Tala ekli parasndan malzeme kaldrdktan sonra bu malzeme tala ekillerinde akar.

. Talan da ak ya doal kvrmlar eklinde ya da engellere arparak paralar eklinde olur. Tala krc ile ilemede kesme modeli gelitirmede en mantksal yaklam ilk olarak talan ak ynn anlamak ve aratrmak olmaldr. nk tala kvrmlar ve sonraki tala krc ilemi talan aknn yapsna ve ynne baldr. Tala aknn almak iin en nemli ama, tala ak as olarak isimlendirilen tala yan ak asnn modelinin oluturmak olacaktr. ekilde tala yan ak as grlmektedir.

ekil : Tala yan ak as Doal olarak bir tala aldktan sonra kvrmlar oluturacaktr. Ayrca tala krc kanal ile temas ettiinde veya tala krc ya da dier engeller bir tala kvrm oluturacaktr. Tala kvrmnn temel ekli vardr ve btn tala ekillerinin yaps bu temel ekildedir: Tala yukar-kvrm Tala yan-kvrm Tala yanal-kvrm ( son almalarda bulunan kvrm) Tala kvrmnn alma alan tala yukar-kvrm ve yan-kvrm radysnn modellemesini gerektirir. Her iki durumda tala krc zerinde ok nemli etkiye sahiptir. ekilde tala yukar- kvrm ve yan-kvrm grlmektedir.

ekil: a) Tala yan-kvrm, b) Tala yukar kvrm

Tala Kvrm

Tala ak sadece talan uzaydaki aknn bir parasdr. Tala ak mekanizmasn anlamak iin tala kvrmnn almak gerekir. Tala kvrm iki tipte olur; yukar-kvrm ve yan-kvrm. nc tala kvrm Fang tarafndan bulunan vidal kvrm tala tipidir. Tala yukar kvrm dier iki tala trne gre daha basittir. Bundan dolay en byk baarlar tala yukar modelinde elde edilmitir. Tala yan kvrm, yukar kvrml talatan daha zordur ve gncel olarak tala yukar kvrm modellerinin uygulama alan yoktur.

ekil: Vidal-kvrm ( Tala yal- kvrm)

Tala Yukar Kvrm

Yukar kvrml tala, talan ak yn ile tanmlanan dzlemdeki erilerle oluan talatr ve kesme kenarna diktir. Yukar kvrm erisi, tala yukar kvrm radys R0 ile tanmlanr. Nakayama, talaa kar bir moment meydana getiren kesici takm zerinde bir BUE( BUE zerinde akan talan paras takm yam yzeyi ile temas meydana getirir) olduunun belirlemitir. Kanal alm takmlar iin tala krma kanal tala kvrmna yardm eder.

ekil : Kanall kesici takmlar ile tala yukar kvrm ilemi

Jawahir tarafndan sunulan tala yukar kvrm radys aadaki eitlikte verilmitir

R0=R R tala krc yiv radysdr. Bu eitlikte tala geri ak as nn ok byk olduu faz edilmi veya snrlanm temas uzunluunun kk olduu kabul edilmitir. Bylece tala, tala krc yiv boyunca akar. Eer tala geri ak acs kk veya snrlanm temas uzunluu uzunsa tala btn bir tala krc yiv boyunca akmaz. Bu durumda Jawahire gre yukar kvrm radys u ekilde ifade edilir. R0 = Kch *Wn/2sin Kch tala malzemesine gre belirlenen bir sabittir. Wn yiv genilii ve tala geri ak asdr.

ekil: Jawahirin teorisine gre tala radys

Tala-kesici takm geometrik analizine bal olarak, Li nin ortaya koymu olduu eitlik aadaki gibidir.

