You are on page 1of 13

De langsscheepse stabiliteit (deel 1)

Herhaling
Minimaal vrijboord afhankelijk van o Tijd van het jaar o Plaats op de aarde Loodlijnen o Voorloodlijn: door snijpunt ontwerplastlijn en voorkant voorsteven o Achterloodlijn: valt meestal samen met hartlijn roerkoning Diepgang = verticale afstand tussen waterlijn en onderkant kiel o Ware diepgangen: diepgangen gemeten op de loodlijnen o Schijnbare diepgangen: diepgangen gelezen op diepgangsmerken

Inleiding
Langsscheepse stabiliteit geen directe relatie met veiligheid schip Slechts van belang wanneer het gaat om bepalen van o Juiste deplacement o Diepgangen voor en achter o Diepgangen bij aankomst

Trim
Het verschil tussen diepgang voor en achter Positieve trim o Da > Df o Stuurlastig Negatieve trim o Da < Df o Koplastig Geen trim o Da = Df o Gelijklastig Ware trim o Verschil tussen ware diepgangen o Da Df Schijnbare trim o Verschil tussen schijnbare diepgangen o DA DF

Koplastig vermijden want o Moeilijk sturen o Minder efficinte propulsie o Meer waterverplaatsing => meer wrijving o Als schip stampt Meer trillingen Roer inefficint o Ballasttanks kunnen niet meer compleet geleegd worden Te stuurlastig vermijden want o Moeilijk sturen o Te veel panting en pounding o Blinde zone voor het schip o DROOGDOK o Andere dingen zoals diepganglimieten in havens Sagging: Dmid Dmean > 0 Hogging: Dmid Dmean < 0

Tipping centre
Centre of flotation (F) o Is zwaartepunt van de waterlijn o Langsscheeps vertrimt het schim om F o Geen vast punt o Afhankelijk van oppervlak waterlijn Ligging F o Hydrostatische tabellen, gemeten vanaf APP o Vroeger door krommen maar niet nauwkeurig Opmerkingen o LCF kan geschieden met Simpson o Ligging F gegeven voor schip in rechte stand en gelijklastig

Het trimmoment (MCT)


Schip in evenwicht als LCG = LCB o LCG: longitudinaal zwaartepunt / horizontale afstand APP G o LCB: longitudinaal drijfpunt / horizontale afstand APP B Trim verandert o Verplaatsen gewicht o Laden / lossen gewicht Trimmoment door verplaatsen gewicht o GG1 = w * d / o MCT = w * d = GG1 * = * | LCB LCG1 | Trimmoment door laden en lossen (niet op LCF) o Sinkage = w / TPC o Gewicht virtueel verplaatsen => MCT = w * d

Het eenheidstrimmoment (MCTC)


Moment nodig om schip 1 centimeter te vertrimmen Uitgedrukt in ton * meter / centimeter Te vinden in hydrostatische tabellen Afhankelijk van o Diepgang o Trim Berekening: MCTC = ( * GML ) / ( 100 * LBPP )

met GML = KML KG

De trimverandering (dTrim)
dTrim = MCT / MCTC

Berekenen van de diepgangsveranderingen


F op MPP o dTrim = MCT / MCTC o dTrim = dDa + dDf o dDf = dDa = dTrim F niet op MPP o dTrim = MCT / MCTC o dTrim = dDa + dDf o dDa = dTrim * ( LCF / LBPP ) o dDf = dTrim dDa

Berekenen van de nieuwe diepgangen


F verandert niet noemswaardig van plaats bij kleine gewichten Ligging F bepalen Laad / los het gewicht in F => sinkage(rise) = w / TPC Diepgangen veranderen Verplaats gewicht over vereiste afstand Bereken MCT Bepaal totale trimverandering Bepaal trimverandering vooraan en achteraan Bepaal nieuwe diepgangen

Het berekenen van de hydrostatische gegevens


Inleiding
Waterlijnen = horizontale doorsnijdingen van de scheepsvorm o Afstand basislijn tot zomerdiepgang in gelijke delen verdeeld o Waterlijnenplan Verticalen = verticale doorsnijdingen in langsrichting o Evenwijdig aan langsscheepse symmetrievlak o Langsplan Ordinaten = verticale doorsnijdingen in dwarsrichting o Vaak 20 gelijke afstanden, van APP tot FPP o Spantenraam Lijnenplan gebruikt voor o Vastleggen vorm o Berekenen waterverplaatsing bij verschillende diepgangen o Berekenen van stabiliteitsgegevens

Oppervlakteberekeningen
Waterlijnplan geeft uitbeelding halve waterlijnoppervlakken Begrensd door o Recht lijn als basis o Twee ordinaten loodrecht op basis o Willekeurige kromme Werkwijze o Basislengte in gelijke stukken verdelen h o In deelpunten zijn de ordinaten opgericht o Lengte ordinaten meten o Benaderingsformule Directe integratie onmogelijk Numerieke integratie nodig

