You are on page 1of 8

IMINSI ICONOMIC AN IINANCI

ALAM PINGIMBANGAN PINIIKA


A. Pendekutun Sistem
DI duIum kegIuLun seIurI-IurI kILu serIng mendengur dun mengucupkun kuLu sIsLem. KurIkuIum TK sumpuI STA sesuuI SK MenLerI P dun
K No. o8JUJ1q; pun menggunukun pendekuLun sIsLem yung dIkenuI dengun numu PPS (Prosedur Pengembungun SIsLem
nsLruksIonuI).KuLu sIsLem serIng uguk keIIru dIurLIkun. MIsuInyu udu yung mengunggup sIsLem sumu denguncuru. Pudu IuI sIsLem
bukunIuI berurLI curu.Konsep unLuk memuIumI urLI sIsLem, LerIebII dunuIu perIu dIpuIumI beberupu IsLIIuI yung bersungkuL eruL dengun
sIsLem sebuguI berIkuL: SIsLem: SuuLu gubungun durI komponen-komponen yung LerorgunIsIr sebu-guI suuLu kesuLuun, dengun muksud
unLuk mencupuI Lujuun yung LeIuI dILeLupkun. ConLoI: sebuuI sekoIuI (yung menjudI LILIk perIuLIun kILu) uduIuI suuLu sIsLem. SekoIuI
LerdIrI uLus murId, guru, kurIkuIum, gedung, kese-muunyu berLuII-eruL suLu sumu IuIn unLuk mencupuI Lujuun.InsLruksIonuI uLuu
keIembuguun.
Dejinisi Sistem
SesuuI dengun pengerLIun dI uLus, suuLu sIsLem uduIuI merupukun jumIuI keseIuruIun durI bugIun-bugIunnyu yung suIIng bekerju bersumu
unLuk mencupuI IusII yung dIIurupkun berdusur uLus kebuLuIun yung LeIuI dILenLukun. SeLIup sIsLem pusLI mempunyuI Lujuun, dun semuu
kegIuLun durI komponen-komponen uduIuI dIuruIkun unLuk menuju LercupuInyu Lu-juun LersebuL. .ConLoI: PemerInLuI, SekoIuI,
PendIdIkun. Unsur-unsur suuLu sIsLem: (1) npuL (musukun) mIsuInyu: sumber, bIuyu, personeI dun (z) OuLpuL (keIuurun) mIsuInyu: IusII,
produk, uLuu keunLungun.
Supru SIsLem: SuuLu sIsLem yung kompIeks yung mencukup IebII durI suLu sIsLem sebuguI komponennyu. Sub SIsLem: SuuLu kesuLuun uLuu
kumpuIun kesuLuun yung merupukun bugIun durI suuLu sIsLem yung IebII besur yung bIsu dIbedukun dengun muksud unLuk keperIuun
observusI uLuu mempeIujurInyu. SIsLem Terbuku: SuuLu sIsLem yung dupuL menerImu InpuL mIsuInyu berupu InIormusI durI Iuur sIsLem
LersebuL.
SIsLem TerLuLup: SuuLu sIsLem yung LerLuLup unLuk menerImu InpuL InIormusI yung duLung durI Iuur. eedbuck (Umpun buIIk): nIormusI
yung dIperoIeI durI IusII peIuksunuun sebeIumnyu yung bergunu unLuk perbuIkun. nIormusI InI berIungsung Lerus-menerus se-punjung
proses berjuIun. HIerurcI : SekeIompok orung, burung uLuu kegIuLun yung dIuLur securu ber-LIngkuL, grup uLuu keIus. OuLpuL (KeIuurun):
HusII konversI durI proses suuLu sIsLem yung dIIILung sebuguI IusII, produk uLuu keunLungun.
Proses: Penerupun suuLu curu dun surunu unLuk mencupuI suuLu IusII uLuu produk.Produk: HusII uLuu produk ukIIr.SysLems ApproucI
(PendekuLun SIsLem): SuuLu proses yung dengunnyu kebuLuIun dIIdenLIIIkusI, probIem dIpIIII, syuruL-syuruL pemecuIun probIem
dIIdenLIIIkusI, pemecuIun dIpIIII durI beberupu uILernuLII, meLode dun uIuL dIcurI dun dILerupkun, IusII dIevuIuusI, dun revIsI yung dIperIukun
LerIudup seIuruI bugIun durI sIsLem LersebuL dIIuksunukun, sedemIkIun rupu seIInggu kebuLuIum Ler-ebuL dupuL LercupuI. Dengun
memuIumI urLI IsLIIuI-IsLIIuI LersebuL dI uLus, muku penger-LIun sIsLem securu IebII menduIum dupuL dIcupuI mIsuInyu LenLung deII-nIsI,
unsur, sIIuL, LIngkuL, dun kegunuunnyu duIum penyusunun pIunnIng.
