You are on page 1of 51

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN (RPP) Sekolah Mata Pelajaran Kelas / Semester Alokasi Waktu : SMP NEGERI 2 KANDANGAN : Bahasa

Jawa : VII / 1 : 2 X 40 menit (1 Pertemuan)

A. STANDAR KOMPETENSI
1. Mampu mendengarkan dan memahami berbagai wacana lisan dalam berbagai ragam bahasa Jawa

B. KOMPETENSI DASAR
1.1 Mendengarkan percakapan dalam berbagai kegiatan misalnya percakapan dengan teman sebaya, guru, orang tua dan orang yang ditaukan

C. INDIKATOR 1.1.1 Mampu mengungkapan isi percakapan secara lisan dan tertulis dalam berbagai ragam
bahasa Jawa 1.1.2 Mampu mengajukan & tanya jawab pertanyaan sesuai konteks pembicaraan 1.1.3 Mampu menjawab petanyaan sesuai dengan isi percakapan.

D. TUJUAN PEMBELAJARAN 1. Siswa mampu mengungkapan isi percakapan secara lisan dan tertulis dalam berbagai
ragam bahasa Jawa 2. Siswa mampu mengajukan & tanya jawab pertanyaan sesuai konteks pembicaraan 3. Siswa mampu menjawab petanyaan sesuai dengan isi percakapan.

E. MATERI PEMBELAJARAN Undha usuking basa Jawa kaperang dados gangsal : 1. Basa Ngoko. 2. Basa Madya. 3. Basa Krama. 4. Basa Kedhaton/Bagongan. 5. Basa Kasar. Kang dirembug ing bab iki yaiku basa ngoko lan basa krama. Basa ngoko karperang dados kalih inggih punika A. Basa ngoko 1. Basa ngoko lugu Basa Ngoko Lugu iku wujud tembunge ngoko, ora ana tembung kramane. Dene yen ana tembung kramane, mung kanggo wong sing digunem wae. Basa ngoko lugu mau kanggo : a. Marang sapepadha-padha kang wis kulina banget. b. Marang wong kang kaprenah enom utawa sor-sorane. c. Marang bocah kang luwih cilik kang durung bisa guneman ganep. d. Yen lagi ngunandika (nguda rasa). Tuladhane basa ngoko lugu. a. Kuwi omahe sapa ? b. Aku wingi bali jam loro awan. 2. Basa ngoko andhap Basa Ngoko Andhap iku basa kang luwih alus sarta luwih ngajeni. Wujude basa ngoko andhap : Marang wong sing diajak guneman (yen dirasa kurang ngajeni), Basane sok dicampur nganggo tembung saka basa Krama Inggil/Krama.
RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1 Disusun oleh Suradi , S.Pd
Hal 1

Basa ngoko andhap kanggo : 1. Sedulur tuwa marang sedulur enom kang luwih dhuwur derajade. 2. Bojone priyayi marang garwane. 3. Priyayi marang priyayi yen wis kulina Ngoko-ngokonan. Basa ngoko andhap kaperang dadi loro yaiku : a. Antya basa Wujude tembung mung Ngoko lan Krama Inggil. Tuladha : Mas, aku nyuwun ngampil kagungane buku sawengi wae. b. Basa antya Wujud tembunge Ngoko, Krama Inggil, lan Krama. Tuladha : Mas, aku ora bisa nyaosi apa-apa marang panjenengan, kajaba mung bisa ndherek muji rahayu, muga-muga panjenengan saged remen lan saged ngangsu kawruh ingkang migunani tumrap bangsa lan negari. Tembung-tembung sing ora kena dikramakake ana ing Basa Antya yaiku : aku, ana, apa, ake, arep, bae, dak, si, dudu, durung, marang, enggon, endi, e, mi, iya, isih, maneh, mung, marang, menyang, manawa, marga, mengko, mangkene, mangkono, mau, ne, nganti, ora, pira, sing, saiki, saprene, semene, utawa, lan wis. B. Basa krama Basa Krama iku basa kang ngajeni marang wong liya kang diajak guneman. Basa krama kaperang dadi telu yaiku : 1. Kramantara Basa Kramantara iku wujud tembunge Krama Lugu tanpa nganggo Krama Inggil. Kanggone : Tumrap sapadha-padha, utawa priyayi kang rumangsa menang drajade karo sing diajak guneman. Tuladha : Mangga sami dipun manah, punapa sebabipun dene wonten bangsa kita, ingkang dereng saged nata gesangipun piyambak. 2. Basa mudha krama Sing nganggo basa mudha krama yaiku : 1. Wong enom marang wong tuwa. 2. Batur marang bendarane (sing dudu darah ngaluhur). 3. Kanca padha kanca sing durung kulina. 4. Reh-rehan marang pimpinane (sing dudu darah ngaluhur). Wujude basa mudha krama : 1. Tembunge Krama (ater-ater lan Panambange Krama). 2. Krama Inggil (tumrap wong sing diajak guneman). Tuladha : Kala wingi anggen kula ngentosi panjenengan ngantos dangu, nanging boten rawuhrawuh. 3. Basa wredha krama Basa wredha krama iku wujud tembung : 1. Krama (ater-ater lan panambange Ngoko). 2. Tanpa Krama Inggil (tumrap wong sing diajak guneman). Sing nganggo basa wredha krama : 1. Wong tuwa marang wong enom. 2. Wong tuwa marang sapepadhane. Tuladha : Prayogane nak, sampeyan kedah gadhah gegayuhan ingkang luhur, supados benjinge boten kacuwan, amargi tiyang sepuh boten kenging dijagegaken selamilamine. C. Krama inggil
RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1 Disusun oleh Suradi , S.Pd
Hal 2

Basa Krama Inggil iku basa kang ngajeni banget (kaya dene basa Mudha Krama). Wujude tembunge : 1. Panambang mu, ewah dadi dalem utawa kagungan dalem. 2. Tembung aku, ewah dadi abdi dalem kawula, abdi dalem, adalem, dalem, kawula, utawa ingkang abdi. 3. Kowe ewah dadi panjenengan dalem (sampeyan dalem mung kanggo para nata/ratu). Tuladha : Abdi dalem keparenga munjuk atur, mugi wontena karsa dalem tindak nitih montor miyos dusun Nglaba kemawon, amargi kreteg Kaliwingan nembe rusak. F. METODE PEMBELAJARAN 1. Demontrasi 2. Tanya Jawab 3. Diskusi 4. Kontektual G. LANGKAH LANGKAH KEGIATAN PEMBELAJARAN Pert Kegia Aspek Kegiatan Pembelajaran Waktu em tan uan Awal 1) Mengabsen siswa dan mengecek kerapian 10` siswa serta kebersihan kelas 2) Melakukan apersepsi dengan menginformasikan materi yang akan dipelajari 3) Memberikan motivasi agar siswa lebih semangat dalam mengikuti pelajaran Eksplorasi 1) Guru memberi penjelasan kepada siswa tentang materi mendengarkan percakapan 2) Guru memutar kaset tentang percakapan anak dengan orang tua 3) Siswa menyimak percakapan dari kaset lain. 4) Guru membagi siswa menjadi beberapa kelompok Elaborasi 5) Setiap kelompok diberi tugas mencatat 1 ragam bahasa yang digunakan dalam percakapan tersebut. Inti 60` 6) Setiap kelompok diberi tigas untuk menyalin kata-kata yang tidak sesuai dengan unggah-ungguh basa. 7) Setiap siswa mendiskusikan hasil temuannya dalam kelompoknya. Konfirmasi 8) Siswa melaporkan hasil diskusi kelompoknya. 9) Hasil diskusi disampaikan kepada kelompok lain. 10) Menjawab pertanyaan dari kelompok lain Akhir 1) Guru menyimpulkan hasil diskusi dari 10` setiap kelompok. 2) Mencatat pesan/tugas untuk rancangan materi berikutnya.
RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1 Disusun oleh Suradi , S.Pd

Pendekatan Karakter 1) Displin 2) Mandiri 3) Berpikir positif 4) Percaya diri 5) Kerjasama 6) Santun 7) Jujur

Hal 3

H. SUMBER PEMBELAJARAN 1. Buku Seneng Basa kelas VII 2. Peragaan teman / Model 3. Pancadan Sinau Basa Kelas VII I. PENILAIAN 1. Tekhnik : Pemberian Tugas 2. Bentuk : Tertulis 3. Instrumen : Bacaan dalam lampiran Wangsulana pitakonan ing ngisor iki nganggo basa Ngoko, lan basa Krama. 1. Sapa sing ndhawuhi ngrmbug pilihan ketua kelas ? 2. Rio karo kanca kancane anggone rembugan bab pilihan ketua kelas ing wanci apa ? 3. Sapa sing kepilih dadi ketua kelas ? 4. Kepriye susunane pengurus kelase Rina ? 5. Pira gunggunge siswa ing kelase Rudi ? 6. Ana bocah pira sing ora milih ? tulisenn jeneng jenenge ! 7. Tulisen proses pilihan ketua kelase bonar ! 8. Tulisen kanthi ringkes isine wacan Pilihan Ketua Kelas ! Wangsulan : 1. Basa Ngoko : Sing dhawuhi ngrembug pilihan ketua kelas iku Pak Harjono. Basa Krama : Ingkang dhawuhi ngrembag pilihan ketua kelas punika Pak Harjono. 2. Basa Ngoko : Rio karo kanca kancane anggone rembugan bab pilihan ketua kelas ing wanci ngaso. Basa Krama : Rio kaliyan kanca kancanipun anggenipun rembagan babagan pilihan ketua kelas ing titiwanci ngaso 3. Basa Ngoko : sing kepilih dadi ketua kelas yaiku Rudi Basa Krama : ingkang kapilih dados ketua kelas inggih punika Rudi 4. Basa Ngoko : sing dadi ketua Rudi, wakil ketuane Bonar, Sekretarise Rina lan bendaharane Astuti. Basa Krama : Ingkang dados pangarsa Rudi, wakil pangarsa Bonar, panyitranipun Rina lan kahartaanipun Astuti. 5. Basa Ngoko : Gunggunge siswa ing kelase Rudi ana 40 siswa. Basa Krama : Gunggungipun siswa ing kelasipun Rudi wonten sekawan dasa siswa. 6. Basa Ngoko : ana bocah telu sing ora milih yaiku Jono, Yanto, lan Danu. Basa Krama : wonten lare tiga ingkang boten milih inggih punika Jono, Yanto lan Danu. 7. Basa Ngoko : Proses pemilihan ana ing kelase Bonar diadani kanthi nggunakake proses voting. Basa Krama : Proses pemilihan wonten kelasipun Bonar dipunadani kanthi ngginakaken proses voting. 8. Basa Ngoko : nalika ing wektu ngaso Rio lan kanca kancane padha ngadani apa kang dadi dhawuhe Pak Harjono yaiku nglaksanakake pamilihan ketua kelas. Pamilihan ketua kelas dilanksanakake kanthi cara demokratis yaiku kanthi proses voting. Sawise dianakake voting banjur kang dadi ketuane yaiku Rudi, wakil ketua Bonar, sekretarise Rina lan Bendhaharane Astuti. Saka gunggunge siswa sakelas ana 40 siswa kang milih ana 37 siswa lan kang ora milih ana 3 siswa. Rudi antuk 13 swara, Bonar antuk 12 Swara, Rina antuk 7 swara lan Astuti antuk 5 swara. Basa Krama : Nalika ing wayah ngaso Rio lan kanca kancanipun sami ngadani punapa ingkang dados dhawuhipun Pak Harjono inggih punika ngadani pamilihan pangarsa kelas. Pamilihan pangarsa kelas dipunlaksanakaken kanthi cara demokratis inggih punika kanthi proses voting. Sasampunipun dipunwontenaken voting lajeng ingkang dados pangarsanipun inggih punika Rudi, wakil pangarsa Bonar, panyitraipun Rina lan Kahartaanipun Astuti. saking gunggugipun siswa satunggal kelas wonten sekawan dasa
RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1 Disusun oleh Suradi , S.Pd
Hal 4

siswa ingkang milih wonten tigang dasa pitu lan ingkang boten milih wonten tiga siswa. Rudi pikantuk tiga welas swanten, Bonar pikantuk kalih welas swanten, Rina pikantuk pitu santen lan Astuti pikantuk gangsal swanten. Perhitungan Nilai tertulis
Jumlah betul x 100 Jumlah soal

Catatan Kepala Sekolah :

Mengetahui Kepala Sekolah

Kandangan, Juli 2011 Guru Mata Pelajaran

Drs. R U P A D I NIP. 19661204 199702 1 001

S U R A D I, S.Pd NIP. 19840929 201001 1 021

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

Disusun oleh Suradi , S.Pd

Hal 5

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN (RPP) Sekolah Mata Pelajaran Kelas / Semester Alokasi Waktu : SMP NEGERI 2 KANDANGAN : Bahasa Jawa : VII / 1 : 4 X 40 menit (2 Pertemuan)