Trapeziumregel Waterlijn wordt aaneenschakeling trapezia Opp = h * ( y1 + y2 + y3 + + yn-1 + yn ) Vermenigvuldigingsgetal: 1 Oppervlakte factoren: , 1 , 1 , ,

Regels van Simpson Nodig o Rechte lijn als basis o Twee ordinaten o Parabool 2de of 3de graad

Uitkomst nauwkeuriger naarmate meer verdeelstukken (ook bij trapezium) Nauwkeurigheid afhankelijk van manier waarop krommen bij de vorm aansluiten Eerste Regel van Simpson Aantal intervallen veelvoud van 2 Opp = 1/3 h ( y1 + 4 y2 + 2 y3 + + 4 yn-1 + yn ) Vermenigvuldigingsgetal: 1/3 Oppervlakte factoren: 1 , 4 , 2 , 4 , 2 , 4 , , 2 , 4 ,1 Tweede Regel van Simpson Aantal intervallen veelvoud van 3 Opp = 3/8 h ( y1 + 3 y2 + 3 y3 + 2 y4 + 3 yn-1 + yn ) Vermenigvuldigingsgetal : 3/8 Oppervlakte factoren: 1 , 3 , 3 , 2 , 3 , 3 , 2 , , 2 , 3 , 3 , 1 Derde Regel van Simpson Berekend oppervlak begrensd door o Horizontale rechte o Kromme o 2 ordinaten o Nog derde ordinaat nodig even grote afstand Opp = 1/12 h * ( 5 y1 + 8 y2 y3 ) Vermenigvuldigingsgetal: 1/12 Oppervlakte factoren: 5 , 8 , -1

Berekening waterverplaatsing schip


=V* Eerste methode o Diepgang verdelen in n gelijke delen o Oppervlakken verschillende waterlijnen berekenen o Oppervlakken waterlijnen als lijnstukken in figuur gezet o Oppervlakken ingesloten door grafiek stelt waterverplaatsing voor Tweede methode o LBPP verdelen in n gelijke delen o Oppervlakten verschillende verdeelspanten berekenen voor dezelfde diepgang o Als lijnstukken uitzetten o Oppervlak onder de kromme stelt waterverplaatsing voor

Bepaling F
LCF = oppervlaktemoment waterlijn / oppervlakte waterlijn Opp waterlijn = 0 L y * dx Regels van Simpson! Oppervlaktemoment waterlijn = 0 L xy * dx

Bepaling B
Werkwijze 1 o Hoogte onderwatergedeelte verdeeld in n gelijke stukken o Berekenen waterlijnoppervlakken voor verschillende diepgangen o Onderwatervolume vaststellen door Simpson o Momenten tov kiel berekenen => totaalmoment tov de kiel bepalen o KB = oppervlaktemomenten tov kiel / volume onderwaterschip Werkwijze 2 o Lengte onderwatergedeelte verdeeld in n gelijke stukken o Oppervlakken verschillende verdeelspanten berekenen o Onderwatervolume vaststellen door Simpson o Momenten tov APP berekenen => totaalmoment tov APP bepalen o LCB = momenten verdeelspanten tov APP / volume onderwaterschip

Bonjeankrommen
Krommen van spantoppervlakten uitgezet als functie van de diepgang waarmee volume en zwaartepunt van het schip op ongelijklastige diepgang kunnen worden bepaald Geeft o Spantenoppervlakken o Langsscheepse plaats van B

Invloed soortelijk gewicht


Herhaling
Waterverplaatsing = volume onderwaterschip Deplacement = gewicht van het door het schip verplaatste water

Deplacement in brak water


BW = SW * / Bij zelfde diepgang zelfde hoeveelheid water, gewicht verandert

Invloed van het soortelijk gewicht op het TPC


TPC = AWL * / 100 TPCBW = TPCSW * /

Invloed soortelijk gewicht op inzinking


x = ( * ( - ) ) / ( TPC / ) in cm FWA = / ( 4 * TPC) in mm DWA = FWA * ( 1,025 - ) / 25 DWA = FWA * ( BW1 - BW2 ) / 25

Opmerkingen betreffende het lezen van het soortelijk gewicht


Moet nauwkeurig bepaald worden Niet altijd dezelfde voor een bepaalde plaats Diepgang lezen en tegelijkertijd soortelijk gewicht bepalen Densimeter of aerometer

Invloed van een vrij vloeistof oppervlak


Herhaling
Verplaatsing vrije vloeistofoppervlakken vermindert aanvangsstabiliteit Ook met sommige ladingen zoals bijvoorbeeld graan

