POM AL

6C. Kultivart e Dardhs

pemtari sht ai q prballet me problematikat e ngritjes s nj pemtoreje t re dardhe, duke i dhn prparsi kultivarve me shkall t lart afrsie me nnshartesat xhuxhzuese; hyrje t hershme n prodhim dhe rendimente t larta q n vitet e para t bims; vetpjellor ose t pajisur me prputhshmri t ndrsjell t lart me kultivart pjalmzues m t mir me periudh lulzimit t njkohshme; periudha e pjekjes e kultivarve t rinj duhet t jet m e diferencuar , me vmendje t veant ndaj periudhs shum t hershme dhe t hershme, pr prodhimin e frutave q destinohen kryesisht pr konsum t freskt dhe eksport; pemtari krkon po ashtu kultivar t rinj t von dhe dimror pr t zvendsuar Passa Crassana, q kan aftsi t mira pr ruajtje frigoriferike; duke parashikuar vjeljen e mekanizuar t produktit, si pr konsum t freskt por mbi t gjitha pr prdorim industrial, kultivart e rinj t dardhs duhet t prodhojn fruta me madhsi uniforme dhe pjekje t njkohshme, q shkputen leht, me lkur deri diku rezistente, t prshtatshme pr prdorimin e makinave vjelse me shkundje; edhe forma e pems dhe rezistenca mekanike e trungut dhe e degve marrin shum rndsi n kt kontekst.

Interesi i pemtarit

Asortimenti varietor i dardhs sht i prcaktuar nga pak kultivar t spikatur, shum t prhapur: Coscia, Santa Maria, William e William Rossa, me pjekje verore; Conference, Abate Fetel, Decana del Comizio, Kaiser dhe Passa Crassana, me pjekje vjeshtore - dimrore.

6C.1 Panorama varietore

Kalendari i vjeljes s produktit t freskt sht mjaft i kufizuar dhe i ndar n 2 muaj pr kultivart veror (nga mesi i Qershorit fillimi i Korrikut) pr Coscia, n Gusht pr William) dhe n 2 muajt e mvonshm pr ato vjeshtore dimrore (1 10 Shtator, pr vjeljen e Conference dhe Abate Fetel, 15 20 Shtator pr Decana dhe Kaiser dhe fillimi i Tetorit pr Passa Crassana). Ndrkaq, priten prgjigje efikase nga prmirsimi gjenetik me qllim q kultivart e rinj n treg t barazojn ose kaprcejn kultivart klasik, dhe mund t gjejn hapsir veanrisht n periudhn e hershme dhe t von, q rezulton ende i mangt pr kultivar tregtar t shklqyer. Kultivart e rekomanduar jan kultivar tregtar t rndsishm, t vlersuar sipas zonave t ftohta, t buta dhe t ngrohta t kultivimit.

Prfshihen dardht me pjekje shum t hershme, t destinuara kryesisht n zonn e ngroht, por zn nj pesh t vogl n treg, sepse shpesh kan cilsi mediokre, me aftsi ruajtse t kufizuar, e pr kt i nnshtrohen nxirjes (kafzimit); ve ksaj, disa prej ktyre kultivarve jan karakterizuar nga prodhimtari e ult, me nj pjekje t shkallzuar t frutave.

6C.2 Kultivar veror t hershm

Ucciardona, kultivar toskan, me fruta cilsor dhe rezistent ndaj nxirjes (kafzimit)

Kalendari i pjekjes s ktij grupi hapet nga mesi i Qershorit fillimi i Korrikut me tre kultivar: Precoce di Fiorano (-38 William), me shije dhe prodhimtari t mir, me pesh mesatare n t vogl, dhe e prshtatshme pr zonat e ngrohta; Turandot (-35), nj kultivar relativisht i ri, q karakterizohet nga nj prodhimtari e mir edhe n zonn e ftoht, fryti sht trheqs, ruajtje t mir t frutave n pem dhe pas vjeljes, shija sht mediokr; Etrusca (-34), me prodhimtari t lart dhe fruta me pamje t mir, me cilsi mediokre dhe i nnshtrohet nxirjes (kafzimit). Pas afro 10 ditsh piqet Norma (-25) me fruta trheqs, me pesh mesatare n t madhe dhe cilsi shijuese t mir por me aftsi ruajtse m t kufizuar; dhe Tosca (-23), me pamje interesante 1

KULTIVART E DARDHS Interesi i tregtarit

tregtari sht i interesuar mbi t gjitha pr pamjen trheqse t frytit q duhet t shes, si dhe pr rezistencn ndaj manipulimeve dhe transportit si dhe sjelljes ndaj ruajtjes frigoriferike; sht padyshim e pafavorshme delikatesa e frutave, veanrisht e kultivarve veror, q e bjn t vshtir menaxhimin gjat fazs s transportit, ruajtjes dhe tregtimit; ky fakt bn q pemtari ta vjel frytin ende t papjekur, duke br q t mbrrij tek konsumatori me nj pamje pak trheqse dhe me cilsi shijuese shpesh t dobta; n veanti, krkohet nj pesh mesatare deri mesatare n t madhe, q nuk i tejkalon 5 6 fruta pr kilogram, dhe me nj form me prirje t zgjatur (formdardh) por jo edhe shum (nuk plqehen format e shtypura dhe m pak ato t rrumbullakosura); gjat maturimit, lkura duhet t jet me ngjyr t verdh t art dhe t shndritshme (me ose pa prskuqje), paraplqehen por edhe ngjyrimet n t kuqe t shndritshme (kjo e kufizuar pr frutat q shkojn pr konsum t freskt) ose me ndryshkje, me kusht q ajo t jet uniforme, e qndrueshme, trheqse dhe pa nj sfond t verdh; lkura duhet gjithsesi t jet rezistente ndaj manipulimeve, ruajtjes frigoriferike dhe transporteve

pr pamjen e frytit dhe cilsit e mira organoleptike, por prodhimi nuk sht gjithnj i knaqshm n zonn e ftoht. Kshtu arrijm deri n periudhn e pjekjes s Coscia (-21), q vazhdon t jet kultivari veror m i kultivuar pr prodhimtarin e mir dhe pr shijen e tij t karakterizuar nga lngshmria, mblsia dhe aroma; vijon kultivari Carmen (-20), q ka hyr relativisht von n struktur, me prodhimtari t lart n gjith mjediset, me fruta q kan karakteristika organoleptike t mira dhe aftsi ruajtse.