A. STANDAR KOMPETENSI
1. Mampu mendengarkan dan memahami berbagai wacana lisan dalam berbagai ragam bahasa Jawa

B. KOMPETENSI DASAR
1.2 Mendengarkan cerita teman tentang budi pekerti/ pahlawan dalam ragam ngoko dan krama.

C. INDIKATOR 1.2.1 Mampu mengungkapkan isi cerita teman secara lisan maupun tertulis dalam berbagai ragam bahas Jawa. 1.2.2 Mampu memberikan tanggapan mengenai isi cerita yang didengar. 1.2.3 Mampu menjawab pertanyaan sesuai dengan cerita yang didengar. D. TUJUAN PEMBELAJARAN 1. Siswa mampu mengungkapkan isi cerita teman secara lisan maupun tertulis dalam berbagai ragam bahas Jawa. 2. Siswa mampu memberikan tanggapan mengenai isi cerita yang didengar. 3. Siswa mampu menjawab pertanyaan sesuai dengan cerita yang didengar. E. MATERI PEMBELAJARAN Cara lan teknik nyritakake pengalaman iku padha karo cara lan teknik pidhato. Kejaba nyiapake apa kanga arep dicritakake, kang paling utama yaiku kowe nduweni kewanen lan rasa percaya marang awake dhewe. Kewanen iku bisa dilatih kanthi sering nyoba utawa latihan. Wektu kowe nyritakake pengalaman kowe uga nggatekake omongan. Omongan kudu cetha kanthi nggatekake kedal, intonasi, lan lagu basa (irama) kanthi trep. Kang penting uga, kowe kudu nggatekake urutan utawa runtuting crita. Crita ing ngarepe wong akeh pancen kudu duwe pengalaman, keprigelan lan kuwi kabeh kanthi cara gladhen. Wacan naratif yaiku wacan kang mbudidaya nyritakake prastawa utawa kedadeyan kaya - kaya wong kang maca nyekseni dhewe utawa ngalami dhewe prastawa mau. Utawa wacan kang nyritakake kanthi cetha rerangkening tumindak ing sajroning prastawa, kang winates ing sajroning wektu. wacana narasi iku adate mentingake urutan lan biyasane ana tokoh ing sajroning crita. Wacana Narasi ana warna loro : 1. Narasi Ekspositoris Narasi Ekspositoris yaiku wacana kang mung menehi katrangan lugu / apa anane. upamane : Siswa nyeritakake kedadeyan ana ing jero kelas nalika piwulangan Basa Jawa. utawa Jaksa nyritakake kedadeyan rajapati ing pengadilan. Tuladha : Jam enem Darmi mangkat enyang pasar arep kulakan. tekane ngisor wit trembesi dicegat Darmo lan dijaluk dhompete. Darmi mbengok, Darmo bingung terus njupuk watu dithuthukake sirahe Darmi. Darmi tiba klenger, dipindhoni dithuthuk watu maneh. Ngerti yen Darmi mati, Darmo mlayu ngiprit. 2. Narasi Sugestif Narasi sugestif yaiku wacana kang ngracik kanthi runtut nganti bisa nggugah pangangen angene waong kang maca. upamane : dongeng ( Aji saka ), cerkak, Novel, Roman. Tuladhane ;
RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1 Disusun oleh Suradi , S.Pd
Hal 6

Cerkak ( cerita cekak ) Bedane Narasi Ekspositoris lan Narasi Sugestif : Narasi Ekspositoris 1. Njembarake wawasan utawa pangerten. 2. Mbeberake katrangan bab prastawa. 3. Adhedhasar nalar supaya padha sarujuk. 4. Basa Informatif, tembung denotatif.

Narasi Sugestif 1. Mbeberake makna kang sinandi. 2. Nguripake pangangen - angen (imajinasi) 3. Nalar mung Kanggo nggayuh surasa (makna), yen perlu nalar dilirwakake 4. Basa figuratif, tembunge konotatif.

F. METODE PEMBELAJARAN 1. Demontrasi 2. Tanya Jawab 3. Ceramah 4. Learning Journalis. G. LANGKAH LANGKAH KEGIATAN PEMBELAJARAN Pert Kegia Aspek Kegiatan Pembelajaran Waktu em tan uan Awal 1) Mengabsen siswa dan mengecek 10` kerapian siswa serta kebersihan kelas 2) Melakukan apersepsi dengan menginformasikan materi yang akan dipelajari 3) Memberikan motivasi agar siswa lebih semangat dalam mengikuti pelajaran Eksplorasi 1) Guru menjelaskan kepada siswa tentang pelajaran mendengarkan yang diterapkan dalam bentuk tugas, yaitu jurnal atau catatan harian. Elaborasi 2) Seorang siswa maju bercerita tentang pengalaman pribadi yang ada hubungannya dengan budi pekerti, siswa 1 yang lain menyimak 3) Guru memberikan tugas kepada siswa Inti 60` untuk mengerjakan secara perorangan dalam bentuk jurnal dengan waktu yang disepakati 4) Guru memberikan rambu-rambu penulisan jurnal yang harus dilakukan di rumah Konfirmasi 5) Siswa menceritakan hasil mendengarkan cerita pengalama dari teman tentang budi pekerti atau kepahlawanan. Akhir 1) Guru menyimpulkan materi 10` 2) Mencatat pesan/tugas untuk rancangan materi berikutnya. Pert Kegia em tan uan Awal 2 Aspek Kegiatan Pembelajaran Waktu

Pendekatan Karakter 1) Displin 2) Mandiri 3) Berpikir positif 4) Percaya diri 5) Kerjasama 6) Santun 7) Jujur

Pendekatan Karakter 1) Displin


Hal 7

1) Mengabsen siswa dan mengecek 10` kerapian siswa serta kebersihan kelas
Disusun oleh Suradi , S.Pd

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

Eksplorasi Elaborasi Inti Konfirmasi Akhir

2) Memberikan motivasi agar siswa lebih semangat dalam mengikuti pelajaran 1) Guru mengapersepsi metari mendengarkan cerita pengalaman. 2) Siswa menceritakan hasil mendengarkan cerita pengalama dari teman tentang 60` budi pekerti atau kepahlawanan. 3) Guru dan siswa memberikan tanggapan tentang cerita yang dibacakan. 1) Guru menyimpulkan materi 10` 2) Mencatat pesan/tugas untuk rancangan materi berikutnya.

2) Mandiri 3) Berpikir positif 4) Percaya diri 5) Kerjasama 6) Santun 7) Jujur

H. SUMBER PEMBELAJARAN 1. Kalawarti Djaka Lodang 2. Buku Seneng Basa Kelas VII 3. Peragaan teman / Model 4. Pancadan Sinau Basa Kelas VII I. PENILAIAN 1. Tekhnik : Pemberian Tugas 2. Bentuk : Tertulis 3. Instrumen : Bacaan dalam lampiran A. Nanggapi watak paraga / tokoh Sebutna tokoh tokoh sing ana cerita ing ngarep banjur critakna kepriye panemumu utwa tanggapanmu marang watak lan sikepe tokoh tokoh mau! Kandhakna panemu utawa tanggapanmu iku nganggo basa padinan / dialekmu utawa Basa Krama ! Ben kowe ora kangelan, tanggapanmu bab watak apadene sikepe para paraga/tokoh sing diceritakake ana ing wacan, tulisen dhisik gawenen kaya format ing ngisor iki ! No. Paraga/Tokoh Watake utawa karakteristik 1. Wong wong kampong Brangasan, nggugu karepe dhewe / seneng main hakim dhewe. 2. Bu Margono Wangsulan : No. Paraga/Tokoh Watake utawa karakteristik 1. Wong wong kampong Brangasan, nggugu karepe dhewe / seneng main hakim dhewe. 2. Bu Margono Pangerten, welas asih, tresna marang bojo. 3. Pak Margono Angel kandhanane, teguh pendiriane merga ora gelem adol lemahe senajan nganti toh pati. 4. Suryani Temen anggone nyambut gawe, tanggung jawab, bekti marang wong tuwa. 5. Sambudi Ora duwe perasaan, kejem, grusa grusu, tegelan. 6 Wa Karto Seneng tetulung, jujur, wanen. B. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Pitakonan ing ngisor iki kanthi leres ! Wacan ing dhuwur iku apa sesirahe (judhule) ? Apa sing ditindakake Bu Margono ? Sapa sing teka ing omahe Pak Margono ? Sambudi iku sapa lan apa karepe teka ing omahe Pak Margono ? Apa sing ditindakake Sambudi ? Sapa sing weruh utawa nyipati tumindake Sambudi, lan apa sing ditindakake sabanjure ?
Disusun oleh Suradi , S.Pd
Hal 8

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

7. Kepriye wusanane nasibe Sambudi ? Wangsulan : 1. Mburu Uceng Kelangan Dheleg. 2. Bu margono lagi mijeti Pak Margono. 3. Sing teka ing omahe pak Margono yaiku Sambudi 4. Sambudi iku putrane pak Lurah Talang, ya isih keponakane pak Margono, lan minangka pimpinan CV Mulia. Saperlu arep meksa pak Margono supaya adol lemahe marang Sambudi. 5. Sing ditindakake Sambudi yaiku mejahi pak Margono, amarga pak Margono saking teguh pendiriane ora kersa ngedol lemah marang Sambudi. 6. Kang weruh Sambudi anggone mejahi pak Margono yaiku Wa Karto. Sawise weruh tumindake Sambudi banjur nututi metu, Wa Karto nabuh kenthongan titir karo bengok bengok njaluk tulung. 7. Wusanane sambudi banjur dirangket dadi bandhan, dipenthungi wong sakampung, sing pancen wis ora seneng marang tingkahe Sambudi. Perhitungan Nilai tertulis
Jumlah betul x 100 Jumlah soal

Catatan Kepala Sekolah :

Mengetahui Kepala Sekolah

Kandangan, Juli 2011 Guru Mata Pelajaran

Drs. R U P A D I NIP. 19661204 199702 1 001

S U R A D I, S.Pd NIP. 19840929 201001 1 021

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

Disusun oleh Suradi , S.Pd

Hal 9

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN (RPP) Sekolah Mata Pelajaran Kelas / Semester Alokasi Waktu : SMP NEGERI 2 KANDANGAN : Bahasa Jawa : VII / 1 : 2 X 40 menit (1 Pertemuan)

A. STANDAR KOMPETENSI
1. Mampu mendengarkan dan memahami berbagai wacana lisan dalam berbagai ragam bahasa Jawa

B. KOMPETENSI DASAR
1.3 Mendengarkan pengumuman tentang kegiatan disekolah atau masyarakat.

C. INDIKATOR 1.3.1 Mampu menyampaikan isi pengumuman baik secara lisan maupun tertulis. 1.3.2 Mampu menanggapi isi pengumuman. 1.3.3 Mampu menjawab pertanyaan sesuai dengan isi pengumuma. D. TUJUAN PEMBELAJARAN 1. Siswa mampu menyampaikan isi pengumuman baik secara lisan maupun tertulis.
2. Siswa mampu menanggapi isi pengumuman. 3. Siswa mampu menjawab pertanyaan sesuai dengan isi pengumuma.

E. MATERI PEMBELAJARAN 1. Tegese wara wara Wara wara yaiku cara kanggo medharake pawarta kanggo wong liya, kang duwe pangajab supaya wong liya kang kasebut, mangerteni asale pawarta, kanggo sapa, lan apa isine pawarta. Wara wara yaiku andharan kang surasane menehi informasi kang wigati supaya dimangerteni dening wong akeh lan duweni sipat terbuka 2. Miturut surasanipun (isinipun) wara wara punika saged awujud : a. Iklan Tuladha wara wara ingkang awujud iklan kadosta : iklan obat - obatan, iklan toko, iklan restoran, iklan buku, iklan kendaraan, kosmetik, lsp. b. Sayembara (perlombaan) Tuladha : lomba sepak bola, lomba nulis artikel, lomba sepedha santai, lsp. c. Layanan masyarakat Tuladha : warta lelayu (kepaten), wara wara posyandu, klebu wara wara sajroning pawiwahan / perayaan temanten. 3. Bedane poster lan iklan Poster Iklan Poster iku isine pangajak, ngelingake, Iklan inggih punika paring pangertosan nglarang, sawijining bab sing gegayutan dhateng bebrayan agung (masarakat) karo wong akeh. Kejaba tulisan sing narik ngengingi barang utawa jasa ingkang kawigaten gambar lan isine kudu bisa aweh dipun sade lan dipun pasang ing media kawigaten. massa utawi media elektronik. 4. Syarat syarat dhapuk iklan a. Ukaranipun cetha aos kanthi tembung pilihan ingkang trep, nengsemaken, sopan lan nalar. b. Pandhapukipun ringkes. c. Isi boten damel kapitunanipun masarakat. d. Saged nggugah krenteg kepengin ngertos.
RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1 Disusun oleh Suradi , S.Pd
Hal 10

