Wstęp do towaroznawstwa

1. Co to jest jakość?

Zespół cech charakterystyk produktu (usługi), który niesie w sobie zdolność do zaspokojenia
określonych i wyobrażalnych potrzeb.

Quality:...The totality of characteristics of entity that bear on its ability to satisfy stated and
implied needs
ISO 1994

Jakość to zespół cech stanowiących o tym, że dany wyrób jest tym a nie innym przedmiotem
Mały słownik języka polskiego

Jakość to właściwości wyrobu określone przede wszystkim z punktu widzenia własności

chemicznych, fizycznych oraz wartości użytkowej.
Mała Encyklopedia Ekonomiczna

Zbiór wszystkich cech produktu lub usługi, które niosą ze sobą zdolność do zaspokajania
określonych i wyobrażalnych potrzeb.
„Produkt lub usługa jest dobrej jakości jedynie wtedy, gdy przy minimalnych kosztach jego
użytkowania, wnosi maksymalny wkład do zdrowia i szczęścia wszystkich ludzi, związanych
z jego projektowaniem, wytwarzaniem, dystrybucja, użytkowaniem, konserwacją,
odzyskiwaniem oraz odznacza się minimalnym zużyciem energii i innych surowców oraz
możliwym do przyjęcia wpływem na środowisko i społeczeństwo.:
P. van Donkelaar EOQC 1982
Jakość:
− Służy do określenia właściwości i cech wyróżniających przedmiot
stanowiących o tym, że jest właśnie tym a nie innym produktem,
− To przydatność (fitness for use), obowiązek i skłonność umysłu,
− To jest to co stale należy poprawiać (E Deming)
− To pewien stopień doskonałości (Platon)
− Spełnia potrzeby klienta.

2. Co to jest jakość wykonania?

Jest to doskonałość techniczna, wykonanie zgodne z użytecznością. To, co łatwo

zaprogramować i uzyskać. Oznacza stopień, w jakim dany produkt jest zgodny z przyjętym za
podstawę wzorcem. Bez jakości wykonania nie można wejść na rynek. Da się zmierzyć
kosztownie.

3. Co to jest jakość typu?

To jest to czego nie da się zmierzyć w produkcie. Związana z kwestią, czemu wybieramy
właśnie ten produkt a nie inny. „Wartość emocjonalna”
 4. Jak zdefiniować jakość optymalną?

Produkt jest jakości optymalnej, jeśli jest w stanie konkurować na określonym rynku, np.
rynek międzynarodowy, kontynentalny, krajowy. Przykładem może być japońskie kimono,
które ma sens tylko dla Japończyka.

5. Możliwy do zaakceptowania wpływ jakości na społeczeństwo.

„Produkt lub usługa jest dobrej jakości jedynie wtedy, gdy przy minimalnych kosztach jego
użytkowania, wnosi maksymalny wkład do zdrowia i szczęścia wszystkich ludzi, związanych
z jego projektowaniem, wytwarzaniem, dystrybucja, użytkowaniem, konserwacją,
odzyskiwaniem oraz odznacza się minimalnym zużyciem energii i innych surowców oraz
możliwym do przyjęcia wpływem na środowisko i społeczeństwo.:
P. van Donkelaar EOQC 1982

Definicja jakości, zaproponowana przez Donkelaara wyraźnie uwzględnia wszystkie istotne

dla jakości czynniki i jest w pełni zgodna ze wskazaniami Kotarbińskiego, Kotarbińskiego
zwłaszcza jego stwierdzeniem, że tylko dobra jakość odpowiada godności homo sapiens.
Możliwy do zaakceptowania wpływ jakości na społeczeństwo oznacza zapewnienie
satysfakcji (szczęścia) wszystkim zajmującym się przygotowaniem i realizacja dobrej jakości
produktu (usługi), aż do jego użytkowania i likwidacji, poprzez nieuciążliwy dla środowiska
przerób wtórny; ustala również zależności pomiędzy dobrą jakością a zadowoleniem
konsumenta (odbiorcy produktu lub usługi).
Tylko promocja dobrej jakości daje szansę na dobrobyt rozumiany jako poziom gwarantujący
stały, wysoki poziom życia.