Kultivar t vlefshm jan edhe Spadona estiva (-16), pr prodhimtarin e mjaftueshme dhe cilsin e frutave, veanrisht n zonn e ngroht. Periudha mbyllet me Santa Maria (-15), q mund t kultivohet m mir n zonn e ftoht, me prodhimtari t lart dhe fruta t mdhenj, por cilsit shijuese t tyre nuk jan gjithnj t vlersueshme. Grupi prfaqsohet kryesisht nga kultivari William, me fruta q kan cilsi shum t mir dhe q ruhen gjat, t prshtatshm edhe pr prpunim industrial; ky kultivar shoqrohet edhe nga mutantt e kuq t tij, Sensation (+9), me fruta q kan form dhe shije t ngjashme me William dhe Max Red Bartlett (+10), me cilsi t mir. Q t dy kan prodhimtari t kufizuar n zonn e ngroht, e ksisoj, paqndrueshmri dhe regres t ngjyrimit t kuq t frutave.

6C.3 Kultivar veror

Interesi i industris prpunuese

industria prpunuese prdor si lnd t par thuajse ekskluzivisht William, kultivar i pangatrrueshm pr karakteristikat e tij pomologjike (form dhe pesh) dhe organoleptike (tuli i bardh e i ngjeshur, tekstura e imt, mungesa e sklerideve, shija dhe aroma e veant; ndihet mungesa e kultivarve t ngjashm me William, me pjekje m t hershme se sa William dhe mbi t gjitha, me pjekje m t von; tipari i prshtatshmris pr prpunim industrial prfshin shum prbrs q ndryshojn n raport me prdorimin industrial t frytit (komposto, copa frutash, lngje, pure, t thar, sidr, etj.)

Dardht vjeshtore dhe dimrore prbjn pjesn m t rndsishme t prodhimit t zons s ftoht t kultivimit t dardhve por edhe n trsi. Grupi i par q piqet jan: Rosada (+11), kultivar i vlersuar pr frutat me pamje t bukur, me nj tis t kuq; Cascade (+16), me cilsi organoleptike shum t mira, por me prodhimtari t paqndrueshme n zonn e ftoht; Highland (+18), me pamje t ngjashme me William, por me lkur q priret drejt ndryshkjes. Vijojn kultivar q jan shum m t prhapur dhe t krkuar nga tregu: Conference (+19), me prodhimtari t lart n t gjith arealet e kultivimit dhe cilsi t mira organoleptike; Abate Fetel (+24), n prgjithsi me prodhimtari t lart, me fruta q kan pamje dhe form trheqse, me cilsi shijuese dhe aftsi ruajtse optimale; Decana del Comizio (+26), fruta me pesh t madhe dhe cilsi optimale, ka nj prodhimtari t kmbyer dhe hyn ngadal n prodhim; s fundi, Kaiser (+31), me fruta me ndryshkje dhe pamje t mir, me shije shum t mir, me aftsi ruajtse t

6C.4 Kultivart vjeshtor - dimror

POM AL

Figura 6C.1 Periudha e vjeljes dhe ruajtjes s kultivarve kryesor t dardhs

mir por q ka prodhimtari t kmbyer.

Anasjelltas, kultivari Harrow Sweet (+26) nuk po arrin t afirmohet sa duhet, edhe pse sht tolerant ndaj zjarrit bakterial, fruta me cilsi organoleptike t pakta dhe aftsi ruajtse t mir. S fundi, kalendari mbyllet nga Passa Crassana (+51), i pranishm ende n zonn e ftoht t kultivimit, por drejt zvoglimit pr shkak t ndjeshmris s fort ndaj zjarrit bakterial dhe vshtirsis s ruajtjes frigoriferike; sht shum i mirpritur nj kultivar i ri me pjekje t von q t mund ta zvendsoj. Periudha e ruajtjes frigoriferike, q sht e rezervuar vetm pr kultivart vjeshtor dimror, e q n fakt rezulton m i gjer, q luhatet n 5 6 muaj (nga Tetor deri Mars Prill).

konsumatori i shpreh paraplqimet e tij pr produktin e freskt sidomos pr nga forma, ngjyra e lkurs dhe shija e frutave, mungesn e kokrrizimit (sklerideve) ose eventualisht, e kufizuar pran zemrs, q paraplqehet t jet e vogl; me tekstur gjalpore, pa fije (fibra), me shije t mbl, me raportin e duhur sheqerna/acide, aromatik; duke qen se vitet e fundit konsumatori ka fituar nj njohje m t thell t "cilsis s frutave", sidomos pr sa i prket karakteristikave shijuese dhe ushqyese, nj vmendje e posame po i kushtohet ktyre tipareve n programet e prmirsimit gjenetik t dardhve, duke krkuara tipologji varietore t mbshtetura kryesisht n cilsit shijuese

Interesi i konsumatorit

6C.5 Kultivart kryesor t dardhs

Pr donjrin prej kultivarve t kshilluar n listat orientuese jepen origjina, karakteristikat e pems dhe t frytit dhe gjykimi i prgjithshm mbi aspekte agronomike, cilsore e tregtare.

Shenja ose + prbri emrit t kultivarit i referohet periudhs s pjekjes n dit n raport me 'William' (pjekja nga mesi Gushtit). Shenja * tregon se kultivari sht i mbrojtur dhe nuk mund t shumohet lirisht.

kultivart e njohur n kohn e Katonit ishin 6 dy shekuj m von, Plini prmend 40 aktualisht, kultivart e njohur jan afro 5000

Evolucioni varietor

KULTIVART E DARDHS

Origjina: Itali (Instituti Eksperimental i Frutikulturs, Seksioni Forli). Kryqzim Butirra Giffard x Coscia. E prhapur m 1978

Pema: e fuqishme dhe afrsi optimale me ftoin; prodhimtari mesatare n t lart Gjykimi i prgjithshm: e dobishme n arealin e Jugut pr hershmrin, karakteristika t mira organoleptike dhe t prodhimtaris. Megjithat, frutat nuk kan jetgjatsi n ruajtje dhe vuajn nga mavijosjet. Origjina: Itali (Instituti Eksperimental i Frutikulturs, Seksioni Forli). Kryqzim i Dr. Guyot x Bella di Giugno. E prhapur m 2000.

PRECOCE DI FIORANO (- 38)*

Precoce di Fiorano

Fryti: mesatar n t vogl, formdardh; cipa me ngjyr t gjelbreme, me skuqje t leht nga ana e rrezatuar; tuli i bardh-krem, me shije t mir

Pema: fuqi e ndrmjetme dhe afrsi e mir me ftoin; prodhimtari e lart e konstante.