5. Jinisiipun iklan manut ancasipun a. Iklan ingkang ancasipun nawakaken barang utawa produk. b. Iklan ingkang ancasipun ngajak masarakat ndherek satunggaling kegiyatan. c. Iklan ingkang ancasipun nepangaken satunggaling barang utawa jasa wonten ing bebrayan agung. d. Iklan ingkang ancasipun ngajak lan ngiming iming masarakat supados kapencut, lan nggadhahi barang utawi jasa kasebut. 6. Bab kang kudu digatekake ana ing wara wara yaiku : a. Basane efektif lan pas karo sasarane. b. Ukarane ora duweni tapsiran (karep) kang dobel. c. Surasane kudu cetha, cekak, lan padhet. d. Pilihan tembung (diksi) lan andharane bisa narik kawigaten. 7. Bab ing sajroning wara wara ngemot : a. Apa surasane (isine) b. Kanggo sapa c. Lan saka sapa 8. Tuladha wara - wara

F. METODE PEMBELAJARAN 1. Demontrasi 2. Tanya Jawab 3. Ceramah 4. Ekspositoris. G. LANGKAH LANGKAH KEGIATAN PEMBELAJARAN Pert Kegia em tan uan Awal Aspek Kegiatan Pembelajaran Waktu Pendekatan Karakter 1) Displin 2) Mandiri 3) Berpikir positif 4) Percaya diri 5) Kerjasama 6) Santun 7) Jujur

Eksplorasi Inti

1) Mengabsen siswa dan mengecek 10` kerapian siswa serta kebersihan kelas 2) Melakukan apersepsi dengan menginformasikan materi yang akan dipelajari 3) Memberikan motivasi agar siswa lebih semangat dalam mengikuti pelajaran 4) Guru mempersiapkan beberapa macam model pengumuman misal: a. Pengumuman orang meninggal dunia. b. Pengumuman tentang kegiatan membaca surat Yasin c. Pengumuman tentang pemberian tugas pada saat liburan. dll 1) Guru betanya pada siswa : a. Pernakah anak mendengarkan pengumuman dari mushola/masjid? 60` b. Pernahkah anak mendengarkan pengumuman dari bapak/ibu guru?
Disusun oleh Suradi , S.Pd

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

Hal 11

Elaborasi Konfirmasi

Akhir

2) Guru membacakan atau menyampaikan pengumuman atau menunjuk siswa untuk membacakan pengumuman 3) Guru bertanya, misal a. Kapan waktu pelaksanaan membaca Yasin? b. Dimana tempatnya? c. Jam berapa? 4) Apabila yang menyampaikan pengumuman siswa perlu diberikan penjelasan tentang penggunaan bahasa, intonasi suara. 5) Kegiatan menghubungkan materi dengan kegiatan anak sehari-hari 6) Guru bersama anak menyimpulkan isi pengumuman 7) Guru bertanya kepada siswa tentang seputar isi pengumuman. 1) Mencatat pesan/tugas untuk rancangan 10` materi berikutnya. 2) Guru menutup petemuan dengan salam.

H. SUMBER PEMBELAJARAN 1. Kalawarti Djaka Lodang. 2. Rekaman pengumuman. 3. Pancadan Sinau Basa Kelas VII I. PENILAIAN 1. Tekhnik : Pemberian Tugas 2. Bentuk : Tertulis 3. Instrumen : Wacan pengumuman terlampir A. Nanggapi isi wara wara ! Kanggo nglatih ketrampilanmu rembugan ing basa Jawa uga kanggo nglatih latihan ngasah kelantipan ing babagan micara (adu argumentasi), tanggapane kancamu bab wara wara ing ngarep tanggapana ! Kepriye manut panemumu ? Apa panemune kancamu uga padha karo panemumu ? Apa alesanmu ? tanggapanmu nganggo basa sing padha, tegese upama kancamu nggunakake basa padinan/dialek tanggapanmu ya nggunakake basa padinan/dialek, upama ing basa Krama ya tanggapan balikmu ing basa Krama ! B. Wangsulana pitakonan ing ngisor iki kanthi leres ! 1. Kapan Joko Surya ditimbali menyang kantor TU ? 2. Joko Surya iku sapa ? 3. Genea Ardhani dikon maca wara wara ? 4. Wara wara iku katujokake kanggo sapa ? 5. Apa isine wara wara ? 6. Ing wara wara iku, sapa sing tanggung jawab ? 7. Kapan lan ana ing endi wara wara iku ditulis. 8. Menawa kowe dadi siswa sing dituju ing wara wara iku, apa sing kotindakake ? Wangsulan : 1. Nalika dina setu, sabubare ngaso kapindho. 2. Joko Surya iku ketua kelaas VIII C. 3. Amarga Ardhani menawa maca bab warta kepenak dirungokake.
RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1 Disusun oleh Suradi , S.Pd
Hal 12

4. Wara wara katujokake kanggo para siswa anyar kelas VII, lan VIII. 5. Kanggo ngisi kegiyatan preinan dina setu lan minggu sing arep teka, sekolahan arep nganakake kegiyatan Training Out Bond. 6. Wakasek Bagian Kesiswaan yaiku Drs. Darmadi Munthoha. 7. Yaiku dina kemis tanggal 19 September 2006 jam 15.30 ing aula. 8. Melu kegiyatan mau kanthi tenana. Perhitungan Nilai tertulis
Jumlah betul x 100 Jumlah soal

Catatan Kepala Sekolah :

Mengetahui Kepala Sekolah

Kandangan, Juli 2011 Guru Mata Pelajaran

Drs. R U P A D I NIP. 19661204 199702 1 001

S U R A D I, S.Pd NIP. 19840929 201001 1 021

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

Disusun oleh Suradi , S.Pd

Hal 13

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN (RPP) Sekolah Mata Pelajaran Kelas / Semester Alokasi Waktu : SMP NEGERI 2 KANDANGAN : Bahasa Jawa : VII / 1 : 2 X 40 menit (1 Pertemuan)

A. STANDAR KOMPETENSI 2. Mampu mengungkapkan pikiran, pendapat, gagasan dan perasaan secara lisan melalui berbicara, bertelepon dan berdialog dalam berbagai ragam bahasa Jawa dengan unggah-ungguh basa yang sesuai. B. KOMPETENSI DASAR
2.1 Berdialog.

C. INDIKATOR 2.1.1 Mampu mempraktikan dialog sesai dengan intonasi yang benar. 2.1.2 Mampu menanggapi percakapan yang dipraktikan oleh teman. 2.1.3 Mampu menjawab pertanyaan sesuai konteks pembicaraan dengan santun bahasa yang tepat. D. TUJUAN PEMBELAJARAN 1. Siswa mampu mempraktikan dialog sesai dengan intonasi yang benar. 2. Siswa mampu menanggapi percakapan yang dipraktikan oleh teman. 3. Siswa mampu menjawab pertanyaan sesuai konteks pembicaraan dengan santun bahasa yang tepat. E. MATERI PEMBELAJARAN Saben pawongan mesthi wae wis tau nindakake geguneman , lan saben dinane mesthi nglakoni wawan pangandikan marang wong liya kanggo ndungkapake pauneg uneg utawa gagasan kang ana sajroning penggalih. Mula yen nindakake wawan pangandikan utawa geguneman marang wong liya iku kudu nggatekake paugeran paugeran kaya ing ngisor iki : 1. Kudu nggunakake basa kang trep, tegese karo sapa anggone matur supaya trep anggone basa, kanggo sikep tansah paring pakurmatan marang wong kang diajak wawan pangandikan. 2. Anggone matur sanajang basane wis trep uga kudu nggunakake solah bawa kang leres, upamane yen matur marang sapa wae ya kudu sumeh lan tansah ngunggulake rasa andhap asor. 3. Pamature ya kudu nggunakake intosani kang trep supaya gampang dimangerteni dening pawongan kang diajak wawan pangandikan. Basa iku minangka sarana kanggo komunikasi, kanggo nglantarake marang sawijining maksud utawa kekarepan marang wong sing diajak guneman. Basa uga dadi sarana kanggo nglairake panguneg-uneg kanthi cara nulis utawa maca. Mula anggone nggunaake basa kudu trep ora kena tumpang suh, kudu mangerteni marang sapa sing diajak guneman. Mula basa iku duweni unggah-ungguh. Dene unggah-ungguhing basa iku sabenere akeh banget nanging sing lumrah digunakake iku ana 4 yaiku: 1. Ngoko lugu 2. Ngoko alus 3. Karma lugu 4. Karma alus

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

Disusun oleh Suradi , S.Pd

Hal 14

1. Basa Ngoko Lugu Wujude: Tembunge ngoko kabeh ora ana kramane. Panganggone: a. Menyang sapadha-padha kang wis kulina banget. b. Menyang sing kaprenah enom. c. Yen lagi ngunandika. d. Tumrap bocah sing durung bisa guneman ganep. Tuladha: - Kowe mengko sore sida ngampiri aku les? - Dhik, yen arep ndelok pameran, aku mengko tulung ampirana ya! 2. Basa Ngoko Alus Wujude: Tetembunge ngoko kacampuran karma inggil. Panganggone: a. Sedulur tuwa marang sedulur enom kang luwih dhuwur drajate. b. Garwane priyayi marang sing kakung. c. Priyayi marang priyayi yen wis ngoko-ngokonan. Tuladha: - Dhik, sliramu mengko nek kondur arep nitih apa? Apa kersa takdherekake? - Aku mau ngundhuh pelem akeh, Panjenengan apa kersa dakaturi? - Yen kersa mengko dakaturi sejinah. 3. Basa Krama Lugu Wujude: Tembunge madya (ater-ater lan panambange karma) Panganggone: a. Kanggo marang kanca sing wis kulina, padha drajate lan ngajeni. b. Garwane priyayi marang sing kakung. c. Priyayi marang sedulure tuwa kang luwih cendhek drajade. Tuladha: - Sampeyan niku manawi kesah dhateng kantor napa taksih kiyat mbekta sepedha motor mas? - Napa ndika saking desa ngriki mawon to mas? 4. Basa Krama Alus Wujude: Tetembungan krama (ater-ater lan panambang krama) lan krama inggil (tumrap wong sing diajak guneman). Panganggone: a. Wong enom marang wong tuwa. b. Batur marang bendarane. c. Murid marang gurune. d. Andhahan marang pimpinane. e. Kanca karo kanca sing durung kulina. Tuladha: - Kula badhe matur dhateng ibu, bilih manawi saestu sowan dhateng eyang, kula badhe tumut. - Tindak-tandukipun kanca kula ingkang naminipun Edo punika lucu sanget. F. METODE PEMBELAJARAN 1. Demontrasi 2. Tanya Jawab 3. Ceramah 4. Role Playing

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

Disusun oleh Suradi , S.Pd

Hal 15

G. LANGKAH LANGKAH KEGIATAN PEMBELAJARAN Pert Kegia Aspek Kegiatan Pembelajaran Waktu em tan uan Awal 1) Mengabsen siswa dan mengecek 10` kerapian siswa serta kebersihan kelas 2) Melakukan apersepsi dengan menginformasikan materi yang akan dipelajari 3) Memberikan motivasi agar siswa lebih semangat dalam mengikuti pelajaran. Eksplorasi 1) Membagi siswa ke dalam dua kelompok 2) Menjelaskan langkah-langkah kerja. Elaborasi 3) Siswa yang ditunjuk oleh guru melakonkan skenario yang telah dipelajari 1 4) Siswa menunjuk ke kelompok dan memperhatikan pemodelan untuk Inti 60` membuat dialog dengan tema yang telah ditentukan guru 5) Siswa membuat dialog sesuai dengan tema yang telah ditentukan Konfirmasi 6) Setiap kelompok mempresentasikan dialog di depan kelas 7) Guru bersama siswa membuat kesimpulan. Akhir 1) Guru bersama dengan siswa merefleksi 10` pembelajaran hari itu 2) Mencatat pesan/tugas untuk rancangan materi berikutnya. H. SUMBER PEMBELAJARAN 1. Paramasastra Gagrak anyar. 2. Pancadan Sinau Basa Kelas VII 3. Buku Seneng Basa Jawa

Pendekatan Karakter 1) Percaya diri 2) Mandiri 3) Santun 4) Pantang menyerah 5) Berpikir positif 6) Tanggung jawab 7) Kreatif 8) Kerja keras

I. PENILAIAN 1. Tekhnik : Pemberian Tugas 2. Bentuk : Praktik dan Tertulis 3. Instrumen : a. Praktik Saben kelas dibagi kelompok, saben kelompok wonten 2 siswa, Kelompok satunggal maragakake pacelathon mau lan kelompok sanes paring tanggapan lan paring biji marang kelompok kang lagi maragakake pacelathon mau kanthi paugeran penilaian kaya ing ngisor iki. Nama sisiwa : .. Kelompok Nilai rata No Penilaian rata 1 2 3 4 5 6 7 8 1 Lafal 2 Intonasi 3 Penampilan

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

Disusun oleh Suradi , S.Pd

Hal 16

Keterangan : Upamane kelompok I maju maragakake pacelaton mau, banjur kelompok liyane paring nilai marang kelompok kang lg maragakake yaiku kanthi rentang nilai a. Lafal : nilai paling endhek 60 paling dhuwur 100 b. Intonasi : nilai paling endhek 60 paling dhuwur 100 c. Penampilan : nilai paling endhek 60 paling dhuwur 100 b. Tertulis Pacelathon terlampir Wangsulana pitakonan ing ngisor iki ! 1. Pacelathon iku isine rembangan apa ? 2. Mungguh para siswa geguneman nggunakake basa Jawa apa ? lan trep karo unggah ungguh ora ? Wangsulan : 1. Pacelathon punika ngrembag babagan nara sumber kagem sarasehan, nara sumberipun sampun sagah inggih punika Bapak Sarehatmaja ing pidalem wonten kretek kabupaten Bantul. Lajeng salejengipun ngrembag babagan methuk rawuhipun nara sumber, lan sinten kemawon ingkang kajibah wonten ing sarasehan benjang. 2. Geguneman wonten ing nginggil punika ngginakaken basa Krama inggil. Lan unggah ungguhipun sampun trep jalaran sampun ngginakaken basa krama inggil ing antawisipun ingkang sami geguneman.