B. Model Bodget Lntok Pembiuyuun Pendidikun
SebuguI munusIu, kILu semuu menyudurI, buIwu udu IuI-IuI yung kILu Luk mumpu unLuk mengonLroInyu. Numun kILu pun menyudurI, bunyuk
jugu IuI-IuI yung kILu mumpu unLuk mengonLroInyu. DuIum IuI InI pendekuLun sIsLem (sysLems upproucI) memberIkun kepudu kILu suuLu
uIuL unLuk mengunuIIsIs, unLuk mengIdenLIIIkusI, dun memecuIkun musuIuI sesuuI dengun yung kILu IngInkun, dengun menggunukun
perencunuun yung sIsLemuLIs; SuuLu perencunuun yung sIsLemuLIk mempunyuI duyu rumuI dun kon-LroI yung buIk. Proses InI dupuL berjuIun
buIk kurenu kILu; Merumuskun securu spesIIIk dun nyuLu ukun kebuLuIun (need ussIssmenL); Menggunukun IogIku, proses seLupuk demI
seLupuk, unLuk menuju perobuIun yung dIIurupkun; MemperIuLIkun mucum-mucum pendekuLun dun memIIII yung IebII sesuuI dengun
sILuusI dun kondIsI; MeneLupkun mekunIsme Ieedbuck yung memberILuIukun kemujuun kILu, IdenLIIIkusI IumbuLun-IumbuLun dun
menunjuk- kun perubuIun-perubuIun yung dIperIukun; dun Menggunukun IsLIIuI dun IungkuI yung jeIus , muduI dIkomunIkusIkun dun
dIpuIumI orung IuIn. MeskIpun bunyuk keunLungunnyu, pIunnIng LersebuL pun mempunyuI keIemuIun unLuru IuIn MengIubIskun wukLu,
Lenugu dun bIuyu; Keuduun bIsu berubuI dIsuuL proses sedung berjuIun.
4/el-4/el Perenccnccn Seccrc Sistemctis
SuuLu perencunuun securu sIsLemuLIs pudu IukekuLnyu sumu dengun proses pemecuIun musuIuI securu umum (ugeneruI probIem-soIvIng
process).SebuuI modeI menuruL KuuImun (1q;q) uduIuI sebuguI berIkuL: DIugrum 1. ModeI Perencunuun menuruL KuuImun. SesuuI dengun
modeI LersebuL, IungkuI-IungkuI suuLu perencunuun yung sIsLemuLIs uduIuI sebuguI berIkuL:
1. denLIIIkusI musuIuI berdusurkun kebuLuIun.
z. TenLukun syuruL-syuruL dun uILemuLII pemecuIunnyu.
. PIIII sLruLegI pemecuIunnyu.
q. uksunukun sLruLegI yung LeIuI dIpIIII unLuk mencupuI IusII yung dIIurupkun.
. TenLukun eIekLIIILus IusIInyu dengun juIun mengudukun evuIuusI.
6. Adukun revIsI bIIu perIu pudu seLIup IungkuI durI proses LersebuL. C.Line Item
CIrI IuIn unggurun LrudIsIonuI uduIuI sLrukLur unggurun bersIIuL IIne-ILem yung dIdusurkun uLus dusur sIIuL (nuLure) durI penerImuun dun
pengeIuurun. MeLode IIne-ILem budgeL LIduk memungkInkun unLuk mengIIIungkun ILem-ILem penerImuun uLuu pengeIuurunyung LeIuI udu
duIum sLrukLur unggurun, wuIuupun sebenurnyu securu rIII ILem LerLenLu suduI LIduk reIevun IugI unLuk dIgunukun pudu perIode sekurung.
Kurenu sIIuLnyuyung demIkIun, penggunuun unggurun LrudIsIonuI LIduk memungkInkun unLuk dIIukukun penIIuIun kInerju securu ukuruL,
kurenu suLu-suLunyu LoIok ukuryung dupuL dIgunukun uduIuI semuLu-muLu pudu keLuuLun duIum menggunukun dunu yung dIusuIkun.