TURANDOT (- 35)*

Precoce di Fiorano

Fryti: mesatar, formdardh e zgjatur; cipa me ngjyr baz t verdh n t gjelbr, mbingjyrim i kuq i shklqyeshm n 10% t siprfaqes; tuli mesatar n t imt, e lngshme dhe pakz shije. Gjykimi i prgjithshm: me interes pr periudhn e vjeljes dhe prodhimtarin; i reziston manipulimit dhe me aftsi ruajtje t mire. Me prshtatshmri t mir edhe pr zonat veriore. Origjina: Itali (Departamenti i Hortikulturs, Universiteti i Firences). Kryqzim Coscia x Gentile. Prhapur m 1991.

Pema: shum e fuqishme dhe afrsi optimale me ftoin; prodhimtari e lart dhe konstante.

ETRUSCA (- 34)*

Fryti: mesatar, formdardh i zgjatur; cipa me ngjyr baz t gjelbr n t verdhreme dhe mbingjyrim i kuq n 30% t siprfaqes, pa ndryshkje; tuli i bardh, i imt, i lngshm e i shkrift, me shije t mir.

Etrusca
4

Gjykimi i prgjithshm: me interes pr periudhn e hershme t pjekjes, e prshtatshme pr kushte kultivimi mesdhetar ku hershmria shprehet maksimalisht; vjelja duhet t jet pak e hershme pr t kufizuar mavijosjen.

Origjina: Itali (Instituti Eksperimental i Frutikulturs, Seksioni Forli). Kryqzim i Dr. Guyot x Bella di Giugno. Prhapur m 1999.

Pema: fuqi mesatare n t dobt dhe afrsi t dobt me ftoin. Prodhimtari mesatare. Gjykimi i prgjithshm: fryti sht me interes pr peshn, pamjen dhe cilsit organoleptike edhe pse ka nj kohzgjatje t kufizuar n ruajtje. Origjina: Itali (Instituti Eksperimental i Frutikulturs, Rom). Kryqzim 'Coscia' x 'William'. Prhapur m 1994.

NORMA (- 25)*

POM AL

Fryti: i madh, formdardh i zgjatur; cipa me ngjyr t verdh t gjelbr me mbingjyrim t leht roz (5 10%); tul mesatar n t imt, i lngshm, aromatik dhe me shije t mire; rezistent ndaj mavijosjes.

Norma

Pema: fuqi mesatare dhe afrsi e mir me ftoin; prodhimtari e lart.

TOSCA (- 23)*

Fryti: mesatar, formdardh - e prer; cip e lmuar, me ngjyr t verdh t gjelbr lehtsisht e skuqur nga ana e rrezatuar; tul i bardh, me tekstur mesatare n t imt, me karakteristika t mira organoleptike.

Gjykimi i prgjithshm: me interes pr hershmrin, aftsi mbajtse m e mir se e Coscia pr peshn dhe aftsin pr tu ruajtur t frytit; rezistenc e dobt ndaj mavijosjes. Sinonime: Coscia di Firenze, S. Christoforo, S. Domenico, Ercolini n Spanj. Origjina: Itali, me prejardhje t panjohur. E prhapur m 1800. Pema: shum e fuqishme dhe me afrsi me ftoin; prodhimtari e lart dhe konstante. Fryti: mesatar, formdardh; cip me ngjyrim baz t verdh t ndezur dhe lehtsisht i ngjyrosur me t kuqe nga ana e rrezatuar dhe pa ndryshkje; tul i bardh, i imt, i lngshm dhe me shije shum t mir. Gjykimi i prgjithshm: me interes pr prodhimtarin dhe karakteristikat organoleptike, i prshtatshm pr mjedise mesdhetare kultivimi.

Tosca

COSCIA (- 21)*

Coscia
5

KULTIVART E DARDHS

Origjina: Itali (Instituti Eksperimental i Frutikulturs, Seksioni Forli). Kryqzim Dr. Guyot x Bella di Giugno. Prhapur m 1999.

Pema: shum e fuqishme dhe afrsi e mir me ftoin; prodhimtari e lart.

CARMEN (- 20)*

Carmen

Fryti: pesh e madhe, formdardh konike e zgjatur; me cip t lmuar, me ngjyr t verdh-t gjelbr me mbingjyrim t kuq n 20-30%; tul i bardh, me tekstur mesatare n t imt, i lngshm dhe i shijshm.

Gjykimi i prgjithshm: me interes pr frytifikimin e hershm dhe prodhimtarin e lart. Frutat jan shum trheqs dhe me cilsi optimale edhe pas ruajtjes. Sinonime: Spadona destate, Spadona, Spadona dItalia, Spada, Espadomie Origjina: Itali, me prejardhje t panjohur. Prhapur m 1700.

SPADONA ESTIVA (- 16)*

Pema: fuqi mesatare n t lart dhe afrsi t mir me ftoin; prodhimtari e lart.

Spadona Estiva

Fryti: mesatar, formdardh ose vezak i zgjatur; cip me ngjyr baz t gjelbr t sfumuar me t kuqe nga ana e diellit; me pak shije.

Gjykimi i prgjithshm: me interes pr prodhimtarin e mir dhe cilsin e frutave, i prshtatshm pr mjediset e Shqipris s Mesme. Sinonime: Santa Maria Morettini. Origjina: Itali (Alessandro Morettini). Kryqzim William x Coscia. Prhapur m 1951.

Pema: me fuqi t lart dhe afrsi optimale me dardhn; prodhimtari shum e lart. Fryti: mesatar n t madhe, formdardh ose formdardh e prer; cip me ngjyr t verdh t elur lehtsisht e skuqur nga rrezatimi; me tul mjaft konsistent dhe rezistenc ndaj mavijosjes; e pak shije. Gjykimi i prgjithshm: i prhapur n Emilia-Romagna dhe me vler pr Jugun, pr prodhimtarin e mir, peshn e madhe t frutave dhe pamjen e bukur.

SANTA MARIA (- 15)*

Santa Maria
6

Sinonime: Bartlett, Beurre William, William BonChretien, Clara Durieux, David Williams, Delavault, Guillaume, Doyenne Clement, Poire dAngleterre, etj. Origjina: Angli, me prejardhje t panjohur. Prhapur m 1765.

