lc
Sn phm
p
Aceton
BMI.BT
hoc BMI
Khuy, 60
o
C
- 2h, Pkk, t = 100
o
C
- 4h, P
ck
, t = 100
o
C
P = 300 Psi
T = 220
o
C, 2h
Portcue 240
o
C, 2h
Ha hc ha l polymer
k thut ny ngi ta hay s dng cc hp cht c tnh cht
bm dnh tt nh polyimide, epoxy hoc keo bc lm vt liu hn khi gn chp ln
leadframe. Sau khi xc nh c v tr tng thch gia die v cu hnh trn
leadframe, die s c y ra khi bt chn khng, nn ln trn b mt ca epoxy,
polyimide v qu trnh hn kt thc. K thut hn eutectic, thng c ng dng
trong ng gi kn, s dng hp kim cng tinh gp die ln trn leadframe. K
thut hn tin tin ny da trn vic s dng vt liu hn to ra hp kim cng tinh
mt iu nhit c bit no , v im nng chy ca hp kim thng thp hn
khi n dng kim loi n l. Hp kim Au-Si, Au-Sn hoc Pd-Si thng c s
dng rng ri trong k thut ny. gn c die ln leadframe u tin
ngi ta ph mt lp vng vi dy ph hp ln trn b mt leadframe hoc die).
My pht in siu nh
Cc nh nghin cu va pht trin mt loi my pht in siu nh, c kh
nng sn sinh ra dng in bng cch ko thng v th ln lt cc dy xit km
c bc trong mt cht nn nha do c hai u l cc in cc. My pht in
ny cn c gi l "bm tch in do". N s l mt thit b cp in mi c kh
nng s dng trong cc cm ng sinh hc, kim sot mi trng, cng ngh quc
phng v cc in t gia dng. c ch to bng cc dy p in xit km
mnh c ng knh t 3 ti 5 micron v di t 200 ti 300 micron, chic my
pht in ny khng cn ph thuc vo cc cu trc c nano. Cc dy km c
pht trin bng phng php lng bay hi vt l nhit xp x 600 C. S dng
mt chic knh hin vi quang hc, nhng si dy xit km ny sau s c cc
nh nghin cu dnh ln mt tm mng polyimide mng v h b sung hn hp
bc nho vo hai u ca cc si dy chng hot ng nh cc in cc. Sau
, cc si dy v cc in cc c bc trong polyimide bo v chng khi b
n mn v phn hu do mi trng
ng dng trong photoresist
Photoresist L mt dng c bit ca polymer cm quang, chng c
ngdng rng ri trong lnh vc quang khc, c kh nng to hnh nh ni (relief)
trn sn phm v gip chng li qu trnh khc n mn trn b mt sn phm.
Polymer cm quang ni chung v photoresist ni ring gm c 2 loi: loi to nh
dng v loi to nh m
Loi to nh dng l h gm cc polymer c trng lng phn t ln, di
tc dng ca cc bc x s chuyn sang cc polymer hoc cc monomer c trng
lng phn t thp hn, c kh nng ho tan tt hn trong dung mi thch hp. Hay
Trang 71
Ha hc ha l polymer
polymer ban u (c cha cc nhm chc nhy quang) l loi kh ho tan, di tc
dng ca bc x s hiu chnh nhm chc tan d hn.
Loi to nh m l cc h m ban u gm l h d ho tan, sau chuyn sang
dng kh ho tan do thc hin cc phn ng quang polyme ho to mng ngang
hay c hiu chnh nhm chc.
Polymer cm quang c s dng ch yu trong lnh vc sn, mng ph,
vecni trn cc nn g, kim loi, nha,..
Cc giai on c bn to quang khc:
Chun b b mt
Sy s b
Ph photoresist ln
Chuyn hnh nh t mt n ln photoresist
Ra, to hnh nh ln photoresist
n mn lp oxit bn di photoresist v tch lp photoresist
Cc lp ph photoresist thng nhy vi nh sng v c s dng nhiu
trong cng ngh hnh nh cng nh k thut. V cc tnh nng c bit ca mnh nn
polyimde thng c dng lm lp ph photoresist.
Trang 72
Ha hc ha l polymer
Cc giai on ca qu trnh
Chun b b mt
Ph photoresist - Coating (Spin Casting) v sy s b Pre-Baking (Soft-
Baking) lm bay hi dung mi c trong photoresist. Trong qu trnh sy
dy lp ph s gim khong 25%.
Chiu (exposure)
Trong giai on ny, h s c chiu nh sng chuyn hnh nh ln nn,
mt n c t gia h thu knh v nn.
Trng ra (development)
Trang 73
Ha hc ha l polymer
Tch lp photoresist Stripping
Chng 6: Gii thiu mt s phng php ha l nghin
cc polymer
6.1. Phng php phn tch quang ph.
6.1.1. Khi qut:
Phn tch quang ph l phng php phn tch nhng hiu ng sinh ra t s
tng tc ca bc x v vt cht (mu). Kt qu ca s tng tc thu c dng
tnh hiu hay l i lng o, t nh tnh hay nh lng mu o. C nhiu loi
quang ph tu thuc vo bc sng tng ng trn cc bc x in t. Cc
phng php phn tch quang ph p dng trn polymer c th cung cp nhiu
thng tin nh: thnh phn ha hc, cu trc mnh (cu trc hnh hc, phn b phn
t, mch nhnh) mt s tnh cht vt l nh linh ng ca mch phn t, kt
tinh, ha tan, cu dng, hay chuyn ng ca mch.