6. Pozytywne skutki (blaski) priorytetu dobrej jakości.

− Ograniczenie ilości produkowanych dóbr,

− Zmniejszenie zużycia nieodnawialnych surowców,
− Ograniczenie ilości odpadów,
− Oszczędność surowców, energii, pracy,
− Obniżenie kosztów,
− Eliminacja marnotrawstwa – recykling,
− Ochrona i rekultywacja środowiska naturalnego,
− Promowanie zasady „lean production – chudej produkcji”,
− Poprawienie konkurencyjności i koniunktury,
− Stymulowanie twórczych działań dla poprawy jakości,
− Promowanie wiedzy i nieustannego kształcenia się,
− Wdrażanie „pozytywnej kooperacji”,
− Osiągnięcie poziomu stałego i zrównoważonego wzrostu „sustainable
economy” oraz „godziwej” jakości życia,
− Zadowolenie zarówno producenta jak i konsumenta;

Uwarunkowania:
− Musi zachodzić rewolucja techniczna,
− Istnienie wolnego rynku (konkurencji),
 − Brak kataklizmów.

Czynniki hamujące:
− Związki zawodowe,
− „lobby’ przemysłowe,
− mentalność ludzi ( a szczególnie Polaków hehe).

7. Negatywne skutki (cienie) priorytetu dobrej jakości.

-ograniczenie ilości produkowanych dóbr,

-dekoniunktura przemysłu, zanik gałęzi i zawodów,
-zmniejszenie zapotrzebowania na usługi pierwotne,
-względny wzrost cen (jakość i ochrona środowiska kosztują),
-bezrobocie strukturalne nowego typu i skali,
-konieczność zmiany zawodów i kwalifikacji,
-obniżenie poziomu dobrobytu krajów najbogatszych.

8. Warunki wprowadzenia priorytetu dobrej jakości.

-rewolucja techniczna,
-wolny rynek,
-brak kataklizmów,
-reedukacja społeczeństwa (uświadomienie konieczności zmian).

9. Teorie zarządzania X,Y,Z a uzyskiwanie dobrej jakości.

Teoria X:
Dotyczy wojska i kościoła(organizacji religijnych), systemu kar i klątw;
Zakłada wrodzoną niechęć do pracy, należy do niej zmuszać karami, człowiek chce być
kierowany i rządzony;

Teoria Y:
Wysiłek fizyczny i umysłowy w pracy równa się zabawie i przyjemności, praca daję
satysfakcje, naturalną jest chęć do pracy. Człowiek ma tendencję do kierowania sobą do celu;
powierzanie celów organizacyjnych jest funkcją uzyskiwanych nagród za realizację.
Człowiek uczy się i poszukuje odpowiedzialności, wyobraźni, inwencji.

Teoria Z (W. Ouchi) - Model japoński:

Zobowiązać pracownika do pozostania dożywotnio w firmie (związki emocjonalne), kobiety
tylko tymczasowo, pierwsze 10 lat to równość płacowa, awansowa, wszechstronna praktyka,
potem wyróżniające awanse, kolektywne, jednomyślne decyzje najlepsze dla firmy,
praktyczny i akceptowalny kolektywizm, zespołowy wysiłek równych, firma troszczy się o
rodziny, edukację i wychowanie młodzieży, obiecuje ich zatrudnienie.
Wiele firm osiąga dobre wyniki nieświadomie stosując model Z. Ich hasła to uczciwe
traktowanie klientów i pracowników, dobra jakość produktów, zapewnienie firmie
długookresowego rozwoju.

10. Najważniejsze zalecenia T. Kotarbińskiego.

„Chodzi o to aby człowiek ochoczo robił to co robić musi, by tego co robił nie robił dlatego,
że musi by w robocie tego co musi znalazł upodobanie i dzięki temu pracę swą usprawnił
wielokrotnie.”
T. Kotarbiński autor dzieła „Traktat o dobrej robocie” analizuje teorię czynu, istotę procesu
sprawczego. Wprowadza pojęcie sprawstwa- ustalenia kto, co i dlaczego? – istotnego związku
przyczynowego, wyniku impulsu osobnika – sprawcy sumy skutków. Wymaga wysiłku
intelektualnego, przemyślenia i studiów, nie wolno podjąć praktycznych działań bez
odpowiedzi na te pytania.
Wymaga podjęcia działań przygotowawczych w zakresie ustalenia:
-podstaw materialnych-surowce, wyroby, odpady,
-sposobu osiągania celu – doboru i układu czynności,
-metody osiągania celu – sposobów systematycznie stosowanych,
-środków do osiągnięcia celu – zasobów pieniężnych, narzędzi – hale, maszyny, narzędzia

Dla oceny działania proponuje następujące kryteria:

-skuteczność: przy wielości podmiotów waga informacji, uzgodnienie zadań, funkcji,
harmonogramu, hierarchii. Wybór strategii, obrona czy atak, grupowanie sił, zaskoczenie,
fakty dokonane? Zapowiedź działania czy działanie? Np. kredyt, brak spłaty, groźba czy
doprowadzenie do upadłości (zaistnienie jednorazowego zdarzenie wyklucza jego powtórkę).
Przybliżanie do celu.
-energia – działać należy intensywnie, wytrwale i z wyobraźnią, zmierzając do optymalizacji.
Optymalizacja to nie maksymalizacja.
-ekonomiczność – minimalizacja interwencji, ideałem jest inwigilacja czysta, celowość
próbnego działania, uczyć się należy na cudzych błędach, plan zgodny wewnętrznie,
kolejność i dobór faz, elastyczność – racjonalność – operatywność, umiejętny wybór
czynności (np. przestawienie), uproszczenie, dokładność, kooperacja pozytywna i negatywna.
Oszczędność zasobów.

11. T. Kotarbińskiego koncepcja „inwigilacji czystej”.

Jest to „bycie w pogotowiu”. Powinna zastępować kontrolę jakości, która jest kosztowna.
Kierownik zamiast krzyczeć na pracowników powinien dbać o to, aby pracowało im się lepiej
i przyjemniej. Pracownik powinien prowadzić rygorystyczną kontrolę.
Jakości nie da się wykontrolować, kontrola powinna być zastąpiona „inwigilacją czystą”
(samokontrolą) a w praktyce atestacją, certyfikacją.

12. Kryteria oceny efektywności proponowane przez T. Kotarbińskiego.

− Skuteczność (przybliżanie się do celu),
− Energia (optymalizacja nie maksymalizacja),
− Ekonomiczność (oszczędność zasobów).
Więcej było wcześniej....

13. Czy człowiek „homo sapiens” ma prawo do złej jakości?

N.I.E. Tylko dobra jakość jest godna „homo sapiens”. Dobra jakość działalności jest miarą
człowieczeństwa, jest warunkiem rozwoju i dobrobytu. Może być substytutem ilości ale nie
odwrotnie. Nie można tolerować złej jakości, tylko brak wadliwych części w produkcji jest
rozwiązaniem. Złą jakość należy odrzucić.

14. E. Deming i inni „prorocy” dobrej jakości.

Deming – fizyk
Miles – inżynier
Shewhard – matematyk
Juran – inżynier
Feigenbaum – inżynier
Crosby – pediatra
Ishikawa – chemik
Tequchi – inżynier

Deming był przywódcą grupy „proroków dobrej jakości”, każdy z nich różnił się w poglądach
ale wszyscy byli zgodni co do następujących priorytetów:
− każda organizacja wymaga promocji jakości na wszystkich szczeblach,
− przedsiębiorstwo musi rozpoznać krytyczny problem jakości i zarząd musi
doprowadzić do rozwiązania tego problemu,
− przedsiębiorstwo musi zdefiniować charakterystyczne parametry jakości by wiedzieć
co zmienić i jak mierzyć sukces,
− firmy muszą osiągnąć sukces przez zrozumienie i rozwój systemu oraz unikanie
problemów zamiast zmniejszać braki poprzez inspekcję i poprawianie.

15. Czego domagał się E. Deming od japończyków?

• Odróżnienia przyczyn złej jakości sporadycznych i chronicznych, pozwalały na to

proste metody statystyczne,
• Części wadliwych powinno być mniej niż 0,01,
• Metody badania wyrobów złożonych muszą być niezawodne (gwarancja),
• Tylko brak części wadliwych jest rozwiązaniem,
• Zadowolenie pracownika,
• Rygorystyczna samokontrola prowadzona przez pracowników, sprawdzenie każdej
czynności i dopiero potem montaż.

16. Granice tolerancji dla złej jakości.

Nie mogą być tolerowane wadliwe części na taśmie, awarie transportu, brak kompetencji. Nie
można też tolerować złych, niekompetentnych dostawców gdyż wówczas fabryka zawsze
traci. Nie wolno użyć do produkcji materiałów o złej jakości, złą jakość zawsze należy
odrzucić. Odsetek części wadliwych powinien być mniejszy niż 1%.