WILLIAM (0)

POM AL

Pema: me fuqi t lart dhe afrsi optimale me dardhn; prodhimtari shum e lart. Fryti: mesatar n t madh, formftua ose formdardh; cip e lmuar, me ngjyr t verdh, ndonjher e ngjyruar nga dielli; me tul t bardh, t imt, shum i lngshm dhe i shkrift, me arom karakteristike moskati, me shije shum t mir; konsistenca dhe rezistenca ndaj mavijosjes t larta. Gjykimi i prgjithshm: me cilsi dhe aftsi ruajtse shum t mir, i prshtatshm edhe pr prpunim industrial n shurupe dhe lngje. Origjina: Australi. Mutacion kimerik i William. Prhapur m 1994.

William

Pema: fuqia mesatare n t dobt dhe afrsi e dobt me ftoin; prodhimtari mesatare.

SENSATION (+ 9)

Fryti: mesatar n t madh, formdardh; cip e but, me ngjyrim t verdh t gjelbr me mbingjyrim t kuq me shklqim n 4080% t siprfaqes; tul i bardh, tekstur t imt, mesatarisht i lngshm, me shije t mir. Gjykimi i prgjithshm: n disa raste shfaq kthim prapa duke u zhdukur ngjyra e kuqe. Frutat jan t ngjashm me 'William' pr nga forma dhe cilsia. Sinonime: William e kuqe, Red Bartlett Origjina: SHBA. Mutacion sythor i William. Prhapur m 1945.

Sensation

Pema: fuqi mesatare dhe afinitet i dobt me ftoin; prodhimtari mesatare n t lart. Gjykimi i prgjithshm: n disa raste shfaq kthim prapa t ngjyrs s kuqe. Frutat jan me ngjyr t kuqe,

MAX RED BARTLETT (+ 10)

Fryti: mesatar, formftua; cip me ngjyr t verdh me mbingjyrim t kuq tulle n 50 60% t siprfaqes; tul i bardh, i imt, i lngshm e me cilsi t mira shijuese.

Max Red Bartlett

7

KULTIVART E DARDHS

t ngjashme me William por nuk ruhen po aq gjat. Origjina: Itali. Klon i DellAuzzana. I prhapur m 1985. Pema: fuqi mesatare dhe afrsi e mir me ftoin; prodhimtaria e lart.

Rosada

Fryti: mesatar n t madh, i strgjatur; cip me ngjyr t gjelbr me mbingjyrim roz t shtrir n 30 40% t siprfaqes; tuli i imt, i shkrift, me karakteristika organoleptike modeste. Gjykimi i prgjithshm: fruta me pamje t mir, me tis t kuq, me vler pr aftsin ruajtse t frytit por q i mungojn cilsit shijuese. Origjina: SHBA. Kryqzim i Max Red Bartlett x Doyenn du Comice. Prhapur m 1986.

ROSADA (+ 11)*

Pema: fuqi mesatare dhe afrsi e mir me ftoin; prodhimtari mesatare. Gjykimi i prgjithshm: me interes pr karakteristikat organoleptike t frytit por me aftsi ruajtje t kufizuar. Ngjyra e kuqe e zbeht dhe forma e frytit shpesh e rregullt ia kufizojn interesin tregtar.

CASCADE (+ 16)*

Cascade

Fryti: i madh, i strgjatur i shkurtr; cip me ngjyr t verdh dhe mbingjyrim t kuq t zbeht mbi 70% t siprfaqes; tul i bardh, i imt, i lngshm, me shije t mir.

Origjina: SHBA. Kryqzim William x Doyenn du Comice. Prhapur m 1974. Fryti: mesatar, formdardh i prer; cip me ngjyr t verdh t gjelbr me njolla ndryshku n 30 40% t siprfaqes; tuli me konsistenc mesatare, me pak shije.

Pema: fuqi mesatare dhe afrsi e mir me ftoin; prodhimtaria mesatare. Gjykimi i prgjithshm: shfaqet veanrisht me zonat ishullore. i prshtatur

HIGHLAND (+ 18)*

Highland
8

Origjina: Angli. Pjalmim i hapur i Leon Leclerc de Laval. Prhapur m 1885.

Pema: fuqi mesatare e dobt dhe afrsi e dobt me ftoin; prodhimtari e lart. Fryti: pesh mesatare, formdardh; cipa me ngjyr t gjelbr t verdhreme, me ndryshkje; tuli i bardh verdhrem, i lngshm, i shkrift, i mbl e aromatik, me shije optimale. Gjykimi i prgjithshm: me interes pr cilsit e shklqyera organoleptike dhe pr jetgjatsin n ruajtje (180 210 dit). Ve ksaj, sht mjaft rezistent ndaj kroms. Origjina: Franc, me prejardhje t panjohur. Prhapur m 1876.

CONFERENCE (+ 19)*

POM AL

Conference

Pema: fuqi mesatare dhe afrsi e dobt me ftoin; prodhimtari e lart.

ABATE FTEL (+ 24)*

Fryti: i madh, formdardh i strgjatur; cip me ngyr t gjelbr verdhrem me zona t ndryshkura; tuli i bardh, i shkrift, shum i lngshm, i mbl dhe aromatik, me shije t shklqyer. Gjykimi i prgjithshm: kultivari m i vlersuar n gjith Evropn pr madhsin, cilsit organoleptike dhe aftsin ruajtse t frytit. Origjina: Kanada. Kryqzim William x Purdue 80-51. Prhapur m 1991.

Abate Ftel

Pema: fuqi mesatare dhe afrsi e mir me ftoin; prodhimtari mesatare n t lart. Gjykimi i prgjithshm: fryt i tipit t ngjashm me William, me interes pr prmasat e mdha, me jetgjatsi n ruajtje; rezistent ndaj zjarrit bakterial, por po afirmohet me shum vshtirsi.

HARROW SWEET (+ 26)*

Fryti: mesatar i madh, formdardh; cip me ngjyrim baz t gjelbr t elur, lehtsisht i ndryshkur, me mbingjyrim t kuq portokalli; tul t imt, me shije mesatare.

Harrow Sweet
9

KULTIVART E DARDHS

Sinonime: Comice, Fondante du Comice, Beurre Robert, Vereins Dechantsbirne, etj. Origjina: Franc, me prejardhje t panjohur. Prhapur m 1849.