6.1.2. Ph hng ngoi IR
Di bc x hng ngoi vt liu s hp th mt tn s thch hp. Nng lng
ny s chuyn thnh dao ng, mt phn nh sng s phn x hoc nng lng c
th truyn qua phn t ln cn, chuyn thnh nhit lng. Tn s hp th tng
ng vi tn s dao ng chun (c trng cho cc nhm nguyn t c trong phn
t), v l nguyn tc ca IR.
Lu , khng phi bt k mt phn t no cng hp thu hng ngoi cho hiu
ng ph dao ng. Ch c nhng phn t khi dao ng c gy ra s thay i
moment lng cc in mi c th hp thu bc x hng ngoi, chuyn thnh trng
thi kch thch dao ng. Cng hp thu ca phn t t l vi bnh phng
thay i moment lng cc.
Ph hng ngoi cho php nh tnh mu, da vo mi hp thu trong tng vng
xc nh nhm nh chc v cu trc ca mu. Hay so snh ph ca mu v ph
ca chun.
Th d phn tch ph hng ngoi IR
Trang 74
Ha hc ha l polymer
Vng hp thu 2900 cm
-1
3200 cm
-1
: COOH v NH
2
1551cm
-1
v 1663 cm
-1
l hai mi hp thu ca C=C lin hp vi ni i
trong nhm amide: CO (COOH) v C NH
1713 cm
-1
l mi hp thu ca lin kt C=O trong nhm imide
1388 cm
-1
l mi hp thu ca lin kt C N trong nhm imide
1500 cm
-1
l mi hp thu ca nhn thm
975 cm
-1

v 843 l hai mi hp thu ca lin kt C=C
Trang 75
Ha hc ha l polymer
6.1.3. Ph cng hng t ht nhn NMR:
NMR c xy dng trn nguyn tc spin ht nhn (trong nguyn t, ht nhn
t quay quanh trc c moment ng lng ring l spin ht nhn) di tc dng ca
t trng ngoi th c th chia thnh hai mc nng lng.
NMR hot ha spin ht nhn khi nguyn t c s proton hoc neutron l. nh
th
1
H cho ta tn hiu cng hng t ht nhn, y l proton c s dng nhiu
nht. Cc ht nhn ca
13
C,
2
H,
19
F cng cho tn hiu NMR tuy nhin cc phn t
ny t tn ti trong polymer nn t c s dng.
Quang ph NMR c th c thc hin trn nguyn tc tm iu kin cng
hng (hoc trong mt t trng ngoi c nh hoc ti mt tn s c nh).
Trong mt phn t, mt ht nhn c bao bc bi cc in t v cc ht
nhn c t tnh khc ln cn. Do tc dng thc ca t trng ngoi vo ht
nhn nghin cu khng hon ton ging vi tng ht nhn c lp. Khi c hai
yu t nh hng n tc dng ca t trng ngoi ln ht nhn nghin cu: s
che chn ca m my in t xung quanh ht nhn v nh hng ca cc ht
nhn bn cnh c trong phn t
Cc ng dng c th ca NMR.
NRM l mt phng php phn tch quang ph nhn bit c cu
trc ha hc ca polymer, cu hnh polymer (do v tr cc proton
trong mch c khc nhau), mt s tnh cht vt l, phn tch nh
lng.
Nhn chung NMR cho ta nhiu thng tin v chnh xc hn IR. Tuy
nhin, NMR c hai im bt thun li so vi IR l thi gian o di v
lng mu cn ln ( c ht nhn c t tnh cho tn hiu
NMR mnh).
6.2. Mt s phng php phn tch nhit
Phn tch nhit bao gm cc phng php phn tch da theo s thay i cc
tnh cht vt l v ha hc ca vt liu c kho st trong s thay i cng bc
v nh trc ca nhit . Trong phn tch nhit c nhiu phng php c th: o
nhit lng vi sai (Differential Thermal Scanning Calorimetry DSC), phn tch nhit
vi sai (Differential Thermal Analysis DTA), phn tch nhit trng lng
(Thermogravimemetry Analysis TGA)
Trang 76
Ha hc ha l polymer
6.2.1. Nhit lng vi sai DSC:
Khi vt liu c s thay i v trng thi vt l nh nng chy, s chuyn i t
trng thi thy tinh sang trng thi khc hay khi n c phn ng ha hc. Nhit
lng s c hp th hay gii phng. Nhng qu trnh nh th c th c khi
u mt cch n gin bi s gia tng nhit ca vt liu. Cc my o nhit lng
qut vi sai c thit k xc nh entanpy ca cc qu trnh ny bng cch xc
nh lu lng nhit vi sai cn duy tr mu vt liu v mu chun tr cng nhit
. Nhit ny thng c lp trnh qut mt khong nhit bng cch tng
tuyn tnh mt tc nh trc.