Perhitungan nilai tertulis

Jumlah betul x 100 Jumlah soal

Catatan Kepala Sekolah :

Mengetahui Kepala Sekolah

Kandangan, Juli 2011 Guru Mata Pelajaran

Drs. R U P A D I NIP. 19661204 199702 1 001

S U R A D I, S.Pd NIP. 19840929 201001 1 021

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

Disusun oleh Suradi , S.Pd

Hal 17

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN (RPP) Sekolah Mata Pelajaran Kelas / Semester Alokasi Waktu : SMP NEGERI 2 KANDANGAN : Bahasa Jawa : VII / 1 : 2 X 40 menit (1 Pertemuan)

A. STANDAR KOMPETENSI 2. Mampu mengungkapkan pikiran, pendapat, gagasan dan perasaan secara lisan melalui berbicara, bertelepon dan berdialog dalam berbagai ragam bahasa Jawa dengan unggah-ungguh basa yang sesuai. B. KOMPETENSI DASAR 2.2 Menelepon atau menyampaikan pesan lisan kepada orang lain. C. INDIKATOR 2.2.1 Mampu menelepon secara santun sesuai keperluan 2.2.2 Mampu menerima telepon secara santun. 2.2.3 Mampu menjawab pertanyaan sesuai dengan konteks percakapan. D. TUJUAN PEMBELAJARAN 1. Mampu menelepon secara santun sesuai keperluan 2. Mampu menerima telepon secara santun. 3. Mampu menjawab pertanyaan sesuai dengan konteks percakapan. E. MATERI PEMBELAJARAN

Pacelathon liwat Telephon


Jroning pacelathon liwat telephon, basa kita kudu jelas lan lugas ora ngelantur. Upama kurang cetha, kudune nyuwun sing nelphon ngeja tembung iku. Kita perlu migunakake wektu nilphon sing sathithik-thithike telung menit cukup. Kang mangkono kanggo menehi kesempatan marang wong liya sing mbok menawa uga arep nyambung pesawat telephonmu utawa sing lagi mbok hubungi. Luwih-luwih yen kowe migunakake pesawat telphon umum, tata carane nelphon sing apik ing ngisor iki: 1. Yen nelpon kudu nggatekake sapa sing arep diajak wawan rembug. 2. Kudu nggatekake swasana (wektu). 3. Basa kang digunakake kudu efektif, singkat ora muter muter, gampang ditampa. 4. Sopan lan langsung ngrembug masalah. 5. Sadurunge miwiti omong luwih dhisik aweh salam, sing nampa mangsuli salam, lan menawa wis rampung aja lali ngaturake matur nuwun uga salam panutup. 6. Aja pisan pisan nampa telpon langsung takon jenenge sing nelpon (sapa iki ?). Gunakna pitakonan kang luwih sopan kanggo nakokake identitase sing nelpon. 7. Menawa penelpon kepengin omong karo wong liya, diaturi nunggu, banjur digolekake wong kang dimaksud. Tuladha: Tinik: Halo, Sari! Sesuk awan kowe sida melu apa ora? Sari: Halo, Tinik! Bab iku kuwi. Tinik: Kuwi lho, rencana wingi kae arep niliki Yuni menyang rumah sakit. Sari: O o o iya aku sida melu. Nanging sesuk kuwi sepedhane diasta bapakku ki, Tinik? Tinik: Ya, yen ngono aku dakngalahi ngampiri kowe. Sari: Tenan ya, banjur jam pira nik? Tinik: Ya kira-kira jam loro awan. Sari: Ya, daktunggu aneng omahku.
RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1 Disusun oleh Suradi , S.Pd
Hal 18

Tinik: Ya wis ngono bae Sari! Sari: Ya, beres. F. METODE PEMBELAJARAN 5. Demontrasi 6. Tanya Jawab 7. Diskusi 8. Model pembelajaran CL (Cooperative Learning) G. LANGKAH LANGKAH KEGIATAN PEMBELAJARAN Pert Kegia Aspek Kegiatan Pembelajaran Waktu em tan uan Awal 1) Mengabsen siswa dan mengecek 10` kerapian siswa serta kebersihan kelas 2) Melakukan apersepsi dengan menginformasikan materi yang akan dipelajari 3) Memberikan motivasi agar siswa lebih semangat dalam mengikuti pelajaran. Eksplorasi 1) Guru memberikan materi tentang mengenai tata cara bertelpon 2) Guru memberikan contoh bertelpon 3) Guru membentuk kelompok siswa menjadi saling berpasangan 1 Elaborasi 4) Siswa diberi waktu untuk memperagakan tata cara bertelpon Inti 60` secara santun sesuai dengan unggahungguh Konfirmasi 5) Kelompok yang lain memberikan tanggapan tentang pesan dan unggahungguh yang digunakan 6) Guru bersama siswa mengevaluasi dari tanggapan masing-masing kelompok Akhir 3) Guru menyimpulkan dan merefleksikan 10` pembelajaran yang dilakukan. 4) Mencatat pesan/tugas untuk rancangan materi berikutnya. H. SUMBER PEMBELAJARAN 1. Paramasastra Gagrak anyar. 2. Pancadan Sinau Basa Kelas VII 3. Seneng Basa 4. Internet I. PENILAIAN 1. Tekhnik : Pemberian Tugas 2. Bentuk : Praktik dan Tertulis 3. Instrumen : a. Praktik Sakelas dibagi kelompok, saben sakelas kedadean saka 2 siswa, siswa kang siji maragakake dadi pawongan sing nelopn lan siswa kang sijine maragakake dadi siswa kang ditelpon, banjur praktikna ana ing ngarepe kanca kancane. Kelompok liyane
RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1 Disusun oleh Suradi , S.Pd
Hal 19

Pendekatan Karakter 1) Percaya diri 2) Mandiri 3) Santun 4) Pantang menyerah 5) Berpikir positif 6) Tanggung jawab 7) Kreatif 8) Kerja keras

pareng nilai marang kelompok kang lagi maju maragakake pacelathon nelpon kanthi nggatekake paugeran penilaian kaya ing ngisor iki. Kelompok Nilai rata No Penilaian rata 1 2 3 4 5 6 7 8 1 Basa 2 Intonasi 3 Sopan santun 4 Penampilan Keterangan : Upamane kelompok I maju maragakake pacelaton nelpon mau, banjur kelompok liyane paring nilai marang kelompok kang lagi maragakake yaiku kanthi rentang nilai a. Basa : nilai paling endhek 60 paling dhuwur 100 b. Intonasi : nilai paling endhek 60 paling dhuwur 100 c. Sopan santun : nilai paling endhek 60 paling dhuwur 100 d. Penampilan : nilai paling endhek 60 paling dhuwur 100 b. Tertulis Wacan Terlampir Mangsuli pitakonan ing ngisor iki kanthi pratitis ! 1. Ing wanci apa Budi nelpon ? 2. Sapa sing nampa telpone Budi ? 3. Apa welinge Budi marang sing nampa telpone ? 4. Ana perlu apa Budi nelpon kancane iku ? 5. Eni bubar lunga menyang endi ? 6. Apa perlune lungane Eni ? 7. Apa PR-e mata pelajaran basa Jawa ing kelase Budi lan Ani ? 8. Sapa sing ngandhani Eni menawa Budi mau nelpon ? 9. Ana ing ngendi sidane Budi nggarap PR basa Jawa ? 10. Apa welinge Eni marang Budi ? Wangsualan : 1. Nalika wayah sonten 2. Sing nampa telpone budi yaiku Pak Haryo bapake Eni. 3. Budi arep takon PR basa Jawa, lan mangko arep telpon maneh. 4. Budi saperlu arep takon PR basa Jawa. 5. Eni bubar lunga ndherekake Ibu, mundhut keperluwan bulanan ana took langganane Ibu. 6. Ndherekake Ibu, mundhut keperluwan bulanan ana took langganane Ibu. 7. Gawe pacelathon. 8. Sing ngandhani yen Budi mau nelpon yaiku Pak Haryo bapake Eni. 9. Sidane Budi nggarap PR ana omahe Eni. 10. Supaya garapane Eni aja diturun. Lan yen arep mara neng omahe Eni aja bengi bengi, jalaran Eni arep sinau basa Inggris.
Jumlah betul x 100 Jumlah soal

Perhitungan nilai tertulis

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

Disusun oleh Suradi , S.Pd

Hal 20

Catatan Kepala Sekolah :

Mengetahui Kepala Sekolah

Kandangan, Juli 2011 Guru Mata Pelajaran

Drs. R U P A D I NIP. 19661204 199702 1 001

S U R A D I, S.Pd NIP. 19840929 201001 1 021

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

Disusun oleh Suradi , S.Pd

Hal 21

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN (RPP) Sekolah Mata Pelajaran Kelas / Semester Alokasi Waktu : SMP NEGERI 2 KANDANGAN : Bahasa Jawa : VII / 1 : 4 X 40 menit (2 Pertemuan)

A. STANDAR KOMPETENSI 3. Mampu membaca bacaan sastra, nonsastra dalam berbagai teknik membaca, dan
bacaan berhuruf Jawa.

B. KOMPETENSI DASAR
3.1 Membaca pemahaman bacaan sastra (cerita wayang Ramayana) atau bacaan nonsastra dengan tema tertentu

C. INDIKATOR 3.1.1 Mampu menyebutkan topik bacaan. 3.1.2 Mampu menjawab pertanyaan bacaan. 3.1.3 Mampu menuliskan ke ragam bahasa lain. 3.1.4 Mampu menceritakan kembali isi bacaan secara lisan maupun tertulis. D. TUJUAN PEMBELAJARAN. 1. Siswa mampu menyebutkan topik bacaan. 2. Siswa mampu menjawab pertanyaan bacaan. 3. Siswa mampu menuliskan ke ragam bahasa lain. 4. Siswa mampu menceritakan kembali isi bacaan secara lisan maupun tertulis. E. MATERI PEMBELAJARAN Cerita wayang kang kasebut ana ing babon wayang kerep diowahi. Kang dianggep babon cerita wayang yaiku : 1. Mahabarata 2. Ramayana 3. Baratayudha 4. Serat Rama 5. Pustaka Raja Ramayana nyeritakake trah Rama awatak luhur, dhapukane karo turun Ngalengka asor budine. Kang dhadhakane yaiku Dewi Shinta garwane Prabu Rama kang dicolong arep digarwa Prabu Dasamuka nata ing Ngalengka, kang digdaya sekti mandraguna, nanging budine ala. Pungkasane bala Rama direwangi bala wanara tempuh yudha, jaman brubuh Ngalengka. Dene cerita Mahabarata nyeritakake trah keturunane Barata, sing kasuwur Pandhawa lan Kurawa. Pandhawa luhur budine, Kurawa sing asor budine. Dhadhakane rebutan Negara Ngastina. Wusana padha pasulayan dadi perang gedhe, perang sedulur, Pandhawa lan Kurawa dadi lakon Baratayudha Jaya Binangun. MACA CEPET LAN MACA CERMAT 1. Ancas maca a. Paring sasenengan (GIVING PLEASURE) b. Nambah kawruh utawa ilmu (ENRICHING KNOWLEDGE) c. Mbantu mecahake masalah panalitian (HELPING SOLVE RESEARCH PROBLEM) d. Antuk informasi kang wigati (HELPING SOLVE RESEARCH PROBLEM) 2. Materi wacan Paring kasenengan NOVEL, CERPEN, CERBUNG, BUKU POPULER, SURAT SAHABAT, BIOGRAFI.

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

Disusun oleh Suradi , S.Pd

Hal 22

Kanggo riset Nambah kawruh Antuk informasi

BUKU DIKTAT, ENSIKLOPEDIA, ARTIKEL JURNAL, PROCEEDING, TESIS, DISERTASI. MAJALAH, SURAT KABAR, BULETIN, BUKU UMUM. PETA, RESEP, KAMUS, BULETIN, IKLAN, YELLOW PAGE, DAFTAR MENU, ACARA TV-RADIO, TES TOEFL.

3.

