I. Gii thiu chung. Bnh dich ta vit (Pestis anatum, Duck Virus Enteritis) La mt bnh truyn nhim cp tinh, ly lan manh, gy tu vong cao cho vit, ngng va thin nga Do mt virus thuc nhom Herpes gy ra . Bnh co triu chung: st cao, sung du, chay nuoc mt, chn mm yu bai lit, ia chay phn xanh.Vit de san luong trung giam. Bnh tich dc trung o duong tiu hoa : - Thuc quan va nhop xut huyt thanh tung dam co mang gia bao phu . - Da day tuyn xut huyt , nim mac ta trang xut huyt, loet - T chuc duoi da co thuy thng, keo nhay - Gan sung, hoai tu. Bnh duoc Jansen phat hin du tin tai Ha Lan nm1923, ri lan ra khp th gioi, dc bit la o Chu A. O Vit Nam bnh xut hin du tin o Cao Bng 1963. Hin tai bnh xay ra trn dia ban toan quc va gy thit hai nng n cho nghanh chn nui Vit. II. D}c tnh sinh hc cua virus 2.1. Phn loi, hnh thi: Virus la mt ADN virus . Ho Herpesvirideae. Virus co dang hinh cu, bn ngoai co vo boc va co mt li o giua Duong kinh tu 136 250 nm. Virus chi co mt serotyp nhung co nhiu bin chung co dc luc khac nhau tn tai trong tu nhin Pestis anatum virus ha ..D}c tnh nui cy: `Trn phi: - Trn phi v|t: Dung phi vit 12 ngay tui, tim virus vao xoang niu m, mang nhung niu Sau 4-10 ngay phi cht voi bnh tich: xut huyt dc hiu trn da du lung, ria canh, gan xut huyt va hoai tu. -Trn phi g: Virus it mn cam , nu cy truyn lin tip12 doi virus trn phi ga, virus thich nghi. Tu doi truyn thu 3 phi ga cht sau 4 - 5 ngay khi tim vao va cht sau 7 ngay khi tim vao mang nhung niu. ` Nui cy trn t bo : Virus nhn ln trn t bao xo phi vit, ngan, gan phi ngan, xo phi ga. Sau 2 - 4 ngay, virus gy huy hoai t bao :t bao co tron , bin dang. ` Trn dng vt cam th : Dung vit con 1 ngay tui nui cy, 3- 12 ngay sau vit cht voi triu chung din hinh cua bnh. .3. Sc d khng: Virus nhay cam voi ether, cloroIoc, cn 75o Virus bt hoat khi pH3 va pH ~10 VR d khang kem voi suc nong 30 d C /2h, 70 dC/ 20ph; 80d C cht sau 5ph. Voi nhit d lanh virus duoc bao quan tt. .4.Kha nng gy bnh `Trong t nhin : Vit la loai cam nhim nht, tt ca cac ging vit o moi lua tui du co th mc bnh Cac loai thuy cm khac cng mc bnh. `Trong phng th nghim : Co th dung vit con, ngan con va ga 1 ngay tui d gy bnh: tim VR vao duoi da ,bp thit, tinh mach du cho kt qua tt. III. Chn don 3.1. Chn don virus hc : Bnh phm : - La mau, gan ,oc,lach - Nghin ,pha voi nuoc sinh ly thanh nng d10-20 - Xu ly khang sinh, - Ly tm, ly nuoc trong Dng vt thi nghim : - Dung vit tu o,6kg--1kg, khoe manh - Chua tip xuc voi virus DTV . - Tim cho vit 1ml huyn dich bnh phm vao duoi da hoc bp thit. Nu bnh phm co virus, Sau 2 - 3 ngay vit co triu chung: - St, u r kem n, lng xu , s canh khat nuoc. - Mi mt sung, chay nuoc mt, luc du la nim dich sau la du dc mau vang, mi mt dinh lai. - Vit tho kho, chay nuoc mi, luc du long sau dc ,du sung to ,thuy thng duoi ham. - Vit lit chn ,lit canh,ia chay phn xanh long. - Ngay thu 6-7 thn nhit ha, vit kit suc va cht ` Bnh tch : - Xac vit gy, duoi da du ,bung,lung xut huyt ging nt mui dt - Duoi lop da ham co cht keo nhay mau trng duc. - Nim mac thuc quan vim, xut huyt , co vt loet. - Da day tuyn xut huyt co cht nhay nhu mu, da day co xut huyt duoi lop sung. - Nim mac rut vim loet, nht la doan ta va truc trang. - Vit de, bung trung xut huyt. - Gan sung tu mau, co dim hoai tu trng to bng du dinh ghim, mt sung - Xoang bao tim tich nuoc, phi sung - Xoang bung co th co dich thm xut mau vang. Kt lun: Bnh phm co virus DTV. V|t b| bnh lit chn, cnh nn kh di li v boi li Vit sung phu du V|t bnh di ia chay n}ng (phn xanh - trng) hu mn dnh bt phn. T chc lin kt dui da lm tm xut huyt Thc quan b| xut huyt v lot #ut gi xut huyt lot Triu chung, bnh tich khi vit bi bnh dich ta vit ot rut D dy co xut huyt v lot Bao tim b| vim, xoang bao tim tch nuc vng. Ngoi tm mc xut huyt thnh dim thnh vt DTV va Vac xin ruootjha 3.. Chn don huyt thanh hc: Co th dung phan ung trung hoa d chn doan. Phan ng thc hin trn v|t : Chia lam 2 l L vt thi nghim: - Gy min dich cho vit bng vacxin - Sau 15ngay, tim huyn dich bnh phm nghi o nng d 20 , voi liu 0,5-1ml. + L vt di chng: - Khng tim vacxin. - Sau 15ngay, tim huyn dich bnh phm nghi o nng d 20 , voi liu 0,5-1ml Nu bnh phm co virus dich ta vit : Vit thi nghim khng cht, vit l di chung cht voi triu chung, bnh tich dc trung cua bnh dich ta vit Phan ng thc hin trn phi v|t Phan ng thc hin trn mi trung t bo. IV. Phng v Tr| bnh 4.1. V sinh phng bnh: O nhung noi dich chua xay ra, tt nht la tu tuc con ging. Khng nn chn tha vit o noi dang co dich. Nhung trai vit lon cn tng cuong v sinh chung trai,nghim tuc thuc hin ni quy phong dich. Khi co dich xay ra,loai nhung vit co triu chung dem git, nhung vit cht phai chn dung ki thut. Khng n thit hoc ban chay vit bnh. Tim thng vacxin vao dich. Ty u k chung trai bng cac dung dich sat trung. Phong bnh bng vac xin Hin nay dang su dung 2 chung virus DTV nhuoc dc d ch vacxin: Chung nhuoc dc thich nghi trn phi vit : - Vacxin duoc ch o dang dng kh - Khi dung pha voi nuoc sinh ly d co mt liu la 0,5ml tim duoi da. - Voi vit thit chi tim 1 ln ngay khi vit no la du. - Vit de trung thuong phm va vit ging cn tim nhc nho sau 45 ngay va sau do cu 6 thang tai chung mt ln Vacxin nay co nhuoc dim la rt kho tranh duoc nhung bnh truyn nhim cua vit co th truyn qua phi. Chung nhuoc dc thich nghi trn phi ga: Trn th gioi hin nay su dung rng ri vacxin DTV nhuoc dc thich nghi trn phi ga nhu: - Chung Jansen - DP-EG -2000. Chu y : Voi bnh DTV, bin phap tim thng vacxin vao dich la rt co hiu qua.