Dng c cng c th c dng xc nh nhit dung, pht x nhit v
tinh khit ca mu rn. o nhit lng vi sai DSC l k thut nghin cu cc tnh
cht ca polymer khi ta thay i nhit tc dng. Vi DSC c th o c cc hin
tng chuyn pha: nng chy, kt tinh, thy tinh ha hay nhit ca phn ng ha
hc ca polymer
Th d
6.2.2. Phn tch nhit trng lng TG-TGA:
TG l mt bn cn chnh xc cho php ta o lin tc bin thin trng lng
mu theo nhit v thi gian. T c th xc nh gim khi lng ca mu
khi tng nhit v nhit ph hy mu. Cu to ca TG gm c cn t ng,
bung t, cm bin nhit v my tnh. Mu c t vo bung t, nhit
bung t c t theo chng trnh t thp n cao theo thi gian, cn t ng
chnh xc ghi nhn gim trng lng mu trong qu trnh th nghim.
Trang 77
Ha hc ha l polymer
6.2.3. Phn tch c nhit ng: DMTA.
Phng php phn tch c nhit ng lc hc (Dynamic Mechanical Thermal
Analysis DMTA) l mt k thut v cng l mt dng c cho php kim tra ng x
ca cc vt liu n - nht theo nhit v tn s ph thuc. Mt bin dng nh
xut hin trong vt liu khi p t ln vt liu mt ng sut. Kt qu bin dng do
ng sut tc ng phn nh nhng thng tin v module ca vt liu, cng v cc
c tnh thm t (damping) ca n. Cc tnh cht ny c th lin quan n tiu
chun s dng cui cng ca vt liu cn thit cho vic qun l cht lng, pht
trin sn phm, gii quyt vn v nghin cu ng dng.
DMTA xem xt cc vt liu m c s kt hp ca c hai cch ng x n hi
v chy nht hay gi l cc vt liu n nht. Trong ng x n nht, mt ng sut
hay bin dng p t vo s to ra mt p ng hi tr gy ra do cc thnh phn
nht ca vt liu, bn cht ging cht lng ca n, v li thm vt liu c bn cht
ging cht rn, do cng c mt p ng n hi. DMTA tch hai p ng trn
thnh cc gi tr module ring bit: Module tn tr hay module n hi (k hiu E) v
Module tn hao (k hiu E).
Module tn tr E i din cho cc thnh phn n hi ca ng x n nht
ng pha vi bin dng c p t vo ( =
o
cos)
Module tn hao E i din cho cc thnh phn nht, li lch pha vi cc tn
hiu u vo ( =
o
cos).
Trang 78
Ha hc ha l polymer
Ton b chm tr ca h thng t tn hiu u vo l mt gc pha (). Tang
ca gc pha (tan delta) l t s ca module tn hao trn module tn tr (tang =
E/E) v l gi tr ch ra kh nng tn hao nng lng tng i ca vt liu. Tan
delta thng c gi l Tang tn hao.
Bt k mt nh no trong tan delta (c bit l th hin r trong vng nhit
nghin cu) tng ng vi mt vng m tnh cht vt liu thay i rt nhanh, th tc
l vt liu ang tri qua mt qu trnh chuyn tip. Trong nghin cu tn s ph
thuc, mt nh trong tan delta cho thy rng vt liu lm tiu tn ng sut u vo
rt tt tn s .
DMTA kim tra vt liu trong mt vng m p ng n nht l tuyn tnh. Ni
mt cch khc, ni m t s ca ng sut trn bin dng l mt hng s ca
module, E hoc G. Module phi c lp vi bin dng iu khin. Nu khng, vt
liu s bt u bin dng do, iu ny cho thy rng mt bin dng ti hn t
c. Qua vng bin dng ti hn ny, vt liu s b thay i tnh cht v phng
trnh c s dng nh gi s p ng khng cn p dng c na.
Vic xc nh vng n nht tuyn tnh l mc ch ca cuc kim tra. Ni
chung, cn thit phi to ra ng cong bin dng trn cc vt liu cha bit xc
nh bin dng ti hn. V th ng sut i vi bin dng v tm lch t ng
thng tuyn tnh hoc v th module tn tr tng ng vi bin dng.
Trang 79
Ha hc ha l polymer
6.3. Phn tch nht ca dung dch v khi lng phn t trung bnh ca
polymer
6.3.1. nht dung dch polymer.
Dung dch polymer c nht cao, ngay c trong dung dch long ca polymer
nht cng cao hn nht ca dung dch c ca hp cht thp phn t. i vi
dung dch polymer c mi lin quan ca nht v khi lng phn t trung bnh. V
th thng qua vic o nht c th xc nh c khi lng phn t trung bnh.
V c th da vo nht ca dung dch kho st thi gian phn ng ti u ca
polymer.
6.3.2Sc k gel (gel permeation chromatography).
GPC cho php xc nh khi lng trung bnh s (M
n),
khi lng trung bnh trng
lng (M
w)
, khi lng trung bnh theo kch thc (M
z).
GPC php xc nh ch s
a phn tn PD cng nh khi lng trung bnh M
v
trn c s M
n
, M
w
, and
M
z
.