DOYENN DU COMICE (+ 26)

Pema: shum e fuqishme dhe afrsi e dobt me ftoin; prodhimtari mesatare dhe t kmbyera. Fryti: i madh, turbinat ose i strgjatur; cipa me ngjyr t verdh t gjelbreme, pakz i prskuqur nga rrezatimi; tuli me konsistenc mesatare dhe shije optimale. Gjykimi i prgjithshm: me vler n t gjith mjediset italiane, me interes pr peshn dhe cilsit organoleptike, me jetgjatsi n ruajtje. Sinonime: Perandori Aleksandr, Kaiser Aleksandr, Beurre Bosc, Beurre Rose, Beurre de Humbold, Cannelle, Carafon de Bosc, Kaiserkrone, Paradise dAutomne, Butirra dApremont, etj. Origjina: Franc, me gjeanologji t panjohur. Prhapur m 1830. Pema: fuqi mesatare dhe afrsi e dobt me ftoin; prodhimtari e lart, her pas here e kmbyer. Fryti: i madh, formdardh i strgjatur dhe formdardh; cip me ngjyr t bronxt ndryshkur mbi nj ngjyrim baz t verdhrem;tulime konsistenc mesatare dhe shije optimale.

Doyenn du Comice

KAISER (+ 31)

Doyenn du Comice

Gjykimi i prgjithshm: me interes pr cilsin, pamjen dhe aftsin ruajtse t frutave. sht rezistent ndaj kroms, shum i prhapur n Italin e Veriut. Sinonime: Edel Crassane, Passe Crassane Boisbunel. Origjina: Franc, me gjeanologji t panjohur. Prhapur m 1885.

Pema: fuqi mesatare n t lart dhe afinitet optimal me ftoin; prodhimtari shum e lart dhe konstante.

PASSE CRASSANE (+ 51)

Passe Crassane
10

Fryti: i madh, formdardh ose i strzgjatur; cip me ngjyr t gjelbr t verdhrem; tuli me konsistenc t lart me tekstur kokrrizore, me karakteristika t mira organoleptike, por nuk kshillohet pr ruajtje frigoriferike.

Gjykimi i prgjithshm: ende me interes pr prodhimtarin, madhsin e frytit dhe cilsit shijore, i prshtatshm pr prpunim industrial. Shum i ndjeshm ndaj zjarrit bakterial.

POM AL

6C.6 T tjer kultivar dardhe me tipare t veanta

Sot, m shum se kurdoher, n t gjith mjediset pedoklimatike, ka nj prirje drejt prdorimit t kultivarve rustik dhe veanrisht rezistent ndaj faktorve negativ, sidomos pr ato zona n t cilat hasen rreziqe serioze pr mbijetesn e kultivarit q prbjn asortimentin varietor. N fakt, n vitet e fundit, ndihet gjithnj e m shum nevoja pr t hartuar strategji kultivimi t mbshtetura mbi konceptin e qndrueshmris mjedisore, t orientuara drejt sigurimit t nj produkti me cilsi m t shndetshme nprmjet zvoglimit dhe racionalizimit t ndrhyrjeve kimike (agrokimikate). Ksisoj, risit varietore duhet t zotrojn nj prshtatshmri pedoklimatike t spikatur, me nj rezistenc m t madhe ndaj t ftohtit, rusticitet dhe toleranc m t madhe ndaj smundjeve m t rrezikshme. Kultivari apo seleksioni Conference Light Abate Light Garden Pearl Vendi i Viti i origjins prhapjes Origjina gjenetike Mutant i induktuar i Conference Mutant i induktuar i Abate Ftel President Drouard x Nain Vert

Krahasim i Conference dhe Abate Ftel me arkitektur t ngjeshur

Tabela 6C.1 Karakteristikat kryesore t kultivarve t rinj me arkitektur t ngjeshur Periudha e pjekjes* Pem me prmasa t zvogluara prej afro 20%, gjatsi degsh e shkurtr prej 40%; fryt pakz m i vogl, cilsi dhe prodhimtari t krahasueshme me at t prindit Pem me prmasa t zvogluara prej afro 40%; karakteristika prodhuese dhe pomologjike t ngjashme me Abate Ftel Pem deri diku e fuqishme dhe prodhimtare; fruta me pamje t bukur dhe cilsi t mir Shnime

Itali

1998

+20

Itali Franc

1998 1993

+25 +15

*Periudha e pjekjes +/- dit nga William

11

KULTIVART E DARDHS Tabela 6C.2 Karakteristikat kryesore t kultivarve t rinj rezistent ose tolerant ndaj zjarrit bakterial Kultivari apo seleksioni Bohme Aida Vendi i Viti i Origjina gjeneorigjins prhapjes tike Itali Itali 2004 2004 1999 1999 1991 1993 1994 1993 1988 Conference x Dr. J. Guyot Coscia x Dr. J. Guyot Periudha e pjekjes* -35 Shnime

Harrow Gold Harrow Crisp Harrow Sweet Haydeea Monica

Kanada Kanada Kanada Rumani Rumani SHBA SHBA

Haervers Queen x Harrow Delight William x US-56112-146 William x (Old Home x Early Sweet)

+15 -10 +7 +26 +25 +25 +15 +20

Potomac Elliot

Santa Maria x Princi i Gonzagas Moonglow x Butirra d'Anjou

Butirra Hardy x Butirra Six

Elliot n4 x Vermont Beauty

Pem e fuqishme, mesatarisht rezistente ndaj zjarrit bakterial; fruta me pesh mesatare dhe me cilsi t mir Pem me fuqi mesatare, me fruta t mdhenj dhe shije t kufizuar Pem deri diku e fuqishme dhe prodhimtare; fruta me pamje t bukur dhe cilsi t mir Pem mesatarisht e fuqishme dhe shum prodhuese; fruta me pesh mesatare dhe cilsi t mir, me arom t leht t William Fuqi mesatare, e afrt me ftoin: prodhimtari e lart; fryt me pamje t mir, pesh mesatare, me cilsi t mir Rezistent edhe ndaj psills; pem shum prodhuese dhe me afrsi t mir me ftoin: fruta t mdhenj me cilsi t mir Rezistent edhe ndaj kroms; fryt i madh, ruhet pr 90 dit Pem me fuqi mesatare, prodhues; fruta me pesh mesatare dhe cilsi t kufizuar Pem me fuqi mesatare; prodhimtari dhe madhsi fryti e ndrmjetme; cilsi e mir

*Periudha e pjekjes +/- dit nga William

12

POM AL Tabela 6C.2 Karakteristikat kryesore t kultivarve t rinj rezistent ose tolerant ndaj zjarrit bakterial (vijon) Kultivari apo seleksioni Blake's Pride Vendi i Viti i Origjina gjeneorigjins prhapjes tike Periudha e pjekjes* Pem me fuqi mesatare, e prpjet, prodhimtari mesatare n t lart; fryt formdardh, i verdh, pjesrisht i ndryshkur (20-30%); tul i lngshm, aromatik, tekstur e imt; ruhet pr 3 muaj Pem me fuqi t lart, pak e afrt me ftoin; prodhimtari mesatare; fryt me pesh mesatare dhe cilsi shijuese t kufizuara Pem me fuqi mesatare; prodhimtari mesatare n t lart; fryt me pesh t madhe; tul aromatik; aftsi ruajtse e mir (5 muaj) Shnime