Metode Maca Metode maca iku ana : a. Maca cepet 1) PREVIEWING Previewing yaiku teknik maca kanggo ngolehake gambaran teks kanthi cara umum. Hasil pengamatan Mikulecky lan Jeffries (1996), kanthi preview proses pemahaman informasi bisa kawujud kanthi cepet, malah bisa mbantu pamaca melu gagasan panulise. Asil preview yaiku mangerteni judhul, Penulis, interpretasi Jenis utawa Genre wacaan, prediksi babagan isi tulisan. Babagan - babagan kang dipreview : Penulis: . Tahun terbit:..Jumlah Hal:.. Pendahuluan atau Pengantar: Jumlah Bab:.. ____Daftar Isi: ____Simpulan:.. ____Lampiran: ____indeks: ____Bibliografi atau Daftar Pustaka:. ____Tabel, Grafik, Bagan:.. 2) SCANNING Scanning yaiku teknik maca cepet kanggo nggolek informasi sing kowe karepake. Mung golek ide utawa kata kunci wae. Scanning nggerakake mripat kanthi cepet ing saben lembar kaca. Scanning wis bisa mangsuli, apa sumber wacan iki jumbuh karo keperluan sing dibutuhake. Nalika nye-scan , delengen tata tulis sing digunakake kayata, penomoran, abjad, langkah langkah kayata siji, loro, lsp. Tembung tembung kang kacethak kandel, miring utawa ukuran huruf kang beda, gaya cethak utawa warna. Asring penulis mapanake ide pokok nganggo cara iki. Yen kowe maca buku standar gunakake indeks kanggo nemokake ide utawa kata kunci. 3) SKIMMING Skimming yaiku teknik maca cepet kanggo mengidentifikasi ide pokok sawijining teks. Kowe ora kudu maca ing saben tembung kaya maca normal. Kecepatan macane bisa ping 3 tekan 4 luwih cepat saka biyasane. Wong bisa nggunakake teknik iki yen ta akeh banget wacan kan kudu diwaca kanthi waktu kang winates. Gunakake skimming kanggo delok, apa teks kasebut sebidang karo panaliten kang ditindakake. Langkah langkah skimming, wiwite padha karo previewing yaiku maca cepet judhul, subjudhul, banjur maca ukara kapisan utawa pungkasan saben paragrap mergane adate ide pokok mapan ing posisi iku.

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

Disusun oleh Suradi , S.Pd

Hal 23

4.

Eling anggone nggunakake teknik skimming iku kanggo golek informasi mligi dede pemahaman sekabehane. Ide poko uga bisa kagambar ing fakta kang wis kacantum ing table, grafik utawa bagan. b. Maca cermat 1) Kata perkata Maca cepat lan maca cermat. Maca cepet Maca cermat Antuk materi wacan kanthi umum. Antuk pemahaman materi wacan sing Duweni manfaat kanggo misahake materi ideal. relevan karo kang ora relevan. Duweni manfaat bisa mempertahankan Mangerteni ide utawa tema wacan konsentrasi. Keuntungan : bisa mangerteni teks, buku, Ngeling - eling kanthi cetha apa sing wis lsp kang akeh diwaca. Kerugian : informasi ora optimal Melu langkah langkah utawa arahan kanthi cermat. Memahami ide utawa istilah angel. Kerugian : mbutuhake waktu kang akeh kanggo maca sawacan wae.

F. METODE PEMBELAJARAN 1. Demontrasi 2. Tanya Jawab 3. Diskusi 4. True ar false G. LANGKAH LANGKAH KEGIATAN PEMBELAJARAN Pert Kegia em tan uan Awal Aspek Kegiatan Pembelajaran Waktu Pendekatan Karakter 1) Mandiri 2) Berpikir positif 3) Pantang menyerah 4) Percaya diri 5) Disiplin

Eksplorasi

Inti

Elaborasi

1) Mengabsen siswa dan mengecek 10` kerapian siswa serta kebersihan kelas 2) Melakukan apersepsi dengan menginformasikan materi yang akan dipelajari 3) Memberikan motivasi agar siswa lebih semangat dalam mengikuti pelajaran. 1) Guru membuat daftar pernyataan sejumlah siswa dalam satu kelas dengan komposisi separuh benar separuhnya lagi salah. Contoh: Pernyataan Benar: a. Ramayana iku nyritakake lelakone Raden Rama lan Dewi Sinta b. Dewi Sinta iku putri Mantili 60` Pernyataan Salah: a. Kala Marica memba dadi kewan arupa Garudha. b. Sarpakenaka iku mbakyune Dasamuka. 2) Siswa menerima kartu berisi pernyataan 3) Siswa membaca cerita wayang Ramayana.
Disusun oleh Suradi , S.Pd

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

Hal 24

Konfirmasi

Akhir

4) Siswa menentukan benar atau salah isi pernyataan dalam kartu yang diterimanya. 5) Siswa membaca kembali kartu yang diterima berikut pernyataan benar atau salah. 6) Siswa membuat kelompok sesuai pernyataan yang diterimanya. 7) Siswa membuat opini atas cerita Ramayana. 8) Siswa menerima tanggapan dari guru atas materi pembelajaran. 1) Guru menyimpulkan dan merefleksikan 10` pembelajaran yang dilakukan. 2) Mencatat pesan/tugas untuk rancangan materi berikutnya. Kegiatan Pembelajaran Waktu Pendekatan Karakter 1) Mandiri 2) Berpikir positif 3) Pantang menyerah 4) Percaya diri 5) Disiplin

Pert Kegia em tan uan Awal

Aspek

Eksplorasi

Inti Elaborasi

Konfirmasi

1) Mengabsen siswa dan mengecek 10` kerapian siswa serta kebersihan kelas 2) Melakukan apersepsi dengan menginformasikan materi yang akan dipelajari 3) Memberikan motivasi agar siswa lebih semangat dalam mengikuti pelajaran. 1) Guru membuat daftar pernyataan sejumlah siswa dalam satu kelas dengan komposisi separuh benar separuhnya lagi salah. Contoh: Pernyataan Benar: c. Ramayana iku nyritakake lelakone Raden Rama lan Dewi Sinta d. Dewi Sinta iku putri Mantili Pernyataan Salah: c. Kala Marica memba dadi kewan arupa Garudha. d. Sarpakenaka iku mbakyune Dasamuka. 60` 2) Siswa menerima kartu berisi pernyataan 3) Siswa membaca cerita wayang Ramayana. 4) Siswa menentukan benar atau salah isi pernyataan dalam kartu yang diterimanya. 5) Siswa membaca kembali kartu yang diterima berikut pernyataan benar atau salah. 6) Siswa membuat kelompok sesuai pernyataan yang diterimanya. 7) Siswa membuat opini atas cerita Ramayana.
Disusun oleh Suradi , S.Pd

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

Hal 25

Akhir

8) Siswa menerima tanggapan dari guru atas materi pembelajaran. 3) Guru menyimpulkan dan merefleksikan 10` pembelajaran yang dilakukan. 4) Mencatat pesan/tugas untuk rancangan materi berikutnya.

H. SUMBER PEMBELAJARAN 1. Kalawarti Djaka Lodang 2. Pancadan Sinau Basa Kelas VII I. PENILAIAN 1. Tekhnik : Pemberian Tugas 2. Bentuk : Tertulis 3. Instrumen : Tertulis Materi terlampir A. Pitakon pitakon ing ngisor iki wangsulana. 1. Sapa kang kalakon boyong Dewi Shinta menyang kraton Ngalengka ? 2. Kepriye kahanane Dewi Shinta ing praja Ngalengka ? 3. Sapa sing nglelipur Dewi Shinta ? 4. Apa kang diaturake Anoman marang Dewi Shinta ? 5. Apa sebabe praja Ngalengka kobong ? Wangsulan : 1. Kang kalakon boyong Dewi Shinta menyang kraton Ngalengka yaiku Prabu Rahwana. 2. Kahanane Dewi Shinta ing praja Ngalengka badane kuru aking, jalaran Dewi Shinta ora gelam mangan lan ora gelem ngombe. 3. Kang nglelipu Dewi Shinta yaiku Dewi Trijatha. 4. Kang diaturake anoman marang Dewi Shinta yaiku ali aline Sri Rama. 5. Amarga paring paukuman marang Anoman, nanging merga Anoman sekti mandraguna mula anggone dobong ora kobong, malah banjur mencolot sandhuwuring kraton nganti ngobong bangunan- bangunan ing kraton Ngalengka. Jumlah betul Perhitungan nilai tertulis x 100 Jumlah soal B. Saka wacan cerita Anoman Dhuta kasebut, banjur ceritakna maneh nganggo basamu dhewe. Yen wis ditulis nganggo basa padinan banjur tulisen nganggo basa krama ! Rubrik penilaian menulis pengalaman, dengan penugasan. Pemberian nilai minimal 60 tertinggi 100. No Nama Isi Koherensi EYD Jumlah

Rata-rata

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

Disusun oleh Suradi , S.Pd

Hal 26

Catatan Kepala Sekolah :

Mengetahui Kepala Sekolah

Kandangan, Juli 2011 Guru Mata Pelajaran

Drs. R U P A D I NIP. 19661204 199702 1 001

S U R A D I, S.Pd NIP. 19840929 201001 1 021

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

Disusun oleh Suradi , S.Pd

Hal 27

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN (RPP) Sekolah Mata Pelajaran Kelas / Semester Alokasi Waktu : SMP NEGERI 2 KANDANGAN : Bahasa Jawa : VII / 1 : 2 X 40 menit (1 Pertemuan)

A. STANDAR KOMPETENSI 3. Mampu membaca bacaan sastra, nonsastra dalam berbagai teknik membaca, dan
bacaan berhuruf Jawa.

B. KOMPETENSI DASAR
3.2 Membaca nyaring.

C. INDIKATOR 3.2.1 Mampu membaca dengan suara jelas. 3.2.2 Mampu melafalkan kata dengan lafal intonasi dan irama yang benar. 3.2.3 Mampu menjawab petanyaan sesuai dengan isi bacaan. D. TUJUAN PEMBELAJARAN. 1. Siswa mampu membaca dengan suara jelas. 2. Siswa mampu melafalkan kata dengan lafal intonasi dan irama yang benar. 3. Siswa mampu menjawab petanyaan sesuai dengan isi bacaan. E. MATERI PEMBELAJARAN Maca nyaring yaiku kegiyatan maca kanthi nyuwarakake tulisan sing diwaca kanthi pocapan lan intonasi sing bener supaya pamireng lan pamaca bisa ngerti informasi sing diaturake dening panulis, mbuh iku kang awujud pikiran, perasaan, sikep lan pengalaman panulis. Ketrampilan kang kudu dilakoni nalika maca nyaring yaiku : 1. Nggunakake pocapan kang bener. 2. Nggunakake frase kang bener. 3. Nggunakake intonasi swara kang biyasa. 4. Kanthi posisi sikep kang apik. 5. Nguwasani tanda tanda baca. 6. Maca kanthi cetha lan jelas. 7. Maca kanthi ekspresif 8. Maca kanthi ora pedhot pedhot. 9. Mangerteni lan memahami bahan wacan sing diwaca. 10. Kecepatan gumantung marang bahan wacan kang diwaca. 11. Maca kanthi ora delok terus - terusan bahan wacan sing diwaca. 12. Maca kanthi kebak rasa percaya marang awake dhewe (percaya diri. F. METODE PEMBELAJARAN 1. Demontrasi 2. Tanya Jawab 3. Ceramah 4. Learning

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

Disusun oleh Suradi , S.Pd

Hal 28

G. LANGKAH LANGKAH KEGIATAN PEMBELAJARAN Pert Kegia Aspek Kegiatan Pembelajaran Waktu em tan uan Awal 1) Mengabsen siswa dan mengecek 10` kerapian siswa serta kebersihan kelas 2) Melakukan apersepsi dengan menginformasikan materi yang akan dipelajari 3) Memberikan motivasi agar siswa lebih semangat dalam mengikuti pelajaran. Eksplorasi 1) Disajikan sebuah wacana nonsastra. Topik: kesehatan. 2) Guru memberikan contoh pembacaan dengan lafal, intonasi dan artikulasi 1 yang benar. Inti Elaborasi 3) Secara bergiliran/acak siswa membaca 60` teks wacana yang disajikan Konfirmasi 4) Guru memberikan komentar, saran dan penilaian. 5) Mereview pembelajaran dengan menonjolkan isi wacana yang dibaca. Akhir 1) Guru menyimpulkan dan merefleksikan 10` pembelajaran yang dilakukan. 2) Mencatat pesan/tugas untuk rancangan materi berikutnya. H. SUMBER PEMBELAJARAN 1. Kalawarti Djaka Lodang 2. Pancadan Sinau Basa Kelas VII 3. Buku Seneng Basa.

Pendekatan Karakter 1) Mandiri 2) Berpikir positif 3) Pantang menyerah 4) Percaya diri 5) Disiplin

I. PENILAIAN 1. Tekhnik : Pemberian Tugas 2. Bentuk : Praktik dan tertulis 3. Instrumen : a. Praktik Wacanen kanthi pocapan, lagu, lan swara sing trep. Rubrik penilaian membaca nyaring dengan unjuk kerja membaca nyaring. Berilah penilaian dengan standar terendah 50 dan tertinggi 95. No Jeneng Siswa Swara Lagu & Kelancaran Jumlah RataIntonasi rata

b. Tertulis Wacan terlampir : Wangsulana pitakonan ing ngisor iki ! 1. Apa kang diarani unggah ungguh iku ? 2. Miturut wacan iku, dhasar kanggo nyinau unggah ungguh iku apa ? 3. Apa ana undang undang kang nglarang wong kumaki ? 4. Apa ukumane wang kang ora ngerti unggah ungguh ? 5. Unggah ungguh iku kanggone ana ngendi ? Wangsulan : 1. Unggah ungguh yaiku rasa tepa salira sarta rikuh pakewuh.
RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1 Disusun oleh Suradi , S.Pd
Hal 29

2. 3. 4.