Nguyn tc xc nh khi lng trung bnh polymer l da vo thi gian lu
ca tng loi trong ct sc k. Thi gian lu ca polymer c khi lng phn t
trung bnh khc nhau thu c t phng php sc k gel l khc nhau. Sau khi so
snh vi thi gian lu ca mu chun ta c th xc nh c cc khi lng phn
t polymer theo thi gian lu v cc phn on tng ng. Polymer c khi
lng phn t cng ln thi gian lu cng ngn v ngc li
Trang 80
Ha hc ha l polymer
Trang 81
Ha hc ha l polymer
Cu hi trc nghim
1. Chn pht biu ng:
a. chc ca mt phn t lun l mt hng s
b. chc ca phn t khng l mt hng s m ph thuc vo chc ca
phn t tham gia phn ng vi n
c. chc ca phn t ph thuc vo iu kin phn ng c th
d. chc ca phn t lun ph thuc vo t l cu t
2. Chn pht biu ng:
a. polymer c khi lng phn t trung bnh ln kh nng ha tan thp
hn polymer cng loi c khi lng phn t trung bnh thp hn.
b. polymer c khi lng phn t trung bnh ln kh nng n hi thp hn
polymer cng loi c khi lng phn t trung bnh thp hn.
c. polymer c khi lng phn t trung bnh ln d gia cng hn polymer
cng loi c khi lng phn t trung bnh thp hn.
d. polymer c khi lng phn t trung bnh ln c modul nh hn polymer
cng loi c khi lng phn t trung bnh thp hn.
3. Chn pht biu ng:
a. polymer c tnh n hi cao
b. polymer c tnh n hi thp
c. polymer ch c tnh do
d. polymer c tnh do v n h
4. mt iu kin nht nh:
a. polymer c tnh n hi gp hng nghn ln so vi hp cht thp phn t
b. polymer c tnh do gp hng nghn ln so vi hp cht thp phn t
c. polymer c bn gp hng nghn ln so vi hp cht thp phn t
d. polymer mm hn hp cht thp phn t
5. Chn pht biu ng:
a. tc nhn khi mo l tc nhn lm cho cht xc tc hot ng c hiu
qu hn
b. tc nhn khi mo l tc nhn ng vai tr l xc tc phn ng
c. tc nhn khi mo l tc nhn lm sinh ra gc t do ca monomer
d. tc nhn khi mo l tc nhn lun c trong cc phn ng tng hp
polymer
Trang 82
Ha hc ha l polymer
6. Hy cho bit loi polymer no sau y l copolymer: ABS, PET, UPE, NR,
SBR, PMMA:
a. ABS, SBR
b. ABS, UPE
c. PMMA, PET
d. ABS, NR
7. Da vo cu trc ca polymer v c tnh ca dung mi hy cho bit dung mi
no ha tan tt polystyrene (PS)
a. styrene monomer
b. acetone
c. buthylacetate
d. xylen
8. Da vo cu trc ca polymer v c tnh ca dung mi hy cho bit dung mi
no ha tan tt polyvinylchloride (PVC)
a. xylen
b. methyl ethyl keton (MEK)
c. cyclo hexanon
d. dimethylformamide
9. Da vo cu trc ca polymer v c tnh ca dung mi hy cho bit dung mi
no ha tan tt polyvinyl alcol (PVA)
a. ru
b. du
c. nc
d. acetone
10. Da vo cu trc ca polymer v c tnh ca dung mi hy cho bit dung mi
no ha tan tt polyvinyl acetate (PVAc)
a. ru
b. du
c. nc
d. xylen
11. Da vo cu trc ca polymer v c tnh ca dung mi hy cho bit dung mi
no ha tan tt polyamide (PA)
a. acetone
b. dimethyl formamide
c. ru
Trang 83
Ha hc ha l polymer
d. xng
12. Da vo cu trc ca polymer v c tnh ca dung mi hy cho bit dung mi
no ha tan tt cao su thin nhin (NR)
a. xylen
b. methanol
c. xng
d. acetone
13. Da vo cu trc ca polymer v c tnh ca dung mi hy cho bit dung mi
no ha tan tt cao su thin nhin (NR)
a. toluen
b. xylen
c. octan
d. butyl acetat
14. Trong iu kin no sn phm polyester lun tn ti nhm chc u mch v
cui mch l nhm OH.
a. cho d monomer cha nhm OH
b. cho d monomer cha nhm COOH
c. chc ca mt trong hai monomer phi ln hn 2
d. chc ca mt trong hai monomer phi ln hn 3
15. Trong iu kin no sn phm polyester lun tn ti nhm chc u mch v
cui mch l nhm COOH.