SHBA

1998

US 446 x US 505

+21

Gourmet Shenandoah

SHBA SHBA

1988 2002

South Dakota F15 x Ewart Max Red Bartlett x US 56112-146

+25 +28

*Periudha e pjekjes +/- dit nga William

Krahasim i Conference dhe Abate Ftel me arkitektur t ngjeshur kultivar dardhe tolerant/rezistent ndaj zjarrit bakterial (Erwinia amylovora)

Atlantic Queen, Buona Luisa d'Avranches, Dawn, Dukesha e Anzhuelmit, El Dorado, Elliot, Farmingdale, Garber, Giant Seckel, Harrow Delight, Harrow Sweet, Harvest Queen, Honeysweet, Hood, Kieffer, Le Conte, Lee, Mac, Magness, Maxime, Mericourt, Monterey, Moonglow, Morgan, Old Home, Orient, Pierre Corneille, Potomac, Professor Molon, Redspire, Seckel, Star, Starking, Summercrisp, Tyson, Waite, Winter Nelis

Harrow Sweet, kultivar i ri me origjin kanadeze, rezistent ndaj zjarrit bakerial, me fruta t mdhenj dhe cilsi t mir 13

KULTIVART E DARDHS

Harrow Sweet, kultivar i ri me origjin kanadeze, rezistent ndaj zjarrit bakerial, me fruta t mdhenj dhe cilsi t mir

Harrow Crisp, kultivar kanadez, me pjekje t mesme, rezistent ndaj zjarrit bakerial

Harrow Gold, kultivar kanadez, me pjekje t hershme, rezistent ndaj zjarrit bakerial

Harrow Deligh, kultivar i ri me origjin kanadeze, rezistent ndaj zjarrit bakerial, me fruta cilsor

Blake's Pride, kultivar kanadez, me pjekje t von, rezistent ndaj zjarrit bakerial 14

Monica, kultivar romun, me rezistenc t dyfisht: ndaj zjarrit bakterial dhe kroms

POM AL Tabela 6C.3 Karakteristikat kryesore t kultivarve t rinj rezistent ose tolerant ndaj kroms dhe psills Kultivari apo seleksioni Hongxiangsu Yanshan Hongxiangsuli Herman Isolda Vendi i Viti i Origjina gjene- Periudha origjins prhapjes tike e pjekjes* Kin Kin 1996 1997 1998 1998 Korla's Xiangli x Eli e panjohur e panjohur +20 +25 -5 0 Shum rezistent ndaj kroms, fruta me lkur t kuqe dhe shum t mdhenj e me cilsi t mir; edhe aftsia ruajtse sht e mir Rezistente ndaj kroms, prodhon fruta me lkur t kuqe me shije t mir E pandjeshme ndaj kroms Pem me fuqi mesatare n t dobt, me hyrje t hershme n prodhim, e pandjeshme ndaj kroms dhe pak e ndjeshme ndaj zjarrit bakterial; fruta me cilsi t mir organoleptike Pem me fuqi mesatare n t dobt, i pandjeshm ndaj kroms; fruta me ngjyr t mir, me karakteristika shum t mira organoleptike Pem e pandjeshme ndaj kroms, q shfaq nj rezistenc t caktuar ndaj zjarrit bakterial; frutat, me ngjyr bronxi, me pesh t madhe dhe karakteristika t larta organoleptike Pem e pandjeshme ndaj kroms; frutat kan lkur t kuqe, trheqs dhe me cilsi t mir Pem me fuqi shum t dobt, shum prodhuese, rezistente ndaj ngrics dhe e pandjeshme ndaj kroms; fruta me cilsi t mir Shnime

Gjermani Gjermani

Dr. J. Guyot x Colore de Juillet Colore de Juillet x Tongern e panjohur Forelle x Fav. di Clapp

Tristan

Gjermani

1998

Manon Elektra Armida

Gjermani Gjermani Gjermani

1998 1998 1998

+36 +39 +40

Dr. J. Guyot x Vereinsdechant

15

KULTIVART E DARDHS Tabela 6C.3 Karakteristikat kryesore t kultivarve t rinj rezistent ose tolerant ndaj kroms (vijon) Kultivari apo seleksioni Vendi i Viti i Origjina gjene- Periudha origjins prhapjes tike e pjekjes* Forelle x E Preferuara e Clapp Forelle x E Preferuara e Clapp e panjohur Pem e karakterizuar nga hyrja e hershme n prodhim dhe prodhimtaria e lart dhe konstante; e pandjeshme ndaj kroms; frutat kan lkur t kuqe, me tul shum t lngshm dhe aromatik Pem me hyrje t hershme n prodhim, prodhimtare, e pandjeshme ndaj kroms; frutat, me pesh t madhe, kan shije t mir, shum aromatike dhe aftsi ruajtse shum t mir Pem e pandjeshme ndaj kroms Pem me fuqi mesatare n t dobt, me prodhimtari t lart dhe konstante, e pandjeshme ndaj kroms dhe pak e ndjeshme ndaj zjarrit bakterial; frutat kan pesh t madhe dhe aftsi ruajtse t madhe Pem me fuqi mesatare n t dobt, me frytzim t hershm, i pandjeshm ndaj kroms; fruta me aftsi ruajtse shum t mir, t prshtatshme pr transport Tolerante ndaj kroms dhe e qndrueshme ndaj t ftohtit, hyrje t hershme n prodhim, me prodhimtari t lart dhe t rregullt; fryti sht i ngjashm me at t Alexander Lucas, me shije dhe aftsi ruajtje t mir Shnime

Hortensia

Gjermani

1998

+46

Eckhard Agata Uta

Gjermani Gjermani Gjermani

1998 1998 1998

+52 +56 +60

Madame Verte x Perandori Aleksandr Dr. J. Guyot x Vereinsdechant Keiser x Comtesse de Paris

