Bi tp tch phn suy rng Xt tnh hi t v tnh nu hi t vi cc hm c th tnh c tch phn Tch phn ca 1 hm s c tnh theo cng thc

niuton-laibonit. Tuy nhin l i vi cc hm s c tch phn xc inh tc l c th tm ra nguyn hm thay cn. V nh tnh th ta tm nguyn hm thay cn trn v cn di v tm hiu ca chng. i vi 1 s hm s ta khng th tm c nguyn hm thay cn v ng ngha vi vic ta khng th tnh c n 1 cch chnh xc m cn dng n cc phng php tnh gn ng tch phn. Tuy nhin vi 1 bi ton yu cu xt tnh hi t th ta khng th p dng cng thc gn ng c v qu rm r. l l do ta cn bit n cc du hiu hi t ca tch phn. Cc v d di y thuc dng hm c th tm c nguyn hm thay cn ri tnh lim. 1) Vi I=
( ( ) )

=2

=2 lim

= lim

t x= tant , ta c I=

=0,5 arctan 0

(cos 2 + 1)dt

= (0,5 t+0,25sin 2t)

Vy lim = lim (0,5 t+0,25sin 2t)

arctan 0

= lim (0,5arctan a+0,25 sin(2arctan a)) =0,5. + 0,25 sin = /4 Do I= /2 R rng tch phn I tn ti hu hn nn I hi t

Ch : bi ch yu cu xt s hi t ca mt tch phn m khng yu cu tnh c th gi tr th mnh c th dng du hiu hi t. Hm f(x)<g(x) m g(x) hi t th f(x) cng hi t Ngc li f(x)<g(x) m f(x) phn k th g(x) phn k Hiu n gin f(x) v g(x) nh 2 ngi ln lt gy v bo v tnh hi t xem nh vic c th i qua 1 cnh cng v s phn k nh vic khng th i qua. nu ngi bo c th i qua cng th d nhin anh gy c th i qua v hiu tng t cho trng hp phn k :d Nhng nu bi yu cu xt s hi t ri tnh m ta bit trc tch phn hi t th nn tnh ra 1 gi tr xc nh ri ly lm cn c khng nh. y gi l nht tin h song iu !?? Nh cch lm trn. 2)
^ ^

dx = lim
^ ^

dx= lim I

Vi I=

dx

Tnh I bng cch t x=2sint vi t thuc (- , ) Khi I=32 = -32

( ( ) )

(sin )^5 )

=32

(1 (cos )^2)^2 (cos )

(1

vi u=cos t )

=-32(0,2.u^5-2/3.u^3+u) cos (arcsin 1 =32(0,2.u^5-2/3.u^3+u)

cos (arcsin 1

Vy lim I= lim 32(0,2. u^5 2/3. u^3 + u)

cos (arcsin 1

) =256/15

(v ->0+ th arcsin(

)->/2 do cos(arcsin

) ->0 )

Tch phn I tn ti hu hn nn I hi t. 3)
( )

Ci ny lm tng t nh cu trn nh nhng khc 1 cht xu l c cn trn v cn di u lm cho mu bng 0 tc lm cho hm s gin on nn cn dng gii hn kp nh cng thc 6.9.7 trang 158 Nu khng mun lm gii hn kp th tch nh sau:
( )

Nguyn tc ca vic tch ra th ny l trnh phi dng tch phn kp Cn ch l 1 cn do mnh chn. nn chn sao cho trung bnh ca 2 cn trn di Ri lm tng t nh trn cho tng ci mt. c th lm cho 1 ci ri dng php tng t l lun. tc l lm cho ci Thc hin tng t cho Cch tnh tch phn hm
, / ( , ( ) / ( )

dc kt qu ri vit

ta dc kt qu l

nh sau

C1, dng php t mc c) trang 135. C th

( )

(1 x)

dx. (*)

i chiu cng thc mc c) ta thy m=-0,5; n=1; p=-0,5. Vy tha mn iu kin +1 + Nn t 1=t^2 tc = t y suy ra 1/x=t^2+1 v tnh c dx tip tc nhn c 2 v cho x^2 ta c x(1-x)= cui cng thay tt c vo (*) tnh tch phn mi theo n t, v ch i bin th i lun c cn. c2, bin i lng gic ha. X(1-x)=x-x^2=

v theo du hiu lng gic ha ta t (x-1/2)=1/2 sin t vi t thuc (-/2 , /2)

p s l hi t v kt qu = 4)

im khc ca bi ny l x=1(im lm hm gin on) nm trong khong 2 cn trn v cn di do vy mnh ly n lm cn cn tch Tc l tch
( )