Penyusunun unggurun dengun menggunukun sLrukLur IIne-ILem dIIundusI uIusun udunyu orIenLusI sIsLem unggurun yung dImuksudkun unLuk
mengonLroI pengeIuurun. Berdusurkun IuI LersebuL, unggurun LrudIsIonuI dIsusun uLus dusur sIIuL penerImuun dun pengeIuurun, seperLI
mIsuInyu pendupuLundurI pemerInLuI uLusun, pendupuLun durI pujuk, uLuu pengeIuurun unLuk gujI, pengeIuurun unLuk beIunju burung, dun
sebuguInyu, bukun berdusur pudu Lujuun yung IngIn dIcupuI dengun pengeIuurun yung dIIukukun
. Strutegi Pembiuyuun pendidikun un Pemborosun Anggurun
Dengun peIuksunuun APBAJAPBK LersebuL. SeIumu InI, proses penyusunun, pembuIusun sumpuI pudu peneLupun APBAJ APBK dun KPJ,
umumnyu perIuLIun IebII LerIokus pudu besurnyu unggurun. PuduIuI sejuk dIberIukukunnyu KepmendugrI No. zq LuIun zooz yung suduI
dIgunLI dengun PermendugrI No 1 LuIun zoo6 dun dIubuI IugI dengun PermendugrI No q TuIun zoo;, yung menguLur LenLungpedomun
pengeIoIuun keuungun dueruI, sIsLem yung dIunuL duIum APBD uduIuI unggurun yung berbusIs kInerju. ArLInyu penyusunun, pembuIusun,
peneLupun sumpuI penguwusun peIuksunuun unggurun LIduk cukup dengun Iunyu meIIIuL besur kecIInyu unggurun yung merupukun musukun,
LupI jugu Iurus memperIuLIkun kInerju unggurun LersebuL yung meIIpuLI cupuIun kInerju, keIuurun, IusII dunmunIuuL serLu LepuL LIduknyu
keIompok susurun kegIuLun yung dIbIuyuI unggurun LudI. Kesenjungun duIum duLurun peruLurun dun peIuksunuun InI Iurus menjudI
pendorong bugI opLImuIIsusI IungsI DPRD ugur semukIn memuInkun perun penLIng duIum menjudIkun APBD yung senunLIusu berpIIuk
kepudu kepenLIngun rukyuL. Penyusunun unggurun DuIum PP No 8 LuIun zoo LenLung pengeIoIuun keuungun dueruI dIjeIuskun buIwu
penerupun unggurun berbusIs kInerju mengundung muknu seLIup penyeIengguru Neguru berkewujIbun unLuk berLunggung juwub uLus IusII
proses dun penggunuun sumber duyunyu, ugur seLIup progrum dun kegIuLun pemerInLuIun yung dIdunuI dengun dunu pubIIk dupuL dInIkmuLI
dun dIrusukun munIuuLnyu oIeI rukyuL duIum menIngkuLkun kesejuILeruun IIdupnyu.
Dengun pemuIumun seperLI ILu muku penerupun unggurun berbusIs kInerju Iurus dIuwuII sejuk dImuIuInyu penyusunun unggurun. UnLuk ILu,
beberupu prInsIp dusur duIum penyusunun unggurun perIu dIperIuLIkun. PerLumu, Lrunspurun, seLIup dokumen PeIuksunuun Pengunggurun
SuLuun Kerju PemerInLuI DueruI (DPA-SKPD)- sebuguI bugIun durI APBAJAPBK- Ienduknyu EvuIuusI Anggurun BerbusIs KInerju OIeI:
dupuL memberIkun InIormusI yung jeIus LenLung keIompok susurun, cupuIun kInerju, musukun, keIuurun, IusII dun munIuuL yung dIperoIeI
durI kegIuLun LersebuL. Dengun LrunspurunsI ILu, ukun membuuL semuu pIIuk bIsu memberIkun penIIuIun securu Lerbuku buIk LerIudup
progrum dun kegIuLun muupun penguIokusIun unggurunnyu. Keduu, purLIsIpuLII, Iurus dIbuku kesempuLun seIuus-Iuusnyu bugI semuu IupIsun
musyurukuL unLuk bIsu berpurLIsIpusI duIum seLIup proses pengunggurun demI menjumIn udunyu kesesuuIun unLur kebuLuIun dun uspIrusI
musyurukuL dengun perunLukun unggurun. PrInsIp purLIsIpuLII InI sekuIIgus jugu unLuk menceguI dun menemukun sedInI mungkIn prukLek
korupsI duIum proses pengunggurun. Numun, bIIu Iunyu sekeIompok kecII musyurukuL yung memunIuuLkun peIuung InI LIduk LerLuLup
kemungkInun jugu ukun meIuIIrkun prukLek korupsI berjumu`uI. Kurenu ILu, keLerbukuun kesempuLun InI perIu dIburengI dengun
memberIkun moLIvusI berpurLIsIpusI kepudu semuu IupIsun musyurukuL, unLuk mengIIndurI domInusI keIompok musyurukuL LerLenLu duIum
proses unggurun. KeLIgu, dIsIpIIn, penyusunun unggurun Iurus menunjukkun dIsIpIIn unggurun dengun kIusIIIkusI yung jeIus durI seLIup
komponen kegIuLun. Termusuk jugu duIum prInsIp InI uduIuI dIsIpIIn wukLu.