David

Gjermani

1998

+66

Delta

Republika eke

1995

+56

16

POM AL Tabela 6C.3 Karakteristikat kryesore t kultivarve t rinj rezistent ose tolerant ndaj kroms (vijon) Kultivari apo seleksioni Vendi i Viti i Origjina gjene- Periudha origjins prhapjes tike e pjekjes* Rumani Rumani Rusi 1994 1994 1996 Napoca x Butirra Precoce Morettini Doch'Blankovoi x Butirra d'Hardenpont (P. serotina x O. de Serres) x Dec. e Dimrit -5 Tolerante ndaj psills dhe zjarrit bakterial; fryt me interes pr peshn e frytit Tolerante ndaj psills dhe zjarrit bakterial; fryt me interes pr peshn Shum rezistent ndaj kroms, me fruta cilsore dhe pesh t madhe; prodhimtari e mir Shnime

Geltica Euras

Krasavitsa

*Periudha e pjekjes +/- dit nga William

Chernenko

+35 +45

Baretta, Conference, Decana del Comizio, Dr. J. Guyot, E Preferuara e Clapp, Kaiser, Kieffer, Lombardo Bianco, Madernassa, Martin Bertun, Martin del Bosu, Martin della Sala, Martin Saluzzo, Martin Sec, Moru, Prusette, Tomin, Supertino, William

kultivar dardhe tolerant/rezistent ndaj kroms (Venturia pyrina)

Armida, Batjarka, Beurr d'Hardenpont, Butirra Hardy, Honeysweet, Kajzerka, Karamanlika, Katman, Krupan Burnusus, Lucele, Mednik, Moonglow, Napoca, Obican Vodenec, Sierra, Spadona, Spina Carpi, Topka, Zelinka

kultivar dardhe tolerant/rezistent psills (Cacopsylla pyri)

Butirra d'Anjou, Conference, Decana del Comizio, Kaiser, Passa Crassana

kultivar dardhe tolerant/rezistent ndaj krimbit (Cydia pomonella)

Martin Sec, kultivar rezistent ndaj kroms, shum i mir pr gatim

Decana del Comizio, Winter Nelis

kultivar dardhe tolerant/rezistent ndaj hirit (Podosphaera leucotricha)

Butirra d'Anjou, Butirra Hardy, Decana del Comizio, El Dorado, Forelle, Winter Nelis

kultivar dardhe tolerant/rezistent ndaj kancerit bakterial (Pseudomonas spp.)

kultivar dardhe tolerant/rezistent ndaj virozave kryesore (Litiaza infektive - Virusi PSPV)
William

(Zverdhja e nervaturave - Virusi PVYV)

Butirra d'Anjou, Kaiser, William, Winter Nelis

Butirra D'Hardenpont, kultivar i vjetr francez, rezistent ndaj kroms 17

KULTIVART E DARDHS

Madernassa, kultivar i vjetr rezistent ndaj kroms, i prshtatshm pr gatim

Armida, kultivar gjerman, shum i von, rezistent ndaj psills dhe ngrics

Dr. Guyot, kultivar rezistent ndaj kroms, me fruta q kan cilsi shijuese t shklqyer

Spina Carpi, kultivar i vjetr italian, rezistent ndaj kroms, me fruta cilsor, shum i prdorur n programet e prmirsimit gjenetik

Butirra Hardy, kultivar i vjetr me origjin franceze, rezistent ndaj kancerit bakterial 18

Forelle, kultivar gjerman, rezistent ndaj kancerit bakterial

POM AL

Uta, kultivar gjerman, me pjekje shum t von, rezistent ndaj psills dhe pak i ndjeshm ndaj zjarrit bakterial

Isolda, kultivar gjerman, me pjekje t mesme, rezistent ndaj psills, me fruta cilsor

David, kultivar gjerman, me pjekje shum t von, rezistent ndaj psills, me fruta q ruhen mjaft gjat

E Preferuara e Clapp, kultivar i vjetr rezistent ndaj entomosporiozs

Decana del Comizio, kultivar rezistent ndaj hirit

Winter Nelis, kultivar francez i vjetr, rustik dhe i pajisur me multirezistenc 19

KULTIVART E DARDHS Tabela 6C.4 Karakteristikat kryesore t kultivarve t rinj me pjekje t hershme (t palistuar n tabelat e msiprme) (vijon) Kultivari apo seleksioni Etrusca Turandot Norma Tosca Vendi i Viti i origjins prhapjes Itali Itali Itali Itali 1991 1999 1999 1993 Origjina gjenetike Coscia x Gentile Dr. J. Guyot x Bella di Giugno Dr. J. Guyot x Bella di Giugno Coscia x William Dr. J. Guyot x Bella di Giugno Santa Maria M. x Decana del Comizio Periudha e pjekjes* -37 -35 -25 -23

Carmen

Itali

1999

-18

Sabina

Itali

1999

-2

*Periudha e pjekjes +/- dit nga William

Pem me fuqi t mir, shum prodhimtare, hyn hert n prodhim; fryt me pesh mesatare dhe pamje t bukur Pem pak e fuqishme, e prpjet dhe prodhimtare; frut me pesh t madhe dhe ngjyr trheqse; ruajtje shum e mir frigoriferike dhe rezistenc ndaj manipulimeve Pem me fuqi t frenuar dhe prodhimtare; fryt me pesh mesatare dhe shije t mir, nuk nxihet Konsiderohet m e mir se Coscia pr madhsin e frytit dhe hershmrin; fruta me madhsi mesatare dhe cilsi t mir Pem me arkitektur natyrore si shandan dhe prodhimtari konstante; fruta t mdhenj, shum trheqs, me tul krcits, me cilsi t mir; ruajtja frigoriferike shum e mir Fryti ka form dhe madhsi t ngjashme me Decana del Comizio, por me lkur m t ngjyrosur me t kuqe, dhe sht nj muaj m e hershme

Shnime

20

Tabela 6C.4 Karakteristikat kryesore t kultivarve t rinj me pjekje t hershme (t palistuar n tabelat e msiprme) Kultivari apo seleksioni Delmire Crispie Daciana Carpica Vendi i Viti i origjins prhapjes Franc Zelanda e Re Rumani Rumani 1995 1999 1989 1989 1990 Origjina gjenetike Mac x Delfrap Nijisseiki x Max Red Bartlett Periudha e pjekjes* -15 -8 -30 -10 -10

POM AL

Napoca x Butirra x Precoce Morettini Napoca x Butirra x Precoce Morettini William Rosa x Forelle

Rosemarie

*Periudha e pjekjes +/- dit nga William

Afrika e Jugut

Pem q hyn shpejt n prodhim; fruta formdardh t zgjatur, t verdh n kuqrrem; zvendson Delbard Premiere (Delfrap) Pem me rritje t fuqishme; fryt i verdh, i ngjashm me William, i madh, me tul shum krcits, i lngshm dhe i mbl Pem pjesrisht vetpjellore; fryt me pesh pak a shum t madhe, nuk nxihet Fryt me pesh pak a shum t madhe, me mbingjyrim t kuq n 50% t siprfaqes Kultivar tipik i hershm me karakteristika t mira agronomike dhe komerciale

Shnime

Dukesha e Anzhuelmit, kultivar rezistent ndaj zjarrit bakterial e entomosporiozs.