=-

1 = - tng t cho ci cn li vy I l phn k 0

5) Bi ny li c 2 im lm cho hm b gin on nm trong khong gia 2 cn. vy 2 im s l 2 cn ta cn chn tch Vy ta tch nh sau: Ring ci
,

th ging vi v d 3 trn, tc c 2 im lm hm gin on v 2 =

im li chnh l 2 cn nn ta cng dng gii hn kp hoc tch ra +

,

. Lc ny s ch cn 1 gii hn ch khng cn gii hn kp na.

Tm li C cc dng c bn sau trong bi ton xt tnh hi t Dng 1.1: on Ta bin i phn I = ( ) ( ) =lim

( )

hoc :

( ) ( )

vi a l cn m khng lm cho hm gin

= lim

vi I =

( )

Ri tnh tch

bng cc phng php thch hp nh lng gic ha,i bin, tch

phn tng phn, php t le (trang 134)

Dng 1.2 Cch lm: Tch thnh Dng 2 I =

( )

( ) ( )

( )

l 2 tch phn dng 1.1

trong hm f(x) b gin on khi x=a hoc x=b

Di y a ra cch lm khi f(x) b gin on ti x=b ( ) =lim

( )

= lim vi I=

( )

Sau tnh tch phn I v thay cn vo ri tnh lim bnh thng ( Xem v d 2 trn) Nu hm gin on cn di cch lm tng t ch c khc l lim Dng 3 I = ( )

( )

trong hm di du tch phn b gin on c a v b

Cch lm: dng gii hn kp hoc tch lm 2 tch phn nh sao cho cc tch phn nh ch b gin on ti 1 cn Tc l I = ( ) =I= ( ) +I= ( ) vi c l im mnh chn bt

k(thng l nm trung bnh khong gia 2 cn a, b) m ti c hm khng b gin on Xem v d 3) trn Dng 4 I = ( ) vi hm f(x) khng b gin on cn nhng li gin on 1

im c thuc khong gia 2 cn Cch lm l tch I = hm b gin on I = ( ) thnh 2 tch phn nh vi cn trung gian l gi tr m ti ( ) = ( ) + ( )

Hai tch phn nh mnh va tch thuc dng 2) dng m hm b gin on ti 1 trong 2 cn. do vy lm dng ny cn lm dc dng 2)

Tuy nhin mnh khng cn tnh c 2 tch phn va tch m ch tnh 1 ci ri dng php tng t din t trnh mt thi gian Dng 5 I = ( ) trong hm f(x) khng b gin on ti cn no nhng b gin

on ti 2 im c,d thuc khong gia 2 cn Cch lm tch I = I= ( ) =I= ( ) ( ) ( ) ( ) thnh cc tch phn nh m cn trung gian ln lt l c,d + ( ) ( ) + ( )

Trong 2 cn cn

thuc dng 2 tc dng hm b gin on ti 1 trong

thuc dng 3 l dng hm b gin on ti c 2 cn

lm dc dng ny cn lm dc dng 2 v 3

V y l cc hm khng th tnh c nguyn hm do vy khng th thay cn v tnh lim nh cc phng php trn. Do vy ta dng du hiu hi t ca tch phn trong sgk 1)
( )

dx (t cn suy ra x thuc khong e-> + v cng)

( )

Nhn xt: ln(1+x) > lne=1 vi x>e nn

> 1/x m

chng minh c

phn k nn tch phn cho phn k (du hiu trnh by trn) 2) dx t cn suy ra x thuc 1 n cng v cng

Ta c e^(-x^2) c o hm cp 1 l -2x. e^(-x^2)<0 vi mi x >0 do vy hm e^(-x^2) s nghch bin vi mi x >0 nn phn k. Ngoi ra cn c du hiu xt t s nh nh l 2 trang 155 nhng hin ti t cha tm c v d minh ha vi li t ngh ra ci nh bn mnh qu nn t khng a vo y. < 1/ m phn k nn t phn cho cng