a. cho d monomer cha nhm OH
b. cho d monomer cha nhm COOH
c. chc ca mt trong hai monomer phi ln hn 2
d. chc trung bnh ca hn hp phi ln hn 2
16. Ti sao phi thc hin phn ng bin tnh polymer
a. h gi thnh sn phm
b. a dng ha sn phm
c. ci thin mt s tnh cht ca polymer
d. to ra polymer c n hi cao hn
Cu c
17. Mc ch ca phn ng Clo ha cao su thin nhin l:
a. lm tng kh nng trng n trong mi trng acid
b. lm tng kh nng trng n trong mi trng baz
c. lm gim kh nng trng n trong mi trng xng du
Trang 84
Ha hc ha l polymer
d. lm tng tnh nng c l cho cao su
18. Ti sao khi sn phm polymer ngoi mi trng khng kh v nh sng ta
nhn thy polymer b gin hn ban u
a. b oxy ha
b. b m t dn n ph hoi cu trc
c. b bc x hng ngoi tc ng lm lo ha
d. b tc ng ca ngoi lc khi s dng
19. Phn ng gel ha l phn ng:
a. xy ra theo 3 chiu
b. to ra polymer mch nhnh
c. phn hy polymer
d. trng hp
Cu a
20. Phn ng gel ha l phn ng:
a. lm tng nht ca h
b. to ra polymer mch nhnh
c. trng hp mch thng
d. trng hp khng gian
21. Thi gian gel ca phn ng gel ha thng c xc nh bng quan st s
thay i :
a. nhit chuyn pha ca polymer
b. nht ca polymer
c. cu trc polymer
d. khi lng ca polymer
22. Gi tr modul ca vt liu cho bit
a. bn ca vt liu
b. bn cht ca vt liu
c. kh nng n hi ca vt liu
d. kh nng ph hy vt liu
23. Gi tr ng sut ca vt liu cho bit
a. bn ca vt liu
b. bn cht ca vt liu
c. kh nng n hi ca vt liu
d. kh nng phn hy vt liu
24. Bn cht ca s n hi trong polymer l:
Trang 85
Ha hc ha l polymer
a. chuyn t trng thi khng cn bng v trng thi cn bng theo thi
gian
b. chuyn t trng thi khng cn bng v trng thi cn khi ngng tc
dng lc
c. s dui thng nhng an mch gp khc v s tr li trng thi ban
u theo thi gian khi ngng tc dng lc
d. s tr v trng thi ban u ca nhng on mch trong polymer
25. Hi phc l mt qu trnh:
a. chuyn t trng thi khng cn bng v trng thi cn bng theo thi
gian
b. chuyn t trng thi khng cn bng v trng thi cn bng ngay lp tc
khi ngng tc dng lc
c. bin i cu trc ca vt liu
d. thay i hnh dng ca vt liu
26. Hin tng tr l mt qu trnh:
a. chuyn t trng thi khng cn bng v trng thi cn bng theo thi gian
b. chuyn t trng thi khng cn bng v trng thi cn bng ngay lp tc
khi ngng tc dng lc
c. khng hi phc hon ton ca vt liu khi chu cng tc ng lc
d. thay i hnh dng ca vt liu
27. Chuyn pha bc 1 c c im
a. thay i nhy vt nhng tnh cht nhit ng hoc
b. khng c s thay i nhy vt nhng tnh cht nhit ng hoc
c. chuyn pha trong mt khong nhit nht nh
d. thay i enthanpy ca h
28. Chuyn pha bc 2 c c im
a. thay i nhy vt nhng tnh cht nhit ng hoc
b. khng c s thay i nhy vt nhng tnh cht nhit ng hoc
c. chuyn pha ti mt nhit nht nh
d. chuyn pha km theo s bin i enthalpy ca vt liu
cu b
29. c im ca trng thi thy tinh ca polymer l bin dng :
a. nh
b. ln
c. do
Trang 86
Ha hc ha l polymer
d. trung bnh
30. Yu t no nh hng n nhit chuyn thy tinh:
a. kh nng bin dng ca polymer
b. nhit tc ng vo polymer
c. kch thc nhm th trong polymer
d. p sut tc ng vo polymer
31. Polymer c mm do cao khi polymer c:
a. ni nng ln
b. ni i bn cch ni n
c. nhm th phn cc ln
d. nhiu nhm th
32. Nhit kt tinh l nhit m ti c:
a. vt liu chuyn t trng thi thy tinh sang trng thi kt tinh v ngc li
b. s hnh thnh pha kt tinh trong pha v nh hnh
c. vt liu hp thu mt nhit lng xc nh
d. pha v nh hnh s pht trin
cu b
33. c im ca trng thi kt tinh l:
a. modul n hi ca polymer tng
b. modul n hi ca polymer gim
c. bn ca polymer gim
d. ng sut ca polymer tng
34. Qu trnh chuyn t trng thi thy tinh sang trng thi kt tinh l mt qu trnh:
a. ta nhit
b. thu nhit
c. tng entropy
d. tng enthanpy
35. Bn cht ca qu trnh trng l:
a. lin kt hp th ca polymer v dung mi
b. s xm nhp khuch tn ca phn t dung mi vo trong cu trc
polymer lm tng entropy
c. lm thay i tnh cht ha hc ca h
d. lm tng kh nng bin dng ca polymer
36. Yu t no nh hng n tnh ha tan ca polymer
a. bn cht ca dung mi v polymer
Trang 87
Ha hc ha l polymer
b. polymer phn cc mnh s tan trong dung mi phn cc mnh
c. polymer phn cc trung bnh s trng v ha tan trong dung mi phn
cc trung bnh
d. polymer phn cc yu s trng v ha tan trong dung mi phn cc yu
37. Chn pht biu ng:
a. khi ha tan polymer vo dung mi th qu trnh ha tan xy ra tng t
nh qu trnh ha tan ca hp cht thp phn t trong dung mi
b. qu trnh ha tan ca polymer thng chm hn so vi hp cht thp
phn t
c. tt c cc polymer c th ha tan c trong dung mi c cng bn cht
phn cc nh polymer
d. dung dch polymer c nht bng vi nht ca dung dch ca hp
cht thp phn t khi c cng nng
38. Polymethylmethacrylate (PMMA) c th trng v ha tan tt trong dung mi
no sau y
a. nc
b. hydrocarbon
c. dicloethan
d. alcol
39. Polycloren tan tt trong dung mi no sau y
a. nc
b. HCl
c. benzen
d. hydrocarbon
40. Chn pht biu ng:
a. Cc polymer c cu trc v nh hnh th tan tt hn polymer kt tinh.
b. Cc polymer c cng cao tan tt hn polymer mm hn.
c. Polymer phn cc mnh lun lun tan c trong dung mi phn cc
mnh.
d. Polymer phn cc yu lun lun tan trong dung mi phn cc yu.