Traagheid en oppervlakte traagheidsmoment


Traagheid o Lineaire beweging o Eigenschap van materie om zich te verzetten tegen beweging o Evenredig met massa Oppervlakte traagheidsmoment o Rotatie beweging o Verzet tegen verandering in draaisnelheid o Weerstand tegen slingering rond as o Hoe verder verwijderd van as, hoe groter de weerstand o Uitsluitend afhankelijk vorm en afmetingen o I = y dA o BMT & BML bepalen door traagheidsmomenten van verschillende waterlijnoppervlakken te berekenen BMT = ICL / V = LB / (12 * V) BML = IL / V = LB / (12 * V) o KMT = KB + BMT o KML = KB + BML

o Traagheidsmomenten bepalen door AWLs worden in rechthoeken verdeeld Oppervlakte traagheidsmomenten van rechthoeken worden berekend o Traagheidsmoment rechthoek tov as door haar zwaartepunt IZZ = L * dy * y (strook) IZZ = LB / 12 (hele rechthoek) o Traagheidsmoment rechthoek tov as door een zijde ICD = LB / 3 o Stelling der evenwijdige assen Gebruikt voor bepalen oppervlaktetraagheidsmoment van de (nieuwe) waterlijn na averij IXX = IZZ + ( A * y ) o Oppervlaktetraagheidsmoment AWL Berekend door middel van formules van Simpson IXX = LB / 12 (rechthoekige waterlijn) Traagheidsmoment van een vast lichaam tov een as o Som van product elementaire massas vermenigvuldigt met kwadraat van afstand tov as o Gevolg: hoe dichter massa bij de rotatie as hoe kleiner het moment o Groot object: moeilijk in beweging te brengen / beweging te stoppen o Klein object: makkelijk in beweging te brengen / beweging te stoppen

De vrije vloeistofcorrectie Formule


Stabiliteitsmoment = * GvM sin GGv o Schijnbare rijzing zwaartepunt G o Beweging vloeistof vermindert lengte GZ, effect vergelijkbaar met rijzing van G naar Gv o Vrije vloeistofcorrectie GGv = (l * b) / (12 * ) * = soortelijk gewicht vloeistof in tank Free surface moments o Oppervlaktetraagheidsmoment van een rechthoekige vrij vloeistofoppervlak tov een as gaande door zijn zwaartepunt o i = ( l * b ) / 12 o FSM = i * = ( l * b) / 12 * GGv = FSMs / Eind KG = som verticale momenten / Invloed tussenschotten o Aangezien b belangrijkste factor is => b verminderen o GGv = ( i * ) / ( * n)

Informatie over de vrije vloeistofcorrectie


Tabel M4 o Gewoonlijk bij tanks sounding tables o Geeft voor iedere tank de grootte van het oppervlaktetraagheidsmoment Meestal voor grootste vrij vloeistofoppervlak Of traagheidsmoment in functie van de hoogte van vloeistof Uitgedrukt in M4 o Verlies GM = traagheidsmoment tank (M4) * / FSM o Ingesloten in tanks soundings tables o Geeft FSM voor elke tank voor standaard dichtheid o Uitgedrukt in t-m o Verlies GM = FSM / o Correctie als afwijkt van standaard Vrije vloeistofcorrectie o Voor elke slakke tank wordt maximale aftrek gegeven o Totale aftrek bekomen door optelling o Gecorrigeerde GM = GMo - verlies GM per tank

Belangrijke opmerkingen
Een wash plate vermindert het vrij vloeistofoppervlak niet Langsschot moet waterdicht & oliedicht zijn om vrij vloeistofoppervlak te verminderen Wanneer slakke tank: tussen 5 & 95 % vol

Stabiliteit bij grote hellingen (deel 2)


Herhaling
Vaartuig in evenwicht in kalm water zonder slagzij & trim o G = zwaartepunt o B = drukkingspunt o B & G zelfde werklijn o B & G zijn even groot Bij helling door oorzaak van buiten

o o BB1 = v * bb1 / V o Arm stabiliteitskoppel = kortste afstand tussen beide vectoren o Moment = * GZ

Bepaling van GZ (tot 7)


Tot ongeveer 7 slagzij kan men ervan uitgaan dat B een cirkel rond M beschrijft BMt = metacentric radius BMt = I / V o I = dwars traagheidsmoment van de waterlijnoppervlakte tov de langsscheepse symmetrieas van het schip o V = volume van het onderwaterschip M o Afhankelijk van Vorm van het schip Oppervlak AWL o Bij kleine hellingshoeken een vast punt GZ = GMt * sin Moment aanvangsstabiliteit = * GZ = * GMt * sin o GMt = KB + BMt KG o KG: zie hoofdstuk 3 o KB: zie hydrostatische tabellen o BMt: zie boven o Voor rechthoekig ponton: GZ = ( (1/2d + B/12 * d) KG) * sin