Dhasar kanggo nyinauni unggah ungguh yaiku becike anggone tindak tanduk, muna muni, sarta polatan kang laras karo swasana. Bakal dicap dadi wong kang ora ngerti tata krama. Kanggone ana ing urip masyarakat.
Jumlah betul x 100 Jumlah soal

Perhitungan nilai tertulis

Catatan Kepala Sekolah :

Mengetahui Kepala Sekolah

Kandangan, Juli 2011 Guru Mata Pelajaran

Drs. R U P A D I NIP. 19661204 199702 1 001

S U R A D I, S.Pd NIP. 19840929 201001 1 021

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

Disusun oleh Suradi , S.Pd

Hal 30

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN (RPP) Sekolah Mata Pelajaran Kelas / Semester Alokasi Waktu : SMP NEGERI 2 KANDANGAN : Bahasa Jawa : VII / 1 : 4 X 40 menit (2 Pertemuan)

A. STANDAR KOMPETENSI 3. Mampu membaca bacaan sastra, nonsastra dalam berbagai teknik membaca, dan
bacaan berhuruf Jawa.

B. KOMPETENSI DASAR
3.3 Membaca indah geguritan dan tembang Durma

C. INDIKATOR 3.3.1 Mampu membaca karya sastra dengan lafal, intonasi dan irama yang benar. D. TUJUAN PEMBELAJARAN. 1. Siswa mampu membaca karya sastra dengan lafal, intonasi dan irama yang benar. E. MATERI PEMBELAJARAN Geguritan kaperang dadi loro (2) yaiku geguritan tradisional lan geguritan modern. Geguritan tradisional kuwi geguritan nganggo paugeran-paugeran tartamtu kayata cacahing larik saben pada (bait), cacahing wanda saben larik uga dhongdhinge swara (persajakan). Kang kagolong geguritan tradisional antara liya yaiku parikan, wangsalan, tembang macapat, tembang tengahan lan tembang gedhe. Geguritan modern ora diwatesi pathokan-pathokan lan paugeran kaya kang ana ing geguritan tradisional. Tegese saben pada (bait) ora ditemtokake cacahe larik. Saben larik ora ditemtokake cacahe wanda lan dhongdhinge swara (persajakan). Pangripta mardika (bebas) anggone medharake karep. Mula geguritan modern uga diarani geguritan bebas utawa kang saiki lumrah diarani geguritan. Maca geguritan iku meh padha karo maca puisi utawa deklamasi, sing kudu digatekake nalika maca geguritan yaiku : (4W) 1. Wicara : pocapan cetha, las-lasan, ora bindheng, ora gumremeng , tegas, bisa mbedakake d, dh, t, th, e, e, e,ora perlu mangu-mangu sing kendel 2. Wirama: maca geguritan ana lagune , cepet lan rindhik, cendhek dhuwuring swara, luk lan gregeling swara , aja mung wae 3. Wiraga :pocapan trep karo solah bawa , nganggo ngobahake tangan , sirah, kedheping mripat 4. Wirasa :isine geguritan ditamatake/dilebokake ing jero ati . Anggone maca trep karo isine geguritan, gumreged, sedhih, seneng, nesu, mbujuk Tembang Macapat lan Wewatakane Tembang yaiku susastra/sastra, utawa anggitan/karangan kang kaiket dening guru lagu, guru wilangan, lan guru gatra (Indonesia: puisi). 1. Guru lagu/dhong dhing: yaiku tibane swara vokal ing pungkasane gatra. 2. Guru wilangan: yaiku cacahe wanda saben sagatra. 3. Guru gatra: yaiku cacahe gatra saben sapada. 4. Pupuh: yaiku tembang pirang-pirang pada kang isih sajenis. 5. Pada: yaiku bait/koplet. 6. Wanda: yaiku pakecapan/suku kata. Tembang macapat iku cacahe ana 11 werna: 1. Maskumambang watake nelangsa keranta-ranta. 2. Pocung watake sembrana, gecul, ora ana greget saut.
RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1 Disusun oleh Suradi , S.Pd
Hal 31

3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.

Asmaradana watake sengsem. Megatruh watake ngloro, sedhih. Sinom watake grapyak, renyah. Dhandhanggula watake luwes, ngresepake. Mijil watake asih, tresna. Kinanthi watake sengsem. Gambuh watake kulina, nepung-nepungake. Pangkur watake sereng, tegas. Durma watake nesu, muntab. Nggancarake Geguritan Gancaran kuwi ing basa Indonesia diarani prosa. Nggancarake ateges ngowahi tembang utawi geguritan dadi gancaran (prosa). Dadi nggancarake padha karo "memprosakan" utawa tembunge liya "memparafrase". Sadurunge gawe gancaran kudu mangerteni cara-carane ngancarake. Carane ngagancarake mangkene: 1. Ukara-ukarane tembang utawa geguritan kang mawa tembung baliswara kudu diudhari, dhapukane ukara kawolak-walik. 2. Menawa ana tembung kawi (tembung Jawa kuna) kudu diowahi dadi tembung Jawa anyar kang lumrah dianggo utawa dirungokake sabendinane. 3. Menawa ana tembung garba (tembung sandi) kudu diudhari. 4. Kanggo nglarasake ukara supaya ora kaku bisa mbuwang utawa ngilangi tembung sawetara. Mangkana uga tumrap ater-ater lan panambang. 5. Pada/bait kang sakawit wujud bait-bait, kaewahana dadi paragraf kanthi ejaan kang bener. Nggatekake titik, koma, tandha pitakon, tandha prentah, lan sapanunggalane. F. METODE PEMBELAJARAN 1. Demontrasi 2. Tanya Jawab 3. Diskusi 4. Ceramah 5. Teaterikalisasi geguritan 6. Menirukan model G. LANGKAH LANGKAH KEGIATAN PEMBELAJARAN Pert Kegia Aspek Kegiatan Pembelajaran Waktu em tan uan Awal 1) Mengabsen siswa dan mengecek 10` kerapian siswa serta kebersihan kelas 2) Melakukan apersepsi dengan menginformasikan materi yang akan dipelajari 3) Memberikan motivasi agar siswa lebih semangat dalam mengikuti pelajaran. Eksplorasi 1) Guru memberi contoh cara membaca 1 geguritan yang baik (bisa secara langsung/media). 2) Membagi siswa kedalam kelompok (20:4) Inti 60` Elaborasi 3) Setiap kelompok diberikan naskah geguritan yang berbeda. 4) Siswa mendiskusikan cara membaca dan menyepakati pembagian pembacaaan geguritan.
RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1 Disusun oleh Suradi , S.Pd

Pendekatan Karakter 1) Mandiri 2) Berpikir positif 3) Pantang menyerah 4) Percaya diri 5) Disiplin

Hal 32

Konfirmasi

Akhir

5) Secara bergantian, masing-masing kelompok menteaterikalisasikan geguritan yang didapat. 6) Kelompok lain bersama guru menilai hasil teaterikalisasi geguritan yang dilakukan (aspek yang dinilai:intonasi, artikulasi/pelafalan, dan ekspresi). 7) Guru memberikan penghargaan/hadiah kepada kelompok dengan nilai tertinggi. 1) Guru menyimpulkan dan merefleksikan pembelajaran yang dilakukan. 2) Mencatat pesan/tugas untuk rancangan materi berikutnya. Kegiatan Pembelajaran

10`

Pert Kegia em tan uan Awal

Aspek

Waktu

Pendekatan Karakter 1) Mandiri 2) Berpikir positif 3) Pantang menyera h 4) Percaya diri 5) Disiplin

Eksplorasi

2 Inti Elaborasi

Konfirmasi Akhir

1) Mengabsen siswa dan mengecek kerapian 10` siswa serta kebersihan kelas 2) Melakukan apersepsi dengan menginformasikan materi yang akan dipelajari 3) Memberikan motivasi agar siswa lebih semangat dalam mengikuti pelajaran. 1) Guru menjelaskan ciri tembang macapat Durma 2) Guru menjadi model/mendatangakan model/ menggunakan kaset cd tembang Durma, siswa menyimak. 3) Siswa menirukan model dari baris demi 60` baris berulang-ulang. 4) Siswa mencoba membaca indah tembang Durma tanpa didahului contoh/model. 5) Siswa membaca bersama sama membaca indah tembang macapat Durma. 1) Guru menyimpulkan dan merefleksikan 10` pembelajaran yang dilakukan. 2) Mencatat pesan/tugas untuk rancangan materi berikutnya.

H. SUMBER PEMBELAJARAN 1. Kalawarti Djaka Lodang 2. Rekaman Sekar Macapat. 3. Buku Teori Sastra. 4. Buku Sekar Macapat 5. Pancadan Sinau Basa Kelas VII I. PENILAIAN 1. Tekhnik : Pemberian Tugas 2. Bentuk : Praktik dan tertulis 3. Instrumen : a. Praktik Wacanen geguritan ing ngisor iki ! Rubrik penilaian membaca geguritan
RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1 Disusun oleh Suradi , S.Pd
Hal 33

Nilai terendah 60 dan tertinggi 95 (berdasar kesepakatan guru & siswa). No Jeneng Siswa Wicara Wirama Wirasa Wiraga Jumlah Ratarata

b. Tertulis Geguritan lan Tembang Durma terlampir : A. Wangsulana pitakonan ing ngisor iki ! 1. Geguritan ing dhuwur kang ngandhut purwakanthi guru swara sing ngendi ? 2. Mangkat menyang sawah kok bisa nguripi wong saomah, nalare kepriye ? 3. Sunaring bagaskara mbakar Dhadha. Apa bener yen mung dhadhane pak tani thok sing kebakar srengenge ? 4. Nadyan kaya mengkono, Bapak tani rengeng rengeng. Ukara nadyan kaya mongkono iki nggambarake apa ? Wangsulan : 1. Kang ngandhut purwakanthi guru swara yaiku : Esuk umun umun nyangking pacul menyang sawah Nggarap lemah Kanggo nguripi wong saomah Otot kawat balung wesi Adu kuwat karo bumi Tegese yen Bapak tandi tindak menyang sawah tegese golek pangupaboga ana ing sawah saran ngopeni sawah mau supaya antuk asil kanggo nyukupi kabutuhane wong saomah. Ya ora mung dhadhane pak tani thok malah kepara sak awake nanging iku mung basa kiasan kanggo bangetake yen ta sanajan kabakar awake saben dina kasuyatan tan kendat anggenya golek pangupaboga. Sanadyan kepanasen saben dina nanging ora dadi apa malah sansaya sregep anggone nyambut gawe amarga nyawang tetandurane sing ijo royo royo ndadekake ayem atine.
Jumlah betul x 100 Jumlah soal Gancarna tembang Durma ing dhuwur nganggo basamu dhewe ! Wangsulan : Para kanca ngertenan yan dina minggu ngarep ana perkemahan kang dijenengi Persami, kabeh anggota pramuka padha melu ora ana sing ora melu. Persami iku dianakake kanggo ngaltih anggota pramuka supaya bisa urip mandhiri. Wis siyap persami diwiwiti, regu regu wis didhapuk dening Pembina upamane regu kidang kang kuwat tur slamet, nyata nyata regu kang tegas lan becik.

2.

3.

4.

Perhitungan nilai tertulis B.

Rubrik penilaian menulis pengalaman, dengan penugasan. Pemberian nilai minimal 60 tertinggi 100. No Nama Isi Koherensi EYD Jumlah

Rata-rata

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

Disusun oleh Suradi , S.Pd

Hal 34

Catatan Kepala Sekolah :

Mengetahui Kepala Sekolah

Kandangan, Juli 2011 Guru Mata Pelajaran

Drs. R U P A D I NIP. 19661204 199702 1 001

S U R A D I, S.Pd NIP. 19840929 201001 1 021

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

Disusun oleh Suradi , S.Pd

Hal 35

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN (RPP) Sekolah Mata Pelajaran Kelas / Semester Alokasi Waktu : SMP NEGERI 2 KANDANGAN : Bahasa Jawa : VII / 1 : 2 X 40 menit (1 Pertemuan)

A. STANDAR KOMPETENSI 3. Mampu membaca bacaan sastra, nonsastra dalam berbagai teknik membaca, dan
bacaan berhuruf Jawa.

B. KOMPETENSI DASAR
3.4 Membaca kalimat berhuruf Jawa.

C. INDIKATOR
3.4.1 3.4.2 Mampu membaca dan melafalkan bacaan dengan lancar. Mampu menyalin bacaan ke dalam huruf latin dengan benar.

D. TUJUAN PEMBELAJARAN 1. Siswa mampu membaca dan melafalkan bacaan dengan lancar.
2. Siswa mampu menyalin bacaan ke dalam huruf latin dengan benar.