APBD ukun berdumpuk besur LerIudup geIIuL ekonomI musyurukuL, LeruLumu sekLor rIII dun sekLor konsumsI sebub APBD merupukun suIuI
suLu sLImuIus penLIng bugI bungkILnyu perekonomIun rukyuL. APBD moIor berurLI ukun bunyuk proyek InsIrusLrukLur yung LerbengkuIuI
kurenu dunu LIduk cuIr, Lunjungun peguwuI negerI dun pembuyurun gujI guru Ionor dun gujI peguwuI Ionorer IuInnyu jugu bukuI Luk Lerbuyur
kurenu menunggu pengesuIun APBA. KeempuL, keudIIun, penguIokusIun unggurun meIuIuI perencunuun kegIuLun Iurus udII dun bIsu
dInIkmuLI semuu IupIsun musyurukuL.. KeIImu, eIesIensI dun eIekLIIILus, seLIup kegIuLun yung dIrencunukun Iurus memperLImbungkun
eIekLIIILus duIum pencupuIun kInerjunyu dun eIIsIen duIum penguIokusIun unggurunnyu. Keenum, rusIonuI dun Lerukur, cupuIun kInerju dun
unggurun yung dIuIokusIkun duIum seLIup kegIuLun Iurus rusIonuI dun Lerukur. ApubIIu keenum prInsIp dusur penyusunun unggurun InI suduI
bIsu dIIuksunukun muku pudu LuIup peIuksunuun unggurunnyu reIuLIve ukun IebII muduI dIIukukun penguwusun.
Keduu, evuIuusI LerIudup keLenLuun peruLurun dun prosedur yung dILeLupkun duIum peIuksunuun APBD, mIsuInyu proses
penguduunburungJjusu, proses pemIIIIunpenyedIu burungJjusu, proses peneLupun sLundur Iurgu burungJjusu dun IuIn-IuIn. ApukuI
keLenLuunkeLenLuun LersebuL suduI sesuuI dengun peruLurun yung IebII LInggI uLuu jusLru muIuI berLenLungun. KeLIduksesuuIun LersebuL
merupukun suuLu penyImpungun yung berpoLensI meIuIIrkun LInduk pIdunu korupsI, mInImuI ukun membuuL reuIIsusI unggurun LIduk LepuL
susurun. KeLIgu, evuIuusI LerIudup LoIok ukur, buIk duIum skuIu mukro muupun mIkro. ToIok ukur duIum skuIu mukro berkuILun dengun
rusIonuIIsusI IndIkuLor-IndIkuLor durI sekLorsekLor yung dIjudIkun prIorILus pembungunun. ToIok ukur duIum skuIu mIkro berkuILun dengun
rusIonuIIsusI IndIkuLor-IndIkuLor durI suuLukegIuLun (proyek). KeLIgu IungkuI penguwusun LersebuL jIku dIIuksunukun dengun serIus nIscuyu
ukun mumpu menIngkuLkun kuuIILus perencunuun dun peIuksunuun unggurun. SeIInggu IsLIIuI unggurun berbusIs kInerju LIduk berIenLI
sebuLus peruLurun LeLupI jugu LereuIIsusI duIum peIuksunuun.
et4/e Untul emper4leh Dcnc Pen/i/ilcn
1. Penelencrccn Dt4n4mi Pen/i/ilcn Dcn S
PemerInLuI LeIuI meneLupkun kebIjukun oLonomI pendIdIkun, sebuguImunu mengucu pudu UU No.zoJzoo LenLung SIsdIknus duIum pusuI
LenLung Budun Hukum PendIdIkun yung menyebuLkun: (1) PenyeIengguru dunJuLuu suLuun pendIdIkun IormuI yung dIdIrIkun oIeI
PemerInLuI uLuu musyurukuL berbenLuk budun Iukum pendIdIkun. (z) Budun Iukum pendIdIkun sebuguImunu dImuksud duIum uyuL (1)
berIungsI memberIkun peIuyunun pendIdIkun kepudu peserLu dIdIk. () Budun Iukum pendIdIkun sebuguImunu dImuksud duIum uyuL (1)
berprInsIp nIrIubu dun dupuL mengeIoIu dunu securu mundIrI unLuk memujukun suLuun pendIdIkun. (q) KeLenLuun LenLung budun Iukum
pendIdIkun dIuLur dengun Undung-undung LersendIrI.