Buona Luisa D'Avranches, rezistent ndaj zjarrit bakterial dhe entomosporiozs. 21

KULTIVART E DARDHS Tabela 6C.5 Karakteristikat kryesore t kultivarve t rinj me pjekje t von (t palistuar n tabelat e msiprme) Kultivari apo seleksioni Bingo Sophia's Pride Vendi i Viti i origjins prhapjes Australi 1993 Origjina gjenetike Mutacion i Pack. Triumph Mutacion i William Decana di Inverno x Decana del Comizio Periudha e pjekjes* +35 Shnime

Australi

1993

+40

Anglys Bronstar Delarex

Franc Franc Franc Franc Franc Republika eke

1999 1997 1995 1992 1988 1995

+40 +40 +40 +40 +50 +58

Mutacion i Passa Crassana Jeanne d'Arc x Delmoip

Delsanne

Bauroutard Erika

Passa Crassana x Mad. Baltet Keiser x President Drouard

Delbias x Passa Crassana

*Periudha e pjekjes +/- dit nga William

22

Fryt shum i ngjashm me Packham's Triumph, me form t zgjatur - vezake, lkur e verdh e ndezur, me prani ndryshku Pem me lulzim t hershm; frutat priren t jen t zgjatur, me lkur t verdh n vjelje dhe e verdh n portokalli kur piqen; ruajtja mund t arrij deri n 200 dit Pem me fuqi mesatare; prodhimtari e mir; fryt i madh, i bronxt n 75 - 100% t siprfaqes, pakz i ndryshkur dhe me tis t kuq n ann e ekspozuar ndaj diellit; ruhet mir Me interes pr frutat cilsore dhe me arom m intensive se prindi Pem e prpjet; fruta formdardh - e prer, t verdh n t bronxt; tuli i but, aromatik, pak kokrrizor n zemr Konsiderohet nj Passa Crassana e hershme Dardh dimrore, trsisht e bronxt; ruhet mir pr gjasht muaj Hyn shum hert n prodhim, prodhimtari t lart dhe e rregullt; rezistent ndaj t ftohtit; fryt i ngjashm me President Drouard me shije t mir e ruajtje optimale

Tabela 6C.6 Karakteristikat kryesore t kultivarve t rinj me lkur t kuqe (t palistuar n tabelat e msiprme) (vijon) Kultivari apo seleksioni Vendi i Viti i origjins prhapjes Australi Franc Zelanda e Re Afrika e Jugut 1998 1988 1999 1992 Origjina gjenetike Periudha e pjekjes* +25 +4 +5 +43 +15 0 0 +7 +9 0

POM AL

Red Princess

Homored Maxie Anne's Favourite Piros Wilmos

Mutacion spontan i William Bon Chretien Cop rrnjore e induktuar e William e Kuqe

Nijisseiki x Max Red Bartlett Mutacion i E Preferuara e Clapp

Bilou Red Bartlett Red Satin Rubia

Hungari SHBA SHBA SHBA SHBA SHBA

1989 1995 1989 1989 -

Max Red Bartlett x Decana del Comizio Mutacion i William e Kuqe Max Red Bartlett x Dr. J. Guyot

Mutacion i William e Kuqe

Ndoshta klon i William

Red Jewel Red Spot

William e Kuqe x Butirra Hardy

I ngjashm me prindin, fruta me ngjyr trheqse dhe shum t fort Pem me fuqi rritje mesatare; prodhimtari mesatare n t lart; aftsi ruajtse e mir (2 - 3 muaj) Pem e fuqishme; fryt i rrumbullakt, me tul krcits dhe t lngshm, q mund t konsumohet i sapovjel Pem shum e fuqishme dhe shum prodhimtare; fryt me madhsi mesatare n t madhe, ruhet deri n 1 muaj Pem me fuqi mesatare dhe prodhimtari e lart; fryt me madhsi mesatare dhe lkur t kuqrreme Lkur me mbingjyrim t kuq t gjall Pem e dobt, e prpjet, pak e degzuar; prodhimtari mesatare n t lart; fryt me madhsi mesatare; aftsia ruajtse 2 - 3 muaj Lkur me mbingjyrim t kuq t gjall Fryt formdardh, pjesrisht i kuq Pem shum e fuqishme, prodhimtari mesatare n t lart; fryt me pesh mesatare; aftsi ruajtse 2-3 muaj 23

Shnime

KULTIVART E DARDHS Tabela 6C.6 Karakteristikat kryesore t kultivarve t rinj me lkur t kuqe (t palistuar n tabelat e msiprme) Kultivari apo seleksioni Vendi i Viti i origjins prhapjes SHBA 1997 Origjina gjenetike Periudha e pjekjes* +25 Shnime

Red Silk

William e Kuqe x Butirra d'Anjou William e Kuqe x Starkrimson-

Zaired

SHBA

1997

*Periudha e pjekjes +/- dit nga William

Pem e dobt; shum prodhues; fryt i madh, me lkur t kuqe t errt Pem shum e fuqishme, me afrsi mesatare me ftoin; prodhimtari mesatare; fruta t mdhenj me mbingjyrim t kuq t gjall, t shklqyeshm; cilsi shijuese mesatare; aftsia ruajtse 1 - 2 mauj

William e Kuqe, mutacion sythor i William, me tul t kuq

Homored, me fruta t mdhenj e lkur t kuqe

Red Silk, fruta t mdhenj me lkur t kuqe 24

Santa Lucia, prodhimtari e lart, pamje e shije e mir

POM AL

Concorde, shum i qndrueshm ndaj t ftohtit

Gentile, kultivar i Toskans, i prdorur n disa programe prmirsimi

Pera Mora, kultivar i vjetr italian, i vlersuar pr prodhimtarin e lart, me fruta shum t shijshme

Angelica, me origjin italiane, shum rustik, me fryt t madh dhe cilsi t mir

Mirandino Rosso, kultivar i vjetr italian, me pjekje shum t hershme, i vlersuar pr frutat me lkur t kuqe, me shije shum t mir 25

KULTIVART E DARDHS

Abata Ftel, kultivar me origjin franceze, me form karakteristike t zgjatur, me shije shum t mir

26