E. MATERI PEMBELAJARAN A. Aksara Jawa Dentawiyanjan ( ha na ca ra ) ka

da

ta

sa

wa

la

pa

dha

ja

ya

nya

ma

ga

ba

tha

nga

B. Pasangan (

ha

na

. ca

. ra

ka

da

ta

sa

wa

la

pa

dha

ja

ya

nya

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

Disusun oleh Suradi , S.Pd

Hal 36

ma

ga

ba

tha

nga

C. Sandhangan (

) Taling e Taling tarung . o

1. Sandhangan swara vocal Wulu Pepet .. e Suku . i u

2. Sandhangan Panyigeging wanda Wigyan ... h Layar r Cecak .ng Pangkon

F. METODE PEMBELAJARAN 1. Tanya Jawab 2. Ceramah 3. Diskusi 4. Complete Sentence G. LANGKAH LANGKAH KEGIATAN PEMBELAJARAN Pert Kegia Aspek Kegiatan Pembelajaran Waktu Pendekatan em tan Karakter uan Awal 1) Mengabsen siswa dan mengecek 10` 1) Mandiri kerapian siswa serta kebersihan kelas 2) Berpikir 2) Melakukan apersepsi dengan positif menginformasikan materi yang akan dipelajari 3) Pantang 3) Memberikan motivasi agar siswa lebih menyerah semangat dalam mengikuti pelajaran. 4) Percaya diri Eksplorasi 1) Guru menyampaikan materi secukupnya atau siswa disuruh 5) Disiplin membaca kalimat dengan huruf jawa. 2) Guru membentuk kelompok 2 atau 4 orang secara heterogen. 1 3) Guru membagikan lembar kerja berupa kalimat bertulisan jawa yang belum lengkap. Inti 60` Elaborasi 4) Siswa berdiskusi untuk melengkapi kalimat dengan huruf jawa dengan kunci jawaban yang tersedia. 5) Siswa berdiskusi secara kelompok. Konfirmasi 6) Setelah jawaban didiskusikan, jawaban yang salah diperbaiki sampai tiap peserta/siswa membaca dengan betul. 7) Guru mereview hasil diskusi siswa
RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1 Disusun oleh Suradi , S.Pd
Hal 37

Akhir

1) Guru menyimpulkan dan merefleksikan 10` pembelajaran yang dilakukan. 2) Mencatat pesan/tugas untuk rancangan materi berikutnya.

H. SUMBER PEMBELAJARAN 1. Pedoman Penulisan Aksara Jawa. 2. Pancadan Sinau Basa Kelas VII I. PENILAIAN 1. Tekhnik : Pemberian Tugas 2. Bentuk : Praktik dan tertulis 3. Instrumen : a. Praktik Wacanen kanthi premati ! Rubrik penilaian membaca huruf Jawa dengan unjuk kerja membaca. (Berdasar kesepakatan siswa dan guru). Pedoman penilaian membaca huruf Jawa. Jumlah kali mat pada wacana Jumlah kesalahan kali mat. x 100 Jumlah kali mat pada wacana

Wangsulan : Rura basa Rura tegese rusak utawa salah. Dadi rura basa tegese basa sing rusak utawa basa sing salah nanging yen dibenerake malah dadi saya salah. Mulane rura basa uga diarani basa sing salah kaprah. Tuladha : 1. Nguleg sambel. 2. Nunggoni pitik 3. Menek klapa. b. Tertulis Tulisan mawa aksara Jawa iki owahana dadi aksara latin !
RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1 Disusun oleh Suradi , S.Pd
Hal 38

Wangsulan : 1. Ngono bae nesu ora kaya aku. 2. Misu budi kudu diudi bisa suci. 3. Mula bukane maju kudu sinau. 4. Jarene kowe luga wingi sore. 5. Wingi sore kebone lumayu rene. Penghitungan nilai tertulis
Jumlah betul x 100 Jumlah soal (baris)

Catatan Kepala Sekolah :

Mengetahui Kepala Sekolah

Kandangan, Juli 2011 Guru Mata Pelajaran

Drs. R U P A D I NIP. 19661204 199702 1 001

S U R A D I, S.Pd NIP. 19840929 201001 1 021

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

Disusun oleh Suradi , S.Pd

Hal 39

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN (RPP) Sekolah Mata Pelajaran Kelas / Semester Alokasi Waktu : SMP NEGERI 2 KANDANGAN : Bahasa Jawa : VII / 1 : 2 X 40 menit (1 Pertemuan)

A. STANDAR KOMPETENSI 4. Mampu mengungkapkan pikiran, gagasan, pendapat dan perasaan dalam berbagai jenis karangan menggunakan ragam bahasa Jawa sesuai unggah ungguh dan menulis kalimat berhuruf Jawa. B. KOMPETENSI DASAR
4.1 Menulis pengalaman pribadi menggunakan ragam ngoko dan krama.

C. INDIKATOR 4.1.1 Mampu menulis pengalaman pribadi dalam ragam krama atau ngoko. 4.1.2 Mampu menulis sebuah proses pembuatan sesuatu dalam ragam krama dan ngoko. D. TUJUAN PEMBELAJARAN 1. Siswa mampu menulis pengalaman pribadi dalam ragam krama atau ngoko. 2. Siswa mampu menulis sebuah proses pembuatan sesuatu dalam ragam krama dan ngoko. E. MATERI PEMBELAJARAN Wacan naratif yaiku wacan kang mbudidaya nyritakake prastawa utawa kedadeyan kaya - kaya wong kang maca nyekseni dhewe utawa ngalami dhewe prastawa mau. Utawa wacan kang nyritakake kanthi cetha rerangkening tumindak ing sajroning prastawa, kang winates ing sajroning wektu. wacana narasi iku adate mentingake urutan lan biyasane ana tokoh ing sajroning crita. Para siswa duwe pengalaman kang maneka warna ana sing nyenengake lan ana sing nyusahake. Pengalaman iku guru kang paling becik. Unen unen iku bener anane. Amarga pengalaman ndadekake awake dhewe bisa jupuk manfaate. Tuladha cerita pengalaman. ARITONANG...ARITONANG Aku duwe tangga aran Pak Khamid. Ian sisihe daleme Pak Khamid ana wong anyar saka Medan asmane Pak Aritonang. Nalika entuk undhangan kendhuren Pak Khamid lan Aritonang wis janjian arep bareng. Maklum Pak Aritonang wong anyar ing RT kono lan ora biasa adat kendhurenan ing Sumatera kana. Sawise Sholat Isya' Pak Khamid nyusul Pak Aritonang arep dijak bareng menyang panggonan kendhuren. Dilalah sing rawuh kendhuren mau wis kebak, kepeksa Pak Khamid lan Pak Aritonang kebagian njero. Sarehne ngliwati wong-wong kang wis lenggah mula Pak Khamid sing ana ngarep kanthi mlaku mundhuk-mundhuk celatu, "Amit ... amit" Eh, Pak Aritonang kang dhasare wong asal Medan mau nganggep yen Pak Khamid kanthi ngliwati wong-wong mau karo ngenalake jenenge. Dumadakan Pak Aritonang tiru-tiru pisan," Aritonang .... Aritonang .... Aritonang!!!" Mesthi wae wong-wong kang diliwati ngarepe padha ngguyu ger-geran. Apa tumon, wong ucapan amit utawa nyuwun sewu kok diarani ngenalake jenenge? (Bambang WaluyoPasuruan) F. METODE PEMBELAJARAN 1. Tanya Jawab 2. Ceramah
RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1 Disusun oleh Suradi , S.Pd
Hal 40

3. Diskusi 4. Kontekstual G. LANGKAH LANGKAH KEGIATAN PEMBELAJARAN Pert Kegia Aspek Kegiatan Pembelajaran Waktu em tan uan Awal 1) Mengabsen siswa dan mengecek 10` kerapian siswa serta kebersihan kelas 2) Melakukan apersepsi dengan menginformasikan materi yang akan dipelajari 3) Memberikan motivasi agar siswa lebih semangat dalam mengikuti pelajaran. Eksplorasi 1) Guru memberikan contoh pengalaman pribadi dalam bentuk tulis 2) Guru menyampaikan prosedur penulisan pengalaman pribadi. a. Menentukan pengalaman apa yang dialami nalika lulus sd b. Kapan kedadean pengalaman iku c. Kepriye kahanane 1 Elaborasi 3) Membentuk kelompok menulis pengalaman pribadi. Inti 60` 4) Siswa menulis cerita pengalaman pribadi berdasarkan pada kelompok yang telah ditentukan. Konfirmasi 5) Hasil karangan ditukarkan antar kelompok 6) Tiap kelompok menanggapi hasil tulisan kelompok lain meliputi, ejaan dan ragam bahasa 7) Guru memberikan review hasil karangan tadi Akhir 1) Guru menyimpulkan dan merefleksikan 10` pembelajaran yang dilakukan. 2) Mencatat pesan/tugas untuk rancangan materi berikutnya. Pert Kegia em tan uan Awal Aspek Kegiatan Pembelajaran Waktu

Pendekatan Karakter 1) Mandiri 2) Kreatif 3) Percaya diri 4) Santun 5) Berpikir positif 6) Kerjasama 7) Toleransi

Pendekatan Karakter 1) Mandiri 2) Kreatif 3) Percaya diri 4) Santun 5) Berpikir positif 6) Kerjasama 7) Toleransi
Hal 41

2 Eksplorasi Inti Elaborasi

1) Mengabsen siswa dan mengecek 10` kerapian siswa serta kebersihan kelas 2) Melakukan apersepsi dengan menginformasikan materi yang akan dipelajari 3) Memberikan motivasi agar siswa lebih semangat dalam mengikuti pelajaran. 1) Guru mereview pelajaran menulis pengalaman prribadi. 60` 2) Siswa memperbaiki cerita pengalaman pribadi yang telah ditanggapi oleh kelompok lain.
Disusun oleh Suradi , S.Pd

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

Konfirmasi

Akhir

3) Guru memberikan review hasil karangan yang baru saja ditanggapi oleh kelompok lain. 1) Guru menyimpulkan dan merefleksikan 10` pembelajaran yang dilakukan. 2) Mencatat pesan/tugas untuk rancangan materi berikutnya.

H. SUMBER PEMBELAJARAN 1. Kalawarti Djaka Lodang 2. Paramasastra Basa Jawa Gagrag Anyar 3. Pancadan Sinau Basa Kelas VII I. PENILAIAN 1. Tekhnik : Pemberian Tugas 2. Bentuk : Tertulis 3. Instrumen : a. Tertulis Rubrik penilaian menulis pengalaman, dengan penugasan. Pemberian nilai minimal 50 tertinggi 95. No Nama Isi Koherensi EYD Jumlah

Rata-rata

Tulisen cerita pengalamanmu ing buku tugas kanthi ngatekake : 1. Pilihen topik kang paling nabet ing ati ! 2. Tulisen kanthi ringkes intine cerita kuwi ! 3. Karangan kuwi awujud narasi ! Wangsulan : NALIKA AKU ISIH SEKOLAH Nalika aku isih sekolah pinuju ulangan semesteran, aku rada kakehan dolan, nggonku sinau yo mung srampangan. Mula bareng tekan titiwanci ulangan aku rada gragapan. Gandheng atiku ora teteg mula aku terus gawe cathetan cilik-cilik, karepku arep takenggo ngepek. Tenan, bareng bel wis muni, cathetan takgegem tangan kiwa, lungguh anteng, tangan kiwa sedheku ben ora ketara yen nggawa kepekan. Lembaran soal takbukak, soal nomor siji takwaca terus mbukak kepekan pas banget karo sing ditakokake. Jawaban terus taktulis kanthi trampil. Bareng tekan soal nomor lima, aku buka kepekan, eeeee guru pengawas nyedaki aku. Aku rada bingung, kawatir yen konangan. Mula cathetan takemut. Senajan catethanku mau nganggo mangsi sing luntur, dadi tutukku biru kabeh. Cilakane guru pengawas malah takon: piye le angel?. Waduh aku bingung, arep wangsulan mengko konangan lagi ngemut kepekan, arep meneng ora penak ditakoni guru kok meneng wae. Kanggo ngawekani supaya ora konangan cathetan mau takulug sisan, ya rada pendelikan.