41. Chn pht biu ng:
a. Cc polymer c lin kt cu ha hc (lin kt ngang) c tnh trng v tan
thp hn polymer khng c lin kt cu ha hc.
b. Cc polymer c lin kt cu ha hc ln i khi c th tan trong mt s
dung mi no.
Trang 88
Ha hc ha l polymer
c. Cc polymer c khi lng phn t trung bnh ln s tan tt hn polymer
c khi lng phn t trung bnh nh.
d. Cc polymer c un do cao s tan km hn polymer cng.
42. Khi a cht ha do vi hm lng thp vo polymer th T
g
v T
m
s thay i
nh th no
a. T
g
gim nhanh hn T
m
b. T
g
gim chm hn T
m
c. T
g
v T
m
gim nh nhau
d. ch c T
g
gim v T
m
gim khng ng k
43. Khi a cht ha do vi hm lng cao vo polymer th T
g
v T
m
s thay i
nh th no
a. T
g
gim nhanh hn T
m
b. T
g
gim chm hn T
m
c. T
g
v Tm gim nh nhau
d. ch c T
m
gim v T
g
gim khng ng k
44. Khi a cht ha do vo polymer th tnh nng c l thay i nh th no
a. module ca vt liu tng
b. module vt liu gim
c. bn vt liu khng i
d. bn vt liu tng
45. Khi a cht ha do vo polymer th tnh cht in thay i nh th no:
a. c hng s in mi thp
b. c hng s in mi cao
c. chu c in th nh thng cao
d. tn tht in p thp
46. Cc phng php phn tch quang ph p dng trn polymer c th cung cp
thng tin g?
a. cho bit qu trnh chuyn pha hay bin i ha hc ca vt liu
b. cho bit thnh phn ha hc, cu trc mch
c. c th nh tnh cc nhm chc trong mu o
d. c th nh lng cc nhm chc c trong mu o
47. Phng php phn tch hng ngoi IR cho bit thng tin g?
a. c th nh tnh mu
b. c th nh tnh v nh lng mu
c. c th xc nh chuyn ha ha hc xy ra trong mu
Trang 89
Ha hc ha l polymer
d. c th xc nh c qu trnh chuyn pha ca mu o
48. Nguyn tc xc nh nhm nguyn t, phn t trong mu bng phng
php hp thu hng ngoi l da vo kh nng:
a. hp thu bc sng khc nhau ca nhm nguyn t, phn t
b. hp thu bc sng ging nhau ca nhm nguyn t, phn t
c. thay i bc sng khc nhau ca nhm nguyn t, phn t
d. thay i bc sng ging nhau ca nhm nguyn t, phn t
49. Chn pht biu ng
a. Tt cc nguyn t phn t u c kh nng hp thu bc sng hng
ngoi.
b. Cc nguyn t, phn t khc nhau cng c th hp thu bc x hng ngoi
cng s sng.
c. Ch c cc nguyn t, phn t dao ng c thay i moment lng cc
mi c kh nng hp thu bc x hng ngoi.
d. Cc nguyn t, phn t khc nhau ch hp thu mt gi tr bc sng
nht nh
50. ng dng ca phng php NMR l:
a. xc nh cu trc ha hc, cu hnh polymer
b. ch nh tnh c mu o
c. c th nh tnh v nh lng mu o
d. c th xc nh c qu trnh chuyn pha ca mu o
51. Cc ht nhn ca nguyn t no c s dng nhiu nht trong phng php
o NMR cho polymer
a.
13
C
b.
1
H
c.
19
F
d.