Bepaling van GZ (vanaf 7)


AWL neemt toe BMT wordt groter KMT wordt groter MT treedt uit vlak van kiel en stevens MT verplaatst zich volgens een typische kromme Bepaling GZ vereist lange en ingewikkelde berekeningen Wall sided formula o GZ = (GM + 1/2BM * tan ) * sin (GM & BM schip zonder slagzij) o Hellingshoek moet kleiner zijn dan onderdompelingshoek o Goede resultaten tussen 20 30 o Praktisch toepassing: angle of loll (permanente slagzij) GZ = 0 Tan = V( -2 GM / BM ) Formule van Atwood o GZ = ( v * hh1 ) / V BG sin o Waarde GZ voor alle hellingshoeken o Lange en ingewikkelde berekeningen Dwarskrommen (= in de praktijk) o Berekend door scheepsbouwer o Twee types GZ krommen (voor standaard KG voor verschillende en ) Met behulp van formule van Atwood Verschillende krommen worden verticaal en op gelijke afstanden getekend Maximale GZ waarden worden verenig door een kromme Correctie wanneer KG afwijkt van standaard KG o KG > KG => GZ = GZ GG sin o KG < KG => GZ = GZ + GG sin KN krommen (voor KG = 0 en verschillende en ) Geconstrueerd voor schip zonder slagzij & trim KN = arm richtend moment, gemeten ter hoogte van de kiel GZ = KN KG sin KG berekend aan boord in functie van lading en vrij vloeistofoppervlakken

Het opzetten van de GZ kromme


1. 2. 3. 4. 5. Bepaling en KG Bepaling KM & berekening GM KN opzoeken in tabellen (met of diepgang) GZs berekenen met: GZ = KN KG * sin GZ kromme tekenen

Gegevens verkregen uit de GZ kromme


Opmerkingen o Geldt voor n bepaalde diepgang en gewichtsverdeling o Geeft direct beeld van de stabiliteit bij alle hellingen o Armen moeten voldoende groot zijn o Moet geconstrueerd en beoordeeld worden Voor aanvang laden / lossen en/of ballasten / ontballasten Voor vertrek Tegenwoordig door computer o Beginverloop (bij 1 radiaal GMo verticaal, verbinden met nulpunt => raaklijn aan kromme tot 7) Stabiliteitsomvang & snijpunt van de GZ kromme met de x-as o Bij die helling GZ arm = 0 o Geen stabiliteitsmoment meer o Stabiliteitsomvang = deel van kromme boven de x-as o Hoe groter die hellingshoek, hoe beter de stabiliteit Top van de kromme o Maximum waarde stabiliteitsarm Buigpunten o Dek onder water o Luikhoofd onder water o Kim boven water Dynamische weg o Dynamische stabiliteit is de arbeid die op een schip uitgeoefend moet worden om een zeker helling te verkrijgen o Dynamische stabiliteit = * dynamische weg o Dynamische weg is oppervlakte onder de kromme tussen 0 en een bepaalde hellingshoek Verloop van de kromme in het begin o Geeft inzicht in aanvangstabiliteit o Steil => groot o Flauw => klein

Factoren die de GZ kromme benvloeden


Vrijboord Oorzaken verandering van vrijboord o Laden / lossen o Ballasten / ontballasten o IJsvorming & waterabsorptie door lading o Indringing zeewater o Inscheping zeewater Invloed van een toename van vrijboord op de kromme o Begin GM blijft gelijk

o GZ waarden stijgen voorbij de hoek waarbij dek onder water komt o Stabiliteitsomvang stijgt o Dynamische stabiliteit stijgt voorbij de hoek waarbij dek onder water komt Breedte van het schip Smaller schip heeft grotere helling bij maximum waarde van de GZ arm Maximum waarde breedste schip is het grootste Stabiliteitsomvang smaller schip is groter

Permanente slagzij Oorzaken permanente slagzij o Asymmetrische belading o Ballasten / ontballasten / overbrenging ballast o Dwarsscheepse verplaatsing van G tijdens het laden / lossen o Gewichtsvariatie tijdens de reis o Water indringing Vermindering GZ = GGH * cos Invloed van permanente slagzij op de kromme o Begin GM blijft gelijk o Onderdompelinghoek blijft gelijk o Stabiliteitsomvang verminderd o Dynamische weg verminderd o Maximale waarde GZ daalt

Trim (positieve trim) Begin GM stijgt Begin GZ stijgt Onderdompelinghoek daalt Stabiliteitsomvang kleiner Dynamische stabiliteit kleiner

Bijzondere stabiliteitskrommen
GM > 0, stabiele toestand GM = 0, normale toestand

GM > 0, slagzij

GM < 0, onstabiele toestand

You might also like