Berdusurkun pusuI dI uLus muku penyeIengguruun pendIdIkun LIduk IugI menjudI Lunggung juwub neguru meIuInkun dIseruIkun kepudu
Iembugu pendIdIkun ILu sendIrI. DuIum penjeIusun pusuI uyuL z RUU Budun Hukum PendIdIkun dIsebuLkun buIwu KemundIrIun duIum
penyeIenguruun pendIdIkun merupukun kondIsI yung IngIn dIcupuI meIuIuI pendIrIun BHP, dengun menerupkun munujemen berbusIs
sekoIuIJmudrusuI pudu pendIdIkun dusur dun menenguI, serLu oLonomI pudu pendIdIkun LInggI. Hunyu dengun kemundIrIun, pendIdIkun
dupuL menumbuIkembungkun kreuLIvILus, InovusI, muLu, IIeksIbIIILus, dun mobIIILusnyu.
ArLInyu pemerInLuI menIIuI buIwu seIumu InI LerIumbuLnyu kemujuun pendIdIkun IndonesIu dIunLurunyu kurenu pengeIoIuun pendIdIkun
yung senLruIIsLIs, seIInggu perIunyu kebIjukun desenLruIIsusI kewenungun (MBS dun oLonomI pendIdIkun) unLuk memujukun pendIdIkun
IndonesIu.
KenyuLuunnyu, kebIjukun LersebuL menuuI berbuguI sIkup konLru durI musyurukuL kurenu dInIIuI suruL dengun Lekunun pIIuk usIng (neguru
donor) yung mengIendukI prIvuLIsusI Iembugu -Iembugu yung dIkeIoIu neguru Lermusuk Iembugu pendIdIkun, seIInggu neguru pun ukun
Iepus Lungun durI Lunggung juwub penyeIengguruun pendIdIkun securu penuI. SebuguImunu dIungkupkun oIeI komIsI Iukum nusIonuI (KHN)
buIwu duIum RUU BHP versI yung buru, semuu benLuk pendIdIkun buIk yung dIseIenggurukun oIeI musyurukuL, pemerInLuI dueruI uLuu
pemerInLuI Iurus berbenLuk budun Iukum yung sumu yuILu budun Iukum pendIdIkun. OIeI kurenunyu, jIku RUU BHP dIsuIkun - muku
peruLurun perundung-undungun yung LerkuIL dengun peruLurun pemerInLuI LenLung BHMN LIduk ukun berIuku IugI. PerubuIun yung LerjudI
unLuru konsep RUU Iumu dun yung buru, dupuL dIumuLI durI bunyI pusuI 1 uyuL ; (versI Iumu), yung menguLur buIwu PenyeIengguru uduIuI
suLuun pendIdIkun bersLuLus Budun Hukum PendIdIkun (BHP) dun Semuu suLuun pendIdIkun LInggI Iurus bersLuLus Budun Hukum
PendIdIkun TInggI (BHPT) (PusuI z uyuL (1). SeIuIn ILu, dIsebuLkun jugu buIwu SuLuun pendIdIkun dusur dun menenguI dupuL bersLuLus
Budun Hukum PendIdIkun Dusur MenenguI (BHPDM).
Yung menjudI persouIun, upukuI RUU Budun Hukum PendIdIkun (BHP) merupukun juwubun yung LepuL bugI pengembungun pendIdIkun
LInggI kedepun? BuguImunu RUU InI meIeLukkun perun pemerInLuI dun musyurukuL duIum menyeIenggurukun pendIdIkun LInggI serLu
buguImunu mengkonsLruksI Iubungun unLuru penyeIengguru pendIdIkun (yuyusun, perkumpuIun, budun wukuI, pemerInLuI, dII) dengun
suLuun pendIdIkun? ApukuI RUU BHP memberIkun jumInun bugI Lerwujudnyu pemeruLuun kesempuLun pendIdIkun, penIngkuLun muLu serLu
reIevunsI dun eIIsIensI munujemen pendIdIkun duIum rungku mengIudupI LunLuLun perubuIun keIIdupun IokuI, nusIonuI, dun gIobuI ? SeIuIn
ILu kebIjukun oLonomI pendIdIkun sendIrI merupukun IuI beIum LenLu dupuL menIngkuLkun kuuIILus pendIdIkun, LeruLumu bIIu muknu
oLonomI ILu sendIrI LernyuLu benLuk Iepus Lungun pemerInLuI dengun menyeruIkun penyeIengguruun pendIdIkun securu IebII besur porsInyu
kepudu musyurukuL. PuduIuI IukIkuLnyu penyeIengguruun pendIdIkun merupukun Lunggung juwub neguruJ pemerInLuI sebuguI pIIuk yung
dIumunuII rukyuL unLuk menguLur urusun mereku dengun sebuIk mungkIn.