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

Disusun oleh Suradi , S.Pd

Hal 42

Catatan Kepala Sekolah :

Mengetahui Kepala Sekolah

Kandangan, Juli 2011 Guru Mata Pelajaran

Drs. R U P A D I NIP. 19661204 199702 1 001

S U R A D I, S.Pd NIP. 19840929 201001 1 021

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

Disusun oleh Suradi , S.Pd

Hal 43

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN (RPP) Sekolah Mata Pelajaran Kelas / Semester Alokasi Waktu : SMP NEGERI 2 KANDANGAN : Bahasa Jawa : VII / 1 : 2 X 40 menit (1 Pertemuan)

A. STANDAR KOMPETENSI 4. Mampu mengungkapkan pikiran, gagasan, pendapat dan perasaan dalam berbagai jenis karangan menggunakan ragam bahasa Jawa sesuai unggah ungguh dan menulis kalimat berhuruf Jawa. B. KOMPETENSI DASAR
4.2 Menulis poster atau iklan

C. INDIKATOR
4.2.1 Mampu menulis poster atau iklan dengan bahasa yang efektif dan komunikatif.

D. TUJUAN PEMBELAJARAN 1. Siswa mampu menulis poster atau iklan dengan bahasa yang efektif dan komunikatif. E. MATERI PEMBELAJARAN Poster dalah Iklan Iklan nduweni teges ajak-ajak utawa celuk-celuk kang katindakake kanthi wola-wali (ind: berulang-ulang). Lumrahe dibiwarakake (disebarluaskan) mawa media, kayata radio, televise, film, layang kabar/ariwarti (Koran), kalawarti (majalah) lan liya-liyane. Ancas tujuwane pawongan utawa perusahaan masang nggiyarake iklan, yakuwi kanggo menehi katrangan (informasi), ajak-ajak, nepungake ngiras nawakake jasa utawa asil produksine marang wong akeh (masyarakat). Iklan iku bisa kasebut komunikatif yen pesen utawa kang pengin disiarake bisa dipahami utawa dimangerteni dening masyarakat umum. Pilihan tembung lan ukara kudu bener, ora njlimet, lan gampang ditrima utawa dimangerteni. Iklan uga biasane dijangkepi kanthi gambar. Babagan kang perlu digatekake sajroning iklan ana 2 warna, yaiku 1. Surasa iklan (isi): a. Kudu objektif lan jujur b. Cekak lan cetha c. Ndudut ati (menarik) 2. Basa iklan: a. Gampang ditampa (komunikatif) b. Ukarane cekak, cetha, lan ndudut ati c. Isine nyata, ora ngapusi lan sipate ngajak-ajak Lumrahe, iklan iku dibiwarakake kanthi 3 cara, yaiku: 1. Iklan radio : nggunakake suara kanggo iklane. 2. Iklan media cithak : nggunakake gambar lan uga tulisan kanggo iklane. 3. Iklan televisi : nggunakake gambar, suara, lan tulisan kanggo iklane. POSTER : Paring pangertosan dhateng masyarakat umum, dipunkantheni gambar. Poster kapasang ing panggenan ingkang strategis, kadosta lapangan, rumah sakit, puskesmas, margi ageng, lsp. IKLAN : Paring pangertosan dhateng masyarakat umum, kanthi ancas nawakaken barang utawi produk. Saged gambar utawi boten. Iklan saged kagiyaraken lumantar media elektronik, kadosta : radio, televisi, internet, lsp. Iklan ugi saged ugi kagiyaraken lumantar media cetak, kadosta : kalawarti, ariwarti, lsp. Panulisan Poster dalah iklan kedah :
RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1 Disusun oleh Suradi , S.Pd
Hal 44

1. 2. 3. 4.

Jelas, cekak aos. Nuwuhaken greget, lan nyengsemaken. Dipunkantheni gambar supados narik ati. Boten damel rugi produk sanes/pihak sanes.

F. METODE PEMBELAJARAN 1. Tanya Jawab 2. Ceramah 3. Diskusi 4. Cooperative Learning G. LANGKAH LANGKAH KEGIATAN PEMBELAJARAN Pert Kegia Aspek Kegiatan Pembelajaran Waktu em tan uan Awal 1) Mengabsen siswa dan mengecek 10` kerapian siswa serta kebersihan kelas 2) Melakukan apersepsi dengan menginformasikan materi yang akan dipelajari 3) Memberikan motivasi agar siswa lebih semangat dalam mengikuti pelajaran. Eksplorasi 1) Guru menjelaskan materi menulis poster atau iklan. 2) Guru memberikan contoh iklan atau poster. Elaborasi 3) Guru membagi siswa menjadi 4 kelompok. 4) Siswa diberi tugas membuat poster/iklan sesuai dengan tema masing-masing 1 5) Siswa bekerja didalam kelompoknya masing-masing. Inti 60` Konfirmasi 6) Setiap kelompok mempresentasikan di depan kelas dan kelompok yang lain menanggapi 7) Guru memberikan penguatan dan konfirmasi 8) Hasil karya siswa ditempel didinding setiap kelompok berkunjung ke kelompk lain menilai hasil dan memberikan tanda bintang 9) Guru memberikan reward yang mendapatkan jumlah bintang terbanyak Akhir 1) Guru menyimpulkan dan merefleksikan 10` pembelajaran yang dilakukan. 2) Mencatat pesan/tugas untuk rancangan materi berikutnya. Pert Kegia em tan uan Awal 2 Aspek Kegiatan Pembelajaran Waktu

Pendekatan Karakter 1) Mandiri 2) Kreatif 3) Percaya diri 4) Santun 5) Berpikir positif 6) Kerjasama 7) Toleransi

Pendekatan Karakter 1) Mandiri


Hal 45

1) Mengabsen siswa dan mengecek 10` kerapian siswa serta kebersihan kelas
Disusun oleh Suradi , S.Pd

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

Eksplorasi Elaborasi

Konfirmasi Inti

Akhir

2) Melakukan apersepsi dengan menginformasikan materi yang akan dipelajari 3) Memberikan motivasi agar siswa lebih semangat dalam mengikuti pelajaran. 1) Guru mereview tentang materi menulis poster dan iklan. 2) Setiap kelompok memperbaiki dan mempersiapkan poster yang telah dibuat. 3) Setiap kelompok mempresentasikan di depan kelas dan kelompok yang lain menanggapi 60` 4) Guru memberikan penguatan dan konfirmasi 5) Hasil karya siswa ditempel didinding setiap kelompok berkunjung ke kelompk lain menilai hasil dan memberikan tanda bintang 6) Guru memberikan reward yang mendapatkan jumlah bintang terbanyak 3) Guru menyimpulkan dan merefleksikan 10` pembelajaran yang dilakukan. 4) Mencatat pesan/tugas untuk rancangan materi berikutnya.

2) Kreatif 3) Percaya diri 4) Santun 5) Berpikir positif 6) Kerjasama 7) Toleransi

H. SUMBER PEMBELAJARAN 1. Kalawarti Djaka Lodang 2. Paramasastra Basa Jawa Gagrag Anyar 3. Pancadan Sinau Basa Kelas VII I. PENILAIAN 1. Tekhnik : Pemberian Tugas 2. Bentuk : Tertulis 3. Instrumen : a. Turtulis Tulisen pariwara (iklan) kanggo nawakake obat obatan, basane sing alus, supaya sing maca bisa ketarik buku dagangan sing kotawakake mau ! Wangsulan : Bapak bapak , Ibu ibu menawi panjenengan gerah waja, kula aturi ngunjuk puyer cap 16 cespleng kasiyate. Puyer cap 16 produksi PT Bintang Toejoe, saged dipun pundhut wonten ing toko toko, warung warung ingkang wonten gambaripun bintang toejoe. Radio Damasinta FM

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

Disusun oleh Suradi , S.Pd

Hal 46

Catatan Kepala Sekolah :

Mengetahui Kepala Sekolah

Kandangan, Juli 2011 Guru Mata Pelajaran

Drs. R U P A D I NIP. 19661204 199702 1 001

S U R A D I, S.Pd NIP. 19840929 201001 1 021

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

Disusun oleh Suradi , S.Pd

Hal 47

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN (RPP) Sekolah Mata Pelajaran Kelas / Semester Alokasi Waktu : SMP NEGERI 2 KANDANGAN : Bahasa Jawa : VII / 1 : 2 X 40 menit (1 Pertemuan)

A. STANDAR KOMPETENSI 4. Mampu mengungkapkan pikiran, gagasan, pendapat dan perasaan dalam berbagai jenis karangan menggunakan ragam bahasa Jawa sesuai unggah ungguh dan menulis kalimat berhuruf Jawa. B. KOMPETENSI DASAR
4.3 Menulis kalimat berhuruf Jawa.

C. INDIKATOR 4.3.1 Mampu menulis kalimat berhuruf Jawa. 4.3.2 Mampu menerapkan penanda gugus konsonan. D. TUJUAN PEMBELAJARAN 1. Siswa mampu menulis kalimat berhuruf Jawa. 2. Siswa mampu menerapkan penanda gugus konsonan. E. MATERI PEMBELAJARAN A. Aksara Jawa Dentawiyanjan ( ha na ca ra ) ka

da

ta

sa

wa

la

pa

dha

ja

ya

nya

ma

ga

ba

tha

nga

B.

Pasangan ( . ha

) na . ca . ra ka

da

ta

sa

wa

la

pa

dha

ja

ya

nya

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

Disusun oleh Suradi , S.Pd

Hal 48

ma

ga

ba

tha

nga

C.

Sandhangan (

) Taling e Taling tarung . o

1. Sandhangan swara vocal Wulu Pepet .. e Suku . i u

2. Sandhangan Panyigeging wanda Wigyan ... h Layar r Cecak .ng Pangkon

D. Penanda Gugus Konsonan 1. Cakra (..) Tuladha sasra di tulis , prajurit ditulis Kringet ditulis

2. 3. 4. 5.

Keret () Tuladha kreteg ditulis Pengkal ( ) Tuladha tyas ditulis Panjingan wa ( ) tuladha kwaci ditulis Panjingan la ( ) Tuladha klapa ditulis

, tresna ditulis , Dyah ditulis , swara ditulis , slamet ditulis

F. METODE PEMBELAJARAN 1. Tanya Jawab 2. Ceramah 3. Penugasan 4. Naratif G. LANGKAH LANGKAH KEGIATAN PEMBELAJARAN Pert Kegia Aspek Kegiatan Pembelajaran Waktu Pendekatan em tan Karakter uan Awal 1) Mengabsen siswa dan mengecek 10` 1) Mandiri kerapian siswa serta kebersihan kelas 2) Kreatif 2) Melakukan apersepsi dengan 1 menginformasikan materi yang akan 3) Percaya diri dipelajari 4) Tanggung 3) Memberikan motivasi agar siswa lebih jawab semangat dalam mengikuti pelajaran.
RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1 Disusun oleh Suradi , S.Pd
Hal 49

Eksplorasi

Inti

Elaborasi Konfirmasi

Akhir

1) Mengenalkan huruf jawa berjumlah 20 (dentya wyanjana) 2) Guru memberikan penjelasan tentang penanda gugus konsonan dalam aksara Jawa dan kegunaannya. 3) Guru memberi contoh kalimat kemudian diganti dengan huruf jawa 60` 4) Siswa mengganti tulisan berhuruf latin ke dalam tulisan berhuruf Jawa. 5) Siswa maju ke depan mengganti kalimat berhuruf latin menjadi kalimat berhuruf jawa 6) Guru mengadakan Post Test secara keseluruhan siswa. 1) Guru menyimpulkan dan merefleksikan 10` pembelajaran yang dilakukan. 2) Mencatat pesan/tugas untuk rancangan materi berikutnya. Kegiatan Pembelajaran Waktu

5) Disiplin 6) Kerja keras 7) Pantang menyerah

Pert Kegia em tan uan Awal

Aspek

Pendekatan Karakter 1) Mandiri 2) Kreatif 3) Percaya diri 4) Tanggung jawab 5) Disiplin 6) Kerja keras 7) Pantang menyerah

Eksplorasi 2 Inti Elaborasi Konfirmasi

Akhir

1) Mengabsen siswa dan mengecek 10` kerapian siswa serta kebersihan kelas 2) Melakukan apersepsi dengan menginformasikan materi yang akan dipelajari 3) Memberikan motivasi agar siswa lebih semangat dalam mengikuti pelajaran. 1) Guru mereview tentang menulis kaimat berhuruf Jawa. 2) Siswa mengganti tulisan berhuruf latin ke dalam tulisan berhuruf Jawa. 60` 3) Siswa maju ke depan mengganti kalimat berhuruf latin menjadi kalimat berhuruf jawa 4) Guru mengadakan Post Test secara keseluruhan siswa. 3) Guru menyimpulkan dan merefleksikan 10` pembelajaran yang dilakukan. 4) Mencatat pesan/tugas untuk rancangan materi berikutnya.

H. SUMBER PEMBELAJARAN 1. Pedoman Penulisan Aksara Jawa 2. Pancadan Sinau Basa Kelas VII I. PENILAIAN 1. Tekhnik : Pemberian Tugas 2. Bentuk : Tertulis 3. Instrumen : a. Tertulis Tulisen ukara ing ngisor iki nganggo aksara Jawa ! 1. Barja lagi ajar ngarang.
RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1 Disusun oleh Suradi , S.Pd
Hal 50

2. 3. 4. 5.

Menyang warug tuku uyah Iki mau ana wong ider sapu Kucing gering wulune kuning Sutar weruh meri telu lemu lemu

Wangsulan :

Pedoman penilaian membaca huruf Jawa. Jumlah ka lim at pada wacana Jumlah kesalahan kali mat. x 100 Jumlah kali mat pada wacana

Catatan Kepala Sekolah :

Mengetahui Kepala Sekolah

Kandangan, Juli 2011 Guru Mata Pelajaran

Drs. R U P A D I NIP. 19661204 199702 1 001

S U R A D I, S.Pd NIP. 19840929 201001 1 021

RPP Bahasa Jawa Kelas VII Semester 1

Disusun oleh Suradi , S.Pd

Hal 51

You might also like