SASAKALA SITU BAGENDIT

Di wewengkon Garut aya situ anu ngaranna kawentar ka mana-mana, nyata Situ Bagendit. Ck sasakala mah, ta Situ Bagendit th asal-muasalna kieu:

Baheula, aya hiji randa beunghar katelahna Nyi Endit. Ieu th saenyana mah nnhna, da ngaranna sajati mah Nyi Bagendit. Manhna th kacida pisan kumedna.

Geus taya nu bireuk deui kana kakumedanana th. Salian ti pakacar-pakacarna mah, tara aya nu larsup ka imahna. stuning lain babasan ta mah hirup nyorangan th. Ngahaja mencilkeun manh, ngababakan di tengah pasawahan anu upluk-aplak. Maksudna taya lian, ku bawaning embung campur jeung batur, da sieun kasoro ta.

Kacaturkeun keur usum pann, di ditu di dieu ceuyah dibaruat. Ka sawah Nyi Endit og ra nu gacong. Ari rngs dibuat jeung sanggeus parna dikaleuitkeun, sakumaha tali paranti, Nyi Endit nyieun sidekah. Ngondang leb jeung sawatara tatangga. Popolahna saniskara ku sorangan, teu aya nu ngabantuan. Barang geus tarapti, sakur nu mantuan ngakut tuluy diondang ngariung tumpeng. Atuh anu ngariung th nepi ka ratusna. Tapi sadia tumpengna teu sabaraha, nepi ka ngan sakotap g geus brs, bari tingkartap knh.

Keur meujeuhna balakcrakan, solongkrong aya aki-aki bongkok nu nyampeurkeun. Ku pribumi teu ditari teu ditakon. Nya pok aki-aki th walh yn teu kawawa lapar, sugan aya sih piwelas. Ana gantawang th Nyi Endit bet nyarkan, nyk-sk-nykskkeun, pajarkeun th taya kara, teu ngahutang gaw, mnta bagian. Tungtungna nepi ka nundung, aki-aki dititah nyingkah. Cindekna mah geus lain picaritaeun w.

Aki-aki indit bari jumarigjeug, bangun teu nangan. Mmh indit manhna ngomong kieu, Sagala g boh ka nu had boh ka nu gorng, moal taya wawalesna.

Ngomong kitu th kasaksian ku sakur nu aya di dinya. Sarngsna nu dalahar tuluy amit rk baralik. Kakara g patinglalos, rug-reg ngarandeg, sabab aya nu tinggarero, Caah! Caah! cenah.

Henteu kanyahoan deui ti mana datangna cai, ngan leb w pakarangan Nyi Endit th geus kakeueum. Atuh kacida ributna, jalma-jalma geus teu inget ka diri batur, asal salamet dirina ba. Nyi Endit og nya kitu, niat rk nyingkiran cai, tapi barang kaluar pisan ti imahna, cai th nepi ka lir ombak laut tinggaruling ka palebah Nyi Endit. Imahna terus kakeueum mh laput.

Nyi Endit angkleung-angkleungan, bari satungtung bisa mah teu welh-welh sasambat mnta tulung Tapi taya nu nulungan, da batur g sarua ripuhna. Nyi Endit ngalelep. Beuki lila, cai th beuki ged ba. Nepi ka jadi situna, ngeueum sakabh pakaya Nyi Bagendit