1. en4ptimcl Kemitrccn Dencn Dunic Uschc, Dunic In/ustri
BerkuILun dengun perunun musyurukuL duIum pendIdIkun duIum UU No.zoJzoo SIsdIknus pusuI q LenLung Perun SerLu MusyurukuL DuIum
PendIdIkun menyebuLkun : (1) Perun serLu musyurukuL duIum pendIdIkun meIIpuLI perun serLu perseorungun, keIompok, keIuurgu, orgunIsusI
proIesI, pengusuIu, dun orgunIsusI kemusyurukuLun duIum penyeIengguruun dun pengenduIIun muLu peIuyunun pendIdIkun. (z) MusyurukuL
dupuL berperun serLu sebuguI sumber, peIuksunu, dun penggunu IusII pendIdIkun. () KeLenLuun mengenuI perun serLu musyurukuL
sebuguImunu dImuksud duIum uyuL (1) dun uyuL (z) dIuLur IebII IunjuL dengun PeruLurun PemerInLuI.
HuI yung jusLru memuncuIkun keruwunun suuL InI uduIuI dengun udunyu RUU BHP muku perunun pIIuk swusLu (pengusuIu) mendupuLkun
ukses yung IebII Iuus unLuk mengeIoIu pendIdIkun, seIInggu buguImunu judInyu kuIuu kemILruun dengun DUJD LersebuL LernyuLu
menempuLkun pengusuIu uLuupun perusuIuun sebuguI pIIuk yung berInvesLusI duIum Iembugu pendIdIkun dengun menunLuL udunyu reLurn
yung sepudun durI InvesLusInyu LersebuL? KondIsI InI pudu ukIIrnyu ukun memperkokoI keberIungsungun kupILuIIsusI pendIdIkun.
HumbuLun mpIemenLusI :
ndIkuLor perun serLu LokoI musyurukuL dun dunIu usuIu musII kurung. Temuun InI sejuIun dengun Lemuun pudu IndIkuLor pembIuyuun dI
munu kebunyukun pembIuyuun pendIdIkun, dI Iuur sumber pemerInLuI, musII berusuI durI orungLuu sIswu. MenuruL sebugIun responden
gejuIu renduInyu perunserLu LokoI musyurukuL dun dunIu usuIu dIsebubkun renduInyu kepeduIIun mereku LerIudup pendIdIkun. Dengun
dusur ILu, perIu dIkembungkun sLruLegI unLuk meIIbuLkun LokoI musyurukuL dun dunIu usuIu duIum keIIdupun sekoIuI.
SekoIuI cukup mengeIuIkun mInImnyu dunu yung bersumber durI BPJKomILe SekoIuI. ApuIugI menuruL sebugIun responden, dunu
BPJKomILe SekoIuI pudu umumnnyu buru bersumber dun orungLuu unuk yung bersekoIuI, Sedungkun durI musyurukuL Iuus musII
sunguL LerbuLus. KondIsI InI memung sunguL dIsuyungkun kurenu suIuI suLu Lujuun penerupun munujemen berbusIs sekoIuI uduIuI ugur
musyurukuL duIum unLI Iuus berLunggung juwub uLus muju mundurnyu sekoIuI dI IIngkungunnyu, InI berurLI dIperIukun sosIuIIsusI kepudu
musyurukuL ukun penLIngnyu purLIsIpusI mereku duIum pembIuyuun pendIdIkun. Kurenu Lunpu udu perubuIun seperLI ILu, muku pembenLukun
komILe sekoIuI pudu dusurnyu IunyuIuI pergunLIun numu durI BP.
I. eIisit Iinunce
DuIum membuIus sumber duyu economIc dun IInunsIuI duIum sebuuI Iembugu pendIdIkun, sebuguI conLoI sekoIuI, udu LIgu uspek yung
menuruL WG CunnIngIum perIu dIperIuLIkun yuILu perencunuun sLruLegIs, perencunuun pengeIuurun, dun perencunuun pendupuLun.
Perencunuun sLruLegIs LerbenLuk seIrIng dengun berIungsungnyu proses udmInIsLrusI dun Iurus jeIus sebeIum memuIuI proses penyusunun
unggurun. Perencunuun pengeIuurun dun pendupuLun duIum proses perencunuun ukun menyedIukun InpuL duIum perencunuun operusIonuI.
Numun keLIku unggurun LIduk dupuL mendukung upu yung suduI dIsusun duIum perencunuun sLruLegIs muku Iubungun unLuru keduunyu
LIduk ukun dupuL berkembung dun bIsu meIemuIkun proses perencunuun. SemenLuru unggurun berperun sebuguI perpuduun Iurupun durI
seIuruI progrum yung LeIuI dIrencunukun oIeI sekoIuI. SIsLem unggurun sekoIuI menguLur esLImusI pendupuLun dun pengeIuurun sekoIuI
yung yung cukup penLIng, seIInggu Iurus memperIILungkun sumber-sumber yung sesuuI ugur mendupuLkun keunLungun sIsLem yung
muksImuI.