17. Zagrożenia wynikające z analfabetyzmu przyrodniczo-technicznego.

Rewolucja w naukach przyrodniczych jest warunkiem możliwości zahamowania degradacji

środowiska, dalszego postępu w osiąganiu racjonalnego dobrobytu.
Konieczne jest posiadanie wiedzy w zakresie nauk przyrodniczych, analfabetyzm będzie
hamować postęp w osiąganiu racjonalnego dobrobytu, a tylko promocja dobrej jakości daje
szanse na dobrobyt rozumiany jako poziom gwarantujący stały, racjonalny rozwój. Dlatego
konieczne jest nieustanne kształcenie, posiadanie wiedzy zarówno w dziedzinach
humanistycznych i ekonomicznych jak i w przyrodniczych.
 18. Czym jest indywidualna norma jakości?

Jest to dążenie do doskonałości, nie zadowalanie się przeciętnością. Wykształca się ona w
wieku dziecięcym, opiera się na cechach osobowości, takich jak: uczciwość, tolerancja,
niezależność, etyka pracy, oczekiwania od życia, ambicja, poczucie wartości,
odpowiedzialność, agresywność.

19. Co wpływa na kształtowanie indywidualnej normy jakości?

Indywidualna norma jakości wykształca się w wieku dziecięcym poprzez:

− Oczekiwania rodziców (krytyczna aprobata, stymulacja),
− Przykład rodziców (ubiór, praca, zachowanie),
− Kolegów (obawa „inności”, potrzeba przewodzenia i doskonalenia),
− Szkołę (promuje i akceptuje jakość lub przeciętność),
− Zabawki (jakość zabawek, rozwój wyobraźni...patyk i szmatka).

20. Dlaczego jakość zabawek ma znaczenie dla naszej przyszłości?

Indywidualna norma jakości wykształca się w wieku dziecięcym, dlatego też dziecko
otrzymując zabawkę złej jakości nie będzie wdrażało priorytetu dobrej jakości w życiu
dorosłym. Dzieci są przyszłością świata i od najmłodszych lat powinny wiedzieć co to jest
dobra jakość, aby później móc pracować na odpowiednim poziomie jakości ponieważ „jakość
warunkiem sukcesu kraju”.

21. Czym był tzw. „efekt Spocke’a”?

Spock był lekarzem, który wydał książkę o pozostawieniu dziecku pełnej swobody i nie
dawaniu żadnych nakazów. Nie wolno było niczego nakazywać, zakazywać. W efekcie ludzie
okazali się niezdolni do wykonywania pracy na odpowiednim poziomie, spadła jakość
produkcji. Efekt Spocke’a pokazuje jak kolosalne znaczenie ma odpowiednie wychowanie
dziecka w początkowych latach życia.

22. Czy Polska ma szanse uzyskania poziomu „sustainable economy”?

Szanse na stały, racjonalny rozwój daje promocja dobrej jakości, nieustanne kształcenie i
upowszechnianie wiedzy. Polska ma dobre warunki środowiskowe co daje szanse rozwoju o
ile zostaną spełnione powyższe postulaty.

23. Jakość a zanieczyszczenie środowiska naturalnego.

Zgodnie z definicją dobrej jakości „produkt powinien wnosić maksymalny wkład do zdrowia
i szczęścia wszystkich ludzi związanych z jego projektowaniem, wytwarzaniem, dystrybucją,
użytkowaniem, konserwacja. Odznacza się minimalnym zużyciem energii i innych surowców
oraz możliwym do przyjęcia wpływem na środowisko i społeczeństwo” P. Van Donkelaar
Rzeczą fundamentalną jest uświadomienie sobie, że człowiek jest częścią środowiska
naturalnego, żyje w nim i ono jest mu do życia niezbędne.
Dlatego należy chronić środowisko naturalne, produkt nie jest dobrej jakości jeśli jest
wytwarzany kosztem zużycia energii i innych zasobów w ilościach niszczących środowisko,
ani też taki, którego odpadów nie można poddać racjonalnej utylizacji.
Sprawcom zanieczyszczenia trzeba dać pierwszeństwo przy wszystkich decyzjach
dotyczących jakości, jeżeli poważnie chcemy traktować wdrażanie priorytetu dobrej jakości.
We współczesnym towaroznawstwie dużo uwagi poświęca się sprawie wydajnych i
ekologicznych surowców, źródeł energii, nowych technologii, wtórnego przerobu zużytych
produktów.
Tylko promocja dobrej jakości umożliwi przetrwanie gatunku Homo Sapiens.
Rosnąca populacja zagraża ekologii, następuje katastrofa ekologiczna i gatunek Homo
Sapiens ginie, dlatego tak ważna jest eliminacja zagrożenia ekologicznego poprzez
wykorzystanie energii słonecznej, elektrowni wiatrowych, ruchu mas wodnych.