2
H
52. Nguyn tc ca phng php phn tch nhit l da theo s thay i:
a. tnh cht vt l, ha hc v khi lng ca vt liu c kho st trong s
thay i cng bc ca nhit
b. trng thi vt l ca vt liu c kho st trong s thay i cng bc
ca nhit
c. khi lng ca vt liu c kho st trong s thay i cng bc ca
nhit
Trang 90
Ha hc ha l polymer
d. ha hc ca vt liu c kho st trong s thay i cng bc ca nhit

53. Phng php phn tch DMTA l mt k thut dng kim tra:
a. s bin i c tnh ca vt liu theo nhit v tn s
b. s bin i tnh cht ca vt liu theo nhit v tn s
c. ng x ca vt liu n nht theo nhit v tn s
d. ng x ca vt liu n hi theo nhit v tn s
54. Nguyn liu tng hp polymer l:
a. monomer
b. olygomer
c. living polymer
d. homopolymer
55. Giai on khi mo ca phn ng trng hp gc l gia on:
a. to ra gc t do ca cht khi mo
b. to ra gc t do ca polymer
c. to ra gc t do ca monomer
d. to ra gc t do ca olygomer
56. Tc nhn khi mo cho phn ng trng hp gc l:
a. hp cht acid
b. hp cht baz
c. phc cht hot ng
d. hp cht peroxide
57. Cc tc nhn khi mo cho phn ng trng hp anion l:
a. hp cht peroxid
b. hp cht baz
c. hp cht azo
d. cation
58. Trng hp khi c c im:
a. monomer phn tn thnh nhng git nh t vi micromet n 0,1 mm
b. monomer phn tn thnh nhng git nh t 0,05nm n 5 nm
c. polymer tng i sch
d. phi s dng cht n nh
59. Trng hp huyn ph c c im:
a. monomer phn tn thnh nhng git nh t vi micromet n 0,1 mm
b. monomer phn tn thnh nhng git nh t 0,05nm n 5 nm
Trang 91
Ha hc ha l polymer
c. polymer tng i sch
d. khng s dng cht n nh
60. Trng hp nh tng c c im:
a. monomer phn tn thnh nhng git nh t vi micromet n 0,1 mm
b. monomer phn tn thnh nhng git nh t 0,05nm n 5 nm
c. polymer tng i sch
d. s dng cht n nh t
61. Trng hp huyn ph c c im:
a. cht khi mo tan trong git monomer
b. nng monomer thp
c. cht khi mo tan trong mi trng phn tn
d. phn ng xy ra trn b mt mixen keo
62. Trng hp nh tng c c im:
a. cht khi mo tan trong monomer
b. phn ng xy ra rt nhanh
c. phn ng xy ra trn b mt mixen keo
d. sn phm thu c dng khi
63. Phn ng ng trng hp l phn ng:
a. trng hp ca hai hay nhiu monomer khc nhau
b. trng hp ca hai hay nhiu polymer khc nhau
c. trng hp ca hai hay nhiu monomer ging nhau
d. trng hp ca hai hay nhiu polymer ging nhau
64. Phn ng trng hp gc qua my giai on
a. hai giai on
b. ba giai on
c. bn giai on
d. cha xc nh c ty vo phn ng
65. Cc tc nhn khi mo cho phn ng trng hp cation l:
a. cc hp cht axt
b. cc hp cht baz
c. cc tc nhn i nhn
d. bc x nng lng
66. Ngi ta thc hin phn ng ng trng hp to ra copolymer v:
a. ci thin tnh cht ca polymer theo mc ch s dng
b. a dng ha sn phm polymer trn th trng
Trang 92
Ha hc ha l polymer
c. to ra loi polymer mm do hn
d. to ra polymer c bn c l cao hn
67. Block copolymer l mt loi polymer trong cu trc cha cc :
a. mc xch lun phin nhau
b. monomer lun phin nhau
c. on mch lun phin nhau
d. olygomer lun phin nhau
68. Phn ng tng hp polyethylene l phn ng:
a. trng hp
b. ng trng hp
c. trng ngng
d. ng trng ngng
69. Phn ng tng hp polyesther l phn ng:
a. trng hp
b. ng trng hp
c. trng ngng
d. ng trng ngng
70. Trong iu kin no phn ng tng hp polymer c sn phm polymer mch
nhnh hoc khng gian
a. monomer c nhiu hn hai nhm chc
b. monomer c nhm chc nm v tr nhnh
c. monomer c phn cc ln
d. monomer c phn cc nh
71. iu kin no phn ng trng ngng s dng li khi:
a. khng cn nhm chc phn ng
b. polymer to thnh c khi lng phn t ln
c. c phn ng truyn mch xy ra
d. c cht ng ch phn ng trong hn hp
72. Bin tnh epoxy bng acid bo s cho ra sn phm c:
a. cng cao hn
b. mm do cao hn
c. bn c l tt hn
d. kh nng chu mi trng acid tt hn
73. Mc ch ca phn ng lu ha cao su l :
a. tng tnh nng c l cho cao su
Trang 93
Ha hc ha l polymer
b. tng kh nng bin dng ca cao su
c. cho cao su d tan hn trong dung mi xng du
d. lm tng tnh cht in ca cao su
74. Phn ng phn hy polymer l phn ng lm:
a. gim khi lng phn t trung bnh polymer
b. thay i thnh phn ha hc ca polymer
c. tng tnh n hi cho polymer
d. lm tng tnh cht nhit cho polymer
75. c im ca phn ng gel ha l:
a. lm tng nht ca polymer
b. lm thay i nhm chc ca polymer
c. phn ng thu nhit
d. ging phn ng to copolymer
76. Mc ch xc nh thi gian gel ca phn ng gel ha l xc nh thi gian:
a. gia cng vt liu
b. s dng vt liu
c. ph hy vt liu
d. thay i cu trc vt liu
77. So snh phng php phn tch IR v NMR:
a. phn tch IR cho nhiu thng tin hn NMR
b. phn tch IR kh hn phn tch NMR
c. phn tch IR n gin hn NMR
d. chun b lng mu o IR nhiu hn lng mu NMR
78. Cc ht nhn ca nguyn t no cho tn hiu cng hng t ht nhn
a. tt c cc nguyn t c s proton l
b.
13
C,
1
H,
19
F
c.
12
C,
2
H,
19
F
d.