n eim asdr. Bu eitlik takma u zerindeki yiv arka duvar ykseklii sfr olan kesici takmlar iindir. Zhou, Li nin eitliine takma ularn arka duvar yksekliini de eklemitir

ekil: Zhou nun teorisine gre tala yukar-kvrm oluumu

Tala Yan Kvrm

Tala yan kvrm (Rs) tala geniliinin ynndeki tala kvrmdr. Yan kvrm ekseni genellikle talan alt yzeyine diktir. Tala yan kvrm talan alt yzeyi zerindeki talan genilii boyunca malzeme ak hzndaki farklardan etkilenir.

ekil: Tala yan kvrmnn mekanizmas

Nakayama, tala yan kvrmna yol gsteren tala malzemesinin yan aka sahip olduunun inceleyerek belirlemitir. Nakayama ayrca daha kaln talan daha byk tala malzemesi yan akna ve dolaysyla daha byk tala yan kvrmna sahip olduunun dikkate alm ve aadaki yan kvrm radys eitliini vermitir.

Burada bch tala genilii ve hch tala kalnldr.

Tala Ak

Tala krmann yolu talan ak ekline ve ynne baldr. Talan ak mekanizmasn anlamak talan kontrol iin ok nemlidir. Tala ak birok faktr ile belirlenir ve genellikle tala ak as () ile tanmlanr. Tala ak as, kesici takm yan yzeyi ve kesici kenarn normal izgisi zerindeki tala ak yn arasndaki adr. Tala ak asnn modelinin kurulmasnda, tala aknn aratrlmas temel amatr. Tala oluum ileminin olduka karmak olmasndan dolay tala ak aratrmalarnda snrl bir baar elde edilmitir. Son yllarda tala ak as zerinde birok aratrma yaplmtr ve tala ak asn hesaplamann birok yolu vardr. Tala ak ak aratrmas, dzlem yan yz takmlar zerine modelleme ile balamtr.

ekil : Tala yan ak as Merchant ve Lee tala kesme dzlem as, tala ve takm arasndaki srtnme as ile takm yan as tek bir ilgi olduunun tespit etmek iin plastiklik teorisini kullanmlardr. Shaw, Merchant, Lee ve Shaffer tarafndan sunulan model zerinde bir deiiklik nermitir. Van Turkovich i malzemesinin zelliklerinin nemi ve metal lesmede tala formasyon ileminin periyodik eklinin aratrmtr. Stabler, serbest eri kesmede tala akn alarak Stabler kural diye isimlendirilen kural ortaya koymutur. = Kkr t ala yan ak as, kr kesici takm eim as ve K malzeme sabitidir. Bu serbest eik kesme iin uygulanabilir. Bir baka ak modeli ise, tala aknn kesme yaplan alann byk eksenine dik olduunun kabul eder. Bu model kesme kuvvetlerinin etkilerinin incelemek iin deneysel uygulamalar kullanr.

ekil: Colwell teorisine gre tala yan ak as Burada; d kesme derinlii kr kesici u yanama as, f ilerleme oran ve r u radysdr. Okushima tala aknn kesme hz ile deimediinin incelemi ve tala aknn kesme kenarnn tm uzunluu zerindeki doal ak alarnn toplam olacan belirlemitir. Young tarafndan bir tala ak modeli sunulmutur. Stablerin ak kuraln gerek sayarak, ok kk tala genilii ile ve doal srtnme kuvvetlerinin ynlerini tala aknn ynn elde etmek iin toplamtr.

ekil: Yass yzeyli bir takm ile ileme iin tala ak modelleri ekilde grlen tala geri ak as olarak isimlendirilen ak asnn baka bir eklidir.

ekil: Tala geri ak as

KAYNAKLAR

Tala kaldrma prensipleri 1 335-338 (200) Alowing fo nose radius effects in predicting the clip flow direction and cutting forces in bar turning, Proceedings of the Institute of Mechanical Engineers 213-14 (1987) Recent Developments in Chip Control Research and Applications Annal of the CIRP , Jawahir S. 659 (1993) Sandwik Coromat El kitab, Talal imalat teknik klavuzu, Sandwik Coromat, 5-6 (2005)