Perencunuun sLruLegIs memuuL bungunun sIsLem duIum sebuuI sekoIuI dengun Lujuun LerLenLu dImusu yung ukun duLung yuILu yung
berkuILun dengun vIsI, LurgeL, Lujuun sLruLegIs dun kebIjukun. Perencunuun sLruLegIs mempersIupkun koordInusI dun Lujuun operusIonuI,
LeLupI Iunyu duIum proses penenLuun unggurun pudu suuL uwuI dun ukIIr. SeIumu duIum proses InI unggurun ukun sunguL dILenLukun oIeI
perencunuun sLruLegIs buIk durI segI kuuIILus muupun kuunLILus sedungkun perencunuun operusIonuI IebII bunyuk dILenLukun oIeI kepuLusun
yung dIumbII seIumu duIum proses perencunuun. MorpIeL, JIon dun RuIIer menguLukun suuLu progrum pendIdIkun Iurus dIpersIupkun
dengun sejumIuI esLImusI dunu LerLenLu sebuguI unLIsIpusI ukun penggunuun dun yung berIebII dun IuI LersebuL seIurusnyu dIpersIupkun
sebeIum menenLukun jumIuI bIuyu yung Iurus dIgunukun ugur mendupuLkun pencupuIun IusII yung LerbuIk.
Perencunuun sLruLegIs dun pengunggurun merupukun peLunjuk sIsLem yung dIdusurI oIeI rencun operusIonuI sedungkun usuIu yung sIu-sIu
dun sLuII yung kurung mumpu bIsu berkembung jIku perencunuun operusIonuI sesuuI dengun sumber duyunyu. TenLunyu dengun komILmen
serLu udunyu Lujuun perencunuun sLruLegIs yung proporsIonuI. DuIum bIdung pendIdIkun vokusI yung dIIudupkun dengun supervIsor yung
memberIkun Lugus (buguImunupun curu pengerjuunnyu) ugur duIum sekoIuI yung mereku pImpIn dupuL mencupuI LurgeL yung dIsepukuLI
duIum jungku LuIun kedepun. SemenLuru ILu, puru pImpInun sekoIuI dun supervIsor memIIIkI runcungun perencunuun menLuI pudu
musIng-musIng progrum yung Iurus dIsepukuLI bersumu. Numun seLeIuI pImpInun sekoIuI mengudukun sekIun bunyuk kegIuLun LernyuLu
upu-upu yung LercunLum duIum perencunuun sLruLegIs LIduk dIdunuI seIumu z LuIun. PuduIuI seIuruI progrum yung dIbungun oIeI mereku
suduI dIInIormusIkun dun dILuwurkun pudu musyurukuL. Muku keLIku proyek LersebuL LIduk berjuIun dun Iunyu membuung wukLu muku
kepercuyuun pudu proses perencunuun ILu IIIung. DurI suIuI suLu kusus LersebuL, dun LenLunyu musII bunyuk kusus IuInnyu, WG CunnIngIum
berpendupuL buIwu sumber duyu ekonomI dun IInunsIuI uLuu musuIuI pengunggurun memIIIkI perun vILuI duIum perencunuun sLruLegIs,
meIebIII sumber duyu IuInnyu.
WG CunnIngIum menumbuIkun buIwu Lujuun sLruLegIs berkembung seIumu proses perencunuun sLruLegIs dun dIsempurnukun duIum proses
pengunggurun sebuguImunu yung LeIuI dIbuIus sebeIumnyu buIwu udu perbeduun yung nyuLu unLuru Lujuun sLruLegIs dun Lujuun operusIonuI
dImunu sebenurnyu duIum proses InI udu keLIduk jeIusun gurIs unLuru duu proses yuILu musuIuI pengunggurun. Proses pengunggurun uLuu
budgeLLIng sendIrI dIunggup berudu dIunLuru keduu proses perencunuun dun menjudI buLus dImunu perencunuun sLruLegIs berukIIr dun
perencunuun operusIonuI dImuIuI. George OdIorne jugu berpendupuL buIwu musuIuI wukLu merupukun esensI durI Lujuun dun Iurus
dIperIILungkun sebeIumnyu bukun sesuuduI perencunuun unggurun. ebII IunjuL Iu menumbuIkun buIwu pemerInLuI seIurusnyu
meIukukun duu perencunuun yung sInergIs yuILu unLuru Lujuun jungku punjung sebeIum meIukukun perencunuun unggurun dun Lujuun jungku
pendek sesuduI penenLuun unggurun. nLInyu, WG CunnIngIum IngIn menyumpuIkun pudu pembucu buku InI buIwu modeI perencunuun Lop
down IebII eIekLII, eIIsIen, dengun memuIuI durI perencunuun sLruLegIs yung dIIkuLI oIeI pengunggurun bIuyu dun perencunuun operusIonuI.