24. Jak powinniśmy współdziałać w ochronie środowiska naturalnego?

Konieczność oszczędności nieodnawialnych surowców energii, pracy, zabezpieczenie przed

degradacją, zapewnienie łatwej biodegradacji, powszechnego recyklingu, wprowadzenie
ekologicznych technologii, przedłużenie czasu użyteczności wyrobów, ograniczenie
tworzenia nowych potrzeb, samoograniczenie rozmiarów produkcji.

25. Ekobilans – na czym polega i dlaczego jest ważny?

Polega na zestawieniu zużycia (energii, surowców) i kosztów ich wytwarzania.]

− Wpływ na środowisko (lista emisji i szkód, ilościowe zużycie), szczegóły zaciemniają
obraz,
− Ekologia teoretyczna: koszt energii, użyteczność optymalizacyjnych struktur,
− Analiza energetyczna: ile i jakiej energii potrzeba na wytworzenie produktu,
− Bilans surowców: odnawialność, nieodnawialność, zużycie, rekultywacja,
− DNB - surowce
− „zewnętrzne” koszty produkcji elektryczności w cenach prądu ( węgiel do 500%, gaz
do 120%, atomowa do 44%, baterie słoneczne do 7%, wiatr do 1%)
− zniszczenie ekosystemu – zanik gatunków roślin i zwierząt, zdolność do regeneracji,
− strategie bez szkód – oszczędność energii, brak zastrzeżeń socjoekonomii i ekologii.

26. Raport dla Klubu Rzymskiego: „Mnożnik cztery”.

Autorami owego wiekopomnego dzieła są naukowcy amerykańscy (kto inny wymyśliłby

takie bzdury) E. Ulrich, B. Lorins, L. Hunter. Dowodzą oni, że już dziś istnieją techniczne
rozwiązania i technologie umożliwiające czterokrotnie wyższe efekty gospodarcze...cos tam
nieczytelnie...
Podwojony dobrobyt to dwukrotnie mniejsze zużycie zasobów naturalnych przez
wprowadzenie nowych rozwiązań technologicznych polegających na zwiększeniu
efektywności wykorzystania energii.
Przedstawia także sposoby przekształcenia rynków i systemów podatkowych tak, aby zysk
mógł nagradzać długofalową efektywność:
− Mówi o konieczności oszczędzania nieodnawialnych surowców energetycznych –
obniżenie energio- i materiałochłonności – zabezpieczenie przed degradacją i korozją
oraz zapewnienia łatwej biodegradacji i powszechnego recyklingu.
− Recykling przez zastosowanie nowych technologii to również uzyskiwanie z
odpadów nowych produktów. To wymaga jednak nakładów, najlepszą metodą byłby
 odzysk tego co można odzyskiwać bez stosowania recyklingu. Trzeba więc dokładnie
określić skład produktu.
− Przedłużenie czasu użyteczności wyrobów
− Ograniczenie tworzenia nowych potrzeb
− Samoograniczenie rozmiarów produkcji.
Teza o możliwości osiągnięcia powszechnego dobrobytu na poziomie równym „czołowej
siódemce” jest FAŁSZYWA !

27. Czym zajmuje się współczesne towaroznawstwo i nauki o jakości?

Przedmiotem poznania jest towar i jego jakość. Kształceniem w zakresie kształtowania,

ochrony i oceny jakości w odniesieniu do wszelkich wytworów przeznaczonych dl
konsumentów i stanowiących wynik działania przedsiębiorstw produkcyjnych związanych z
infrastrukturą rolnictwa, handlu, różnego typu usługami. Jest to gospodarowanie zgodnie z
naturą, naprawianie błędów już popełnionych ???

28. Najważniejsze zadania towaroznawców – ekspertów ds. jakości.

− Kształtowanie, ochrona i ocena jakości produktów i usług,

− Badanie towarów według obowiązujących norm w kraju i zagranicą,
− Współdziałanie produktów ze środowiskiem w pełnym cyklu życia produktu,
− Zarządzanie wszelkimi środkami i czynnikami w sferze produkcji pozwalającymi
uzyskać produkty o określonej jakości,
− Analiza rynku, selekcja projektów wyrobów,
− Kontrolowanie produktów finalnych.

To wszystko, czasami to stek bzdur ale to nie ja pisałem więc żadnej odpowiedzialności nie
ponoszę, no chyba, że będzie piątka to chętnie przyjmę wyrazy wdzięczności. 