13
C,
2
H,
19
F
Cu a
79. Phng php phn tch nhit vi sai (DSC) dng xc nh s bin i:
a. trng tri vt l hoc bin i ha hc ca vt liu theo s bin i cng
bc ca nhit
b. cu trc ca mu o di s bin i cng bc ca nhit
c. tnh cht ca mu o theo s tc ng cng bc ca nhit
d. nng lng hp thu ca mu o theo s tc ng cng bc ca nhit
Trang 94
Ha hc ha l polymer
80. Nguyn tc ca phng php phn tch nhit khi lng TGA l s bin i:
a. khi lng ca mu o theo nhit v thi gian
b. nhit lng ca mu o theo nhit v thi gian
c. module mu o theo nhit v thi gian
d. enthanpy ca mu o theo nhit v thi gian
81. Phng php phn tch nhit khi lng TGA xc nh:
a. bn c ca vt liu theo thi gian v nhit
b. bn nhit ca vt liu theo thi gian v nhit
c. bn ha hc ca vt liu theo thi gian v nhit
d. bn l, ha ca vt liu theo thi gian v nhit
82. Trong phng php phn tch DMTA i lng E l:
a. modul tn tr ca vt liu polymer
b. modul tn hao ca vt liu polymer
c. modul hi phc ca vt liu polymer
d. modul bin dng ca vt liu polymer
83. Trong phng php phn tch DMTA i lng E l:
a. modul tn tr ca vt liu polymer
b. modul tn hao ca vt liu polymer
c. modul n hi ca vt liu polymer
d. modul bin dng ca vt liu polymer
84. Nhng hp cht c bn ban u chuyn ho thnh polymer l:
a. monomer
b. mc xch
c. on mch
d. trng hp
85. Hp cht cao phn t cha nhiu nhm nguyn t lin kt vi nhau bng lin
kt ho l :
a. nha nhit do
b. polymer
c. on mch
d. cao su
86. Nhng nhm nguyn t lp i lp li trong phn t polymer l:
a. monomer
b. mc xch c s
c. on mch
Trang 95
Ha hc ha l polymer
d. trng hp
87. Tng khi lng cc thnh phn tnh trung bnh theo phn khi lng ca tng
loi mch c trng hp khc nhau l :
a. khi lng trung bnh khi
b. khi lng trung bnh s
c. khi lng trung bnh trng lng
d. khi lng trung bnh ca polymer
88. Polymer c th chia lm my loi chnh:
a. hai loi
b. ba loi
c. bn loi
d. nm loi
89. C my loi polymer c phn loi theo thnh phn ha hc
a. hai loi
b. ba loi
c. bn loi
d. nhiu loi
90. C my loi polymer c phn loi theo cu trc mch phn t
a. mt loi
b. hai loi
c. ba loi
d. bn loi
91. V quan im ha hc, hp cht cao phn t v hp cht thp phn t khc
nhau ch:
a. Kh nng phn ng ca nhm chc trong polymer ln hn hp cht
thp phn t
b. Kh nng phn ng ca nhm chc trong polymer nh hn hp cht
thp phn t
c. tc phn ng trong ca polymer khng khc tc phn ng ca cc
hp cht thp phn t
d. c ch phn ng tng hp polymer ging c ch phn ng ca hp
cht thp phn t
92. So snh dung dch polymer v dung dch hp cht thp phn t:
a. dung dch polymer c nht cao hn khi c cng nng
b. dung dch polymer c nht thp hn khi c cng nng
Trang 96
Ha hc ha l polymer
c. kh nng ha tan polymer ging kh nng ha tan ca hp cht thp
phn t trong cng mt dung mi
d. dung dch polymer c p sut thm thu ln hn p sut thm thu ca
hp cht thp phn t
93. Axetylen c chc l :
a. mt
b. hai
c. ba
d. bn
94. Etylen c chc:
a. mt
b. hai
c. ba
d. bn
95. Glycerin c chc l:
a. 1
b. 2
c. 2.5
d. 3
96. Trng thi t hp c trng ca polymer l trng thi:
a. chy nht
b. lng
c. mm cao
d. thy tinh
97. S chuyn pha trong polymer l chuyn pha:
a. bc 1
b. bc 2
c. bc 3
d. bc khc
98. c im ca trng thi thy tinh ca polymer l:
a. polymer cng v gin
b. polymer c tnh n hi cao
c. polymer trong sut
d. kh nng nng bin dng ln
99. Trng thi mm cao ca polymer c c im:
Trang 97
Ha hc ha l polymer
a. c bn cao hn trng thi thy tinh
b. bin dng thun nghch
c. kh nng n hi thp
d. kh nng chu lc thp
100. Qu trnh ha tan polymer gm my giai on:
a. hai
b. ba
c. bn
d. nm
Trang 98
Ha hc ha l polymer
Ti liu tham kho
[1]. Phan Thanh Bnh, Ha Hc v Ha L Polymer, Nxb i Hc Quc Gia Tp.HCM,
2002.
[2]. Nguyn Hu Niu, Trn Vnh Diu, Nxb i Hc Quc Gia Tp.HCM 2004.
[3]. Thi Don Tnh, Ha Hc Cc Hp Cht Cao Phn T, Nxb Khoa Hc V K
Thut H Ni, 2005
[4]. Ulf W. Gedde, Polymer Physics, Chapman & Hall, London, 1997
[5]. Masao Doi, Introduction to Polymer Physics, Oxford, London, 1996
[6]. Ian M. Campbell, Introduction to Polymer synthetic Polymer, Oxford, London,
1992
[7]. Reymond B. Seymour, Charles E, Carraher. Jr, Polymer Science and Technology
An SPE Textbook, John Wiley & Sons, 1990
[8]. De Genne, P G, Scaling concepts in polymer physics, Cornel University Press,
New York, 1979
Trang 99