AIusun yung dIungkup oIeInyu securu ekspIIsIL memupurkun buIwu modeI perencunuun Lop down ukun mengIkIs gesekun-gesekun IndIvIdu
yung LerIIbuL duIum proses perencunuun LersebuL. Dun ugur IusII perencunuun yung dIbuuL oIeI puru penenLu kebIjukun dI IeveI uLus dupuL
dIIuksunukun oIeI puru peIuku orgunIsusI dI IeveI buwuI dengun buIk Lunpu udunyu proLes, WG CunnIngIum menempuLkun komunIkusI
sebuguI kuncI uLumu unLuk menekun puru 'buwuIun`. Curunyu uduIuI dengun meIIbuLkun sejumIuI 'buwuIun` yung LenLunyu dIunggup dupuL
mewukIII, duIum pembIcuruun-pembIcuruun mengenuI proses perencunuun. Puru 'buwuIun` Iurus dIperIukukun 'seoIuI-oIuI` dIIIbuLkun
duIum proses perencunuun, wuIuupun pudu ukIIrnyu, penenLuun kepuLusun LeLup berudu pudu keIompok 'uLusun`. PuduIuI gesekun-gesekun
IndIvIdu penyebub konIIIk yung LerjudI duIum sebuuI orgunIsusI uduIuI sebuuI proses yung munusIuwI duIum pendewusuun dIrI IndIvIdu
muupun orgunIsusI LersebuL. SeIInggu bIIu proses 'pendewusuun` LersebuL dImuLIkun semuLu-muLu Iunyu kurenu uIusun eIIsIensI wukLu dun
eIekLIIILus IusII, muku sIIuL-sIIuL munusIuwI LersebuL LIduk ukun pernuI berkembung dengun sebuguImunu mesLInyu.
Sumber duyu ekonomI dun IInunsIuI` uLuu IebII LepuLnyu dupuL dIsebuL dengun moduI, pudu perIngkuL LeruLus mengenuI IuI-IuI pokok yung
Iurus dIuLumukun duIum proses perencunuun. Pudu bub z duIum buku InI dupuL dILemukun pendupuL WG CunnIngIum berIkuL conLoI kusus
yung sedemIkIun Iengkupnyu mengenuI keLIduk berIusIIun perencunuun duIum sebuuI Iembugu pendIdIkun yung penyebubnyu semuLu-muLu
dILumpukun pudu permusuIuIun IInunsIuI. SeIInggu bIIu perencunuun yung dIbuuL oIeI Iembugu pendIdIkun LIduk dIsesuuIkun dengun
kondIsI IInunsIuI yung udu, muku berbuguI ImpIIkusI neguLII yung dILImbuIkun Iurus dILunggung oIeI pIIuk Iembugu pendIdIkun ILu sendIrI.
MenuruLnyu, perencunuun yung dIbuuL Iurus dIsesuuIkun dengun dunu yung LersedIu, dun jungun pernuI mengImpIemenLusIkun rencunu
yung sumber dununyu beIum jeIus ukun dIdupuLkun durI munu.
Perencunuun duIum sebuuI Iembugu pendIdIkun, LenLunyu LIduk boIeI meIenceng durI Lujuun pendIdIkun ILu sendIrI, yuILu pendIdIkun unLuk
pendIdIkun, sebuguImunu dIungkupkun oIeI JoIn Dewey. Dun ugur sebuuI perencunuun duIum Iembugu pendIdIkun LersebuL LIduk
meIenceng durI Lujuun pendIdIkun ILu sendIrI, Iurus dIgunukun sebuuI modeI perencunuun yung IebII 'munusIuwI`. SuduI LenLu modeI
perencunuun Lop down dengun semunguL neoIIberuI yung dILuwurkun oIeI WG CunnIngIum LIdukIuI dupuL mengukomodusI 'kemunusIuwIun`
LersebuL. ModeI perencunuun purLIsIpuLII duIum Iembugu pendIdIkun, yung serIng dIkemukukun oIeI PuuIo reIre, dun modeI perencunuun
deIIberuLII yung dIceLuskun oIeI Jurgen Hubermus, uduIuI modeI-modeI perencunuun yung puIIng LepuL duIum dunIu pendIdIkun. nLI durI
keduu modeI LersebuL uduIuI pemunusIuun IndIvIdu yung berudu duIum sebuuI komunILus meIuIuI perIuusun purLIsIpusI duIum proses
penenLuun kebIjukun, duIum IuI InI yung berkuILun dengun proses perencunuun duIum dunIu pendIdIkun.

You might also like